‘Myn bern wol net ite, wat moat ik no?’

Har earste tip – en fuort de belangrykste: ‘Meitsje der gjin ding fan. Lit it los. In sûn bern hongert himsels echt net út.’ Hilly wennet mei har húshâlding yn Berltsum. Sy hat twa bern, in famke fan acht jier en in jonkje fan trije jier. ‘Us jongste iet altyd alles, mar hy is no mei it jûnsiten ek wat sinnich. Ik meitsje my dêr net drok om. Ik wit dat hy oerdeis syn boustoffen wol krijt.’ In soad jonge bern binne jûns eins te wurch om te iten. ‘Se ha de put derút. Ast dan as âlder begjinst oan te trunen: de panne moat leech én even opsjitte, slagget it hielendal net’, wit Hilly. ‘Sjoch ek ris goed: hoe giet it der jûns om ta, by jim oan tafel? Ha jim eins wat te min tiid om iten te sieden en moat it iten sels “hurd, hurd”, omdat der jûns noch fan alles barre moat? Bern binne dêr hiel gefoelich foar.’

Oerbrein

Boppedat: bern tinke noch mei harren oerbrein. ‘Iten mei felle kleurkes, sa as sommige grienten, binne neffens dat oerbrein gefaarlik. Dyn bern krijt fanút syn ynstinkt in seintsje: net opite, kinst siik fan wurde. It is oan ús om bern sjen te litten dat dy griente wol feilich is, en lekker en sûn. Asto sels faak genôch it goeie foarbyld joust, leart dyn bern dat wol. Mar der druk opsette helpt net.’ Watst ek net dwaan moatst: dan mar in stik bôle deryn, of in toetje… ‘Dan tinkt dyn bern: lit dat iten mar sitte, ik krij wol wat oars!’

Op in oar momint

Wat moatst wól dwaan? ‘Do joust it goeie foarbyld, dat stiet foarop. Lit dyn bern sjen datsto troch de dei hinne ek allegear lekkere, sûne dingen ytst. En: griente heart net perfoarst by it jûnsiten. Bied dy op ferskate mominten oan. By de fruithap bygelyks, of by it middeisiten. Dan ha bern noch genôch enerzjy om nij iten te ûndersykjen en echt te priuwen.’

Sels kieze, sels opskeppe

Wat ek helpt: dyn bern in kar jaan. ‘Wêr’tsto de iene dei nocht oan hast, stiet dy de oare dei tsjin. Dat is by bern ek sa. As dyn bern kieze mei, joust him in stikje eigenwearde.’ En noch wat: it hoecht net op. ‘De panne hoecht net leech. Lit dyn bern sels mar opskeppe, ek al is it mar ien leppel. As dy opgiet, kin er noch in kear pakke. Bart dat net? Moai litte, dan hat er echt gjin nocht mear. In sûn bern hongert himsels net út. Dêr meie wy as âlders wol wat mear fertrouwen yn hawwe.’

Sjoch goed nei dyn bern, seit Hilly derby. ‘As in pjut net mear hoecht, draait er syn holle fuort of skoot er de panne mei iten fan him ôf. Dat binne dúdlike sinjalen. Asto dochs trochdrukst mei de leppel, seist eins tsjin dyn bern: ik leau dy net.’

Belutsen by it iten

In posityf gefoel by iten kinst kreëarje troch dyn bern te belûken by it tarieden derfan. ‘Do kinst dyn bern bygelyks meinimme yn dyn planning foar de wike: wannear ite we wat? En do kinst fansels wol wat help brûke by it itensieden! Doch dat op in frije dei, of yn ’t wykein, nim dêr even de tiid foar.’ Der binne dus allegear opsjes om bern te belûken by it iten, sadat it ‘eigen’ wurdt. ‘Moatst der even yn ynvestearje.’

En: úteinlik komt it wol goed mei dat iten. ‘Tusken twa en seis jier binne bern faak lestiger mei iten. Hâld de moed deryn, bied op oare mominten grienten en oare nije dingen oan en lit it wat los. Bliuwt it echt lestich en hast it gefoel dat it net goed komt? Dan help ik graach!’

Fuort mei de sobber!

Ik stean op ’t skoalplein te praten mei ien fan de memmen. Har dochterke Aafke fan hast fjouwer jier hat in sobber yn ’e mûle. ‘Do bist dochs logopedist?’ freget mem. ‘Kinst ek wat tips jaan? Oare minsken fersteane ús Aafke hast net en se slist ek.’ Ik lit my yn ’e hoksen sakje en bewûnderje Aafke har koeser. ‘Wat in muoie koeser hasto. Hat dy ek in namme?’ freegje ik. ‘Asssse’, slist Aafke. De flibe rint har oer it kin. ‘Y iss eaf’, fertelt se. Ik knik. ‘Ik kin dy net hielendal ferstean Aafke. Kinsto de sobber ek efkes út de mûle helje en it nochris fertelle? Ik wol sa graach witte wat der mei hazze is’, sis ik. Aafke dûkt wei efter mem. Ik kom oerein. ‘It liket my ferstannich om de sobber ôf te bouwen’, sis ik. Mem sjocht my skrokken oan. ‘Ik wit dat it net goed is’, seit se. ‘Mar Aafke kin der wier net sûnder.’ Ik knik. ‘Har mûlspieren wurde slop. Dêrom flybket se en kin se minder dúdlik prate. Dêrtroch kinne oaren har minder goed ferstean. As se ynkoarten nei skoalle giet, hat dat ynfloed op bygelyks it boartsjen mei oare bern. Dêrneist kinne tosken skeef groeie en feroaret de foarm fan de mûle (ferwulft). Ek kin se ferkeard begjinne te slokken.’ Mem sjocht my wer skrokken oan. ‘Dat wist ik net. Hie ik har dan better leare kinnen om op har tomme te sobjen?’ Ik skodzje myn holle. ‘Nee, tomkjen en op de fingers sobjen soarget foar deselde problemen, allinne kinst de sobber makliker weinimme’, lis ik út.