AA_fullcolourU.eps ABN AMRO full-colour for uncoated paper Width shield: 20 mm Overlap: 0,05 mm
Growth and opportunities As one of the world's leading food and agribusiness banks, Rabobank has a deep understanding of clients' needs throughout the value chain. We have the world's largest dedicated food and agribusiness research team with expertise and experience to spot opportunities for growth and investment. With our extensive network and client intimacy, we are renowned experts. We have solid insights into global food and agribusiness developments before they happen. Opportunities for growth are out there. We'll help you find them.
Finding opportunities. To help you grow. Financial Experts in Food and Agribusiness
www.rabobank.com
COLOFON Het tijdschrift de Hollandse Nieuwe wordt uitgegeven voor de leden van de Nederlandse Vereniging in Hong Kong en verschijnt vier keer per jaar. De Hollandse Nieuwe is altijd op zoek naar bijdragen. Onderwerpen die in de meest brede zin interessant zijn voor Nederlanders in Hong Kong zijn van harte welkom! Kopij en/of foto’s graag sturen naar: magazine@ nedverhk.com. De redactie behoudt zich het recht voor om artikelen die kwetsend of beledigend zijn niet te plaatsen en bijdragen te redigeren, in te korten, of naar een volgend nummer door te schuiven. De redactie bestaat uit: Ente Breed, Annelotte Dekker, Rinske Kuiper, Annemarelle van Schayik, Adrienne Simons en Marleen Spreeuwenberg-Walz.
Sponsors van de Nederlandse Vereniging Gold Sponsors ABN AMRO Philips
INHOUDSOPGAVE 04. Voorwoord voorzitter 05. Van de redactie 06. Evenementenverslagen
Intocht Sint
08. Evenementenkalender
09. Student in Hong Kong 10. Jaaroverzicht Nederland 2012 13. Weg van Hong Kong 14. Op zoek naar een boek 16. Kids only
Mindful eten met kinderen
Zelfmaakslangen
Hij is zo listig als een slang
20. Kunst en design
Kunst kijken
Publieke ruimte als fotodecor
24. Gifslangen in Hong Kong 26. Slang in de Chinese astrologie 27. Welzijn
Rabobank
28. Eet smakelijk
Slangensoep
Silver Sponsors
Waar eten we vandaag?
BB&L Car Rental HKWJ Tax Law & Partners ING Groep KLM the Dutch
30. Kitty verklaart 32. Wijzigingen 33. Lid worden 34. Feitjes
Dag leden! De slang is niet mijn meest favoriete creatie op aarde.
Over slangensoep las ik: ‘Apparently, eating these
In mijn beleving valt de slang in de categorie ‘kakkerlak’:
animals has good medicinal benefits (for humans that is,
niet zo plezierig, schrik wanneer plotseling in beeld,
not for the animals obviously)’, dat lijkt me de spijker op
gluiperig. Maar waarom precies dat zo is moet ik nog met
zijn kop te slaan.
mezelf overeenkomen. Bovendien kan je met slangen veel meer dan met kakkerlakken: lekker laten leven ten
Op mijn vraag of we nu wel of juist niet slangen in grote
eerste, maar als dat niet lukt, soep van maken, of wijn, of
hoeveelheden moesten eten tijdens het jaar van de
tassen, schoenen, portemonnaies. Kijk dat kan allemaal
Slang wist mijn bron helaas geen antwoord. Maar wij
niet met een kakkerlak.1-0.
lichten de sluier op over alle ins en outs betreffende dit dier in Hong Kong in deze Hollandse Nieuwe.
Wijn en soep is overigens niet het eerste waaraan je als doorgewinterde Hollander denkt. Chinezen daarentegen
Tijd voor wat luchtigs, een frisse afsluiter van dit
hebben een hele andere kijk op het dier. Dat wist ik
voorwoord. We zitten namelijk midden in één van de
natuurlijk wel, maar ik kwam er slechts een paar weken
twee grote jaarlijkse uittochten. De feestperiode is als
geleden mee in aanraking (letterlijk, want ik bracht de
jullie dit lezen net voorbij, en iedereen heeft weer een
lepel naar mijn mond).
keuze moeten maken welk feest waar te vieren. Wij hebben een frisse neus gehaald (en hopelijk geschaatst
De soep is goed voor de gezondheid, en beschermt
en sneeuwpoppen gebouwd) net voor de Kerst. Veel
ons tegen de – vreselijk gure - koude van Hong Kong.
van jullie zien we hopelijk in januari weer terug op de
Toen ik daarnet aan de secretaresse vroeg wat zij mij
Nieuwjaarsborrel van de Consul-Generaal en onze vele
over slangen en Chinese geneeskunde kon vertellen
uiteenlopende activiteiten.
zei ze dat het inderdaad goed helpt tegen kou. Zij eet het alleen in de winter, ’s zomers kun je je er lelijk aan
Tot snel, en een bijzonder prachtig Nieuwjaar in Hong
branden. Ze wees op haar neus, en ik dacht aan pepers
Kong toegewenst,
waarvan je ook zachtjes begint te huilen en te snotteren. Ook concludeerden we dat je eigenlijk allerlei dieren
Rinske Kuiper
in wijn kan stoppen, en dat als je die dan een jaar of
Voorzitter Nederlandse Vereniging Hong Kong
twee laat staan, de wijn erg goed is voor de gezondheid. Waarom precies wist ze ook niet, zij wilde zelf namelijk als klein meisje absoluut niet proeven van de fles wijn vol met baby muisjes die haar moeder hoog op een kast had staan. Ja echt, baby muisjes, maar wel met de ogen dicht, ogen open: no good.
Winter 2012-2013
4
EVENEMENTEN
INTOCHT SINT
Zaterdag, 1 december Intocht Sinterklaas Hong Kong Sea School in Stanley De grote Sinterklaasintocht op zaterdag 1 december in Stanley heeft een onvergetelijke indruk achtergelaten! Met dank aan onze sponsors:
P296C AF KLM CARGO MARTINAIR CARGO Nยบ dossier : 2010105E Date : 20/05/10
P289C P299C NOIR
Validation DA/DC :
P032C
Validation Client
P485C P409C
Winter 2012-2013
6
Winter 2012-2013
7
EVENEMENTEN
KALENDER
DO 3 JANUARI, 7 FEBRUARI, 7 MAART
WO 9 JANUARI
MAANDELIJKSE BORREL
NIEUWJAARSRECEPTIE
Op de maandelijkse borrel kan je, onder het
De Consul-Generaal, Wilfred Mohr, nodigt ons
genot van een drankje, nieuwe Nederlanders
uit samen het glas te heffen op een gezond,
in Hong Kong leren kennen en bijpraten met
gelukkig en voorspoedig 2013.
iedereen die je reeds hebt ontmoet. Kom elke
18.00 – 20.00 uur, 24 Mount Cameron Road
eerste donderdag van de maand, vanaf 19:00 uur, naar de borrel in bar Linq. Linq vind je op nr. 35 Pottinger Street, tussen Lyndhurst Terrace en Hollywood Road. De eerste twee drankjes ontvang je gratis van de Nederlandse Vereniging en de hele avond gelden er happy hour prijzen.
DI 15 JANUARI KOFFIEOCHTEND De koffieochtend is een uitgelezen kans om nieuwe mensen te leren kennen, tips uit te wisselen en oude bekenden weer te spreken. De definitieve tijd en locatie wordt via de nieuwsbrief, de website en Facebook bekendgemaakt. VRIJ 15 MAART DUTCH BUSINESS AWARD GALA De Dutch Chamber of Commerce in Hong ZA 19 JANUARI SCHAATSEN
Kong organiseert op 15 maart, 2013 het Dutch Business Awards Gala waarbij Nederlandse
Onder voorbehoud vindt op 19 januari het
bedrijven en ondernemers in Hong Kong centraal
jaarlijkse schaatsfestijn plaats. Houd de
staan. Het thema van de avond is “Hong Kong
nieuwsbrief, de website en de Facebookpagina
Fairy Tale”. Voor meer informatie, zie:
goed in de gaten voor de details die zullen
www.dutchchamber.hk/cm.
volgen.
Opgeven voor (een van) deze evenementen, of extra informatie aanvragen kan via: evenementen@nedverhk.com. Wil je helpen bij de organisatie van een evenement? Of heb je zelf een leuk idee? Laat het ons ook weten via het bovenstaande adres.
Winter 2012-2013
8
ZA 23 MAART PAASEIEREN ZOEKEN Ook dit jaar mogen de Nederlandse kinderen in Hong Kong weer Paaseieren komen zoeken in de tuin van de residentie van de ConsulGeneraal.
BINNEN OF BUITEN DE 'BOX' d o o r: An n e ma re l l e v a n Sc h ayi k
Een veelgehoorde kritiek op Hongkongers is dat ze niet
Discussie
creatief zijn en niet buiten de ‘box’ kunnen denken. En
Op de Chinese University of Hong Kong worden colleges
vaak wordt het onderwijssysteem als een van de oorza-
gegeven in drie talen: Engels, Mandarijn en Kantonees.
ken aangewezen. Het Hongkongse systeem zou geen
Soms kan het zo zijn dat bepaalde vakken slechts in één
ruimte geven aan studenten om vragen te stellen of
taal worden gegeven. Zo werd er in mijn derde jaar een
om kritisch te zijn. Nu is dit misschien het geval voor
bepaald keuzevak alleen in het Kantonees gegeven. Ik
de openbare basisscholen en de middelbare scholen,
wilde het toch graag volgen en na gesprekken met de
maar op de universiteit is er wel degelijk ruimte voor ei-
professor en het aantonen dat ik Chinees kan lezen en
gen meningen. Sterker nog, vaak is het een essentieel
Kantonees versta, werd ik toegelaten tot de klas. Het
onderdeel van een aantal curricula. Vooral in de sociale
was een kleine klas. Dit keer waren de discussies fel en
wetenschappen, rechtsgeleerdheid en geestesweten-
was ik de stille persoon. Als ik dan toch iets durfde toe
schappen zijn er wekelijks verplichte discussiesessies
te voegen of te vragen was het in enigszins verstaan-
voor de verschillende colleges. Economie- en manage-
baar Kantonees. Na twaalf weken begon ik eindelijk te
mentcolleges hebben deze niet, maar hebben wel ver-
begrijpen waarom het misschien zo moeilijk was voor de
plichte presentaties.
Hongkongse en Mainland Chinezen om bij te dragen aan de in het Engels gevoerde discussies. Helemaal als er
Chinese Traditie
dan een aantal buitenlanders zijn die constant het woord
Tijdens een "briefing" voor bachelor studenten die zijn
voeren.
aangenomen voor een uitwisseling ging een gedeelte over stereotiepen. Op de eerste slide die werd getoond
Op een dag kwam mijn kamergenoot enigszins ongeluk-
stond dat Hongkongse studenten vinden dat buiten-
kig terug na een presentatie in haar business klas. Een
landse studenten de klasdiscussies teveel overheersen.
van haar vriendinnen had commentaar gehad op haar
Op de volgende slide zagen we dat buitenlandse stu-
Engels. Volgens de lokale vriendin was het Engels van
denten vinden dat Hongkongse studenten te weinig bij-
mijn kamergenoot te Hongkongs. Dit blijkt vaker te ge-
dragen in discussies. Dit zorgde voor veel consternatie
beuren en werkt niet positief op het zelfvertrouwen van
onder de studenten en was voor mij een openbaring.
studenten. Hoe meer je bekritiseerd wordt, hoe minder je
Vaak ben ik een van de enige buitenlanders in de uni-
Engels wilt spreken. Misschien is dat de reden waarom
versiteitsbanken en probeer ik niet te overheersen; maar
Hongkongers niet graag deze taal spreken, wat natuur-
als er een ijzige stilte valt nadat de professor of de tutor
lijk een effect heeft als de studenten gaan werken. Stu-
een vraag heeft gesteld, ben ik toch vaak weer diegene
denten die uitgelachen worden door hun vrienden als ze
die de vraag beantwoordt. Ik kwam dan ook snel tot de
proberen ‘anders’ te zijn, zullen weinig zelfvertrouwen
conclusie dat Hongkongse studenten de Chinese traditie
opbouwen. En het is precies dit zelfvertrouwen dat sa-
volgen, waarin er geen ruimte is om met leraren en pro-
men met het 'buiten de box denken' erg belangrijk is om
fessoren te debatteren.
succesvol te zijn op de arbeidsmarkt.
Winter 2012-2013
9
JAAROVERZICHT
NEDERLAND 2012
d o o r: Al exan d e r d e N e r é e Hoe ging het dit jaar in de Lage Landen? Dat is de vraag
een motor de wereld rond wil gaan reizen.
die ons altijd weer bezighoudt – althans zo rond de tijd dat men weer eens zijn licht moet opsteken in het land
Gemorrel in het midden
van herkomst. U kent ondertussen het concept, dus we
Het was de afgelopen jaren altijd lachen in de categorie
steken maar direct van wal.
politiek, of ook wel “wat heeft Wilders nu weer uitgespookt?”. Er lijkt een einde gekomen te zijn aan de
Sosjul Miedieja
PVV parade, maar in 2012 viel er nog genoeg te beleven
Nu ook oma via haar iPhone 5 haar Facebook status
onder de Haagse stolp.
updatet, is het wel duidelijk: De sociale media zijn mainstream. Dat de mainstream ook een onderstroom
Ten eerste, voor wie de tel een beetje kwijt is, waren er
heeft, mochten de bewoners van Haren dit jaar aan den
weer eens verkiezingen. Het kabinet viel dit keer over
lijve ondervinden.
begrotingsbesprekingen. Het was een ingewikkeld Machiavellistisch spel waarbij niemand de verantwoorde-
Een vijftienjarig meisje uit Haren – een dorp dat voor
lijkheid wilde nemen voor impopulaire bezuinigingen
Groningen is wat Wassenaer is voor Den Haag – wilde
waardoor het doek viel voor Rutte I – dit keer na net iets
haar verjaardag vieren en nodigde haar vrienden via
meer dan twee jaar. Daarmee zijn er in Nederland in de
Facebook uit. Alleen verzuimde zij de instelling ‘besloten’
afgelopen tien jaar, vijf keer verkiezingen gehouden. Het
te gebruiken. De uitnodiging ging een eigen leven leiden
lijkt me een parlementair unicum waar nog eens iemand
op internet en al snel waren er zo’n 250,000 mensen
op kan promoveren. Nadeel is natuurlijk dat tussen
uitgenodigd voor haar verjaardagsfeest. Een gebbetje,
campagne voeren en formatiebesprekingen er voor
moet kunnen, zou je denken.
regeren niet zoveel tijd overblijft.
Minder leuk bleek dat van de genodigden er zo’n 8.000
Maar goed, verkiezingen dus. Omdat ondertussen de
mensen hadden laten weten te zullen komen naar de
PVV niet meer tegen de Islam is, maar tegen Europa. En
verjaardag van de inmiddels ondergedoken vijftienjarige.
omdat de PvdA de hakkelende Cohen verving door een
Zo gezegd zo gedaan. Enkele duizenden liefhebbers
veel soepelere Samsom. En omdat mensen nu eenmaal
van feestboek togen naar Haren en braken de boel daar
graag op de zittende Minister President stemmen, hoe
hardhandig af. Schade zeker 1 miljoen euro. Volgende
weinig hij ook zegt (of misschien wel hoe minder hij
keer bij ons?
zegt), brachten de verkiezingen het land weer in het vertrouwde midden met grote winst voor PvdA en VVD.
Zeilmeisje Ook in de categorie opstandige pubers was er ook nog
En toen kon de pret beginnen. Wouter Bos werd benoemd
het Zeilmeisje. Weet u nog? Laura Dekker had bedacht
tot formateur. Niet door de Koningin dit keer, maar door,
dat ze best op haar 14de de wereld rond kon zeilen in
ja, door wie eigenlijk?
haar eentje. Hoe dan ook, Wouter, die wat trucjes had geleerd in zijn De kinderbescherming dacht daar anders over. Laura’s
nieuwe consultantsbaan, leek het een goed idee om de
vader vond dat ze niet zo moesten zeuren met hun
potentiele coalitiepartners door middel van een soort
regeltjes over ‘minderjarigheid’ en ‘leerplicht’. Na wat
kwartetspel belangrijke thema’s uit te laten wisselen.
gesteggel en de tussenkomst van de rechter, mocht
Maar wie een gokje waagt, kan zijn vingers wel eens
Laura toch gaan. En op 21 januari kwam de inmiddels
branden.
zestienjarige Laura gelukkig veilig op St. Maarten aan.
Toen de kaarten waren geschud, bleek Rutte te zijn
Nou maar wachten op de eerste veertienjarige die op
blijven zitten met de inkomensafhankelijke zorgpremie.
Winter 2012-2013
10
Dat plan, waarbij een beetje modaal gezin een paar
verkroppen dat DWDD alsmaar grappen maakte over
100 euro meer zorgpremie per maand zou gaan betalen
hun geliefde kijkcijferkanon.
leidde tot een landelijke rel die bij het ter perse gaan van dit blad, nog altijd niet is gesust.
DWDD was echter niet voor een gat te vangen en vervolgde haar grappen over BZV door stukken van
Daar kwam bij dat mensen met een hoger inkomen nog
het programma na te spelen met acteurs. Een en ander
eens heel veel meer gingen betalen. Dat was natuurlijk
leidde uiteraard tot een zeer geestige scenes waarom
niet wat de VVD achterban wilde horen. Rutte moest
KRO helaas niet kon lachen.
door het stof en het leken ook meteen de eerste wolken aan de hemel van het jonge coalitiegeluk van Rutte
Waar wel veel te lachen viel, was in een nieuwe show
en Samsom. Meld u zich maar vast weer aan voor het
in de categorie ‘bekende Nederlanders leren iets wat ze
stemmen per brief. Over twee jaar zal het wel weer zover
niet kunnen en strijden dan tegen elkaar’. Omdat dansen
zijn.
en schaatsen al was gedaan, was het tijd voor schoonspringen. Inderdaad, u raadt het al: Sterren Springen.
Royal pains Het was natuurlijk al niet zo leuk voor Beatrix dat ze niet
En dat deden ze dan ook. Ik ben bang dat je over het
meer de informateur mocht aanwijzen en daarmee een
programma niet meer kunt zeggen dan dat bekende
belangrijke rol in de coalitievorming kwijtraakte. Maar het
Nederlanders van de tweede garnituur een springtoren
was hoe dan ook geen goed jaar voor de Oranjetjes.
op klimmen en vervolgens met een enkele salto onder luid gejuich in het water duiken.
Prins Johan Friso raakte tijdens de jaarlijkse skivakantie in Lech bedolven onder een lawine en is sindsdien niet
"Niets aan", zou je zeggen en dat klopt ook, totdat je Patty
meer uit de coma die daarop volgde gekomen. Alsof
Brard van de hoge plank op het water ziet neerkomen.
dat niet al vervelend genoeg was, meende het NRC Handelsblad dat de medische details die een van zijn
Na de hoogmoed
journalisten ter plaatse onder valse voorwendselen
Over vallende sterren gesproken: het was wel een beetje
aan een behandelend arts had ontfutseld, wel op de
het jaar van de gevallen helden. Natuurlijk was er de
voorpagina konden.
ondergang van Lance Armstrong die toch echt alleen maar dramatisch kan worden genoemd.
En net toen alles tegenzat, overleed op 82-jarige leeftijd Theresia Vreugdenhil-Werdler, de couturier van
Dichter bij huis vielen de lokale helden echter ook in
kroonprinses en later Koningin Beatrix. Van 1966-2007
rap tempo van het zelf getimmerde voetstuk. Mr. Bram
leverde zij een belangrijke bijdrage aan het beeld van
Moskowicz werd voor het leven uit het vak van advocaat
Beatrix. Het haar, de hoed, de schouders: het was
verbannen. Over grote hoeveelheden contant geld die
misschien niet ieders smaak, maar herkenbaar was het
mr. M. had aangenomen van zijn onfrisse cliënten,
wel.
bleek geen belasting te zijn betaald. Alsof dat al niet erg genoeg was, beklaagden zich meerdere cliënten over
De kijkbuiskinderen
hun topadvocaat die meer bezig bleek met zijn dasloze
Als zij niet zat te kijken naar Rutte en Samsom die elkaar
optredens bij Shownieuws dan zijn prestaties in toga. En
voortdurend verliefd aan zaten te kijken in Nieuwspoort,
omdat misère graag gezelschap heeft, nam kort daarna
keek de natie waarschijnlijk naar Boer Zoekt Vrouw. Ook
Brams vriendin de benen.
dit jaar weer een grote hit van de KRO waarin boeren de titel zegt het al een beetje - vrouwen zoeken.
Dan was er nog een rel van klasse rond de kickbokser Badr Hari. Ten eerste ‘doet’ hij het met Estelle Cruijff die
In een wel heel erg Hilversums relletje, werd het De
nu eenmaal, nou ja, Estelle Cruijff is; dus altijd goed voor
Wereld Draait Door - het actualiteitenprogramma met de
een paar pakkende koppen. Daarnaast sloeg Hari dit
lichte toets - verboden om fragmenten van Boer Zoekt
jaar in Amsterdam iemand dusdanig hard in elkaar dat
Vrouw te laten zien. Dat had officieel te maken met de
deze blijvend gehandicapt is geraakt.
rechten op de beelden, maar eigenlijk kon KRO het niet
Winter 2012-2013
11
Deze zaak, die al niet leed aan een gebrek aan publi-
De opkomst van Kakhiel
citeit, kreeg een tweede leven toen Leon de Winter het
Ten slotte was er nog een heus mysterie. Kakhiel is
opeens nodig vond het in zijn column op te nemen voor
een anonieme grappenmaker die via Twitter foto’s de
Hari, omdat hij hem wel eens had ontmoet en hem wel
wereld in stuurt. Maar niet zomaar foto’s: Kakhiel maakt
aardig vond. Zo aardig zelfs dat hij deze geweldenaar
gebruik van de allerlulligste stockfoto’s die hij kan vinden
een ‘parel voor de maatschappij’ noemde. Het hele rare
en voorziet ze van commentaar met tekstballonen. Het
stuk van De Winter kwam hem op felle kritiek te staan
resultaat is vaak heel grappig en meestal behoorlijk grof
– iets waar De Winter ongetwijfeld een antisemietische
– wat dan ook weer grappig is. Oordeel zelf:
samenzwering in ziet. Met dank aan Renske Hendriksen, Michèle Zwarts, Tenslotte was er nog de ‘tell all’ biografie van de voetballer
Marike Schepers, Matthijs Brons en Jurjen Tuinman voor
Andy van der Meyde waar we allemaal de les uit kunnen
hun bijdrage.
trekken dat als je een jongen van begin twintig, 30,000 pond per week betaalt, dat niet het beste gedrag in die betreffende jongen naar boven haalt. Dat je er dan tien jaar later beter geen boek over kunt schrijven, moeten we dan maar zien als een teken van een niet al te steile leercurve.
Winter 2012-2013
12
REIZEN IN GESLOTEN LANDEN VERANTWOORD OF NIET? d o o r: Ad ri e n n e S i mons
Je hoeft geen dollars wit te wassen, maar je moet ze wel
mogelijk: ‘Ga met je eigen ogen zien wat onze situatie is en
strijken voor je Birma in gaat. Zonder pinautomaten en met
vertel het door aan anderen’. Een extra verantwoordelijkheid
een belachelijke officiële wisselkoers van 7 Kyat de dollar, zit
die een reis als deze met zich meebrengt.
er niets anders op dan je op de zwarte markt begeven. Daar krijg je voor een dollar minimaal 700 Kyat, mits je kreukloze
Minder prominente voorstanders geven ook aan hoe
biljetten kunt overhandigen. Briefjes met het kleinste vouwtje
krachtig het is om burgers van gesloten landen te laten
worden resoluut geweigerd door de clandestiene wisselaars.
weten dat de wereld hen niet vergeten is. Vaak is toerisme,
Toch maar een strijkijzer in die backpack stoppen dus. Het
hoe sterk ook aan banden gelegd, de enige manier om
is één van de typisch bizarre dingen om rekening mee te
het isolement van een volk te doorbreken. In Noord-
houden wanneer je reist in gesloten landen als Birma, Tibet
Korea wordt bijvoorbeeld alles wat buitenlands is, als een
of Noord-Korea. Beperkte bewegingsvrijheid en strenge
bedreiging afgeschilderd. Alleen ontmoetingen kunnen dit
regels zorgen er voor dat je de loop van je vakantie niet altijd
negatieve beeld ontkrachten. Helaas is dat ook precies
zelf kunt bepalen. En… wat je tijdens je vakantie uitgeeft,
wat ontmoedigd wordt tijdens een reis. De westerlingen die
komt ook vaak in handen van een regime dat juist geen
het land bezoeken kunnen, anders dan in Birma, alleen als
enkele steun verdient. Avontuurlijk? Absoluut! Verantwoord?
groep de grens over. Onder leiding van twee gidsen (die
Daar zijn de meningen over verdeeld.
elkaar controleren) werkt men een vast reisschema af. Niets wordt aan het toeval over gelaten en niemand mag het hotel
Het bereizen van gesloten landen, is een onderwerp dat
op eigen gelegenheid verlaten.
regelmatig stof doet opwaaien. Lonely Planet haalde de woede van menig belangengroep op de hals, door een
De Moustache Brothers, een cabaretgroep uit Birma, duidde
reisgids uit te geven over Birma terwijl oppositieleider Aung
het eens als volgt: ‘Toeristen zijn ons Trojaanse paard’. Ik
San Suu Kyi juist een toerismeboycot had afgekondigd. De
vind dat een rake uitspraak die verantwoordelijkheid vraagt
boycot is inmiddels opgeheven na de verkiezingen die in
van toeristen die een gesloten land bezoeken. Ze zijn het
2012 plaatsvonden. Maar toch spreekt Aung San Suu Kyi
aan de bevolking verplicht, om zo geïnformeerd en lokaal
voorzichtig over toerisme: ’Bezoekers zijn welkom, zo lang
mogelijk te werk te gaan bij het organiseren van hun reis.
ze zich verre houden van grootschalige all inclusive tours
Het resultaat zal vervolgens geen rimpelloze vakantie zijn,
die de waarheid over Birma verbloemen en alleen maar
maar wel een mogelijkheid om grenzen te verleggen.
geld opleveren voor de generaals’. Een verblijf in kleine guesthouses of bij mensen thuis, zorgt er voor dat vooral de burgers economisch kunnen profiteren. In Tibet, waar rondreizende buitenlanders momenteel helemaal worden geweerd dankzij China's strenge regels, gooit de Dalai Lama het over een andere boeg. Hij stimuleert mensen juist royaal om Tibet te bezoeken voor zover
Winter 2012-2013
13
d o or: M a rl e e n S p re e u w e n b e rg -Wa l z
Inhakend op ons thema: slangen! De vorm van slangen van Minette Walters begint met een
man zo kwaad dat hij weigert erover te praten? En wat is de
vergeten moord. Ruim twintig jaar geleden stierf in een keu-
reden dat ze twintig jaar na dato nog steeds geobsedeerd
rige woonwijk in het regenachtige westen van Londen een
op zoek is naar de waarheid omtrent Annies dood?
zwarte vrouw in een goot. Ze werd 'Gekke Annie' genoemd en door haar buren met de nek aangekeken.
Minette Walters heeft een tintelende misdaadroman geschreven waarmee ze opnieuw bewijst dat ze als geen
De politie registreerde haar dood als verkeersongeluk en
ander de beweegredenen en zwaktes van mensen kan
beschreef Annie als 'een vrouw die zelfs wanneer ze nuch-
oproepen. Veel van haar werk werd bekroond en verfilmd
ter was, slechts een geringe grip op de werkelijkheid had'.
voor televisie. Ze schrijft eigenlijk geen 'whodunnits' maar
Haar dood zou weinig opschudding veroorzaakt hebben,
'whydunnits' en is vooral geĂŻnteresseerd in het motief van
ware het niet dat de jonge vrouw Ranelagh die haar vond
de dader. Deze fascinatie heeft ook dit keer weer geleid tot
schijnbaar tegen beter weten in blijft volhouden dat Annie
een zeer boeiende en uitstekende psychologische thriller.
is vermoord. De vorm van slangen, Minette Walters Wat ook de waarheid is over Annie - of ze echt zo gek was als haar buren beweerden, of ze inderdaad in een krot woonde, zoals de politie zei en of ze katten mishandelde die op sterven na dood in haar huis gevonden werden - er moet in ieder geval iets gebeurd zijn tussen Annie en mevrouw Ranelagh op het moment dat de zwarte vrouw stierf. Maar waarom is mevrouw Ranelagh er zo van overtuigd dat het moord was, terwijl er geen woord over Annies lippen kwam toen ze stierf? Waarom maakt de hele kwestie haar
Leesvoer
Ik kook niet erg vaak, maar als ik kook gebruik ik het liefst bijzondere recepten Oranjebloesemwater, dadels, bĂŠrgen verse kruiden: de Arabische keuken in Arabia bij je thuis is een feest van smaken. Merijn van Tol en Nadia Zerouali hebben in hun kookboek de gerechten voorzien van inspirerende achtergrondverhalen, vrolijke illustraties en mooie fotografie, waardoor je snel aan de slag wilt. Het is een avontuurlijk boek dat qua moeilijkheidsgraad ook geschikt is voor de beginnende kok of Hongkongse helper. Arabia bij je thuis, Merijn van Tol en Nadia Zerouali Winter 2012-2013
14
Spannend, humoristisch en absurd verhaal Mijn favoriete boek van de afgelopen maanden was De 100-jarige man die uit het raam klom en verdween, het Romandebuut van de Zweedse, in Zwitserland woonachtige journalist en auteur Jonas Jonasson. Allan wordt 100 en dat wordt groots gevierd in het bejaardentehuis, behalve dan dat de jarige het op zijn heupen krijgt en kort voordat het feest losbarst, vertrekt. De tijd die hem rest kan hij beter besteden, vindt hij en hij klimt uit het raam en verdwijnt. Pers en burgemeester hebben het nakijken. Allan is een nuchter type dat weinig tot geen angst kent en staat niet al te lang stil bij zijn beslissingen. Hij handelt ad hoc en schuwt het avontuur op zijn hoogbejaarde leeftijd niet, met alle gevolgen van dien. Zo let hij even op een koffer voor iemand die maar niet terugkomt, dus gaat de koffer mee de bus in. Er blijkt enorm veel (maffia)geld in te zitten, hetgeen woeste achtervolgingen tot gevolg heeft. Ook verzamelt Allan een bonte club figuren om zich heen in een zwaan-kleef-aan-effect. Tegelijkertijd passeren de memorabele momenten uit zijn leven ĂŠn die uit de twintigste-eeuwse geschiedenis de revue, met Allan als wel heel bijzonder gezelschap. De 100-jarige man die uit het raam klom en verdween, Jonas Jonasson
Adverteren in de Hollandse Nieuwe? Vraag naar de mogelijkheden via: sponsor@nedverhk.com
Winter 2012-2013
15
MIN D F U L E T E N MET K IN D E R EN d o o r: Va l e ri e A rp e au & J a n n e k e N e fs De feestdagen zijn weer voorbij. De dagen waarin men
uit” hoor je dan ineens of “Het ruikt eigenlijk heel anders
samen is met het gezin, familie of vrienden. De dagen
dan ik dacht”. En dan mogen ze een hap nemen. Wat
die vaak gepaard gaan met uitgebreid eten. Er wordt iets
proef je? Waar proef je het in je mond? Blijft het hard of
bijzonders op tafel gezet en iedereen smult ervan. We
wordt het zacht? En dan mag het koekje verder worden
hebben tijd voor elkaar en voor de maaltijd en wat is dat
opgegeten. Nog nooit waren de kinderen zo stil en werd
genieten.
er zo rustig gegeten.
In het dagelijkse leven is dit wel anders: werken, sporten,
Kinderen zijn van nature nieuwsgierig en onderzoekend
repeteren voor een toneelstuk, huiswerk maken... We
ingesteld. Ze proeven, ruiken en voelen graag en wij vol-
hebben dan wel behoefte aan eten, maar het komt niet
wassenen kunnen daar nog wel iets van leren. In plaats
altijd uit. Gelukkig is eten goed te combineren met ande-
van te zeggen dat eten niet iets is om mee te spelen,
re zaken. Zo kunnen we tegelijkertijd het journaal kijken,
kunnen we ook samen op onderzoek gaan. Ruik, voel
nog even onze mail checken en een spelletje spelen op
en proef mee tijdens het eten of doe eens ruik-, voel- en
de computer. En als je nog een hap wilt nemen, blijkt je
proefspelletjes waarbij ook andere kinderen kunnen wor-
bord ineens al leeg. “Of het lekker was?” “Ja hoor.”
den uitgenodigd.
Als je je realiseert dat NU het enige moment is dat je hebt,
Eten met aandacht wordt ook wel "mindful" eten ge-
is het natuurlijk zaak om daar het beste van te maken. Dit
noemd. "Mindfulness" zorgt er onder andere voor dat
geldt op het werk, op school, tijdens het sporten, maar
men stopt met piekeren, minder stress ervaart, effec-
ook bij het poetsen van je tanden en het kammen van
tiever werkt en vooral gelukkiger leeft. Mindful eten helpt
je haar. Om hiermee te oefenen biedt eten de perfecte
kinderen verschillende smaaksensaties te ontdekken,
gelegenheid. Want wat valt er eigenlijk veel te beleven
beschrijvende vaardigheden te ontwikkelen en stimu-
als je tijdens het eten met je aandacht alleen maar bij de
leert een gezonde voedingskeuze. Het draagt bij aan
maaltijd bent.
een goede spijsvertering en ontwikkelt zelfregulerende vaardigheden*. Zo wordt een eenvoudige pasta op een
Wat ruik je? Wat zie je? Wat proef je? Wat is de struc-
gewone doordeweekse dag ineens ontzettend genieten
tuur? Wat hoor je als je er op kauwt? Vragen die we ons
met het hele gezin!
alleen stellen als we iets nieuws voorgeschoteld krijgen, maar zodra iets ons bekend is, stopt de nieuwsgierigheid
* Zelfregulering is het vermogen om aandacht te kun-
en lijken we het allemaal al te weten. Maar is dat zo?
nen richten en om een impuls te kunnen remmen. Het vermogen om zelf goede keuzes te maken en hiernaar
In een van onze trainingen vragen we de kinderen zich
te handelen.
voor te stellen dat ze afkomstig zijn van de planeet Mars en voor de eerste keer een bezoek komen brengen aan de Aarde. Ze krijgen een koekje en we vragen ze dit koekje in de hand te houden. We kijken samen. We ruiken en we voelen. “Het ziet er eigenlijk best wel gek
Winter 2012-2013
16
Voor meer informatie: info@happykidshongkong.com
ZELFMAAK SLANGEN door: Annelotte Dekker
Smul Slang Materiaal:
1 komkommer, paprika, zwarte olijf Instructies: 1. Snij de komkommer in plakjes en halveer de plakjes. 2. Leg de plakjes om en om in de vorm van een slang. 3. Snij een olijf in dunne plakjes en gebruik een plakje als oog. 4. Snij een klein reepje van een rode paprika en leg deze net onder het oog! 5. Smullen maar! Je kunt een smulslang ook met een kiwi maken.
Papieren Slang Materiaal:
verschillende vellen gekleurd papier, schaar, lijm. Instructies: 1. Knip de papieren vellen in dunne repen van ongeveer 5 cm. 2. Maak van een reep een rol en lijm de uiteinde op elkaar. 3. Rijg de volgende reep door de eerste papierenrol en maak er een rol van. 4. Doe hetzelfde voor alle papieren repen. 5. Knip twee ogen en een tong van een andere kleur papier en plak deze op de eerste rol.
Kartonnen Slang Materiaal:
kartonnen keukenrol, oogjes, schaar, lijm, verf. Instructies: 1. Verf de binnen en buitenkant van de kartonnenrol. Laat de rol drogen. 2. Knip de rol in sliert. 3. Verf met een dunne kwast stippen op de sliert. Laat drogen 4. Vorm met je vingers de sliert. 5. Neem ĂŠĂŠn uitende en verf het tipje rood. Lijm de oogjes net boven het rode uiteinde (of verf ogen). 6. Knip rode gedeelte in twee driehoekjes voor de tong.
Winter 2012-2013
17
HIJ IS Z O L IS T IG A LS E E N S L A NG d o o r: B a rb a ra M a rk o w i ts U zult wel denken: "Wat een vreemde titel voor een
Wist u dat onze bibliotheek nu ook cd’s met Hollandse
stukje over de Nederlandse school?!" In deze Hollandse
liedjes en dvds voor kinderen heeft? Als uw kind naar de
Nieuwe staat de slang, de nieuwe Chinese jaarhoroscoop,
Oranje Sampan gaat, kunt u een cd'tje lenen om in de
centraal en het thema van onze eerste cultuurdag ging
auto lekker mee te zingen!
dit schooljaar over spreekwoorden, uitdrukkingen en gezegdes. Voor de kleuters waren er op zaterdag 2
Bijgaand een fotocollage met een impressie van deze
november oudhollandse versjes en liedjes uitgekozen,
middag! De kinderen waren super enthousiast en
want een spreekwoord of gezegde kan best lastig zijn en
hebben op een speelse manier weer iets geleerd over
dat bleek bij de presentatie aan de ouders!
de Nederlandse cultuur! Men zegt niet voor niets: “Jong geleerd is oud gedaan”.
Kinderen mochten aan het eind van de dag laten zien wat ze geleerd hadden en ze kregen ook een werkboekje mee
Barbara Markowits is directeur van de Oranje Sampan.
naar huis. Een aantal papa’s hebben staan zweten om
Neem contact met haar op voor vragen over deze
wat rebussen op te lossen en met "hints" een uitdrukking
Nederlandse school: directeur@oranjesampan.org
uit te beelden. De kleintjes hebben liedjes gezongen en voorgedragen, zoals ‘Op een klein stationnetje’, ‘Iene Minne Mutte’ en ‘In de Manenschijn’.
Winter 2012-2013
18
A solid reputation since 1929 Robeco has an 80-year track record as a prominent international asset manager. We have developed a range of innovative investment products for both private and professional investors. We are specialized in quant investing and emerging markets, and we are a global leader in sustainability investing. With our thematic approach we turn major trends into investment opportunities.
Different angle, different approach. For more information please visit www.robeco.com
Important Information Robeco Institutional Asset Management B.V. (trade register number: 24123167) has a license of the Netherlands Authority for the Financial Markets in Amsterdam. Winter 2012-2013
19
K U N S T K IJ K EN d o or: M a rl e e n S p re e u w e n b e rg -Wa l z Museumbezoekers blijven gemiddeld negen seconden
Deel 1: Beschrijving
voor een kunstwerk staan. Ze komen aan, werpen een
Het eerste wat gedaan moet worden is beschrijven wat
blik op het schilderij, spieken even naar een verklarend
er te zien is. Bekijk de naam van de schilder, de naam
bordje en lopen daarna weer door. Af en toe zie je mensen
van het werk, het jaar van publicatie. Dit gaat hand in
voor een schilderij stilstaan, vaak met z'n tweeën. Een
hand met het opnemen van alle zichtbare elementen in
mooi gezicht. Ze blijven op een afstandje van het werk,
het werk. Wat is er te zien op het doek? In ons voorbeeld
ze kijken, wijzen, knikken, kijken opnieuw. De één vraagt,
kan het zijn: een naakte vrouw met kort geknipt haar,
de ander antwoordt. Voorbijgangers werpen verstolen
een groot geweer, een altaar met Mao, handen van
blikken, enigszins jaloers dat zij er niet in slagen zo
allerlei leeftijden met het rode boekje van Mao. En met
lang naar een schilderij te kijken. Soms luisteren ze het
een beetje geschiedeniskennis zullen de meesten van
gesprek af, net zo lang als de beleefdheid het toestaat.
ons bedenken wat de achtergrond van het schilderij is, namelijk "De Culturele Revolutie".
Ken je dat? Sta je in een museum, lijkt iedereen er verstand van te hebben behalve jij! Nou vooruit: en het
Deel 2: Analyse
gros van de toeristen. Het punt is dat je best graag zou
Nadat een beschrijving is gevormd kan een analyse
willen weten hoe je nu als beginnend kunstliefhebber naar
gemaakt worden. Hier kan gedacht worden aan
kunst leert kijken zonder gelijk een vierjarige opleiding
perspectief, hoe de kunstenaar het oog leidt, de
kunstgeschiedenis te hoeven volgen. Een begin van het
proporties van de afbeelding en waar in het werk de
antwoord op die vraag vind je in deze Hollandse Nieuwe.
nadruk gelegd wordt.
Als docente aan de CityU, zie ik menig student reageren
Kijk bijvoorbeeld naar de kleuren. Waar komt het licht
op kunst zoals de voorbijgangers beschreven in het
vandaan? In ons voorbeeld zien wij dat het donkerste
voorgaande stukje. Velen van hen zijn zelfs nog nooit
gedeelte onderaan is en het licht vanaf de bovenkant van
in een kunstgalerij geweest. Studenten moesten daarom
het schilderij binnenkomt en in het midden neervalt. Dit
in 2012 naar een tentoonstelling naar keuze om een
zijn de "tinten" die gebruikt worden om nadruk te geven
kunstwerk te bezichtigen en analyseren. De opdracht
aan bepaalde elementen in het schilderij: Mao en de
bestond uit 1) het geven van een beschrijving van wat zij
vrouw. De lichtere elementen zijn vaak de focus van het
zien, 2) het maken van een analyse van de beschrijving in
hele werk en in het donker schuilen vaak aanvullingen
kunsttermen en 3) het aangeven van wat de kunstenaar
van die elementen.
volgens de student wil vertellen met het werk. Waar wordt het oog naartoe getrokken door het gebruik Een favoriet dit jaar was "Lineages" van Han-Wu Shen
van perspectief? In "Lineages" leiden de afgebeelde
(1950-). Hier in de Hollandse Nieuwe kun je mee-
trappen onze blik naar het altaar met Mao. Ook de
denken over de gevormde mening van de studenten na
handen met de rode boekjes zijn niet op de vrouw
het analyseren van dit werk aan de hand van een paar
gericht, maar op het altaar. Het licht speelt ook een rol
kleine stappen.
en is gefocust op Mao.
Winter 2012-2013
20
Hoe wordt je oog geleid door de schilder? De meeste
ontnomen, want het individu kan niet centraal staan in
mensen die voor het eerst dit werk zien zullen eerst
dit tijdperk van revolutie. Zij wordt veroordeeld door de
de vrouw in zich opnemen, vervolgens de handen met
samenleving waarin zij leeft. In het tijdperk van Mao Tse-
boekjes die naar Mao wijzen en als laatste het geweer.
Tung werd hij door de meeste Chinezen geadoreerd. De revolutie was het meest belangrijke element en mocht
Deel 3: Interpretatie
je anders denken, dan werd je door je medemensen
Nu heb ik dit werk opgezocht en weet ik wat het doel is
veroordeeld. Het vuurwapen kan staan voor de oppressie
van de schilder, maar mocht je dat niet weten, dan nog
die zij ondervindt door de revolutie niet te steunen.
kan er veel geïnterpreteerd worden zonder er een boek over te lezen. Vraag jezelf drie dingen, namelijk: 1) Wat
Afsluiting
probeert de schilder mee te delen? 2) Waarom heeft de
Het kost tijd om een goed onderbouwd oordeel te
schilder dit gecreëerd? 3) Wat betekent het volgens jou?
kunnen geven over een kunstwerk. De studenten zaten
Dan kan het zijn dat je, net als mijn studenten, tot de
goed, maar je kan natuurlijk veel dieper graven, leg je
volgende conclusie komt:
dus niet zomaar neer bij je eerste ingeving! Net als voor de kunstenaar zelf, geldt ook voor jou: oefening baart
De schilder probeert weer te geven dat je eigen rechten
kunst. En als je dan een goed onderbouwd oordeel over
zijn ontnomen. Je hebt geen mening in je eigen carrière
een werk weet te geven, dan blijft het natuurlijk "slechts"
en sociale status. Dit wordt bepaald door de afkomst
jouw mening. Bovendien zal je merken dat als je meer
van je grootouders. Er waren maar drie sociale rangen
van kunst weet, zowel je manier van kijken als je smaak
in de tijd van Mao: "Red Five Category", "Black Five Ca-
zullen veranderen.
tegory" and "Normal Working People". "Lineages" werd geschilderd om tot nadenken te zetten. We zien dat er
Veel plezier met het kunst kijken!
een vrouw veroordeeld wordt. Haar rechten zijn haar
Stone Gallery Han-Wu Shen (1950-)
'Lineages' olieverf op doek 100 x 90 cm.
Voor meer informatie of vragen: marleen@twig-design.com
Winter 2012-2013
21
PUBLIEKE RUIMTE
ALS FOTODE COR
d o o r:Wi l l e m J a n d e H ek Wie op een zonnige herfstdag door Hong Kong Park
Bij het ontwerp van de openbare ruimte in Nederland
loopt, struikelt er letterlijk over de fotomomenten.
speelt het creëren van fotodecors dan ook niet zo'n
Een klasje amateurfotografen staat doodstil door
belangrijke rol. Eerder wordt prioriteit gegeven aan het
megazoomlenzen naar een dorre boomstronk te staren.
'opruimen' van de chaos in de openbare ruimte, met
Verliefde stelletjes laten zich voor de fontein bij de ingang
als resultaat strakke en vrijwel lege pleinen en parken.
van het park fotograferen voor hun bruidsrapportage.
'Gezellige' pleinen vinden wij al snel kneuterig en
En net afgestudeerde groepjes studenten gebruiken de
goedkoop. Maar eerlijk is eerlijk, voor je trouwreportage
zelfontspanner om – compleet met gown en knuffel – op
ga je niet zo snel naar de Zuidas of naar het Doelenplein.
een van de bruggetjes langs de vijver op de foto te gaan.
Hoe mooi ontworpen ook, het ontbreekt er aan interessante 'chaos'.
Het hele park lijkt ontworpen om als decor te dienen voor al dat gefotografeer. Het speelt daarmee uitstekend in
Veel nieuwe steden in China vertonen eenzelfde beeld
op de fotografie-obsessie van de gemiddelde Chinees.
van ‘pleinen-zonder-mensen’. Compleet met de nét iets
En dat is precies wat Hong Kong Park tot een goede
te lichte grijze tegels, waardoor je altijd je ogen dicht
publieke ruimte maakt. Het park faciliteert een belang-
moet knijpen omdat je verblind wordt door de reflectie
rijke behoefte van de potentiële gebruikers, zodat er
van de zon. Sterker nog, door sommige Chinezen wordt
regelmatig een goede reden is om naar het park te gaan.
het creëren van een prettige openbare ruimte zelfs
Vervolgens worden de gebruikers aangemoedigd om
ontmoedigd. Zij voelen zich te goed om zich zomaar
zo lang mogelijk in het park te blijven, door bijvoorbeeld
met de rest van de samenleving te mengen. Het park
bankjes en andere zitgelegenheid aan te bieden. Waar
is volgens hen vooral een geschikte hang-out voor
dan de enigszins fotoschuwe westerlingen weer mee
‘bejaarden en migranten’. Gelukkig laat het Hong Kong
gediend zijn. Want wat is er nu leuker dan een uurtje in
Park zien dat het ook anders kan, en is het hopelijk een
het park zitten kijken naar al dat fotogeweld?
voorbeeld van hoe parken in de rest van China steeds meer zullen gaan functioneren als plekken van interactie
Het is me al vaker opgevallen dat bij succesvolle pu-
- al dan niet via de lens van een camera.
blieke ruimten in Azië regelmatig sprake is van één of meerdere aansprekende fotodecors. In Nederland
Hoe dan ook, als Nederlanders zijn we trots op ons
kennen we dit soort plekken trouwens ook. De
ontwerp-talent en dragen dat graag uit. Toch past het
Amsterdamse grachten en de Keukenhof hebben
ietwat kneuterige Hong Kong Park wellicht beter bij de
bijvoorbeeld beide een hoge dichtheid aan fotodecors,
Aziaat dan de soms eentonige strakheid van Hollandse
en dus zal het niemand verbazen dat daar regelmatig
bodem. Er moet wel wat te fotograferen blijven... Of ben
groepen plaatjes schietende Chinezen rondlopen. Als
ik langzaamaan al een beetje Chinees aan het worden?
Nederlanders denken wij daar het onze van: hoewel we gevleid zijn door het feit dat die Chinezen blijkbaar 'nogal
Willem Jan de Hek is architect en werkt als zodanig aan
onder de indruk zijn van de Nederlandse cultuur’, zijn we
diverse mixed-use gebiedsontwikkelingen in China's mega-
zelf veel voorzichtiger in het trekken van de camera.
steden.
Winter 2012-2013
22
vanaf â‚Ź 23,-* per dag
Autohuur all-in tarieven
Laagste eigen risico - Geen extra verzekeringen bij aankomst - No nonsense voorwaarden
www.bblcarrental.nl *28+ dagen tarief categorie A, excl. Schipholfee
24 uurs
Schipho l
service
...direct
wegrijd en
!
Winter 2012-2013
23
bb&l_2010_ad_148x105.indd 1
12/9/09 3:52:06 PM
GIFSLANGEN
IN HONG KONG
d o o r: An n el o tte D e k k e r In totaal zijn er ongeveer 50 soorten slangen in Hong
In totaal zijn er zes zeer giftige landslangen: de Banded
Kong. Hiervan zijn er in totaal veertien giftig waarvan
Krait, Many Banded Krait, Chinese Cobra, King Cobra,
acht dodelijk kunnen zijn. Het is moeilijk om te weten of
Coral Snake en Red Necked Keelback. Verder hebben
een slang giftig is of niet, maar er zijn een aantal dingen
de Bamboo Pit Viper en de Mountain Pit Viper zeer
waar je op kan letten. Zie in de afbeelding hieronder de
pijnlijke en gevaarlijke beten, maar deze zijn alleen voor
verschillen tussen een giftige adder en een niet-giftige
kinderen en dieren een dodelijk risico. Er zijn daarnaast
slang. De giftige slang heeft een driehoekig hoofd,
nog vijf andere giftige, maar ongevaarlijke slangen.
elliptisch gevormde ogen, een enkele rij schubben en Voor meer informatie en foto's van giftige slangen
een ratelende staart.
• Hong Kong Agriculture, Fisheries, and Conservation Het goede nieuws is dat dodelijke slangenbeten in Hong
Department:
Kong zelden voorkomen en de kans heel klein is dat je
http://www.afcd.gov.hk/english/conservation/hkbiodiversity/ speciesgroup/speciesgroup_veno_snake.html
in aanraking komt met een dodelijke slang. De meeste
• University of Hong Kong, School of Biological Science:
dodelijke slangen zijn zeldzaam, zeer schuw en alleen
http://www.biosch.hku.hk/ecology/hkreptiles/snake/index.html
's nachts actief. Bovendien zijn de meeste slangen niet
• Hong Kong Reptile & Amphibian Society:
agressief en zullen ze meestal vanzelf weggaan. Toch is
http://www.hkras.org/eng/info/hkspp.htm
het belangrijk om altijd alert te zijn.
Wat te doen bij een slangenbeet •
Probeer uiterlijke kenmerken van de slang te onthouden zodat het juiste antigif kan worden gegeven.
•
Probeer NOOIT de slang te vangen.
•
Zoek met spoed medische hulp, maar probeer zo min mogelijk te bewegen om de bloedsomloop niet te simuleren.
•
Blijf kalm! Angst en stress verhogen de hartslag, dit kan tot een versnelde verspreiding van het gif leiden.
•
Vermijd alcohol, voedsel en aspirine.
•
Houd het aangedane lichaamsdeel niet hoger dan het hart.
•
Probeer niet het gif zelf uit de wond te drukken of zuigen.
•
Leg een drukverband aan om de bloedsomloop van het aangedane lichaamsdeel te vertragen (let erop dat je niet de bloedsomloop geheel afknelt).
•
Winter 2012-2013
24
Indien nodig bel de politie op 999.
Hollandse kaas breekt door
Nu
oo
ki
nS
ai
Ku
ng !
Er gaat niets boven echte Hollandse kaas. Dat weet China nu ook. Proef onze selectie oerHollandse kazen en mooie wijnen. Nu met een interessante uitbreiding van ons assortiment, met onder meer Noord Holland Gouda XO en authentieke Hollandse boerenkazen met bijzondere toevoegingen (rozemarijn, honing, klaver, komijn). The Dutch Cheese and More heeft ook net een nieuwe kaaszaak geopend in Sai Kung. Kom naar The Dutch en Say Cheese!
Onze winkels in Hong Kong:
G/F, No. 232, Queen’s Road Central T. +852-3543 0081
G/F, No. 19 Hoi Pong Street, Sai Kung, NT
www.the dutch.hk
DCM-Adv NVHK 165x127_v2.indd 1
21-11-12 13:30
DEEP.
GAIN WISE www.hkwj-taxlaw.hk
Winter 2012-2013
25
SLANG
CHINESE ASTROLOGIE
d o o r: An n el o tte D e k k e r In februari, tijdens Chinees Nieuwjaar, komt er een
- Aarde: gerelateerd aan het midden, de kleuren bruin en
einde aan het afgelopen jaar van de draak en breekt het
geel en de planeet Saturnus
jaar van de slang aan. Volgens de Chinese astrologie
- Metaal: gerelateerd aan het westen, de kleur wit en de
(Chinese Zodiac) worden mensen in twaalf diergroepen
planeet Venus
verdeeld, bepaald door het jaar waarin ze geboren zijn.
- Water: gerelateerd aan het noorden, de kleur zwart en
Het dierenriemteken is het belangrijkste element uit
de planeet Mercurius.
de Chinese astrologie, maar daarnaast spelen ook het element, de yin en yang (even jaren zijn yang en oneven
De cyclus van 60 jaar begint traditioneel met het groene
jaren yin), de maand, het uur van de dag en het seizoen
jaar van de Rat en de huidige cyclus is begonnen in
een rol.
1984. 2013 is dus het 30ste jaar van de cyclus, oftewel een jaar van de Yin Water Slang.
De twaalf tekens van de Chinese dierenriem zijn: rat, os, tijger, konijn, draak, slang, paart, geit/schaap, aap, haan,
Volgens de Chinese Astrologie bepaalt het dier van het
hond en varken. Aan ieder dier worden speciale karak-
jaar waarin je geboren bent hoe anderen je zien en hoe
tereigenschappen toegekend. Mensen geboren in het
je jezelf ziet. De Chinese astrologie is echter niet alleen
jaar van de draak zijn bijvoorbeeld over het algemeen,
gebaseerd op het ‘jaar’ dier, maar worden er ook dieren
trots, levendig, enthousiast, inspirerend en succesvol.
toegekend op basis van de maand waarin je geboren
Mensen geboren in het jaar van de slang daarentegen
bent (het ‘inner’ dier), de dag waarop je geboren bent
zijn vaak intelligent, mysterieus, sensueel en discreet.
(het ‘ware’ dier) en het uur waarop je geboren bent (het ‘geheime’ dier).
Naast de dieren tekens, zijn er vijf elementen die elke twaalf jaar veranderen, waardoor er een cyclus van 60
Gezien de verschillende karaktereigenschappen die
jaar ontstaat. De elementen zijn:
aan ieder dier worden toegekend, passen - volgens de
- Hout: gerelateerd aan het oosten, de kleuren blauw en
Chinese astrologie - sommige mensen beter bij elkaar
groen en de planeet Jupiter
dan anderen. Zie het overzicht hieronder om te zien of
- Vuur: gerelateerd aan het zuiden, de kleur rood en de
jouw man/vrouw/vriend/vriendin eigenlijk wel de juiste
planeet Mars
snaar bij je raakt!
Winter 2012-2013
26
Dier
Beste Combinatie
Slechtste Combinatie
Rat
Os, Draak, Aap
Paard, Konijn, Haan, Geit
Os
Rat, Slang, Haan
Paard, Geit, Hond
Tijger
Paard, Hond, Konijn
Slang, Aap
Konijn
Geit, Haan, Varken
Rat, Haan
Draak
Rat, Aap, Slang
Hond
Slang
Os, Haan, Draak
Tijger, Varken
Paard
Tijger, Geit, Hond
Rat, Os
Geit
Konijn, Paard, Varken
Rat, Os
Aap
Rat, Draak, Haan
Tijger
Haan
Os, Slang, Aap
Konijn, Rat
Hond
Tijger, Paard, Varken
Os, Draak
Varken
Geit, Konijn, Hond
Slang
T E E T R E E OLIE
VOOR LICHAAM EN GEEST
d o o r: An n e mi e k Burger
Wanneer ik aan het jaar van de slang denk, zie ik het logo van
te gebruiken in een bad of in een verdamper. Ik geef mijn
de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) voor me. Hierin
zoon een mengeling van eucalyptus, bergamot en tea tree
staat een esculaap afgebeeld: een oud Grieks symbool dat
wanneer hij verkouden is, waardoor hij binnen 24 uur over
geassocieerd wordt met medicijnen en genezing. De slang
zijn verkoudheid heen is.
in de esculaap staat symbool voor de genezing, omdat
Als ik zelf merk dat ik een keelontsteking begin te krijgen
dit dier zijn huid kan afwerpen en daarmee als het ware
doe ik tegenwoordig het volgende: ik doe een druppel van
herboren kan worden. Binnen de aromatherapie denk ik dan
de tea tree olie op mijn hand en lik het op. Ik laat de olie een
onmiddellijk aan "Tea Tree" olie.
minuut in mijn mond verspreiden met het speeksel, daarna slik ik het door. Ik herhaal dit nog tweemaal, waarna mijn
Tea Tree - de etherische olie met oeroude krachten
keelholte is ontsmet en de pijn onmiddellijk verdwenen is.
De etherische olie van de Tea Tree (melaleuca alternifolia)
Daarnaast neem ik extra zink.
- en daarmee de eeuwenlang benutte eigenschappen van
Een tip voor mensen met schoolgaande kinderen: tea tree
deze olie - dreigde lange tijd, als gevolg van de opkomst
schept een klimaat op de hoofdhuid waar luizen zich niet
van de antibiotica, in de vergeethoek te raken. Maar dankzij
thuis voelen. Doe per wasbeurt vier druppels olie door de
de toenemende interesse voor natuurgeneeswijzen en de
shampoo en laat het vijf minuten intrekken.
kritische houding ten opzichte van het gemak waarmee antibiotica soms worden voorgeschreven, neemt de
Tea Tree olie is zeer effectief bij de behandeling van
bekendheid van de Tea Tree Olie nu weer toe.
schimmelinfecties,
De
Aboriginals,
de
oorspronkelijke
bewoners
zoals
de
bekende
kalknagels,
van
zwemmerseczeem en spruw (jonge kinderen). Het is
Australië, gebruiken al eeuwen kompressen van tea tree
ook te gebruiken tegen acne, aften, allergieën, artritis,
bladeren om ontstekingen en wonden te helen. De olie
blaren, brandwondjes, candida albicans, droog haar,
werd op slangenbeten gewreven omdat de olie geweldig
dermatitis, eczeem, insecten beten en - steken, koortslip,
reageerde op het gif van de slangenbeet. De opvallendste
luieruitslag, migraine, psoriasis, zweetvoeten, tepelkloven
eigenschap van deze olie is de wetenschappelijk bewezen
en schaafwonden. Kortom, Tea Tree olie is DE olie als
doeltreffendheid bij de bestrijding van bacteriën, virussen en
aanvulling voor je eerste hulp set!
schimmels. Alleen de olie van de melaleuca alternifolia heeft deze bijzondere eigenschappen.
Een kleine waarschuwing Katten hebben een grote hekel heeft aan de lucht van tea
Hoe kun je Tea Tree olie thuis gebruiken?
tree olie. Afgelopen week las ik op een Amerikaanse site
Tea Tree olie wordt over de gehele wereld voor
dat tea tree giftig en zelfs dodelijk kan zijn voor katten! Dus
uiteenlopende doelen wordt gebruikt, vooral op het gebied
heb je huisdieren, houd hier dan rekening mee. Bij sommige
van gezondheid, hygiëne en psychische aandoeningen
mensen kan de olie een allergische reactie of huidirritatie
zoals angsten en fobieën. Wanneer klanten verdrietig bij mij
veroorzaken. Test dus eerst een druppel op de binnenkant
in de praktijk komen kan het gebruik van tea tree olie een
van je pols.
positieve bijdrage geven aan hun emotie. Het extract versterkt het immuunsysteem. Mensen die
Annemiek is aromatherapeut. Voor vragen is zij te bereiken
vaak verkouden zijn, zijn erbij gebaat regelmatig de olie
via annemiekburger@me.com
Winter 2012-2013
27
S L A N G E N S OEP d o o r: J o o s j e H a rd us & Sy n th i a L i e m Een slang. Wij denken dan aan een lang, glibberig reptiel
We kwamen er al snel achter dat in elk kastje, bakje en
met een lichaam zonder ledematen dat voor velen een
lade van dit restaurant slangen verborgen liggen. Toen
van de meest gevreesde dieren is. Voor Chinezen is
moesten we eraan geloven: “can we try some snake”?
een slang een van de tekens uit de Chinese dierenriem.
En ja hoor, daar kwam een allerappetijtelijkst bakje
Slangen worden gebruikt voor Chinese medicijnen,
slangensoep.
maar tevens worden ze opgegeten en gezien als een delicatesse in dit land. Dit laatste is voor ons foodies het
Mr. Mak, de man die al 60 jaar slangen verkoopt en
meest interessant...
ook wel de ‘snake master’ wordt genoemd, haalt nog even een giftige slang uit een lade tevoorschijn en laat
Het eerste wat bij ons op kwam toen wij een stukje met
ons zien dat wij helemaal niet bang voor deze beestjes
als thema “de slang” moesten schrijven was paniek,
hoeven te zijn. Mr. Mak heeft vijf soorten slangen op
dat betekende namelijk dat wij dit in levende lijven zelf
voorraad, waarvan drie giftige. Hij gebruik deze slangen
zouden moeten proberen. Op zich zijn we in Hong
voornamelijk om soep van te maken, maar ook maakt hij
Kong flink wat rare dingen gewend zoals ossentong,
slangenwijn, gedroogde slang en medicijnen. Daarnaast
schildpaddensoep, chickenfeet inclusief nagels en
schijnt slangenbloed goed te zijn voor het behouden van
thousand year eggs, om maar wat te noemen.
een jeugdige huid!
Op een dappere middag na een lunchafspraak waarbij wij
Door de voorstelling van krioelende slangen overal om
ons al goed vol hadden gegeten gingen deze twee dames
ons heen lijkt het alsof de stukjes slang in onze mond
van DiningCity op zoek naar een slangenrestaurant.
nog even doorleven, maar verder is de smaak een beetje
Onze afspraak had ons in Sheung Wan gebracht en
als kippenbouillon en geloven wij graag dat het een goed
na wat Googelen vonden wij hier Ser Wong Lan, op 13
middeltje is tegen verkoudheid en griep.
Hillier Street. Een ieder zou deze plek achteloos voorbij lopen met het idee dat het een van de velen Chinese
Onze conclusie, slangen zijn zo vies nog niet en het was
eetgelegenheden is die Sheung Wan rijk is. Maar als je
een super leuke ervaring. Wij zijn alweer op zoek naar de
even goed kijkt zie je in de deuropening een kooi met
volgende bijzondere ingredienten om te proberen.
achter de tralies een flink aantal slangen dat je aan ligt te staren: hier moesten we zijn!
Winter 2012-2013
28
Latijns Amerikaans cuisine is een trend in Hong Kong.
Toch liever zelf naar de bakker? Plekjes zoals Levain
Ben je al naar "Brickhouse" geweest op 20A D'Aguilar
Bakery en Passion bakken lekkere Franse baguettes
Street? Dit is zeker een van mijn favoriete plekjes, al
en gezonde broodjes op dezelfde traditionele wijze als
moet je wel vroeg komen om een plaatsje te bemach-
wij Nederlanders gewend zijn. Ook andere landen zoals
tigen.
Taiwan's beroemde 85°C en de Scandinavische bakkerij Po's Atelier mogen niet vergeten worden.
Niet veel trek, maar toch moet je eten? Of met een grote groep uit? Probeer dan een tapas restaurant.
Lokale Cha Chaan Tengs waren vroeger de enige optie
Tapas scoort nog niet echt hoog in Hong Kong, maar er
voor een kopje koffie, maar tegenwoordige zijn er meer
zijn heerlijke opties zoals Boqueria 7/F, LKF Tower, 33
trendy opties, en daarmee bedoel ik niet Starbucks. De
Wyndham Street.
meeste kleine koffiespots creëren zelf hun eigen bonen. De nieuwe lifestyle georiënteerde aanpak is een grote
Nog geen plannen voor het weekend? De "Island East
hit in Hong Kong! Probeer volgende keer bijvoorbeeld
Market" (www.hkmarkets.org) is op dit moment de
de "Rabbit Hole" (www.rabbitholecoffee.com), of "Coffee
grootste weekendbazaar in Hong Kong. Het is meer dan
Academics" (www.the-coffeeacademics.com) voor een
alleen een paar groeten stallen en helpt ons om bewuster
lekker bakkie.
met eten om te gaan. Biologisch en duurzaam smaakt nu eenmaal naar meer. Het is daarom zeker een bezoekje
Toch liever zelf koken en wat mensen uitnodigen?
waard. Trek na al dat lopen? Probeer dan MANA! Fast
Servies gemaakt van maïs en bamboe klinkt misschien
slow food, 92 Wellington Street, Central of Grassroots
wat "lekkig", maar het vaatwerk van Zuperzozial kan zelfs
Pantry, 12 Fuk Sau Lane, Sai Ying Pun.
in de vaatwasser en voor de productie is, in tegenstelling tot plastic, geen aardolie nodig. Zie www.ecozo.nl.
Druk bezig met een feestje? Of trek in een overheerlijke quiche? Kijk dan op www.taitaipiepies.com. Van zijn
Zelf iets gevonden dat gedeeld kan worden met
moeders oude recepten uit Illinois, de VS, bakt Chef
de Hollanders in Hong Kong? Stuur het dan naar
RJ Asher heerlijke (gezonde) taarten en lekkernijen. En
magazine@nedverhk.com.
het beste is dat ze allemaal aan huis afgeleverd kunnen worden! door: Marl een S preeuw enberg-Wal z
WAAR ETEN W E VANDAAG?
Winter 2012-2013
29
d o o r: Al e x a n d e r d e N e r ée
Kitty Cheung leert de Nederlanders in Hong Kong Mandarijn. In de Hollandse Nieuwe verklaart zij steeds enkele karakters. In deze editie: de slang. Het verrast Kitty niet dat het thema van het magazine
Zijn vriend stelt hem gerust: wat hij dacht dat het teken
‘de slang’ is (蛇 – she) het wordt immers het jaar van de
van de slang was, bleek alleen maar de reflectie van de
slang (蛇年 – she nian).
boog (弓 – gong) te zijn die boven hen aan een haak hing. Meteen verdwijnen alle symptomen van de vriend
Veel bijzonders kan Kitty er niet over kwijt. Het is geen
en voelt hij zich beter.
slecht jaar maar ook geen woest goed jaar. Een jaar van de draak (龙 – long), maar dan zonder vleugels.
Uit dit verhaal is de uitdrukking 杯弓蛇影 – bei gong shi ying ontstaan. Het betekent letterlijk ‘glas boog slang
Dat wil niet zeggen dat Kitty niet een en ander over
schaduw’ maar wordt gebruikt als je wilt uitdrukken dat
slangen te vertellen heeft. Een bekende Chinese
iemand extreem achterdochtig is.
uitdrukking komt uit het verhaal (故事 – gu shi) over twee vrienden die samen aan het drinken zijn. Een van de
Helemaal ondenkbaar is het niet dat je slang in je glas
twee vrienden ziet op zijn glas (杯 – bei) het teken van
vindt. 药酒 – yao jiu of ‘medicinal alcohol’ in goed Ne-
een slang.
derlands, wordt gemaakt door slang te laten weken in rijstwijn wat daarna wordt gedronken ter bevordering van
Even later voelt hij zich niet goed. Alsof hij ziek aan het
de gezondheid. Ik zou zeggen, proost (干杯 – gan bei),
worden is. Opeens raakt hij in paniek. Misschien dat de
letterlijk ‘droog beker/glas’, nou ja, je begrijpt het.
slang op zijn glas wel betekende dat er vergif zat in zijn drankje? Hij wordt duizelig en misselijk tegelijkertijd.
BLIJF OP DE HOOGTE Nieuwsbrief niet op het juiste e-mailadres ontvangen? Stuur een e-mail naar vraag@nedverhk.com www.nedverhk.com Zoek: Nederlandse Vereniging Hong Kong
Winter 2012-2013
30
Strike for your goals with a Winning Team behind you. When it comes to investments, life insurance, retirement services, or even football, the key to success is the same. It’s all about having a team of knowledgeable professionals behind you, especially one that matches ambition with skill. Their professional, in-depth knowledge and drive to provide comprehensive service ensures your every success. With over 150 years of experience, more than 100,000 employees and representatives in over 40 countries, ING has the resources and dedication to deliver tailored financial solutions to you. That means analysing your needs, providing you with well-rounded expert advice and passing this advice on in a clear, concise and understanding way. So, when there’s a clear target in mind, choose ING to achieve your goal.
WWW.ING.COM
Winter 2012-2013
31
LID WORDEN De Nederlandse Vereniging in Hong Kong is een sociaal centrum waarin we de saamhorigheid onder de Nederlanders in Hong Kong bevorderen. Als lid van de Nederlandse Vereniging ontvang je niet alleen de Hollandse Nieuwe, maar krijg je ook toegang tot alle evenementen die de Vereniging organiseert tegen een gereduceerd tarief. Daarnaast word je altijd op de hoogte gehouden van de Nederlandse ontwikkelingen in Hong Kong door middel van nieuwsbrieven. De kosten van een lidmaatschap zijn: Individueel lidmaatschap per jaar
HK$ 400
Eenmalige inschrijfkosten
HK$ 50
Familie lidmaatschap (vanaf 2 personen) per jaar
HK$ 800
Eenmalige inschrijfkosten
HK$ 100
Studenten lidmaatschap per jaar
HK$ 200
Eenmalige inschrijfkosten
HK$ 0
BESTUUR NEDERLANDSE VERENIGING HONG KONG 2012/2013 VOORZITTER
EVENEMENTEN
PENNINGMEESTER
COMMUNICATIE
Rinske Kuiper vz@nedverhk.com Hilde Kerstens treasurer@nedverhk.com SECRETARIS
Yen Fai Chau vraag@nedverhk.com LEDENADMINISTRATIE
Mariska Kes ledenadmin@nedverhk.com
Gouke van Voorst evenementen@nedverhk.com Ente Breed Redactie: magazine@nedverhk.com Overig: nieuws@nedverhk.com SPONSORZAKEN
Yukkie Ngay sponsor@nedverhk.com ALGEMEEN
Roald Andersen-RoĂŤd webmaster@nedverhk.com
Meer weten? Ga voor de laatste nieuwtjes, evenementen en updates naar www.nedverhk.com, of www.facebook.com/nedverhk.
Het Verenigingsjaar loopt van 1 juli tot 31 juni Stuur een email naar ledenadmin@nedverhk.com als je lid wilt worden of gegevens wilt wijzigen.
Winter 2012-2013
33
FEITJES CONSULAAT-GENERAAL DER NEDERLANDEN
NEDERLANDS ONDERWIJS IN HONG KONG
www.hollandinhongkong.org
www.nederlandseschoolhk.com
Facebook: facebook/com/hollandinhongkong Twitter: @HollandHK
Discovery Bay Dutch Institute (DBDI)
Consulaire zaken: china-ca@minbuza.nl
Discovery College, 38 Siena Avenue.
Algemene informatie: information@netherlands-cg.org.hk Voorzitter: Eduard Wehry (nieuw adres en telefoonnummer!)
Tel. 2914 2169 / 6053 0619
Room 2402B, 24/F Great Eagle Centre, 23 Harbour Road
Vice-voorzitter: Eva Ryelandt
Wanchai, Hong Kong
Tel. 9210 0012
Tel. 2599 9200 Secretaris: Vicky Koster Consul-Generaal: Wilfred Mohr
Tel. 9221 3035
hon-cdp@minbuza.nl
infodbdi@gmail.com Penningmeester: Aukje Vestjens
DUTCH CHAMBER OF COMMERCE IN HONG KONG
Tel. 9858 5902
www.dutchchamber.hk
dbditreasurer@gmail.com
Voorzitter: Robert Scholten Leerkrachtcoรถrdinator: Esther Algera General Manager: Jacqueline Baud
Tel. 6900 2708
Tel. 2815 2801 info@dutchchamber.hk
De Oranje Sampan, HK Island Directeur: Barbara Markovits Tel. 5190 1700
KOFFIEOCHTENDEN
directeur@oranjesampan.org
Een initiatief van de Vereniging om dames en heren die pas in Hong Kong zijn komen wonen
Voorzitter: Bregje van Bragt
wegwijs te maken.
voorzitter@oranjesampan.org
evenementen@nedverhk.com Secretaris: Miriam van der Burg secretaris@oranjesampan.org DUTCH HOCKEY CLUB www.dutchhockeyclub.com
Penningmeester: Claudia van Meerendonk penningmeester@oranjesampan.org
Voorzitter: Franca Kurpershoek-Hekster Tel. 9858 4558
Stichting Nederlandse School Hong Kong (SNSHK),
chairman@dutchhockeyclub.com
Hong Lok Yuen Voorzitter: Sebastiaan Gruijters
Secretaris: Vacature
Tel. 6112 6723 voorzitter.snshk@hotmail.com
Coach: Joe Donald Tel. 6256 7471
Penningmeester: Jan Aart van der Steen
jadonald@gmail.com
Tel. 9858 3377
DHC Hockey Stars youthclinic@dutchhockeyclub.com Penningmeester: Koene van Aalst Tel. 9810 6619 treasurer@dutchhockeyclub.com
Winter 2012-2013
34
penningmeester.snshk@hotmail.com Secretaris: Way Ying Lee Tel. 6414 6217 secretaris.snshk@hotmail.com
Up to 100% better plaque removal.*
Experience the difference of a Sonicare clean mouth feeling. Patented sonic technology produces 31,000 brushstrokes per minute, delivering a unique dynamic fluid action that gently and effectively drives fluid deep between teeth and along the gumline. Leaving you with a clean mouth experience like never before. Find out more at www.philips.com/sonicare * Compared to a manual toothbrush.
FROM WIDE HORIZONS TO GRANULAR DETAIL