In memoriam
"George E. SPITTAEL" Raymond Roelands ……………..
Old soldiers never die, never die, they just fade away. DE HEER
Joris “George” E. SPITTAEL Weduwnaar van mevrouw Ria Outshoorn en levensgezel van weduwe mevrouw Hilde Lenaerts Geboren te Eeklo op 13 augustus 1924 en overleden te Lommel op 19 januari 2016 Oorlogsvrijwilliger 1940 - 1945 Officier in de Orde van Leopold II Ridder in de Leopoldsorde. Vereremerkt met diverse binnenlandse en buitenlandse eretekens,
Werd onderscheiden in Ottawa Canada met de Meritorious Service Medal en benoemd in Trenton, Ontario, tot Honorary Lieutenant Colonel in the Air Transport Group van de 8 Wing / Canadian Forces Base Trenton. De plechtige uitvaartliturgie, waartoe u vriendelijk wordt uitgenodigd, zal plaatsvinden in de dekanale kerk Sint-Vincentius, Markt te Eeklo, op WOENSDAG 27 januari om 11 uur. Daarna volgt de bijzetting in de familiegrafkelder op de stedelijke begraafplaats. Samenkomst in de kerk. De offergang wordt aanvaard als deelname in de rouw. U kan een laatste groet brengen aan George in Funerarium Horizon, Tieltsesteenweg 27 te Eeklo, op zaterdag, maandag en dinsdag van 15 tot 18 uur, op zondag van 11 tot 12 uur. Met zijn oprechte dank voor haar toegewijde zorg en steun, aan mevrouw Hilde Lenaerts, evenals aan Dr. R. Vermeeren, Dr. C. Coucke, Dr. M. Piccard, het verplegende personeel van zowel Solidariteit voor het Gezin te Eeklo, als WZC De Bekelaar te Lommel en de heer Walter Cami. Rouwadres voor de heer Joris “George” E. SPITTAEL : p/a Rouwcentrum Tieberghien, Tieltsesteenweg 27, 9900 Eeklo
HOBONIA - Personalia
1
George E. Spittael 1924 - 2016
Ter inleiding Oorlogsgravenspecialist George E. Spittael is op 91-jarige leeftijd overleden in een rusthuis in Lommel, waar hij de jongste jaren verbleef. Hij verwierf wereldfaam door radeloze ouders de weg naar het graf van hun gesneuvelde zoon (soldaat) te wijzen. George E. Spittael was een merkwaardige kerel. Tijdens de Tweede Wereldoorlog had een begrafenis van een Duitse soldaat ergens te velde in Lembeke een zodanige indruk op hem gemaakt, dat hij zich levenslang heeft toegelegd op het herenigen van radeloze, ontroostbare ouders of weduwen, op zoek naar het graf van hun gesneuvelde zoon of man. HOBONIA - Personalia
2
George E. Spittael 1924 - 2016
SOLDATENGRAVEN 1939-1945 HET LEVENSWERK VAN GEORGE E. SPITTAEL Beklemmend en pijnlijk is de aanblik van een soldatenkerkhof; de eindeloze witte of grauwe zerkjes, de vele naamloze doden, de onnoemlijke smart om zoveel jonge levens die sneuvelden opdat wij in vrede zouden kunnen leven. "A Soldier of the Great War - Known unto God" staat op het witte grafzerkje terwijl in het grijze zerkje " Ein Soldat " werd gebeiteld. Twee onbekenden die hun vaderland dienden zijn nu, in de dood gelijk. Want hier wordt er geen verschil meer gemaakt in nationaliteit, in "goeden" of “slechten". Gewoon maar twee soldaten die wereldoorlog II niet kunnen navertellen. Jongens misschien nog, van een jaar of achttien, voor wie het leven eigenlijk nog moest beginnen, plotseling weggerukt en met hen vele anderen. De tol die de mens moest betalen voor 1939 - 1945 was zeer hoog. Alleen in Europa vielen 52 miljoen mensenlevens te betreuren, burgers en militairen. En alleen in Europa staan ontelbare soldatenkerkhoven deze oorlog aan te klagen. Hele rijen dezelfde kruisjes die als opgeheven vingers de onzin van de oorlog aanwijzen. In al deze graven rust niet een vriend of een vijand, maar gewoon een mens die té vroeg stierf. Soldatengraven wijzen naar de vrede! Dit is in de eerste plaats de boodschap die George E. Spittael wil brengen: behoud de vrede! En in deze waarschuwing is hij volledig geslaagd. Want iedereen die kennismaakt met zijn unieke verzameling moet zich wel bezinnen. HOE HET BEGON Zoals vele menselijke realisaties van wereldformaat begon het voor George Spittael ook eenvoudig, meer als een toeval. Toen de Duitsers zich klaarmaakten voor de aanval op Eeklo, in mei 1940, werd de stad ontruimd. Ook de familie Spittael, met de toen vijftienjarige George, sloot zich aan bij de colonne vluchters voor het naderende oorlogsgeweld. Doordat ze steeds moesten opzij springen voor gemotoriseerde soldaten besloten ze de hoofdweg te verlaten. Op een smal weggetje in Bassevelde werden ze tegengehouden door een Duitse schildwacht. Enkele meters van hen vandaan stonden een handvol Duitsers gevallen strijdmakkers te begraven. Onder het zingen van "Ich hatt' einen Kameraden” werden in een grote kuil de lichamen van zeven Duitsers ... en 5 Belgen neergelaten. George stond dit onwezenlijke tafereel met open mond te bekijken en kon het niet verwerken. Hier werden Duitse en Belgische soldaten samen in één graf gelegd, als broeders. Eerst hadden ze mekaar bevochten, waren zij, principieel elkaars vijanden geweest en in de dood bleek er geen verschil meer te bestaan. Er werd geen onderscheid meer gemaakt tussen vriend of vijand, de Duitse en Belgische gesneuvelden werden met dezelfde eerbetuigingen naast mekaar in het graf gelegd. Deze gebeurtenis, waarvan George Spittael getuige was, zou hem altijd bijblijven.
HOBONIA - Personalia
3
George E. Spittael 1924 - 2016
George werd in 1943 ambulancier bij het Belgische Rode Kruis en zag nog veel meer gesneuvelde soldaten. Jongens die amper een paar jaar ouder waren dan hijzelf, Duitsers en Belgen, Engelsen en Canadezen hielp hij mee begraven. Allen samen in één groot graf. Bij de bevrijding liet George zich als oorlogsvrijwilliger inlijven bij de "First Belgian Pioneer Group" van het Tweede Britse Leger. Via Nederland kwam hij in Hamburg terecht als eerste sergeant-majoor. Onmiddellijk na de demobilisatie schreef George Spittael naar de pastoor van Hendrikkapelle (Henri-Chapelle) waar hij in oktober 1945 gekazerneerd was. Hij vroeg een foto van het Amerikaanse oorlogskerkhof, waar 17.320 Amerikanen een laatste rustplaats vonden. Hij schreef naar de burgemeester van Bastogne om inlichtingen over generaal Patton, de Amerikaanse verliezen in het zgn. von Rundstedtoffensief, de soldatengraven ter plaatse. Hij schreef naar de abt van het klooster van Monte Casino waar een heroïsche strijd had plaatsgehad. De antwoorden die hij kreeg, en nog meer informatie die hem werd bezorgd, moedigden hem aan om verder te doen. En hij schreef weer brieven, in de jaren die volgden zullen het er meer dan 30.000 worden, naar overal ter wereld. VREDESAPOSTEL Misschien was het in den beginne een ietwat vreemde "hobby", maar dat woord gleed al vlug weg in wat tot een taak uitgroeide met een inhoud die de diepste betrachting van het mens-zijn benadert: met elkaar in vrede leven. Het archief van de "verzamelaar uit Eeklo" bleef maar groeien. Met verschillende mensen en hoge instanties ontwikkelde zich een blijvende briefwisseling en werden vele interessante gegevens en informaties uitgewisseld. Toen George het zich kon veroorloven begon hij Europa af te reizen. Hij bezocht alle militaire kerkhoven van Portugal tot Finland, van Rusland tot de Normandische kust en hij was te gast bij de belangrijkste bevelhebbers uit 1939-1945 van beide kampen. Overal werd zijn verzameling geprezen en aangevuld. Op korte tijd was hij in het bezit van meer dan 10.000 unieke foto's, meer dan 3.000 dia's en hield hijzelf een gulden boek bij. Dit gulden boek bevat o.m. vele uitingen van waardering voor zijn levenswerk, vastgelegd in brieven van president Eisenhower van Amerika, premier Tito van Joegoslavië, de koningen Boudewijn en Leopold III van België, koning Bhumibol van Thailand enz., maar ook van een massa generaals, maarschalken en opperbevelhebbers zoals Douglas Mc Arthur, George Marshall, Omer Bradley, Lord Mountbatton of Burma, Lord Alexander of Tunis, "Nuts" Mc Auliffe, Alphonse Juin, Otto Wuge, Kurt Student, Clark, Auchinlek, Weygand, Piron en noem maar op. Ook was hij in het bezit van een album waarin een enorme reeks foto's en documenten zitten, die ondertekend werden door alle "oorlogshelden". En wat daarin voor George Spittael van belang was, is de betekenis, die deze handtekeningen voor de geschiedenis hebben. Want met een zelfde handtekening heeft b.v. generaal Douglas Mc Arthur een einde gemaakt aan de JapansAmerikaanse oorlog. Zo bezat hij ook de brief, die generaal Patton de laatste kerstdag, dat hij op Amerikaanse bodem vertoefde, naar zijn echtgenote zond. Generaal Patton kwam om het leven in 1945 door een auto-ongeval. De brief werd door zijn weduwe aan George Spittael gezonden en zo kreeg hij een benijdenswaardige collectie bij elkaar.
HOBONIA - Personalia
4
George E. Spittael 1924 - 2016
Een Amerikaanse vader bezorgde hem de "Stars and Stripes" - de Amerikaanse vlag - die als lijkkleed werd gebruikt bij de begrafenis van zijn gesneuvelde zoon. Er werden een massa relieken, medailles en onderscheidingen, van de beroemdste generaals tot de gewoonste soldaat, naar hem gestuurd. In 1972 kwam een man aan zijn huis aanbellen die speciaal uit Canada was gekomen. Hij bracht het zilverkruis van zijn gesneuvelde vader als dank voor alles wat George voor de Canadese gesneuvelden had gedaan. George kreeg van Duitse en Nieuw-Zeelandse moeders relieken van hun gesneuvelde zoons, van Oostenrijkers, Fransen, Engelsen en Vlamingen... . Er was ook nog de praktische kant van Spittaels bijna onuitputtelijk archiefmateriaal. Samen met de in de loop der jaren opgebouwde relaties in binnen- en buitenland, heeft zijn werk bij veel echtgenoten en moeders, broers en zussen, de troost van de zekerheid gegeven. Want George bezocht niet alleen soldatenkerkhoven, daar waar er enige mogelijkheid bestond, ging hij trachten achter de identiteit te komen van de soldaten die als "onbekend" werden begraven. Door de vele inlichtingen die een Oost-Duitse moeder hem kon verstrekken over haar zoon kon George, met de hulp van de Duitse Oorlogsgravenstichting, diens graf terugvinden. De jonge soldaat was, samen met zes andere jongens, met een vliegtuig neergestort en daarom werden ze alle zes in één graf gelegd. Op de begraafplaats van Lommel, waar 40.000 Duitsers begraven liggen, kon George dit graf terugvinden en door de aanwijzingen van de moeder konden ook de andere gesneuvelden van dit vliegtuigongeluk geïdentificeerd worden. Zo zijn er nog tientallen gelijkaardige verhalen. Van b.v. het boertje dat hem thuis komt opzoeken om een bekentenis te doen. Tijdens de oorlog had hij in zijn akker een Duitse soldaat begraven. Omdat hij bang was hiermee last te zullen krijgen had hij het nooit aan iemand verteld. Nu vertelt hij het aan George Spittael, die onmiddellijk op de aangewezen plaats gaat graven en door het vinden van een naamplaatje bij het menselijk skelet weer een oorlogsvermiste minder maakt. In Sint-Laureins was een Engels vliegtuig neergestort dat zich diep in de grond had geboord. De Duitsers borgen drie slachtoffers, maar bij het ophijsen van het vliegtuig zagen ze het lichaam van een vierde man aan het vliegtuig vastzitten. Alles werd neergelaten, ook het lichaam van de piloot, en met aarde toegedekt. Na de oorlog was het voorval vergeten, maar George had de foto en het naamplaatje van de vermiste vliegenier. Op de plaats waar het vliegtuig en de piloot rusten werd door de familie van de Brit een kruis opgericht. BUITENLANDSE ERKENNING Op aandringen van de kunsthistoricus dr. Fritz Debus, één der belangrijkste medewerkers van de "Volksbund Deutsche Kriegsgräberfürsorge", die vond dat zulk een "verzameling" moest tentoongesteld worden, bouwde George zijn eerste merkwaardige expositie "Soldatengraven 1939 - 1945 over de gehele wereld". Deze tentoonstelling in de Gentse universiteit op 11 november 1956 zou niet de enige blijven. Wanneer de Duitse Oorlogsgravendienst enkele maanden later haar veertigste verjaardag vierde werd George naar West-Berlijn gevraagd. Hij vertelde op een persconferentie, in de Kongreshalle aldaar, over zijn levenswerk. De Duitse kranten, radio en T.V. besteedden veel aandacht aan wat zij noemden "een merkwaardige Vlaming die op zijn eentje ‘s werelds meest volledige oorlogsgravendocumentatie had samengesteld". En dit was zomaar geen tentoonstelling zoals dertien in een dozijn, want de inhuldiging gebeurde door burgemeester Willy Brandt, de latere bondskanselier. HOBONIA - Personalia
5
George E. Spittael 1924 - 2016
De Royal British Legion vroeg de verzameling naar Londen, nadien kwamen Kassel (Duitsland), Arnhem (Nederland) en Linz (Oostenrijk) aan de beurt. Wenen nodigde George twee keer uit en de tweede keer ontving hij in de Oostenrijkse hoofdstad, van veldmaarschalk Klepsch-Kirchner, het Oostenrijkse "Ehrenkreuz 1ste Klasse". En men zou veronderstellen dat George Spittael, die overal in het buitenland gehuldigd werd met zijn levenswerk, in eigen land toch wel een nationale beroemdheid zou moeten zijn. Maar wat “zijn eigen zoon” betreft komt België toch weer eens achterna hinken. Men schrok eerst in Eeklo, George's eigen stad, van al die buitenlandse hulde en er werd direct werk van gemaakt om de verzameling aan de belangstellenden te tonen. Minister van staat Omer Van Audenhove haalde George naar Diest waar een passende viering op het stadhuis doorging en tijdens de Paasvakantie van 1976 werd George in Eeklo gehuldigd door vele tientallen prominenten. Onder de aanwezigen op zijn tentoonstelling: Minister van Nederlandse Cultuur Rika De Backer, Gouverneur De Kinder, Generaal Donaldson van "The American Battle Monuments Commission" en afgevaardigden van de "Commonwealth War Graves Commission", de "Volksbund Deutsche Kriegsgräberfürsorge", de "Nederlandse Oorlogsgravenstichting", "Le Souvenir Français", het Oostenrijkse "Schwarzes Kreuz", het "Commissariato Generale Onoranze Caduti in Guerra" en “Yad Vasem" uit Israël, naast vertegenwoordigers van de Franse, Canadese, Russische en andere ambassades. Inmiddels had George, uit de duizenden dia's waarover hij beschikte, een unieke diamontage van 400 beelden gemaakt. Een trieste reis langs soldatenkerkhoven in 80 landen. Van graf naar graf. Een aangrijpend document dat een echte kreet naar vrede inhoudt. Deze diamontage werd enkele malen gevraagd in scholen en voor enkele privé-organisaties vertoond, maar op de meeste plaatsen van ons land bleef George de nobele onbekende. Alhoewel hij in het buitenland al een naam met klank had werd hij in de grote steden van België nooit uitgenodigd. George vertelde het met een zekere emotie in zijn stem. En dat begrepen we! Hij beschikte over de volledigste verzameling soldatenkerkhoven ter wereld, werd in het buitenland ingeleid door beroemde historici en professoren, maar nog steeds niet gevraagd in Brussel, Antwerpen of andere grote Belgische steden. ENKELE HOOGTEPUNTEN Op 4 juni 1977 ontving George Spittael in het Zeeuwsvlaamse stadje Veere de VisserNeerlandiaprijs 1976 "voor het bevorderen van de gedachte van wereldvrede en verzoening". Visser-Neerlandiaprijzen werden uitgereikt in uitvoering van het testament van M. Herman Visser (Amersfoort 1872 - Voorst 1943) rechtsgeleerde en auteur van enkele psychologische werken. De helft van zijn fortuin liet meester Visser na aan het “Algemeen Nederlands Verbond”, met zetel te Den Haag. Ieder jaar worden een aantal kandidaturen onderzocht en de gelauwerden krijgen een prijs en een oorkonde overhandigd. Prof. Dr. Wilfried Dumon van de Leuvense universiteit droeg George Spittael voor als laureaat in de categorie voor persoonlijke verdienste. Na het gebruikelijke onderzoek naar de gegrondheid van die voordracht door Renaat Roels, voorzitter van de "Lodewijk De Raetstichting" en Dr. P.H. Jongbloet, werd de op 13 augustus 1924 geboren Eeklonaar George Spittael de VisserNeerlandiaprijs overhandigd. Een hoogtepunt in het levenswerk van George waarin hij op een HOBONIA - Personalia
6
George E. Spittael 1924 - 2016
ongewone manier de mens centraal stelt in het beschamendste hoofdstuk van zijn geschiedenis: de Oorlog. Een tweede hoogtepunt voor George Spittael is de uitgave van zijn boek over de strijd rond Eeklo. In de loop van al die jaren had George zoveel materiaal verzameld dat het in een boek moest worden vastgelegd. Hij verzamelde, met de pijnlijke nauwkeurigheid hem eigen, alle vindbare materiaal over de "meidagen 1940". Hij bestudeerde alle mogelijke gegevens in het centrum voor Historische Documentatie te Brussel en in het Bundesarchiv-Militärarchiv in Freiburg, sprak met overlevenden en ooggetuigen van de "Slag aan de Leie". Deze strijd was erg belangrijk omdat de Duitsers in hun Blitzkrieg een aantal dagen werden tegengehouden, net lang genoeg om de geallieerden de tijd te geven om in Duinkerken opnieuw in te schepen. Het boek dat de titel kreeg "Duel aan het Schipdonkkanaal" is een lijvig werk van 21 op 30 cm. Het bevat 250 nooit eerder gepubliceerde foto's en 8 stafkaarten in tweekleurendruk. En men leest er zowel de geschiedenis in van het 7de, 8ste en 9de regiment Jagers, het lste Grenadiers, het 1ste Karabiniers, het 2de, 22ste en 23ste Linieregiment, enz., als deze van de Duitse 208ste Infanteriedevisie, de Duitse stormaanvallen, Belgische en Duitse verliezen, enz. Het manuscript werd voor zijn publikatie in boekvorm reeds verslonden door studenten aan de "Koninklijke Militaire School" en niet alleen door hen! Commandant A. Servais, hoofd van het "Centrum voor Historische Documentatie", vond het een magistraal werk van kapitaal belang waarvan de rijke iconografie alles overtreft wat wij tot nu toe kennen. Ook roemde hij de uitstekende bronnen waarvan er hem velen tot dan toe onbekend waren. De befaamde historicus Prof. Dr. Jean-Leon Charles, professor aan de "Koninklijke Militaire School" te Brussel, toonde zich getroffen door de nauwkeurigheid waarmee zowel de Belgische als de Duitse troepenbewegingen en -acties telkens tegenover elkaar worden geplaatst. Dr. Stahl, de directeur van het "Bundesarchiv-Militärarchiv" uit Freiburg meent dat Spittael werkelijk iets unieks tot stand heeft gebracht. Er zijn vele gelijkaardige werken die één zijde uiterst nauwkeurig belichten, maar er is geen enkel voorbeeld waar alle betrokkenen met dezelfde zorgvuldigheid werden bewerkt. Oberst Dr. Othmar Pollmann uit München getuigde dat dit manuscript een verbazingwekkend unicum is in de militair-historische literatuur. "Een in memoriam voor de vele honderden jonge doden, van beide kanten, die hun leven moesten offeren in een hopeloze strijd" zegt George Spittael zelf, heel eenvoudig, over zijn boek. "Duel aan het Schipdonkkanaal" en de "Visser-Neerlandiaprijs" twee hoogtepunten uit Spittaels levenswerk; een pelgrimstocht van dertig jaar naar de vrede! ERE-KORPORAAL 6de LINIE De band met Hoogboom werd op 19 oktober 1979 bevestigd toen George Spittael benoemd werd tot “korporaal honoris causa” van het Zesde Linieregiment door afscheidnemend korpskommandant luitenant-kolonel Verbeylen.
HOBONIA - Personalia
7
George E. Spittael 1924 - 2016
Uittreksel uit Gazet Van Antwerpen van 22 oktober 1979: Verleden vrijdag nam luitenant-kolonel Verbeylen afscheid van het Zesde Linie. Achtentwintig maanden lang voerde hij het bevel over de infanteristen van het Zesde Linie en het opleidingscentrum 6 Li. De korpskommandant werd aangeduid voor een staffunktie op het provinciekommando van Brabant. Luitenant-kolonel SBH Van Hauthem nam vrijdag het bevel over. Dat gebeurde tijdens een militaire plechtigheid in kazerne Bauwin te HoogboomEkeren (sinds 4 januari 1983 bij de gemeente Kapellen gevoegd) waarbij talrijke militaire en burgerlijke vooraanstaanden op de tribune hadden plaatsgenomen. Vooraleer lt. kolonel Verbeylen afscheid nam van zijn troepen, vereremerkte hij George Spittael tot erekorporaal van het Zesde Linie. George Spittael doorkruiste gans Europa, van Montecasino tot Normandië, van Portugal tot Moskou en legde de meest volledige documentatie van oorlogsgraven aan. "Beklemmend pijnlijk is de aanblik van een soldatenkerkhof, de eindeloze witte zerkjes, de onnoemelijke smart om zo vele jonge levens die sneuvelden omdat wij in vrede en vrijheid zouden kunnen leven. “Soldatengraven wijzen naar de vrede”. Dit is de boodschap die George Spittael wil brengen. De verzameling van George Spittael groeide door interesse, opgedaan als oorlogsvrijwilliger. Hij bezit zo'n drieduizend dia's en tienduizend foto's. Hiervoor kreeg George Spittael uiting van waardering van o.a. president Eisenhower, premier Tito en koning Boudewijn. In 1977 Ontving hij de VisserNeerlandiaprijs voor de bevordering van de gedachte van wereldvrede. Zijn laatste werk "Duel aan het Schipdokkanaal" bevat 250 nooit eerder gepubliceerde foto's en stafkaarten. Na zijn “Duel” reconstrueerde hij geduldig nog 10 jaar lang allerhande gegevens uit het oorlogsverleden van “Flanders Fields” en geeft een beeld van de West- Oost- en Zeeuws Vlaamse bevrijding in de herfst van 1944. Op 3 juni 1989 verscheen “Libera me”. De Canadese bevrijders voeren de lezer mee naar de frontlinies en in zovele menselijke situaties die raken aan het gevoel dat in eenieder sluimert en dat door de auteur nog maar eens ondubbelzinnig gestalte krijgt: “Libera me”, leef met elkaar in vrede. Op 10 mei 1993 werd George Spittael vereerd met een van de hoogste militaire onderscheidingen van Canada, namelijk de “Meritorious Service Medal”, M.S.M. Door zijn werk heeft George ontelbare nabestaanden geholpen een gesneuvelde terug te vinden en hun dankbaarheid schonk hem de meeste voldoening.
"SOLDATENGRAVEN" in EKEREN George Spittael kwam zijn klankbeeld "Soldatengraven 1939 1945 over de gehele wereld" ook in Ekeren voorstellen. Deze primeur voor de provincie Antwerpen, een initiatief van de Culturele Heemkring "Hobonia" uit Ekeren (Hoogboom), had plaats op zondag 12 maart 1978 in de SintJozefskerk te Hoogboom en de toegang was kosteloos voor iedereen.
HOBONIA - Personalia
8
George E. Spittael 1924 - 2016
Het 10 jaar oude klankbeeld werd toen volledig vernieuwd en opgenomen door specialisten van het Provinciaal Technisch Instituut van Eeklo. Deze vakmensen, met hun uiterst modern voorstellingsmateriaal, brachten de 400 dia's, die George selecteerde, als een hulde aan de gesneuvelden van vriend en vijand. En Ekeren lag George nauw aan het hart. Want dezelfde aanvalstroepen die bij Eeklo vochten waren enkele dagen vroeger in Ekeren. In zijn boek staan zelfs foto's van gevangen Belgen die door Duitsers worden weggeleid in Ekeren - mei 1940. En in de kazerne van Hoogboom zou George zijn eerste militaire uniform aantrekken. Hij bleef er drie dagen en "jammer dat ik toen geen soldij had getrokken”, lachte hij schalks, "nu moest ik met mijn makkers in de kazerne blijven, door geldgebrek en konden we de bloemetjes niet buiten zetten in uw gemeente". Vele jaren liggen tussen het dodenlied op de akker van Bassevelde en de verschijning van het boek "Duel aan het Schipdonkkanaal". En in al deze jaren zien we een idealist, George Spittael, werken aan een documentatie die enig is op wereldvlak. Zien we hem dieper pijlen naar de mens, naar de omstandigheden, naar de historische feiten achter de vele zwijgende kruisjes. En om het met de woorden van George zelf te zeggen: "De honderdduizenden kruisen en zerken van de gesneuvelde soldaten, soms in alle eenzaamheid aan de zoom van het woud, soms bijeengebracht op onoverzienbare dodenakkers moeten in ons hart gemerkt staan als een stille vredesoproep die niet meer weg te wissen valt!" Op zondag 12 maart 1978 stelde George Spittael zijn klankbeeld “Soldatengraven 1939-1945 over de gehele wereld” een eerste maal voor in de kerk van Hoogboom. 30 jaar later, op vrijdag 7 november 2008 presenteerde HOBONIA opnieuw dit unieke klankbeeld in Hoogboom. Het werd bewerkt door Raymond Roelands en digitaal gebracht. De boodschap was nog steeds dezelfde, de belangstelling enorm … Teksten: Paul Arren - Raymond Roelands Nog een klein eerbetoon aan vriend George: de inleiding van zijn klankbeeld "SOLDATENGRAVEN 1939-1945 OVER DE GEHELE WERELD" Geachte Aanwezigen Het is voor mij een groot voorrecht bij U het onderwerp "SOLDATENGRAVEN 1939-1945 OVER DE GEHELE WERELD" te mogen behandelen. Dit onderwerp, dat voor mij en straks voor U, zo hoop ik, breed en diep van inhoud is, wil noch kan ik zo maar voor de vuist inleiden. Laat mij er dus de voorkeur aan geven een soort preludium op te zetten aan de hand van enkele of meerdere diapositieven.
HOBONIA - Personalia
9
George E. Spittael 1924 - 2016
Hoe en waarom nu dit klankbeeld over roemrijke doden uit de trieste oorlogstijd, die nu al zo lang voorbij is. Het antwoord is heel eenvoudig, dit klankbeeld zal handelen over de vele rustplaatsen verspreid in de meest afgelegen delen van Europa... en van Noord-Afrika. Plekken grond helaas zo weinig gekend door de meeste onder U. Daarom deze montage om U enkele van de vele duizenden erevelden te mogen in beeld brengen ‌ ‌ opdat zij U allen mogen inspireren eenmaal een soldatengraf op te zoeken en er even te verwijlen. De interesse voor SOLDATENGRAVEN begon voor mij in de Meidagen van 1940, in een boerenweide van Oost-Eeklo. Ik was met mijn ouders op de vlucht, er was bij ons fel gevochten. Op weg naar Bassevelde zag ik toen hoe Duitse soldaten hun gesneuvelde makkers begroeven. Het was een aspect van de oorlog dat men nooit vermag te vergeten... ik zag het toen zelf voor het eerst, het ter aarde bestellen van een gesneuveld soldaat is zo heel anders dan de begrafenis van een dierbare afgestorvene. Wat is er schrijnender dan een verlaten veldgraf zoals er miljoenen snel gedolven zijn. Een veldgraf, waarbij slechts enkele kameraden strijdmakkers met de doden begaan waren en daarna aan het eigen levensbehoud moesten denken!!! Deze belevenis raakte me diep en het horen van de Duitse soldaten, die zongen: "Ich hatt' einen Kameraden, ein bessern findst Du nit!!!" ontroerde me geweldig.
HOBONIA - Personalia
10
George E. Spittael 1924 - 2016
Weken later liep ik langs het SCHIPDONKKANAAL, waar dezelfde meidagen van 1940 menig handgemeen tussen Belgen en Duitsers was geleverd geworden. Ik vond er talloze verspreide veldgraven van vriend en vijand. Ik vond er ruwe houten kruisjes, met vreemde namen op vers gedolven grond met boven hen de koelste herfstzon die men zich kan denken. Liefdevolle handen tooiden hier en daar de soldatengraven... vele andere echter bleven verwaarloosd, vergeten achter. Dit was de zomerse inzet van een reeks bange oorlogsjaren over het Meetjesland, over België, Europa, over een halve wereld. Vredige landschappen wisselden vaak voor betonnen bunkers die er in hun grauwzaamheid zo oorlogszuchtig aandeden. Wie van ons dacht toen al aan soldatengraven in Ierland… of aan Russische soldatengraven in de Oekraine… of aan valschermspringers op KRETA… of aan de gedecimeerde bergtroepen in de Dolomieten … Bij ons zagen wij enkel verse veldgraven met een roestige helm getooid. Vier bange oorlogsjaren volgden, waarbij tienduizenden jonge soldaten vielen, waar ook ter wereld, vanaf de Philippijnen, tot de besneeuwde vlakten van Italië,. Jonge levens bloedden zich uit langs de wegrand van Italië, of vielen in de Ardennen om nooit meer op te staan. Voor hen bouwde ik mijn nagedachteniswerk op, voor die talloze honderden en duizenden doden, velen slechts door God gekend en door wie beweend. Ik liet mij hierin door geen enkele keuze leiden. In de dood immers worden alle gevallenen ons even dierbaar. Zelf oud-strijder in de rangen der geallieerden, voelde ik mij verdraagzaam worden tegenover de gevallenen, die voor hun vaderland, in welke voorwaarde, in welke opdracht, in welke omstandigheden ook, het beste van zichzelf hadden geschonken, namelijk hun leven.
HOBONIA - Personalia
11
George E. Spittael 1924 - 2016
"Soldatengraven 1939-1945 over de gehele Wereld" Een montage met 400 kleurendia’s ontworpen door: George Edmond Spittael Technisch gerealiseerd door het Provinciaal Technisch Instituut Eeklo met medewerking van: Dictie: mevrouw Frans De Vliegher, mevrouw Verstraete Bea, mevrouw Moens, mevrouw Van Hecke Rita, de heer Luc Vandenbroucke. Muzikale omlijsting: de heer Willy Van de Genachte, de heer Marc Verbiest Opnametechniek: de heer Hugo Claeys.
HOBONIA - Personalia
12
George E. Spittael 1924 - 2016