Hobonia Groeiboek Hoogboom - Plaatselijk onderwijs

HET PLAATSELIJK ONDERWIJS Harry De Sitter Het onderwijs in Hoogboom heeft de laatste jaren weer een hele evolutie ondergaan.

We verwijzen hier even naar: -

het leerlingenaantal blijft gestadig stijgen, zowel in de vrije kleuterschool als in de gemeentelijke lagere school. Momenteel lopen er ca 275 kinderen, kleuters en lagereschoolkinderen, school in het Basisonderwijs “De Platanen”; de vrije kleuterschool vierde het voorbije schooljaar zijn 125-jarig jubileum; de gemeentelijke lagere school kreeg er de voorbije jaren voor het eerst ook heel wat allochtone kinderen bij met de komst van het onthaalcentrum voor vluchtelingen op een gedeelte van de oude terreinen van de kazerne; er zijn diverse bouwprojecten geweest om de leerlingen van de gemeentelijke lagere school een betere behuizing te bezorgen; uiteindelijk werd afgestapt van het verbouwen, uitbreiden en/of afbreken van de oude lokalen aan de Hoogboomsteenweg en gekozen voor een geheel nieuw bouwdossier in een andere locatie; in de vrije kleuterschool werden grondige verbouwings- en aanpassingswerken doorgevoerd; de gemeentelijke lagere school is ondertussen verhuisd en heeft zijn intrek genomen in een riant gebouw temidden van een nieuw woonerf dat volop in ontwikkeling is op het nog vrij gebleven deel van de kazerne; de directies van het Basisonderwijs “De Platanen”, zowel in de vrije kleuterschool als in de gemeentelijke lagere school zijn ondertussen met pensioen gegaan en door jonge collega’s vervangen; de bestaande scholengemeenschap van de vrije kleuterschool met de gemeentelijke lagere school onder de noemer Basisonderwijs “De Platanen” blijft gehandhaafd al werd er voor elk van beide scholen een nog grotere overkoepelende scholengemeenschap gecreëerd, conform de nieuwe ministeriële onderrichtingen.

Al deze zaken maken dat het totale onderwijslandschap in onze leefgemeenschap Hoogboom het voorbije decennium weerom grondig gewijzigd is. Daarom leek het ons nuttig de reeds eerder verschenen artikels over de geschiedenis van het plaatselijk onderwijs in enkele episodes te hernemen in onze volgende edities van ons periodiek, zodat er tijd en ruimte vrijkomt om nadien dieper in te gaan op al de hierboven geciteerde wijzigingen en evoluties.

Na een algemeen inleidend woordje, volgt dan ook een gedetailleerde historiek van de geschiedenis van het gemeentelijk onderwijs in Hoogboom.

Ter Inleiding Dat de geschiedenis van het onderwijs een grote stempel heeft gedrukt op het sociale en culturele leven in Hoogboom hoeft geen betoog. Het specifiek plaatselijk onderwijs bestaat echter nog niet zo heel lang en uit wat uit vorige hoofdstukken reeds is gebleken, is de ontwikkeling ervan deels verbonden met de groei van onze wijk rond " De Oude Gracht " en HOBONIA – Het plaatselijk onderwijs

1

Deel 1

zijn respectievelijke eigenaars, maar voor een ander deel ook met de inspanningen van het gemeentebestuur van enerzijds Ekeren en anderzijds Kapellen, en tevens ook met die van de Zusters van Vorselaar.

Zoals het in ons complexe landje past, moeten wij voor het onderwijs onmiddellijk een onderscheid maken tussen officieel gesubsidieerd en vrij gesubsidieerd onderwijs. Er bestaan uiteraard ook vormen van niet gesubsidieerd en privaat onderwijs, maar die komen in dit hoofdstuk niet aan bod. Om terminologie te vermijden die enkel behoort tot het vakjargon van onderwijsmensen en allen die daar voldoende kaas van gegeten hebben, kunnen wij voor wat volgt best praten over het katholiek of vrij onderwijs en het gemeentelijk onderwijs. Een rijksschool, momenteel gemeenschapsschool, of een provinciale school heeft nooit bestaan in Hoogboom. De geschiedenis van het onderwijs in ons gehucht is daarom de geschiedenis van de Gemeentelijke Lagere School en die van de Vrije Kleuter- en Lagere School. De eerstgenoemde is de oudste. Vandaar dat in een eerste deel het Gemeentelijk Onderwijs zal belicht worden. In het tweede worden de schijnwerpers op de Vrije School gericht. In een derde en laatste deel zullen de toenadering en de samenwerking tussen beide scholen en inrichtende machten aan bod komen.

Aangezien ik reeds dertig jaar aan de slag ben, waarvan de laatste elf jaar als directeur in onze Gemeentelijke Lagere School en op deze wijze aan de toch wel spectaculaire en vrij unieke ontwikkelingen en verwezenlijkingen van de laatste twee decennia heb mogen meewerken, zal mijn naam vanzelfsprekend geregeld aan de orde zijn. Omwille van het historischwetenschappelijk karakter van dit jubileumboek zal ik mezelf daarom steeds in de derde persoon vermelden, zoals dit ook met alle andere personen geschiedt.

Naast het zo pas geciteerde basisonderwijs is er reeds geruime tijd ook een wijkafdeling van de Gemeentelijke Muziekacadamie en een Gemeentelijk Jeugdatelier in Hoogboom.

Doelbewust wordt er niet over deze onderwijsvormen gepraat. Niet dat zij als minderwaardig of ondergeschikt beschouwd worden. Zij vallen echter niet onder de "leer- en schoolplicht", zijn trouwens eerder te situeren in een leerzame en verrijkende vrijetijdsbesteding en hebben ook niet echt mee het leefklimaat en het landschap van Hoogboom beĂŻnvloed. Deze instructie wordt bovendien ook georganiseerd door het Kapelse gemeentebestuur in de lokalen van de Gemeentelijke Lagere School. Vermeldenswaardig is in ieder geval dat Alda Vos en haar monitrices vruchtbaar werk leveren in het Gemeentelijk Jeugdatelier "Kreatief" en dat ook vele muziekleraars instaan voor een degelijke, muzikale vorming van de plaatselijke jeugd in onze Gemeentelijke Muziekacademie te Hoogboom, die op haar beurt een filiaal is van de Stedelijke Muziekacademie "Jozef Pauly " te Ekeren.

Mijn dank gaat in de eerste plaats naar de inrichtende machten: de gemeentebesturen van Ekeren en Kapellen en de Zusters van de Congregatie van de Heilige Jozef van Sint-Calasanz, beter bekend als de Zusters van Vorselaar. Het zijn zij die steeds de noodzaak van degelijk plaatselijk onderwijs hebben ingezien en voor de organisatie gezorgd hebben.

Bovendien wens ik langs deze weg de vele kleuterleidsters, leerkrachten en directies te feliciteren voor hun jarenlange inzet en hun deskundig en enthousiast timmeren aan de weg.

Want het werken met kinderen, het kunnen en mogen meewerken aan de opvoeding van jeugdige mensen was toen, blijft tot op heden en zal ook morgen een bijzonder belangrijke, veeleisende maar beslist ook zeer dankbare taak blijven. Laat dit hoofdstuk van deze jubileumuitgave dan ook als een ode gelden aan hen.

HOBONIA – Het plaatselijk onderwijs

2

Deel 1

HOBONIA – Het plaatselijk onderwijs

3

Deel 1

DE GEMEENTELIJKE LAGERE SCHOOL Voordat de kinderen van Hoogboom van enige vorm van onderwijs in het eigen dorp konden genieten, bestond er op "Het Heiken" een "oordjesschool". In de woning recht tegenover de boerderij van de familie Gabriëls woonde een zekere Frans Mattheuse. Deze was gedeeltelijk verlamd en het was dan ook zijn echtgenote die het leeuwenaandeel van de broodwinning van het gezin voor haar rekening nam door met textielproducten van deur tot deur te gaan leuren. Het feit dat Frans Mattheuse tijdens zijn jeugdjaren een voorbeeldige leerling was geweest in de school van Alexander Van de Poel te Ekeren en aldus een, voor die tijd, degelijke opleiding had genoten, zou hem nu goed van pas komen.

In goede verstandhouding met de geestelijke overheid kreeg hij de toelating om de kinderen uit de omgeving te onderrichten in zijn oordjesschool. Onder onderricht dient dan ook vooral verstaan te worden: het inwijden in de geheimen en de kennis van "den catechismus ".

Vanaf de zestiger jaren in de vorige eeuw werd er geregeld door het gemeentebestuur van Ekeren overwogen een lagere school op te richten in Hoogboom. Vooral de lange discussies omtrent de plaatsbepaling van de te bouwen schoollokalen zorgden ervoor dat de eigenlijke oprichting nog geruime tijd op zich liet wachten. Aanvankelijk wilde men met een school starten op de Hoogboomsteenweg voorbij het domein "De Oude Gracht" in de nabijheid van "Eikelenberg". Men meende dat daar de school niet enkel voor de Hoogboomse kinderen, maar ook voor die van de wijken rond Eikelenberg en de Hoge Kaart zou kunnen dienst doen. Maar het gemeentebestuur van de buurgemeente Brasschaat zag dat niet zitten en wenste allerminst voor de kosten van de bouw van schoollokalen mee op te draaien.

Er werd dan overwogen om de school te bouwen halverwege Hoogboom en Leugenberg. Zo zouden ook de kinderen van de wijken rond de Vloeiende, de Bredestraat, het Heiken en de Leugenberg aan hun trekken kunnen komen.

Wanneer echter het dossier in handen kwam van de "Opziener van het Lager Onderwijs", volgde er prompt een negatief advies en moest het gemeentebestuur voor de derde keer zijn huiswerk overdoen.

Er diende een school opgericht te worden voor een minder omvangrijke regio. Hoogboom kreeg daarom de voorkeur.

In 1866 was het dan eindelijk zo ver: van Baron T' Serclaes kocht het gemeentebestuur van Ekeren een stuk grond van 30 are voor de som van 1200 fr. Nauwelijks enkele weken later, nog tijdens de maand april, werd er reeds van start gegaan met de bouw van een schoollokaal en een aanpalende onderwijzerswoning. De werken werden gegund en toegewezen aan de heer De Graaf van Sint-Job-in't-Goor voor de som van 14000 fr.

Er werd voor de aanvang van de lessen echter niet gewacht op de volledige realisatie van dit schoolgebouw. Vanaf het ogenblik dat de beslissing tot oprichting van een gemeentelijke school gevallen was, werden niet alleen de materiële voorbereidingen getroffen door het verwerven van grond en het bouwen van een school. Er werd meteen ook overgegaan tot het huren van een kleine leegstaande schuur. Het was dan ook datzelfde jaar, 1866, dat met het werkelijke onderricht, in een éénklassige school, gestart werd.

Dat het de Ekerse bewindslieden menens was met een snelle afwikkeling van dit onderwijsdossier, blijkt trouwens uit het feit dat reeds op 18 januari 1866 tot een eerste aanstelling werd overgegaan. De heer Antonius Emmanuel Steyaert, sedert 1862 hulponderwijzer te Wuustwezel, werd de eerste onderwijzer te Hoogboom. Hij behaalde zijn onderwijzersdiploma aan de normaalschool te Lier. Eens de schoollokalen klaar waren, verhuisden zowel de leerlingen als de onderwijzer naar wat tot op heden nog steeds als schoolgebouw en aanpalende woning overeind staat.

Daar waar het meermaals de Zusters van Vorselaar waren die als eerste een kleuter- en lagere school oprichtten in vele plattelandsdorpen, werd hier het initiatief genomen door het Ekerse gemeentebestuur. Vandaar dat deze eerste school een gemengde school was en dus open stond voor zowel jongens als meisjes. Hieraan zou slechts twaalf jaar later, in 1878, door de oprichting van een vrije bewaar- en lagere school een einde komen. We moeten daarna bijna een ganse eeuw, tot in 1976, wachten vooraleer er in ons gehucht weerom van gemengd lager onderwijs sprake is.

HOBONIA – Het plaatselijk onderwijs

4

Deel 1

Nadat er, zoals daarnet reeds vermeld, in 1878 met een gemengde vrije school was gestart ontstond er een ware schoolstrijd.

Uit het volgende citaat uit de schoolwet van 1879 kan best de gespannen sfeer omtrent deze felle schoolstrijd blijken: De staat stelt vast hoeveel lagere, bewaar- en andere scholen er mogen bestaan.

De staat bepaalt het aantal onderwijzers, die allen uit de eigen normaalscholen moeten komen.

Zij maakt het onderwijs in alle gemeentescholen onzijdig.

Tegen deze maatregel gaat van katholieke zijde een storm op: de bittere schoolstrijd begon! Deze schoolstrijd bleef niet zonder resultaat. De gemeenteschool verloor vele van zijn leerlingen. Om toch het behoud te verzekeren en "de slag om de laatste vier resterende meisjes in de school" te winnen, werd er een bijzondere cursus handwerk georganiseerd, net zoals dit bij de vrije school gebeurde.

Aangezien er echter geen supplementair klaslokaal voorhanden was, werd deze cursus buiten de gewone lesuren gegeven. De echtgenote van onderwijzer Steyaert werd door het gemeentebestuur met deze opdracht gelast.

Het bleek echter allemaal boter aan de galg. Door het ontbreken van voldoende leerlingen diende het gemeentebestuur van Ekeren op 30 december 1884 de school te sluiten. Onderwijzer Steyaert werd ter beschikking en op wachtgeld gesteld. Hij verliet Hoogboom en het schoolhuis werd verhuurd.

Reeds op 11 april 1885 werd er een verzoekschrift gericht aan de minister van binnenlandse zaken met de bede om "de aldaar afgeschafte gemeenteschool" terug te openen en de "inbeschikbaarheid gestelde onderwijzer" weer in dienst te nemen. Dit was een schrijven dat door zevenendertig Hoogbomenaars ondertekend werd.

Achteraf bleek echter dat heel wat van deze ondertekenaars nauwelijks beseften over welke materie het eigenlijk ging, aangezien de brief opgesteld was in het Frans en zij deze taal niet beheersten.

Bovendien hadden velen onder hen niet eens schoolgaande kinderen. Het verzoekschrift bleef dan ook zonder enig gevolg en meester Steyaert zonder werk. Lang heeft de man niet meer geleefd. In de notulen van de beraadslagingen van de gemeenteraad in 1888 wordt gewag gemaakt van een vraag tot uitkering van rustgeld door weduwe Steyaert.

Ondertussen was sedert november 1879, door bemiddeling van volksvertegenwoordiger Baron Osy de Zegwaert, de vrije school van de zusters een "aangenomen" en dus een door de staat officieel "erkende" school geworden.

Op het einde van 1886 vroeg de bestuurster van de aangenomen vrije school aan het gemeentebestuur om gebruik te mogen maken van het klaslokaal van de leegstaande gemeenteschool. Het lag in de bedoeling daar een school voor jongens in te richten. Er volgde een positief antwoord op voorwaarde dat zij zelf voor het onderhoud instond. De aangenomen jongensschool kwam alzo in de leegstaande gemeenteschool terecht. De lessen werden gegeven door een zuster van de congregatie van de heilige Jozef Calasanz. Deze orde is beter bekend onder de reeds eerder geciteerde naam: "De Zusters van Vorselaar".

In 1889 besloot het "schoolkomiteit" de geestelijke onderwijzeres in de aangenomen jongensschool te vervangen door een onderwijzer. Zo kwam op 1 oktober 1889 de aangenomen onderwijzer Lodewijk Mouwen, geboren te Brasschaat-Eikelenberg op 5 maart 1870, in dienst.

Hij behaalde zijn onderwijzersdiploma aan de normaalschool te Sint-Niklaas op 3 augustus 1889.

Deze nieuwe onderwijzer kende Hoogboom dus reeds vanuit zijn prilste jeugdjaren. Hij genoot een jaarwedde van 1000 fr. Hierin waren echter meteen de vergoedingen begrepen voor het onderhoud van de lokalen en het aankopen van kolen voor de verwarming van de school. Er waren op dat ogenblik zevenentwintig leerlingen in de aangenomen jongensschool. Bij zijn huwelijk in 1896 verhuisde onderwijzer Mouwen naar het schoolhuis dat tot dan toe verhuurd was geweest aan kunstschilder Delderenne.

HOBONIA – Het plaatselijk onderwijs

5

Deel 1

Op 6 augustus 1898 werd er weerom een belangrijke beslissing genomen in het kleine onderwijswereldje te Hoogboom. De aangenomen vrije jongensschool kwam opnieuw in handen van het Ekerse gemeentebestuur en werd "Gemeentelijke Jongensschool". De aangenomen onderwijzer Lodewijk Mouwen werd gemeenteonderwijzer.

Nadat het gemeentelijke schoollokaal twee jaar had leeggestaan en 12 jaar als aangenomen jongensschool dienst deed, was er terug een gemeentelijke school.

Wij kunnen dan ook stellen dat de gemeentelijke school gedurende 14 jaar ophield te bestaan. De lokalen echter bleven slechts twee jaar onbenut.

Tijdens de laatste jaren van de negentiende eeuw werd het Fort van Kapellen gebouwd. Er kwamen zich heel wat militairen in Hoogboom vestigen en het leerlingenaantal steeg vlug tot boven de 50.

Meester Mouwen werd in 1900 overgeplaatst naar de pas opgerichte gemeentelijke school te EkerenDonk en werd vervangen door Frans Maria Jozef Bogaerts, geboren te Viersel op 7 augustus 1867. Hij werd gediplomeerd als onderwijzer in de normaalschool te Mechelen in de zomer van 1886 en was sindsdien tewerkgesteld als onderwijzer in de aangenomen school te Massenhoven.

De vrij sterke leerlingenaangroei noopte het gemeentebestuur enerzijds tot het bijbouwen van een tweede klaslokaal, anderzijds tot het aanstellen van een nieuwe onderwijzer. De eveneens door de normaalschool van Mechelen gediplomeerde onderwijzer Edward Antheunissens, werd op 29 september 1911 door de Ekerse gemeenteraad als tweede onderwijzer te Hoogboom benoemd. Vox populi hanteerde vanaf dat ogenblik dan ook "hoofdonderwijzer of bovenmeester" en "hulponderwijzer" als het om de schoolmeesters ging van de gemeentelijke jongensschool. Bij de rechtstreekse aanspreking gebruikte men meestal "meester". De bovenmeester woonde in de vrij riante en ruime woning naast de school. Hij werd een persoon van aanzien en behoorde samen met de pastoor tot de vooraanstaande en achtenswaardige personen van het dorp.

Meester Antheunissens' loopbaan in Hoogboom was echter geen lang leven beschoren. Hij werd reeds in 1913 overgeplaatst naar de gemeentelijke school van Ekeren-Centrum. In zijn plaats kwam meester Theophiel Boogaerts, geboren te Oelegem op 17 maart 1893. De jonge onderwijzer had enkele maanden voordien zijn diploma behaald aan de normaalschool te Sint-Truiden. Bij het uitbreken van de eerste wereldoorlog werd hij in militaire dienst opgeroepen. Vier jaren lang zal hij als brancardier onder de wapens blijven.

Tijdens deze periode zal een schare van onderwijzers hem vervangen, soms slechts voor enkele maanden. Aangezien zij voor de uitbouw en de geschiedenis van de school slechts weinig of geen invloed hebben gehad, volgen hier chronologisch hun namen: Charlotta Josephina De Kimpe, Emiel Van Hemeldonck, Maria Van Acker, Josefina Schoenmakers, Remy Peters en Jaak Matthysen. Van al deze interimarissen is vooral de naam van Emiel Van Hemeldonck te onthouden. Hij werd later inspecteur en hoofdinspecteur voor het lager onderwijs en is tevens een vermaard Vlaams auteur. Van hem kennen we onder meer de werken: De Groene Swaen, De Giftmenger van Antwerpen, De Cleyne Ceyser, Ebbe en Vloed, Agnes.

Ondertussen was hoofdonderwijzer Frans Bogaerts met pensioen gegaan in 1916. Op 7 maart van datzelfde jaar werd Alfons Vermeulen, geboren te Berlaar op 6 maart 1881, als opvolger aangesteld.

Hij behaalde zijn onderwijzersdiploma in 1902 te Mechelen en was sedert 1903 als onderwijzer in de gemeentelijke jongensschool te Ekeren-Donk tewerkgesteld. De man had echter een wankele gezondheid en diende in 1917 wegens ziekte de school te verlaten. Hij zou nooit meer weerkeren en overleed enkele jaren later in Berlaar op 8 oktober 1919. Als tussentijds en tijdelijk hoofdonderwijzer kwam Frans Bresseleers, geboren te Ekeren op 22 december 1897. Hij studeerde in 1917 als onderwijzer af aan de normaalschool te Mechelen. Frans Bresseleers zal van onschatbare waarde worden voor al wat met de geschiedenis van Ekeren en de omliggende poldergemeenten te maken heeft. Van zijn hand, enkele in samenwerking met Hendrik Kanora, zijn trouwens heel wat historische en heemkundige werken. In 1918 zal hij terugkeren naar de gemeentelijke school te Ekeren-Centrum.

HOBONIA – Het plaatselijk onderwijs

6

Deel 1

Ondertussen was de eerste wereldoorlog beĂŤindigd en keerde meester Theophiel Boogaerts terug naar zijn school in Hoogboom. De in 1919 overleden hoofdonderwijzer Alfons Vermeulen werd vervangen door Frans Jozef Janssens, geboren te Vorselaar op 30 oktober 1890 en tot onderwijzer gediplomeerd te Sint-Truiden in 1909. Nog datzelfde jaar werd hij als hulponderwijzer aangesteld in de gemeentelijke jongensschool te Ekeren-Centrum.

Er volgde nu eindelijk een periode waarin het personeelsbestand gedurende verscheidene jaren aan weinig veranderingen onderworpen werd. Er waren wel enkele bijzonder korte tussentijdse aanstellingen omwille van ziekteverloven. Het leerlingenaantal groeide gestaag tot 90.

Op zijn eigen verzoek werd Theofiel Boogaerts op 1 september 1936 overgeplaatst naar de gemeentelijke jongensschool aan de Schriek te Ekerten-Sin-Mariaburg. In zijn plaats komt Jos Van der Steen.

Aan de huisvesting was ondertussen niet veel meer veranderd. De tweeklassige school met aanpalend schoolhuis onderging slechts enkele kleine aanpassingen. In 1937 werd er wel een een nieuwe investering doorgevoerd: De speelplaats werd gedalleerd, er werden kleine luifels gebouwd en de klaslokalen werden in een nieuw en fris kleedje gestoken.

Het eerste, tweede en derde leerjaar met meester Theofiel Boogaerts tijdens het schooljaar 1925-1926

Ondanks deze verbeteringen aan de behuizing van de school liep het leerlingenaantal behoorlijk terug.

Van de meer dan negentig leerlingen, nauwelijks tien jaar voordien, bleef er slechts een zestigtal over.

Hiervoor waren uiteraard heel wat redenen aan te halen. Van een scholenstrijd en concurrentieslag was al vele jaren geen sprake meer: de vrije school had de bewaar- of kleuterschool en de lagere meisjesschool. De jongens kwamen na hun kleuterjaren vrijwel automatisch naar de gemeentelijke jongensschool. Zoals trouwens op de meeste plaatsen op het Vlaamse platteland hadden de gemeentescholen wel een neutraal karakter. Maar de ervaring leerde dat deze zeer sterk aanleunde bij de christelijke waarden. De kleuterjuffrouwen en onderwijzeressen in de vrije meisjesschool waren HOBONIA – Het plaatselijk onderwijs

7

Deel 1

dikwijls zusters of leken die door de congregatie aangesteld en dusdanig ook op de voet begeleid en gevolgd werden door de geestelijke overheid. De onderwijzers van de gemeentelijke scholen hadden over het algemeen een zeer christelijke opvoeding genoten en waren in het parochiale leven dikwijls bijzonder actief in verscheidene verenigingen. Gezien hun opleiding hadden zij bovendien meestal een behoorlijke muzikale bagage. Het is dan ook niet verwonderlijk dat heel wat organisten en/of zangkoorleiders in vele Vlaamse plattelandsparochies onderwijzers waren. Waaraan was de terugval dan wel te wijten? De bevolkingsaangroei stagneerde in Hoogboom. Men vestigde zich vooral langs de grote wegen. Bovendien ontstond er een mentaliteit waarbij men meende dat in de grote, omliggende scholen - weliswaar tegen een fikse betaling - beter onderricht werd gegeven. Anderzijds was er in de school geen vierdegraadklas waarbij de leerlingen na hun zes jaren lagere school nog twee jaren verder begeleid werden in het "zevende en het achtste" leerjaar. Vooral de kinderen die omwille van de beperkte aanleg of omwille van dikwijls sociale of familiale omstandigheden niet konden of mochten verder studeren, kregen in deze vierdegraadklas een extra-schoolse begeleiding totdat de schoolplicht, destijds tot 14 jaar, er op zat. Deze vierde graad werd echter niet in Hoogboom georganiseerd, wel in Sint-Mariaburg of in Ekeren-Centrum.

Schooluitstap naar zee - mei 1934 Op de bovenste rij: links en rechts zoon en vader Guido en Theofiel Boogaerts

Met de onderwijzers Frans Janssens en Jos Van der Steen vatten de woelige oorlogsjaren van 19401945 aan. Tijdens deze tweede wereldoorlog eiste de Duitse bezetter de schoollokalen op en er werd tijdelijk les gegeven in een pand op Zilverenhoek. Aangezien dit eigendom was van de Zusters van Vorselaar, lees je hierover meer in het deel over de vrije school.

Theofiel Boogaerts kwam na afloop van de tweede wereldoorlog terug naar de school in Hoogboom, de school waar hij meer dan twintig jaar eerder zijn loopbaan als onderwijzer was begonnen. Hij werd waarnemend schoolhoofd in vervanging van Frans Janssens die ter beschikking gesteld werd. Als hulponderwijzer kon hij rekenen op de talenten van Karel Dierckens die sedert 1938 als tweede leerkracht in Hoogboom aan de slag was. In 1946 gaat Theofiel Boogaerts met pensioen. Frans Janssens was ondertussen reeds twee jaren uit Hoogboom weg. En aangezien Theofiel Boogaerts, op dat ogenblik fin de carrière, het schoolhuis niet betrok, had de tweede onderwijzer Karel Dierckens van het gemeentebestuur toelating gekregen om in het schoolhuis te gaan wonen. Uiteindelijk lag het HOBONIA – Het plaatselijk onderwijs

8

Deel 1

in de lijn van de verwachtingen dat hij de opvolger zou worden van Theofiel Boogaerts als hoofdonderwijzer. Dit was echter buiten den waard gerekend: in 1946 wordt August Clymans, komende van de gemeentelijke lagere school te Ekeren-Centrum als nieuw schoolhoofd aangesteld.

Karel Dierckens echter beroept zich op de toelating vanwege het gemeentebestuur om in het schoolhuis te mogen wonen en er ontstaat hieromtrent een zeker spanningsveld aangezien ook de kersverse hoofdonderwijzer zijn rechten op het betrekken van het schoolhuis laat gelden. Het salomonsoordeel van het gemeentebestuur maakt dat beiden onder één dak mochten wonen: Karel Dierckens kreeg de eerste verdieping toegewezen en August Clymans ging op de benedenverdieping wonen. Ook het leerlingenaantal steeg dermate dat er voor het eerst drie klassen, volwaardige graadklassen, konden ingericht worden. Guido Boogaerts, zoon van de net op rust gestelde Theofiel Boogaerts, werd de derde onderwijzer. Hij bleef dit echter niet voor lang. Het volgende schooljaar verhuisde hij naar de gemeentelijke jongensschool van Ekeren-Centrum.

Het vijfde en zesde leerjaar met meester Frans Janssens tijdens het schooljaar 1936-1937 Op de tweede rij, de vierde van links: Jos Claes, zoon van de laatste rentmeester van "De Oude Gracht" Op de derde rij, de tweede leerling naast meester Janssens: Aloïs Keustermans, koster van onze parochie

Vanaf nu gaat het met de groei van de school met ups and downs. Er moet elk jaar weer hard gewerkt worden om het leerlingenaantal op peil te houden en de derde klas te kunnen behouden. Ook de verschuivingen, vervangingen en nieuwe aanstellingen in het team van onderwijzers zal tijdens de volgende decennia aan vele veranderingen onderhevig zijn. De tijd van de pioniers, de onderwijzers en vooral de "bovenmeesters" die tot de notabelen van het dorp behoorden, was voorbij. Het heeft dan ook geen zin meer om nog langer tot in detail alle onderwijzers en onderwijzeressen te gaan citeren die nadien aan de slag zijn gegaan in de "Gemeentelijke Jongensschool" te Hoogboom. Niettemin worden zij allen, aan het einde van dit artikel, in een overzichtelijke tabel opgesomd en gesitueerd. Er wordt wel duidelijk een onderscheid gemaakt tussen de leerkrachten die in een vaste betrekking aan de slag zijn geweest en de interimarissen. Bovendien worden de eventuele bijzondere leermeesters met hun kwalificaties vermeld en de directeurs - de begrippen "hoofdonderwijzer en schoolhoofd" zijn sedert een tiental jaren afgevoerd - worden vermeld met het jaar van hun aanstelling.

Het gemeentebestuur van Ekeren blijft zich ondertussen verder inspannen om de infrastructuur van de school verder uit te bouwen. Er komt o.m. een nieuw sanitair blok en een houten paviljoen waarin de derde graadklas gevestigd wordt. Op de speelplaats worden jonge platanen aangeplant. Niemand kan op dat ogenblik vermoeden dat deze "groene actie" bepalend zal worden in de latere naamgeving en vooral bekendmaking van de school.

HOBONIA – Het plaatselijk onderwijs

9

Deel 1

Het blijft niettemin een tijd waarin de meester nog de meester was in de klas en de ouders dit gezag dusdanig aanvaardden. Het spreekwoord "Schoenmaker, blijf bij je leest!" behoorde toen nog tot de algemeen geldende normen. Op school kwam je om te "leren". Belhamels werden berispt en gestraft ... en zo hoorde het ook. Ten bewijze hiervan volgt hier een korte omzendbrief uit een schoolblad daterend uit die naoorlogse periode.

Ten Geleide De bedoeling van dit schoolblad "Ramen Open" is een nauwer contact te leggen tussen school en gezin.

Thuis worden de kinderen "opgevoed" en in de school komen ze "leren".

Echt leren in de klas is eerst mogelijk, wanneer de kinderen door hun ouders opgeleid worden tot gehoorzaamheid en het opbrengen van een minimum aan inspanning. De school bouwt voort op die familiale opvoeding en verzorgt voornamelijk de verstandelijke vorming van de leerlingen.

Er bestaat derhalve een rijke wisselwerking tussen school en gezin en hun wederzijdse verstandhouding komt het jonge kind ten goede.

Te dien einde zal "Ramen Open" meer dan eens tijdens het volgende schooljaar mededelingen en vingerwijzingen verstrekken zodat de inspanningen van ouders en onderwijzers gelijkgericht kunnen worden.

Bovendien zullen in elk nummer opstelletjes van de leerlingen worden opgenomen, wat hun ijver en belangstelling zal verhogen.

Stilaan begint ook de techniek zijn intrede te doen in het schoolleven. De stenen en kartonnen leien en dito griffels worden vervangen door potloden, ballonpennen, kogelpennen en schriften. Vooral het werken met de pennen en de daarbijhorende wit-porseleinen inktpotten zal voor velen nog prachtige herinneringen oproepen. Houten pennenstokken met een klemmetje om de ballonpen vast te houden, dikke rode vloeipapieren en met allerlei viezigheid volgepropte inktpotten zorgden ervoor dat de vingertoppen, met de middelvinger als absolute uitschieter, meer de blauwe kleur van de inkt vertoonden dan de normale huidskleur. Het was ook de tijd dat de stoffige, zwarte kachel vervangen werd door gasradiatoren en het kolen- en strafkot tot een kleine, witgekalkte bergplaats omgetoverd werd. Het "stalleke" bestaat vandaag nog steeds, maar wordt weldra afgebroken. Het "calceren" en werken met "zwart carbonpapier" werden bijzonder populair. Als je een stevige hand had, traag schreef en vooral heel hard op je balpen drukte, kon je in één keer wel vier of vijf afdrukken krijgen.

Tijdens een schoolreis naar Brussel in 1956 met meester Guido Boogaerts en meester Karel Dierckens

Dé grote technische innovatie in het lager onderwijs was echter de intrede van de stencilmachine.

Aanvankelijk de primitieve "alcoolduplicator", later de vertrouwde "Gestetner-inktduplicator". Elke onderwijzer kon nu zijn eigen lesjes uitschrijven en aan de kinderen uitdelen. De eerste eigen cursussen en schoolkranten zagen het daglicht. Prachtige wandplaten en landkaarten behoorden tot het didactisch materiaal van de school. Elke onderwijzer was bovendien een echte "doe-het-zelver".

Er werden heel wat leermiddelen in elkaar geknutseld om het onderricht van de leerlingen nog aanschouwelijker te maken. Het was de tijd van de houten schoolbanken en lessenaars uit één stuk, van de houten pennendoos, van de grijze of beige stofjas voor de meester of de juf, de kinderschort voor de knutselronde. Het was de tijd dat ieder nog "De Brabançonne" uit het hoofd kende en kon zingen en dat de catechismus van A tot Z gekend was als men in het zesde leerjaar zat, om zo goed HOBONIA – Het plaatselijk onderwijs

10

Deel 1

voorbereid te zijn om zijn Plechtige Communie en de Hernieuwing van de Doopgeloften te kunnen doen. Het was de tijd van de vrije donderdagnamiddag en de hele zaterdagse werkdag. Later evolueerde dit naar de vrije woensdagnamiddag en diende er enkel nog op zaterdagvoormiddag gewerkt te worden. Kortom: het was een tijd waar de vaste waarden nog zeer sterk afgebakend waren.

In 1954 wordt Karel Dierckens hoofdonderwijzer. Nadat hij van 1946 tot 1948 onder één dak had gewoond met August Clymans, verhuist hij nu opnieuw naar het schoolhuis. Dat hij in zijn directeursloopbaan heel wat personeelsdossiers heeft moeten verwerken blijkt heel duidelijk uit de tabel. Vooral voor Alfons Beenaerts diende hij een hele reeks interimarissen te voorzien.

Laatstgenoemde was een bijzonder intelligent en belezen man, maar gezien zijn eerder zwakke gezondheid was het echte klaswerk eigenlijk niet aan hem besteed.

Zicht van op de straat en van op de speelplaats - 1960

In 1960 verschijnt er voor het eerst een bijzondere leermeester in de school. Paul Claessens wordt de eerste turnleraar. Deze man had nog vele andere bezigheden: hij was een vermaard poppenspeler en had zo zijn eigen poppentheater, hij was bovendien monitor van de Vlaamse Volksdanscentrale en bouwde ook in de loop der jaren een waar vakantiecentrum uit te Chevron in onze Ardennen. Deze al te drukke bezigheden zullen hem later trouwens verplichten om een keuze te maken tussen onderwijs en vakantiecentrumuitbater.

Schoolbevolking tijdens het schooljaar 1961-1962: Het eerste en tweede leerjaar met meester Guido Boogaerts

Een turnzaal was er wel niet voorhanden. Het gemeentebestuur legde een autocar in om de leerlingen naar de gemeentelijke turnzaal aan de Blarenstraat te Ekeren-Centrum te vervoeren. Voor het eerst HOBONIA – Het plaatselijk onderwijs

11

Deel 1

verschijnt er ook een bijzondere leermeester Niet-Confessionele Zedenleer in Hoogboom. Enkele ouders wensten hun kinderen een vrijzinnige opvoeding te geven. Sedert 1963 is er dan ook ononderbroken een leerkracht moraal aan de school verbonden. Waar dit in oorsprong met lede ogen werd bekeken, is deze cursus momenteel tot een volwaardige cursus uitgegroeid en heeft het alle leerlingen vooral een zeer belangrijk "wederzijds respect voor andermans overtuiging" bijgebracht.

Marie-Louise Goossenaerts is de eerste leerkracht.

Het derde en vierde leerjaar met meester Alfons Beenaerts

Het vijfde en zesde leerjaar met meester Karel Dierckens

HOBONIA – Het plaatselijk onderwijs

12

Deel 1

Spelende kinderen op de speelplaats - schooljaar 1966-1967

In 1967 gaat ook Karel Dierckens met pensioen. Hij woont vandaag nog steeds in Hoogboom in rusthuis Welvaart en geniet er van een verdiende rust.

Guido Boogaerts wordt de nieuwe directeur. De school had echter nogmaals te kampen met een tekort aan enkele leerlingen en Guido Boogaerts ziet de noodzaak in om een einde te maken aan het "komen en gaan" van vele onderwijzers. "Het was hier een echt duivenkot en dat was zeer nadelig voor de goede werking van de school", vertelde hij wel eens. Hij ging op zoek en vond twee jonge onderwijzers die bovendien beiden in Hoogboom woonden. "Het plaatselijk karakter" van een school staat of valt inderdaad met de samenstelling en de inzet van het onderwijzerscorps. Marcel Jonkers verhuisde daarom naar Ekeren-Donk, Emiel Brijssinck kwam in zijn plaats en Harry De Sitter nam de lege stoel in van Karel Dierckens. Guido Boogaerts zal in zijn opzet lukken: sedert het jaar 1967 heeft er zich geen enkele verschuiving in het personeel meer voorgedaan. Emiel Brijssinck en Harry De Sitter zijn nu, bijna dertig jaar later, zonder enige onderbreking nog steeds aan de slag. De jonge hoofdonderwijzer woonde in het ouderlijke huis en wenste daar te blijven wonen. Het schoolhuis kwam opnieuw leeg te staan. De geschiedenis herhaalt zich en na kunstschilder Delderenne net voor de eeuwwisseling, komt het gezin van Joop Mijsbergen en Alda Vos, twee gerenommeerde kunstschilders, zich in het schoolhuis vestigen.

De "drie musketiers" zoals Emiel Brijssinck nog al eens placht te zeggen, waren niet alleen zeer bedrijvig in de kleine school die op dat ogenblik 53 leerlingen telde, ze waren alle drie erg actief in het sociale en parochiale leven in Hoogboom. Het succes bleef dan ook niet uit. Drie jaar later reeds was het aantal leerlingen tot 80 gestegen, zodat een vierde klas mocht ingericht worden. De groei was wellicht iets te explosief geweest, want er zullen vele jaren volgen van strijd om het behoud van die vierde klas en de 80 leerlingen.

Erik Van Lint wordt de nieuwe leerkracht. Twee jaar later zal deze echter een betrekking in Berchem aanvaarden en Elisabeth-Charlotte Van den Broeck, beter gekend als juffrouw Liezelot, wordt de eerste naoorlogse vrouwelijke klastitularis in de school. Gelukkig zag zij enkele malen per week

HOBONIA – Het plaatselijk onderwijs

13

Deel 1

Harry De Sitter, Emiel Brijssinck, Liezelot Van den Broeck, Guido Boogaerts (dir.) - okt .1972

Conny Delvaux, de leerkracht moraal, die Nicole Tilliard was opgevolgd. Aanvankelijk was dit slechts voor enkele uurtjes per week. Later groeide dit uit tot een volwaardig halftijds ambt in Hoogboom.

"Een juffrouw in de jongensschool en dat tussen die drie jonge mannen! " Dat was nog eens een gespreksonderwerp in Hoogboom. De verbazing ebde vlug weg en juffrouw Liezelot zal de rest van haar loopbaan verder aan de slag blijven in de school totdat zij in 1994 ter beschikking gesteld werd, voorafgaand aan haar pensioen. Juffrouw Liezelot zal jaren lang de tweedeleerjaarsjuf zijn en later de eerste taakleerkracht van de school worden. Bovendien zit zij op de ideale golflengte met Guido Boogaerts en Harry De Sitter als het gaat om de muzikale opvoeding van de kinderen. Beide onderwijzers hechten o.m. veel waarde aan het zangonderricht en het blokfluit-en Orffinstrumentenspel en vinden in juf Liezelot een zeer bekwame muzikale collega. Toch zal voor vele generaties schoolkinderen juffrouw Liezelot als de "koekjesjuf" bekend blijven. De letterkoekjes werden met kwistige hand gedeeld aan al wie beloond kon worden om de flinke prestaties.

Ondertussen had het gemeentebestuur van Ekeren de noodzaak ingezien een vierde lokaal te bouwen.

Een betonnen prefab verscheen op de speelplaats. Deze doet momenteel nog dienst als jeugdatelier en refter. In Ekeren-Donk woonde de toenmalige schepen voor onderwijs Frans Palinckx. Later werd deze man burgemeester. Hij was zelf een schooldirecteur van een middelbare school te Essen. De onderwijsproblematiek was hem dus niet wereldvreemd. Hij heeft dan ook veel voor het gemeentelijk onderwijs gerealiseerd. Het was echter jammer dat hij zo ver van Hoogboom woonde.

In zijn eigen Donk, en later ook in Sint-Mariaburg, werden mooie turnzalen en refters gebouwd.

Hoogboom dreigde een verre, vergeten uithoek te worden van Ekeren. Zonder de steun van onze, ondertussen van gemeenteraadslid tot schepen gepromoveerde RenĂŠ Buyst, waren we wellicht helemaal de mist ingegaan. Enige reactie kon niet uitblijven.

In het begin van de zeventiger jaren stak de discussie tot het gemengd maken van het lager onderwijs opnieuw de kop op. In vele kleine plattelandsdorpen en gehuchten vreesde men echter voor het oplaaien van een harde scholenstrijd aangezien de vrije, katholieke scholen meestal ook de kleuter-

HOBONIA – Het plaatselijk onderwijs

14

Deel 1

en lagere meisjesscholen waren en de gemeentescholen stonden enkel open voor de leerplichtige jongens.

Om de schoolvrede in Hoogboom te bewaren werden er in 1974 en 1975 eerste aftastende gesprekken gevoerd tussen de inrichtende machten van de beide plaatselijke lagere scholen en de personeelsleden. Eén ding werd heel snel duidelijk: het samenwerken of fusioneren zou slechts in één richting kunnen, die naar het vrij onderwijs. Andersom leek dit voor de Zusters van Vorselaar en de dekenale en parochiale overheid totaal uitgesloten. Vele vergaderingen werden gehouden en er werd hard aan een fusie gewerkt. Op het einde van het schooljaar 1975-1976 was het dan zover: er werd een akkoord bereikt waarbij de Gemeentelijke Jongensschool zou "overgenomen" worden door de Vrije Kleuter- en Lagere School. Deze overeenkomst had niettemin enkele pijnlijke vaststellingen: de drie voltijdse personeelsleden, Guido Boogaerts, Emiel Brijssinck en Harry De Sitter, dienden bij het gemeentebestuur "onvoorwaarde- lijk" ontslag te nemen. Eerst als deze niet risicoloze handeling was uitgevoerd, kon de nieuwe inrichtende macht met een belofte aan behoud van anciënniteit, overgaan tot een wederaanstelling. Collega Conny Delvaux zou haar lesuren moraal jammer genoeg zien verloren gaan in Hoogboom en er kon zelfs voor de leerkracht protestantse godsdienst in deze posteucumenische tijd geen lesuur behouden blijven voor de leerlingen die in de gemeentelijke jongensschool op dat ogenblik de cursus protestantse godsdienst volgden. Juffrouw Liezelot dreigde, voorlopig althans, geheel uit de boot te vallen aangezien zij nog niet vastbenoemd was. Neem daarbij nog dat in die periode de gemeenteonderwijzers tien procent "bijwedde" kregen als onderwijzers van de randstad, dewelke zij met de overname ook zouden zien verloren gaan, dan waren er aan de nieuwe samenwerking toch enkele botte kantjes. Niettemin kozen de vastbenoemde leerkrachten van de gemeenteschool toch voor de toekomst van één degelijk uitgebouwde, gemengde kleuter- en lagere school. Op 1 september 1976 zou het doek definitief vallen over het "Gemeentelijk Onderwijs" in ons gehucht. Een nieuwe school met drie kleuterklassen en zes lagereschoolklassen zou ontstaan. De graadklassen waarbij twee leerjaren samen de lessen volgen, zouden definitief tot het verleden behoren. Met enthousiasme en vernieuwde energie werden de practische zaken afgehandeld. Een bittere schoolstrijd werd voorkomen!

HOBONIA – Het plaatselijk onderwijs

15

Deel 1

De nieuwe school zou er als volgt uitzien: Vrije Gemengde Kleuter- en Lagere School " DE VOETBRON " Hoogboomsteenweg 137 en 274 2070 Ekeren - Hoogboom Directeur en

klastitularis van het zesde leerjaar: eerste leerjaar : tweede leerjaar : derde leerjaar : vierde leerjaar : vijfde leerjaar :

Guido Boogaerts Gerda Theeuws Marleen Swyngedouw Emiel Brijssinck Greet Van den Bosch Harry De Sitter

Voor de kleuterschool bleven de vertrouwde kleuterleidsters gewoon aan de slag en was er uiteraard van geen verandering sprake.

Alles was klaar ... een nieuw hoofdstuk kon van start gaan! Toch is het anders uitgedraaid! Zowel de diensten van onderwijsminister Herman De Croo als de gouverneur van de provincie vernietigden de laatste week van augustus 1976 de overeenkomst aangezien er binnen dezelfde regio geen overname gebeurde van twee gelijkaardige scholen in de richting naar het gemeentelijk onderwijs toe. Het evenwicht tussen de onderwijsnetten moest gevrijwaard blijven en het werk van vele maanden ging in rook op! Alles bleef bij het oude!

Deze beslissing zette veel kwaad bloed bij alle betrokken onderwijsmensen en beleidsverantwoordelijken. Maar er was nauwelijks tijd om te reageren: het nieuwe schooljaar stond voor de deur. Daar waar men had gehoopt een plaatselijke scholenstrijd te voorkomen, leek die nu ineens onafwendbaar! Want wat gebeurde: overtuigde vrijzinnigen hadden de hele fusie- en overnameoperatie uiteraard niet in dank afgenomen en zagen het officieel neutraal onderricht in Hoogboom verloren gaan. Zij maakten zich, nu de hele zaak ongedaan was gemaakt, terecht sterk en lieten hun kinderen, waaronder ook meisjes, inschrijven. Directeur Guido Boogaerts, noch het gemeentebestuur, konden en mochten de kinderen weigeren en de eerste meisjes liepen school in de Gemeentelijke Lagere School. De wet was nu eenmaal niet te omzeilen en de benaming "Jongensschool" behoorde definitief tot het verleden. Daar waar het de betrokken leerkrachten van de gemeenteschool te doen was geweest om een plaatselijk onderwijs te verzekeren en zij er zelfs toe bereid waren om hun materiële en financiële voordelen af te staan teneinde een scholenstrijd te voorkomen, zal in de komende jaren dit juist in hun nadeel uitgespeeld worden en zullen zij meermaals verweten worden, en dit dan ook zeer ten onrechte, een scholenstrijd ontketend te hebben!

Hoogboom zou enkele turbulente jaren tegemoet gaan en dit was o.m. duidelijk voelbaar in het erg florerende verenigingsleven.

Met het oog op 1 september van dat schooljaar vreesde men inderdaad het ergste. Waar zouden de leerlingen die in de Vrije Gemenge Kleuter- en Lagere School "De Voetbron" waren ingeschreven nu gaan schoollopen?

Dat schooljaar ging dan ook erg verward van start en in de gemeenteschool staken enkele ouders de koppen bij elkaar om te voorkomen dat dergelijke zaken zich zouden herhalen. Uit deze eerste contacten groeide "het oudercomité ". De eerste voorzitter werd Guy De Clerck. De andere bestuursleden waren Wim Van Hoof, Jack Janzen, Jos Eyckmans en Raymond Roelands. Gedurende dat jaar waren er nog heel wat vergaderingen met het gemeentebestuur omtrent de toekomst en vooral de verdere uitbouw van de school. Vooral burgemeester Frans Palinckx en schepen voor onderwijs Bruno Peeters zullen zich heel wat van deze felle confrontaties en hoorzittingen herinneren. Het nieuw-opgerichte oudercomité had zich slechts één doel voor ogen gesteld: het behoud en de groei van de gemeenteschool. Ook in de daaropvolgende schooljaren verzette het oudercomité bergen werk. Jack Janzen was ondertussen voorzitter geworden. Wim Van Hoof en Raymond Roelands kregen heel wat hard werkende comitéleden aan hun zijde. Er worden allerhande HOBONIA – Het plaatselijk onderwijs

16

Deel 1

initiatieven genomen om de school naar de buitenwereld toe te promoten. Zo worden er tijdens de vrije woensdagnamiddagen "Knabbelnamiddagen" georganiseerd voor alle kleuters van Hoogboom.

De konijnenpop "Knabbel" ontvangt de kinderen in de lagere school en brengt met hen enkele leuke uurtjes door met liedjes en dansjes, met poppenspel, knutselrondes en uiteraard als afsluiter met een lekkere knabbel van Knabbel! Knabbel wordt verpersoonlijkt door een schitterende Irène Biot, moeder van drie leerlingen van de school. Zij kan steeds rekenen op heel wat steun van andere oudercomitéleden, op meester Harry De Sitter en tal van oudleerlingen. Deze kleuternamiddagen werden door de Hoogboomse bevolking bijzonder positief onthaald.

Buiten de vertrouwde schoolexcursies boeken ook de openluchtklassen succes. Bos- en zeeklassen wisselen elkaar af. De leerlingen geraken in de ban van de bosklassen in Chalet Bambino te Chevron, in handen van ex-turnleraar Paul Claessens, en de zeeklas verdwijnt na enkele edities uit het schoolleven. Meer dan twintig jaar lang zal de school trouw blijven aan Chalet Bambino en honderden oud-leerlingen dragen met zich een schat aan schitterende herinneringen mee uit die tijd.

Tijdens één van de vele bosklassen

De vertrouwde "Schoolfeesten" in het parochiecentrum Den Haasdam zien in knap georganiseerde "Sportfeesten" op het pleintje achter de school een waardige opvolger. Meester Dirk Van Lommel stelt met zijn vijfde leerjaar een "Klaskrant" samen. Dit originele initiatief krijgt het volgende schooljaar reeds een verlengstuk: De eerste "Schoolkrant" verschijnt. Momenteel is dit tijdschrift reeds aan zijn vijftiende jaargang toe.

Op de technische diensten van het gemeentebestuur was er ooit sprake geweest om de platanen op de speelplaats te vellen, aangezien die toch wel heel veel onderhoud vergden. Bovendien gingen er in de gemeenteraad stemmen op om de drie gemeentescholen culturele namen te geven! De voorstellen waren o.m. de Felix Timmermansschool, de Stijn Streuvelsschool en de Ernest Claesschool! Geen HOBONIA – Het plaatselijk onderwijs

17

Deel 1

van de actieve onderwijzers voelde iets voor die naamsverandering! Zij kwam weinig kindvriendelijk op hen over. Maar met de vrees een schrijver voorgeschoteld te krijgen en de platanen op de speelplaats te zien verdwijnen, ontstond meteen de strategie om beide klippen te omzeilen. Samen met het oudercomité werd aan het gemeentebestuur gemeld dat de school een kindvriendelijke naam gekregen had: "Basisonderwijs De Platanen". Deze naamsverandering werd aanvaard, Stijn, Felix en Ernest werden afgevoerd en de bomen op de speelplaats waren in één klap heiliger dan de koe in India. Twintig jaar later staan de bomen er nog, mooier dan ooit te voren. Jack Janzen ontwierp n.a.v. die naamsverandering een mooi logo dat nog steeds, zij het licht gewijzigd, gebruikt wordt.

Logo-ontwerp van Jack Janzen

Ook moeilijke jaren gaan voorbij en de school wist zich verscheidene jaren te handhaven met zowat 75 leerlingen. Dankzij een tijdelijke wetgeving kon de school nochtans vele jaren een beroep doen op pas-afgestudeerde onderwijzers die a.h.w. een stageperiode mochten doorlopen in onze school.

In 1982 gaat Guido Boogaerts na een lange loopbaan in Hoogboom met pensioen. Er wordt uitvoerig van hem afscheid genomen in een propvol parochiecentrum "Den Haasdam". Uiteindelijk was hij niet alleen een leven lang "meester Guido" voor vele Hoogbomenaars, hij was van bij de start dirigent van het gemengd zangkoor Rorate naast stichter-dirigent Frans Thijs en actief lid van andere plaatselijke verenigingen. Emiel Brijssinck volgt hem op. Dit zou echter van korte duur zijn. Om gezondheidsredenen doet hij een stap terug en wordt in 1984 opgevolgd door zijn vriend en goede collega Harry De Sitter. Uiteindelijk waren zij reeds zeventien jaar lang samen aan de slag in de school. Nieuwe bezems vegen goed en met veel enthousiasme werd een nieuwe periode ingeluid: omringd door enkele hardwerkende collega's en goede vrienden in het oudercomité werden grootse plannen gesmeed en gerealiseerd.

Renilde Plessers werd in 1982 de nieuwe eersteleerjaarsjuf in opvolging van de vrij gekomen betrekking van Guido Boogaerts. Zij komt van de gemeentelijke school in Ekeren-Donk.

Ondertussen heeft zich nog een belangrijk feit voorgedaan: Hoogboom is, dankzij een grenscorrectie, aan de fusie met Antwerpen ontsnapt en door Kapellen ingelijfd. Hierover wordt trouwens in een ander hoofdstuk van deze jubileumuitgave meer verteld. Vanaf nu wordt het gemeentebestuur van Kapellen de nieuwe inrichtende macht en gesprekspartner. Gelukkig is daar René Buyst die met heel wat stemmen verkozen wordt en meteen de nieuwe schepen voor onderwijs wordt. Wat kan een jonge directeur zich beter wensen: een nieuw gemeentebestuur met een goede vriend als schepen voor onderwijszaken. René Buyst zal zich in de komende jaren dan ook bijzonder inzetten voor het welzijn van de school. Hoogboom is nu plots geen uithoek meer van Ekeren en Kapellen ligt dichterbij dan ooit!

Het leerlingenaantal stijgt snel en de kaap van 100 leerlingen wordt bereikt. Met het gemeentebestuur worden heel wat materiële tekortkomingen weggewerkt. De hele school wordt bovendien in een fris wit kleedje gestoken. Drie jonge leerkrachten doen hun intrede. De tijd van de schoolmeesters schijnt echter tot het verleden te behoren. Beb Loopmans is de echtgenote van Dirk Van Mechelen, secretaris van onze burgemeester Jacky Buchmann en tevens kabinetsmedewerker. Naast René Buyst zal ook hij een flinke steun betekenen als het gaat om de belangen van onze school en die van de Kapelse jeugd in het algemeen. Bovendien komt Marianne Van de Weyer Magda Mets als turnleerkracht opvolgen. Laatstgenoemde blijft als turnleerkracht aan de slag in de stedelijke scholen

HOBONIA – Het plaatselijk onderwijs

18

Deel 1

te Antwerpen. De jongste zus van de nieuwe directeur is de derde nieuwe leerkracht in het rijtje: Ilse De Sitter.

Met zoveel nieuw bloed en een zeer dynamisch oudercomité, onder het voorzitterschap van oudgediende Wim Van Hoof die zijn al even verdienstelijke voorganger Ferdi Vanherck opvolgt, kan de toekomst er alleen maar rooskleurig uitzien. Wim Van Hoof zal trouwens dertien jaar lang onafgebroken actief lid blijven van het comité. Er worden in die periode weerom heel wat nieuwe initiatieven genomen .

De school manifesteert zich snel als een extra-sportieve school: vooral de turnleerkracht Marianne Van de Weyer en directeur Harry De Sitter spannen zich hiervoor erg in. Zij weten zich hierbij geregeld goed gesteund door hun collega's. De school wordt in de omgeving snel een te duchten school op zwemmarathons, veldlopen, basket-en net(volley)baltornooien. De successen stapelen zich op en geregeld worden provinciale titels behaald. Het lukt een meisjesnetbalploeg trouwens één keer om op het nationale vlak een zilveren medaille weg te kapen in de finaleronde. Sindsdien wordt de school, zonder ook maar één jaar onderbreking, door Bloso als "Extra-Sportieve School - op het hoogste niveau" gelauwerd.

Paaseierenactie

Oudercomitélid Willy Meirsman neemt het ganse comité en het schoolteam op sleeptouw en zorgt voor een primeur: leerlingen, leerkrachten en ouders gaan met Driekoningen en met Pasen samen op pad doorheen alle straten van Hoogboom. Aan elk huis wordt halte gehouden, gezongen of een paasei uitgedeeld. Vele oudercomitéleden zullen met een zekere nostalgie terugdenken aan de heroïsche avonden waarbij er zo maar even zeshonderd eieren gekookt en beschilderd werden. Deze acties zijn tot op heden nog steeds bijzonder succesvol, erg gewaardeerd door de bevolking en gewoonweg niet meer weg te denken uit het schoolleven. Met de opbrengst wordt er elk jaar weer een groots "Kinderwijkfeest" georganiseerd voor alle kinderen van Hoogboom.

HOBONIA – Het plaatselijk onderwijs

19

Deel 1

Driekoningenzingen

Directeur Harry De Sitter bouwt verder aan het reeds vrij behoorlijke muzikale imago van de school en richt een schoolkoor op. Tijdens de vrije middagen wordt er dapper gerepeteerd. Samen met andere muzikale gezelschappen worden de eerste concerten op school georganiseerd, waarbij het schoolkoor "De Plataantjes" zijn steentje bijdraagt. Het culturele leven op school wordt door de organisatie van enkele "Culturele Weekends" met zeer gesmaakte tentoonstellingen nog meer geaccentueerd. Verscheidene malen wordt er meegewerkt aan grootse zangfeesten in Kapellen en dit o.l.v. Gust Teugels. Het absolute hoogtepunt voor "De Plataantjes" blijft echter de uitnodiging vanwege het ANZ om op te treden in het Antwerpse Sportpaleis n.a.v. het jaarlijkse zangfeest. Voor meer dan vijftienduizend toeschouwers zongen de jeugdige zangertjes de ziel uit hun lijf, een onvergetelijke belevenis.

Daar waar vroeger geregeld leerlingen het vijfde of het zesde leerjaar reeds in hun toekomstige middelbare school gingen volgen om zo beter voorbereid te zijn, blijven nu alle leerlingen tot en met het zesde leerjaar. Dat dit een totaal verkeerde zienswijze was van sommige ouders, wordt bewezen door de resultaten van de leerlingen die wel de ganse lagere school in de plaatselijke gemeenteschool doorliepen. De trend wordt gelukkig genoeg omgebogen en de leerlingen blijven allen tot in het zesde leerjaar. Hun resultaten in de omliggende secundaire scholen worden door ouders, directies en leraars van voornoemde onderwijsinstellingen als zeer behoorlijk ervaren.

De inspanningen van het ganse schoolteam en het oudercomité werpen meer dan ooit vruchten af.

Inderdaad de scholenstrijdperikelen schijnen volledig in het voordeel van "De Platanen" te evolueren.

Zowel de jongens als de meisjes verlaten meer en meer na hun kleuterjaren de vrije school en schrijven zich in de gemeenteschool in. Dankzij deze groei en met de komst van de nieuwe leerkrachten verdwijnen alle graadklassen in de school en zijn er voor het eerst zes afzonderlijke leerjaren. Er is echter een keerzijde van de medaille: in 1988 dreigt de vrije school, bij gebrek aan leerlingen in de lagere school, te verdwijnen. Ook de vooruitzichten voor de kleuterschool zien er allesbehalve rooskleurig uit. Zonder voedingsbodem vanuit de vrije kleuterschool is er ook geen toekomst meer weggelegd voor "De Platanen". Het oudercomité en het schoolteam beraden zich over deze nieuwe situatie. Er wordt besloten, op basis van een wettelijk correcte petitie, aan het gemeentebestuur te vragen tot het oprichten van een eigen gemeentelijke kleuterschool over te gaan.

HOBONIA – Het plaatselijk onderwijs

20

Deel 1

Gezelligheid troef!

Een dynamisch oudercomité Maanden van vele vergaderingen, harde confrontaties en ellenlange discussies liggen voor de boeg. Er wordt uit het voltallige oudercomité een werkgroep gedelegeerd.

Namens het oudercomité zullen Wim Van Hoof, Willy Meirsman en Christine Delmote-Ponseele samen met directeur Harry De Sitter en schepen voor onderwijs René Buyst de belangen van de school verdedigen.

Na maandenlange onderhandelingen en dikwijls felle confrontaties met het gemeentebestuur van Kapellen en de inrichtende macht van de Vrije Kleuter-en Lagere School, de Zusters van Vorselaar, wordt uiteindelijk een nieuwe school boven de doopvont gehouden. Waar in 1976 alle onderhandelingen een maat voor niets waren, komt er nu iets bijzonder constructiefs uit de bus. Het resultaat is voor een groot deel te danken aan de niet-aflatende, bekwame en diplomatische inzet van de geciteerde gesprekspartners.

Men leest hierover meer in het derde deel: BASISONDERWIJS "DE PLATANEN".

De laatste graadklas van de school: Het 3de/4de leerjaar met meester Harry De Sitter (1985 –1986)

HOBONIA – Het plaatselijk onderwijs

21

Deel 1

OVERZICHT van de PERSONEELSLEDEN In VAST of TIJDELIJK dienstverband 1

INTERIMARIS STEYAERT Antonius Emmanuel (dir. 1866)

IN dienst 1866

UIT dienst 1884

2

MOUWEN Lodewijk (dir. 1898)

1898

1900

3

BOGAERTS Frans (dir. 1900)

1900

1916

4

ANTHEUNISSENS Edward

1911

1913

5

BOOGAERTS Theophiel

1913

1914

6

DE KIMPE Charlotta

1914

1915

7

VAN HEMELDONCK Emiel

1915

1916

8

VAN ACKER Maria

1916

1916

1916

1917

1916

1917

1917

1918

1917

1918

9

VERMEULEN Alfons (dir.1916)

10 11

PETERS Remy BRESSELEERS Frans (dir.wnd. 1917)

12

MATTHYSEN Jaak

13

BOOGAERTS Theophiel

1918

1934

14

JANSSENS Frans (dir. 1936)

1919

1944

15

MOENS Gustave

1926

1926

16

VAN DOOREN Maria (zuster)

1931

1931

1935

1935

17

HAELTERMAN Leo

18

VAN DER STEEN Jos

1937

1938

19

DIERCKENS Karel (dir. 1954)

1938

1967

20

BOOGAERTS Theofiel (dir. 1944)

1944

1946

21

BOOGAERTS Guido

1946

1946

22

CLYMANS August (dir. 1946)

1946

1955

1947

1947

1955

1956

1956

1956

1956

1982

23 24

MAES Jan DE HERDT Gustaaf

25 26

VAN DE PAS Gerard BOOGAERTS Guido (dir. 1967)

27

DE SAGER Lode

1956

1956

28

DE BOIS Wilfried

1956

1956

29

KEERSMAECKERS Wilfrieda

1959

1960

30

CLAESSENS Paul (Lich.Opv.)

1960

1972

HOBONIA – Het plaatselijk onderwijs

22

Deel 1

In VAST of TIJDELIJK dienstverband INTERIMARIS 31

BEENAERTS Alfons

IN dienst 1960

UIT dienst 1963

32

FRANS François

1960

1961

33

WELLENS Julienne

1960

1960

34

LOOTS Leon

1962

1962

1963

1964

35

GOOSSENAERTS Marie-Louise (N.C.Z.)

36

BEGINE Lucienne

1963

1963

37

JANSSENS Jean

1963

1963

38

VAN HEMELDONCK Maria

1963

1963

39

BOURGOIS Luc

1963

1963

40

GEURTS Gilbert

1964

1964

41

JONKERS Marcel

1964

1967

42

TILLIARD Nicole (N.C.Z.= Niet Confessionele Zedenleer)

1964

1967

43

BRIJSSINCK Emiel (dir. 1982 -1984)

1967

2000

44

DE SITTER Hendrik (Harry)

1967

2004

45

DELVAUX Conny (N.C.Z.)

1967

2004

46

DUBERNARD Margaretha (Prot. Godsd.)

1969

1969

(dir. 1984)

47

OUDERMANS Carl

1969

1970

48

VAN DEN BREEN Johan

1970

1970

1970

1972

1971

1971

49 50

VAN LINT Erik HOLLANDERS Rosa (N.C.Z.)

51

VAN DEN BROECK Elisabeth-Charlotte

1972

1994

52

VAN DE ZANDE Marie-Anne (Prot. godsd.)

1972

1980

1972

1973

1973

1979

1973

1973

1974

1982

1975

1975

53 54

DRIJFHOUT Annelies (N.C.Z.) METS Magda (Lich..Opv.)

55 56

MALLENTJER Linda VERBAENEN Rosita (logopedie)

57

KEISERS Eric (Lich.Opv.)

58

NELISSEN Thérèse

1975

1975

59

DERBOVEN Jan (Stagiair)

1978

1980

60

DE BAKKER Danielle (L.O.)

1979

1979

HOBONIA – Het plaatselijk onderwijs

23

Deel 1

61

In VAST of TIJDELIJK dienstverband INTERIMARIS LOGIEST Danielle (N.C.Z.)

IN dienst 1979

UIT dienst 1979

62

DE SMEDT Ria (Stagiaire + tijdelijk)

1981

1982

63

VAN LOMMEL Dirk (Stag.)

1982

1984

64

DE BIE Greet

1982

1982

65

PLESSERS Renilde

66

1982 JOOSEN Karin (Stag.)

1985

1986

67

LOOPMANS Bernadette (Beb)

1984

68

DE SITTER Ilse

1984

69

VAN DE WEYER Marianne (Lich.Opv.)

1986

70

VAN LOON Jan

1986

71

HENDRICKX Ann

1987

72

SOLLIE Maria (Leen) (Secretaresse)

1987

1990

1989

73

VAN DEN EEDE Margriet

1988

1988

74

STEENACKERS Christine

1989

1989

1991

1993

1991

1992

75

RAEYMAEKERS Carla (Secretaresse)

76

VERHOEVEN Sandra

77

HUYGEN Ludo

1989

78

WAGEMANS Inge (Secretaresse)

1993

79

ANTONISSEN Gretel

1993

80

DUBERNARD Annie (Prot.Godsd.)

1994

81 82

SMET Rezi SMET Rezi

HOBONIA – Het plaatselijk onderwijs

24

1994

1994

1996

2002

Deel 1

HET PLAATSELIJK ONDERWIJS Harry De Sitter

DE VRIJE KLEUTER- en LAGERE SCHOOL Aangezien de geschiedenis van de “Vrije Kleuter- en Lagere School” parallel verloopt met die van de “Gemeentelijke Lagere School” zal in wat nu volgt alleen een overzicht gegeven worden van de belangrijke feiten die de groei en de werking van de school beïnvloed hebben. Het ligt voor de hand dat er met evenveel enthousiasme en deskundigheid door alle kleuterleidsters, onderwijzeressen en directies, zusters of leken, gewerkt werd aan de uitbouw van het katholiek basisonderwijs in Hoogboom en dat degelijk onderricht verstrekken steeds van primordiaal belang was. Nogmaals sfeer- en tijdsbeelden ophangen zou tot ellenlange herhalingen leiden en dat blijft dan nu ook achterwege.

Baron Osy de Zegwaart, gouverneur van Antwerpen, lag in 1871 aan de basis van de bouw van onze parochiekerk en voelde zich ook geroepen om naast de bestaande gemeenteschool op de Hoogboomsteenweg de bevolking van Hoogboom kansen te bieden om hun kinderen naar een katholieke school te zenden. In 1878 was het zover. Het waren de zusters van de congregatie van Sint-Jozef Calasanz, beter bekend als de Zusters van Vorselaar, die voor het onderricht zouden instaan.

Vlak naast de hoofdingang van het domein “De Oude Gracht” ging de school van start. Het schoollokaal bestond slechts uit één ruimte waarin met enige moeite plaats kon gemaakt worden voor een zestigtal kinderen. Gezien het enorme succes van de school werd het lokaal vrij snel door een glazen wand in tweeën verdeeld zodat er twee kleine klaslokalen gecreëerd werden. Twee zusters hadden van bij de start de handen vol. Het waren de zusters Godefrida en Ludwina. Zuster Godefrida werd kloosteroverste en werd dan ook als “Moeder Godefrida” aangesproken. De zusters vestigden zich aanvankelijk in een mooi landhuis aan de ingang van de grote dreef die naar het kasteel in het domein “De Oude Gracht” leidde en tegen het schoollokaal aangebouwd was. Het was baron Osy de Zegwaart zelf die voor deze huisvesting zorgde. Deze eerste schoollokalen met aanpalend een klein klooster staan er momenteel nog en zijn door de Hoogbomenaars beter bekend als het boswachtershuis.

Zuster Conzega kwam de kleine kloostergemeenschap versterken en maakte zich meteen ook nuttig in de school.

Op de voorgrond: de eerste school met het klooster - op de achtergrond: de eerste uitbreiding

HOBONIA – Het plaatselijk onderwijs

25

Deel 2

Baron Osy de Zegwaart was uiteraard de geschikte persoon om ook voor de wettelijke erkenning te kunnen instaan. Reeds na één jaar werking, in 1879, werd de school officieel een “aangenomen” school. Vanaf 1882 worden er ook jongens in de school ingeschreven. Tegen de achtergrond van de overal in het land heersende schoolstrijd, ontstaat er ook in ons dorp een ware concurrentieslag met de gemeenteschool. Uiteindelijk zal deze het onderspit delven en in 1884 gesloten worden. Vanaf 1900 zal deze erkenning ook zijn financiële weerslag krijgen: voor het eerst zullen er staatstoelagen kunnen aangewend worden. Op 1 januari 1901 worden de eerste subsidies toegekend.

Kloosteroverste, moeder Godefrida, werd na haar overlijden opgevolgd door moeder Loyola. Deze bleef in Hoogboom aan het werk tot 1907. Toen werd zij wegens ziekte overgeplaatst naar Westmalle. Moeder Amata volgde haar op. In haar zog volgde er ook nog een nieuwe kloosterzuster: zuster Helena. In 1910 kwam zuster Theobalda en in 1911 volgde zuster Thaddea.

Ondertussen was baron Osy de Zegwaart overleden (5 december 1900) en had de weduwe van de baron zijn rol als weldoener van de school overgenomen. In 1913 verkocht zij echter het ganse domein “De Oude Gracht” aan een welgestelde industrieel: Edouard Bunge. Ook het kloostergebouw en de schoollokalen kwamen in handen van de nieuwe eigenaar. Maar vlug zou blijken dat ook Edouard Bunge de school, het klooster en de ganse Hoogboomse bevolking bijzonder nauw aan het hart lagen. De school had wel een groot weldoener verloren, maar kreeg er met Edouard Bunge een waardige opvolger bij.

Er kondigden zich echter sombere tijden aan: Het uitbreken van de eerste wereldoorlog zou het rustige en landelijke leven van elke dag komen verstoren. Toen Antwerpen op 8 oktober in handen viel van de Duitse bezetter sloegen de zusters, vergezeld van dorpspastoor Frans Roelans, op de vlucht. Na enkele omzwervingen van Essen via Breda naar Hoogstraten, vernamen zij dat de kust veilig was en trokken terug naar Hoogboom. Zij vonden er het klooster en de school onaangeroerd en gingen onmiddellijk terug aan het werk. De oorlog verliep vervolgens nagenoeg zonder ernstige problemen. Toch werd de wapenstilstand op 11 november 1918 als een geschenk uit de hemel beschouwd.

De school bleef, gezien het steeds groeiend aantal leerlingen, met ruimteproblemen kampen en Edouard Bunge pakte de zaken grondig en groots aan. In plaats van weerom bij te bouwen, werden er plannen ontworpen om meteen een geheel nieuw klooster en een nieuwe school te bouwen even verderop. De mooie landelijke bouwstijl, die trouwens alle woningen in “De Oude Gracht” kenmerkte, bleef gehandhaafd bij het optrekken van al deze nieuwe gebouwen.

Het resultaat mocht er zijn en men kan dit vandaag nog steeds aanschouwen. Alles staat er nog en de kleuters van het Basisonderwijs “De Platanen” worden er nu nog steeds opgevangen en begeleid en dit in een uitzonderlijk mooi kader, gelegen op binnengronden tussen de Hoogboomsteenweg en de Bosdreef op de rand van het Poloplein.

Op 20 september 1920 waren de drie ruime en luchtige klaslokalen voltooid en op 4 oktober van datzelfde jaar konden ook de zusters hun intrek nemen in het nieuwe klooster. Bovendien werd een deel van het bos door Edouard Bunge geschonken als speelplaats voor de kinderen van de school.

Op de dinsdag na Pasen van het jaar 1922 werd plechtig afscheid genomen van zuster Conzega. Zij had zich meer dan veertig jaren ingezet voor de school in Hoogboom en had alle perikelen rond de scholenstrijd meegemaakt. Omwille van haar wankele gezondheid en haar vergevorderde ouderdom werd zij opgenomen in het sanatorium te Westmalle.

Het werd nu een komen en gaan van vele zusters. Allen zetten ze zich met hart en ziel in voor de opvoeding en het onderricht van de hen toevertrouwde kinderen. Op de tabel krijgt men hiervan een mooi overzicht.

Op 17 januari 1924 was het echter feest voor de kleine kloostergemeenschap te Hoogboom: voor het eerst werd er een eucharistieviering opgedragen in de kleine kapel van de zusters. Het was een pater Capucijn van Antwerpen die deze eer te beurt viel.

HOBONIA – Het plaatselijk onderwijs

26

Deel 2

Na herhaaldelijk aandringen van de inspectie en om “het leren koken” te bevorderen, liet Edouard Bunge in 1927 een vierde lokaal bijbouwen. De klas moest echter heel spoedig dienst doen als vierdegraadklas. (7de en 8ste leerjaar) In datzelfde jaar overleed Edouard Bunge en de school moest met lede ogen afscheid nemen van haar tweede weldoener.

De ganse school in 1916 - Het familieportret van de familie Bunge prijkt mee op de foto.

Op “De Oude Gracht” verbleven Amerikanen als gast van Edouard Bunge, die voorzitter was van de organisatie die tijdens de oorlogsjaren voor voedselhulp zorgde. Vandaar ook het bord en het vaandel

HOBONIA – Het plaatselijk onderwijs

27

Deel 2

In september 1927 kwam Malvina Verheyen als eerste leek in dienst. Zij werd de nieuwe juffrouw van de derdegraadklas, het vijfde en zesde leerjaar. Zij bleef echter niet voor lang en nam op 1 augustus 1929 reeds ontslag. Niettemin heeft zij nog kunnen meewerken aan de grote festiviteiten n.a.v. het eerste gouden jubileum van de school. In 1928 bestond de school inderdaad reeds vijftig jaar. Dat liet men niet onopgemerkt voorbijgaan. Ook door de kleine kloostergemeenschap werd deze heuglijke gebeurtenis herdacht. In de eigen kloosterkapel werd plechtig eucharistie gevierd en samen met de zusters uit de omgeving werd een innig “Laudate Dominum” gezongen. Het werd een dag van eenvoudig feestvieren, van vrolijk samenzijn en van innige verbondenheid.

Op 29 mei 1929 werd ook de “bewaarklas” officieel “aangenomen”. De ganse instelling, zowel de kleuter- als de lagere school, was vanaf dat ogenblik een aangenomen school.

Op 25 februari 1934 werd Alfons Matthysen in de kathedraal van Antwerpen tot bisschop gewijd. Hij was een rasechte Hoogbomenaar en tevens een oud-leerling van de school. Het was kardinaal Van Roey zelf die de zusters Thaddea, Oliva, Theobalda en moeder Basilla uitnodigde om deze plechtige viering bij te wonen. Alfons Matthysen was een missionaris in Kongo en zal ook daar als missiebisschop aan de slag gaan. Wanneer enige tijd later de oud-leerling, monseigneur Alfons Matthysen in eigen persoon, op 24 april samen met de zusters eucharistie vierde in de kleine kloosterkapel, kon de vreugde en de dankbaarheid niet meer op.

De ganse schoolbevolking tijdens het schooljaar 1948-1949 Boven: zuster Theobalda met de kleuters

Het 1ste, 2de, 3de leerjaar met zuster Thaddea

HOBONIA – Het plaatselijk onderwijs

Het 4de, 5de, 6de leerjaar met zuster Etienne

28

Deel 2

Toen op 10 mei 1940 de Duitse troepen ons land binnenvielen en wij volop in de tweede wereldoorlog belandden, werd de school gesloten. De kleine kloostergemeenschap sloeg in paniek en vluchtte naar Ekeren-Donk waar zij zich bij de zusters van de school in Ekeren-Donk wilden voegen.

Deze waren ondertussen ook gevlucht en zij vonden onderdak bij de onderpastoor aldaar. Op aandringen van burgemeester Aertssens keerden zij op 18 mei reeds terug naar Hoogboom en ruim een week later, op 27 mei, werd de school terug geopend en kon het gewone schoolleven terug zijn beloop krijgen. Het oorlogsgeweld ging enige tijd gedeeltelijk aan het dagelijkse schoolleven in Hoogboom voorbij. Toch kwam hierin verandering toen de burgemeester op witte donderdag van het jaar 1943 meldde dat de Duitse bezetter de school en het klooster opeiste. In allerijl vertrokken de zusters en namen hun intrek in villa “De Leeuwerik” aan de IJzerweglaan 10 (momenteel Koningin Astridlaan). Al het didactische schoolmateriaal werd door het gemeentelijk werkliedenpersoneel overgebracht naar “Den Moeshof”, een domein dat de congregatie van de Zusters van Vorselaar in 1940 op Zilverenhoek had aangekocht. Gedurende anderhalf jaar werd er hier, door de zusters Thaddea en Etienne, lesgegeven aan de kinderen van de lagere school. De kleuterschool bleef echter gesloten. De zustergemeenschap verbleef die ganse periode in de eerder geciteerde villa. Als uiteindelijk het oorlogstij keerde en de Duitsers op de vlucht sloegen, keerden de zusters terug naar hun eigen klooster en school. Zij werden er geconfronteerd met één grote ravage.

De zusters waren nog maar net terug verhuisd of de schoollokalen werden opnieuw opgevorderd.

Ditmaal moesten de mogelijke slachtoffers van de bombardementen met vliegende bommen er opgevangen en verzorgd kunnen worden. De leerlingen stonden weer voor schut. Toch werd er een regeling uitgewerkt waarbij zij enkele malen per week naar de school kwamen om huistaken op te halen. Zo bleef de band met de school bestaan en werd er toch nog iets opgestoken. Na de bevrijding werd er hard gewerkt om de school zo snel mogelijk weer geheel op te frissen en spoedig kon het gewone schoolleven weer zijn beslag krijgen.

Na de oorlog komen er weerom enkele nieuwe zusters, andere verlaten Hoogboom. Pastoor Van Mechelen wordt rector bij de zusters van het Heilig Hart van Maria en Hendrik Greeve wordt de nieuwe dorpsherder.

In 1953 was het weerom groot feest in Hoogboom en in de school. De school bestond 75 jaar en deze viering viel samen met de plechtige wijding van de vier nieuwe klokken in de kerktoren. Er werden dan ook grootse festiviteiten georganiseerd.

Een prachtig gelegenheidskoor bij het gouden jubileum van zuster Thaddea in 1956

HOBONIA – Het plaatselijk onderwijs

29

Deel 2

De klokkenwijding geschiedde na een plechtige eucharistieviering op 13 september door monseigneur Schoenmaekers, hulpbisschop van kardinaal Van Roey. Het 75-jarig bestaan van de school werd met de volgende tekst op één van de nieuwe klokken vereeuwigd:

PIUS is mijn naam Terwijl ik de gelovigen tot God oproep, zal ik een dankbaar aandenken bewaren van de drie hoogvermaarde opperherders: van de eerbiedwaardige Paus Pius X, de ijveraar van de H. Eucharistie; van Paus Pius XI, de hersteller van de Vatikaanse staat; van de regerende Paus Pius XII, Eugenio Pacelli, de heraut van de vrede en van de vrome geestelijke dochters van Sint-Jozef Calasanz, Zusters van de Congregatie van Vorselaar, namelijk van al die binnen 75 jaren vanaf 1878 in Hoogboom zowel profane (ongewijde) wetenschappen, met onvermoeibare toewijding in hun scholen aanleerden, als met woord en de daad en door eigen sterke voorbeelden van deugd de christelijke leer en levenswijze aan de meisjes en de kleinen onderwezen.

Op 13 september 1953 hieven mij ten doop: Maria Vandenbussche-Ickx Maria Ludovica Bihot-Verberck Emma van Hove-De Laet De Weledele Heer Graaf Legrelle-De Bernard de Fauconval Eugenius Claes-Van Dooren, de voorzitter van de kerkfabriek van Sint-Jozef Karel Haest-Verberck, raadslid van de kerkfabriek, gewezen schepen van Ekeren Toen enkele weken later, op 3 oktober 's avonds, de klokken voor het eerst luidden, was dat meteen de aanzet tot de eigenlijke jubileumviering. Om half tien werd er in een feestelijk getooide parochiekerk een plechtige eucharistie opgedragen door monseigneur Everaert, vicaris-generaal van kardinaal Van Roey. De priesters Braem en Coulier, beiden oud-leerlingen van de school, concelebreerden. Voor de vocale omlijsting zorgden de meer dan honderd aanwezige zusters. Tijdens zijn homilie belichtte monseigneur Everaert uitvoerig het verdienstelijke opvoedingswerk van de zusters en lekenleerkrachten.

Na deze Heilige-Misviering werd er een officiële academische zitting gehouden in de parochiezaal “Excelsior” (deze zaal stond op de plaats waar nu “Den Haasdam” staat). De eerste spreker was Alfons Van Broeckhoven. In een opgemerkte redevoering schetste hij de bewogen geschiedenis van de school vanaf het ontstaan in 1878. Burgemeester Aertssens en hoofdopziener voor het lager onderwijs (hoofdinspecteur) Cleymans brachten elk op hun manier hulde aan de nooit aflatende inzet en het prachtige opvoedingswerk van de zusters en de lekenonderwijzeressen. De zitting werd afgesloten met de overhandiging van twee waardevolle geschenken. Enerzijds ontvingen de zusters een mooie schrijfmachine, anderzijds werd er een som geld overgemaakt, dewelke het resultaat was van een geldinzameling onder de parochianen. Met deze fondsen kon er een nieuwe waterleiding aangelegd worden om alle klassen van stromend water te voorzien.

Na de academische zitting trokken de genodigden naar de pastorij waar een feestmaaltijd gehouden werd. In de namiddag trok er nog een mooie optocht over de Hoogboomsteenweg en de dag werd feestelijk afgerond met een geslaagde uitvoering van de harmonie “R.K. Verbroedering” van Hoogboom.

HOBONIA – Het plaatselijk onderwijs

30

Deel 2

De feestvreugde was nog niet geluwd of de handen werden reeds aan de ploeg geslagen. Dankzij de belangeloze inzet van Constant Van Aerden, Jos Van Wijnsberghe, René Matthysen, Gaston Peeters en Alfons Van Broeckhoven werd in minder dan geen tijd een heuse waterleiding aangelegd en kregen alle klaslokalen stromend water.

Tijdens de daaropvolgende jaren feestte de kloostergemeenschap nog verschillende keren. In 1954 was het zuster Wilfrida die haar zilveren kloosterjubileum vierde, in 1955 was dit het geval voor zuster Etienne en in 1956 werd het gouden kloosterjubileum van moeder Thaddea gevierd.

Zingende kinderen bij het gouden kloosterjubileum van moeder Thaddea in 1956

De daaropvolgende jaren was het weerom een komen en gaan van enkele zusters. Zuster Martine kwam na het overlijden van zuster Theobalda in 1954. Zij bleef echter slechts twee jaren en werd in de kleuterschool in 1956 opgevolgd door zuster Andrea.

In augustus 1963 wordt er weerom een heuglijke gebeurtenis herdacht: de familie Bunge resideert reeds een halve eeuw op het domein “De Oude Gracht”. Was van in den beginne Edouard Bunge de grote weldoener en beschermer van de school, dan werd deze taak met evenveel toewijding door zijn weduwe overgenomen. Dit werd door mevrouw Bunge eens temeer onderstreept door het bouwen van een nieuw klaslokaal. Bovendien liet zij de oude verwarmingsketel vervangen door een nieuwe.

In oktober 1965 werd er een heuse Vlaamse Kermis georganiseerd om fondsen te verzamelen voor een nieuw lokaal voor de kleuters van zuster Andrea. Het succes was zo groot dat reeds met Pasen van het daaropvolgende jaar het nieuwe lokaal in gebruik genomen werd. Zuster Andrea voelde zich de koning te rijk en haar kleuters evenzeer.

In 1970 kwam zuster Jeannette de derdegraadklas van zuster Etienne overnemen. Reeds 28 jaar lang had zuster Etienne zich met hart en ziel ingezet voor de vijfde- en zesdeklassers van de meisjesschool. Zij kon nu van een verdiende rust genieten en mocht hiervoor in het haar zo vertrouwde, eigen Hoogboom blijven. Zij genoot van een mooie oude dag in het rusthuis “Eikendal” van de Zusters van Vorselaar, gelegen naast de huidige kleuterschool in een mooie hoek van het domein “De Oude Gracht”. Zuster Jeannette van haar kant bleef slechts even in Hoogboom en werd in 1971 opgevolgd door zuster Yvonne. In 1975 verliet ook zij op haar beurt de school en zal voor altijd bekend blijven als de laatste zuster die in het lager onderwijs aan de slag was.

Zuster Andrea - en na haar zuster Paula - zullen dit nog tot 1989 doen in de kleuterschool. Daar waar tot dan de school geleid werd - en de lessen grotendeels gegeven werden - door de zusters en in mindere mate, maar beslist niet minder verdienstelijk, door lekenkleuterleidsters en HOBONIA – Het plaatselijk onderwijs

31

Deel 2

onderwijzeressen, kwam hierin nu duidelijk verandering. De school bleef, de kloostergemeenschap bleef en is er tot op heden nog steeds, de congregatie van de Zusters van Vorselaar bleef en is tot op heden de inrichtende macht, maar het veldwerk werd overgenomen door leken.

Zoals reeds beschreven in de historiek van “De Gemeentelijke Lagere School” stak overal in het land de gedachte tot invoering van gemengd lager onderwijs terug de kop op. Aangezien de beide plaatselijke scholen reeds decennia lang zeer goed samenwerkten en er hoe dan ook een scholenstrijd diende vermeden te worden, gingen de inrichtende machten, de directies en de personeelsleden van beide scholen rond de gesprekstafel zitten. Het resultaat kon men reeds in het voorgaande hoofdstuk uitvoerig lezen. Er werd na vele vergaderingen een akkoord bereikt. Zowel burgemeester Frans Palinckx en schepen voor onderwijs Bruno Peeters, als zuster Marie-Wilfrida van de Zusters van Vorselaar waren bijzonder tevreden met het bereikte resultaat. Zij deelden trouwens in de bezorgdheid van het onderwijzend personeel van de twee plaatselijke scholen om te allen prijze een scholenstrijd in het kleine Hoogboom te vermijden. Eén gemengde lagere school in Hoogboom zou alle problemen oplossen. De teleurstelling was dan ook heel groot toen er op het einde van augustus 1976 een absoluut verbod kwam om de overname van de gemeenteschool door te voeren. Het ergste werd gevreesd.

In de daaropvolgende schooljaren liep er een deel leerlingen over naar de gemeenteschool. Het was zeker niet de kwaliteit van het onderwijs die anders werd ingeschat; de deugdelijkheid ervan werd reeds lang bevestigd door de goede resultaten van de oud-leerlingen. Wellicht was de hoofdreden te zoeken in de verbondenheid van de leerkrachten van de lagere school met de parochiegemeenschap en de ganse wijk. In de concurrerende gemeenteschool stonden reeds tien jaar lang dezelfde, vertrouwde leerkrachten. Deze waren bovendien allen bijzonder actief in het parochiale verenigingsleven. In de vrije school daarentegen waren de vertrouwde zusters bijna geheel van het toneel verdwenen en vervangen door bijzonder bekwame onderwijzeressen. Zij kwamen echter voor een bijzonder ondankbare taak te staan en alle inspanningen ten spijt, was het moeilijk optornen tegen de gevestigde waarden in Hoogboom. Er werd dan ook een oudercomité opgericht om zich te beraden over die vervelende situatie. Oudercomitévoorzitter Jan Hulselmans beraadde zich uitvoerig met het onderwijzersteam en zijn comitéleden over de te volgen strategie. Eén ding was alleszins duidelijk: Hoogboom was veel te klein voor twee volwaardig gemengde scholen. Dit was dan ook de keuze die gemaakt moest worden en die duidelijk tot uiting kwam in een ultieme oproep vanwege bezorgde ouders van leerlingen van de school aan alle inwoners van Hoogboom.

Om de gespannen sfeer weer te geven volgt hier integraal het schrijven aan de bevolking: Schoolproblemen in Hoogboom ?

Het gonst in Hoogboom van hardnekkige geruchten, als zouden sommige ouders hun meisje(s) volgend schooljaar in de gemeentelijke jongensschool wensen in te schrijven. Enkele van deze geruchten werden inderdaad bevestigd. Het is uiteraard het recht van de ouders die onderwijsvorm te kiezen, die zij het best achten voor hun kinderen.

Ook verleden jaar, na de perikelen van een mogelijke fusie (n.v.d.r.= het ging om een overname, niet om een fusie) der twee plaatselijke scholen in Hoogboom, propageerden sommige kringen het gemengd maken van de jongensschool. Dit werd toen, op advies van de gemeentelijke overheid, ten stelligste ontraden.

Ook nu bevestigden de burgemeester en de schepen voor onderwijs dat zij een dergelijke ontwikkeling niet wensen, eerder afraden en zeker niet zullen propageren. Ook werden instructies in die zin gegeven aan de gemeentelijke leerkrachten. Zij voegen er echter wel aan toe, dat indien de ouders het uitdrukkelijk willen, ieder kind, ongeacht geslacht of filosofische overtuiging, in een gemeenteschool moet aangenomen worden. Zo schrijft de wet het voor.

Moest nu echter een aantal meisjes werkelijk school gaan lopen in de gemeentelijke jongensschool en er zou vastgesteld worden dat deze school of haar oudercomité – mondeling - propaganda voert in die zin, dan kan dit voor de onderwijssituatie in Hoogboom ernstige problemen meebrengen.

Daar wensen wij met nadruk op te wijzen.

HOBONIA – Het plaatselijk onderwijs

32

Deel 2

Onze eerste bekommernis is steeds zo goed mogelijk onderwijs te verschaffen aan alle kinderen die in Hoogboom wensen school te lopen.

De tweede bekommernis is de twee scholen in Hoogboom zo gezond mogelijk en zo lang mogelijk te laten leven.

In derde instantie wensen wij de goede verstandhouding, het sociale leven en de schoolvrede in Hoogboom in stand te houden en te bevorderen.

Over het eerste punt werd verleden jaar genoeg gediscuteerd. Wij denken dat het verleden genoegzaam bewezen heeft wat beide scholen waard zijn. Onze ouders hebben voor hun meisjes steeds de meisjesschool verkozen, deels uit praktische overwegingen (nabijheid van de school, aangenaam kader, enz.) en gedeeltelijk omdat zij uit overtuiging een degelijke christelijke opvoeding wensten. Anderzijds werden onze jongens opgevangen in de jongensschool, die overigens op voortreffelijke wijze haar eigen specifieke opvoedingstaak nakomt.

Maar wat, indien binnen enkele jaren, Ekeren bij Antwerpen zou aangehecht worden? De kans is dan zeer groot dat de gemeentelijke jongensschool een stadsschool wordt. En, afhankelijk van de politieke kleur van het stadsbestuur op dat moment, kan de “gezindheid” van de school te Hoogboom snel veranderen. Hier bestaat derhalve geen enkele waarborg op het blijvend karakter van deze school.

Het tweede punt baart nu reeds zorgen, zelfs zonder enige concurrentie tussen beide scholen. Het gezond en lang leven van beide instellingen is afhankelijk o.a. van de geboortecijfers der laatste zes jaar en van de inwijking van nieuwe, jonge gezinnen. Iedereen weet, dat de geboortecijfers vrij laag zijn en dat de inwijking in Hoogboom bijna gestabiliseerd is op een zeer laag niveau. De verwachtingen over de aanvoer van kleuters en lagereschoolleerlingen zijn dus eigenlijk niet te hoog.

Mocht nu in de toekomst blijken, dat de meisjesschool van Hoogboom toch verplicht zou zijn over te gaan tot het organiseren van gemengd onderwijs - en dit is zeker het geval wanneer een aanzienlijk aantal meisjes in de gemeentelijke jongensschool onderwijs gaan volgen - dan zouden er in Hoogboom twee gemengde lagere scholen ontstaan, daar waar twee afzonderlijke scholen het nu reeds moeilijk hebben qua aantal leerlingen. Daarvoor is Hoogboom toch werkelijk te klein.

En het is dan wel voor ieder weldenkend mens duidelijk dat een plaatselijke schooloorlog op dat ogenblik onvermijdelijk wordt.

Daardoor zou gans het sociale leven in Hoogboom werkelijk vergiftigd worden: want de meeste ouders zijn lid van een of andere vereniging en iedereen kent iedereen.

Tot slot wensen wij bovenstaande beschouwingen zeer dringend aan alle ouders ter overweging voor te leggen. Denk goed na over de mogelijke gevolgen nu en over enkele jaren voor beide Hoogboomse scholen, vooraleer U enige beslissing neemt.

U maakt zelf de school die U wenst!

Namens het oudercomité van de Vrije Gesubsidieerde Meisjesschool Hoogboom.

Uit dit schrijven dat aan de ganse Hoogboomse bevolking werd overgemaakt, blijkt overduidelijk hoe gespannen de sfeer was en hoe moeilijk de school, net zoals ook de gemeenteschool, het had om zijn overlevingskansen veilig te stellen.

Al deze lovenswaardige inspanningen van het oudercomité ten spijt liep het aantal leerlingen terug en zelfs dermate dat de school het moeilijk kreeg om als zelfstandige instelling te blijven bestaan en dit in het kader van de heersende rationalisatiewet.

De school fusioneerde daarom met de Gesubsidieerde Vrije School Maria Immaculata van Zilverenhoek. Zuster Elisabeth-Maria, reeds vele jaren directrice van voornoemde school, nam vanaf nu ook dit ambt waar voor de vrije school in Hoogboom. Vanaf dan kreeg de school ook een nieuwe naam en een dubbel adres, één voor elke vestigingsplaats. De directie zetelde op Zilverenhoek.

MARIA IMMACULATA INSTITUUT Zilverenhoeklaan 2 2070 Ekeren Hoogboomsteenweg 274 2070 Ekeren Ondanks de moeilijke tijden werd er in 1978 toch een grootse “Eeuwfeestviering” op touw gezet! De school bestond inderdaad net 100 jaar en dat mocht niet onopgemerkt voorbijgaan.

HOBONIA – Het plaatselijk onderwijs

33

Deel 2

Personeelsgroep schooljaar 1978 -1979

Tijdens het weekend van 16 en 17 september werd er een grote tentoonstelling georganiseerd onder het thema: “De Meisjesschool Vroeger en Nu” Deze tentoonstelling was tot stand gekomen met de hulp van het onderwijzend personeel, van de leerlingen die voor mooie knutselwerkjes en tekeningen gezorgd hadden, maar vooral met de steun van Hobonia die als heemkring zijn duit in het zakje deed en samen met de zusters heel wat opzoekingswerk verrichtte in het rijke schoolarchief. Raymond Roelands stelde bovendien een boeiende brochure samen onder de titel: “100 Jaar Meisjesschool Hoogboom”. Op zondagochtend werd er onder een stralende hemel een druk bijgewoonde eucharistieviering door pastoor Vloeberghs opgedragen op de speelplaats van de school. Aansluitend werd er voor alle aanwezigen een feestelijke receptie georganiseerd. De harmonie “R.K. Verbroedering” zorgde nadien voor de muzikale omlijsting. Met de prijsuitdeling voor de “Opstel- en Tekenwedstrijd” werd dit feestelijke weekend afgesloten.

Op het einde van het schooljaar 1979-1980 nam zuster Elisabeth, directrice, afscheid van de school en kon na 26 jaar hard werken voor haar school op Zilverenhoek en de laatste jaren ook in Hoogboom, genieten van een verdiende rust. Erik Stoffelen volgt haar op als nieuwe directeur. Hij krijgt meteen de handen vol met zijn grote school op Zilverenhoek en met de vestigingsplaats in Hoogboom.

Daar waar in de moederschool op Zilverenhoek het leerlingenaantal steeds weer de hoogte in ging, liep dit in Hoogboom, ondanks verwoede inspanningen van hard werkende leerkrachten steeds terug.

Vooral voor de ondertussen aangestelde plaatselijke leerkrachten Lea Van Kaart en Marc Adriaens, oud-leerling van de kleuterschool en de gemeentelijke jongensschool, was het bijzonder ondankbaar om vast te stellen dat, ondanks hun zeer groot engagement en hun uitermate grote inspanningen om degelijk onderricht te verstrekken en de kleine vestigingsplaats als gezellige school te bewaren, de school haar leerlingenaantal zag teruglopen. Er restte directeur Erik Stoffelen niets anders dan de derdegraadklas af te bouwen en voorlopig verder te werken met twee graadklassen in het lager onderwijs.

Bij de start van het schooljaar 1987-1988 was de toestand dermate ernstig geworden dat er niet voldoende leerlingen ingeschreven waren om zelfs als vestigingsplaats te mogen blijven bestaan. De lagere school diende geheel afgebouwd te worden en na net 110 jaar moest de Vrije Lagere School van Hoogboom de boeken dichtklappen. Het zag er trouwens ook niet rooskleurig uit voor de kleuters. Ook dat aantal was flink teruggelopen en directeur Erik Stoffelen moest een oproep doen aan alle ouders om hun kleuters geregeld naar school te sturen. Bij te geringe aanwezigheden zou ook

HOBONIA – Het plaatselijk onderwijs

34

Deel 2

het voortbestaan van de kleuterschool niet meer kunnen gegarandeerd worden. Dat deze spijtige evolutie ook voor de nodige problemen zou zorgen in de gemeenteschool, werd reeds verteld.

Als gevolg van deze crisissituatie zou er weerom een poging tot samenwerken ontstaan.

Maandenlange contacten zullen uiteindelijk resulteren in een nieuwe plaatselijke scholengemeenschap:

BASISONDERWIJS “DE PLATANEN”.

Alle kleuters gezellig bij elkaar - 1981

Personeelsgroep 1984 - 1985

HOBONIA – Het plaatselijk onderwijs

35

Deel 2

OVERZICHT van de PERSONEELSLEDEN In VAST of TIJDELIJK dienstverband

IN dienst

UIT dienst

1

moeder GODEFRIDA (overste)

1878

1907

2

zuster LUDWINA

1878

1879

3

zuster GONZEGA

1879

1922

4

zuster LUDOVICA

1881

1883

5

zuster OLIVA

1883

1889

6

zuster ALEXIA

1883

1884

7

zuster AREADIA

1889

1907

8

MOUWEN Lodewijk (aangenomen onderwijzer)

1889

1898

9

zuster DOMENICA

1900

1901

10

zuster CASSILDA

1901

1902

11

zuster CHARITAS

1902

1911

12

moeder LOYOLA

1907

1907

13

moeder AMATA

1907

1923

14

zuster HERENA

1907

1910

15

zuster THEOBALDA

1910

1954

16

zuster THADDEA (moeder-overste van 1945-1964))

1911

1957

17

moeder SIDONIA

1923

1929

18

zuster ROSALIE

1923

1924

19

VERHEYEN Malvina

1927

1929

20

zuster OLIVA

1928

1929

21

VERGEYLEN Elza

1929

1936

22

moeder ODRADA

1929

1931

23

zuster BASILLA (moeder-overste 1931)

1929

1937

24

zuster OLIVA

1931

1934

25

moeder AMATA

1937

1938

26

zuster YOLANDA

1937

1939

27

moeder STEPHANIE

1938

1939

28

moeder PERPETUA

1939

1942

29

zuster CARMELIA

1939

1942

30

zuster MARIE-RAYMONDA

1942

1942

HOBONIA – Het plaatselijk onderwijs

36

Deel 2

In VAST of TIJDELIJK dienstverband

IN dienst

UIT dienst

31

zuster ETIENNE (moeder-overste en dir. in 1969)

1942

1970

32

moeder ADOLPHA van Lille

1942

1945

33

zuster DOMENICA

1945

1946

34

zuster WULFRIDA

1946

1981

35

zuster MARTINA

1954

1956

36

zuster ANDREA

1956

1982

37

zuster LUDOVICA (dir.)

1957

1961

38

zuster EMELDA

1961

1962

39

zuster AZARIE

1962

1963

40

moeder APOLLINARIA

1964

1969

41

THEEUWS Gerda

1964

1986

42

zuster BERENICIA

1969

1978

43

zuster JEANNETTE

1970

1971

44

zuster YVONNE (= laatste zuster in het lager onderwijs - dir.)

1971

1975

45

HUYSMANS Christiane

1972

1988

46

VALCKX Sylvia

1973

1980

47

AUGUSTYNS Maria

1976

1979

48

GODDYN Marleen

1976

1980

49

zuster ELISABETH-MARIA ( dir. na fusie met Zilverenhoek)

1977

1980

50

VAN KAERT Lea

1977

1987

51

PEPERMANS Liliane (Lich. Opv.)

1977

1987

52

VAN HEES Lea

1978

1983

53

DE SWERT Anne

1980

1982

54

STOFFELEN Eric (dir. 1980)

1980

1994

55

zuster PAULA (= laatste zuster in de kleuterschool)

1982

1993

56

ADRIAENS Marc

1984

1987

57

VERTONGEN Monique

1986

58

VERMEERSCH Mieke

1989

59

JASPERS Jeanine (secretaresse)

1991

60

MEEUS Els

1991

61

VERMEIREN Christel

1993

HOBONIA – Het plaatselijk onderwijs

37

1995

Deel 2

In VAST of TIJDELIJK dienstverband

IN dienst

UIT dienst

62

VAN DEUREN Greet

1993

1994

63

MONSIEURS Lena (dir.)

1994

64

VERBAENEN Goedele

1994

65

VAN DEUREN Greet

1995

66

VAN HASSELT Wendy

1995

Binnenzicht van de vrije kleuter- en lagere school - tekening: Alda Vos

HOBONIA – Het plaatselijk onderwijs

38

Deel 2

!"#$%&''#("&)*+$,-."/0)*(!

Harry De Sitter

BASISONDERWIJS "DE PLATANEN" Hoe het groeide Uit wat uit de vorige bladzijden reeds duidelijk is gebleken, zag de toekomst voor het plaatselijk onderwijs er niet rooskleurig uit. Aan de ene kant was er de zieltogende Vrije Kleuter- en Lagere School, aan de andere kant de Gemeentelijke Lagere School "De Platanen" die zijn voedingsbodem zienderogen zag verdwijnen.

De petitie vanwege het oudercomité van "De Platanen" tot oprichting van een eigen gemeentelijke kleuterschool kende snel een behoorlijk succes en een dertigtal ouders engageerden zich om, bij een eventuele oprichting van een gemeentelijke kleuterschool, hun kleuters in de nieuwe school in te schrijven. Gewapend met deze petitie trok het oudercomité naar de verantwoordelijken van de inrichtende macht, het gemeentebestuur van Kapellen. Het verzoek (... de eis) tot oprichting van een eigen kleuterschool sloeg bij het nietsvermoedende College van Burgemeester en Schepenen in als een donderslag bij heldere hemel. Directeur Harry De Sitter werd hierbij op het matje geroepen en een gebrek aan loyaliteit verweten naar het gemeentebestuur toe. Hij had het tenminste van de op gang zijnde actie kunnen inlichten. De vrienden van een hardwerkend oudercomité hadden hem nochtans op het hart gedrukt niets te laten uitlekken. Dit alles resulteerde in een hoorzitting waarbij een delegatie van het oudercomité geconfronteerd werd met de schepenen Eddy Bruynickx, René Buyst en Dirk Van Mechelen. Namens het oudercomité waren de woordvoerders vooral voorzitter Wim Van Hoof, Christine Delmote, Willy Meirsman, Philip Linders en Harry De Sitter namens het schoolteam. Gezamenlijk hadden zij zich omtrent de hele problematiek degelijk voorbereid, kenden de procedures bijzonder goed en waren bovendien erg bekwame en gedreven gesprekspartners die de techniek van de te volgen strategie bij dergelijke confrontaties perfect beheersten. Het gemeentebestuur zat erg verveeld met deze onderwijsperikelen in Hoogboom. Enerzijds stonden er gemeenteraadsverkiezingen voor de deur en was het ogenblik niet daar om verdeeldheid te gaan creëren in één van de Kapelse gehuchten, anderzijds was er de druk vanwege de kerkelijke overheid.

Ook al was de bestaande vrije school, ondanks de enthousiaste inzet van velen, ei zo na dood, toch was zij nog steeds daar. Het oprichten van een gemeentelijke kleuterschool zou een ware doodsteek betekenen en die kon onmogelijk toegebracht worden door het gemeentebestuur. Er werd overeengekomen om contact op te nemen met de inrichtende macht van de vrije school. Uit een eerste verkennend gesprek bleek al vlug de bereidheid tot samenwerken. Voor directeur Harry De Sitter was het trouwens een hernieuwd samenwerken met zuster MarieWilfrieda. Twaalf jaar eerder zaten zij reeds rond de gesprekstafel m.b.t. een mogelijke overname van de gemeenteschool door de vrije school.

Er werd nu een werkgroep samengesteld die de modaliteiten en de voorwaarden, verbonden aan een langdurige en constructieve samenwerking, zou trachten vast te leggen.

HOBONIA – Het plaatselijk onderwijs

!"#

Deel 3

De werkgroep zag er als volgt uit: Namens het gemeentebestuur van Kapellen Namens de Zusters van Vorselaar

- René Buyst, schepen voor onderwijs - Zuster Marie-Wilfrieda - Zuster Maria Van Camp - Zuster Maria De Bruyn Namens de Vrije Kleuter- en Lagere School - Erik Stoffelen, directeur Namens de Gemeentelijke Lagere School "De Platanen" - Wim Van Hoof, oudercomitévoorzitter - Willy Meirsman, oudercomitélid - Christine Delmote-Ponseele, oudercomitélid - Harry De Sitter, directeur In de daaropvolgende maanden werd er hard gewerkt en veel vergaderd. Uiteindelijk hielden allen zich met één en dezelfde vraag bezig: wat dient er te gebeuren om het voortbestaan van het plaatselijk basisonderwijs in Hoogboom te verzekeren en uit te bouwen? Het liep niet steeds van een leien dakje en harde confrontaties waren niet uit de lucht. Niettemin werd er steeds in goede verstandhouding en met respect voor mekaars overtuiging gepraat. Elke vergadering bracht beide scholen iets dichter bij elkaar. De klaslokalen van beide scholen deden dienst als conferentieruimte en enkele malen werd er ook, ten behoeve van de zusters, in het klooster van Vorselaar geconfereerd.

Deze laatstgeciteerde vergaderingen hadden steeds iets charismatisch. Daar waar er in de klaslokalen meestal een speels, ongedwongen en gemoedelijk sfeertje hing, had het binnenschrijden in het statige klooster en het voorgaan en begeleiden van de zuster-portierster tot aan het grote salon steeds iets beklemmends: "Kon en mocht er hier wel gelachen en uitbundig gepraat worden? Was het wel geoorloofd om de serene sfeer van dit heiligdom te bezoedelen met de niet-sacrale omgangstaal van de gewone burgerij? Zat men hier niet in het hol van de leeuw en op zijn vertrouwde terrein? Konden hier die zusters hun slag niet thuishalen en de tegenpartij flink in de luren leggen?" Deze en vele andere vragen en invloeden gingen door de hoofden van al die anders zo mondige gedelegeerden uit Kapellen. Of het al dan niet tot de strategie behoorde zal nooit geweten zijn, maar de zusters lieten steeds enkele minuten op zich wachten en de stilte werd slechts verbroken als zij gezamenlijk hun

HOBONIA – Het plaatselijk onderwijs

$%#

Deel 3

komst aankondigden met het voor kloostergangen zo typische en holklinkende, naderende voetstappengeluid. Als zij dan uiteindelijk in het salon verschenen, was het ijs weer heel snel gebroken en werd er bijzonder hartelijk met elkaar gepraat. Tot op die ene en ultieme vergadering.

Ultiem was ze wel, dat was vooraf overeengekomen: "Vandaag is het alles of niets!" En het bleek even "niets" te worden daar in dat prachtige salon in Vorselaar. Het ganse protocol was helemaal uitgeschreven. Elke partij kon zich verzoenen met de inhoud. Er diende nog slechts één hindernis genomen te worden. Deze werd plots "het" struikelblok. Welke naam zou de scholengemeenschap krijgen? Hierover was bij de Platanendelegatie nooit enige twijfel gerezen. De Gemeentelijke Lagere School "De Platanen" had zich in het voorbije decennium in Hoogboom een goede naam aangemeten en deze naam zou behouden blijven. Dit was echter niet naar de zin van de zusters. Alle mogelijke voorgestelde alternatieven werden koudweg door voorzitter Van Hoof en zijn oudercomitékompanen van de tafel geveegd: "De Platanen" was het en zou het blijven! Het werd plots terug ijzig stil in het kloostersalon ... en het bleef stil. Schepen Buysts onafscheidelijke sigaar werd met de seconde korter.

Hij zag zich reeds onverrichter zake terugkeren naar Kapellen om zijn collega's schepenen en burgemeester te gaan vertellen dat alles een maat voor niets was geweest en dat die "harde comitéleden" van Hoogboom hun eis tot oprichting van een gemeentelijke kleuterschool terug zouden gaan sterk maken, desnoods tot de Raad van State toe. Men kon de gespannen sfeer snijden.

Men hoorde de klok elke seconde wegtikken! Wellicht gierde er bij iedereen rond de tafel dezelfde vraag door het hoofd: "Loopt het hier nu echt spaak? Is al dit werk nutteloos geweest?" En nog bleef het stil ... tot plots Willy Meirsman zijn vrij imponerende stem verhief en met een strenge wijsvinger naar zuster Maria De Bruyn, die vlak naast hem zat, wees. "U geloof ik niet zuster", klonk het! Alsof de spanning nog niet voldoende was, deed Willy Meirsman nog wat olie op het vuur. Prompt volgde het antwoord van zuster Maria De Bruyn: "En wie gelooft ge dan wel, meneer Meirsman?" Zonder verpinken hield Willy Meirsman zijn platte, gestrekte hand boven het kalende hoofd en antwoordde: "m'n eigen, alleen maar mezelf ... maar" voegde hij er snel aan toe "ge doet me wel aan mijn schoonmoeder denken, zuster! Die geloof ik ook nooit en 't is nochtans, zoals U, een heel goed mens van inborst!" Zuster Maria De Bruyn moest er hartelijk om lachen. De andere zusters en allen die rond de tafel zaten lachten mee en het gesprek kwam terug op gang. Iedereen deed wat water bij de wijn en er werd afgesproken dat "De Platanen" gehandhaafd zou blijven en de naam zou worden van de nieuwe scholengemeenschap in Hoogboom. Het vertrouwde logo daarentegen moest aangepast worden. Die ultieme vergadering in Vorselaar in apri1 1988 werd er defintief besloten om samen scheep te gaan. Enkele weken later werd tijdens een officiële zitting het protocolontwerp door alle verantwoordelijken ondertekend. Het heeft weinig zin om dit tot in de kleinste details weer te geven.

Niettemin volgen hier de belangrijkste practische besluiten: * * * * *

Eén gemeenschappelijke naam en gemeenschappelijk logo Gemeenschappelijke verlofdagen en vakantieregeling Het begin en het einde van de lessen in gemeenschappelijk overleg bepalen Samen een activiteitenkalender opstellen en aan de ouders meedelen Gemeenschappelijke schoolse manifestaties organiseren o.a.: Grootoudersfeesten Schoolfeesten Opendeurdagen

HOBONIA – Het plaatselijk onderwijs

$&

Deel 3

• • • •

•

Jaarlijks een kennismakingsdag organiseren voor de derdekleuterklassers met het eerste leerjaar Een gemeenschapsopbouw nastreven, zodat de lagere school de normale voortzetting van het onderwijs na de kleuterschool verzekert.

Oprichten van een gemeenschappelijk oudercomité Er wordt overgegaan tot een gemeenschappelijk overlegorgaan om over de goede werking te waken. Voor de kleuterschool zetelt hierin een verantwoordelijke van de Inrichtende Macht, de congregatie van de Zusters van Vorselaar en de directeur. Voor de lagere school zetelt hierin de schepen voor onderwijs en de directeur.

Alle omzendbrieven, het Info-boekje en alle andere publicaties geschieden onder het hierna volgende gemeenschappelijke briefhoofd:

BASISONDERWIJS “DE PLATANEN” Gesubs. Vrije Kleuterschool

Hoogboomsteenweg 274 2080 Kapellen dir. E. Stoffelen

Gemeentelijke Lagere School Hoogboomsteenweg 113 2080 Kapellen dir. H. De Sitter

Dit protocol werd op 20 april 1988 ondertekend door: • • • •

De zusters Maria De Bruyn en Maria Schoeters, namens de Inrichtende Macht van de kleuterschool De heer René Buyst, schepen voor onderwijs te Kapellen, namens de Inrichtende Macht van de lagere school De heer Erik Stoffelen, directeur van de kleuterschool De heer Harry De Sitter, directeur van de lagere school

De bepalingen van het protocol traden in werking op 1 september 1988.

Samen op weg Op 1 september 1988 was het dan zover. Na een mislukte poging tot samenwerken in 1976 gingen nu de vrije school en de gemeenteschool samen op pad. De vrije school zou zich over de kleuters ontfermen, de lagereschoolkinderen konden vanaf dat ogenblik terecht in de gemeenteschool. Waren er op 1 september van het vorige schooljaar nog slechts 26 kleuters ingeschreven in de vrije kleuterschool Maria Immaculata, vestigingsplaats Hoogboom, dan werd er in de Gesubsidieerde Vrije Kleuterschool "De Platanen" meteen gestart met circa 45 kleuters. Het opzet was dus geslaagd:

HOBONIA – Het plaatselijk onderwijs

$'

Deel 3

de Hoogboomse bevolking gaf meteen al het vertrouwen aan het vernieuwde Basisonderwijs "De Platanen". De lagere school telde op dat ogenblik zowat 100 leerlingen.

Wat de materiële kant betrof, nam het gemeentebestuur van Kapellen ook zijn verantwoordelijkheid op. Daar waar Hoogboom steeds als laatste aan de beurt kwam in Ekeren, wilde het Kapelse gemeentebestuur wel snel orde op zaken stellen. Nadat Harry De Sitter als jonge directeur bij zijn aanstelling reeds verkregen had dat de ganse school in een fris wit kleedje gestoken werd en de groenbeschimmelde betonnen scheidingsmuur van een mooie kindertekening werd voorzien, en dit met de spontane medewerking van de leerlingen en de kinderen van het jeugdatelier onder leiding van Alda Vos, werden er ook plannen gesmeed om de huisvesting uit te breiden. Lag het hart van burgemeester Frans Palinckx van Ekeren steeds eerst in Ekeren-Donk en ver weg van Hoogboom, dan was het tij nu wel gekeerd: René Buyst als Hoogboomse schepen voor onderwijs, Dirk Van Mechelen, schepen en kabinetsmedewerker van onze minister-burgemeester Jacky Buchmann en tevens echtgenoot van onze tweedeleerjaarsjuf en Gerard Schonkeren, als schepen van openbare werken, waren de ideale pleitbezorgers in het Kapelse gemeentebestuur als het ging om de belangen van de school. Mede onder druk van een zeer dynamisch oudercomité en op herhaaldelijk verzoek van de directeur om meer ruimte en klaslokalen voor de school te creëren, werden er plannen gesmeed die bovendien vrij snel gerealiseerd werden. De zaken werden groots en degelijk aangepakt: enerzijds richtte men polyvalente lokalen op voor het filiaal van de Plaatselijke Openbare Bibliotheek en het Jeugdatelier "Kreatief", anderzijds werden er een nieuw sanitair blok en drie mooie klaslokalen voor de lagere school opgetrokken. Vermeldenswaardig is beslist dat een lijst van alle leerlingen en leerkrachten van de school achter de "eerste steen" door burgemeester Jacky Buchmann en oudercomitévoorzitter Wim Van Hoof ingemetseld werd. Deze namen zullen zo voor het nageslacht bewaard blijven. Reeds in de loop van de maand mei 1989 konden de leerlingen hun splinternieuwe, mooie klaslokalen met prachtig en degelijk nieuw meubilair betrekken.

Voor de juffen Liezelot en Beb en meester Brijssinck, die gedurende vele jaren in een door een houten scheidingswand opgedeeld betonnen refterlokaal met twee klassen tegelijkertijd gehuisvest waren, kon de luxe niet op. Juffen Beb en Liezelot, die in een duobaan samen het tweede leerjaar onder hun hoede hadden, verhuisden weliswaar niet naar de nieuwbouw maar naar het ruime houten HOBONIA – Het plaatselijk onderwijs

$!

Deel 3

paviljoen, aangezien het vijfde leerjaar met juffrouw Ilse één van de nieuwe klaslokalen toebedeeld kreeg. Ook juffrouw Renilde verhuisde van het bijzonder kleine en armetierige berglokaal, dat vele jaren als eerste leerjaar dienst deed, naar de nieuwe lokalen.

Voor de kleuterschool stelden er zich, voorlopig althans, geen materiële problemen. Aangezien de lagere-schoolklaslokalen nu meteen overbodig waren geworden, baadden zij in een zee van ruimte.

De Zusters van Vorselaar hadden aan de vernieuwing meteen mee een belangrijk impuls gegeven.

Zuster Paula, die zich gedurende elf jaren met veel toewijding had ingezet voor haar kleuters, werd op welverdiende rust geplaatst en vervangen door een jonge kleuterleidster Mieke Vermeersch.

Samen met Monique Vertongen, die reeds twee jaar eerder aangesteld was, zou zij de kleuterschool nieuw leven inblazen.

Ook het nieuwe oudercomité, opnieuw onder voorzitterschap van Wim Van Hoof, bleef niet bij de pakken zitten. In goede samenwerking met het jonge en dynamische schoolteam van zowel de kleuter- als de lagere school werden heel wat promotiecampagnes en acties op touw gezet. Belangrijk waren o.m. de organisatie van een geslaagde "Wandelzoektocht" en twee bijzonder succesvolle "Culturele Weekends", dit telkens in samenwerking met de Culturele Heemkring "Hobonia". Ook de "Platanenkwis" werd tot ver in de omtrek een begrip. Bij de derde editie in de Gemeentelijke Feestzaal "Concordia" waren er niet minder dan 320 gegadigden verdeeld over 80 kwisploegen.

Vooral oudercomitévoorzitter Wim Van Hoof, de oudercomitéleden Ferdi Vanherck, Gerd en Jan Vanderhaeghe-De Maeyer en directeur Harry De Sitter zorgden voor een perfecte organisatie van deze megakwissen. Zij konden hierbij steeds rekenen op vele helpende handen en vrijgevige sponsors. Ook de jaarlijkse "Driekoningenactie" kende steeds heel wat bijval. Voor oudercomitékassiers Marijke Groven en Cathérine Mennes, waren dit dan ook drukke, maar prettige tijden. De vergaarde fondsen werden steeds accuraat aangewend ten voordele van alle leerlingen van de school.

Op het einde van het schooljaar 1993-1994 nam de lagere school tijdens een gezellig "Schoolfeest en Opendeur" afscheid van juffrouw Liezelot. Na een lange carrière, waarvan 22 jaar in Hoogboom, werd zij ter beschikking gesteld, voorafgaand aan haar pensioen. Tegelijkertijd neemt de school ook afscheid van een zeer verdienstelijke schepen René Buyst, die meer dan twintig jaar lang schepen was, waarvan twaalf jaar met onderwijsbevoegdheden.

HOBONIA – Het plaatselijk onderwijs

$$

Deel 3

Aandachtige kleuters bij de officiële eindejaarsproclamatie

Het succes van zoveel inzet vanwege de inrichtende machten, het schoolteam en het oudercomité kon niet uitblijven. Jaar na jaar steeg het leerlingenaantal. Kleuterschooldirecteur Erik Stoffelen zag hoe hij in zijn twee vestigingsplaatsen, Zilverenhoek en Hoogboom, elk jaar weer meer kinderen moest huisvesten. Ook voor de organisatie van het schoolleven en de pedagogische begeleiding van zovele kinderen en leerkrachten werd de opdracht te omvangrijk. Dit werd ook dusdanig door de Zusters van Vorselaar vastgesteld en op 1 september 1994 werd Lena Monsieurs als nieuwe directrice van de kleuterschool in beide vestigingsplaatsen aangesteld. Erik Stoffelen die gedurende veertien jaar lang zeer verdienstelijk werk had geleverd in Hoogboom, en tevens mee aan de basis lag van de succesvolle samenwerking, nam afscheid van "De Platanen". Mede onder zijn impuls en nogmaals dankzij een flinke actie vanwege het oudercomité, werden er ditmaal door de Zusters van Vorselaar grote verbeteringswerken aan de kleuterschool gepland. De realisatie ervan geschiedde net op het ogenblik dat ook de directeurswisseling werd doorgevoerd. Dit maakte dat Lena Monsiers meteen goed aan de slag kon: zij kwam letterlijk en figuurlijk in een bouwwerf terecht. In de klaslokalen werden mooie kleutertoiletjes gebouwd en het grote sanitaire blok werd ook geheel HOBONIA – Het plaatselijk onderwijs

$(

Deel 3

vernieuwd. De speelplaats kreeg een schitterende profilering en alle kleuterklassen werden herschikt en gerenoveerd. Onder impuls van oudercomitélid Filip Ceulemans werd er een hele schildersploeg op de been gebracht en in één oktoberweekend slaagde men in de krachtprestatie om alle klassen en al het geheel vernieuwde houtwerk te schilderen. De kleuters die 's vrijdags nog in witbepleisterde klaslokalen hadden gezeten, kwamen zo van de ene op de andere dag in de zevende hemel terecht.

Lena Monsieurs had zich een dergelijk team en oudercomité nooit kunnen indenken! Zelf stroopte zij ook de mouwen op en zette haar eigen nieuwe bureel en secretariaat ook in een stijlvol nieuw kleedje. Na de lagere school had ook de kleuterschool nu een grote facelift ondergaan. Beide scholen wachtten nu nog op een nieuwe luifel, want met de leerlingenaangroei waren de bestaande geheel ontoereikend geworden. Het gemeentebestuur van Kapellen nam eerst het initiatief en liet een prachtige luifel oprichten. Tegelijkertijd werd de bouwvallige betonnen scheidingsmuur vervangen door een mooie gemetste. De moderne, frisse luifel viel bij leerlingen, leerkrachten en ouders meteen in de smaak. Het enige wat betreurd werd, was het verdwijnen van de veertig meter lange kindertekening op de oude muur. Directeur Harry De Sitter trok naar zijn trouwe buurdame, kunstschilderes Alda Vos, en naar een goede vriend en ouder van drie leerlingen, graficus en kunstschilder Joris Thijs. Hij wist hen voor zijn grootse plannen te winnen en kon op hun enthousiaste en vooral artistieke medewerking rekenen. De lijnen voor een nieuwe muurbeschildering werden uitgezet en met de hulp van vele ouders ook ingekleurd. De finishingtouch was dan weerom voor rekening van onze reeds geciteerde kunstenaars en samen met decoratieleraar en ook ouder van leerlingen op de school, Erik Jacobs, werd het meer dan 100 vierkante meter grote kunstwerk voltooid. Dat het een blikvanger van belang geworden was, werd onderstreept door de pers. Zowel de regionale televisie als de dagbladen wijdden heel wat aandacht aan dit gigantische kunstwerk. Tijdens het daaropvolgende schoolfeest konden alle bezoekers het prachtige resultaat bewonderen. De kunstenaars werden dan ook met recht en rede uitvoerig in de bloemetjes gezet.

Het leerlingenaantal bleef elk jaar weer de hoogte ingaan. De lagere school werd voor het eerst een zevenklassige school. Het eerste leerjaar werd in een A- en een B-klas opgedeeld. Gretel Antonissen werd naast Renilde Plessers de nieuwe eersteklasjuf. Ann Hendrickx werd de nieuwe taakjuf in opvolging van Liezelot Van den Broeck. Het team van de lagere school had er bovendien in de loop der jaren nog enkele nieuwe gezichten bijgekregen. Ludo Huygen was meester Jan Van Loon komen opvolgen in het derde leerjaar en Annie Dubernard werd de leerkracht protestantse godsdienst.

Directeur Harry De Sitter kreeg er zowaar een secretaresse bij. Aanvankelijk was het nog een komen en gaan: Leen Sollie en Carla Raeymaeckers beten de spits af. Inge Wagemans werd nadien de vaste en erg verdienstelijke administratieve hulp van de school. Collega directrice Lena Monsieurs kon voor haar administratief werk in de kleuterschool rekenen op de hulp van Jeanine Jaspers en haar team werd ook uitgebreid met nieuwe krachten: Chris Vermeiren en Greet Van Deuren, laatstgenoemde in opvolging van Els Meeus, werden de nieuwe kleuterleidsters. Wendy Van Hasselt werd de juf die voor de zorgverbreding instond. Uit deze opsomming blijkt eens temeer dat de samenwerking van beide scholen erg succesrijk genoemd kan worden.

HOBONIA – Het plaatselijk onderwijs

$)

Deel 3

Toen in september 1987 de problemen het grootst waren telde de Vrije Kleuterschool niet eens 30 kleuters meer. De Vrije Lagere School hield bij gebrek aan leerlingen op te bestaan en in de Gemeentelijke Lagere School was de honderdste leerling net ingeschreven. Bij de start van het schooljaar 1996-1997, die net samenvalt met het verschijnen van deze "Geschiedenis van Hoogboom", is het leerlingenaantal gegroeid tot circa 110 kleuters en 150 lagereschoolkinderen.

Meer dan 250 kinderen en een team van meer dan 20 voltijdse en deeltijdse personeelsleden maken deel uit van het Basisonderwijs "De Platanen". Nieuwe uitbreidingen worden overwogen. Hoogboom gaat er met de bebouwing van de teloorgegane kazerne Bauwin nog vele inwoners bijkrijgen.

Wellicht zullen ook heel wat jonge gezinnen zich op het voormalige militair domein komen vestigen.

Van de Zusters van Vorselaar en het gemeentebestuur van Kapellen vergt dit voor de toekomst opnieuw grote inspanningen. Erik Dilliën, schepen voor onderwijs in opvolging van René Buyst, slaat meteen de hand aan de ploeg. Gesteund door het voltallige College van Burgemeester en Schepenen werd er reeds werk gemaakt van een eerste uitbreiding, en dit als antwoord op herhaaldelijke opmerkingen vanwege de inspectie. De fijne en vertrouwde buur van de school, kunstschilderes Alda Vos, zal haar schoolhuis moeten verlaten. Het pand zal vier kleine klaslokalen op de bovenverdieping herbergen. Op de benedenverdieping worden een leraars- en vergaderlokaal en een secretariaat/ bureel ingericht.

Het "BASISONDERWIJS DE PLATANEN" is in Hoogboom niet meer weg te denken. Na heel wat turbulente jaren lijkt de toekomst rooskleuriger dan ooit. Oud-leerlingen getuigen nog steeds van hun zalige jeugd en fijne opvoeding die ze genoten hebben, zowel op de Vrije Kleuter- en Lagere School als op de Gemeentelijke Lagere School. Een kind kan zich inderdaad nergens zo geborgen voelen op school als in zijn eigen milieu tussen vertrouwde vrienden en leerkrachten. De inspanningen van vele hardwerkende beleidsmensen, dynamische directies, enthousiaste leerkrachten en bereidwillige oudercomitéleden werpen hun vruchten af. Geen inspanning is nutteloos gebleken. Ere wie ere toekomt: aan ieder van hen dankt Hoogboom een degelijk gestructureerd basisonderwijs.

Op de volgende bladzijden: Alle leerlingen en leerkrachten van het Basisonderwijs "DE PLATANEN" tijdens het schooljaar 1995-1996 De foto's zijn gerangschikt van de eerste kleuterklas tot en met het zesde leerjaar.

HOBONIA – Het plaatselijk onderwijs

$*

Deel 3

HOBONIA – Het plaatselijk onderwijs

$+

Deel 3

HOBONIA – Het plaatselijk onderwijs

$"

Deel 3

Geraadpleegde bronnen: "De Geschiedenis van het onderwijs te Ekeren" van Frans Bresseleers en Hendrik Kanora "Hobonia - Hoogland van Ekeren" - eerste editie "100 jaar Meisjesschool" - gelegenheidsuitgave van Raymond Roelands Schoolarchief van de Gemeentelijke Lagere Jongensschool Schoolarchief van de Gemeentelijke Lagere School "De Platanen" Schoolarchief van de Gesubsidieerde Vrije Kleuter- en Lagere Meisjesschool Schoolarchief van de Gesubsidieerde Vrije Kleuterschool Schoolarchief van het Basisonderwijs "De Platanen" Archief van het Gemeentebestuur te Antwerpen-Ekeren Archief van het Gemeentebestuur te Kapellen

Met dank voor de medewerking aan: Liesbeth Binoir, moeder van oud-leerlingen Guido Boogaerts, ere-directeur van de Gemeentelijke Lagere School "De Platanen" Jos Claes, zoon van de laatste rentmeester van "De Oude Gracht" Conny Delvaux, leerkracht moraal aan de Gemeentelijke Lagere School "De Platanen" Pierre De Schutter, districtshoofd te Ekeren Gaby Jurgens, oud-leerling en moeder van oud-leerlingen Roger Keukelinck, archivaris te Ekeren Aloïs Keustermans, koster te Hoogboom en oud-leerling André Mariën, graficus Lena Monsieurs, directrice van de Gesubsidieerde Vrije Kleuterschool "De Platanen" Erik Stoffelen, ere-directeur van de Gesubsidieerde Vrije Kleuter- en Lagere School, directeur van de Gesubsidieerde Vrije Lagere School "Maria Immaculata" Monique Vertongen, kleuterleidster aan het Basisonderwijs "De Platanen" Alda Vos, kunstenares en moeder van oud-leerling Edward Vogels, vader van oud-leerlingen Marc Wouters, reporter en persfotograaf voor Gazet van Antwerpen

HOBONIA – Het plaatselijk onderwijs

(%

Deel 3

!"#$%&''#("&)*+$,-."/0)*(!

Harry De Sitter Deel 1 - Deel 2 - Deel 3

verschenen in de jubileumuitgave van de Culturele Heemkring “Hobonia” “ De Geschiedenis van Hoogboom “ Van landelijk Ekers dorp tot parel aan de Kapelse kroon 1 mei 1996 Elk deel werd ca. 10 jaar later in de respectievelijke jaarboeken van “Hobonia”, 2005, 2006, 2007 afzonderlijk herhaald met als uiteindelijke doel, er aansluitend een vierde deel aan toe te voegen. Wat nu volgt is dan ook het vervolg van de toch wel boeiende en sterk geëvolueerde geschiedenis van het onderwijs in Hoogboom.

Ter inleiding De geschiedenis van het plaatselijk onderwijs is er één van de geschiedenis van de vrije school (katholieke) en van de gemeenteschool. Dat deze er één is geweest met heel wat ingrijpende veranderingen en bewegingen, is duidelijk gebleken uit vorige drie delen en resulteerde in een netoverschrijdende samenwerking van de twee scholen in Hoogboom. Sedert 1 september 1988 lopen de kinderen in ons dorp school in het Basisonderwijs “De Platanen”, bestaande uit een Gesubsidieerde Vrije kleuterschool en een Gemeentelijke Lagere School. Het briefhoofd en het logo van deze scholengemeenschap staan trouwens op het einde van deel 3 netjes weergegeven.

Aangezien we vanaf nu spreken van het plaatselijk Basisonderwijs “De Platanen”, zullen in wat nu volgt alle adjectieven en toevoegingen aan de nomenclatuur van beide scholen weggelaten worden en zal er enkel nog gesproken worden van de kleuterschool en de lagere school. Het weglaten van het typische onderwijsjargon (gesubsidieerde vrije … en gemeentelijke) zal zodoende de leesbaarheid ten goede komen. Blijf echter steeds voor ogen houden dat “De Platanen” twee scholen omvatten met elk een eigen schoolbestuur, resp. de Zusters van de Christelijke Scholen van Vorselaar en het Gemeentebestuur van Kapellen. Naar de buitenwereld toe en vooral voor de plaatselijke bevolking vormen zij het Basisonderwijs “De Platanen” Daar waar als afsluiter van de delen 1 en 2 een overzicht gegeven werd van de personeelsleden in een overzichtelijke tabel, ontbreekt deze in de delen 3 en 4. Voor lezers die vertrouwd zijn met de evolutie van het onderwijs is het gemakkelijk te begrijpen waarom dit momenteel nauwelijks nog bij te houden is. Daar waar tot voor twee decennia de juf of de meester voor de klas stond in de “eigen” school en dusdanig dan ook herkenbaar was, is het ganse onderwijslandschap dermate hervormd dat “de” juf en “de” meester tot het verleden behoren. Enerzijds zijn er overal te lande verplichte samenwerkings-verbanden en scholengemeenschappen opgericht en anderzijds kunnen scholen buiten het klassieke “lesgevend” kader beroep doen op tal van therapeuten en extra begeleiders. Zo zijn er in alle scholen kinderverzorgsters, logopedisten, taakleerkrachten, bewegingstherapeuten, administratieve medewerkers, informaticabegeleiders … etc in dienst, en dit meermaals voor een deeltijdse opdracht, aangezien deze personeelsleden meestal in verscheidene scholen tegelijkertijd aan de slag zijn. De kinderen begeleiden is niet langer het werk van de verantwoordelijke kleuterleidster (-leider) of klasleerkracht, maar van een team van medewerkers.

HOBONIA – Het plaatselijk onderwijs

!"

Deel 4

Sedert 1 april 2004 ben ik met pensioen (ter beschikking gesteld voorafgaand aan het rustpensioen) maar heb uiteraard de evolutie van het laatste decennium nauwgezet gevolgd. Daar waar mijn naam als directeur van de school aangehaald wordt, blijft deze in de derde persoon geciteerd en dit conform ook vorige delen en dit omwille van het historisch, wetenschappelijk karakter.

DEEL 4 De komst van de nieuwe directeur in de kleuterschool in september 1994, mevrouw Lena Monsieurs, luidde meteen een periode in van grote veranderingswerken aan de infrastructuur van de school.

Nieuwe bezems vegen goed … en Lena Monsieurs beheerste dan ook perfect de technieken om bij haar schoolbestuur aan te dringen om broodnodige veranderingswerken door te voeren. Zo kreeg de kleuterschool voor het eerst een mooi bureel met dito secretariaat. De ouders van onze kleuters konden vanaf dan met hun vragen en wensen quasi dagelijks bij haar terecht. Lena Monsieurs diende haar directieopdracht wel te verdelen over twee kleuterafdelingen, deze van de school op Zilverenhoek en deze van de kleuterschool te Hoogboom. Maar de zetel van haar grote kleuterschool werd in Hoogboom gevestigd.

Bovendien werden ook de speelplaats en de afzonderlijke klaslokalen grondig gerenoveerd. Nieuwe dubbel geïsoleerde ramen en deuren vervingen de totaal verouderde houten ramen en elk klaslokaal kreeg nu voor het eerst een eigen sanitair blokje met een toilet en lavabo. De kleuters dienden niet meer naar buiten tijdens de lessen voor hun soms dringende behoeften. De kleuterjuffen ervaarden dit uiteraard als een ware luxe, maar dit betekende vooral een tegemoetkoming aan de hedendaagse en snel evoluerende vereisten van degelijk kleuteronderwijs.

Oudercomitélid Filip Ceulemans rekruteerde de oudercomitéleden en zorgde er nadien voor dat de renovatiewerken stijlvol afgerond werden. In één weekend lukte het om alle gerenoveerde klaslokalen geheel te schilderen en van frisse kleurtjes te voorzien! Een hele krachttoer maar het resultaat mocht gezien worden. Bovendien versterkte dergelijk initiatief de band tussen de kleuterschool en de lagere school. Ouders en personeelsleden, ook deze van de lagere school, sloegen de hand aan de ploeg en maakten zo het onmogelijk gewaande waar!

Ook het refterlokaal werd in een aangepast kleedje gestoken en er werd nieuw meubilair aangeschaft. Rekening houdend met de nieuwe voorschriften vanuit het ministerie van onderwijs werd voor het eerst ernstig werk gemaakt van de bewegingsopvoeding van de kleuters. Een leerkracht lichamelijke opvoeding kwam wekelijks enkele uurtjes de kleuters extra begeleiden. Bij gebrek aan een eigen turnlokaal, werd hiervoor geregeld uitgeweken naar het parochiecentrum “Den Haasdam”. In een later stadium zullen de derdekleuterklassers zich bovendien verplaatsen naar de degelijk uitgeruste sporthal, dewelke ter beschikking zal gesteld worden van de lagere school.

Was er in de periode voor 1988 … periode voorafgaand aan de samenwerking met de lagere school, rekening houdend met het al dan niet voortbestaan van de vrije kleuterschool te Hoogboom, logischerwijze niet zo veel meer geïnvesteerd door het schoolbestuur, dan werd deze leemte in de periode 1995 - 2000 geheel opgevuld. Met het plaatsen van een nieuwe mooie en ruime luifel en enkele nieuwe speeltuigen op de speelplaats werden de grote aanpassingswerken aan de kleuterschool afgerond. Het aanleggen van een mooi

HOBONIA – Het plaatselijk onderwijs

!#

Deel 4

tuintje, een grote zandbak en het planten van een plataan temidden de speelplaats was de kroon op het werk!

De samenwerking met de lagere school werd geconcretiseerd via wekelijks overleg tussen Lena Monsieurs en haar collega van de lagere school Harry De Sitter. Juf Monique van de derde kleuterklas en eersteleerjaarsjuf Renilde van de lagere school werkten meermaals samen. Er werden activiteiten voor hun kinderen georganiseerd zowel in de lokalen van de kleuterschool als deze van de lagere school. Ondanks dat de lagere school één kilometer verderop lag, ervaarden de laatstejaarskleuters dit niet meer als een verandering van school. De overstap van kleuter naar lagereschoolleerling was de gewoonste zaak van de wereld geworden.

Ook de ouders ervaarden dit als dusdanig vooral ook dank zij de niet-aflatende inspanningen van een dynamisch oudercomité. Voorzitter Wim Van Hoof werd achtereenvolgend opgevolgd door Filip Ceulemans en Els De Peuter-Braeken. Zo werden er boeiende activiteiten georganiseerd voor de ganse schoolgemeenschap: tentoonstellingen, sinterklaasvieringen, kerstmarkten. De plaatselijke bevolking werd ook geregeld bij de werking van “De Platanen” betrokken, bijvoorbeeld door de organisatie van een boeiende en geslaagde wandelzoektocht doorheen Hoogboom.

De samenwerking met de lagere school werd bovendien jaarlijks tijdens een vergadering van het overlegcomité geëvalueerd en bestendigd. Buiten de beide directies zetelden namens het gemeentebestuur van Kapellen onderwijsschepen Luc Janssens en voor de Zusters van Vorselaar afgevaardigd beheerder Frans Jacobs in dit overlegcomité.

Op het einde van het schooljaar 2000-2001 neemt Lena Monsieurs afscheid van de school en gaat met pensioen. Zij kan terugblikken op een periode van 7 jaar waarin veel gerealiseerd werd en waarbij zij enerzijds omringd werd door fijne en enthousiaste kleuterleidsters en anderzijds steeds

heeft kunnen rekenen op een fijne samenwerking met het team van de lagere school en een dynamisch oudercomité. Dank zij het bijzonder constructief samenwerken met haar collega van de lagere school, Harry De Sitter, waren in de loop der jaren intense vriendschapsbanden gegroeid! Een mooie periode werd afgesloten met een feestelijk afscheid op de speelplaats van de kleuterschool, omringd door al haar kleuters, hun ouders en haar collega’s!

HOBONIA – Het plaatselijk onderwijs

!$

Deel 4

Ook voor het lager onderwijs waren er ingrijpende vernieuwingen doorgevoerd vanuit het Vlaams ministerie van onderwijs. Bij- of nascholing van de leerkrachten, zorgverbreding, taakleerkrachten, ICT, wat staat voor informatie- en communicatietechnologie … het waren allemaal nieuwe begrippen die hun intrede deden.

Wie herinnert zich niet meer de tijd dat de inspecteur onaangemeld in de school verscheen en dat het schoolhoofd of de hoofdonderwijzer, de meester of de juf stijf stonden van de zenuwen en dat op hun leerlingen overbrachten! En inderdaad eens of hoogstens tweemaal per schooljaar vereerde de inspecteur elke school met een bezoek. Enkele onderwijzers waren dan aan de beurt voor het bijwonen van een les, waarna dan een verslag werd opgemaakt. Als dat dan weer achter de rug was, kon de beproefde leerkracht er weer even tegen, want de eerste twee schooljaren was hij of zij beslist niet weer aan de beurt!

Dit ganse versteende systeem van controle op de kwaliteit van het onderwijs werd in enkele schooljaren tijd verdrongen door een geheel nieuwe inspectie … en begeleiding. De 40-jaar oude leerplannen werden door een geheel nieuwe eindtermen en leerplannen vervangen in 1997. Elke school kreeg een ressortinspecteur toegewezen, dewelke controle moest uitoefenen op stipt navolgen van de wettelijke voorschriften aangaande het basisonderwijs. Daarenboven werd er voor elke regio een pedagogische adviseur aangesteld, dewelke de scholen kon bijstaan bij het realiseren van de totaal vernieuwde onderwijsvisie, vastgelegd in nieuwe leerplannen. Dat dit voor vele kleuterleidsters, onderwijzers en onderwijzeressen een shockeffect had en heel wat vertwijfeling opriep,vooral dan zij die al een lange loopbaan in het onderwijs hadden opgebouwd, hoeft geen betoog.

Ook de jaarlijkse inspectie verdween van het toneel en werd vervangen door een algehele schooldoorlichting, dewelke voor elke school minimaal elke zes jaar diende gehouden te worden.

In plaats van het occasionele één- of halvedagbezoek van de inspecteur, werd elke school gedurende minimaal drie, meermaals ook vier of vijf hele schooldagen door een team van inspecteurs (twee,drie of vier al naargelang de grootte van de school) volledig tot in de kleinste details op de rooster gelegd en doorgelicht. Geen enkele leerkracht, geen enkel personeelslid ontsnapte nog aan de dans. De tijd van een momentopname was voorbij, het geheel werd bekeken en geëvalueerd!

Zo ook gebeurde in de lagere school in 1996. Twee inspecteurs o.l.v. de ressortinspecteur Flor Dictus, kwamen de school doorlichten. Wanneer dan enkele weken later het verslag in het bijzijn van de verantwoordelijken van het schoolbestuur, schepenen Dirk Van Mechelen en Erik Dilliën uitvoerig en becommentarieerd werd voorgelezen, kon directeur Harry De Sitter opgelucht ademhalen: de conclusies waren zeer bevredigend en bemoedigend, bijzonder wat het pedagogische luik betrof. Er werd in Hoogboom degelijk onderricht gegeven en enkele pedagogische adviezen werden dan ook in dank aanvaard! Anderzijds werd het gemeentebestuur meteen ook, zeer uitvoerig en gedetailleerd, op de hoogte gebracht van het feit dat de infrastructuur van de lagere school totaal onvoldoende bleek om op de eisen en behoeften van het vernieuwende onderwijslandschap positief te kunnen inspelen. Dit klonk voor Harry De Sitter en zijn schoolteam als muziek in de oren.

Reeds jarenlang hadden zij, hierbij gesteund door het oudercomité, heel wat wensen en verzuchtingen aan het gemeentebestuur overgemaakt. Telkens weer waren kleine noden verholpen en kleine aanpassingen of uitbreidingen doorgevoerd!

HOBONIA – Het plaatselijk onderwijs

!%

Deel 4

Dit doorlichtingsverslag ging echter veel verder, zou een document worden van zeer grote impact en aan de basis liggen van een geheel nieuwe school … een school voor de toekomst, een school met expansiemogelijkheden!

In een eerste fase werd Alda Vos, de fijne schoolbuur die al vele jaren in het oude schoolhuis woonde, op de hoogte gebracht van het nijpende plaatsgebrek en verzocht naar een andere woning uit te kijken. Het oude schoolhuis, veel vroeger bewoond door de hoofdonderwijzer, werd met minimale inspanningen netjes aangepast en verbouwd zodat de lagere school er nuttig gebruik van kon maken. Op de benedenverdieping in de ruime living, werd zowaar een leraarslokaal ingericht.

Voor het eerst beschikte de school over een kleine ontmoetingsplaats voor de leerkrachten en een vergaderlokaal. Maar al vlug werd ook deze locatie aangewend voor de taaklessen van de taakleerkracht, de logopedist en werden de eerste computers ten behoeve van de leerlingen er geïnstalleerd!

Het gemeentebestuur bleef echter niet bij de pakken zitten en architect De Boeck werd aangesteld om een geheel nieuw project uit te werken.

Nog het zelfde jaar werden de eerste ontwerpen voorgelegd en besproken! Het ganse gebouw aan de Hoogboomsteenweg, klaslokalen en schoolhuis, zou met de grond gelijk gemaakt worden om plaats te maken voor een geheel nieuw schoolgebouw van ca 30 m lang en drie verdiepingen. Een benedenverdieping met een ruime poort, een eerste verdieping die over de poort heen zou lopen en een ruime en luchtige dakverdieping. In het geheel zou er ruimte zijn voor acht grote leslokalen, twee kleine leslokalen, een leraarslokaal, een secretariaat en een directiebureel.

Het oogde allemaal erg mooi, maar zowel Harry De Sitter, niet voor niets mede-oprichter van de heemkundige kring, als vele oude ingezetenen van Hoogboom gingen bij het gemeentebestuur pleiten en vragen om een andere oplossing te overwegen. Uiteindelijk zou het afbreken van het 125jaar oude schooltje met dito schoolhuis een verlies voor het dorpspatrimonium betekenen. De nodige weken verliepen en het bleef een tijdje windstil op het bouwfront van de gemeentelijke lagere school … het gemeentebestuur had duidelijk begrepen, dat de plannen die op tafel lagen beslist soelaas zouden brengen, maar dat men de Hoogboomse gemeenschap eigenlijk geen dienst bewees door het dorpsbeeld ingrijpend te wijzigen, door het afbreken van het oude schoolgebouw.

Gelijklopend met wat hierboven beschreven staat, deed zich een ander markant feit voor in Hoogboom, hetwelk onrechtstreeks, in een later stadium, zeer veel invloed zal hebben op de werking en de bouwplannen van de lagere school.

In de loop van het jaar 1996 neemt de federale overheid een voor Hoogboom ingrijpende beslissing: op de terreinen en in de gebouwen van de kazerne, dewelke al enkele jaren geheel leeg stonden, zou een onthaalcentrum voor vluchtelingen (later wijzigt de benaming in “opvangcentrum voor asielzoekers”) komen. Het ministerie van landsverdediging, eigenaar van de kazerne, deed afstand van zijn kazerne.

Een gedeelte van de kazerne zal ingericht worden als asielcentrum, een ander gedeelte zal als woon uitbreidingsgebied op de markt gebracht worden. Deze zaken bereiken al snel de oren van burgemeester Jacky Buchmann en parlementslid Dirk Van Mechelen, tevens schepen voor openbare werken te Kapellen. Net als voor de ganse bevolking van Hoogboom slaat ook voor hen dit nieuws in als een donderslag bij heldere hemel. Meteen heeft het ganse gemeentebestuur de handen vol.

Er ontstaat heel wat commotie omtrent de genomen beslissing en de gemoederen moeten bedaard worden. Zoals het dikwijls gaat bij dergelijke beslissingen is er een groep mensen die zich faliekant keert tegen de oprichting van het asielcentrum, een minderheid zag er zelfs de voordelen van in, en weerom een derde deel laat zich onverschillig uit en wacht gelaten en in spanning af. Niettemin is het overgrote deel van het anders zo rustige Hoogboom vrij ongerust en ziet met lede ogen aan wat op hen afkomt. Heel wat vergaderingen en hoorzittingen, kleine bijeenkomsten en acties maken dit tot een woelige periode in Hoogboom en Kapellen. De pers, zowel dagbladen alsook radio en televisie slaan een tijdje hun tenten op in Kapellen en de ontwikkelingen in Hoogboom zijn een dagelijks item in de berichtgeving.

Ook m.b.t. het plaatselijk onderwijs heerst er een zekere onrust en zowel de directie als het oudercomité, het gemeentebestuur en het bestuur van de verenigingen hebben handen vol om de rust te bewaren en de mensen zo goed mogelijk te informeren. Directeur Harry De Sitter en HOBONIA – Het plaatselijk onderwijs

!!

Deel 4

onderwijsschepen Erik Dilliën worden door de pers zelfs zwaar op de korrel genomen, nadat blijkt dat zij, in een gezamenlijk schrijven aan de ouders, hen verzekert dat de komst van het asielcentrum geen negatieve invloed zal hebben op de kwaliteit van het plaatselijk onderwijs. Gretig maakt de pers gebruik van bepaalde parafrases om deze uit hun context te lichten, als zou beweerd zijn dat kinderen van ouders in het asielcentrum in een negatief effect zouden resulteren. Woorden als racisme waren niet ver meer af!

Eens dan in september van 1997 de eerste kinderen uit het asielcentrum in de Kapelse scholen verschijnen … en uiteraard ook in de gemeentelijke lagere school van Hoogboom, worden deze gastvrij ontvangen en degelijk begeleid. Beetje bij beetje leert Hoogboom met het centrum te leven.

Om van geen enkele Kapelse school een concentratieschool van kinderen uit het asielcentrum te maken, had het gemeentebestuur trouwens voor een bijzonder mooie oplossing gezorgd: alle scholen werden voor een overleg uitgenodigd en er werd besloten om een verdeelsleutel te hanteren, dewelke in verhouding tot het globale leerlingenaantal van elke afzonderlijke school, bepalend zou zijn voor het inschrijven van kinderen uit het asielcentrum. Met uitzondering van de vrije lagere school van Putte, werkten alle scholen constructief mee. De lagere scholen van Hoogboom, Zilverenhoek, Kapellen-Centrum en Kapellenbos over de onderwijsnetten heen (vrije scholen, gemeentelijke school en rijksschool) verleenden aan dit project hun medewerking.

De kinderen uit het centrum opvangen was één zaak, hen onderrichten en begeleiden was een andere.

Gedurende het verloop van het ganse schooljaar is het een komen en gaan van nieuwe leerlingen uit het asielcentrum. Dit was voor het onderwijzend personeel echt onbegonnen werk: geen ervaring, geen aangepaste methode, geen handboeken of werkmappen, nauwelijks didactisch materiaal!

Ook de ressortinspecteur Swa Janssens en zijn collega Bert Meijnen, een rasechte Kapellenaar, stelden vast dat er veel goodwill aanwezig was bij de leerkrachten van alle medewerkende scholen, maar er was helemaal geen knowhow! Samen met het C.L.B. (Centrum voor Leerlingenbegeleiding, = vroegere P.M.S.) worden initiatieven genomen om aan deze nood tegemoet te komen. Bovendien neemt Harry De Sitter het initiatief om een werkgroep op te richten met vertegenwoordigers van directie en leerkrachten uit alle in Kapellen meewerkende scholen, ondersteund door de reeds geciteerde inspecteurs en de onderscheiden pedagogische adviseurs, met als doel een werkmethode te ontwikkelen die identiek zou zijn voor alle scholen en voor alle kinderen uit het asielcentrum te Kapellen. Het taalbad, de pedagogische aanpak en benadering, het gebruikte didactische materiaal waarmee deze kinderen dan in de verscheidene scholen geconfronteerd worden, zou overal identiek zijn. Dit zou als voordelen geven dat ook de begeleiders al deze leerlingen in het asielcentrum op dezelfde wijze kunnen verder helpen en opvangen. De werkgroep gaat enthousiast aan de slag en aanvankelijk wordt er om de twee weken vergaderd. In een later stadium zal dit maandelijks worden.

Er wordt zowaar een eigen lees- en spreekmethode ontwikkeld a.d.h. van logo’s en pictogrammen!

Er wordt door vele leerkrachten hard gewerkt en met vereende krachten worden talloze werkbladen, werkmappen en heel wat didactisch materiaal geproduceerd, doorgegeven en uitgewisseld. Ook over de opgedane ervaringen wordt tijdens de vergaderingen van gedachten gewisseld en voor moeilijkheden of problemen van praktische of administratieve aard kan steeds beroep gedaan worden op de aanwezige inspectieleden, pedagogische adviseurs, CLB-medewerkers en op de directeur en zijn teamleden van het asielcentrum zelf. De resultaten laten dan ook niet op zich wachten: alle kinderen kunnen te allen tijde mee inpikken en leren zeer snel de eerste notities van het Nederlands.

De werkgroep krijgt al vlug een naam: W.A.N.K. wat staat voor Werkgroep Anderstalige Nieuwkomers Kapellen. (Anderstalige Nieuwkomers is het woord uit het typische onderwijsjargon voor dergelijke leerlingen.)

Het bestaan en de werking van W.A.N.K. zal in het onderwijswereldje vlug naam maken en komt ook ter ore van de medewerkers op het kabinet van het Vlaams Ministerie van Onderwijs! Harry De Sitter zal zodoende geregeld de vergaderingen mogen leiden met een vertegenwoordiging van het kabinet van de onderwijsminister. Eenmaal zelfs komt Vlaams onderwijsminister Marleen Vanderpoorten in eigen persoon naar Kapellen om een werkvergadering van de ondertussen, veel besproken werkgroep W.A.N.K., in de refter van de lagere school “De Platanen”bij te wonen.

Uiteraard werd zij geflankeerd door burgemeester Jacky Buchmann en onderwijsschepen Erik Dilliën.

In een later stadium worden de vergadering zowel in het asielcentrum zelf als in een lokaal van de medewerkende scholen gehouden.

HOBONIA – Het plaatselijk onderwijs

!&

Deel 4

De onderwijsminister over de schoolvloer … Harry De Sitter en Erik Dilliën maken vanzelfsprekend van deze gelegenheid gretig gebruik om Marleen Vanderpoorten nadien rond te leiden doorheen de hele school en haar op basis van het verslag van de doorlichting te overtuigen van het feit dat er aan de infrastructuur van de school dringend wat dient gedaan te worden, … en dat een mogelijk bouwdossier dat er binnen redelijke tijd wellicht zal aankomen, hopelijk met de nodige hoogdringendheid kan en mag behandeld worden!

Tijdens deze hele periode van inrichting en opening van het asielcentrum was er nog heel wat gebeurd: Burgemeester Jacky Buchmann, ook gewezen parlementslid en ex-minister, en zijn schepen voor openbare werken en tevens dienstdoend parlementslid Dirk Van Mechelen, kennen hun weg in Brussel als geen ander en weten hun ervaring prima aan te wenden om op het hoogste niveau de evoluties op te volgen en waar nodig hun steentje bij te dragen. Korter aan de bron kan een gemeentebestuur niet zitten en Jacky Buchmann en Dirk Van Mechelen blijken tevens succesrijke onderhandelaars te zijn, vooral als het gaat om de belangen van Kapellen.

De essentie van een lang verhaal is en wordt uiteindelijk: (zie ook plan!)

° de beslissing tot het oprichten van het asielcentrum blijft gehandhaafd; ° een deel van de kazerne wordt ingenomen door het asielcentrum; - blokken B, C en E - terreinen 15en 23 ° een ander deel zal woonuitbreidingsgebied worden. ° dankzij geslaagde onderhandelingen verwerft Kapellen: - de sporthal P - het wachtlokaal en de gronden eromheen, Q en 2 - de grote kazerneblok J - het sportterrein 14 - de loods F Dit alles zal een grote invloed hebben op het verder bestaan en uitbouwen van de lagere school. De reeds bestaande ontwerpen van architect De Boeck voor de afbraak van de oude school aan de Hoogboomsteenweg en het aldaar oprichten van een geheel nieuw gebouw, worden definitief HOBONIA – Het plaatselijk onderwijs

!'

Deel 4

opgeborgen! De Heemkundige kring Hobonia en vele rasechte Hoogbomenaars slaken een zucht van verlichting en zien hun oude schoolgebouw, voorlopig althans, bewaard.

Blok J zal ingericht worden als nieuwe lagere school. Er zal dus niet meer bij- of verbouwd worden aan de Hoogboomsteenweg, het ligt in de bedoeling dat de school effectief zal verhuizen.

Wanneer onderwijsschepen Luc Janssens, dewelke Erik Dilliën opvolgde, tijdens een participatieraads- en oudercomitévergadering komt toelichten wat de plannen zijn van het gemeentebestuur omtrent de toekomst van de school, zijn de meningen sterk verdeeld.

Lees hieronder enkele van de bedenkingen, opmerkingen, bezwaren … etc van de aanwezigen: ° Een nieuwe school in zo’n oude kazerne?! (Ze lag inderdaad er al jaren troosteloos bij!) ° Heeft het wel zin om in dergelijk oud gebouw veel geld te investeren en overhaast op te knappen? ° Wat een ligging, afgelegen en naast het asielcentrum, … men was nog steeds een beetje argwanend!

Anderen zagen er wel wat in, maar vastgesteld was in elk geval dat het voor velen moeilijk was om het hele project, dat het gemeentebestuur van Kapellen voor ogen had met de verworven gebouwen en gronden, voor te stellen!

Het heeft geen zin om nu in detail te gaan toelichten hoe het evolueerde. Jaren zijn ondertussen voorbijgevlogen en de resultaten mogen gezien worden. Bij het verschijnen van dit artikel in mei 2008 is deze site als volgt te omschrijven: 1. Het oude wachtlokaal aan de Kazerneweg werd geheel verbouwd tot een centrum voor B.K.O. (Buitenschoolse Kinderopvang) Het centrum kreeg de naam “ ’t Egeltje”. De tijd van de voor- en nabewaking op school behoort tot het verleden. Ouders die omwille van hun werkrooster hun kinderen niet naar school kunnen brengen of afhalen na schooltijd binnen de openingsuren van de school, kunnen steeds terecht in “ ’t Egeltje”.

2. De oude militaire sporthal werd geheel gerenoveerd: nieuw dak, nieuwe sportvloer, nieuwe toestellen, nieuw sanitiar en nieuwe kleedkamers.

3. Vlak naast de sporthal werd een mooi filiaal opgericht van de Openbare Bibliotheek 4. Blok J werd geheel ontmanteld! Er werd een nieuwe dak gelegd, alle elektriciteit werd vervangen, ramen en deuren volledig vernieuwd, isolatie alom, de benedenverdieping en de eerste verdieping werden ingericht als lagere school, de dakverdieping als kunstacademie.

5. De oude loodsen werden ingericht als gemeentemagazijn.

6. Het sportterrein werd heraangelegd en van verlichting voorzien.

7. Straten en pleintjes werden aangelegd.

8. De rest van het terrein van de oude kazerne is een quasi geheel volgebouwd woonerf!

HOBONIA – Het plaatselijk onderwijs

!(

Deel 4

De antagonisten van weleer hebben duidelijk ongelijk gekregen: Hoogboom heeft er een mooie nieuwe wijk bij gekregen. Uit de reacties van de nieuwe bewoners, ouders van leerlingen van de school, cursisten van de kunstacademie “Sint-Lucas” en gebruikers van de sportinfrastructuur blijkt globaal genomen slechts één groot negatief punt: het gebrek aan parkeermogelijkheid. Als de laatste berichtgeving klopt, is uiteindelijk ook het gemeentebestuur zich duidelijk bewust van deze tekortkoming en liggen er plannen op de werktafel om aan dit euvel te verhelpen.

Uit wat net omschreven werd, is duidelijk geworden dat de lagere school ondertussen verhuisde. Van de Hoogboomsteenweg ging het inderdaad in 2003 naar de Bauwinlaan, straatnaam genoemd naar de Cdt Bauwinkazerne. Het gemeentebestuur van Kapellen, architect De Boeck en aannemer Brebuild kunnen trots zijn op wat gerealiseerd werd met Blok J. Tijdens de academische zitting n.a.v. de officiële opening van de nieuwe school hield directeur Harry De Sitter een uitvoerige toespraak. Het volstaat deze te lezen om in een notendop de planning en het verloop van de werkzaamheden te kunnen volgen. De hele toespraak wordt hieronder weergegeven.

Vooraf is het beslist aangewezen om het hele complex van Blok J in de huidige situatie te omschrijven: -

-

-

-

Het ca 95m-lange gebouw werd niet ‘vlug en overhaast’ opgeknapt, wel geheel ontmanteld totdat er enkel een ruwbouw stond. Architect en studiebureau hadden terecht vastgesteld dat een militair gebouw van deze afmetingen gebouwd was voor de eeuwigheid, a.h.w. als een bunker.

Tijdens een werkvergadering werd door de aannemer wel eens smalend opgemerkt dat het beton en de muren, waardoor de werklui dikwijls heen moesten, bijzonder hard bewapend en dik waren! Ik hoor hem nog zeggen: “Jongens, op dit gebouw kan je een bom gooien, dan blijft het nog overeind staan! ” Geheel nieuwe dakbedekking en nieuwe ramen en deuren binnen en buiten, alles beantwoordend aan strenge isolatie- en brandveiligheidsvoorschriften.

Geheel nieuwe elektriciteitsleidingen en verwarming, beantwoordend aan de modernste en milieuvriendelijke technologie.

De benedenverdieping en de eerste verdieping werden ingericht als een moderne lagere school.

Fraaie en luchtige burelen voor directie en secretariaat; ruim leraars- en vergaderlokaal, een ziekenboeg, een bijzonder grote refter tevens dienstdoend als feestzaal van de school, ruime en goed ingerichte keuken en voorraadkamer, 13 ruime klaslokalen van meer dan 80 m² elk, en 3 kleine leslokalen, een ruime berging voor archief en stockering didactisch materiaal, op elke verdieping centraal een modern sanitair blok en een supplementair groot sanitair blok, bereikbaar vanaf de speelplaats.

De hele school beantwoordt aan de actuele vereisten voor kwalitatief hoogstaand basisonderwijs.

Alle leslokalen hebben voldoende ruimte voor het plaatsen van lessenaars voor de leerlingen, ruimte voor vertelhoeken, hoekenwerk en creatieve activiteiten. Bovendien hebben alle lokalen op veilige tafelhoogte in kabelgoten tientallen stopcontacten en internetaansluitingen. (geen wirwar van elektrische snoeren op de grond) De computer en het internet zijn gewoonweg niet meer weg te denken uit het schoolleven en alle leerlingen leren er dan ook mee omgaan.

De speelplaats heeft een geheel nieuwe verharding waarbij met de kleurvakken speelhoeken en sportterrein worden afgebakend. Er zijn moderne en veilige speeltoestellen op een zachte en waterdoorlatende, poreuze kunststofvloer. Mooi en functioneel houten speelplaatsmeubilair en een free podium zijn een waar comfort voor het spelende kind. De vertrouwde speelplaatsluifel, hoekje om opeengepakt te schuilen als het regent, wordt in de nieuwe school een zeer ruime, transparante overdekte speelplaats van tientallen vierkante meters groot! Het is een eigen creatie van architect De Boeck en met zijn vlindervormige, ietwat futuristische dak staat het in schril, maar niettemin erg geslaagd, contrast met het totaal gerenoveerde oude schoolgebouw. Een ruime en veilige schoolpoort en een grote en degelijke overdekte fietsenstalling maken het plaatje compleet!

HOBONIA – Het plaatselijk onderwijs

!)

Deel 4

-

Op de benedenverdieping zijn er bovendien een bureeltje en twee lokalen voorzien voor het onderricht van de muziekacademie. Op de eerste verdieping is er een lokaal voor de Culturele Heemkring “Hobonia”.

Op de tweede verdieping, ingebed onder het zolderdak en met een gang die door de ronde bogen en zijn lengte van bijna 100m de sfeer oproept van een oude kloostergang, zijn er zeer ruime ateliers en een vijftal leslokalen voor de kunstacademie van Sint-Lucas. Deze instelling voor volwassenenonderwijs betrekt bovendien voor de administratie en de theoretische cursussen de lokalen van de oude gemeenteschool aan de Hoogboomsteenweg.

Dat het na de verhuizing van de lagere school van de oude gemeenteschool aan de Hoogboomsteenweg naar de, enkele honderden meters verderop gelegen, nieuwe school voor het ganse schoolteam even wennen was, hoeft wellicht geen betoog. Vele jaren lang waren de directeur en zijn leerkrachten gewend geweest om te improviseren en zich te behelpen. Elke vierkante centimeter

werd voor de volle 100 procent benut, vele lokalen dienden voor alles en nog wat gebruikt te worden, de speelplaats en de fietsenstalling waren steeds te klein. Nu kwamen zij terecht in een megaschoolgebouw met riante en comfortabele voorzieningen! Ook voor de leerlingen en hun ouders betekende dit een hele ommekeer, een grote aanpassing, kortom een enorme verbetering en vooruitgang. Dit alles werd dan ook in onderstaande openingstoespraak van directeur Harry De Sitter weergegeven.

Verwelkoming n.a.v. plechtige inhuldiging van het nieuwe schoolgebouw van de

Gemeentelijke Lagere School “De Platanen”

Geachte genodigden ... goedemorgen.

Mede namens mijn collega Beb Loopmans heet ik u hartelijk welkom op deze plechtige inhuldiging van onze nieuwe school. Bij een gelegenheid als deze past het om toch even een HOBONIA – Het plaatselijk onderwijs

&*

Deel 4

overzicht te geven van wie er hier vandaag allemaal aanwezig is. Ik waag mij dan nu ook graag aan een omvangrijke aanwezigheidslijst op het gevaar af misschien toch nog iemand te vergeten, waarvoor dan nu alvast bij voorbaat mijn verontschuldigingen. Wij zijn in ieder geval erg verheugd u hier zo talrijk aanwezig te zien.

In het bijzonder verwelkom ik dan ook: • De minister-president van de Vlaamse gemeenschap Patrick Dewael • Vlaams minister Dirk Van Mechelen • Burgemeester Koen Helsen en leden van het schepencollege • Alle aanwezige gemeenteraadsleden • OCMW-voorzitter, Jacky Buchmann en de aanwezige OCMW-raadsleden • de ere-korpscommandanten van de 6de linie Verfaillie en Roels • Frieda Monsieurs lid van het overlegcomite van de vrije kleuterschool “De Platanen” • Collega Koen Dedapper, directeur van onze kleuterschool • Lena Monsieurs, ex-collega directeur van onze kleuterschool • Guido Boogaerts, ere-directeur van onze lagere school • Luc Gers, commissaris van onze lokale politie • François Janssens, ressort-inspecteur • Zijn collega inspectieleden Agnes Van der Avert en Erik Verhoeven • Ere-inspecteur Flor Dictus • Jef Peeters, pedagogisch adviseur • Pierre Barbier, coördinator van het lokaal overlegplatform • Collega schooldirecteurs uit de regio en Loek Hogenes, basisschooldirecteur in Nederland.

• Onze eigen collega’s hier op school en ook de ex-collega’s • Onze ex-buren de families Vanderleyden en Mous • Onze nieuwe buren uit de wijk rondom de school en i.h.b. Joan Ramakers directeur van het ;;onthaalcentrum voor vluchtelingen en zijn onderwijsmedewerkers • Onze CLB-medewerkers • In het kader van het bouwdossier - architect Luc De Boeck - aannemer Brebuild hier vertegenwoordigd door de heer Ludo Van Brecht - werfleider Erik de Ruysscher - talrijke onderaannemers - veiligheidsdcoördinator Eli Regnard - een afvaardiging namens DIGO, subsidiëringsdienst van het onderwijs • Verslaggevers van de pers • Collega diensthoofden en medewerkers aan het gemeentebestuur • Medewerkers van de buitenschoolse opvang “ t Egeltje” • Leveranciers van en aan onze school • Medewerkers van het Rode Kruis te Kapellen • Bestuursleden van het lokale verenigingsleven • Oudercomité - en participatieraadsleden • Oud-oudercomiteleden ook talrijk vertegenwoordigd ... en “last” maar allerminst “least” hartelijk welkom ook aan de vele ouders van onze leerlingen

Voor u staat een trotse en een gelukkige schooldirecteur ... en je zou voor minder. Nooit heb ik een andere school gekend, ik ben hier mijn loopbaan begonnen en zal ze wellicht … en dan nog over korte tijd ook, hier beëindigen. Toen ik in 1967 aan de slag ging in de plaatselijke gemeentelijke dorpsschool waren er nauwelijks 50 leerlingen. Samen met twee bijzonder fijne collega’s Guido Boogaerts als hoofonderwijzer, want zo heet dat in die tijd, en Emiel Brijssinck vormden wij toen een geheel vernieuwd team. En de resultaten kwamen vrij snel ... beetje bij beetje groeide de school en ook het schoolteam. In 1976 kregen wij er HOBONIA – Het plaatselijk onderwijs

&"

Deel 4

met de oprichting van een oudercomité meteen een hele schare van hardwerkende ouders bij die het plaatselijk onderwijs voor de toekomst wensten gevrijwaard te zien. De school bleef gestadig groeien en in een tijd dat overal het gemengd onderwijs de kop op stak werden tot tweemaal toe onderhandelingen aangeknoopt met het schoolbestuur van de plaatselijke vrije lagere meisjes- en kleuterschool. Deze resulteerden in een scholengemeenschap avant la lettre: sedert 1988 bestaat er dan ook een protocol van samenwerking tussen beide scholen en inrichtende machten en lopen de kinderen van Hoogboom school in het Basisonderwijs De Platanen, met een vrije kleuterschool en een gemeentelijke lagere school. Ik wil van deze gelegenheid dan ook meteen gebruik maken om schoolbestuur en collega’s van de vrije kleuterschool van harte te danken en te feliciteren voor de bijzonder fijne en constructieve samenwerking en dit reeds meer dan 15 jaar lang. Deze korte inleiding mag meteen duidelijk

Tijdens de academische zitting - inhuldiging nieuwe schoolgebouw - 14 juni 2003 maken dat de school dank zij de summier geschetste voorbije decennia telkens weer haar leerlingenaantal beetje bij beetje zag stijgen met als logisch gevolg dat het oude schoolgebouw telkens weer aanpassingen vergde en er bovendien met de regelmaat van de klok in alle mogelijke hoeken, ruimtes en lokaaltjes gecreëerd werden tot er in 1988 zelfs een geheel nieuwe complex met polyvalente lokalen werd bijgebouwd.

Maar om ook op langere termijn tegemoet te komen aan de eisen van het hedendaagse onderwijs en de gestadige groei van de school moest er stilaan aan andere pistes gedacht worden. In het oude, charmante schoolgebouw langsheen de Hoogboomsteenweg en de lokalen erachter werd het steeds moeilijker om te kunnen inspelen op de actuele noden van degelijk basisonderwijs.

HOBONIA – Het plaatselijk onderwijs

&#

Deel 4

Het hek was helemaal van de dam toen bij onze eerste doorlichting in het schooljaar 95-96 inspecteur Flor Dictus het schoolteam een bijzonder bevredigend pedagogisch verslag met weliswaar enkele onderwijskundige adviezen kon overmaken ... maar voor het gemeentebestuur een vrij omvangrijke lijst klaar had met infrastructurele kanttekeningen en bedenkingen.

Het gemeentebestuur dat onze school steeds als een goede huisvader beheerde, bleef dan ook niet bij de pakken zitten en trachtte een lange-termijnvisie uit te tekenen. Tijdelijk werden nog maar eens de broodnodige aanpassingen aan lokalen gerealiseerd en we kregen er zowaar met de ingebruikname van het oude schoolhuis een leraarslokaal bij.

Het leraarslokaal betekende voor ons team aanvankelijk een enorme luxe ... maar al vlug werd ook dit lokaal bovendien vergaderlokaal en werkruimte voor de CLB-medewerkers, plaats voor multi-disciplinair overleg, voor de taakklas en werd het ook de computerklas, de kopieerruimte en het voorbije jaar ook nog het bureau van mijn collega Beb Loopmans. Dit alles illustreert de dwingende noodzaak om meer ruimte te creëren voor onze school.

Aangezien inspecteur Dictus ondertussen met pensioen was gegaan en het departement onderwijs niet onmiddellijk in zijn vervanging voorzag, werd er eerst drie schooljaren later, schooljaar 98-99, een opvolgingsdoorlichting gehouden door inspecteur Swa Janssens en zijn Kapelse collega Bert Meynen. Bij de uiteindelijke voorlezing van het verslag werd het gemeentebestuur wel heel duidelijk verteld dat ondanks alle verwoede pogingen om telkens weer aan de noden van de school tegemoet te komen, er voor de toekomst drastische aanpassingen, verbouwingen of uitbreiding van lokalen diende voorzien te worden.

Toenmalig schepen voor openbare werken Dirk Van Mechelen en onderwijsschepen Erik Dilliën hadden de boodschap goed begrepen en waren trouwens reeds een eind onderweg met plannen voor nieuwe lokalen. Het lukte hen vrij snel hiervoor steun te krijgen bij het voltallige college van burgemeester en schepenen en de gemeenteraad.

Hoe dit hele bouwproces dan uiteindelijk vaste vorm gekregen heeft zal huidig onderwijsschepen Luc Janssens u zo dadelijk in detail kunnen vertellen.

Wanneer U op het einde van deze zitting met ons doorheen deze nieuwe school zult wandelen, zult u begrijpen hoe gelukkig wij allen zijn met dit nieuwe gebouw.

Wij kunnen nu aan de slag in een prachtige school met veel licht en ruimte, met mooi ingerichte lokalen, met een heel herkenbare structuur, met heel wat technische snufjes die o.m. een moderne en sterk op communicatiegerichte maatschappij vraagt. Zo is er in elk lokaal internetverbinding, maar ook voldoende plaats voor differentiatie, voor “verbale” communicatie met vertelhoeken, hoeken voor kringgesprekken en hoekenwerk. Op de speelplaats hebben de kinderen een prachtige grote luifel en veel ruimte om zich tijdens de speeltijden goed te kunnen uitleven. Neem daarbij dan nog de bijzonder gunstige ligging ... weg van de drukke Hoogboomsteenweg, gelegen in een woonerf dat in ontwikkeling is. De eerste woningen staan er reeds een eindje verderop en wij verheugen ons nu al op de eerste HOBONIA – Het plaatselijk onderwijs

&$

Deel 4

nieuwe leerlingen van onze nieuwe schoolburen. Met een beetje verbeelding kunt u over één à twee jaar de school geheel ingebed zien binnen dit nieuwe woonerf. Bovendien kunnen onze leerlingen voor de lessen lichamelijke opvoeding en sport gebruik maken van een schitterend gerenoveerde oude militaire sporthal en een prachtig heraangelegd voetbalveld met graspiste eromheen en dit alles op nauwelijks 100 meter van de school. Neem daarbij het nieuwe filiaal van de plaatselijke openbare bibliotheek waarvan onze leerlingen wekelijks gebruik maken en de buitenschoolse opvang “ ‘t Egeltje” die erg functioneel werd ingericht aan de Kazerneweg, dan zult u zich allen kunnen voorstellen dat hier een school gerealiseerd is met optimale mogelijkheden.

Het is dan ook gepast dat ik mede namens mijn collega Beb Loopmans en het voltallige schoolteam, vast en zeker ook namens de leerlingen en hun ouders hier een woordje van dank richt.

Het schoolkoor o.l.v. juf. Anna en juf. Hanne Mijn dank gaat in de eerste plaats naar het gemeentebestuur van Kapellen die dit alles mogelijk maakte. Niemand zal het mij kwalijk nemen als ik hierbij i.h.b. Vlaams minister Dirk Van Mechelen bedank voor de wijze waarop hij dit bouwdossier van bij de start heeft gestuwd, tevens ook een bijzonder woordje van dank aan onderwijsschepen Luc Janssens en schepen voor openbare werken Frederik Van Haaren, dewelke met veel overtuiging de wekelijkse werfvergaderingen bijwoonde en het hele bouwproces dagelijks opvolgde. Mijn dank gaat ook naar het bestuur van Digo, de subsidiëringsdienst voor het onderwijs voor de vlotte afwerking van het dossier, ... naar architect Luc De Boeck voor de schitterende vormgeving en de ruimte die wij kregen om dat echte “schoolse” accent te mogen zetten, ... naar aannemer Brebuild hier vertegenwoordigd door de heer Ludo Van Brecht, dewelke HOBONIA – Het plaatselijk onderwijs

&%

Deel 4

trots mag zijn op de formidabele renovering van dit 70-jaar oude gebouw. I.h.b. wil ik hierbij werfleider Erik De Ruysscher bedanken ... en lieve mensen hier aanwezig ... hoe dikwijls men mij gevraagd heeft: ”Harry zie jij dit tijdig klaar komen?” ... is niet te tellen ... maar onze bijzonder geëngageerde en deskundige werfleider, wellicht nog extra gemotiveerd doordat de eigen kinderen hier schoollopen, heeft deze hele renovering geklaard binnen het jaar! De werken zijn gestart half juni vorig jaar ... en met het hemelvaartweekend zijn wij verhuisd! Het leek onhaalbaar ... maar het is toch gelukt!

Geachte aanwezigen geef deze man hiervoor een warm applaus!

Mijn bijzonder welgemeende dank gaat hierbij ook naar Walter De Koninck, diensthoofd van onze technische dienst voor de bijzonder bekwame en enthousiaste wijze waarop hij dit dossier wekelijks heeft opgevolgd. Ik wil hier ook alle onderaannemers en de veiligheidscoördinator zeker niet vergeten.

Bouwtechnisch heb ik zowat iedereen bedankt ... maar mijn dankwoord richt zich nu ook tot allen die het plaatselijk onderwijs steeds een warm hart hebben toegedragen en er door hun grote inzet mee voor gezorgd hebben dat dit feest hier vandaag kan plaatsvinden. Ik denk hierbij aan de ex-collega’s, aan de pioniers die in 1976 het oudercomité oprichtten en alle latere generaties oudercomitéleden die steeds mee geijverd hebben voor het welzijn van onze school.

Tevens wil ik al mijn collega’s bedanken voor de grote inzet tijdens de voorbije verhuisdagen nauwelijks twee weken geleden. Ik wil hierbij zeker onze schoonmaakster Mady Huygen niet vergeten.... zij heeft bergen werk verzet en tenslotte ook mijn collega Beb Loopmans, want voor wie dit toch nog niet zou weten: ik werk sedert 1 september ll. deeltijds en Beb is halftijds co-directeur van de school. Haar wil ik hartelijk bedanken voor de fijne samenwerking en de wijze waarbij wij dit zware verhuiskarwei in een bijzonder goede verstandhouding samen geklaard hebben.

Feestelijke stemming bij de inhuldiging van het nieuwe schoolgebouw

Ik zou schromelijk tekort schieten mocht ik alle werkmannen van ons gemeentebestuur niet in deze dankbetuiging betrekken. Zowel de mannen van de groendienst als de effectieve helpers bij de hele verhuisoperatie verdienen een pluim op hun hoed ... en ik hoop dat hun diensthoofd, Patrick De Bruyn, deze dank wil overmaken.

Bovendien wens ik Walter De Beukelaer, van het gelijknamige tuincenter in Hoogboom, te danken voor de vele planten die deze opendeurdag verfraaien.

Mijn laatste dank gaat naar onze fijne schoolburen in de oude school de families Mous en Vanderleyden en tevens naar Joan Ramakers, een nieuwe buur maar reeds lang een fijne medewerker als directeur van het onthaalcentrum voor vluchtelingen. In geen tijd werden,

HOBONIA – Het plaatselijk onderwijs

&!

Deel 4

in samenspraak en met gedeelde financiële inbreng met het gemeentebestuur, mooie bomen geplaatst langsheen de draadafsluiting van onze speelplaats. Waarvoor dank!

Mijn slotwoordje is er één voor de ouders: Velen onder u hebben mij de voorbije weken gevraagd: Harry doet je dit niets ... gaat je dit niet varen na zo lange tijd, zo vele jaren aan de slag te zijn geweest in die oude dorpsschool en gaat de charme van de kleine plaatselijke school, in de volksmond “het scholeke”, niet verloren gaan?

Ja, inderdaad het deed mij wel wat ... tijdens de korte afscheidsceremonie in de oude school net voor de leerlingen voor het laatst dat oude schooltje verlieten ... en vooral toen Kelly Willemssens, zesdeklasser en lid van de leerlingenraad, een erg fijne afscheidsbrief namens de leerlingen voorlas, had ik het wel even erg moeilijk ... in enkele seconden zag ik een beetje nostalgisch 136 jaar gemeentelijk onderwijs aan de Hoogboomsteenweg in een flits aan mij voorbijgaan en vooral de voorbije 36 jaar die ik er zelf bijzonder dankbaar en met heel veel voldoening heb mogen presteren.

Op de vraag of de charme, de gezelligheid, de warmte die de kleine school uitstraalde, niet verloren zou gaan, wil ik de ouders geruststellen.

Een huis bouwt men met stenen ... een thuis, ... een warme thuishaven voor onze kinderen, bouwt men met mensen. En, dat wij hier in ons Basisonderwijs De Platanen reeds vele jaren, zowel in de vrije kleuterschool als de gemeentelijke lagere school een formidabel team hebben van bekwame, dynamische leerkrachten, CLB-medewerkers, therapeuten, administratieve en andere medewerkers wordt telkens weer onderstreept door de resultaten van onze oud-leerlingen. Uiteindelijk zijn zij onze beste ambassadeurs: van hen en hun ouders, van directies en leerkrachten van omliggende secundaire scholen mogen wij telkens weer vernemen dat de Plataantjes bijzonder mooie resultaten boeken, meer nog: dat zij een fijne leerhouding hebben ... goede attitudes en vooral dat wij hen ook een fijne opvoeding hebben meegegeven.

Want uiteindelijk draait het toch daarom, beste ouders: uw kinderen een gelukkige schooltijd op “De Platanen” bezorgen, een tijd waarin een kind zich goed in zijn vel voelt, waarin het graag naar zijn school komt, een tijd dat het degelijk onderricht wordt, maar vooral ook een tijd waarin wij samen met u werken aan fijne jonge mensen in wording, mensen met respect en luisterbereidheid voor elkaar ... om wat de anderen zijn, denken en verkondigen, met voldoende aandacht voor de wat ruimere wereld om ons heen, waarbij ook milieu-educatie bijzonder belangrijk is.

Dit alles maakte van de oude school dat kleine charmante schooltje. Hierin ligt nu de grote uitdaging voor ons team. Maar wees gerust: ondanks dat uw kinderen nu in een grote school HOBONIA – Het plaatselijk onderwijs

&&

Deel 4

rondlopen ... kent nog steeds iedereen ... iedereen, elke leerling kent bovendien elke juf of meester en dreigt niet verloren te lopen in een mastodontschoolgemeenschap. Graag wil ik hier even onze onderwijsminister Marleen Vanderpoorten citeren: “ Het onderwijs onder de kerktoren, het plaatselijk basisonderwijs, waar dan ook te lande, is nog steeds en zal ook in de toekomst de beste garantie voor een fijne schooltijd blijven bieden.”

Vele jaren lang afficheerden wij publicitair onze school met de slogan: “ De Platanen, ja natuurlijk!”. Deze slogan werd bij de start van dit “grote” bouwdossier doelbewust aangepast in “ De Platanen, een school op maat van uw kinderen! ” Wij kunnen u ouders dan ook echt geruststellen: Wij komen dan wel van een “very small” ... en zitten nu in een “extra-large”, maar wees ervan overtuigd dat wij met het voltallige schoolteam er zullen voor zorgen dat ook dit grote schoolgebouw een veilige thuishaven wordt voor onze leerlingen, dat zij er zich ook gelukkig zullen voelen zodat deze nieuwe, ruime school ook in de toekomst “een school blijft op maat van uw kinderen!”.

Ik dank u hartelijk voor uw aandacht!

Harry De Sitter,

zaterdag 14 juni 2003

In de kleuterschool had de tijd ook niet stilgestaan. Kleuterschooldirecteur Lena Monsieurs werd opge volgd door Koen Dedapper, dewelke aan de slag ging op 1 september 2001. De grote verdienste van Lena Monsieurs was vooral geweest, dat zij haar rijke ervaring van een lange loopbaan als kleutersleidster had aangewend om deze door te geven aan al haar kleuterleidsters, zowel in de school van Maria Immaculata op Zilverenhoek, als in onze kleuterschool te Hoogboom.

Bovendien had zij de grote verbouwings- en aanpassingswerken aan de school tot een goed einde gebracht. Haar collega Harry De Sitter omschreef haar wel eens als een zorgzame kloek die waakt over haar kuikentjes en haar nest! Wee hem of haar die de goede werking van het kleuterschoolhuishouden durft verstoren.

Haar opvolger Koen Dedapper, heeft veel van de kwaliteiten dewelke Lena Monsieurs met veel animo bezielde, in zijn familienaam verborgen, maar was zelf uit totaal ander hout gesneden.

Het overspontane, het lijnrechte en eerlijke karakter van zijn voorganger waarbij elkeen na enkele woorden wist welk vlees men in de kuip had, maakte nu plaats voor een wat charismatische, langdurig beredeneerde en een, op het eerste zicht, wat timide manier van handelen.

Koen Dedapper kweet zich niettemin even snel als Lena Monsieurs met veel overgave en bekwaamheid van zijn nieuwe opdracht en dwong zeer snel respect af van alle ouders en collega’s. Ook voor de kleuters was hij de grote kindervriend.

HOBONIA – Het plaatselijk onderwijs

&'

Deel 4

Mede dank zij zijn ervaring opgebouwd als onderwijzer in het eerste leerjaar, wist hij beter dan wie ook hoe de nieuwe eindtermen en dito leerplannen, dewelke ook voor het kleuteronderwijs in voege waren getreden sedert 1 september 1997, moesten geĂŻmplementeerd worden om de kleuters zo goed mogelijk voor te bereiden op de overgang naar de lagere school.

Samen met zijn jong team van dynamische kleuterleidsters werden heel wat nieuwe initiatieven uitgewerkt. Voor de beleidsondersteuning kon hij volop rekenen op juf Monique, reeds aan de slag als kleuterleidster sedert 1986.

Wanneer in 2003 de lagere school voor zijn lessen lichamelijke opvoeding gebruik kan maken van de zo goed als spiksplinternieuwe sporthal, krijgen de derdekleuterklassers dezelfde kansen en maken geregeld gretig gebruik van de sporthal voor tal van bewegingsactiviteiten, dikwijls samen met de eersteklassers. Wie herinnert zich bovendien niet de schattige en sfeervolle kerstvieringen in de parochiekerk met aansluitend de gezellige kerstmarktjes op school en de talloze feestjes met leuke optredens van de kleuters. Menige ouders, inclusief directeur Koen Dedapper, hebben zich meermaals sportief schrap moeten zetten als er op het Poloplein, gelegen net achter de school, een heuse voetbalwedstrijd werd gehouden tussen de derdekleuterklassers en hun ouders.

Ook de nieuwe directeur wist de kleuterschool in goede banen te leiden ‌ en het leek wel alsof men daar in Vorselaar, in het hoofdkwartier van de Zusters der Christelijke Scholen, ook lucht van had gekregen. Want reeds in 2004, na amper 3 schooljaren, verliet Koen Dedapper de kleuterschool en ging in op het aanbod om als pedagogisch adviseur voor de scholen van de congregatie aan de slag te gaan. Enerzijds was dit een niet te miskennen bevestiging van de kwaliteit van onze jonge directeur, anderzijds was dit een leemte die opnieuw moest opgevuld worden.

Dirk Meyvis, dewelke reeds enkele jaren als directeur aan de slag was voor het lager onderwijs van Maria Immaculata en in die hoedanigheid uiteraard ook de vrije kleuterschool van Hoogboom onder zijn hoede had, bekommerde zich m.i.v. 1 september 2004 ook over de goede werking van de kleuterschool te Hoogboom en tevens voor het onderhouden van de fijne betrekkingen en samenwerking met de lagere school in Hoogboom.

HOBONIA – Het plaatselijk onderwijs

&(

Deel 4

Maar ook in de lagere school deden er zich verschuivingen voor in het personeelsbestand. Directeur Harry De Sitter ging met het vooruitzicht op zijn in pensioenstelling, op 1 september 2002 deeltijds aan de slag. Hij nam de logistieke opdrachten waar en werd voor een halftijdse directie-opdracht vervangen door zijn goede collega en tweedeleerjaarsjuf Beb Loopmans. Laatstgenoemde kreeg de grote pedagogische opdracht, maar kon daarbij rekenen op steun en de jarenlange ervaring van haar collega Harry De Sitter. Voor hem werd het meewerken aan de realisatie van de nieuwe school de laatste grote uitdaging van zijn lange loopbaan. Was de man uitgeblust? Helemaal niet! Maar een samenloop van verscheidene factoren en met de wetenschap dat hij de mogelijkheid had om nog vervroegd op pensioen te kunnen en te mogen gaan, nam hij deze beslissing. Uiteindelijk had hij de school bijna twee decennia lang geleid, er o.m. mee kunnen voor zorgen dat het onderwijs in Hoogboom niet verdween, maar daarentegen een mooie toekomst tegemoet kan gaan. Bovendien huwde zijn enige dochter in het Franse Zuiden aan de Middelandsezeekust en vestigde zich daar met haar Franse man. Koppel daaraan de niet te stuiten reismicrobe die hem en zijn echtgenote bekroop, dan is het niet moeilijk om te begrijpen waarom hij besloot om op 1 april 2004 zijn loopbaan te beëindigen.

Hij wist dat met Beb Loopmans de school in goede handen was en dat zij op de steun kon rekenen van een bekwaam en enthousiast team van leerkrachten.

Tijdens een zeer aangrijpende afscheidsviering verzorgd door leerkrachten en leerlingen, en in het bijzijn van vele ouders werd afscheid genomen. Nooit te voren had een onderwijzer zolang onafgebroken aan de slag geweest in de school … Het begon in 1967 en eindigde voldaan en zeer gelukkig 37 jaar later. Ook het gemeentebestuur en het oudercomité en talrijke genodigden namen tijdens een gezellige drink afscheid van Harry De Sitter. De schoolsleutels werden officieel aan Beb Loopmans overhandigd.

Was haar voorganger een doorwinterd organisator die niets aan het toeval overliet en graag zelf alles onder controle had, dan lukte Beb Loopmans er snel in meer taken en verantwoordelijkheden te delegeren. Hiermee beantwoordde zij duidelijk aan de nieuwe visie en de uitdagingen die het onderwijs van de 21ste eeuw met zich brengen. De muzikale, sportieve en milieuvriendelijke accenten die voor haar voorganger zeer belangrijk waren, werden doorgetrokken en de bijzonder creatieve kwaliteiten van de nieuwe directie zorgden voor heel wat nieuwe initiatieven en gaven het nieuwe schoolgebouw al vlug een warm en bijzonder fleurig, soms zelfs exotisch aanschijn!

Op administratief vlak dienden zowel de kleuterschool als de lagere school, conform de nieuwe regelgeving van het Vlaams Ministerie voor Onderwijs, scholengemeenschappen te vormen.

De, sedert 1988 bestaande samenwerkingsovereenkomst tussen de vrije gesubsidieerde kleuterschool te Hoogboom, dewelke reeds een vestigingsplaats is van de Vrije kleuterschool Maria Immaculata op Zilverenhoek, en de gemeentelijke lagere school eveneens te Hoogboom, kwam hierdoor niet op de helling te staan. Beide scholen en schoolbesturen handhaven de samenwerking en blijven samen het Basisonderwijs “De Platanen” vormen in onze wijk.

HOBONIA – Het plaatselijk onderwijs

&)

Deel 4

Niettemin maakt de kleuterschool ook deel uit van een scholengemeenschap van de Vrije scholen te Kapellen en maakt de lagere school deel uit van een scholengemeenschap STAKABRA, dewelke de gemeentelijke scholen van Stabroek, Kapellen en Brasschaat verenigt.

Het Basisonderwijs “De Platanen” blijft ondanks al deze, vooral voor de buitenstaander, soms vrij ingewikkelde structuren, als één school naar buiten treden en kan hierbij steeds steunen op de respectievelijke schoolbesturen en een gemeenschappelijk oudercomité.

Bij de aanvang van het schooljaar 2007-2008 is er opnieuw een directiewijziging in de kleuterschool.

Koen Dedapper houdt zijn betrekking als pedagogisch adviseur voor bekeken en keert terug naar de Vrije school van Zilverenhoek … en dus ook van Hoogboom. Dirk Meyvis heeft ondertussen op Zilverenhoek in Dirk Schietecatte een waardig opvolger gevonden. De taakverdeling van de dubbele directie in de school van Zilverenhoek wijzigt en Dirk Schietecatte wordt alzo de nieuwe directeur, verantwoordelijk voor onze kleuterschool. Samen met Beb Loopmans en haar schoolteam zal hij dan ook met veel overgave het vervolg van de geschiedenis van het onderwijs verder kunnen bepalen en richting geven. Wie weet loont het de moeite om over 10 jaar deze artikelenreeks verder te zetten!

Want één ding staat als een paal boven water: wat vandaag gebeurt, is morgen geschiedenis. Het onderwijs is steeds in beweging en zal dit ook in de toekomst blijven.

Mijn dank en oprechte waardering gaan naar allen die hebben bijgedragen aan het behoud, de realisatie en de bestendiging van kwalitatief onderwijs in Hoogboom.

HOBONIA – Het plaatselijk onderwijs

'*

Deel 4

HOBONIA – Het plaatselijk onderwijs

'"

Deel 4