Uitkrant oktober 2022

OKT 2022 jaargang 57 #2 amsterdamGemaaktdoor & partners STILLE NACHTEN Wie redt de clubcultuur?

vanOntdekiamsterdam.nlMokumAmsterdammaakthoppenMuseum-allemuseajestad

Stap in de trein op het traject Amsterdam - Lelystad en luister naar een theatrale audiotour over de ontstaansgeschiedenis van Flevoland. Ontdek het

op zoek naar zijn verloren schat. Pak de sprinter van station Amsterdam Centraal via Almere Centrum naar Lelystad Centrum. Ook leuk voor kinderen!

Theatrale audiotour naar het nieuwe land

unieke verhaal van de jongste provincie van Nederland. Terwijl reisleidster Geesje alles in goede banen probeert te leiden, verstoort zeeman Cornelius de reis

MEER INFORMATIE: VISITFLEVOLAND.NL/AUDIOTOURS

Nachtclubs worden naar de randen van de stad gedrukt, bezoekersaantallen lopen terug en niet iedereen durft er zichtbaar zichzelf te zijn. Oftewel: de clubcultuur staat onder druk. Moeten we ons zorgen maken? En hoe kan het nachtleven inclusiever worden?

BAMBUSEKNBRANDSMANYNKEANELLIMARCOBOUMANDENNISMARTI ’

P.29 ETEN & DRINKEN & ZO

P.08 LEVE DE NACHT

Zelf ben ik geen clubber, dus ik mis niet veel, maar het lijkt me toch dat het een knauw is voor de identiteit van Amsterdam als het nachtleven wegkwijnt. Ooit dacht ik dat zoiets als een beleid voor de nacht totaal overbodig zou zijn. Nachtbrakers vinden altijd wel een manier om nog maar niet te gaan slapen. Daar denk ik tegenwoordig anders over en de gemeente inmiddels ook. Om Amsterdam aantrekkelijk te houden heb je meer nodig dan duizend kofﬁebarretjes sterrenrestaurants.en

GEDACHT DAT EEN JONGEN UIT ALMERE NOG EENS WAT MET ZIJN SCHILDERIJ DE VAANDELDRAGER ZOU DOEN.’ ALDUS JAHMIL DAPALOE ALIAS RAPPER LEAFS IN EEN INTERVIEW MET DE VOLKSKRANT. REMBRANDTS DE VAANDELDRAGER IS DEZE MAAND TE ZIEN IN DE KUNSTLINIE ALMERE EN LEAFS MAAKTE SPECIAAL VOOR DE GELEGENHEID DE TRACK CITY BOY

Bart van Oosterhout

MUZIEK, EXPO, FILM, CULTUUR Deze maand: performance-theater van Marina Abramovic in Carré en gezellige onderkruipsels in het Rijks. Ook spraken we Emre Ünver, de stadsdeelvoorzitter van Nieuw-West. ‘Als je mij in hartje centrum in een dik penthouse zet, doet dat iets met mijn identiteit.’

P.39 AGENDA

b.vanoosterhout@iamsterdam.comHoofdredacteur

Ligt het aan de naschokken van corona, het gebrek aan personeel of de exorbitant gestegen prijzen (zes euro voor een biertje is geen uitzondering) dat Amsterdam verworden lijkt tot een gemiddelde provinciestad? Je vraagt je af waar de nachtbrakers zijn gebleven. In de nachtclubs wellicht, aan de randen van de stad? Nee dus, ook daar niet, blijkt uit ons coververhaal van deze maand. Na een korte opleving nadat de coronamaatregelen werden opgeheven vallen de bezoekersaantallen in clubs weer bar tegen, zeggen de organisatoren. En dat terwijl er clubs zijn verdwenen (Sugar Factory, de Marktkantine). Een van de oorzaken is dat er een hele generatie jonge studenten naar de stad is gekomen die door de twee ijzige coronajaren nog nooit een Amsterdamse club van binnen hebben gezien en die de aansluiting missen. Maar ook: in opkomende wijken als Nieuw-West en Zuidoost woont een grote groep jongeren met een migratieachtergrond die zich niet herkent in het nachtelijk aanbod en voor wie het ook simpelweg te duur is (lees ook ons mooie interview met de stadsdeelvoorzitter van Nieuw-West, Emre Ünver, op pagina 24).

Inhoud VAST NOOIT

VOLG ONS:

DE CLUBBERS ZIJN OP

LIFESTYLE, UIT ETEN, WINKELEN EN WANDELEN Het geliefde koekje bij de kofﬁe lijkt een uitstervend fenomeen in de stad; is het tij nog te keren? Ook lees je hier natuurlijk de nieuwste eet- en winkeltips en stippelden we een route uit door Tuindorp Oostzaan en de NDSM-werf, die een gedeeld verleden hebben.

De argeloze bezoeker die zich de laatste tijd op een vrijdag- of zaterdagavond aan het begin van de nacht opmaakt om eens ﬂink te gaan stappen in de stad die nooit slaapt, zal zich afgevraagd hebben wat hier in godsnaam is gebeurd. Om half één zie je het personeel van de meeste cafés al driftig terrassen opruimen terwijl de laatste gasten nog snel staand hun laatste biertje opdrinken met een blik vol ongeloof: was dít het nou?

OKT/22 ‘REMBRANDT HAD

P.49 TOT SLOT

COVERVERHAAL

(@bykirstenvansanten)coverfoto:youtube.com/videoiamsterdaminstagram.com/uitinamsiamsterdam.com/uitmailfacebook.com/iamsterdamnliamsterdam.comKirstenvanSanten

ODE AAN DE STAD Wat vinden podcastmakers Nydia van Voorthuizen en Marie Lotte Hagen de inclusiefste plek van de stad, en waar winkelen ze graag? (Spoiler: seksshop Mail & Female.) Ze delen hun tips in De Echte Amsterdammer. In Terugblik zien we het Amsterdamse Bos in de jaren zeventig.

DE ONMISBARE CULTURELE MAANDAGENDA De Noorse jazzmuzikant en -pianist Bugge Wesseltoft en de Duitse technoproducer Henrik Schwarz staan op 20 oktober samen in Paradiso. Andere hoogtepunten in oktober: Seksklimaat van Maria Goos en spoken wordartiest Luan Buleshkaj in Theater Bellevue.

P.15 KUNST & VERMAAK

OPENINGKRANT krant4

nieuws 5 februari 2022

Nieuws uit de stad, de leukste uit- en eettips en gespot op Instagram.

19 t/m 23 vaneesterenmuseum.nloktober

14 oktober (gratis toegang) dezwijger.nl

Up-to-date

DAT ZEGT JUICEKONINGIN YVONNE COLDEWEIJER OP INSTAGRAM OVER MEID IN THE CITY, HAAR NIEUWE KLEDINGBOETIEK VAN 154 M2 DIE DEZE MAAND OPENT IN DE PIJP.

Dat Amsterdam zich perfect leent als filmdecor, hoeven we niemand uit te leggen. Deze maand komt Hollywoodfilm Amsterdam uit, met namen als Christian Bale en Margot Robbie, en jawel: véél bekende locaties. De film speelt zich af in het Amsterdam van 1930 en gaat over drie vrienden die getuige en hoofdverdachten zijn van een moord. Voor vechtscènes blijkt de hoofdstad trouwens ook geschikt. In augustus werd Black Lotus opgenomen, waarbij kickbokskampioen Rico Verhoeven in de huid kruipt van een ex-Special Forces-agent. Hij moest onder meer in een rijdende auto van een brug springen – dat belooft wat.

Da’s nog eens vooruitdenken. Het lustrum wordt 19 t/m 23 oktober in en om het moderne gebouw in hartje NieuwWest gevierd, met elk uur een gratis activiteit. Een wandeling bijvoorbeeld, maar ook een ﬁetstocht, workshop, lezing. Natuurlijk kun je in het museum ook een kijkje nemen voor alles wat je wilt weten over naoorlogse architectuur in Amsterdam en een duik in de tijd met een ﬁfties museumwoning. Op 20 oktober staan er hapjes en drankjes klaar en wordt er geproost met de hele buurt –en iedereen die zin heeft.

‘NIET NORMAAL TOCH! KAN WEL JANKEN.’

FOSSO©SAMUEL–(1997)1970STHEOFWOMANAMERICANLIBERATEDTHE

Amsterdam draait vanaf 27 oktober in de bioscoop Black Lotus wordt verwacht in 2023

Elke maand krijgt een lokale instagrammer een ereplek in de Uitkrant. Deze keer is dat @Karlijndriessen, die haar moment pakte toen ze de A’dam Toren zag baden in het goud. Volg @uitinams op Instagram voor alle cultuur tips in de stad.

In een tijd waarin steeds meer mensen kampen met mentale problemen mogen we best wat meer naar elkaar omkijken. En dat aantal mag ook best omlaag –als het aan de gemeente ligt zeker met 10 procent, zo meldt de GGD Amsterdam in een rapport. Tijdens de Amsterdamse Week van de mentale gezondheid (10 t/m 16 oktober) moet het maar eens afgelopen zijn met het doodzwijgen van mentale problemen, en draait het om de vraag hoe je iets voor een ander kunt betekenen. Bijvoorbeeld tijdens de avond Gedeelde smart in Pakhuis de Zwijger, waar mensen samen met buurtgenoten en (ervarings)deskundigen, en via workshops, spoken word en muziek over hun mentale gezondheid praten.

DeSLOTERPLASFEESTJEstadzoudestadnietzijn

Kosmogonietentoonstellingmet130kunstwerkenvan37Afrikaan-sekunstenaarsuitverschillendegeneratiesinhetCobraMuseuminAmstelveen.DemaandwordtafgeslotenmetdeBlackAchieve-mentAwards,diewordenuitgereiktaanrolmodellenincategorieënalssport,wetenschapenondernemer-schap.

TalentROLMODELLENvanmensenmet

month.nlblackachievement-

@uitinams

zonder het werk van stedenbouwkundige Cornelis van Eesteren. Zijn werk staat centraal in het Van Eesteren Museum, dat alweer vijf jaar in een paviljoen aan de Sloterplas is gevestigd – op precies de plek die van Eesteren in 1939 al voor ogen had.

Afrikaanse roots wordt nog te weinig erkend en gevierd, en daar moet verandering in komen. Zie daar: de Black Achievement Month, jaarlijks in oktober. De maand staat bol van lezingen, kunst en cultuur en natuurlijk feest. Een aanrader is de dansvoorstelling Siguiﬁn – dat ‘magisch monster’ betekent – op de openingsavond in ITA, van drie choreografen en negen jonge dansers uit West-Afrika. Ook bijzonder: de

tekst Charlotte Arnoldy

GEDEELDE SMART

EN… ACTIE!

tekst en foto Marjolein van Damme

Wie Gaby Hechavarria Machin (28, account executive. @stadzusjes) en Vital Schaeken (27, accountmanager toerisme & recreatie)

THUIS IN DE STAD

Vital: ‘Gaby en ik hebben elkaar in Spanje ontmoet en zijn drie jaar samen. Toen we besloten om te gaan samenwonen, ben ik vanuit Limburg naar Amsterdam verhuisd.’

Wat Huurhuis van 65 m² in Oud-Oost, met uitzicht op de Linnaeusstraat

OPENINGKRANT krant binnenkijken6

Hoe Via een woning-website Sinds 1,5 jaar Opvallend Het is een heel licht huis; ’s ochtends hebben ze zon aan de voorkant en ’s avonds aan de achterkant. De scheiding in het midden is ook bijzonder, met ernaast twee uitstalkasten Fijnste plek ‘De bank, hoewel we heel graag een grotere willen. Maar omdat we een huurcontract voor twee jaar hebben, willen we niet te veel spullen aanschaffen waarvan we niet weten of die ook in het nieuwe huis passen.’

Een kijkje achter de voordeur van Amsterdammer.een

Gaby: ‘Ik ben geboren in Havana en op mijn tweede met mijn ouders naar Nederland verhuisd. Sommige spullen in huis doen me aan Cuba denken, zoals de ﬂessen rum en het dominospel in de kast – in Cuba is domino spelen een nationale sport. Die hebben we meegenomen toen we er dit jaar voor het eerst met z’n tweeen waren – om mijn ouders op te zoeken, die er weer wonen.’

Gaby: ‘We hebben dit huis gevonden via een woningwebsite. Die dag hadden we nog drie bezichtigingen en bij dit huis hadden we eerste keus. Best bijzonder in de maak:gedacht.woningmarkt,ontploftemaarhetgingdussnellerdanDatkomtomdatikdaareensportvanwebsitesafspeurennaarbeschikbarewoningen.Ikbenerheelgoedin.’

Gaby: ‘Mijn dierbaarste bezit? De Sonos-boxen in huis. Die staan vaak aan omdat we graag de hele dag door verschillende soorten muziek luisteren.’

7

Vital: ‘In deze buurt heb je leuke kroegen zoals Café Kuijper. Mijn voetbalclub zit in Oost en Gaby hockeyt er. Ons volgende huis hopen we hier ook weer te vinden.’

Vital: ‘Voor mij is het de foto van Havana boven de schouw. Het is de straat waar Gaby’s oma vroeger woonde. Het grappige is: dat wist ik niet toen ik Gaby die poster cadeau deed.’

Gaby: ‘Een leuke buurttip is het Tapastheater, vlak bij Oosterpark. Daar heb je leuke voorstellingen van twintig minuten en tussendoor kun je tapas eten uit de snackmuur. Heel gezellig en sympathiek.’

HOE LEVEND IS DE NACHT?

Van 19 t/m 23 oktober struikel je in de stad weer over de ADE-feestjes. Maar hoe staat het er eigenlijk voor met de Amsterdamse clubcultuur?

nachtcultuurOPENING8

WAAR KUNNEN WE NOG DANSEN?

Ondanks de uitdagingen waar het Amsterdamse nachtleven voor staat, is het aanbod nog altijd groot voor de relatief kleine wereldstad die Amsterdam is. Zo is de vrije geest van het oude Mokum nog altijd voelbaar rondom de Spuistraat waar cafés als Schuim, The Minds, De Barones, Diep en (iets verder) Belgique nog altijd vrije geesten bedienen. Verderop in Zuid en West kun je bij OCCII en De Nieuwe Anita obscure livemuziek ontdekken. Voor meer casual kroegavondjes kun je net als twintig jaar geleden nog altijd terecht in het Cooldown Café en de Bubbels rondom het Leidseplein en bij Café Nol in de Westerstraat. Afgelopen zomer was de vreugde op de Zeedijk groot toen bekend werd dat het legendarische ’t Mandje – de eerst homokroeg van de stad – weer openging en in Noord werd duidelijk dat Garage Noord en het Skatecafé – geliefde clubs die door mensen uit de hele stad bezocht worden – een halfjaar langer open mogen blijven. Noord was al levendig en zit nog altijd in de lift met het tegendraadse café De Steek waar je naar punk kunt luisteren terwijl je tafelvoetbalt, en het nieuwe Parallel waar je kunt dansen op UK bass, hiphop, hyperpop en alles daartussenin.

H

> SANTENVANKIRSTEN

TE BESCHERMEN’

et Amsterdamse nachtleven kent een rijke geschiedenis: van de eerste houseavonden in de RoXY en een legendarische hiphopavond als Bassline tot de snoeiharde hardcore-nachten van Multigroove. De stad is ook de thuishaven van ADE, het grootste club-based festival ter wereld, en om die band te onderstrepen hebben we sinds kort zelfs een museum dat volledig is gewijd aan de geschiedenis van elektronische muziek: Our House. Maar door de toenemende gentriﬁcatie en onvrede over gebrek aan sociale veiligheid op de dansvloer staat de clubcultuur onder druk. Moeten we ons zorgen maken?

Een tekort aan beschikbare ruimte, te weinig safe spaces, een te commerciële programmering: het nachtleven in destad staat onder druk. Moeten we ons zorgen maken?

TE VROEG GEPIEKT

De piek van de coronapandemie lijkt definitief achter ons te liggen en het leven is alweer zo normaal dat we die ellendige periode soms zelfs bijna vergeten zijn.

‘Organisatoren hebben de afgelopen maanden te maken gehad met tegenvallende bezoekersaantallen’, zegt de Amerikaanse technoproducer Eric

tekst Christiaan de Wit

Kijken we naar de dansvloeren in de hoofdstad, dan is de situatie toch nog wat onwennig. Met het heropenen van de clubs gingen we even massaal los en was het kortstondig dringen geblazen, maar dat is voor clubeigenaren en promoters een korter effect geweest dan vooraf gehoopt.

‘GEMEENTELIJKE EIGENDOMMEN ZIJN VERKOCHT, DAARDOOR IS DE GEMEENTE NU MINDER BIJ MACHTE OM DE NACHTCULTUUR

Dulan alias DJ Bone, die in Amsterdam woont en de Further- en Homeless Homies-clubavonden organiseert in club Radion. ‘In plaats van langzaam weer eens af en toe uit te gaan zijn mensen er die eerste weken keihard voor gegaan –en toen was ineens het geld op, lijkt het. Maar ik verwacht dat mensen dit najaar weer meer geld zullen gaan besteden aan Uniekuitgaan.’aande huidige scene is verder dat de dansvloeren een grote groep jongeren hebben mogen verwelkomen die, ondanks dat ze in sommige gevallen al bijna twee jaar meerderjarig waren, pas dit jaar voor het eerst een club van binnen zagen. ‘Ze kennen de do’s en don’ts van ravecultuur nog niet’, merkt Dulan op. Dat heeft invloed op de muziek die gedraaid wordt in de clubs. Jongeren die voor het eerst een beat op hoog volume horen, worden daar helemaal wild van, maar dance is natuurlijk veel meer dan alleen die kickdrum. Wat mij betreft hebben dj’s een verantwoordelijkheid om deze generatie muzikaal op te voeden door muziek te draaien die verder gaat dan alleen de basisritmes van elektronische muziek. Toch zie ik dat dj’s de laatste maanden juist vaak voldoen aan de vraag om simpele muziek. Ik neem die jongeren niets kwalijk, maar ik kijk wel uit naar het moment dat ze volwassen worden.’

VERKOCHT,NOGDAARDOOR

9

WE RAVEN

OPENING nachtcultuur ‘Venues worden steeds meer naar buurten buiten het centrum gedrukt; de randen van de stad komen in zicht’ FERNANDOFIDEL 10

‘

Lima. ‘Want de keuzes die de gemeente in het verleden gemaakt heeft, hebben geleid tot de moeilijke positie waarin het nachtleven zich nu bevindt. Gemeentelijke eigendommen zijn verkocht aan projectontwikkelaars en particulieren, waardoor de gemeente minder dan voorheen bij machte is de nachtcultuur te beschermen. Venues worden steeds meer naar buurten buiten het centrum gedrukt. Op zich is dat niet per se erg, maar de randen van de stad komen in zicht en het is belangrijk dat we een situatie voorkomen waarbij er in de stad geen ruimte meer is voor nachtcultuur. Toch kan de gemeente op nieuwe plekken wel invloed uitoefenen op projectontwikkelaars. Ik snap de scepsis onder mensen die geen vertrouwen hebben in de gemeente als belangenbehartiger van de nachtcultuur, maar ik deel die pessimistische visie zelf niet.’

SAFE SPACE

Als de gemeente haar intenties om de nachtcultuur te beschermen waarmaakt, zou dat een trendbreuk in het beleid vormen, stelt waarnemend nachtburgemeester Ramon de

SANTENVANKIRSTEN

BESCHERMDE STATUS

11 >

Het nachtleven weerspiegelt de maatschappij en dus zijn diversiteit en inclusie ook daar veelbesproken onderwerpen. De discussie lijkt er zelfs nog heviger te worden gevoerd dan buiten de dansvloer. Niet gek ook, want de wortels van de clubcultuur zoals we die nu kennen liggen in de lhbtiq+- en zwarte gemeenschappen van Amerikaanse steden als New York en Chicago, waar nachtclubs werden gebruikt als safe space en iedereen kon er zijn wie hij of zij wilde zijn. De afgelopen jaren kwam er kritiek op het discriminerende deurbeleid van clubs en de niet-inclusieve organisaties erachter (onder andere van De School in West, zie kader), maar er zijn ook clubgangers die ervoor pleiten om juist bepaalde groepen te weren en daarmee de vrijheid voor anderen – queers van kleur

In Nachtvisie, een openbaar document opgesteld door de gemeente, wordt de nachtcultuur erkend als ‘levend cultureel erfgoed’ en worden de behoeftes van de nachtcultuur uiteengezet. Met ruim 500 nachtlocaties, waarvan 131 met een culturele programmering is het nachtleven goed voor ruim 5000 banen. De gemeente onderzoekt of clubs in de toekomst als cultuurinstelling kunnen worden aangemerkt zodat ze dezelfde bescherming gaan genieten als bijvoorbeeld musea. ‘Daarnaast willen we ervoor gaan zorgen dat ruimte voor nachtcultuur wordt ingebouwd in bestemmingsplannen’, aldus Lonneke van Genugten, woordvoerder van Kunst en Cultuur-wethouder Touria Meliani. ‘Dat zou dus betekenen dat nieuwbouwwijkbewoners straks in hun eigen buurt kunnen dansen.’

JEROEN VAN DE KOPPEL (HANDICAP.NL) VINDT DAT HET NACHTLEVEN NOG VEEL INCLUSIEVER MOET.

‘Het is superbelangrijk dat mensen met een handicap net zo van uitgaan kunnen genieten als iedereen. In 2019 werden in Nederland 20 miljoen festivaltickets verkocht, waarvan slechts 50 kaartjes aan mensen met een handicap – terwijl er 2 miljoen Nederlanders met een beperking zijn. Die cijfers zijn veelzeggend. Wij werken samen met festivals om ze toegankelijker te maken, bijvoorbeeld door ervoor te zorgen dat ze rolstoel-vriendelijk zijn en dat er voor mensen met een laag energieniveau of die gevoelig zijn voor prikkels altijd een plek is om uit te rusten. Daarnaast is het belangrijk dat er vrijwilligers aanwezig zijn die bezoekers kunnen helpen bij eventuele problemen. Strafwerk is het eerste Amsterdamse festival dat – vol enthousiasme – meedoet. Festivals worden open afgebroken en zijn daardoor de ideale plek om hiermee te experimenteren. In de volgende fase willen we de best practices in samenwerking met clubeigenaren gaan invoeren.’ NA

BEURT’AANCLUBSZIJNFESTIVALSDEDEDE

Ondertussen is de gemeente Amsterdam in samenwerking met organisaties als Stichting Nachtburgemeester Amsterdam in ieder geval op papier begaan met de toekomst van het nachtleven in de stad. Zo heeft de gemeente onlangs een oproep gedaan aan clubs en bars om een 24-uursvergunning aan te vragen om daarmee een levendig dagen nachtleven in de stad te stimuleren. Natuurlijk behartigt de gemeente veel meer belangen dan alleen die van de nachtclubs en het uitgaanspubliek; de stad wordt door hoge grondprijzen steeds meer een plek voor kapitaalkrachtigen, en die willen niet altijd even graag een nachtclub in de buurt van hun eigendommen.

kennen‘Jongerende do’s en don’ts nogravecultuurvanniet’

• Bordello A Parigi Haagse oude rot uit het dj-vak I-F en de Italianse producer Alexander Robotnick draaien de heetste italodisco.

19 en 20 oktober, Ziggo Dome

• Tomorrowland presents Eric Prydz HOLO De Zweedse dj/ producer, onder andere bekend van zijn hit Call on me, reist al jaren de wereld rond met zijn spectaculaire hologramshow Holo, een bijzondere combinatie van energieke dance en special effects.

• Breakfast Club Heerlijk overdag raven op zowel de zaterdag als de zondag met internationale dj’s als Stingray 313, Ivan Smagghe & Vladimir Ivkovic, DJ Nobu, Jeff Mills en Helena Hauff.

• Further X Homeless Homies Onder leiding van technolegende DJ Bone uit Detroit zamelen Paula Temple, Ellen Allien, Margie en vele anderen geld in voor daklozen in Amsterdam. De organisatie nodigt ook daklozen uit om mee te feesten. Een all-inclusive dus.

21 oktober, Noorderlicht

22 oktober, Radion

21 oktober, A’dam Toren

DJ Isis

‘HET IS BELANGRIJK DAT WE EEN SITUATIE VOORKOMEN WAARBIJ ER IN DE STAD GEEN RUIMTE MEER IS VOOR NACHTCULTUUR’ BOUMANWDENNIS

5X HET BESTE VAN ADE

KRANT krant12 OPENING nachtcultuur

22 en 23 oktober, De Hemkade (Zaandam)

• Zwarte Liefde Een vinyl-only hiphopfeestje. Dj’s als Chuckie en Welly Well gebruiken het zwarte goud en twee oldschool draaitafels om te laten zien hoe hiphop ooit begon.

MELDPUNT BIJ DE BAR

TERUG NAAR DE SCHOOL

‘IK ZIE HET ALS TAAK VAN TEDREMPELIGOMRAVEDESCENELAAG-ZIJN’

13 bijvoorbeeld – te waarborgen. Een breed gedeeld uitgangspunt: clubs moeten weer de safe spaces worden die ze ooit waren. Dj Isis van der Wel was in de jaren negentig een vaak geziene gast en dj in de RoXY, destijds een legendarische safe space – al was die term toen nog niet in gebruik. ‘Het grote verschil met toen is dat het nu wél een bespreekbaar onderwerp is. Je ziet nu dat er veel mensen zijn die nog niet weten hoe ze sociale veiligheid moeten bespreken, maar ze proberen het in ieder geval. Clubs of organisaties die dat nog steeds niet doen, vormen een slapende achterhoede. Maar ik ben optimistisch wat dat betreft. Ze worden op een dag wel wakker of ingehaald door de tijd.’

In juli 2020 sloot De School in West, een internationaal bekend instituut in de wereld van de elektronische muziek, na vijf jaar haar deuren. Aanleiding waren ﬁnanciële problemen en kritiek van een deel van de achterban en het eigen personeel op de organisatie, omdat de club niet de inclusieve safe space was die het beweerde te zijn. Het kantoorpersoneel en de artiesten die er optraden waren ‘te vaak wit’, zo klonk het. Daarbovenop kwam de beschuldiging van etnisch proﬁleren aan de deur. Sinds vorige maand is De School weer open voor dansliefhebbers, met een totaal vernieuwde en meer diverse crew, een ‘team diversiteit, gelijkwaardigheid en inclusie’ en uiteraard de belofte om het beter te doen. De komende maanden zullen moeten uitwijzen of dat gaat lukken.

geven dat ze deel uitmaken van het team. Dat gaat bij Radion heel goed. Ze doen daar veel aan teambuilding, waardoor de werknemers echt het gevoel hebben dat ze deel uitmaken van de club. Hun werk voelt daardoor als veel meer dan een baan voor ze. De sfeer is er heel goed; je kunt in dat gebouw letterlijk op iedereen afstappen en met ze praten.’

Ook de waarnemend nachtburgemeester houdt zich volop bezig met de onderwerpen diversiteit en inclusie. ‘Er is nog geen enkele club die er beleid voor ontwikkeld heeft en vanuit de ondernemers is er behoefte aan handvatten’, aldus De Lima. ‘Daarom zijn we met Club Ethics gestart, een initiatief om het nachtleven veiliger en inclusiever te maken. Een belangrijk onderdeel hiervan zijn de workshops voor clubpersoneel die gegeven worden door de Stichting Sexmatters. De animo onder clubs en feestorganisaties is enorm. Er is zelfs een wachtlijst.’ De Lima stelt nadrukkelijk dat de trainingen, die gericht zijn op het deëscaleren van onveilige situaties, slechts één manier zijn om de gang van zaken in clubs te verbeteren. ‘Er zijn ook vanuit de clubs zelf al een heleboel dingen die goed gaan.’ Zo zijn er venues die standaard werken met een awarenessteam of meldpunt bij de bar.

geven dat ze deel uitmaken van het team.

Dat het nachtleven onder druk staat valt, kortom, niet te ontkennen. Maar tegelijkertijd is er meer aandacht voor veiligheid binnen het uitgaansleven en het al dan niet uitsluiten van groepen. Daarnaast geeft de gemeente het signaal af dat de rijke Amsterdamse nachtcultuur er een is om te koesteren – zeker wanneer clubs laten zien dat álle bezoekers er welkom zijn en zich er veilig voelen. Maar of dit levend cultureel erfgoed’ ooit echt een beschermde status krijgt, zal de tijd moeten uitwijzen.

‘Clubs die zich nog steeds achterhoede’slapendevormenveiligheidmetbezighoudennietsocialeeen

Technoproducer Eric Dulan ziet dat ook bij Radion. ‘Waar het mee begint is dat clubs hun werknemers serieus nemen en die het gevoel

DJ ARON FRIEDMAN DRAAIT AL RUIM 20 JAAR MEE IN DE ELEKTRONISCHE CLUBSCENE VAN AMSTERDAM.

‘Ik denk dat de illegale rave scene op dit moment de plek is waar de meest interessante vernieuwende dingen gebeuren. Ik zie de uitgaanswereld als een oerwoud. Je hebt de woudreuzen (grote clubs en festivals, red.) en die blijven groeien totdat ze instorten, en dan zijn er kleine elfenbankjes die op de boomschors weer doorgroeien. Zonder de woudreuzen is de scene niet groot genoeg, en zonder de elfenbankjes is er geen vernieuwing en kunnen er geen nieuwe woudreuzen komen. Ik zie het als de taak van de rave scene om laagdrempelig te zijn zodat artiesten zich er kunnen ontwikkelen en later kunnen doorgroeien naar de festivals. In de rafelranden van de scene is er de ruimte om je niet bezig te hoeven houden met winst, waardoor het zo belangrijke communityaspect van de dansvloer meer naar voren komt. Dat is vooral van belang voor mensen die zich binnen het systeem niet geaccepteerd voelen en buiten de norm vallen. Zij voelen zich meer welkom op feesten die zelf ook buiten de norm vallen.’

SANTENVANKIRSTEN

>

Deze actie loopt t/m 24 oktober

CADEAU BIJ ABONNEMENT

Joetje? Dat staat voor een tientje: in Amsterdam werd de Hebreeuwse ‘Jod’, de tiende letter, van oudsher gebruikt om tien gulden aan te duiden. De Jod is door de jaren heen verbasterd tot joet. Maar joetjes zijn ook sokken voor iedereen die zich heel erg, of een klein beetje, Amsterdammer voelt. Ook voor de allerkleinsten. Perfect als kraamcadeautje, of gewoon lekker voor je eigen (klein)kind.

mail & win!

Van Tjalle en Jasper A(4) tafellamp

FASHION FOR GOOD 5xMUSEUMtweetickets

€10,-

maat5xBABYSOKJESJOETJES.AMSTERDAMtweepaarbabysokjes16-18t.w.v.

voor de tentoonstelling UNRAVEL t.w.v. €20,Katoen. Je draagt het (je spijkerbroek), je droogt je ermee af of je slaapt erop, je maakt je gezicht ermee schoon (wattenschijfjes)... Katoen is een van de meest gebruikte natuurlijke stoffen ter wereld. In de tentoonstelling UNRAVEL bekijk je katoen door de ogen van verschillende kunstenaars en uitvinders. Ontdek wat de rol van katoen was in de mondiale geschiedenis en wat voor impact het heeft op mens en planeet. Deze actie loopt t/m 24 oktober

De A(4) tafellamp is de nieuwste toevoeging aan de collectie Van Tjalle en Jasper en hij is bijzonder. Waarom? Omdat je er je eigen touch aan kan geven. Je kan er namelijk elk willekeurig A4-tje in plaatsen. Ben je gek op paars, dan doe je er een paars vel in. Heeft je kind een mooie tekening gemaakt? Hoppa, lamp met kindertekening. Mooie vakantiefoto? Print hem uit en bam, lamp in vakantiesfeer. Het is aan jou hoe eigen je hem maakt! van-tjalle-en-jasper.nl

GA NAAR IAMSTERDAM.NL/ACTIES

krant KUNST & VERMAAK14 aanbieding t.w.v. €69

GA NAAR IAMSTERDAM.NL/UITKRANT, NEEM EEN EENJARIG ABONNEMENT (€31,99) EN ONTVANG DE A(4) TAFELLAMP. Deze actie loopt t/m 24 oktober. Op=op.

COASTALWINKLAAR,DARWIN

KRANT

het nieuwste boek van fotograaf Jimmy Nelson: Between the sea and the sky. Een ode aan Nederland, zijn geadopteerde vaderland. Nelson fotografeert al jaren oorspronkelijke en vaak bijna vergeten gemeenschappen, met de mensen als centerpiece. De nieuwe immersive expositie van Fabrique des Lumières is volledig aan het werk van Nelson gewijd. En dat is niet niks: in Jimmy Nelson: the last sentinels zijn de foto’s opgeblazen tot levensgrote proporties. Eerder stond de expositie al in het Parijse Ateliers des Lumières, de Nederlandse versie maakte als extraatje ook van beelden uit Between the sea and the sky giga-kunstwerken. Nederlands als buitengewone cultuur, dat staat best heel mooi.

14 oktober t/m 13 november Fabrique des Lumières

Wat in 1992 begon als springplank naar het Europese vasteland voor Britse bands, is uitgegroeid tot een showcasefestival voor bands van over de hele wereld. Grote namen als Blur, The Kooks, Tame Impala, Kaiser Chiefs en Placebo hebben voor hun deﬁ nitieve doorbraak op het festival gestaan. Nostalgisch? Op londoncalling.nl/festival lees je alvast de verhalen van schrijver Robbert Tilli, die bij héél veel edities was en elk jaar een artiest uitlichtte. Voor dit jaar (de 30ste keer!) staan o.a. BOYO, Mush, Nixer, Sister Ray, Crack Cloud en TV Priest op het programma.

28 en 29 oktober, Paradiso

JIMMY AfgelopenNELSONmaandverscheen

Nederlander zijn, volledig ingeburgerd, helemaal thuis: wanneer ben je dat, als ‘immigrant’? In Saman Amini’s integratieplan grapt en zingt de theatermaker, performer en muzikant zich door deze vraag heen. Over Amini’s reis naar het ‘Nederlanderschap’ en hoe we omgaan met elkaar in deze multiculturele samenleving. Van zijn kinderjaren in Teheran, zijn tijd na het AZC in Noord-Brabant tot aan zijn toneelstudie in Maastricht. Zoekend naar een antwoord op de terugkerende vraag: waar is thuis? Hilarisch, intiem en een beetje pijnlijk.

EMREDEELVOORZITTERINTERVIEW:BIJLMERVLIEGRAMPEXPO:CINDYAMBRAMOVITHEATER:ĆHOETMERBEESTENBOELSTADS-ÜNVER2422201916 KRANT krant okt 2022 15

6 en 7 oktober in DeLaMar, 20 oktober in Meervaart Theater

30 JAAR LONDON CALLING

SAMAN AMINI’S INTEGRATIEPLAN

HEIDEDEMARGOT

16 KRANT krant KUNST & VERMAAK theater

In de wereld van Abramovic

tekst Margriet Prinssen foto’s Marco Anelli

Als bezoeker van No Intermission word je eerst verwelkomd doorde wereldberoemde kunstenaar Marina Abramović (75) en dwaal je daarna zelf door een Carré vol performancekunstenaars.

theater No Intermissions 24 t/m 29 oktober Koninklijk Theater Carré

et begon voor haar eigenlijk met The life and death of Marina Abramović, de voorstelling van Robert Wilson die Carré in 2012 presenteerde. ‘Waanzinnig. Zo’n voorstelling die je nooit meer vergeet’, zegt directeur Madeleine van der Zwaan. Sindsdien is ze Abramović – die haar lichaam gebruikt voor haar kunst en opzienbarende performances neerzet – blijven volgen. ‘In september 2021 zag ik in Parijs performance-opera 7 Deaths of Maria Callas: een voorstelling met groot orkest, gerenommeerde sopranen, beroemde aria’s én Marina Abramović, zowel live als op groot scherm (zie kader). De volgende ochtend heb ik haar gesproken in haar hotelkamer in Parijs. Ik wilde die voorstelling dolgraag in Carré laten zien, juist omdat het zo’n grensoverschrijdend gebeuren is.’

KELDER TOT ZOLDER

Maar Van der Zwaans allergrootste droom was eigenlijk een ander project, waarbij de grenzen

H

tussen theater en museum zouden worden opgerekt of zouden verdwijnen. ‘Ik nodigde Marina uit voor een groots project in het kader van het 135-jarig bestaan van Carré. En dat bleek voor haar ook een heel aantrekkelijk idee: ze is natuurlijk wereldberoemd geworden met performance-acts zoals The artist is present in het MoMA in New York.’

Abramović is van oorsprong beeldend kunstenaar, maar ook ze is ook een heel theatrale persoonlijkheid, alsdus Van der Zwaan. ‘En iemand die altijd op zoek is naar grenzen om te doorbreken. We hebben toen samen de voorstelling No Intermission bedacht, een project dat misschien wel nergens anders zou kunnen als in Carré. Alles gaat open, van de kelder tot de zolder: bezoekers mogen ronddwalen door het hele gebouw, tussen performances door haar gecureerde kunstenaars. Ze worden ontvangen door Abramović zelf, die je meeneemt in The Abramović Method: haar hele eigen manier van werken, denken, voelen en zijn.’

4 t/m

het klimaat te redden? Theatermaker Sien Vanmaele doet in het kader van het Warming Up Festival een poging in Zeemaal. Vanmaele neemt haar publiek mee langs stranden en kliffen, ze vertelt over zeewier en zilte landbouw. Behalve geluisterd wordt er ook gegeten: een bijzon der zintuiglijk en verbindend diner, gebaseerd op wieren, algen en allerlei zeeﬂora, met als achterliggende vraag: kunnen we zo de wereld redden? 27 t/m 30 oktober, NDSM Theater

1717

Plien en Bianca, een genre op zich met een trouwe fanschare, zijn al jaren niet meer weg te denken uit de Nederlandse komedie. Ooit maakten ze Zaai, op de planken stonden ze met onder andere Gaat het nog door en nu is er de nieuwste show En nu dan? Met uiteraard een hele stoet typetjes: gefrustreerde kabouters, kakdames met pumps die al skydivend de as van hun vriendin willen uitstrooien, giraffen die het theater bezoeken en Queen’s Guards. Karikaturen, scherpe randjes en turbo-verkledingen; klinkt als een avondje onvervalst Plien en Bianca. 4 t/m 14 oktober, DeLaMar

Naast No Intermission is er begin november nóg een werk van en met Abramovi te zien: de performan ce-opera 7 Deaths of Maria Callas Zeven internationaal gerenommeerde sopranen brengen wereldberoemde aria’s uit La Traviata, Tosca, Otello, Madame Butterﬂy, Carmen, Lucia di Lammermoor en Norma. Na uitverkochte zalen in Napels, Parijs en Berlijn nu exclusief in Carré. Een voor stelling met groot orkest (Ludwig), onder leiding van dirigent Yoel Gam zou én Marina Abramovi zowel live als op ﬁlm, in een vertolking van de lief desscènes met acteur Willem Dafoe.

KRIJGSMANKATINKACALISFABIAN

6 nov Carré

NIET ALLEEN BEWONDERAARS

EN NU DAN?

KokenZEEMAALom

mis deze niet

Midden 19de eeuw beginnen de drie broers Lehman in Amerika een stof fenwinkeltje, generaties later is Lehman Brothers een groot ﬁnancieel concern dat in 2008 mede verantwoordelijk is voor de ﬁnanciële crisis. De Italiaanse Stefano Massini schreef er een boek over, dat werd verwerkt tot voorstelling. Nu staat Lehman Trilogy voor het eerst in het Nederlands op de planken, met Gijs Scholten van Aschat en Hélène Devos. 26 (openbare repetitie) en 30 oktober (première), ITA

JONKERSKARIN

7 DEATHS OF MARIA CALLAS

LEHMAN TRILOGY

Het programma is samengesteld in nauwe samenwerking met Abramović en het Marina Abramović Insitute. ‘Tijdens de lockdown vorig najaar is zij naar Amsterdam gekomen en hebben we samen dagenlang door het theater gedwaald. Ze wilde de energie van de ruimtes voelen, elke mogelijkheid van een locatie onderzoeken. Sinds dien overleggen we wekelijks via Zoom wie we uitnodigen, en op welke plek. Alle performers heb ben nieuw werk gemaakt of bestaand werk speciaal voor Carré aangepast. We willen niet alleen kenners en bewonderaars van haar werk ontvangen, maar de deuren juist wijd openzetten voor een breed publiek. Sommige kunstenaars zullen je uitnodigen om deel te nemen als je dat wilt. Niks moet, bijna alles mag en kan. Het wordt absoluut een meeslepende ervaring, een voorbeeld van immersive theater: je wordt ondergedompeld in een unieke wereld.’

geren tegenaan boksen. Imhof, die altijd samenwerkt met haar geliefde, muziekmaker Eliza Douglas, laat geen enkele discipline of kunstvorm onbenut om de zintuigen aan te spreken. Inspiratie haalt ze uit de hele cultuurgeschiedenis, van de Griekse mythologie tot de undergroundcultuur (als twintiger was ze veel te vinden in de technoclubscene, waar ze ook werkte als doorbitch). De thema’s van deze tijd –onzedoorgangenkledinglockerseruitinImhof-wereld.andereenhyperindividualisme,eenzaamheid,verlangenhebzucht–krijgensteedseenvormindedystopischeHoeheterhetondergrondseStedelijkgaatzien?InelkgevalkomteencomplexlabyrintvanmetnauwewaarbijeenAvatarwaarnemingverstoort.

18 KRANT krant KUNST & VERMAAK featurettes

‘En dit stuk van Kroetz is bij uitstek dat’, vult Van Vledder aan. Franz Xaver Kroetz schreef voornamelijk scenario’s over gewone mensen die langs elkaar heen praten.

D

Welcome to the dark side van Anne Imhof.

tekst Anne Dirks foto Bas de Brouwer

I

Van Vledder: ‘Ik heb het gelezen in een vakantiehuisje en het was echt smúllen.’ Van den Heuvel knikt: ‘En als je het niets vindt, zijn er in elk geval augurken.’

1 oktober t/m 19 januari Stedelijk Museum

ronken Mensen ontstond na veel gepraat over wat theater nu eigenlijk moest zijn. ‘Ook met drank, dat heeft wel geholpen’, verklaart Van den Heuvel. De naam is ontleend aan het gelijknamige toneelstuk van de Russische Ivan Vyrypaev, het eerste stuk dat het drietal op de planken bracht. Of nou ja, de planken. ‘We willen dat het meer is dan een kaal bezoek aan een theater. We brengen de voorstellingen dus naar een plek waar je in café-setting naar de voorstelling kijkt en je na aﬂoop nog een biertje kunt doen met de acteurs’, zegt Van Vledder.

Die plek is in dit geval de Kesbeke-fabriek in West. De drang, ‘een modern boerensekssprookje’ gaat over Otto en Hilde, die aan het roer staan van een kwekerij slash uitvaartonderneming. Op

12 oktober t/m 6 november Kesbekefabriek, theaterbellevue.nl

Dronken Mensen, het theatergezelschap van Justus van Dillen, Xander van Vledder en Linde van den Heuvel, speelt deze maand De drang. Niet in een theater, maar in de Kesbeke-fabriek.

een dag staat Hildes broertje Fritz in de kas, vers terug uit de gevangenis. Hij wordt door het echtpaar in huis genomen, maar de mysterieuze jongeman zorgt voor onrust. Helemaal als bloemist Mitzi als een blok voor hem valt.

Dit smúllen’wordt

tekst Joke van der Weij

Underground ‘

‘Wij zijn denk ik alle drie gefascineerd door het strompelen van de mens, het pogen iets van je leven te willen maken’, vertelt Van den Heuvel.

mhof, misschien wel de hipste kunstenaar van dit moment, kreeg de volledige vrijheid om de grote kelderzaal (1100 m2) van het Stedelijk in te vullen met haar kunst, architectuur, licht, performances en een speciale soundtrack. De Duitse is een ware superster, wier carrière een enorme vlucht heeft genomen sinds ze in 2017 tijdens de Biënnale van Venetië de Gouden Leeuw in de wacht sleepte. Daarna volgde Tate Modern en Parijs, en nu stelt het Stedelijk zich open voor de hardcore performance art van deze vleesgeworden provocatie. De titel Youth is goed gekozen, want Imhof heeft veel van haar bekendheid te danken aan social media. Haar exposities en performances zijn zeer instagrammable en gaan daar een eigen leven leiden. Dat krijg je als je bekendstaat als de artistieke stem van een nieuwe generatie die inspeelt op de desoriëntatie en levensangst waar veel jon-

Slim van het Stedelijk, om komend najaar de volledige grote kelderzaal ter beschikking te stellen aan de Duitse kunstsensatie Anne Imhof.

Op een van de podia sloot Sophie Straat af. Voor wie niet weet wie dat is (ik had haar toevallig eens op tv gezien): het is een Amsterdamse zangeres en haar band die smartlappen brengt met hedendaagse – misschien zelfs woke – teksten. Ik vond het grappig en de vriendin met wie ik het festival bezocht was zelfs heel enthousiast, ze zwaaide wild met haar armen en probeerde mee te zingen. De rest van het publiek was minder enthousiast. Ze taaiden af of joelden afkeurend elke keer als het woord ‘Amsterdam’ viel. Vanaf de linkerkant van het podium werd zelfs met bier gegooid. Als ze dat nog eens doen, ga ik er wat van zeggen, riep de vriendin kwaad. Nee, zei ik, terwijl ik haar fysiek tegenhield. ‘We gaan niet in discussie met dronken Rotterdammers. Het is je misschien niet zo opgevallen, maar de mensen hier zijn niet zo dol op ons.’

In 2022 kwam haar vierde boek Goed, naar omstandigheden uit, waarin ze haar leven in de stad beschrijft.

N

a ongeveer veertig minuten arriveerde de trein al op Rotterdam Centraal – het duurt bij wijze van spreken langer om in Osdorp of Watergraafsmeer te komen. Normaal maak ik niet zo veel gebruik van de trein, maar afgelopen zomer leefde ik alsof het mijn laatste was (je weet maar nooit) en ging ik overal naartoe. De aanleiding dat ik naar Rotterdam reisde, was curieus. Tijdens een optreden in de Melkweg was ik eerder, op weg naar de wc, aangesproken door iemand die ik niet kende. Hij vertelde over een eendaags festival in Rotterdam, waarop ik besloot te gaan. Nu kan ik me voorstellen dat er mensen zijn die zich afvragen waarom je in godsnaam advies aanneemt van een wildvreemde, maar ik noem dat inspiratie. Mijn wereld strekt zich meestal niet verder uit dan het centrum van Amsterdam, en dat kan wel wat beter. Natuurlijk was ik al eerder in Rotterdam geweest maar toen bleef ik steken in het lelijke centrum en de koopgoot. Deze keer hadden we een fiets gehuurd en ontdekten we hoe wijds en indrukwekkend die stad eigenlijk is. En ik werd een beetje jaloers toen ik zag hoeveel leuke horeca er is in mooie gebouwen. Die Erasmusbrug echter, dat is een klootzak voor fietsers (maar toch mooi om over de Maas te kijken als je bijna moet overgeven van uitputting). Ons hotel was aan de ene kant van de brug en het festival aan de andere, op Katendrecht. Het heette Nacht van de Kaap en vond plaats rond een groot schip aan de kop van een kade. De zon ging onder met uitbundige kleuren toen we ons eerste biertje van die warme zomeravond dronken. Vanaf een podium klonken Rotterdamse zeemansliederen. Nu hou ik helemaal niet van volksmuziek, ook niet van Amsterdamse, maar zoals ik al zei, probeerde ik mijn horizon te verbreden. We zagen Merol (van de hit Hou je bek en bef me), die ik erg leuk vond, en een Australisch bluesbandje en tussendoor stapten we een tent binnen waar bingo werd gespeeld door mensen met pruiken en opvallende kleding. ‘Zwaai even naar de Amsterdammer’, zei een kennis vanaf het podium toen ze me herkende. Er werd gezwaaid, ik zwaaide terug. Naarmate de alcohol vorderde, spraken meer mensen me aan. Dat ging ongeveer zo. Iemand: ‘Waar kom je vandaan?’ Ik: ‘Amsterdam.’ Diegene: ‘Dan zal je wel blij zijn dat Feijenoord…’ Ik: ‘Laat me je even onderbreken, ik weet niks van voetbal en het interesseert me geen fluit.’ Nu kan ik er niets aan doen dat ik in Amsterdam geboren ben, en mijn ouders en grootouders ook. Het is nu eenmaal zo. Maar niet elke Amsterdammer is een verwaande kwast. Zelf heb ik bijvoorbeeld slechts drie van de zeven Joris Luyendijk-vinkjes; een beetje privilege, maar niet overdreven veel.

column BENTDERVANIVO

Cindy IN DE CITY 19

Cindy Hoetmer (1967) is geboren en opgegroeid in Amsterdam.

AFLEVERING 16: WAARIN CINDY EEN RETOURTJE ROTTERDAM DEED

Onderkruipsels

Allemaal beestjes

ONKUISE VROUWEN

H

En waar komen die insecten eigenlijk vandaan? Bisschop Isidorus van Sevilla weet in de zesde eeuw nog

et is weer kruisspinnentijd! Je bekijkt die wezentjes in hun elegante web vast met andere ogen na een bezoek aan Onderkruipsels. Niet alleen biedt het Rijksmuseum dit najaar onderdak aan de beroemde neushoorn Clara, maar ook aan de ‘minst geachte’ diertjes van de schepping, de natte padden, de wriemelende wormen en de harige spinnen. Mensen hadden (en hebben) er een hekel aan, maar waren er ook door gefascineerd. Waarom bestonden ze eigenlijk. En hoe zaten ze in elkaar? Insecten, wormen, padden en dergelijke staan lange tijd onderaan de ladder. In de ark van Noach mogen de onderkruipsels wel mee, maar dan helemaal onder in het ruim. Ze zijn nu eenmaal een – gruwelijk – onderdeel van de schepping. Een echte ordening is er nog niet, het zijn allemaal ‘lagere’, ‘minst geachte’ of ‘onvolmaakte’ dieren. Ze horen bij de duivel, bij het boze en kwade. Het begon al bij de slang in het Paradijs. Een uitzondering zijn mieren en bijen; mieren omdat ze zo ijverig zijn en bijen vanwege de strakke ordening van hun samenleving.

En het blijft niet bij die aantrekkelijke bruine tor. Eindeloos kun je kijken naar de precisie waarmee Anselmus de Boodt zestien muggen heeft getekend. Rubens schildert een Medusahoofd met slangen die verschillende vormen van baring en paring laten zien, want langzamerhand komt er meer inzicht in de manier waarop het een en ander geboren wordt; uit

expo

20 expo

De renaissance vraagt een andere blik. Ook de verschoppelingen zijn immers schepsels van God. En alles heeft een betekenis, net als in de bijbel. Vlinders staan voor de onsterfelijke ziel, een hagedis symboliseert wedergeboorte. En hoe mooi zit een vlieg niet in elkaar? Je ziet ze ineens overal op schilderijen zitten, vaak als een grapje. Dus moet je wel goed kijken hoe zo’n beest eruitziet. Dürer schildert zijn vliegend hert met het grootste oog voor detail. Het is in de 16de eeuw zo populair dat het overal gekopieerd wordt.

tekst Joke van der Weij

VOL AFGRIJZEN

t/m 15 rijksmuseum.nljanuari KRANT krant KUNST & VERMAAK AMSTERDAMRIJKSMUSEUM,1549.JAMNITZER,WENZELTAFELSTUK,BRNOGALLERY,MORAVIAN1617-18.MEDUSA,VANHOOFDRUBENS,PAULPETER

zeker dat bijen rechtstreeks voortkomen uit rottend koeienvlees en wespen uit een ezelkadaver. Afbeeldingen vinden we in de middeleeuwen in de marge van manuscripten en op schilderijen waar het kwaad verbeeld wordt, waarbij de combinatie van onkuise vrouwen met padden populair is.

Natte padden, wriemelende wormen, harige spinnen: dit najaarlaat het Rijksmuseum in Onderkruipsels zien hoe kleine schepselseeuwenlang gehaat werden en daarna ineens bewonderd.

GOLDENmeer.BOY

21 eitjes. Jan Swammerdam beschrijft in zijn Historia Generalis Insectorum scherpzinnig de anatomie van de bloedeloze dieren. Anthoni van Leeuwenhoek kweekt onder een speciale kous luizen op zijn kuit, ter observatie, maar ﬂikkert de hele boel na een tijdje vol afgrijzen op straat. Een wetenschapper blijft een mens. De Kunstkamers die in deze tijd opkomen staan vol met ‘life casts’, afgietsels van levende dieren zoals slangen, kikkers en insecten.

GUSTAV KLIMT

OP STERK WATER

LOUVRE,CA.FIGULINES,RUSTIQUESPALISSY,AANTOEGESCHREVENFIGULINES,RUSTIQUESBERNARD1550-60.PARIJS

ANGELESLOSMUSEUM,GETTYPAULJ.THE1505.HERT,VLIEGENDDÜRER,ALBRECHT

Gustav Klimt was rond 1900 in zijn geboortestad Wenen al een golden boy. Beroemd om zijn opzienbarende symbolische werken, steeds vaker voorzien van bladgoud, en om zijn losse kunstenaarsleven. Want Klimt portretteert zijn vrouwen niet alleen als mysterieuze en sensuele wezens, met veel van hen heeft hij ook seks, wat leidt tot zestien kinderen. Klimt verlost de Weense bourgeoisie van een knellend korset, maar andere grootheden als Van Gogh, Toulouse-Lautrec, Rodin en Monet bevrijden de kunst op hún manier. Veel echte topstukken (Judith! Waterslangen!) van Klimt zijn nu te zien in samenhang met die inspiratiebronnen. Ook is er aandacht voor de verhouding van Klimt tot de personen op de schilderijen.

7 OKTOBER T/M 8 JANUARI, VAN GOGH MUSEUM

NATURAL SOURCES

Natuurlijk heeft Jochen Lempert als bioloog en libellenspecialist een wetenschappelijke verhouding met de natuur, maar evengoed een poëtische. Verwacht van deze Duitse fotograaf geen muurvullende natuurfoto’s, maar gevoelige zwart-witopnames op klein formaat; zijn werk doet eerder denken aan de plantenfoto’s van Karl Blossfeldt. Natural Sources verwijst naar de uitputting van fossiele brandstoffen, maar ook naar de natuur als inspiratiebron, waarbij Lempert zijn onderwerpen zoals een kwal en een bloemtakje vanuit een gelijkwaardig gezichtspunt vastlegt. Dat geldt ook voor de reuzenalk, waarvan Lempert al dertig jaar de museale overblijfsels fotografeert. Het laatste paartje van deze zeevogel is in 1844 vermoord en toen waren er geen

FOAM TALENT

T/M 4 DECEMBER, HUIS MARSEILLE

mis deze niet

En er blijken in de wereld nog veel meer onderkruipsels. Maria Sibylla Merian reist naar Suriname voor onderzoek naar de metamorfosen van insecten en maakt daar beeldschone illustraties bij. De Amsterdamse apotheker Albertus Seba zet zijn exotische insecten en amﬁbieën op sterk water. Kortom: niets van gods Intelligent Design is nog verachtelijk. Terug naar de kruisspin en zijn 45.000 soortgenoten. Want er is in de tentoonstelling ook aandacht voor de cruciale functie van onderkruipsels in het weefsel van de natuur. Zo hangt er een brief die de International Spider Community speciaal aan het Rijksmuseum geschreven heeft, met een verzoek aan de mens om respectvol samen te leven. Dat lijkt me het minste.

De twintig jonge kunstenaars die via de tweejaarlijkse FOAM Talent Call doordrongen tot deze groepstentoonstelling zijn stuk voor stuk de moeite waard. Het ongemak en de pijn van de wereld worden niet uit de weg gegaan, dus het gaat over discriminatie, klimaatverandering en sociale onrechtvaardigheid, maar veel van hun werk is ook heel geestig. Namen die eruitspringen zijn Lina Geoushy die met haar serie Shame Less het geweld tegen Egyptische vrouwen onderzoekt, en Pavo Marinovic die zich in Marble Ass bezighoudt met mannelijkheid in voormalig Joegoslavië.

T/M 18 JANUARI, FOAM GEOUSHYLINA©VIOLENCESEXUALAGAINSTPROTESTALESSSHAMELEMPERTJOCHENGUSTAVKLIMT,JUDITH,1901,OLIEVERFENBLADGOUDOP WENENBELVEDERE,CM,42X84DOEK,

22 KUNST & VERMAAKKRANT krant expo

• Imagine IC, Diep geworteld – Nalatenschap van 30 jaar Bijlmervliegramp, t/m 30 november

DE BOOM DIE ALLES ZAG

enClyde,uitbasisschoolleerlingenvan1992,dooronbekendSandeep.COLLECTIECBKZUIDOOSTCOLLECTIEAMSTERDAMMUSEUM ICIMAGINECOLLECTIETEKENINGEN:

BRANDENDE FLATS

Museum Imagine IC herdenkt de ramp tot slot met een tentoonstelling waarin ook de blijvende impact van de ramp centraal staat: Diep geworteld – Nalatenschap van 30 jaar Bijlmervliegramp. Hier komen verhalen, herinneringen en emoties van Amsterdammers in geluidsfragmenten en documentaires voorbij. Die geven een levendig beeld van de manier waarop verschillende generaties met dit trauma omgaan en hoe de Bijlmervliegramp wordt herdacht.

tekst Kim van der Meulen

• De kunstwerken van Fatric Bewong en Samuel Sarmiento zijn nu te zien in het Amsterdam Museum en in december ook in de BijlmAIRgroepstentoonstellinginCBKZuidoost

• Amsterdam Museum, 30 jaar Bijlmervliegramp, t/m 21 mei 2023

Ook indrukwekkend zijn de uitgeschreven gesprekken met meldkamermedewerkers van 112, de brokstukken van het vliegtuig, gevonden en bewaard door Amsterdammers, en kindertekeningen van basisschoolleerlingen uit de Bijlmer. De rookwolk boven de Bijlmermeer, een vallend vliegtuig en brandende ﬂats: ze tekenden alles wat ze hadden meegemaakt. Dat kon helpen hun trauma te verwerken, hoopten hun Traumaverwerkingleerkrachten.enkunst kwamen deze zomer ook samen in een project van de Ghanese kunstenaar Fatric Bewong, artist-in-residence bij CBK Zuidoost. Zij bezocht de locatie van de vliegtuigcrash met dertig Bijlmerbewoners, die hun herinneringen deelden en afdrukken op een groot doek maakten. Het materiaal: houtskool, afkomstig van bomen naast de rampplek.

Een emotionele maar inspirerende middag, zo kijkt Bewong terug op haar kunstproject We are the eyes that saw, we speak of the pain that was, we become the hearts that heal. Het resultaat is, samen met foto’s en video’s van het ritueel, te zien in het Amsterdam Museum en tijdens de herdenking van de Bijlmervliegramp op 4 oktober – elk jaar op de plek van de ramp, bij ‘De boom die alles zag’. Die boom is trouwens ook onderwerp van een eerbetoon aan de slachtoffers dat kunstenaar Samuel Sarmiento maakte: De boom die alles zag – El arbol que lo vio todo.

• Herdenking Bijlmervliegramp bij Het Groeiend Monument 4 oktober

eel Amsterdammers kunnen zich de avond van zondag 4 oktober 1992 nog als de dag van gisteren herinneren. Toen boorde een onbestuurbaar geworden vrachtvliegtuig van de Israëlische luchtvaartmaatschappij El Al zich in twee ﬂats in de Bijlmermeer, met 43 doden tot gevolg. De ramp had een grote impact op de stad – de ﬂats werden gesloopt en vervangen door een laagbouwzone –en op haar bewoners.

V

Het Amsterdam Museum schetst een beeld van die ingrijpende gevolgen. In de tentoonstelling 30 jaar Bijlmervliegramp staan de verhalen van bewoners centraal en zie je onder meer krantenkoppen van destijds. Die komen nog altijd binnen: ‘Vuur, dood en chaos’ en ‘Ineens ging hij op zijn kant en recht omlaag.’

WAT IS ER TE ZIEN?

Precies dertig jaar geleden, op 4 oktober, stortte een Boeing 747 neer op de ats Groeneveen en Klein-Kruitberg, midden in de Bijlmer. Een gebeurtenis met grote impact. Hoe staat de stad dit jaar stil bij de vliegramp?

Stilstaan tussen de brokstukken

V.l.n.r: Sarmiento,SamuelDe boom die alles zag (2021), techniek op papier. Brokstuk 747 uit 1992. Tekeningen

15 t/m 21 oktober in Pathé Noord en Bijlmer Parktheater, cinekid.nl en taartrovers.nl

6 t/m 9 oktober, paff.nl

vader niet meer boven komt na een verkeerd afgelopen duik, raakt zijn gezin totaal ontwricht. In het dromerige Narcosis, met Thekla Reuten en Fedja van Huêt, lopen heden en herinnering naadloos in elkaar over. De ﬁlm van Martijn de Jong is de Nederlandse Oscar-inzending.

Het festivalseizoen is voorbij, zeg je? Niet voor defilmliefhebber. Zes tips in één maand.

Vanaf 13 oktober in de bioscoop

3. VOOR MENSENKIJKERS

In Het Ketelhuis vindt de zesde editie van het Parool Film Festival plaats, waar vier dagen lang de interessantste – en vaak internationaal gekroonde – nieuwe arthouseﬁlms worden vertoond. De openingsﬁlm is bijvoorbeeld de satire Triangle of sad ness, die dit voorjaar in Cannes de Gouden Palm won.

26 oktober t/m 5 november, LAB111 en De Filmhallen, imagineﬁlmfestival.nl

Ook voor kinderen is er genoeg te doen. Tijdens de herfstvakantie is er de 36ste editie van Cinekid, met ﬁlmvertoningen – van onder meer documentaire Bangla Surf Girls en het Nederlandse vluchtelingendrama Totem –en ook weer genoeg mogelijkheden tot (inter) actie in het MediaLab. Voor de allerkleinsten is er Taartrovers, met bijzondere kinderﬁlms en activiteiten vanaf twee jaar.

HetCOWdocumentairedebuut van Andrea Arnold (American honey) begint met nieuw leven: de geboorte van een kalf op een melkveebedrijf, het vijfde jong voor moeder Luma. Maar je hoeft niet op een boerderij geboren te zijn om te weten hoe dit verhaal zal aﬂopen.

Tot slot: voor het beste op het gebied van fantasy, horror en scienceﬁction kun je terecht bij Imagine Fantastic Film Festival. Het motto van dit jaar is ‘weird is wonderful’ en het aanbod belooft diverser en uitgebreider te zijn dan ooit. Mag je niet missen dus.

tekst Bregtje Schudel

Summer ghost Bangla Surf Girls

Triangle of sadness

WanneerNARCOSISeen

5. VOOR WEIRDO’S

6x festivallen

1. VOOR WERELDREIZIGERS

Fans van Japanse cinema kunnen weer volop genieten bij Camera Japan, met vertoningen van recente juwelen als misdaadfilm Bad city en anime Summer ghost. Eye wijdt ondertussen een retrospectief aan actrice en filmmaker Kinuyo Tanaka, van wie vier films uit de jaren vijftig en zestig worden getoond. Liever in Spaanse sferen komen? Zoek niet verder dan het Amsterdam Spanish Film Festival. Als openingsfilm draait het – losjes – op The Wizard of Oz geïnspireerde Rainbow. 29 september t/m 2 oktober in LAB111 camerajapan.nl Kinuyo Tanaka, 3 t/m 31 oktober, eyefilmmuseum.nl 5 t/m 9 oktober, spanishfilmfestival.nl

23KRANT krant film

13 t/m 16 okt. Het Ketelhuis, humansofﬁlmfestival.com

KIRKWOODKATE

Bij het Humans of Film Festival gaat het, inderdaad, over mensen – wat ze doen en waarom. Op het programma dus titels als

4. VOOR FILMFANAATJES

Rainbow

Dear future children, een documentaire over drie jonge activistenleiders, en het indringende And I was there, over een Israëlische ﬁlmmaker die twintig jaar oude homevideo’s van zichzelf als soldaat, feestvierend in Palestijnse bezette huizen, onder ogen durft te zien.

Vanaf 6 oktober in de bioscoop

Vanaf 20 oktober in de bioscoop

EL WanneerHOUBzijn

vader hem met een man betrapt, zit er voor Karim (Fahd Larhzaoui) maar één ding op: hij sluit zich op in de meterkast van het Rotterdamse huis van zijn ouders (Slimane Dazi, Lubna Azabal). Daar hoopt hij zijn familie te doen inzien dat zijn coming-out niet het einde van de wereld is – maar leert hij ook meer over zichzelf.

2. VOOR ARTHOUSE-ADEPTEN

n het begin moest hij wel wennen aan zijn nieuwe rol, vertelt Emre Ünver. Hij was dan net stadsdeelvoorzitter van Nieuw-West geworden, maar woonde nog steeds in hetzelfde huis in Geuzenveld, en ging nog steeds in zijn shorts en op slippers naar de Albert Heijn. Tot hij in zijn supermarkt ineens een moeder tegen haar dochter hoorde gillen: ‘Kijk, daar heb je de stadsdeelvoorzitter!’ Een heel rare gewaarwording. ‘Ik wist niet of ze dat positief bedoelde of niet. Maar het was de eerste keer dat ik in mijn boodschappenkar keek en dacht: o, misschien moet ik dat biertje Dewegzetten.’Turks-Nederlandse Emre Ünver is geboren en getogen in Amsterdam. Tot zijn tiende woonde hij met zijn ouders in de Vogelbuurt in Noord, om daarna naar Geuzenveld te verhuizen. Op zijn 24ste kwam hij in de Amsterdamse gemeenteraad namens de PvdA, en bleef daar twaalf jaar zitten. Totdat GroenLinks hem in 2018 de kans gaf stadsdeelvoorzitter te worden en hij overstapte naar die partij. ’

Stadsdeelvoorzitter Emre Ünver:

Hij is geboren en getogen in de stad en begon deze zomer aan zijn tweede termijn als stadsdeelvoorzitter van Nieuw-West: Emre Ünver (40). ‘Als je mij in hartje centrum in een dik penthouse zet, doet dat iets met mijn identiteit.’

tekst San van de Ven foto’s Marjolein van Damme

I

En die maatschappelijke betrokkenheid?

Zijn politieke carrière nam een vlucht toen hij namens de linkse Turkse arbeidersclub in debat ging met Jong Fortuynisten. Die waren schreeuwend de zaal in gekomen en stonden op het punt eruit geveegd te worden, maar Ünver, die in het bestuur zat, hield dat tegen. Hij zei: geef een van die mannen een microfoon, zet hem in het panel. Het eindigde erin dat de jongens hem na het gesprek een hand gaven en zeiden: je bent anders, maar wel oké. Dankzij een oud-PvdA-wethouder, die in de zaal had gezeten, kwam hij bij die PvdA terecht als gemeenteraadslid. Buiten de raad onderhield hij een opvallend goede relatie met GroenLinks, die hij ‘lekker progressief’ vond. Dus toen hij na twaalf jaar door Rutger Groot Wassink gepolst werd voor het stadsdeelvoorzitterschap van Nieuw-West, voelde hij zich niet alleen gevleid maar ook de juiste kandidaat.

Had je als kind al grote politieke ambities?

‘

KUNST & VERMAAKKRANT krant

houden’wilkraam.bijeenje40-45PleinkooplingerieofdjellabadezelfdeDatikzo

terugkwamen, had ik sterk de behoefte om het verschil met hier te duiden. Later kwam de Turkse staats-tv TRT voor het eerst op de kabel en zag ik ineens beelden van clashes tussen linkse en rechtse studentengroepen. Dat alles heeft ertoe geleid dat ik me ging interesseren voor internationale politiek en geopolitiek. In de brugklas gaf de leraar mij al de bijnaam Opa, omdat ik altijd met die dingen bezig was.’

Als je oude versus nieuwe bewoners krijgt, ben je Nieuw-West kwijt’

‘Toen ik wat ouder was, kwam dat besef: hé, we zijn een gastarbeidersgezin en we wonen in wat andere mensen een achterstandswijk noemen. Vooral de samenleving laat je duidelijk merken dat je anders bent. De eerste keer dat ik de behoefte voelde om mijn ouders te vragen naar onze Turkse roots, was door een nare ervaring op straat met een meneer die het nodig vond mij uit te schelden vanwege mijn afkomst. Dat doet iets met hoe je je ontwikkelt. Rond mijn veertiende ben ik aan debatten gaan meedoen, in het maatschappelijk middenveld – de arbeidersclubs die opkwamen voor gelijke rechten van migranten.’

‘Op

interview

‘Dat niet, maar ik was al vrij vroeg maatschappelijk betrokken. Er zijn een paar dingen die op mij grote invloed hebben gehad als kind. Eén daarvan is de Eerste Golfoorlog in 1990, de inval van Irak. Het was de eerste keer dat ik als kind een oorlog zag, op tv. Ik was negen en merkte dat het een dingetje was in de wijk waar ik woonde. Voor mij was dat het moment dat ik vragen ging stellen aan mijn vader: er is oorlog, wie vecht met wie? Op mijn zesde had ik een halfjaar in Turkije gewoond, waar ik naar school ging. Dat was nogal een omschakeling. Ik moest er een uniform aan, mijn hoofd werd kaalgeschoren en we moesten netjes in de rij het volkslied zingen. In die tijd werden er ook nog tikken uitgedeeld, met een liniaal op je nagel en dat soort dingen. Als kind ken je een term als ‘bestaanszekerheid’ niet, maar ik wist wel: er zijn in Turkije mensen die het moeilijk hebben. Dus toen we

‘In elkaarzonderkunNieuw-Westjenogwandelendatjeoverstruikelt’

‘ Talent is verdeeldeerlijk in de stad, maar de kansen niet’

‘Voor mij is het simpel: ik juich vernieuwing en investering toe. De stelregel die ik heb is: de vooruitgang mag niet

Je bent afgelopen zomer je tweede termijn als stadsdeelvoorzitter ingegaan. Hoe bevalt het?

‘Misschien een cliché, maar ik vind het een grote eer om het te mogen doen. Je moet een gevoel hebben bij zo’n functie. Hier reken ik mezelf af op: ben ik in staat het ver schil te maken voor de bewoners? Ik geloof van wel, al wil ik véél meer dan ik kan. Soms vraag ik me af of het genoeg is. Maar dat houdt me scherp en het past bij mijn jeugd; als je uit een gastarbeidersgezin komt, ben je ook dagelijks aan het strijden om vooruit te komen. Laatst had ik het er met een vriend over. Hij zei: wat er ook gebeurt, wij blijven altijd die jongens uit Nieuw-West. Maar dat betwijfel ik: als je mij in hartje centrum in een dik penthouse zet en ik hoef nooit meer na te denken over hoe ik het einde van de maand haal, schat ik in dat dat iets doet met mijn identiteit.’

‘Dat komt terug in alles wat ik doe, op ieder beleidsterrein. Ik doe dat vanuit mijn eigen levenservaring; ik heb geen analyse nodig om te weten wat het betekent om in de Vogelbuurt of Geuzenveld op te groeien. Sterker nog: pak een kladblok en ik ga je uitleggen wat het betekent. Dat is een meerwaarde. Mijn netwerk is hier vrij breed, dat gaat veel verder dan de directeuren en de ambtenaren. Op straat- of wijkniveau weet ik soms waar een sleutelﬁguur zit of waar mensen zitten die een belangrijke positie hebben. Dat doet iets met je informatievoorziening en toegankelijkheid, maar ook met je impact. Ik heb een vrouwenagenda opgezet, omdat ik hoorde dat meiden uit de buurt vaak te maken hebben met online shaming. De buurtbudgetten die door de stad verdeeld worden hebben we meertalig gemaakt. En toen tijdens corona in het hele land de rellen uitbraken, hebben we dat hier weten te voorkomen met de inzet van buurtmoeders, moskeevaders en jongerenwerkers.’

• Zat twaalf jaar in de Amsterdamse gemeenteraad – vanaf 2014 als vi ce-fractievoorzitter – voor de PvdA, maar stapte in 2018 over naar Groen Links om stadsdeelvoorzitter van Nieuw-West te worden. Zijn portefeuil les zijn onder meer openbare orde & veiligheid, ﬁnanciën en sociale zaken.

• Voetbalpleintjes: Op elke straathoek vind je een pleintje waar kinderen aan het ballen zijn, en vooral ook veel meiden. En als je mee wilt doen: ze dagen je uit, en je krijgt sowieso een panna.

26

‘Ja, het betaalt hartstikke goed. Maar zekerheden zijn er niet. Ik kan vanavond het vertrouwen verliezen, dan ben ik morgen weg en is er geen wachtgeld. Die rauwheid past wel bij me. Maar ik werk er ook hard voor hoor, je kunt dit werk alleen doen als je heel betrokken bent. Soms loop je ergens en trekt iemand je aan je jasje om dat-ie in de knel zit met het systeem. Dan kan ik wel weglopen en naar de loketten doorverwijzen, maar dan weet ik dat ik die nacht niet kan slapen. Op het moment dat je iemand vanuit die bestuurlijke doorpakkracht wél kunt helpen, is dat voer voor mij. Dat geeft me energie. Al draag je ook verantwoordelijkheid voor dingen waarin

Een lastig dilemma: aan de ene kant wordt gentriﬁcatie in Nieuw-West aangemoedigd, en aan de andere kant wil je dat het van de bewoners blijft. Hoe doe je dat?

EMRE ÜNVER

• Werd 19 november 1981 geboren in Amsterdam.

• Groeide op in de Vogelbuurt in Noord, om op zijn tiende te verhuizen naar Nieuw-West.

KUNST & VERMAAKKRANT krant

je weinig kunt betekenen. We hadden de laatste tijd een aantal plofkraken – nou, dat zorgt voor emotie in de buurt, dat komt op je af. En dan ben ik niet het type dat zegt: ik ga daar niet over. Nee, het hoort bij de functie om dat te incasseren en het gesprek aan te gaan.’

• Studeerde commerciële economie.

Hoe doe je dat?

• Tuinen van West: Weg uit de drukte van de stad, het groen in waar je kunt wandelen, ﬁetsen, kajakken, picknicken en fruit plukken.

• Woont in Geuzenveld en heeft een vriendin.

Maar je haalt het einde van de maand nu makkelijk, toch?

4X EMRES TIPS

‘Nieuw-West heeft niet alleen de meeste inwoners, maar ook de meeste jongeren. Als je kijkt naar de sociaalecono mische samenstelling, geeft dat een ander beeld dan binnen de Ring. Daarom zijn hier meer opgaves en achter standen. Talent is eerlijk verdeeld in de stad, maar de kansen niet. Het lerarentekort heeft zich in dit deel van de stad het sterkst gemanifesteerd en dit zijn kinderen die vaker met een achterstand beginnen aan school. Maar ook toen corona kwam: heel veel mensen hebben hier tijdelijke contracten, tachtig procent van de taxichauffeurs zit in dit gebied. De werkloosheid kreeg hier een stevigere klap. Dat betekent iets voor de gezinssamenstelling, de thuissituatie en het geluk van de mensen die hier wonen. Het DNA van Nieuw-West bestaat uit de jongens en meiden die hier op groeien, en de mensen di e hier al vijftig jaar vertoeven; je moet zorgen dat dat niet onder druk komt te staan. Daar richt ik me op: het eerlijker verdelen van middelen en kansen, en daar bestuurlijke aandacht aan geven.’

• Coffeemania: Koffietentje aan de overkant van Plein 40-45, waar verschillende groepen elkaar treffen. Met aandacht voor kunst en cultuur, filosofie en muziek, en een bibliotheek ernaast.

Nieuw-West is minder in trek bij Amsterdammers dan een stadsdeel als Zuid of Oost. Wat heeft het te bieden? ‘Licht, ruimte en groen. Mijn vriendenkring ontwijkt het Centrum tegenwoordig – te druk, te toeristisch. Hier kun je nog lekker wandelen zonder dat je over elkaar struikelt. De openbare ruimte is hier veel meer een ontmoetings plek, al onze pleinen worden goed gebruikt. Er zijn diverse keukens; je hebt hier de mediterrane keukens, maar ook allerlei fusionconcepten. Ik ken Amsterdammers die hier in het bijzonder het groen komen opzoeken, of dat nou stadswildernis De Bretten is of een rondje Sloterplas. En zonet zag ik een groep mensen die door de wijk geleid werd langs streetart; urban culture is hier goed vertegen woordigd. Het is allemaal iets kleiner, iets lokaler, maar het heeft z’n eigen feel.’

• Werd in 2006 gemeenteraadslid van de PvdA en zat in 2016 ook even (2-3 maanden) in Den Haag, waar hij Twee de Kamerlid Sjoera Dikkers verving.

Wat zijn de uitdagingen?

• Dorpje Sloten: Een beschermd stadsgezicht met een historisch scentrum en een paar woningen eromheen; waar in Amsterdam vind je het nog?

interview

De tolerantie staat landelijk onder druk, dat probleem speelt ook in Nieuw-West. Vorig jaar kwam er een groot rapport naar buiten over lhbtiq+-groepen die zich hier niet veilig voelen.

W

Meer Nick? In de Cultuurmakerspodcast (scan de QR-code) gaat Nick in gesprek met Elmer alias Merel Pauw. Within without II is 19 oktober, op drie tijdstippen in de avond, exclusief te zien in Carré (carre.nl).

272727

‘Nee, je kunt genoeg doen. Ik vind het iets te simpel om alles terug te brengen tot bevoegdheden of het mandaat. Ik wil dat meer mensen hier – ook als je een kleine portemonnee hebt, vanuit de liefde voor elkaar, vanuit wél zichtbaar jezelf kunnen zijn – gelukkiger zijn. Dat probeer ik als bestuurder te bereiken. Voor de rest probeer ik het simpel te houden: ik beloof altijd minder dan dat ik lever. Zo houd je het vertrou wen. Mensen worden pas boos als je ze gouden bergen be looft en vervolgens je belofte niet nakomt. En uiteindelijk blijf ik hier, of de functie nu stopt of niet. Ik ga mijn buurtbewoners altijd in de ogen aankijken en het kan niet zo zijn dat ik Emre dan ben verloren.’

Die Pride-vlag werd wel meteen gestolen, hè? ‘Ja, en de dag erop hing-ie weer. Ik ben niet naïef, ik had zeven of acht van die vlaggen besteld. Een onderdeel van diezelfde campagne waren de billboards waarop we de gay-community in volle glorie lieten zien. Toen was er een gek die er met grafﬁti overheen gespoten had – wat het vei ligheidsgevoel voor mensen enorm aantast. Als voorzitter heb ik toen gezegd: die billboards gelijk vernieuwen en nog tien extra dagen laten hangen. Dat is hoe je die zichtbaarheid claimt.’

Als stadsdeelvoorzitter adviseer je de burgemeester. Vind je dat je te weinig kunt bereiken in die rol?

voorbijgaan aan de mensen die er al zitten. Woningen erbij: top! Maar gaan we ook iets doen aan de woningen die hier in slechte staat zijn? Want dan wordt het meer één NieuwWest. Als je het niet doet, krijg je dat verkeerde beeld van de ene kant van de straat waar een nieuwbouwwijk is opge pompt met mooie voorzieningen en aan de andere kant mensen die aan het overleven zijn. Dan krijg je oude versus nieuwe bewoners, en dan ben je Nieuw-West kwijt. Kijk, hier op Plein 40-45 kun je een maaltijd nuttigen voor anderhalf euro, maar ook voor dertig euro. Voor mij is het belangrijk dat die anderhalve euro overeind blijft. Want als er alleen maar tentjes zitten die een bagel en een kop kofﬁe voor acht of negen euro wegzetten, maakt de wijk er geen gebruik meer van. Dat geldt ook voor de markt: mensen halen er dagelijks hun groente en fruit, omdat het goed koop is. Het productaanbod is anders dan op andere mark ten: of je nu lingerie of een djellaba wilt kopen, het kan bij dezelfde kraam. Dat moeten we overeind houden.’

‘Ik krijg dat vanuit de regenboog-community en mijn eigen vriendenkring heel vaak terug en vind dat pijnlijk om te horen. Ze geven een simpele grens aan: voorbij Station Le lylaan durf ik niet meer zichtbaar mezelf te zijn. Ik weiger dat te accepteren, en ik weiger daarvan weg te kijken. Ie dereen moet zichzelf kunnen zijn, dat geldt net zo goed voor meiden met hoofddoeken die zich op sommige plekken in de stad niet veilig voelen. Daar maak ik dus beleid op. Dit jaar werd in Nieuw-West voor het eerst Pride gevierd. En daarvoor hadden we een reeks De ongewone ontmoe ting-bijeenkomsten, waarbij groepen die normaal niet met elkaar in contact komen het gesprek aangaan. Dragqueen Jennifer Hopelezz heb ik toen Slotervaart ingebracht: ga maar praten met onze jongens en meiden, met de jongeren werkers. Ik heb die avond een paar voorbeelden gezien van hoe mensen elkaar ondanks hun verschillen vonden – dat kan ik niet in beleidsresultaat uitdrukken, maar dát heb ik ervoor over.’

DIT GAAT ‘VERBINDING’OVER

Nationale Ballet, muziek en licht‘installaties.

tekst Alice Boothby foto Marjolein van Damme

ie het afgelopen jaar een optreden van Eefje de Visser heeft gezien, keek ook naar het werk van Nick Verstand. De haast hypnotiserende, grote spiegel die tijdens haar optre dens boven het podium zweefde, was van zijn hand. Het illustreert wat Verstand graag doet: muziek en licht samenbrengen tot een totaalervaring die je nog niet eerder hebt gezien. En, in het geval van Eefje de Visser, waar zowel bezoekers als pers laai end enthousiast over zijn. Toen Verstand vorig jaar door Carré werd benaderd om een eigen voor stelling te maken, zei hij natuurlijk ja. Maar die vraag kwam wel als een verrassing; naar eigen zeggen had hij nooit gedacht dat die locatie über haupt tot de opties behoorde. Toch staat hij er op woensdag 19 oktober, tijdens ADE, met Within without II, een samenspel van dansers van het

Within without II gaat over de connectie tussen onze binnen- en buitenwereld’, vertelt Verstand. ‘En vooral over de verbinding tussen mensen. Tijdens het maken van de voorstelling viel het me op hoe harmonieus dat ging. Dat komt deels omdat we als makers allemaal in Amsterdam wonen; dat maakt dat we dieper kunnen gaan in de samen werking. Omdat we elkaar vaker zien, kennen we elkaar beter en is het vertrouwen groter.’

Ontdek de gamechangers en baanbrekers van de stad, of het nu gaat om toneel, foto gra e, muziek of schilderkunst. Deze maand: audiovisueel kunstenaar Nick Verstand.

AMSTERDAMGIFTS Fifty Shades of Earl Grey Guiltea €4,50 Amsterdam Centraal Station, Ĳ-zĳdewww.iamsterdam.nl/storeMaakkennislokalemetmakers I amsterdam emaillen mok €11,50 Eberhardjes €5,95 Sauvignon Blanc - Real Wine Soap Vinoos by AMS €13,95

komok.eu VREEMANNMIRTE

maken samen Komok: een exporuimte, kleurrijke galerie, atelier, winkel en alles daartussen in de Transvaalbuurt in Oost. Komok wordt gerund door illustrator Emma Levie en kunstenaar Rachel Sellem. Ze tonen er eigen werk en dat van 21 collega-kunstenaars, onder wie keramiekmaker en vriendin van Emma, Maaike de Weijer. ‘Regelmatig zie ik buren trots voor de deur zitten. Met een kopje kofﬁe in de hand doen ze binnen een rondje en praten we over alle nieuwe werken.’ De kunstwinkel is dus niet alleen je nieuwe adres voor aardewerken schatten, maar vormt ook nog eens een vrolijke aanwinst voor de buurt.

26 t/m 30

AMSTERDAM CITY WALK

We ﬁetsen wat af in deze stad en het moet allemaal snel-snel-snel. Maar wat nou als je de stad eens op je gemak doorkruist tijdens de Amsterdam City Walk? Die bestaat uit verschillende wandelingen, van Oost naar West en van Zuid naar Centrum. Je hebt keuze uit de afstanden 10, 14, 17, 20, 26 of 33 kilometer, met meerdere startpunten. Zoals Rembrandtplein, maar ook Sloterdijk en het Olympisch Stadion. Extra reden om mee te doen: bij de stempelen verzorgingsposten onderweg worden Amsterdamse snacks uitgedeeld. Zéér bevorderlijk voor de sportieve prestatie.

29 WJOSVZ: KOEKJE LIJSTJE:ERBIJ? NOORD-WESTBUURT:ADRESSENUITDEKNUFFELENDIERENLEUKSTEWINKELSETEN:NIEUWEINDESTADRONDJE3437383940 KRANT krant okt 2022

KUNST KOPEN

afforableartfair.com

‘Kom’KOMOKen‘mok’

Pretoriusstraat 35 (open vrij t/m zon)

1

15 amsterdamcitywalk.nloktober

Het leven is al duur genoeg, dus juichen we de leuke dingen toe die iets minder kosten. Kunst bijvoorbeeld, en dat is betaalbaar op twee kunstbeurzen deze maand. Op de EuropArtFair in de Westergas tonen en verkopen kunstenaars hun werk rechtstreeks, zonder tussenpersoon of galerie, en dat scheelt wat in de prijs (en ﬁ jn: via de folder in deze Uitkrant heb je gratis toegang). Ook is er de mogelijkheid om de kunstenaars ter plekke te spreken. Twee weken later vindt de Affordable Art Fair plaats, voor hedendaagse, toegankelijke én betaalbare kunst. Met werk van o.a. Selwyn Senatori, Alex Voinea, Raider en Yamuna Forzani. en 2 oktober, europartfair.com oktober,

DE KOEK IS… OP? 30 kale koffieETEN & DRINKEN EN ZOKRANT krant minder

tekst Karin Thybaut foto’s Nynke Brandsma

Met al dat fotograferen kwam ook de realisatie: steeds minder horeca serveren koekjes bij de koffie. ‘Een derde van mijn bestelde koffies komt zonder koekje.’ Ligt het aan de opkomst van de barista-tenten (waar het ‘om de koffie draait’ en je, als je er iets bij wilt, een plak bananenbrood voor 3,50 euro kunt bestellen), aan bezuinigingen of aan iets heel anders? Legt Brandsma’s project de laatste stuiptrekkingen vast van een traditie die over dertig jaar helemaal verdwenen is? Denken we dan zuchtend terug aan die goede, ouwe tijd waarin onze koffies nog vergezeld werden door zoetigheid? Hoe dan ook: Brandsma gaat door met de koekjesadoratie. ‘Ik fotografeer koekjes bij de koffie, exponent van Nederlands cultureel erfgoed. Nu ze er nog zijn.’

an de stroopwafel tot stukken boterkoek en zelfgebakken macarons: koekjes bij de koffie doen het goed. Niemand die klaagt over zo’n minitraktatie bij z’n bakkie pleur. Ook de Amsterdamse fotograaf Nynke Brandsma niet. ‘Dagelijks ga ik, na een paar uur thuiswerken, rond de klok van tien, de deur uit voor een ommetje en verse koffie. Toen ik ooit drie koekjes kreeg, werd ik me bewuster van dat koekje. Het is zo’n veelzeggend gebaar. Gratis, soms met liefde zelf gebakken of zorgvuldig geselecteerd. Als je oog krijgt voor het koekje, wordt koffiedrinken buiten de deur nog leuker.’ Dus toen de cafeetjes in coronatijd weer opengingen, begon Brandsma de koekjes te fotograferen. Eerst bij de koffie, later thuis, op een wit vel, elk koekje op dezelfde manier. Het werd een project: honderden koekjes van honderden Amsterdamse cafés en koffietentjes.

31

VAN EIGEN DEEG

PURE KOFFIE

de (verpakte) stroopwafel een hoofdrol. Brandsma: ‘Zelf ben ik dol op chocolaatjes bij de kofﬁe. Maar die smelten gauw. Boat&CO stapt binnenkort ook af van hun Tony’s en komt met iets nieuws. Wat dat wordt, is nog een verrassing.’

DAG SPECULAASJE

Lees meer over het project van Nynke Brandsma op nynkebrandsma.com/koekjes en volg haar koekjes op Instagram-account @pleurmetkaakje. Zelf een koekje bij de kofﬁe? Post een foto ervan en tag @pleurmetkaakje.

Zo alledaags dat het pas opvalt als het er nietis: het koekje bij de ko e. Maar in de huidigehipstertenten is de ministroopwafel of boter-koek eerder uitzondering dan regel. Sterker:we hebben te maken met een uitstervend verschijnsel. Tijd voor een o ensief, vonddeze Amsterdamse fotograaf.

Oneindig veel koekjes kwamen voorbij. De Ysbreeker en Carré hebben hun koekjes bijvoorbeeld gepersonaliseerd, La Chesa heeft een heel assortiment maar selecteert het koekje op haar bezoeker. En de eigenaar van kofﬁetent Amsterdamse Bos wilde een onderscheidend koekje en serveert huisgemaakte groene spekkoek. Toch spelen op de meeste plekken de boterkoek en

V

James Cookstraat 2

Maasstraat 74

Hanteert de wisseltap; hier is het afwachten welk koekje je krijgt.

Kofﬁe aan de Amstel met een eigen koekje met initiaal Y. Weesperzijde 23

Waar moet je zijn voor de beste kofﬁekoekjes? Nynke Brandsma tipt haar favorieten.

‘EEN DERDE VAN MIJN BESTELDE KOFFIES KOMT ZONDER KOEKJE’

Hier krijg je een dadel op de steel van je lepel. Fijne plek en uitvalsbasis voor de vintagemeubelhallen van Van Dijk & Ko en Neef Louis.

9. Grannies

10. Goos

6. Eye Film Museum Muziek, ﬁlm of expo en een geweldig mooi uitzicht op het IJ, mét een kaakje-met-choco-stukjes. IJpromenade 1

3. Café de Prins Twee koekjes erbij. Need we say more? Prinsengracht 124

Papaverweg 46

In de drukke Javastraat heeft dit ﬁjne tentje de allermooiste (vegan) taarten en lekkernijen. Bij je kofﬁe krijg je een macaron. Javastraat 5

Geliefd buurtcafé, bekend om de spekkoek en het zonnige terras.

Heeft een heel assortiment aan koekjes en snoepjes. De eigenaar kiest een passende bij de klant. Kinkerstraat 31

8. La Chesa

GEBAKKEN

OOST

WEST CENTRUM

1. Majesteit Taart

7. Café Cook

ZUIDNOORD

ETEN & DRINKEN EN ZOKRANT krant32 kale koffie

4. De Plantage Gezellig plein met de kleine versie van het geliefde Koekje uit Amsterdam. Plantage Kerklaan 36

Met een stuk huisgemaakte chocoladekokos-rumcake bij de kofﬁe begint de dag sowieso vrolijk. Hoofddorpplein

HIER10XZITJE

5. Waargenoegen

2. De Ysbreeker

Op 4 oktober worden alle Amsterdamse mormels weer extra in de watten gelegd. Geen beestje in huis? Hier vier je samen Dierendag.

8X DIEREN KNUFFELEN

8. LEVEND PAARDENMUSEUM

Bron: onderzoek door geschiedkundige Roel Mulder, o.a. uit De ervarene en verstandige Hollandsche huyshoudster uit 1753, Kofﬁe in Nederland van Pim Reinders en Tera Wijsenbeek en Het Nederlandse koekjesboek van Natascha van der Stelt.

6. KattenPOEZENBOOTenwaterzijn normaliter geen goede combo, maar dat geldt niet voor de bikkels op de Poezenboot, een drijvende dierenopvang. Naast een potje knuffelen zijn donaties en kattenspeeltjes ook welkom. Singel 38-G, depoezenboot.nl

OUDE TRADITIE

Herengracht 497, kattenkabinet.nl

De vrijgekocht-uit-de-veehouderij-knorrepotten bij Familie Bofkont worden de hele dag vertroeteld. Met de workshop varkensmassage en stierknuffelen help jij ook een handje mee. Let op: immens populair, dus wees er snel bij. Bovenkerkerweg 132, Amstelveen, familiebofkont.nl/ workshops

3. EenKATTENKABINET‘miauw-seum’dat geheel in het teken staat van katten; dit eigenzinnige museum is een eerbetoon aan kunst en literatuur met katten in de hoofdrol.

Koffie wordt in Europa sinds de achttiende eeuw veel gedronken. Koffiehuizen waren deftige gelegenheden waar couranten werden gelezen, over politiek werd gepraat en handeltjes werden beklonken. Een koekje bij de koffie was meteen al vrij gangbaar en bijna elke stad of streek had zijn eigen soort koek. Zo waren er de Nijmeger moppen, het Amersfoortsch Jan Hagel, de Weesper doodemansvingers, de Haarlemmer halletjes en roode letters, de Leijdsche bul, de Delftsche klontjeskoek en jaapmatjes, de Rotterdamsche peperkoek en de Schoonhovensche fonteinkoek. In Amsterdam kreeg je vooral ‘secretaris en ombelette koek en de korstjes’.

4. DeGEITENYOGAzonnegroeten het nuchtere boerenleven komen samen in het Amsterdamse Bos, waar je knuffelen verbindingshormonen aanmaakt tijdens een sessie geitenyoga. Geitenboerderij Ridammerhoeve, geitenboerderij.nl

Meer een hondenmens? Sinds kort nip je van latte-art-pootjes bij hondencafé Woof & Me in De Pijp. Woof & Me heeft net z’n grand opening achter de rug en is nu al een hit. Verbindingstraat 3-H, @woof.and.me

1. KATTENCAFÉ KOPJES

5. KINDERBOERDERIJ DE PIJP

Marco Polostraat 211, kattencafekopjes.nl

7. VARKENSMASSAGE & STIERKNUFFELEN

Cavia’s, kippen, varkens, ezels en de allerleukste geit van Amsterdam, Nanda, kun je midden in De Pijp, verstopt in de schaduw van hotel Okura, oneindig knuffelen.

87654321

Geniet in gezelschap van acht poezen van een cattuccino, lunch of een stukje taart. Op twee deuren afstand van het café is de giftshop van Kopjes, Wild Whiskers, dé winkel voor kattenliefhebbers.

33

Lizzy Ansinghstraat 82, kinderboerderijdepijp.nl

De Hollandsche Manege uit 1882 is nu nog spectaculairder: het fungeert als museum. Paardengekken kunnen hier hun hart ophalen tijdens een rondleiding of high tea. Vondelstraat 140, levendpaardenmuseum.nl

tekst Mirte Vreemann

2. WOOF & ME

ie Spataro binnenloopt, wordt verwelkomd door rijen glanzende bonbons, kleurrijke macarons en delicate, buitenissig gedecoreerde taartjes. Chocolade en patisserie van de bovenste plank, uitgestald als blinkende juwelen, kundig en met precisie in elkaar gezet. ‘Proeven gaat om meer dan een smaak in je mond. Het is ook de look, de kleur, uitstraling en structuur’, zegt eigenaar Menno Spataro (28). ‘Dat moet allemaal precies op de juiste manier samenkomen.’ Spataro is een ambitieuze jongen die

SAMI HAIR

Anton de Komplein 56, samihair.nl

ook ﬂessen bubbels (koud op voorraad) en cadeaus, zoals een choco-hakschoen gevuld met champagnetruffels. In het loungegedeelte kan al het lekkers uitgebreid geproefd worden, vergezeld van een kop Illy-kofﬁe of thee van Dammann Frères en uitzicht op de binnentuin. Sla dan vooral de favoriet van de meester zelf niet over: de mellowcake. ‘Dat is een soort luxe zoen, gemaakt van Bretonse koek, praline van hazelnoot en Italiaanse meringue die door de chocolade is gehaald. Een geweldige smaakbom.’

Van haarverzorging en kunstlokken om mee te vlechten tot biologische relaxers voor kinderkapsels en vertroetel-gerei voor een droge huid: Sami Hair is al ruim tien jaar het adres voor afro hair en beauty. Nu is er een tweede ﬁ liaal waar je, net als in het eerste, terechtkunt voor persoonlijke aandacht en eerlijk, gedegen productadvies.

De nieuwste en leuksterestaurantseetcaféswinkels,enindestad.

Cornelis Schuytstraat 9 spataro.nl

tekst Eveline Kuyten

W

DatSÉZANEjenesais

SHOPPEN & ETEN

Utrechtsestraat 30, sezane.com

Beethovenstraat 305, molteni.it

DroomMOLTENI&C|DADAjevaneeningetogen

interieur met Italiaanse allure? Amsterdams eerste ﬂ agshipstore van Molteni&C|Dada biedt meer dan achthonderd vierkante meter loeichic design. De winkel is verdeeld over de begane grond én de 26ste en 27ste verdieping – die je met een privélift bereikt – van de prijswinnende wolkenkrabber The Valley, zodat je je ogen ook nog kunt trakteren op een verbluffend uitzicht.

nieuw in de stad34 ETEN & DRINKEN EN ZOkrant KRANT

momenteel zijn droom leeft. Rond zijn achtste raakte hij verslingerd aan bakprogramma’s op tv en voelde: dit is het. Na een stage bij het toonaangevende Huize van Wely wint hij in 2014 de Gouden Gard, een prestigieuze patissiersprijs voor de jeugd. Hij bakt een moederdagtaart voor prinses Beatrix; een uitbundig versierde laagjestaart met vanille en sinaasappel. Inmiddels rekent hij zich tot de top van Nederland, is hij preferred partner van het Waldorf Astoria en vliegt hij de hele wereld over als adviseur. De ﬂagshipstore aan de Cornelis Schuytstraat is alweer zijn tweede winkel. Je vindt hier naast patisserie en chocola

SPATARO

quoi van Parisiennes doet het ook bijzonder goed bij Nederlandse vrouwen. Dat kun je nu aan den lijve ondervinden in de pop-upshop van het populaire label Sézane, die bomvol hangt met kokette rokjes, breisels en denim met nonchalante Franse ﬂ air. De winkel blijft in elk geval tot juni in de stad en bij succes mogelijk langer.

NELA

Mexicaanse guajillopeper. Daarna proeven we een aantal frisse, gelaagde rauwe gerechten; verse zeebaars met waterkers en gepekelde bietjes, en perfect ﬁleerde gepekelde sardines met tomaat, limoen en knapperige selderij. Toch zijn het de groentegerechten – in shared dining vorm, met prijzen tussen de 8 en 50 euro –die ons wegblazen. Zo krijgen we babyprei met Zwitserse Belper knolle (een schaafkaasje), hartige bietjes rechtstreeks uit het vuur met knapperig geroosterde walnoten en zachte kaas, slow cooked aardpeer versierd met geglaceerde zonnebloempitten en als klapstuk van de avond: de rokerige aubergine met groene tomatensaus. Hoewel vlees- en viseters bij Nela niets te klagen hebben, zijn het vooral de vegetariërs die hier hun lol op kunnnen.

Albert Cuypstraat 260, ranchi.amsterdam

zijn een blijvertje. De broers Sebastiaan and Christiaan Roosink, die in coronatijd besloten sandwiches van Japans melkbrood met o.a. gepaneerde kip of schnitzel te bezorgen, hebben nu ook een fysieke locatie in De Pijp. Wie geen vlees eet, kan er kiezen voor een sando tonijn of plantaardige, gepaneerde kip.

Beethovenstraat nelarestarant.com515

I

De zussen Tewa en One’sy Muller van foodblog ThisGirlCanCook eten elke maand bij een nieuw restaurant in de stad.restaurantfoodblogin

JapanseRANCHIsando’s

De Zweedse chef en kookboekenschrijver Nina Olsson wil dat het in haar vegetarische brasserie draait om hoe lekker het eten is, en niet om hoe vegetarisch en gezond het is. Met gerechtjes als scrambled eggs met cavolo nero en madam-jeanettemayonaise, in kokos gestoofde linzen met gepekelde ui, en limabonen met gefrituurde kappertjes, spinazie en prei zit dat wel snor. Van Limburg Stirumplein 10A, cheznina.nl

35

CHEZ NINA

HISKIAJESAJA

n de Beethovenstraat vinden we een van de mooiste duurzame woontorens van de stad: The Valley (vorige maand zelfs uitgeroepen tot beste nieuwe wolkenkrabber ter wereld). Daarin is Nela Restaurant gevestigd. Nela betekent puur in het Sanskriet en is ontstaan uit de samenwerking tussen topchefs Ori Geller en Hari Shetty, bekend van de Amsteramse restaurants Nobu en The Dutchess. Zij kozen voor een zogeheten open ﬁre cooking-concept waarbij een groot deel van de 65 gerechten met vuur in aanraking is geweest.

tekst One’sy en Tewa Muller

NoordCHOPSTIXheeft nog niet zo veel plekken waar je Chinees kunt eten, maar daar komt gelukkig verandering in met Chopstix in de Bloemenbuurt. Op de kaart staan ﬁ jne klassiekers als won tonsoep, tjap tjoy en babi pangang. Je eet er trouwens ook andere Aziatische heerlijkheden als gyoza, spicy udon-noedels en Bangkok-chicken. Hagedoornweg 52, chopstix.foodticket.nl

De ingang is even zoeken, maar eenmaal binnen zijn we onder de indruk van de chique, aardse en warme sfeer die tot in detail in het hele restaurant is doorgevoerd. We nemen plaats aan de chef’s table waar gastheer Juan ons ﬂinterdunne lavash (brood met sesam) brengt en boter die op smaak is gebracht met milde

nietTuindorpgeschiedenisPuttendealsTuindorpOostzaanArchiefStichtingisGerardVANGERARDPUTTENvanPuttensecretarisbijHistorischTuindorpenkentOostzaanz’nbroekzak.MetstichtingzorgtVanervoordatdevanOostzaanwordtvergeten. 36 VREEMANNMIRTE WOLKDERVANWOUTER

Midden in het dorp ligt het Plejadenplein met een pierenbadje en daarnaast een groot grasveld. De ideale plek om even af te koelen tijdens warme zomerdagen. ‘De hele buurt, maar ook oud-bewoners die inmiddels verhuisd zijn, weten deze plek te vinden. Die mensen vinden het prachtig om met hun kinderen te spelen op de plek waar ze vroeger zelf speelden.’ Plejadenplein

Een gebeurtenis die elke Tuindorp Oostzaner zich herinnert, is de grote dijkdoorbraak in 1960, waardoor het hele dorp onder water kwam te staan. En niet zo’n klein beetje ook: het water kwam tot bijna twee meter hoog. Gerard van Putten, secretaris van Stichting Historisch Archief Tuindorp Oostzaan, weet het nog goed. Als 7-jarig jongetje vluchtte hij via de dijk naar een tante. Er viel één slachtoffer: een 84-jarige vrouw die stierf aan een hartaanval, maar de schade aan de huizen was enorm. Elke vijf jaar wordt de overstroming herdacht met een foto-expositie, vertelt hij. ‘Mensen die allang uit Tuindorp Oostzaan zijn vertrokken, komen ervoor terug. Het lijkt soms wel een reünie.’

Tussen staal, kranen en schepen, in een oude werfkantine, kun je lunchen, dineren of gewoon wat drinken. Het restaurant staat op een oude scheepshelling, waardoor je een prachtig uitzicht over de hele stad hebt. Het terras is groot, de tafeltjes zijn gedekt met witte tafellakens en in de open keuken wordt gekookt op open vuur. TT. Melissaweg 57

DIJKDOORBRAAK

Zonneplein 30

NDSM-Plein 29

Op de Meteorenweg staat een woning die in vrijwel dezelfde staat is als toen hij in 1922 werd opgeleverd. Dat betekent dat de woning nooit gas, warm water of een badkamer heeft

NDSM FUSE

NDSM-Plein 1

1932 is gebouwd als ontmoetingsplek voor arbeidersverenigingen in de stijl van de Amsterdamse School. Het gebouw werd in 1993 op het nippertje gered van de sloop, waarna het originele art deco-interieur in ere werd hersteld. Nu wordt het monumentale pand gebruikt voor voorstellingen en concerten. Mocht je nog even terug willen in de tijd, dan is dit de perfecte plek.

Het dorp werd weer opgeknapt, maar toen in de jaren 80 de scheepswerven sloten, werden er plannen gemaakt om de wijk af te breken. Dit werd voorkomen door de bewoners. Wat volgde, was een grootschalige renovatie van de wijk. Inmiddels zijn het NDSM-terrein en het dorp alom geliefd en weten ook Amsterdam-

GERED VAN DE SLOOP

MUSEUMWONING NOORD

orig jaar bestond Tuindorp Oostzaan honderd jaar. In de beginjaren van de wijk woonden er vooral veel gezinnen met kinderen uit de zogenoemde krotwoningen die onbewoonbaar verklaard waren door de Gemeentelijke Woningdienst. Later trokken er ook arbeiders in die op de scheepswerf in Noord werkten. De huizen werden ontworpen met het idee dat bewoners er niet langer dan 35 jaar zouden wonen. Dat pakte anders uit; een eeuw later staat de wijk met hechte gemeenschap en veel groen en ruimte er nog steeds.

PIERENBADJE

tekst Olivier Kemme illustratie Barbara van den Berg

De NDSM Scheepsbouwloods is omgetoverd tot kunstcentrum om verschillende kunstdisciplines samen te laten komen en het inlevingsvermogen van bezoekers te vergroten. Zo zijn er exposities van kunstenaars en ontwerpers, maar ook theatervoorstellingen en evenementen.

Midden in Tuindorp Oostzaan aan het Zonneplein vind je het Zonnehuis, dat in

STRAAT MUSEUM

ZONNEHUIS

COMETA

Kometensingel 152

V

Waar bewoners zich hier tot 2008 verzamelden voor de kerkdienst, is in diezelfde kerk nu Cometa geopend. Van donderdag tot en met zondag kun je hier eten, speciaalbier drinken, schaken, poolen of lekker luieren in een hangmat. De gerechten die geserveerd worden zijn vegan en komen uit de houtoven. Ook leuk: alle vintage meubels die je er ziet, zijn te koop.

ETEN & DRINKEN EN ZOKRANT krant de buurt

Art deco-theater het Zonnehuis, ’s lands grootste grafﬁtihal, een kerk vol vintage schatten: de wijk Tuindorp Oostzaan en de NDSM-werf zijn ondanks de plannen gelukkig nooit afgebroken. Hoog tijd voor een rondleiding van buurtbewoner Gerard.

mers uit andere delen van de stad er steeds beter de weg te vinden. Toch zijn er nog wat onontdekte plekken: Van Putten neemt ons mee op sleeptouw.

HELLING 7

De grootste grafﬁti- en street art-hal van Nederland. Doordat het museum, net als NDSM Fuse, in een oude scheepsloods is gevestigd, is er genoeg ruimte om complete muurschilderingen te laten zien. Dankzij de verhalen achter de kunstwerken ontdek je dat street art niet onderdoet voor de klassieke kunst.

GROEP RELIGIEUZE SPIRITUALISTEN

Stichting Historisch Archief Tuindorp Oostzaan organiseert regelmatig wandelingen door de buurt. Deze worden geleid door Tuindorpers die er al sinds jaar en dag wonen. Bij elk gebouw hoort weer een ander verhaal of anekdote. Zo krijg je de perfecte indruk van Tuindorp Oostzaan. De wandelingen zijn op aanvraag te boeken op donderdagen en vrijdagen via 020-6310661. Het startpunt van de wandeling is de museumwoning.

NDSM TOEN

NDSM Toen is te zien t/m 29 januari 2023 in NDSM Fuse.

NDSM-HERLEEFT

ontwikkelen. Hoewel in de naam ‘religie’ is opgenomen, speelt dat inmiddels geen rol meer: iedereen is welkom. Kometensingel 211

37 gehad. Doordat de woning ook nog eens is ingericht met ouderwets meubilair, voelt het bij binnenkomst alsof je zo 100 jaar terug in de tijd stapt. Stichting Historisch Archief Tuindorp Oostzaan beheert de woning en zorgt ervoor dat de woning elke tweede zondag van de maand geopend is. Vanuit hier worden ook wandelingen georganiseerd door het dorp (zie kader).

Deze boerderij midden op een grasveld werd vroeger gebruikt als bibliotheek; bewoners kwamen hier samen om te lezen. Inmiddels worden op deze prachtige locatie cursussen en workshops gegeven om je spiritueel te

Als je nu rondloopt op het NDSM-terrein, kun je je amper voorstellen dat hier tot 1984 schepen werden gebouwd, gerepareerd en te water werden gelaten. Om dit meer onder de aandacht te brengen heeft Stichting NDSM-Herleeft een expo samengesteld. In vijf voormalige zeecontainers komt het NDSM van toen tot leven aan de hand van foto’s, objecten en modellen.

AAN DE WANDEL

Meteorenweg 174

iamsterdam.nlinfomeerop

Als Amsterdam een winkel zou zijn, hoe zou die er dan uitzien? Het antwoord op die vraag vind je aan de IJ-zijde van het Centraal Station. Ontdek het beste van de stad met de unieke producten van lokale makers in de I amsterdam Store. Zo haal je echt een stukje van de stad in huis. Ook voor tips en informatie over Amsterdam en de regio, rondvaarten, plattegronden, gidsen, tickets voor musea en evenementen ben je hier aan het juiste adres.

cultuur, ook bij jou in de buurt. Online houden we je op de hoogte van wat er te doen en te ontdekken is en waarmee je rekening moet houden. Iedere dag lees je verhalen en meer op iamsterdam.nl en op social media. En wil je wekelijks de beste tips en winacties in je mail? Schrijf je dan in voor de Uitmail.

JE AmsterdamPORTIEDAGELIJKSECULTUURzitbomvol

facebook.com/Iamsterdamnlinstagram.com/uitinamsiamsterdam.nl

KRANT krant info

IJhal (noordzijde Centraal Station) Voor openingstijden, zie: iamsterdam.nl/store

Maak kennis met de lokale makers uit Amsterdam en maak je familie, vrienden óf jezelf blij met een typisch Amsterdams cadeau. Producten die zijn gemaakt door ambachtelijke makers uit de stad en omstreken, altijd creatieve, unieke ontwerpen van goede kwaliteit: je vindt ze in de I amsterdam webshop.

38

I AMSTERDAM WEBSHOP

DIGIDAAN

I AMSTERDAM STORE

helpen we bewoners en bezoekers graag. Ons webcareteam geeft je tips en helpt je met vragen over bijvoorbeeld bestellingen. Bereikbaar via social media, webcare@iamsterdam.com en live chat op iamsterdam.nl.

OokWEBCAREvanuithuis

service & info

Maak kennis met de lokale makers

iamsterdam.nl/webshop

&FESTIVALS,DANS,MUZIEK,AGENDA:THEATER,CABARET,MUSEAEXPOSITIESCOLOFONTERUGBLIKECHTAMSTERDAMS:MARIELOTTEHAGENENNYDIAVANVOORT-HUIZEN50494848t/m40 KRANT okt 2022

5 t/m 13 oktober, Frascati 39

Dans,AFROVIBEStheater,

performance, muziek en mode: vanaf 5 oktober barst Afrovibes weer los, met dit jaar een focus op kunst uit en over West-Afrika. Het thema is ‘Rupture | Rapture’ en verwijst naar plezier uit contact met anderen, maar ook over de verscheurdheid die kan ontstaan tussen mensen en culturen. Wij kijken vooral uit naar l’Homme rare van choreograaf Nadia Beugré (5 en 6 oktober), met ‘mannen op hakken en golvende bekkens als middelpunt’, en Hominideos van Merlin Nyakam (7 en 8 oktober) met sabar-muziek uit Senegal, bikutsi-muziek uit Kameroen en zes dansers en musici op reis naar de bakermat van de mens. En ga vooral ook naar de expo Rupture | Rapture in Frascati, van de Zuid-Afrikaanse/Zimbabwaanse vormgever Sindiso Nyoni die zich liet inspireren door Martin Luther Kings uitspraak ‘A riot is the language of the unheard’.

De punkband Pathetic Use of Potential uit Toronto brengt binnenkort, in samenwerking met producer Peter Katis (The National, Interpol, Gangs Of Youth), hun vierde album, getiteld ‘The Unraveling of Puptheband’, uit. di 25 oktober 19:30, Melkweg, €

FREITAS TRIO

Volvette afrofunk van de James Brown van Ghana tijdens het Amsterdam Dance Event. In de zestiger jaren speelde Ambolley in de Uhuru Dance Band, en leerde onder meer van Ebo Taylor. Met Taylor richtte hij in 1974 The Apagya Show Band op. Ruim 40 jaar en 30 albums verder is Ambolley een levende legende.

LUCIA CADOTSCH

ALAA18,-

De Senegalese zanger, musicus en politicus Youssou N’Dour werd bekend door zijn samenwerking met Peter Gabriel op ‘In Your Eyes’ en de hitsingle ‘7 Seconds’ met Neneh Cherry. Bovendien won hij een Grammy, componeerde hij een opera, en schreef hij de ofﬁciële hymne van het WK voetbal 1998. Hij wordt tijdens ADE begeleid door de sterren vanSuper Étoile de Dakar.

Vanuit de sloppenwijken van de Braziliaanse havenstad Recife ontwikkelde Amaro Freitas zich tot een jazzpianist van internationale allure. Herbie Hancock sprak al zijn waardering uit over zijn virtuoze spel. De nieuwe ster van de Braziliaanse jazz treedt op met wervelend pianospel. zo 09 oktober 20:30, Bimhuis, €

RUINSMATANGIJOOSTWOLFERT15,-BREDERODE,LIJBAART&QUARTET-ANDREMAINS

40 KRANT okt 2022

POP

Jeroen Spitzenberger is een groot jazzliefhebber en blaast in ‘Memento Mori’ zijn zelfgeschreven teksten over de dood leven in, net zo virtuoos als de jazzmuzikanten waarmee hij het podium deelt. 13 oktober 20:30, DeLaMar, € 19,50, za 22 oktober 20:00, Schouwburg Amstelveen, € PITOU29,-

JORDAAN ENSEMBLE

STEVE15,-

di 04 oktober 20:00, Podium Mozaïek, € HEIDEROOSJES35,-

BLACKWAVE.11Paradisooktober

ALEX SLOAN - I BLAME THE WORLD TOUR

SUPERSONICNILSSEN’SORCHESTRA

De Russisch-Amerikaanse Sasha is een woordkunstenaar die geen moeite lijkt te hebben met het onder woorden brengen van gevoelige materie. Door slim gebruik te maken van aanstekelijke poplijntjes en elektronische invloeden blijft de muziek toegankelijk om naar te luisteren. di 04 oktober 20:30, Tolhuistuin, €

wo 19 oktober 20:00, Schouwburg Amstelveen, € 24,-

JEROEN SPITZENBERGER & NEW ROTTERDAM JAZZMEMENTO MORI

za 22 oktober 20:30, Tolhuistuin, € 18,-

Singer-songwriter Prateek Kuhad verdiende met zijn debuutalbum al een MTV Europe Music Award en was support voor Alt-J. Zijn muziek staat bol van emotie. De Indiase muzikant zingt over het leven en de liefde in warme, melancholische liedjes.

De Nederlandse pianist Wolfert Brederode presenteert zijn nieuwe album, met Joost Lijbaart op drums en percussie en de strij-

Drie hedendaagse generatiemeesters vormen het Yekpare trio uit Turkije: Ceylan Ertem, CoÐkun Karademir en Cenk ErdoÐan. Het trio presenteert een muzikale ontmoeting met hedendaagse Turkse volksmuziek.

IGNORANT’S CRASS

wo 19 oktober 20:15, Het Koninklijk Amsterdam,Concertgebouw € 40,-

Lucia Cadotsch wordt geroemd om haar unieke persoonlijke variaties op standards uit de jazz naast minder bekende juweeltjes uit andere genres, met haar formatie Speak Low. De zangeres uit Berlijn werpt een nieuwe blik op bekende en obscure songs. Haar heldere, onopgesmukte stem vormt een fascinerend contrast met het gewaagde spel van tenorsaxofonist Otis Sansjö en contrabassist Petter Eldh.

POP

GYEDU-BLAY AMBOLLEY & HIS SEKONDI BAND

SERMOKASLAVROVSKIDANIILDOVILE 30oktober|20:15 HetConcertgebouw BERLINERSYMPHONIKER DIRIGENTSOLCHIN FLUIT TOMMASOBENCIOLINI PIANODMITRIISHKHANOV GALANTERIEEN ROMANTIEK advertentie

Harpiste Lavinia Meijer en het Amsterdams Andalusisch Orkest lieten zich inspireren door hun muzikale wortels. Wat hun instrumenten de harp, de qanûn en de ud gemeen hebben is hun rijke historie en innige verbinding met bomen. In ‘Immortal Trees’ vloeit bestaand en nieuw muzikaal repertoire samen, vormt onverwachte verbindingen en biedt ruimte voor improvisatie.

PAUL DE LEEUW

Wat begon in 1992 als een heavy metalband werd na het toevoegen van een altsax en trombone al snel een ska punkband. Less Than Jake heeft met ‘All My Best Friends Are Metalheads’ een legendarische ska hit op zijn naam staan. do 13 oktober 19:30, Melkweg, € 23,-

SASHA16,10

In ‘Hoe weet je dat’ doet de veelzijdige zanger, rapper en songwriter Glen Faria een zeer persoonlijk boekje open. In een combinatie van zang en rap vertelt hij zijn levensverhaal.

De in Saoudi-Arabië geboren Iraanse zanger Alaa Wardi is wereldberoemd op YouTube dankzij zijn a-capellavideo’s ‘Evolution of Arabic Music’. Hierin mixt hij meerdere zangpartijen van zichzelf tot perfect georkestreerde versies van 42 van de meest populaire Arabische liederen. Een combinatie van klassieke en populaire muziek uit het Midden-Oosten. vr 07 oktober 20:15, Muziekgebouw aan ‘t IJ, € 25,- t/m €

BRYAN B, ROSITA LOTH EN DELFT BLUE BIGBAND

Meskerem Mees bracht in 2021 het debuutalbum ‘Julius’ uit, waarop o.a. het succesnummer ‘Joe’ staat. Muziek van tijdloze schoonheid van een zoetgevooisde singer-songwriter uit Gent. do 06 oktober 20:30, Tolhuistuin, € 15,-

Supersonic Orchestra is een bigband met maar liefst drie drummers, drie contrabassisten en tien blazers, waarvan de meesten saxofonisten. De muziek begeeft zich op onontgonnen terrein. Experiment en improvisatie zetten de toon, zonder melodie en

Graziëlla Hunsel verwelkomt gastartiesten en topvocalisten Bryan B en Rosita Loth. Samen met de Delft Blue Bigband verzorgen zij een avond met verrassende crossover jazz.

kers van Matangi Quartet. za 15 oktober 20:30, Bimhuis, € LAVINIA18,-

za 15 oktober 20:15, Meervaart Theater, € 12,-

Hiatus Kaiyote is een eigenzinnig future soul viertal uit Australië. De band brak in 2012 door met het debuutalbum Tawk Tomahawk. De plaat werd geprezen door onder anderen Prince en Questlove, en werd genomineerd voor een Grammy. Een tweede nominatie volgde in 2015 met opvolger Choose Your Weapon. Dit jaar is de band terug met hun nieuwste release Mood Valiant

MESKEREM21,-

DANS DANS – ZINK Dans Dans is het unieke muzikale verbond tussen Bert Dockx (Flying Horseman, Ottla), Frederic Jacques (Lyenn, The Mark Lanegan Band) en Steven Cassiers (Dez Mona, DAAU) en één van de meest intrigerende bands uit België. ‘De beste liveband van het westelijk halfrond’, volgens OOR. vr 07 oktober 20:30, Bimhuis, €

YOUSSOU23,-N’DOUR

AMARO31,-

za 22 oktober 20:15, De Kleine Komedie, € 11,50 t/m € 24,-

Met zijn 80-jarige jubileumtour achter de rug presenteert Hans Dulfer zijn nieuwe band. Vol energie en met kersvers materiaal en eigenwijze bewerkingen van Dulfer-klassiekers. En met de onwrikbaar uitdagende sax van Dulfer in de hoofdrol. zo 02 oktober 14:00, Bimhuis, €

KUHAD

MEIJER FT.

PRATEEK16,-

AMSTERDAMS ANDALUSISCH ORKEST

Het populaire Jordaan ensemble zingt in traditionele kledij (meezing)liedjes die nog niet vergeten zijn, of niet vergeten mogen worden.

Ruim veertig jaar geleden brachten anarchopunk-pioniers Crass hun eerste album uit. Nu speelt

& SUPER ÉTOILE DE DAKAR

GLEN FARIA - HOE WEET JE DAT

BREAKFAST

Pitou is een Amsterdamse singer-songwriter en maakt alternatieve popmuziek met klassieke invloeden. Na twee succesvolle EP’s is het nu tijd voor haar debuutalbum ‘Big Tear’ met gelaagde harmonieën, zangpartijen en melodieën en instrumenten als piano, harp en synthesizers. vr 14 oktober 20:30, Bitterzoet, €

Ter gelegenheid van zijn honderdste geboortejaar eren de musici van het Carel Kraayenhof Quartet hun muzikale idool Astor Piazzolla. Een sfeervolle avond vol muzikale vondsten en persoonlijke verhalen. di 11 oktober 20:30, DeLaMar, €

CAREL18,-

LESS19,50THAN

za 15 oktober 20:30, DeLaMar, €

HIATUS KAIYOTE

ex-Crass frontman Steve Ignorant samen met band het beste Crass materiaal van 1977 – 1982. De sterkste, meest productieve en hoopvolle periode van de band, volgens de zanger. ma 17 oktober 19:30, Melkweg, €

De bekendste punkrockband van Nederland is terug met nieuwe muziek. In de dertig jaar dat Heideroosjes internationale bekendheid vergaarde, bouwde het viertal een omvangrijk repertoire op in het Nederlands en Engels. In het voorprogramma speelt Afterpartees.

groove te verliezen. do 06 oktober 20:30, Bimhuis, €

Op haar derde album ‘Jubilee’ durft Michelle Zauner, na het verlies van haar moeder, het leven te vieren door haar zinnen te zetten op maximale vreugde, verbeeldingskracht en opwinding. Met een rake combinatie tussen droomachtige indie en pop, aangevuld met triomfantelijke blazers en strijkers. wo 26 oktober 20:30, Paradiso, € 16,-

Bimhuis, 16 oktober

zo 23 oktober 19:00, Bijlmer Parktheater, € 17,50

QUARTETKRAAYENHOF

Het Antwerpse duo blackwave. groeide in een mum van tijd uit tot een van de meest besproken hiphopacts van België. Hun eerste album Mic Check kwam uit in 2017 gevolgd door Are We Still Dreaming? in 2019. De sexy grooves en nineties sound van producer Willem Ardui en rapper Jay Walker doen denken aan de vroege, jazzy nummers van The Roots, aan de wereldwijze straatsoul van Mos Def en aan de slimme hiphopfunk van Pharoahe Monch van The Pharcyde. Melkweg, 8 oktober

MEES

do 06 oktober 19:30, Paradiso, € GARD25,-

JAPANESE20,70

AFTERPARTEES

WARDI & CATCHING CULTURES ORCHESTRA

HANS DULFER –TOTAL RESPONSE

YEKPARE15,-TRIO - MASTERS OF ANATOLIA

JAKE

PUP

di 04 oktober 20:00, Melkweg, €

&

Paul de Leeuw (60 jaar jonge God met artrose) overziet zijn leven, zingt oude liedjes die nu, jaren later, misschien een heelandere betekenis hebben. Én nog nooit live in het theater gezongen nummers.

TOTALLY ENORMOUS EXTINCT DINOSAURS

Het uit Bristol afkomstige Scalping is een vierkoppige techno liveband bestaande uit Isaac Jones op drums, James Rushforth op basgitaar, Nick Berthoud op gitaar en Alex Hill op elektronica. Met een grensverleggende sound brengt de band een mix van techno met livedrums en metalgitaren. zo 23 oktober 19:30, Melkweg, €

BLANCO

JULIAN STECKEL - DVORˇÁKS CELLOCONCERT Een uitvoering van DvoÐáks ‘Celloconcert’ was de start van Julian Steckels wereldwijde carrière. De Duitse cellist soleert bij het Residentie Orkest Den Haag. Dirigent Jonathan Bloxham leidt ook DvoÐáks ‘Vijfde ymfonie’. za 01 oktober 20:15, Het Koninklijk Amsterdam,Concertgebouw € 39,-

Ratas del viejo Mundo speelt werken van Baston onder de titel ‘Baston de andere Josquin’. De zelfverklaarde ratten van de oude muziek breken een lans voor Josquin Baston, een Vlaamse polyfonist die carrière maakte aan Deense, Zweedse, Duitse en Oostenrijkse hoven. Naast instrumentale werken, motetten en chansons vertolken de musici meerstemmige Nederlandse liederen van deze onbekende meester.

MAX23,-LILJA

LISE DAVIDSEN

DAVID AINLEY - HOLY OTHER ’Holy Other’ is het elektronische project van de Britse muzikant en producer David Ainley. In 2012 debuteerde hij met het album ‘Held’, een sensuele en dromerige plaat waarop witch house en down tempo electronica samenkomen. Het langverwachte ‘Lieve’ (2021) breekt met een decennium van stilte. do 20 oktober 20:00, Melkweg, € 20,15

van Baby’s Berserk, de ravende postpunkers uit Amsterdam. vr 21 oktober 18:00, Melkweg, €

do 20 oktober 19:00, Melkweg, € 23,-

Het Orgelpark vroeg organist Aart Bergwerff een interpretatie van ‘Canto Ostinato’ van Simeon ten Holt te presenteren waarin ook een ander instrument dan het orgel zijn opwachting maakt: de saxofoon. zo 02 oktober 14:15, Orgelpark, € 10,- t/m € 17,50

Wie trance zegt, zegt Paul van Dyk. Tijdens ADE 2012 stond de legende in de Melkweg met een vier uur (!) durende set. In deze editie komt de succesvolle Duitse dj en producer nogmaals tonen waarom hij tot de wereldtop behoort.

DE36,-NATIONALE

06 t/m 07 oktober 20:15, Het Koninklijk Amsterdam,Concertgebouw € 31,-

Klank staat bij Peter Adriaansz altijd voorop: vibratie, geluid dat in je lichaam gaat zitten. Voor ‘Environments’ gebruikte hij teksten van onder meer Robert M. Pirsig en ﬁlosoof en zen-kenner Alan Watts. Ensemble Klang werkt al twaalf jaar nauw samen met Adriaansz en is de gedroomde vertolker van zijn radicale, maar beeldschone muziek. do 06 oktober 20:15, Muziekgebouw aan ‘t IJ, € 28,- t/m €

Twee jaar geleden verscheen debuut ‘Honeymoon’ van Amerikaanse indiepopband Beach Bunny, welke kon rekenen op lovende kritieken van onder andere Pitchfork, die frontvrouw Lili Triﬁlio prezen om haar aanleg voor het schrijven over verdriet en onzekerheid met de weemoedige, openhartige eerlijkheid van powerpop. Onlangs verscheen de nieuwe single ‘Fire Escape’. ma 31 oktober 20:00, Tolhuistuin, € 14,-

TRIO

Een sprookje waarin niet de heks, maar de mens de grootste boosdoener is: met ‘Königskinder’ schreef Engelbert Humperdinck een tragisch verhaal over de lief-

Fuse bestaat 10 jaar. De formatie viert dat met een energiek en verrassend concert met muziek en anekdotes uit de begintijd, bijzondere covers, vergeten stukken en hoogtepunten uit hun televisieoptredens bij Podium Witteman.

Het Sitkovetsky Trio, bestaande uit violist Alexander Sitkovetsky, pianist Wu Qian en cellist Isang Enders, speelt Schumanns ‘Phantasiestücke’, poëtische werken vol stemmingswisselingen. Van Tsjaikovski en Arenski klinken nagedachtenissen aan overleden muziekvrienden. ma 03 oktober 20:15, wo 05 oktober 20:15, Het Koninklijk Concertgebouw Amsterdam, €

Muziekgebouw aan ‘t IJ 19 oktober

vr 28 oktober 19:00, Melkweg, € BILL25,90FRISELL

za 22 oktober 18:00, Melkweg, € ANJUNABEATS34,50

Bill Frisell wordt gerekend tot de top van de Amerikaanse gitaristen. Allerlei Amerikaanse stijlen vallen samen in zijn elektrische gitaarspel, van jazz tot country. De Amerikaanse gitaaricoon presenteert nieuwe muziek met zang en cello. za 29 oktober 20:30, Bimhuis, € BEACH26,-

CLUBS

VON THORD

VRIJ NAAR FRANCK 2

SITKOVETSKY43,-

Van Bellen presenteert tijdens ADE een grote liveshow van Vitalic. De Franse electro/ technogigant viert dit jaar zijn twintigjarig jubileum met de release van het tweedelige album ‘Dissidænce’. De support komt

DINOSAUR14,-

Cellist Johannes Bergion, van de Zweedse avant-garde metalband Diablo Swing Ochestra, is meer dan alleen een metalhead. Samen met vriend en bassist David Werth vormt hij een eigen duo. Jazz, swing, hedendaags met een beetje rock: Bergion en Werth zijn fonkelend veelzijdig. do 27 oktober 20:00, Bimhuis,

De Amerikaanse artiest, poeët en grensverleggende gender activist werkte samen met artiesten als Charli XCX, Kanye West, Princess Nokia en zelfs Madonna. In 2021 bracht Mykki Blanco diens nieuwste album getiteld ‘Broken Hearts & Beauty Sleep’ uit, waarop samenwerkingen te horen zijn met o.a. Blood Orange en Jamila Woods. In oktober komt Mykki’s nieuwe album ‘Stay Close To Music’ uit.

do 27 oktober 20:30, Bitterzoet, €

za 08 oktober 14:15, Het Koninklijk Amsterdam,Concertgebouw € 43,-

JOOST35,65VAN

De gebroeders Russel uit Londen waren afzonderlijk al bekend als Tessela en Truss. Als duo Overmono bekend van ‘Le Tigre’, ‘So U Kno’ en de nieuwe track ‘Gunk’ zijn de Britten dé livesensatie van dit moment. Aanstekelijke vocals en euforische melodieën vol rave-nostalgie worden gecombineerd met loodzware beats. ma 31 oktober 19:00, Melkweg, € 19,55

FUSE 10 JAAR

VOICES FROM THE LAKE Voices from the Lake, het project van de Italiaanse dj’s en producers Donato Dozzy en Neel brengt, met een integrale uitvoering van hun titelloze debuutalbum, een en.voetigemeditatievepnotiserende,bientvoorhetﬁversienonconformistischevanambientenleft-eldtechno.Deplaatvanduogeldtalsblauwdrukspiritueelgeladenam-technoeniseenhy-elektronischetripvollicht-bassenenmelodie-

AART BERGWERFF - CANTO OSTINATO

de tussen een ganzenhoedster en een prins. De twee overwinnen magische obstakels en hun eigen vooroordelen, maar worden miskend en verstoten door een wrede maatschappij. do 06 oktober 19:00, zo 09 oktober 14:00, di 11 oktober 19:00, do 13 oktober 19:00, zo 16 oktober 14:00, di 18 oktober 19:00, za 22 oktober 19:00, Nationale Opera & Ballet, € 18,50 t/m € 132,-

KLASSIEK

okt 2022 41

De Noorse jazzmuzikant en -pianist Bugge Wesseltoft en Duitse technoproducer Henrik Schwarz worden beide gezien als pioniers op het gebied van elektronische jazz. Waar Wesseltoft een jazzachtergrond heeft en zich later in samenwerkingen met o.a. Laurent Garnier meer op elektronische muziek ging richten, bevinden Schwarz’ roots zich juist in de technoscene van Chicago en Detroit. In 2011 bracht het tweetal het album ‘Duo’ uit. Paradiso, 20 oktober

DAVE CLARKE PRESENTS

Na zijn klassieke opleiding was Max Lilja een van de oprichters van de Finse Apocalyptica.cello-metalbandIn2001gooide hij het roer om: zijn lange haren en baard schoor hij af, hij kocht een glimmende zwarte elektrische cello en stortte zich op de elektronische en dancemuziek. De Finse Lilja speelt, staand achter zijn cello, intens en explosief.

(LIVE)

za 22 oktober 22:00, Muziekgebouw aan ‘t IJ, € 14,- t/m €

RATAS DEL VIEJO MUNDO

Orlando Tobias Edward Higginbottom maakt onder de naam Totally Enormous Extinct Dinosaurs, indietronica. Na het debuutalbum Trouble volgden samenwerkingen met niemand minder dan Mark Ronson, SG Lewis, Kelsey Lu en Shura. Anno 2022 klinkt TEED volwassener dan ooit, met melancholische en dromerige tracks als Blood In The Snow en Sleeper. Tijdens ADE presenteert de Londense producer en muzikant zijn tweede album When The Lights Go Melkweg, 21 oktober

CLUBBING

ENSEMBLE KLANGENVIRONMENTS

& SMAAK (LIVE)

OPERAKONIGSKINDER

PAUL20,-

De zeventiende editie van Dave Clarke Presents tijdens het Amsterdam Dance Event met onder anderen Freddy K, Jeroen Search, Shinedoe, Rødhåd, DJ Stingray 313 en Surgeon Live. vr 21 oktober 23:00, Melkweg, €

hun legendarische trance show plus een progressieve line-up met onder meer Amy Wiles, Grum, Pretty Pink en Laura van Dam. zo 23 oktober 20:00, Melkweg, €

OVERMONO17,25

SCALPING28,75

vr 07 oktober 20:15, Meervaart Theater, € 12,-

VAN DYK

vr 07 oktober 20:00, De Waalse Kerk, € 10,- t/m € 25,-

BUNNY

NEDERLANDSE BACHVERENIGING - BACH & TELEMANN Kooplieden uit heel Europa handelden op de Leipziger Messe in goud, zilver en luxeartikelen uit de Oost. Met de economie bloeide ook de cultuur in de stad. Alles draaide om geld en macht. De Nederlandse Bachvereniging laat in dit theatrale programma, ‘Geld, macht en lust’, horen dat er in de afgelopen drie eeuwen eigenlijk weinig is veranderd. zo 02 oktober 15:00, Muziekgebouw aan ‘t IJ, € 34,50 t/m €

BUGGE WESSELTOFT & HENRIK SCHWARZ

BELLEN GAAT DOOR

JR.

Tijdens ADE presenteert het Britse platenlabel Anjunabeats

DE SCHUURMAN PRESENTS BUBBLING FOREVER

BAMBUSEKMARTIN

Sinds Lise Davidsen in 2015 bij Plácido Domingo’s competitie ‘Operalia’ zowel de eerste prijs als de publieksprijs won, is de Noorse sopraan aan een ware zegetocht bezig langs de grote internationale operahuizen en concertzalen. In dit concert Italië versus Duitsland, Verdi versus Wagner, verenigt Lise Davidsen Duitsland en Italië.

HARMONY

Dinosaur Jr. behoeft weinig introductie voor de gitaarliefhebber. Met hun mix van stevige rock, noise en jankende gitaarsolo’s is de band sinds hun oprichting in 1984 van grote invloed geweest op de alternatieve gitaarmuziek van vandaag de dag. In april vorig jaar kwam hun 5e studioalbum sinds de wedergeboorte uit: ‘Sweep It Into Space’, mede-geproduceerd door Kurt Vile.

MYKKIgratis

Het begon allemaal in 1988, toen DJ Moortje per ongeluk een dancehall track op het verkeerde tempo draaide. Het publiek ging helemaal los op de snelle beat, en zo werd bubbling geboren. De Schuurman hielp de sound eind jaren 2000 verder ontwikkelen met rauwe elektronische producties, zoals te horen is op de iconische Nyege Nyege Tapes compilatie ‘Bubbling Inside’. za 01 oktober 23:30, Melkweg, € KRAAK14,40

Het internationaal bekende Nederlandse producerstrio is een graag geziene act op ADE en keert ook dit jaar terug met hun mixes van elektronica, house, funk en disco.

GARDINER EN HET CONCERTGEBOUWORKEST - BRAHMS

Het Orgelpark besteedt aandacht aan het werk van César Franck met een viertal concerten. Musicus Peter van de Velde heeft op het programma staan de orgelversie van de beroemde Symfonie

FUSE35,--

Sir John Eliott Gardiner verbindt Brahms’ koorwerken aan de troostrijke ‘Derde symfonie’. Want alles zingt bij Brahms! Brahms’ ervaring met koormuziek is hoorbaar in zijn symfonieën. Brahms koos strenge renaissance- en barokcomponisten als leermeesters, maar stak die traditie in een onmiskenbaar romantische jas.

42 KRANT okt 2022

ANNET GELINK GALLERY Laurierstraat 187-189 Theater van de Werkelijkheid,Ed van der Elsken t/m 22 oktober

AMSTERDAM SINFONIETTA + ISH DANCE COLLECTIVEHET BARRE LAND Een voorstelling waarin dansers en musici met uiteenlopende muziekstijlen en dansvormen elkaar uitdagen om de grenzen van hun eigen werkterrein te verleggen en waarin Amsterdam Sinfonietta en ISH Dance Collective het universele thema van teloorgang en wedergeboorte verkennen. Met muziek van de Iraanse componist Farokhzad Layegh aangevuld met composities van Igor Stravinsky, Max Richter en Rik Ronner.

merorkest een programma waarin Duitse romantiek centraal staat. Minasi leidt het orkest in de ‘Vijfde symfonie’ van Mendelssohn, die hij componeerde naar aanleiding van driehonderd jaar reformatie in Duitsland. Ook Brahms laat zich van zijn devote kant horen in enkele koraalpreludes. Veronika Eberle soleert in het ‘Vioolconcert’ van Schumann.

NIEUWE NOTEN AMSTERDAM - POËZIE & MUZIEK

De tentoonstelling toont werken van voormalig Rijksakademie-resident Iqra Tanveer, Ehsan Ul Haq, en huidig resident,RijksakademieAbulHisham, waaronder video, fotograﬁe, projecties, schilderkunst en beeldhouwkunst.

Het Koninklijk Concertgebouw, 18 oktober

zo 16 oktober 15:00, Plein Theater, € 16,-

De Nederlands-Finse Jonathan Roozeman werd door The New York Times geprezen om zijn virtuositeit. Die laat hij horen in de serie ‘Jonge Nederlanders’ als solist én begeleid door Varvara Nepomnyashchaya, in Rachmaninoff, Schnittke en Weinberg. wo 12 oktober 20:15, Het Koninklijk Amsterdam,Concertgebouw €

za 08 oktober 20:15, Orgelpark, € 10,- t/m € 17,50

BIËNNALE AMSTERDAM 2022

CONCERTGEBOUWORKEST23,- -

Drie uur lang neemt Minnaar de luisteraar mee in de heldere en tegelijk schizofrene wereld van de Russische componist Sjostakovitsj. Een omvangrijk monument uit de pianoliteratuur: de op Bach geïnspireerde ‘24 Preludes en fuga’s’ van Dmitri Sjostakovitsj. vr 14 oktober 19:30, Muziekgebouw aan ‘t IJ, € 32,-

JONATHAN ROOZEMAN

Galerie Bart vroeg voor deze tentoonstelling tien kunstenaars elk één jonge kunstenaar tussen de 15 en 29 jaar uit te nodigen. De kunstenaars werken in verschillende disciplines. De gemene deler is dat zij onderzoek doen naar verbinding op het menselijk vlak.

REFLEX AMSTERDAM Weteringschans 79APublic Interventions, Spencert/mTunick1november

42 KRANTAMSTERDAM ART

SOPHIE RENNERT EN JOSEPH MIDDLETON De Oostenrijkse mezzosopraan Sophie Rennert wordt geprezen om haar warme en ronde stemgeluid. Zij brengt samen met pianist Joseph Middleton liederen van Schubert en Mahler. Leven, liefde en dood in bekende en minder bekende stukken.

Het werk van kunstenaarfotograaf Spencer Tunick tart met genres. Tunick transformeert openbare ruimtes met tijdelijke monumenten van mensen die de locaties herdeﬁniëren door middel van hun complexe, organische composities. De foto’s zijn ﬁguratief en toch abstract, openbaar en GALERIEintiem.

di 11 oktober 20:15, Het Koninklijk Amsterdam,Concertgebouw € 36,-

GUETERRES EN WILMA PISTORIUS - 40 WAYS OF BEING A WOMAN

HANNES MINNAAR

ERE LIEVONEN - IN MEMORIAM ADRIAAN FOKKER (1887-1972)

za 15 oktober 20:15, Orgelpark, € 10,- t/m € 17,50

REMY VAN KESTEREN EN GROOT OMROEPKOOR Het Groot Omroepkoor brengt Brahms’ herfstige Vier kwartetten, met een bijzondere bijdrage van harpist Remy van Kesteren. Poezie van onder meer Goethe bezingt de duisternis en romantiek van de nacht en de herfst. Het koor klinkt, grotendeels a capella, onder meer in Poulencs Figure humaine en in werken van Schumann onder leiding van Benjamin Goodson. Het Koninklijk Concertgebouw, 9 oktober

CAPPELLA AMSTERDAM & ORKEST VAN DE ACHTTIENDE EEUW

Ere Lievonen, de vaste organist van het Fokker-orgel, maakte een hommage aan Fokker, die als amateurcomponist een bescheiden oeuvre ter promotie van zijn instrument, het 31-toonsorgel, naliet.

Bruno Allain. Dit resulteerde in twee muziek.tussenwaarinsamenwerkingsprojectenhetgaatomdedialoogwoordenenelektronische

za 15 oktober 20:15, ma 17 oktober 20:15, Het Koninklijk Concertgebouw Amsterdam, € ANDREA22,50

KLASSIEK

MARTIN VAN ZOMEREN Hazenstraat 20

Tijdens een muzikale retraite in Parijs leerde componist Simon Burgers zowel Adriaan van Dis kennen als de Franse auteur

in d kleine terts, en een orgelbewerking van Prélude, choral et fugue, oorspronkelijk voor piano gecomponeerd.

From the Roots of the BanyanTree, Iqra Tanveer, Ehsan ulHaq, Abul Hisham, Rajyashrit/mGoody15oktober

GALERIE BART Elandsgracht 16Connection, groepstentoon-t/mstelling22oktober

Samenstelling door: Amsterdam Art – connecting art and the city Amsterdam Art bevordert samenwerking tussen kunstinstellingen en promoot de meest toonaangevende kunstenaars en tentoonstellingen in Amsterdam. Zie het actuele aanbod van de 66 deelnemende organisaties op amsterdamart.com

Twee monumentale werken voor koor en orkest door Mozart en Andriessen. Zowel het ‘Requiem’ als ‘May’ zijn bovendien sluitstukken van een oeuvre. Cappella Amsterdam zingt bij het Orkest van de Achttiende Eeuw, onder leiding van Daniel Reuss. Vier internationaal vermaarde vocalisten zingen de solorollen in het ‘Requiem’. di 18 oktober 20:15, Het Koninklijk Amsterdam,Concertgebouw € OPENINGSCONCERT33,- CELLO

Muziekgebouw aan ‘t IJ, 13 oktober

Het thema van de negende Cello Biënnale ‘The Cello Moves’ in de meest letterlijke vorm: de (concert)voorstelling ‘Silenzio’ van LeineRoebana met de cellisten Ketevan Roinishvili en Lidy Blijdorp met muziek van onder meer Goebaidoelina en Tsintsad-

11 t/m 12 oktober 20:15, Muziekgebouw aan ‘t IJ, € 34,50

1. 2. 3. 4.

In Theater van de Werkelijkheid staat centraal hoe werkelijkheid en verbeelding met elkaar verweven zijn in Van der Elskens fotograﬁe. Hij maakt niet alleen foto’s van ‘de realiteit’ die hij op straat tegenkomt, maar ook van gecreëerde werkelijkheden.

IN DEPTH

Componisten Andrea Gueterres en Wilma Pistorius construeerden samen een spannende avond met de nieuwsgierig makende titel ‘40 ways of being a woman’: twee composities voor hyperorgel en elektronica.

Oud en nieuw spiegelen elkaar op veelkleurige wijze in dit meditatieve project. De wereldpremière van Specchio, gloednieuwe muziek van de Duitse componist Johannes Schöllhorn, staat naast troostende renaissancemotetten van Orlando di Lasso. Behalve door Lasso’s rijke harmonieen liet Schöllhorn zich ook inspireren door een gedicht van visionaire schandaalregisseur Pier Paolo Pasolini.

RODERICK WILLIAMS Bariton en componist Roderick Williams zingt poëzie van Thomas Hardy. De Engelse romanschrijver en dichter uit het Victoriaans tijdperk en de vroege 20e eeuw werd door vele Britse componisten getoonzet. Naast de complete cyclus Before and after Summer van Finzi zingt Roderick Williams werken van Britten, Ireland en WilliamsChristopheranderen.Glynnstaatbijoppiano.

Niet zomaar een concert, maar een totale onderdompeling in een muziekstuk. Dirigent Gianandrea Noseda dirigeert én vertelt alles over Dallapiccola’s ‘Partita’. Samen met het Concertgebouworkest en de Nederlands-Iraanse sopraan Lilan Farahani deelt de dirigent zijn kennis, alvorens over te gaan tot de uitvoering van het complete werk. do 13 oktober 20:15, Het Koninklijk Amsterdam,Concertgebouw € 24,-

RICCARDO MINASI EN VERONIKA EBERLE Onder leiding van Riccardo Minasi speelt het Nederlands Ka-

zo 09 oktober 11:00, Muziekgebouw aan ‘t IJ, € 12,50

HET COLLECTIEF + COLLEGIUM VOCALE GENTSPECCHIO

TONEEL - EXIT MACBETH De Duitse Jan-ChristopheregisseursGockel en Jana Vetten geven in deze herwerking de natuur en de dieren de hoofdrol door de mensen, en dan vooral de masculiene verhaallijnen, uit het stuk te halen en zich de vraag te stellen: wat blijft er dan over? En hoe kunnen we onze relatie met de natuur herstellen, nadat we haar meer de ruimte hebben gegeven?

NYMPHÉAS TROMBONE KWARTET / VAN HEMEL ENSEMBLE - OSCAR VAN HEMEL

zo 23 oktober 16:00, Amstelkerk, € CALOGERO17,50PALERMO

CELLO OCTET AMSTERDAM + ELISABETH HETHERINGTONSONUS MOTUS

PRJCT AMSTERDAM + MAARTEN ENGELTJESOMBRA MAI FU

gastspeler Lulu’s poppentheater, met Marloes Gies, over Betty de Brulbij en de heks! zo 02 oktober 13:00, zo 09 oktober 13:00, zo 16 oktober 13:00, zo 23 oktober 13:00, Poppentheater Koos Kneus, € 6,- t/m € MANOUSHKA8,-

’Antigone’ is een spannend verhaal over een jonge vrouw uit een verdoemd geslacht. Uit het verbod om te begraven vloeien actuele thema’s voort: de eenling tegenover de overheid, familiewaarden tegenover het staatsbelang, democratie tegenover tirannie. Maar ook prangende vragen: wat doe je om je macht te behouden? De voorstelling legt een wereld bloot van lang geleden, maar ook een wereld die verrassend veel op de onze lijkt. zo 02 oktober 14:30, Meervaart Theater, € 15,-

wo 26 oktober 20:15, Het Koninklijk Amsterdam,Concertgebouw € 24,-

May Evans trakteert op openhartige, zelfgeschreven liedjes over de liefde: van hartzeer en rouw tot aan zelﬂiefde en de euforie van een nieuwe liefde. 05 t/m 09 oktober en 12 t/m 16 oktober diverse tijden, TapasTheater, € 10,-

Oscar van Hemel behoorde in de jaren 1940-1960 tot één van de meest gespeelde Nederlandse componisten. Hij componeerde tussen klassiek en atonaal. Van Hemel schreef vijf symfonieën, talrijke koorwerken, twee opera’s, zes strijkkwartetten en soloconcerten voor cello, ﬂuit, hobo en altviool.

vistische muziektheatervoorstelling over de ervaringen van lokale leefgemeenschappen met de olie- en gaswinning in Nederland en in Nigeria. Het vertelt het parallelle verhaal van de inwoners van Ogoni-land in Nigeria over de oliewinning in de Niger delta en de inwoners van Oost Groningen over de gaswinning in hun gebied.

12 t/m 13 oktober 19:30, ITA, € 10,- t/m € 35,50 n.n.b

‘Duizend Schepen’ is een immersieve theaterbeleving over de stille vrouwen uit de Griekse Mythologie op de scheepswerf op Realeneiland. Wat deden de achtergebleven vrouwen terwijl hun vaders, broers en echtgenoten de zeeën bezeilden?

TONEELHUIS / LISABOA HOUBRECHTS - BRUEGEL

MARIA GOOS, MICHIEL DE JONG EN SIEGER SLOOTSEKSKLIMAAT

07 t/m 09 oktober diverse tijden, Theater Bellevue, € 12,t/m € 21,50

NEDERLANDSE REISOPERAHÄNSEL UND GRETEL (10+)

THEATER

Pianist Sunwook Kim wordt geprezen om zijn gespierde, maar tegelijkertijd uitgebalanceerde spel. Alle aspecten daarvan kan hij kwijt in Tsjaikovski’s ‘Eerste pianoconcert’. Kim soleert bij het Seoul Philharmonic Orchestra dat, geleid door Osmo Vänskä, ook Stravinsky’s suite uit ‘De vuurvogel’ uitvoert.

ERIC CORTON & MAAIKE OUBOTER - HARNAS VAN GLAS

Een spannende voorstelling door

ze. Artist in residence Jean-Guihen Queyras speelt drie delen uit de tweede suite van Benjamin Britten, terwijl beeldend kunstenaar Jérémie Queyras live een schilderij creëert op het podium. do 20 oktober 20:15, Muziekgebouw aan ‘t IJ, € 29,50 t/m € NEDERLANDS37,-

In de serie ‘Close-up portretconcert’ presenteert soloklarinettist Calogero Palermo met collega’s uit het Concertgebouworkest een

Na het succes van ‘De Waanzinnige Boomhut van 13 Verdiepingen’, die zowel de Zapp Theaterprijs als een Zilveren Krekel won, is Meneer Monster terug met een stuk met mogelijk nóg meer fantastische uitvindingen. Maak kennis met een wortelkanon met raketaandrijving, een opleidingsinstituut voor Ninja-slakken en een vliegende gebakken-ei-auto. zo 09 oktober 14:00, Meervaart Theater, € 5,-

TR WARSZAWA - PIECES OF A WOMAN

Met Bruegel schrijft Lisaboa Houbrechts een caleidoscopisch portret van Pieter Bruegel de Oude en het tijdperk waarin hij Dulle Griet creëerde. In de voorstelling met o.a. Rand Abou Fakher en Louise Bergez daagt Lisaboa Houbrechts haar performers uit tot veelvormige speelstijlen die onderling mogen schuren en botsen. do 13 oktober 20:00, ITA, € 10,- t/m € TONEELGROEP32,50OOSTPOOL -

In de serie ‘Rising Stars’ laat de Duitse percussioniste Vanessa Porter het publiek niet enkel kennismaken met haar instrumentarium, maar ook met stilte.Én met de zarb, een Perzische vaastrommel.

TONEEL THEATER&

ZEEGELAAR BREEVELD, XAVIER MOLIJN, DIONNE VERWEY EN GERY MENDES - DE GLIPHOEVE

STUDIO ANTIGONEANTIGONE

KAMERKOORBACH & PÄRT

LULU’S POPPENTHEATERBETTY DE BRULBIJ EN DE HEKS! (4+)

GIRLS AND BOYS Hadewych Minis is genomineerd

Frascati, 11 t/m 15 oktober

BRIGHT RICHARDSMR. B IN LOPPERSUM ’Mr. B in Loppersum’ is een acti-

Als jij met twee van je beste vrienden honderd keer zou ontbijten, wat worden dan terugkerende onderwerpen? Waarvan gaan jullie met de servetten wapperen? Waarvan gaan jullie op tafel slaan? Waarvan worden jullie stil? Wij hadden het over de klimaatcrisis. Soms te lang, vonden er twee van de drie. En dat irriteerde de derde. Een voorstelling over drie sukkels die proberen een goed mens te zijn. Bellevue, 4 t/m 6, Schouwburg Amstelveen, 20 oktober en De Kleine Komedie, 31 oktober.

Een feministisch familiedrama dat zich afspeelt in het hedendaagse Warschau, voortgestuwd door de kracht en vastberadenheid van vrouwelijke personages. Een familiebijeenkomst toont, als door een lens, de problemen en interne conﬂicten van de Poolse samenleving.

okt 2022 43

RONALD BRAUTIGAM EN KÖLNER AKADEMIE

In de voorstelling Ik vind het nu al kut dat het voorbij is maken de twee vrienden Leon en Lilou, Leon Brill en Lilou Dekker, een tijdreis naar het verleden, het heden en de toekomst en onderzoeken zij hun hang naar nostalgie. Via Tamagotchi’s, vliegende auto’s, de Nintendo 64 en je MSN crush duiken de twee al rollerskatend dwars door de derrie-douche de diepte in en stuiten op vragen als: Waar is nostalgie eigenlijk goed voor?

ADA OZDOGAN EN THEATER RAST - GRACE Wraak zoekt het verleden, vooruitgang ontmoet het geweten, liefde brengt hoop. De voorstelling ‘Grace’ is een Tarantinoesque liefdesverhaal in een kapitalistische, westerse wereld waar het tijd is voor justice en payback.

zo 23 oktober 19:00, Muziekgebouw aan ‘t IJ, € 29,50 t/m € NEDERLANDS37,-

di 25 oktober 17:00, Muziekgebouw aan ‘t IJ, € 18,- t/m € VANESSA22,50

’De Gliphoeve’ is een voorstelling vol levenskracht, geschreven door Bodil de la Parra, Maarten van Hinte en Geert Lageveen, met muziek als houvast om te overleven en door het beton heen te breken. 05 t/m 09 oktober diverse tijden, BIjlmer Parktheater, € MAY17,50EVANS

AMSTERDAM ON STAGEDUIZEND SCHEPEN

za 22 oktober 20:15, De Waalse Kerk, € SUNWOOK33,50KIM

Het bekende sprookje van Hans en Grietje, bewerkt tot een fantasy-opera: Hänsel en Gretel worden gevolgd op hun magische reisavontuur, met hoopvolle energie als brandstof. Zoals alle sprookjes stelt deze opera een ‘volwassen’ vraag: wat doe je als je door het leven op de proef wordt gesteld? Hou elkaar vast, dan overwint het goede altijd! Hänsel und Gretel in een humoristische en optimistische voorstelling. zo 09 oktober 15:00, Koninklijk Theater Carré, € 25,-

De Krakeling, 31 oktober

PORTER

za 08 oktober 20:15, De Kleine Komedie, € 11,50 t/m € 25,-

L’AMOUR TOUJOURS

toegankelijke hedendaagse kijk op de seizoenen door Nunzio Ortolano. Voor dit portretconcert werkt hij samen met de eclectische componist Nunzio Ortolano, evenals Palermo afkomstig van Sicilië. di 25 oktober 20:15, Het Koninklijk Concertgebouw Amsterdam, € 39,50

NOORD NEDERLANDS

zo 23 oktober 11:00, Het Koninklijk Amsterdam,Concertgebouw € 25,-

KAMERMUZIEK

Het regende sterren voor het nieuwste samenwerkingsproject van Ronald Brautigam en Die Kölner Akademie: werken van Carl Maria von Weber. Webers ‘Eerste pianoconcert’ en het virtuoze, verhalende ‘Konzertstück’ klinkt op fortepiano naast de zonnige ‘Vierde symfonie’ van Mendelssohn. zo 30 oktober 11:00, Het Koninklijk Amsterdam,Concertgebouw € 25,-

- BITTERZOET

10 t/m 11 oktober 20:00, ITA, € 10,- t/m € 38,50

13 t/m 21 oktober 19:00 en 21:30, Realeneiland, € n.n.b

Al 50 jaar zijn Die 12 Cellisten in veel opzichten het grote voorbeeld voor cello-ensembles over de hele wereld. Met voor hen geschreven composities, geweldige arrangementen en bovenal samenspel als van een topstrijkkwartet hebben zij de grenzen van het cello-ensemble verkend en verlegd.

POLDERTHEATERARTURO (12+)

Tijdens een bijzonder muzikale avond gaan Maaike en Eric met elkaar en het publiek in gesprek. Over het leven. Over loslaten, vasthouden en de liefde die in verdriet zit. En maken ze samen ook muziek!

OSMO VÄNSKÄ

EN

DIE 12 CELLISTEN DER BERLINER PHILHARMONIKER

Een verhaal over macht, manipulatie en groepsdruk verteld als een spannende mafﬁaﬁlm gebaseerd op het toneelstuk De weerstaanbare opkomst van Arturo Ui. De vertelling over Arturo is gesneden met een eigentijdse verhaallijn waarin jongeren hun laatste uur in vrijheid beleven voordat er een lockdown ingaat. Thema’s als de angst voor geweld, fake news en populisme blijken in beide lijnen onontkoombaar.

ENSEMBLE

Het Nederlands Kamermuziek Ensemble laat zich in haar veelzijdigheid horen in een programma voor hoorn, klarinet, viool, cello en piano. Vijf topmusici, José Luis Sogorb Jover (hoorn), Marieke Vos (klarinet), Joris van Rijn (viool), Mick Stirling (cello) en Camiel Boomsma (piano) spelen de pianokwintetten van Ralph Vaughan Williams en Zdeneˇk Fibich, beiden in D groot.

MENEER MONSTER - DE WAANZINNIGE BOOMHUT VAN 52 VERDIEPINGEN

zo 23 oktober 14:15, Orgelpark, € 10,- t/m € 17,50

Het Nederlands Kamerkoor voert in dit programma werken uit van Bach, De Leeuw en Pärt: componisten die elk op hun eigen manier naar een muzikale verbinding met een hogere macht streven. Onder leiding van chef-dirigent Peter Dijkstra verkent het koor deze ogenschijnlijke uitersten in de koormuziek en worden drie zeer eigen muzikale stijlen met elkaar verbonden door een gezamenlijke drijfveer: om het mystieke te verklanken in muziek.

Cello Octet Amsterdam en de choreografen van LeineRoebana bundelen in ‘The Cello Moves’ hun krachten om met dans, ruimtegebruik en beweging de luisterervaring te versterken en te veranderen. In een integrale ervaring ondervindt het publiek hoe muziek verbonden is met de ruimte en hoe muziek een expressie is van het menselijk lichaam. De voorstelling is geïnspireerd op de muziek uit het breukvlak van renaissance en barok.

Countertenor Maarten Engeltjes vertolkt met zijn eigen barokorkest PRJCT Amsterdam de onsterfelijke melodieën van de barokke theatercomponist Händel in hart en nieren. Händel was een theaterdier en zonder twijfel een van de grootste operacomponisten uit de muziekgeschiedenis. zo 30 oktober 20:15, Muziekgebouw aan ‘t IJ, € 33,50 t/m € 42,-

vr 07 oktober 21:00, Podium Mozaïek, € 13,50

Een vrouw zoekt geborgenheid in de duistere krochten van het internet. Ze wordt steeds dieper een wereld ingezogen waar mensen hun meest extreme gedachten delen. Om zich te bevrijden van haar eigen identiteit creëert ze avatars die veel verder durven gaan dan zijzelf. Ongemerkt beginnen de fysieke en digitale wereld door elkaar te glitchen.

’As you like it’ is een knettergekke, bomvolle, muzikale en radicale bewerking van de beroemde liefdeskomedie van Shakespeare. Een voorstelling die afrekent met romantische clichés en de hokjesgeest. Vol verwarring, verlangen, vermommingen en verkleedpartijen. Met stiekem zoenen bij de bosjes, vakantieliefdes en gebroken harten. Een Shakespeariaanse romcom voor de hele familie, over de voor- en nadelen van verliefd zijn.

GRENSGEVAL - PLOCK!

SOIRÉE38,50

vol bevreemding, verwondering en nieuwsgierigheid ontdekken. Samen storten ze zich in een hilarische en soms sensuele ontdekkingsreis, met alle gevolgen van dien.

’Snikheet’ is een voorstelling over een ‘hot’ item: Noord moet als de sodemieter van het gas af. Maar de energietransitie verdeelt de Noordbewoners. Mensen met een kleine beurs kunnen de energierekening nu al amper betalen. Dus hoe moet dat dan straks? wo 26 oktober 20:00, 28 t/m 30 oktober diverse destraat,Buikslotermeerpleintijden,-Mo€ 2,-

DE WARME WINKEL - LADY CHATTERLEY’S LOVER

MAAS THEATER EN DANS & 155 - CONTROLE

Verrotte knieën, lege zakken, vage vrienden, ouder worden, dwingende algoritmes. De mannen van breakdancecollectief 155 (eenvijfvijf) staan voor de keuze: proberen we grip op het leven te krijgen of blijven we vrije jongens? Controle is een dikke medley van breakdance, fysieke komedie, livemuziek, ﬁlm en bizarre humor over grip op het leven of kapot strijden? Meervaart 8 oktober en ITA, 31 oktober

Circus Charms is een overweldigend muzikaal spektakel van de

ESPEN14,-HJORT

VRIESDENEELTJE

HET ZUIDELIJK TONEELKROON

DANS

EN HAN

- QUEER PLANET

In dit ontroerende verhaal, geïnspireerd op een Turks sprookje waar Prokofjev ook een opera van maakte, zien we hoe een egoistische jongen langzaam aardig wordt door alle avonturen die hij meemaakt. Als hij medelijden krijgt met het dorstige sinaasappelmeisje dat slechts een paar druppeltjes vocht nodig heeft, redden zijn tranen van ontroering haar.

FRANK EN RENÉ GROOTHOF / ENSEMBLE SEASESSIONCIRCUS CHARMS (6+)

RAYMI SAMBO MAAKT / THEATERGROEP ALUINIK ZEG TOCH SORRY

& MEES

05 t/m 06 oktober 19:30, Frascati, € 14,- t/m € 19,-

Twee oude vrienden proberen hun vriendschap weer op te pakken tijdens een etentje. Maar dan herinnert de één zich niet meer waar ze het over hadden vóór hij naar de wc ging. Geen probleem zou je denken maar het wantrouwen groeit tussen de twee... Want stel dat het nou een heel belangrijk detail was, dat de ander niet meer ter sprake wil brengen? 29 t/m 30 oktober diverse tijden, Perdu, € 14,50 t/m € 18,50

EVA LINE DE BOER / HET ZUIDELIJK TONEELINFINITY CHAN

OF BUTOH

za 22 oktober 20:30, zo 23 oktober 14:30, DeLaMar, € 19,50

DOOD PAARD - VROUWEN IN TROJE

voor de Theo d’Or voor haar rol in ‘Girls and Boys’. Een aangrijpende onewomanshow die begint als een hilarisch sprookje en eindigt in een onvoorstelbare nachtmerrie. De voorstelling kreeg meerdere vijfsterrenrecensies, waarin zowel de regie van Daria BukviÐ als de uitvoering van Minis uitvoerig werden geloofd.

Geïnspireerd door de hilarische en kleurrijke Japanse spelshows gaan drie performers met felgekleurde helmpjes, rollerskates en beats een oneindige strijd tegen de tijd aan. Een fysieke en hysterische performance waar zo min mogelijk gebeurt.

MARIONETTENTHEATER - DE HEKS EN DE SINAASAPPELPRINS (4+)

SALLY DANSGEZELSCHAPBANGE RICK (4+)

DE TONEELMAKERIJ / CIRCUS TREURDIER / PAUL KNIERIEMAS YOU LIKE IT (8+)

’Aan de andere kant’, is een beeldende voorstelling met poppen, papier, strips en video. Een visuele wereld vol knotsgekke en over-de-top vooroordelen die eens van een andere kant bekeken mogen worden. wo 19 oktober 14:00, Podium Mozaïek, € 7,50

15 t/m 17 oktober 15:00, Het Nederlands Marionettentheater, € 8,- t/m € 10,-

DUNJA JOCIC - HET GRAS HIER IS GROENER

vr 14 oktober 20:00, Koninklijk Theater Carré, € 25,-

In een mengeling van Caribische, Polynesische en Oosterse zigeunerdansen stelt Merlin Nyakam het beeld van mannelijkheid ter discussie. Mami Watta is een langharige vrouwelijke godheid die welwillend maar ook wreed kan zijn. In ‘Mami Watta’ componeert Merlin Nyakam een androgyn, sensueel en burlesk personage. do 06 oktober 20:00, Podium Mozaïek, € 10,-

’Plock!’ is beeldend circus-geluidstheater dat alle zintuigen prikkelt. Met brommende verfpotten, gekleurde geluiden, dansende verf en een acrobatische schilder zo 23 oktober 14:00, zo 23 oktober 16:00, Theater De Krakeling, € 10,-

’Professor S.’ is een realistische, maar ook magische, muzikale en humoristische voorstelling over het brein, die antwoord geeft op vragen als: ‘Hoe word ik de beste versie van mezelf?’ en ‘Kan ik zelf mijn toekomst vormgeven?’. De voorstelling is gebaseerd op de kinderboekenserie van Erik Scherder, Fred Diks en Mariëlla van de Beek.

Queer Planet is een confetti-voorstelling over queerness, die zich afzet tegen de heersende normen en ieders hokje in twijfel trekt. Een queeste naar identiteit door een diverse groep acteurs en performers. Een knallende voorstelling vol power met acts, songs, performances en een DJ.

THEATERGROEP TROOSTEEN MAN, EEN MAN

HET NATIONALE BALLETTHE SLEEPING BEAUTY De Frans-Russische choreograaf Marius Petipa en componist

HET19,50NEDERLANDS

DANS

NADIA BEUGRÉ EN STUDIOS KABAKO - L’HOMME RARE Komt je mannelijkheid in gevaar door te bewegen met je kont, heupen of bekken? Een provocerende choreograﬁe waarin de heupen, het bekken, hoge hakken en de obsessie van de dansers met hun gender- en lichaam centraal staan.

DANSTHEATER AYAMATTIES (12+)

Neerlands Hoop winnares Nina de la Parra en topsaxofoniste Sanne Landvreugd verdiepen hun bloederige band. Het unieke karakter van twee powerhouses die in muzikaal-verbale poëzie, niet alleen hun sociale analyse aan hun baarmoeders verknopen, maar ook aan hun explosieve biculturele identiteit. 20 t/m 22 oktober 20:30, Theater Bellevue, € 12,- t/m € ELLEN21,50PIETERS

27 t/m 29 oktober 20:30, Frascati, € 14,- t/m € 19,-

‘Inﬁnity Chan’ is een unheimische onderdompeling in een op anime geïnspireerde wereld, getriggerd door het verhaal van Frederick Brennan.

Het gras hier is groener is een indringende dansvoorstelling over de drang van de mens om eeuwig voort te leven. In de voorstelling met zeven dansers ontstaat een dialoog gelijk een schaakspel met de menselijke conditie als inzet. De grote vragen over de zin en essentie van ons bestaan worden op een confronterende en onontkoombare manier teruggelegd in de handen van het publiek. Met Helmert Woudenberg en Abke Haring.

In ‘Vrouwen in Troje’ zien we de loop van de gebeurtenissen in de belegerde stad vanuit het oogpunt van vrouwen. Hoe kijken zij aan tegen deze eindeloze en zinloze oorlog? Wat is de rol die zij toebedeeld krijgen en welke rol zouden ze willen hebben? We leven mee met de ambities en visies, angsten en verlangens, frustraties en woedes van Helena, Hecuba, Cassandra en Oenone. 18 t/m 22 oktober 20:30, Frascati, €

18 t/m 19 oktober 21:00, Frascati, € 10,- t/m € 15,-

za 15 oktober 19:00, zo 16 oktober 14:30, ITA, € 10,- t/m €

14 t/m 15 oktober 20:30, Theater Bellevue, € 12,- t/m €

MERLIN NYAKAMMAMI WATA

- AAN DE ANDERE KANT (4+)

KLEIN36,50AMSTERDAM PRODUCTIES - PROFESSOR S. (6+)

’Stonework’ is een fysiek, muzikaal duet tussen performer Mees Borgman en een steen uit het berggebied Hallingskarvet in Noorwegen. De performance is een zoektocht naar een radicale gelijkwaardigheid tussen mens en steen. Hoe communiceer je met een steen? Wat kunnen wij voor de steen betekenen? En, welke herinneringen of fantasieen heeft een steen?

Een komische, ontroerende en wonderbaarlijke voorstelling over twee buitenaardse wezens die elkaar en hun planeet ‘Aarde’

Een voorstelling over onze gezamenlijke slavernijgeschiedenis hoe schrijnend de rollen ook verdeeld waren. In ‘Ik zeg toch sorry’ komen zes acteurs bij elkaar om de viering van de afschafﬁng van de slavernij in 1863 na te spelen in een spannende samensmelting van geschiedenis en actualiteit.

maker en acteur Gillis Biesheuvel na over de positie van het Nederlandse leger. In tijden van vrede zijn onze strijdkrachten overbodig, bij dreiging moeten ze harder toeslaan.

‘Scala & Limited’ is een tweeluik van de hand van choreografe Krisztina de Châtel, bestaande uit ‘Scala’ voor vijf vrouwelijke dansers en ‘Limited’: een mannelijke solo. De speelruimte van de mens, in tijd en ruimte, lijkt steeds kleiner. In deze voorstelling geeft De Châtel uitdrukking aan deze gevangenschap. za 08 oktober 20:00, zo 09 oktober 15:30, ITA, € 10,- t/m €

ITA, 28 oktober

NINA DE LA PARRABLOODBITCHES

14 t/m 15 oktober 23:00, Frascati, €

25 t/m 27 oktober 20:30, Theater Bellevue, € 12,- t/m € 20,50

OLDIGS - ADAM & EVA 2.0

Geïnspireerd door het bijzondere parcours van Marco Kroon die ‘als een Icarus ten hemel steeg en zijn vleugels brandde aan de dagelijkse werkelijkheid’, denkt

zo 16 oktober 14:30, Schouwburg Amstelveen, € 15,-

okt 202244 KRANT

BORGMAN / LANDMARKSSTONEWORK

GROOTHOFMARINUS&KUIPERSGĲ

Florian Myjer en Lisa Verbelen gaan de dans aan met de opwindende schandaalroman van D.H. Lawrence. Het tweetal wentelt zich schaamteloos in perversie en genot en neemt Lady Chatterley’s Lover een beetje ruig en een beetje teder mee naar de 21e eeuw. do 27 oktober 20:30, Schouwburg Amstelveen, € 20,-

HNTJONG5,-

broers Frank en René Groothof, geïnspireerd op de legendarische Russische absurdist Daniil Charms. Met Russische muziek uit de jaren 20 van de vorige eeuw door Ensemble SeaSession. zo 16 oktober 13:30, Muziekgebouw aan ‘t IJ, € 11,50

LA ISLA BONITA - MIKADOSHOW

In Matties zitten de dansers in een spagaat tussen nieuwe vriendschappen en de vele verraderlijke gezichten ervan. Schakelend tussen hun eigen onzekerheden en de dynamiek van de groep. Een meeslepende dansvoorstelling over het vinden van je plek op het meedogenloze slagveld van de school in een tijd waarin je vrienden belangrijker worden dan je familie. De Krakeling, 26 en 27 oktober

18 t/m 19 oktober 20:30, Theater Bellevue, € 12,- t/m € TG.21,50WINTERBERG

Een avond gewijd aan de kunst van Butoh. 8 Butoh-dansers tonen hun werk in 8 voorstellingen met dansers uit: Catalonië, Italië, Marokko en Nederland. zo 09 oktober 20:30, Plein Theater, € 12,-

KRISZTINA DE CHÂTELSCALA & LIMITED

PARELS VOOR DE ZWIJNENSNIKHEET

In ‘Bange Rick’ gaan drie vrienden op avontuur. De één is een echte waaghals, de ander een bangerik. En de derde? Die wil vooral lol maken. Tijdens hun ontdekkingstocht komen ze in spannende situaties terecht. Een dansvoorstelling voor alle bangeriken en waaghalzen. zo 02 oktober 14:00, Podium Mozaïek, € 7,50

VAN DER VEENNIET GEHINDERD DOOR ENIGE KENNIS

THE38,50RUGGEDS - DECYPHER

De Beauvoir-experts

DE BEAUVOIR DOEN?

Waar haalt een dichter zĳn inspiratie vandaan? Of is dat een hopeloos verouderd concept? In deze lezing gaat dichter en classicus Piet Gerbrandy in op deze vragen rond dichten, vertalen en denken. Met een optreden van pianist Mengjie Han.

10) AI FOR GOOD #2

De top van de Nederlandse comedians.

2) OPERATIE INTERVIEW CAROLINE VAN DER PLAS

7) DE TOEKOMST VAN inErWERKzĳnpersoneelstekortenbĳnaelkesector.Toch

CABARET

elke vr, za 20:30 Comedy Café € IMPROV15,-

di 18 oktober 20:15, De Kleine Komedie, € 11,25 t/m € 21,-

Pjotr Iljitsj Tsjaikovski creëerden met ‘The Sleeping Beauty’ (1890) een van de grootste successen van het Russische klassiek-romantische ballet. Een kleine honderd jaar later bewerkte en regisseerde Engelsman Sir Peter Wright de productie voor Het Nationale Ballet, met groot respect voor het origineel. wo 12 oktober 19:30, 14 t/m 15 oktober 19:30, 19 t/m 21 oktober 19:30, di 25 oktober 19:30, za 29 oktober 19:30, zo 30 oktober 14:00, Nationale Opera & Ballet, € 23,- t/m € 97,-

Is hij nu zelf gek geworden? Of is de hele wereld gek en hij de enige normale man? Nabil weet het niet meer. In ‘Absurd’ bevraagt hij de vreemdheid. Neem hij een duik in het idiote. Nabil is een verrassend veelzijdige en talentvolle theatermaker: hij speelt piano, hij zingt, hij beatboxt, hij maakt gevatte grappen en zet rake typetjes neer.

3) DE VIEZE STAD

Hoe zou een rebel als Simone de Beauvoir een authentiek leven leiden?

komen veel mensen niet aan de bak. Hoe komt dat? Is de manier waarop we werk geregeld hebben nog wel van deze tĳd? Een middag met werk-specialisten over de ontwikkelingen én de oplossingen.

Klimaatverandering bedreigt het leven op aarde. Dat besef zorgt soms voor een pessimistisch gevoel. En hoe meer je ervan weet, hoe erger het wordt! Socioloog Ruben Jacobs legt uit hoe dat komt en wat we kunnen doen. Maar hĳ vertelt vooral over hoop in tĳden van klimaatverandering en welk verhaal we onze kinderen straks kunnen vertellen.

RONALD SNIJDERS - EEN AVOND MET MIJ

De Britse comedian Alan Carr presenteert zijn gloednieuwe stand-up comedyshow. Van zijn trouwdag vol beroemde gasten tot aan de lockdown op een boerderij: er is veel veranderd sinds Alans laatste tour, inclusief Alan zelf. Want waarom zou je een ‘national treasure’ zijn, als je ook een ‘regional trinket’ kunt zijn? zo 09 oktober 20:00, DeLaMar, € FREEK39,20DE JONGEDE SCHREEF

In ‘Decypher’ ontcijferen vier dansers van het Eindhovense Breakdance collectief The Ruggeds in hun eigen hoofdstuk, allemaal de betekenis achter een getal. za 22 oktober 20:30, Schouwburg Amstelveen, € 21,-

8) M. VASALIS IS NIET DOOD!

Een dialoog tussen het universum van Wim Vandekeybus, Olivier de Sagazan en Charo Calvo. Samen scheppen ze een universum waarin lichamen als levende en vleselijke sculpturen balanceren tussen het utopische en het gruwelijke, tussen het krachtige en het fragiele. za 15 oktober 19:30, zo 16 oktober 15:00, ITA, € 10,- t/m €

JASPER22,50

Kate Kirkpatrick en Skye C.Cleary gaan in gesprek over wat De Beauvoir onder authenticiteit verstond in een wereld waarin systemische onderdrukking de keuzevrĳheid belemmert in ieders leven. Moderator Hasna El Maroudi. Spui25: 6 oktober 20:00u

04 t/m 06 oktober 20:00, Theater Bellevue, € 12,- t/m €

KRANT

begon. Met de mensheid. Met de taal. Met zijn aankomst bij het theater. En daarbij zijn alle vertrouwde ronaldsnijderiaanse elementen weer volop aanwezig: absurde allereersteeenkortstondigeindrukwekkendeverhandelingen,versprekingen,liedjesennatuurlijkexclusiefinterviewmetdemensopaarde.

VEZ / WIM VANDEKEYBUS - HANDS DO NOT TOUCH YOUR PRECIOUS ME

4) WAT ZOU SIMONE

In ‘Een avond met mij’ gaat Ronald terug naar hoe alles

6) UIT DE KUNST-LEZING PIET GERBRANDY

NABIL - ABSURD

ULTIMA13,50

Comedytrain is een verrassingspakket: Je weet nooit van tevoren wie er precies komen spelen, behalve dan dat het een exquise selectie uit het Comedytrain collectief betreft. elke wo, do, vrij & za 20:30 Toomler € 11,50

PATRICK18,50

19 t/m 20 oktober 20:00, Theater Bellevue, € 12,- t/m € 18,50

In de OperatieprogrammareeksInterviewstaat de kunst van het interviewen centraal. Drie vlĳmscherpe interviewers bevragen één gast. Wie de interviewers zĳn, blĳft tot op het podium geheim. Ditmaal: Caroline van der Plas van BoerBurgerBeweging (BBB).

9) EEN HOOPVOLLE TOEKOMST

In het kader van ‘Celebrating Diversity’ maakt de Surinaams-Nederlandse danser, choreograaf en Young Creative Associate Sedrig Verwoert een nieuwe solo, die zal worden gedanst door BAM-ambassadeur Davi Ramos. Daarnaast zijn twee werken die afgelopen seizoen werden gepresenteerd als onderdeel van New Moves te zien. zo 23 oktober 20:30, Nationale Opera & Ballet, € 12,-

03 t/m 04 oktober 20:15, De Kleine Komedie, € 11,50 t/m €

De Studio van NEMO: 27 oktober 20:00u

COMEDY SHOWS

In deze solo dansvoorstelling beweegt de Franse danser en choreograaf Babacar Cissé in het ritme van zijn leven. Zal zijn familie, net als de Monarchvlinder, zijn land van herkomst verlaten in de hoop een betere toekomst te vinden? Kan zijn dochter, de vierde generatie, wel een vredig en onbezorgd leven leiden? vr 14 oktober 20:30, De Balie, €

1) PaulOPGELOST!KLIMAATCRISISHawkenschreef de bestseller Drawdown, waarin een uitgebreid plan om de klimaatverandering om te keren. In zĳn nieuwe boek, Regeneratie, vertelt hĳ hoe de klimaatcrisis in één generatie kan worden opgelost. Hĳ bezoekt Nederland om de vertaling van dit boek te presenteren. (Engelstalig) Pakhuis de Zwijger, 1 oktober 19:30u

De Amsterdamse straten liggen vaak bezaaid met plastic peuken,verpakkingen,patatbakken en andere etensresten. Een feest voor ratten en meeuwen. Minder feestelĳk voor de menselĳke bewoners. Tĳd voor een gesprek met verschillende gemeenteraadsleden over het afvalprobleem in de stad. Iedereen is welkom. Pakhuis de Zwijger: 4 oktober 20:00u

KEES VAN AMSTEL - VLUCHTWEG ALTIJD VRIJHOUDEN Waarom vluchten we toch zo graag? Voor verantwoordelijkheden, voor stress en voor elkaar? Kees vlucht ook graag, maar dan voor z’n plezier. Kees houdt z’n vluchtweg altijd vrij, of zoals hij het noemt: reizen. En weet Kees van elke situatie iets komisch te maken.

CELEBRATING DIVERSITY

Boom Chicago zet grappige, slimme comedy shows (EN) neer in haar theater aan de Rozengracht. elke wo t/m vr 20:30, za 20:00, zo 19:00 Boom Chicago € 10,-

KNAW Trippenhuis: 12 oktober 19:30u

De Balie, 2 oktober 16:00u

COMEDYTRAIN

Pakhuis de Zwijger: 13 oktober 16:00u

Spui25: 24 oktober 17:00u

Felix Meritis: 31 oktober 20:00u

Een toekomst met artiﬁciële intelligentie (AI) lĳkt onvermĳdelĳk. We kunnen er veel problemen met klimaat, onderwĳs en zorg mee te lĳf gaan. Maar hoe voorkomen we dat AI wordt gebruikt voor manipulatie, buitensluiting en social scoring? En welke risico’s kent AI voor jou? Enkele kenners delen hun inzichten en ervaringen.

Met je handen werken heeft onterecht een slecht imago gekregen. Heeft Nederland het beroepsonderwĳs écht laten verslonzen? Zo ja, wat kunnen we daaraan doen? Een avond voor en door jongeren, gericht op praktische oplossingen. De Balie, 10 oktober 20:00u

Patrick Laureij is in korte tijd uitgegroeid tot een fenomeen. Hij is genadeloos, goudeerlijk en hilarisch. Na ‘Dekking Hoog’ en ‘Nederlands Hoop’ komt Patrick met zijn derde programma ‘Live’. do 06 oktober 20:00, Schouwburg Amstelveen, € 22,-

TIP 10 LEZING & DEBAT TXTradio, het online platform voor lezingen, interviews en debat, selecteert elke maand tien interessante bijeenkomsten. WWW.TXTRADIO.NL TXTRADIO, HET ONLINE PLATFORM TER VERSPREIDING VAN KENNIS, BURGERSCHAP EN INSPIRATIE, SELECTEERT VOOR OKTOBER TIEN LEZINGEN EN GESPREKKEN IN AMSTERDAM. 2.5.3.1.7.9.4.6.8.10. 45

LAUREIJ - LIVE

ALAN CARR - REGIONAL TRINKET

In zijn gloednieuwe voorstelling ‘De Schreef’ speelt Freek de Jonge een man die zich niets aantrekt van wetten en conventies in een steeds gekker wordende wereld. Of is hij het zelf? za 15 oktober 20:00, Schouwburg Amstelveen, € 29,-

BABACAR CISSÉ - LA DERNIÈRE DANSE DU MONARQUE

Jasper van Veen zit propvol grootse plannen, sterke grappen, vage herinneringen, dubieuze argumenten, scherpe bespiegelingen, slap geouwehoer en prachtige verhalen.

MUSICAL SPECTACULARIMPROV

5) TEVREDEN MBO’ERS GEZOCHT

Nederlandse lezers zĳn zeer bedreven in het vergeten van schrĳvers die dood zĳn. Maar de gedichten van M. Vasalis (19091998) worden nog steeds gedrukt en gelezen. Kenners en liefhebbers buigen zich deze middag over de vraag waarom wĳ dit werk in de 21ste eeuw zĳn blĳven lezen.

STAND-UP COMEDY SHOW (NL)

Boom Chicago presenteert tijdens het ADE festival: Musical Improv Spectacular met een gast DJ storyteller. De show draait om een fascinerende gast-dj-verteller die de Boomcast inspireert. Dit wordt het startpunt voor ori-

Een sociaal en cultuur-maatschappelijk ﬁlmfestival waar (inter)nationale pakkende ‘human interest’ documentaires en speelﬁlms worden vertoond, met een breed randprogramma bestaande uit verschillende nabesprekingen.

Panorama Amsterdam In Panorama Amsterdam wordt de stad in al haar facetten getoond. Van de oudste plattegrond van de stad (uit 1538!) tot de straatkunst van Kamp Seedorf en van 17e-eeuwse schuttersstukken tot Natasja Kensmils hedendaagse schilderijen over de regentessen uit die Welkomdoorlopendtijd.inde Noordside t/m 30 CollectingoktobertheCity #2 met Ode aan Zubrowka, Operatie Wonen en 30 jaar Bijlmervliegramp t/m 21 mei 2023 Amstel 51, www.amsterdammuseum.nltel. 523 18 22

Bezoekerscentrum van het grootste stadsbos van Nederland. Bosbaanweg 5, www.amsterdamsebos.nltel. 545 61 00

25 t/m 27 oktober 20:00, Theater Bellevue, € 12,- t/m € DAMN,18,50

okt 202246 KRANT ZONDAG 16 OKTOBER TCS AMSTERDAMSE MARA9:00-17:00NLTCSAMSTERDAMMARATHON.THON Toegangsprijs: Gratis MAANDAG 17 OKTOBER BEN BRIL MEMORIAL (Boks CARRÉBOKSGALA-2022CARRE.NL/VOORSTELLING/gala)19:00 Toegangsprijs: € 25,- tot € ZATERDAG100,- 22 OKTOBER MARATHON SCHAATSEN (af21:00JAAPSCHAATSEN.NL/MARATHON/trap)EDENBAAN19:00–Toegangsprijs: onbekend

25 t/m 26 oktober 20:15, De Kleine Komedie, € 11,50 t/m

LEENDERS

Het duo n00b, Laura Bakker en Isabelle Kafando, beleefde afgelopen zomer een droomdebuut. Ze wonnen vlak na hun afstuderen aan de toneelschool de publieksprijs en de Wim Sonneveld prijs op het Amsterdams Kleinkunst Festival 2021. Hun eerste avondvullende voorstelling n00b speelt n00b gaat over het zijn van een n00b. Een hartverwarmende trip over een nieuweling, een beginneling, een groentje, een nobody. Bellevue, 13 t/m 15 oktober

In ‘365 dagen ik’ geeft Naeeda ons een kijkje in haar leven en laat haar innerlijke strijd zien.

HONEY - ZELF WETEN

BIO: Het begon allemaal met voetbal. Ik was keeper. Dat vond ik mooi want dan hoefde ik niet te rennen. Totdat mijn broer in 2014 op vrijdagavond ging zwemmen. Op vrijdagavond had ik toch niets te doen en dus ging ik mee naar de Nuzwemtraining.ik8jaarverder ben, woonachtig in Amsterdam en eerstejaars leerling van de HvA International Business, is de volgende stap in mijn zwemcarrière gekomen: fulltime zwemmen bij de KNZB ZwemAcademie onder leiding van Kees Robbertsen met faciliterende hulp op het gebied van persoonlijke ontwikkeling door Topsport

In ‘Zelf Weten’ breken Marie Lotte en Nydia dwars door alle taboes heen. Ze praten open over

€

Als je het allemaal even niet meer weet, dan moet je ertussenuit, niet? Luuk Weggemans trakteert in deze muzikale cabaretvoorstelling op een mooie mix van humor en ontroering.

TEUN22,50VAN

Homo sapiens hebben we onszelf genoemd, oftewel: de wijze mens. Maar hoe zit het nou precies met die wijsheid?

07 t/m 08 oktober 20:30, Teatro Munganga, € 20,-

AMSTERDAM MUSEUM De geschiedenis van Amsterdam vanaf de ma’stentoonstellingen,volledigAmsterdamhuistOnderHermitageAmsterdammiddeleeuwen.MuseumindehetdakvandeHermitagevanaf5maart2022hetMuseum.Méteennieuwaanbodaanpublieksprogram-enkinderactiviteiten.

za 22 oktober 20:15, Meervaart Theater, € 12,-

DIVERSEN

ginele, geïmproviseerde scènes en spontane liedjes op basis van hun verhalen.

ERTUSSENUIT

zo 30 oktober 20:30, Toomler, € 12,70

MUSEA

19 t/m 23 oktober en 26 t/m 30 oktober diverse tijden, TapasTheater, € 10,-

Over op het oog onschuldige opmerkingen, ongemakkelijke gevatheden en vastgeroeste vooroordelen. Die ze meestal met humor weet te pareren.

TIM FRANSENDE MENS EN IK

Op komische wijze maakt Tim Fransen ons deelgenoot van zijn worsteling met de mensheid.

€

do 20 oktober 20:15, De Kleine Komedie, € 11,25 t/m €

Teatro Munganga presenteert het Butoh internationaal festival, onconventioneel, experimenteel, controversieel. Een tweedaagse festival met drieëntwintig performers in negen voorstellingen met dansers uit: Frankrijk, Italië, Japan, Mexico, Polynesië en Spanje.

CINEKID FESTIVAL

Museum over 10.000 jaar Zeurcultuurgeschiedenis.niet!-Demusicals van Annie M.G. Schmidt en Harry Bannink t/m 30 oktober Oude Turfmarkt 127, www.allardpiersonmuseum.nltel. 525 25 56

NAAM: Vince van der Pal SPORT: Zwemmen 50/100/200M Vrije slag

Haar tweede cabaretprogramma gaat over niets bijdragen aan de wereld, gadgets, voelen dat je leeft en niet meer weten hoe tonic smaakt omdat er steeds gin in zit.In ‘Allemaal of Niemand’ geeft Lonneke Dort ruimte aan al haar grillige en schurende observaties waarin één ding zeker is: als we gaan, dan gaan we met z’n allen.

Het 36e Cinekid Festival opent met de wereldpremière van de Nederlandse film ‘Totem’ van regisseur Sander Burger. Daarnaast zijn op het grootste kinderfilmen mediafestival ter wereld, de nieuwste films & series, games, media-installaties, workshops en masterclasses te beleven.

Het kapitalisme heeft de planeet verkloot. En we hebben het zelf zover laten komen. Omdat we niet kunnen geloven in een alternatief. Dat stopt nu. Met Aabz ’22 Tour: Rebranding Anarchisme. Aldus rapper, zanger, schrijver, acteur, punkicoon en stijlgoeroe van Gijlswijk. Een zinderend uur met slechts 5648 kraakheldere antwoorden en een gulle hand muzikaal werk van de magiër Aabz. De Kleine Komedie, 11 en 12 oktober

LEEFTIJD: 18

ANNE FRANK HUIS

BUTOH AMSTERDAMFESTIVAL

In haar dystopische cabaretvoorstelling ‘Ondergrond’ verbreekt Lotte haar relatie met de wereld. Door middel van muziek, spoken word en personages geeft ze een stem aan mensen die ook worstelen met de wereld en controle proberen te houden over de huidige veranderende omstandigheden.

N00B - N00B SPEELT N00B

KIM SCHUDDEBOOMONGESCHREVEN

28 t/m 29 oktober 20:00, Theater Bellevue, € 12,- t/m

Bouw je eigen kettingreactie, tinker met tandwielen, doe scheikundige proefjes in het laboratorium en ontmoet een wetenschapper. Tijdens Het Weekend van de Wetenschap is het museum gratis toegankelijk zodat iedereen de kans krijgt om kennis te maken met het wetenschapsmuseum. 01 t/m 02 oktober 10:00, NEMO Science Museum, gratis

LUAN BULESHKAJ - LEEUWENKIND

ALLARD PIERSON

CABARET

www.topsport.amsterdam ENGELENMARK

19 t/m 22 oktober 20:00, Boom Chicago, € 22,50 t/m €

LOTTE21,- VELVET ONDERGROND-

Filosoﬁsch, geëngageerd en ontzettend grappig.

FESTIVALS

In de serie Preek van de Leek staan drie nieuwe interessante gastpredikers op de kansel van de Singelkerk: met op 25 september de joodse schrijfster en publiciste Natascha van Weezel, op 2 oktober kunstenaar Ans Markus, en slotte op 9 oktober minister en CDA-leider Wobke Hoekstra. Hoe kijkt deze politicus aan tegen geloof en leven? zo 02 oktober 17:00, zo 09 oktober 17:00, Singelkerk, gratis

za 22 oktober 20:30, Theater Mascini, € 17,50

AMBITIE:Amsterdam.Ikben niet bezig met wat ik kan bereiken maar meer met wat ik wil bereiken: met zo veel mogelijk plezier alles uit het zwemmen halen.‘We judge others by their actions, but ourselves by our intentions’

vr 21 oktober 20:15, De Kleine Komedie, € 11,- t/m € 20,50

WEEKEND VAN DE WETENSCHAP

alles. Met slecht geacteerde sketches, wellicht wat experimentele dans, veel zelfspot, een lach en misschien zelfs een traan.

HUMANS OF FILM FESTIVAL

NAEEDA AURANGZEB365 DAGEN IK

Jeroen Leenders snijdt hele serieuze, aanstootgevende en overschouwende onderwerpen aan: onderwerpen waarvan Jeroen vindt dat er over gesproken moet worden, omdat ze doorgaans in de taboesfeer blijven hangen. En taboes zijn er natuurlijk niet voor niets! De enige manier om het toegankelijk te maken is door middel van humor. ‘The Jeroen Leenders Experience’: simpel gezegd een ervaring.

Topsport Amsterdam helpt bij het realiseren van sportieve ambities van talentvolle Amsterdamse sporters.

LUUK29,50WEGGEMANS -

THE18,50JEROEN

EXPERIENCE

De onderduikplaats waar Anne Frank haar dagboek schreef tijdens de Tweede Wereldoorlog.

AMSTERDAM PIPE MUSEUM

LONNEKE DORT - ALLEMAAL OF NIEMAND

AMSTERDAMSEBEZOEKERSCENTRUMBOS

ABEL VAN GIJLSWIJK

DEN ELZENMEER KAN IK ER NIET

13 t/m 16 oktober 12:00, Het Ketelhuis, € 11,-

15 t/m 28 oktober 14:11, zo 30 oktober 14:11, Cinekid Festival, gratis

AMSTERDAMTOPSPORT

Overzicht van de rookcultuur. Prinsengracht 488, tel. 421 17 79 www.pipemuseum.nl

OKTOBEREVENEMENTENTOPSPORT-2022

OVER ZEGGEN

Teun van den Elzen denkt heel lang dat hij als enige snapt hoe de wereld werkt. Wat blijkt? Hij snapt het als enige niet. Hij studeerde politicologie, maar verwacht geen politieke correctheid van deze vlijmscherpe comedian. Hij spaart niets of niemand, ook zichzelf niet.

In haar eerste avondvullende stand-up show is de inhoud ongeﬁlterd en voor sommige mensen absoluut niet herkenbaar, maar dat geeft niet. Uit ervaring weet Kim dat je prima kunt functioneren in een omgeving waar je de mensen niet begrijpt. En dat gunt ze iedereen: waarom zou je proberen anderen te begrijpen als je zelf werkelijk geen idee hebt?

PREEK VAN DE LEEK

Leeuwenkind is de eerste solovoorstelling van de Albanese Amsterdammer Luan Buleshkai. Hierin kaart de intrigerende woordkunstenaar zowel persoonlijke als actuele onderwerpen aan. Thema’s als opgroeien in Amsterdam-West als enig kind met een alleenstaande moeder, de oorlog in Kosovo, mannelijke kwetsbaarheid, multiculturaliteit en vriendschap komen aan bod. Hij wordt muzikaal ondersteund door gitarist Yassine Belghanch. Bellevue, 11 en 12 oktober

17e-eeuws grachtenpand met de geschiedenis van de grachtengordel én de kunst van de Gouden Eeuw. Herengracht 386, www.grachten.museumtel. 421 16 56

De tentoonstelling toont werk uit de museumcollectie van de kunstenaars uit de Cobra-beweging die via reizen of op andere manieren in contact komen met de kunst en, cultuur en bevolking van Noord-Afrikaanse landen als Marokko, Algerije en CorneillesCorneillet/mTunesië.20november100100-ste geboortedag wordt gevierd met een feestelijke vanafAntonvanafkunstcollectieZinsouKosmogoniet/mcollectiepresentatie.20november–eenAfrikaanse7oktoberCorbijn–MOØDe20oktober

De grootste collectie werken van Vincent van Gogh ter wereld. De Gasfabriek: Van Eeden & Van t/mGogh11 GoldendecemberBoyGustav Klimt vanaf 7 oktober Paulus Potterstraat 7, www.vangoghmuseum.nltel. 570 52 00

ARTIS

Plantage Kerklaan 38, tel. 0900278 47 96, www.artis.nl

VOOR SOCIALE GESCHIEDENIS

MADAME TUSSAUDS Museum met wassenbeelden. Dam 20, www.madametussauds.nltel. 522 10 10

Een reisverhaal. Een reis die 200 km onder de aardkorst begint en eindigt in de ring aan uw vinger. Paulus Potterstraat 8, www.diamantmuseumamsterdam.nltel. 30 55 300

In het museum ervaart de toeschouwer de verbinding tussen alles wat leeft: mens, dier, plant en microbe. Een persoonlijke expeditie, kriskras door het museum. Met animaties, installaties, kunstwerken, ﬁlms en verhalen.

ANTON CORBIJNMOØDe Fotograaf en ﬁlmmaker Anton Corbijn presenteert foto’s uit zijn omvangrijke oeuvre waarin hij de crossover verkent tussen fotograﬁe en de modewereld. Hierbij omarmt Corbijn de termen ‘mood’ en ‘mode’ in de meest ruime zin. De tentoonstelling bevat rond de tweehonderd foto’s, waaronder iconische portretten van Kate Moss, Tom Waits, Alexander McQueen en Naomi Campbell. Cobra Museum vanaf 20 oktober

In 1967 opgezet ten behoeve van onderwijs en onderzoek. Van der Boechorststraat 8, tel. 598 93 90, www.vu.nl

Museum over de stedenbouwkundige Van Eesteren en de Westelijke Tuinsteden.

Mens op Zee toont een veelzijdige en soms tegenstrijdige maritieme wereld waarin prikkelende, ontroerende en onvoorspelbare portretten en verhalen laten zien hoe het op-zee-zijn een mens kan veranderen. De fototentoonstelling, met fotograﬁe in uiteenlopende verschijningsvormen, belicht de vaste rollen en veranderlijke identiteiten van de mens op zee: sociale structuren en hiërarchie aan boord tegenover vrijheid en transitie.

NCORBĲANTONSERKEĲMISCHA POTHOFFHENK

EXPO

Het Groote Museum

De afzonderlijke tentoonstellingsprogramma’s van de Bijzondere Collecties en het Allard Pierson Museum zijn samengevoegd tot een gezamenlijk programma.

Drie keer per jaar brengt Het HEM een nieuw Chapter dat het verhaal van een gastcurator vertelt, en je meeneemt in de wereld van de creatieve makers en denkers van nu.

FOAM AMSTERDAM

Herbouwde werkende poldermolen uit Presentatie1847. ‘Rembrandt op Zolder’ een audiovisuele presentatie over zijn leven. Maquette ‘Amsterdam en het water’, waarop het landschap anno 1630 wordt weergegeven. Akersluis 10, www.molenvansloten.nl020-6690412

Oudebrugsteeg 7, tel. 428 44 88 www.heffer.nl

Vijzelstraat 32, tel. 723 www.debazelamsterdam.com0560

Becoming a Ghost t/m 30 oktober Keizersgracht 609, tel. 551 65 00 www.foam.org

HET GRACHTENMUSEUM

Cultureel erfgoed tentoonstellingen in historische panden.

Artisplein, Plantage Kerklaan 38-40, tel. 0900-278 47 96, www.micropia. nl

MENS OP ZEE

Visies uit Oekraïne t/m 30 oktober Cobra en Noord-Afrika

BIJZONDERE AMSTERDAMUNIVERSITEITCOLLECTIESVAN

DE BAZEL

In de kelder van café Heffer, vlakbij de plek waar Baantjer jarenlang werkte als rechercheur.

De CoBrA-beweging was een van de belangrijkste kunstbewegingen in de 20ste eeuw. Het Cobra Museum toont steeds in wisselende tentoonstellingen haar CoBrA-collectie.

Neo Matloga - along came your eyes Tentoonstelling van de tiende ABN AMRO Kunstprijswinnaar t/m 2 Museumoktobervande Geest | Outsider Art t/m 27 augustus 2023 Amstel 51, www.hermitage.nltel. 530 87 55,

DE HORTUS Een van de oudste (1682) botanische tuinen.

globalisatie en de rol van afbeeldingen onderzoekt. vanaf 2 oktober Ĳpromenade 1, tel. 589 14 00 www.eyeﬁlm.nl

INTERNATIONAAL INSTITUUT

Cruquiusweg 31, tel. 668 58 66 www.iisg.nl

LUTHER MUSEUM

MAX EUWE CENTRUM

MOLEN VAN SLOTEN

Love Stories – Kunst, passie & vanaftragedie17 september

EYE FILMMUSEUM

Een van de grootste documentatieen onderzoekscentra ter wereld op het terrein van sociale geschiedenis en geschiedenis van de arbeidersbeweging.

MICROPIA

MUSEUM VAN LOON

Architectuurcentrum Amsterdam is hét centrum voor architectuur, stedenbouw en landschapsontwerp in VloeibareAmsterdam.bouwsteen – ontwerpen met water in Amsterdam t/m 27 november

De oudste dierentuin van Nederland met olifanten, pinguïns, giraffen, zeeleeuwen, apen, kamelen, duizenden vlinders in het vlinder- paviljoen, een aquarium en nog veel meer.

Centrum voor ontmoetingsplekfotograﬁe,voorfotografen en Mousdiscussieplatform.Lamrabat-Blessings from Foamt/mMousganistan16oktober3h:Giath

Eigentijdse en historische fotograﬁe in 17e-eeuws pand. Jochen Lempert - Natural sources t/m 4 december Nhu Xuan Hua - Hug of a swan t/m 4 CollectiedecemberDanhVo - Archive of Dr. Joseph M. Carrier 1962–1973 t/m 4 december Diane Severin Nguyen t/m 4 december Keizersgracht 401, tel. 531 89 89 www.huismarseille.nl

KATTENKABINET

Dit jaar bestaat het Oude Mannen- en Vrouwenhuis aan de Nieuwe Keizersgracht 250 jaar. Om dit te vieren brengt het Luther Museum in een tentoonstelling de voormalige Bewoners in Beeld. t/m 6 oktober

Grachtenhuis uit de 17e eeuw met familieportretten, stijlkamers en Franse tuin.

Keizersgracht 672, www.museumvanloon.nltel. 624 52 55

MOCO Museum voor moderne kunst. Studio Irma - Reﬂecting Forward Een Digital Immersive Art tentoonstelling, die laat zien hoe wij onze toekomst kunnen vormgeven door eindeloze mogelijke verbindingen te leggen.

Plantage Middenlaan 2 A, tel. 625 90 21, www.dehortus.nl

47

Dagelijks voorstellingen. Informatie- en Fionadocumentatiecentrum.Tan-Mountains and Molehills

Taha -

COBRA MUSEUM

DIAMANTMUSEUM

Ooit een theater, nu een monument met een tentoonstelling, ter nagedachtenis aan de duizenden joden die in de WOII vanuit dit gebouw werden gedeporteerd naar de Geslotenconcentratiekampen.vanwegeeenverbouwing.

HORTUS BOTANICUS

Objecten en kunstvoorwerpen die een relatie hebben met religie, cultuur en geschiedenis van de joden in Amsterdam. Arnoud Holleman & Batya WolffThe Kiss of Life t/m 2 FrédéricoktoberBrenner - Zerheilt - Healed to t/mPieces3maart 2023 Iris Hassid - A Place of Our Own t/m 29 januari 2023 Nieuwe Amstelstraat 1, www.jhm.nltel. 531 03 10

Expositie van kunstwerken met als onderwerp ‘de kat’. Herengracht 497, www.kattenkabinet.nltel. 626 53 78

Het pand uit 1772 is gebouwd als het Evangelisch-Luthers Diaconie Oude Mannen- en Vrouwenhuis. Het speelde een grote rol bij de opvang van armen, ouderen en wezen. Bewoners in Beeld

Max Euweplein 30 A-1, tel. 625 70 17www.maxeuwe.nl

Fiona Tan staat bekend op haar video- en ﬁlminstallaties waarin ze herinneringen, geschiedenis,

FASHION FOR GOOD MUSEUM

HERMITAGE AMSTERDAM

Plantage Middenlaan 24, tel. 531 03 40, hollandscheschouwburg.nl

DE APPEL ARTS CENTRE Kunstencentrum

De onzichtbare wereld Ontdek het onzichtbare leven. De microwereld - Het machtigste leven op aarde De microwereld is misschien onzichtbaar en raadselachtig, ze is ook onmisbaar. Microben zijn essentieel op aarde en in ons lichaam. Microalgen in de oceaan produceren de helft van alle zuurstof in onze doorlopendeatmosfeer.tentoonstelling

ARCAM

De Moco Masters collectie prijst de kunstenaars die opvallen vanwege hun uitzonderlijke bijdrage aan de kunst en cultuur en hun iconische Thecreaties.Kid - The Future Is Old

Exposities op tel. 625 56 51,locatie.www.deappel.nl

Een tentoonstelling met o.a. kostuums, scripts, bladmuziek, decor- en kostuumontwerpen en beeld en geluid van alle zeven musicals die Annie M.G. Schmidt en Harry Bannink, grondleggers van de Nederlandse musical, maakten. Zeur niet! geeft inzicht in hoe een musical ontstaat, van het eerste idee tot aan de uitvoering en de ontvangst, en toont hoe musicals amusement kunnen combineren met inhoudelijke relevantie. Allard Pierson, t/m 30 oktober

Het vanafScheepvaartmuseum,7oktober

JOODS HISTORISCH MUSEUM

Noordzijde 31, tel: 447 www.vaneesterenmuseum.nl1857

Een uniek en interactief museum over duurzame mode in innovaties. Rokin 102, tel. 0261 www.fashionforgood.com9680

Vaste tentoonstelling in het Aquarium over het belang van schone oceanen. Artis wil in het vernieuwde aquarium bezoekers inspireren en stimuleren verantwoordelijk met het water op onze planeet om te gaan.

Tijdlijn Amsterdam 2000-2030 t/m 1 januari 2030

Prins Hendrikkade 600, www.arcam.nltel. 620 48 78

VAN GOGH MUSEUM

Nieuwe Keizersgracht 570, tel. www.luthermuseum.nl2142112

SCHOUWBURGHOLLANDSCHE

De sociaalkritische tentoonstelling van The Kid wil onze geesten openen met als uiteindelijk doel inzicht te geven in een wereld met meer mededogen en begrip. Honthorststraat 20, www.mocomuseum.comtel. 370 19 97

HET HEM

APPIE BAANTJER MUSEUM

Sweet Harmony: Out of the Underground - de derde editie van een reeks tentoonstellingen die vanuit artistiek oogpunt reﬂecteren op 40 jaar rave cultuur. t/m 30 oktober Warmperserij 1, 1505 RL Zaandam tel. 075 710 0073, www.hethem.nl

Sandbergplein 1, Amstelveen, www.cobra-museum.nltel. 547 50 50

Permanente tentoonstelling over de schaakgeschiedenis, mogelijkheid om te schaken (computer) en schaakbibliotheek.

Op 20 oktober is het vijf jaar geleden dat het Van Eesteren Paviljoen aan de noordoever van de Sloterplas feestelijk werd geopend en dat wordt vijf dagen lang gevierd met een open huis en een vol programma met gratis activiteiten. 19 t/m 23 oktober

VAN EESTEREN MUSEUM

In, rond en vanuit het paviljoen biedt het museum een vol en gevarieerd programma met tentoonstellingen, wandelingen, ﬁetstochten, bezoeken aan de museumwoning, Van Eesteren gesprekken, presentaties, lezingen, workshops en nog veel meer.

Moco Masters

ZEUR NIET - DE MUSICALS VAN ANNIE M.G. SCHMIDT EN HARRY BANNINK

Oude Turfmarkt 129, tel. 525 73 00 www.bijzonderecollecties.uva.nl

Prinsengracht 267, www.annefrank.orgtel. 556 71 05

HUIS MARSEILLE

MUSEUM WERF ‘T KROMHOUT Het museum toont historie van Nederlands Industrieel Erfgoed. Hoogte Kadijk 147, www.kromhoutmuseum.nltel. 627 67 77

okt 2022

WOONBOOTMUSEUM

Westerstraat 106, tel. 627 96 24 www.pianola.nl

In Sabi Suriname kom je veel te weten over Suriname, de band met Nederland en hoe Suriname met de wereld is verbonden. t/m 1 maart 2023

Gevestigd op de Hendrika Maria, een voormalig zeilend bedrijfsvaartuig (1914). Aan boord krijgt men een beeld van deze woonvorm Prinsengracht 296 K, tel. 427 07 50

Locatie De Dageraad

Vijzelstraat 32, www.amsterdam.nl/stadsarchieftel. 251 15 11

Nascimento - Abstracting Parables

Adverteren Afdeling Relaties, T 020-702 61 80

KONINKLIJK PALEIS / OPEN

www.straatmuseum.com

De tentoonstelling Healing Power geeft inzicht in verschillende vormen van helende kracht en toont de zoektocht van de moderne mens naar balans tussen lichaam, ziel en t/mgeest.28 augustus World Press Photo: Door de lens Hedendaagsevan. fotografen uit Afrika presenteren hun werk. t/m 8 januari 2023 Cadeau, Hoezo?

Restauratie, behoud, onderhoud van historische binnenvaartschepen. Oosterdok 12 www.museumhavenamsterdam.nl

MUSEUM HET SCHIP

HET SCHEEPVAARTMUSEUM

Volledig ingericht grachtenpand. Het Amsterdam Museum in huis MaaikeMaaikeWillet-Holthuysen.SchoorelSchoorelheeft tien nieuwe

van amsterdam & partners. Verschijnt 10 maal per jaar. Oplage: 60.000 exemplaren. Redactie noch uitgever kunnen aansprakelijk worden gesteld voor eventuele foutieve vermeldingen. © 2022 Niets uit deze uitgave mag op welke wijze dan ook worden overgenomen zonder voorafgaande toestemming van de auteursrechthebbenden.

MULTATULI MUSEUM

NXT MUSEUM Museum voor nieuwe mediakunst Unidentiﬁed Fluid Other

In het kader van het rampjaar, dit jaar 350 jaar geleden, presenteert Het Scheepvaartmuseum een kleine presentatie over de Slag bij Solebay. Twee monumentale wandtapijten en enkele objecten worden getoond die de zeeslag vanuit meerdere perspectieven belichten.

Hedendaagse kunst en cultuur in het oudste gebouw van de stad. Onder de grafzerken bevindt zich het graf van Saskia van Uylenburgh, de eerste

echtgenote van Rembrandt. Oudekerksplein 23, tel. 625 82 84 www.oudekerk.nl

RIJKSMUSEUM

MUSEUM JAN

Dam, tel. 522 61 www.paleisamsterdam.nl61

PIANOLA MUSEUM

Museumstraat 1, www.rijksmuseum.nltel. 0900-07 45

NEMO SCIENCE MUSEUM Centrum vol wetenschap en FamilietentoonstellingWattechnologie.eengebouw!

HOLOCAUSTNATIONAAL MUSEUM

Museum over wereldculturen. Healing Power

Manet, Morisot, Whistler, Cassatt, enkele beroemde schilders die zich hebben laten inspireren door Rembrandt en zelf etsen zijn gaan maken. Zij zorgden tussen 1850 en 1940 voor een internationale herleving van de etskunst: de Etching Revival. De Etching Revival was daarmee ook een Rembrandt

MUSEUMHAVEN

1Verbouwingt/mRevival.30oktoberMuseumnovember–6februari 2023

Plek waar menselijke moed en onbaatzuchtigheid tot uiting kwamen. Gesloten vanwege een verbouwing. Plantage Middenlaan 27, tel. 531 03 10, www.jhm.nl

AMSTERDAMMUSEUM NOORD

De Amsterdamse schrijver, onderwijzer, vakbondsman en sociaal-democratisch politicus Thijssen (1879-1943) is vooral bekend als schrijver van de roman Jongensdagen. 1e Leliedwarsstraat 16, tel. 420 71 19 theothijssenmuseum.nlwww.

Midden in de hoofdstad staat het Koninklijk Paleis Amsterdam, het ofﬁciële ontvangstpaleis van Koning Willem-Alexander. Het Paleis speelt een grote rol tijdens staatsbezoeken en andere koninklijke ontvangsten zoals de jaarlijkse nieuwjaarsreceptie, diners en prijsuitreikingen. Daarnaast is het zoveel mogelijk opengesteld voor bezoekers.

met elkaar gemeen hebben. In de tentoonstelling krijg je nuttige tips over het geven en ontvangen t/mwereldwijd.5maart 2023

Verleden, heden en toekomst van de omgang met de dood. Kruislaan 124, www.totzover.nltel. 694 04 82

MUSEUMTRAMLIJN

t/m 30 oktober

MUSEUM ONS’ LIEVE HEER OP SOLDER

HUIS WILLET-HOLTHUYSEN

Het museum laat zien hoe de zee de Nederlandse cultuur heeft bepaald. Ontdek 500 jaar maritieme geschiedenis. Van Gouden Eeuw, het leven aan boord tot virtuele zeereis en de replica van het VOC-schip 1672‘Amsterdam’.-eenjaar vol rampen

schilderijen gemaakt en een ruimtevullende installatie waarin ze middels foto’s, collages en bijzondere vondsten uit de collectie bezoekers meeneemt in haar associatieve t/monderzoek.30oktober

STEDELIJK MUSEUM

THEO THIJSSEN MUSEUM

Een uitbundige en interactieve tentoonstelling waar je ontdekt wat een trouwjurk, poppen en mango’s

Onze koloniale erfenis

MUSEUM REMBRANDTHUISHET

Jodenbreestraat 4, www.rembrandthuis.nltel. 520 04 00

TROPENMUSEUM JUNIOR

Amsterdams koopmanshuis met 17e-eeuwse schuilkerk.

De tentoonstelling onderzoekt de opkomst van de virtuele identiteit in een reeks t/mKirklewski.animator3D-kunstenaarfractal-kunstenaarfashionontwerpermultimediakunstwerken.multisensorischeMetwerkvankunstenaarLuYang,AudreyLarge,digitalinstituteTheFabricant,JuliusHorsthuis,HarrietDaveyen/programmeurKsawery30april2023

In 1822 werd het College Zeemanshoop in Amsterdam door 18 koopvaardijkapiteins opgericht. In deze presentatie ter gelegenheid van het tweehonderdjarig bestaan zijn diverse historische objecten en een ﬁlm over College Zeemanshoop te vanafMenst/mbekijken.6novemberopZee7oktober

Linnaeusstraat 2, www.tropenmuseumjunior.nltel. 088-0042 840

Karin Thybaut

Vormgeving Het Zomerpaleis: Saskia Franken, Martijn Blokland

TROPENMUSEUM

De op een na oudste kerk van Amsterdam (1414) met 16e- en 17e-eeuws orgel. Dam 1, www.nieuwekerk.nltel. 638 69 09

Boeken van en over Multatuli. Zijn bureau, bibliotheek en sterfbed. Korsjespoortsteeg 20, www.multatuli-museum.nltel. 638 19 38

over bouwen, huizen en wonen. t/m 30 oktober Oosterdok 2, www.nemosciencemuseum.nltel. 531 32 33

partner@iamsterdam.com

Wim Oepts en de schilders van het zonnige Zuiden Deze tentoonstelling biedt de kijker een uitgebreid overzicht van het oeuvre van kunstenaar Wim Oepts (1904-1988) en van zijn Nederlandse t/mtijdgenoten.12februari 2023

In het volkswoningbouw-complex De Dageraad van de architecten Michel de Klerk en Piet Kramer is het tweede museum van Museum Het Schip gevestigd.

Uitgever amsterdam & partners De Ruyterkade 5, 1013 AA Amsterdam, T 020-702 61 00 Drukwerk en distributie Flyerman distributie@iamsterdam.com Abonnementen PostbusAbonnementenland20,1910AA Uitgeest T 0251-257 924 of WhatsApp T 06-4655 8054 Adreswijzigingenwww.bladenbox.nlen opzeggingen: klantenservice@aboland.nlwww.aboland.nl Jaarabonnement € 31,99 Het abonnement wordt jaarlijks

Het novembernummer van de Uitkrant verschijnt op maandag 24 oktober, de abonnees ontvangen

Bart van Oosterhout

WERELDERFGOED PODIUM Bezoekerscentrum Amsterdam

Aanleveren winternummer:novembernummer:agendagegevens26september31oktober amsterdam & informatie@iamsterdam.compartners:

Barbara Nanning - Bewogen Deverstillingtentoonstelling toont het meest recente werk van glaskunstenares Barbara Nanning (1957). In haar driedimensionale sculpturen combineert ze traditie en innovatie. De natuur in een onuitputtelijke bron voor de kunstenaar. vanaf 5 oktober Dorpsstraat 50, Amstelveen, www.museumjan.nltel. 641 57 54

Moderne en hedendaagse kunst en Sedjevormgeving.Hémon/Imran Mir / Abdias

STADSARCHIEF AMSTERDAM

‘s Werelds grootste stadsarchief. Stadsverwanten. vanafFoto’sAlt/m100t/mAmsterdamsePersoonlijkefamiliegeschiedenissenAmsterdamsefamilieverhalenvanleerlingen.8januarijaarDeKring8januaridieAmsterdamsemensen...1935-197527oktober

OUDE KERK

‘Mira’Mira is een route langs de drie Amsterdamse Nicolaaskerken waarbij de zeven werken van barmhartigheid worden verteld vanuit het perspectief van een hedendaagse Amsterdammer. tot 31 december 2022 O.Z. Voorburgwal 38-40, tel. 624 66 04, www.opsolder.nl

KRANT48 okt 2022

Tramdienst met historisch materieel. Rit van ong. 7 km en ong. 30 min. van Haarlemmermeerstation naar Bovenkerk (zie dienstregeling). Amstelveenseweg www.museumtramlijn.org264

Adjunct-hoofdredacteur

Ontwerp Loes Koomen

Het huis van Rembrandt met een collectie prenten en schilderijen. Rembrandt Revival

Overzicht van de Nederlandse kunst en geschiedenis met dagelijks rondleidingen, workshops of cursussen. Barbara Hepworth t/m 23 oktober Een breekbaar Meissenporseleinverledenvande familie t/moverkunstenaars200dierenneushoornOnderkruipselsspinnenVanClarat/mOppenheimer13novemberenOnderkruipselswriemeligemieren,harigeenkleurrijkevlindersintotdeberoemdeClara,hetkrioeltvandeinhetmuseum!Inmeerdanobjectenwordtgetoondhoeenwetenschapperszichdierenverwonderen.15januari2023

200doorlopendjaarCollege Zeemanshoop

In de tentoonstelling worden werken belicht van de Nederlands-Joodse schilder en componist Sedje Hémon, de Pakistaanse kunstenaar en ontwerper Imran Mir en de Afro-Braziliaanse schilder, dichter, essayist, toneelschrijver en politicus Abdias do Nascimento. t/m 16 oktober De Best Verzorgde Boeken 2021 vanaf 8 oktober Yto Barrada - Bad Color Combos Eerste solotenstoonstelling in Nederland met niet eerder getoond, multidisciplinair werk. vanaf 22 YesterdayoktoberToday- Collectie tot 1950 vanaf 10 september Museumplein 10, tel. 573 29 11 www.stedelijk.nl

DE NIEUWE KERK

Over de geschiedenis van Noord. Zamenhofstraat 28 A www.museumamsterdamnoord.

Amsterdamse School Museum Het Schip toont de schoonheid van de Amsterdamse School in volle glorie. Fré Cohen: vorm en idealen van de Amsterdamse School t/m 30 oktober Fabio BeeldhouwerPravisaniFabio Pravisani raakte gefascineerd door het monumentale karakter en de strakke vormentaal van de Amsterdamse School en bestudeerde uitvoerig de werken van onder meer Tjipke Visser, Chris van der Hoef, Johan Altdorf en Mendez da Costa. Deze invloed is terug te vinden in zijn beelden.

Asterweg 22 www.nxtmuseum.com

STRAAT MUSEUM

Linnaeusstraat 2, www.tropenmuseum.nltel. 088-0042 800

Hoofdredacteur

NEDERLANDS UITVAART MUSEUM TOT ZOVER

Eindredactie SCHERP: Renate Dahlmans en San van de Ven, Annemarie Bleeker (agenda)

Aan dit nummer werkten mee Charlotte Arnoldy, Alice Boothby, Nynke Brandsma, Anne Dirks, Marjolein van Damme, Mees Molenaar/Topsport Amsterdam,

Bart Geeraedts/TXTRadio, Roos Hamelink, Mascha Dammers/ Amsterdam Art, Cindy Hoetmer, Olivier Kemme, Eveline Kuyten, Kim van der Meulen, One’sy en Tewa Muller, Margriet Prinssen, Bregtje Schudel, Erik Schmitz, San van de Ven, Mirte Vreemann, Joke van der Weij, Christiaan de Wit

stilzwijgend Abonnementenverlengd.kunnen schriftelijk en per e-mail worden opgezegd onder vermelding van het klantnummer, met een opzegtermijn van 3 maanden. Een abonnement is pas opgezegd wanneer de abonnee daarvan een schriftelijke bevestiging heeft ontvangen via post of e-mail. Een adreswijziging kan alleen worden verwerkt als het oude adres en het nieuwe adres schriftelijk of per e-mail worden Prijswijzigingendoorgegeven.voorbehouden.

Kattenburgerplein 1, www.hetscheepvaartmuseum.nltel. 523 22 22

Burgemeester Tellegenstraat 128, tel. 686 85 95, www.hetschip.nl

DéWerelderfgoedstartplekom kennis te maken de Amsterdamse werelderfgoedgrachtengordel,sinds2010. Vijzelstraat www.amsterdam.nl/werelderfgoed32

Collectie pianola’s, elektrisch aangedreven reproductievleugels en 20.000 muziekrollen.

NDSM-Plein 1, tel. 020 370 9630

Sabi Suriname: ontdek de Wereld achter de Dingen. Sabi Suriname

Nederland voor, tijdens en vlak na de Tweede Wereldoorlog. Tot december 2022 gesloten. Plantage Kerklaan 61, www.verzetsmuseum.orgtel. 620 25 35

Uitkrant is een geregistreerd merk

Museum voor grafﬁti en street art Citaat van de straat Is street art binnen nog wel street art? De openingstentoonstelling toont meer dan 150 kunstwerken van ruim 140 kunstenaars met 32 verschillende nationaliteiten.

VERZETSMUSEUM

De tentoonstelling laat zien hoe kolonialisme de wereld van nu mede heeft gevormd, en hoe mensen kolonialisme doorstonden.

Herengracht 605, www.willetholthuysen.nltel. 523 18 22

Oostzaanstraat 45, tel. 686 85 95 www.hetschip.nl

Het ‘Bosplan’, zoals het nog lang door Amsterdammers werd genoemd, beoogde een groot recreatiegebied te worden en tegelijkertijd werk te verschaffen aan

Terugblik

werklozen. Tijdens de economische crisis van de jaren dertig leidde dat tot misstanden: ook werkloze kantoormedewerkers werden hier op straffe van uitkeringsverlies aan het werk gezet. Zo werd de Bosbaan met schep en kruiwagen in de zware polderklei uitgegraven. Voor al die grondwerkers is er in 1982 een monument onthuld op de Grote Speelweide: De Kruiwagen, een verlaat eerbetoon. Maar het echte monument voor hun inspanningen is het bos zelf. Lange tijd een uit de kluiten gewassen stadspark, nu een echt bos met respectabele dikke bomen, een groene oase in de overvolle Randstad. Geen mooiere plek om te nazomeren, in de late zomerzon, tussen de eerste herfsttintelingen. Op een oude deken of – anno 2022 – een mooie hamamdoek.

mooie nazomerdag op een oude deken aan de Bosbaan in het Amsterdamse Bos. Blote benen kan nog, al waait er al een fris windje. De lege helft van de deken is een klein raadsel: wie zou hier kunnen zitten, naar wie wendt de vrouw, de ogen gesloten, in gedachten haar hoofd? Of is het de man aan de waterkant, die nu de zomer zijn einde nadert het gezelschap van zijn werphengel verkiest? Nazomeren is ook mijmeren, over wat er is, of had kunnen zijn.

De priemende blik van het kindje is bestemd voor de fotograaf van de Amsterdamse Dienst Ruimtelijke Ordening, die recreanten in het bos fotografeerde. Vrouwen in bloemetjesjurken en mannen in pak of wit overhemd, op klapstoeltjes, met de auto in de buurt.

tekst Erik Schmitz foto Stadsarchief Amsterdam/onbekende fotograaf

Zonnende zwemmers op de Grote Speelweide. In de loop der jaren maakte de Dienst in het Bos honderden foto’s, van het grondwerk en de eerste boompjes tot een uitgegroeid jong bos. Die belangstelling was niet toevallig: het Bos was ontworpen door de Amsterdamse stedenbouwkundige ir. Jakoba Mulder (1900-1988). Het werd aangelegd door de gemeente Amsterdam (op Amstelveens grondgebied) in een kleipolder waar in de negentiende eeuw het veen was afgegraven. De af en toe in het Bos gevonden elfde- en twaalfde-eeuwse aardewerkscherven laten zien dat hier al veel eerder mensen verbleven.

CA.NAZOMEREN1970

Een

4949

terugblikKRANT krant TOTSLOTTOTSLOT

Aan de Bosbaan, ca. 1970.

50 Anne+AdmiralengrachtALMULITATJANA

zijn in Amsterdam wordt zo goed weergegeven. Dat heb lang ik gemist in tv en ﬁlms. Anne+ is echt thuiskomen.’

De echte Amsterdammer

ML: ‘Lastige vraag, omdat we nooit alle perspectieven kunnen meenemen. Ik zou niet durven zeggen ‘dit is een heel inclusieve plek’, omdat het voor anderen misschien niet zo voelt. Ik ben een witte vrouw die niet in een rolstoel zit. Wat voor mij als een toegankelijke plek voelt, werpt voor een ander misschien een enorme drempel op.’

FAVORIET THEATER?

Elke maand delen Amsterdammers hun lievelingsplekken. Deze keer: Nydia van Voorthuizen en Marie Lotte Hagen van podcast Damn, Honey, die deze maand in het theater staan met Zelf weten.

N: ‘Daar spelen we de première van onze theatershow. Maar los daarvan, het is zo lief en knus.’

N: Oké, dit is een moeilijke vraag, maar ik weet een goeie Amsterdamse podcast die altijd kan: De Eeuw van de Amateur

zijn de vrouwen achter feministisch platform Damn, Honey. ‘Maar dan krijg je altijd meteen de vraag: ja, wat is een platform eigenlijk?’ Nou, deze founding mothers schrijven boeken, maken een wekelijkse podcast en er is dit najaar zelfs een theatershow, allemaal in dienst van radicale gelijkwaardigheid. ‘Mensen moeten kunnen doen waar ze zin in hebben, kunnen zijn wie ze zijn, zonder schroom of schaamte. Dat is het doel.’ Zelf weten opent op 26 oktober in De Kleine Komedie en tourt daarna nog door het hele land.

FAVORIETE STADSFILM?

ML: ‘Anne+, zowel de serie als de ﬁlm. Die gaan over de lesbische Anne in Amsterdam. Het stadsleven in de serie is zó herkenbaar, maar vooral het queer

AMSTERDAM IN ÉÉN ZIN?

Die gaat over het leven en alles wat daarbij komt kijken. Zo’n heerlijke altijd-ﬁjn-podcast, waarbij het voelt alsof makers Botte en Ype je vrienden zijn.’

Nydia van Voorthuizen (33) en Marie Lotte Hagen (34)

ML: ‘Dat onze namen daar straks in die gele letters op de gevel staan, dat is wel écht de droom. Ik kom bijna klaar van het idee.’

tekst Anne Dirks

N: ‘Seksshop Mail & Female aan de Nieuwe Vijzelstraat. Als we daaruit komen, hebben we standaard te veel geld uitgegeven. Ze bestaan al sinds de jaren tachtig en de winkel is altijd gerund door vrouwen. Je kunt hier rustig om advies vragen of gewoon een beetje struinen, maar ze geven ook workshops.’

WINKELTIP?

de echte amsterdammerTOT SLOTkrant KRANT

In koor: ‘De Kleine Komedie!’

MIJN AMSTERDAM?

BESTE INCLUSIEVE PLEK?

LIEVELINGSACTIVITEIT?

N: ‘Ik droom al vanaf mijn veertiende van hier wonen. In mijn MSN-naam telde ik zelfs af tot de dag dat ik achttien zou worden en dus kon verhuizen: ‘nog 1095 dagen tot…’’

steiger staat uit te kleden. Je denkt vanzelf: boeiend.’

‘DIE LINKSE DEUGGLEUVEN, DAT ZIJN WIJ’

GOEIE PODCAST?

Mail & Female

ML & N: ‘Mijn eigen stinkstad aan het IJ. Dat komt uit het lied Amsterdams parfum van Jenny Arean.’

Nydia van Voorthuizen (l) en Marie Lotte Hagen.

ML: ‘Winterzwemmen! Die hobby is afgelopen winter ontstaan, op het steigertje in het Erasmuspark, aan de Admiralengracht. Ik hou helemaal niet van de winter, of van kou, of van vroeg opstaan, maar ik kijk hier echt naar uit. Het heeft me ook nog minder zelfbewust gemaakt van mijn lijf, omdat je je steeds weer opnieuw midden op zo’n

ML: ‘Ik had precies het tegenovergestelde. Ik was best een angstig mens, nog steeds trouwens, en vond de grote stad eng. Dus ik heb eerst in Nijmegen gewoond en ging toen naar Utrecht. Ik had al een kamer geregeld toen mijn beste vriendin belde dat ze op zoek was naar een huisgenoot in Amsterdam. Ik ben meegegaan en werd meteen verliefd. Het belletje van de tram, over de grachten ﬁetsen: ik vond alles leuk.’

iamsterdam.nlMokumAmsterdammaaktpakkenFilmpjeOntdekbioscopeninjestad

Iedere dag Amsterdam-tips? Volg @uitinams op Instagram 14:52

Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook

Articles inside