Hobonia 1974-2 juni A4 by Heemkring Hoghescote

HOBONIA TIJDSCHRIFT

KULTURELE HEEMKRING H O O G B O O M

JAARGANG 3 N R 2 JUNI 1974.

HOBONIA DRIEMAANDELIJKS TIJDSCHRIkT CULTURELE HEENCRING HOOGBOOM

Verantwoordelijk uitgever P. Van Velthoven Hoogboomsteenweg I84 2130 Brasschaat.

Naar de poppenschouwburg. Velen z i j n geroepen maar w e i n i g z i j n u i t v e r k o r e n . Z o was h e t ook met ons bezoek aan de poppenschouwburg "Van. Lampen" o p zondag 2 I a p r i l . S l e c h t s 35 plaatsen waren e r s p i j t i g genoeg beschikbaar, t e r w i j l h e t a a n t a l poppenspel-minaars v e e l g r o t e r was. De gelukkigen hebben dan ook met v o l l e teugen genoten van " d e Schele i n ' t Steen", een v o o r s t e l l i n g waarbij o o k de ouderen z i c h opnieuw j o n g voelen. H e t s t u k s p e e l t z i c h a f i n het oude stadsgedeelte rond h e t Steen i n de t i j d d a t d i t g e b r u i k t werd a l s gevangenis. B i j deze gelegenheid mogen we w e l een p l u i m p j e op de hoed steken van de i n r i c h t e r s van d i t f o l k l o r e k l e i n - t o n e e l , v o o r de w e r k e l i j k prachtige dekors, d i e op een natuurgetrouwe w i j ze de Antwerpse s f e e r weergeven en t e n s l o t t e ook v o o r de f e i l l o z e opvoering. Wie de poppenschouwburg i n de S t . Niklaaskapel i n de Lange Nieuwstraat nog n i e t gezien h e e f t , raden we aan deze t e b e zoeken. Maak dan van d i e gelegenheid ook gebruik om eens even een b l i k t e werpen op h e t p r a c h t i g gerestaureerde St._ N i k l a a s p l e i n t j e a c h t e r de poppenschouwburg, h e t i s w e r k e l i j k de moeite waard.

R. R.

Hobonia - 3de jaargang - nr. 2 - juni 1974 - p. 21

"De S t e r r e " i n Hoogboom en Zilverenhoek, Met "De S t e r r e " b e d o e l e n we h i e r de toponymische benaming voor de omgeving van h e t vroeger h o f van Emiel G r i s a r - D e l vaux. D i t k a s t e e l h e e t t e d e s t i j d s " S t e r r e h o f " . H e t werd i n 1955 omgevormd t o t een neuro-psychiatrische i n r i c h t i n g , d i e de naah " M e d i s t e r " d r a a g t . Deze i n s t e l l i n g i s gelegen langs de Jagersdreef ( W i j k Hoogboom) e n z i j h e e f t h a a r ingang langs de Koekoeklaan ( W i j k Zilverenhoek). I n 1971 i s " Z i l verenhoek" een a f z o n d e r l i j k e k i e s w i j k geworden b i j een nieuwe i n d e l i n g van de gemeente Ekeren i n w i j k e n . De k i n deren van " H e t Zilverenhoeksko", a l s o o k de kinderen van de hovenier i n h e t (land) goed van G r i s a r, kwamen i n Hoogboon naar de school, t e e n w i j o n d e r w i j z e r waren t e Hoogboon op het einde van de e e r s t e wereldoorlog ( 1 9 I 4 --19I8). Waar nu l i 7 t de oorsprong van de plaatsnaam "De S t e r r e " . o f waarom i s nen aan een bepaalde p l a a t s de benaming "De S t e r re" gaan geven ? Het toponiem "De S t e r r e " o f "De S t e r " komt v o o r i n meerdare dorpen en gemeenten. De benaming werd vroeger gegeven aan een p l e k i n een landgoed o f i n een bos, waar v e r s c h i l lende dreven o f wegen samenliepen. D i e dreven o f wegen v o o r den zowat de s t r a l e n van "een s t e r " . Evenals men thans nog spreekt van een s t e r v o m i g bloembed, z o kon men d a t vroeger doen v o o r een stervormig dreven- o f wegenpatroon i n een park, eon landgoed o f een bos. Wij hebben "De S t e r " gekend i n ( d e ) Donk, o p Vriesdonk on-

Hobonia - 3de jaargang - nr. 2 - juni 1974 - p. 22

der Brasschaat, i n h e t goed o f h e t bos van baron du Bois d e Nevele, gewezen burgemeester van Brasschaat. Te Ekeren-Centrum was e r "De S t e r " i n de omgeving van de h u i dige s t r a t e n met de benaming Geestenspoor, Driehoekstraat en Bosstraat ( d e l a a t s t e straatnaam v e r w i j s t nog naar de vroegere bossen a l d a a r ) . Wij moeten e e r l i j k bekennen, d a t w i j z e l f h e t stervormig dreveno f wegenpatroon n i e t gekend hebben t e r p l a a t s e van h e t goed o f het p a r k rondom h e t k a s t e e l van Em. Grisar-Delvaux, d a t " S t e r rehof" h e e t t e . Ook t e Wuustwezel was en i s e r nog een " S t e r r e h o f " , n a m e l i j k het k a s t e e l van baron de Kerckhove d'Exaerde langs de baan Wuustwezel Nieuwcioer. De w i j k o f h e t gehucht i n de n a b i j h e i d van h e t k a s t e e l h e e t e r thans " S t e r r e b o s " . We l l i c h t z i j n e r nog neer plaatsen i n parken o f bossen van o n ze naaste omgeving, d i e men "De S t e r " noemt o f noemde naar h e t stervormig plantsoen (van v r o e g e r ) . Te Ekeren-Centrum v e r w i j z e n de h u i d i g e straatnamen "Lange S t e r r e s t r a a t " e n " K o r t e S t e r r e s t r a a t " n a a r "De S t e r " i n de ( v e r dwenen) bossen a l d a a r. Een herberg h e e f t e r nog steeds a l s u i t hangbord de benaming "De Bosschen". Het i s ons n i e t bekend o f de benaming "Medister" v o o r de psychiatrische i n s t e l l i n g o p z e t t e l i j k gekozen werd i n verband met h e t vroegere toponiem "De S t e r ( r e ) " o f met de benaming van het k a s t e e l " S t e r r e h o f " ( h o f van G r i s a r ) . H e t l i j k t cns i n e l k geval een z e e r passende benaming. Men kan i n de samenstel-

Hobonia - 3de jaargang - nr. 2 - juni 1974 - p. 23

l i n g "Medister" twee leden onderscheiden : Medi en S t e r. Medi, als e e r s t e l i d van de samenstelling, z o u dan de a f k o r t i n g k u n nen wezen van "Medische i n s t e l l i n g " , t e r w i j l h o t tweede l i d ( s t e r ) v e r w i j s t n a a r de p l a a t s e l i j k e benaming "De S t e r r e ) " . De benaming "Medister" v e r w i j s t i n haar samenstelling aldus naar do aard van de i n s t e l l i n g en meteen naar de p l a a t s van haar l i g g i n g . Fr. Bresseleers.

Het weten waard. ( I ) I n ons d i a l e k t worden we regelmatig gekonfronteerd met u i t d n n g e n d i e we allemaal kennen, maar kennen we ook wel de oorsprong ? - Basseng : Havengebied, s t a m t nog u i t de t i j d d a t Napoleon het dekreet u i t v a a r d i g d e t o t h e t graven van de Antwerpse "Bassins". - Godsiumenas : Antwerpse krachtterm, o o r s p r o n k e l i j k de a a n roep t o t de God Semini (Gemini) z g n . v a d e r van a l l e S i n j o r e n . Z i j n b e e l t e n i s p r i j k t nog a l t i j d i n de oude b u r c h t p i o r t (Steen). Over d i t b e e l t j e v e r t e l l e n de oude kronieken " o p dese p o o r t s t o n t eerre f i g u e r i n fatsoen van een helsch d u y v e l ken met een vreempt fatsoen " d e g e n i t o r i " welck duyvelken o f afgoyken, s t r i p t o r i n s i j n e v o l l e posture r o g h e e f t s i e n staen d'welk, want h e t was t e scandaleus om s i e n , hebben de p a t e r s Societatus Jesu anno I587 onbegrepen doen affcappen". 24

Hobonia - 3de jaargang - nr. 2 - juni 1974 - p. 24

HET RIJKSARCHIEF TE ANTWERPEN. Op zondag 5 mei brachten we een bezoek aan h e t R i j k s a r c h i e f t e Antwerpen, D o o r Verstraeteplaats 5 , o n d e r de kundige l e i d i n g van d h r. A.Bousse, R i j k s a r c h i v a r i s . Het a r c h i e f i s v o o r de stamboononderzoeker en v o o r de heemkundige v o r s e r h e t p a r a d i j s b i j u i t s t e k . H i j v i n d t e r a l l e no— g e l i j k e gegevens u i t h e t verleden i n de archiefstukken welke g e — klasseerd z i j n i n z . g . " f o n d s e n " en waarvan we h i e r n a een b e — knopt o v e r z i c h t geven. A l deze stukken kunnen v r i j e l i j k door het p u b l i e k geraadpleegd worden. Burgelilken stand. B e t r e f t a l l e akten van geboorten, h u w e l i j k e n en o v e r l i j d e n vanaf 1796 —begin van h e t Frans bewindt t o t omstreeks I 8 7 0 . De akten van na I870 berusten op de gerechtsheven. Een dubbel van a l l e akten bevinden z i c h op de gemeentehuizen. Parochie r e g i s t e r s . "De b u r g e l i j k e stand van h e t ANCIEN REGIME". Reeds i n de v i j f t i e n d e en i n h e t begin van de zestiende eeuw werden i n sommige steden de dopen en huwelijken g e r e g i s t r e e r d , maar h e t gebeurde s l e c h t s sporadisch en s l o r d i g en van deze a r c h i v a l i a vinden we maar w e i n i g t e r u g . I n 1563 b e s l i s t e h e t c o n c i l i e van Tr e n t e d a t de pastoors de geboorten moesten i n — s c h r i j v e n , samen met de namen van de vader, d e moeder, d e peters en de meters. H e t z e l f d e g o l d v o o r de huwelijken, waar ook de getuigen moesten vermeld worden. I n h e t prinsbisdom L u i k

Hobonia - 3de jaargang - nr. 2 - juni 1974 - p. 25

herinneren de archidiacenale s t a t u t e n van I612 en van I646 de g e e s t e l i j k h e i d aan hun p l i c h t en werd e r op gewezen d a t het n o o d z a k e l i j k was eveneens de vormsels en de s t e r f g e v a l len t e r e g i s t r e r e n . Modern a r c h i e f . -Bevolkingsregisters: d i e meestal op de gemeentehuizen b e rusten. Deze d i k k e f o l i a n t e n bevatten naam, voornaam, adres, beroep en b u r g e l i j k e stand, d e personen d i e i n h e t z e l f d e h u i s wonen, wanneer iemand i n de gemeente komt, vanwaar h i j k i m t , wanneer iemand v e r h u i s t en n a a r waar. - R e g i s t r a t i e en domeinen: met d a a r i n a l l e r e g i s t r a t i e s van n o t a r i ĂŠ l e akten z o a l s aankopen, verkopen, pachtkontrakten, b o r g s t e l l i n g e n , berentingen, l e n i n g e n , verdelingen, g i f t e n , huwelijkskcntrakten, testamenten, onderhandse a k t e n , v o n n i s sen, e n z . -Kiezerslijsten. -Archieven van belastingen. -Archieven van gerechtshoven. Het Dude a r c h i e f . - De g i c h t e n - en r o l r e g i s t e r s ons nagelaten d o o r de schepenbanken van steden, dorpen, h e e r l i j k h e d e n en i n mindere mate door c i j n s - en laathoven. De g i c h t e n r e g i s t e r s bevatten de r e g i s t r a t i e van aankoop en verkoop van huizen, gronden, l e n i n gen, v e r h e ff i n g e n o f aangiften van successie, r u i l i n g e n , o o k rekeningen van voogden van m i n d e r j a r i g e kinderen. De g e r e c h t s - o f r o l r e g i s t e r s bevatten de gegevens van b u r g e -

Hobonia - 3de jaargang - nr. 2 - juni 1974 - p. 26

l i j k e en c r i m i n e l e gedingen, - Leenregisters. I n de middeleeuwen en onder h e t ancien rĂŠgime bestonden e r i n de meeste gewesten d r i e soorten grond: I ) Eigen goed c f a l l o d i a a l goed, waarop geen enkele v e r p l i c h ting rustte. 2) Cijnsgoed, waarop men j a a r l i j k s een c i j n s o f som g e l d moest betalen. 3) Leengoed, waarop een v e r p l i c h t i n g van m i l i t a i r e aard d r u k te. De opeenvolgende leenheren en hun l e e n werden nauwkeurig i n de l e e n r e g i s t e r s opgetekend. C3 insre-i.sterg. v a n c i j n s - o f laatheven bevatten, i n t e g e n s t e l l i n g met de r o l r e g i s t e r s van de schepenbanken, a l l e e n de r e g i s t r a t i e van b u r g e l i j k e rechtsplegingen z c a l s de overdracht van goederen, c i j n s p l i c h t i g aan h e t h c f . Ook noteerde men de delingen, testamenten en r e n t e v a s t s t e l l i n g e n . - Boedelstaten. I n oude gichtenboeken, wezenrekeningen, s c h e penregisters, p r o t o c o l l e n van notarissen en s t a t e n van goed vinden we rekeningen van mombers o f voogden van minderjarige kinderen. I n vroeger j a r e n werd de inboedel z o a l s meubelen, huisraad, landbouwgereedschappen van deze kinderen openbaar verkocht. - Oorkonden z i j n de oudste bronnen van de geschiedenis. O o r konden kunnen uitgaan van de K e i z e r, van a b d i j e n , K a p i t t e l kerken, stadsbesturen, rechtbanken, n o t a r i s s e n , e n z . Oorkonden van de K e i z e r noemt men ook wel " d i p l o m a " . Oorkonden door

Hobonia - 3de jaargang - nr. 2 - juni 1974 - p. 27

de Paus uitgevaardigd heten " b u l l e n " , n a a r h e t l a t i j n s woord " b u l l a " d a t l o o d betekent, omdat de p a u s e l i j k e oorkonden, soms ook nog "breve" genoemd, v o o r z i e n z i j n van een loden zegel. Het n o t a r i a a t . —Overeenkomsten z o a l s schuldbekentenissen, huurcelen, k o o p akten, borgtochten en volmachten. —Akten betreffende h e t e r f r e c h t , d . w. z . huwelijksvoorwaarden, testamenten en delingsakten. —Akten d i e b e t r e k k i n g hebben op de g e r e c h t e r l i j k e aangele— genheden z o a l s a t t e s t a t i e s , akkoorden, compromissen, verzoek— schriften, enz. Kerkelijk archief. —Archieven van k l o o s t e r s , a b d i j e n en begijnhoven. —Archieven van Kerken en k a p e l l e n . Besluit. Buiten de voornoemde a r c h i v a l i a kunnen nog t e r a d e gaan i n archiefstukken van ambachten, g i l d e n , m i l i t a r i a , verzoek— s c h r i f t e n , e n z . Ook de f a m i l i e a r c h i e v e n z i j n een bron van geschiedkundige gegevens. D i t k o r t e o v e r z i c h t i s v e r r e van v o l l e d i g , doch h e t g e e f t reeds een beeld van wat e r z o a l beschikbaar i s om, h e t z i j p l a a t s e l i j k e geschiedenis, h e t z i j familiegeschiedenis op t e zoeken. Roelands R.

Hobonia - 3de jaargang - nr. 2 - juni 1974 - p. 28

50 J a a r k l ' o s t e r l e v e n van Eerwaarde Z u s t e r Andrea. Op 15 augustus 1974 zal h e t j u i s t 50 j a a r geleden z i j n d a t ons geacht l i d , E.Z.Andrea o f t e Anneke Roelands, het b u r g e l i j k e leven vaarwel toewuifde en zich t e n d i e n s t e s t e l de van de Heer. Het was n a m e l i j k op 15 augustus 1924 d a t z i j i n het klooster trad van de Zusters Apostelinnen, Jacob J o r d a e r s t r a a t t e Antwerpen. Zuster Andrea werd g e boren op I 4 maart 1909 t e Ekeren en kroeg de naam Anna Maria. Haar ouders, C o r n e l i u s Roelands en Joanna Kuypers, beiden afkomstig van Wuustwezel waren lange t i j d i n d i e n s t op h e t inmiddels v e r dwenen k a s t e e l " H o r t e n s i a h o f " i n de Koningin A s t r i d l a a n . Na twee j a a r l a n g een o p l e i d i n g i n h e t n o v i c i a a t gekregen t e

Hobonia - 3de jaargang - nr. 2 - juni 1974 - p. 29

:r, e:

� S .

4 à P

� C

FAtüLt/-s

�

á � �

� :

�

x ZtievoERr 2 S,/?f/ a'19i

ó� Ro ELANDS

�

i . i

M '

t i \

� W a r14� , a „ z

� . �t i . Y!

` g �

\ 4y K t Vi r F . � t

� ; 4. ác z

� � �� a I

l b r

� �

�

c +

.."—:1--i

—�

7r . a R á 6 N r

2 v / /1/ 1ï9í`

9jWA' DEN 19cEeKE,r ?� YEI�KiOpYEM I i A R / A C AT H A R / e A

22,41B1 OMER A g 6 4

� .4w k▶

Zs, 7 , ' ; ' , , �a.) é 0 7 ,1„—...._. X

1vWiv,-Erm1+ER: CArMARiNA t7ASLoO/YSTFR

H E N G y u f

o o J Y S T E R

ARáeqER

0Za7vAlRT 26/9/1797 oWfNsrWCT7éL SfŸ/14101+WYVlT1Y[LFL S/9/f9S.p t NgJ[lJTMVEIIt 26/2/1875 x M e e r rryk2Ec. 2 S

A n n 7

29;/ 6/ 114d'

J e / l o / icef2

7 9 / 6 / /92 5'

t WtluSTW£2Kt

2 9 / f /

191

x w u u s r w r z t e . •Ne 1 2 / 8 / 11 7 2 2 ) R O f L A N D S CoRNELlL7,S A/C71/sT/fX1CCNT o welt/Inver Et. . 3 v ? KAR£L.R á K

/ á' / l 8 es' l2 / 13ys

X Wv

�) R O E L F z : AA O EKEI o - FErORF,N t _ abERL6Dt'H X a 4BMflW13

Hobonia - 3de jaargang - nr. 2 - juni 1974 - p. 30

�.

'e l';1` e l \

` ` ÿ ot".

(

M hk.

�

t �

.M k

1 r i

3 7

W N

�

,..1 l . _

v t I , t4

�

7 , - , C i

y O

4 .

3 e. ` t

� 'N.V.� lC•�.�i+ S A 1 �

d � . 1 0 t e l .

3 f

�

a, L

�

03 �

�

� a

n h s �

�

4u �

�el Nr4 �

t � c� � �

� c 1 3 C V C

3 i -

�

� N.

á á

� � � CV

�

Q .

i Y

�

h ~ � 3

r ,

r e . . •R�v

> .

X Wo/STWEiI'L. 9?/S/9109

X Wi/Uf:Wi2Et. 25/v/182f

/ 11 9 3

i oE/VKOt,/r

? 9 / 9 / r791

X Yr(wsrwGzaf.

�

N.t�� Z rt..

t N . . .

c S '`+.

3 4,6

�

a..\ 3 t . hq Q 1 -

V p

h © "s...Ó

12) KUYPERS 9 3 ) A E F f N © U j . S f e S C H R I I V E R - S 7�)CMR15T1AENSSEN f ' E r R v s / A c t , sus L /Nh'£Af w£YER

J O A N N A 7

H L

E G

N N

RPCUS 4

W D

MARlA

ET/srMfr,p

oWUUSriWfzfL 29/6/1105" oLor,voodr P f s / t d ` f a awvusrrsRazra. eef2ffd28©wm/srvvezar 5",hyletd + WuvsrwrzEL 8 / 9 / 11 6 3 t wuvsrwlazcL f 9 / M t g e t wvvsrwazEL S/3/1ó9O t wwsrwtsrc * N e u X wVUSTIVs42eL 3 t ? / 7 / 1 8 3 e

W:lL/srwEz£L. 9 / 5 j " 9 d l � 9 fwuuSrwFzél fR .iGN6KN,éip �! 7! SLHRJVERS

6 ) K U Y P, E R 5 LA1`1B ERT tfs

.Yd94,1N.9 / y A . R / A

MeL:`Rxrm/d

mils Hvv:33rER

a w 1 j U f ? W E 2'E L t wUt/srwEï@t.

2 ó/y / -Agee

uwiLlfr7MfZ‘L

2 / 9

O r o

t waysrwaz eL i y / 2 / 1 9 f 9

2 b / 5 / 19'19 .r KyvsY'wE3E.'L ? T

/ 5 / 1872

3) KUYPERS JOANNA a VW/US TWO- Z 6

'WEI EL 2 2 / 11 / 9 8 9 9 VrUS

A N N A

1 1 7 1 4 . 1 . 1 -

t KAPttLLr.oe?Z� / 2 / 1 9 9 2

C'IAR/,,8

RLrA '

- f y

-,9á9

RAbeiarxis. fiíw

Hobonia - 3de jaargang - nr. 2 - juni 1974 - p. 31

hebben, deed ze haar g e l o f t e op IO augustus 1926. Daarna deed ze normaalstudiĂŤn i n h e t 0.L.Vrouw I n s t i t u u t , K e i z e r s t r a a t t e Antwerpen ( n u Grote Steenweg Berchem). Z e deed twee j a a r ineens zodat z i j h a a r diploma behaalde i n d r i e j a a r i n p l a a t s van v i e r j a a r en wel op 29 j u n i I 9 2 9 . Z i j kwam i n h e t onderwijs i n h e t I n s t i t u u t S t . Te r e s i a i n Groenenhoek I O september 1929 a l s gewoon-onderwijzeres en b l e e f d i t t o t 1944. Va n a f 3 september 1944 werd z i j b i j z o n d e r onderwijzeres i n de 4de graad (huishoudklas). Va n a f I september I958, datum van de a f s c h a f f i n g van de 4de graad werd z i j terug gewoon onderwijzeres i n h e t 6de l e e r j a a r. Enkele j a r e n geleden behaalde z i j nog een s p e c i a a l diploma v o o r h e t geven van catechese, e n d i t j a a r volgde z i j met succes een cursus voor bloemschikken. Dat Z u s t e r Andrea op a l l e gebied v e r s t a n d e l i j k onderlegd i s b e w i j s t ook haar v e r k i e z i n g t o t r a a d s l i d van de communaut e i t s e d e r t meer dan IO j a a r . Hobonia hoopt Z u s t e r Andrea, d i e bekwame l e s g e e f s t e r, n o g vele j a r e n onder haar leden t e t e l l e n en d i t dan i n een stralende gezondheid.

Roelands R.

Hobonia - 3de jaargang - nr. 2 - juni 1974 - p. 32

I n en rond enkele s t r a t e n van Hoogboom. U i t gesprekken met oudere bewoners van onze w i j k kon i k een en ander over sommige s t r a t e n en p l e k j e s i n Hoogboom vernemen. I n hetgeen v o l g t staan helemaal geen schckkende wtenswaardigheden vermeld. H e t z i j n veeleer knusse herinneringen van m e n sen, d i e midden zovele vreemdelingen-immigranten HUN s t r a t e n op hun eigen manier nog eens beleven. Z i j k l e u r e n m i l d de e v o l u t i e van de dorpsgemeenschap Hoogboom. Poel dreef. Niemand kan met zekerheid zeggen waarvan de naam komt. Vo o r een van de e e r s t e bewoners van deze s t r a a t n l . N e l l e s Donkers maakte volgende v e r k l a r i n g een g r o t e kans. De d r e e f was een v e r l a t e n , donker " s l o p " , h e t was n i e t meer dan een karspoor, aan beide kanten d i c h t begroeid. S l e c h t s de ingang van de d r e e f kende wat l e v e n . D a a r stonden een p a a r huizen, een b e e t j e v e r der een eenzaam b o e r d e r i j t j e . H e t duurde l a n g vooraleer men er een l a n t a a r n l i c h t kreeg. H e t kon e r zo s l i j k e r i g z i j n d a t , wanneer men naar de mis g i n g , men op z i j n " k l o n e n " t o t aan h e t "goedje" kwam. (Hoek Hoogboomsteenweg en Poeldreef, waar nu dc heer J . Wellens woont.) H e t "goedje" was een open p l e k i n h e t midden van h e t k l e i n e bos. D a a r t r o k men z i j n schoenen aan en l i e t men z i j n " k l o n e n " l i g g e n t o t na de publieke v e r s c h i j n i n g . A l l e s geschiedde i n omgekeerde o r d e a l s men naar h u i s g i n g . De s t r a a t was eerder een schrikaanjager en ' s avonds begeleidde men de kinderen a l s z i j d a a r passeerden.

Hobonia - 3de jaargang - nr. 2 - juni 1974 - p. 33

Vredelaan. Deze s t r a a t werd lange t i j d ook "Vinusakker" genoemd naar de landbouwer L i v i n u s Hermans. H e t kwam meer voor d a t een s t r a a t de naam kreeg van een landbouwer, d i e e r woonde o f veel van z i j n akkers had l i g g e n ( c f r . Nuyensakker aan de Hoogboomsteenweg). De Vinusakker was s l e c h t s een karspoor. Een houten b r u g verbond de Hoogboomsteenweg met de Vredelaan. E r waren meer van d i e bruggetjes; h e t waren de p l a a t sen waar de mensen b i j e e n kwamen om t e " b u u r t e n " . Z i j noemden h e t iPbuurten o v e r de dam". Wanneer de s l u i z e n i n h e t Goed van Bunge geopend werden, werd daar ook g e v i s t . E r werd, z o a l s men d a t noemde, " g e p o e i e r d " ( = p a l i n g vangen). Men g e b r u i k t e daarvoor een f i e t s w i e l , v o o r z i e n van h e t l o k aas. Bernard De Vadderlaan. V66r I 2 f e b r u a r i 1946 werd deze s t r a a t F b r t d r e e f genoemd. Typerend o . a . v o o r deze l a a n i s d a t d a a r i n v e e l houten h u i zen staan. I n h e t domein "Oude Gracht" had men de zgn. tranchĂŠes van ' 1 4 - I 8 o f overlopen aangelegd. I n de omgeving van deze tranchĂŠes en h e t f o r t van Kapellen waren a l l e h u i zen i n hout opgetrokken en d i t b i j m i l i t a i r bevel. A l d u s konden z i j b i j o o r l o g s n e l afgebroken worden. Het P o l o p l e i n .

Dhr. Bunge was een verwoed p o l o s p e l e r. Naast h e t domein had men j a a r l i j k s de paardekoersen. Met s p e c i a l e t r e i n e n , d i e t o t aan de kazerne kwamen, a r r i v e e r d e n v e l e , v o o r a l vreemde

Hobonia - 3de jaargang - nr. 2 - juni 1974 - p. 34

mensen i n Hoogboom. Onze eigen mensen waren d a a r b i j h a a s t n i e t betrokken. Vo o r hen was d i t amusant i n zover z i j d e s t r c o i e n hoeden en de a u t o ' s t e l d e n . Hoogboom werd door deze a c t i v i t e i t wel eens de "melkkoei " van Ekeren genoemd.

(Wordt v o o r t g e z e t . ) R.G.

Korte b e r i c h t e n . - Verkaveling Papenbos. Het c o l l e g e van burgemeester en schepenen h e e f t onze v e r e n i g i n g gevraagd advies u i t t e brengen o v e r een voorgestelde naamkeuze van s t r a t e n i n deze v e r k a v e l i n g . W i j werden z e l f s gevraagd eventueel enkele namen voor t e s t e l l e n . W i j z i j n d a a r b i j e v e n t j e s h i s t o r i s c h t e werk gegaan. H e t domein "Papenbos" was e e r t i j d s een b e z i t t i n g van de S i n t Bernardusabdij van Hemiksen. Daarom suggereerden w i j Papenboslaan naast Bernardijnenlaan o f C i s t e r cenzenlaan. Vo o r de andere s t r a a t dachten w i j aan Zwarte Beeklaan, d a a r op h e t kadasterplan de Zwarte Beek vermeld s t a a t , d i e p a r a l l e l met de Heidestraat l o o p t . W i j z i j n benieuwd i n hoever het c o l l e g e met deze suggesties kan rekening houden. - Volgend j a a r kennen we i n onze gemeente h e t j a a r van de Vo l k s kunde. E r waren reeds d i v e r s e contacten m e t d e gemeentelijke c u l t u r e l e raad. Ook Hobflnia werd aangezocht om d i t i n i a t i e f t e h e l pen uitbouwen. Onze vereninging z a l z e k e r en graag enkele mani-

Hobonia - 3de jaargang - nr. 2 - juni 1974 - p. 35

f e s t a t i e s verzorgen. Z o a l s een antiekmarkt, een reeks d i a avonden " P o r t r e t van Ekeren", g e l e i d e wandelingen. Mogen w i j n u reeds U daarvoor vragen daadwerkelijk mee t e helpen. - Onze k r i n g i s reeds d r u k haar tweede g r o e p s t e n t o o n s t e l l i n g die doorgaat op 8 , 9 , 1 0 , e n I I november van d i t j a a r, a a n het voorbereiden. Reeds hebben we medewerking toegezegd van de gekende s c h i l d e r A. De Deken u i t Schoten en de h e e r Georges GlaĂ§on u i t GenĂ¨ve. E e r l a n g volgen contacten met enkele moderne kunstenaars. - Velen waren geroepen naar weinigen u i t v e r k o r e n op maandagavond, I 7 j u n i om n a a r de f e e s t e l i j k e i n z e t van de b e i a a r d concerten t e Antwerpen t e l u i s t e r e n . De koude wind kon de h e l l e klanken, d i e h e t gekende Antwerpse Thebaanse k w a r t e t tegen de mooie g e v e l t j e s s t o o t t e , n i e t verjagen. S t a d s b e i a a r d i e r Jo Hnazen speelde weer p r a c h t i g .

Voor de b o t a n i c i van onze k r i n g : Nadat enkele leden van ons bestuur h e t domein Oude Gracht nog eens van onder t o t boven bekeken hadden, zonden z i j volgende b r i e f aan "Merkwaardige bomen" Omroepcentrum, Reyerslaan 52, 1040 Brussel.

Hobonia - 3de jaargang - nr. 2 - juni 1974 - p. 36

Mijne heren, Ingevolge de cpro-2p v o o r melding van merkwaardige bomen kunmen w i j U voû.gende gegevens verstrekken : Het domein "Oude Gracht" t e IIseren-Hoogboom (prov.Antwerpen) b e z i t t a l van b i j z o n d e r e bomen waarvan w i j U h i e r o n d e r een beknopte samenvatting geven. - Ulmus : p r a c h t i g e code en bloemgevend olm - Fagus : beuk met omtrek van 5.66 meter •- G l e d i t s i a Triacantha : Kristusdoornboom - Platanus : v e r s c h i l l e n d e mooie platanen - Sciadepitys v e r t i c i l l a t a : mastenboom met vlimmen i n de vorm van handen - Tsuga Heterophylla : waaibomen, waarvan e r een volgens k e n ners de tweede mcoieste van B e l g i ë zou zijn - Quercus P a l u s t r i s : moeraeiken - Abies P e c t i n a t a : z i l v e r k l e u r i g - Abies A l b a o f Pseudolarix Kaempferi : g o u d k l e u r i g - Abies Pinsapo : c e d e r, meer dan 2oo j a a r oud - Carpinus Betulus o f Alnus Glutinosa : haagbeuken - Liquidambar S t y r a c i f l u a - Magnolia Soulangeana : m e t p r a c h t i g e bloemen - Ginko B i l o b a : Japanse n o o t - Pinus N i g r a N i g r a : z w a r t e mast - Quercus Petraea : w i n t e r e i k e n

Hobonia - 3de jaargang - nr. 2 - juni 1974 - p. 37

- Quercus Rbbur : zomereiken - Fagus S y l v a t i c a "Atropunicea" : r o d e beuk met r o z e gerand blad - Rhamnus Frangula : Vuilboom o f sporkenbesm Bovendien nog dennen en masten met 2.22 meter omtrek, 2 a met e r hoog en minstens 175 j a a r oud. Deze v l u c h t i g e opsomming i s geenszins v o l l e d i g , maar l a a t U toe reeds een i d e e t e vormen van de w e r k e l i j k e natuurschat die h i e r voorhanden i s . Graag ontvingen we dan ook verdere r i c h t l i j n e n van U. Vo o r een eventuele b e z i c h t i g i n g van d i t ( p r i v a a t ) domein, g e l i e v e k o n t a k t op t e nemen met de v o o r z i t t e r van de c u l t u r e l e heemkring Hobonia, d h r. P. Van V e l t hoven, Hoogbooristeenweg 184, 2130 Brasschaat. Te l 03/641016. Intussen v e r b l i j v e n w i j , Hoogachtend.

Zwaardendans en bezoek aan h e t stadhuis t e Antwerpen. Op zondagmorgen 24 maart t r o k k e n we riet eem ruime groep b e langstellenden r i c h t i n g Antwerpen. We hadden immers afspraak met de volkskunstgroep "Lange Wapper" d i e aan de v o e t van de O.L.V. t o r e n de eeuwenoude zwaardendans zou u i t v o e r e n . Gelukk i g was h e t weer van de p a r t i j z o d a t de f o t o -en dialiefhebbers menig mooi b e e l d konden vastleggen van deze unieke dans, d i e

Hobonia - 3de jaargang - nr. 2 - juni 1974 - p. 38

z i j n apotheose k e n t t i j d e n s h e t zwaaien van de sinjorenvendel boven op een menselijke piramide. Na d i t k l e u r en k l a n k f e s t i j n trokken we naar de Oude Korenmarkt n r I 6 , d e "Vlaaikensgang" , D e e g onze s p e c i a l e b e l a n g s t e l l i n g . O n m i d d e l l i j k b i j h e t biram nen treden onderging men de r u s t van een oase i n de drukke binnenstad. Geteerde en gekalkte muren (hygiĂŤnische maatregel tegen epidemics vanwege h e t 19e eeuwse Stadsbestuur, n u nog g e l d i g voor a l l e stegen en h o f j e s ) , een pomp, e e n volksmadonnabeeld, d e t i j d s t a a t w e r k e l i j k s t i l . En zeggen d a t ook deze p l a a t s b i j n a t e n p r o o i v i e l aan de " v o o r u i t g a n g " . Van d a a r u i t z i j n h e t s l e c h t s enkele stappen naar h e t I 6 e eeuwse s t a d h u i s . Even angstzweet i n een l i f t d i e b i j i e d e r e poging hardnekkig tussen twee verdiepingen b l e e f hangen. Maar e i n d goed a l l e s goed. H e t werd een z e e r l e e r r i j k e rondgang onder de kundige l e i d i n g van een stadsgids. A l spoedig bleek d a t h e t Antwerpse stadhuis h e e l wat meer bezienswaardigheden t e bieden had dan enkel d e v o o r de meesten reeds bekende trouwzaal. Vo o r a l d e prachtige raadskamers, d e g r o t e en de k l e i n e Leyszaal en de l o g i a waren de blikvangErs, d i t a l l e s gekruid met h i s t o r i s c h e bijzonderheden, maakte h e t geheel t o t een waar heemkundig f e s t i j n . D i t a l l e s werd afgerond door nog even na t e p r a t e n , b i j een smakkelijke p i n t schuimend b i e r . Z o a l s a l t i j d , d e afwezigen hadden o n g e l i j k .

V. V. P.

Hobonia - 3de jaargang - nr. 2 - juni 1974 - p. 39

1Nia/v D i

Blz. 2 I : N a a r de poppenschouwburg. — R.R. 22 — 24: " D e S t e r i " i n Hoogboom en Zilverenhoek. — Fr. Bresseleers. 24 : H e t weten waard. 25 — 28: H e t r i j k s a r c h i e f t e Antwerpen — R. Roelands. 29 — 32: 5 0 J a a r kloosterleven van Eerwaarde Z u s t e r Andrea — R. Roelands. 33 — 35: I n en rond enkele s t r a t e n van Hoogboom. — R.G. 35 -- 36: K o r t e b e r i c h t e n . 36 — 38: Vo o r de b o t a n i c i van onze k r i n g . 38 — 39: Zwaardendans en bezoek aan h e t stadhuis t e Antwerpen. — V. Y. p . 40 : Inhoud.

Hobonia - 3de jaargang - nr. 2 - juni 1974 - p. 40