Het zoekend hert ° The searching deer - Trimestrieel tijdschrift - Jaargang 2 - Nr 08

DRIEMAANDELIJKS TIJDSCHRIFT – JAARGANG 2 – NUMMER 8 – MEI-JUNI-JULI 2011

75,0(675,((/ 7,-'6&+5,)7

!"

2 FOTOGRAFIE: Marc Schoeters

WELKOMWOORD AA N LEZE RS EN DENKE RS

I

De minzame monkel van de muze

n de beste kunstwerken breekt leven door. Of ten minste toch een aspect van het tijdelijke, dat zich als poëzie veruitwendigt. Wie in contact komt met authentieke filosofen of kunstenaars bemerkt soms onverwacht de levende bron van hun weerspiegelde diepte. Hun werkkracht blijkt te worden aangewakkerd door een anima, die de animus in stemming houdt. Meestal gaat het om een wederhelft die minzaam op de achtergrond blijft en van daaruit stimulerend optreedt. Alleen al het nabijzijn van zulke muze helpt de creatieve enkeling zich te vervolledigen.

Gaat het om een oude mythe – een waanbeeld? Schijnt de muze in bepaalde opzichten inderdaad een illusie, dan creëert ze toch een sfeer die de kunstenaarsdroom verrijkt en het creatieve ego tot daden inspireert. Ze is in die zin een wezenlijke vertegenwoordigster van de menselijke drang naar het absolute – naar wat boven tijd en ruimte staat.

De muze intensifieert de beleving door een erotiserende sfeerschepping, doordrenkt van melancholie, die zicht geeft in het geheim van het mensenlot. Juist in sombere uren van vertwijfeling kan haar prikkelende tederheid ons doordringen, eventueel bemiddeld door een gedicht, een beeld of een gedreven muziekstuk. Zij blijkt dan het troostende lichtpunt in de nachtmerrie van onze eindigheid, het diepe zwart dat ons omringt en bedreigt.

Geen enkel wezen is eenduidig; ook de muze niet. Zij die zich als muze representeren, nemen een hachelijke taak op. Een opdracht als een levensroeping, die niet enkel de meer bekende bondgenoot ten goede zal komen. In het huldigen van de muze schuilt daarom een opdracht voor elkeen die een essentieel streven wil koesteren: het ongewone waarderen en het bijzondere voortbrengen – om zo het broze mensenleven tot iets uitzonderlijks te maken.

Laat ons blijven dromen van de monkel van de muze, die in staat is hoop en blijdschap te geven. Er is immers geen andere representant van het eeuwige levengevende die evenzeer humaan is en feeëriek als de muze. Niemand beschut ons zo tegen hebzucht, wraakzucht en andere demonen, als zij die ons toespreekt op de wijze van te zwijgen.

Zij is zeker niet eenduidig positief, maar juist in het paradoxale, onvoorspelbare ligt haar charme en haar kracht.

Eddy Strauven Gastheer en coördinator

Voor meer informatie: www.hetzoekendhert.be 3

HET PLEZIER VAN HET ZOEKEN Op zondag 27 februari 2011 presenteerde Uitgeverij Houtekiet in ons filosofiehuis het nieuwste werk van Professor Rik Pinxten - Het plezier van het zoeken - dat naar de wijze van denken en pogen tot de essentie van ons project mag gerekend worden. Zoals ook uitgever Leo De Haes het stelde: “Wààr kon een werk over ‘het plezier van het zoeken’ en ‘filosofie tegen de angst’ beter worden voorgesteld dan in Het zoekend hert?”.

In Het plezier van het zoeken reikt Professor Rik Pinxten ons een filosofie tegen de angst aan.

Onder andere tegen de angst voor verandering die de westerling in zijn wurgende greep houdt.

Eeuwenlang waande Europa zich superieur en droeg het zijn kennis en waarden naar de rest van de wereld uit. Met de dekolonisatie en de verschuiving van de economische macht naar andere continenten is dit Europese superieure zelfbeeld aan het diggelen geslagen. Terwijl in andere werelddelen naar vormen van solidariteit wordt gezocht, steekt het nationalisme in deze contreien opnieuw de kop op: de eigen particuliere groep of culturele traditie wordt als norm voor de hele mensheid gesteld. Voorstellen om het samenleven te bevorderen vinden hier amper gehoor; de oproep om de anderen uit te sluiten klinkt daarentegen des te luider.

Dit conservatieve model staat haaks op het gevoel van onderlinge afhankelijkheid van de mensen, onder meer ten opzichte van de groeiende mondiale bedreigingen voor overleving op aarde. Om wereld en mensheid leefbaar en kwaliteitsvol te houden, is het noodzakelijk dat de mens zich bewust wordt van de zingevende kracht van interdependentie, aldus Professor Rik Pinxten. Aan die menselijke verbondenheid is in principe elke eigen, cultureel of contextueel particuliere invulling ondergeschikt. We zouden ons verplicht moeten zien de eigen waarden en normen op voet van gelijkwaardigheid te vergelijken met die van andere culturen - om langs deze moeizame weg stapsgewijs de gemeenschappelijke belangen van alle mensen te zoeken, en die vervolgens actief te promoten. Dit wordt een lange tocht, waarbij volgens Professor Rik Pinxten het grootste plezier in zingeving niet in het vinden ligt, maar in het zoeken.

In het Westen is het solidariteitsgevoel de jongste decennia aan het onttakelen. Net als Julia Kristeva, de Franse filosofe en psychoanalytica, meent Rik Pinxten dat de westerse cultuur door een steeds groeiend nihilisme en narcisme wordt overheerst. Mede hierdoor is het basisvertrouwen in de medemens zoekgeraakt. De focus op de hele mensheid en de hele aarde vereist nochtans een nieuw inclusief basisvertrouwen dat voor iedereen het bestaan leefbaar maakt. Aan het fundamenteel exclusieve denken, dat vijandig staat tegenover dat vertrouwen, moeten we zoveel mogelijk verzaken. Willen we op aarde een duurzame en leefbare samenleving mogelijk maken, dan dienen we onze mentaliteit drastisch te veranderen: zich openstellen voor de anderen is voor alle mensen een dringende noodzaak geworden. En beter vroeger dan later. "Want het is van moeten.”

PROF.

RIK

PINXTEN

-

AUTEUR

VAN

EEN 4

‘FILOSOFIE

TEGEN

DE

ANGST’

-

EN DE SC H AD UW Z I JDE ERVAN Uitgever Leo De Haes leidde in, Rik Pinxten hield een doordacht betoog van meer dan een uur – geïnspireerd als altijd. Politiek filosofe Ivana Ivkovic trad graag op als ‘tegenspreekster’ van dienst. Als vaste experte voor het maandblad Filosofie Magazine kwam zij met afgewogen inzichten. Geen wonder voor een scherpzinnige denkster, die zich op Twitter presenteert met de nuchtere baseline: ‘Thinking, not wishful thinking’.

De titel van Professor Rik Pinxtens boek, Het plezier van het zoeken, is hoopvol, aldus Ivana Ivkovic in haar eerste overweging. De filosofie tegen de angst die de auteur erin uitwerkt, lijkt haar bovendien broodnodig. Zeker nu Europa angstig de vluchtelingenstroom uit het MiddenOosten probeert tegen te houden.

Angst overwinnen is volgens Rik Pinxten een kwestie van mentaliteit: van een redelijkheid waarin verstand niet wordt losgekoppeld van gevoel, geen koele berekening en evenmin plat sentiment, het besef dat we de aarde delen met anderen en ze ook moeten bewaren voor toekomstige generaties, de wil om waarden te vinden die voorbij het materialisme gaan. Is dat allemaal niet vanzelfsprekend? De felle haatreacties op Rik Pinxtens standpunten die Ivana Ivkovic op internetfora wist te vinden, spreken dit tegen. Deze reacties zijn een symptoom van onze eigen agressieve tijdsgeest, maar tonen volgens haar ook aan dat Pinxtens milde en redelijk ogende pleidooi een uiterst diep pijnpunt raakt. Niet enkel door de confronterende vragen die hij stelt, maar ook door de roep om de eigen verantwoordelijkheid die hij aan die vragen linkt.

De hand in eigen boezem steken is een zware opgave, meent Ivana Ivkovic in navolging van Rik Pinxten. Van de burger wordt verwacht dat hij met de pluriforme wereld kan omgaan en tegelijk raad weet met zijn eigen pluriforme identiteit; dat hij zijn waarden niet aan anderen oplegt, maar evenmin tegenover hun waarden onverschillig staat. Kortom, de hoop wordt gelegd bij een burger die veel onzekerheid aankan. Hoeveel onzekerheid kunnen en willen wij aan, vraagt Ivana Ivkovic zich uiteindelijk af. Hoe ver kunnen we gaan voordat de angst ons om de keel grijpt en we liever een verhaal geloven dat ons voorhoudt dat de wereld eigenlijk heel wat simpeler in elkaar steekt dan het democratische model vereist, een wereld waar onze eigenheid goed en onproblematisch wordt bevonden, waar we liever in slaap worden gesust dan alarmerende boodschappen over onszelf aan te horen.

Dat onzekerheid en vertrouwen, openheid en eigenheid, verstand en gevoel hand in hand kunnen gaan, getuigt van Rik Pinxtens optimisme en frisse moed. Hiervoor koestert Ivana Ivkovic een grote bewondering. Toch meent ze dat zo’n pleidooi op het onderliggende inzicht moet berusten dat onzekerheid ook onbehaaglijk is en dat we het plezier in het zoeken pas kunnen vinden als we beseffen dat zoeken ook ploeteren is.

Verslaggeving: Agnès Van Emelen

VERSUS

ZIJN

TEGENSPREEKSTER,

POLITIEK 5

FILOSOFE

IVANA

IVKOVIC

Z A T E R D A G

2 1

M E I

2 0 1 1

-

V A N

1 9 : 0 0

T O T

2 3 : 0 0

DE SPIRITUELE ZOEKTOCHT VAN BOB DYLAN

PATRICK ROEFFLAER / NEW RISING SUN

Still searching at 70 De programma's van Het zoekend hert ° The searching deer besteden niet enkel aandacht aan tradities en nieuwe ontwikkelingen in de filosofische levenshouding, maar ook aan kruisverbanden met artistieke disciplines. De 70ste verjaardag van de Amerikaanse troubadour, componist, dichter, denker en levenskunstenaar Bob Dylan, op 24 mei 2011, krijgt daarom volle aandacht. Meer bepaald in het voorafgaande weekend, op zaterdag 21 mei 2011.

Het zoekend hert, uitgeverij EPO en auteur Patrick Roefflaer (Bob Dylan in de studio, 2011) vergasten u op een doordachte en gevoelsmatige trip door leven en werk van deze enigmatische dichter en denker. Een verhaal met een overvloed aan geluiden, beelden en fijne getuigenissen, met alles wat u altijd graag wilde weten over persoon en werk van de meester. Ook nog eens gevolgd door live-muziek van jonge en sublieme epigonen: New Rising Sun. TIJDSCHEMA VAN EEN UNIEK PROGRAMMA: 19.00-20.00 uur: De magische bronnen van 'His Bobness' – Inspirerende achtergrondmuziek uit de jaren '20-'50 20.00-21.30 uur: Dylanoloog Patrick Roefflaer – Met geluid en beelden van 20 essentiële opnames van Bob Dylan 22.00-23.00 uur: Live-optreden van 'New Rising Sun' – Met geïnspireerde geluiden en nieuw eigen werk Pat rick Roefflaer brengt in ‘Bob Dylan in de studio’ (EP O, 2011) het volled ige achtergro ndverhaal van elk van d e bijna veertig studiopla ten van ‘his Bobness’ - aan de hand van vele d etails en citaten van betrokken m uzikanten en p roducers. Zijn vaststelling: “Rare meneer, die Bob Dylan. Erg geslo ten en in zichzelf gekeerd, maa r altijd fa scinerend.” H UMO: “H et beste Dyla n-boek is geschreven doo r een Belg”.

New Rising Sun is een jonge popgroep die zich graag laat inspireren door ‘de meester’ zelf.

Zaterdag 21 mei 2011 – van 19 tot 23 uur. In Het zoekend hert ° The searching deer. De deuren openen vanaf 18.30 uur en sluiten om 20 uur stipt – voor de lezing met ‘vertoning’.

Inkom: 12 euro (studenten 9 euro). Reserveren verplicht: hetzoekendhert@gmail.com.

6

TEKSTEN: Agnès Van Emelen en Eddy Strauven • FOTOGRAFIE: Marc Schoeters

Streven naar het ware leven

S

treven naar het ware leven? Al tijdens de inleiding van onze nieuwe lezingencyclus hebben we de welklinkende thematiek zelf geproblematiseerd. Wat immers houdt zo’n streven in? Wat kunnen we als het ware beschouwen? Zo kwamen we bij een citaat van Goethe: ‘Er irrt der Mensch, solang er strebt’. Prof. Joep Dohmen sprak tijdens de eerste lezing over Het leven als kunstwerk, door de tijd heen. Joep Dohmen is niet enkel dé onderzoeker van de actieve levenskunst, maar ook van de kunst van het ouder worden – en hoe zich denkend te positioneren in onze tijd op aarde. In de tweede lezing sprak verslavingsspecialist Jan Geurtz over de valkuilen van elk streven en het gevaar om bekneld te geraken door onze angsten en onderdrukte emoties. Bij een idealistisch streven bestaat toch het gevaar dat we onze eigen bedrieger worden. Een streven naar inzicht in de eigen natuur, als deel van de hele natuur, is overigens niet makkelijker geworden sinds ons ego betrokken raakt in de virtuele werkelijkheden van de technostructuur, zo leerde ons Stine Jensen, in de derde lezing. Lees gerust bijgaande verslagen, in het volle besef dat u nog veel meer gemist heeft dan op de volgende bladzijden te lezen staat.

FILOSOFISCHE LEZINGENCYCLUS OVER ACTIEVE LEVENSKUNST 7

8

1 - PROF. JOEP DOHMEN - OVER HET LEVEN ALS KUNSTWERK, DOOR DE TIJD HEEN

Zelfzorg als weg naar het goede leven: een complex leerproces In onze antipaternalistische tijdsgeest heeft de westerse mens verzaakt aan alle morele autoriteiten en meent hij meer dan ooit tevoren vrij en autonoom te zijn. Toch wijst de praktijk uit dat hij zeer afhankelijk en kwetsbaar is, aldus Professor Joep Dohmen, filosoof, auteur en levenskunstenaar.

De keuzes van de moderne mens worden vaak voorgeprogrammeerd door de verleidingsstrategieën van de vrije markt.

Daarbij zijn de keuzemogelijkheden zo groot geworden dat hij niet meer kan overzien wat voor hem precies het beste is.

De filosofie van de levenskunst wil de mens ertoe aanzetten een persoonlijke levensstijl te ontwikkelen. Een van de vroegste pleitbezorgers van een moderne levenskunst was de Franse filosoof Michel Foucault. In de Griekse en Romeinse teksten uit de Oudheid ontdekte hij wat hij een “cultuur van het zelf” noemde. Die levenshouding kon naargelang van de periode andere vormen aannemen, maar telkens hield ze een streven in naar zowel fysieke als geestelijke onafhankelijkheid en naar een bloeiend bestaan. De ontdekking van de antieke levenskunst betekende een humanistische wending in Foucaults werk. Hij wenste innig dat ook onze cultuur door een persoonlijke levenskunst geïnspireerd zou worden. Centraal voor Foucault stond het begrip “zorg voor zichzelf” – of zelfsturing met het oog op een goed leven. De vroege dood van de filosoof in 1984 belette hem evenwel zijn bestaansesthetica uit te werken. Uit de talrijke filosofische werken over levenskunst die sindsdien verschenen, blijkt dat Foucaults wens grotendeels door anderen gerealiseerd is.

Volgens Professor Joep Dohmen verwijst levenskunst naar een houding met twee aspecten: bewust leven en oefening in zelfexpressie. Het eerste streven veronderstelt een reflectie op de persoonlijke en algemene levensomstandigheden en op de eigen waardehiërarchie. Het antwoord op de vraag wat het goede leven is, is daarom telkens persoonlijk van aard. Het tweede aspect van levenskunst, zelfexpressie, bestaat erin de eigen waarden in concrete daden uit te drukken, een onontbeerlijke praktijk om handelingsbekwaam te worden en werkelijk autonoom te kunnen kiezen. Ook oriëntatie en motivering zijn daarbij belangrijk, want vrij kan men enkel zijn als men weet waar men waarlijk naartoe wil.

Levenskunst is een vorm van morele educatie ter bevordering van zelfverantwoordelijkheid. Dit is een complex leerproces, waarin de factor tijd meespeelt. Levenskunst veronderstelt een zoektocht naar het juiste moment om iets te doen of te laten gezien vanuit het verleden en met het oog op een toekomst. Omdat geen enkele mens in een vacuüm leeft, houdt de levenskunstethiek ook rekening met de maatschappelijke situatie en gesitueerdheid. De kwaliteitsvolle zorg voor zichzelf is immers niet enkel meebepalend voor de kwaliteit van het leven van de mens, maar stelt hem ook in staat zich zo goed mogelijk tot burger, partner en vriend te ontwikkelen. Levenskunst biedt volgens Professor Joep Dohmen geen garantie dat men de controle behoudt, en evenmin dat men de kwaliteit van zijn leven definitief veiligstelt. Ze helpt wel om telkens opnieuw innerlijke orde te scheppen en daarmee een zekere gemoedsrust en vitaliteit te bewaren – in goede en ook in toekomstige, slechte tijden. "Levenskunst gaat immers over het zoeken en vervolgen van het eigen spoor."

9

10

2 - JAN GEURTZ - OVER DE VERSLAVING AAN LIEFDE EN HET ZOEKEN NAAR ZELFAANVAARDING

Beloftes van trouw aan anderen? ‘Blijf liever trouw aan jezelf’ “Streven naar het ware leven is streven naar een toestand waarin we gelukkig zijn en het streven overbodig wordt”, zo opent wetenschapsfilosoof en orthopedagoog Jan Geurtz zijn lezing. “Maar het geluk zoals we dat meestal op het oog hebben, berust op een fundamentele misvatting van dat begrip.”

Wat is het eigenlijk dat onze relatie tot het geluk zo dubbelzinnig maakt? Veel is terug te voeren op een problematische ingesteldheid, meent Jan Geurtz. Of ons geluk er nu in bestaat het ideale huis te bezitten of geliefd te worden, telkens laten we het afhangen van omstandigheden of personen buiten ons, in plaats van het in onszelf te zoeken. Dat geluk is niet enkel tijdelijk, we verknallen het bovendien door de manier waarop we er ons hardnekkig aan vastklampen.

Oorzaak van het lijden dat er ons telkens opnieuw toe brengt een destabiliserend geluk na te streven, ligt in de eigen identiteit, een mentale constructie die we als kind door opvoeding en ervaringen ontwikkelen. Onze identiteit telt een aantal lagen die elkaar in stand houden. De eerste laag noemt Jan Geurtz ‘het negatieve geloof’. Dit bestaat uit hoop op erkenning, angst voor afwijzing en schuldgevoel, of andere vormen van zelfafwijzing. Kortom, dit negatieve geloof is een diepe overtuiging dat we niet waardevol zijn. Daaromheen zit een laag van ouderlijke basisregels, waaraan we moeten voldoen om ons wél waardevol te mogen voelen. Patronen in denken, voelen en gedrag waarmee we naar goedkeuring zoeken, zitten in de derde laag. De laatste laag is ons imago of het beeld van onszelf dat we graag aan anderen laten zien.

Streven naar inzicht is de belangrijkste betrachting van Jan Geurtz om tot een fundamenteel geluk te komen. Streven naar zicht in de eigen natuur, als deel van de hele natuur. Hiervoor ontplooit hij methodes en strategieën, die hij toelicht in zijn recente boek: Verslaafd aan liefde. De weg naar zelfacceptatie en geluk in relaties. Centraal in dat verhaal staat de vraag wat liefde doet met ons – en met onze geest. Wij, die graag de liefdesrelatie als hoogste doel beschouwen, zijn fundamenteel gebaat bij een juiste kijk op het fenomeen en op de relaties die eruit voortvloeien. Bij verliefdheid ontstaat de indruk dat onze diepste zelfafwijzing, een van de componenten van ons ‘negatieve geloof’, door de ander ongedaan kan worden gemaakt. De manier waarop we streven naar liefde en geborgenheid vergroot echter onze eenzaamheid en afhankelijkheid en maakt dat we ons geluk – als zich dat nu en dan voordoet – ongewild en onbewust om zeep helpen.

Om niet telkens in dezelfde valkuil te belanden, is het noodzakelijk dat we onze blik niet naar objecten of personen buiten ons richten, maar die naar binnen keren, dat we oefenen in het meditatieve observeren van onze eigen geest. Als wetenschapsfilosoof van westerse signatuur liet Jan Geurtz zich gaandeweg inspireren door oosterse denkwijzen. Door een op het boeddhisme geïnspireerde meditatie kan de geest geleidelijk zijn eigen essentie herkennen en de waarden vinden die voortvloeien uit zijn natuurlijke staat van zijn, zoals bijvoorbeeld liefde, eerlijkheid en trouw. Deze oorspronkelijke staat is er een die geheel vrij is van het krampachtige streven naar liefde en erkenning door de ander, om de eenvoudige reden dat die staat zelf liefde is. “Enkel via deze weg kunnen we onvoorwaardelijk liefde geven en ontvangen.”

11

12

3 - STINE JENSEN: OP ZOEK NAAR ‘ECHTE’ VRIENDEN

Zijn relaties op het internet iets als ware vriendschappen?

In haar essayboek Echte vrienden bestudeert filosofe Stine Jensen het belang van relaties via internet – en hun impact op ons reële bestaan. Zo laat ze onder meer zien hoe onze intimiteit gemeengoed dreigt te worden.

Stine Jensen verwijst naar de Franse socioloog Pierre Bourdieu, die vier soorten ‘kapitaal’ onderscheidde waarmee mensen invloed en macht kunnen verwerven: economisch, cultureel, sociaal en symbolisch kapitaal. Stine Jensen voegt er in haar essay ‘Echte vrienden een vijfde soort aan toe. Ze noemt dit ons ‘intiem kapitaal’ en definieert dit zogenaamde ‘kapitaal’ als persoonlijke informatie die we normaliter enkel delen met een paar mensen die we waarlijk vertrouwen, met vrienden.

Met de forse groei van de social media blijkt het aantal vriendschappen exponentieel gestegen. Frappant is echter dat het aantal reële vriendschappen gelijktijdig is afgenomen. Zijn Facebookvrienden gelijk te stellen met echte vrienden, vraagt Stine Jensen zich af. Voor Aristoteles gaat het bij ware vriendschap om het met elkaar bediscussiëren van ideeën en deugden. Facebookvrienden stellen elkaar geen eisen, veel draait om plezier en nut. “Opposition is true friendship”, schreef de dichter William Blake. Aan die opvatting van vriendschap beantwoorden Facebookrelaties zelden. Elkaar fileren komt er weinig voor. Gebruikers houden elkaar geen spiegel voor, maar zetten zichzelf in de kijker of begluren graag anderen.

Dit exhibitionisme vloeit volgens Stine Jensen mee voort uit onze hunker naar zelfbevestiging. Op Facebook zijn we slaaf van wat Jean-Jacques Rousseau ‘amour propre’ noemde, een vorm van zelfliefde die afhankelijk is van andermans oordeel.

“Ik lek, dus ik ben”. Intiem kapitaal prijsgeven kan ook om evolutionaire redenen – Facebook als verkapte datingsite – of om sociologische redenen – politici die al twitterend stiekem stemmen willen ronselen. De recente revolutie in het MiddenOosten getuigt dan weer van de emancipatorische dimensie van het lekken en internetten. Onze aanhoudende drang om intiem kapitaal te verspreiden en te consumeren komt ook voort uit ons verlangen naar urgentie én naar de verstrooiing die dat biedt. ‘Intiem kapitaal’ biedt permanent afleiding. Intussen verkeren we in de illusie dat de social media veilig zijn.

Nochtans vielen er op basis van tweets al ontslagen. Van de informatie die we lekken, maken marketeers gretig gebruik om gericht te adverteren. Het intieme wordt handelswaar en doet ook bij Facebook-stichter Mark Zuckerberg de kassa rinkelen.

Stine Jensen is een fervent adept van social media, maar plaatst er als filosofe vraagtekens bij. WikiLeaks juicht ze toe omdat het over een controle op macht gaat die overheden dwingt transparanter te worden. Tegelijk plaatst WikiLeaks ons als individu voor de fundamentele vraag welke persoonlijke gegevens we liever niet zien vrijkomen. Als privacy een kwestie van regie over ons intieme kapitaal is, hebben we dan de touwtjes in handen? Ja en neen, meent Stine Jensen. Als we informatie besluiten te delen, hebben we daarover controle, maar wat eenmaal gedeeld is, is definitief niet meer exclusief van ons. Daarom pleit de filosofe voor het opstellen van IkiLeaks, een lijst van intieme informatie die we echt niet willen prijsgeven “want Facebook lijkt op een openbaar toilet, we dumpen er ons intieme kapitaal en bestuderen dat van anderen.

Wie besluit weg te willen, komt tot een akelige ontdekking: doortrekken kán niet. Er blijven overal restjes achter…”.

13

Volgende lezingen in de cyclus ‘Streven naar het ware leven’ 4 – WAAROM WE ONS ‘ECHTE’ ZELF ZOEKEN, MAAR NIET VINDEN – Coen Simon | Zo 19-06-2011 | 11:00 | Filosoof en publicist Coen Simon bekritiseert de zelfhulpcultuur die zich overal in onze samenleving heeft genesteld. Hij analyseert scherp hoe egocultuur leidt tot massacultuur en levenskunst tot schaamteloosheid, en pretendeert ook een uitweg te kunnen tonen.

5 – WERKEN AAN ONS ‘EIGEN’ VREEMDE LICHAAM – Jenny Slatman | Zo 25-09-2011 | 11:00 | Filosofe en fysiotherapeute Dr. Jenny Slatman laat zien dat ons ‘eigen’ lichaam ook iets vreemds heeft. Meer dan ooit kunnen we ons lichaam laten perfectioneren door technologisch ingrijpen. Maar kan het individu zich met dat ‘vreemde’ wel identificeren?

6 – HET ZOMPIGE MOERAS VAN MOEDERLIJKE GEVOELENS – Judith Uyterlinde | Zo 16-10-2011 | 11:00 | Schrijfster Judith Uyterlinde verhaalt over het sterke verlangen van een kinderwens en andere, soms generatieoverschrijdende ‘triggers’ die een individu kunnen meeslepen en domineren. Hoe is het vandaag gesteld met de vrouw die ooit ‘alles’ wilde?

7 – HET WARE LEVEN IS NIET VOOR BANGE MENSEN – Sebastien Valkenberg | Zo 20-11-2011 | 11:00 | Ons leven is doordesemd met risico's. Maar haast automatisch deinzen we ervoor terug. Voor filosoof Sebastien Valkenberg is roekeloosheid geen deugd. Het gaat echter te ver om elk risico af te wijzen. Bij het ware leven hoort dat het individu hoog inzet.

8 – DE ZOEKTOCHT NAAR EEN EXCUUS OM TE FALEN – David Mulder | Zo 18-12-2011 | 11:00 | De jonge schrijver-dichter David Mulder publiceert indringende romans en ontregelende poëzie. Hij probeert ook van zijn bestaan een avontuurlijke speurtocht te maken, met hachelijke doelen en valkuilen. Maar zoeken wij niet allemaal een excuus om te falen?

9 – HET WARE LEVEN, TUSSEN UTOPIE EN REALITEIT – Hans Achterhuis | Zo 22-01-2012 | 11:00 | Prof. Hans Achterhuis houdt een pleidooi voor een individueel en toch sociaal bestaan, dat als een filosofische zoektocht wordt uitgewerkt. Hij ontving zopas voor de tweede keer de Socrates-wisselbeker en werd in Nederland de eerste ‘Denker des Vaderlands’.

Prijs per lezing: €7 - Informatie: www.hetzoekendhert.be - Reserveren verplicht: hetzoekendhert@gmail.com

Streven naar het ware leven IS EEN PROJECT VAN HET Z0EKEND HERT HET VLAAMS-NEDERLANDS HUIS deBUREN www.deburen.eu 14

THE SEARCHING DEER

KERNTEAM HZH/TSD: EDDY STRAUVEN - CHRISTEL KERSEMANS - AGNES VAN EMELEN - HELLA VAN DEN ELSHOUT

europalia.brasil in Het zoekend hert ° The searching deer

FREE SPIRITS FROM BRAZIL Brazilië, het land van de Heilige Geest en vele vormen van spiritisme, maar ook van koning voetbal, architectuur en vertelcultuur, vormt de focus van het nieuwe Europalia festival, dat op 4 oktober 2011 van start gaat. Hoofdthema wordt ‘diversiteit’. Deze rode draad loopt door tal van exposities maar ook door evenementen rond wetenschap, design, mode en muziek. Het zoekend hert ° The searching deer werkt aan een zeer apart tweeluik over de ‘Free Spirits from Brasil’, met de focus op literatuur, filosofie en ook muziek.

‘Ordem e Progresso’ – Orde en vooruitgang – luidt het motto op de Braziliaanse vlag al sinds het land in 1889 een republiek werd. Het is een rechtstreeks citaat uit het werk van de Franse filosoof en socioloog Auguste Comte. De gedachten van Comte vonden in de 19de eeuw doorgang bij de politieke en militaire elites in grote delen van Latijns-Amerika, en vooral Brazilië. Maar sindsdien wordt de rationele geest van Comte opgejaagd door tal van andere geesten en denkbeelden.

In het grootste katholieke land ter wereld domineren niet enkel klassieke rituelen. Er zijn de esoterische geloofskenmerken van oude culturen, maar ook modernistische vormen van volksgeloof die sinds de jaren vijftig op de stranden worden gevierd – met lichtspektakel en massavertoon. Slaven brachten hun goden mee van Afrika: Calunga, de zeegod van de Bantoes werd de god van de dood; Oxala is zowel de god van de schepping als Christus; Xango-Agodo, god van de genezing, is ook Johannes-de-Doper. Maar vandaag leeft in de Braziliaanse culturele wereld ook een vrije geest. De zeer dynamische undergroundcultuur uit de steden heeft via het internet nauw contact met de rest van de wereld. Deze vrije geest prikkelt een jonge en creatieve generatie, die in Het zoekend hert ° The searching deer mede aan bod moet komen.

De namen van al onze gasten staan nog niet vast. Zeker is wel dat we naar een tweeluik streven waarin zowel de literaire generaties als de klassieke filosofische voorhoede aan bod komen. We hopen alvast op de komst van de wereldvermaarde bevrijdingstheoloog Leonardo Boff en schrijver-uitgever Daniel Galera. We vertrekken alleszins van het verhaal van de Belgische auteur Marcel Grauls (zie foto). Hij publiceerde in 1980, onder het pseudoniem H. Ter-Nedden, het eerste Nederlandstalige boek over Latino-literatuur: Uit de bek van de hel. Schrijvers in Latijns Amerika. Dertig jaar later brengt hij boeiende verhalen en vragen naar voor. Waar kwam die hype toen vandaan? Was dat een spirituele, filosofische of zelfs – we hebben het over de jaren ’70 – politieke revolutie? Maar ook: hebben alle grote namen van toen het overleefd? En wat zijn de actuele trends die hedendaagse Europese lezers kunnen interesseren? Interessant wordt het dus wellicht wel.

15

Al gem ene r edac ti e + v era n tw o ord eli j ke uitg ever : Eddy S tr auv en, G em eentes traa t 237, B-3 010 K ess el- Lo | Tel ef oon: + 32 ( 0)4 73 68 66 65 | Ma ilad res: hetzoekend her t@ gm ail .c om | Websi te : www . h et zo e ke nd h er t.b e |

P910603

REDACTIE & bereikbaarheid

BC 31257

Het zoekend hert ° The searching deer is het tijdschrift van het gelijknamige filosofiehuis, waar denkende enkelingen welkom zijn voor zingevende ontmoetingen. Onze programma’s besteden aandacht aan nieuwe ontwikkelingen in de filosofische levenshouding en aan kruisverbanden met artistieke disciplines. Tijdens de lezingencyclus ‘Streven naar het ware leven’ wordt daarom het triptiek Ecce Homo van fotograaf en filosoof Marc Schoeters geëxposeerd. In een geschreven statement licht de kunstenaar-filosoof zijn werk beknopt toe. Zie ook: www.hetzoekendhert.be.

HET Z0EKEND HERT

THE SEARCHING DEER

Philosophy & overnight sensations – Koninklijkelaan 43, B-2600 Berchem (Antwerp)