Henk & Fred Editie 1-2024 by Media Vakman

JAARGANG 12 - EDITIE 1 - FEBRUARI 2024

GOED GESPREK MET C V VA N

MONTEUR DOET INSPECTIE

“ Pak de regierol in de bouw! TREND

“ Komt meer kijken bij installeren laadpaal

O P S TA P

Proefles met elektrisch vliegtuig

PROJECT

Flinke ledbesparing in parkeergarage

H E T L E U KST E M AG A Z I N E VO O R D E I N STA L L AT I E T EC H N I E K

T H C O Z E G

E T S E B DE o r t k ele n a v r U E t n o m d n a l neder Ben jij de beste elektromonteur van Nederland?

wat KUN JE WINNEN?

Of één van jouw collega’s? Doe mee aan

• Cursus/training naar keuze bij ROVC t.w.v. € 6500,-

de Henk & Fred ‘Monteur van het Jaar’

• Makita pakket t.w.v. € 850,-

verkiezing en ontdek het! Spoor ook jouw

• Draka bouwradio

medewerkers aan om mee te doen.

Hoe werkt het?

Vul op www.monteurvanhetjaar.nl de vragenlijst in waarmee we jouw basiselektro-kennis toetsen. De 48 beste monteurs kwaliﬁceren zich voor de voorronde op woensdagavond 5 juni bij ROVC in Ede. De 6 beste elektromonteurs gaan door naar de Grote Finale op woensdagavond 18 september op Elektro & Klimaat in Expo Houten.

De ‘Monteur van het Jaar’ wint de volgende prijzen:

• Reischeque t.w.v. € 500,-

durf jij de uitdaging aan? Scan de QR-code of ga naar www.monteurvanhetjaar.nl en doe mee vóór maandag 6 mei.

hoofdsponsor:

COLOFON & INHOUD Henk & Fred is het leukste magazine voor de installatietechniek. Wij zijn er voor iedereen die werkzaam of geïnteresseerd is in installatietechniek. In elke editie is er weer een glansrol weggelegd voor collega’s Henk, Fred en Daan. Hierdoor weten we zowel jong als oud binnen de gehele installatieechniek aan ons te binden. Het magazine verschijnt vijf keer per jaar en wordt verspreid in een oplage van 24.000 exemplaren.

Jaargang 12, nummer 1, februari 2024 UITGEVER Media Vakman B.V. Snipperlingsdijk 50 7417 BK Deventer HOOFDREDACTIE Peter Besselink, redactie@henkenfred.nl REDACTIE Sjoerd Geurts, Marieke van der Heijden, Han Neijenhuis, Michiel Elands en Pim van de Beek BLADMANAGER Matthea Kiemeney, matthea@henkenfred.nl

30 10

AAN DIT NUMMER WERKTEN MEE Patricia Overmars (correctie), Martijn Verspeek (column), Jurgen Pops (vormgeving) en Leony Bos (communicatie) ADVERTENTIES advertenties@henkenfred.nl VORMGEVING Media Vakman B.V. DRUK Tuijtel ABONNEMENTEN EN ADMINISTRATIE info@henkenfred.nl Verschijning: 5 x per jaar Abonnementsprijs Nederland € 47,50 per jaar

(excl. 9% BTW incl. verzendkosten)

Losse nummers € 9,75 (excl. 9% BTW incl. verzendkosten) Abonnementen kunnen op elk gewenst moment ingaan en worden automatisch verlengd, tenzij twee maanden voor de vervaldatum schriftelijk is opgezegd. ALGEMENE VOORWAARDEN EN PRIVACY STATEMENT Zie www.henkenfred.nl

installateur. Denk aan het installeren en inregelen van de

Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt worden op welke wijze dan ook, zonder voorafgaande toestemming van de uitgever. Uitgever en auteurs verklaren dat deze uitgave naar beste weten is samengesteld, evenwel kunnen aan de volledigheid en juistheid van de informatie, zoals weergegeven in deze uitgave, geen rechten worden ontleend. De uitgever en auteurs kunnen dan ook geen enkele aansprakelijkheid aanvaarden voor schade, van welke aard ook, die het gevolg is van handelingen en/of beslissingen die gebaseerd zijn op bedoelde informatie uit deze uitgave.

laadinstallatie en aan de belasting van de groepenkast. Niet iedere

VOLG ONS Fred: @FredvanHenF | Henk: @HenkvanHenF www.facebook.com/HenkenFred www.instagram.com/henkenfred www.linkedin.com/company/henk-&-fred www.linkedin.com/in/fred-van-henk-en-fred info@henkenfred.nl

WWW.HENKENFRED.NL

ER KOMT MEER KIJKEN BIJ INSTALLEREN LAADPAAL

Het laden van elektrische auto's vraagt veel kennis van de

installateur is goed voorbereid, weet Marcel Hogenes. Hij runt een installatiebedrijf en geeft trainingen en advies over elektrisch laden.

HOUT PAKT 10 VAN REGIEROL IN BOUW Ze grepen net naast het goud. Maar bij Van Hout adviseurs

en installateurs in Veldhoven waren ze maar wat trots op de tweede prijs die de vakjury vorig jaar uitdeelde bij de Henk & Fred 'Installatiebedrijf van het Jaar' verkiezing.

EN UITDAGINGEN 24 KANSEN VOOR DE BRANCHE

De bouwsector krimpt dit jaar met 2,5 procent. Zo verwacht ING Research. Met Jan van der Doelen van ING Nederland kijken we naar de kansen en uitdagingen voor de installatiebranche in 2024.

| FEBR UA R I 2024

INHOUD

BOEIEN! Daar stond ik van te kijken. Wist je dat het vervangen van een vertrokken collega een installatiebedrijf al gauw 15.000 euro kost? Dat blijkt uit cijfers van brancheorganisatie Techniek Nederland. Vaak komt er heel veel gedoe en energie bij kijken om

weer een nieuwe monteur te vinden. Terwijl het veel slimmer is om aan de voorkant iets meer aandacht te besteden aan je personeel. ‘Binden & Boeien’ is daarbij een veelgebruikte term. Techniek Nederland en Wij Techniek hebben daarvoor allerlei handige tools die jouw bedrijf daarbij kunnen ondersteunen.

HUIS KAN 26 JAREN-80 OOK DUURZAAM ZIJN

Groot probleem van die hulpmiddelen en tools is

Konden ze niet beter verhuizen? Marcel en Debby

bedrijven. En dat terwijl ze - als je bent aangesloten

Bonten hadden zoveel duurzame wensen, dat deze

bij de cao - gewoon gratis zijn! Zo kun je gratis 4 uur

optie serieus werd overwogen. Maar ze hebben toch met

hulp van een P&O-adviseur krijgen. En in het kader

succes hun jaren-80 woning verduurzaamd!

van ‘Bouw aan de toekomst’ is er zelfs nog eens 16

uur éxtra P&O-ondersteuning mogelijk. Verder is er

OP BEZOEK BIJ RENÉ KARST IN Z’N STUDIO

Volkszanger René Karst ontvangt Henk en Fred in de bekende Wisseloord Studio’s, waar hij een eigen studio heeft. Ze hebben het over de rol van techniek in de muziek, maar ook over hoe handig René zelf thuis is!

dat ze zo slecht worden gevonden door installatie-

LED-BESPARING IN PARKEERGARAGE

de website penoinstallatie.nl waar je als installatiebedrijf antwoord vindt op (bijna) alle vragen op het gebied van personeel en organisatie. Er staan zelfs voorbeeldbrieven op, die je gratis kunt downloaden. Dat scheelt je als installatiebedrijf veel werk en tijd. Tenslotte bieden ze ook nog een handige scan aan, die inzichtelijk maakt waar je staat op het gebied van P&O en waar je aan kunt werken. Als magazine zijn we alweer volop bezig met de

Medisch Spectrum Twente zet duurzame stappen. Het

voorbereidingen van ons event in september:

ziekenhuis pakte enkele jaren geleden de verlichting van

Elektro & Klimaat. Met op woensdag 18 septem-

de parkeergarage aan, waar nu alles werkt met sensor-led

ber ook veel informatie over P&O. En natuurlijk de

lampen. Op jaarbasis bespaart het ziekenhuis op deze

uitreiking van de Henk & Fred ‘Monteur van het

manier 67.000 euro.

Jaar’ verkiezing. Tip om jouw monteurs daar voor

op te geven. Wees trots op je personeel! Ook dat is

PROEFLES MET ELEKTRISCH VLIEGTUIG

Nergens in Europa wordt zoveel elektrisch gevlogen als op vliegveld Teuge. Sterker nog: E-Flight is vooralsnog de

'Binden & Boeien'! Peter Besselink, hoofdredacteur redactie@henkenfred.nl

eerste en enige elektrische vliegschool. Fred neemt een proefles, Henk kijkt toe.

FEBRUARI 2024 |

Slim laden van laadpaal wordt steeds belangrijker

Komt meer kijken bij installeren van een laadpaal Het laden van elektrische auto's vraagt veel kennis van de installateur. Denk aan het installeren en inregelen van de laadinstallatie en aan de belasting van de groepenkast. Niet iedere installateur is goed voorbereid, weet Marcel Hogenes. Hij runt een installatiebedrijf en geeft trainingen en advies over elektrisch laden.

V Pff, al die verschillende merken

an het totaal aantal auto's dat

de 'Installatie Academie'. Als 'De Installa-

nu in Nederland rondrijdt, is

tie Professor' geeft hij bovendien tech-

circa vier procent elektrisch.

nisch advies aan bedrijven. In zijn trai-

Nog niet enorm veel. Maar dat

nings- en advieswerk ervaart Hogenes

gaat rap veranderen. Naar ver-

dat niet iedere installateur klaar is voor

wachting is er over een jaar of tien geen

de grote omslag naar elektrisch rijden.

benzineauto meer te koop. Dat vereist

"Een deel wel, hoor. Maar ik zie ook

veel werk, kennis en voorbereiding.

installateurs die nog veel moeten leren.

Zeker ook van de installateur.

Kijk, een laadpunt aansluiten, dat lukt

Naast zijn installatiebedrijf geeft Marcel

iedereen prima. Maar het behelst veel

Hogenes trainingen over laadpalen aan

meer. Het gaat om de settings die erachter zitten, zodat het laden optimaal

Henk installeert nu en dan ook een laadpaal. Leuk werk,

verloopt. Het programmeren, met een

vindt hij. Maar ook ingewikkeld.

laptop of tablet, vergt kennis en oefe-

"Al die verschillen, Fred. Ieder merk zijn eigen instellingen

ning. Zeker oudere monteurs vinden dat

en digitale programma's. Ik kom er soms bijna niet uit."

vaak lastig."

Fred wijst zijn oude maatje op de woorden van Marcel Hogenes. "Je kunt je het best beperken tot één merk, hooguit twee. Zorg dat je

Belasting Ander belangrijk punt is de extra belas-

die heel goed kent. Dat doe ik ook. Zo

ting van de groepenkast en de bijbeho-

kan ik onze klanten heel goed ad-

rende bedrading. Zeker in combinatie

viseren. En ik weet precies hoe

met de toename van andere elektrische

ik het systeem moet instellen.

apparatuur in huis. Ook daar constateert

Hoe vaker je dat doet, hoe

Marcel Hogenes onzorgvuldigheid of

makkelijker het wordt."

onwetendheid. Het gaat, zo zegt hij, niet

Henk snapt het. "Een hele

alleen om een optimaal werkende instal-

goeie tip, Fred."

latie, maar zeker ook om veiligheid. "Mensen hebben zonnepanelen, ko-

| FEBR UA R I 2024

TREND

WIL KENNIS OVER LAADPALEN GRAAG DELEN Marcel Hogenes is, samen met zijn broer Ferdinand, eigenaar van installatiebedrijf ETB A. Hogenes in Alphen aan de Rijn. Daarnaast is hij adviseur en geeft hij trainingen. Waarom? "Omdat ik merk dat er bij MARCEL HOGENES

monteurs nog onwetendheid is over laadpalen. En ik wil mijn ervaring en kennis graag met hen delen." Het gaat in de trainingen niet om commercie, benadrukt Marcel. "Wij doen niet aan verkooppraatjes, dat laten we aan de fabrikant over. Bij ons gaat het om de praktijkkennis

ken en verwarmen elektrisch en laden hun auto op.

over elektrisch laden. Heel nuttig

Dat vraagt veel van de groepenkast en bedrading.

voor installateurs. Het kost slechts

Gebruik je de juiste kabels? En hoe zit het met de

een paar uur en je bent helemaal bij.

warmteafgifte in de kast? Teveel warmte geeft pro-

Zeker doen!"

blemen. Je wilt toch niet dat er iets misgaat nadat je

Info: deinstallatieacademie.nl

een laadpaal hebt geïnstalleerd? Zeker als die wordt gecombineerd met duurzame energiebronnen. Zorg dat de groepenkast de belasting goed aankan, dat het veilig is en leg dat vast in een dossier. En durf je

zich op één of twee merken te concentreren. Want

klant te zeggen dat de groepenkast moet worden

ieder merk werkt net weer anders."

vervangen, ondanks de extra kosten."

Ook vindt Hogenes dat een installateur de laadpalen er niet even bij moet doen. "Verdiep je er goed in,

Slim laden

het is een serieuze markt. Met name de particuliere

Daarbij wordt het steeds meer van belang dat er slim

markt is geschikt voor zzp-ers. Contact met de klant,

wordt geladen. Load balancing heet dat. Dat regelt

advies, daar zijn ze goed in."

kortgezegd het moment en de snelheid van het

Wat de toekomst betreft, denkt Marcel Hogenes dat

laden, afhankelijk van de beschikbare stroom. Dit kan

met name de functionaliteit van laadpalen verder

handmatig (statisch) of automatisch (dynamisch).

wordt verbeterd. "Dat je bijvoorbeeld kunt laden met

Hogenes: "Met Load balancing maak je optimaal

zonnestroom als dat beschikbaar is. Ook het verreke-

gebruik van de aanwezige stroom en voorkom je

nen zal makkelijker gaan, een stekker in de laadpaal

overbelasting. Het is heel belangrijk dat die settings

is straks voldoende. Het wordt steeds slimmer, daar

juist worden ingesteld. Ik adviseer installateurs om

moet de installateur in mee."

FEBRUARI 2024 |

www.ecodim.nl

EcoDim presenteert

VERBETERD DESIGN VOOR MEER INSTALLATIEGEMAK

Adapterset voor los verkrijgbaar

“

Met de handige inkepingen in de dimmerplaat, plaatst u de dimmer perfect waterpas in de inbouwdoos. Nooit meer last van een scheve dimmer.

Afdekmateriaal sluit nóg feillozer aan

Altijd waterpas installeren dankzij de inkepingen

Voor iedere klus de juiste dimmer

KO R T S LU I T I N G

31%

geeft maandelijks een compliment aan collega 10%

doet dat nooit

Compliment zorgt voor meer werk‑ plezier en betere prestaties

FOCUS BIJ OVERLEG EERST OP WAT ER GOED GAAT

OP 1 MAART IS HET WEER NATIONALE COMPLIMENTENDAG

Opgestoken duim of schouderklop is ook een compliment Afzonderlijk compliment heeft meer effect dan aan hele team

STUUR JE WEL EENS EEN PERSOONLIJK KAARTJE OF KLEIN CADEAUTJE?

30% VINDT DAT LEIDINGGEVENDEN TE WEINIG COMPLIMENTEN GEVEN

WERKNEMERS VINDEN WAARDERING BELANGRIJKER DAN SALARIS

Geef elkaar compliment d.m.v. post-its tijdens overleg

Bron: Careerwise.nl, Salarisvanmorgen.nl, Tempo-Team, Marketingfacts.nl, kvk.nl en Metronieuws.nl

FEBRUARI 2024 |

inter view JAN VAN HOUT (LINKS) EN KOEN VAN HEESWIJK 10

| FEBR S EPTEMBER UA R I 2024 2023

INTERVIEW

Regierol bouw hoort bij de installateur te liggen Ze grepen net naast het goud. Maar bij Van Hout adviseurs en installateurs in Veldhoven waren ze maar wat trots op de tweede prijs die de vakjury vorig jaar uitdeelde bij de Henk & Fred 'Installatiebedrijf van het Jaar' verkiezing. “Een bevestiging dat we goed bezig zijn.”

HET IS ALWEER EVEN GELEDEN, MAAR NOG STEEDS TROTS OP DE TWEEDE PLEK BIJ DE VERKIEZING 'INSTALLATIEBEDRIJF VAN HET JAAR'?

een cv-ketel stuk gaat, waarna er de volgende

Algemeen directeur Jan van Hout (links):

HOE SCHAKEL JE DAN PRECIES?

“Eigenlijk hadden we moeten winnen, haha.

Koen: “Wij nemen onze relaties mee in hun

Nee hoor, we zijn er blij mee. Ook omdat

verduurzamingstraject. We doorlopen een

eigen mensen ons hadden voorgedragen.

stappenplan, oftewel de Van-Hout-verduurza-

We waren met een grote afvaardiging bij de

mingsreis, waar ook een planning aan wordt

prijsuitreiking en liepen als een echt Brabants

gehangen. Dat is een reis die duidelijk maakt

familiebedrijf de polonaise.” Directeur Koen van Heeswijk (rechts): “We vonden het vooral een mooi compliment. En laten we eerlijk zijn, nu hebben we nog wat om aan te werken. Om de volgende keer wat ho-

dag een nieuwe wordt geplaatst. Dat kun je voorkomen door tijdig te schakelen.”

wat ze precies vragen en wat de

meest kosteneffectieve oplosInstallateur sing precies wordt. Procesmaheeft 80% van tig gaan we vervolgens aan de kennis van project slag. Bijvoorbeeld door zaken te in handen prefabriceren.”

ger op het podium te staan.”

EEN REGIEROL VOOR DE INSTALLATEUR?

DE JURY PREES JULLIE ALS VOORLOPER OP HET GEBIED VAN ENERGIETRANSITIE EN DUURZAAMHEID?

Koen: “Jazeker. Wij hebben tachtig procent

Jan: “Ons bedrijf heeft in haar bijna 90-jarige

groter dan van de aannemer. Een gebouw zit

geschiedenis al drie keer een energietransi-

tegenwoordig vol techniek. Samen met de

tie meegemaakt. De eerste keer was al in de

aannemer bouw je het gebouw er omheen.

vijftiger jaren, toen gas als nieuwe brandstof

Daarom moet niet de aannemer, maar de in-

werd geïntroduceerd. Een energietransitie

stallateur de regierol oppakken en de andere

brengt altijd verandering met zich mee. Ook

partijen daarin meenemen.”

van de kennis in handen van het hele traject. De afhankelijkheid van de installateur is

nu weer. Wij pakken daar graag de regierol ‘bespaar-samen-methodiek’ ontwikkeld, die

WAAROM IS DIE REGIEROL OOK VOOR ANDERE BEDRIJVEN BELANGRIJK?

kijkt waar je staat en waar je naar toe wilt om

“Omdat er nu vaak direct op de klant wordt

integraal te verduurzamen. Daarmee kun je

gereageerd. Een nieuwe warmtepomp? Dan

planmatig werken en ben je eventuele cala-

wordt deze prompt geïnstalleerd. Maar je

miteiten voor. Ik zie nu wel eens dat ergens

moet het niet per discipline maar integraal

in. Samen met marktpartijen hebben wij de

FEBRUARI 2024 |

bekijken. Wat moet er allemaal gebeuren vóórdat je een warmtepomp kiest? Isolatie, transmissieberekeningen, koelvraag, zonnepanelen? Daarna kun je misschien al met een kleinere warmtepomp jouw doelen bereiken.”

VAN HOUT IN HET KORT Familiebedrijf Van Hout adviseurs en installateurs is gevestigd in Veldhoven en inmiddels toe aan de derde generatie Jan van Hout. “Het is wel opvallend dat mijn opa en vader ook Jan heetten”, lacht de huidige algemeen directeur Jan van Hout. Het bedrijf dat in 1936 werd opgericht telt ruim honderd medewerkers en is vooral actief in de utiliteit. Van Hout loopt voorop op het gebied van werktuigbouwkundige installatietechniek en duurzame energie. “Ja, we kunnen goed installeren, maar we zoeken daarnaast ook altijd naar toegevoegde waarde. Precies daarmee weten we ons te onderscheiden. Onze adviseurs en installateurs zetten altijd een stap verder.”

JULLIE HEBBEN ZELF EEN SOFTWAREPAKKET ONTWIKKELD? Jan: “Verduurzamen is een containerbegrip. Daarnaast heeft elke specialist zijn eigen visie. Wij hebben samen met Pim Studio een softwaretool ontwikkeld die, zonder waardeoordeel, snel een plan in elkaar zet. Deze tool kan extreem veel berekeningen, maatregelen en alternatieven uitvoeren en gaat daarmee objectief aan de slag. Je voert steeds weer andere getallen in, wat duizenden varianten oplevert."

bezig om op het gebied van mar-

Koen: “Alle kenmerken en onder-

keting nieuwe stappen te zetten.

delen van het pand en de instal-

Desondanks zijn er inmiddels al

laties stop je erin. Die match je

meerdere bedrijven, adviesbu-

aan de huidige energierekening.

reaus, banken, gemeenten en in-

Daarmee kun je doorrekenen wat

stallateurs die Pim Studio hebben

de meest kosteneffectieve oplos-

omarmd.”

sing is, wat je wilt veranderen, wat de investeringen zijn en wat het oplevert. De software is dus datagedreven."

KUNNEN ANDERE BEDRIJVEN HIER OOK GEBRUIK VAN MAKEN?

Koen: “Wij geloven in processen

Jan: “Jazeker. Maar misschien dra-

kan iemand die heel goed een

gen we dat nog te weinig uit. Wij

ketel kan ophangen, zijn kennis op

| FEBR UA R I 2024

en brengen steeds meer van mens naar proces. In een klein bedrijf

zijn vakmensen en technici

een natuurlijke manier overdra-

en die hebben moeite om

gen aan zijn twee collega’s. In een

iets te verkopen. Dat kan

groter, technischer en complexer

echt nog veel beter en dat

bedrijf is dat eigenlijk niet meer

kregen we van de vakjury

op dezelfde manier mogelijk. We

ook te horen.”

kwamen erachter dat onze men-

Koen: “Dat komt ook omdat we

sen zelfredzaam moesten worden.

het in eerste instantie voor onszelf

Dat betekent dat we processen in

hebben gebouwd. We zijn nu

kaart hebben gebracht.”

“ Wij hebben alle processen in het bedrijf in kaart gebracht ”

EEN POSITIEF PUNTJE WAAR DE JURY MEEKWAM: JULLIE ZIJN ZO GOED GEORGANISEERD?

INTERVIEW

VERBETERPUNTEN WORDEN MET HELE BEDRIJF GEDEELD Van Hout adviseurs en installateurs in Veldhoven wil haar medewerkers kritisch laten denken over wat ze doen, vertelt algemeen directeur Jan van Jan: “Dat doen we door gebruik te maken van slimme tools.”

HEB JE ALLES IN PROTOCOLLEN VASTGELEGD? “We hebben niet alles beschreven, maar de belangrijke uitdagingen zijn wel vastgelegd. Dit is een voortdurend proces, omdat het ons in staat stelt gezamenlijk de discussie aan te gaan over bijvoorbeeld de redenen achter problemen. Dit helpt ons om te leren en te verbeteren.

Hout. “Iedereen ziet in zijn werk wel eens verbeterpunten. Een boortje dat heel handig werkt, voorraden die je op een andere manier aanvult, of een werkwijze die efficiënter kan. Iedereen kan dat bij ons aangeven. Daar willen we dan echt iets mee doen. Daarom hebben we een verbeterteam aangesteld dat de medewerker ondersteunt, waarna de verbeterpunten met het hele bedrijf kunnen worden gedeeld. Voordeel is dat iedereen kritisch is op zijn eigen doen en laten en dat we daarnaast onze eigen werkprocessen verbeteren.”

We hebben dit proces visueel gemaakt. In ons bedrijf vind je overal whiteboards waarop we kunnen tekenen en schrijven. Daar-

bouwen snel kunnen verduurzamen. Dat doen we

naast werkt elk team met zogenaamde flowboards,

met ons team. Samen zorgen we voor een ver-

waarop iedereen met post-its kan plannen. Je

snelling in de energietransitie. Dat is onze ambitie.

noteert hierop wat je doet, wat de werkvoorraad is

Daar gaan we voor.”

en wat je hebt gerealiseerd. Dit doen we niet alleen

Koen: “Het liefst doen we dat met wat meer men-

om van elkaar te leren, maar ook om het gevoel van

sen. We willen groeien tot ongeveer 125 mensen.

‘samenwerking’ te bevorderen.”

Het is pittig om nieuwe medewerkers te vinden. Door slim te werken, willen we met hetzelfde aan-

WAT ZIJN JULLIE AMBITIES VOOR DIT JAAR?

tal mensen toch een kleine omzetstijging creëren.

Jan: “We bestaan bijna negentig jaar. We vinden

Meer omzet met dezelfde mensen, door effectief

onszelf steeds weer opnieuw uit. We willen als

te werken, te standaardiseren en uniformiteit aan

bedrijf impact maken. Leren hoe we utiliteitsge-

te brengen.”

FEBRUARI 2024 |

WINACTIE

Elke wee een winn k aar!

Kabeldoos T60 incl. 3 wartels

• • • • •

Wat moet je doen? • • •

Koop een set van 5 kabeldozen Scan de QR-code op de verpakking en laat je gegevens achter op de pagina Maak wekelijks kans op een activiteiten cadeaukaart óf een Albert Heijn cadeaukaart t.w.v. €50,-

* Artikelnummers 2007918/2007922 * Geldig zolang de voorraad strekt

www.obo.nl | T 0297-515700 | E info@obo.nl

Building Connections

Binnen- en buitenopstelling Zeer slagvast (IK07) UV-bestendig Halogeenvrij Beschermingsgraad tot IP67

D E B U S VA N

WILCO HOLS UIT NIJKERKERVEEN

“Bus is verlengd en extra verhoogd” Niets zo frustrerend als wanneer je op een klus misgrijpt. Voor Wilco Hols is dat verleden tijd dankzij de ruime Mercedes Sprinter die hij nu zo’n tweeënhalf jaar rijdt. “Ik heb toen een verlengde én verhoogde uitvoering besteld. Hierin heb je echt lekker veel ruimte om alles mee te nemen.” Helaas kan dat niet met een

velgen. De grote laadruimte

elektrische bus en hybrides

werd uiteraard voorzien van

et deze stoere werkbus - antraciet

waren toen nog niet te vinden.

een nette inrichting met een

metallic lak en lichtmetalen velgen -

Dus is het een stevige diesel

aantal ladekastjes en vooral veel

reed Wilco vorig jaar als finalist naar

geworden. Verder was ruimte

schappen. “Al het Makita-ge-

de Henk & Fred ‘Monteur van het

belangrijk voor me. Daarom

reedschap ligt handig bij elkaar

Jaar’ verkiezing. De winst glipte hem

koos ik voor het L2H2-model,

op het schap, dat kun je snel

helaas door de vingers, maar hij kijkt tevre-

dus verlengd én verhoogd. Kun

pakken.” Extra aangebrach-

den terug op de wedstrijd. “Het daagt je als

je gewoon achterin gaan staan.”

te verlichting over de lengte

zzp’er extra uit, al heb ik gelukkig in m’n werk

Maar het oog wil ook wat, dus

van het dak zorgt bij nacht en

voldoende uitdaging.” Met zijn eigen bedrijf

liet Wilco na aflevering de

ontij voor voldoende zicht. “Een

Hols Elektrotechniek realiseert hij elektrotech-

bumpers nog meespuiten en

super fijne bus om mee te wer-

nische installaties en projecten in brandmeld-

zette hij de bus op lichtmetalen

ken”, concludeert Wilco.

en beveiligingstechniek.

OPTIELIJST

De eerste jaren reed hij met een Volkswagen Caddy naar de klus. Daar groeide Wilco z’n voorraad machines, kabels en installatiemateriaal uit, dus moest het wat groters worden. “Ik heb toen een Opel Vivaro gekocht. Maar dat werd een drama, met heel veel pech. M’n boekhouder zei dat ik beter iets nieuws kon kopen.” Lachend: “Dat liet ik me geen tweede keer zeggen!” Bij de dealer werd een volledig nieuwe Mercedes Sprinter 319 CDI uitgezocht en Wilco wist wel raad met de optielijst. “Ik wilde een sterke motor zodat je ook een flinke aanhanger met hoogwerker zou kunnen trekken.

FRED: “GEEN RECLAME; DA’S OPVALLEND”

Fred is onder de indruk van de bus van Wilco. Maar wat hem direct opvalt: ”Geen reclame op de bus, Wilco?” Bewuste keuze, zo legt Wilco uit: “Je hoort tegenwoordig zo vaak dat bussen van installateurs en bouwbedrijven worden leeggehaald. Ik hoop dat een neutralere bus helpt om diefstal tegen te gaan. Sowieso is de bus flink beveiligd met allerlei alarmen. Dat wilde ik zelf, maar het is met zo’n nieuwe bus ook een vereiste om hem goed verzekerd te krijgen. Dus ja, over hoe je je werkbus veilig houdt, moet je echt wel nadenken tegenwoordig.”

FEBRUARI 2024 |

Tijd voor een nieuwe impuls. Vind de cursus die bij jou past

Boost jouw carrière met elektrotechniek Bij ROVC snappen we dat jij als installateur of monteur je steentje bijdraagt aan de energietransitie. Gewoon door je werk te doen. En dat wil je goed doen. Vooral als je steeds vaker te maken krijgt met elektrotechniek. Bijvoorbeeld bij het installeren van een warmtepomp, het in bedrijf stellen van een PV-installatie of bij het oplossen van een storing in een laadpaal.

✓ Elektrotechniek voor huis en utiliteit basis ✓ Elektrische huis- en utiliteitsinstallaties ✓ NEN 1010 of NEN 1010 voor monteurs ✓ Basisvaardigheden elektrische installaties ✓ Elektrotechnisch tekeninglezen ✓ Inspectie huis- en utiliteitsinstallaties

Daar helpen we je bij ROVC graag bij! Met een praktijkgerichte ROVC-cursus, training of opleiding help jij je klant, je eigen carrière én de energietransitie een stap verder met elektrotechniek. Bekijk alle cursussen op rovc.nl/aanbod

Studieadvies? 0318 69 86 97

studieadvies@rovc.nl

Scan de QR-code.

ROVC.nl

M O N T E U R VA N H E T J A A R

Henk & Fred ‘Monteur van het Jaar’ verkiezing weer van start

Ben jij de beste elektromonteur van Nederland? Wil jij jezelf testen en uitdagen als elektromonteur? Doe dan mee met de Henk & Fred ‘Monteur van het Jaar’ verkiezing. Vul de vragenlijst in op www.monteurvanhetjaar.nl en wie weet plaats jij je samen met 47 anderen voor de voorronde!

e eerste editie van de Henk & Fred

Finale

‘Monteur van het Jaar’ verkiezing in 2023

De beste zes gaan door naar de finale op woensdag-

was een groot succes. Dat smaakt naar

avond 18 september tijdens onze beurs Elektro & Kli-

meer. We hebben voor hetzelfde concept

maat in Expo Houten. Tijdens de finale wordt er door

gekozen en gaan wederom op zoek naar

de finalisten gebouwd op een groot paneelbord, waar-

de beste elektromonteur van Nederland. Je kunt mee-

bij het publiek live mee kan kijken en aanmoedigen.

doen door via de website www.monteurvanhetjaar.nl een korte vragenlijst in te vullen, waarmee we jouw basis-elektro-kennis testen. Daarbij kijken we ook hoe snel je de vragen hebt ingevuld. De beste 48 kwalificeren zich vervolgens voor de voorronde op woensdagavond 5 juni.

Voorronde Voor de editie van 2024 is er wederom een samenwerking aangegaan met ROVC in Ede, de grootste technische opleider van Nederland. ROVC is de bedenker van alle opdrachten tijdens de verkiezing. Zij hebben voor de voorronde twee praktijkopdrachten en twee

Wat kun je winnen? Voor de 'Monteur van het Jaar' 2024 ligt een mooi prijzenpakket klaar. Wat dacht je van een gratis cursus/ training bij ROVC, Makita-pakket, een Draka bouwradio en reischeque? Alleen daarom al de moeite waard om mee te doen!

Doe mee! Ga naar www.monteurvanhetjaar.nl en vul uiterlijk 5 mei de vragenlijst in. Wie weet word jij wel 'Monteur van het Jaar' 2024!

cases bedacht. Bij de praktijkopdrachten gaan we een installatiebuis buigen & draad ontmantelen en controlemetingen uitvoeren. Bij de cases draait het om het Hoofdsponsor:

uitbreiden van een groepenkast en veilig werken. Iedere deelnemer mag een introducé meenemen, zodat je niet alleen naar de voorronde hoeft.

FEBRUARI 2024 |

Slim hoor van branchevereniging Techniek Nederland. Rond de afgelopen feestdagen lanceerden ze een persbericht waarin stond dat het begin van een nieuw jaar het ideale moment

Nieuw jaar met nieuwe kansen

is om een carrièreswitch te overwegen. Maar liefst 70 procent van alle werknemers tussen de 25 en 55 jaar heeft tijdens de feestdagen wel eens gesprekken over werk en werkgeluk, zo blijkt uit onderzoek. De helft daarvan denkt er soms ook over om van baan te veranderen. Met de campagne jekuntzoveelmeerindetechniek.nl zoomt Techniek Nederland in op de voordelen (en het werkgeluk!) van werken in de techniek.

DRIE NIEUWE TOPCOACHES

Sanjay Bhoendie, Marleen Siebers en Piet Jonker mogen zich TopCoach van het Jaar 2023 noemen. Deze verkiezing van Wij Techniek is bedoeld voor praktijkbegeleiders in de techniek. Sanjay Bhoendie won in de categorie ‘groot bedrijf’ en werkt als praktijkbegeleider bij installatiebedrijf Lomans in Capelle aan den IJssel. Marleen Siebers is werkzaam bij opleidingsbedrijf IW Brabant-Zeeland en Pieter Jonker won in de categorie MKB en runt met Jonker Totaaltechniek in Uitgeest zijn eigen bedrijf. Het thema van de verkiezing van dit jaar was ‘Kracht van aandacht’. En daar blinken de drie winnaars in uit.

CIRCULARITEIT OP DE AGENDA Technische installaties in de gebouwde omgeving kunnen sneller circulair worden. Dat stelt de Technieksector in de Actieagenda Circulaire Installaties. Door circulair aan te besteden, beschikbaarheid van data, passende financiering en kennisdeling kunnen grote stappen worden gezet. Brancheorganisatie Techniek Nederland, Dutch Green Building Council (DGBC) en TVVL overhandigden de Actieagenda eind vorig jaar tijdens de conferentie Circulair Bouwen aan Morgen. Vincent Gruis, voorzitter van het Transitieteam Circulaire Bouweconomie, nam het document in ontvangt.

| FEBR UA R I 2024

NIEUWS

NIEUWE VERKIEZINGEN

Fred: “Onze verkiezing ‘Installatiebedrijf van het Jaar’ was in 2023 een enorm succes. Met twee fantastische winnaars: DWT uit Goes en Morrenhof-Jansen uit Dalfsen (publieksprijs). In april doen we een nieuwe oproep om bedrijven te nomineren. We gaan de verkiezing dan zelfs uitbreiden, doordat er kan worden Henk & Fred organiseert van 17 t/m 19 september

gestreden in twee categorieën:

Elektro & Klimaat in Expo Houten. Dé elektrobeurs

bedrijven tot 25 werknemers

van Nederland waar je alles vindt over schakel-

en daarboven. Op die manier

materiaal, laadpalen, verlichting, groepenkasten,

wordt het voor kleinere be-

(brand)veiligheid, gereedschap, kabels en domo-

drijven makkelijker om mee te

tica. Maar ook over warmtepompen, infraroodver-

strijden om de prijs. Gedu-

warming en batterijopslag.

rende de hele zomer - in twee stemrondes - kan er

Daar wil je bij zijn! Claim alvast je gratis ticket op

dan gestemd worden. De

www.elektro-klimaat.nl of scan de QR-code.

winnaars zullen bekend worden gemaakt tijdens ons event Elektro & Klimaat op woensdagavond 18 september in Expo Houten.”

VAKBEURS SOLAR SOLUTIONS Je meer verdiepen in de trends

en ontwikkelingen op het gebied van zonnepanelen? Dat kan. Van dinsdag 19 tot en met donderdag

NIEUWE WEBSITE WECYCLEVOORBEDRIJVEN.NL

21 maart is weer de vakbeurs Solar

Op wecyclevoorbedrijven.nl

Solutions. Met 200 exposanten

vind je via een handige

en ruim 100 praktische seminars

zoekfunctie in een hand-

de grootste vakbeurs voor zonne-energie in Noordwest-Europa. Met de nieuwste ontwikkelingen rondom energieopslag, slimme producten en een steeds breder aanbod zonnepanelen. Gelijktijdig vindt ook Green Heating Solutions plaats, de vakbeurs voor duurzame klimaattechnieken. Zo ben je in één dag helemaal bij. De beurs Solar Solutions is op alle dagen van 10 tot 17 uur geopend en plaats van handeling is de EXPO Greater Amsterdam, in Vijfhuizen. www.solarsolutions.nl

omdraai een marktpartij bij Er belandt nog elk jaar een

jou in de buurt die afgedank-

aanzienlijke hoeveelheid

te lampen en armaturen

elektrisch afval (apparaten en

inneemt. En niet alleen dat,

verlichting) in het restafval.

maar ook ander elektrisch

Om dat te voorkomen heeft

afval waar je graag vanaf wilt.

Stichting OPEN de website

Voor sommige apparaten

wecyclevoorbedrijven.nl

krijg je een materiaalwaarde.

gelanceerd. Dit nieuwe

Ook kun je er voor kiezen om

B2B-platform maakt gratis,

elektrisch afval gratis op te

veilig en verantwoord afdan-

laten halen. Zo weet jij als in-

ken van e-waste nog veel

stallateur dat jouw elektrisch

gemakkelijker! Zo maak je van

afval goed terechtkomt voor

afdanken een e-waste feestje.

recycling.

FEBRUARI 2024 |

Bezoek ons op de VSK! 6 t/m 9 februari Stand D 092

XTEND

PAST ALTIJD! Direct uit voorraad leverbaar!

DÉ HYBRIDE ADD-ON LUCHT-WATER WARMTEPOMP

Ontdek het slimme hybride verwarmen

Deze slimme hybride installatie is niet alleen een slimme

Snelle installatietijd

warmteoplossing voor de consument die graag wil verduur-

Eenvoudig inregelen + uitlezen

zamen. Het handzame formaat en het installatiegemak maken

Te combineren met nagenoeg

de Xtend ook heel aantrekkelijk voor jou als Intergas Xpert.

iedere CV-ketel (past altijd)

www.intergas.nl

C O LU M N

Martijn Verspeek noemt zichzelf aanvoerder bij

Pitstop in het magazijn

Installatiebedrijf Verspeek in Valkenswaard in kon vinden. Heel gedoceerd namen we samen afscheid van “zijn” spullen. We maakten vervolgens een nieuwe indeling van het bedrijfspand en magazijn. Het ziet

er niet alleen fantastisch uit, maar het werkt voor iedereen prettig. Alles is belijnd, zelfs de en jaar of zes geleden was ons

prullenbakken. Het komt echt niet als een po-

magazijn echt een bende. Afdeling

litieschool over; iedereen merkt er de voorde-

‘sund’… Spullen die zonde zijn om

len van. Je kunt jouw spullen altijd vinden. De

weg te gooien. Die spullen werden

bussen hebben een eigen vak. Dat betekent

steeds weer verplaatst en ondertus-

dat iedere chauffeur daar een pitstop maakt.

sen konden we niks terugvinden. ’s Morgens

Daaromheen klopt alles. Je bent meteen bij

moesten we soms een half uur naar een pal-

de stofzuiger, jouw eigen voorraad staat klaar,

letwagentje zoeken.

net als de containers om rommel in te gooien.

Metaalbedrijven Ik kwam in die tijd veel bij metaalbedrijven en daar is vaak orde en netheid troef. Daar zie je structuur in de werkplaats, met mooie looplijnen. Daar kon

Je hoeft niet het hele magazijn door.

“ Net magazijn Uitstraling werkt voor onze mensen laat ook zien Het prettig en een opgeruimde bus hoe je werkt ” wil meestal ook zeggen dat je netjes werkt, zuinig bent op

ik gruwelijk van genieten. Ook bij motorcros-

je spullen en klussen netjes afwerkt. Bijko-

steams hebben ze het vaak goed op orde. De

mend voordeel is dat de bussen er spik en

hele dag rijden ze in de modder, maar het

span uitzien. Dat straalt uit naar je omgeving!

magazijn ziet er spik en span uit. Daar ben ik

Daar wordt over gepraat. Het werkt tot in de

mee aan de slag gegaan. Ik heb een organi-

details. Onze vergaderruimte vind je bijvoor-

satie, die vaak bij metaalbedrijven helpt in

beeld achter in de werkplaats. Zodat een fan

de hand genomen. Vervolgens zijn we gaan

die we ontvangen, overal langs moet lopen

opruimen. Spullen die niet compleet of oud

voordat hij daar is. Je ziet ze genieten en daar

waren, gingen de container in. Dat was voor

kan ik weer van genieten!

mijn vader nog wel een dingetje. Hij had ja-

Weet je wat zo mooi is? Ik ontving laatst een sol-

renlang hard gewerkt voor de spullen, die wij

licitant die onder de indruk was van ons pand.

weg wilden gooien. Maar uiteindelijk hebben

Nog voor het gesprek begon, gaf hij aan dat hij

we toch een plan gemaakt, waar ook hij zich

hier graag zou werken. Da’s toch goud!

Martijn Verspeek FEBRUARI 2024 |

Wallbox eM4

Your wall. Your box.

De nieuwe eMobility generatie van ABL

www.ablmobility.nl

I N N OVAT I E

NIEUWE HAFONORM CONFIGURATOR

Configureer. Valideer. Installeer. ABB introduceert de nieuwe Hafonorm Configurator het slimste 1-2-3-tje voor de groepenkast. Deze maakt het configureren van een groepenkast eenvoudiger en sneller, bevat altijd een extra validatie door een expert, en biedt nog tal van extra functionaliteiten.

geving, kunnen eerder gemaakte configuraties gekopieerd worden voor hergebruik in nieuwe projecten en is het mogelijk om groepenkasten op te slaan in de projectomgeving.

ABB’s Hafonorm groepenkasten hebben hun flexibiliteit en brede zen. Niet in de laatste plaats vanwege het unieke Busboard®-sys-

Overige voordelen nieuwe configurator

teem voor razendsnelle installatie en eenvoudige uitbreiding.

• Een gebruiksvriendelijke online

toepassing in de woningbouw en kleinere utiliteit inmiddels bewe-

Daarnaast is iedere kast CO2-neutraal geproduceerd, gemaakt van 100% gerecycled kunststof en voorzien van het KEMA-keurmerk.

Configurator met mogelijkheden Met de nieuwe online tool is de groepenkast zowel samen te stellen vanuit de energiebehoefte van de woning als door het direct zelf selecteren van de benodigde componenten. Visualisatie van de warmteberekening behoort eveneens tot de unieke functio-

gebruikersomgeving • Een actueel assortiment en uitgebreide keuzemogelijkheden voor wat betreft de te selecteren componenten en behuizingen • Mogelijkheid om zelf de plaatsing van de componenten te wijzigen • Brutoprijs staat direct in beeld tijdens het configureren

naliteiten. Zo is op elk moment duidelijk wat de componentkeuze

• Mogelijkheid voor het reserveren van posities

voor gevolgen heeft voor de warmte indicatie van de samenge-

voor het later bijplaatsen van componenten

stelde kast. Verder wordt iedere groepenkast op maat technisch

• Uitgebreidere adviesregels en waarschuw‑

gevalideerd door een expert van ABB. Wel zo veilig!

ingen tijdens de configuratie.

Unieke accountmodule

ABB bracht als eerste de innovatie op de

De nieuwe configurator bevat ook een accountmodule. Binnen het

markt om online een groepenkast samen te

persoonlijke account staan alle gemaakte configuraties in één om-

stellen. Zet met de nieuwe tool nu een flinke stap voorwaarts richting de invulling van de groepenkasten van vandaag en morgen. En biedt met de configurator het slimste 1-2-3-tje voor de groepenkast. Configureer. Valideer. Installeer. En klaar.

Scan de QR-code en ontdek de Hafonorm groepenkasten

solutions.abb/hafonorm-configurator

FEBRUARI 2024 |

INSTALLATEUR HEEFT GEWOON GOED VERHAAL NAAR KLANT

JAN VAN DER DOELEN De bouwsector krimpt dit jaar met 2,5 procent. Zo verwacht ING Research. Jan van der Doelen is Senior Sector Banker bij ING Nederland met als specialiteit de sector Bouw & Bouwindustrie. Met hem kijken we naar de kansen en uitdagingen voor de installatiebranche in 2024. En we stellen hem 8 ‘brutale’ vragen.

DE BOUWSECTOR KRIMPT DIT JAAR

MAAR DE HYPOTHEEKRENTE DAALT

EN HOE ZIT HET MET DE INSTALLA-

MET 2,5 PROCENT. MAAR HET GING

TOCH WEER? WEG PROBLEEM!

TIEBRANCHE? ZEKER OOK DONKE-

TOCH ZO GOED?

“Nieuwbouw wordt daardoor wel

RE WOLKEN?

“Klopt. Afgezien van het eerste

weer wat toegankelijker voor de

“Nee, de installatiebranche is één

een enorm tekort aan woningen,

weer wat meer op gang gaat

enorme vraag naar energiebespa-

maar doordat de bouwkosten fors

komen. Maar dat is te laat om

rende maatregelen. Maar ook daar

zijn gestegen, schieten de prijzen

iets te doen aan die 2,5 procent

voor nieuwbouw omhoog en daar

krimp. Het aantal vergunningen

coronakwartaal is de bouwsector sinds 2014 alleen maar gegroeid. De stagnatie in de nieuwbouw is de grootste boosdoener. Er is

1 24

consument. Wij verwach-

van de weinige sectoren binnen de

ten dat de productie van

bouwketen waarvan we verwach-

nieuwe woningen in de

ten dat die blijft doorgroeien in

loop van dit jaar daardoor

2024. Dat komt mede door de

zien we dat die behoefte wat over z’n top heen is.

komt bij dat de rentes enorm

voor nieuwbouw is op dit moment

waren opgelopen. Waardoor

gewoon heel laag. Wat er straks

mensen nog meer moesten

bijkomt, zal eerder pas in 2025

nieuws dat energiemaatschap-

betalen voor hun hypotheek.”

worden gebouwd.”

pijen klanten met zonnepanelen

| FEBR UA R I 2024

De consument wacht wat af. Bijvoorbeeld door het

8 B R U TA L E V R AG E N

willen laten betalen voor het te-

verkoopbaarheid van je pand of

teur ga je niet zo snel zelf warmte-

rugleveren van stroom aan het net.

woning! Uit onderzoek blijkt dat

pomp-skids bouwen.”

Daarnaast is het onzeker hoe het

woningen die een A-label heb-

verder gaat met het salderen. Maar

ben veel sneller worden verkocht

MAAR MIS JE DAN ALS KLEINE IN-

ik vind dat je als installateur niet

dan een woning met een minder

STALLATEUR NIET DE BOOT?

mee moet gaan in dat sentiment!”

label. En ook tegen een betere

“Nee, als kleinere installateur zul je

“Dat die consument even afwacht,

dat snap ik wel. Maar anderzijds

woning een A-label of beter heeft.

zijn de zonnepanelen nu een

Ook dat is een extra prikkel rich-

nieuwe verdienmodellen. Bijvoor-

derde goedkoper dan een jaar

ting de markt.”

beeld door je meer te richten op

ZO, STEVIGE TAAL! MAAR DIE TERUGHOUDENDHEID IS TOCH LOGISCH?

prijs. Daarnaast zie je dat banken ook steeds meer denken in duurzaamheidskortingen. Dus dat

een klant meer kan lenen als een

geleden. Een forse besparing op de

je misschien in de toekomst wat minder op de nieuwbouw richten. Maar er blijft nog voldoende onderhouds- en renovatiewerk over. Het is

wel goed om na te denken over

‘Product as a Service’.

aanschaf dus. Op het moment dat

DE INSTALLATEUR KAN DUS RUS-

je ze op je dak legt, begint het dus

TIG ACHTEROVER LEUNEN IN 2024?

WAAROM ALTIJD VAN DIE INGE-

al geld op te leveren. En met een

“Haha. Nee, er liggen nog vol-

WIKKELDE TERMEN. WAT IS DAT

terugverdientijd van zes tot acht

doende uitdagingen voor 2024.

NOU WEER?

jaar ben je er wel. Als installateur

Bijvoorbeeld op het vlak van

maken. Het voordeel van industri-

het nieuws en leg uit dat het nog

alisering – bijvoorbeeld door meer

lijk blijft voor de instandhouding

steeds een goede investering is.”

prefab te bouwen – is dat

van de installatie. De klant betaalt

de kostprijs met zo’n 10

daar periodiek een passend be-

tot 15 procent naar bene-

drag voor. Dat model geeft je een

den gaat. Maar om mee

jaarlijkse zekerheid en een vaste

te gaan in die industria-

bron van inkomsten. Maar daar-

heb je dus gewoon een goed

digitalisering en industrialisering.

verhaal te vertellen richting

Daar valt in de installatiewereld

je klant. Ga daarom niet

nog wel een flinke slag in te

mee in het sentiment van

“Dat je de klant (gefinancierd) een installatie aanbiedt die niet zijn eigendom wordt, maar waarbij jij voor

de hele levensduur verantwoorde-

RENDE MAATREGELEN?

lisering heb je wel een bepaald

voor moet je dus wel je organisatie

“Het is goed voor de waarde en

volume nodig. Als kleine installa-

anders gaan inrichten!”

ZIJN ER NOG ANDERE VOORDELEN OM ALS CONSUMENT JUIST NU TE INVESTEREN IN ENERGIEBESPA-

HENK: “HET BELANG VAN AUTOMATISERING”

Henk moet Fred er regelmatig op wijzen dat hij de administratie van de

projecten goed moet bijhouden. Bijvoorbeeld in verband met de bewijslast dat projecten goed geïnstalleerd zijn. De opmerking van Jan van der Doelen dat de installatiemarkt op het gebied van digitalisering nog een flinke inhaalslag te maken heeft, vindt hij dan ook niet meer dan terecht. Henk: “Digitalisering kan erg helpen om je papierwerk goed bij te houden en op te slaan. Belangrijk voor de komende Wet Kwaliteitsborging, maar ook voor grote bedrijven die vanaf 2025 hun duurzame prestaties moeten bewijzen en opslaan en een ‘duurzaam jaarverslag’ moeten aanleveren. Dat vertelde Jan ook. Dat was nieuw voor mij.”

FEBRUARI 2024 |

Een Jaren-80 huis kan ook duurzaam zijn Konden ze niet beter verhuizen? Marcel en Debby Bonten hadden zoveel duurzame wensen, dat deze optie serieus werd overwogen. Een passende duurzame en betaalbare woning werd niet gevonden en dus besloot het stel niet te verkassen, maar hun eigen woning onder handen te nemen.

| FEBR UA R I 2024

OV E R D E V LO E R

MARCEL BONTEN

e bus van Fred en Daan rijdt vandaag

een plan voor onze eigen woning gemaakt en

naar ’s-Hertogenbosch. De jaren-80

vervolgens veel werkzaamheden zelf opgepakt.”

woning van de familie Bonten is snel gevonden. “Ik begreep dat er

Isoleren

al veel duurzame maatregelen zijn

Er werd begonnen met het isoleren van de

genomen”, zegt Fred. “Logisch, Marcel Bonten

woning. Marcel: “Want daar begint alles mee.

is namelijk technisch adviseur bij Legrand, een

De kruipruimte, HR++-glas, tochtstrips in alle ko-

specialist in elektrische en digitale infrastruc-

zijnen en Tonzonfolie om de cv-leidingen heen.

turen voor gebouwen. Hij weet wat er allemaal

Een volgende stap is dat je minder moet gaan

mogelijk is.”

verbruiken. In de kamer de temperatuur een

Marcel Bonten heeft de koffie klaar. Fred is

graadje lager, minder lang douchen, radiatorfolie

benieuwd wat ze allemaal al gedaan hebben.

achter de radiatoren en ventilatoren onder die-

Marcel: “Toen we hier zeventien jaar geleden

zelfde radiatoren om de warmte door de kamer

kwamen, hebben we de woning eerst esthetisch

te verspreiden. Daarnaast hebben we een mul-

opgeknapt en aan de achterkant uitgebouwd.

tisplit airco geplaatst met drie binnenunits voor

We hebben het zogezegd naar ons zin gemaakt.”

extra verwarming en koeling. Ook in de kamer

“Wanneer kwam het idee om de woning ook te

hangt een unit. Zo stoken we minder gas. We zijn

verduurzamen?”, vraagt Daan. Marcel: “Een paar

van 1200m3 naar minder dan 500 m3 gegaan.”

jaar geleden merkten we dat de woning een

“Maar dan heb je vast ook zonnepanelen ge-

opknapbeurt verdiende. Zoals ieder huis op een

legd om de extra stroom die de airco’s nodig

bepaald moment. We stonden op dat moment

hebben te compenseren?”, vraagt Fred. Marcel:

ook aan de vooravond van de energietransitie.

“Dat klopt. We hebben 16 panelen van 420 Wp

Verhuizen was een optie, maar dan

geplaatst. Die leveren ongeveer 6.000 kWh per

moet je ook vaak dezelfde maatregelen nemen. Ik heb daarom

jaar op en dat is precies wat we nu verbruiken. Daar kan ik ook mijn

“ En wat is nu jullie huidige gasverbruik? ”

FEBRUARI 2024 |

Anzeige_Henk_Fred_190x136_Solar_NL.indd 1

11.01.2024 14:46:52

Gratis lampen recyclen Bied jouw klanten thuis en op het werk een duurzame oplossing voor afgedankte lampen, armaturen en ander elektrisch afval. Recycle lampen gratis via jouw technische groothandel of regel gratis afvoer samen met ander elektrisch afval via wecyclevoorbedrijven.nl. Ook voor bouw, sloop of andere projecten.

Alle voordelen op een rij: ✓ Gemakkelijk elektrisch afval afdanken ✓ Bijdragen aan inzameldoelstelling en circulariteit ✓ Verlagen risico afvalbranden ✓ Voldoen aan weten regelgeving ✓ Voor sommig elektrisch afval ontvang je een vergoeding ✓ Zelf demonteren? Dat kan met certificering Vraag gratis inzam el mater iaal a an

rpunt Inleve en zoek

WECYCLE1380 Vakmedia LightRec adv. 190x132.indd 1

Wec inlev ycle erpu nt wor den

Meer elektrisch afval? Gratis afvoer regel je via

05-01-2024 14:58

OV E R D E V LO E R

“Smart Home voor iedereen bereikbaar” Veel installateurs weten door de dagelijkse drukte niet wat er tegenwoordig allemaal mogelijk is op het gebied van Smart Home, stelt elektrische auto van opladen. Ga ik meer stroomgebruiken, dan moeten er eigenlijk zonnepanelen bijkomen.” Daan is benieuwd of er bij het gasverbruik nog meer is veranderd. “We hebben de temperatuur van aanvoer en retour van de radiatoren geoptimaliseerd”, zegt Marcel. “Bij mij ging er 65 graden in en retour kwam ook 65 graden. Door het stopkraantje iets dicht te doen is de retourtemperatuur nog maar 45 graden. Dat is voldoende en levert minder verbruik op. Eigenlijk moet je om dit te realiseren de pomp bijstellen, maar daar heb ik dan weer geen verstand van.”

Geen hoofdpijn meer Marcel maakte alle kieren in de woning dicht. Fred

Marcel Bonten. “Toch is Smart Home voor iedereen bereikbaar. Je hebt al een setje voor 150 euro. Omdat er steeds meer draadloze opties zijn, kan iedereen het eenvoudig toepassen. Meten van energieverbruik, een wasmachine die aangeeft dat-ie klaar is, wanneer de zon schijnt de elektrische auto opladen. Het kan allemaal. Vroeger was Smart Home luxe en status. Nu is het de ideale manager voor energie en gezondheid. Overigens help ik graag andere mensen op het gebied van smart home.”

is benieuwd of er dan nog wel wordt geventileerd. “Dat is een goede vraag”, zegt Marcel. “Enkele weken geleden heb ik om die reden een wtw-balansventila-

“Ik kan nu bijvoorbeeld centraal, via de app, alle appa-

tie van Brink geïnstalleerd. Warmteterugwinning. Dat

raten uit- en op tijd de verwarming lager zetten. Dat is

was hard nodig. De lucht in huis was echt niet gezond

pure winst. Ik merkte ook dat ik jarenlang veel stroom

toen alles dicht zat. Dat betekende wel gaten boren

verbruikte door apparaten die stand-by stonden. Dat

voor roosters en leidingen aanleggen. Dat is gelukt

is nu ook fors naar beneden gegaan.”

en de lucht is enorm verbeterd. Ik had soms snel

Daan constateert dat er veel is gebeurd. Marcel knikt

hoofdpijn en dat kwam echt door de slechte lucht. Nu

bevestigend: “Je moet veel doen en ook nog in de

niet meer. Het werkt geweldig. Overigens wilde ik dit

goede volgorde om resultaat te bereiken. Maar als je

eigenlijk door een extern bedrijf laten doen, maar er is

stukje bij beetje aan de slag gaat, kan er veel. En wij

gewoon niemand te vinden.”

zijn nog niet klaar. We overwegen vloerverwarming

Smarthome

en een warmtepomp. Maar we willen eerst testen hoe de warmte met de airco’s gaat. Misschien bevalt ons

Omdat Marcel toch aan de slag ging, besloot hij

dat wel. En ook infrarood is een optie. Wij zijn nog

ook enkele smarthome toepassingen door te voeren.

niet uitgepionierd.”

FEBRUARI 2024 |

Op bezoek bij René Karst in de Wisseloord Studio’s in Hilversum

Ik ben live-artiest, geen studio-man De bekende volkszanger René Karst ontvangt Henk en Fred in de bekende Wisseloord Studio’s, waar hij een eigen studio heeft. Natuurlijk hebben ze het over de rol van techniek in de muziek. Maar René vertelt ook hoe hij handig hij zelf thuis is en wat zijn visie - en die heeft hij! - op duurzaamheid en energiebesparing is.

uh, Ik dacht dat René Karst in

werkt. Hoe belangrijk is de rol van die tech-

Hoogeveen woonde?”, zegt

nicus bij jouw optredens?” “Heel belangrijk!”,

Henk, terwijl Fred met de bus

zegt René. “Want ik ben meer dan alleen

de afslag Hilversum neemt. “Dat

een bandartiest. Voor een deel zing ik mee

klopt, maar we gaan vandaag

met een band, maar tussendoor begeleid ik

naar de bekende Wisseloord Studio’s, waar

mezelf op gitaar. De technicus geeft daarbij

René een studioruimte huurt en zijn eigen

mijn gitaar telkens aan, maar hij zorgt er ook

nummers schrijft. Jij kent ze toch wel?

voor dat even later weer op tijd de volgende

Nummers als ‘Liever te dik in de kist’ en ‘Atje

geluidsband wordt ingestart. Verder ben ik

voor de sfeer’. Wist je dat dat laatste het

met een zendertje in mijn oor verbonden

favoriete nummer is van Prinses Amalia?”

met hem. Zo kan hij bijvoorbeeld

Als ze even later aan de koffie zitten, vertelt

doorgeven dat ik van de organi-

René Karst dat hij op jaarbasis wel zo’n

satie nog één nummer mag spe-

tweehonderd keer optreedt. Voor een groot

len. Ook aan mijn gitaar hangt

deel tijdens dorpsfeesten, in feesttenten,

een snoertje met een zender

maar ook het afgelopen carnavalsweekend

die weer in contact staat met de

had hij bijvoorbeeld een overvolle agenda.

ontvanger bij mijn geluidsman.

“Ik ben niet zozeer een zanger”, zegt hij.

Er komt dus meer techniek bij

“Meer een entertainer. Toevallig heb ik paar

kijken dan je denkt!”

hele leuke liedjes geschreven die goed aan-

René Karst gebruikt zijn eigen

slaan. Zoals mijn nieuwe nummer ‘EHBO’,

studio voor het schrijven van nieuwe num-

dat het ook weer goed doet. Heerlijk, hele

mers en het maken van de eerste demo’s.

feesttenten die hossen en springen.”

Voor het opnemen van singles en albums

Vaste technicus

Komt meer techniek bij optreden kijken dan je denkt

gaat hij naar een professionelere studio. In hoeverre bemoeit hij zich daar met de tech-

“Wij maken een magazine over techniek”,

niek? “Vroeger had ik een eigen studio waar

legt Henk uit. “Ik begreep dat je bij optre-

ik ook mijn platen opnam. Maar ik ben er in

dens altijd een vaste technicus bij je hebt,

de loop van de jaren achter gekomen dat er

die overdag bij installatiebedrijf Kuipers

hele goede producers zijn die dat veel beter

| FEBR UA R I 2024

THUIS BIJ

René Karst is iemand die moeilijk stil kan zitten. Naast zijn optredens doet hij ook nog tal van anderen dingen, zoals op de zaterdagmiddag zijn wekelijkse radioprogramma ‘Karstival’ bij Radio Drenthe, waarin hij de luisteraars meeneemt in zijn liefde voor muziek. “Door nummers als ‘Liever te dik in de kist’ en ‘Atje voor de sfeer’ word je al gauw in een hokje gestopt. Maar mijn muzieksmaak is heel breed. Ik heb een sterke voorkeur voor country en draai ook veel Engelstalig”, legt René Karst uit. Daarnaast is hij ambassadeur van de Stichting Lezen en Schrijven en treedt hij samen met Carola Smit (voormalig BZN) op in de voorstelling ‘Letter voor letter’, waarin ze laten horen hoe leuk het is om met taal bezig te zijn.

Heerlijk, hele feesttenten die lekker hossen

kunnen dan ik. Ik ben ook meer een live-artiest. Veel minder een studio-man. Nee, bij het

FOTO: WILLIAM RUTTEN

maken van een plaat kan ik die techniek heel goed overlaten aan anderen. In plaats van een bandrecorder met 24 sporen kun je nu met een

sommige dingen laat ik over aan de professional.”

computer oneindig veel sporen naast elkaar opne-

Als het gaat om duurzaamheid en energiebespa-

men. En zelfs de warmte die een oude bandopna-

ring heeft René Karst een hele eigen en stevige

me kende, kun je daarmee prima nabootsen.”

mening. “Wij hebben een jaren vijftig woning.

Energiebesparing

Die hebben we helemaal laten isoleren. Van de vloer tot de spouwmuren. Het is zelfs zo goed

Henk vindt het leuk dat hij nu eens in de beken-

geïsoleerd dat mijn vrouw wel eens zegt ‘doe die

de Wisseloord Studio’s is geweest. Maar Fred

deur eens open’, terwijl we dan nog niet eens de

had ook graag een kijkje bij René Karst thuis in

kachel aan hebben. Zonnepanelen, die hebben we

Hoogeveen genomen. “Ik ben benieuwd hoe

bewust niet. Die vind ik zo lelijk. Je ziet soms hele

handig je bent. En in hoeverre je je eigen huis

weilanden met zonnepanelen. Daar zie ik veel lie-

al heb verduurzaamd”, vraagt hij zich hardop

ver koeien staan. En datzelfde geldt voor die wind-

af. “Ha, ha”, lacht René Karst. “Verwacht niet

molenparken. Wij zijn bewust eerst begonnen

dat - als jullie bij mij thuis hadden aangebeld - ik

met isoleren. Zonnepanelen of een warmtepomp

open had gedaan met een schroevendraaier in

hoeft voor mij niet zo nodig. En ik rij ook geen

de hand. Ik kan nog geen schroef of spijker in

elektrische auto. Ik heb soms meerdere optredens

de muur draaien of slaan. Gelukkig heb ik di-

op een avond en dan rij je zo duizend kilometer.

verse familieleden die daar heel goed in zijn. En

Dan is een elektrische auto niet handig.”

FEBRUARI 2024 |

ONTDEK DE VEELZIJDIGE ALLESKUNNER ONDER DE SENSOREN

GESCHIKT VOOR INBOUW, OPBOUW EN ZELFS CENTRAALDOZEN. Op zoek naar een veelzijdige en handige sensor? Zoek niet verder! Deze sensor is geschikt voor inbouw, opbouw en kan zelfs worden ingebouwd in de meest voorkomende centraaldozen. Met de tweede, potentiaalvrije, uitgang is deze sensor perfect voor de aansturing van zowel licht als HVAC-apparatuur. En met de handige LED-indicator kunt u de sensor gemakkelijk testen. Kortom, met deze sensor in zowel wit (870474) als zwart (870476) bent u verzekerd van veelzijdigheid en gemak, ongeacht de ruimte waarin hij wordt toegepast. • Geschikt voor inbouw, opbouw en zelfs centraaldozen • Twee uitgangen individueel instelbaar • Mogelijkheid tot uitbreiding met pulsschakelaars • Luxwaarde handmatig of zelflerend in te stellen • Optioneel ook met afstandsbediening in te stellen

klemko.nl

U I TG E L I C H T

tegreerde systemen in de moderne bouwprojecten. Erwin Hermans, directeur Lejeune: “Door het bundelen van krachten zijn we uitgerust om

EPM Groep wordt

deze vraag te beantwoorden

de grootste in Limburg

ceerde technische oplossin-

met een arsenaal aan geavan-

EPM en Lejeune gaan samen verder

De elektrotechnische totaalinstallateur EPM, reeds een bekende naam in Limburg voor haar complete dien-

stenpakket, heeft recent de handen et gepaste trots kondigen EPM en

ineengeslagen met Lejeune, een servicegericht familiebedrijf met een historie van meer dan 60 jaar.

Lejeune Electrotechniek &

gen en een professioneel team dat klaarstaat om ieder project naar een hoger niveau te tillen.” De fusie zorgt er daarnaast voor dat er meer doorgroeimogelijkheden zijn voor het personeel waardoor talent de kans krijgt zich te ontplooien en bij te dragen aan de verdere ontwikkeling van de nieuwe organisatie.

Toekomst Ook treedt Jurre Stassen toe als directeur-grootaandeelhouder. “De toekomst voor

Alarmdiensten aan dat zij samengaan.

EPM Groep

De fusie tussen deze twee prominente

In Juni 2023 heeft EPM reeds

uit met plannen om onze voe-

bedrijven uit Zuid Limburg zorgt voor

de eerste stap gezet om haar

tafdruk in de installatietech-

een ongekende combinatie van exper-

positie in Limburg te versterken

niek E in Limburg verder uit te

tise, dienstverlening en technologische

met de overname van Jeurissen

breiden, een leuke uitdaging.

innovatie onder één dak.

Elektrotechniek in Landgraaf.

Met deze stap voorwaarts ver-

Intensieve samenwerking tussen de en-

Door EPM en Lejeune te combi-

breedt EPM groep niet alleen

gineers, voorbereiders en allround mon-

neren vindt nu de volgende stap

haar specialisaties, er ontstaat

teurs binnen EPM groep zal zorgen voor

binnen deze strategie plaats

ook een synergie waardoor

innovatieve oplossingen, een verhoogde

en zijn de drie bedrijven samen

we nog beter gaan kunnen

efficiëntie en een mate van deskundig-

onderdeel van de ‘EPM groep’.

inspelen op ontwikkelingen in

heid om nog complexere projecten en klantenvragen aan te gaan.

EPM groep ziet er zeer positief

de markt.” De fusie tussen EPM en Lejeune is een directe reactie op de

De vestigingen van EPM,

technologische ontwikkelingen

Lejeune en Jeurissen zullen

Wil Paulus, directeur EPM: “In de

in de sector en de groeiende

voorlopig blijven bestaan in

samensmelting van EPM en Lejeune

vraag naar complete, geïn-

Maastricht en Landgraaf.

Samen sterk vinden we niet enkel een uitbreiding van capaciteit en diensten, maar een vereniging van visies. Dit stelt ons in staat om onze klanten een nog hogere kwaliteit van service aan te bieden en ons te vestigen als de onbetwiste leider in installatietechniek E in Limburg. Samen sterk - dat is onze belofte."

FEBRUARI 2024 |

HALIL TEKIN E L E KT R O M O N T E U R EN INSPECTEUR

De tijd die ik over heb, steek ik in bijscholing

| FEBR UA R I 2024

C V VA N

Halil Tekin (31) BEDRIJF

HalTec Elektrotechniek,

Je stond in de finale van de ‘Monteur van het Jaar’. Niet gewonnen, wel tevreden?

nooit aan gedacht om me

“Ik ben zeker tevreden. Ik

in elektrotechniek nooit

OPLEIDING

won de halve finale van de

bent uitgeleerd.”

Eerste Monteur Elektrische

Henk & Fred ‘Monteur van

Den Haag FUNCTIE

Eigenaar en inspecteur

te verdiepen in andere technische vakken zoals de w-installatie, omdat je

het Jaar’ verkiezing, waar maar liefst veer-

Je sloeg vorig jaar wel een nieuwe weg in?

Mondriaan en daarnaast veel

tig monteurs aan meededen. Dat vond

“Dat klopt. Na vijftien jaar elektrotechniek

cursussen zoals SCIOS Scope

ik al top. Het was een leuke en gezellige

in zowel de nieuwbouw als renovatie, wo-

ervaring. Ik heb er veel van geleerd.”

ningbouw en utiliteit, waarvan zeven jaar

installaties aan het ROC

8 en het SCIOS Scope 10

als zelfstandige in mijn eigen bedrijf HalTec Elektrotechniek, wilde ik me verder

Ik heb hiervoor voor verschil-

Wat maakte uiteindelijk het verschil in de finale?

lende werkgevers gewerkt,

“De vijf finalisten kregen allemaal een

voorbij zien komen. Het was tijd voor een

zoals BAM Techniek, Weber,

paneelbord met daarop twee groe-

volgende stap. Ik volgde cursussen en

WERKERVARING

HEK en Croonwolter&dros

penkasten. Op de 1-fase groepenkast was een

HOBBY’S

kleine installatie gebouwd,

Veel gevoetbald en laatste ja-

waarop we een aanpas-

ren krachten vechtsporten

sing moesten doen. Op de 3-fasen kast moesten we

ontwikkelen. Ik had alle facetten al vaak

opleidingen op het gebied elektrotechnische Het was tijd voor van inspecties en sinds dit een volgende jaar werk ik als inspecteur. stap, ik ben Ik word ingehuurd door nu inspecteur inspectiebedrijven. Een

WEKKER

zelf een installatie bouwen en in bedrijf

nieuwe richting om nieuwe dingen te

Meestal rond half 7

stellen. Daarvoor hadden we anderhalf

leren. Heel leuk.”

uur de tijd. Dat was veel te weinig voor ONTBIJT

mij. Ik wil mijn werk altijd heel netjes

Een ontbijtshake of een

uitvoeren en daar neem ik gemiddeld

En daarvoor ben je vandaag hier in Zwolle aan het werk?

gezien wat meer tijd voor dan een ander.”

“Hier wordt een compleet nieuw distribu-

eiwitreep met koffie

tiecentrum voor Albert Heijn gebouwd.

Waarom deed je mee?

Ik ben nu al voor de derde week aan het

Ik doe mijn werk heel

“Ik vind mijn vak gewoon erg leuk en wil

keuren. Op NEN1010. Zeg maar een ople-

zorgvuldig

me altijd op alle manieren ontwikkelen.

verinspectie. Het is een groot en complex

Zo zag ik deze kans ook.”

pand met negen onderverdeelkasten en

STERKSTE PUNT

twee keer een HKL. Dan weet je het wel…”

MINDER GOED IN

werkvloer kan ik moeilijk scha-

Op je 13e koos jij al voor elektrotechniek. Waarom boeit dit vak je zo?

Bevalt het inspectievak?

kelen, dan loop ik soms vast

“Dat ik voor elektrotechniek koos, was

“Jazeker. Ik krijg van mijn opdrachtgevers

toeval. In de tweede klas van de mid-

verschillende soorten inspecties zoals

Als het chaotisch is op de

VAKLITERATUUR

delbare school moest ik kiezen tussen

NEN1010, NEN3140 en SCIOS Scope 8.

Henk & Fred en online

motorvoertuigen, zorg, administratie

Geen dag is hetzelfde.”

zoek ik veel op

en elektrotechniek. Ik koos dat laatste en volgde de opleidingen Monteur en

Daarnaast leer je ook nog?

Eerste Monteur Elektrische installaties

“Ik heb recent het SCIOS Scope 8-diplo-

CV, nog niet over nagedacht

aan het ROC Mondriaan in Den Haag. Ik

ma gehaald en volg nu de cursus voor

om het thuis te veranderen

vond het geweldig. Ik heb er daardoor

SCIOS Scope 10, die gaat over brandrisi-

CV OF WARMTEPOMP

FEBRUARI 2024 |

Snel en eenvoudig naar een slimmer huis

met de xComfort Bridge Met de xComfort Bridge installeer je de functies van de Go Wireless pakketten nu nog sneller en heel gemakkelijk. Maak een eerste stap naar een slim huis voor jouw klanten mogelijk, zonder programmeerkennis of speciale tools. Meer informatie? Ga naar www.eaton.nl/xComfortBridge

C V VA N

‘Meer vrijheid om te ontdekken’

co’s elektrisch materieel. Het is allemaal niet

Jongeren vergen ook een andere

eenvoudig en veel cursisten stoppen ook

aanpak dan vroeger. Daar moet

voortijdig. Maar mij gaat het tot dusver best

je voor openstaan. Anders haken

Ruim zeven jaar geleden

goed af. Omdat ik me er in vastbijt.”

jongeren af.”

besloot Halil Tekin voor

Hoe pak je als zzp’er grotere klussen op?

HalTec Elektrotechniek

“Als het heel groot is, regelt de opdrachtgever

Zijn er meer maatregelen denkbaar?

zelf meerdere inspecteurs. Zelf wil ik geen

“Laat zien dat het vak leuk is en

werker van een bedrijf zijn

mensen in dienst hebben. Daar komt veel bij

dat je er een goed loon mee kunt

de groeimogelijkheden

kijken en het kost ook veel tijd. Die extra tijd

verdienen. Want ook dat vinden

toch altijd wat beperkter.

steek ik liever in zelfontwikkeling en bijscho-

jongeren belangrijk.”

Je blijft in het cirkeltje

zichzelf te beginnen.

draaien van het bedrijf

ling. Daarnaast heb ik ook een gezin. Ik ben getrouwd en heb twee kindjes van 5 en 3 jaar oud. Daar wil ik ook van kunnen genieten.”

was geboren. “Als mede-

Hoe heb jij jouw pensioen geregeld?

waarvoor je werkt. Als ondernemer kreeg ik de

“Ik sta er nog niet zo bij stil. Ik ben

vrijheid om te gaan doen

Hoe maken we het vak aantrekkelijker?

vrij jong, maar zet wel wat aan

wat ik echt leuk vind. Om

“Daar denk ik best vaak over na. Veel jonge-

de kant voor later. Ik moet me er

nieuwe dingen te ontdek-

ren moeten een vak kiezen op een moment

meer op gaan oriënteren.”

ken en andere wegen te bewandelen. Daar maak

dat ze niet bezig zijn met hun toekomst. In

ik veel gebruik van. Op die

ze die ze op dat moment maken, belangrijk

Dit jaar is er weer een Henk & Fred 'Monteur van het Jaar' verkiezing. Een goed idee?

is voor de toekomst. Ik denk verder dat de

“Jazeker. Je trekt de aandacht

enorm goed.”

begeleiding van jonge monteurs in oplei-

voor het vak elektrotechniek. Er

ding beter kan. De leermeester die jongeren

komen enthousiaste monteurs die

begeleidt, krijgt vaak niet de tijd, heeft geen

allemaal willen winnen en dus bereid zijn te

geduld of heeft gewoonweg niet de kwa-

leren. Dat geeft waardering en een toege-

liteiten om jongeren goed te begeleiden.

voegde waarde voor het vak.”

die situatie zat ik ook. De jongeren moeten ervan bewust gemaakt worden dat de keu-

manier leer je het vak van alle kanten. Dat bevalt me

FEBRUARI 2024 |

D E O P L E I D I N G VA N

'Monteur van het Jaar' 2023 Erwin Theunissen

ERWIN THEUNISSEN

Wil beter worden in het meten Erwin Theunissen (46) uit het Limburgse Heijen werd in 2023 door Henk & Fred uit-

toeziend oog van een aantal docenten van

geroepen tot ‘Monteur van het Jaar'. Tijd om

ROVC en een paar honderd man publiek. Met

even terug te blikken en te horen wat Erwin

name dat laatste maakte het wel een beetje

met zijn gewonnen opleiding gaat doen.

spannend en stressvol. In totaal kregen we anderhalf uur voor de twee opdrachten. Ik was op tijd klaar, maar halverwege had ik wel even zo’n moment van ‘ik stop ermee’. Maar nadat ik wat

Je bent ‘Monteur van het Jaar’. Kwam het als een verrassing?

gedronken had, was ik weer helder genoeg om

“Om je op te geven moest je online een vragenlijst be-

van de andere deelnemers zag - had ik wel het

antwoorden met best wel pittige vragen. Ik had in eerste

idee dat ik een kans maakte en dat ik het nog

instantie mijn vrouw en dochter niet eens verteld dat ik

niet zo slecht had gedaan, haha.”

door te gaan. Toen ik klaar was - en het werk

me had aangemeld. Tijdens de voorronde bij ROVC in out. Ik had toen al niet eens verwacht dat ik door was

De titel heeft je ook een nieuwe baan opgeleverd!

naar de finale. En dan win je zo’n finale ook nog. Echt te

“Klopt, als servicemonteur bij J&S Elektrotech-

bizar voor woorden!”

niek in Oeffelt. Groot voordeel is dat het lekker

Ede had ik bij de opdracht van het meten even een black-

dicht in de buurt is en ik niet meer zoveel hoef

Neem ons nog even mee terug naar die finaledag?

te reizen. Bij mijn vorige werkgever werkte ik

“We kregen in Expo in Houten de opdracht om een au-

aan hele grote klussen en voor grote opdracht-

tolader en een elektrische kookplaat op de juiste manier

gevers. Maar zo’n kleine dorpselektricien ligt

te bedraden en aan te sluiten op een meterkast. Onder

mij eigenlijk veel beter. De ene dag help je ’s ochtends een oude mevrouw met een extra stopcontact en aansluitend leg je ergens nieuwe buitenverlichting aan, omdat er telkens storing was. Juist die afwisseling, daar word ik blij van.”

En wat ga je met de gewonnen ROVCopleiding doen? “Hoe ik dat ga invullen ga ik nog met mijn nieuwe werkgever overleggen. Maar als het aan mij ligt iets met ‘meten’. Want daar had ik tijdens de voorronde de meeste moeite mee. Leuk om daar beter in te worden!”

FEBRUARI 2024 |

BOOGSCHIETEN ABSOLUUT GEEN OUDERWETSE SPORT

Schieten met pijl en boog In ‘de spanningzoeker’ reizen we kriskras door Nederland, op zoek naar bijzondere en ‘spannende’ hobby’s van mensen uit de branche. Vandaag gaan Daan en Henk met Mark Wolterman mee naar de Handboogsport Vereniging Achilles in Alkmaar.

a het passeren van het AFAS Stadion zet Daan verder koers naar de eindbestemming. “Waar hebben we afgesproken met Mark?”, vraagt Henk. “We zoeken hem op bij HBSV Achilles. Misschien is hij zelfs al wel aan het schieten”, zegt Daan. En

inderdaad, even later treffen ze Mark aan in het gebouw van de Handboogsport Vereniging in Alkmaar. Boog in de hand, pijlen in de leren ‘pijlkoker’ aan de heup. “Ik was al even lekker begonnen”, verontschuldigt hij zich.

ONTSPANNEN

Onder het genot van een kopje koffie praten Daan en Henk verder met Mark. Hij is in het dagelijks leven praktijkopleider bij InstallatieWerk (IW) Noord-Holland. Maar

Dan grappend: “Zeg maar gerust dat ik niet

de zaterdagmorgen is het voor hem vaste prik om op

graag stil zit, want inmiddels heb ik meerdere

de vereniging te zijn, vertelt hij. “Na een werkweek even

hobby’s die behoorlijk wat tijd vragen. Een

heerlijk ‘t koppie leeg, verstand op nul en fijn schieten.

tijdje geleden ben ik bijvoorbeeld ook nog

Meestal ga ik ook nog op een doordeweekse avond. Mijn

begonnen als hobbyimker." Henk en Daan

werk met jongeren kan soms best intensief zijn. Zeker als

komen vandaag voor het boogschieten en

een dag veel van me heeft gevraagd is het heerlijk om

willen dus van Mark weten hoe hij daarmee is

een uurtje te schieten. Om een beetje te ontspannen heb

begonnen. “Ik wilde iets naast mijn werk en

ik m’n hobby’s wel nodig”, erkent Mark.

schieten leek me mooi. Maar schieten met

| FEBR UA R I 2024

S PA N N I N G ZO E K E R

echte vuurwapens voelt best wel heftig. Mijn vrouw ontdekte toen dat er een paar straten verderop een vereniging zit waar je kunt boogschieten, en heeft me opgegeven voor een kennismakingsavondje. Zelf had ik nog nooit aan boogschieten gedacht, maar het gaf me al wel

doorontwikkeld en een Compound-boog is

een ander gevoel. Ik weet het nog goed: de

technisch nog veel verder. Door middel van

kennismaking zou een half uurtje duren, maar

een pees die opgespannen wordt met een

ik was pas om half elf thuis…” Glunderend: “Ik

aantal katrollen kun je harder en preciezer

vond het zo geweldig! En nog steeds! Nu ben

schieten. Met dat type bogen is boogschie-

ik al ruim 8 jaar lid van de vereniging.”

ten trouwens internationaal een grote sport en zelfs onderdeel bij de Olympische Spe-

WEDSTRIJDEN

len.” Of Mark zelf ook deelneemt aan wedstrijden? “Zeker, ik doe regelmatig mee met

Daan dacht bij het boogschieten aan een

wedstrijden van de vereniging. Tijdens de

ouderwetse sport, maar ziet ook heel moderne

kerstperiode was er bijvoorbeeld nog een

bogen. Hoe zit dat? Mark pakt zijn eigen boog

avond met onderlinge competitie. Maar ik

van de tafel en legt uit. “Ik schiet graag met

ben te veel liefhebber om aan officiële wed-

een traditionele houten boog. Dat is eigenlijk

strijden vanuit de bond mee te doen.”

hoe het vroeger ging, heel puur. Het geeft je het gevoel dat je terug in de tijd bent. Zelf vind ik traditioneel boogschieten het mooiste om te doen. Veel mensen die boogschie-

BUITEN SCHIETEN

Onderling dagen de leden elkaar wel uit

ten, doen dat met een Recurve-boog of een

én je kunt jezelf flink uitdagen, vertelt

Compound-boog. Een Recurve boog is verder

Mark. Want een goed schot heb je niet zomaar in je; dat is een kwestie van oefenen en trainen. “Tijdens de opleiding op de club leer je de basistechniek voordat je daadwerkelijk zelf mag schieten. Daarna kun je eindeloos verbe-

MARK WOLTERMAN

teren.” Hij wijst op de blazoenen achteraan op de schietbaan, met in het midden de roos. “In

“Hoe verder weg, hoe harder je ‘m moet aantrekken”

de winterperiode schieten we voornamelijk binnen. De uitdaging is om zoveel mogelijk doel te treffen en liefst zo constant mogelijk in hetzelfde puntengebied van het blazoen. Of je dat vanaf 18 of 30 meter doet, maakt nogal uit. Hoe verder weg je

FEBRUARI 2024 |

Dé elektrobeurs van Nederland! 17-18-19 september Expo Houten Word exposant op Elektro & Klimaat! De plek waar je alles vindt over schakelmateriaal, laadpalen, verlichting, groepenkasten, (brand)veiligheid, gereedschap, kabels en domotica. Maar ook over warmtepompen, infraroodverwarming en batterijopslag in Expo Houten.

Meer informatie? Scan de QR-code of ga naar www.elektro-klimaat.nl

S PA N N I N G ZO E K E R

Een houten boog is heel puur, meer hoe het vroeger ging”

MEER DAN ÉÉN HOBBY Mark vertelt dat hij er met

het boogschieten nóg wat hobby’s bij kreeg. “Je krijgt tips van andere leden om bijvoorbeeld je eigen pijlen te maken, leer te bewerMARK ALS IMKER

ken voor je pijlkoker of een eigen mes te maken. Voor je het weet, ben je avonden

staat, hoe harder je de pees aan moet trekken

riode is inderdaad een

en hoe langer de pijl onderweg is. Maar het

rustige periode voor

mooist is het om ‘s zomers buiten te schieten”,

een imker. Al blijft je

vertelt Mark enthousiast. “Dan kunnen we op

aandacht en zorg voor

het grasveld over lange afstanden schieten.

de bijen altijd. Binnen-

We plaatsen verschillende voorwerpen of

kort moet ik ze bij-

nepdieren en proberen soms over tientallen

voorbeeld behandelen

meters tot maximaal honderd meter toch doel

tegen een gevaarlijke

te treffen. Als je dán wat raakt, geeft dat een

mijt.” Dan haalt Daan

geweldige kick!”

haalt het tweetal weer

bezig met het beschilderen van je eigen pijlen. Op een gegeven moment word je dan weer kritischer, dus ik vermoed dat ik binnenkort weer aan de slag moet om een nieuwe set pijlen te maken. Zo blijf je bezig, haha!”

even bij de les: “Vandaag zijn we hier voor

IMKEREN

het boogschieten. Ik zou het eigenlijk zelf wel even willen proberen... Mag dat? En zullen we

Maar in de zomer heb je het toch druk met

dan een andere keer terugkomen voor de bij-

het imkeren?, vraagt Henk. Mark begint

en?” Mark glimlacht, roept er een instructeur

enthousiast te vertellen over de bijen die mo-

bij en even later staat Daan klaar. Ze spant de

menteel rustig in de kast zitten. “De winterpe-

pees, richt en… mist!

FEBRUARI 2024 |

DE MTC-DRAADGOOT; KLIK EN KLAAR

Met de hand te buigen universele vormstuk

Klik-en-klaar door de geïntegreerde (snel)koppeling

Diverse uitvoeringen en modellen (G-/V-/U-vorm)

Doorontwikkeld pakket

Scan de QR-code voor meer informatie over de MTC-draadgoot.

Niedax Bijsterhuizen 20-05A | 6604 LH | Wijchen Tel. 024-378 85 33

@HENK

Vrijstelling op BPM vervalt vanaf 1 januari 2025

Bestelbus fors duurder De vrijstelling op BPM vervalt vanaf 2025. Dat betekent dat een nieuwe bestelbus op benzine of diesel vanaf die datum fors duurder wordt. Dat geldt niet voor een elektrische bus. Maar daar dreigen weer andere problemen, met betrekking tot een geldig rijbewijs. Henk zet op een rij wat er allemaal speelt. datum van 1 januari 2025 in het

achterhoofd is het zaak om op tijd te bestellen. arjolein van de adminis-

Fred heeft wel oren naar een

tratie wees me er laatst

nieuwe bus, maar ik vind dat we

op. “Als Fred en jij nog

met onze ‘oude’ nog prima een

een nieuwe bus willen,

paar jaar door kunnen rijden.

dan moeten we die

Dat is natuurlijk ook een optie.

snel bestellen!” Normaal gesproken

Maar het is wel goed om als

houdt Marjolein de hand behoorlijk

installatiebedrijf begin dit jaar

op de knip, maar nu lijkt ze plotseling

je wagenpark eens tegen het

haast te hebben. Want wat is er aan

licht te houden en bij eventuele

de hand? Vanaf 1 januari 2025 vervalt

vervangingen niet te lang te

de vrijstelling op BPM. Dat betekent

wachten. Dat geldt ook als je een

dat een nieuwe bestelbus op benzine

bus least en op zoek bent naar

of diesel vanaf die datum fors duurder

een nieuwe. Wacht ook daar niet

het gras. Tot 1 juli 2024 is het nog

wordt. Bij een Opel Combo scheelt dat

te lang mee, want het nieuwe

toegestaan om elektrische bus-

al snel 9.000 euro en bij een Volkswa-

leasebedrag zal na januari 2025

sen tot 4.250 kg te besturen met

gen Transporter kan dat zelfs oplopen

ongetwijfeld hoger uitvallen, om-

een normaal rijbewijs (B). Daarna

tot zo’n 11.000 euro. Serieuze bedragen,

dat de BPM-kosten dan ook zijn

heb je een vrachtwagenrijbe-

dus ik snap wel dat Marjolein er wat

doorberekend in het maandbe-

wijs (C) nodig. En dat hebben

haast mee heeft. Komt bij dat het vaak

drag. Op tijd een nieuwe bestel-

de meeste monteurs natuurlijk

wel even duurt voordat een nieuwe

len scheelt dus ook hier fors.

niet. Brancheorganisaties zoals

bestelbus geleverd wordt. Dus met de

Een bus wordt al snel 10.000 euro duurder!

Techniek Nederland en Bou-

Elektrisch

wend Nederland hebben er bij

Uitzondering op de regel is de

het Openbaar Ministerie dan ook

elektrische bus. Daar blijft de vrij-

op aangedrongen om de vrijstel-

stelling van de BPM wel gewoon

lingsregeling met betrekking tot

van kracht. Goed om te weten

een ‘zwaardere’ elektrische bus

als je van plan bent om over te

te verlengen en te komen tot

stappen op elektrisch vervoer.

nieuwe wetgeving, waarbij het

Vooral installateurs die veel in

dus wel mogelijk is om met een

binnensteden werken - waar de

gewoon B-rijbewijs op zo’n bus

dieselbus steeds minder welkom

te rijden. Houd de komende tijd

is - oriënteren zich daarop. Maar

daarom goed het laatste nieuws

hier zit ook een addertje onder

in de gaten!

FEBRUARI 2024 |

Flinke besparing bij parkeergarage Medisch Spectrum Twente

Alleen nog licht als er mensen of auto’s zijn Medisch Spectrum Twente zet duurzame stappen. Het ziekenhuis pakte enkele jaren geleden de verlichting van de parkeergarage aan, waar nu alles werkt met sensor-led lampen. Op jaarbasis bespaart het ziekenhuis op deze manier 67.000 euro. Henk en Fred nemen een kijkje.

| FEBR UA R I 2024

P R OJ E C T

FEBRUARI 2024 |

enk en Fred

eens een flinke besparing

rijden de bin-

zou kunnen opleveren.”

nenstad van

De bestaande situatie was

Enschede in

volgens Leo niet meer van

en parkeren

deze tijd. “Er hing oude ver-

de auto op een buitenpar-

aanstond. Dat kostte veel energie. Daarnaast

reden naar het ziekenhuis”, zegt Henk. Fred

hadden de tl-lampen in de oude armaturen

knikt: “Laten we maar meteen naar de par-

ongeveer duizend branduren, wat betekende

keergarage lopen. Want daar is het vandaag

dat de lampen na anderhalf jaar alweer moes-

allemaal om te doen.”

ten worden vervangen. Dat was altijd een hele

Inmiddels is Leo Sanders gearriveerd. Als

operatie, omdat er auto’s onder staan, wat

medewerker van de elektroafdeling maakt

betekent dat je tijdens de vervanging steeds

hij deel uit van de Regiekamer van Medisch

een deel van de garage moest afsluiten.”

Spectrum Twente. Hij vertelt over de verlich-

lichting die 24 uur per dag

keerplaats. “Gelukkig een keer om een leuke

ting in de personeelsgarage, die volledig is

Onderzoek

vervangen. Leo begint met een kleine rond-

Het ziekenhuis deed eerst onderzoek samen

leiding.

met fabrikant STEINEL. De zogenaamde

“Het idee om iets aan de verouderde verlich-

PROLog-inventarisatie, waarbij je energie- en

ting te doen, kwam van onszelf”, zegt Leo. “In

lichtverspilling berekent, leverde op dat er

onze garage kunnen medewerkers op zeven

veel zou kunnen worden bespaard met in-

verdiepingen in totaal duizend auto’s parkeren.

telligente sensortechniek. “Met de resultaten

De andere garages zijn van de gemeente. Wij

hebben we een businesscase gemaakt en die

waren van mening dat we de verlichting moes-

ingediend bij de Raad van Bestuur van het

ten verduurzamen en beseften dat dat ook wel

ziekenhuis. We mochten meteen aan de slag.

| FEBR UA R I 2024

P R OJ E C T

VERLICHTING VIA DE WAND IN TESTFASE Het verlichtingsproject in de parkeergarage van Medisch Spectrum Twente smaakt naar meer, vertelt Leo Sanders. “We Dat is nu drie jaar geleden.” Zowel de parkeerverdiepingen als de trappenhuizen werden uitgerust met STEINEL-lampen die alleen branden wanneer dat nodig is. Daarvoor werden overal bewegingsmelders opgehangen. Dat was hard nodig, vertelt Leo: “Metingen toonden aan dat de vorige 24-uurs verlichting 7.368 overbodige uren brandde in een periode van een jaar tijd. Daarom zijn we overgestapt op Connected Light-

Er hing oude ver‑ lichting die 24/7 aanstond

LEO SANDERS

ning. Feitelijk maken we in de nieuwe situatie gebruik van 750 stuks sensor led-verlichting RS PRO 5100 SC voor de garage en 44 x R-Series voor het trappenhuis. De nieuwe lampen hebben maar liefst 60.000 branduren en hoef

kijken op dit moment ook naar het Vrouw-Kind Centrum. Dat is een ander gebouw. Daar vervangen we alle verlichting. Een installateur test op dit moment een nieuwe manier van verlichten uit. Niet via het plafond, maar door de wandverlichting wordt het licht via muur en plafond de ruimte ingestuurd. Allemaal ledlampen die worden aangestuurd door sensoren. Het is een ander type verlichting. We gaan kijken hoe wij daar als mens op reageren. Het geeft een ander gevoel. We zitten nog in de testfase en kunnen alles bijstellen.”

je dus veel minder vaak te vervangen.”

Betere lichtopbrengst

grote aantal branduren ten opzichte

Henk vraagt hoe het precies werkt.

van de oude verlichting, maar het

Leo: “De lampen springen in de nieu-

licht verkleurt ook niet.”

we situatie pas aan als er een auto of

Henk vraagt naar het voordeel van

persoon langsrijdt. En daarna gaan

deze gekozen verlichting. Leo: “De

ze weer uit. Aan de zijkanten valt veel

lampen hoeven niet allemaal op 100%

daglicht naar binnen, daar kunnen

te branden om voldoende licht te ge-

de lampen langer uitblijven, terwijl

ven. Dat gebeurde in de oude situatie

er binnenin de garage wel verlich-

wel. Zeventig procent is tegenwoordig

ting brandt. Daarnaast is de lichtop-

het maximum, maar vaak staan de

brengst van de nieuwe lampen beter.

lampen ook uit.”

Het voordeel van led is niet alleen het

De besparing is volgens Leo gigan-

FEBRUARI 2024 |

GOED VENTILEREN GEZOND WERKEN

MASTER ISO AKS DE STILSTE DEMPER VAN NEDERLAND

OVERSIZED GELEVERD WAARDOOR DEZE ALTIJD PAST EN GEMAKKELIJK IS TE INSTALLEREN Deze Master ISO AKS energie-efficiënte flexibele geluiddemper is speciaal ontwikkeld om hoge en lage tonen te dempen in ventilatieof airconditioningssystemen. De binnenzijde is voorzien van een dunne non-woven binnenslang van polyester, die voorkomt dat glaswoldeeltjes in de luchtstroom terecht komen. Daar omheen de unieke Ecose isolatiewol die zorgt voor een hoge geluiddemping. Deze geluiddempers hebben een gekraalde rand met een overmaatse diameter van ca. 6 mm, waardoor deze gemakkelijk zijn te installeren. Meer info: www.panflex.nl

F L E X I B E L E O P LO S S I N G E N VO O R E E N G E ZO N D E N V E I L I G B I N N E N K L I M A AT

P R OJ E C T

tisch. “We verbruikten 28.000

jaarlijkse besparing bedraagt jaar-

KWh per maand, dat ging naar

lijks gemiddeld 67.000 euro. We

14.000 kWh per maand. En na

hoopten de investering binnen

een recente aanpassing zijn we

drie jaar terug te verdienen en dat

zelfs naar 10.000 kWh per maand

gaat dus makkelijk lukken.”

gegaan. Deze winst komt van de

De bediening van het nieuwe

verlichting aan de zijkanten bij het

systeem verloopt via een simpele

grote ziekenhuizen of bedrijven?

daglicht. Die staan vaker uit.”

app. Leo: “Ik kan de instellingen

“Jazeker. Heb je nog conventio-

veranderen en zo controleren of

nele verlichting dan loont het om

er lampen in de parkeergarage

direct over te stappen op led. Niet

Het nieuwe lichtsysteem vraagt

kapot zijn. Het werkt op bluetooth.

alleen vanwege kostenbesparing,

minder onderhoud, wat ook in

Ik moet dan in de buurt van de

maar het biedt meer mogelijkhe-

de portemonnee wordt gevoeld,

masterlamp staan, waarmee ik

den. Denk je aan nieuwbouw dan

vertelt Leo. “We hebben een inves-

vervolgens de verlichting in de

kun je met sensoren niet alleen

tering gedaan van 142.000 euro

hele garage kan bereiken.

verlichting regelen, maar ook za-

voor de nieuwe verlichting. De

Of Leo tips heeft voor andere

ken zoals luchtbehandeling.”

Investering

Op de terugweg

Op de terugweg hebben HENK en FRED veel te bespreken. HENK: “Wat slim om de verlichting in de parkeergarage aan te pakken. Ik vind het indrukwekkend dat je zoveel kunt besparen.” FRED: “Eigenlijk is het best logisch. De verlichting hoeft niet altijd aan te staan en wanneer deze wel aanstaat, niet altijd op volle kracht. Toch komen we dagelijks tegen dat het wel gebeurt.” HENK: “Ik moet thuis ook eens kritisch gaan kijken of ik nog meer lampen kan vervangen.” FRED: “En dan koppelen aan sensoren. Want daar zit ook bij jou winst. Jij laat de lampen altijd branden...”

FEBRUARI 2024 |

MOOI OM ZE IETS TE KUNNEN LEREN

DE DAG VAN PRAKTIJKINSTRUCTEUR

PETER MORS Hij werkte jarenlang in de technische dienst van een drukkerij. Na een reorganisatie liet Peter Mors uit Alkmaar zich omscholen. Tegenwoordig combineert hij zijn eigen klusbedrijf met het werk als praktijkinstructeur bij IW Noord-Holland.

7.30 UUR

6.30 UUR

“We beginnen de werkdag met koffie. Even “De wekker gaat om half zeven. Ik woon in Alk-

bijpraten met elkaar. Door een reorganisatie bij

maar met mijn oudste zoon. Ik heb drie kinde-

de drukkerij waar ik werkte, ben ik op zoek ge-

ren. Mijn andere zoon woont hier soms ook. Mijn

gaan naar ander werk. Dit kwam op mijn pad.

vriendin heeft twee kinderen, maar we wonen

IW Noord-Holland is dé opleider in elektro- en

nog apart. Na het ontbijt rijd ik naar Heerhugo-

installatietechniek. Opgericht door aangeslo-

waard, waar om 7.30 uur mijn werkdag begint.”

ten leerbedrijven. Ik heb het hier geweldig naar mijn zin.”

| FEBR UA R I 2024

D E DAG VA N

10.00 UUR

8.00 UUR “Ik start mijn laptop op. ’s Morgens neem ik de

“Ik maak regelmatig een rondje door de leer-

praktijkmonitor door. Daarin vinden leerlingen

omgeving, waar iedere leerling bezig is met zijn

hun opdrachten en kunnen wij zien hoe ze daar-

eigen ding. We stemmen hun opdrachten af

in vorderen. Het is mooi om jongeren iets te kun-

op de behoefte van het bedrijf waar ze werken.

nen leren. Ik heb me om laten scholen, mocht

Ze zijn om de week één dag op school. Ik help

eerst als onderwijsassistent aan de slag en werk

Svend Beers, die lampjes aansluit. Een basisop-

nu bijna acht jaar als praktijkinstructeur.”

dracht, maar heel belangrijk.”

12.30 UUR “Om half één uur lunchen we. Dat doen we meestal gezamenlijk. Het gaat op dit moment best voorspoedig in de branche. Het vak heeft het moeilijk gehad en zeker in coronatijd was het lastig. Maar inmiddels melden zich steeds meer leerlingen aan. Dit jaar zelfs twee groepen van vijftien. Daar zijn we blij mee.”

15.30 UUR

13.30 UUR “Ik praat even bij met Simone Schouten. Ze is heel leergierig. Simone heeft zich om laten scholen. Ze was tolk en juf. Nu kiest ze voor techniek. Ze zit in het tweede jaar en vindt het vak geweldig. Ze wil in de toekomst ook een dag in de week hier lesgeven. Geweldig toch!”

JIJ

IN HENK & FRED? Wil jij ook eens een werkdag gevolgd worden door Henk & Fred? Of wil je met je bus of

“Aan het einde van de dag neem ik de praktijkmonitor opnieuw door. Ik kijk wat de leerlingen allemaal hebben gedaan. Daarna naar huis om te koken. Ik ben aan de beurt. Ook doe ik

hobby in ons blad? Mail ons dan op redactie@henkenfred.nl. Misschien sta jij de volgende keer dan wel in ons magazine!

nog iets voor mijn eigen klusbedrijf Ritami. Timmeren, elektrotechniek, zonnepanelen. Dat combineer ik anderhalve dag in de week met mijn werk bij IW. Heel leuk.”

FEBRUARI 2024 |

REDUCEER INSCHAKELEFFECTEN Bij het inschakelen van wisselstroom of doorcapacitieve belastingen kan een tijdelijke piekstroom ontstaan. Een inrush current limiter (ICL) helpt dit effect te verkleinen en dat verbetert de betrouwbaarheid. De ICL-16 serie is een 16 ampère AC - inrush current limiter. Door deze ICL toe te voegen na de installatieautomaat wordt de kans op het onterecht uitschakelen van de installatieautomaat bij het starten van belastingen verkleind. De ingebouwde thermische zekeringen en bypass relais in het ontwerp van de ICL verminderen de gegenereerde warmte aanzienlijk. - Er kunnen meerdere power supplies achter geplaatst worden - Verkrijgbaar als DIN-rail type (ICL-16R) en enclosed type (ICL-16L) - Uitermate geschikt voor de vervangingsmarkt van verlichting - Aanpassing van de infrastructuur is nauwelijks nodig - Een ICL vangt de inschakelpiek op - Verkrijgbaar bij uw vaste elektrotechnische groothandel

www.telerex-europe.com | info@telerex-europe.com België: +32 (0)3 - 326 40 00 | Nederland: +31 (0)76 - 578 20 00

HELUKABEL, VOOR ALLE KABELS DIE JIJ NODIG HEBT Als internationaal leidende kabelfabrikant en leverancier van kabel, snoer en kabelaccessoires zijn wij een betrouwbare partner voor jouw bedrijf. Met meer dan 33.000 producten op voorraad zit jouw oplossing er altijd bij!

HELUKABEL® B.V. • Randweg Zuid 19 • 6021 PT • Budel • tel 0495 - 499 049 • info@helukabel.nl • helukabel.nl Advertentie Henk&Fred 04012022.indd 1

06-01-2022 08:48

I N N OVAT I E

SEP EUROPE AANSLUIT‑ KLEMMEN INNOVATIEF?

Maak kennis met de nieuwe FT-serie Het assortiment SEP aansluitklemmen wordt gebruikt in groepenkasten als onderdeel van de elektrische installatie in een gebouw. Ze spelen een cruciale rol bij het veilig verdelen van elektriciteit vanuit de hoofdvoeding naar verschillende circuits in het gebouw.

De FT serie is voorzien van de UKCA en CE certificering

Waarom is deze nieuwe uitbreiding zo interessant?

Het aansluiten van twee of meer geleiders op één aansl-

Deze aansluitklemmen, ook wel aftakklemmen of

uitklem is uitsluitend toegelaten wanneer de klemmen

voedingsklemmen genoemd, kunnen rechtstreeks

daarvoor zijn ontworpen.

op automaten worden aangesloten en/of worden gebruikt in combinatie met verdeelkammen. De

Gezien de diverse samenstellingen van componenten

grote diversiteit in deze aansluitklemmen maakt het

op de markt, kan het vaak een uitdaging zijn om deze

mogelijk om voor de meeste situaties een geschikte

informatie terug te vinden in de bijbehorende techni-

oplossing te vinden. De aansluitklemmen zijn zowel

sche specificaties. Bovendien is het essentieel om de

verkrijgbaar in grijs als in blauw, waardoor je veel be-

nauwkeurige voorschriften van de fabrikant te volgen,

ter overzichtelijk en duidelijk kan werken.

zoals gelijke doorsnede, materiaal, maximale diameter en plaatsing, om onnodige discussies te voorkomen die veel

De SEP FT serie is onderling koppelbaar

tijd en energie kunnen kosten.

Hiermee is de onderlinge afstand gebaseerd op een verdeelmaat van 17,8 mm. Of je nu kiest voor de pin of

Om bovenstaande problemen te vermijden, biedt SEP de

vork uitvoering, in blauw of grijs, voor 1, 2 of 3 aansluit-

oplossing met aansluiten aftakklemmen voor compo-

posities. De verbindingsmogelijkheden zijn divers:

nenten. SEP heeft nu een uitgebreide reeks aan compo-

• FT1 massief – 1x50mm² / flexibel 1 x 35mm²

nentklemmen in de DT- en de nieuwe FT-series, geschikt

• FT2 massief – 2x35mm² / flexibel 2x16zmm²

voor verschillende diameters om naadloos aan te sluiten

• FT3 massief – 3x16mm² / flexibel 3x10mm²

op diverse componenten. SEP Europe biedt hiermee weer een innovatieve uitbreiding op het groeiend assortiment elektrotechnische producten die voldoen aan de hoogste kwaliteitsnormen.

Scan de QR-code en ontdek de SEP FT-serie

EUROPE www.schotmanelektro.eu

FEBRUARI 2024 |

busch-jaeger.nl/producten/busch-trevion

A touch of perfection

Schakelaardesign: Busch-art linear®

SMART TOUCHSENSOREN O P H U N M O O I S T. B U S C H - T R E V I O N ®. Bedien Smart Homes & Buildings met slechts één aanraking. Intuïtief en comfortabel. In twee varianten: of met een 2,4“-display en tot 12 functies, of via een capacitieve gebruikersinterface met lichtgeleiders. Beide geschikt voor Busch-free@home® en KNX. En inclusief geïntegreerde ruimtetemperatuursensor.

KO R T S LU I T I N G

39% klanten scant altijd zelf als het kan, 23% soms

ZELFSCAN‑ KASSA VERDRINGT RAZENDSNEL DE GEWONE KASSA

WINKELS INVESTEREN IN EXTRA CAMERATOEZICHT HEMA PLAATST DE ZELFSCAN BEWUST DICHTBIJ GEWONE KASSA

Bij supermarkt gaat nu al zo’n 70% van verkoop via zelfscan

Hoge inflatie zorgt voor meer diefstal bij de zelfscan

Consument ervaart controle bij zelfscan‑ kassa als erg ZELFSCANvervelend

STRAKS REGISTREREN CAMERA’S EN SENSOREN WAT JE KOOPT

OOK BETALEN GAAT DAN (BIJNA) AUTOMATISCH

KASSA IS TUSSENSTAP NAAR KASSALOZE WINKELS

Bron: ad.nl, nos.nl, AVROTROS Radar, RTL Nieuws

FEBRUARI 2024 |

EEN

GOED GESPREK MET

TJERK VAN OPZEELAND ALGEMEEN DIRECTEUR DEN DOORN

58 58

|| FEBR FEBRUA UAR RII 2024 2024

GOED GESPREK MET

“ Juist de kleine dingen worden vaak gewaardeerd ” Iedereen wil graag winnen. Toch waren ze bij Den Doorn Totaalinstallateurs in het Brabantse Giessen best trots op de derde plaats bij de vakjuryprijs Henk & Fred 'Installatiebedrijf van het Jaar' 2023. Het bedrijf scoorde goed op thema’s als personeel, de eigen app en het vitaliteitsprogramma.

TEVREDEN MET HET JURYOORDEEL?

fessionele begeleiding van een vitaliteitscoach.

Algemeen directeur Tjerk van Opzeeland: “Ja-

Daarvoor hebben we een aparte ruimte inge-

wel hoor. In de finale stonden drie prachtige

richt. Onze mensen mogen gerust hun partner

bedrijven. Ik was al heel trots dat we ook door

of kind een keer meenemen. Het schept een

eigen mensen genomineerd waren. Uiteinde-

band. Je ziet echt verandering bij de deelne-

lijk had ieder bedrijf specifieke sterke punten

mers, die hierdoor soms ook in hun vrije tijd

op het gebied van prefab en processen. Wij

actiever worden. Natuurlijk doet niet iedereen

scoorden hoog op HR en vitaliteit. Oké, wij

mee, maar het valt enorm in de smaak.”

doen net wat minder met innovatie en dat is wel een belangrijk onderwerp in de branche.

MAAK JE ER ZELF OOK GEBRUIK VAN?

Maar we zijn blij en trots met het brons. Ik kan

“Haha, dat is wel de bedoeling en dat heb ik

dus goed leven met de uitslag.”

ook al gedaan. Op dit moment is de groep al heel groot. Door allerlei slechte smoezen doe

JE HEBT HET OVER VITALITEIT. HIER STAAT

ik op dit moment even niet mee. ”

EEN MAND MET FRUIT BIJ DE ENTREE? “Vitaliteit is een van de onderwerpen die bij ons hoog op de agenda staan. Gezond werken, gezond leven. Een jaar of acht geleden besloot ik spontaan om een paar kistjes fruit te halen en

“ Vitaliteit? We hebben zelfs een eigen sportschool! ”

hier overal neer te zetten. Dat is

JULLIE HEBBEN OOK EEN VITALITEITSWEEK GEHOUDEN? “Dat klopt. Vijf dagen stonden we stil bij het thema vitaliteit. We pakken het heel breed op. Hoe kijk je in de supermarkt naar voeding versus beweging? Maar ook: hoe til je bijvoorbeeld

verrassend goed ontvangen. Bij medewerkers,

op het werk? En we hebben al eens een cur-

maar ook bij klanten. Je geeft ze iets gezonds

sus om te stoppen met roken aangeboden.”

om te snaaien, zoals we hier in Brabant zeggen. Een appeltje voor onderweg. Juist die

EEN VAN JULLIE SPEERPUNTEN IS PERSONEEL

kleine dingen worden vaak enorm gewaar-

& ORGANISATIE?

deerd. We zijn er daarom mee doorgegaan.”

“Wij willen alleen mensen die vanuit een intrinsieke motivatie bij ons komen werken. Niet

VITALITEIT GAAT BIJ JULLIE VERDER DAN DAT

alleen om wat ze kunnen verdienen of via een

APPELTJE?

recruiter. We betalen echt wel een marktcon-

“Jazeker. We zijn een eigen sportschool begon-

form salaris, maar wij stoppen ons geld graag

nen. Twee keer in de week mogen medewer-

in zaken die op lange termijn iets opleveren op

kers hier in ons eigen pand sporten onder pro-

het gebied van personeel & organisatie. Waar

FEBRUARI 2024 |

WERKEN AAN TALENTEN MET EEN COACH Den Doorn Totaalinstallateurs heeft opvallend veel jonge medewerkers op de loonlijst staan. “Toen we daar een jaar of acht geleden achter kwamen, hebben wij een jongerendag georganiseerd”, vertelt Tjerk van Opzeeland. “Daar hebben we een extern bureau bij betrokken. Er kwamen bijzondere gesprekken op gang. Er werd een vergelijking gemaakt dat de ontwikkeling van jonge medewerkers lijkt op die van jonge topsporters. Sindsdien beschikken we over een performance coach, die regelmatig met onze medewerkers in gesprek gaat. Over de stappen die je als mens kunt zetten in de ontwikkeling van je loopbaan. Dat mogen ze zelf aangeven. Wij luisteren daarnaar en denken mee. Zo werken we aan de ontwikkeling van talenten.”

we met z’n allen iets aan hebben op de lange termijn.” IS DE EIGEN APP DAAR EEN VOORBEELD VAN? “De app is het initiatief van een medewerkster. Ze constateerde dat we allemaal druk bezig zijn met onze reguliere processen. Via het ERP-pakket van Syntess worden zaken zoals facturatie, werkbonnen, magazijnuitgiftes en projectbewaking prima opgepakt. Maar er zijn ook veel zachte communicatiestromen. Een medewerker die papa is geworden, een verjaardag, een monteur die nieuwe werkschoenen nodig heeft, maar ook een controleformulier op een bouwplaats en een werkplekinspectie. Allemaal zaken die we met elkaar willen communiceren. Die maken dat je één bedrijf bent, elkaar kent en het ook zo voelt. Daarom hebben we een app gebouwd die we gebruiken voor deze zaken, maar ook voor

WAT ZIJN JULLIE KERNWAARDES?

ziekmeldingen, nieuwsberichten,

“Eenvoud, aandacht, humor,

de agenda en bedrijfscommunica-

passie en horizon. Eenvoud, we

tie. Zaken die je niet in een traditio-

doen het gewoon. Aandacht,

neel ERP-pakket stopt.”

omdat de ander belangrijk is voor ons. Humor, omdat onze glimlach

MOGEN ANDERE BEDRIJVEN DEZE

duurzame energie geeft. Pas-

APP GEBRUIKEN?

sie spreekt voor zich en horizon

“Jazeker de WorkApp kan door

houdt in dat we nieuwsgierig

ieder bedrijf worden aangeschaft.

zijn en nieuwe werelden willen

Grappig was dat één van de

ontdekken. Daarin past ook inno-

finalisten bij de verkiezing 'Instal-

vatie. Dat kan en moet beter. Op

latiebedrijf van het Jaar' werd ge-

dit moment innoveren we vooral

roemd om de app. Inderdaad, die

op gebieden van ‘aandacht en

door ons gebouwd is. Mooi toch!”

eenvoud’. Technisch gaan we al jarenlang ‘go with the flow’. We

| FEBR UA R I 2024

JULLIE DOEN OOK MEDEWERKERS‑

lopen niet voorop, maar gaan mee

TEVREDENHEIDSONDERZOEK. WAT

in de ontwikkelingen. Op het ge-

KOMT DAARUIT?

bied van de energietransitie zitten

“Dat mensen heel betrokken zijn.

we ook in het peloton, niet in de

Dat ze hun werk mooi vinden.

kopgroep. Onze mensen missen

Daar scoren we hoog op. Er zijn

soms dat we ook op technisch

ook aandachtspunten. Ondanks

vlak innoveren. Wij hebben daar

alle communicatiestromen willen

over gesproken met elkaar. Dat

onze mensen nog meer weten

was echt een leermoment voor

over bedrijfsontwikkelingen. Daar

ons. Onze mensen houden van

werken we aan.”

nieuwigheden en innovaties. Daar

GOED GESPREK MET

VAN ONTWERP TOT ONDERHOUD Den Doorn Totaalinstallateurs uit Giessen pakt zowel elektrotechniek als werktuigbouwkungaan we mee aan de slag omdat we onze mensen willen blijven boeien en binden. Maar wel met verstand. We doen financieel geen rare dingen. Overigens innoveren we soms echt wel hoor…” O JA, NOEM EENS EEN VOORBEELD? “Werkvoorbereiders waren al jaren op zoek naar een beugeltje voor in een kast. Dat was er niet. Ze gaven aan dat onze

“ Willen dat ze vanuit intrinsieke motivatie hier komen werken

kasten daarmee van rapportcijfer 9 naar een 10 zouden gaan. Een collega vertelde dat hij een 3D-printer had en hij is op basis van een tekening aan de slag

de op. In totaal werken er bij de Brabantse totaalinstallateur ongeveer honderd mensen. Den Doorn is actief in nieuwbouw- en renovatieprojecten. Het werkterrein is breed, variërend van gebouwen in de utiliteit, woningbouw, zorg, onderwijs en industrie. Vanuit een nieuw bedrijfspand in Giessen worden gebouwgebonden installaties voor grote én kleine projecten gemodelleerd, geëngineerd, gerealiseerd en beheerd. Van ontwerp en montage tot aan het onderhoud van de duurzame technische installaties. Er is veel aandacht voor personeel & organisatie. “Omdat onze mensen ons kapitaal zijn”, aldus algemeen directeur Tjerk van Opzeeland.

gegaan. Het leverde een prachtig beugeltje op. We hebben meteen zelf een 3D-printer gekocht en

te leren kennen. Een stukje persoonlijke aandacht dat

tegenwoordig maken we niet

verbindend werkt.”

bestaande onderdelen zelf.” HEB JIJ IN EEN KRAPPE MARKT TE MAKEN MET VEEL WISSE-

JE HEBT ZO’N HONDERD MEDEWERKERS.

LINGEN?

KEN JE ZE ALLEMAAL?

“Afgelopen jaar hebben we dertien nieuwe mensen

“Jazeker. We schenken veel aandacht

mogen verwelkomen, eentje is met pensioen gegaan, van

aan onze mensen. Een voorbeeld? Als MT

eentje hebben we zelf afscheid genomen en een ander is

gaan we met nieuwe medewerkers uit

dichter bij zijn woonplaats gaan werken. Per saldo doen

eten. Samen met hun partner. Om elkaar

we het dus heel goed.”

FEBRUARI 2024 |

We power your world

Ons enthousiaste team staat voor je klaar om samen te werken aan de voordeligste kabeloplossingen. Met onze ruime voorraad aluminium én koperen kabels leveren wij snel de juiste kabel voor ieder project.

Smart cable solutions.

C O LU M N H E N K

Worstel jij ook zo met die uurprijs?

en goede en rendabele uurprijs.

januari – wel de prijzen met 5 tot 6 procent te

Dat blijft altijd een dingetje. Ik werd

verhogen. Vooral met het oog op de komen-

daar laatst op aangesproken door

de cao, waarvan hij inschat dat deze eveneens

Marjolein van onze administratie.

met zo’n 5 tot 7 procent omhoog schiet.

“Henk, jij en Fred calculeren veel

te lage uurprijzen”, zei ze tegen mij. En om

Enquête

eerlijk te zijn, had ze daar best wel een punt.

Op de site van onze concullega installatie.nl zag

Aan de ene kant wil je met je prijzen niet te

ik een mooie enquête waarin gevraagd werd

hoog zitten - omdat je je als bedrijf anders uit de markt prijst - maar te laag is ook weer niet goed, omdat je dan niet wegkomt met je kosten.

Kostprijs van 75 euro/u Blijft de vraag staan wat anno

Per saldo moet je er wel wat aan verdienen!

welk uurtarief installatiebedrijven rekenen voor een ervaren monteur. Het antwoord daarop schiet alle kanten uit. 25 procent zit tussen de 50 en 60 euro per uur, 29 procent tussen de 60 en 70 euro, 16 procent tussen de 70 en 80 euro en 11 procent zelfs daarbo-

2024 een goed uurtarief is. Daarvoor raad-

ven. Interessanter is misschien nog wel de poll

pleegde ik onlangs accountant Stefan van

waarin gevraagd wordt met hoeveel ze hun

Maasakkers van Bol Adviseurs. Zijn bedrijf

uurtarief per 2024 gaan verhogen. 53 procent

heeft zo’n 80 installateurs als klant en weet

geeft aan een realistische indexatie van 5 tot 6

dus precies wat er speelt en ge-

procent door te voeren, 18 procent slechts

vraagd wordt in de installatie-

een kleine correctie en 15 procent

markt. De kostprijs per monta-

past zijn prijzen helemaal niet

ge-uur is op dit moment zo’n

aan, omdat ze vinden dat ze nu

75 euro per uur, zo rekende

al zo hoog zitten.

Stefan mij voor. Als je geen

Dat laatste is natuurlijk gevaar-

marge zou berekenen op de

lijk. Zeker met een oplopende kostprijs

materiaalkosten zou je dus

- en een nieuwe cao vanaf 1 april -

per uur al meer dan die 75

moet je wel blijven zorgen voor

euro moeten vragen om

voldoende marge. Samen

uit de kosten te komen.

met Marjolein heb ik dan

Gelukkig is dat niet no-

ook eind vorig jaar kri-

dig, omdat er doorgaans

tisch gekeken naar onze

ook goed op de mate-

prijzen voor 2024 en onze

rialen verdiend wordt.

uurprijs verhoogt met 6

Maar Stefan adviseerde

procent. Per saldo moet je

wel om dit jaar – dus vanaf 1

er wel wat aan verdienen, toch?

FEBRUARI 2024 |

I N N OVAT I E

SENSOREN MONTEREN IN EEN HANDOMDRAAI

Dubbel zo snel, half zoveel inspanning Je leven als professionele installateur wordt eenvoudiger dankzij de nieuwe plafonddetectoren van Niko. Ze zijn namelijk ontworpen om installatie zo snel, eenvoudig en efficiënt mogelijk te maken dankzij het SnapFit-montagesysteem.

Nieuwe detectoren voor slimme gebouwen

zijn ontworpen met focus op de mens als spil van de

Gebouwen energiezuiniger, veelzijdiger en toekomst-

gebouwen waarin ze leven, werken en ontspannen.

bestendiger maken, en tegelijk het leven eenvoudiger

Ze zorgen ervoor dat de verlichting is aangepast aan

maken voor jou als installateur. Dat is het idee achter de

elke situatie: van volledig geautomatiseerde sferen

nieuwe reeks plafonddetectoren P40 en M40 van Niko.

en nachtfuncties tot intelligente bediening van de

Het volledige portfolio met 230 V en DALI-2-gecertificeer-

intensiteit en kleurtemperatuur.

de detectoren biedt heel wat nieuwe mogelijkheden voor intelligente lichtsturing.

Oog voor installatiegemak Ook het leven voor professionele installateurs wordt

De P40- en M40-detectorreeksen van Niko koppelen

eenvoudiger dankzij de nieuwe plafonddetectoren

bekroond design aan DALI-2-gecertificeerde functio-

van Niko. Ze zijn namelijk ontworpen om installatie

naliteit en de allerbeste detectieprestaties. Samen met

zo snel, eenvoudig en efficiënt mogelijk te maken.

Niko's unieke SnapFit-montagesysteem, de ingebouwde

Dankzij het SnapFit-montagesysteem en de eenvou-

2-wegs-Bluetooth®-communicatie en de intuïtieve Niko

dige bekabeling kan de installatietijd serieus worden

detector tool app en het detectorportaal maken de nieuwe

teruggeschroefd.

detectoren het erg eenvoudig voor installateurs, voorschrijvers en eindgebruikers om duurzame meerwaarde, com-

De 2-wegs-Bluetooth®-communicatie met de intuïtie-

fort en energie-efficiëntie aan hun projecten toe te voegen.

ve Niko detector tool app en de cloudgebaseerde Niko detector tool portal zorgen ook voor eenvoudige instel-

Oog voor eenvoud

ling. De tools hebben meerdere slimme functies, zoals

Het leven eenvoudiger maken betekent gebouwen

directe identificatie van de detector, begeleide con-

slimmer maken. De nieuwe plafonddetectoren van Niko

figuratie en automatisch voorbereide documentatie. Zo kun je eenvoudig en met vertrouwen verschillende detectoren met dezelfde configuratie installeren.

SnapFit montage

A: Flexibele bevestigingsring B: Weerhaken die in het plafond vastzitten

C D

Scan de QR-code en bekijk de installatievideo

C: Interne beugel voor plafonds met een dikte tot 40 mm D: Greep om op de detector te klikken

www.niko.eu

| FEBR UA R I 2024

I N N OVAT I E

INTERLIGHT SENSETRACK

De spot met artificial intelligence Verlichting speelt een cruciale rol bij het presenteren van producten en het creëren van een prettige sfeer. Goed licht verbetert niet alleen het algemene gevoel van welzijn, het moedigt ook aan tot beter kijken en zorgt voor een uitstekende conversie.

Optimale presentatie Producten kunnen alleen effectief worden gepresenteerd als de visuele omstandigheden goed zijn; authentiek licht onthult het ware karakter en de kwaliteit. De Interlight Sensetrack zorgt voor een perfecte kleurweergave en een speciaal lichtspectrum, wat de waargenomen kwaliteit van producten aanzienlijk verbetert. De toepassingen voor deze Sensetrack spot zijn vooral te vinden in kunstgalerieën, musea, supermarkten, modehuizen en showrooms.

Sensor herkent object De ingebouwde sensor herkent het aan te lichten object en maakt een keuze uit meer dan 300 verschillende ‘lichtrecepten’. De multikanaal driver stuurt dit recept vervolgens naar de led chip. De RGBW led chip verlicht het object vervolgens met het meest optimale licht.

Kleurweergave De Sensetrack spot kiest zelf zijn beste lichtkleur en heeft hierbij een bereik van 2.700K tot 6.500K. Op het moment dat een object met een andere kleur en structuur wordt aangelicht, zal de spot

de optimale lichtinstellingen zelf kiezen. Door een CRI van 95 met kleurverbetering geeft de spot dé perfecte lichtkleur. Hierbij is ook de R9 (rood) op een waarde van 95, wat veel warmte geeft in het licht.

Modellen De trackspot is strak vormgegeven, heeft een compacte cilinderbehuizing en geen zichtbare schroeven. De sensor is geïntegreerd in de lichtbundel waardoor het richten zeer eenvoudig is. De inbouw versie van deze spot kan ingeschoven fungeren als inbouwspot en uitgeschoven heeft deze nagenoeg dezelfde werking als de trackspot, zonder gebruik van een 3-fase rail. Beide varianten zijn leverbaar in twee verschillende wattages: 15W en 30W.

Tweede sensor Een tweede sensor in de spot kan worden gebruikt voor people counting. Het tellen van het aantal bezoekers geeft inzichten in het gedrag van bezoekers en het succes van promotiecampagnes. Op deze manier kan permanent worden gewerkt aan het verbeteren van winkelprestaties. Data van deze extra sensor kan worden uitgelezen via de gratis Sensetrack app. Door middel van deze app kunnen ook instellingen worden gedaan, zoals het groeperen van spots en het aanpassen van lichtinstellingen. Kijk voor meer informatie over de Interlight Sensetrack op: www.koopmaninterlight.nl/sensetrack

www.koopmaninterlight.nl

FEBRUARI 2024 |

Ook bij hybride zet de stijgende lijn door

RECORDAANTAL WARMTEPOMPEN GEÏNSTALLEERD

ls W-installateur volg ik de ont-

tepompen zal dan nog sneller toenemen”,

wikkelingen van de warmtepomp

zegt hij. Interessant is het om te zien welk

natuurlijk op de voet. Eind vorig

aandeel de bestaande bouw heeft in het aan-

jaar werden de laatste prognoses

tal geïnstalleerde warmtepompen: 120.000

gepubliceerd. En wat blijkt? In

in 2023. Dat is dus ruim twee derde van het

2023 zijn er zo’n 167.000 warmtepompen geïnstalleerd. Dat is 51,8 procent meer dan het jaar daarvoor. Wat ook al een recordjaar was. De verkoop van de warmtepomp zit dus behoorlijk in de lift. De kabinetsdoelstelling voor 2024 is daarmee nu al

totale aantal van 167.000. Van

TECHNIEK NEDERLAND: “DIT IS NOG MAAR HET BEGIN”

die 120.000 geplaatste warmtepompen is 58.000 hybride. Ook bij hybride zien we een stijgende lijn. Waar ik me persoonlijk nog wel een beetje druk over maak, is al het extra werk dat de komende jaren op ons als

gehaald. Toch is dit volgens voorzitter Doekle

W-monteurs afkomt. De vraag is natuurlijk of

Terpstra van Techniek Nederland nog maar

er straks - zeker vanaf 2026 - voldoende op-

het begin. “Vanaf 2026 wordt het verplicht om

geleide monteurs zijn die een warmtepomp

bij vervanging van de cv-ketel te kiezen voor

kunnen installeren. Daar moeten we nog wel

een duurzaam alternatief. Het aantal warm-

gas op geven!

| FEBR UA R I 2024

@ DA A N

WARMTEPOMP Daan: “Op de pagina links de

uitkosten van het ‘Nationaal Warmtepomp Trendrapport 2024’ van Dutch New Energy Research. Je ziet dat de warmtepomp behoorlijk in de lift zit. Maar er zijn wel

GROTE REGIONALE VERSCHILLEN

grote regionale verschillen. Zo worden er in Drenthe - per duizend inwoners - bijna vier keer zoveel warmtepompen geïnstalleerd als in Zuid-Holland. Waar de noordelijke

WACHTTIJD BIJ CV-STORING

De verplichte CO-certificering voor

CV-installateurs kan deze winter

provincies allemaal in de top

voor langere wachttijden zorgen.

3 staan, blijven de provincies

Sinds vorig jaar moeten monteurs

Utrecht, Flevoland, en Noord-

een certificaat hebben om kool-

en Zuid-Holland ver achter bij

monoxiderisico’s bij een cv-ketel

de rest van het land.”

of geiser terug te dringen. Veel

ZUINIG HUIS POPULAIR

Het aantal verkochte woningen daalt, maar huizen met een goed energielabel gaan nog steeds als een speer. In 2023 lag het aantal verkochte woningen met een A-label op ruim 10.000 per kwartaal,

kleinere installateurs vinden de kosten van certificering te hoog of teveel gedoe. Bij een vorstperiode met veel storingen kan dat ertoe leiden dat consumenten langer in de kou zitten. Techniek Nederland pleit daarom voor een vereenvoudigde CO-certificering voor kleinere ondernemers.

ruim boven de voorgaande jaren en tegen een goede prijs! Woningen met een energielabel F of G deden het veel minder goed.

BORGING

Daan: “Installateurs, fabrikanten en de overheid hebben een tijdje geleden afgesproken om samen te werken aan de prestatieborging van (hybride) warmtepompen. Een goede zaak lijkt mij! Hiermee krijgen kopers de zekerheid dat een warmtepomp een bepaalde energie-

NIEUWE FABRIEK VOOR INVENTUM Boiler- en warmtepompfabrikant Inventum Technologies opende eind vorig jaar in Houten een nieuwe productiefaciliteit voor ventilatiewarmtepompen. Deze fabriek is goed voor een extra capaciteit van 80.000 warmtepompen per jaar. Daarnaast biedt het pand trainingsfaciliteiten om installateurs op te leiden. “Hiermee zetten we een volgende stap in onze bijdrage aan de energietransitie”, aldus operationeel directeur Jorn van Strien.

besparing en comfort realiseert. Dat maakt de aanschaf van een warmtepomp aantrekkelijker. De afspraken zijn onderdeel van het plan om de (hybride) warmtepomp vanaf 2026 verplicht te stellen.”

FEBRUARI 2024 |

Henk en Fred krijgen proefles bij eerste elektrische vliegschool

Pionieren voor betere luchtvaart Nergens in Europa wordt zoveel elektrisch gevlogen als op vliegveld Teuge. Sterker nog: E-Flight is vooralsnog de eerste en enige elektrische vliegschool. Henk en Fred brengen een bezoek aan deze luchtvaartpioniers én Fred volgt een proefles!

| F EBR UA R I 2024

O P S TA P

OPRICHTER EVERT-JAN FELD

n de bocht doemt een silhouet van een

ter wereld”, legt Mitchell uit. Ook Evert-Jan

groot vliegtuig op. “We zijn er bijna”,

Feld, oprichter en mede-eigenaar, komt Henk

mompelt Henk. Fred is enthousiast: “Ik

en Fred begroeten. “Gaaf dat jullie een kijkje

kreeg nog een mailtje trouwens.” Hij

komen nemen! Als je het straks ervaren hebt,

begint het voor

te lezen: “Morgen is de grote dag waarop jij het luchtruim gaat veroveren tijdens je proefles elektrisch vliegen bij

wil je nooit meer anders”,

Elektrisch vliegen voelt alsof je in de toekomst zit

voorspelt hij. “Want elektrisch vliegen voelt alsof je letterlijk in de toekomst zit. Geluidloos en met de nieuwste technologie. En

E-Flight Academy. Je staat op het punt om tot

je kunt gewoon een uurtje vliegen zonder de

een kleine groep pioniers te behoren die stil

planeet te vervuilen en de omgeving tot last

en schoon elektrisch vliegen al heeft mogen

te zijn.” Intussen heeft Mitchell het gebruike-

ervaren.” Even stilte. “Gaaf toch?!” Henk vliegt

lijke rondje om het vliegtuig gemaakt voor de

niet graag, maar is wél benieuwd naar de

veiligheidschecks.

technische innovaties in de luchtvaart. “Blij dat jij de proefles gaat doen, ik kijk wel toe…”

Ervaren

Vliegen Tijd om het vliegtuig naar buiten te rollen! De grote schuifdeuren van de hangar gaan

Een enthousiast ‘goedemorgen’ galmt door

open. Henk kijkt verbaasd hoe Mitchell in zijn

de hangar. Piloot en instructeur Mitchell

eentje het complete vliegtuig naar buiten

Bosch komt achter één van de vier witte

duwt. “Weegt nauwelijks iets!” Fred klimt

vliegtuigjes vandaan. “Ik was het toestel al

naast Mitchell in de cockpit. Weer een check-

klaar aan het maken voor de vlucht.” Henk

list en daarna gaat de schakelaar om: ‘Power

en Fred volgen Mitchell naar het toestel, een

switch: on’. Stilte. Fred glimlacht, terwijl Henk

Pipistrel Velis Electro. “Tot nog toe het enige

iets verderop vertwijfeld staat toe te kijken.

gecertificeerde volledig elektrische vliegtuig

“Anders dan bij een normaal vliegtuig,

FEBRUARI 2024 |

PILOOT MITCHELL BOSCH

Uh, hoeveel accu hebben we nog over?

hoeft de motor niet warm te draaien”, legt Mitchell uit. “Je kunt het vergelijken met een elektrische auto. Als ik straks de gashendel naar voren duw, begint de propeller direct te draaien. Je hebt dus geen motorgeluid meer, alleen nog maar het geluid van de wind.” Even later is het

snel het luchtruim te kiezen. “Wauw”, mompelt

FEITEN EN CIJFERS OVER DE PIPISTREL VELIS ELECTRO

Fred via de koptelefoon – met noise-cancelling

E-Flight Academy vliegt met de

voor nóg meer stilte. Mitchell zet koers richting

Pipistrel Velis Electro, een vlieg-

de Ijssel, die verderop door het landschap kron-

tuig met elektrische motor van

kelt. Hij wijst op het schermpje in de cockpit. “Hier zie je hoeveel

57,6Kw. De stroom komt van twee

accu we nog over hebben. Tijdens het opstijgen vragen we even

accu’s - één voor de cockpit, de

heel veel van de accu’s, maar eenmaal in de lucht kunnen we

ander achter de stoelen - met

met veel minder vermogen vliegen. Als piloot moet je heel goed

een totale nominale capaciteit

op de State of Charge (SOC) letten. Het is de bedoeling dat we

24,8 kWh. Sinds de start in 2021

nog minimaal 30% van de accu over hebben bij de landing, maar

zijn meer dan 2250 vlieguren

bijvoorbeeld tegenwind kan je verbruik behoorlijk beïnvloeden.

en 7000 landingen gemaakt. Er

De capaciteit en de temperatuur van de accu’s moet je dus

zitten ruim 40 mensen in de PPL

scherp in de gaten houden.”

(Private Pilot License) opleiding,

zover. Met de elektromotor op vol vermogen, schiet het toestel over de startbaan om daarna al

Technische uitdaging

het basis vliegbrevet. Daarnaast zijn al ruim 50 brevethouders

Terwijl Fred voorzichtig aan de stuurknuppel trekt en een

geconverteerd tot E-piloot. Door

bochtje draait, praten Henk en Evert-Jan honderduit over de

de vliegopleiding elektrisch te

technische uitdagingen. “Er gebeurt eigenlijk nog heel weinig

doen, wordt 270 ton CO2 in drie

om de luchtvaart te verduurzamen”, vertelt oprichter Evert-Jan.

jaar bespaard.

“Wij geloven dat het anders kan en pakken de voortrekkersrol.

Meer info via eflight.nl

| FEBR UA R I 2024

O P S TA P

Ons doel is een schoon en stil luchtruim

nagement aangepast, zodat we zo min

waarin iedereen wil en kan vliegen zonder

mogelijk energie verliezen. Ook krijgen we

schuldgevoel. In de praktijk lopen we te-

binnenkort vliegtuiglaadpalen die speciaal

gen allerlei uitdagingen aan. Neem alleen

op ons verzoek zijn ontwikkeld. Daarmee

al de accu’s… Er zijn veel veiligheidsregels

kunnen we 44 KwH laden in plaats van

in de luchtvaart, dus voordat de accu’s

22 KwH, waardoor de vliegtuigen sneller

getest en goedgekeurd zijn, kost dat veel

weer de lucht in kunnen.”

tijd. Daardoor loopt de accutechnologie een paar jaar achter en is de capaciteit nu

Toekomst

nog erg beperkt.” Henk knikt begrijpend.

Elektrisch vliegen moet rendabel worden,

“Nu kunnen we ongeveer 50 minuten

vindt Evert-Jan. Henk vraagt zich af of we

vliegen met 2 personen en een maximaal

uiteindelijk naar 100 procent elektrisch

gewicht van 175 kilogram. Maar we zijn be-

vliegen gaan. Evert-Jan twijfelt: “Ik denk

trokken bij de ontwikkeling van een nieuw

dat de kleine luchtvaart - tot 1000 kilo-

type vliegtuig waarmee we de helft langer

meter of met max. 50 personen - volledig

kunnen vliegen. Zo gaan we steeds een

elektrisch zou kunnen worden. Maar dat

stapje verder.” Hij wijst naar het dak van

gaat zeker nog wel tien jaar duren.” Fred

de hangar. “Er liggen 530 zonnepanelen

en Mitchell zijn ook weer geland. Met een

op het dak. We hebben een eigen ener-

brede grijns op z’n gezicht stapt Fred uit.

gieopslag van 0,5 megawatt gerealiseerd.

“Ik ga er nog wat lesjes achteraan plakken

Met een slim systeem wordt op basis van

en m’n brevet halen, Henk! Dit smaakt

de weersvoorspellingen het energiema-

echt naar meer.”

FEBRUARI 2024 |

Samen werken aan een brighter tomorrow?

werkenbijbatenburg.nl

T E S T PA N E L

PRODUCT

Conex universele gietmoF

TESTPANEL

CONEX

Ondergrondse verbindingen leggen met Conex

Fabrikantnummer:

Met de Conex complete universele

Merk:

CH100350

BEOORDELING

gietmof set maak je met gemak een

Productgroep:

ondergrondse, waterdichte kabelver-

Kabelverbindings/ -overgangsmof

binding. Deze set biedt met 4 gratis lasdoppen, reinigingsdoekje, schuurlinnen en handschoenen alle benodigde materialen om veilig en netjes verbindingen aan te sluiten.

SPECificaties Nom. spanning U0/U (Um): 0,6/1 (1,2)kV Uitvoering:

Giethars

Soort isolatiemateriaal:

Kunststof

Verbinding van papiermet kunststofgeïsoleerde kabels:

M. van Rosmalen

D. Langelaan

+ Bijna alles zit in de verpakking om de

+ De gietmof is voor de meest gangbare

+ Goede dekselsluiting + Goede afdichting van wartels − Gebruik van wartelmoer aan

−

Juma Klussenbedrijf, Vlijmen

gietmof verbinding te kunnen maken kabeldiameters geschikt

Verbindingen voor bekabeling

Olof Schuur Installatiebedrijf, Anna Paulowna

binnenzijde doos

Geen steeklasdoppen meegeleverd

Aantal geleiders:

Aantal kabelinvoeren:

Max.aderdoorsnede

4 mm² ( max. 5 )

Wat vind je van de kabeldiameter die je met

deze gietmof kunt realiseren?

Met aardgeleider:

deze gietmof kunt realiseren? Perfect, door

Ruime maatvoering.

Nom. geleiderdoorsnede:

1,5 - 2,5 mm²

Hallogeenvrij:

zonder stugge kern ontbreken

de keuze van membraan en/of wartels heb je voor elke diameter een passende invoer.

Beschermingsgraad (IP):

IP 68 conform EN 60529

Wat vind je van de membraan invoer? Ze

Giethars:

Polyurethaan 2-comp. 350 ml

kabels kunnen zo passend ingevoerd worden.

Conform IEC 60455-3-8:201

Mis je nog iets in het pakket? Verbindingen

hebben dit goed doordacht, ook de kleinere

H. de Kroon

+ Goed ontwerp lasdoos, deksel

+ Compleet pakket + Duidelijke instructie, zowel op doos

makkelijk terug te plaatsen

+ Volledige kit − Type kroonsteen niet geschikt voor −

aardlitze zonder eindhuls

Bewaartemperatuur niet geschikt voor grijpvoorraad bus

Wat vind je van de membraan invoer? Niet handig, moet de invoer eruit tikken. Mis je nog iets in het pakket? Steeklasdoppen.

voor bekabeling zonder stugge kern.

T. Welten

Welten Service, Aarle-Rixtel

Wat vind je van de kabeldiameter die je met

MDK Works, Oss

als YouTube

+ Eigenlijk wijst het zichzelf − Nadeel van compleet is dat je altijd onderdelen overhoudt

Wat vind je van de kabeldiameter die je met

deze gietmof kunt realiseren?

Helemaal goed, want ik had 4 verschillende

Het bereik van 3,5-25mm is voldoende.

diktes en kwam ermee weg.

Wat vind je van de membraan invoer? Als de

Wat vind je van de membraan invoer?

membraaninvoer er eenmaal is uitgefloept, is

Top voor dikke kabels. Mis je nog iets in het pakket?

De kabeldiameter heeft een ruime maatvoering. "

Mis je nog iets in het pakket?

Nee, maar misschien bevestigingsmateriaal of

D. Langelaan

Vulkaniserende tape of een vezeldoek van

sec optie voor invoer 12-volt bekabeling. Ik heb

60 x 60 cm voor onder de mof om eventuele

hiervoor de voorbewerkte (bevestigings)gaat-

gietharsvlekken op te vangen.

jes en dopjes achterzijde als doorvoer gebruikt.

het moeilijk goed sluitend terug te plaatsen.

FEBRUARI 2024 |

TIS-bedrijf Sansidor: testen, inspecties en services

Installateur en inspecteur zijn samen sterker Inspectie van installaties. Een noodzakelijk kwaad of heel nuttig? Directeur Udo Waltman van Sansidor, een bedrijf voor Testen, Inspecties en Services (TIS), benadrukt graag het laatste. "De installateur doet zijn werk, wij de controle. Zo versterken we elkaar en zorgen we samen voor veilige installaties."

do Waltman, directeur van Sansidor,

wen, installaties en werkomgevingen veilig, ge-

begrijpt heel goed dat zijn inspecteurs

zond en duurzaam zijn. Ons werk komt natuurlijk

niet overal met tromgeroffel worden

meestal voort uit wettelijke of verzekeringstechni-

ontvangen. "Dan heeft de installateur

sche verplichtingen tot inspectie of controle. Maar

net een mooie installatie opgeleverd,

daarbij is advies en service ook een belangrijk

komen onze mensen om te controleren of dat

onderdeel van wat wij doen."

allemaal wel goed is gedaan. Dat voelt raar, dat

Klanten van Sansidor zijn gebouweigenaren, maar

snap ik. Maar wij zijn geen politieagenten. Onze rol

vaak ook installateurs. "In nieuwbouw of renovatie

is belangrijk. Iedereen die werkt maakt fouten. Het

verzorgt de installateur de elektrotechnische in-

gaat om de veiligheid van ons allemaal."

stallatie. Daarbij is een opleverinspectie verplicht.

Onder de noemer 'ensuring a safe and healthy en-

Dat betekent heel concreet dat een inspecteur het

vironment', is Sansidor specialist in het testen en in-

werk van de installateur naloopt en controleert."

specteren van installaties, gebouwen, schepen en

Dat vindt die installateur niet altijd leuk. Waltman:

objecten. Het werkveld van Sansidor is breed. Naast

"Heeft hij bijvoorbeeld net een paar weken hard

elektrische installaties, ketels en klimaatinstallaties

gewerkt aan een installatie voor zonne-energie,

gaat het onder meer ook om kwaliteit van water

komt er een inspecteur vertellen dat dit en dat

en lucht, infectiepreventie en brandveiligheid. San-

niet in orde is. Daarvoor krijgen wij niet altijd bloe-

sidor doet dat testen en inspecteren niet zelf, maar

men. Maar ons werk is niet voor niets. Iedereen

laat dat over aan vijftien gespecialiseerde bedrijven

die werkt kan fouten maken. Ook tijdsdruk en

die onder de Sansidor-vlag vallen (zie kadertekst).

geld kunnen tot onzorgvuldigheid leiden."

Doelstelling

Harmonie

Het doel van het werk van Sansidor is duidelijk,

Waltman pleit voor meer harmonie tussen instal-

stelt Udo Waltman. "Het gaat erom dat gebou-

lateur en inspecteur. "We hebben een gezamen-

| FEBR UA R I 2024

S P OT L I G H T

SANSIDOR IN HET KORT Sansidor is vijf jaar geleden opgericht als netwerkorganisatie voor Testen, Inspecties en Services (TIS). Er werken negen mensen. Sansidor inspecteert niet zelf, dat gebeurt door bedrijven die door Sansidor zijn overgenomen. Inmiddels zijn dat er vijftien, met in totaal zo'n 300 medewerkers. Op elektrogebied zijn dat Keuringsservice Nederland, Entheq Inspecties, Inspectiegroep Nederland en Techineur. Udo Waltman: "Ieder bedrijf houdt zijn eigen specifieke werkwijze. Sommige bestaan al ruim vijftig jaar. Sansidor is jong, maar de bij ons aangesloten bedrijven zijn zeer ervaren."

Advies is ook een belangrijk onderdeel van wat wij doen

UDO WALTMAN

lijk doel om een goede installatie

Binnen Sansidor kunnen mensen

op te leveren, eentje die niet in

worden opgeleid tot inspecteur,

brand vliegt. Daarin moeten we

naast de algemene opleidingen

samen optrekken. Elkaar versterken.

SCIOS-Scope en NEN. Waltman

Natuurlijk zijn wij controleurs, dat

heeft graag inspecteurs aan het

mag ook best eens schuren. Maar

werk die uit de praktijk komen.

onze mensen kunnen leren van de

Waarbij hij benadrukt dat hij geen

installateur en andersom ook. We

mensen wil wegkapen uit de instal-

moeten niet tegenover elkaar staan,

latiewereld. "Nee, zeker niet. Maar

maar elkaar aanvullen."

het gebeurt wel dat installateurs na

De inspecteurs van Sansidor streven

veel jaren iets anders willen gaan

er daarom tegenwoordig naar om

doen. Minder zwaar werk bijvoor-

al vanaf het ontwerptraject mee

beeld. Die mensen en hun kennis

te denken met de opdrachtgever.

willen we graag behouden voor onze

"Dan zijn we niet langer de boeman

branche, dan zou de overstap naar

die achteraf komt vertellen wat er

inspectie een mooie optie kunnen

fout is, maar de partner die samen-

zijn. Bij ons is het personeelstekort

werkt aan een veilige installatie. Dat

nog relatief klein, maar we kunnen

werkt heel goed."

zeker goede mensen gebruiken."

FEBRUARI 2024 |

Voor de ondergrondse toepassingen. Rode Mantelbuis PE-HD.

Nominale maat / art. nummer

MBR040

MBR0 0

MBR0

Rol lengte (m)

MBR0

MBR&&0

MB/&,

50 Rood

Kleur

Zwart

Buiten diameter (mm)

110

125

Binnen diameter

107

PE-HD

Milieuvriendelijkheid

SN8

Ringstijfheid volgens DIN ISO 9969.

SN> Inbegrepen

Sterke PP trekdraad tbv trekveer. FR = 0.52 kN

UV-bestendig voor de bovengrondse toepassingen. Zwarte SOLAR FLEX UV mantelbuis.

Nominale maat / art. nummer

SFD020

Uitvoering

Rol lengte (m)

SFD02

SFD0 2

Enkelwandig 100

SFD0 0

SFD0

dubbelwandig (incl. trekdraad, glad binnen) 50

zwart /UV-gestabiliseerd

Kleur Nominale diameter (mm)

Binnen diameter

13,5

17,4

23,5

50,5

Drukvastheid F volgens DIN EN 61386-24 (N) Koppeling (los verkrijgbaar)

320 SFK020

SFK025

≤ 750

SFK032

SFK040

SFK050

SFK063

@FRED

Alles draait om AI op techbeurs CES in Las Vegas

Trends in Artificial Intelligence

AI-ROBOT VAN LG

AI, oftewel kunstmatige intelligentie. Dat was in januari het belangrijkste thema tijdens de CES in Las Vegas, de grootste techbeurs ter wereld. Fred neusde op internet rond en zette voor jou enkele interessante AI-gadgets op een rij. Verder ontdekte hij de oorcomputer BREGGZ van zanger Xander de Buisonjé.

at er al veel mogelijk is

wezige producten te herkennen.

bent en zet hij daarbij automatisch

door middel van Artificial

Op basis van wat er in de koelkast

muziek op die daarbij past.

Intelligence (AI) dat wist

ligt, wordt er dan een recept voor

Ook ChatGPT is niet meer weg te

ik wel. Maar als ik dan lees

het avondeten voorgesteld. Verder

denken. In de meeste nieuwe au-

welke nieuwe AI-gadgets

heeft Samsung met de Bespoke

tomodellen van Volkswagen zit al

er op de laatste techbeurs CES in

Jet Bot Combo nu een slimme ro-

een slimme assistent ingebouwd.

Las Vegas gelanceerd werden, dan

botstofzuiger die objecten, vlekken

Door middel van ChatGPT kun

val ik toch van de ene verbazing in

en ondergronden herkent en die

je daar nu ook mee praten. Ook

de andere. Zo presenteerde Sams-

zowel kan stofzuigen als dweilen.

Mercedes maakte, eerder vorig

ung een slimme koelkast, die aan de binnenkant een camera heeft en die gebruik maakt van kunstmatige intelligentie om de aan-

jaar, al bekend dat ze ChatGPT

AI ROBOT

LG onthulde tijdens de CES in Las Vegas zijn nieuwe Smart Home AI Agent. Oftewel een kleine, tweebenige AI-robot die vrij door het huis

BREGGZ

gaan integreren in hun nieuwste modellen.

HEARABLES

Tenslotte nog even een Neder-

kan rijden. Met deze robot kun je

landse introductie op de CES. Met

op afstand je huis bewaken en kij-

het merk BREGGZ presenteerde

ken of je bepaalde apparatuur wel

het bedrijf van zanger Xander de

hebt uitgedaan, of hoe het met de

Buisonjé innovatieve hearables.

hond of kat in huis gaat. Je kunt

Oftewel oortjes waarbij flink is

er zelfs mee praten en net zoals

geïnvesteerd in de kwaliteit van

bij de Apple HomePod of Google

de speakerset. Artiesten hebben

Home kan ook de LG-smarthome

doorgaans kwalitatief hele goede

robot jou het weerbericht voorle-

‘oortjes’ in bij een concert. Die-

zen of je ergens aan herinneren.

zelfde kwaliteit wil de voormalig

Ook voelt hij bij binnenkomst

zanger van Volumia! nu ook de

feilloos aan in welke stemming je

consument bieden!

FEBRUARI 2024 |

LICHT ISOLATIEJACK VOOR IN DE KOU Het Rain Defender Relaxed Fit Lightweight Insulated Jacket van Carhartt houdt je altijd warm. Ook onder extreme weersomstandigheden. De jas is ultralicht van gewicht en tegelijk beresterk. De isolerende jas is gevoerd en gewatteerd en geeft extra warmte en comfort. De waterafstotende en winddichte technologieën houden regen, wind en sneeuw buiten, zodat je comfortabel je werk kunt doen. CARHARTT.COM

BLOEMPOT VAN GRAS De bloempotten uit de nieuwe ‘Made with’ collectie van Capi zijn gemaakt met een specifieke gerecyclede reststroom. Er zijn drie varianten: kunstgras, houtzaagsel en textiel. Restmaterialen krijgen zo een nieuwe bestemming en bepalen ook de kleur. Zo haal je met een frisgroene pot, gemaakt van

KLEINERE FOOTPRINT

kunstgras , letterlijk en figuurlijk een milieuvriendelijk stukje groen in je huis. En ja, ze zijn waterdicht!

De nieuwe veiligheidsschoenen van

CAPI-EUROPE.COM

Redbrick zijn gemaakt van meer dan 50 procent gerecyclede grondstoffen. Het is complex om schoenen te maken met gerecycled materiaal als je tegelijk aan een flinke waslijst met zware veiligheidseisen moet voldoen. Niet elk materiaal kan zomaar gebruikt worden. Maar het is gelukt! Vooral aan de gespikkelde zolen kun je goed zien dat er gerecyclede grondstoffen zijn gebruikt. REDBRICK.EU

STRUISVOGEL ALS LAMP De grappige dierenlampen van Werns zijn inmiddels echte kassiekers geworden. Voor aan de muur, maar ook als tafellamp. Wacht dacht je van deze gouden struisvogel? Maar je hebt ze ook in tal van andere uitvoeringen, zoals een aap, haas, giraffe of hert. HI-WERNS.COM

| FEBR UA R I 2024

GADGETS

MUTS MET VERLICHTING In deze donkere en koude maanden is het heerlijk om warm binnen te blijven, maar soms zul je de kou toch echt moeten trotseren. Bijvoorbeeld tijdens het rondje hardlopen in de avond, of als je in de ochtend naar je werk fietst. Met deze muts met ingebouwde ledverlichting van Kikkerland zorg je ervoor dat je veilig én warm op pad gaat. KIKKERLAND.COM

HAARD EN PARTYGRILL

VOETBALLENDE BOEKENSTEUN

Naast een gezellige tuinhaard kun je deze Redfire Onyx Classic ook gebruiken als partygrill. De stijlvolle

Heb jij de memoires en biografieën van elke

vuurschaal heeft een grote

grote voetballer in je boekenkast staan? Zet

plancha-ring waarop je

ze rechtop met de Voetbal boekensteun van

mooie stukken vlees, vis of

Balvi. Deze originele boekensteun heeft een

groenten kunt grillen.

metalen basis met een doel en keeper en een voetballer die probeert te scoren. Een origineel

REDFIREPITS.EU

cadeautje voor de echte voetballiefhebber! DITVERZINJENIET.NL

HULK ALS STANDAARD Nog op zoek naar een originele standaard voor je koptelefoon in de woonkamer? Wat dacht je van de Incredible Hulk Headphone Head? Deze 3D-geprinte buste is gemaakt van biologisch afbreekbaar plastic (PLA) en verkrijgbaar in opvallend groen, maar ook in wit, grijs of zwart. Ben je meer fan van Terminator, Batman of Iron Man, dan kun je ook kiezen voor die variant. ETSY.COM

FEBRUARI 2024 |

GEEF JE BEDRIJF EEN BOOST MET SONOS! Meld je nu aan bij Spark Custom Electronics, de distributeur van Sonos in de Benelux, gericht op de installatiemarkt! Werk met de experts en voorzie elk project van geweldig geluid! Word geautoriseerd Sonos Professional installateur en krijg toegang tot het volledige A/V productengamma van Spark. Zorg voor een superieure en naadloze luisterbeleving met de pionier in draadloze audio.

SCAN DE QR CODE OM JE GEGEVENS ACHTER TE LATEN:

+31 (0) 416 725 028

www.sparksite.nl

M I J N FAVO R I E T E N

Dennis van der Meij Solar Engineering in Sijbekarspel

De Favorieten van

“Ik deel dagelijks mijn kennis ”

GEREEDSCHAP “Ik werk graag met de Seaward PV200 zonnepaneeltester. Daarmee kun je snel en eenvoudig pv-installaties opstarten en doormeten. Daarnaast spoor je er veel voorkomende fouten mee op. Heel handig.”

APP “Ik gebruik LinkedIn al ruim acht jaar. Ik deel dage-

PODCAST

lijks mijn kennis omtrent zonnepanelen, accu's,

“De PBD podcast. Deze bespreekt

energieprijzen en slimme

actuele gebeurtenissen, trending topics

sturingen. Het levert me

en politiek op het gebied van leven en

een mooi netwerk op.

bedrijfsleven. Ik luister daar graag naar.

LinkedIn is voor mij het

Daarnaast volg ik ‘V for Valentine’, de

ultieme kennisdelen.”

antipolitieke podcast voor de wekelijkse portie ‘clownworld’. Oftewel humor.”

Muziek “Ik luister graag naar Nederlandstalige hiphop van bijvoorbeeld Hef, Sticks, Kevin, Esko, Lijpe en

BOEK “De Eurobijbel van Arno Wellens vind ik erg goed. Deze gaat

RBDjan. Deze muziek laat snoeiharde teksten horen, die me soms emotioneel enorm raken. Daar kan ik erg van genieten.”

over de rechte lijn tussen het verdrag van Maastricht en de CBDC, oftewel de digitale Euro. Hij legt uit wat je moet weten in plaats van wat je wilt horen.”

“Deze muziek laat snoei‑ harde teksten horen ”

FEBRUARI 2024 |

PUZZEL

KRUISWOORDPUZZEL Breng de letters uit de genummerde vakjes over naar de gelijknummerige vakjes van de oplossingsbalk.

Win ee Dagje Un Cadeau it kaart

t.w.v. €

100,-

Horizontaal: 1 werkkleding, 7 niet lekker, 10 ingenieur

Verticaal: 1 deel van het Verenigd Koninkrijk, 2

(afk.), 13 Romeinse groet, 14 grootmoeder, 15 betalend

gebeurtenis, 3 rivier in Overijssel, 4 stoot, 5 ampère

lid, 16 kazernestad, 18 1000 kilo, 19 nauw, 20 inkoop (afk.),

(afk.), 6 dubbelzout, 7 merkstok, 8 kloosteroverste,

21 bekeuring, 23 paar, 25 toeval, 26 insect, 27 islamitisch

9 hospitaalsoldaat, 10 vraaggesprek, 11 chemisch

geestelijke, 29 binnenvaartschip, 30 vegetatie (afk.),

element, 12 plaats in Vlaanderen, 17 werktuig, 22

33 buitenstaanders, 36 adres op het internet, 37

zangnoot, 24 aanhanger, 25 walbewoner, 26 slapte,

Europeaan, 38 internationale trein, 39 aristocraat, 42

28 godendrank, 29 lichaamsdeel, 31 echtgenoot,

ik, 43 woonschip, 44 belemmering, 45 een beetje,

32 spelonk, 33 slaapmiddel, 34 ongebleekt, 35

47 windvrij, 48 geboden som, 49 Public Switched

aanklager, 36 stad in Duitsland, 40 gelofte, 41

Telephone Network (afk.), 50 weefsel, 52 vreemde

vistuig, 46 ten name van (afk.), 48 oosterse markt, 49

munt, 53 lijnrecht, 57 trillingseenheid, 59 plaats in

president, 51 karaat (afk.), 52 lofdicht, 54 uit Leiden, 55

Gelderland, 60 plaats bij Apeldoorn, 61 grootvader, 62

ademstilstand, 56 pilon, 57 indianenstam, 58 plaats in

bezorgaanwijzing, 66 tegenhanger, 67 aanzien, 68

Limburg, 59 delfstof, 63 desoxyribo nucleic acid (afk.),

opdracht, 69 internationaal (afk.), 70 soort, 71 systeem

64 complex, 65 lof

Oplossing:

Stuur de oplossing met je naam en adres naar info@henkenfred.nl o.v.v. Puzzel Editie 1-2024 en maak kans op een Dagje Uit Cadeaukaart t.w.v. 100 euro. Winnaar woordzoeker Editie 5 - 2023: Wilbert Beijer 82

| FEBR UA R I 2024

W U O J P O S HOTDOG CATIE? BOUWLO Door weer en wind, vijf dagen per week, wordt er gewerkt op de bouw. Chapeau! Daarom deelt Henk & Fred van 26 februari t/m 1 maart broodjes hotdog uit aan installateurs op bouwlocaties in heel Nederland.

GEEF JE BOUWLOCATIE BOUWLOC ATIE DOOR! Sponsoren:

Scan de QR-code of ga naar henkenfred.nl/wintertour en geef uiterlijk 21 februari je bouwlocatie door.

LIGHT + BUILDING

3 T/M 8 MAART 2024, HAL 5.1, STAND B30