προσφερθούν μέσω των μαθημάτων τα οποία ήδη «δρομολογήθηκαν».
Για όσους επιθυμούν μιαν αναλυτικότερην απάντηση στο ερώτημα προς "τι" η ένθεση της διδασκαλίας της «Πολιτείας» του Πλάτωνος στα εγκύκλια μαθήματα μιας Σχολής πολεμικών τεχνών όπως αυτής των «Ελλήνων Κενταύρων», η πλήρης απόκριση βρίσκεται εδώ: http://horsebackarcherygr.blogspot.com/2022/06/blog post_22.html. Εν συντομία, θα υπογραμμίζαμε ότι επιδιώκουμε την Παιδεία του Ήθους των μαθητών μας. Είμαστε δε, ιδιαιτέρως υπερήφανοι διότι δεν πρωτοπορούμε, απλώς, παγκοσμίως, αλλά είμαστε και οι μόνοι που εισάγουμε αυτά τα μαθήματα τα οποία θα αποδώσουν ακεραιωμένους θεράποντες μιας τόσον εμβληματικής πολεμικής τέχνης, όπως η Έφιππη Τοξοβολία. Τουτέστιν, η επαφή με μία πολεμική τέχνη είναι φυσικό να μετατρέπει τον ενασχολούμενο σε έναν νάρκισσο που αυτοθαυμάζεται για τις δεξιότητές του, αλλά ακόμη και σε έναν επιθετικό χαρακτήρα έτοιμο να παραβιάσει τα όρια του «ευ αγωνίζεσθαι» ακόμη και της ηθικής. Ως μόνο «αντίδοτο» αυτών των εκτροπών είναι η Παιδεία του Ήθους και αυτό το «αντίδοτο» επιθυμεί να προσφέρει στους μαθητές της Σχολής Εφίππων Πολεμικών Τεχνών των «Ελλήνων Κενταύρων» ο κύκλος των θεωρητικών μαθημάτων που ξεκινά. Διότι, τα Τόξα είναι όπλα και ο οπλισμένος εάν δεν διαθέτει Παιδεία του Ήθους είναι το ίδιο επικίνδυνος με έναν ισχυρόν ηλίθιο, κάτι που δεν θα θέλαμε να δούμε ποτέ στην Ομάδα μας! Aυτό το ακρογωνιαίο, για την ευημερία των κοινωνιών και την Ανθρωπότητος, έργο του Πλάτωνος, η "Πολιτεία" καταγράφει τις αληθινές Αξίες επί των οποίων πρέπει να δομείται μια ευημερούσα πολιτεία ως λίκνο του Ανθρώπου και της κοινωνικής του "καθημερινότητος". Περιγράφει επακριβώς τα "τι" και τα "πως" τα οποία ακυρώθηκαν,
Συνακολούθως και οι «Έλληνες Κένταυροι» έχουν το ιδρυτικό
"πνεύμα" τους εδραζόμενο επί της «Πολιτείας» του Πλάτωνος, όπως ορίζεται και στο άρθρο 5 του Καταστατικού τους. Έτσι, συν τοις άλλοις και προς την καλύτερη κατανόηση του πλατωνικού χαρακτήρος της Σχολής μας από τους μαθητές της, κρίναμε σκόπιμη την παρούσα εκδήλωση αλλά και την, περαιτέρω ανάλυση του περιεχομένου της «Πολιτείας» η οποία έπεται εν ευθέτω χρόνω. Κατ΄ αυτή την πρώτη, μυητικήν, εισαγωγή μας στην πλατωνική "Πολιτεία" ευγενής αρωγός μας υπήρξε ο διακεκριμένος Ιστορικός, Καθηγητής κ. Δημήτριος Μιχαλόπουλος ο οποίος με τον χειμαρρώδη και πλήρη νοημάτων
ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ
Γεννήθηκε στην Αθήνα και φοίτησε στην Ιταλική Σχολή Αθηνών (1964 1970) και εν συνεχεία πραγματοποίησε σπουδές στη Φιλοσοφική Σχολή του ΕΚΠΑ (1970 1974), στην École Pratique des Hautes Études (1974 1975) και, στην École des Hautes Études en Sciences Sociales, όπου το 1978 αναγορεύθηκε αριστοβάθμιος Διδάκτωρ στην Κοινωνική και Οικονομική Ιστορία. Η διατριβή του εκδόθηκε το 1981 από τη Φιλοσοφική
του ΕΚΠΑ. (https://www.worldcat.org/title/vie politique en grece pendant les annees1862 1869/oclc/9759421). Την περίοδο 1982 1994 δίδαξε Διπλωματική Ιστορία στη Νομική Σχολή του
Αριστοτέλειου Πανεπιστήμιου Θεσσαλονίκης αρχικώς ως λέκτωρ και στη συνέχεια ως επίκουρος καθηγητής. Κατά τη διάρκεια της θητείας του στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (1984) υπήρξε υπότροφος του Ιδρύματος Fulbright. Το 1991 υπήρξε επισκέπτης καθηγητής στη Διπλωματική Ακαδημία του Υπουργείου Εξωτερικών και δίδαξε Στρατιωτική Ιστορία στη Ναυτική Σχολή Πολέμου (1990 1997) και Ναυτική Ιστορία στη Σχολή Ναυτικών Δοκίμων (1994 1997). Κατά τα έτη 1990 2000 ήταν Διευθυντής του Μουσείου Βούρου Ευταξία (της Πόλεως των Αθηνών). Το 1998 του ανατέθηκε, από τη Φιλεκπαιδευτική Εταιρεία, η συγγραφή της βιογραφίας του Απόστολου Αρσάκη, η οποία, το 2008, εκδόθηκε στα γαλλικά από τη Ρουμανική Ακαδημία. Τον Μάιο του 2017 υπήρξε επισκέπτης καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Βουκουρεστίου. Σήμερα συνεργάζεται με το Ινστιτούτο Ιστορίας Εμπορικής Ναυτιλίας, στον Πειραιά, και διδάσκει
και την Ιστορία του
Λαϊκό
της
Δημήτρη Μιχαλόπουλου
ΣΤΗΝ ΠΟΛΙΤΕΙΑΝ ΤΟΥ ΠΛΑΤΩΝΟΣ
Το διαχρονικὸ πρόβλημα τῆς ἀνθρωπότητας τὸ διατύπωσε ἕνας συχνὰ παρεξηγημένος Ἰρλανδὸς διανοούμενος τοῦ προπερασμένου μας αἰώνα, ὁ Ὄσκαρ Οὐάιλντ. Ὡς κορυφαῖος, πράγματι, συλλογισμός του μπορεῖ νὰ θεωρηθῆ ὁ ἑξῆς: Ὑπάρχουν τρεῖς τύποι τυράννου: Αὐτὸς ποὺ δυναστεύει τὸ σῶμα, αὐτὸς ποὺ δυναστεύει τὴν ψυχὴ καὶ αὐτὸς ποὺ καταδυναστεὐει καὶ τὸ σῶμα καὶ τὴν ψυχή. Ὁ πρῶτος λέγεται ἡγεμών· ὁ δεύτερος λέγεται θρησκευτικὸς ἡγήτωρ καὶ ὁ τρίτος [ὁ χειρότερος ἀπὸ ὅλους] εἶναι ὁ λαός. Αὐτὸ ἀκριβῶς τὸ πρόβλημα ἐπιχείρησε νὰ λύση ὁ Πλάτων μὲ τὴν περίφημη Πολιτείαν του. Καὶ ἀποδύθηκε σὲ αὐτὴν τὴν προσπάθεια, ἀφότου διαπίστωσε ὅτι οἱ κρατικὲς ὀντότητες ...κακῶς ξύμπασαι πολιτεύονται. Καὶ τοῦτο σημαίνει ὅτι “λειτουργοῦν ὅλες τους μὲ τὸν χειρότερο τρόπο” (ὅπως κανεὶς θὰ μποροῦσε νὰ πῆ σὲ ἐλεύθερη νεοελληνικὴ μετάφραση). Γιατί συμβαίνει αὐτό; Συμβαίνει, ἐπειδή, βάσει τοῦ διδάγματος ὅλων σχεδὸν τῶν σωκρατικῶν φιλοσόφων, μεταξὺ τῶν ἀνθρώπων ὑφίσταται μία θεμελιώδους σημασίας διάκριση: Ἄλλο ἄνθρωπος καὶ ἄλλο ὄντως ἄνθρωπος, δηλαδὴ “πραγματικὸς ἄνθρωπος”. Αὐτός, πράγματι, ποὺ εἶναι ἁπλῶς ἄνθρωπος ἔχει μόνο τὰ ἐξωτερικὰ γνωρίσματα τοῦ ἀνθρωπίνου γένους. Συγκεκριμένα, δύο πόδια, δύο χέρια, τὴ συνακόλουθη ἱκανότητα ὀρθοστασίας καθὼς καὶ τὴ δυνατότητα γλωσσικῶς νὰ ἐκφράζη τὴ σκέψη του. Τί σκέπτεται ὅμως; Κατὰ κανόνα ὅ,τι σκέπτονται καὶ
ζῶα,
κοιλιά
Τὸ πρόβλημά μας ὅμως ἔγκειται στὸ ὅτι οἱ μᾶζες τῶν ἀνθρωποειδῶν διέπουν διαχρονικῶς σχεδόν! τὶς κοινωνίες μας. Κατὰ συνέπεια, οὐδεμία ἐξουσία, ὁποιασδήποτε ὑφῆς καὶ ἐὰν εἶναι, δὲν μπορεῖ νὰ εὐσταθήση, ἐὰν δὲν “παραμυθιάση” τὴ μᾶζα, δηλαδὴ τὸν λαό. Χαρακτηριστικὸ ἐν προκειμένῳ παράδειγμα ἀποτελεῖ ἡ ἐπικράτηση τῶν Μπολσεβίκων στὴ Ρωσία. Γιατί πέτυχε αὐτὸ ποὺ καὶ σήμερα ἀνοήτως!
χαρακτηρίζεται ὡς “ἐπανάσταση”; Πέτυχε, διότι ὁ Στάλιν ἐξήγησε στὸν
Λένιν ὅτι ἔπρεπε νὰ ἐξαπατήση τοὺς ἀγρότες, ποὺ τότε ἦταν περίπου τὸ 80% τοῦ ρωσικοῦ πληθυσμοῦ. Ἔτσι, ὁ δεύτερος, εὐθὺς ἀμέσως μετὰ τὴν
ἐπιτυχία τοῦ πραξικοπήματος τοῦ Ὀκτωβρίου τοῦ 1917 στὴν Πετρούπολη, ἐξήγγειλε τὴν ἐθνικοποίηση τῆς μεγάλης ἔγγειας ἰδιοκτησίας· ἔσπευσαν λοιπὸν οἱ χωρικοὶ νὰ σφετεριστοῦν ὅλα τὰ μεγάλα καὶ εὔφορα κτήματα ποὺ βρίσκονταν κοντά τους. Κατὰ συνέπεια, ἔγιναν καὶ αὐτοὶ μεγάλοι γαιοκτήμονες, πλούτισαν, ἄρχισαν νὰ ἐκμεταλλεύωνται ὅλους ὅσους εἴχανε τὴν ἀνάγκη τους... μέχρις ὅτου ὁ Στάλιν, λίγο μετὰ τὸν θάνατο τοῦ Λένιν, τοὺς ἐξήγησε πὼς τὸ “καλαμπούρι τελείωνε” καὶ συνακολούθως εἴτε τοὺς μάντρωσε στὰ κολχὸζ ἤ ἀδίστακτα μαζικῶς θανάτωσε ἐκείνους ποὺ δυστροποῦσαν. Καὶ γιὰ νὰ ἔρθουμε καὶ στὰ δικά μας: Πῶς οἱ ἀγρότες τῆς Πελοποννήσου ἀκολούθησαν, λίγο μετὰ τὴν ἔναρξη τῆς Ἐπανάστασης τοῦ 1821, τὸν Θεόδωρο Κολοκοτρώνη; Τὸν πατέρα τοῦ ἥρωά μας τὸν εἴχανε σκοτώσει Μανιάτες· τὸν ἀδελφό του, Γιάννη Ζορμπά, τὸν εἶχαν κάψει ζωντανὸ καλόγεροι· καὶ ὁ ἴδιος ὁ μετέπειτα στρατηλάτης μας εἶχε ἀφοριστῆ ἀπὸ τὸ Πατριαρχεῖο Κωνσταντινουπόλεως καὶ ἐπανειλημμένως κινδυνεύσει νὰ θανατωθῆ ἀπὸ “εὐσεβεῖς καὶ εὐλαβεῖς Ὀρθοδόξους Χριστιανούς”!
Ἡ ἀπάντηση εἶναι ἁπλῆ: Ὁ Θεόδωρος Κολοκοτρώνης σὲ ὅλη τὴ διάρκεια τοῦ ἐπαναστατικοῦ ἀγώνα φοροῦσε στολὴ Ἄγγλου ἀξιωματικοῦ, δηλαδὴ περικεφαλαία, θεαματικὲς ἐπωμίδες, σκωτικὸ ἀμπέχωνο κ.τ.λ. Τὸν ἔβλεπαν λοιπὸν οἱ εὐσεβεῖς Ἑλληνοορθόδοξοι, καταλάβαιναν ὅτι εἶχε τὴν ὑποστήριξη τοῦ ἀγγλικοῦ Στέμματος (ὅπως καὶ πραγματικὰ τὴν εἶχε)
σκοτώσουν,
στὸν Ἀγώνα! Κορόιδα
Ἔχοντας τώρα αὐτὰ κατὰ νοῦν, μποροῦμε νὰ ἐπιστρέψουμε στὸν Πλάτωνα. Καὶ ἀρχίζοντας σύμφωνα μὲ τὴν προτροπὴ τοῦ ἀείμνηστου Ἐμμανουὴλ Ροΐδη ἀπὸ τὸ τέλος θὰ ἀναφερθοῦμε σὲ δύο προσωπικότητες οἱ ὁποῖες ἐξέφρασαν τὴ μετεξέλιξη τῆς πλατωνικῆς θεωρίας, δηλαδὴ τὸν Ἀδόλφο Χίτλερ καὶ τὸν Φρειδερῖκο Νίτσε. Ὁ πρῶτος, ὁ Χίτλερ, στὸ κλασσικό του ἔργο Ὁ Ἀγών μου, ποὺ καλὸ εἶναι νὰ διαβάζεται ἀπὸ ὅλους τοὺς νέους, ἀγόρια καὶ κορίτσια, ἤδη ἀπὸ τὴν ἡλικία τῶν 16 ἐτῶν, συνώψισε τὴ βασικὴ περὶ Πολιτείας ἰδέα τοῦ Πλάτωνος σὲ μία καὶ μόνη φράση: Οἱ ἄνθρωποι, στὴ συντριπτική τους πλειοψηφία, εἶναι δειλοὶ καὶ ἀνόητοι. Καὶ στὴ συνέχεια, προχώρησε σὲ διαπίστωση τὴν ὁποία ἐλάχιστοι εἶχαν καὶ ἔχουν τὴν ἱκανότητα νὰ κάνουν: Ὁ Πλατωνισμὸς εἶναι φιλοσοφικὴ θεωρία πολὺ κοντὰ στὸν Χριστιανισμό. Καὶ ὅμως οἱ νεοπλατωνικοὶ φιλόσοφοι εἶναι ἐκεῖνοι ποὺ κατ’ἐξοχὴν διώχθηκαν ἀπὸ τὴ χριστιανικὴ Ἐκκλησία. Γιατί; Ὁ Χίτλερ εὐφυῶς ἐξήγησε ὅτι ἀντίθετα πρὸς ὅ,τι παραμένει γενικῶς πιστευτὸ συχνὰ τὰ ὅμοια, ἀντὶ νὰ ἕλκωνται, ἀπωθοῦνται. Τὴ φιλοσοφικὴ ὅμως διερεύνηση τοῦ θέματος τὴν ἔκανε ὁ Φρειδερῖκος Νίτσε ποὺ διέκρινε τρία εἴδη φιλοσόφων συγκεκριμένα:
Α) Τὸν προφητικῶν διαστάσεων φιλόσοφο δηλαδὴ τὸν Πυθαγόρα. Β) Τὸν καλλιτεχνικῆς ὑφῆς φιλόσοφο κυρίως τὸν Πλάτωνα. Γ) Τὸν ἐπιστημονικῶν τάσεων φιλόσοφο κατὰ βάση τὸν Ἀριστοτέλη.
Καὶ πράγματι, ὡς πνευματικὸς πατέρας τοῦ Πλάτωνος ὀρθῶς θεωρεῖται ὁ Πυθαγόρας. Καὶ ὅσον ἀφορᾶ στὸν Ἀριστοτέλη, ἂς μοῦ ἐπιτραπῆ μία παρέκβαση. Συχνὰ αὐτός, μαθητὴς τοῦ Πλάτωνος ἐννοεῖται, ἐξυμνεῖται ὡς ὁ “Πατέρας τοῦ ἐπιστημονικοῦ ὑλισμοῦ”. Καὶ πράγματι, τὸ 1516, ὁ Πέτρος Πομπωνάτιος (Pietro Pomponazzi), καθηγητὴς στὸ πανεπιστήμιο τῆς Πάδουας πρῶτα καὶ τῆς Βολωνίας στὴ συνέχεια, δημοσίευσε τὴν
ἐν συντομίᾳ στὴν προσωπικότητα τοῦ Ἀριστοτέλους, ἐπιχειρώντας νὰ ἐπιβάλω μιὰ στοιχειώδη τάξη στὴν ὅλη κατάσταση. Διατί νὰ τὸ κρύψωμεν ἄλλωστε; Ὁ Ἀριστοτέλης ἔπασχε ἀπὸ σύμπλεγμα κατωτερότητας. Ἦταν κοντὸς καί, σὲ ἀντίθεση μὲ τὸν Πλάτωνα, κάπως δύσμορφος. Συνήθιζε λοιπὸν νὰ στολίζεται ὑπερβολικὰ μὲ κοσμήματα, συνήθως χρυσᾶ, καί, προκειμένου νὰ ἔχη ἐπιτυχία μὲ τὶς γυναῖκες, δὲν δίσταζε νὰ αὐτοεξευτελίζεται. Ὁ Πλάτων, συνακολούθως καὶ λογικῶς, τοῦ ἔκανε παρατηρήσεις ὀξύτατες δηλαδὴ τὸν ἐπιτιμοῦσε. Βέβαια, ἡ συμβολή τοῦ Ἀριστοτέλους στὴν ἀνάπτυξη τῶν ἐπιστημῶν ὑπῆρξε μεγάλη. Ὡς πρὸς τὸ ζήτημα τῆς ἀθανασίας τῆς ψυχῆς ὅμως, σαφέστατη παραμένει ἡ ἀσάφειά του. Δήλωσε, πράγματι, ὅτι μετὰ τὸν θάνατο τοῦ ἀνθρώπου, κάτι ἀπὸ τὸ πνεῦμα του παραμένει ἀνώλεθρον καὶ ἑνώνεται μὲ τὸν παγκόσμιον νοῦν. Διατηρεῖται στὸ ἐν λόγῳ ἀνώλεθρον ἡ ἀτομικὴ συνείδηση; Δὲν τὸ διευκρίνισε ποτέ. Καὶ ὁπωσδήποτε, αὐτὴ ἡ παράλειψη ἀποσαφήνισης καθὼς καὶ ἡ ἐμμονή του στὴ διδασκαλία τῆς Ἰλιάδος τοῦ Ὁμήρου συνιστοῦν τὴν εἰδοποιόν του διαφορὰν μὲ τὸν Πλάτωνα. Γιατί; Διότι ὁ Πλάτων μὲ ἀκρίβεια διατυπώνει τὴν πεποίθησή του ὅτι ἡ ψυχὴ τοῦ ἀνθρώπου εἶναι ἀθάνατη. Ἐπιπλέον ἀπορρίπτει τὴν παιδαγωγικοῦ χαρακτήρα μελέτη τῶν Ὁμηρικῶν Ἐπῶν· καὶ αὐτό, ἐπειδή, παρὰ τὴν τέχνη ποὺ ποιητικῶς τὰ διακρίνει, εἶναι γεμάτα μύθους συνήθως ἀνήθικους, ἡ διάδοση τῶν ὁποίων συντελεῖ στὸν ἐκφυλισμὸ τῆς κοινωνίας. Ἔτσι, διανοίγεται περιθώριο ἀμφιβολίας κατὰ πόσον πράγματι ὁ Ἀριστοτέλης, ἐμφυσώντας στὸν Μέγα Ἀλέξανδρο συναισθηματικὴ προσήλωση στὴν Ἰλιάδα, ἀληθῶς τοῦ ἐδίδαξε τὸ εὖ ζῆν * * * Ἂς ἐπιστρέψουμε ὅμως στὴν πλατωνικὴ Πολιτείαν. Ἀπὸ τοὺς Ἀρχαίους Χρόνους ἦταν καὶ παραμένει γνωστὸ τὸ ὅτι ἡ θεωρία τοῦ Πλάτωνος συνιστᾶ συνέχεια τῆς σκέψης τοῦ Πυθαγόρου· καὶ κατὰ τὸν Πυθαγόρα, σκοπὸς ὑπέρτατος τοῦ ἀνθρωπίνου βίου εἶναι ἡ κάθαρσις: Ἢν δ’ἀπολείψας σῶμα ἐς αἰθέρ’ἐλεύθερον ἔλθῃς, ἔσσεαι ἀθάνατος, θεὸς ἄμβροτος,
Β΄. Οἱονεὶ κέντρο τοῦ σύμπαντος εἶναι Ὂν αἰώνιο καὶ ἀμετάβλητο, ὅ,τι δηλαδὴ στὸ πλαίσιο τῆς χριστιανικῆς κοσμοθεωρίας καλεῖται Θεός.
Γ΄. Στὴν ἐνατένιση τοῦ Ὄντος αὐτοῦ ἔγκειται ἡ ὑπέρτατη εὐδαιμονία τοῦ ἀνθρωπίνου βίου.
Δ΄. Ὁ ἄνθρωπος μπορεῖ νὰ ἐπιτύχη αὐτὴν τὴν ἐνατένιση, μόνο ἐὰν σταθερῶς καὶ ἀταλάντευτα ἐπιδιώκη τὴν Ἀλήθεια. Καὶ ἐδῶ καλὸ εἶναι νὰ θυμηθοῦμε τὸν λόγον ποὺ περιέχεται στὸ Κατὰ Ἰωάννην Εὐαγγέλιον (8: 32): Γνώσεσθε τὴν ἀλήθειαν καὶ ἡ ἀλήθεια
ὑμᾶς.
φτάση στὴν Ἀλήθεια, πρέπει νὰ εἶναι φιλόσοφος καὶ ὄχι φιλόδοξος. Νὰ ἐπιδιώκη δηλαδὴ τὴν ἀπόκτηση τῆς σοφίας (φίλος+σοφία>φιλόσοφος) καὶ ὄχι τὴν ἑδραίωση καλῆς γιὰ αὐτὸν γνώμης μέσα στὸ πλῆθος, στὴ μᾶζα, δηλαδὴ στοὺς πολλοὺς πού, οὕτως ἢ ἄλλως, ἐκ προοιμίου δὲν εἶναι σὲ θέση νὰ κρίνουν σωστά. Ϛ΄. Ἐδῶ ἀκριβῶς ἐντοπίζεται ἡ διαφορὰ μεταξὺ σοφῶν καὶ σοφιστῶν ἐναντίον τῶν ὁποίων (σοφιστῶν) ὀρθῶς καὶ δικαίως εἶχε στραφῆ ὁ Σωκράτης. Οἱ σοφιστὲς κατὰ κανόνα δίδασκαν τὴ μέθοδο μέσω τῆς ὁποίας μποροῦσε κανεὶς νὰ ἐπιτύχη τὴν εὔνοια τοῦ πλήθους καί, συνακολούθως, τὴν προβολὴ τοῦ δικοῦ του, τοῦ ἰδίου συμφέροντος ὡσὰν “νομίμου”. Ὅπως μᾶς δίδαξε ὅμως ὁ Πλάτων τὸ φύσει δίκαιον τὸ χωρίζει χάσμα μέγα ἀπὸ τὸ νόμῳ δίκαιον. Τὸ πρῶτο εἶναι ὅ,τι ὑπαγορεύει ὁ νοῦς τοῦ σοφοῦ καὶ ἐπιδοκιμάζει ἡ συνείδησή του. Τὸ δεύτερο εἶναι ὁτιδήποτε βρίσκεται σύμφωνο μὲ τὴν ἑκασταχοῦ καὶ ἑκάστοτε νομοθεσία ἡ ὁποία διαμορφώνεται ἀνάλογα μὲ τὰ συμφέροντα ἐκείνου πού, κατὰ τὴ δεδομένη χρονικὴ στιγμή, κατέχει τὴν ἐξουσία. Νά γιατὶ λοιπὸν ἕνας γνωστὸς Νεοέλλην πολιτικός, ὁ Κωνσταντῖνος Τσάτσος, ἐξήγησε ὅτι τὰ “Νομικὰ” δὲν εἶναι ἐπιστήμη μὰ “ψευτοεπιστήμη”. Ζ΄. Συνεπῶς ἡ σωστὴ
Ὁ Πλάτων περιληπτικῶς περιγράφει τὸ πτωτικοῦ χαρακτήρα φάσμα τῶν πολιτευμάτων μὲ τὰ ὁποῖα διαχρονικῶς ἔχει κυβερνηθῆ ἡ ὁποιαδήποτε ἀνθρώπινη πολιτεία, δηλαδὴ γενικῶς τὸ Κράτος· καὶ τὰ πολιτεύματα αὐτὰ εἶναι τὰ ἑξῆς:
1. Ἀριστοκρατία: Κυβερνοῦν οἱ ἄριστοι.
2. Τιμοκρατία: Κυβερνοῦν οἱ πλούσιοι.
3. Ὀλιγαρχία: Κυβερνοῦν ὅσοι ἀπὸ τοὺς πλουσίους ἔχουν τὴν ἀναγκαία μοχθηρία καὶ τὶς συνακόλουθες δεξιότητες, ὥστε νὰ ὑφαρπάσουν τὴν ἐξουσία ἀπὸ τοὺς ἄλλους.
4. Δημοκρατία: Κυβερνάει ὁ δῆμος, δηλαδὴ ὁ λαός, ἄρα ἔχουμε λαοκρατία.
5. Τυραννίς: Κυβερνάει ὁ κατ’ἐξοχὴν “πονηρός”, δηλαδὴ
ἐκεῖνος ποὺ μπορεῖ νὰ αὐτοπροβληθῆ ὡσὰν “προστάτης τοῦ λαοῦ” καὶ νὰ οἰκειοποιηθῆ τὴν
ἐξουσία ἀποκλειστικῶς πρὸς ἴδιον ὄφελος ἐξυπακούεται
Ἐδῶ ἂς μοῦ ἐπιτραπῆ ἄλλη μία παρέκβαση. Σήμερα, ἀκριβῶς στὶς μέρες μας, ἔχει πιὰ πανηγυρικῶς διαπιστωθῆ ὅτι ἡ δημοκρατία παντοῦ καὶ πάντοτε καταλήγει σὲ ὁλοκληρωτισμό. Δὲν θὰ ἀναφερθῶ στὸ διαβόητο politically correct, πού, ἂν καὶ ἄτυπο, εἶναι κατὰ πολὺ χειρότερο ἀπὸ τὸ παλαιὸ “Πιστοποιητικὸ Κοινωνικῶν Φρονημάτων”, τὸ ὁποῖο διατί καὶ αὐτὸ νὰ τὸ κρύψωμεν ἦταν, στὴν ἐποχή του, πλήρως δικαιολογημένο. Θὰ ἀναφερθῶ, πράγματι, κάτι ἄλλο, ποὺ δύσκολα, πολὺ δύσκολα γίνεται πιστευτό. Τὸ σοβιετικὸ σύνταγμα τοῦ 1936 ὑπῆρξε τὸ κατ’ἐξοχὴν φιλελεύθερο καὶ δημοκρατικὸ σὲ ὁλόκληρη τὴν Ἱστορία τῆς ἀνθρωπότητας. Δικαίωμα ψήφου εἶχαν οἱ πάντες, ἤδη ἀπὸ τὴν ἡλικία τῶν 18 ἐτῶν· ἐπιπλέον, δικαίωμα ὑποψηφιότητας εἶχαν ἐπίσης οἱ πάντες, χωρὶς μάλιστα οὔτε κἂν κομμουνιστὲς νὰ εἶναι. Καὶ τὸ σπουδαιότερο: Οἱ ἐκλογεῖς εἶχαν τὸ δικαίωμα νὰ ἀκυρώσουν τὴν ἐκλογὴ τοῦ ἐκλεκτοῦ τους, ἐὰν ἔκριναν πὼς αὐτὸς δὲν τοὺς ἐκπροσωποῦσε ὀρθῶς καὶ ἱκανοποιητικῶς. And last but not least, ὅπως λέγεται καὶ σήμερα στὴν τραγικῶς διεφθαρμένη
Ι. Αὐστηρὸ διαχωρισμὸ τοῦ πληθυσμοῦ σὲ δύο οὐσιαστικῶς κοινωνικὲς τάξεις, τοὺς Παραγωγοὺς καὶ τοὺς Φύλακες.
ΙΙ. Ὁ διαχωρισμὸς ἀρχικῶς ἐπιτελεῖται βάσει τῆς διακρίβωσης τῶν ψυχικῶν καὶ νοητικῶν ἱκανοτήτων τοῦ κάθε ἀτόμου καί, στὴ συνέχεια, ἐξελίσσεται μέσω τῆς Παιδείας.
ΙΙΙ. Οἱ Παραγωγοὶ ἀσχολοῦνται μὲ τὴν ἐξασφάλιση τῶν ὑλικῶν μέσων ποὺ κρίνονται ἀπαραίτητα
στὴν ἀρχή:
τήρησης αὐτῆς τῆς ἀρχῆς εἶναι ἡ Μουσικὴ καὶ ἡ Γυμναστική, ποὺ βεβαίως νοοῦνται ἐν τῇ εὐρυτάτῃ ἐννοίᾳ τους. Ἀπὸ τὴν Παιδεία τῶν Φυλάκων, ἐπιπλέον, πρέπει συστηματικῶς νὰ ἀποβάλλεται ὁτιδήποτε προβάλλει πρότυπα ἠθικῶς κατακριτέα ἤ, ἔστω, μύθους ἀνυπόστατους. Καὶ ἐδῶ ἂς μοῦ ἐπιτραπῆ νὰ ἐπισημάνω ὅτι ὁ Ἐθνικός μας Ἱστορικός, Κωνσταντῖνος Παπαρρηγόπουλος, θεώρησε τὰ “φουσκωμένα λόγια”, δηλαδὴ τὴν ἀερολογία, ὡς βασικὴ αἰτία τῆς κακοδαιμονίας τῶν Νεοελλήνων. Νά λοιπὸν ὁ λόγος γιὰ τὸν ὁποῖο ὁ Πλάτων ἀποσκοράκισε τὰ Ὁμηρικὰ Ἔπη ἀπὸ τὸ οἱονεὶ διδακτικὸ πρόγραμμα τῶν Φυλάκων τῆς Πολιτείας του! Καὶ εἶχε δίκιο γιὰ λόγους πού, ἐλπίζω, θὰ μᾶς δοθῆ ἡ εὐκαιρία συστηματικῶς νὰ ἀναλύσουμε στὸ ἐγγὺς μέλλον.
V. Στοὺς μεταξὺ τῶν Φυλάκων κατ’ἐξοχὴν Φιλοσόφους ἀνατίθεται ἡ διακυβέρνηση τοῦ Κράτους. Ἡ παγίωση, ὅμως, αὐτοῦ τοῦ εἴδους ἐξουσίας ὑπόκειται σὲ δύο προϋποθέσεις συγκεκριμένα: Νὰ πειστοῦν ἀφ’ἑνὸς οἱ οἱ Φιλόσοφοι νὰ ἀναλάβουν τὴν ἐξουσία καί, ἀφ’ἑτέρου, νὰ κατανοήσουν οἱ ὑπήκοοί τους τὸ ἀγαθὸ ποὺ μέλλει νὰ προκύψη ἀπὸ τὴν
πράγματι, δὲν εἶναι
κατὰ
ἀκόμη παρέκβαση:
Σωστὴ Παιδεία
ἀγκάθι κι ἀπὸ ἀγκάθι βγαίνει ρόδο”. Συνακολούθως, ὀφείλει κανεὶς ἐκθύμως νὰ ἀναγνωρίση ὅτι μόνο ὁ γερμανικὸς Ἐθνικοσοσιαλισμὸς καὶ ὁ ἰταλικὸς Φασισμὸς ἐπιτυχῶς προσπάθησαν νὰ λύσουν τὸ ζήτημα τῆς Παιδείας. Καὶ οἱ μὲν Γερμανοὶ ἐθνικοσοσιαλιστὲς κραυγαλέως προέβαλαν τὴν ἀπαίτηση τῆς παροχῆς δωρεὰν παιδείας σὲ ταλαντοῦχα παιδιὰ τῶν οἰκονομικῶς ἀσθενέστερων κοινωνικῶν στρωμάτων, ἐνῶ οἱ Ἰταλοὶ φασιστὲς τὸ ἔλυσαν χάρη στὸ σύστημα τοῦ Giovanni Gentile (1875 1944). Τὸ σύστημα τοῦ Gentile συνέχισε νὰ ἐφαρμόζεται στὴν Ἰταλία μέχρι
περίπου τὰ τέλη τοῦ περασμένου αἰώνα. Στὰ πλαίσιά του, ἡ Παιδεία ἦταν ὑποχρεωτική, κρατική, δωρεὰν καὶ τὴ διεῖπε σύστημα αὐστηρῶν ἕως πολὺ αὐστηρῶν ἐξετάσεων “διαγωνισμάτων”, ὅπως λεγόταν παλιὰ στὰ ἑλληνικά μας σχολεῖα. Ὅσοι περνοῦσαν ἐπιτυχῶς ἀπὸ τὶς ἐξετάσεις
αὐτές, ἀφοσιώνονταν κυρίως στὴν Κλασσικὴ Παιδεία, δηλαδὴ τὴ μελέτη τῶν Ἀρχαίων Ἑλλήνων καὶ Λατίνων Φιλοσόφων· καὶ μετὰ τὴν ἀποφοίτησή τους προωθοῦνταν σὲ θέσεις ἀνώτερων καὶ ἀνώτατων κρατικῶν λειτουργῶν. Τὸ τέλος τοῦ Giovanni Gentile συνιστᾶ ἀπὸ μόνο του ἀπόδειξη τῆς ὀρθότητας τοῦ ἐκπαιδευτικοῦ του συστήματος: Μετὰ τὴ συνθηκολόγηση, τὸν Σεπτέμβριο τοῦ 1943 τῆς Ἰταλίας, αὐτὸς ἀκολούθησε τὸν Μουσολίνι καὶ ἐγκαταστάθηκε στὴ Φλωρεντία, ποὺ δὲν εἶχε ἀκόμα καταληφθῆ ἀπὸ τὰ στρατεύματα τῶν δημοκρατικῶν Δυνάμεων. Ἐκεῖ, ξαφνικὰ καὶ ἀνεξήγητα δολοφονήθηκε, τὸν Ἀπρίλιο τοῦ 1944, ἀπὸ πρόσωπο ποὺ ὁ φιλόσοφος πίστεψε πὼς ἦταν παλαιὸς μαθητής του. Ποιὸς ἦταν πίσω ἀπὸ τὴ δολοφονία; Ὁ φονιὰς προτίμησε νὰ αὐτοκτονήση παρὰ νὰ μιλήση· καὶ οἱ συγγενεῖς τοῦ θύματος, κατανοώντας μέχρι ποῦ ἔφτανε ἡ ὀργανωτικὴ σκευωρία τοῦ ἐγκλήματος, παραιτήθηκαν ἀπὸ τὴ διερεύνησή του... Τὰ συμπεράσματα δικά σας.
Δὲν εἶναι δυνατὸν νὰ περατωθῆ αὐτὴ ἡ στοιχειώδης εἰσαγωγὴ στὴν
περισσότεροι εἶναι ἀναξιοπαθοῦντες· ὑπάρχει ὅμως χάσμα
τεράστιο μεταξὺ δικαίως καὶ ἀδίκως ἀναξιοπαθούντων.
Ἐπιπλέον, ὁ Χριστιανισμός, διώκτης ὅπως εἴπαμε τοῦ
Πλατωνισμοῦ, εἶναι στὴν αὐθεντική του ὑφὴ ἄλλος ἀπὸ ἐκεῖνον
ποὺ στὶς μέρες μας προβάλλεται ἀπὸ τὶς ποικιλώνυμες
ἐκκλησίες. Χαρακτηριστικὸ παράδειγμα συνιστᾶ ἡ περίφημη
ἐντολὴ τοῦ ἴδιου τοῦ Χριστοῦ: ἀγαπᾶτε ἀλλήλους (Κατὰ Ἰωάννην,
13:34). Ἡ ἀντωνυμία ποὺ ἐν προκειμένῳ χρησιμοποιεῖται,
ἀλλήλους, εἶναι ἀλληλοπαθής· καὶ φυσικὰ σημαίνει: “ὁ ἕνας τὸν ἄλλον”, δηλαδὴ τοὺς Μαθητὲς τοῦ Ἰησοῦ, ὅσους σκέφτονταν καὶ
σκέφτονται ὅπως Αὐτός. Ποτὲ δὲν εἶπε ὁ Χριστὸς νὰ ἀγαπᾶμε
ὅποιον λάχη...
ii.Οἱ Ἰουδαῖοι καὶ κυρίως οἱ Ἰσραηλινοί. Οἱ προχωρημένοι στὴν ἡλικία
ὁπωσδήποτε θὰ θυμοῦνται τὶς ἐκδηλώσεις θαυμασμοῦ τοῦ
Πλάτωνος καὶ τῆς πλατωνικῆς Πολιτείας, στὶς ὁποῖες συχνὰ πυκνὰ ἀναλυόταν ὁ Δαυὶδ Μπὲν Γκουριόν, “πατέρας τοῦ Κράτους τοῦ Ἰσραὴλ” καὶ ἠθικὸς αὐτουργὸς τῆς δολοφονίας τοῦ Κέννεντυ, τὸ 1963. Τί συνέβαινε; Ὑποκρινόταν ὁ συγκεκριμένος Ἰουδαῖος; Ὄχι, καθόλου! Καὶ αὐτό, ἐπειδὴ ὁ Μπὲν Γκουριὸν ἐπιχείρησε νὰ διαμορφώση τὸ Κράτος τοῦ Ἰσραὴλ βάσει τῆς διδασκαλίας τοῦ Πλάτωνος. Πράγματι, ὁ Ἀρχαῖος μας Φιλόσοφος εἶχε κατανοήσει ὅτι τὸ χρῆμα καὶ οἱ γυναῖκες συνιστοῦν κύριες αἰτίες διχοστασίας μεταξὺ τῶν πολιτῶν δεδομένου Κράτους. Ἐπίσης, στὴν Πολιτείαν του μᾶς δίδαξε ὅτι δὲν ἔχει σημασία οὔτε ὁ ἀριθμὸς τῶν κατοίκων ἀλλὰ οὔτε κἂν ἡ ἔκταση τῆς ἐδαφικῆς ἐπικράτειας. Σημασία ἔχει ἡ ποιότητα τῶν ἀνθρώπων καὶ τῆς γῆς. Ἐπιπλέον, ἔκανε ἄλλη μία θεμελιώδους σημασίας παρατήρηση: Ἐκ τῆς οἰκογενείας πηγάζει τὰ κρείττω ἀλλὰ καὶ ἐξ οἰκογενείας ἐῤῥύη τὰ φαῦλα. Ἤ, γιὰ νὰ τὸ ποῦμε διαφορετικά, ἁμαρτίαι γονέων παιδεύουσι τέκνα. Πρέπει,
Αὐτὰ ὅμως ἔχουν δύο καίριας σημασίας προϋποθέσεις: Τὴν πίστη στὴν ἀθανασία τῆς ψυχῆς καὶ τὴ συνακόλουθη προσπάθεια καθάρσεως κοινωνιῶν καὶ ἀτόμων. Τίποτα ἀπὸ αὐτὰ δὲν χαρακτήρισε τοὺς ἀρχαίους Ἑβραίους οὔτε διέπει τοὺς τωρινοὺς Ἰουδαίους/Ἰσραηλινούς. Ὁ Σίγκμουντ Φρόυντ ἦταν αὐτὸς ποὺ διασάλπισε τὴν πραγματικότητα σχετικῶς μὲ τὸ τέλος τοῦ Μωυσῆ, πνευματικοῦ τους ἡγέτη: Τὸν σκότωσαν οἱ ἴδιοι οἱ Ἑβραῖοι· καὶ στὴ συνέχεια, ὅταν μετὰ τὴν κατάρρευση καὶ τοῦ βασιλείου τοῦ Ἰούδα, ὁπότε γράφηκε ἡ “Παλαιὰ Διαθήκη” τους, περιέβαλαν τὸ τέλος τοῦ Μωυσῆ μὲ μυστήριο. Καὶ αὐτὸ εἶχε ὡς ἀποτέλεσμα, νὰ ἐπικρατήση στὸ θρήσκευμα τοῦ Ἰουδαϊσμοῦ ἡ ἄποψη πώς, ἐπειδὴ ὡς πρὸς τὴ θανάτωση καὶ τὴ μεταθανάτια ὕπαρξη τοῦ Μωυσῆ τους δὲν ὑφίστανται πληροφορίες, δὲν ὑπάρχει καὶ μετὰ θάνατον ζωή. Τὸ σύνθημά τους ἑπομένως, ὅπως τὸ λανσάρισε ὁ ἐξ αὐτῶν Raymond Aron, εἶναι: “Ἐδῶ καὶ τώρα”. Καὶ καλὸ εἶναι νὰ θυμηθοῦμε τὸ ποιὸς τὸ ἔφερε αὐτὸ στὴν Ἑλλάδα... Ἄλλο σύνθημα, ἀρχαῖο ἐπίσης αὐτό, τῶν Ἑβραίων καὶ Ἰουδαίων εἶναι πὼς ἡ γνῶσις ἄλγος προστίθησιν. Ἡ παιδεία ἑπομένως, ἐὰν δὲν ἔχη ἄμεση, ὑλικὴ χρησιμότητα, εἶναι γιὰ αὐτοὺς τὸ παράπαν ἄχρηστη. Νά λοιπὸν ὁ λόγος γιὰ τὸν ὁποῖο κατὰ κανόνα ἐπιδίδονται σὲ ἐπαγγέλματα κατὰ τοὺς Σωκράτη καὶ Πλάτωνα σοφιστικά, δηλαδὴ νομικὰ δικηγόροι, νομικοὶ σύμβουλοι... καὶ ἄλλα τέτοια πολλά, εὐτράπελα, γραφικὰ ἀλλὰ καί, ὡς πρὸς ἐμᾶς, δυστυχῶς τραγικά. Εὐχερῶς λοιπὸν ἀντιλαμβάνεται κανεὶς ὅτι ἡ ἀπόπειρα ἐνστερνισμοῦ τῶν διδαγμάτων τοῦ Πλάτωνος ἀπὸ τοὺς Ἰουδαίους ὑπῆρξε καὶ παραμένει ἐκ τῶν προτέρων καταδικασμένη σὲ ἀποτυχία. Καὶ αὐτὸ γίνεται πασίδηλο ἀπὸ τὴν κατάσταση ὅπου σήμερα γενικῶς “παραδέρνει” τὸ Κράτος τοῦ Ἰσραήλ. Προσοχὴ ὅμως: Ὁ κίνδυνος ἀενάως ἐλλοχεύει. Αὐτὴ ἡ ἄθλια κατάσταση τὴν ὁποία, κοινωνικῶς καὶ ἀτομικῶς, σήμερα βιώνουμε δὲν εἶναι παρὰ καρπὸς τῆς προσπάθειας ἐπιβολῆς ἑνὸς διεστραμμένου “πλατωνισμοῦ”, τοῦ ὁποίου οἱ ὀργανωτικοὶ ἐγκέφαλοι ἐντοπίζονται σὲ οἰκονομικῶς ἰσχυροὺς κύκλους Ἰουδαίων, δῆθεν “ἐκχριστιανισμένων” ἢ μή, τῆς Μεγάλης Βρεταννίας
. Τὸ ζήτημα, ὅμως, εἶναι ἐμεῖς τί κάνουμε. Ἂς κυττάξουμε, κατὰ πρῶτο λόγο, νὰ ἐπιτύχουμε τὴν κάθαρσιν τοῦ τοῦ ἑαυτοῦ μας: Ἡ βασιλεία τοῦ Θεοῦ ἐντὸς ὑμῶν ἐστι (Κατὰ Λουκᾶν, 17: 21). Καὶ στὴ συνέχεια νὰ θυμηθοῦμε
