Bruggeske 1996-1-februariWeb by Heemkring Hoghescote

Hugheseote Heemkundige Kring Kapellen

Driemaandelijkse uitgave van de Heenzkundige Kring van Kapellen "Hogheseote"vzov.

" it Vr uggeske " ledenblad van H eem krin g " Hoghescote "K ap ellen .

2 8 e jaarg an g - n u m m er 1

f e b ru a ri 1996.

Bladwijzer - Bladwijzer en info. - Het openbaar vervoer in Kapellen (vervolg en slot) - Jaarvergadering 1 maart 1996. - Adressenbestand en lidgelden. - Hoghescote. - Putte het tweelingdorp met drie. - De etymologie van het toponiem Ertbrand. - Vic Wauters. - Inventaris " Fonds Vic Wauters ". - Indoka. - Heemkundige informatie. - Kruiswoordraadsel.

1 2 - 13 14 - 15 16 17 - 18 19 - 21 22 - 23 24 - 25 26 - 29 30 - 31 32 - 33 34 - 35

INFO

Door de enorme belangstelling voor het bezoeken van de pofitietoren te Antwerpen was de eerste groep van 30 personen vrij snel volgeboekt. Daarom een tweede bezoek op 25 februari 1996. Vertrek aan de kerk van Kapellen - centrum om 13u15. Bezoek pofitietoren van 14 tot 17 uur. Inschrijven zo snel mogelijk bij Roger Balbaert, Parkweg 2 - Kapellen - tel: 664.57.22 Eerst is eerst!

N i e t te v ergeten/ y aarv ergaderi ng op 1 m aart 7996 2l e

'Tentoonstelling in De Oude pas t ori j

H e t gelk:sche geld van 1830 tot heden z ater dag 9 m a a r t van 14 t o t 18 uur. z ondag 10 m a a r t van 10 t ot 17 uur. 9nk om 4 0 f .

't Bruggeske - Jg 28 - februari 1996 - nr. 1 - p 1 1

OpĂ&#x2021;JWYY:17 (vervolg en slot) De Buurtspoorwegen en wat er aan voorafging. Zoals in ons vorige artikel reeds aangehaald kenden de spoorwegen vanaf het begin een spectaculaire uitbreiding, met een spoornet van hoofdlijnen. Nochtans konden de de 'grote spoorwegen' niet overal doordringen waardoor vele gemeenten, landbouw- en industriecentra nooit een verbinding met de spoorwegen zouden hebben. D e 'grote spoorwegen' konden evenmin de verbindingsdiensten in de grote steden en voorsteden verzekeren. Zo groeide het idee de 'grote spoorwegen' aan te vullen met lokaal-spoorwegen. Met de wet van 9 juli 1875 betreffende tramwegen werden daartoe de eerste stappen gezet, maar deze wet beantwoordde niet tenvolle aan d e ontwerpers ervan, d i e gerekend hadden o p h e t privaat initiatief vo o r h e t aanleggen e n uitbaten v a n d e lokaalspoorwegen. D e z e w e t beperkte zi ch e n ke l t o t h e t bepalen v a n d e vo rm e n voorwaarden d e r vergunningen. Geldelijke tussenkomsten v a n d e s ta a t o f d e gemeenten waren voor de eventuele vergunninghouders niet voorzien.

De' Rode tram ' aan zijn allereerste eindpunt aan het Hoogboom-Kruis.

De w e t va n 1875 kreeg w e l h a a r toepassing i n d e steden Brussel, Antwerpen, Charleroi. Gent, Luik en Verviers, waar de mogelijkheden v a n belangrijke winsten de aandacht van kapitaalkrachtige investeerders trok. Zodoende ontstonden e r talrijke naamloze maatschappijen die de stadstramwegen gingen uitbaten. In d e sta d Antwerpen e n voorsteden, waren h e t paardetrams d i e d e diensten verzekerden. De N.M.V.B. ( Nationale Maatschappij van Buurtspoorwegen ) mocht met haar stoomtrams rijden t o t o p d e Paardenmarkt, d o ch to e n d e ze Maatschappij voorstelde om met electrische trams de diensten uit te voeren, kwam het grootste verzet van het Antwerpse stadsbestuur. 't Bruggeske - Jg 28 - februari 1996 - nr. 1 - p 2 2

Het duurde bijvoorbeeld nog tot 6 juni 1908 vooraleer de paardetram werd afgeschaft tussen Antwerpen en Merksem - Oude Bareel. Voor de toenmalige machinisten van de stoomtrams zal het wel geen pretje geweest zijn om achter een paardetram met zijn slakkegangetje te rijden. Voor de eigenlijke buurtspoorwegen was er vanwege het privaat initiatief zogoed als geen belangstelling. E r waren nochtans lijnen d i e voldoende opbrengsten i n h e t vooruitzicht stelden om het privaat initiatief aan te lokken, maar tevens waren er ook een groot aantal lijnen, wel vatbaar voor tramverkeer, maar weinig intressant voor datzelfde privaat initiatief omdat de voorziene winsten te gering werden geacht. Op 28 januari 1881 werd een "commissie, belast met de studie der middelen om het land buurtspoorwegen te bezorgen" opgericht. Deze commissie kwam tot het besluit dat, om het doel van de wetgever van 1875 te bereiken, men een beroep diende te doen op de openbare machten, zonder een particuliere deelneming uit te sluiten. De gemeenten, de provincies en de staat waren dan ook de aangewezen organen om dit belangrijke werk tot een goede uitvoering te brengen. Tevens werd er besloten, dat om de afgelegen gebieden nuttig te kunnen bedienen, de uitbating economisch en met een beleid van lage tarieven diende te gebeuren.

, C appel l en Antwerrscherk Itetnweg Chat.* d ' A n v e r s

Een zicht op de vooroorlogse Antwerpsesteenweg. Nu niet meer voorstelbaar.

Voor een groot deel rekening houdende met de aanbevelingen van deze commissie werd o p 2 8 mei 1884 d e w e t to t oprichting va n d e 'Nationale Maatschappij va n Buurtspoorwegen' (afgekort N.M.V.B) goedgekeurd. Uiteindelijk k o n d e N.M.V.B. definitief van start gaan n a de goedkeuring van een wet van 2 4 juni 1885. V e l e gemeentebesturen hadden dadelijk grote belangstelling v o o r een tramlijn door hun gemeente, daardoor kwam er vrij snel een uitgebreid net van buurtspoorwegen tot stand in gans het land.

't Bruggeske - Jg 28 - februari 1996 - nr. 1 - p 3 3

De N.M.V.B. legde d e lijnen a a n e n droeg d e uitbating o ve r aan d e pachtende maatschappijen. Z o ontstonden e r i n d e provincie Antwerpen v i e r pachtende maatschappijen waarvan de 'Tramway d'Anversl op 21 december 1886 werd opgericht. Het is deze maatschappij, die tot aan de overname door de N.M.V.B op 1 januari 1921, als 'S.A. Les Vi9inaux Anversois' onze streken met haar tramdiensten zal doorkruisen. Zoals bij de 'grote spoorwegen' werd er gereden met stoomlocomotieven, zij het dat de spoorbreedte en de omvang van het rollend materieel anders (kleiner) waren. Ook werd er bij de buurtspoorwegen sneller in overweging genomen om de uitbating electrisch te laten gebeuren. D e tramlijnen werden grotendeels enkelsporig aangelegd me t o p verschillende plaatsen dubbelsporige gedeelten om de kruising van de trams mogelijk te maken. In onze gemeente waren er kruisingen mogelijk te Putte grens(eindpunt van de tramlijn), aan de Galgenstraat, aan de kerk van 0 .L .V van Vrede, aan het Kon. Atheneum, aan het voormalig gemeentehuis, aan de spooroverweg en aan HoogboomKruis. Bij de aanleg van het tramlijngedeelte Hoevenen - Kapellen werd ter hoogte van de Zandstraat tevens een kruisingsplaats voorzien.

Paard en kar samen met de tram in de Dorpsstraat.

De buurttram in Kapellen. In tegenstelling tot onze buurgemeenten Brasschaat (1887), Ekeren (1887 en 1911), Hoevenen (1887) e n Stabroek (1887) bleef Kapellen vrij lang verstoken va n enig tramverkeer. De dichtsbijzijnde mogelijkheid om met de buurttram ook 1 boerentram 1 genoemd (dit om deze te onderscheiden van de stadstram) te reizen voor de Kapellenaren was het eindpunt v a n d e ' R o d e t r a m ' a a n h e t Hoogboom-Kruis c l .w .z a a n d e Hoogboomsteenweg. (Tot 31 -12-1 982 behoorden de wijken Hoogboom en Zilverenhoek tot de gemeente Ekeren) Deze tramlijn sloot aan te Merksem 'Kleine Bareel' bij de lijn Antwerpen-Brasschaat. De nieuwe tramlijn werd van bij het begin uitgerust voor de dienst in electrische tractie en in gebruik genomen op 5 augustus 1911. De uitbating gebeurde door de 'Maatschappij S.A. L e s Viginaux Anversois' vo o r rekening va n d e 'Nationale Maatschappij va n Buurtspoorwegen 1 . 't Bruggeske - Jg 28 - februari 1996 - nr. 1 - p 4 4

De trams die werden ingezet op de lijn tot het Hoogboom-Kruis, werden gebouwd door de 'Compagnie Générale d e s Tramways d'Anversl i n h e t gewoon Vlaams d e lstadstrammaatschappiy in opdracht van 'Les Viginaux Anversois'. D e rijtuigen waren karmijnrood geschilderd en werden daarom i n d e volksmond a l vlug d e 'rode tram' genoemd. De toenmalige tramreizigers kregen met deze 'rode tram' een confortabel voertuig om hun verplaatsingen te doen. E r was een l e klasseafdeling met zitplaatsen voor 10 personen en een 2e klasseafdeling met 22 zitplaatsen, bovendien waren er dan nog 16 staanplaatsen.

ppelic

At-,p,kTrpsclwn

Chal•;$$&

Vier vervoerswitzen op één foto. Waarvan de man met de "triporteur" nu zeker de aandacht zou trekken.

De stroomafname van de 'bovenleiding' gebeurde met een soort stok of stang (trolley) waaraan een klein wieltje bevestigd was e n waartussen d e 'bovenleiding' liep. H e t geheel werd door een veer tegen de 'bovenleiding' gehouden. Telkenmale de tram aan een eindpunt was toegekomen diende de "wattman" bij middel van een koord een zwaaibeweging te maken met deze stok of stang zodat deze in de goede rijrichting kwam t e staan. D o o r d e technische vooruitgang ko n nadien d e stroomafname gedaan worden m e t e e n 'stroomafnemer' voorzien va n e e n breed sleepstuk en kon het primitieve 'draaien' achterwege blijven. Een aantal tramlijnen in de provincie Antwerpen hadden een spoorbreedte van 1,067 m (dit is het 1/1000 ste deel van een 1 werst 1 of Russische mijl). Deze spoorbreedte was oorspronkelijk aangenomen o m o p verscheidene plaatsen grensoverschrijdende tramverbindingen met het Nederlandse buurtspoorwegnet mogelijk te maken ( voor onze streken was dat te Zandvliet en Wuustwezel). Op 7 januari 1919 werd door de N.M.V.B. evenwel besloten om de tramlijnen met 1,067 m spoorbreedte (ook Hollands spoor genoemd) om te bouwen voor het bénmeterspoor. 't Bruggeske - Jg 28 - februari 1996 - nr. 1 - p 5 5

PUTTE-GRENS

De t w i r l bi t r aKapellen, m •

(

•

(...

)

• •

o o o

• • • •1 0 - • -c) d) : ' • o ? • T : • 0 • . • ; • ) •

Q .

o z

T ,

) N *

ʻ.. o o Q.

o& e,4Zs.

ç \

• •

• KAP E LLE N • o • ° --c , • u d) ,• 2

• 0 0 ),

•

0 9) 6, 0 c)c?1 • 0 \

0 (

003

•

0 c 00 0 ' z00 00\ 0) \ ( , » 0 Ç sç \ e,0 • HOEVENEN S '0 t 0 > 0 0 0 n CD 0 CD 0 Ti 0

S . \ e 1* , \ D e I ' 2 ' 2t ' • •

El • •

e;.\'z'

, • (

,1 cn 4\ es s

, !

1,1,c

o•\'ʻ A - ( ,

-K HOOGBOOM - KRUIS

0 Tramlijn Antwerpen - Ekeren - Hoevenen - Stabroek - Lillo, in dienst sedert 1887.

4( 4( 0 •.z ( -T4 - 4 Uitbreiding Hoogboom Kruis tot aan de • Llzerenweg , in dienst op 31 juli 1927. r• a• m • Uitbr eiding ' Lizerenweg ' tot Putte-grens, in dienst op 1 december 1928. l i j A n A A Tramlijngedeelte in gebruik genomen op 1 maart 1934 om het kruisen van de ' ijzerenweg ' ongedaan te maken. K l e i 1- Voormalig gemeentehuis, thans Politie-centrum, n e 2 - Station Kapellen. B 3 - Militair station (afgebroken zomer 1995). a r 6 e 't Bruggeske e

D O M A -1 95

- Jg 28 - februari 1996 - nr. 1 - p 6

Tram nostal gl e aan h et H o o g b o w n Krui s .

't Bruggeske - Jg 28 - februari 1996 - nr. 1 - p 7 - 8 7 - 8

Zodoende werden deze tramlijnen '6ĂŠnvormig' met de andere tramlijnen in ons land, wat de uitwisseling van rollend materiaal mogelijk maakte. Dat het Kapelse gemeentebestuur te vinden was voor een tramlijn door onze gemeente blijkt uit het verslag van de gemeenteraad van 12 januari 1909 waar bij de bespreking van het ontwerp van een tramlijn Kleine Bareel - Hoogboom Kruis door de raad werd voorgesteld de tramlijn door te trekken tot aan de 1,1zerenweg. In 1913 was er nog even spraak geweest over het verlengen van de tramlijn Hoogboom Kruis tot Putte - grens maar het beheer der kizerenwegen verzette zich hevig tegen dit voorstel. Tijdens de bezetting, tengevolge van wereldoorlog 1914-1918, werd eenzelfde voorstel gedaan door de Duitse overheid, doch de gemeente en het beheer van de trammaatschappij hebben van di t verzoek afgezien o m d e vervoermiddelen van d e bezetter niet in de hand te werken.

De aanleg van de tramsporen in de wijk Putte. Bemerk links de voormalige pastorij welke bij het begin van WO 2 werd vernield.

Uiteindelijk z a l h e t n o g t o t 1 9 o cto b e r 1 9 2 3 d u r e n vooraleer h e t Kapel se gemeentebestuur de formele toezegging van de NINO/ B. bekwam in verband met de verlenging van de tramlijn Hoogboom Kruis tot Putte - grens. H et eerste gevolg van deze overeenkomst was het verlengen en in gebruik nemen van deze tramlijn tot aan de Lizerenweg op 31 juli 1927. Tenslotte werd dan met een gelijkgrondse kruising van de 'grote spoorweg' het vak Kapellen kizerenweg tot Putte - grens op 1 december 1928 in dienst genomen. De internationale spoorweglijn Antwerpen-Amsterdam vormde echter e e n fameuse hinderpaal voor een vlot verloop van de tramdiensten. De trams stonden dagelijks soms tot 45 minuten voor een gesloten overweg. Dit maakte een regelmatige tramdienst zo goed als onmogelijk, daarom werd d e tramdienst van Kapellen-centrum naar Puttegrens afgeschaft. De privĂŠ autobusfirma "Lux" uit Lier nam dan het reizigersvervoer tot Putte-grens over.

't Bruggeske - Jg 28 - februari 1996 - nr. 1 - p 9 9

De bewoners van d e wijk Putte namen geen genoegen met het afschaffen van de tramdiensten naar hun wijk en maakten dat bekend aan d e toenmalige overheid bij middel van een petitie waarin zij de terugkeer van de tram naar hun wijk vroegen. Uiteindelijk werd e r een baanvak Hoevenen-Kapellen centrum, dat aansloot bij de lijn Antwerpen-Ekeren-Hoevenen-Stabroek-Lillo (lijn 75) aangelegd en in gebruik genomen op 1 ma a rt 1934. Oo k werd e r een "onderstation" gebouwd o p d e hoek van d e Sevenhanslei e n d e Hoevensebaan o m d e "bovenleidingen" v a n e e n gel i j kstroomspanning van 550 Volt te voorzien. H e t tramlijngedeelte tussen de Uzerenweg en Kapellen-Centrum werd afgeschaft op 31 augustus 1936. De tramlijn 65 had dan als eindpunt de spooroverweg aan de Antwerpsesteenweg. Dit had tot gevolg dat tramreizigers uit Putte die bijvoorbeeld in Ekeren-Donk moesten zijn, een flinke wandeling te doen hadden van het centrum tot aan de spooroverweg. Ve l e van onze lezers weten zeker nog d a t d e tramsporen tussen h e t centrum e n d e spoorweg pas werden uitgebroken bij de vernieuwing van de Antwerpsesteenweg in de jaren tachtig.

De tramlijn via de Hoevensebaan.

Tengevolge van de oorlogsomstandigheden reden er geen trams van 15 mei 1940 tot einde juni 1940. Nadat de toestand een beetje 'normaal' kon genoemd worden in deze oorlogsperiode (1940 - 1945), trachtte d e N.M.V.B, n a h e t herstellen v a n h a a r spoorlijnen en het rollend materiaal een zo goed mogelijke dienstverlening te brengen naar de bevolking. Doordat de Belgische legeroverheden en nadien de Duitse bezetter zo goed als alle lijnbussen h a d d e n o p g e e i st, d i e n d e d e N . M . V . B. noodgedwongen h a a r stoomtramlocomotieven die 'reserve' stonden terug dienstvaardig te maken. Zelfs de 'blauw dan - wel 'staande' te vervoeren. Zo c r ehebben m e er dan ook 'onofficieel' een drietal dagen stoomtramlocomotieven diensten gedaan t r e op de 'electrische lijn' naar Kapellen. k k e 't Bruggeske - Jg 28 - februari 1996 - nr. 1 - p 10 r s 10 v a

De tramlijn Antwerpen-Putte grens via Hoevenen kreeg het lijnnummer 72, tevens reden er trams met lijnnummer 71 e n 71 doorstreept tot aan het gemeentehuis (thans het politie-centrum) Tram 72 was gekend als de ismokkeltramt. Na de Tweede Wereldoorlog werd deze tram d a n o o k d o o r v e l e smokkelaars u i t Antwerpen e n omgeving d u ch ti g gebruikt(misbruikt?) voor hun 1 en boter ongeveer 60 à 70 BF. Zo kon het gebeuren dat h1 kagnHollandse del'. I Belgische n smokkelaars in Putte met zware zakken met boter op de tram kwamen gestapt, en deze d e zakken onder de zitbanken van de meereizende scholieren plaatsten, to t j a rbij voorkeur e n men dan aan de doeane-controlepost bij de 1 v i j f t i g zakken vanonder B s kdeboter n rs w eo g e de banken haalden en dan laconiek aan de scholier die bij b l o ek met manier van spreken 'boven' op de boter zat en die de zak amper kon opheffen vroegen 1 k w a m g of die vann hem was. Na ontkenning door de aangesprokene, werd de zak in de hoogte e d e h een vroeg tde doeanier: gehouden "Is deze zak van iemand?" Waarop een algemene d o ie j a s nv i e e r s p r stilte volgde ( oef kon men h e t knarsetanden van d e smokkelaars horen ? ) e n d e d rdoeaniers s c methhuni 'buit' l de tram verlieten. t u s s e n

Tram c (Capp&len) aan de grens te Putte.

Ook gebeurde de doeane-controle soms reeds aan 'Toon Sik' d.w.z. aan het kruispunt naar Stabroek e n Kalmthout. A l s d e smokkelaars va n verre reeds zagen d a t d e doeaniers de straat overgingen om de aankomende tram te controleren, gooiden ze hun boter naar buiten op het voetpad. Zo kon het gebeuren dat menige 10 à 12 jarige (toen kon men nog op straat spelen) thuis kwam met 'gevonden' boter. Na ondervraging van hun spruiten begrepen de ouders al snel hoe dat 'vinden' in zijn werk ging. De doeaniers trachten te misleiden was ook een 'sport' bij de smokkelaars. Tijdens de rit van de grens tot aan 'Toon Sik' vroegen de smokkelaars de medereizigers zich te bukken tot onder de vensters,... en de doeaniers ziende dat er zogezegd geen reizigers op de tram waren, gaven dan aan de 'wattman' teken om verder te rijden. Dit spelletje duurde zolang tot één van de medereizigers zich te vroeg oprichtte. 't Bruggeske - Jg 28 - februari 1996 - nr. 1 - p 11 •1

lets speciaals was dan weer de 'trukl me t d e buitendeuren van d e tram. D e tram komende van de grens reed links van de rijweg. De smokkelaars hielden in het oog of de doeaniers de rijweg reeds waren overgestoken, was dit het geval, d a n werden met een haak de zakken met boter aan de handgreep van de tramdeur( toen waren het nog schuifdeuren) gehangen zodat de 'hete waar' langs de kant van de rijweg 1 hing. leverden natuurlijk niets o p . D e doeaniers bleven meestal b u i Zu t e lnkeb controles oord wachten t o t d e tr a m vertrokken w a s alvorens te ru g d e b a a n o v e r t e steken. 1 Ondertussen hadden d e smokkelaars in de wegrijdende tram hun zakken met boter terug 'binnenboord gehaald. Deze misleiding ging goed, totdat er op een dag toevallig twee doeane-patrouilles op pad waren, toen was het ook met deze 'truk 1 g e d a a n . Door de geleidelijke uitbreiding van het wegverkeer na de Eerste Wereldoorlog kreeg de N .M.V.B. o o k n o g d e concurrentie t e verwerken v a n p ri va a t ingerichte autobusdiensten. Deze private uitbaters schroomden zich n i e t, zij kozen die diensten uit die voor hen financieel het gunstigste waren. Zo kon het dan ook gebeuren dat deze autobussen op vele plaatsen zo goed als gelijke reiswegen gebruikten als de trams. Op termijn had dit dan ook zijn weerslag voor de N.M.V.B. die haar inkomsten gevoelig zag dalen. Ook in onze gemeente heeft men vele jaren van deze 'uitgebreide' dienstverlening gebruik kunnen maken. Het was de autobusfirma "Lux" uit Lier die onder andere de autobuslijn Antwerpen-Kapellen-Putte uitbaatte. Daar het naast elkaar rijden van tram en bus over nagenoeg dezelfde reisweg een niet vol te houden zaak was. werden de vergunningen van de particuliere maatschappijen na een tiental jaren niet meer verlengd.

Een lijnbus van de firma 'Lux' en de tram naast elkaar op de Antwerpsesteenweg.

Door de enorme uitbreiding van het private vervoer na de Tweede Wereldoorlog was de N.M.V.B. genoodzaakt haar tramlijnen in de loop van de zestiger jaren, af te bouwen en te vervangen door autobussen.

't Bruggeske - Jg 28 - februari 1996 - nr. 1 - p 12 12

De tramdiensten op het vak Kapellen P u t t e grens werden afgeschaft op 27 mei 1961. Het vak Hoevenen-Kapellen op 2 april 1966 en de lijn 65 tenslotte op 27 mei 1967.

Tramhalte aan d e Hoogboomsteenweg / Vloeiende Bemerk tevens links de nog bestaande toegangspoort naar het voormalige domein ' Heidelust

Sedert 1 januari 1991 zijn d e Vlaamse tak van d e buurtspoorwegen (1\1.M.V.B.), d e Maatschappij voor Intercommunaal vervoer in Antwerpen (MIVA) en de Maatschappij voor Intercommunaal vervooer in Gent (MIVG) samengevoegd onder de naam 'De Lijn De Kapellenaren kunnen thans gebruik maken van volgende busdiensten van 'De Lijn': Dienst 65, van Putte-grens of Kapellen-centum naar Antwerpen via Ekeren-Donk. Dienst 67, van de lijnbusdlenst Antwerpen Esse n via Ekeren-Donk. Dienst 71, Kapellen-centrum naar Antwerpen via Hoevenen en Ekeren. Dienst 72, van Putte-grens naar Antwerpen via Hoevenen en Ekeren. Dienst 73, van de lijnbusdienst Antwerpen Brasschaat via Hoogboom, Zilverenhoek, Mariaburg, Ekeren en Merksem.

Samengesteld door Mardon. Bibliografie: BALBAERT R & ROELANDS R Br ochur e Open Monumentendag 1993. - DAMBLY PHIL O nz e onvergetelijke stomers - Brussel 1968 - DE SPYKER Jaar boek 1994 blz 20 - 22, Essen 1994, - GROTE WINKLER PRINS 7e DRUK D eel 6 blz 404. Deel 14 biz 472. - NEYENS JOS : De Buurtspoorvvegen in de provincie Antwerpen - Van In, Lier 1969, - PRIMS FLORIS Antwer piensa, 1932 -TIJDSCHRIFT : Openbaar Kunstbezit 1980, biz 83 t.em 120, - UITGEVERIJ DE VLIJT Antw er pen op her spoor Antw er pen 1986. - VERSLAGEN GEMEENTERAAD KAPELLEN r Gemeentelijk Archief. - VOET E Geschiedenis van Kapellen - Van den Bogaerd & Cuypers, Putte-Kapellen 1939 - VONCK L : Geschiedkundige wandelingen door Sint - Maria burg - Druk J. Van Wesenbeeck. Ste Mariaburg 1936.

't Bruggeske - Jg 28 - februari 1996 - nr. 1 - p 13 13

JAARVERGADERING MET FEESTMENUâ&#x20AC;˘

Het bestuur van Hoghescote heeft het genoegen om alle leden uit te nodigen

op vrijdag 1 maart te 20uur in het hotel -restaurant DE DRAAK Hoevensebaan, 3, Kapellen voor een feestelijke jaarvergadering.

Wij bieden U aan: * aperitief bij het binnenkomen * gestoomde zalm * tomaat met garnaal * kip met vers fruit * palet van patĂŠts * rosbief en gebraad * warme beenhesp * verschillende soorten aardappelen * uitgebreid groentengarnituur * de nodige sausjes * heerlijke rijstpap als dessert

't Bruggeske - Jg 28 - februari 1996 - nr. 1 - p 14

Als tussendoortje lezen wij U nog een kort jaarverslag en geven wij U een inzicht in de financiĂŤle toestand van onze vereniging.

Een korte gezellige kwis onder de leiding van onze feestbestuurder Jack geeft U de gelegenheid om prachtige prijzen te winnen.

Dit alles voor slechts 500 BF per persoon.

Hoe kunt U inschrijven: 1. ofwel het juiste bedrag storten op de rekening nummer 001-2573117-74 van Hoghescote met de vermelding "jaarvergadering" en dit uiterlijk op 20 februari 1996, 2. ofwel ten laatste op 25 februari bij de voorzitter Roger Balbaert, Parkweg, 2 Kapellen nummer , t e l e664.57.22 f o o n

't Bruggeske - Jg 28 - februari 1996 - nr. 1 - p 15 15

lkdlinemmertibemtaakti Mdlageltlert

Wij danken de vele trouwe leden welke hun lidgeld voor het jaar 1996 reeds betaald hebben. De lijst van de ereleden zullen wij publiceren in het volgende nummer van it Bruggeske. Wij vestigen graag uw aandacht op de volgende punten: 1. wij ontvingen een storting van 350 BF zonder vermelding van de naam van de opdrachtgever. Indien U denkt dat U in dit geval bent kunt U altijd contact opnemen met Roger Balbaert, tel. 664.57.22.

2. wij hebben zoveel mogelijk getracht om uw naam en adres juist weer te geven op de kleefetiket op de voorkant van uw boekje. Indien LT wenst dat wij hieraan een verandering aanbrengen mag U ons altijd contacteren. 3. Voor de leden van wie het lidgeld reeds ontvangen hebben geven wij U hierna uw lidkaart 4. Voor hen die misschien nog vergeten zijn om hun lidgeld te storten geven wij hierbij een nieuw stortingsformulier.

't Bruggeske - Jg 28 - februari 1996 - nr. 1 - p 16

HOGHESCOTE De "Culturele Kring van Kapellen" werd opgericht in 1969. In 1984 werd door het bestuur beslist om voor de vereniging een meer typische Kapelse benaming te zoeken en de keuze viel op....HOGHESCOTE.

Graag geven wij een woordje uitleg bij deze misschien eigenaardige naam.

De oorspronkelijke benaming van onze gemeente was niet Kapellen, noch Cappellen, zoals 60 jaar geleden onze gemeenschap heette, doch Hoghescote, d.w.z. "hoge schutting".

Deze aanduiding wijst er op dat in de vroege middeleeuwen het toenmalige centrum van onze gemeente,n1. de "Kapel van St. Jacob in den Hoghescote", gelegen was op een lichte verhevenheid, zodat deze kapel en de er omstaande hutten niet konden overspoeld worden door het scheldewater, zoals dit regelmatig wel het geval was met de ons omliggende gemeenten.

Bij nazicht van de militaire stafkaarten van onze streek zien wij inderdaad dat het centrum van Kapellen gelegen is op een hoogte variĂŤrend tussen 8 en 9 meter boven de zeespiegel en dit in tegenstelling met de 4 meter vo o r de oude kerk van Hoevenen, de 4 meter vo o r de kerk van Ekeren en de 5 meter voor de kerk van Stabroek.

Het alleroudste geschreven document waarin sprake is van onze gemeente is een akte van 1277 waardoor Arnold van Leuven en zijn echtgenote, heer en vrouw van Breda, hun "tienden" (d.w.z. de opbrengst van de graangewassen en het vee) verkochten aan de abdij van St. Bernaarts.

In deze akte, opgesteld op 15 juni 1277, stond vermeld dat de benden gelegen waren in de plaats, geheten "HOGHESCOTE" in de parochie van St. Jacobs nabij Ekeren (sitam in loco qui dicitur Hoghescote in parrochia sancti Jacobi, juxta Hekerne).

De benaming Hoghescote was de schriftelijke weergave van een plaatselijk d i a l e ctw - een andere manier neergeschreven werd. op oord. H e t i s d u 't Bruggeske - Jg 28 - februari 1996 - nr. 1 - p 17 s 17 n i e t

Op 4 juli 1277 schrijft de pastoor van AA/uustwezel een brief naar de bisschop van Luik met de vraag om de voornoemde verkoop van de benden gelegen in "Hoechscote" goed te keuren.

Op 17 juli 1277 geeft de pastoor van onze parochie, Joarmes, zijn akkoord voor de verkoop van de benden gelegen in "Hogescote".

Voornoemde benaming bleef betrekkelijk lang behouden tot in 1400 de bisschop van Luik in een akte spreekt van "Hoghenscoet".

In een andere akte van 22 april 1493 is er dan weer sprake van "Hogenschoot", en in een akte van 20 october 1797 lezen wij Cappellen in den "Hooghenschoodt"

In de officiĂŤle documenten wordt echter vanaf de 17e eeuw meer en meer de benaming "Capell" of "Cappelen" gebruikt en v i e l de oorspronkelijke benaming Hoghescote in onbruik.

Wanneer onze gemeente in 1801 zelfstandig wordt, krijgt zij de naam van "Cappellen", later, doch dan zijn wij reeds. in de 20e eeuw, de ons meer bekende naam "Kapellen".

De oorspronkelijke benaming van .onze gemeente is niet volledig uit het dorpsleven verbannen geworden. De wandelweg gelegen tussen de Ph. Spethstraat en de Kalmthoutsesteenweg heet "Hogeschootlaan".

Gezien het bestuur van een heemkundige kring altijd een brug wil slaan tussen het verleden en het heden vonden wij het toen ook niet meer dan normaal dat onze vereniging sinds 1984 teruggreep naar de aloude benaming "Hoghescote".

Roger Balbaert

't Bruggeske - Jg 28 - februari 1996 - nr. 1 - p 18

r r w ] E I , I N c I D c D I Z1 = ,4 E P 1 D r Z V a nda a g b e s t a a t P u t t e u i t é é n , b i j n a v i e r k i l o m e t e r l a n g l i n t bouw l a n g s h e e n d e v e r b i n d i n g s b a a n A n t w e r p e n - B e r g e n o p Z o o m . Bui te n e n k e l e gr e ns be pa l e nde d w a r s s tr a te n e n v e r bi ndi ngs w e ge n a l s d a a r z i j n : W a t e r s t r a a t , D r i e h o e k , K l i n k a a r d s t r a a t , Le e mpa d (n u A . C . S w i n n e s s t r a a t ) e n G r e n s s t r a a t , v i n d t j e e r v e r s c h e i de ne t u i n - e n v i l l a w i j k e n , a l s o o k d e k a s t e l e n R a v e n h o f e n H o f van B i a r t , d i e h e t g e h e e l e e n w e l v a r e nd e n v r i e n d e l i j k a a n z i e n ge v e n.

- oti k p,• , 0.0• 04• g4v pon tr , r s, t e z i c h t i w- -e r k e l i j k h e

Op h e t e e s P u t t e é é n e n k e l e g e s l o te n v olk s ge me e ns c ha p. I n i d i s h e t e e n ge s c he urd e n v e r de e l d dor p. He t b e s t a a t n a m e l i j k u i t d r i e a f z o n d e r l i j k e d e l e n : P u t t e Ka pe lle n, P u t t e - S t a b r o e k e n P u tte -N o o r d Br a ba nt. Ie de re e n w e e t n a t u u r l i j k d a t B a a r l e - H e r t o g n o g v e e l m e e r v e r de e ld i s . D i t d o r p b e s t a a t ma a r l i e f s t u i t v i e r e n d e r t i g e n c l a ves, i n g e p l a n t i n Ba a rl e -Na s s a u o p Ne de rl a nds gr ondge bi e d. In 1 8 2 8 he bbe n d e p r o v i n c i e r a d e n v a n Antw e rpe n e n N o o r d -B r a ba nt, n a h e e l v e e l p a l a b e r e n , e e n c ompromis w i l l e n s l u i t e n om Ba a rl e -He rtog i n z i j n ge he e l a f t e s ta a n a a n Ne de rl a nd i n r u i l v oor P u t t e - N e d e r l a n d v o o r B e l g i ë .

't Bruggeske - Jg 28 - februari 1996 - nr. 1 - p 19

D i t v ro me vo o rn e me n i s e c h t e r v e r l o r e n g e g a a n i n d e v i j a n d e l i j k h e d e n v a n 1 8 3 0 -1 8 3 9 e n b i j h e t a f p a l e n v a n d e g re n z e n i n 1843 i s e r z e l f s n i e t m e e r o v e r g e s p r o k e n . De o u d e v e r b i n d i n g s w e g A n t w e r p e n - B e r g e n o p Z o o m , v o o r h i j i n 1760 r e c h t g e t r o k k e n w e r d , l i e p t e P u t t e v a n N o o r d n a a r Z u i d d o o rh e e n d e E r b r a n d - , d e L e p e l - e n d e O u d e E r t b r a n d s t r a a t n a a r het Ga lg e ve ld e n dan v e rd e r n a a r K a p e lle n , wa a r nog a l t i j d d e O u d e b e rg s e b a a n b e s t a a t . Aa n d e w e s t z i j d e v a n d e b a a n i s P u t t e - S t a b r o e k g e l e g e n , a a n d e o o stzijd e P u tte -K a p e lle n o f h e t oude gehucht E rtb ra n d . In 1 6 4 8 , b i j d e e e r s t e s c h e i d i n g d e r Ne d e rla n d e n , kwa m e r e e n sch e id in g slijn b i j : v a n o o s t n a a r we s t d it ma a l, langsheen d e Gre n sstra a t e n d e A . G . S w i n n e s s t ra a t . A a n d e n o o r d z i j d e l i g t Ho lla n d s-P u tte o f P u t t e -No o rd B ra b a n t e n a a n d e z u i d z i j d e B e l g isch -P u t t e , v e rd e e ld o n d e r K a p e lle n e n S ta b ro e k. EĂŠn n e d e r z e t t i n g d u s , v e r d e e l d o n d e r t w e e v e r s c h i l l e n d e s t a t e n en d r i e v e r s c h i l l e n d e g e m e e n t e n . Nie t t e g e n s t a a n d e d e z e g r o n d i g e v e r d e l i n g , k a n me n z o n d e r o v e r d rijv e n s t e l l e n d a t e r t e P u t t e een g ro t e e e n h e id b e st a a t . De z o n d a g n a 9 o c t o b e r ( H . D i o n y s i u s ) w o r d t t e P u t t e k e r m i s g e vie rd . P u t t e - k e r m i s m e t z i j n j a a r m a r k t e n z i j n g e re n o mme e rd e w i e l e r ko e rs ( G r o t e S l u i t i n g s p r i j s ) , m e t z i j n j a n h a g e l e n z i j n w i t t e ke n s, m e t z i j n Ze e u wse d r u i v e n e n z i j n g e r o o k t e p a l i n g , m e t het s t a a r t j e v a n d e k e r m i s d a t i n d e vo lksmo n d n o g a l t i j d " ko e klo tin g " h e e t , a lh o e we l e r a l h e e l l a n g geen sp ra ke me e r is van koek. A l l e s sa me n e e n g e b e u r t e n i s , d i e p l a a t s g r i j p t o v e r h e t g a n s e t e r r i t o r i u m v a n P u t t e e n s i n d s me n se n h e u g n is e e n g r e n s o v e r sch rijd e n d e a a n g e le g e n h e id . Ook i n d e t i j d v a n d e s t r e n g s t e g r e n s f o r m a l i t e i t e n w e r d a l s d a n de g r e n s g e w o o n o p e n g e s t e l d , z o w e l v o o r d e a u t o c h t o n e n a l s voor d e d u ize n d e n b e zo e ke rs, z o w e l i n Ne d e rla n d a l s i n B e l g i ĂŤ , zo we l t e S t a b r o e k a l s t e K a p e l l e n . Hoe z u l k s m o g e l i j k i s ? W e l , d e p a r o c h i e s v a n H o l l a n d s P u t t e en B e l g i s c h P u t t e z i j n t w e e l i n g p a r o c h i e s . D e p a t r o o n h e i l i g e va n b e i d e p a r o c h i e s i s S t . D i o n y s i u s d e M a r t e l a a r , o o k g e n o e md Dio n ysiu s va n P a r i j s . H i j l e e f d e i n d e d e rd e eeuw n a C h ri s t u s e n wa s d e e e rs t e b i s sch o p v a n P a r i j s . N a d e g r o t e c h r i s t e n v e r v o l g i n g i n G a l l i 6 ve rsp re id d e h i j e r a l s ro n d t re kke n d e p r e d i k e r h e t Ch riste n d o m. Hij s t i e r f a l s ma rte la a r i n h e t j a a r 272. Z i j n feestdag wo rd t op 9 o c t o b e r g e v i e r d . Ma a r e r i s n o g m e e r e e n h e i d t e P u t t e .

't Bruggeske - Jg 28 - februari 1996 - nr. 1 - p 20

Voor B e l g i s c h -P u t t e i s e r ma a r é é n k e r k , g e le g e n o p h e t g ro n d g e b ie d v a n K a p e l l e n , m a a r o o k b e s t e m d v o o r d e i n w o n e r s v a n P u t t e -S t a b ro e k. En t o c h i s e r m a a r é é n k e r k h o f , g e l e g e n o p h e t g r o n d g e b i e d S t a b ro e k e n b e st e md v o o r d e a f g e s t o r v e n e n v a n b e i d e g e h u c h t e n . Er i s o o k ma a r é é n p o s t k a n t o o r , é é n ( t h a n s o p g e h e ve n ) g e me e n t e l i j k e jongensschool e n é é n v r i j e me isje ssch o o l (t h a n s g e me n g d o n d e r w i j s ) . De l i g g i n g v a n v o o r n o e m d e i n s t e l l i n g e n d o e t wa re n b e s t e m d v o o r a l l e i n w o n e r s v a n P u t t e .

e r

n ie t

toe.

Nie tte g e n sta a n d e d e ze k l a a r b l i j k e l i j k e e e n h e id i s e r d e s c h e i d in g l e v e n s g r o o t I E n d a t s i n d s e e u we n . Ze i s e e n m a r k a n t f e i t , o v e r g e b l e v e n u i t a c h t e e u w e n s t r e e k g e sch ie d e n is. De ze s t r e e k g e s c h i e d e n i s , d i e d e g e b o o r t e e n d e g r o e i v a n h e t d o r p i l l u s t r e e r t w i l i k v e r t e l l e n i n e e n v o l g e n d e a fl e v e r i n g . A.M.JENNES.

't Bruggeske - Jg 28 - februari 1996 - nr. 1 - p 21 21

11)) = 1 ' Y I A C D E t ymo lo g isch g e z i e n i s d e n a a m " E r t b r a n d " g e e n g e m a k k e l i j k e kWl u s . G . T He t a c h t e r v o e g s e l " b r a n d " o f " b r a n t " o f " b r a n d t " v e r w i j s t hN o o g s t w a a r s c h i j n l i j k n a a r v u u r . . 7et vo o rvo e g se l " e r t " i s m o g e l i j k a f k o ms t ig v a n " a e r t " o f w e l H /" a a r d e " . M a a r z e k e r i s d a t a l l e m a a l n i e t . \ O Tnder d e v o r m " a e r t " o f " a a r t " o f " a a r d " k o m t h e t v o o r i n d e p1 l a a t s n a m e n A a r t s e l a a r , A a r t r i j k e e n i n d e p e r s o o n s n a m e n A - e rt s , A e r t s e n , A e r t g e e r t s , A e r t b e l i é n e n V a n A e rd e n . 1 O a nder d e v o r m " e r t " k o m t h e t v o o r i n d e p la a t s n a a m E r t v e l d e e n i n d e p e rso o n sn a me n ( v a n ) E r t b r u g g e e n ( v a n ) E r t b o r n . 1 a E rt ve ld e i s e e n d o rp i n O o st -V la a n d e re n , r e e d s v e rme ld i n 1167 l a ls d e o o rs p ro n g v a n d e f a m i l i e A r t e v e l d e . V o l g e n s P r o f . ( lb e rt Ca rn o y z o u d e e t ymo lo g isch e b e t e k e n is e r v a n z i j n : A bDe b o u wd e a a r d e o f w e l h o e v e ( t e r r e c u l t i v é e ) . E r t v e l d e z o u d u s zr i j n : l a p l a i n e p r é s d u c h a m p c u l t i v é . ' Cr t b r u g g e i s d e n a a m v a n e e n k a s t e e l t e W i j n e g e m . E v e n e e n s E vDo l g e n s C a r n o y z o u d e b e t e k e n i s z i j n : b r u g v a n a a r d e . O o k w e l d/ i j k o f r e d e , w a a r k l e i n e r e s c h e p e n k o n d e n a a n l e g g e n . N E Trt b o rn : d a a r b o r n e e n v e r b a s t e r d e v o r m i s v a n b r o n ( v g l . bI o r n p u t ) z o u d e e t y m o l o g i s c h e b e t e k e n i s h i e r v a n k u n e n n z i j n : b ro n i n d e a a r d e . M V o o rt g a a n d e o p a l d e z e g e g e v e n s , z o u d e n w e v o o r E r t b r a n d ku n n e n s t e l l e n : a a r d e d i e b r a n d t . W a t e e n v e r w i j z i n g z o u ku n n e n z i j n n a a r d e e e u w e n l a n g e t u r f a f g r a v i n g e n d i e p l a a t s g re p e n o p d e v e e n g ro n d e n l a n g s d e o o s t z i j d e v a n h e t d o r p . Ma a r d e v o l g e n d e s c h r i j f v o r m e n b e s t o n d e n e v e n e e n s : H e i r b r a n d t , He yrb ra n d , H e r e b r a n d ( t ) , e n z . w a t d e m o g e l i j k h e i d o p e n l a a t vo o r een n ie u we u i t l e g . " He ir" b e t e ke n t l e g e r . Aa n g e zie n d e s t r e e k i n d e g e sch ie d e n is veel g e le d e n h e e f t o n d e r d e k ri j g s a v o n t u re n v a n d e He re n e n d ive rse ma le n d o o r b ra n d e n p lu n d e rin g g e t ro f f e n we rd , z o u d e naam o o k w e l e e n s h i e r n a a r k u n n e n v e r w i j z e n . A lh o e we l d e z e v e r k l a r i n g , e e r l i j k g e ze g d , w e i n i g h o u v a s t b i e d t en o m z e g g e n s g e e n v a s t e a a n k n o p i n g s p u n t e n h e e f t . Te n s l o t t e i s e r n o g e e n d e r d e m o g e l i j k h e i d , g e b r a c h t d o o r d e ze lfd e p r o f e s s o r A l b e r t Ca rn o y i n z i j n b o e k : " O r i g i n e d e s n o ms d e s c o m m u n e s d e B e l g i q u e " . H i j b e s p re e k t d e naam O o rd e re n a l s v o l g t :

't Bruggeske - Jg 28 - februari 1996 - nr. 1 - p 22

O o rd + e r e ( e r e o f h e r e w a s h e t z e l f d e ) . " e r e " s i g n i fi e : t e r r e e n c o i n , b o u t s d e t e r r e . . . : e e n s t u k la n d d u s i n e e n h o e k ( v v a n d e h e e r l i j k h e i d ) g e le g e n . En v o o r . . . " (g )e e r: t e r r e e n ĂŠpĂŠe, e n p o in t e . E e n s t u k l a n d , a fg e zo n d e rd in e e n h o e k ( v a n d e H e e r l i j k h e i d E ke re n ) g e le g e n e n l a n g e n sma l v a n v o r m . De ze b e s c h r i j v i n g k l o p t d u s w e l v o o r E r t b r a n d , a l s va n d e H e e r l i j k h e i d E k e r e n b e k i j k t .

j e de kaart

Let w e l , d i t z i j n s l e c h t s g issin g e n . I k b e n a l l e s z i n s g e e n ta a lku n d ig e e n e e n s l u i t e n d e v e r k l a r i n g , d i e z e k e rh e id g e e f t , heb i k n o g n i e t g e vo n d e n .

B ij n a z i c h t v a n e n ke le st e e kka a rt e n u i t h e t f o n d s V . Wa u t e rs de h i e r n a v e r m e l d e s c h r i j f w i j z e n v a n E r t b r a n d v e r ku n n e n w i j me ld e n : R.A .A .

E k.

332:

R . A . A . E k. 2 0 0 : R . A . A . E k. 2 7 9 : 1 7 4 8 : P. S t i j n e n R . A . A . E k. 2 6 2 : R . A . A . E k. 4 1 8 : R . A . A . E k. 2 7 8 : R . A . A . E k. 5 0 3 :

d.d. 4.6.1670: " i n den E e rt b ra n t " re s s o rt He e rlijkh e id Ettenhoven". ja a r 1657: " d e n E rt b ra n d t " . d.d. 1 0 . 9 . 1 7 2 7 : " e e n h e rb e rg i n d e n He rb ra n d " . : " S tra e te n a e r d e n A e rt b ra n t " . d.d. 2 1 .3 .1 7 1 8 : " s t e d e i n E e rd b ra n d t" . d.d. 29.7.1716: " h u i s i n den E e rtb ra n d t" . d.d. 9 .5 .1 7 1 6 : " d e He ird tb ra n tsch e S t ra e t e d.d. 1 8 .3 .1 7 1 6 : " h o e ve i n E e rd tb ra n d t" .

A . M. J e n n e s .

V erz am el i ng van d o ku m en tati e voor het archi ef van de heem kri ng Hoghescote!!! Alle dokumentatie over Kapellen is welkom! Wij denken aan foto's, doodsprentjes, doodsbrieven, postkaarten, krantenknipsels, oude menukaarten, geboortekaartjes, oude trouwboekjes, oude notarisakten, huwelijksaankondigingen. oude rekeningen en van Kapelse firma's enz, enz. Geef ons een seintje en wij komen even langs. Bij voorbaat hartelijk dank! Dank zij uw medewerking en steun kunnen wij ons archief over Kapellen verder uitbreiden

't Bruggeske - Jg 28 - februari 1996 - nr. 1 - p 23

VIC WAUTERS0

De man die aan de basis lag van al het opzoekingswerk waardoor w i j n u i n de mogelijkheid zijn om te kunnen beschikken over duizenden steekkaarten i.v.m. de geboorten, huwelijken en overlijdens van onze voorouders van de r e en de 18e eeuw werd geboren te Brasschaat op 11 september 1920.

Na zijn legerdienst trad hij op 1 september 1940 in dienst als stagiair bij de administratie der "Registratie en Domeinen", voor de regio's Antwerpen. Brecht en Ekeren.

Hij werd nadienij bevorderd to t ontvanger. Zijn loopbaan beĂŤindigde hij als commissaris op het "ComitĂŠ tot Aankoop van Onroerende Goederen" te Antwerpen.

Tijdens z i j n v e l e dienstjaren h e e ft h i j duizenden akten ontleed en samengevat en honderden aangiften van nalatenschap behand eld.

Dit verklaart uiteraard waarom hij, bij zijn later heemkundig w e rk, zoveel aandacht heeft besteed aan de juridische overgang van de onroerende goederen, aan de localisabe van de plaatsnamen en aan de geschiedenis van de betrokken families.

De uitgebreidheid van zijn archief is ook grotendeels te danken aan zijn menigvuldig en langdurig wetenschappelijk onderzoek opde Rijks- en Stadsarchieven.

Hij was actief als vrij medewerker gedurende meer dan 5 jaar verantwoordelijk voor het verzorgen van de genealogische en heemkundige tijdschriften op het archief van de V.V.F. in de Wolstraat te Antwerpen.

't Bruggeske - Jg 28 - februari 1996 - nr. 1 - p 24

Aan de U.F.S.A.L. te Brussel en de U.F.S.I.A. in Antwerpen volgende hij menigvuldige cursussen i.v.m. de lokale geschiedenis.

Gezien hij het overgroot gedeelte van zijn leven doorbracht in zijn huidige woonplaats Ekeren, lag het ook voor de hand dat hij aldaar ook aktief was als werkend lid van de lokale heemkundige kring. A f e n to e publiceerde h i j o o k enkele bijdragen i n tijdschriften van plaatselijke heemkringen.

In al zijn artikelen heeft hij steeds getracht om iets origineels te brengen over de betrokken onderwerpen en dit vanuit een brede achtergrond

De laatste jaren ondervond h i j vele moeilijkheden om d e archiefdepots te kunnen raadplegen, gezien deze voortdurend met een personeelstekort blijven kampen, en heeft hij om die reden zijn activiteiten stopgezet

De heemkundige kring Hoghescote heeft dankbaar gebruikt gemaakt van het aanbod van de heer V. Wauters om zijn archief over te nemen.

Wij hopen op korte termijn al de informatie van het door ons genoemde "Fonds Vic Wauters" ter beschikking te kunnen stellen van onze leden en dit binnen het kader van N D OKA (hierover meer in een ander artikel in dit blad).

't Bruggeske - Jg 28 - februari 1996 - nr. 1 - p 25

I n v e n t a ri s v a n d e h e e mku n d ig e e n g e n e a lo g is c h e d o c u me n t a t ie va n d e o u d e H e e r l i j k h e i d E k e r e n , d . w . z . d e d o r p e n E k e r e n , K a p e lle n , Ho e ve n e n e n B ra s s c h a a t .

1 . G r o e p I : S t e e k k a a r t e n 4 - m i c r o fi l m s .

1.1. 3 0 b a k j e s : g e z i n s r e c o n s t r u c t i e s me t e ig e n d o mso ve rd ra ch t e n e . a . h e e mku n d ig e b ro n n e n : * a lf a b e t is c h o p w i t t e ka a rte n : in g e ze te n e n . 1.2. 2 b a kje s: id e m: * a l f a b e t i s c h o p o ra n je ka a rt e n : n i e t in g e ze te n e n . 1 .3 . 3 b a k j e s : t o p o n yme n me t p e rce e ln u mme rs e n o ve rg a n g e n : * a lf a b e t is c h op ro ze ka a rte n : d e e l I . 1 . 4 . 4 b a k j e s : p e r c e l e n m e t n u mme r v o l g e n s d e me e t b o e k e n der 17e e n 18e eeuw e n d i t v o o r h e t g e h e le g e b ie d , z o Te n H o g e a l s v o o r d e P o l d e r . * d e s t r e k e n a l f a b e t i s c h , d e n u mme rs v o l g e n s v o l g o r d e op r o z e k a a r t e n : d e e l I I . 1 .5 . 1 b a k j e : h e e mku n d ig e b ro n n e n : * a lf a b e t is c h p e r ru b ri e k op g e le ka a rte n . 1.6. 1 b a k je : v o l k s t e l l i n g e n : * v o l k s t e l l i n g E ke re n 1 6 9 3 : g e l e k a a rt e n , * v o l k s t e l l i n g E ke re n 1 7 5 5 : o r a n j e k a a rt e n . 1 . 7 . 1 b a k j e : h u w e l i j k e K a p e l l e n 1 7 e e n 1 8 e e e u w. * a l f a b e t i s c h o p naam va n d e vro u w: g e l e k a a rt e n . 1 . 8 . 3 d o ze n : d o p e n K a p e l l e n 1 7 e e n 1 8 e e e u w. * a lf a b e t is c h p e r g e zin : o n g e lijn d e o ra n je ka a rte n . 1.9. 2 / 3 va n d o o s: E ke re n t i j d e n s d e Fra n se t i j d . * g e b o o rt e n e n g e h e ime d o p e n 1 7 9 7 -1 7 9 8 : v o l g e n s d a t u m op g e l e k a a r t e n , * o f fi c i ĂŤ l e d o p e n 1 7 9 7 - 1 8 0 1 : a l f a b e t i s c h o p g e l e e n o ra n je k a a rt e n , * g e b o o rte n 1797: a l f a b e t i s c h o p w i t t e k a a rt e n .

1 / 3 v a n d o o s : 2 m i c r o - fi l m e n v a n d e v o l k s t e l l i n g e n v a n E ke re n 1 7 0 9 e n 1 7 5 5 .

't Bruggeske - Jg 28 - februari 1996 - nr. 1 - p 26

2. G r o e p I I : P a k k e n b l a d e n , k l e i n f o r m a a t .

2 . 1 . 5 p a k k e n h a n d g e sch re ve n n o t a ' s : * s a me n v a t t in g e n v a n d e a k t e n v a n d e 1 7 e e n 1 8 e e e u w, g e b u n d e ld p e r n u mme r v a n h e t R i j k s a r c h i e f A n t w e r p e n , fonds O . G . A . E k e re n , i n g ro e n e k a f t j e s . * i n b i j l a g e e e n s c h r i f t me t d e st a n d va n a f h a n d e lin g op b a s i s v a n d e d e s b e t r e f f e n d e i n v e n t a r i s s e n R . A . A . , O.G.A. E k e re n . 2 .2 . 1 p a k h a n d g e sch re ve n n o t a ' s : * sa me n va ttin g van d e e l d e r n o t a ri ĂŤ l e a kt e n va n d e Oude H e e r l i j k h e i d E k e r e n t i j d e n s d e 1 7 e e n d e 1 8 e e e u w, i n g r o e n e k a f t j e s , p e r n u m m e r v a n d e i n v e n t a r i s va n h e t R.A.A. N o t a ri a a t . 2 .3 . 1 p a k h a n d g e sch re ve n n o t a ' s : * in ve n ta risse n a l l e r l e i , * v a r i a 1 7 e e n 1 8 e e e u w, E k e r e n e n o ml i g g e n d e g e me e n te n , p e r za a k i n g ro e n e k a f t j e s . 2 .4 . 1 p a k f o t o - k o p i e s v a n h a n d g e sch re ve n i n v e n t a r i s v a n h e t p r i v a a t a r c h i e f v a n H e n d r i k K a n o ra , i n b r u i n e kaft. 3. G r o e p I I I : G e b o n d e n f o t o - k o p i e s v a n d e p a r o c h i e r e g i s t e r s va n 1 6 0 8 - 1 8 3 0 .

3.1. 3.2. 3.3. 3.4. 3.5. 3.6. 3.7. 3.8. 3.9.

3 b a n d e n d o p e n S t . L a mb e rt u s E k e re n : 1 7 e e n 1 8 e e e u w, 2 banden h u we lijke n , id e m, 3 banden o v e rlijd e n s , id e m, 2 banden dopen Ka p e lle n S t . Jacobus: 1 7 e e n 18e eeuw me t p l a n v a n d e g e m e e n t e , 1 band h u we lijke n Ka p e lle n , 1 band o v e rlijd e n s Ka p e lle n , 1 b a n d d o p e n Ho e ve n e n : 1 7 e e n 1 8 e e e u w. 1 b a n d h u w e l i j k e n e n o v e r l i j d e n s Ho e ve n e n , m e t p l a n va n d e g e m e e n t e , 2 banden dopen ( p e r g e z i n ) S t a b ro e k : 1 6 1 1 -1 7 9 7 .

4. G r o e p I V : l o s s e f o t o - k o p i e s ( g r o o t f o r m a a t ) v a n d e p a r o ch ie rg iste rs en de b u rg e rlijke stand.

4.1. 1 * * *

k a f t E ke re n S t . L a mb e rt u s Fra n se T i j d i n 3 b u n d e ls : g e b o o rt e n ( i n h e t g e h e im g e d o o p t ): 1 7 9 7 -1 8 0 1 , o p e n b a re h e rd o p e n i n 1 8 0 1 v a n d e v o r i g e r e e k s , d u b b e l s 1 8 0 1 / 1 8 1 0 -1 8 1 5 .

4.2. 2 k a f t e n E ke re n S t . L a mb e rt u s: * g e b o o rt e n (g e h e ime dopen ? ) : 1 8 0 0 -1 8 0 6 , * d o p e n : 1 8 0 7 -1 8 2 0 .

't Bruggeske - Jg 28 - februari 1996 - nr. 1 - p 27

4.3. 1 k a f t E ke re n B u r g e r l i j k e S t a n d : * a l f a b e t i s c h e k la p p e rs o p g e b o o rt e n , h u w e l i j k e n e n o v e r l i j d e n s : 1 7 9 2 -1 8 0 2 . 4.4. 1 k a f t S t . Jacobus K a p e lle n : * d o p e n 1 6 0 8 -1 7 5 0 , m e t a c h t e ra a n d e o n w e t t i g e k i n d e r e n 1 6 9 9 -1 7 4 5 . 4.5. 1 k a f t S t . Ja co b u s K a p e lle n : * d o p e n 1 8 0 0 -1 8 2 9 : m e t a c h t e ra a n d e v o ri g e p a s t o o r s 1 6 0 8 -1 8 2 9 .

l i j s t

van a l l e

4.6. 1 k a f t S t . Jacobus K a p e lle n : * o v e r l i j d e n s 1 6 9 7 -1 7 5 0 e n 1 8 0 1 -1 8 3 1 . 4 . 7 . 1 k a f t 0 . L . V r o u w G e b o o rt e Ho e ve n e n : * d o p e n e n o v e r l i j d e n s : 1 7 9 7 -1 8 2 0 . 4.8. 1 k a f t S t . A n t o n iu s B ra ssch a a t: * d o p e n : 1 7 9 8 -1 8 2 0 , * o v e r l i j d e n s 1 7 9 7 -1 8 3 1 . 4.9. 1 k a f t S t a b ro e k: k l a p p e r o p naam va n d e vro u w va n d e g e zin n e n d e r 1 7 e e n 1 8 e e e u w. 4.10. 1 k a f t E ke re n : V o l k s t e l l i n g j a a r I V (z o n d e r K a p e lle n en H o e v e n e n ) .

5. G r o e p V : K o p i e ĂŤ n v a n h e t Me e t b o e k E k e r e n t e n Ho g e 1 7 1 5 .

5 . 1 . E e n k a f t me t f o t o ' s v a n p l a n s u i t d i t me e t b o e k, s a me n g e vo e g d i n b u n d e l t j e s p e r w i j k , n l . R i j k s a r c h i e f A n t we rp e n , O . G . A . E k e r e n , n r 1 5 7 , 1 6 6 , 1 6 6 b i s t o t e n m e t 173. De k l e e n b e e l d n e g a t i e v e n z i j n b i j g e v o e g d , e v e n a l s e e n f o t o k o p i e v a n d e i n l e i d i n g v a n h e t me e t b o e k. 5 .2 . E e n k a f t me t t e k e n i n g e n o p k a l k v a n vo o rg a a n d e p l a n s me t d e v o o r s t e l l i n g v a n d e p e r c e l e n m e t h u n n u m m e r p e r wijk. 5 . 3 . E e n k a f t m e t k o p i e s v a n vo o rn o e md e t e k e n i n g e n ma a r a a n g e vu ld m e t p e r s o o n l i j k e n o t a ' s (t o p o n y me n , o p e e n v o lg e n d e e i g e n a a r s , e n z . ) e n d i t a l l e s sa me n g e vo e g d i n b u n d e ls p e r w i j k .

6. G r o e p V I : K o p i e ĂŤ n v a n d e P o l d e r k a a r t e n v a n d e 1 7 e e e u w.

6.1. E e n k a f t me t f o t o k o p ie s bestaande u i t 4 b u n d e ls:

28't Bruggeske

- Jg 28 - februari 1996 - nr. 1 - p 28

* P o l d e r va n E ke re n , p l a n s p e r w i j k , m e t u i t t r e k s e l u i t de le g g e r van 1657. * P o l d e r v a n Mu ysb ro e ck, p l a n s p e r w i j k (1 6 6 2 ), * P o ld e r van Ettenhoven, p la n s p e r w i j k (1 6 0 4 ), * d e e l v a n d e P o l d e r v a n Wi l m a r s d o n k e n Me rxe m ( 1 6 5 7 ) . 6 .2 . E e n k a f t me t d u b b e ls v a n vo o rg a a n d e p l a n s v a n d e P o l der va n E ke re n me t p e r s o o n l i j k e a a n te ke n in g e n : t o p o n y me n , e i g e n a a r s , e n z . 6 .3 . E e n k a f t d i t o v o o r d e P o l d e r v a n Mu ysb ro e ck me t p e r s o o n l i j k e a a n te ke n in g e n e n o v e rz i c h t s p l a n . 6.4. E e n k a f t d i t o v o o r d e P o ld e r va n Ette n h o ve n , eveneens me t p e r s o o n l i j k e a a n t e k e n i n g e n e n o v e r z i c h t s p l a n . 7. G r o e p V I I : P l a n s i n 3 ma p p e n p l u s e e n k o k e r .

7 . 1 . E e n ma p o u d e l a n d k a a r t e n , m e e t p l a n s e n a l l e r l e i p l a n s . 7 . 2 . E e n m a p t o p o g r a fi s c h e p l a n s m e t o . a . 4 F e r r a r i s p l a n n e n en e e n r e p r o d u c t i e v a n h e t p l a n v a n h e t G e m e e n t e k r e d i e t v a n B e l g i ĂŤ , d e e l K a p e l l e n , e v e n a l s B o d e mka a rt e n va n E k e r e n e n K a p e l l e n m e t d e n o d i g e t o e l i c h t i n g s b r o ch u re s. 7 . 3 . E e n ma p r e c e n t e s t a f k a a r t e n . 7.4. e e n k o k e r me t me e rd e re f o t o ' s e n f o t o k o p i e s v a n g e p u b lic e e rd e p l a n s i . v . m . d e S la g va n E ke re n 1 7 0 3 .

't Bruggeske is het driemaandelijks tijdschrift uitgegeven door de heemkring "Iloghescole van Kapellen. Verantwoordelijke uitgever: Balbaert Roger - Parkweg 2 - 2950 Kapellen - Tel: 665.57.22. 28e jaargang - nummer 1.

februari 1996.

't Bruggeske - Jg 28 - februari 1996 - nr. 1 - p 29 29

INDOK A

De besturen v a n d e heemkundige kri n g e n Hogbescote e n H o b o n i a (Hoogboom) kwamen tot de volgende vaststellingen: * jaarlijks komen er vele nieuwe inwoners zich vestigen in Kapellen, â&#x20AC;˘ Kapellen heeft heel wat te bieden op toeristisch vlak, * de bevolking studeert langer, heeft meer vrije tijd en gaat vroeger op pensioen in vergelijking met vroeger, * sommige overheidsdiensten van het rijk, het gewest of de provincie wensen geen geldelijke middelen vrij te maken om bepaalde aspecten van bet cultuurleven te stimuleren (vb. arcklefwezen, genealogie, enz.), * de belangstelling voor het verleden van Kapellen is groot (cfr bij Hobonia en Hoghescote), . aantal h e t leden g oaangesloten o t â&#x20AC;˘ vele leerlingen en studenten krijgen regelmatig als schoolopdracht een werk te schrijven over een bepaald Kapels aspect.

De besturen van Hobonia en Hoghescote stellen vast dat heel wat van voornoemde vragen uiteindelijk bij hen terecht komen.

Om aan al die vragen en voorstellen een antwoord te kunnen geven hebben zij b i n n e n h e t ka d e r va n d e Gemeentelijke Cultuurraad e e n voorstel ingediend om IN D OKA op te richten, d.w.z.: Informatie- en documentatiecentrum Kapellen, kortweg IN D OKA. genoemd. Origineel voorzagen zij 3 afdelingen: * een V.V.V.-afdeling, * een informatiecentrum, * een documentatiecentrum.

Het schepencollege heeft echter geoordeeld d a t het toeristisch aspect een opdracht is voor de gemeentelijke cultuurdienst of de V.Z.W. "De Oude Pastorij". H ie r uit v loe it v oor t d a t d e v r a ge n v o o r documentatie i.v.m.Kapelse bezienswaardigheden, het inrichten van rondleidingen, enz, dienen gericht te worden tot de voomoemde instanties.

't Bruggeske - Jg 28 - februari 1996 - nr. 1 - p 30

De besturen van Hobonia en Hoghescote hebben dan op vraag van het schepencollege e n i n samenspraak m e t d e Cultuurraad e e n voorstel uitgewerkt om op een of andere manier de Kapelse archieven ,welke overal verspreid zijn, te centraliseren in Kapellen. Wij denken er niet aan om de originele archiefstukken naar Kapellen te brengen. D i t zou een te hoge kostenlast o p onze gemeenschap leggen, o.a , irtfractuur, verwarming, vochfigheid, personeel, verzekering, enz. Wij denken er wel aan om vb. fotokopies , microfiches of computerdisketten te maken van voornoemde archieven zodat de ganse bevolking van Kapellen deze bronnen ter plaatse zou kunnen raadplegen.

Wie nu wil beginnen met het opmaken van een stamboom of enig ander opzoekingswerk betreffende Kapellen wenst te doen moet o.m. contact onemen met: * het gemeentearchief in Kapellen, * het rijksarchief in Antwerpen en/of Beveren, * het rijksarchief in Brussel, * het provinciaal archief in Antwerpen, * het stadsarchief in Antwerpen, * de archieven van de dekenij in Ekeren en de bisschoppelijke archieven in Antwerpen en Mechelen, * de archieven van Zevenbergen, Bergen op Zoom en Breda in Nederland, * de archieven van de resp; intercommunales van gas, electriciteit of water, * de archieven van de verschillende kranten en tijdschriften, enz. enz.

U begrijpt onmiddellijk dat de verplaatsing naar de diverse localisaties van de archieven enorm veel tijd- en energieverlies betekent. Gezien de heemkundige kringen e e n sociale e n e e n culturele r o l t e vervullen hebben binnen de Kapelse gemeenschap vinden zij het logisch en normaal om als motor te fungeren terzake.

De heemkundige k r inge n wille n d e nodige mankracht leveren, h e t opzoekingswerk uitvoeren en zij vragen aan bet gemeentebestuur alleen de nodige logistieke steun. Hiervoor werden de eerste nodige contacten gelegd e n wij zulle n onze leden op de hoogte houden van de evolutie van INDOKA.

f=1

't Bruggeske - Jg 28 - februari 1996 - nr. 1 - p 31 31

1 4 }LTI 'TJ DT c3E I iNT F • C D I R 1 H e t b e 1s t u u r v a n H o g h e s c o t e o n t v a n g t r e g e l m a t i g a l l e r l e i h e e m k u n d i g e/ i n f o r m a t i e . W i j z u l l e n i n e l k n u m m e r v a n i t B r u g g e s k e d e v o o r4n a a m s t e d o c u m e n t a t i e v e r m e l d e n . O n z e l e d e n k u n n e n d a n r e c h t s t1r A e e. k s kr o n t a k t o p n e m e n m e t d e b e t r o k k e n i n s t a n t i e o m d e g e w e n srt e i n f o r m a t i e t e b e k o m e n . 1. B o e k e n n i e u w s .

* S in t-B e rn a rd s-a a n -d e -S ch e ld e . G e s c h ie d e n is v a n d e a b d i j v a n He mikse m e n B o rn e m. P r i j s : 6 5 0 F r . d o o r s t o r t i n g o p r e k e n i n g n u mme r 0 0 0 -0 6 5 9 9 5 7 -6 6 v a n d e " V e r e n i g i n g v o o r He e n k u n d e i n B ra b a n t " m e t d e v e r m e l d i n g " j a a r b o e k " .

Klein

* S t re e k d ra c h t e n i n o n ze g e we ste n . S a me n g e st e ld d o o r D r He n ri Vanoppen, F r i e d a S o rb e r, F r a n s Geens, L u k I n d e s t e e ge, E t i e n n e V a n k e i r s b i l c k e n G e rd a S t e e n k i s t e - P i l . I n l i c h t i n g e n : V e r b o n d v o o r He e mku n d e , K e r k s t r a a t , 1 7 , 2970 i s G r a v e n w e z e l , t e l . 0 3 / 6 5 8 . 9 0 . 3 4 . * G la s i n lo o d . De g e sch ie d e n is va n d e g la ssch ild e rku n st , de r e s t a u r a t i e v a n g l a s r a m e n e n e e n g l a s r a m e n g i d s . A u t e u r s : Y . V a n d e n B e md e n , J o o s t C a e n , W a r n e r B e r c k m a n s , Anne M a i l l i e t , L o d e L a m b r e c h t s . P r i j s : 9 9 5 F r . T e b e s t e l l e n b i j B e s t u u r Mo n u me n t e n e n L a n d sch a p p e n , P e r s e n V o o r l i c h t i n g , Z a n d s t r a a t , 3 , 1 0 0 0 B ru s e l. T e l . 0 2 / 2 0 9 . 2 7 . 3 7 . R e k . n r 0 9 1 -2 2 0 6 0 4 0 -9 5 . * Ma le n i n m o e i l i j k e t i j d e n . De g e sch ie d e n is va n d e g ra f e l i j k e r o s - , w i n d - e n wa t e rmo le n s i n No o rd -V la a n d e re n e n a a n g re n ze n d Z e e l a n d t u s s e n 1 4 5 0 e n 1 6 1 0 . A u t e u r : A d r i e d e K r a k e r e n F r a n s We e ma e s . P r i j s : 1 3 3 0 F r Re k. n r 7 4 7 - 4 3 1 0 5 3 0 - 7 1 , v e r m e l d i n g : M o l e n b o e k . * Ho e s c h r i j f i k d e g e s c h i e d e n i s v a n m i j n g e me e n t e . D e e l 3 . A u t e u r: J . A r t . T e b e s t e l l e n b i j h e t V e rb o n d v o o r He e mku n d e , K e r k s t r a a t , 1 7 A , 2 9 7 0 i s G ra v e n w e z e l . P r i j s : 8 9 5 F r. R e k . n r 4 0 1 -4 5 1 7 9 0 1 -4 7 . * De K e lt isch e E rf e n is (d o o rle ve n van K e lt isch e r i t e n i n het k a t h o l i e k g e lo o f i n V la a n d e re n ). T e b e s t e l l e n b i j h e t V e rb o n d v o o r He e mk u n d e , ' s G r a v e n w e z e l . * S t e r k e V e rh a le n . A u t e u r : P . B e rn a u w. Mo d e rn e v o l k s v e r h a le n z i j n d e sa g e n e n h a a r d v e r t e l l i n g e n v a n v o o r 1 0 0 j a a r . Te b e s t e l l e n b i j h e t V e r b o n d v o o r H e e m k u n d e . * I n d u s t r i ë l e A rch e o lo g ie i n B e lg ië . A u t e u r: P . Via e n e . P r i j s : 9 8 0 F r . T e b e s t e l l e n b i j h e t V e rb o n d v o o r He e mku n de, i s G ra ve n we ze lo

't Bruggeske - Jg 28 - februari 1996 - nr. 1 - p 32

f=1

* L e e fg e wo o n te n v a n o n z e o u d e rs e n v o o ro u d e rs . A u t e u r : D e s i rĂŠ d e B o e c k . P r i j s : 4 5 0 F r . R e k . n r 7 8 8 -5 2 6 7 4 8 1 -3 2 va n D . D e B o e c k , L i p p e l o s e w e g , 1 2 , 2 8 9 0 O p p u u rs . * B ro o d d o e t le v e n . B e t e k e n is e n r o l va n h e t b ro o d i n E u ro pa. A u t e u r s : Ma c h e re l C l . e n Ze e b ro e k R. P r i j s : 9 8 0 F r . Te b e k o m e n i n d e a g e n t s c h a p p e n v a n h e t G e m e e n t e k r e d i e t .

2. T e n t o o n s t e l l i n g e n , a r c h i e v e n e n b e u rz e n .

* G e s c h ie d k u n d ig e B o e ke n b e u rs v o o r V la a n d e re n . A r c h e o l o g i e , f a m i l i e k u n d e , g e s c h i e d e n i s , h e e mu n d e e n v o l k s k u n d e . Za t e rd a g 1 7 f e b r u a r i 1 9 9 6 v a n 1 4 u u r t o t 1 8 u u r Zo n d a g 1 8 f e b r u a r i 1 9 9 6 v a n 1 0 u u r t o t 1 7 u u r . Ce n t ru m v o o r K u n s t e n C u l t u u r ( S t . P i e t e r s a b d i j ) S i n t Pie te rsp le in , Gent. * K u n s t i n w i j n . G a l e r i e v a n h e t G e me e n t e kre d ie t , K r u i d t u i n l a a n , 4 4 , 1 0 0 0 B r u s s e l . A l l e d a g e n , b e h a l v e o p ma a n dag e n f e e s t d a g e n v a n l l u u r t o t 1 8 u u r . _ G ra t i s t o e g a n g . * D e b i b l i o t h e e k v a n d e A b d i j v a n B o rn e m b e z i t e e n r i j k e ve rza me lin g . V o o r b e z o e k : v o o r a f k o n t a k t o p n e me n m e t Pater L a mb e rt u s, K l o o s t e r s t r a a t , 7 1 , 2 8 8 0 B o rn e m, t e l . 03/8890811 o f K a r e l M i c h i e l s , K a p e l s t r a a t , 4 4 , 2 8 8 0 B o rn e m, t e l . 0 3 / 8 8 9 0 5 0 6 . * V la a mse V e re n i g i n g v o o r Fa milie k u n d e , V a n He y b e e c k s t ra a t , 3, Me rk s e m. H i e r k a n U t e r e c h t i n d i e n U b e l a n g s t e l l i n g h e b t v o o r h e t o p ma ke n v a n u w s t a mb o o m. H e t l i d g e l d b e d ra a g t 1 . 0 0 0 F r p e r j a a r e n k a n g e s t o r t wo rd e n o p r e k e n i n g n u mme r 4 1 4 -1 1 7 1 2 2 1 -7 9 . De l e e s z a a l i s o p e n : w o e n s d a g : 1 2 u u r t o t 1 9 u u r , d o n d e rd a g : 1 0 u u r t o t 1 8 u u r , za t e rd a g : 1 3 u u r t o t 1 8 u u r. Te l. 0 3 /6 4 6 9 9 8 8 . * H e t " G a s mu s e u m" k a n b e z o c h t w o r d e n o p v o l g e n d a d r e s : A a rsch o t se st e e n we g , 3 2 , 3 0 1 2 W i l s e l e L e u ve n ( a a n d e V a a rt). I n l i c h t i n g e n : t e l . 015/21 53 5 5 . * " D e V l i e r b e s " , h e e mku n d ig e k r i n g v a n B e e rs e , r i c h t o p zo n d a g 3 1 m a a r t 1 9 9 6 e e n o n t m o e t i n g s d a g i n v o o r f a m i l i e g e sch ie d e n is. De ze a c t i v i t e i t h e e f t p l a a t s i n h e t T e m p e l h o f , B i s s c h o p s la a n , 1 , t e B e e rse e n d i t t u s s e n 1 0 u u r e n 1 8 u u r.

't Bruggeske - Jg 28 - februari 1996 - nr. 1 - p 33

1 . ( F t 1 3 I T A 7 C D CD FZID

HORIZONTA A L .

1. . . . . s t r a a t ( v r o e g e r e n a a m v o o r L . B e v e r n a g e s t r a a t ) He ra ld isch e naam v o o r ro o d . 2. Me i s j e s n a a m 3. E n d e r g e l i j k e - B i j w o o r d v a n p l a a t s . 4. O mg e k e e rd k n a a g d i e r - B e e l d h o u w e r v a n h e t mo n u me n t v a n d e g e sn e u ve ld e n i n K a p e l l e n . 5. K l e i n v i e r k a n t s t u k g e b a kke n s u i k e r w e r k , m e e s t a l i n p a p i e r t j e g e wikke ld - He liu m (sch e iku n d ig e a f k o rt i n g ). 6. O m f a l o s ( d e e l v a n d e v o o r s t e b u ik wa n d b i j z o o g d i e r e n ) Mu zie kn o o t . 7. K l e i n k i n d - R i v i e r i n V la a n d e re n . 8. M u z i e k n o o t - Me rkn a a m v a n e e n D u i t s e k u n s t v e z e l , v o o r 85% bestaande u i t P o l y a c r y l o n i t r i l . 9. A r k b o u w e r - M e n s e l i j k o r g a a n v o o r d e a f v o e r v a n d e a f v a l p r o dukten va n e i w i t t e n u i t h e t b lo e d . 10. R i v i e r i n D u i t s l a n d - H e l d e n d i c h t .

V E RTI CA A L .

1. G o d v a n d e z e e . 2. P e r s o o n l i j k v o o rn a a mwo o rd ( F r ) - A l u m i n i u m ( s c h e i k u n d i g e a f k o r t i n g ) - K l e i n m e n s e l i j k we ze n . 3. K a p e l l e n b e h o o r d e t o t d e H e e r l i j k h e i d . . . . - V l i e g t u i g k e n t e ke n v a n O o s t e n r i j k . 4. U e d e l e - S t r a a t i n K a p e l l e n ( B . D e . . . l a a n ) . 5. B e l g i s c h e t a a lg re n s g e me e n t e . 6. L i d v a n e e n G e rma a n se v o l k s s t a m . 7. D e e l v a n e e n h a ve n - - F l e u r - d e - L y s . 8. E e r s t e w o o rd u i t d e t i t e l v a n e e n l i e d v a n L o u i s N e e f s Hu we lijksa fko n d ig in g . 9. D e e l u i t h e t w a p e n s c h i l d v a n K a p e l l e n - D r i e l e t t e r s u i t n u me ro . 10. R o o f d i e r - L e n g t e ma a t .

U ma g u w o p lo s s in g b in n e n stu re n , v o o r 1 5 Ro g e r B a l b a e r t , P a r k w e g , 2 , 2 9 5 0 K a p e l l e n .

a p ri l 1996, n a a r

Tu sse n d e j u i s t e o p l o s s i n g e n w o r d t e e n p r i j s u i t g e l o o t . De p r i j s w i n n a a r w o r d t b e k e n d g e m a a k t i n " i t B ru g g e ske " .

h e t v o l g e n d e n u mme r v a n

't Bruggeske - Jg 28 - februari 1996 - nr. 1 - p 34

1 0

1 2 3 4

•

6 7 8 9

•

• • I*

• •

•

• •

Let well Kruiswoordraadsel is binnen te brengen v66r 15 april 1996. UW NAAM •

't Bruggeske - Jg 28 - februari 1996 - nr. 1 - p 35