Bruggeske 2005-1 maart

’t Bruggeske jg 37 – maart 2005 – nummer 1.

't Bruggeske driemaandelijks tijdschrift van de Heemkring " Hoghescote v.z.w. " te Kapellen.

Zetel: Antwerpsesteenweg 2 - Bus 2 - 2950 Kapellen.

37e jaargang – nummer 1

1 maart 2005

_______________________________________________________ In dit nummer...

-

Bladwijzer. - 1 Jaarverslag werkingsjaar 2004. - 2 Lidkaart 2005. - 3 Eerste lijst ereleden 2005 - 4 Heemkundige boekenbeurs. - 5 Geschonken aan Hoghescote. - 5 Waarom “De Kroon ?” - 6 Besparingsvoorstel - 7 Evaluatie van de enquête ’t Bruggeske - 8 Publiciteit van toen… - 9 Viering vader Raemaekers 90 jaar.(deel 2) - 10 Mededeling. - 16 Onafhankelijksfeesten in Kapellen 1905. - 17 “Oom Roger” en de SR AIR 40: Belgen en Nederlanders in de Franse Militaire inlichtingendienst 1939-1942.(deel 2) - 19 - Noorse V.V. (deel 2) - 26 - Wandeling in domein Geelhand. - 32 - De volkstelling van Kapellen anno 1693 (deel 3). - 33 Iedere auteur is verantwoordelijk voor de inhoud van de door hem ondertekende bijdrage. ____________________________________________________________________________ Verantwoordelijke uitgever: Balbaert Roger - Parkweg 2 - 2950 Kapellen.

Tel: 03.664.57.22.

Kaftontwerp: T. Hanssens.

Redactie: Eikvarenlaan 19 - 2950 Kapellen – Tel: 03.605.50.86.

Redactieraad: Jef Herman, Marcel Dondelinger en Jan Vanderhaeghe.

Lay-out publiciteit: Copy Service Center Dorpsstraat 39 - 2950 Kapellen Tel: 03.605.42.67.

2005 - Copyright "Heemkring Hoghescote v.z.w" Kapellen.

Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, gereproduceerd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotocopie, microfilm of op welke andere wijze ook zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de auteur en de uitgever.

De Heemkring "Hoghescote v.z.w" werd opgericht op 23 december 1968. ____________________________________________________________________________ ’t Bruggeske verschijnt 4 maal per jaar. Deze nummers kan men bekomen voor 10 Euro en u is dan abonnee van ‘Hoghescote v.z.w’. Dit bedrag kan worden overgemaakt op rekening nr.

413-7205071-65 ten name van ‘Heemkring Hoghescote’ v.z.w. – Antwerpsesteenweg 2 – Bus 2, 2950 Kapellen, met de vermelding "Bruggeske".

Losse nummers van ’t Bruggeske, voor zover nog voorradig: 3 Euro.

1

’t Bruggeske jg 37 – maart 2005 – nummer 1.

Jaarverslag werkingsjaar 2004.

Het jaar 2004 zal als historisch hoogtepunt in de geschiedenis van Heemkring Hoghescote opgetekend blijven. De grote doelstelling die wij ons gesteld hadden, werd immers met gerealiseerd: het bekomen van een eigen geschikte locatie waar we onze activiteiten kunnen verder zetten.

Toen ons in het begin van het jaar werd medegedeeld dat het woonhuis gelegen aan de Dorpsstraat 36, waarin onze archieven waren ondergebracht, tegen juli diende ontruimd, brak een hectische strijd tegen de tijd aan.

Het gemeentebestuur werd zodanig bestookt met onze verzoeken dat uiteindelijk een lokaal werd toegezegd dat voldeed aan onze behoeften: de kelderverdieping van het oud-gemeentehuis.

Alhoewel deze ruimte bij ons eerste bezoek op een puinhoop geleek, slaagden wij erin tegen de vooropgestelde tijd dit lokaal om te toveren tot een geschikte plaats waar wij zowel onze vergaderingen kunnen houden en ons archiefmateriaal in bewaren.

Wij willen hierbij dan ook het twintigtal bereidwillige leden nogmaals danken voor hun medewerking want zonder hen was dit niet mogelijk geweest.

Tenslotte werd ons nieuw lokaal, dat de vroegere plaatselijke benaming “De Kroon” meekreeg, op 23 juni 2004 officieel geopend. De sfeervolle receptie opgeluisterd door een muzikaal ensemble werd bijgewoond door tal van prominenten zoals: Minister Dirk Van Mechelen, het Gemeentebestuur, onze ereleden en talrijke vrienden van heemkundige kringen uit de regio.

Nu we de infrastructuur hebben, kunnen we verder werken aan de uitbreiding van onze doelstellingen: het uitdiepen van het verleden en het bewaren van het huidige dorpsleven van onze gemeente.

Deze opdrachten zijn erg tijdrovend en vergen veel opzoekwerk waarbij alle hulp welkom is. Het bijhouden en klasseren van krantenknipsels en eventueel inbrengen in de computer, opzoekingen in het rijksarchief, het maken van foto’s in de gemeente, meewerken aan activiteiten, het zijn allemaal interessante taken waaraan iedereen kan meewerken. Deze werkzaamheden worden bovendien in groepsverband uitgevoerd waarbij het samenzijn onder gelijkgezinden zorgt voor een gezellige sfeer.

Beste leden of sympathisanten, heb je wat vrije tijd en wil je deze nuttig besteden, neem dan even contact. De contactadressen zijn u wel bekend.

Alhoewel de renovatie van ons lokaal voor een deel door het gemeentebestuur bekostigd werd, diende de inrichting en het aanschaffen van nieuwe opslagrekken uit eigen middelen betaald. Gelukkig werd door een jarenlange zuinige omgang met de uitgaven en anderzijds het doordacht aanwenden van de lidgelden van onze vele 2

’t Bruggeske jg 37 – maart 2005 – nummer 1.

trouwe leden een spaarpotje opgebouwd waardoor wij erin slagen de financiële balans in evenwicht te houden.

Omdat de grote uitgaven achter de rug zijn, kunnen wij vanaf nu onze middelen nog meer aanwenden voor het aankopen van alle nuttige informatie betreffende onze gemeente.

Om het publiek en vooral onze leden nog meer mogelijkheden te geven om gebruik te maken van onze documentatie, zullen wij vanaf 1 januari 2005 onze archieven tweemaal per maand openstellen. Voor een gericht opzoekwerk kan u bovendien steeds om een persoonlijk onderhoud vragen, wij staan u graag te woord.

Ook dit jaar zullen er weer verschillende activiteiten plaats vinden.

Zo staat nu reeds vast dat een tentoonstelling “150-jaar Post te Kapellen” zal gehouden worden in het oud-gemeentehuis van 9 t.e.m 18 september en dit ter herdenking van de 150 ste verjaardag van het openen van het postkantoor te Kapellen op 15 augustus 1855.

Tevens zijn er volgende activiteiten gepland: Op dinsdag 22 maart 2005 om 13.30 uur. In het Dienstencentrum ’t Bruggeske Geschiedenis van Kapellen 2 de deel. Gevolgd door: - Nacht van de Geschiedenis.

In ‘t Kerkske – Kapelsestraat 182 – Kapellen dit om 20.00 uur.

Tal van andere initiatieven voor uitstappen en lezingen zijn nog in voorbereiding en worden tijdig aan de leden medegedeeld.

Het bestuur van Heemkring Hoghescote blijft zich verder inzetten voor het behoud van het Kapelse erfgoed en hoopt daarvoor te mogen rekenen op de steun van hun talrijke en vooral trouwe leden.

Het bestuur van Heemkring Hoghescote.

LIDKAART 2005.

Wij danken zeer hartelijk al de leden voor het vertrouwen en de steun die zij aan de Heemkring “Hoghescote “ blijven geven.

Als u tijdig uw abonneegeld heeft betaald, zal u hierboven uw lidkaart voor het jaar 2005 bijgevoegd zien. Is dit niet het geval dan heeft u uw abonneegeld zijnde 10 Euro, nog niet overgemaakt.

Het bestuur van Heemkring Hoghescote

3

’t Bruggeske jg 37 – maart 2005 – nummer 1.

Eerste lijst van ereleden 2005.

De heer Familie E.H. Mevr De heer Familie Familie De heer De heer De heer De heer De heer De heer De heer De heer Familie De heer De heer Mevr De heer De heer De heer De heer De heer Mevr Mevr De heer De heer De heer De heer De heer De heer Mevr Familie Familie De heer Mevr De heer De heer De heer De heer Familie Mevr De heer Juffr Familie De heer Familie Familie De heer Familie De heer Familie

Berghmans Pierre Platanendreef 68 Blankers - Leers Dorpsstraat 53 Boonants G. Pr. Boudewijnlaan 138 bus 8 Budding Egberdina Partizanenstraat 110 Cleiren Walter Jachthoornstraat 26 Dillien - Smets Rode Kruislaan 3 Eggermont - Raemaekers Heidestraat 74 Geelhand de Merxem Chr. Kapelsestraat 200 Geudens Henri Bevrijdingslei 39 Bus 6 Geyskens Augustinus Kon. Elisabethlei 59 Gijsen Gerard Dorpsstraat 62 Bus 1 Helsen Koen Zilverlindendreef 2 Bus 1 Hendrickx Felix Kantanjedreef 77 Het Witte Paard Grensstraat 2 Janssens Frans Kapelsestraat 291 Janssens Matheus Essenhoutstraat 251 B 4 Janssens - Smits Bevrijdingslei 10 Jennes Alexander Boerendijk 3 Keukelinck Marcel Oorderseweg 19 Lathouwers Louisa Kapelsestraat 126 Lathouwers Jos Kapelsestraat 138 Lenaerts Jacques Hoevensebaan 57 Meynen Albert Sparrenlaan 24 Meyvis Leo Hoevensebaan 70 Muchez Ludovicus Sparrenlaan 27 Nagels Julienne Chr. Pallemansstraat 26 Nagels Maria Chr. Pallemansstraat 72 Osterrieth Max Ph. Spethstraat 139 Peeters Stef Zilverenhoeklaan 15 Pelckmans Rudi Kapelsestraat 240 Possemiers Josée Hoogboomsteenweg 18 Robert Fernand Kon. Albertlei 128 Rombouts Dirk Vinusakker 100 Rommens Gilberte Essenhoutstraat 47 Ruiz de Arcaute Miguel Franselei 13 Schelfout - Elseviers Nieuwelaan 4 Smolders Wilhelmus Ertbrandstraat 249 Somers Maria Engelselei 13 Van de Perck Luc Olmendreef 7 Van de Perre Alfons Kerkstraat 7 B 15 Van den Kerckhove Charles Marcottedreef 16 Van Den Kieboom Karel Lijsterlaan 13 Van der Endt J.D. Hogescootlaan 5 Van Doninck Marcella Hoevensebaan 202 B3 Van Dooren Gaston Zilverlindendreef 21 Bus 102 Van Dooren Sabine Oude Galgenstraat 25 Van Helvert - Joosen Hoevensebaan 188 Bus 3 Van Hoof Petrus Hoevensebaan 261 bus 4 Van Lobberecht Gerrit Hoevensebaan 204 Bus 4 Van Regemorter - Speth Kapelsestraat 41 Van Rompaey Charles Zilverlindendreef 2 Bus 4 Van Strydonck – Osterrieth Kapelsestraat 47/1 Van Tilborg Marc Berkenlaan 2 Van Veldhoven Fr. Klinkaardstraat 32 4

2950 2950 2610 2950 8800 2950 2950 2950 2950 2950 2950 2950 2950 2950 2950 2950 2950 2180 2180 2950 2950 2950 3270 2950 2950 2950 2950 2950 2950 2950 2950 2950 2950 2950 2950 2950 2950 2950 2950 2950 2950 2950 2950 2950 2950 2950 2950 2950 2950 2950 2950 2950 2950 2950

Kapellen Kapellen Wilrijk Kapellen Rumbeke Kapellen Kapellen Kapellen Kapellen Kapellen Kapellen Kapellen Kapellen Kapellen Kapellen Kapellen Kapellen Ekeren Ekeren Kapellen Kapellen Kapellen Scherpenheuvel Kapellen Kapellen Kapellen Kapellen Kapellen Kapellen Kapellen Kapellen Kapellen Kapellen Kapellen Kapellen Kapellen Kapellen Kapellen Kapellen Kapellen Kapellen Kapellen Kapellen Kapellen Kapellen Kapellen Kapellen Kapellen Kapellen Kapellen Kapellen Kapellen Kapellen Kapellen

’t Bruggeske jg 37 – maart 2005 – nummer 1.

De heer Familie De heer De heer De heer De heer Familie Familie

Vanhoyland Andre Verbist - Andries Vercammen Vernimme Johan Verpraet Petrus Vingeroets Geeraard Volant - Verbraeken Wittock - Smet

Pinksterbloemlaan 5 Gr. Henri Cornetlaan 7 Hof van Delftlaan 48 Hindedreef 17 Reigerslei 8 Streepstraat 17 Dorpsstraat 21 Antwerpsestwg 6

2180 2950 2180 2950 2950 2950 2950 2950

Ekeren Kapellen Ekeren Kapellen Kapellen Kapellen Kapellen Kapellen

Heemkundige boekenbeurs.

In het kader van de viering "850 jaar Ekeren" richt de heemkring van Ekeren een grote heemkundige boekenbeurs in.

U wordt vriendelijk uitgenodigd op zondag 10 april 2005 van 10 uur tot 17 uur in de grote zaal van het "Ekers Hof", Groot Hagelkruis, 6 te Ekeren.

Standhouders zijn ook welkom. Alle informatie is te bekomen bij de heer Marcel Bollen, telefoon nummer 03.645.64.72.

Geschonken aan Heemkring Hoghescote Wij ontvingen met dank de volgende giften: 1 - Van de heer Jos Lathouwers: de volledige jaargangen 1969 tot 1975 van "Treffer", het ledenblad van voetbalclub Noorse, 2 - Van mevrouw Maria Somers: een herdenkingsplaat voor de viering van een plechtige communie in het jaar 1913, 3 - Van mevrouw Jeanne Van Herck: een pak toneelstukken, archieven en stempel van de vroegere toneelkring "Onze Kring", 4 - Van de heer Frans Corluy: een doos rouwprentjes, 5 - Van de heer Louis Blankers: een ziekenboekje uit 1968, 6 - Van de heer Constant Bullens: een militair zakboekje, diverse huishoudelijke documenten en een richtlijn inzake de tabaksrantsoenering in 1914, 7 - K.W.B. Zilverenhoek – Maandbladen “Heet van de Naald”.

8 - Van de familie Blockx: een bierglas van de brouwerij Veraart, 4 oude notarisakten en een herdenkingsplaat voor de Plechtige Communie uit het jaar 1926.

9 - Van de heer Petrus Vervoort:13 Tijdschriften “De Dag” van 1939 met interes-sante berichtgeving over W.O. II. 30-tal originele Duitse oorlogsfoto’s W.O.I 10 - Van de heer J. Fraipont: 4 boekdelen “Gemeenten van België” en jaargangen 1966/1989/1992 van “Het aanzien van”.

11 - Anonymus: Documentatie over voetbalclub Groen-Wit Ekeren/Kapellen.

12 - De heer Tijs Janssens: reeks dia’s over de viering van de 100-jarige Matheus Janssens op 11 juli 1976.

5

’t Bruggeske jg 37 – maart 2005 – nummer 1.

Waarom “De Kroon” ?

Wie langs onze nieuwe locatie, gelegen in de kelderverdieping van het voormalige gemeentehuis aan de Antwerpsesteenweg 2, voorbijgaat, heeft allicht het prachtige schild opgemerkt boven de toegangsdeur met vermelding: De Kroon - Hoghescote Heemkring Kapellen.

Dit kleurrijke uithangbord werd, net als het nieuwe Hoghescote-embleem, vervaardigd door Kapellenaar en lid van onze kring, Cyriel Van den Wijngaert. Het is eens te meer een prachtig uitgebalanceerde creatie geworden die perfect de doelstellingen waarvoor Hoghescote staat weergeeft.

Het verwijst namelijk naar de oorspronkelijke benaming van deze plaats, De Kroon, en naar de kenmerken van de heerlijkheid Ekeren en deze van de St.-Jacobuskerk, alles uitgevoerd in de gemeentelijke kleuren: blauw en geel. Proficiat Cyriel en nogmaals bedankt.

Waarom nu de benaming, “De Kroon”?

Alhoewel in het artikel: “Negentig jaar Gemeentehuis en Politiecentrum”, verschenen in ons verenigingsblad ’t Bruggeske nr 2 van 1997, hierover reeds een uitgebreid relaas verscheen, lijkt het mij toch zinvol nogmaals de essentie van het verhaal in herinnering te brengen.

Op de dinsdagen, 21 augustus en 4 september 1900, werden zeven loten bestaande uit gronden en gebouwen, beter gekend als “De Kroon”, door notaris Wouters ten verkoop aangeboden. Bij de definitieve toewijzing werden uiteindelijk alle loten samengevoegd en toegewezen aan Lodewijk Lucas voor de som van 22.000 BEF en 1.000 verdieren, zijnde: 825 aan 5 BEF en 175 aan 4 BEF. De koper was gezworen landmeter te Kapellen en verklaarde te hebben gehandeld in opdracht van de Belgische Staat.

De verkoopster was de weduwe van landbouwer en veekoopman, Petrus Jacobus De Schutter, geboren te Ekeren op 02.05.1815 en overleden te Kapellen op 16.02.1884, namelijk Joanna, Justina Kennis geboren te Kapellen op 20.09.1825 en er overleden op 13.08.1905.

De verkoop werd gehouden in herberg “De Kroon” die gelegen was op de plaats waar later het gemeentehuis zou opgetrokken worden.

Aan de overkant op de hoek van de Hoevensebaan en de Dorpsstraat bevond zich brouwerij “Den Hoorn” waar later café “De Hoorn” gevestigd was en thans “Action Shop” zich bevindt.

Andere herbergen op dit kruispunt waren toen: “Belle Vue” nu bakkerij Grijp en “Den Vijfhoek” thans “ ’t Leeuwke”.

Het volledige eigendom bestaande uit zeven loten bedroeg 866,93 m!.

Officieel luidde het dat de aankoop werd gedaan om de rooilijn langs de staatsbaan aan te passen en hierdoor: ”een grote verfraaiing voor de gemeente zal ontstaan, vele gevaren vermeden worden en een meerdergelding zal geven aan het grootste gedeelte der eigendommen van de gemeente.”

Burgemeester, Edouard Biart, kocht reeds op 26 maart 1901 in naam van de gemeente een deel van de gronden terug, namelijk een oppervlakte van 656,0765 m! en dit voor de som van 20.460 BEF met als doel hierop het eerste Kapelse gemeentehuis te bouwen.

6

’t Bruggeske jg 37 – maart 2005 – nummer 1.

Het was pas vele jaren later op zondag 9 juni 1907 dat uiteindelijk het nieuwe gemeentehuis plechtig ingehuldigd werd.

Dat hiermee de streeknaam “De Kroon” volledige verdween, heeft ons er toe aangezet om deze terug in eer te herstellen en onze locatie in de toekomst de naam “ De Kroon” te geven.

RVdB. ______________________________________________________________________________

Besparingsvoorstel.

Soms zijn wij genoodzaakt activiteiten waarvan wij bij het verschijnen van het laatste Bruggeske nog niet over de nodige informatie beschikken, apart aan onze leden toe te zenden.

Dit vraagt van de bestuursleden niet alleen extra werk voor het ronddragen, gelukkig gratis, maar voor de leden die wij per post onze berichten toezenden, kost ons dit al vlug een aardig centje aan portkosten.

Vele leden beschikken inmiddels over een internetaansluiting en het zou dan ook handig maar vooral kostenbesparend zijn als Hoghescote hen deze berichten per email zou kunnen toezenden.

Graag vragen wij dan ook uw medewerking hierbij. Stuur gewoon een e-mailtje naar onze secretaris, adres: vandenbleeken@yucom.be , met de vermelding: Hoghescote databank.

Uiteraard zullen deze adressen enkel gebruikt worden voor het toezenden van onze berichten en in geen enkel geval doorgegeven worden aan derden.

Met onze dank voor uw medewerking.

P.S. Leden die niet over internet beschikken, zullen onze berichten even stipt blijven ontvangen.

Roger Van den Bleeken. ____________________________________________________________________________

7

’t Bruggeske jg 37 – maart 2005 – nummer 1.

Evaluatie van de enquête over ” ’t Bruggeske. ” Vooreerst onze hartelijk dank aan de 62 leden die hun enquêteformulier zorgvuldig ingevuld aan ons adres terugzonden. Wij zijn hier uitermate tevreden mee en beschouwen het als een vorm van respect voor de inspanningen die de auteurs zich maand in maand uit getroosten om interessante artikels te blijven schrijven.

Naast “Proficiat”, “Doe zo verder” en “Goed bezig” werden ook heel wat waardevolle voorstellen geformuleerd die wij op het einde van dit artikel kort weergeven en waaraan in de toekomst wij zeker de nodige aandacht zullen besteden.

Het percentage aangegeven naast de voorgestelde antwoorden is het cijfer dat weergeeft hoeveel van de uitgebrachte stemmen voor dit antwoord kozen.

1°) Sommige heemkringen maken één jaarboek. Hoghescote brengt alle drie maanden een nummer uit. Naar welke formule gaat uw voorkeur?

Jaarboek: 14,5% 4 x jaar: 80,6% Geen mening: 4,9 % Hieruit blijkt dat de meeste leden verkiezen voor het behoud van de huidige formule, dus vier Bruggeskes per jaar.

2°) Welke onderwerpen interesseren U het meest? Als evaluatiesleutel gebruikten we hier het aantal leden dat een quotatie van meer dan 7 punten toekende aan het onderwerp.

1° - Geschiedenis van Kapellen 87,1 % 2° - Geschiedenis van de regio – Polder en Kempen. 80,6 % 3° - Geschiedenis van gebouwen 46,8 % 4° - Geschiedenis van families 45,1 % 5° - Heemkunde algemeen 30,6 % 6° - Biografieën 30,6 % 7° - Geschiedenis algemeen 27,4 % 8° - Geschiedenis van verenigingen 27,4 % 9° - Genealogie algemeen 24,2 % 10° - Heraldiek of wapenkunde 17,7 % Het is duidelijk dat de geschiedenis van onze gemeente en de regio de meeste aandacht krijgen. Dit wil echter niet zeggen dat de andere onderwerpen zijn weggestemd en niet meer aan bod dienen te komen.

3°) In ’t Bruggeske van juni 2004 publiceerden wij enkele kleurenfoto’s. Is dit U opgevallen en vindt U dat wij dit moeten herhalen?

Ja : 46,8 % Neen: 21 % Geen mening: 32,2 % De neen-stemmers waren vooral bezorgd voor de hoge kosten van het publiceren van kleurenfoto’s. Dat is inderdaad ook duurder en wij zullen dit dan ook enkel overwegen waarneer kleurfoto’s een echte meerwaarde geven.

4°) Is het splitsen van lange artikelen – meer dan vijf bladzijden – over meerdere tijdschriften een goede werkwijze of leest U liever het ganse artikel in één tijdschrift?

Ja splitsen: 41,9 % Niet splitsen: 46,8 % Geen mening: 11,3 % Hierover was de mening van de leden bijna gelijk verdeeld met toch een lichte voorkeur tot niet-splitsen. Zie echter ook vraag 5 hierna.

5°) Wij trachten steeds verschillende onderwerpen aan bod te laten komen, vindt u dat we daarin slagen?

Ja: 95,2 % Neen : 0 % Geen mening : 4,8 % Met overgrote meerderheid oordeelde men dat wij erin slagen steeds verschillende onderwerpen aan bod te laten komen.

Wanneer wij echter lange artikels niet zouden splitsen is dit niet mogelijk.

8

’t Bruggeske jg 37 – maart 2005 – nummer 1.

6°) Wat vindt u van de algemene opmaakt van het tijdschrift?

Goed: 87 % Kan beter: 13 % Slecht: 0 % Geen mening: 0 % Dus een proficiat voor de samensteller van ons Bruggeske.

7°) Wordt het Bruggeske u tijdig bezorgd?

Ja: 97 % Neen: 0 % Geen mening: 3 % Cijfers spreken voor zich.

8°) Verkiest u dat activiteiten aangekondigd worden in ’t Bruggeske of liever met een afzonderlijke folder?

In ’t Bruggeske: 51,6 % Aparte folder: 37,1 % Geen mening: 11,3 % Wij zullen hiermee rekening houden. Het gebeurt echter regelmatig dat alle details van de activiteit nog niet gekend zijn bij het verschijnen van ‘t Bruggeske en we dus verplicht zijn aparte rondzendbrieven te maken.

9°) Houdt u ’t Bruggeske bij, werpt u het weg of geeft u het door aan derden?

Bijhouden: 77,4 % Wegwerpen: 9,7 % Doorgeven: 12,9 % Wij zijn zeer blij dat de meeste Bruggeskes waardevol genoeg bevonden worden om te behouden. Zij die het wegwerpen kunnen exemplaren die nog in goede staat zijn steeds terug in de bus van Hoghescote steken. Wellicht kunnen we het uitdelen als proefnummer aan eventueel geïnteresseerde personen tijdens een beurs.

10°) Volgende commentaren werden ons gegeven: Aan bod te laten komen: Politieke geschiedenis.

Meer aandacht aan Putte bv. Toneelgroepen.

Ook eens iets publiceren over de wijken: Essenhout – Akkerstraat – De Nieuwe Wijk – Duitse Hoek en niet katholieke verenigingen.

Een interactieve bladzijde met bv. een zoekplaatje – oude foto’s met daarnaast een foto van de huidige situatie – vragen ingezonden door en beantwoord door de leden Kapellen tijdens W.O.II met interviews van getuigen.

Oude landkaarten en beschrijving van Kapelse toponiemen.

Opname van de Kapelse dialecten in woord en op klankband.

Voorstel om de oude foto’s te verbeteren met computerprogramma.

Een inventaris van de archieven op de website.

Zoals beloofd werd er uit ingezonden formulieren een winnaar getrokken die recht heeft op een gratis lidmaatschap voor 2005.

Het werd: de familie Aerts – Verpraet, Kapelsesteenweg 394, Kalmthout.

Publiciteit van toen. . .

“Ons Land” 20 e jg nr 16 – blz 506, 17 april 1937.

9

’t Bruggeske jg 37 – maart 2005 – nummer 1.

Viering vader Raemaekers 90 jaar op 8 mei 1999. (deel 2) Om kort te gaan, nadat we ons huisje in het bos hadden verlaten, werd ons nieuw adres, Oude Bergsebaan ('t hoekske) 1° Kort bij mijn vader zijn werk ten 2° moeder wilde graag een winkeltje om meer onder de mensen te komen, dat was denk ik zo wat 1910, ondertussen hadden mijn ouders grond gekocht gelegen aan de Hoogboomsesteenweg, er werd een plan gemaakt om een nieuw huis te bouwen, het zou een winkelhuis worden, dat gebeurde in 1912, dit zelfde jaar op 11 oktober kreeg ik een broertje bij.

In 1913 konden wij onze nieuwe woonst gaan bewonen; dit zelfde jaar werd Mr. Ed. Bunge ingehuldigd op het kasteel "Oude gracht" heel de straat was gepaleerd en in al de café's lag er een groot vat bier, men kon gratis drinken zoveel men wilde.

Na de winter van 1913 dus in 't voorjaar van 1914 sprak men van oorlog, de soldaten werden opgeroepen. En zoals het toen was in Hoogboom, iedereen kende iedereen vanaf de spoorweg op het Klein Heiken, tot achter de kerk in de holle weg inbegrepen.

Zoals de brouwer algemeen gekend, had vijf zonen en twee dochters den oudste Alfons was witte missiepater in Afrika en verbleef in Oeganda en Urundi aan het Albertmeer, de oudste Jef mocht thuis blijven Leon en Edmond opgeroepen bij 't leger de twee dochters Mieke en Pauline verbleven in het café Mannekens en Frans (Suske) die stilaan rijp was vluchte met nog meerdere opgeroepenen die te laat kwamen om hun eenheid te vervoegen, naar Holland, de maalder Jaak Wouters in Kapellen waar mijn vader werkzaam was werd ook opgeroepen zodat mijn vader ook werkloos werd, dan hadden wij nog de geboorte van mijn zuster in 1915.

Ik was de oudste 1909 mijn broer Jos 1912 en zus Louisa 1915. En van toen af wist ik al dat ik niet meer gemist kon worden als kinder oppas want ons moeke had steeds handen te kort met hare winkel, eten koken wassen en strijken en wat weet ik nog al.

Over onze winkel zou ik nog veel meer kunnen vertellen, onze vader die nog dikwijls moest bijspringen die wilde ook als zelfstandige beginnen, om te beginnen had hij reeds een stuk weiland gepacht achter het torenhofje, hij had er rond palen in de grond geslagen, twee lijnen pinnekensdraad op aangebracht, als dat klaar was ging hij bij boer Gabriels op het Klein Heiken, en kocht daar 2 kalfjes van een paar maanden oud, de volgende dag mocht hij ze komen halen, hij pakte 2 zelen van een paar meter lang, gaf mij een stokje en ik kon mee om ons kalfjes aan te drijven, dat was mijn eerste boerenwerk, ik was er fier op en gaf hun namen Oeganda en Urundi.

Het jaar daarop 1917 brak de Spaanse griep uit.

Op de hoeve recht tegenover ons was destijds bewoond door de familie Claesens, boer en boerin twee dochters en een grote zoon daar sloeg de ziekte toe geen enkele van de vijf werd ervan gespaard, mijn moeder was er direct bij om de zieken te verzorgen en bij te staan voor wat ze nodig hadden mijn vader zorgde voor de vier koeien, het paard en twee varkens dat ze hun eten kregen, de koeien moesten ook tweemaal per dag gemolken worden, de melk moest ook verzorgt worden dat deed ons moeder, ik moest vader helpen om de koeien naar de weide te doen 's avonds terug binnen te brengen en de kiekens mochten ook niet vergeten worden.

Wij mochten God danken dat wij van de griep zijn gespaard gebleven. Zo leefden de mensen vroeger, dat was heel gewoon, daar kwam geen geld aan te pas dat was naastenliefde.

10

’t Bruggeske jg 37 – maart 2005 – nummer 1.

Hoe ik aan de kerk verbonden ben geraakt, dat begon in het voorjaar van 1918. Mijn kozijn Jos Leenaerts de zoon van tante Mie (de oudste zuster van mijn vader had 9 kinderen). Jos was de vierde jongste van de bende, hij was misdienaar, hij sprak mij aan en vroeg of ik niet graag misdienaar wilde worden in zijn plaats want hij was 14 jaar en moest thuis uit gaan werken voor de kost.

Ik wilde heel graag zijn djob overnemen, maar ik had een beetje schrik om er mee te beginnen, maar hij stelde mij gerust, hij zou mij opleren, de Latijnse gebeden die ge moet opzeggen, bij de priester kunt ge aflezen (is da niet moeilijk?) bijlange niet dat is just lijk in het vloms, de woorden waar een u in komt al de u's moeten oe uitgesproken worden en als ge een a en een e die aan elkaar geplakt zijn, die moet ge ee uitspreken en de c is een k"Confiteor" das een lang gebed, als ge dat afleest moet ge gebogen zitten met uwen neus op de volgende trap, dat zal allemaal wel meevallen in 't begin moet ge toch niets doen, dan maar zien en waar en wanneer er iets moet gedaan worden, we zullen wel zien ik blijf toch nog tot de schoolvakantie begint.

Ik was zo blij als een vogeltje, ik kon niet gauw genoeg aan ons moeke gaan vertellen dat Jos van tante Mie mij gevraagd had om misdienaar te worden, en dan de hele uitleg, was zij aangenaam verrast en heel blij, de Jos had intussen ook al met Mr. Pastoor gesproken en Mr. Pastoor had gezegd dat ik maar eens met hem moest meekomen.

Bij onze ouders was het alle dagen vroeg dag, die waren om 6 u. 's morgens al paraat wij als kleine gasten mochten blijven liggen tot 7 u half 8, maar deze keer had ik aan ons moe gezegd dat ik vroeg wilde opstaan om naar de 7 uren mis te kunnen gaan en zo gebeurde het een beetje na 6 u. stond ik al gewassen en gekamd, en ik moest mijn schoenen van 's zondags aandoen, en een beetje voor halfzeven stond ik al aan de kerkdeur naar de koster te wachten, die kwam om halfzeven om de klok te luiden voor de mis.

Ik stond daar al enige minuten en begon al kou te krijgen, het was in de vastentijd en het was 's morgens vroeg nog fris buiten, eindelijk was de koster daar, ik zei goeie morgen en hij vroeg hoe is 't komde gij mij helpen, ik zei ik zou gere misdienaar worden en ik moest bij Mr. Pastoor komen om mij te laten zien, komt dan maar mee zei hij, ik mocht met hem mee naar het hoogzaal.

11

’t Bruggeske jg 37 – maart 2005 – nummer 1.

Ik zag het orgel en boven was nog een plafond en daar hingen een helen dikke kabel aan den ene kant en een dunnere kabel aan den andere kant, en dan zei de koster daar boven hangen de twee klokken een grote en een kleine, en hij begon aan de dunste kabel te trekken dat was de klein klok die had de klank van een grote bel die werd gebruikt voor de gewone weekse missen en ook voor het angelus te luiden 's middags te 12 u en 's avonds om 7 u.

Die dikke kabel voor de grote klok met een zware bimbam klank die werd gebruikt voor de zon- en feestdagen ook als er iemand overleden was ze dient ook voor onheil of vreugde klanken.

Dan mocht ik met hem naar de sacristij, voor de miskleding van Mr. Pastoor gereed te leggen water en wijn voor de misdienst zette hij ook al klaar.

Mr. Pastoor was intussen ook binnen gekomen en na elkaar goede morgen te hebben toegewenst zei Mr. Pastoor tegen mij gaat maar naar de koster naar het hoogzaal en komt na de mis eens terug, toen wij weg gingen kwam juist op tijd de Jos in misdienaar kleding binnen en die zou Mr. Pastoor nog helpen aankleden, dit aankleden van de priester was toen dien tijd een ceremonie op zijn eigen, dat heb ik later kunnen zien.

Onze Pastoor Frans Jan Roelans geboren te Brasschaat op 10 april 1858. Sedert het ontstaan van de parochie in Hoogboom was hij de vierde pastoor van 2 oktober 1908 tot 22 april 1925 daarna ging hij op rust in Hoogstraten.

Met de koster Fons Verheyen had ik reeds kennis gemaakt, en nu na de mis zou ik met Mr. Pastoor in aanraking komen, ik was al kurieus wat hij ging zeggen of vragen, ik kwam dus met de koster in de sacristij de pastoor had reeds zijn misgewaden reeds afgelegd, en hij sprak mij aan met laat eens horen, hoe heete gij, ik zeg Henri Raemaekers Mr. Pastoor, en hoe oud zijt gij, ik word den 2 mei 9 jaar Mr. Pastoor, ha dat begint al en hoe is in 't school, kunde gij al goed lezen, ja Mr. Pastoor, ik zit al in het 2de jaar van de meesterschool, dat is in orde .

Fons zei hij tegen de koster, dan zullen wij moeten zorgen dat we er een misdienaar van kunnen maken, hangt er nog iets voor hem in de kast. Hm dat betwijfel ik buiten de kleding van de misdienaars hangt er nog een toogske een oud model dat er al enige jaren hangt, 't is een kleine maat ik zal het eens gaan halen en hij komt terug met zo een lange zwarte frak op zijnen arm, kom eens hier we zullen eens zien voor de lengte en hield de jas tegen mij aan, 't is de juiste maat, mijn voeten kwamen er juist onderuit, doet 't hem maar eens aan en ja hij paste, van onder tot boven waren er wel 20 knopen en opzij aan de weerskanten was er slip langs waar ik met mijn handen in mijn broekzakken kon geraken, maar onder aan de rand juist in de punt van een der uiteinden was een gat van wel 5 a 6 cm, dat komt in orde zei de koster het voornaamste is dat uwen toog past of hij voor u gemaakt is, ik ga hem mee nemen naar huis en mijn vrouw zal dat gat wel dicht maken zodat ge er niets meer van ziet, maar dan zult ge moeten wachten tot volgende week, want morgen is het zaterdag en dan heeft mijn vrouw weinig of geen tijd en zondag is zondag, ik was helemaal opgelucht. Mr. Pastoor was er al stillekes uitgemuist hij had eens geheimzinnig tegen mij gepinkt en trok er stilleken vandoor.

Terwijl de koster mijnen toog was gaan halen, ik kreeg al wat meer praat en ik zei ja de eerste mis op zondag zal ik nooit kunnen komen, want ons moeke gaat alle zondagen naar de eerste mis en onze va heeft werk in de stal en ik moet op de klein gasten passen. Dan zal ik toekomende zondag gelijk ik gewoon ben met ons va samen naar de hoogmis gaan en als toekomende week mijn toog hersteld is zeg het dan tegen de Jos dan weet ik wel van hem, bedankt hé Fons en tot ziens.

12

’t Bruggeske jg 37 – maart 2005 – nummer 1.

Dinsdag (Vastenavond) vernam ik dat mijn toogje in orde was gebracht, dus ging ik met Aswoensdag ‘s morgens naar de mis, goed intijds ging ik recht naar voor, da koster was daar, hij deed de kleerkas open nam mijn toog eruit, hier trek hem maar eens aan, en jaja hij paste en de mouwen juist van lengte, ik was nog bezig met de knoppekens vast te doen toen de pastoor binnen kwam.

Ha dat komt in orde ik zie het al, houd hem nu maar aan, dan kunt ge mee aan 't altaar gaan zitten, ge moet niets doen, alleen maar horen en zien en trachten het gebeuren in de mis aandachtig te volgen. Ik antwoorde ja Mr. Pastoor.

Juist voordat de mis begon richtte de pastoor zich tot het volk in de kerk, hij zei dat de askruisjes op het voorhoofd zouden aangebracht worden, onmiddellijk na de misviering, het was dus zo ver, de misviering was normaal verlopen en terwijl pastoor en misdienaars zich naar de sacristie begaven, kwam het volk reeds in een lange rij voor de communiebank plaats nemen.

Mr. Pastoor had de kelk weg gezet en zich van zijn kazuivel ontdaan, hij nam het dik glazen bordje met de as die daarop de kas stond deed voor hoe ik het stevig moest vasthouden, ik deed dit volgens zijn mening goed plat recht houden, blijf het zo houden en volg mij maar, hij ging tot aan het altaar, bleef daar staan, ik moest recht voor hem staan, zodat de wachtende mensen aan de communiebank ons goed zagen hij sprak een gebed uit en zegende de as met een kruisteken daarna dopte hij het kruisstempeltje in de as en drukte het op mijn voorhoofd met de woorden memento homo qui a pulvas est enz…, kom nu en blijf naast mij zodat ik nu en dan eens kan doppen.

Hij begon aan de eerste rij, ik moest goed in 't oog houden wanneer er moest gedopt worden, maar toch had ik gezien op de tweede rij stond een juffrouwke met een strooien hoed met brede randen, omdat ik klein was kon ik onder de rand door haar gezicht zien, maar Mr. Pastoor een grote struise persoon, stond daarbij nog op het hoog koor tegenover de mensen op de vloer van de kerk, die kon enkel den bovenkant van den hoed zien de eerste rij was afgewerkt en we begonnen aan de tweede rij, ik dacht nu gaat het gebeuren de pastoor deed gewoon door, tot aan den hoed, hij dompelde het stempeltje eerst nog eens goed in de as en dan met het stempeltje in zijn hand ging hij gewoon onder de rand van den hoed, gaf hem een trek de hoogte in zodat hij van achter het volk terecht kwam, hij keek haar recht in de ogen terwijl hij het vettige stempeltje op haar voorhoofd drukt, met de woorden memento homo qui a pulvas est, dat was de attraktie van mijn eerste dag misdienaar die ik heb mee gemaakt.

De vorige koster heb ik ook nog gekend, dat was Stan Keustermans, die had een hovenierderij vast naast de pastorij, die zaaide allerlei planten voor de verkoop, ook in het vroege seizoen, kont ge daar allerlei vruchten en fruit kopen, hij was gehuwd maar er waren geen kinderen, wel had hij nog een andere broer Jef Keustermans en een zuster Marie, Jef had drie kinderen een jongen Fons en twee meisjes Anna en Leontine, de moeder nog betrekkelijk jong, stierf. Jef is daarbij nog geestesziek geworden, zo erg dat men hem in een instelling heeft moeten plaatsen. (heeft mijn moeder vertelt) en broer Stan en zijn vrouw die geen kinderen hadden, hebben die drie als hun kinderen opgenomen en groot gebracht en Marie de zuster van de gebroeders Keustermans was getrouwd met Henri Caulier diep Christelijke mensen, hier waren ook drie kinderen Constant,Louis, en Hélène zijn alle drie in 't klooster gegaan, Constant was samen met mij misdienaar en ging ook samen met mij te voet naar Ekeren naar de broederschool, is als pastoor van Maria-ter-Heide (Polygoon) overleden. Louis was bruine pater en Hélène is of was bij de Zusters van Vorselaar?

Ik weet niet of ze nog leeft.

De drie aangenomen kinderen, die hun schoolplicht hadden volbracht, hadden nu de kans om hun pleegouders die al wat jaren voor hen hadden gewerkt, nu eens te 13

’t Bruggeske jg 37 – maart 2005 – nummer 1.

vergoeden. Fons was al heel geschikt voor werk in den hof. Anna als huishoudster en Leontine die graag naaister wilde worden, had al gauw een baantje gevonden in Kapellen, en kon terzelfdertijd, de kleding voor thuis onderhouden, en dat klikte heel goed tot dat Fons in 1914 opgeroepen werd bij de soldaten om korts daarna ons land te gaan verdedigen tegen de Duitsers.

Nu wil ik het hebben over de voornaamste persoon in mijn verhaal, dat was Mr. Pastoor, in het begin van de maand mei had hij mij gedoopt, maar daarover kan ik niets vertellen, ik zag hem voor het eerst in het jaar 1916, met het feest van de H. Jozef onze patroonheilige van de parochie, op 15 maart de dag van onze eerste communie de zevenjarigen, van de meisjes- ook van de jongensschool, werden door zuster Thadea uitgenodigd, om de dag voor de communie om tegen 4 uur naar de kerk te komen, om te repeteren, zodat de H.Communie waardig zou verlopen.

Na de repetitie kwam Mr. Pastoor, hij ging in de biechtstoel en een voor een moesten wij te biechten gaan, ‘s anderendaags ‘s morgens moesten wij nuchter naar de kerk komen, moesten plaats nemen op de stoelen die ons de dag ervoren waren aangewezen de jongens langs de jongenskant en de meisjes langs de meisjeskant.

De twee voorste stoelen van onze rij waren zware kussenstoelen, dat waren eigen stoelen van Notaris Dekkers en zijn dame, die woonden destijds op het Zilverhof aan het Hoogboomskruis, Tjokke Jacobs zat op de eerste stoel met rode kussens en ik op de tweede met groene kussens en ik herinner mij nog goed, hoe den Tjokke zich tijdens de mis, aan 't amuzeren was met een dikke luis, die op het kussen zat van de armleuning, boven op de stoel.

De 15de maart Sint-Jozef was buiten de kerk een doodgewone weekdag, school en alles ging zijne gewone gang, de kinderen van Zilverhoek hadden hun brooddoos bij zich en die bleven iedere dag in de school eten, zonder tralala, klein communie was iets dat de Zusters van de school regelden.

In de tijd dat mijn ouders nog klein waren, bestond er geen communie op 7 jaar, hun eerste communie was op 11 of 12 jaar en dit werd thuis ook gevierd.

Ik heb Mr. Pastoor pas leren kunnen, als ik misdienaar was, ik was 9 jaar oud, ik moest ook, ik was er trouwens voor ingeschreven, het volgen van de catechismus lessen, s' morgens na de mis, 2 dagen in de week een 1/2 uur les, 2 jaar lang als voorbereiding tot onze Plechtige Communie, dat gebeurde elk jaar telkens op Passiezondag dat is 14 dagen voor Pasen dan werd er feest gevierd, ter ere van de communiekant, op de Bank Antverpia te St.-Mariaburg was daarvoor een speciale spaardienst ingericht, waar ouders gedurende 2 jaar maandelijks een klein bedrag konden sparen, vooral voor nieuwe kleding voor de communiekant en een waardig familiefeestje.

Mijnheer Pastoor Roelans was heel fel begaan, met zijn communicanten. Hij werd ook zeer gewaardeerd door zijn leerlingen. Hij was ook de enige, die zelf de kinderen voorbereide en die kwamen van over hele gehucht Hoogboom, waarvan de zilveren hoek tot op het Klein Heiken tegen den ijzeren weg, waar de familie van Petrus De Beukelaer (Peer Plezier), met verschillende meisjes, en er waren nog meerdere families die bijdroegen tot kindersterkte, door die kinderen leerde Mr. Pastoor ook de ouders kennen.

Er woonde in Hoogboom ook meerdere gegoede burgers die geregeld naar de kerk kwamen, en ik ben niet zeker, maar ik veronderstel dat Mr. Pastoor deze heren wel eens in den arm heeft genomen. Vermits ieder jaar met de plechtige communie werden de communiekanten die ‘s morgens zo vroeg nuchter in de kerk moesten aanwezig zijn, dikwijls van heel ver moesten komen, en daarna eens de Hoogmis moesten meevolgen, en dat allemaal zonder eten, was onmogelijk,

14

’t Bruggeske jg 37 – maart 2005 – nummer 1.

Mr. Pastoor had de ouders op voorhand verwittigd, dat de communiekanten hun morgen ontbijt zouden krijgen in de pastorij, en zo gebeurde het na de eerste mis, iedereen moest op zijn plaats blijven, tot dat de gelovigen de kerk hadden verlaten, de genodigden moesten per 2 een rij vormen en kregen de opdracht schoon in rij te blijven tot ze binnen mochten in de pastorij, ook de 4 misdienaars m ochten er ook aan deelnemen.

Mr. Pastoor Roelans die op 2 oktober 1908 werd aangesteld als pastoor van de parochie Hoogboom, had ook zijn meid meegebracht, die hij reeds in dienst had op zijn vorige parochie Sint-Willebrordus van Antwerpen. Ze was in Hoogboom gauw gekend als Netteke van de pastoor daarbij had hij ook nog een wezejongen aangenomen, ongeveer 20 jaar, die diende als klusjesman inwonend in de pastorij, kon goed zingen, kende mis- en lofzangen, en leerde ook het orgel bespelen, dit alles onder leiding van koster Verhijen, die daardoor wat bij kon verdienen en toch zinnens was, niet in Hoogboom te blijven.

Kort nadat ik misdienaar was geworden, was hij reeds benoemd als koster organist te Brasschaat Rustoord in de kerk Heilige Familie, hij was verdeler geworden van het sigaretten fabriek Gosset voor het verdelen van het sigarettenmerk St.- Michel, de klusjesman Gust Van Ginderen was zijn naam, heeft hem nog helpen verhuizen en heeft dan ook het kosterschap overgenomen.

Voor de leiding te nemen op het hoogzaal was hij nog een beetje bang, daarom zou Mr. Pastoor eens naar de meesterschool gaan hij kende daar meester Frans Bresseleers en wist ook dat die het harmonium kon bespelen, hij zou vragen om tijdelijke hulp, tot Gust bekwaam was om het over te pakken.

Na dit bezoek was Mr. Pastoor bij zijn thuis komst tevreden, het was hem gelukt meester Bresseleers had zijn taak aangenomen, en ik denk dat hij het zelfs heel graag deed, hij volgde zelfs de repetities van de tweestemmige mis die zou gezongen worden met de feestdagen, het was altijd dezelfde tweestemmige mis geschreven door professer Verstraeten van Gent, ik kende ze omtrent van buiten door ze te horen zingen.

Meester Bresseleers kende ik heel goed want ik zat bij hem in de klas, ik denk dat hij afgekeurd was, bij den troep omdat hij invalide was, alleen zijn rechts oog was goed, het links oog was een glazen oog, hij droeg een bril een neusnijper met een fijn kettinkje achter zijn oor.

Hij had een zuur gezicht met veel brandpukkels, daarom werd hij door de leerlingen stilzwijgend den Dog genoemd, hij was een knappe onderwijzer en woonde nog bij zijn ouders in Ekeren-Donk. Hij is later nog meer bekend geworden als Heemkundige samen met Mr. Kanora van Ekeren.

1917 had een strenge winter die aanhield tot een eind in 't voorjaar van 1918 daarbij ook nog de Spaanse griep die hier ook veel miserie bracht. Was de oorzaak dat zoveel zieken, bedlegerig werden thuis, ziekenhuizen waren er niet op den buiten en oude mensen vroegen, nog eer van de pastoor te laten komen, dan de dokter, die wisten toch dat ze thuis zouden sterven.

Dan kwam de bediening zoals de mensen dit noemde, dat was dan de koster ( of de misdienaar) met een brandende lantaarn in een hand en een bel in de andere hand, daarachter volgde dan Mr. Pastoor in kerkgewaad (mantel) die diep ingetogen, het nodige bij zich droeg, om de laatste sacramenten toe te dienen, de koster belde enkel voor de aandacht te trekken van de voorbijgangers, en hun aan te zetten te knielen voor het Allerheiligste.

15

’t Bruggeske jg 37 – maart 2005 – nummer 1.

Dat was in Hoogboom geen zeldzaamheid dat men die tegen kwam, vooral in de wintermaanden, waren er meer zieken en sterfgevallen, en als er dan gebeurlijk iemand was overleden, werd Mr. Pastoor zo gauw mogelijk verwittigd, die dan op zijn beurt de doodsklok liet luiden, en in de buurt van de overledenen was er dan iemand die wilde gaan rond vertellen, dat er 's avonds om 7 u de Rozenkrans zou gebeden worden in de kerk.

Berechting (Bediening)

>

Het venster in de voorgevel van het huis waar de overledene lag opgebaard werd gesloten, en vroeger legde men voor de deur op de grond een kruis dat werd gevormd door 2 bundeltjes slecht stro gesneden op 0.50 m lengte en 5 of 6 cm dikte legde men overeen met bovenop twee bakstenen ook in kruis gelegd.

Bij de begrafenis als het niet te ver was, werd de kist gedragen door 4 mannen uit de buurt, was het te ver vroeg men een boer met paard en kar met wat stro waar de kist werd opgezet, waarvan het stro na de dienst ergens werd verbrand of weggesmeten, later is het strokruis uit de mode gegaan, en het kruis van de kerk mocht in de dag voor het huis staan, als men het 's avonds zou binnen pakken En voor het vervoer was er kolenmarchand Jan Ketelaars, die begon met lijkenvervoer en had daarvoor een speciale lijkwagen, dat groeide uit tot een volledige begrafenis onderneming, die alles in orde brachten met de gemeente, ook de kerkdienst met Mr. Pastoor de kist werd door hen geleverd.

De familie die hiervoor voor dit alles zelf moest zorgen, werden van dit alles verlost en zo begon men stilaan een zaak van te maken, iemand helpen maar dan moest de hulp betaald worden.

Door vader Corneel Henri Raemaekers geschreven herinneringen, hij was toen 91 jaar, samengevoegd en uitgetypt door zoon Robert.

Einde deel twee. ___________________________________________________________________________________________________ GEZOCHT – GEZOCHT – GEZOCHT - GEZOCHT documentatie voor het archief van de Heemkring Hoghescote!!!

Alle documentatie over Kapellen is welkom!

Wij denken aan foto's, doodsprentjes, doodsbrieven, postkaarten, krantenknipsels, affiches,oude menukaarten, geboortekaartjes, oude trouwboekjes, oude notarisakten , huwelijksaankondigingen, oude rekeningen van Kapelse firma's enz, enz...

Geef ons een seintje en we komen even langs. Bij voorbaat hartelijk dank!

Kontaktadres: Parkweg 2 – 2950 Kapellen – Tel: 03 664.57.22

****** 16

’t Bruggeske jg 37 – maart 2005 – nummer 1.

Onafhankelijkheidsfeesten in Kapellen - 1905 Dit jaar is het 100 jaar geleden dat in onze gemeente een stoet uitging die de 75 ste verjaardag van de onafhankelijkheid vierde. Deze feesten waren vanaf de onafhankelijkheid 1830 gebruikelijk, maar zijn op het eind van de jaren 1840 wat in onbruik geraakt (deze feesten zullen in een later artikel behandeld worden).

Gezien in de tijd van de eerste jubelfeesten na 1830 de fotografie nog onbestaande was, kunnen we er ons geen beeld van vormen. Anders is dit met de feestelijkheden van 1905; het archief van Hoghescote bezit de foto’s van de praalwagens en enkele algemene zichten op de feestvreugde.

Begin van de stoet op de Antwerpsesteenweg. (Foto

archief Hoghescote)

Uit “Polder en Kempen” van 11 juni 1905 volgt hier het volledige verslag, kwestie van het enthousiasme van de organisatoren weer te geven: Wij hebben laatsleden Zondag gemeld dat de gemeenteraad in zitting van 31 mei een krediet van 400 fr. Heeft gestemd voor het vieren der vijf en zeventigste verjaring der Belgische onafhankelijkheid; dat de provincie 200 fr. Verleende en dat men de inrichting der feestelijkheden had opgedragen aan de knappe maatschappij der “Oudsoldaten”. Een goed gedacht voorwaar, want ’t zijn wakker mannen die Leopoldisten!

Pas kregen ze Dinsdag officieel bericht van de stemming op het gemeentehuis uitgebracht den 31 ste Mei of nog denzelfden avond kwam het bestuur bijeen om een volledig programma van feestviering op te stellen. Tegen Vrijdag avond 9 de dezer, om half negen ’s avonds waren eenige personen uitgenoodigd om kennis te nemen van dit programma. Waren aanwezig: M.M. L. Beinaerdts, voorzitter; J. De Meulemeester, 1 e schrijver; J. Verschueren, 2 de schrijver en Van Laerhoven, schatbewaarder der “Oud-Soldaten”, verder de heeren Geelhand d.d. Burgemeester; Wouters, notaris; Spelier, kontroleur der douanen en Lucas, hoofdonderwijzer. Men kwam daar te weet dat de feestviering zal plaatshebben op zondag de 2 de Juli. Om 11 ure wordt een plechtig Te Deum gezongen, bijgewoond door de Overheid en de maatschappijen welke er in de stoet en met ontplooide vaandels heentrekken, onmiddellijk daarna schooloptocht en tot slot van den voormiddag, plaatsing van het borstbeeld van Leopold II in ’t lokaal der “Oud-soldaten”.

17

’t Bruggeske jg 37 – maart 2005 – nummer 1.

In den namiddag om 3 ure, wordt een stoet gevormd van al de maatschappijen der gemeente. Praal- en zinnebeeldige wagens zullen er in voorkomen. Nijveraars en bijzondere, welke iets verbeelden willen worden toegelaten, doch alles wat men verbeelden wil moet op voorhand aan het Bestuur onderworpen worden. De stoet wordt gevormd op den Antwerpschen steenweg en zal de volgende straten doorkruisen: Dorpstraat, Hoevensche Baan, Zandstraat, Essenhout, Statiestraat, alwaar hij ontbonden wordt. ’s Avonds is er Concert op de Dorpsplaats en algemeene verlichting in de gemeente. De schoolkinderen, de ouderlingen van het Gesticht Sint Jozef en de Weeskinderen zullen niet vergeten worden. Tegen Zaterdagavond, den 10 dezer om half negen zijn de afgevaardigden van al de maatschappijen bijeengeroepen in het lokaal der “Oud-soldaten” bij M. L. Van Laerhoven, Hoevensche baan. De maatschappijen van het gehucht Putte zullen insgelijks uitgenodigd worden aan de feestviering deel te nemen. Men ziet dat het bestuur der Leopoldisten niet houdt lanterfanten. Wij zijn dan ook verzekerd dat burgers en werklieden den oproep der flinke “Oud-Soldaten” zullen beantwoorden, dat zij nogmaals zullen wedervaren om hunne huizen om het schoonst te versieren en te verlichten. Dan weer zal men op 2 Juli te Cappellen iets flinks te zien krijgen. Hopen wij ook dat het weder ons begunstigen moge gelijk op 23 Maart j.l. bij ongeëvenaarde inhuldiging van den Eerw.

Heer Pastoor, en dan zeker zal Cappellen die dag van volk krioelen.

Uitbeelding van “De eerste trein Cappellen binnenstoomende in 1854”.

(Foto archief Hoghescote)

Het begon al zaterdag de 1 ste juli met de aankondiging van de feesten door kanonschoten en klokkengelui – om 8 uur ’s avonds.

Zondag de 2 de was het dan zover. Om 11 uur het Te Deum. Daarna een schooloptocht en gezangen op de Dorpsplaats. Om 3 uur in de namiddag vormde zich de stoet op de Antwerpsesteenweg: 1.

2.

3.

4.

5.

Sint Cecilia, fanfaremaatschappij Sint Jozefskring, groep te voet “De strijdende patriotten” Sint Jozefskring, wagen “De zegevierende patriotten” De Verenigde Geburen, groep te voet Sint Sebastiaan, groep te voet 18

’t Bruggeske jg 37 – maart 2005 – nummer 1.

6.

7.

8.

9.

10.

11.

12.

13.

14.

15.

16.

17.

18.

19.

20.

21.

22.

23.

24.

Verenigde Spaarders, groep te voet De Statievrienden, wagen “De eerste trein Cappellen binnenstomende in 1854” Sint Ambrosiusgilde, groep te voet Pompierskorps van het dorp Fanfaremaatschappij De XXXIV Willen is Kunnen, groep te voet Mercurius Veloclub, groep te voet Herbergiersbond, wagen “Cappellen in 1830: Planting van de meiboom” Duivenmaatschappij, groep te voet Tonspel, groep te voet Moed en Volharding, groep te voet De Onverwachten, groep te voet De Cappelsche Schutters, groep te voet Pompierskorps van Cappellen, groep te voet De Zoete Moed, groep te voet Goed Gedacht, groep te voet De Verbroedering, fanfaremaatschappij Putte Handboogmaatschappij “l’Union”, wagen “Inhuldiging van Leopold I” Oud Soldaten, apotheooswagen “Leopold II” (Zie foto hieronder)

Na de stoet werd het borstbeeld van Leopold II geplaatst. ’s Avonds vond dan het concert plaats op de Dorpsplaats. Maandag 3 juli werden er lekkernijen en boeken uitgedeeld aan de 739 schoolkinderen van Kapellen Centrum.

Dan was het wachten tot in 1930 bij de viering van het eeuwfeest. Ook toen ging er een stoet uit en waren er diverse activiteiten. Maar daar komen we later nog op terug.

Zoals u kan lezen in de volgorde van de optocht, zijn er enkele verenigingen bij die we vandaag de dag niet meer kennen. Indien één van u lezers enige informatie over deze groepen zou hebben, of mocht u personen herkennen op de foto’s, aarzel dan niet om dat met ons te delen. We stellen uw medewerking alvast op prijs.

Marc Brans 19

’t Bruggeske jg 37 – maart 2005 – nummer 1.

"Oom Roger" en de SR AIR 40: Belgen en Nederlanders in de Franse Militaire Inlichtingendienst (1939-1942) (deel 2 en slot) Zoals we zagen reisden de vluchtelingen die door iemand van de Meeus- of de Desguinfamilie vergezeld werden van Brussel rechtsreeks per trein tot Nancy of Besançon. Toch zijn er heel wat o.m. Nederlandse Engelandvaarders, die via van Niftrik naar België kwamen en gebruik maakten van een andere ietwat ingewikkelder weg, die een clandestiene grensoverschrijding tussen Heer-Agimont (ten zuiden van Dinant) en Givet impliceerde. Het is niet bekend waarom zij niet de rechtstreekse trein namen ; mogelijk waren de families Meeus en Desguin niet altijd beschikbaar. Hoe dat ook zij, sinds midden 1941 wisten Nederlanders die naar Engeland wilden, dat zij clandestien de Frans-Belgische grens over konden en ter plaatse konden rekenen op hulp van patriotten.

Dit ‘relais’ van Heer-Agimont/Givet functioneerde al sinds oktober 1940. Toen was Camille Brack, hoteluitbater in Beauraing, met enkele kennissen begonnen met het organiseren van een sluikweg naar Givet voor ontsnapte Franse krijgsgevangenen.

Deze activiteit duurde tot juni 1942, toen Brack en de meeste van zijn medewerkers werden aangehouden. In de eerste helft van 1941 passeerden daar ook een tiental Belgische vluchtelingen, onder wie een aantal officieren, de grens; zij waren in Brussel gerekruteerd door de verzetsgroep ‘ABC’. Vanaf einde 1940 stuurde de Luikse verzetsman Arthur Renkin (agent van het net Luc) eveneens ontsnapte Franse krijgsgevangenen naar Heer-Agimont ; later kwamen daar ook Nederlanders en neergeschoten geallieerde vliegers bij 16. Bij deze vrij grootschalige hulpverlening waren in Heer-Agimont betrokken : de pastoor André Lefèvre, de dorpsonderwijzer Albert Marchal, de rijkswachter Achille Casagrande en een groot deel van zijn familie, de douanebeambte Joseph Golenveaux, de hoteluitbaatster Marie-Joséphine Ravet, echtgenote Colignon en haar broer Alexander. In Givet waren de spilfiguren de oudstrijders uit 14-18 Marcel Fenaux en Alphonse Boonaert, die in Givet de bioscoop ‘Rexy’ annex pension uitbaatte, de hoteluitbaatster Clara Delalain, echtgenote Mandrault. Fenaux en Boonaert stonden in contact met pastoor Lefèvre en Marchal.

Zij zorgden o.m. voor logies, bevoorradingsbonnen, treintickets enz.

Hoeveel personen via dit relais over de grens zijn gebracht is moeilijk te schatten.

Sommige betrokkenen hebben het over “honderden” Franse krijgsgevangenen – wellicht een overdreven cijfer. Op grond van een nauwkeurige analyse van hun verhoren komt F.A.C. Kluiters tot de voorlopige conclusie dat 151 Nederlandse Engelandvaarders via Givet gepasseerd zijn, van wie 69 uitdrukkelijk Boonaert (in de rapporten meestal slechts aangeduid als ‘Alphonse’) vermelden. Een aantal onder hen, kwam in Frankrijk in contact met De Saule.

Verscheidene medewerkers van dit relais overleefden de oorlog niet : Alphonse Boonaert (overleden in Sonnenburg op 22 februari 1944), Albert Marchal (overleden Deze ‘Renkin-route’ werkte sinds einde 1941 ook nauw samen met de Nederlandse officier Nicolas Erkens, die vooral Nederlandse officieren en Britse en Amerikaanse vliegers aanbracht. Door verraad werd een groot deel van de medewerkers van deze route einde 1942 aangehouden. Zie hiervoor: J. VAN LIESHOUT, Het Hannibalspiel, Bussum, van Holkema & Warendorf, 1980.

16

20

’t Bruggeske jg 37 – maart 2005 – nummer 1.

op 3 april 1944 in de gevangenis van Berlin-Plotzensee aan de gevolgen van TBC), pastoor André Lefèvre (terechtgesteld op 29 april 1944 in Brandenburg-Gorden) en Suzette Casagrande. Ook de pastoor van Heer, Julien Leplat, die eveneens bij dit relais betrokken was, overleed in 1944 in Duitsland 17.

2. De Saule en de Nederlandse Engelandvaarders De eerste contacten tussen De Saule en Nederlandse Engelandvaarders moeten wellicht in oktober 1941 gesitueerd worden. Precieze tijdstippen en volgorde zijn niet meer te bepalen. Een eerste, vrij uitvoerig getuigenis is terug te vinden in het verhoor door de Politie Buitendienst van het Nederlands ministerie van Justitie in Londen van de leraar J.C. Kist 18 . Hij verliet Nederland op 23 september 1941 en reisde niet zonder moeilijkheden met een Leidse student naar onbezet Frankrijk, waar ze op 1 oktober arriveerden. Ten zuiden van Salins-les-Bains staken ze met een gezelschap van wel twintig man –Nederlanders, Luxemburgers, ontsnapte Franse krijgsgevangenen, ook vrouwen en kinderen de demarcatielijn over met twee gidsen, die zich fors lieten betalen.

In Valempoulières, op een twintigtal kilometer ten oosten van Poligny, leidde één van de gidsen de vreemdelingen naar de gendarmerie; vervolgens werden ze onder geleide naar Poligny gebracht, waar ze ondervraagd werden door een officier van de gendarmerie en door een commissaire spécial. Tijdens dat laatste verhoor, aldus Kist, “kwam een heer binnen die Nederlands sprak. Dit bleek te zijn : Roger de Saule, thans door veel Nederlanders bekend als ‘Oom’”. Hij nam de Nederlanders mee naar zijn woning, die –zo zei Kist “vol [was] met kaarten van Nederland en België, verder plattegronden van Amsterdam, Vlissingen enz”. Vervolgens vergezelde De Saule hen tot Lons-le-Saunier, waar ze zich moesten aanmelden bij een officier van het Deuxième Bureau, ditmaal van de landmacht, die hen over de Duitse militaire aanwezigheid in Nederland ondervroeg (mogelijk was dit Kleinmann). “Beide heren – zo besloot Kist zijn relaas over zijn kennismaking met De Saule- waren er op uit ons in te scherpen dat ‘vrij Frankrijk’ aan de goede kant stond”.

Op 13 oktober 1941 vertrok het viertal C.L. Kist (een neef van J.C. Kist), G.A. (Gijs) de Jong, Iep van Olmen en Hans Knoop uit Nederland. Via van Niftrik en Victor Meeus kwamen ze bij van Dulken. In Antwerpen besloten ze geen beroep te doen op mevrouw Desguin –wat Kist en van Olmen in mei 1941 wel gedaan hadden. In plaats daarvan reisden ze op basis van informatie die ze hadden van een collega die hen was voorafgegaan op eigen kracht naar Heer-Agimont. Daar werden ze door een gids bij ‘Alphonse’ (Boonaert) in Givet gebracht. Hij zette hen op de trein met de nodige aanwijzingen en adressen, die echter niet veilig bleken. Per trein kwamen ze via Belfort in Besançon, waar ze logeerden in Hôtel Alsace-Lorraine, dat Kist en van Olmen al bekend was van hun eerste reis. De geïmproviseerde manier waarop ze over de demarcatielijn zijn geraakt, wijst er niet op dat ze over informatie beschikten van eerdere Engelandvaarders of over een uitgestippelde route om bij De Saule te geraken. Knoop raakte los van de drie anderen. Hij kreeg in Lons-le-Saunier contact met Kleinmann, wiens adres hij van Kist had. De drie anderen werden aangehouden 17 18

Gegevens over de Belgische medewerkers van dit relais in hun dossier Oorlogsslachtoffers (MvSZ).

Verhoor J.C. Kist, s.d. [1942], (NA, MvJL, nr 10102).

21

’t Bruggeske jg 37 – maart 2005 – nummer 1.

en raakten dank zij een list weer in vrijheid, waarna ze in Poligny in contact werden gebracht met “een allervriendelijkste man” die Nederlands sprak en hen meenam naar zijn huis in de rue de l’Hôpital. De kamer waarin hij hen ontving hing vol kaarten van Nederland, waarop o.m. vliegvelden waren aangegeven. Hij (De Saule dus) vertelde dat hij al lang zocht naar Nederlanders die al eerder in de ondergrondse hadden gezeten. Dat was het geval voor het drietal, en ze aanvaardden meteen De Saules voorstel om met hem samen te werken. Door De Saule werden ze naar Perpignan gebracht, waar ze via Kolkman in Le Soler terecht kwamen. Daar zouden ze wachten op een bericht van De Saule 19 .

Dit moet zich in de eerste helft van november 1941 hebben afgespeeld. Kist was de eerste die een koerierreis voor De Saule ondernam. Rond 20 november reisde hij samen met Josse Flasschoen naar Brussel ; op 23 november was hij in Den Haag. Hij had contact met kapitein Jan Somer –over wie later meer, verzamelde diverse inlichtingen en vertrok op 26 november met de verloofde van de Jong, Lydia van den Broek, en met zijn eigen verloofde, Nina Baumgarten, naar Putte.

Dank zij het nauwkeurige reisverslag van Nina Baumgarten beschikken we over een vrij gedetailleerd beeld van de van Niftrik-route, waarbij ze zowat alle mensen aandeden die al eerder ter sprake kwamen. In Putte werden Kist en de twee meisjes opgewacht door mevrouw van Niftrik. Haar man en hun dochter Simone begeleidde het drietal tot bij de familie Meeus. Victor Meeus zette hen op de tram naar Antwerpen, waar ze logeerden bij van Dulken. Kist zelf reisde op 29 november door naar Poligny. Vóór zijn vertrek had hij de meisjes in Antwerpen in contact gebracht met Hélène Desguin, die nu en dan heen en weer reisde tussen Arbois en Antwerpen.

Door toedoen van Charles-André Desguin kregen ze valse identiteitsbewijzen. Onder geleide van mevrouw Desguin reisden ze samen met een joodse vrouw naar Besançon, en dan met de bus naar Arbois, waar Hélène inmiddels al was aangekomen en de meisjes van haar moeder kon overnemen. Op 5 december 1941 wilden de drie vrouwen met de taxichauffeur Paris in Vilette-les-Arbois de demarcatielijn oversteken ; het was de derde keer dat de taxichauffeur voor Hélène Desguin een dergelijke opdracht uitvoerde. Maar dit keer lukte het opzet niet : het hele gezelschap werd nog dezelfde dag door leden van de Zollgrenzschutz aangehouden ; de volgende dag viel Hélène Desguin hetzelfde lot ten deel 20 . Het was natuurlijk de bedoeling dat de vrouwen bij De Saule zouden terecht komen ; of Kist Hélène Desguin van dat doel op de hoogte heeft gebracht, staat niet vast. Het was trouwens ook niet nodig, want het ging ten slotte om hulpverlening aan de demarcatielijn.

Na heel wat tribulaties konden Lydia en Nina zich ten slotte bij De Saule in Poligny voegen. Het lijkt erop dat De Saule bij hun overtocht een handje heeft toegestoken.

Op 26 mei kregen de meisjes in Arbois inderdaad bezoek van ‘de adjudant van De Saule’ (hoogstwaarschijnlijk Louis Jonvelle) die hun valse identiteitskaarten bezorgde,

Verslag van G.A. de Jong, s.d. (NA, MvOL, nr 2508 ; verhoor van G.A. de Jong, Londen, 10.II.1943, (NA, MvJL, doos 166, dossier P-6/b).

20 Hélène Desguin overleed op 11 december 1943 in Duitse gevangenschap in het Brusselse Brugmannziekenhuis (MvSZ, DO, dossier H. Desguin).

19

22

’t Bruggeske jg 37 – maart 2005 – nummer 1.

waarna ze door mevrouw Jonvelle per auto over de demarcatielijn en bij De Saule werden gebracht 21 .

We weten al dat C.L. Kist in december 1941 Karel Derkzen van Angeren, de procuratiehouder van van Dulkens Quick Dispatch heeft aangeworven voor de SR Air (nummer 8). Of ook van Dulken zelf rechtsreeks bij de SR Air betrokken was, staat niet vast, maar het lijdt geen twijfel dat hij wel degelijk wist waar Derkzen mee bezig was. Na de rekrutering van Derkzen reisde Kist door naar Nederland, waar hij van kapitein Somer een verzameling stafkaarten en een reeks zogeheten AC-rapporten meekreeg. De AC-rapporten (van ‘Algemene Centrale’) werden sinds april 1941 wekelijks opgesteld op basis van inlichtingen die door diverse groepen bij elkaar werden gebracht. Ofschoon de leiders van deze groepen geloofden dat de rapporten langs diverse wegen Groot-Brittannië bereikten, staat het nagenoeg vast dit zeker in 1941 niet het geval was. Tot mei 1942 was dat ook niet het geval met de ACrapporten die Kist van Somer in december 1941 had ontvangen.

In de Nederlandse tak van de SR Air neemt Jan Somer een belangrijke plaats in.

Somer, geboren in 1899, was vóór de oorlog werkzaam bij sectie III (inlichtingen) van de generale staf in Den Haag. Hij was daar belast met het studiebureau van de buitenlandse inlichtingendienst. Na de capitulatie van het Nederlands leger werd hij directeur van het Etnografisch Museum van de Militaire Academie in Breda, waar hij zelf ook nog gedoceerd had. Door zijn ruime relaties in militaire kringen raakte Somer al snel betrokken bij de Ordedienst, een militaire verzetsorganisatie die in zekere zin kan vergeleken worden met het Belgisch Legioen.

In november 1941 stelde Kist hem voor de leiding te nemen van de Nederlandse tak van de SR Air ; Somer aanvaardde dit, in de mening verkerend dat hij De Saule vóór de oorlog in Den Haag ontmoet had, wat niet het geval was. Uit de beschrijving die Kist van De Saule gaf, had Somer ten onrechte afgeleid dat het ging om de vooroorlogse Franse militaire attaché, terwijl De Saule hoogstens adjunct van de luchtmachtattaché was geweest. Somer omringde zich met officieren die hem inlichtingen bezorgden die hij verwerkte in de AC-rapporten, waarover hij de eindredactie voerde.

Medewerkers van Somer brachten die rapporten naar van Niftrik ; vandaar gingen ze naar van Dulken, waar ze mogelijk werden afgehaald door Flasschoen, die ze vervolgens bij Dr. Schepens bracht 22. Hieruit blijkt tevens dat van Niftrik en van Dulken op zijn minst zijdelings betrokken waren bij de SR Air, waarvan de werking trouwens ook tussen Somer, Kist en van Niftrik werd besproken.

Verhoor van Nina Baumgarten, 14.X.1942 (NA, MvJL, nr 11932). In De Schakel geeft Frank Visser een hoogst geromanceerde voorstelling van hun ontsnapping, waarvan geen enkel element is terug te vinden in de verklaringen die beide meisjes bij hun aankomst in Groot-Brittannië aflegden.

22 Flasschoen reisde inderdaad geregeld tussen Brussel en Antwerpen, en Somer kende ten minste zijn naam. Voor de clandestiene activiteit van Somer zie : Verslag van den Kapitein der Inf. KNIL Dr. J.M. Somer betr. zijn werkzaamheden na de capitulatie in het Nederlandsche leger, Paramaribo, 10.IX.1942 (NA, MvJL, doos 215, dossier P-111/3738). Uitvoerige biografische gegevens over Somer in : F.A.C. KLUITERS, De Nederlandse inlichtingen- en veiligheidsdiensten , ’s Gravenhage, SDU Uitgeverij, 1993, 2 dln. Na zijn aankomst in Londen werd Somer in 1943 hoofd van het Bureau Inlichtingen. Na de oorlog was hij o.m. betrokken bij de oprichting van de Sectie Algemene Zaken, die moest instaan voor de Nederlandse anticommunistische stay behind-netten.

21

23

’t Bruggeske jg 37 – maart 2005 – nummer 1.

Na de aanhouding van Kist op 9 januari 1942 werd hij als koerier opgevolgd door zijn vriend G.A. de Jong, die in februari in opdracht van De Saule naar Nederland kwam.

De Jong zegde Somer financiële steun van De Saule toe. Hij moest ook proberen te weten te komen wat de oorzaak was van de aanhouding van Kist. Daartoe ging hij met Derkzen bij Dr. Schepens (waar Kist nog kort vóór zijn aanhouding geweest was), maar die kon hun niets vertellen. Na zijn terugkeer in Frankrijk bleef De Jong voor De Saule werken. Met instemming van Kolkman probeerde hij ook ontsnappingsroutes naar Spanje te organiseren, tot hij in juli 1942, nadat De Saule Kists en zijn verloofde had vrij gekregen, zelf naar Groot-Brittannië vertrok.

Omdat één van de inlichtingsgroepen waarmee Somer werkte door de Duitsers geïnfiltreerd was, moest hij zelf ook op 13 maart 1942 Nederland verlaten 23 . Hij vertrok naar Zwitserland via van Niftrik, die hem een Belgische valse pas bezorgde.

Samen met Wendel Meeus 24 reisde hij per tram tot Antwerpen, waar hij zich bij van Dulken meldde met het wachtwoord “Ik kom van nummer 14 [van Niftrik] en ben bestemd voor nummer 4”. De kosten voor de verdere reis werden afgerekend met Meeus, die ook voor Belgisch en Frans geld zorgde.

Op 15 maart 1942 vergaderden Somer en Derkzen van Angeren bij van Dulken.

Somer besloot de leiding over de Nederlandse tak van de SR Air door te geven aan Derkzen (die een maand later zelf werd aangehouden). Op 16 maart vertrok Somer dan met vier andere Nederlanders en onder leiding van Wendel Meeus per trein naar Nancy, en vandaar per bus tot Montbéliard. Eindstation in Frankrijk was Blamont, waar zijn zuster Marie-Thérèse Meeus verbleef. Of zij de gids ‘Louisette’ is over wie Somer het heeft, staat niet vast, maar het lijkt waarschijnlijk. Na enige tijd werd ze afgelost door een man, die het hele gezelschap op 18 maart 1942 Zwitserland binnen loodste.

Hoeveel personen via de van Niftrik-route naar Zwitserland of Frankrijk werden geëvacueerd is niet precies bekend. Na de oorlog schatte van Niftrik het aantal op een honderdtal; moeder Meeus schatte dat zij ongeveer 125 Nederlandse officieren en vliegers had geholpen 25 . Recent uitgevoerde tellingen op grond van verklaringen van Engelandvaarders leveren volgende resultaten op : tussen 1 april 1941 en 21 juni 1943 zijn 120 Engelandvaarders via de route gepasseerd, waarvan er 50 ook geholpen zijn door de families van Dulken en 31 ook door de familie Desguin. Op grond van diezelfde tellingen weten we met zekerheid dat de familie Meeus ten minste 41 Nederlanders heeft geholpen (daarbij zijn niet de joden geteld aan wie ze hulp hebben geboden, en ook niet de familie van Niftrik, aangezien dat geen ‘Engelandvaarders’ waren) 26

Somer heeft zijn vlucht in detail beschreven in : Man in oorlog. De dagboeken van majoor Dr. J. Somer, hoofd B.I. te Londen, 13 maart 1942-22 september 1943, Baarn, Bosch & Keuning, 1981. Het boek werd zonder enige, voor de buitenstaander toch wel noodzakelijke annotering pas na Somers dood (1979) uitgegeven.

24 Somer schrijft de naam als ‘Meeuwissen’.

25 Verklaring J.B. van Niftrik, 23.IV.1949 (MvSZ, DO, dossier Suzanne Meeus) ; brief van Marie Moser aan het Office National des Anciens Combattants, s.d. (MvSZ, DO, dossier M. Moser).

26 Deze cijfers zijn ontleend aan een nog niet gepubliceerde studie van F.A.C. KLUITERS, die hij voorbereidt onder de werktitel Vluchten via van Niftrik..

23

24

’t Bruggeske jg 37 – maart 2005 – nummer 1.

Heel wat medewerkers van de van Niftrik-route werden in de loop van de bezetting aangehouden. Derkzen van Angeren werd in 1943 in Duitsland terechtgesteld, vader en zoon van Dulken overleden in 1944 in Duitsland. Moeder Desguin, haar zoon Georges en hun medewerkster Irene Steinhaus werden in februari 1942 aangehouden en respectievelijk tot één jaar, twee jaar en één jaar en drie maanden gevangenisstraf veroordeeld wegens Personenschmuggel 27 . Op 17 februari 1943 werden Suzanne, Marie-Thérèse en Victor Meeus aangehouden in Kapellen, waar ze sinds kort woonden; hun moeder viel vier dagen later in Blamont hetzelfde lot te beurt. Deze aanhoudingen waren het gevolg van een onvoorzichtigheid van een jood die eerder door hen geëvacueerd was (hij had naar zijn vrouw in België een brief geschreven waarin hij de volledige gevolgde route beschreef. De brief werd onderschept, met de bekende gevolgen) 28.

Of De Saule ook na de oorlog nog geheime opdrachten heeft uitgevoerd, is niet bekend. Voor zover we weten heeft hij zich vooral met houthandel bezig gehouden.

Hij overleed op 14 april 1975 in de kliniek van het ONIG van Sainte-Ode (Tenneville), 86 jaar oud, en door bijna iedereen vergeten.

Afkortingen -GRMA : German Records Microfilmed at Alexandria -IAA : inlichtings- en actieagent -IHTP : Institut d’Histoire du Temps Présent (Parijs) -MvJL : Ministerie van Justitie Londen 1940-44 (Nederland) -MvOL : Ministerie van Oorlog Londen 1940-44 (Nederland) -MvSZ, DO : Ministerie van Sociale Zaken, Dienst Oorlogsslachtoffers (België) -PRO : Public Record Office (Londen) -NA : Nationaal Archief (Den Haag) -NIOD : Nederlands Instituut voor Oorlogsdocumentatie (Amsterdam) -SCI : (archief van de) Service de Contre-Information -SIS : Secret Intelligence Service (juister : MI 6) -SOE : Special Operations Executive -SR : Service de Renseignements -SVL : (archief van de) Staatsveiligheid Londen 1940-44 -UVGL : Unie van Verbroederingen van het Geheim Leger Etienne Verhoeyen. ____________________________________________________________________________

Feldurteil, 7.VIII.1942 (MvSZ, DO, dossier M.-L. Vigneau).

Verklaring Suzanne Meeus aan de Rijkswacht van Kapellen, 22.IV.1949 (MvSZ, DO, dossier Suzanne Meeus). Victor Meeus was al eerder, in 1941, enkele maanden aangehouden geweest wegen Nichteinlieferung von deutschfeindliches Propagandamaterial . In 1943 werd hij wegens gebrek aan bewijzen vrijgesproken, Suzanne Meeus werd op 11 juni 1943 tot vier maanden veroordeeld, haar moeder kreeg negen maanden, met aftrek van drie maanden voorarrest (brief van advocaat Walter Bouchery aan Fernand Meeus, 11.VI.1943, MvSZ, DO, dossier M. Moser).

27 28

25

’t Bruggeske jg 37 – maart 2005 – nummer 1.

NOORSE V.V.

(deel 2)

1955: Staande v.l.n.r: Vikske Plompen – Louis Vervoort – Roger Smet – Michel Cols – Albert Stael – “Sarre” van Hoevenen – (kolenboer ) Rikske de zwakke (Huybrechts Petrus Vervoort – Dré Nagels – Eduard Van Bel – Meeus Edward - ? – Louis Van Ginneken (’t Snakske) Vader Roger De Smet Knielend: v.l.n.r: Jos Tops – Nand – Hubert De Wilde – Leon Staal –Vervoort.

Het was tijdens deze tijdspanne (1950-56), dat het dynamische Noorse-bestuur, door bemiddeling van een scheidsrechter uit Bergen-op-Zoom, tot internationale kontakten kwamen met ploegen van het Zeeuwse eiland Tholen.

De heen-en terugwedstrijden tegen St. Annaland en Nieuw-Vosmeer werden niet alleen sportieve successen, want telkens werd de in betwisting gestelde beker gewonnen, maar zijn in de herinnering van spelers en supporters blijven voorleven als onvergetelijke dagen van gezelligheid en vermaak. Ondanks het feit, dat Noorse officieel slechts met één elftal aan de kompetitie deelnam, bracht het bestuur voor deze internationale wedstrijden toch steeds twee ploegen in de lijn om ook aan de reserve-ploegen van de tegenstrevers een wedstrijd te kunnen aanbieden. De verplaatsingen naar Tholen gebeurden steeds met twee bomvolle autocars, waarvoor men tijdig moest inschrijven om niet het risico te lopen, bij gebrek aan plaats, niet mee te kunnen.

Ook een ontspanningsreis naar Amsterdam kende een groot succes.

Maar ondanks deze verruiming van activiteiten en intense werking van het bestuur, kon Noorse zich niet in de hoogste afdeling handhaven en zou tijdens het seizoen 1956-57 in eerste afdeling optreden.

Had het bestuur zich niet laten ontmoedigen door de degradatie naar eerste afdeling, dan was men misschien geslaagd het spelerspotentieel dermate te versterken dat men reeds tijdens het seizoen 1957-58 mocht verhopen, de verloren plaats in ereafdeling terug in te nemen.

En het begon zeer slecht met, op de eerste competitiedag, een zware nederlaag op het veld van Olympic Essen. Zonder nochtans in de degradatiewedstrijd te worden betrokken, werd het een eerder zwak seizoen met een 8 ste plaats in de 26

’t Bruggeske jg 37 – maart 2005 – nummer 1.

eindrangschikking en 17 punten uit 22 wedstrijden. Ook tijdens het seizoen ’57-’58 werden geen hoge toppen geschoren, maar de prestaties op eigen terrein zorgden voor de punten, nodig om het behoud te verzekeren. De morele crisis, die sedert enkele jaren in de Noorse-rangen heerste, zou tijdens het seizoen 58-59 een dieptepunt bereiken.

De eerste wedstrijden werden evenveel nederlagen. Een betwisting, die ingevolge de omstandigheden zwaardere verhoudingen aannam, gaf aanleiding tot ontslagname van vier bestuursleden, zodat voorzitter Van den Bleeken enkel met L. Van Ginneken overbleef om het Noorse – schip, tezamen met Fons Kerstens, drijvende te houden.

Daar de ontslagnemende bestuursleden door enkele spelers gevolgd werden, kon men niet meer over de nodige manschappen beschikken om een elftal tussen de krijtlijnen te brengen en moest men voorlopig forfait geven. Na enkele weken kreeg het minibestuur toen onverwacht de hulp van enkele trouw gebleven spelers. Vooral in het bijzonder Marcel Smet zag op geen inspanning om, waar en wanneer ook, nieuwe en goede spelers te gaan ronselen.

De familietraditie getrouw (vader Fons en broer Roger hadden vroeger reeds een bestuursfunctie bij Noorse vervuld) nam hij daarbij de taak van sekretaris op zijn schouders. Anderzijds kon men in de schoot van het verbond steunen op de sympathieke en welwillende medewerking van het comitélid Marcel Desfossés.

Alzo kreeg men uiteindelijk een onverwacht, buitengewoon sterk elftal bijeen, dat de overblijvende elf wedstrijden zonder nederlaag zou afwerken, met als apotheose, een 1-3 overwinning bij kampioen Scaldis op de laatste competitiedag. Van een sensationele ommekeer gesproken!!

Uit een nauwelijks ontlopen teloorgang, ontsproot een nieuw en levenskrachtiger Noorse, dat in de eerstvolgende jaren de meest glansrijke bladzijden uit zijn geschiedenis zou schrijven.

Nadat Frans Leemans en Rik Van Zundert het bestuur waren komen aanvullen, startte Noorse het daaropvolgend seizoen dan ook met gewettigde titelambities. Nooit of te nimmer heeft Noorse dermate een kompetitie beheerst als tijdens het seizoen 19591960, maar op onverklaarde wijze werden soms de punten ten grabbel gegooid.

Enkele weken voor het einde van de kompetitie werd, op het Torenhof te Brasschaat, de beslissende wedstrijd voor de titel tegen R.U.A. verloren.

Volgende spelers verdedigden toen de Noorse kleuren: A. De Beukelaer P. Coopmans C. De Beukelaer R. De Wit P. Van Cleef J. Geyskens L. Versteylen

M. Loopmans L. Hermans L. Hofkens A. De Smet

Alhoewel deze wedstrijd volledig in het voordeel van Noorse verliep, werd op onverdiende wijze met 2 – 1 verloren en werd R. U. A. kampioen. Noorse eindigde tweede met 34 punten uit 22 wedstrijden en promoveerde tezamen met de kampioen naar ere-afdeling.

Na vier jaar in eerste afdeling te hebben gespeeld, hernam Noorse tijdens het seizoen 1960-61 zijn plaats in ere-afdeling.De successen van vorig seizoen hadden tot gevolg dat heel wat nieuwe spelers hun diensten bij Noorse kwamen aanbieden.

Het bestuur nam dan ook het gelukkig initiatief opnieuw een tweede elftal in lijn te brengen.

Dit bestuur werd versterkt door de toetreding van Jos Busschots en Frans Van Bauwel. Gestart zonder enige ambitie dan een zorgeloze plaats in het midden der rangschikking, stond men na 7 wedstrijden ongeslagen aan de leiding. Alle ontloken illusies werden echter op de 8 ste speeldag weer opgeborgen wegens een zware 1-4 nederlaag op eigen veld tegen de ernstigste belager, Rac. Kiel, en het feit dat de snelle en begaafde midvoor, Walter Cornelissens hierbij een beenbreuk opliet en voor vele weken diende gemist te worden. Waar echter de piepjonge E. Kerstens als 27

’t Bruggeske jg 37 – maart 2005 – nummer 1.

invaller goed meekon en de snelle R. Bastiaensens enkele weken later onze rangen kwam vervoegen, begon Noorse opnieuw aan een zegereeks en schoof langzaam naar de top.

Op bovenstaande foto: staande v.l.n.r: 1 – De NOIER Constant – 2 - VERLOOY Lucien – 3 - TEYSEN André – 4 onbekend - 5 – JANSSENS Guido – 6 – VERBIST Louis - 7 – BOGERS André - 8 – VERVOORT Petrus.

Gehurkt: 9 - BASTIAENSSEN Marcel – 10 – VAN PELT Jan – 11 – KERSTENS Edmond – 12 – DE MEURICHY Jozef – 13 – VANDERLINDEN Fernand – 14 – BASTIAENSEN Roger 15 – VERVOORT Dirk.

Vijf weken voor het einde stond Noorse met één punt voor op Rac. Kiel, waar het toen op bezoek moest. Het werd een heroïsche wedstrijd, vol zenuwachtige spanning, waarin de thuisploeg slechts vijf minuten voor tijd op strafschop kon gelijkstellen, na een ongelukkig handspel van M. Loopmans. Deze uitslag: 2 – 2, versterkte dermate het moreel dat de laatste wedstrijden vol zelfvertrouwen en overgave werden afgewerkt en Noorse met 4 punten voorsprong provinciaal kampioen werd.

In het landelijk kampioenschap werd thuis met 4 – 1 gewonnen van de Brabantse kampioen, Veeweyde. Bij de goedbetaalde profs van S.K. Munkzwalm (OostVlaanderen) werd nipt met 1 – 0 verloren.

Het behalen van de provinciale titel had natuurlijk heel wat enthousiasme gewekt en bij de verplaatsing naar Munkzwalm was Noorse vergezeld van een grote schaar supporters. Twee volle autocars en vele privaat auto’s veroorzaakten een ware Kapelse invasie in het schilderachtig dorpje aan de Zwalm?

Buiten het dagelijks bestuur werd een comité opgericht, belast met de organisatie van de kampioenenhuldiging. In een grote tent, opgetimmerd op het voetbalterrein, had tijdens een grandioos volksbal, in aanwezigheid van de Kapelse burgemeester en talrijke prominenten van het verbondsbestuur, de huldiging van de kampioenen plaats.

Het kampioenen type elftal 1962 – 1963 van Noorse zag er tijdens dit seizoen als volgt uit:

28

’t Bruggeske jg 37 – maart 2005 – nummer 1.

Van Tilburgh L. Van den Bleeken R. De Beuckelaer C. Loopmans M. Hermans L. De Wit R. Busschots R. Geyskens J. Cornelissen W. Hofkens L. Bastiaenssen R.

Zeer verdienstelijke invallers waren E. Kerstens en A. Commissaris.

Met ontvangst door de gemeentelijke overheid op het gemeenthuis te Kapellen eindigde de huldiging van de kampioenen 1962-63. ( Zie foto hiernaast)

Na gedurende enkele maanden in een zorgeloze sfeer van feestelijkheden te hebben geleefd, moest men de voorbereiding ter hand nemen van een nieuw seizoen, dat zich niet bijzonder rooskleurig aankondigde, daar men in vervanging moest voorzien van Walter Cornelissen en Robert Busschots, beiden opgeroepen voor het vervullen van hun militaire dienstplicht.

Maar door de aansluiting bij Noorse van Louis Verbiest en Marcel Driesen kreeg men uiteindelijk toch nog een intrinsiek sterk elftal op de been. In de eerste helft van de kompetitie ’64-65 kon Noorse zich handhaven in de eerste gelederen tot men plots op enkele weken tijd twee spelers van het kernelftal verloor.

29

’t Bruggeske jg 37 – maart 2005 – nummer 1.

Doelman Van Tilburg werd door eigen bestuur geschorst wegens het vrijwillig verlaten van het terrein tijdens de wedstrijd tegen OXACO en Marcel Driessen werd door het verbond bestraft met een schorsing van zes weken voor zijn houding tijdens de wedstrijd tegen Rac.Kiel. Hierdoor verspeelde Noorse enkele prachtige resultaten tegen topploegen ten spijt, alle kansen op het vernieuwen van zijn titel van kampioen.

In de eindrangschikking behaalde men toch nog een eervolle 4 de plaats.

Na het einde van dit seizoen werd door Noorse, in samenwerking met het parochiaal comité, voor het eerst een succesvol avondtornooi ingericht. Ondanks deelname van heel wat gereputeerde ploegen, werd dit tornooi door de ploeg uit de Kapelsestraat gewonnen.

1966- 1967 - Staande: Cleiren L, Dieusart Antoon, Van Pelt Jan, De Wit Rene, Thijsen Paul, Coopmans Paul en Lathouwers Jos. Onder: Van Buynder Frans, Bastiaensen Marcel, Messeure, Van Zundert R en Huygen Louis.

30

’t Bruggeske jg 37 – maart 2005 – nummer 1.

Op beide foto’s: Veteranen Noorse V.V.

Eerder middelmatig van wal gestoken, vond de ploeg ,na een vijftal weken de gewenste samenhang met het gevolg dat men na het einde van de heenronde op de 4 de plaats stond met slechts twee punten achterstand op de leiders. Een eindeloos lange winter legde toen van 23 december tot 17 maart alle voetbalwedstrijden stil.

Het was tijdens deze voetballoze tijdspanne dat Noorse de basis legde voor het verwerven van een nieuwe kampioenstitel. Ondanks de strenge vorst en zware sneeuwval werd er iedere donderdag ernstig getraind.

Na voorafgaandelijk in de zaal Starrenhof, als opwarming, turnoefeningen te hebben uitgevoerd, deed men een looptocht van ongeveer 5 Km…(langs Franse weg, Hoevenen, Kapellen, Starrenhof ofwel Franse weg, Heuvels, Waterstraat, Starrenhof).

Toen na drie maanden onderbreking de kompetitie hervat kon worden stonden de spelers van Noorse, wat fysiek betreft, volledig op punt. Ter illustratie: op Koningshof werd een 5 – 2 achterstand in de laatste twintig minuten omgetoverd in 5 – 8 overwinning. Een reeks van vier overwinningen bracht Noorse afgetekend aan de leiding. Na een verrassende nederlaag op eigen veld tegen Geel Ster was een nieuwe reeks van vier overwinningen voldoende om Noorse opnieuw tot provinciaal kampioen 31

’t Bruggeske jg 37 – maart 2005 – nummer 1.

te kronen. Ingevolge het laattijdig einde van het seizoen, 23 mei 1963 werd de traditionele eindronde voor het kampioenschap van België afgelast.

In aanwezigheid van de Burgemeester van Kapellen en de Voorzitter van het verbond had de huldiging plaats tijdens een ontvangst en volksbal in de zaal Starrenhof, welke zich in een massale belangstelling mocht verheugen en waar tot in de vroege uurtjes het behalen van de kampioenstitel werd gevierd.

Het feit dat wintertrainingen tijdens het vorige seizoen in niet geringe mate had bijgedragen tot het behalen van de kampioenstitel, bracht het bestuur op het besluit verlichting aan te brengen op het terrein.

Bij de Nationale maatschappij van Buurtspoorwegen werden een zestal afgedankte trampalen gekocht en van E.H. Boonants kreeg men grote lampen met sterke lichtbundels in bruikleen. De speciale apparatuur van de elektriciteitsmaatschappij werd ondergebracht in een stenen hokje dat door ondervoorzitter L. Van Ginneken tegen de stenen hofmuur van Peer Bastiaensen gemetseld werd. De helft van het terrein kon redelijk verlicht worden alleszins toch voldoende om te trainen.

Het heilig vuur dat de spelers tijdens het voorgaande seizoen bezielde om door wekelijkse training de conditie op peil te houden, was echter tijdens het seizoen ’63 – ’64 niet meer aanwezig en de verlichting werd dus eerder sporadisch gebruikt. De gevolgen hiervan kon men terugvinden in de behaalde resultaten.

Ondanks de terugkeer in het doel van Luc. Van Tilburgh en door versterking van de aanvalslijn door de jonge Pelckmans, speelde Noorse een zwak seizoen. Door een thuisoverwinning op de laatste speeldag kan de degradatie vermeden worden.

Op het bestuurlijk vlak valt er te melden dat Lijs Nagels reeds op het einde van vorig seizoen bestuurslid geworden was en J. Busshots in de loop van het seizoen ’63-’64 zijn ontslag gaf en dat zijn taak als penningmeester werd overgenomen door J. Lathouwers.

Het seizoen 1964 – 1965 werd voor Noorse een goed jaar, zowel op financieel als op sportief gebied. Voor het eerst in zijn geschiedenis kreeg men een financiële toelage van het gemeentebestuur van Kapellen.

Wordt vervolgd.

J. Herman.

Wandeling in het domein Geelhand aan de Kapelsestraat.

Op zondag 8 mei zullen wij samen met enkele gidsen een wandeling maken in het privé-domein van de familie Geelhand.

Vertrek aan ’t Kerkske in de Kapelsestraat om 14.00 uur Aangezien we de deelnemers moeten beperken, is inschrijven noodzakelijk.

Dit kan bij: Chris Alen – tel. 03-664 05 01 of e-mail : chris.alen@skynet.be en Gusta Vanlinden – tel. 03-664 57 22 of e-mail : roger.balbaert@skynet.be Deelname: leden - 2 euro , niet-leden – 3 euro.

Na inschrijving te betalen op rek. 413-7205071-65 van Heemkring Hoghescote vzw – Antwerpsesteenweg 2, bus 2 te 2950 Kapellen.

Gelieve te noteren dat honden niet toegelaten zijn.

32

’t Bruggeske jg 37 – maart 2005 – nummer 1.

De volkstelling van Kapellen anno 1693. (deel 3) Jan Vanderhaeghe en Georges Vervoort.

OUDE GRACHT Adriaen Hendrieckx pachter Gabriella Adriaenssen sijn huysvrouw Hendrieck Hendrieckx sijnen soone Hendrieck Gabriels sijnen soone (?) Anna Hendrieckx sijn dochter Maria Lomans sijn meysen 6 Peeter Bernaerts pachter Anna Peeteres sijn huysvrouw Joos Bernaerts sijnen soone Jan Bernaerts sijnen soone Martinus Bremdonckx 5 Martinus Bremdonckx pachter Naentien Van Olmen sijn huysvrouw Anthoni Bremdonckx sijnen soone (het is ons niet duidelijk waar de eerst vermelde Bremdonckx thuis hoort) 3 Peeter Hendrick Wouters Tanneken Saelden sijn huysvrouw Elisabeth Wouters sijn dochter Peeter Wouters sijnen soone Adriaentien Vergouts meysen

5

Jan Feyens Catharina Franssen sijn huysvrouw Adriaen Mertens sijnen soone Elisabeth Mertens sijn dochter Catharina Mertens sijn dochter Ferdinandus Mertens sijn dochter Franciscus Mertens sijnen soone 7 Jan Diericx pachter Maria Flipsen sijn huysvrouw Cornelis Diericx sijnen soone Elisabeth Diericx sijn dochter Michiel Diericx sijnen soone Maria Symons meysen Cornelia Diericx knecht (?)

7 Jan Hendrickx pachter Catharina Claessen sijn huysvrouw Elisabeth Hendrickx sijn dochter Hendrick Hendrickx sijnen soone Anna Hendrickx sijn dochter Peeter Hendrickx sijnen soone 6 Symon Matthijssen pachter Catharina Gijsbrechts sijn huysvrouw Jan Matthijssen sijnen soone Peeter Matthijssen sijnen soone Adriaen Matthijssen sijnen soone Magdalena Matthijssen sijn dochter Digna Matthijssen sijn dochter Maria Matthijssen sijn dochter Jan Diericx sijnen knecht Hendrieck Matthijssen sijnen soone 10 Jan Huyghen pachter Joanna Buyens sijn huysvrouw Magdalena Peeters voordochter Joanna Peeteers voordochter Peeter Peeters voorsoone Francis Peeters voorsoone Cornelia Huyghen sijn dochter Geeraert Duynen knecht

8

Geeraert Geertsen Cathalijn Huysmans sijn huysvrouw Catharina Geertsen dochter Peeter Geertsen sijnen soone Jan Geertsen sijnen soone Digna Geertsen sijn dochter Adriaen Geertsen sijnen soone Maria Geersten sijn dochter 8 Cornelis Vlaemincx pachter Digna Adrienssen sijn huysvrouw Peeter Vlamincx sijnen soone Magdalena Vlamincx sijn dochter Naentien Vlamincx sijn dochter Cornelis Vlamincx sijnen soone Micile Vlamincx sijnen soone Maria Vlamincs sijn dochter

8

Adriaen Van Passel Catharina Wijnants sijn huysvrouw Catharina Van Passel sijn dochter Adriaen Van Passel sijnen soone Leenaert Van Passel den knecht 5 Geeraert Van Geneghen Jenneken Henressen sijn huysvrouyw Maria Van Geneghen sijn dochter Jan Van Geneghen sijnen soone Willem Manssen Maria Drijghels sijn huysvrouw Maria Manssen sijn dochter 7 Michiel Verbist Peeternel Peeters sijn huysvrouw 33

2

’t Bruggeske jg 37 – maart 2005 – nummer 1.

Maria De Coninck weduwe wijlen Peeter De Laet pachterse Peeter De Coninck haeren broeder Symon De Laet haeren soone Margariet De Laet haer dochter Jan Sonck knecht Elisabeth …. het meysen 7 CAPELLEN Geeraert Engels pachter Maria Jaspers sijn huysvrouw Catharina Engels sijn dochter Elisabeth Engels sijn dochter Peeter Engels sijnen sone

5

Cornelius Schoonsetters weduwnaer wijlen Margarita Mecklenboerch Adriaen Verbert sijnen knecht Cornelia Cools sijn meysen

4

Jan Verheyen pachter Jenneken Symons sijn huysvrouw Elisabeth Verheyen sijn dochter Cornelis Verheyen sijnen sone Cornelis Van Hoeck hunnen knecht Reynier Verheyen hunnen knecht Cornelis Joris als knecht Cathalijn Peeters het meysen 8 Jan Cloeck Catharina Van Santvliet sijn huysvrouw Peeter Cloeck sijnen sone Adriaen Cloeck sijnen sone Cornelis Cloeck sijnen sone 5 Geeraert Swavels pachter Maria Diercx sijn huysvrouw Maria Swavels sijn dochter Hendrick Swavels sijnen sone Anna Swavels sijn dochter Jacob Larien sijnen knecht 6 Peeter Geuns pachter Cathalijn Loop sijn huysvrouw Cornelis Geuens sijnen sone Symon Geuens sijnen sone Niclaes Geuens sijnen sone Matthijs Geuns sijnen sone Maria … hun meysen

7

Melsen Diericx pachter weduwnaer wijlen Cathalijn Cloeck Elisabeth Diericx sijn dochter Jan Diericx sijnen sone Adriaen Diericx sijnen sone Clara Diericx sijn dochter Maria Diericx sijn dochter Adriaen …. sijnen knecht 8 Peeter Thoomas Diercken Naentien Everaerts sijn huysvrouw Anthony Diercken hunnen sone Elisabeth Diercken sijn dochter Catharina Diercken sijn dochter Anna Diercken sijn dochter 6 Adriaen Bernaerts Adriaentien Veraert sijn huysvrouw Anthony Bernaerts sijnen sone Jan Bernaerts sijnen sone Anna Jan Bernaerts het meysen 5 Joos Boeckaerts Elisabeth Boons sijn huysvrouw Maria Janssen het meysen Anthony Bockaerts sijnen sone Peeter Bockaerts sijnen sone Elisabeth Bockaerts sijn dochter

6

Jan Van Aerden Anna Verbert sijn huysvrouw Thijs Van Aerden sijnen sone Jan Van Aerden sijnen sone Eyken Van Aerden sijn dochter Digna Van Aerden sijn dochter

6

Abraham De Boy Maria Van Croy sijn huysvrouw Jan De Boy sijnen sone

3

Cornelis Wauters Maria Sauwens sijn huysvrouw Maria Wauters sijn dochter

3

Maria Lemmers weduwe wijlen Michiel De Sautere Michiel De Sautere sijnen sone Maria Van Hooff het meysen 3 Jacques Coymans Anneken Steenwerckers sijn huysvrouw Maria Brauwers het meysen Rosier Hendricx Peerijn Janssens sijn huysvrouw Jacobus Hendricx sijnen sone

3 3

Cornelis Jacobs Anna Marthiaenssen sijn huysvrouw Willem Jacobs sijnen sone Adriaen Jacobs sijnen sone Elisabeth De Crem het meysen Justine Van de Velde knecht Herbert De Roo knecht Jan Prinsen den knecht 8 34

’t Bruggeske jg 37 – maart 2005 – nummer 1.

Jan Boghaerts Maria Soetewey sijn huysvrouw Jan Boghaerts sijnen sone Cornelis Van de Velde knecht 4 Willem Kenis Maria De Laet sijn huysvrouw Anthony Kenis hunnen sone Lucia Kenis sijn dochter Andries Kenis sijnen sone Jan Kenis sijnen sone 6 Jacques Roelants Agnes Jarme sijn huysvrouw

2

Adam Everaerts Margarita Bernaerts sijn huysvrouw Anna Jan Geerts haere dochter Jan Geerts sijnen sone Geeraert Jan Geerts sijnen sone 5 Adriaen De Laet

1

Martinus Van den Eeden Ida De Boey sijn huysvrouw Martinus Van den Eeden sijnen sone Catharina Van den Eede sijn dochter Anna Van den Eeden sijn dochter

5

Joanna Symons weduwe wijlen Adriaen Diericx Elisabeth Diericx haer dochter Anneken Diericx sijn dochter Cornelia Naulaet weduwe wijlen Cornelis Geenriets coster tot Stabroeck 5 Niclaes Lenaerts Jenneken Backers sijn huysvrouw Anneken Lenaerts hun dochter

3

Peeter Aertsen pachter Cathalijn Leemans sijn huysvrouw Cornelia Jaspers haer dochter Matthijs Jaspers sijnen sone Jan Jaspers sijnen sone Cornelis Jaspers sijnen sone Anneken Van (?) Aertsen hun dochter Adriaen … hunne knecht 8 Den Eerwaerden Heere Pastor Valckenisse Cornelia Luycx het meysen Hendrick Hendricx de knecht

3

Jan Aamans coster Peeter Aamans sijnen broeder

2

Jan Boeckaerts Anna Cnaepen sijn huysvrouw Jan Naulaets haeren sone Jenneken Naulaets sijn dochter Clara Naulaets sijn dochter

5

Peeter Daniels weduwnaer wijlen Anneken …. Cornelia Daneels (!) sijn dochter Catharina Daniels sijn dochter

3

Jan Loymans pachter Jenneken Leys sijn huysvrouw Eva Loymans sijn dochter Adriaen Loymans sijnen sone Digna Loymans sijn dochter Maria Loymans sijn dochter Jan Loymans sijnen sone Casen Loymans sijnen sone 8 Niclaes Amstel Cathalijn Symons sijn huysvrouw Reynier Van Amstel (!) sijnen sone Naentien Schipers het meysen Peeter Dromans knecht

5

Matthijs Lambrechts pachter Cathalijn Van Cam sijn huysvrouw Peeter Lambrechts hunnen sone Jacobus Lambrechts hunnen sone Catharina Lambrechts hun dochter Elisabeth Lambrechts hun dochter Peeter Claessen sijnen knecht Anneken Daniels het meysen 8 Willem Vergauts Margarita De Beuckeleir sijn huysvrouw Daniel Adriaenssen hunnen voorsone Anna Cornelissen hun voordochter Pereyn Daniels het meysen Joanna Cools voordochter Maria Rabeir het meysen Cornelis Casen den knecht 8 (een ingewikkelde familie) Anna De Roy weduwe wijlen Jan Scheipers Cornelis Scheipers haeren sone Peeter Scheipers haeren sone Franciscus Scheipers haeren sone Peeter Van Amstel den knecht 5 35

’t Bruggeske jg 37 – maart 2005 – nummer 1.

Anthony Peeter Jaspers Maeyken Proost sijn huysvrouw Eva houkint met naeme ….

3

Cornelis Peeter Jaspers Adrientien Van Camp sijn huysvrouw Peeter Jaspers sijnen sone Jacobus Jaspers sijnen sone Peeter Brauwers den knecht Maria Daniels het meysen 6 Peeter Janssens Anneken Gorissen sijn huysvrouw Jan Van Camp sijnen voorsone Francis Janssens sijnen sone Catharina Janssens sijn dochter Andries Janssens sijnen sone Elisabeth Daniels het meysen 7 Jan Anthonissen Elisabeth Geerts sijn huysvrouw Elisabeth Mertens voordochter Adriana Mertens voordochter Marten Mertens voorsone Geeraert Mertens voorsone Adriaen Wils hunnen knecht 7 Jan Aerts Jenneken Huybrechts sijn huysvrouw Magdalena Verbeeck voordochter Matthijs Aerts hunnen sone Cornelis Aerts hunnen sone

5

Jan Patrijs Janssens pachter Cathalijn Diericx sijn huysvrouw Magdalena Diericx sijn dochter Elisabeth Diericx sijn dochter Maria Diericx sijn dochter Jan Diericx sijnen sone Jacquelina Diericx sijn dochter Cornelia Diericx hunne dochter 8 Jan Vijven Franchijn De Licht sijn huysvrouw Cornelia Vijven sijn dochter Magdalena Vijven sijn dochter Cornelis Symons hunnen voorsone Hendrick Adriaenssen als tuysligger

6

Job Volders pachter Maria Van Stichel sijn huysvrouw Cornelia Patrijs sijn voordochter Maria Patrijs sijn voordochter Elisabeth Volders sijn dochter Geeraert Stoffels sijnen knecht Machiel Symons sijnen knecht 7 Jan Van Leuven Mayken Joossens sijn huysvrouw Adriaen Van Leuven sijnen sone Steven Cornelissen een houkint Cathatlijn Vertolen het meysen

5

Jan Janssen pachter Elisabeth De Ruyter sijn huysvrouw Jan Janssen sijnen sone Cornelia Janssen sijn dochter Maria Slinghers een houkint Jan Van de Velde knecht Jacques Thijs den knecht

7

Jan Adam Peeters Anneken Goossens sijn huysvrouw Jan Peeters sijnen sone

3

Adriana Cloot weduwe wijlen Franciscus Loos Jan Janssen tuysligger Dielis Brauwers Jenneken Joossen sijn huysvrouw Cornelis Brauwers sijnen sone 5 Jacob Leemans pachter Magdalena Symons sijn huysvrouw Anneken Leemans sijn dochter Lucas Geeraerts den knecht Elisabeth Jaspers het meysen Cathalijn Geuns het meysen 6 Jan Lauwers Maria Van Caem sijn huysvrouw Jan Lauwers sijnen sone Matthijs Lauwers sijnen sone Jacobus Lauwers sijnen sone Cathalijn Lauwers sijn dochter Anna Lauwers sijn dochter 7 Guilliam Jacobs Maria Bresseleirs sijn huysvrouw Jan Jacobs sijnen sone Adriaen Roelants den knecht Cathalijn Kuip het meysen

5

Jan Symons Cathalijn Bal sijn huysvrouw Digna Symons sijn suster

3 Wordt vervolgd.

36

FTKGOCCPFGNKLMU""VKLFUEJTKHV""ÓV"DTWIIGUMG HEEMKRING HOGHESCOTE VZW. ANTWERPSESTEENWEG 2 BUS 2 2950 KAPELLEN AFGIFTEKANTOOR: KAPELLEN 1 P 806083

BELGIË BELGIQUE P.B. 2950 KAPELLEN 1

!"#$%%&'()*!'%%!'+,'(% -"#*'&%% %%%%%%%%%%*./0.12.% %%%%%%%%%%%%%%%%#34560708292.%% %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%#90.62.% %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%-32:9;<=025%

!!

>"(#&&,(??,%@A B -?#'CC'+%DAEF%% ,'CG%F@HIFEHJDHIK%% 2BL403G%8<=M529N08282.629O5;M.26H/2% %

BC 30832