Henk & Fred Editie 4-2022

JAARGANG 10 - EDITIE 4 - SEPTEMBER 2022 HET LEUKSTE MAGAZINE VOOR DE INSTALLATIETECHNIEK OPSPANNINGZOEKERSTAP AUTOCROSSINMONTEURDE De vantechniekdee-bike INTERVIEW 8 BRUTALE VRAGEN Kijken hergebruiktwatkanwordenBindenenboeienvanpersoneel PROJECT Je vanuitbedrijfsturendecijfers

Wij bieden complete inbraakoplossingen, CCTV-producten, intercom systemen en toegangscontrole systemen.

Als groothandel in beveiligingsproducten, zijn wij gespecialiseerd in alles wat benodigd is om een camerasysteem te installeren (plug & play, alsook een stap verder naar professionele oplossingen). Met onze uitgebreide support-afdeling staan wij je altijd ter dienst.

Als doorgewinterde installateur weet je dat elke oplossing die je biedt, bestaat uit meerdere onderdelen. Bekabeling, kasten, klein materieel en ga zo maar door. Ook voor beveiligingsoplossingen geldt dit. Een camera kan alleen standalone draaien, maar meestal komt het voor dat jouw opdrachtgever een lijst van wensen heeft, waardoor je ook moet denken aan bijvoorbeeld het opslaan van de beelden, het plaatsen van de onderdelen in een LAN netwerk, een oplossing bedenken voor stroomtoevoer etc. Dankzij onze jarenlange ervaring, hebben wij als PG Security Systems ons assortiment dusdanig opgebouwd, dat je voor beveiliging een complete installatie kan bieden met de Dahua producten.

PG Security systems De groothandel voor al uw vraagstukkenbeveiligings-

DH-IPC-HDW2431TP-AS-S2

DH-IPC-HDBW1430DE-SW

Wij leveren direct vanuit ons eigen

Als PG Security Systems zijn wij dé groothandel voor camerasystemen, bedraad en draadloos via Wifi. Met een compleet assortiment van o.a. Dahua camera’s, recorders, speciale Video Management Software (VMS) en server hardware hebben wij ook de zogenoemde “Plug & Play” oplossingen welke naast de gewenste kwaliteit ook betaalbaar zijn. Handig om te weten, is het feit dat wij beschikken over de PG Academy waarin wij de benodigde kennis delen over alle disciplines gelinkt aan beveiliging.

DH-PFS3110-4ET-60-V2 DHI-LM27-8200 DH-PFM920I-6UN-C

Devoorraadgrootste De supportbeste DeshowroomgrootsteDÉ CCTV-SPECIALIST VAN DE BENELUX

kabels, monitoren en switches

camerasystemen

Powered by Dahua

Niets is ons teveel, dus samen met PG Security Systems kun je jezelf onderscheiden in de

PG Security Systems B.V. 0180 - 434 706 Florijnstraat 73-77 info@pg-securitysystems.nl 2988 CL Ridderkerk www.pg-securitysystems.nl

warehouse: ‘vandaag besteld is morgen in

intercom

Een Dahua intercomoplossing is niet meer dan beeld- en spraakcommunicatie tussen twee of meer personen bij het betreden van een pand. De ontwikkeling op het gebied van intercom systemen gaat ontzettend snel. Daar waar je voorheen nog een analoog 2-draadssysteem installeerde, heb je nu naast de professionele lijnen op basis van IP ook de modellen als een deurbel. Gemakkelijke montage op locatie, configuratie via de smartphone, een ondersteunende cloud omgeving en oplossingen met of zonder abonnement. Kortom er zijn veel mogelijkheden in de wereld van intercom- en toegangscontrolesystemen. Kom geheel vrijblijvend langs in onze 500m2 showroom waar je alles werkend kan zien.

Verderhuis’.bieden

we jou kosteloos vanuit onze academie opleidingen aan en begeleiden wij jou naar het niveau van een professionele beveiligingsinstallateur waardoor je jouw portfolio kunt uitbreiden.

DHI-VTO3311Q-WP DHI-VTO2311R-WP DHI-KTP01L(S) IPC-F22AP-0280B-IMOU IPC-A46LP-D-IMOU

Al meer dan 15 jaar leveren wij producten, advies en een compleet pakket aan services. Of het nu gaat om ondersteuning op locatie van onze supportafdeling of het helpen van jouw bedrijf met PR & marketing.

Volg ons:

binnen- en buitencamera’s

Dahua Imou bedient wereldwijde IoT-gebruikers met een ‘3-in-1’ bedrijfssysteem dat Imou Cloud, slimme apparaten en intelligente technologieën omvat. Imou is ontworpen voor thuisgebruikers en kleine en middelgrote bedrijven (MKB) en biedt uitgebreide slimme IoT-oplossingen voor verschillende scenario’s. Het open cloudplatform maakt integraties met derden mogelijk, wat Imou perfect maakt voor het bouwen van slimme IoT-ecosystemen en meer waarde creëert voor de installateur als een waardevolle aanvulling op het bestaande pakket van oplossingen, services en diensten.

CLOUDmarkt! NVR SMART LIVE VIEW

*Kijk voor meer informatie en alle actievoorwaarden op rexel.nl/we of scan de QR-code SPAAR NU VOOR EEN HEERLIJK DAGJE UIT NAAR DE WINTER EFTELING! 2eGRAkaartjeTIS* 21 JANUARI 2023Save the date! 2eGRAkaartjeTIS* De datum van de Winter Efteling-dag is onder voorbehoud van omstandigheden. Premium Partners: Partners:

Breed toepasbaar en bestand tegen agressieve omstandigheden, 15 jaar gegarandeerd!

De KB284 ZINC+is zelfhelend en corrosiebestendig door de nieuwe galvanisatie methode. De supersterke goot is licht vanwege slimme perforatie en profilering en duurzaam door het moderne productieproces. Eigenschappen die deze kabelgoot geschikt maakt voor jouw veeleisende installatieproject. Ontwikkeld om kabels jarenlang te beschermen. En zoals al onze kabeldraagsystemen is ook deze serie snel en eenvoudig te installeren. Stago. Meters voorsprong in kabeldraagsystemen.

NIEUW!KB284ZINC+

Trots op onze innovatieve zelfhelende kabelgoot

stago.nl

Verschijning:info@henkenfred.nl5xper jaar

Het concept lijkt op de aloude Tupperware Party. Maar op de EnergyParty gaat het, de naam zegt het al, om inspiratie op het gebied van energie en duurzaamheid. Deelnemers geven elkaar tips en tricks.

COPYRIGHT

BLADMANAGER

Sjoerd Geurts, Marieke van der Heijden, Han Neijenhuis, Michiel Elands en Pim van de Beek

Matthea Kiemeney, matthea@henkenfred.nl

Media Vakman 7417SnipperlingsdijkB.V.50BKDeventer

ABONNEMENTEN EN ADMINISTRATIE

UITGEVER

VORMGEVING Media Vakman B.V. DRUK Tuijtel

JE BEDRIJF STUREN VANUIT DE CIJFERS

THUIS GIEDOBIJ:VAN DER GARDE

HOOFDREDACTIE

Henk & Fred is het leukste magazine voor de installatietechniek. Wij zijn er voor iedereen die werkzaam of geïnteresseerd is in installatietechniek. In elke editie is er weer een glansrol weggelegd voor collega’s Henk, Fred en Daan. Hierdoor weten we zowel jong als oud binnen de gehele installatietechniek aan ons te binden. Het magazine verschijnt vijf keer per jaar en wordt verspreid in een oplage van 24.000 exemplaren. Jaargang 10, nummer 4, september 2022

WWW.HENKENFRED.NL

Zie www.henkenfred.nl

Peter Besselink, redactie@henkenfred.nl

AAN DIT NUMMER WERKTEN MEE

Fred: @FredvanHenF | Henk: info@henkenfred.nlwww.linkedin.com/in/fred-van-henk-en-fredwww.linkedin.com/company/henk-&-fredwww.instagram.com/henkenfredwww.facebook.com/HenkenFred@HenkvanHenF

Losse nummers € 9,75 (excl. 9% BTW incl. verzendkosten)

Je kostprijs stijgt, materialen zijn schaars en de arbeidsmarkt staat onder druk. Precies daarom is het volgens algemeen directeur Maurice Hoffman van HoffmanDME Techniek in Bergambacht belangrijk om je bedrijf te sturen vanuit de financiële cijfers.

ALGEMENE VOORWAARDEN EN PRIVACY STATEMENT

Patricia Overmars (correctie), Martijn Verspeek (column), Jurgen Pops (vormgeving) en Leony Bos (communicatie)

COLOFON & INHOUD

Abonnementen kunnen op elk gewenst moment ingaan en worden automatisch verlengd, tenzij twee maanden voor de vervaldatum schriftelijk is opgezegd.

8 48 12

Wordt Max Verstappen dit jaar opnieuw Wereldkampioen in de Formule 1? Met die vraag zochten Henk en Fred Via play-analist Giedo van der Garde op. Een gesprek over de techniek in deze sport en de toekomst van elektrisch racen.

6 | SEPTEMBER 2022

Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt worden op welke wijze dan ook, zonder voorafgaande toestemming van de uitgever. Uitgever en auteurs verklaren dat deze uitgave naar beste weten is samengesteld, evenwel kunnen aan de volledigheid en juistheid van de informatie, zoals weergegeven in deze uitgave, geen rechten worden ontleend. De uitgever en auteurs kunnen dan ook geen enkele aansprakelijkheid aanvaarden voor schade, van welke aard ook, die het gevolg is van handelingen en/of beslissingen die gebaseerd zijn op bedoelde informatie uit deze uitgave.

1283480

Abonnementsprijs Nederland € 47,50 per jaar (excl. 9% BTW incl. verzendkosten)

REDACTIE

advertenties@henkenfred.nl

ADVERTENTIES

BESPARINGSTIPS OP DE ENERGYPARTY

VOLG ONS

HERGEBRUIK CENTRAAL BIJ TRANSFORMATIE

34 68 56

7SEPTEMBER 2022 | INHOUD

Peter Besselink, redactie@henkenfred.nlhoofdredacteur

GOED GESPREK MET GER ZWARTENDIJK

Heerlijk! Op vakantie naar Corsica. Maar wat gebeurde er? Kwamen we op het vliegveld van Ajaccio: geen handgeschakelde benzine-auto, maar een automaat en bovendien ook nog eens elektrisch. Waarom niet?, zou je in eerste instantie zeggen. Maar het werd een avontuur met veel Webeproevingen.kregeneen www-adres mee met daarop alle oplaadpunten. Dat waren er niet zoveel, maar dat zou wel goedkomen, dachten we eerst nog. Veel van deze palen stonden echter op privé-plekken, zoals bij hotels. Bij één daarvan werd ik zelfs weg gestuurd, terwijl ik al aan het laden was en via mijn Visa-kaart al had betaald. Bij een ander punt had den we meer succes. Dachten we. Totdat bleek dat één van de twee benodigde oplaadkabels ontbrak. Dus moest ik terug naar het kantoor van Hertz om daar alsnog de juiste kabel te halen.

GEDOEELEKTRISCH

Aan het eind van onze trip probeerden we de auto daarom rechtstreeks op het netwerk van ons huisje op te laden. Maar met allemaal bovengrondse leidingen en een zeer instabiel netwerk - omdat er zojuist hevig noodweer was geweest - was dat niet echt een goed idee. Om de paar minuten knalden de stoppen eruit.

Al met al een hoop elektrisch gedoe tijdens ons verblijf op Corsica. Eerlijk gezegd ben ik wel wéér aan vakantie toe!

80685648

Alles bij elkaar kostte het veel extra tijd. Het meest vervelende was misschien nog wel dat de meeste oplaadpunten op heel ongezellige plekken zaten. bijvoorbeeld op een afgelegen industrieterrein. Dus niet middenin het centrum. Waardoor je dus niet even tussendoor gezellig een lunch kon doen of een museum kon bezoeken. Daarbij duurde het opladen soms uren. Tja, daar gaat je vakantie, haha.

Personeelstekort, stijgende inkoopprijzen en een tekort aan materialen. Er is vandaag de dag genoeg te klagen. Maar hoe staat de installatiemarkt er eigenlijk echt voor? Dat vragen we aan Ger Zwartendijk, bedrijfsadviseur bij Management Centrum Nederland.

In ‘de spanningzoeker’ reizen Henk en Fred kriskras door Nederland, op zoek naar bijzondere en ‘spannende’ hobby’s van mensen uit de branche. Deze keer zijn ze bij Marcel Meeuse, die zich klaarmaakt voor een nieuw weekend autocross.

SLEUTELEN EN RACEN IN DE AUTOCROSS

Het voormalige ING-hoofdkantoor in AmsterdamZuidoost wordt op circulaire wijze getransformeerd tot internationale school. Fred en Daan zijn vandaag op weg naar de bouw en heel benieuwd welke installaties een nieuw leven krijgen.

DE TECHNIEK VAN DE ELEKTRISCHE FIETS

Henk en Fred reizen vandaag naar Heerenveen om een kijkje te nemen in de fabriek van de Nederlandse fietsenproducent Accell, waar onder andere e-bikes van de band rollen van merken zoals Batavus, KOGA en Sparta.

Gedoe

Het concept lijkt op de aloude Tupperware Party. Daar kwamen buren of collega's gezellig samen en lieten zich informeren over handige plastic bakjes en doosjes. Op de EnergyParty gaat het, de naam zegt het al, om inspiratie op het gebied van energie en duurzaamheid. Deelnemers geven elkaar tips en tricks. De installateur kan meeliften.

Dat EnergyParty wat weg heeft van de Tupperware Party is niet geheel vreemd. De ouders van Van de Beek werkten in een ver verleden als distributeurs van Tup

D

e gedachte achter de EnergyParty is in feite sim pel. Zet een clubje van acht mensen bij elkaar in een in formele setting, serveer een hapje en een drankje en laat de deelne mers elkaar vertellen over hun energie verbruik, over hun maandlasten, maar vooral ook over door hen genomen maatregelen om verbruik en daarmee lasten terug te dringen.

Zit onzeteveelPartyEnergy-nietopstoel?

Daan: “Ik vind dat ze bij de EnergyParty veel te veel op onze stoel van installateur gaan zitten. Wat jij Henk?”

Henk: “Nou, ik zie het meer als een aanvulling. Wij heb ben het al druk zat. Fijn dat de consument goed geïnfor meerd bij ons binnenkomt en bijvoorbeeld al weet dat hij eerst zijn huis goed moet isoleren voordat hij aan een warmtepomp begint. Slim concept trouwens, gebaseerd op de oude Tupperware-avonden…”

Gebaseerd op de ouderwetse Tupperware Party

De party's worden begeleidt door men sen van de coöperatie EnergyParty. Zij zijn onafhankelijk, aan geen enkele com merciële partij gebonden. Aan de hand van een vijftigtal 'maatregelkaartjes' wor den mogelijk energiebesparende opties besproken. Zowel fysieke maatregelen, zoals zonnepanelen of een warmtepomp, als Vangedragsmaatregelen.deBeek:"Hetmooie van ons concept is dat deelnemers heldere handvaten en aanwijzingen krijgen van mensen om hen heen, of dat nu buren, vrienden of collega's zijn."

Daan: “Tupperware? Waar heb je het Henk:over?”“Tja, dat zal wel een genera tiedingetje zijn. Mijn vrouw kocht destijds een hoop van die spullen. En het is niet kapot te krijgen!”

opvanBesparingstipsbuurmanEnergyParty

8 | SEPTEMBER 2022

Het werkt wonderwel goed, zegt Alex ander van de Beek, in 2014 één van de bedenkers van de EnergyParty. Inmiddels zijn er zo'n 300 van die thema-party's gehouden in het land. Vooral nog in de Randstad, maar het concept breidt zich gestaag uit. Zeker nu de energieprijzen de pan uitrijzen.

9SEPTEMBER 2022 | TREND

Een EnergyParty wordt gehouden bij particulieren thuis. Er worden zes of zeven bekenden van de gastheer of -vrouw uitgenodigd. Op basis van ieders gewogen energieverbruik gaan de deelnemers op zoek naar de beste duurzame maatregelen, waar bij ze van elkaar leren. EnergyParty wordt daarbij ingehuurd door de gemeente. "Om burgers te verleiden tot verduurzaming", aldus Alexander van de Beek. Geïnteresseerde bur gers kunnen zich overigens zelf aan melden bij EnergyParty. "Wij zoeken dan contact met de gemeente." Overigens draait EnergyParty ook pilots met andere partijen, zoals woningcorporaties of werkgevers die een EnergyParty aanbieden aan hun personeel. "Ook heel interessant", zegt Van de Beek. www.energyparty.nl

ALEXANDER VAN DE BEEK

"De installateur moet daarbij goed luisteren naar de

klant en een passend advies geven. Ga niet zomaar iets heel anders aanbevelen, of de klant tegenspreken. Dat veroorzaakt ruis, groot risico dat de klant afhaakt. Wees eerlijk als je een nieuw product of toepassing niet kent. Verdiep je erin of durf nee te verkopen. Er is werk zat, dus dat hoeft geen probleem te zijn."

perware, het merk dat zijn producten via soortgelijke informele avonden aan de man bracht. Bij de Energy Party gaat het echter niet om handel, maar om inzicht, tips en handelingsperspectief waar mensen mee ver der kunnen. Want het verduurzamen van een huis kost geld en is veel gedoe. Redenen voor consumenten om het dus maar uit te stellen, weet Van de Beek.

"De consument loopt tegen veel zaken aan. Welke leve rancier is betrouwbaar? Welke maatregel is de juiste? Werkzaamheden leveren veel rommel en onrust. Het zijn belemmeringen. Maar ervaringen aanhoren en begrijpen welke maatregel het beste past, dat zet men sen heel concreet in beweging."

Eerlijk

SAMEN OP ZOEK NAAR MAATREGELENDUURZAMEHUIS

Van de Beek vindt allerminst dat de EnergyParty de rol van de installateur overneemt. "Wij vullen de in stallateur juist aan, nemen een stukje voorwerk weg. Het is aan hem of haar om daar een goed vervolg aan te geven. Met een eerlijk verhaal, daar zit de essentie”, zegt Van de Beek.

Het inzicht dat mensen op een EnergyParty krijgen is heel divers, zegt Van de Beek. "Het gaat over zon nepanelen, vloerisolatie, maar ook over een simpele radiatorventilator die warme lucht beter verspreidt. Of over gedragsverandering: de thermostaat een graadje lager, wanneer ventileren, de stooktemperatuur iets lager. Het helpt allemaal om energie te besparen en de transitie te versnellen. Daar gaat het ons om."

Adels NIEUW:pastelblauwDALI

Eenvoudig én snel een DALI verlichtingsinstallatie installeren? Dat is mogelijk met de nieuwe producten uit de DALI pastelblauw serie van Adels. Flexibel. Betrouwbaar.

Installatiegemak. Onderdeel van HANZESTROHM

Ontdek

voordelende

11SEPTEMBER 2022 | Bron: Stefan van Maasakkers, adviseur en vennoot bij RHM Accountancy en Advies Gooi mailtjes die onderaan je mailbox zitten, gewoon weg KORTSLUITING EVALUERENNIETPROJECTENVERGEETREDUCTIE:FAALKOSTEN-JETE WEET JE WAT DE JEPERKOSTPRIJSUURVANBEDRIJFIS? MONTEUR MOET GEEN STUUR IN HANDEN NIETSCHROEVENDRAAIERMAARHEBBEN,EENNIETURGENT,BELANGRIJK?STOPERMEE!Een vol magazijn,maar heb je ookje verhoogd?verzekering Past die nieuwe klus wel bij personeel?jouw Probeer eens elk jaarafscheid te nemen van tenminste 1 klant! Specialiseren = sneller werken = hoger tarief = meer werkplezier 5 SEC TEOOKGEEFTLATENSTILTEVALLENTIJDOMEENSNEEZEGGEN

MAURICE HOFFMANDMEHOFFMANTECHNIEK

EN DAT IS GELUKT?

HAD JIJ JOUW BEDRIJF NIET VER KOCHT?

heeftinstallatiebedijfGemiddeldgeeninzichtinzijncijfers

Maurice Hoffman van HoffmanDME Techniek in Bergambacht belangrijk om je bedrijf te sturen vanuit de financiële cijfers.

13SEPTEMBER 2022 | INTERVIEW

We delen de cijfers met onze medewerkers

Maurice Hoffman: “Ik heb me inderdaad laten uitkopen en ben vervolgens gaan werken bij Techniek Nederland. Mijn oude bedrijf ging echter failliet en het personeel kwam naar me toe of ik het weer wilde oppakken. Dat heb ik ruim tien jaar geleden gedaan. Diep in de crisis. Met als insteek dat ik het dit keer anders wilde gaan doen. Ik heb er geld in gepompt en met het personeel afgesproken dat we er samen de schouders onder zouden zetten. De salarissen zouden we bijvoorbeeld pas bijstellen als het bedrijf weer geld zou verdienen. Maar dan zouden we ook allemaal mee delen in de winst.”

De kostprijs stijgt, materialen zijn schaars - en daarom duur - en de arbeidsmarkt staat onder druk. Het zijn ook voor de installatiebranche woelige tijden. Precies daarom is het volgens algemeen directeur

JULLIE ZIJN DUS OPEN NAAR HET PER SONEEL OVER DE CIJFERS?

“Vier keer per jaar praten we het personeel op de werkvloer bij. De projectleiders zelfs tweewekelijks. We delen de cijfers op een manier die iedereen begrijpt. Niet in de vorm van winst, omzet of marges, maar we laten wel zien of we de omzet halen. En ook op project basis kijken we samen hoe het loopt. Kloppen de uren en kosten die we ma ken? En wat betekent dat voor de toegevoegde waarde?”

“De toegevoegde waarde is een simpele rekensom. Het is de aanneemsom, minus de vaste kosten zoals materiaal en uitbesteed werk. Zo zie je in één oogopslag wat aan een project verdiend is. Dit bedrag deel je vervol gens weer door het aantal manuren dat aan een project is gewerkt om zo het uurtarief in beeld te brengen. Deze berekeningen maak je als je bezig bent met de offerte, maar ook bij de nacalculatie. Hiermee kun je het aantal berekende manuren in de gaten houden. Ga je daar om welke reden dan ook overheen, dan daalt het uurloon snel en kom je mis schien onder de kostprijs uit. Dat mag niet gebeuren. Wij hebben de ‘toegevoegde

“Inderdaad. Van de winst die we tegenwoor dig boeken is een derde voor de aandeel houders, een derde voor het personeel in de vorm van een eindejaarsuitkering en een derde gaat het bedrijf in als buffer. Iedereen profiteert er dus van als het goed gaat. Gaat het wat minder, dan weet iedereen ook dat er geen bonus wordt uitgekeerd. Het mooie is dat, wanneer je jouw personeel hierin mee neemt, iedereen extra gedreven is.”

LEG EENS UIT, TOEGE VOEGDE WAARDE?

Bij HoffmanDME Techniek wordt er regelmatig iets georganiseerd, vertelt Maurice Hoffman. “Met alle gezinnen naar de Win ter Efteling, of samen naar de bedrijfsbarbecue. Dat doen we jaarlijks. Vanwege ons tienjarig lustrum, zijn we onlangs zelfs naar Valencia gevlogen. Met alle partners. Het is leuk maar zorgt ook voor een stuk extra commit ment. Ik praat op zo’n trip met iedereen en weet meteen hoe mijn mensen zich voelen en wat er speelt. Het zorgt voor een stuk extra openheid, omdat je elkaar op een andere manier spreekt. Uiteindelijk is een bijeffect dat we amper verloop kennen en dat mensen zich spontaan als nieuwe medewerker aanmelden. Die hebben gehoord hoe wij met onze mensen omgaan.”

“Je maakt ze betrokken bij het werk en het bedrijf. Wij maken ze belangrijk en ze weten wat er speelt. Ze voelen zichzelf ook be langrijk. Op de werkvloer worden ze hierdoor mondiger tegenover de aannemer. Want ze beseffen dat ze niet zomaar meer uren moeten maken boven de calcula tie. Ze laten zich dus niet zomaar wegsturen wanneer dat een ander bedrijf beter uitkomt. Ze voelen zich verantwoordelijk.”

NAARBEDRIJFSUITJEVALENCIA

“Dat komt omdat het gemiddel de installatiebedrijf geen inzicht heeft in de cijfers. Een techneut heeft daar niks mee. Wij maken elk jaar een begroting om te

JE ZIT OOK IN HET BESTUUR VAN TECHNIEK NEDERLAND. HOE GAAT HET MET DE MARKT?

waarde per uur’ in onze eigen software opgenomen. Hierbij wor den we ondersteund door RHM Accountancy en Advies.”

14 | SEPTEMBER 2022

WAAROM NEEM JE MON TEURS MEE IN DE CIJFERS?

“Personeel is een probleem. Maar de overnamegolf is ook een be langrijk thema. We zien een steeds grotere scheiding tussen de grote en kleine installateurs. Die kleine bedrijven kunnen met de strenge regelgeving bijna niet meer groter worden. Die worden straks overge nomen. Als je ziet wat wij opgetuigd hebben op het gebied van regelge ving in het kader van bijvoorbeeld de Wet Kwaliteitsborging en Scope Keuringen… Dat is niet te doen voor die kleinere bedrijven.”

weten wat alles kost, waardoor je weet welk minimaal uurloon we moeten hanteren. Daar plannen we strak op. Ieder project wordt ook gedetailleerd berekend. Waar om het vaak mis gaat? Omdat we ons op de werkvloer laten leiden door de opdrachtgever. Daar moet je niet zomaar in mee gaan. Wij zijn daar stellig in. Als werken worden uitgesteld, gaan we weg. ‘Dat kan niet’, horen we dan vaak. ‘Waarom niet?’, zeg ik dan. Onze planning is onderdeel van het contract. Loopt het uit, dan zetten we onze mensen elders in om niet teveel loze uren te maken en indexeren we de kosten.”

NEGEN PROCENT VAN DE INSTALLATIEMARKT DRAAIT VERLIES VOLGENS RHM ACCOUNTANCY EN ADVIES?

IS 75 EURO EEN GOEDE TOEGEVOEGDE WAARDE PER UUR?

“Dat is voor ieder bedrijf verschil lend. Wij zitten rond de 85 tot 90 euro. De top zit al op de 93 euro. Maar als jij als bedrijf weinig over

INTERVIEW

“Dat gaat zeker gebeuren. Als je Miele belt, dan betaal je al 150 euro per uur voor een reparatie. Wij moe ten als branche laten zien dat we het waard zijn.

Wij bijvoorbeeldinstallerenWiFi en daar wordt flink voor betaald. Dat is de markt. De consument is bereid dat te betalen. Dus laat zien dat het installatiewerk meer waard is! Bij autogarages betalen we ook meer. Die weten dat beter te verkopen. En ondertussen betalen we zelfs voor een biertje straks 7 euro. Het is niet dat wij duurder worden, maar het geld wordt minder waard.”

HoffmanDME Techniek is specialist in het advi seren, ontwerpen en realiseren van werktuig bouwkundige-, elektrotechnische-, beveiligingsen brandmeldinstallaties voor nieuwbouw- en renovatieprojecten. Daarnaast verzorgt het bedrijf vanuit Bergambacht service, beheer en onderhoud voor technische installaties. De af deling projecten verzorgt projecten op verschil lende niveaus, zoals grootschalige woningbouw; de afdeling utiliteit richt zich onder andere op sporthallen en hotels. De afdeling Technisch Beheer is ook internationaal actief. Er worden vanuit deze afdeling installatie aanpassingen uitgevoerd bij veel ambassades. De afdeling Duurzaamheid richt zich op zonnepanelen, verwarming en loodgieterswerk. Naast 120 me dewerkers in vaste dienst, werkt HoffmanDME met een flexibele schil van 55 monteurs.

“ Waarom niet meer vragen als Miele al €150 p/u voor reparatierekent?”

head hebt en in een pand zit waar geen hypotheek meer op rust, dan kan 65 euro al goed zijn. De gemid delde kostprijs zit zo rond de 70 euro. Daar moet je dus boven zitten om er wat aan over te houden.”

GAAN WE STRAKS EEN UUR TARIEF VAN 100 EURO PER UUR VRAGEN AAN DE KLANT?

15SEPTEMBER 2022 |

HOE GAAN JULLIE OM MET SCHAARSTE EN STIJGENDE INKOOPPRIJZEN?

“Op de schaarste proberen we aan de voorkant met een open begroting te anticiperen. Vroegtij dig bestellingen plaatsen bij partners waar we al jaren mee werken. Daardoor hebben we het ma teriaal al maanden van tevoren op afroep klaar staan. En we doen zaken met relaties die we in goede en slechte tijden trouw blijven. Dat werkt. We hebben op dat vlak amper problemen.”

HOFFMANDME TECHNIEK IN HET KORT

Beken kleur met Profit en kies voor duurzaamheid en kwaliteit van Draka. Kijk voor meer informatie op draka-profit.nl

Overige types op aanvraag beschikbaar. Voor meer specificaties download hier de datasheets: draka-profit.nl

Steeds meer installateurs ontdekken de voordelen van installeren met voorbedrade Draka Profit buis. Om het de installateur nog makkelijker te maken zijn de verschillende pakketten nu herkenbaar aan hun eigen kleur. Profit is verkrijgbaar met VD of HVD-installatiedraad, datacommunicatie kabel, signaalkabel en solarkabel. Ook op haspels van 300 tot zelfs 500 meter! Door de productie volledig in eigen beheer te nemen zijn ook de buizen en de ringen van Profit geoptimaliseerd en dat zorgt voor nog meer installatiegemak.

KLEURBEKEN MET DRAKA PROFIT!

FRED: “ GOED OVER NAGEDACHT ”

“ Ideale schuifdeurendubbele”

N PELLEGROM

Frans heeft niet zomaar een bus gekocht, merkt Fred. “Hij heeft van tevoren goed nagedacht over hoe hij de bus wil gebruiken. Hij ziet hem als een stuk gereedschap. Daardoor heeft de nieuwe bus hem echt wat opgeleverd.” Fred vroeg Frans ook nog waarom het nog geen elektrische bus was. “Ook dat was een bewuste keuze van Frans. De actieradius van elektrische bussen is vaak nog niet voldoende. En halverwege de dag weer opladen kost te veel tijd en is - zeker bij een storing - niet han dig. Wie weet kan een volgende bus wel elektrisch!”

hands nauwelijks te krijgen óf ze waren extreem duur. Uitein delijk was het slimmer om een nieuwe te kopen.”

17SEPTEMBER 2022 | DE BUS VAN

FRANS

Met een groeiend bedrijf werd de VW Caddy van Frans Pellegrom (27) al snel te klein. Hij besloot een nieuwe bus te zoeken die past bij zijn manier van werken. “Ik ben nu veel minder tijd kwijt aan spullen zoeken en verslepen in mijn bus. Veel efficiënter dus!”

“Het mooie van een nieuwe bus is dat je hem zelf kun inrichten”, vertelt Frans enthousiast, terwijl hij de schuifdeuren opent. Hij betimmerde de bus zelf. “Kijk, de trappen passen mooi over de breedte en ik kan ze er nu aan beide kanten uitpakken. Bij de linkerdeur staan alle machines

INRICHTING

adat Frans Pellegrom uit Waardenburg een aantal jaren als koeltechnicus in loondienst werkte, besloot hij in 2019 voor zichzelf te beginnen met Pelle grom Koudetechniek. “Ik wilde graag meer vrijheid en me specialiseren. De eerste maanden werd ik nog wel deels ingehuurd door mijn vorige werkgever. Maar als snel had ik zoveel eigen werk, dat ik volledig zelfstandig werkte.” Pellegrom heeft zich afgelopen jaren vooral gespecialiseerd in airconditioning en doet daarnaast onderhoud aan koelinstalla ties. Hoewel hij bij zijn laatste werkgever een ruime Mercedes Sprinter had, moest hij zelf wat kleiner beginnen. Zijn eerste werkbus was een verlengde Volkswagen Caddy. “Prima natuurlijk, maar als je gewend bent dat je in je bus rechtop kunt staan is het wel even wennen.” Omdat het bedrijf groeide en Frans zijn eerste medewerker in dienst nam, moest er een extra bus komen. Het werd een gloednieuwe Mercedes Sprinter. “Ik merkte dat ik met de Caddy veel tijd kwijt was met de auto ordenen en alles passen en meten om spullen mee te krijgen. Ik wilde dus weer een ruime, hoge bus. Eéntje met dubbele schuifdeuren, zodat je via beide kanten bij je gereedschap kunt. Zo’n bus was tweede

direct voor het grijpen en daar is ook een acculader ingebouwd. Rechts staat een groot ladeblok met daarin alle installatiema terialen.” Dan opent hij de ach terdeuren waarachter nog een zee van ruimte over is. “Hier heb ik dan alle ruimte om meerdere airco-units mee te nemen. Dus ik heb m’n gereedschappen altijd op dezelfde plek bij de hand én hoef geen losse aan hanger meer mee te nemen. Dat scheelt ook weer super veel brandstofkosten.”

UIT WAARDENBURG

CONFIGUREER SNEL EN EENVOUDIG JOUW PREFAB OPLOSSINGEN

19SEPTEMBER 2022 | www.metz-connect.com

• Koper prefab trunk kabels

• Koper M12 kabels

• Koper consolidation point kabels

Je genereert in één van de configuratie tools een unieke productcode. Hiermee kun je bij je groothandel prijzen opvra gen of je bestelling plaatsen. Op de Metz Connect website onder knop 'Services' of via onderstaande QR-code kun je de configuratietools vinden. En alles kan snel geleverd worden.

• Glasvezel patchkoorden en pigtails

De volgende configuratietools zijn online beschikbaar:

• Glasvezel ingerichte patchpanelen

• Glasvezel prefab wandaansluitpunten

Voor meer informatie scan de QR-code

• Koper patchkoorden

Metz Connect maakt het mogelijk door de verschillende over zichtelijke online configuratietools. Zeer gebruiksvriendelijke online tools waarin stapsgewijs de juiste oplossing geselec teerd kan worden. Iedereen met enige datacom basiskennis kan hier direct mee aan de slag. Van RJ45 patchkoord tot een complexe glasvezelbackone verbinding tot kant en klare glas vezel patchpanelen.

• Koper industrie IP67, IP20 kabels

Heb je hier toch vragen over. Wij assiste ren je graag bij het gebruik van deze configuratietools. Wij komen hiervoor bij je langs of plannen een video-afspraak om samen door de tools heen te lopen. Je kunt hiervoor via jouw groothandel of direct met een van de Metz Connect Sales Managers een afspraak inplannen.

• Glasvezel prefab binnen/buiten installatiekabels

Bij het ontwerpen van nieuwe netwerkbe kabeling of de uitbreiding van een bestaande installatie heb je diverse opties. De snelste en eenvoudigste manier van installeren is door gebruik te maken van vooraf gefabriceerde installatiekabels en panelen.

nietkunnenMakkelijkerwehetmaken!

• Glasvezel installatiekabel per meter

INNOVATIE

Hoe eenvoudig kan het zijn!

• Koper DCCS oplossing

20 | SEPTEMBER 2022 monteurseenvoudigevanvanuitgeoefendgroterhetnamedeDitgesprokeneraantalDeOVERNAMESRECORDAANTALinstallatiesectorkenteenrecordovernames.In2021warendatintotaal150,terwijldatnormaalzorondde110tot120zijn.blijktuitcijfersvanhetCBS.Eénvanredenenvandezegroeiisdatmetgroteinstallatiebedrijvenaanjagenzijnopschaalvoordelen.Hoehetbedrijf,hoemeerinvloederkanwordenopdehoogtedeinkoopprijzen.Andervoordeeleenovernameisdatheteenrelatiefmanierisomaangoedetekomen.

h e nk&FRed BORR E L Proost je gezellig mee? Meld GRATISjeaan! 3 november 2022 GRATISaan!

Brancheblijftgroeien

De vooruitzichten voor de installatiebran che blijven goed. Ook in 2023 wordt weer een verdere groei verwacht. In de jaren daarna vertraagt de opgaande lijn door de onzekere economische ontwikkelingen. Dat blijkt uit het rapport ‘Economische vooruitzichten 2023 en verder’, opgesteld door onderzoeksbureau Bouwkennis, in opdracht van Techniek Nederland. Door de hoge energieprijzen groeit de vraag naar verduurzaming. Dat levert de komende jaren vooral veel werk op in de elektro- en klimaattechniek. In de sanitairbranche is de groei naar verwachting minder groot. De onzekerheid over de nieuwbouw van woningen en een afnemend consumen tenvertrouwen spelen daarbij een rol.

Als gevolg van de stijgende energieprijzen is er een grote run op zonnepanelen in Neder land. Wekte vorig jaar nog een kwart van de Nederlanders zijn eigen stroom op, inmiddels is dat aantal al opgelopen naar 38 procent. Nog eens 13 procent wil ze in de komende vijf jaar laten installeren, terwijl ruim één op de vijf ze wel wil, maar nog niet weet wanneer. Dit blijkt uit een onderzoek van energiebedrijf Zonneplan, in samenwerking met onafhan kelijk veldwerkbureau Panel Inzicht. Slechts een kwart van de ondervraagden heeft geen zonnepanelen en is ook niet van plan ze in de toekomst aan te schaffen.

21SEPTEMBER 2022 | NIEUWS

ENERGIEVAKBEURS

Van dinsdag 11 tot en met donderdag 13 oktober vindt in de Brabanthallen in Den Bosch de Vakbeurs Energie plaats. Deze beurs brengt het laatste nieuws op het gebied van energiebesparing en duurzame energieopwekking. Tegelijkertijd kunnen in de Brabanthallen ook het event Zero Emission | Ecomobiel en de vakbeurzen PREFAB en Industrial Heat & Power worden bezocht. Op vier verschil lende podia zijn er gedurende de Vakbeurs Energie ruim honderd verschillende interactieve lezingen en demonstra ties. De toegang tot het event is gratis. Meer info? Kijk dan op www.vakbeursenergie.nl

SUBSIDIES ZIJ-INSTROMERSVOOR

GROTE RUN OP HOUDTPANELENZONNEAAN

Particulieren en bedrij ven die elektriciteit gaan opslaan, zijn per direct verplicht deze batterij aan te melden bij hun netbe heerder. Dit is het gevolg van een wijziging van de Nederlandse Netcode Elek triciteit. Die is van toepas sing voor opslageenheden met een vermogen van 0,8 kW en groter aange

BATTERIJOPSLAGAANMELDEN

sloten op het net. De verwachting is dat batterijopslag door de energietransitie enorm gaat stijgen. Opslag kan onder andere helpen om spanningsproblemen te beperken en het net sta biel te houden. Het is voor netbeheerders van belang dat bekend is waar deze systemen zijn geïnstalleerd in het elektriciteitsnet werk en dat de gebruikte omvormers voldoen aan de in Nederland van kracht zijnde eisen.

Fred: “Ik schrok daar best wel van. In ons blad schrijven we regelmatig over zij-instromers, maar wist je dat het voor 56 procent van de zij-instromers in de techniek onduidelijk is welke subsidies er beschikbaar zijn voor omscholing vanuit de overheid, waar onder het STAP-budget? En dat terwijl dus 55 procent van de zij-instromers de techniek een aantrekkelijke sector vindt. Deze cijfers zijn afkomstig uit de TechBarometer 2022 van technisch opleider ROVC, waar bij zo’n 1.000 zij-instromers zijn ondervraagd. Er valt dus nog een flinke slag te ma ken door betere communi catie. Daar ligt een mooie regierol voor Techniek Nederland, zo lijkt me.”

Van binnenuit

H

Ik creëer dus een gat, laat dingen gebeuren, laat dingen ook fout gaan, waardoor men sen in zichzelf nieuwe motivatie vinden om bepaalde zaken toch op te pakken. Het is niet eenvoudig om dingen soms bewust in de soep te laten lopen. Ik wil dan ingrijpen. Maar toch doe ik het niet. Want richting de toekomst werkt het beter als mensen zelf ondervinden dat het wellicht op een andere manier ook kan. Als ze intrinsiek gemoti veerd zijn!

Nietproevenmaaropleggenlatendatietsleukis

Martijn Verspeek

COLUMN

Veranderendoejezo!

23SEPTEMBER 2022 |

oe vaak krijgen we het in ons leven niet te horen? Je móet dit, je móet dat. Dat begint al als je jong bent. Mijn kinderen zijn nu 8 en 9 jaar. Toen ze wat jonger waren, moesten ze van mij hun tanden poetsen. Maar dat wilden ze nooit. Altijd een drama. Wat doe je dan als ouder? Dan ga je dreigen. ‘Als je het niet doet, mag je morgen niet afspreken, of niet voor het schermpje’. Maar kinderen luisteren niet omdat ze het niet begrij pen. Ze blokkeren. Ik ben er achter dat wij als volwassenen vaak hetzelfde doen. Als we iets moeten, zetten we de hakken in het zand. Hoezo móeten? Ik heb het met mijn kinderen op een bepaald moment om gedraaid. Ze kregen hun zin. Zonder tanden poetsen naar bed. Prima joh. Niet tegen mama zeggen, die een paar dagen afwezig was! Dat heb ik drie dagen volgehouden. Totdat de kin deren over hun tanden voelden. Ze wilden toch wel een keer tandenpoetsen. ‘Ah nee joh’, zei ik. ‘Ga lekker naar bed zonder tandenpoetsen’. Ik draaide de boel om. Het werkte. Vanaf toen kreeg ik het niet meer voor elkaar ze zónder tandenpoetsen naar bed te krijgen. Ze deden het sindsdien uit zichzelf.

Met volwassenen werkt het niet anders. Ik heb ooit een quote gehoord van vriend en spreker Remco Claassen: ‘Mensen willen wel veranderen, maar mensen willen niet veranderd worden’. Daar heeft het mee te maken. Je moet mensen vanuit intrinsieke motivatie dingen laten doen. Vanuit beleving of verbetering. Als ik tegen de jongens zeg dat ze hun bus moeten opruimen, doen ze het drie keer en daarna is het weer over. Het is krachtiger om het op een andere manier te doen, maar het duurt wel langer. Hoewel ik het lastig vind, ben ik het anders gaan oppakken. Ik probeer ze niet steeds wat op te leggen, maar te laten proeven dat iets leuk is. Als ik zeg dat een bepaalde pijpsnijder ge bruikt moet worden, doen ze het niet. Maar als ze van een collega zien hoe handig en fijn dat ding is, gaan ze er zelf om vragen.

Martijn Verspeek noemt zichzelf aanvoerder bij Installatiebedrijf Verspeek in Valkenswaard

Gebruiksgemak: Makkelijk aan te sluiten met steekcontacten i.p.v. schroefcontacten. Bedieningsmodule is ook te vervangen voor een draaiknop i.p.v. schakelaar.

− De zwarte uitvoering is gespoten op witte ondergrond, wat is de levensduur?

SEPTEMBER 2022 | 25 TESTPANEL Merk: Freelux Fabrikantnummer: 5454011 (2-polig) Productgroep: LED Dimmers

Gebruiksgemak: Geen probleem, net zoals andere dimmers.

+ Ook handmatig te schakelen + De app koppelen met de astro-tijd schakelklok gaat makkelijk via Bluetooth + Werkt goed met afdekramen van andere merken installatiemateriaal App in het Nederlands zou wel prettig zijn Moet wel een nuldraad aanwezig zijn

Aansluiting: Insteekklem

Freelux WIIS ® astro-tijdschakelklok

J. Wallenburg Klussenbedrijf Wallenburg, Zoelmond

Bij welke praktijksituaties sluit de as tro-tijdschakelaar het beste aan? Makkelijk voor als je op vakantie bent want je kunt hem via de app voorprogrammeren.

Dimprincipe: (LED,Fase-afsnijdingR,C)

Gebruiksgemak: Het is wel makkelijk de tijden in te stellen, maar als je hem hand matig in wilt schakelen moet je hem 2 á 3 seconden ingedrukt houden.

Gebruiksgemak: Makkelijk aan te sluiten. Zou je dit product aanbevelen: Ja.

+ Makkelijk aan te sluiten

Gebruiksgemak: Eenvoudig.

+ Voorzien van tijdschakelaar en astro-functie

HOMIJ, Vianen B. Fix Unica Building Projects, Zwolle

· Inductieve trafo’s met LV-led: Niet toegestaan

BEOORDELINGTESTPANEL

Massieve draadklem: 0,75 ... 2,5mm²

M. Bryan Tabak Installatietechniek, Ter Apel

A. Cluistra

+ De app werkt prima De dimmer krijg je moeilijk in een inbouwdoos en de voorplaat zit iets los van de elektronica, waardoor je de afdek plaat er moeilijk op krijgt

Zou je dit product aanbevelen: Ja. Bij welke praktijksituaties sluit de as tro-tijdschakelaar het beste aan? Zeer handig om buitenverlichting te schakelen bij zonsondergang/opkomst.

+ Mooi en simpel inbouwelement

Bij welke praktijksituaties sluit de as tro-tijdschakelaar het beste aan? Vooral voor buitenlampen.

PRODUCT

Automatische verlichting op iedere locatie

Bij welke praktijksituaties sluit de as tro-tijdschakelaar het beste aan? Buiten verlichting, om het huis of op de schuur.

Bij welke praktijksituaties sluit de as tro-tijdschakelaar het beste aan?(Buiten) verlichting die je toch graag aan wil hebben gaat automatisch aan, maar kan je ook zelf bedienen of dimmen.

SPECificaties

Zou je dit product aanbevelen: Je kunt de lamp(en) makkelijk instellen, maar wil je de lamp(en) van afstand inschakelen dan zou ik toch een andere schakelaar aanbevelen.

De Freelux astro-tijdschakelklok is een zelfle rende schakelaar met dimfunctie die op basis van geografische gegevens de optimale balans tussen veilig en energiebesparend verlichten zoekt. Uitermate geschikt voor buitenverlich ting, openluchtgalerijen en trappenhuizen, maar ook als inbraakpreventie voor binnenge bruik. Ook leverbaar als 10A (relais)schakelaar.

Belasting bij 25 °C:

· Gloei/HV-halogeenlamp: 1 ... 300 W

Zou je dit product aanbevelen: Het voordeel is dat je verschillende merken afdekramen erop kunt zetten.

R. Peters Doorenbosch Elektrotechniek, Den Bosch

+ Te bedienen en te programmeren met app

+ De bediening is eenvoudig + Duidelijke app

Uitgang: 2-polig relais App (IoS/Android): WIIS® AstroTimer

· Ledlamp/Elek. LED driver: 1 ... 300 VA/1,3A

+ Ook leverbaar in mat zwart Alleen te combineren met afdekramen van systeem55 fabrikanten App niet in het Nederlands

Zou je dit product aanbevelen: Ja, als je eenvoudig je buitenlamp astro en smart wilt maken, dan ben je snel klaar met dit product. Het is geen hogere wiskunde, het is installeren en instellen.

Omgevingstemperatuur: −0 ... +35 °C

Kleur: RAL9004 mat

Nominale spanning: 230-240VAC / 50Hz

− Instellen iets moeilijker

Afmetingen incl. frame: 83x83x36mm Inbouwdiepte: 22mm

En bied je mensen toekomstperspectief. Geef

commu nicatie niet enkel op klanten, maar ook op personeel.

staan, zo krijg je ook niet vanzelf nieuw personeel binnen."

hoe bind je ze aan je bedrijf? Volgens

"Heb je basis op orde, anders hoef je er überhaupt niet aan te beginnen. Dat betekent dat een vacaturetekst helder en duidelijk moet zijn. Bij die vacature moeten ook goede foto's van je bedrijf staan, met medewer kers erop het liefst. En je moet snel en correct communiceren. Direct reageren als je een sollicita tie hebt ontvangen, dat is netjes. Doe je dat niet, dan kunnen mensen al afhaken."

BEDRIJVEN ZITTEN TE SPRIN GEN OM PERSONEEL. JIJ HEBT DE OPLOSSING?

WILMARP&O-ADVISEURFOLMER

"Klopt, maar het gebeurt nog te weinig, dus ik blijf het bena drukken. Maar recruitment gaat natuurlijk veel verder. Je moet er als installatiebedrijf voortdurend aan dacht voor hebben. Zoek iemand in je bedrijf die dat goed kan, of besteed het uit. Richt je met je website en je onli ne-media niet alleen op de klant, maar ook op personeel. Zowel op mensen die een baan zoeken, als op mensen die al een baan heb ben, ook in andere sectoren."

DATEMAALIEKEFOTO’S:

1 2 3

26 | SEPTEMBER 2022

MAAR DAT IS ALLEMAAL NOG AL VOOR DE HAND LIGGEND?!

is het een kwestie van een lange termijn aanpak. "Richt je

HET WERVEN VAN PERSONEEL IS EEN CONSTANT PROCES belangrijk, Wilmar Folmer, P&O-adviseur uit Putten, marketing en Het is een constant proces. waardering vertrouwen."

en

"Als ze dat denken, dan moet ik ze teleurstellen. Nee, ik heb niet dé oplossing. Wel goede tips, waarmee ze aan de slag kunnen. Personeelswer ving is niet meer iets wat je er even bij doet, je moet er constant aan werken. Marketing was altijd enkel gericht op klantenwerving, maar het is inmiddels evengoed heel belangrijk voor personeels werving. Net zoals er niet maar zo nieuwe klanten voor de deur

TIP 1?

Hoe kom je tegenwoordig aan goede medewerkers? En, minstens zo

En dan kom je weer bij de sfeer, het perspectief en de omstandigheden. Heb je dat goed op orde, dan werkt dat op alle fronten positief door en vind je gemotiveerde medewerkers."

"We hebben het allemaal druk, de klussen moeten af. Er is weinig tijd voor dingen als doorontwikkelen en waardering. Dat is best jammer. Het zou het werk nog leuker maken", vindt Fred. Henk moet dat beamen, maar hij is nog van de generatie 'niet zeuren, maar werken'. "Parttime, dat was vroeger ondenkbaar. Maar ik begrijp ook wel dat tijden "Eigenlijkveranderen."staanwerknemers tegenwoordig sterker, Henk", zegt Fred. "We kunnen overal aan de slag, dus waarom zouden we niet zoeken naar het fijnste bedrijf?"

Fred is enthousiast over de visie van Wilmar Folmer. Het klinkt allemaal best logisch, maar toch werkt het in de praktijk nog niet altijd zo, weet hij.

WANT DAT IS OOK EEN DING, PERSONEEL VASTHOUDEN?

EN EEN RIANT SALARIS, TOCH?

jongen het één dag in de week doen. Hij zal enthou siast worden en graag bij je bedrijf blijven."

belangrijker. Dus maak die om slag. Het zal soms best lastig zijn met werk plannen, maar het heeft effect. Zeker als je je mensen ver antwoordelijkheid geeft. Willen ze liever 's avonds of in het weekend een klus afmaken, omdat ze in de middag de kinderen van school moeten halen? Geef ze die kans. Leg verant woording en vertrouwen bij de werknemer. 'Regel jij maar hoe de klus geklaard wordt'. Het betaalt zich uit."

8 BRUTALE VRAGEN

HA, DUS TOCH DE OPLOSSING?

OH, WE GAAN WERKNEMERS WEGHALEN BIJ DE CONCUR RENT?

"Het klinkt misschien gek, maar het gaat mensen niet om geld. Dat is hooguit een bevrediging op korte termijn. Medewerkers willen perspectief zien, kunnen doorgroeien. Ik was onlangs bij een bedrijf waar een jonge am bitieuze monteur aangaf graag werkvoorbereider te worden. Zijn werkgever vond dat eigenlijk nog te vroeg, maar ik heb hem geadvi seerd daarin mee te gaan. Laat die

Geen metgesprekken.lievergatievesprek,functioneringsgedaarhangteenneladingaan.IkpraatoverontwikkelingsHoeblijftiemandplezierbijjewerken?"

"Dat klinkt onaardig. Het gaat er niet om dat je de concurrentie dwars zit. Bekijk het van de andere kant. Profileer je als een fijn bedrijf, met goede arbeidsvoorwaarden en -omstandigheden. En communi ceer je visie en je doel. Waar wil je heen als ondernemer, waar geloof je in? Betrek je me dewerkers daar nadrukkelijk bij. Wees een bedrijf waar mensen graag bij willen horen."

27SEPTEMBER 2022 |

WERKNEMER KAN OVERAL AAN DE SLAG

"Nee, niet een simpele oplossing, maar handvaten die goed werken. Daarvan ben ik overtuigd. Wat daarbij ook heel goed werkt is ambassadeurschap van je mede werkers en ex-medewerkers. Als zij positief zijn over jouw bedrijf, dan heeft dat enorm effect.

WILMAR FOLMER 4 6 7 5 8 DATEMAALIEKEFOTO’S:

"Het is in de installatiebranche bepaald niet gebruikelijk nee. Maar je kunt er niet omheen. De relatie werk en privé wordt steeds

EN PARTTIMERS, DAT IS HELEMAAL NIKS WAARD?

"Minstens zo belangrijk als nieuwe mensen vinden. De helft van de werknemers die nieuw in onze branche binnenkomt, stroomt binnen twee jaar weer uit. Dat is best zorgwekkend. Dan kom ik weer op dat perspectief en die werksfeer. Mensen willen zich kunnen ontwikkelen, hun talenten benutten. Ze willen waardering.

• Eenvoudige installatie met minder onderdelen naar keuze

Scan de QR-code en ontdek alle voordelen

• Eenvoudige toegang tot de wereld van Smarter Rooms en upgraden/upselling mogelijk naar Busch-free@home®

28 | SEPTEMBER 2022 www.busch-jaeger.nl

• Vereenvoudiging onderhoud door een uniform assortiment en toegankelijkheid via de voorkant voor snelle controle

Slim schakelen naar draadloos

BUSCH-FREE

De basis installatiesflexibelevoor

NIEUW: @ HOME

Busch-free@home® flex en de bijbehorende inbouwsokkels zijn de eerste stap op weg naar een Smart Home. En ze bieden vooral meer flexibiliteit bij installatie, configuratie en uitbrei ding. Want of het nu gaat om nieuwbouw of renovatie: het is vanaf nu mogelijk om conventionele en intelligente sensoren met dezelfde sokkel te installeren. Zo kun je starten met con ventionele, handmatige bediening van bijvoorbeeld verlichting en zonwering, en het systeem in de toekomst eenvoudig aan passen aan veranderende wensen en behoeften.

Belangrijkste voordelen

• Makkelijker advies dankzij minder opties met meer flexibiliteit

Dat alles betekent meer keuzevrijheid en flexibiliteit voor de consument. En meer mogelijkheden met minder werk en kleine re voorraden voor de installateur. Maar ook snellere controle bij onderhoud, omdat je via de voorkant bij de elektra kunt.

Upgrade naar een Smart Home Daarnaast kunnen bewoners door toevoeging van het System Access Point 2.0 heel eenvou dig verbinding maken met de diverse functies van Busch-free@home®. En zo hun Smart Room opwaarderen naar een compleet Smar ter Home. Zo zijn Busch-Welcome®-deurcom municatie, Philips Hue, Alexa, Google, Sonos, Home Connect, Olisto en vele andere toonaan gevende systemen gemakkelijk te integreren.

• Vermindering van inbouwsokkels zorgt voor meer flexibiliteit en kleinere voorraden

Ruimtes Smart en toekomstproof maken? Dat kan met Busch-free@home® flex. Het geheim zit hem in de inbouwsokkel; met slechts zes exemplaren zijn oneindig veel variaties te realiseren. Want bij dit systeem bepaalt niet de sokkel, maar de afdekking de functionaliteit.

® FLEX INNOVATIE

Groot voordeel is bijvoorbeeld dat – met behoud van de sokkel – één enkele sensorwisseling de apparaten bestuurbaar maakt via bluetooth met een smartphone of tablet. Ingebruikname en bediening van het systeem gaan bovendien snel en simpel via de Busch-free@home® APP next. Hierin zijn tot wel 32 ver schillende sokkels met elkaar te koppelen, om zo makkelijk te wisselen tussen de verschillende apparaten.

Leer ontwerpen en adviseren op het gebied van zonnestroom systemen.

Aanmelden

TIA Portal gevorderden

Na het behalen van deze training ontvang je van Technische Unie een theoriecertificaat dat door Legrand, Radiall en Metz connect wordt erkend.

Wet Kwaliteitsborging voor het bouwen: basistraining

Datacommunicatie

29SEPTEMBER 2022 |

Een stap dichter bij smart Industry en smart maintenance met het Siemens-portfolio.

Afgelopen jaar hebben zo’n 1.000 professionals een training ge volgd bij TU Campus van Technische Unie. Dit najaar staan er op nieuw verschillende vakgerichte trainingen gepland, over actuele onderwerpen in installatie en industrie.

Kun je wel wat extra hulp gebruiken bij het interpreteren en imple menteren van de nieuwe NEN 1010? Of wil je weten wat de wijzigin gen voor jouw team betekenen?

CO-certificering: training & theorie-examen

Beschik je al over het verplichte Bewijs van vakmanschap? Vanaf 2023 is dit verplicht voor wie gasverbrandingstoestellen installeert of onderhoudt.

www.tucampus.nl

INNOVATIE

Tijdens deze 2-daagse training leer je de basis principes van een warmtepomp en hoe de ver schillende (hybride) warmtepompen werken.

Drinkwaterveiligheid, legionella preventie en beheer

Samen met Watts en Xigna bieden wij een training aan over hoe een drinkwaterinstalla tie ontworpen, gerealiseerd en beheerd dient te worden.

Met de nieuwe Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb) wordt het nog belangrijker om de risico's in beeld te hebben en werk en documentatie aantoonbaar vast te leggen.

Leer samen met je collega zelfstandig en veilig een pv-installatie te installeren.

Solar-Specialist

NEN 1010: wijzigingen

Wil jij je ook inschrijven voor een vakgerichte training? Ga naar tucampus.nl

VOLG DIT NAJAAR TRAININGEN BIJ TU CAMPUS

Start 2023 goedmet kennisvakgerichte

Als professional is vakkennis je belangrijkste tool. Die moet je voortdurend up-to-date houden! TU Campus helpt, met trainingen over actuele thema’s zoals ver duurzaming, normering en smart building. Volg dit najaar een training en start goed voorbereid aan 2023.

(basis)Warmtepompinstallaties–toepassing&werking

Solar-Topfitter

warmtepompnaarZoektochtjuiste

Een sedumdak, de zoektocht naar een passende warmtepomp… In huize Greeve in het Gelderse Eefde worden deze dagen veel duurzame keuzes gemaakt. Precies daarom brengen Fred en Daan het gezin vandaag een bezoek. Daan is benieuwd welke warmtepomp het gaat worden, terwijl Fred alles wil weten over het groene dak.

30 | SEPTEMBER 2022

31SEPTEMBER 2022 | OVER DE VLOER

Daan wijst naar het fraaie bijgebouw. Job: “De vroegere hobbyruimte hebben we gerenoveerd, inclusief de badkamer en keuken die er al in zaten. Verder hebben we muren geïsoleerd, vloerverwarming gelegd en een slaapkamer gemaakt. Daardoor kunnen we het ook verhu ren. Onlangs hebben we er een groen sedum dak opgelegd. Met een groep plaatsgenoten met dezelfde ideeën hebben we het sedum ingekocht, waardoor het ook prijstechnisch interessant was. Het sedumdak isoleert, werkt verkoelend en brengt een stukje extra natuur, dat interessant is voor insecten. Daarnaast ziet het er mooi uit. We kijken er vanuit onze slaapkamer elke dag op uit.” Wat zijn nou devoordelen van een sedumdak? ”

Fred is benieuwd wat er op het gebied van duurzaamheid alle

“

Job is docent werktuigbouwkunde aan de Hoge school van Arnhem en Nijmegen (HAN) en extra gemotiveerd om op het gebied van duurzaam heid zelf veel uit te zoeken en te berekenen. Dat doet hij soms met hulp van handige studenten en regelmatig zit hij om de tafel met ‘technische’ buurtbewoners om samen te sparren.

E

maal al is gebeurd. Job: “Dit was een oud huis. We hebben dubbel glas geplaatst, de muren geïsoleerd, net als het plafond van de eerste verdieping. Daardoor hoefden we het dak zelf niet meteen aan te pakken. We hebben als het ware een isolerende schil om onze woonruimtes gemaakt. Onze vier zonnepanelen zijn meever huisd vanuit onze vorige woning. Daarnaast is er in de keuken vloerverwarming gelegd.”

en groene omgeving is voor de fami lie Greeve belangrijk, merken Daan en Fred. Via een weelderig groene tuin bereiken ze de voordeur van de woning. “Wij houden van een wilde tuin”, verklaart de man des huizes, Job Greeve. Hij woont hier nu tien jaar met zijn echtgenote Tjitske en kinderen Annabel (9) en Oole (10). Ze genieten van de ruimte en de kinderen spe len graag in de grote groene achtertuin met zwemvijver, boomhut, gras en een handvol Tienfruitboompjes.jaargeleden kwam het gezin hier wonen.

Sedumdak

• Tijdfuncties, zoals een astronomische klok en weektimers.

web | plejd.nl

Je nieuwe standaard dimmer!

• Activeer scènes vanaf uw smartphone of tablet of met een pulsdrukker.

Neem contact op voor een demo.

• Instelbaar minimum, maximum en startniveau.

• Twee ingangen, voor bediening met bijvoorbeeld een pulsdrukker of bewegingssensor.

• Tot 300 VA.

Plejd slimme verlichting werkt net zo eenvoudig als traditionele verlichting, maar biedt verschillende nieuwe mogelijkheden. Plejd DIM-01 is een universele dimmer met twee aparte ingangen voor bediening met een pulsdrukker of bewegingssensor. Het product kan draadloos worden bediend via de app of andere producten van Plejd.

33SEPTEMBER 2022 | OVER DE VLOER

Als naarconsumentdeVSK-beurs

In het bijgebouw is er een ruimte gereserveerd voor een warmtepomp met waterboiler. “De voorberei dingen, zoals aansluitingen, hebben we al opgepakt. Straks hoeft alleen de warmtepomp nog maar ge plaatst te worden.”

De twijfels daargelaten, zullen er binnenkort toch kno pen moeten worden doorgehakt. Temeer omdat de ketel oud is en zomaar een keer het loodje kan leggen.

Welke dat wordt, vraagt Daan… Dat weet de familie nog niet. Wordt het een water-water warmtepompdie volgens de berekeningen van Job wel 30.000 euro kost, inclusief de installatie - of een lucht-water warm tepomp die prijstechnisch interessanter is? En wat werkt in deze situatie het best? Job: “Ik ben er nog niet uit. Dit najaar heb ik een gesprek met een installateur en hoop ik knopen door te hakken. Het valt nog echt niet mee. Ik twijfel over allerlei zaken. Bijvoorbeeld of er wel een zonneboiler moet komen. Want als ik voldoen de zonnepanelen plaats, kan ik voor het warme water ook de warmtepomp gebruiken met een boilervat. En wat past hier het beste? De woning heeft voor een deel vloerverwarming, terwijl veel ruimtes ook radiatoren hebben. Afgelopen winter heb ik bij een buitentem peratuur van nul graden de watertemperatuur van de huidige cv-ketel geleidelijk teruggedraaid van 70 tot ongeveer 45 graden. Kijken of de ketel die lage tem peratuur aankan. Met 45 graden werd alles nog prima verwarmd. Ik durf dat dus wel aan. Daarbij hebben we nog een houtkachel in huis, als een soort back-up.”

Daan is benieuwd of hij al veel gesprekken met instal lateurs heeft gehad. “Nee”, klinkt het beslist. “In sep tember heb ik dus een gesprek gepland. Maar verder is het moeilijk om in deze tijd met specialisten te sparren. Iedereen heeft lange wachtlijsten. Ik zeg ook altijd dat ik gewoon uurtarief betaal voor de gesprekken, maar ze hebben gewoon geen tijd of interesse. De installa teurs die ik wel spreek, staan vaak niet open voor mijn ideeën. Die missen een stukje durf en bepalen het liefst zelf wat goed voor jou is. Dat willen wij niet. Wij willen meerdere scenario’s overwegen, durven best te experimenteren en willen de beste keuze maken voor onze situatie. Een goed gesprek met een installateur zou al heel wat waard zijn.”

Warmtepomp

Samen met enkele kennissen bezocht Job Greeve begin dit jaar de VSK in de Utrechtse Jaarbeurs. Op de VSK maak je kennis met alle ontwikkelingen in de wereld van de installatie. Job: “Het is een beurs voor bedrijven in de bran che. Maar ons leek het een goed idee om daar eens te kijken wat er allemaal mogelijk is. Het was heel interessant. Maar toen ik na de beurs een fabrikant belde dat ik daar had gezien, verwezen ze me als consument toch naar de plaat selijke installateur. Ze schrokken gewoon dat ik belde, haha.”

zegt Giedo. “Op het moment dat een auto hard naar het asfalt wordt gezogen, valt de luchtstroom onder de wagen weg. De auto schiet dan weer omhoog, omdat het ground effect zonder lucht niet werkt. Op het moment dat de wagen omhoog schiet, werkt de aerodynamica weer en schiet de wagen weer omlaag. Als dit een paar keer achter elkaar gebeurt, begint zo’n auto op en neer te bewegen. De FIA is nu tussen tijds met nieuwe regels gekomen om porpoising tegen te gaan. Aan de ene kant snap ik dat. Want het gaat natuurlijk om de veiligheid van de rijders. Maar aan de ande re kant is het ook wel een beetje jammer. Want daardoor kun je niet meer de limiet opzoeken.”

34 | SEPTEMBER 2022

O

Giedo van der Garde over de techniek bij Formule

Hoe lager de auto, hoe sneller

ud-Formule 1-coureur en Viaplay-analist Giedo van der Garde woont in een apparte ment in Amsterdam-Zuid. Met iets te hoge snelheid rijdt Fred de bedrijfsbus de parkeerplaats op. “Doe een beetje rustig”, zegt Henk. “Het is hier geen Formule 1-race.” Als ze even later met Giedo aan de koffie zitten, gaat het al snel over het lopende seizoen. “Door de nieuwe regelgeving zitten de verschillende teams veel dichter bij elkaar”, zegt Giedo. “En het is ook mooi dat Ferrari er weer bijzit. Ook het inhalen is een stuk makkelijker geworden. Daardoor zijn de races veel spannender dan vorig jaar. Ik vermaak me wel.”

Wordt Max Verstappen dit jaar opnieuw Wereldkampioen in de Formule 1?

Met die vraag zochten Henk en Fred Viaplay-analist Giedo van der Garde op. Verder hebben ze het over de techniek van het racen en wie de beste coureur is. En hoe groot is de kans dat de Formule 1 in de toekomst elektrisch wordt?

“Maar wie is er technisch gezien nou de beste rijder?”, wil Fred graag weten. Giedo lacht. “Interessante vraag. Ik denk dat de twintig coureurs rijtechnisch relatief dicht bij elkaar zitten. Waarbij er een paar uit springen. Natuurlijk Max Verstappen, maar ook Lewis Hamilton en Charles Leclerc. Bij Max zie je dat als de weersomstandigheden anders zijn - bij een droge of natte baan - hij

1

De grootste wijziging ten opzichte van het vorige seizoen is dat aerodynamica en de neerwaartse druk (downforce) verplaatst zijn van de buitenkant van de wagen naar de onderkant. “Je wilt je rijhoogte daarom zo laag mogelijk hebben”, legt Giedo uit. “Want hoe lager je rijdt, hoe meer downfor ce je hebt. En hoe meer grip, hoe harder je “Maargaat.” die lage rijhoogte zorgde er in het be gin van het seizoen wel voor dat die auto’s gingen stuiteren. Waar had dat ook alweer mee te maken?”, vraagt Henk. “Porpoising”,

Techniek

Max pakt ook de punten als het in tegenzitwedstrijdeenwat

Benzine

35SEPTEMBER 2022 | THUIS BIJ

Ook F1 gaat de groene kant op

power, zo’n 150 pk. Het gaat dus wel de groenere kant op, maar ik zie nooit gebeuren dat de Formule 1 helemaal honderd procent elektrisch wordt. Bij de Formule E zie je ook dat die wedstrijden maar 30 minuten zijn. En dan zijn de batterijen op. Daar komt bij dat de motoren in de Formule 1 gewoon veel meer pk hebben. Dat scheelt zo’n dertig seconden per rondje. Bij Formule 1 draait het om snelheid, maxima le downforce en dan moet je gewoon in de snelste auto rijden die er is.”

Naast analist is Giedo van der Garde Europees én Wereldkampioen in de langeafstand racerij. Als kopman van Racing Team Nederland racet hij met veel succes de belangrijkste endurance races van de wereld, zoals de 24 uur van Le Mans en de 24 uur van Daytona. “Het grote verschil bij langeafstand racen is dat je het samen doet”, legt Giedo uit. “Je deelt de auto met meerdere teamgenoten. Winnen doe je dus met z’n allen. Als een teamgenoot de muur in rijdt ben jij ook kansloos. Verder vraagt het een hoge mate van concentratie, omdat je lang op de baan zit. En de verschillende klassen - dus ook langzamererijden door elkaar heen. Dus dat maakt dat je extra goed moet opletten.”

Op de heenreis naar Amsterdam hadden Henk en Fred een hele discussie over in hoeverre de Formule 1 nog wel bij deze tijd past. “Waarom niet honderd procent elektrisch?”, vroeg Fred zich af. Henk moest daar niks van weten. Benzine hoort bij de Formule 1. Hoe staat Giedo daarin? “De Formule 1 gaat echt wel met z’n tijd mee. Er zitten al elektrische motoren in de Formule 1-wagen en dat geeft ook best wel

Tenslotte de vraag wie Wereldkampioen gaat wor den. Daar hoeft Giedo niet lang over na te denken. “Max! Omdat hij de ervaring heeft om een kampi oenschap binnen te halen. Die ervaring mist Leclerc. Daar komt bij dat Max nu gewoon de beste coureur is, die ook punten pakt als het in een wedstrijd eens wat tegenzit.”

altijd zijn techniek zo probeert aan te passen dat hij de beste grip heeft. Daarnaast moet je als coureur ook feedback geven aan je team. Ik denk dat Verstappen daar heel goed in is. Die kan heel goed aangeven wat hij met de auto wil, waar het probleem zit en waaraan gewerkt moet worden. Als die samenwerking klopt, zie je ook een team de goede richting op gaan. Mi chael Schumacher had dat vroeger ook. Die kon ook goed aangeven welke problemen hij had en welke kant ze als team met de auto op moesten.”

De revolutionaire Dahlia serie bestaat uit een perfect afgestemd assortiment aan schakelaars, wandcontactdozen, dimmers, RJ45, contactdozen en accessoires. Dit product kenmerkt zich door een eenvoudige en snelle montage.

Makkelijker 30% Goedkoper 30%

3x Makkelijker 30% Goedkoper 30% Sneller

Geaard in techniek.

Gewiss is sponsor van Serie A voetbalclub Atalanta Bergamo. Daarom kunt u als klant van Vihamij of Frigé deze officiële wedstrijdbal krijgen bij aanschaf van een DAHLIA introductiepakket! Vraag uw Vihamij of Frigé contactpersoon naar de actievoorwaarden.*

DAHLIA SCHAKELMATERIAAL

* Zolang de voorraad strekt.

De revolutionaire Dahlia serie bestaat uit een perfect afgestemd assortiment aan schakelaars, wandcontactdozen, dimmers, RJ45, contactdozen en accessoires. Dit product kenmerkt zich door een eenvoudige en snelle montage.

DAHLIA SCHAKELMATERIAAL

* Zolang de voorraad strekt.

Scoor jij met Dahlia Schakelmateriaal?

Scoor jij met Dahlia Schakelmateriaal?

Gewiss is sponsor van Serie A voetbalclub Atalanta Bergamo. Daarom kunt u als klant van Vihamij of Frigé deze officiële wedstrijdbal krijgen bij aanschaf van een DAHLIA introductiepakket! Vraag uw Vihamij of Frigé contactpersoon naar de actievoorwaarden.*

Geaard in techniek.

Gewiss is sponsor van Serie A voetbalclub Atalanta Bergamo. Daarom kunt u als klant van Vihamij of Frigé deze officiële wedstrijdbal krijgen bij aanschaf van een DAHLIA introductiepakket! Vraag uw Vihamij of Frigé contactpersoon naar de actievoorwaarden.*

Goedkoper

Sneller

Scoor jij met Dahlia Schakelmateriaal?

3x

3x

* Zolang de voorraad strekt.

30%

30%

Sneller

De revolutionaire Dahlia serie bestaat uit een perfect afgestemd assortiment aan schakelaars, wandcontactdozen, dimmers, RJ45, contactdozen en accessoires. Dit product kenmerkt zich door een eenvoudige en snelle montage.

Makkelijker

Geaard in techniek.

DAHLIA SCHAKELMATERIAAL

Slim dimmen voor alle led verlichting

Installatie kan je uitvoeren met de bestaande twee draden, er is dus geen nuldraad nodig. Dit biedt mo gelijkheden in bijvoorbeeld oude woningen, waar vaak geen nul draad beschikbaar is. Bovendien beschikt de dimmer over een groot bereik (fase afsnijding 2 x 0 - 100W) en is per kanaal zowel de minimale als maximale waarde in te stellen voor een stabiel dimbereik.

Voor een strakke afwerking is er rekening gehouden met de ma

Benieuwd naar de specificaties van de overige dimmers uit de Lumiko Downloaddimmerserie?dehandige snelzoek kaart van Lumiko en je weet precies wat je nodig hebt. Ga naar klemko.nl/documentatie en pro beer hem uit. Heb je onze docu mentatie liever fysiek in handen? Mail dan naar info@klemko.nl en wij sturen er één op.

Onze duo led dimmer en andere oplossingen bieden de mogelijk heid om alle led verlichting slim te dimmen. De led dimmer maakt

terialen voor afdekking. Onze duo afdekplaten voor Gira, Peha, Jung en Berker zijn met deze dimmer te combineren. Deze zijn be schikbaar in wit: RAL9010, crème: RAL1013 en zwart: RAL 9005.

Installatiegemak

Slimme verlichting

www.klemko.nl INNOVATIE

gebruik van unieke software die de belasting meet en het pro gramma daarop afstemt.

Bijpassende afdekmaterialen

Met deze slimme Zigbee duo led dimmer kan je twee verschillende groepen aansturen vanuit één punt, bijvoorbeeld jouw woonkamer en keuken. Bovendien kan je de twee verschillende lichtpunten handmatig of met een Zigbee controller bedienen. De dimmer is eenvoudig toe te voegen in bijvoorbeeld de Philips HUE app en beide kanalen zijn individueel draadloos te bedienen.

Deze Lumiko led dimmer van Klem ko is gemakkelijk te plaatsen in een standaard inbouwdoos, bijvoorbeeld als vervanger van een serieschake laar. De dimmer heeft een beperkte inbouwdiepte (33mm), zodat deze ook in ondiepe inbouwdozen past.

37SEPTEMBER 2022 | DIM TWEE VERLICHTINGSGROEPEN VANUIT ÉÉN BEHUIZING

38 | SEPTEMBER 2022 Ik intellectueeluitgedaagdwilwordenopniveau MARC TWEEDEJAARSFRANKENSTUDENTELEKTROTECHNIEK

FUNCTIE

Crossfit en bolderen WEKKER

“Ik werk bij chemisch bedrijf Cabot. Dat bedrijf is gespecialiseerd in ‘carbon black’. Er worden zwarte producten gemaakt die geleidend zijn. Bijvoorbeeld voor auto-accu’s zoals in de Tesla. Ik vervang daar lampen en op eigen initi atief loop ik mee met een monteur van de storings dienst. Erg leuk.”

Hoe ga je verder?

Je volgde een hbo-oplei ding, maar stapte toch over naar een BBL-tra ject?

Het begon met een bootcamp?

We moeten voor een schone wereld gaan; warmtepomp!

MINDER GOED

En de combinatie met leren?

GOflex (Vakwijs)

OPLEIDING

VOP’er: VoldoendePersoon,Onderrichtstagiaire

Kwart over zes ONTBIJT

“Een fijne opleiding voor iedereen die met zijn handen wil werken. Je hebt ook een coach – de mijne is Frank - die alles voor je regelt. Die een bedrijf zoekt en de juiste cursus zoekt. GOflex bevalt me goed!”

Wilde jij altijd de techniek in?

Via GOflex werk je vier dagen in de week bij een bedrijf?

“Dat is wel even schakelen. Maar ik vind het niet per se vervelend. Als je maar één dag in de week naar school hoeft, kun je maar beter je best doen. En dat doe ik. Het eerste jaar heb ik ook vroegtijdig afgerond.”

Twee sneetjes brood met beleg en een appel

teveelnaarOvergestaptBBLwanthbovondiktheorie

STERKSTE PUNT

“Op de eerste klas van de middelbare school wist ik het zeker. Techniek moest het worden. Misschien komt het door mijn vader. Die werkt in de automati sering en maalgrammerenOverigensprogrammering.vondikproeersthelenietzoleuk,maarde

WERKERVARING

“Dat klopt. Ik heb net mijn eerste jaar elektrotech niek, niveau 4 afgerond bij Vakwijs, een onderdeel van opleidingsbedrijf GOflex. Op het hbo studeerde ik drie jaar elektro en ICT. Ik vond het teveel theorie en daarom ben ik overgestapt naar deze opleiding. Hier draait alles om de praktijk. Ik werk vier dagen in de week en zit één dag in de schoolbankjes.”

Drie jaar hbo en nu elektrotechniek,tweedejaarniveau4

Flexibel… en als iemand iets voordoet, kan ik het nadoensnel

CV OF WARMTEPOMP

Kaaswinkel, Groenteboer en Praxis. En veel stages in elektrotechniek!de

RICHTING

machines die geprogrammeerd werden wel!”

Jij volgt een opleiding via opleidings bedrijf GOflex?

ZWEMDIPLOMA A en B

“Zo begint iedere leerling en dat werkt heel goed. De bootcamp is handig als je wel met je handen aan de slag wilt, maar nog niet precies weet in welke rich ting. Ik kreeg acht weken lang – tegen woordig is die periode wat korter – een basisopleiding. Je bent dan elke dag op

school. Leert van alles wat. Hoe je stopcontac ten aanlegt, wat de kleur van draadjes inhoudt. Heel breed, waardoor je vanzelf een bepaalde richting op groeit.”

“Die bestaat nu uit vier weken op school en vier weken snuffelen bij een bedrijf. Ook heel mooi.”

HOBBY’S

Moest je wennen aan het werken?

39SEPTEMBER 2022 | CV VAN

FrankenMarc(21)

Ik kijk rustig en uitgebreid voordat ik iets doe, maar dat vindt niet iedereen fijn

Die bootcamp is veranderd?

“Haha nee hoor. Ik heb een tussenjaar ge had en mijn vader vond dat alleen goed als ik dan ging werken. Ik heb bijbaantjes gehad bij bedrijven zoals Praxis, de kaas boer en de groenteboer.”

“Het tweede jaar krijg ik nog steeds een stukje elektrotechniek, maar ik ga me

Dat is TRILUX. LEDInnovatieveverlichting in iedere prijsklasse Prijs Kwaliteiten FlexibiliteitenService Welzijn Veiligheiden Innovatie Duurzaamheiden Kennis Belevingen ONTDEK MEER OP DATISTRILUX.COM

Waar hoop je aan het werk te gaan?

De E en W techniek kruipen ook steeds meer naar elkaar toe. Reden om je ook in de W te specialiseren?

verdiepen in de meet- en regeltechniek. Dan bouw je niet alleen de installaties, maar voer je ook de metingen uit en stuur je het proces aan.”

Jongeren willen vaak niet in de techniek?

41SEPTEMBER 2022 | CV VAN

“We worden vaak gestuurd om een baan op kantoor te regelen. Maar een elektricien of loodgie ter weet vaak meer dan mensen die hebben gestudeerd. En het is erg leuk. Zeker voor mensen die graag met de handen wer ken. Dat moeten we uitdragen. Eigenlijk is dat ook een rol van middelbare scholen. Daar is veel te weinig techniek. Laat wat meer zien!”

Voor de rubriek ‘CV van’ zijn we op zoek naar installateurs die over hun werk geïnterviewd willen worden. In deze rubriek staat jouw curriculum vitae en opleiding centraal. Heb jij in je werk onlangs een ommezwaai gemaakt? En doe je als zij-instromer nu een elektro- of installatie opleiding? Laat het ons dan weten. Of ben je bijvoor beeld een vervolgopleiding gaan doen of je gaan speci aliseren? Ook dat is interes sant! Stuur een mailtje demisschienredactie@henkenfred.nlnaarenstajijdevolgenkeerwelinonsblad.

specialiseren. Doe niet veel din gen redelijk, maar doe vooral de dingen die je doet heel goed.”

“Dat weet ik nog niet. Ik sta open voor veel dingen. Misschien wel in de koeltechniek. Daar heb ik ook een kleine interesse in. Ik sta voor veel dingen open. Ik probeer eerst veel te zien, doen en leren. Daarom loop ik bij Cabot ook mee met de storingsdienst.”

Hoe zie jij de toekomst van de branche?

Dat klopt. We zullen altijd moeten blijven leren. Als ik hiermee klaar ben, meld ik me waarschijnlijk aan bij de Dosign Academy. Om me verder te verdiepen op hbo-niveau. Ik wil uitgedaagd worden op intellectueel niveau. Mbo is niet mijn eindpunt.”

“Nee absoluut niet. Binnen de elektrotech niek is er nog zoveel te leren. Ik geloof dat je je beter binnen één branche verder kunt

De ontwikkelingen in de elektrotech niek gaan snel?

Sta jij de volgende keer in ‘CV van’?

“De branche wordt steeds groter en er wordt meer geautomati seerd om het de mensen mak kelijker te maken. Een stukje PLC programmeren hoort daarbij. Daar wil ik me ook wat verder in verdiepen. Gelukkig wordt dat hier ook gegeven als keuzeonderdeel.”

ECO-DIM.01 0-300W ECO-DIM.03 0-500W ECO-DIM.05 DUO 2x0-100W ECO-DIM.07/.10 Zigbee/Z-Wave/WiFi ECO-DIM.11 Wisseldimmer 0-250W Universele led dimmers met KRACHTIGE specificaties! PARTNERGLN:8719332901511www.ecodim.nl | info@ecodim.nl | 0314-728016 productcertified productcertified

UITGELICHT

Kabeldoos visitekaartjeals

Bekendheid

et Duitse moederbedrijf van Hensel levert al langer kabel dozen waarop de installateur zijn logo en bedrijfsgegevens kan laten drukken. Met succes, zegt Cozijn. "De vraag groeit. Natuurlijk hartstikke leuk als een installateur een mooie klus heeft afgerond in een groot complex of industrie waar de installatie zicht baar blijft. En dat op de kabeldozen zijn bedrijfs naam Vanwegeprijkt."het

Logo installateur op kabeldoos

Duitse succes, biedt Hensel Neder land dit extraatje nu dus ook. Het werkt eenvou dig. Cozijn: "De installateur geeft ons het type kabeldoos op en stuurt een logo met eventueel aanvullende tekst. Wij maken een ontwerp en de installateur krijgt vervolgens een ID-code en type-nummer, waarmee hij bij de groothandel zijn persoonlijke Hensel Mybox kan bestellen."

Ook kan het een interessante manier zijn om als bedrijf jouw aandeel in een installatie te marke ren, met name bij grotere projecten. Denk hierbij

Hensel levert al tientallen jaren kwaliteitsproduc ten en wil hiermee meer bekendheid voor zijn kabeldozen genereren. Cozijn: "Onze producten zijn veilig en uniek, zowel wat betreft moderne uitstraling als snelle montage."

De Enycase kabeldozen van Hensel zijn toepas baar voor zowel de binnen- als de onbeschermde buitenopstelling. Het verschil zit in de materiaal keuze; zo zijn de kabeldozen voor onbeschermde buitenopstelling UV-bestendig. Bijzonder daarbij is dat bij de klemmenstrook meerdere draden on der één klemverbinding mogen worden geplaatst. De kabeldozen zijn VDE-gecertificeerd en getest volgens de geldende normeringen. Cozijn: "Onze aansluitingen hebben twee gekop pelde klemmen per pool, daarom mogen er dus meerdere draden van dezelfde kwadratuur onder één klem. Zo kun je ook ongelijke kwadraturen of ongelijke type kabels met elkaar verbinden."

www.hensel-nederland.nl

Een kabeldoos met het logo van de installateur erop. Hensel, producent van elektrotechnische installatiema terialen en verdeelsystemen, levert ze tegenwoordig. Zo blijft de naam van het installatiebedrijf zichtbaar, ook nadat de klus is geklaard. Daarnaast vestigt Hensel hier mee extra aandacht op zijn, zoals sales manager Richard Cozijn zegt, 'unieke en montagevriendelijke producten'.

H

Dubbeltjes

aan verantwoordelijkheid en aansprakelijkheid in belangrijke installaties.

Volgens Richard Cozijn is dit niet alleen interessant voor grote bedrijven. "Laatst kwam hier een klein installatiebedrijf, dat vooral in zonnepanelen doet. Dat gebruikt nu altijd kabeldozen met het eigen logo. Een leuk stukje p.r."

En dan het bedrijfslogo op de kabeldoos. Een paar dubbeltjes per doos duurder, zo meldt Richard Cozijn. "Bij een minimale afname, maar dan pra ten we over heel gebruikelijke aantallen. Mooie reclame en gewoon heel leuk om kabeldozen te gebruiken met je eigen naam daarop."

43SEPTEMBER 2022 |

®

beg-luxomat.com

B.E.G. LUXOMAT

De nieuwe generatie DALI compacte aanwezigheidsmelders van B.E.G.

One app kan onder andere de actuele statusinformatie van de bidirectionele melders worden uitgelezen. De nieuwe logische functies omvatten een verbeterde dimregeling, instelbare regeldynamiek en andere nieuwe parameters die meer flexibiliteit in gebruik beloven.

De nieuwe generatie compacte aanwezigheidsmelders DALI-2 zijn flexibel inzetbaar. Dankzij accessoires kunnen de melders aan individuele omstandigheden aangepast worden (montagewijze, uiterlijke kleur). Bestaande apparaten kunnen eenvoudig worden vervangen door de nieuwe DALI-2 gecertificeerde

Viadetectoren.deB.E.G.

De geïntegreerde DALI-2 voeding garandeert de aansluiting van lampen tot 80 mA. Als dat niet genoeg is, kan er zelfs een andere DALI voeding parallel worden geschakeld.

De mavo was toch niet zijn ding. De technieklessen daar waren vooral theore tisch. Daarom besloot Sem Dappers (18) uit Oss het over een andere boeg te gooien. Bij Duo Elektro mag hij zijn handen nu wél gebruiken.

De ontwikkelingen gaan snel. Waar liggen jouw uitdagingen?

“Beiden. Op school leer je de theorie die echt nodig is om in de praktijk aan de slag te kun nen.”

“Op een open dag kwam ik in aanraking met Tijssen Elektro uit Oss. Dat bedrijf verzorgde techniek voor luxe jachten. Laat dat nou óók een passie van mij zijn. Via Tijs sen mocht ik naar de bedrijfsschool van Duo Elektro. Een schot in de roos. Ik heb in twee jaar tijd niveau 3 BBL-op leiding Elektrotechniek gehaald. Ik begin nu in niveau 4, maar heb al zoveel vrijstellingen dat ik in anderhalf jaar mijn niveau 4 diploma kan behalen.”

45SEPTEMBER 2022 | DE OPLEIDING

VANBBL

Hoe heb je na de mavo keuzes gemaakt?

Mooi om iets datmakentewerkt

Sem Dappers wil ‘iets’ met luxe jachten

is vier dagen werken en een dag in de schoolbankjes?

“Je moet met de tijd meegaan. Ik zal dus altijd blijven leren. Ik richt me bewust alleen op de Elektrotechniek. De W is wel interessant, maar er valt nog zoveel meer te leren aan de E-kant. Voordat ik dat onder de knie heb…”

Techniek zat al in jouw genen?

“Mijn opa was elektricien. Ik heb het dus van huis uit meegekregen. Ik ging met hem op zaterdag mee beu nen. Geweldig. Ik vond daar de liefde voor techniek, die nooit meer is verdwenen. Wat er zo geweldig aan is? Het is gewoon mooi om iets te kunnen maken dat ook echt werkt.”

DAPPERSSEM

“Maar niet bij Duo Elektro. Daar hebben ze het anders opgebouwd. Een week op school en een week bij het bedrijf. Zo leer je beter de stof, maar kom je er ook op het werk sneller in. En accepteren je collega’s je ook sneller. Als je na één dag alweer naar school moet, is dat moeilijker. Deze opzet werkt goed en je krijgt een echt diploma! Daarbij is het hier relaxed. Niks moet, alles kan. Zonder druk en dat moti veert.”

Waar leer je het meest? Op school of in de praktijk?

Wat is jouw stip aan de horizon?

“Dat ik bij Tijssen als werkvoorbereider ‘E-in stallaties luxe jachten’ aan de slag mag. Ik zie mezelf bezig met nieuwe technologieën, die ik voorbereid. Ik wil mensen aansturen. Lijkt me leuk… Daarnaast zal ik ook altijd met de hand jes blijven werken hoor!”

groepenkast genoeg ruimte behouden en hiermee voorbereid zijn op de toekomst.

Maar hoe kunnen we het ruimtegebrek beperken zonder in te boeten op kwaliteit en gestelde eisen?

SEP Europe biedt hiervoor een complete nieuwe reeks ruimtebesparende componenten. Maak kennis met bijvoorbeeld de RCD36, de kleinste aardlekschakelaar in 3P+N uitvoering. Slechts 2 modules smal, maar wel samengesteld met zodanig hoogwaardige materialen dat de unieke eigenschappen gewaarborgd zijn met KEMA keur. Leverbaar in 25 en 40A, met een gevoelig heid van 30, 100 en 300mA.

renovatie?uitbreiding,Vervanging,

Ruimtegebrek wordt omgezet in ruimtebesparing

De nieuwe duurzame energiebronnen zorgen straks voor een constante zwaardere belasting. De installateur zal naast het ontwerp of aanpassing van de groepenkast reke ning moeten houden met de invloed van deze specifieke belasting(en) en de risico’s als overbelasting en hogere temperaturen. De groepenkast moet geschikt zijn voor een gelijktijdigheid van 1 voor PV-groep, warmtepomp en laadgroep. Het koken op elektra vraagt ook om uitbreiding en we maken steeds meer gebruik van zware apparaten welke op een aparte groep moeten worden aangesloten. Kortom zowel aan de voorkant als de achterkant moet de

Naast deze unieke reeks komt SEP Europe met nog veel meer slimme ruimtebespaarders met KEMA Keurmerk. Daarnaast leveren wij functionele aansluit materialen voor snelheid en gemak voor installatie op locatie. Van lege groepenkast tot maatwerk verdelers.

De meterkast is straks het startpunt voor het verduurzamen van de woning Hiervoor gaat er in het kleinste kamertje van de woning de komende jaren het een en ander gebeuren met betrekking tot de energietransitie. Waarschijnlijk verdwijnt de gasmeter en de groepenkast wordt steeds uitgebreider. Met als resultaat dat waarschijnlijk de huidige opstelling in de groepenkast nu al kampt met ruimtegebrek.

Voor meer informatie scan de QR-code

groepenkast samenstellen? Of ga je de huidige groe penkast uitbreiden of vervangen. Dan bieden wij in alle gevallen het juiste aan sluitmateriaal, modulaire componenten, complete en lege verdelers.

De huidige groepenkast geschikt maken voor de toekomst?

DENKVERDUURZAMING,AANDEGROEPENKAST

46 | SEPTEMBER 2022 INNOVATIE

Wilwww.schotmanelektro.eujeeengeheelnieuwe

Rendement en duurzaamheid

Optimaal rendement haal je uit je verlichting met een lichtop brengst van meer dan 135 Lumen per Watt. De hoogwaardige led chips van LG worden gecombineerd met een Philips Xitani um driver met een levensduur van meer dan 100.000 uur! Een super duurzame investering, in materiaal én in energieverbruik. Door de toepassing van zeer high-end componenten, betekent het ook dat je een ongekend lange garantie ontvangt van maar liefst 7 jaar.

Bij de ontwikkeling van dit waterproof armatuur is gekeken door de ogen van de installateur: snelle en eenvoudige instal latie, ook onder lastige omstandigheden. Zo is het armatuur standaard voorzien van doorvoerbedrading met aan beide zij den connectoren met insteekklemmen, zodat je eenvoudig en snel de voedingskabel kunt aansluiten. Daarbij is aan één zijde al een wartel gemonteerd. Aan de andere zijde bevindt zich een

Scan de QR-code en ontdek meer over dit armatuur

Nieuw: Interlight Dream armaturen

Installatiegemak en snelheid

draaibare blindstop die binnen enkele seconden vervangen kan worden door de meegeleverde 2e wartel.

Een interessant project is de vervanging van de bestaande armaturen bij vleeswa renfabrikant Compaxo in Gouda. Thijs Ploegers van Compaxo: “We zijn vooral erg tevreden over het installatiegemak en de goede prijs-/kwaliteitsverhouding. De doorvoerbedrading en de al aanwe zige wartels zijn ideaal. En de sluitclips die vast zitten aan het armatuur maakt montage boven je hoofd erg simpel.”

47SEPTEMBER 2022 | INNOVATIE www.koopmaninterlight.nl

RVS sluitclips

De kap van het armatuur kun je met de hand openen en sluiten door middel van de RVS sluitclips. Deze zijn gemaakt van hoogwaardig RVS304 en afsluitbaar als dit nodig is in openbare ruimtes. Als het armatuur volledig is geïnstalleerd is deze waterdicht IP66 en heeft een slagvast heid IK10.

Mooi project

EXTREEM ZUINIG, EXTREEM DUURZAAM

Een extreem goed waterproof armatuur dat het leven van de installateur makkelijker maakt. De beste keus voor een waterproof armatuur in veeleisende omstandigheden. Zoals bij vleeswa renfabrikant Compaxo in Gouda, waar de eisen voor verlichtingsarmaturen hoog zijn.

Dat racen is zo gaaf!

bedoeling ook. Want in de klasses waarin ik rijd, mag je alleen met productieauto’s meedoen die minimaal 500 keer in Nederland op kente ken zijn gezet. Dat zit bij een Astra wel goed!” Fred heeft intussen beide auto’s wat beter be keken. “Waarom twee auto’s, Marcel? Is er een tje reserve of wat is het verschil?” Marcel klikt de motorkap van één van de auto’s los en wijst op het blauwe motorblok. “Het verschil zit voor

In ‘de spanningzoeker’ reizen Henk en Fred kriskras door Nederland, op zoek naar bijzondere en ‘spannende’ hobby’s van mensen uit de branche. Deze keer zijn ze bij Marcel Meeuse, die zich klaarmaakt voor een nieuw weekend autocross.

48 | SEPTEMBER 2022

TWEE CROSSAUTO’S

V

Marcel draait intussen de wielbouten onder zijn Opel Astra stevig vast. Hij heeft zijn werkagenda geblokt, want er moet dit weekend geracet worden. Vandaag dus even geen zonnepanelen, warmtepompen of airco’s installeren. Zijn dagelijkse werk als zelfstandig ondernemer verdwijnt een paar dagen naar de achtergrond. Deze dagen draait het om autotechniek, snelheid en behendigheid.

ia smalle kronkelweggetjes naderen Henk en Fred de plaats van bestemming: Nieuwerbrug aan de Rijn, vlakbij Gouda. Op deze vrijdagmorgen nemen ze een kijkje bij Marcel Meeuse. “Ik ben erg be nieuwd naar zijn auto’s en zijn prestaties. Volgens mij doet hij zelfs mee met het Nederlands Kampioen schap!”, zegt Henk. Fred mompelt wat: “Hij doet mee aan de autocross toch? Klinkt als heel slecht voor het milieu…”

“Wat een auto’s joh!”, roept Henk met een ondeugende lach op zijn gezicht, als hij de schuur van Marcel inloopt. De twee crossauto’s - nu nog netjes schoon - blinken in de ledver lichting die de overvolle schuur verlicht. “Je herkent de Opel Astra er nog nét in hé!” Marcel knik instemmend: “Dat is de

INSTALLATEUR MARCEL ACTIEF IN AUTOCROSS

BEHENDIGHEID

MARCEL MEEUSE

“

namelijk hier”, vertelt hij. “De oranje Opel met startnummer 505 is voor de clubwedstrijden. Hierin mag je in de ‘Stan daard-klasse’ meedoen met een motor tot 2000cc, maar je mag wel aanpassingen doen aan de motor. Ik heb bijvoor beeld een andere versnellings bak en een aangepaste kop op de motor. Daardoor heeft deze auto veel meer vermogen dan die andere Astra. Die heeft nog een helemaal originele motor, omdat dat verplicht is om mee te mogen doen aan het Nederlands Kampioenschap. Ik heb dus voor het clubkampioenschap en het Nederlands Kampioenschap een speciale auto.”

hier ooit ingerold?” Marcel lacht: “Ik weet niet anders, ik ben ermee opgegroeid omdat mijn vader ook meedeed aan de autocross. Op mijn negentiende ging ik met een eigen auto meedoen. En ja, dan word je steeds fanatieker, wil je beter worden en prijzen winnen. Dus dan ga je aan het sleutelen. Een aangepaste motor bijvoorbeeld, of juist investeren in schok dempers. Want met de juiste afstelling van schokdempers heb je weer meer grip en dus meer kans om voor in het veld mee te rijden. Of je zoekt weer een betere set ban den. Zo blijf je bezig!” “Sleutel je zelf veel?”, vraagt Fred. Marcel: “Het meeste kan ik inmiddels gelukkig zelf. Het is wel even wat anders dan de installatietechniek, maar als je goed oplet hoe anderen het doen, kun je ver komen. Nu ben ik samen met een vriend minimaal een avond in de week bezig aan de auto. De ene keer zijn we bezig met de motor, een volgende keer verbeteren we de afstelling van de schokdempers en soms pakken we het lasapparaat om wat bepla ting te vervangen.”

Marcel laat Henk en Fred intussen wat meer zien onder de motorkap en vertelt over de strenge veiligheidsmaatregelen. Henk raakt onder de indruk van de professionaliteit van de sport. “Het ziet er altijd zo simpel uit, maar er komt dus echt veel bij kijken. Hoe ben je Het sleutelenmeestekanikinmiddelszelf”

Al met al gaat er best wat tijd in zitten, geeft Marcel toe. “Wat is de kick van je hobby?”, wil Henk we

SLEUTELEN

49SEPTEMBER 2022 | SPANNINGZOEKER

WAGO GELBOX SNELLE EN VEILIGE BESCHERMING VAN INSTALLATIEKLEMMEN CONFORM IPX8 de gelbox van wago biedt bescherming tegen vocht conform ipx8. de gelbox is verkrijgbaar in zes formaten en is compatibel met de comapt lasklemmen en de compact verbindingsklemmen van wago • direct gebruiksklaar • onbeperkt houdbaar • eenvoudig in gebruik • siliconenvrije gel voor gebruik in alle industrietakken • vde testrapport en ipx8-certificaat aanwezig IPX8

51SEPTEMBER 2022 | SPANNINGZOEKER

Marcel rijdt ongeveer vijftien wedstrijden per jaar. Ongeveer negen races met Autocross Vereniging Rang-Pang en zes wedstrijden voor het Nederlands Kampioenschap. Het startnum mer op de auto laat zien dat hij met name in het clubkampioen schap goed presteert. De vijf ver wijst naar zijn plek op de ranglijst afgelopen jaar. In het Nederlands Kampioenschap is het lastiger; daar eindigt Marcel meestal ach ter in het veld. Samen met een vriend wil hij volgend jaar met een nieuwe auto hogere ogen gooien en zijn - toch al niet kleine - prijzenkast verder aanvullen.

ten. Marcel is duidelijk: “Snelheid hè, dat racen is zo gaaf! We tikken regelmatig de 120 kilo meter per uur aan en dat is op zo’n onverharde hobbelbaan echt een behoorlijke snelheid. Naast een goede auto met de juiste techniek, is behendigheid echt belangrijk.” Marcel pakt z’n telefoon erbij en laat een video zien van een race waar hij recent in drie manches eerste werd. “Kijk, je ziet hoe precies het komt om de bocht op de juiste manier aan te snijden. Pak je ‘m te kort, dan verlies je te veel snelheid. Hoe je je auto afstelt en de race in gaat, verschilt ook weer per circuit en type ondergrond.” Fred glundert, het lijkt hem ook wel wat, dat autocrossen. Maar hij zit er toch wel mee; is het nog wel van deze tijd nu we moeten verduurzamen en te maken hebben met hoge benzineprijzen? Marcel glim

“ Je wilt prijzenworden,beterwinnen,dusjadangajesleutelen”

lacht: “Het gaat prima samen hoor. Thuis heb ik alles verduurzaamd en wonen we energieneu traal. Dus de hele week ben ik duurzaam bezig, alleen in het weekend een dagje niet. En dan nog wat: met zo’n auto cross geven we afge dankte auto’s trouwens ook nog een extra lang leven. Dus het is maar hoe je het bekijkt!” Marcel lacht om z’n heldere inzicht en Henk en Fred lachen instemmend mee. Dan start Marcel de Astra en kringelt de benzinedamp overvloedig omhoog. “Heerlijk toch, even wat anders dan groen denken!”

NIEUWE AUTO EN STEVIGE AMBITIES

wizard voor eenvoudige installatie Volledig draadloos inbraakbeveiligingssysteem(tot1500meterbereik)Ingebouwde CapSense keyboard technologie

App Automatische energiebesparing (batterijleven gem. 5 jaar)

Comelit

programmering via PC met de Secur HUB Manager software

luidspreker en microfoon voor twee-weg audio communicatie

Secur HUB. Het inbraakbeveiligingssysteemdraadlozemeteencompactenmodernontwerp.

32 gebruikers toevoegen

Ingebouwde

Ingebouwde

Tot

PRO

op afstand met de Comelit app GEPATENTEERD Anz_FlexCutNprotect_190x136_NL.indd 1 04.08.2022 14:02:17

Beheer

P

door even snel haar eigen bood schappen had gedaan, omdat de klant nog niet thuis was. En Fred had zelfs na het avondeten - toen hij zijn onderhoudsdag had - nog de laatste klant be zocht. Het feit dat ze veel meer hun eigen werk en tijd kunnen indelen, zorgt voor blije gezich ten. En op de toolboxmeeting die we laatst hadden heerste ook een heel andere sfeer. Er werd minder geklaagd over wat er allemaal fout gaat, maar veel meer op een positieve manier gekeken naar welke projecten eraan komen en waar het bedrijf naar toegaat. Van dat flexibele werken ben ik trouwens zelf niet zo. Laat mij maar lekker om vijf uur naar huis gaan, haha.

53SEPTEMBER 2022 | @ HENK

Daar worden werknemers blij van!

Meer vrijheid op de werkvloer

Jongeren willen meer invloed op het werk dat ze doen

ersoneel meer vrijheid ge ven. Ze hun eigen werk laten indelen. Dus veel minder van boven opgelegd. Toen ik hoorde van ons hoofd perso neelszaken dat we het bij ons installa tiebedrijf allemaal heel anders gingen doen, moest ik daar best wel even aan wennen. Want die jonge monteurs heb ben gewoon te luisteren naar wat er ge daan moet worden, toch? Nee, blijkbaar vraagt deze tijd om een andere manier van met je personeel omgaan. Vooral de jonge generatie monteurs wil meer z’n eigen weg bepalen. En invloed heb ben op het werk dat die dag gebeuren moet. Daar worden mensen blij van. Uit onderzoek blijkt dat installatiebedrij ven die het goed doen op een andere

Huh, sociale innovatie? Wat is dat nou weer? In het kort komt het er op neer dat je tegenwoordig een bedrijf heel anders moet aansturen. Personeel meer de vrijheid moet geven. Daar worden ze blij van. Henk moest er eerst helemaal niks van hebben. Maar met hulp van Wij Techniek zet zelfs hij nu stappen!

manier met hun personeel omgaan. Door ze meer vrijheid te geven in hun werk, zijn ze ook meer geïnteresseerd en betrok ken bij het bedrijf. En zullen ze ook minder snel ergens anders gaan solliciteren. Gezien het personeelstekort van de laatste jaren in de installatiebranche is dat natuurlijk geen verkeerde gedachte.

Wij Techniek

Onze personeelsfunctionaris krijgt bij het uitrollen van het nieuwe beleid gratis hulp van een ervaren adviseur van Oplei dingsfonds Wij Techniek. In het kader van het project ‘Bouw aan de toekomst, vernieuw je orga nisatie’ kan elk installatiebedrijf dat binnen de cao valt daar gebruik van maken. Je ontvangt daarbij minimaal 16 uur kostelo ze ondersteuning. Zo’n adviseur komt dan verschillende keren langs en samen wordt dan ge werkt aan een actieplan én een bedrijf waar medewerkers graag willen werken.

Zoals gezegd, ik moest er in het begin wel even aan wennen. Maar het werpt inmiddels z’n eerste vruchten af. Zo hoorde ik vorige week dat Daan ’s middags tussen

Wij helpen je graag

Een mens produceert 30 á 40 gram vocht per uur. Dat is al gauw 1 á 2 liter vocht per persoon per dag. In ruimtes waar veel mensen verblijven, is een goede ventilatie dan ook van belang om alle vocht af te voeren. Vocht kan namelijk schimmelvorming veroorza ken en is de oorzaak van allerlei aandoeningen en ziektes.

Ga met de nieuwste innovaties aan de slag en ontdek samen met Panflex de perfecte oplos sing voor jouw klant. Kijk voor meer informatie op www.panflex.nl

SONOSOFT

54 | SEPTEMBER 2022 INNOVATIE

www.panflex.nlPLUS

Panflex adviseert om de slangen niet alleen toe te passen bij de

De maatregelen rondom het coronavirus maakte mensen op urgente wijze duidelijk hoe snel bacteriën en virussen zich door de lucht kunnen verspreiden. Om zo snel een overzicht te krijgen van alle mogelijkheden en oplossingen, is niet eenvoudig. Panflex wil hier graag in ondersteunen.

De antibacteriële ventilatieslangen zijn ver krijgbaar inclusief thermische of akoestische isolatie, op basis van een 100% jeukvrije Ecose isolatiewol.

(WTW) luchtbehandelingsunits, maar ook bij de luchtafzuigroosters. Waar de lucht in de toe voerkanalen in balans wordt gehouden door de volumeregelaars, kan in de luchtafzuigkanalen onbalans ontstaan. Als gevolg van onderdruk vallen luchtstromen soms stil. Ook kan het voorkomen dat vervuilde lucht (deels) terug stroomt in de ruimte. Ventilatieslangen met een antibacteriële coating voorkomen in dat geval dat ook bacteriën en schimmels terugstromen.

SCHONERE LUCHT ZONDER BACTERIËN EN SCHIMMELS

De ventilatieslangen met antibacteriële coating van Panflex zijn zeer geschikt voor zowel nieuwbouw- als renovatieprojecten.

Schone lucht is essentieel

Door het aanbrengen van een antibacteriële coating in flexibele ven tilatieslangen van Panflex, die gebaseerd is op de zuiverende werking van nanozilverdeeltjes, zorgt de slang zelf voor een schonere lucht zonder bacteriën en schimmels. Zowel in ziekenhuizen, zorggebou wen, scholen als andere ruimten waar schone lucht essentieel is. Het gebruik van nanozilver is veilig, gezond en volledig ecologisch. Het is niet giftig, geurloos en heeft geen schadelijke effecten op het milieu.

Overdracht van bacteriën bestrijden

Denk aan het hele systeem

Zaken als installatiegemak en de stilte van een goede demper kun je alleen maar in het echt ervaren. Panflex adviseert installateurs en eindgebruikers graag welke slangen op welke plekken geïnstalleerd moeten worden, zodat frisse lucht, thermisch én akoestisch comfort perfect samenkomen.

Klaar voor de toekomst

De energietransitie is in volle gang. We krijgen door de komst van laadpalen, zonnepanelen en warmtepompen steeds vaker te maken met meer complexe installaties. In traditionele groepenkasten is daar vaak onvoldoende ruimte voor. Attema ontwikkelde daarom in samenwerking met installateurs de Click-mate NXT groepenkast: de op volger van de Click-mate XL Plus serie. De ‘next generation’ groepenkast met componenten powered by Siemens. Het kloppend hart dat elke woning toekomstproof maakt.

55SEPTEMBER 2022 | INNOVATIE

Voor elke situatie

Click-mateInnovatie groepenkastNXT

De Click-mate NXT groepenkasten hebben bovendien handige producteigenschappen, die je werk als instal lateur makkelijker maken. Stapelbare buiszadelstroken bijvoorbeeld en een lichtgrijze onderbak voor zicht in donkere ruimtes. Een schroefloze kap, voorgemonteer de schroeven en verschillende, slimme uitvoermoge lijkheden voor in de zijwand. Een stekerbaar aardblok, stevige DIN-rail en codeerstroken in plaats van stickers. Allemaal handigheidjes die je werk eenvoudiger én sneller maken. En dat loont!

Met de Click-mate NXT Assistant stel je makkelijk online je maatwerk groepenkasten samen. Je logt in en kiest een van de voorbedrade Click-mate NXT groepenkasten. Daarna voeg je componenten toe, bij voorbeeld installatieautomaten met andere karakteris tieken of met ingebouwde vlamboogbeveiliging. Of je verwijdert componenten. Je deelt de groepenkast naar eigen inzicht in. Je kunt componenten die langdurig belast worden “vrij” plaatsen of extra ruimte reserve ren tussen de componenten. Zo stel je met een paar klikken een maatwerk groepenkast samen én plaats je de bestelling voor je project!

groepenkast is de innovatieve opvolger van de Click-mate XL Plus serie. Een compacte en modulaire oplossing. Toekomstproof, geschikt voor uitgebreide 3-fasen installatie én eenvou dig samen te stellen en te installeren.

Dat is installeren volgens Attema.

INSTALLATIE VOLGENS ATTEMA

www.attema.comDeClick-mateNXT

Snel samenstellen en bestellen

Eenvoudig installeren

Verschillende projecten vragen om verschillende oplossin gen. Gelukkig is er voor elke situatie een geschikte Click-ma te NXT groepenkast. Met 12, 2x12, 3x12 of 2x18 modules. En met 18 of 28 buisinvoeren voor 16, 19 én 20 mm buizen. Click-mate NXT bied je alle ruimte voor grotere installaties. Al deze groepenkasten zijn volledig modulair en te koppelen. Je installeert ze gewoon naast of onder elkaar.

56 | SEPTEMBER 2022

SEPTEMBER 2022 |

PROJECT Het voormalige ING-hoofdkantoor in Amster dam-Zuidoost wordt op circulaire wijze getransformeerd tot internationale school. Vol gend jaar moet het project worden opgeleverd. Fred en Daan zijn vandaag op weg naar de bouw en heel benieuwd welke installaties een nieuw leven krijgen. Circulaire transformatie voormalig kantoorgebouw

Kijken hergebruiktwatkanworden

doeling dat de studenten er volgend jaar al intrekken.”

red zit achter het stuur. Hij vindt het een goed idee dat installaties gereviseerdwordenen

Hergebruik

De koffie is op en het gezelschap maakt een ronde, terwijl Jan als gids fungeert. Alle verdie pingen worden bezocht en overal wordt hard gewerkt. “We hebben in de eerste fase kritisch gekeken wat kon worden hergebruikt. Het Projectmanagementbureau van de gemeente Amsterdam had een duidelijke circulaire op dracht meegegeven. Zoveel mogelijk bestaan

GERRIT NOORDERMEER (LINKS) EN JAN LOKHORST (RECHTS)

opnieuw worden gebruikt.

“In een groot deel van dit oude kantoorge bouw worden appartementen gemaakt. Deze drie torens waarin wij ons nu bevinden, zijn bestemd voor de Amsterdam International Community School South East. Het is de be

De transformatie van de drie torens kent een oppervlak te van maar liefst 16.800 vierkante meter. “Hoe zijn jullie aan de slag gegaan?”, vraagt Fred. Gerrit: “Hoofdaannemer is Van Wijnen. Voor dit project is een bouw team samengesteld met onder andere voor de installaties Building Services en Merosch, de technisch adviseur van het Projectmanage mentbureau van de gemeente Amsterdam. Vanuit al onze verschillende expertises hebben we er samen iets heel moois van gemaakt. We konden als team alle uitdagingen de baas. Dat werkte voortreffelijk.”

F

58 | SEPTEMBER 2022

“Zeker in deze tijd van ma teriaalschaarste is dat belangrijk”, geeft hij aan. Daan knikt. “Ik ben benieuwd wat ze op W-ge bied allemaal hebben kunnen behouden.”

Op de locatie van Het Zandkasteel, zoals het imposante gebouw ook wel wordt genoemd, worden de bouwhekken voor Fred en Daan aan de kant gezet, zodat de gasten de parkeer garage in kunnen rijden. Daar wacht directeur Gerrit Noordermeer van Building Services het tweetal op. Samen met Jan Lokhorst, hoofduit voerder van Building Services Amersfoort, wordt er eerst een kop koffie gedronken. Dat geeft Gerrit de gelegenheid het project alvast toe te lichten.

Daan is benieuwd naar wat er op tech nisch gebied precies is gebeurd. Gerrit: “Neem bijvoorbeeld de verlichting. Hier hebben ze deels monumentale armaturen die we willen behouden. Ze worden straks omgebouwd en voorzien van led. De luchtbehan delingskasten en toevoerroosters worden schoongemaakt, gereviseerd en energiezuiniger gemaakt. Deels wordt er weer gebruik gemaakt van de bestaande luchtkanalen. De comple te verwarmingsinstallatie berekenen we opnieuw, kunnen we vervolgens grotendeels weer gebruiken, net als veel radiatoren. Deze installatie wordt dan wel aangesloten op de energie zuinige stadsverwarming, waarmee je ook kunt koelen. Verder krijgen de sprinklerinstallatie, veel sanitaire voor zieningen, een groot deel van de elek trabekabeling, patchkasten en databe kabeling een tweede leven. Dat waren

de materialen zijn vervolgens veilig gesteld. Veel materialen, waaronder elektrazuilen, roosters, kabelgoten, glas, plafondplaten en verlichting, wor den waar mogelijk hergebruikt. Verder is in die fase de gevel van het gebouw gerenoveerd en schoongemaakt. Ook zijn er veel gedemonteerdinstallatiecomponentenenveiliggesteld,om ze later te kunnen hergebruiken.”

HET GEBOUW QUAKERNGETALLENININSTALLATIE

Het voormalig kantoorgebouw Het Zandkasteel - ontworpen door Albert & Van Huut - komt in alle leerboeken van de opleiding Bouwkunde voor. In 2007 werd het gekozen als het derde mooi ste gebouw aller tijden. Enkele kengetallen: Totale oppervlakte torens A,B en C is ongeveer 16.800 m2, in totaal telt Het Zandkasteel ca 86.000 m2. Er ligt 40 kilome ter aan bekabeling, er komen 200 zonnepanelen op het dak, er worden 3.000 armaturen opgehangen, net als 10 luchtbe handelingskasten - voorzien van warmtewielen, 40 energiezuini ge circulatiepompen, meer dan 1.000 ventilatieroosters (waarvan meer dan 700 stuks hergebruik). Het verwarmingsvermogen via de stadsverwarming is 900kW. Het koelvermogen is 340kW. Alle leslokalen zijn voorzien van CO2 gestuurde VAV kleppen.

Bijzondere armaturen

59SEPTEMBER 2022 | PROJECT

We hebben in de eerste fase kritisch gekeken wat hergebruikt kan worden

GERRIT NOORDERMEER

niet zomaar beslissingen, maar daar is goed onderzoek aan vooraf gegaan. Waar liepen alle leidingen bijvoorbeeld en zijn die nog goed genoeg? Dat zelfde gold voor de voedingen van de verdeelinrichtingen. Natuurlijk worden er ook zaken vernieuwd. Zoals de ver deelkasten en de hele meet- en rege

#smartertogether Busch-free@home® flex

De ideale opstap naar een Smart Home_

Eenvoudig te installeren, flexibel inzetbaar. Busch-free@home® flex is de ideale opstap naar intelligente Smart Room-besturing. Bedien verlichting, zonwering en nog veel meer heel eenvoudig op afstand met een smartphone of tablet via bluetooth – bijzonder smart en toekomstbestendig bovendien. busch-jaeger.nl

61SEPTEMBER 2022 | PROJECT

Gerrit komt een collega tegen die op een trap bezig is met bekabeling en maakt een praatje. De werk zaamheden liggen goed op sche ma. Daan vraagt of het hergebruik van oude materialen niet ten koste gaat van de duurzaamheid van het pand. “Circulariteit is moeilijk te me

linstallatie. Dat was noodzakelijk. We zitten nu in de fase dat we de verwarming, lucht-, data-, licht- en krachtinstallaties weer opbouwen. O ja, er komen straks ook zonnepa nelen op het dak.”

Op terugwegde

Op de terugweg hebben FRED en DAAN veel te bespreken. DAAN:

“Wat is het toch bijzonder dat we veel materialen kunnen herge bruiken. Dat laten ze hier in Amsterdam mooi zien.” FRED: “Het is ook een voorbeeld voor iedereen dat je niet te snel iets weg moet gooien. Al lijkt het me ook ingewikkeld. Want van nieuw materiaal weet je zeker dat het goed is.” DAAN: “Klopt, maar het is mooi dat we allemaal wat bewuster met de spullen omgaan.” Fred: “Ja, neem daar een voorbeeld aan Daan. Jij bent altijd jouw gereedschap kwijt. En steeds een nieuwe tang kopen loopt ook in de papieren!”

Op schema

tie van nieuwe materialen lever je een bijdrage aan de footprint die we achterlaten. Ik denk dat we in dit gebouw een mooie balans hebben Fredgevonden.”enDaan zijn onder de indruk. Ze lopen nog even rond het pand. Fred: “Ik vond het altijd al een mooi gebouw, maar met alle circulaire en duurzame maatregelen is het nog veel mooier geworden.”

ten en hergebruik van materialen is niet altijd per definitie goedkoper. Veel opdrachtgevers kunnen het zich daarom nog niet veroorloven. Maar met de grondstoffenschaar ste worden we wel gedwongen om nog nadrukkelijker na te denken over hergebruik van materialen. Dat is een goede zaak. Door materialen te hergebruiken wordt de druk op het milieu minder. Daarnaast zorg je met hergebruik ook voor minder vervoersbewegingen en dus min der CO2-uitstoot. Je moet het dus in zijn totaliteit bekijken. Dat doen we nog te weinig. Ook met de produc

Hij

stond samen met een collega en installateur Roel Bras aan de basis van bedrijfsschool Duo Elektro in Oss. Het bedrijfsleven omarmde het initiatief om een BBL-opleiding te beginnen waar het allemaal net even wat anders gaat…

afnemen en de leerlingen diplomeren.” UUR7.005.00

met drie

mijn werk.”

BBL MAAR DAN NET EVEN ANDERS

Robert de Koning

the

UUR

“Ik woon in Ospeldijk. sta altijd vroeg op om naar mijn werk te kunnen gaan. Daar doe morgens het hek alles klaar. is een uurtje rijden, dat heb voor over. houd van

arriveer ik rond half 7. Ik

62 | SEPTEMBER 2022

Ik

op tijd

Het

Ik

“Ik bereid vervolgens de dag voor, kijk welke ningen laat maken en welke oretische ondersteuning er nodig is. Ik verwacht vandaag een stuk of vijftien leerlingen. Wij geven officiële BBL-opleidingen. Dat doen in samen werking ROC’s de regio, die de toetsen

oefe

in

DE DAG VAN

‘s

maar

ik er graag

ik de leerlingen

we

open en zet

“Mijn dag ziet er altijd weer anders uit. We geven geen klassikale lessen. Hier zitten drie niveaus in één klas. Ik ben veel individueel met de leerlingen bezig. In het klaslokaal of in de werkplaats. Samen maken we ook een per soonlijke planning, die voor iedereen anders kan zijn.” VAN

UUR11.00 UUR12.00 UUR14.00 DE DAG

UUR15.00

IN HENK & FRED?

63SEPTEMBER 2022 |

JIJ

UUR8.00

“De ‘lidbedrijven’, installateurs uit de regio, bekos tigen deze opleiding en hebben invloed op de lesstof. Ik stond zelf ooit samen met Koos Vogel zangs aan de basis van het idee en het werkt. Op zaterdag geven we overigens ook les aan zij-in stromers. Zoals Tom van Oorsouw die nu voor de gelegenheid doordeweeks even aanwezig is.”

“De schooldag eindigt rond 15 uur. Daarna maak ik alles gereed voor mijn collega Léon die morgen lesgeeft. Zo controleer ik ons magazijn. ’s Avonds ben ik vaak met onderwijs bezig en ik schrijf in mijn vrije tijd mee aan de Syllabus Produceren, Installeren en Energie. Soms ga ik wandelen, fiet sen, paardrijden of sleutelen aan oldtimers.”

Wil jij ook eens een werkdag gevolgd worden door Henk & Fred? Of wil je met je bus of hobby in ons blad? Mail ons dan op keerMisschienredactie@henkenfred.nl.stajijdevolgendedanwelinonsmagazine!

“Echt lunchpauze heb ik niet, maar koffie zetten we de hele dag door. Met ons traject weten we leerlingen, die school niet zo leuk vinden, toch te binden. De meeste leerlingen verlaten Duo Elek tro een niveau hoger dan ze gestart zijn. Door onze opzet van ‘week op, week af’ kunnen twee leerlingen samen één leerwerkbaan vervullen. Dat geldt ook voor de praktijkopleider. Handig!”

“Ik loop even langs de leerlingen. Normaal zit je bij een BBL-opleiding vier dagen bij het bedrijf en één dag op school. Wij wisselen een week Duo Elektro/ROC af met een week in het bedrijf. Dat maakt het verschil. Hierdoor pakken leerlingen sneller hun theorie op en leren ze ook sneller praktische vaardigheden.”

vanlichtsturingIntelligenteSylvania

verlichtingsniveau echt af te stemmen op de behoefte aan maximaal comfort. De SylSmart App is handig voor verdere personalisatie of op timalisatie. Of het nu gaat om een verdieping of een heel gebouw, alles kan in een paar klikken worden aangepast dankzij de voorgeconfi gureerde profielen in het systeem: een dyna mische en reactieve omgeving voor een open ruimte, nauwkeurige en gebruiksvriendelijke verlichting in een vergaderzaal.

SYLSMART CONNECTED

Energie besparen is geen luxe meer

SylSmart Connected is een lichtregelsysteem, ontwikkeld voor grote installaties en hele gebouwen. Met dit systeem geniet je van een eenvoudige installatie, simpelweg aansluiten op de netspanning en klaar. Het systeem werkt met een Auto setup, en vereist dus geen programmatie. Het systeem werkt met een Mesh netwerk, door middel van draadloze Bluetooth Low Energy. Deze in elke arma tuur ingebouwde intelligentie biedt een nauwkeuriger niveau van bewegingsdetectie en een uiterst nauwkeurige regeling om het

Als vooraanstaande speler op de verlichtingsmarkt heeft Sylvania een diepgaand inzicht in de trends in de verlichtings- en de bouw sector, maar uiteraard ook op het vlak van gebouwbeheer en digi talisering. Globaal gaat maar liefst 39% van alle in een bedrijfspand gebruikte energie naar de verlichting. Efficiency is nu dan ook meer dan ooit echt cruciaal. Daarom zijn de SylSmart-oplossingen eenvoudig te installeren en zelfs nog eenvoudiger in te stellen, te gebruiken en te onderhouden.

Scan de QR-code voor meer informatie

64 | SEPTEMBER 2022

Slimme verlichting, een slimme keuze

www.sylvania-lighting.com

Het intelligente lichtsturingssysteem SylSmart Connected van Sylvania is een uniek en innovatief systeem dat de juiste hoeveelheid licht, op de juiste plaats, op het juiste moment levert. De intelligentie is ingebouwd in de armaturen voor een fijnmazig netwerk.

Sylvania heeft reeds een zeer uitgebreid aan bod aan armaturen met geïntegreerde SylS mart sensoren, zoals de nieuwste ledpanelen Start Panel, de Optix en de bekroonde Pixer reeksen voor kantoorverlichting.

Het lichtregelsysteem voor elk gebouw

De nieuwe SylSmart Connected versie is een zeer efficiënte en tijdbesparende lichtmanage mentoplossing die ideaal is voor de modernise ring van alle commerciële gebouwen. Met een gemiddelde terugverdientijd van minder dan vijf jaar, sneller dan DALI-systemen, biedt het energiebesparingen tot 68% in vergelijking met standaard onbeheerde armaturen. SylSmart Connected is de slimme keuze voor het berei ken van de perfecte balans tussen energie-effi ciëntie en optimaal comfort voor de gebruikers.

INNOVATIE

Armaturen met geïntegreerde intelligentie

Innovatief installeren

Innovatieve microlenzen

• Ingebouwde waterpas voor nauwkeurige horizontale uitlijning

Wand- of plafondmontage

65SEPTEMBER 2022 | FLEXITECH EW FLEXITECH www.eaton.nl/noodverlichtingSU

Eaton introduceert FlexiTech, een nieuwe nood verlichtingsfamilie voor vluchtrouteverlichting en -aanduiding. De combinatie van product specificaties en accessoires maakt deze familie breed inzetbaar in uiteenlopende omgevingen.

FlexiTech EC (plafondmontage) is geschikt voor enkel- of dub belzijdig vluchtroute-aanduiding, FlexiTech EW (wandmontage) alleen voor enkelzijdige toepassing. Beide uitvoeringen hebben een herkenningsafstand van 20 m of 30 m en worden geleverd inclusief vier pictogrammen. De homogene uitlichting van het

• Negen kabelingangen (van rubber)

Het gebruik van leds, componenten met een lange levensduur, automatische test- en monitoringsystemen (CGLine+/AT) verlagen de bedrijfs- en onderhoudskosten van de installatie aanzienlijk.

Eaton’s familienoodverlichtingsnieuwe-

• Sleufgaten voor snelle bevestiging en eenvoudige uitlijning

INNOVATIE

Voor alle FlexiTech modellen zijn een groot aantal accessoires in de standaardkleuren, wit, zwart, grijs en zilver beschikbaar. Door deze verschillende toebehoren is het mogelijk om op bijna alle locaties in een project een FlexiTech armatuur in het juiste design en op de hiervoor meest geschikte montagewijze te installeren. Naast de vier standaard meege leverde pictogrammen zijn ook veel andere speciale pictogrammen leverbaar.

FlexiTech is eenvoudig te installeren door onderstaande 6 innovaties:

Accessoires

ÉÉNFLEXITECH;PRODUCTFAMILIE, ÉÉN DESIGN

• Rechtstreekse montage op een elektrische inbouwdoos is mogelijk (Ø 67 mm)

FlexiTech SU (vluchtrouteverlichting) is geschikt voor zowel vluchtroute- als ruimteverlichting met montagehoogtes tot maar liefst 8 m. De innovatieve microlenzen sturen het licht effi ciënt langs de vluchtweg en zorgen ervoor dat verblinding wordt voorkomen. Bijzonder aan de armatuur is, dat hij ook tegen de wand geplaatst kan worden (bijvoorbeeld in een trappenhuis).

pictogram en de optionele verhoogde attentie waarde-functie (Increased Affordance, IA) zor gen ervoor dat de vluchtroute-aanduiding nog beter zichtbaar is voor een veiligere evacuatie.

Bijzonder is dat de verlichtingsarmatuur een hoge lichtoutput (tot 420 lm), maar desondanks géén verblindend effect heeft. Daarnaast zijn alle wandversies voorzien van een dubbel mem braan, waardoor de armaturen zonder gebruik van een wartel een beschermingsgraad van IP66 blijven houden.

• IP66 montage mogelijk zonder wartel

• Transparante montageplaat met voldoende werkruimte voor eenvoudige installatie en vervanging van bestaande producten

230 INSTALLATIEVOLT KNX RF Conventioneel

Vertegenwoordiging voor Nederland: Hateha Elektrotechnische Handelsonderneming B.V. HATEHA.NL JUNG.NL/KNX-RF-TASTER

met KNX Data Secure. De afdekking wordt gewoon op een geschikt (bestaand) basiselement toegepast. Het basiselement wordt zo een slimme actor en biedt diverse bedienmogelijkheden. De KNX upgrade voor de 230 Volt installatie – zonder busleiding. wordt slim

67SEPTEMBER 2022 | KORTSLUITING Bron: ditismijnthuis.nl, Feenstra, hier.nl en Energiek Apeldoorn SCHIMMELGEENLUCHTDROGEVENTILATIE In de meeste huizen is aanwezigmeerbinnenfijnstofdanbuiten Per persoon ademen we liter8.000dagelijksluchtinenuit GOED VENTILERENZOMINSTENSBETEKENTISOLERENGOEDZETVERWARMINGNIETTELAAGOMNEERSLAGVOCHTOPRAMENTEVOORKOMEN We brengen 90 procent van onzetijd binnen door KUNNENSCHIMMELSASTMAENALLERGIE-KLACHTENVERERGEREN 1 op de 10 woningenheeft te maken met schimmel Een gezingemiddeldproduceertperdag10litervocht SLECHTE ISOLATIE TE WEINIG WEINIGHOOFDPIJNZUURSTOFENENERGIE

GESPREKGOED METEEN BEDRIJFSADVISEURGERZWARTENDIJK VAN MANAGEMENT CENTRUM 68 | SEPTEMBER 2022

Personeelstekort, stijgende inkoopprijzen en een tekort aan materialen. Er is vandaag de dag genoeg te klagen. Maar hoe staat de installatiemarkt er eigenlijk echt voor? Dat vragen we aan Ger Zwartendijk, bedrijfsadviseur bij Management Centrum Nederland. Zijn bedrijf verzorgt jaarlijks in opdracht van Techniek Nederland een benchmark over de installatiemarkt.

WAT IS IN JOUW OGEN EEN GOED BEDRIJF?

“35Installateursdenkenvaaknogsteedsdatmonteureurokost”

“Dat is altijd belangrijk. Je moet weten wat er cijfermatig in je bedrijf gebeurt. Onderne mers die kunnen hoofdrekenen maken de meeste winst. Dat is mijn stellige overtuiging. Dat begint ermee dat je precies weet wat je aan het doen bent. Ken je goede klanten en durf afscheid te nemen van klanten die alleen maar geld kosten. Maar dat blijkt voor veel ondernemers lastig. Kijk ook kritisch naar je

WAAR LIGT HET AAN DAT NIET ALLE BEDRIJVEN HET ZO GOED DOEN?

“Bij een middelgroot bedrijf is dat ongeveer 74 euro en bij een klein bedrijf rond de 70 euro. Dat verschilt per bedrijf, maar het is simpelweg de kosten optellen en delen door de uren die je maakt. Dan krijg je de kostprijs. Doe je meer uren over projecten dan begroot, dan stijgt de kostprijs. Tachtig procent van de kostprijs is loon, twintig procent bestaat uit overige kosten. En dan hebben we het alleen over kostprijs en hebben we materialen nog niet in rekening gebracht.”

Ondernemers die kunnen hoofdrekenen maken meeste winst ”

Ger Zwartendijk: “Dat is opvallend. Veertig pro cent van de bedrijven maakte vorig jaar minder winst dan een jaar daarvoor.

HOE BELANGRIJK IS HET VOOR EEN BEDRIJF OM ‘OP DE CIJFERS’ TE ZITTEN?

“Tja…. Bijvoorbeeld langdurige ziekte van werk nemers of projecten die worden verschoven. Soms wordt ook materiaalschaarste genoemd, maar dat probleem lijkt minder groot dan we soms denken, blijkt uit de jaarlijkse benchmark die we ook dit jaar weer in opdracht van Tech niek Nederland hebben gemaakt.”

DE MARKT HEEFT HET KNETTERDRUK. TOCH MAKEN NIET ALLE BEDRIJVEN OOK MEER WINST?

eigen personeel. Van een medewerker die geld kost, die altijd te laat is, die fouten maakt, die niet kan communiceren met klanten, kun je misschien beter afscheid nemen. Maar in een personeelsmarkt die krap is durven niet veel bedrijven dat. Toch kost een slechte medewerker jou meer geld dan hij oplevert. Verder is het belangrijk om regelmatig grote projecten kritisch te eva lueren. Om ervan te leren. Dat gebeurt te weinig vanwege de drukte die iedereen ervaart.”

DE KOSTPRIJS STIJGT. WAAR LIGT DEZE VOLGENS JULLIE NU?

“Dat is een bedrijf waar het niet iedere dag draait om winstgevendheid. Maar wel om steeds weer een stukje beter worden. Bedrijven die zichzelf iedere dag willen verbeteren. De winst die daaruit voortkomt is dan een soort Olympische medaille. Als graadmeter voor hoe jouw bedrijf draait.”

“

Dat is best veel. Die bedrijven maakten dus wel winst, maar minder hoog dan je misschien mocht verwachten. Bij slechts 60 procent van de bedrijven werd er wel meer winst ge maakt en in die gevallen was dat ongeveer 9 procent.”

69SEPTEMBER 2022 | GOED GESPREK MET

70 | SEPTEMBER 2022

EN DAN HEBBEN WE NOG HET PERSONEELSTEKORT?

WELKE KOSTEN NEMEN STERK TOE?

WETEN INSTALLATEURS WEL DAT DIT BEDRAG ZO HOOG LIGT?

“Het is moeilijk mensen te vinden en behouden. Wat je daaraan kunt doen? Weet wat jouw medewer kers drijft. Waar je ze mee kunt hel pen. Zorg dat ze goed in hun vel zit ten. Je moet een beetje houden van jouw mensen en een goed werkge ver zijn. Een voorbeeld? Sommige bedrijven laten medewerkers mee delen in de winst. Of weet jij dat een medewerker aanhikt tegen de stijgende energieprijzen? Probeer ‘m te helpen met een zonnepaneel, extra werkuren of een lening. Bind jouw medewerker daarmee! Want uit een recent salarisonderzoek blijkt dat voor de lagere inkomens het salaris op dit moment weer be langrijker is dan vrije tijd of cultuur. Omdat alles duurder wordt. Dat moet je als werkgever beseffen! Ook jouw medewerkers kiezen op dit moment met hun portemon nee. Speel daar op in en houd de goede mensen in huis.”

“Bij een gemiddelde nieuw bouwwoning ligt de prijs van het materiaal dit jaar 15 procent hoger dan vorig jaar. Verder is er soms schaarste. Je moet als bedrijf nog beter gaan plannen en verder vooruit durven kijken. Ook helder communiceren met je klanten wat ze wel en niet mogen ver wachten. Durf de klant ook op een wachtlijst te plaatsen.”

AL VANAF ONZEONDERZOEK1974INBRANCHE

WE HEBBEN TE MAKEN MET OPLOPENDE MATERIAALPRIJZEN?

Management Centrum Nederland is opgericht in 1974 als objectievekenniswekeldookmentDaarnaastbranchevanwetendijk:zakenSomsnisatieopdrachtgebracht.benchmarkdaanligetiebranche,onderaankantoor,adviesbureau.bedrijfseconomischHetArnhemsewaarzesadviseursverbondenzijn,werktmeervoordeinstallawaargrootschaonderzoekenvoorgewordenendejaarlijkseinbeeldwordtDielaatsteinvanbrancheorgaTechniekNederland.wordenerspecifiekeonderzocht.GerZwar“Vorigjaarhebbenbijvoorbeelddesalarissen40.000mensenindeinkaartgebracht.”wordtManageCentrumNederlanddoorbedrijveningeschavooradvies.“Datdoenaltijdopbasisvanonzevandebrancheenfeiten.”

“Niet allemaal. Veel installateurs denken dat de monteur nog steeds 35 euro kost. Maar je moet ook rekening houden met huis vestingskosten, kosten van bin nenpersoneel, opleidingskosten, bedrijfsbusjes, etc. Het uurtarief dat je uiteindelijk doorberekent, is dus een opbouw van allerlei kos ten en kan dan uitkomen op 88 tot 90 euro. Sommige bedrijven hanteren een lager uurtarief voor de klant, maar doen een opslag op materialen, berekenen voorrij kosten etc, waardoor het uurtarief wat vriendelijk wordt.”

“Vooral lonen, vervoerskosten en inleentarieven. En wat te den ken van de IT-kosten. Bedrijven werken steeds vaker met digitale werkbonnen, de monteur kan zelf bestellingen doen in de cloud. Allemaal kostenverhogende zaken. De vraag is wat dat ople vert. Grotere bedrijven die goed georganiseerd zijn, kunnen profijt hebben van goede IT. Met dezelf de mensen doe je dan meer. Bij kleinere bedrijven is dat niet altijd het geval.”

71SEPTEMBER 2022 | GOED GESPREK MET

“De omzet gaat verder groeien. Althans dat verwachten de ondernemers die we voor

onze benchmark hebben gesproken. Die verwachten ook dat de winst stijgt. De orderportefeuilles zijn in ieder geval goed gevuld. Verder komt de energietransitie er aan. Die gaat veel teweeg brengen. Er ligt een grote op gave voor de branche. Kijk naar de warmtepompen die vanaf 2026 verplicht worden. Daar kun je van profiteren, als je op tijd schakelt.”

Vanaf 1974 verzorgt Management Centrum Nederland de benchmark voor de installa tiebranche. Vastgesteld op basis van wat in stallateurs zelf aanleveren. Enkele maanden geleden werd de nieuwe benchmark gepre senteerd. Ger Zwartendijk: “De gemiddelde winst per uur is volgens de benchmark € 14 en de winst per FTE is op jaarbasis € 15.000. Andere kerngetallen? De gemiddelde omzet per monteur bedraagt per jaar € 250.000. 60 procent van de bedrijven maakt meer winst dan vorig jaar, 40 procent dus minder. De gemiddelde winst op basis van de omzet is 9 procent. De automatiseringskosten van een bedrijf bedragen gemiddeld € 2.000 per persoon. Het aantal productieve uren bleef gelijk. Bij stijgende kosten is de kostprijs dus met een paar euro gestegen.”

WAT ZIJN DE VERWACHTINGEN?

“Zorg voor een netwerk van bedrijven om je heen en werk samen. Om pieken op te van gen, of om samen te werven. Zoals een groep installatiebedrijven die samen een bedrijfs school heeft opgezet. De leerlingen kiezen tijdens de opleiding welk aangesloten bedrijf het beste bij ze past. Overigens ben ik van mening dat er hele maal geen tekort hoeft te zijn aan mensen…”

OMZET PER MONTEUR € 250 . 000 PER JAAR

OH, VERTEL?

“Organiseer je bedrijf anders, efficiënter. Neem de goede projecten aan, zeg ook eens nee tegen een klant of twijfelachtig project, probeer minder materialen te gebruiken en maak minder fouten. Dat je niet een dag na oplevering nog terug hoeft om alles recht te breien. Daar liggen kansen. Ik denk dat je op deze manier een tekort omdraait in een overcapaciteit van 20 procent.”

Durf afscheid te nemen van klanten die geld kosten ” “

HOE KOM JE AAN NIEUWE MEDEWERKERS?

SAMEN met ons naar een brighter tomorrow? waarom hoe naar een betere wereld voor de komende generaties samen met 12002121collega’s oude verbeteren nieuwe mogelijk maken toonaangevend in eigen huis

De energietransitie staat voor de overgang van fossiele brandstoffen, zoals olie, aardgas en steenkolen, naar duurzame energie. Als technisch dienstverlener kunnen wij een enorme milieuwinst bereiken bij en samen met onze Inopdrachtgevers.deenergietransitie maken wij met bijvoorbeeld e-mobility, waterstof, zonneenergie, windenergie, aardwarmte en energieopslag grote stappen mogelijk voor onze klanten.Wij ontwerpen, leveren en installeren deze systemen om bij te dragen aan een mooiere Wereld.

Vind jij het leuk om hieraan een bij te dragen en deel uit te maken van een enthousiast team met duurzame ideeen? Kijk dan eens op onze site werkenbijbatenburg.nl of neem contact op met Miranda Bonekanp HR manager. Zo kunnen we SAMEN met jou de stap maken naar een brighter tomorrow.

werkenbijbatenburg.nl

73SEPTEMBER 2022 |

Maar Conex blijft trots op zijn Nederlandse, preciezer gezegd, Twentse roots. "Niet lullen, maar poetsen", lacht Toehpah. "Wij zijn

opConexkoers

Dat betekent niet dat Conex niet internationaal denkt. Zeker in tijden van onrust en crisis is dat essentieel, zegt Igor Novitski. "Wij waren net bezig toen coro na kwam. Toen hebben we veel geleerd. We hebben een groot netwerk van leveranciers opge bouwd. In de basis zijn we trouw aan onze vaste toeleveranciers. Samen zoeken we continu naar oplossingen zodat de levering niet in gevaar komt. Gezien onze am bitie moet dat wel. Wij willen geen steken laten vallen."

ovitski en Toehpah zijn ambitieus. Ze willen verder groeien met Conex, de producten moeten nog beter, veiliger en handza mer worden. Zoals de nieuwste lijn lasklemmen, de Mini S. Ontwik keld op basis van wensen van de installateur. Extra veilig en ook op moeilijke plekken goed te monte ren. "Hiermee sluiten we nog beter aan bij de behoeftes van mon teurs”, zeggen de eigenaren. Grote woorden, maar tegelijkertijd past nederigheid, benadrukt No vitski. "Onze ego's tellen niet. Het gaat om het bedrijf en vooral om de installateur. Hij is druk genoeg met zijn dagelijks werk. Daarin willen wij hem optimaal onder Datsteunen."doetConex met een snel groeiend productaanbod. Het bedrijf staat al bijna honderd jaar bekend om zijn lasdoppen en -klemmen. Inmiddels levert

Conex, via de technische groot handel, alles wat met verbindin gen te maken heeft. Denk dan bijvoorbeeld ook aan zelfklevende tapes van het merk Stokvis, nieuw in het assortiment van Conex. Een andere nieuwe partner is Filoform, een Nederlands bedrijf dat alles levert voor ondergrondse kabelen infrastructuur. Daarnaast werkt Conex ook samen met Europese producenten buiten Nederland.

Prijs-kwaliteit

metlensatie,heim:1.200vanproductportfolioverdrievoudigdSindsdieninstallatieproducteninover.isdeomzetenhetgegroeid50naarmaarliefstproducten.Hetge"Eenplatteorganiflexibel,snelschakeenheeldirectcontactdeinstallateur."

Forse stevigegroeiambities

een oer-Nederlands bedrijf, we spreken de taal van de installateur en staan letterlijk dichtbij hem. Dat is één van de kernwaarden van Conex."

N

UITGELICHT

Verder groeien en nóg betere producten ontwikkelen, dat is kortgezegd het doel. De nieuwe Mini S lasklem is dus zo'n innova tief product met de wens van de installateur als basis. "Verbeterde constructie, veiliger en betaalbaar. Conex is geen prijsvechter, maar we hechten wel aan een prijs-kwaliteitverhouding."goede

Poetsen

Het gaat Conex voor de wind. Begin 2019 namen Igor Novitski en Maurice Toehpah het bedrijf

Het Qolsys 7” HD touchscreen paneel met ingebouwde 5MP camera maakt gebruik van meerdere draadloze systeemprotocollen zoals Wi-Fi, Z-Wave en PowerG. Zo wordt het mogelijk om diverse componenten én domotica te koppelen. Voor het beveiligen van woningen en klein tot middelgrote bedrijven is het Qolsys paneel de juiste oplossing. Kom meer te weten over deze centrale en bedienpaneel in één, op ww.top-security.eu.

Talloze mogelijkheden Smart Security

Extra touchscreens

Vanuit meerdere plekken in huis het systeem bedienen door het koppelen van maximaal 3 extra touchscreens.

Programmering via de app

Theben presenteert met de DALI-2 Room Solution een complete oplossing voor afzon derlijke ruimtes, bestaande uit aanwezig heidsmelders en -sensoren, toetsinterfaces en schakelactoren met HCL-functie, RGBW-licht en tijdgestuurde functies.

De DALI-2 Room Solution kan eenvoudig en intuïtief via de DALI-2 RS Plug app voor iOS-, Android- en Windows-tablets worden ingesteld en in gebruik genomen. De software en aanwezigheidsmelder com municeren bidrectioneel via Bluetooth. Daardoor kunnen alle parameters ook eenvoudig en snel worden uitgelezen en voor andere ruimtes en projecten worden gekopieerd. Bovendien kunnen firmwareen functie-updates van de melders heel snel worden geïnstalleerd.

Individuele lichtconcepten met behaaglijk licht op maat

75SEPTEMBER 2022 | www.theben-nederland.nl

DALI-2 Room Solution kan net zo eenvoudig in gebruik worden genomen als oplossingen voor broadcasting. Doordat het moge lijk is om producten van andere fabrikanten toe te voegen, krijgen ontwerpers en elektriciens maximale vrijheid bij de vormgeving en maximale openheid. Tegelijkertijd profiteren opdrachtgevers van investeringsbescherming door de DALI-2-certificering.

Human Centric Lighting (HCL)

HCL legt de nadruk op de mensen en het natuurlijke, biodynamische effect van licht op de mens. HCL-verlichtingsconcepten bieden de gebruiker op elk moment een biologisch effectief licht voor de betreffen de leef- of werksituatie. Daarbij worden de gezondheid, het welbevinden en het con centratie- en prestatievermogen doelge richt ondersteund. Met name in kantoren en vergaderruimtes, klaslokalen en college zalen, verzorgingstehuizen en ziekenhuizen kan men optimaal profiteren van de voor delen van HCL-concepten. Net als bij het natuurlijke verloop van het daglicht door de zon verandert de kleurtemperatuur ge durende de dag. Passend bij het dagritme werkt de lichtkleur 's morgens stimulerend en 's avonds rustgevend. Zo wordt ook het slaap-waakritme positief beïnvloed.

De DALI-2 Room Solution biedt met name voordelen bij het op maat verzorgen van individuele lichtconcepten. Individueel instel bare scènes kunnen gewenste statussen, zoals ontspanning en concentratie, stimuleren en ondersteunen. Met name in kantoren en vergaderruimtes, klaslokalen en collegezalen, verzorgingste huizen en ziekenhuizen komen de voordelen van HCL-concepten bijzonder goed tot uitdrukking. Met de geïntegreerde schakelklok kan uiterst flexibel en tijdgestuurd op elke toepassing worden ingespeeld. Bovendien wordt het stroomverbruik verminderd.

INNOVATIE

Zo simpel broadcastingals

DALI- 2 ROOM SOLUTION

Ambitieus Actieplan Hybride Warmtepompen

2030 – elk jaar zo’n 175.000. Natuurlijk, die opschaling is nodig, maar de installateurs kunnende vraag nu al bijna niet meer aan. Onder andere vanwege materiaalschaarste. Wat je wel ziet is dat fabrikanten nu overal de capaciteit aan het opschroeven zijn. Volgens de Vereniging Warmtepompen staat er voor volgend jaar een forse productieverhoging op Omstapel.aldie

INSTALLERENHYBRIDETIJDNOMTEMOETFORSOMLAAG

ou, de hybride warmtepomp is op stoom. Ik las ergens dat er dit jaar waarschijnlijk zo’n 85.000 exemplaren in Nederland worden verkocht. Dat is zo’n 25 procent meer dan het jaar daarvoor. De verwach ting is dat die aantallen de komende jaren flink zullen stijgen. Door het kabinet is er zelfs een ambitieus Actieplan Hybride Warmtepompen gelanceerd. Met doelstellingen, maar ook met wat zorgenkindjes.

76 | SEPTEMBER 2022

Leuk natuurlijk zo’n Actie plan van het kabinet. Voor eind 2024 moeten er 125.000 hybride warm tepompen geplaatst zijn. En daarna – tot

85.000

INHYBRIDES 2022

warmtepompen te installeren zijn er straks ook meer installateurs nodig. Per 10.000 installaties is dat 100 fte, las ik. Hoeveel monteurs je dan exact nodig hebt, is niet echt duidelijk, maar daar ligt wel een flinke uitda ging. Ook de benodigde tijd om een hybride warmtepomp te installeren moet fors omlaag, aldus het rapport; van 2 werkdagen met 2 monteurs naar 1 werkdag met 2 monteurs!

Dat en nog veel meer valt er te horen in de nieuwe NPO Podcast ‘Gas: gewonnen of verloren?’, gemaakt door Heleen Ekker en Reinalda Start. In de eerste van vijf afleveringen gaat het over ‘de veiligheid van de Groningers’.

DE PRAKTIJK

Hoe zit dat nou precies met het Groningse gas? Van wie is het en wie draait er aan de kraan?

77SEPTEMBER 2022 | @ DAAN

strevend?”ofdedatneelsfunctionarissenzoudenlagescoregezegdopleider2022dewerken.weinigdatonarissenDaan:VROUWEN!“VolgensdeHR-functiindetechniekblijkt7opde10vindtdatertevrouwenindetechniekDatblijktuitTechBarometervantechnischROVC.Eerlijkvindikdienogaandekant.Eigenlijkallepersomoetenvinden.Isbouwzoconservatief,beniknouzovooruit zijnnenhunviaVolgens2023gingMinisterKOMTGASKETELWETERAANHugodeJongevanVolkshuisvestihoudtvastaandedatumvan1januarivoordeinvoeringvandegasketelwet.deministerwordtconsumentstrakseencampagnegeïnformeerddatzevoorcveengecertificeerdeinstallateurdieinteschakelenendatzeookstrafbaaralszedatnietdoen.

Daan: “Dit boek van monteur Theo van der Himst geeft een mooi kijkje achter de Neder landse voordeur. Zijn verhalen laten zien dat je als cv-monteur ook heel duidelijk een sociale rol hebt. De gesprekken die Theo in zijn boek ‘Monteursverhalen’ heeft vastgelegd zijn heel per soonlijk van aard. Ze gaan onder andere over eenzaamheid, het verlies van dierbaren, ziekte en huiselijk geweld. Erg bijzonder dat zijn werkgever Breman hem de kans heeft gegeven om hier een boek over te schrijven.”

NIEUWE FABRIEK IN POLEN

Daikin Europe gaat een nieuwe warmtepompfabriek bouwen in het Poolse Łódź. Daarmee is een bedrag gemoeid van 300 miljoen euro. Deze investerin gen komen boven op de 840 miljoen euro in de bestaande fabrieken in België, Tsjechië en Duitsland en het nieuwe Daikin R&D Center.

PODCAST GRONINGSOVERGAS

PG Security Systems B.V. 0180 - 434 706 Florijnstraat 73-77 info@pg-securitysystems.nl 2988 CL Ridderkerk www.pg-securitysystems.nl Volg ons:

De groothandel in professionele en beveiligingsoplossingenbeveiligingsoplossingenbetaalbare

tetotaalpakketPGdegecreëerdenverhoogdonline,SystemsDaarnaastbeveiligingstoepassingen.Securityalledaagsesolutions’gezichtsherkenningTermenzijnandereconfiguratieslimmeenheeftvoorookoplossingen,vanvandaagaansluitSystemsbeveiligingssystemenprofessioneleheeftPGSecurityeenassortimentwelkegeheelbijdewenseneneisenvandedag.Naasthetassortimentdezogenoemde‘plugandplay’biedtPGSecuritySystemsveleprofessioneletoepassingendieinstallateurwelkealkennisvanbijvoorbeeldcamerasystemeninbraakoplossingen.Professionelecamera’swelkeineengekoppeldwordenaansystemenofeentoevoegingaandomoticaoplossingen.alskentekenherkenning,en‘cloud-basedzijnnietonbekendindegangvanzakenbijPGSystems,dégroothandelinfaciliteertPGSecuritytrainingenoplocatieenwaardoorhetkennisniveauwordtbijdeinstallateurdaarmeewordteenkansomgeldteverdieneninbeveiligingsbranche.Kortom,SecuritySystemsheefthetinhuisomsuccesvolzijnenteblijven.

Ook voor de wat meer

van Fred een appje dat hij zin had om met mij samen te werken. Hij maakte ook meteen een groepsapp aan, met Henk erbij. Je wordt dan al gelijk enthousiast om aan de slag te gaan. Heel anders dan bij mijn vorige werkgever. Dat was een groot installatiebedrijf, waar op de ochtend dat ik me meldde eigenlijk niemand wist wat ik die dag precies moest gaan doen. Sommige bedrijven koppelen een buddy aan een nieuwkomer, waar de nieuwe monteur dan op terug kan vallen.

vanpersoneelBetrekbijmissiebedrijf

Wat mij ook heel erg geholpen heeft, is dat ik door Henk en Fred goed ingewerkt ben. Al de week voordat ik begon kreeg ik

Doorgroeien

Henk schrijft er in dit nummer ook al over. Wat ook steeds belangrijk wordt, is dat perso neel meer vrijheid krijgt. Dat niet alles van bovenaf wordt opgelegd. Maar dat je dus veel meer je eigen werk kunt indelen en verant woordelijkheid krijgt. Ik denk dat installateurs die daar de komende jaren op inzetten het veel makkelijker heb ben om hun personeel vast te houden. Ook worden wij als personeel steeds meer betrokken bij waar we als bedrijf naartoe gaan. Onze missie is duurzaam heid. En dat spreekt mij aan. Je voelt je daardoor ook veel meer met het bedrijf verbonden. Kijk, daar word ik blij van!

79SEPTEMBER 2022 | COLUMN DAAN

r wordt wat afgeschreven over het personeelstekort in onze sector. In ons magazine gaat het daar ook regelmatig over. Maar het belangrijkste voor werk gevers is natuurlijk dat ze hun hui dige monteurs weten vast te hou den. Binden en boeien, noemen ze dat ook wel. Maar ja, hoe doe je dat? Ik ben geen hr-deskundige, maar ik kan je wel vertellen waar ik als monteur blij van wordt op mijn werk.

Vrijheid

Bijvoorbeeld dat ik de kans heb gekregen om na mijn opleiding in de W nu ook een ba sisopleiding Elektrotechniek te gaan volgen. Daar ben ik een paar weken geleden mee gestart bij het ROVC in Ede. Ik vind het superfijn dat ik me verder kan doorontwikke len als monteur.

E

Kijk, daar word ikals monteur blij van

In het vorige nummer schreef Fred al dat hij dacht dat ik voor het installatiebedrijf van Henk en Fred had gekozen vanwege een gi ga-salaris. Dat is niet het geval. Een goed salaris is natuurlijk wel belang rijk maar het gaat mij vooral om hele andere dingen.

EPCO

Nederlandse

E-bikes zijn hot. Henk en Fred reizen vandaag naar Heerenveen om een kijkje te nemen in de fabriek van de fietsenproducent Accell, waar niet alleen gewone fietsen van de band rollen, maar ook e-bikes van merken zoals Batavus, KOGA en Sparta.

Eén fiets wordt door zo’n 90 handen gemaakt Achter de schermen bij fietsenfabriek Accell | SEPTEMBER 2022

VLUGT

Elf merken

titel ‘E-bike van het Jaar 2022’. De nieuwsgierigheid van Henk en Fred is gewekt. Ze zijn vandaag vooral geïnteresseerd in de productie van e-bikes. Ze krijgen een hesje en veiligheidsschoenen en lopen met Epco langs stellingen met frames, banden en trappers de fabriek in. “Vanuit de hele wereld komen de onderdelen hiernaartoe. Wij maken er aan de lopende band een fiets of e-bike van. Hier in Heerenveen assembleren we in middels net zoveel e-bikes als gewone fietsen. Het afgelopen jaar verkocht Accell in Europa ongeveer 9 miljoen fietsen, waarvan ongeveer de helft e-bikes. Epco: “De komende jaren gaan deze getallen flink stijgen. Dat heeft ook te maken met de drukte op de autowe gen. De e-bike is een prima alternatief voor

H

In Heerenveen worden verschillende merken fietsen geproduceerd, waaronder de labels

Batavus, KOGA, Sparta, Babboe en Carqon. Sparta was in de jaren tachtig de feitelijke be denker van de ‘Spartamet’, de eerste fiets met een benzinehulpmotor. In 2004 kwam Sparta vervolgens met de e-bike, een fiets met elektri sche prijzen,tieSpartafietslandschapHiermeetrapondersteuning.veranderdehetdefinitief.staatvoorinnovaenwinthierdoorvaakzoalsditjaarde

In de toekomst geeft je handvat aan dat je naar links moet

81SEPTEMBER 2022 |

enk is vandaag extra gemotiveerd om in de fietsenfabriek achter de schermen te kijken. Hij is namelijk van plan een e-bike aan te schaf fen en heel benieuwd naar de nieuwste snufjes die er zijn. Fred moet om zijn collega grinniken. Hij rijdt sinds kort op een ‘gewo ne’ mountainbike. “Ik hoef niet elektrisch”, grapt hij richting Henk.

OP STAP

Epco Vlugt heet de mannen welkom met een kop koffie. Epco is directeur Benelux en Dene marken bij Accell Western Europe. Zijn bedrijf vertegenwoordigt een groot aantal fietsen merken. Accell is een belangrijke speler in de markt, vertelt Epco. “Verspreid over 35 landen werken ongeveer 3.500 mensen. In Nederland hebben we vestigingen in Apeldoorn, waar on derdelen worden verpakt, Heerenveen - waar fietsen worden geproduceerd - en een experi ence center in Ede. Hier in Heerenveen werken ongeveer 450 mensen.”

Waarom zien we hier in de fabriek nog geen robots?

EPCO VLUGT

De fiets is een duurzaam alterna tief voor de auto. Accell profileert zichzelf ook als duurzaam bedrijf, vertelt Epco Vlugt. “We zetten op dat vlak grote stappen. We gebruiken in onze lakstraat alleen verf op waterbasis. We hebben onze verpakkingen Accell-breed kritisch bekeken om minder plastic te gebruiken. Op dit moment onderzoeken we waar we nog meer energie kunnen besparen. Zo zijn we bezig met warmtepompen om minder gas te gebruiken en kijken we naar de mogelijkheden om zonnepanelen te leggen op de daken. In Ede liggen ze al. We zitten midden in een duurzame transitie.”

Groene ambities Accell

82 | SEPTEMBER 2022

coronatijd is de populariteit van de tweewieler gestegen, merkt ook Epco. “We produceren steeds meer, maar ook voor ons is het moeilijk om onderdelen, die uit alle hoeken van de wereld komen, te ontvangen. Toen dat schip in het Suez-kanaal overdwars vastzat, hadden ook wij een probleem. En de oorlog in Oekraïne zorgt eveneens voor stagnaties. Desondanks produce

woon-werkverkeer. Daarbij kan de werkgever eraan meebetalen en fiscale voordelen verkrijgen. Al zijn de regels op dat vlak in België veel beter.”

Acht montagebanden

De mannen lopen verder. Fred ziet geen robots. Epco: “Dit is allemaal handwerk. Bij een fiets kun je amper met robots werken. Aan de overkant van de weg wordt iedere KOGA-fiets zelfs geassem bleerd door één monteur. Aan deze kant rollen Sparta, Batavus, Babboe en Carqon van de band. Bij het produceren van één fiets komen er bijna 90 handjes aan te pas. Dat zijn 45 personen. Een gewone stadsfiets bestaat uit 170 tot 210 onderdelen en een e-bike uit 320 tot 420 onderdelen.” Henk vraagt hoe het er in de fabriek precies aan toegaat. Epco: “De onderdelen komen binnen in het warehouse. De frames wor den vervolgens bewerkt, waarna ze de lakstraat ingaan. Daarna worden er stickers op geplakt. Vervolgens gaat het frame naar één van de acht montagebanden, waar wielen, sturen, zadels, accu’s etc. worden toegevoegd. De fiets doorloopt vijftien station Zekernetjes.”in

Fred is benieuwd naar de innovaties die eraan staan te komen. Epco noemt het Internet of Things (IoT). “De markt vindt zich steeds opnieuw uit. Er kan steeds meer. Straks piepen de handvaten of voel je op de handvaten of je links- of rechtsaf moet slaan. Aangestuurd vanuit je naviga tiesysteem. Dankzij IoT kun je straks ook echt maatwerk leveren. De fietsen worden comfortabeler, sneller en veiliger. Ook ontwikkelt de motor zich. Die wordt kleiner en beter. De accu wordt ook steeds beter en wat te denken van diefstalpreventie. De motor stopt in de toekomst automatisch als de fiets gejat wordt. Verder verwachten we veel van de e-bakfietsen. Die zijn steeds gewilder. Ook bij bedrijven. Je ziet Coolblue haar pakketten er al mee bezorgen.” Epco lacht richting Henk en Fred: “Ook iets voor de installateur. Die kan ook gerust een e-bakfiets gebruiken in de stad - waar je een bus amper kunt parkeren.”

83SEPTEMBER 2022 | OP STAP

ren we door en maken we flexibele keuzes. Een ander zadel, een ander stuur om een fiets compleet te maken? We denken vooral in mogelijkheden.”

Fred is benieuwd hoe de nieuwe fietsen worden ontworpen. Epco: “Wij hebben een eigen Research & Development afdeling, die samen met leveranciers van onderde len nieuwe designs bedenkt. We proberen op alle fronten te innoveren. We lanceren binnenkort bijvoorbeeld de nieuwe Sparta d-RULE ENERGY, die al is uitgeroepen tot e-bike van het jaar. Die heeft een ultramo derne verlichting met een start-up sequen ce. Heel mooi vind ik ook de KOGA-baan fietsen, waarvan we het frame samen met de TU in Delft hebben ontwikkeld. Daarmee won Team NL vier gouden medailles op de Olympische Spelen in Tokyo. Daar zijn we best trots op.”

Innovaties

ECO-DIM.13 WiFi inline dimmer

ECO-DIM.05ECO-DIM.13

Sterk & Slim: WiFi dimmers van EcoDim

ECO-DIM.10 WiFi module

84 | SEPTEMBER 2022 INNOVATIE www.ecodim.nl

In december 2021 introduceerde EcoDim de eerste volledig universele WiFi dimmer. Dankzij de popula riteit van deze smart dimmer wordt najaar 2022 het WiFi pakket verder uitgebreid met een WiFi duo dim mer, een WiFi module en een WiFi inline dimmer.

Het grote voordeel van WiFi dimmers is de toegankelijkheid. Je hoeft namelijk geen Hub aan te schaffen om je verlichting toch slim te kunnen aansturen. EcoDim voegt daaraan toe dat haar dimmers altijd universeel toepasbaar zijn, een groot aansluitver mogen hebben en eenvoudig te installeren zijn. Deze voordelen maakt de in 2021 geïntroduceerde ECO-DIM.07 WiFi dimmer zeer gewild. En vanwege deze populariteit zal EcoDim dit najaar een 3-tal nieuwe unieke WiFi dimmers op de markt brengen.

ECO-DIM.05 WiFi duo dimmer

ECODIM, DIMMEN ZONDER ZORGEN

Met de WiFi dimmodule kan je jouw verlich ting met een pulsdrukker bedienen evenals met een app naar keuze. Ideaal is dat je de module zowel 2-draads als 3-draads (met nul draad) kan aansluiten. Verder heeft de modu le een groot aansluitbereik (0-200W LED) en is deze voorzien van een MIN afstelling, MAX afstelling en Speed afstelling. Met deze laatste kan de snelheid van het dimmen naar wens worden ingesteld.

Zeer uniek is de WiFi inline dimmer. Hiermee kan je eenvoudig diverse led armaturen slim bedienen, door deze dimmer voor de trafo/ driver (bij laagvolt) of voor de lampengroep (bij hoogvolt) boven het plafond te plaatsen. Te be dienen via een WiFi app naar keuze. Uiteraard heeft ook deze dimmer een groot aansluitbe reik (0-250W LED) en is voorzien van een MIN afstelling om de dimbaarheid te verbeteren.

Dus wil je jouw verlichting nu of in de toe komst slim aansturen, zonder een aanschaf van een Hub? Ga dan voor een WiFi dimmer van EcoDim. Een slimme dimmer voor iedere situatie! Oftewel, dimmen zonder zorgen.

Met deze dubbele WiFi dimmer kan je 2 lichtgroepen vanuit 1 inbouwdoos aansturen. Zowel fysiek als met een app naar keuze te bedienen. Met de MIN & MAX afstelling kan het optimale dimbereik van de led lampen worden ingesteld. Bijpassende dimmerknoppen zijn leverbaar, welke compatibel zijn in de merken afdekramen van JUNG, Gira, Merten, Busch-Jaeger Reflex SI, PEHA en Berker S1.

ECO-DIM.10

Technologisch voorop

AMTRON © COMPACT 2 . 0 DE NIEUWE WALL-BOX VOOR THUIS

Met de AMTRON® Compact 2.0s kun je niet alleen het rendement van je PV-systeem verhogen, maar ook een waardevolle bij drage leveren aan duurzaamheid. Je eigen laadstation maakt namelijk intelligent en snel laden op zonne-stroom mogelijk.

85SEPTEMBER 2022 | INNOVATIE www.chargeupyourday.nl

Compact en gebruiksvriendelijk

Leef je elektromobiele, duurzame levensstijl zonder compromissen. AMTRON® Compact 2.0s combineert ultramoderne technologie met de eenvoud van een reeks functies die precies zijn afgestemd op je thuissituatie. Met onze wall-box kun je je e-auto thuis in één eenvou dige stap opladen - bijvoorbeeld gewoon 's nachts terwijl je slaapt. Zo kun je de volgende ochtend weer vol energie aan de dag beginnen.

Op zoek naar een mooie en veilige laadoplos sing voor je nieuwe elektrische auto thuis, waar mee je veilig en flexibel kunt laden zonder abon nement? Maar je wilt ook je wall-box kunnen beveiligen tegen ongeoorloofde toegang en zelf opgewekte zonne-energie effectief gebruiken?

Wanneer het om een laadoplossing gaat, hecht je waarde aan pre mium kwaliteit en toekomstbestendigheid met gebruiksvriende lijke bediening en een uitstekende prijs-prestatieverhouding? Dan hebben wij bij MENNEKES de juiste oplossing voor je! AMTRON® Compact 2.0s - de MENNEKES thuislader voor de juiste start in de wereld van emobility!

Groene stroom van het dak direct in de batterij van je auto – voor niets gaat de zon op!

Duurzaam jeEV laden zonnestroom!op

Met zijn functionele, ruimtebesparende ontwerp is AMTRON® Compact 2.0s ook geschikt voor installatie in smalle gara ges en parkeerplaatsen. De eenvoudige bediening en de LED's, die de actuele bedrijfstoestand van de wall-box duidelijk aangeven, vergemakkelijken de dagelijk se bediening. Net als het geïntegreerde kabelbeheer, waarbij de 7,5 m lange kabel handig om het apparaat kan worden gewikkeld. Het opladen van elektrische voertuigen gaat snel en comfortabel!

Eenvoudig laden op zonne-energie

H

Veel WTW-units in de bouw nog te lawaaierig

Goede ventilatie is belangrijker dan ooit. Duurzaam, comfor tabel én een probaat middel tegen het covid-virus. In nieuwe woningen zijn warmteterugwinsystemen (wtw) inmiddels standaard. Probleem is echter dat die wtw-units nog vaak de geluidsnorm overschrijden. De juiste geluiddempers zijn essentieel, zegt Henry Kale, accountmanager bij Panflex.

Eén van die ventilatieproducten van Panflex in dit kader is de Master ISO AKS geluiddemper, spe ciaal om die lage, maar ook de hoge frequenties in ventilatiesystemen te dempen. Interessant zijn ook de verdere specificaties van de Master ISO en andere Panflex-producten. Zo zijn de slangen van Panflex qua diameter altijd iets oversized, zodat ze makkelijk op de manchet van de wtw-unit passen. Panflex heeft daarbij het standaard glas wol vervangen door zogenaamd Ecose-wol. Dat dempt beter, jeukt niet en het laat geen stofdeel tjes los. En de sterke buitenmantel van de slangen zorgt voor minder slijtage. Wij leveren kwaliteit en onze producten zijn snel en eenvoudig te installe ren, dat scheelt veel tijd en dus kosten."

et gebeurt vaak dat Panflex, specia list in ventilatiematerialen en geluid dempers, pas in beeld komt bij een bouwproject nadat een reeds geïn stalleerde wtw is afgekeurd omdat die teveel decibels produceert. Dat is jammer en onnodig, zegt Henry Kale. "Het betekent allemaal extra werk achteraf. Met de juiste materialen en dempers is de installatie in één keer helemaal in Eenorde."wtw-unit produceert zo'n 55 tot 60 decibel (dBa), terwijl slechts 30 dBa is toegestaan. Het gaat volgens Henry Kale vooral om lage frequen ties. Dat geluid moet dus een flink stuk worden teruggebracht. Kale noemt in dit verband met name de term 'invoegverlies', ofwel het verschil in geluidsniveau voor en na plaatsing van de demping. "Dat is vooral waar het in de woning bouw om gaat. Wij hebben uitstekende pro ducten om voldoende demping te realiseren. Terug tot 30 dBA is geen enkel probleem. Maar we gaan nog verder. Straks zal de norm waar schijnlijk nog scherper worden; maximaal 28 of

Veel installateurs weten volgens Kale nog onvol doende over de geluidsnormen bij wtw-units.

Onwetendheid

Panflex biedt oplossing met geluiddempers

Ecose-wol

misschien wel 25 dBA. Wij werken er hard aan om ook daaraan te voldoen."

86 | SEPTEMBER 2022

Tips

"Er is nog best veel onwetendheid. Ook over de demping op zich. We spreken hier nu over akoestische demping, maar bij wtw-units gaat het net zo goed om thermische demping van de lucht die in en uit de woning wordt gezogen. Daar voor hebben we weer andere slangen, maar de verschillende producten worden nog wel eens door elkaar gehaald."

Straks wordennogwaarschijnlijkWTW-unitgeluidsnormzalscherper

Daar ligt nog een mooie taak voor Panflex en andere bedrijven in deze sector. Zeker nu de vraag naar wtw-units enorm groeit. "Klopt", beaamt Henry Kale. "We doen veel aan PR en voorlichting. We hebben een Experience Center in Soest, daar zijn installateurs welkom. Ook geven we

PANFLEX VOGELVLUCHTIN

Vandaar dat problemen dus vaak pas achteraf worden geconstateerd.

trainingen, we organiseren info-avonden samen met de groothandel, en we doen aan voorlichting op social media. Instal lateurs kunnen ons ook altijd benaderen met hun vragen."

Panflex begon in 1965 als impor teur en leverancier van hoog waardige flexibele slangen uit Amerika en Duitsland. Om kosten te besparen en vooral om kwali teit en innovatie in eigen hand te houden, startte Panflex eind jaren tachtig zelf met de productie van ventilatiematerialen, in het bedrijf in Ede. Daar werken 25 mensen.

Sinds januari 2020 is Panflex als zelfstandige BV onderdeel van be drijvengroep Klemko-holding in Soest, samen met Klemko Tech niek en Maskate, twee bekenden in de elektrotechniek.

HENRY KALE

Het werken met ventilatieproducten is volgens Kale allerminst 'rocket-science'. Panflex heeft zelfs een kant en klaar wtw-pakket, met alle benodigde pro ducten en toebehoren. "Dan is het echt eenvoudig", aldus Henry Kale, die ook nog een algemene tip geeft om geluid van een wtw-unit te dempen. "Zorg voor zo min mogelijk bochten in de instal latie, hoe minder bochten, hoe minder weerstand en dus minder geluid."

87SEPTEMBER 2022 | SPOTLIGHT

Met ABB heb je het antwoord in handen.

Let’s write the future. Together.

De energietransitie is in volle gang. Mensen verduurzamen in toenemende mate hun woning. Dat doen ze bijvoorbeeld door zonnepanelen te laten plaatsen. De ‘nieuwe wereld’ brengt nieuwe eisen met zich mee aan energieverdelers. ABB biedt praktische oplossingen in de vorm van Hafonorm PV-veilige groepenkasten. Deze helpen overbelasting voorkomen door toepassing van 63 A aardlekschakelaars en zwaardere bedrading. Meer weten? to.abb/7zIdLW3l

Premium.Praktisch.Compact.Nu met 7,5 meter kabelen ook leverbaar in22kW uitvoering.

Nieuwe— vragen over zonne-energie.

voor de evaluatie.

En ja, er is ook een installatie bedrijf dat een robot heeft, zo staat op installatie.nl. Bij Kersten Techniek in Elst markeert en boort robot Jaibot, van de Nederlandse fabrikant Hilti, gaten in plafonds. Dat is natuurlijk heel handig. Zo leuk is dat werk niet.

Noord-Holland gebruikt robots voor standaard werk, zoals bewo ners waarschuwen dat ze hun me dicatie innemen. Dat klinkt nuttig.

INSTALLATIEBRANCHE

erst Henk eens gepolst. "Een robot als collega? Ik weet het niet, Fred. Kent ie de laatste moppen? Lust ie kof fie? Ik werk liever met jou!" Duidelijk, Henk is van de oude stempel. Maar ik begrijp hem. Werk moet ook leuk zijn, gezellig. Met elkaar kletsen, elkaar ken nen. Toch zie ik ook voordelen van robots. Op internet kom ik mooie voorbeelden tegen. Bij een Chinees restaurant in Amsterdam brengen robots eten rond. De bediening heeft zo meer tijd voor de gasten. Een zorgorganisatie in

"Spot was heel nuttig", vertelt Emese. "Maar er zijn verbeterin gen nodig. Hij liep bijvoorbeeld soms wat wankel en de camera voldeed niet aan de eisen."

Ook een mooi voorbeeld: netbe heerder Liander heeft robothond Spot uitgetest. Die maakte met een hittecamera op vaste tijden foto’s van grote transformatoren, om zo problemen te signaleren. Eentonig werk. Ik was benieuwd hoe dat is bevallen, dus heb gebeld met projectleider Emese Corbet van Liander. Tot mijn ver bazing vertelde ze dat Spot voor lopig niet meer bij Liander werkt. De testfase is namelijk voorbij, tijd

INTERESSANTE OPTIE

89SEPTEMBER 2022 |

Liander doet pilot met robothond eencolleganieuwerobot?

@ FRED

E

Een robot als medewerker? Het is nou niet het eerste waar Fred aan denkt. Maar toch, in deze tijd worden dit soort bijzondere nieuwigheden steeds normaler. En er is een enorme behoefte aan vakmensen. Misschien moeten we er serieus over gaan nadenken. Fred duikt alvast in de robotwereld.

Wil Liander wel verder met ro bots? "Zeker. We gaan ook testen met een robot die gaslekken kan opsporen, of afwijkingen bij nieuwe onderstations. Alleen die testfases zijn duur, dus dat is tel kens een afweging." Emese denkt dat een robot best handig kan zijn voor een installateur. "Voor rou tinewerk. Spullen heen en weer rijden, schroeven aandraaien. Dat zal zeker kunnen."

Kijk, ik vind robots dus best een interessante optie. Samen koffie drinken en kletsen is belangrijk, maar nieuwe collega's zijn lastig te vinden. Bovendien gaat het om saai werk. Een robot wordt geen installateur, het is vooral een handige hulp.

Je

M. van Rosmalen Juma Klussenbedrijf, Vlijmen

Bedrading (LV): 7 / 11 / 14 aderig Kleurweergave: Ra > 80/90

+ Ziet er mooi afgewerkt uit + Zeer flexibel systeem

− De kunststof strip (tussen de twee ledbalken)

Installatiegemak Zeer eenvoudig te monte ren/installeren. Een student heeft het zonder handleiding binnen een uur opgehangen.

TRILUX lichtlijn E-line Next LED

Human Centric Lighting: Ja Beschermklasse: IP20 / IP50 / IP64

Wat vind je van de veelzijdigheid van het systeem? Het product is inzetbaar voor veel projecten waar veel licht nodig is.

Installatiegemak Super snel in elkaar te zetten, je kunt makkelijk de fase ver anderen, in en uit elkaar halen is geen probleem.

BEOORDELING

Energie-efficiëntie: Tot 190 lm/W Levensduur: 90.000 uur (L90 bij 50°C)

TESTPANEL

Gebruikstemperatuur: -25 °C tot +50 °C

Lichtkleuren: 3000K, 4000K en 6500K

VOLLEDIG FLEXIBEL MODULAIR LICHTLIJNSYSTEEM

Met de modulaire E-line Next LED kun jij alle kanten op. De vele beschikbare optieken, lumen-stromen, levensduren en moduleleng ten maken deze lichtlijn een echte alleskunner. Met de aanvullende services van TRILUX, zoals de 24-uurs lichtlijnofferte én montageservice, is jouw lichtlijnproject in goede handen.

Zou je dit product aanbevelen? Ja, ik denk dat dit voor veel applicaties een mooie oplossing is.

+ Klik, klak, klaar De lengte, de lichtlijn moet met de vrachtwagen vervoerd worden

Zou je dit product aanbevelen? Ja. Wel zou het mooi zijn als het product nog lichter (gewicht) gemaakt kan worden én in kortere lengtes geleverd kan worden.

Montagewijze: Opbouw of pendel

+ Snelle montage, aansluiten op één van onze KNX-DALI gateways was nog het meeste werk

E. Karsemeijer Hogeschool Utrecht

SPECificaties

Wat vind je van de veelzijdigheid van het sys teem? Door de modulaire opbouw van het systeem is het nagenoeg overal toe te passen.

Modulelengte: 750 mm, 1500 mm en 2250 mm

Installatiegemak Doordat het compleet geleverd wordt met ophanging, scheelt het enorm veel tijd en is het makkelijk te installeren.

+ Mooi vormgegeven

Zou je dit product aanbevelen? Dit product zouden wij zeker aanbevelen. De kunst stof strip (tussen de twee ledbalken) werkt prima, maar geeft het geheel een minder degelijke uitstraling. Een ijzeren variant met dezelfde bevestiging zou het afmaken.

Wat vind je van de veelzijdigheid van het systeem? Het product is heel veelzijdig en overal toepasbaar, zoals gezondheidszorg, industrie etc.

91SEPTEMBER 2022 |

M. Bryan Tabak Installatietechniek, Ter Apel

TESTPANEL

Lichtstroom: van 2.000 tot 20.000 lumen

+ Mooi en eenvoudig systeem + Compleet geleverd met ophanging (ketting en beugel voor op de lichtrail)

“Het systeem is nagenoeg overal toe te passen” E. Karsemeijer

Installatiegemak De installatie was gemak kelijk en snel.

G. Veerman Nu-Swift, Arnhem

− Geen

Wat vind je van de veelzijdigheid van het systeem? Het is een mooi systeem met 3F+N+PE en bevat nog een set draden om Dali op aan te sluiten (7-draads).

Productnaam: E-line Next LED Productgroep: Lichtlijnen

Zou je dit product aanbevelen? Ik zal dit product zeker aanbevelen.

Merk: TRILUX

Kleuren: Standaard in wit, zilvergrijs en zwart

Ophangafstand: tot 4 meter

− Niet gevonden

Extra’s: spotsverlichtingsensoren,Voorgemonteerdenoodénmogelijk

+ Goed, degelijk product

+ Snel te monteren

The power of * SCHUKO Stekkers en koppelingen Kwalitatief hoogwaardig en duurzaam dankzij BeschermingsklasseElamid SCHUKO Professional IP55 SCHUKO Hightech IP44 Zelfverklarende montage *extreem belastbare high performance kunststof www.abl.de/nl

• Voorkomt dure vervangingen, omdat reparatie mogelijk is

• Maakt veel ritten overbodig, omdat je niet altijd naar het gebouw toe hoeft

93SEPTEMBER 2022 | INNOVATIE JAAR GARANTIE BATTERIJ LEVENSDUUR www.hbi-lighting.com www.sqippa.com

De techniek achter draadloos beheer is eenvoudig. Via de wereldwijde standaard LoRaWAN ontvangt en verzamelt het Sqippa online platform de informatie van de sensoren.

Deze duurzame technie ken samen met draad loos beheer maken het werk een stuk relaxter!

HBI maakt niet alleen verlichting, maar zorgt ook voor verlichting.

Techniek van HBI verlicht het werk

Draadloos beheer maakt het werk een stuk relaxter. Het verhoogt de veiligheid en comfort in een gebouw. Zo kan ook de klant relaxen.

WEINIG PERSONEEL? WERK SLIM!

• Lagere onderhoudskosten

• Een forse reductie van de CO2-footprint

• Minder vervangingsmomenten

• Maakt de planning efficiënter, omdat je van tevoren kunt inzien wat er aan de hand is

Hoe relaxed is dat!

Relax met Long-life batterijen en LEDOLOGY

• Een elektronische driver stuurt de led-lichtbron aan

HBI gebruikt duurzame long-life batterijen voor noodverlichting. Met de nieuwste batterijtech nologie van Panasonic gaan de batterijen in de armaturen tot wel twaalf jaar mee. Dit betekent:

• Alle sensoren werken slim en efficiënt samen, omdat slechts één microchip hen aanstuurt

Relax met draadloos beheer

Te weinig personeel en teveel werk. Het komt veel voor in de technische installatiebranche. Harder werken of klanten afzeggen is geen duurzame oplossing. De oplossing zit deels in de techniek, in slimme verlichtingsoplossingen van HBI. Én het operationele proces van de organisatie.

Daarnaast heeft HBI Bisscheroux een baanbre kend verlichtingsconcept ontwikkeld: LEDO LOGY. Dit verbindt intelligentie met hoogwaar dige en duurzame materialen.

De noodverlichtingsarmaturen van HBI hebben een radiomodule voor beheer op afstand. Zo lees je op kantoor of onderweg de infor matie over onderhoudsmomenten en storingen af. Dit:

• Een licht- en bewegingssensor en een module voor draadloos beheer kunnen worden toegevoegd

• Er zijn geen bewegende delen (zoals een Ditrelais)verlengt de levensduur van de HBI-arma turen. De LEDOLOGY-armaturen zijn in de meeste gevallen ontworpen voor meer dan 100.000 branduren.

HBI Lighting loopt voorop met verlichting. De armaturen zijn innovatief en perfect afgestemd op de toepassing. En het draadloos beheer hiervan verlicht het installatie- en onderhoudswerk. Dit gaat veel efficiënter en verlicht zo de hoge werkdruk.

Wist je dat we voor 80% proeven met onze neus? Daar hebben de bedenkers van deze fles gebruik van gemaakt. Met de air up® drinkfles kun je ‘frisdrank’ blijven drinken, maar dan zonder suiker, calorieën en toevoegingen. Bij het drinken uit deze fles wordt namelijk geur aan het water toegevoegd door de speciaal ontwikkel de geurpods. Dat betekent dat je helder water drinkt, maar smaak proeft. Je hebt keuze uit heel veel verschillende smaken.

NL.AIR-UP.COM

OONI

Hoe mooi zijn de pizzaovens van Ooni? Ze zijn er zowel gas- als hout gestookt. Met een Ooni pizzaoven maak jij een authentieke pizza in je eigen tuin. Binnen 15 minuten is de pizzaoven warm en duurt het afbak ken van je pizza maar één minuutje. De Ooni pizzaovens zijn handzaam, lichtgewicht en bevatten inklapba re pootjes. Zo kun je ‘m eenvoudig meenemen en opbergen.

PLANTA

OONI.COM

Leuk planten in huis, maar hoe houd je ze in leven? Met de Planta app! Deze app weet alles over planten. Maak een foto van je plant en de Planta app laat je weten hoe je ‘m moet verzorgen. Je ontvangt een herinnering wanneer het weer tijd is om water te geven.

GETPLANTA.COM

AIR UP

Val sneller in slaap dankzij Dodow! De Dodow Sleep aid projecteert blauw licht op het plafond die van grootte verandert. Door je adem haling hierop aan te passen, word je ontspannen en val je sneller in slaap. Adem in als het groter wordt, adem uit als het kleiner wordt. Aan het eind van de oefening van 8 of 20 minuten schakelt ‘ie zichzelf uit en kan jij lekker slapen.

MYDODOW.COM

94 | SEPTEMBER 2022

DODOW

95SEPTEMBER 2022 | GADGETS

SWITCH-BOT.COM

THRIVEBEER.COM

CARLOCK

Thrive is ‘s Werelds 1ste sport recovery bier. Zo geniet je van een heerlijk Belgisch biertje na het sporten, maar krijg je ook de proteïnen en koolhydraten binnen die je nodig hebt. De licht gehopte IPA wordt net zo gebrouwen als elk ander bier. Het enige wat ze doen is proteïnen toevoegen voor spierherstel en een speciaal gist gebruiken om de alcohol te vermijden.

GARMIN VARIA™ RCT 715

GARMIN.COM

RECOVERY BIER

Een geavanceerde autotracker & alarmsys teem met bijbehorende app voor op je tele foon. Volg je auto realtime en ontvang meldin gen bij verdacht gedrag. Plug & play!

SLIM GORDIJN

CARLOCK.CO

De Switchbot Curtain is een kleine draadloze robot die je gordijnen slim maakt binnen een paar secon den. Na bevestiging aan je gordijn kun je het gordijn eenvoudig ope nen en sluiten met je smartphone. Nog handiger: Stel een schema in wanneer jij wilt dat het gordijn automatisch opent en sluit. Met het add-on solar panel hoef je ‘m ook niet op te laden.

Door de achteruitkijkradar van de Gar min Varia ™ RCT715 weet je tijdens het fietsen altijd wat er komt. Je ontvangt op je Garmin toestel hoorbare en visuele waarschuwingen van achter opkomende voortuigen tot op 140 meter afstand. Daarnaast bevat ie een achterlicht waardoor je bij daglicht zichtbaar bent tot een afstand van 1,6 km. De ingebouwde camera neemt continu beelden op en slaat deze auto matisch op als er een incident wordt gedetecteerd. Zo kun je veilig op weg!

beg-luxomat.com©TMLsPhotoG–stock.adobe.comDraadloze uitbreiding op grote hoogte via B.E.G. Casambi aanwezigheidsmelders  Casambi-aanwezigheidsmelder speciaal voor grote hoogten  DALI-2 interface voor aansturing van DALI elektronische voorschakelapparaten in omroepmodus (PD4-CAS-GH DALI-2)  Het detectiegebied kan worden uitgebreid met andere B.E.G. Casambi-melders Nieuw in het Chubb assortiment Cavius rookmelder met 10 jaar levensduur Met 40x41 mm de kleinste rookmelder ter wereld! Door gebruik van hoogwaardige componenten heeft de melder bewezen dat veiligheid én een compact design samen gaan. • Ingebouwde test- en pauzeknop en led-indicatie • Weegt slecht 48 gram • Garantie en levensduur 10 jaar • VDS en EN 14604 goedkeuring • Snelle installatie • Uitermate geschikt voor bestaande bouw • Leveranciersnummer: 809-151310 Ideaal voor klanten die kiezen voor design en veiligheid zonder een opvallende melder aan het plafond. Verkrijgbaar bij de technische groothandels Protecting your world Cavius rookmelder, de kleinste in haar soort Chubb Fire & Security 088 112 41 09 www.chubbfs.nl h e nk&FRed BORR E L Proost je gezellig mee? Meld je GRATIS aan! 3 november 2022

Oortjes van One Plus. Die draag ik tijdens mijn werk, het sporten en als ik thuis aan het lezen ben. Daarnaast gebruik ik ze tijdens het bekijken van instructiefilmpjes. Het geluid is heel goed en ik heb nooit problemen met de accu.

TV-serie

Een kleine sleuteltang. Ik ga ner gens heen zonder dat gereedschap. Je draait er grote en kleine moeren simpel mee los, maar ook radiator kranen. Eigenlijk alles wat zeskantig is. Dat betekent dat ik de steeksleu tels tegenwoordig thuislaat.

Ik heb alles van Engelbert Strauss. Van de kleding tot de schoenen. Het zit lekker, de maatvoering is goed, de kwaliteit is hoog en het ziet er representatief uit.

“ik ga nergens zonderheendatgereedschap ”

APP

97SEPTEMBER 2022 |

Modern Family. Herken baar en met veel humor. Het verhaal gaat over drie gezinnen die samen één grote familie vormen. Ik ge loof dat er wel elf seizoenen van zijn gemaakt. Ik kan er altijd naar kijken. Sommige afleveringen heb ik al twee, drie keer gezien.

Rudi docentTenkinkROVC in Ede

“sommigeafleveringen heb ik al twee, drie keer gezien ”

De CMI-app. Daarmee kan ik overal op de wereld op afstand bij klanten in de regelingen inloggen. Dus is er een keer een probleem, dan kan ik binnen twintig seconden meekijken en misschien voor een oplossing zorgen.

FavorietenDevan

Gadget

MIJN FAVORIETEN

Werkkleding

gereedschap

De gegeven woorden zijn in alle richtingen in het diagram verborgen. Sommige letters zijn meer dan één keer gebruikt. Plaats de overgebleven letters in het oplossingsbalkje.

Oplossing:

Stuur de oplossing met je naam en adres naar info@henkenfred.nl o.v.v. Puzzel Editie 4-2022 en maak kans op een Dagje Uit Cadeaukaart t.w.v. 100 euro. Winnaar kruiswoordpuzzel Editie 3: Jochem Janssens © Persbelangen WOORD-ZOEKER WUBADTODKAIK OONGDFREIPTU MOOKNAIYNRHD IJQUEALPZDENI USEPPLYPVETV OUREIRPEDDIA WDPPRALASSEN

98 | SEPTEMBER 2022 AFKEER ASSEN DIPLOID DIVAN GALLO HEVEL OPDRUK OPRUIER PAARD PANDA PLAQUE PLINT PREEK PUPPY REEDS SUPPLY TEMPO UTOPIE WINDEI WODKA ZIJDEN Win t.w.v.CadeaukaartDagjeeenUit€100,PUZZEL

De Niko Hydro tuinpaal heeft een mooi, strak ontwerp en past perfect in elke buitenomgeving. Kies voor 1, 2 of 3 stopcontacten en bepaal zelf welke Niko Hydro functie je Verkrijgbaarinstalleert.inwit,zwart en grijs.

PA-1078-03

Niko Hydro tuinpaal

www.niko.eu