Raport z rynku
HoReCa
2019
katalog dostawcรณw
Restauracja pismo biznesu gastronomicznego
Raport Z rynku HORECA 2019 katalog dostawców RAPORT Z RYNKU HORECA 2019
Pranie – urządzenia ������������������������������������������������������������������������������72
Dobrze już było? Rafał Szubstarski, „Hotelarz” �������������������������������������������������������������������4
Pranie – usługi ��������������������������������������������������������������������������������������72
30 NAJWIĘKSZYCH SIECI I OPERATORÓW W POLSCE ������������������������14
Odzież ����������������������������������������������������������������������������������������������������72
Gastronomiczne trendy 2019 – świadomość eko, lokalność, zrównoważony rozwój Anna Jabłońska, „Restauracja” ��������������������������������������������������������������16
Systemy telewizyjne �����������������������������������������������������������������������������74
Nowości i trendy w hotelarstwie Karol Weber ��������������������������������������������������������������������������������������������20
Telewizje – kanały ���������������������������������������������������������������������������������74
Rynek hotelowy w Polsce – charakterystyka podaży Dorota Malinowska, Jacek Kozioł �����������������������������������������������������������24
Oświetlenie �������������������������������������������������������������������������������������������75
CO SŁYCHAĆ W SIECIACH ���������������������������������������������������������������������28 W którą stronę zmierzają koncepty gastronomiczne? Marek Dąbrowski �����������������������������������������������������������������������������������44
Galanteria hotelowa �����������������������������������������������������������������������������72
Telewizory ���������������������������������������������������������������������������������������������74 Rozwiązania informatyczne ����������������������������������������������������������������74 SPA – wyposażenie, doradztwo �����������������������������������������������������������76 Baseny, sauny ����������������������������������������������������������������������������������������76 Fitness – wyposażenie ��������������������������������������������������������������������������76
Zero waste wkracza do restauracji Aleksandra Kondras �������������������������������������������������������������������������������46
Przedstawiciele marek kosmetycznych ����������������������������������������������76
Jak wyposażyć zaplecze kuchenne Jolanta Borowska, Anna Jabłońska ��������������������������������������������������������50
Gastronomia: Wyposażenie zaplecza kuchennego ���������������������������80
Jak zaprojektować wnętrze restauracji Izabela Widomska, Maja Krajewska �������������������������������������������������������54
Noże, sztućce �����������������������������������������������������������������������������������������82
HACCP Błędy na różnych etapach produkcji Marcin Leśniak ���������������������������������������������������������������������������������������58
Profesjonalne kosmetyki SPA ��������������������������������������������������������������78 Wyposażenie sali i wypożyczalnie sprzętu �����������������������������������������82 Tekstylia restauracyjne ������������������������������������������������������������������������84 Wyposażenie ogródków ����������������������������������������������������������������������84
Jak skutecznie docierać do gości na Facebooku Tomasz Chojnacki �����������������������������������������������������������������������������������62
Opakowania i naczynia jednorazowe �������������������������������������������������84
KATALOG DOSTAWCÓW
Mięsa i produkty z mięsa ���������������������������������������������������������������������85
Produkty spożywcze: Dostawcy całościowej oferty ��������������������������85
Biura architektoniczne �������������������������������������������������������������������������64
Produkty mrożone ��������������������������������������������������������������������������������85
Projektowanie wnętrz ��������������������������������������������������������������������������65
Ryby i owoce morza ������������������������������������������������������������������������������86
Meble hotelowe ������������������������������������������������������������������������������������66
Makarony ����������������������������������������������������������������������������������������������86
Meble konferencyjne i bankietowe ����������������������������������������������������67
Sery, mleka, masła, oleje ����������������������������������������������������������������������86
Łazienki – wyposażenie �����������������������������������������������������������������������67
Sosy, ketchupy, majonezy, muszardy �������������������������������������������������86
Łóżka i materace �����������������������������������������������������������������������������������68
Owoce, warzywa, bakalie ���������������������������������������������������������������������86
Wykładziny / okleiny ����������������������������������������������������������������������������68
Piekarnicze produkty cukiernicze �������������������������������������������������������86
Tekstylia ������������������������������������������������������������������������������������������������68
Soki, nektary �����������������������������������������������������������������������������������������87
Pościel, kołdry, poduszki ���������������������������������������������������������������������69
Wody ������������������������������������������������������������������������������������������������������87
Zamki / systemy kontroli dostępu �������������������������������������������������������69
Targi gastronomiczne ��������������������������������������������������������������������������87
Czystość – środki profesjonalne ����������������������������������������������������������70
Kawy i herbaty ��������������������������������������������������������������������������������������88
Czystość – urządzenia i systemy ����������������������������������������������������������70
Ekspresy ������������������������������������������������������������������������������������������������88
RAPORT REDAKcja Redaktor Naczelny: Rafał Szubstarski Sekretarz Redakcji: Anna Jabłońska Studio graficzne Elżbieta Grudzień REKLAMA Kierownik działu: Małgorzata Grenda Wioleta Wiater, Katarzyna Chmal, Mira Włodarczyk
WYDAWCA Polskie Wydawnictwa Specjalistyczne ProMedia Sp. z o.o. ul. Paca 37, 04-386 Warszawa tel. 22 333 88 00 e-mail: biuro@pws-promedia.pl www.pws-promedia.pl
Drukarnia JANTAR
Restauracja pismo biznesu gastronomicznego
Fot. na okładce: archiwum
z rynku HoReCa 2015
Dobrze już było? Rafał Szubstarski, „Hotelarz”
N
ajlepszym przykładem jest stolica, która w ostatnich latach ciągnęła RevPAR całego rynku w górę, gdyż na dynamicznie rosnący popyt spowodowany rosnącą gospodarką nie nakładał się znaczący wzrost podaży. W latach 2015 i 2016 nie otworzył się żaden hotel, a w 2017 r. otworzyły się dwa (Indigo i Golden Tulip) ze 150 pokojami łącznie, a pod sam koniec roku Holiday Inn z 256 pokojami. Dzięki temu RevPAR rósł corocznie o kilkanaście procent. Za to już w 2018 r. otworzyło się 10 hoteli i aparthoteli łącznie z ponad 2 tys. pokoi. I przychód z pokoju spadł o blisko 4 proc., mimo że popyt na usługi hotelarskie cały czas rośnie. W tym roku ruszyły już hotele Moxy i Vienna House, jeszcze wiosną otwarte mają zostać Puro, Four Points by Sheraton, Motel One i Arche Geologiczna, co daje kolejnych ponad 1 tys. nowych pokoi tylko w pierwszym półroczu. A na różnym etapie realiza-
4 www.e-hotelarz.pl
cji i planowania jest ponad 30 kolejnych, w tym m.in. dwumarkowe kompleksy: Crowne Plaza – Holiday Inn Express z 430 pokojami na bliskiej Woli (gdzie planowane są też Radisson Red, Royal Tulip, Moxy i Puro), Residence Inn – Moxy z 300 pokojami na Służewcu biurowym (gdzie do już działających Hamptona by Hilton i Vienna House dołączą Four Points by Sheraton, Holiday Inn, Holiday Inn Express i Focus Hotel) i Mercure – ibis z 320 pokojami planowany na Bielanach. Planowane są kolejne hotele pod markami Holiday Inn, Hampton by Hilton, ibis Styles, AC by Marriott, Autograph Collection, Staybridge Suites, Puro, NYX, Nobu, kilka niezależnych. Warszawa pokazuje w pigułce (a właściwie w ogromnej pigule) to, co dzieje się na polskim rynku hotelarskim, bo dzieje się to nie tylko w Warszawie. Dobrze pokazuje to też dynamika wzrostu hoteli sieciowych w Polsce. O ile w 2017 r. otwarto dziewięć
www.e-restauracja.com
FOT. ARCHIWUM
W 2016 r. przychód z dostępnego pokoju RevPAR wzrósł w polskich hotelach o blisko 12 proc., według danych firmy STR. W 2017 r. o 6,6 proc., w ub.r. już tylko o 1 proc. Tymczasem Produkt Krajowy Brutto, który ma decydujący wpływ na koniunkturę w hotelarstwie, wprost przeciwnie – rósł z roku na rok coraz szybciej, a w ubiegłym przekroczył poziom 5 proc. – wynik nienotowany od 2007 r. O czym to świadczy? O tym, jak duża jest podaż nowych obiektów na rynku. A będzie jeszcze wyższa. Czy to oznacza załamanie w branży hotelarskiej? Nie, to oznacza, że trzeba się będzie bardziej starać, aby utrzymać dobre wyniki.
Raport z rynku HoReCa 2019
tys. pokoi, którymi dysponują, stanowi już blisko 23 proc. spośród obiektów pod globalnymi markami z ok. 1,2 tys. pokoi, o tyle 136 tys. pokoi. w 2018 r. już 16 z 2,2 tys. pokoi (nie licząc wcześniej działających hoteli niezależnych lub pod innymi markami, które je zmieniały, np. na Marriott w Sopocie, Courtyard by Marriott i Park Inn ACCOR. Bezdyskusyjnym liderem rynku jest sieć Accor, więkby Radisson w Katowicach czy Leonardo Hotels w Warszawie). szościowy udziałowiec Orbisu, z blisko 12,8 tys. pokoi w 75 hoteTylko do połowy marca tego roku otworzyły się wspomniane lach. Kolejne sieci: Hilton i Accor dopiero w 2018 r. przekroczyły Vienna House i Moxy w Warszawie, a także Hampton by Hilton próg 3 tys. pokoi. Najwięcej hoteli działa pod marką Mercure – 21, w Poznaniu, MGallery by Sofitel w Krakowie i Radisson Hotel ale najszybciej rozwija się wprowadzona na początku tej dekady w Gdańsku łącznie z ok. 620 pokojami, a otworzyć ma się kolejmarka ibis Styles, pod którą działa już 11 obiektów. W ub.r. otwarnych 10 z 1,7 tys. pokoi. Od początku 2016 r. do marca tego te zostały dwa w Warszawie i jeden w Morach pod Warszawą, roku w Polsce pojawiło się blisko 50 nowych hoteli z blisko 6 tys. w tym roku ruszyć mają następne w Lublinie i Nowym Targu, podpokoi pod globalnymi markami spośród wszystkich 191 obecnie pisano są też umowy na kolejne w Warszawie, Krakowie, Radomiu, działających z 31 tys. pokoi. Bolesławcu i Tomaszowie Lubelskim, a Orbis buduje własnego ibisa Ale znaczący wzrost podaży w ostatnich latach nie wynika jedyStyles w Szczecinie. nie z dynamicznego rozwoju hoteli pod mięR E K L A M A dzynarodowymi markami. Pięć największych obiektów hotelarskich (hoteli i aparthoteli) otwartych w 2018 r. należało do polskich sieci, a największym z nich był Arche Hotel Krakowska w Warszawie z 344 pokojami (sieć otworzyła również aparthotel Arche Residence w Łodzi z 233 jednostkami). W pierwszej piątce największych obiektów otwartych w 2017 r. trzy należały do polskich właścicieli: Ambasador Premium z 205 pokojami w Łodzi, Number One ze 172 pokojami w Gdańsku i Folwark Łochów ze 149 pokojami, należący do Grupy Arche. W 2019 r. jednym z największych otwieranych obiektów będzie kompleks Platinum Mountain Resort w Szklarskiej Porębie z 328 pokojami i apartamentami Grupy Osada Śnieżka (w 2018 r. otworzyła czwarty pod względem wielkości obiekt Green Mountain Hotel & Apartments w Karpaczu z 268 pokojami i apartamentami) oraz hotel Hamilton w Świnoujściu z 270 pokojami. Bo chociaż generalnie hotele pod globalnymi markami są dużo większe niż średnia krajowa (przeciętny hotel w Polsce ma 49 pokoi, podczas gdy hotel sieciowy 162 pokoje), to na rynku dobrze radzą sobie też hotelarze działający niezależnie albo w polskich sieciach jak Hotele Gołębiewski, Grupa Arche, Zdrojowa Hotels (która ma też w swoim portfolio sieciowego Radissona Zaufało nam już ponad 100 hoteli. Wybierając UPC Biznes zyskujesz: Blu, a wkrótce również Hiltona), Puro Hotels (choć stworzona przez norweski kapitał, ale • stabilne i bezpieczne rozwiązania sieciowe, internetowe oraz Biznes Wi-Fi, działająca tylko w Polsce), Focus Hotels, • dedykowane pakiety telewizyjne (również premium, wraz z prawami do Q Hotel, czy Grupa Osada Śnieżka.
UPC BIZNES DLA HOTELI
INTERNET, TELEWIZJA I TELEFONIA, KTÓRE W TWOIM HOTELU ZAGOSZCZĄ NA DŁUŻEJ!
ROZWÓJ GLOBALNYCH SIECI
W Polsce obecnych jest 13 międzynarodowych sieci hotelarskich z 41 markami. I chociaż ok. 190 hoteli, które działają pod tymi markami, stanowi zaledwie 0,7 proc. wszystkich 2,8 tys. hoteli w Polsce, to 31
www.e-restauracja.com
retransmisji w pokojach hotelowych),
•
możliwość dostarczenia i instalacji odbiorników TV,
•
doskonałą komunikację dzięki szerokiemu wachlarzowi usług telefonicznych.
Dowiedz się więcej! upc.pl/biznes | biznes@upc.pl 813 813 813 Opłata za połączenie zgodnie z cennikiem Operatora sieci.
www.e-hotelarz.pl
5
Raport z rynku HoReCa 2019
MIĘDZYNARODOWE SIECI HOTELARSKIE W POLSCE SIEĆ
POKOJE
OBIEKTY
MARKI
1.
Accor
12 773
75
8
2.
Hilton
3452
20
4
3.
Marriott Int.
3335
15
8
4.
Radisson Hotel Group
2504
11
2
5.
Louvre Hotels Group
2429
20
4
6.
Best Western
1789
20
4
7.
IHG
1715
10
4
8.
Vienna House
1214
6
2
9.
B&B Hotels
771
6
1
10. IBB Hotel Collection
332
3
1
11. Scandic
307
2
1
12. Leonardo Hotels
178
1
1
13. NH Hotels
93
1
1
Stan na 1 marca 2019 r.
Portfolio dotychczasowych sześciu marek Accoru w Polsce (Sofitel, Mercure, Novotel, ibis, ibis Styles i ibis Budget) powiększyło się w 2018 r. o pierwszy na naszym rynku hotel pod luksusową marką Raffles w Warszawie, a już w tym roku o MGallery by Sofitel w Krakowie, pod którą w 2019 r. otwarty ma zostać kolejny hotel we Wrocławiu, a później w Juracie. W ub.r. podpisano też umowę na następny nowy brand w Polsce – aparthotelowe Adagio, które zadebiutować ma w Krakowie. Łącznie pod markami Accoru na różnym etapie realizacji jest ok. 20 nowych hoteli z blisko 2,5 tys. pokoi, co daje Accorowi pozycję lidera rynku również pod tym kątem. HILTON. O pozycję nr 2 na polskim rynku walczą dwie największe na świecie sieci: Hilton i Marriott International. Hilton zadebiutował w Polsce w 2007 r. swoją główną marką w Warszawie, a obecnie ma już 20 hoteli pod czterema markami. Motorem napędowym sieci jest Hampton by Hilton z 11 hotelami. Tylko w ub.r. otworzyły się w Warszawie i Gdańsku (to trzecie Hamptony na tych rynkach) oraz w Oświęcimiu, w tym ruszył już hotel w Poznaniu, a wkrótce otwarty zostanie w Kaliszu. W przygotowaniu są następne w Warszawie, Łodzi, Olsztynie i Swarzędzu, a także cztery pod marką Hilton Garden Inn, które dołączą do trzech już działających. W ub.r. sieć podpisała franczyzę na otwarcie w Kołobrzegu trzeciego Hiltona w Polsce oraz na hotel pod nową marką Curio Collection by Hilton, która zadebiutuje w Krakowie. Szuka też inwestorów dla swoich kolejnych nowych marek: luksusowego brandu Canopy by Hilton i stworzonego w 2018 r. ekonomicznego Motto by Hilton. Obecnie, poza Hamptonem w Kaliszu, sieć ma w przygotowaniu 10 następnych hoteli z ok. 1,4 tys. pokoi. MARRIOTT INTERNATIONAL. O ile Hilton rozwija się w Polsce głównie przez Hamptona, o tyle Marriott Int., który również ma w Polsce ponad 3 tys. pokoi – przez wprowadzanie nowych marek, a ma ich w swoim portfolio blisko 30. W Polsce 15 hoteli działa aż
6 www.e-hotelarz.pl
pod ośmioma brandami, z których najwięcej pod przejętą trzy lata temu wraz z siecią Starwood marką Sheraton z 950 pokojami w czterech hotelach, z których ostatni otwarty został w 2008 r. w Sopocie. W 2017 r. we Wrocławiu zadebiutował AC Hotel by Marriott, w 2018 r. Renaissance w Warszawie i Moxy przy lotnisku Katowice-Pyrzowice, w tym pojawi się Four Points by Sheraton w Warszawie, w Krakowie powstaje hotel pod soft brandem Autograph Collection, a w dwumarkowym kompleksie w Warszawie razem z Moxy aparthotelowy Residence Inn. W tym roku otwarty już został Moxy na warszawskiej Pradze, kolejny uruchomiony zostanie przy lotnisku Poznań-Ławica, a następne powstaną m.in. w Poznaniu i Szczecinie. Poza trzema hotelami otwieranymi w tym roku łącznie z 450 pokojami, Marriott Int. ma w tzw. pipelinie w Polsce ma kolejnych 11 hoteli z ok. 1,7 tys. pokoi. IHG. Nieco w tyle pod względem rozwoju pozostawała dotychczas trzecia z największych globalnych sieci hotelarskich, poza Hiltonem i Marrriottem, IHG, która posiada obecnie w Polsce 10 hoteli z nieco ponad 1,7 tys. pokoi pod czterema markami: Intercontinental, Holiday Inn, Holiday Inn Express i Indigo. Ale w ostatnim czasie zaczęła nadrabiać zaległości. W tym roku w Gdańsku otwarty zostanie siódmy w Polsce hotel pod marką Holiday Inn z 240 pokojami, a przy lotnisku Rzeszów-Jasionka drugi Holiday Inn Express ze 120 pokojami, po hotelu w Warszawie otwartym jeszcze w 2012 r. Podpisano też umowy na sześć kolejnych hoteli w Warszawie: dwumarkowy kompleks Crowne Plaza – Holiday Inn Express, dwa hotele pod marką Holiday Inn oraz na Holiday Inn Express i aparthotelowy Staybridge Suites, a także na kompleks Staybridge Suites – Holiday Inn Express w Gdańsku, Crowne Plaza w Sopocie i Indigo we Wrocławiu. Czyli, oprócz dwóch otwieranych w tym roku hoteli z 340 pokojami, w przygotowaniu jest kolejnych blisko 2 tys. RADISSON HOTEL GROUP. W ostatnich latach znacznie przyśpieszyła swój rozwój również sieć Radisson Hotel Group, która na początku dekady zatrzymała się na poziomie ośmiu hoteli, a ostatnim był wprowadzony w 2011 r. pod markę Radisson Blu hotel Sobieski w Warszawie. Teraz znowu stała się aktywnym graczem na polskim rynku hotelarskim. W 2017 otworzyła 330-pokojowy Radisson Blu w Świnoujściu, w 2018 r. do otwartego w Krakowie 10 lat temu jedynego hotelu pod marką Park Inn by Radisson dołączyły dwa kolejne – w Katowicach i Poznaniu, a w tym otwarto w Gdańsku kompleks hotelowo-apartamentowy pod nową marką Radisson Hotel docelowo z 350 pokojami, pozycjonowaną nieco poniżej Radisson Blu. Kolejną nową marką w Polsce będzie Radisson Red. Dwa hotele pod nią powstają w Warszawie i Krakowie. Jeszcze w tym roku otwarty ma zostać w Zakopanem ósmy w Polsce Radisson Blu, a następne otwarte zostaną w Sopocie i Szklarskiej Porębie. Łącznie na różnych etapach realizacji jest ponad 1 tys. pokoi w pięciu obiektach, które powiększą obecne portofolio sieci w Polsce z 12 hotelami i 2,6 tys. pokoi. LOUVRE HOTELS GROUP. Francuska sieć kupiona cztery lata temu przez chiński koncern Jin Jang posiada w Polsce już 20 obiektów, najwięcej w Polsce poza Accorem, a ex aequo z Hiltonem i Best Western, pod czterema markami: Golden Tulip, Campanile i Premier Classe oraz Metropolo by Golden Tulip. Pod tą ostatnią w ub.r. w Krakowie otwarty został pierwszy hotel poza Chinami.
www.e-restauracja.com
Raport z rynku HoReCa 2019
25 NAJWIĘKSZYCH HOTELI I APARTHOTELI OTWARTYCH W 2018 R. NAZWA Arche Krakowska Varsovia Apartamenty Kasprzaka Green Mountain Hotel & Apartments Arche Residence Puro Kazimierz Renaissance
MIASTO
POKOJE
Warszawa-Włochy
344
Warszawa-Wola
311
Karpacz
268
Łódź
233
Kraków
228
Warszawa-Okęcie
225
Metropolo by Golden Tulip
Kraków
220
ibis Styles City
Warszawa-Wola
220
Poznań
190
ibis Styles Centrum
Warszawa-Powiśle
179
Hampton by Hilton Old Town
Gdańsk
174
Park Inn by Radisson*
Katowice
168
Park Inn by Radisson
Poznań
166
Platinum Hotel & Residence
Warszawa-Wilanów
165
Hampton by Hilton Mokotów
Warszawa-Służewiec
163
Arche Poloneza
Warszawa-Ursynów
150
Hotel Warszawa
Warszawa-Centrum
142
ibis*
Aquarion
Zakopane
136
Arche Hotel
Lublin
132
B&B Hotel
Kraków
130
Świnoujście
130
Hampton by Hilton
Oświęcim
120
Szczawnica Park Resort & Spa
Szczawnica
110
Poznań
109
Warszawa-Stare Miasto
106
Baltic Park Fort by Zdrojowa
Altus Raffless Europejski
*powstał z przekształcenia już istniejącego hotelu innej marki
Kolejnymi nowymi markami będą Kyriad, który powstanie w dwumarkowym kompleksie z Premiere Classe w Katowicach oraz Royal Tulip, na którego otwarcie podpisano list intencyjny z Marvipolem stawiającym w Warszawie duży kompleks apartamentowy Unique Tower. BEST WESTERN HOTELS & RESORTS. Best Western jest najbardziej elastyczną z globalnych sieci hotelowych, do której łatwo jest wejść, ale łatwo też wyjść, a do tego nie ma dolnej granicy wymaganej liczby pokoi. Dlatego już od kilku lat jej stan posiadania w Polsce oscyluje wokół 20 obiektów. W ub.r. powiększyła się o 27-pokojowy Best Western w Rzeszowie i 54-pokojowy Best
8 www.e-hotelarz.pl
Western w Baranowie pod Poznaniem, ale zmniejszyła się o dwa Q Hotele Plus we Wrocławiu i Krakowie, które działały w ramach soft brandu BW Premiere Collection, łącznie z 280 pokojami. Obecnie w 20 hotelach pod markami Best Western, Plus i Premier działa 20 hoteli z niespełna 1,8 tys. pokoi. W tym roku otworzyć ma się Best Western Premier we Wrocławiu z 64 pokojami, podpisano też umowę na największy w Polsce 273-pokojowy Best Western, który otwarty ma być w 2021 r. w Świnoujściu, a także na 40-pokojowy obiekt pod nowo stworzoną marką Sure Hotel i 63-pokojowy działający w BW Premiere Collection, obydwa w Poznaniu. VIENNA HOUSE. W tym roku otwarty został w Warszawie szósty hotel tej austriackiej sieci, kupionej w 2017 r. przez tajlandzką firmę dewelopersko-inwestycyjną U City. Poprzednim był andel’s otwarty w 2009 r. w Łodzi. Obecnie w sieci działa ponad 1,2 tys. pokoi. B&B HOTELS. Francuska sieć hoteli ekonomicznych weszła do Polski na początku tej dekady, a dzisiaj ma sześć obiektów w największych miastach, z otwartym w ub.r. 130-pokojowym B&B Hotelem w Krakowie włącznie. Następny tej samej wielkości planowany jest w Lublinie.
NAJWIĘKSZE MIASTA
WARSZAWA. Warszawskie hotele mają, według danych firmy STR, najwyższe obłożenie w Polsce – 75,3 proc. i najwyższe średnie ceny – ponad 322 zł, w związku z czym i najlepszy RevPAR – ponad 242,5 zł. Ale spadł on w porównaniu z 2017 r. o 8 zł. Trudno się dziwić, biorąc pod uwagę opisaną wcześniej nową podaż. Odbiła się ona przede wszystkim na obłożeniu, które spadło o ponad 3,5 p.p. Mimo to udało się podwyższyć średnie ceny o kilka złotych, co świadczy, że hotele nie wpadły jeszcze w panikę, trzymając cenę. A nie było to łatwe, biorąc pod uwagę, że otworzyły się – z jednej strony – trzy hotele 5-gwiazdkowe: Raffles, Renaissance i Warszawa z ok. 450 pokojami, a z drugiej – trzy aparthotele z ok. 630 pokojami: Varsovia Apartamenty Kasprzaka na Woli, Platinum Hotel & Residence w Wilanowie i Arche Poloneza na Ursynowie (dwa ostatnie zostały skategoryzowane na 3-gwiazdkowe hotele). Czyli cena była zagrożona i od góry – dużo wyższą konkurencją w najwyższym segmencie, i od dołu – gdy obiekty rozrzucone po różnych częściach Warszawy poza centrum musiały walczyć o przyciągnięcie do siebie gości przede wszystkim ceną, bo nie lokalizacją. A do tego otwarto dwa ibisy Styles w szeroko pojętym centrum, łącznie z 400 pokojami, ogromny, konferencyjny Arche Hotel Krakowska z 344 pokojami na granicy Ochoty i Włoch oraz 164-pokojowy Hampton by Hilton na Służewcu. Jak kształtować się będą ceny na koniec tego roku, gdy na rynek wejdą dwa kolejne hotele na Służewcu, otwarty już Vienna House i Four Points by Sheraton, łącznie z 350 pokojami, w centrum otwarty zostanie 330-pokojowy Motel One i 150-pokojowy Puro, a Grupa Arche otworzy przy hotelu na al. Krakowskiej kolejny Arche Geologiczna z 70 pokojami i rozbuduje Arche Poloneza o następne 200 pokoi? KRAKÓW. Kraków w porównaniu z Warszawą jest oazą spokoju i zrównoważonego rozwoju. Wyniki notuje podobne – 75 proc. obłożenia, średnia cena 316 zł, a RevPAR 237 zł i wzrósł on o 1,5 proc. w porównaniu z 2017 r. Tamtejszy rynek nie odnoto-
www.e-restauracja.com
Raport z rynku HoReCa 2019
wuje tak gwałtownej nowej podaży, choć wszystkie sieci chciałyby otwierać tam kolejne hotele ze względu na atrakacyjność tego rynku. Wynika to po prostu z braku wolnych działek, a w związku z tym z ich bardzo wysokich cen. W ub.r. Orbis kupił 770-metrową działkę przy ul. Worcella na tyłach Mercure Stare Miasto za 13 mln zł, czyli blisko 17 tys. zł za m kw. Pięć lata temu sąsiednią działkę, na której działa teraz Mercure Stare Miasto, Orbis kupił po 10 tys. zł za metr. Ale to, że podaż nieruchomości jest ograniczona, nie oznacza, że nie powstają tam nowe hotele. Co roku pojawia się kilkaset nowych pokoi. W ub.r. otwarty został na Kazimierzu 228-pokojowy Puro Hotel, w sąsiedztwie centrum kongresowego ICE Kraków 130-pokojowy B&B Hotel, a do tego kilka mniejszych hoteli w starych kamienicach, jak NAJWIĘKSZE HOTELE I APARTHOTELE OTWIERANE W 2019 R. NAZWA
MIASTO
POKOJE
Gdańsk
350
Warszawa-Centrum
333
Szklarska Poręba
328
Świnoujście
270
Gdańsk
240
Radisson Blu
Zakopane
226
Radisson Blu
Sopot
220
Seaside Park
Kołobrzeg
210
MGallery by Sofitel
Wrocław
192
Warszawa-Służewiec
190
Termy Uniejów
Uniejów
172
Vienna House*
Warszawa-Służewiec
164
Puro
Warszawa-Centrum
149
Warszawa-Praga
141
Zakopane
140
Łódź
130
Radisson Hotel Motel One Platinum Mountain Resort Hamilton Holiday Inn
Four Points by Sheraton
Moxy* Nosalowy Park Puro* Holiday Inn Express ibis Styles Moxy
Rzeszów
120
Kraków-Nowa Huta
120
Poznań-Ławica
120
*hotel został już otwarty
Lavender, Corner, Plaza Boutique czy Hotel 32. A to tego typu obiekty dominują na krakowskim rynku, na którym działa najwięcej hoteli w Polsce, ok. 170 (w Warszawie ok. 100), a do tego najwięcej hosteli, aparthoteli i różnego rodzaju innych obiektów noclegowych. Już w tym roku otwarty został pierwszy w Polsce hotel pod butikową marką MGallery z 64 pokojami i Balthazar Design Hotel z 28 pokojami, powstają 5-gwiazdkowe hotele Ferreus, H15 oraz sieciowe Autograph Collection i Curio Collection by Hilton łącznie z ok. 370 pokojami, Radisson Red z 230 pokojami, ibis Styles ze 120, 190-pokojowy aparthotel pod marką Adagio. J.W. Construction kupiło za 44 mln od PKO BP zabytkowy budynek przy ul. Wielopole, gdzie planuje otworzyć eksklu-
10 www.e-hotelarz.pl
zywny hotel pod globalną marką. Przy ul. Lubicz obok Dworca Głównego powstają dwa hotele 4- i 3-gwiazdkowy. Rozpoczęła się budowa 260-pokojowego hotelu na Błoniach. Wbrew pozorom na krakowskim rynku również dużo się dzieje pod względem nowej podaży. TRÓJMIASTO. Rynek trójmiejski jest trzecim najlepszym pod względem wyników w Polsce. W ub.r. obłożenie – 68,5 proc., średnia cena – 320 zł i RevPAR – 219,5 zł były niemal identyczne jak w roku 2017. Choć na pewno zawyżają je wyniki hoteli w Sopocie, jak Sheraton, Sofitel Grand czy Marriott, które w wakacje i weekendy mogą liczyć na niemal 100-procentowe obłożenie po 1 tys. zł za pokój, a i w dni powszednie wiosną i jesienią nie narzekają na frekwencję i ceny. Gdański rynek przeżył swój boom podażowy, który przechodzi obecnie Warszawa, już trzy lata temu, gdy otwarto pięć hoteli z 550 pokojami na rynku, na którym było ok. 3 tys. pokoi. I wyniki wyhamowały. W 2017 r. na rynek weszło kolejnych ponad 400 pokoi, a w 2018 otworzyły się na Starówce Hampton by Hilton ze 174 pokojami i IBB Długi Targ z 89. W tym roku na Wyspie Spichrzów ruszył już Radisson Hotel & Suites docelowo z 350 pokojami, otwarty zostanie 240-pokojowy Holiday Inn, powstaje kompleks Grano ze 136-pokojowym hotelem i 141 apartamentami oraz Grand Hotel Gdańsk z 340 pokojami i apartamentami. W ub.r. Marvipol podpisał umowę franczyzową na otwarcie przy granicy w Sopocie dwumarkowego kompleksu Staybridge Suites – Holiday Inn Express z 342 pokojami. Z kolei na Dolnym Mieście 240-pokojowy hotel Dwór Uphagena w XIX-wiecznymi kompleksie poszpitalnym realizuje Grupa Arche. Trudno w takiej sytuacji myśleć o podwyższaniu średniej ceny i obłożenia. WROCŁAW. Również wrocławski rynek odnotował niemal identyczne wyniki jak w 2017 r.: ok. 72 proc. obłożenia, średnia cena na poziomie 238 zł i RevPAR – ok. 173 zł. Nie odnotowuje natomiast gwałtownych skoków nowej podaży. W 2016 r. otwarty został 5-gwiazdkowy DoubleTree by Hilton ze 189 pokojami, w 2017 r. pierwszy w Polsce hotel pod marką AC by Hilton z 89 pokojami i niezależny Grand City Hotel w pobliżu Rynku z 85 pokojami, w ub.r. nie pojawił się żaden nowy hotel. W tym roku otwarte będą 190-pokojowy MGallery by Sofitel i 64-pokojowy Best Western Premier naprzeciwko Dworca Głównego. Tuż obok powstaje przebudowywany hotel Grand ze 170 pokojami, który ma się otworzyć w 2022 r. Powstają też ok. 40-pokojowy hotel przy pl. Nakiera w centrum, 140-pokojowy DB Hotel w dzielnicy Fabryczna przy pl. Strzegomskim. Grupa Arche planuje 90-pokojowy hotel w byłym szpitalu dziecięcym na Karłowicach, a także 120-pokojowy hotel w sąsiedztwie lotniska. Przy lotnisku 120-pokojowego Hamptona by Hilton planuje też wrocławski port lotniczy. Na obrzeżach Wrocławia przy ul. Rakietowej otwarty ma być 107-pokojowy Blu Sky Hotel przy kompleksie konferencyjno-eventowym Dynamic Congress Center. 209-pokojowy hotel z 3,2 tys. m kw powierzchni konferencyjnej w sąsiadujących z Wrocławiem Bielanach Wrocławskich planuje sieć Q Hotel. W zabytkowej kamienicy w centrum miasta planowany jest 5-gwiazdkowy Altus Palace z 91 pokojami, którym będzie zarządzać Dobry Hotel. Działkę przy Dworcu Świebodzkim pod swój drugi hotel w mieście z 337 pokojami kupiła spółka Genfer, która jest właścicielem sieci Puro Hotel. Czyli w najbliższych latach
www.e-restauracja.com
FROM SCANDINAVIA WITH LOVE
W W W. K I N N A R P S . P L
Raport z rynku HoReCa 2019
NAJWIĘKSZE HOTELE I APARTHOTELE PLANOWANE W LATACH 2020-2023 NAZWA MIASTO LICZBA POKOI Gołębiewski Pobierowo ok. 1100 Crystal Mountain Resort Wisła 491 Maritim Szczecin 458 Giżycko Giżycko 401 Holiday Inn Warszawa-Służewiec 370 Puro Warszawa-Wola 350 Puro Wrocław 337 NYX Warszawa-Centrum 330 Royal Tulip Warszawa Best Western Navy Świnoujście 273 Mercure Katowice 268 Radisson Red Warszawa-Wola 267 Solec Medical Spa Solec-Zdrój 267 KKS Investment Kraków 263 AC by Marriott Warszawa-Ochota 260 Sun & Snow Resort Solina Polańczyk 250 Dwór Uphagena Gdańsk 241 Focus Warszawa-Służewiec 238 Radisson Red Kraków 230 Four Seasons Warszawa-Centrum 220 Holiday Inn Warszawa 217 ibis Styles Włochy Warszawa-Ochota 214 Garnizon Białystok 211 H20 Kołobrzeg 209 Q Hotel Bielany Wrocławskie 209 Puro Katowice 208 By The Sea Międzyzdroje 207 MGallery by Sofitel Jurata 200 Staybridge Suites Warszawa-Ursynów 190 Adagio Kraków 190 Zalewski Mrzeżyno 180 Grand Wrocław 170 Hilton Resort Świnoujście 167 Holiday Inn Express Warszawa-Służewiec 167 ibis Styles Szczecin 161 Best Western Kraków-Balice 153 Hilton Garden Inn Pobierowo 150 Hampton by Hilton Łódź 149 B&B Hotel Lublin 130 Hilton Garden Inn Kołobrzeg 128 Tremonti Ski Karpacz 128 Autograph Collection Kraków 125 Nobu-Rialto Warszawa-Centrum 120 Hilton Garden Inn Toruń 120 Mercure Sosnowiec 120 Curio Collection by Hilton Kraków 113 ibis Styles Nowy Targ 109 Forest Ski Hotel & Resort Szklarska Poręba 104
12 www.e-hotelarz.pl
otworzy się trochę nowych hoteli, ale nie wejdą one na rynek w tym samym czasie, jak w Warszawie czy Gdańsku, ale rozłożone będą na okres trzech-czterech lat i na całą aglomerację łącznie z peryferiami. Nie powinno więc to mieć negatywnego wpływu na stabilne wyniki rynku, choć trudno też raczej liczyć na ich znaczące wzrosty. POZNAŃ. Poznań był ubiegłoroczną gwiazdą polskiego rynku hotelarskiego. RevPAR wzrósł o blisko 11 proc. do 180 zł, co napędzane było zarówno wzrostem średniej ceny – o 13 zł, czyli blisko 6 proc. do 289 zł, jak i obłożenia o 2,5 p.p. do 62,5 proc. Tylko że wyniki poznańskiego rynku w dużej mierze uzależnione są od cyklu imprez targowych, z których część odbywa się co dwa lata. Tak więc w tym roku należy liczyć się z tym, że wyniki znowu będą słabsze. A to dzięki Poznaniowi cały rynek ogólnopolski odnotował ów 1-procentowy wzrost RevPAR. Teraz miasto będzie się borykało też ze znaczącym jak COMBO-HOTELE PLANOWANE W LATACH 2020-2023 LOKALIZACJA
POKOJE
Crowne Plaza – Holiday Inn Express
Warszawa-Wola
430
Staybridge Suites – Holiday Inn Express
Gdańsk
346
MARKI
Mercure – ibis
Warszawa-Bielany
322
Residence Inn – Moxy
Warszawa-Służewiec
300
Courtyard by Marriott – Moxy
Szczecin
255
Kyriad – Premiere Classe
Katowice
204
na nie wzrostem nowej podaży. Wcześniej na rynek wchodził średnio jeden hotel rocznie i nie więcej niż 100-150 pokoi. Tymczasem w ub.r. otworzyły się 166-pokojowy Park Inn by Radisson, 109-pokojowy Altus, 92-pokojowy Focus Hotel, a już w tym roku 116-pokojowy Hampton by Hilton. Do tego na rynek wszedł też 190-pokojowy ibis, który powstał z przekształcenia Novotelu w dwumarkowy kompleks hotelowy, a więc znacząca część pokoi była wyłączona ze sprzedaży. W tym roku przy lotnisku otwiera się 120-pokojowy Moxy, podpisana też została umowa na otwarcie w przebudowywanej galerii handlowej Kupiec Poznański 150-pokojowego hotelu pod marką AC by Marriott. Tak więc Poznań raczej nie wyciągnie już wyników całego rynku w górę, jak było to w 2018 r. Spadki wskaźnika RevPAR odnotują też najprawdopodobniej rynki w Warszawie i Gdańsku, a w Krakowie i Wrocławiu w najlepszym wypadku uda się go utrzymać na dotychczasowym poziomie. Tymczasem prognozuje się, że PKB nie będzie już rósł tak szybko jak wcześniej, a gospodarka, zgodnie z logiką cyklu koniunkturalnego, po ostatnich kilku latach dynamicznego wzrostu będzie zmierzała w kierunku stagnacji. Zapowiadają się ciekawe czasy dla hotelarzy, ale niestety inaczej ciekawe niż w ostatnich latach. •
www.e-restauracja.com
Raport z rynku HoReCa 2019
30 NAJWIĘKSZYCH SIECI SIEĆ 1. ACCOR (ORBIS)
LICZBA LICZBA POKOI HOTELI
NOWE OBIEKTY 2018–III 2019 (pokoje łącznie)
PLANY NA III–XIII 2019 (pokoje łącznie)
12 773
75
Raffles: Warszawa; MGallery by Sofitel: Kraków; ibis Styles: Warszawa x 2, Mory k. Warszawy; ibis: Poznań (862)
MGallery by Sofitel: Wrocław; ibis Styles: Lublin, Nowy Targ (400)
2. HILTON
3452
20
Hampton by Hilton: Warszawa, Gdańsk, Poznań, Oświęcim (578)
Hampton by Hilton: Kalisz (93)
3. MARRIOTT INTERNATIONAL
3335
15
Renaissance: Warszawa; Moxy: Warszawa, Katowice-Pyrzowice (466)
Four Points by Sheraton: Warszawa; Moxy: Poznań-Ławica (310)
4. RADISSON HOTEL GROUP
2504
11
Park Inn by Radisson: Katowice, Poznań (334)
Radisson Hotel & Suites, Gdańsk; Radisson Blu, Zakopane (576)
5. LOUVRE HOTELS GROUP
2429
20
Metropolo by Golden Tulip, Kraków; Golden Tulip: Bielsko Biała (297)
6. HOTELE GOŁĘBIEWSKI
2360
4
7. GRUPA ARCHE
1889
11
Arche Hotele: Warszawa x 2, Lublin; Arche Residence: Łódź; Koszary Góra Kalwaria (931)
Arche Hotele: Warszawa Geologiczna, Poloneza – rozbudowa; Cukrownia Żnin – pierwszy etap (420)
8. BEST WESTERN HOTELS & RESORTS
1789
20
Best Western Premier, Rzeszów; Best Western: Baranowo k. Poznania (81)
Best Western Premier: Wrocław (64)
9. IHG
1715
10
10. HOTELE DESILVA
1563
15
Mercure: Cieszyn; ibis Styles: Bielsko-Biała (211)
11. ZDROJOWA INVEST & HOTELS
1398
10
Baltic Park Fort, Świnoujście; Boulevard Residence, Ustronie Morskie (141)
-
12. SATORIA GROUP/VHM
1284
8
Hampton by Hilton: Gdańsk (174)
-
13. QUBUS HOTEL
1261
12
14. VIENNA HOUSE
1214
6
Vienna House: Warszawa (164)
-
15. J.W. CONSTRUCTION HOLDING
1169
7
Apartamenty Varsovia Kasprzaka, Warszawa (311)
-
16. AMW HOTELE
1161
15
17. POLSKI HOLDING HOTELOWY
1143
8
18. HOTELE DIAMENT
962
13
19. PURO HOTELS
945
6
20. GROMADA
927
9
21. FOCUS HOTELS
895
10
Focus Premium: Sopot; Focus: Poznań (162)
Lublin (75)
22. GRUPA OSADA ŚNIEŻKA
860
3
Green Mountain & Apartments, Karpacz (268)
Platinum Mountain Resort, Szklarska Poręba (328)
23. NAT
795
9
-
-
24. B&B HOTEL
771
6
Kraków (130)
25. DOBRY HOTEL
664
10
Aquarion Zakopane; Altus Poznań; Hotel Mikołajki (345)
26. ELBEST HOTELS
637
6
27. GRUPA UNIREST
611
4
28. HOTELE WARSZAWSKIE SYRENA
593
3
29. LIKUS HOTELE
591
7
30. Q HOTEL
541
5
-
-
-
-
Holiday Inn: Gdańsk; Holiday Inn Express: Rzeszów-Jasionka (360) Malbork by DeSilva (72)
-
-
Renaissance: Warszawa; Moxy: Katowice-Pyrzowice; Golden Tulip Residence: Gdańsk, Międzyzdroje (630)
Holiday Inn Express: Rzeszów-Jasionka, Moxy: Poznań (240); Sieć AMW Hotele, Hotel Katowice, Kopernik w Olsztynie (ok. 1,2 tys.)
Kraków, Łódź (358)
Warszawa (149)
-
-
-
DoubleTree – Hampton by Hilton, Kraków; Hampton by Hilton, Oświęcim (511) Hotel Warszawa, Warszawa (142) -
Best Western Premier, Wrocław (64) -
POZOSTAŁE SIECI Zagraniczne: IBB (332, 3), Scandic (307, 2), Leonardo Hotels (178, 1), NH Hotels (93, 1); Polskie: Interferie (470, 3 oraz cztery ośrodki
14 www.e-hotelarz.pl
www.e-restauracja.com
Raport z rynku HoReCa 2019
I OPERATORÓW W POLSCE
(stan na 1 marca 2019 r.)
PLANY NA KOLEJNE LATA (pokoje łącznie)
UWAGI
MGallery by Sofitel: Jurata; Mercure: Katowice; Mercure – ibis: Warszawa; ibis: Rzeszów, Słupsk; ibis Styles: Warszawa x 2, Kraków, Szczecin, Radom, Bolesławiec, Tomaszów Lubelski; Adagio: Kraków (ok. 1,9 tys.)
a) Accor posiada 86 proc. udziałów w Orbis SA. b) Raffles Europejski wchodzi w skład portfolio Accoru, ale nie Orbisu, c) Orbis jako operator marek Accor działa w 12 krajach Europy Środkowo-Wschodniej, posiadając w portfolio ponad 130 hoteli z 21,6 tys. pokoi
Hilton: Świnoujście; Curio Collection by Hilton: Kraków; Hilton Garden Inn: Kołobrzeg, Toruń, Radom, Pobierowo; Hampton by Hilton: Warszawa, Łódź, Olsztyn, Swarzędz (ok. 1,4 tys.)
-
Autograph Collection: Kraków, Warszawa; AC by Marriott: Warszawa, Poznań; Courtyard by Marriott – Moxy: Szczecin; Residence Inn – Moxy: Warszawa; Moxy: Warszawa, Katowice, Łódź; Four Points by Sheraton: Zakopane (ok. 1,7 tys.)
-
Radisson Blu: Sopot, Szklarska Poręba; Radisson Red: Warszawa, Kraków (807)
Wśród 11 hoteli znajduje się również hotel Rezydent w Sopocie, którym sieć zarządza
Royal Tulip: Warszawa; Kyriad – Premiere Classe: Katowice (ok. 500)
-
Pobierowo (ok. 1,1 tys.)
-
Wrocław x 2, Gdańsk x 2, Łódź, Kraków, Piła, Białystok, Żnin, Drohiczyn (ok. 1,8 tys.)
Uwzględniono również obiekty nieskategoryzowane
Best Western Premier: Świnoujście; Best Western: Kraków-Balice; BW Premier Collection: Poznań; Sure Hotel: Poznań (526)
-
Crowne Plaza – Holiday Inn Express: Warszawa; Holiday Inn: Warszawa x 2; Holiday Inn Express: Warszawa; Staybridge Suites: Warszawa; Staybridge Suites – Holiday Inn Express: Gdańsk; Indigo: Wrocław; Crowne Plaza: Sopot (ok. 2 tys.)
-
-
DeSilva zarządza obiektami pod własnymi markami (7, 572 pokoi) oraz hotelami pod markami Mercure i ibis sprzedawanymi przez Orbis (8, 991)
Hilton: Świnoujście; H20 Kołobrzeg; Forest Ski Hotel Szklarska Poręba (480)
Uwzględniono również obiekty nieskategoryzowane
Holiday Inn: Warszawa; Hampton by Hilton: Łódź, Olsztyn; Hilton Garden Inn, Toruń (590)
VHM jest spółką córką Satoria Group, zajmuje się dzierżawą i zarządzaniem hotelami sieciowymi
-
W sieci Qubus działa 11 hoteli Qubus i jeden pod marką Alto
-
-
-
a) Uwzględniono obiekty stworzonej przez J.W. Construction aparthotelolowej marki Apartamenty Varsovia, b)Trzy hotele działają w sieci HOTELE 500
-
Sieć jest w trakcie włączania do Polskiego Holdingu Hotelowego, z konsolidacji wyłączono Zamek Czocha i hotel Dedal w Malborku
Residence Inn – Moxy, Warszawa; włączanie kolejnych sieci i hoteli spółek z udziałem Skarbu Państwa
Do stycznia 2019 r. pod nazwą Chopin Airport Development
Diament Plaza Katowice – rozbudowa (89) Warszawa, Katowice, Wrocław (895)
-
Warszawa, Bydgoszcz (328)
Gromada posiada też dwa ośrodki wczasowe w Międzyzdrojach i Krynicy-Zdroju łącznie z ok. 160 pokojami -
Crystal Mountain Resort, Wisła (492)
-
Do sieci NAT Nadwiślańskiej Agencji Turystycznej należy też osiem ośrodków wypoczynkowych
Lublin (130)
-
Altus: Warszawa; Altus Palace: Wrocław
-
Hilton Garden Inn, Radom; Indigo, Wrocław; sieciowy hotel w Katowicach
W sieci Elbest Hotels należącej do Grupy Kapitałowej PGE działa również pięć ośrodków wczasowo-wypoczynkowych -
-
-
-
-
Bielany Wrocławskie (209) wypoczynkowe KGHM), Grupa Anders (463, 4), HP Park (375, 3), CFI Hotels (326, 3 oraz 11 obiektów hotelowo-hostelowych), System Hotel (320, 3), Malinowe Hotele (284, 3), Hotele SPA Dr Irena Eris (242, 3), Donimirski Boutique Hotels (109, 5)
www.e-restauracja.com
www.e-hotelarz.pl
15
Gastronomiczne trendy 2019
– świadomość eko, lokalność, zrównoważony rozwój Anna Jabłońska, „Restauracja”
Tematami, które w ostatnim czasie przewijają się podczas spotkań branży gastronomicznej, jest szeroko rozumiana innowacyjność – świadomość ekologiczna, lokalność, zrównoważony rozwój. Wynika to z coraz większej świadomości dotyczącej poszanowania środowiska i zwracania uwagi na to, co znajduje się na talerzach.
16 www.e-hotelarz.pl
Moda na zdrowy styl życia i dbanie o figurę zauważalna jest także w przypadku cukierni. Pojawiają się lokale, które sprzedają ciasta, ciastka i słodycze słodzone stewią, z dodatkiem zdrowych tłuszczów, a jednocześnie bez sztucznych składników. Zauważalny jest też wzrost zainteresowania food pairingiem, i to nie tylko w kwestii niecodziennych połączeń składników dań i smaków, ale także parowania dań z herbatą, wódką czy piwem.
Działania proekologiczne
Ustawa Parlamentu Europejskiego dotycząca wprowadzenia wkrótce zakazu używania plastikowych słomek oraz opakowań z końca 2018 r. zmieniła spojrzenie na ekologię w gastronomii. Według raportu organizacji Seas At Risk, w całej Unii Europejskiej zużywa się i wyrzuca rocznie ponad 36 mld słomek. Polacy używają ich rocznie 1,2 mld, co przekłada się na ponad 3 mln sztuk dziennie. Jednak zanim Parlament Europejski przegłosował ustawę, w Polsce już wcześniej lokale gastronomiczne zaczęły wychodzić z tą inicjatywą samodzielnie. Sieć restauracji Jeffs wprowadziła biodegradowalne rurki papierowe. Wydaje się, że słomka do picia to drobiazg, ale każdego dnia w każdej restauracji Jeff’s zużywanych jest ok. 200-300 sło-
www.e-restauracja.com
FOT. materiały prasowe
J
uż nie chodzi tylko o to, aby jedzenie w lokalach było smaczne i gustownie podane. Ważne jest to, z czego powstaje i jakiej jest jakości. Ta jakość jest nierozerwalnie związana z ekologią i lokalnością produktów. Pojawiają się więc w restauracjach surowce z kontrolowanych upraw i od małych, ale sprawdzonych dostawców. Trendem stała się także żywność funkcjonalna – zdrowa z natury, ale też dodatkowo wzbogacana o składniki prozdrowotne. Możliwość świadomych wyborów jakości jedzenia sprawia, że konsumenci coraz większy nacisk kładą na jego jakość także w lokalach gastronomicznych. Chcą wiedzieć, skąd pochodzi kawa, którą piją, jaki jest jej skład, a nawet w jaki sposób jest palona. Umacnia się także trend związany z piciem alternatywnych napojów kawowych, typu drip, chemex czy aeropress. Już nie są one tylko ciekawą nowinką, ale coraz częściej pożądanym przez konsumentów elementem menu miejsc, które chcą nosić miano lokali z doskonałą ofertą kawy. Dużo większą wagę zaczyna się także przykładać do jakości, pochodzenia i procesu zaparzania herbaty. Ludzie sięgają po dotąd mało popularne tego typu napoje. Zaczynają coraz częściej pić matchę i inne szlachetne odmiany herbaty. To wiąże się także z ich oczekiwaniami co do jakości herbaty w lokalach.
M A L K E R
mek. Rezygnacja z plastikowych rurek to wkład na rzecz zwiększania świadomości problemu zanieczyszczania środowiska tworzywami sztucznymi. Ta inicjatywa nie jest odosobniona. W lokalach zaczęły pojawiać się szklane i metalowe rurki wielokrotnego użytku. Jeszcze inni, jak warszawska restauracja Si, serwująca włoskie jedzenie, wprowadzili rurki z… makaronu. Producenci i dystrybutorzy opakowań jednorazowych zaczęli promować biodegradowalne i ekologiczne naczynia jednorazowego użytku dla gastronomii. W kawiarniach i punktach z kawą na wynos premiowane są proekologiczne działania gości, którzy przychodzą z własnymi naczyniami termicznymi – dostają oni rabaty za kawę we własnym kubku. Społeczna odpowiedzialność biznesu wkracza więc także do gastronomii.
A
Profesjonalna technologia zmywania
Rok wegan
Powstaje coraz więcej lokali z doskonałą kuchnią oferujących dania dla wegetarian czy wegan. Dziś te pozycje w kartach dań są już standardem. Powoli przestają więc dziwić wegańskie burgery czy hot dogi, a pytania gości restauracji o takie menu coraz częściej nie kończą się już wyłącznie na propozycji pierogów.
Możliwość świadomych wyborów jakości jedzenia sprawia, że konsumenci coraz większy nacisk kładą na jego jakość także w lokalach gastronomicznych Powstaje tak dużo wegańskich lokali z dobrej jakości jedzeniem, że z chęcią regularnie stołują się w nich nawet ci, którzy normalnie nie odmawiają sobie mięsa. Dania wegańskie pojawiają się także jako tematy najważniejszych konkursów kulinarnych w kraju. Nie dziwi więc fakt, że „The Economist” obecny rok nazwał rokiem wegan i wegetarian.
Freeganizm
Jest to najnowszy trend polegający na tym, że za pomocą aplikacji, w czasie rzeczywistym konsumenci mogą dowiedzieć się, skąd odebrać produkty na śniadanie czy obiad, których ktoś inny nie potrzebuje lub ma w nadmiarze i może się podzielić. Freeganizm polega na tym, żeby żywić się tym, co nie zostało kupione przez konsumenta, a ktoś chce się tego pozbyć, żeby się nie zmarnowało. Celem jest jedzenie w ekonomiczny sposób, żeby przy okazji nie zanieczyszczać planety produkcją zbędnego pożywienia. Freeganie jedzą tylko takie nadwyżki jedzenia, na które aktualnie ma zapotrzebowanie ich organizm i pobierają je z miejsc, w których jest ono wydawane w niższych cenach. Wbrew pozorom z aplikacji korzystają w większości osoby zamożne, mające świadomość tego, jak zanieczyszczona jest nasza planeta, i ci, którzy nie chcą wspierać przemysłowej produkcji spożywczej. Idącym w tym kierunku innowacyjnym rozwiązaniem, które zostało zaprezentowane podczas tegorocznego kongresu Madrid Fusión, jest aplikacja Too Good To Go, która w tym roku ma zadebiutować także na polskim rynku. Rewolucjonizuje ona podejście restauracji do problemu marnowania żywności i ma na celu zaangażowanie zarówno producentów, jak i konsumentów poprzez sprzedaż nadmiaru wyprodukowanego jedzenia w niższej cenie.
www.e-restauracja.com
Witamy w raju zmywania To niemal magiczne, jak ta maszyna potrafi w szybki i łatwy sposób pracować – prawie jak za dotknięciem czarodziejskiej różdżki. Witamy w świecie profesjonalnej technologii zmywania MEIKO. Eksperci zajmujący się profesjonalnymi rozwiązaniami w zakresie zmywania prezentują M-iClean H. Model ten stanowi przełom w dziedzinie zmywania – zapewnia nie tylko wygodę obsługi ale także daje gwarancję dużej wydajności oraz dbałości o środowisko. Przekonaj się sam. www.e-hotelarz.pl 17
www.meiko.pl
Raport z rynku HoReCa 2019
Zero waste
Powstaje coraz więcej lokali, które wprowadzają zasady zero waste, polegające na niemarnowaniu jedzenia i wykorzystywaniu do przygotowywania dań również resztek powstałych podczas ich produkcji. Na przykład obierki z jabłek przeznaczonych na szarlotkę służą do gotowania kompotu itp. A to, co zostaje na talerzach gości, trafia na kompost. Inspiracją do naśladowania w kwestii zero waste jest dla wielu restauratorów m.in. restauracja Nolla w Helsinkach, która działa w całości zgodnie z zasadami: „refuse, reduce, reuse and on last instances, recycle and rot” czyli: „odmawiaj, ograniczaj, używaj ponownie, a w ostateczności przetwarzaj i kompostuj”. Stosują je zarówno w swojej kuchni, jak i w funkcjonowaniu lokalu.
Na styl życia, a tym samym na preferencje dotyczące jedzenia poza domem, wpływa poprawa sytuacji finansowej Polaków oraz rosnąca świadomość tego, co jedzą W maju 2018 r. świat obiegła wieść, że ich restauracja pojawiła się w Nowym Jorku podczas festiwalu Wanted Design Manhattan, jako pop-up Zero Waste Bistro. Podczas tego wydarzenia pojawiło się minimalistyczne menu prosto z Nolla, pozostałości jedzenia zasilały kompostownik, a wyposażenie i meble były w całości wykonane z tworzyw poddanych wcześniej recyklingowi, które można ponownie przetworzyć. Przez trzy dni Zero Waste Bistro odwiedziło tysiące osób.
Wpływ niedziel niehandlowych
Rok 2018 i początek 2019 był bardzo dynamiczny zwłaszcza w kwestiach związanych z wprowadzeniem niedziel wolnych od handlu, a co za tym idzie, wzrostem w tych dniach roli stref food court w centrach handlowych, a także zwiększeniem zamówień jedzenia online. Według danych serwisu Pyszne.pl, w niedziele bez handlu Polacy składają dwa razy więcej zamówień niż w niedziele handlowe. Popularna jest jak zawsze pizza, a wyraźnie częściej niż w dni powszednie wybieramy pierogi – danie od pokoleń serwowane na rodzinny obiad. Polacy zaczęli traktować niedziele bez handlu jako sposobność, by na koniec tygodnia zwolnić tempo. Spędzać czas z rodziną i przyjaciółmi w lokalach gastronomicznych czy w domu. Także galerie w niedziele niehandlowe stały się miejscem, do którego coraz częściej wybierają się, aby zjeść niedzielny posiłek. Z tego względu także strefy food court na stacjach benzynowych zaczęły odnotowywać wyraźny wzrost zainteresowania swoją ofertą w dni, kiedy obowiązuje zakaz handlu. Takie zachowania zauważalne są zwłaszcza podczas dobrej pogody, kiedy rodziny chodzą na spacery zamiast na zakupy.
Rola stref food court
Strefy food court odgrywają coraz ważniejszą rolę. Tylko w ciągu ostatniej dekady ich powierzchnia w europejskich centrach handlowych wzrosła trzykrotnie – z 5 proc. nawet do 15 proc. Szacuje się,
18 www.e-hotelarz.pl
że do 2025 r. gastronomia stanowić może nawet 20 proc. powierzchni galerii handlowych. Powodem są zmieniające się oczekiwania klienta wobec centrów handlowych. Dziś oczekuje on od galerii nie tylko dobrych sklepów, ale także rozrywki. Jednym z kluczowych elementów tego ostatniego stają się restauracje i kawiarnie. Ponadto klient młodnieje – do głosu doszło pokolenie Y, a dochodzi młodsze – Z, urodzone już w XXI wieku. To grupy, które odgrywają dziś w Polsce kluczową rolę w rozwoju kultury „foodie”, czyli takiej, w której życie towarzyskie skupia się na spotkaniach w restauracjach, knajpkach, barach czy przy food truckach. Kolejnym powodem tego stanu rzeczy jest fakt, że Polacy częściej jedzą na mieście i coraz więcej wydają na tę przyjemność.
Polacy coraz bardziej lubią jeść poza domem
Z badania zwyczajów i preferencji związanych z wyborem lokalu gastronomicznego, przeprowadzonego na zlecenie marki Bobby Burger przez firmę 4P Research Mix w marcu ub.r., wynika, że jedzenie poza domem staje się dla Polaków coraz bardziej naturalne i powszechne. Traktują je jako pretekst do spotkania ze znajomymi (przyznaje ¾ badanych), a w lokalach spędzają blisko godzinę. Niemal tak samo często, jak piekarnie czy sklepy oferujące gotowe kanapki (średnio 31 razy w ciągu roku), odwiedzają oni restauracje sieciowe typu fast food (średnio 35 wizyt w ciągu roku). Zauważalny jest też fakt, że mieszkańcy dużych miast chętnie korzystają z różnorodnych typów lokali i nie ograniczają się do najtańszych miejsc. Badane osoby przyznają, że bardzo często decydują się na posiłek w towarzystwie partnera (42 proc. wskazań), a także przyjaciół (22 proc.).
Coraz więcej powstaje lokali, które wprowadzają zasady zero waste, polegające na niemarnowaniu jedzenia i wykorzystywaniu do przygotowywania dań również resztek powstałych podczas ich produkcji Jedzenie w lokalu coraz częściej pełni funkcję społeczną. Jest okazją do rozmów, świętowania różnych okazji. Analizując okazje, z jakich spożywane są posiłki poza domem, dowiadujemy się, że ponad połowa przypadków to okazje planowane – respondenci z góry wiedzieli, że chcą pójść w konkretne miejsce, by zjeść i napić się. O tym wyborze decyduje smaczne jedzenie (dla 61 proc. jeden z głównych powodów) oraz odpowiednia lokalizacja (dla 55 proc. to jeden z głównych powodów). Co ciekawe, czynnikami mniej istotnymi dla mieszkańców dużych miast przy wyborze konkretnego miejsca są preferencje odnośnie kuchni oraz atrakcyjne ceny. Za smaczne i dobrej jakości jedzenie Polacy są gotowi zapłacić więcej. Ubiegłoroczne badanie wykazało, że średnio wydają na to około 100 zł miesięcznie, czyli więcej niż kiedykolwiek wcześniej. Średnia wartość rachunku za jedną wizytę w lokalu gastronomicznym to około 43 zł. Na styl życia, a tym samym na preferencje dotyczące jedzenia poza domem, wpływa poprawa sytuacji finansowej Polaków oraz rosnąca świadomość tego, co jedzą. We wszystkich grupach społeczno-demograficznych można zaobserwować wzrost częstotliwości odwiedzania lokali gastronomicznych,
www.e-restauracja.com
Aplikacje ułatwiające prowadzenie biznesu
Lokale gastronomiczne, aby się rozwijać i sprostać oczekiwaniom gości, stawiają na innowacje i nowe technologie. Coraz częściej używane są aplikacje w smartfonach, które ułatwiają zarządzanie pracownikami oraz grafikami zmian personelu, przekazywanie im ważnych informacji w czasie rzeczywistym, nawet wtedy, kiedy nie są oni w lokalu.
A M A L K E R
szczególnie wśród osób w średnim wieku i z mniejszych miejscowości. Polacy coraz swobodniej czują się w lokalach gastronomicznych i chętnie odwiedzają nowe typy miejsc. Nadal najchętniej odwiedzane są pizzerie i restauracje. Spośród lokali sieciowych najpopularniejsze są McDonald’s i KFC, mimo odnotowanych kilkuprocentowych corocznych spadków. Największą grupą wiekową jedzącą na mieście są millenialsi (osoby w wieku 20-29 lat) – aż 85 proc. badanych w tym wieku osób stołuje się poza domem. Jedzenie w lokalu przestaje być czymś wyjątkowym, a wartość polskiego rynku gastronomicznego rośnie, a dzięki temu przybywa nowych lokali.
1 M2 + SCOOP&BAKE = TWÓJ SKRÓT DO KREATYWNOŚCI
Według danych serwisu Pyszne.pl, w niedziele bez handlu Polacy składają dwa razy więcej zamówień niż w niedziele handlowe. Popularna jest jak zawsze pizza, a wyraźnie częściej niż w dni powszednie wybierają pierogi – danie serwowane na rodzinny obiad Trwają prace nad polską aplikacją Trust przeznaczoną specjalnie dla gastronomii, która będzie praktycznym narzędziem wspierającym działalność lokali różnego typu. Jej twórca, Norbert Radke, zapowiada, że ma być platformą do pełnego zarządzania gastronomią, niezależnie od tego, jaki rodzaj działalności jest prowadzony. Dzięki budowie modułowej każdy użytkownik będzie mógł dopasować system do swoich potrzeb. Już teraz działa usługa analityczno-controllingowa – ADD online, dzięki której w prosty i czytelny sposób prezentowane są dane sprzedażowe, potencjalne straty, trendy, można zarządzać konkursami sprzedaży sugerowanej. W najbliższym czasie restauratorzy dostaną narzędzie zakupowe zapewniające elektroniczny obieg dokumentów, a w niedalekiej przyszłości Trust zacznie pełnić funkcję pożyczkodawcy specjalizującego się w branży restauracyjnej. Dzięki możliwości korzystania z pożyczek krótkoterminowych restauratorzy mają mieć także możliwość sprawnego zarządzania cash flow, nie martwiąc się o czynniki zewnętrzne, na które nie mają wpływu. Wciąż także rośnie świadomość pojawiania się restauracji w mediach społecznościowych. Poza Facebookiem coraz więcej lokali obecnych jest na Instagramie. W tym przypadku ważne staje się prowadzenie szybkiej i sprawnej korespondencji z potencjalnymi klientami, a to umożliwia stosowanie chatbotów, które automatycznie odpowiadają na zadane im pytania i zapewniają aktualne informacje dotyczące menu, rezerwacji miejsc, a także pomagają w działaniach promocyjnych i marketingowych. •
www.e-restauracja.com
www.e-hotelarz.pl
19
Raport z rynku HoReCa 2019
Nowości i trendy
w hotelarstwie Karol Weber, enjoyyourstay.pl
Zarówno czasy, jak i pokolenia podróżujących się zmieniają, a hotele powinny zaspokajać i wręcz przewyższać zmieniające się oczekiwania gości, aby pozostać istotnym graczem na bardzo konkurencyjnym rynku hotelowym.
Rosemont Hotel & Residences w Dubaju będzie posiadał własny las deszczowy
Obserwując, jak bardzo zmieniło się hotelarstwo w kilku ostatnich latach i ile jeszcze zmian i wyzwań przed nim, można dojść do wniosku, że branża hotelowa (na świecie i w Polsce) przeżywa prawdziwy renesans. Poprzednio takie okresy rozkwitu hotelarstwo przeżywało na przełomie XIX i XX wieku oraz lat 60. i 70. Polscy inwestorzy są coraz bardziej otwarci na nowości, ale trzeba przechodzić od słów do czynów. W kwestii architektury budynków i designu wnętrz nasze hotelarstwo ma się już czym pochwalić dzięki wykwalifikowanym projektantom i architektom, którzy specjalizują się w hotelach. Jednak wystrój i bryła budynku to za mało. W obliczu zmian socjologicznych i technologicznych, jakie zaszły w ostatnim czasie, wiele sieci dostosowuje do nich swoje strategie rozwoju.
20 www.e-hotelarz.pl
Technologia, technologia i jeszcze raz technologia
Wykorzystanie nowoczesnych technologii w obsłudze gości, personalizacja, wzbogacanie ich doświadczeń jest w centrum uwagi sieci hotelowych od kilku lat i trend ten będzie się rozwijał coraz szybciej. Najwięcej w zastosowanie nowoczesnych technologii w hotelarstwie inwestują sieci Accor, Hilton i Marriott, które pracują nad takimi koncepcjami jak „Smart Room” czy „Connected Room”. Kioski check-in, wyposażanie pokoi w tablety i smartfony – to już jest. Standardem stają się uniwersalne kontakty w pokojach do różnych wtyczek, gniazda USB i HDMI przy biurku czy stacje ładujące w pokojach i częściach publicznych do różnych smartfonów i tabletów. Pojawiają się takie rozwiązania jak prysznic, który zapamiętuje preferowaną temperaturę wody czy lustra z wbudowanymi wyświetlaczami np. filmów instruktażowych do ćwiczenia jogi. Aplikacje na telefon służyć będą nie tylko do zamawiania usług i rezerwacji pokoi, ale także do kontrolowania ustawień telewizora, oświetlenia, klimatyzacji czy zasłon jeszcze przed przyjazdem. System zapamięta ulubiony kanał telewizyjny, który zostanie uruchomiony po wejściu do pokoju. Mało tego, gość będzie mógł mówić „do pokoju”, aby zmienić temperaturę, włączyć ulubioną muzykę w telewizorze i zapytać o atrakcje turystyczne. Smartfony będą służyć nie tylko, jak to się już powoli dzieje, do zdalnego zameldowanie się i wyboru preferowanego numeru pokoju, ale pełnić będą funkcję klucza zamiast tradycyjnej karty. Chatboty instalowane w aplikacjach hotelowych i na stronach internetowych będą miały za zadanie uprościć komunikację i udzielić odpowiedzi na najczęściej zadawane przez gości pytania. Tradycyjne zawieszki na klamki „Nie przeszkadzać” będą zastępowane czujkami podczerwieni w pokojach, mającymi informować pokojowe o obecności gościa w pokoju.
Przestrzeń społeczna łącząca ludzi
To już się dzieje w hotelach sieciowych, ale przybierze jeszcze szerszą skalę, także w hotelach niezależnych. Lobby stają się jedną wspólną przestrzenią społeczną, gdzie goście mogą spędzać wolny czas, pracować, spożywać posiłki i integrować się z innymi gośćmi. Wysokie lady recepcyjne stanowiące twierdzę dla recepcjonistów odchodzą do lamusa. Personel ma być bliżej gości, wchodząc z nimi w relację bez barier (z zachowaniem należnego dystansu w zależności od klasy hotelu). Ma być mniej formalnie, przyjaźniej, wygodniej. W luksusowych hotelach lady są zastępowane biurkami. W hotelach niższej
www.e-restauracja.com
FOT. Plompmozes, QO AMTERDAM, citizenM
L
udzie przebywają w hotelach z wielu powodów. Choć hotel to przede wszystkim miejsce do spania, to jednak pełni on o wiele więcej funkcji niż tylko noclegową. Sieci hotelowe i projektanci stale poszukują pomysłów na wzbogacanie doświadczeń gości, którzy niekiedy traktują hotel jako odskocznię od codzienności, miejsce inspiracji i nawiązywania nowych znajomości. Pomysłów poszukuje się w stylu życia współczesnych podróżnych i mediach społecznościowych, gdzie prezentują oni swoje zwyczaje i wyznawane wartości. „Ludzie nie kupują dóbr i usług. Kupują relacje, historie i magię” – ten cytat z amerykańskiego marketingowca Setha Godina idealnie oddaje charakter współczesnych gości hotelowych, nie tylko tzw. millenialsów. Nowoczesny hotel powinien zapewnić spersonalizowane doświadczenia, przeżycia, wywoływać emocje i być społecznie odpowiedzialny.
Raport z rynku HoReCa 2019
klasy rejestracja gości odbywać się ma przy samodzielnych kioskach check-in, wysokich stołach z laptopem lub na siedząco na wygodnej sofie.
Marki odwołują się do wartości swoich gości
Marki hotelowe opierają budowanie swojego wizerunku na wartościach bliskich gościom, których chcą pozyskać. W swoich mediach społecznościowych szeroko komunikują poparcie dla praw człowieka, równouprawnienia, zrównoważonego rozwoju czy prowadzenie działalności charytatywnej. Badania pokazują, że młodsi konsumenci chętniej kupują produkty i usługi od marek, które prowadzą działalność charytatywną, i chętniej polecają te firmy znajomym. Dlatego np. Hilton pozwala członkom programu HHonors przekazywać punkty lojalnościowe, wymieniane następnie na gotówkę, na rzecz różnych organizacji charytatywnych. Współcześni goście hotelowi przywiązują dużą wagę do proekologicznych rozwiązań stosowanych przez hotele. Odpowiadając na te oczekiwania, hotele wprowadzają wiele rozwiązań, czyniąc z nich niekiedy element charakterystyczny dla swojej marki lub konkretnego obiektu. Ekologiczne środki czystości, żarówki energooszczędne, kosze do segregacji śmieci, eliminowanie papierowych folderów, kosmetyki z naturalnych składników to już za mało.
Aplikacje na telefon służyć będą nie tylko do zamawiania usług i rezerwacji pokoi, ale także do kontrolowania ustawień telewizora, oświetlenia, klimatyzacji czy zasłon jeszcze przed przyjazdem Hotele amerykańskiej marki 1 Hotel wyposażane są w meble i przedmioty pochodzące z recyklingu. Pierwszym hotelem 5-gwiazdkowym w Polsce zaprojektowanym i wybudowanym od podstaw zgodnie z wytycznymi ekologicznego certyfikatu LEED jest otwarty Radisson Blu w Świnoujściu. Grupa Orbis wraz z siecią Accor przyjęła w swojej strategii rozwoju Program 21 Planet zakładający ograniczenie odpadów żywnościowych, budowanie nowych hoteli według certyfikacji BREEAM, zapewnianie gościom stacji do ładowania samochodów elektrycznych czy dotowanie zalesiania gruntów. Hotel QO Amsterdam sieci IHG jest pierwszym w Europie, który otrzymał najwyższy stopień Platinum w certyfikacji LEED. Hotel uprawia warzywa i zioła we własnej szklarni na dachu budynku. Organiczne odpadki służą do ogrzewania budynku. System „szarej wody” służy do spłukiwania toalet, a pozyskiwana woda deszczowa do podlewania roślin w szklarni. Do budowy hotelu użyto pięciu ton betonu pozyskanego w procesie recyklingu z wyburzonego starego budynku. The Rosemont Hotel & Residences w Dubaju z sieci Curio Collection by Hilton będzie pierwszym na świecie hotelem z własnym lasem deszczowym o powierzchni 23 tys. m kw. W stworzonej przez człowieka dżungli znajdą się wodospady, strumyki, piaszczysta plaża, a nawet nawiązania do parku jurajskiego. W celu utrzymania klimatu lasu deszczowego nad całością zostanie rozprowadzony system zraszaczy wody i pary wodnej.
Personalizacja doświadczeń
Hotele mają mnóstwo okazji do tego, aby pozytywnie zaskoczyć i zachwycić obsługą swoich gości na różnych jej etapach – rezerwacji,
www.e-restauracja.com
Hotel QO Amsterdam jako pierwszy w Europie otrzymał najwyższy stopień Platinum w certyfikacji LEED. Hotel m.in. uprawia warzywa i zioła we własnej szklarni na dachu
Strefa coworkingowa w citizenM Amsterdam Amstel hotel
przyjazdu, pobytu, wyjazdu, a także po wyjeździe. Wcale nie muszą to być kosztowne prezenty i rabaty. Często drobna rzecz lub gest może wywrzeć na gościach ogromne i niezapomniane wrażenie, co zbuduje trwałą więź (lojalność) między nim a hotelem (marką). Zadowolony gość opowie o tym swoim znajomym (marketing szeptany) i pozytywnie oceni obiekt w mediach społecznościowych i na portalach rezerwacyjnych. Dzięki takim gestom goście wyżej oceniają stosunek jakości usługi do zapłaconej ceny za pokój. Traktowanie gości w sposób zindywidualizowany pokazuje im, że nie są traktowani jak po prostu numer pokoju. Niewątpliwie nowoczesne technologie pomagają w personalizowaniu doświadczeń gości, rejestrując pewne nawyki gości i ich preferencje, przeglądane treści w internecie. Jednak nic nie zastąpi relacji zbudowanej poprzez kurtuazyjną rozmowę pracownika z gościem, dzięki której można się dowiedzieć wielu informacji o gościu i jego potrzebach, a w konsekwencji wyjść z inicjatywą. Ale żeby mieć chęci do wyjścia z inicjatywą, pracownik każdego działu musi mieć świadomość swojej roli, która wykracza poza zakres obowiązków stanowiskowych. Specjalistami do spraw doświadczeń gości, zwłaszcza wyjątkowych lokalnych przeżyć, powinni być wszyscy pracownicy hotelu, którzy najlepiej znają region i sąsiedztwo, mogąc polecić coś nieoczywistego, atrakcję nieopisaną w przewodniku. Personalizacja doświadczeń zyskuje na znaczeniu i staje się niemal koniecznością, zwłaszcza w hotelach klasy premium i prawdziwie luksusowych.
Wellness jest wszędzie
Jedną z najdynamiczniej rozwijających się gałęzi usług turystycznych jest turystyka wellness, która w sposób naturalny jest powiązana z rynkiem usług hotelarskich. Współczesna usługa wellness nie może się już ograniczać jedynie do strefy z basenem, saunami, siłownią i gabinetami zabiegowymi. Wellness ma być odczuwany także w restauracji i pokoju. Hotele luksusowe zachęcają gości indywidualnymi planami treningowymi, układaniem diety, rytuałami przed snem, wodą pod prysznicem wzbogacaną w witaminę C, cyfrowym detoksem, programami wellness nastawionymi na zmniejszenie stresu i polepszenie stanu zdrowia psychicznego. Hilton ogłosił nową inicjatywę – przenosi siłownię bezpośrednio do pokoi, oferując ponad 11 różnych urządzeń fitness i akcesoriów. Na ścianie znajdzie się ekran dotykowy z instruktażem do ćwiczeń, filmami na
www.e-hotelarz.pl
21
Raport z rynku HoReCa 2019
temat dbałości o kondycję poprzez trening cardio, ćwiczenia siłowe, jogę, stretching i wiele innych. W miarę jak miasta stają się coraz bardziej toksyczne i przeludnione, ludzie poszukują miejsc odpoczynku z dala od cywilizacji. Hotele będą budowane w głębiach lasu, na pustyniach piaszczystych i śnieżnych. Na Antarktydzie został otwarty The Whichaway Camp z sześcioma luksusowymi kapsułami. Z kolei na terenie pustynnego rezerwatu Wadi Rum w Jordanii powstała „marsjańska” osada Sun City Camp.
Kuchnia ekologiczna
Popularność wszelkiego rodzaju programów kulinarnych i mnogość publikacji książek kucharskich autorstwa uznanych szefów kuchni przekłada się na wzrost zainteresowania wyjazdami turystycznymi wzdłuż szlaków kulinarnych w Polsce i za granicą. Nie ma lepszego sposobu na poznanie kraju, regionu i jego kultury niż poprzez jedzenie. Hotele wzbogacają swoje oferty o warsztaty gotowania, umożliwiają gościom wzięcie udziału w zbiorach plonów, winobraniu, zapoznanie się z procesem produkcji regionalnych wyrobów. Uwagę gości przyciąga kuchnia lokalna, produkty regionalne pochodzące z ekoupraw. Moda na eko przestaje być tylko modą. Konsumenci (goście) są bardziej świadomi. Spożywają mniej mięsa na rzecz produktów roślinnych. Oczekują ograniczania w restauracji produktów, które zawierają olej palmowy, czy jajek od kur z chowu klatkowego. Ale kuchnia eko to nie tylko ograniczanie spożycia mięsa. To również podejście typu zero waste, czyli ograniczanie ilości marnowanego jedzenia. Trend zero waste może być okazją do ciekawych odkryć w kuchni i wykorzystywania tego, co zwykle trafia do kosza, np. łodyg brokułów czy liści rzodkiewki. Goście hoteli sieci Six Senses Spas otrzymują Sleep Bag z różnego rodzaju akcesoriami, jak piżama z włókien bambusa, napój jaśminowy, zatyczki do uszu, opaska na oczy i dzbanek do płukania nosa
mógł zrozumieć problemy związane z zaburzeniem snu i właściwie przygotować się na ich przyjazd. Oprócz zaspokojenia osobistych preferencji gości, pokoje i apartamenty wyposażone są w organiczne poduszki i kołdry oraz materace marki Naturalmat wykonane w 100 proc. z naturalnych materiałów, które charakteryzują się strefami chłodzenia, aby zapewnić idealną temperaturę podczas snu. Goście otrzymują Sleep Bag (torbę do snu) z różnego rodzaju akcesoriami, jak piżama z włókien bambusa, napój jaśminowy, zatyczki do uszu, opaska na oczy i dzbanek do płukania nosa, aby udrożnić drogi oddechowe. Dodatkowo goście doświadczają indywidualnie dobranych zabiegów SPA i aktywności, których celem jest polepszenie jakości snu w trakcie
Współczesna usługa wellness nie może się już ograniczać jedynie do strefy z basenem, saunami, siłownią i gabinetami zabiegowymi. Wellness ma być odczuwany także w restauracji i pokoju pobytu, oraz otrzymują wskazówki do stosowania się po wyjeździe. Opcjonalnie mogą skorzystać ze specjalnej aplikacji Withings Aura Sleep Tracker, która zarejestruje sen, a wyniki zostaną omówione ze specjalistą. Z kolei goście zmagający się z jet lagiem po długiej podróży przez kilka stref czasowych mogą skorzystać z leczenia melatoniną oraz z aplikacji Timeshifter, która służy do ustawienia harmonogramu snu i drzemek. Również marka Raffles (sieć Accor) wdraża w swoich wybranych obiektach, m.in. w Raffles Europejski, specjalny program zdrowego snu Raffles Sleep Rituals. Według założeń, goście mają otrzymać poduszkę na oczy marki DreamSoft®linen, a także uspokajające umysł olejki eteryczne marki Aromatherapy Associates wykonane z mieszanki wetiweru, drzewa sandałowego i rumianku. Naturalnie program zawiera dobrane zabiegi SPA. Dodatkowe korzyści obejmują specjalne menu z produktami spożywczymi, które mają pomóc gościom złagodzić skutki zmiany czasu i stresu, promując komfortowy odpoczynek.
Usługi na wysokim poziomie
Podstawą dobrego samopoczucia jest komfortowy sen, którego zaburzeń doświadcza ogromna liczba ludzi. Problemy ze snem prowadzą do zachwiania równowagi między różnymi stanami. Wyciemniające pokój zasłony, kojące światło i doskonałej jakości materac już nie wystarczą. Marki luksusowych hoteli wprowadzają nowe udogodnienia i programy mające zapewnić zdrowy sen. Marka Six Senses Hotels Resorts Spas (niedawno kupiona przez sieć IHG) rozpoczęła realizację pilotażowego programu Sleep with Six Senses. W wytypowanych resortach gościom przydzielany jest Ambasador ds. Snu. Przed przyjazdem goście wypełniają kwestionariusz, aby terapeuta
22 www.e-hotelarz.pl
Coworking
Cyfrowi nomadzi i freelancerzy często się przemieszczają i pracują z dowolnego miejsca na świecie. Potrzebują miejsca, gdzie mogliby na kilka godzin lub dni przysiąść z laptopem, odpisać na maile, spotkać się z kontrahentem. Coraz popularniejsze stają się przestrzenie coworkingowe, które powstają głównie w biurowcach.
www.e-restauracja.com
FOT. Six Senses Spas
Zdrowy sen
Dachy budynków hotelowych zyskują na znaczeniu i otrzymują nowe funkcje. Hotele zrozumiały, że dzięki aranżacji tej przestrzeni na potrzeby gości mogą nie tylko przyciągać gości, ale i zwiększyć dochody. Rooftop z sezonowym zadaszeniem może być wykorzystywany jako taras widokowy (najpopularniejsze są w miastach zabudowanych wieżowcami), przestrzeń eventowa i gastronomiczna, strefa relaksu (ćwiczenia jogi) z basenem, kino pod gwiazdami, a nawet jako ogród ze szklarnią szefa kuchni. Przystosowane do użytku publicznego dachy są atrakcją nie tylko dla gości, ale i mieszkańców. Trend ten dynamicznie rozwija się na świecie – Soho House Chicago, Gran Hotel Manzana Kempinski Havana, Moxy Times Square NYC, i powoli znajduje zastosowanie także w Polsce – Hotel Warszawa, Hotel PURO Warszawa.
A M A L K E R
Branża hotelarska dostrzegła potencjał zjawiska. Widać, że hotele i coworkingi łączą się w jedno miejsce, co czyni lobby przestrzenią społeczną i generuje dodatkowe przychody dla hotelowej gastronomii, która powinna być dostępna całą dobę. Choć sam koncept przestronnych lobby, w których mieszają się różne funkcje i usługi, jest popularny od kilku już lat, to rozbudowana funkcja coworkingu dopiero zyskuje na większym znaczeniu. Hotel coworkingowy zapewnia miejsce do samodzielnej i indywidualnej pracy. Poza tętniącą życiem przestrzenią otwartą z biurkami, dostępne są także wydzielone salki konferencyjne do prowadzenia prywatnych rozmów lub pracy w ciszy. Popularną marką hotelową, która oferuje biurka coworkingowe w lobby, jest CitizenM. Niedawno otwarty warszawski hotel Moxy także posiada wydzieloną strefę do pracy. Hotel Hoxton Chicago, którego otwarcie zaplanowano na ten rok, będzie oferował aż 400 biurek! Powstający hotel marki Crowne Plaza w kompleksie The Warsaw Hub jako pierwszy w stolicy będzie miał rozbudowaną przestrzeń coworkingową w lobby.
Dom poza domem
Goście oczekują autentyczności, oryginalności i przytulności. Wnętrza w wyjątkowych hotelach wyposażone powinny być w elementy wykonane z naturalnego drewna, kamienia, betonu, metalu, przyjemnych w dotyku tkanin. Wyprodukowanych ręcznie przez lokalnych artystów, powstałych w procesie upcyclingu lub sprzętu vintage. Wnętrza, w których nie brakuje żywych roślin i przyjemnych dla oka dzieł sztuki.
Współcześni goście hotelowi przywiązują dużą wagę do proekologicznych rozwiązań stosowanych przez hotele. Odpo wiadając na te oczekiwania, hotele wprowadzają wiele rozwiązań, czyniąc z nich niekiedy element charakterystyczny dla swojej marki lub konkretnego obiektu Hotel ma być wygodnym drugim domem, w którym gość chce przebywać, zwłaszcza w salonie, czyli w częściach wspólnych, a nie bezduszną przestrzenią. I choć w dzisiejszych czasach niemal wszyscy, szczególnie z pokolenia Y, uzależnieni są od nowoczesnych technologii, które mają nam ułatwiać życie, to na końcu zależy im na kontakcie z drugim człowiekiem. Podobnie jest w hotelu. Nafaszerowany technologiami pokój hotelowy raczej nie jest tym, czego gość faktycznie oczekuje. Może wybrać dany hotel raz z ciekawości użycia tabletu do sterowania pokojem lub Alexy do zamawiania usług, ale wróci do tego hotelu z powodu relacji, jakie zbudował z ludzką obsługą, a nie maszyną.
Instagrammability
Według portalu Expedia, 25 proc. podróżnych wybrało miejsce wypoczynku na podstawie inspiracji w mediach społecznościowych, a blisko 70 proc. wybiera takie kierunki podróży, które będą się dobrze prezentowały na zdjęciach na Instagramie. Czynnik zwany Instagrammability odgrywa także ważną rolę przy wyborze hotelu. Dlatego tak duży nacisk kładzie się na oryginalne projekty wnętrz i wyjątkowe doświadczenia, którymi goście chętnie się podzielą w social mediach. •
www.e-restauracja.com
www.e-hotelarz.pl
23
Raport z rynku HoReCa 2019
Rynek hotelowy w Polsce
– charakterystyka podaży Dorota Malinowska, Jacek Kozioł Pro Value
Śledząc różne publikacje na temat rynku hotelowego, które bardzo często niestety bazują na niepełnych informacjach pochodzących z GUS (zamiast z wykazów urzędów marszałkowskich), i wynikające stąd rozbieżności w przedstawianych danych, uznaliśmy za zasadne wyjaśnienie kwestii związanych z gromadzeniem informacji dotyczących podaży skategoryzowanych hoteli. Przedstawione też zostaną zmiany w podaży na rynku hotelowym w 2018 r.
U
żywając określenia „hotel” mamy na myśli obiekt hotelarski posiadający przynajmniej 10 pokoi, który na wniosek przedsiębiorcy został zaszeregowany do określonego rodzaju (w tym przypadku do grupy „hotele”) i nadano mu kategorię (od jednej do pięciu gwiazdek). Przygotowując analizę projektu hotelowego należy również pamiętać, że otwarcie hotelu (rozpoczęcie działalności operacyjnej) nie jest tożsame z jego kategoryzacją, nierzadko między jednym zdarzeniem a drugim upływa kilka, a nawet kilkanaście miesięcy lub nie dochodzi do niej w ogóle – decyzja o poddaniu obiektu procedurze kategoryzacyjnej jest fakultatywna i należy do przedsiębiorcy/właściciela obiektu. Dlatego dla przeprowadzania rzetelnej analizy niezbędne jest zarówno bieżące śledzenie zmian w ewidencji skategoryzowanych hoteli, jak i wyszukiwanie obiektów, które są planowane, w trakcie budowy oraz w trakcie kategoryzacji.
Obiekty nieskategoryzowane z różnych powodów
Oczywiście obok hoteli funkcjonuje wiele innych obiektów noclegowych nieujętych w oficjalnych rejestrach. Właściciele tych obiektów albo nie zde-
24 www.e-hotelarz.pl
cydowali się na poddanie ich procedurom zaszeregowania do poszczególnych rodzajów i nadania kategorii, albo ze względu na niespełnienie odpowiednich wymogów (np. minimalna liczba pokoi, zakres usług dodatkowych) obiekty te nie otrzymały wpisu do ewidencji obiektów hotelarskich i nie mogą posługiwać się zastrzeżoną nazwą „hotel”, „pensjonat”, „motel” itp.
booking.com i Airbnb. Podczas oceny nowego projektu hotelowego niezbędne jest przyjrzenie się także tej podaży oraz ocena jej wpływu na przyszłe wyniki obiektu, niemniej jednak punkt wyjścia do analiz stanowi podaż hoteli skategoryzowanych. Dodatkowo należy mieć na uwadze i rozumieć zasady, na podstawie których
W 2018 r. tempo rozwoju bazy hotelowej w Polsce utrzymało się na zbliżonym poziomie do tego odnotowanego w 2017 r. Przez 12 miesięcy skategoryzowano 104 obiekty, 14 zmieniło kategorię (najczęściej z dwóch na trzy gwiazdki), a prawie 50 zostało wykreślonych z ewidencji Są to obiekty o różnym stopniu standaryzacji, często oferujące bardzo różną jakość wykończenia pokoi i części wspólnych, o zróżnicowanym zakresie usług dodatkowych, a także mieszkania na wynajem w budynkach wielorodzinnych. Podstawowym źródłem wiedzy o nich są zazwyczaj strony internetowe takich obiektów lub portale rezerwacyjne typu
kategoryzowane są hotele w Polsce. Podział na kategorie (gwiazdki) jest pozornie czytelny dla wszystkich, ale obecnie nie oddaje on rzeczywistego standardu obiektu i dość często wprowadza gości hotelowych w błąd, zwłaszcza w kontekście nowych konceptów lifestyle'owych czy przedłużonego pobytu. Coraz częściej dochodzi do sytuacji, w której nowocze-
www.e-restauracja.com
Raport z rynku HoReCa 2019
sne, designerskie koncepty z bogatą ofertą usług nie uzyskują zaszeregowania nawet na trzy gwiazdki ze względu na bardzo sztywne i niedostosowane do zmieniających się trendów zapisy rozporządzania dotyczącego kategoryzacji. Także aparthotele oferujące przestronne, 40-metrowe pokoje z aneksem kuchennym mogą otrzymać maksymalnie dwie gwiazdki z powodu bardzo ograniczonego zakresu usług dodatkowych. W związku z tym niektóre obiekty w ogóle rezygnują z oficjalnej kategoryzacji. Jeśli rozporządzenie kategoryzacyjne nie zostanie odpowiednio zmodyfikowane, rozbieżność między faktycznym poziomem usług i ofertą hotelu a jego oficjalną kategoryzacją będzie się pogłębiać, a funkcja zaszeregowania tracić na znaczeniu. Przy sporządzaniu biznesplanów czy wycen nieruchomości hotelowych, obejmujących analizy konkurencji kategoria hotelu ma znaczenie drugorzędne. Dużo większą wagę przywiązuje się do segmentacji gości, która zależy od profilu hotelu (np. obiekt konferencyjny), zakresu świad-
w 2017 r. Przez 12 miesięcy skategoryzowano 104 obiekty na hotel, 14 zmieniło kategorię (najczęściej z dwóch na trzy gwiazdki), a prawie 50 zostało wykreślonych z ewidencji obiektów hotelarskich. Na koniec 2018 r. na rynku funkcjonowało 2804 skategoryzowane hotele dysponujące blisko 271,5 tys. miejsc noclegowych w ponad 136 tys. pokoi. Średnio
PODAŻ HOTELI W POLSCE NA 31.12.2018 R. KATEGORIA
LICZBA HOTELI
Charakterystyka podaży
W 2018 r. tempo rozwoju bazy hotelowej w Polsce utrzymało się na zbliżonym poziomie do tego odnotowanego
www.e-restauracja.com
LICZBA POKOI
LICZBA MIEJSC NOCLEGOWYCH
*
176
5943
12 253
**
647
20 141
41 388
***
1486
62 813
124 978
****
421
38 305
75 276
*****
74
8925
17 533
Suma
2804
136 127
271 428
Źródło: urzędy marszałkowskie, Pro Value
jeden hotel w Polsce oferuje 49 pokoi i 97 miejsc noclegowych. Statystycznie dla całej Polski im wyższa kategoria hotelu,
Średnio jeden hotel w Polsce oferuje 49 pokoi i 97 miejsc noclegowych. Statystycznie dla całej Polski im wyższa kategoria hotelu, tym oferuje on więcej pokoi i miejsc czonych usług, marki czy lokalizacji. Bardziej precyzyjny jest podział na segmenty oparte na osiąganej średniej cenie (ADR), stosowany przez STR Global: Economy, Midscale, Uper Midscale, Upscale, Upper Upscale i Luxury. W warunkach polskich ma on jednak zastosowanie przede wszystkim do hoteli sieciowych raportujących wyniki do STR Global, stanowiących około 11 proc. podaży pod względem liczby obiektów i 31 proc. pod względem liczby pokoi. Biorąc to wszystko pod uwagę, przy analizach przekrojowych dotyczących kraju czy miast, powszechnie stosowany jest podział na kategorie (gwiazdki).
we, 12 dwugwiazdkowych, 68 trzygwiazdkowych, 17 czterogwiazdkowych i cztery pięciogwiazdkowe. Łącznie to 104 hotele z ponad 5,3 tys. pokoi i 10 tys. miejsc. Około 35 proc. nowej podaży zlokalizowanych jest w miastach wojewódzkich – najwięcej hoteli skategoryzowano w Krakowie i Warszawie, odpowiednio 13 i dziewięć. Spośród regionów turystycz-
nych zdecydowanie wyróżnia się Zakopane i jego okolice – tutaj baza hotelowa powiększyła się aż o dziewięć hoteli. Spośród nowej podaży około 1/5 nowych hoteli z ponad 2,2 tys. pokoi działa pod międzynarodowymi i krajowymi markami.
Warszawa
Sytuacja na stołecznym rynku hotelowym jest coraz ciekawsza zarówno od strony podażowej (znaczący „pipeline” pro-
NOWA PODAŻ HOTELI W POLSCE W 2018 R. KATEGORIA
LICZBA HOTELI
LICZBA POKOI
LICZBA MIEJSC NOCLEGOWYCH
*
3
101
194
**
12
367
790
***
68
3278
6631
****
17
1401
2793
*****
4
196
382
Suma
104
5343
10 790
Źródło: urzędy marszałkowskie, Pro Value
tym oferuje on więcej pokoi i miejsc noclegowych. Niezmienna pozostaje struktura rynku hotelowego pod względem liczby pokoi z dominacją hoteli trzygwiazdkowych i najmniejszym udziałem jednogwiazdkowych – odpowiednio 46,1 i 4,4 proc. W podziale na kategorie w 2018 r. skategoryzowano trzy hotele jednogwiazdko-
jektów), jak i osiąganych przez hotele wskaźników (za 2018 r. firma STR Global pokazała spadek RevPAR o 4 proc.). W stolicy Polski funkcjonuje obecnie 99 skategoryzowanych hoteli oferujących 27 257 miejsc noclegowych w 14 265 pokojach. W 2018 r. baza hotelowa powiększyła się o dziewięć hoteli z 853 pokojami i 1707 miejscami, w tym spośród markowych:
www.e-hotelarz.pl
25
Raport z rynku HoReCa 2019
HOTELE SIECIOWE SKATEGORYZOWANE W 2018 R. MIASTO
HOTEL
KATEGORIA
OPERATOR
L. POKOI
Poznań
ibis Poznań Centrum
***
Accor
190
Warszawa
ibis Styles Warszawa City
***
Accor
220
Warszawa
ibis Styles Warszawa Centrum
***
Accor
179
Warszawa
Raffles Europejski Warsaw
*****
Accor
106
Kraków
B&B Hotel Kraków
**
B&B Hotels
130
Katowice
Best Western Hotel Mariacki
***
Best Western Hotels & Resorts
46
Poznań
Focus Hotel Poznań
***
Focus Hotele
92
Sopot
Focus Hotel Premium Sopot
***
Focus Hotele
70
Gdańsk
Hampton by Hilton Gdańsk Oliwa
***
Hilton
101
Gdańsk
Hampton by Hilton Gdańsk Old Town
***
Hilton
174
Warszawa
Hampton by Hilton Warsaw Mokotow
***
Hilton
163
Gdańsk
IBB Gdańsk Hotel
****
IBB Hotels
89
Warszawa
Indigo Hotel Warsaw Nowy Świat
****
Intercontinental Hotels Group
60
Tarnowskie Góry
Moxy Hotel Pyrzowice
***
Marriott International
100
Wrocław
AC Hotel by Marriott Wrocław
****
Marriott International
90
Bukowina Tatrzańska
NAT Bukowina Tatrzańska
***
Nadwiślańska Agencja Turystyczna
34
Kraków
Puro Hotel Kraków Kazimierz
****
PURO Hotels
228
Katowice
Q Hotel Plus Katowice
****
Q Hotel
121
Kołobrzeg
Diune Hotel Kołobrzeg
*****
Zdrojowa Hotels
64
Źródło: urzędy marszałkowskie, Pro Value
• 3-gwiazdkowy ibis Styles Warszawa City przy ul. Grzybowskiej z 220 pokojami (otwarcie marzec 2018 r.);
• 3-gwiazdkowy Hampton by Hilton Warszawa Mokotów przy ul. Postępu z 163 pokojami (otwarcie maj 2018 r.);
PODAŻ SKATEGORYZOWANYCH HOTELI W WARSZAWIE (STAN NA 31.12.2018 R.)
■ L. miejsc nocl.
• L. hoteli
10000
45
9000
40
8000
35
7000
30
6000
25
5000
20
4000
15
3000 2000
10
1000
5
0
*
**
***
****
*****
liczba hoteli
liczba pokoi i miejsc noclegowych
■ L. pokoi
0
Źródło: urzędy marszałkowskie, Pro Value
26 www.e-hotelarz.pl
• 3-gwiazdkowy ibis Styles Warszawa Centrum przy ul. Zagórnej ze 179 pokojami (otwarcie grudzień 2018 r.); • 4-gwiazdkowy Indigo Warsaw Nowy Świat przy ul. Smolnej z 60 pokojami (otwarcie maj 2017 r.); • 5-gwiazdkowy hotel Raffles Europejski przy ul. Krakowskie Przedmieście ze 106 pokojami (otwarcie czerwiec 2018 r.). Dodatkowo w stolicy w 2018 r. otworzyły się następujące obiekty hotelowe, z których część uzyskała kategoryzację już w 2019 r.: • Platinum Hotel & Residence (165 pokoi, otwarcie marzec 2018 r.); • Arche Poloneza (150 pokoi, otwarcie sierpień 2018 r.); • Renaissance Warsaw Airport Hotel (225 pokoi, otwarcie kwiecień 2018 r.); • Varsovia Apartamenty Kasprzaka (311 pokoi, otwarcie sierpień 2018 r.); • hotel Arche Krakowska (344 pokoje, otwarcie październik 2018 r.); • hotel Warszawa (146 pokoi, otwarcie listopad 2018 r.). Daje to dodatkowe 1341 pokoi wprowadzonych na rynek w 2018 r. Pierwsze efekty zaostrzonej konkurencji między obiektami przedstawiają dane STR Global. Należy pochwalić warszawskich hotelarzy za to, że próbują utrzymać poziom średniej ceny kosztem niższego obłożenia. Najbardziej tracić będą obiekty gorzej zlokalizowane, błędnie zaprojektowane, przestarzałe, pozbawione silnej marki. Warszawa wyróżnia się największą liczbą hoteli sieciowych. Pod krajowym i międzynarodowym brandem działa tutaj 50 hoteli. Hotele sieciowe z reguły dysponują znacznie większą liczbą pokoi i miejsc noclegowych w porównaniu z hotelami zarządzanymi niezależnie – średnia liczba pokoi i miejsc w warszawskich hotelach sieciowych wynosi odpowiednio 218 i 417, podczas gdy w obiektach niemarkowych jest to 68 i 130. W stolicy 50 hoteli działających pod krajową i międzynarodową marką (niemal dokładnie połowa podaży pod względem liczby obiektów w mieście) oferuje około 76,7 proc. pokoi. Uwzględniając jedynie sieci międzynarodowe, wskaźnik ten wynosi odpowiednio 66,7 proc. (40 hoteli). Największy udział w podaży pokoi mają sieci: Accor (26,7 proc.), Marriott Interna tional (11,7 proc.) i Hilton (8,8 proc.). •
www.e-restauracja.com
EFEKT HILTONA W
Europie Centralnej i Wschodniej 7,000+
60+
NOWYCH POKOI W PRZYGOTOWANIU
56,264 GODZIN PRACY
WOLONTARIUSZY HOTELE W PRZYGOTOWANIU
1,541
NA KAŻDEGO DOLARA WYDANEGO NA USŁUGI TURYSTYCZNE, GOŚCIE HOTELOWI ZOSTAWIAJĄ 2,32 USD W LOKALNYCH SPOŁECZNOŚCIACH
2,13 14,000+
STANOWISK PRACY STWORZONYCH
W CIĄGU OSTATNICH 12 MIESIĘCY
PONAD
19
MILIONA POKOI GOŚCI ROCZNIE
6,000+
PONAD
554
152 PROJEKTY
CSR
KRAJÓW
140+
CZŁONKÓW ZESPOŁU
MILIARDY USD BEZPOŚREDNIEGO WKŁADU PRZEMYSŁU TURYSTYCZNOHOTELARSKIEGO W PKB
118,2
MILIONA USD ZOSTAWIONYCH W LOKALNYCH SPOŁECZNOŚCIACH PRZEZ UCZESTNIKÓW PROGRAMU HILTON HONORS
Efekt Hiltona to pozytywny wpływ jaki firma wywiera na życie miliardów osób na całym świecie – odkrywając nowe rynki dla podróżujących i zbliżając do siebie ludzi i różne kultury, dzięki czemu świat wydaje się coraz mniejszy. Maksymalizujemy zyski naszych właścicieli dzięki innowacjom i nowym inicjatywom. Zachowujemy pozycję lidera dzięki naszej wiedzy oraz chęci odkrywania, dostarczając dzisiejszym podróżnikom dokładnie tego, czego oczekują. A wiemy, czego oczekują – w końcu wspieramy ich już od 100 lat.
Hilton – plany właścicieli zawsze w centrum naszych przedsięwzięć
Już dziś porozmawiaj z członkiem naszego zespołu www.hilton.com/development
OTWARTYCH HOTELI
Raport z rynku HoReCa 2019
CO SŁYCHAĆ W SIECIACH
ACCOR
A
ccor miał ok. 53 proc. udziałów notowanego na warszawskiej giełdzie Orbisu. Ok. 20 proc. było w posiadaniu dwóch funduszy emerytalnych. Pod koniec listopada Accor ogłosił wezwanie do sprzedaży oferując cenę 87 zł za akcję, a potem podnosząc ją do 95 zł. Udało mu się skupić ok. 31 proc. w związku z czym obecnie ma 86 proc. udziałów w Orbisie. Swojej części nie sprzedał fundusz ING. Aby skorzystać z opcji przymusowego wykupu mniejszościowych akcjonariuszy i wycofać Orbis z giełdy, Accor musiałby mieć 90 proc. Sytuacja stała się patowa, ale jedno jest pewne – Accor nie zrezygnuje ze swoich planów, na realizację, których wydał kilkaset mln euro. Zarząd Orbisu postanowił już „rozpocząć analizy dotyczące potencjalnego rozdzielenia działalności opartej na posiadaniu nieruchomości (tzw. asset heavy) od działalności polegającej na zarządzaniu hotelami i świadczeniu innych usług (tzw asset light – service business)”. Chodzi o dopasowanie do struktury wprowadzonej kilka lat wcześniej na poziomie globalnym z podziałem na dywizje Invest i Services. Jakby nie potoczyła się przyszłość Orbisu, który w przyszłym roku będzie obchodził swoje 100-lecie, generalna strategia rozwoju się nie zmieni. Accor będzie chciał otwierać jak najwięcej hoteli pod swoimi różnymi markami, bazując na umowach franczyzowych w mniejszych miastach, a w największych na umowach o zarządzanie lub budowaniu własnych hoteli. Marką Accoru, która najszybciej rozwija się na polskim rynku w ostatnich latach jest ibis Styles. W 2018 r. otwarto pod nią w Warszawie franczyzowy hotel przy ul. Grzybowskiej na bliskiej Woli z 220 pokojami oraz 179-pokojowy na Powiślu, który jest własnością Orbisu, a w Morach ibis Styles Warszawa West ze 103 pokojami, który powstał w przekształcenia działającego od blisko 20 lat Rest Hotelu. Obecnie działa pod nią 11 hoteli, w tym roku otwarte mają być następne w Lublinie ze 110 pokojami i Nowym Targu ze 106. Podpisane są umowy franczyzowe na uruchomienie kolejnych m.in. w Nowej Hucie w ramach rozbudowy do 120
28 www.e-hotelarz.pl
pokoi hotelu Santorini, w Radomiu w rozbudowywanym do 100 pokoi hotelu Aviator, w Bolesławcu i Tomaszowie Lubelskim, a także na warszawskich Włochach z 214 pokojami. Orbis rozpoczął też budowę własnego ibisa Styles w Szczecinie ze 161 pokojami. Powiększa się też portfolio hoteli pod marką ibis, pod którą działa obecnie 16 obiektów. W ub.r. dołączył do nich 190-pokojowy hotel w Poznaniu, który powstał w ramach przekształcenia w dwumarkowy kompleks Novotelu Poznań Centrum. Kolejny ze 185 pokojami działać ma w dwumarkowym kompleksie na Bielanach w Warszawie razem ze 137-pokojowym Mercure, na który umowę podpisano podczas konferencji „Hotelarza” Hotel Trends Poland & CEE w listopadzie w Sofitelu Warszawa Victoria. Na tej samej konferencji podpisano też umowę na hotel pod marką Mercure (pod którą działa obecnie 21 obiektów), w Katowicach z 268 pokojami przy Dworcu Głównym. Już w tym roku podpisana została umowa na ibisa w Słupsku z 60 pokojami, a kilka lat temu na ibisa w Rzeszowie,. W 2018 r. ogłoszono też wprowadzenie do Polski aparthotelowej marki Adagio, pod którą w 2021 r. otwarty ma być 190-pokojowy obiekt w centrum Krakowa. W Krakowie na początku tego roku zadebiutowała marka MGallery by Sofitel z 64 pokojami przy pl. Kossaka. Jeszcze w tym roku ruszyć ma następny MGallery we Wrocławiu ze 184 pokojami, a w planach jest kolejny w Juracie z 200 pokojami. Symbolicznym i znaczącym wydarzeniem na polskim rynku hotelarskim w 2018 r. było otwarcie pierwszego obiektu z segmentu luxury pod należącą do Accoru marką Raffles ze 106 pokojami przy Krakowskim Przedmieściu w Warszawie. W całym hotelu znajduje się ponad 400 dzieł 120 polskich artystów z XX i XXI w. Na ścianach hotelowego lobby wiszą m.in. obrazy Leona Tarasewicza, wykonane specjalnie na zamówienie hotelu. Kolekcja Europejskiego z dziełami m.in. Wilhelma Sasnala i Tadeusza Kantora, stworzona pod kuratelą Andy Rottenberg, byłej dyrektorki Zachęty, jest jedną z największych tego typu prywatnych kolekcji dostępnych publicznie. •
www.e-restauracja.com
FOT. ACCOR
Accor, który jest większościowym udziałowcem Orbisu, to największa sieć w Polsce (i w Europie). Obecnie pod jej ośmioma markami działa 75 hoteli z blisko 12,8 tys. pokoi, a w przygotowaniu jest kolejnych 20 z ok. 2,5 tys. pokoi. W ub.r. otwarte zostały dwa ibisy Styles w Warszawie i jeden pod Warszawą, na rynek weszła też pierwsza luksusowa marka w Polsce – Raffles, a w tym roku ruszył w Krakowie kolejny hotel pod nową marką MGallery by Sofitel. Ale najciekawsze co się działo w związku z aktywnością Accoru w Polsce, to jego plany przejęcia całości udziałów w Orbisie
PRODUCENT OPROGRAMOWANIA
LSI Software S.A. ul. Przybyszewskiego 176/178 93-120 Łódź
+48 42 680 80 00 info@lsisoftware.pl www.lsisoftware.pl
Raport z rynku HoReCa 2019
HILTON Sieć Hilton w 2018 r. jako pierwsza w Polsce, nie licząc oczywiście Accoru, przekroczyła liczbę 3 tys. pokoi (ex aequo z Marriott International). Zawdzięcza to przede wszystkim dynamicznemu rozwojowi marki Hampton by Hilton, pod którą otworzyła kolejne hotele w Warszawie, Gdańsku i Oświęcimiu, a już w tym roku również w Poznaniu. Podpisano też umowy na trzeci w Polsce hotel pod marką Hilton – w Świnoujściu, oraz na wprowadzenie do Polski soft brandu Curio Collection by Hilton – w Krakowie.
P
Hampton by Hilton Old Town Gdańsk
od marką Hampton by Hilton działa już w Polsce 11 z 20 wszystkich hoteli Hiltona, oferujących łącznie 1,6 tys. pokoi spośród wszystkich 3,5 tys. Od początku ub.r. otwarto 163-pokojowy hotel w zagłębiu biurowym na Służewcu (trzeci w War szawie), 174-pokojowy na Starym Mieście w Gdańsku (również trzeci w tym mieście),
120-pokojowy w Oświęcimiu i 117-pokojowy na Starym Mieście w Poznaniu, a wiosną ruszyć ma kolejny w Kaliszu z 93 pokojami. W przygotowaniu są też Hamptony w Łodzi (149 pokoi), Olsztynie (104), Swarzędzu (120) oraz niepotwierdzone jeszcze oficjalnie przez sieć w Warszawie na Ochocie i we Wrocławiu przy lotnisku (oba po ok. 120 pokoi). Hampton by Hilton, dzięki swojemu dynamicznemu rozwojowi, zasłużył na tytuł Marki Roku 2018 w rankingu „Hotelarza” 7 Naj – Hotelarskie Nagrody Roku. Ale Hampton to niejedyna dynamicznie rozwijająca się marka z portfolio Hiltona w Polsce. Wyraźnie przyśpieszył też rozwój Hilton Garden Inn z wyższego segmentu. Dotychczas w Polsce działają tylko trzy obiekty pod tą marką, otwarte zresztą jeszcze w pierwszej połowie tej dekady – dwa w Krakowie i jeden w Rzeszowie, łącznie z ok. 400 pokojami. Ale w ostatnich dwóch latach podpisano umowy franczyzowe na uruchomienie czterech kolejnych: w Toruniu, Radomiu, Kołobrzegu i Pobierowie z ok. 600 pokojami. Ale najciekawszym wydarzeniem związanym z rozwojem sieci Hilton w Polsce w ub.r. było
podpisanie umowy na trzeci obiekt pod marką Hilton Hotels & Resorts po Warszawie i Gdańsku. Powstanie on w Świnoujściu w kompleksie Zdrojowej Invest Baltic Park Molo, w którym działa już m.in. Radisson Blu. Hotel ze 167 pokojami otwarty ma być na przełomie lat 2019/2020. Sieć Hilton, zgodnie z trendami we współczesnym hotelarstwie, jest bardzo płodna pod względem tworzenia nowych marek. W ostatnich latach powołała do życia m.in. soft brandy Canopy by Hilton, Curio Collection by Hilton, Tapestry Collection by Hilton, a także ekonomiczną markę Tru by Hilton, w ub.r. luksusową LXR Hotels & Resorts i ekonomiczną Motto by Hilton, a w tym Signia Hilton. I część tych marek chce wprowadzić do Polski. W 2018 r. podpisano umowę franczyzową na otwarcie w 2021 r. w Krakowie pierwszego hotelu Curio Collection by Hilton ze 113 pokojami w byłym hotelu Saskim na Starym Mieście. Sieć chce wprowadzić też do Polski Motto by Hilton – miejską markę lifestyle'ową, czerpiącą z doświadczeń hostelowych, oraz luksusową Canopy by Hilton. Obecnie w realizacji i planach jest 12 hoteli z ok. 1,6 tys. pokoi. •
RADISSON HOTEL GROUP
G
dański Radisson Hotel & Suites otwarty został w kompleksie Deo Plaza, który początkowo składać miał się ze 142-pokojowego Deo Hotelu oraz Deo Aparthotelu i Deo Apartamentów,. Ostatecznie wszystkie części działać będą w obrębie jednej marki Radisson z 350 jednostkami. W marcu otwarto pierwszą część hotelową, a w ciągu kilku miesięcy ruszyć ma druga, która mieści się w nazwie „suites”. Pod marką Park Inn by Radisson dotychczas działał tylko jeden hotel, otwarty w 2009 r. w Krakowie ze 152 pokojami. W tym roku dołączy-
30 www.e-hotelarz.pl
ły do niego dwa następne. Katowicki Park Inn ze 168 pokojami powstał w wyniku zmiany marki z Best Western Premier, pod którą hotel działał od 2010 r. Z kolei poznański Park Inn ze 166 pokojami powstał w inwestycji Garbary Elite Residence, której pierwsza część mieszkaniowa oddana do użytku została kilka lat wcześniej. Spektakularnym wydarzeniem było ogłoszenie w marcu tego roku informacji o podpisaniu umowy na hotel Radisson Red z 267 pokojami, który otwarty ma zostać w 2023 r. w inwestycji Liberty Tower w Warszawie na rogu ul. Grzybowskiej i Żelaznej. Kompleks apar-
www.e-restauracja.com
FOT. archiwum
Radisson Hotel Group to czwarta pod względem liczby pokoi sieć hotelarska w Polsce (2,6 tys. w 12 hotelach). A ostatnie kilkanaście miesięcy to okres jej intensywnego rozwoju. Otwarto dwa hotele Park Inn by Radisson – w Poznaniu i Katowicach, pierwszy w Europie Radisson Hotel (tzw. czarny, w odróżnieniu od Blu i Red) – w Gdańsku. Podpisano umowę na duży Radisson Red w centrum Warszawy i rozpoczęto przebudowę Radisson Blu w stolicy pod pierwszy hotel Radisson Collection.
Raport z rynku HoReCa 2019
MARRIOTT INTERNATIONAL Sieć Marriott International w 2018 r. jako pierwsza w Polsce, nie licząc oczywiście Accoru, przekroczyła liczbę 3 tys. pokoi (ex aequo z Hiltonem). O ile rozwój Hiltona oparty jest ma marce Hampton, o tyle Marriott rozwija się przez wprowadzanie kolejnych nowych marek. W 2017 r. AC by Marriott, w 2018 Renaissance i Moxy, w 2019 Four Points by Sheraton, a w kolejnych latach planowane są Residence Inn i Autograph Collection.
M
arriott posiada w swoim portfolio blisko 30 marek, na co wpływ miało m.in. przejęcie w 2016 r. sieci Starwood. W Polsce działa 15 hoteli pod ośmioma różnymi markami Marriotta (dla porównania Hilton ma 20 hoteli pod czterema markami), a największą z nich jest przejęty od Starwooda Sheraton z 950 pokojami w czterech hotelach, z których ostatni otwarty został w 2008 r. w Sopocie i nie zapowiada się, aby powstawać miały kolejne. W 2018 r. do sześciu już działających w Polsce marek dołączyły dwie kolejne. Przy lotnisku Chopina otwarty został 5-gwiazdkowy Renaissance z 225 pokojami (i zdobył tytuł Debiutu Roku w rankingu „Hotelarza” 7 Naj – Hotelarskie Nagrody Roku, a konkurencję miał bardzo mocną, bo Rafflesa i hotel Warszawa braci Likus), a przy lotnisku Katowice-Pyrzowice ekonomiczny Moxy ze 100 pokojami, nowej marki stworzonej przez Marriotta wspólnie z Ikeą w 2015 r. dla pokolenia millenialsów. I wydaje się, że to właśnie Moxy będzie motorem napędowym rozwoju Marriotta w Polsce, tak jak Hampton dla Hiltona, a ibis Styles dla Accoru, dzięki temu, że jest to naj-
tańszy, również dla inwestorów, markowy produkt sieci. Na początku tego roku otwarty został 141-pokojowy Moxy w kompleksie Centrum Praskie Koneser. Jeszcze w tym roku ruszyć ma 120-pokojowy hotel przy lotnisku Poznań-Ławica, w przyszłym w Szczecinie w dwumarkowym kompleksie razem z Courtyard by Marriott, a w 2021 w War szawie na Służewcu w kolejnym dwumarkowym kompleksie, tym razem z debiutującą na polskim rynku aparthotelową marką Residence Inn. W nieogłoszonych jeszcze planach jest kolejny hotel Moxy w Warszawie, a także w Łodzi i Katowicach. W 2019 r. zadebiutować ma w Polsce 4-gwiazdkowa marka Four Points by Sheraton na warszawskim Służewcu ze 190 pokojami, na którą podpisano umowę franczyzową, jeszcze przed przejęciem sieci Starwood przez Marriotta. Ten sam inwestor, spółka Mokotów Business & Airport Hotel, podpisał jednocześnie umowę na otwarcie hotelu Four Points by Sheraton w Zakopanem, ale przy tej inwestycji na razie nic się nie dzieje. W ub.r. podpisano umowę franczyzową na uruchomienie w 2021 r. hotelu pod marką AC by Marriott na Ochocie w Warszawie
tamentowo-hotelowy, którego budowa rozpocząć ma się wiosną przyszłego roku, składał się będzie z 41-kondygnacyjnej wieży z ok. 500 mieszkaniami pod wynajem długoterminowy oraz dziewięciokondygnacyjnego podium z hotelem. Pierwszym Radissonem Red w Polsce ma być hotel z 230 pokojami powstający w kompleksie biznesowym Unity Center przy rondzie Mogilskim w Krakowie, gdzie od lat 70. stał słynny „Szkieletor”. Otwarcie hotelu planowane jest w przyszłym roku. W tym roku otwarty ma zostać wreszcie Radisson Blu Hotel & Residences w Zakopanem, składający się ze 158-pokojowego hotelu i 68 apartamentów. Umowę franczyzową na jego uruchomienie podpisano jeszcze w połowie 2014 r., w tym samym czasie co na Radisson Blu w Świnoujściu Zdrojowej Invest. 330-pokojowy hotel w Świnoujściu otwarty został w 2017 r. Z kolei w 2016 r. podpisano umowę z firmą deweloperską Univitae na Radisson Blu Mountain w Szklarskiej Porębie, który powstaje w parku wakacyjnym Sun & Snow Resort, składającym się z trzech budynków apartamentowych (dwa oddano już do użytku). W 2018 r. Sun & Snow zaczął komercjalizację pierwszych 80 pokoi w systemie condo (docelowo ma być 166), a otwarcie zapowiadane
www.e-restauracja.com
Moxy Katowice Airport
z 220 pokojami, a w tym na następny hotel tej marki w Poznaniu ze 150 pokojami, który otwarty ma zostać w 2022 w modernizowanym centrum handlowym Kupiec Poznański. Na razie działa pod nią jeden obiekt we Wrocławiu z 93 pokojami otwarty w 2017 r. Trwają prace przy inwestycji w hotel pod kolejną nową w Polsce marką – Autograph Collection w zabytkowej kamienicy w Krakowie ze 125 pokojami. Hotel pod tą marką powstać ma też na Starówce w Warszawie. Czyli łącznie w realizacji i planach jest 15 hoteli pod markami Marriott Int. z ok. 2 tys. pokoi. •
Radisson Hotel & Suites Gdańsk
jest na rok 2020. W tym roku otwarty ma być Radisson Blu z 220 pokojami w Sopocie naprzeciwko Marriotta. Wiosną tego roku otwarty zostanie pierwszy w Polsce hotel pod nowo stworzoną przez Radisson Hotel Group marką Radisson Collection, skupiającą najlepsze hotele z portfolio grupy położone w najważniejszych lokalizacjach. Działać pod nią będzie przechodzący obecnie generalny remont Radisson Blu przy ul. Grzybowskiej w Warszawie. •
www.e-hotelarz.pl
31
Raport z rynku HoReCa 2019
LOUVRE HOTELS GROUP Louvre Hotels Group jest piątą pod względem liczby pokoi siecią hotelarską w Polsce (2,5 tys.) i drugą razem z Hiltonem i Best Western pod względem liczby hoteli. W 2018 r. osiągnęła próg 20 obiektów, otwierając w Krakowie pierwszy poza Chinami hotel pod marką Metropolo by Golden Tulip oraz Golden Tulip w Bystrej pod Bielskiem-Białą. Podpisała też list intencyjny na Royal Tulip w Warszawie oraz umowę na zarządzanie dwumarkowym kompleksem Kyriad – Premiere Classe w Katowicach.
O
twarty pod koniec roku hotel Metropolo by Golden Tulip z 220 pokojami i centrum wystawienniczo-konferencyjnym o powierzchni 5 tys. m kw. powstał w obiekcie, którego budowę rozpoczęła 10 lat wcześniej
Metropolo by Golden Tulip Kraków
spółdzielnia Gromada. Potem Gromada zaczęła mieć problemy finansowe, wybudowany w stanie surowym zamkniętym obiekt stał przez kilka lat nieużywany, był wystawiony na licytację komorniczą, a ostatecznie w pierwszej połowie 2018 r. kupił go nowy inwestor Artur Kozieja i podpisał umowę o zarządzanie z Louvre Hotels Group pod marką Metropolo by Golden Tulip. Artur Kozieja planuje kolejne inwestycje w polskie hotele, m.in. przez przejmowanie starszych obiektów, modernizację, rozbudowę i wprowadzanie pod globalne marki. Pierwszym ma być hotel na Żeraniu koło nowego centrum targowego. Można się spodziewać, że po owocnym rozpoczęciu współpracy z siecią LHG, część z nich będzie działało pod jej markami. Marka Golden Tulip, pod którą funkcjonowało sześć obiektów, w ub.r. powiększyła się o siódmy w Bystrej pod Bielskiem-Białą w kompleksie
Magnus Resort z 77 pokojami i 11 całorocznymi domkami wypoczynkowymi. W tym roku podpisany został list intencyjny dotyczący zawarcia umowy franczyzowej ze spółką należącą do firmy deweloperskiej Marvipol na nową w Polsce 5-gwiazdkową markę Royal Tulip, pod którą działać ma część aparthotelowa inwestycji Unique Tower, powstającej w Warszawie na bliskiej Woli. Kompleks ma zostać oddany do użytku w drugiej połowie 2021 r. Nową 3-gwiazdkową marką, która pojawi się w Polsce, będzie też Kyriad (do 2011 r. w warszawskim kompleksie Louvre’a razem z Campanile i Premiere Classe działał 4-gwiazdkowy Kyriad Prestige, który zastąpiony został przez pierwszy w Polsce Golden Tulip). W 2018 r. sieć podpisała umowę na zarządzanie dwumarkowym kompleksem Kyriad – Premiere Classe w Katowicach z 204 pokojami, który ma zostać otwarty w 2021 r. •
BEST WESTERN HOTELS & RESORTS Best Western to jedna z najbardziej elastycznych globalnych sieci hotelowych, do której w miarę łatwo i niedrogo można wejść, ale równie łatwo z niej wyjść. Dlatego już od kilku lat, mimo że pod jej marki wchodzą kolejne hotele, to ich ogólna liczba oscyluje wokół 20.
32 www.e-hotelarz.pl
www.e-restauracja.com
FOT. archiwum
B
Best Western jako jedyna z zachodnich sieci nie ma dolnego limipierwszy w Polsce obiekt pod stworzoną w 2016 r. marką Sure Hotel z 40 tu pokoi, które musi posiadać hotel, aby wejść pod którąś z marek pokojami w kategorii premium economy, a potem przy ul. Libelta 63-pokoBW. W ub.r. do sieci dołąjowy Edison Park Hotel, który dziaczył 27-pokojowy Best Western Best Western Premier The Navy Świnoujście łał będzie pod soft brandem BW Premier Collection. Premier w centrum Rzeszowa oraz W maju tego roku planowane 54-pokojowy Best Western w Baranowie pod Poznaniem, który jest otwarcie we Wrocławiu wcześniej działał pod nazwą naprzeciwko Dworca Głównego hotelu Best Western Premier Edison. Ale wyszły z niej dwa z 64 pokojami. Zarządzać nim Q Hotele Plus we Wrocławiu i Krakowie, działające najpierw jako będzie grupa Dobry Hotel. Best Western Plus Q, a od dwóch Jednak najbardziej spektakularlat pod soft brandem BW Premier nym wydarzeniem z ub.r. było Collection. podpisanie umowy na uruchomienie w 2021 r. w Świnoujściu Hotel w Baranowie otwarty został w ramach szerszej współhotelu The Navy pod marką Best pracy z Grupą Hotel Edison. Western Premier z 273 pokojami. Będzie to największy hotel W 2020 r. otwarty ma zostać tej sieci w Polsce • w Poznaniu przy ul. Paderewskiego
Raport z rynku HoReCa 2019
INTERCONTINENTAL HOTELS GROUP Wprawdzie sieć IHG w 2018 r. nie otworzyła w Polsce żadnego hotelu i wciąż jej stan posiadania to 10 obiektów z 1750 pokojami, ale w przygotowaniu jest 12 nowych z ok. 2,3 tys. pokoi. W tym roku ruszyć mają Holiday Inn w Gdańsku i Holiday Inn Express przy lotnisku Rzeszów-Jasionka, a w kolejnych latach otwarte zostaną obiekty m.in. pod nowymi w Polsce markami Crowne Plaza i aparthotelową Staybridge Suites.
D
la sieci IHG, jednej z trzech największych na świecie obok Marriotta i Hiltona, bardzo udany był rok 2017, w którym znacząco przyśpieszyła swój rozwój w Polsce. Otwarte zostały wówczas hotele Holiday Inn i Indigo w Warszawie oraz podpisano umowy franczyzowe na uruchomienie siedmiu kolejnych z 1,5 tys. pokoi, co dało jej tytuł Sieci Roku 2017 w rankingu „Hotelarza” 7 Naj – Hotelarskie Nagrody Roku. W 2018 r. podpisano umowę z Marvipol Developement na dwumarkowy kompleks hotelowy w Gdańsku Oliwie ze Staybridge Suites i Holiday Inn Express, które łącznie dysponować będą 346 pokojami sprzedawanymi w systemie condo. Otwarcie planowane jest w 2021 r. W tym roku portfolio hoteli IHG powiększy się o siódmy Holiday Inn w Polsce na Wyspie Spichrzów z 240 pokojami (będzie dopiero trzecim hotelem zarządzanym bezpośrednio przez IHG po warszawskich Intercontinentalu i Holiday Inn City Center) oraz o drugi Holiday Inn Express, który otwarty ma zostać przy lotnisku Rzeszów-Jasionka ze 120 pokojami. Z 10 hoteli działających pod markami IHG, pięć zlokalizowanych jest w Warszawie (InterContinental, Indigo, dwa Holiday Inn, w tym Holiday Inn Warszawa-Józefów, oraz Holiday Inn Express). Z 12 planowanych, w Warszawie otwartych zostanie kolejnych sześć. W 2020 r. ruszyć ma dwumarkowy kompleks Crowne Plaza – Holiday Inn Express (również zarządzany przez IHG) z 430 pokojami w spek-
Holiday Inn City Center Gdańsk
takularnej inwestycji The Warsaw HUB realizowanej przez Ghelamco przy rondzie Daszyńskiego na bliskiej Woli. W drugim zagłębiu biurowym, na Służewcu, planowane są też: Holiday Inn z 370 pokojami, a nieopodal Holiday Inn Express ze 167 pokojami, który otwarty ma zostać w 2020 r. W kolejnym zagłębiu biurowym, na Ochocie w Al. Jerozolimskich przy Dworcu Zachodnim, planowany jest następny Holiday Inn z 217 pokojami, którym zarządzać będzie spółka VHM należąca do Satoria Group. Warszawskie inwestycje uzupełnia Staybridge Suites na Ursynowie ze 190 pokojami sprzedawanymi w systemie condo. •
VIENNA HOUSE W tym roku sieć Vienna House otworzyła swój szósty hotel w Polsce, w Warszawie na Mokotowie ze 164 pokojami. To pierwszy hotel Vienna House od czasu otwarcia w 2009 r. Andel’sa w Łodzi. W tym czasie w sieci zmieniło się niemal wszystko.
V
ienna House Mokotów to też pierwszy obiekt dzierżawiony przez tę sieć, pozostałe są jej własnością. Powstał w zagłębiu biurowców na Służewcu, w jednym z czterech budynków, które początkowo planowane były jako kolejny kompleks biurowy. Od czasu otwarcia hotelu w Łodzi, sieć zmieniła właściciela. Wcześniej była operatorem hoteli budowanych głównie przez Warimpex i UBM, w 2017 r. została kupiona wraz ze wszystkimi hotelami Warimpeksu w Polsce przez tajlandzką firmę dewelopersko-inwestycyjną U City i jako jej spółka zależna Vienna House Capital stała się ich właścicielem. Uproszczono też portfolio z czterech do dwóch marek: Vienna House i Vienna House Easy, a dotychczasowe Andel’s i Angelo pozostały jako rozwinięcie nazw konkretnych hoteli. Jeszcze przed zmianą właściciela sieć wyszła na rynek z ofertą franczyzy i zarządzania hotelami powstającymi i już istniejącymi,
www.e-restauracja.com
a w wypadku projektów w największych miastach i w najlepszych lokalizacjach – również ich dzierżawy. I pierwszym efektem jest uruchomienie dzierżawionego hotelu na Służewcu. •
Vienna House Mokotów Warszawa
www.e-hotelarz.pl
33
Raport z rynku HoReCa 2019
rancuska sieć hoteli ekonomicznych systematycznie rozwija się w Polsce. Do pięciu obiektów w Warszawie, Łodzi, Wrocławiu, Katowicach i Toruniu w 2018 r. dołączył 130-pokojowy hotel w Krakowie w pobliżu Centrum Kongresowego ICE. Ogłoszono plany otwarcia kolejnego 1 3 0 - p o ko j owe go obiektu w Lublinie w sąsiedztwie Starego Miasta. Otwarty ma B&B Hotel Kraków Centrum być w 2020 r. Sieć intensywnie szuka też lokalizacji w Gdańsku, której brakuje jej do domknięcia swojej obecności w największych miastach Polski. Wszystkie hotele są własnością sieci, ale B&B deklaruje, że chce się rozwijać również przez dzierżawę. •
T
LEONARDO HOTELS
o najnowsza sieć na polskim rynku, na który weszła w 2017 r., podpisując umowę dzierżawy na 4-gwiazdkowy JM Hotel ze 178 pokojami w Warszawie przy ul. Grzybowskiej. Teraz działa NYX Hotel Warszawa on pod marką Leonardo Royal Hotel. Ale w ub.r. zrobiło się o niej głośniej w polskiej branży hotelarskiej, gdy podpisała z HB Reavis umowę na dzierżawę hotelu w powstającym naprzeciwko Dworca Central nego w Warszawie kompleksie Varso z jednym z największych w Europie, 230-metrowym wieżowcem. Kompleks będzie się składał również z dwóch niższych, ok. 20-piętrowych budynków, a w jednym z nich ulokowany będzie hotel z 330 pokojami pod 4-gwiazdkową marką NYX, stworzoną pod kątem potrzeb gości z pokolenia millenialsów. O obecność tam zabiegały niemal wszystkie największe sieci, ale najlepsze warunki zaoferowała izraelska Fattal Hotels Group, do której należy operująca z Niemiec sieć Leonardo Hotels. Posiada ona ok. 180 hoteli w 13 krajach, z czego większość w Niemczech i Izraelu. Jak dotąd pod marką NYX działa siedem obiektów. Sieć intensywnie szuka teraz lokalizacji pod hotel w Krakowie. •
34 www.e-hotelarz.pl
W
IBB HOTEL COLLECTION
2018 r. do dwóch działających w Polsce hoteli IBB Andersia w Poznaniu i IBB Grand Hotel Lublinianka dołączył IBB Długi Targ z 89 pokojami zlokalizowany w trzech połączonych kamienicach naprzeciwko fontanny Neptuna. Koszt tej inwestycji wyniósł ok. 11 mln euro. IBB to minisieć z 13 hotelami w Niemczech, IBB Długi Targ Gdańsk Hiszpanii, Polsce i na Malcie, należąca do międzynarodowego dewelopera Von der Heyden Group. Sieć oferuje umowy dzierżawy, zarządzania i franczyzy, a także kupuje atrakcyjne nieruchomości nieposiadające operatora. •
SCANDIC HOTELS
N
ajwiększa skandyScandic Wrocław nawska sieć hotelarska, która w 2008 r. przejęła dwa hotele we Wrocławiu i Gdańsku, działające wcześniej pod marką Holiday Inn. Zapowiadała dalszy rozwój w Polsce, ale ostatecznie skupiła się na swoim skandynawskim rynku, na którym posiada ok. 280 hoteli, a oprócz Polski ma jeszcze cztery hotele w Niemczech. •
H
NH HOTELS
iszpańska sieć z jednym hotelem w Polsce, który otworzyła w 2008 r. w Poznaniu. Miała szerokie plany ekspansji na polskim rynku, ale wydaje się, że ostatecznie z nich zrezygnowała. Posiada ok. 350 hoteli w Europie oraz Ameryce Południowej i Łacińskiej, ale zapewne większość gości poznańskiego hotelu, przynajmniej z Polski, nawet nie wie, że korzysta z hotelu gloNH Hotel Poznań balnej sieci. •
www.e-restauracja.com
FOT. archiwum
F
B&B HOTELS
Raport z rynku HoReCa 2019
POLSKIE SIECI i operatorzy HOTELE GOŁĘBIEWSKI To największa polska marka hotelarska z blisko 2,4 tys. pokoi, choć tylko w czterech obiektach, za to ogromnych. 880-pokojowy obiekt w Karpaczu jest największym hotelem w Polsce. A Tadeusz Gołębiewski buduje jeszcze większy. W 2021 r. otwarty ma zostać w Pobierowie hotel z ponad 1 tys. pokoi.
G
Gołębiewski kupił na początku 2017 r. za 50,5 mln zł 30-hektarowy teren po byłej jednostce wojskowej w Pobierowie między Świnoujściem a Kołobrzegiem i rozpoczął tam budowę hotelu na 2,2 tys. miejsc noclegowych o powierzchni ok. 150 tys. m kw. (Gołębiewski w Karpaczu ma ok. 130 tys. m kw.) z elewacją o długości 390 m. Obecnie budowa zbliża się do osiągnięcia stanu surowego otwartego, więc całkiem realne jest, że ruszy on tak, jak zapowiadano, w 2021 r. W kompleksie znajdą się m.in. sala kongresowa na 4 tys. osób, oczywiście aquapark, centrum sportowe z halami, boiskami i basenami, w tym dwoma zewnętrznymi – ze słodką i słoną wodą – oraz dwie sale kinowe. •
Hotel Gołębiewski Pobierowo
ARCHE HOTELE
W
ub.r. sieć Arche Hotele powiększyła się o dwa hotele w War szawie: Arche Krakowska z 344 pokojami i 1,7 tys. m kw. powierzchni konferencyjnej (to największy hotel otwarty w Polsce w ub.r.) i Arche Poloneza ze 150 pokojami, Arche Hotel Lublin (132), Koszary Góra Kalwaria (82) oraz obiekt hotelowe Arche Residence Łódź z 233 apartamen-
Arche Hotel Krakowska Warszawa
tami pod wynajem krótko- i długoterminowy. Takiego wzrostu nie odnotowała żadna sieć w Polsce nie tylko w ub.r. roku, ale
36 www.e-hotelarz.pl
nigdy. Nie dziwi więc tytuł Sieci Roku 2018 w rankingu „Hotelarza” 7 Naj – Hotelarskie Nagrody Roku. W tym roku otwiera kolejny hotel w Warszawie – Arche Geologiczna z 70 pokojami przy Arche Krakowska oraz drugi etap Arche Poloneza z 250 pokojami (obiekt funkcjonuje też jako aparthotel na dłuższe pobyty). Planowane jest też otwarcie pierwszego etapu kompleksu Cukrownia Żnin ze 100 pokojami w głównym budynku byłych zakładów cukrowniczych (działa już centrum konferencyjne o powierzchni 3 tys. m kw. w byłej hali magazynowej). Grupa rozwija swoje obiekty w dwóch liniach. Pierwszą są nowo budowane hotele miejskie, jak obiekty w Warszawie, Lublinie, Łodzi, Częstochowie czy kolejne planowane w sąsiedztwie lotnisk w Gdańsku i Wrocławiu oraz w Pile i następny w Łodzi. Druga linia, nazwana Kolekcją, to obiekty w budynkach zabytkowych, jak Tobaco w Łodzi, Zamek Biskupi w Janowie Lubelskim, Pałac Łochów (wraz z nowo wybudowanym Folwarkiem Łochów) czy Koszary Góra Kalwaria, a plano-
wane są, oprócz Cukrowni Żnin, m.in. w XIXwiecznych budynkach poszpitalnych we Wrocławiu i Gdańsku. Rozpoczyna się też inwestycja w Arche Hotel Białystok w XIXwiecznych koszarach z nowym budynkiem hotelowym, a w planach jest 5-gwiazdkowy hotel w Drohiczynie. Sieć Arche jest o tyle specyficzna, że właściwie każdy obiekt jest inny, część powstaje w obrębie większych inwestycji mieszkaniowych, część w „wynalezionych” przez właściciela sieci Władysława Grochowskiego zabytkach, część ma charakter aparthotelowy, część klasycznych hoteli miejskich, a grupa nie posiada scentralizowanej struktury operacyjnej. Wynika to z założenia właściciela, który – jak zawsze podkreśla – kieruje się emocjami, a każdy obiekt „traktuje twórczo”, chcąc stworzyć „najbardziej oryginalną sieć w Polsce”. Generalnie większość obiektów nastawionych jest na klienta konferencyjnego, dlatego elementem wspólnym są duże przestrzenie stworzone pod niego. Większość jest też sprzedawanych w systemie condo. •
www.e-restauracja.com
FOT. archiwum
Grupa Arche to najszybciej rozwijająca się sieć hotelarska w Polsce. W ciągu kilku lat awansowała do pierwszej dziesiątki największych graczy na rynku, a w tym przekroczy granicę 2 tys. pokoi, którą dotąd osiągnęło zaledwie sześć sieci. W 2018 r. otworzyła aż pięć obiektów z ponad 900 pokojami.
Raport z rynku HoReCa 2019
ZDROJOWA INVEST & HOTELS Sieć Zdrojowa Invest & Hotels, w której działa 10 obiektów z 1,4 tys. pokoi, podpisała w ub.r. umowę franczyzową na uruchomienie hotelu Hilton ze 167 pokojami w Świnoujściu. W przeciwieństwie do wcześniejszych inwestycji, ta nie będzie sprzedawana w systemie condo, pozostając własnością Zdrojowej.
B
ędzie to dopiero trzeci hotel pod marką Hilton Hotels & Resorts w Polsce po otwartych w 2007 r. w Warszawie i w 2010 r. w Gdańsku. Powstanie w kompleksie Baltic Park Molo, w którym od 2017 r. działa Radisson Blu z 330 pokojami. Pod koniec ub.r. w sąsiedztwie otwarty też został Baltic Park Fort w dwóch budynkach ze 132 apartamentami pod wynajem, połączonych podziemnym przejściem z aquaparkiem w Baltic Park Molo. Kolejną nową inwestycją ogłoszoną przez Zdrojową w 2018 r. jest budowa 4-gwiazdkowego hotelu H2O z 209 apartamentami w Kołobrzegu, między jej kompleksami hotelowo-apartamentowymi Marine Hotel & Ultra Marine i Diune Hotel & Resort, ale bardziej oddalona od pierwszej linii brzegowej. Otwarcie hotelu zapowiadane jest na rok 2020. W 2020 r. ruszyć ma też 4-gwiazdkowy Forest Ski Hotel ze 104 pokojami w Szklarskiej Porębie. Czyli w ciągu najbliższych kilkunastu miesięcy portfolio Zdrojowej powinno powiększyć się o trzy kolejne obiekty z ok. 480 pokojami. Dla porządku należy też wspomnieć, że w 2018 r. otwarto obiekt Boulevard Residence w Ustroniu Morskim z 11 apartamentami obok aparthotelu Boulevard Ustronie Morskie z 48 apartamentami w 20 budynkach. •
Hilton Świnoujście
HOTELE DESILVA Sieć Hotele DeSilva rozwija się dwutorowo. Otwiera obiekty pod własną marką i jej submarkami (Premium, Inn, by) oraz zarządza hotelami Mercure i ibis, sprzedawanymi przez Orbis na niestrategicznych dla niego rynkach. W ten sposób De Silva stała się jednym z 10 największych graczy na polskim rynku hotelarskim.
W tym roku doszło do znaczącej zmiany w kierownictwie sieci. Witolda Ignatowskiego, który był prezesem DeSilvy od jej stworzenia w 2006 r., a wcześniej dyrektorem operacyjnym Orbisu, zastąpił większościowy udziałowiec Krzysztof Kasprzyk, biznesmenem z Olesna w woj. opolskim, do którego należy też m.in. firma deweloperska Multi Hekk z Piaseczna. • R
E
K
L
A
M
A
W
2018 r. do wcześniej kupionych hoteli Mercure w Opolu, Częstochowie, Jeleniej Górze i Karpaczu oraz ibis w Często chowie i Zabrzu, dołączyły Mercure Cieszyn (d. Halny) i ibis Styles Bielsko-Biała (d. Magura). DeSilva Premium Poznań Dzięki temu DeSilva stała się największym franczyzobiorcą marek Accoru w Polsce, mając w swoim portfolio osiem hoteli z blisko 1 tys. pokoi. Ale rozwój tą ścieżką zakończył się, bo Orbis sprzedał już wszystkie starsze hotele na niestrategicznych dla siebie rynkach, koncentrując się na największych aglomeracjach. Drugą ścieżką jest otwieranie obiektów pod marką DeSilva, których obecnie działa siedem z 570 pokojami, włącznie z Apartamentami Zgoda by DeSilva w Warszawie. Część z nich jest własnością sieci, część jest dzierżawiona. W 2017 r. otwarty został 60-pokojowy, własny hotel DeSilva Premium w centrum Poznania. W tym roku ruszyć ma Malbork by DeSilva z 72 pokojami, którego inwestorem jest malborska firma Prino-Plast zajmująca się produkcją artykułów higieniczno-kosmetycznych i medycznych.
www.e-restauracja.com
www.e-hotelarz.pl
37
Raport z rynku HoReCa 2019
POLSKI HOLDING HOTELOWY W styczniu tego roku Chopin Airport Development przekształcił się w Polski Holding Hotelowy, którego powołanie ogłosił premier Mateusz Morawiecki. Celem nowego podmiotu jest „odbudowa wartości obiektów należących do Skarbu Państwa i korzystanie z efektów skali”. Jako pierwszy większy podmiot hotelarski do PHH włączona zostanie sieć AMW Hotele, wydzielona z Agencji Mienia Wojskowego.
J
eszcze jako Chopin Airport Development w ub.r. spółka ponaddwukrotnie powiększyła swój stan posiadania z nieco ponad 500 pokoi w czterech hotelach (Courtyard by Marriott i Hampton by Hilton na Okęciu, Hampton by Hilton przy lotnisku w Gdańsku oraz Best Western w Juracie) do ponad 1,1 tys. W 2018 r. otwarto 5-gwiazdkowy Renaissance na Okęciu i Moxy Katowice Airport (w obydwu przypadkach były to debiuty tych marriottowskich marek w Polsce), dołączyły też dwa obiekty Golden Tulip Residence w Gdańsku i Międzyzdrojach przejęte od należącej do PKO BP spółki Qualia Development. W tym roku otwarte mają zostać dwa kolejne hotele pod globalnymi marki przy lotniskach: Holiday Inn Express Rzeszów-Jasionka i Moxy Poznań-Ławica, obydwa po 120 pokoi. Podpisano też umowę na zarządzanie dwumarkowym kompleksem Residence Inn –
Renaissance Airport Warszawa
Moxy z 312 pokojami na Służewcu przy Galerii Mokotów, należącym do Polskiego Holdingu Nieruchomości. Więc jeszcze jako spółka, której właścicielem było Przedsiębiorstwo Państwowe „Porty Lotnicze”, miałaby ona w swoim portfolio 10 hoteli z ok. 1,7 tys. pokoi.
W styczniu PPL zbyło swoje udziały w ChAD na rzecz Skarbu Państwa, a spółka zmieniła nazwę na Polski Holding Hotelowy i ogłosiła plany konsolidacji bazy noclegowej należącej do Skarbu Państwa i spółek z udziałem Skarbu Państwa. W pierwszym etapie do PHH wejść ma sieć AMW Hotele (z 15 obiektów z konsolidacji wyłączone zostały Zamek Czocha w Sudetach i hotel Dedal w Malborku) z ok. 1 tys. pokoi, a także Wojewódzkie Przedsiębiorstwa Usług Turystycznych z hotelem Katowice i budynkami po byłych hotelach Monopol w Zabrzu i Pionier w Bytomiu, Gliwicka Agencja Turystyczna z trzema ośrodkami wypoczynkowymi oraz spółka Hotele Olsztyn z hotelem Kopernik. W drugiej połowie roku ogłoszone mają być kolejne podmioty, które zostaną włączone do PHH. Jak zapowiada prezes PHH Gheorghe Cristescu, najprawdopodobniej jeszcze w tym roku holding będzie liczył ok. 50 obiektów. Obiekty, których wejście do sieci ogłoszono w pierwszym etapie, to jednoosobowe spółki Skarbu Państwa. Jednak większość obiektów należy do spółek, w których Skarb Państwa bezpośrednio ma część udziałów, a podlegają one konkretnym ministerstwom. W pierwszym etapie weszły te, które były w kompetencjach Kancelarii Premiera. Obiektów noclegowych należących do państwa bezpośrednio lub pośrednio jest kilkaset. PHH ma skupić kilkadziesiąt. Po przeprowadzeniu ich modernizacji i doprowadzeniu do standardów obowiązujących we współczesnym hotelarstwie część może być wprowadzana pod międzynarodowe marki na podstawie umów franczyzowych, a z części rozważane jest stworzenie samodzielnej polskiej marki hotelowej. Docelowo Polski Holding Hotelowy ma stać się jednym z głównych graczy na polskim rynku hotelarskim i skupiać zarówno obiekty klasy ekonomicznej, jak i 5-gwiazdkowe hotele, usytuowane w dużych miastach i miejscowościach wypoczynkowych. •
AMW HOTELE Należąca (jeszcze) do Agencji Mienia Wojskowego sieć 15 hoteli i obiektów hotelowych liczy 1161 pokoi. Wkrótce zostanie włączona do Polskiego Holdingu Hotelowego oprócz Zamku Czocha w Sudetach i hotelu Dedal w Malborku.
W
skład sieci wchodzą m.in. hotele w Warszawie (Belwederski i Mazo wiecki), Krakowie (Royal), Łodzi (Reymont), Wrocławiu (Wieniawa), Poznaniu (Ikar), Szczecinie (Ikar i Rycerski), Lublinie (Huzar), Toruniu (Kopernik), Rzeszowie (Hetman) i Radomiu (Iskra) oraz obiekt hotelowy Cassubia w Helu. Spółka powstała w 2005 r. jako Grupa Hoteli WAM, a w 2016 r. przeszła rebranding związany z likwidacją Wojskowej Agencji Miesz
38 www.e-hotelarz.pl
kaniowej. AMW Hotele skupiają obiekty od 1- do 3-gwiazdkowych, zazwyczaj w bardzo atrakcyjnych lokalizacjach (np. w Warszawie przy ul. Mazowieckiej i obok Łazienek, w Krakowie pod Wawelem). Większość obiektów w przeszłości służyła celom wojskowym jako koszary (np. Reymont w Łodzi, Hetman w Rzeszowie) albo internaty wojskowe (Wieniawa we Wrocławiu, Ikar w Poznaniu). Za czasów poprzedniego rządu sieć wystawiona
była na sprzedaż za 132 mln zł (ale bez swoich najcenniejszych aktywów, jak m.in. hotele w Warszawie i Zamek Czocha). Zainteresowane były m.in. sieć Louvre Hotels Group i Grupa Kapitałowa Immobile, właściciel sieci Focus Hotels. Jednak po zmianie władzy wycofano się z pomysłu prywatyzacji. •
Hotel Royal Kraków
www.e-restauracja.com
Raport z rynku HoReCa 2019
SATORIA GROUP/VHM
PURO HOTELS Na początku 2018 r. w sieci Puro Hotels działały cztery hotele z niespełna 600 pokojami. Od tego czasu powiększyła się o dwa obiekty, a w kwietniu dołączy do nich hotel w Warszawie, dzięki czemu sieć przekroczy próg 1 tys. pokoi. W planach są kolejne trzy hotele z blisko 900 pokojami. W ub.r. zmieniła się struktura właścicielska sieci, w której pojawił się polski kapitał.
O
twarty w połowie 2018 r. Puro na krakowskim Kazimierzu z 228 pokojami to największy z dotychczasowych hoteli sieci. W marcu tego roku ruszył hotel z Łodzi ze 130 pokojami. Otwarcie w Warszawie będzie podwójnie spektakularne. Po pierwsze – zawsze wejście do stolicy jest ważnym momentem w rozwoju każdej sieci, a po drugie – przekroczy ona poziom 1 tys. pokoi, co też jest jakimś kamieniem milowym. Dołączy w ten sposób do zaledwie kilkunastu graczy na polskim rynku. I szybko zmierzać będzie do granicy 2 tys. pokoi. W ścisłym centrum Katowic przy al. Korfantego w sąsiedztwie Spodka i Superjednostki rozpocząć ma się wkrótce budowa hotelu z 205 pokojami. Spółka Genfer, właściciel sieci, kupiła też już działkę w Warszawie na bliskiej Woli przy ul. Waliców, na której powstać ma hotel z ok. 350 pokojami, a w tym roku we Wrocławiu za 30,5 mln działkę przy Dworcu Świebodzkim (o którą konkurowała m.in.
Satoria Group, która posiada siedem hoteli w Warszawie i Krakowie z ponad tysiącem pokoi, w ostatnich latach postawiła na rozwój przez dzierżawę i zarządzanie hotelami pod globalnymi brandami przez swoją spółkę córkę VHM Hotel Management. W ub.r. otwarty został pierwszy – Hampton by Hilton Old Town w Gdańsku, a w przygotowaniu są cztery następne.
C
ztery z siedmiu hoteli, które są własnością Satorii, działa pod marką Best Western. W 2017 r. przez swoją spółkę zależną kupiła Stary Browar w Toruniu wraz z przyległą kamienicą i podpisała umowę franczyzową
Hampton by Hilton Gdańsk Old Town
FOT. archiwum
Puro Hotel Łódź
z Vastintem i UBM, cena wywoławcza wynosiła 12,3 mln zł), gdzie planuje otworzyć hotel z 337 pokojami. Bierze też udział w kolejnym przetargu we Wrocławiu o działkę przy Operze Wrocławskiej, konkurując o nią z Budimeksem i NDI DK. Wszystko to wymaga dużych pieniędzy w krótkim czasie. Tym tłumaczyć należy informację z sierpnia ub.r. o tym, że 30 proc. udziałów w norweskim Puro Hotell Holding AS sprzedano spółce Family Investments 3 założonej przez prezesa grupy odzieżowej LPP Marka Piechockiego, który wszedł też do rady nadzorczej Puro Hotell Holding. Z nieoficjalnych informacji wynika, że sieć rozważa wprowadzenie też na rynek ekonomicznej marki. •
www.e-restauracja.com
na uruchomienie w nim hotelu pod marką Hilton Garden Inn ze 130 pokojami w 2021 r. Zarządzać będzie nim VHM Hotel Management. Spółka ta powołana została kilka lat temu przez Satoria Group, aby oferować na rynku usługi dzierżawy i zarządzania hotelami sieciowymi, będąc pośrednikiem między inwestorem, który chce włożyć pieniądze w produkt hotelowy, ale nie chce bezpośrednio zajmować się biznesem hotelowym, a globalnymi sieciami udzielającymi franczyz na swoje marki. W ten sposób Satoria ewoluuje z właściciela i operatora własnych hoteli w kierunku modelu multibrand management company – firmy, która w portfelu na hotele własne, zarządzane i dzierżawione. Pierwszym hotelem otwartym w tym modelu był, należący do grupy deweloperskiej Capital Park, gdański Hampton by Hilton Old Town ze 174 pokojami w ośmiu kamienicach. VHM podpisała też umowy na dzierżawę i zarządzanie hotelami Hampton by Hilton w Łodzi (149 pokoi) i w Olsztynie w kompleksie mieszkaniowo-biurowym Centaurus (105), oraz na Holiday Inn w Warszawie koło Dworca Zachodniego (217), w kolejnej inwestycji Capital Park. •
www.e-hotelarz.pl
39
Raport z rynku HoReCa 2019
FOCUS HOTELS
Q HOTEL
Sieć Focus Hotels powiększyła się w 2018 r. o dwa hotele w Poznaniu i Sopocie, osiągając próg 10 obiektów z blisko 900 pokojami. W tym roku otwarty ma zostać hotel w Lublinie z 76 pokojami, a w przyszłym roku w Warszawie przy ul. Woronicza. Ten drugi będzie największym obiektem w sieci z 234 pokojami i centrum kongresowym o powierzchni 2 tys. m kw.
W sieci Q Hotel działa pięć obiektów z blisko 550 pokojami, a w 2018 r. zapowiedziano otwarcie kolejnego z 209 pokojami i 3,2 tys. m kw. powierzchni konferencyjnej w Bielanach Wrocławskich w pobliżu autostrady i Specjalnej Strefy Ekonomicznej. Ruszyć ma w 2020 r.
R
ozwój sieci Focus Focus Hotels opiera się Premium Sopot na dzierżawie. Prowadzi cztery hotele należące do jej właściciela, Grupy Kapitałowej Immobile (dwa w Byd goszczy, w Łodzi i Szcze cinie), a pozostałe dzierżawione są od zewnętrznych inwestorów (dwa w Gdańsku, Sopocie, Poznaniu, Chorzowie i Inowrocławiu). Kolejnym „własnym” hotelem będzie 3-gwiazdkowy obiekt z 86 pokojami w Bydgoszczy, który powstanie w zrewitalizowanym budynku pełniącym dotychczas funkcję biurowca spółki Projprzem Makrum, należącej do GK Immobile. Natomiast zamknięty zostanie inny, 2-gwiazdkowy hotel w Bydgoszczy z 36 pokojami i przerobiony na budynek mieszkalny. Prace nad rozwojem sieci na polskim rynku są prowadzone równolegle z działaniami mającymi na celu wyjście spółki poza Polskę. W 2017 r. powołano do tego celu biuro w Bukareszcie, które poszukuje możliwości inwestowania na rynkach rumuńskim, węgierskim, czeskim i słowackim. •
Qubus Hotel Złotoryja
Q
Hotel to najmłodsza polska sieć hotelarska, stworzona przez jednego z najbogatszych Polaków Leszka Gaczorka, współwłaściciela producenta obuwia CCC, oraz Piotra Szostaka, współwłaściciela i prezesa firmy MSU, będącej czołowym producentem podeszew obuwniczych w Europie. Pierwszy hotel otworzyła w 2014 r. we Wrocławiu jeszcze pod marką Best Western Plus Q. W 2015 r. wprowadziła na rynek Best Western Plus Q oraz Q Hotel w Krakowie. Początkowo zarządzała nimi grupa Dobry Hotel, ale w 2016 r. właściciele Q Hotel Bielany zdecydowali się na zorWrocławskie ganizowanie samodzielnych struktur i zarządzanie bezpośrednie (hotele Best Western najpierw zmieniły markę na soft brand BW Premier Collection, a ostatecznie w ub.r. zrezygnowały również z niej). Do sieci dołączył też czwarty obiekt – Grand Cru z Gdańska, którym zarządzał wcześniej Dobry Hotel, a należał do właścicieli sieci. W 2017 r. otwarty został 4-gwiazdkowy hotel w Katowicach w pobliżu Dworca Głównego ze 121pokojami. Sieć intensywnie szuka też działki pod hotel w Warszawie. •
QUBUS HOTEL Qubus Hotel jest jedną z największych polskich marek hotelarskich z 11 obiektami i nieco ponad 1,2 tys. pokoi, ale wydaje się, że okres rozkwitu ma za sobą. Jeszcze w 2015 r. dysponowała 14 hotelami z blisko 1,5 tys. pokoi.
40 www.e-hotelarz.pl
www.e-restauracja.com
FOT. archiwum
O
statni hotel pod marką Qubus otwarty został w 2011 r. w Bielsku-Białej na zasadzie dzierżawy. Potem zamknięto Qubusa w Wałbrzychu, pod koniec 2016 r. dzierżawionego Qubusa w najwyższym budynku w Katowicach ze 150 pokojami, który obecnie działa pod marką Courtyard by Marriott, a w 2018 r. hotel Qubus w Złotoryi z 50 pokojami. Jak poinformował zarząd, podjęto tę decyzję „po gruntownej analizie wskaźników makroekonomicznych regionu, a także wobec stale rosnących kosztów działalności,” a „kluczowym czynnikiem był brak satysfakcjonującego poziomu zysków operacyjnych przedmiotowego hotelu i skupienie działań sieci na miastach aglomeracyjnych o dużym potencjale rozwojowym”. W 2015 r. stworzono nastawioną na mniejsze rynki ekonomiczną markę Alto, pod którą otwarty został pierwszy obiekt w Żorach (woj. śląskie) z 54 pokojami. Sieć stworzyła ofertę franczyzową, którą kieruje do właścicieli 3- i 4-gwiazdkowych hoteli z minimum 50 pokojami w centrach miast powyżej 100 tys. mieszkańców i w ośrodkach wypoczynkowych. •
Raport z rynku HoReCa 2019
DOBRY HOTEL
LIKUS HOTELE I RESTAURACJE
Dobry Hotel jest operatorem, który rozwija się przez dzierżawę obiektów działających tak niezależenie, jak i pod międzynarodowymi markami. W 2018 r. zwiększył swój stan posiadania z nieco ponad 300 pokoi w siedmiu hotelach do 660 pokoi w dziesięciu. W tym roku otwiera Best Western Premier we Wrocławiu.
Pod koniec roku ruszył długo oczekiwany 5-gwiazdkowy hotel Warszawa w ścisłym centrum stolicy. W ten sposób grupa Likus Hotele i Restauracje powiększyła się do siedmiu obiektów z blisko 600 pokojami.
Aquarion Zakopane
W
styczniu otwarty został w Zakopanem, połączony z aquaparkiem, 4-gwiazdkowy hotel Aquarion ze 136 pokojami, na który umowę dzierżawy podpisano w 2017 r. W maju w jednej z wież Domów Towarowych Alfa w Poznaniu ruszył 3-gwiazdkowy hotel Altus ze 109 pokojami. Jego współwłaścicielem jest twórca grupy Dobry Hotel Leszek Mięczkowski. W połowie roku operator wydzierżawił od gdańskiej firmy deweloperskiej Inpro 5-gwiazdkowy hotel Mikołajki z 77 pokojami i 23 apartamentami, otwarty w 2013 r. Dobry Hotel zarządzać miał też ponad 350-pokojowym kompleksem Deo Plaza na Wyspie Spichrzów w Gdańsku, na który 25-letnią umowę dzierżawy podpisał jeszcze w 2016 r. Jednak niespodziewanie kilka miesięcy przed otwarciem jego inwestor, Zbigniew Nowak, właściciel Zakładów Mięsnych Nowak, zerwał umowę i przekazał zarządzanie sieci Radisson Hotel Group. Wiosną tego roku otwarty zostanie 4-gwiazdkowy Best Western Premier z 64 pokojami naprzeciwko wrocławskiego Dworca Głównego, dzierżawiony od grupy Gerda. Poznański Altus ma być początkiem nowej marki hotelarskiej, pod którą planowany jest też 5-gwiazdkowy Altus Palace w zabytkowej kamienicy w centrum Wrocławia z 91 pokojami oraz 4-gwiazdkowy hotel w XX-wiecznej kamienicy w centrum Warszawy przy ul. Pankiewicza ze 110 pokojami. •
www.e-restauracja.com
H
istoryczny budynek Prudentialu, w którym do 2003 r. działał 3-gwiazdkowy hotel Warszawa ze 180 pokojami, bracia Likusowie kupili na przełomie lat 2009/2010. Pierwotnie uruchomienie w nim luksusowego Hotel Warszawa hotelu zapowiadane było na Euro 2012, ale od początku termin ten wydawał się mało realny. Natomiast już 2013 r. bardziej. Potem jednak otwarcie przesuwane było, z różnorakich powodów, z roku na rok. Ostatecznie hotel ze 142 pokojami, których powierzchnia zaczyna się od 35 m kw., i apartamentami otwarty został na początku listopada. We wnętrzach dominuje kamień, stal, miedź i szkło oraz drewniane wykończenia, w części pokoi wyeksponowano betonowe stropy konstrukcyjne. Jak wynika z polityki cenowej, hotel chce pozycjonować się jako jeden z najbardziej luksusowych w stolicy, między Raffles i Bristolem z jednej strony, a Inter continentalem, Marriottem i Hiltonem z drugiej. W skład grupy Likus Hotele I Restauracje wchodzą teraz luksusowe obiekty: Copernicus, Stary i Pod Różą w Krakowie oraz hotele Monopol w Katowicach i we Wrocławiu, a także hotel Grand w Łodzi, niegdyś najlepszy w mieście, dziś 3-gwiazdkowy. Bracia Likusowie kupili go od Orbisu w 2008 r. za 73 mln zł i zapowiadali przywrócenie dawnej świetności. Jednak od tego czasu nie poczyniono w nim właściwie żadnych inwestycji, tłumacząc to pracami przy Prudentialu. •
HOTELE DIAMENT Hotele Diament to sieć, która 12 spośród 13 swoich hoteli posiada na Śląsku, z czego 10 w aglomeracji górnośląskiej (z pozostałych jeden działa we Wrocławiu, a dwa w ramach jednego kompleksu w Ustroniu).
S
kupia obiekty o standardzie czterech i trzech gwiazdek. W 2015 r. Diament przejął lokalną sieć, również działającą na Górnym Śląsku, Styleshotels z pięcioma hotelami dysponującymi 260 pokojami. Teraz ma ich łącznie 960. Najnowszymi inwestycjami sieci są: rozbudowa 45-pokojowego hotelu Diament Plaza w Katowicach o nową część z 90 Rozbudowywany hotel pokojami w standardzie premium Diament Plaza Katowice (otwarcie planowane jest na jesień 2020 r.) oraz modernizacja 4-gwiazdkowej części hotelu SPA & Wellness Diament Ustroń. Sieć od dłuższego czasu deklaruje plany otwarcia hotelu w Warszawie, ale nie podaje żadnych szczegółów. Chce też zaoferować franczyzę swojej marki. •
www.e-hotelarz.pl
41
Raport z rynku HoReCa 2019
GRUPA OSADA ŚNIEŻKA HOTELE NAT Nowy gracz na rynku inwestycji condohotelowych w górach, który otwiera duże obiekty z kilkuset pokojami i apartamentami. Już ma swoim portfolio trzy obiekty z 860 jednostkami w Sudetach, a otwiera kolejne dwa z blisko 800 jednostkami w Szklarskiej Porębie i Wiśle.
P
ierwszy kompleks Osada Śnieżka w Łomnicy pod Karpaczem otwarty został (w kilku etapach) w 2016 r. Oferuje 72 pokoje w budynku hotelowym i 272 apartamenty w domkach wypoczynkowych. W 2017 r. otwarty został kompleks Blue Mountain Resort w Szklarskiej Porębie z 248 apartamentami wakacyjnymi w trzech połączonych ze sobą pięciopiętrowych budynkach. Pod koniec 2018 r. w Karpaczu ruszył 5-gwiazdkowy kompleks Green Mountain Hotel & Apartments ze 137 pokojami hotelowymi i 130 apartamentami w zespole Green Mountain siedmiu budynków Hotel wokół hotelu. W lipcu & Apartments tego roku w Szklarskiej Karpacz Porębie otwarty ma zostać 5-gwiazdkowy Platinum Mountain Resort ze 148 pokojami i 180 apartamentami. W Wiśle rozpoczęła się budowa 5-gwiazdkowego Crystal Mountain Resort z 492 pokojami i apartamentami na 1,5 tys. miejsc, która zakończona ma być w IV kwartale 2020 r. Wszystkie obiekty sprzedawane są w systemie condo. Inwestor gwarantuje 8 proc. zwrotu rocznie (bez pobytu właścicielskiego) przez 10 lat z możliwością przedłużenia umowy. •
Sieć powstała z przekształcania ośrodków wypoczynkowych górniczej Nadwiślańskiej Agencji Turystycznej w 3-gwiazdkowe hotele. Obecnie jest już ich dziewięć z ok. 800 pokojami, a sieć dysponuje też ośmioma ośrodkami.
P
roces przekształcania obiektów wczasowych należących wówczas do Kompani Węglowej zaczął się w połowie tej dekady. W standardzie 3-gwiazdkowym skategoryzowano trzy nadmorskie obiekty (sanatoria Górnik w Kołobrzegu i Rybniczanka w Świnoujściu oraz ośrodek Jawor w Sarbinowie koło Mielna). Jako Hotele NAT działają też byłe ośrodki Neptun w Krynicy Morskiej oraz Za Wydmą w Jarosławcu, a w górach Ziemowit w Ustroniu, Ogrodzisko w Wiśle i Jagiellonka w Krynicy-Zdroju. W tym roku kategoryzację przeszedł ośrodek w Bukowinie Tatrzańskiej. Agencja posiada też ośrodki m.in. w Jastarni, Krynicy Morskiej, Dąbkach, Kątach Rybackich, Piwnicznej. Stworzono korporacyjny serwis internetowy połączony z możliwością rezerwacji online. •
GRUPA UNIREST
U
nirest zaistniał na polskim rynku hotelarskim wraz z otwarciem w 2017 r. hotelu Hampton by Hilton Gdańsk Oliwa ze 101 pokojami. W 2018 r. otwarty został Hampton by Hilton w Oświęcimiu ze 120 pokojami. W międzyczasie ogłosił plany otwarcia w centrum Radomia w 2021 r. hotelu pod marką Hilton Garden Inn ze 115 pokojami w zabytkowym pałacyku połączonym z nowo wybudowaną częścią.
DoubleTree by Hilton Kraków
42 www.e-hotelarz.pl
Spółka kupiła też działkę w centrum Katowic, ale nie ogłosiła jeszcze, pod jaką marką chce zrealizować tę inwestycję, oraz kamienicę w centrum Wrocławia, w której – według nieoficjalnych informacji – ma zostać otwarty hotel pod marką Indigo należącą do sieci IHG. Ale najgłośniej zrobiło się o niej w tym roku, gdy kupiła dwumarkowy kompleks DoubleTree by Hilton – Hampton by Hilton w Krakowie z blisko 400 pokojami otwarty w 2015 r. Wartość transakcji nie została ujawniona, ale według wskaźników rynkowych można ją szacować na ok. 230-240 mln zł, co świadczy, że grupa rzeczywiście stała się poważnym graczem na rynku. Pierwsze dwa Hamptony wprowadzone zostały na rynek we współpracy z operatorem Hotel Professionals Management Group. W ub.r. stworzono własną strukturę zarządczą Unirest Management, na czele której stanął Mirosław Moczarski, były prezes spółki Port-Hotel (która później zmieniła nazwę na Chopin Airport Development, a obecnie jest trzonem Polskiego Holdingu Hotelowego), zarządzający też hotelami DoubleTree by Hilton w warszawskim Wawrze i kazachskim Ałmaty. •
www.e-restauracja.com
FOT. archiwum
Polska grupa kapitałowa Unirest jest nowym graczem na rynku hoteli, który inwestuje w obiekty otwierane pod globalnymi markami. Otworzyła już dwa Hamptony by Hilton w Gdańsku i Oświęcimiu, kupiła też kompleks DoubleTree by Hilton – Hampton by Hilton w Krakowie. Planuje otwarcie Hilton Garden Inn w Radomiu.
Raport z rynku HoReCa 2019
W którą stronę zmierzają koncepty
gastronomiczne? Marek Dąbrowski, Cushman & Wakefield
Zmiana przyzwyczajeń, chęć odkrywania nowych smaków i otwartość na innowacje są katalizatorem zmian w branży gastronomicznej, a dzięki ciągłemu wprowadzaniu nowych technologii oraz rosnącej dostępności produktów w skali globalnej, możliwości rozwoju tego sektora są właściwie nieograniczone. Można zauważyć, że kierunki rozwoju gastronomii wyznaczane są przede wszystkim przez zmieniające się potrzeby i styl życia nowych pokoleń.
Trendy i moda na smaki, potrawy, wystrój, klimat
To, czego najbardziej pożądają restauratorzy i inwestorzy z branży F&B, to wiedza o potrzebach, przyzwyczajeniach i kierunku, w jakim podążają zainteresowania klientów. Umiejętność reagowania na trendy i modę na konkretne smaki, potrawy, wystrój, klimat czy lokalizację jest kluczowa dla osiągnięcia sukcesu na rynku gastronomicznym, a są to elementy, które ulegają ciągłym zmianom. Plastikowe wyposażenie i krzykliwe kolory wnętrz zastępuje drewno i stonowane, pastelowe barwy; bogato dekorowane, pełne przepychu lokale zamieniły się w industrialne i street foodowe lokalizacje; przy niesłabnącym zachwycie kuchnią włoską, coraz częściej słyszy się o kuchni bałkańskiej, skandynawskiej, południowoamerykańskiej czy azjatyckiej. Moda na sushi i burgery zmienia się w modę na steakownie i kuchnię wege. Być może niebawem z niezliczonymi rodzajami bułek, dodatków, sosów, parówek i kiełbasek (również wege) na nowo zostaną odkryte hot dogi. Za oceanem trwa moda na food on stick – proste, smaczne i wygodne do zjedzenia potrawy na patyku. Przy czym wszystkie zmiany i pomysły wprowadzane są zgodnie z trendami globalnymi – składniki muszą pochodzić od lokalnych dostawców, być „bio” i „eko” oraz nie zawierać polepszaczy smaku, a stworzone z nich potrawy muszą
44 www.e-hotelarz.pl
zachwycać wyglądem, aby można było się nimi pochwalić na Instagramie.
Zero waste, plastic out
Coraz bardziej wyedukowane, świadome i odpowiedzialne społeczeństwo zwraca rosnącą uwagę na kwestie ochrony środowiska. Biodegradowalne opakowania, hodowle ekologicznej żywności czy polityka zero waste i plastic out mają w segmencie F&B coraz większe znaczenie. Wyraźnie rośnie zainteresowanie klientów nie tylko smakiem i ceną potraw, ale także jakością użytych produktów i ich pochodzeniem. Niebagatelne znaczenie ma przy tym polityka dotycząca utylizacji jednorazowych opakowań i sztućców. Obecnie w Komisji Europejskiej trwają prace nad ograniczeniem – a w konsekwencji wprowadzeniem zakazu – stosowania jednorazowych plastikowych opakowań i naczyń. Prawne regulacje połączone z polityką świadomego, zdrowego rozwoju to czynnik, który będzie miał olbrzymi wpływ na rozwój gastronomii.
www.e-restauracja.com
FOT. Freepik
J
est wiele scenariuszy dotyczących tego, w którą stronę może rozwinąć się oferta gastronomiczna, zważywszy na tempo zmian w dziedzinie jedzenia i oczekiwań konsumentów. Dzisiejsze społeczeństwo (szczególnie młodsze pokolenia) jest otwarte na wszelkie nowości i łaknie nowych doznań, odczuć i przeżyć.
Biodegradowalne opakowania, hodowle ekologicznej żywności czy polityka zero waste i plastic out mają w segmencie F&B coraz większe znaczenie. Wyraźnie rośnie zainteresowanie klientów nie tylko smakiem i ceną potraw, ale także jakością użytych produktów i ich pochodzeniem
Raport z rynku HoReCa 2019
Kierunek wydaje się jasno określony – przyjemność ze smacznych dań bez negatywnego oddziaływania na otaczający nas świat i przyrodę.
Prężny rozwój nowych konceptów gastronomicznych
W ostatnim czasie obserwujemy prężny rozwój oferty i konceptów gastronomicznych, które – szczególnie w dużych miastach – potrafią zaspokoić najróżniejsze gusta i potrzeby mieszkańców. Także relatywnie tanie i proste podróżowanie pozwala dzisiejszym konsumentom odkrywać nowe, egzotyczne smaki i potrawy, eksperymentować ze składnikami oraz formą potraw. Kuchnia wegańska, molekularna,
Plastikowe wyposażenie i krzykliwe kolory wnętrz zastępuje drewno i stonowane, pastelowe barwy. Bogato dekorowane, pełne przepychu lokale zamieniły się w industrialne i street foodowe lokalizacje dekonstrukcja dań, łączenie przeciwstawnych smaków, produkty bio – to dzisiaj standard, o którym jeszcze kilkanaście lat temu nikt nawet nie wspominał. Rozważając prawdopodobne scenariusze i kierunki dalszego rozwoju gastronomii w Polsce, należy wziąć pod uwagę kilka aspektów, które na pewno będą miały wpływ na kształt tego segmentu rynku. W szczególności są to: zmiany pokoleniowe i mentalne, zmiana stylu życia, rozwój technologii ułatwiający efektywniejszą komunikację, zmiany klimatyczne, a także zmieniająca się moda i nowe trendy, ostatnio promujące ekologię i work-life balance. Ciągły pośpiech i brak czasu, a z drugiej strony dążenie do wygody i coraz większa zamożność społeczeństwa, powodują wzrost zapotrzebowania na usługi gastronomiczne z dowozem lub zachęcają do stołowania się poza domem. Normą jest obecnie, że w każdym nowo powstającym budynku już na etapie planowania parter przeznaczany jest na funkcje handlowo-usługowe, w tym w znacznym stopniu na gastronomię. Rosnącej liczbie zamówień posiłków z dostawą towarzyszy także coraz większa liczba portali internetowych i aplikacji ułatwiających dostęp do setek, a nawet tysięcy restauracji, z których w kilkanaście minut pod wskazany adres można zamówić wybrane jedzenie. Skomponowanie specjalnego menu dla diabetyków, wegetarian czy osób na specyficznej diecie nie jest już żadnym wyzwaniem. Rozkwit przeżywają firmy kurierskie dowożące posiłki do klientów oraz operatorzy obsługujący korporacyjne zagłębia biurowe. Mnogość oraz rosnąca dostępność ofert przy malejących kosztach operatorów gastronomicznych powodują, że ceniącym wygodę i czas konsumentom już nie opłaca się gotować we własnym zakresie.
Restauracja z samą kuchnią
Rozwój usług dowozu potraw wpływa na rozwój wielu sektorów rynku. Tradycyjne restauracje nie zawsze logistycznie podołają sprawnej obsłudze gości na sali i obsłudze zamówień z dowozem. Dlatego
www.e-restauracja.com
pojawił się nowy trend, który dynamicznie się rozwija, czyli tzw. dark kitchen. Jest to restauracja bez sali konsumenckiej, nastawiona wyłącznie na dowóz posiłków. Zwykle zlokalizowana z dala od centrum, bez kosztownego wystroju, ale zapewniająca dobrą logistykę transportową. Niski czynsz oraz nakłady na adaptację i funkcjonowanie mają znaczący wpływ na koszt prowadzenia biznesu, a co za tym idzie – na możliwość oferowania konkurencyjnych cen, co prowadzi do gwałtownego rozwoju tego segmentu. W formacie tym już obecnie działa większość firm dowożących jedzenie do miejsc pracy. Kanapki i wrapy na śniadanie, sałatki i zestawy obiadowe itd. – potrawy produkowane w nocy, a rano dostępne dla pracowników biurowych nie wymagają typowej restauracji. Optymalna pod względem kosztów dark kitchen sprawdza się znakomicie.
Domowe gotowanie odchodzi do lamusa
Bardzo możliwe, że za 15-20 lat domowe gotowanie odejdzie do lamusa, a większość osób będzie się decydować na zamawianie jedzenia – czy to z dowozem, czy w lokalu. Taki scenariusz będzie miał również istotny wpływ na branżę deweloperską i budowlaną – po co w mieszkaniu wydzielać dużą powierzchnię na kuchnię, skoro nie będzie ona wykorzystywana? Czy można zatem oczekiwać, że domowe kuchnie znikną bezpowrotnie? Zapewne nie, ale już od kilkunastu lat obserwujemy trend polegający na ograniczaniu powierzchni kuchni. Coraz częściej standardem jest aneks kuchenny połączony z pokojem dziennym, a nie – jak dawniej – osobne pomieszczenie.
Kuchnia wegańska, molekularna, dekonstrukcja dań, łączenie przeciwstawnych smaków, produkty bio – to dzisiaj standard, o którym jeszcze kilkanaście lat temu nikt nawet nie wspominał Domowa kuchnia przyszłości może zostać ograniczona do niewielkiej przestrzeni przeznaczonej na lodówkę i mikrofalówkę (lub inne nowe urządzenie do podgrzewania potraw), dzięki czemu większą powierzchnię zajmą pokoje dzienne. Bardzo prawdopodobne jest, że w przyszłości potrawy komponowane będą wyłącznie ze zdrowych, świeżych i pełnowartościowych składników, a ich wartość odżywcza będzie ściśle dostosowana do stanu zdrowia, samopoczucia i aktualnych potrzeb organizmu, monitorowanych za pośrednictwem aplikacji w telefonie bądź chipa w zegarku. Powszechna stanie się dostawa zamówionych posiłków z użyciem dronów, opakowania dostosowane będą do wtórnego użycia w domu, a radością z jedzenia będzie można dzielić się ze znajomymi za pomocą hologramów i możliwości przesyłania aromatów. Restauracje pozwolą gościom przenieść się nie tylko smakowo, ale – za pomocą technologii virtual reality – również wizualnie, do dowolnego zakątka świata. Wspólne przeżywanie radości z jedzenia w niezliczonych restauracjach, food hallach czy street foodowych lokalizacjach stanie się codziennością. Najważniejsze pozostanie jednak bez zmian – najważniejszym składnikiem sukcesu będzie pasja i talent. •
www.e-hotelarz.pl
45
Raport z rynku HoReCa 2019
Zero waste
wkracza do restauracji Aleksandra Kondras, Grupa Warszawa
Z
ero waste (dosłownie: zero odpadu) to styl życia polegający na świadomych wyborach konsumenckich, które nie powodują eksploatacji planety, zarówno jeśli chodzi o zasoby naturalne, jak i o zanieczyszczanie jej odpadami. Polega na zmianie nawyków i sposobu zachowania w taki sposób, aby ograniczyć do minimum ilość wyrzucanych rzeczy, także odpadów spożywczych.
Zero waste w luksusowych restauracjach
Idea gotowania z obierków czy resztek jedzenia nie kojarzy się ani z luksusem, ani z prestiżem, ani tym bardziej z gwiazdkami Michelin. Tymczasem… Restauracja Nolla w Helsinkach działa w całości zgodnie z filozofią zero waste. Została założona przez Carlosa Henriquesa, Lukę Balaca i Alberta Franch Sunyera. Do przedsięwzięcia zainspirowała ich skala odpadów, które produkują restauracje. Działają zgodnie z zasadami „refuse, reduce, reuse and on last instances, recycle and rot”, co oznacza: „odmawiaj, ograniczaj, używaj ponownie, a w najgorszym razie przetwarzaj i kompostuj”. Zasady te stosują zarówno w swojej kuchni, jak i w funkcjonowaniu lokalu. Dotyczy to również zastawy, wyposażenia czy zamawianej chemii. Używają lokalnych produktów, a wszystko, co zostaje niezjedzone, trafia do kompostownika. Co ciekawe, każdy gość może wziąć trochę
46 www.e-hotelarz.pl
kompostu ze sobą, aby nawozić swoje rośliny. W restauracji dostępne jest tylko menu degustacyjne, a założyciele szlifowali swoje kulinarne umiejętności w wyróżnionych gwiazdkami Michelin fińskich restauracjach. W maju 2018 r. ich restauracja pojawiła się w Nowym Jorku podczas festiwalu Wanted Design Manhattan jako pop-up Zero Waste Bistro. Pomysłodawcą tego konceptu był Finnish Cultural Institute w Nowym Jorku. Wnętrze wykonano z przetworzonych opakowań tetra pak. Dostępne było minimalistyczne menu prosto z Nolla, resztki jedzenia zasilały kompostownik, a wyposażenie i meble były w całości wykonane z tworzyw poddanych wcześniej recyklingowi, które można poddać mu ponownie. Przez trzy dni, bo tyle bistro było otwarte, odwiedziło je tysiące osób. Koncept Zero Waste Bistro został okrzyknięty przyszłością gastronomii i mam nadzieję, że na polskiej scenie gastronomicznej pojawią się tego typu lokale, a przewodnik Michelin zacznie odznaczać je gwiazdkami.
Gotowanie bez odpadów
Wszyscy restauratorzy zdają sobie sprawę z tego, jak ważne jest dopasowanie ilości zamawianego towaru do tego, ile udaje się go sprzedać. Jeśli nie udaje się sprzedać wszystkich porcji, restauracja ponosi duże straty, szczególnie kiedy korzysta z produktów premium. Wyrzucanie przeterminowanego jedzenia, obierków czy warzyw użytych wcześniej do bulionów to ogromne ilości śmieci, a jednocześnie to wyrzucone pieniądze. Wydaje się złem koniecznym. Ale czy na pewno jest nieuniknione? Najlepsi restauratorzy z polskiej i światowej sceny gastronomicznej przekonują, że produkty można wykorzystywać w całości. Resztki pieczonych warzyw świetnie się nadają do zrobienia wegańskiego pasztetu, na obierkach z warzyw można ugotować doskonały i aromatyczny bulion. Przygotowując bufet, należy starannie skalkulować ilość potrzebnego jedzenia, a to, co zostanie, można przeznaczyć na posi-
www.e-restauracja.com
FOT. Zero-Waste-Collage
Filozofia zero waste staje się coraz popularniejsza w gastronomii. Wszystko wskazuje na to, że niebawem stanie się zjawiskiem pow szechnym. Goście lokali zaczynają doceniać proekologiczne działania i chętnie je wspierają. Walka z odpadami jest faktem. Jak to robić skutecznie?
Raport z rynku HoReCa 2019
łek dla pracowników lub sprytnie przemienić na coś innego. Niesprzedane jedzenie można przekazać organizacjom użytku publicznego – to bardzo pasuje do idei zero waste. Duńska aplikacja Too Good To Go informuje o możliwości kupna posiłków w bardzo niskich cenach tuż przed zamknięciem lokalu. Dzięki temu porcje, których nie można sprzedać na drugi dzień, szybko znaj-
Najlepsi restauratorzy przekonują, że produkty można wykorzystywać w całości. Resztki pieczonych warzyw świetnie się nadają do zrobienia wegańskiego pasztetu, na obierkach z warzyw można ugotować doskonały i aromatyczny bulion itd. dują chętnych. Niestety, aplikacja nie działa w Polsce. Miejmy jednak nadzieję, że ten stan rzeczy prędko się zmieni. Na świecie pojawiają się lokale, których szefowie kuchni i baru, układając kartę, starają się wykorzystać jak najwięcej produktów, które mogą mieć zastosowanie i w kuchni, i w barze. Np. z pulpy imbirowej, która zostaje po produkcji syropu imbirowego, można zrobić bazę do ciasta lub kremu, a obierkami z buraka można zainfuzować gin, aby stworzyć niepowtarzalny koktajl.
Skrzynki wielokrotnego użytku, wina w butelkach zwrotnych
W Polsce mamy coraz więcej lokalnych przedsiębiorstw rolnych, które oferują dostawę do lokalu. Dzięki takiemu rozwiązaniu można otrzymywać zamówione produkty w skrzynkach wielokrotnego użytku, niezapakowane w plastikowe opakowania oraz z gwarancją pochodzenia. Z każdym dostawcą można się umówić, aby zamawiane produkty nie przyjeżdżały w plastikowych torebkach czy zawinięte w folię.
Duńska aplikacja Too Good To Go informuje o możliwości kupna posiłków w bardzo niskich cenach tuż przed zamknięciem lokalu. Dzięki temu porcje, których nie można sprzedać na drugi dzień, szybko znajdują chętnych Na rynku pojawia się również coraz więcej winiarni, które dostarczają wina w butelkach zwrotnych. Z kolei butelki, których nie da się zwrócić, można wykorzystać na barze, np. jako opakowania do syropów cukrowych i smakowych lub serwować w nich wodę stołową – restauracje i kawiarnie coraz częściej oferują gościom wodę z kranu do posiłku gratis. To świetne rozwiązanie, a w Polsce kranówka jest doskonałej jakości i ma często więcej składników mineralnych niż woda butelkowana ze średniej lub niskiej półki. Warto odczarować obraz wody z kranu jako nadającej się do spożycia jedynie po zagotowaniu. Jeśli z jakichś przyczyn restauracja nie chce podawać gościom wody kranowej, może zamontować na barze filtry i dystrybutory, które mają właściwości syfonu do wody, tworząc wodę sodową, a przy okazji je filtrują.
48 www.e-hotelarz.pl
Alternatywa dla plastikowej rurki
Niedawno rozpoczęta przez Aretę Szpurę i portal noizz.pl akcja „Tu pijesz bez słomki” z hashtagiem #suckingsucks, sprawiła, że lokale z całej Polski postanowiły rurkę do napoju podawać tylko na specjalne życzenie gości. To niewielka zmiana, która jednak zwraca uwagę na problem odpadów i odpowiedzialności za środowisko. Pojawia się coraz więcej miejsc, których właściciele uświadomili sobie potrzebę zmian, gdzie produkty są wykorzystywane w całości, wina od lokalnych dostawców przyjeżdżają w zwrotnych butelkach, rurki do napojów są szklane, a za przyniesienie własnego opakowania na wynos można otrzymać gratyfikację. Sukces akcji #suckingsucks pokazuje, że picie przez rurkę nie jest konieczne, jednak kiedy gość widzi potrzebę jej użycia, warto mieć w zanadrzu takie, które są bezpieczne dla środowiska. Na rynku dostępne są rurki wielorazowe szklane i metalowe, ze słomy, a także z biodegradowalnych rodzajów plastiku. Trzeba jednak wiedzieć, że rurki z PLA, czyli bioplastiku z kukurydzy, trzciny cukrowej czy alg nie rozkładają się na wysypiskach, ale jedynie w przemysłowych kompostownikach. Wielu restauratorów obawia się wprowadzenia rurek wielokrotnego użytku, argumentując to trudnościami w zachowaniu higieny. Metalowe i szklane rurki zazwyczaj są sprzedawane razem z wyciorami do czyszczenia ich środka, dzięki czemu napoje nie pozostają przyklejone do ścianek. Poza tym myje się je tak samo, jak stalowe sztućce. Z drugiej strony warto podkreślić, że w modzie jest minimalizm, a koktajl w niskiej szklance, ozdobiony plasterkiem suszonej cytryny wygląda elegancko i ekskluzywnie.
Restauracja bez śmieci
Średniej wielkości restauracja w ciągu tygodnia wytwarza około tony odpadów! Całkowite ograniczenie śmieci w takim miejscu jest ogromnym wyzwaniem, ale jednak wartym zachodu. Jeśli nawet uda się wybrać produkty, które nie przyjeżdżają zapakowane w plastik, są rzeczy, których uniknąć się nie da. Tu z pomocą planecie przychodzi segregacja śmieci. Proces ten wymaga zmiany nawyków pracowników, cierpliwości i edukacji. Jednak przy odrobinie chęci i woli segregacja szkła, plastiku i odpadów żywnościowych jest realna, a do tego opłacalna. Są firmy, które bezpłatnie odbiorą z lokalu szkło lub karton, a każdy odbiorca śmieci może podstawić specjalny kontener na odpady plastikowe i metalowe. Na terenie wielu miast działają firmy, które odbierają bioodpady. Zużyta frytura i olej mogą posłużyć do produkcji biopaliwa, a firmy, które je przetwarzają, odbiorą je z lokalu i dodatkowo zapłacą za to. Jeśli dobrze zorganizuje się proces segregacji, można zmniejszyć ilość śmieci, które trafią na wysypisko, nawet o 80 proc.
Edukacja pracowników i gości
Aby wprowadzić filozofię zero waste, niezbędna jest edukacja pracowników, żeby mogli wytłumaczyć gościom zmiany. Wiele osób nie wyobraża sobie wypicia napoju bez rurki i zupełnie nie zdaje sobie sprawy, że ten mały, kolorowy przedmiot, który był używany przez kilkanaście minut, zostanie na planecie przez kilkaset lat. Jedna rurka nie jest jeszcze problemem, ale wyobraźmy sobie, ile ich się zużywa każdego dnia! Równie ważna jest rezygnacja z plastikowych torebek i opakowań na wynos. Na rynku dostępne są biodegradowalne pojemniki, kubki na wynos wielokrotnego użytku i torby. Dobrym rozwiązaniem może być wprowadzenie rabatu dla gości, którzy przynoszą własne pojemniki, np. 1 zł. Ogólnopolska akcja „z własnym kubkiem” staje się coraz bardziej popularna. To jeden z wielu przykładów, jak lokale gastronomiczne mogą drobnymi krokami wprowadzać trend zero waste u siebie. •
www.e-restauracja.com
Raport z rynku HoReCa 2019
Jak wyposażyć zaplecze kuchenne Jolanta Borowska, Grupa-Gastro Anna Jabłońska, „Restauracja”
Kompleksowe wyposażenie kuchni w restauracji to kosztowna inwestycja, dlatego warto ją dokładnie przemyśleć. Na co należy zwrócić uwagę, wybierając piec konwekcyjno-parowy do lokalu, czym kierować się podczas wyboru okapu gastronomicznego, jak odpowiednio zaprojektować wentylację, aby do gości nie docierały kuchenne zapachy, dlaczego najlepiej sprawdzają się meble ze stali szlachetnej, jaki rodzaj urządzeń chłodniczych wybrać w zależności od lokalu?
Piec konwekcyjno-parowy jest jednym z najważniejszych urządzeń restauracyjnej kuchni. Ułatwia i w znacznym stopniu skraca proces przygotowywania dań w restauracji. Za pomocą jednego urządzenia można gotować, dusić, piec, grillować, przygotowywać dania na parze. Dzięki możliwości zaprogramowania przepisów oraz sondzie kucharz ma większą kontrolę nad tworzonym daniem nie tylko z zewnątrz, ale także dzięki kontroli temperatury np. mięsa wewnątrz produktu. Piec konwekcyjno-parowy umożliwia wydawanie wielu posiłków jednocześnie o identycznej jakości, co jest bardzo istotne np. w salach weselnych, kiedy danie musi zostać wydane w dużych ilościach w odpowiedniej temperaturze. Producenci pieców konwekcyjno-parowych wyprzedzają się w kolejnych inteligentnych rozwiązaniach. Zarówno właścicielom lokali gastronomicznych, jak i szefom kuchni zależy na tym, aby przygotowaniu doskonałych potraw towarzyszyła prosta obsługa urządzenia, wysoka wydajność przy jak najniższym zużyciu energii. Wydajności tej sprzyja m.in. możliwość załadowania do pieca różnych potraw jednocześnie. Wystarczy określić przyrządzane produkty przypisanym poziomom (półkom) pieca, a odpowiedni system dopilnuje jakości przyrzą-
Na dobrej jakości piec konwekcyjno-parowy trzeba przeznaczyć od ok. 20 tys. zł netto wzwyż. Zanim wybierze się urządzenie, należy ustalić, jakie menu oferować będzie lokal, i określić planowaną liczbę wydawanych posiłków dziennie 50 www.e-hotelarz.pl
dzenia. Takie rozwiązania wykluczają błędną obsługę, także w sytuacji, kiedy piec obsługuje inna osoba. Dzięki temu poszczególne potrawy są zawsze powtarzalnej jakości. Na dobrej jakości piec konwekcyjno-parowy trzeba przeznaczyć od ok. 20 tys. zł netto wzwyż. Zanim wybierze się urządzenie, należy ustalić, jakie menu oferować będzie lokal, i określić planowaną liczbę wydawanych posiłków dziennie. To pozwoli doradcy dostosować piec, który sprosta założeniom lokalu. Prostota obsługi, możliwość zaprogramowania procesów obróbki cieplnej, energooszczędność – to bardzo ważne elementy, które należy wziąć pod uwagę. Warto dowiedzieć się także, czy piec jest wyposażony w system czyszczenia. Wiele urządzeń czyści się samodzielnie dzięki odpowiedniemu systemowi. Taka automatyzacja z użyciem odpowiedniej chemii kosztuje mniej niż ręczne mycie, a efekty są znacznie lepsze. Zakup takiego urządzenia wymaga nieco zachodu i rozwagi. Warto przy tym skorzystać z rekomendacji, czyli polecenia. Wielu producentów i dystrybutorów organizuje pokazy, dlatego dobrze jest na żywo przetestować możliwości konkretnych urządzeń. Można wtedy zobaczyć, jak działa piec, i spróbować produktów w nim przyrządzonych.
OKAPY GASTRONOMICZNE
Do pieców konwekcyjno-parowych i konwekcyjnych niezbędne są też okapy, które, odpowiednio dobrane, wychwytują parę wodną powstałą w wyniku eksploatacji pieca. Ale przede wszystkim zaplecze kuchenne powinno być wyposażone w okapy zapewniające wentylację całego pomieszczenia, co pozwoli usuwać wszelkie przykre zapachy, które powstają podczas obróbki cieplnej żywności. Zła wentylacja i spowodowane tym przedostawanie się kuchennych zapachów do sali restauracyjnej może odstraszyć gości do tego stopnia, że już nie wrócą do lokalu, nawet jeśli jedzenie im smakowało.
www.e-restauracja.com
FOT. Rational_CombiMaster, jeven
PIECE KONWEKCYJNO-PAROWE
Raport z rynku HoReCa 2019
Profesjonalny okap gastronomiczny musi przefiltrować w ciągu godziny powietrze równe co najmniej sześciokrotności kubatury pomieszczenia, ale nie więcej niż jej dwunastokrotność. Czyli jeśli kuchnia ma 30 m sześc., to potrzebny będzie model o wydajności przynajmniej 180 m sześc./godz.
Uniknąć tego można jeszcze na etapie projektowania kuchni w lokalu gastronomicznym, jeśli zadba się o skuteczną cyrkulację powietrza. Czyste, świeże powietrze w restauracyjnej kuchni jest uzależnione głównie od odpowiedniej proporcji ciepła i wilgoci. Projekt wentylacji musi więc być oparty na bilansie cieplno-wilgotnościowym. Umiejętne zestawienie wszystkich parametrów oraz właściwy podział powietrza w budynku to nie lada wyzwanie, wymagające dużego doświadczenia. Warto więc projekt wentylacji w lokalu powierzyć doświadczonej ekipie. Trzeba też pamiętać, że nie ma jednego, idealnego przepisu na projekt wentylacji w lokalu. Każdy przypadek jest inny, a każdy okap przeznaczony dla innego rodzaju gastronomii. Inaczej trzeba potraktować kuchnię, która będzie przewidziana do obsługi dużej restauracji, a inaczej działającą w małym pubie.
Profesjonalny okap musi przefiltrować w ciągu godziny powietrze równe co najmniej sześciokrotności kubatury pomieszczenia, ale nie więcej niż jej dwunastokrotność. Innymi słowy, jeśli kuchnia ma 30 m sześc., to potrzebny będzie model o wydajności przynajmniej 180 m sześc./godz. Jeśli kuchnia wyposażona jest w palniki gazowe, to okap nie może wymieniać więcej powietrza niż 12 razy. Warto o tym pamiętać, bo w przeciwnym razie może to spowodować wystąpienie podciśnienia, zakłócającego spalanie gazu. Ponadto wyciąg powinien być o 15 proc. bardziej wydajny od pochłaniacza przeznaczonego do pomieszczenia o tej samej wielkości. Podczas wyboru odpowiedniego okapu, który ma zapewnić dobrą cyrkulację powietrza, trzeba zwrócić uwagę także na to, co jeszcze może zaproponować producent, np. kompleksowe rozwiązania wentylacji kuchni, w których skład, poza okapami, wchodzić mogą również centrale wentylacyjne, wentylatory wyciągowe i nawiewne, sysREKLAMA
Nowoczesne, technologicznie zaawansowane i estetycznie wyglądające zaplecze kuchenne - to właśnie JEVEN! Na rynku polskim firma Jeven Sp. z o.o. obecna jest od ponad 10 lat i jest jednym z liderów w zakresie wysokosprawnych, profesjonalnych okapów kuchennych. Urządzenia produkowane są pod konkretny wymiar, możliwe jest indywiduwalne dopasowanie kształtem i kolorystyką do potrzeb wnętrza. Jeven Sp. z o.o. proponuje również urządzenia technologii kuchennej włoskiej firmy Mareno oraz systemy filtracji Smoki, pomagające pozbyć się sadzy z pieców opalanych drewnem. W ofercie firmy są rozwiązania z zakresu sterowania oraz optymalizacji pracy urządzeń gastronomicznych od strony zużycia energii. Jeven zapewnia kompleksową ofertę w poszczególnych grupach produktowych, dobór i doradztwo w zakresie rozwiązań sprzętowych, szybkie i kompleksowe dostawy, montaż i serwis urządzeń oraz ubsługę gwarancyjną i pogwaracyjną. Jeven Sp. z o.o. 60-184 Poznań, ul. Złotowska 65 tel. 61 661 02 95, biuro@jeven.pl Oddział Gdańsk tel. 661 501 797 Oddział Kraków tel. 795 560 827 Oddział Poznań tel. 662 332 817 Oddział Warszawa tel. 661 363 918 www.e-restauracja.com
www.jeven.pl
www.e-hotelarz.pl
51
Raport z rynku HoReCa 2019
temy rozprowadzenia i regulacji przepływu powietrza, czy też okapy nawiewno-wyciągowe – urządzenia przeznaczone do zapewnienia odpowiedniego bilansu powietrza wyciąganego i nawiewanego (wyciągane powietrze przepływa przez labiryntowy łapacz tłuszczu, gdzie zostaje on wytrącony i odprowadzony do zakończonej zaworem spustowym rynienki ściekowej, co umożliwia łatwe odprowadzenie tłuszczu z okapu).
MEBLE ZE STALI SZLACHETNEJ
Stal szlachetna to wyjątkowo praktyczny materiał w wypadku mebli kuchennych przeznaczonych do gastronomii. Charakteryzuje ją bardzo duża wytrzymałość na uszkodzenia mechaniczne, odporność na korozję i wysoką temperaturę wszystkim wszelkiego rodzaju stoły gastronomiczne: z dolnymi półkami lub bez, z szufladami, komorami zlewozmywakowymi w różnych konfiguracjach. Jeśli są one dłuższe (ponad 200 cm), to często dla zachowania większej stabilności montuje się dodatkowe, wspierające nogi. Do nich pasują wszelkiego rodzaju nadstawki i dostawki oraz półki wiszące, które ułatwiają organizację pracy i przechowywania produktów potrzebnych na bieżąco, podczas procesów przygotowywania dań. Oczywiście wszystkie ze stali nierdzewnej. Na zapleczu kuchennym przydają się także duże, zamykane szafy, regały oraz szafki o takiej samej wysokości, jak stoły i urządzenia, które wyposażone są dodatkowo w blat roboczy, co pozwala na efektywne wykorzystanie przestrzeni. Zróżnicowanie mebli gastronomicznych ze stali nierdzewnej pod względem użytkowym jest ogromne. Mają różne, często uniwersalne rozmiary, a firmy mogą wykonać je także
52 www.e-hotelarz.pl
na indywidualne zamówienie. Warto całe wyposażenie zamówić u jednego dostawcy. Wtedy meble się uzupełniają, mają idealnie dopasowane, współgrające ze sobą wymiary. Powierzchnia mebli ze stali nierdzewnej jest idealnie gładka i lśniąca. Dobrze zadbana nie ma pęknięć ani zarysowań, dzięki temu jest wyjątkowo łatwa do utrzymania w czystości. Ale żeby długo służyły, trzeba o nie odpowiednio dbać. Brak prawidłowych procedur sprzątania lub nieprzestrzeganie ich może spowodować trwałe uszkodzenie ochronnej warstwy tlenkowej, co przyczynia się do powstawania odbarwień, a nawet korozji. Na etykietach niektórych środków chemicznych producenci wyraźnie zaznaczają, że nie należy ich stosować do powierzchni stalowych, chromowanych, niklowanych, ponieważ mogą je uszkadzać. Przed użyciem jakichkolwiek silniejszych środków chemicznych (jeżeli w ich przeznaczeniu nie będzie wyraźnie podkreślone, że nadają się do mycia tego typu powierzchni) zaleca się zrobienie próby na meblu w mało widocznym miejscu. Wtedy można się upewnić, czy nie zachodzi niepożądana reakcja chemiczna. Stal szlachetna jest wprawdzie materiałem odpornym na korozję, zdarza się jednak, że występuje zjawisko korozji lokalnej. Najczęściej jest to zjawisko korozji wżerowej, związanej z miejscowym uszkodzeniem warstwy ochronnej. Korozja wżerowa najczęściej wynika z agresywności otoczenia, czyli może być spowodowana używaniem agresywnych środków czyszczących, preparatów, które w składzie mają chlor lub wybielacze, czy szorowaniem powierzchni stalowych nieodpowiednimi czyściwami.
URZĄDZENIA CHŁODNICZE
W lokalach gastronomicznych zasadniczą sprawą jest przechowywanie żywności, szczególnie nietrwałej, która wymaga niskich temperatur. Od tego zależy nie tylko smak potraw, ale przede wszystkim zdrowie gości. Dlatego jednymi z najważniejszych urządzeń zaplecza kuchennego są wszelkiego rodzaju urządzenia chłodnicze. Różne rodzaje produktów wymagają różnych warunków przechowywania, a w wypadku gastronomii obwarowane jest to restrykcjami wynikającymi z przepisów sanitarnych. W innych warunkach przechowuje się surowe mięso i jego przetwory, w innych jaja, produkty suche, jak kasze, mąka, ryż, przyprawy, a w jeszcze innych warzywa i owoce surowe oraz przetworzone. Wspólną zasadą dla wszystkich produktów jest to, że nie można przechowywać żywności nadającej się do spożycia w jednym miejscu z zepsutą, naruszoną i niezdatną do spo-
www.e-restauracja.com
FOT. AdobeStock, fore
Kuchnia lokalu gastronomicznego jest miejscem, w którym panuje pośpiech i niebezpiecznie wysokie temperatury, a przy tym wszystko musi być przygotowywane z zachowaniem wyjątkowej higieny. To sprawia, że najlepiej sprawdzają się w niej urządzenia i meble wykonane ze stali szlachetnej, potocznie określanej jako stal nierdzewna, która wytapiana jest w specjalnej technologii. Materiał ten jest najlepszym rozwiązaniem zarówno podczas przygotowywania posiłków w restauracjach, jak i eksponowania gotowych dań w bufetach i dostępnych dla gości w tzw. wydawkach. Stal szlachetna to wyjątkowo praktyczny materiał w wypadku mebli kuchennych przeznaczonych do gastronomii. Charakteryzuje ją bardzo duża wytrzymałość na uszkodzenia mechaniczne, oczywiście odporność na korozję i wysoką temperaturę. Meble gastronomiczne muszą spełniać rygorystyczne standardy dotyczące higieny i tu stal nierdzewna sprawdza się znakomicie. Jest wyjątkowo łatwa do czyszczenia, odporna na środki chemiczne i nie wnikają w nią żadne substancje. Za wyborem mebli ze stali nierdzewnej do gastronomii przemawia ich stabilność, przy jednoczesnej lekkości oraz łatwość komponowania z profesjonalnymi urządzeniami. Co ważne, meble z niej wykonane są bardzo trwałe, dlatego mogą służyć wiele lat i są przy tym niezmiennie estetyczne. Sprawdzają się w każdym pomieszczeniu zaplecza kuchennego, począwszy od magazynów surowcowych, poprzez obieralnię, kuchnię, a na zmywalni i magazynie naczyń skończywszy. Są to przede
Raport z rynku HoReCa 2019
gdyż namnażają się one w temperaturze od +10 do +60oC. Szybkość procesu schładzania zapewnia także zachowanie jakości potraw, ich smaku i konsystencji. Przygotowanie potraw na zapas skraca cykl ich wydawania, pozwala na obsłużenie większej liczby klientów, mniejsze straty na wadze potraw i obniżenie ilości niewykorzystanych produktów. Korzystanie z szokowej schładzarko-zamrażarki zdecydowanie obniża więc koszty prowadzenia biznesu. Najważniejsze przy wyborze urządzeń chłodniczych są: wielkość lokalu, zaplecza, jego charakter oraz przewidywana liczba klientów. Parametry, które przed zakupem należy koniecznie sprawdzić, to: pojemność użytkowa, zakres temperatur, zużycie energii oraz klasa klimatyczna. Najlepiej wybierać urządzenia o najkorzystniejszym stosunku pojemności użytkowej do pojemności całkowitej. Poza infor-
życia. Również dania gotowe muszą być umieszczone z dala od żywności nieprzetworzonej. Podstawowym sprzętem, bez którego żadna restauracyjna kuchnia nie może się obyć, są szafy, stoły i komory chłodnicze, zamrażarki czy schładzarki. Szafy chłodnicze mogą być jedno- lub dwudrzwiowe, ale ze względu na swoje gabaryty potrzebują dużo miejsca. Jeśli jest go niewiele, można zdecydować się na stoły chłodnicze i chłodziarki podblatowe. Stoły mogą być wówczas używane jednocześnie jako sprzęt chłodzący i jako stół roboczy. Jednak mają mniejszą pojemność użytkową. W zakładach przygotowujących dużą ilość potraw na zapas najlepiej sprawdzają się szokowe schładzarko-zamrażarki. Szybkie obniżenie temperatury zapobiega rozwojowi bakterii,
W zakładach przygotowujących dużą ilość potraw na zapas najlepiej sprawdzają się szokowe schładzarko-zamrażarki. Szybkie obniżenie temperatury zapobiega rozwojowi bakterii, gdyż namnażają się one w temperaturze od +10 do +60°C macją o pojemności użytkowej należy także uzyskać informację o nośności pojedynczej półki w urządzeniu. Dopiero połączenie tych dwóch parametrów daje wyobrażenie o stopniu wykorzystania urządzenia do przechowywania produktów. • R
www.e-restauracja.com
E
K
L
A
M
www.e-hotelarz.pl
A
53
Raport z rynku HoReCa 2019
Jak zaprojektować
wnętrze restauracji Izabela Widomska, studio Izabela Widomska Wnętrza Maja Krajewska, Elmax
Dobrze zaprojektowane wnętrze restauracji może mieć tak samo duży wpływ na sukces lokalu, jak jakość serwowanych dań, odpowiednio wybrany personel i właściwie wyposażone zaplecze kuchenne. A elementem, któremu trzeba poświęcić szczególną uwagę podczas projektowania wnętrza, jest oświetlenie.
Przyciągające wnętrze
Już to, co potencjalni goście widzą z zewnątrz lokalu, może zachęcić ich do odwiedzenia tego miejsca i skorzystania z oferty. Lub odstręczyć. Dlatego ważne będzie to, czy wejście jest odpowiednio oświetlone, zadbane i „zapraszające”. Wewnątrz natomiast dekoracja, wyposażenie i kolorystyka lokalu sprawiają, że gość chce pozostać w nim dłużej, ciesząc się nie tylko jedzeniem i napojami, ale po prostu przebywaniem w zadbanym i atrakcyjnym wizualnie miejscu. Od tego, czy krzesła są odpowiednio wygodne, może zależeć to, czy gość restauracji zamówi deser albo dodatkowy kieliszek wina. Jak więc zaprojektować funkcjonalne i przyciągające wnętrze lokalu gastronomicznego? Lista aspektów, które musi wziąć pod uwagę architekt projektujący lokal, jest długa. Fundament każdej dobrze zaprojektowanej restauracji stanowi porozumienie projektanta wnętrz z właścicielem, a najlepiej, jeśli to możliwe, również z przyszłym managerem – wszelkie uwagi osób zaangażowanych w przyszły biznes są bezcenne.
Rodzaj kuchni i model serwowania dań
Najważniejsze na początku jest określenie modelu serwowania dań oraz rodzaju kuchni (np. polska, azjatycka, wegetariańska, włoska). Trzeba odpowiedzieć sobie na pytanie, czy restauracja nastawi się na szybkie posiłki lunchowe, czy będzie oferować dłuższe biesiady, czy wielkość zaplecza kuchennego pozwala na przygotowanie dań z karty, a nawet jakie produkty będą używane.
54 www.e-hotelarz.pl
Sposobem na stworzenie niepowtarzalnego miejsca jest odpowiedni dobór kolorystyki, dekoracje ścian, wybór posadzki, oświetlenia, ale także stołów, krzeseł, elementów tapicerowanych, wystroju okien itp. Wszelkie detale, jak wygląd stolika, baru, a nawet widok za oknem mają wymierny wpływ na liczbę odwiedzających lokal gości oraz na to, czy będą chcieli do niego powrócić. Czy pierwsza wizyta pozwoli zdobyć ich zaufanie na tyle, by zostali stałymi bywalcami oraz polecali to miejsce innym. Sposobem na stworzenie niepowtarzalnego miejsca jest odpowiedni dobór kolorystyki, dekoracje ścian, wybór posadzki, oświetlenia oraz stołów, krzeseł, elementów tapicerowanych, wystroju okien itp. Wystrój wnętrza powinien współgrać z serwowaną kuchnią. Oczywiście od projektanta wnętrza wymaga się, aby jego wizja lokalu była nowatorska, ciekawa i oryginalna, ale trudno wyobrazić sobie np. ascetyczne i minimalistyczne wnętrze dla pełnej smaków i zapachów kuchni indyjskiej czy np. kuchni staropolskiej. Można to uzyskać np. dzięki zaprojektowanym na zamówienie fototapetom z odpowiednimi motywami czy dodatkom. Podstawą jest wspólna wizja miejsca stworzona przez projektanta w porozumieniu z właścicielem.
Oświetlenie różnej mocy i barwy
Elementem, któremu trzeba poświęcić szczególną uwagę, jest oświetlenie. Ogromnie ważna jest odpowiednia ilość światła, jego rozmieszczenie i podział na strefy funkcjonalne. W strefach obsługi, takich jak bar, „wydawka”, przejścia komunikacyjne i na sali dla gości światło powinno być różnej mocy i barwy. Nie może razić gości w oczy, ale stwarzać przyjemną i ciepłą atmosferę. Warto również zaplanować
www.e-restauracja.com
FOT. Maciej zaczek b2studio
G
oście lokali gastronomicznych zwracają ogromną uwagę nie tylko na smak i wygląd potraw, ale także na wystrój wnętrz i wygodę. Widać to zwłaszcza w mediach społecznościowych, w których foodloversi i blogerzy piszący o gastronomii umieszczają zdjęcia nie tylko samych potraw, ale także wnętrz i wyposażenia swoich ulubionych knajp, barów i restauracji.
Raport z rynku HoReCa 2019
oświetlenie sali w różnych wariantach – potrzeby oświetlenia zmieniają się z porami roku i dnia. Poprzez odpowiednie oświetlenie w lokalu można kreować nastrój relaksu, intymności czy zapewnić prywatność, ale również wpłynąć na prezentację serwowanych potraw. Wygląd opraw, źródła światła i ich rozmieszczenie są równie istotne jak wygląd mebli czy innych dodatków. Na etapie planowania wystroju należy wziąć pod uwagę rozmieszczenie punktów świetlnych, rodzaj oraz stylistykę opraw, a także takie parametry oświetleniowe, jak np. natężenie światła, temperatura barwowa, kąt padania czy oddawanie barw. Mają one ogromny wpływ na samopoczucie gości w restauracji, a co za tym idzie – na to, czy będą chcieli wrócić do miejsca, w którym dobrze się czuli i miło spędzili czas. Aby tak się stało, warto zadbać o ciepły odcień światła. Stoliki nie powinny być oświetlone zbyt jasno, szczególnie w klimatycznych lokalach, często wybieranych na prywatne spotkania. Wpłynęłoby to na wygląd serwowanych potraw – ich świeżość i apetyczność. Jaśniejsze światło warto zastosować w okolicy baru, aby wygodnie było przeczytać menu, ale jednocześnie zabieg ten ma na celu przyciągnięcie uwagi gości. Z kolei poprzez zastosowanie opraw punktowych, należy zaakcentować ciągi komunikacyjne, tym samym zwiększając komfort gości podczas przemieszczania się po lokalu. Dobrze sprawdzą się również dodatkowe małe stojące oprawy, zastępujące świece. Wyjątkowy klimat stworzą także kinkiety. Na wrażenia smakowe czy zapachowe bez wątpienia ma wpływ zmysł wzroku, na który w oczywisty sposób oddziałuje rodzaj światła. Chcąc jak najlepiej wyeksponować wygląd podawanych dań, należy skoncentrować się na doborze barwy światła. Oświetlenie stosowane do ekspozycji dań powinno być jak najbardziej zbliżone do naturalne-
Na etapie planowania wystroju należy wziąć pod uwagę rozmieszczenie punktów świetlnych, rodzaj i stylistykę opraw, a także takie parametry oświetleniowe, jak np. natężenie światła, temperatura barwowa, kąt padania czy oddawanie barw go światła dziennego, co jest szczególnie ważne w oświetleniu witryn czy przeszklonych lad, w których prezentowane są dania, desery itp.
W parze z LED
Doskonałym wyborem będzie nowoczesne i energooszczędne oświetlenie LED. Istotna jest tu jakość źródeł oraz zastosowanych opraw. Te dobrej jakości, które wydają się droższą inwestycją, zwrócą się po pewnym czasie i będą służyły przez wiele lat, zapewniając komfortowe, przyjazne i wysokiej klasy oświetlenie. Dekoracyjne źródła LED w stylu retro mogą dodatkowo podnieść walory estetyczne zastosowanej oprawy. Wykorzystanie systemu sterowania – ściemniania znacząco poprawi efekty użytkowe pomieszczenia, umożliwi dowolną aranżację światłem i zmiany scen świetlnych w samym pomieszczeniu w zależności od potrzeb. Pozytywnie wpłynie również na wydłużenie żywotności samych źródeł LED. Niezwykle istotne jest odpowiednie oświetlenie, które zapewni komfortowe sprzątanie sali. Odpowiedni poziom natężenia oświetlenia pozwoli dostrzec wszystkie plamy, brudne miejsca czy okruchy.
Aranżacja lokalu powinna być spójna i komponować się z jego charakterem, tworząc jednorodną i estetyczną całość. Dlatego też oprawy oświetleniowe powinny jak najlepiej pasować do stylu, w jakim utrzymane jest wnętrze, stanowiąc uzupełnienie całości. Mogą nawet stanowić główny element dekoracji w restauracji. W nowoczesnych lokalach można zastosować oprawy w stylu zarówno skandynawskim, jak i industrialnym. We wnętrzach w stylu retro ciekawie będą prezentować się lampy czy wiszące żarówki Edisona – na kablach w oplocie. Lampa może w dosłowny sposób wpisywać się w stylistykę wnętrza lub jedynie do niej nawiązywać, przykuwając spojrzenia odrobiną kontrastu. Nie bez znaczenia jest tu cały wystrój lokalu. Warto nie zapominać o oświetleniu zewnętrznym i docenić jego istotne znaczenie w eksponowaniu walorów fasady budynku czy zwróceniu uwagi przechodniów na ofertę restauracji. •
56 www.e-hotelarz.pl
www.e-restauracja.com
FOT. istock
W nowoczesnych lokalach można zastosować oprawy w stylu zarówno skandynawskim, jak i industrialnym. We wnętrzach w stylu retro ciekawie będą prezentować się lampy czy wiszące żarówki Edisona – na kablach w oplocie
Szukasz nowości, inspiracji? NOWOŚĆ! er Dyspens a do Masł
Otwierasz restaurację? Potrzebujesz projektu technologicznego sprzętu, wyposażenia? Oferujemy fachowe doradztwo, ogromny wybór produktów, konkurencyjne ceny oraz szybką dostawę
Raport z rynku HoReCa 2019
HACCP
Błędy na różnych etapach produkcji Marcin Leśniak, BM Quality Group
K
ontrole Państwowej Inspekcji Sanitarnej, jak również audyty wewnętrzne, do których prowadzenia zobowiązany jest każdy zakład gastronomiczny na mocy przepisów prawa, wykazują bardzo często wiele niezgodności mogących w mniejszym lub większym stopniu zagrozić bezpieczeństwu gości restauracji. Przyczyny identyfikowanych problemów są bardzo różne. Wynikają najczęściej z zaniedbań pracowników liniowych, ale spotykamy również takie, które są wynikiem zaniedbań, zaniechań, braku wiedzy kadry zarządzającej. Bywają też ściśle związane z niewłaściwie zaprojektowanym zapleczem produkcyjnym restauracji.
Wiedza o dostawcach
Proces produkcji w każdym zakładzie gastronomicznym rozpoczyna się od przyjęcia surowców niezbędnych do przygotowania potraw. I w jego trakcie bardzo często występuje sporo nieprawidłowości. Brak właściwej kontroli surowców na etapie przyjęcia to jeden z błędów najczęściej popełnianych przez personel odpowiedzialny za ten pro-
58 www.e-hotelarz.pl
ces. Dlatego każdy właściciel i manager restauracji na początku musi zadać sobie pytania: • Czy mam dokładne informacje o swoich dostawcach? • Czy mam pewność, że każdy z nich posiada stosowne uprawnienia do realizacji dostaw? • Czy warunki, w jakich produkowana jest przez nich żywność, są bezpieczne? Problem ten staje się szczególnie istotny w odniesieniu do dostawców produktów regionalnych i podmiotów produkujących lub dostarczających środki spożywcze na rynku lokalnym. Zanim kupi się produkty regionalne takie jak sery, wędliny czy mięsa, należy dokładnie sprawdzić, czy podmiot je oferujący ma odpowiednie zezwolenia i czy sposób, w jaki je wytwarza, gwarantuje bezpieczeństwo gości. Trzeba więc zwrócić uwagę na miejsca, w których zaopatruje się restauracja, poprosić o odpowiednie dokumenty i sprawdzić, jak wyglądają warunki produkcji artykułów, których chce się użyć w swojej kuchni. To lokal gastronomiczny bierze za to odpowiedzialność i to na niego spadną ewentualne konsekwencje zatrucia pokarmowego gości.
www.e-restauracja.com
FOT. Freepik
Dążenie do większych obrotów i zysków w restauracji często wiąże się z większą liczbą błędów na poszczególnych etapach świadczenia usług, a co za tym idzie – z większym zagrożeniem dla bezpieczeństwa żywności i wytwarzanych potraw. Jakie błędy najczęściej są popełniane i jak im zapobiegać?
Raport z rynku HoReCa 2019
Organizacja dostawy
Jednym z większych problemów dostaw do restauracji jest ich organizacja i związana z nimi czystość opakowań zwrotnych wykorzystywanych przez dostawców. Brudne pojemniki i niewłaściwie oznakowane produkty to najczęściej spotykane mankamenty. Pamiętać więc należy o szczegółowej kontroli czystości opakowań zwrotnych. Większość restauracji nie posiada pomieszczeń do mycia pojemników zewnętrznych i miejsca do ich przechowywania, dlatego opakowania zwrotne dostawców nie powinny być przyjmowane, a cały dostarczony towar musi zostać przepakowany do pojemników restauracji.
Błędy w przechowywaniu i oznakowaniu
Kolejne grzechy związane są ze sposobem i warunkami przechowywania artykułów spożywczych zarówno w strefie magazynowej, jak i produkcyjnej restauracji. Brak szczelnych opakowań i właściwego oznakowania środków spożywczych to najczęściej spotykane niezgodności podczas prowadzonych kontroli w restauracjach. Osoby zarządzające zakładami gastronomicznymi powinny położyć więc szczególny nacisk na szczelne pakowanie środków spożywczych na wszystkich etapach obrotu, gdyż jest to jedna z podstawowych metod zapobiegania skażeniom żywności, w tym również skażeniom krzyżowym (skażenie jednego produktu drugim).
Zanim kupi się produkty regionalne takie jak sery, wędliny czy mięsa, należy dokładnie sprawdzić, czy podmiot je oferujący ma odpowiednie zezwolenia, i czy sposób, w jaki je wytwarza, gwarantuje bezpieczeństwo gości Odpowiednie i systematyczne znakowanie żywności umożliwia dokładną identyfikację terminów przydatności czy też terminów produkcji wyrobów własnych. Właściwa praktyka w tym zakresie zabezpieczy restauratora przed użyciem przeterminowanej żywności, a w konsekwencji pozwoli na uniknięcie kar finansowych, nakładanych w razie znalezienia produktów przeterminowanych lub zepsutych. A kary finansowe to najmniejszy problem. W razie stworzenia zagrożenia dla zdrowia lub życia ludzi poprzez wprowadzanie do obrotu zepsutych lub zafałszowanych środków spożywczych grożą konsekwencje karne.
Niewłaściwe pojemniki
Innym bardzo częstym błędem w restauracjach jest posługiwanie się przez personel pojemnikami dostawców w miejscach czystej obróbki środków spożywczych. W praktyce problem polega na tym, że personel wykorzystuje nieumyte pojemniki (np. po surowym mięsie lub warzywach) do przechowywania czystych półproduktów lub potraw gotowych. Tego typu praktyki skutkują bezpośrednim przeniesieniem zanieczyszczeń z brudnych pojemników na czystą żywność.
Oznakowanie wyrobów i półproduktów
Problem, na który również warto zwrócić uwagę, dotyczy czasu przechowywania półproduktów i wyrobów gotowych w restauracjach. Wiąże się on bardzo często właśnie z brakiem oznaczeń środków spo-
60 www.e-hotelarz.pl
żywczych, a co za tym idzie – z brakiem możliwości monitorowania czasu przechowywania. Często identyfikuje się również problemy polegające na świadomym zbyt długim przechowywaniu półproduktów i wyrobów gotowych, w tym również wyrobów szczególnie wrażliwych, takich jak potrawy z ryb, drobiu i podrobów. Sposobem radzenia sobie z tymi błędami jest właściwe planowanie zaopatrzenia i produkcji, co w wielu wypadkach stwarza bardzo duże trudności.
Utrzymanie czystości i dezynfekcja
Kolejna kategoria błędów związana jest z procesami mycia i dezynfekcji powierzchni w obrębie zaplecza gastronomicznego. Proces ten, z pozoru prosty i zrozumiały, przysparza pracownikom gastronomii wielu problemów. Brak wiedzy o sposobie zastosowania poszczególnych preparatów, ich przeznaczeniu czy też nieumiejętność umycia powierzchni to tylko niektóre błędy związane z myciem i dezynfekcją. Zdarzają się niestety zakłady gastronomiczne, dla których słowo „dezynfekcja” jest wciąż obce i w których nie stosuje się żadnych preparatów dezynfekcyjnych.
Materiały tłukące się
Kolejnym problemem ściśle związanym z zagrożeniami pojawiającymi się podczas prowadzenia produkcji gastronomicznej jest zarządzanie szkłem i materiałami wytworzonymi z materiałów tłukących się. W każdej restauracji należy ograniczyć do niezbędnego minimum wnoszenie do części produkcyjnej sprzętu wytworzonego ze szkła, porcelany lub innych materiałów łatwo tłukących się. Osoby zarządzające restauracjami bardzo często nieświadomie pozwalają, aby ich pracownicy w czasie pracy spożywali napoje w szklanych naczyniach, a więc pozwalają, aby naczynia tego typu znalazły się w części produkcyjnej, nie zdając sobie sprawy z tego, że drobne uderzenie w takie naczynie może skutkować przedostaniem się odłamków szkła do żywności, która następnie trafi do klientów. Należy pamiętać, aby do celów produkcyjnych czy do przechowywania wykorzystywać wyłącznie naczynia odporne na uderzenia (np. ze stali nierdzewnej lub poliwęglanu). Pracownicy powinni spo-
Brak szczelnych opakowań i właściwego oznakowania środków spożywczych to najczęściej spotykane niezgodności podczas prowadzonych kontroli w restauracjach żywać napoje wyłącznie w naczyniach nietłukących się, a zastawę stołową można wnosić wyłącznie do miejsc, gdzie przygotowuje się potrawę do dystrybucji. Im mniej tłukących się naczyń w obrębie kuchni, tym większe bezpieczeństwo gości i przy okazji reputacji naszej restauracji. Problemy spotykane na zapleczach kuchennych można mnożyć. My skupiliśmy się wyłącznie na tych, które mogą najszybciej stworzyć zagrożenie dla żywności i gości restauracji. Wszystkie wymienione błędy posiadają wspólny mianownik, a jest nim świadomość pracowników, poczynając od kadry zarządzającej, a kończąc na osobach pracujących na stanowiskach pomocy kuchennej. Ciągłe szkolenie personelu zatrudnionego w restauracjach, nadzór nad nim to najskuteczniejsze metody zapobiegania. •
www.e-restauracja.com
NAJWIĘKSZY WYBÓR NABIAŁU DLA HoReCa
WIĘCEJ PRODUKTÓW NA: www.mlekovita.com.pl
Raport z rynku HoReCa 2019
Jak skutecznie docierać do gości na Facebooku Tomasz Chojnacki, Hotel Marketing Group
Jeszcze kilka lat temu popularne było powiedzenie, że jeśli nie ma cię w internecie, to znaczy, że nie istniejesz. Dziś jeśli restauracji nie ma w mediach społecznościowych lub nie jest ona w nich aktywna, to znaczy, że nie działa. Już nawet drobne, ale regularne działania na Facebooku mogą przynosić lokalowi popularność i wymierne korzyści. Oto najważniejsze elementy, o których warto pamiętać podczas prowadzenia profilu firmowego.
F
acebook jest bardzo dobrym narzędziem do promowania restauracji. Po pierwsze, w dalszym ciągu jest on największym medium społecznościowym i choć „podgryzany” przez inne serwisy typu Snapchat, to jednak wciąż ma miliony regularnych użytkowników i, co ważne, w przeciwieństwie do Snapchata gros osób tu dysponuje realną siłą nabywczą. Po drugie, już samo jedzenie w restauracji jest czynnością społeczną i często jest ona prezentowana później w postaci postów na Facebooku. Częściej nawet nie w postaci wpisów, ale bardziej zdjęć w serwisie Instagram, który zresztą od pewnego czasu jest własnością Facebooka.
Przede wszystkim informacja. I interakcja
Podczas planowania wizyty w danym lokalu potencjalny gość chce się dowiedzieć, co może zjeść, w jakiej cenie i jak wygląda sama restauracja. Wydaje się to trywialne, ale jednak niektórzy właściciele restauracji zapominają o czystej stronie informacyjnej fanpage'a. A przecież to dziś naturalnie miejsce, gdzie gość będzie szukał tych informacji. Nie można więc zapominać także o umieszczeniu tutaj takich komunikatów, jak nietypowe godziny otwarcia lokalu w określone dni czy święta, świąteczne menu, propozycje lunchu czy sezonowa zmiana menu. Warto przy tym nie skupiać się jedynie na suchych informacjach, ale pamiętać o stosownej formie graficznej, która będzie cieszyć oko. Na informacje o funkcjonowaniu lokalu składają się także takie kwestie jak wygląd restauracji „od kuchni” czy chociażby zdjęcia pracowników. To również warto uwzględnić w komunikacji na Facebooku. Jeśli chodzi o prezentowanie menu, to mamy tu ułatwione zadanie w postaci zakładki „Menu”. Przydatnym narzędziem są także „Wydarzenia” na Facebooku – można z nich skorzystać np. podczas organizacji świątecznych czy walentynkowych kolacji, warsztatów kulinarnych czy specjalnej promocji. Takie wydarzenie można też dodat-
62 www.e-hotelarz.pl
kowo płatnie promować, ale nawet bez tego uda się poszerzyć grono odbiorców komunikatu, ponieważ dołączenie do wydarzenia wyświetli się znajomym osoby, która to uczyniła. Oczywiście samo zamieszczenie stosownych informacji czy postów ze zdjęciami wnętrza nie wystarczy. Przede wszystkim należy zadbać o regularność wpisów, tak aby osoby, które polubiły fanpage lokalu, miały regularny wgląd w funkcjonowanie obiektu. A co, jeśli brak jest pomysłów? Nigdy nie brak. Działanie restauracji to kopalnia treści, poczynając od wpisów (i zdjęć!) dotyczących potraw, ich składników i sposobów przyrządzania, dostawców danych produktów, aż po ciekawostki ze świata gastronomii. Poza tym należy reagować na wszelkie działania swoich odbiorców – jeśli wstawiają komentarz, to odpowiedzieć na niego lub przynajmniej polubić. O takich oczywistościach, jak odpowiadanie na wiadomości wysyłane przez Messengera, nawet nie ma co wspominać (w ostateczności można pomyśleć o ustawieniu automatycznych wiadomości).
Kilka pomysłów, które zawsze się sprawdzą
Teraz trochę o bardziej szczegółowych pomysłach na ciekawe, angażujące treści. Możliwości jest tu bardzo wiele i dużo zależy od kreatywności osób zajmujących się administrowaniem fanpage'em, niemniej jednak można wymienić kilka pomysłów, które z pewnością się sprawdzą.
Podczas planowania wizyty w danym lokalu potencjalny gość chce się dowiedzieć, co może zjeść, w jakiej cenie i jak wygląda sama restauracja. Wydaje się to trywialne, ale jednak niektórzy właściciele restauracji zapominają o czystej stronie informacyjnej fanpage'a Prezentacja potraw. Poza aktualnym menu, dostępnym w specjalnej zakładce, warto także przypominać konkretne potrawy z karty wraz z atrakcyjnym zdjęciem. Jeśli mamy danie dnia, to dobrze jest codziennie zamieszczać je na fanpage’u. Dzięki temu gość będzie na bieżąco wiedział, co oferowane jest w lokalu. Jest także szansa, że jakieś zdjęcie danej potrawy tak pobudzi jego apetyt, że specjalnie zjawi się właśnie dziś w restauracji. Warto także co jakiś czas wstawiać zdjęcia potraw w ciekawych, zabawnych ujęciach czy też w inny sposób potencjalnie angażujących. Restauracja od kuchni. Z pewnością sprawdzą się wpisy, które pokazują, jak działa restauracja od zaplecza. Klienci są ciekawi, jak powsta-
www.e-restauracja.com
A M A L K E R
ją potrawy, które zamawiają. Przy okazji jest to informacja, że nie ma się niczego do ukrycia, bo wszystko przygotowywane jest w profesjonalnych wnętrzach, w sterylnych warunkach i przez szefów kuchni, a nie podgrzewane w kuchence mikrofalowej. Znany gość. Jeśli restaurację odwiedzi sławna osoba, to nie wahajmy się użyć tego w swojej komunikacji i promocji (oczywiście, jeśli osoba ta wyrazi na to zgodę). Warto uwiecznić taką wizytę i się nią pochwalić. Co ciekawego w okolicy? Warto wykroczyć poza własne restauracyjne podwórko i reagować na to, co ciekawego dzieje się w okolicy, w mieście, udostępniać informacje ważne społecznie, pomagać się
Należy zadbać o regularność wpisów, tak aby osoby, które polubiły fanpage lokalu, miały regularny wgląd w funkcjonowanie obiektu. A co, jeśli brak jest pomysłów? Nigdy nie brak. Działanie restauracji to kopalnia treści rozwijać swojemu miastu i nie być obojętnym wobec tego, co dzieje się dookoła. Własne wydarzenia. Jeśli już mówimy o lokalnej społeczności – można także brać udział w lokalnych wydarzeniach, a także organizować własne, takie jak weekendowe brunche czy warsztaty kulinarne. W integracji z Instragramem. Poza publikowaniem postów na Faceboku, warto się zastanowić, czy nie założyć osobnego konta na Instagramie, na którym będzie można prezentować co ładniejsze zdjęcia potraw i wnętrz swojej restauracji. Można przy okazji zintegrować stronę firmową na Facebooku z kontem na Instagramie. Publikowanie filmików. W temacie prezentacji wizualnej – często najlepszym pomysłem będzie publikacja filmików, które pokażą np. działanie nowego gadżetu kuchennego czy sposób przyrządzania jakiegoś dania. Warto także pomyśleć, czy nie wprowadzić możliwości zakupu niektórych firmowych produktów. Wtedy oczywiście informacja o tym na fanpage'u jest nieodzowna i z pewnością spotka się z dużym zainteresowaniem.
Narzędzia płatne
Wszystkie powyższe rady to rozwiązania bezpłatne. Warto jednak pamiętać, że Facebook to serwis, który chce zarabiać i wymusza przez to pewne działania, ograniczając tzw. organiczny zasięg zwyczajnych postów. Warto go wspomóc tzw. postami promowanymi. Czasami wystarczy kilka złotych na post, żeby poważnie zwiększyć zasięg swojego wpisu, niekiedy nawet kilkakrotnie. Poza tym warto także pomyśleć nad dodatkowymi, płatnymi kampaniami, które będą zwiększać liczbę naszych fanów, zwiększać ruch na fanpage’u czy promować oferty specjalne. Facebook ma przy tym różne typy kampanii i jest z czego wybierać. Mamy tu np. reklamy przekierowujące na stronę lub do Messengera czy też kampanie, w którym można zbierać leady sprzedażowe (potencjalnych klientów). Te ostatnie mogą się sprawdzić chociażby w wypadku ofert weselnych czy komunijnych. Jak widać, promocja na Facebooku może dotyczyć wielu obszarów i daje wiele możliwości. Trzeba tylko wiedzieć, jak z nich korzystać. •
www.e-restauracja.com
www.e-hotelarz.pl
63
Raport z rynku HoReCa 2019
KATALOG DOSTAWCÓW
USŁUG I PRODUKTÓW DLA HOTELI I GASTRONOMII BIURA ARCHITEKTONICZNE AGK ARCHITEKCI
agkarchitekci.pl
Warszawa
ul. św. Wincentego 14/25
22 250 29 12
biuro@agk.com.pl
AMAR
amar-architekci.pl
Zakopane
ul. Zamoyskiego 28A
18 20 662 00
biuro@amar-architekci.pl
APA HUBKA
apahubka.pl
Wrocław
ul. Grottgera 7
71 337 47 00
office@apahubka.pl
ARBAPOL
arbapol.com
Kraków
ul. Grunwaldzka 10/8
12 267 47 05
biuro@arbapol.com
ARCH-DECO
archdeco.pl
Gdynia
ul. Starowiejska 41-43
58 660 81 20
archdeco@archdeco.pl
ARCHIPLAN
archiplan.pl
Gdynia
ul. Starowiejska 17/7A
58 621 10 10
sekretariat@archiplan.com.pl
ASW ARCHITEKCI
asw-architekci.pl/pl
Poznań
ul. Jana Ostroroga 7/5
61 867 42 90
asw@asw-architekci.pl
ABP
abpsc.pl
Kraków
ul. Ariańska 17/2
12 421 72 95
biuro@abpsc.pl
BAMS
bams.pl
Szczecin
ul. Kaszubska 4 OF/U3
91 423 98 98
biuro@bams.pl
BAUM, KWIECIŃSKI
bkarchitekci.pl
Sopot
ul. Parkowa 24
58 301 74 21
pracownia@bkarchitekci.pl
BS ARCHITEKCI
bs-arch.pl
Poznań
ul. Złota 17
61 842 30 67
projekt@bs-arch.pl
BOSIACCY
bosiaccy.pl
Sopot
ul. Krótka 3B/1
58 551 42 69
bosiaccy@wp.pl
BULANDA MUCHA
bimarch.pl
Warszawa
ul. Lipińska 4
22 561 01 50
biuro@bimarch.pl
C13
c13.pl
Łódź
ul. Lipowa 75
607 397 607
mail@c13.pl
CKK ARCHITEKCI
ckkarchitekci.pl
Gdynia
ul. Świętojańska 87/14
58 620 00 92
biuro@ckkarchitekci.pl
DDJM
ddjm.pl
Kraków
ul. św. Jana 12
12 429 26 78
biuro@ddjm.pl
DŻUS GK ARCHITEKCI
dzusgkarchitekci.pl
Olsztyn
ul. Artyleryjska 3H
89 523 64 23
architekci@dzusgkarchitekci.pl
EMKAA ARCHITEKCI
emkaa.pl
Warszawa
ul. Kobielska 23/217
22 119 14 17
biuro@emkaa.pl
FEDERALNE BIURO ARCHITEKTONICZNE
fba.pl
Szczecin
al. Piastów 1/3
91 431 90 44
biuro@fba.pl
GRUPA 5 ARCHITEKCI
grupa5.com.pl
Warszawa
ul. Wejnerta 16A
22 380 23 00
grupa5@grupa5.com.pl
GRUPA PLUS ARCHITEKCI
grupaplus.org
Warszawa
ul. Fitelberga 23
694 445 346
kontakt@grupaplus.org
ILIARD
iliard.pl
Kraków
ul. Dolnych Młynów 3/3
12 445 54 00
info@iliard.pl
IMB ASYMETRIA
imbasymetria.pl
Kraków
ul. Biskupia 1
12 398 49 00
biuro@ imbasymetria.pl
JEMS ARCHITEKCI
jems.pl
Warszawa
ul. Gagarina 28A
22 559 28 00
jems@jems.pl
JK ARCHITEKCI
jkarchitekci.pl
Gdynia
ul. Olgierda 94F/2
58 620 98 58
biuro@jkarchitekci.pl
JSK ARCHITEKCI
jsk-waw.pl
Warszawa
ul. Żwirki i Wigury18
22 660 30 00
jsk@jskarchitects.com
KAHL-GACZOREK
kahl-gaczorek.com
Zakopane
ul. Balzera 21
692 430 935
biuro@kahl-gaczorek.com
KAZIMIERSKI I RYBA
kir-architekci.com
Warszawa
ul. Żytnia 16
22 632 32 02
biuro@kir-architekci.com
KD KOZIKOWSKI DESIGN
kozikowski.pl
Gdańsk
ul. Zacisze 10
58 552 02 53
biuro@kozikowski.pl
KM RUBASZKIEWICZ
kmrubaszkiewicz.pl
Warszawa
ul. Sułkowskiego 35
791 130 089
km@kmrubaszkiewicz.pl
KURYŁOWICZ & ASSOCIATES
apaka.com.pl
Warszawa
ul. Berezyńska 25
22 616 37 98
apaka@apaka.com.pl
MWM
mwmarchitekci.pl
Rzeszów
ul. Partyzantów 1A/335
17 861 39 14
biuro@mwmbdg.com
OP ACHITEKTEN
op-architekten.com/pl
Warszawa
Al. Jerozolimskie 51/2
22 382 17 50
kontakt@op-architekten.com
PALLADIUM ARCHITEKCI
palladium.com.pl
Poznań
ul. Przyłuskiego 7
61 661 10 12
architekci@data.pl
PŁASKOWICKI & PARTNERZY
pparchitekci.pl
Warszawa
ul. Wąchocka 1L
22 788 88 45
biuro@pparchitekci.pl
PRC ARCHITEKCI
prc.com
Warszawa
ul. Nowy Świat 1
22 622 28 28
architekci@prc.com.pl
SUD POLSKA
sudarchitectes.pl
Warszawa
ul. Chmielna 19
22 55 65 900
sud@sudgroupe.pl
T-33 ARCHITEKCI
t-33.pl
Gdynia
ul. Świętojańska 135/5
58 620 77 65
biuro@t-33.pl
WOLSKI ARCHITEKCI
wolskiarchitekci.pl
Sopot
ul. Władysława IV 1B
58 668 48 50
biuro@wolskiarchitekci.pl
ŻERA2 ARCHITEKCI
zera2architekci.pl
Warszawa
ul. J. Brożka 18.49
22 414 12 00
biuro[at]zera2architekci.pl
64 www.e-hotelarz.pl
www.e-restauracja.com
Raport z rynku HoReCa 2019
PROJEKTOWANIE WNĘTRZ 3B STUDIO
3bstudio.com.pl
Kraków
ul. Dietla 99/5A
505 001 882
info@3bstudio.com.pl
ARTBUTA
artbuta.pl
Kołobrzeg
ul. Jedności Narodowej 84B/4
784 525 702
artbuta@o2.pl
DEKOR STUDIO
dekor-studio.com
Kraków
ul. Praska 28/1
12 266 83 10
biuro@dekor-studio.com
EC-5
ec-5.com
Łódź
ul. Struga 66/1
668 493 035
projekt@ec-5.com
FUTURA
futura-studio.pl
Bydgoszcz
ul. Poznańska 31
52 360 80 60
futura@futura-studio.pl
High Level Design
hld.com.pl
Warszawa
ul. Emilii Plater 10
600 606 795
biuro@hld.com.pl
IDEOGRAF
ideograf.pl
Sopot
ul. Kochanowskiego 2/2
533 313 722
info@ideograf.pl
KACEDE
kacede.pl
Sopot
ul. Dworcowa 7
501 606 345
biuro@kacede.pl
KACZMAREK STUDIO
kaczmarekstudio.pl
Warszawa
ul. Drzemlika 1G
602 343 622
biuro@kaczmarekstudio.pl
KONIOR STUDIO
koniorstudio.pl
Katowice
ul. Damrota 22
326 095 600
biuro@koniorstudio.pl
LYN INTERIORS
lyninteriors.com
Warszawa
ul. Koszykowa 61
733 415 825
info@lyninteriors.pl
MADAMA
madama.pl
Warszawa
ul. Bema 65/47B
607 589 778
info@madama.pl
MODUS STUDIO
modusstudio.pl
Wrocław
ul. Lwowska 38B
71 339 10 13
biuro@modusstuido.pl
OVOTZ DESIGN LAB.
ovotz.pl
Kraków
ul. Mogilska 65/710
12 361 42 00
biuro@ovotz.pl
P.K. STUDIO PROJEKTOWE
pkstudio.com.pl
Sopot
ul. Kościuszki 60/2
58 717 19 89
biuro@pkstudio.com.pl
SIKORA WNĘTRZA
sikorawnetrza.pl
Gdańsk
ul. Focha 2
606 209 034
sikorawnetrza@gmail.com
STUDIO 212
studio212.pl
Gdańsk
ul. Sobieskiego 62/2
58 727 90 56
info@studio212.pl
STUDIO BB
studio-bb.pl
Gliwice
ul. Pukasa 2/3
793 090 078
studio@studio-bb.pl
TREMEND
tremend.pl
Warszawa
ul. Klimczaka 13/U9
22 651 54 31
biuro@tremend.pl
R
www.e-restauracja.com
E
K
L
A
M
www.e-hotelarz.pl
A
65
Raport z rynku HoReCa 2019
MEBLE BH MEBLE
bhmeble.pl
Chełm
ul. Okszowska 41
82 564 38 90
biuro@bhmeble.pl
BUMERA
bumera.pl
Tyczyn
ul. Laurowa 23
17 864 20 48
market@bumera.pl
CHAIRCONCEPT
chairconcept.com
Toruń
ul. M. Skłodowskiej-Curie 75C
56 656 24 02
office@chairconcept.com
CONTRACT SOLUTIONS
contractsolutions.pl
Warszawa
ul. Kopernika 5/6
882 157 887
biuro@contractsolutions.pl
FABER
faber-meble.pl
Szczecin
ul. Santocka 42A
91 487 59 66
faber@faber-meble.com.pl
FAMEG
fameg.pl
Radomsko
ul. 11 Listopada 2
44 682 11 10
fameg@fameg.pl
FAMOS
famos.com.pl
Starogard Gd.
ul. Gdańska 37
58 563 41 20
famos@famos.com.pl
FAST
fast.pl
Gdynia
ul. Czechosłowacka 3
58 554 33 61
info@fast.pl
GLADIUS
gladius.pl
Poznań
ul. Warpnowska 30
61 840 06 65
gladius@gladius.pl
KLER
kler.eu
Dobrodzień
ul. Piastowska 39B
34 352 91 11
contract@kler.pl
KLOSE CONTRACT
klose.pl
Nowe nad Wisłą
ul. Fabryczna 5
55 323 81 46
klose@klose.com.pl
LOBOS
meble.lobos.pl
Kraków
al. Pokoju 1A
12 413 27 00
meble.krakow@lobos.pl
MEBLOFORM
mebloform.pl
Kalwaria Zebrzydowska
al. Jana Pawla II 5
33 876 63 10
info@mebloform.pl
PAGED
pagedmeble.pl
Jasienica
ul. Cieszyńska 99
33 497 24 00
jasienica@paged.pl
PROFI-T
profi-t.eu
Lubliniec
ul. Leśna 30
737 434 760
class- biuro@profi-t.com.pl
RAD-POL
rad-pol.com.pl
Pruszków
ul. Sadowa 56
698 129 099
biuro@rad-pol.com.pl
WAJNERT
meblehotelowe.wajnert.pl
Międzybórz
ul. Kolejowa 67
62 786 97 20
info@wajnert.com.pl
MEBLE KONFERENCYJNE I BANKIETOWE CUBEONLINE
cubeonline.pl
Warszawa
ul. Wynalazek 2A
22 308 0 306
sklep@cubeonline.pl
DEMI CO
demico.pl
Katowice
ul. Śląska 88
32 351 32 20
info@demico.pl
MEXTRA GROUP
mextra.pl
Kędzierzyn-Koźle
ul. Szkolna 15
531 542 542
biuro@mextra.pl
MICA DESIGN
mica.com.pl
Gdańsk
ul. Ch. de Gaulle’a 7/6
58 719 92 06
mica@mica.com.pl
MIL SYSTEM
milsystem.pl
Stawiguda
ul. Jarzębinowa 84
89 527 32 42
olsztyn@milsysytem.pl
NOWY STYL GROUP
nowystylgroup.com
Krosno
ul. Pużaka 49
13 437 61 00
info@nowystylgroup.com
P.M.P. FURNITURE
pmpfurniture.com
Zwijndrecht
Pascalstraat 13
698 603 448
sales@pmpfurniture.com
SOLID BASE
solidbase.pl
Sopot
al. Niepodległości 958
58 550 68 10
solidbase@solidbase.pl
STOLMER
stolmer.com.pl
Mroczeń
Mroczeń 7
62 781 03 66
biuro@stolmer.com.pl
WILKING
wilking.com.pl
Warszawa
ul. Zaciszańska 19
22 675 89 38
z@wilking.com.pl
22 736 46 00
bisk@bisk.pl
ŁAZIENKI – WYPOSAŻENIE BISK
bisk.eu
Łubna
ul. Podleśna 19
CERSANIT
cersanit.com.pl
Kielce
al. Solidarności 36
801 01 44 44
biuro@cersanit.com.pl
DURAVIT
duravit.pl
Piaseczno
ul. Okulickiego 5F
22 716 00 15
info@pl.duravit.com
GEBERIT
geberit.pl
Warszawa
ul. Postępu 1
22 843 06 96
geberit.pl@geberit.com
GROHE
grohe.pl
Warszawa
ul. Puławska 182
22 543 26 40
biuro@grohe.com
HANSGROHE
hansgrohe.pl
Tarnowo Podgórne
ul. Sowia 12
618 168 600
info@hansgrohe.pl
KALDEWEI
kaldewei.pl
Raszyn
ul. Słowikowskiego 1A
22 720 16 03
poczta@kaldewei.pl
KOŁO – GRUPA GEBERIT
kolo.com.pl
Koło
ul. Toruńska 154
63 261 87 01
geberit.pl@geberit.com
RAVAK
ravak.pl
Grodzisk Maz.
ul. Radziejowicka 124
22 755 40 30
info@ravak.pl
ROCA
roca.pl
Gliwice
ul. Wyczółkowskiego 20
32 339 41 00
biuro@roca.pl
SANCO
sanco-polska.pl
Żywiec
al. Piłsudskiego 12
33 475 51 17
biuro@sanco-polska.pl
SANITTI
sanitti.pl
Straszyn
ul. Spacerowa 1
58 682 13 75
biuro@sanitti.pl
SANPLAST
sanplast.pl
Strzelno
Wymysłowice 1
52 318 85 00
poczta@sanplast.pl
VILLEROY & BOCH
villeroy-boch.pl
Warszawa
ul. Migdałowa 1
22 645 17 30
biuro@villeroy-boch.pl
66 www.e-hotelarz.pl
www.e-restauracja.com
Raport z rynku HoReCa 2019
ŁÓŻKA I MATERACE ANITAR
anitar.pl
Wolin
Ostromice
510 172 584
biuro@anitar.pl
COMFORTBE
comfortbe.pl
Warszawa
ul. Ostrzycka 2/4
22 810 04 72
biuro@comfortbe.pl
EURO-SEN
eurosen.pl
Chrząstawa Wlk.
ul. Wrocławska 123
71 316 19 84
sprzedaz@eurosen.pl
FBF BED & MORE
fbf-bedandmore.pl
Polkowice
ul. Polna 6
76 740 02 70
biuro@fbf-bedandmore.pl
HASTENS
hastens.com.pl
Skarszewy
ul. Starogardzka 13
58 533 93 93
info@lozkahastens.pl
HEVER
hever.pl
Rumia
ul. Dębogórska 24
661 898 889
biuro@hever.pl
HILDING
hilding.pl
Murowana Goślina
ul. Polna 17
61 642 14 00
info.pl@hildinganders.com
HYPNOS
hypnosbeds.com.pl
Gdynia
al. Zwycięstwa 29
882 133 009
pawel.warys@hypnosbeds.com.pl
IZOTONIA
izotonia.pl
Tereszpol
Lipowiec 96A
84 643 58 33
biuro@izotonia.pl
JANPOL
hotele.janpol.pl
Orzesze
ul. Cynkowa 2A
518 022 870
hotele@janpol.pl
JMB
materacejmb.com.pl
Reda
ul. Polna 1
58 678 31 97
jmb@materacejmb.com.pl
M&K FOAM
mkfoam.pl
Koło
ul. Toruńska 267
63 262 43 00
mkfoam@mkfoam.pl
OPTIMUM
optimum-materace.pl
Zarzecze
ul. Mickiewicza 47
15 870 13 69
info@optimum-materace.pl
RELAKS
relaks.eu
Chojnice
Topole 17
52 396 52 00
info@relaks.eu
SEMBELLA
sembella.pl
Łódź
ul. Graniczna 60
42 677 20 23
sembella@sembella.pl
SENACTIVE
senactive.pl
Bytom
ul. Zabrzańska 5
32 724 95 30
biuro@senactiv.pl
SENPO
senpo.pl
Poznań
ul. Krzywoustego 68
531 636 273
kontakt@materace-hotelowe.pl
WYKŁADZINY / okleiny Producenci oraz wyłączni przedstawiciele (marek) BRINTONS AGNELLA
agnella.pl
Białystok
ul. gen. Wł. Andersa 42
85 740 92 21
kontrakt@agnella.pl
CARPET STUDIO (Ege)
carpetstudio.pl
Czeladź
ul. Parkowa 10
602 184 630
office@carpetstudio.pl
Muraspec
muraspec.pl
Warszawa
ul. Połczyńska 115B
22 648 44 67
muraspec@muraspec.com.pl
NEWMOR
newmor.pl
Kraków
ul. Zakopiańska 144
12 656 72 60
biuro@newmor.pl
AB LOGIC
ablogic.pl
Stryków
Smolice 1M
42 689 35 60
sprzedaz@ablogic.pl
AXIMO
aximo.pl
Poznań
ul. Bułgarska 72
61 662 27 30
biuro@aximo.pl
BATRONIC
batronic.pl
Kraków
ul. Kuźnicy Kołłątajow. 13
12 415 01 74
biuro@batronic.pl
Dostawcy
BR WYKŁADZINY
rosa-wykladziny.pl
Warszawa
ul. Owsiana 9/11
22 836 80 51
rosa@rosa-wykladziny.pl
CARPET INTERNATIONAL
cip.com.pl
Poznań
ul. Norwida 18A
61 848 46 29
sekretariat@cip.com.pl
FORMAT
format.krakow.pl
Kraków
ul. Facimiech 3/2
600 283 202
ryszard@format.krakow.pl
IT-POL
it-pol.pl
Łódź
ul. Brukowa 11
42 651 18 54
kontakt@it-pol.pl
JAAN
jaan.waw.pl
Warszawa
ul. Oliwkowa 2
22 872 45 75
biuro@jaan.waw.pl
MULTICONTRACT
multicontract.com.pl
Karczew
Całowanie 111B
22 778 19 50
info@multicontract.com.pl
ONLY FLOOR
onlyfloor.pl
Szczecin
ul. ks. Witolda 7-9
785 371 022
biuro@onlyfloor.pl
SIT-IN POLAND
sit-in.pl
Ruda Śląska
ul. Kokotek 29
32 771 64 00
biuro@sit-in.pl
WAPOL
wykladzinywapol.com.pl
Wólka Kozodawska
ul. Polnych Kwiatów 17
22 651 69 13
wapol@wykladzinywapol.com.pl
APRIORI
apriori.pl
Szczecin
ul. Modra 36
72 841 44 01
apriori@apriori.pl
BEREZZINO
berezzino.com
Plewiska
ul. Kolejowa 107
721 873 000
berezzino@berezzino.pl
BLYCOLIN
blycolin.com
Kraków
ul. płk. S. Dąbka 17
12 650 02 45
office.pl@blycolin.com
DECORA COLLECTION
decoracollection.com.pl
Gdańsk
ul. Kilińskiego 41/1
513 153 328
info@decoracollection.com.pl
DECOSTREFA
decostrefa.com
Kraków
ul. Blokowa 3
12 643 35 65
biuro@decostrefa.com
DEKORIA
dekoria.pl
Żarów
ul. Przemysłowa 10
74 649 97 50
dekoria@dekoria.pl
EUROFIRANY
eurofirany.pl
Żywiec
ul. Sienkiewicza 81
33 865 23 66
eurofirany@eurofirany.pl
EUROTEKSTYLIA
eurotextil.pl
Zgierz
ul. 1 Maja 3
42 719 01 85
eurotextil@eurotelsti.pl
FARO TEKSTYLIA
faro.com.pl
Kraków
ul. Rydlówka 9
12 255 50 00
faro@faro.com.pl
TEKSTYLIA
68 www.e-hotelarz.pl
www.e-restauracja.com
Raport z rynku HoReCa 2019
FIVE STARS
fivestars.pl
Kraków
ul. Myśliwska 68
533 23 23 06
biuro@fivestars.pl
GRENO
greno.pl
Kąty Wroc.
ul. Fabryczna 22
71 360 56 56
greno@greno.pl
ITALVELUTTI
italvelluti.pl
Podegrodzie
Brzezna 495
18 446 07 84
italvelluti@italvelluti.pl
Lumen-Tex
lumentex.pl
Łódź
ul. 1 Maja 91/23
42 205 96 44
tomasz.glinski@lumentex.pl
MAGDALENA
hotelowe24.eu
Tarnobrzeg
ul. Warszawska 227
15 823 65 71
info@hotelowe24.eu
PIK
hurtowniapik.com
Gorzów Wlkp.
ul. Podmiejska 24
95 722 56 11
biuro@piktekstylia.eu
POLDEKOR
poldekor.pl
Marki
ul. Ząbkowska 40
22 675 93 16
biuro@poldekor.pl
POLONTEX
polontex.com.pl
Częstochowa
ul. Rejtana 25/35
33 396 22 22
polontex@polontex.com.pl
Pracownia Horeca
pracowniahoreca.pl
Łódź
ul. Brukowa 24/7
508 092 085
maria@pracowniahoreca.pl
ROBIMAX
robimax.pl
Chorzów
ul. Krzywa 14
32 241 24 90
robimax@robimax.pl
SALESIANER MIETTEX
salesianer.pl
Konstantynów Łódzki
ul. Górna 74
22 673 41 91
office@salesianer.pl
SE-DA
se-da.pl
Lidzbark
ul. Polna 10
23 682 21 00
horeca@se-da.pl
S.I.C.
sic.com.pl
Łódź
ul. Romana 40/42
42 640 26 40
biuro@sic.com.pl
TEXPOL
texpol.net.pl
Dłutów
Borkowice 26
44 634 05 79
biuro@texpol.net.pl
POŚCIEL, KOŁDRY, PODUSZKI AMW
amw.pl
Pyrzowice
ul. Ułanów 1
32 284 50 17
amw@amw.pl
ANDROPOL
andropol.pl
Andrychów
ul. Krakowska 83
33 875 64 73
dh@andropol.com.pl
COMFORTA
comforta.pl
Łódź
ul. Jarowa 8
42 659 73 60
comforta@comforta.pl
FBF bed & more
fbf-bedandmore.pl
Polkowice
ul. Polna 6
76 740 02 70
biuro@fbf-bedandmore.pl
FIVE STARS
fivestars.pl
Kraków
ul. Myśliwska 68
533 23 23 06
biuro@fivestars.pl
HOTELTEX
hoteltex.pl
Lidzbark
ul. Polna 10
23 682 21 15
kontakt@hoteltex.pl
HORECA-TEX
horecatex.pl
Andrychów
ul. Środkowa 1B
33 486 25 98
biuro@horecatex.pl
INTER-WIDEX
inter-widex.com.pl
Mrągowo
ul. Giżycka 9
89 741 44 86
info@inter-widex.com.pl
Lumen-Tex
lumentex.pl
Łódź
ul. 1 Maja 91/23
42 205 96 44
tomasz.glinski@lumentex.pl
MADLEY
abcposcieli.pl
Stanisławów
Mały Stanisławów 7B
25 757 52 76
biuro@abcposcieli.pl
MORFEUSZ
morfeusz.net.pl
Lubanie
Lubanie 9
54 251 31 26
morfeusz@morfeusz.net.pl
SALESIANER MIETTEX
salesianer.pl
Konstantynów Łódzki
ul. Górna 74
22 673 41 91
office@salesianer.pl
ASSA ABLOY
assaabloy.com.pl
ZAMKI / SYSTEMY KONTROLI DOSTĘPU Warszawa
ul. Jana Olbrachta 94
22 751 53 54
biuro.PLWAR@assaabloy.com
BE-TECH
be-tech.pl
Sandomierz
ul. Długa 49
15 832 00 75
biuro@dipol.com.pl
BH WANDEX
wandex.pl
Warszawa
ul. E. Ciołka 8/210
22 581 44 90
bh@wandex.pl
ELARM
elarm.pl
Łódź
ul. Mochnackiego 34
42 682 81 38
elarm@elarm.pl
FLUID CONTROL SYSTEMS
fluidcs.com.pl
Warszawa
ul. Wolność 7F
22 862 57 58
info@fluidcs.com.pl
HAFELE
hafele.pl
Długołęka
ul. Wrocławska 4D
71 74 73 300
kontakt@hafele.pl
HARTMAN TRESORE
hartmann-tresore.pl
Warszawa
ul. Marynarska 19A
22 595 40 80
info@hartmann-tresore.pl
INHOTEL
inhotel.com.pl
Kraków
ul. Kobierzyńska 23A
609 551 556
biuro@inhotel.com.pl
KABA
kaba.pl
Warszawa
ul. Górnośląska 4A
22 665 88 27
info.pl@kaba.com
LOB
lob.pl
Leszno
ul. Magazynowa 4
65 525 07 20
lob@lob.pl
LOX
lox.pl
Warszawa
ul. Zawodzie 7A
22 816 71 39
office@lox.pl
MAXBAT
zamkihotelowe.pl
Jelenia Góra
ul. Nadbrzeżna 34A
75 764 83 53
biuro@maxbat.pl
PREMNET
premnet.pl
Gdańsk
ul. Piastowska 43
881 949 250
info@premnet.pl
SALTO
salto.pl
Warszawa
Al. Jerozolimskie 214
22 335 98 88
info@salto.pl
SALTO SYSTEMS
saltosystems.pl
Warszawa
ul. Ostrobramska 101A
22 211 22 04
info.pl@saltosystems.com
TAYAMA
tayama.pl
Katowice
ul. Słoneczna 4
32 258 22 89
biuro@tayama.pl
WANO SOLUTIONS
wano.pl
Luboń
ul. Wschodnia 21E/69
61 307 22 35
biuro@wano.pl
WILKA
wilka.de
Leszno
ul. Spółdzielcza 45
65 529 77 28
info@wilka.pl
WITPOL II
witpol.pl
Poznań
ul. 28 Czerwca 61
61 832 05 33
witpol@witpol.pl
VING CARD
vingcard.pl
Warszawa
ul. Zawodzie 7A
22 816 71 39
office@lox.pl
www.e-restauracja.com
www.e-hotelarz.pl
69
Raport z rynku HoReCa 2019
CZYSTOŚĆ – ŚRODKI PROFESJONALNE ACRYLMED
acrylmed.pl
Śrem
ul. Mickiewicza 33
61 283 55 41
handel @acrylmed.com.pl
BUZIL
buzil.pl
Wrocław
ul. J. Długosza 60
71 376 60 31
biuro.polska@buzil.de
CID LINES
cidlines.pl
Niepruszewo
ul. Świerkowa 20
61 896 81 90
biuro@cidlines.pl
CLINEX
clinex.com.pl
Sosnowiec
ul. Schonów 3
32 294 41 00
amtra@amtra.pl
CLOVIN
clovin.com.pl
Czyżew
ul. Zarzecze 14
86 275 50 58
clovin@clovin.com.pl
DIVERSEY
diverseysolutions.com/pl
Warszawa
Al. Jerozolimskie 134
22 328 10 00
dok.poland@diversey.com
ECOLAB
ecolab.pl
Kraków
ul. Opolska 114
12 261 61 91
biuro@ecolab.pl
EILFIX
eilfix.pl
Wrocław
ul. Krzemieniecka 109
71 354 56 05
biuro@eilfix.pl
GRICARD
gricard.pl
Lublin
ul. Garbarska 16
536 370 151
gricard@gricardpolska.pl
HENRY KRUSE
kruse.pl
Bielany Wroc.
ul. Kolejowa 3
71 33 45 270
k.umanski@kruse.pl
HIGIENA SERWIS
higienaserwis.pl
Warszawa
ul. Księcia Ziemowita 53
22 518 56 56
biuro@higienaserwis.pl
HIGMA SERVICE
higma-service.pl
Opole
ul. Gosławicka 2
801 315 198
biuro@higma-service.pl
INTERTEAM
interteam.com.pl
Rybnik
ul. Żorska 18B
32 424 63 30
firma@interteam.com.pl
Kleen-Tex Polska
kleen-tex.pl
Suchedniów
ul. Fabryczna 5/12
41 267 25 00
Info@kleen-tex.pl
KIEHL & ŻEGARSKI
kiehl-zegarski.pl
Warszawa
ul. Wolnej Wszechnicy 3
22 824 32 64
kiehl@kiehl-zegarski.pl
LAKMA
lakmapro.pl
Warszowice
ul. Gajowa 7
32 435 31 88
lakmapro @lakma.com
NAVO ORBICO
navo.pl
Katowice
ul. Chorzowska 150
32 325 61 00
afh@navoorbico.pl
P&G PROFESSIONAL
pg.com.pl
Warszawa
ul. Zabraniecka 20
22 678 55 44
pg@pg.com.pl
PROFIL
wszystko-do-hotelu.pl
Słupsk
ul. Przemysłowa 34
59 848 12 63
hotele@wszystko-do-hotelu.pl
REINEX
reinex.pl
Szczytna
ul. Piekielna Góra 7
74 868 13 77
biuro@reinex.pl
SANECLEAN
saneclean.com.pl
Komorów
ul. Kubusia Puchatka 9
668 999 520
biuro@saneclean.com.pl
TENZI
tenzi.pl
Dołuje
Skarbimierzyce 20
91 311 97 77
handel@tenzi.pl
WERNER MERTZ
werner-mertz.pl
Warszawa
ul. Krakowiaków 50
22 771 46 71
tana@werner-mertz.pl
VOIGT
voigt.pl
Zabrze
ul. Jordana 90
32 272 25 73
zamowienia@voigt.pl
CZYSTOŚĆ – URZĄDZENIA I SYSTEMY CWS-BOCO
cws-boco.pl
Łódź
ul. Elektoralna 16
801 297 262
info@cws-boco.pl
DYSON
dysonairblade.pl
Pruszków
ul. 3 Maja 8
22 738 34 81
dysonairblade@aged.com.pl
HEUTE SERVICE
heute.pl
Warszawa
ul. Wałowicka 19A
22 873 03 50
biuro@heute.pl
IMPEL
impel.pl
Wrocław
ul. Ślężna 118
71 711 00 00
cc.info@impel.pl
KARCHER
karcher.pl
Kraków
ul. Stawowa 140
801 811 234
karcher@karcher.pl
MAKITA
makita.pl
Bielsko-Biała
ul. Bestwińska 103
33 484 02 00
info@makita.pl
MERIDA
merida.com.pl
Wrocław
ul. Karkonoska 59
71 339 78 88
sekretariat@merida.com.pl
POLOR
wozekhotelowy.pl
Szczecin
ul. Władysława IV 1
91 822 88 00
info@numatic.pl
SALESIANER MIETTEX
salesianer.pl
Konstantynów Łódzki
ul. Górna 74
22 673 41 91
office@salesianer.pl
SANIPILL
sanipill.pl
Piaseczno
ul. Kineskopowa 1
887 33 99 33
biuro@sanipill.pl
SCA HYGIENE
tork.pl
Warszawa
ul. Puławska 435A
22 543 75 01
biuro@sca.com
70 www.e-hotelarz.pl
www.e-restauracja.com
WAsH G eco des WAsH ULTRA PoWeR TABs dRAIN cLeAN
do higieny kuchennej
dIsH
FOT. designed by Freepik
decALc
GRILL exTRA
WAsH Hd
skuteczne środki
CID LINES Sp z o.o.; ul. Świerkowa 20, 64-320 Niepruszewo, Buk; T +48 61 896 81 90; F +48 61 896 81 93 biuro@cidlines.pl www.cidlines.pl
WE MAKE HYGIENE WORK
Raport z rynku HoReCa 2019
PRANIE – URZĄDZENIA ABRILUX
abrilux.pl
Warszawa
ul. Spedycyjna 22
22 519 73 28
abrilux@abrilux.pl
ALBA SERVICE
alba.waw.pl
Warszawa
ul. Nugat 4
22 644 38 43
alaba@waw.alba.pl
ELECTROLUX
electrolux.pl
Warszawa
ul. Kolejowa 5/7
22 568 98 67
electrolux@electrolux.pl
LAVAMAC
lavamac.com
Kraków
ul. Fabryczna 15
12 410 00 51
info@lavamac.com
MIELE
miele.pl
Warszawa
ul. Gotarda 9
22 548 40 00
profi@miele.com.pl
PRALUS
pralus.pl
Rudniki k. Krakowa
ul. Dolna 440
12 650 30 30
biuro@pralus.pl
SOVRANA
sovrana.pl
Olkusz
ul. Przemysłowa 3
32 645 00 16
office@sovrana.com.pl
SKANTRADE
skantrade.pl
Sopot
ul. Armii Krajowe 22/1
58 555 78 68
biuro@skantrade.pl
WHIRPOOL
whirlpool.pl
Warszawa
ul. 1 Sierpnia 6A
801 900 666
whirpool@whirpool.pl
PRANIE – USŁUGI BLYCOLIN
blycolin.com
Kraków
ul. płk. S. Dąbka 17
12 650 02 45
office.pl@blycolin.com
HOLLYWOOD
hollywoodsa.pl
Sierpc
ul. Bojanowska 2A
24 275 81 29
biuro@hollywoodsa.pl
MAGIELEK
magielek.pl
Limanowa
ul. Reymonta 1
18 337 60 90
biuro@magielek.pl
PIWOWAR
piwowar.it.pl
Nowy Dwór Maz.
ul. gen. Berlinga 90
22 775 85 30
piwowar@piwowar.it.pl
PRALNIA CENTRUM
pralnia.szczecin.pl
Szczecin
pl. Rodła 10
91 359 51 18
pralnia@pazim.pl
PRALNIA HEVELIUS
pralhev.pl
Gdynia
ul. Pucka 118
58 620 18 74
bok@pralhev.pl
PRAWOL
prawol.pl
Warszawa
ul. Marywilska 34K
22 671 00 33
prawol@prawol.pl
PRIMUS
primuslaundry.cz
Pribor
420 556 723 383
sales@primuslaundry.cz
SALESIANER MIETTEX
salesianer.pl
Konstantynów Łódzki
22 673 41 91
office@salesianer.pl
61 815 70 39
waldemar.tkaczyk@ada-cosmetics.com
ul. Górna 74
GALANTERIA HOTELOWA ADA COSMETICS
ada-cosmetics.com
Poznań
ALL4HOTELS
all4hotels.pl
Warszawa
ul. Bysławska 82/44
609 609 893
biuro@all4hotels.pl
LANWAR
lanwar.com.pl
Poznań
ul. Cmentarna 22
61 868 51 33
biuro@lanwar.com.pl
MIDEL
midel.pl
Poznań
os. Wichrowe Wzgórze 13/82
61 826 02 74
midel@midel.pl
PROFIL
wszystko-do-hotelu.pl
Słupsk
ul. Przemysłowa 34
59 848 12 63
hotele@profilgroup.com
ODZIEŻ BEATEX
beatexgroup.com
Szczecin
ul. Kwiatowa 1D/21
607 900 069
biuro@beatexgroup.com
CHEMAN
hafciarnia.pl
Osielsko
ul. Bałtycka 13
52 381 31 38
cheman@bydg.pl
GODET
odziezhotelowa.pl
Olsztyn,
ul. Rolna 45
606 915 050
biuro@godet-krawiectwo.pl
IMPEL RENTAL
impel.pl
Wroclaw
ul. Ślężna 118
71 711 00 0
cc.info@impel.pl
ITALBEL
italbel.pl
Zielona Góra
ul. Diamentowa 8
68 414 54 88
biuro@italbel.pl
JJ KRUK
jjkruk.pl
Warszawa
ul. T. Nocznickiego 29
22 817 80 12
biuro@jjkruk.pl
LEELOO UNIFORMS
leeloo.pl
Nowa Wieś Lęborska
ul. Grunwaldzka 38
59 862 0976
biuro@leeloo.pl
SALESIANER MIETTEX
salesianer.pl
Konstantynów Łódzki
ul. Górna 74
22 673 41 91
office@salesianer.pl
TEDMAR
tedmar.com.pl
Raszyn
ul. Jesienna 1B
22 720 27 98
info@tedmar.com.pl
THE STAR
thestar.pl
Warszawa
ul. Spisaka 101
22 662 75 12
info@thestar.pl
TRIANON
trianon.pl
Ostróda
ul. Pieniężnego 35A
662 294 069
sekretariat@trianon.pl
WAMA
wamasrem.pl
Śrem
ul. Dąbrowskiego 6
61 282 85 50
wawasrem@interia.pl
VENA
vena.wroclaw.pl
Wrocław
ul. Balonowa 28
71 373 90 96
vena@vena.wroclaw.pl
ZENDER
zender.com.pl
Wrocław
ul. Kleczkowska 52
71 329 26 56
zender@zender.com.pl
72 www.e-hotelarz.pl
www.e-restauracja.com
ul. Gรณrna 74, 95-050 Konstantynรณw ล รณdzki,
Raport z rynku HoReCa 2019
SYSTEMY TELEWIZYJNE ACENTIC
telewizjadlahoteli.pl
Wrocław
ul. Boguszowska 76A
794 985 434
info@telewizjadlahoteli.pl
AMERNET
amernet.eu
Warszawa
ul. Puławska 487
22 646 53 20
biuro@amernet.eu
AV NET
ww.av.net.pl
Warszawa
ul. Ostrobramska 104/38
22 610 42 88
info@av.net.pl
DIPOL
dipol.com.pl
Kraków
ul. Ciepłownicza 40
12 644 57 18
dipol@dipol.com.pl
ELTECH
eltech.net.pl
Ruda Śląska
ul. Żelazna 6
32 771 41 82
eltech@eltech.net.pl
HOTELENET
hotelenet.com
Warszawa
ul. Pomiechowska 26
22 815 84 40
hn@hotelenet.com
INHOTEL
inhotel.com.pl
Kraków
ul. Kobierzyńska 23A
609 551 556
biuro@inhotel.com.pl
Neosystem
mediahotel.pl
Gorzów Wielk.
ul. Mościckiego 6
695 722 96 58
info@neosystem.tv
POSBOX
posbox.pl
Łódź
ul. Kopernika 36
530 568 516
biuro@posbox.pl
QUADRIGA
quadriga.com
Warszawa
ul. Indiry Gandhi 23
22 643 63 15
jacek.puchlak@quadriga.com
TOMINET
tominet.com.pl
Płoty
ul. Słowackiego 13
91 384 76 23
biuro@tominet.com.pl
WANO SOLUTIONS
wano.pl
Luboń k. Poznania
ul. Wschodnia 21E/69
78 403 72 99
biuro@wano.pl
TELEWIZORY FUNAI
funai.pl
Nowa Sól
ul. Inżynierska 1
68 388 26 05
info@funai.pl
LG
lge.pl
Warszawa
ul. Wołoska 22
801 801 054
information.display@lge.pl
PANASONIC
panasonic.pl
Warszawa
ul. Wołoska 9A
22 338 12 00
jakub.czerwinski@eu.panasonic.com
PHILIPS
hospitality.philips.com
Warszawa
Al. Jerozolimskie 195B
22 571 00 00
mariusz.chudzinski@tpvision.com
SAMSUNG
samsung.pl
Warszawa
ul. Postępu 14
600 098 103
m.bordewicz@samsung.com
SHARP ELECTRONICS
sharp.pl
Warszawa
ul. Poleczki 33
662 173 009
sharp@sharp.pl
TOSHIBA
toshiba-av.pl
Biskupice Podg.
ul. Pokoju 1
71 796 95 00
info@toshiba.p
TELEWIZJE – KANAŁY MEDIA MANAGEMENT EUROPE
mm-eu.tv
Grodzisk Maz.
ul. 11 listopada 4/3
22 734 48 90
sales@mm-eu.tv
NC+
ncplus.pl
Warszawa
al. gen. W. Sikorskiego 9
22 310 45 15
b2b@ncplus.pl
UPC
biznes.upc.pl
Warszawa
al. Jana Pawła II 27
813 813 813
biznes@upc.pl
22 885 14 28
biuro@arpsystem.pl
ROZWIĄZANIA INFORMATYCZNE ARPSYSTEM
arpsystem.pl
Warszawa
AVAILPRO
availpro.com
Warszawa
BETASI
betasi.com.pl
Nowy Sącz
Rynek 28/1
18 200 50 00
info@betasi.com.pl
BT ELECTRONICS
bte.pl
Kraków
ul. Dukatów 10
12 410 20 33
bte@bte.pl
FIDDEX
fiddex.pl
Poznań
ul. Grunwaldzka 146A
61 861 47 64
biuro@fiddex.pl
IQ CONTROLS
iqc.pl
Ruda Śląska
ul. ks. Tunkla 94
32 340 76 66
iqc@iqc.pl
INSOFT
insoft.com.pl
Kraków
ul. Jasna 3A
12 415 23 72
insoft@insoft.com.pl
ILUMIO
ilumioapp.pl
Kraków
ul. Życzkowskiego 20
509 980 789
Radoslaw.tokarski@ailleron.com
LSI SOFTWARE
lsisoftware.pl
Łódź
ul. Przybyszewskiego 176/178
42 680 80 00
info@lsisoftware.pl
MCCOMP
mccomp.pl
Warszawa
ul. Trzcinowa 27
22 101 18 00
info@mccomp.pl
NET LEADER
netleader.pl
Gdynia
ul. Strzelców 34
607 150 096
netleader@netleader.pl
NETPOS
netpos.com.pl
Łódź
ul. Kopernika 36
42 307 03 58
info@netpos.com.pl
74 www.e-hotelarz.pl
ul. Bruzdowa 94 -
518 961 391
www.e-restauracja.com
Raport z rynku HoReCa 2019
NOVITUS
novitus.pl
Warszawa
ul. Jutrzenki 116
22 419 21 25
info@novitus.pl
ORACLE (d. Micros)
oracle.com
Warszawa
ul. Prosta 51
22 456 24 54
daniel.kosla@oracle.com
PMS LABS
pmslabs.com.pl
Katowice
ul. Gallusa 12
32 279 22 50
pmslabs@pmslabs.com.pl
POSBISTRO
posbistro.com
Kraków
Na Zjeździe 11
503 708 001
info@posbistro.com
PROFITROOM
profitroom.pl
Poznań
ul. Roosevelta 9/3
61 840 23 80
kontakt@profitroom.com
S4H
s4h.pl
Kołobrzeg
ul. Głogowa 10
94 354 06 40
biuro@s4h.pl
SOHIS
sohis.pl
Jaworzno
ul. Słowackiego 10
32 616 22 21
sohis@sohis.pl
VISION TIME
visiontime.pl
Wrocław
ul. Szramka 1
71 716 55 99
info@visiontime.pl
OŚWIETLENIE ES-SYSTEM
essystem.pl
Kraków
ul. Przemysłowa 2
12 656 36 33
essystem@essystem.pl
EURO-LIGHT
euro-light.pl
Piaseczno
ul. Dworcowa 17
22 736 73 00
info@euro-light.pl
JUMA LAMPY
jumalampy.pl
Opole
ul. Kępska 8
77 441 04 58
info@jumalampy.pl
ORION
orion.poznan.pl
Poznań
ul. Dąbrowskiego 63
61 847 79 36
orion@orion.poznan.pl
LARS
lars.pl
Poznań
ul. Człuchowska 12
61 840 40 40
trade@lars.pl
PHILIPS LIGHTING
philips.com
Warszawa
Al. Jerozolimskie 195B
608 678 057
jan.serewynik@philips.com
THORN LIGHTING
thornlighting.pl
Warszawa
ul. Modlińska 61
22 431 28 11
biuro@thornlighting.pl
TRIXX INTERNATIONAL
trixx.pl
Gdańsk
ul. Wyczółkowskiego 67
58 303 31 97
trixx@trixx.pl
ZUMTOBEL
zumtobel.com/pl
Poznań
ul. Kobylepole 8
61 653 13 10/11
info.pl@zumtobelgroup.com
R
www.e-restauracja.com
E
K
L
A
M
www.e-hotelarz.pl
A
75
Raport z rynku HoReCa 2019
SPA – WYPOSAŻENIE, DORADZTWO BODY BELL
bodybell.pl
Zabrze
ul. Franciszkańska 21
600 140 753
bodybell@bodybell.pl
FITNESSWELL
fitnesswell.pl
Słupsk
ul. Szymanowskiego 22
609 264 126
info@fitnesswell.pl
FOR SPA
forspa.pl
Warszawa
ul. Węgrzyna 7
22 858 39 22
info@forspa.pl
HEALTH BEAUTY TECH
healthbeautytech.pl
Dąbrowa Górnicza
ul. Kwiatkowskiego 8
602 520 679
biuro@healthbeautytech.pl
KRIOMEDPOL
kriomedpol.pl
Stare Babice
ul. Warszawska 272
22 752 93 21
kriomedpol@kriomedpol.pl
MIMARI
mimari.pl
Wrocław
pl. Powstańców Śląskich 1/107
71 786 47 11
mimari@mimari.pl
NOVA GROUP
novagroup.pl
Warszawa
ul. Puławska 538
22 646 33 00
biuro@novagroup.pl
MANAGER SPA
managerspa.pl
-
-
607 630 271
managerspa@home.pl
SPA PROJECT
spa-project.pl
Myszków
ul. Sikorskiego 11
501 282 963 l
biuro@spa-project.p
TIME4SPA
time4spa.pl
Szczecin
ul. Przybyszewskiego 19/2
531 200 977
sprzedaz@time4spa.pl
BASENY, SAUNY ARRAS BASENY
strefabasenu.pl
Tychy
ul. Metalowa 3
609 611 000
info@strefabasenu.pl
AS PRODUKT
asprodukt.com
Mała Nieszawka
ul. Dojazdowa 4
56 621 62 34
asprodukt@asprodukt.com
ASTRALPOOL
astralpool.pl
Wrocław
al. Armii Krajowej 61
71 360 49 30
office@astralpool.pl
BERNDORF
berndorf.pl
Jaworze
ul. Zdrojowa 78
33 828 97 00
biuro@berndorf.pl
BIO BASENY
biobaseny.pl
Warszawa
ul. Cyklamenów 9
22 353 52 76
info@biobaseny.pl
PHYSIOTHERM
physiotherm.pl
Warszawa
ul. Sarmacka 5K/13
690 533 308
biuro@ physiotherm.pl
KLAFS
klafs.pl
Miłosław
Bagatelka 2
61 438 39 20
info@klafs.pl
MASTERPOOL
masterpool.pl
Myszków
ul. Storczykowa 38
502 613 722
masterpool@masterpool.pl
MEADOW GROUP
meadowgroup.pl
Warszawa
ul. Vogla 2
22 832 31 75
biuro@meadowgroup.pl
MEGIW
megiw.pl
Gliwice
ul. Gomułki 2A
32 332 69 01
megiw@megiw.pl
SPA ZONE
spazone.pl
Kraków
ul. Wielicka 250
12 278 22 59
biuro@spazone.pl
VITAL SAUNA
vitalsauna.eu
Warszawa
ul. Złota 59
576 106 729
biuro@vitalsauna.eu
FITNESS – WYPOSAŻENIE IMG
imgfitness.pl
Elbląg
ul. Kowalska 8-9/7
55 232 93 72
info@imgfitness.pl
MATRIX
pl.matrixfitness.com
Warszawa
ul. Działkowa 62
22 280 94 30
kontakt@johnsonfitness.eu
TECHNOGYM
technogympolska.pl
Warszawa
ul. Domaniewska 37
781 212 321
technogym@itpsa.pl
TOP-GYM
top-gym.pl
Siechnice
ul. Stanisława Staszica 7
78 457 90 43
m.nelke@top-gym.pl
PRZEDSTAWICIELE MAREK KOSMETYCZNYCH SPA ALL PROF
allprof.com.pl
Michałowice
ul. Polna 24
22 723 83 66
biuro@allprof.com.pl
BEAUTY IN
beautyin.pl
Łódź
ul. Pomorska 41
42 639 98 99
beautyin@beautyin.pl
BIO-KOSMETYKA
bio-kosmetyka.pl
Wrocław
ul. Kuźnicza 57/58
71 341 09 50
biuro@bio-kosmetyka.pl
BIONANTECH
bionantech.com.pl
Wrocław
ul. Rajska 69
71 788 96 94
biuro@bionantech.com.pl
FOR SPA
forspa.pl
Warszawa
ul. Węgrzyna 7
22 858 39 22
info@forspa.pl
NOVA GROUP
novagroup.pl
Warszawa
ul. Puławska 538
22 646 33 00
biuro@novagroup.pl
Yonelle
www.medesthetic.yonelle.pl
Warszawa
ul. gen. J. Zajączka 9A/24
793 456 098
a.zuralska@yonelle.pl
76 www.e-hotelarz.pl
www.e-restauracja.com
Raport z rynku HoReCa 2019
PROFESJONALNE KOSMETYKI SPA AA PRESTIGE INSTITUTE
aainstitute.pl
Sopot
ul. Łokietka 58
58 550 88 00
oceanic@oceanic.com.pl
ACADEMIE
academie.pl
Warszawa
ul. Ruczaj 89
22 858 39 22
info@forspa.pl
AROMATHERAPY
forspa.pl
Warszawa
ul. Ruczaj 89
22 858 39 22
info@forspa.pl
AROSHA
arosha.com.pl
Warszawa
ul. Puławska 538
694 429 512
biuro@novagroup.pl
BABOR
pl.babor.com
Wrocław
ul. Kuźnicza 57/58
71 341 09 52
biuro@bio-kosmetyka.pl
BIELENDA
bielenda.pl
Kraków
ul. Fabryczna 20
12 261 99 00
sprzedaż@bielenda.pl
BINELLA
beautytrade.pl
Warszawa
ul. Kuropatwy 44
608 412 307
biuro@beautytrade.pl
BODYCOFFEE
bodycoffee.pl
Warszawa
ul. Koronowska 16
22 858 39 22
biuro@bodycoffee.pl
CLARENA
clarena.pl
Wrocław
ul. Wilczycka 4C
71 328 07 11
clarena@clarena.pl
DECLEOR
decleor.com.pl
Warszawa
ul. Kuropatwy 44
22 855 45 28
biuro@beautytrade.pl
DERMALOGICA
dermalogica.pl
Michałowice
ul. Polna 24
22 753 04 45
dermalogica@dermalogica.pl
DERMIKA
dermika.pl
Radzymin
ul. Polna 21
22 358 13 00
dermika@orklacare.pl
DIBI
dibimilano.pl
Stara Iwiczna
ul. Nowa 23
22 737 72 06
biuro@alfaparf.pl
DR. BELTER
belter.pl
Katowice
ul. Panewnicka 40
32 252 75 27
biuro@belter.pl
ELLA BACHE
ellabache.pl
Michałowice
ul. Szkolna 12
22 723 81 01
info@ellabache.pl
EMANI
emanipolska.pl
Łódź
ul. Pomorska 41
42 639 98 99
beautyin@beautyin.pl
ERICSON LABORATOIRE
ericson-laboratoire.pl
Łódź
ul. Pomorska 41
42 639 98 99
beautyin@beautyin.pl
FARMONA
farmona.pl
Kraków
ul. Jugowicka 10C
12 252 70 00
gabinet@farmona.pl
FLEUR'S
fleur-s.pl
Myszków
ul. Sikorskiego 11
501 282 963
biuro@spa-project.pl
GUAM
guam.info.pl
Warszawa
ul. Kuropatwy 44
608 412 307
biuro@beautytrade.pl
GUINOT
guinot.pl
Poznań
ul. Rakoniewicka 10
618 329 107
biuro@guinot.pl
INGRID MILLET
ingrid-millet.pl
Warszawa
ul. Puławska 538
728 356 906
biuro@novagroup.pl
ISABELLE LANCRAY
isabellelancray.pl
Wrocław
ul. Rajska 69
71 788 96 94
biuro@bionantech.com.pl
KLAPP COSMETICS
klapp-cosmetics.pl
Skórzewo
ul. Poznańska 131
61 863 92 96
marketing@klapp.com.pl
KURLAND
kurland.pl
Warszawa
ul. Puławska 538
22 646 33 00
biuro@novagroup.pl
LIVING DIMENSION
living-dimension.pl
Wrocław
ul. Ślężna 112
71 341 09 50
ld@bio-kosmetyka.pl
L’OCCITANE
pl.loccitane.com
Warszawa
ul. Poleczki 35
22 295 06 40
sekretariat@loccitane.com
MARIA GALLAND
maria-galland.info.pl
Warszawa
ul. Puławska 538
22 646 33 00
biuro@novagroup.pl
MARY COHR
mary-cohr.pl
Michałowice
ul. Polna 24
22 723 83 66
biuro@allprof.com.pl
NATURA BISSÉ
beautyin.pl
Łódź
ul. Pomorska 41
42 639 98 99
beautyin@beautyin.pl
NOREL
norel.pl
Łomianki
ul. Staszica 35
22 751 15 34
norel@norel.pl
PEVONIA
pevonia.pl
Komorów
ul. Kurpińskiego 9
22 759 17 12
marketing@pevonia.pl
PHYTOCEANE
phytoceane.pl
Myszków
ul. Sikorskiego 11
501 282 963
biuro@spa-project.pl
PHYTOMER
phytomer.com
Warszawa
ul. Ruczaj 89
858 39 22
info@forspa.pl
PURLES
purles.eu
Michałowice
ul. Polna 24
22 723 88 17
biuro@purles.pl
SKEYNDOR
skeyndor.info.pl
Warszawa
ul. Puławska 538
728 356 906
biuro@novagroup.pl
SORAYA
soraya.pl
Radzymin
ul. Polna 21
22 358 13 00
soraya@orclacare.pl
SOTHYS
sothys.pl
Warszawa
ul. Kuropatwy 44
608 412 307
biuro@beautytrade.pl
SUCCINITE COSMETICS
succinite.pl
Jarosławiec
ul. Nadmorska 1
785 788 924
kontakt@succinite.pl
THALGO
thalgo.pl
Michałowice
ul. Szkolna 12
22 723 81 01
biuro@thalgo.pl
THALION THALASSO
thalion.pl
Wrocław
ul. Rajska 69
71 788 96 94
biuro@bionantech.com.pl
VIE COLLECTION
viecollection.pl
Myszków
ul. Sikorskiego 11
501 282 963
biuro@spa-project.pl
YONELLE
www.medesthetic.yonelle.pl
Warszawa
ul. gen. J. Zajączka 9A/24
793 456 098
a.zuralska@yonelle.pl
ZIAJA
ziaja.com
Gdańsk
ul. Jesienna 9
58 521 34 00
ziaja@ziaja.com
78 www.e-hotelarz.pl
www.e-restauracja.com
Raport z rynku HoReCa 2019
GASTRONOMIA WYPOSAŻENIE ZAPLECZA KUCHENNEGO ACTIVUS
activus.pl
Łódź
ul. Zbąszyńska 4
42 652 58 52
biuro@activus.pl
AGED
aged.com.pl
Pruszków
ul. 3 Maja 8
22 738 31 01
aged@aged.com.pl
AGIW
agiwgastro.com
Kraków
ul. Cechowa 64A
12 265 10 19
agiw@agiwgastro.com
A-Z GASTRO
azgastro.pl
Opole
ul. Wiejska 122A
77 442 68 80
biuro@azgastro.pl
BARTSCHER
bartscher.pl
Warszawa
ul. Trakt Brzeski 94, 94A
22 760 86 45
info@bartscher.pl
BOLARUS
bola rus.com.pl
Bochnia
ul. Wiśnicka 12
14 614 93 00
office@bolarus.com.pl
EUROGAST
eurogast.pl
Izabelin
ul. 3 Maja 8
22 752 25 18
eurogast@eurogast.pl
DORA METAL
dora-metal.pl
Czarnków
ul. Chodzieska 27
67 255 20 42
handlowy@dora-metal.pl
FAGOR GASTRO
fagor-gastro.pl
Palmiry
ul. Warszawska 9
22 312 00 12
biuro@fagor-gastro.pl
GAMA
gama.pl
Koszalin
ul. Szczecińska 25A
94 346 03 22
gama@gama.pl
GASTMED
gastmed.pl
Radom
ul. Wielkopolska 3K
48 384 57 55
gastmed@gastmed.pl
GASTRONET
sklepgastronet.pl
Pisz
ul. Gdańska 14A
87 424 10 04
info@sklepgastronet.com
GASTRO SERWIS
gastro-serwis.eu
Karzcino k. Słupska
Karzcino 30A
59 842 87 28
biuro@gastro-serwis.eu
GTS HOLDING
gts.com.pl
Poznań
ul. Michałowo 60
61 876 84 05
info@gts.com.pl
HENDI
hendi.pl
Gądki
ul. Magazynowa 5
61 658 70 00
info@hendi.pl
ICE GASTRO
icegastro.pl
Bronisze
ul. Piastowska 65
531 012 440
ice@icegastro.pl
I.C.E. PRO
icepro.com.pl
Świdnica
ul. Westerplatte 70
74 856 59 81
biuro@icepro.com.pl
INVEST HORECA
investhoreca.pl
Nowy Sącz
ul. Bolesława Prusa 151A
18 262 24 87
sklep@investhoreca.pl
JEVEN
jeven.pl
Ponań
ul. Złotowska 65
61 661 02 95
biuro@jeven.pl
JG GASTRO
jggastro.pl
Kraków
al. Dygasińskiego 42/3
12 658 21 09
info@jggastro.pl
JUGEMA
jugema.com.pl
Środa Wielk.
ul. Kosynierów 74
61 285 40 56
jugema@jugema.com.pl
KOMAT
komat.com.pl
Romanowo Dolne
Romanowo Dolne 105
67 255 98 20
komat@komat.com.pl
KRAK-GASTRO
krakgastro.pl
Kraków
ul. Zakopiańska 163A
12 260 26 40
biuro@krakgastro.pl
KROMET
kromet.com.pl
Krosno Odrzańskie
ul. Pocztowa 30
68 383 52 73
handlowy@kromet.com.pl
KROSNO-METAL
krosno-metal.pl
Krosno Odrzańskie
Kamień 16
68 38 33 300
info@krosno-metal.pl
LIEBHERR
liebherr.pl
Ruda Śląska
ul. Hansa Liebherra 8
32 342 69 50
beata.wyrobek@liebherr.com
LOZAMET
lozamet.com.pl
Łódź
ul. Warecka 5
42 613 40 00
lozamet@lozamet.com.pl
M&M GASTRO
mmgastro.pl
Katowice
ul. T. Ociepki 8A
32 750 81 65
sklep@mmgastro.pl
MA-GA
maga.com.pl
Bydgoszcz
ul. Kujawska 136
52 370 45 00
maga@maga.com.p
MAPAL
mapal.pl
Łódź
ul. Łąkowa 11
42 663 42 00
mapal@mapal.pl
MC GASTRO
mcgastro.pl
Bydgoszcz
ul. Oskara Kolberga 4
881 341 341
biuro@mcgastro.pl
MEIKO Clean Solutions Polska
meiko.com.pl
Suchy Las, Jelonek
ul. Obornicka 7
61 222 63 90
info@meiko.com.pl
MULTI FRIGO
multifrigo.pl
Lublin
ul. Bursaki 18
81 444 10 76
info@multifrigo.pl
PLASTMET
plastmet.eu
Lubasz
ul. Chrobrego 1
67 255 60 32
plastmet@plastmet.com.pl
POLGAST
polgast.com.pl
Wieleń
ul. Przemysłowa 2
67 256 10 69
biuro@polgast.com.pl
PRO ASCOBLOC
ascobloc.pl
Syców
ul. Szarych Szeregów 22
62 785 47 10
proasco@ascobloc.pl
RAPA
rapa.pl
Lublin
ul. Ceramiczna 9
81 742 53 14
rapa@rapa.pl
RATIONAL
rational-online.pl
Warszawa
ul. Bokserska 66
22 864 93 26
info@rational-polska.pl
RETIGO
retigo.pl
Rožnov pod Radhoštěm
Láň 2310
420 571 665 511
info@retigo.cz
RM GASTRO
rmgastro.pl
Ustroń
ul. Sportowa 15A
33 854 73 26
info@rmgastro.pl
80 www.e-hotelarz.pl
www.e-restauracja.com
Raport z rynku HoReCa 2019
SENSO GASTRO
sensogastro.pl
Wrocław
ul. Długosza 2
71 325 17 21
info@sensogastro.pl
SODA PLUSS
sodapluss.pl
Wrocław
ul. Lazurowa 12
71 356 91 34
info@sodapluss.pl
STALGAST
stalgast.pl
Warszawa
ul. Staniewicka 5
22 517 15 75
stalgast@stalgast.pl
SZRON
szron.eu
Łódź
ul. Kasprzaka 6
513 009 280
szron@szron.eu
VIESSMANN
viessmann.pl
Wrocław
ul. Karkonoska 65
71 360 71 00
info@viessmann.pl
WAWAGASTRO
wawagastro.pl
Warszawa
ul. Topograficzna 8
664 968 699
info@wawagastro.pl
WENCEL
wencep.pl
Warszawa
ul. Potockich 105A
22 613 32 12
sekretariat@wencel.pl
WELBILT
mtwfs.pl
Warszawa
ul. Urocza 26
790 828 828
tomasz.krake@welbilt.com
WINTERHALTER
winterhalter.com.pl
Warszawa
ul. Trakt Brzeski 62B
22 773 25 52
biuro@winterhalter.com.pl
WYPOSAŻENIE SALI I WYPOŻYCZALNIE SPRZĘTU BANQUETE PARTNER
bankiet.com.pl
Warszawa
ul. Kondratowicza 37A
22 614 35 44
bankiet@bankiet.pl
CATERING-SERVICE
sprzetbankietowy.pl
Warszawa
ul. Miedziana 11
22 357 94 04
catering-service@wp.pl
CHEFS CULINAR
chefsculinar.pl
Szczecin
ul. Goleniowska 59
91 459 10 10
info@chefsculinar.pl
DAJAR
dajar.pl
Ożarów Maz.
ul. Poznańska 129/133
22 434 37 16
horeca@dajar.pl
FACKELMANN
fackelmann.p
Tomice
ul. Europejska 13
22 223 41 00
info@fackelmann.pl
GASTRO MAGIC
gastrowypozyczalnia.pl
Warszawa
ul. Siedmiogrodzka 20
22 425 54 45
gms@gastrowypozyczalnia.pl
GASTRO-RENT
gastro-rent.pl
Gdynia
ul. Kwiatkowskiego 60
501 37 66 99
biuro@gastro-rent.pl
GASTRO RENTAL
gastrent.pl
Warszawa
ul. Karolkowa 28
22 435 66 30
biuro@gastrent.pl
HAGEA
homegardenart.pl
Katowice
ul. Kolejowa 58
505 029 559
info@hagea.pl
HORECA INVEST
horecainvest.pl
Kraków
ul. Praska 28/10
502 07 77 04
m.jelonek@onet.com.pl
HORECA SERVICE
horecaservice.pl
Kraków
ul. Chorzowska 3
787 494 975
lc@horecaservice.pl
JG GASTRO
wypozyczalnia.jggastro.pl
Kraków
al. Dygasińskiego 42/3
12 658 21 09
info@jggastro.pl
KROSNO
krosnoprofessional.com.pl
Krosno
ul. Tysiąclecia 13
13 432 82 73
horeca@krosno.com.pl
LUBIANA
lubiana.pl
Łubiana k. Kościerzyny
ul. Zakładowa 1
58 686 37 84
lubiana@lubiana.pl
MAXRENT
maxrent.pl
Warszawa
ul. Bema 60B
22 499 00 99
biuro@maxrent.pl
M.FERBER
m-ferber.pl
Stargard Szcz.
ul. Rzeźnicza 11
91 578 05 72
info@m-ferber.pl
MISZCZAK
miszczak.biz
Poznań
ul. Kutrzeby 14/4
61 670 62 04
office@miszczak.biz
MULTISERVICE
multiservice.lomza.pl
Łomża
ul. Spokojna 9C
608 462 362
multiservice.lomza@wp.pl
RESTGASTRO
restgastro.pl
Warszawa
ul. Płowiecka 5A
692 093 908
rest@restgastto.pl
RENT4EVENT
rent4event.pl
Będzin
ul. Podskarpie 107
608 655 554
info@rent4event.pl
RENTA GASTRO
rentagastro.pl
Warszawa
ul. Dobra 56/66
22 552 74 45
biuro@rentagastro.pl
ROMAGASTRO
romagastro.pl
Kraków
ul. Spółdzielców 3
12 65 777 55
roma@romagastro.pl
TOM-GAST
tomgast.pl
Łódź
ul. Beskidzka 123/125
42 674 85 87
tomgast@tomgast.pl
VILLEROY & BOCH
villeroy-boch.pl
Warszawa
ul. Migdałowa 4
22 645 17 30
office@villeroy-boch.pl
WITEK’S
witeks.pl
Modlniczka
ul. Handlowców 2
12 623 39 200
biuro@witeks
GALANTERIA STOŁOWA Duni
duni.com
Poznań
ul. Syrenia 4
61 653 50 27
NOŻE, SZTUĆCE AMEFA
amefa.pl
Warszawa
ul. Bokserska 64
22 853 64 34
amefa@amefa.pl
FISKARS
fiskars.pl
Warszawa
ul. Marywilska 22
22 676 04
fiskars@fiskars.pl
GERPOL
fnsgerpol.pl
Drzewica
ul. Braci Kobylańskich 41
48 375 70 04
fnsgerpol@fnsgerpol.pl
HIENDKITCHEN
hiendkitchen.com
Warszawa
ul. Jędrzejowskiego 13
22 614 60 55
info@hiendkitchen.com
VICTORINOX
victorinox.com.pl
Warszawa
ul. Dzielna 6
22 652 19 07
victorinox@victorinox.com.pl
82 www.e-hotelarz.pl
www.e-restauracja.com
Raport z rynku HoReCa 2019
TEKSTYLIA RESTAURACYJNE ANDROPOL
andropol-horeca.com.pl
Andrychów
ul. Krakowska 83
33 875 63 64 horeca@andropol.com.pl
BERTAX
bertax.pl
Bielawa
ul. Waryńskiego 14
74 833 55 68 bertax@bertax.pl
DEKORANT
dekorant.pl
Kalisz
ul. Dobrzecka 69
501 330 782
biuro@dekorant.pl
DOLAMEX
dolamex.com.pl
Gdańsk
ul. Mazurska 6
58 342 77 99
biuro@dolamex.com.pl
94 37 216 99 info@dziurpex.pl
DZIURPEX
dziurpex.pl
Szczecinek
ul. Bohaterów Warszawy 31-35
EUROFIRANY
eurofirany.com.pl
Żywiec
ul. Sienkiewicza 81
33 865 23 66 eurofirany@eurofirany.com.pl
FIVE STARS
fivestars.pl
Kraków
ul. Myśliwska 68
533 23 23 06 biuro@fivestars.pl
GRENO
greno.pl
Kąty Wrocławskie
ul. Fabryczna 22
71 360 56 56 greno@greno.pl
HAFT
haft.com.pl
Kalisz
ul. Złota 40
62 768 66 00 haftsa@haft.com.pl
HORECATEX
horecatex.pl
Roczyny
ul. Środkowa 1B
33 873 36 27 biuro@horecatex.pl
IRYS
irys.pl
Warszawa
ul. Leszczyńska 1/5
22 827 77 51 irys@irys.pl
KORA
kora.rzeszow.pl
Zgłobień
Zgłobień 346A
17 853 02 48 biuro@kora.rzeszow.pl
KRAGO WHITE
tehore.pl
Września
ul. Wojska Polskiego 13
531 362 900
Lumen-Tex
lumentex.pl
Łódź
ul. 1 Maja 91/23
42 205 96 44 tomasz.glinski@lumentex.pl
PCH POLONIA
pchpolonia.pl
Kołobrzeg
ul. Gryfitów 2
94 354 41 70 biuro@pchpolonia.pl
SALESIANER MIETTEX
salesianer.pl
Konstantynów Łódzki
ul. Górna 74
22 673 41 91 office@salesianer.pl
SE-DA
hoteltex.pl
Lidzbark Warmiński
ul. Polna 10
23 682 21 15 kontakt@hoteltex.pl
tehore@tehore.pl
WYPOSAŻENIE OGRÓDKÓW (meble i parasole grzewcze) DORAM DESIGN
doramdesign.pl
Kobylnica
ul. Szczecińska 3
59 841 78 13 biuro@doramdesign.pl
FOCUS CONTRACT
focuscontract.pl
Piła
ul. Kraszewskiego 10
67 213 02 44 info@
GARDEN SPACE
oltre.pl
Oświęcim
ul. Unii Europejskiej 61
33 484 18 86 info@gardenspace.pl
GASPOL
gaspol.pl
Warszawa
al. Jana Pawła II
22 530 00 00 kontakt@gaspol.pl
HAGEA
homegardenart.pl
Katowice
ul. Kolejowa 58
505 029 559
info@hagea.pl
HEATERS
heaters.com.pl
Kraków
ul. Zabłocie 23
720 888 086
info@heaters.com.pl
HOME & GARDEN
homegarden.com.pl
Piła
ul. Ceramiczna 15
67 215 29 81 info@homegarden.com.pl
TARASOLA
tarasola.pl
Warszawa
Al. Jerozolimskie 85/21
531 238 879
tarasola@tarasola.pl
TEAKHILL
teakhill.pl
Poznań
ul. Sycowska 11
535 266 061
info@teakhill.pl
VOCAT0
vokato.com
Rokitki
ul. Tczewska 35
735-270-000
info@vokato.com
OPAKOWANIA I NACZYNIA JEDNORAZOWE AJK
ajk-opakowania.eu
Kalisz
ul. Kwiatowa 6
668 132 346
sklep@ajk-opakowania.eu
ANIS OPAKOWANIA
anis.pl
Oleśnica
ul. Przemysłowa 3
71 399 21
office@anis.pl info@artplastcdo.com
ARTPLAST
artplast.eu
Jaroszowiec
ul. Kolejowa 2
32 89 90 80
FOODPACK
foodpack.pl
Drwalew
Drwalewice 23A
48 660 16 18 biuro@foodpack
HUHTAMAKI
foodservice.huhtamaki.pl
Czeladź
ul. Handlowa 20
32 888 57 00 foodservice@pl.huhtamaki.com
KREIS PACK
kreispack.pl
Niepruszewo
ul. Leśna 22
61 894 05 70 office@kreispack.pl
KRAM
kram-sa.pl
Pasłęk
ul. Boh. Westerplatte 31
55 248 11 77 biuro@kram-sa.pl
METRO CATERING SYSTEM
metro-catering-system.pl
Nysa
ul. Mickiewicza 26
77 43 43 333 wroclaw@metro-plast.pl
TEDMARK
tedmark.pl
Szczecin
ul. Struga 41
91 485 39 16 biuro@tedmar.pl
UNI-PACK
unipack.com.p
Piaseczno
ul. Raszyńska 13
22 750 17 41 unipack@unipack.com.p
TERNAWA
ternawa.com
Zielona Góra
ul. Kazimierza Wielkiego 7/5
880 077 320
biuro@ternawa.com
BAGSTAR
bagstar.pl
Warszawa
ul. Annopol 4
22 4243393
bagstar@bagstar.pl
84 www.e-hotelarz.pl
www.e-restauracja.com
Raport z rynku HoReCa 2019
produkty spożywcze DOSTAWCY CAŁOŚCIOWEJ OFERTY CHEFS CULINAR
chefsculinar.pl
Szczecin
ul. Goleniowska 59
91 459 10 10
info@chefsculinar.pl
ECO LIFE DYSTRYBUCJA
gastronomicznespecjaly.pl
Szczecinek
ul. Dębowa 11
673 121 01 00
robert@ecolife-food.pl
EUROCASH
eurocash.pl
Komorniki
ul. Wiśniowa 11
61 658 33 00
eurocash@eurocash.com.pl
Bidfood FARUTEX
farutex.pl
Zielona Góra
ul. Gorzowska 4
68 413 08 38
kontakt@farutex.pl
HAMBEX
hambex.pl
Wrocław
ul. Przejazdowa 17
71 341 93 19
hambex@hambex.pl
INTERBLOK
interblok.com
Warszawa
ul. Marywilska 26
22 614 53 18
info@interblok.com
MAKRO CASH & CARRY
makro.pl
Warszawa
al. Krakowska 61
22 500 94 49
makro@makro.pl
NESTLE PROFESSIONAL
nestleprofessional.pl
Warszawa
ul. Domaniewska 32
800 111 775
biuro@pl.nestle.com
NORTH COAST
northcoast.com.pl
Warszawa
ul. 3 Maja 8
22 738 31 50
biuro@northcoast.com.pl
SELGROS
selgros.pl
Poznań
ul. Romana Maya 22/24
61 874 20 00
selgros@selgros.pl
TRANSGOURMET
transgourmet.pl
Poznań
ul. Zamenhofa 133
800 467 322
horeca@transgourmet.pl
UNILEVER FOOD SOLUTIONS
ufs.com
Warszawa
ul. Domaniewska 47
800 66 11 11
ufs.poland@unilever.com
VOG
vog.pl
Skierniewice
ul. Przemysłowa 8
46 835 1440
office@vog.pl
BEFSZTYK.PL
befsztyk.pl
Warszawa
ul. Puławska 176
22 843 61 10
sklep@befsztyk.pl
FOODWORKS
foodworks.Pl
Góra
Chróścina 3A
65 543 01 46
office@foodworks.p
MIĘSA I PRODUKTY Z MIĘSA
KOLIBER
koliber.lodz.pl
Zgierz
ul. Ciosnowska 74C
42 717 52 88
kolibe@koliber.lodz.pl
KONKRET
steki.eu
Góra Bałdrzychowska
Kolonia 11A
601 24 10 16
biuro@steki.eu martmar.pl
LADROS
ladros.pl
Lublin
Wólka 2
81 750 10 09
biuro@ladros.pl
MARTMAR
martmar.pl
Warszawa
ul. Wileńska 18/168
600 881 907
zamowienia@martmar.pl
MEAT MAKERS
themeatmakers.pl
Węgrzce
ul. Forteczna 35/11
604 177 900
piotr.slomiany@themeatmakers.com
QAFP
qafp.pl
Warszawa
al. Ujazdowskie 18
22 696 52 70
qafp@upemi.pl
ROLDROB
drosed.pl
Tomaszów Maz.
ul. Warszawska 168
44 726 11 35
horeca@drosed.pl
SOKOŁÓW
sokolow.pl
Sokołów Podl.
al. 550-lecia 1
25 640 82 00
biuro@sokolow-logistyka.pl
TARCZYŃSKI
tarczynski.pl
Trzebnica
Ujeździec Mały 80
71 312 12 83
biuro@tarczynski.p
TURAM DISTRIBUTION
turam.pl
Sanok
Zabłotce 156
13 460 11 65
dystrybucja@turam.pl
WIEPRZOWINA REGIONALNA
wieprzowinaregionalna.pl
Warszawa
ul. Ryżowa 90
22 723 08 06
polsus@polsus.pl
ZM BIERNACKI
beefmaster.pl
Golina
ul. Dworcowa 47D
62 747 09 00
horeca@zmb.pl
ZM ŁMEAT-ŁUKÓW
zmlukow.pl
Łuków
ul. Przemysłowa 15
723 681 392
horeca@zmlukow.pl
ZM WASĄG
wedliny-ekologiczne.pl
Biłgoraj
Hedwiżyn 118
78 562 63 40
kw@wasag.pl
AVES
aves.pl
Zduńska Wola
43 823 37 74
aves@aves.pl
PRODUKTY MROŻONE ul. Gajewniki 16
BIMIZ
bimiz.com
Warszawa
ul. Grenadierów 38
22 870 30 22
bimiz@bimiz.com
BONDUELLE FOOD SERVICE
www.bonduelle-foodservice.pl
Warszawa
ul. Puławska 303
22 549 41 00
bond.pl@bonduelle.com
FARM FRITES
farmfrites.pl
Lębork
ul. Staromiejska 17E
59 863 75 00
sales.office@farm-frites.pl
FROSTA
frostafoodservice.pl
Bydgoszcz
ul. Witebska 63
52 360 67 39
info@frosta.pl
HORTEX
hortex.pl
Warszawa
ul. Mszczonowska 2
22 572 10 00
hortex@hortex.pl
IGLOTEX
iglotex.pl
Skórcz
ul. Leśna 2
58 582 42 59
iglotex@iglotex.com.p
22 212 54 96
MEGA-FRUIT
mega-fruit.pl
Ożarów Maz.
ul. Poznańska 327A
OERLEMANS FOODS
oerlemans-foods.pl
Strzelno
ul. kard. Wyszyńskiego 52
biuro@mega-fruit.pl ofp@oerlemans-foos.pl
Greenyard fROZEN
greenyardfrozen.com
Lipno
ul. Wojska Polskiego 12
54 306 76 00
sales@greenyardfrozen.pl
UNIFREEZE
unifreeze.com.pl
Górzno
Miesiączkowo 110
56 498 88 08
unifreeze@unifreeze.com.pl
www.e-restauracja.com
www.e-hotelarz.pl
85
Raport z rynku HoReCa 2019
RYBY I OWOCE MORZA AJA
aja-seafood.pl
Warszawa
ul. Mickiewicza 20/1
22 242 88 55
biuro@aja-seafood.pl
ALMAR
almarfish.pl
Kartuzy
ul. Kościerska 2
58 681 13 80
biuro@almarfish.pl
DHNS
dnhs.inet.pl
Szczecin
ul. Celna 1
504 149 461
dnhs@dnhs.inet.pl
LA MARÉE
lamaree.pl
Warszawa
ul. Hołówki 3
22 622 41 48
sklep@lamaree.pl
LIMITO
limito.pl
Gdańsk
ul. Partyzantów 76
58 350 60 60
office@limito.pl
MAKARONY AMELLI
amelli.pl
Lublin
ul. Turystyczna 44
81 746 55 76
info@prim.pl
BARILLA
barilla.pl
Warszawa
ul. Poleczki 23
22 335 21 50
info@barilla.pl
FIORI
fiorifoods.pl
Warszawa
ul. Goplańska 16
734 417 111
biuro@fioriffods.pl
LUBELLA/MALMA
maspex.pl
Wadowice
ul. Legionów 37
33 873 10 80
maspex@maspex.com
723 994 926
info.warszawa@frieslandcampina.com
SERY, MLEKA, MASŁA, OLEJE DEBIC
debic.com
–
–
EURIAL
eurial.pl
Kraków
ul. Łukasiewicza 1
12 410 00 84
eurial@eurial.pl
JAGR
jagr.com.pl
Warlubie
ul. Bąkowska 34
52 332 60 85
lm@jagr.com.pl
HOCHLAND
hochland.pl
Kaźmierz
ul. Okrężna 2
61 292 91 00
hochalnd@hochland.pl
MLEKOVITA
mlekovita.pl
Wysokie Maz.
ul. Ludowa 122
86 275 82 50
mlekowita@mlekovita.pl
ROTR
rotr.pl
Rypin
ul. Mleczarska 6
54 280 24 16
rotr@rotr.pl
SEMCO
semco.pl
Śmiłowo
ul. Spacerowa 75
61 292 04 02
semco@semco.pl
SM Spomlek
spomlek.pl
Radzyń Podlaski
ul. Kleeberga 12
83 351 14 93
spomlek@spomlek.pl
ZT KRUSZWICA
ztkruszwica.pl
Kruszwica
ul. Niepodległości 42
52 353 51 00
ztkruszwica@ztkruszwica.pl
SOSY, KETCHUPY, MAJONEZY, musztardy FANEX
fanex.pl
Błonie
Radonice 5A
22 471 04 44
biuro@fanex.pl
HJ HEINZ
heinzfoodservice.pl
Pudliszki
ul. Fabryczna 7
65 572 82 00
firma@heinz.pl
MASPEX
maspex.pl
Wadowice
ul. Legionów 37
33 873 10 80
maspex@maspex.com
OCTIM
octim.com.pl
Olsztynek
ul. Zielona 2
89 519 21 01
octim@octim.com.pl
TAN VIET
tan-viet.com.pl
Łęgowo
ul. Marco Polo 9
58 692 90 82
tan-viet@tan-viet.com.pl
OWOCE, WARZYWA, BAKALIE BUKAT
bukat.com
Zielonki Parcele
ul. Południowa 14
22 722 77 09
biuro@bukat.com
KAJ-MAX
kaj-max.pl
Borówiec
ul. Główna 51A
61 898 99 50
biuro@kaj-max.pl
LILU FRUITS
lilufruits.pl
Gdańsk
Trakt św. Wojciecha 57A
663 326 663
biuro@lilufruits.pl
LEVANT FOODS
levant.pl
Poznań
ul. Smoluchowskiego 11A
61 88 66 600
info@levant.pl
OLE!
wole-ole.pl
Poznań
ul. Dąbrowskiego 259
61 846 99 00
biuro@okechamp.pl
VOG
vog.pl
Skierniewice
ul. Przemysłowa 8
46 835 1440
office@vog.pl
PIEKARNICZE PRODUKTY CUKIERNICZE DAWN
dawnfoods.com
Przeźmierowo
ul. Przepiórcza 6
61 814 22 63
artur.szymanski@dawnfoods.com
DELIFRANCE
delifrance.pl
Warszawa
Al. Jerozolimskie 123A
22 398 00 50
info@delifrance.pl
FRONHOFFS
cbd.com.pl
Bydgoszcz
ul. Nadrzeczna 3
52 322 26 66
info@fronhoffs.pl
HIESTAND
hiestand.pl
Grodzisk Maz.
ul. Zachodnia 10
22 755 77 11
hiestand@hiestand.pl
LANTMANNEN
lantmannen-unibake.com
Nieporęt
ul. Strużańska 10
22 772 42 54
biuro@unibake.pl
MUFFIA BAKERY
muffia.pl
Warszawa
ul. Burakowska 11
22 636 63 40
info@muffia.pl
VANDEMOORTELE
vandemoortele.com
Łódź
ul. Tokarzewskiego 7-12
42 617 10 70
info@vandemoortele.com
86 www.e-hotelarz.pl
www.e-restauracja.com
Raport z rynku HoReCa 2019
SOKI, NEKTARY BELFOOD
belfood.pl
Katowice
ul. Mielęckiego 10/3
32 722 07 74
purena@belfood.pl
ENDURANCE
endurance.net.pl
Częstochowa
ul. Daniłowskiego 9
34 387 86 88
biuro@endurance.net.pl
HORTEX
hortex.pl
Warszawa
ul. Mszczonowska 2
22 572 10 00
hortex@hortex.pl
MASPEX
maspex.pl
Wadowice
ul. Legionów 37
33 873 10 80
maspex@maspex.com
MARWIT
marvit.pl
Zławieś Wielka
Zławieś Wielka 29A
56 674 43 20
bok@marwit.pl
BUSKOWIANKA
buskowianka.com
Busko-Zdrój
Wełecz 178
41 378 20 68
buskowianka@ubz.pl
CISOWIANKA
cisowianka.pl
Warszawa
ul. Domaniewska 42
22 598 07 50
zamowienia@cisowianka.pl
KINGA PIENINSKA
kingapieninska.pl
Krościenko nad Dunajcem
ul. Jagiellońska 129
18 262 39 29
biuro@kingapieninska.pl
KROPLA DELICE
cocacola.pl
Warszawa
al. Armii Ludowej 26
801 110 110
info@cocacola.pl
OSTROMECKO
ostromecko.pl
Ostromecko
ul. Zdrojowa 3
52 381 78 16
zamowienia@wodymineralne.pl
WODY
PERLAGE
polskiezdroje.pl
Warszawa
ul. Domaniewska 42
22 598 07 50
zamowienia@cisowianka.pl
VODA NATURALNA
vodanaturalna.com
Warszawa
ul. Wołoska 18
22 640 36 00
info@vodanaturalna.com
WYSOWIANKA
wysowianka.pl
Wysowa-Zdrój
Wysowa-Zdrój 151
18 353 24 00
wysowa@uzdrowisko-wysowa.pl
ŻYWIEC ZDRÓJ
zywiec-zdroj.pl
Cięcina
ul. św. Katarzyny 187
22 548 71 00
biuro@zywiec-zdroj.pl
EUROGASTRO
eurogastro.com.pl
Nadarzyn
al. Katowicka 62
22 529 39 00
recepcja@mttargi.pl
FOOD EXPO
food-expo.pl
Gdańsk
ul. Żaglowa 11
58 554 91 33
beata.wojcikiewicz@mtgsa.com.pl
HORECA
horeca.krakow.pl
Kraków
ul. Galicyjska 9
12 644 59 32
biuro@targi.krakow.pl
MAZURY HORECA
mazuryhoreca.pl
Ostróda
ul. Grunwaldzka 55
89 506 58 00
sekretariat@expomazury.pl
POLAGRA GASTRO
polagragastro.pl
Poznań
ul. Głogowska 14
61 869 20 00
info@mtp.pl
TARGI GASTRONOMICZNE
R
www.e-restauracja.com
E
K
L
A
M
www.e-hotelarz.pl
A
87
Raport z rynku HoReCa 2019
KAWY, HERBATY CAFFE MOLINARI
caffemolinari.pl
Koszalin
ul. Szczecińska 32
884 071 048
biuro@caffemolinari.pl
CAGLIARI
reacaffe.pl
Kraków
ul. Fredry 4
12 30 70 610
biuro@reacaffe.pl
CELLINI
inspiracjekawowe.pl
Warszawa
ul. Anny German 15
22 669 05 80
info@inspiracjekawowe.pl
COFFEE ZONE
coffeezone.pl
Warszawa
ul. Szyszkowa 35/37
22 878 37 02
horeca@coffeezone.pl
DALLMAYR
dallmayr.pl
Wrocław
ul. Długosza 2-6
71 72 75 500
kontakt@dallmayr.pl
DILMAH
dilmah.pl
Warszawa
ul. Wybrzeże Gdyńskie 6A
22 531 69 50
gastronomia@dilmah.pl
ETNO CAFE
etnocafe.pl
Wrocław
al. Śląska 1
71 307 09 95
kontakt@etnocafe.pl
HERBAPOL – LUBLIN
herbapol.com.pl
Lublin
ul. Diamentowa 25
81 748 83 04
lublin@herbapol.com.pl
ILLY
lepatio.pl
Warszawa
ul. Jana Olbrachta 94
514 789 425
info@lepatio.pl
J.J. DARBOVEN
darboven.pl
Rumia
ul. Kolejowa 54
58 671 21 71
info@darboven.pl
LAVAZZA
lavazza.com
Żory
ul. Strażacka 48
32 434 97 00
kmackowiak@mokate.com.pl
LIPTON
ufs.com
Poznań
ul. Bałtycka 43
61 876 43 63
ufs.poland@unilever.com
LOYD
loydtea.pl
Ustroń
ul. Katowicka 265A
33 854 91 00
mokate@mokate.com.pl
NESTLE PROFESSIONAL
nestleprofessional.pl
Warszawa
ul. Domaniewska 32
800 111 775
biuro@pl.nestle.com
NESPRESSO
nespresso.com/pro
Warszawa
ul. Domaniewska 32
800 414 243
zamowienia@nespresso.com
NEWBY
newbyteas.com
Warszawa
ul. T. Rejtana 17/32
22 646 05 57
sales@newbyteas.pl
MANUEL CAFFE
kawamanuel.pl
Warszawa
ul. Modlińska 223A
22 631 09 73
info@kawamanuel.pl
MOKATE
mokate.com.pl
Ustroń
ul. Katowicka 265A
33 854 91 00
mokate@mokate.com.pl
MUSETTI
musetti.pl
Wrocław
ul. T. Micińskiego 11
71 758 45 09
info@musetti.pl
PARANA CAFFE
caffeparana.it/pol
Poznań
ul. Swoboda 14
61 848 05 00
shoppo@shoppo.pl
RICHMONT
w-natural.pl
Warszawa
ul. Postępu 2
22 875 91 35
kontakt@w-natural.pl
RONNEFELDT
ronnefeldt.com.pl
Warszawa
ul. Połczyńska 93
22 853 50 120
biuro@victus.co
SEGAFREDO
segafredo.pl
Bochnia
ul. Partyzantów 7
14 615 41 00
info@segafredo.pl
SIR WILLIAMS
w-natural.pl
Warszawa
ul. Postępu 2
22 875 91 35
kontakt@w-natural.pl
STRAUSS CAFÉ
strauss-cafeservice.pl
Swadzim
ul. Poznańska 50
22 533 36 00
info@strauss-goup.pl
Tchibo Coffee Service Polska Sp. z o.o
tchibo-coffeeservice.pl
Warszawa
Al. Jerozolimskie 172 I
22 231 87 77
coffeeservice@tchibo-coffeeservice.pl
TOM CAFFE
aprotrade.com.pl
Ząbki
ul. Narutowicza 37
22 781 77 77
info@tomcaffe.com
VEERTEA
veertea.com
Koszalin
ul. Szczecińska 32
888 071 048
info@ veertea.com
EKSPRESY BELWEDER GROUP
belweder.com.pl
BEST COFFEE SYSTEMS
best-cs.pl
Płock
ul. Dworcowa 18A
24 268 15 05
plock@belweder.com.pl
Wrocław
ul. Grabiszyńska 163
71 7948 110
info@best-cs.pl
22 256 59 20
biuro@bravilor.pl
BRAVILOR BONAMAT bravilor.com
Sękocin Nowy ul. Handlowa 1
CAFFE TEAM
caffeteam.pl
Warszawa Raszyn
ul. Jaworskiego 3
668 467 737
biuro@coffee-partner.pl
COFFEE TECH
coffee-tech.pl
Łódź
ul. Pogonowskiego 5/7
606 202 429
biuro@ coffee-tech.pl
COFFEMA
coffema.pl
Gdańsk
ul. Piekarnicza 12A
58 326 34 50
handel@coffema.pl
COFFEE PARTNER
al. Prymasa Tysiąclecia 81A 22 663 31 74
biuro@ekspresydokawy.pl
CONSITE
coffeesite.pl
Komorów
ul. Mazurska 15A
22 606 42 00
biuro@ coffeesite.pl
ENDURANCE
endurance.net.pl
Częstochowa
ul. Daniłowskiego 9
34 387 86 88
biuro@endurance.net.pl
ESPRESSO SERWIS
espresso.pl
Warszawa
ul. Polna 13
22 331 06 19
info@vergnano.pl
FLINT
filnt.com.pl
Warszawa
ul. Powązkowska 59E
22 331 88 77
flint@ filnt.com.pl
HELLO COFFEE
hello-coffee.pl
Piaseczno
ul. Puławska 38
607 11 22 06
kontakt@hello-coffee.pl
JURA
pl.jura.com
Warszawa
ul. Puławska 366
22 123 43 01
info@pl.jura.com
N&W GLOBAL VENDING
nwglobalvending.pl
Warszawa
ul. Świerszcza 44
22 863 18 85
info@nwglobalvending.pl
PRIMULATOR
primulator.pl
Łomianki
ul. Warszawska 82
22 498 33 11
info@primulator.pl
WMF
ekspresywmf.pl
Iwierzyce
ul. Wiśniowa 19
602 138 644
biuro@ekspresywmf.pl
88 www.e-hotelarz.pl
www.e-restauracja.com
Foto: Tarasola Elegancy - Hotel Columbus
Tarasola to inwestycja... nie koszt Przykładowa symulacja przychodów
Przykładowy system - tarasola Elegancy 13 m
50 zł / 1 h
11 200 zł / 1 tydz. Dodatkowe wyposażenie tarasoli: przeszklenie boczne bezramowe oświetlenie energooszczędne LED promienniki ciepła - 8 szt.
44 800 zł / 1 m-c Foodcost 25% Koszty stałe 25%
22 400 zł
Sugerowana cena tarasoli 100 tys. zł
www.tarasola.pl
4m
52 m2 powierzchni użytkowej
200 zł / 1 h