Raport z rynku HoReCa 2015 by Polskie Wydawnictwa Specjalistyczne ProMedia Sp. z o.o.

Restauracja pismo biznesu gastronomicznego

Raport z rynku

katalog dostawc贸w

Raport z rynku

katalog dostawców

RAPORT Z RYNKU HORECA Polskie hotelarstwo: ciągły wzrost Rafał Szubstarski ��4 Integracja, innowacja, inicjacja, czyli marketingowy przegląd gastronomiczny 2015 Agnieszka Małkiewicz �� 10 Najwięksi gracze na rynku �� 16 Stan polskiego hotelarstwa Katarzyna Tencza �� 20 O kondycji branży hotelowej Alex Kloszewski �� 28 W jakie hotele inwestować? Adam Konieczny �� 36 16 trendów w marketingu i sprzedaży hoteli �� 38 Co słychać w sieciach �� 44 Warunki prowadzenia gastronomii w największych miastach Polski Stefan Wroński �� 54

Fot. na okładce: archiwum

Być lepszym kucharzem każdego dnia: wyzwania, problemy, trendy Krzysztof Szulborski �� 60 Restauracja okraszona wiedzą. Gdy szef kuchni jest właścicielem restauracji Krzysztof Szulborski �� 64 Jak wyposażyć zaplecze kuchenne Piotr Stawiński �� 68 Dobra strona restauracji Dariusz Szplit �� 72

KATALOG DOSTAWCÓW Umeblowanie �� 82 Meble bankietowe i konferencyjne �� 82 Biura architektoniczne �� 84 Projektowanie wnętrz �� 84 Wyposażenie łazienki �� 84 Łóżka �� 86 Pościel �� 86 Wykładziny, okleiny �� 86 Tekstylia �� 88 Galanteria hotelowa �� 88 Pranie �� 88 Czystość �� 90 Odzież �� 90 Oświetlenie �� 90 Telewizory �� 92 Telewizje �� 92 Systemy telewizyjne �� 92 Systemy informatyczne �� 92 Zamki �� 93 Drzwi �� 93 SPA, baseny, sauny – wyposażenie, doradztwo �� 94 Kosmetyki SPA �� 94 GASTRONOMIA Wyposażenie zaplecza kuchennego �� 96 Opakowania �� 96 Wyposażenie sali restauracyjnej �� 98 Wypożyczalnie sprzętu �� 98 Wyposażenie sali restauracyjnej (inne) �� 98 Kawa, herbata, wyposażenie �� 98 Artykuły spożywcze ��100 Wody ��100

Programy dla gastronomii Stefan Wroński, Piotr Stawiński �� 74

RAPORT z rynku HoReCa 2015

REDAKcja Redaktor Naczelny: Rafał Szubstarski Sekretarz Redakcji: Przemysław Bociąga Studio graficzne Dyrektor Artystyczny: Dominika Adamczyk Elżbieta Grudzień

WYDAWCA Polskie Wydawnictwa Specjalistyczne ProMedia Sp. z o.o. ul. Paca 37, 04-386 Warszawa tel. 22 333 88 00 e-mail: biuro@pws-promedia.pl www.pws-promedia.pl

REKLAMA Kierownik działu: Małgorzata Grenda Wioleta Wiater, Katarzyna Chmal

Drukarnia JANTAR

Restauracja pismo biznesu gastronomicznego

MIĘDZYNARODOWY PRODUCENT URZĄDZEŃ DO POKOI I ŁAZIENEK HOTELOWYCH

facebook.com/corbyofwindsor twitter.com/corbyofwindsor linkedin.com/company/corby-of-windsor wwww.corbyofwindsor.com/hospitality/pl

KONTAKT: Tel: +48 (22) 307 02 28 Fax: +44 8448 809 602 trade@corbyofwindsor.com

Jesteśmy dumni z długiej i niezwykłej historii Corby, która rozpoczęła się wraz z nieelektryczną prasą do spodni stworzoną przez Johna Corby w 1929 roku w pokoju nad garażem w miejscowości Windsor. Nasza firma już od ponad 80 lat zaopatruje hotele z całego świata i przemysł hotelarski w wysokiej jakości produkty. Corby of Windsor oferuje szeroki zakres pras do spodni, produktów do sypialni oraz wysokiej jakości urządzeń elektrycznych dostępnych zarówno dla kupującego hotelu jak i klientów indywidualnych w naszych sklepach internetowych.

Czarna Suszarka Do Włosów 1800 W Udoskonalona, bezpieczna, elegancka i łatwa w obsłudze suszarka do włosów Corby 1800 W jest przeznaczona do użytku w pokoju hotelowym.

Czarny Zestaw Powitayny Corby Z 1 L Czajnikiem Czarny zestaw powitalny jest idealny do pokoju hotelowego. Produkt skada się z 1 L czajnika zintegrowanego z tacą.

Prasa Do Spodni

Zaprojektowana do prasowania i odświeżania kantów na spodniach. Zapraszamy do zapoznania sie z tym produktem na naszej stronie internetowej.

7 L Kosz Na Odpady Papierowe Z Podwójną Ścianka Praktyczny czarny kosz zintegrowany ze stałą ramom wykonaną ze stali nierdzewnej. Nadaje się do stosowania w pokojach gościnnych, salach konferencyjnych i recepcji.

Zestaw Do Prasowania Baby Berkshire

Kompaktowa wersja popularnego zestawu prasowania Berkshire. Uchwyt w którym znajduje żelazko wysuwa się co maksymalizuje przestrzeń prasowania. Do wyboru z żelazkiem prasującym sucho bądź na parę.

wwww.corbyofwindsor.com/hospitality/pl

do się do na

Raport z rynku HoReCa 2015

Polskie hotelarstwo: ciągły wzrost

Rafał Szubstarski

ARSZAWA: Muzeum Historii Żydów Polskich zaczyna się stawać wizytówką stolicy i ściągać będzie corocznie setki tysięcy zagranicznych gości; na Stadionie Narodowym w tym roku zorganizowanych będzie ok. 500 różnego rodzaju imprez, m.in. w maju odbędzie się finał piłkarskiej Ligi Europejskiej; ponownie otwarte lotnisko w Modlinie na koniec 2015 roku będzie zapewne drugim portem lotniczym w Polsce pod względem liczby pasażerów; wkrótce zakończona zostanie modernizacja starej części lotniska

4 www.e-hotelarz.pl

Chopina, co zwiększyć ma jego przepustowość do 20 mln pasażerów rocznie; do tego cały czas nowoczesne muzea Powstania Warszawskiego i Fryderyka Chopina przyciągają tłumy. KRAKÓW: po kilkunastu latach dyskusji, planowania i budowy otwarto wreszcie Centrum Kongresowe ICE z 36 tys. mkw. powierzchni konferencyjnej i największą salą na dwa tysiące osób; otwarta zostaje Tauron Arena Kraków – największy w Polsce i jeden z najnowocześniejszych w Europie halowy obiekt widowiskowo-sportowy mogący pomieścić blisko 23 tys. osób; spółka

Targi w Krakowie oddaje do użytku Międzynarodowe Centrum TargowoKongresowe EXPO o pow. 13 tys. mkw.; pod koniec lipca 2016 roku odbędą się Światowe Dni Młodzieży z udziałem papieża Franciszka, spodziewanych jest kilka milionów uczestników; WROCŁAW: w 2016 roku będzie Europejską Stolicą Kultury; wcześniej otwarte ma być Narodowe Forum Muzyki – wielofunkcyjny obiekt koncertowo-konferencyjny o łącznej pow. użytkowej ponad 35 tys. mkw., z największą salą na 1,8 tys. osób. GDAŃSK: otwarto Europejskie Centrum

www.e-restauracja.com

FOT. ARCHIWUM

Polskie hotelarstwo może zaliczyć rok 2014 do udanych. Wzrosła liczba gości korzystających z hoteli, w większości dużych miast wzrosły również ceny, regiony turystyczne, w których powstają coraz lepsze obiekty, przyciągają więcej odwiedzających. W 2015 roku zapowiada się kontynuacja stabilnego wzrostu, dzięki rosnącej gospodarce oraz nowej infrastrukturze kulturalnej i konferencyjnej (znaczące muzea, centra kongresowe, areny widowiskowe), co powinno przyciągnąć jeszcze więcej turystów i gości biznesowych.

Raport z rynku HoReCa 2015

Solidarności o pow. 25 tys., mkw., trwają prace przy budowie Muzeum II Wojny Światowej. KATOWICE: w kwietniu planowane jest otwarcie Międzynarodowego Centrum Kongresowego (połączonego ze Spodkiem) o pow. użytkowej 35 tys. mkw. Do tego: stały wzrost PKB na poziomie ponad trzech proc.; 80 mld euro na inwestycje w ramach nowego budżetu UE 2014 -2020; domykana sieć autostrad i dróg ekspresowych; Pendolino, dzięki któremu można w cywilizowanych warunkach i czasie przemieszczać się po Polsce; rosnąca liczba połączeń tanich linii lotniczych. Wszystko to powoduje, że Polska z roku na rok staje się jeszcze bardziej atrakcyjnym miejscem biznesowym i turystycznym. A że hotelarstwo jest barometrem i krwioobiegiem gospodarki, więc przyszłość branży wygląda różowo (aż za bardzo, bo jak uczy historia, nawet najnowsza, jeśli wszystko wygląda świetnie, to zawsze zdarzy się coś, co zniweczy te prognozy, np. wojna. Ale na razie nie ma się co frasować na zaś). I widać to w rosnącej podaży hoteli.

WARSZAWA Rozwijająca się gospodarka kraju zawsze w pierwszej kolejności przekłada się na rozwój stolicy. I widać to po Warszawie, która staje stolicą biznesową Europy ŚrodkowoWschodniej wyprzedzając Pragę i Budapeszt. Przyciąga też coraz więcej turystów, o czym świadczy rosnące powoli obłożenie w weekendy, a dotychczas było to jej piętą achillesową. Tylko w ubiegłym roku warszawski rynek hotelowy powiększył się o ok. 900 pokoi. W środku miasta otwarty został największy poza USA Hampton by Hilton z 300 pokojami; w leżącym na obrzeżach stolicy Wawrze – DoubleTree by Hilton z 360 pokojami i potężnym centrum konferencyjnym o pow. blisko pięciu tys. mkw.; w sąsiedztwie Poleczki Business Park i Toru Wyścigu Konnych na Służewcu – Warsaw Hotel Plaza ze 146 pokojami, a Airport Hotel Okęcie rozbudował się o nową część z 94 pokojami (do 246) i 800 mkw. pow. konferencyjnej (do 1,5 tys. mkw.). Jeśli dodać do tego hotele otwarte w latach 2012-13: kompleks ibis-ibis Budget z 330 pokojami, Holiday Inn Express ze 124 pokojami, Hampton by Hilton Airport ze 116 pokojami i Sound Garden z 204 pokojami, to w ciągu trzech lat podaż pokoi na stołecznym rynku wzrosła o ponad 10 proc. To sporo, ale obłożenie hoteli mimo wszystko

www.e-restauracja.com

cały czas utrzymuje się na podobnym poziomie 71-72 proc. (w segmencie 4-5 gwiazdek ok. 77 proc., w segmencie 1-3 ok. 66 proc.), chociaż można było zaobserwować spadek średnich cen o kilka proc., do ok. 290 zł (w segmencie 4-5 do ok. 360 zł, a w 1-3 do ok. 165 zł) według STR Global. I Warszawa była jedynym spośród dużych miast, gdzie ceny oraz przychód z pokoi RevPAR były niższe niż rok wcześniej, ale to w dużej

cząca podaż nowych hoteli. Grupa Hotelowa Orbis podsumowując wyniki za 2014 rok stwierdziła wręcz, że pomimo szybko rosnącej konkurencji, największy wzrost przychodów w stosunku do roku ubiegłego osiągnęły właśnie jej warszawskie hotele. Z kolei Warimpex, który dzierżawi hotel InterCon tinental, informował, że za pierwsze dziewięć miesięcy obłożenie wprawdzie spadło o jeden punkt do 79 proc., ale średnia cena

Stały wzrost PKB na poziomie ponad trzech proc.; 80 mld euro na inwestycje w ramach nowego budżetu EU; domykana sieć autostrad , rosnąca liczba połączeń tanich linii lotniczych – wszystko to powoduje, że Polska z roku na rok staje się coraz bardziej atrakcyjnym miejscem mierze efekt tego, że w listopadzie 2013 roku w stolicy odbywał się blisko 3-tygodniowy Szczyt Klimatyczny COP 19, co wywindowało wówczas ceny o połowę. W 2014 roku już takiego bodźca nie było, co w połączeniu ze znaczącym wzrostem podaży spowodowało niewielkie spadki. Jednak i tak nie można mówić tu o dramatycznej wojnie cenowej, którą przeżywały wcześniej rynki w Łodzi czy w Katowicach, gdzie w krótkim czasie pojawiała się zna-

pokoju w euro nieznacznie wzrosła. To jest dowodem, że Warszawa rzeczywiście przeżywa znaczący wzrost zainteresowania biznesowo-turystycznego, które chroni ją przed negatywnymi efektami gwałtownego wzrostu bazy hotelowej. Kolejny egzamin czeka rynek warszawski za dwa lata, gdy pojawią się na nim w krótkim odstępie trzy luksusowe hotele: Raffles ze 100 pokojami w remontowanym (a właściwie budowanym na nowo wewnątrz starych 

www.e-hotelarz.pl

Raport z rynku HoReCa 2015

murów) hotelu Europejskim, zlokalizowany nieopodal hotel Warszawa również ze 100 pokojami, przy którym Holding Liwa należący do braci Likus wznawia prace oraz hotel Renaissance z 225 pokojami przy lotnisku na Okęciu, gdzie po blisko dwuletniej przerwie związanej z bankructwem generalnego wykonawcy, wyłoniono nową firmę, która ma dokończyć budowę. Ponad 400 nowych pokoi w najwyższym segmencie, który ma decydujący wpływ na kształtowanie się cen na całym rynku (a w wakacje 5-gwiazdkowe hotele sprzedają się tu za ok. 300 zł, w weekendy potrafią schodzić nawet do 200) może okazać się poważnym wyzwaniem dla warszawskiej branży hotelarskiej.

KRAKÓW O ile w ubiegłym roku najwięcej pod względem nowych otwarć działo się w Warszawie, to w tym roku gorącym miejscem będzie Kraków, chociaż i tak jest tam już najwięcej hoteli w Polsce, bo blisko 140 (w Warszawie ok. 80, chociaż łączna liczba pokoi w skategoryzowanych obiektach dużo większa jest w stolicy, ok. 13 tys., podczas gdy w Krakowie ok. 9 tys.). Ale i tak cieszą się one największym obłożeniem w Polsce, bo sięga ono 73,5 proc., a średnie ceny blisko 290 zł. W kwietniu otwarte mają być hotele Best Western Plus Q koło Centrum Kongresowego ICE ze 154 pokojami i Q Hotel z 89 pokojami przy ul. Radzikowskiego. W tym roku ruszyć ma też kompleks DoubleTree by Hilton-Hampton by Hilton między Tauron Areną i halą targowa Expo, łącznie z ok. 400 pokojami i ponad trzema tysiącami mkw. pow. konferencyjnej. W ubiegłym roku otwarto Hilton Garden Inn ze 154 pokojami przy lotnisku Kraków-Balice, a w przyszłym ruszyć ma w sąsiedztwie Best Western ze 150 pokojami. W 2013 roku niedaleko Dworca Głównego PKP ruszyły Puro Hotel ze 138 pokojami i Golden Tulip z 89 pokojami, a rok wcześniej w podobnej lokalizacji kompleks ibis-ibis Budget z 300 pokojami. W tej samej okolicy Grupa Orbis chce zbudować Mercure z 200 pokojami, podpisała również umowę franczyzową na uruchomienie kolejnego ibisa Styles z 60 pokojami. Na otwarcie czeka też (od kilku lat) nieukończony hotel Gromada z 220 pokojami i blisko pięcioma tys. mkw. pow. konferencyjnej. Do tego cały czas powstają hotele niezależne, których na krakowskiej mapie noclegowej jest dużo więcej niż sieciowych, bo blisko 80 proc.

6 www.e-hotelarz.pl

(reprezentujących 65 proc. pokoi) i jest to najniższy poziom usieciowienia spośród największych miast. Ale jak widać po najnowszych inwestycjach i ich skali, sieci hotelarskie postanowiły na poważnie wejść na ten rynek, a lokalizacje tych obiektów (przy głównych węzłach komunikacyjnych oraz nowych centrach kongresowych, targowych i widoNAJWIĘKSZE HOTELE OTWARTE W 2014 R.

pokoje DoubleTree by Hilton

Warszawa

360

Hampton by Hilton

Warszawa

300

Hilton Garden Inn

Kraków-Balice

155

Warsaw Plaza Hotel

Warszawa

146

Rezydencja Nosalowy Dwór

Zakopane

145

Puro

Poznań

136

Ibis Styles

Wrocław

133

Przystań

Olsztyn

129

Best Western Plus Q

Wrocław

128

Invite

Wroclaw

110

DeSilva Premium

Opole

109

NAJWIĘKSZE OTWARCIA PLANOWANE W 2015 R.

pokoje DoubleTree by Hilton

Kraków

224

Courtyard by Marriott

Gdynia

201

Hampton by Hilton

Kraków

161

Best Western Plus Q

Kraków

154

Trzy Wyspy

Świnoujście

150

Hampton by Hilton

Jelenia Góra

118

Almond

Gdańsk

111

Dana

Szczecin

102

Puro

Gdańsk

Q Hotel

Kraków

wiskowych) świadczą o tym, że wierzą, iż inwestycje w infrastrukturę przyczynią się do jeszcze większej liczby odwiedzających miasto, których tylko w ubiegłym roku było ok. 10 mln.

TRÓJMIASTO Również w Trójmieście obserwować można znaczący wzrost podaży hotelowej. Właśnie otwiera się Puro Hotel na Wyspie Spichrzów z 95 pokojami, otworzył się już Smart Hotel Garnizon z 99 pokojami we Wrzeszczu, w przyszłym roku w tej samej dzielnicy ruszyć ma drugi w Gdańsku Focus Hotel ze 122

pokojami. Przygotowywane do uruchomienia są też niezależne hotele Almond ze 111 pokojami i Sadova ze 164 pokojami. Jeszcze w tym roku w ramach inwestycji Nowe Centrum Sopotu, powstającej na miejscu dworca PKP, otwarty ma być hotel z 70 pokojami. Rusza budowa hotelu IBB Collection przy Długim Targu z 88 pokojami, która potrwać ma dwa lata. W 2017 planowane jest też otwarcie ibis Budget ze 120 pokojami w ramach umowy franczyzowej oraz Holiday Inn Express ze 122 pokojami w biurowcu Tryton Business House. W Gdyni pierwszych gości przyjmie w maju 200-pokojowy Courtyard by Marriott. W 2013 roku w Gdańsku otwarto też Golden Tulip z blisko 200 pokojami i Hampton by Hilton ze 116 pokojami przy lotnisku im. Lecha Wałęsy. Ten boom nie dziwi, bo Trójmiasto zaczęło odnotowywać najlepsze wyniki operacyjne oprócz Warszawy. Wprawdzie średnie obłożenie tamtejsze hotele mają niższe niż w Krakowie, bo na poziomie 65 proc., ale kolejny rok znacząco ono wzrosło o ponad trzy punkty proc., a w czasie wakacji trójmiejskie hotele cieszą się ponad 90-procentowym obłożeniem przy średnich cenach sięgających 370 zł (niewątpliwie mocno ciągną je w górę hotele sopockie, bo w Sofitelu Grand i Sheratonie pokoje potrafią kosztować ponad tysiąc zł). A coraz lepiej wyglądają też miesiące konferencyjne. Dzięki temu tamtejsze hotele osiągają średnie ceny na poziomie 303 zł i lepszy RevPAR niż hotele w Krakowie, co wynika też z tego, że w Trójmieście jest ich dużo mniej – łącznie Gdańsk, Sopot i Gdynia oferują ok. 4,5 tys. pokoi, czyli połowę tego co Kraków. Inwestorzy widzą więc duży potencjał w tej aglomeracji.

WROCŁAW Przyszły rok będzie rokiem Wrocławia dzięki temu, że pełniła ona będzie funkcję Europejskiej Stolicy Kultury. Dzięki temu tamtejsze hotele powinny znacząco poprawić swoje wyniki, bo wprawdzie średnie obłożenie jest tu podobne co w Trójmieście i wynosi ok. 64 proc. (wzrosło o trzy punkty w porównaniu do 2013 roku), ale średnie ceny są znacznie niższe – 210 zł, na poziomie z 2013 roku. W poprawę tej sytuacji wierzą na pewno inwestorzy dwóch znaczących hoteli, które otwarto w ubiegłym roku w centrum Wrocławia: Best Western Plus Q ze 128 pokojami i ibis Styles ze 133 pokojami oraz położonego w dzielnicy Krzyki hotelu Invite ze 110 pokojami, a także uruchomionych w 2013 roku: B&B Hotel ze 140 pokojami i kilkunastopokojowego, butikowego hotelu Grape. Na gości

www.e-restauracja.com

Raport z rynku HoReCa 2015

DoubleTree by Hilton z 200 pokojami, Novotel ze 161 pokojami i Tobaco Hotel ze 115; w Katowicach w 2010 roku Angelo ze 203 pokojami i Best Western Premier ze 168 pokojami oraz na granicy Chorzowa i Katowic kompleks Arsenal Palace ze 115 pokojami, a potem otwierały się hotele sieci Diament i Focus w sąsiednich miastach oraz sieci StylesHotels, która ostatnio przejęta została przez Diamenty). A że nie są to zbyt głębokie rynki, więc odbiło się to na ich wynikach, bo musiały walczyć ceną. Katowice zaczęły wychodzić już z dołka, czemu sprzyjają też intensywne inwestycje miasta w uczynienie go ważnym punktem na mapie konferencyjnej Polski. Łódź jeszcze dochodzi do punktu równowagi. W obydwu tych miastach swoje hotele planuje otworzyć sieć B&B Hotels, w Katowicach również Holiday Inn Express i Best Western, a w Łodzi Puro.

z okazji ESK nie załapie się już pewnie DoubleTree by Hilton z 200 pokojami, który otwarty ma być pod koniec 2016 roku i Hampton by Hilton ze 100 pokojami, ale impreza ta służyć ma też wzrostowi popularności miasta w Europie i przynosić mu korzyści w postaci większej liczby turystów przez najbliższe lata.

Radisson Blu Resort

Świnoujście

340

Radisson Blu

Zakopane

230

Renaissance

Warszawa

225

Gromada

Kraków

220

DoubleTree by Hilton

Wrocław

200

Mercure

Kraków

200

Motel One

Warszawa

180

POZNAŃ

Holiday Inn

Dąbrowa Górnicza

160

Best Western

Kraków-Balice

150

Ibis Styles

Białystok

133

Holiday Inn Express

Katowice

124

Holiday Inn Express

Szczecin

120

Ibis

Poznań

120

Hampton by Hilton

Wrocław

100

B&B

Katowice

105

Raffles

Warszawa

101

Warszawa

100

Hotele w Poznaniu notują najniższe obłożenie spośród pięciu największych miast, bo wynosi ono ok. 54 proc., ale cieszy się stosunkowo wysoką średnią ceną na poziomie zbliżonym do Krakowa, czyli 257 zł, głównie dzięki wydarzeniom targowym, które wypełniają je co pewien czas niemal w całości po wysokich cenach. W efekcie jednak RevPAR wynosi ok. 138 zł i nie jest zbyt zachęcający dla inwestorów. Z poważniejszych otwarć odnotować można jedynie uruchomienie w ubiegłym roku hotelu Puro ze 136 pokojami. W najbliższym czasie nie planowane są w Poznaniu większe inwestycje hotelowe poza otwarciem ibisa na przedmieściach Poznania w Suchym Lesie z 77 hotelami. Nie planowane są też otwarcia większych obiektów w ramach infrastruktury konferencyjnej czy kulturalnej, co nie przekonuje do inwestowania w hotele w tym mieście.

ŁÓDŹ I KATOWICE Obydwa te miasta przeżyły w ostatnich latach znaczący wzrost podaży hoteli w krótkim okresie (w Łodzi w 2013 roku otwarto

8 www.e-hotelarz.pl

Dużo się dzieje w polskim hotelarstwie także poza największymi miastami, gdzie powstają ciekawe obiekty liczące na wzrost liczby turystów traktujących Polskę jako coraz bardziej atrakcyjne miejsce wypoczynku. Na przełomie 2013/14 roku na Podkarpaciu ruszył hotel Arłamów z 254 pokojami, największym SPA w Polsce o pow. 4,5 tys. mkw. i rozbudowaną infrastrukturą sportowo-rekreacyjną (hala, stadion piłkarski, pole golfowe, stadnina koni, strzelnicy, w planach jest budowa… toru bobslejowego), który może stać jedną z największych atrakcji w skali europejskiej. Koszt budowy wyniósł ok. 370 mln zł. W Zakopanem otwarto Rezydencję Nosalowy Dwór w standardzie 5-gwiazdkowym ze 145 pokojami połączoną z 4-gwiazdkowym hotelem Grand Nosalowy Dwór ze 118 pokojami. W stolicy polskich Tatr uruchomiono też Ares Hotel & SPA z 99 pokojami, a w 2016 roku ruszyć ma Radisson Blu z 230 pokojami. W Polanicy-Zdroju sieć SPA Dr Irena Eris otworzyła swój trzeci obiekt 85 pokojami i 20 gabinetami SPA. W Świnoujściu w ramach kompleksu Baltic Park Molo budowanego kosztem 250 mln zł przez Zdrojową Invest powstaje Radisson Blu z 340 pokojami. Z kolei w Szklarskiej Porębie Zdrojowa planuje wybudować kosztem 150 mln zł condohotel Forest Ski Hotel&Resort z tysiącem miejsc noclegowych. Jak widać po tych inwestycjach, polscy hotelarze z optymizmem patrzą w przyszłość. A optymizm ten oparty jest na realnych przesłankach.•

www.e-restauracja.com

FOT. ARCHIWUM

REGIONY TURYSTYCZNE NAJWIĘKSZE OTWARCIA PLANOWANE W LATACH 2016–18

Raport z rynku HoReCa 2015

Integracja, innowacja i inicjacja

czyli marketingowy przegląd gastronomiczny 2015 Agnieszka Małkiewicz

efinicja ta, choć niewątpliwie trafna, jest zbyt dużym uogólnieniem i ma zastosowanie do restauracji, trafiających z ofertą do masowego odbiorcy. Nie bierze pod uwagę różnych strategii oraz celów biznesowych i wizerunkowych, jakie wyznaczają sobie właściciele lokali gastronomicznych.

Restauracje premium i popularne W Polsce zaczęły pojawiać się ambitne pod kątem kulinarnym restauracje, które z pełną świadomością restauratora nie są jego źródłem dochodu, a jedynie wizerunkowym uzupełnieniem innego biznesu, np. hotelowego, dopełnieniem lub po prostu hobby. Idealnie jest, jeśli cel biznesowy i wizerunkowy idą w parze, ale nie zawsze jest to możliwe. Dlaczego?

10 www.e-hotelarz.pl

Większość polskich odbiorców nie jest jeszcze gotowa pod względem mentalnym i finansowym do eksperymentów kulinarnych, degustowania ambitnych i trudnych dań czy zagadkowych produktów. Potwierdzają to badania i obserwacje rynkowe. Z drugiej zaś strony niewielu restauratorów stać na luksus edukacji rynku i realizowania ambitnej strategii kulinarnej. W segmencie premium zostają najwytrwalsi inwestorzy z długoterminową strategią budowania marki, finansowaniem zewnętrznym, czerpiący dochody z dodatkowych projektów, nie tylko branżowych. Dwie przedstawione powyżej w dużym uproszczeniu klasy restauracji: popularna i premium, wymagają zupełnie innych strategii marketingowych, choć grupy docelowe, do których kierują ofertę, przenikają się. Restauracje masowe, przycią-

gające klientów niewysoką ceną i popularną ofertą, powinny skupić się na prostych formach marketingu wewnętrznego, takich jak dbanie o atrakcyjność miejsca, różnorodność promocji i opcje dodatkowego menu, aby nie znudzić gości i zachęcić ich do przekazywania informacji dalej. Goście stają się ambasadorami marki. Ze względu na politykę niskich cen, rentowność tak pozycjonowanej restauracji nie pozwala na stosowanie kosztownych działań. Marketing zewnętrzny najczęściej oparty jest o najtańszą formę, czyli social media. Restauracje typu premium lub fine dining, nastawione na wymagającego gościa i prestiżową ofertę, powinny kusić się o bardziej wysublimowane działania marketingowe, nastawione na kształtowanie wizerunku. Skuteczność takiego podej-

www.e-restauracja.com

FOT. restauracja lebernardin

Dobra restauracja to aktywna przestrzeń publiczna, miejsce z szacunkiem do gości, otwarte i dostępne dla wszystkich, również pod kątem cen, a nie muzeum, wystawa sztuki szefa kuchni, czy ambicji właścicieli – taką opinię usłyszałam ostatnio od jednego z najskuteczniejszych polskich restauratorów, właściciela kilku modnych w Warszawie restauracji.

Raport z rynku HoReCa 2015

www.e-restauracja.com

www.e-hotelarz.pl

ścia potwierdzają niezwykle inspirujące projekty najlepszych na świecie restauracji, które prześcigają się w wysublimowanych pomysłach, aby zwrócić na siebie uwagę. Prym w takich inicjatywach wiedzie René Redzepi – współwłaściciel najlepszej na świecie restauracji według rankingu „World’s 50 Best Restaurants 2014”. Ten duński kucharz i restaurator zainicjował

Do tej pory kucharze spotykali się na konkursach, a obecnie zapraszają się nawzajem, organizując wspólne gotowanie, wymianę wiedzy i imprezy integracyjne. Jednym z pierwszych wydarzeń zmieniających myślenie polskich szefów kuchni była akcja wspólnego gotowania na Pomorzu w ramach projektu Gotujemy Pronature, zorganizowanego po raz pierwszy w 2013 roku przez gdańską restaura-

Najbardziej newralgiczne tematy nękające branżę: etyka zabijania zwierząt i wykorzystania produktu od „głowy do ogona”; jakość produktów, a lokalność; dostępność i cena; problem nadużyć finansowych gotowanie w plenerze najlepszych na świecie szefów kuchni pod hasłem Cook it Raw, to on również rozpoczął trend wędrujących po świecie restauracji, odwiedzając ze swoim konceptem Japonię, i to on co roku współorganizuje spotkanie kulinarnych osobowości MAD.

Integracja W Polsce jesteśmy świadkami budzącej się nowatorskiej świadomości marketingowej, której najważniejszym elementem jest zmiana relacji między szefami kuchni.

12 www.e-hotelarz.pl

torkę Justynę Zdunek, która postawiła sobie za cel promowanie swojego regionu i jego produktów. W tym roku szefowie kuchni z całej Polski zostaną ponownie zaproszeni, a przy okazji wspólnego gotowania będą zgłębiać tajemnicę pomorskich lasów i kunsztu myśliwych. Będzie to już trzecie spotkanie integrujące najciekawsze osobowości kulinarne branży. W 2015 roku integracja powinna być widoczna nie tylko wśród szefów kuchni, ale również na linii szef kuchni–restaurator. W czasie spotkań branżowych (i indywi-

dualnych) widać rosnącą świadomość, że łączenie sił przez te środowiska będzie przynosić znaczną poprawę rezultatów finansowych biznesów. Nie bez znaczenia jest tu zdanie szefów kuchni, którzy zostali właścicielami restauracji. To oni, stojąc pomiędzy dwiema grupami, są głosem rozsądku uzmysławiającym, że opłaca się rozumieć wzajemne potrzeby, z jednej strony restauratora, którzy ponosi odpowiedzialność za stronę biznesową przedsięwzięcia, a z drugiej szefa kuchni, który ma odwagę ponieść odpowiedzialność biznesową za stworzone przez siebie menu. Mała dygresja przy okazji omawiania postaw szefów kuchni warto wspomnieć o modzie, która przyszła do nas z Zachodu – przechodzenia kucharzy z restauracyjnych lub cateringowych kuchni do świata celebrytów, którzy brylują w programach typu TV-show, udzielają wywiadów na stronach prestiżowych magazynów branżowych i lifestylowych, wydają książki, reklamują kuchenki mikrofalowe i miksery. To nic złego, ot kolejna forma zarobkowania, o ile idzie w parze z prawdziwym kunsztem i praktyką kulinarną, w innym razie jest nabijaniem odbiorców w butelkę. Wracając do ciekawych trendów kształtujących wizerunek branży gastronomicznej warto zwrócić uwagę na cykliczne wydarzenia na styku kultury i kulinariów, np. Transatlantyk Festival Poznań. Jest to artystyczna platforma, która poprzez muzykę i film buduje silniejsze związki między społeczeństwem, sztuką i środowiskiem, a ważnym elementem tego wydarzenia jest kino kulinarne i wieczorne kolacje organizowane z udziałem szefów kuchni młodego pokolenia. Do tej pory swoje umiejętności prezentowali m.in. Tomasz Trąbski, Malika Juchnowicz, Robert Trzópek, Michał Kuter, Witold Iwański, Ernest Jagodziński. Ciekawą inicjatywą kulinarno-biznesową zapoczątkowaną w 2008 roku jest festiwal Wine & Food Noble Night, który ma aspiracje łączyć ludzi biznesu, kultury i kulinariów w ramach wysokojakościowej kuchni serwowanej przez zespoły ze starannie wyselekcjonowanych restauracji, których dania oceniane są przez prestiżowe jury w kilku kategoriach. Wśród zwycięzców kolejnych edycji znalazły się zespoły szefów m.in. Tomasza Trąbskiego z restauracji Concordia (2014), Witka Iwańskiego

www.e-restauracja.com

FOT. restauracja ziemiańska

Raport z rynku HoReCa 2015

z restauracji Aruana (2013) i Adama Woźniaka z restauracji Merkato (2013). Wyjątkowo nowatorskie projekty są organizowane przez grupę Food Think Tank z Wrocławia, której członkowie przedstawiają się jako „indywidualiści i fachowcy w wielu dziedzinach, połączeni procesem nowego myślenia o jedzeniu. Jemy i działamy we Wrocławiu”. Pomysłodawcą przedsięwzięcia jest Tomasz Hartman, szef kuchni z wrocławskiej restauracji Szajnochy 11. Wraz z nowymi edycjami dołączają kolejne osoby. „Między łąką a lasem” włączył naukowców z Uniwersytetu Przyrodniczego. Potem był „Sad i ogień”, gdzie 70 proc. produktów pochodziło z sadu, a 30 proc. było obrobionych w ogniu. Kolejny projekt „Ziemia i woda” rozpoczął się w listopadzie 2014 roku i potrwa do 22 kwietnia 2015. Bierze w nim udział prawie 50 osób. Pracują nad przygotowaniem posiłków inspirowanych ziemią i wodą. Wszystko zaczęło się w 2013 roku od Food Film Fest organizowanego przez Kuchnię TV, kolejnej ciekawej imprezy na rynku, wnoszącej kulturę w świat gastronomii. Projekty te powstają przy zerowym budżecie. Dla niedużych restauracji ciekawym rozwiązaniem marketingowym są wspólne akcje promocyjne, takie jak Korona Smakosza organizowana przez Makro Cash and Carry lub Warsaw Restaurant Week, które pozwalają łączyć działania i budżety, promując gastronomię, restauracje i sponsorów jednocześnie. Elementem integrującym środowisko gastronomiczne są również konferencje, spotkania, panele dyskusyjne w gronie praktyków, których celem jest zwrócenie uwagi i wymiana opinii na najbardziej newralgiczne tematy nękające branżę: etyka zabijania zwierząt i wykorzystania produktu od „głowy do ogona”; jakość produktów, a lokalność; dostępność i cena; problem nadużyć finansowych, czy plan radzenia sobie z kryzysami medialnymi i biznesowymi. Eksperci branży spotykają się i rozmawiają, na poziomie lokalnym i krajowym. Nową i ważną inicjatywą jest zapraszanie trendsetterów z Zachodu, którzy przywożą wiedzę i doświadczenie z rynków, gdzie gastronomia jest znacznie lepiej rozwinięta. Tu jednak warto być ostrożnym, gdyż nie wszystkie rozwiązania sprawdzają się na rynku polskim.

www.e-restauracja.com

Ważne jest dostrzeżenie nowych trendów marketingowych przez sponsorów, czyli głównie dostawców horeca i managerów zarządzających ich budżetami marketingowymi, gdyż to oni mają największy wpływ na rozwój branży, finansując wybrane wydarzenia i inicjatywy. Warto już na tym etapie pomyśleć o inwestowaniu w coraz nowocześniejsze i ciekawsze działania marketingowe, rzutkich i nowocześnie myślących szefów kuchni, biznesową edukację branży i klientów, oryginalne wydarzenia kulinarne ubrane w mądry przekaz i hasła, ambitne nowatorskie

scenariusze eventów, które nie ograniczają się jedynie do live cooking. Warto również wspomnieć, że reklama/obrazek w branżowym piśmie lub portalu z uśmiechniętym kucharzem, nie jest już skuteczna. Ważna jest treść, którą za sobą niesie, hasło, wartość i wiedza, jaką marka ma do zaoferowania swoim klientom.

Innowacja W 2015 roku marketingową klęskę przewiduję restauracjom, które mają do zaoferowania oklepany marketingowy przekaz: „gotujemy ze świeżych, lokalnych R

EKL

www.e-hotelarz.pl

Raport z rynku HoReCa 2015

produktów, od zaprzyjaźnionych dostawców, nie używamy konserwantów i polepszaczy smaku”. Innowacją w gastronomii okazuje się zrozumienie podstaw marketingu, czyli nie naśladuj, wyróżniaj się w smaku, wzornictwie, jak i w działaniach marketingowych. Coraz śmielej, wbrew propagandzie marketingowej, kucharze zwracają uwagę na niespójność pomiędzy oczekiwaniami lokalności i sezonowości, a możliwościami,

dzenia i jakości składników używanych w kuchni. Niewątpliwie zakotwiczeniu kuchni etnicznej w Polsce będzie służył rozwój food trucków i street foodu, które święcą triumfy m.in. w kulinarnej stolicy Europy, czyli Londynie, gdzie widoczne jest zamiłowanie do małych form dań z różnych stron świata serwowanych wprost do ręki, po które londyńczycy czekają w wielogodzinnych kolejkach. Camden Town, Borough Market czy Brick Lane Market z tysiącem

To już oklepany marketingowy przekaz: „gotujemy ze świeżych, lokalnych produktów, od zaprzyjaźnionych dostawców, nie używamy konserwantów i polepszaczy smaku”. Innowacją w gastronomii jest zrozumienie podstaw marketing czyli nie naśladuj, wyróżniaj się w smaku, wzornictwie, jak i w działaniach marketingowych które dają natura, rynek i dostawcy. Wśród największych wymienianych przez nich kontrowersji jest sprowadzanie z Niemiec gęsiny wypromowanej jako lokalny polski produkt lub szparagów, które wielu wpisuje w maju do menu jako sezonowy produkt zebrany w kraju. Coraz głośniej o tym, że warto być uczciwym w deklaracjach marketingowych, w innym przypadku można narazić się na śmieszność lub niewiarygodność. Symptomem odejścia od lokalności i sezonowości jest zauważalny wzrost popularności kuchni etnicznych w Polsce. Coraz więcej klientów szuka smaków, które towarzyszyły im podczas podróży kulinarnych. Wśród najbardziej popularnych dań etnicznych warto wymienić ramen, hummus i ostatnio sea foods podawane na różne sposoby. Popularności tych dań i produktów służą też blogi kulinarno-podróżnicze otwierające okno na nowości z całego świata. Poza tym polscy szefowie kuchni coraz częściej wyjeżdżają na staże zagraniczne, podczas których uczą się obchodzenia z obcymi im dotąd produktami i stają się coraz odważniejsi w kuchni. Obydwie grupy: kucharze i odbiorcy zaczynają być coraz bardziej wymagający co do pocho-

14 www.e-hotelarz.pl

punktów gastronomicznych znajdują odbicie w mniejszych, choć świetnie rozwijających się polskich imprezach, takich jak targi śniadaniowe w kilku miastach w Polsce czy Najedzeni Fest w Krakowie. Zaletą street food jest też okazja do spotkań towarzyskich, często w plenerze, ewentualnie na ulicy, w niezobowiązującej atmosferze i przy niewysokich cenach jedzenia, w które nie są wliczone koszty związane z prowadzeniem restauracji. Warto wspomnieć, że dla wielu restauratorów food trucki stały się dodatkową mobilną formą rozwoju biznesu, wyjścia ze swoją ofertą wprost do klienta, formą promocji połączonej z degustacją możliwości kulinarnych stacjonarnej restauracji.

Inicjacja W 2015 roku coraz więcej inwestorów dostanie po nosie i będzie czuć respekt przed branżą gastronomiczną. Jest szansa, że zaczną szukać edukacji i biznesowego oparcia w doświadczonych praktykach, a na to czas najwyższy. Powstaje wiele inicjatyw edukacyjnych, warto jednak brać udział w tych organizowanych przy udziale praktyków odnoszących sukcesy w branży, tak na polu biznesowym i marketingowym.

Widać rosnące edukacyjne znaczenie podróży do zagranicznych szkół, restauracji, na staże po wiedzę i praktykę nie tylko kulinarną, ale też organizacyjną i biznesową. Hołubimy zachodnie wzorce, podpatrujemy koncepty restauracyjne z Londynu i Berlina oraz rozwiązania marketingowe ze Stanów. Niestety jednostronnie, bo miłość Zachodu do nas dopiero ma szansę się obudzić, o ile sami uwierzymy w siebie, bo zdecydowanie nie jesteśmy doceniani. Cieszy obecność i mocne zaakcentowanie polskiego rolnictwa i kultury kulinarnej podczas tegorocznych targów w Mediolanie (expo2015.org/en/participants/countries/ poland). Warto aby Polska była bardziej widoczna na spotkaniach takich jak Madryt Fusion (www.madridfusion.net), Salone del Gusto w Turynie (www.salonedelgusto. com) czy Gastonomica w San Sebastian w Hiszpanii (www.sansebastiangastronomika.com). Poza nielicznymi przypadkami Polacy nie odczuwają na szeroką skalę potrzeby wymiany myśli z ludźmi gastronomii zjeżdżającymi tam z całej Europy, a nawet całego świata. Ciekawym zjawiskiem jest dostrzeżenie roli kobiet w światowej gastronomii, któremu to zagadnieniu było poświęcone Parabere Forum www.parabereforum.com, po raz pierwszy zorganizowane w Bilbao przez jedną z najbardziej znanych na świecie dziennikarek kulinarnych Marię Canabal. To ważny moment w światowej gastronomii. Niewątpliwie krytyczny wobec rynku polskiego czerwony przewodnik Michelin jest motywatorem i ma wpływ na rosnące aspiracje polskich szefów kuchni. Nowym istotnym graczem wspomagającym rozwój naszego rynku okazał się francuski żółty przewodnik Gault & Millau, którego zespół międzynarodowych inspektorów właśnie wystartował z degustacjami i odwiedzinami polskich restauracji, aby przygotować drugie już polskie wydanie. Niezależnie od elementu ocen i rywalizacji pomiędzy restauracjami, która jest wpisana w koncepcję przewodnika Gault & Millau, dodatkowo ma on zgodnie ze światowymi trendami wspierać szefów kuchni w nawiązywaniu kontaktów między nimi i we współpracy już na poziomie lokalnym.• Agnieszka Małkiewicz. Właścicielka AM Horeca Communications – firmy wyspecjalizowanej w marketingu i tworzeniu strategii marek w sektorze HORECA

www.e-restauracja.com

Raport z rynku HoReCa 2015

NAJWIĘKSI GRACZE NA RYNKU HOTELARSKIM W POLSCE SIEĆ 1. ORBIS/ACCOR (Sofitel, Novotel, Mercure, ibisy, Orbis Hotels)

LICZBA POKOI

LICZBA HOTELI

11 400

2. HOTELE GOŁĘBIEWSKI

2351

3. HILTON WORLDWIDE (Hilton, DoubleTree by Hilton, Hilton Garden Inn, Hampton by Hilton)

2070

4. LOUVRE HOTELS GROUP (Campanile, Premiere Classe, Golden Tulip)

1903

5. BEST WESTERN (Best Western, Plus, Premier)

1891

6. CARLSON REZIDOR (Radisson Blu, Park Inn, Rezydent)

1830

7. STARWOOD HOTELS (Sheraton, Westin, Luxury Collection)

1518

8. QUBUS HOTEL (Qubus, Alto)

1516

9. WARIMPEX (właściciel/dzierżawca: Intercontinental, andel’s, Angelo, Chopin, Amber)

1465

10. GROMADA

1432

11. IHG (Intercontinental, Holiday Inn, Holiday Inn Express)

1184

12. GRUPA HOTELI WAM (nazwy własne)

1137

13. SATORIA GROUP (Best Western, RT, Start)

1110

14. VIENNA HOTELMANAGEMENT (operator hoteli andel’s, Angelo, Chopin, Amber)

1051

15. HOTELE DIAMENT

960

16. GRUPA TRIP (nazwy własne)

792

17. MARRIOTT INTERNATIONAL (Marriott, Courtyard)

759

18. ELBEST(nazwy własne)

674

19. JW CONTRUCTION (Hotele 500, Czarny Potok)

650

20. FOCUS HOTELS

535

21. HOTELE WARSZAWSKIE SYRENA (Polonia, Metropol, MDM)

511

22. INTERFERIE

476

23. GRUPA ANDERS (Krasicki, Zamek Ryn, Anders, Miłomłyn Zdrój)

463

24. LIKUS HOTELE (nazwy własne)

449

25. DESILVA HOTELS (DeSilva, DeSilva Inn, DeSilva Premium, by DeSilva)

445

26. ZDROJOWA INVEST (nazwy własne)

440

27. DOBRY HOTEL (operator czterech hoteli Best Western i pod własnymi nazwami)

436

28. HOTELE 500 Zegrze, Stryków, Tarnowo Podgórne

413

29. HOTELE ARCHE (Puławska Residence, Tobaco, Arche)

392

30. B&B HOTELS

387

31. PURO HOTELS

373

32. HP PARK

373

33. CENTRUM HOTELE (Polonia, Savoy, Światowit,)

322

34. IBB COLLECTION

313

35. SCANDIC HOTELS

307

POZOSTAŁE. Polskie: HOTELE SPA DR IRENA ERIS (233, 3, Krynica Zdrój, Polanica Zdrój, Nowa Wieś k. Ostródy), CONDOHOTELS GROUP (169, 2, Ostróda), MALINOWE HOTELE (167, 2, Solec Zdrój, Świeradów Zdrój), HOTELE DONIMIRSKI (128, 5 , Kraków) Zagraniczne: NH HOTELS (93, 1, Poznań);

16 www.e-hotelarz.pl

www.e-restauracja.com

Cała Polska

ibis Styles Wrocław, Mercure Bydgoszcz, Racławice

Mikołajki, Wisła, Karpacz, Białystok

ibis Styles: Białystok, Siedlce, Nowy Sącz, Grudziądz -

Warszawa, Gdańsk, Kraków, Łódź, Rzeszów, Świnoujście

Doubletree Warszawa, Hampton Warszawa, Garden Inn Kraków - Balice

DoubleTree – Hampton Kraków, DoubleTree Wrocław, Hampton Wrocław, Jelenia Góra

10 największych miast

Cała Polska

Wrocław, Opole, Płock

Kraków, Olsztyn, Brzeg, Katowice

Warszawa, Kraków, Wrocław, Trójmiasto, Szczecin

Świnoujście, Zakopane

Warszawa, Kraków, Poznań, Sopot

Cała Polska

Warszawa, Kraków, Łódź, Katowice, Międzyzdroje

Warszawa, Poznań, średnie i małe miasta

Kraków

Warszawa, Józefów, Kraków, Łódź, Bydgoszcz

Holiday Inn w Dąbrowie Górniczej

Cała Polska

Warszawa i Kraków

Kraków, Łódź, Katowice, Międzyzdroje

Śląsk i Wrocław

Park Hotel Diament Zabrze, Alto Żory

Zakopane i Ossa

Warszawa

Courtyard Gdynia, Renaissance Warszawa,

Bełchatów i miejscowości turystyczne

Zegrze, Stryków, Tarnowo Podgórne, Krynica Zdrój

Szczecin

Łódź, Gdańsk, Bydgoszcz, Szczecin, Inowrocław

Inowrocław

Gdańsk

Warszawa

Świnoujście, Szklarska Poręba, Świeradów Zdrój

Warmia i Mazury

Kraków, Wrocław, Katowice, Łódź

Warszawa

Warszawa, Piaseczno, Pruszków, Pyrzowice, Opole

Opole

Poznań

Kołobrzeg

Diune Kołobrzeg

Radisson Blu Świnoujście

Trójmiasto, Kraków, Wrocław

Best Western Q Plus Wroclaw

Best Western Q Kraków, Q Kraków

Warszawa, Łódź, Siedlce

Warszawa, Wrocław, Toruń

Łódź, Katowice

Wroclaw, Kraków, Poznań

Gdańsk

Wrocław, Poznań, Olsztyn

Łódź

Poznań, Lublin, Gdańsk

Gdańsk

Wrocław, Gdańsk

www.e-restauracja.com

M A L

PLANY OTWARĆ . III. 2015–2016

OTWARCIA 2014–II. 2015

LOKALIZACJA

(powyżej 300 pokoi; stan na 1. marca 2015)

Raport z rynku HoReCa 2015

promoc

Technologie

na usługach hotelarzy

Prowadzisz mały pensjonat? Zarządzasz dużym hotelem należącym do międzynarodowej sieci? Niezależnie od skali działalności Samsung posiada urządzenia, które dopasujesz do swoich wymagań i oczekiwań Twoich klientów. Portfolio Samsung dla hoteli to gwarancja atrakcyjnej prezentacji oferty oraz sprawne zarządzanie wieloma procesami, ale przede wszystkim to duża oszczędność kosztów i satysfakcja gości. Zaprezentuj swoją ofertę

Nowa jakość dla klientów

Digital Signage to nośniki oraz oprogramowania umożliwiające tworzenie, publikowanie i zarządzanie treściami wizualnymi w przestrzeni publicznej. Elegancko zaprojektowane monitory Smart Signage o rozmiarach od 32 do 110 cali doskonale sprawdzają się w salach konferencyjnych, foyer lub na recepcji. Dzięki interaktywnym monitorom goście mają swobodny dostęp do takich usług jak check-in i check-out, zamawianie posiłków, dokonywanie rezerwacji i planowanie imprez. Z kolei personel zajmujący się bezpośrednią obsługą klientów może skoncentrować się na zapewnieniu gościom indywidualnej oferty, zamiast tracić czas na realizację zbędnych procesów. Z myślą o biznesmenach hotele mogą włączyć do swojej oferty możliwość interaktywnych spotkań poprzez wyposażenie centrów biznesowych i sal konferencyjnych w urządzenia Smart Signage. Coraz częściej podstawowym wyposażeniem każdej sali konferencyjnej są właśnie tablice interaktywne, zbudowane w oparciu o jeden lub kilka połączonych wielkoformatowych ekranów. Oferują doskonałą jakość wyświetlania bez konieczności zaciemniania pomieszczenia, a także niskie koszty eksploatacji. Dodatkowym narzędziem dla panelisty czy moderatora jest oprogramowanie, które umożliwia współpracę ekranu z tabletem, notebookiem albo komputerem stacjonarnym, pozwalając na zapisanie wyników pracy i przesłanie ich do uczestników spotkania lub udostępnienie online. W ten sposób ograniczamy drukowanie i błyskawicznie udostępniamy wszystkim słuchaczom materiał prezentowany podczas debaty lub wystąpienia.

Samsung oferuje nie tylko nowoczesne telewizory hotelowe, ale także systemy telewizyjne dedykowane dla hoteli. Rozwiązania te umożliwiają zdalne zarządzanie treściami interaktywnymi wyświetlanymi na ekranach telewizorów. Dzięki temu goście otrzymują przydatne informacje np. na temat hotelu, usług, czy okolicznych atrakcji. Można także personalizować treści wyświetlane na telewizorach np. przywitać gościa z imienia i nazwiska. Samsung posiada w swojej ofercie dwa systemy telewizji hotelowej. System LYNK™ REACH to oprogramowanie , które pozwala na centralne zarządzanie statyczną treścią we wszystkich telewizorach przez zwykły kabel antenowy, natomiast System LYNK™ SINC oparty jest o infrastrukturę LAN. Rozwiązania te, które pozwalają z łatwością tworzyć i edytować zawartość marketingową wyświetlaną na ekranach telewizorówoszczędzają czas pracownikom hotelu oraz gościom, którzy w nim odpoczywają.

Praktyczne rozwiązania i kompatybilność Specjalnie dla hoteli Samsung oferuje rozwiązania druku pozwalające zmniejszać koszty wydruków, kontrolować obieg dokumentów, zabezpieczać dostęp do danych oraz drukować za pomocą smartfonow i tabletów. Drukarki wielofunkcyjne Smart MultiXpress z systemem Android posiadają dotykowy panel, umożliwiający wyszukiwanie i drukowanie materiałów z Internetu i e-maili, bez konieczności połączenia z komputerem. Oprócz pracowników, skorzystają też goście, którzy mogą wydruko-

wać np. bilet podróżny, potrzebne informacje lub mapy itp. W drukarkach Smart MultiXpress zwiększono wytrzymałość tonera i bębna, co wpływa na ich niezawodność oraz na niższy całkowity koszt użytkowania. Dodatkowo maja możliwość rozbudowy o technologię NFC Pro, która umożliwia m.in. drukowanie bezpośrednio z urządzeń mobilnych po ich zetknięciu z drukarką. Usprawnia to pracę obsługi hotelu, odciążając ją w kontaktach z klientami, którzy sami mogą drukować potrzebne im materiały. Wiele procesów w hotelu pomoże usprawnić tablet Samsung GALAXY Tab Active. To przede wszystkim narzędzie do codziennej pracy. Tablet jest cienki, lekki, elegancki i specjalnie wzmocniony - odporny na upadek z niedużych wysokości, kurz, wodę i skrajne temperatury. Antywstrząsowa obudowa gwarantuje jego bezpieczeństwo nawet przy częstym użytkowaniu oraz przed losowymi wypadkami, jak stłuczenie czy zalanie. Wymienialna bateria wytrzymuje od 8 do 11 godzin, a aparat wyposażony w auto focus umożliwia wykonywanie zdjęć do dokumentacji lub raportowania. Ponadto skanuje kody kreskowe i kody QR, a technologia NFC skraca czas komunikacji i zarządzania procesami w pracy, skanując też etykiety zbliżeniowe. Tablet posiada rysik „C-Pen”, który umożliwia m.in. odręczne podpisywanie dokumentów. Urządzenie gwarantuje bezpieczeństwo danych dzięki platformie Samsung KNOX, która zapewnia kompleksową ochronę, przechowując aplikacje i dane w zabezpieczonej przestrzeni, bez potrzeby korzystania z platform zewnętrznych oraz ponoszenia dodatkowych kosztów.

Raport z rynku HoReCa 2015

Stan polskiego hotelarstwa Katarzyna Tencza

ozwój rynku hotelowego w tym okresie nie był jednak tak intensywny, jak wskazują na to cyfry, a na znaczący wzrost liczby skategoryzowanych hoteli wpływ miały decyzje o kategoryzacji już istniejących obiektów. Szacujemy, że w przeciągu dwóch lat rynek faktycznie wzrósł o około 180-200 obiektów, reszta odnosi się natomiast do kategoryzacji już istniejących hoteli.

20 www.e-hotelarz.pl

Średnia wielkość hoteli według kategorii Różnice w średniej wielkości obiektów hotelowych w zależności od kategoryzacji są znaczne. Średnio, największą liczbę pokoi oferują hotele 5*, co bezpośrednio wynika z kalkulacji kosztów inwestycji i zwrotu z niej. Hotele 5* to obiekty, które oferują przeciętnie około 140 pokoi, zlokalizowane są w najwięk-

szych polskich miastach, a tam w najlepszych lokalizacjach. W większości funkcjonują pod marką międzynarodowej sieci hotelowej (ok. 20 hoteli w tej grupie), jak i w ramach polskich sieci, jak Hotele SPA Dr Irena Eris, Holding Liwa czy Grupa Trip, oferujących łącznie 10 hoteli 5*). Kilkanaście obiektów 5* to hotele resortowe zlokalizowane w topowych miejscowościach wypoczynkowych typu Sopot,

www.e-restauracja.com

FOT. ARCHIWUM

W Polsce na koniec 2014 roku funkcjonowało 2 459 hoteli, oferujących ponad 122 tys. pokoi. Przeważającą większość stanowiły obiekty 3-gwiazdkowe (50 proc. udziału w rynku pod względem liczby obiektów, 44 proc. pod względem liczby pokoi). Drugą pozycję pod względem liczby hoteli stanowiły obiekty 2-gwiazdkowe (27 proc. udziału w rynku), chociaż biorąc pod uwagę liczbę pokoi, dominowały obiekty 4-gwiazdkowe (26 proc. udziału). Wciąż najmniejsza liczba hoteli oferowana jest w segmencie 5-gwiazdkowym – na koniec 2014 roku w Polsce funkcjonowało 61 hoteli tej kategorii.

Obłożenie pokoi i pokojami Woj. mazowieckie jest regionem dominującym pod względem liczby pokoi hotelowych w Polsce. Na drugim biegunie znajduje się opolskie oferujące o prawie 18 tys. pokoi mniej. Tak duże rozbieżności wynikają z nierównomiernej atrakcyjności poszczególnych regionów, turystycznej bądź biznesowej. W ciągu dwóch lat wzrost bazy hotelowej był nierównomierny geograficznie. Województwami, które zanotowały ponad 20-proc. wzrost liczby pokoi hotelowych były: województwo wielkopolskie (55proc.), opolskie (32-proc.), podlaskie (28-proc.), podkarpackie (28-proc.) i świętokrzyskie (22-proc.). Według GUS średnie obłożenie hoteli w Polsce w roku 2013 wyniosło 44,3-proc., w porównaniu z 43,6-proc. w roku poprzednim (za 2014 rok jeszcze nie ma wyników). W dziewięciu województwach obłożenie wzrosło, w sześciu spadło, a w jednym nie zmieniło się. W roku 2013 jedynie w trzech regionach obłożenie przekroczyło średnią dla kraju, tj. w województwach: mazowieckim, zachodniopomorskim i małopolskim. Średnie obłożenie w pozostałych trzynastu województwach było niższe niż średnia krajowa. Dysproporcje w średnim obłożeniu hoteli pomiędzy poszczególnymi województwami są znaczne. Osiągające najwyższe wskaźniki obłożenia mazowieckie notuje o ponad 20 punktów procentowych wyższe obłożenie od sąsiedniego woj. łódzkiego czy świętokrzyskiego. Nierówności o tyle się pogłębiają, o ile województwa z najwyższymi wynikami

www.e-restauracja.com

M A L K E

obłożenia w roku 2013 osiągnęły również wzrost obłożenia w stosunku do roku 2012. Najwyższe średnie obłożenie (66,3proc.) notują w Polsce hotele 5* i również w tym segmencie nastąpił najwyższy wzrost obłożenia w porównaniu z rokiem poprzednim (4,6-proc.). Inwestycje w hotele 5*, ze względu na wysokie nakłady inwestycyjne, wynikające z lokalizacji tych obiektów w najlepszych destynacjach, a także ze względu na wysoki koszt budowy jednego pokoju hotelowego, są w znakomitej większości przypadków głęboko przemyślane i nieprzypadkowe. Segment hoteli 4* uzyskuje średnio znacznie słabsze wyniki od hoteli 5*, różnica przekracza 15 pkt. proc. Wyniki obłożenia hoteli 1, 2 i 3* oscylują w zbliżonych granicach (około 40-proc.), nie przekraczając jednakowoż średniej dla kraju. Granica 35-40-proc. obłożenia obiektu hotelowego, przy założeniu racjonalnej polityki cenowej i kosztowej, a także niewygórowanej ceny zakupu działki, jest granicą opłacalności całej inwestycji. Hotele zlokalizowane w dużych miastach uzyskują średnio znacznie lepsze wyniki od obiektów zlokalizowanych poza nimi, oscylujące w granicach 55-70-proc. obłożenia. Stąd wnioskować można, iż znakomita część hoteli w segmencie 1-3* uzyskuje wielce niezadowalające wyniki obłożenia.

Zakopane, Kołobrzeg, Mikołajki. Na przeciwległym biegunie znajdują się hotele 1 i 2*, oferujące średnio około 30-35 pokoi hotelowych. Rozsiane są one po całym kraju, prowadzone głównie jako mały rodzinny biznes. Wciąż relatywnie niewiele międzynarodowych sieci hotelowych działających na terenie naszego kraju posiada ofertę skierowaną do tego segmentu rynku, są to: sieć Accor z markami ibis Budget i ibis, sieć Louvre Hotels Group z markami Premiere Classe i Campanile, a także sieć B&B. Polska sieć hoteli Qubus testuje obecnie koncept nowej ekonomicznej marki hotelowej Alto, która wprowadzona została w Żorach w połowie 2015 roku.

Raport z rynku HoReCa 2015

Usieciowienie hoteli Hotele sieciowe w Polsce są średnio ponad 3,5 razy większe od hoteli niesieciowych. Średnia wielkość sieciowych hoteli we wszystkich kategoriach przekracza 100 pokoi i jest naturalną konsekwencją wymagań sieci hotelowych, które nie są zainteresowane małymi obiektami. Odsetek hoteli sieciowych w strukturze wszystkich obiektów w Polsce waha się w granicach 12 proc. i pozostaje niezmienny w ostatnich latach. Stagnacja w rozwoju polskich sieci hotelowych wpływa negatywnie na tempo usieciowienia hoteli w Polsce, które kształtuje się na podobnym poziomie co tempo rozwoju całego rynku. Negatywnie na rozwój usieciowienia oddziałuje również bardzo ograniczona oferta umów dzierżawy, którymi rynek jest zainteresowany w największym stopniu.

www.e-hotelarz.pl

Raport z rynku HoReCa 2015

Liczba pokoi hotelowych w miastach wojewódzkich na koniec 2014 r.

Liczba hoteli w miastach wojewódzkich w 2014 r.

Obłożenie hoteli w województwach w 2014 r. (styczeń - wrzesień)

Woj. mazowieckie jest liderem stopnia usieciowienia bazy hotelowej, na co dominujący wpływ ma Warszawa. 22-proc. regionalnych hoteli i 57-proc. pokoi hotelowych funkcjonuje w ramach sieci hotelowych. Wysoki stopień usieciowienia notowany jest również w województwie łódzkim, na co znaczny wpływ

22 www.e-hotelarz.pl

ma obecność znacznej liczby polskich sieci hotelowych, takich jak Qubus, Focus Hotels, Hotele Centrum, Hotele Ambasador, Elbest Hotels, Grupa Trip, Hotel 500, WAM, itp. (a w samej Łodzi – dużej liczby hoteli międzynarodowych marek, jak np. andel’s, DoubleTree by Hilton, Holiday Inn, Novotel, ibis,

Campanile). Województwa z niskim odsetkiem hoteli i pokoi sieciowych to głównie regiony pozbawione znaczących i powszechnie znanych atrakcji turystycznych, lub o niewielkim znaczeniu biznesowym, takie jak województwo podkarpackie, lubuskie, opolskie czy świętokrzyskie. Największy odsetek usieciowienia odnotowano w najwyższej kategorii hoteli – obiektach 5*. Wynika to z faktu, że dominująca część obiektów o tym standardzie to hotele głównie miejskie, które charakteryzują się bardzo dużą liczbą pokoi i dużym zainteresowaniem sieci hotelowych. Hotele sieciowe w kategorii 4* w Polsce stanowią niewiele ponad ¼ wszystkich obiektów w tym standardzie. Inaczej wygląda to w przypadku pokoi hotelowych – połowa dostępnych pokoi w tym standardzie to pokoje sieciowe. Niskim usieciowieniem charakteryzują się hotele 1-3* – poniżej 10 proc. hoteli w każdej kategorii. Nieco wyższy jest wskaźnik usieciowienia pokoi hotelowych. Hotele 1-gwiazdkowe sieciowe są prawie czterokrotnie większe niż hotele niezależne. Po względem odsetka pokoi należących do sieci hotelowych prym wiodą trzy miasta wojewódzkie: Warszawa (80 proc.), Katowice (72 proc.), Łódź (69 proc.). W przypadku tak wysokiego usieciowienia hoteli w Katowicach znaczenie miała bardzo dobra lokalizacja komunikacyjna miasta, bliskość granic czeskiej i słowackiej, prężnej Katowickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej, a także dobrych wyników makroekonomicznych miasta. W odróżnieniu od Warszawy, w Katowicach duże znaczenie odgrywają polskie sieci hotelowe, takie jak: Diament (pięć obiektów), Qubus, Likus czy Quality System (z międzynarodowych marek są tam Angelo, Best Western Premier, Novotel i Campa nile). Jeśli chodzi o Łódź, wysokie usieciowienie pokoi hotelowych generowane jest przez sieć Hotele Centrum, która posiada w mieście aż cztery obiekty o liczbie pokoi przekraczającej 560. Miasta wojewódzkie o mniejszym znaczeniu dla gospodarki nie są tak chętnie wybierane przez sieci hotelowe, stąd wskaźnik usieciowienia hoteli i pokoi hotelowych jest w nich mniejszy. Odsetek obcokrajowców w polskiej bazie hotelowej na przestrzeni ostatnich pięciu lat kształtuje się na stałym poziomie

www.e-restauracja.com

Raport z rynku HoReCa 2015

około 30 proc. Pomimo stabilnego wzrostu liczby turystów zagranicznych w Polsce (11,9 mln w roku 2009 do 15,8 mln w roku 2013), struktura korzystających z noclegów w hotelach nie zmienia się, dzięki rosnącej liczbie noclegów generowanych przez Polaków.

hoteli upscale i luksusowych oscylowało na poziomie 77 proc., natomiast w segmencie hoteli ekonomicznych i medium – 65 proc. Średnia cena za pokój ADR wyniosła w 2014 roku Warszawie 282 zł i była niższa o 6 proc. w stosunku do roku 2013,

Rynek noclegowy w stolicy w ciągu ostatnich dwóch lat 2013-14 znacząco się rozrósł. Powstały dwa hotele Hampton by Hilton przy lotnisku i w centrum oraz DoubleTree by Hilton w Wawrze, łącznie z blisko 800 pokojami. Otwarte zostały: 3* Sound Garden przy Żwirki i Wigury

GŁÓWNE MIASTA Warszawa Warszawa jest dominującym rynkiem hotelowym na mapie Polski, zarówno pod względem podaży bazy hotelowej, jak i popytu na nią. Warszawski rynek hotelowy charakteryzuje się bardzo dużym odsetkiem pokoi sieciowych (80 proc.), najwyższym obłożeniem hoteli i najwyższymi średnimi cenami wśród miast wojewódzkich, dużą podażą pokoi z segmentu upper upscale i luksusowego, a także przeważającym znaczeniem gości biznesowych w bazie hotelowej. Rok 2014 był dla warszawskiego rynku hotelowego nieco gorszy niż 2013, gdy średnie obłożenie hoteli wzrosło o 3,6 proc. do 71,8 proc. w 2013 roku. W ubiegłym roku spadło ono nieznacznie, o ok. 0,5 p.proc. W segmencie

Granica 35-40-proc. obłożenia obiektu hotelowego, przy założeniu racjonalnej polityki cenowej i kosztowej, a także niewygórowanej ceny zakupu działki, jest granicą opłacalności całej inwestycji gdy ADR osiągał 300 zł, ale trzeba pamiętać, że w listopadzie 2013 roku odbywała się tu konferencja COP 19, która podniosła ceny o ok. połowę. Hotele w segmencie wyższym i luksusowym zanotowały spadek średniej ceny do ok. 380 zł, a hotele ekonomiczne i klasy do ok. 185 zł.

oraz 4* Warsaw Plaza przy wyścigach na Służewcu, znacząco powiększył się 4* Airport Hotel Okęcie – to kolejnych 450 pokoi. W ciągu dwóch lat warszawski rynek wzrósł o ponad 1,2 tys. pokoi. To ok. 10 proc. nowej podaży na rynku. Utrzymy wanie na mniej więcej podobnym pozioR

Raport z rynku HoReCa 2015

Średnia wielkość hoteli sieciowych i niesieciowych

czącym graczem na mapie sektora BPO w Polsce, przyciągając wielu inwestorów, co wpływa na rozwój rynku nieruchomości biurowych. Pod kątem nowej podaży hotelowej, w roku 2013 otwarte zostały dwa hotele sieciowe – Golden Tulip Kraków City Centre i hotel Puro, a w 2014 – Hilton Garden Inn przy lotnisku KrakówBalice, natomiast w 2015 pojawić się mają aż cztery nowe: Best Western Plus Q Hotel i Q Hotel oraz kompleks DoubleTree– Hampton by Hilton.

Trójmiasto Usieciowienie hoteli w Polsce według kategorii

Międzynarodowe sieci hotelowe w Polsce

mie średniej ceny w tym czasie świadczy jednak o tym, że rynkowi udaje się je jakoś wchłonąć. W 2016 roku pojawić się mają trzy nowe hotele 5*: Raffles w Europejskim, Renaissance na Okęciu i Warszawa w Prutentialu, razem z ok. 420 pokojami w segmencie upscale & luxury.

Kraków Rynek hotelowy w Krakowie charakteryzuje się dużym odsetkiem turystów zagranicznych w bazie noclegowej, oscylującym w granicach 55-proc. Duża roz-

24 www.e-hotelarz.pl

poznawalność miasta na arenie międzynarodowej, a także znaczna popularność Krakowa, zwłaszcza wśród angielskich turystów pod kątem przyjazdów typu city breaks sprawia, że miejskie obiekty noclegowe notują znaczny odsetek gości zagranicznych. Rok 2014 był dla krakowskiego rynku hotelowego dobry, obłożenie hoteli nieznacznie wzrosło do 73,4 proc., średni poziom cen wyniósł 252 zł, więc ostatecznie RevPAR wzrósł o ponad 4 proc., do 183 zł. Kraków, obok bardzo dużego znaczenia turystycznego, stał się również zna-

Rynek hotelowy w Trójmieście, po ożywieniu inwestycyjnym z lat 2011-2012, kiedy to oddane zostały do użytku hotele: 4* Grand Cru, 4* Admirał, 3* Fahrenheit, czy 3* Best Western Plus Arkon Park, w roku 2013 ustabilizował się, gdy wystartował tylko jeden hotel Hampton by Hilton przy lotnisku. Za to w latach 2015-16 Trójmiasto czeka prawdziwy boom hotelowy, gdy w Gdańsku otwarte zostaną Puro, Focus, niezależne Garnizon, Almond, Sadova, planowane są też m.in. Holiday Inn Express i ibis, a w Gdyni otwiera się maju Courtyard by Marriott. Kolejny raz trójmiejskie hotele osiągają wyjątkowo korzystne wyniki w sezonie letnim. Dobre warunki pogodowe wpłynęły ponadto na wydłużenie sezonu letniego do września. Obłożenie obiektów hotelowych w miesiącach letnich (lipiec, sierpień) przekracza tam 90 proc., a średnie ceny 330 zł. Wzrost cen możliwy był między innymi z powodu dużego zainteresowania turystów zagranicznych trójmiejskim rynkiem noclegowym – przykładem może być liczba norweskich turystów korzystających z noclegów w trójmieście, która wzrosła o 42-proc. Średnie obłożenie hoteli w Trójmieście w roku 2014 wzrosło do 62-proc. (wzrost o blisko 5-proc. w porównaniu z 2013), przy średnim ADR na poziomie 302 zł, a RevPAR do 191 zł.

Wrocław Rok 2014 przyniósł wrocławskim hotelom wzrost obłożenia o blisko 3 pkt. proc. do 63,1 proc., wzrost średniej ceny do 210 zł, a efekcie RevPAR-u do 132 zł. Jest się z czego cieszyć, bo jeszcze w 2013 roku rynek odnotował duże spadki średnich cen, rzędu kilkunastu procent

www.e-restauracja.com

Raport z rynku HoReCa 2015 Polskie sieci hotelowe

w porównaniu do 2012 roku. Podobnie jak w innych miastach gospodarzach EUFA Euro 2012, również i we Wrocławiu ceny w roku 2013 były niższe niż rok wcześniej. RevPAR w roku 2014 był porównywany do tego osiąganego przez hotele w Poznaniu (tam występuje dużo niższe obłożenie, na poziomie 54 proc, ale za to wyższe ceny – ok. 257 zł) czy Katowicach. Najważniejsze otwarcia hoteli w roku 2013 obejmują: ekonomiczny hotel 2* B&B i niewielki 5* hotel Grape; w 2014 – Best Western Plus Q, ibis Styles i Invite. Na 2015 roku nie są planowane żadne większe otwarcia, a w 2016 roku ruszyć ma DoubleTree by Hilton z ok. 200 pokojami w budynku OVO

hotelowych, w ramach których działają co najmniej trzy hotele (niekoniecznie pod wspólną nazwą). W połowie 2014 roku w Polsce działało 15 międzynarodowych sieci hotelowych ze 151 hotelami i ponad 24 tys. pokoi oraz

Do polskich sieci hotelowych, które odnotowały spadek liczby hoteli, zaliczyć można sieci: Gromada, Hotele Centrum, Hotele 500 i Quality System. Pod marką Quality System nie funkcjonują już dwa obiekty w Katowicach: hotel Quality

Najwyższe średnie obłożenie notują w Polsce hotele 5*. Segment hoteli 4* uzyskuje średnio znacznie słabsze wyniki o ok. 15 pkt. proc. Wyniki obłożenia hoteli 1, 2 i 3* oscylują w zbliżonych granicach (około 40 proc.)

Sieci hotelowe Ze względu na brak ogólnie przyjętego terminu hotelu sieciowego, na potrzeby tej publikacji przyjęliśmy definicję, że jest to organizacja, posiadająca swoją markę (lub marki), która może być zarządzana przez tego samego właściciela lub korporację. Jest to grupa hoteli zrzeszonych. Hotel zrzeszony jest to obiekt, który jest członkiem sieci hotelowej, należy do sieci franczyzowej lub innego systemu zrzeszającego hotele, w których członkostwo przynosi mu specjalne korzyści, głównie w postaci wspólnego systemu rezerwacyjnego. Na potrzeby niniejszej publikacji za hotele sieciowe uznajemy wszystkie obiekty międzynarodowych i polskich sieci

www.e-restauracja.com

25 polskich sieci, które łącznie oferowały 145 hoteli z ponad 16 tys. pokoi. Spośród polskich sieci hotelowych najdynamiczniejszy wzrost zanotowała Hotele Diament, która otworzyła dziewiąty hotel – 4* Park Hotel Diament w Zabrzu oraz przyłączyły sieć Stylehotels, dzięki czemu powiększyły się o pięć nowych hoteli na Górnym Śląsku. Focus Hotels otworzyła dwa nowe obiekty: 4* hotel w Inowrocławiu i 3* w Chorzowie, pracuje też nad uruchomieniem w 2016 roku kolejnego obiektu w Gdańsku. Sieć Puro rozrosła się z jednego hotelu we Wrocławiu o obiekty w Krakowie i Poznaniu, a wkrótce również w Gdańsku.

Silesian i Economy Silesian. Hotele Centrum w Łodzi opuścił hotel Mazowiecki, a Centrum Hotel został zamknięty, natomiast Hotele 500 pomniejszyły się o hotel w Cieszynie. Ogólnopolska Spółdzielnia Turystyczna Gromada z kolei w ramach restrukturyzacji sprzedała hotel w Olsztynie. Wśród międzynarodowych sieci obecnych na polskim rynku największe zmiany miały miejsce w sieci Best Western. W ostatnich dwóch latach powiększyła się ona o kilka obiektów, m.in. Best Western Plus Q we Wrocławiu, Korona Wellness & SPA w Kielcach, Petropol w Płocku, Airport Modlin w Nowym

www.e-hotelarz.pl

Raport z rynku HoReCa 2015

Usieciowienie pokoi hotelowych w Polsce według kategorii

Dworze Mazowieckim, Best Western Opole Centrum czy Faltom w Rumi, a wkrótce ruszą kolejne hotele pod tą marką w Krakowie, Olsztynie i Brzegu. Z drugiej strony sieć opuściły: Fado w Gorzowie Wielkopolskim, Symfonia w Osjakowie, Korona i Agit z Lublina, Żubrówka czy Cristal z Białegostoku. Intensywny rozwój bazy noclegowej miał również miejsce w ramach sieci Hilton Hotels. Pod markami sieci zaczęły działać w ostatnich dwóch latach cztery nowe obiekty hotelowe: DoubleTree w Warszawie i trzy ekonomiczne hotele Hampton by Hilton, dwa w Warszawie i jeden w Gdańsku. Wzrost zanotowała również sieć Orbis/Accor, która w ramach umów franczyzowych pozyskała nowe

hotele Mercure Racławice, Mercure Patria w Wiśle i Mercure Sepia w Bydgoszczy oraz ibis Wrocław, a także nowy nowe obiekty w krajach bałtyckich. Ma też podpisane umowy na uruchomienie kolejnych hoteli ibis m.in. w Krakowie, Poznaniu, Białymstoku, Siedlcach, Grudziądzu i Nowym Sączu. Po inwestycjach w Toruniu i Warszawie francuska sieć hotelowa B&B otworzyła w maju 2014 roku we Wrocławiu swój trzeci hotel w Polsce. Kolejną planuje w Łodzi. Pochodząca z Hiszpanii sieć IBB Hotels z kolei w ramach umowy franczyzowej pozyskała jeden hotel – Dwór Oliwski w Gdańsku. Międzynarodowe sieci hotelowe, w odróżnieniu od ich polskich odpowied-

ników, kontynuują ekspansję na polskim rynku hotelowym. W przeciągu ostatniego roku liczba obiektów funkcjonujących pod markami międzynarodowych sieci hotelowych zwiększyła się o ok. 15, kilka natomiast przestało funkcjonować w ramach międzynarodowych sieci (poza Best Westernami również np. Hyatt). W tym samym czasie pod markami polskich sieci hotelowych zaczęło funkcjonować pięć obiektów, jednakże cztery hotele opuściły polskie podmioty. Zmiany te potwierdzają kontynuację negatywnych tendencji w polskich sieciach hotelowych, których rozwój w ostatnich latach charakteryzuje słowo „stagnacja”. Te z polskich podmiotów, które notują wzrost liczby obiektów, skazane są na własne inwestycje bądź na współpracę na zasadach dzierżawy. Siła polskich marek jest na tyle niska, iż przegrywają one konkurencję z międzynarodowymi potentatami w branży hotelowej, przez co zainteresowanie np. franczyzą polskiej sieci hotelowej jest znikome. Z drugiej strony, siła międzynarodowych sieci hotelowych obecnych na polskim rynku jest na tyle duża, iż zainteresowane są one głównie umowami franczyzowymi i o zarządzanie.• Katarzyna Tencza. Konsultant w Horwath HTL Polska

Usieciowienie hoteli i pokoi w miastach wojewódzkich

26 www.e-hotelarz.pl

www.e-restauracja.com

Raport z rynku HoReCa 2015

O kondycji branży hotelowej

Alex Kloszewski

ok 2014 okazał się stosunkowo dobry dla operatorów hotelowych w Polsce. W większości dużych miast nadal obserwujemy wzrost popytu na pokoje hotelowe generowany przez segmenty korporacyjny oraz biznesowy. Dobre wyniki hoteli zawdzięczamy m.in. wzrostowi PKB Polski, który wyniósł ponad trzy proc. Duży wpływ na pozytywne wyniki większości hoteli miał również dalszy rozwój sektora BPO – business process outsourcing, w miastach takich jak: Kraków, Łódź, Wrocław, Szczecin czy Poznań. Obecnie

28 www.e-hotelarz.pl

w Polsce powstaje ok. 100 nowych centrów usługowych. Przewiduje się, że do końca tej dekady sektor BPO dostarczał będzie na rynek około 25 tys. nowych miejsc pracy rocznie. Podobnie jak w 2013 r. korzystny wpływ na wyniki hoteli miał pozytywny wizerunek Polski za granicą, który zawdzięczamy m.in. organizacji Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej UEFA Euro 2012. Lotnisko Chopina w Warszawie obsłużyło rekordową liczbę 13,4 mln. pasażerów. Ze względu na stosunkowo długi sezon wakacyjny w większo-

ści polskich regionów turystycznych zaobserwowaliśmy wzrost liczby odwiedzających. Z pozytywnych wyników należy cieszyć się tym bardziej, biorąc pod uwagę nieoficjalną wojnę między Rosją a Ukrainą, która w znacznym stopniu upośledziła normalny handel obu państw, co nie pozostało bez wpływu także na polską gospodarkę. W roku 2015 będziemy doświadczać dalszego wzrostu gospodarczego, kształtującego się na poziomie ok. 3,3-3,5 proc. PKB. W znacznym stopniu będzie to związane z funduszami unijnymi przeznaczonymi dla

www.e-restauracja.com

FOT .ARCHIWUM

W 2014 roku odnotowaliśmy zadowalające wyniki hoteli w większości miast Polski, a rynek okazał się na tyle elastyczny, aby wchłonąć nowo otwarte obiekty, takie jak Hampton by Hilton czy DoubleTree by Hilton w Warszawie. Myśląc o roku 2015, wierzę w siłę naszej branży. Markowe hotele uzyskały korzystne wyniki, banki poszukują dobrych jakościowo projektów hotelowych, które mogłyby finansować, a plany budowy nowych hoteli w ciągu kolejnych pięciu lat są imponujące.

Raport z rynku HoReCa 2015

Polski na lata 2014 – 2020. Należy zaznaczyć, że budżet przeznaczony dla Polski, wynoszący 82,5 miliardów euro, jest najwyższy spośród wszystkich członków UE.

WARSZAWA Wyniki osiągnięte w 2014 roku przez hotele w stolicy były stabilne. W ciągu całego roku zauważalny był wysoki popyt na pokoje generowany ze strony segmentu biznesowego oraz segmentu małych konferencji. W 2014 r. brakowało w Warszawie spektakularnych kongresów i konferencji, takich jak organizowany w 2013 r. szczyt klimatyczny COP 19. Z drugiej strony w mieście dało się zauważyć większą liczbę małych i średnich wydarzeń segmentu MICE. 5-gwiazdkowe hotele zlokalizowane w stolicy utrzymały średnie obłożenie na niezmienionym od 2013 r. poziomie wynoszącym ok. 79,2 proc. Średnia wartość wskaźnika ADR (average daily rate – średnia stawka za pokój) w tym segmencie wyniosła 94 euro (spadek o 1 proc. w stosunku do 2013 r.). Tak kształtujące się wyniki wskazują na dużą elastyczność rynku hotelowego w stolicy, który bez większych problemów zdołał wchłonąć dwa nowe markowe obiekty: DoubleTree by Hilton Hotel & Conference Centre Warsaw z 360 pokojami oraz 300-pokojowy Hampton by Hilton w centrum miasta. Wskaźnik ADR w hotelach 4-gwiazdkowych spadł o ok. 6 proc. w porównaniu do ubiegłego roku i wyniósł ok. 80 euro, przy średnim obłożeniu ok. 75 proc.

Inwestycje ukończone, realizowane i planowane W 2014 r. w Warszawie otwarte zostały trzy hotele: 4-gwiazdkowy DoubleTree by Hilton Hotel & Conference Centre, 3-gwiazdkowy Hampton by Hilton City Center oraz niezależny Warsaw Plaza Hotel, operujący w standardzie 4 gwiazdek i oferujący 146 pokoi. W 2014 r. rozbudowany został także Airport Hotel Okęcie, który zwiększył swoją ofertę ze 170 do 264 pokoi. Na początku 2014 r. sieć Hyatt Hotels Corporation zakończyła współpracę z obiektem przy ul. Belwederskiej, który obecnie zarządzany jest przez właściciela pod nową nazwą – Regent Warsaw. W ostatnim kwartale roku hotel podniósł swoją oficjalną kategoryzację i obecnie operuje w segmencie hoteli 5-gwiazdkowych. W 2014 r. rozpoczęła się także rewitalizacja dawnego Hotelu Europejskiego. Inwestor ogłosił, że hotel zarządzany będzie przez

www.e-restauracja.com

sieć Raffles Hotels & Resorts i tym samym będzie pierwszym naprawdę luksusowym hotelem w kraju (segment luxury). Zabytkowy budynek pomieści 101 pokoi, butiki handlowe oraz około 6,5 tys. mkw. nowoczesnej powierzchni biurowej. Otwarcie tego wyjątkowego obiektu przewidywane jest na przełom 2015 i 2016 roku. A poza tym: wskutek upadłości generalnego wykonawcy, o co najmniej dwa lata opóźnione jest otwarcie 250-pokojowego hotelu marki Renaissance by Marriott zlokalizowanego na terenie Lotniska Chopina (w lutym wyłoniono nowego wykonawcę, który ma 1,5 roku na zakończenie inwestycji od momentu wejścia na budowę). Skanska

Czynniki te będą miały pozytywny wpływ na wyniki hoteli działających w Warszawie. Ponadto przewidujemy wzrost zainteresowania stolicą ze strony segmentu turystyki wypoczynkowej, co związane będzie z nowo otwartym Muzeum Historii Żydów Polskich. Ten unikatowy obiekt posiada potencjał przyciągnięcia tysięcy zagranicznych zwiedzających. Rok 2015, podobnie jak poprzedni, okaże się pozytywny również dla segmentu MICE. Stadion Narodowy będzie gospodarzem ponad 500 imprez, megakoncertów, wystaw i międzynarodowych widowisk. Rozpatrując najważniejsze zmiany w zakresie istniejących produktów hotelowych w Warszawie, Hotel Professionals nie

W Warszawie w segmencie 5 gwiazdek średnie obłożenie hoteli w 2014 r. wyniosło ok. 79,2 proc., przy ADR wynoszącym ok. 94 euro. Wskaźnik ADR w hotelach 4-gwiazdkowych spadł o około 6 proc. i wyniósł ok. 80 euro, przy średnim obłożeniu ok. 75 proc. przejęła kontrolę nad spółką SPS Investment, i tym samym stała się właścicielem hotelu Westin. Hotel jest w trakcie renowacji, obejmującej restaurację, lobby bar i Executive Club. Na sprzedaż wystawiony został również warszawski hotel Sheraton. Jednak ze względu na brak korzystnych ofert, sprzedaż obiektu nie doszła do skutku. Na warszawski rynek hotelowy w kolejnych latach planują wkroczyć takie marki jak Puro, Moxy, Autograph, Park Inn czy Aloft.

Prognoza na 2015 r. Przewidujemy, że rynek hotelowy w Warszawie w 2015 r. kształtował się będzie na satysfakcjonującym poziomie. Hotele mogą doświadczyć niewielkich spadków ADR oraz RevPAR (przychód na pokój), jednak obłożenie powinno pozostać bez zmian. Będzie to związane z przewidywanym dalszym wzrostem gospodarczym Polski, znaczącymi środkami z funduszy europejskich na lata 2014-2020, ale także stałym napływem bezpośrednich inwestycji zagranicznych (BIZ) oraz korzystnym klimatem dla rozwoju prywatnej przedsiębiorczości w kraju.

przewiduje przyjęcia przez hotel Regent (dawny Hyatt) szyldu globalnej marki, co pozytywnie wpłynie na wskaźniki ADR osiągane przez konkurencyjne hotele 5-gwiazdkowe. W 2015 r. hotel Marriott zakończy rewitalizację swoich pokoi (I kwartał), a hotel Westin ukończy renowację przestrzeni publicznych.

KRAKÓW W Krakowie dobry rok mają za sobą zarówno hotele markowe, jak i niezależne. Liczba noclegów sprzedanych turystom z segmentu wypoczynkowego oraz popyt kreowany przez sektor BPO segmentu korporacyjnego wskazuje na to, iż Kraków jest obecnie jedną z najliczniej odwiedzanych całorocznych destynacji w Polsce. Poziom obłożenia w segmencie hoteli 5-gwiazdkowych wyniósł ok. 76 proc., a ADR ok. 96 euro. W segmencie hoteli 4-gwiazdkowych – ok.74 proc. obłożenia i 75 euro ADR. Dobre rezultaty sektora hotelowego w Krakowie wynikają m.in. z bogatej oferty kulturalnej miasta, w tym m.in. wydarzeń takich jak Festiwal Kultury Żydowskiej. Pozytywnie na branżę wpływa również szeroka oferta tanich linii lotniczych operujących

www.e-hotelarz.pl

Raport z rynku HoReCa 2015

na krakowskim lotnisku. W 2014 r. port przyjął łącznie około 3,82 mln pasażerów. W planach jest dalsza rozbudowa portu. Dynamiczny rozwój sektora BPO w Krakowie i regionie wpływa na wzrost popytu korporacyjnego na usługi hotelowe w mieście. Kraków po cichu staje się najpopularniejszą destynacją branży BPO. Wśród przedsiębiorstw międzynarodowych, które do tej pory ulokowały tu swoje oddziały, są m.in. IBM, Shell, Hitachi, Google, Bayer, Lufthansa, Electrolux, General Electric, Motorola oraz Hewlett Packard.

nymi projektami hotelowymi w Krakowie są 60-pokojowy Ibis Styles, zlokalizowany na ul. Żółkiewskiego, a także oferujący 200 pokoi hotel marki Mercure, którego otwarcie nastąpić ma nie później niż w kwietniu 2018 r. Inwestycja zlokalizowana jest naprzeciwko centrum handlowego Galeria Krakowska. Na sprzedaż pozostaje wciąż nieukończony hotel Gromada.

Prognoza na 2015 r. W naszej opinii w Krakowie w 2015 r. nastąpi dalszy wzrost obłożenia hoteli oraz wskaźnika RevPAR. Miasto pozostaje najbardziej popularną destynacją turystyczną

2016, w którym odbędą się Światowe Dni Młodzieży z udziałem papieża Franciszka. Przewiduje się, że w tym okresie, przypadającym na lipiec i sierpień 2016 r., do stolicy Małopolski przybędzie około 1,5 mln pielgrzymów. Władze lokalne dokładają starań, aby wydarzenie to zakończyło się dla miasta sukcesem również w wymiarze marketingowym, dając szansę na szeroką ekspozycję Krakowa na świecie.

TRÓJMIASTO

Dla Trójmiasta rok 2014 również okazał się pozytywny. Także na tym rynku duże znaczenie dla wyników osiąganych przez Inwestycje ukończone, realizohotele miał rozwój sektora wane i planowane WYNIKI HOTELI BPO. W Trójmieście zlokaliW listopadzie 2014 r. na KATEGORIA OBŁOŻENIE ADR (w €) REVPAR (w €) terenie lotniska im. Jana Pawła zowanych jest ponad 30 WARSZAWA II otwarty został hotel Hilton centrów usługowych obsłu5***** 79% 94 74,5 Garden Inn, oferujący 155 pokoi gujących ok. 12 proc. wszyst4**** 75% 80 60 oraz sale konferencyjne na 350 kich serwisowanych przez ten KRAKÓW osób. Hotel Holiday Inn rozbusektor biur w Polsce, a w 2015 5***** 76% 96 73 dowany został o 95 pokoi. r. liczba ta jeszcze wzrośnie. 4**** 74% 75 55,5 Powiększona została także Za sprawą szczególnie WROCŁAW powierzchnia konferencyjna korzystnej pogody Trójmiasto 5***** 66% 89 59 i bankietowa obiektu. Obiekt cieszyło się także stosunkowo Markowe 67% 66 44 Kraków Expo, który pierwszych długim sezonem wakacyjnym TRÓJMIASTO gości przyjął w maju, jak również i dużą liczbą turystów z segMarkowe 67% 74 50 ICE Kraków Congress Centre mentu wypoczynkowego. POZNAŃ otwarty w ostatnim kwartale Zaowocowało to jednymi Markowe 56,5% 64 36 2014 r., przyczynią się do wzroz najlepszych dotychczas Lider 68% 89 60,5 stu popytu na usługi hotelowe wyników uzyskanych przez ŁÓDŹ większość hoteli sieciowych oraz pozytywnie wpłyną na Markowe 60% 62 37 przyszłe wyniki hoteli. Wolniej w Trójmieście. Prezydenci KATOWICE niż planowano postępuje budowszystkich trzech miast Markowe 53% 57 30 wa hybrydowej inwestycji, w któwybrani zostali na następną SZCZECIN kadencję, co stanowi dobrą rej skład wchodzą hotele Markowe 71% 57 40,5 wróżbę dla kontynuacji rozDoubleTree by Hilton i Hampton by Hilton. Otwarcie obiektów woju sektora prywatnego nastąpić ma odpowiednio w I i II kwartale w Polsce zarówno wśród turystów krajowych, i infrastruktury. 2015 r. Kompleks będzie posiadał znaczącą jak i odwiedzających nasz kraj obcokrajowców. To kosmopolityczne uniwersyteckie powierzchnię kongresowo-konferencyjną, Inwestycje ukończone, miasto, ze swoją szeroką ofertą kulturalną, dzięki czemu stanie się istotnym graczem realizowane i planowane na którą składają się teatry, kluby, festiwale w segmencie MICE krakowskiego rynku W Gdyni, w trakcie budowy jest obecnie i zabytki od lat przyciąga wiele międzynaroObecnie w Krakowie w budowie znajduje hotel marki Courtyard by Marriott, który po dowych gwiazd świata kina, muzyki i sztuki, się 4-gwiazdkowy hotel marki Best Western otwarciu w maju 2015 r. zaoferuje 201 pokoi. jak również liczną rzeszę widzów i turystów Q Plus, który oferować będzie 154 pokoje Hotel jest częścią wielofunkcyjnej inwestycji z całego świata. Fakt ten, wraz z dynamiczi trzy sale konferencyjne przeznaczone dla Gdynia Waterfront realizowanej przez grupę nie postępującym rozwojem sektora BPO, około 240 osób. Hotel ma rozpocząć dziaInterIkea. W budowie znajduje się również podnosi atrakcyjność i potencjał Krakowa łalność w kwietniu 2015 r., podobnie jak 95-pokojowy hotel marki Puro w Gdańsku, którego otwarcie planowane jest na drugi 3-gwiazdkowy Q Hotel z 89 pokojami w innej dla inwestorów oraz operatorów hotelowych kwartał 2015 r. Ponadto, w Gdańsku trwa części miasta. W planach pozostaje budowa chcących zainwestować w Polsce. budowa hotelu Almond, zlokalizowanego innego obiektu pod szyldem Best Western, Na początku lutego 2015 r. Kraków będzie w dawnej fabryce kakao i marcepanu przy który zlokalizowany ma być w bezpośrednim gospodarzem MPI European Meeting & Events Conference – wydarzenie to da sąsiedztwie krakowskiego lotniska. Według ul. Toruńskiej, który według zapowiedzi zapowiedzi, hotel oferować będzie 150 pokoi, miastu szanse na dodatkową promocję nowo przyjmie pierwszych gości w maju 2015 r. W Gdańsku Wrzeszczu otwiera się wiosną a jego ukończenie przewidziane jest na otwartych obiektów MICE. Niezwykle ważny 99-pokojowy smart hotel Garnizon w stanpierwszą połowę 2016 r. Innymi zapowiadadla branży turystycznej Krakowa będzie rok

30 www.e-hotelarz.pl

www.e-restauracja.com

Raport z rynku HoReCa 2015

dardzie 2-gwiazdkowym. Z kolei przy ul. Sadowej w Gdańsku w miejscu przedwojennych koszar wojskowych planowana jest realizacja inwestycji w 4-gwiazdkowy hotel Sadova oferujący 164 pokoje i basen wewnętrzny.

Monopol i Platinium Palace wyniosły średnio ok. 89 euro wskaźnika ADR oraz ok. 66 proc. obłożenia. Znaczący udział segmentu korporacyjnego w strukturze noclegów spowodowany był napływem nowych firm z sektora BPO lokujących w mieście swoje centra

ekspresowej S8, która umożliwia szybkie połączenie z Warszawą (około 3,5 godz. jazdy samochodem) oraz uruchomienie pociągu pendolino, którego czas przejazdu na trasie Wrocław – Warszawa zajmuje 3 h 40 min.

Prognoza na 2015 r. Stadion PGE Arena w połączeniu z niedawno otwartym AmberExpo stawia Gdańsk jako doskonały przykład miasta przygotowującego się do przyjęcia i obsługi lukratywnego segmentu MICE. Jesteśmy przekonani, że przy odpowiednich działaniach promocyjnych i marketingowych, wykorzystując napływ nowych przedsiębiorstw dołączających do fali outsourcingu usług, Gdańsk wkrótce wyewoluuje do roli ważnej całorocznej destynacji. Z trendu tego bez wątpienia skorzysta również Gdynia.

WROCŁAW Dla Wrocławia rok 2014 również okazał się dobry. Hotele markowe działające w mieście zakończyły rok ze średnim obłożeniem wynoszącym ok. 67 proc. i ADR na poziomie ok. 66 euro. Wyniki uzyskane przez 5-gwiazdkowe hotele Radisson Blu, Sofitel, Granary,

W Krakowie poziom obłożenia w segmencie hoteli 5-gwiazdkowych wyniósł ok. 76 proc., a ADR ok. 96 euro. W segmencie hoteli 4-gwiazdkowych – ok. 74 proc. obłożenia i 75 euro ADR usługowe. Wygrana przez Wrocław tytułu Europejskiej Stolicy Kultury 2016 to nie tylko ogromne osiągnięcie miasta, ale także wielka szansa na dołączenie do grona najbardziej popularnych destynacji kulturalnych i najchętniej odwiedzanych miast UE. W 2014 r. znacznej poprawie uległa dostępność komunikacyjna Wrocławia. Stało się to głównie za sprawą otwarcia drogi

Inwestycje ukończone, realizowane i planowane Najnowszymi hotelami Wrocławia są: Ibis Styles Wrocław Centrum, oferujący 133 pokoje, zlokalizowany jest w bezpośrednim sąsiedztwie głównego dworca PKP oraz Best Western Plus Q Hotel ze 128 pokojami przy głównej ul. Powstańców Śląskich. Rozpatrując przyszłe inwestycje na rynku R

Raport z rynku HoReCa 2015

w mieście znaczącą liczbę sprzedanych pokojonocy. Kluczem do osiągnięcia dobrego poziomu obłożenia pokoi w kolejnych latach jest Centrum Kongresowe Poznań– Targi. W Poznaniu aktywować należy biznes generowany przez sektor MICE. Miasto powinno zainwestować w akcje marketingowe zakrojone na skalę paneuropejską, których celem byłoby przyciągnięcie organizatorów wydarzeń MICE do poznańskich obiektów. Wierzymy, że wraz z nową władzą stanie się to priorytetem.

SZCZECIN

mie ok. 57 proc. obłożenia i ok. 55 euro RevPAR. Lokalne wybory ukazały potrzebę zmian w Poznaniu. Wierzymy, że nowe władze miasta z nowym prezydentem na czele działały będą na rzecz rozwoju branży hotelowej i turystycznej. Wyzwaniem, jakie stoi przed Poznaniem, jest utrzymanie swojej atrakcyjności i konkurencyjności jako ośrodka MICE.

Prognoza na 2015 r.

Inwestycje ukończone, realizowane i planowane

Nadchodzący rok pod względem sprzedaży usług hotelowych w Wrocławiu kształtować się powinien na podobnym poziomie jak rok 2014. Nie przewidujemy żadnych większych zmian na rynku hotelowym.

POZNAŃ Hotele w Poznaniu nieznacznie poprawiły wyniki w stosunku do roku 2013, na co wpływ podobnie jak w innych dużych miastach miał przede wszystkim wzrost liczby noclegów korporacyjnych generowany przez rozwijający się sektor BPO. Najlepszymi wynikami cieszyły się hotele Sheraton, IBB Andersia, City Park, Ibis i Campanile. Średnie wyniki uzyskane przez hotele wszystkich kategorii wyniosły ok. 56,5 proc. obłożenia przy ADR ok. 64 euro. Lider rynku zakończył rok z wynikami na poziomie ok. 68 proc. średniego obłożenia, przy średniej stawce ADR wynoszącej ok. 89 euro. Na drugim miejscu znalazł się 5-gwiazdkowy hotel z wynikami na pozio-

32 www.e-hotelarz.pl

W 2014 r. byliśmy świadkami otwarcia 4-gwiazdkowego hotelu marki Puro, który dostarczył na poznański rynek 136 nowych pokoi. Dawny hotel Polonez zlokalizowany w niedalekiej odległości od centrum miasta przekształcony został przez spółkę Griffin w centrum akademickie mieszczące 560 łóżek. Spółka TriGranit ogłosiła plany budowy markowego hotelu na terenie dworca PKP. Data ukończenia i szczegóły realizacji inwestycji nie są znane.

Prognoza na 2015 r. W związku z dalszym rozwojem sektora BPO w 2015 r. wzrośnie popyt na noclegi wśród klientów korporacyjnych. Do wzrostu tego przyczyni się również ulokowanie we Wrześni, niedaleko Poznania nowej fabryki Volkswagena, która zatrudni około 3 tys. osób. Inwestycja ta, podobnie jak inwestycja LG we Wrocławiu w latach 2007 i 2008, w ciągu 30 miesięcy zapewni hotelom

Inwestycje ukończone, realizowane i planowane W najbliższym czasie planowana jest realizacja kilku inwestycji hotelowych w Szczecinie. Wśród nich wymienić należy oferujący 102 pokoje hotel Dana zlokalizowany w dawnej fabryce tekstyliów tuż obok planowanej inwestycji Hanza Tower. Oba obiekty są własnością J.W. Construction. Ukończenie hotelu zapowiadane jest na 2015 r. Chęć ulokowania swoich marek na szczecińskim rynku deklarują liczne międzynarodowe sieci hotelowe, w tym Hilton Worldwide i InterContinental Hotels Group. Pojawiła się informacja o planach wprowadzenia jednej z marek Hiltona do inwestycji Posejdon. Obiekt oferować ma ok. 250 pokoi. Na

www.e-restauracja.com

FOT. ARCHIWUM

hotelowym we Wrocławiu w 2014 r., po uporaniu się z kłopotami finansowymi, wznowiona została budowa 191-pokojowego hotelu DoubleTree by Hilton, którego otwarcie planowane jest na 2016 r. Spółka West Real Estate planuje budowę hotelu Hampton by Hilton, zlokalizowanego na rogu ulic Sikorskiego i Rybackiej. Zakończenie budowy również zapowiadane jest na 2016 r.

W porównaniu do poprzedniego roku, w 2014 Szczecin radził sobie dobrze. Średnie obłożenie hoteli wyniosło ok. 71 proc. przy wskaźniku ADR na poziomie ok. 57 euro. Wierzymy, że w 2015 r. szczecińskie hotele odnotują zarówno wyższe średnie stawki za pokój, jak również wyższe poziomy obłożenia, co będzie skutkować polepszeniem osiąganego wskaźnika RevPAR. Przyczyną tej poprawy będzie w znacznej mierze ulokowanie w Szczecinie dowództwa Sił Szybkiego Reagowania NATO, gdzie w ciągu całego roku stacjonować i szkolić będzie się około 3 tys. żołnierzy. Podobnie jak w roku 2015 zauważymy dalszy wzrost aktywności nowych firm działających w sektorze BPO. W 2014 r. byliśmy świadkami rekordowego poziomu nowej powierzchni biurowej wynajętej w Szczecinie. Fakt, że od czasu zakończenia działalności przez hotel Orbis Neptun w 2011 r., nie powstał w Szczecinie żaden nowy obiekt, zaowocował skokiem popytu na usługi pozostałych aktywnych w mieście obiektów, a co za tym idzie poprawą osiąganych przez nie wyników.

Raport z rynku HoReCa 2015

przełomie 2016 i 2017 r. spółka BCG Szczecin planuje realizacje hotelu pod szyldem marki Holiday Inn Express, który zaoferuje około 120-130 pokoi. Inną globalną marką, jaka wkrótce pojawić się ma w Szczecinie, jest marka Mercure z portfolio sieci Accor. Hotel tej marki stanąć ma w miejscu dawnego hotelu Arkona.

Prognoza na 2015 r. W Szczecinie jest obecnie ponad 65 tys. mkw. świeżo skomercjalizowanej powierzchni biurowej. Więcej powierzchni udostępniona zostanie w 2015 r. Większość najemców związana jest z sektorami BPO/ITO (information technology outsourcing), SSC (shared services centre / centra usług wspólnych) oraz R&D (research & development – badania i rozwój). Swój rozwój kontynuować będą ulokowane w mieście centra usługowe obsługujące firmy takie jak UniCredit, Tieto, UNIZETO czy Arvato. W wyborach samorządowych wybrany został Piotr Krzystek, który pełni urząd prezydenta miasta od 2006 r. Wierzymy, że kontynuacja jego pomysłów na rozwój i realizacja planów to pozytywny znak dla miasta.

ŁÓDŹ W 2014 r. hotelem, który osiągnął najlepsze wskaźniki RevPAR w mieście, był hotel andel's zlokalizowany w ramach centrum handlowego Manufaktura. Na drugim miejscu pod względem osiąganych wyników jest DoubleTree by Hilton, który dzięki rozbudowanej ofercie konferencyjnej i audytoryjnej obsługuje znaczną cześć sektora MICE w Łodzi. Średnie wyniki wszystkich markowych hoteli w Łodzi kształtowały się na poziomie 60 proc. poziomu obłożenia i 62 euro średniej stawiki za pokój (ADR). Hotel Professionals wierzy w pomyślną przyszłość miasta, które za sprawą ponownie wybranej prezydent Hanny Zdanowskiej w ciągu ostatnich lat znacząco wzmocniło swoją infrastrukturę. Bez wątpienia będzie ona dążyła do realizacji niektórych swoich planów, jednym z których jest wykreowanie Łodzi zgodnie z dewizą „Smart City 2020”. Dzięki oddaniu i dalszej rozbudowie autostrady A1, łączącej północ i południe Polski, a także drodze ekspresowej S8 prowadzącej bezpośrednio do Wrocławia, Łódź ma szanse zyskać na znaczeniu, jako ośrodek logistyczny. Wśród inwestorów zagranicznych zainteresowanych lokowaniem kapitału w Łodzi wymienić należy Airbusa, który roz-

www.e-restauracja.com

waża otwarcie zakładu produkcyjnego w mieście. W pierwszej połowie 2014 r. na terenie Łódzkiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej wydano 36 pozwoleń, które zaowocują ok. 2,4 tys., nowych miejsc pracy. Zdaniem Hotel Professionals, jeśli

KATOWICE Średnie obłożenie osiągnięte przez hotele w Katowicach w 2014 r. wyniosło ok. 53 proc., natomiast średnia stawka (ADR) to około 57 euro. Liderem rynku po raz kolejny okazał się hotel Angelo. W regionie Górnego

Hotele markowe działające we Wrocławiu zakończyły rok ze średnim obłożeniem wynoszącym ok. 67 proc. i ADR na poziomie ok. 66 euro

nie jest jeszcze zbyt późno, władze miasta powinny dołożyć starań do realizacji planowanej inwestycji Centrum Filmu, Kultury i Sztuki sygnowanych przez Davida Lyncha i Franka Ghery’ego, zlokalizowanej na terenie EC1, tuż obok będącego w trakcie realizacji dworca Łódź Fabryczna.

Inwestycje ukończone, realizowane i planowane Na początku 2014 r. rozpoczął się proces wyburzania 3-gwiazdkowego Hotelu Centrum. Centrum Handlowe Ptak zakończyło budowę oferującej 35 tys. mkw. powierzchni inwestycji wystawienniczo-targowego (Strefy Stałego Wystawiennictwa i Handlu) na terenie swojego kompleksu zlokalizowanego w Rzgowie pod Łodzią. Inwestycja ta zwiększy możliwości organizacji wydarzeń MICE w regionie. W planach znajduje się budowa hotelu Hampton by Hilton, który zaoferuje 149 pokoi i będzie drugim w mieście przedstawicielem sieci Hilton Worldwide.

Prognoza na 2015 r. Hotel Professionals wierzy, że na poprawę poziomu obłożenia łódzkich hoteli pozytywnie wpłynie ustanowienie Łódź Convention Bureau, jak również dodatkowe fundusze przeznaczone na marketing i promocję miasta. Również brak w mieście innych planowanych inwestycji hotelowych w ciagu dwóch lat znajdzie swoje pozytywne odzwierciedlenie w rynku, dając mu czas na absorbcję i ekonomiczne zintegrowanie obiektów otwartych w ciągu poprzednich dwóch lat (Holiday Inn, DoubleTree by Hilton, Novotel, Tobaco).

Śląska znakomicie rozwija się sektor BPO, o czym świadczy liczba około 12 tys. osób zatrudnionych i prognozowany wzrost tej liczby o kolejne 3 tys. osób w 2014 r. (według danych raportu PWC, Hays Poland i JKK). W Katowicach w trakcie budowy znajduje się Międzynarodowe Centrum Kongresowe – wielofunkcyjna inwestycja skupiająca ofertę kongresową, konferencyjną i targową. Całkowita powierzchnia użytkowa obiektu wyniesie ok. 35 tys. mkw. Takie inwestycje w połączeniu z dogodnymi warunkami socjogospodarczymi zmienić powinny Katowice w jedno z najszybciej rozwijających się miast w kraju.

Inwestycje ukończone, realizowane i planowane Wśród nowych projektów hotelowych w Katowicach zapowiadane są trzy obiekty międzynarodowych sieci (Best Western, B&B i Hilton). Żaden z tych obiektów nie jest jeszcze realizowany. Wśród nowych inwestycji hotelowych w regionie wyróżnić należy hotel marki Holiday Inn budowany obecnie w Dąbrowie Górniczej, którego otwarcie ma nastąpić w I kw. 2016.

INNE POLSKIE MIASTA W ostatnim czasie zainteresowanie międzynarodowych sieci hotelowych skupia się nie tylko na dużych metropoliach. Wśród inwestycji hotelowych, które otwarte zostały w miastach małej i średniej wielkości, można wymienić: hotel Mercure Sepia w Bydgoszczy (otwarty w grudniu 2014 r.), Best Western w Płocku (otwarty w lutym 2015 roku) i Brzegu (planowane otwarcie w kwietniu 2015 r.), Hotel Alto sieci Qubus w Żorach (otwarty

www.e-hotelarz.pl

w lutym w 2015 r.), ibis w Grudziądzu (planowane otwarcie w IV kw. 2015 r.) Sieć Carlson Rezidor ogłosiła projekty dwóch nowych hoteli w Polsce, którymi są Radisson Blu Resort w Świnoujściu (340 pokoi) oraz Radisson Blu Hotel & Residences w Zakopanem (158 pokoi i 68 apartamentów). W 2014 r. także rynek hoteli SPA & wellness kontynuował swój rozwój. Rynek ten jest zdominowany przez małe, niezależne hotele. Najbardziej rozpoznawalną marką, która stanowi punkt odniesienia dla innych hoteli w segmencie SPA, jest bez wątpienia SPA Dr. Irena Eris. Nowy hotel tej sieci został otwarty w grudniu 2014 roku w Polanicy Zdroju.

PROGNOZY, REKOMENDACJE I TRENDY W 2015 roku, podobnie jak w minionym, najlepsze wyniki osiągać będą hotele działające pod szyldami globalnych marek. Dzięki rozwiniętej sieci dystrybucji, wysokim budżetom marketingowym intensywnie wykorzystywanym do reklamy na platformach OTA (online travel agencies – internetowe agencje rezerwacyjne), czy w mediach społecznościowych, takich jak Facebook, TripAdvisor, Pinterest, czy LinkedIn, markowe hotele mają znaczną przewagę konkurencyjną nad obiektami niezależnymi. Segment OTA w ostatnich latach rozwi-

W naszej opinii, korzystnie na branżę hotelową w Polsce wpływać będą takie czynniki, jak dobra kondycja ekonomiczna Polski, handel, eksport, bezpośrednie inwestycje zagraniczne, stabilna sytuacja banków, a także wysokość przydzielonych Polsce funduszy unijnych na lata 2014 -2020. Kolejnym pozytywnym aspektem dla rynku hotelowego w 2015 r. będą stosunkowo niskie koszty budowy, co

Najlepszy hotel w Poznaniu zakończył rok z wynikami na poziomie ok. 68 proc. średniego obłożenia, przy średniej stawce za pokój ADR wynoszącej ok. 89 euro

jał się dynamicznie, zyskując coraz większy udział w rynku. W tym momencie udział rezerwacji dokonywanych w Polsce za pomocą OTA kształtuje się na poziomie około 43 proc. Przedstawiciele platform, takich jak: Booking.com, HRS, Tripadvisor a także lokalnych marek rezerwacyjnych, w tym NetMedia oraz systemu sprzedaży zniżkowej Groupon potwierdzają, że rynek rezerwacji online w Polsce wzrasta najszybciej spośród wszystkich krajów UE.

34 www.e-hotelarz.pl

związane jest z trwającym od połowy 2012 r. spadkiem koniunktury w branży budowlanej. Co więcej, banki poszukują możliwości finansowania dobrych jakościowo projektów hotelowych zlokalizowanych na kluczowych rynkach. Pozytywnym znakiem dla reszty świata jest także poprawa stanu gospodarki USA. Wierzymy, że to w połączeniu ze złagodzeniem polityki pieniężnej przez Europejski Bank Centralny, które ma na celu uniknięcie deflacji, ożywi gospodarkę europejską

i będzie miało pozytywny wpływ na gospodarkę Polski. Wierzymy w zakończenie nieoficjalnej wojny rosyjsko-ukraińskiej oraz w następującą po tym powolną poprawę stosunków handlowych Polski z Rosją. Rosja nie może dłużej wierzyć, że jest w stanie dobrze funkcjonować pomimo nałożonych na nią sankcji, 50-proc. spadku wartości rubla oraz spadku ceny ropy do 50 dol. za baryłkę. Pozostają obawy związane z problemami Unii Europejskiej i strefy Euro, m.in. groźba wystąpienia Grecji z europejskiego klubu i związane z tym, trudne do przewidzenia konsekwencje niespłacenia przez nią długu w wysokości 296 mld euro. Wierzymy, że problem strategicznych decyzji „oszczędność vs. rozwój” będzie przyczyną wielu przepychanek we Włoszech, Francji i Hiszpanii. Będzie to również test dla berlińskiego modelu zbilansowanego budżetu. Niższy koszt paliw przełoży się bezpośrednio na rynek podróży. Koszty świadczenia usług, zarówno przewoźników lotniczych, jak i naziemnych, będą znacznie niższe, co z kolei wpłynie na niższe ceny biletów oferowane klientom. Taka sytuacja będzie miała miejsce pierwszy raz od 2005. Obecnie, jeszcze bardziej zdecydowanie niż w poprzednich trzech latach uważamy, że zarówno w dużych, jak i małych miastach w Polsce jest miejsce na rozwój globalnych marek w segmencie ekonomicznym i średnim. Naszym zdaniem takie marki jak B&B, Best Western, Hampton by Hilton czy Ibis Styles będą kontynuować swoją ekspansję, a towarzyszyć im będą nowi gracze, wkraczający dopiero na polski rynek, tj. Moxy, Aloft, Clarion, Quality i Comfort. Jak pokazuje historia, efektywny rozwój naszej branży uzależniony jest od dostępności wydajnej infrastruktury komunikacyjnej – sieci dróg, kolei i połączeń lotniczych. Infrastruktura komunikacyjna w Polsce w ostatnich latach znacznie się poprawiła, a jej rozwój jest ciagle kontynuowany. Środki pieniężne pochodzące z budżetu UE przyspieszą ten proces w 2015 r. Kwota 82,5 mld euro przyznana Polsce z funduszy europejskich pomoże nam przekształcić się w najlepiej rozwinięty infrastrukturalnie kraj Europy Środkowo–Wschodniej.• Alex Kloszewski, Partner zarządzający Hotel Professionals

www.e-restauracja.com

FOT. ARCHIWUM

Raport z rynku HoReCa 2015

W jakie hotele inwestować? Adam Konieczny

Polska jest obecnie rynkiem przyciągającym coraz większą liczbę turystów. Jednocześnie powstaje coraz więcej hoteli. Czy jednak podaż nowych obiektów zaspokaja popyt pod względem ilościowym i jakościowym? W jaki rodzaj hoteli powinni celować inwestorzy?

Rośnie liczba odwiedzających, rozwija się infrastruktura Goście krajowi wciąż stanowią większość w hotelach, szczególnie w dużych miastach, jednak rośnie odsetek gości zagranicznych. W Warszawie osiąga on poziom 42 proc., a w centrum nawet 54 proc. Spadła liczba turystów rosyjskich, jednak pozostali obcokrajowcy nie postrzegają Polski jako miejsca niebezpiecznego, mimo bliskości Ukrainy. Wzrost liczby gości zagranicznych spowodowany był przez kilka czynników, m.in. dalsze umacnianie się Warszawy jako najważniejszego centrum ekonomicznego Europy Wschodniej oraz miejsca bezpiecznych inwestycji. Widzimy również efekty promocji polskich miast z czasu Euro 2012. Dodatkowo lotnisko w Modlinie i wiele nowych połączeń zaprononowanych przez niskokosztową linię Ryanair spowodowało poprawę dostępności komunikacyjnej stolicy. Warszawa staje się więc też coraz bardziej atrakcyjną destynacją weekendową. Jak pokazują badania STR Global, w drugiej połowie 2014 roku istotnie wzrosło wykorzystanie hoteli

36 www.e-hotelarz.pl

w weekendy. W mieście brakuje jednak dużego centrum kongresowego i przy braku takiej inwestycji pozycja miasta na światowym rynku MICE będzie marginalizowana. Rok 2014 był również bardzo atrakcyjnym czasem dla Krakowa, który odwiedziło prawie 10 mln turystów, z czego ponad 2,6 miliona stanowili obcokrajowcy. Miasto od dawna przyciągało turystów, jednak od kilku lat Kraków jest również istotnym centrum biznesowym na skutek rozwoju sektora BPO. Wiele nowych firm i zwiększony popyt na powierzchnię biurową przekłada się na lepsze wykorzystanie miejsc noclegowych i wyższe ceny. Kraków stał się również istotnym miejscem na europejskim rynku MICE. Otwarcie Centrum Kongresowego ICE z 36 tys. mkw. oraz największą w Polsce halą widowiskowosportową Kraków Arena przyczyniło się do organizacji wielu

nowych konferencji, eventów i koncertów zagranicznych gwiazd. Także dla Trójmiasta rok 2014 był istotny. W Gdańsku otwarte zostało Europejskie Centrum Solidarności oraz Teatr Szekspirowski. Po wielu latach ukończona została również modernizacjia linii kolejowej do Warszawy, a w 2015 roku ruszy Pomorska Kolej Metropolitalna, która zapewni połaczenie na lotnisko w Rębiechowie.

Popyt przewyższa podaż Wzrost liczby hoteli w Polsce w ciągu ostatnich lat wyniósł średnio 5,6 proc. rocznie. Największe place budowy obserwować można było w Trójmieście, Warszawie i Krakowie. Wśród najszybciej rosnących w ostatnich latach grup hotelowych wyróżnić należy Orbis, który rozwija marki grupy Accor. Oprócz samodzielnych projektów deweloperskich oraz współpracy z partnerami zewnętrznymi na zasadzie umowy franczyzy lub zarządzania, Orbis dokonał także w 2014 roku transakcji przejęcia 46 hoteli w regionie Europy Centralnej za kwotę 142,3 mln euro. Rok 2014 był również owocny dla sieci Hilton, która otworzyła swoje długo oczekiwane warszawskie projekty – konferencyjny hotel Double Tree by Hilton w Wawrze oraz ekonomiczny, największy w Europie Hampton by Hilton zlokalizowany w Śródmieściu. Drugi z hoteli kilka miesięcy po otwarciu został

www.e-restauracja.com

FOT. ARCHIWUM

opularność Polski wśród turystów krajowych i zagranicznych rośnie w sposób dynamiczny, a wzrost ten wydaje się nie mieć końca. Średni wzrost liczby odwiedzających Polskę wyniósł w ostatnich latach 8 proc., a wraz z nim rosło obłożenie w hotelach.

Raport z rynku HoReCa 2015

sprzedany niemieckiemu funduszowi Union Investment, któremu doradzała firma Christie+Co. Dla wielu zagranicznych sieci hotelowych Polska stała się jednym z kluczowych rynków. Jest tak w przypadku sieci Starwood, która chce wprowadzić do Polski swój nowy koncept Aloft. Także Marriott stawia na rozwój nieobecnych jeszcze w Polsce marek jak Moxy czy AC. Do wejścia do Polski przymierzają się również sieci niemieckie. Motel One ogłosił już realizację projektu w Warszawie przy Muzeum Chopina i planuje kolejny hotel w Krakowie. Nad nowymi hotelami pracuje budżetowa sieć Meininger oraz Steigenberger z 3-gwiazdkową marką InterCityHotel. Niemcy stanowią największą część (ok. 25 proc.) wszystkich zagranicznych gości, dlatego niemieckie sieci dostrzegają potencjał dla swoich produktów w Polsce. Dynamicznie rozwiją się przygotowana na polski rynek marka Puro. W 2014 roku otwarty został obiekt w Poznaniu, w marcu 2015 roku otwiera się czwarty hotel sieci – w Gdańsku. Kolejne lokalizacje są w przygotowaniu. Sieć ta została dobrze odebrana przez gości. Jak pokazują statystyki, popyt rośnie szybciej niż podaż, a produkt, którego wyraźnie brakuje, to 2-gwiazdkowe hotele sieciowe zapewniające podstawowy standard. Lukę stara się wykorzystać francuska sieć B&B Hotels, która otworzyła trzeci po Warszawie i Toruniu obiekt we Wrocławiu, a obecnie przygotowuje kolejne w Łodzi i Katowicach. Także znana od wielu lat na polskim rynku sieć hoteli Qubus zadebiutowała na początku 2015 roku ze swoim budżetowym konceptem Alto. Pierwszy obiekt powstał w Żorach w woj. śląskim. Niewątpliwie hotel budżetowy jest bezpieczną inwestycją ze względu na ograniczoną gastronomię i skupienie się na sprzedaży pokoi. Hotele te jako pierwsze wypełniają się w okresie dobrej koniunktury i ostatnie pustoszeją w okresie recesji. Widać również, że lokalizacje hotelowe są blisko związane z miejscami, gdzie lokuje się biznes. W przypadku Warszawy nowe projekty rozważane są na Służewcu Przemysłowym oraz na Woli, czyli w kluczowych zagłębiach biurowych. Nadpodaż powierzchni biurowej spowodowała zainteresowanie budową hoteli lub przystosowaniem do funkcji hotelowej budynków biurowych z końca lat 90. Kolejną wschodzącą lokalizacją jest Praga Północ, co

www.e-restauracja.com

wiąże się z otwarciem drugiej linii metra. Inny rosnący trend to rozwój hoteli typu medical spa. Turystyka medyczna określana jest jako jeden z najbardziej perspektywicznych kierunków rozwoju polskiej turystyki. Według różnych źródeł (m.in. Izby Gospodarczej Turystyki Medycznej), Polskę odwiedza rocznie około 300 tys. turystów zagranicznych zainteresowanych leczeniem. Wiodące czynniki wpływające na dużą popularność Polski w tym obszarze to m.in. doskonała lokalizacja w centralnej części Europy, świetnie wyszkolona kadra medyczna i rehabilitacyjna, posługująca się językiem angielskim czy niemieckim, niskie ceny zbiegów medycznych w porównaniu do Europy Zachodniej, bogate złoża naturalnych surowców leczniczych, coraz lepiej rozwinięta infrastruktura komunikacyjna (umożliwiająca dobry dojazd do miejscowości turystycznych), nowoczesna technologia medyczna, szeroki zakres usług, stosunkowo krótki okres oczekiwania na zabiegi (przy pobytach finansowanych prywatnie). Czynniki dodatkowo wpływające na atrakcyjność Polski to

oportunistycznych szuka ciekawej możliwości zainwestowania w Polsce. Jest to kapitał pochodzący z Francji, Wlk. Brytanii, USA czy Bliskiego Wschodu. Poza Warszawą i Krakowem, także inne miasta jak Wrocław czy Gdańsk są w obszarze ich zainteresowania. Sytuacja w Rosji i na Ukrainie spowodowała, że inwestorzy wycofują się z tych krajów i szukają bezpiecznego miejsca do zainwestowania kapitału. Uważamy, że rok 2015 obfitować będzie w dużo większą liczbę transakcji.

Nowe generatory popytu W 2015 roku w Katowicach otwarte zostanie długo oczekiwane Międzyna rodowe Centrum Kongresowe, co w połączeniu z nowym Muzeum Śląskim oraz salą koncerową Narodowej Orkiesty Symfonicznej Polskiego Radia stworzy unikalną w skali Polski przestrzeń MICE, a to wpłynie pozytywnie na rynek hotelowy na Górnym Śląsku. Także w stolicy Dolnego Śląska kończy się budowa Narodowego Forum Muzyki, a już w 2016 roku miasto

Hotel budżetowy jest bezpieczną inwestycją ze względu na ograniczoną gastronomię i skupienie się na sprzedaży pokoi. Hotele te jako pierwsze wypełniają się w okresie dobrej koniunktury i ostatnie pustoszeją w okresie recesji łagodny klimat, stabilna pozycja polityczna (brak zagrożeń terrorystycznych itp.), walory turystyczne i krajoznawcze.

Rynek inwestycyjny Hotelowy rynek inwestycyjny jest niestety wciąż w fazie początkowej i stanowi margines wszystkich transakcji na rynku nieruchomości komercyjnych. Nie licząc transakcji portfelowej Orbisu, która zawierała również hotele w Polsce, jedyną istotną była sprzedaż hotelu Hampton by Hilton w Warszawie. Dlatego wielu deweloperów związanych do tej pory z rynkiem biurowym czy handlowym obawia się rozpoczęcia działalności w sektorze hotelowym ze względu na niską płynność aktywów. Jednak sytuacja zaczyna się zmieniać. Coraz więcej zagranicznych inwestorów

będzie Europejską Stolicą Kultury. Z kolei w Krakowie w połowie 2016 roku odbędą się Światowe Dni Młodzieży z udziałem papieża Franciszka. Polskie miasta coraz lepiej radzą sobie w pozystkiwaniu inwestorów oraz w promocji turystyki. Szczególnie warto wyróżnić Lublin, Białystok, Katowice oraz Łodź, miasta które miały dużo do nadrobienia. Dzięki środkom unijnym Polska będzie coraz bardziej atrakcyjnym miejscem dla turystów zagranicznych. Poprawa sieci dróg i modernizacja linii kolejowych zachęci także Polaków do częstszych wyjazdów, a wszystko to ma szanse pozytywnie wpłynąć na rynek hotelowy.• Adam Konieczny. Country Head Poland, Christie+Co

www.e-hotelarz.pl

Raport z rynku HoReCa 2015

16 trendów w marketingu i sprzedaży hoteli Rok 2014 okazał się dla hotelarzy bardzo dobry, spotykaliśmy się nawet z opiniami, że był to najlepszy rok w historii. Analizując wszystkie rezerwacje z systemu rezerwacyjnego Upper zauważyliśmy przeciętny wzrost ADR o 6 proc. A jakie będą?

1.Jeszcze więcej rezerwacji online

Świat przyspiesza. Internautów przybywa i jest ich na świecie ponad 3 miliardy, a w samej Polsce blisko 27 milionów. Przeglądają oni więcej stron internetowych, ale każdej z nich poświęcają mniej czasu.

38 www.e-hotelarz.pl

ści pokoi rezerwacje grupowe staną się coraz częstsze w kanale online). Najsilniejszy trend w przyroście rezerwacji online obserwujemy w obiektach wypoczynkowych, w których spodziewamy się w 2015 roku dalszych wzrostów przekraczających 30 proc.

2. Cyfrowy Turysta coraz bardziej świadomym klientem Goście coraz łatwiej odnajdują hotele, które spełnią ich oczekiwania. Poszukiwania zaczynają w internecie, ale już niekoniecznie w Google. Wszyscy duzi gracze rynku rezerwacyjnego boją się dużego udziału Google w rynku reklamy i jego nie do końca klarownych aspiracji w pośrednictwie rezerwacji (choć wygląda na to iż Google Hotel Finder okazał się klasycznym meta-searchem, porównywarką). Z powodu tych obaw dywersyfikują metody kontaktu z gościem i inwestują w budowanie własnych silnych marek. W 2014 roku największe portale rezerwacyjne wydały w USA ponad pół miliarda dolarów na kampanie telewizyjne. Klienci zdają już sobie sprawę, że ceny konkretnego hotelu mogą się różnić w zależności od wybranego kanału sprzedaży, w czym coraz skuteczniej pomagają im wyszukiwarki metasearch. W czasach tak transparentnego rynku hotele muszą uważać, by ceny w sprzedaży bezpośredniej nie okazały się przypadkiem wyższe niż u pośredników, a ograniczenia dostępności pokoi nie blokowały sprzedaży.

www.e-restauracja.com

FOT. materiały prasowe

-osobowy zespół ekspertów Profitroom zidentyfikował 16 czynników, które będą mocno wpływać na sprzedaż i marketing hoteli w nadchodzącym roku. Choć oczywiście wiele innych czynników może całkowicie odwrócić sytuację (np. czynniki geopolityczne) to jednak warto zwrócić uwagę na poniższe trendy. Co do jednego w Profit room jesteśmy zgodni: rok 2015 także zapowiada dalsze wzrosty w branży hotelarskiej i niesie sporo wyzwań w marketingu i sprzedaży.

Rezerwując hotel przeglądają średnio 17 różnych stron internetowych, a proces poszukiwań trwa zwykle kilka tygodni przed momentem rezerwacji. Jednak jak już decyzja o przyjeździe zapadła, to proces rezerwacji przebiega szybciej i sprawniej. Równocześnie znikają dotychczasowe bariery, jak płatność online czy brak cen i dostępności w systemach rezerwacji. O uwagę potencjalnego gościa stara się oprócz samych hoteli także szereg pośredników (głównie portali rezerwacyjnych i ich afiliantów), którzy wprowadzają szereg innowacji ułatwiających rezerwację oraz podnoszących atrakcyjność sprzedawanego produktu, czyli pokoju hotelowego. Portale rezerwacyjne, mając już pełną listę hoteli w swoim portfolio, a chcąc się dalej rozwijać, muszą sprzedawać jeszcze więcej pokoi, stąd ich troska o zwiększanie allotmentów i integrację z systemami PMS za pomocą channel managerów. Pozytywne doświadczenia gości z rezerwacji hotelu online skłaniają ich do dokonywania transakcji drogą elektroniczną (w bardzo spokrewnionej branży – rezerwacji lotów, m.in. dzięki tanim przewoźnikom mało kto wyobraża sobie zakup biletu inaczej niż przez internet). A jeśli ktoś jeszcze zadzwoni do hotelu, to i tak w pierwszym zdaniu najczęściej powie: „Jestem na waszej stronie i…” – i zapewne napotkał ostatnie bariery w rezerwacji online. W miastach takich jak Warszawa, Kraków czy Trójmiasto, gdzie rezerwacji online już od lat dynamicznie przybywa, wzrosty w tym roku będą zapewne kilkunastoprocentowe (m.in. dzięki większej dostępno-

Raport z rynku HoReCa 2015

3. Hotele będą się specjalizować Wciąż jest zbyt wiele hoteli, które chcą być dla wszystkich. Tymczasem goście mają rozbieżne oczekiwania. Jeśli trafią do hotelu, który został specjalnie dla nich zaprojektowany, to ich satysfakcja będzie wyższa, a i opinie zostawią lepsze. A co najważniejsze – będę skłonni zapłacić więcej. W Polsce mamy już pierwszych prekursorów tego trendu, którzy udowodnili, że jest to przepis na sukces. Manor House SPA, hotel tylko dla dorosłych, Bukovina Terma Hotel Spa z ofertą dla zamożnych gości, Hotel Wierchomla SKI & SPA Resort czy Hotel Klimczok – zdecydowanie rodzinne, miejskie hotele Puro określone mianem pierwszych inteligentnych hoteli, czy Talaria Ladies SPA – pierwsze w Polsce SPA tylko dla pań, które przywita gości wiosną. Kierując ofertę do niszowych grup gości należy się liczyć z tym, że być może (nie jest to regułą) tych gości fizycznie będzie mniej, ale za to będą dużo lepiej wyedukowani, lojalni i co najważniejsze wygenerują wyższe przychody, przy jednoczesnym obniżeniu kosztów ich pozyskania, choćby przez ograniczenie zbędnych wydatków na drogie formy reklamy kierowane do ogółu, na rzecz tych bardziej precyzyjnych – spersonalizowanych.

4. Marka i wyróżniki rynkowe ważniejsze niż kiedykolwiek Google oraz wyszukiwarki metaserach spłaszczyły ofertę hoteli do bardzo niewielkich różnic. Z małych fotografii niewiele wynika, a ceny konkurentów są prawie takie same. Nadchodzący rok da przewagę tym obiektom, które pokuszą się o podkreślenie swoich wyjątkowych wartości. Zawsze warto budować siłę własnej marki, poprzez konsekwentne działania marketingowe i siłą marki wybijać się z tłumu konkurencji. Wiele hoteli, które nie są w stanie zbudować własnego brandu, posiłkuje się pomocą sieci franczyzowych. Kiedy hotel określi ściślej swoją specjalizację, ważne będzie zakomunikowanie unikatowej cechy wyróżniającej go spośród konkurencji. Przykładami, o których już dzisiaj warto wspomnieć, jest hotel Bryza Resort & SPA, który chlubi się wyjątkowym w Polsce położeniem na plaży, Dolina Charlotty posiadająca własne zoo i fokarium, czy warszawski H15 Boutique Hotel, na każdym kroku podkreślający swój doceniany przez gości wyjątkowy design i eks-

www.e-restauracja.com

kluzywny charakter. Ale równie dobrze może to być wyjątkowy widok czy lokalizacja. Taka wizytówka powinna być konsekwentnie przedstawiana na własnej stronie hotelu, na sesjach zdjęciowych i wideo, banerach reklamowych, w opisach ofert, w social mediach czy w wysyłce newsletterów. Najlepszą drogą do pozyskania nowych gości i zbudowania ich lojalności będzie zagwarantowanie wrażeń, których nie można doznać nigdzie indziej. Pora znów zadać sobie pytanie: „w czym mój hotel jest najlepszy?”

5. Healthy lifestyle zmieni ofertę hoteli Społeczeństwa państw rozwiniętych zwracają coraz większą uwagę na zdrowy tryb życia. Goście nie oczekują już od hoteli diet-cudów, lecz tego, iż pobyt będzie zdrowotną inspiracją, początkiem drogi do lepszego, zdrowszego życia. Globalny trend wellness – healthy lifestyle, na dobre zawitał do Polski, a wraz z nim zmiany w turystyce. Turystyka wellness jest bowiem najważniejszym segmentem całe-

to obecne trendy. Są to w tej chwili najczęściej wybierane zabiegi przez klientów we wszystkich grupach. Warto wziąć pod uwagę, że teraz piękno ma być naturalne. SPA, na które tak licznie postawiły hotele w Polsce, jest tylko jedną z gałęzi wellnesu i jeżeli hotele chcą przyciągnąć gości, muszą mocno popracować nad głównym trendem, którym jest właśnie wellness. Wody termalne (wg raportu SRI zajmujemy 12 miejsce wśród światowych liderów rynku term i gorących źródeł), zajęcia z jogi, fitness, aromaterapia, naturalne kosmetyki, zbilansowane posiłki – to wszystko, co jak magnes przyciąga teraz gości do hotelu. Wszystko to, co pozwoli poczuć mu się zdrowszym, zrelaksowanym i będzie początkiem zmian. Gość przy wyborze miejsca na relaks i regenerację nie bierze już w pierwszej kolejności pod uwagę liczby gabinetów zabiegowych czy wymyślnej listy skomplikowanych zabiegów. Na znaczeniu zyskało holistyczne podejście, które zapewnia ucieczkę od codzienności i pozwala zrege-

Kiedyś reklama telewizyjna była praktycznie nieosiągalna dla indywidualnych hoteli. Dziś YouTube stanowi drugą po Google największą sieć wyszukiwania na świecie. Wideo staje się niezastąpionym źródłem inspiracji, a z punktu widzenia hotelarza cechuje się wciąż stosunkowo niskim kosztem i całkowitą mierzalnością go przemysłu dobrego samopoczucia i zdrowia. Moda na ruch i aktywność fizyczną, zdrowe odżywianie, naturalne produkty ma coraz większy wpływ na decyzje zakupowe, w tym rezerwacje dokonywane w hotelach typu SPA & wellness. Według raportu SRI International oraz Global Wellness Institute Polska znalazła się na 19 miejscu w grupie 20 najlepszych światowych rynków SPA, mogąc się pochwalić 979 różnymi obiektami, których roczne przychody wyniosły w 2013 roku 0,72 mld dol. Prognoza wyników na kolejne lata jest bardzo obiecująca. Jak wskazuje raport IWSTM, zabiegi ukierunkowane na rezultat oraz zabiegi i metody naturalne

nerować siły. Ten rok to ostatni dzwonek dla hoteli, aby zmieniły formy SPA, jeśli chcą nadążyć za światowymi trendem i sprostać zmieniającym się wymaganiom gości. Wszystkie hotele, nie tylko SPA, powinny w 2015 roku zwrócić większą uwagę na możliwość uprawiania sportów, które ich goście trenują na co dzień. Informacja o ścieżkach rowerowych czy joggingu może być wkrótce istotniejsza niż wzmianka o bezpłatnym WiFi czy parkingu!

6. Wzrasta znaczenie content marketingu W 2015 roku content marketing hotelu będzie ważniejszy niż kiedykolwiek wcze-

www.e-hotelarz.pl

Raport z rynku HoReCa 2015

śniej, a budżety przeznaczane na ten cel osiągną rekordową wartość. Dostarczenie klientom odpowiedniej treści stanie się jednym z filarów nowoczesnych działań promocyjnych prowadzących do zwiększenia przychodów z rezerwacji i skutecznego budowania wizerunku. Zanim Cyfrowy Turysta zdecyduje się na rezerwację, szuka informacji i opinii o hotelu m.in. na jego stronie, w social mediach, w wyszukiwarce Google i na innych portalach. Aby lepiej zaprezentować jego ofertę i zachęcić potencjalnego gościa do dokonania rezerwacji, trzeba będzie sięgnąć po content marketing. Jaki będzie skuteczny marketing treści hotelu w 2015 roku? Przede wszystkim

przekazać emocje, doświadczenia, przeżycia. Dlatego obserwujemy rozwój wideo zarówno na stronach, jak i w sieci reklamowej, gdzie zastępuje banery statyczne. Reklama wideo staje się doskonałym źródłem inspiracji i pozwala, aby widz zanurzył się w innym świecie. Wideo to wyjątkowa szansa, aby w kilkadziesiąt sekund sprawić, że widz będzie chciał na własnej skórze przeżyć wszystko, co właśnie zobaczył. Pamiętajmy, że dzisiejszy odbiorca jest niecierpliwy. Klip reklamowy nie powinien przekraczać minuty, a za optymalny czas można przyjąć 30 sekund. Kiedyś reklama telewizyjna była praktycznie nieosiągalna dla indywidualnych hoteli. Dziś YouTube stanowi drugą po

Wyłudzeń jest na tyle dużo, że Europejski Bank Centralny wydał zalecenia bankom, aby do 1 lutego 2015 roku wprowadziły dwuskładnikowe uwierzytelnienie (np. z wykorzystaniem jednorazowego hasła SMS przy płatności kartą), w przeciwnym razie będą musiały wziąć ryzyko transakcji w internecie na siebie spójnie prezentujący prawdziwe wyróżniki obiektu we wszystkich kanałach komunikacji. Będzie również angażujący, co zobliguje hotelarzy do zainwestowania w wyższą jakość opisów oferty, a także lepsze zdjęcia i stronę internetową. Istotna stanie się również łatwość dzielenia się treścią, gdyż pozytywnie wpłynie to na jej dystrybucję. Potwierdzi się także silny wpływ marketingu treści na współczesne SEO. Hotelarze dowiedzą się też, że content to nie tylko teksty, ale również skuteczne w promocji hoteli zdjęcia, filmy, opinie czy inne niestandardowe formy, w które warto będzie zainwestować w 2015 roku.

7. Obraz ważniejszy od tekstu Na przeciętnej stronie internetowej pozostajemy zaledwie kilka sekund. Wśród natłoku informacji zauważamy to, co jest ciekawe, ładne albo nietypowe – współczesne przekazy reklamowe muszą angażować emocjonalnie. Profesjonalne zdjęcia wciąż są kluczowym medium marketingowym hotelu. Jednak za ich pomocą coraz trudniej

40 www.e-hotelarz.pl

Google największą sieć wyszukiwania na świecie. Wideo staje się niezastąpionym źródłem inspiracji, a z punktu widzenia hotelarza cechuje się wciąż stosunkowo niskim kosztem i, co niezwykle ważne, całkowitą mierzalnością.

8. Personalizacja i automatyzacja marketingu Goście hotelowi pragną indywidualnego podejścia do nich, a także przyjaźniej reagują na reklamy dopasowane do ich preferencji. Marketingowcy natomiast dążą do maksymalnej skuteczności swoich działań, dlatego zmuszeni są precyzyjnie odpowiadać na potrzeby konsumentów. Z pomocą przyjdzie im w tym technologia, za której przyczyną nastąpi największa zmiana w marketingu hoteli. Co ona przyniesie? Przede wszystkim większe zrozumienie potrzeb i zachowań klientów, co pozwoli lepiej dostosowywać ofertę obiektu do potencjalnych gości. Zmiana dokona się także w sposobie komunikacji z nimi, który stanie się bardziej

bezpośredni i dostosowany do konkretnego odbiorcy. Rok 2015 przyniesie również przemianę w podejściu marketingowców do zarządzania danymi. Wyższe koszty pozyskiwania rezerwacji zachęcą ich do zainwestowania w rozwinięte systemy zarządzania nimi i automatyzacji marketingu, które posiadają niezwykle duży potencjał.

9. Wydamy więcej na social media W 2015 polski internauta spędzi w mediach społecznościowych, głównie na Facebooku, około 23 godziny tygodniowo, z czego 65 proc. czasu za pomocą smartfonów i tabletów. Rodzi to ogromne możliwości marketingowe dla hoteli, które coraz częściej je wykorzystują i przeznaczają na ten cel większe niż dotąd budżety. Ograniczenie zasięgu zwykłych postów na Facebooku wymusza na hotelarzach inwestycję w ich dodatkową promocję, aby tak jak wcześniej docierać do szerokiego grona fanów. W 2015 stanie się to niezbędne, żeby skutecznie dystrybuować content, którym częściej niż dotychczas będą materiały wideo. Nowy rok będzie również przełomowy pod względem wykorzystania możliwości reklamowych Facebooka. Pozwoli on dotrzeć do dowolnie wybranej grupy klientów ze spersonalizowanymi dla nich ofertami i da jeszcze większe możliwości w zakresie prezentacji treści. Szczególnie stanie się to widoczne na urządzeniach mobilnych, gdzie poprawi się skuteczność i opłacalność reklamy hotelu.

10. Dalsza ekspansja urządzeń mobilnych Mobile nadal przyrasta w ogromnym tempie. Pod koniec 2014 roku obserwowaliśmy średni ruch mobilny na stronach internetowych polskich hoteli na poziomie 30 proc. Odpowiadają za to duży przyrost sprzedaży smartfonów oraz dostęp do coraz szybszej i tańszej transmisji danych. Eksperci branżowi przewidują, że w 2015 roku odsetek posiadaczy smartfonów przekroczy 50 proc. Dodatkowo, jak pokazują badania PhocusWright, właściciele urządzeń mobilnych nie przestają korzystać z desktopów. Oznacza to, że mobile to w dużej mierze dodatkowy czas aktywności w sieci. Co te dane oznaczają dla hotelarzy? 2014 rok był rokiem inwestycji w technologię, wymianie uległa część przesta-

www.e-restauracja.com

Raport z rynku HoReCa 2015

rzałych witryn. Jednak jak pokazują statystyki Profitroom odsetek rezerwacji mobile w 2014 roku wyniósł zaledwie 12 proc. Okazuje się, że nawet gdy rezerwacja nie była dokonana bezpośrednio przez smartfona czy tablet, istnieje bardzo wysokie prawdopodobieństwo, iż gość na jednym z jej etapów korzystał z takiego urządzenia – zjawisko to nazwano multiscreeningiem. Obserwujemy też trend tworzenia tzw. natywnych aplikacji na systemy mobilne (aplikacji z marketów, a nie mobilnych stron WWW). Jednak w przypadku obiektów hotelowych ta inwestycja nie ma zazwyczaj ekonomicznego uzasadnienia. Niezaprzeczalny jest jednak fakt, że aplikacje mobilne do rezerwacji hoteli to bardzo przydatne narzędzia nowoczesnego podróżnika. Trend ten został doskonale wychwycony i wykorzystany przez największych pośredników. Tutaj pojawia się pewne zagrożenie dla hoteli, gdyż forsowane przez nie specjalne stawki mobile typu last minute z założenia są sprzeczne z podstawami revenue managementu. Należy też zauważyć, że rosną budżety na reklamę w kanale mobilnym, choć skuteczność tej formy pozostawia jeszcze wiele do życzenia. Rok 2015 to będzie kolejny już „rok mobile”, znaczenie tego kanału jak w latach poprzednich będzie rosło. Podstawą będzie posiadanie nowoczesnej witryny internetowej, wykonanej w technologii RWD oraz systemu rezerwacji efektywnie działającego na małych ekranach smartfonów. Przy spełnieniu tych podstawowych założeń prawdopodobieństwo uzyskania wysokiego ROI (zwrotu z inwestycji) przy kampaniach promocyjnych w kanale mobile zdecydowanie rośnie.

11. Pora na porządki w cennikach Za sprawą porównywarek metasearch zobaczyliśmy, jak wiele niespójności panuje w różnych kanałach dystrybucji.

Odkryliśmy portale rezerwacyjne, których nazw nawet nie kojarzyliśmy, a tym bardziej nie wiedzieliśmy, że sprzedają nasze pokoje. Ceny, które były zarezerwowane dla hurtowników zostały upublicznione gościom indywidualnym. A na własnych stronach przez zbyt sztywne pakiety hotele sprzedały mniej niż mogły. Rok 2015 to czas na zmiany i porządek w kanałach dystrybucji. Zacznijmy od początku, od

Wszystko to ma dopóty sens, póki hotel nad tym panuje i jest świadomy jakim grupom gości oferuje jakie stawki i po jakim koszcie (prowizji). Przez nieoptymalne stawki, zbyt sztywne pakiety i ograniczenia dostępności, hotele sprzedały w zeszłym roku mniej niż faktycznie mogły. Rynek stał się transparentny i hotele muszą jak najszybciej uporządkować swoją niespójną i zawiłą ofertę.

W 2015 roku content marketing hotelu będzie ważniejszy niż kiedykolwiek wcześniej, a budżety przeznaczane na ten cel osiągną rekordową wartość. Dostarczenie klientom odpowiedniej treści stanie się jednym z filarów nowoczesnych działań promocyjnych racjonalizacji stawek. Kluczowe będzie zrozumienie różnych kanałów dystrybucji i stworzenie bazowego zestawu kilku (nie kilkunastu) cenników do zarządzania na różnych szczeblach dystrybucji, takich jak tradycyjne OTA, GDS, tour operatorzy, własna strona internetowa, aplikacje mobilne i inne. W przypadku hoteli z bogatą ofertą pakietową największym problemem okazały się restrykcje dostępności pokoi. Rok 2015 to czas na „uwolnienie” swoich ofert, gdyż oferty mają spełnić wymagania gości, a nie gość wpasować w wyśrubowane restrykcje hotelu. Dziś praktycznie nie istnieje coś takiego jak parytet stawek, który z założenia miał wprowadzać ład i porządek. Najwięksi orędownicy parytetów sami są pierwsi do ich łamania, wprowadzając na szeroką skalę oferty typu lojalnościowego czy sekretne oferty. Tymczasem hotele wdrożyły upusty cenowe lub bonusy za rezerwacje bezpośrednie na ich stronie www.

12. Revenue management na fali Sprzedaż staje się coraz bardziej nieprzewidywalna do ostatniej chwili, szczególnie z perspektywy tych, którzy stosują tradycyjne modele zarządzania cenami. Hotelarze dostrzegają szansę zwiększenia swoich przychodów dzięki działaniom revenue management. Jednocześnie borykają się z pozyskaniem odpowiednich kompetencji, szczególnie w hotelach ulokowanych poza dużymi aglomeracjami. W 2015 możemy spodziewać się szybkiego rozwoju tej dziedziny.

13. Lojalność gości jeszcze ważniejsza W hotelarstwie można zaobserwować stopniowy odwrót od modelu transakcyjnego, w którym ciągle pozyskuje się nowych klientów. Między innymi dlatego, że „kupowanie” klientów od Google (poprzez AdWords) często okazuje się zbyt drogie. W konsekwencji wszyscy uczestR

ALURATAN – MEBLE NA ZEWNĄTRZ 71-071 Szczecin, ul. Santocka 42 tel. 091 431 40 75 e-mail: horeca@faber-meble.pl www.faber-meble.pl www.aluratan.pl

Raport z rynku HoReCa 2015

nicy rynku rezerwacyjnego zaczynają bardziej walczyć o lojalność stałych klientów. Portale rezerwacyjne OTA jako pierwsze rozpoczęły ten wyścig, powołując kluby, gdzie prezentują sekretne oferty, idealnie skrojone na indywidualne potrzeby swoich lojalnych klientów. Nadążyć za nimi próbują sieci hotelowe i obiekty niezależne, które chcą utrzymać lojalność gości wobec hotelu, a nie wobec pośrednika. Jednak tradycyjne narzędzia, jakimi

kart, mając podstawowe informacje, które są widoczne na karcie można było dokonać płatności w internecie. Takich wyłudzeń jest na tyle dużo, że Europejski Bank Centralny wydał zalecenia bankom, aby do 1 lutego 2015 roku wprowadziły dwuskładnikowe uwierzytelnienie (np. z wykorzystaniem jednorazowego hasła SMS przy płatności kartą), w przeciwnym razie będą musiały wziąć ryzyko transakcji w internecie na siebie.

Dziś praktycznie nie istnieje coś takiego jak parytet stawek, który z założenia miał wprowadzać ład i porządek. Najwięksi orędownicy parytetów sami są pierwsi do ich łamania, wprowadzając na szeroką skalę oferty typu lojalnościowego czy sekretne oferty się posługują (np. lojalnościowe programy punktowe), nie odgrywają już swojej roli. Raport Deloitte Hospitality 2015 wskazuje, iż „kupowanie” lojalności nagrodami wciąż działa w segmencie ekonomicznym, natomiast w segmencie premium ważniejsze jest wyróżnienie, docenienie lojalnego gościa i personalny kontakt z nim. Jeśli hotele nie chcą tracić swoich gości, muszą w 2015 roku poprawić komunikację z nimi, zadbać o bardziej zindywidualizowany kontakt i upewnić się, że oferty im prezentowane są najlepsze z możliwych.

14. Konieczność zwiększenia ochrony danych gości Każdy hotel każdego roku rejestruje tysiące transakcji i w różnych systemach informatycznych przechowuje olbrzymie ilości danych o swoich gościach. W czasach powszechnego dostępu do internetu ryzyko wypływu tych danych z hoteli systematycznie wzrasta. Niestety coraz więcej będzie w naszej branży prób ataków hackerskich, phishingu (czyli podszywaniu się pod hotel lub portal rezerwacyjny) i innych form oszustw i wyłudzeń. Rok 2015 to ostatni dzwonek na poprawę bezpieczeństwa danych gości, zarówno od strony IT, jak i personelu. Szczególnie warto zweryfikować sposób przechowywania danych kart kredytowych gości. Do tej pory w przypadku większości

42 www.e-hotelarz.pl

1 stycznia 2015 roku weszła w życie nowelizacja ustawy o ochronie danych osobowych (Dz.U. z 2014 r. poz. 1662). Jedną z najważniejszych zmian jest możliwość zgłaszania administratora bezpieczeństwa informacji, czyli konkretnej osoby, do jawnego rejestru prowadzonego przez Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych. W zamian nie będziemy musieli już zgłaszać poszczególnych zbiorów danych osobowych do GIODO (o ile nie zawierają danych wrażliwych), ponieważ ich rejestr będzie wewnętrznie prowadzić administrator bezpieczeństwa informacji.

15. Liczy się podróż, a nie tylko rezerwacja Doświadczenie gościa hotelowego nie ogranicza się jedynie do momentu rezerwacji i późniejszego pobytu. Myśląc o potrzebach klienta hotelarze często koncentrują się tylko na tych zasadniczych elementach, pomijając szczegóły mające istotny wpływ na całościową opinię gościa o danym obiekcie. Na końcową satysfakcję klienta należy spojrzeć poprzez pryzmat całej podróży: inspirację, szukanie dogodnej oferty, rezerwację, podróż do hotelu, pobyt, a kończąc na dzieleniu się wrażeniami (często jeszcze w trakcie pobytu!). Goście hotelowi w trakcie pobytu meldują się w hotelu nie tylko w recepcji, ale także online na Facebooku czy też poprzez

aplikację mobilną Foursquare. Braggie stało się nowym selfie – ludzie fotografują i publikują na swoich profilach społeczościowych hotel, w którym się zatrzymują. Social media stają się więc doskonałym kanałem do komunikowania się z gośćmi w trakcie ich wizyty w hotelu. Dynamiczny rozwój technologii (w szczególności mobile) na przestrzeni kilku ostatnich lat spowodował zatarcie granicy między światem online i offline. Problemy funkcjonowania online nabrały zatem równie istotnego znaczenia jak jakość oferowanych usług. W 2015 roku hotele powinny zadbać o uzupełnienie na mobilnej stronie internetowej wszystkich informacji istotnych dla gości, takich jak menu restauracji czy cennik zabiegów SPA. Każdy hotelarz powinien pamiętać też, że wie o swoim gościu bardzo dużo (z social mediów i różnych systemów hotelowych), jeszcze zanim powita go w progu recepcji.

16. Polskie hotele zyskają na drogich wycieczkach zagranicznych Kryzys zdziesiątkował mniejszych touroperatorów, a zaporowe ubezpieczenia nie dopuszczają do ich odbudowania. Tymczasem duzi gracze odrabiają straty lat ubiegłych i utrzymują marże. W tej relacji ceny pobytów w polskich hotelach stały się tym samym atrakcyjne względem zagranicznych. Coraz bogatsza oferta rodzimych hoteli pozwoli więc utrzymać sporą część turystów w naszym kraju, co jest o tyle ważne, że ponad 70 proc. gości w polskich hotelach to właśnie Polacy. Według raportu krajowego rynku turystycznego wydanego w 2014 roku przez PBS na zlecenie POT, 8 proc. Polaków jest zgodnych co do tego, że Polska jest atrakcyjnym turystycznie krajem, wartym poznania przez turystów zagranicznych. Natomiast zaledwie 15 proc. pytanych uważa, że walory turystyczne kraju są wystarczająco promowane wśród samych Polaków. Ten niedosyt informacyjny oznacza, że w sprawach marketingowych polskie organizacje turystyczne i same hotele mają jeszcze dużo do osiągnięcia. • Autorami opracowania są eksperci z firmy PROFITROOM: Karolina Antonowicz, Waldemar Antonowicz, Marcin Dragan, Piotr Górny, Krzysztof Grzęda, Marek Kaczmarek, Krzysztof Kowalczykiewicz, Magdalena Kurzawa, Jakub Przewoźny, Joanna Staszków

www.e-restauracja.com

Raport z rynku HoReCa 2015

CO SŁYCHAĆ W SIECIACH

Orbis/Accor

o jedno z najważniejszych wydarzeń w ponad 90-letniej historii Orbisu, o ile nie najważniejsze, ale też duże wyzwanie. Tak operacyjne, jak i finansowe, bo musiał wziąć na to 480 mln zł kredytu, a jego łączne przychody w 2014 roku wyniosły 708 mln zł, czyli ok. 170 mln euro. Sieć nie zaniedbywała też rozwoju na swoim macierzystym rynku. Od początku 2014 roku powiększyła się o trzy hotele we franczyzie: Mercure Racławice z 67 pokojami (działający wcześniej pod nazwą Dosłońce), ibis Styles Wrocław ze 133 pokojami i Mercure Sepia Bydgoszcz z 90 pokojami. Podpisano nowe umowy na ibisy Styles w Krakowie z 60 pokojami i Grudziądzu z 80, ibis Poznań Północ w Suchym Lesie z 77 pokojami i ibis Budget w Gdańsku ze 120 pokojami. W ramach wcześniej podpisanych umów pod markami ibis Styles ruszyć też mają w latach 2015/16 hotele w Białymstoku (130 pokoi), Siedlcach (102) i Nowym Sączu (57). Natomiast nie zanosi się na razie na to,

44 www.e-hotelarz.pl

aby szybko ruszyć miał 200-pokojowy kompleks Mercure-ibis Styles w Sosnowcu, na który podpisano umowę jeszcze w 2010 roku. Z powodu problemów finansowych inwestora prace przy obiekcie wstrzymano. Accor w ramach nowej strategii, ogłoszonej dwa lata temu, oprócz rozwoju przez franczyzę, zdecydował się na powrót do budowania własnych hoteli. Jej pierwszym przejawem w Polsce był zakup przez Orbis działki pod 200-pokojowy hotel Mercure, którego otwarcie zapowiadane jest na 2016 rok. Orbis będzie też budował 120-pokojowego ibisa w Gdańsku przy Mercure Stare Miasto, rozważa również inwestycję w Szczecinie. W ramach tej strategii postanowiono nie sprzedawać ostatnich czterech obiektów działających pod marką Orbis Hotels, ale zmodernizować je we własnym zakresie i wprowadzić pod marki Accoru. Wiosną pod marką Mercure zaczną działać hotele Orbis Gdynia i Posejdon Gdańsk, a później Magura w Bielsku Białej, natomiast Orbis Wrocław

przekształcony zostanie w dwa hotele: ibis, który ruszyć ma jeszcze w tym roku i Novotel w połowie przyszłego roku. Odnotować też należy, że w ubiegłym roku zmienił się prezes Orbisu. Sprawujący tę funkcję przez cztery lata Laurent Picheral awansował do Komitetu Wykonawczego Accoru, zostając dyrektorem generalnym ds. Niemiec, Polski i Europy Centralnej w HotelServices – dywizji Accoru zajmującej się zarządzaniem hotelami i franczyzami. Zastąpił go Gilles Clavie, związany z Orbisem od 2011 roku. Pełnił tu już funkcję dyrektora ds. strategii, kontroli zarządczej i zarządzania nieruchomościami. Z kolei wiceprezes Orbisu Ireneusz Węgłowski został Człowiekiem Roku „Hotelarza” za zdynamizowanie prac Izby Gospodarczej Hotelarstwa Polskiego, która w ciągu roku jego prezesury przyciągnęła praktycznie wszystkich najważniejszych graczy na polskim rynku i za wprowadzenie IGHP do Hotrecu – najważniejszej europejskiej organizacji hotelarskiej. •

www.e-restauracja.com

FOT. archiwum

Orbis jest liderem na polskim rynku hotelarskim „od zawsze”, a ostatnio stał się też ważnym graczem na rynku międzynarodowym, kupując od swojego głównego udziałowca Accoru 46 jego hoteli w Europie Środkowej za 142,3 mln euro. W ten sposób portfolio Orbisu powiększyło się z blisko 12 tys. do 20 tys. pokoi i ok. 110 hoteli. Został też wyłącznym licencjodawcą marek Accoru od Estonii po Bośnię i Hercegowinę.

Więcej rezerwacji, większe zyski, mniej pracy •

ponad 300 kanałów dystrybucji

•

centralny punkt zarządzania

•

automatyczna aktualizacja dostępności - koniec z overbookingiem!

•

masowa zmiana planów cenowych za jednym kliknięciem

•

spersonalizowany Booking Engine

Sprzedaż online pod kontrolą Skorzystaj z oferty specjalnej dla czytelników Raportu Bezpłatny 3-miesięczny dostęp do monitoringu cen konkurencji (Price Shopper) dla nowych użytkowników Channel Managera.

www.yieldplanet.com/pl/hotelarz

Raport z rynku HoReCa 2015

HILTON WORLDWIDE W ubiegłym roku pod markami sieci Hilton Worldwide zaczęły działać trzy nowe hotele z 810 pokojami, dzięki czemu jej stan posiadania zwiększył się o prawie 70 proc., do blisko 2,1 tys. pokoi. W ten sposób stała się ona największą po Accorze międzynarodową siecią hotelarską w Polsce.

rzy największe hotele w Polsce otwarte w 2014 roku to hotele działające pod trzema różnymi markami Hiltona: DoubleTree by Hilton Warszawa z 360 pokojami i blisko pięcioma tysiącami mkw. powierzchni konferencyjnej, co czyni go jednym z największych hotelowych centrów konferencyjnych w tej części Europy;

Hampton by Hilton Warszawa z 300 pokojami – największy hotel tej marki poza USA – i Hilton Garden Inn ze 155 pokojami przy lotnisku Kraków-Balice. Łącznie w ramach sieci działa w Polsce już 11 hoteli. I nie zwalnia ona tempa. W tym roku również największym otwartym hotelem ma być obiekt Hiltona – DoubleTree by Hilton w Krakowie z 224 pokojami i blisko 2,3 tys. mkw. powierzchni konferencyjnej, który działał będzie razem z Hamptonem oferującym 161 pokoi. W przyszłym roku planowane jest otwarcie dwóch hoteli we Wrocławiu: DoubleTree z 200 pokojami w kompleksie biurowo-apartamentowym OVO oraz Hamptona ze 100 pokojami w innej części miasta. Ale nie wszystkie plany udaje się zrealizować. W Bydgoszczy zapowiadano otwarcie Hamptona już w 2013 roku, ale ostatecznie prace przy nim nie ruszyły, a Urząd Marszałkowski rozwiązał

umowę z inwestorem, który wcześniej pozyskał na budowę pieniądze z funduszy europejskich. W ubiegłym roku ruszyć miał też Hampton w Jeleniej Górze ze 118 pokojami w przebudowanej galerii handlowej, ale cały czas się na to nie zanosi. Obecnie w Polsce działają dwa hotele pod marką Hilton Hotels w Warszawie i Gdańsku, dwa DoubleTree w Warszawie i Łodzi, trzy Hilton Garden Inn w Krakowie, Balicach i Rzeszowie oraz cztery Hamptony: dwa w Warszawie, przy gdańskim lotnisku i w Świnoujściu. Dyrektor generalna Hiltona w Gdańsku Magdalena Mucha wybrana została najlepszym dyrektorem hotelu sieciowego w Polsce w 2014 roku podczas pierwszej edycji konkursu Hotelarze Roku, który rozstrzygnięty został podczas konferencji Hotel & Tourism Trends, najważniejszego wydarzenia w branży hotelarskiej w Europie Środkowej.•

Best Western

est Western jako jedyna międzynarodowa sieć hotelarska nie ma dolnego limitu liczby pokoi, poniżej którego nie udziela franczyzy (w większości sieci to 100 pokoi, w Accorze ok. 50). Dlatego jest atrakcyjnym franczyzodawcą również dla mniejszych hotelarzy. Charakteryzuje się też elastycznymi warunkami współpracy z inwestorami, m.in. pod względem długości umowy franczyzowej, którą można podpisać nawet na dwa lata, podczas gdy w innych sieciach zazwyczaj minimum na dziesięć. W ubiegłym roku pod jej marką uruchomione zostały hotele we Wrocławiu ze 127 pokojami, w Płocku z 83 i Opolu z 30. W tym ruszyć mają hotele w Krakowie ze 154 pokojami, Brzegu z 60 i Olsztynie (działający dotychczas pod nazwą Dyplomat) z 28 pokojami, a w przyszłym – hotel przy lotnisku Kraków-Balice ze 154 pokojami

46 www.e-hotelarz.pl

i w Katowicach z 54 pokojami. Największymi partnerami Best Western w Polsce są Satoria Group, która prowadzi cztery hotele Best Western, po dwa w Warszawie i Krakowie z ponad 600 pokojami. Jest też grupa Dobry

Hotel, zarządzająca trzema hotelami tej marki w Gdańsku i Sopocie oraz jednym we Wrocławiu z blisko 300 pokojami, a wkrótce kolejnym w Krakowie, co łącznie da ok. 420 pokoi. Z sieci wyszły w ubiegłym roku dwa hotele z Lublina: Korona z 52 pokojami i Agit z 21, Fado z Gorzowa Wlkp. z 32 pokojami, Symfonia z Osjakowa koło Wielunia z 35 pokojami oraz, po 12 latach współpracy, Żubrówka w Białowieży ze 104 pokojami. Gheorghe Marian Cristescu, dyrektor Best Western na Polskę, awansował na stanowisko dyrektora na Polskę i kraje bałtyckie w ramach struktur Best Western International. Wcześniej podlegał on oddziałowi reprezentującemu sieć w Finlandii, krajach bałtyckich i Polsce. Nominacja ta wiąże się z umacniającą się strategiczną rolą polskiego oddziału firmy w Europie Środkowej i Północnej.•

www.e-restauracja.com

FOT. archiwum

Best Western jest drugą pod względem liczby hoteli siecią w Polsce z 20 obiektami, które oferują ok. 1,9 tys. pokoi. W ubiegłym roku powiększyła się o trzy hotele, a w tym ruszyć mają kolejne trzy. Ale też kilka hoteli opuściło sieć.

Raport z rynku HoReCa 2015

Carlson Rezidor Sieć ogłosiła plany uruchomienia w 2016 roku dwóch nowych hoteli Radisson Blu: 340-pokojowego w Świnoujściu, w ramach kompleksu Baltic Park Molo budowanego przez Zdrojową Invest, i w Zakopanem z 230 pokojami. Łącznie będzie ich miała wówczas dziesięć, z 2,4 tys. pokoi, co uczyni ją jedną z trzech największych w Polsce.

ezidor obecny jest na polskim rynku od 1993 roku, gdy otworzył Radissona w Szczecinie. Od tego czasu jego portfolio zwiększyło się do ośmiu obiektów – sześciu Radissonów, jednego Park Inn w Krakowie oraz 5-gwiazdkowego hotelu Rezydent w Sopocie, którym zarządza (należy on do właścicieli gdańskiego Radissona). Właśnie zarządzanie swoimi obiektami odróżnia tę sieć od innych międzynarodowych graczy, którzy zazwyczaj ograniczają się w Polsce do udzielania franczyzy. Hotel w Świnoujściu

LOUVRE HOTEL GROUP

będzie pierwszym wyjątkiem w tej strategii, bo zarządzanie przejmie Zdrojowa. W hotelu znajdzie się m.in. centrum konferencyjne na tysiąc osób. Z kolei hotel w Zakopanem składał się będzie z dwóch oddzielnych części – hotelowej ze 160 pokojami i apartamentowej z 70. Nieoficjalnie od dłuższego czasu mówi się o planach sprzedaży warszawskiego Radissona przy ul. Grzybowskiej przez skandynawskie fundusze, które chciałyby zainwestować te pieniądze w budowę hotelu w Zakopanem, ale na razie do transakcji nie doszło.•

W przypadku Louvre Hotels Group w ubiegłym roku najciekawsze było to, co wydarzyło się poza Polską – sieć została sprzedana chińskiej firmie hotelarskiej Jing Jang. W Polsce najważniejszym wydarzeniem dla sieci była transakcja sprzedaży Qualia Development, z którą Louvre ma podpisaną umowę franczyzową na uruchomienie sześciu hoteli.

ależący do PKO BP deweloper przechodzi w ręce funduszu Griffin Group. Na razie podpisano umowę przedwstępną. Qualia Development jest właścicielem dwóch obiektów Golden Tulip: w Gdańsku i Międzyzdrojach, a kolejne mają powstawać w Juracie, Zakopanem i Warszawie, wszystkie jako condohotele. Louvre z 16 hotelami działającymi w Polsce pod markami Campanile (11), Premier Classe (2) i Golden Tulip (3) jest trzecią pod względem liczby obiektów siecią zagraniczną w Polsce. Dysponuje ok. 1,9 tys. pokoi. Wcześniej zapowiadano uruchamianie kolejnych hoteli Campanile i Premier Classe w Katowicach i Zielonej Górze, ale od dłuższego czasu nic się w tej kwestii nie dzieje. •

www.e-restauracja.com

www.e-hotelarz.pl

Raport z rynku HoReCa 2015

MARRIOTT INTERNATIONAL Po uruchomionych: w 1989 roku Marriotcie i w 2003 roku Courtyard by Marriott, sieć otwiera w maju trzeci hotel – Courtyard w Gdyni z 201 pokojami. Planuje też intensywnie rozwijać swoją nową markę Moxy Hotels. M.in. w tym celu zatrudniła Janusza Mitulskiego jako dyrektora rozwoju sieci Marriott na Europę Środkowo-Wschodnią.

ourtyard w Gdyni powstaje w ramach pierwszego etapu inwestycji Gdynia Waterfront, w której skład wejdą dwa budynki z biurami, mieszkaniami i centrum handlowym. Inwestorem jest spółka Vastint Poland (do niedawna działająca pod nazwą SwedeCenter), należąca InterIKEA Property Group. Wcześniej otworzyła ona hotele Mera SPA w Sopocie i Sound Garden w Warszawie. Ekonomiczna marka lifestyle’owa Moxy, pod którą pierwszy hotel ruszył w ubiegłym roku w Mediolanie, również tworzona jest przez InterIKEA Property Group. Janusz Mitulski przeszedł do Mariott International z firmy doradczej Horwath HTL Polska, gdzie przez ponad pięć lat był partnerem i szefem w zespole doradztwa hotelowego i turystycznego. Wznowiono też prace przy 5-gwiazdkowym hotelu Renaissance z 225 pokojami przy lotnisku na Okęciu, które zostały przerwane ok. dwóch lat temu z powodu bankructwa generalnego wykonawcy. Porty Lotnicze wybrały w końcu następnego i można oczekiwać, że hotel otwarty zostanie w 2017 roku. •

IHG Największa sieć hotelarska na świecie w Polsce dysponuje sześcioma hotelami – Intercontinentalem, czterema Holiday Inn i jednym Holiday Inn Express. W przyszłym roku ruszyć ma Holiday Inn w Dąbrowie Górniczej ze 160 pokojami.

mbitne plany uruchomienia dziewięciu hoteli pod marką Holiday Inn Express ma portugalska spółka Polish Hotel Company. Na razie udało jej się uruchomić w 2011 pierwszy w Warszawie. Kolejne powstawać mają m.in. w Gdańsku, Katowicach, Wrocławiu, Krakowie i Szczecinie, ale chociaż wybrane są już lokalizacje pod nie, to na razie brak informacji o datach ich otwarć. Generalnie IHG nie ma szczęścia do polskiego rynku. W 2013 roku sieć opuściły hotele Holiday Inn Express w Krakowie (zaczął działać jako niezależny Efekt Express) i Wałbrzychu (przeszedł pod markę ibis Styles), a w 2009 dwa hotele Holiday Inn we Wrocławiu i Gdańsku, które weszły do sieci Scandic Hotels. •

STARWOOD HOTELS

48 www.e-hotelarz.pl

FOT. archiwum

ramach sieci Starwood działa w Polsce sześć hoteli (cztery Sheratony, Westin, Bristol a Luxury Collection) i na razie nie zapowiada się, aby ruszyć miały kolejne. Sieć chciałaby wprowadzić tu swoje marki ze średniego segmentu – Aloft i Four Points by Sheraton, szczególnie w miastach, gdzie jeszcze jest nieobecna, czyli we Wrocławiu i Łodzi, a także – tak jak wszyscy – w Warszawie i Krakowie, ale na razie nie znalazła inwestorów, którzy byliby w stanie podjąć się ich budowy. W ubiegłym roku najgłośniej o hotelach z grupy Starwood było w związku z procesem sprzedaży warszawskiego Westina spółce Skanska, która go wybudowała. •

www.e-restauracja.com

M A L K E

Francuska sieć ekonomiczna posiada w Polsce trzy hotele, z których pierwszy uruchomiła w 2009 roku w Toruniu, a kolejne – w Warszawie i Wrocławiu. W ubiegłym roku ogłosiła plan uruchomienia w Katowicach hotelu ze 105 pokojami, pod który kupiła działkę w centrum miasta. Hotel ruszyć ma w 2016 roku. Sieć kupiła też działkę pod hotel w Łodzi, ale na razie nie ogłasza jego daty otwarcia. •

B&B HOTELS

Raport z rynku HoReCa 2015

IBB

Hotel Collection

Działająca w Niemczech, Hiszpanii i Polsce sieć, należąca do międzynarodowego dewelopera Von der Heyden Group, prowadzi w naszym kraju dwa hotele: IBB Andersia i IBB Lublinianka (a łącznie osiem). W tym roku ogłosiła start, zapowiadanej od momentu zakupu w 2006 roku trzech kamienic przy Długim Targu w Gdańsku, inwestycji w hotel z 88 pokojami. Prace przy nim ruszyć mają we wrześniu, a zakończyć się wiosną 2017 roku. W 2013 roku sieć ogłosiła przystąpienie do niej na zasadzie franczyzy hotelu Dwór Oliwski w Gdańsku, ale nie ma go już w IBB. •

SCANDIC HOTELS Największa skandynawska sieć, która w 2008 roku przejęła dwa hotele we Wrocławiu i w Gdańsku, działające wcześniej pod marką Holiday Inn. Deklarowała dalszy rozwój w Polsce, ale od tamtego czasu jej aktywność zamarła. •

NH HOTELS

Duża hiszpańska sieć hotelarska, która w 2008 roku otworzyła w Poznaniu pierwszy hotel w Polsce i miała plany dalszej ekspansji przez franczyzę w kolejnych miastach, ale kryzys na macierzystym rynku spowodował, że nic z nich nie wyszło. •

HYATT

Jedna z większych globalnych sieci w Polsce miała tylko jeden hotel, uruchomiony w 2002 roku na warszawskim Mokotowie pod marką Hyatt Regency. W marcu ubiegłego roku wycofała się z hotelu, ale jest zainteresowana uruchamianiem tu nowych obiektów, szczególnie pod marką ze średniego segmentu Hyatt Place. •

www.e-restauracja.com

www.e-hotelarz.pl

Raport z rynku HoReCa 2015

HOTELE DIAMENT

Hotele Diament określają się jako„największa w Polsce sieć hotelowa z wyłącznie rodzimym kapitałem”. I to prawda, chociaż działa ona głównie na Górnym Śląsku, gdzie posiada 12 ze swoich 14 hoteli. W ubiegłym roku dokonała też najbardziej spektakularnego przejęcia na rodzimym rynku, pozyskując sieć Stylehotels z pięcioma obiektami i 270 pokojami. Chce wejść na GPW.

ubiegłym roku sieć otworzyła też 4-gwiazdkowy Park Hotel Diament w Zabrzu z 74 pokojami przy 3-gwiazdkowym Diamencie z 39 pokojami. W marcu rozpoczyna modernizację swojego największego obiektu, 4-gwiazdkowego Park Hotelu Diament Katowice ze 186 pokojami. I planuje dalszą ekspansję na dużo większą skalę. Spółka chce zbudować 200-pokojowy hotel w Warszawie, 350-pokojowy w Katowicach (ale nie zdradza ich lokalizacji), a także inwestować za granicą. Żeby pozyskać na to wszystko fundusze przygotowuje się do wejścia na główny parkiet Giełdy Papierów Wartościowych. Obecnie Hotele Diament dysponują 960 pokojami. Jej dwa hotele poza Górnym Śląskiem działają w Ustroniu (woj. śląskie) i we Wrocławiu. Pozyskana sieć Stylehotels stworzona została przez dwóch śląskich biznesmenów, a jej pierwszy hotel Vacanza wystartował w 2007 roku w Siemianowicach Śląskich. Kolejne powstawały w Chorzowie (Arsenal Palace, Bella Notte i Olympia Stadion Narodowy) oraz w Katowicach (Olympia Spodek). •

FOCUS HOTELS

ieć Focus Hotels powiększyła się w ubiegłym roku o nowy obiekt w Inowrocławiu, a w przyszłym planuje otworzyć hotel w Gdańsku. W tym roku chce wejść na rynek NewConnect. Celem strategicznym jest osiągnięcie poziomu trzech tysięcy pokoi do 2020 roku, co uczyniłoby ją największą siecią w Polsce po Orbisie. Na razie w jej skład wchodzi sześć hoteli z 535 pokojami, trzy dzierżawi od swojego właściciela Grupy Kapitałowej Immobile (w Łodzi, Bydgoszczy i Szczecinie), a trzy od podmiotów zewnętrznych (w Gdańsku, Chorzowie i Inowrocławiu). Zawarła też umowę na 10-letnią dzierżawę hotelu budowanego w Gdańsku Wrzeszczu ze 122 pokojami, który otwarty ma być w 2016 roku. Płacić będzie czynsz w wysokości 32 proc. przychodów hotelu, ale nie mniej niż 1,95 mln zł netto rocznie, czyli 162,5 tys. miesięcznie. Planowała też uruchomienie hotelu w Poznaniu, na który podpisała już przedwstępną umowę, ostatecznie jednak nie doszło do jej realizacji. Długofalowo sieć chce skoncentrować się na hotelach z minimum

PURO HOTELS

arka stworzona w Polsce przez norweskie fundusze zaangażowane wcześniej w Qubus Hotels rozwija się dynamicznie. W ubiegłym roku otworzyła w Poznaniu trzeci, po Wrocławiu i Krakowie, hotel ze 136 pokojami, w marcu tego roku uruchamia kolejny – w Gdańsku z 96 pokojami. Sieć Puro Hotels stworzona została zgodnie ze współczesnymi trendami w hotelarstwie – oryginalny design, hi-tech, nieformalna atmosfera, odpowiedzialność społeczna, zaangażowanie w lokalne społeczności. I rynek to kupił. Każdy z tych hoteli zalicza się do czołówki w swoim mieście, o czym świadczą ratingi na portalach i ceny za pokój. Jednak sam koncept zmienił się od startu pierwszego hotelu we Wrocławiu w 2011 roku. Początkowo miała to być „samoobsługowa” marka ekonomiczna, skoncentrowana na oferowaniu jak najniższej ceny za nocleg, dzięki ograniczeniu kosztotwórczej gastronomii i innych usług dodatkowych. Nowe obiekty to hotele 4-gwiazdkowe, gdzie gastronomia stanowi samodzielną wartość i ma ambicje zaistnienia na miejskim rynku restauracyjnym. Sieć kupiła już działkę pod hotel w Łodzi koło Manufaktury, w planach ma rozbudowę hotelu w Gdańsku, cały czas szuka lokalizacji w Warszawie.•

50 www.e-hotelarz.pl

www.e-restauracja.com

FOT. archiwum

50 pokojami w segmencie 2-4 gwiazdki, położonych w miastach ponad 200 tys. mieszkańców. W przypadku największych miast preferowane będą hotele od 120 do 300 pokoi. Focus Hotels planuje zwiększenie swoich przychodów również w obszarze usług uzupełniających ofertę hoteli i wychodząc poza budynki hotelowe w ramach projektu Focus on Human. Polega on na uruchamianiu mobilnych punktów gastronomicznych wykorzystujących możliwości kuchni hotelowej. Aby pozyskać fundusze na pokrycie kosztów związanych z otwieraniem nowych hoteli i rozwojem projektu Focus on Human, spółka planuje wejście na rynek NewConnect w połowie 2015 roku. •

M A R

QUBUS HOTEL

Raport z rynku HoReCa 2015

o uruchomieniu na przestrzeni kilkunastu lat 14 hoteli w średnim segmencie (ostatni cztery lata temu w Bielsku Białej), w tym roku sieć wprowadziła na rynek nową, ekonomiczną markę Alto w Żorach (woj. śląskie) z 54 pokojami, stworzoną dla rynków lokalnych. Hotele marki Alto charakteryzować się mają energetycznym designem, żywą kolorystyką i elegancką prostotą oraz możliwością samodzielnego zameldowania się, a motywem przewodnim strategii jest „idea uśmiechu”. Podstawowa cena pokoju 1-osobowego w Alto wynosi 149 zł, a wszystkie pozostałe usługi są dodatkowo płatne: śniadanie – 25 zł, parking – 20 zł, Internet, 10 zł za dobę. Łącznie sieć Qubus dysponuje ponad 1,4 tys. pokoi, co czyni ją ósmym graczem na polskim rynku hotelarskim, tak pod względem liczby pokoi, jak i obiektów. Chociaż nieoficjalnie mówi się o tym, ze norweski właściciel Grupa Caiano rozważa jej sprzedaż. •

GROMADA

gólnopolska Spółdzielnia Turystyczna Gromada (związana z ludowcami) posiada kilkanaście hoteli, w większości jeszcze z czasów PRL. Powoli wyprzedaje hotele i inne nieruchomości. Największą inwestycją Gromady ostatnich lat jest hotel konferencyjny w Krakowie z 220 pokojami, którego otwarcie zapowiadane jest już od 2012 roku. Jednak mimo że hotel jest już w dużej mierze wybudowany to Gromadzie brakuje finansów, aby dokończyć tę inwestycję i szuka na nią kupca, który by ją dokończył i poprowadził. Ale pod względem liczby pokoi i liczby hoteli Gromada należy cały czas do pierwszej dziesiątki sieci hotelarskich w Polsce. •

ieć hotelarska należąca do MON, która jest przygotowywana do prywatyzacji. Z 15 hotelami i ok. 1,1 tys. pokoi, w dobrych lokalizacjach, często w centrach miast. Sprzedaż wynika z nakazu ustawy, który wyłączył świadczenie usług noclegowych przez MON. Spółka ma być sprzedana w całości, ze wszystkimi nieruchomościami, co może utrudnić znalezienie nabywcy. Chyba, że dewelopera zainteresowanego samymi działkami. •

www.e-restauracja.com

Twoim

hoTelu

Voda Naturalna to propozycja dla prawdziwych koneserów, którzy cenią wysoką jakość w najdrobniejszych szczegółach. To pierwsza polska marka wody źródlanej, która dzięki swemu niskiemu poziomowi azotanów jest najwyżej oceniana w międzynarodowej klasyfikacji czystości wód.* Naturalnie zdrowa, krystalicznie czysta, o unikalnej kompozycji składników mineralnych i delikatnym smaku stanowi odrobinę luksusu w najczystszej postaci. * wg. Finewaters.com

HOTELE WAM

Voda

Na produkcie istnieje możliwość dodania logo Klienta. N apisz do Nas : sprzedaz@vodanaturalna.com Voda Naturalna Sp. z o.o. www.e-hotelarz.pl ul. Wołoska 18, 02-675 Warszawa

Raport z rynku HoReCa 2015

HOTELE GOŁĘBIEWSKI

iektórych może to zdziwić, ale Hotele Gołębiewski to druga po Accorze/Orbisie sieć hotelarska w Polsce pod względem liczby pokoi. Dysponuje ponad 2,3 tys. pokoi, choć składa się tylko z czterech hoteli. Ale za to kilkusetpokojowych, na czele z obiektem w Karpaczu, który z 880 pokojami jest największym hotelem w Polsce. Mimo różnych kontrowersji, jakie wzbudza sposób działania Tadeusza Gołębiewskiego, udało mu się stworzyć nową jakość w polskim hotelarstwie – sieć polskich obiektów resortowych, które cieszą się dużym obłożeniem dzięki swojej kompleksowości: setki pokoi, ogromne centra rekreacyjne, wielkie powierzchnie konferencyjne i niewygórowane ceny. Mimo, że są to molochy, często zabukowane są w 100 proc. •

ZDROJOWA INVEST

ider na rynku condohotelowym w Polsce i na rynku inwestycji hotelarskich. W ubiegłym roku spółka podpisała umowę z siecią Carlson Rezidor na uruchomienie hotelu pod marką Radisson Blu z 340 pokojami w Świnoujściu w ramach swojej inwestycji Baltic Park Molo, budowanej kosztem 250 mln zł. Po raz pierwszy na polskim rynku Rezidor, który ma tu w swoim portfolio osiem hoteli, zgodził się, aby jego hotelem zarządzał ktoś inny, co świadczy o dużym zaufaniu do Zdrojowej. Planuje też kolejną inwestycję w condohotel w Szklarskiej Porębie, która kosztować ma 150 mln zł. Poza tym uruchomiono też w Kołobrzegu kolejny obiekt w standardzie 5-gwiazdkowym Diune z 61 pokojami i Boulevard Ustronie Morskie, kompleks 48 apartamentów wczasowych. •

DOBRY HOTEL

52 www.e-hotelarz.pl

www.e-restauracja.com

FOT. archiwum

perator hotelowy zarządzający ośmioma obiektami w Trójmieście, Krakowie i Wrocławiu, a wkrótce kolejnymi dwoma w Krakowie – Best Western Plus Q Hotel (łącznie zarządzać będzie wtedy pięcioma hotelami Best Western) i Q Hotel. W ostatnich miesiącach najgłośniej było o jednym z jej obiektów – Różanym Gaju w Gdyni z 39 pokojami, należącym do Jastrzębskiej Spółki Węglowej. Strajkujący górnicy zarzucali kierownictwu JSW niepotrzebne utrzymywanie tego hotelu, więc został on wystawiony na sprzedaż za 28,5 mln zł. Przy okazji prezes Spółki wyjawił, jaki jest koszt dzierżawy obiektu przez Dobry Hotel – 70 tys. zł miesięcznie. •

M A L K E

od koniec ubiegłego roku otwarty został trzeci hotel sieci – w Polanicy Zdrój z 85 pokojami i Kosmetycznym Instytutem Dr Irena Eris 20 z gabinetami. Koszt inwestycji szacowany jest na 55 mln zł. Pierwszy hotel otwarty został w 1997 roku w Krynicy Zdroju, a drugi w 2006 w Nowej Wsi k. Ostródy. Sieć kupiła też działkę pod kolejny obiekt w Świnoujściu, ale jego budowa jeszcze się nie rozpoczęła. Przykład spójnej marki hotelowej – głównym elementem wszystkich obiektów są rozbudowane Kosmetyczne Instytuty – bazującej na wiedzy i doświadczeniu inwestora, •

HOTELE SPA DR IRENA ERIS

Raport z rynku HoReCa 2015

SATORIA GROUP

łaściciel, operator i zarządca w jednym. Grupa posiada siedem hoteli w Warszawie i Krakowie, z których cztery łącznie z ponad 500 pokojami działają pod markami Best Western. Czyni to z Satorii największego franczyzobiorcę Best Western w Polsce. Grupa stworzyła też spółkę operatorską do zarządzania hotelami. Pierwszym, którym miała zarządzać, miał być kompleks DoubleTree by HiltonHampton by Hilton w Krakowie. Ostatecznie jednak do tej współpracy nie doszło. Satoria ma też hostele, centra konferencyjne i inne nieruchomości. Tworzy własną sieć Start Hotels, skupiającą hotele niezależne. •

www.e-restauracja.com

www.e-hotelarz.pl

Raport z rynku HoReCa 2015

Warunki prowadzenia gastronomii w największych miastach Polski Stefan Wroński

Na rynek gastronomiczny można patrzeć całościowo przez pryzmat różnych statystyk, np. GUS-u. Ale restauratorzy działają w konkretnych miastach, a problemy, z jakimi się spotykają, różnią się często od siebie diametralnie.

Warszawa Problemem numer jeden Krakowskiego Przedmieścia, Starego i Nowego Miasta jest własność lokali użytkowych, z których wiele należy do miasta. Najemcy nie są w stanie spełnić stawianych przez władze

Złe doświadczenia restauracji z władzami Warszawy sięgają 2008 roku. Wtedy to zastrajkowali, bo miasto zaproponowało podwyżki czynszów do 270-330 zł za mkw. W wyniku podpisanego porozumienia doszło do obniżenia proponowanych stawek i teraz zależne są one od wielu czynników 54 www.e-hotelarz.pl

miasta warunków uprawniających do kupna lokali, a od lat inwestują w nie pieniądze. – Uchwały i zarządzenia dotyczące wykupu lokali są niemożliwe do spełnienia. I wszystko wskazuje na to, że chyba to mieli na celu twórcy uchwały nr 636 z 22 listopada 2007 roku. Warunkiem odkupienia od miasta lokalu użytkowego w tym rejonie jest na przykład to, żeby w całym budynku był on jedynym niesprzedanym przez miasto – tłumaczy Maria Ryczywolska z restauracji Pod Samsonem. – Władze miasta nie sprzedają jednak strychów, a więc nigdy nie pozbywają się współwłasności budynku i nigdy nie będzie można spełnić warunków koniecznych do rozpoczęcia procedury wykupu lokalu użytkowego. Stawia to pod znakiem zapytania

www.e-restauracja.com

FOT. materiały prasowe

ładze Warszawy dostały w lutym tego roku prestiżowe wyróżnienie „miasta przyszłości przyjaznego biznesowi” nadawane przez „fDi Magazin” z grupy The Financial Times w rankingu poświęconym wyłącznie polskim miastom. Specjaliści ocenili kilkadziesiąt czynników w pięćdziesięciu lokalizacjach. Jednak to, co piszą, ma się nijak do tego, co mówią gastronomowie ze Starego Miasta, którzy muszą wynajmować lokale od miasta. Gdy w stolicy restauratorzy nie mogą dogadać się z właścicielem lokali, czyli władzami miasta, w Gdyni narzekają oni na horrendalne stawki czynszu dyktowane przez prywatnych właścieli, bo w ścisłym centrum jest tylko 27 lokali użytkowych zarządzanych przez miasto. W Krakowie władze miasta regulują wymiary menu. W Poznaniu wszystko działa inaczej niż w innych miastach Polski. Wrocławianie narzekają na brak kadry, a Łódź…? Oto nasz przegląd dobrych i złych stron funkcjonowania gastronomii w poszczególnych miastach Polski.

Raport z rynku HoReCa 2015

celowość inwestowania w lokal, którego przyszłość pozostaje niepewna. Gdy restaurator inwestuje pieniądze w renowację swojego lokalu, po upływie ważności umowy nie ma żadnej gwarancji, że miasto przedłuży mu wynajem. Najczęściej władze miasta usiłowały w tak zwanych negocjacjach czynszowych podnieść czynsz do niebotycznych rozmiarów, tak że część inwestorów nie mogła spełnić warunków wynajmu i bywało, że zostawiali oni odremontowany lokal następnemu najemcy. Złe doświadczenia restauracji z władzami miasta sięgają 2008 roku. Wtedy to zastrajkowali, bo miasto zaproponowało podwyżki czynszów do 270-330 zł za metr kwadratowy. W wyniku podpisanego porozumienia doszło do obniżenia proponowanych stawek i teraz zależne są od wielu czynników. – Między innymi od ulicy, na jakiej się lokal znajduje, położenia, kondygnacji, rodzaju wejścia, wielkości witryn, rozkładu pomieszczeń itp. – wymienia Bartosz Skorupa z Zakładu Gospodarowania Nieruchomościami w dzielnicy Śródmieście. – Nie da się więc jednoznacznie określić typowej stawki czynszu za najem lokalu w tym rejonie. ZGN w Śródmieściu wynajmuje na Nowym Świecie, Krakowskim Przedmieściu oraz na Starym i Nowym Mieście około 110 lokali użytkowych, w których zgodnie z umową może być prowadzona działalność gastronomiczna. Osobną kwestią jest ogródek restauracyjny. Żeby takowy działał, właściciele co roku muszą przedkładać Zarządowi Transportu Publicznego projekt organizacji ruchu, który w zasadzie nie zmienia się. Władze miasta na tej podstawie wydają pozwolenie na budowę ogródka, które nowym restauratorom wydawane jest na rok, a doświadczonym – od trzech do pięciu lat. A najlepiej zarabia się właśnie na ogródkach restauracyjnych w wakacje. Te największe, do 80 miejsc, mogą generować obrót w wysokości do 200-300 tys. zł miesięcznie. Najwięcej restauracji w ostatnich pięciu latach przybyło na Nowym Świecie. Tam też płacona jest miastu najwyższa stawka czynszu. Rok temu St Traffo (Nowy Świat 36) płaciła 453,11 zł za metr kwadratowy netto (restauracja już nie istnieje). Najmniej, bo 29,46 zł za metr kwadratowy netto, płaciła w zeszłym roku restauracja Bazyliszek (Rynek Starego Miasta). Według

www.e-restauracja.com

raportu Ulice handlowe opublikowanego przez Polską Radę Centrów Handlowych średni czynsz za prywatne lokale komercyjne wynosi od 150 do 170 zł za mkw. miesięcznie. Czynsz w tych należących do miasta wynosi średnio 47 zł za metr.

Kraków

Centrum Krakowa to od 2012 roku Park Kulturowy Stare Miasto, którego dotyczą bardzo specyficzne przepisy chroniące zabytkową część stolicy Małopolski przed kolorowymi banerami i szpecącymi reklamami. Dzięki istnieniu Parku władze miasta wyraźnie wskazują przedsiębiorcom, a więc i restauratorom, co wolno, a czego nie wolno na terenie zabytkowej części Krakowa. – Problem w tym, że interpretacją przepisów zajmują się urzędnicy, którzy nie do końca są „życiowi” – twierdzi Leszek Lejkowski, szef Stowarzyszenia Gastronomików Rynku Głównego i wiceprezes Krakowskiej Kongregacji Kupieckiej, właściciel restauracji Vintage. – Mam czasami wrażenie, że mniej przepisów było za PRL. Przykładowo menu w ogródkach ma mieć 40 x 50 centymetrów. Dlaczego? Nikt nie wie. – Planowane wprowadzenie ograniczeń m.in. dla powierzchni stojaków z menu jest uzasadnione nieograniczoną pomysłowością niektórych restauratorów, dla których jednym ze sposobów pozyskania gości jest duża i kolorowa forma tego elementu wyposażenia – tłumaczy Filip Szatanik, zastępca dyrektora ds. informacji w Urzędzie Miejskim. – Podobnie jak w wypadku innych elementów informacji wizualnej, zostały wprowadzone ograniczenia: jedno menu dla każdej restauracji do umieszczenia w przestrzeni ogródka lub na elewacji budynku.

Od lat mówi się w Krakowie o problemie parkingów. – Turysta nie ma gdzie zostawić swojego samochodu, otwarto wprawdzie parking pod jednym ze stadionów przy Wiśle, ale koszt 10 zł za godzinę odstrasza – mówi Leszek Lejkowski. – Dobrym pomysłem było otwarcie parkingów pod Błoniami, ale zostały one zablokowane przez ekologów. 36 proc. lokali usytuowanych na terenie Starego Miasta według raportu Jones Lang LaSalle ma charakter gastronomiczny, . Samo miasto wynajmuje 26 lokali, w których prowadzona jest działalność gastronomiczna. Stolicę Małopolski odwiedziło w ub. r. ok. 10 milionów gości, którzy wydali ok. trzech mld zł. Dlatego restauratorzy skupiają się głównie na obsłudze rynku turystycznego. Według raportu agencji Jones Lang LaSalle w najlepszych lokalizacjach czynsze wynoszą od 80 do 95 euro za metr kwadratowy miesięcznie. Najdroższe ulice to Grodzka i Floriańska. Za mniej prestiżowe ulice płaci się do 40 euro za metr.

Wrocław W przyszłym roku Wrocław będzie Europejską Stolicą Kultury. Miasto będzie miało szansę zaprezentować swoje dziedzictwo organizując koncerty, festiwale, pokazy. To także okazja do zarobienia pieniędzy. Rekordzistą jest Liverpool, który był ESK w 2008 roku. Do kasy miejskiej wpłynęło 800 milionów funtów. Wrocławscy restauratorzy wskazują jednak, że władze miasta robią bardzo niewiele albo wręcz przeszkadzają rozwojowi oferty gastronomicznej. – Urojona wizja władz miasta polega na próbie robienia z Wrocławia miejsca kultury wyższej, a do

www.e-hotelarz.pl

Raport z rynku HoReCa 2015

pracowniczym, poczynając od pomocy kuchennej, a kończąc na wykwalifikowanych kucharzach. Przez wrocławską prasę w ubiegłym roku przetoczyła się dyskusja dotycząca braku szefów kuchni w restauracjach. „We Wrocławiu nie szkoli się szefów kuchni (w Krakowie jest o niebo lepiej). I to jest podstawowy problem. Jeśli się ich nie szkoli, nikt nie tworzy standardów, do których możemy się odwołać”, napisała do wrocławskiego dodatku „Gazety Wyborczej” jedna z właścicielek restauracji. Na wrocławskim Rynku działają lokale, mające swoich najemców od wielu lat, którzy zaczynali od bardzo niskich stawek czynszu, a potem były one rewaloryzowane. Z drugiej strony są nowi najemcy, którzy sami deklarują, ile są w stanie płacić i walcząc o dobre miejsca, zawyżają stawki do astronomicznych kwot, często mając potem problemy ze spłatą. Na rynku za metr kwadratowy płaci się minimum 30-40 euro i do 10 euro w pozostałej części miasta. Prywatni inwestorzy narzekają na to, że miasto pozwala hipermarketom budować się w okolicach centrum, co wysysa ruch uliczny. W całym Wrocławiu jest ich 19. Na tysiąc mieszkańców przypada 792 mkw. galerii, w Warszawie ten wskaźnik jest niższy o ok. 200 mkw. – Umarły wszystkie ulice handlowe – twierdzi Andrzej Dobek. – Poza tym w całym mieście sukcesywnie rugowane są z obrębu pasów drogowych miejsca postojowe, uniemożliwia to prowadzenie działalności handlowej w większości przypadków. W momencie kiedy galerie handlowe świecą triumfy obrotowe, handel w obrębie parterów w mieście prawie zupełnie obumiera. Nawet lumpeksy padają w obrębie Starego Miasta.

Według raportu agencji Jones Lang LaSalle, w najlepszych lokalizacjach Krakowa czynsze wynoszą od 80 do 95 euro za mkw. miesięcznie. Najdroższe ulice to Grodzka i Floriańska. Za mniej prestiżowe ulice płaci się do 40 euro mieszkańców, odpływ ludzi w wieku produkcyjnym w poszukiwaniu lepiej płatnej pracy, niż demograficzny – wszystko to spowodowało ogromne luki na rynku

56 www.e-hotelarz.pl

Miasto broni się specyfiką wrocławskiego Rynku. – Stopniowe ograniczanie parkowania na ciasnych, zabytkowych uliczkach Rynku spowodowało, że prze-

strzeń ta oddana została pieszym i rowerzystom – tłumaczy Katarzyna Kasprzak z wydziału inżynierii miejskiej Wrocławia. – W uliczkach, gdzie ruch został uspokojony, na części jezdni i chodników, które stały się zrewitalizowanymi deptakami, pojawiły się ogródki gastronomiczne, w których trudno jest znaleźć wolne miejsce.

Poznań

W stolicy Wielkopolski jest na odwrót niż w innych miastach z centralnym rynkiem, jak Wrocław czy Kraków. Tutaj restauratorzy z ekskluzywną ofertą kulinarną uciekają z centrum, zostawiając płytę główną studentom. – Poznań jest miastem, które ma stosunkowo mało turystów – mówi Krzysztof Heller ze Stowarzyszenia Gastronomów Poznańskich The Best Food. – Są akcje typu Poznań za pół ceny, które przyciągają ludzi, ale niestety niektóre proponowane atrakcje dostępne są tylko przy tego typu okazjach, a w ciągu roku nie ma co tu oglądać. Wpływa to na restauratorów. Dlatego też jeżeli poszukujemy dobrej kuchni musimy wybrać się do dzielnic „offowych” typu Jeżyce. Popularne są też Stare Koszary, czyli City Park Poznań. – W ciągu minuty można przejść z restauracji Roberta Mielżyńskiego do Dominika Narlocha w Hugo Restaurant, a w końcu Ernesta Jagodzińskiego w Cucinie – mówi Piotr Benenowski, manager Kulinarnego Poznania, czyli stowarzyszenia, które zrzesza najlepszych gastronomów w stolicy Wielkopolski, organizuje także Poznański Szlak Kulinarny. – Poznański Stary Rynek stracił jakość, przychodzą tam sami głównie studenci, jest tylko kilka restauracji o bardzo dobrej renomie. Poznaniowi bardzo pomogły Mistrzostwa Europy Euro 2012. Dzięki imprezie miasto

www.e-restauracja.com

FOT. materiały prasowe

takiej nie zalicza się w ich oczach szynkarstwo – twierdzi Andrzej Dobek, przewodniczący stowarzyszenia Nasz Rynek, które zrzesza 50 podmiotów na terenie Starego Miasta. – To jest właśnie skaza władz naszego miasta, że to co jest właściwie jedyną atrakcją Wrocławia, czyli jedyne takie w Polsce centrum rozrywkowe w jednym miejscu w obrębie Starego Miasta, jest zupełnie niedoceniane i traktowane jako zło konieczne. Z tą opinią polemizują władze miasta. – Mamy świadomość, że różnym uroczystościom, obchodom, świętowaniu towarzyszy najczęściej oprawa kulinarna. Dlatego od pięciu lat najważniejszym wydarzeniem kulinarnym jest „Europa na widelcu”. To jedyna w Polsce impreza tego typu organizowana cyklicznie na tak dużą skalę. Wydarzeniu patronują osobistości kulinarne: Piotr Bikont i Robert Makłowicz. Biesiadzie towarzyszy jarmark produktów regionalnych oraz konkursy: Wrocławski Turniej Nalewek, Potyczka Destylatów Owocowych oraz Konkurs Win Domowych – mówi Anna Bytońska z działu prasowego Urzędu Miejskiego Wrocławia. Festiwale brzmią wspaniale, ale restauratorzy jednak wskazują na życie codzienne i zubożenie mieszkańców Wrocławia jako swoją największą bolączkę. Bo z tego powodu obniża się ceny, a tym samym poziom usług w gastronomii jest coraz niższy. – Jeśli w obrębie Rynku 40 ml wódki można wypić w lokalu gastronomicznym za 2 zł, to jak można utrzymać i prowadzić lokal? – zadaje retoryczne pytanie Andrzej Dobek. – Jesteśmy obecnie najtańszym miejscem w Europie jeśli chodzi o produkt gastronomiczny. Restauratorzy podkreślają, że olbrzymie problemy są z kadrą. Brak napływu nowych

Łódź

W czerwcu zeszłego roku po dwóch latach remontu miasto oddało główny deptak na ul. Piotrkowskiej mieszkańcom Łodzi. Modernizacja kosztowała budżet 48 mln zł i obejmowała 43 tys. mkw. nawierzchni z płyt granitowych. Zasadzono 80 drzew, postawiono nowe latarnie i ok. 300 elementów tzw. małej architektury. W ciągu tych dwóch lat miejscowi restauratorzy przeżywali ciężkie dni. – Tam, gdzie zaczęto remont, był dramat – mówi Grzegorz Zieliński, właściciel m.in. Klubu 97. – Ale później restauratorzy mówią o obrotach o 20-30 procent wyższych niż przed remontem. Stawka czynszu kształtuje się na ulicy Piotrkowskiej na poziomie 30-40 euro za metr kwadratowy miesięcznie. Na czas remontu restauratorzy mieli od miasta nawet 80-procentową zniżkę czynszu. – Co nie zawsze rekompensowało utrzymanie personelu w gotowości restauracyjnej – twierdzi Grzegorz Zieliński. Na angażowaniu różnych grup społecznych oraz gromadzeniu i wymianie informacji o rynku bazuje, przynajmniej w teorii,

M A L K E R

zaistniało w świadomości turystów spoza Polski. Obecnie miasto postrzegane jest jako imprezowe. Rynek zalany jest lokalami z wódką za 4-5 złotych, klubami go-go itp. W styczniu tego roku władze miasta wręczyły restauratorom nowe wytyczne dotyczące ogródków letnich przy lokalach. Ujednolicone zostały rozmiary parasolek, kolory i konstrukcje podestów. Za metr powierzchni wynajmu ogródka restauratorzy płacą 60 zł miesięcznie i nie mogą pogodzić się z tym, że muszą płacić nawet za wystawienie doniczek z kwiatami, które ich zdaniem upiększają płytę Rynku. Do tej pory ogródki powstające na Starym Rynku były obudowane ścianami. Zdaniem restauratorów władze miasta muszą zrozumieć, że gastronomia to nie fabryka obuwia, ale sposób na przyciągnięcie turystów, więc trzeba inaczej spojrzeć na tych inwestorów. – Myślę, że to się powoli zmienia. Poznańska Lokalna Organizacja Turystyczna zauważa pozytywny wpływ kulinariów na wyniki miasta – mówi Piotr Benenowski. Z jego zdaniem nie zgadza się jednak Krzysztof Heller. – Poznań jest dość otwartym miastem, ale jeszcze za mało docenia gastronomię. Turyści coraz częściej chcą uczestniczyć w życiu miasta, poczuć jego oddech. Według raportu Ulice handlowe opublikowanego przez Polską Radę Centrów Handlowych średni czynsz za prywatne lokale komercyjne wynosi od 100 do 110 zł za metr kwadratowy miesięcznie. Najwyższy zanotowany czynsz to 250 zł za metr. Co ciekawe, czynsz dyktowany przez miasto wynosi aż 217 zł za metr.

Raport z rynku HoReCa 2015

zarządzanie centrum Łodzi. Jest to idea TCM (town centre managment), która w Polsce działa jedynie w Toruniu i właśnie Łodzi. Między innymi dlatego powołano tam Zespół Obsługi Piotrkowskiej. Jego zadaniem jest m.in. inicjowanie wspólnych akcji, współorganizowane imprez, współpraca z mieszkańcami, przedsiębiorcami i handlowcami oraz prowadzenie kampanii informacyjnych. – Do nas jako organizacji nikt się nie

świetności żyła z luksusowych butików i… przemytu. To na tutejszych półkach można było znaleźć przywiezione przez marynarzy dobra z całego świata – mówi Akradiusz Brzęczek, prezes klubu Gdynia 2026, który organizuje wydarzenia w mieście oraz jeden z inicjatorów powołania „Nowego Śródmieścia”, czyli grupy gastronomów i przedsiębiorców promujących ulicę Świętojańską. – Głównym problemem są właściciele kamienic,

Poznański Stary Rynek stracił jakość, przychodzą tam głównie studenci, jest tylko kilka restauracji o bardzo dobrej renomie zwracał i wspólnie o przyszłości Piotrkowskiej nie rozmawialiśmy – mówi Blandyna Madejak, szefowa Woje wódzkiego Związku Zrzeszeń Kupców i Usługodawców w Łodzi. Plan modernizacji ulicy Piotrkowskiej rozpisany jest do 2020 roku. Urzędnicy zbierają dane dotyczące ruchu na deptaku Łodzi. Ma to pomóc wskazać przedsiębiorcom godziny wzrostu i spadku zainteresowania Piotrkowską wśród pieszych, dzięki czemu będą mogli dostosować godziny otwarcia swych lokali.

Gdynia Ulica Świętojańska była wizytówką miasta i ma być nią nadal, chociaż na razie to określenie jest trochę na wyrost. W strefie centralnej do władz miasta należy jedynie 27 lokali, i to nie tylko na Świętojańskiej. – Ulica w swoich latach

58 www.e-hotelarz.pl

którzy nie rozumieją, że wysokość czynszów powinna być ustalana z głową. To nie są już te czasy, że kto miał lokal na ulicy Świętojańskiej, ten zarabiał krocie. Za lokal o powierzchni 46 mkw. płaci się 5,2 tys. zł. Średni czynsz za metr kwadratowy prywatnego lokalu komercyjnego w przy Świętojańskiej wynosi od 90 do 100 zł miesięcznie, wynika z raportu Ulice handlowe: analiza, strategia, potencjał. Metr kwadratowy w Gdyni w tej samej lokalizacji, ale należący do miasta, kosztuje tylko 17 zł. Takiej różnicy w czynszach nie ma w żadnym innym mieście. Innym dobrym wskaźnikiem wysokości czynszów jest ranking najdroższych ulic handlowych w Polsce. W 2014 najdroższy metr kwadratowy w Gdyni kosztował 348 euro rocznie. To o 6,5 proc. mniej niż dwa lata temu. Cztery lata temu gdyńscy radni uchwalili zakaz lokowania na ulicy Świętojańskiej banków, instytucji finansowych i salonów telefonii komórkowej. Uznali, że Święto jańska jest kompleksem zabytkowym i powinny obowiązywać tu pewne ograniczenia. Takie prawo oburzyło właścicieli kamienic, którzy twierdzili, że z tych wysokich czynszów remontowano zabytkowe kamienice na Świętojańskiej. – Czynszownicy chcą jak najszybciej zarobić, a banki były nie do pobicia. Mamy specjalny fundusz remontowy, którym obejmowane są nawet ulice sąsiadujące

ze Świętojańską – twierdzi Joanna Grajter, rzecznik prasowy Gdyni. – Dużo pieniędzy przeznaczyliśmy na modernizację ulicy, chcąc z niej stworzyć salon miasta, na którym królować będą piesi. Dlatego nie ma tu miejsca na banki, które wypychały ruch z ulicy Świętojańskiej. Zostały tam tylko te banki, które mają podpisane długoterminowe umowy. W efekcie tej polityki miasta zyskuje gastronomia, która jako jedna z niewielu dziedzin jest w stanie utrzymać się na Świętojańskiej. – Obserwujemy ekspansję gastronomii przy naszym głównym deptaku – mówi Joanna Grajter. Ze statystyk wynika jednak, że tylko 16 proc. lokali ma w centrum Gdyni charakter gastronomiczny (w Gdańsku – 36 proc., w Sopocie – 35 proc.). Największa bolączką inwestorów ze Świętojańskiej jest powstałe dwa lata temu Centrum Handlowe Riviera, które wysysa ruch z ulicy. Ma większy wybór sklepów, ofertę dla całej rodziny, no i miejsce parkingowe. – Kupcy mówią, że centrum handlowe zmniejszyło ruch na Święto jańskiej o połowę, dlatego też zaczęliśmy działać, aby przywrócić na niej życie – mówi Arkadiusz Brzęczek. – Organizujemy imprezy plenerowe, promujemy kuchnię, chcielibyśmy przedłużyć godziny otwarcia lokali gastronomicznych, a w końcu należy zdecydować się na zmianę charakteru Świętojańskiej. Może byłaby dobrym deptakiem miasta? Przedłużenie działalności lokali jest jednak praktycznie niemożliwe z powodu silnej pozycji Wspólnot Mieszkaniowych. Jedni chcieliby zarabiać i sprzedawać jak najwięcej, inni najchętniej od 21 chcieliby ciszy nocnej. Z kolei zrobienie ze Święto jańskiej deptaka dzieli zarówno przedsiębiorców, jak i mieszkańców. Duża część boi się, że ograniczenie ruchu tylko do pieszego spowoduje całkowite wymarcie ulicy, bo większość zamożnych klientów porusza się samochodami. W dodatku nie można całkowicie zamknąć ruchu, wiele budynków skomunikowanych jest tylko za pomocą Świętojańskiej. Są także pomysły, aby wprowadzić tańsze, albo wręcz darmowe bilety komunikacji miejskiej na ulicę Świętojańską. W tej chwili prowadzone są ankiety internetowe wśród mieszkańców Gdyni oraz badania z pytaniem: co zrobić by było lepiej? •

www.e-restauracja.com

FOT. materiały prasowe

Raport z rynku HoReCa 2015

Możliwość wypożyczenia jest doskonałym rozwiązaniem pozwalającym na jednoczesne podnoszenie standardu organizowanych imprez, unikając przy tym kosztów zakupu. Dodatkowo aby usprawnić i ułatwić Państwu pracę w cenie wypożyczenia odbieramy brudny sprzęt. Zapewniamy transport na terenie całego kraju, obsługę, pomoc w montażu i demontażu. Stawiamy na jakość i profesjonalizm.

fot. Tatiana Pałucka

Wypożyczalnia Gastronomiczna e-mail: gms@gastrowypozyczalnia.pl • www.gastrowypozyczalnia.pl ul. Siedmiogrodzka 20, 01-232 Warszawa, tel. 22 425 54 45, 506 058 128

Raport z rynku HoReCa 2015

Być lepszym kucharzem każdego dnia: wyzwania, problemy, trendy Główne problemy? Rotacja pracowników, dostawcy produktów, czy zajść w ciążę Krzysztof Szulborski

ADAM WOŹNIAK, szef kuchni MERCATO, HILTON GDAŃSK Problem z dostawcami produktów w branży gastronomicznej trwa nie od dziś. Zwalczanie go jest nieustannym wyzwaniem dla szefów kuchni. Dla szefa kuchni to właśnie produkt jest priorytetem na drodze do stworzenia dania, które zachwyci jego gości. Największy problem pojawia się już na początku. Jeżeli otrzymamy coś, co jakościowo nie spełnia naszych oczekiwań, efekt nie jest zadowalający. I to mimo zapewnień ze strony producenta,

60 www.e-hotelarz.pl

dzieje się tak nagminnie. Jak temu zapobiec? Najlepszym rozwiązaniem jest znalezienie małych, lokalnych dostawców – pasjonatów, którzy potrafią zapewnić oczekiwaną jakość. Dzięki nim jesteśmy w stanie stworzyć potrawy, które zachwycą nie tylko nas, ale przede wszystkim naszych gości. Przecież to ich zadowolenie daje nam największą satysfakcję.

ALEKSANDRA SOWA, mistrz cukiernictwa, współwłaścicielka CUKIERNI SOWA Wyzwania, jakie co roku pojawiają się przed szefami kuchni,

to z pewnością zaskakiwanie i zaspokajanie potrzeb coraz bardziej wymagających gości restauracji. Nie wystarczy już oczarowanie regionalnością produktów. Teraz liczy się również zastosowana technika i forma podania. Nowe trendy w deserach również są pewnego rodzaju wyzwaniem. Pojawiają się słodkie połączenia z warzywami czy ziołami. Źle dobrane składniki mogą okazać się ogromną porażką. Przy użyciu buraka, dyni czy rozmarynu musimy pamiętać, aby te dodatki stanowiły jedynie akcent w całości deseru. Główny problem, jaki dostrzegam, to kłopoty z kompletowaniem personelu. Młodzi

www.e-restauracja.com

FOT. materiały prasowe

Każdy z szefów kuchni ma własny punkt widzenia na otaczającą gastronomiczną rzeczywistość. Dzięki przedstawieniu różnych opinii i wniosków można zrozumieć, z jakimi problemami borykają się executive chefs i jakie widzą rozwiązania. Okazuje się, że to, co jest nie do przeskoczenia dla jednego, z łatwością przychodzi innemu z nas.

Raport z rynku HoReCa 2015

kucharze rotują po restauracjach i trudno jest stworzyć trwały solidny zespół.

ŁUKASZ MIECZNIKOWSKI, szef kuchni w HOTELU MERCURE STARE MIASTO GDAŃSK Myślę, że branża gastronomiczna w tym roku będzie się borykać z dwoma ważnymi problemami. Pierwszy z nich to segregacja śmieci i sankcje narzucone przez Unię Europejską. W większych miastach ludzie z branży powoli zdają sobie sprawę, jak ważnym to będzie aspektem naszego kuchennego życia. Natomiast w mniejszych miejscowościach segregowanie śmieci raczkuje. Musimy się tego nauczyć, ponieważ kiedy dbamy o segregację śmieci, zyskują nasze portfele, jak również (choć zabrzmi to może infantylnie) nasza planeta. Drugim ważnym tematem jest personel, który należy uzupełnić przed sezonem. Nie do końca podpisuję się pod polityką firm, które po sezonie zwalniają ludzi, co sprawia, że tuż po zimie szef kuchni musi się głowić, jak zorganizować

pracowników. Cóż, taka jest nasza rzeczywistość i jedyne czego możemy sobie życzyć w tym roku to… powodzenia!

EWA OLEJNICZAK, szef kuchni VILLA FOKSAL, WARSZAWA Wyzwania jakie widzę: • Odwieczny problem z food cost i oczekiwaniami, aby menu na event kosztowało 50 zł i w tej cenie zawierało kawior, polędwice wagu, homary i szampana.

• Wariackie poszukiwanie gości, którzy zrozumieją, iż fury jedzenia na talerzu to przeszłość. Nam, szefom kuchni, zależy, aby nasi goście doceniali smak, walory wizualne i świeżość produktów, które tak troskliwie wybieramy. Nie chodzi o to, żeby się objeść • Być lepszym kucharzem każdego dnia. Problemy, które należy rozwiązać: Branża jest tak różnorodna, że trudno generalizować wszystkie problemy. Kawiarenka z croissantami ma inne niż hotel z kilkuset pokojami, to oczywiste. Z mojego doświadczenia wiem, że szefowie-kobiety wciąż będą się zastanawiać, czy zajść w ciążę. Zadają sobie bowiem pytanie: czy ich kariera na tym ucierpi? Obawiam się, że niestety zazwyczaj

Wizja letniego, sezonowego zarobku jest na tyle kusząca, że praca na etacie, w stabilnych warunkach całorocznego obiektu, zamieniana jest na sezonową pracę w barze, smażalni czy lodziarni, w oparciu o śmieciową umowę lub nawet bez niej RE



www.e-restauracja.com

www.e-hotelarz.pl

Raport z rynku HoReCa 2015

ŁUKASZ FULARA, szef kuchni restauracji MALINOWY OGRÓD, GDAŃSK Wyzwaniem dla szefów kuchni może być chęć zaskoczenia i zadowolenia gości. Przyszła moda na gotowanie i wszyscy wiedzą, jak to się robi. Stało się tak głównie za sprawą programów telewizyjnych o tematyce kulinarnej. Świadomość gości jest już dużo większa niż kilka lat temu, co bardzo mnie cieszy. Uważam, że obecnie samo menu i wystrój restauracji może już nie wystarczyć. Coraz częściej odwiedzający nas goście chcą przeżyć swego rodzaju przygodę kulinarną, której głównym bohaterem będą produkty niosące ze sobą jakąś historię. Staram się sprostać tym oczekiwaniom. Natomiast problemem może być pozyskiwanie sezonowych produktów. To właśnie od nich zależy smak potraw. Goście zaczynają zwracać uwagę na to co mają na talerzu. Nie chcą spożywać przetworzonej żywności mając świadomość, że to co jedzą przekłada się bezpośrednio na ich zdrowie. Zaradzić temu problemowi można poprzez dobre relacje z naszymi dostawcami oraz konsekwentne kontrolowanie jakości produktów, które nam dostarczają. W chwili, gdy jesteśmy niezadowoleni z otrzymanego produktu, reakcja powinna być szybka i stanowcza. Powinniśmy zadbać wówczas o znalezienie innego źródła lub dokonać zmian w karcie tak, aby nasi goście nie dostali czegoś, co odbiega od wyznaczonych standardów. Ważne jest również, aby wymieniać doświadczenia z innymi szefami kuchni, nie traktując ich jako konkurencję.

62 www.e-hotelarz.pl

TOMASZ MILEWSKI, szef kuchni HOTELU MIKOŁAJKI Praca szefa kuchni to codzienne wyzwania. Wyzwania tym większe, im mniejsza miejscowość i większa sezonowość miejsca. Główną próbą sił są problemy kadrowe i sezonowa rotacja pracowników, która nierzadko dezorganizuje pracę wcześniej zgranego zespołu i sprawia, że w żywy i sprawnie pracujący organizm wkrada się chaos. Aby wdrożyć nowo przyjętego pracownika, należy poświęcić mu czas, przekazując wiedzę kulinarną niezbędną w nowym miejscu. Wiąże się to z przestudiowaniem receptur dań, łączeniem składników i wyważeniem smaków, aby kolejne pozycje karty nie odstawały jakościowo od reszty. Często zdarza się, że z początkiem jesieni do pracy zgłaszają się nowi kucharze: pełni zapału, chętni do pracy, tryskający

wości turystycznej, musi zmierzyć się z problemem migrującej części zespołu. Pośród wszystkich zadań, z którymi codziennie się zmagamy, to właśnie problem sezonowych pracowników jest największą bolączką.

KRZYSZTOF SZULBORSKI, prezes STOWARZYSZENIA KUCHARZY POLSKI Większość z nas boryka się na co dzień z problemami personalnymi. Zarówno rotacja pracowników, jak również utrudnienia ze strony dostawców, to zmartwienia szefów kuchni, za którymi stoją ludzie. Co możemy zrobić? Przede wszystkim należy zwrócić uwagę na nasz sposób komunikowania się. Wszystko, czego oczekujemy od drugiego człowieka, powinno być jasno i stanowczo sprecyzowane. Nigdy nie pozostawiajmy pytań bez

Główną próbą sił są problemy kadrowe i sezonowa rotacja pracowników, która nierzadko dezorganizuje pracę wcześniej zgranego zespołu i sprawia, że w żywy i sprawnie pracujący organizm wkrada się chaos nowymi pomysłami. Jednak jak pokazuje doświadczenie, wszystko jest do czasu… Wraz z odejściem zimowych mrozów, z pracy zaczynają odchodzić także kucharze, którzy pojawili się jesienią. Wizja letniego, sezonowego zarobku jest na tyle kusząca, że praca na etacie, w stabilnych warunkach całorocznego obiektu, zamieniana jest na sezonową pracę w barze, smażalni czy lodziarni, w oparciu o śmieciową umowę lub nawet bez niej. Siłą rzeczy, praca w obiekcie sezonowym kończy się wraz z ciepłymi dniami, a kucharze na powrót szukają nowego miejsca pracy, by przezimować. Tym sposobem powstają pracownicy, których CV zawiera w sobie kilka zapisanych stron. To jest niepokojące. Jestem pewien, że każdy szef kuchni sprawujący swoją funkcję w restauracji czy hotelu zlokalizowanym w miejsco-

odpowiedzi, a wszystko co ustalimy powtarzajmy w formie pisemnej, za pomocą maila z prośbą o potwierdzenie lub w oficjalnym dokumencie. Dbajmy o zdrowe relacje i unikajmy niedomówień, nie pozostawiając pola do nadinterpretacji dla naszych wypowiedzi lub zachowań. Istotną rolę odgrywają także drobiazgi. Zwróćmy uwagę na naszą postawę wobec innych i postawmy się na ich miejscu. Przez chwilę pomyślmy, jak czuje się osoba, z którą mamy do czynienia i jakie emocje możemy wzbudzać podczas rozmowy. Pamiętajmy o szczerości i szczodrości na talerzu. Każdy z nas chce być doceniany i szanowany. Pozwólmy zatem, aby nasi partnerzy biznesowi, współpracownicy i goście tak właśnie czuli się w naszym towarzystwie.•

www.e-restauracja.com

FOT. materiały prasowe

tak właśnie bywa. Natomiast szefowie obu płci będą bezustannie poszukiwać sposobu, by zachwycić i powalić na kolana konkurencję. I tu rozwiązanie wydaje mi się banalne. Wystarczy gotować zgodnie z samym sobą, uwolnić duszę artysty. Wówczas nikt inny nas nie skopiuje. Przecież każdy ma inne emocje i marzenia, które może przelać na talerz. Problemy z produktami i dostawcami odchodzą w dal, konkurencja jest coraz większa i firmy zaopatrujące punkty gastronomiczne są zmuszone być bardziej elastycznymi. Podsumowując: ,,gdy ktoś chce, szuka sposobów, gdy ktoś nie chce, szuka powodów”.

Raport z rynku HoReCa 2015

Restauracja okraszona wiedzą Gdy szef kuchni jest właścicielem restauracji Krzysztof Szulborski

godnie z moją teorią są trzy typy restauratorów: 1. Piotruś Pan – posiada więcej marzeń niż kapitału. Jest pasjonatem sztuki kulinarnej bez doświadczenia w gastronomii. 2. Celebryta – jest rozpoznawalny, co początkowo czyni jego restaurację modną, włada wystarczającym kapitałem. Nie posiada jednak doświadczenia i przygotowania gastronomicznego. 3. Biznesmen – cechuje go duża zaradność, rozważność w podejmowaniu decyzji oraz skrupulatne przygotowanie merytoryczne. Zatrudnia specjalistów, którzy dzięki swojemu doświadczeniu w branży potrafią zarządzać restauracją na różnych płaszczyznach. Stronę finansową ma pod kontrolą.

Szukaj lokalizacji do skutku Aby umiejętnie „wstrzelić” się w rynek, należy dysponować badaniami. Oczywiście nie mogą to być pierwsze lepsze badania znalezione w sieci. Powinien to być zbiór osobistych spostrzeżeń, podpartych długoletnią obserwacją tendencji w gastronomii. Nie przeczytamy o tym w żadnej grubej książce czy poradniku dla restauratorów. Trzeba wręcz zamieszkać w kulinarnym świecie, zostać przez niego wchłoniętym, żywić się każdą nową wiadomością i odkryciem. Należy nieprzerwanie poszukiwać i czerpać z wiedzy

64 www.e-hotelarz.pl

innych oraz akceptować zmiany, łącząc trendy ze swoimi autorskimi pomysłami. Wiedza na temat trendów i nowości kulinarnych jest niezbędna. Biorąc pod uwagę statystyki, które w tym wypadku zgadzają się z rzeczywistością, restauracje są odwiedzane głównie przez osoby w wieku 20-45 lat. Należałoby więc planować biznes właśnie w oparciu o znajomość potrzeb i możliwości tej grupy. Wszystko jednak zależy od tego, jaką lokalizację przyjmiemy oraz na ile jesteśmy elastyczni w dostosowywaniu oferty. Gdy jesteśmy skazani na konkretną lokalizację, powinniśmy bezwzględnie podporządkować się specyfice danego miejsca. Musimy poznać zwyczaje i obyczaje panujące w danym obszarze. Inaczej skierujemy swoją ofertę do wyimaginowanych gości, którzy aprobując naszą pomysłowość będą klikać „lubię to!” nie mając pojęcia jak smakują nasze dania. Z drugiej strony, posiadając dopracowaną koncepcję restauracji, ale nie mając lokalizacji, musimy uzbroić się w cierpliwość. Wybranie idealnego miejsca, wiążącego się z naszą ideą, wymaga czasu. Należy mieć szeroko otwarte oczy i trochę szczęścia. Dobra lokalizacja to 70 procent sukcesu.

Umiejętność planowania Restauracja to nie tylko karta menu i praca w godzinach obiadowo-kolacyjnych.

Wszak to również imprezy okolicznościowe i wszystko, co jest z nimi związane. Każdy doświadczony szef kuchni potrafi „z biegu” przekalkulować rentowność wydarzenia, perfekcyjnie wyczuć jego charakter oraz dostosować detale do menu w oparciu o oczekiwania gości. Biegłość w danej dziedzinie pozwala nam na szybką ocenę sytuacji. Dzięki temu jesteśmy zdolni do podejmowania trafnych decyzji (gastronomiczno-organizacyjnych) w krótkim czasie. Posiadając wiedzę i umiejętności możemy nieustannie rozwijać się i być z dnia na dzień bardziej kreatywnymi, ponieważ nie tracimy czasu na podstawowe czynności. Nie zaprzątamy sobie głowy tym jak prawidłowo skomponować menu, tak by zawierało w sobie odpowiedni balans smakowy, wizualny i odżywczy, bo planowanie tych elementów przychodzi nam z lekkością. Wiemy, jak łączyć produkty i w jakiej kolejności je podawać, by goście byli zadowoleni. Zatowarowanie zaplecza gastronomicznego również nie jest dla nas skomplikowane. Biegły szef kuchni, który sukcesywnie prowadzi ewidencję, doskonale wie kiedy i jakie produkty powinien zamówić. Co więcej, jesteśmy nauczeni szacunku do żywności i nie dopuszczamy do sytuacji, w której produkt mógłby się zmarnować. Jeżeli czytając to, ktoś pomyślał, że podajemy stare kotlety, to bardzo się

www.e-restauracja.com

FOT. materiały prasowe

Brak dobrego biznesplanu i odpowiedniego zaplecza finansowego sprawiają, że mimo dynamicznego rozkwitu sektora gastronomicznego, kiedy nowe lokale powstają jak grzyby po deszczu, z reguły także równie szybko znikają.

Raport z rynku HoReCa 2015

zdziwi. Otóż wspomniana wyżej umiejętność planowania łączy w sobie kilka elementów, w tym np. rozpoznanie zapotrzebowania, zakup wystarczającej ilości produktów, jak najszybsze przetworzenie świeżej żywności oraz umiejętne wykorzystanie pozostałych produktów spożywczych. Food cost jest bezwzględny. Poza zaplanowanymi stratami, które dotyczą obierek i odpadów, nadwyżka w planowaniu jedzenia to nic innego jak marnotrawstwo i oszustwo. Planowanie w gastronomii to także układanie grafików zmian pracowników. Wieloletnia praktyka kucharska pozwala przewidywać pracę kuchni. Dzięki obyciu w gastronomii wiemy, jakie sytuacje mogą się wydarzyć i co za tym idzie potrafimy należycie się na te okazje przygotować. Odpowiednia ilość pracowników pozwala nam na organizację pracy kucharzy w sposób ergonomiczny i ekonomiczny, z poszanowaniem czasu i zdrowia wszystkich zatrudnionych.

Dobieranie współpracowników Wypada, by każdy przyszły pracodawca wiedział, w jaki sposób powinna być

wykonywana praca na poszczególnych stanowiskach w jego firmie lub chociażby mieć o tym realne wyobrażenie. Winien jest także zaznajomić się ze standardową płacą oraz wymaganymi kwalifikacjami na planowane miejsca pracy. W innych branżach pracodawcy bardzo często zatrudniają pracowników na sta-

pracy, zarabiając przy tym stosunkowo – do umiejętności – dużo. Dzieje się tak z wielu powodów. Główną przyczyną jest otwieranie biznesu gastronomicznego bez odpowiedniego przygotowania merytorycznego. Przyszły pracodawca na rozmowie kwalifikacyjnej da sobie wmówić wszystko, jeżeli nie ma

Restauracje są odwiedzane głównie przez osoby w wieku 20-45 lat. Należałoby więc planować biznes właśnie w oparciu o znajomość potrzeb i możliwości tej grupy. Wszystko jednak zależy od lokalizacji i od tego, na ile jesteśmy elastyczni w dostosowywaniu oferty nowiska, które są poniżej ich kwalifikacji, oferując minimalną płacę. W gastronomii natomiast panuje odwrotny trend. Niewybaczalnie zbyt często w charakterze kucharza zatrudniane są osoby, które nie mają pojęcia o wykonywanej przez siebie

o czymś pojęcia. Z uwagi na to, że zawód kucharza jest obecnie otwarty, a media nasycone są kulinarnymi nowinkami z całego świata, każdy z nas w bardzo szybkim czasie może przyswoić pokazową wiedzę gastronomiczną. Ten typ wiedzy R

dOzOwniki dOzOwniki O

www.e-restauracja.com

www.fackelmann.pl

estetyce oraz jakości naszego życia bardzo często decydują detale. Do takich drobnych przedmiotów codziennego użytku na pewno należą wszelkiego rodzaju dozowniki. Z jednej strony walory użytkowe oraz niezawodność podnoszą komfort naszego codziennego życia, z drugiej jakość ich wykonania i niebanalne wzornictwo sprawiają, że nasze otoczenie nabiera eleganckiego charakteru. Taka idea przyświeca nam przy projektowaniu doskonałych dozowników FACKELMANN oraz STOHA. Jesteśmy częścią międzynarodowego koncernu FACKELMANN GmbH+Co.KG działającego w branży artykułów gospodarstwa domowego od ponad 70 lat. Zebrane w tym czasie doświadczenie oraz bardzo szeroka gama ciekawych produktów sprawiają, że mamy pozycję niekwestionowanego lidera. W swoim portfolio mamy wiele marek znanych na całym świecie. Do najsilniejszych z nich należą FACKELMANN, ZENKER, STOHA, NIROSTA, FM PROFESSIONAL.



FACKELMANN Polska Sp. z o.o. Tomice, ul. Europejska 13 05-532 Baniocha

Tel. +48 22 388 19 0065 www.e-hotelarz.pl Fax: +48 22 388 19 19 info@fackelmann.pl

Raport z rynku HoReCa 2015

z zakresu profesjonalnego gotowania opiera się głównie na znajomości kilku kuchennych terminów, nazw sprzętu oraz podstawowych światowych dań. Dla nieobytego pracodawcy jest to wystarczające. Przenikliwe oko szefa kuchni w CV kandydata powinno dostrzegać przede wszystkim poprzednie miejsca pracy. Czujność powinno wzbudzić zbyt wiele miejsc w krótkich odstępach czasu. Dodatkowo, ważnym elementem są opinie

Pokaz umiejętności kulinarnych

Czego szef kuchni może nie wiedzieć

Kolejny etap rekrutacji powinien odbywać się w kuchni. W tym miejscu okaże się, kto rzeczywiści się nadaje, a kto chciał nas jedynie oczarować swoją osobą i robił to na tyle umiejętnie, że się nie połapaliśmy. Możemy poprosić kandydata o przygotowanie dania popisowego, własnej wersji wybranej pozycji z naszej karty menu lub tradycyjnej potrawy kuchni

Executive chef musi być świetnym kucharzem, organizatorem, koordynatorem i liderem. Być odporny na stres, dbać o swoich gości i współpracowników. Jako że nie sposób posiadać wszystkie umiejętności, szef kuchni będący restauratorem może nie podołać wszystkiemu sam. Zresztą nawet nikomu nie życzę, by sam stał na czele wszystkich działań, jakie związane są z prowadzeniem własnego biznesu. Wyobraźmy sobie sytuację, w której jedna osoba miałaby koordynować wszystkie prace, składające się na działanie restauracji. Wówczas musiałaby zajmować stanowiska szefa kuchni, managera, kierownika sali, księgowego, magazyniera i handlowca. A znam ludzi, którzy tak właśnie pracują. Trzeba mieć świadomość swoich umiejętności, jak i tego, których nam brakuje. Dlatego trzeba skupiać wokół siebie ludzi, którzy podobnie jak my znają się na swojej pracy i sprawiają, że cała machina pracuje rytmicznie. Taki dream team, którego każdemu z całego serca życzę. Spotkałem się z opinią, że szef kuchni nie może być dobrym restauratorem, bo zawsze będzie się czepiał swoich pracowników w kuchni. Nic bardziej mylnego. Otóż w momencie, gdy decydujemy się na zatrudnienie kucharzy, a sami mamy do załatwienia wiele innych spraw, musimy być elastyczni. Zobowiązujemy się ofiarować swojej załodze trochę niezbędnej niezależności i zwyczajnego luzu. Tym samym stajemy się skłonni do akceptowania innych koncepcji i pomysłów. Dajemy także kucharzom możliwość rozwijania skrzydeł. Powinniśmy polegać na ludziach, którzy nas otaczają, w końcu sami ich wybraliśmy! Nie zapominając przy tym o szeroko otwartych oczach, w imię zasady, iż kontrola jest najwyższą formą zaufania.•

Gdy jesteśmy skazani na konkretną lokalizację, powinniśmy bezwzględnie podporządkować się specyfice danego miejsca. Inaczej skierujemy swoją ofertę do wyimaginowanych gości, którzy aprobując naszą pomysłowość będą klikać „lubię to!” nie mając pojęcia jak smakują nasze dania pracodawców oraz możliwość sprawdzenia kariery zawodowej kandydata, czyli dołączone referencje. Niezbędne są także informacje o osiągnięciach potencjalnego pracownika lub przynajmniej wykaz konkursów kulinarnych, do których przystąpił. Świadczy to bowiem o chęci rozwoju i samodyscyplinie – cechach niezbędnych w pracy kucharza. W kolejnym etapie rekrutacji, polegającym na osobistym poznaniu się, istotną rolę odgrywają trzy czynniki:

Schludność Przyszły pracownik kategorycznie nie może przyjść na spotkanie w brudnych butach, nieogolony i z plamą po porannej jajecznicy na wyciągniętym swetrze. Brak umiejętności w dbaniu o czystość może się odbić na naszym miejscu pracy oraz ostatecznie na naszych gościach.

Nawiązanie pozytywnej relacji Zakładając, że wygląd i zapach kandydata mieści się w normach, powinniśmy ocenić jego zachowanie i sposób komunikowania się. Jeżeli złapiemy nić porozumienia już na rozmowie kwalifikacyjnej, możemy spodziewać się sukcesów zespołowych przy dalszej współpracy.

66 www.e-hotelarz.pl

narodowej. Dzięki informacjom zebranym podczas obserwacji kucharza przy pracy dowiemy się, czy posiada gruntowną wiedzę z całego zakresu sztuki kulinarnej, czy prędzej mu do amatorskiego telewizyjnego show. Jeżeli nie możemy się zdecydować, zapraszamy kucharzy na tzw. dzień próbny, by sprawdzić jak radzą sobie ze stresem i w jaki sposób układają się ich relacje ze współpracownikami. W chwili gdy znajdziemy odpowiedniego pracownika, powinniśmy zacząć w niego inwestować. Jesteśmy zobowiązani do szlifowania jego umiejętności pamiętając, że gdy pracownik poczuje, że niczego więcej przy nas się nie nauczy – popłynie dalej. Szef kuchni nigdy nie pozwoli, by jego kuchnię reprezentowali partacze. Dobór kucharzy jest więc priorytetem, a selekcja nigdy nie odbywa się przypadkowo. W restauracji, którą prowadzi executive chef, pracują ludzie zdolni i odpowiedzialni. Mogą liczyć na wsparcie merytoryczne i praktyczne swojego pracodawcy. Wiedzą także, że ich szef, będąc doświadczonym kucharzem, ma zdrowe podejście do ich pracy oraz realne, choć nadal wysokie oczekiwania.

Krzysztof Szulborski jest prezesem Stowarzyszenia Kucharzy Polskich, założycielem Pomorskiej Akademii Kulinarnej w Gdańsku, współwłaścicielem Jack’s Bar & Restaurant w Gdyni. Pracuje głównie jako trener i doradca kulinarny

www.e-restauracja.com

Raport z rynku HoReCa 2015

Jak

wyposażyć zaplecze kuchenne Piotr Stawiński

rzed takim wyzwaniem stają inwestorzy wchodzący w branżę gastronomiczną i właściciele dbający o poprawę efektywności swojego lokalu. Od tego, jak będzie wyposażone i zorganizowane zaplecze kuchenne, zależy powodzenie restauracji. Albo kucharze będą wpadali na siebie i podawali zimne, niedopieczone lub przypalone potrawy, albo kuchnia będzie pracowała optymalnie, dopasowując się do zamówień. Wszystko zależy od tego, jak ta przestrzeń zostanie zaprojektowana, jak wyposażona i jak zorganizowana.

Najważniejsze są projekt i piece Są dwie metody zorganizowania zaplecza. Można zacząć po prostu od początku procesu, czyli od fazy planowania lokalu, można też od strony największych wydatków, jakie trzeba będzie

68 www.e-hotelarz.pl

ponieść na sprzęt, czyli zazwyczaj na wielofunkcyjny piec konwekcyjno-parowy, który może zastąpić wiele innych urządzeń w kuchni Patrząc na funkcjonalne wyposażenie zaplecza od strony planowania całego lokalu, kluczowa jest współpraca między inwestorem, architektem i doświadczonym szefem kuchni, a przynajmniej między tymi dwoma ostatnimi. Wiele jest przykładów zapleczy źle zaprojektowanych przez dobrych architektów, którzy jednak nie znali specyfiki gastronomii. Dopiero przy bezpośredniej współpracy z szefem kuchni, który wie, że piec powinien stać w konkretnym miejscu, bo to usprawni wydawanie porcji; że przy stołach musi być dużo odpływów wody, aby nie chodzić w niej po kostki; że tzw. wydawka musi być odpowiednio szeroka, jeśli lokal nastawiony jest na częstą obsługę dużych grup

www.e-restauracja.com

FOT. materiały prasowe

Piece konwekcyjno-parowe, frytkownice, grille, zmywarki, meble ze stali nierdzewnej, ciągi wydawcze, chłodnie, zamrażarki, kostkarki, krajalnice, maszynki do mielenia mięsa, chłodnia śmieci, separator tłuszczu, miksery, garnki, patelnie, a do tego klimatyzacja, wyciągi, odpływy, gniazdka… Jak odpowiednio dobrać wyposażenie zaplecza kuchennego restauracji i jak zaprojektować tę przestrzeń, aby spełniała swoją podstawą funkcję – szybkie wydawanie potraw.

M A L REK

itd., można mieć nadzieję, że przedsięwzięcie gastronomiczne nie będzie od początku skazane na codzienne problemy z organizacją pracy. Ale aby tych wszystkich wskazówek udzielać, najpierw inwestor musi być zdecydowany, jaki lokal chce prowadzić, z jaką kuchnią, w czym się specjalizujący na jaką klientelę liczy. Dopiero taka analiza, włącznie z biznesplanem, pozwala oszacować, jak duże i jak wyposażone powinno być zaplecze kuchni. Patrząc z kolei od strony największych kosztów na wyposażenie, trzeba spojrzeć na piece konwekcyjno-parowe. Ale też i nie we wszystkich rodzajach lokali są one niezbędne. W miejscach specjalizujących się w jednego rodzaju kuchni, np. azjatyckiej, pierogach czy pizzach z pieca opalanego drewnem, można sobie je darować. Choć producenci sprzętu mają też w ofercie małe piece dostosowane dla mniejszej gastronomii. A zalety takich pieców są nie do przecenienia. Jednocześnie pieką, smażą, grillują. Zastępują piekarnik, patelnię, frytkownicę i rożen. I mogą przygotowywać je w dowolnej liczbie i powtarzalnej jakości. Kluczową kwestią jest dobór wielkości urządzenia. Do lokali wydających mniej niż 100 posiłków dziennie rekomendowane są piece 6-półkowe, a dla dużych, wydających

Raport z rynku HoReCa 2015

Głównym błędem restauratorów jest zakup „z oszczędności” za małego pieca, który potem jest niewydolny przy obsłudze większej liczby gości ich po kilkaset i więcej – 20-półkowe. Producenci obecnie oferują już piece z panelem sterującym na górze urządzenia, co dodatkowo pozwala zaoszczędzić miejsce. Głównym błędem restauratorów w tym zakresie jest zakup za małego pieca „z oszczędności”, który potem jest niewydolny przy obsłudze większej liczby gości.



System Analizy Zagrożeń Z której strony by nie patrzeć, należy pamiętać , że podstawą są europejskie standardy bezpieczeństwa żywności i jakości zawarte w normach HACCP (System Analizy Zagrożeń i Krytycznych Punktów Kontroli) oraz Dobrych Praktykach Higienicznych, a coraz częściej również w Dobrych Normach Produkcyjnych. Są to konkretne zapisy określające kolejne etapy procesu przygotowania żywności, zagrożenia z tym związane i sposoby ich eliminacji (szczegóły zawarte są w ustawie o warunkach zdrowotnych żywności i żywienia z 27 września 2006 roku). I to właśnie kontrolują inspektorki Sanepidu. Dlatego na zapleczu kuchennym przydają się takie urządzenia jak separator tłuszczu, chłodziarka śmieci, zamrażarki czy chłodnie, nie wspominając o kafelkach, ich odpowiednim rodzaju w poszczególnych rejonach kuchni i ich właściwym montażu.

Dobry układ kuchni Jak wygląda układ dobrzej zaprojektowanej kuchni? To zależy od rodzaju lokalu. W dużych restauracjach, wydających kilkaset

www.e-restauracja.com

www.e-hotelarz.pl

Raport z rynku HoReCa 2015

posiłków dziennie, całość zaplecza powinna być zorganizowana wokół pieca konwekcyjno-parowego. To w końcu tu będzie się smażyło, piekło, grillowało i dusiło kilkadziesiąt potraw naraz, więc czas ich wydawania powinien być skrócony do minimum. Dlatego taki piec powinien być zaplanowany blisko wejścia na

Do lokali wydających mniej niż 100 posiłków dziennie rekomendowane są piece 6-półkowe, a dla dużych, wydających ich po kilkaset, 20-półkowe salę (a przynajmniej z prostą komunikacją między nimi), ale też z dużymi stołami, na których wykładana będzie duża liczba porcji oraz z przestrzenią przed nimi, w której swobodnie poruszać się będzie mogło co najmniej kilku kelnerów. A trzeba pamiętać, że wszystko trzeba jeszcze na bieżąco sprawnie „czekować”. W związku z tym stanowiska wydawania potraw powinny być zaplanowane obszernie, tak aby móc obsługiwać duży ruch w godzinach szczytu, czy niespodziewany autokar gości. Kuchnia powinna mieć wówczas przynajmniej dwie linie wydawnicze, a najlepiej byłoby też wprowadzić linię na ciepłe i zimne dania oraz na napoje. Z drugiej strony, jeśli ma się restaurację na 10–15 stolików, to nie ma co przesadzać i zwykłe okienko powinno wystarczyć, pamiętać tylko należy, aby w oddzielnym miejscu był zwrot naczyń. W mniejszych lokalach, gdzie na zapleczu pracują dwie–cztery osoby, wystarczy, aby wszystko było w zasięgu ręki, ale też kuchnia nie może być za mała. Powinny się móc w niej spokojnie minąć dwie osoby. Piec jest sercem kuchni, a jednocześnie centrum jej trzonu, który stanowią frytkownice, grille, podgrzewacze i różne inne sprzęty. Do tego dochodzą inne działy, jak obróbka mięsa, obierak warzyw, garmaż, deserownia, zmywarka garnków i inne.

Przepustowość zmywaka Z taką prędkością, z jaką posiłki są wydawane, wracają puste talerze i naczynia, które trzeba szybko wymyć na błysk, aby dalej serwować dania. To kolejny ważny aspekt planowania zaplecza, bo „ciąg” jest w nich taki sam, jak przy wydawaniu potraw. Dlatego niezbędne jest zaplanowanie zmywaka o odpowiedniej, proporcjonalnej do wielkości kuchni, przestrzeni. Tymczasem często można spotkać się sytuacją, gdy w wielkiej kuchni na kilkaset posiłków, zmywak wetknięty jest gdzieś w szary kąt i cały czas zalegają tam brudne naczynia. Sprawne połączenie między wydawaniem czystych naczyń a kuchnią to kolejna kwestia, która musi być szczegółowo przemyślana przez projektanta, koniecznie we współpracy z doświadczonym kucharzem, czyli z szefem kuchni lub doradcą z zewnątrz. Mały błąd przy planowaniu przestrzeni i to z założenia „wąskie gardło” kuchni staje się jeszcze węższe. A w konsekwencji

70 www.e-hotelarz.pl

powoduje to, że na końcu gość czeka kilkanaście minut dłużej na swoje zamówienie. Dlatego tę część kuchni należy zaprojektować tak, aby była w stanie obsłużyć na bieżąco cały „schodzący” z sali ruch. I to już restauratorzy muszą przećwiczyć na swoich własnych doświadczeniach. Najlepiej byłoby zrobić suchy trening, rodzaj próby generalnej, podczas której lokal byłby zajęty w całości, a goście cały czas zamawiali będą kolejne dania (znajomi na pewno się ucieszą). Wtedy można wyłapać wszelkie błędy w tym, i nie tylko w tym zakresie. W każdym razie wniosek i postulat jest jeden: przepustowość zmywaka to fundament sprawnego funkcjonowania restauracji.

Nie zapomnij o magazynie Ale zaplecze kuchenne to nie tylko piec, „wydawka” i zmywak, to cała masa dodatkowych urządzeń, sprzętów i procedur. Jakich? To zależy od specyfiki konkretnych lokali. Na pewno trzeba się wyposażyć w zamrażarki o pojemności dopasowanej do liczby wydawanych posiłków; chłodnie, jeśli prowadzi się biznes gastronomiczny na trochę większą skalę; trzeba pamiętać o zaplanowaniu magazynu, również w przypadku mniejszych lokali, bo system i zasady zamówień towarów są (powinny być) podobne w każdym punkcie bez względu na jego wielkość. A według tych zasad, najlepiej żeby dostawy produktów (logistyka) były „on-time” – kończy się asortyment i w tym momencie pojawia się jego kolejna dostawa, ale w rzeczywistości trzeba mieć przygotowane pomieszczenie na przetrzymanie niezbędnych zapasów przynajmniej na parę dni. Nie wspominając o napojach, szczególnie alkoholowych, które cały czas muszą być dostępne, a same opakowania po nich zajmują sporo powierzchni. Jeśli magazyn, to nie można zapomnieć o regałach, bo inaczej wkrótce wszystko będzie leżało na wszystkim. Tymczasem jest to kolejny częsty błąd przy projektowaniu i planowaniu zaplecza – za mało, a czasami wręcz brak, miejsca na magazyn. To zazwyczaj kończy się brakami niektórych potraw w oferowanym menu.

Kuchnia bez wentylacji?! Kolejną niezwykle ważną kwestią przy planowaniu i wyposażaniu zaplecza restauracji są: klimatyzacja, wentylacja, media, odpływy, gniazdka itp. oraz ich rozmieszczenie. Podstawowym błędem jest planowanie kuchni w miejscu pozbawionym przynajmniej wentylacji i doprowadzonych mediów. Najlepiej żeby miało ono gęsto zaplanowane odpływy, szczególnie w okolicy trzonu kuchni i zmywaka, oraz dużą liczbę gniazdek elektrycznych, bo na pewno się przydadzą, a zastępowanie ich potem przedłużaczami stwarza zagrożenie. Trzeba przy tym uwzględnić planowane szlaki komunikacyjne, którymi poruszać się będą kelnerzy, kucharze i wszyscy pracownicy kuchni. Klimatyzacja i wyciągi muszą być dostosowane do powierzchni zaplecza, co zapewni komfort i higienę pracy, a przede wszystkim zaplanowane w miejscach, gdzie gromadzi się najwięcej zapachów. Należy też pamiętać o odpowiednich dostosowaniach podłączeń prądowych. A kupując sprzęt nie można zapomnieć o tym, aby sprawdzić jego parametry techniczne, m.in. zużycie prądu i wody, co będzie miało potem swój wpływ na koszty gastronomii. Kwestii do przemyślenia jest więc sporo, ale jeśli nie pomyśli się o tym raz na samym początku, to potem trzeba będzie o tym myśleć każdego dnia. •

www.e-restauracja.com

Food Pack Sp. z o.o.

ul. Młynarska 17/18, 05-500 Piaseczno tel. + 48 (48) 660 16 18, fax: +48 (48) 627 79 43 www.foodpack.pl, e-mail: biuro@foodpack.pl

Tacki wysokobarierowe AERpack do pakowania w MAP i SKIN Tacki barierowe PP i PET do pakowania w MAP

Folie zgrzewalne, barierowe, mrożenie, SKIN

Tacki ALUMINIOWE SMOOTHWALLS

Tacki C-PET do piekarnika, mikrofali

Tacki GASTRO

Tacki do dań gotowych, zup, garmażu

Tacki styropianowe do owijania

Szczegółową ofertę produktów znajdą Państwo na naszej stronie internetowej

WWW.FOODPACK.PL

Raport z rynku HoReCa 2015

Dobra strona restauracji

Dariusz Szplit

oście spotykają się z informacją o restauracji w wielu miejscach. Od kilku lat najczęściej w internecie. Na tej podstawie decydują o odwiedzinach. Goście decydują się na podstawie pierwszego wrażenia, spojrzenia przez okno, którym często jest strona www, rzutu oka na twarze obsługi witające w drzwiach lub uśmiechające się ze zdjęć, słysząc muzykę, podziwiając wystrój, jego konsekwencję i zgodność z kartą dań. Wszystko to musi do siebie pasować, być spójne i czytelne, wynikać z idei, którą niesie za

budżet, który chcemy wydać na komunikację, nie musi być duży, nie musi obejmować wszystkich możliwych kanałów komunikacji – ale musi być wydany w sposób, który od początku – czyli pierwszego kontaktu z komunikatem – do samego końca, czyli rachunku, dla klienta jest spójny.

Marketing 3.0 Marketing restauracji musi być zgodny z ideą, która stoi u jej podstaw. Oczywiście nie mówię o samym sprzedawaniu jedze-

Najczęściej popełnianym błędem jest stworzenie za pomocą strony www lub reklamy nadmiernych lub niezgodnych z ofertą oczekiwań klientów. Wtedy zawsze ocena miejsca będzie negatywna sobą restauracja, musi opowiadać historię, która znajduje swoje ukoronowanie w daniu, które zamówi gość. Dotyczy to zarówno eleganckiej restauracji, jak i baru z modnymi hamburgerami. Nie jest ważny

72 www.e-hotelarz.pl

nia. Rozumiem, że nawet mały barek może mieć nośną ideę i w autentyczny sposób ją komunikować, ściągając do siebie rzesze klientów. Taka spójna z ideą komunikacja, prowadzona konsekwentnie

w różnych kanałach dotarcia do klienta, nazwana jest marketingiem zintegrowanym albo marketingiem 3.0. Niestety, każdy mechanizm jest tylko tak silny jak jego najsłabszy element. I łatwo zmarnować pieniądze włożone w komunikację, jeśli będziemy coś w niej udawać lub nie zadbamy o szczegóły. Miałem okazję niedawno pójść na lunch do bardzo ładnie wyglądającego miejsca, oferującego kuchnię tajską i japońską w Warszawie na ulicy Żurawiej. Przechodziłem tamtędy wielokrotnie – podobało mi się to co widzę przez okno. Nowocześnie i za razem stylowo, z wysmakowaną nutą dalekiego wschodu. Umawiając się z żoną na lunch, sprawdziłem oczywiście stronę internetową – bardzo zachęcająca. Profil na Facebooku także dobrze prowadzony – żywy, dobre zdjęcia, uśmiechnięte twarze obsługi. Same pozytywy – na lunch i zapewne na kolację – jak w dym. Cóż, miałem pecha... Obsługa zamiast być uważna i uśmiechnięta, zajmowała się sama sobą i swoimi znajomymi, którzy w dodatku nie byli gośćmi restauracji, ale po prostu głośno plotkowali przy barze. Ponieważ miejsce nie jest duże, czuliśmy się jakbyśmy komuś przeszkadzali. Smak dań nie miał już znaczenia. Cała misterna konstrukcja marketingowa, energia wło-

www.e-restauracja.com

FOT. pixabay

Nie zawsze łatwo jest powiedzieć, dlaczego restauracja jest lub nie jest lubiana. Oczywiście dobre jedzenie i wysokiej jakości serwis to dobry początek. Ale co tak naprawdę decyduje o tym, że staje się wyjątkowym miejscem? Tym czymś jest idea. A każda ideę trzeba czytelnie komunikować.

Nie trzeba dużych nakładów Minione lato w Warszawie, a szczególnie bary i restauracje na Powiślu, pokazały że przy stosunkowo małych środkach można zgromadzić całkiem spore grono wiernych klientów. Za większością z tych miejsc stoi nośna idea właścicieli. Większość z nich przetrwała zimę lub zwinęła się i powróci zapewne już niedługo. Doskonałym przykładem jest komunikacja ArtBistro Instalacje. Nie znalazłem strony internetowej, może jest gdzieś głęboko na indeksie, ale to nie

www.e-restauracja.com

Nie zaczynajcie od budżetu Aby sięgnąć dalej, poza nasze podwórko, wyszukałem przykład doskonałej integracji komunikatu marketingowego z ideą i duchem miejsca. W Paryżu dwójka przyjaciół, fanów kina, otworzyła w ubiegłym roku mała restaurację Les Bobines. Restauracja w nowoczesnym, stalowobetonowym wnętrzu, prezentującym tematykę filmową, serwuje wykwintne „fracuskie tapas”. Idea restauracji to czerpanie ze świata filmu, dlatego w podziemiu właściciele urządzili salę projekcyjną, w której można przy drinku i przekąsce posiedzieć z przyjaciółmi i oglądać filmy wybrane przez nich. Oczywiście wszystko to czytelnie zakomunikowane na stronie internetowej i profilu na FB. Właściciel mówi o idei tak: „...w Les Bobines najważniejszym jest, aby nasz klient w pełni rozumiał związek serwowanego jedzenia z konceptem filmowym, aby doświadczał naszego pomysłu od momentu gdy wchodzi, aż do momentu gdy wyjdzie. Cały czas pracujemy nad każdym szczegółem po to, by wizyta u nas była niezapomnianym przeżyciem”. Jeśli chcecie odnieść sukces w komunikacji marketingowej, nie zaczynajcie od budżetu, nie zastawiajcie się czy lepiej strona www, profil na FB czy może reklama w radio. Stwórzcie ideę, która będzie duszą waszej restauracji, która będzie widoczna z każdego jej kąta, wyczuwalna w każdym daniu, o którą będzie dbać personel. Pomyślcie do kogo jest najlepiej dopasowana i wtedy zacznijcie rozmawiać o budżetach, reklamach, Facebooku, stronie www, stylu ulotek i menu. •

M LA K

Marketing to nie jest tylko strona www, Facebook i ulotki – to pojęcie o wiele szersze i koniecznie musi wynikać z idei, z którą identyfikują się właściciele oraz – a może przede wszystkim – pracownicy. Najczęściej popełnianym błędem jest stworzenie za pomocą strony www lub reklamy nadmiarowych lub niezgodnych z ofertą oczekiwań u klientów. Wtedy zawsze ocena miejsca będzie negatywna. W komunikacji musimy być prawdziwi i kierować komunikat faktycznie do tego odbiorcy, dla którego mamy przygotowaną ofertę. Odbiorcy, który zrozumie ideę. Brak powiązania komunikatu z tym co oferujemy łatwo można poznać po aktywności społeczności na FB. Jest źle – nie będzie fanów. Jest restauracja na warszawskim Ursusie. Jak piszą na profilu, działają od 40 lat. Na zdjęciu profilowym uśmiechnięta starsza pani – jak rozumiem gwarancja tego, że jest smacznie jak u mamy. Ale chyba coś nie gra – 37 fanów! Po 40 latach? Cóż, starsza pani zapewne jest ze stocka fotograficznego i nie stoi w kuchni tej restauracji. Na profilu zdjęcia potraw – ładne, ale nie pokazują klimatu miejsca. To może więcej znajdę na stronie www? Strona wita mnie zaproszeniem na lunche biznesowe. A gdzie ta domowa kuchnia? No dobrze – skoro lunch biznesowy, zobaczmy w galerii, czy miejsce nadaje się na spotkanie z kontrahentem. W galerii zdjęcia z wesela i zastawa weselna lub komunijna. A co w menu? Menu odsyła na Facebooka, gdzie są tylko jego fragmenty. Cóż, na lunch biznesowy tam nie pójdę. A właściciel wydał całkiem niemałe pieniądze, by mnie skutecznie od pomysłu odwiedzenia jego restauracji odwieść.

Pieniądze wydane na próżno

szkodzi. Jest bardzo dobrze prowadzony profil na Facebooku. Dla grupy docelowej tego miejsca profil FB wystarczy – poza pracą w niego włożoną, jest za darmo. A zebrał ponad 1700 fanów! Profil jest żywy – nie pokazuje zdjęć dań, bo te się często zmieniają, ale oddaje charakter miejsca – na luzie, dla przyjaciół, zawsze z ciekawą, wysmakowaną ofertą, także kulturalną. Z przyjemnością odwiedzam to miejsce, chociażby na herbatę, a mój pies dostanie zawsze miskę wody. Latem całość przeniesie się na dwór. W weekend są tam zawsze tłumy. Każdy element komunikacji tego miejsca jest spójny z ideą, którą niesie: profil FB, ulotki, menu, wygląd dań i sposób podania, komunikuje serdeczność i uważność obsługi i zawsze przyjazną atmosferę.

żona w stronę www i profil oraz w wystrój – poległy. Przynajmniej dla mnie i mojej żony. Zapewne długo tam nie wrócimy.

Raport z rynku HoReCa 2015

Programy dla gastronomii Stefan Wroński, Piotr Stawiński

Oprogramowanie dla lokali gastronomicznych powinno być jak najprostsze w obsłudze, aby maksymalnie skrócić czas oczekiwania gości na zamówienie, pomagać koordynować pracę personelu, dawać wgląd w statystyki sprzedaży, kontrolować stany magazynowe, eliminować nadużycia pracowników. Wybór na rynku jest spory. A coraz ważniejsze w funkcjonowaniu restauracji staje się też oprogramowanie na urządzenia mobilne.

rzy wyborze odpowiedniego oprogramowania najważniejsze jest zdefiniowanie na samym początku oczekiwań właściciela restauracji. Każdy system po złożeniu zamówienia powinien automatycznie poinformować kuchnię o tym, jaka potrawa jest do przygotowania, w jakim czasie i w jakiej kolejności ma być wydana. Informacja taka powinna pojawić się jako wydruk z drukarki bonowej lub wyświetlić się na monitorze umieszczonym w kuchni. Dobre programy zawierają też komplet funkcji związanych z prowadzeniem otwartych rachunków oraz z obsługą zniżek i promocji. Klienci restauracji często chcą, aby

są dwa moduły: POS (point of sales) odpowiadający za sprzedaż i sprawną obsługę gości oraz moduł zapewniający właściwe zarządzanie lokalem, kontrolę poszczególnych obszarów działalności oraz koordynację pracy i planowanie działań. I firmy informatyczne działające w branży gastronomicznej takie oferują. W ramach swoich rozwiązań dla gastronomii oferują moduły nastawione na catering, zarządzanie zasobami magazynowymi czy na sieci gastronomiczne. Podstawowe funkcje mogą być wzbogacane – w zależności od specyficznych potrzeb – o kolejne moduły funkcjonalne, takie jak moduł obsługi systemów lojal-

Należy zwrówić uwagę, czy firma oferująca oprogramowanie , zapewnia również usługi wdrożeniowe i serwisowe, co oferuje oprócz ceny każdy z gości przy stoliku zapłacił za siebie – ważne, by system dawał także taką możliwość. Istotnym elementem jest też opcja dodatkowej autoryzacji operacji usunięcia zamówienia. Wprawdzie różne rodzaje lokali gastronomicznych mają nieco inne potrzeby, jednak niezależnie od ich charakteru i wielkości niezbędnymi elementami oprogramowania usprawniającego zarządzanie gastronomią

74 www.e-hotelarz.pl

nościowych (karty stałego klienta), moduł obsługi rezerwacji telefonicznych i dostaw (delivery), moduł rozliczeń kasowych itp. Tak jak klienci chcą mieć poczucie spersonifikowanej oferty, tak też restauratorzy potrzebują systemów, które nie zamkną ich w sztywnych ramach, ale będą dawały możliwość późniejszej rozbudowy i rekonfiguracji systemu pod zmieniające się warunki.

Zdefiniować potrzeby Przed wyborem oprogramowania należy dokładnie porównać funkcje poszczególnych systemów i ich możliwości. Istotne jest, aby proponowane oprogramowanie zawierało moduły oraz funkcjonalności, które faktycznie odpowiadają potrzebom danego lokalu, jak również, aby system był na tyle elastyczny, by mógł współpracować z dowolnym sprzętem komputerowym. Inwestor powinien określić, ile może przeznaczyć środków na dane przedsięwzięcie. Ile stanowisk sprzedażowych potrzebuje w lokalu? Czy na zapleczu kuchennym potrzebne będzie nowe stanowisko komputerowe, czy dla kierowców potrzeba modułu dostaw na wynos itd. Należy zwrócić uwagę na to, czy firma oferująca oprogramowanie zapewnia również usługi wdrożeniowe i serwisowe, czy oferuje także wstępną analizę przedwdrożeniową. Dlatego konieczne jest sprawdzenie, co oprócz ceny oferuje dany dystrybutor lub producent oprogramowania.

Niezbędne funkcje Współczesne systemy sprzedaży gastronomicznej pracują z reguły na terminalach z ekranem dotykowym, dzięki czemu ich obsługa jest prosta, wygodna i szybka. Niezbędnymi funkcjami programu gastronomicznego w odróżnieniu od zwykłej kasy fiskalnej jest możliwość otwarcia większej liczby rachunków, możliwość

www.e-restauracja.com

Opór personelu Największym problemem we wdrażaniu nowych rozwiązań informatycznych w lokalach jest… opór załogi. Spowo dowany jest on różnymi czynnikami. Jednym z nich są słabe umiejętności obsługi komputera, lęk przed używaniem różnego rodzaju sprzętów bądź wizja większej kontroli przez managera czy właściciela restauracji. Podczas samej pracy na oprogramowaniu najczęstszym problemem jest brak zrozumienia bądź w ogóle ignorowanie

www.e-restauracja.com

M A L K

różnego rodzaju komunikatów wysyłanych przez program. Czasem personel jest „na bakier” z techniką i technologią i najzwyczajniej w świecie boi się komputera. Z tym jednak poradzić sobie jest prosto. Gorzej, jeśli personel przyzwyczajony do braku szczegółowej kontroli, chce tej kontroli uniknąć w przyszłości. Wówczas należy liczyć się z wewnętrzną opozycją przeciwko nowemu rozwiązaniu, która wykorzysta wszelkie argumenty, aby storpedować zmiany. Często wrogiem zmian są również przyzwyczajenia personelu z pracy na innym systemie. Drugim powodem problemów są sami właściciele restauracji i ich błędne podejście polegające na przyjmowaniu biernej postawy w procesie wdrożenia i w okresie użytkowania produktu. Wdrożenie systemu przynosi pożądane korzyści jedynie wówczas, jeśli wraz z wprowadzeniem nowego oprogramowania zostaną wprowadzone też zmiany w organizacji pracy i sposobie myślenia. Dotyczy to zwłaszcza podmiotów, które wcześniej z tego typu programów zupełnie nie korzystały. Praca na systemie, szczególnie w przypadku modułu magazynowego, wymaga jego dobrej znajomości, poświęcenia sporej ilości czasu na jego obsługę (ewidencjonowanie dostaw), systematyczności. Do obsługi systemu powinno się wyznaczyć kompetentną osobę, a administrowanie programem i praca na nim powinny być jednym z głównych jej zadań. Inwestorzy często traktują wdrożenie systemu do zarządzania jak instalację zwykłego oprogramowania myśląc, że wystarczy komputer oraz płyta z oprogramowaniem i wszystko będzie działać. Konieczna jest jednak dokładana analiza przedwdrożeniowa, która obejmuje ustalenie miejsca umieszczenia terminali, przygotowanie oraz rozplanowanie niezbędnej infrastruktury teleinformatycznej. Jeśli pracownicy inwestora oraz dostawcy oprogramowania aktywnie współpracują, to cały proces instalacji sprzętu oraz wdrożenia systemu przebiega szybko i sprawnie. Trzeba pamiętać, że program jest jedynie narzędziem, które daje pewne możliwości, a to czy, się z nich będzie korzystać, zależy wyłącznie od właściciela bądź managera lokalu oraz załogi.•

domówienia w każdej chwili do już otwartych rachunków oraz łączenia bądź dzielenia otwartych rachunków w celu łatwiejszego rozliczenia się między klientami z zamówionych potraw. Ważną funkcją oprogramowania gastronomicznego w restauracji jest możliwość wystawienia faktury od razu przy zamknięciu rachunku, bądź już po wydrukowaniu paragonu. Dla managerów restauracji najważniejszymi funkcjami wspomagającymi pracę jest możliwość wygenerowania różnego rodzaju raportów, m.in. raportu utargów obecnej zmiany, raportu kelnerskiego czy też raportu sprzedanych towarów i wiele innych. Program powinien dawać również możliwość wprowadzenia czasowych rabatów na określone pozycje w określonych dniach i godzinach (tzw. happy hours), czy też nagradzanie stałych klientów poprzez wprowadzanie kart rabatowych z odpowiednimi współczynnikami rabatu bądź przywilejami poprzez stosowanie różnego rodzaju programów lojalnościowych. Poza głównym zadaniem systemu POS, czyli rejestracją sprzedaży i obsługą zamówień, służą one również kontroli zachowań kelnerskich i uprawnień do wykonywania pewnych funkcji poprzez logowanie za pomocą karty czy też unikalnego hasła pracowniczego. System uprawnień, czyli przydział zezwoleń na wykonywanie poszczególnych operacji przez konkretne osoby z obsługi, jak również szereg szczegółowych raportów statystycznych, dotyczących np. anulowania pozycji na rachunkach, dają właścicielowi restauracji skuteczne narzędzie w zapobieganiu i wykrywaniu ewentualnych nadużyć.

Raport z rynku HoReCa 2015

PREZENTACJE PROGRAMÓW DLA GASTRONOMII NOVITUS SOGA XS

została stworzona z myślą o małych punktach sprzedaży, gdzie najbardziej istotnymi czynnikami są szybkość i intuicyjność sprzedaży połączona z łatwością obsługi nawet dla nowego personelu. Dzięki maksymalnemu uproszczeniu systemu do niezbędnych w każdym punkcie gastronomicznym funkcji, zredukowaniu ulega również cena w odniesieniu do standardowej wersji oprogramowania. Jeżeli w miarę rozwoju firmy pojawia się konieczność wprowadzenia dodatkowych funkcjonalności, istnieje możliwość płynnego przejścia na wersję standardową systemu SOGA. SOGA profesjonalny system obsługi punktów gastronomicznych wspierający funkcjonowanie restauracji, baru, kawiarni, etc. Intuicyjność obsługi w połączeniu z nowoczesnym interfejsem zapewniają ergonomię i wygodę pracy. System został zbudowany w taki sposób, aby maksymalnie ułatwić pracę na ekranie dotykowym i dlatego został wyposażony w odpowiednio duże przyciski zapewniające wygodę i przyspieszenie obsługi klienta. Przejrzysty układ programu umożliwia szybkie opanowanie go przez pracowników. Elastyczna konstrukcja programu zapewnia zarządzającemu systemem dowolność sposobu konfiguracji, odzwierciedlając rzeczywisty układ stolików czy budowę wygodnego menu. SOGA jako system modułowy daje możliwość wyboru i swobodnej konfiguracji

Moduł podstawowy Stanowi punkt wyjścia do budowy skrojonego na miarę systemu tworzonego poprzez dodawanie modułów odpowiedzialnych za poszczególne funkcjonalności. Działanie modułu podstawowego ukierunkowane jest głównie na podstawowe funkcjonalności związane ze sprzedażą. Wśród najważniejszych można wymienić: graficzne odwzorowanie ułożenia stolików na sali, obsługa wielu rachunków jednocześnie z możliwością ich dzielenia i łączenia oraz przekazywania

76 www.e-hotelarz.pl

pomiędzy kelnerami, sprzedaż pizzy i zestawów, obsługa różnych form płatności, rabatów oraz happy hours, obsługę kart rabatowych, lojalnościowych i pre–paid, wystawianie faktur i korekt (również w euro), tworzenie raportów sprzedaży, obsługa urządzeń fiskalnych. Warto również zwrócić uwagę na funkcję obsługi sprzedaży z dowozem do klienta, która zawarta jest już w cenie programu bez konieczności dodatkowych opłat.

Moduł magazynowy Pierwszy z gamy modułów dodatkowych uzupełniających działanie całego systemu. Rozszerza on moduł podstawowy o szereg funkcjonalności związanych z obsługą zaplecza restauracyjnego. Dzięki niemu otrzymuje się możliwość szczegółowego rozliczania stanów magazynowych oraz wartości magazynu. Ponadto w łatwy i intuicyjny sposób można przygotowywać receptury dla potraw oraz obsługiwać produkcję np. wyrobów garmażeryjnych. Przydatną funkcją zawartą w module magazynowym jest możliwość przygotowania kalkulacji imprez (np. wesela, komunie, urodziny). Dzięki jej wykorzystaniu można w profesjonalny sposób przygotować i przedstawić klientowi rozmaite warianty kosztowe planowanej imprezy. Bez względu na liczbę zamawianych stanowisk magazynowych opłata jest tylko za jedno. Pozostałe dostępne moduły dodatkowe to: wakacyjne stanowisko sprzedaży, raporty własne, system lojalnościowy, obsługa przenośnych bonowników, obsługa drugiej drukarki fiskalnej, eksport do programów księgowych, współpraca z systemem hotelowym.

LSI SOFTWARE Systemy: Gastro POS i POSitive Restaurant •Wsparcie pracowników restauracji: właściciel, manager, kucharz, kelner, dostawca, księgowość •Sprawna obsługa gości na stanowiskach POS •Gastronomiczna gospodarka magazynowa

•Rozszerzenia systemu o aplikacje i moduły: dodatkowa obsługa klienta miniPOS i midiPOS, automatyczna komunikacja z kuchnią dzięki monitorom kuchennym KDS, aplikacja do samodzielnego zamawiania i płacenia QiKi, szybka inwentaryzacja ICS, aplikacja do kuponów Blue Pocket i moduł programów lojalnościowych LMS •Centralne zarządzanie siecią obiektów •Nadzór i koordynacja pracowników (RCP) •Łatwy dostęp do bieżących informacji, statystyk i raportów •Wszechstronne zastosowanie systemu: sieci restauracji, pizzerie, fast food, bistro czy sprzedaż na wynos Dodatkowe moduły systemu, które współpracują z rozwiązaniami: Gastro SZEF prowadzi gospodarkę magazynową firmy w oparciu o dokumenty magazynowe oraz sprzedaż zrealizowaną na stanowiskach kelnerskich. Zapewnia pełną kontrolę kosztów dzięki tworzonym na bieżąco raportom i analizom. Moje Gastro zapewnia obsługę klienta w prosty sposób. Pozwala na szybki dostęp do potrzebnych informacji za pomocą internetu oraz dba o bezpieczeństwo danych poprzez umieszczenie ich na wirtualnym dysku. •Ordering, zamówienia online automatycznie pojawiają się do realizacji się w systemie Gastro •CallCenter – zamówienia telefoniczne, przyjmowane przez operatorów •Dashboard – analiza na żywo licznych wskaźników wydajności restauracji (np. sprzedaż, koszty, magazyny, najczęściej sprzedawane produkty, najlepsi sprzedawcy) •Mobile Ordering – aplikacja na smartfon, składanie zamówień online i ich bezpośrednio wysyłka do Gastro •Backup – tworzenie kopii zapasowej danych z Gastro na bezpieczne serwery Moduł Manager posiada liczne funkcje administracyjne oraz zapewnia nadzór nad prowadzoną działalnością. Program w widoczny sposób usprawnia zarządzanie na wszystkich szczeblach managerskich, zapewnia pełną kontrolę nad każdym

www.e-restauracja.com

INSOFT

Program PC–Gastronom sprawdza się w małych lokalach gastronomicznych, jak i w rozbudowanych sieciach restauracji zarządzanych z centrali. Zalety PC–Gastronom to przede wszystkim: przejrzysty i prosty interfejs sprzedaży, pozwalający w szybki sposób realizować sprzedaż oraz obsłużyć klientów. PC–Gastronom może pracować jako pojedyncze stanowisko kasowe w lokalu, jak i być jednym z wielu stanowisk sprzedaży rozproszonych w różnych placówkach. Posiada szereg możliwości z zakresu sprzedaży jak i współpracy wewnątrz lokalu. Wybrane funkcjonalności programu to m.in.: – obsługa zestawów gastronomicznych, – dzielenie rachunków kelnerskich, – zamrażanie rachunków wraz z obsługą stolików, – dowolnie programowalne panele szybkiej sprzedaży, – obsługa komentarzy w zamówieniach, – rachunki wstępne dla klienta, – logowanie do systemu kodem lub kartą magnetyczną, – obsługa dowolnej ilości kasjerów, – możliwość otwarcia równocześnie kilku rachunków, – przepisywanie rachunków innym kelnerom, – rozbudowana konfiguracja uprawnień (kelner/barman/manager/ serwis), – możliwość uruchamiania wersji anglojęzycznej dla wybranych kasjerów, – obsługa dwóch drukarek fiskalnych, – obsługa jednej drukarki fiskalnej z kilku stanowisk, – obsługa ekranów dotykowych i klawiatur programowalnych, – obsługa kart lojalnościowych i kart płatniczych, – rozliczenia kasjera z różnych form płatności, – rozliczenie kasjera z gotówki w dowolnej ilości walut, – sprzedaż w kilku poziomach cenowych z możliwością obsługi „Happy hours”, – rozbudowana konfiguracja programu z zakładkami dostosowanymi do potrzeb własnego lokalu, – wysokie bezpieczeństwo pracy i danych, – wystawianie faktur do paragonów. PC–Gastronom umożliwia także komunikację z ekranem kuchennym oraz drukarką kuchenną. Komunikacja umożliwia wysyłanie zleceń dla kucharza bez zbędnego odwiedzenia kuchni i przekazania kucharzowi karteczki z zamówieniem. Zamówienie może zostać wyświetlone na ekranie kuchennym i/lub wydrukowane na drukarce tekstowej. Oba moduły umożliwiają dodawanie komentarzy do zamówień, a także zmianę bądź anulowanie zamówienia. PC–Gastronom współpracuje także z aplikacją „Bonownik” – aplikacją na urządzenia mobilne z systemem operacyjnym android. „Bonownik” jest aplikacją dedykowaną dla kelnera – umożliwia przyjmowanie zamówień od klientów bezpośrednio przy stoliku. Po przyjęciu zamówienia, zlecenie automatycznie zostaje wysyłane na stanowisko sprzedaży, a także na kuchnię.

M A L K RE

odcinkiem pracy w lokalu (konfiguracja terminali POS, ustalanie cen i sposobów płatności, dostęp do raportów, itp.). POSitive Management Center to moduł centralnego zarządzania sieciami gastronomicznymi.Nadzoruje i usprawnia procesy sprzedaży, obrotu magazynowego, zamówień, dystrybucji i pracy pracowników.

Raport z rynku HoReCa 2015

PMS LABS Moduł restauracyjny INFOGENSIS POS jest w bardzo dużym stopniu skalowalny i elastyczny, dzięki czemu może obsługiwać zarówno małe restauracje, bary szybkiej obsługi, jak i sieci restauracji, parki rozrywki, promy pasażerskie, restauracje hotelowe. System umożliwia sprawne obsłużenie gości, dokładne rozliczenie kelnerów, łatwą kontrolę przychodów ze sprzedaży, uzyskanie potrzebnych raportów. Najważniejsze cechy systemu Infogenesis POS •Łatwość i intuicyjność obsługi, •Duża elastyczność programu umożliwiająca wykorzystanie go w różnych punktach sprzedaży, tj. restauracje, bary, puby, pizzerie, kasyna, •Interfejsy do systemu zarządzającego gospodarką magazynową – po dokonaniu sprzedaży automatyczna aktualizacja stanów magazynowych, •Opcja bezprzewodowej komunikacji terminali kelnerskich z bazą, •Możliwość definiowania kliku poziomów cen dla produktów – obowiązujących w wybranych porach dnia (tzw. „happy hours), •Łatwość uzyskania zbiorczych raportów różnych centrów przychodów, takich jak: bar, restauracja, sklep z pamiątkami itp., •„Szczelność” systemu, odporność na wycieki danych na zewnątrz oraz możliwość dokładnego rozliczenia wszelkich operacji wykonanych przez pracowników. System zapewnia dostęp do wszelkich danych – od zbiorczych zestawień po dane szczegółowe ze wszystkich obszarów działalności użytkownika. Raporty mogą być eksportowane do Microsoft Excela za pomocą jednego kliknięcia. W skład systemu Infogenesis mogą wchodzić następujące urządzenia: •Terminale kelnerskie z ekranem dotykowym i czytnikiem kart; •stacja PC z własnym dyskiem twardym lub bezdyskowa wraz z drukarką fiskalną, może służyć jako terminal kasowy •handheld terminal – ręczny bezprzewodowy terminal kelnerski wyposażony w ekran dotykowy, •Drukarka rachunków ozdobnych, •Drukarka bonów kuchennych, •Drukarka faktur VAT, •Drukarka fiskalna, •Inne urządzenie sieciowe.

78 www.e-hotelarz.pl

POSBISTRO POSbistro to innowacyjne oprogramowanie na tablet, które zastępuje systemy sprzedażowe. Aplikacja działa na tabletach z systemem Android, które są łatwo dostępne i umożliwiają pracę w dowolnym miejscu lokalu. Wszystkie dane zbierane przez POSbistro przechowywane są w bezpiecznej chmurze. Pozwala to na dostęp do nich praktycznie z każdego miejsca na świecie – wystarczy urządzenie z przeglądarką internetową. POSbistro posiada wszystkie funkcje niezbędne w systemie sprzedażowym. Umożliwia sprzedaż przy stoliku, pozwala przyjmować zamówienie, edytować je oraz rozliczać za pomocą kilku prostych przycisków na tablecie. Dzięki mobilności rozwiązania praca kelnera jest przyspieszona nawet o 50 proc. Ponadto, POSbistro umożliwia zarządzanie magazynem oraz zaopatrzeniem, co pozwala minimalizować koszty i straty lokalu. Liczne statystyki i raporty umożliwiają planowanie wydatków i szacowanie zysków.

ORACLE (dawniej Micros Fidelio) Zarządzanie lokalem RES – 5 stworzone przez firmę Micros oprogramowanie to zintegrowany pakiet programów przeznaczony dla lokali szybkiej obsługi i restauracji z obsługą kelnerską. System został zaprojektowany pod kątem optymalizacji procesów zarządzania restauracją przy jednoczesnym usprawnieniu obsługi klientów za pomocą szybkich i wygodnych schematów. System RES obejmuje w pełni zintegrowane rozwiązania POS z narzędziami dla zaplecza biurowego, obsługi restauracji i usług dla gości, które sprostają potrzebom zarówno niezależnych restauracji, jak i globalnych sieci. Pełna komunikacja w całym zakresie działalności pozwala zwiększyć wydajność i szybkość obsługi. Architektura modułowa zapewnia najwyższy stopień elastyczności i skalowalności. Ponadto oprogramowanie Micros RES może się łatwo rozrastać w miarę zwiększania się wymagań w zakresie funkcjonalności, zapotrzebowania na kolejne systemy POS lub otwierania kolejnych punktów sprzedaży.

Sprzedaż i obsługa gości Micros 3700 (POS) Podstawą pakietu Micros RES jest zaawansowany i elastyczny system Micros 3700.

Oprócz pełnego zakresu funkcji zarządzania punktem sprzedaży (POS) oprogramowanie Micros 3700 POS oferuje szeroką gamę narzędzi pomagających w optymalizacji procesów oraz podnoszeniu poziomu obsługi klientów. Intuicyjny interfejs użytkownika z łatwością przeprowadza nawet niewyszkolonych pracowników przez proces sprzedaży. Z kolei podpowiedzi sugerujące sprzedaż dodatkowych usług pomagają generować większe zyski poprzez zwiększenie wysokości przeciętnego rachunku gościa. Oprogramowanie obejmuje między innymi następujące funkcje: zarządzanie cenami, stolikami, monitorowanie sprzedaży i wiele innych. Za pomocą programu myMicros możliwe jest wszechstronne raportowanie z dowolnego miejsca, gdzie dostępny jest internet. Micros 3700 to krok w stronę ułatwienia, przyspieszenia i usprawnienia pracy użytkownikom bezpośrednim (kelnerom) oraz osobom administrującym systemem.

S4H S4H POS

to moduł restauracyjny do prowadzenia sprzedaży w oparciu o technologię ekranów dotykowych. Oferuje takie funkcjonalności jak graficzny moduł rezerwacji stolików, elastyczne kształtowanie menu ekranu bonowania, obsługę rachunków otwartych lub sprzedaży bufetowej, moduł dzielenia i łączenia rachunków, systemy rabatowe i lojalnościowe, automatyczną zmianę cenników o określonej porze czy informacje o stanie magazynowym potraw i artykułów. S4H CHEF jest modułem mającym na celu ułatwienie zarządzania lokalem gastronomicznym. Obejmuje prowadzenie gospodarki magazynowej, wprowadzanie menu z cenami, recepturami, planowanie i kalkulację bankietów wraz z zapotrzebowaniem na produkty oraz otrzymywanie potrzebnych raportów i zestawień. Główne funkcje to: •konfiguracja urządzeń podłączonych do systemu, słowników menu, cenników itp., •pełna polityka magazynowa, wszystkie opcje programu magazynowo–rozliczeniowego, •szybkie i sprawne planowanie bankietów, •gastronomia zamknięta – definiowanie posiłków, diet, grup żywieniowych oraz tworzenie jadłospisów oraz asygnat, •moduł raportowania – poza standardowymi zestawieniami dotyczącymi sprzedaży, zakupów i rozchodów magazyno-

www.e-restauracja.com

Raport z rynku HoReCa 2015

wych użytkownik może samodzielnie określić rodzaj danych, jaki ma być uzyskany w formie raportu. Służy do tego specjalny moduł analiz wykorzystujący tzw. tabele przestawne.

WINCOR NIXDORF rManager POS To m.in. graficzna reprezentacja sali, natychmiastowe wystawianie zamówień kuchennych, paragonów fiskalnych, faktur VAT; wszystkie zaawansowane operacje na rachunkach; rozbudowany system raportowania; zapisywanie każdej operacji kelnerskiej w bazie danych; rozbudowany system uprawnień i autoryzacji. W połączeniu z Manager Magazyn pozwala na kontrolę kosztów i surowców w czasie rzeczywistym (sprzedaż i magazyn online).

rManager Store To m.in. kalkulacja potraw poprzez zastosowanie receptur; zamienniki składników podstawowych w recepturach i kontrola opłacalności ich zastosowania; ewidencja cen netto oraz cen średnioważonych artykułów magazynowych; śledzenie marży, narzutu i współczynnika foodcost artykułów

sprzedażnych globalnie oraz w poszczególnych miesiącach.

GIP System GaH wykorzystywany jest w kilkuset zakładach gastronomicznych w Polsce – zarówno w gastronomii hotelowej, jak i w samodzielnych restauracjach, barach typu fast–food oraz sieciach restauracyjnych. W procesie tworzenia i doskonalenia oprogramowania na bieżąco uczestniczyli jego przyszli i aktualni użytkownicy, dzięki czemu powstał produkt idealnie dopasowany do potrzeb rynku. W systemie GaH można wyróżnić dwa zasadnicze elementy:

GaH Front (GH–POS) Oprogramowanie kasowe do prowadzenia bezpośredniej sprzedaży, pracujące na dotykowych terminalach kasowych oraz obsługujące inne rodzaje urządzeń, w tym nowoczesne zdalne bonowniki oraz starsze modele kas elektronicznych.

GaH Zaplecze

oprogramowanie do zarządzania sprzedażą, produkcją (obsługa receptur i magazynów) i rozliczeniami, uruchamiane na terminalach

oraz na zwykłych komputerach. System GaH współpracuje z oprogramowaniem hotelowym firmy GiP, przy czym w przypadku systemu RH–POS można mówić o stuprocentowej integracji obu aplikacji. Program Kalig to potężne, a zarazem precyzyjne narzędzie, poszerzające możliwości systemu GaH o funkcje organizacji imprez zamkniętych, bankietów i konferencji. Pozwala na bieżąco kontrolować wykorzystanie zasobów oraz przygotowywać i planować organizację imprez na wiele dni naprzód. Program Kalig ściśle współpracuje z systemem GaH, a także z systemami hotelowymi ReHot i RH–POS.

R–KEEPER Moduł sprzedaży i obsługi gości Zastosowanie: •Usprawnienie i przyspieszenie pracy obsługi kelnerskiej oraz kuchni. •Podniesienie jakości obsługi. •Obniżenie kosztów funkcjonowania lokalu. Podstawowe korzyści: •Poprawa wydajności pracy w lokalu. •Poprawa komunikacji między salą a kuchnią. •Bieżąca informacja o pracy lokalu. RE

www.e-restauracja.com

www.e-hotelarz.pl

Raport z rynku HoReCa 2015

•Kontrola kosztów. •Minimalizacja pomyłek przy przyjmowaniu zamówień. •Możliwość rejestracji czasu pracy. Przy zakupie: •Możliwości rozbudowy o dodatkowe funkcje. •Obsługa posprzedażowa i warunki serwisu. •Dostępność aktualizacji.

Moduł obsługi zamówień z dostawą

Zastosowanie: •Przyspieszenie procesu przyjmowania zamówień. •Automatyzacja procesu produkcji i dostawy. •Podniesienie jakości obsługi. •Obniżenie kosztów funkcjonowania lokalu. Podstawowe korzyści: •Baza danych klientów wraz z historią zamówień. •Wskazówki dojazdu dla dostawcy wraz z mapą. •Możliwość określenia obszarów dostawy i powiązania ich z kosztem dowozu. •Możliwość określenia minimalnej wartości zamówienia.

FOODSOFT System FoodSoft ePOS jest oprogramowaniem przeznaczonym do obiektów gastronomicznych typu restauracje, puby, pizzerie i wiele innych. Dzięki swojej skalowalności pozwala łatwo sprostać wymaganiom pracy wielu stanowisk sprzedażowych jednocześnie, dając stały dostęp do aktualnych danych obejmujących cały obiekt gastronomiczny. Zapewnia łatwą komunikację kelnerów z kuchnią, skracając do minimum czas potrzebny na obsługę zamówienia. Na całość systemu FoodSoft składają się: •FoodSoft.POS (sprzedaż – obsługa terminali POS) •FoodSoft.BOSS (analizy, raporty, rozliczanie RCP i wiele innych funkcji niezbędnych dla managera lokalu) •ePos.Online (system informacji o stanie lokalu – umożliwia bieżący podgląd stanu lokalu przez WWW) •ePos.eMenu (prezentacja menu lokalu na WWW ) •ePOS.Centrala (centralne zarządzanie siecią – moduł w przygotowaniu)

FOODSOFT.POS Główne cechy modułu 1.KOMFORT PRACY

80 www.e-hotelarz.pl

Przystosowany do obsługi ekranów dotykowych za pomocą dłoni. Intuicyjne menu, czytelny interfejs, interaktywny system pomocy, to tylko niektóre z cech wyróżniających nasze rozwiązanie. 2.PEŁNA KONTROLA PRACOWNIKÓW Stały dostęp do informacji o stanie lokalu. Moduł RCP pozwala na sprawdzenie obecności pracowników i rozliczenie ich czasu pracy. 3.SKALOWALOŚĆ, OBSŁUGA RÓŻNYCH MODELI SPRZEDAŻY Sprzedaż szybka, sprzedaż na grupę, zamówienia telefoniczne czy sprzedaż w lokalu – obsługa stanowisk sprzedaży w dowolny sposób – zależny tylko od wymagań. 4.FUNKCJONALNOŚĆ I ŁATWOŚĆ UŻYTKOWANIA Bogactwo opcji pozwala na dopasowanie programu do swoich potrzeb, niezależnie czy chodzi o pizzerie czy kawiarnie.

FOODSOFT.BOSS Główne cechy modułu 1.INTUICYJNA OBSŁUGA Większość operacji w FoodSoft.BOSS wykonywana jest za pomocą kreatorów prowadzących przez definicje potraw, produktów czy stanowisk sprzedaży, dzięki czemu uważamy, że jest to najbardziej intuicyjne oprogramowanie na rynku. 2.ANALIZY I RAPORTY PODANE JAK NA TACY FoodSoft.BOSS jest w stanie podać pełne informacje o stanie lokalu. Informacje o liczbie gości, o rodzajach zamówień czy najczęściej zamawianych potrawach. 3.WIĘKSZA KONTROLA, WIĘKSZE ZYSKI Umożliwia pełną kontrolę pracowników w zakresie RCP (rejestr czasu pracy), jak i analizę pod kątem wykonanych storn czy wyników sprzedaży dla danego kelnera. 4.SYSTEM DLA WYMAGAJĄCYCH, ANALIZY OLAP, RAPORTY DEFINIOWALNE FoodSoft.BOSS to w pełni profesjonalny system, oparty na najnowszych technologiach .NET oraz silniku bazodanowym MSSQL. Zostały w nim zaimplementowane narzędzia ułatwiające analizy przekrojowe danych OLAP – to właśnie dzięki nim można badać trendy i analizować przekrojowo dane sprzedażowe z lokalu. 5.Zdalna kontrola lokalu przez internet ePos to rozwiązanie umożliwiające kontrolę pracy lokalu z dowolnego miejsca na

ziemi przez internet, wystarczy się zalogować na stronę moj.foodsoft.pl, by móc obejrzeć, co dzieje się w lokalu.

ADITH TECHNOLOGIES Adith Technologies wdraża autorskie oprogramowanie X2System do obsługi branży gastronomicznej. W skład pakietu wchodzą cztery programy: X2Manager, X2Kasa, X2Sys i X2Raport, które wystarczą do zarządzania różnego typu lokalami gastronomicznymi. Najważniejsze z nich to X2Manager do pełnego zarządzania systemem oraz X2Kasa dla obsługi sprzedaży.

X2Manager

jest rozbudowanym oprogramowaniem umożliwiającym prowadzenie działalności gastronomicznej według bardzo różnych modeli organizacyjnych. Pozwala na zarządzanie małymi lokalami oraz dużymi sieciami rozproszonymi, własnymi jak i franczyzowymi. Umożliwia tworzenie i zarządzanie słownikami, w tym bardzo rozbudowaną kartoteką towarową w oparciu o różnorodne programy promocyjne czy kartotekę kontrahentów. Jest narzędziem do prowadzenia systemu wielomagazynowego oraz finansowego.

X2Kasa

to oprogramowanie, które jest instalowane zazwyczaj na terminalach z technologią dotyku. Zaprojektowane z myślą o bogatej funkcjonalności, bardzo dużej wydajności pracy oraz ergonomii uwzględniającej metodę obsługi opartą o intuicyjne dotykanie ekranu. X2System można instalować w układzie pojedynczym i wielostanowiskowym. Współpracuje z wieloma urządzeniami zewnętrznymi, w tym wagami, czytnikami kart, drukarkami bonowymi czy urządzeniami wyświetlającymi zamówienia na produkcji, tzw. KDS. Pozwala na budowanie bardzo prostych, ale także bardzo rozbudowanych zamówień. Z uwzględnieniem specyfiki branży umożliwia tworzenie sprzedaży o bardzo elastycznym układzie modyfikacji. Podziały artykułów (np. pizza), dodawanie, odejmowanie czy modyfikacje składników to standard. Opisy na pozycjach, różnego rodzaju zarządzanie towarem związane z przydziałem go do konkretnego klienta, rachunku czy zmiana cen to funkcjonalności, które są w naszym programie bardzo łatwo dostępne. •

www.e-restauracja.com

Katalog dostawców

KATALOG DOSTAWCÓW W BRANŻY HORECA KOMPLEKSOWE UMEBLOWANIE ADER MEBLE

ader.net.pl

Wrocław

ul. Przedświt 18

71 357-13-19

biuro@meble-ader.pl

AMECO

ameco.pl

Warszawa

ul. Stroma 24

22 423 39 77

ameco@ameco.pl

ANITAR

anitar.pl

Wolin

Ostromice

510 172 584

biuro@anitar.pl

BH MEBLE

bhmeble.pl

Chełm

ul. Okszowska 41

82 564 38 90

biuro@bhmeble.pl

BODZIO

bodzio.pl

Twardogóra

ul. Sycowska 16

71 39 97 000

bodzio@bodzio.pl

BUMERA

bumera.pl

Tyczyn

ul. Laurowa 23

17 864 20 48

marekt@bumera.pl

BYDGOSKIE MEBLE

bydgoskiemeble.pl

Bydgoszcz

ul. Nowotoruńska 40

52 58 38 590

fedek.j@bydgoskiemeble.pl

CHAIRCONCEPT

chairconcept.com

Toruń

ul. M.Skłodowskiej-Curie 75C

56 65 62 402

office@chairconcept.com

CONTRACT SOLUTIONS

contractsolutions.pl

Warszawa

ul. Kopernika 5/6

882 157 887

biuro@contractsolutions.pl

CLASS-MEBEL

class-mebel.pl

Lubliniec

ul. Pusta 9

34 351 34 20

class-mebel@class-mebel.pl

CUBICA

cubica.com.pl

Szczecin

ul. Św. Ducha 5A/5

91 313 01 70

biuro@cubica.com.pl

COMPLET FURNITURE

complet.com.pl

Gniezno

ul. Kłeckoska 59

61 426 49 97

biuro@complet.com.pl

DAR-MAR MEBLE

darmar-meble.pl

Łódź

ul. Kuropatwia 21

42 658 29 06

darmar_meble@op.pl

DEKORT

dekortmeble.pl

Iława

Smolniki

89 644 01 11

iwona@dekortmeble.pl

ELZAP

elzap.eu

Kraków

ul. Kozienicka 109a

12 269 81 60

elzap@elzap.eu

FACH MEBEL

fachmebel.pl

Środa Wlkp.

ul. Brodowska 28A

61 285 27 08

handel@fachmebel.pl

FAMEG

fameg.pl

Radomsko

ul. 11 Listopada 2

44 682 11 10

fameg@fameg.pl

FAMOS

famos.com.pl

Starogard Gd.

ul. Gdańska 37

58 563 41 14

famos@famos.com.pl

FAST

fast.pl

Gdańsk

ul. Grunwaldzka 211

58 554 33 61

info@fast.pl

FURNIMEB

furnimeb.com

Złoczew

Stanisławów 26

43 820 22 03

biuro@furnimeb.com

GLADIUS

gladius-meble.pl

Poznań

ul. Warpnowska 30

61 8 400 665

gladius@gladius.pl

GRUPA TRAMS

trams.pl

Wrocław

ul. Ruska 61

71 793 71 21

biuro@trams.pl

HOTELOWI.PL

hotelowi.pl

Plewiska

ul. Grunwaldzka 519a/2

61 646 82 65

sklep@hotelowi.pl

HERCULES TRADING

hercules.com.pl

Poznań

ul. Lęborska 37

618 488 365

biuro@hercules.com.pl

INWEST MEBLE

inwestmeble.pl

Radomsko

ul. Kościuszki 6

44 738 16 85

biuro@inwestmeble.pl

JANTOM-MEBEL

jantom.eu

Swarzędz

ul. Tortunia 51a

61 81 73 429

biuro@jantom.com.pl

KĘPNO JAROCIN

fmkj.pl

Jarocin

ul. Wojska Polskiego 47

62 47 70 22

firma@fmkp.pl

KLOSE CONTRACT

klose.pl

Nowe nad Wisłą

ul. Fabryczna 5

55 32 38 146

klose@klose.com.pl

LOBOS

meble.lobos.pl

Kraków

Al. Pokoju 1A

12 413 27 00

meble.krakow@lobos.pl

LUPUS

wyposazenie-hotelowe.pl

Katowice

ul. Obrońców Westerplatte 89

692 489 095

info@wyposazenie-hotelowe.pl

MARELL

marelldg.pl

Dąbrowa Gór.

ul. Budowlanych 4

32 268 03 55

meble@marelldg.pl

MARUT

marut.pl

Jeżów Sudecki

ul. Zachodnia 10

75 713 22 11

meble@marut.pl

MEBIN

mebin.pl

Stobiecko Szl.

Ładzice

44 682 11 95

mebin@mebin.pl

MEBLO KOMPLEKS

meblokompleks.com.pl

Środa Wlkp.

Strzeszki 12

61 285 26 80

biuro@meblokompleks.com.pl

MEBLOFORM

mebloform.pl

Kalwaria Zebrzyd.

Al. Jana Pawla II 5

33 876 63 10

info@mebloform.pl

MEBLOMEX

meblomex.com.pl

Skawina

ul. Piłsudskiego 75

12 446 61 91

info@meblomex.com.pl

MEBLOTAP

meblotap.pl

Biała Podlaska

ul. Sidorska 83

83 342 30 01

sekretariat@bialskiemeble.pl

MOTIV HOME

motivhome.com

Poznań

ul. ul. Jana Pawła II 14

61 877 20 45

info@motivhome.com

PAGED MEBLE

paged.pl

Jasienica

ul. Cieszyńska 99

33 497 24 00

jasienica@paged.pl

PCH POLONIA

pchpolonia.pl

Kołobrzeg

ul. Gryfitów 2

94 354 41 70

biuro@pchpolonia.pl

PIONIER

pioniermeble.pl

Jelenia Góra

ul.1. Maja 69

75 75 252 97

centrum@pioniermeble.pl

POLTECH

poltech.com.pl

Toruń

ul. Płaska 23

56 655 88 55

biuro@poltech.com.pl

82 www.e-hotelarz.pl

www.e-restauracja.com

Katalog dostawców

RAD-POL

rad-pol.com.pl

Pruszków

ul. Sadowa 56

698 129 099

biuro@rad-pol.com.pl

SIGMA MEBLE

sigmemeble.pl

Jelenia Góra

ul. Bogusławskiego 4

75 643 88 33

biuro@sigmameble.pl

STUDIO MEBLOWE ARKA

arka-meble.pl

Kraków

ul. Nowohucka 69A

12 656 39 00

studio@arka-meble.pl

SYSTEM

system-sosnowiec.pl

Sosnowiec

ul. Wojska Polskiego 140

32 290 30 60

meble@system-sosnowiec.pl

WAJNERT

wajnert.pl

Międzybórz

ul. Kolejowa 67

62 78 69 710

info@wajnert.com.pl

WILIMEX

wilimex.pl

Kamień

Łowisko 103

15 879 48 16

info@wilimex.pl

VOX

meblehotelowe.vox.pl

Kobylnica

ul. Gnieźnieńska 26/28

61 815 17 02

maciej.kowalski@vox.pl

ZWIADOWCA

zwiadowca.pl

Wodzisław Śląski

ul. Księżnej Konstancji 4

32 456 03 30

sekretariat@proma.pl

BONUS

bonisstoly.pl

89 648 20 62

biurobonus@gmail.com

MEBLE KONFERENCYJNE I BANKIETOWE Iława

ul. Ziemowita 14

CALAMUS

meblekontraktowe.pl

Kraków

ul. Skośna 45

12 260 95 50

kontraktowe@calamus.pl

CUBE DESIGN

cubedesign.pl

Warszawa

Al. Jerozolimskie 179

22 311 78 70

cube@cubedesign

DEMI CO

demico.pl

Katowice

ul. Śląska 88

32 351 32 20

info@demico.pl

FABER

faber-meble.pl

Szczecin

ul. Sanocka 42 A

91 431 40 75

faber@faber-meble.com.pl info@gardenspace.pl

GARDEN SPACE

olre.pl

Oświęcim

ul. Unii Europejskiej 61

33 48 41 886

GO-IN

go-in.pl

Schönefeld

Lilienthalstraße 1d

49(0) 8191 91 94 200

info@goin.pl

MEXTRA GROUP

krzeslabankietowe.com

Opole

ul. Zbożowa 23

32 798 98 98

biuro@krzeslabankietowe.pl

MIL SYSTEM

mil.com.pl

Stawiguda

ul. Jarzębinowa 84

89 527 32 42

olsztyn@milsysytem.pl

NOWY STYL GROUP

nowystylgroup.com

Krosno

ul. Pużaka 49

13 43 76 100

info@nowystylgroup.com

SOLID BASE

solidbase.pl

Gdynia

ul. Łużycka 1/3

58 550 68 10

solidbase@solidbase.pl

STOLMER

stolmer.com.pl

Mroczeń

Mroczeń 7

62 781 03 66

biuro@stolmer.com.pl

WILKING

wilking.com.pl

Warszawa

ul. Zaciszańska 19

22 675 89 38

z@wilking.com.pl

www.e-restauracja.com

www.e-hotelarz.pl

Katalog dostawców BIURA ARCHITEKTONICZNE APA HUBKA

apahubka.pl

Wrocław

ul. Grottgera 7

71 337 47 00

APA KURYŁOWICZ & ASSOCIATES

apaka.com.pl

Warszawa

ul. Berezyńska 25

22 616 37 98

office@apahubka.pl apaka@apaka.com.pl

ARCH-DECO

archdeco.pl

Gdynia

ul. Starowiejska 41-43

58 660 81 20

archdeco@archdeco.pl

ARCHIPLAN

archiplan.pl

Gdynia

ul. Starowiślna 17/7a

58 58 6211010

sekretariat@archiplan.com.pl

AMAR

amar-architekci.pl

Zakopane

ul. Zamoyskiego 28a

18 20 662 00

biuro@amar-architekci.pl

BOSIACCY

bosiaccy.pl

Sopot

ul. Krótka 3b/1

58 551 42 69

bosiaccy@wp.pl

BULANDA MUCHA

birmach.pl

Warszawa

ul. Lipińska 4

22 56 101 50

biuro@bimarch.pl

CKK

ckkarchitekci.pl

Gdynia

ul. Świętojańska 87/14

58 620 00 92

biuro@ckkarchitekci.pl

DŻUS GK

dzusgkarchitekci.pl

Olsztyn

ul. Artyleryjska 3H

89 523 64 23

architekci@dzusgkarchitekci.pl

GRUPA PLUS

grupaplus.org

Warszawa

ul. Starościńska 8

22 849 78 04

kontakt@grupaplus.org

JEMS

jems.pl

Warszawa

ul. Gagarina 28A

22 559 28 00

jems@jems.pl

jkarchitekci.pl

Gdynia

ul.Olgierda 94F/2

58 620 98 58

biuro@jkarchitekci.pl

JSK

jsk-architekcts.com

Warszawa

ul. Żwirki i Wigury18

22 660 30 00

jsk@jskarchitects.com

KAHL-GACZOREK

kahl-gaczorek.com

Mielec

ul. Mała 8

692 430 935

biuro@kahl-gaczorek.com

KAZIMIERSKI I RYBA

kir-architekci.com

Warszawa

ul. Żytnia 16

22 632 32 02

biuro@kir-architekci.com

KD KOZIKOWSKI DESIGN

kozikowski.pl

Gdańsk

ul. Zacisze 10

58 552 02 53

biuro@kozikowski.pl

KM RUBASZKIEWICZ

kmrubaszkiwiecz.pl

Warszawa

ul. Orzycka 6/1b

22 495 76 40

km@kmrubaszkiewicz.pl

MWM

mwmarchitekci.pl

Rzeszów

ul. Partyzantów 1A/335

17 861 39 14

biuro@mwmarchitekci.pl

OP ACHITEKTEN

op-architekten.com/pl

Warszawa

al. Jerozolimskie 51/2

22 382 17 50

kontakt@op-architekten.com

OPEN

openarchitekci.com

Warszawa

ul. Pilicka 27/1

22 844 22 11

biuro@architekci.com

PALLADIUM

palladium.com.pl

Poznań

ul. Przyłuskiego 7

61 66 11 012

architekci@data.pl

P.K. STUDIO PROJEKTOWE

pkstudio.com.pl

Sopot

ul. Kościuszki 60/2

58 717 19 89

biuro@pkstudio.com.pl

PRC

prcarchitekci.pl

Warszawa

al. Ujazdowskie 6A

22 622 28 28

architekci@prc.com.pl

STUDIO BB

studio-bb.pl

Gliwice

ul. Pukasa 2/3

793 090 078

studio@studio-bb.pl

SUD ARCHITEKT POLSKA

sudarchitekt.pl

Warszawa

uI.Chmielna 19

22 55 65 900

sud@sudgroupe.pl

T-33

t-33.pl

Gdynia

ul. Świętojańska 135/5

58 620 77 65

biuro@t-33.pl

WOLSKI

wolskiarchitekci.pl

Sopot

ul. Władysława IV 1b

58 668 48 50

biuro@wolskiarchitekci.pl

ŻERA2

zera2architekci.pl

Warszawa

ul. J.Brożka 18.49

22 41 41 200

biuro@zera2architekci.pl

505-001-882

info@3bstudio.com.pl

PROJEKTOWANIE WNĘTRZ 3B STUDIO

3bstudio.com.pl

Kraków

ul. Dietla 99/5A

ANEKS-STUDIO

aneks-studio.pl

Poznań

ul. Pniewskiego 18

783 572 402

pracownia@aneks-studio.pl

EC-5

ec-5.com

Łódź

ul. Kopernika 62/14

668 493 035

projekt@ec-5.com

HIGH LEVEL DESIGN

hld.com.pl

Warszawa

ul. Emilii Plater 10/59

607 601 686

info@hld.com.pl

KACZMAREK STUDIO

kaczmarekstudio.pl

Warszawa

ul. Drzemlika 1g

602 511 547

biuro@kaczmarekstudio.pl

OVOTZ DESIGN LAB.

ovotz.pl

Kraków

ul. Mogilska 65/710

12 361 42 00

biuro@ovotz.pl

MADAMA

madama.pl

Warszawa

ul. Bema 65/47B

607 589 778

info@madama.pl

MODUS STUDIO

modusstudio.pl

Wrocław

ul. Lwowska 38b

71 339 10 13

biuro@modusstuido.pl

PRC DESIGN

prc.com.pl

Warszawa

al. Ujazdowskie 6A

22 622 28 28

architekci@prc.com.pl

STUDIO 212

studio212.pl

Gdańsk

ul.Sobieskiego 62/2

58 7279056

info@studio212.pl

TREMEND

tremend.pl

Warszawa

ul. Marconich 2/6

22 550 20 50

biuro@tremend.pl

DURAVIT

duravit.pl

Piaseczno

22 716 00 15

info@pl.durvit.com

WYPOSAŻENIE ŁAZIENEK ul. Okulickiego 5F

EMCO

emco-bath.com

Warszawa

ul. Makowskiego 1

22 818 22 36

emco.bath.com

GEBERIT

geberIt.pl

Warszawa

ul. Postępu 1

22 376 01 00

geberit.pl@geberit.com

GROHE

grohe.pl

Warszawa

ul. Puławska 182

22 54 32 640

biuro@grohe.com

HANSGROHE

hansgrohe.pl

Tarnowo Podgórne

ul. Sowia 12

618 168 600

info@hansgrohe.pl

KALDEWEI

kaldewei.pl

Raszyn

ul. Słowikowskiego 1A

22 720 16 03

poczta@kaldewei.pl

RAVAK

ravak.pl

Grodzisk Maz.

ul. Radziejowicka 124

22 755 40 30

info@ravak.pl

ROCA

roca.pl

Gliwice

ul. Wyczółkowskiego 20

32 339 41 00

biuro@roca.pl

SANCO

sanco-polska.pl

Żywiec

al. Piłsudskiego 12

33 475 51 17

biuro@sanco-polska.pl

SANITEC KOŁO

kolo.pl

Koło

ul. Toruńska 154

63 26 18 400

info@kolo.pl

SANITTI

sanitti.pl

Straszyn

ul. Spacerowa 1

58 682 13 75

biuro@sanitti.pl

SANPLAST

sanplast.pl

Strzelno

Wymysłowice 1

52 31 88 500

poczta@sanplast.pl

84 www.e-hotelarz.pl

www.e-restauracja.com

Katalog dostawców ŁÓŻKA I MATERACE COMFORTBE

comfortbe.pl

Warszawa

ul. Ostrzycka 2/4

22 497-87-78

biuro@comfortbe.pl

EURO-SEN

eurosen.pl

Chrząstawa Wielka

ul. Wrocławska 123

71 316 19 84

sprzedaz@eurosen.pl

JANPOL

hotele.janpol.pl

Orzesze k. Katowic

ul. Cynkowa 2a

518 022 870

hotele@janpol.pl

JMB

materacejmb.com.pl

Reda

ul. Polna 1

58 678 31 97

jmb@materacejmb.com.pl

HASTENS

hastens.com.pl

Skarszewy

ul. Starogardzka 13

58 533 93 93

info@lozkahastens.pl

HEVER

hever.pl

Rumia

ul. Dębogórska 24

661 898 889

biuro@hever.pl

HILDING

hilding.pl

Murowana Goślina

ul. Polna 17

61 642 14 00

info.pl@hildinganders.com

IZOTONIA

izotonia.pl

Tereszpol

Lipowiec 96a

84 643 58 33

biuro@izotonia.pl

MEBLE MARZENIE

meble-marzenie.pl

Opatów

ul. Bolesławiecka 14a

62 781 30 38

biuro@meble-marzenie.pl

RAPID-SPED

hotelowematerace.pl

Poznań

ul.Lechicka 59/207

61 656 12 01

hotele@polskiematerace.pl

RECTICEL

premium-line.pl

Łódź

ul. Graniczna 60

42 677 20 23

sembella@sembella.pl

SENACTIVE

senactive.pl

Bytom

ul. Zabrzańska 5

32 724 95 30

biuro@senactiv.pl\\

TARTAK MEBLE

tartak-meble.pl

Bestwina

ul. Krakowska 24

32 214 14 66

tartak@tartak-meble.com.pl

TEMPUR POLSKA

tempur.pl

Wrocław

ul. Sokalska 2

801 006 015

info@tempur.pl

AMW

amw.pl

Pyrzowice

032 284 50 17

amw@amw.pl

POŚCIEL ul. Ułanów 1

ANDROPOL

andropol.pl

Andrychów

ul. Krakowska 83

33 875 63 72

sekretariat@andropol.com.pl

ASTRE TEXTILE

astre.com.pl

Warszawa

ul. Lędzka 42a

22 243-08-83

biuro@astre.com.pl

ESTELLA

estella.eu

Polkowice

ul. Polna 6

76 845 37 80

biuro@estella.eu

INTER-WIDEX

inter-widex.com.pl

Mrągowo

ul. Giżycka 9

89 741 44 86

info@inter-widex.com.pl

MADLEY

abcposcieli.pl

Stanisławów

Mały Stanisławów 7b

25 757 52 76

biuro@abcposcieli.pl

MORFEUSZ

morfeusz.net.pl

Lubanie

Lubanie 9

54 251 31 26

morfeusz@morfeusz.net.pl

PIÓREX

piorex.pl

Swarzędz

ul. Kilińskiego 8

61 817 25 45

sprzedaż@piorex.pl

AGNELLA

agnella.pl

Białystok

ul. Gen.Wł. Andersa 42

85 74 09 221

kontrakt@agnella.pl

AMPEL GROUP

ampel.com.pl

Suchy Las/k Poznania

ul. Obornicka 25

61 812 51 71

biuro@ampel.com.pl

WYKŁADZINY, OKLEINY

AXIMO

aximo.pl

Poznań

ul. Bułgarska 72

61 66 22 730

biuro@aximo.pl

AXMINSTER POLSKA

axminster-carpets. co.uk

Konin

ul. Diamentowa 7

63 246 88 11

tomasz.bochenski@axminster. carpets.co.uk

BALSAN POLSKA

balsan.com.pl

Poznań

ul. Wielka 21

61 852 27 34

biuro@balsan.com.pl

BATRONIC

batronic.pl

Kraków

ul. Kuźnicy Kołłątajowskiej 13

12 415 01 74

biuro@batronic.pl

BR WYKŁADZINY

rosa-wykladziny.pl

Warszawa

ul. Owsiana 9/11

22 836 80 51

rosa@rosa-wykladziny.pl

CARPET INTERNATIONAL

cip.com.pl

Poznań

ul. Norwida 18A

61 84 84 629

sekretariat@cip.com.pl

CARPET STUDIO

carpetstudio.pl

Czeladź

ul. Legionów 101/15

602 184 630

office@carpetstudio.pl

CHEMIFARB

chemifarb.com.pl

Rzeszów

al. Wyzwolenia 2

17 850 67 60

office@chemifarb.com.pl

CONIVEO

coniveo.pl

Warszawa

ul. Białostocka 7

22 810 99 16

biuro@coniveo.pl

IT-POL

it-pol.pl

Łódź

ul. Brukowa 11

42 651 18 54

kontakt@it-pol.pl

INTERFACE POLSKA

interfaceflor.pl

Warszawa

ul. Rydygiera 15 lok. U1

22 862 44 69

krzysztof.szymczak@interfaceflor.eu

KOWARY CARPETS

axprocarpets.com

Jelenia Góra

ul. Wiejska 86A

75 646 74 87

info@axprocarpets.com

KAMIX

kamix.com.pl

Tychy

ul.Przemysłowa 60

32 217 37 18

kamix@kamix.com.pl

KOMFORT

komfort.pl

Łódź

ul. Srebrzyńska 14

42 662 36 00

sekretariat@komfort.pl

M2 CARPETS

m2carpets.pl

Warszawa

ul. Wiązana 8 P

695 101 172

c.lawida@m2carpets.pl

MURASPEC

muraspec.pl

Warszawa

ul. Połczyńska 115b

22 648 44 67

wallcovering@muraspec.com.pl

NEWMOR POLSKA

newmor.pl

Kraków

ul. Wielicka 181A

12 656 72 60

biuro@newmore.pl

OSTPOL

ostpol.pl

Toruń

ul. Wielki Rów 40 B

56 62 34 444

marketing@ostpol.pl

POLMASTER

polmaster.pl

Warszawa

ul. Marii Konopnickiej 3/4

22 632 36 69

polmaster@polmaster.pl

POLYFLOR POLSKA

polyflor.pl

Poznań

ul. Smolna 13A/U3

061 8203155

polyflor@polyflor.pl

SERWUS

serwus.dt.pl

Piastów

ul. Siemiradzkiego 25

22 798 95 71

biuro@serwus.dt.pl

SIT-IN POLAND

sit-in.pl

Ruda Śląska

ul. Kokotek 29

32 771 64 00

biuro@sit-in.pl

WAPOL

wapol.com.pl

Wólka Kozodawska

Polnych Kwiatów 17

22 651 69 13

wapol@wapol.com.pl

VESCOM

vescom.com

Warszawa

ul. Wiśniowa 40B/19

22 646 42 46

polska@vescom.pl

86 www.e-hotelarz.pl

www.e-restauracja.com

Katalog dostawców TEKSTYLIA ABIP

abip.pl

Wyszków

ul. Pułtuska 112a

503 336 540

abip@op.pl

APRIORI

apriori.pl

Szczecin

ul. Struga 7

423 81 81

apriori@apriori.pl

BEREZZINO

berezzino.pl

Plewiska

ul. Kolejowa 107

721 873 000

berezzino@berezzino.pl

BERTAX

bertax.pl

Bielawa

ul. Waryńskiego 14

74 833 55 68

bertax@bertax.pl

BLYCOLIN

blycolin.com

Kraków

ul. Płk. S. Dąbka 17

12 650 02 45

office.pl@blycolin.pl

COSMONOVA

cosmonova.pl

Łomża

al. Legionów 114 C

86 218 53 90

biuro@cosmonova.pl

DECOSTREFA

decostrefa.com

Kraków

ul. Blokowa 3

12 643 35 65

biuro@decostrefa.com

DEKORIA

dekoria.pl

Żarów

ul. Przemysłowa 10

74 851 72 65

dekoria@dekoria.pl

ENPECO

enpreco.pl

Częstochowa

ul. Mirowska 41A

34 343 50 87

enpeco@enpeco.pl

EUROTEKSTYLIA

eurotextil.pl

Zgierz

ul. 1 Maja 3

42 719 01 85

eurotextil@eurotelsti.pl

FARO TEKSTYLIA

faro.com.pl

Kraków

ul. Rydlówka 9

12 260 38 60

faro@faro.com.pl

FIVE STARS

fivestars.pl

Kraków

ul. Zabłocie 23

12 252 05 05

biuro@fivestars.net.pl

GRENO

greno.pl

Kąty Wrocławskie

ul, Fabryczna 32

71 360 56 56

greno@greno.pl

HORECA-TEX

horecatex.pl

Andrychów

ul. Środkowa 1b

33 486 25 98

biuro@horecatex.pl

ITALVELUTTI

italvelutti.pl

Brzezna 495

Podegrodzie

18 446 07 84

italvelluti@italvelluti.pl

KLOTHO

klotho.pl

Łódź

ul. Traktorowa 126/104

669 727 206

klotho@klotho.pl

MABOTEX

mabotex.pl

Bulowice

ul. Krakowska 146

503 146 052

mabotex@mabotex.pl

MAGDALENA

hotelowe24.eu

Tarnobrzeg

ul.Warszawska 227

15 823-65-71

info@hotelowe24.eu

PIK

hurtowniapik.com

Gorzów Wlkp.

ul. Podmiejska 24

722-56-11

gorzow@hurtowniapik.com

POLDEKOR

poldekor.pl

Marki

ul. Ząbkowska 40

22 675 93 16

biuro@poldekor.pl

POLIMPORT

polimport.eu

Warszawa

ul. Jordanowska 2A

22 612 15 28

tekstylia@polimport.eu

POLONTEX

polontex.com.pl

Częstochowa

ul. Rejtana 25/35

33 396 22 22

polontex@polontex.com.pl

ROBIMAX

robimax.pl

Chorzów

ul. Krzywa 14

32 241 24 90

robimax@robimax.pl

RIDEX

ridex.com.pl

Poznań

ul. Dąbrowskiego 345

61 848 95 99

biuro@ridex.com.pl

SE-DA

se-da.pl

Lidzbark

ul. Polna 10

23 682 21 00

horeca@se-da.pl

S.I.C.

sic.com.pl

Łódź

Romana 40/42

42 640 26 40

biuro@sic.com.pl

SVILANIT

svilanit.pl

Pisarzowice

ul. Chabrowa 18

604 587 549

henryk.medrzak@svilanit.pl

TEXPOL

texpol.net.pl

Dłutów

Borkowice 26

44 634 05 79

biuro@texpol.net.pl

TOMARK

tomark-tex.pl

Milanówek

ul. Wiejska 10

22 724-87-97

biuro@tomark-tex.pl

TUVA HOME

tuvahome.pl

Warszawa

ul. Bruzdowa 16 B

604 664 824

biuro@tuvahome.com

ADA COSMETICS

ada-cosmetics.com

Poznań

618 15 70 39

waldemar.tkaczyk@ada-cosmetics.com

ALL4HOTELS

all4hotels.pl

Warszawa

ul. B. Komorowskiego 39/82

884 854 545

biuro@all4hotels.pl

ANDEX

andex.com.pl

Skierniewice

ul. Czerwona 14

46 833 98 27

sklep@andex.pl

CORBY OF WINDSOR

corbyofwindsor.com

Warszawa

22 307 02 28

trade@corbyofwindsor.com

LANWAR

www.lanwar.com.pl

Poznań

ul. Cmentarna 22

61 868 51 33

biuro@lanwar.com.pl

M.D.M.

zaopatrzeniehoteli.com

Mińsk Mazowiecki

ul. Warszawska 103/47

25 749 16 59

biuro@zaopatrzeniehoteli.com

MIDEL

midel.pl

Poznań

Os. Wichrowe Wzgórze 13/82

61 82 60 274

midel@midel.pl

PROFIL

wszystko-do-hotelu.pl

Słupsk

ul. Przemysłowa 34

59 848 12 63

hotele@profilgroup.com

GALANTERIA HOTELOWA

PRANIE ABRILUX

abrilux.pl

Warszawa

ul. Spedycyjna 22

22 519 73 28

abrilux@abrilux.pl

ALBA SERVICE

alba.waw.pl

Warszawa

ul. Nugat 4

22 644 38 43

alaba@waw.alba.pl

ELECTROLUX

electrolux.pl

Warszawa

ul. Kolejowa 5/7

22 568 98 67

electrolux@electrolux.pl

MAGIELEK

magielek.pl

Limanowa

ul. Reymonta 1

18 337 60 90

biuro@magielek.pl

MIELE PROFFESIONAL

miele-professional.pl

Warszawa

ul. Gotarda 9

22 548 40 15

profi@miele.com.pl

PIWOWAR

piwowar.it.pl

Nowy Dwór Maz.

ul. Gen. Berlinga 90

22 775 85 30

piwowar@piwowar.it.pl

PRALUS

pralus.pl

Rudniki

ul. Dolna 440

12 650 30 30

biuro@pralus.pl

PRAMAZUT

pramazut.com.pl

Masłów

ul. Lotnicza 60 A

41 311 02 90

biuro@pramazut.com.pl

PRIMUS

primuslaundry.cz

Pribor

ul. Mistecka 1116

420 556 723 383

sales@primuslaundry.cz

SKANTRADE

skantrade.pl

Sopot

ul. Armii Krajowej 22

58 555 78 68

biuro@skantrade.pl

SOVRANA

sovrana.com.pl

Olkusz

ul. Przemysłowa 3

32 645 00 16

office@sovrana.com.pl

WHIRPOOL

whirlpool.pl

Warszawa

ul. 1 Sierpnia 6a

801 900 666

whirpool@whirpool.pl

88 www.e-hotelarz.pl

www.e-restauracja.com

Katalog dostawców CZYSTOŚĆ ACRYLMED

arcylmed.pl

Śrem

ul. Mickwiecza 33

61 28 35 541

hobert.karafa@acrylmed.com.pl

BUZIL

buzil.pl

Wrocław

ul. J.Długosza 60

71 376 60 31

biuro.polska@buzil.de

CID LINES

cidlines.pl

Niepruszewo

ul. Świerkowa 20

61 896 81 90

biuro@cidlines.pl

CLINEX

nanochem.pl

Sosnowiec

ul. Schonów 3

32 294 41 00

amtra@antar.pl

CLOVIN

clovin.com.pl

Czyżew

ul. Zarzecze 14

86 27 55 058

sklep@wash-expert.pl

CURO

curo.com.pl

Warszawa

ul. 17 Stycznia 32

22 868 03 11

biuro@curo.com.pl

CWS-BOCO

cws-boco.pL

Łódź

ul. Elektoralna 16

801 297 262

info@cws-boco.pl

DIVERSEY

diverseysolutions. com/pl

Warszawa

ul. Fabryczna 5

22 328 10 00

diversey@diversey.com

DRACO BIS

draco-bis.pl

Konin

ul. Młodzieżowa

29 62 767 23 55

biuro@draco-bis.p

DYSON

dysonairblade.pl

Pruszków

ul. 3 Maja 8

22 738 34 81

dysonairblade@aged.com.pl

ECOLAB

ecolab.pl

Kraków

ul. Kalwaryjska 69

12.2616191

biuro@ecolab.pl

EILFIX

eilfix.pl

Wrocław

ul. Krzemieniecka 109

71 354 56 05

biuro@eilfix.pl

HENRY KRUSE

kruse.pl

Bielany Wrocławskie

ul. Kolejowa 3

71 33 45 228

s.biskup@kruse.pl

HEUTE SERVICE

heute.pl

Warszawa

ul. Wałowicka 19 A

22 873 03 50

biuro@heute.pl

HIGIENA SERWIS

higienaserwis.pl

Warszawa

ul. Księcia Ziemowita 53

22 518 56 56

biuro@higienaserwis.pl

HIGMA SERVICE

higma-service.pl

Opole

ul. Rodziewiczówny 13

77 402 20 50

biuro@higma-service.pl

INTERTEAM

interteam.com.pl

Rybnik

ul. Żorska 18B

32 42 46 330

firma@interteam.com.pl

IMPEL

impel.pl

Wrocław

ul. Ślężna 118

71 711 00 00

cc.info@impel.pl

KARCHER

karcher.pl

Kraków

ul. Stawowa 140

801 811 234

karcher@karcher.pl

LAKMA

profimax.eu.com

Warszowice

ul. Gajowa 7

32 434 92 01

lakma.strefa@lakma.com

MERIDA

merida.com.pl

Wrocław

ul. Karkonoska 59

71 33 97 888

sekretariat@merida.com.pl

NAVO

navo.pl

Tychy

ul. Oświęcimska 51

32 325 61 00

navo@navo.pl

OPTIMUM

optimum24.pl

Łódź

ul. Duńska 1

603 130 087

biuro@optimum24.pl

P&G PROFESSIONAL

pg.com.pl

Warszawa

ul. Zabraniecka20

22 678 55 44

pg@pg.com.pl

POLOR

wozekhotelowy.pl

Szczecin

ul. Władysława IV 1

91 81 01 250

info@numatic.pl

REINEX

reinex.pl

Szczytna

ul. Piekielna Góra 7

74 868 13 77

biuro@reinex.pl

SANECLEAN

saneclean.com.pl

Komorów

ul. Kubusia Puchatka 9

668 999 520

biuro@saneclean.pl

SCA HYGIENE

tork.pl

Warszawa

ul. Puławska 435A

22 543 75 01

biuro@sca.com

SOKO

soko.pl

Pruszków

ul. Parzniewska 2

22 759 60 72

soko@soko.pl

STERIPOWER

steripower.pl

Bieruń

ul. Warszawaska 93

32 328 96 44

info@steripower.pl

SWISH

swishclean.pl

Warszawa

ul. Pańska 73

22 31 47 103

biuro@swishclean@pl

SYLPO

sylpo.pl

Lublin

ul. Mełgiewska 24

81 441 77 30

sklep@sylpo.pl

TENZI

tenzi.pl

Dołuje

Skarbimierzyce 20

91 311 97 77

handel@tenzi.pl

WERNER MERTZ

werner-mertz.pl

Marki

ul. Okólna 40

22 771 46 71

tana@werner-mertz.pl

VOIGT

voigt.pl

Zabrze

ul. Jordana 90

32 272 25 73

info@voigt.pl

ODZIEŻ DUET-FASHION

duet-fashion.com.pl

Wrocław

ul. Daszyńskiego 10a

71 328 87 07

biuro@duet-fashion.com.pl

GODET KRAWIECTWO

odziezhotelowa.pl

Olsztyn

ul. Rolna 45

606-915-050

biuro@godet-krawiectwo.pl

IMPEL

impel.pl

Wroclaw

ul. Ślężna 118

71 711 00 0

cc.info@impel.pl

ITALBEL

italbel.pl

Zielona Góra

ul. Diamentowa 8

68 414 54 88

biuro@italbel.pl

JJ KRUK

jjkruk.pl

Warszawa

ul. T. Nocznickiego 29

22 817 80 12

biuro@jjkruk.pl

THE STAR

thestar.pl

Warszawa

ul. Spisaka 101

22 662 75 12

info@thestar.pl

WAMA

wamasrem.pl

Śrem

ul. Dąbrowskiego 6

61 282 85 50

wawasrem@interia.pl

ZENDER

zender.com.pl

Wrocław

ul. Kleczkowska 52

71 329 26 56,

zender@zender.com.pl

OŚWIETLENIE AGWA & VIRIBRIGHT

www.agwa.pl

Warszawa

ul. Chałubińskiego 8

22 851 83 60

hotel@agwa.pl

JUMA LAMPY

www.jumalampy.pl

Opole

ul. Ozimska 181

77 441 04 58

info@jumalampy.pl

ORION

www.orion.poznan.pl

Poznań

ul. Dąbrowskiego 63

61 847 79 36

orion@orion.poznan.pl

LARS

www.lars.pl

Poznań

ul. Człuchowska 12

61 840 40 40

trade@lars.pl

PHILIPS LIGHTING

www.philips.com

Warszawa

608 678 057

jan.serewynik@philips.com

TRIXX INTERNATIONAL

trixx.pl

Gdańsk

ul. Wyczółkowskiego 67

58 303 31 97

trixx@trixx.pl

90 www.e-hotelarz.pl

www.e-restauracja.com

Katalog dostawców

TELEWIZORY FUNAI ELECTRIC

funai.pl

Nowa Sól

ul. Inżynierska 1

68 388 26 05

info@funai.pl

ORION

orion-polska.pl

Warszawa

ul. Ostrobramska 101a

22 517 36 00

info@fgpoland.pl

LG ELECTRONICS

lg.com.pl

Warszawa

Al. Jerozolimskie 162a

22 481 71 00

info@lg.com.pl

PANASONIC

panasonic.pl

Warszawa

ul. Wołoska 9A

22 338 12 00

dawid.laskowski@eu.panasonic.com

PHILIPS

hospitality.philips.com

Warszawa

al. Jerozolimskie 195B

22 571 00 00

mariusz.chudzinski@tpvision.com

SAMSUNG

business.samsung.pl

Warszawa

ul. Marynarska 15

22 607 46 15

p.koscielny@samsung.com

SHARP ELECTRONICS

sharp.pl

Warszawa

ul. Poleczki 33

662 173 009

sharp@sharp.pl

TOSHIBA

toshiba-av.pl

Biskupice Podgórne

ul. Pokoju 1

71 79 69 500

info@toshiba.p

SONY

sony.pl

Warszawa

ul. Ogrodowa 58

801 382 462

sony@eu.sony.com

TELEWIZJE MEDIA MANAGEMENT EUROPE

ww.mm-eu.com

Warszawa

ul. Naddnieprzańska 26/2d

22 812 74 33

sales@mm-eu.tv

NC+

operatorplus.pl

Warszawa

al. Gen. W. Sikorskiego 9

22 32 82 545

b2b@ncplus.pl

UPC

upc.pl

Warszawa

al. Jana Pawła II 27

801 94 95 00

upc@upc.pl

SYSTEMY TELEWIZYJNE AMERNET

amernet.eu

Warszawa

ul. Puławska 487

22 646 53 20

amernet@amernet.eu

AV NET

ww.av.net.pl

Warszawa

ul. Ostrobramska 104/38

22 610 42 88

info@av.net.pl

FG POLAND

fgpoland.pl

Warszawa

ul. Ostrobramska 101a

22 517 3 600

info@fgpoland.com

HOTELENET

hotelenet.com

Warszawa

ul. Pomiechowska 26

22 815 84 40

hn@hotelenet.com

INHOTEL

inhotel.com.pl

Kraków

ul. Kobierzyńska 23A, lok 32F

12 266 91 06

biuro@inhotel.com.pl

INSTALSAT

instalsat.pl

Warszawa

ul. Cegłowska 34

22 864 98 98

info@instalsat.pl

LOX

lox.pl

Warszawa

ul. Zawodzie 7A

22 816 71 39

office@lox.pl

MEDIA HOTEL

mediahotel.pl

Gorzów Wlkp.

ul. Kombatantów 34

95 72 29 658

info@mediahotel.pl

QUADRIGA

quadriga.com

Warszawa

ul. Indiry Gandhi 23

22 643 63 15

jacek.puchlak@quadriga.com

WANO SOLUTIONS

wano.pl

Luboń k. Poznania

ul. Kochanowskiego 1

78 403 72 99

biuro@wano.pl

ADITH TECHNOLOGIES

adith.pl

Szczecin

ul. Somosierry 30a

91 852 21 30

biuro@adith.pl

AVAILPRO

availpro.com

Warszawa

518 961 391

BRILLIANT HOTELSOFTWARE

myhotelsoftware.pl

Wrocław

ul. Kościuszki 108A/25

71 781 56 80

info@myhotelsoftware.pl

BT ELECTRONICS

bte.pl

Kraków

ul. Dukatów 10

12 410 20 33

bte@bte.pl

FOODSOFT

foodsoft.pl

Łódź

ul. Demokratyczna 117

535 121 123

sprzedaz@foodsoft.pl

GIP

gip.com.pl

Warszawa

ul. Astronomów 3

22 100 38 20

handlowy@gip.com.pl

HOTEL DATA

hoteldata.eu

Gdańsk

ul. Heweliusza 11

58 321 82 30

office@hoteldata.eu

INSOFT

insoft.com.pl

Kraków

ul. Jasna 3A

12 415 23 72

insoft@insoft.com.pl

LSI SOFTWARE

lsisoftware.pl

Łódź

ul. Przybyszewskiego 176/178

42 680 80 00

info@lsisoftware.pl

MCCOMP

mccomp.pl

Warszawa

ul. Słowicza 62

22 10 11 800

info@mccomp.pl

MCX SYSTEMS

mcxsystems.pl

Warszawa

ul. Gotarda 9

22 548 46 39

handlowy@)mcxsystems.pl

NET LEADER

netleader.pl

Gdynia

ul. Strzelców 34

607 150 096

netleader@netleader.pl

NOVITUS

novitus.pl

Warszawa

ul. Jutrzenki 116

22 419 21 25

info@novitus.pl

ORACLE (d. Micros)

micros-fidelio.pl

Warszawa

ul. Ruchliwa 15

22 532 47 00

pl-sales@micros.com

PMS LABS

pmslabs.com.pl

Katowice

ul. Słoneczna 4

32 279 22 50

pmslabs@pmslabs.com.pl

POSBISTRO

posbistro.com

Kraków

ul. Batorego 25

503 708 001

posbistro@posbistro.com

PROFITROOM

profitroom.pl

Poznań

ul. Roosevelta 9/3

61 641 62 45

kontakt@profitroom.pl

RKEEPER

rkeeper.pl

Nowa Iwiczna

ul. Mleczarska 15a

668 087 854

info@rkeeper.pl

S4H

s4h.pl

Kołobrzeg

ul. Głogowa 10

94 35 406 40

biuro@s4h.pl

SOFTWARE MIND

softwaremind.pl

Kraków

ul. Bociania 22A

12 252 34 00

oficce@softwaremind.pl

SOFTECH

gastro.pl

Warszawa

ul. Palisadowa 20/22

22 610 77 42

info@gastro.pl

WINDORF NIXDORF

windorf-nixdorf.com/pl

Warszawa

ul. Popularna 82

22 572 42 00

poland@wincor-nixdorf.com

SYSTEMY INFORMATYCZNE

92 www.e-hotelarz.pl

www.e-restauracja.com

Katalog dostawców

ZAMKI (SEJFY, MINIBARY) BH WANDEX

wandex.pl

Warszawa

ul. Elektoralna 14A/1

22 581 44 90

jsc@wandex.pl

HARTMAN TRESORE

hartmann-tresore.pl

Warszawa

ul. Marynarska 19A

22 595 40 80

info@hartmann-tresore.pl

INHOTEL

inhotel.com.pl

Kraków

ul. Kobierzyńska 23A

12 266 91 06

biuro@inhotel.com.pl

LOB

lob.pl

Leszno

ul. Magazynowa 4

65 525 07 20

lob@lob.pl

LOX

lox.pl

Warszawa

ul. Zawodzie 7A

22 816 71 39

office@lox.pl

SALTO

saltosystems.com

Warszawa

al. Jerozolimskie 214

22 335 98 88

info@saltosystems.com

TAYAMA

tayama.pl

Katowice

ul. Słoneczna 4

32 258 22 89

biuro@tayama.pl

WANO SOLUTIONS

wano.pl

Luboń k. Poznania

ul. Kochanowskiego 1

78 403 72 99

biuro@wano.pl

WITPOL II

witpol.pl

Poznań

ul. 28 Czerwca 61

832 05 33

witpol@witpol.pl

VING CARD

lox.pl

Warszawa

ul. Zawodzie 7A

22 816 71 39

office@lox.pl

DRZWI INTERDOOR

interdoor.pl

Bieszkowice k/ Gdyni

Bieszkowice 45

58 572 26 50

sprzedaz@interdoor.pl

INVADO

invado.pl

Dzielna

ul. Leśna 2

34 35 10 540

biuro@invado.pl

PORTA DRZWI

porta.com.pl

Bolszewo

ul. Szkolna 54

58 677 81 40

kontrakt@porta.com.pl

RECORD

record.pl

Stara Iwiczna

ul. Nowa 23

22 737 71 00

biuro@record.pl

WESTO

westo.pl

Gietrzwałd

ul. Diamentowa 50

89 513 15 79

westo@westo.pl

Katalog dostawców SPA, BASENY, SAUNY – WYPOSAŻENIE, DORADZTWO ABACOSUN

abacosun.pl

Gdynia

ul. Olgierda 45

58 664 64 51

abacosun@abacosun.pl

ALL-PROF

allprof.com.pl

Michałowice

ul. Polna 24

22 723 83 66

biuro@allprof.com.pl

AYALA

Atala.com.pl

Piaseczno

ul. Julianowska 59a

22 70 203 36

aga@ayala.com.pl

BEAUTY & SPA GROUP

beautyspagroup.pl

Warszawa

ul. Zamiejska 10

530 434 100

info@beautyspagroup.pl

BERNDORF

berndorf.pl

Jaworze

ul. Zdrojowa 78

33 82 89 700

biuro@berndorf.pl

BIO-KOSMETYKA

bio-kosmetyka.pl

Wrocław

ul. Kuźnicza 57/58

71 341 09 50

biuro@bio-kosmetyka.pl

BIONANTECH

bionantech.com.pl

Wrocław

ul. Rajska 69

71 788 96 94

biuro@bionantech.com.pl

BIOSANA

biosana.com.pl

Warszawa

ul. Janiszowska 11

22 424 28 49

biosana@biosana.com.pl

FOR SPA

forspa.pl

Warszawa

ul. Węgrzyna 7

22 858 39 22

info@forspa.pl

INTERSUN

intersun.pl

Mikołów

ul. Katowicka 121

32 322 04 65

intersun@intersun.pl

KRIOMEDPOL

kriomedpol.pl

Stare Babice

ul. Warszawska 272

22 752 93 21

kriomedpol@kriomedpol.pl

LUX ELEMENTS

luxelements.com

Kraków

ul. Wielicka 250

12 651 50 13

biuropolska@luxelements.com

MANAGER SPA

managerspa.pl

607 630 271

managerspa@home.pl

MEGIW

megiw.pl

Gliwice

ul. Gomułki 2a

32 332 69 01

megiw@megiw.pl

NOVA GROUP

novagroup.pl

Warszawa

ul. Puławska 538

22 646 33 00

biuro@novagroup.pl

OSPA

baseny.krakow.pl

Kraków

ul. Jasnogórska 32

12 626 32 32

jp@baseny.krakow.pl]

SPA PROJECT

spa-project.pl

Myszków

ul. Sikorskiego 11

501 282 963

biuro@spa-project.pl

SPA ZONE

spazone.pl

Kraków

ul. Wielicka 250

12 278 22 59

biuro@spazone.pl

SUPERNOVA

supernowa.com.pl

Komorów

ul. Kurpińskiego 9

22 759 17 12

info@supernova.com.pl

TRI STAR

tristarcosmetics.pl

Gdańsk,

ul. Marusarzówny 2

58 347-62-31

biuro@tristarcos.pl

VACU ACTIV

vacuactiv.pl

Słupsk

ul. Słowackiego 4

59 543 43 43

info@vacuactiv.pl

KOSMETYKI AA PRESTIGE INSTITUTE

aainstitute.pl

Sopot

ul. Łokietka 58

58 550 88 00

oceanic@oceanic.com.pl

ACADEMIE

academie.pl

Warszawa

ul. Węgrzyna 7

22 858 39 22

info@forspa.pl

AROMATHERAPY

forspa.pl

Warszawa

ul. Węgrzyna 7

22 858 39 22

info@forspa.pl

BABOR

pl.babor.com

Wrocław

ul. Kuźnicza 57/58

71 341 09 52

biuro@bio-kosmetyka.pl

BODYCOFFEE

bodycoffee.pl

Waszawa

ul. Koronowska 16

22 858 39 22

DR. BELTER

belter.pl

Katowice

ul. Panewnicka 40

32 252 7527

biuro@belter.pl

BIELENDA

bielenia

Kraków

ul. Fabryczna 20

12 261 99 00

sprzedaż@bielenda.pl

CLARENA

clarena.pl

Wrocław

ul. Wilczycka 4c

71 328 07 11

clarena@clarena.pl

COMFORT ZONE

comfortzone.pl

Warszawa

ul. Zamiejska 10

530 434 100

info@beautyspagroup.pl

DECLEOR

decleor.com.pl

Warszawa

ul. Kuropatwy 44

22 855 45 28

biuro@beautytrade.pl

DERMALOGICA

dermalogica.pl

Michałowice

ul. Polna 24

22-753-04-45

dermalogica@dermalogica.pl

DERMIKA

dermika.pl

Radzymin

ul. Polna 21

22 358 13 00

dermika@cederroth.com

DIBI

dibimilano.pl

Stara Iwiczna

ul. Nowa 23

22 737 72 06

biuro@alfaparf.pl

DR IRENA ERIS

drirenaeris.com

Piaseczno

ul. Armii Krajowej 12

22 717 11 11

serwis@DrIrenaEris.com

FARMONA

farmona.pl

Kraków

ul. Jugowicka 10 c

12 252 70 00

gabinet@farmina.pl

FLEUR'S

fleur-s.pl

Myszków

ul. Sikorskiego 11

501 282 963

biuro@spa-project.pl

INGRID MILLET

ingrid-millet.pl

Warszawa

ul. Puławska 538

728 356 906

biuro@novagroup.pl

ISABELLE LANCRAY

isabellelancray.pl

Wrocław

ul. Rajska 69

71 788 96 94

biuro@bionantech.com.pl

KURLAND

kurland.pl

Warszawa

ul. Puławska 538

22 646 33 00

biuro@novagroup.pl

LIVING DIMENSION

living-dimension.pl

Wrocław

ul. Kuźnicza 57/58

71 342 92 63

ld@bio-kosmetyka.pl

MARIA GALLAND

maria-galland.com

Warszawa

ul. Puławska 538

22 646 33 00

biuro@novagroup.pl

NOREL

norel.pl

Łomianki

ul. Staszica 35

22 751-15-34

norel@norel.pl

MARY COHR

mary-cohr.pl

Michałowice,

ul. Polna 24

22 723 83 66

biuro@allprof.com.pl

PHYTOCEANE

phytoceane.pl

Myszków

ul. Sikorskiego 11

501 282 963

biuro@spa-project.pl

PHYTOMER

phytomer.com

Warszawa

ul. Węgrzyna 7

22 858 39 22

info@forspa.pl

PEVONIA

pevonia.pl

Komorów

ul. Kurpińskiego 9

22 759 17 12

info@supernova.com.pl

PURLES

purles.eu

Michałowice

ul. Polna 24

22 723 88 17

biuro@purles.pl

SKEYNDOR

skeyndor.info.pl

Warszawa

ul. Puławska 538

728 356 906

biuro@novagroup.pl

SORAYA

soraya.pl

Radzymin

ul. Polna 21

22 358 13 00

soraya@cederroth.co

SOTHYS

beautytrade.pl

Warszawa

ul. Kuropatwy 44

600 099 125

biuro@beautytrade.pl

THALGO

thalgo.pl

Michałowice

ul. Szkolna 12

22723 81 01

biuro@thalgo.pl

THALION

thalion.pl

Wrocław

ul. Rajska 69

71 788 96 94

biuro@bionantech.com.pl

ZIAJA

ziaja.com

Gdańsk

ul. Jesienna 9

58 521 34 00

ziaja@ziaja.com

94 www.e-hotelarz.pl

www.e-restauracja.com

Katalog dostawców

Gastronomia WYPOSAŻENIE KUCHNI ACTIVUS

activus.pl

Łódź

ul. Zbąszyńska 4

42 652 58 52

biuro@activus.pl

AGED

aged.com.pl

Pruszków,

ul. 3 Maja 8

22 738 31 01

aged@aged.com.pl

A-Z GASTRO

azgastro.pl

Opole

ul. Wiejska 122 A

77 442 68 80

biuro@azgastro.pl

DORA METAL

dora-metal.pl

Czarnków

ul. Chodzieska 27

67 255 20 42

handlowy@dora-metal.pl

FAGOR GASTRO

fagor-gastro.pl

Palmiry

ul. Warszawska 9

22 312 00 12

biuro@fagor-gastro.pl

GAMA

gama.pl

Koszalin

ul. Szczecińska 25A

94 346 03 22

gama@gama.pl

HENDI

hendi.pl

Gądki

ul. Magazynowa 5

61 658 70 00

info@hendi.pl

HIDRIA

hidria.pl

Pułtusk

ul. Warszawska 44

23 692 07 47

hidriapolska@hidria.com

I.C.E. PRO

icepro.com.pl

Świdnica

ul. Westerplatte 70

74 856-59-81

biuro@icepro.com.pl

INVEST HORECA

investhoreca.pl

Nowy Sącz

ul. Bolesława Prusa 151A

18 262 24 87

sklep@investhoreca.pl

ITAL GASTRO

italgastro.eu

Łapczyca

Łapczyca 142

14 611 81 20

biuro@italgastro.eu

JG GASTRO

jggastro.pl

Kraków

al. Dygasińskiego 42/3

12 658 21 09

info@jggastro.pl

KOMAT

komat.com.pl

Romanowo Dolne

Romanowo Dolne 105

67 255 98 20

komat@komat.com.pl

KRAK-GASTRO

krakgastro.pl

Kraków

ul. Zakopiańska 163a

12 260 26 40

biuro@krakgastro.pl

KROMET

kromet.com.pl

Krosno Odrzańskie

ul. Pocztowa 30

68 383 52 73

handlowy@kromet.com.pl

KROSNO-METAL

krosno-metal.pl

Krosno Odrzańskie

Kamień 16 m

68 38 33 300

info@krosno-metal.pl

KUEPPERSBUSCH

kueppersbusch.com

Pruszków

ul. 3. Maja

22 738 32 88

m.berentowicz@kueppersbusch.pl

LAINOX

lainox.pl

723 813 797

kontakt@lainoxpolska.pl

LIEBHERR

liebherr.pl

Ruda Śląska

ul. Hansa Liebherra 8

32 342 69 50

beata.wyrobek@liebherr.com

LOZAMET

lozamet.com.pl

Łódź

ul. Warecka 5

42 613 40 00

lozamet@lozamet.com.pl

M&M GASTRO

mmgastro.pl

Katowice

ul. T.Ociepki 8A

32 750 81 65

sklep@mmgastro.pl

MANITOWOC FOODSERVICE

convotherm.com

Eglfing

Talstrasse 35

176 176 17 253

tom.hybl@manitowoc.com

MAPAL

mapal.pl

Łódź

ul. Łąkowa 11

42 66 34 200

mapal@mapal.pl

MC GASTRO

mcgastro.pl

Bydgoszcz

ul. Oskara Kolberga 4

881 341 341

biuro@mcgastro.pl

MULTI FRIGO

multifrigo.pl

Lublin,

ul. Bursaki

18 81 444 10 76

info@multifrigo.pl

PLASTMET

plastmet.eu

Lubasz

ul. Chrobrego 1

67 255 60 32

plastmet@plastmet.com.pl

PRO ASCOBLOC

ascobloc.pl

Syców

ul.Szarych Szeregów 22

62 785 47 10

proasco@ascobloc.pl

RATIONAL

rational-online.pl

Warszawa

ul. Bokserska 66

22 864 93 26

info@rational-polska.pl

RETIGO

retigo.pl

Rožnov pod Radhoštěm

Láň 2310

420 571 665 511

info@retigo.cz

RM GASTRO

rmgastro.pl

Ustroń

ul. Sportowa 15a

33 854 73 26

info@rmgastro.pl

SENSO GASTRO

sensogastro.pl

Wrocław

ul. Długosza 2

71 325 17 21

info@sensogastro.pl

SODA PLUSS

sodapluss.pl

Wrocław

ul. Lazurowa 12

71 356 91 34

info@sodapluss.pl

STALGAST

stalgast.pl

Warszawa

ul. Staniewicka 5

22 51 71 575

stalgast@stalgast.pl

ULTRA-GASTRO

ultra-gastro.pl

Częstochowa

ul. Bór 18/24

34 315-55-56

jachimowski@ultra-gastro.pl

WAWAGASTRO

wawagastro.pl

Warszawa

ul. Topograficzna 8

664 968 699

info@wawagastro.pl

WINTERHALTER

winterhalter.com.pl

Warszawa

ul. Trakt Brzeski 62B

22 773 25 52

biuro@winterhalter.com.pl

ARTPLAST

artplast.eu

Jaroszowiec

ul. Kolejowa 2

32 89 90 80

info@artplastcdo.com

FOODPACK

foodpack.pl

Drwalew

Drwalewice 23A

48 660 16 18

biuro@foodpack

HUHTAMAKI

foodservice.huhtamaki.pl

Czeladź

ul. Handlowa 20

32 888 57 00

foodservice@pl.huhtamaki.com

OPAKOWANIA

KRAM

kram-sa.pl

Pasłęk

Bohaterów Westerplatte 31

55 248 11 77

biuro@kram-sa.pl

METRO CATERING SYSTEM

metro-catering-system.pl

Nysa

ul. Mickiewicza 26

77 43 43 333

wroclaw@metro-plast.pl

TEDMARK

tedmark.pl

Szczecin

ul. Struga 41

91 48 53 916

biuro@tedmar.pl

96 www.e-hotelarz.pl

www.e-restauracja.com

Nowa gama modułowych komór chłodniczych firmy PORKKA to idealne rozwiązanie dla profesjonalistów z branży HoReCa. Wielkość komór od 1,2 do 23m 3, trzy zakresy temperatur: +2 do +12,-2 do +5 oraz -18 do -22, dwie opcje grubości izolacji: 80 i 100 mm, wysokość 2100 i 2400 mm, podłoga w standardzie, czteropoziomowy sytem półek, elektroniczny sterownik w wyświetlaczem i funkcją HACCP. Szeroki asortyment urządzeń pozwoli spełnić Twoje wymagania!

www.icepro.com.pl

Biuro handlowe ul. Westerplatte 70 58-100 Świdnica

tel./fax: +48 74 856 59 81 e-mail: biuro@icepro.com.pl

Katalog dostawców WYPOSAŻENIE RESTAURACJI I WYPOŻYCZALNIE SPRZĘTU BANQUETE PARTNER

bankiet.com.pl

Warszawa

ul. Kondratowicza 37a

22 614 35 44

bankiet@bankiet.pl

CATERING-SERVICE

sprzetbankietowy.pl

Warszawa

ul. Miedziana 11

22 357 94 04

catering-service@wp.pl

DAJAR

dajar.pl

Ożarów Maz.

ul. Poznańska 129/133

22 43 43 716

horeca@dajar.pl

GASTRO MAGIC

gastrowypozyczalnia.pl

Warszawa

ul. Siedmiogrodzka 20

22 425 54 45

gms.gastrowypozyczalnia.pl

GASTRO-RENT

gastr rent.pl

Gdynia

ul. Kwiatkowskiego 60

501-37-66-99

biuro@gastro-rent.pl

GASTRO RENTAL

gastrent.pl

Warszawa

ul. Karolkowa 28

22 435 66 30

biuro@gastrent.pl

HORECA SERVICE

horecaservice.pl

Kraków

ul. Chorzowska 3

787 494 975

lc@horecaservice.pl

JG GASTRO

wypozyczalnia.jggastro. pl

Kraków

al. Dygasińskiego 42/3

12 658 21 09

info@jggastro.pl

LUBIANA

lubiana.pl

Łubiana

Łubiana k. Kościerzyny

58 686 37 84

lubiana@lubiana.pl

MEXRENT

max rent.pl

Warszawa

ul. Bema 60B

22 499 00 99

biuro@maxrent.pl

M.FERBER

m-ferber.pl

Stargard Szczeciński

ul. Rzeźnicza 11

91 578-05-72

info@m-ferber.pl

MISZCZAK

miszczak.biz

Poznań

ul. Kutrzeby 14/4

61 670 62 04

office@miszczak.biz

RENT4EVENT

rent4event.pl

Będzin

ul. Podskarpie 107

608 655 554

info@rent4event.pl

RENTA GASTRO

rentagastro.pl

Warszawa

ul. Dobra 56/66 (BUW)

22 552 74 45

biuro@rentagastro.pl

ROMAGASTRO

romagastro.pl

Kraków

ul. Spółdzielców 3

12 65 777 55

roma@romagastro.pl

TOM-GAST

tomgast.pl

Łódź

ul. Beskidzka 123/125

42 674 85 87

tomgast@tomgast.pl

WITEK’S

witeks.pl

Modlniczka

ul. Handlowców 2

12 623 39 200

biuro@witeks.pl

ARTEK (serwety)

bibula.pl

Długa Kościelna

ul. Kochanowskiego 75

22 760 44 52

biuro@bibula.pl

AWANTES (wyciskarki)

awantes.pl

Kraków

ul. Bagienna 4

785 150 140

c.mordarski@avantes.pl

FISKARS (noże, sztućce)

fiskars.pl

Warszawa

ul. Marywilska 22

22 676 04

fiskars@fiskars.pl

GERPOL (nakrycia)

fnsgerpol.pl

Drzewica

ul. Braci Kobylańskich 41

48 375 70 04

fnsgerpol@fnsgerpol.pl

GORBI (rolety)

gorbi.pl

Lublin

ul. Tęczowa 159 h

515 243 234

gorbi@gorbi.pl

HAFT (obrusy)

haft.com.pl

Kalisz

ul. Złota 40

62 768 66 00

haftsa@haft.com.pl

HIENDKITCHEN (noże)

hiendkitchen.com

Warszawa

ul. Jędrzejowskiego 13

22 614 60 55

info@hiendkitchen.com

TARASOLA

tarasola.pl

535 34 00 01

tarasaola@tarasaola.pl

VICTORINOX (noże)

victorinox.com.pl

Warszawa

ul. Dzielna 6

22 652 19 07

victorinox@victorinox.com.pl

WYPOSAŻENIE (inne)

KAWY, HERBATY… DILMAH

dilmah.pl

Warszawa

ul. Wybrzeże Gdyńskie 6a

22 531 69 50

gastronomia@dilmah.pl

ILLY

lepatio.pl

Warszawa

ul. Jana Olbrachta 94

514 789 425

info@lepatio.pl

J. J. DARBOVEN

darboven.pl

Rumia

ul. Kolejowa 54

58 671 21 71

info@darboven.pl

LAVAZZA

lavazza.com

Żory

ul. Strażacka 48

32 434 97 00

kmackowiak@mokate.com.pl

LIPTON

ufs.com

Poznań

ul. Bałtycka 43

61 876 43 63

ufs.poland@unilever.com

NESCAFE

nescafe.pl

Kalisz

ul. Łódzka 153

800 174 902

biuro@pl.nestle.com

NESPRESSO

nespresso.com

Warszawa

ul. Szturmowa 2

800 41 42 43

marketing.pl@nespresso.com

NEWBY

newbyteas.com

Warszawa

ul. T. Rejtana 17/32

22 646 05 57

sales@newbyteas.pl

MOKATE

mokate.com.pl

Ustroń

ul. Katowicka 265 A

33 854 91 00

mokate@mokate.com.pl

PARANA CAFFE

caffeparana.it/pol

Poznań

ul. Swoboda 14

61 84 80 500

shoppo@shoppo.pl

SEGAFREDO

segafredo.pl

Bochnia

ul. Partyzantów 7

14 615 41 00

info@segafredo.pl

STRAUSS CAFÉ

strauss-cafeservice.pl

Swadzim

ul. Poznańska 50

22 533 36 00

info@strauss-goup.pl

TCHIBO

tchibo-coffeeservice.pl

Warszawa

ul. Fabryczna 5

22 383 11 40 47

coffeeservice@tchibo.pl

VICTUS

victus.pl

Warszawa

ul. Połczyńska 93

22 853 50 12

ronnefeldt@ronnefeldt.com.pl

…WYPOSAŻENIE BEST COFFEE SYSTEMS

best-cs.pl

Wrocław

ul. Grabiszyńska 163

71 7948 110

info@best-cs.pl

BRAVILOR BONAMAT

bravilor.com

Sękocin Nowy

ul. Handlowa 1

22 256 59 20

biuro@bravilor.pl

COFFEMA

coffema.pl

Gdańsk

ul. Piekarnicza 12a

58 326 34 50

coffema@coffema.pl

CONSITE

coffeesite.pl

Komorów

ul. Mazurska 15 A

22 606 42 00

biuro@ coffeesite.pl

DALLMAYR

dallmayr.pl

Wrocław

ul. Długosza 2-6

71 72 75 500

kontakt@dallmayr.pl

ESPRESSO SERWIS

espresso.pl

Warszawa

ul. Polna 13

22 33 106 19 i

info@vergnano.pl

JURA

pl.jura.com

Warszawa

ul. Pulawska 366

22 123 43 01

info@pl.jura.com

98 www.e-hotelarz.pl

www.e-restauracja.com

Katalog dostawców ARTYKUŁY SPOŻYWCZE AGROS NOVA

agrosnova.pl

Warszawa

al. St. Zjednoczonych 61a

22 717 17 00

biuro@agrosnova.pl

ANWOS

anwos.pl

Częstochowa

al. Wolności 33/11

695 600 600

anwos@anwos.pl

AVES

aves.pl

Zduńska Wola

ul. Gajewniki 16

43 823 37 74

aves@aves.pl

BARILLA

barilla.pl

Warszawa

ul. Poleczki 23

22 335 21 50

info@barilla.pl

BEFSZTYK.PL

befsztyk.pl

Warszawa

ul. Puławska 176

22 843 61 10

sklep@befsztyk.pl

BELFOOD

belfood.pl

Katowice

ul. Mielęckiego 10/3

32 722 07 74

purena@belfood.pl

BELLA BIS

bbpanierka.pl

Koziegłowy

pl. Moniuszki 9

34 327 80 45

biuro@bbpanierka.pl

BONDUELLE

bonduelle.com.pl

Warszawa

ul. Puławska 303

22 549 41 00

bond.pl@bonduelle.com

DELIFRANCE

delifrance.pl

Warszawa

al. Jerozolimskie 123a

22 398 00 50

info@delifrance.pl

EURIAL

eurial.pl

Kraków

ul. Łukasiewicza 1 31-429

12 410 00 84

eurial@eurial.pl

EUROCASH

eurocash.pl

Komorniki

ul. Wiśniowa 11

61 658 33 00

eurocash@eurocash.com.pl

FANEX

fanex.pl

Błonie

Radonice 5a

22 47 10 444

biuro@fanex.pl

FARM FRITES

farmfrites.pl

Lębork

ul. Staromiejska 17 E

59 863 75 00

sales.office@farm-frites.pl

FARUTEX

farutex.pl

Warszawa

ul. Białołęcka 168

22 510 26 43

serwis@farutex.pl

FRONHOFFS

cbd.com.pl

Bydgoszcz

Nadrzeczna 3

52 322 26 66

info@fronhoffs.pl

HJ HEINZ

heinzfoodservice.pl

Pudliszki

ul. Fabryczna 7

65 572 82 00

firma@heinz.pl

HIESTAND

hiestand.pl

Grodzisk Maz.

Ul. Zachodnia 10

22 755 77 11

hiestand@hiestand.pl

HOCHLAND

hochland.pl

Kaźmierz

Okrężna 2

61 29 29 100

hochalnd@hochland.pl

HORTEX

hortex.pl

Warszawa

ul. Mszczonowska 2

22 572 10 00

hortex@hortex.pl

IGLOTEX

iglotex.pl

Skórcz

ul. Leśna 2

58 582 42 59

iglotex@iglotex.com.p

JAGR

jagr.com.pl

Warlubie

ul. Bąkowska 34

52 33 260 85

lm@jagr.com.pl

KRUSZWICA

ztkruszwica.pl

Kruszwica

ul. Niepodległości 42

52 353 51 00

ztkruszwica@ztkruszwica.pl

LANTMANNEN

lantmannen-unibake.com

Nieporęt

ul. Strużańska 10

22 772 42 54

biuro@unibake.pl

LILU FRUITS

lilufruits.pl

Gdańsk

Trakt Św. Wojciecha 57a

663 326 663

biuro@lilufruits.pl

LIMITO

limito.pl

Gdańsk

ul. Partyzantów 76

58 350 60 60

office@limito.pl

LOTUS

lotusbakeries.pl

Bydgoszcz

ul. Fordońska 199/304

52 583 39 66

info@lotusbakeries.pl

KAMO

twojcukier.pl

Łódź

ul. Łąkowa 3/5

42 235 80 24

info@twojcukier.pl

MAKRO CASH & CARRY

makro.pl

Warszawa

al. Krakowska 61

22 500 00 00

makro@makro.pl

MASPEX

maspex.pl

Wadowice

ul. Legionów 37

33 873 10 80

maspex@maspex.com

MEAT MAKERS

themeatmakers.pl

Węgrzce

ul. Forteczna 35/11

604 177 900

piotr.slomiany@themeatmakers.com

MLEKOWITA

mlekowita.pl

Wysokie Maz.

ul. Ludowa 122

86 27 58 250

mlekowita@mlekowita.pl

NESTLE

nestle.pl

Warszawa

ul. Szturmowa 2

22 607 22 88

biuro@pl.nestle.com

NORTH COAST

northcoast.com.pl

Warszawa

ul. 3 Maja 8

22 738-31-50

biuro@northcoast.com.pl

OERLEMANS FOODS

oerlemans-foods.pl

Strzelno

ul. Kard. Wyszyńskiego 52

PINGUIN FOODS

pinguinfoods.com

Warszawa

ul. Tytoniowa 22

22 517 63 75

sprzedaz@pinguinfoods.com

POLDER

polder.biz.pl

Łysomice

ul. Długa 11

56 495 30 72

marketing@polder.biz.pl

SELGROS

selgros.pl

Poznań

ul. Romana Maya 22/24

61 87-42-000

selgros@selgros.pl

SOKOŁÓW

sokolow.pl

Sokołów Podl.

al. 550-lecia 1

25 640 82 00

biuro@sokolow-logistyka.pl

SWEDEPONIC

swedeponic.pl

Grodzisk Maz.

Kraśnicza Wola 41

22724 37 986

kontakt@swedeponic.pl

UNILEVER FOOD SOLUTIONS

ufs.com

Warszawa

ul. Domaniewska 47

800 66 11 11

ufs.poland@unilever.com

UPEMI

upemi.pl

Warszawa

Al. Ujazdowskie 18/16

22 696 52 70

biuro@upemi.pl

WIEPRZOWINA REGIONALNA

wieprzowinaregionalna.pl

Warszawa

ul. Ryżowa 90

22 723 08 06

polsus@polsus.pl

VANDEMOORTELE

vandemoortele.com

Łódź

ul. Tokarzewskiego 7-12

42 617 10 70

telemarketingpl@vandemoortele.com

VOG

vog.pl

Skierniewice

ul. Przemysłowa 8

46 835 1440

office@vog.pl

ofp@oerlemans-foos.pl

WODY BUSKOWIANKA

buskowianka.com

Busko-Zdrój

Wełecz 178

41 378 20 68

buskowianka@ubz.pl

CISOWIANKA

polskiezdroje.pl

Warszawa

ul. Domaniewska 42

22 598 07 50

zamowienia@polskiezdroje.pl

KINGA PIENINSKA

kingapieninska.pl

Kraków

ul. Mrozowa 31A

12 425 80 94

handel@kingapieninska.pl

OSTROMECKO

ostromecko.pl

Ostromecko

ul. Zdrojowa 3

52 38 17 816

zamowienia@wodymineralne.pl

PERLAGE

cisowianka.pl/perlage

Warszawa

ul. Domaniewska 42

22 598 07 50

zamowienia@polskiezdroje.pl

WYSOWIANKA

wysowianka.pl

Wysowa Zdrój

Wysowa-Zdrój 151

18 353 24 00

wysowa@uzdrowisko-wysowa.pl

VODA NATURALNA

vodanaturalna.com

Warszawa

ul.Wołoska 18

22 640 36 00

info@vodanaturalna.com

ŻYWIEC ZDRÓJ

zywiec-zdroj.pl

Cięcina

ul. Św. Katarzyny 187

22 548 71 00

biuro@zywiec-zdroj.pl

100 www.e-hotelarz.pl