Guarani - The Gospels and the Acts of the Apostles

UmiEvangelioha HechosdelosApóstol

TabladeContenidosrehegua

Mateo

MOAKÃHA1.1

1PelívrooñeʼẽvaJesucristo,Davidraʼy,Abrahánraʼy.

2AbrahánomoheñóiIsaac;haIsaacomoheñóiJacob-pe; haJacobomoheñóiJudashaijoykeʼykuérape;

3Judasita'ýraFareshaZará,Tamarpegua.haFares omoheñóiEsrom;haEsromomoheñóiAram;

4HaAramomoheñóiAminadab;haAminadabomoheñói Naasón;haNaasónomoheñóiSalmón;

5Salmónita'ýraBoozRacabpeguahaBoozheñóiObed Rutpegua;haObedomoheñóiJesé;

6Jeséita'ýraDavidruvichaguasu.hamburuvichaguasu DavidomoheñóiSalomón,Uríasrembireko

7Salomónita'ýraRoboámpehaRoboamimembyAbia;ha AbiaheñóiAsa-pe;

8HaAsáheñóiJosafat-pehaJosafatomoheñóiJoram;ha JoramomoheñóiOzías;

9Ozíasita'ýraJoatán.haJoatamomoheñóiAcaz;haAcaz omoheñóiEzequías;

10EzequíasitaʼýraManaséspehaManasésomoheñói Amón;haAmónomoheñóiJosias;

11Josíasita'ýraJeconíashaiñermanokuéra,ojegueraha haguépeBabilóniape

12OjegueraharirechupekuéraBabilóniape,Jeconias ita'ýraSalatiel-pehaSalatielomoheñóiZorobabel;

13ZorobabelheñóiAbiud;haAbiudomoheñóiEliaquim; haEliaquimomoheñóiAzor;

14HaAzoromoheñóiSadochaSadocomoheñóiAquim; haAquimomoheñóiEliud; 15Eliudita'ýraEleazar.haEleazaromoheñóiMatán;ha MatánomoheñóiJacob;

16HaJacobimembyJosé,Maríaména,chuguiheñóiJesús, héravaCristo.

17Upéicharõ,AbrahánguiveDavidpeve,14henerasión DavidguiveojeguerahapeveBabilonia-pecatorce generación;haojeguerahaguiveBabilonia-peCristopeve, catorcegeneración

18Jesucristoonasejavepéicha:IsyMaríaomendaramo guareJoséndive,oñembyatymboyvehikuái,Espíritusánto hyeguasu

19UpéiiménaJoséningopeteĩkuimbaʼehekojojáva,ha nomombeʼuséichupepeteĩehémplopúvlikoramo,odesidi omomombyrychupeñemiháme

20Haoimo'ãajako'ãmba'e,péinaápe,Ñandejára remimbouojehechaukachupeiképehahe'i:--Jos,nde Davidra'y,anirekyhyjereguerahahaguãnerembireko MaríapeEspírituSantorehegua.

21Ha'eimembýtapeteĩmitãkuimba'ehanderembohérata Jesús,ha'eosalvátaguiipuévlopehembiapovaikuégui

22Opakoʼãmbaʼeojejapo,oñekumplihaguaÑandejára heʼivaʼekueprofétarupive

23Péinaápe,peteĩvírgenhyeguasu,haimembýtapeteĩ taʼýra,haombohératahikuáiEmanuel,oñeinterpretíva haʼeha,Tupãñanendive

24UpémarõJoséopu'ãrireokeháguiojapoÑandejára remimbouhe'ihaguéichachupe,haoguerahahembirekópe.

25Handoikuaáichupeimembypeveita'ýraypykue,ha ombohéraJesús

MOAKÃHA2rehegua

1JesúsonaserireBelénpe,Judéape,rréiHerodestiémpope, ouésteguiumikuimbaʼeiñarandúvaJerusalénpe

2He'i:Moõpikooĩpejudíokuéraruvichaguasu heñóiva?jahecháguimbyjakuarahyresẽgotyo,hajaju ñamomba'eguasuhaguãchupe

3PerréiHerodesohendúvokoʼãmbaʼe,oñemondýihaopa Jerusalénpe.

4Haombyatyparireopasacerdoteruvichahaescriba tavayguakurape,oporanduchupekuramoõpaheñóitaCristo 5Ha'ekuérahe'ichupe:“Belen,Judéape,péichahe'i proféta

6NdeBelén,Judáretãme,ndaha'éipemichĩvévaJudá ruvichakuéraapytépe,ndeapytéguioútapeteĩGobernador, oisãmbyhýtavacheretãIsrael

7UpémarõHerodesohenóiñemihámeumiiñarandúvape, oporandukyre'ỹchupekuéramba'earavópepaojekuaape mbyja

8UpéiomondochupekuéraBelénpehaheʼi:Tereho ehekaporãpemitãʼípe.hapejuhúvochupe,peguerujey chéveñeʼẽ,ikatuhaguáichaajuaveiamombaʼeguasu chupe.

9Ohendúvohikuáiperréipe,ohohikuái;ha,péinaápe,pe mbyja,ohechávahikuáikuarahyresẽgotyo,oho henondépe,oguahẽmevehaoñembo’ypemitã’ioĩháme 10Ohechávohikuáipeestrélla,ovyʼaitereihikuái.

11Oikerirehikuáiógape,ohechahikuáipemitã'ípeisy Maríandive,haoñesũhaomomba'eguasuchupeóro, insiénsohamirra

12HaTupãoavisaiképeanihaguãohojeyHerodes rendápe,ohohikuáihetãmeambuetape.

13Ohorirehikuái,péinaápe,Ñandejáraremimbou ojehechaukaJosépeiképe,hahe'i:“Epu'ãhaeguerahape mitã'ihaisýpe,eñaniEgíptopehaeimeupépeche amombe'upevendéveHerodesohekátapemitãmichĩvape ohundihaguachupe

14Opu'ãvo,oguerahapemitã'ihaisýpepyharekue,haoho Egipto-pe

15UpépeoĩHerodesomanomeve,oñekumplihagua Ñandejáraheʼivaʼekuepeproféta:“Egíptoguiahenóiche raʼýpe”

16UpémarõHerodesohechávooñembohoryhaheseumi kuimbaʼeiñarandúvare,ipochyeterei,haomondo ojukapaiteumimitãoĩvapeBelénpehaopaijykére, orekóvaguidosáñohambovyvéva,heʼiháichapeárahaʼe oporandukyreʼỹvaʼekueumikuimbaʼeiñarandúvape.

17UpéioñekumplipeprofétaJeremíheʼivaʼekue

18Rama-peoñehendupeteĩñe’ẽ,ñembyasyhahasẽ,ha tuichañembyasy,Raquelhasẽita’yrakuérare,ha noñekonsolaséi,ndaha’éiguihikuái

19Herodesomanómarõ,ohechaiképepeteĩÑandejára remimbouJosépeEgiptope.

20He'i:“Epu'ãhaejagarrapemitãhaisýpehaeikeIsrael retãme

21Upéiopu'ãhaoguerahapemitã'ihaisýpehaoikeIsrael retãme

22OhendúvoArquelaooisãmbyhyhaJudéapeitúva Herodeskotýpe,okyhyjeohohaguãupépe.

23UpéiouhaoikopeteĩsiudahéravapeNazarét, oñekumplihaguaumimaranduháraheʼivaʼekue: “Nazarénooñembohératachupe”.

1UpetiémpopeouJuanBautistaopredikaJudeadesiértope 2Hahe'i:“Peñearrepentíke,hi'aguĩmaguipeRréino yvagapegua”.

3PeprofétaIsaíasheʼivaʼekuehese:“Peteĩosapukáivape desiértope:“PembosakoʼiÑandejárarapehapemopotĩ hape”.

4UpeJuanoguerekoijaokamélloakãraguegui,haijaode kuéroilomorehehaho'oha'etukuhaeíraka'aguy 5UpéiosẽhendápeJerusalén,JudeahaopatetãJordán jerére

6HaojevautisachuguiJordánpe,omombeʼúvo iñangaipakuéra

7Haohechávohetafariséohasaduseoouhaojevautisa haguã,he'ichupekuéra:Pembóiñemoñare,¿mávapiko penemomarandupekañyhaguãpepochyoútavagui?

8Upévare,peme'ẽhi'aiporãvapeñearrepentihaguã

9Haanipejepejependepype:‘OretúvapeAbrahán roguereko,hahaʼepeẽmeÑandejáraikatuhaomopuʼã Abrahánraʼykoʼãitágui

10Hakoʼágaaveioñemoĩpeháchaumiyvyramátarapo peve:upévareopayvyramátahiʼaporãʼỹvaoñeikytĩha oñemombotatápe

11Añetehápechepomongaraiypepeñearrepentihaguã,ha peoúvacherapykuériipu'akavechehegui,chenamereséi aguerahahaguãisapatu

12Haʼeoĩipópeipópe,haʼeomopotĩmbaitétaijyvyha ombyatýtaitrígopembaʼyrúpepéroohapypátapepajatata ndaikatúivape

13UpéiJesúsouGalileaguiveJordánpeJuanrendápe, ojevautisahaguãchugui

14Juankatuombotovechupe,he'ívo:“Tekotevẽajevautisa ndehegui,harejupikocherendápe?

15UpémarõJesúshe'ichupe:Ehejako'ágãtoiko,péicha jajapovaerãopamba'etekojojaUpéiohasaasychupe

16Jesúsojevautisarire,osẽpya'epeýgui,haohechachupe yvága,haohechaTupãEspírituoguejyhapeteĩpalomaicha haohesapévahi'ári

17Hapehechamiyvágaguipeteĩñe'ẽhe'íva:“Kóvaha'e cheRa'yahayhuetéva,cheavy'ávahese”

MOAKÃHA4rehegua

1UpéiJesúspeEspírituoguerahapedesiértope,aña oñehaʼãhaguachupe.

2Haoajunarirecuarentadíahacuarentapyhare,upéi iñembyahýi.

3Oguahẽvohendápepeoporopy'ara'ãva,he'i:Nde ha'éramoTupãRa'y,ejeruretoikoko'ãitaguimbujape

4Jesúskatuhe'i:“ÑandejáraÑe'ẽmehe'i:‘Yvypóra ndoikóimbujapeañónte,opañe'ẽosẽvaTupãjurúgui rupive

5Upéipeañaoguerahachupepesiudamarangatúpe,ha omoĩchupepeteĩtémploruʼãme

6Hahe'ichupe:“Ndeha'éramoTupãRa'y,ejeityyvýre, ÑandejáraÑe'ẽmehe'i:‘Ome'ẽtahi'ángelkuérapenderehe peteĩitarehe

7Jesúshe'ichupe:--ÑandejáraÑe'ẽmehe'ijey:Ani reñeha'ãndeJárape.

8Jey,añaoguerahachupepeteĩyvytyijyvatetereívape,ha ohechaukachupeoparréinoyvórapegua,haumíva rekomimbipa;

9Hahe'ichupe:Opako'ãmba'eame'ẽtandéve,reñesũ hachemomba'eguasúramo.

10UpémarõJesúshe'ichupe:Esẽko'águi,Satanás, ÑandejáraÑe'ẽmehe'i:“Remomba'eguasútandeJárape,ha chupeañoitereservíta”.

11Upéipeañaohejachupe,ha,péinaápe,umiángelou oministrachupe

12JesúsohendúvoJuanojeguerahahaguekárselpe,oho Galileape

13OsẽvoNazarétgui,oguahẽoikoCapernáumpe,opytáva yguasurembe'ýpe,ZabulónhaNeftalimrembe'ýpe

14PéichaoñekumplipeprofétaIsaíasheʼivaʼekue

15ZabulónhaNeftalimyvy,yguasurembe'ýpe,Jordán mboypýri,Galileatetãambuegua

16Umitavayguaoguapývapytũmbýpeohechatuicha tesape;haumioguapývapepeñemanoretãhasombra-pe heñóitesape

17UpeguiveJesúsoñepyrũopredikahaheʼi: “Peñearrepenti,hiʼaguímaguipeRréinoyvagapegua”.

18JesúsoguatayguasuGalilearembe'ýpe,ohechamokõi ermáno,SimónhéravaPedrohaiñermánoAndrés, omombopeteĩrredpemárpe.

19Ha'ehe'ichupekuéra:Pejuchemoirũvo,hache ajapótapeẽmepirakutuhayvypórape

20Upepeteohejahikuáiirredhaohohapykuéri.

21Ohoupégui,ohechaambuemokõiermáno,Santiago, ZebedeoraʼyhaiñermánoJuan,peteĩvárkopeitúva Zebedeondive,omyatyrõhínairred.haohenóichupekuéra.

22Upepeteohejahikuáipevárkohaitúvape,haoho hapykuéri

23JesúsojereGalileatuichakuejaveve,oporomboʼe sinagógapehaopredikapemaranduporãoñeʼẽvape Rréinore,haomongueraopaichaguambaʼasyha opaichaguambaʼasyoĩvaumihénteapytépe.

24OpaSiriatuichakuejaveveha'eherakuãguasu,ha ogueruhendápeopavavehasývaojeguerahava'ekue opaichaguamba'asyhajehasaasyreheve,haumiaña,umi aña,umiitavyhaumiparálisisrehevehaomonguera chupekuéra

25UpéiohohapykuérihetaitereihénteGalilea,Decápolis, Jerusalén,JudeahaJordánmboypýri

MOAKÃHA5rehegua

1Ohechávoumihéntepe,ojupipeteĩmontáñape.

2Oipe'aijuruhaombo'echupekuérahahe'i:

3Ovy'aumiimboriahúvaespíritupe,ha'ekuéramba'éguipe Rréinoyvagapegua

4Ovy'aumioñembyasýva,oñembopy'aguapýtagui chupekuéra

5Ovy'aumiipy'aporãva,ha'ekuéraoguerekótaguikoyvy

6Ovy'aumiiñembyahýihaijy'uhéivatekojojágui, henyhẽtagui

7Ovy'aumioiporiahuverekóva,oiporiahuverekótahikuái.

8Ovy'aumiipy'apotĩva,ohechátaguiTupãme

9Ovy'aumioporombopy'aguapýva,oñembohérata chupekuéraTupãra'y.

10Ovy'aumiojepersegívatekojojarehehápe,ha'ekuéra mba'éguipeRréinoyvagapegua

11Pejehovasáma,yvyporakuérapenembohory,ha pendepersegíramo,haheʼíramojapupendereheopaichagua mbaʼevai,cherehehápe

12Pevy'ahapevy'aiterei,tuichanikopendejopóiyvágape, péichaopersegihaguéreumimaranduhárapepene mboyvegua

13Peẽnikojukyyvyarigua,hapejukyhyakuãvairamo, ¿mba'éichapikoojejukyva'erã?upéguinaiporãimba'everã, hakatuoñemosẽhaguã,haopyrũyvypórapyguýpe

14PeẽhaʼepeyvóraresapePeteĩtávaoñemoĩvapeteĩ yvytyárindaikatúioñeñomi

15Yvypóranikonomyendýipeteĩtataindyhanomoĩri peteĩmbaʼyruguýpe,sínopeteĩkandelávroári.haomeʼẽ tesapeopaoĩvapeógape

16Peneresapetohesapeyvyporakuérarenondépe, haʼekuéraohechahaguapenerembiapoporã,ha tomombaʼeguasupendeRuyvagapeguápe

17Anipeimoʼãcheajuhaahundihaguapeléitérãumi proféta,ndahaʼéiajuahundihagua,sínoakumplihagua.

18Añetehápehaʼepeẽme:Yvágahayvyohasapeve,ni peteĩkuatiañeʼẽtérãpeteĩpehẽnguendohasamoʼãipe Léigui,oñekumplipeveopambaʼe.

19Oimeraẽomboykévapeteĩvako'ãtembiapoukapy michĩvéva,haombo'évayvypórapeupéicha,oñembohérata chupemichĩvévayvágarréinope,hakatuoimeraẽojapóva haombo'évaumíva,oñembohératatuichamba'eyvága rréinope

20Chehaʼepeẽme:Penderekojojandohasáiramoumi mboʼeháraleipeguahafariséotekojoja,mbaʼeveichavérõ ndapeikemoʼãipeRréinoyvagapeguápe

21Peẽpehenduymahe'ihague:Anirejuka.haoimeraẽ oporojukáva,oikótapehuísiope

22Cheha'epeẽme:Oimeraẽipochývaiñermánondive mba'eve'ỹre,ojehusgataha,oĩtapeligro-peinfierno tatatĩgui

23Upévarereguerúramonejopóialtar-pe,haupépe nemanduʼáramonerykeʼyorekohambaʼevenendive;

24Ehejaupépenejopóialtarrenondépehaterehoeñemoĩ porãraẽneryvyndive,haupéiejueikuave'ẽnejopói

25Pya'eeñemoĩpeteĩñe'ẽmeneñorãirõhárandive,reime ajahendivetapéreAníkenaaraka'evepenemoirũva nereme'ẽhuerendápe,hapehuésnereme'ẽmburuvicha guasúpe,hareñemomboka'irãime.

26Añetehápeha'endéve:Mba'eveichavérõneresẽmo'ãi upéguirepagapapeve

27Peẽpehenduymahe'ihague:“Anireporomoakãratĩ.

28Cheha'epeẽme:Oimeraẽomañávapeteĩkuñáre oipotaitereígui,oporomoakãratĩmahendiveikorasõme.

29Handeresaakatúandeñembotavýramo,eipe'aha emombondehegui,ideprovéchoguindévepeteĩnderete oñehundi,handaha'éinderetetuichakueoñemombo Infierno-pe.

30Handepoakatúandepohýiramo,eikytĩhaemombo ndehegui,ideprovéchoguindévepeteĩndereteoñehundi, handaha'éinderetetuichakueoñemomboInfierno-pe

31Oje'e:“Oimeraẽohejávahembireko,tome'ẽchupe kuatiahaipyreojedivorsiahaguã.

32Chekatuha'epeẽme:Oimeraẽohejávahembireko, ndaha'éiramohekovairehe,omoakãratĩchupe

33Peẽpehendujeyheʼihagueyma:“Anipehuravaʼerã pendejehe,sínopekumplivaʼerãÑandejárapepeiñeʼẽmeʼẽ vaʼekue

34Chekatuha'epeẽme:Anipehuramba'eveichavérõ;ni yvágarupive;Tupãguapyhahína.

35Niyvyrupive;Ha'enikoipyrendaha,ndaha'éiJerusalén ykére.haʼéguipeRréiguasutáva.

36Anirehuraneakãre,ndaikatúiguiremomorotĩtérã remorotĩpeteĩakãrague

37Hakatutoikopenemomarandu,Heẽ,heẽ;Nahániri, nahániri,opamba'ehetaveko'ãvaguiouivaívagui.

38Pehendúmaoje'ehague:Tesapeteĩtesarehe,hapeteĩ hatĩpeteĩhatĩrehe

39Chekatuha'epeẽme:Anipembohovakemba'evai,ha oimeraẽpeneinupãvapendejyvaakatúape,pejereavei ambuehendápe.

40Oimeraẽramondedesajasévapeléipehaoipe'asévande ao,toguerekoaveindeao

41Haoimeraẽvandejoguávarehohaguapeteĩkilómetro, terehohendivemokõikilómetro

42Eme'ẽpeojerurévandéve,hapeojeruresévandehegui anirejevy.

43Pehendúmaoje'ehague:Rehayhútanderapichápeha ndaija'éineenemigorehe

44Chehaʼepeẽme:Pehayhupeneenemigokuérape, pehovasaumipenemaldesívape,pejapoiporãvaumi penderayhuʼỹvare,hapeñemboʼeumipendepochývareha pendepersegívare.

45Peẽha'ehaguãpendeRuyvagapeguara'y,ha'eomopu'ã kuarahyumiiñañávahaivuénovaári,haomondoamaumi hekojojávahahekojojávape.

46Pehayhúramoumipenderayhúvape,mba'ejopóipiko pehupyty?umiimpuéstookobrávajependojapóipeteĩcha?

47Hapemomaiteiramopendejoykeykurapente,mbaepiko pejapoveambugui?umiimpuéstookobrávajependojapói upéicha?

48Peikoporãke,pendeRuyvagapeguaha'eguáicha perfecto

MOAKÃHA6rehegua

1Peñangarekókeanihaguãpeme'ẽpendelimosnayvypóra renondépe,pehechahaguãchupekuéra.

2Upévare,rejapojavenelimosna,aniremboputrompéta nerenondépe,umihovamokõivaojapoháichasinagógape hatapére,ikatuhaguáichaoñemombaʼeguasuyvypórape. Añetehápeha'epeẽme:Ha'ekuéraohupytyipremio

3Reme'ẽvolimosna,anindepoakatúaoikuaamba'épa ojapondepoakatúa.

4Ikatuhaguáichanelimosnaoĩñemiháme,handeRu ohechávañemihámehaʼevoiomyengoviátandéve.

5Reñemboʼejave,anireikoumihovamokõivaicha, haʼekuéraohayhuetereioñemboʼeumisinagógapehaumi kálleeskínape,ikatuhaguáichayvypóraohecha chupekuéra.Añetehápeha'epeẽme:Ha'ekuéraohupyty ipremio

6Hakatunde,reñembo’ejave,eikendearmario-pe,ha rembotyvovenderokẽ,eñembo’endeRuoĩvañemiháme; handeRuohechávañemiháme,nderecompensa abiertamente.

7Peñemboʼejavekatu,anipeipurujeyjeyrei,umitetã ambueguaojapoháicha,oimoʼãguioñehendutaha chupekuérahetaoñeʼẽhaguére.

8Upévare,anipejapohaʼekuéraicha,pendeRuoikuaa porãguimbaʼépapeikotevẽ,pejeruremboyvechupe

9Upévarepeñemboʼepéicha:OreRuyvágapeoĩva, toñemomarangatunderéra.

10TounerréinoTojejaponerembipotakoyvyapeári, yvágapeojejapoháicha.

11Eme'ẽorévekoárapeorembujaárahaára.

12Haoreperdonaoredeuvéva,oreroperdonaháichaore deuvévape

13Anioreguerahajepy'ara'ãme,orepe'akatumba'evaígui: Ndemba'éguiperréino,pepu'akahapegloria,opaára guarãAmén

14Peperdonáramoyvyporakuérapehembiapovaikue, pendeRuyvagapeguapeneperdonátaavei

15Hakatunapeperdonáiramoyvyporakuérape hembiapovai,pendeRunoperdonamoʼãiaveipene rembiapovaikue

16Peajunajave,anipeikohovañembyasyichaumi hovamokõivaichaAñetehápeha'epeẽme:Ha'ekuéra ohupytyipremio

17Handekatu,reajunavove,emonondeakãhaejohéinde rova;

18Anihaguãrejechaukayvypórapereajunahaguã,ndeRu oĩvañemihámeuvei,handeRuohechávañemiháme,nde recompensaabiertamente

19Anipembyatymba'erepykoyvyapeári,ombyaihápe ryguasurupi'ahaherrumbre,hamondahaoikeha omondahápe

20Pembyatýkekatuyvágapemba'erepy,niku'ini herrumbrenombyaírihápe,hamondahandoipe'áiha nomondái

21Pórkeoĩhámenembaʼerepy,upépeoĩtaaveinekorasõ

22Petesaresapeha'epetesa,upévarenderesapeteĩnte ramo,nderetepukukuehenyhẽtatesape

23Hakatunderesaiñañáramo,nderetetuichakue henyhẽtapytũmbýgui.Upévare,petesapeoĩvandepype pytũmbýramo,mba'eichaitépatuichapepytũmby!

24Avavendaikatúioservimokõipatrónpe,peteĩva ndocha'éipeteĩvarehehaohayhútaambuépe.Térãkatu ojejokótapeteĩvare,haodespresiátapeambuépeNdaikatúi peserviTupãmehapemamón-pe

25Upévarehaʼepeẽme:Anipejepyʼamongetapende rekovére,mbaʼépapeʼútatérãpeyʼútanigueteripenderete rehehápe,mba'épapemondeva'erã¿Ndaha'éipikope tekovehetaveso'ógui,haheteaogui?

26Péinaápeumiguyrayvategua,noñotỹigui,nomono'õi, ninombyatýigranero-pe;upéicharõjepependeRu yvagapeguaomongaruchupekuéra.Ndaha'éipikopeẽ tuichaiporãvévachuguikuéra?

27¿Mávapapendeapytéguiojepyʼamongetávoikatúta omoĩvepeteĩmétroijyvatevévape?

28Hambaʼérepikopejepyʼamongetaaorehe? Pemañamínaumilirioñúre,mba'éichapaokakuaa; nomba'apóihanombojereíri.

29Hakatuha'epeẽme,Salomónjepeigloriareheve noñemondeiva'ekuepeteĩvako'ãvaicha

30Upévare,Tupãomonderamopekapiʼipeñupegua,ko árapeoĩva,hakoʼẽrõoñemombohorno-pe, napemondevéimapikohetambaʼe,Opeẽpejeroviaʼỹva?

31Upévare,anipejepy'amongetahapeje:“Mba'epiko ja'úta?térã:Mba'épajay'úta?térã:¿Mbaʼérepiko ñañemondevaʼerã?

32(Opako'ãmba'eohekaumitetãambuegua)pendeRu yvagapeguaoikuaanikopeikotevẽhaopako'ãmba'e

33HakatupehekaraẽTupãrréino,hahekojoja;haopa koʼãmbaʼeoñembojoapýtapeẽme.

34Upévare,anipejepy'amongetako'ẽrõrehe,ko'ẽrõ pejepy'amongetátaumimba'eijeheguívare.Koárapeve suficienteha’epemba’evai.

MOAKÃHA7rehegua

1Anipehusga,anihaguãpejehusga

2Peẽpehusgáva,peẽpejehusgáta,hamba'emedidapa peme'ẽ,oñemedijeýtapeẽme

3Hambaʼérepikorehechapeyvyraʼioĩvanderykeʼyresa renondépe,péronerepensáipeyvyraʼioĩvanderesápe?

4Mba'éichapikoereneermánope:“Ehejamitanohẽnde reságuipeka'aguy;ha,péinaápe,peteĩvigaoĩnderesápe voi?

5Ndehovamokõiva,emosẽraẽpeviganderesaguive;ha upéirehechaporãtaremosẽhaguãpeka'aguyndejoyke'y resagui.

6Anipemeʼẽpeimarangatúvajaguápe,nipemombopende pérlakurerenondépe,anihaguaopyrũchupekuéraipy guýpe,haojerejeyhapenemondoro.

7Pejerure,haoñemeʼẽtapeẽme;peheka,hapejuhúta; pembotahaojepe'átapeẽme

8Opaojerurévaorrecibígui;hapeohekávaojuhu;hape ombotávapeojepe'áta

9¿Mbaʼepikooĩpendeapytégui,itaʼýraojeruréramopan, omeʼẽtachupepeteĩita?

10Térãojeruréramopeteĩpira,¿omeʼẽtapachupepeteĩ mbói?

11Upéicharõ,peẽiñañáva,peikuaáramombaʼéichapa pemeʼẽumimbaʼeporãpenderaʼykuérape,¿mbaʼéicha pikopendeRuyvagapeguaomeʼẽvétambaʼeporãumi ojerurévapechupe?

12Upévareopamba'epeipotávayvypóraojapopenderehe, pejapoaveihesekuéra

13Peikepeokẽpo'ípe,peokẽtuichahaipypukupetape oguerahávañehundípe,hahetaoikeipype

14Peokẽijyvykuʼígui,haijyvykuʼíguipetapeogueraháva tekovépe,hasaʼioĩojuhúva.

15Peñangarekókeumiprofétajapúgui,ouvaʼekuepene rendápeovechaaoreheve,pérohyepýpehaʼekuéraningo lobooporojukáva.

16PeikuaátachupekuérahiʼakuérarupiveYvypórapiko ombyatyparralñuatĩgui,térãígoñuatĩgui?

17Upéichaaveiopayvyramátaporãhiʼaporã;hakatu peteĩyvyramátaoñembyaívahiʼavai

18Peteĩyvyraporãndaikatúihiʼaivaíva,nipeteĩ yvyramátaoñembyaívandaikatúihiʼaporã

19Opayvyramátahiʼaporãʼỹva,oñekytĩhaoñemombo tatápe

20Upévarehiʼakuérarupivepeikuaátachupekuéra.

21Naentéroiheʼívachéve:“Ñandejára,Ñandejára,oikéta rréinoyvágape;hakatupeojapóvacheRuyvagapegua rembipota

22Upeárapehetaheʼítachéve:‘CheRuvicha,¿ndahaʼéi pikoroprofetisavaʼekuenderérape?handerérapepiko remosẽmba'epochy?handeréraperejapohetatembiapo hechapyrãva?

23Upérõhaʼétachupekuéra:“Arakaʼevendapeikuaái.

24Upévare,oimeraẽohendúvakoʼãmbaʼehaʼévaha ojapóva,ambojojátachupepeteĩkuimbaʼeiñarandúvare, omopuʼãvaʼekuehógaitaári

25Hapeamaoguejy,haoupey,hayvytuoipejuha oinupãupeóga;hando'ái,oñemopyendahaguéreitaári.

26Haopavaveohendúvako'ãcheñe'ẽhandojapóiva, oñembojojátapeteĩkuimba'eitavývare,omopu'ãva'ekue hógayvyku'iári.

27Hapeamaoguejy,haoupey,hayvytuoipejuha oinupãupeóga;haho'a,hatuichaho'a 28Jesúsomohu'ãvoko'ãmba'e,umitavayguaoñemondýi ha'eombo'ehaguére

29Haʼeningoomboʼechupekuérapeteĩautoridaicha, ndahaʼéiumiléimboʼeháraicha

MOAKÃHA8rehegua

1Oguejyrirepemontáñagui,hetaitereihénteoho hapykuéri.

2Ha,péinaápe,oupeteĩleprosohaomomba'eguasuchupe, hahe'i:“CheRuvicha,reipotáramo,ikatuchemopotĩ”

3Jesúsoipysoipohaopokohesehahe'i:Aipota.nde potĩHaupepeteipotĩmailépra

4Jesúshe'ichupe:Emañamínaaniereavavépehakatu tereho,ejechaukapa'ípehaeikuave'ẽpejopóiMoisés omandava'ekue,testimonioramochupekuéra

5JesúsoikévoCapernáumpe,ouhendápepeteĩsenturión ojerureasychupe.

6Hahe'i:“CheRuvicha,cherembiguáioñenohógapehasy parálisis-guihaombohasaasyeterei”

7Jesúshe'ichupe:Ajútaamonguerachupe.

8Pesenturiónombohováihahe'i:CheRuvicha, namereséireikehaguãcherógaguýpe

9Cheningopeteĩkuimbaʼepoguýpeoĩvachepoguýpe,ha arekosoldádo,hahaʼekokuimbaʼépe:“Terehohahaʼe ohóta”haambuépe:“Eju,haha’eoúta!”hache rembiguáipe:Ejapopéicha,haha'eojapo”.

10Jesúsohendúvoupéva,oñesorprendehaheʼiumi ohóvapehapykuéri:“Añetehápehaʼepeẽme,ndajuhúi peichaguajeroviatuichaitereíva,ndahaʼéiIsrael-pe”.

11Haha'epeẽme,hetaoútakuarahyresẽhakuarahyreike guive,haoguapýtaAbrahán,IsaachaJacobndive,yvága rréinope.

12PeRréinoraʼykuérakatuoñemombótaokápe pytũmbýpe

13Jesúsheʼipesenturiónpe:Tereho.hareguerovia haguéicha,tojejapondéveHahembiguáiokueraupe aravópevoi.

14JesúsoikerirePedrorógape,ohechahembirekosy oñenohahahasyha

15Upéiopokoipópe,hapeakãnunduosẽchugui,haha'e opu'ãhaoservichupekuéra.

16Oguahẽvoka'aru,ogueruhendápehetamba'epochy,ha ha'eomosẽumiespírituiñe'ẽrupivehaomongueraopa hasývape

17PéichaoñekumplipeprofétaIsaíasheʼivaʼekue:“Haʼe voioguerahaorembaʼasyhaoguerahaorembaʼasy”.

18Jesúsohechávohetaitereihénteoĩvaijerére,omanda ohohaguaótroládope

19Uperirepeteĩmboʼeháraleipeguaouheʼichupe: “Mboʼehára,chemoirũtamamorehohápe”

20Jesúshe'ichupe:“Umizorrooguerekoyvykuaha guyrakuérayvagapeguaoguerekoryguasurupi'a.hakatu peYvypóraRa’yndorekóimoõpaomoĩtaiñakã

21Uperireambuehemimbo'ehe'ichupe:CheRuvicha, ehejamiaharaẽañotỹcheru.

22Jesúskatuhe'ichupe:Ejucherapykuérihaumi omanóvatoñotỹomanóvape

23Oikerirepeteĩvárkope,idisipulokuéraohohapykuéri.

24Ha,péinaápe,opu'ãpeteĩyvytuatãyguasúpe,hape várkoojaho'iola,haha'ekatuoke

25Hemimbo'ekuéraouhendápehaomombáychupeha he'ichupe:CheRuvicha,oresalva

26Hahe'ichupekuéra:Mba'érepikopekyhyje,peẽ pejerovia'ỹva?Upéiopu’ãhaomongavajuyvytuha yguasúpe;haoikopeteĩpyʼaguapytuicháva

27Umikuimba'ekatuoñesorprendehahe'i: Mba'eichaguakuimba'epikokoyvytuhayguasujepe iñe'ẽrenduchupe!

28Oguahẽvopeótroládopeumigérgesenoretãme, ojotopahendivemokõimbaʼepochyaña,osẽvaumi sepultúragui,ivaietereíva,anihaguaavaveohasaupérupi 29Ha'ekuéraosapukáihahe'i:Mba'epikoorenendive, Jesús,ndeTupãRa'y?¿rejupikoko'ápeorembohasaasy haguãáramboyve?

30Haoĩmombyryporãchuguikuérahetakureatyokaru.

31Upémarõumidemónioojerureasychupehaheʼi: “Oremosẽramo,ehejarohoryguasuryrúpe”

32He'ichupekuéra:Tereho.Osẽvohikuáioikeryguasu ryrúpe,hapéinaápe,kureatykompletoiteoñanihatãpeteĩ tendaijyvatévaguiyguasúpehaomanoýpe

33Umioñangarekóvahesekuéraokañy,haohopetávape, haomombeʼuopambaʼehambaʼépaojehuumi mbaʼepochypoguýpeoĩvare

34Upéi,péinaápe,pesiudaenteroosẽohuguaitĩJesúspe, haohechávochupe,ojerureasychupeohohagua ijyvykuéragui

MOAKÃHA9rehegua

1Ha'eoikepeteĩvárkope,ohasahaoguahẽitávape.

2Upémarõ,ogueruhikuáihendápepeteĩkuimba'ehasýva parálisis-gui,oñenopeteĩtupaáriChera’y,evy’a; toñeperdonandéveneangaipa.

3UpémarõoĩumiMoisésrembiapoukapymbo'ehárahe'íva ijupe:“Kokuimba'eojahéi”

4Jesúsoikuaávomba'épaopensahikuáihe'i:Mba'ére pikopeimo'ãivaívapenekorasõme?

5Ndahasýipikoja'e:“Oñeperdonandéveneangaipa!”térã he'ihaguã:“Epu'ãhaeguata?”

6PéropeikuaahaguapeYvypóraRaʼyorekohapuʼaka operdonahaguaumiangaipa,(upéiheʼipehasývape: “Epuʼã,ejagarrandetupahaterehonderógape”.

7Upéiopuʼãhaohohógape

8Hakatuumiatyguasuohechávoupéva,oñesorprendeha omombaʼeguasuTupãme,omeʼẽvaʼekuepeichaguapuʼaka yvypórape

9Jesúsosẽvoupégui,ohechapeteĩkuimbaʼehéravaMateo, oguapývahínapeviruojegueruhápeHaopu'ãhaoho hapykuéri

10Jesúsoguapyajaokarujaveógape,ouoguapyhendive haidisipulokuérandivehetaokobrávaimpuéstohapekadór

11Umifariséoohechávoupéva,he'ihemimbo'ekuérape: Mba'érepikookarupeneMbo'eháraokobrávaviruha pekadórndive?

12Jesúsohendúvoupéva,he'ichupekuéra:Umihesãiva natekotevẽipohãnohára,hasyuvei.

13Pehokatupeikuaamba'épahe'ise:Che aiporiahuverekose,handaha'éisacrificio

14UpémarõJuanremimbo'ekuéraouhendápehahe'i chupe:Mba'érepikoorehafariseokuéraroajunapy'ỹi, haneremimbo'ekuérakatundoajunai?

15Jesúsheʼichupekuéra:¿Ikatupikoumimitãoĩvape nóviokotýpeoñembyasy,penóviooĩajahendivekuéra?ha katuoguahẽtaára,penóvioojepeʼátachuguikuéra,haupéi oajunahikuái

16Avavenomoĩripeteĩaopyahupehẽnguepeteĩaotujápe, peoñemoĩvaomyenyhẽhaguaoipeʼapeaogui,haperrája ivaive

17Yvypóranomoĩriaveivínopyahuumimba'yrutujápe, ndaha'éiramoumimba'yruoñembyai,pevínoopahaumi mba'yruoñehundi,omoĩvínopyahuryrupyahúpeha mokõivévaoñeñongatu

18He'iajachupekuérako'ãmba'e,oupeteĩmburuvichaha omomba'eguasuchupehahe'i:Chemembykuñaniko omanóma

19Jesúsopuʼãhaohohapykuérihaidisipulokuéraavei.

20Upéiouhapykuéripeteĩkuñahasyvahuguyrasy12áño pukukue,haopokoijaoruguáire

21Haʼeningoheʼiipyʼapýpe:“Apokomíramoijaorehe, chekuerapáta”

22Jesúsojerehesehaohechávochupeheʼi:“Cherajy, eñembopyʼaguasu.ndejerovianemonguera.Haupearavo guivekuñaokuera

23Jesúsoguahẽvopemburuvicharógape,haohechávo umimbaʼeopurahéivahaumihénteohendukatyapu.

24Ha'ehe'ichupekuéra:Peme'ẽtenda,pekuñataĩ nomanóigui,okeuveiHaopukahikuáiheseoñembohory haguã.

25Osẽrireumihéntepe,haʼeoikehaojagarrachupeipópe, hapekuñataĩopuʼã

26Hapefamakombaereheguaohoopaupetetme.

27Jesúsosẽvoupégui,mokõiohecha'ỹvaohohapykuéri, osapukáihahe'i:NdeDavidRa'y,oreporiahuvereko

28Oikerirehógape,umiohecha'ỹvaouhendápe,haJesús he'ichupekuéra:Pegueroviapikocheikatutahaajapo upéva?Ha'ekuérahe'ichupe:Heẽ,Ñandejára

29UpémarõJesúsopokohesakuérarehahe'i:Toiko peẽmepejeroviaháicha

30Haojepeʼahesakuéra;Jesúshe'ichupekuéra: Peñangarekókeanihaguãavaveoikuaa

31Haʼekuérakatuohorire,omyasãipeherakuãguasuopa upetetãme

32Osẽvohikuái,péinaápe,ogueruhikuáihendápepeteĩ kuimbaʼeiñeʼẽngúva,oguerekóvapeteĩmbaʼepochy

33Oñemosẽvopedemónio,oñe'ẽiñe'ẽngúva,haumihénte oñesorprendehahe'i:Israel-pearaka'evendojehecháiva upéicha

34Umifariséokatuhe'i:Ha'eomosẽmba'epochy kuérapeumimba'epochyruvicharupive

35Jesúsojereopatávahapuévlore,oporomboʼe sinagógapehaopredikapeRréinomaranduporã,ha omongueraopambaʼasyhaopambaʼasyoĩva tavayguakuéraapytépe

36Péroohechávoumihéntepe,oiporiahuvereko chupekuéra,pórkehaʼekuéraoñekangyhaisarambipa, ovechandorekóivaichaovecharerekua

37UpémarõJesúshe'ihemimbo'ekuérape:“Añetehápe hetamba'eoñemono'õ,haumiomba'apóvambovy;

38UpévarepeñemboʼepekógaJárape,tomondo mbaʼapoharakuéraikosecharã

MOAKÃHA10rehegua

1Haohenóirirechupeumidoceidisipulokuérape,omeʼẽ chupekuérapuʼakaumiespíritukyʼarehe,omosẽhagua chupekuéra,haomonguerahaguaopaichaguambaʼasyha opaichaguambaʼasy

2Koʼágaumidoceapóstolrérahaʼekoʼãva;Peteĩha, Simón,héravaPedro,haiñermánoAndrés.Zabedeora'y SantiagohaiñermánoJuan

3Felipe,haBartolomé;Tomás,haMateopeimpuesto apoha;SantiagoAlfeora'yhaLebao,héravaTadeo.

4SimónpecananeohaJudasIscariote,haʼekuéra otraisionaaveichupe

5Ko'ã12Jesúsomondohahe'ichupekuéra:Anipeho umitetãambueguarapérehasamaritanotávape

6PehoraẽveumiovechaokañývarendápeIsraelrógape

7Pehoajapepredikahapeje:“OguahẽmapeRréino yvagapegua”

8Pemongueraumihasývape,pemopotĩumiilépravape, pemoingovejeyumiomanóvape,pemosẽumidemóniope.

9Anipemeʼẽóro,nipláta,nivrónsependeplátaryrúpe

10Nipeipe'apehẽnguependeraperehegua,nimokõiao, nisapatuhayvyra,peomba'apóvaomereseho'uhaguã.

11Haoimeraẽtavaguasutérãtavaguasúpepeikétavape, peporandumávapaipypeovale;hapepytaupépepehopeve upégui.

12Peikevovepeteĩógape,pemomaiteichupe

13Hapeógaiporãramo,tojuhiʼáripenepyʼaguapy,ha naiporãiramokatu,tojevypeẽmepenepyʼaguapy.

14Haoimeraẽnapenerrecibíriva,ninohendúivapeneñeʼẽ, pesẽvoveupeógatérãtavaguasúgui,pembotyryrypende pyyvytimbo.

15Añetehápeha'epeẽme,pehuísioárape,Sodomaha Gomorraretãme,upetávagui

16Péinaápe,chepomondoovechaichalóvoapytépe: upévarepenearandumbóiicha,hapenembaʼeveivaíva palómaicha

17Peñangarekókeyvyporakuérare,ha'ekuéra penembohasátaumiatyguasupoguýpehapeneinupãta sinagógape.

18Hapejeguerahátasãmbyhyháraharréirenondépeche rehehápe,peteĩtestimoniohaʼekuérahagentil-kuérarehe

19Ha'ekuérakatupeneme'ẽvove,anipejepy'amongeta mba'éichapapeñe'ẽtatérãmba'épapeñe'ẽta.

20Ndaha'éipeẽpeñe'ẽva,hakatupendeRuEspíritu oñe'ẽvapendepype

21Hapeermánoomeʼẽtaiñermánopeojukahagua,hape túvaomeʼẽtaimemby,haumimitãopuʼãtaituvakuéra kóntrapehaojukachupekuéra.

22Haopayvypórandaija'emo'ãipeẽmecherérarehe,ha peogueropu'akávaipahaitepeveojesalváta

23Haʼekuérapendepersegíramokosiudápe,pekañyótrope, pórkeañetehápehaʼepeẽme:ndapehasamoʼãikuriumi siudaoĩvaIsraelári,oupevepeYvypóraRaʼy

24Pedisípulondahaʼéiipatrónári,nipetembiguáindoikói ijáragui.

25Pedisípulopeguarãningoiporãtahaʼeimboʼeháraicha, hapetembiguáiijáraicha.Ombohéraramohikuáióga járapeBeelzebú,mba'epikoohenóivétachupekuéra hógape?

26Upévare,anipekyhyjechuguikuéra,ndaipórigui mba'eveojejaho'ívahandojekuaaukamo'ãiva.haokañy, upévandojekuaamoʼãi

27Umimba'eha'évapeẽmepytũmbýpe,peñe'ẽtesape'ápe, hapepehendúvaapysápe,pemombe'uógaru'ãme

28Haanipekyhyjeumiojukavaʼekuéguiñanderete,péro ndaikatúivaojukañaneánga,pekyhyjeuveipeikatúvagui ohundipeángahaheteinfiérnope

29¿Ndahaʼéipikooñevendemokõigorriónpeteĩlitrorehe? hapeteĩvaumívaapytéguindoʼamoʼãiyvýpependeRu’ỹre.

30Peneakãraguejepeojeipapapaite

31Upévare,anipekyhyje,peẽpevalevehetagorrióngui

32Oimeraẽomombeʼúvachéveyvyporakuérarenondépe, cheamombeʼútaaveichupecheRuyvágapeoĩva renondépe

33Hakatuoimeraẽvachenegávayvypórarenondépe,che aveianegátachupecheRuoĩvayvágaperenondépe

34Anipeimo'ãcheajuhaamondohaguãpy'aguapykoyvy apeári.

35Cheningoajuamopuʼãhaguapeteĩkuimbaʼépeitúa ndive,hapetajýrapeisyndive,hapenuerapeisyndive

36Hapeteĩkuimbaʼeenemigokuérahaʼétahogagua.

37Peohayhuvévaitúvatérãisýpechehegui,namereséi chéve,hapeohayhuvévaitaʼýratérãtajýrapechehegui, namereséichéve.

38Hapendojagarráivaikurusuhaosegívacherapykuéri, nomereséichéve

39Peojuhúvahekoveoperdéta,hapeoperdeva'ekue hekovecherehehápeojuhúta

40Pepenemoguahẽvacherresivi,hapecherresivíva orresivipechembouvaʼekuépe.

41Peorrecibívapeteĩprofétapepeteĩprofétarérape, ohupytýtapeteĩprofétajopóihapeorrecibívapeteĩ kuimbaʼehekojojávapepeteĩkuimbaʼehekojojávarérape, ohupytýtapeteĩkuimbaʼehekojojávajopói

42Haoimeraẽvaomeʼẽvahoyʼupeteĩvakoʼãmitã michĩvapepeteĩmbaʼyruyroʼysãpeteĩdisípulorérapente, añetehápehaʼepeẽme,mbaʼeveichavérõndoperdemoʼãi ipremio

MOAKÃHA11rehegua

1Haojehu,Jesúsomandaparireumidoceidisipulokuérape, osẽupéguiomboʼehaopredikahaguaitávape

2Juanohendúvoka'irãimeCristorembiapo,omondo mokõihemimbo'ekuérape.

3Haoporanduchupe:Ndepikopeoútava,térãpa roha'arõambuépe?

4Jesúshe'ichupekuéra:TapehopehechaukajeyJuan-pe umimba'epehendúvahapehecháva

5Umiohechaʼỹvaohecha,haumiikarẽvaoguata,umi leprósooñemopotĩhaumiohendúvaohendu,umiomanóva oñemopuʼãjeyhaumiimboriahúvapeoñemombeʼu chupekuérapemaranduporã.

6Haojehovasahaʼe,oimeraẽnoñembohorýivacherehe

7Ohóvohikuái,JesúsoñepyrũheʼiumihéntepeJuanrehe: ¿Mbaʼépapehopedesiértopepehechahagua?¿Peteĩ ka’aguyoñemomýivayvytureheve?

8¿Mbaʼepikopeẽpesẽpehechahagua?¿Peteĩkuimbaʼe oñemondeaohũvape?péinaápe,umioipurúvaaohũvaoĩ mburuvichaguasurógape

9¿Mbaʼepikopeẽpesẽpehechahagua?¿Peteĩproféta? heẽ,chehaʼepeẽme,hahetavepeteĩprofétagui.

10Ha'ehínapeojehaivaekuehese:“Péinaápe,amondo cheremimbounerenondépe,ombosako'ítavanderape”

11Añetehápeha'epeẽme:Kuñaheñóivaapytépenopu'ãi peteĩtuichavévaJuanBautista-gui

12HaJuanBautistaáraguivekoʼágapeveperréino yvagapeguaohasaasy,haumiivioléntovaojagarra mbaretépe

13OpaumiprofétahapeléioprofetisaJuanpeve.

14Hapehupytyséramo,kóvahínaElías,oútava

15Peoguerekóvaapysaohenduhaguã,tohendu 16Hakatumbaʼérepikoambojojátakoñemoñare?Ojogua umimitãoguapývamercado-pehaohenóiva hapichakuérape

17Hahe'i:Rombopupeẽmehandapejerokyi.ore roñembyasypeẽme,hanapeñembyasýi

18Juanoundokarúinindoy'úi,hahe'ihikuái:“Ha'e oguerekopeteĩmba'epochy”.

19YvypóraRa'youokaruhahoy'u,hahe'ihikuái:“Péina peteĩkuimba'eokaruhaho'úvavíno,ha'évaumicobrador hapekadórangirũ”.Pearandukatuhekojoja imembykuéragui

20Upéioñepyrũojahéiumitávaojejapohaguépehetave hembiapopoderoso,noñearrepentírihaguére.

21¡Aichejárangandéve,Corazín!ágandéve,Betsaida! umitembiapoipu’akapáva,ojejapova’ekuependepype, ojejapórireTirohaSidón-pe,ymaiteguiveoñearrepenti va’erãmo’ãhikuáiaovosahatanimbureheve

22Chekatuha'epeẽme:TirohaSidón-peoaguantavétape huísioárape.

23Hande,Capernaúm,reñemomba'eguasúvayvágape, reguerútaInfierno-pe,ojejapórireSodoma-peumi tembiapoipu'akapávanderehe,opytava'erãmo'ãko'ãga peve

24Chekatuha'epeẽme,pehuísioárape,Sodomaretãme ojeaguantavétapeẽme.

25UpejaveJesúsombohovái:“CheRu,yvágahayvyJára, ame’ẽndéveaguije,remokañýguiko’ãmba’eumiiñarandu haiñarandúvagui,hareikuaaukáguimitã’ípe”.

26Upéichaavei,cheRu,ha'etevoiiporãvanderesa renondépe.

27Opamba'echeRuome'ẽchéve,haavavendoikuaái Ta'ýrape,peTúvaañónteniavavendoikuaáipeTúva, ndahaʼéiramopeTaʼýra,hapeTaʼýraohechaukasévape chupe.

28Pejucherendápe,opavavepeẽpembaʼapohaipohýiva, hacheameʼẽtapeẽmepytuʼu

29Pejagarrapendeárichejúgo,hape’aprendechehegui; Chenikochepy'aporãhachepy'aguapýgui,hapejuhúta pytu'upeneánga.

30Chejúgondahasyiete,hachekárgaivevúi

1UpejaveJesúsohopytu'uhaárapepetrígorupiha hemimboʼekuéraiñembyahýi,haoñepyrũoikytĩtrígo,ha hoʼu.

2Umifariséokatuohechávoupéva,he'ichupe:Péina ápe,neremimbo'ekuéraojapoumimba'endojehejáiva ojapopytu'uárape.

3Jesúskatuhe'ichupekuéra:Ndapeleéipikomba'épa ojapoDavidiñembyahýirõguarehaumioĩvahendive 4Mba'éichapikoha'eoikeTupãrógapehaho'upe mbujapeojehechaukahaguã,ha'endohejáivaho'u,niumi hendiveoĩvapeguarã,sacerdotekuérapeguarãnte?

5TérãpikonapemoñeʼẽipeLéipe,mbaʼéichapaumi saserdóteoĩvapetémplopeomongyʼapesábado,ha ndaiporimoʼãikulpa?

6Chekatuhaʼepeẽme:Kolugárpeoĩhapeteĩtuichavéva petémplogui

7Hakatupeikuaárirembaʼépaheʼisekóva,che aiporiahuverekose,handahaʼéisacrificio, napekondenamoʼãikuriumihembiapovaívape

8YvypóraRa'yha'eJárapytu'uhaárapejepe.

9Osẽvoupégui,oikehikuáisinagógape

10Ha,péinaápe,oĩpeteĩkuimbaʼeipoipiruvaHa'ekuéra oporanduchupe:Ikatupikoñamonguerapytu'uhaárape? ikatuhaguãoakusachupehikuái

11Upéihe'ichupekuéra:Mba'epikopendeapytépe oguerekótapeteĩovechahaho'áramopeteĩyvykuápe sábadoárape,ndojokóipikohaohupíta?

12¿Mbaʼeichaitépaiporãvepeteĩkuimbaʼepeteĩ ovechagui?Upévareikatujajapoiporãvapytu'uhaárape.

13Upémarõheʼipekuimbaʼépe:“Eipysondepo”Ha oipyso;haoñemoĩjeyhekove,ambuéicha

14Upéiumifariséoosẽhaojapopeteĩkonséhokóntrape, mbaʼéichapaikatuohundichupe

15Jesúsoikuaávoupéva,ojeiupégui,hahetaitereihénte ohohapykuérihaomongueraenterovépe.

16Haomandachupekuéraanihaguãoikuaaukachupe

17PéichaoñekumplipeprofétaIsaíasheʼivaʼekue

18Péinaápecherembiguái,cheaiporavovaʼekue;che ahayhuetéva,cheángaovy'aporãvahese,amoĩtahi'áriche espíritu,haha'eohechaukátahuísiogentil-kuérape

19Haʼenoñorairõmoʼãi,ninosapukái;niavavenohendúi iñe'ẽtapére

20Ndoipeʼamoʼãipeteĩka’avooñembyaíva,ha nomboguemo’ãilínookáiva,omondopevehuísioipuʼaka hagua

21Hahérareojeroviátagentil-kuéra.

22Upéiojegueruhendápepeteĩmba'epochy,ohecha'ỹvaha iñe'ẽngúva

23Haenterovepepuévlooñemondýihaheʼi:“¿Ndahaʼéi pikokóvaDavidraʼy?”.

24Umifariséoohendúvoupéva,he'ihikuái:Kokarai nomosẽimba'epochy,Beelzebúrupive,pemba'epochy ruvicha

25Jesúsoikuaambaʼépaopensahikuái,haheʼichupekuéra: “Oparréinooñembojaʼóvaojuehe,oñehundipa.haopa távatérãógaoñemboja'óvaijehe,noñembo'ymo'ãi

26HaSatanásomosẽramoSatanáspe,oñembojaʼoijehe; mba'éichapikoupéicharõirreino?

27HacheamosẽramoBeelzebúbrupiveumidemóniope, ¿mávapikonderaʼykuéraomosẽchupekuéra?upévare haʼétahikuáipendehués

28HakatuamosẽramoañakuérapeTupãEspíriturupive, upéicharõTupãRréinooguahẽmapeẽme.

29Térãmbaʼéichapikopeteĩpersónaoikepeteĩkuimbaʼe imbaretévarógape,haombyaiimbaʼerepy,noñapytĩriramo raẽpekuimbaʼeimbaretévape?haupéiombyaítahóga.

30Penoĩrivachendive,oñemoĩcherehehape nombyatýivachendive,isarambipa

31Upévareha'epeẽme:Opaichaguaangaipahañe'ẽvai oñeperdonátayvypórape

32Oimeraẽoñe'ẽvapeteĩñe'ẽYvypóraRa'yrehe, oñeperdonátachupe

33Taha'epeyvyramátaiporãhahi'aporãTérãpemongu'e peyvyramátahahi'aombyai,peyvyramátaojekuaahi'a rupi

34Ombóiñemoñare,mbaʼéichapikopeẽiñañáva,peñeʼẽ porãta?Pekorasõhenyhẽvaguipejuruoñe’ẽ.

35Peteĩkuimbaʼeivuénovapetesóroiporãvaguioguenohẽ umimbaʼeiporãva,hapeteĩkuimbaʼeiñañávapetesóro ivaívaguioguenohẽmbaʼevai.

36Chehaʼepeẽme:Opañeʼẽreiheʼívaumikuimbaʼe, omeʼẽtahacuentapehuísioárape

37Neñeʼẽrupiverejehustítagui,haneñeʼẽrupive reñekondenavaʼerã

38Upémarõ,Moisésrembiapoukapymbo'ehárahafariséo kuérahe'i:Mbo'ehára,rohechasepeteĩseñalndehegui.

39Jesúskatuheʼichupekuéra:“Peteĩñemoñareañaha oporomoakãratĩvaohekapeteĩtechaukahaHa noñeme'ẽmo'ãichupemba'eveichaguatechaukaha, maranduháraJonástechaukahaañónte

40Jonásoĩhaguéichatresdíahatrespyharepeballena ryépe.upéichapeYvypóraRa’yoĩtambohapyáraha mbohapypyhareyvykorasõme

41UmikuimbaʼeNíniveguaopuʼãtahuísiopekoʼagaite peve,haokondenavaʼerãchupe.ha,péinaápe,oĩkoʼápe peteĩtuichavévaJonásgui

42Perréinadelsuropuʼãtapehuísiopekoʼãhenerasión ndivehaokondenátachupe,pórkehaʼeoukoyvyapeári guiveohenduhaguaSalomónaranduha,péinaápe,oĩ koʼápepeteĩtuichavévaSalomóngui

43Peespíritukyʼaosẽvovepeteĩkuimbaʼégui,haʼeoho umilugárisekohápe,ohekapytuʼuhagua,handojuhúi mbaʼeve

44Upéihe'i:“Ajevýtacherógapeasẽhaguégui.ha oguahẽvo,ojuhunandi,ojejohéihaoñembojegua

45Upéiohohaoguerahaijeheambue7espírituiñañavéva chugui,hahaʼekuéraoikehaoikoupépeUpéichaavei oikótakoñemoñareiñañávape

46Oñe'ẽajagueteritavayguakuérandive,péinaápe,isyha ijoyke'ykuéraoñembo'yokápe,oñe'ẽsehendive.

47Upéipeteĩheʼichupe:“Ndesyhaneermanokuéra oñemboʼyokápe,oñeʼẽsenendive”

48Jesúskatuoporandupeomombeʼúvape:“¿Mávapiko chesy?”hamávapachejoykeʼykuéra?

49Upéioipysoipoidisipulokuéragotyohaheʼi:“Péina ápechesyhachejoykeʼykuéra!

50OimeraẽojapóvacheRuyvagapeguarembipota,upéva hínacheryvy,chereindyhachesy.

1UpeárapevoiJesúsosẽhógaguihaoguapyyguasu rembe'ýpe.

2Hahetaitereihénteoñembyatyhendápe,haupéichaoho peteĩvárkopehaoguapy;haopavaveatyguasuoñembo'y peyrembe'ýpe

3Upéihe'ichupekuérahetamba'eehémplorupive:“Peteĩ ñemitỹháraosẽoñotỹ;

4Oñotỹvo,ho'ara'ỹitaperembe'ýpe,haumiguyrakuéraou haho'upa

5Oĩho'ávaitaári,ndoguerekóihápehetayvy,hapya'e heñói,ndoguerekóiguiyvypypuku.

6Hakuarahyosẽvo,ojehapypahikuái;handoguerekóigui hapo,ipiru

7Haoĩhoʼávañuatĩapytépe;haumiñuatĩheñóiha ombotypachupekuéra

8Haambuekatuhoʼayvyporãme,hahiʼa,oĩcienvése,oĩ sesentavése,oĩtreintavése.

9Peoguerekóvaapysaohenduhaguã,tohendu

10Umidisípuloouhendápehaheʼi:Mbaʼérepiko reñeʼẽchupekuéraehémplope?

11Ha'ehe'ichupekuéra:Oñeme'ẽguipeẽmepeikuaa haguãmba'eñemioĩvayvágaRréinope,hanoñeme'ẽi chupekuéra.

12Oimeraẽvaoguerekóva,oñeme'ẽtachupehahetave mba'eoguerekóta

13Upévareañeʼẽchupekuéraehémplorupive.ha ohendúvonohendúi,hanoñandúi

14HaumívapeoñekumpliIsaíasprofesíaheʼíva: Pehendúvopehendútahanapentendemoʼãi.hapehechávo pehecháta,handapehechakuaamo'ãi

15Pórkekopuévloikorasõivai,haijapysaikyrỹi ohendúvo,hahesaomboty;anihaguãaraka'eveohecha hikuáihesarupive,haohenduijapysápe,haontende ikorasõme,haoñekonverti,hacheamonguerachupekuéra

16Penderesakatuovy'a,ohechágui,hapeneapysa, ohendúgui

17Añetehápehaʼepeẽme,hetaprofetahahekojojáva ohechasehagueumimbaʼepehecháva,handohechái.ha pehenduumimbaepehendúva,hanapehendúiva 18Upévarepehendupeñemitỹháraehémplo

19Oimeraẽvaohendúvaperréinoñeʼẽ,hanoñandúiva, upéicharõoupeiñañáva,haojagarrapeoñeñotỹvaʼekue ikorasõmeKóvaha'epeohupytývasemillataperembe'ýpe 20Hakatupeorresivivaʼekuepesemillaitahápe,haʼe hínapeohendúvapeñeʼẽ,haanonvyʼápeorresivi; 21Ha'ekatunoñemopyendaiijehe,ipukuuveisapy'ami.

22Peorresivivaʼekuesemillañuatĩapytépe,haʼehínape ohendúvapeñeʼẽ;hakoyvórajepyʼapy,hambaʼerepy ñembotavy,ombotypeñeʼẽ,hahaʼehiʼaʼỹ

23Hakatupeorresivivaʼekuesemillapeyvyporãmehaʼe peohendúvapeñeʼẽhaontendeva;Hi'aaveihi'ahahi'a, cienvése,sesentahatreinta

24Peteĩehémploomombeʼuaveichupekuéra:“PeRréino yvagapeguaoñembojojapeteĩkuimbaʼeoñotỹvaʼekuére semíllaporãikokuépe.

25Umikuimbaʼeokeaja,ouiñenemigooñotỹñanape trígoapytépe,haoho

26Hapekuñahiʼahahiʼarire,ojekuaaaveiumiñanavai.

27Upémarõumiogajárarembiguáikuéraouhahe'ichupe: Karai,¿ndaha'éipikoreñotỹra'esemíllaporãnde kokuépe?Moõguipikoouñanavai?

28He'ichupekuéra:Peteĩenemigoojapopéicha.Umi tembiguáihe'ichupe:¿Reipotapikorohorombyaty chupekuéra?

29Ha'ekatuhe'i:NahániriAnihaguãpembyatyaja ñanañana,peipe'aaveihendivepetrígo.

30Mokõivévatokakuaaoñondivepekógaoñemono'õ meve,haoñemono'õvoveha'étaumiomono'õvape: Pembyatyraẽñanañanahapeñapytĩryru'ípepehapyhaguã

31Peteĩehémploomombeʼuaveichupekuéra:“PeRréino yvagapeguaojoguapeteĩmostazaraʼỹipeteĩkuimbaʼe oipyhývahaoñotỹvaʼekueikokuépe

32Ha'eningopemichĩvévaopamba'era'ỹiapytégui,ha okakuaaparirekatutuichavévaka'avoapytépe,haoiko chuguipeteĩyvyramáta,upéicharupiumiguyrayvategua ouhaopytahakãme

33Oñeʼẽchupekuéraambueehémplo.PeRréino yvagapeguaojogualevadúpe,peteĩkuñaojagarrávaha omokañymbohapymédicoharina-pe,pelevadúraopapeve

34OpakoʼãmbaʼeJesúsheʼiumihéntepeehémplorupive. hanoñe'ẽichupekuérañe'ẽjoaju'ỹre

35Péichaoñekumplipeprofétaheʼivaʼekue:“Aipeʼáta chejuruehémplope.Amombe’útaumimba’e oñeñongatuva’ekueñemihámekoyvyoñepyrũguive

36UpémarõJesúsomondoumihéntepehaoikehógape,ha idisipulokuéraouhendápehaheʼi:“Emombeʼuorévepe ehémplooñeʼẽvañanañanañúre”

37Ha'ehe'ichupekuéra:Peoñotỹvapesemillaporãha'e YvypóraRa'y.

38Peñuhaʼehínakomúndo;peñemoñareporãhaʼepe rréinoraʼykuéra;hakatuumiñanahaʼepeiñañávaraʼy; 39Peenemigooñotỹvachupekuérahaʼepeaña;pe cosechaha’ekomundopaha;haumiomonoʼõvahaʼehína umiánhel

40Upévareoñembyatyháichañanañanahaojehapytatápe; upéichaoikótakoyvypahápe

41YvypóraRa'yomboútahi'ánhel,haombyatýta irréinoguiopamba'eivaívahaumihembiapovaíva.

42Ha'ekuéraomombopeteĩtatakuápe,upépeojahe'oha oisu'úta

43UpéiumihekojojávaomimbipátakuarahyichaItúva rréinopePeoguerekóvaapysaohenduhaguã,tohendu

44Jey,perréinoyvagapeguahaʼetepeteĩtesoro oñeñomivaʼekuepeteĩkokuépe;upévapeteĩkuimba'e ojuhúvo,okañy,havy'águiohoovendeopamba'e oguerekóva,haojoguaupekokue.

45PeRréinoyvagapeguaojoguapeteĩkomersiántepe, ohekávapérlaiporãva

46Ojuhurirepeteĩpérlahepyetereíva,ohoovendeopa mbaʼeorekóvahaojogua.

47PeRréinoyvagapeguaojoguapeteĩrredojeityvaʼekue yguasúpehaoñembyatývaopaichagua

48Umívahenyhẽvove,oñembojahikuáiyrembe'ýpe, oguapyhaombyatyumiiporãvamba'yrúpe,hakatu omomboumiivaíva.

49Upéichaoikótakoyvypahápe,umiánhelosẽtaha oipeʼátaumihekovaívapeumihekojojávaapytégui

50Ha'ekuéraomombotatakuápe,upépeojahe'ohaoisu'úta.

51Jesúshe'ichupekuéra:Peẽpikopeikuaaopako'ã mba'e?Ha'ekuérahe'ichupe:Heẽ,cheJára

52Upéihe'ichupekuéra:Upévare,opavavembo'ehára leipeguaoñembo'évayvágaRréinorehe,ojoguapeteĩ kuimba'eogajárape,oguenohẽvaimba'erepyguiumimba'e pyahuhaitujáva.

53Jesúsojapoparirekoʼãehémplo,ohoupégui.

54Oguahẽvohetãme,omboʼechupekuérasinagógape,ha haʼekuéraoñemondýihaheʼi:“¿Moõguipikoouko kuimbaʼépekoaranduhakoʼãmbaʼeipuʼakapáva?”.

55¿Ndahaʼéipikokóvapekarpinteroraʼy?ndaha'éipiko isyhéravaMaría?haijoyke'ykuéra,Santiago,José,Simón haJudas?

56Haiñermanakuéra,¿ndahaʼéipikoenterovéva ñanendive?Moõguipikoouko'ãmba'e?

57Ha'ekuéraipochyheseJesúskatuhe'ichupekuéra: Peteĩmaranduhárandaha'éioñemomba'e'ỹva,ndaha'éiramo hetãmehahógape.

58Handojapóihetatembiapoipuʼakapávaupépe ojeroviaʼỹguihikuái

MOAKÃHA14rehegua

1UpejaveHerodesmburuvichaguasuohenduJesús herakuãha

2Hahe'ihembiguáikuérape:“KóvahínaJuanBautista; haʼeoikovejeyomanóvaapytégui;haupévareumi tembiapoipuʼakapávaojehechaukaipype

3HerodesningoojagarraJuanpe,ojokuahaomoinge chupekárselpe,iñermánoFeliperembirekoHerodias rehehápe

4Juanhe'ichupe:Ndaikatúireguerekochupe

5Haojukaserirechupe,okyhyjeumihéntegui,ohechágui chupeprofétaramo

6Herodeskumpleáñokatu,Herodíasrajyojeroky henondépehaombovy'aHerodes.

7Upémarõhaʼeoprometepeteĩhuraméntoomeʼẽtaha chupeoimeraẽmbaʼeojeruréva

8Haisyhe'ichupe,he'ichupe:Eme'ẽchéveko'ápeJuan Bautistaakãpeteĩmba'yrúpe

9Perréiombyasy,upéicharõjepepejuramentohaumi oguapývahendiveokarujave,omandaoñemeʼẽhagua chupe

10Ha'eomondohaoñakã'oJuan-peka'irãime

11Upéiojegueruiñakãpeteĩmba'yrúpehaoñeme'ẽpe kuñataĩme,haoguerahaisýpe

12Hemimbo'ekuéraouohupihetekuehaoñotỹhaoho omombe'uJesúspe.

13Jesúsohendúvoupéva,osẽvárkopepeteĩdesiértope,ha umihénteohendúvoupéva,ohohapykuériyvýrupiumi siudágui

14HaJesúsosẽ,haohechahetaitereihénte,ha oiporiahuverekochupekuéra,haomongueraumihasývape

15Ka'arujave,hemimbo'ekuéraouhendápehahe'ichupe: Kóvanikopeteĩyvyojeiko'ỹháme,hako'ágãohasáma árapemondoumihéntepeohohaguaumipuévlopeha ojoguahiʼupy

16Jesúskatuhe'ichupekuéra:Natekotevẽiohohikuái peme'ẽchupekuéraho'uhaguã.

17Haʼekuéraheʼichupe:“Koʼáperoguereko5panha mokõipira”

18Ha'ehe'i:Pegueruko'ápecherendápe.

19Haheʼiumihéntepeoguapyhaguakapiʼipe,haojagarra umicincopan,haumimokõipira,haomañayvágagotyo,

ohovasahaombojaʼohaomeʼẽumipanidisipulokuérape, haumidisípuloatyguasúpe.

20Haopavaveokaruhahenyhẽ,haombyatyumi pehẽnguehembývagui12kanástohenyhẽva.

21Umiokaruvaʼekue5.000kuimbaʼerupi,ndahaʼéikuña hamitã

22UpepeteJesúsojokoidisipulokuérapeojupihaguapeteĩ várkopehaohohaguahenonderãótroládope,hahaʼe omondoajaumihéntepe

23Omondorireumihéntepe,ojupipeteĩmontáñapeaparte oñemboʼehagua

24Pevárkokatuoĩmayguasumbytére,otyryryola,yvytu ojoykére.

25Pyhareirundyhajave,Jesúsohohendápekuéra,oguata yguasuári

26UmidisípuloohechávoJesúsoguatahapemarári, oñemondýihikuáihaheʼi:“Peteĩespírituhínahaosapukái hikuáikyhyjégui

27UpepeteJesúshe'ichupekuéra:Pevy'a.ha’eche;ani rekyhyje

28Pedrohe'ichupe:Cheruvicha,ndeha'éramo,ere chéveajuhaguãnerendápeyári.

29Ha'ehe'i:EjuOguejyrirePedropekanóagui,oguata peyáriohohaguãJesúsrendápe

30Haohechávopeyvytuhatãha,okyhyje.haoñepyrũvo oñapymi,osapukái:“CheRuvicha,chesalva”

31UpepeteJesúsoipysoipohaojagarrachupehahe'i chupe:Nderejerovia'ỹva,mba'érepikoreduda?

32Oikerirehikuáipevárkope,peyvytuopyta

33Upémarõumioĩvapevárkopeouhaoadorachupeha heʼi:“AñetehápendeningoÑandejáraRaʼy”.

34Ohasávohikuái,oguahẽhikuáiGenesaretretãme

35Haumikuimbaʼeupelugárpeguaoikuaarirechupe, omondohikuáiopaupetetãoĩvapeijerére,haogueru hendápeopahasývape

36Haojerureasychupetopokoijaorembe'ýreañoite,ha opavaveopokóvaokueraporã.

MOAKÃHA15rehegua

1UpéiouJesúsrendápeumiMoisésrembiapoukapy mbo'ehárahafariséoJerusalénguahahe'i

2Mba'érepikoneremimbo'ekuéraomboykeumianciano reko?ndojohéiguiipoho'ujavembujape

3Jesúskatuhe'ichupekuéra:Mba'érepikopeẽpejapo Tupãrembiapoukapypenderekoharupi?

4Tupãhe'i:“Emomba'endetúvahandesýpe,hape omaldesívaitúvatérãisýpetomanotomano”.

5Peẽkatupeje:‘Oimeraẽheʼívaitúvatérãisýpe:‘Opa mbaʼechepytyvõtavarupive

6Haanipemombaʼeguasuitúvapetérãisýpe,haʼeisãso vaʼerã.PéichapejapoTupãrembiapoukapymba'eve'ỹre pendejepokuaarupive

7Peẽhovamokõiva,Isaíasoprofetisaporãpenderehe he'ívo

8Kotavayguakuéraoñemoaguichereheijururupive,ha chemombaʼeijurúpe;hakatuikorasõkuéramombyryoĩ chehegui

9Hakatuenvanochemombaʼeguasuhikuái,omboʼévo doctrina-kuérareyvypórarembiapoukapy.

10Upéiohenóiumihéntepehaheʼichupekuéra: Pehenduhapentende

11Ndahaʼéipeoikévaijurúpeomongyʼávapeteĩ kuimbaʼépe;hakatupeosẽvaijurúgui,kóvaomongyʼa peteĩkuimbaʼépe

12Upéiouhemimbo'ekuérahahe'ichupe:Reikuaápa umifariséooñembohoryhagueohendurireko'ãmba'e?

13Ha'ekatuombohováihahe'i:Opamba'echeRu yvagapeguanoñotỹiva,oñemongu'éta

14Pehejachupekuéra:haʼekuérasiégoomoakãvaumi ohechaʼỹvapeHapeohecha'ỹvaomotenondéramope ohecha'ỹvape,mokõivévaho'átapeyvykuápe

15UpémarõPedrohe'ichupe:Emombe'uoréveko ehémplo

16Jesúshe'i:Peẽpikonapentendeporãigueteri?

17Napeikuaáigueteripikoopamba'eoikévaijurúpe oikehañanderyepýpehaoñemombopeysyryguasúpe?

18Hakatuumimbaʼeosẽvaijurúguiosẽñanekorasõgui; haomongyʼahikuáipekuimbaʼépe

19Pórkeñanekorasõguiosẽumipensamiéntoivaíva,umi jejuka,tekovai,tekovai,ñemonda,testígojapuhañeʼẽvai.

20Ko'ãvaha'eumimba'eomongy'ávayvypórape,okaru ramoipoojejohéi'ỹre,nomongy'áiyvypórape

21UpéiJesúsohoupéguihaohoTirohaSidónrembe'ýpe.

22UpéioupeteĩkuñaCanaángua,haosapukáichupe: “Cheporiahuvereko,cheJára,ndeDavidRa’yche membykuñaoñeñanduvaietereipeteĩañandive.

23Haʼekatunombohováirichupenipeteĩñeʼẽ Hemimbo'ekuéraouojerureasychupe:Emondochupe ha'eosapukáiguiñanderapykuéri.

24Ha'ekatuhe'i:Chendaha'éiañemondova'ekueIsrael rógaovechaokañývarendápe

25Upéiouhaoadorachupehaheʼi:“CheRuvicha, chepytyvõ”

26Ha'ekatuhe'i:Naiporãijaipe'aumimitãmbujaha ñamombojaguápe.

27Haha'ehe'i:Añete,cheJára,jaguaho'uumimba'e ro'oho'ávaijárameságui

28UpémarõJesúshe'ichupe:Kuña,tuichandejerovia. Haimembykuñaokueraupearavoguive

29JesúsosẽupéguihaoguahẽyguasuGalileagotyoha ojupipeteĩyvytýpehaoguapyupépe.

30Hahetaitereihénteouhendápe,oguerekóva hendivekuéraumiikarẽva,ohechaʼỹva,iñeʼẽngúva, iñeʼẽngúva,hahetaambuéva,haoitychupekuéraJesúspy gotyo;haomonguerachupekuéra

31Upeichaiteumihénteoñesorprendeohechávoumi iñeʼẽngúvaoñeʼẽha,umiikangývaokuera,umiikarẽva oguatahaumiohechaʼỹvaohechahagua

32UpémarõJesúsohenóihemimbo'ekuérapehahe'i: Aiporiahuverekoumihéntepe,tresdíaopytávachendiveha ndoguerekomo'ãimba'eveho'uhaguã

33Hemimbo'ekuérahe'ichupe:Moõguipiko jaguerekótahetaitereimbujapedesiértope,ñamyenyhẽtaha hetaitereihéntepe?

34Jesúshe'ichupekuéra:Mboymbujapikopeguereko? Ha'ekuérahe'i:Sietehambovymipira'i

35Haʼeheʼiumihéntepeoguapyhaguayvýpe

36Upéiojagarraumi7panhapira,oagradesehaombojaʼo haomeʼẽidisipulokuérapehaumidisípulopehetahéntepe

37Haopavaveokaruhahenyhẽ,haombyatyhikuáipeso'o oñembyaívaguihembýva7kanástohenyhẽva.

38Umiho'úvakatucuatromilkuimba'e,kuñahamitã'i'ỹre

39Upéiomondoumihéntepe,ojupivárkopehaoguahẽ Magdalarembeʼýpe.

MOAKÃHA16rehegua

1Ouaveiumifariséosaduséondive,haojerureJesúspe ohechaukahaguachupekuérapeteĩmilágroyvágagui

2Ha'ehe'ichupekuéra:Ka'aruvovepeje:‘Iporãta, yvágapytãgui

3Hapyhareve:“Koárapenikoáravai,yvágapytãha ijyvyku’i”Opeẽhovamokõiva,ikatupehechakuaayvága rova;hakatundaikatipikopehechakuaaumitechaukaha árarehegua?

4Peteĩñemoñareiñañávahaoporomoakãratĩvaohekapeteĩ techaukaha;hanoñemeʼẽmoʼãichupembaʼeveichagua techaukaha,profétaJonástechaukahaañónte.Haoheja chupekuérahaoho

5Haidisipulokuéraoguahẽvopeótroládo,hesaráihikuái oguerahahaguambujape.

6UpémarõJesúshe'ichupekuéra:Peñangarekókeha peñangarekókeumifariséohasaduseolevadúre

7Ha'ekuéraoñomongetaojuehehahe'i:Ore ndorogueraháimbujape

8Jesúsohechakuaávoupéva,he'ichupekuéra:Peẽ pejerovia'ỹva,mba'érepikopejepy'amongetaojuehe, ndapeguerúiguimbuja?

9Napeikuaaporãigueteripiko,hanapenemanduʼáipiko umicincombujareumicincomilapytégui,hamboy kanástopapembyaty?

10Niumi7panumicuatromilapytéguihamboykanásto pikopembyaty?

11Mba'éichapikondapeikuaáinda'éihaguepeẽmembuja rehe,peñangarekótahafariseohasaduseolevadúre?

12Upémarõhaʼekuéraontendembaʼéichapahaʼeheʼi haguechupekuératoñatendehaguapembujalevadúre,síno umifariséohasaduséomboʼepyre

13JesúsoguahẽvoCesareaFiliposrembeʼýpe,oporandu idisipulokuérape:“¿Mávapikoheʼiumihéntechehaʼeha YvypóraRaʼy?”

14Ha'ekuérahe'i:Oĩhe'ívandeha'ehaJuanBautista.ha ambuekatu,Jeremías,térãpeteĩmaranduháraapytégui

15Ha'ehe'ichupekuéra:Mávapikopejecheha'eha?

16SimónPedrohe'i:NdehínaCristo,Tupãoikovéva Ra'y

17Jesúshe'ichupe:Nde,SimónBarjona,revy'a,so'oha tuguyndoikuaaukáindéve,cheRuyvagapeguauvei.

18Hahaʼeaveindéve:NdehaʼehaPedro,hakoitaári amopuʼãtachetupao;haumiañaretãrokẽndopuʼakamoʼãi hese

19Haame'ẽtandéveyvágarréinollave,haopamba'e reñapytĩvakoyvyapeáriojejokótayvágape

20UpéiheʼiidisipulokuérapeanihaguaheʼiavavépeJesús haʼehapeCristo

21UpeguiveJesúsoñepyrũohechaukaidisipulokuérape mbaʼéichapaohovaʼerãJerusalénpe,haohasaasyheta mbaʼeumiansiáno,saserdóteruvichahamboʼehára leipegua,haojejukahaoikovejeytercerdíape.

22UpémarõPedroojagarrachupehaoñepyrũojaʼochupe haheʼi:“CheRuvicha,epytamombyryndehegui,upéva ndoikomoʼãindéveguarã”.

23HaʼekatuojerehaheʼiPédrope:“Esẽcherapykuéri, Satanás,ndeningochembopochy,ndeningonerehetũiumi mbaʼeTupãmbaʼéva,sínoumiyvypórambaʼéva”

24UpémarõJesúshe'ihemimbo'ekuérape:Oĩramo ousévacherapykuéri,toñenegaijehehatohupiikurusuha chemoirũ

25Oimeraẽvaosalvasévahekove,operdeva'erã,ha oimeraẽoperdévahekovecherehehápe,ojuhúta.

26¿Mbaʼepikoideprovéchopeteĩkuimbaʼépe, ohupytýramokomúndotuichakuére,haoperderamo hiʼánga?térãmba'épaome'ẽtapeteĩkuimba'ehi'ángarehe?

27YvypóraRaʼyoútaguiItúvarekomimbipápehiʼánhel ndive;haupéihaʼeomyengoviátapeteĩteĩme hembiapokuéraicha

28Añetehápeha'epeẽme:Oĩko'ápeoñembo'ýva, nomanomo'ãiva,ohechapevepeYvypóraRa'ýpeouha Irréinope

MOAKÃHA17rehegua

1SeisárarireJesúsojagarraPedro,Santiagohaiñermáno Juanpe,haoguerahachupekuérapeteĩyvytyyvategotyo ojuehegui

2Haoñemoambuehenondépe,hovaomimbikuarahyicha, haijaomorotĩtesapeicha.

3Ha,péinaápe,ojehechaukachupekuéraMoiséshaElías oñeʼẽvohendive

4UpémarõPedrohe'iJesúspe:CheRuvicha,iporãoréve roimeko'ápePeteĩndéveguarã,hapeteĩMoiséspeguarã, hapeteĩElíaspeguarã

5Ha'eoñe'ẽajagueteri,peteĩaraiomimbipávaojaho'i chupekuéra,hapearaiapytéguipeteĩñe'ẽhe'íva:“Kóva hínacheRa'yahayhuetévapehenduchupe

6Umidisípuloohendúvoupéva,oñesũhovaáriha okyhyjeterei

7Jesúsouopokohesekuérahahe'i:Pepu'ãhaani pekyhyje.

8Haohupirirehikuái,ndohecháiavavépe,Jesúsañoite

9Oguejyajahikuáipemontáñagui,Jesúsheʼichupekuéra: “Anipemombeʼupevisiónavavépe,peYvypóraRa’y oikovejeypeveomanóvaapytégui”

10Hemimbo'ekuéraoporanduchupe:Mba'érepikoumi mbo'eháraleipeguahe'iElíasouraẽtaha?

11Jesúshe'ichupekuéra:--AñetehápeElíasoútaraẽha omoĩjeyopamba'e

12Cheha'epeẽme,Elíasoumaha,ha'ekuérandoikuaái chupe,ojapouveiheseoipotaháichaUpéichaaveipe YvypóraRa'yohasaasýtahesekuéra.

13Upéihemimbo'ekuéraontendeha'eoñe'ẽhachupekuéra JuanBautistarehe

14Oguahẽvohikuáiumihénterendápe,ouhendápepeteĩ kuimbaʼeoñesũhenondépehaheʼi:

15CheRuvicha,eiporiahuverekomínachera'ýpe,ha'e itavyhaipy'arasy,py'ỹiho'águitatápehapy'ỹiýpe

16Haagueruchupeneremimbo'ekuérarendápe,ha ndaikatúiomonguerachupe

17UpémarõJesúsheʼi:“Pehenerasiónndojeroviapáivaha iñañáva,¿arakaʼepevepikoaimétapenendive?¿araka'e pevepikoahejátapeẽme?pegueruchupeko’ápeche rendápe.

18HaJesúsomongavajuañape;Haosẽchugui,hapemitã okueraupearavoguive

19UpémarõumidisípuloouJesúsrendápeojuehegui,ha heʼi:Mbaʼérepikondaikatúiromosẽchupe?

20Jesúshe'ichupekuéra:Peẽndapegueroviáigui, añetehápeha'epeẽme:Peguerekóramojeroviapeteĩ mostazara'ỹira'ỹiicha,pejeva'erãkoyvytýpe:Peipe'a ko'águimombyrypehẽnguehaoipeʼáta;hambaʼeve ndaikatumoʼãipeẽme

21Pérokoʼãichaguandosẽiñemboʼehaayunorupive.

22OikoajahikuáiGalileape,Jesúshe'ichupekuéra: “YvypóraRa'ýpeoñeme'ẽtayvypórapópe

23Haojukátachupehikuái,hambohapyhaárape oñemoingovejeýtaHaombyasyetereihikuái

24OguahẽvohikuáiCapernáumpe,umiorresivivaʼekue impuéstooguahẽPedrorendápehaheʼi:“¿Ndahaʼéipiko pendejáraopagaimpuésto?”

25Ha'ehe'i:“Si!”Oikerirepeógape,Jesúsojokochupe hahe'ichupe:Mba'epikorepensaSimón?mávaguipa umimburuvichaguasuyvyariguaoguerahajepokuaatérã impuesto?imembykuéraguivoi,térãumiextranhérogui?

26Pedrohe'ichupe:UmiextranhéroguiJesúshe’i chupe:Upérõumimitãisãso

27Upevére,anihaguarombopochychupekuéra,tereho yguasúpe,haemombopeteĩgancho,haejagarrapepira ojupiypyvaʼekue;hareipe'avoveijuru,rejuhútapeteĩviru pehẽngue.

MOAKÃHA18rehegua

1Upejaveaveihemimbo'ekuéraoguahẽJesúsrendápeha he'i:“MávapikopetuichavévaRréinoyvagapeguápe?

2UpémarõJesúsohenóipeteĩmitãʼípehaomoĩ ijapytepekuéra

3Haheʼi:“Añetehápehaʼepeẽme,napeñekonvertíriramo hapeikomitãicha,ndapeikemoʼãipeRréinoyvagapeguápe.

4Upévare,oimeraẽoñemomirĩvakomitãicha,upévahína petuichavévaperréinoyvagapeguápe

5Haorrecibítavapeteĩmitãmichĩvapeichaguacherérape, cherresivi

6Hakatuoimeraẽvaombopochývapeteĩvakoʼãmitã michĩvacherehe,iporãvétachupeguarãoñemosaingo ijajúrarepeteĩitamolino,haoñembohypapeyguasu pypukúpe

7¡Aichejárangayvóraumiofensarupi!tekotevẽguiouumi ofensa;hakatuaipekuimba'eouva'ekuérepemba'evai!

8Upévare,ndepotérãndepyndeperhudikáramo,eikytĩha emombondehegui.

9Handeresandeperhudikaramo,eipe'ahaemombo ndehegui.

10Peñangarekókeanihaguapemombaʼepeteĩvakoʼã michĩvaapytégui;ha'éguipeẽme:Yvágapehi'ángelkuéra ohechamemehacheRuyvagapeguarova

11YvypóraRaʼyouosalvahaguapeokañyvaʼekuépe.

12Mba'éichapikopeimo'ã?peteĩkuimbaʼeoguerekóramo cienovecha,hapeteĩvaokañy,ndohejáipikouminoventa ynueve,haohoyvytýpehaohekapeokañýva?

13Haojuhúramo,añetehápehaʼepeẽme,haʼeovyʼaveupe ovechakuérare,uminoventaynuevendokañýivagui.

14Upéicharõjepe,ndahaʼéipendeRuyvagapegua rembipota,peteĩvakoʼãmitãmichĩvaomano

15Haneryvyoikóramonderehe,terehoemombe'uchupe hembiapovaikuendehaha'eañoite

16Pérohaʼenerenduséiramo,eguerahanendivepeteĩtérã mokõitestígo,ikatuhaguáichaoñemoañeteopambaʼe heʼívamokõitérãmbohapytestígo

17Ha'enohendúiramoumíva,emombe'utupaópe,ha nohendúiramotupaópe,toikonendivetetãambueguaha impuestookobrávaicha

18Añetehápeha'epeẽme:Opamba'epeñapytĩvakoyvy apeári,ojejokótayvágape.

19Chehaʼejeypeẽme:Mokõipendeapytégui oñemoĩramopeteĩñeʼẽmekoyvyapeárioimeraẽmbaʼe ojerurétavare,cheRuyvagapeguáguiojejapótahesekuéra

20Pórkemokõitérãmbohapyoñembyatyhápecherérape, upépeaimeijapytepekuéra.

21UpémarõPedroouhendápehahe'ichupe:Che ruvicha,mboyvésepikocheermánoopekachereheha aperdonachupe?sietejeypeve?

22Jesúshe'ichupe:Chenda'éindévesietevésepeve

23Upévareperréinoyvagapeguaoñembojojapeteĩrréi rehe,ojagarrasévahembiguáikuérape.

24Haoñepyrũvookonta,ojegueruchupepeteĩodevéva chupediezmiltalento

25Hakatundohepymeʼẽirupi,ijáraomandaoñevende haguachupe,hembireko,imembykuéra,haopambaʼe orekóvahaojepagahagua

26Upémarõpetembiguáioñesũhaoadorachupehaheʼi: “CheRuvicha,eñehaʼãkenachendive,hacheapagáta ndéveopambaʼe”

27Upéiupetembiguáijáraoiporiahuverekohaopoichupe haoperdonachupepeodevéva

28Upetembiguáikatuosẽhaojuhupeteĩhapicha hembiguáiodevévachupecienpláta.

29Haiñirũhembiguáioñesũipygotyohaojerureasy chupehaheʼi:“Epasiénsiachendive,hacheapagátandéve opambaʼe”.

30Ha'endoipotái,ohooitychupeka'irãime,opagapevepe odevéva

31Upémarõhapichakuérahembiguáiohechávopeojehúva, ombyasyetereihaouomombeʼuijárapeopambaʼeoiko vaʼekue

32Upéiijáraohenóirirechupe,he'ichupe:“Tembiguái aña,cheaperdonandéveopamba'eredevéva,chereipota haguére

33¿Ndahaʼéipikondereiporiahuverekovaʼerãmoʼãne rapicharembiguáipe,cheroiporiahuverekohaguéicha?

34Ijáraipochyhaomeʼẽchupeumiombohasaasývape, opagapeveopambaʼeodevévachupe.

35UpéichaaveicheRuyvagapeguaojapótaavei penderehe,penekorasõguivenapeperdonáiramopeteĩteĩ ijoykeʼýpehembiapovaikue

MOAKÃHA19rehegua

1Jesúsomombeʼuparirekoʼãmbaʼe,ohoGalileaguiha oguahẽJudéarembeʼýpeJordánmboypýri

2Hahetaitereihénteohohapykuéri;haomonguera chupekuéraupépe

3Umifariséoouaveihendápe,oipy'ara'ãchupe,hahe'i chupe:Oĩpikopeteĩkuimba'eohejahembirekóguiopa mba'ére?

4Hahe'ichupekuéra:Napemoñe'ẽipikope ojapova'ekueiñepyrũmbýpekuimba'ehakuña

5Hahe'i:Upévarekuimba'eohejátaitúvahaisýpeha ojejokótahembirekóre.

6Upévarehaʼekuérandahaʼevéimamokõimokõi, peteĩntente.Upévare,peTupãombojoajúva,aniyvypóra omboja'o.

7Ha'ekuérahe'ichupe:Mba'érepikoMoisésomanda ome'ẽhaguãkuatiaojedivorsiahaguãhaomosẽhaguã chupe?

8Ha'ehe'ichupekuéra:Pendepy'ahatãrupiMoisés ohejapemomombyrypenerembirekógui

9Cheha'epeẽme:Oimeraẽoipe'ávahembirekógui, ndaha'éiramotekovairehe,haomendaambuére, oporomoakãratĩ.

10Hemimbo'ekuérahe'ichupe:“Pekuimba'eoikóramo upéichahembirekondive,naiporãiomenda

11Jesúskatuhe'ichupekuéra:Opavavendaikatúi oguerohorykoñe'ẽ,ndaha'éiramoumioñeme'ẽvape

12Oĩeunucoonasevaʼekueupéichaisyryeguive,haoĩ eunucoojejapovaʼekueyvypóraguieunucoramo.Ikatúva orresivi,torrecibi

13Upéiojegueruhendápemitãmimiomoĩhaguãipohi'ári haoñembo'ehaguã.

14Jesúskatuhe'i:Pehejaumimitãmichĩvahaani pembotovechupekuéraoucherendápe

15Haomoĩipohiʼarikuérahaosẽupégui.

16Ha,péinaápe,peteĩouhahe'ichupe:Mbo'eháraporã, mba'eporãpaajapóta,ahupytyhaguãjeikoveopave'ỹva?

17Ha'eramohe'ichupe:Mba'érepikocherehe imba'eporãha?ndaipóriiporãvapeteĩnte,upévahínaTupã

18Ha'ehe'ichupe:Mávapa?Jesúshe'i:Anireporojuka, Anireporomoakãratĩ,Aniremonda,Aniremombe'ujapu.

19Emomba'enderuhandesýpe,haehayhunderapichápe ndejupeicha

20Pemitãrusuhe'ichupe:Opako'ãmba'eañongatu chemitãguive

21Jesúshe'ichupe:Reikoporãséramo,terehoevende umimba'ererekóvahaeme'ẽmboriahúpe,hareguerekóta tesoroyvágape

22Pemitãrusuohendúvoupéva,oñembyasývooho, oguerekóguihetamba'e.

23UpémarõJesúshe'ihemimbo'ekuérape:Añetehápe ha'epeẽme,peteĩkuimba'eipirapirehetávahasyoike haguãRréinoyvágape.

24Hahaʼejeypeẽme:Ndahasyietepeteĩkamélloohasa peteĩagujaresarupi,peteĩkuimbaʼeipirapirehetávaoike rangueTupãRréinope.

25Hemimbo'ekuéraohendúvoupéva,oñemondýihahe'i: “¿Mávapikoupéicharõikatuojesalva?

26Jesúskatuomañahesekuérahahe'ichupekuéra: Yvypórapeguarãndaikatumo'ãikomba'eTupãndivekatu opamba'eikatu

27UpémarõPedrohe'ichupe:Orerohejaopamba'eha roguatanderapykuérimba'epikojaguerekótaupévare?

28Jesúshe'ichupekuéra:“Añetehápeha'epeẽme,peẽ chemoirũva'ekue,YvypóraRa'yoguapyvoveiguapyha hekomimbipávape,peguapýtaaveidocetrónope,pehusga umidocetrívupeIsrael.

29Haopavaveohejávahóga,térãjoykeʼy,térãiñermána, térãitúva,térãisy,térãhembireko,térãitaʼyrakuéra,térã yvykuéra,cherérarehehápe,ohupytýtacienvése,ha ohupytýtatekoveopaveʼỹva

30Hakatuhetaumitenondeguaoikótaipahaitépe;haumi ipahaguévahaʼétatenonderã.

MOAKÃHA20rehegua

1PeRréinoyvagapeguaojoguapeteĩkuimbaʼeogajárape, osẽvaʼekuepyharevepyteokontratahaguaiparraltýpe ombaʼapóvape.

2Oñemoĩrirepeteĩñeʼẽmeumimbaʼapohárandivepeteĩ plátapehẽnguepeteĩárape,omondochupekuéraiparraltýpe

3UperireJesúsosẽpeterceraórarupi,haohechaumi hénteoñemboʼývahínapeplátope

4Haheʼichupekuéra;Pehoaveipeparraltýpehaame'ẽta peẽmeopamba'eiporãvaHaohohikuáihape

5Osẽjeyseisha9aravorupi,haojapoupéichaavei

6Pe11aravorupiJesúsosẽ,haojuhuambuetapicha oñembo'y'ỹva,hahe'ichupekuéra:Mba'érepikopepyta ko'ápeárapukukuepemba'apo'ỹre?

7Ha'ekuérahe'ichupe:Avavenañandetratáigui.He'i chupekuéra:Pehoaveipeparraltýpehaoimeraẽmbaʼe oĩporãva,upévapehupytýta

8Upémarõkaʼaruete,peparraltyjáraheʼichupe:“Ehenói umimbaʼapohárapehaemeʼẽchupekuéraimbaʼeopagáva, peúltimoguivepeprimeropeve”

9Oguahẽvoumioñekontratávape11órarupi,kádauno orresivipeteĩplátapehẽngue

10Hakatuumitenondeguaoúvo,oimoʼãhikuái ohupytyvaʼerãmoʼãhetave;haupéichaaveiohupytyhikuái peteĩteĩmepeteĩpláta

11Haorresivirirehikuái,oñeʼẽmbeguehikuáipeóga járare.

12He'i:“Ko'ãipahaguévaomba'apopeteĩaravo'ínte,ha nderembojojaorendive,roguerahávaárapukukueha haku”.

13Haʼekatuombohováipeteĩvapehaheʼi:“Cheangirũ, ndajapóimbaʼeveivaívanderehe

14Ejagarranderekohahatereho,ame'ẽtakoipahaitépe, ndereme'ẽháicha

15¿Ndaikatúipikoajapoaipotávachembaʼévandive?Ivai pikonderesa,cherekoporãhaguére?

16Upéichaumiipahaitévaoikótatenonderã,haumi tenondeguaoútatapykuépe,hetaoñehenóiva,pérosaʼi ojeporavo.

17JesúsohojaveJerusalénpe,oguerahaumi12disípulope ojueheguitapére,haheʼichupekuéra:

18Péinaápe,rojupiJerusalén-pe;HapeYvypóraRaʼýpe oñetraisionátasaserdóteruvichahaMoisésrembiapoukapy mboʼehárakuérape,hahaʼekuéraokondenátachupeomano hagua

19Ome'ẽtachupeumitetãambueguápeoñembohory haguã,oinupãhaguãhaohupihaguãkurusúre,ha mbohapyhaárapeopu'ãjeýta.

20UpéiZebedeoraʼykuérasy,itaʼýrandive,oadorachupe haojerurechupepeteĩmbaʼe

21Ha'eoporanduchupe:Mba'epikoreipota?Ha'ehe'i chupe:Eme'ẽko'ãmokõichera'ytoguapy,peteĩnde akatúapehaambuendeasugotyo,ndeRréinope.

22Jesúskatuhe'i:Peẽndapeikuaáimba'épapejerure Ikatúpapey'upekópachehoy'útavagui,hapeñemongarai peñemongaraicheañemongaraívareheve?Ha'ekuérahe'i chupe:Oreikatu

23Haha'ehe'ichupekuéra:“Añetehápepey'útachekópa hapeñemongaraítapeñemongaraicheañemongaraíva reheveoñeme’ẽva’ekueumicheRuombosako’ívape

24Umidiezohendúvoupéva,ipochyhikuáiumimokõi joykeʼyrehe.

25Jesúsohenóichupekuérahahe'i:Peẽpeikuaaumitetã ambueguamburuvichakuéraoisãmbyhyhahesekuéra,ha umituichavévaoguerekohaautoridahesekuéra.

26Pendeapytépekatundaha'emo'ãiupéicha,hakatupe tuichaoipotávapendeapytépe,toikopenerembiguáiramo 27Oimeraẽoisãmbyhysévapendeapytépe,toikopene rembiguáiramo

28YvypóraRaʼyndoúihaguéichaoservihaguachupe, sínooservihaomeʼẽhaguahekoverreskáteramohetápe 29OsẽvohikuáiJericógui,hetaitereihénteohohapykuéri 30Upémarõ,mokõiohecha'ỹvaoguapývataperembe'ýpe, ohendúvoJesúsohasahaupérupi,osapukáihahe'i:Ore poriahuvereko,ndeRuvicha,DavidRa'y

31Umihénteojaʼochupekuéraokirirĩhaguére,ha haʼekuéraosapukáihaheʼi:“Oreporiahuverekomína,nde Ruvicha,ndeDavidRaʼy”

32Jesúsoñembo'yhaohenóichupekuérahahe'i:Mba'e pikopeipotátaajapopenderehe?

33Ha'ekuérahe'ichupe:CheJára,oreresaojepe'a haguã.

34UpémarõJesúsoiporiahuverekochupekuérahaopoko hesáre,haupepeteohechahikuáihaohohapykuéri

MOAKÃHA21rehegua

1OguahẽvoJerusalénpehaoguahẽvoBetfagépe,yvyty Olivotýpe,Jesúsomondomokõihemimbo'e

2Pejechupekuéra:Tapehopepuévlooĩvapepende rovái,haupepetepetopátapeteĩvúrrooñeñapytĩvahapeteĩ hymbaraʼy

3Haoĩramoheʼívapeẽme,peje:‘Ñandejáraoikotevẽ hesekuéra;hapyaʼevoiomboútachupekuéra.

4Opakoʼãmbaʼeojejapo,oñekumplihaguapeprofétaheʼi vaʼekue

5EreSiónrajype:“Péinaápe,ndeRréiounerendápe, ipyʼaporã,oguapývapeteĩvúrroári,hapeteĩvúrroraʼy

6UmidisípuloohohaojapoJesúsheʼihaguéicha chupekuéra.

7Oguerupevúrrohaperyguasura'y,omondeijaohaomoĩ hikuáihi'ári

8Hahetaitereihénteoipysoijaokuératapére;ambuekatu oikytĩumiyvyramátarakã,haoikytĩtaperehe

9Umihénteohóvatenonderãhahapykuériosapukáiha heʼi:“EhosánaDavidRaʼýpeHosannayvatevévape

10OguahẽvoJerusalénpe,enterovepesiudaoñemondýiha heʼi:“¿Mávapikokóva?”

11Umihénteheʼi:“KóvahínaJesúspeprofétaNazaretgua Galileagua”

12JesúsoikeÑandejáratémplope,omosẽopaumi ovendévahaojoguávapetémplope,haoitypaumipláta okambiávamesahaumipalomaovendévaapyka

13Hahe'ichupekuéra:--ÑandejáraÑe'ẽmehe'i:Cheróga oñembohératañembo'erógaPeẽkatupejapochugui mondahakuã

14Haumiohechaʼỹvahaikarẽvaouhendápetémplope.ha omonguerachupekuéra

15Umisaserdóteruvichahamboʼeháraleipeguaohechávo umimbaʼehechapyrãvahaʼeojapovaʼekue,haumimitã osapukáitémplopehaheʼi:“EhosánaDavidRaʼýpe ndovyʼaietereihikuái,.

16Hahe'ichupe:Rehendupikomba'épahe'iko'ãva?

Jesúshe'ichupekuéra:“Heẽ;¿Araka'evepikonapemoñe'ẽi: Mitã'ihaimembykambúvajurúguiremomba'eguasu?

17UpéiohejachupekuérahaosẽpetávaguiBetaniagotyo. haopytaupépe

18Koʼẽmbotávoohojeývopesiudápe,iñembyahýi

19Ohechávopeteĩígomátatapére,oguahẽhendápe,ha ndojuhúimba'eve,hogueañónte,hahe'ichupe:Anivéma hi'andeáriopaáraguarã.Haupepetepeígomátaipiru.

20Umidisípuloohechávoupéva,oñesorprendehaheʼi: “Pyaʼepikopeígomátaipiru!

21Jesúshe'ichupekuéra:Añetehápeha'epeẽme, pejeroviaramohandapedudáiramo,ndaha'éipejapótava ko'ãmba'eojejapóvaígomátareañónte,hapejeramoavei koyvytýpe:Peñemomombyrýke,haeñemomboyguasúpe; ojejapóta

22Haopambaʼe,oimeraẽmbaʼepejerurévañemboʼépe, pejeroviarupi,pehupytýta.

23OikerireTupaópe,umisaserdóteruvichahaumi ansiánooĩvapepuévlopeouhendápehaʼeomboʼeajaha heʼi:“¿Mbaʼeautoridarupivepikorejapokoʼãmbaʼe?”.ha mávapikoomeʼẽndévekoautorida?

24Jesúshe'ichupekuéra:Cheaveiaporandútapeẽme peteĩmba'e,pejeramochéve,ha'étapeẽmemba'eautorida rupiveajapoko'ãmba'e

25Juanñemongarai,moõguipikoou?yvágagui,térãpa yvypóragui?Ha'ekuéraoñe'ẽojupehe'ívo:Ja'éramo: Yvágagui!ha'ehe'ítañandéve:Mba'érepiko ndapegueroviáichupe?

26Hakatuja’éramo:‘Yvypóragui’.jakyhyje tavayguakuéragui;opavaveoguerekóguiJuan-pe maranduháraramo

27Ha'ekuéraombohováiJesúspe:Ndaikatúiroikuaa. Hahe'ichupekuéra:Cheaveinamombe'úipeẽmemba'e pu'akarupiajapoko'ãmba'e

28Hakatumba'epikopeimo'ã?Peteĩkuimba'eoguereko mokõiita'ýra;haoguahẽpetenondeguarendápehahe'i: Chera'y,terehokoárapeemba'apocheparraltýpe 29Ha'ehe'i:Ndajaposéi.

30Oguahẽmokõiharendápehahe'iupéichaaveiHa'ekatu he'i:Ahátakarai,handohói

31Mávapamokõivévaapytéguiojapoitúvarembipota? Ha'ekuérahe'ichupe:PetenondeguaJesúshe’i chupekuéra:“Añetehápeha’epeẽme,umiimpuesto okobrávahaumikuñarekovaiohohapenerenonderãTupã Rréinope

32Juanouvaekuepenerendápetekojojarapére,hapeẽ ndapegueroviáichupe,hakatuumiimpuestookobrávaha umikuñarekovaiogueroviachupe

33Pehenduótroehémplo:Oĩvaʼekuepeteĩógajáraoñotỹ vaʼekuepeteĩparralty,haoñakãrapuʼãijerére,ojoʼo vaʼekueipypepeteĩparralty,haomopuʼãpeteĩtórre,ha ohejaosẽumichokokuépehaohomombyrypelugárpe.

34Hahiʼaguívopehiʼaraʼanga,omondo hembiguáikuérapeumichokokuerendápe,orresivihagua hikuáiumiyva.

35Umichokokueojagarrahembiguáikuérape,oinupã peteĩme,ojukaambuépehaojapiitápeambuépe

36Omondojeyambuetembiguáikuérape,haha'ekuéra ojapoaveihesekuéra.

37Ipahápekatuomondoitaʼýrapeheʼi:“Omombaʼéta hikuáicheraʼýpe”.

38Umichokokueohechávopetaʼýrape,heʼiojupe:“Kóva hínapeherederopeju,jajukachupe,hajajagarraiñerencia 39Ha'ekuéraojagarrachupehaomosẽchupeparraltýgui haojukachupe.

40Upéiouvovepeparraltyjára,mba'épaojapótaumi ñemitỹhárare?

41Ha'ekuérahe'ichupe:“Ohundítaumikuimba'eaña,ha ohejátaiparraltyambuechokokuekuérape,ha'ekuéra ome'ẽtachupehi'ahi'árape”.

42Jesúshe'ichupekuéra:Araka'evepikonapemoñe'ẽipe Escritura-pe:Peitaumiomopu'ãvaomboykevaekue,oiko chuguiesquinaakã.

43Upévarehaʼepeẽme:ÑandejáraRréinoojepeʼáta pendeheguihaoñemeʼẽtapeteĩtetãmehiʼaporã

44Oimeraẽho'ávakoitaárioñembyaíta,haho'ávahi'ári katu,omongu'ítachupepolvo

45Umisaserdóteruvichahafariséoohendúvoumi ehémplohaʼeomombeʼúva,ohechakuaahaʼeoñeʼẽha hesekuéra

46Ha'ekuérakatuojokosejavechupeipo,okyhyjehikuái umihéntegui,ojagarráguichupeprofétaramo.

MOAKÃHA22rehegua

1Jesúsombohováihaoñe'ẽjeychupekuérañe'ẽpotyrupi

2PeRréinoyvagapeguaojoguapeteĩrréipe,omenda vaʼekueitaʼýrapeguarã.

3Omondohembiguáikuérapeohenóihaguãumi oñehenóivapepekasamientohápe

4Omondojeyambuetembiguáipe,he'ívo:“Pejeumi oñehenóivape:Cheambosako'ímachekarurã

5Ha'ekuérakatuomomichĩhaoho,peteĩvaikokuépe, ambuekatuimba'erepygotyo.

6Umihembývaojagarrahembiguáikuérapehaojerureasy chupekuérahaojukachupekuéra

7Perréiohendúvoupévaipochy,haomondoijehérsito ohundiumioporojukávapehaohapypaiteitáva

8Upéiheʼihembiguáikuérape:“Oĩmapekasamientorã, péroumioñehenóivaʼekuenomereséi”.

9Upévarepehotapeguasúpe,haopavavepejuhútava, pejerurepeñemendarã

10Upémarõumitembiguáiosẽtapeguasúpehaombyaty opavaveojuhúvape,ivaívahaiporãva,hape kasamientohápeoĩinvitádo.

11Perréioikejaveohechaumiinvitádope,ohechaupépe peteĩkuimbaʼenomondeivaʼekueaoomendahagua

12Upéihe'ichupe:Cheangirũ,mba'éichapikoreike ko'ápereguereko'ỹrepeteĩaoñemendarã?Haha’eiñe’ẽ’ỹ.

13Upémarõperréiheʼiumitembiguáipe:“Peñapytĩchupe ipohaipy,peipeʼahapemombookápepytũmbýpeupépe oĩtahasẽhahatĩryrýi

14Hetaoĩoñehenóiva,pérosaʼiojeporavo

15Upéiumifariséoohohaoñemoñeʼẽmbaʼéichapaikatu ombotavychupeiñeʼẽjave

16Ha'ekuéraomondohendápehemimbo'ekuérapeumi Herodespeguandive,hahe'i:“Mbo'ehára,roikuaande añeteguahaharembo'ehaTupãrapeañete,hanerepenái avavére

17Upévareereoréve:Mba'éparepensa?¿Iporãpiko oñeme'ẽimpuestoCésarpe,térãnahániri?

18Jesúskatuohechakuaahembiapovaihahikuái,hahe'i: Mba'érepikocherovake,peẽhovamokõiva?

19Ehechaukachévembaʼéichapaojepagavaʼerãpe impuéstoHaogueruchupehikuáipeteĩplátapehẽngue

20Hahe'ichupekuéra:“¿Mávamba'épakota'ãngaha kuatiahaipyre?

21Ha'ekuérahe'ichupe:Césarmba'eUpéihe'ichupe kuéra:Peme'ẽCésar-peumimba'eCésarmba'évaha Tupãmeumimba'eTupãmba'éva

22Ohendúvohikuáikoʼãñeʼẽ,oñesorprendehaoheja chupehaoho.

23UpeárapevoiouJesúsrendápeumisaduseoheʼíva ndaiporiharresurreksión,haoporanduchupe:

24He'i:“Mbo'ehára,Moiséshe'i:“Peteĩkuimba'e omanóramoimemby'ỹva,iñermánoomendavaerã hembirekórehaomongakuaaiñermánope

25Oĩorendive7ermáno,hapepeteĩhaomendarirepeteĩ hembirekóre,omanóma,handoguerekóiimemby,oheja hembirekoiñermánope

26Upéichaaveimokõiha,mbohapyha,7hapeve. 27Haipahaitépeomanoaveipekuña

28Upéicharõ,perresurreksiónpe,¿mávarembirekopiko umisieteapytégui?opavaveoguerekóguichupe.

29Jesúshe'ichupekuéra:Peẽpejavyndapeikuaáigui ÑandejáraÑe'ẽhaTupãpu'aka

30Perresurreksiónvovenomendáihanoñemendái chupekuéra,sínoojoguaÑandejáraánhelpeyvágape

31PéropeẽnapemoñeʼẽipikoÑandejáraheʼivaʼekue peẽme.

32ChehínaAbrahán,IsaachaJacobJára?Tupãndaha'éi omanóvaTupã,oikovévaTupãkatu

33Haumihénteohendúvoupéva,oñemondýihikuái imboʼepyre

34Umifariséoohendúvohaʼeomokirirĩhagueumi saduséope,oñembyatyhikuái.

35Upémarõpeteĩvaijapytepekuéra,haʼevaʼekueavogádo, oporanduchupepeteĩmbaʼe,haheʼichupe:

36Mboʼehára,¿mávapapetembiapoukapytuichavévaoĩva peléipe?

37Jesúshe'ichupe:EhayhútandeJárapeopandepy'aite guive,opaneángaguivehaopaneakãme.

38Kóvahaʼepetembiapoukapypeteĩhahatuichavéva

39Pemokõihakatuojoguachupe:“Rehayhuvaʼerãnde rapichápendejupevoi”.

40Koʼãmokõimandamiéntopeoñemoĩmbaitepeléiha umiproféta.

41Umifariséooñembyatyaja,Jesúsoporanduchupekuéra

42He'i:Mba'epikopeimo'ãCristorehe?mávara'ypiko ha'e?Ha'ekuérahe'ichupe:DavidRa'y

43Ha'ehe'ichupekuéra:Mba'éichapikoDavidespíritu rupivehe'ichupecheJára,he'ívo

44Ñandejárahe'icheJárape:“Eguapycheakatúape,ajapo pevendepy'ara'ãnganeenemigokuérape?

45UpéicharõDavidheʼíramochupeÑandejára, ¿mbaʼéichapikohaʼeitaʼýra?

46Haavavendaikatúiombohováichupenipeteĩñeʼẽ,ni noñanimáiavaveupeáraguiveoporanduvehaguachupe

MOAKÃHA23rehegua

1UpémarõJesúsoñe'ẽumihéntehahemimbo'ekuérape

2He'i:MoisésapykápeoguapyMoisésapykápeMoisés rembiapoukapymbo'ehárahafariseo.

3Upévareopamba'ehe'ívapeẽme,pejapohapejapo ha'ekuérakatuhe'ihandojapói

4Haʼekuéraojokuaumimbaʼepohýipohýihaijetuʼúva ojeguerahahagua,haomoĩkuimbaʼekuéraakãári;hakatu ha’ekuéravoinomongu’emo’ãichupekuérapeteĩikuãme 5Ha'ekuéraojapoopamba'eojapova'ekueyvypóraohecha haguã,ombotuichaveijaorembe'y

6Pehayhuumikotyyvateguakaruguasujave,haumi apykaguasuoĩvasinagógape

7Hapemomaiteiumimerkádope,hakuimbaʼekuéraheʼi hagua:“Rábí,Rabí”.

8AníkepeñehenóiRabí,peteĩntehínapeneMbo'ehára, Cristohaopavavepeẽhaʼejoykeʼy

9Anipehenóiavavépependerukoyvyapeári,peteĩnte hínapendeRuyvágape

10Aniaveipeẽpejembo'ehára,peteĩntepenembo'ehára, Cristo.

11Petuichavévapendeapytépe,penerembiguáiramo 12Haoimeraẽvaoñembotuichávaoñemomirĩta;hape oñemomirĩtavaoñembotuichavéta.

13Hakatu,aichejárangapeẽmbo’ehárahafariseo, hovamokõiva!PembotynikopeyvagapeguaRréino yvyporakuérape,ndapeikemo'ãigui,handapehejáioikeumi oikévape

14¡Aichejárangapeẽmbo’ehárahafariseo,hovamokõiva! Peẽpe’uumiviúdaróga,hapeñembo’epuku,upévarepeẽ peñekondenatuichavéva

15¡Aichejárangapeẽmbo’ehárahafariseo,hovamokõiva! peẽpejereyguasuhayvyrehepejapohaguãpeteĩproselita, haojejapovove,pejapochuguimokõijeypeinfiernora'y pendejehegui

16Aichejárangapeẽ,peẽsãmbyhyháraohecha'ỹva,pejéva: “OimeraẽohuraTupaorehe,ndaha'éimba'eve;hakatu oimeraẽvaohuratémploórorehe,haʼeodevéva!

17Peẽitavyhaohecha'ỹva,mba'épapetuichavéva,peóro térãpetupaoomomarangatuva'ekuepeóro?

18Ha:“Oimeraẽohuravaʼekuepealtárrehe,ndahaʼéi mbaʼeve.hakatuoimeraẽohurapedonoĩvahi’árirehe, ha’ekulpávle

19Peẽitavyhaohecha'ỹva,mba'épatuichavepejopóitérã pealtáromomarangatuva'ekuepejopói?

20Upévareohuraaltarrehe,ohurahesehaopamba'eoĩva ipype.

21Hapeohuravaʼekuepetémplore,ohurahesehape oikóvaupépe

22Hapeohuravaʼekueyvágape,ohuraTupãapykahape oguapývahese.

23¡Aichejárangapeẽmbo’ehárahafariseo,hovamokõiva!

Peme'ẽguidiezmomenta,aníshacomino-gui,hapehejarei umimba'eipohýivevapeléi,huísio,poriahuverekoha jeroviarehegua

24Peẽumioisãmbyhývasiégo,peisuʼúvapeteĩryguasu rupiʼahapetragávapeteĩkaméllope

25¡Aichejárangapeẽmbo’ehárahafariseo,hovamokõiva! peẽpemopotĩguipekópahapeplátookagotyo,péro hyepýpehenyhẽmbaʼepohýihambaʼepohýigui

26Ndefariséosiégo,emopotĩraẽumimbaʼeoĩvapekópa haplátoryepýpe,ikatuhaguáichaipotĩaveiokápe.

27¡Aichejárangapeẽmbo’ehárahafariseo,hovamokõiva! Peẽnikopejoguaumisepultúraoñemomorotĩvape, añetehápeojehechaporãvaokáguio,hahyepýpekatu henyhẽvakuimba'eomanóvakanguehaopamba'eky'águi

28Upéichaaveipeẽokáguiopejehechaukahekojojáva yvypórape,hakatupendepypepemyenyhẽhovamokõiha tembiapovaígui

29¡Aichejárangapeẽmbo’ehárahafariseo,hovamokõiva! Pemopu'ãguimaranduhárakuérasepultúrahapembojegua umihekojojávasepultúra

30Haere:“Ñanderuypykueárape,ndajaparticipamoʼãi kurihendivekuéraprofetakuéraruguype”

31Upévarepeẽtestigopendejupe,peẽhaʼehaumi ojukavaʼekueprofetakuéraperaʼy.

32Pemyenyhẽkenapenderuypykuemedida

33Peẽmbói,peẽmbóiñemoñare,mbaʼéichapiko pejehekýitapekondenasiónguipeinfiérnope?

34Upévare,péinaápe,amondopeẽmeproféta,kuimbaʼe iñarandúva,haeskritór;Oĩtavapeinupãvaerãpende sinagógapehapepersegichupekuératávaguiambuépe.

35Ikatuhaguãichaoupendeáriopatuguyhekojojáva oñeñohẽvayvyapeári,Abelhekojojávaruguyguive ZacaríasBaraquíasra'yruguypeve,peẽpejukava'ekue tupaohaaltarmbytépe

36Añetehápehaʼepeẽme:Opakoʼãmbaʼeoútakoʼã ñemoñareári.

37OJerusalén,Jerusalén,nderejukavaʼekueumi profetakuérape,harejapívaitápeumioñemondovaʼekuépe nerendápe,mboyjeypaambyatyseneraʼykuérape,jepe peteĩryguasuombyatyháicharyguasukuéraipepoguýpe, hapeẽndapeipotái!

38Péinaápe,penderógaojehejapeẽmenandi.

39Chehaʼepeẽme:Napehechamoʼãikoʼágaguive,peje peve:‘OjehovasapeoúvaÑandejárarérape’

MOAKÃHA24rehegua

1Jesúsosẽpetémplogui,haidisipulokuéraouhendápe ohechaukahaguachupembaʼéichapaoĩpetémplo

2Jesúshe'ichupekuéra:Ndapehecháipikoopako'ã mba'e?añetehápeha'epeẽme,ndopytamo'ãiko'ápepeteĩita ambueári,noñemombomo'ãiva

3UpéioguapyajapesérroOlivoári,idisipulokuéraou hendápehaʼeñohaheʼi:“Eremínaoréve,¿arakaʼépaoikóta koʼãmbaʼe?”hambaʼépahaʼétatechaukahandejeju,ha yvórapaharehegua?

4Jesúshe'ichupekuéra:Peñangarekókeanihaguãavave penembotavy

5Hetaoútacherérapehe'ívo:ChehínaCristo;ha ombotavýtahetápe.

6Pehendútañorairõhahañorairõhaoñeñe'ẽha,ani peñemondýi,opako'ãmba'eoikótagui,hakatune'ĩra gueteriipaha

7Tetãnguéraopu'ãtatetãndive,harréinoopu'ãtarréino rehe,haopahendápeoikótañembyahýi,mba'asyha yvyryrýi

8Opakoʼãmbaʼeningoumiñembyasyñepyrũ

9Upérõpeneme'ẽtapejehasaasyhaguãhapendejukáta,ha opatetãndaija'éipenderehecherérarehe

10Haupérõhetaoñembohorýta,haoñotraisionáta,ha ndaijaʼéiojuehe.

11Hahetaprofétajapuopuʼãta,haombotavýtahetápe 12Hahetavéguitembiapovai,hetamborayhuroʼysãvéta.

13Hakatupeoaguantávaipahaitepeve,upévaojesalváta.

14Hakorréinoevangeliooñemombeʼútaopayvórape peteĩtestigoopatetãmeguarã;haupéioguahẽtapeipaha 15Pehechavovepemba'eoporombojeguarúva,proféta Danielhe'iva'ekue,oñembo'yhapetendamarangatúpe

16UpéiumioĩvaJudéapetoñaniumimontáñape

17Peoĩvaógaru'ãmeanioguejyoguenohẽhaguãmba'eve hógagui

18Hapeoĩvañúmeanioujeyoguerahaijao.

19¡Aichejárangaumihyeguasúvahaumiimemby kambúvaumiárape!

20Peñembo'ekatuanihaguãpekañyro'yjavetérãpytu'u árape

21Upérõoikótatuichajehasaasy,ndahaʼéivaʼekueko múndooñepyrũguivekoʼágapeve.

22Hanoñemombykyvéiramoumiára,ndaiporimo'ãi ojesalvahaguã

23Upéioĩramohe'ívapeẽme:Péinaápe,Cristotérãupépe oĩanipeguerovia

24OpuʼãtaguiCristojapu,haprofetajapu,haohechaukáta tuichatechaukahahahechapyrãva;upéicharupi,ikatúrire, ombotavýtahikuáiumiojeporavóvapevoi

25Péinaápe,haʼémapeẽmeupemboyve

26Upévarehaʼekuéraheʼíramopeẽme:“Péinaápe,haʼeoĩ pedesiértope;anipesẽ:péinaápe,haʼeoĩumikoty ñemiháme;anipeguerovia

27Pearatiriosẽháichakuarahyresẽguio,haomimbi kuarahyreikepeve;upéichaaveioikótaYvypóraRa’yjeju 28Oĩhámepeteʼongue,upépeoñembyatýtaumiágila

29Upeárajehasaasyriremíntepekuarahyiñypytũta,ha jasyndohesapemo'ãi,hambyjakuéraho'átayvágaguiha yvágapu'akaoryrýita

30UpérõojehechaukátayvágapeYvypóraRa'ytechaukaha, haupéiopavavetribukoyvyariguaoñembyasýta,ha ohechátaYvypóraRa'ýpeoúvoaraiyvágapeipu'akaha tuichañemomba'ereheve.

31Hahaʼeomboútahiʼánhelpepeteĩtrompétaryapuhatã reheve,hahaʼekuéraombyatýtaumiijeporavovaʼekueumi irundyyvytuguive,peteĩyvágarembeʼýguiambuépe.

32KoʼágaeaprendepeteĩehémplopeígomátareHakã ipiro'ygueterihahogue,peikuaahi'aguĩmahaarahaku

33Upéichaaveipeẽpehechávoopako'ãmba'e,peikuaa hi'aguĩmaha,okẽmejepe

34Añetehápehaʼepeẽme:Koñemoñarendohasamoʼãi, oñekumplipeveopakoʼãmbaʼe

35Yvágahayvyohasáta,hakatucheñeʼẽndohasamoʼãi

36Hakatuupeárahaaravópeavavendoikuaái,ni,niumi ángelyvagapegua,hakatucheRuañoite.

37HakatuNoéáraoikohaguéicha,upéichaaveioikóta YvypóraRa’yjeju

38Pedilúviomboyve,haʼekuéraokaru,hoyʼu,omendaha omenda,Noéoikepevepeárkape

39Handoikuaáioupevepeama,haoguerahapaite chupekuéra;upéichaaveioikótaYvypóraRa’yjeju

40Upéimokõioĩtañúme;peteĩvaojejapyhýta,haambuépe ojehejáta.

41Mokõikuñaoñemolinatahínapemolino-pe;peteĩva ojejapyhýta,haambuépeojehejáta

42Peñangarekóke,ndapeikuaáiguimba'earavópepaoúta pendeJára.

43Peikuaakomba'e,peógajáraoikuaáriremba'e aravópepaoútapemondaha,oñatendevaerãmo'ãha ndohejamo'ãikurioñembyaihóga.

44Upévarepeẽpeimepreparádo,peẽpeimoʼãháichaoúta peYvypóraRaʼy

45¿Mávapikopeteĩtembiguáijeroviahahaiñarandúva, ijáraomoĩvamburuvichahogapýpe,omeʼẽhagua chupekuérahiʼupyhiʼoraitépe?

46Ovy'apetembiguái,ijáraouvoveojuhútavaojapoha upéicha

47Añetehápehaʼepeẽme,haʼeomoĩtahachupe mburuvichaopambaʼeorekóvare

48Hakatuupetembiguáiañaheʼíramoikorasõme:“Che ruvichaombotapykueou;

49Haoñepyrũtaoinupãhapichakuérape,haokaruhahoyʼu umiokaʼúvandive;

50Upetembiguáijáraoútapeteĩáraha'enoha'arõijave,ha peteĩaravoha'endoikuaáivape

51Oikytĩtachupehaomoĩtachupehovamokõivandive

MOAKÃHA25rehegua

1Upéiperréinoyvagapeguaoñembojojátaumikuñataĩre, ojagarrávailámparahaosẽohuguahẽpenóviondive

2Hacincoijapytepekuéraiñarandu,hacincoitavy

3Umiitavývaoguerahailámparahandogueraháiaséite.

4Péroumiiñarandúvaoguerahaaséiteimbaʼyrúpe ilámparareheve

5Penóvioopytaaja,enterovévaokehaoke.

6Pyharepyteosapukái:“Péinaápe,penóviooupesẽ pehuguaitĩchupe

7Upéientéroumikuñataĩopuʼãhaombojeguailámpara.

8Umiitavývahe'iumiiñarandúvape:“Eme'ẽorévende aséiteguiorelámparaoguepámagui

9Umiiñarandúvakatuombohovái:Nahániriupéicha. Anihaguãorévehapeẽmeguarã,pehouveiumiovendéva rendápehapejoguapeẽmeguarã

10Haohoajahikuáiojogua,oupenóvio;Haumioĩmava preparádooikehendivepekasamientohápe,haoñemboty peokẽ

11Uperireouaveiumiótrokuñataĩhaheʼi:“Ñandejára, cheRuvicha,eipeʼaoréve”

12Ha'ekatuhe'i:Añetehápeha'epeẽme,ndapeikuaái

13Upévare,peñangarekóke,ndapeikuaáiguimba'eáraha aravooútahaYvypóraRa'y

14Perréinoyvagapeguahaʼetepeteĩkuimbaʼeoviaháva peteĩtetãmombyryguápe,ohenóivahembiguáikuérapeha omeʼẽchupekuéraimbaʼerepy

15Hapeteĩmeomeʼẽcincotalento,ambuépemokõiha ambuépepeteĩ;peteĩteĩyvypórapehetaikatupyryháicha; haupepeteojagarraijeho

16Upéipeorresivivaʼekueumi5kílo,ohoombaʼapokoʼã mbaʼérehaomeʼẽchupekuéra5kílo

17Haupéichaaveipeohupytývamokõi,ohupytyavei ambuemokõi.

18Peorresivivaʼekuepeteĩvaohoojoʼopeyvýpeha omokañyijárapláta

19Hetatiémporireouumitembiguáijárahaokonta hendivekuéra

20Upéioupeohupytývacincotalentohaogueruambue cincotalento,hahe'i:“CheRuvicha,reme'ẽchévecinco talento

21Ijárahe'ichupe:Rejapoporã,ndetembiguáiporãha jeroviaha.

22Ouaveipeorresivivaʼekuemokõitaléntohaheʼi:“Che Ruvicha,remeʼẽchévemokõitalénto

23Ijárahe'ichupe:Tembiguáiporãhajeroviaha,rejapo porãmbovymba'érerejerovia,cheromoĩtamburuvicha hetamba'ére:eikenderuvichavy'ápe

24Upéioupeorresivivaʼekuepeteĩtaléntohaheʼi:“Che Ruvicha,cheaikuaaporãndehaʼehapeteĩkuimbaʼehatãva, remonoʼõhanereñotỹihaguépeharembyatyhanereñotỹi haguépe

25Haakyhyjehaahaamokañyndetalentoyvýpe

26Ijáraombohováichupe:“Ndetembiguáiiñañávaha ipy’aju,reikuaámacheamono’õhacheañotỹhaguépe,ha ambyatyhacheañotỹhaguépe

27Upévareremoĩvaʼerãmoʼãcheplátaumiokambiávape, haupéicheajuvoveahupytyvaʼerãmoʼãchembaʼéva usurareheve

28Peipe'achuguipetalentohapeme'ẽdieztalento orekóvape

29Opaoguerekóvapeoñeme'ẽta,haoguerekótahetamba'e 30Pemombopytũmbýpepetembiguáindovaléiva mba'everã

31YvypóraRa'yoúvohekomimbipápe,haopaumiánhel marangatuhendive,oguapýtapetrónoomimbipávape.

32Henondépeoñembyatýtaopatetãnguéra,haha'e omboja'ótachupekuéraojuehegui,peteĩovecharerekua omboja'oháichaijovechakuérakavarakuéragui.

33Haʼeomoĩvaʼerãovechakuérapeijakatúape,haumi kavarakatuijasugotyo

34UpéipeRréiheʼítaumioĩvapeijakatúape:“Peju,peẽ cheRupehovasavaʼekue,pehupytyperréino oñembosakoʼivaʼekuepeẽmeguarãkomúndooñepyrũ guive.

35Cheiñembyahýi,hapeẽpeme'ẽchévetembi'u,che y'uhéihapeme'ẽchévehoy'u

36Peẽcheaocheao,checherasy,hapeẽcherendápe, aimekurika'irãime,hapejucherendápe

37Upéiumihekojojávaombohováitachupe:“Che Ruvicha,¿araka’éparohecharoñembyahýiharomongaru?”. térãpandey'uhéi,haome'ẽndévehoy'u?

38¿Arakaʼepikorohechapeteĩextranhéroharogueraha? térãpaopívo,haremondepiko?

39Térãaraka'epikorohechanderasy,térãka'irãime,ha rojunerendápe?

40HapeRréiombohováitachupekuéra:“Añetehápehaʼe peẽme,pejapohaguéichapeteĩvakoʼãchejoykeʼy michĩvévare,pejapocherehe

41Upéiheʼítaaveiumioĩvapeijasugotyo:“Pejehekýi chehegui,peẽpeñemaldesivaʼekue,tataopaveʼỹvape, oñembosakoʼivaʼekuepeañahahiʼanhelkuérapeguarã

42Cheiñembyahýi,hapeẽnapeme'ẽichévetembi'u

43Cheningondahaʼéivaʼekueextranhéro,ha ndacheguerahaivaʼekue,cheao’ỹre,handachemondei, hasy,aimeka’irãime,handapehecháicherehe

44Upémarõhaʼekuéraombohováitaaveichupe:“CheJára, ¿arakaʼepikorohechandeiñembyahýiva,ijyʼuhéi,térã extranhéro,ndeao,hasýva,térãkaʼirãime,handoroservíri ndéve?”

45Upéiombohováitachupekuéra:“Añetehápeha’epeẽme, ndapejapóiramojepepeteĩvako’ãvaapytéguimichĩvévape, ndapejapóichéve

46Ko'ãvaohótacastigoopave'ỹvape,haumihekojojáva katuohótatekoveopave'ỹvape.

MOAKÃHA26rehegua

1Jesúshe'iparireko'ãmba'e,hemimbo'ekuérape

2PeikuaamokõiárarirehaʼehapePáskuaarete,hape YvypóraRaʼýpeoñetraisionaojejukahaguakurusúre

3Upéioñembyatyumisaserdóteruvicha,umiléi mboʼehárahaumiansiánooĩvapepuévlope,pesaserdóte guasurógape,héravaCaifás

4HaoñorairõhikuáiojagarrahaguãJesúspeñemihámeha ojukachupe.

5Haʼekuérakatuheʼi:“Anipeareteárape,anihaguaoiko sarambiumihénteapytépe”

6JesúsoĩrõguareBetaniape,Simónpelepraróvarógape.

7Oguahẽhendápepeteĩkuñaoguerekóvapeteĩkáhade alabastroryguasurupiʼahepyetereíva,haoñohẽiñakãári oguapyajaokarujave.

8Hemimbo'ekuérakatuohechávoupéva,ipochyhahe'i: “¿Mba'érepikokomba'eoñehundikomba'e?

9Ikatúnekurioñevendehetambaʼeporãhaoñemeʼẽumi imboriahúvape

10Jesúsontendeporãvo,he'ichupekuéra:Mba'érepiko pemoñeñanduvaipekuñáme?haʼeojapohaguérecheári peteĩtembiapoporã

11Peguerekóguitapiaitepenendiveumimboriahu;hakatu chendapeguerekóitapiaite.

12Ha'eoñohẽrupikomba'erykuechereterehe,ojapoche ñeñotỹhaguã

13Añetehápeha'epeẽme:Oñemomaranduhápeko maranduporãkoyvytuichakuejaveve,oñemombe'útaavei kokuñaojapova'ekueojegueromandu'ahaguãhese

14Upéipeteĩvaumidoceapytégui,héravaJudasIscariote, ohosaserdóteruvichakuérarendápe

15Haoporanduchupekuéra:Mba'epikopeme'ẽtachéve haame'ẽtapeẽme?Ha'ekuéraojapoñe'ẽme'ẽhendive30 plátapehẽnguerehe

16Upeguiveohekaoportunidaotraisionahaguachupe

17PeprimerdíapefiéstadepanIlevaduraʼỹvape, idisipulokuéraouJesúsrendápehaoporanduchupe: Moõpikoreipotátarombosakoʼindéveroʼuhaguape Páskua?

18Hahe'i:Terehopesiudápepeichaguakuimba'e rendápehaerechupe:Mbo'ehárahe'i:Hi'aguĩmacheára. AjapótaPáskuanderógapecheremimbo'ekuérandive

19HahemimboʼekuéraojapoJesúsomoĩhaguéicha chupekuéra;haombosako'ihikuáiPascua

20Oguahẽvoka'aru,oguapyumi12ndive.

21Okaruajahikuái,heʼi:“Añetehápehaʼepeẽme,peteĩva pendeapytéguichetraisionáta”

22Haʼekuéraombyasyeterei,haoñepyrũpeteĩteĩheʼi chupe:“CheJára,pikoche?”

23Ha'ekatuhe'i:Peomoingeva'ekueipochendivepe mba'yrúpe,chetraisionáta

24YvypóraRa'yohótahe'iháichahese,hapekuimba'e otraisionava'ekuérepeYvypóraRa'ýpe!iporãvaʼerãmoʼã upekuimbaʼépenonaséirire

25UpémarõJudas,otraisionavaʼekuechupe,heʼi: “Mboʼehára,¿chepiko?”.He'ichupe:Ndeere.

26Okaruajahikuái,Jesúsojagarrambujahaohovasa, omboja'ohaome'ẽhemimbo'ekuérapehahe'i: Peguerahahapekaru.kóvaha’echerete.

27Upéiojagarrapekópa,oagradesehaomeʼẽchupekuéra haheʼi:“Peyʼupaitekoʼãva

28Pórkekóvahaʼecheruguypetestamentopyahúgui, oñeñohẽvahetatapichápeguarã,ojeperdonahagua chupekuéraangaipa

29Hakatuhaʼepeẽme,koʼágaguivendaʼumoʼãikoparral yva,upeáraamboyʼupeveipyahúvapenendivecheRu rréinope.

30Opurahéirirehikuáipeteĩpurahéi,osẽhikuáiyvyty Olivotýpe

31UpémarõJesúshe'ichupekuéra:Opavavepeẽ peñembohorýtacherehekopyharépe

32Pérocheaikovejeyrire,ahátapenerenonderãGalileape 33Pedrohe'ichupe:--Opavaveojahéiramojependerehe, chearaka'evendachepochymo'ãi

34Jesúshe'ichupe:Añetehápeha'endéve,kopyharépe, galloosapukáimboyve,mbohapyjeychenegáta.

35Pedrohe'ichupe:Amanóramojepenendive, nanegamo'ãindévePéichaaveihe'iaveiopavavediscípulo

36UpémarõJesúsoguahẽhendivekuérapeteĩlugár héravapeGetsemanípe,haheʼiumidisípulope:“Peguapy koʼápecheahaajaañemboʼeupépe”

37UpéioguerahahendivePedrohamokõiveZebedeo raʼykuérape,haoñepyrũoñembyasyhaipohýieterei

38Upémarõhe'ichupekuéra:Cheánganingochepy'arasy, omanomeve.

39Upéiohomombyrymi,oñesũhovaárihaoñembo'eha he'i:“CheRu,ikatúramo,tohasacheheguikokópa

40Upéiouhemimbo'ekuérarendápehaojuhuchupekuéra okehahahe'iPédrope:Mba'epiko,ndaikatumo'ãi pema'ẽchendivenipeteĩaravo'i?

41Pema'ẽhapeñembo'eanihaguãpeikejepy'ara'ãme.

42Ohojeymokõihajeyhaoñembo’ehahe’i:“CheRu,ko kópandohasáiramochehegui,ndaha’éiramohoy’úva, tojejaponerembipota.”

43Oguahẽhaojuhujeychupekuéraokeha,hesaipohýigui 44Upéiohejachupekuéra,ohojeyhaoñemboʼe mbohapyhajey,haheʼiaveiupéicha.

45Upéiouhemimbo'ekuérarendápehahe'ichupekuéra: Pekeko'ágãhapepytu'u

46Pepu'ã,jaha,péinaápe,hi'aguĩmahínape chetraisionáva

47Haʼeoñeʼẽajagueteri,ouJudas,peteĩvaumidoce apytégui,hahendivehetaitereisaserdóteprinsipálhaumi ansiánooĩvapepuévlogui,kysepukuhayvyrareheve

48Peotraisionavaʼekuechupeomeʼẽchupekuérapeteĩ señál,haheʼi:“Oimeraẽcheahetũtavape,upévahína.

49UpepeteoguahẽJesúsrendápehahe'i:Maitei, mbo'ehárahaohetũchupe

50Jesúshe'ichupe:Cheangirũ,mba'érepikoreju?Upéi ouhikuái,ojaho'iJesúsrehehaojagarrachupe

51Ha,péinaápe,peteĩvaumioĩvaJesúsndiveoipysoipo haoguenohẽikysepuku,haoinupãpeteĩsaserdóteguasu rembiguáipe,haoinupãchuguiijapysa

52UpémarõJesúshe'ichupe:Emoĩjeyndekysepuku hendaguépe,opavaveojagarrávakysepukuomanótakyse pukureheve

53Reimoʼãpikondaikatumoʼãihakoʼágaañemboʼeche Ru-pe,hakoʼágaomeʼẽtachévehetavedocelegiónde ángel-gui?

54Hakatumbaʼéichapikoupéicharõoñekumplítaumi escritura-kuéra,péichaoikovaʼerãha?

55UpejaveaveiJesúsheʼiumihéntepe:“¿Pesẽpikokyse pukuhayvyrarehevechejagarrahaguapeteĩmondaha ndive?”.Árahaáraaguapypenendiveambo'eTupaópe,ha ndapejokóicherehe

56Hakatuopakoʼãmbaʼeojejapo,oñekumplihaguaumi profétakuatiañeʼẽUpéiopahemimbo'ekuéraohejachupe haokañy

57UmiojagarrávaJesúspeoguerahachupesaserdóteguasu Caifásrendápe,oñembyatyhápeumimboʼeháraleipegua haumiansiáno

58Pedrokatuohohapykuérimombyrypesaserdóteguasu rógape,haoikeoguapyumitembiguáindiveohechahaguã mba'épapeipaha

59Upémarõumisaserdóteruvicha,umiansiánoha enterovekonséhopeohekatestígojapuJesúspeojuka haguachupe

60Hakatundojuhúiavave,heẽ,oúramojepehetatestigo japu,ndojuhúigueterihikuáiIpahápeoumokõitestígo japu,

61Hahe'i:Kóvahe'i:“IkatuahundiTupãtupaoha amopu'ãmbohapyárapukukue”

62Upémarõpesaserdóteguasuopuʼãhaheʼichupe: Nderembohováiripikombaʼeve?mba'epikoko'ãtestigo nderehe?

63JesúskatuokirirĩUpesacerdoteguasuhe'ichupe: Ame'ẽndéveTupãoikovévarérape,erehaguãorévende ha'épapeCristo,TupãRa'y

64Jesúsheʼichupe:“Ndeere,upéicharõjepehaʼepeẽme: KoʼágapehechátapeYvypóraRaʼýpeoguapyhahína ipuʼakapávaakatúape,haouhaaraiyvágape”

65Upémarõpesaserdóteguasuomondoroijaohaheʼi: “Oñeʼẽvaivaʼekuehese.mba’epikoñaikotevẽve testigokuérare?péinaápe,koʼágapehendúmaiñeʼẽvai

66Mba'epikopeimo'ã?Ha'ekuéraombohováihahe'i: Ha'enikokulpávleomanógui.

67Upéioescupihikuáihovapehaoinupãchupe;haambue katuoinupãchupeipópe,

68He'i:“NdeCristo,eprofetisaoréve,¿Mávapikope ndekutuvaekue?”

69Pedrooguapyokápepepalásiope,hapeteĩkuñataĩou hendápehaheʼi:“NdeaveireimevaʼekueJesúsGalileagua ndive”

70Ha'ekuérakatuonegaopavaverenondépehahe'i:“Che ndaikuaáimba'épaere”

71Osẽvopeveranda-pe,ambuekuñarembiguáiohecha chupehahe'iumioĩvapeupépe:KokaraioĩaveiJesús Nazaretndive.

72Hahaʼeonegajeyjuramentoreheve:Ndaikuaáipe kuimbaʼépe

73Sapy'amioguahẽhendápeumioñembo'ývaupépeha he'iPédrope:“Ndeaveipeteĩvaumívaapytéguineñe’ẽ nembopy’aroryhaguére.

74Upéioñepyrũomaldesihaohurahaheʼi:“Che ndaikuaáipekuimbaʼépe”Haupepetepegallootyryry

75UpérõPedroimandu'aJesúshe'iva'ekuére:“Pegallo osapukáimboyve,mbohapyjeychenegáta”Haosẽha hasẽvaieterei

MOAKÃHA27rehegua

1Ko'ẽmbotávo,opavavesaserdóteruvichahaumiansiáno tetãyguaoñemoĩpeteĩñe'ẽmeJesúsreheojukahaguã.

2Ha'ekuéraoñapytĩrirechupe,oguerahachupehaome'ẽ chupesãmbyhyháraPoncioPilato-pe

3UpémarõJudas,otraisionavaʼekuechupe,ohechávo oñekondenahachupe,oñearrepentihaoguerujeyumi saserdóteruvichahaumiansiánopeumi30plátapehẽngue

4Heʼi:“Apekaatraisionahaguérepetuguyinoséntepe” Ha'ekuérahe'i:Mba'epikoñandéveupéva?ehecha upéva

5Upéioityumiplátapehẽnguetémplope,haohoha oñakãity

6Upémarõumisaserdóteruvichaojagarraumipláta pehẽnguehaheʼi:“Ndaikatúiñamoĩpetesórope,pórke upévaojehepymeʼẽtuguy”

7Ha'ekuéraoñemoĩpeteĩñe'ẽmehaojoguahendivekuéra pealfarerokokueoñotỹhaguãipypeumiextranhéro.

8Upévareko'ãgapeveoñembohéraupeñu:Tuguyñu

9UpéioñekumplipeprofétaJeremyheʼivaʼekue:“Ha ojagarrahikuáiumitreintaplátapehẽngue,pe ojehepymeʼẽva,haʼekuéraomombaʼevaʼekueIsrael raʼykuéra

10Haomeʼẽumívapealfarerokokuépeguarã,Ñandejára heʼihaguéichachéve

11Jesúsoñembo'ypegobernadorrenondépe,hape gobernadoroporanduchupe:Ndepikohudíoruvicha guasu?Jesúshe'ichupe:Ndeere

12Haumisaserdóteruvichahaumiansiánooakusárõ guarechupe,nombohováirimbaʼeve.

13UpémarõPilatohe'ichupe:Nderehendúipikomboy mba'épahe'ihikuáinderehe?

14Haombohováichupearakaʼevenipeteĩñeʼẽ;upéicha rupipegobernadortuichaitereioñesorprende

15Upekaruguasúpepegobernadorojepokuaaopoi tavayguakuérapepeteĩprisionero-pe,haʼekuéraoipotáva.

16Upérõoguerekohikuáipeteĩprisionéroojehecharamóva, héravaBarrabás

17Upémarõoñembyatyrirehikuái,Pilatooporandu chupekuéra:“¿Mávapepapeipotátaapoipeẽme?”Barrabás, térãJesúshéravaCristo?

18Haʼeningooikuaaporãhaʼekuéraosalvahaguechupe envidiarupi

19Oguapývopehuéspe,hembirekoomondohendápeha he'ichupe:Anipikorejapomba'eveupekuimba'e hekojojávandive

20Péroumisaserdóteruvichahaumiansiánookonvense umihéntepeojerurehaguaBarrabáspehaohundihagua Jesúspe

21Pegovernadórheʼichupekuéra:“Mávapamokõivéva apytéguipeipotátaapoipeẽme?”.Ha'ekuérahe'i: “Barrabás”

22Pilatohe'ichupekuéra:Mba'epikoajapótaJesúsrehe, héravaCristo?Opavavehe'ichupe:Tojejukakurusúre 23Hapegovernadórheʼi:Mbaʼérepikombaʼeivaíva pikoojapo?Ha'ekuérakatuosapukáihetavehe'ívo: Tojejukakurusúre

24Pilatoohechávondaikatumoʼãihaipuʼakambaʼeve,síno oikohasarambi,ojagarrayhaojohéiipoumihénte renondépe,haheʼi:“Cheningonaiporivaʼekuekopersóna hekojojávaruguygui

25Upémarõenteroveumihénteheʼi:“Toikoñandeáriha ñanderaʼykuéraári”.

26UpéiopoichupekuéraBarrabáspe,haoinupãrire Jesúspe,ome'ẽchupeojejukahaguãkurusúre.

27UpéiumigovernadórsoldádooguerahaJesúspepe salónpe,haombyatyhendápeumisoldádokompletoite

28Haʼekuéraoipeʼachuguiijaohaomondechupepeteĩao pytã.

29Ombojehe'arirehikuáipeteĩkorónañuatĩgui,omoĩ iñakãárihapeteĩka'aguyipópeakatúape,haoñesũ henondépehaoñembohoryhesehahe'i:“¡Avy'a,judío ruvichaguasu!

30Ha'ekuéraoescupichupe,ojagarrapeka'aguyhaoinupã chupeiñakãme

31Haoñembohoryrirehese,oipeʼachuguipeao,ha omondeheseijaotee,haoguerahachupeomosaingohagua kurusúre

32Osẽvohikuái,ojuhuhikuáipeteĩkuimba'eCirenegua héravaSimón.

33OguahẽvohikuáipeteĩlugárhéravapeGólgota,heʼiséva peteĩakãnguerenda

34Ha'ekuéraome'ẽchupehoy'uhaguãvinagre oñembojehe'ávagalorehe,haoprobarire,ndoy'úi

35Ha'ekuéraomosãingokurusúrehaomboja'oijao, osortea,oñekumplihaguãpemaranduhárahe'iva'ekue: “Omboja'ohikuáicheaoijapytépekuéra,hacheaoári osorteahikuái”

36Haoguapyhikuáiomañaheseupépe.

37Haomoĩiñakãáriheʼíva:“KóvahínaJesús,hudíorréi”

38Upéioñemosãingohendivemokõimondahakurusúre, peteĩvaijakatúapehaambueijasugotyo.

39Umiohasávaupérupiojahéihese,oñakãity

40Hahe'i:“NderehundívaTupaoharemopu'ãvambohapy árape,ejesalva.Ndeha'éramoTupãRa'y,eguejykurusúgui.

41Upéichaaveiumisaserdóteruvichaoñembohoryhese, umiléimboʼehárahaansiánondive

42Haʼeosalvaambuetapichápe;ijehendaikatúiosalva. Ha'eramoIsraelRréi,toguejyko'ágãkurusúgui,ha jagueroviátachupe

43HaʼeojeroviaÑandejárare;tomosãsochupeko'ágã, oipotaramo,ha'ehe'ígui:ChehínaTupãRa'y

44Umimondaha,oñemosãingovaʼekuekurusúrehendive, oityaveiupévahatĩme.

45Koʼágasextaóraguiveiñypytũmbaopapeyvyári novenoaravopeve

46Ára9rupiJesúsosapukáihatãhaheʼi:“Elí,Elí,lama sabactani?”upévahe'ise:CheTupã,cheTupã,mba'ére pikochereja?

47Oĩumioñembo'ývaupépe,ohendúvoupéva,he'i:“Ko kuimba'eohenóiElías-pe”

48Upepetepeteĩvaodipara,ojagarrapeteĩesponja, omyenyhẽvinagre-gui,omoĩpeteĩka'aguyárihaomboy'u chupe

49Umiótrokatuheʼi:“JahechamínaElíasoútapaosalva chupe”

50Jesúsosapukáijeyhatã,ohejapeespíritu

51Ha,péinaápe,petémploveloojepeʼamokõihendápe yvateguiveiguypeve;hayvyoryrýi,haitakuéraojepeʼa;

52Haojepeʼaumisepultúra;haopuʼãhetaumi imarangatúvaokevaʼekueretekue.

53Haosẽumisepultúraguioikovejeyrire,haohopetáva marangatúpe,haojehechaukahetápe

54PesenturiónhaumioĩvahendiveomañávoJesúsrehe, ohechávopeyvyryrýihaumimbaʼeoikovaʼekue, okyhyjetereihaheʼi:“Añetehápekóvahaʼevaʼekue ÑandejáraRaʼy”.

55Upépehetakuñaomañamombyry,omoirũvaJesúspe Galileaguive

56UmívaapytépeoĩMaríaMagdalena,haMaríaSantiago haJosésy,haZebedeoraʼykuérasy.

57Oguahẽvoka'aru,oupeteĩkuimba'eipirapirehetáva ArimateaguahéravaJosé,ha'eaveiJesúsremimbo'e

58OhoPilatorendápehaojerureJesúsretekueUpéiPilato omandapehetekueoñeme'ẽhaguã

59Joséogueraharirepetetekue,ombojerepeteĩtélade línoipotĩvape

60Upéiomoĩpesepultúrapyahúpe,haʼeoikytĩvaʼekue itakuápe,haombotyryrypeteĩitaguasupesepultúra rokẽmehaoho

61MaríaMagdalenahaambueMaríaoguapypesepultúra rovái.

62Ko'ẽmbotávopepreparaciónárarire,umisaserdóte ruvichahafariséooñembyatyPilatorendápe

63He'i:Karai,oremandu'aupeombotavývahe'ihague oikoveaja:Mbohapyárarireapu'ãjeýta

64Upévareejeruretoñemomba'eguasupesepultúra mbohapyhaárapeve,anihaguãhemimbo'ekuéraoupyhare haomondachupehahe'itetãyguakuérape:“Opu'ãjey omanóvaapytégui

65Pilatohe'ichupekuéra:Peguerekoñangarekoha.

66Upémarõohohikuáihaomopyendapesepultúra,osella peitahaomoĩpeteĩviru

MOAKÃHA28rehegua

1Pesábadoopakuévo,koʼẽmbotávopeprimerdíadela semána,ouMaríaMagdalenahapeótraMaríaohecha haguapesepultúra

2Ha,péinaápe,oikopeteĩyvyryrýituicháva,Ñandejára remimbouoguejyhaguéreyvágagui,haouombotyryryjey peitaokẽguihaoguapyhi'ári

3Hovaha'eterayo,haijaomorotĩnieveicha.

4Haokyhyjéguichuguiumioñangarekóvaoryrýi,haoiko chuguikuérakuimbaʼeomanóvaicha

5Peánhelheʼiumikuñáme:Anipekyhyje,che aikuaáguipehekahaJesúspe,peojejukavaʼekuekurusúre

6Ha'enoĩriko'ápe,ha'ehe'ihaguéichaopu'ãmaPeju pehechapetendaÑandejáraoñenohague.

7Pehopyaʼehapejehemimboʼekuérapehaʼeoikovejey hagueomanóvaapytégui;ha,péinaápe,ohopene renonderãGalilea-pe;upépepehechátachupe:péinaápe, ha'émapeẽme

8Hapyaʼeohohikuáipesepultúraguikyhyjehatuicha vyʼápe;haoñaniogueruhaguahemimboʼekuérapeñeʼẽ.

9Ha'ekuéraohojaveomombe'uhemimbo'ekuérape,Jesús ojotopahendivekuérahahe'i:Opavaveavy'aHaouha ojopychupeipyguihaomomba'eguasuchupe

10UpémarõJesúshe'ichupekuéra:Anipekyhyje, tapehoerecheryvykuérapeohohaguãGalileapehaupépe cherecháta

11Ohóvohikuái,péinaápe,oĩumiguárdiaoĩvapesiudápe haomombeʼuumisaserdóteprinsipálpeopambaʼeojejapo vaʼekue

12Oñembyatývohikuáiumiancianondive,haoñomoirũ rirehikuái,omeʼẽhetaplátaumisoldádope.

13He'i:“Peje:Hemimbo'ekuéraoupyharekuehaomonda chuperokeaja.

14Haupévaoúramopegovernadórapysápe,rokonvenséta chupeharoñangarekótapeẽme

15Upémarõhaʼekuéraojagarrapeplátahaojapo oñemboʼehaguéichachupekuéra,hakoʼágapeve omombeʼujepikoʼãmbaʼeumihudíoapytépe

16Upéiumi11disípuloohoGalileape,peteĩmontáñape Jesúsomoĩhaguépechupekuéra

17Ha'ekuéraohechávochupe,omomba'eguasuchupe

18Jesúsouhaoñe'ẽchupekuéra:Opamba'epokatu oñeme'ẽchéveyvágahayvyapeári

19Pehohapembo'eopatetãme,pemongaraichupekuéra Túva,Ta'ýrahaEspírituSantorérape.

20Pemboʼechupekuéraokumplihaguaopambaʼe haʼevaʼekuepeẽme,hacheaimepenendivetapiaite,ko múndopahapeve.Amén.

EvangeliodeMarcos

MOAKÃHA1.1

1Jesucristo,TupãRa'y,maranduporãñepyrũ;

2Ojehaiháichaprofeta-kuérape:“Péinaápe,amondoche remimbounerovarenondépe,ombosako'ítavanderapene renondépe.”

3Peteĩosapukáivapedesiértope:“PembosakoʼiÑandejára rape,pemopotĩhape”

4Juanomongaraipetaveʼỹme,haopredikapeñemongarai arrepentimientoreheguaangaipakuérañemboykerã

5UpéiosẽhendápeopaJudearetãhaJerusaléngua,ha opavaveoñemongaraívachuguiysyryJordánpe, omombeʼúvohembiapovaikue

6Juanomondekamélloakãrague,haijyvaáripeteĩ cinturóndepire.hahoʼutukuhaeírakaʼaguy;

7Haopredikahahe'i:“Cherapykuérioútapeteĩ ipu'akavévachehegui,namereséiañesũhaaipe'aisapatu ryru.

8Añetehápechepomongaraiype,ha'ekatu penemongaraítaEspírituSántope

9Upeárape,JesúsouNazarétgui,Galilearetãme,haJuan omongaraichupeJordánpe

10Upepeteosẽvopeýgui,ohechayvágaojepe'ahape Espíritupeteĩpalomaichaoguejyhi'ári.

11Uperireohendupeteĩñe'ẽyvágaguihe'íva:“Ndehína cheRa'yahayhuetéva,cheavy'aitéva”

12HaupepetepeEspírituoguerahachupepedesiértope.

13Hahaʼeoĩupépetaveʼỹmecuarentadía,Satanás oñehaʼãchupe;haoĩumimymbakaʼaguyndive;haumi ángeloministrachupe.

14Juanoñemoĩrirekárselpe,JesúsoguahẽGaliléape omombeʼuhaguapemaranduporãÑandejáraRréino rehegua.

15Hahe'i:“Oguahẽmaárahahi'aguĩmaTupãRréino 16OguatajavemarGalilearembe'ýre,ohechaSimónha iñermánoAndrésoityhapeteĩrredpemárpe.

17Jesúshe'ichupekuéra:Pejucherapykuéri,hache ajapótapendeheguiyvypórapirakutuha 18Upepeteohejahikuáiirredhaohohapykuéri 19Upéguiohomombyrymi,ohechaSantiago,Zebedeo raʼyhaiñermánoJuan,haʼekuéraoĩaveipevárkope omyatyrõjaveirred

20Upepeteohenóichupekuéra,haohejahikuáiitúva Zebedeopevárkopeumitembiguáicontratadondive,ha ohohapykuéri

21UpéiohohikuáiCapernáumpeHapytu'uhaárapeoike sinagógapehaombo'e.

22Ha'ekuéraoñemondýipembo'epyrehe,ha'eombo'égui chupekuérapeteĩoguerekóvaautoridadramo,ndaha'éiumi mbo'eháraleipeguaicha.

23Sinagógapeoĩpeteĩkuimbaʼeespíritukyʼahaosapukái: 24He'i:JahejareiMba'epikoroguerekonendive,nde JesúsNazaretgua?¿rejupikoorehundihaguã?Cheroikuaa mávapande,TupãMarangatu

25Jesúsomongavajuchupehahe'i:Ekirirĩhaesẽchugui

26Peespíritukyʼaomondororirechupehaosapukáihatã, osẽchugui

27Haenteroveoñemondýi,haoporanduojupe:“¿Mbaʼe pikokóva?”.mba’edoctrinapyahupikokóva?Ha'e

omandaguiautoridareheveumiespírituky'ajepe,ha ha'ekuéraiñe'ẽrenduchupe

28UpepetevoiojekuaaoparupieteGalileajerére.

29Upepete,osẽvohikuáisinagógagui,oikehikuáiSimón haAndrésrógape,SantiagohaJuanndive

30Simónrembirekosykatuhasyakãnundugui,haanon omombe'uchupehikuái

31Haouhaojagarrachupeipópehaohupichupe;ha upepetepeakãnunduohejachupe,haoservichupekuéra.

32Hakaʼaru,kuarahyoikerire,ogueruhikuáihendápeopa hasýva,haumiañaoguerekóvape

33Haenterovepesiudaoñembyatypeokẽme.

34Haomonguerahetahasývapeopaichaguambaʼasýgui, haomosẽhetambaʼepochy;handohejáiumiañaoñeʼẽ, oikuaáguichupe.

35Hapyhareve,opuʼãvohetatiémpoáramboyve,osẽoho peteĩlugárhaʼeñohápe,haupépeoñemboʼe

36Simónhaumioĩvahendiveohohapykuéri.

37Ojuhúvochupehikuái,he'ichupe:Opavavende rekávo

38He'ichupekuéra:Jahaumitávaoúvape,amombe'u haguãupépeavei

39HaʼeningoopredikaumisinagógapeGaliléa tuichakuére,haomosẽumidemóniope.

40Upéiouhendápepeteĩiléprava,ojerureasychupeha oñesũhenondépehaheʼichupe:“Reipotáramo,ikatu chemopotĩ”.

41Jesúsoiporiahuvereko,oipysoipohaopokohesehahe'i chupe:Aipotandepotĩ

42Haʼeoñeʼẽriremínte,upepeteojepeʼachuguipelépra haoñemopotĩma

43Hahaʼeomandavaichupe,hapyaʼevoiomondochupe; 44Hahe'ichupe:Anieremba'eveavavépe

45Jesúskatuosẽhaoñepyrũomombeʼuhetambaʼe,ha omombeʼuhetambaʼe,upévareJesúsndaikatuvéimaoike pesiudápe,péroopytaokaháreumilugárojeikoʼỹháme.

MOAKÃHA2rehegua

1HaoikejeyCapernáumpeárarire;haoñehenduhaʼeoĩha peógape.

2Upepetehetaoñembyaty,handaipóritendaorrecibi haguãchupekuéra,niokẽykérejepe

3Upéiouhikuáihendápe,oguerúvopeteĩhasývaparálisisgui,irundytapichápe

4Ndaikatúirõoñemoaguihendápepeprensarehe,oipeʼa hikuáipetéchooĩháme,haoityparirepetupaonohápepe parálisis

5Jesúsohechávoojeroviahahikuái,he'ipehasývape: Chera'y,oñeperdonandéveneangaipa.

6UpérõoĩumiMoisésrembiapoukapymbo'ehára oguapývahaoñemongetaipy'apýpe

7Mbaʼérepikokokuimbaʼepéichaheʼiñeʼẽvai?máva pikoikatuoperdonaangaipaTupãnte?

8UpepeteJesúsohechakuaávoijespíritupehaʼekuéra opensahaupéicha,oporanduchupekuéra:“Mbaʼérepiko pepensakoʼãmbaʼepenekorasõme?

9Ndahasýipikojaʼepehasývape:‘Oñeperdonandévene angaipa’.Térãere:“Epu'ãhaejagarrandetupahaeguata?”. 10PeikuaahaguáichapeYvypóraRa'yoguerekohapokatu koyvyapeárioperdonahaguãangaipa,he'ipeparálisis hasývape.

11Cheha'endéve:Epu'ãhaejagarrandetupahaeikende rógape.

12Haupepeteopuʼã,ohupipetupa,haosẽopavave henondépe;Haopavaveoñemondýihaomomba'eguasu Tupãme,he'ívo:Araka'evendorohecháipéicha.

13Haosẽjeyyguasurembeʼýpe;haopavaveatyguasu ojerehendápe,hahaʼeomboʼechupekuéra

14OhasávoupérupiohechaLeví,Alfeora'yoguapyhape viruojehepyme'ẽhápe,hahe'ichupe:Ejucherapykuéri Haopu'ãhaohohapykuéri

15Jesúsoguapyajaokaruhógape,hetaokobrávaviruha pekadóroguapyaveiJesúshahemimbo'ekuérandive

16Umimboʼeháraleipeguahafariséoohechávochupe okaruhaumiimpuéstookobrávahapekadórndive, oporanduhemimboʼekuérape:“¿Mbaʼéichapikohaʼe okaruhahoyʼuumiokobrávaimpuéstohapekadórndive?”.

17Jesúsohendúvoupéva,he'ichupekuéra:Umihesãiva natekotevẽipohanohára,hasyuvei

18Juanhafariséoremimbo'ekuéraoajunajepi,haouhe'i chupe:Mba'érepikoJuanhafariséoremimbo'ekuéra oajuna,haneremimbo'ekuérakatundoajunai?

19Jesúsoporanduchupekuéra:Ikatupikoumimitã oajunapenóviooĩajahendivekuéra?Oguerekoaja hendivekuérapenóvio,ndaikatúioajuna

20Pérooguahẽtaumiáraojepeʼahaguachuguikuérape nóvio,haupéioajunahikuáiumiárape

21Avavendokoséiaveiaopyahupehẽnguepeteĩaotujápe, peaopyahuomyenyhẽvaoipe'apeitujávagui,haivaive ohóvo

22Avavenomoĩrivínopyahuumimba'yrutujápe,pevíno pyahuoitypaumimba'yru,hapevínooñeñohẽta,haumi mba'yruoñembyaíta,vínopyahukatuoñemoĩva'erã mba'yrupyahúpe

23Pytu'uhaárapeohasapetrígokokuerupi.ha hemimboʼekuéraoñepyrũ,ohokuévo,oipeʼapetrígoraʼỹi 24Umifariséohe'ichupe:Péina,mba'érepikoojapo hikuáipytu'uárapeumimba'endojehejáiva?

25Upéihe'ichupekuéra:Araka'evepikonapemoñe'ẽi mba'épaojapoDavidoikotevẽhaiñembyahýi,ha'ehaumi oĩvahendive?

26Mba'éichapikoha'eoikeTupãrógapeAbiatarpa'i guasuaja,haho'upepanojehechaukahaguã,ndaha'éi oje'úvasacerdote-kuérapeguarã,haome'ẽaveiumioĩvape hendive?

27He'ichupekuéra:“Pesábadoojejapoyvypórapeguarã, handaha'éiyvypórapytu'urã.

28Upévare,YvypóraRa'yha'eaveisábadoáraJára

MOAKÃHA3rehegua

1Oikejeypesinagógapehaupépeoĩpeteĩkuimbaʼeipo ipiruva.

2Haʼekuéraomañahese,omonguerátapachupepytuʼuha árape;ikatuhaguãoakusachupehikuái

3Hahe'ipekuimba'eipoipiruvape:“Eñembo'y”

4Hahe'ichupekuéra:Ikatupikojajapoiporãvapytu'uha árape,térãpajajapoivaíva?osalvahaguãtekove,térãojuka haguã?Pérohaʼekuéraokirirĩ

5Haoma'ẽrirehesekuérapochýpe,oñembyasyikorasõ hatãhaguére,he'ipekuimba'épe:Eipysondepo.Haoipyso haipokuerapeambuéicha

6UmifariséoosẽhaupepeteoñemoñeʼẽumiHerodes ndive,mbaʼéichapaikatuohundichupe.

7Jesúskatuohohemimbo'ekuérandiveyguasúpe,ha hetaitereihénteGalileahaJudeapeguaohohapykuéri.

8Jerusalén,IduméahaJordánmboypýriguive.ha haʼekuéraTirohaSidónjerére,hetaitereihénte,ohendúvo mbaʼeichaitépahaʼeojapovaʼekue,ouhendápe

9Haʼeheʼiidisipulokuérape,peteĩvárkomichĩvaohaʼarõ haguachupehetaitereihéntekáusare,anihaguaombotypa chupehikuái

10Haʼeomonguerahaguérehetápe;haupéicharupiopoko hesehikuái,hetaoguerekóvamba'asyvai

11Umiespíritukyʼaohechávochupe,oñesũhenondépeha osapukái:“NdehínaÑandejáraRaʼy”

12Hahaʼeheʼimbaretechupekuéraanihaguaoikuaauka chupe.

13Upéiojupipeteĩmontáñapehaohenóiumioipotávape, hahaʼekuéraouhendápe

14Hahaʼeoordenadoce,oĩhaguahendive,haomondo haguachupekuéraopredikahagua

15Oguerekopokatuomonguerahaguãmba'asyhaomosẽ haguãmba'epochy.

16SimónombohéraPedro

17Jebedeora'ySantiagohaSantiagoryvyhaombohéra chupekuéraBoanerges,ha'éva:Arasunura'ykuéra.

18Andrés,Felipe,Bartolomé,Mateo,Tomás,Santiago Alfeora'y,Tadeo,SimónCananeo

19JudasIscarioteotraisionavaekuechupe,haoikehikuái peteĩógape

20Hapeatyguasuoñembyatyjey,handaikatúinihoʼu mbujape.

21Iñangirũnguéraohendúvoupéva,osẽojokochupe, he'íguihikuái:“Oñembopy'aju”

22Umimbo'eháraleipeguaoguejyva'ekueJerusaléngui he'i:“Beelzebúpeoguereko,haumimba'epochyruvicha rupiveomosẽumimba'epochy

23UpémarõJesúsohenóichupekuérahaheʼichupekuéra ehémplope:“¿MbaʼéichapikoSatanásomosẽta Satanáspe?”

24Hapeteĩrréinooñembojaʼóramoijehe,uperréino ndaikatúioñemoĩ

25Hapeteĩógaoñembojaʼóramoojuehe,upeóga ndaikatúiopyta.

26HaSatanásopuʼãramoijehehaoñembojaʼóramo, ndaikatumoʼãioñemboʼy,hakatuorekoipaha

27Avavendaikatúioikepeteĩkuimbaʼeimbaretévarógape, haomondaimbaʼerepy,ndahaʼéiramooñapytĩraẽpe kuimbaʼeimbaretévape;haupéiombyaítahóga.

28Añetehápeha'epeẽme,opavaveangaipaoñeperdonáta yvypórara'ykuérape,haumiñe'ẽvaioñe'ẽvaiva'ekuére

29PeojahéivaEspírituSántorehekatuaraka'eve noñeperdonamo'ãi,hakatuoikótapeligro-peoñekondena opaáraguarã

30Ha'ekuérahe'ígui:“Ha'eoguerekopeteĩespírituky'a” 31Upépeouijoykeʼykuérahaisy,haoñemboʼyokápe, omondohendápeohenóihaguachupe

32Umihénteoguapyijerérehaheʼichupe:Péina,nde syhaneryvykuéraokahárenderekávo

33UpémarõJesúsoporanduchupekuéra:“¿Mávapikoche sytérãcheryvykuéra?

34Haomañaijeréreumioguapývaijerérehahe'i:Péina chesyhachejoyke'ykuéra!

35OimeraẽojapóvaTupãrembipota,upévahínacheryvy, chereindyhachesy.

MOAKÃHA4rehegua

1Haoñepyrũjeyomboʼeyguasurembeʼýpe,ha oñembyatyhendápehetaitereihénte,haoikepeteĩvárkope haoguapyyguasúpe.haopavaveatyguasuoĩyguasu rembeʼýpeupeyvyári

2Ombo'echupekuérahetamba'eñe'ẽpotyrupi,hahe'i chupekuéraimbo'epyrupi

3Pehendu;Péinaápe,osẽpeteĩñemitỹháraoñotỹhaguã

4Ha'eoñotỹaja,oĩho'ávataperembe'ýpe,haumiguyra yvateguaoúvahaho'upa

5Haoĩhoʼávaitaári,ndoguerekóihápehetayvy;Upepete heñói,ndoguerekóiguiyvypypuku.

6Kuarahyosẽvokatu,okáipahandoguerekóiguihapo, ipiru

7Oĩhoʼávañuatĩapytépe,haumiñuatĩokakuaa,ha ombotypa,hanomeʼẽihiʼa

8Haambuehoʼayvyporãme,hahiʼahiʼahaokakuaáva; haogueru,amotreinta,haamosesenta,haamocien.

9He'ichupekuéra:Peoguerekóvaapysaohenduhaguã, tohendu

10Ha'eñoha'eño,umiijeréreoĩvaumi12ndiveoporandu chupepeehémplo

11Upéihe'ichupekuéra:Peẽmeoñeme'ẽpeikuaaTupã Rréinoñemigua.

12Ohechávoohecha,handohechakuaái;haohendúvo ikatuohenduhikuái,hanontendéi;anihaguaarakaʼeve oñekonvertichupekuéra,haoñeperdonachupekuéra iñangaipakuéra

13He'ichupekuéra:Ndapeikuaáipikokoehémplo?ha mba'éichapikoupéicharõpeikuaátaopañe'ẽjoaju?

14Peoñotỹvaoñotỹpeñeʼẽ

15Hakoʼãvahínataperembeʼýpe,oñeñotỹhápepeñeʼẽ; hakatuohendurirehikuái,Satanásoupya’ehaoipe’ape ñe’ẽoñeñotỹva’ekueikorasõme

16Hakoʼãvahaʼeaveiumioñeñotỹvaitaári;ha'ekuéra ohendúvopeñe'ẽ,pya'eoguerohoryvy'ápe;

17Handoguerekóihapo,haupéichaoaguantasapy'ami, uperire,ojehasaasytérãojepersegijavepeñe'ẽrehe,pya'e oñembotavyhikuái.

18Hakoʼãvahaʼeumioñeñotỹvañuatĩapytépe;umi ohendúvapeñe'ẽ, 19Haumijepyʼapykomúndope,haumimbaʼerepy ñembotavy,haumimbaʼerembipotaoikéva,ombotype ñeʼẽ,handojeheʼái.

20Hakoʼãvahaʼeumioñeñotỹvayvyporãme;umi ohendúvapeñe'ẽ,haohupytýva,hahi'a,oĩtreintajey,oĩ sesentahaambuecien

21UpémarõJesúsheʼichupekuéra:“¿Ojeguerupikopeteĩ lámparaoñemoĩhaguapeteĩmbaʼyruguýpetérãpeteĩtupa guýpe?haanihaguãoñemoĩpeteĩcandelabroári?

22Ndaipóriguimbaʼevekañymby,ndojehechaukamoʼãiva; nimba'evenoñeñongatúi,osẽhaguãtetãambuére

23Oĩramoijapysaohenduhagua,tohendu.

24Hahe'ichupekuéra:Peñangarekókepepehendúvare

25Peoguerekóva,oñeme'ẽtachupe,hapendorekóivape, ojepe'átachuguipeoguerekóvajepe.

26Upéihe'i:PéichaTupãRréino,ha'etekupeteĩ kuimba'eomombova'ekuesemillayvýpe

27Haoke,haopuʼãpyharehaára,hapesemillaheñóiha okakuaa,ndoikuaáimbaʼéichapa.

28Yvyhiʼaijehegui;primeropecuchilla,upéipeapysa, upéipemandi’ohenyhẽvaapysápe.

29Peyvahi'uvove,upepeteomoingepehoja,oguahẽgui pecosecha

30Ha'ehe'i:Mba'érepikoñambojojátaTupãRréino? térãmba’eñembojojápepañambojojáta?

31Ojoguapeteĩmostazara'ỹi,oñeñotỹvoveyvýpe,sa'ive opaumisemillaoĩvaguikoyvyapeári

32Hakatuoñeñotỹvove,okakuaa,hatuichaveopa kaʼavokuéragui,haoipeʼahakãtuicháva;ikatuhaguãicha umiguyrayvateguaopytasombraguýpe.

33Hahetaehémplopeichaguareheveoñeʼẽchupekuérape ñeʼẽ,haʼekuéraohendukuaaháicha

34Péronoñeʼẽichupekuérapeteĩehémploʼỹre,ha haʼekuéraoĩjavehaʼeño,omyesakãopambaʼe idisipulokuérape

35Upeárapevoi,ka'aru,he'ichupekuéra:Jahasapeótro ládo

36Haomondorirehikuáiumihéntepe,oguerahachupe hikuáioĩajapevárkope.Haoĩaveihendiveambuevárko michĩva

37Haopuʼãpeteĩyvytuatã,haumiolaoinupãpevárkope, hakoʼágahenyhẽma.

38Haʼeningookehínapevárkorapykuépe,okehínapeteĩ almohadaári,hahaʼekuéraomombáychupehaheʼichupe: “Mboʼehára,¿nderepyʼapýipikoroñehundihaguére?”.

39Upéiopu'ãhaomongavajupeyvytuhahe'iyguasúpe: Epy'aguapy,epytakirirĩhámeHapeyvytuopyta,ha tuichapy'aguapy.

40He'ichupekuéra:Mba'érepikopekyhyjeterei? mba'éichapikondaperekóijerovia?

41Ha'ekuéraokyhyjetereihaoporanduojupe: Mba'eichaguakuimba'epikokoyvytuhayguasujepe iñe'ẽrenduchupe?

MOAKÃHA5rehegua

1Oguahẽhikuáiyguasurembe'ýre,Gadarenoretãme.

2Osẽvopevárkogui,pyaʼevoiosẽpesepultúraguipeteĩ kuimbaʼeespíritukyʼa

3Haʼeningooikovaʼekueumisepultúraapytépe.haavave ndaikatúiojokuachupe,nahániri,kadénape

4Pyʼỹinteojejokuavaʼekuechupekadenahakadénape,ha oipeʼachuguiumikadénahaumikadénaoñembyaipa.

5Hatapiaite,pyharehaára,haʼeoĩyvytyhasepultúrape, osapukáihaoikytĩitápe.

6HaohechávomombyryguiveJesúspe,odiparahaoadora chupe

7Haosapukáihatãhahe'i:Mba'epikoarekonendive Jesús,ndeTupãIjyvatevévaRa'y?AhurandéveTupã rérape,anihaguãchembohasaasy

8Ha'ehe'ichupe:Esẽpekuimba'égui,ndeespírituky'a 9Ha'eoporanduchupe:Mba'epikonderéra?Hahe'i chupe:CheréraLegión

10Haojerureasychupeanihaguaomosẽchupekuérape tetãgui

11Koʼágaoĩupépeyvytykuéraypýpepeteĩkureatyguasu okaru.

12Haopamba'epochyojerureasychupehahe'i: Oremondoryguasurupiroikehaguãipypekuéra

13UpepeteJesúsomeʼẽchupekuérapermísoUmi mba'epochyosẽhaoikeryguasurupi'aryrúpe,haoñani hatãpeteĩtendaijyvatévaguiyguasúpe,(ha'ekuéra oguerekodosmilrupi).

14Umiryguasuomongarúvaodiparahaomombeʼuupéva távapehaokaháreHaosẽhikuáiohechahaguãmba'épa ojejapo

15UpéioguahẽhikuáiJesúsrendápehaohechahikuáipe mba'epochyoguerekova'ekueaña,haoguerekóvapelegión, oguapýva,oñemondehaiñakãporã

16Haumiohechávaomombeʼuchupekuérambaʼéichapa ojehupeañaoguerekóvare,haaveiumikurerehe

17Haoñepyrũojerurechupehikuáiohohaguaijyvy retãgui

18Oikerirepevárkope,peañandive,oñemboʼechupeoĩ haguahendive.

19Jesúskatundohejáichupe,he'ichupe:“Terehonde rógapeneirũnguérarendápehaemombe'uchupekuéra mba'eichaitépaÑandejáraojapondereheha neporiahuvereko”

20UpéiohohaoñepyrũomombeʼuDecápolispe mbaʼeichaitépaJesúsojapovaʼekuehese.

21Jesúsohasajeývovárkopepeótroládo,hetahénte oñembyatyhendápe

22Ha,péinaápe,oupeteĩsinagogaruvichakuéraapytégui, héravaJairo;haohechávochupe,ho'aipygotyo

23Haojerureasychupe,hahe'i:Chemembykuña'ioñeno omanopotaitévo.haoikovéta.

24Jesúsohohendive;hahetahénteohohapykuéri,ha ombyatychupe

25Peteĩkuñahuguy12áñopukukue.

26Hahetambaʼeohasaasyhetapohanoháragui,ha oipurupaiteumimbaʼeorekóva,hanoĩporãvéimbaʼeve, sínoivaiveohóvo.

27OhendúvoJesúspe,ouhapykuérihaopokoijaorehe

28Ha'ehe'i:“Apokoramoijaorehente,chekuerapáta”

29Haupepetepehuguyykuaipiru;haoñanduhetepýpe okuerahagueupembaʼasyvaigui

30UpepeteJesúsoikuaávoijeheosẽmahachuguitekoporã, ojerehesehahe'i:“¿Mávapikoopokocheaorehe?

31Hemimbo'ekuérahe'ichupe:Rehechápaumihénte otyryrývanderehehaere:¿Mávapikoopokocherehe?

32Haʼeomañaijeréreohechahaguapeojapovaʼekueko mbaʼe

33Péropekuñaokyhyjetereihaoryrýi,oikuaáguimbaʼépa oikohese,oñesũhenondépehaomombeʼuchupeopa mbaʼeañetegua

34He'ichupe:Cherajy,ndejerovianemonguera.tereho py'aguapýpe,haeñemonguerandemba'asyvaietégui

35Haʼeoñeʼẽajagueteri,pesinagógaruvicharógaguiou peteĩheʼíva:“Nerajyomanóma

36Jesúsohenduriremíntepeñeʼẽojeʼéva,heʼipesinagóga ruvichahápe:“Anirekyhyje,ejeroviamante”

37Ha'endohejáiavaveomoirũchupe,ndaha'éirõPedro, SantiagohaJuan,Santiagoryvy

38Oguahẽpesinagógaruvicharógape,haohechaumi sarambihaumihasẽvahaojaheʼoitereíva.

39Oikerire,he'ichupekuéra:Mba'érepiko peñembopy'arasyhaperasẽ?pekuñataĩnomanói,okeuvei

40Upéiopukahikuáihese.Omosẽparirechupekuéra, oguerahapekuñataĩtúvahaisýpehaumioĩvapehendive, haoikepekuñataĩoñenohaguépe

41Upéiojagarrapekuñataĩpóguihahe'ichupe:Talita cumi;upévahe'ise:Kuñakarai,ha'endéve,epu'ã.

42Upepetepekuñataĩopuʼãhaoguatahaʼeoguerekógui doceáño.Haoñemondýihikuáituichañemondýipe.

43Hahaʼeomandambaretechupekuéraanihaguaavave oikuaaupéva;haomandaoñemeʼẽhaguachupepeteĩ mbaʼehoʼuhagua

MOAKÃHA6rehegua

1Haosẽupéguihaouhetãme;hahemimbo'ekuéraomoirũ chupe

2Oguahẽvopytu'uhaára,oñepyrũombo'esinagógape,ha hetaohendúvachupeoñemondýihahe'i:“¿Moõguipikoou ko'ãmba'e?hambaʼearandupikokóvaoñemeʼẽvachupe, ojapohagueiporupivekoʼãichaguatembiapoipuʼakapáva jepe?

3¿Ndahaʼéipikokóvapekarpintero,Maríaraʼy,Santiago, José,JudáhaSimónermáno?handahaʼéipiko iñermanakuérakoʼápeñanendive?Haoñembohoryhese hikuái

4Jesúskatuhe'ichupekuéra:Pemaranduhárandaha'éi oñemomba'e'ỹva,hetãme,ipehẽngueapytépehahógape voi

5Haupépendaikatúiojapombaʼeveichaguatembiapo ipuʼakapáva,ndahaʼéiramoomoĩipombovymihasývaári, haomonguerachupekuéra

6Hahaʼeoñesorprendendogueroviáihaguérehikuái.Ha ojereumipuévlore,omboʼe

7Haohenóichupeumidoce-pe,haoñepyrũomondo chupekuéramokõihamokõime;haomeʼẽchupekuéra puʼakaespíritukyʼaári;

8Haomandachupekuéraanihaguaoguerahambaʼeve ijehorã,ndahaʼéiramopeteĩvastónañónte;ndaipóri mba'e'oka,mbujapehaviruryruryrúpe

9Hakatupeñemondesapatusandáliarehevehaani remondemokõiao.

10Upéihe'ichupekuéra:Peikehápepeteĩógape,pepyta upépepesẽpeveupetendágui

11Haoimeraẽnapenerrecibíriva,ninapenehendúiva,pesẽ voveupégui,peipeʼapeyvytimbopendepyguýpe testimoniorãhesekuéraAñeteha'epeẽme:Sodomaha Gomorra-peiñambuevétapehuísioárape,upetávagui.

12Haosẽhikuái,haopredikakuimbaʼekuéraoñearrepenti hagua

13Haʼekuéraomosẽhetambaʼepochy,haomonguera chupekuéraaséitehetahasývape,haomonguera chupekuéra.

14HarréiHerodesohenduchugui(Héra oñemosarambígui:)hahe'i:JuanBautistaoikovejeyhague omanóvaapytégui,haupévareojekuaaheseumitembiapo ipu'akapáva.

15Oĩkatuheʼi:“Elíashína”Haambuekatuhe'i:“Peteĩ maranduhára,térãpeteĩmaranduháraapytégui”

16Herodeskatuohendúvoupéva,he'i:“Juanhína,che añakã'ovaekue

17HerodesnikoomondohaojokoJuanrehehaojokua chupeka'irãimeHerodíasrehe,iñermánoFeliperembireko, ha'eomendahaguérehese

18Juanhe'iva'ekueHerodespe:Ndaikatúireguerekone ryke'yrembireko

19UpévareHerodíasoñorairõhendivehaojukasechupe hakatundaikatúi:

20HerodesokyhyjeJuangui,oikuaáguiha'ehapeteĩ kuimba'ehekojojávahaimarangatúva,haoñangarekohese. haohendúvochupe,ojapohetambaʼe,haohenduchupe vyʼápe

21Oguahẽvopeteĩáraiporãva,Herodeshimpleáñope ojapopeteĩkaruguasuijárakuérape,umimburuvicha guasuhaijyvyruvichakuérapeGaliléape

22PeHerodíasrajyoikehaojerokyhaombovy'aHerodes haumioguapývahendive,perréihe'ipekuñataĩme: Ejerurechéveoimeraẽmba'ereipotávahaame'ẽtandéve

23Upéiohurachupe:“Opamba'erejerurévachéve, ame'ẽtandévecherréinombytepeve”

24Upéiosẽhaheʼiisýpe:“¿Mbaʼepikoajeruréta?”Ha he'ichupe:JuanBautistaakã.

25Upepetevoioikeperréirendápehaojerure:“Aipota remeʼẽchévepeteĩmbaʼyrúpeJuanelBautistaakã”

26Haperréiombyasyeterei;upéicharõjepeiñe'ẽme'ẽrehe, haumioguapývahendiverehehápe,nomboykéichupe

27Upepeteperréiomondopeteĩverdugo,haheʼiojegueru haguaiñakã,haohooñakãʼochupekárselpe.

28Ogueruiñakãpeteĩmba'yrúpehaome'ẽpekuñataĩme, hapekuñataĩome'ẽisýpe

29Hemimbo'ekuéraohendúvoupéva,oguahẽohupi hetekuehaoñotỹpeteĩsepultúrape

30UmiapóstoloñembyatyJesúsrendápehaomombeʼu chupeopambaʼeojapovaʼekuehambaʼépaomboʼehikuái.

31Upéihe'ichupekuéra:Pejuhapepytu'usapy'ami

32Ha'ekuéraohoha'eñopeteĩvárkopepeteĩdesiértope

33Hatavayguakuéraohechachupekuéraohoha,haheta oikuaachupe,haoñaniupépeopatavaguasúgui,haohasa chuguikuérahaoñembyatyhendápe

34Jesúsosẽvo,ohechahetahéntepehaoiporiahuvereko chupekuéra,haʼekuéraovechandoguerekóiva ovecharerekuéicha,haoñepyrũomboʼechupekuéraheta mbaʼe.

35Ohasávopeára,idisipulokuéraouhendápehaheʼi: “Kóvaningopeteĩdesiérto,hakoʼágaohasámapetiémpo

36Pemondochupekuéraohohaguãokaháreijerérehaumi puévlopeojoguahaguãhi'upyrã,ndoguerekóiguimba'eve ho'uhaguã

37Ha'eombohováichupekuéra:Peme'ẽchupekuéra ho'uhaguãHa'ekuérahe'ichupe:Jahátapikojajogua mbuja2000plátahañame'ẽchupekuéraho'uhaguã?

38He'ichupekuéra:Mboymbujapikopeguereko? terehoehechaHaoikuaávo,he'ihikuái:Cincohamokõi pira.

39Haheʼichupekuéraoguapyhaguaenterovépeatyʼipe kapiʼipehovyári

40Upéioguapyhikuáiatyguasúpe,cienhacincuenta

41Haojagarraparireumicincopanhaumimokõipira, omañayvágagotyo,haohovasahaombojaʼoumipanha omeʼẽidisipulokuérapeomoĩhaguahenondépehaumi mokõipiraombojaʼoopavaveijapytepekuéra

42Haopavaveokaru,hahenyhẽ

43Ombyatyhikuái12kanástohenyhẽvaumipira pehẽnguéguihaumipiragui

44Umiho'úvambujape,5000kuimba'erupi

45Upepeteojopyidisipulokuérapeojupihaguapevárkope haohohaguaótroládopeBetsaidapeve,haomondoaja umihéntepe

46Omondorirechupekuéra,ohopeteĩyvytýpeoñemboʼe hagua.

47Hakaʼaru,pevárkooĩpemarmbytépe,hahaʼehaʼeño oĩpeyvýpe.

48Haohechachupekuéraombaʼapohaorremahagua; Yvytuopu'ãguihesekuéra,hapyhareirundyhajave oguahẽhendápekuéra,oguatayguasuári,haohasase ijykére.

49HaohechávoJesúsoguatahapemarári,oimo'ãhikuái peteĩespírituhaosapukái

50OpavaveohecháguichupehaoñemondýiUpepeteoñe'ẽ hendivekuérahahe'ichupekuéra:Pekyre'ỹkeani rekyhyje.

51Haojupihendápekuérapevárkope;hapeyvytuopyta, haha'ekuéraoñemondýietereiijehe,haoñesorprende

52Ha'ekuéranopenáimba'ehechapyrãvaumimbujarehe, ipy'ahatãhaguére

53Ohasávohikuái,oguahẽhikuáiGenesaretretãmeha oguahẽyrembeʼýpe.

54Osẽvohikuáipekanóagui,upepeteoikuaachupe

55Upéiodiparaupetendáreijerérehaoñepyrũogueraha hupápeumihasývape,ohenduhápeoĩha.

56Oikehápe,umipuévlotérãtávatérãtávape,omoĩumi hasývapeumikállere,haojerurechupetopokoijao rembeʼýrente,haumiopokóvaheseokuera.

MOAKÃHA7rehegua

1UpéiouhendápefariséohaunoskuántoMoisés rembiapoukapymbo'ehára,oúvaJerusaléngui

2Haohechávooĩhaidisipulokuérahoʼuhambujapeipo kyʼareheve,heʼiséva,ojohéiʼỹre,ojuhuhikuáikulpa

3Umifariséohaenterovejudíondojohéiramoipo, ndokarúiumiansiánoheʼiháicha.

4Haouvovepemerkádogui,ndojohéiramo,ndokarúiHa hetaambuemba'eohupytývaoguerekohaguã,ojejohéi haguãmba'yru,mba'yru,mba'yrudebroncehamesa.

5Upémarõumifariséohamboʼeháraleipeguaoporandu chupe:“¿Mbaʼérepikoneremimboʼekuérandoikóiumi ansiánoheʼiháicha,pérohoʼupanojejohéiʼỹre?”.

6Ha'ehe'ichupekuéra:Esaíasoprofetisaporãpeẽ hovamokõivarehe,he'iháichaÑandejáraÑe'ẽme:“Kotetã chemomba'eijurúpe,haikorasõmombyryoĩchehegui”.

7Hakatuenvanochemomba'eguasuhikuái,ombo'évo mbo'epyrupiyvypórarembiapoukapy

8PemboykeTupãrembiapoukapy,pejapoyvypóra jepokuaa,pejejohéiháichaollahakópa,hahetaambue mba'epeichaguapejapo.

9He'ichupekuéra:PeẽpemboykeTupãrembiapoukapy, peñongatuhaguãpendereko

10Moiséshe'i:“Emomba'enderuhandesýpeha: “Oñemaldesívaitúvatérãisýpe,tomanoomanóvo.”

11Peẽkatupeje:“Peteĩkuimbaʼeheʼíramoitúvatérãisýpe: ‘HaʼehínaCorbán,upévaheʼisepeteĩjopói,oimeraẽ mbaʼeikatúvarechepytyvõpeẽmehaʼeisãsovaʼerã

12Handapehejavéimachupeojapombaʼeveitúvatérãisy rehehápe;

13Peme'ẽvaekueTupãñe'ẽmba'eve'ỹre,pendejepokuaa peme'ẽva'ekuerupi

14Haohenoiparireopatavayguakuérape,he'ichupekuéra: “Pehendumínachévepeteĩteĩhapeikuaaporã

15Ndaipórimba'eveokáguio,oikévoipypeikatu omongy'achupe.

16Oĩramoijapysaohenduhagua,tohendu 17Oikerirepeógapeumihéntegui,idisipulokuéra oporanduchupepeehémplore.

18He'ichupekuéra:Peẽpikopeikuaa'ỹavei?

Ndapehechakuaáipikoopamba'eokáguiooikévape kuimba'épe,ndaikatuihaomongy'achupe;

19Ndoikéiguiikorasõme,ipy'ápeuvei,haosẽysyry guasúpe,omopotĩvoopatembi'u?

20Ha'ehe'i:Umimba'eosẽvapekuimba'égui,omongy'a pekuimba'épe

21Yvypórahyepyguive,yvypórakorasõguiosẽumi pensamiéntoivaíva,oporomoakãratĩ,tekovai,jejuka

22Monda,mba'epohýi,mba'evai,ñembotavy,tesa'ỹ,tesa aña,ñe'ẽvai,orgullohatavy.

23Opako'ãmba'evaiouhyepýguihaomongy'ape kuimba'épe

24Upéguiopu'ãohoTirohaSidónrembe'ýpe,haoike peteĩógape,handoipotáiavaveoikuaa

25Peteĩkuña,itajýraimitãvaoguerekóvaespírituipotĩva, ohendúvochupe,haoñesũipygotyo.

26Pekuñaningopeteĩgriégo,haʼevaʼekuepeteĩ sirofeniciaótrotetãmehaojerurechupeomosẽhaguape añaitajýragui.

27Jesúskatuhe'ichupe:Toñemyenyhẽraẽumimitã, naiporãiningojaguerahaumimitãmbujahañamombo jaguápe.

28Ha'ekatuhe'ichupe:Si,cheRuvicha,jaguakuéra mesaguýpeho'uumimitãre'õngue

29He'ichupe:Ererehetereho.añaosẽmanderajygui.

30Oguahẽvohógape,ojuhupedemónioosẽha,ha imembykuñaoñenotupaári

31Hajey,osẽvoTirohaSidónrembeʼýgui,oguahẽGalilea yguasúpe,Decápolisrembeʼymbyterupi

32Haogueruhikuáihendápepeteĩohenduʼỹva,haojokóva iñeʼẽme;haojerurechupehikuitomoîipohi'ári.

33Uperireoguerahachupeumihénteapytégui,ha omoingeikuãijapysápe,haoescupihaopokoiñeʼẽre

34Upéioma'ẽyvágagotyo,osuspirahahe'ichupe:Efata, he'iséva:“Ejeabri”

35Upepeteojepeʼaijapysa,haiñeʼẽryruojepeʼa,haoñeʼẽ porã.

36Ha'ehe'ichupekuéraanihaguãomombe'uavavépe,ha omandavévochupekuéra,hetavéntemaomoherakuãhikuái 37Ha'erãha'evyosorprendehahe'i:“Ha'eojapoporãopa mba'e

MOAKÃHA8rehegua

1Upeárapehetaitereihéntehandoguerekóiguimba'eve ho'uhaguã,Jesúsohenóihemimbo'ekuérapehahe'i chupekuéra

2Cheaiporiahuverekoumihéntepe,pórkekoʼágaojapóma tresdíachendivehandoguerekóimbaʼevehoʼuhagua

3Amondoramochupekuéraoajunahógape,ikangypaitéta hikuáitapére,oúguimombyryguive.

4Hemimbo'ekuérahe'ichupe:Moõguipikopeteĩ kuimba'eikatuomongysako'ãkuimba'épembujapeko'ápe desiértope?

5Upéioporanduchupekuéra:“Mboymbujapiko peguereko?Hahe'ihikuái:Siete

6Upéiomandaumihéntepeoguapyhaguayvýpe,ha ojagarraumi7pan,oagradesehaombojaʼohaomeʼẽ idisipulokuérapeomoĩhaguahenondépehaomoĩ chupekuératavayguakuérarenondépe.

7Ha'ekuéraoguerekombovymipiramichĩ,haha'e ohovasahahe'iomoĩhaguãaveihenondépe

8Upémarõokaruhikuáihahenyhẽ,haombyaty7kanásto pesoʼooñembyaívagui.

9Umiokaruva'ekue4000rupi,haha'eomondo chupekuéra

10Upepeteojupipeteĩvárkopehemimboʼekuérandive,ha oguahẽDalmanutaretãme

11Haumifariséoosẽhaoñepyrũoporanduchupe, ohekávochupepeteĩtechaukahayvágagui,haotantea chupe

12Upéiosuspirapypukuijespírituhahe'i:Mba'érepiko ko'ãgeneraciónohekapeteĩtechaukaha?añetehápeha’e peẽme,mba’eveichaguatechaukahanoñeme’ẽmo’ãiko’ã ñemoñarekuérape.

13Upéiohejachupekuérahaoikejeypevárkopeohope ótroládo

14Koʼágaumidisípulohesaráioguerahahaguambujape, handoguerekóihendivekuérapevárkopehetavembujape 15He'ichupekuéra:Peñangarekókehapeñangarekóke umifariséolevadúrehaHerodeslevadurarehe.

16Haʼekuéraojodiskutiojuehehaheʼi:“Ndoroguerekóigui mbujape”

17Jesúsoikuaávoupéva,he'ichupekuéra:Mba'érepiko pejepy'amongetandaperekóiguimbujape? ¿ndapehechakuaáigueteripiko,hanapentendeipiko? ¿peñemohatãgueteripikopenekorasõ?

18Peguerekóvatesa,¿ndapehecháipiko?hapeguerekóva apysa,napehendúipiko?hanapenemanduʼáipiko?

19Amboja'órõguareumicincopan5.000apytégui,mboy kanástohenyhẽvapehẽnguepehẽnguégui?Ha'ekuérahe'i chupe:Doce

20Haumisietecuatro.Hahe'ihikuái:Siete.

21Upéihe'ichupekuéra:Mba'éichapikopeẽ napentendeporãi?

22Ha'eoguahẽBetsaida-pe.haogueruhikuáihendápe peteĩohechaʼỹva,haojerurechupeopokohaguahese

23Haojagarrapesiégopeipo,haoguenohẽchupepe tavaguasúgui;haoescupirirehesápe,haomoĩipohi'ári, oporanduchupeohechápamba'e

24Upéiomañayvatehahe'i:Ahechakuimba'e yvyramátaicha,oguatáva.

25Uperireomoĩjeyipohesárehaomañayvategotyo,ha oujeyhaohechaporãpeteĩteĩme.

26Upéiomondochupehógapehaheʼi:“Anirehope puévlopehaaniremombeʼuavavépeupepuévlope”

27Jesúsosẽhemimbo'ekuérandiveCesareaFilipostávape, hatapéreoporanduhemimbo'ekuérape:“¿Mávapikohe'i cheha'eha?”

28Ha'ekuérahe'i:JuanBautistahaambuekatu:Peteĩ maranduháraapytégui

29Ha'eramooporanduchupekuéra:Mávapikopejeche ha'eha?Pedrohe'ichupe:NdehínapeCristo.

30Haheʼichupekuéraanihaguaomombeʼuavavépe chugui

31Haoñepyrũomboʼechupekuéra,peYvypóraRaʼy ohasaasyvaʼerãhahetambaʼe,haoñemboykevaʼerãha

umianciano,hasaserdóteruvicha,haeskritórgui,ha ojejuka,hambohapyárarireopuʼãjeyvaʼerãha.

32Hahe'iupeñe'ẽabiertamenteHaPedroojagarrachupe haoñepyrũomongavajuchupe.

33Haojerehaomañahemimbo'ekuérare,omongavaju Pédropehahe'i:EsẽcherapykuériSatanás

34Haohenóirireumihéntepehemimboʼekuérandive,heʼi chupekuéra:“Oimeraẽousévacherapykuéri,toñenega ijehehatohupiikurusuhachemoirũ”

35Oimeraẽvaosalvasévahekoveoperdevaʼerã;hakatu oimeraẽoperdévahekovechehaevangeliorehehápe, upévaosalváta

36Mbaʼépepikoideprovéchotapeteĩkuimbaʼépe, ohupytýramokoyvytuichakue,haoperderamohiʼánga?

37Térãmbaʼépaomeʼẽtapeteĩkuimbaʼehekove?

38Upévare,oimeraẽvaotĩvacherehehacheñeʼẽreko ñemoñareoporomoakãratĩhaiñangarekóvape;chuguiavei peYvypóraRa’yotĩta,oúvoItúvarekomimbipápeumi ángelmarangatundive.

MOAKÃHA9rehegua

1Hahe'ichupekuéra:“Añetehápeha'epeẽme,oĩhaumi oñembo'ývako'ápe,nomanomo'ãiva,ohechapeveTupã Rréinoouhapokatureheve.

2SeisárarireJesúsoguerahahendivePedro,Santiagoha Juan,haoguerahachupekuérapeteĩyvytyyvategotyo ha'eño.

3Haijaoomimbi,morotĩetereinieveicha;upéichanipeteĩ henyhẽvakoyvyapeárindaikatúiomomorotĩchupekuéra

4UpéiojehechaukachupekuéraElíasMoisésndive,ha oñe'ẽhikuáiJesúsndive

5Pedrohe'iJesúspe:Mbo'ehára,iporãñandéveñaime ko'ápe.Peteĩndéveguarã,hapeteĩMoiséspeguarã,ha peteĩElíaspeguarã

6Haʼendoikuaáiguimbaʼépaheʼíta;okyhyjetereígui hikuái.

7Upearaiojaho'ichupekuéra,hapearaiapytéguiosẽ peteĩñe'ẽhe'íva:“KóvahínacheRa'yahayhuetéva

8Hasapyʼaitépe,omañarirehikuáiijerére,ndohechavéima avavépe,Jesúspeañoite

9Haoguejyvohikuáipeyvytýgui,heʼichupekuéraani haguaomombeʼuavavépembaʼépaohechavaʼekue,pe YvypóraRaʼyopuʼãmeveomanóvaapytégui

10Haʼekuéraoñongatuijeheupeñeʼẽ,oporandúvoojupe mbaʼépaheʼisepeomanóvaapytéguiopuʼãjeyvaʼekue.

11Haʼekuéraoporanduchupe:Mbaʼérepikoumi mboʼeháraleipeguaheʼiElíasouraẽtaha?

12Upéihe'ichupekuéra:--AñetehápeElíasouraẽha omoĩjeyopamba'ehambaʼéichapaojehaiYvypóra Raʼýgui,ohasaasyvaʼerãhahetambaʼe,haoñemboyke vaʼerãha.

13Chekatuha'epeẽme,añetehápeouElías,haha'ekuéra ojapoheseopamba'eoipotava'ekue,ojehaiháichahese

14Oguahẽvohemimboʼekuérarendápe,ohechahetaiterei hénteoĩvaijerére,haumiléimboʼeháraojodiskutihína hendivekuéra.

15Haupepeteopavavetavayguaohechávochupe,tuicha oñemondýihaodiparahendápeomomaiteichupe

16UpémarõJesúsoporanduMoisésrembiapoukapy mbo'ehárakuérape:Mba'epikopeporanduhendivekuéra?

17Peteĩvaumihénteapytéguiheʼi:“Mboʼehára,aguerune rendápecheraʼy,espírituiñeʼẽngúva.

18Ojagarrávochupe,oikytĩchupe,haoisu'u,oisu'uha oñakãity,haha'eneremimbo'ekuérapeomosẽhaguã chupe.handaikatúihikuái.

19Ha'eombohováichupehahe'i:“Oĩñemoñare jerovia'ỹva,¿araka'epevepikoaimepenendive?¿araka'e pevepikoahejátapeẽme?pegueruchupecherendápe.

20Ha'ekuéraogueruchupehendápe,haohechávochupe, upepetepeespírituomondorochupehaho'ayvýpe,ha otyryryespuma

21UpémarõJesúsoporanduitúvape:“¿Mboytiémpoma pikoouhaguechupekombaʼe?”.Ha'ehe'i:Peteĩ mitãgui

22Hapy'ỹioitychupetatápehaýpeohundihaguãchupe, hakatuikatúramorejapooimeraẽmba'e,oreporiahuvereko haorepytyvõ

23Jesúshe'ichupe:Rejeroviaramo,opamba'eikatupe ojeroviávapeguarã.

24Upepetepemitãtúvaosapukáihahesayreheve:“Che Ruvicha,chearoviaepytyvõchejerovia’ỹme

25Jesúsohechávoumihénteodiparaha,ojaʼopeespíritu kyʼápehaheʼichupe:“Ndeespírituiñeʼẽngúvaha ohenduʼỹva,ajerurendéveesẽhaguachuguihaanivéma reikehendápe”.

26Peespírituosapukáihaomondorochupehaosẽchugui Hahetahe'i:“Omanóma”

27Jesúskatuojagarraipópehaohupichupe.hahaʼeopuʼã.

28Oikerirehógape,idisipulokuéraoporanduchupehaʼeño: “¿Mbaʼérepikondaikatúiromosẽchupe?”

29He'ichupekuéra:Ko'ãichaguandaikatúiosẽmba'eve rupive,ñembo'ehaayunorupiveañónte

30UpéguiohohikuáihaohasaGalilearupihandoipotái avaveoikuaa.

31Ha'eombo'ehemimbo'ekuérapehahe'ichupekuéra: YvypóraRa'ýpeoñeme'ẽyvypórapópehaojukátachupe haojejukarirechupe,opu'ãtambohapyhaárape.

32Haʼekuérakatunontendéiupéva,haokyhyjeoporandu haguachupe

33UpéioguahẽCapernáumpe,haoĩajapeógapeoporandu chupekuéra:“¿Mbaʼepikopeẽpejodiskutipeẽmepe tapére?”

34Haʼekuérakatuokirirĩ,pórkepetapéreojodiskuti ojuehe,mávapapetuichavéva

35Upéioguapyhaohenóiumidoce-pehahe'ichupekuéra: Oĩramooipotava'ekuetenonderã,ha'étaipahaitépeha opavaverembiguáiramo

36Ojagarrapeteĩmitãhaomoĩijapytepekuéra,ha ojagarrávochupeijyvaári,he'ichupekuéra:

37Oimeraẽorresivivaʼekuepeteĩvaumimitãcherérape, chemoguahẽ,haoimeraẽcherresivíva,ndahaʼéichéve cherresivíva,sínopechembouvaʼekuépe.

38UpémarõJuanombohováichupe:“Mbo’ehára,rohecha peteĩomosẽhamba’epochynderérape,handoromoirũi 39Jesúskatuhe'i:Anipembotovechupe,ndaipóriavave ojapótavapeteĩmilagrocherérape,ikatútavaoñe'ẽvai cherehe.

40Penoĩrivañanderehe,oĩñandeykére

41Oimeraẽomeʼẽvapeẽmepeteĩkópayhoyʼuhaguache rérape,peẽhaʼéguiCristombaʼe,añetehápehaʼepeẽme, ndoperdemoʼãiipremio

42Haoimeraẽombopochývapeteĩvakoʼãmitãmichĩva cherehe,iporãvechupeguarãoñemosaingoijajúrarepeteĩ itamolinohaojepoichupeyguasúpe

43Handeponembojavýramo,eikytĩ,iporãvereike tekovépeikangýva,reguerekoranguemokõindeporeho haguãinfierno-pe,tataaraka'evenoñemboguemo'ãivape

44Upekurunomanoihápe,hatatanoñemboguevéi

45Handepynembojavýramo,eikytĩ,iporãvereikerepyta haguãtekovépe,reityranguemokõindepyreñemombo haguãinfierno-pe,tataaraka'evenoñemboguemo'ãivape

46Oĩhámeumikururunomanói,hatatanoñemboguevéi

47Handeresandeperhudikaramo,eipe'a,iporãvereike TupãRréinopepeteĩtesareheve,mokõiresareityrangue tatainfierno-pe

48Upekurunomanoihápe,hatatanoñemboguevéi

49Opavaveojejukyvaerãtatápe,haopasakrifísioojejuky vaʼerãjukyreheve

50Pejukyningoiporã,péropejukyoperdéramoijuky, ¿mbaʼépepikopembojeheʼáta?Peguerekojukypendepype hapeikopy'aguapýpeojuehe

MOAKÃHA10rehegua

1Upéguiopu'ãhaoguahẽJudéarembe'ýpeJordánrembe'y mombyryvehápe.ha,ojepokuaaháicha,ombo’ejey chupekuéra

2Umifariséoouhendápehaoporanduchupe:Ikatupiko peteĩkuimbaʼeohejahembirekógui?opyrũvochupe.

3Ha'eoporanduchupekuéra:Mba'epikohe'ipeẽme Moisés?

4Ha'ekuérahe'i:Moisésohejaohaipeteĩkuatia ojedivorsiahaguãhaomosẽchupe

5Jesúshe'ichupekuéra:Pendepy'ahatãhaguéreha'e ohaipeẽmekotembiapoukapy.

6PéroÑandejáraojapoypyguivekuimbaʼehakuña

7Upévarepeteĩkuimbaʼeohejátaitúvahaisýpe,ha ojejagarrahembirekóre;

8Mokõivévaha'étapeteĩtete,upéicharamondaha'evéima mokõivéva,peteĩnteuvei

9Upévare,peTupãombojoajúva,aniyvypóraomboja'o.

10Hapeógapeidisipulokuéraoporandujeychupeupe mbaʼére

11Upéihe'ichupekuéra:“Oimeraẽohejávahembirekoha omendaambuére,oporomoakãratĩhese”

12Peteĩkuñaohejáramoiménahaomendaambuére, oporomoakãratĩ.

13Ha'ekuéraoguerumitãmimihendápeopokohaguã hesekuéra,hahemimbo'ekuéraomongavajuumi oguerúvape

14Jesúsohechávoupéva,ipochyetereihahe'ichupekuéra: Pehejaumimitãmichĩvatoucherendápehaani pembotovechupekuéra.

15Añetehápeha'epeẽme:OimeraẽndohupytýivaTupã Rréinoimitãme,ndoikemo'ãiipype

16Haohupichupekuéraijyvaári,omoĩipohiʼarikuéraha ohovasachupekuéra

17Osẽvotapére,oupeteĩoñanihaoñesũhenondépeha oporanduchupe:Mbo'eháraporã,mba'épaajapótaahupyty haguãjeikoveopave'ỹva?

18Jesúshe'ichupe:Mba'érepikocherembiapoporã? ndaipóriiporãvapeteĩnte,upévahínaTupã

19Ndereikuaaumitembiapoukapy:Aniremoakãratĩ,Ani rejuka,Aniremonda,Aniremombe'ujapu,anirembotavy, emomba'enderuhandesýpe

20Ha'ekatuhe'ichupe:Mbo'ehára,opako'ãmba'e ahechachemitãguive.

21UpémarõJesúsohechávochupeohayhuchupe,hahe'i chupe:“Peteĩmba'eofaltávandéve:tereho,evendeopa mba'ererekóvahaeme'ẽmboriahúpe,hareguerekóta tesoroyvágape,haejuejagarrapekurusuhachemoirũ 22Ha'eramoombyasyupehe'íva,haohoñembyasy, oguerekóguihetamba'e

23Jesúsomañaijerérehahe'ihemimbo'ekuérape:--Ajépa hasýtaumiipirapirehetávaoikeTupãRréinope!

24Hahemimbo'ekuéraoñemondýiiñe'ẽreJesúskatuhe'i jeychupekuéra:Chera'ykuéra,ijetu'ueteumiojeroviáva mba'erepyreheoikehaguãTupãRréinope!

25Peteĩkaméllopeifasilveohasapeteĩagujaresarupi, peteĩkuimbaʼeiplátavaoikerangueÑandejáraRréinope

26Ha'ekuéraoñemondýihaoporanduojupe:“¿Mávapiko upéicharõikatuojesalva?”

27Jesúsomañávohesekuérahe'i:Yvypórapeguarã ndaikatúi,Tupãmekatundaha'éi.

28UpémarõPedrooñepyrũhe'ichupe:Orerohejaopa mba'eharoguatanderapykuéri

29Jesúsombohovái:“Añetehápehaʼepeẽme:Ndaipóri kuimbaʼeohejávahóga,ijoykeʼy,iñermána,túva,isy, hembireko,imemby,térãyvy,chehapemaranduporã rehehápe,.

30Hakatuorrecibítacienvésekoʼágakotiémpope,óga, hajoykeʼy,haiñermána,hasy,hamitã,hayvy, persecuciónreheve;hakomundooútavapetekove opave’ỹva

31Hakatuhetaumitenondeguaopytátaipahaitépe;ha ipahaitévapeteĩha.

32Ha'ekuéraoĩtapeojupívoJerusalén-pe;Jesúsoho henonderãkuéra,haoñemondýihikuáihaosegívohikuái, okyhyjehikuái.Oguerahajeyumi12-pehaoñepyrũ omombe'uchupekuéramba'épaojehútahese

33He'i:Péinaápe,rojupiJerusalénpehapeYvypóra Raʼyoñemeʼẽtasaserdóteruvichakuérape,haumi eskritórpe;haokondenátachupeomanohaguã,haome'ẽta chupegentil-kuérape

34Ha'ekuéraoñembohoryhese,oinupãtahese,oescupiha ojukátachupe,hambohapyhaárapeopu'ãjeýta

35UperireSantiagohaJuan,Zebedeora'y,ouhendápeha he'ichupe:Mbo'ehára,roipotarejapoorereheopamba'e roipotáva

36Hahe'ichupekuéra:Mba'epikopeipotaajapo penderehehápe?

37Ha'ekuérahe'ichupe:Eme'ẽoréveroguapypeteĩnde akatúapehaambuendeasugotyo,ndemimbipápe

38Jesúskatuhe'ichupekuéra:Peẽndapeikuaáimba'épa pejerurehapeñemongaraipeñemongaraiche añemongaraívareheve?

39Ha'ekuérahe'ichupe:OreikatuJesúshe'i chupekuéra:“Peẽpey'útapekópachehoy'úvaguihape ñemongaraicheañemongaraívareheve,peñemongaraíta.

40Hakatuaguapychepoakatúahacheasugotyo ndaha’éichemba’eame’ẽhaĝua;hakatuoñemeʼẽtaumi oñembosakoʼívapeguarã.

41Umidiezohendúvoupéva,oñepyrũombopochyhikuái SantiagohaJuanndive

42Jesúsohenóichupekuérahendápehahe'ichupekuéra: Peẽpeikuaaumitetãambueguaoisãmbyhyha.haumi tuichavévaoipuruautoridahiʼarikuéra

43Haupéichandoikomo'ãipendeapytépe,ha'évapetuicha oipotávapendeapytépe,ha'étapenerembijokuái.

44Haoimeraẽvapendeapytéguihaʼesévapetenondegua, haʼétaenteroverembiguái

45YvypóraRaʼyjependoúioservihaguachupe,síno oservihaomeʼẽhaguahekoverreskáteramohetápe

46OguahẽhikuáiJericópe,haJesúsosẽvoJericógui idisipulokuérahahetaitereihéntendive,Bartimeosiégo, Timeoraʼy,oguapytaperembeʼýpeojerureasy

47Ohendúvoha'ehaJesúsNazaretgua,oñepyrũosapukái hahe'i:“Jesús,ndeDavidRa'y,cheporiahuvereko”

48Hetaoĩheʼívachupeokirirĩhagua,hahaʼekatu osapukái:“NdeDavidRaʼy,cheporiahuvereko”.

49Jesúsoñembo'yhahe'ioñehenóihaguãchupeHa'e kuéraohenóipeohecha'ỹvapehahe'ichupe: Eñembopy'aguapy,epu'ã.ha’enerenói.

50Haʼeomomboijao,opuʼãhaouJesúsrendápe

51Jesúsoporanduchupe:Mba'epikoreipotátaajapo nderehe?Peohecha’ỹvahe’ichupe:“CheJára,ahecha haguã”

52Jesúshe'ichupe:Terehondejerovianemonguera UpepeteohechahaohoJesúsrapykuéritapére.

MOAKÃHA11rehegua

1OguahẽvoJerusalénpe,BetfagéhaBetaniape,yvyty Olivotýpe,omondomokõihemimbo'épe

2Hahe'ichupekuéra:Tapehopepuévlooĩvapepende rováipepoichupe,hapegueruchupe

3Oĩramoheʼívapeẽme:“Mbaʼérepikopejapoupéva?” ereÑandejáraoikotevẽhahese;hapyaʼevoiomondota chupekoʼápe

4Haohohikuái,haojuhuperyguasuraʼyoñeñapytĩhaokẽ ykére,peteĩlugárojoajuhápemokõitape;haopoihikuái chupe

5Oĩumioñembo'ývaupépehe'ichupekuéra:Mba'e pikopejapopeipe'ávoperyguasura'y?

6Ha'ekuérahe'ichupekuéraJesúshe'ihaguéicha

7HaogueruhikuáiperyguasuraʼyJesúsrendápe,ha omomboheseijaokuéra;haoguapyhi'ári.

8Hetaoipysoijaotapére,haambuekatuoikytĩyvyramáta rakãhaoipe'atapére

9Umiohóvahenondépehahapykuériosapukáihahe'i: “Hosanna!Tovy'apeoúvaÑandejárarérape

10Toñemomba'eguasuñanderuDavidRréinooúva Ñandejárarérape:Hosannayvatevévape

11JesúsoikeJerusalénpehatémplope,haomañaopa mbaʼérehakaʼaruete,ohoBetániapeumidocendive

12Ko'ẽmbotávo,oguahẽvohikuáiBetaniagui,iñembyahýi.

13Haohechávomombyryguivepeteĩígomátahogue,ou, ojuhúramojepemba'eveígoárane'ĩragueteri

14Jesúshe'ichupe:Avavendo'úindeyvaopaáraguarã Hahemimbo'ekuéraohenduupéva

15UpémarõoguahẽhikuáiJerusalénpe,Jesúsoike témplopehaoñepyrũomosẽumiovendévahaojoguávape témplope,haoityumiplátaokambiávamesahaumi palómaovendévaapyka.

16Handohejamoʼãiavaveoguerahambaʼeveichagua mbaʼyrupetémplorupi

17Ombo'echupekuéra:NoñemoĩripikoKuatiañe'ẽme: Cherógaoñembohérataopatetãnguérañembo'eróga?Peẽ katupejapochuguimondahakuã

18Umiléimboʼehárahasaserdóteruvichakuéraohendu upéva,haohekambaʼéichapaikatuojukachupe, okyhyjéguichuguikuéra,enteroveumihénteoñemondýigui haʼeomboʼéva

19Oguahẽvoka'aru,osẽpetávagui.

20Hapyhareve,ohasávohikuái,ohechahikuáipeígomáta ipiruhapoguive

21Pedroimandu'ávohe'ichupe:Mbo'ehára,péinaápe, peígomátaremaldesiva'ekueipirupa

22Jesúshe'ichupekuéra:PejeroviaTupãre.

23Añetehápehaʼepeẽme:Oimeraẽheʼívakomontáñape: ‘Eñemomombyrýkenahaeñemomboyguasúpeha ndodudamoʼãiikorasõme,hakatuogueroviátaoikotaha umimbaʼeheʼíva;haʼeoguerekótaopambaʼeheʼíva

24Upévareha'epeẽme:Opamba'epeipotáva,peñembo'e jave,pegueroviapehupytyhahapeguerekóta.

25Peñembo'ejave,peperdona,peguerekóramomba'evai oimeraẽvarehe,pendeRuyvagapeguaaveipeneperdona penerembiapovaikue.

26Hakatunapeperdonáiramo,pendeRuyvagapegua noperdonamoʼãipenerembiapovaikue

27Ha'ekuéraoguahẽjeyJerusalénpe,haJesúsoguatahína Tupaópe,ouhendápeumisaserdóteruvicha,Moisés rembiapoukapymbo'ehárahaansiánokuéra

28Haerechupe:Mba'eautoridarupiverejapoko'ã mba'e?hamávapikoomeʼẽndévekoautoridarejapo haguakoʼãmbaʼe?

29UpémarõJesúsombohováichupekuéra:Aporandúta aveipeẽmepeteĩmbaʼe,haamombeʼútapeẽmembaʼe autoridarupiveajapokoʼãmbaʼe

30Juanñemongarai,yvágaguipikotérãyvypóragui? embohováichéve

31Ha'ekuéraoñe'ẽojupehe'ívo:Ja'éramo:‘Yvágagui! ha'ehe'íta:Mba'érepikondapegueroviáichupe?

32Hakatuja'éramo:Yvypóragui;okyhyjehikuái tavayguakuéragui,opavaveoimo'ãguiJuanha'ehapeteĩ maranduhára.

33Ha'ekuérahe'iJesúspe:NdaikatúiroikuaaJesúshe'i chupekuéra:Cheaveinamombe'úipeẽmemba'epu'aka rupiajapoko'ãmba'e.

MOAKÃHA12rehegua

1HaoñepyrũoñeʼẽchupekuéraehémplorupivePeteĩ kuimba'eoñotỹpeteĩparralty,haomoĩpeteĩkorapyijerére, ojo'opeteĩtendavínoryrurã,haomopu'ãpeteĩtórre,ha ohejaosẽumiñemitỹhárape,haohomombyrytetãme

2Oguahẽvoára,omondopeteĩtembiguáiumichokokue rendápe,orrecibihaguãumichokokueguipeparralyva.

3Ha'ekuéraojagarrachupe,oinupãhaomondochupe nandi

4Haomondojeychupekuéraambuetembiguái;haoity hikuáiitápehaoinupãchupeiñakãme,haomondochupe oñemotĩvo.

5Haomondojeyambuépe;hachupeojukahikuái,haheta ambuépe;oinupãvoalgúnope,haojukaalgúnope

6Oguerekóguigueteripeteĩita'ýra,ha'eohayhuetéva, omondoaveichupekuéraipahaitépehe'ívo:“Omomba'éta hikuáichera'ýpe”

7Péroumichokokueheʼiojupe:“Kóvahínapeheredero eju,jajukachupe,hapeerénsiañanemba’éta.

8Ha'ekuéraojagarrachupe,ojukahaomosẽchupe parraltýgui.

9Mba'epikoojapótapeparraltyjára?ha'eoútaohundíta umiñemitỹhárape,haome'ẽtapeparraltyambuetapichápe 10Hanapemoñeʼẽipikokoescritura;Peitaumi omopu'ãvaomboykevaekue,oikochuguiesquinaakã.

11UpévaningoÑandejáraojapovaʼekue,hañanderesa renondépeiporãiterei?

12Ha'ekuéraojokosechupe,haokyhyjeumi tavayguakuéragui,oikuaáguiha'ehe'ihaguechupekuéra ñe'ẽjoaju.

13Ha'ekuéraomondohendápeumifariséohaHerodes pegua,ojagarrahaguãchupeiñe'ẽme

14Oguahẽvohikuáihe'ichupe:“Mbo'ehára,oreroikuaa ndeañeteguahahanapeñangarekóiavavéretributoCésarpe,térãnahániri?

15Ñameʼẽtapiko,térãpanañameʼẽmoʼãi?Ha'ekatu oikuaávohovamokõihahikuái,he'ichupekuéra:Mba'ére pikochembopy'ara'ã?pegueruchévepeteĩplátapehẽngue, ahechahaguã.

16HaogueruhikuáiHahe'ichupekuéra:“¿Máva mba'épakota'ãngahakuatiahaipyre?Ha'ekuérahe'ichupe: Césarmba'e.

17Jesúshe'ichupekuéra:Peme'ẽCésarpeumimba'e Césarmba'évahaÑandejárapeumimba'eTupãmba'éva Haha'ekuéraoñesorprendehese.

18Upéiouhendápeumisaduseo,he'ívandaiporiha ñemoingovejeyhaoporanduchupehikuái:

19Mbo'ehára,Moisésohaioréve:Peteĩkuimba'eryvy omanóramo,ohejahembirekohandohejáiimemby, iñermánooguerahahembirekópehaomongakuaa iñermánope.

20Oĩ7ermáno,hapeprimeroomendahembirekoha omanóvondohejáiimemby

21Pemokõihaoguerahachupehaomano,handohejái mba'eveichaguañemoñare

22Haumisieteoguerekochupe,handohejáiimemby

23Upéicharõ,peoikovejeývo,opuʼãvovehikuái,¿máva rembirekopikohaʼétachuguikuéra?umisieteoguerekógui chupehembirekorã

24Jesúshe'ichupekuéra:Ndapejavýipiko ndapeikuaáiguiÑandejáraÑe'ẽhaTupãpu'aka?

25Opu'ãvoveomanóvaapytégui,nomendáiha noñemendái.hakatuha'eumiángelyvágapeoĩvaicha.

26Haumiomanóvaopu'ãjeyhaguã,napemoñe'ẽipiko Moiséskuatiañe'ẽme,mba'éichapaTupãhe'ichupe ka'aguýpe:ChehínaAbrahán,IsaacJárahaJacobJára?

27Ha'endaha'éiomanóvaJára,oikovévaJárauvei

28Upérõpeteĩmboʼeháraleipeguaoguahẽohendúvo chupekuéraoñemongetajaveoñondive,haohechakuaa ombohováiporãhaguechupekuéra,oporanduchupe: “¿Mávapapetembiapoukapytenondeguaopambaʼégui?”

29Jesúsheʼichupe:“Opambaʼemandamiénto tenondeguahaʼehína:“Israel,ehendu!”Ñandejárañande Járaha'epeteĩJára.

30HaehayhútaÑandejárandeJárapeopanekorasõreheve, opaneángareheve,haopaneakãmehaopanembarete reheve:kóvaha’etembiapoukapypeteĩha.

31Hapemokõihakatu,haʼehína:“Rehayhuvaʼerãnde rapichápendejupevoi”.Ndaipóriambuetembiapoukapy tuichavévako'ãvagui

32Pembo'eháraleipeguahe'ichupe:“Mbo'ehára,ere añetegua.handaipóriambueha'eañónte.

33Hajahayhuchupeopapyʼaiteguive,haopaarandu reheve,haopaángareheve,haopambaretereheve,ha jahayhuhapichápehaʼeichaite,tuichaveopaofrénda ojehapývahasakrifísioenterovévagui

34Jesúsohechávoombohováiporãha,he'ichupe:Nde namombyrýiTupãRréinoguiHauperireavavenoñanimái oporanduchupemba'eve

35Jesúsomboʼeajatémplope:“¿Mbaʼéichapikoumi mboʼeháraleipeguaheʼiCristohaʼehaDavidRaʼy?”

36Davidvoihe'iEspíritusántorupive:“Ñandejárahe'iche Ruvichape:Eguapycheakatúape,ajapopevene enemigokuérandepyryru”

37UpévareDavidvoiheʼichupeÑandejárahamoõgui pikoupéicharõhaʼeitaʼýra?Haumihéntecomúnohendu chupevyʼápe

38HaJesúshe'ichupekuéraombo'évo:Peñangarekóke umiMoisésrembiapoukapymbo'eháragui,ohayhúvaoho aopukuhaohayhúvaomomaiteiñemuhápe

39Umiapykaguasuumisinagógapehaumikotyyvategua karuguasujave.

40Umívaho'uumiviúdaróga,haoñembo'epuku,ko'ãva ohupytýtakondenatuichavéva

41Jesúsoguapypetesórorováihaohechambaʼéichapa umihénteomomboplátapetesórope

42Uperireoupeteĩviúdamboriahu,haomombomokõi mbaʼyru,haupévaoganapeteĩpláta.

43UpémarõJesúsohenóihemimbo'ekuérapehahe'i chupekuéra:Añetehápeha'epeẽme,koviudamboriahu omoingehetaveumiomoingeva'ekuéguitesoro-pe.

44Opambaʼeojapovaʼekueomombohikuáihembývagui; hakatuhaʼeoikotevẽvaguiomomboopambaʼe oguerekóva,jepeopahekovépe.

MOAKÃHA13rehegua

1Osẽvotupaógui,peteĩhemimbo'ehe'ichupe: Mbo'ehára,ehechamba'eichaguaitahamba'eógapikooĩ ko'ápe!

2Jesúshe'ichupe:Rehechápako'ãógaguasu? ndopytamo'ãipeteĩitaambueári,noñemombomo'ãiva 3UpéioguapývopeyvytyOlivotápe,petémplorovái, Pedro,Santiago,JuanhaAndrésoporanduchupehaʼeño 4Eremínaoréve,¿arakaʼépaoikótakoʼãmbaʼe?ha mbaʼépahaʼétapetechaukahaoñekumplivoveopakoʼã mbaʼe?

5Jesúshe'ichupekuéra:Peñangarekókeanihaguãavave penembotavy.

6Hetaoútacherérapehe'ívo:ChehínaCristo;ha ombotavýtahetápe

7Hapehendúvoñorairõhahañorairõhañe’ẽmbegue,ani peñemondýihakatupeipahane’ĩragueteri

8Tetãnguéraopuʼãtatetãre,harréinoopuʼãtarréinore,ha opahendápeoikótayvyryrýi,haoikótañembyahýiha jehasaasy

9Peñangarekókependejehe,ha'ekuérapenemoguahẽtaaty guasúpehaumisinagógapepeñeinupãta,hapejegueraha

mburuvichahamburuvichakuérarenondépecherehehápe, pehechaukahaguãhesekuéra.

10Hapemaranduporãoñemoherakuãraẽvaʼerãopa tetãnguéraapytépe.

11Pérohaʼekuérapendeguerahavovehapenemeʼẽvove, anipejepyʼamongetaraẽmbaʼépapeñeʼẽtahaanipeimoʼã raẽpeEspírituSanto

12Koʼágapejoykeʼyotraisionátapeermánopeomano meve,hapetúvapetaʼýrape;hataʼyrakuéraopuʼãta ituvakuérarehe,haojukátachupekuéra

13Haopayvypórandaija'emo'ãipeẽmecherérarehe,ha peogueropu'akávaipahaitepeve,ojesalváta

14Pehechátavovepemba'eoporombojeguarúva,proféta Danielhe'iva'ekue,oñembo'yhanoĩriva'erãhápe,(pe omoñe'ẽvatontende),umioĩvaJudéapetoñaniyvytygotyo 15Hapeoĩvaógaárianioikehógapehaanioikeipype oguenohẽhaguãmba'evehógagui

16Hapeoĩvañúmeaniojevyjeyojagarrahaguaijao

17¡Aichejárangaumihyeguasúvahaumiimemby kambúvaumiárape!

18Hapeñemboʼeanihaguapenerekañyroʼyjave

19Umívaárapeoikótajehasaʼasy,ndahaʼéivaʼekuepe creaciónñepyrũguiveÑandejáraojapovaʼekuekoʼága peve,handoikomoʼãi

20HaÑandejáranomombykyiramoumiára,nipeteĩ yvypórandojesalváivaʼerãmoʼã

21Haupéioĩramoheʼívapeẽme:“Péina,koʼápeoĩCristo; térã,péinaápe,haʼeoĩupépe;anipegueroviachupe:

22Cristojapuhaprofétajapuopuʼãta,haojapótamilágro hambaʼehechapyrãva,ikatuhaguáichaombotavyumi ojeporavóvapejepe.

23Hakatupeñangarekóke,péinaápe,amombe'upeẽme opamba'e

24Péroumiárape,upejehasaasyrire,pekuarahy iñypytũtahapejasyndohesapemoʼãi

25Haumimbyjakuérayvagapeguahoʼáta,haumipuʼaka oĩvayvágapeoñemomýita.

26HaupérõohechátahikuáipeYvypóraRaʼýpeouhaarai rupituichapuʼakahagloriareheve

27Haupéiombouhiʼángel-kuérape,haombyatýta ijeporavopyreirundyyvytuguive,yvypahaguiveyvága pahapeve

28Koʼágaeaprendepeteĩehémplopeígomátare.Hakã ipiro'ygueterihahogue,peikuaahi'aguĩmahaarahaku

29Upéichaaveipeẽpehechávooikohakoʼãmbaʼe, peikuaahiʼaguimaha,okẽmejepe.

30Añetehápehaʼepeẽme,koñemoñarendohasamoʼãiha, opakoʼãmbaʼeojejapopeve.

31Yvágahayvyohasáta,hacheñe'ẽkatundohasamo'ãi

32Hakatuupeárahaupearavópeavavendoikuaái,niumi ángeloĩvayvágape,nipeTa’ýra,hakatupeTúva

33Peñangarekóke,pema'ẽhapeñembo'e,ndapeikuaáigui araka'épaoguahẽpeára

34YvypóraRa'yha'etepeteĩkuimba'eohóvamombyry, ohejávahóga,ome'ẽautoridahembiguáikuérape,hapeteĩ teĩmehembiaporã,haomandapeokẽrerekuaomañahaguã

35Peñangarekóke,ndapeikuaáiguiaraka'épaouógajára, ka'arutérãpyharepyte,gallookororõtérãpyhareve

36Anihaguãousapy'apendejuhupekeha

37Haha'epeẽmeha'eopavavépe:Pema'ẽ.

MOAKÃHA14rehegua

1MokõiárarireojejapoPáskuaaretehapanilevadura’ỹva, haumisaserdóteruvichahaMoisésrembiapoukapy mbo’eháraohekamba’éichapaikatuojagarrachupe mba’éichapaojukachupe

2Ha'ekuérakatuhe'i:Anipeareteárape,anihaguãoiko sarambiumitetãygua.

3OĩajaBetaniapeSimónleprosorógape,oguapyajaokaru jave,oupeteĩkuñaoguerekóvapeteĩkáhadealabastro ryguasurupiʼahepyetereívahaombotypekáha,haoñohẽ iñakãári

4Oĩaveiipochývahaheʼíva:“¿Mbaʼérepikooñembyaipe mbaʼekyʼa?

5Ikatukurioñevendemasdetrescientosplátapehẽngue, haoñemeʼẽmboriahúpe.Haoñe'ẽmbeguehikuáihese.

6Jesúshe'i:Ehejachupemba'érepikopembopy'arasy chupe?ha’eojapocherehepeteĩtembiapoporã

7Akóintenikopenendiveimboriahúva,hapeipotáramo ikatupejapoporãchupekuéra

8Ha'eojapoikatúvaguive,ha'eoura'eoñohẽhaguãche reteoñeñotỹhaguã.

9Añetehápehaʼepeẽme:Oñemomaranduhápekomarandu porãkoyvytuichakuejaveve,oñeñeʼẽtaaveikombaʼe haʼeojapovaʼekuéreojegueromanduʼahaguahese.

10JudasIscariote,peteĩvaumidoceapytégui,oho saserdóteruvichakuérarendápeotraisionahaguachupe kuéra.

11Ohendúvoupéva,ovyʼahikuáihaoprometeomeʼẽtaha chupeplátaHaohekamba'éichapaikatuotraisionachupe convenientemente.

12PeprimerdíadepanIlevadura’ỹva,ojukarirehikuái Páskua,idisipulokuéraheʼichupe:Moõpikoreipotáta rohoroprepararoʼuhaguapePáskua?

13Upéiomondomokõihemimbo'épehahe'ichupekuéra: Pehopesiudápehaupépepejotopátapeteĩkuimba'e oguerahávayryru.

14Oikehápe,pejepeógajárape:‘Mbo’ehárahe’i:“Moõpa oĩpekotyinvitádo,cheremimbo’ekuérandiveha’uhápe Pascua?”.

15Ha'eohechaukátapeẽmepeteĩkotyguasuyvategua oñembosako'ívahaoñembosako'íva,upépepembosako'i oréveguarã.

16Hemimbo'ekuéraosẽohopetávapehaojuhuhe'i haguéichachupekuéra

17Haka'aruouumidocendive.

18Upéioguapyhaokaruajahikuái,Jesúshe'i: Añetehápeha'epeẽme,peteĩpendeapytépeokaruchendive chetraisionáta

19Ha'ekuéraoñepyrũoñembyasyhahe'ichupepeteĩteĩ: “Chepiko?”haambuekatuhe'i:“Chepiko?”

20Ha'ehe'ichupekuéra:Peteĩumi12apytégui, ohypýivachendivepemba'yrúpe

21YvypóraRa'yohóta,he'iháichahese,hapekuimba'e otraisionava'ekueYvypóraRa'ýpe!iporãra’eupe kuimba’épearaka’evenonaséirire

22Okaruajahikuái,Jesúsojagarrambuja,ohovasa, omboja'ohaome'ẽchupekuérahahe'i:Pegueraha, pekaru,kóvaha'echerete

23Upéiojagarrapekópahaoagradeserireomeʼẽ chupekuéra

24He'ichupekuéra:Kóvaha'echeruguyTestamento pyahúgui,oñeñohẽvahetarehehápe.

25Añetehápehaʼepeẽme,ndaʼumoʼãvéimapeparrályva, upeáraamboyʼupeveipyahúvaTupãRréinope.

26Opurahéirirehikuáipeteĩpurahéi,osẽhikuáiyvyty Olivotýpe

27Jesúshe'ichupekuéra:--Opavavepeẽpeñembohorýta cherehekopyharépe.

28Pérocheaikovejeyrire,ahátapenerenonderãGalileape

29Pedrokatuhe'ichupe:--Opavaveoñembohorýramojepe, chendajapomo'ãi

30Jesúshe'ichupe:Añetehápeha'endéve,koárape,ko pyharépe,galloosapukáimboyvemokõijey,mbohapyjey chenegáta

31Haʼekatuheʼihatãve:“Amanóramonendive, nandenegamoʼãinimbaʼevéicharõ”.Péichaaveihe'ihikuái opavave

32UpéioguahẽhikuáipeteĩlugárhéravapeGetsemanípe, hahaʼeheʼiidisipulokuérape:“Peguapykoʼápeche añemboʼeaja”

33HaoguerahahendivePedro,SantiagohaJuan,ha oñepyrũoñemondýihaipohýieterei;

34Hahe'ichupekuéra:Cheángaombyasyetereiomano meve

35Haʼeohotenondegotyomichĩmi,hahoʼayvýpeha oñemboʼeikatúramoohasachuguipeóra

36Hahe'i:Abba,cheRu,opamba'eikatundéveguarã eipe'acheheguikokópa,upéicharõjependaha'éiche aipotáva,hakatundereipotáva

37Upéiouhaojuhuchupekuéraokeha,hahe'iPédrope: Simón,¿ndepikoreke?¿ndaikatúipikoremañapeteĩ aravo’i?

38Pema'ẽhapeñembo'e,anihaguãpeikejepy'ara'ãmePe espírituañetehápeoĩmapreparádo,péropesoʼoikangy.

39Haohojey,haoñemboʼe,haoñeʼẽumiñeʼẽ peteĩchagua

40Haoujeývo,ojuhujeychupekuéraokeha,(hesa ipohýigui)handoikuaáimba'épaombohováitachupe

41Upéioumbohapyhajey,hahe'ichupekuéra:Peke ko'ágãhapepytu'u.péinaápe,peYvypóraRaʼy oñetraisionapekador-kuérapópe

42Pepu'ã,jaha;péinaápe,pechetraisionávahi’aguĩma

43Upepete,oñe'ẽajagueteri,ouJudas,peteĩvaumidoce apytégui,hahendivehetaitereiatyguasukysepukuha yvyrareheve,saserdóteruvicha,Leymbo'ehárahaansiáno kuéragui.

44Hapeotraisionavaʼekuechupeomeʼẽpeteĩseñál,ha heʼi:“Oimeraẽcheahetũtavape,haʼehína”.pegueraha chupe,hapeguerahaporãchupe

45Oguahẽriremínteohohendápehahe'i:“Mbo'ehára, mbo'ehára!haohetũchupe

46Ha'ekuéraomoĩipohi'árihaojagarrachupe.

47Peteĩvaumioñemboʼývaoguenohẽpeteĩkysepukuha oinupãpeteĩsaserdóteguasurembiguáipehaoikytĩchugui ijapysa

48Jesúshe'ichupekuéra:Pesẽpikokysepukuhayvyra rehevechejagarrahaguãmondahareheguáicha?

49Árahaáraaimeva'ekuepenendiveTupaópeambo'évo, handacheguerahái

50Haopavaveohejachupehaokañy.

51Upéiohohapykuéripeteĩmitãkaria'y,oguerekóvapeteĩ téladelínoojejaho'ívaheteopíre.Haumimitãrusuojoko chupe

52Upéiohejapeaodelínohaokañychuguikuéraopívo.

53UperireoguerahahikuáiJesúspepesaserdóteguasu rendápe,hahendiveoñembyatypaiteumisaserdóteruvicha, umiansiánohaumimboʼeháraleipegua

54Pedroohohapykuérimombyry,pa'iguasurógaguasúpe, haoguapytembiguáikuérandivehaoñembopiro'y tatarendýpe

55Haumisaserdóteruvichahaopakonséhoohekatestígo Jesúskóntrapeojukahaguachupehandojuhúimba'eve 56Hetaoĩomombeʼujapuhese,péroumimbaʼeheʼíva noĩripeteĩñeʼẽme

57Upéiopu'ãpeteĩtapichahaomombe'ujapuhesehe'ívo: 58Rohenduheʼívo:“Ahundítakotémploojejapovaʼekue porupive,hatresdíapeamopuʼãtaótroojejapóvapoʼỹre”

59Péronoĩripeteĩñeʼẽmeumitestígoorekóvahikuái

60Pesaserdóteguasuoñemboʼyijapytepehaoporandu Jesúspe:“¿Nderembohováiripikombaʼeve?¿mba'epiko ko'ãtestigonderehe?

61Ha'ekatuokirirĩhanombohováimba'eve.Pa'iguasu oporandujevychupehahe'ichupe:NdepikoCristo, TupãTupãRa'y?

62Jesúshe'i:Chehína,hapehechátaYvypóraRa'ýpe oguapyhaipu'akapávaakatúapehaouhaaraiyvágape

63Upémarõpesaserdóteguasuomondoroijaohaheʼi: “¿Mbaʼepikoñaikotevẽtestígo?

64Pehendúmapeñe'ẽvaiñe'ẽvaiHaopavaveokondena chupekulpávleomanógui

65Oĩoñepyrũvaoescupichupe,ojaho'ihovahaoinupã chupe,hahe'ichupe:“Eprofetisa”haumitembiguáioinupã chupeipojyvareheve

66Pedrooĩajapepalásioguýpe,peteĩsaserdóteguasu kuñarembiguái

67HaohechávoPedrooñembopiro'yha,omañahesehahe'i: NdereimeaveiJesúsNazaretndive.

68Ha'ekatuonegahahe'i:Chendaikuaáihanantendéi mba'épaereHaosẽpeveranda-pe;hapegallotripulación

69Peteĩkuñataĩohechajeychupehaoñepyrũheʼiumi oĩvapeupépe:“Kóvahínapeteĩva”

70HahaʼeonegajeyupévaUperiremínte,umi oñembo'ývahe'ijeyPédrope:“Añetehápendeha'epeteĩva, ndenikoGalileagua,haneñe'ẽoguerohory”

71Haʼekatuoñepyrũomaldesihaohura,haheʼi:“Che ndaikuaáikokuimbaʼepeñeʼẽvare”.

72HamokõihajeypegallootyryryPedroimandu'aJesús he'iva'ekuechupe:Pegalloosapukáimboyvemokõijey, chenegátambohapyjeyHaopensávoupéva,hasẽ

MOAKÃHA15rehegua

1Upepetepyhareve,umisaserdóteruvichaoñomongetávo umiansiáno,mboʼeháraleipeguahapekonsého kompletoitendive,haojokuaJesúspehaoguerahachupe haomeʼẽchupePilatopópe

2Pilatooporanduchupe:Ndepikohudíoruvichaguasu?

Hahe'ichupe:Ndeere

3Umisaserdóteruvichaheʼichupehetambaʼére,pérohaʼe nombohováirimbaʼeve.

4Pilatooporandujeychupe:Nderembohováiripiko mba'eve?péinaápehetambaʼehaʼekuéraotestifika nderehe

5Jesúskatunombohováirigueterimbaʼeve;upéichaPilato oñesorprende.

6Upekaruguasúpeopoichuguikuérapeteĩprisionéro oipotávape

7OĩvaʼekuepeteĩhéravaBarrabás,oñeñapytĩvaʼekueumi opuʼãvandihendive,haoporojukavaʼekueopuʼãjave

8Hapeatyguasuosapukáihatãoñepyrũoipotachupe ojapoojapohaguéichahesekuéra

9Pilatokatuhe'ichupekuéra:Peipotapikoapoipeẽme umijudíorréigui?

10Haʼeoikuaaporãumisaserdóteruvichaomeʼẽhague chupeenvidiahaguére

11Umisaserdóteruvichakatuomomýiumihéntepe,haʼe opoiporãvehaguachupekuéraBarrabáspe

12UpémarõPilatoheʼijeychupekuéra:“¿Mbaʼépa peipotátaajapopepeẽpehenóivarehudíorréi?”.

13Ha'ekuéraosapukáijey:“Emosaichupekurusúre!”

14UpémarõPilatooporanduchupekuéra:Mba'eivaíva pikoojapo?Haha'ekuéraosapukáihatãve:“Ejupichupe kurusúre!”

15HaupéichaPilato,ombovyʼasetavayguakuérape,opoi chupekuéraBarrabáspe,haoinupãrireJesúspe,ojejuka haguakurusúre

16Umisoldádooguerahachupepesalónhéravape Praetorio.haohenóihikuáioñondivepapeatyguasúpe.

17Haʼekuéraomondechupeaopúrpurahaomondepeteĩ korónañuatĩguihaomoĩiñakãre

18Haoñepyrũosaludachupe:“¡Maitei,judíoruvicha guasu!

19Haoinupãchupehikuáiiñakãrepeteĩka’avoreheve,ha oespumahese,haoñesũvooadorachupe.

20Upéioñembohoryrirehese,oipeʼachuguipepúrpura, haomondeheseijaotee,haoguerahachupeomosãingo haguakurusúre.

21Ha'ekuéraomboligahikuáipeteĩSimónCireneogua, ha'évaAlejandrohaRufotúva,ohasava'ekueupérupi, oguerahahaguãkurusúre.

22UpéioguerahachupehikuáipelugárhéravapeGólgota, heʼiséva:“Peakãnguerenda”

23Ha'ekuéraome'ẽchupehoy'uhaguãvíno oñembojehe'ávamirrarehe,ha'ekatundohupytýi

24Haomosãingorirechupekurusúre,ombojaʼoijaokuéra, osorteávohesekuéra,mbaʼépaojagarrátapeteĩteĩ.

25Mbohapyhaaravojave,haohupihikuáikurusúre

26Upéiojehaiperréiheʼivaʼekueheʼíva:“Umihudío rréi”

27Hahendiveomosãingokurusúremokõimondaha; peteĩvaijakatúapehaambueijasugotyo

28KumplipeEscriturahe'íva:“Ojeipapaumihembiapo vaívandive”

29Umiohasávaupérupiojahéihese,oñakãityhahe'i: “Nderehundívapetémploharemopu'ãvatresdíape

30Ejesalvahaeguejykurusúgui

31Upéichaaveiumisaserdóteruvichaoñembohoryojuehe umimboʼeháraleipeguandive:“Haʼeosalvaambue tapichápeijehendaikatúiosalva

32Cristo,IsraelRréi,toguejyko'ágãkurusúgui,jahechaha jagueroviahaguãHaumioñemosãingovaekuekurusúre hendiveojahéihese

33Haoguahẽvopeórasexta,iñypytũmbapetetãtuichakue javeve,pearavonovenopeve.

34HanovenoaravojaveJesúsosapukáihatãhahe'i:“Eloi, Eloi,lamasabactani?Upévahe'ise:“CheTupã,cheTupã, mba'érepikochereja?”

35Oĩumioñembo'ývaupépe,ohendúvoupéva,he'i: Péina,ha'eohenóiElías-pe

36Peteĩvaodiparaomyenyhẽpeteĩesponjahenyhẽva vínagregui,omoĩpeteĩka’aguyárihaomboy’uchupe,ha he’i:“Animína!”jahechamínaoútapaElíasomboguejy chupe

37Jesúsosapukáihatãhaohejapeespíritu

38Petémploveloojepeʼamokõihendápeyvateguiveiguy peve

39Pesenturiónoñemboʼývahenondépeohechávohaʼe osapukáihaomeʼẽhaijespíritu,haheʼi:“Añetehápeko kuimbaʼeÑandejáraRaʼy”

40Oĩaveikuñaomañávamombyryguive,umívaapytépe oĩMaríaMagdalena,haMaría,SantiagomichĩvévahaJosé sy,haSalomé

41(OĩrõguareGalileape,ha'eohohapykuérihaoservi chupe)hahetakuñaohóvahendiveJerusalénpe.

42Hakoʼágaoguahẽvokaʼaru,haʼéguipeñembosakoʼi, heʼiséva,peárapytuʼurãmboyve

43JoséArimateagua,peteĩconsejerooñemomba'eguasúva, oha'arõvaaveiTupãRréino,ouhapy'aguasúpeoikePilato rendápehaoipotaitereiJesúsretekue

44HaPilatoosorprendeomanómapa,haohenóipe senturiónpehaoporanduchupeomanómapara'e

45Haoikuaávopesenturión,omeʼẽJosépehetekue

46Upéiojogualínoiporãva,omboguejychupe,ombojere chupelínope,haomoĩchupepeteĩsepultúrape,itakuágui, haombotypeteĩitapesepultúrarokẽme

47MaríaMagdalenahaMaríaJosésyomañamoõpaoñeno chupe

MOAKÃHA16rehegua

1Ohasávopesábado,MaríaMagdalena,haMaríaSantiago haSalomésy,ojoguaumimba'ehe'ẽasýva,ouhaguã oñohẽchupe

2Hapyharevetevoipeprimerdíadelasemána,oguahẽ hikuáipesepultúrapekuarahyosẽvo.

3Ha'ekuérahe'iojupe:“¿Mávapikoorembotyryrýtapeita pesepultúrarokẽgui?”

4Haomañávohikuái,ohechahikuáipeitaojerokyha, tuichaitereígui

5Oikévopesepultúrape,ohechahikuáipeteĩmitãrusu oguapývaijakatúagotyo,ijaopukumorotĩvahaokyhyje hikuái

6Hahe'ichupekuéra:Anipekyhyje,pehekaJesús Nazaretgua,oñemosãingovaekuekurusúre.ha'enoĩri ko'ápe:péinaápepetendaomoĩhaguépechupehikuái

7Pehokatupejehemimbo'ekuérapehaPédropeohotaha penerenonderãGalileape

8Ha'ekuéraosẽpya'ehaokañypesepultúraguioryrýiha oñemondýiguihikuái,hande'írimba'eveavavépe; okyhyjéguihikuái

9Jesúsopuʼãrirekoʼẽmbotávopeprimerdíadelasemána, ojehechaukaraẽMaríaMagdalenape,haʼeomosẽvaʼekue chugui7demónio

10Haohoomombeʼuumioĩvapehendive,oñembyasyha hasẽaja.

11Ha'ekuéraohendúvoha'eoikovehahaojehechachupe, ndogueroviái.

12Uperirehaʼeojechaukaótrafórmapemokõime,oguata haohojavepekállere

13Ha'ekuéraohoomombe'uumihembývape

14Uperireojehechaukaumionce-peoguapyajahikuái okarujave,haojahéichupekuéraijerovia’ỹhaikorasõhatã reheve,ndogueroviáiguihikuáiumiohechava’ekuére chupeha’eopu’ãrire

15He'ichupekuéra:Tapehoopakoyvyapeáriha pemombe'umaranduporãopatekovépe.

16Peojeroviávahaoñemongaraívaojesalváta;hakatupe ndogueroviáivaoñekondenáta

17Hakoʼãtechaukahaosegítaumiojeroviávape;Che rérapeomosẽtahikuáiaña;oñeʼẽtahikuáiñeʼẽpyahúpe; 18Haʼekuéraoguerahavaʼerãmbói;hahoyʼúramohikuái oimeraẽmbaʼeoporojukáva,ndojapomoʼãichupekuéra mbaʼeve;omoĩtaipohasývaári,haokuerátahikuái 19UpémarõÑandejáraoñeʼẽrirechupekuéra,ojegueraha chupeyvágapehaoguapyTupãakatúape.

20Haosẽhikuái,haopredikaoparupiete,Ñandejára ombaʼapohendivekuérahaomoañetepeñeʼẽumi techaukaharupive.Amén.

Lucas

MOAKÃHA1.1

1Hetaitereiningoojagarrámaomombeʼuhaguaumimbaʼe ojegueroviavévañandeapytépe.

2Haʼekuéraomeʼẽhaguéichañandéveumíva,iñepyrũmby guivehaʼévatestígoohechávahaoservívapeñeʼẽ; 3Teófiloikatupyryvéva,aikuaaporãguiopamba'e, iñepyrũmbyguive,ahaindévehendaitépe

4Reikuaahaguambaʼépaañeteumimbaʼereñemboʼe vaʼekue

5JudéaruvichaguasuHerodestiémpopeoĩvaʼekuepeteĩ saserdótehéravaZacarías,+haʼehínaAarónrajy,ha hembirekohéravaElisabet

6HamokõivévahekojojávaTupãrenondépe,oguataopa Ñandejárarembiapoukapyhaordenanza-kuérarembaʼe vaiʼỹre

7Ha'ekuérandoguerekóiimemby,Elisabetimembyrupi, hamokõivévako'ágãomanoporãma.

8HaʼeojapoajasaserdóteÑandejárarenondépe,haʼe ojapoháicha

9Pesaserdóteojepokuaaháicha,haʼeohóramoJehová témplopeohapyinsiénso

10Haenterovetavayguakuéraoñemboʼeokápeinsiénso jave.

11UpéiojehechaukachupepeteĩÑandejáraánhel oñemboʼývapealtárdeinsiénsoakatúape

12Zacaríasohechávochupe,oñemondýihaokyhyje.

13Peánhelkatuhe'ichupe:AnirekyhyjeZacarías, oñehendunikoneñembo'ehanerembirekoElisabet imembytandévepeteĩmitãkuimba'e,harembohératachupe

Juan

14Hareguerekótavyʼahavyʼa;hahetaovyʼátaheñói haguére.

15HaʼetuichaitereítaguiÑandejárarenondépe,ha ndoʼumoʼãivínonimbaʼyrupotĩ;hahenyhẽtaEspíritu Santo-gui,isyryeguivejepe.

16HahetaIsraelñemoñareojevýtaÑandejáraItupãme

17HahaʼeohótahenondépeElíasespírituhapuʼakape, ombojerehaguaumitúvakorasõitaʼyrakuérape,haumi naiñeʼẽrendúivapehekojojávaarandugotyo;ombosako’i haĝuapeteĩtavayguakuéraoñembosako’ívaÑandejárape ĝuarã

18Zacaríashe'ipeánhelpe:Mba'éichapikoaikuaátako mba'e?cheningoitujáma,hacherembirekokatuheta áñore

19Peánhelheʼichupe:“ChehínaGabriel,añemboʼýva Ñandejárarenondépe.haañemondoañeʼẽhaguandéve,ha amombeʼuhaguandévekoʼãmaranduporã

20Ha,péinaápe,neñeʼẽngúta,handaikatumoʼãireñeʼẽ,pe áraojejapótapevekoʼãmbaʼe,nderegueroviáiguicheñeʼẽ, oñekumplítavahiʼárape

21HaumihénteohaʼarõZacaríaspe,haoñesorprendehaʼe opytaarehaguérepetémplope.

22Haosẽvo,ndaikatúioñeʼẽchupekuéra,hahaʼekuéra ohechakuaaohechahaguepeteĩvisiónpetémplope

23Haojehu,opariremínteumiáraoservihague,oho hógapevoi

24Upeárarire,hembirekoElisabethyeguasu,haokañy cincomeseaja.

25PéichaÑandejáraojapochereheumiárahaʼeomaña haguépecherehe,oipeʼahaguacheñembohoryyvypóra apytégui.

26Upeseismespe,TupãomondoánhelGabrielpepeteĩ siudaoĩvapeGalileape,héravaNazarét

27Peteĩkuñataĩomendavaʼekueomendahaguapeteĩ kuimbaʼehéravaJoséndive,haʼévaDavidrogayguahape kuñataĩhéraMaría

28Upérõpeánheloikehendápehaheʼi:“Evyʼa,nde rejeguerohoryetereíva,Ñandejáraoĩnendive

29Haohechávochupe,oñemondýihaʼeheʼívare,ha oimoʼãmbaʼeichaguamaiteipikoupéva.

30Upeánhelhe'ichupe:AnirekyhyjeMaría,Tupã reguerohoryhaguére

31Ha,péinaápe,nderyeguasúta,hareme'ẽtapeteĩta'ýra, harembohératachupeJESUS

32Ha'etuichamba'étahaoñembohérataTupãIjyvatevéva Ra'y,haTupãÑandejáraome'ẽtachupeitúvaDavid guapyha

33HahaʼeoisãmbyhýtaJacobrógaáriopaáraguarã;ha irreino-guindaiporimoʼãiipaha.

34UpémarõMaríaheʼipeánhelpe:“¿Mbaʼéichapiko oikótaupéva,ndaikuaáiramojepepeteĩkuimbaʼépe?”.

35Hapeánhelombohováichupe:“Espíritusántooúta nderehe,hapeIjyvatevévapuʼakandeñemoʼãta

36Ha,péinaápe,ndeprimoElisabet,hyeguasuaveipeteĩ mitãkuimba'eitujávo,hako'ãvaseismeshendive, oñehenóivaestéril

37Tupãmenikomba'evendaikatumo'ãi

38UpémarõMaríahe'i:PéinaÑandejárarembiguái toikochéveneñe’ẽhe’iháichaHapeánhelohochugui

39UpeárapeMaríaopu'ãhapya'eohoyvytygotyo,peteĩ távaJudápe

40OikeZacaríasrógapehaosaludaElisabet-pe

41ElisabetohendúvoMaríaosaludaha,pemitãotyryryisy ryepýpe.ElisabethenyhẽEspírituSanto-gui.

42Hatãoñe'ẽhahe'i:Ndereñemomba'eguasukuña apytépe,harejehovasandereteyva.

43Hamoõguipikoouchévekóva,cheRuvichasyouche rendápe?

44Pórke,péinaápe,ipuramoitecheapysápenemaitei ñeʼẽ,pemitãotyryrycheryepýpevyʼágui

45Haojehovasapeojeroviáva,ojejapótaguiumimbaʼe Ñandejáraheʼivaʼekuechupe.

46Maríahe'i:Cheángaomomba'eguasuÑandejárape

47HacheespírituovyʼaTupãcheSalvadorrehe

48Haʼeoñatendenikohembiguáirekomichĩvare,pórke koʼágaguiveopañemoñarecherenóicherovasaha

49Peipuʼakapávaojapocherehetuichambaʼe;ha imarangatuhéra.

50Haoiporiahuverekoumiokyhyjévachuguigenerada guivegeneraciónpeve

51Ha'eohechaukambareteiporeheve;omosarambiumi oñemomba’eguasúvapeikorasõimaginación-pe

52Haʼeomboguejyumiipuʼakapávapeoguapyhágui,ha omopuʼãchupekuéraijyvatevévape.

53Haʼeomyenyhẽumiiñembyahýivapembaʼeporãgui;ha umiipirapirehetávapeomondonandi

54Ha'eoguerekohembiguáiIsrael-pe,imandu'ávo iporiahuverekorehe;

55Haʼeheʼihaguéichañanderuypykuépe,Abrahánpeha iñemoñarekuérapeopaáraguarã.

56Maríaopytahendivetresméserupihaohojeyhógape

57UpémarõoguahẽmaElisabettiémpoimembyhaguaha imembypeteĩtaʼýra.

58Haivesínohaiprimokuéraohendumbaʼéichapa Ñandejáraoiporiahuverekochupe;haovyʼahikuáihendive.

59Haochodíapeouhikuáiocirkunsidapemitãme.ha ombohérahikuáiZacarías,itúvarérape

60Isyhe'i:NahánirihakatuoñembohératachupeJuan

61Ha'ekuérahe'ichupe:Ndaipórinipeteĩnerogagua oñehenóivakotérape

62Ha'ekuéraojaposeñalitúvape,mba'éichapaha'eoipota oñehenóichupe

63Upéiojerurepeteĩmesadeescritura,haohai:“Héra Juan”.Hahaʼekuéraosorprendeenterovépe.

64Upepeteojepeʼaijuru,haiñeʼẽojepeʼa,haoñeʼẽha omombaʼeguasuÑandejárape

65Opaumioikóvaijeréreokyhyje,haopakoʼãmbaʼe ojeʼeJudeayvytyrusurupi

66Opaumiohendúvaumívaoñomiikorasõmehahe'i: “Mba'eichaguamitãpikokóva?”.HaÑandejárapooĩ hendive

67ItúvaZacaríashenyhẽEspírituSanto-guihaoprofetisa hahe'i:

68ToñemombaʼeguasuÑandejáraIsraelJárape;haʼe ovisitahaorredimihaguéreitavayguakuérape,

69Haomopu'ãñandévepeteĩhatĩsalvaciónrehegua hembiguáiDavidrógape;

70Ha'ehe'ihaguéichaiprofetamarangatujurúpe, oikova'ekuekoyvyiñepyrũguive.

71Jajesalvahaguañaneenemigokuéragui,haopañande rayʼúvapógui;

72Tojapopeporiahuverekooñeprometevaʼekueñande rukuérape,hañanemanduʼahaguaikonvéniomarangatúre;

73Ha'eohuravaekueñanderuAbrahánpe

74Haʼeomeʼẽñandéve,ñañemosãsóvoñane enemigokuérapógui,ikatuhaguáichajaservichupe kyhyjeʼỹre

75Henondépemarangatuhatekojojápe,opañanderekove árapukukue

76Hande,mitã,oñehenóitapeIjyvatevévaprofeta, rehótaguiÑandejárarovarenondéperembosakoʼihagua hape;

77Omeʼẽhaguaiñarandusalvasiõrehegua itavayguakuérapeiñangaipakuérañemboykerupi.

78ÑandeTupãporiahuverekoporiahuverekorupive; upévarupiorerendápeárayvuyvateguive, 79Ñame'ẽhaguãtesapeumioguapývapepytũmbýpeha ñemanosombra-pe,omboguatahaguãñandepypy'aguapy rapére.

80Pemitãokakuaa,haimbareteijespíritu,haopytayvy ojeiko'ỹhámepeáraojehechaukapeveIsrael-pe

MOAKÃHA2rehegua

1Haojehuumiárape,osẽpeteĩtembiapoukapyCésar Augusto-gui,ojehepymeʼẽhaguaimpuéstoopakoyvyape ári

2(HakoimpuéstoojejapoypyvaʼekueCirenioogovernarõ guareSiriape)

3Haenteroveohoojepagahaguaimpuésto,kádaunooho itávape.

4HaJoséohoaveiGalileagui,távaNazaret-gui,Judéape, Davidtávape,héravaBelén.(ha'eDavidrógaha ñemoñareguarupi:)

5Oñeme'ẽhaguãimpuestoMaríandivehembirekoomenda va'ekuendive,hyeguasuhaguére.

6Haupéichaojehu,oĩajahikuáiupépe,ojehuumiárahaʼe imembyhagua

7Ha'eimembyita'ýraypykue,oñapytĩchupeaoryrúpe,ha omoĩchupepeteĩpesebreryrúpendaipóriguitenda chupekuéraguarãpeposada-pe

8Upetetãmeoĩovecharerekuaopytávañúme, oñangarekóvaijovechakuérarepyharekue

9Ha,péinaápe,Ñandejáraremimbououhi'arikuéra,ha Ñandejárarekomimbipaomimbipaijerére,haokyhyjeterei hikuái

10Upéipeánhelheʼichupekuéra:Anipekyhyje,pórke aguerupeẽmemaranduporãvyʼapavẽreheve,opavavépe guarã

11PórkekoárapeonasepeẽmepeteĩSalvadór,haʼehína CristoÑandejára

12Hakóvahaʼétapeteĩtechaukahapeẽmeguarã;Pejuhúta pemitã'iojejaho'ívaaorehe,oñenopeteĩpesebre-pe.

13Upeichaháguinteoĩpeánhelndivehetaitereiehérsito yvagapeguaomombaʼeguasúvaÑandejárapehaheʼi:

14ToñemombaʼeguasuÑandejárapeyvategotyo,hako yvyapeáritomeʼẽpyʼaguapy,hatoikoporãyvypórape 15Umiánhelohokuévochuguikuérayvágape,umi ovecharerekuaheʼiojupe:“JahakoʼágaBelénpehajahecha kombaʼeoikovaʼekue,Ñandejáraoikuaaukavaʼekue”ore 16Pya'eoguahẽhikuáihaojuhuMaría,José,hapemitã'i oñenopeteĩpesebre-pe.

17Haohechávoupéva,oikuaaukahikuáioparupietepe ñeʼẽoñemombeʼúvachupekuérakomitãrehegua

18Haenteroveohendúvaupévaoñemondýiumi ovecharerekuaomombeʼuvaʼekuechupekuéra 19Maríakatuoñongatuopakoʼãmbaʼeha ojepyʼamongetaikorasõme.

20Haumiovecharerekuaojevy,omombaʼeguasúvoha omombaʼeguasúvoÑandejárapeopambaʼeohenduha ohechavaʼekuére,ojeʼehaguéichachupekuéra.

21Upéiochodíaoñesirkunsidahaguapemitã, oñembohéraJesús,peánhelombohéravaʼekuehyeguasu mboyve.

22HaoparireumiáraoñemopotĩhagueMoisésléi heʼiháicha,ogueruhikuáichupeJerusalén-pe,opresenta haguachupeÑandejárape;

23(ÑandejáraLéiheʼiháicha:“Opakuimbaʼeoipeʼáva imemby,oñehenóitaimarangatúvaÑandejárapeguarã).

24Hatoikuave'ẽmymbajukahe'iháichaÑandejáraLéipe: Peteĩparpalomatérãmokõipalomara'y

25Ha,péinaápe,oĩpeteĩkuimbaʼeJerusalénpe,hérava Simeón;Haupekuimba'ehekojojávaha oporombojeguarúva,oha'arõvoIsraelconsuelo,haEspíritu Santooĩhi'ári

26HaojekuaaukachupeEspírituSantorupive, ndohechamoʼãihañemano,ohechamboyveÑandejára Cristo-pe.

27OikeEspíriturupiveTupaópe,haituvakuéraoguerúvo mitãJesúspe,ojapohaguãhesetembiapoukapyhe'iháicha 28Upéiohupichupeijyvaári,haohovasaÑandejárapeha heʼi:

29Ñandejára,koʼágaehejanerembiguáiohopyʼaguapýpe, neerehaguéicha.

30Cheresaohecháguindesalvasiõ

31Rembosakoʼivaʼekueopatavayguakuérarenondépe;

32Peteĩtesapeohesapévaumitetãambueguápe,haneretã Israelremimbipa

33HaJoséhaisyoñesorprendeumimbaʼeojeʼévarehese

34UpémarõSimeónohovasachupekuérahahe'iisy Maríape:Péinakomitãoñembosako'ihetaIsraelguaho'a haopu'ãjeyhaguãhapeteĩtechaukahaoñeñeʼẽtavare;

35(Heẽ,peteĩkysepukuoinupãtaneángaavei,)ojekuaa haguahetakorasõremiandu

36OĩaveipeteĩprofétaAna,Fanuelrajy,Aser ñemoñaregua

37Haʼeningopeteĩviúdaorekóva84áñorupi,ndoikóipe témplogui,sínooserviÑandejárapeoajunahaoñemboʼe pyharehaára

38UpejaveouaveioagradeseÑandejárapehaoñeʼẽhese opaumiohaʼarõvaperredensiõJerusalénpe.

39Ha'ekuéraojapoparireopamba'eÑandejáraLéi he'iháicha,ohojeyhikuáiGalileape,távaNazarétpe

40Pemitãokakuaahaimbareteohóvo,henyhẽarandugui.

41KoʼágaituvakuéraohoJerusalénpekádaáñopefiésta dePáskuape

42Haʼeorekórõguare12áño,ohohikuáiJerusalénpe ojejapoháichapekaruguasu

43Ojapoparirehikuáiumiára,oujeývo,pemitãJesús opytaJerusalénpe.haJoséhaisyndoikuaáiupéva.

44Ha'ekuérakatuoimo'ãha'eoĩhapeatyguasúpe,oho peteĩárapukukuehaohekahikuáichupeipehẽnguekuéra haoikuaávaapytépe.

45Handojuhúirirechupe,ojerejeyJerusalénpeoheka chupe

46MbohapyárarireojuhuhikuáiTupaópe,oguapývoumi pohanoháraapytépe,ohenduhaoporanduchupekuéra

47Haopavaveohendúvachupeoñemondýiontendeha ombohováihaguére.

48Ha'ekuéraohechávochupe,oñemondýihikuái,haisy he'ichupe:Chera'y,mba'érepikorejapoorévepéicha? péinaápe,nderuhacherohekañembyasýpe.

49Ha'eoporanduchupekuéra:Mba'éichapikopeẽche rekávo?¿ndapeikuaáipikoaimevaʼerãhacheRumbaʼére?

50Hanoñandúihikuáipehaʼeheʼivaʼekuechupekuéra.

51OguejyhendivekuérahaoguahẽNazarétpehaoñemoĩ ipoguýpe

52Jesúsiñaranduhaijyvateveohóvo,haÑandejáraha yvypórapeoguerohory

MOAKÃHA3rehegua

1Áño15ogovernahaguépeTiberioCésar,PoncioPilato ogovernaJudéape,Herodeshaʼevaʼekuemburuvicha guasuGaliléape,haiñermánoFelipehaʼevaʼekue mburuvichaguasuIturéapehaTraconítispe,haLisanias haʼevaʼekuemburuvichaguasuAbilenape

2AnashaCaifásha'erupisaserdóteguasu,Tupãñe'ẽ oguahẽJuanZacaríasra'ýpedesiértope.

3HahaʼeouopatetãmeJordánrembeʼýpe,opredikávope ñemongaraiarrepentimientoreheguaangaipakuéra ñeperdonarã;

4OjehaiháichaprofetaIsaíasñe'ẽkuatiañe'ẽme,he'i:“Peteĩ osapukáivapedesiértope:Pembosako'iÑandejárarape, pemopotĩhape”

5Opayvytyhenyhẽta,haopayvytyhayvyty oñemboguejýta;haumiijyvyra’ỹvaoñemyatyrõta,haumi tapeijyvyku’ívaoñembopiro’ýta;

6HaopayvypóraohechátaTupãsalvasiõ

7UpémarõJesúsheʼiumihénteosẽvaʼekuépe oñemongaraihaguachugui:“Mbaʼépapenemomarandupe pochyoútavagui?

8Upévare,pegueruyvaomeresévapeñearrepenti,haani pejependepype:‘OreroguerekoAbrahánoreru

9Hakoʼágaaveioñemoĩpeháchaumiyvyramátarapo peve:opayvyramátanomeʼẽivahiʼaporãoñeikytĩha oñemombotatápe

10Umihénteoporanduchupe:“¿Mbaʼépajajapóta upéicharõ?”

11Ha'eombohováichupekuéra:Peoguerekóvamokõi ao,tome'ẽpendorekóivape.hapeoguerekóvatembi'u, tojapoupéichaavei

12Upémarõouaveiumiimpuestookobrávaojevautisa haguã,hahe'ichupe:Mbo'ehára,mba'éparojapóta?

13He'ichupekuéra:Anipeme'ẽvepeoñeme'ẽva'ekue peẽme

14Umisoldádooporanduaveichupe:“¿Hambaʼépa jajapóta?”Hahe'ichupekuéra:Anipejapovaiavavére, haanipembojajapuavavépehaevy'anderepykuerehe 15Hatavayguakuéraohaʼarõháicha,haopavaveyvypóra ojepyʼamongetaikorasõmeJuanrehe,haʼépapeCristo, térãnahániri;

16Juanombohováichupekuéra:“Añetehápeche pomongaraiypeOútapeteĩipu'akavévachehegui, namereséiaipe'aisapaturyru

17Haʼeoĩipópeipópe,haʼeomopotĩporãtaijyvy,ha ombyatýtapetrígoimbaʼyrúpeha'ekatupepajaohapyta tataimbogue'ỹvape

18Hahetaambuembaʼeiñemokyreʼỹmehaʼeopredika tavayguakuérape

19Herodespemburuvichaguasukatuojahéichupe iñermánoFeliperembirekoHerodíashaopambaʼevai Herodesojapovaʼekuére

20Ombojoapyaveiko'ãmba'e,ha'eombotyJuan-pe ka'irãime.

21Opaumihénteojevautisarire,Jesúsojevautisaha oñemboʼejave,ojepeʼapeyvága

22UpéipeEspírituSantooguejyhiʼáripeteĩpalómaicha, hayvágaguioñehendupeteĩñeʼẽheʼíva:“Ndeningoche Raʼyahayhuetéva.ndereheavy'aiterei.

23HaJesúsoñepyrũoguerekotreintaáñorupi,ha'e (oimo'ãháicha)Joséra'y,ha'évaHelíra'y

24Ha'evaekueMatatra'y,Levíra'y,Melquira'y,Janna ra'y,Joséra'y.

25Matatiasra'y,Amósra'y,Naumra'y,Eslíra'y,Nagera'y 26Maatra'y,Matatiasra'y,Semeira'y,Joséra'y,Judára'y 27UmívaJuanra'y,Resara'y,Zorobabelra'y,Salatielra'y, Neríra'y

28UpévahínaMelquira'y,ha'évaAdira'y,ha'évaCosam ra'y,ha'évaElmodamra'y,ha'évaErra'y

29Ha'evaekueJoséra'y,Eliezerra'y,Jorimra'y,Matatra'y, Levíra'y.

30Simeónra'y,Judára'y,Joséra'y,Jonánra'y,Eliakimra'y

31Meleara'y,Menánra'y,Matatara'y,Natánra'y,David ra'y.

32Jeséra'y,Obedra'y,Boozra'y,Salmónra'y,Naasónra'y

33Aminadabra'y,Aramra'y,Esromra'y,Faresra'y,Judá ra'y.

34Ha'eJacobra'y,Isaacra'y,Abrahamra'y,Tarara'y, Nacorra'y

35Sarucra'y,Ragaúra'y,Falecra'y,Heberra'y,Salara'y.

36Cainánra'y,Arfaxadra'y,Semra'y,Noéra'y,Lamec ra'y

37Matusalara'y,Enocra'y,Jaredra'y,Maleleelra'y, Cainánra'y

38UpévahínaEnósra'y,ha'évaSetra'y,ha'évaAdánra'y, ha'évaTupãra'y

MOAKÃHA4rehegua

1JesúshenyhẽEspírituSanto-guioujeyJordánguiha Espírituoguerahachupedesiértope.

2CuarentadíaajapeAñaoñehaʼãvaʼekueUpeárape ndo'úimba'eve,haoparireiñembyahýi

3Peañahe'ichupe:Ndeha'éramoTupãRa'y,ereko itaguitoikombujape

4Jesúsheʼichupe:“Ñandejáraheʼi:‘Pekuimbaʼendoikói vaʼerãmbujapeañónte,Ñandejáraheʼívareopambaʼe.

5Hapeaña,oguerahávachupepeteĩyvytyyvategotyo, ohechaukachupeoparréinokoyvyapeáripeteĩ sapyʼaitépe.

6Peañahe'ichupe:Opakopu'akaame'ẽtandévehaha'e kuérañemomba'eguasuhapeaipotávapeameʼẽ

7Upévareremomba'eguasúramochéve,opamba'e nemba'éta

8Jesúshe'ichupe:EsẽcherapykuériSatanás,Ñandejára Ñe'ẽmehe'i:‘Remomba'eguasútandeJárape,hachupe añoitereservíta

9UpéioguerahachupeJerusalénpehaomoĩchupepeteĩ témplopúntaárihaheʼichupe:“NdeningoÑandejáraRaʼy, eitykoʼágui

10ÑandejáraÑe'ẽmehe'i:“Ome'ẽtahi'ángelkuérape oñangarekohaguãnderehe.

11Haipópendegueraha,anihaguarembotandepypeteĩ itaári

12Jesúshe'ichupe:Oje'e:‘Anireñeha'ãmo'ãinde Járape

13Hapeañaomohuʼãrireopapetentasión,ohochugui peteĩtiémpore.

14JesúsohojeyGaliléapeEspíritupokaturupive,ha ojekuaaoparupieteoparupiete.

15Haʼeomboʼeumisinagógape,enteroveoñembotuicha chupe

16UpéioguahẽNazarétpe,oñemongakuaahaguépe,ha ojepokuaaháicha,pytu'uhaárapeoikesinagógapeha oñembo'yomoñe'ẽhaguã

17UpépeoñemeʼẽchupeprofétaIsaíaskuatiañeʼẽOipe'a rirepekuatiañe'ẽ,ojuhupetendaojehaihaguépe

18ÑandejáraEspírituoĩcheári,haʼecheunhígui amombeʼuhaguapemaranduporãimboriahúvape;ha'e chembouamonguerahaguãumiipy'arasyvape,amombe'u haguãlibertadumiojeguerahava'ekuépe,haohechajey haguãumiohecha'ỹvape,amosãsohaguãumi oñembyaívape

19OmombeʼuhaguapeáñooguerohoryvévaÑandejárape

20Ombotypelívrohaomeʼẽjeypeministro-pehaoguapy Opaumioĩvapesinagógapeomañahese.

21Haoñepyrũheʼichupekuéra:“Koárapeoñekumpli peẽmekoEscritura”.

22Haopavaveomeʼẽchupetestimonio,haoñesorprende umiñeʼẽporãosẽvaijurúguiHa'ekuérahe'i:Ndaha'éi pikokóvaJoséra'y?

23Hahe'ichupekuéra:Peẽpejetachévekoñe'ẽpoty: Pohanohára,eñemonguera

24Hahe'i:Añetehápeha'epeẽme,nipeteĩ maranduhárapendojeguerohorýihetãme

25Péroañetehápehaʼepeẽme,hetaviúdaoĩvaʼekue IsraélpeElíastiémpope,peyvágaoñembotýrõguaretres áñohaseismésere,upérõtuichañembyahýiopatetãme

26PéronipeteĩvapeEliasnoñemondoipeteĩkuñaviúda rendápe,sínoSareptape,peteĩsiudaoĩvaSidónpe.

27HaprofétaEliseotiémpopeoĩvaʼekueIsrael-peheta ilépravahanipeteĩvanoñemopotĩri,ndaha'éiramoNaamán pesirio.

28Ohendúvokoʼãmbaʼeoĩvapesinagógape,ipochyeterei

29Upéiopuʼãhaomosẽchupepesiudáguihaogueraha chupepesérrorováipeitavaguasuoñemopuʼãhaguépe, oityhaguachupeiñakãári

30Ha'ekuérakatuohasávoijapytepekuéraoho

31OguejyCapernáumpe,peteĩsiudaoĩvaGalileape,ha oporomboʼechupekuérapytuʼuhaárape

32Ha'ekuéraoñemondýihikuáiimbo'epyre,iñe'ẽpokatu reheve.

33Pesinagógapeoĩpeteĩkuimbaʼeorekóvaespírituaña ikyʼáva,haosapukáihatã

34He'i:Jahejarei.mba'epikoroguerekonendive,nde JesúsNazaretgua?¿rejupikoorehundihaguã?Cheroikuaa mávapande;ÑandejáraImarangatúva

35UpémarõJesúsomongavajuchupehaheʼi:“Ekirirĩha esẽchugui”Peañaoityparirechupembytépe,osẽchugui handojapóimba'eve

36Opavaveoñemondýihaoñe'ẽojupe:Mba'eichaite pikokóva?Ha'enikoautoridahapu'akareheveomanda umiespírituky'ápe,haosẽhikuái

37Hapeherakuãguasuoñemosarambívaopatendáreoĩva ijerére

38UpéiopuʼãpesinagógaguihaoikeSimónrógapeHa Simónrembirekosyojeguerahaakãnunduguasúpe.ha ojerurechupehikuáihese

39Upéioñembo'yhi'ári,haomongavajupeakãnundu;ha ohejachupe,haupepeteopu'ãhaoservichupekuéra.

40Kuarahyoikevove,opavavehasývaopaichagua mba'asýguiogueruhendápe.haomoĩipopeteĩteĩ hiʼarikuéra,haomonguerachupekuéra

41Hahetaapytéguiosẽumimba'epochy,osapukáihahe'i: “NdehínaCristoTupãRa'y”Haha'eomongavajuchupe kuérandohejáioñe'ẽ,oikuaáguihikuáiha'ehaCristo.

42Ko'ẽmbotávo,ohohaohopeteĩtendaojeiko'ỹháme,ha umitavayguaohekachupe,haouhendápehaojokochupe anihaguãojeichuguikuéra

43He'ichupekuéra:Amombe'uva'erãTupãRréino ambuetávapeavei.

44UpéihaʼeopredikaumisinagógaoĩvapeGaliléape

1Haojehu,tavayguakuéraojagarrávoheseohenduhaguã Tupãñe'ẽ,oñembo'ypelágoGenesaretrembe'ýpe.

2Ohechamokõivárkooñemboʼývapelágorembeʼýpe, péroumipeskadórosẽmachuguikuérahaojohéihínairred

3Upéioikepeteĩvárkope,Simónmbaʼévape,haojerure chupetomosẽmichĩmipeyvýgui.Upéioguapyhaombo’e tavayguakuérapeosẽvopevárkogui

4Upéioñeʼẽrire,heʼiSimónpe:“Epoipepypukúpeha pemboguejypenderredpehẽnguehagua”

5Simónhe'ichupe:Mbo'ehára,pyharepukukue romba'apohandorojagarráimba'eve.

6Ojapoparirehikuáiupéva,oityhikuáihetaitereipira

7Haojapohikuáiseñaikompañerokuérape,oĩvaambue várkope,ouhaguaoipytyvõchupekuéra.Haouhikuáiha omyenyhẽmokõivevárko,haoñepyrũohypýi

8SimónPedroohechávoupéva,oñesũJesúsjyvárehaheʼi: “Esẽchehegui.chenikopeteĩkuimba’eangaipa,Ñandejára. 9Haʼehaenteroveoĩvahendiveoñemondýiohechávoumi piraojagarravaʼekue

10HaupéichaaveiSantiagohaJuan,Zebedeoraʼykuéra, haʼévaSimónndiveJesúshe'iSimónpe:Anirekyhyje ko'ágãguiverejagarrátayvypórape

11Haoguerúvohikuáiimbaʼyrukuérayvýpe,ohejapaite hikuáihaohohapykuéri

12Oĩjavepeteĩtávape,ohechapeteĩkuimbaʼehenyhẽva lépragui,haohechávoJesúspeoñesũhovaárihaojerure chupe:“CheRuvicha,reipotáramo,ikatuchemopotĩ”

13Upéioipysoipohaopokohesehahe'i:Aipota, eñemopotĩ.Haupepeteosẽchuguipelépra.

14Ha'ehe'ichupeanihaguãomombe'uavavépe,tereho katuejechaukapa'ípehaeikuave'ẽndepotĩhaguã,Moisés he'ihaguéicha,omombe'uhaguãchupekuéra.

15Hahetavéntemaoñemoherakuãhese,hahetaitereihénte oñembyatyohenduhaomonguerahaguãchupe imba'asykuéragui.

16Haʼeohopedesiértopehaoñemboʼe

17Peteĩáraha'eombo'ejave,oguapyhínafariséoha mbo'eháraléirehegua,osẽvaopatávaGalilea,Judeaha Jerusalén-guioĩkuriupépeomonguerahaĝuachupekuéra 18Upéi,kuimba'ekuéraoguerupeteĩtupapepeteĩkuimba'e ojejapyhývaparálisis-pe.

19Handojuhúirirehikuáimbaʼéichapaikatuogueruchupe hetahéntekáusare,ohohikuáiógaárihaomboguejychupe petejarupiveijapytépeJesúsrenondépe.

20Ohechávoojeroviahahikuái,he'ichupe:Karai, oñeperdonandéveneangaipa.

21UperireumiMoisésrembiapoukapymbo'eháraha fariséooñepyrũoporandu:“¿Mávapikokooñe'ẽvañe'ẽ vai?”¿Mávapikoikatuoperdonaangaipa,Ñandejára añoite?

22Jesúsohechakuaávomba'épaopensahikuái,he'i chupekuéra:Mba'epikopejepy'amongetapende py'apýpe?

23Ndahasýipikoja'e:“Oñeperdonandéveneangaipa!” térãheʼi:“Epuʼãhaeguata?”.

24PeikuaahaguáichapeYvypóraRaʼyorekohapuʼaka operdonahaguaumiangaipa,(heʼipehasývape:)Chehaʼe ndéve:Epuʼãhaejagarrandesofáhaeikenderógape.

25Upepeteopuʼãhenondépehaohupipeoñenohápe,ha ohohógape,omombaʼeguasúvoÑandejárape

26Opavaveoñemondýihaomomba'eguasuTupãmeha henyhẽkyhyjéguihahe'ívo:“Koáraperohechamba'e iñextraño”

27Ko'ãmba'erireosẽhaohechapeteĩimpuestocobrador héravaLeví,oguapývahínapeviruojehepyme'ẽhápe.

28Ha'eohejaopamba'e,opu'ãhaohohapykuéri

29UpémarõLevíojapopeteĩkaruguasuhógapevoi,haoĩ hetahénteokobrávaimpuéstohaambuetapichaoguapýva hendivekuéra

30Umimboʼeháraleipeguahafariséokatuoñeʼẽvai idisipulokuérarehaheʼi:Mbaʼérepikopekaruhapeyʼu umiimpuéstookobrávahapekadórndive?

31Jesúshe'ichupekuéra:Umihesãivanoikotevẽi pohanoháraumihasývakatu

32Chendajúiahenóihaguaumihekojojávape,hakatuumi pekadórpeoñearrepentihagua.

33Ha'ekuérahe'ichupe:Mba'érepikoJuan remimbo'ekuéraoajunajepihaoñembo'e,haupéichaavei fariséoremimbo'ekuéra.ndemba'évakatuho'uhahoy'u?

34Upéiheʼichupekuéra:“¿Ikatupikopeajunaumimitã oĩvapepenóviope,penóviooĩajahendivekuéra?

35Pérooguahẽtaumiáraojepeʼahaguachuguikuérape nóvio,haupéioajunahikuáiumiárape

36Haoñeʼẽaveichupekuérapeteĩehémplo;Avave nomoĩripeteĩaopyahupehẽnguepeteĩitujávaári; ndaupéichairamo,upéicharamomokõivévaipyahúvaojapo peteĩarrendamiento,hapepehẽngueojeipeʼavaʼekuepe ipyahúvaguinoĩripeteĩñeʼẽmepeitujávandive.

37Haavavenomoĩrivínopyahuryrutujápe; Ndaupeichairamopevínopyahuoipe'átaumimba'yru,ha oñeñohẽta,haumimba'yruoñehundíta.

38Hakatuvínopyahuoñemoĩvaʼerãmbaʼyrupyahúpe;ha mokõivévaoñeñongatu

39Avavehoy'uramovínotuja,pya'endoipotáimba'e pyahu,he'ígui:“Iporãvepeitujáva”

MOAKÃHA6rehegua

1Peteĩhapytu'uhaárarire,ohasaumitrígokokuerupiha hemimboʼekuéraoipeʼatrígoraʼỹi,haokaru,ohetũvo ipópe

2Oĩfariséooporanduchupekuéra:Mba'érepikopejapo umimba'endojehejáivapejapopytu'uhaárape?

3Jesúshe'ichupekuéra:Napemoñe'ẽipikoko'ãmba'e Davidojapova'ekueiñembyahýirõguarehaumioĩva hendive.

4Mba'éichapaoikeTupãrógape,haoguerahahaho'upe panojehechaukahaguã,haome'ẽaveiumioĩvapehendive; Ndojehejáiho'upa'ikuérapeguarãnte?

5He'ichupekuéra:YvypóraRa'yha'ehaaveisábadoára Jára

6Peteĩpytu'uhaárape,Jesúsoikesinagógapehaombo'e, haoĩpeteĩkuimba'eipoakatúaipiru

7HaumiMoisésrembiapoukapymbo'ehárahafariséo omañahese,omonguerátapapytu'uárapeikatuhaguã ojuhuhikuáipeteĩacusaciónhese

8Haʼekatuoikuaambaʼépaopensahikuái,haheʼipe kuimbaʼeipoipiruvape:“Epuʼãhaeñemboʼymbytépe” Haopu’ãhaoñembo’y

9UpémarõJesúshe'ichupekuéra:Peteĩmba'e aporandútapeẽme¿Iporãpikopytu'uhaárapejajapo

iporãva,térãjajapoivaíva?osalvahaguãtekove,térã ohundihaguã?

10Oma'ẽjerehesekuéra,he'ipekuimba'épe:Eipysonde po.Haupéichaojapo,haipokueraambueicha.

11Hahenyhẽhikuáitavygui;haoñomongetaojupe mba'épaikatuojapohikuáiJesúsrehe

12Haojehuumiárape,osẽpeteĩyvytýpeoñemboʼeha osegipyharepukukueoñemboʼeTupãme.

13Ko'ẽmbotávo,ohenóihemimbo'ekuérape,haumíva apytéguioiporavo12,ombohéraaveiapóstol

14Simón,(ombohéraaveiPedro),haiñermánoAndrés, SantiagohaJuan,FelipehaBartolomé

15MateohaTomás,Santiago,Alfeoraʼy,haSimónhérava Zelotes

16Judas,Santiagoryvy,haJudasIscariote,ha'évaaveipe otraisionáva.

17Oguejyhendivekuéra,oñembo'ypeñu,hemimbo'e kuéraaty,hahetaitereihénteoúvaJudeahaJerusalén, yguasuTirohaSidónrembe'ýgui,ohendúvachupe.ha okuerahaguãimba’asykuéragui; 18Haumiespíritukyʼaojejopyvaívape,haokuerahikuái 19Haopavaveopokosehese,osẽguichuguitekoporãha omongueraopavavépe

20Upéiomañahemimbo'ekuérarehahe'i:

Peñemomba'eguasupeẽmboriahu,pendemba'éguiTupã Rréino

21Pevy'apeẽko'ágãiñembyahýiva,penerenyhẽtagui Pevy'apeẽpehasẽvako'ágã,pepukapátagui.

22Pevyʼa,yvyporakuérandaijaʼéivovependerehe,ha penemomombyrýramoikompañíagui,hapenembohory vove,hapenemosẽvopenderéraivaiháicha,YvypóraRaʼy rehehápe

23Pevy'aupeárapehapejupivy'ápe,péinaápe,tuicha pendejopóiyvágape.

24Hakatu,aichejárangapeẽipirapirehetáva!pehupyty haguérepeneconsuelo

25¡Aichejárangapeẽpenehenyhẽva!peñembyahýitagui. ¡Aichejárangapeẽpepukavako'ágã!peñembyasyha pejahe'ótagui

26Aipeẽme,opayvypóraoñeʼẽporãvovependerehe! péichaaveiojapoituvakuéraumiprofétajapúpe

27Cheha'epeẽpehendúvape:Pehayhupene enemigokuérape,pejapoporãumipenderayhu'ỹvandive.

28Pehovasaumipenemaldesívape,hapeñemboʼeumi pendepochývare

29Hapeneinupãvapepeteĩndejyva,eikuave'ẽaveiambue jyvahapeoipe'ávandeao,anirembotoveoipe'ahaguã ndeaoavei.

30Eme'ẽopavaveojerurévapendéve;hapeoipe'ávaguine mba'erepy,anirejerurejeychupekuéra

31Hapeipotáichayvypóraojapopenderehe,pejapoavei hesekuéraupéichaavei.

32Pehayhúramoumipenderayhúvape,¿mbaʼepiko peagradese?pekador-kuéraohayhúguiaveiumi ohayhúvapechupekuéra

33Hapejaporamoiporãvaumiojapóvapeiporãva penderehe,mbaʼeaguyjepikopeguereko?umipekadór aveiojapoaveiupéicha

34Hapemeʼẽramopréstamoumipehaʼarõvapepehupyty, ¿mbaʼeaguyjepikopeguereko?umipekadóromeʼẽavei préstamoumipekadórpe,orresivijeyhaguaupéicha

35Hakatupehayhupeneenemigokuérape,hapejapo iporãva,hapemeʼẽpréstamo,pehaʼarõjeývombaʼeve;ha pendejopóituichaitereíta,hapeẽhaʼétapeIjyvatevévaraʼy, haʼeipyʼaporãguiumindoagradeséivapehaiñañávape.

36Upévare,peiporiahuvereko,pendeRu oiporiahuverekoháicha

37Anipehusga,hanapejehusgamo'ãi,anipeñekondena,ha napeñekondenamo'ãi.

38Pemeʼẽ,haoñemeʼẽtapeẽme;medidaporã, oñembotapykuéva,oñembotyryrýva,haoñani,ome'ẽtande jyvapePórkepemedidapeimérõguare,oñemedijeýta peẽme

39Upéihe'ichupekuérapeteĩehémplo:“¿Ikatupikope ohecha'ỹvaoguerahapeohecha'ỹvape?¿ndo’áipiko mokõivévapeyvykuápe?

40Pehemimbo'endaha'éiimbo'eháraári,haopavave iperfectooikótaimbo'eháraicha

41Hambaʼérepikorehechapeyvyraʼioĩvanderykeʼy resarenondépe,péronderehechakuaáipevigaoĩvande resápe?

42Mba'éichapikoereneermánope:‘Cheermáno, taguenohẽpeyvyraraʼyoĩvanderesápe,ndevoi nderehecháiramopevigaoĩvanderesápe?Nde hovamokõiva,emosẽraẽpevigandereságui,haupéi rehechátaporãreipe'ahaguãpeyvyra'ioĩvanderyke'yresa renondépe

43Yvyraporãnomeʼẽiguihiʼaoñembyaíva;nipeteĩ yvyramátaoñembyaívanomeʼẽihiʼaporã.

44OpayvyramátaojekuaahiʼarupiYvypórañuatĩgui nombyatýiígo,nipeteĩka'avoka'aguyguinombyatyparral 45Peteĩkuimbaʼeporãikorasõtesoroporãguioguenohẽpe iporãva;hapeteĩkuimbaʼeañaikorasõryruivaívagui oguenohẽmbaʼeivaíva,ijuruoñeʼẽguiikorasõhetahágui 46Hambaʼérepikocherenói,Ñandejára,Ñandejára,ha ndapejapóiumimbaʼehaʼéva?

47Oimeraẽoúvacherendápehaohendúvacheñe'ẽha ojapóva,ahechaukátapeẽmemávapepaha'e.

48Ha'eojoguapeteĩkuimba'eomopu'ãvaóga,ojo'o pypukuhaomoĩpyendapeteĩitaári,hapeyopu'ãvope ysyryoinupãhatãupeógaárihandaikatúiombotyryry, oñemopyendahaguéreitaári

49Hakatupeohendúva,handojapóiva,ojoguapeteĩ kuimbaʼepyendaʼỹreomopuʼãvaʼekuepeteĩógayvýpe; hesepeysyryoinupãmbarete,hapya’eho’a;hatuichaupe ógañembyai

MOAKÃHA7rehegua

1Oparireopambaʼeheʼívaumihénterenondépe,haoike Capernáumpe

2Peteĩsenturiónrembiguái,ohayhuetéva,hasyhaomano potaitéma.

3OhendúvoJesúspe,omondohendápeumijudíomyakãha ojerureasychupeouhaguãomonguerahembiguáipe

4OguahẽvoJesúsrendápe,haʼekuéraojerureasychupeha heʼi:“Haʼeningoomereseojapohaguakombaʼe

5Ha'eohayhúguiñaneretã,haomopu'ãñandévepeteĩ sinagóga

6UpéiJesúsohohendivekuéraNamombyrýivopeógagui, pesenturiónomondohendápeiñamigokuérapehahe'i chupe:“CheJára,anirejepy'apy

LUCAS

7Upévarenachepensáivaʼekueajunerendápe,haerepeteĩ ñeʼẽme,hacherembiguáiokueráta.

8Cheaveipeteĩkuimba'eoñemoĩvapoguýpe,aguerekóva chepoguýpesoldádo,haha'epeteĩme:Terehohaha'eoho. haambuépe:“Eju,haha’eoúta!”hacherembiguáipe: Ejapopéicha,haha'eojapo”

9Jesúsohendúvokoʼãmbaʼe,oñesorprendehese,haojere hesehaheʼiumihénteoĩvapehapykuéri:“Chehaʼepeẽme, ndajuhúipeichaguajeroviatuichaitereíva,ndahaʼéiIsraelpe”

10Umioñemondova'ekueohojeývohógape,ojuhupe tembiguáihasyvaekue

11Haojehupeárarire,ohopeteĩtavaguasuhéravapeNaín; hahetahemimboʼekuéraohohendive,hahetahénte

12Oguahẽvopesiudarokẽme,péinaápeojeguerahapeteĩ kuimbaʼeomanóva,isyraʼypeteĩete,hahaʼepeteĩviúda.

13Ñandejáraohechávochupe,oiporiahuverekochupeha he'ichupe:Anirepukavy

14UpéiJesúsouopokopesetekuerehe,haumi oguerahávachupeopytaHa'ehe'i:Mitãrusu,ha'endéve: Epu'ã

15Peomanóvaoguapyhaoñepyrũoñeʼẽ.Haome'ẽchupe isýpe

16Opavaveokyhyjehaomomba'eguasuTupãmehahe'i: “Opu'ãmahapeteĩmaranduháraguasuñandeapytépe.ha: Tupãovisitahaguehetãyguakuérape

17KoñeʼẽmbegueoñeʼẽvaheseoñembohasaJudea tuichakuejaveve,haoparupieteijerére.

18Juanremimbo'ekuéraomombe'uchupeopako'ãmba'e

19UpérõJuanohenóiJesúspemokõihemimbo'eomondo chupekuéraJesúsrendápe:Ndepikopeoútava?térã jahekaambuépe?

20Oguahẽvohendápeumikuimba'ehe'ihikuái:--Juan Bautistaorembounerendáperoporanduhaguã:“Ndepiko peoútava?”térãjahekaambuépe?

21Haupearavópevoiomonguerahetambaʼasyha ijetuʼúvagui,haumiespírituañagui;hahetaohecha’ỹvape ha’eohecha

22UpémarõJesúsheʼichupekuéra:Tapehoha pemombeʼuJuánpeumimbaʼepehechahapehendu vaʼekuemba’éichapaohecha’ỹvaohecha’ỹva,ikarẽva oguata,umileprósooñemopotĩ,ohendu’ỹvaohendu, omanóvaoñemoingovejey,mboriahúpeoñemombe’u maranduporã

23Haojehovasahaʼe,oimeraẽnoñembohorýivacherehe

24OhóvoJuanrembijokuáikuéra,oñepyrũoñeʼẽumi héntepeJuanrehe:“Mbaʼepikopehopedesiértope pehechahagua?”.¿Peteĩka’aguyoñemomýivayvytu reheve?

25Mba'epikopehopehecha?¿Peteĩkuimbaʼeoñemonde aohũvape?Péinaápe,umioñemondeporãvahaoiko porãva,oĩmburuvichaguasurógape.

26Mba'epikopehopehecha?¿Peteĩproféta?Heẽ,haʼe peẽme,hahetahetavepeteĩprofétagui

27Kóvahínapeojehaívahese:“Péinaápe,amondoche rembijokuáinderovarenondépe,ombosako'ítavanderape”

28Cheha'epeẽme:Kuñaheñóivaapytépendaipóri maranduháratuichavévaJuanBautista-gui

29Haenteroveumihénteohendúvachupehaumi impuéstookobráva,heʼiÑandejárapehekojojaha,ha ojevautisaJuanñemongarairupive

30PéroumifariséohaumiavogádoomboykeÑandejára konséhoijehe,péronovautisáichugui.

31Ñandejáraheʼi:“Mbaʼérepikoambojojátaumi kuimbaʼekoʼagagua?hambaʼéichapahaʼekuéra?

32Haʼekuéraojoguaumimitãoguapývapemerkádope,ha ohenóivaojupehaheʼi:“Rombopupeẽmepláta,hapeẽ ndapejerokyioreroñembyasypeẽme,hapeẽnaperasẽi 33JuanBautistaoundo'úimbujahandoy'úivíno.hapeje: Ha'eoguerekoaña

34YvypóraRa'youokaruhahoy'uhapeje:Péinaápe peteĩkuimba'eho'úvahaho'úvavíno,cobradorhapekadór angirũ!

35Hakatuopaimembykuérahekojojapearandu.

36PeteĩfariséoojerurechupeokaruhaguahendiveOike fariséorógapehaoguapyokaruhaguã

37Pesiudápepeteĩkuñapekador,oikuaávoJesús oguapyhaokarupefariséorógape,oguerupeteĩkáhade alabastrohyakuãasýva

38Haoñemboʼyhapykuérihasẽ,haoñepyrũojohéiipy tesayreheve,haomokãiñakãragueiñakãraguereheve,ha ohetũipyhaojohéihesekuérapembaʼerykue

39Pefariséoohenóivachupeohechávoupéva,oñe'ẽ ipy'apýpehahe'i:Kokuimba'e,ha'érirepeteĩ maranduhára,oikuaava'erãmo'ãmávapahamba'eichagua kuñaopokóvahese,ha'enikopekador.

40Jesúshe'ichupe:Simón,arekopeteĩmba'eha'étava ndéveHahe'i:“Mbo'ehára,eremína”

41Oĩvaʼekuepeteĩodevévamokõiodevéva,peteĩodevéva 500plátahapeótrocincuentapláta

42Handoguerekóirõguarembaʼeveohepymeʼẽvaʼerã, haʼeoperdonachupekuéramokõivévape.Eremínachéve, mávapaohayhuvétachupe?

43Simónhe'i:Aimo'ãpeha'eoperdonavévapeHa'e ramohe'ichupe:Nderembojovakeporã.

44UpéiojerepekuñárehaheʼiSimónpe:“¿Rehechápako kuñáme?”Aikenderógape,ndenereme'ẽichéveychepy rehe,ha'ekatuojohéichepytesayrehevehaomokã iñakãrague

45Ndenerehetũichéve,hakokuñaaikeguivendopytu'úi chepy.

46Cheakãmenereñohẽiaséite,hakokuñakatuoñohẽche pyrehemba'eryakuãporã

47Upévareha'endéve:Iñangaipaheta,oñeperdona;Ha'e ohayhúguiheta,hasa'ioñeperdonava'ekuépe,sa'iohayhu

48He'ichupe:Oñeperdonandeangaipa

49UmioguapývaJesúsndiveokarujaveoñepyrũheʼi ijupe:“¿Mávapikokooperdonávaaveiumipekádo?”

50He'ipekuñáme:Ndejeroviandesalva.tereho py'aguapýpe

MOAKÃHA8rehegua

1Uperire,Jesúsohoopatávahapuévlorupi,opredikaha omombeʼumaranduporãÑandejáraRréinorehegua,ha umi12oĩhendive

2Oĩaveikuñaomonguerávaespírituañahamba'asy, MaríahéravaMagdalena,chuguiosẽ7mba'epochy.

3HerodesmayordomoChuzarembirekoJuana,Susana,ha hetaambuetapichaoservívachupeimba'erepy

4Oñembyatyparirehetahéntehaouhendápeopatávagui, oñeʼẽpeteĩehémplorupive

LUCAS

5Peteĩñemitỹháraosẽoñotỹiñemoñare,haoñotỹaja,oĩ ho'ávataperembe'ýpe.haopyrũ,haguyrakuérayvategua ho'u

6Haoĩhoʼávapeteĩitaári;haheñóiriremínteipiru, ndoguerekóiguihumedad.

7Haoĩhoʼávañuatĩapytépe;haumiñuatĩheñóihendive, haomboty

8Ambuekatuho'ayvyporãme,hahi'acienvése.Hahe'i rireko'ãmba'e,osapukái:“Peoguerekóvaapysaohendu haguã,tohendu”

9Hemimbo'ekuéraoporanduchupe:Mba'epikoikatu hínakoehémplo?

10Hahe'i:Peẽmeoñeme'ẽpeikuaahaguãTupãRréino ñemiguaohechávondohechái,haohendúvonontendéi

11Koʼágapeehémplohaʼekóicha:Peñemoñarehaʼehína Ñandejárañeʼẽ.

12Umioĩvataperembeʼýpehaʼehínaumiohendúvaupéi ouaña,haoipeʼapeñeʼẽikorasõgui,anihaguaoguerovia haojesalvahikuái.

13Umiitaárioĩumi,ohendúvo,orresivivyʼápepeñeʼẽ hakoʼãvandoguerekóihapo,sapyʼamiogueroviáva,ha oñehaʼãjavehoʼa.

14Hapehoʼavaʼekueñuatĩapytépehaʼeumi,ohendúvo, osẽva,haoñembotypaumijepyʼapyhambaʼerepyhavyʼa kotekovépe,handoguerúivayvaperfección-pe.

15Hakatupeyvyporãmehaʼeumi,ikorasõhekojojávaha iporãvape,ohendúvopeñeʼẽ,oñongatúvahahiʼapaciencia reheve.

16Avave,omyendyrirepeteĩmbaʼyru,ndojahoʼíripeteĩ mbaʼyrúpe,térãnomoĩripeteĩtupaguýpe;Omoĩuveipeteĩ kandelávroári,ikatuhaguáichaumioikévaohechape tesape

17Ndaipóriguimba'eveñemi,ndojekuaaukamo'ãiva;ni mba'evekañymby,ndojekuaamo'ãivahaosẽtavatetã ambuére

18Peñangarekókemba'éichapapehendu,peoguerekóva, oñeme'ẽtachupe.haoimeraẽndorekóiva,ojepeʼátachugui jepepehaʼetévaichaoguerekóva

19Upéiouhendápeisyhaijoykeʼykuéra,handaikatúiou hendápeojahéihaguére.

20Upéiomombe'uchupepeteĩhe'íva:“Nesyhaneryvy kuéraoñembo'yokápe,nderechase”

21Ha'eramohe'ichupekuéra:Chesyhacheryvykuéra hínako'ãvaohendúvaTupãñe'ẽhaojapóva

22Peteĩárape,Jesúsoikepeteĩvárkopeidisipulokuéra ndive,haheʼichupekuéra:“Jahasapelágoótroládope”. Haosẽhikuái

23Ha'ekuéraohoajavárkopeoke,haoguejyyvytuatãpe lágoárihahenyhẽhikuáiýpe,haoĩpeligro-pe

24Ha'ekuéraouhendápehaomombáychupehahe'ichupe: Mbo'ehára,mbo'ehára,roñehundiUpéiopu'ãha omongavajuyvytuhaypochy,haopytahikuáihaopyta py'aguapy

25Ha'eoporanduchupekuéra:Moõpikooĩpende jerovia?Ha'ekuéraokyhyjéguioñesorprendehahe'iojupe: “Mba'eichaguakuimba'epikokóva!haʼeomandaguiyvytu hayjepe,hahaʼekuéraiñeʼẽrenduchupe. 26UpéioguahẽhikuáiGadarenoretãme,opytávaGalilea rovái

27Ohóvoyvýpe,ojotopachupepetávaguipeteĩkuimba'e, areguivémaoguerekóvaaña,hanomba'apóivaijao,ni ndoikóivamba'eveichaguaógape,sepultúrapente

28OhechávoJesúspe,osapukáihaoñesũhenondépeha heʼihatã:“¿MbaʼepikoarekonendiveJesús,ndeTupã IjyvatevévaRaʼy?”Ajerurendéve,anichembohasaasy 29(Ha'enikohe'ipeespírituky'aosẽhaguãpe kuimba'égui.Py'ỹinteojagarrákurichupe.).

30Jesúsoporanduchupe:Mba'éichapanderéra?Hahe'i: “Legión,hetamba'epochyoikehaguéreipype”

31Haojerureasychupekuéraanihaguaomanda chupekuéraosẽhaguapepypukúpe

32Upépeoĩhetaryguasuokarupemontáñape,haojerure asychupeohejahaguachupekuéraoikeipypeHahaʼe ohasaasychupekuéra

33Upémarõumidemónioosẽpekuimbaʼéguihaoikeumi kureryrúpe,haumiovechaoñanihatãpeteĩlugár ijyvatévaguipelágope,haoñembotypa

34Umioñangarekóvahesekuéraohechávombaʼépaoiko, odiparahikuáihaomombeʼuupévapesiudápehape kállere

35Upéiosẽhikuáiohechambaʼépaojejapo;haoguahẽ Jesúsrendápehaojuhupekuimba'e,umimba'epochy osẽva'ekuechugui,oguapývaJesúspygotyo,ijaohaiñakã porã.

36Umiohechávaupévaomombeʼuaveichupekuéra mbaʼéichapaokuerapembaʼepochypochy

37UpémarõumiGadarenoretãyguaijeréreojerureasy chupeohohaguachuguikuéraTuichakyhyjéguiojejapyhy hikuái,haha'eojupipekanóapehaojevyjey

38Pekuimba'eosẽva'ekuechuguiumimba'epochy,ojerure asychupeohohaguãhendive

39Ejevynderógapehaehechaukamba'eichaitépaTupã ojaponderehe.Haohohaomombe'uupetávatuichakue javevemba'eichaitépaJesúsojapohese

40Jesúsoujeývo,umihéntevyʼápeorresivichupe

41Upéioupeteĩkuimba'ehéravaJairo,ha'évasinagóga ruvicha,oñesũJesúspygotyohaojerurechupeoikehaguã hógape

42Haʼeningopeteĩtajýrapeteĩnte,orekóva12áñorupi,ha haʼeomanohínaPéroohokuévoumihénteoñembyaty hese

43Peteĩkuñahuguyra'e12áñopukukue,oipurupaite va'ekuepohanohárape,handaikatúiokueraavavégui

44Ouhapykuérihaopokoijaorembe'ýre,haupepete huguyra'ỹioñembo'y.

45Jesúshe'i:Mávapikoopokocherehe?Opavave ombotovévo,Pedrohaumioĩvahendivehe'i:“Mbo'ehára, atyguasuoñembyatynderehehandepy'ajuhahe'i:¿Máva pikoopokocherehe?

46Jesúshe'i:Oĩopokóvacherehe,ahechakuaágui osẽmahacheheguimba'eporã

47Pekuñaohechávonokañýiha,ouoryrýihaoñesũ henondépe,omombeʼuchupeenterovetavayguakuéra renondépembaʼérepaopokohesehambaʼéichapapyaʼe okuera

48Hahe'ichupe:Cherajy,nembopy'aguapytereho py'aguapýpe

49Ha'eoñe'ẽajagueteri,peteĩmburuvichaguasusinagóga rógaguiouhe'ichupe:Nerajyomanóma.apañuãi ndaha’éipeMbo’ehára

50Jesúsohendúvoupéva,he'ichupe:Anirekyhyje, ejeroviamante,haokueravéta.

51Oikerirepeógape,ndohejáioikeavavépe,ndaha'éirõ Pedro,Santiago,Juan,hapekuñataĩtúvahasy

52Opavavehasẽhaojahe'ochupeha'enomanói,okeuvei

53Ha'ekuéraopukaheseojahéivo,oikuaáguiomanóma hague

54Upéioguenohẽmbaitechupekuéra,ojagarrachupeipópe haosapukáichupe:“Kuñakarai,epuʼã”.

55Upéioujeyijespírituhaopu'ãpya'e,hahe'iome'ẽ haguãchupetembi'u

56Ituvakuéraoñemondýi,hakatuhe'ichupekuéraani haguãomombe'uavavépemba'épaojehu

MOAKÃHA9rehegua

1Upéiohenóiumidoceidisipulokuérapehaomeʼẽ chupekuérapuʼakahaautoridaopambaʼepochyári,ha omonguerahaguambaʼasy

2HaʼeomondochupekuéraopredikahaguaÑandejára Rréinohaomonguerahaguaumihasývape

3Hahe'ichupekuéra:Anipeguerahamba'evepende raperã,niyvyrara'y,nimbuja,niviru.nindoguerekói mokõiabrigopeteĩteĩ

4Oimeraẽógapeikévape,pepytahapesẽupégui

5Haoimeraẽnapenerrecibiséiva,pesẽvoveupetávagui, pembotyryrypeyvytimboitependepyguipeteĩtestimonio ramohesekuéra

6Upéiohohikuáihaohoumitávarupi,opredikape maranduporãhaomongueraoparupiete

7Herodespemburuvichaguasuohenduopamba'eha'e ojapova'ekue,haoñemondýi,he'íguioĩhaJuanopu'ãjey hagueomanóvaapytégui

8Haoĩapytégui,ojehechaukahagueElías;haambuévagui, peteĩvaumiprofetatujaopuʼãjeyhague.

9Herodeshe'i:Añakã'oJuan-peHaohechasechupe

10Umiapóstoloujeývoomombeʼuchupeopambaʼe ojapovaʼekue.Oguerahachupekuérahaohoha'eñopeteĩ yvyojeiko'ỹháme,távahéravaBetsaida

11Umitavayguaoikuaávo,ohohapykuéri,haha'e oguerohorychupekuéra,haoñe'ẽchupekuéraTupãRréino rehe,haomongueraumioikotevẽvapeomonguera

12Oñepyrũvoára,ouumidocehahe'ichupe:Emondo umihéntepeohohaguãumitávahaokaháreijerére,opytu'u haho'uhi'upyrãdesiertotenda

13Jesúskatuhe'ichupekuéra:Peme'ẽchupekuéraho'u haguã.Ha'ekuérahe'i:Ndajarekovéima,cincopanha mokõipirandaha’éiramojahajajoguaso’oopako’ã tavayguakuérapeĝuarã

14Haʼekuéraningocincomilkuimbaʼerupi.Hahe'i hemimbo'ekuérape:Pemboguapychupekuéracincuenta rupi.

15Haojapohikuáiupéicha,haoguapypaitechupekuéra

16Upéiojagarraumi5panhaumimokõipira,haomaña yvágagotyo,ohovasa,ombojaʼohaomeʼẽidisipulokuérape omoĩhaguaumihénterenondépe.

17Ha'ekuéraokaruhahenyhẽmbaite,haombyaty12 kanástopehẽnguehembývachuguikuéra

18Haʼeñooñemboʼejave,idisipulokuéraoĩhendive,ha oporanduchupekuéra:“¿Mávapikoheʼiumihénteche haʼeha?”.

19Ha'ekuérahe'i:JuanBautista;oĩkatuhe'íva:Elías; haambuekatuheʼi,peteĩvaumiprofetatujaopuʼãjey hague.

20Ha'ehe'ichupekuéra:Mávapikopejecheha'eha? Pedroombohovái:“TupãCristo”

21Hahaʼeheʼichupekuéraanihaguaomombeʼuupéva avavépe;

22He'i:“YvypóraRa'yohasaasyva'erãhetamba'e,ha umiansiáno,saserdóteruvichahambo'eháraleipegua omboykechupe,haojejukahaoñemoingovejeytercer díape

23Upéiheʼienterovépe:“Oĩramoousévacherapykuéri, toñenegaijehehatohupikádadíaikurusuhachemoirũ”.

24Oimeraẽvaosalvasévahekove,operdeva'erã,hape operdesévahekovecherehehápe,upévaosalváta

25¿Mbaʼembaʼépaideprovéchopeteĩkuimbaʼépe, oganaramokomúndokompletoite,haokañytérã oñemombo?

26Oimeraẽotĩvacherehehacheñeʼẽre,chuguipe YvypóraRaʼyotĩta,oúvoigloria-pe,haItúva,haumiángel marangatúpe.

27Hakatuañetepeẽme,oĩkoʼápeoñemboʼýva, nomanomoʼãivaohechapeveÑandejárarréino

28Ochodíarupikoʼãmbaʼeheʼirire,oguerahaPedro, JuanhaSantiagope,haojupipeteĩmontáñapeoñemboʼe hagua

29Haoñemboʼeaja,hovaokambia,haijaomorotĩha omimbipa

30Upéi,mokõikuimba'eoñe'ẽhendiveMoiséshaElías

31Ha'enikoojehechaukagloriahaoñe'ẽomanohague Jerusalénpe

32PéroPedrohaumioĩvahendiveokepohýi,haopáyvo ohechahikuáiigloriahaumimokõikuimbaʼeoñemboʼýva hendive

33Osẽvohikuáichugui,Pedrohe'iJesúspe:Mbo'ehára, iporãñaimeko'ápe.Peteĩndéveguarã,peteĩMoiséspe guarãhapeteĩElíaspeguarã

34Ha'eoñe'ẽajapéicha,oupeteĩaraihaojaho'i chupekuéra.

35Araiapytéguioñehendupeteĩñe'ẽhe'íva:“Kóvahína cheRa'yahayhuetéva

36Ohasávopeñe'ẽ,ojejuhuJesúspeha'eño.Haoñongatu hikuáihi'aguĩ,hanomombe'úiavavépeupeárapemba'eve umimba'eohechava'ekue

37Haambueárape,oguejývohikuáipesérrogui,heta hénteojotopachupe

38Upémarõ,peteĩkuimba'epeatyguasuosapukáihahe'i: “Mbo'ehára,ajerurendéveemañamínachera'ýre,ha'eche membypeteĩmígui”

39Ha,péinaápe,peteĩespírituojagarrachupe,ha sapyʼaitépeosapukái;haoikytĩchupeoespumajeyha,ha oinupãchupehasyojeichugui

40Haajerureneremimbo'ekurapeomosẽhaguãchupe;ha ndaikatúihikuái

41Jesúsheʼi:“Oreñemoñarejeroviaʼỹvahaiñañáva, ¿arakaʼepevepikoaimétapenendivehaahejátapeẽme? Egueruko'ápendera'y.

42Oúvogueteri,peañaoitychupehaomondorochupe Jesúsomongavajupeespírituky'ápehaomonguerape mitãmehaome'ẽjeyitúvape

43HaopavaveoñemondýiTupãpuʼakaipuʼakapávare Opamba'eJesúsojapova'ekuére,ha'ekuérahe'ihemimbo'e kuérape

44Pehejako'ãñe'ẽpeneapysápe,YvypóraRa'ýpe oñeme'ẽtayvypórapópe.

45Ha'ekuérakatunoñandúikomba'ehe'íva,haokañy chuguikuérandohechakuaáihaguã

46Upéioñepyrũojodiskutiijapytepekuéra,mávapaimbaʼe tuichavéva.

47Jesúsohechakuaávombaʼépaopensahikuái,ojagarra peteĩmitãhaomoĩijykére.

48Hahe'ichupekuéra:Oimeraẽorresiviva'ekuekomitã cherérape,cherresivi,haoimeraẽcherresivíva,orresivipe chembouva'ekuépe

49UpémarõJuanhe'i:Mbo'ehára,rohechapeteĩ omosẽhamba'epochynderérapeharombotovechupe, ndosegíriguiorendive

50UpémarõJesúshe'ichupe:Anirembotovechupe,pe noĩrivaorereheoĩorendive

51Oguahẽvopeáraojeguerahahaguachupe,oñemoĩ mbareteohoJerusalénpe

52Upéiomondohenondépemaranduhára,haha'ekuéra ohohaoikepeteĩpuévlosamaritano-pe,ombosako'ihaguã chupe

53Haʼekuérandorresivírichupe,pórkehovahaʼetevoi ohosévaJerusalénpe.

54Hemimbo'eSantiagohaJuanohechávoupéva,he'i hikuái:“CheRuvicha,reipotapikoro'etataoguejyhaguã yvágaguihaohundihaguãchupekuéra,Elíasojapo haguéicha?

55Jesúskatuojerehaomongavajuchupekuérahahe'i: Peẽndapeikuaáimba'eichaguaespíritupikopeẽ.

56YvypóraRa'yndoúiohundihaguãyvypórarekove, osalvahaguãntechupekuéraHaohohikuáiambue puévlope.

57Ohoajahikuáitapére,peteĩkuimbaʼeheʼichupe:“Che Ruvicha,cheromoirũtamamorehohápe”

58Jesúshe'ichupe:--Aguarakuéraoguerekoyvykuaha guyrakuérayvateguaoguerekoryguasurupi'ahakatupe YvypóraRa’yndorekóimoõpaomoĩtaiñakã

59Upéihe'iambuépe:Ejucherapykuéri.Ha'ekatuhe'i: CheRuvicha,cherejaraẽtahaañotỹcheru

60Jesúshe'ichupe:Ehejaumiomanóvatoñotỹ omanóvape.

61Haambuekatuheʼiavei:“Ñandejára,cheromoirũta;ha katuaharaẽajedespedichuguikuéra,oĩvahógapeche rógape.

62Jesúshe'ichupe:Avaveomoĩipoarado-peha omañávohapykuéri,noĩporãiTupãRréinope

MOAKÃHA10rehegua

1Ko'ãmba'erireÑandejáraomoĩambuesetentaavei,ha omondomokõihamokõihenondépeopatávahatendaha'e voioguahẽtahápe.

2Upévareheʼichupekuéra:“Añetehápeningohetape kóga,péroumiombaʼapóvasaʼi

3Pehopenderape,péinaápe,chepomondoovechara'y ramoloboapytégui.

4Anipeguerahapenderyru,nipehẽngue,nisapatu,haani pemomaiteiavavépetapére

5Oimeraẽógapeikévape,pejeraẽ:“Toĩpyʼaguapýpeko ógape”

6Py'aguapyra'yoĩramoupépe,penepy'aguapyopytáta hi'ári

7Hapepytaupeógape,pekaruhapey'uumimba'eome'ẽva chupekuéra,peomba'apóvaomereceojehepyme'ẽchupe. Anirehoógahaógape

8Oimeraẽtávapepeikehaha'ekuérapenerresivi,pe'uumi mba'eoñemoĩvapenerenondépe.

9Emongueraumihasývapeoĩvaipypehaerechupekuéra: “ÑandejáraRréinohi’aguĩmapeẽme”.

10Oimeraẽtávapepeikévape,hahaʼekuéranapenerresivíri, pesẽpetapérehapeje

11Peyvytimbojepependetávapeojejokóvaorerehe, romokãpeẽme.

12Hakatuhaʼepeẽme,upeárapeojegueropuʼakavéta Sodomapeguarã,upetávagui

13¡Aichejárangandéve,Corazín!ágandéve,Betsaida! ojejapórireumitembiapoipu’akapávaTirohaSidón-pe, ojejapova’ekuependepype,hetatiémpomaoñearrepenti hikuái,oguapývoaovosahatanimbureheve

14Péropehuísiope,TirohaSidónpeoaguantavétapeẽme guarã.

15Hande,Capernaúm,reñembotuichávayvágape, reñemombotaInfierno-pe

16Pepenerendúva,cherendu;hapepenemboykévache pochy;hapechembohorýva,odespreciapechembou vaʼekuépe

17Haumisetentaoujeyvy'ápehahe'i:“CheRuvicha,umi mba'epochyjepeoñemoĩorepoguýpenderérarupive”

18He'ichupekuéra:AhechaSatanáspeho'arayoicha yvágagui.

19Péinaápe,ameʼẽpeẽmepuʼakapepyrũhaguambóiha escorpiónári,haopapeenemigopuʼakaári,hambaʼevete ndojapomoʼãipenderehembaʼeve.

20Upéicharõjepe,anipevyʼa,umiespírituoñemoĩ haguérepenepoguýpe;Pevy'auvei,penderéraojehaígui yvágape.

21UpejaveJesúsovyʼahaheʼi:“AagradesendévecheRu, yvágahayvyJára,reñomihaguérekoʼãmbaʼeumi iñarandúvahaiñarandúvagui,hareikuaaukahaguéreumi mitãmeupéichahaʼetéguiiporãvanderesarenondépe 22Opamba'echeRuome'ẽchéve,haavavendoikuaái mávapapeTa'ýra,peTúvaañónte.hamávapapeTúva,pe Ta'ýraañónte,hapeTa'ýraohechaukasévapechupe

23UpéiojereJesúshemimbo'ekuérarendápehahe'i ha'eñohápe:Ovy'aumitesaohechávaumimba'e pehecháva

24Chehaʼepeẽme,hetaprofetaharréiohechasehague umimbaʼepehecháva,handohechái;hapehenduumi mbaepehendúva,hanapehendúiva

25Upémarõ,peteĩléimbo'eháraopu'ãhaoipy'ara'ãchupe, he'ívo:“Mbo'ehára,mba'épaajapótaahupytyhaguãjeikove opave'ỹva?

26Ha'ehe'ichupe:Mba'epikoojehaipeLéipe? mba'éichaparelee?

27Ha'ekatuhe'i:RehayhútaÑandejárandeJárapeopa ndepy'aiteguive,opaneángareheve,haopanembarete haopaneapytu'ũreheve.handerapichápendejehegui.

28Ha'eramohe'ichupe:Ndeereporã

29Ha'ekatu,he'isévahekojojaha,he'iJesúspe:“Hamáva pikocherapichápe?

30Jesúshe'i:Peteĩkuimba'eoguejyJerusaléngui Jericópe,haho'amondahaapytépe,oipe'achuguiijaoha oinupãchupehaohohaohejachupeomanombyterupi

31Upetapéreoguejypeteĩsaserdóte,haohechávochupe ohasapeótroládo.

32Upéichaaveipeteĩlevítaoĩjaveupelugárpe,omaña hesehaohasapeótroládo

33Peteĩsamaritanoohoaja,oguahẽpehaʼeoĩháme,ha ohechávochupeoiporiahuverekochupe.

34Upéiohohendápehaoñapytĩumiherida,oñohẽaséite havíno,haomoĩchupehymbaári,haoguerahachupepeteĩ posada-pehaoñangarekohese.

35Ko'ẽmbotávoohorire,oguenohẽmokõiplátahaome'ẽ peehérsitopehahe'ichupe:Eñangarekoheseha oimeraẽmbaʼeregastavéva,cheajujeývo,ahepymeʼẽjeýta ndéve

36Mávapako'ãmbohapyapytégui,ndeere,ha'era'e rapichapeho'ávamondahaapytépe?

37Ha'ehe'i:Peoiporiahuverekovaekuechupe UpémarõJesúshe'ichupe:Terehohaejapoaveiupéicha.

38Ohoajahikuái,Jesúsoikepeteĩpuévlope,hapeteĩ kuñakaraihéravaMartaorresivichupehógape

39Ha'eoguerekopeteĩiñermánahéravaMaría,oguapýva aveiJesúspygotyohaohenduiñe'ẽ

40Martakatuipohýihetaoservihaguã,haouhendápeha he'i:CheRuvicha,¿ndapeimportáipikochereindy cherejahaguéreaservihaguãcheaño?upévareejerure chupechepytyvõhaguã

41Jesúshe'ichupe:Marta,Marta,reñatendeha rejepy'apyhetamba'ére

42Peteĩmba'etekotevẽva,haMaríaoiporavopemba'e porã,ndojepe'amo'ãivachugui.

MOAKÃHA11rehegua

1Oñembo'eajapeteĩhendápe,opytarirepeteĩhemimbo'e he'ichupe:CheRuvicha,orembo'eroñembo'ehaguã, Juanombo'ehaguéichaaveiidisipulokuérape.

2He'ichupekuéra:Peñembo'ejavepeje:‘OreRu yvágapegua,toñemomarangatunderéraTounerréino Tojejaponerembipota,yvágapeguáicha,péichaaveiko yvyapeári

3Emeʼẽoréveárahaáraorerembiʼurã

4Haoreperdonaoreangaipa;roperdonaaveiopavave odevévapeñandéveHaanioreguerahatentasiónpe;ha katuorepe'amba'evaígui

5Hahe'ichupekuéra:“Mávapapendeapytéguiiñamígo haohótahendápepyharepytehahe'ichupe:Cheangirũ, eprestachévembohapypan

6Oúmacherendápepeteĩcheamígooviahajave,ha ndarekóimbaʼeveamoĩhaguahenondépe?

7Haha'ehyepyguiveombohováitahahe'íta:“Anichepy'a rasy.Ndaikatúiapu’ãhaame’ẽndéve.

8Chehaʼepeẽme:Haʼenopuʼãmoʼãiramojepechupe, iñamígogui,haʼeopuʼãtahaomeʼẽtachupehetaoikotevẽva.

9Hahaʼepeẽme:Pejerure,haoñemeʼẽtapeẽme;peheka, hapejuhúta;pembota,haojepe'átapeẽme

10Opaojerurévaorresivi;hapeohekávaojuhu;hape ombotávapeojepe'áta.

11Peteĩtaʼýraojeruréramotembiʼupeteĩvapendeapytégui itúvape,¿omeʼẽtapachupepeteĩita?térãojeruréramopira, pirareheome'ẽtapachupembói?

12Térãojeruréramopeteĩóvulo,¿oikuaveʼẽtapachupe peteĩescorpión?

13Peẽiñañáva,peikuaaramomba'éichapapeme'ẽjopói porãpendera'ykuérape,¿mba'éichapikopendeRu yvagapeguaome'ẽtaEspírituSantoumiojerurévapechupe?

14Haʼeomosẽpeteĩmbaʼepochy,haiñeʼẽngúvaOsẽrire peaña,oñe'ẽiñe'ẽngúvahatavayguakuéraoñesorprende

15Oĩkatuhe'íva:“Ha'eomosẽmba'epochyBeelzebú, mba'epochyruvicharupive”.

16HaumiótrokatuotanteaJesúspe,ohekachupepeteĩ milágroyvágagui.

17Haʼekatuoikuaávombaʼépaopensahikuái,heʼi chupekuéra:“Oparréinooñembojaʼóvaojuehe, oñehundipahapeteĩógaoñembojaʼóvapeteĩógarehoʼa 18Satanásoñembojaʼóramoijehe,¿mbaʼéichapikoirréino opytáta?Pejehaguéreamosẽhamba'epochykuérape Beelzebúbrupive

19HacheamosẽramoBeelzebúbrupiveumidemóniope, ¿mávapikonderaʼykuéraomosẽchupekuéra?upévare haʼétahikuáipendehués.

20PérocheamosẽramoÑandejárakuãmeumidemóniope, katueteoguahẽmapendeáriÑandejáraRréino

21Peteĩkuimbaʼeimbaretévahaoñangarekóvoipalásiore, imbaʼerepyoĩpyʼaguapýpe

22Hakatupeteĩimbaretevévahaʼeoúramohiʼári,ha ipuʼakávohese,oipeʼachuguiopaiarmasojeroviahaguépe, haombojaʼoumimbaʼeimbaʼerepy

23Penoĩrivachendiveoĩchekóntrape,hapenombyatýiva chendiveomosarambi.

24Peespíritukyʼaosẽvovepeteĩkuimbaʼégui,haʼe oguataumilugárisekohápehaohekapytuʼuha ndojuhúiguiavave,he'i:Ajevýtacherógapeasẽhaguégui.

25Oguahẽvo,ojuhuojejohéihaoñembojegua

26Upéiohohaoguerahahendápeambuesieteespíritu iñañavévachugui.Ha'ekuéraoikehaoikoupépe,haupe kuimba'erekopahaivaivepetenondeguágui

27Ha'eomombe'ujaveko'ãmba'e,peteĩkuñaatygua ohupiiñe'ẽhahe'ichupe:“Ojehovasapenderye'ihaumi nderyekuere'uvaekue”

28Ha'ekatuhe'i:Ovy'aiteumiohendúvaTupãñe'ẽha omoañetéva.

29Umihénteoñembyatyparire,oñepyrũheʼi:“Kóvahína peteĩñemoñareañahanoñeme'ẽmo'ãichupe mba'eveichaguatechaukaha,maranduháraJonás techaukahaañónte

30JonáshaʼehaguéichapeteĩtechaukahaumiNiniveguápe guarã,upéichaaveipeYvypóraRaʼyhaʼétakoʼagaitepeve.

31Perréinadelsuropuʼãtapehuísiopeumikuimbaʼe koʼagaguandivehaokondenachupekuéra,pórkehaʼeou koyvyapeáriguiveohenduhaguaSalomónarandu.ha, péinaápe,oĩkoʼápepeteĩtuichavévaSalomóngui

32Nínivekuimbaʼekuéraopuʼãtapehuísiopekoñemoñare ndive,haokondenátachupe,oñearrepentihaguérehikuái Jonásopredikahaguére;ha,péinaápe,oĩkoʼápepeteĩ tuichavévaJonásgui.

33Avaveomyendyrirepeteĩtataindy,nomoĩripeteĩlugár ñemiháme,nipeteĩmbaʼyruguýpe,sínopeteĩkanderíaári, ikatuhaguáichaumioikevaʼekueohechapetesape

34Petesaresapeha'epetesa,upévarenderesa henyhẽramo,nderetepukukuehenyhẽtesapehakatunde resaivaijave,ndereteaveihenyhẽpytũmbýgui

35Upévare,eñatendékepetesapeoĩvandepypeanihagua oikopytũmbýpe

36Upéicharõ,nderetetuichakuehenyhẽramotesape,ha ndoguerekóipeteĩparteiñypytũva,enterovehenyhẽta tesape,peteĩtesapeomimbipávaichanderesapejave

37Oñe'ẽaja,peteĩfariséoojerurechupeokaruhaguã hendive

38Pefariséoohechávoupéva,ohecharamoitereindojohéi raẽhaguéreokarumboyve.

39Ñandejáraheʼichupe:“Koʼágapeẽfariséopemopotĩpe kópahapeplátookagotyo.hakatupeneryepyhenyhẽ ryguasuhatekovaígui.

40Peẽitavýva,¿ndahaʼéipikopeojapovaʼekuepeokaháre, ojapoaveipeoĩvahyepýpe?

41Hakatupemeʼẽlimosnaumimbaʼeperekóvagui;ha, péinaápe,opambaʼeipotĩpeẽmeguarã

42Peẽkatu,peẽfariséo!Peme'ẽguidiezmomentaharue haopaichaguaka'avo,hapehasahuísiohaTupãmborayhu

43¡Aichejárangapeẽfariséo!Peẽpehayhúguiumiapyka yvateguápeumisinagógape,hapemomaiteimerkádope.

44¡Aichejárangapeẽmbo’ehárahafariseo,hovamokõiva! peẽhaʼéguiumisepultúrandojehecháivaicha,haumi kuimbaʼeoguatávahiʼárindoikuaái.

45Upémarõpeteĩmbo'ehárahe'ichupe:Mbo'ehára, péichaereorereheavei

46Haha'ehe'i:Aichejárangapeẽavei,peẽmbo'ehára. Peẽpembohaságuikuimba'ekuérapeumimba'epohýi ijetu'úvaojeguerahahaguã,hapeẽvoindapepokóiumi mba'epohýirepeteĩpendekuãme.

47¡Aichejárangapeẽme!Pemopu'ãguimaranduhárakuéra sepulcro,hapenderukuéraojukachupekuéra

48Añetehápepeẽpemombe'upeẽpehejahapenderu ypykuerembiapo,ha'ekuéraojukahaguérechupekuéra,ha pemopu'ãisepultura

49UpévareheʼiaveiÑandejáraarandu:“Amondóta chupekuéraprofétahaapóstol,haoĩtachupekuéraojukaha opersegíva”

50Tojejerurekogeneración-guiopaprofetakuéraruguy, oñeñohẽva’ekuekomundooñepyrũguive;

51AbelruguyguiveZacaríasruguypeve,omanóvaaltár hatémplombytépe.

52¡Aichejárangapeẽ,abogado-kuéra!Peẽpeipe'águipe mba'ekuaaryru,ndapeikéipendejehe,haumioikévape pejoko.

53Haʼeheʼívochupekuérakoʼãmbaʼe,Moisés rembiapoukapymboʼehárahafariséokuéraoñepyrũ ombopochychupehetambaʼére.

54Oha'arõchupe,haohekapeteĩmba'eijurúgui,oakusa haguãchupehikuái

MOAKÃHA12rehegua

1Upeajaoñembyatyhetaitereihénte,haopyrũojuehe, oñepyrũheʼihemimboʼekuérape:Peñangarekókeumi fariséolevadúre,haʼévahovamokõiva.

2Ndaipóriguimbaʼeveojejahoʼíva,ndojehechaukamoʼãiva; nikañymby,upévandojekuaamo'ãi

3Upévareopambaʼepeñeʼẽvaʼekuepytũmbýpe oñehendútatesaperupive;hapeerevaʼekueapysápe armario-pe,oñemombeʼútaógaruʼãme

4Hahaʼepeẽmecheirũnguéra,Anipekyhyjeumi ojukávaguihete,hauperirendaiporivéimambaʼeve ikatúvaojapo

5Hakatuchepomomarandutamávapapekyhyjéta: Pekyhyjechugui,ojukarireoguerekóvapuʼakaomombo haguaañaretépe;heẽ,haʼepeẽme:Pekyhyjechugui

6¿Ndahaʼéipikooñevendecincogorrióndoslitrorehe,ha nipeteĩvanoĩritesaráipeÑandejárarenondépe?

7PéropeneakãraguejepeojeipapapaiteUpévare,ani pekyhyje,peẽpemomba'evehetagorrióngui.

8Chehaʼeaveipeẽme:Oimeraẽomombeʼúvacherehe yvyporakuérarenondépe,peYvypóraRaʼyomombeʼúta aveiÑandejáraánhelrenondépe.

9Hakatupechenegávayvypórarenondépeoñenega vaʼerãTupãremimboukuérarenondépe

10Oimeraẽhe'ívapeteĩñe'ẽYvypóraRa'yrehe, oñeperdonátachupe,hapeojahéivapeEspírituSantorehe noñeperdonamo'ãi

11Hapendeguerahavovesinagógape,magistradoha poder-kuérape,anipejepy'amongetamba'éichapatérã mba'emba'épapembohováita,térãmba'épapeje.

12PeEspírituSantopenemboʼétaupearavópembaʼépa pejevaʼerã

13Peteĩatyguahe'ichupe:Mbo'ehára,eñe'ẽcheryvy ndivetomboja'ocheerénsia

14Hahe'ichupe:Karai,¿mávapikochemoĩhuéstérã divididoramopendeári?

15He'ichupekuéra:Peñangarekókehapeñangarekóke mba'epohýigui

16Upéihe'ichupekuérapeteĩehémplohahe'i:Peteĩ kuimba'eipirapirehetávayvýreohetũheta

17Upéiopensaipypehahe'i:“Mba'epikoajapóta, ndarekóiguitendaame'ẽhaguãcheyvakuéra?

18Ha'ehe'i:Kóvaajapóta:Aitypátachegraneroha amopu'ãtatuichavévahaupépeameʼẽtaopacheyvaha chembaʼerepy.

19Hahaʼétacheángape:‘Alma,hetambaʼereñongatu vaʼekuehetaáñoreepytu'u,ekaru,hoy'uhaevy'a 20Tupãkatuhe'ichupe:Ndetavy,kopyharépe ojejerurétandehegui

21Upéichaaveipeombyatývatesóroijupeguarã,ha ndahaʼéiipirapirehetávaÑandejárarenondépe.

22Upéihe'ihemimbo'ekuérape:Upévareha'epeẽme: Anipejepy'amongetapenderekovéremba'épape'útanipe teterehehápe,mba'épapemondeva'erã.

23Petekoveningohetavetembiʼúgui,hañanderetekatu hetaveaogui

24Pepensamínaumikuervore,haʼekuéranoñotỹini nomonoʼõindorekóivaalmacénnigranero;HaTupã omongaruchupekuéra:¿Mba'éichapikopeẽpeikoporãve guyrakuéragui?

25¿Mávapapendeapytéguiojepyʼamongetávaikatúta omoĩvepeteĩmétroijyvatekuére?

26Ndaikatúiramopejapopembaʼemichĩvéva,mbaʼére pikopejepyʼamongetapehembývare?

27Pemañaumiliriorehemba'éichapaokakuaa, nomba'apói,nombojereihaupéicharõjepehaʼepeẽme, Salomónopaigloria-penoñemondeivaʼekuepeteĩva koʼãvaicha

28UpéicharõTupãomonderamopekapi'ipe,ko'ãgaoĩva ñúme,hako'ẽrõoñemombohorno-pemba'epikopikoha'e penemondevéta,peẽpejerovia'ỹva?

29Haanipehekambaʼépapeʼúta,térãmbaʼépapeyʼúta,ni ndapejepyʼapýi

30Opako'ãmba'eohekatetãnguérakoyvyapeári,ha pendeRuoikuaapeikotevẽhako'ãmba'e

31HakatupehekaveTupãrréino;haopakoʼãmbaʼe oñembojoapýtapeẽme.

32Anipekyhyje,ovechaatymichĩva;pendeRuovy'a ome'ẽvopeẽmepeRréino

33Pevendepeguerekóvahapemeʼẽlimosna;Peme'ẽumi vosaituja'ỹva,tesoroyvágapendopamo'ãiva,mondaha noñembojáihápe,haryguasurupi'anombyaíriva

34Pórkeoĩhámenembaʼerepy,upépeoĩtaaveinekorasõ.

35Tojejopyndelomohatojehe'anderesape.

36Hapeẽvoipejoguaumikuimbaʼeohaʼarõvapeijárape, haʼeoujeývopekasamientogui;ouhaombotavove,pya'e ojeabrichupe.

37Ovy'aumitembiguái,Ñandejáraouvoveojuhútava omañáva

38Hahaʼeoúramomokõihamañaháme,térãoúramo mbohapyhamañaháme,haojuhuchupekuéraupéicha, ojehovasaumitembiguái.

39Hapévapeikuaa,peógajáraoikuaárirembaʼe aravópepaoútapemondaha,omañavaʼerãmoʼã,ha ndohejáivaʼerãmoʼãojeityhóga.

40Peñembosako'iavei,peYvypóraRa'yoútapeteĩ aravópepeimo'ã'ỹjave

41UpémarõPedroheʼichupe:CheRuvicha,¿reñeʼẽ pikokoehémploorévetérãenterovépe?

42HaÑandejáraheʼi:“¿Mávapikoupéicharõpe mayordomojeroviahahaiñarandúva,ijáraomoĩtava mburuvichahogapýpe,omeʼẽhaguachupekuérahiʼupy hiʼoraitépe?

43Ovy'apetembiguái,ijáraouvoveojuhútavaojapoha upéicha

44Añetehápehaʼepeẽme,haʼeomoĩtahachugui mburuvichaopambaʼeorekóvare.

45Haupetembiguáiheʼíramoikorasõme:“Cheruvicha ombotapykueou;haoñepyrũtaoinupãtembiguáiha kuñataĩme,haokaruhahoyʼu,haokaʼu;

46Upetembiguáijáraoútapeteĩárahaʼenohaʼarõijave, hapeteĩórahaʼendoikuaáijave,haoikytĩtachupeha omoĩtachupeiparteumindogueroviáivandive.

47Haupetembiguái,oikuaávaijárarembipota,ha noñembosakoʼíri,handojapóivahaʼeoipotaháicha, oñeinupãtahetambaʼe.

48Péropendoikuaáivahaojapovaʼekueumimbaʼe oporokutuvaíva,oñeinupãtachupesaʼiOimeraẽvapeheta mba'eoñeme'ẽvape,hetamba'eojejerurétachugui.

49Cheajuamondohaguatatakoyvyapeári;hamba'épa ajapóta,hendypámaramo?

50Hakatuarekopeteĩñemongaraiañemongaraihagua;ha mba’éichapikoañembopy’ajuojehupytypeve!

51Peimoʼãpikocheajuhaameʼẽhaguapyʼaguapykoyvy apeári?Cheha’epeẽme,Nahániri;hakatuñemboja'o:

52Koʼágaguiveoĩtacincopeteĩógapeoñembojaʼóva, mbohapymokõirehehamokõimbohapyrehe.

53Túvaoñembojaʼótataʼýrakóntrape,hapetaʼýraitúvare; syoñemoĩtajýrarehe,hatajýrasyrehe;pesuegraoñorairõ itajýrare,hapenueraopu'ãisyrehe

54He'iaveitavayguakuérape:Pehecháramopeteĩarai opu'ãvakuarahyreikegotyo,pya'epeje:‘Okyhaupéicha avei

55Pehechávooipejuhapeyvytusurgotyo,peje:“Oĩta hakuhaojehu

56Peẽhovamokõiva,ikatupehechakuaayvágahayvyrova; hakatumba'éichapikondapehechakuaáiko'ãga?

57Heẽ,hambaʼérepikopendejeheguijependapehusgái mbaʼépaoĩporã?

58Rehovoveneenemígondivemagistradorendápe, reimeháichatapére,eñehaʼãmbaiterejesalvahaguachugui

Anihaguãndeguerahahuerendápe,hajueznereme'ẽ mburuvichaguasúpe,hamburuvichanemomboka'irãime.

59Chehaʼendéve,neresẽmoʼãiupégui,repagapapevepe plátapahaite.

MOAKÃHA13rehegua

1Upetiémpopeoĩvaʼekueomombeʼúvachupeumi Galileagua,Pilatohuguyombojeheʼavaʼekueumi sakrifísiope

2Jesúshe'ichupekuéra:Peimo'ãpikoko'ãGalileagua iñangaipahaopavaveGalileaguaári,ohasaasyhaguére ko'ãmba'e?

3Ha'epeẽme,Nahániri,hakatu,napeñearrepentíriramo, opavavepeñehundítaavei

4Térãumidieciocho,hoʼavaʼekuehiʼáripetórre Siloámpehaojukachupekuéra,¿peimoʼãhaʼekuéra pekadórentérokuimbaʼeoikóvaJerusalénpeári?

5Cheha'epeẽme,Nahániri,hakatu, napeñearrepentíriramo,opavavepeñehundítaavei

6Haʼeoñeʼẽaveikoehémplo;Peteĩkuimba'eoguereko peteĩígomátaoñeñotỹvaiparralty;haouhaohekahiʼa,ha ndojuhúimbaʼeve

7UpémarõJesúshe'ipeparraltyomongarúvape:“Ko'ã mbohapyáñoajuahekávohi'akoígomátare,handajuhúi mba'evemba'érepikoipohýipeyvy?

8Hahe'ichupe:CheRuvicha,ehejakoarýpeavei,ajo'o peveijerérehaamboty.

9Hiʼáramo,hiʼaporã,hanahániriramo,peikytĩtauperire 10Haʼeomboʼehínakuripeteĩsinagógapepytuʼuhaárape 11Ha,péinaápe,oĩpeteĩkuñaoguerekóvaespíritu ikangyvadieciochoáño,haoñesũvaoñondive,ha mbaʼeveichavérõndaikatúioñemopuʼã

12Jesúsohechávochupe,ohenóichupehahe'ichupe: Kuña,rejepoinemba'asygui

13Upéiomoĩipohi'ári,haupepeteoñembohoryha omomba'eguasuTupãme.

14Upémarõpesinagógaruvichaipochyreheve,Jesús omonguerahaguepytu'uhaárape,hahe'ipepuévlope: Oĩseisárakuimba'ekuéraomba'apohaguãsábadoára.

15UpémarõÑandejáraheʼichupe:“Ndehovamokõiva, ¿ndahaʼéipikopeteĩteĩpendeapytéguisábadopeoipeʼa chuguihymbahymbatérãivurroperyguasurupiʼáguiha peguerahachuperrega?”

16Handahaʼéipikokokuña,haʼéguiAbrahánrajy, Satanásojokuavaʼekuechupe,koʼãdieciochoáño,ojepoi vaʼerãkoñeñapytĩguisábadoárape?

17Ha'ehe'irireko'ãmba'e,opavaveija'e'ỹvaotĩ,ha opavavetavayguaovy'aopamba'eporãha'e ojapova'ekuére

18Upéihe'ichupe:Mba'éichapikoTupãRréino?ha mbaʼépepikoajoguátachupe?

19Haʼetepeteĩmostazaraʼỹi,peteĩkuimbaʼeojagarráva haomomboijardineríape;haokakuaa,haomopuʼãpeteĩ yvyramátatuicháva;haumiguyrayvateguaopytahakãme

20Haheʼijey:¿MbaʼérepikoambojojátapeTupãrréino?

21Haʼetevoipeteĩlevadúra,peteĩkuñaojagarrávaha omokañytresmétroharínope,oñelevadurapevepe levadúra

22Upéiohoumisiudahapuévlorupiomboʼehaoho Jerusaléngotyo

23Upémarõpeteĩvahe'ichupe:CheJára,sa'ipikoumi ojesalváva?Hahe'ichupekuéra:

24Peñeha'ãpeikepeokẽpo'irupi,ha'epeẽmeheta ohekávaoikehaguã,handaikatumo'ãi.

25Peteĩjeypeógajáraopuʼãhaombotypeokẽ,ha peñepyrũpeñemboʼyokápehapembotapeokẽhapeje: “CheRuvicha,eipeʼaoréve!Haha'eombohováitahahe'íta peẽme:Chendapeikuaáimoõguipapeju.

26Upérõpeẽpeñepyrũtapeje:‘Rokaruharoyʼune renondépe,handeremboʼeorekállere

27Ha'ekatuhe'íta:Cheha'epeẽme,ndapeikuaáimoõguipa pejuPejehekýichehegui,opavavepeẽtembiapovaiapoha 28Upépehasẽhaoisu’úta,pehechávoAbrahán,Isaac, Jacob,haopaproféta,TupãRréinope,hapeẽvoipeñemosẽ 29Haʼekuéraoútakuarahyresẽgui,kuarahyreikeguive, nórteguihasurguive,haoguapýtaTupãrréinope.

30Ha,péinaápe,oĩipahaitévaumitenondegua,haoĩ tenondeguaumiipahaitéva

31Upeárapeoupeteĩfariséohahe'ichupe:Esẽhaesẽ ko'águi,Herodesndejukátagui

32Haha'ehe'ichupekuéra:Pehohapejepezorro-pe: ‘Péinaápe,amosẽmba'epochy,hako'ẽrõhako'ẽrõ amonguera,hambohapyhaárapeañemomba'eguasúta

33Upéicharõjepe,aguatavaʼerãkoárape,koʼẽrõhapeára oúvape,pórkenipeteĩprofétaomanoJerusaléngui.

34OJerusalén,Jerusalén,rejukavaʼekueumi profetakuérape,hareinupãvaitápeumi oñemondovaʼekuépenerendápe;mboyjeypikoambyatyse nemembykuérape,peteĩryguasuombyatyháicha imembykuéraipepoguýpe,hapeẽndapeipotái!

35Péinaápe,penderógaopytanandi,haañetehápehaʼe peẽme,ndachehechamoʼãi,oguahẽmevepeárapejehagua: ‘OjehovasapeoúvaÑandejárarérape’

MOAKÃHA14rehegua

1Oikejavepeteĩfariséoruvicharógapeho'uhaguãmbuja pytu'uárape,ha'ekuéraomañahese

2Ha,péinaápe,oĩhenondépepeteĩkuimbaʼeoguerekóva peryguasurupiʼa.

3UpémarõJesúsheʼiumiléimboʼehárahafariséope: Ikatupikoñamonguerapytuʼuhaárape?

4Haokirirĩhikuái.Haojagarrachupe,omonguera,ha ohejaoho;

5Haheʼichupekuéra:“¿Mávapapendeapytéguipeteĩ vúrrotérãtórohoʼávapeteĩyvykuápe,hanoguenohẽmoʼãi chupepytuʼuárape?”

6Handaikatúiombohováijeychupehikuáikoʼãmbaʼe.

7Upéiomoĩpeteĩehémploumioñehenóivape,omarkávo mbaʼéichapaoiporavohikuáiumikotyguasuhe'ívo chupekuéra:

8Oimeraẽvanerenóiramopeteĩkasamientohápe,ani reguapypekotyijyvatevévapeanihaguãoñehenóichugui peteĩkuimba'eoñemomba'eguasuvévandehegui;

9Penerenóivahachupeouhahe'indéve:‘Eme'ẽko kuimba'épehendahareñepyrũñemotĩguirejagarrapekoty ijyvatevéva.

10Péronerenóivove,terehoeguapypekotyijyvatevévape Penerenóivaouvove,he'indéve:“Cheangirũ,ejupi yvateve,upéicharõreñemomba'eguasútaumioguapýva nendiveokaruhápe”

11Oimeraẽvaoñembotuicháva,oñemomichĩta;hape oñemomirĩvaoñembotuichavéta.

12Upémarõheʼiaveipeheʼívape:“Rejapojavekarutérã karurã,anirehenóineirũnguérape,neermanokuérape,ni nerapichakuérapetérãnerapichaiplátavape.Anihaguã aveinerenóijeyhikuái,haoñeme'ẽndévemba'eve 13Rejapojavekaruguasu,ehenóimboriahúpe, ikangývape,ikarẽvapehaohecha'ỹvape.

14Harejehovasáta;Ha'ekuérandaikatúiguiomyengovia ndéve,rejehepyme'ẽtaguiumihekojojávaoikovejeyvove 15Peteĩvaumioguapývahendiveokarujaveohendúvo koʼãmbaʼe,heʼichupe:“OvyʼapehoʼútavaÑandejára Rréinope”.

16Upéihe'ichupe:Peteĩkuimba'eojapopeteĩkaru guasuhahetápeohenói

17Okarujaveomondohembiguáipehe'ihaguãumi oñehenóivape:“Peju!opambaʼeoĩmaguikoʼágapreparádo 18Haopavavepeteĩñeʼẽmeoñepyrũojapoexclusión Peteĩhahe'ichupe:Ajoguapeteĩyvypehẽngue,hatekotevẽ ahaahecha

19Haótrokatuheʼi:“Ajoguámacincojúgotóro,haaha añehaʼãmbaitechupekuéra.

20Haótrokatuheʼi:“Amendapeteĩhembirekóre,ha upévarendaikatúiaju”

21Upémarõpetembiguáiouhaomombeʼuijárapekoʼã mbaʼeUpéipeógajáraipochyhahe'ihembiguáipe:-Pya'eesẽtapehatapetávape,haegueruko'ápemboriahu, ikangy,haumiojokóvahaohecha'ỹvape.

22Hapetembiguáiheʼi:“CheRuvicha,ojejapondeere haguéicha,haupéicharõjepeoĩlugár”

23UpéiÑandejáraheʼipetembiguáipe:Esẽtapeguasu hakorapýpehaejopychupekuéraoikehagua,henyhẽ haguacherógape

24Cheha'epeẽme,nipeteĩumikuimba'eoñehenóiva'ekue apytéguindo'umo'ãihachekaru

25Hetaitereihénteohohendive,haojerehahe'i chupekuéra:

26Oĩramooucherendápe,handochaʼéiitúva,isy,ha hembireko,haitaʼyrakuéra,hajoykeʼykuéra,ha iñermanakuérare,heẽ,hahekoveteeavei,ndaikatumoʼãi haʼecheremimboʼe

27Haoimeraẽndogueraháikurusúre,haouvaʼekueche rapykuéri,ndaikatúioikocheremimboʼe.

28¿Mávapapendeapytéguiomopuʼãsepeteĩtórre, ndoguapýiraẽhaoipapambaʼépaojehepymeʼẽ, oguerekópasuficienteomohuʼãhagua?

29Ha'eomoĩrirepepyendahandaikatúiomohu'ã, opavaveohechávaoñepyrũoñembohoryhese.

30He'i:Kokuimba'eoñepyrũomopu'ãhandaikatúi omohu'ã

31Térãmbaʼerréipaohooñorairõótrorréindive, ndoguapýiraẽhaohechátaikatúpaojotopapeoúvape veintemilndive?

32Térã,peótrooĩajamombyry,omondopeteĩembajaje haojerurekondisióndepyʼaguapy

33Upéichaavei,oimeraẽvapendeapytéguindohejáivaopa mbaʼeoguerekóva,ndaikatúioikocheremimboʼe.

34Pejukyningoiporã,péropejukyhyakuãporãvérõ, ¿mbaʼépepikooñembopiroʼýta?

35Naiporãigueteripeyvy,nipeestiércol-peguarã; yvypórakatuomosẽokápePeoguerekóvaapysaohendu haguã,tohendu

1Upéioñemoaguihendápeenteroveumiimpuésto okobrávahapekadórohenduhaguachupe.

2UmifariséohaMoisésrembiapoukapymbo'ehára oñe'ẽmbeguehahe'i:“Kokuimba'eorresiviumipekadórpe haokaruhendivekuéra”

3Haʼeomombeʼuchupekuérakoehémplo.

4¿Mávapikopendeapytépeoguerekóvacienovecha, operderamopeteĩva,ndohejáiuminoventaynuevepe desiértope,handohóipeokañývarapykuéri,ojuhupeve?

5Haojuhúvo,omoĩijyvaári,ovy'a

6Oguahẽvohógape,ohenóiiñangirũnguéraha hapichakuérapehahe'ichupekuéra:Pevy'achendive ajuhúguicheovechaokañyva’ekue

7Chehaʼepeẽme,upéichaaveivyʼaoĩtahayvágapepeteĩ pekadóroñearrepentívare,hetavenoventaynuevepersóna hekojojávare,noikotevẽivaoñearrepenti

8Taha'ekuñaoguerekóvadiezplátapehẽngue,operde ramopeteĩpehẽngue,nomyendýipeteĩtataindyha ombojerepeógahaohekakyre'ỹojuhupeve?

9Haojuhúvo,ohenóiiñangirũnguérahahapichakuérapeha he'i:Pevy'achendiveajuhúguipepehẽngueaperde vaʼekue

10Upéichaavei,haʼepeẽme,oĩvyʼaTupãangelkuéra renondépepeteĩpekadóroñearrepentívare

11Ha'ehe'i:Peteĩkuimba'eoguerekomokõiita'ýra 12Hapeimitãvévaheʼiitúvape:“CheRu,emeʼẽchévepe mbaʼerepyhoʼávachepópe”Haomboja'ochupekuéra hekove

13Handahetáiárarirepetaʼýraimitãvévaombyaty opavave,haoguerahaijehopeteĩtetãmombyrýpe,ha upépeohundiimbaʼerepyoikovesarambikuépe

14Haoparire,opupeñembyahýimbareteupetetme;ha oñepyrũoikotevẽ

15Haohohaoñembojoajupeteĩtavayguaupe tetãmeguándi;haomondochupeikokuépeomongaruhagua kure

16Ha'eomyenyhẽseipy'aumiryguasuho'úvagui,haavave nome'ẽichupe.

17Upéioñembojávoijehe,he'i:“Mboycherurembiguái oñekontratávaorekohi'upyrãhaimba'e'ỹva,hacheamano ñembyahýigui!

18Apu'ãtahaahacherurendápehaha'étachupe:CheRu, cheapekayvágahanerenondépe

19Handaha'evéimamereceoje'ehaguãchévendera'y, chemoĩpeteĩnerembiguáirembiguáiramo

20Upéiopuʼãhaouitúvarendápe.Ha'ekatumombyrymi gueteri,itúvaohechachupehaoiporiahuvereko,oñaniha ho'aijajúrarehaohetũchupe

21Hapeta'ýrahe'ichupe:CheRu,cheapekayvágahande resarenondépe,hanameresevéimaoñembohérandera'y.

22Túvakatuhe'ihembiguáikuérape:Peguerupeao iporãvévahapemondehesehaomoĩipópepeteĩanilloha sapatuipyrehe

23Pegueruko'ápepevakara'yikyrávahapejuka;hajakaru hajavy'a.

24Kochera'yomanómahaoikovejeyha’eokañy,ha ojejuhuHaoñepyrũovyʼahikuái

25Ita'ýratuichavévaoĩñúme,haoñemoaguĩvohógape, ohendumúsikahajeroky

26Haohenóipeteĩtembiguáipehaoporandumbaʼépa heʼisekoʼãmbaʼe.

27Upéihe'ichupe:Neryvyoúmahanderuojukape vakara'yikyráva,orresivihaguérechupehekosãsõha hesãiva.

28Upéiipochyhandoikeséi,upévareitúvaosẽojerure chupe

29Ha'ekatuhe'iitúvape:Ko'ãáñopukukueaservindéve, haaraka'evendajapóimba'evenerembiapoukapy

30Pérooguahẽriremíntekonderaʼy,hoʼupaitévande rekovekuñarekovaindive,rejukachupepevakaraʼy ikyráva

31Hahe'ichupe:Chera'y,reimetapiaitechendive,ha opamba'earekóvanemba'e

32Oĩvaʼekuerovyʼaharovyʼa,pórkekonerykeʼy omanómahaoikovejey.haokañy,haojejuhu.

MOAKÃHA16rehegua

1He'iaveihemimbo'ekuérape:Oĩpeteĩkuimba'e ipirapirehetáva,oguerekóvapeteĩmayordomohaupva aveiojeakusachupeomombohagueimbarete.

2Upéiohenóichupehahe'ichupe:Mba'éichapiko ahendukomba'endehegui?eme’ẽpeteĩcuentande mayordomíarehegua;ikatúguindendaha'evéima mayordomo

3Upémarõpemayordomoheʼiipyʼapýpe:“¿Mbaʼépa ajapóta?”.cheruvichaoipe'águicheheguipemayordomía: Ndaikatúiajo'o;ajerurehaguãcheatĩ

4Cheaimémambaʼépaajapóta,ikatuhaguáichaañemosẽ vovepemayordomíagui,haʼekuéracherresivihógape.

5Upémarõhaʼeohenóikádaunoumiodevévapeijárape, haheʼipeprimeroitépe:“Mboypikoredevechejárape?”

6Ha'ehe'i:“Centamétroaséite”.Hahe'ichupe:Ejagarra ndekuatiahaeguapypya'ehaehaicincuenta

7Upéihe'iambuépe:“Hamboýparedeve?”Hahe'i: “Centamétrotrígo”.Hahe'ichupe:Ejagarrandekuatiaha ehai800

8Ñandejáraomombaʼeguasupemayordomohekojojávape, ojapohaguéreiñarandu,komúndoraʼykuéra iñaranduvéguiumitesaperaʼykuéragui

9Hachehaʼepeẽme:Pejapopeneamigorãumimbaʼe hekojojávagui;péicha,pefaltavove,penemoguahẽhaguã tekohaopa'ỹvape

10Peijeroviahaumimba'emichĩvévape,ijeroviaheta mba'épe,hapehekope'ỹvamichĩvévape,hekojojaaveiheta mba'épe

11Upéicharõ,napejeroviapáiramoumimbaʼehekojojávare, ¿mávapikoomeʼẽtapeẽmeumimbaʼerepyañetegua?

12Handapejeroviapáiramoambuekuimbaʼembaʼépe, ¿mávapikoomeʼẽtapeẽmepenembaʼéva?

13Nipeteĩtembiguáindaikatúioservimokõipatrónpe, peteĩvandaijaʼéipeteĩvarehaohayhútaambuépeTérãkatu ojejokótapeteĩvare,haodespresiátapeambuépeNdaikatúi peserviTupãmehapemamón-pe

14Umifariséooipotaitereívaohenduopakoʼãmbaʼe,ha oñembohoryhese.

15Hahe'ichupekuéra:Peẽha'eumipeñehusgáva yvypórarenondépeTupãkatuoikuaapenekorasõ,pe oñemomba'eguasúvayvypóraapytépeha'epeteĩmba'e ombojeguarúvaTupãrenondépe

16PeléihaumiprofétaoĩvaʼekueJuanpeve

17Haifasilveohasayvágahayvy,peléipehẽngueofalla rangue.

18Oimeraẽohejávahembirekohaomendaambuépe, oporomoakãratĩ,haoimeraẽomendavaʼekuéreiménagui, oporomoakãratĩ.

19Oĩvaʼekuepeteĩkuimbaʼeiplátava,ijaopytãhalíno iporãva,hakádadíaokaruporã

20OĩpeteĩojerurévaLázaro,oñenohokẽme,henyhẽva mba'asygui

21Umijaguaouhaoisu'uumimba'era'ỹiho'ávape kuimba'eipirapirehetávameságui

22Peojerurévaomano,haumiánheloguerahachupe Abrahánjyváre.

23Hainfierno-peohupihesa,oĩvojehasaasy,haohecha mombyryAbrahánhaLázaroijyvaári

24Haosapukáihahe'i:“CheRuAbraham,che poriahuverekohaemondoLázaropetomoingeikuãrembe'y ýpehatombopiro'ycheñe'ẽchejehasa’asykotatatĩme

25Abrahánkatuhe'i:Chera'y,nemandu'ákende rekovéperehupytyhaguenemba'eporã,haLázaroavei ivaíva

26Haopakoʼãmbaʼeykére,orehapendeapytépeoĩpeteĩ yvykuatuicháva,upéicharupiumiohasasévakoʼáguipene rendápendaikatúi;nindaikatúiohasañandéve,upéva oútavaupégui.

27Upémarõha'ehe'i:Cheru,ajerurendéveremondo haguãchupecherurógape

28Cheaguerekóguicincojoykeʼy;haʼeotestifikahagua chupekuéra,anihaguaouaveihikuáikojehasaasy rendaguépe

29Abrahánhe'ichupe:OguerekohikuáiMoisésha maranduhárakuératohenduchupekuéra

30Upéihe'i:Nahániri,cheruAbrahán,peteĩomanóva apytéguiohoramohendápekuéra,oñearrepentíta.

31Upéihe'ichupe:NohendúiramoMoisésha maranduhárakuérape,noñekonvensemo'ãi,peteĩomanóva apytéguiopu'ãjeyramojepe.

MOAKÃHA17rehegua

1Upéihe'ihemimbo'ekuérape:Ndaikatúioútaumi mba'evai

2Iporãvechupeguarãoñemosaingoijajúrarepeteĩita molinohaomomboyguasúpe,ombopochyranguepeteĩva koʼãmitãmichĩvape

3Peñangarekókependejehe:Peneryke'yojavyramopende rehe,pemongavajuchupehaoñearrepentíramo,eperdona chupe.

4Haojavýramonderehesietevésepeteĩárape,hasiete vésepeteĩárapeojerejeynerendápe,heʼívo: “Añearrepenti;ndereperdonava'erãchupe

5UmiapóstolheʼiÑandejárape:“Embotuichaveore jerovia”

6Ñandejárahe'i:“Peguerekórirejeroviapeteĩmostaza ra'ỹira'ỹiicha,ikatupejekosicamínomátape:“Eipe'a hapoguihaeñeñotỹyguasúpehaiñeʼẽrenduvaʼerãpeẽme 7Péromávapapendeapytépepeteĩtembiguáioaradotérã omongarúvahymba,heʼítachupesapyʼaitépeouvove ñúgui:“Eguapyekaru?”

8Hande'imo'ãichupe:Eñembosako'imba'éichapaikatu akaru,eñapytĩhaeservichéve,akaruhaamboy'upeveha uperirerekaruharey'úta?

9¿Oagradesepikoupetembiguáipeojapohaguéreumi mbaʼeojeʼévachupe?Chendaha'éitrow.

10Upéichaaveipeẽpejapopavoveopambaʼeojeʼéva peẽme,peje:‘Oreningotembiguáindovaléivambaʼeverã.

11OhoajaJerusalénpe,ohasaSamariahaGalileambyte rupi

12Oikévopeteĩpuévlope,ojotopahendive10kuimbaʼe iléprava,haopytamombyry.

13Ha'ekuéraohendukahahe'i:Jesús,Mbo'ehára,ore poriahuvereko

14Ohechávochupekuéra,he'ichupekuéra:Tapeho pejechaukasacerdotekuérapeHaojehu,ohokuévohikuái, oñemopotĩmahikuái.

15Peteĩvaohechávookuerahague,ojerehaiñe’ẽhatã omomba’eguasuÑandejárape

16Upéioñesũhovaárihaoagradesechupe.

17Jesúshe'i:¿Ndaha'éipikoumioñemopotĩva'ekue?ha katumoõpaoĩuminueve?

18Ndaipóriojejuhúvaoujeývaomombaʼeguasuhagua Ñandejárape,ndahaʼéiramokoextranhéro

19He'ichupe:Epu'ã,tereho,ndejerovianemonguera 20Umifariséooporandúvochupearaka'épaoútaTupã Rréino,ha'ehe'ichupekuéra:ÑandejáraRréinondoúi ojesareko'ỹre

21Haʼekuérandeʼimoʼãiavei:‘Péinakoʼápe!térã,¡péina upépe!Péinaápe,Tupãrréinooĩguipendepype

22Upéihe'ihemimbo'ekuérape:Oútaárapehechaséva peteĩYvypóraRa'yárahandapehechamo'ãi.

23Ha'ekuérahe'ítapeẽme:‘Emañamínako'ápetérã, pehechaupépe:anipehohapykuéri,nipesegichupekuéra 24Pearatiri,omimbipávapeteĩpehẽngueyvágaguýpe, omimbiháichaambuepehẽngueyvágaguýpe;upéichaavei oikótaYvypóraRa’yhi’árape

25Hakaturaẽohasaasyvaʼerãhetambaʼe,haoñemboyke chupekoñemoñare

26HaoikohaguéichaNoéárape,upéichaaveioikóta YvypóraRaʼyárape.

27Haʼekuéraokaru,hoyʼu,omendahembireko,omenda chupekuéra,Noéoikepevepeárkape,haoupedilúvioha ohundipaitechupekuéra.

28UpéichaaveioikohaguéichaLottiémpopeokaru, hoy’u,ojogua,ovende,oñotỹ,omopu’ã;

29PéroLotosẽhaguépeSodómagui,okytatahaazufre yvágaguihaohundipaitechupekuéra

30UpéichaaveioikótapeYvypóraRaʼyojehechaukavove 31Upeárape,peoĩvaógaárihaimba'ekuéraógape,ani oguejyoipe'ahaguã

32Penemandu'ákeLotrembirekorehe.

33Oimeraẽvaohekávaosalvahekove,operdevaʼerã;ha oimeraẽvaoperdevaʼekuehekoveoñongatúta

34Haʼepeẽme,upepyharépeoĩtamokõikuimbaʼepeteĩ tupape.peteĩvaojejapyhýta,haambuekatuojehejáta.

35Mokõikuñaoñemonguʼétaoñondive;peteĩva ojejapyhýta,haambuépeojehejáta

36Mokõikuimbaʼeoĩtañúme;peteĩvaojejapyhýta,ha ambuépeojehejáta

37Ha'ekuéraoporanduchupe:MoõpikocheJára?Ha he'ichupekuéra:Oĩhámepetetekue,upépeoñembyatýta umiágila

1Haheʼichupekuérapeteĩehémploupévarã, kuimbaʼekuéraoñemboʼememevaʼerãha,haanioñekangy;

2He'i:PeteĩtávapeoĩpeteĩhuésndokyhyjéivaTupãgui hanopenáiyvypóragui

3Haoĩpeteĩviúdaupetávape;haoñembojahendápeha he'i:“Evengachévecheenemigo-gui”.

4Sapy'amindoipotái,hauperirekatuhe'iipy'apýpe: NdakyhyjéiramojepeTupãguihandahecháiyvypórape

5Pérokoviúdachemoñeñanduvaígui,avengátachupe,ani haguachemokaneʼõoumemerupi

6Ñandejárahe'i:Pehendumba'épahe'ipehués hekojojáva

7HanovengamoʼãipikoTupãijeporavopyretee, osapukáivachupeárahapyhare,oaguantaareramojepe hendivekuéra?

8Haʼepeẽmehaʼepyaʼevoiovengatahachupekuéra Upevére,peYvypóraRa'yoúvo,ojuhútapajeroviakoyvy apeári?

9Haʼeomombeʼukoehémplopeteĩpersónaojeroviávape ijehehekojojahahaodespresiahahapichakuérape.

10Mokõikuimbaʼeohotémplopeoñemboʼehagua peteĩvafariséohaambuekatuimpuéstookobráva

11Pefariséooñembo'yhaoñembo'eijupe:“Ñandejára, ame'ẽndéveaguije,ndaha'éihaguéreambue kuimba'ekuéraicha,mondaha,inhusto,oporomoakãratĩva, térãkoimpuestocobrador-ichajepe”.

12Aajunadosvésekádasemána,ameʼẽdiezmoopambaʼe arekóvagui

13Peimpuéstookobráva,oñemboʼymombyry,ndohupíri hesayvágagotyo,oinupãuveiijyvahaheʼi:“Ñandejára cheporiahuverekochepekadór”

14Cheha'epeẽme,kokuimba'eoguejyhógapehekojojáva, ambuerangue,opavaveoñembotuichávaoñemomichĩtaha peoñemomirĩvaoñembotuichavéta

15Ha'ekuéraogueruaveihendápemitãmimiopokohaguã hesekuéra,hahemimbo'ekuérakatuohechávoupéva, omongavajuchupekuéra

16Jesúsohenóichupekuérahahe'i:Pehejaumimitã michĩvatoucherendápehaanipembotovechupekuéra

17Añetehápehaʼepeẽme:OimeraẽndohupytýivaTupã Rréinopeteĩmitãicha,ndoikemoʼãiipype.

18Peteĩmburuvichaoporanduchupe:Mbo'eháraporã, mba'épaajapótaahupytyhaguãjeikoveopave'ỹva?

19Jesúshe'ichupe:Mba'érepikocherembiapoporã? avavenaiporãi,peteĩntejepe,he'isévaTupã

20Ndereikuaaumitembiapoukapy:Aniremoakãratĩ,Ani rejuka,Aniremonda,Aniremombe'ujapu,emomba'ende ruhandesýpe

21Haʼeheʼi:“Opakoʼãmbaʼeañongatuchemitãguive”

22Jesúsohendúvoko'ãmba'e,he'ichupe:Peteĩmba'e ofaltandéve:evendeopamba'ererekóvahaeme'ẽ mboriahúpe,hareguerekótatesoroyvágape,haeju chemoirũ

23Ohendúvoupéva,ombyasyeterei,ipirapirehetáva

24Jesúsohechávooñembyasyetereiha,he'i:Ajépahasy umiipirapirehetávaoikeÑandejáraRréinope!

25Peteĩkaméllopeifasilveohasapeteĩagujaresarupi, peteĩkuimbaʼeiplátavaoikerangueÑandejáraRréinope.

26Umiohendúvaheʼi:“¿Mávapikoupéicharõikatu ojesalva?”

27Upéihe'i:Umimba'eyvypórandaikatumo'ãiva, Tupãmeikatu.

28UpémarõPedrohe'i:Orerohejaopamba'eharoguata nderapykuéri.

29He'ichupekuéra:Añetehápeha'epeẽme,ndaipóri kuimba'eohejava'ekuehóga,ituvakuéra,ijoyke'y, hembirekotérãita'ýra,TupãRréinorehehápe

30Ha'enome'ẽmo'ãihetamba'eko'ãgaguahakomundo oútavapejeikoveopave'ỹva

31Upéioguerahahendápeumidoce-pehahe'ichupekuéra: Péinaápe,rojupiJerusalénpe,haopamba'eohaiva'ekue umimaranduháraYvypóraRa'yrehegua

32Oñeme'ẽtachupegentil-kuérape,oñembohoryhese, oñembohorýtahaoñembohoryhese

33Ha'ekuéraoinupãhaojukátachupe,hambohapyha árapeopu'ãjeýta.

34Ha'ekuéranoñandúimba'eveko'ãmba'e,hakoñe'ẽ oñeñomichuguikuéra,handoikuaáihikuáiumimba'e oje'éva.

35OguahẽvoJericópe,peteĩohecha'ỹvaoguapytape rembe'ýpeojerureasy

36Ohendúvoumihénteohasaha,oporandumbaʼépaheʼise upéva

37Ha'ekuérahe'ichupe:JesúsNazaretguaohasaha

38Upéiosapukáihahe'i:Jesús,ndeDavidRa'y,che poriahuvereko

39Umiohóvahenondépeomongavajuchupeokirirĩhaguã, haha'eosapukáihetave:“DavidRa'y,cheporiahuvereko”.

40Jesúsoñembo'yhahe'iojegueruhaguãchupehendápe

41He'ichupe:Mba'epikoreipotátaajaponderehe?Ha'e he'i:CheJára,ahechahaguã.

42Jesúshe'ichupe:Emañamína,ndejeroviandesalva 43Upepeteohechahaohohapykuériomomba'eguasúvo Tupãme.

MOAKÃHA19rehegua

1JesúsoikehaohasaJericórupi

2Ha,péinaápe,oĩpeteĩkuimbaʼehéravaZaqueo,haʼéva pemburuvichaumiimpuestoapytégui,hahaʼeipirapire hetáva

3HaohekaohechaJesúspemávapahaʼe;handaikatúikuri peprensarehehápe,michĩguiijyvate.

4Ha'eoñanihenondépe,haojupipeteĩsicómore yvyramátareohechahaguãchupe,ohasátaguiupetape

5Jesúsoguahẽvoupelugárpe,omañayvatehaohecha chupehaheʼichupe:“Zaqueo,pyaʼeeguejykoárape apytavaerãguinderógape.

6Upéipyaʼeoguejyhaorresivichupevyʼápe

7Haohechávoupéva,opavaveoñeʼẽmbeguehaheʼi:“Oho hagueovisitapeteĩkuimbaʼepekadórndive”

8Zaqueooñembo'yhahe'iÑandejárape;Péinaápe, Ñandejára,chemba’erepymbyteame’ẽmboriahúpe;ha aipeʼáramooimeraẽmbaʼeoimeraẽvaguiacusaciónjapu rupive,amoĩjeychupeirundyjey

9Jesúshe'ichupe:Koárapeoukoógapesalvación, ha'éguiaveiAbrahánra'y.

10YvypóraRa'youohekahaosalvahaguãpeokañýva 11Ohendúvohikuáiko'ãmba'e,ombojoapyhaoñe'ẽpeteĩ ehémplo,ha'ehi'aguĩguiJerusaléngui,haoimo'ãguihikuái TupãRréinopya'eojekuaataha

12Upémarõhaʼeheʼi:“Peteĩkaraiguasuohomombyrýpe orresivihaguapeteĩrréinohaoujeyhagua”.

13UpémarõJesúsohenóiumihembiguáipehaomeʼẽ chupekuéra10kílohaheʼichupekuéra:“Pembaʼapoche ajupeve”.

14Umiitavayguandochaʼéihese,haomondopeteĩ mensáhehapykuérihaheʼi:“Ndoroguerekomoʼãiko kuimbaʼeogovernahaguaoreári”.

15Haojehu,oujeývo,ohupytyrireperréino,upérõ omandakoʼãtembiguáipeoñehenóihaguachupe,haʼe omeʼẽvaʼekuepepláta,oikuaahaguamboýpapeteĩteĩ oganavaʼekuenegociaciónrupive

16Upéioupeprimerohaheʼi:“CheRuvicha,ndelívro oganadiezkílo”

17Upéihe'ichupe:“Iporã,ndetembiguáiporã,sa'ieterei rejeroviahaguére,reguerekoautoridaumitávarehe.

18Pemokõihaouhahe'i:“CheJára,ndeplátaohupytýma 5kílo”

19He'iaveichupe:Eikoavei5távaruvicharamo.

20Upéiouótrohaheʼi:“CheRuvicha,péinaápendepláta, añongatuvaʼekuepeteĩservilletape

21Cheningoakyhyjémandehegui,ndeningopeteĩ kuimbaʼeipyʼahatãva

22Hahe'ichupe:Ndejurúguivoirohusgáta,ndetembiguái aña.Ndenikoreikuaacheha'ehapeteĩkuimba'e ipy'ahatãva,amono'õpenañotỹiva,haamono'õumi nañotỹiva

23Mba'érepikonereme'ẽichepirapirebanco-pe,ajuvove ajerurehaguãchemba'évausurareheve?

24Upéiheʼiumioñemboʼývape:“Peipeʼachuguipepláta hapemeʼẽpeorekóvapediezkílo”.

25(Ha'ekuérahe'ichupe:“Ñandejára,ha'eoguereko10 kílo)

26Cheha'epeẽme,opaoguerekóvapeoñeme'ẽtaha.hape ndoguerekóivagui,jepepeoguerekóvaojepe'átachugui

27Hakatuumicheenemigo,ndoipotáivachearreina hiʼarikuéra,oguerukoʼápehaojukachupekuérache renondépe

28Haʼeheʼirirepéicha,ohohenondépe,ojupívo Jerusalénpe.

29OguahẽvoBetfagéhaBetania,pesérrohéravapesérro deOlivos,omondomokõihemimboʼépe

30He'i:Tapehopepuévlooĩvapependerovái.Peike javepejuhútapeteĩryguasura'yoñeñapytĩva,araka'eve ndoguapýivahi'ári

31Oĩramooporandúvapeẽme:“Mbaʼérepikopepoi chupe?”péichapejechupe:‘Ñandejáraoikotevẽguihese

32Umioñemondovaʼekueohohaojuhuhaʼeheʼi haguéichachupekuéra

33Oipe'aajahikuáiperyguasura'y,ijárahe'ichupekuéra: Mba'érepikopeipe'aperyguasura'y?

34Ha'ekuérahe'i:Ñandejáraoikotevẽhese.

35Ha'ekuéraogueruJesúsrendápe,haomomboijaope ryguasura'yári,haomoĩJesúspehi'ári

36Haohokuévo,haʼekuéraoipysoijaopetapére

37Hahiʼaguahẽvo,koʼágajepepeyvytyOlivotýgui, enteroveidisipulokuéraatyguasuoñepyrũovyʼaha omombaʼeguasuÑandejárapeiñeʼẽhatãmeopaumimbaʼe ipuʼakapávaohechavaʼekuére;

38He'i:“Toñemomba'eguasupeRréioúvaÑandejára rérape,py'aguapyyvágapehatoñemomba'eguasu Yvateguápe”

39Unoskuántofariséoumihénteapytéguiheʼichupe: “Mboʼehára,ejaʼoneremimboʼekuérape”.

40Ha'ehe'ichupekuéra:Ha'epeẽme,ko'ãvaokirirĩramo, umiitaosapukáipya'e.

41Oguahẽvo,omañapesiudahahasẽhese.

42He'i:“Reikuaárire,ko'ãgapeve,umimba'ende py'aguapyrehegua!hakatukoʼágaoñeñominderesagui

43Oguahẽtandeáriára,neenemigokuéraomombotaha ndejerérepeteĩyvykua,ndejerérehanderendápeopárupi

44Hanemoĩtayvýpejepe,haneraʼykuéranderyepýpe;ha ndohejamoʼãindepypepeteĩitaambueári;ndereikuaáigui peáranderevisitahague

45Upéioiketupaópehaoñepyrũomosẽumiovendévape haumiojoguávape

46He'ichupekuéra:“ÑandejáraÑe'ẽmehe'i:“Cheróga hínañembo'eróga.

47HaʼeningooporomboʼekádadíapetémplopePa'i ruvichakuéra,Moisésrembiapoukapymbo'ehahatetã ruvichakuérakatuohundisechupe.

48Handojuhúimba'épaikatuojapohikuái,opavave ohendusetereíguichupe

MOAKÃHA20rehegua

1Haojehupeteĩára,ombo’évotavayguakuérapetupaópe, haomombe’ujavemaranduporã,sacerdoteruvichaha mbo’eháraleipeguaouhi’áriumiancianondive

2Haoñe'ẽchupe:Emombe'uoréve,mba'eautorida rupiverejapoko'ãmba'e?¿Mávapikopeomeʼẽvandéve koautorida?

3Ha'eombohovaichupekuéra:Aporandútaaveipeẽme peteĩmba'ehaembohováichéve:

4Juanñemongarai,yvágaguipikotérãyvypóragui?

5Ha'ekuéraoñe'ẽojupehe'ívo:Ja'éramo:Yvágagui! ha'ehe'íta:Mba'érepikondapegueroviáihese?

6Hakatuhajaʼéramo:Yvypóragui;opavave tavayguakuérañandejapítaitápe,ha'ekuéraoikuaaporãgui Juanha'ehapeteĩmaranduhára

7Haombohováihikuái,ndaikatuihaoikuaamoõguipaou 8Jesúshe'ichupekuéra:Cheaveinamombe'úipeẽme mba'eautoridarupiveajapoko'ãmba'e

9UpéioñepyrũoñeʼẽumihéntepekoehémploPeteĩ kuimba'eoñotỹparraltyhaohejaumiñemitỹhárape,haoho mombyrymombyry

10Oguahẽvoáraomondopeteĩtembiguáiumichokokue rendápeome'ẽhaguãchupeparralyva,haumichokokue oinupãchupehaomondochupenandi

11Upéiomondojeyambuetembiguái,haoinupãavei chupe,ojerureasychupe,haomondochupenandi

12Upéiomondojeymbohapyha,haoinupãaveichupeha omosẽ

13Upéipeparraltyjáraheʼi:“¿Mbaʼépaajapóta?”. Amondótachera'yahayhuetéva,ikatuomomba'echupe hikuáiohechávochupe

14Umichokokueohechávochupe,ojodiskutiojupehahe'i: “Kóvahínapeheredero

15Upémarõomosẽhikuáipeparraltyguihaojukachupe. Mba'epikoojapótahesekuéraparraltyjára?

16Oútaohundítakoʼãchokokuépehaomeʼẽtapeparralty ótrope.Haohendúvoupéva,he'ihikuái:Tupãanihaguã.

17UpémarõJesúsomañachupekuérahaheʼi:“¿Mbaʼe pikokoʼãmbaʼeojeʼéva:‘Peitaumiomopuʼãvaomboyke vaʼekue,oikochuguipeeskínaakã?”

18Oimeraẽhoʼávaupeitaári,oñembyaíta;hakatu ho'átavaári,omongu'ítachupeenpolvo.

19Haumisaserdóteruvichahaumimboʼeháraleipegua, upearavópeohekahikuáiopopohesehaokyhyjehikuái tavayguakuéragui,ohechakuaáguihaʼeheʼihagueko ehémplohesekuéra

20Hahaʼekuéraomañahese,haomondoespía, oñembojeguávakuimbaʼehekojojávare,ojagarrahagua iñeʼẽ,upéichaomeʼẽhaguachupesãmbyhyhárapuʼakaha autorida-pe.

21Upémarõhaʼekuéraoporanduchupe:“Mboʼehára, roikuaaporãndeereharemboʼeporãha,ni nereguerohoryihaavavépe,sínoremboʼeañeteha Ñandejárarape

22¿IkatupikoñandéveñameʼẽimpuestoCésarpe,térãpa nahániri?

23Ha'eramokatuohechakuaaiñaranduhahahe'i chupekuéra:Mba'érepikopeẽchembopy'ara'ã?

24Ehechaukachévepeteĩplátapláta.Mávara’ãngaha superscripciónoguereko?Ha'ekuéraombohováihahe'i: Césarmba'e

25Upéihe'ichupekuéra:Peme'ẽCésar-peumimba'e Césarmba'évahaTupãmeumimba'eTupãmba'éva

26Handaikatúiojejokohikuáiiñeʼẽretavayguakuéra renondépe,haoñesorprendehikuáiombohováihaguéreha okirirĩ

27UpéiouJesúsrendápeumisaduseo,onegávandaiporiha ñemoingovejey.haoporanduhikuáichupe.

28“Mbo’ehára,Moisésohaioréve:“Oĩramopeteĩ kuimba’eryvyomanóvahembirekohaomanóramo imemby’ỹre,iñermánoomendahembirekópeha omongakuaaiñermánope”

29Upémarõoĩ7joyke'y,hapepeteĩhaomendahembireko haomanoimemby'ỹre.

30Pemokõihaomendachupehembirekorã,haomano imembyʼỹre

31Hambohapyhaoguerahachupe;haupéichaaveiumi sieteavei,ndohejáiimemby,haomano

32Ipahápepekuñaomanoavei

33Upéicharõ,perresurreksiónpe,¿mávarembirekopiko haʼekuéra?sieteoguerekóguichupehembirekorã

34Jesúshe'ichupekuéra:Koyvyariguaomendaha oñemenda.

35Umiojehechátavaomerecehaohupytyhaguãupe mundohaomanóvaapytéguijeikovejey,nomendáiha noñemendái

36Ndaikatumoʼãvéimaomanohikuái,ojoguáguihikuái umiángelndive;hahaʼeTupãraʼy,haʼéguipejeikovejey raʼy.

37Koʼágaumiomanóvaoikovejeyrire,Moisésjepe ohechaukapekaʼaguýpe,ohenóirõguareÑandejárape AbrahánJára,IsaacJárahaJacobJára

38Ha'endaha'éiomanóvaJára,oikovévaTupãuvei

39Upémarõoĩumimboʼeháraleipeguaheʼi:“Mboʼehára, ereporã”

40Hauperirenoñanimáihikuáioporanduchupe mbaʼeveichavérõ.

41Upéihe'ichupekuéra:Mba'éichapikohe'ihikuái Cristoha'ehaDavidra'y?

42Davidvoihe'iSalmoskuatiañe'ẽme:“Ñandejárahe'i cheJárape:Eguapycheakatúape.

43Ajapopeveneenemigokuérapendepyryru

44Davidhe'ichupeÑandejára,mba'éichapikoha'eita'ýra?

45UpéiopavaveohendúvapeJesúshe'ihemimbo'e kuérape

46PeñangarekókeumiMoisésrembiapoukapymbo'ehára kuéragui,oguatasévaijaopuku,haohayhúvaomomaitei mercado-pe,umiapykaijyvatevévapesinagógape,haumi kotyguasuokarujave

47Umívaho'uumiviúdarógahaoñembo'epukuhaguã MOAKÃHA21rehegua

1Haomañayvatehaohechaumikuimbaʼeipirapirehetáva omombohaijopóipetesórope.

2Haohechaaveipeteĩviúdamboriahuomombohaupépe mokõitápa

3Haha'ehe'i:Añetehápeha'epeẽme,koviuda mboriahuomoingehetavemba'eopavavegui

4Opavaveko'ãvaomoingehetamba'eTupãoikuave'ẽvape

5Haoĩoñeʼẽvapetémplore,haʼeheʼi:

6Koʼãmbaʼepehechávarehekatu,oútaára, ndopytamoʼãihápepeteĩitaambuévaári, noñemombomoʼãiva.

7Haʼekuéraoporanduchupe:“Mboʼehára,¿arakaʼépa oikótakoʼãmbaʼe?”hambaʼetechaukahapikooikóta koʼãmbaʼeoikovove?

8Ha'ehe'i:Peñangarekókeanihaguãpeñembotavy Hi'aguĩmaára,upévareanipehohapykuéri

9Pehendúvoñorairõhasarambi,anipekyhyje,koʼãmbaʼe oikoraẽvaʼerãguihakatupeipahandaha’éisapy’aha sapy’a

10Upéihe'ichupekuéra:“Tetãnguéraopu'ãtatetãndive, harréinoopu'ãtatetãndive

11Hatuichayvyryrýioikótaopaichaguahendápe,ha ñembyahýi,hambaʼasy;haoikótayvágaguijehecha kyhyjehatechaukahatuicháva

12Péroopakoʼãmbaʼemboyve,haʼekuéraomoĩtaipo pendeárihapendepersegivaʼerã,pendegueraha sinagógapehakárselpe,hapendegueraharréiha mburuvichakuérarenondépecherérakáusare

13Haojevýtapeẽmepeteĩtestimoniorã.

14Upévare,pemoĩpenekorasõme,anipejepy'amongeta mboyvemba'épapembohováita

15Cheameʼẽtapeẽmepeteĩñeʼẽhaarandu,enterovepene enemigokuérandaikatumoʼãivaheʼihandaikatumoʼãi oñemoĩ.

16Hapenetraisionátatuvakuéra,joykeʼy,hapehẽngueha angirũnguéra;haoĩpendeapytépeojukátavahikuái

17Haopayvypórandaijaʼéipenderehecherérarehehápe 18Péronipeteĩpeneakãraguenomanomoʼãi.

19Penepasiénsiarupipeguerekopeneánga

20HapehechávoJerusalénojerehaehérsitokuérareheve, upéicharõpeikuaahiʼaguimbaitemahapeñehundi

21UpéiumioĩvaJudéapetoñaniumimontáñapehatosẽ umioĩvaijapytépe;haanitoikeipypeumioĩvaumitetãme.

22Koʼãvahínaumiáraoñevengahagua,oñekumplihagua opambaʼeojehaíva

23Hakatu,aiumihyeguasúvahaumiimembykambúvare, umiárape!oikótaguituichajehasa’asyupetetãme,ha pochykotavayguakuéraári

24Ha'ekuéraho'átakysepukúpehaojegueraháta prisionéroramoopatetãme,haJerusalénopyrũtagentilkuéragui,oñekumplipeveumigentilára

25Haoĩtatechaukahakuarahy,hajasy,hambyjakuérape; hayvyáritetãnguérajehasa’asy,ñembyasyreheve;yguasu haolaokororõva;

26Yvypórakorasõokyhyjéguihaoma'ẽguiumimba'e oútavakoyvyapeári,yvágapu'akaoñemomýitagui.

27HaupérõohechátahikuáipeYvypóraRaʼýpeouha peteĩaraipepuʼakahatuichagloriareheve

28Haoñepyrũvooikokoʼãmbaʼe,upéicharõpemaña yvatehapehupipeneakã;Hi’aguĩmaguipenderredensiõ

29Haʼeoñeʼẽchupekuérapeteĩehémplo;Péinapeígo mátahaopayvyramáta

30Koʼágaodisparavovehikuái,pehechahapeikuaa pendejeheguihiʼaguimbaitemahapeverano.

31Upéichaaveipeẽpehechávooikohako'ãmba'e,peikuaa TupãRréinohi'aguĩmaha

32Añetehápehaʼepeẽme:Koñemoñarendohasamoʼãi, oñekumplipeveopambaʼe

33Yvágahayvyohasáta,hacheñe'ẽkatundohasamo'ãi

34Hapeñangarekókependejehe,anihaguaarakaʼevepene korasõhenyhẽtereipembaʼekyʼa,pekaʼu,ha pejepyʼapýguikotekovére,haupéichaupeáraoupeẽme peikuaaʼỹre.

35Oútapeteĩñuhãichaopavaveoikóvakoyvyapeári

36Upévarepeñangarekókehapeñemboʼetapiaite,ikatu haguáichapejekuaapememeʼẽhapejehekýihaguaopakoʼã mbaʼeoikótavagui,hapeñemboʼyhaguaYvypóraRaʼy renondépe

37Haárajavehaʼeomboʼehínapetémplope;Ha pyharekueosẽhaopytapeyvytyhéravapeOlivoyvyty

38Koʼẽmbotávoumihénteouhendápetémplopeohendu haguachupe.

MOAKÃHA22rehegua

1Hiʼaguímapefiéstadepanilevaduraʼỹva,héravaPáskua

2Haumisaserdóteruvichahamboʼeháraleipeguaoheka mbaʼéichapaikatuojukachupe;okyhyjéguihikuái tavayguakuéragui

3UpéiSatanásoikeJudasrendápehéravaIscariote,haʼéva umidoceapytégui.

4Haoho,haoñeʼẽsaserdóteruvichahakapitánndive, mbaʼéichapaikatuotraisionachupechupekuéra

5Haovyʼahikuái,haojapokonvénioomeʼẽtahachupe pláta

6Hahaeopromete,haohekaoportunidaotraisionahagu chupekurapeatyguasundaipe

7UpéioguahẽpeáraojejukahaguapePáskua

8Ha'eomondoPedrohaJuan-pe:Tapehopembosako'i orévePascuarokaruhaguã.

9Ha'ekuéraoporanduchupe:Moõpikoreipotáta rombosako'i?

10Ha'ehe'ichupekuéra:Péinaápe,peikevovepe távape,peteĩkuimba'eoguerahávayryruomoirũchupepe ógaoikehápe.

11Pejepeógajárape:‘Mbo'ehárahe'ipeẽme:‘Moõpaoĩ pekotyinvitádo,cheremimbo'ekuérandiveha'uhápe Pascua?

12Ha'eohechaukátapeẽmepeteĩkotyguasuyvategua oñembosako'íva,upépepembosako'i

13OhohikuáihaojuhuJesúshe'ihaguéichachupekuéra, haombosako'ihikuáiPascua.

14Oguahẽvopeóra,oguapyhendiveumi12apóstol 15He'ichupekuéra:Aipotaitereiningoakarupenendive koPáskuaahasamboyve.

16Chehaʼéguipeẽme,ndaʼumoʼãvéimachugui, oñekumplipeveTupãrréinope

17Upéiojagarrapekópahaoagradesehaheʼi:“Pejagarra kombaʼehapembojaʼopeẽme

18Chehaʼepeẽme,ndaʼumoʼãipeparralyva,oupeve Tupãrréino

19Upéiojagarrambuja,oagradese,omboja'ohaome'ẽ chupekuérahe'ívo:“Kóvahínachereteoñeme'ẽva penderehehápe

20Upéichaaveipekópaokarurire,heʼi:“Kokópahaʼe hínapetestamentopyahucheruguype,oñeñohẽva penderehehápe”

21Hakatu,péinaápe,pechetraisionávapooĩchendive mesaári.

22HaañetehápepeYvypóraRa'yoho,ojedesidihaguéicha, hakatuaipekuimba'eoñetraisionava'ekuérechupe!

23Haoñepyrũoporanduhikuáiojuehe,mávapa ijapytepekuéraojapótakombaʼe

24Haoĩaveipeteĩñorairõijapytepekuéra,mávapa ijapytepekuéraojeikuaavaʼerãtuichavéva.

25He'ichupekuéra:Umitetãambueguaruvichakuéra oisãmbyhyhesekuérahaumioipurúvaautorida hiʼarikuéraoñembohérabenefactor.

26Peẽkatuanipeikoupéicha,petuichavévapende apytépetoikopeimitãvévaichahapemburuvicha,pe oservívaicha.

27¿Mbaʼépapetuichavéva,peoguapývaokaruhápetérã peoservíva?¿ndaha'éipikopeoguapývatembi'úpe?ha katucheaimependeapytépepeoservívaicha.

28Peẽhaʼeumiosegívachendivechepyʼaraʼãme 29Haamoĩpeẽmepeteĩrréino,cheRuomoĩhaguéicha chéve;

30Ikatuhaguáichapekaruhapeyʼuchemesápeche Rréinope,hapeguapyumitrónopepehusgahaguaumi docetribuIsraelgua.

31Ñandejárahe'i:“Simón,Simón,péinaápe,Satanás oipotapeẽme,penemongu'ehaguãtrígoicha

32Chekatuañembo'endereheanihaguãokañyndejerovia.

33He'ichupe:CheJára,aimemaahahaguãnendive ka'irãimehañemanomeve

34Ha'ehe'i:Pedro,ha'endéve,pegallonosapukáiko árape,renegamboyvembohapyjeychekuaaha

35Hahe'ichupekuéra:Amondoramoguarepeẽme mba'eryru,ryruhasapatu'ỹre,¿peteĩpikoofaltapeẽme mba'eve?Ha'ekuérahe'i:Mba'eve

36UpémarõJesúshe'ichupekuéra:Ko'ágãkatu,pe oguerekóvaibolsillo,tojagarráhaaveipeikysepuku.

37Cheha'epeẽme,ko'ãmba'eojehaívaojejapova'erãha gueterichepy'apýpe:“Ojeikuaaha'eumihembiapovaíva apytépe

38Ha'ekuérahe'i:CheJára,péinaápemokõikysepuku Hahe'ichupekuéra:Oĩporãma.

39Osẽhaohojepiveguáicha,yvytyOlivotýpeha hemimboʼekuéraohoaveihapykuéri

40Oguahẽvoupetendápe,he'ichupekuéra:Peñembo'e anihaguãpeikejepy'ara'ãme

41Upéiojeichuguikuérapeteĩitapukurupi,oñesũha oñemboʼe.

42He'i:“CheRu,reipotáramo,eipe'acheheguikokópa

43Upéiojehechaukachupepeteĩánhelyvágagui omombaretehaguachupe.

44Hahasyetereirupioñembo'eipy'aiteguive,hasudor ha'etekutuichatuguyho'ávayvýpe

45Opu'ãvooñembo'éguihaoguahẽhemimbo'ekuéra rendápe,ojuhuchupekuéraokehañembyasy

46Haoporanduchupekuéra:Mba'érepikopeke?pepu'ã hapeñembo'e,anihaguãpeikejepy'ara'ãme

47Haʼeoñeʼẽajagueteri,ohechahetahénte,hape ojeheróvaJudas,peteĩvaumidoceapytégui,oho henonderãkuérahaoñembojaJesúsrendápeohetũhagua chupe

48Jesúskatuhe'ichupe:Judas,¿retraisionapikopeteĩ añuãmeYvypóraRa'ýpe?

49Umioĩvaijeréreohechávombaʼépaoikótauperire,heʼi chupe:“CheRuvicha,¿jajukapikokysepukureheve?”.

50Peteĩvaoinupãpesúmosaserdóterembiguáipehaoikytĩ chuguiijapysaakatúa

51Jesúshe'i:Pehejako'ágãpeve.Haopokoijapysápeha omonguerachupe

52UpémarõJesúsheʼiumisaserdóteruvicha,umikapitán deltémplohaumiansiánoouvaʼekuépehendápe:“¿Peẽ pikopesẽkysepukuhayvyrarehevepemondaha reheguáicha?”

53Árahaáraaimejavepenendivetémplope, ndapeipysoivaʼekuechepo,pérokoʼágahaʼependeóraha pytũmbýpe

54Upéiojagarrachupehikuáihaoguerahachupesaserdóte guasurógapeHaPedroohohapykuérimombyry

55Omyendyriretatapesalónmbytépehaoñemoĩ oñondive,Pedrooguapyijapytepekuéra.

56Peteĩkuñataĩomañachupeoguapyajatataykére,ha omañaporãhesehaheʼi:“Kokuimbaʼeoĩaveihendive”

57Upéihaʼeonegachupehaheʼi:“Kuña,chendaikuaái chupe”

58Uperiremiambueohechachupehahe'i:Ndeavei ha'ekuéraapytépe.Pedrohe'i:Karai,chendaha'éi.

59Peteĩórarupi,ótroheʼi:“Añetehápekokaraioĩavei hendive,haʼeningoGalileagua”

60Pedrohe'i:Karai,ndaikuaáimba'épaere.Haupepete oñe'ẽajagueteri,pegallootyryry

61ÑandejáraojerehaomañaPédrorePedroimandu'a Ñandejárañe'ẽre,he'ihaguechupe:“Galloosapukái mboyve,mbohapyjeychenegáta”

62HaPedroosẽhasẽhahasẽvaieterei.

63UmikuimbaʼeojokóvaJesúspeoñembohoryheseha oinupãchupe

64Ombotyparirehesa,oinupãchupehovaitépeha oporanduchupe:Eprofetisa,¿mávapikondeinupã?

65Hahetambaʼeoñeʼẽvaihesehikuái

66Ko'ẽmbotávo,oñembyatyumiancianotetãygua, saserdóteruvichahambo'eháraleipegua,haogueraha Jesúspeikonsehohápehahe'i:

67NdepikopeCristo?emombe'uoréve.Hahe'ichupe kuéra:Amombe'úramopeẽme,ndapegueroviamo'ãi

68Hacheaveiaporandúramopeẽme,napembohováimoʼãi chéve,nicherejamoʼãiaha.

69KoʼáguirirepeYvypóraRaʼyoguapýtaTupãpuʼaka akatúape

70Upéiopavavehe'i:NdepikoTupãRa'y?Hahe'i chupekuéra:Peẽpejecheha'eha.

71Ha'ekuérahe'i:Mba'epikoñaikotevẽvetestimonio? ñandevoiñahendúguiijuruteépe.

MOAKÃHA23rehegua

1HaopavaveopuʼãhaoguerahachupePilatorendápe.

2Ha'ekuéraoñepyrũoakusachupehahe'i:“Rojuhuko karaiombotavyhatetãmehaombotoveome'ẽhaguã impuestoCésar-pe,he'ívoha'ehaCristoha'ehapeteĩRréi” 3Pilatooporanduchupe:Ndepikohudíoruvichaguasu? Ha'ekatuhe'ichupe:Ndeere.

4UpémarõPilatoheʼiumisaserdóteruvichahape puévlope:“Ndajuhúimbaʼeveivaívakokuimbaʼépe”

5Ha'ekuérakatuipy'ahatãvehahe'i:“Ha'eomomýi tavayguakuérape,ombo'évoopajudíope,oñepyrũvo Galileaguiveko'ápepeve”

6PilatoohendúvoGalilea,oporandupekuimbaʼépa Galileagua

7HaoikuaariremíntehaʼehaHerodespoguýpe,omondo chupeHerodesrendápe,haʼevoioĩvaʼekueavei Jerusalénpeupetiémpope

8HerodesohechávoJesúspe,ovy'aiterei,areguivéma ohechaséguichupe,ohendúguihetamba'echugui.ha ohaʼarõohechahaguealgúnmilagrohaʼeojapovaʼekue

9Upéioporanduhendivehetañeʼẽme;hakatu nombohováichupemba'eve.

10Upéiumisaserdóteruvichahamboʼeháraleipegua oñemboʼyhaoakusavaietereichupe

11Herodesñorairõhárandiveombohoryhese,oñembohory hesehaomondehesepeteĩaoporãitehaomondojeychupe Pilatorendápe

12UpeárapevoiPilatohaHerodesoñoangirũ,upe mboyveoñorairõvaʼekueojuehe

13Pilatoombyatyparireumisaserdóteruvicha, mburuvichakuérahapuévlope.

14He'ichupekuéra:“Peẽpegueruchévekokuimba'épe, peteĩombotavývaichapetavayguakuérape

15Nahániri,niHerodesjepe,chepombouhendápe.ha, péinaápe,ndojejapóihesembaʼeveomanóva

16Upévareakastigátachupehaapoítachugui

17(Tekotevẽningoopoipeteĩvapechupekuérapekaru guasuaja)

18Ha'ekuéraosapukáipeteĩjeýpehahe'i:“Eipe'ako kuimba'éguihaepoioréveBarrabásgui.

19(Oñemoĩkárselpeopuʼãhaguérepesiudápeha oporojukahaguére).

20UpémarõPilatoopoisérõguareJesúsgui,oñeʼẽjey chupekuéra

21Ha'ekuérakatuosapukáihahe'i:Pemosaikurusúre, pemosaingokurusúre.

22Mbohapyhajeyhe'ichupekuéra:Mba'érepiko,mba'e ivaívapikoojapo?Ndajuhúimba'eveichaguamba'e oporojukávachupe,upévareakastigátachupehaahejáta oho

23Hapyaʼevoioñeʼẽhatãhikuái,ojerurévochupeojejuka haguakurusúreHaha'ekuérahapa'iruvichakuérañe'ẽ ipu'aka

24HaPilatookondenaojapohaguahaʼekuéra ojerureháicha

25Hahaʼeopoichupekuérapeojepoivaʼekuekaʼirãime opuʼãhaoporojukahaguére,haʼekuéraoipotavaʼekue;ha'e katuome'ẽJesúspeha'ekuéraoipotaháicha

26Haoguerahaajachupehikuái,ojagarrahikuáipeteĩ Simón,Cireneo,osẽvapeñúgui,haomoĩhiʼáripekurusu, haʼeoguerahahaguaJesúsrapykuéri

27Haohohapykuéripeteĩatyguasutavayguakuéra,ha kuña,ojaheʼohaoñembyasývaaveihese.

28Jesúsojerehendápekuérahe'i:Jerusalénrajykuéra, anipehasẽcherehe,pejahe'okatupendejehehapene ra'ykuérare

29Oguahẽtaumiáraheʼítavahikuái:“Ovyʼaumi imemby’ỹva,umiimembyaraka’eveimemby’ỹva,haumi imembyaraka’evenomembýiva”

30Upéioñepyrũtaheʼihikuáiumimontáñape:“Peʼañande ári!”haumiyvytypeve:Orejaho'i.

31Haʼekuéraojapóramokoʼãmbaʼepeteĩyvyramátahovy asývape,¿mbaʼépaojejapótaisekohápe?

32Haoĩaveiambuemokõi,mbaʼevaiapoha,ojegueraha hendiveojejukahagua

33HaoguahẽvohikuáipelugárhéravapeCalvario,upépe ohupihikuáikurusúrechupe,haumimbaʼevaiapohare, peteĩvaijakatúapehaambuépeijasugotyo

34UpémarõJesúshe'i:CheRu,eperdonachupekuéra ndoikuaáiguihikuáimba'épaojapo.Omboja'ohikuáiijao haoityhikuáisorteo

35Hatavayguakuéraoñembo'yomañaUmimburuvicha kuéraaveioñembohoryhesehe'ívo:Ha'eosalvaambue tapichápetojesalva,ha'éramoCristo,Tupã oiporavova'ekue

36Umisoldádooñembohoryaveihese,ouhendápeha oikuaveʼẽchupevinagre

37Hahe'i:Ndeha'éramojudíokuéraruvichaguasu, ejesalva.

38Ojehaiaveihesepeteĩletragriégo,latínhaevréope: “Kóvahínahudíorréi”

39Peteĩvaumimbaʼevaiapohaoñeñapytĩvaʼekueojahéi hesehaheʼi:“NdehaʼéramoCristo,ejesalvandejupeha oréve”

40Peótrokatuomongavajuchupehaheʼi:Nderekyhyjéi pikoÑandejáragui,reimehaguérepekondenasiónpe?

41Haañetehápeñandehekojojáva;Jahupytynikopemba'e jajapova'ekueñanderembiapokuére,hakokuimba'e ndojapóimba'eveivaíva

42Upéihe'iJesúspe:CheRuvicha,nemandu'áke chereherejuvoveneRréinope.

43Jesúshe'ichupe:Añetehápeha'endéve:Koárape reimétachendiveparaísope.

44Upémarõ6haaravorupi,haoĩpytũmbýpeopayvyape árinovehaaravopeve

45Kuarahyiñypytũ,hapetémploválloojepeʼambytépe

46Jesúsosapukáihatã,he'i:“CheRu,ndepópeamoĩche espíritu

47Pesenturiónohechávopeoikóva,omombaʼeguasu Ñandejárapehaheʼi:“Añetehápekóvaningopeteĩ kuimbaʼehekojojáva”

48Haenteroveumihénteoñembyatývaupelugárpe, ohechávoumimbaʼeojehúva,oinupãijyvahaojevy

49OpaumioikuaávahaumikuñaoúvahapykuériGalilea guive,oñembo'ymombyryohechávoko'ãmba'e.

50Ha,péinaápe,oĩpeteĩkuimbaʼehéravaJosé,consejero; haha'epeteĩkuimba'eporãhahekojojáva

51(Upévandoguerohorýikuriumimba'ehe'ívaha hembiapokue.)ha'eArimateagua,peteĩtávahudíopegua.

52KokaraiohoPilatorendápehaojerureJesúsretekue

53Upéioguenohẽhaombojerelínopehaomoĩpeteĩ sepultúrape,oñeñotỹhaguépearakaʼeveavavépe.

54Haupeárapeoñembosakoʼi,hahiʼaguímapytuʼuha 55HaumikuñaoúvahendiveGalileagui,ohohapykuériha ohechapesepultúrahamba'éichapaoñeñotỹhetekue.

56Haojevyhikuái,haombosakoʼiespeciahambaʼe ryakuãporã;haopytu'upytu'uhaárapetembiapoukapy he'iháicha

MOAKÃHA24rehegua

1Peprimerdíadelasemána,koʼẽmboteterei,oguahẽ hikuáipesepultúrape,oguerúvoumimbaʼehyakuãporãva opreparavaʼekue,haótroaveihendivekuéra

2Haojuhuhikuáipeitaojerokyhapesepultúragui

3OikehikuáihandojuhúiÑandejáraJesúsretekue.

4Haojehu,oñemondýivohikuái,péinaápe,mokõi kuimba'eoñembo'yijykéreijaoomimbipáva

5Haokyhyjehaoñesũvoyvýpe,oporanduchupekuéra: Mba'érepikopehekaumioikovévaomanóvaapytépe?

6Ha'enoĩriko'ápe,opu'ãuvei

7He'i:“PeYvypóraRa'yoñeme'ẽva'erãkuimba'eangaipa pópe,haojejukakurusúre,hambohapyhaárapeopu'ãjey vaerã”

8Haimanduʼahikuáiiñeʼẽre.

9Haoujeypesepultúraguihaomombeʼuopakoʼãmbaʼe umioncehaumihembývape

10MaríaMagdalena,Juana,Santiagosy,Maríahaambue kuñaoĩvahendivekuéra,omombe'uko'ãmba'e apóstolkuérape

11Haiñeʼẽhaʼetechupekuéramombeʼupyrei,ha ndogueroviáihikuái

12UpémarõPedroopuʼãhaodiparapesepultúrapeha oñesũvo,ohechaumiaodelínooñenóvahaoho, oñesorprendeijupepeojehúvare

13Upeárapemokõiijapyteguikuéraohopeteĩpuévlo héravapeEmaúspe,opytávaJerusaléngui70kilómetrorupi. 14Haoñeʼẽhikuáioñondivepaopakoʼãmbaʼe oikovaʼekuére

15Ha'ekuéraoñomongetahaoñomongetaajahikuái,Jesús oñembojahaohohendivekuéra

16Hakatuhesakuéraojejokoanihaguãoikuaachupe

17Hahe'ichupekuéra:Mba'eichaguamomarandupiko ko'ãvapeguerekoojuehe,peguataajahapeñembyasy?

18PeteĩvahéravaCleopas,heʼichupe:“¿Ndepikopeteĩ extranhéroJerusalénpe,handereikuaáiumimbaʼeoikóva upépekoʼãárape?”

19Jesúsoporanduchupekuéra:Mba'emba'épa?Ha'e kuérahe'ichupe:JesúsNazaretguarehe,ha'evaekue peteĩmaranduháraipu'akapávahembiapohaiñe'ẽmeTupã haopatetãrenondépe

20Hambaʼéichapaumisaserdóteruvichahaore ruvichakuéraomeʼẽchupeoñekondenahaguaomano hagua,haohundichupekurusúre.

21Orekaturojeroviaha'ehapeorredimiva'erãhaIsrael-pe, haopako'ãmba'eári,koárapembohapyhaáraojejapo hagueko'ãmba'e.

22Heẽ,haoĩaveikuñaoreatyguaoresorprende,oĩva ñepyrũrãpesepultúrape;

23Handotopáivohikuáihetekue,ouhikuái,heʼívo, ohechahagueaveihikuáipeteĩvisiónángelrehegua,heʼíva haʼeoikoveha

24Oĩorendiveohopesepultúrapehaojuhuumikuñaheʼi haguéicha,pérondohecháichupe.

25UpémarõJesúshe'ichupekuéra:Peẽitavyhaipy'a mbeguevévapegueroviahaguãopamba'eproféta he'iva'ekue.

26¿NdahaʼéipikoCristoohasaasyvaʼerãmoʼãkoʼãmbaʼe haoikeigloria-pe?

27HaoñepyrũvoMoiséshaopaproféta-pe,omyesakã chupekuéraopaEscritura-peumimbaʼeoñeʼẽvaijehe

28Upéioñemoaguihikuáipepuévloohohápehikuái,ha haʼeojapohaʼetekuohosevéva

29Ha'ekuérakatuojopychupehahe'i:“Epytaorendive, ka'arupotaitémahaárahi'ári”.Haoikeopytahaguã hendivekuéra

30Upéioguapyajahendivekuéraokarujave,ogueraha mbujape,ohovasa,omboja'ohaome'ẽchupekuéra.

31Haojepeʼahesakuéra,haoikuaachupehikuái;haokañy chuguikuéra

32Haʼekuéraheʼiojupe:“¿Ndahaʼéipikoñandepyʼa okáivañandepyʼapýpehaʼeoñeʼẽajaorendivetapéreha oipeʼaajaoréveÑandejáraÑeʼẽ?

33Upéiopu'ãhikuáiupearavópehaohojeyJerusalénpe, haojuhuumi11oñembyatyhahendivekuéra

34He'i:“Ñandejáraopu'ãjeyhaojehechaukaSimónpe”

35Haomombeʼuhikuáimbaʼépaoikopetapére,ha mbaʼéichapaojekuaachupechuguikuérambujape

36Oñe'ẽajahikuáipéicha,Jesúsvoioñembo'yijapytepe kuérahahe'ichupekuéra:Toikopy'aguapypeẽme.

37Hakatuhaʼekuéraokyhyjehaokyhyje,haoimoʼã ohechahaguehikuáipeteĩespíritu

38Hahe'ichupekuéra:Mba'érepikopejepy'apy?ha mbaʼérepikoheñóipenekorasõmeumipensamiénto?

39Emañamínachepohachepy,haʼehachevoi:che eñangarekohaehecha;peteĩespíritundorekóiguiso’oha kangue,pehechaháichachearekoha

40Haheʼirirepéicha,ohechaukachupekuéraipohaipy

41Ha'ekuérandogueroviáigueterivy'águiha oñesorprende,Jesúshe'ichupekuéra:“Peẽpikoko'ápe tembi'u?

42Ome'ẽchupehikuáipeteĩpiraro'ysãhapeteĩpanalde eírapehẽngue

43Haʼeojagarrahaokaruhenondépe

44Hahe'ichupekuéra:Ko'ãvaha'evaekuepeẽmeaime ajagueteripenendive,oñekumplivaerãhaopamba'e ojehaívaMoisésLéi,profétahaSalmo-pe.cherehe.

45UpémarõJesúsoipeʼachupekuéraiñarandu,ikatu haguáichahaʼekuéraontendeÑandejáraÑeʼẽme

46Hahe'ichupekuéra:Péichaojehai,Cristoohasaasy haopu'ãjeyomanóvaapytéguimbohapyhaárape.

47Haoñemombeʼuhaguahérapepearrepentimientoha angaipakuérarremisiónopatetãnguéraapytépe,oñepyrũvo Jerusalén-gui

48Hapeẽhaʼetestígokoʼãmbaʼére

49Ha,péinaápe,amondopendeáricheRuñeʼẽmeʼẽ,ha katupepytaJerusaléntávape,pehupytypevepuʼakayvate guive

50UpéioguerahachupekuéraBetaniapeve,haohupiipo haohovasachupekuéra

51Haojehu,ohovasaajachupekuéra,ojeichuguikuéraha ojeguerahayvágape.

52Ha'ekuéraomomba'eguasuchupehaohojey Jerusalénpetuichavy'ápe.

53Haoĩmemetémplope,omombaʼeguasúvohaohovasa TupãmeAmén

Juan MOAKÃHA1.1

1IñepyrũmbýpeoĩvaʼekuepeÑeʼẽ,hapeÑeʼẽoĩvaʼekue Ñandejárandive,hapeÑeʼẽhaʼevaʼekueÑandejára.

2UpéichaaveiiñepyrũmbýpeoikovaʼekueÑandejára ndive.

3Opambaʼeojejapohaʼerupive;haheseʼỹndojejapói mbaʼeveojejapovaʼekue

4Chupeoĩvaʼekuetekove;hapetekovehaʼeyvypóra resape

5Hapetesapeomimbipytũmbýpe;hapepytũmby noñandúi.

6OĩpeteĩkuimbaʼeÑandejáraombouvaʼekue,hérava Juan

7Umívaoutestimonioramo,omombe'uhaguãpetesape, opavaveogueroviahaguãha'erupive

8HaʼendahaʼéivaʼekueupeTesape,sínooñemondo otestifikahaguaupetesape.

9UpévahaʼevaʼekuepeTesapeañetegua,ohesapévaopa yvypóraoúvapekoyvyapeári

10Haʼeoĩvaʼekuekomúndope,hakomúndoojejapohaʼe rupive,hakomúndondoikuaáichupe

11Haʼeouimbaʼévape,haimbaʼévandoguerohorýichupe

12Umiorresivivaʼekuechupe,haʼeomeʼẽpodéroiko haguachuguikuéraÑandejáraraʼy,umiojeroviávape hérare

13Umívandahaʼéituguýgui,niheterembipotagui,ni yvypórarembipotagui,hakatuTupãgui

14HapeÑeʼẽguioikosoʼo,haoikooreapytépe,(ha rohechaigloria,peTúvaraʼypeteĩetegloria,)henyhẽva grásiahaañeteguágui

15Juanomombe'uhesehaosapukáihahe'i:“Kóvahínape cheha'eva'ekue:Peoútavacherapykuéri,iporãveche renondégui

16Hahenyhẽguiopambaʼejahupyty,hagrásiagrásiarehe.

17PeléiomeʼẽvaʼekueMoisésrupive,péroJesucristo rupiveimbaʼeporãhapeañeteguaou

18AvavendohecháiTupãmearakaʼeve;peTa'ýrapeteĩete, oĩvaTúvajyvaári,ha'eomombe'uchupe

19Juanomombeʼuvaʼekue,umihudíoomondorõguare

Jerusalénguisaserdótehalevítapeoporanduhaguachupe: “¿Mávapikonde?”

20Hahaeokonfesa,hanonegái;hakatuokonfesa:Che ndaha'éipeCristo.

21Ha'ekuéraoporanduchupe:¿Mba'epiko?Ndepiko Elías?Haha'ehe'i:Chendaha'éiNdepikoupe maranduhára?Ha'ehe'ichupe:Nahániri.

22Upémarõhaʼekuéraoporanduchupe:“¿Mávapiko nde?”ikatuhaguãñambohováiumiñanembouva'ekuépe Mba'épaerendejehegui?

23Haʼeheʼi:“Cheningopeteĩosapukáivapedesiértope: “EmohendaporãÑandejárarape”,heʼihaguéichaproféta Isaías.

24Umioñemondova'ekueha'efariséokuéra

25Ha'ekuéraoporanduchupehahe'ichupe:Mba'ére pikoreporovautisa,ndaha'éiramopeCristo,niElías,nipe proféta?

26Juanhe'ichupekuéra:“Cheamongaraiype

27Haʼehínapeoútavacherapykuéri,peiporãvéva cherehe,hanamereséiaipeʼachuguiisapaturyru

28KoʼãmbaʼeoikoBetabarape,Jordánmboypýri,Juan oporovautisahaguépe

29AmbueárapeJuanohechaJesúsouhahendápehahe'i: “PéinapeTupãOvechaRa'y,oipe'ávakoyvyapeári angaipa”

30Kóvahínapehaʼevaʼekuehese:“Cherireoútapeteĩ kuimbaʼeiporãvévacherenondépe.

31Chendaikuaáichupe,haojekuaaukahaguãIsrael-pe, upévareajuamongaraívoýpe

32UpémarõJuanomombeʼu:“AhechapeEspíritu oguejyhayvágaguipeteĩpalómaicha,haopytahiʼári”

33Chendaikuaáichupe,hakatupechembouvaekue amongaraihaguãýpe,he'ichéve:“Perehechátavahi'áripe Espírituoguejyhaopytahi'ári,ha'epeomongaraíva EspírituSantorupive”

34Haahecha,haameʼẽtestimoniokóvahaʼehaTupãRaʼy.

35Ko'ẽrire,Juanoñembo'yjeyhamokõihemimbo'e 36HaomañávoJesúsreheoguataaja,he'i:“PéinapeTupã OvechaRa'y!

37Umimokõidisípuloohenduoñeʼẽhachupe,haoho Jesúsrapykuéri.

38UpémarõJesúsojerehaohechachupekuéraohoha ohóvo,haoporanduchupekuéra:Mba'epikopeheka?-Mbo'ehára,he'iséva:Mbo'ehára,moõpikoreiko?

39He'ichupekuéra:Pejupehecha.Oguahẽhikuáiha ohechamoõpaha'eoikohaopytahendiveupeárape

40PeteĩvaumimokõiohendúvaJuanoñe'ẽhaoho hapykuéri,ha'eAndrés,SimónPedroryvy

41OtoparaẽiñermánoSimónpehaheʼichupe:“Rotopape Mesías,haʼévapeCristo”.

42Ha'eoguerahachupeJesúsrendápeJesúsohechávo chupe,he'i:NdehínaSimónJonára'y

43UpeárapeJesúsohoseGalileape,haojuhuFelipeha he'ichupe:Ejucherapykuéri.

44Felipeha'eBetsaida,AndréshaPedrotáva

45FelipeojuhuNatanael-pehahe'ichupe:Orerojuhu JesúsNazaretgua,Joséra'y,MoisésohaivaekueLéiha maranduhárakuéra

46Natanaelhe'ichupe:Ikatupikoosẽmba'eporã Nazarétgui?Felipehe'ichupe:Ejuehecha

47JesúsohechaNatanaelouhahendápehahe'ihese: “Péinapeteĩisraelítaañetehápe,ndoikóivañembotavy! 48Natanaelhe'ichupe:Moõguipikochekuaa?Jesúshe'i chupe:Felipenerenóimboyve,reimejaveígomátaguýpe, cherohecha.

49Natanaelhe'ichupe:Mbo'ehára,ndehínaTupãRa'y ndehínaIsraelruvichaguasu

50Jesúshe'ichupe:Cheha'éguindéve,rohechahague peígomátaguýpe,¿regueroviapiko?rehechátamba'e tuichavévako'ãvagui

51Hahe'ichupe:“Añetehápeha'epeẽme,pehechátayvága ojepe'ahaTupãremimboukuéraojupihaoguejyha YvypóraRa'yári

MOAKÃHA2rehegua

1MbohapyhaárapeoikopeteĩñemendaCanápe,Galilea retãmeJesússyoĩupépe

2Jesúshahemimbo'ekuéraoñehenóiñemendarã

3Ha'ekuérandoguerekóivíno,Jesússyhe'ichupe: Ndaipórihikuáivíno

4Jesúshe'ichupe:Kuña,mba'epikoarekonendive?che aravone’ĩragueterioguahẽ.

5Isyhe'iumitembiguáipe:Opamba'eha'ehe'ívapeẽme, pejapo.

6Upépeoñemoĩ6ytyitaguigua,umihudíope oñemopotĩháicha,hakádaunoorekomokõitérãmbohapy abeto

7Jesúshe'ichupekuéra:Pemyenyhẽýpeumiytyryru. Haomyenyhẽhikuáiijykepeve

8He'ichupekuéra:Pesẽko'ágãhapeguerahapekaru guasuruvicharendápeHaoguerahahikuái

9Pekaruguasuruvichaoprobarirepeyojejapóvavínogui, handoikuaáimoõguipaou.

10Hahe'ichupe:Opavaveiñepyrũmbýpeomoĩvíno porãYvypóraoka'uporãvove,ivaivéva,ndekatu reñongatupevínoporãko'ágãpeve.

11KoʼãmbaʼehechapyrãvañepyrũJesúsojapovaʼekue CanádeGalileape,haohechaukaiñemombaʼeguasu;ha idisipulokuéraojeroviahese.

12Uperire,JesúsohoCapernáumpe,isy,iñermanokuéra haidisipulokuérandive

13HiʼaguimbaitémapePáskuaumihudíopeguarã,ha JesúsohoJerusalénpe

14UpéiojuhuTupaópeumiovendévavaka,ovechaha paloma,haumiokambiávaviruoguapýva.

15Haojapoparirepeteĩmbaʼevaikuruʼimichĩvagui, omosẽpaitechupekuératémplogui,ovechahavakakuérape haoñohẽumiomoambuévaviru,haoityumimesa;

16Hahe'iumipalomaovendévape:Peguerahako'ã mba'eko'águianipejapocheRurógaguimba'erepyróga ramo.

17Hemimbo'ekuéraimandu'aÑandejáraÑe'ẽmehe'i hague:“Cheho'upanderógapekyre'ỹ”

18Upémarõumijudíoheʼichupe:“¿Mbaʼemilágropiko rehechaukaoréverejapohakoʼãmbaʼe?”

19Jesúshe'ichupekuéra:Pehundikotupao,hambohapy árarireamopu'ãta.

20Upémarõumihudíoheʼi:“Carentayseisáño oñemopuʼãhaguekotémplo,haremopuʼãtapatresdíape?”

21Haʼekatuoñeʼẽhetetémplore.

22Upémarõhaʼeopuʼãrireomanóvaapytégui, idisipulokuéraimanduʼahaʼeheʼihaguechupekuéraupéva; haogueroviahikuáipeescritura,hapeñeʼẽJesús heʼivaʼekue

23JesúsoĩrõguareJerusalénpepePáskuaaretejave,heta ojeroviávahérare,ohechávoumimilágrohaʼeojapo vaʼekue

24Jesúskatunoñeme'ẽihesekuéra,oikuaáguiopa yvypórape

25Hanatekotevẽiavaveomombeʼuyvypórare,haʼe oikuaáguimbaʼépaoĩyvypórape

MOAKÃHA3rehegua

1OĩvaʼekuepeteĩkuimbaʼefariséohéravaNicodemo, haʼévapeteĩmburuvichajudíokuérape

2UmívaouJesúsrendápepyharekuehahe'ichupe: Mbo'ehára,roikuaandeha'ehapeteĩmbo'eháraoúva Tupãgui

3Jesúshe'ichupe:Añetehápeha'endéve,peteĩkuimba'e nonasevýiramo,ndaikatúiohechaTupãRréino

4Nicodemohe'ichupe:Mba'éichapikopeteĩkuimba'e onaseitujarire?ikatúpaoikemokõihajeyisyryepýpe,ha onase?

5Jesúsheʼi:“Añetehápehaʼendéve,peteĩkuimbaʼe nonaséiramoyhaEspíritugui,ndaikatumoʼãioike ÑandejáraRréinope

6Peheteguiheñóivaha'eso'o;hapeEspírituheñóivahaʼe espíritu.

7Anireñesorprendehaʼehaguérendéve:“Penasejey vaʼerã”

8Yvytuoipejuoipotahápe,harehendutyapu,hakatu ndaikatúireikuaamoõguipaouhamoõpaoho

9Nicodemohe'ichupe:Mba'éichapikooikoko'ãmba'e?

10Jesúshe'ichupe:NdepikoIsraelmbo'ehára,ha ndereikuaáiko'ãmba'e?

11Añetehápehaʼendéve,roñeʼẽroikuaaha,harotestifika rohechahague;handapeguerohorýioretestimonio

12Cheamombeʼúramopeẽmeumimbaʼeoĩvakoyvyape ári,hapeẽndapegueroviái,mbaʼéichapikopegueroviáta, haʼéramopeẽmeumimbaʼeyvagapegua?

13Haavavendojupíriyvágape,sínopeyvágagui oguejyvaʼekue,peYvypóraRaʼyoĩvayvágape.

14Moisésohupihaguéichapembóipepedesiértope, upéichaaveipeYvypóraRaʼýpeojehupivaʼerã

15Opavaveojeroviávaheseaniomano,toguerekojeikove opave'ỹva

16Tupãohayhuetereíguikoyvyapeári,ome'ẽvoIta'ýra peteĩete,anihaguãomanoopavaveojeroviávahese, ohupytyhaguãjeikoveopave'ỹva

17TupãnikonomboúiItaʼýrapekomúndopeokondena haguakomúndope.ha'erupikatukomundoojesalva haguã

18Peojeroviávahesenoñekondenái,pendogueroviáiva katuoñekondenama,ndogueroviáiguiTupãRa'ypeteĩete réra

19Hapévahaʼepekondenasión,petesapeouhakoyvy apeári,hayvypóraohayhupytũmbýpetesaperangue, hembiapovaígui

20Opaojapóvaivaívandochaʼéipetesaperehe,nindoúi petesapegotyo,anihaguaojejaʼehembiapokue.

21Hapeojapóvaañetegua,outesaperendápe,ojekuaa haguãhembiapokue,ojejapohagueTupãme

22Koʼãmbaʼerire,JesúshaidisipulokuéraouJudéape.ha upépeopytahendivekuéra,haomongarai

23JuanoporomongaraihínakuriEnónpe,Salimypýpe, oĩguihetay,haouhikuáihaojevautisa.

24Juanningoneʼĩragueteriojeguerahakárselpe

25Upémarõ,unoskuántoJuandisípulohaumihudío oporandumbaʼéichapaoñemopotĩ

26OguahẽhikuáiJuanrendápehahe'ichupe:Mbo'ehára, peoĩvanendiveJordánmboypýri,peremombe'uva'ekue chupe,péinaápe,ha'eoporovautisahaopavaveouhendápe.

27Juanheʼi:Peteĩkuimbaʼépendaikatúiorresivi mbaʼeve,noñemeʼẽiramochupeyvágagui

28Peẽvoipemombe'uchéve,ha'ehague:Ndaha'éipe Cristo,hakatucheañemondohenondépe

29Penóviooguerekóvaha'epenóvio,hapenóvioangirũ oñembo'ývahaohendúvachupe,ovy'aitereipenóvioñe'ẽ rehe

30Ha'eombohetaveva'erã,chekatuaguejyva'erã.

31Yvágaguioúvaha'eopamba'eári,peyvyariguaha'e yvyariguahaoñe'ẽyvyapeári

32Haumimbaʼehaʼeohechahaohendúva,haʼeotestifika; haavavendoguerohorýiitestimonio.

33Peorresivivaʼekueitestimonio,osellaTupãañeteguaha

34Tupãombouvaekuenikohe'iTupãñe'ẽ,Tupã nome'ẽiguichupeEspíritu.

35TúvaohayhuTa'ýrape,haome'ẽopamba'eipópe

36PeojeroviávaTa'ýrare,oguerekojeikoveopave'ỹva Tupãpochykatuopytahese.

MOAKÃHA4rehegua

1Ñandejáraoikuaariremba'éichapaumifariséoohendu Jesúsojapohaomongaraihahetavehemimbo'eJuan-gui.

2(Jesúsvoindovautisáiramojepe,idisipulokuérapente)

3OsẽJudéaguihaohojeyGaliléape

4HatekotevẽohasaSamáriarupi.

5UpéioguahẽpeteĩsiudaSamáriape,héravaSicar, hiʼaguívapeyvyJacobomeʼẽvaʼekuéguiitaʼýraJosépe

6UpépeoĩmaJacobykua.UpémarõJesúsikane'õmaoho haguére,oguapypéichapeykuaári

7UpépeoupeteĩkuñaSamariaguaonohẽhaguãy,Jesús he'ichupe:“Eme'ẽchévehoy'uhaguã”.

8(Hemimbo'ekuéraohonikotávapeojoguahaguã tembi'u)

9UpémarõpekuñaSamariaguahe'ichupe:“¿Mba'éicha pikondejudío,rejerurechévehoy'u,ha'évakuña Samariagua?Umijudíondojoguáinikoumisamaritano ndive.

10Jesúshe'ichupe:ReikuaárireTupãjopóihamávapa he'ívandéve:“Eme'ẽchévemboy'urejerurevaerãmo'ã chupe,haha'eome'ẽsendéveyoikovéva.

11Pekuñahe'ichupe:Karai,ndereguerekóimba'eve reguenohẽhaguã,hapeykuaipypuku

12NdepikotuichaveoreruJacobgui,omeʼẽvaʼekueoréve peykua,hahoyʼuvaʼekuechuguihaʼevoi,itaʼyrakuéraha hymbakuéra?

13Jesúshe'ichupe:--Oimeraẽhoy'úvakoygui,ijy'uhéi jeýta

14Hakatuoimeraẽhoyʼúvapeycheameʼẽtavagui, arakaʼevendoʼumoʼãi;hakatupeyame’ẽtavachupeha’éta ipypepeteĩykuayosẽvatekoveopave’ỹvape

15Pekuñahe'ichupe:“Karai,eme'ẽchévekoy,anihaguã chey'uhéihaajuko'ápeamboy'uhaguã”.

16Jesúshe'ichupe:Terehoehenóineménapehaeju ko'ápe

17Pekuñakaraiheʼi:“Ndarekóiména”.Jesúshe'ichupe: “Ndeningoereporã:Ndarekóicheména

18Ndereguerekómakuricincoména.hapereguerekóva ko'ágãndaha'éineména

19Pekuñahe'ichupe:Karai,ahechakuaandeha'eha peteĩmaranduhára

20Ñanderukuéraomombaʼeguasuvaʼekuekomontáñape; hapeje,Jerusalénpeoĩhayvyporakuéraoadoravaʼerãha

21Jesúshe'ichupe:Kuña,chejerovia,oguahẽmaára, napemomba'eguasumo'ãihapeTúvapenikomontáñapeni Jerusalénpe

22Peẽpemomba'eguasupeẽndapeikuaáimba'épa,ore roikuaamba'éparomomba'eguasu,judíokuéraguiojesalva

23Hakatuoguahẽpeárahakoʼága,umioadorávaañete omombaʼeguasútaTúvapeespírituhaañeteguápe.

24Ñandejáraningopeteĩespíritu,haumi omombaʼeguasúvachupeomombaʼeguasuvaʼerãchupe espírituhaañeteguápe

25Pekuñahe'ichupe:CheaikuaaouhaMesías,hérava Cristo.

26Jesúshe'ichupe:Cheañe'ẽvandéveha'e

27Upérõouhemimbo'ekuéra,haoñesorprendeha'e oñe'ẽhapekuñandive.térã:Mba'érepikoreñe'ẽhendive?

28Upémarõpekuñaohejaijyvyrahaohopesiudápeha heʼiumikuimbaʼépe:

29Pejupehechapeteĩkuimbaʼeomombeʼuvaʼekuechéve opambaʼeajapovaʼekue

30Upéiosẽhikuáipesiudáguihaouhendápe.

31Upeajaidisipulokuéraoñemboʼechupe:“Mboʼehára, ekaru”

32Jesúskatuhe'ichupekuéra:Arekotembi'uha'uhaguã peẽndapeikuaáiva

33Upémarõhemimbo'ekuérahe'iojupe:¿Oĩpiko oguerúvachupeho'uhaguã?

34Jesúshe'ichupekuéra:Cherembi'unikoajapope chembouvaekuerembipotahaamohu'ãhembiapo

35¿Ndapejereíripiko:“Oĩguetericuatromése,haupéi oguahẽpekóga?péinaápe,chehaʼepeẽme:Pemopuʼã penderesahapemañaumiñúre;haʼekuéramorotĩmagui oñemonoʼõhagua.

36Hapeomono'õvaohupytyhepykuehaombyatyhi'a tekoveopave'ỹvape,ikatuhaguãpeoñotỹvahape omono'õvaovy'aoñondive.

37Hakoʼápeañetepeheʼíva:“Peteĩoñotỹhaambue omonoʼõ”

38Chepomboupemono'õhaguãpenapeme'ẽiva'ekue mba'eve

39Hahetasamaritanoupetávapeguaojeroviahesepe kuñahe'ihaguére:“Omombe'uchéveopamba'e ajapova'ekue”

40Upémarõumisamaritánooguahẽvohendápe,ojerure asychupeopytahaguahendivekuéra,haopytaupépedos día

41Hahetahetaveojeroviaiñeʼẽteerupi;

42Hahe'ipekuñáme:Ko'ágãndorogueroviái,ndaha'éi ndeerehaguére,orevoirohenduharoikuaaupévaha'eha peCristo,komundosalvador

43MokõiárarireosẽupéguihaohoGalilea-pe.

44Jesúsvoiheʼivaʼekue:“Peteĩproféta nomombaʼeguasuihahetãme

45OguahẽvoGaliléape,umiGalileaguaorresivichupe, ohechávoopamba'eha'eojapova'ekueJerusalénpepearete jave.

46UpémarõJesúsoguahẽjeyCánape,Galiléape,haupépe ojapopeyvínoOĩaveipeteĩkaraiguasu,haita'ýrahasy Capernáumpe

47OhendúvoJesúsouhaJudéaguiGaliléape,ohohendápe haojerurechupeoguejyhaguãomonguerahaguãita'ýrape, ha'eomanopotaitéma

48UpémarõJesúshe'ichupe:Nderehecháiramo techaukahahamba'ehechapyrãva,ndapegueroviamo'ãi

49Pekaraiguasuhe'ichupe:Karai,eguejychememby omanomboyve

50Jesúshe'ichupe:Terehondera'yoikoveUpe kuimba'eogueroviaJesúshe'ivaekuechupe,haoho.

51Oguejyjave,hembiguáikuéraojotopachupehahe'i chupe:“Nera'yoikove”

52Upéioporanduchupekuérambaʼeórapaoñepyrũ okambia.Ha'ekuérahe'ichupe:Kuehe7aravojaveoheja chupeakãnundu

53Upémarõpetúvaoikuaaupearavópe,Jesúshe'ihague chupe:“Nera'yoikove.

54KóvahaʼejeypesegundomilágroJesúsojapovaʼekue, osẽrõguareJudéaguiGaliléape

MOAKÃHA5rehegua

1Uperireoikopeteĩkaruguasujudíokuéra;Jesúsoho Jerusalénpe

2Jerusalénpeovechañemuhaykéreoĩpeteĩestanque, hebréoñeʼẽmehéravaBetesda,orekóva5párte

3Koʼãvaapytépeoĩhetaitereihénteipuʼakapáva, ohechaʼỹva,opytáva,ipiru,ohaʼarõvapeyomýi.

4Peteĩtiémpopepeteĩánheloguejypeynoʼõmeha ombopyʼarorypey,haoimeraẽoikeraẽvaʼekuepey opyrũrire,okueraopambaʼasyorekóvagui.

5Upépeoĩpeteĩkuimbaʼe,ikangyvaʼekuetreintayocho áño

6Jesúsohechávochupeijapuhahaoikuaávoareguivéma oikohagueupekásope,heʼichupe:“¿Rekuerasepiko?”

7Pekuimba'eipu'aka'ỹvahe'ichupe:“Karai,ndarekói avave,peyokyhyjéramo,chemoingehaguãpeyno'õme.

8Jesúshe'ichupe:Epu'ã,ejagarrandetupahaeguata

9Upepetepekuimba'eokuera,haohupihupahaoguata

10Umijudíoheʼipeokueravaʼekuépe:“Apytuʼuhaára.

11Ha'ehe'ichupekuéra:“Pechemongueráva,he'ichéve: “Ejagarrandetupahaeguata”

12Upémarõhaʼekuéraoporanduchupe:“¿Mbaʼepikope heʼívandéve:‘Ejagarrandetupahaeguata?”

13Hapekueravaekuendoikuaáimávapaha'e,Jesús oguahẽguimombyry,hetaitereihénteoĩupetendápe.

14UperireJesúsojuhuchupetémplopehaheʼichupe: “Péina,rekuera,anivémarepeka,anihaguaoundévepeteĩ mbaʼeivaivéva”.

15PekuimbaʼeohohaomombeʼuumihudíopeJesús haʼehapeomongueravaʼekuechupe

16HaupévareumihudíoopersegiJesúspe,haohekaojuka chupe,ojapohaguérekoʼãmbaʼepytuʼuhaárape 17Jesúskatuhe'ichupekuéra:CheRuomba'apoko'ágã peve,hacheamba'apo.

18Upévareumihudíoohekaveojukahaguachupe,pórke haʼeohundipesábadoañónte,sínoheʼiaveiÑandejára haʼehaItúva,haojojaÑandejárandi.

19UpémarõJesúshe'ichupekuéra:Añetehápeha'e peẽme,Ta'ýrandaikatúiojapomba'eveijehegui,ha'e ohechaháichaTúvaojapoha

20TúvaohayhúguiTa'ýrape,haohechaukachupeopa mba'eha'evoiojapóva

21Túvaomoingovejeyháichaumiomanóvape,ha omoingovechupekuéra;upéichaaveipeTa'ýraomoingove ha'eoipotávape

22Túvandohusgáiavavépe,ome'ẽuveiopamba'ehuísio Ta'ýrape

23Opavavetomomba'eTa'ýrape,omomba'eguasuháicha TúvapePenomomba'eguasúivaTa'ýrape,nomomba'éipe Túvaombouvaekuechupe

24Añetehápehaʼepeẽme:Peohendúvacheñeʼẽha ojeroviávapechembouvaʼekuére,orekojeikoveopaveʼỹva,

handoikemoʼãikondenasiónpe;hakatuojehasañemanógui tekovépe.

25Añetehápeha'epeẽme:Oguahẽtaárahako'ágã,umi omanóvaohendútaTupãRa'yñe'ẽ,haumiohendúva oikovéta.

26Túvaoguerekoháichatekoveijehegui;upéichaome'ẽ Ta'ýrapeoguerekohaguãtekoveijehe;

27Haomeʼẽchupeautoridaohusgahaguaavei,haʼégui YvypóraRaʼy

28Anipeñesorprendekoʼãmbaʼére,oguahẽmahínapeára, opavaveoĩvaumisepultúrapeohendútaiñeʼẽ

29Haosẽta;umiojapovaekueiporãva,oikovejeyhaguã; haumiojapovaʼekueivaíva,oñekondenajeikovejeypeve.

30Ndaikatúichejeheguiajapomba'eve,ahenduháicha, ahusgandahekáiguicherembipota,hakatupeTúva chembouvaekuerembipota.

31Cheamombeʼúramochejehegui,chetestimonio ndahaʼéiañetegua

32Oĩambueomombeʼúvacherehe;haaikuaaañetehape testimoniohaʼeotestifikavacherehe

33PemondoJuanrendápehaha'eomombe'uañeteguáre

34Chekatundahupytýitestimonioyvypóragui,ha'ekatu ko'ãmba'epejesalvahaguã

35Ha'enikopeteĩtesapehendývahaomimbipáva,hapeẽ pevy'asapy'amihesaperehe.

36ChekatuarekotestimoniotuichavévaJuan-gui,umi tembiapocheRuome'ẽvachéveamohu'ãhaguã,umi tembiapoajapóva,chetestimoniocheTúvachembou hague

37HapeTúvavoi,chembouvaekue,otestifikacherehe

Peẽnapehendúiiñe'ẽaraka'eve,nindapehecháiiforma.

38Hapeẽndapegueroviáiiñe'ẽ,ha'eombouva'ekuére,peẽ ndapegueroviái

39Pehekaumiescritura-pe;Umívapepeimo'ãgui peguerekohajeikoveopave'ỹva

40Hanapejuséicherendápe,peguerekohaguãtekove

41Chendarresiviiumikuimbaʼeomombaʼeguasúva.

42Chekatupoikuaa,ndaperekoihapendepypeTupã mborayhu

43CheajucheRurérape,hapeẽndacherresiviái,ambue oúramohérape,peẽpeguerohorýta

44Mbaʼéichapikopejeroviakuaa,pemombaʼeguasúva ojupe,handapehekáivapeñemombaʼeoúvaTupãgui añoite?

45Anipeimo'ãchepombojatahapeTúvarenondépe,oĩ peteĩpeneakusáva,Moisés,peẽpejeroviahahese.

46PeroviárireMoiséspe,pegueroviavaʼerãmoʼãcherehe

47Hakatundapegueroviáiramoijehaipyre,mbaʼéichapiko pegueroviátacheñeʼẽ?

MOAKÃHA6rehegua

1Ko'ãmba'erireJesúsohasayguasuGalileaári,ha'éva yguasuTiberias

2Hahetaitereihénteohohapykuéri,ohechávoumimilagro ojapovaʼekueumihasývare

3Jesúsojupipeteĩmontáñape,haupépeoguapy idisipulokuérandive

4Hi'aguĩmapePáskua,judíokuéraarete

5UpémarõJesúsomañahaohechávopeteĩatyguasuouha hendápe,oporanduFelipe-pe:Moõguipikojajoguáta mbujape,ko'ãvaho'uhaguã?

6Hapéichahe'iohechaukahaguãchupe,ha'evoi oikuaáguimba'épaojapóta.

7Felipehe'ichupe:Doscientospájanondohupytýichupe kuéra,kádaunoho'uhaguãmichĩmi.

8Peteĩhemimbo'e,Andrés,SimónPedroryvy,he'ichupe.

9Ko'ápeoĩpeteĩmitãkaria'y,oguerekóvacincopancebada hamokõipiramichĩva

10Jesúshe'i:Emboguapyumikuimba'épe.Koʼágaoĩma hetakapiʼipeupelugárpeUpémarõumikuimba'eoguapy, cincomilrupi

11Jesúsoguerahaumipan;haome'ẽrireaguyje,omboja'o hemimbo'ekuérape,hahemimbo'ekuérapeumi oguapývape;haupéichaaveiumipirakuéragui oipotaháicha

12Henyhẽvohikuái,he'ihemimbo'ekuérape:Pembyaty umipehẽnguehembýva,anihaguãokañymba'eve.

13Upévareombyatyhikuáihaomyenyhẽ12kanástoumi cincopancebadapehẽnguégui,opytávaumihoʼúvape guarã.

14UpémarõumikuimbaʼeohechávopemilágroJesús ojapovaʼekue,heʼi:“Añetehápekóvahínapeproféta oútavakomúndope”.

15Jesúsohechakuaávohaʼekuéraouhaojagarratahachupe mbaretépe,omoĩhaguachuperréiramo,haʼevoiohojey peteĩmontáñape.

16Oguahẽvoka'aru,hemimbo'ekuéraoguejyyguasúpe

17OikepeteĩvárkopehaohasapemarCapernáumgotyo Hako'ágãiñypytũma,haJesúsnoguahẽihendápekuéra.

18Hapemaropuʼãpeteĩyvytuhatãoipejurupi

19Oremarirehikuáiveinticincotérãtreintakilómetrorupi, ohechahikuáiJesúspeoguatahapemaráriha oñemoaguívopevárkope

20Ha'ekatuhe'ichupekuéra:Chehínaanirekyhyje

21Upéihaʼekuéraorresivichupepevárkope,haupepete pevárkooguahẽpeyvyohohápehikuái

22Upeárape,umihénteoñemboʼývapemarrembeʼýpe, ohechávondaiporihaótrovárko,ndahaʼéiramope idisipulokuéraoikehaguépe,haJesúsndohóihague idisipulokuérandivepekanóape,sínoimbaʼévadiscípulokuéraohomombyryha’eño;

23(Upéicharõjepe,Tiberiasguiouambuevárkoho'uhápe mbujape,Ñandejáraome'ẽrireaguyje)

24UpémarõumihénteohechávonoĩrihaupépeJesús,ni idisipulokuéra,oguerahaaveivárkopehaoguahẽ CapernáumpeohekaJesúspe

25Ojuhúvochupehikuáipemarrembe'ýpe,oporandu chupe:Mbo'ehára,¿araka'éparejuko'ápe?

26Jesúsheʼichupekuéra:“Añetehápehaʼepeẽme, ndapehecháihaguéreumimilágro,peẽpeʼuhaguéreumi panhapeñemyenyhẽhaguére

27Anipemba'apopetembi'uoñehundívarehe,petembi'u opytátavajeikoveopave'ỹvarehe,YvypóraRa'yome'ẽtava peẽme

28Ha'ekuérahe'ichupe:Mba'epikorojapótaromba'apo haguãTupãrembiapokuére?

29Jesúshe'ichupekuéra:KóvahínaTupãrembiapo, pejeroviahaguãpeha'eombouva'ekuére.

30Ha'ekuéraoporanduchupe:Mba'etechaukahapiko rehechaukarohechaharogueroviahaguã?mba'epiko remba'apo?

31Orerukuérahoʼuvaʼekuemanápedesiértope; HeʼiháichaÑandejáraÑeʼẽme:“Omeʼẽchupekuérambuja yvágaguihoʼuhagua”

32UpémarõJesúshe'ichupekuéra:Añetehápeha'e peẽme,Moisésnome'ẽipeẽmeupepanyvágagui.hakatu cheRuome'ẽpeẽmepembujapeañeteguayvágagui

33Tupãmbujaha'epeoguejývayvágaguihaomoingovéva koyvyapeári.

34Upémarõhaʼekuéraheʼichupe:“CheRuvicha,emeʼẽ memeorévekombuja”

35Jesúshe'ichupekuéra:Chehínapembujape oporomoingovévahapeojeroviávacherehearakaʼeve ijyʼuhéimoʼãi.

36Chekatuha'epeẽme:Peẽaveicherechávoha ndapegueroviái

37OpaumiTúvaomeʼẽvachéveoútacherendápe;hape oúvacherendápenimbaʼevéicharõnamosẽmoʼãi

38Cheningoaguejyyvágaguindahaʼéiajapohaguache rembipota,sínopechembouvaʼekuerembipota.

39HapévahaʼepeTúvarembipotachembouvaʼekue,opa haʼeomeʼẽvaʼekuéguichévendaperdéimbaʼeve,hakatu amopuʼãjeyárapahápe.

40Pechembouvaekueoipota,opavaveohechávaTa'ýrape haojeroviávahese,toguerekojeikoveopave'ỹva

41Upémarõumihudíooñembohoryhese,haʼeheʼi haguére:“Chehínapepanoguejývayvágagui”

42Ha'ekuérahe'i:Ndaha'éipikokóvaJesús,Joséra'y, itúvahaisýpejaikuaáva?Mba'éichapikoha'ehe'i:Che aguejyyvágagui?

43Jesúshe'ichupekuéra:Anipeñe'ẽmbegueojuehe

44Avavendaikatúioucherendápe,peTúvachembou vaekuendoguerúiramochupe,haamoingovejeýtachupe árapahápe

45ÑandejáraÑeʼẽmeheʼi:“Ñandejáraomboʼéta chupekuéra”Opavaveohendúvahaoikuaava'ekue Túvagui,oucherendápe

46NdahaʼéiavaveohechavaʼekueTúvape,ndahaʼéiramo peTupãgui,ohechavaʼekuepeTúvape

47Añetehápeha'epeẽme,peojeroviávachereheoguereko jeikoveopave'ỹva.

48Chehínaupepanoporomoingovéva

49Pendeypykueho'uvaekuemanápedesiértope,ha omanóma.

50Kóvahínapepanoguejývayvágagui,peteĩkuimbaʼe hoʼuhaguachugui,haaniomano

51Cheha'epembujapeoikovévaoguejyva'ekueyvágagui, ho'úramokombujape,oikovétaopaáraguarã

52Upémarõumihudíooñorairõojuehehaheʼi: “¿Mbaʼéichapikokokuimbaʼeomeʼẽtañandévehoʼoroʼu hagua?”

53UpémarõJesúshe'ichupekuéra:Añetehápeha'e peẽme,ndape'úiramoYvypóraRa'yro'ohape'uhuguy, ndapeikovéimapendepype

54Oimeraẽvahoʼúvacheroʼo,hahoyʼúvacheruguy, orekojeikoveopaveʼỹva;haamoingovejeýtachupeára pahápe

55Chero'onikoañetehápetembi'u,hacheruguyha'e mba'yruañete

56Peho'úvachero'ohahoy'úvacheruguy,oikochepype, hacheaveioikohendive.

57PeTúvaoikovévachembouhaguéicha,hacheaikovepe Túvarupive

58Kóvaha'epembujaoguejyva'ekueyvágagui,ndaha'éi penderukuéraho'uhaguéichamanáhaomanóma.

59KoʼãmbaʼeJesúsheʼisinagógape,oporomboʼeaja Capernáumpe.

60Hetahemimbo'ekuéraohendúvoko'ãmba'ehe'i: Kóvanikoñe'ẽpohýimávapikoikatuohendu?

61Jesúsoikuaávohemimbo'ekuéraoñe'ẽmbeguehahese, he'ichupekuéra:Peẽpikopenembopochykomba'e?

62MbaʼépahapehecháramopeYvypóraRaʼýpeojupiha haʼeoĩhaguépeyma?

63Haepeespírituomoingovéva;petetendoipytyvõi mba'eve:umiñe'ẽha'évapeẽme,ha'eespírituhaha'e tekove.

64PérooĩpendeapytépendogueroviáivaJesúsoikuaaypy guivemávapaumindogueroviáivahamávapaotraisiona va'erãchupe.

65Hahaehe'i:Upvareha'epeme,avavendaikatuihaou cherendpe,nome'ẽiramochupecheRu

66Upeguivehetaidisipuloohojeyhandoguatavéima hendive

67UpémarõJesúshe'iumidoce-pe:Peẽpikopehoavei?

68UpémarõSimónPedroheʼichupe:CheRuvicha, ¿mávarendápepikorohóta?ndereguerekoñe’ẽtekove opave’ỹva

69HarogueroviaharojeroviandehaʼehaCristo,Tupã oikovévaRaʼy

70Jesúshe'ichupekuéra:Ndaha'éipikochepoiporavóva 12,hapeteĩvapendeapytéguiaña?

71Ha'eoñe'ẽJudasIscarioterehe,Simónra'y,ha'epe otraisionava'erãchupe,ha'epeteĩvaumi12apytégui

MOAKÃHA7rehegua

1Ko'ãmba'erireJesúsoguataGalileape,ndoikoséigui judíoretãme,umijudíoojukasehaguérechupe

2Upéihiʼaguímapefiéstaojapóvaumihudíotavernákulo

3Iñermanokuérahe'ichupe:“Esẽko'águihatereho Judéape,neremimbo'ekuéraaveiohechahaguãumi tembiaporejapova'ekue”

4Ndaipórinikoavaveojapóvamba'eveñemiháme,haha'e voiohekaojekuaahaguãchupeRejapóramoko'ãmba'e, ehechaukakoyvyapeári

5Ijoyke'ykuéraaveindogueroviáihese.

6UpémarõJesúshe'ichupekuéra:Ne'ĩragueterioguahẽ cheára

7Komúndondaikatúindaijaʼéinderehe;hakatucherehe ndaija'éi,cheatestifikahaguére,hembiapovaiha

8Pejupikoaretepe:chendajupírigueterikoaretepe;ne’ĩra gueterioguahẽcheára

9Heʼirirechupekuérakoʼãmbaʼe,opytagueteriGalileape

10Hakatuijoyke'ykuéraojupirire,ha'eohoaveikaru guasúpe,ndaha'éiabiertamente,ha'etekuñemiháme.

11Upémarõumihudíoohekachupepefiéstapehaheʼi: “¿Moõpikooĩ?”

12Umihénteapytépehetaoñeʼẽmbeguehese,oĩheʼíva: “Haʼeningopeteĩkuimbaʼeivuénovahakatuombotavy tavayguakuérape.

13Péroavavenoñeʼẽiheseokyhyjéguiumihudíogui

14PefiéstambyterupiJesúsohotémplopehaoporomboʼe

15Umijudíooñesorprendehahe'i:Mba'éichapikoko kuimba'eoikuaakuatiañe'ẽ,araka'evenoaprendeiva'ekue?

16Jesúsheʼichupekuéra:Chemboʼepyndahaʼéiche mbaʼe,sínopechembouvaʼekue.

17Oĩramoojaposévahembipota,oikuaátapembo'epy, ha'épaTupãgui,térãañe'ẽpachejehegui.

18Peoñe'ẽvaijehegui,ohekaiñemomba'eguasu,hape ohekávaiñemomba'eguasupeombouvaekuechupe,añete, handaipóritekovaiipype

19¿NdahaʼéipikoMoisésnomeʼẽipeẽmepeléi,ha upéicharõjepenipeteĩvapendeapytéguinokumplíripeléi? Mba'érepikopehochejukase?

20Umihénteheʼi:“Ndeningoreguerekopeteĩ mbaʼepochy,¿mávapikondejukase?”

21Jesúshe'ichupekuéra:Peteĩtembiapoajapo,ha opavavepeẽpeñesorprende

22UpévareMoisésomeʼẽpeẽmepesirkunsisión(ndaha'éi Moisésmba'égui,túvaypykuéguiuvei.)hapeẽpytu'uha árapepeñesirkunsidapeteĩkuimba'épe

23Peteĩkuimbaʼeojesirkunsidáramosábadoárape,ani haguaoñekumpliMoisésléi.¿Peẽpikopochychendive, amonguerahaguérepeteĩkuimba'épepytu'uhaárape?

24Anipehusgapehechaháicha,pehusgauveipejuicio hekojojáva.

25UpémarõoĩJerusalénguaheʼíva:“¿Ndahaʼéipikokóva peojukasehápehikuái?”

26Hakatu,péinaápe,haʼeoñeʼẽpyʼaguasúpe,ha haʼekuérandeʼírichupembaʼeve¿Oikuaápaañeteumi mburuvichakóvahaʼehapeCristovoi?

27Upéicharõjepe,jaikuaakokuimba'épemoõguipaou, Cristoouvove,avavendoikuaáimoõguipaou

28UpémarõJesúsosapukáitémplopeomboʼeaja:“Peẽ chekuaahapeikuaamoõguipaaju.

29Chekatuaikuaachupe,cheajuchuguihaha'echembou 30Upémarõhaʼekuéraojagarrasechupe,péroavave ndojagarráichupeipo,neʼĩragueterioguahẽhiʼára.

31Hahetatavayguaojeroviahesehahe'i:“Cristoouvove, ojapótapahetavemilagrokokuimba'eojapova'ekuégui?

32Umifariséoohenduumihénteoñeʼẽmbegueha koʼãichaguambaʼehesehaumifariséohasaserdóte ruvichakuéraomondoumiofisiálojagarrahaguachupe

33UpémarõJesúshe'ichupekuéra:Sapy'amiaime penendive,haupéiahapechembouvaekuerendápe

34Peẽcherekátahandachejuhúi,hacheaimehápe ndaikatúipejuupépe.

35Upémarõumihudíooporanduojupe:“¿Moõpikoohóta ndorotopamoʼãichupe?”ohótapaumioñemosarambíva gentil-kuéraapytépe,haombo’egentil-kuérape?

36Mba'eichapikohe'iko'ãmba'ehe'íva:“Cherekátaha ndachejuhúi,hamoõpaaime,ndaikatúipejuupépe?”.

37Peárapahápe,peareteguasuáraguasúpe,Jesús oñembo'yhaosapukáihahe'i:Oĩramoijy'uhéi,touche rendápehatoy'u

38Peojeroviávacherehe,heʼiháichapeEscritura,ipygui osẽtaysyryyoikovéva

39(Upévakatuoñe'ẽpeEspíritu,umiojeroviávahese ohupytyva'erãha,EspírituSantone'ĩragueterioñeme'ẽ, Jesúsnoñemomba'eguasúiguigueteri)

40Hetaumihénteohendúvokombaʼeheʼi:“Añetehápe kóvahínapeProféta”

41Oĩkatuheʼi:“KóvahínapeCristo”Oĩkatuhe'íva: “¿OsẽtapikoCristoGalileagui?”

42¿NdahaʼéipikoÑandejáraÑeʼẽheʼíva:“Cristoouha DavidñemoñareapytéguihaBeléngui,Davidoĩhaguépe?”

43Upémarõojoavytavayguakuéraapytépehaʼekáusare

44Haoĩijapytepekuéraojagarrasévachupe;hakatuavave nomoĩriipohese

45Upéiumiofisiálouumisaserdóteruvichahafariséo rendápe.Ha'ekuérahe'ichupekuéra:Mba'érepiko ndapeguerúichupe?

46Umiofisiálheʼi:Arakaʼevenoñeʼẽikokuimbaʼéicha 47Upémarõumifariséooporanduchupekuéra:Peẽpiko peñembotavyavei?

48¿Oĩpaumimburuvichatérãfariséoojeroviávahese?

49Hakatukotavayguakuérandoikuaáivapeléi oñemaldesi

50Nicodemohe'ichupekuéra:PeouvaekueJesús rendápepyhare,ha'epeteĩva

51Ñandeléipikoohusgaavavépe,ohendumboyvechupe haoikuaamboyvemba'épaojapo?

52Ha'ekuéraoporanduchupe:NdepikoGalileaguaavei? Pehekahapemaña,Galileaguindopu'ãimaranduhára 53Haopavaveohohógape.

MOAKÃHA8rehegua

1JesúsohoYvytyOlivotýpe

2Ko'ẽmbotávooikejeyTupaópe,haopavave tavayguakuéraouhendápe.haoguapyhaombo’e chupekuéra

3HaumiMoisésrembiapoukapymbo'ehárahafariséo ogueruhendápepeteĩkuñaojejapyhývaoporomoakãratĩ haguãhaomoĩrirechupehikuáiijapytépe

4Haʼekuéraheʼichupe:“Mboʼehára,kokuñáme ojeguerahavaʼekueoporomoakãratĩjave”.

5Moiséspeléihe'iñandéveojejapihaguãitápe,¿mba'épa ere?

6Péichahe'ihikuái,oipy'ara'ãvochupe,ikatuhaguã oakusachupeJesúskatuoñesũhaikuãmeohaiyvýpe, nohendúiramoguáichachupekuéra

7Upémarõhaʼekuéraoporandúvochupe,haʼeopuʼãha heʼichupekuéra:“Pependeapytépeoĩʼỹvaangaipa, tomomboraẽhesepeteĩita”

8Haosũjeyhaohaiyvýpe.

9Umiohendúvaupéva,ikonsiénsiarupive,osẽpeteĩteĩ, oñepyrũvopeitujavévaguive,ipahaitepeve

10Jesúsopuʼãhandohecháiavavépepekuñáme,oporandu chupe:“Kuña,moõpikooĩumineakusáva?”avavepiko nekondenapiko?

11Ha'ehe'i:Ndaha'éiavave,cheJára.Jesúshe'ichupe: Cheaveinandekondenamo'ãi

12UpémarõJesúshe'ijeychupekuéra:“Chehínakoyvy resape

13Umifariséohe'ichupe:Nderemombe'undejehegui ndekuatiañe’ẽndaha’éiañetegua

14Jesúshe'ichupekuéra:Cheamombe'uramojepe chejehegui,añete,cheaikuaamoõguipaajuhamoõpaaha hakatundaikatúipeikuaamoõguipaajuhamoõpaaha

15Peẽpehusgahoʼoháicha;Chendahusgáiavavépe

16Hakatuahusgáramo,chehuísioañete,ndahaʼéigui cheaño,hakatuchehapeTúvachembouvaʼekue.

17NdeLéipeheʼiaveiañetehaumimbaʼeheʼívamokõi kuimbaʼe

18Chehaʼepeteĩamombeʼúvachejehegui,hapeTúva chembouvaʼekueomombeʼucherehe

19Upémarõhaʼekuéraoporanduchupe:Moõpaoĩnde Ru?Jesshe'i:PeẽndachekuaáinicheRu.

20KoʼãmbaʼeJesúsheʼipetesórope,oporomboʼeaja témplope.ne’ĩragueterioguahẽhi’aravo.

21UpémarõJesúshe'ijeychupekuéra:Ahátacherape hapeẽcherekátahapemanótapendeangaipápe

22Upémarõumihudíoheʼi:“¿Ojejukátapa?”Ha'ehe'ígui: Cheahahápendaikatúipeju.

23He'ichupekuéra:PeẽnikoyvýguiCheha'eyvágagui, peẽkoyvyarigua;Chendaha'éikomundopegua

24Upévareha'epeẽmepemanótahapendeangaipápe, ndapegueroviáiramocheha'ehaha'e,pemanótapende angaipápe.

25Upémarõhaʼekuéraoporanduchupe:“¿Mávapiko nde?”Jesúshe'ichupekuéra:--Upevoiha'evaekuepeẽme iñepyrũmbyguive.

26Chearekohetamba'eha'eva'erãhaahusgahaguã penderehe,hapechembouvaekuekatuañeteguahaañeʼẽ yvórapeumimbaʼeahenduvaʼekuechugui.

27Haʼekuéranontendéihaʼeoñeʼẽhachupekuérape Túvare

28UpémarõJesúshe'ichupekuéra:Pemopu'ãvove YvypóraRa'ýpe,peikuaátacheha'ehaha'ehandajapóiha mba'evechejeheguihakatucheRuchembo’ehaguéicha, añe’ẽko’ãmba’e.

29Hapechembouvaekueoĩchendiveajapóguitapiaite umimbaʼehaʼeoguerohorýva

30He'iajako'ãñe'ẽ,hetaojeroviávahese.

31UpémarõJesúshe'iumijudíoojeroviávapehese: Pesegíramocheñe'ẽme,añetehápepeẽcheremimbo'e 32Hapeikuaátapeañetegua,hapeañeteguapenemosãsóta.

33Ha'ekuérahe'ichupe:OrehínaAbrahánñemoñareha araka'evenoĩriavavépetembiguáiramo

34Jesúshe'ichupekuéra:Añetehápeha'epeẽme, Oimeraẽvahembiapovaíva,angaiparembiguái

35Tembiguáindopytáiógapeopaáraguarã,Ta'ýrakatu opytatapiaite.

36Upévare,peTaʼýrapenemosãsóramo,añetehápepeẽ peñemosãsóta

37CheaikuaapeẽhaʼehaAbrahánñemoñare;hakatupeẽ pehekachejuka,cheñe'ẽndoguerekóiguitendapendepype

38Cheañe'ẽumimba'eahechava'ekuecheRundive,ha peẽpejapopepehechava'ekuependerundive.

39Ha'ekuérahe'ichupe:Abrahánha'eoreruJesúshe'i chupekuéra:“Peẽha'érireAbrahánra'y,pejapova'erãmo'ã Abrahánrembiapokue.

40Pérokoʼágapeẽchejukase,peteĩkuimbaʼeomombeʼu vaʼekuepeẽmepeañetegua,ahenduvaʼekueÑandejáragui.

41PeẽpejapopenderurembiapokueUpéihe'ihikuái chupe:Ndaha'éiorereñóitekovaíguijaguerekopeteĩ Túva,Tupãjepe

42Jesúshe'ichupekuéra:Tupãha'érirependeRu,peẽ cherayhútanichendajúichejehegui,ha'echembouuvei

43Mbaʼérepikonapentendeporãicheñeʼẽ?jepe ndaikatúiguipehenducheñe’ẽ

44Peẽhaʼependeruañagui,hapenderurembipota pejapóta.Ha'enikoiñepyrũmbyguiveoporojukáva,ha ndoikóipeañeteguápe,ndaipóriguiipypeañeteguaJapu ramooñe'ẽijehegui,ha'eijapuhaitúva

45Hahaʼéguipeẽmeañetegua,ndapegueroviáicherehe.

46¿Mávapapendeapytépechegueroviaukaangaipa?Ha ha'éramoañetegua,mba'érepikondapegueroviái?

47PeTupãguioúvaohenduTupãñe'ẽ,upévarenapehendúi, ndaha'éiguiTupãmba'e.

48Upémarõumijudíoheʼichupe:Ndahaʼéiningoroʼe porãndehaʼehapeteĩSamariaguahareguerekohapeteĩ demónio?

49Jesúsombohovái:Ndarekóimba'epochyhakatuche amomba'echeRu,hapeẽchemotĩ 50Hachendahekáichegloria,oĩohekávahaohusgáva.

51Añetehápehaʼepeẽme,peteĩkuimbaʼeokumplíramo cheere,arakaʼevendohechamoʼãiñemano

52Upémarõumihudíoheʼichupe:Koʼágaroikuaa ningoreguerekohapeteĩmbaʼepochyAbrahánomanóma, haumimaranduhára;handeere:“Peteĩkuimba’e okumplíramocheha’éva,araka’evenomanomo’ãi”

53NdepikotuichaveñanderuAbrahángui, omanómavagui?Haumimaranduháraomanóma,¿máva pikorejapondejehegui?

54Jesúshe'i:Cheañemomba'eguasúramo,che ñemomba'eguasundaha'éimba'eve.Peẽpejeha'ehapende Jára

55Upéicharõjependapeikuaáichupe;chekatuaikuaa chupe,haha'éramochupe:Ndaikuaáichupe,ha'éta pendeichaguaijapúva

56PenderuAbrahánovy'aohechávocheára,haohechávo upévahaovy'a.

57Upémarõumihudíohe'ichupe:Ne'ĩragueteri reguerekocincuentaáño,harehechapikoAbrahánpe?

58Jesúshe'ichupekuéra:Añetehápeha'epeẽme: Abrahánoikomboyve,cheaime

59Upéiohupihikuáiitaoityhaguãhese,Jesúskatuokañy haosẽtémplogui,ohasaijapytepekuéra.

MOAKÃHA9rehegua

1Jesúsohasávoupérupi,ohechapeteĩkuimba'eohecha'ỹva heñóiguive

2Hemimbo'ekuéraoporanduchupe:Mbo'ehára,máva pikoopeka,kokuimba'etérãituvakuéra,onasesiégo?

3Jesúshe'i:Kokuimba'eniituvakuérandopekaiva'ekue 4Áraajaambaʼapovaʼerãpechembouvaʼekue rembiapokue

5Aimeajakomúndope,chehaʼehínakomúndoresape

6He'irirepéicha,oescupiyvýpe,haojapoñai'ũpeescudogui,haoñohẽpeohecha'ỹvaresapeñai'ũme

7Hahe'ichupe:Terehoejejohéipeyno'õSiloam-pe, (he'iséva:“Oñemondo.)Ha'eohohaojejohéihaouohecha.

8Upémarõumivecinohaumiohechavaʼekuechupe ohechaʼỹha,heʼi:“¿Ndahaʼéipikokóvapeoguapývaha ojerureasy?”

9Oĩheʼíva:“Kóvahínahaʼe,ótrokatuheʼi:“Haʼeningo haʼe”

10Ha'ekuéraoporanduchupe:Mba'éichapikonderesa ojepe'a?

11Ha'ehe'i:Peteĩkuimba'ehéravaJesúsojapoñai'ũha onohẽcheresahahe'ichéve:TerehoSiloamyno'õme ejejohéi

12Upémarõhaʼekuéraoporanduchupe:Moõpikooĩ? Ha'ehe'i:Ndaikuaái

13Haʼekuéraoguerufariséorendápepesiégoymaguare

14Upémarõpytu'uhaáraJesúsojapohaguepeñai'ũha oipe'ahesa

15Upéiumifariséooporandujeyaveichupembaʼéichapa ohecha.Ha'ehe'ichupekuéra:Omoĩñai'ũcheresaári, haajohéihaahecha

16Upévareoĩfariséoheʼíva:“Kokuimbaʼendahaʼéi Ñandejáragui,nokumplíriguipesábado”.Oĩkatuhe'i: Mba'éichapikopeteĩkuimba'eangaipaojapoko'ãichagua milagro?Haoĩpeteĩjoavyijapytepekuéra

17Ha'ekuérahe'ijeypeohecha'ỹvape:“Mba'epikoere heseha'eoipe'ahaguenderesa?Ha'ehe'i:Ha'epeteĩ maranduhára

18Umihudíokatundogueroviáihese,haʼeohechaʼỹhague, ohenóipevepeohechavaʼekuépetuvakuérape

19Ha'ekuéraoporanduchupekuéra:Kóvapikondera'y, pejeva'ekueonasehagueohecha'ỹva?¿mbaʼéichapiko upéicharõohechakoʼága?

20Tuvakuérahe'ichupekuéra:Roikuaaningokóvaore ra'yhaonasehagueohecha'ỹva

21Hakatumbaʼéichapahaʼeohechávakoʼága, ndoroikuaái;térãmávapaoipe'ahesa,ndoroikuaái. eporanduchupe:ha’eoñe’ẽtaijehegui

22Koʼãmbaʼeheʼiituvakuéraokyhyjéguiumihudíogui, pórkeumihudíookonfesámavaʼekue,oĩramoheʼíva haʼehaCristo,oñemosẽtahachupesinagógagui

23Upévareituvakuéraheʼi:“Haʼeningoitujámaeporandu chupe.

24Upéiohenóijeyhikuáipekuimba'eohecha'ỹvapeha he'ichupe:Emomba'eguasuÑandejárape

25Ha'ehe'i:Chendaikuaáiangaipatérãnahániri.

26Ha'ekuéraoporandujeychupe:Mba'epikoojapo nderehe?mba'éichapikooipe'anderesa?

27Ha'ehe'ichupekuéra:Amombe'úmapeẽme,ha napehendúipeẽpikoaveihemimbo'e?

28Upémarõhaʼekuéraojahéihesehaheʼi:“Ndeningo hemimboʼe.hakatuoreha'eMoisésremimbo'e.

29OreroikuaaTupãoñe'ẽhagueMoiséspe,kokaraikatu ndoroikuaáimoõguipaou

30Pekuimba'eombohováichupekuéra:Mba'érepiko peteĩmba'ehechapyrãva,peẽndapeikuaáimoõguipaou,ha katuha'eoipe'acheresa

31Ko'ágãjaikuaaTupãnohendúihaumipekadórpe.

32Oñepyrũguivekomúndonoñehendúinipeteĩkuimbaʼe oipeʼahapeteĩsiégoonasevaʼekuépe

33Kokuimba'endaha'éirireTupãgui,ndaikatumo'ãiojapo mba'eve

34Ha'ekuérahe'ichupe:Ndenikoreñóivaekue angaipápehaorembo'epiko?Haomosẽchupehikuái.

35Jesúsohenduomosẽhaguechupehikuái;haojuhúvo chupe,he'ichupe:RejeroviapikoTupãRa'ýre?

36Ha'ehe'i:Mávapikoha'echeRuvicha,aroviahaguã hese?

37Jesúshe'ichupe:Nderehechámachupe,hape oñe'ẽvanendive.

38Ha'ehe'i:CheJára,chearoviaHaha'eomomba'e guasuchupe

39Jesúsheʼi:“Ajukomúndopeajusihagua,ikatu haguáichaumiohechaʼỹvaohechahaumiohechávape ohecha’ỹhaguã.

40Oĩfariséooĩvahendiveohendúvakoʼãmbaʼehaheʼi chupe:“¿Oresiégopikoavei?”

41Jesúshe'ichupekuéra:Peẽsiégoramo, ndapepekaiva'erãmo'ãupévareopytapendeangaipa

1Añetehápeha'epeẽme,pendoikéivaokẽrupiovecha korapýpe,ojupívaambuetapére,ha'emondahaha mondaha.

2Peoikévaokẽrupikatuovecharerekua

3Chupeoipe'apeokẽrerekua;haumiovechaohenduiñe'ẽ, haha'eohenóiijovechakuérapehérapehaoguenohẽ chupekuéra

4Oguenohẽvoijovechakuéra,ohohenonderãkuéra,haumi ovechaomoirũchupe,oikuaáguiiñe'ẽ

5Peteĩextranhéronomoirũmoʼãi,okañýtachugui, ndoikuaáiguiumiextranhéroñeʼẽ.

6Jesúsheʼichupekuérakoehémplo,hahaʼekuéra nontendéimbaʼépaumimbaʼehaʼeheʼivaʼekue chupekuéra.

7UpémarõJesúsheʼijeychupekuéra:“Añetehápehaʼe peẽme,chehínaumiovecharokẽ”

8Opavaveouvaekuecherenonderãha'emondahaha mondaha,haumiovechanohendúichupekuéra

9Chehínapeokẽ,oikéramocherupi,ojesalváta,haoike haosẽtahaojuhútapasto.

10Pemondahandoúi,omonda,ojukahaohundihaguãnte

11Chehínapeovecharerekuaporã,peovecharerekuaporã ome'ẽhekoveovechakuérarehehápe.

12Hapeovecharerekua,ndaha'éivaovecharerekua, ovechandaha'éivaimba'e,ohechapelobooúvo,ohejaumi ovechahaokañy,hapeloboojagarrachupekuéraha omosarambiumiovecha

13Peombaʼapóvaokañy,pórkehaʼeokontratáva,ha nopenáiovechakuérare.

14Chehínapeovecharerekuaporã,haaikuaache ovechakuérapehacheovechakuéraoikuaa

15Túvachekuaaháicha,cheaveiaikuaapeTúvape.

16Haambueovechaareko,ndaha'éivakokorapypegua: umívaaveiagueruva'erã,haohendútacheñe'ẽ;haoĩta peteĩovecharerekua,hapeteĩovecharerekua.

17UpévarecheRucherayhu,ame'ẽguicherekove,aipe'a jeyhaguã

18Avavendoipe'áichehegui,cheamoĩkatuchejehegui. Chearekopu'akaamoĩhaguã,haarekopu'akaajagarrajey haguãKotembiapoukapyahupytycheRu-gui

19Upémarõojoavyjeyumijudíoapytépekoʼãmbaʼe heʼívare

20Hahetaijapytepekuérahe'i:“Ha'eoguerekopeteĩ mba'epochyhaitavy;mba'érepikopehenduchupe?

21Oĩkatuhe'i:Ko'ãvandaha'éihe'ívapeoguerekóva aña.¿Ikatupikopeteĩañaoipe’aumiohecha’ỹvaresa?

22Jerusalénpeojejapopefiéstadedicación,haroʼyjave

23JesúsoguatapetémplopeSalomónkorapýpe

24Upémarõumihudíoouijerérehaheʼichupe:“¿Arakaʼe pevepikooredudáta?”.Ndeha'éramopeCristo,emombe'u porãoréve

25Jesúsheʼichupekuéra:“Haʼémakuripeẽme,hapeẽ ndapegueroviái

26Hakatundapegueroviái,ndahaʼéiguicheovechakuéra apytégui,haʼehaguéichapeẽme.

27Cheovechakuéraohenducheñe'ẽ,hacheaikuaa chupekuéra,hachemoirũhikuái

28Haameʼẽchupekuératekoveopaveʼỹva;haarakaʼeve noñehundimoʼãihikuái,niavavendoipeʼamoʼãi chupekuérachepógui

29CheRu,omeʼẽvaʼekuechévechupekuéra,tuichave opavavégui;haavavendaikatúioipeʼachupekuéracheRu pógui

30ChehacheRupeteĩnte.

31Upéiumihudíoohupijeyitaojapihaguachupeitápe.

32Jesúsombohováichupekuéra:Hetatembiapoporã ahechaukapeẽmecheRu¿Mávapaumitembiapoapytégui peẽcheitápe?

33Umihudíoheʼichupe:Ndorojapírindeitáperejapo porãhaguérehakatuñe’ẽvairehe;handekuimbaʼégui, rejapohaguérendejeheguiTupã

34Jesúshe'ichupekuéra:Ndaha'éipikondeLéipehe'íva: Cheha'e:Peẽtupã?

35Haʼeohenóirirechupekuératupã,haʼekuérapeouTupã ñeʼẽ,hapeescriturandaikatúioñembyai;

36PejepeTúvaomomarangatuhaombouvaʼekuéreko yvyapeári:“Ndeningoreñeʼẽvaiha'égui:ChehínaTupã Ra'y?

37NdajapóiramocheRurembiapokue,anipejerovia cherehe

38Chekatuajapóramo,ndapegueroviáiramojepecherehe, pegueroviaumitembiapo,peikuaahapegueroviahaguãpe Túvaoĩhachendive,hacheaimehahendive

39Ha'ekuéraohekajeyojagarrahaguãchupe,haha'e okañychuguikuéra.

40HaohojeyJordánmboypýri,Juanomongaraiypy haguépehaupépeopyta

41Upémarõhetaojerehendápehahe'i:Juanndojapói mba'evemilagro

42Upépehetaojeroviahese

MOAKÃHA11rehegua

1Peteĩkuimba'ehasy,héravaLázaro,Betaniagua,María haiñermánaMartatávape

2(Ha'eMaríaohókuriÑandejárapemba'eryakuãporãha omokãiñakãraguereheve,haiñermánoLázarohasy).

3Upévareiñermanakuéraomondohendápe:“CheRuvicha, péinaápe,hasyperehayhúva”

4Jesúsohendúvoupéva,heʼi:“Kombaʼasyndahaʼéi oporojukáva,sínoñamombaʼeguasuhaguaÑandejárape, ikatuhaguáichaoñembotuichaÑandejáraRaʼýpe”

5JesúsohayhuMarta,iñermánahaLázarope.

6Ohendúvohasyha,opytamokõiáragueteripelugároĩ haguépe

7UperireJesúsheʼiidisipulokuérape:“JahajeyJudéape”.

8Hemimbo'ekuérahe'ichupe:“Mbo'ehára,ko'ãára pahápeumihudíoohekandejapiitápe.harehojeýpaupépe?

9Jesúsheʼi:¿Ndahaʼéipiko12órapeteĩárape?Oĩramo oguatávaárapukukue,noñepysangai,ohecháguikoyvy resape

10Peteĩkuimba'eoguataramopyharekue,oñepysanga, ndaipóriguitesapeipype

11Ha'ehe'iko'ãmba'e,haupéihe'ichupekuéra:“Ñande angirũLázarookehínahakatuaha,amombáyhaguã chupeokehágui

12Upémarõhemimboʼekuéraheʼi:“CheRuvicha,oke ramo,osẽporãta”

13Jesúskatuoñe'ẽomanógui,ha'ekuéraoimo'ãoñe'ẽ hagueopytu'uhaguã.

14UpémarõJesúsheʼiporãchupekuéra:“Lázaro omanóma”

15Haavyʼapenderehehápendahaʼéihaguéreupépe, pegueroviahagua;upevérejahahendápe.

16UpéiTomáshéravaDidimoheʼihapichakuérape:“Jaha aveiñamanohaguahendive”.

17UpéiJesúsoguahẽvo,ojuhucuatrodíamaoñenomaha pesepultúrape

18Betaniahi'aguĩJerusaléngui,15metrorupi

19HahetajudíoouMartahaMaríarendápeokonsola haguachupekuéraiñermánorehe

20UpémarõMarta,ohendúvoJesúsouha,ohoojotopa chupe

21UpémarõMartaheʼiJesúspe:“CheRuvicha,reimerire koʼápe,cheryvynomanóivaʼerãmoʼã”.

22Chekatuaikuaa,ko'ágãjepe,oimeraẽmba'erejeruréva Tupãme,Tupãome'ẽtahandéve

23Jesúshe'ichupe:Neryvyopu'ãjeýta.

24Martahe'ichupe:Cheaikuaaha'eopu'ãjeytahapeára pahápe

25Jesúshe'ichupe:Chehínapejeikovejeyhape jeikove

26Haoimeraẽoikovévahaojeroviávacherehe nomanomoʼãiarakaʼeve.¿Regueroviapikokóva?

27Ha'ehe'ichupe:Heẽ,Ñandejára,chearoviandeha'eha peCristo,TupãRa'y,oútavakoyvyapeári

28He'irireupéicha,ohoohenóiiñermánaMaríape ñemihámehahe'ichupe:“PeMbo'eháraouhanerenói”

29Ohendúvoupéva,pya'eopu'ãhaouhendápe

30Jesúsneʼĩragueterioguahẽpepuévlope,pérooĩpe lugárMartaojotopahaguépe

31Upérõumijudíooĩvahendivehógapehaokonsola chupe,ohechávoMaríapeopuʼãpyaʼehaosẽha,oho hapykuérihaheʼi:“Ohosepultúrapehasẽhaguaupépe”

32UpémarõMaríaoguahẽvoJesúsoĩhámehaohechávo chupe,oñesũipygotyohaheʼichupe:“CheRuvicha, reimerirekoʼápe,cheermánonomanóivaʼerãmoʼã”

33Jesúsohechávohasẽhahaumijudíooúvahendive hasẽha,ojahe'ohaoñemondýi.

34Haoporandu:Moõpikopemoĩchupe?Ha'ekuérahe'i chupe:CheJára,ejuehecha

35Jesúshasẽ.

36Upémarõumihudíoheʼi:“Pemañamínambaʼeichaitépa ohayhuchupe!

37Oĩheʼíva:“¿Ndaikatúipikokokuimbaʼeoipeʼavaʼekue umisiégoresa,ndomanomoʼãikurikokuimbaʼejepe?”

38UpémarõJesúsojahe'ojeývooguahẽpesepultúrape Ha'eva'ekuepeteĩitakua,hahi'árioñemoĩpeteĩita.

39Jesúshe'i:Peipe'apeitaMarta,peomanóvareindy, he'ichupe:“CheRuvicha,ko'ãgahyakuãvai,cuatrodíama omanóma”

40Jesúshe'ichupe:Ndaha'éipikondéve, regueroviaséramo,rehechatahaTupãrekomimbipa?

41Upéioipeʼahikuáipeitaoñenohaguéguiumiomanóva. Jesúsohupihesahahe'i:CheRu,ame'ẽndéveaguyje cherenduhaguére

42Haaikuaandecherenduhatapiaite,hakatuumi tavayguakuéraoñembo'ývarupiha'eupéva,oguerovia haguãhikuáindechembouhague.

43Haoñe'ẽrirepéicha,osapukáihatã:“Lázaro,esẽ!”

44Peomanóvaosẽ,oñapytĩipohaipyaosepultúrape,ha hovaojejokuapeteĩservilletareheve.Jesúshe'ichupekuéra: Pepoichupehapehejatoho

45UpémarõhetajudíoouvaʼekueMaríarendápeha ohechaJesúsojapovaʼekue,ojeroviahese.

46Pérooĩijapytepekuéraohovaʼekueumifariséorendápe haomombeʼuchupekuéraumimbaʼeJesúsojapovaʼekue.

47Upémarõombyatysaserdóteruvichahafariséokuéra atyguasuhaheʼi:“¿Mbaʼepikorojapo?”kokuimba'e ojapóguihetamilagro

48Jahejáramochupepéicha,opavaveojeroviátahese,ha umirrománooútaoipe'átañanderendahañaneretã

49Upeáñopepeteĩva,héravaCaifás,haʼevaʼekue saserdóteguasu,heʼichupekuéra:“Peẽndapeikuaái mbaʼeve

50Aniñapensákeiporãhañandéve,peteĩkuimbaʼeomano tavayguakuérarehehápe,hapetetãtuichakueanihagua oñehundi

51Ha'enoñe'ẽikomba'eijehegui,ha'eramosaserdóte guasuupearýpe,oprofetisaJesúsomanotahaupetetã rehehápe

52Handahaʼéiupetetãmeguarãnte,hakatuaveiombyaty haguapeteĩmeumiTupãraʼyisarambivaʼekue

53Upeáraguiveoñemoñe'ẽhikuáiojukahaguãchupe

54UpévareJesúsndoguatavéimaumihudíoapytépe.ha upéguiohopeteĩtetãhi'aguĩvapetave'ỹgui,peteĩtáva héravapeEfraín,haupépeopytahemimbo'ekuérandive

55HiʼaguimbaitémapePáskuajudíopeguarã,hahetaosẽ petávaguiJerusalénpepePáskuamboyve,oñemopotĩ hagua

56UpéiohekahikuáiJesúspe,haoñe'ẽojupeoñembo'yaja Tupaópe:Mba'epikopeimo'ãha'endoumo'ãihakaru guasu?

57Uperireumisaserdóteruvichahafariséoomeʼẽpeteĩ mandamiénto,oĩramooikuaávamoõpaoĩ,tomombeʼu upévaojagarrahaguachupe

MOAKÃHA12rehegua

1UpéiJesússeisdíapePáskuamboyveoguahẽBetaniape, oĩhámeLázaroomanóva,omoingovejeyvaʼekuechupe 2Upépeojapohikuáichupepeteĩkaruguasu;Martakatu oservi,Lázarokatupeteĩvaumioguapývamesápehendive.

3UpémarõMaríaoguerahapeteĩkíloryguasurupiʼa, hepyetereíva,haoñohẽJesúspyhaomokãiñakãrague reheve,hapeógahenyhẽpembaʼeryakuãasývagui.

4Upéihe'ipeteĩhemimbo'eJudasIscariote,Simónra'y, otraisionava'erãchupe

5Mba'érepikonoñevendéikomba'erykuetrescientas plátahaoñeme'ẽmboriahúpe?

6Pévaheʼi,ndahaʼéiojepyʼapyhaumiimboriahúvare;ha'e katumondaha,oguerekorupipevosa,haoguerahaipype mba'eoñemoĩva

7UpémarõJesúshe'i:Ehejachupe,cheñeñotỹára mboyveha'eojapokomba'e.

8Umimboriahuakóintepeguerekóguipenendive;hakatu chendapeguerekóitapiaite

9UpémarõhetajudíooikuaaJesúsoĩhaupépe,handahaʼéi Jesúsrehehápenteou,ohechahaguaaveiLázarope,haʼe omoingovejeyvaʼekueomanóvaapytégui.

10Umisaserdóteruvichakatuoñorairõojukahagua Lázaropeavei;

11Ha'erupihetajudíoohoojeroviaJesúsrehe.

12Peótrodía,hetahénteouvaʼekuepefiéstape,ohendúvo JesúsouhaJerusalénpe

13Ojagarrapalmérarakãhaosẽohuguaitĩchupeha osapukái:“Osána:TojehovasaIsraelrréioúvaÑandejára rérape”

14Jesúsojuhúvopeteĩvúrrora'y,oguapyhi'ári. Ojehaiháicha,

15Siónrajy,anirekyhyje,péinaápe,neRréiouoguapy peteĩvúrrora'yári

16Ñepyrũrãhemimbo'ekuéranoñandúiko'ãmba'e,ha Jesúsoñembotuicharire,imandu'ahikuáiko'ãmba'eojehai haguehesehaojapohagueheseko'ãmba'e

17UmihénteoĩvaʼekuehendiveohenóirõguareLázarope isepultúraguihaomoingovejeychupeomanóvaapytégui

18Upévareumihénteojotopaaveichupe,ohendúguiojapo haguekomilágro

19Umifariséohe'iojupe:Peikuaapikomba'éichapa ndapehupytýimba'eve?péinaápe,komundooho hapykuéri

20Umívaapytépeoĩumigriégoojupíva omombaʼeguasúvopekaruguasu.

21UpémarõhaʼeohoFeliperendápe,haʼévaBetsaidade Galilea,haojerurechupe:“Karai,rohechaseJesúspe”

22Felipeouomombe'uAndréspe,haAndréshaFelipe omombe'ujeyJesúspe

23Jesúsheʼichupekuéra:Oguahẽmapeóra oñembotuichahaguapeYvypóraRaʼýpe.

24Añetehápeha'epeẽme,petrígora'ỹiho'a'ỹramoyvýpe haomanóva,opytaha'eño

25Peohayhúvahekoveoperdevaʼerã;hapendochaʼéiva hekovépekoyvyapeári,oñongatútapetekove opaveʼỹvapeguarã

26Oĩramocheservíva,tomoirũchéve.hacheaimehápe, oĩtaaveicherembiguái,oĩramocherembiguái,chupeche Ruomomba'eguasúta

27Koʼágacheángaojepyʼapy;hambaʼépahaʼéta?CheRu, chesalvakoaravópe,haupévareajukoaravópe

28CheRu,embotuichanderéraUpéiouyvágaguipeteĩ ñe'ẽhe'íva:“Amomba'eguasuhaamomba'eguasútajey”.

29Umihénteoñemboʼývahaohendúva,heʼiarasunuha

30Jesúsheʼi:Koñeʼẽndahaʼéichekáusare,síno penderehehápe.

31Koʼágahínapehuísiokomúndope,koʼágaoñemosẽta pemburuvichakomúndope

32Hache,añemopuʼãramoyvýgui,aguerútaopa yvypórapecherendápe

33Péichaheʼi,ohechaukahaguambaʼeichaitépaomanóta

34Umihénteheʼichupe:RohendupeléirupiveCristo opytatahaopaáraguarãmávapikokoYvypóraRa'y?

35UpémarõJesúshe'ichupekuéra:Sapy'amipetesapeoĩta penendivePeguatapeguerekoajatesape,anihaguãou pendeáripytũmby,peoguatávapytũmbýpendoikuaái moõpaoho

36Peguerekoajatesape,pejeroviapetesaperehe,peiko haguatesaperaraKo'ãmba'eJesúshe'ihaohohaokañy chuguikuéra

37Ha'ekuéraojaporamojepehetamilagro,ha'ekuéra ndogueroviáihese

38PéichaoñekumplipeprofétaIsaíasheʼivaʼekue:“Che Ruvicha,¿mávapikoogueroviaoreromombeʼúva?”ha mávapepikoojehechaukaÑandejárapo?

39Ha'ekuérandoroviái,he'ijeyhaguéreIsaías.

40Haʼeomohesatũhesakuéra,haomohatãikorasõ;ani haguaohechahikuáihesarupive,niontendehagua

ikorasõme,haoñekonverti,hacheamonguerahagua chupekuéra.

41KoʼãmbaʼeheʼiIsaías,ohechávombaʼéichapa omimbipahaoñeʼẽhese.

42Upevéreumimburuvichaguasuapytépehetaavei ojeroviahese;fariséokuérarupikatunomombe'úichupe kuéra,anihaguãoñemosêchupekuérasinagógagui

43Ohayhuvéguihikuáiyvypórañemomorã,Tupã omomba'eguasúgui

44Jesúsosapukáihaheʼi:“Peojeroviávacherehe, ndogueroviáicherehe,sínopechembouvaʼekuére” 45Hapecherechávaohechapechembouvaʼekuépe

46Cheajutesaperamokoyvyapeári,opavaveojeroviáva chereheaniopytapytũmbýpe

47Oĩramoohendúvacheñeʼẽhandogueroviái,che ndahusgáichupe,ndahaʼéiguiajusgahaguakomúndope, sínoasalvahaguakomúndope

48Pechemboykéva,handoguerohorýivacheñe'ẽ, oguerekopeteĩohusgávachupe.

49Chenañeʼẽiguichejehegui;hakatupeTúva chembouva’ekueome’ẽchévepeteĩtembiapoukapy, mba’épaha’étahamba’épaañe’ẽta.

50Haaikuaahembiapoukapyhaʼehatekoveopaveʼỹva: upévareopambaʼeañeʼẽva,peTúvaheʼihaguéichachéve, upéichaañeʼẽ.

MOAKÃHA13rehegua

1Páskuaaretemboyve,Jesúsoikuaávooguahẽmahaára osẽtahakoyvyapeáriTúvarendápe,ohayhúgui imbaʼévapeoĩvakoyvyapeári,ohayhuchupekuéra ipahaitepeve

2Oparirepekaruguasu,peañaomoĩSimónraʼyJudas Iscariotekorasõmeotraisionahaguachupe.

3JesúsoikuaáguiTúvaomeʼẽhagueipópeopambaʼe,ha haʼeouhaÑandejáraguihaohohaÑandejárarendápe

4Opuʼãokaruhágui,haomoĩijaokuéraykére;haojagarra peteĩtoalla,haoñapytĩ

5Uperireoñohẽypeteĩmbaʼyrúpe,haoñepyrũojohéiumi disípulopehaomokãchupekuérapetoállaoñeñapytĩ haguépe

6UpéioguahẽSimónPedrorendápe,haPedrohe'ichupe: CheJára,pikonderejohéichepy?

7Jesúshe'ichupe:Ndereikuaáiko'ágãmba'épaajapóva hakatureikuaátako’águirire

8Pedrohe'ichupe:Araka'eveanirejohéichepy.Jesús he'ichupe:Ndajohéiramondéve,ndereguerekói mba'evechendive.

9SimónPedrohe'ichupe:CheRuvicha,ndaha'éichepy añónte,chepohacheakãavei

10Jesúshe'ichupe:Peojejohéivanatekotevẽiojohéiipy, hakatuipotĩopamba'e.

11Haʼeoikuaáguimávapaotraisionátachupe;upévarehe'i: “Ndaha'éiopavavepeẽipotĩva

12UpémarõJesúsojohéirireipyhaoipyhyijaohaoguapy jey,he'ichupekuéra:Peikuaapikomba'épaajapo penderehe?

13PeẽcherenóiMbo'ehárahaÑandejára,hapejeporã; upéichanikoche

14Che,pendeRuvichahaMbo'ehára,ajohéiramopende py;peẽpejohéivaʼerãaveipendepy

15Cheameʼẽpeẽmepeteĩehémplo,pejapohaguache ajapohaguéichapenderehe.

16Añetehápehaʼepeẽme:Tembiguáindahaʼéituichavéva ijáragui;nipeoñemondova'ekuetuichavepe omondova'ekuégui.

17Peikuaáramokoʼãmbaʼe,pevyʼátapejapóramo

18Chenañe'ẽiopavavependerehe,aikuaamávapepa aiporavo,hakatuoñekumplihaguãÑandejáraÑe'ẽhe'íva: “Peho'úvachendivembujape,ohupicheáriipy'a”

19Koʼágahaʼepeẽmeoguahẽmboyve,ikatuhaguáicha pegueroviachehaʼehahaʼe

20Añetehápe,añetehápehaʼepeẽme,peorresivíva oimeraẽcheamondóvape,chemoguahẽ;hapecherrecibíva orresivipechembouvaʼekuépe

21Jesúshe'irirepéicha,oñemondýiijespírituhaotestifika hahe'i:Añetehápeha'epeẽme,peteĩvapendeapytégui chetraisionataha

22Upéiumidisípuloomañaojuehe,handodudáimávarepa oñeʼẽ.

23Jesúsjyvaárioĩpeteĩidisipulo,Jesúsohayhuetéva 24UpémarõSimónPedroheʼichupeoporanduhagua mávarepaoñeʼẽ.

25UpéioñenoJesúsjyvaárioporanduchupe:Che Ruvicha,¿mávapiko?

26Jesúshe'ichupe:Ha'ehínapeame'ẽtavapeteĩvíno, ambohyrurireOmbohyrurirepevíno,ome'ẽJudas Iscariote-pe,Simónra'y

27OkarurireSatanásoikeipype.UpémarõJesúshe'i chupe:Pya'eejapo

28Koʼágaavaveoĩvapemesápendoikuaáimbaʼérepaheʼi chupeupéva.

29OĩoimoʼãvaJudasoguerekóguipevosa,Jesúsheʼi haguechupe:“Ejoguaumimbaʼeroikotevẽvapekaru guasu.térã,ome'ẽhaguãmba'emboriahúpe.

30Upémarõha'eoguenohẽrirepeka'avo,pya'eosẽ

31UpémarõJesúsosẽrire,Jesúsheʼi:“Koʼága oñembotuichaYvypóraRaʼýpehaÑandejárape oñembotuichahese”

32Ñandejáraoñembotuicharamohese,TupãÑandejára omomba'eguasútaaveichupeijehegui,hapya'e omomba'eguasútachupe

33Mitãnguéra,aimegueteripenendivePeẽcherekáta,ha ha'ehaguéichaumijudíope:Cheahahápendaikatúipeju. upévarekoʼágahaʼepeẽme

34Ame'ẽpeẽmetembiapoukapypyahu:Pejoayhuhaguã chepohayhuhaguéicha,pejoayhuhaguãavei.

35Péicharupiopavaveoikuaátapeẽha'ehacheremimbo'e, pejoayhúramoojupe.

36SimónPedrooporanduchupe:CheRuvicha,moõ pikoreho?Jesúshe'ichupe:Ahahápe,ko'ágã ndaikatumo'ãichemoirũhakatundechemoirũtauperire

37Pedrohe'ichupe:CheJára,mba'érepikondaikatúi romoirũko'ágã?Cheame'ẽtacherekovenderehehápe

38Jesúshe'ichupe:¿Reme'ẽtapikonderekoveche rehehápe?Añetehápeha'endéve:Gallonosapukáimo'ãi, mbohapyjeychenegapeve

MOAKÃHA14rehegua

1Anipejepy'apypendepy'a,pejeroviaTupãre,pejerovia aveicherehe

2CheRurógapeoĩhetaógaguasu,ndaha'éirireupéicha, ha'étakuripeẽme.Ahaambosako’ipeẽmepeteĩtenda.

3Haaharamoambosakoʼipeteĩtendapeẽmeguarã,aju jeýta,haporresivichejupe;cheaimehápe,peimehaguã aveiupépe.

4Hamoõpaahahápepeikuaa,hapetapepeikuaa

5Tomáshe'ichupe:CheJára,ndoroikuaáimoõpareho hamba’éichapaikatujaikuaapetape?

6Jesúshe'ichupe:Chehínapetape,peañeteguahape tekove

7Peẽchekuaárire,peikuaavaʼerãmoʼãaveicheRu 8Felipehe'ichupe:CheRuvicha,ehechaukaorévepe Túva,haoréve.

9Jesúshe'ichupe:Arepikoaimenendiveha ndachekuaáipiko,Felipe?pecherecháva,ohechaTúvape; Mba'éichapikoere:“EhechaukaorévepeTúva?”.

10¿NderegueroviáipikocheaimehaTúvandivehape Túvachendive?umiñe'ẽha'évapeẽmenañe'ẽichejehegui, hakatupeTúvaoikóvachepype,ha'eojapoumitembiapo.

11PegueroviacheaimehapeTúvandivehapeTúva chendive,térãpejeroviachereheumitembiapoajapóvare 12Añetehápehaʼepeẽme,peojeroviávacherehe,ojapóta aveiumitembiapocheajapóva;hatembiapotuichavéva koʼãvaguiojapóta;ahahaguérecheRurendápe

13Haoimeraẽmbaʼepejerurévacherérape,upévaajapóta, peTúvaoñembotuichahaguaTaʼýrape

14Pejeruréramooimeraẽmbaʼecherérape,cheajapóta 15Peẽcherayhúramo,pejapocherembiapoukapykuéra.

16HaañemboʼétaTúvape,hahaʼeomeʼẽtapeẽmeambue Consolador,opytahaguapenendiveopaáraguarã;

17PeEspírituañeteguajepe;Upevapekoyvy ndaikatumo'ãiorresivi,ndohecháiguichupeha ndoikuaáiguichupeHa'eoikóguipenendive,haoikóta pendepype.

18Napehejamoʼãipeẽme,ajútapenerendápe

19Sapy'amijepe,hakomundondacherechavéima;Peẽ katucherecháva,cheaikovégui,peẽpeikovétaavei.

20UpeárapepeikuaátacheaimehacheRundive,hapeẽ chendive,hacheaimehapenendive

21Peoguerekóvacherembiapoukapykuéra,ha oñangarekóvahesekuéra,haʼehínapecherayhúva,hape cherayhúvapecheRuohayhúta,hacheahayhútachupe,ha ajehechaukátachupe.

22Judas,ndaha'éiIscariotehe'ichupe:“CheJára, mba'éichapikorejechaukátaoréve,handaha'éikoyvyape ári?

23Jesúshe'ichupe:Peteĩkuimba'echerayhúramo, okumplítacheñe'ẽ,hacheRuohayhútachupe,haroju hendápeharoikótahendive

24Pecherayhúvanokumplíricheha'éva,hapeñe'ẽ pehendúvandaha'éichemba'e,hakatupeTúvachembou vaekuemba'e.

25Koʼãmbaʼehaʼepeẽme,aimegueteripenendive

26HakatupeConsolador,haʼévaEspírituSanto,Túva omboutavacherérape,haʼepenemboʼétaopambaʼe,ha penemanduʼátaopambaʼe,haʼevaʼekuepeẽme

27Ahejapeẽmepy'aguapy,chepy'aguapyame'ẽpeẽme. Anipejepy'apypenekorasõ,haanipekyhyje

28Pehendumba'éichapaha'epeẽme:Ahahaajujeypene rendápe.Peẽcherayhúrire,pevy'áta,ha'égui:‘AhaTúva rendápe,cheRutuichavéguichehegui

29Hakoʼágahaʼémapeẽmeoikomboyve,ojehuvove, pejeroviahagua.

30Ko'águirirenañe'ẽmo'ãihetapenendive,komundo ruvichaoúguihandorekóimba'evechepype.

31PérokomúndooikuaahaguacheahayhuhapeTúvape; hapeTúvaomeʼẽhaguéichachévetembiapoukapy, upéichaaveiajapoEpu’ã,jahako’águi

MOAKÃHA15rehegua

1Chehínapeparralmátaañetegua,hacheRuhínape ñemitỹhára

2Opahakãoĩvachepypehiʼaʼỹva,oipeʼa,haopahakã hiʼáva,omopotĩhiʼahetavehagua

3Koʼágapeẽpotĩpeñeʼẽhaʼevaʼekuepeẽmerupive

4Pepytachendive,hachepenendive.Pehakã ndaikatumoʼãiháichahiʼaijehegui,ndopytáiramope parraltýpe;ndaikatuvéimapeẽ,ndapepytáiramochepype

5Cheha'epeparral,peẽha'erakã:Peopytávachendiveha chehendive,hi'aheta,cherehe'ỹndaikatúiguipejapo mba'eve

6Peteĩkuimbaʼendopytáiramochendive,oñemombopeteĩ hakãicha,haipiru;hayvyporakuéraombyaty,haomombo tatápe,haojehapypa

7Pepytáramochepype,hacheñeʼẽopytapendepype, pejerurétambaʼépapeipotáta,haojejapótapeẽme

8KoʼápeoñembotuichacheRu,pemeʼẽhaguérehetayva; upéichapeẽhaʼétacheremimboʼekuéra.

9Túvacherayhuhaguéicha,cheaveipohayhu

10Peñongatúramocherembiapoukapykuéra,pepytátache mborayhúpe;ajapohaguéichacheRurembiapoukapykuéra, haaikoimborayhúpe

11Koʼãmbaʼehaʼepeẽme,chevyʼaopytahagua pendepype,hapenevyʼahenyhẽhagua.

12Kóvaha'echerembiapoukapy:Pejoayhuhaguãche pohayhuhaguéicha

13Ndaipórimborayhutuichavévakóvagui,peteĩkuimbaʼe omeʼẽhekoveiñangirũnguérarehehápe

14Peẽhaʼecheirũnguéra,pejapóramoopambaʼeche amandavaʼekuepeẽme.

15Koʼágaguivendapehenóiritembiguái;tembiguái ndoikuaáiguimba'épaojapoijáraopamba’e ahenduva’ekuecheRu-guiaikuaaukapeẽme.

16Peẽndacheporavói,hakatuchepoiporavo,ha po’ordena,pehohapeme’ẽyva,hapenehi’aopytahaĝua, opamba’epejerurévaTúvapecherérape,ome’ẽhaĝua peẽme

17Ko'ãmba'eha'epeẽme,pejoayhuhaguã.

18Komúndondaijaʼéiramopenderehe,peikuaahaʼe ndaijaʼéihaguecherehe,ndaijaʼéimboyvependerehe

19Peẽpeimérirekoyvyapeári,komúndoohayhúta imbaʼéva,péropeẽndahaʼéiguikomúndogui,péroche poiporavovaʼekuekomúndogui,upévarekomúndo ndaijaʼéipenderehe

20Penemandu'ákepeha'eva'ekuepeẽme:Tembiguái ndaha'éituichavévaijáraguiChepersegiramohikuái, pendepersegítaavei;okumplíramohikuáicheere, oñongatútaaveineñe'ẽ

21Pérohaʼekuéraojapótapendereheopakoʼãmbaʼeche rérarehehápe,ndoikuaáiguipechembouvaʼekuépe.

22Chendajúirirehaañeʼẽchupekuéra,ndojapói vaʼerãmoʼãhikuáiangaipa

23Pendaijaʼéivacherehe,ndaijaʼéiaveicheRurehe 24Ndajapóirireijapytepekuéraumitembiapoavave ndojapóiva,ndojapóikurihikuáiangaipa

25Hakatuojehu,oñekumplihaguãpeñe'ẽhe'íva hembiapoukapykuérape:“Ha'ekuérandaija'éicherehe mba'eve'ỹre”

26Ha'eoguahẽvovepeConsolador,amondotavapeẽme Túvagui,peEspírituañeteguaosẽvaTúvagui,ha'e otestifikátacherehe

27Hapeẽaveipemeʼẽtatestimonio,peimehaguére chendiveiñepyrũmbyguive

MOAKÃHA16rehegua

1Ko'ãmba'eha'epeẽme,anihaguãpeñembotavy

2Haʼekuérapenemosẽtaumisinagógagui:heẽ,oguahẽpe ára,oimeraẽpenejukavaʼekueoimoʼãtahaojapoha Ñandejárarembiguái

3Hakoʼãmbaʼeojapótahikuáipenderehe,ndoikuaáigui hikuáiTúvape,nichéve

4Hakatukoʼãmbaʼehaʼepeẽme,oguahẽvovepeára, penemanduʼahaguaamombeʼuhaguepeẽme.Hako'ã mba'enda'éipeẽmeiñepyrũmbýpe,aimehaguére penendive

5Hakatukoʼágaahapechembouvaʼekuerendápe;Ha avavependeapytépenoporandúichéve:“¿Moõpiko reho?”

6Hakatuhaʼéguipeẽmekoʼãmbaʼe,ñembyasyomyenyhẽ penekorasõ

7Upevérehaʼepeẽmeañetegua;Iporãpeẽmeaha, ndaháiramo,peOmbopy'aguapývandoumo'ãipene rendápehakatuahóramo,amondótachupepenerendápe 8Haouvove,ha'eokorrehítakomundopeangaipa, tekojojahahuísiorehe.

9Pecadorehegua,ndogueroviáiguicherehe;

10Tekojojarehegua,ahahaguérecheRurendápe,ha ndachehechavéima;

11Pehuísio,ojehusgáguipemburuvichakomúndope

12Arekogueterihetambaʼehaʼevaʼerãpeẽme,hakatu ndaikatúipegueropuʼakakoʼága.

13Ha'e,peEspírituañetegua,oúvove,ha'epeneguiáta opaañeteguápe,noñe'ẽmo'ãiguiijeheguiHa'eohendúva katuomombe'útapeẽmeumimba'eoikótava.

14Ha'echemomba'eguasúta,ha'eohupytýtachemba'éva haohechaukátapeẽme

15Opamba'eTúvaoguerekóvachemba'e,upévareha'e: oipe'atahachemba'éguihaohechaukátapeẽme

16Sapy'amihandacherechamo'ãi,hasapy'amicherecháta, ahahaguéreTúvarendápe

17Upéihemimbo'ekuérahe'iojupe:“Mba'epikohe'i ñandéve:Sapy'amindacherechamo'ãiTúva?

18Ha'ekuéraoporandu:Mba'epikoha'ehe'i:Sapy'ami? ndaikatúija’emba’épahe’i

19Jesúsoikuaaoporandusehahikuáichupe,hahe'i chupekuéra:“Peporandupikopeẽmepeha'ehague: Sapy'amihandachehechái?

20Añetehápehaʼepeẽme,peñembyasyhapeñembyasy, pérokomúndoovyʼáta

21Kuñaimembyjaveombyasy,oguahẽmaguihi'ára,ha imembyriremíntenaimandu'avéimapejehasaasyrehe, ovy'águipeteĩkuimba'eonasehaguérekoyvyapeári

22Hakoʼágapeẽpeñembyasy,pérochepohechajeýta,ha penekorasõovyʼáta,haavavendoipeʼamoʼãipendehegui pendevyʼa

23Haupeárapendapejeruremoʼãichévembaʼeve. Añetehápeha'epeẽme:Opamba'epejerurévaTúvapeche rérape,ome'ẽtapeẽme

24Koʼágapevendapejeruréimbaʼevecherérape:pejerure, hapehupytýta,penevyʼahenyhẽhagua.

25Ko'ãmba'eha'epeẽmeñe'ẽpotýpe,hakatuoguahẽára, nañe'ẽmo'ãvéimapeẽmeñe'ẽpotýpe,haahechaukaporãta peẽmeTúvarehegua

26Upeárapepejerurétacherérape,handa'éipeẽme añembo'étahapenderehehápeTúvape.

27PeTúvavoipenderayhúgui,peẽcherayhúguiha pegueroviahaguérecheasẽhaTupãgui

28CheasẽTúvaguihaajukoyvyapeári,ahejakoyvyha ahaTúvarendápe

29Hemimbo'ekuérahe'ichupe:Ko'ágãreñe'ẽporãha nereñe'ẽiñe'ẽpoty.

30Koʼágarojeroviareikuaahaopambaʼe,hanatekotevẽiha avaveoporandundéve

31Jesúshe'ichupekuéra:Peẽpikopegueroviako'ágã?

32Péinaápe,oguahẽmaára,heẽ,oguahẽmakoʼága, peñemosarambíta,peteĩteĩimbaʼépe,hacherejataha cheaño:haupéicharõjependahaʼéicheaño,peTúvaoĩgui chendive

33Koʼãmbaʼehaʼepeẽme,peguerekohaguapyʼaguapy chendive.Koyvyapeáripejehasaasyta,hapenemokyre'ỹ. Cheningoapuʼãmakomúndore

MOAKÃHA17rehegua

1Jesúshe'iko'ãmba'ehaohupihesayvágagotyohahe'i: CheRu,oguahẽmaára;emomba'eguasundeRa'ýpe,nde Ra'yaveinemomba'eguasuhaguã

2Reme'ẽhaguéichachupepu'akaopayvypóraári,ome'ẽ haguãjeikoveopave'ỹvaopavavereme'ẽva'ekuépechupe.

3Hakóvahaʼejeikoveopaveʼỹva,ikatuhaguáichaoikuaa hikuáindepeteĩnteTupãañetegua,haJesucristo,nde rembouvaʼekue.

4Cheromomba'eguasukoyvyapeári,amohu'ãpe tembiaporeme'ẽva'ekuechéveajapohaguã

5Hakoʼága,OTúva,chembotuichandejeheguipegloria aguerekovaʼekuenendivekoyvóraoikomboyve

6Cheaikuaaukanderéraumikuimba'ereme'ẽva'ekue chévekoyvyapeári:nemba'eha'evaekue,handereme'ẽ chévechupekuéra;hahaʼekuéraokumplineñeʼẽ 7Koʼágaoikuaahikuáiopambaʼeremeʼẽvaʼekuechéve haʼehandehegui

8Ameʼẽguichupekuéraumiñeʼẽremeʼẽvaʼekuechéve;ha orresivihikuái,haoikuaaañetecheasẽhandehegui,ha ogueroviahikuáindechembouhague.

9Añemboʼehesekuéra:ndahaʼéiañemboʼekoyvyapeári, sínoumiremeʼẽvarechéve;haʼekuéraningonembaʼe 10Haopachembaʼévanembaʼe,hanembaʼévachembaʼe; hacheañemombaʼeguasuhesekuéra

11Hakoʼágandahaʼevéimakoyvyapeári,hakatukoʼãva oĩkoyvyapeári,haajunerendápeCheRumarangatu, eñongatunderérarupiveumireme'ẽva'ekuechéve, ha'ekuérapeteĩnte,oreroimeháicha.

12Aimeajahendivekuérakoyvyapeári,añongatu chupekuéranderérape,umireme'ẽva'ekuechéveañongatu,

hanipeteĩvanokañýi,ha'era'yñehundiuveiikatu haguáichaoñekumplipeescritura.

13Hakoʼágaajunerendápe;hakoʼãmbaʼeañeʼẽkoyvy apeári,ikatuhaguáichaoñekumpliijehechevyʼapavẽ.

14Cheameʼẽchupekuéraneñeʼẽ;hayvórandaijaʼéi hesekuéra,ndahaʼéiguihikuáiyvórapegua,che ndahaʼéiramojepeyvórapegua

15Ndajerureirenohẽhaguachupekuérakoyvyapeári, sínoreñongatuhaguachupekuérambaʼevaígui

16Haʼekuérandahaʼéikomúndopegua,che ndahaʼéiháichakomúndopegua

17Emomarangatuchupekuéraneañeteguáre,neñe'ẽha'e añetegua.

18Ndechembouhaguéichakoyvyapeári,upéichaavei amondochupekuérakoyvyapeári

19Hahaʼekuérarehehápeañemomarangatu,haʼekuéra aveioñemomarangatuhaguaañeteguáre

20Hanañemboʼéikoʼãvareheaño,hakatuumi ojeroviátavachereheiñeʼẽrupive;

21Opavaveikatuhaguáichapeteĩnte;nde,cheRu, reimeháichachendivehachenendive,ha'ekuéraavei peteĩnteoreapytépe.

22Hapegloriaremeʼẽvaʼekuechéveameʼẽchupekuéra; Ha'ekuérapeteĩnte,ñandeha'eháichapeteĩnte

23Cheipypekuéra,handechepype,ikatuhaguáicha haʼekuéraoĩmbaitepeteĩme;hayvóraoikuaahaguande chembouhague,harehayhuhaguechupekuéra,cherayhu haguéicha.

24CheRu,aipotaaveihaʼekuéra,remeʼẽvaʼekuechéve, toimechendivecheaimehápe;ha'ekuéraohechahaguãche rekomimbipa,reme'ẽva'ekuechéve.

25OTúvahekojojáva,komundondapeikuaái,chekatu roikuaa,hako'ãvaoikuaandechembouhague

26Haaikuaaukachupekuéranderérahaaikuaaukáta,pe mborayhundecherayhuvaʼekueoĩhaguaipypekuéra,ha cheaveioĩhesekuéra

MOAKÃHA18rehegua

1Jesúshe'irireko'ãñe'ẽ,osẽhemimbo'ekuérandiveysyry Cedrónári,oĩhámepeteĩhardín,ha'eoikehahemimbo'e kuéra

2Judas,otraisionavaekuechupe,oikuaaaveiupelugár, Jesúspyʼỹinteohohaguéreupépeidisipulokuérandive

3UpémarõJudasorrecibívopeteĩgrúpodekuimbaʼeha ofisiálumisaserdóteprinsipálhafariséokuéragui,ouupépe linterna,antorchahaármareheve

4Jesúsoikuaávoopamba'eoikótavahese,osẽhaoporandu chupekuéra:“Mávapepikopeheka?

5Ha'ekuérahe'ichupe:JesúsNazaretguaJesúshe'i chupekuéra:Cheha'eHaJudas,otraisionavaekuechupe, oñembo'yhendivekuéra.

6He'iriremíntechupekuéra:“Cheha'e,ohotapykuegotyo haho'ayvýpe”

7UpémarõJesúsoporandujeychupekuéra:“Mávapepiko peheka?”Ha'ekuérahe'i:JesúsNazaretgua 8Jesúshe'i:Cheha'émapeẽmecheha'eha.

9Ikatuhaguáichaoñekumplipeheʼivaʼekue:“Umi remeʼẽvaguichévendaperdéinipeteĩ”

10UpémarõSimónPedrooguerekopeteĩkysepukuonohẽ pesaserdóteguasurembiguáipehaoikytĩchuguiijapysa akatúaPetembiguáihéraMalco

11UpémarõJesúshe'iPédrope:Emoĩndekysepuku váinape.

12Upéipegrúpo,pekapitánhaumihudíoofisiálojagarra Jesúspehaoñapytĩchupe.

13HaogueraharaẽchupeAnásrendápe;Ha'enikoCaifás suegro,ha'eva'ekuepa'iguasuupearýpe

14Caifáshaʼehínapeomoneĩvaʼekueumihudíope, iporãtahapeteĩkuimbaʼeomanotavayguakuérarehehápe.

15SimónPedroohoJesúsrapykuérihaambuehemimbo'e avei

16Pedrokatuoñembo'ypeokẽmeokápeUpéiosẽpe ambuehemimbo'e,pa'iguasuoikuaava'ekue,haoñe'ẽpe okẽoñangarekóvandivehaomoingePédrope.

17UpémarõpekuñataĩoñangarekóvaokẽreheʼiPédrope: “Ndahaʼéipikondeaveipeteĩvakokuimbaʼedisípulo?” Ha'ehe'i:Chendaha'éi.

18Haumitembiguáihaofisiáloñemboʼyupépe, ojapovaʼekuetatakarvóngui;Ro'yrupi,ha'ekuéra oñembopiro'y,haPedrooñembo'yhendivekuéraha oñembopiro'y

19UpémarõpesaserdóteguasuoporanduJesúspe idisipulokuérarehaumimbaʼeomboʼévare.

20Jesúsheʼichupe:AñeʼẽvaʼekuekomúndopeChe ambo’earaka’evesinagoga-pe,hatupaópe,umijudío akóinteohohápe;hañemihámenda'éimba'eve.

21Mba'érepikoreporanduchéve?eporanduumiche rendúvape,mba'épaha'echupekuéra

22Hahe'irirepéicha,peteĩumiofisiáloñembo'ývaoinupã Jesúspeipojyvaárihahe'i:¿Rembohováipikopéichape saserdóteguasupe?

23Jesúshe'ichupe:Añe'ẽvaíramo,emombe'uivaíva.

24AnásomondochupeoñapytĩvosaserdóteguasuCaifás rendápe

25SimónPedrooñembo'yhaoñembopiro'y.Ha'ekuéra he'ichupe:Ndepikondeaveipeteĩhemimbo'e?Ha'e onega,hahe'i:Chendaha'éi

26Peteĩsaserdóteguasurembiguái,haʼévaipariéntePedro oikytĩvaʼekueijapysa,heʼi:“¿Ndahaʼéipikorohecha vaʼekuehendivepehardínpe?”

27UpémarõPedroonegajey,haupepetepegallootyryry.

28UpémarõoguerahahikuáiJesúspeCaifásguivepe Juiciorógapehahaʼekuéravoindoikéipehuísiorógape, anihaguaoñemongyʼahikuái;hakatuho'uhaguãhikuái Páskua

29UpémarõPilatoosẽhendápekuérahaheʼi:“¿Mbaʼe mbaʼepikopemoĩkokuimbaʼépe?”.

30Ha'ekuéraombohováichupe:Ha'endaha'éiriremba'e vaiapoha,norome'ẽmo'ãikurindéve.

31UpémarõPilatoheʼichupekuéra:Pejagarrachupeha pehusgachupependeléiheʼiháichaUpémarõumijudío he'ichupe:--Ndaipórirojukaavavépe

32ToñekumplítapeJesúsheʼivaʼekue,ohechaukahagua mbaʼeichaitépaomanóta

33UpémarõPilatooikejeypeJuiciorógapehaohenói Jesúspehaheʼichupe:“¿Ndepikohínaumihudíorréi?”

34Jesúshe'ichupe:Ndepikoerekomba'endejehegui, térãpaomombe'undévecherehe?

35Pilatohe'i:Chepikohudío?Nderetãhapa'iruvicha kuéranereme'ẽchéve

36Jesúshe'i:Cherréinondaha'éikomundopegua,che rréinoha'érirekomundopegua,cherembiguáikuéra oñorairõtaanihaguãañeme'ẽjudíokuérape

37Pilatooporanduchupe:Ndepikorréi?Jesúshe'i chupe:Ndeerecheha'ehamburuvichaguasu.Upevarãche reñói,haupévareajukoyvyapeári,amombe'uhaguãpe añetegua.Maymaañeteguaohenducheñe'ẽ.

38Pilatohe'ichupe:Mba'epikopeañetegua?He'irire upéva,osẽjeyjudíokuérarendápehahe'ichupekuéra: Ndajuhúimba'evekulpahese

39PeẽkatupejepokuaaapoipeẽmepeteĩPáskuaárape.

40Upémarõenteroveosapukáijeyhaheʼi:“Ndahaʼéiko kuimbaʼe,Barrabáskatu”Barrabásningopeteĩmondaha

MOAKÃHA19rehegua

1UpémarõPilatoojagarraJesúspehaoinupãchupe

2Umisoldádoomondepeteĩkorónañuatĩguihaomonde iñakãári,haomondechupepeteĩaopúrpura.

3Hahe'i:Avy'a,judíoruvichaguasu!haoinupãchupe ipópe

4UpémarõPilatoosẽjeyhaheʼichupekuéra:“Péinaápe, agueruchupepeẽme,peikuaahaguandajuhúihague mbaʼeveichaguakulpa”

5UpéiosẽJesús,omondepekorónañuatĩguihaijao morotĩvaHaPilatohe'ichupekuéra:Péinapekuimba'e!

6Umisaserdóteruvichahaumiofisiálohechávochupe, osapukáihaheʼi:“Ejukachupekurusúrehaemosaingo kurusúre”Pilatohe'ichupekuéra:Pejagarrachupeha pemosakurusúre

7Umihudíoheʼichupe:“Oreroguerekopeteĩléi,haore léirupivehaʼeomanovaʼerã,pórkehaʼeojapochugui ÑandejáraRaʼy”

8Pilatoohendúvoupéva,okyhyjeve.

9OikejeypeJuiciorógapehaoporanduJesúspe: Moõguipikoreju?Jesúskatunombohováirichupe

10UpémarõPilatohe'ichupe:Ndaha'éipikonereñe'ẽi chéve?¿Ndereikuaáipikochearekohapu'akaromosaingo haguãkurusúre,haarekohapu'akaropoihaguã?

11Jesúshe'i:Ndereguerekóiva'erãmo'ãpokatucherehe, noñeme'ẽiramondéveyvateguive

12UpeguivePilatoopoisechugui,haumijudíoosapukái hahe'i:“Rehejáramokokuimba'épe,ndendaha'éiCésar angirũ

13Pilatoohendúvoupéva,oguenohẽJesúspe,haoguapy pehuéspe,peteĩlugárhéravapePavimento,haevréope katuGabata

14UpérõpePáskuañembosako'ihasextaaravorupi,ha he'iumijudíope:“PéinapendeRréi!

15Ha'ekuérakatuosapukái:“Emomombyrychupe, emosaingokurusúre”.Pilatohe'ichupekuéra:Ahupi pikokurusúrepeneRréipe?Umisaserdóteruvichakuéra heʼi:Orendoroguerekóimburuvichaguasu,ndahaʼéirõ César

16Upéiome'ẽchupekuéraojejukahaguãkurusúre.Ha ojagarrahikuáiJesúspehaoguerahachupe

17Upéioguerahávakurusuosẽpeteĩtendahéravape akãnguerendaguépe,evréopehéravaGólgota

18Upépehaʼekuéraomosãingokurusúre,hamokõi hendive,peteĩótroládo,haJesúsmbytépe.

19PilatoohaipeteĩtítulohaomoĩkurusúreHape kuatiahaipyrehe'i:“JesúsNazareta-gua,hudíoruvicha guasu”.

20Upérõhetajudíoomoñe'ẽkotítulo,Jesúsoñemosãingo haguekurusúrehi'aguĩpetávagui

21UpémarõumisaserdóteprinsipálheʼiPilatope:“Ani rehai:“Judíorréi!”Ha'ekatuhe'i:“Chehínahudíokuéra Rréi”

22Pilatohe'i:Ahaiva'ekueahai.

23UpémarõumisoldádoomosãingorirekurusúreJesúspe, ojagarraijaohaombojaʼocuatropárte,kádasoldádopeha aveiijao:koʼágapeaondojejokuaái,ojetejeyvateguive opapeve.

24Ha'ekuérahe'iojupe:Anijaipe'a,jaityuveiñamoĩ sorteomávamba'épaoikótaUpémarõumisoldádoojapo koʼãmbaʼe

25Jesúskurusuykére,isy,isyreindy,María,Cleófas rembireko,haMaríaMagdalena.

26Jesúsohechávoisýpehahemimbo'eha'eohayhúvape oñembo'yha,he'iisýpe:Kuña,péinaápendera'y!

27Upéihe'ihemimbo'épe:Péinandesy!Upearavo guiveupehemimbo'eoguerahachupehógape

28Uperire,Jesúsoikuaávoopamba'eojejapopamaha, oñekumplihaguãÑandejáraÑe'ẽhe'íva,he'i:“Chey'uhéi”.

29Upéioñemoĩpeteĩmba'yruhenyhẽvavinagre-gui,ha omyenyhẽpeteĩesponjavinagre-guihaomoĩhisopoáriha omoĩijurugotyo.

30UpémarõJesúsorresivipevinagre,heʼi: “Ojapopaitéma”

31Upémarõumijudío,haʼéguipeñembosakoʼi,anihagua opytaumiteʼonguekurusúrepytuʼuhaárape,(upepytuʼuha árahaʼéguipeteĩáraarete),ojerurePilatopeoñembyai haguaipyhaoikohaguaojeguerahamombyry.

32Upéiouumisoldádo,haoitypapeprimerohapeótro oñemosãingovaʼekuekurusúrehendive

33OguahẽvoJesúsrendápehaohechávoJesúsomanóma hague,nomopẽiipy

34Péropeteĩsoldádolánsareheveoinupãikostádope,ha upepeteosẽtuguyhay.

35Hapeohechava'ekueomombe'u,haomombe'uañete

36Koʼãmbaʼeningoojejapovaʼekueoñekumplihagua ÑandejáraÑeʼẽmeheʼíva:“Ndoikytĩmoʼãipeteĩkangue”.

37HaambueEscriturahe'ijey:“Omañátahikuáipeoinupã va'ekuére”

38UperireJoséArimateagua,Jesúsremimbo'e, okyhyjéguiñemihámeumijudíogui,ojerurePilato-pe oipe'ahaguãJesúsretekueUpémarõouhaoguerahaJesús retekue.

39OuaveiNicodemo,ouypyvaekueJesúsrendápe pyharekue,haoguerumirrahaáloeoñembojehe'áva,cien librarupi.

40UpéiojagarrahikuáiJesúsretekuehaombojereaode línopeumimbaʼehyakuãasývareheve,umihudío oñotỹháicha

41Kogapetendaojejukahaguépekurusúreoĩpeteĩ yvotyty;hapehardínpepeteĩsepultúrapyahu,arakaʼeve noñeñotỹivagueteriupépe.

42UpépehaʼekuéraomoĩJesúspeumihudío oñembosakoʼihaguaáraHi'aguĩmaguipesepultúra

MOAKÃHA20rehegua

1Pearapokõindypeteĩhaárape,MaríaMagdalenaoguahẽ pesepultúrape,iñypytũgueteri,haohechapeitaojepe'aha pesepultúragui.

2UpéioñanihaoguahẽSimónPedrorendápehaambue hemimbo'eJesúsohayhúvarendápe,hahe'ichupekuéra:

Oipe'ahikuáiÑandejárapepesepultúragui,handoroikuaái moõpaomoĩchupehikuái.

3UpémarõPedroosẽpeambuehemimbo'endive,ha oguahẽpesepultúrape.

4Upémarõmokõivévaoñanioñondive,hapeótrodisípulo oñaniPédroguihaoguahẽraẽpesepultúrape

5Upéioñesũhaomañahyepýpe,ohechaumiaodelíno oñenoha.upéicharõjependoikéi.

6UpémarõSimónPedroouhapykuéri,haoikepe sepultúrapehaohechaumiaolínooñenoha

7Peservilletaoĩvaiñakãre,noĩriumiaodelínondive,síno ojejokuapeteĩhendápehaʼeño

8Upéioikeaveiupeambuedisípulo,ouraẽvaʼekuepe sepultúrape,haohechahaojerovia

9HaʼekuérandoikuaáigueteriÑandejáraÑeʼẽmeheʼíva haʼeopuʼãjeytahaomanóvaapytégui.

10Upéiumidisípuloohojeyhógape

11Maríakatuoñembo'yokápepesepultúraykérehasẽ,ha hasẽajaoñesũhaomañapesepultúrape.

12Haohechamokõiánhelijaomorotĩvaoguapýva,peteĩva iñakãmehaambueipygotyo,oñenohaguépeJesúsretekue

13Ha'ekuérahe'ichupe:Kuña,mba'érepikorepukavy?

Ha'ehe'ichupekuéra:Oipe'águihikuáicheJárape,ha ndaikuaáimoõpaomoĩchupehikuái

14Hahe'irirepéicha,ojerehaohechaJesúspeoñembo'yha, handoikuaáiJesúsha'eha

15Jesúshe'ichupe:Kuña,mba'érepikorepukavy?máva pikoreheka?Ha'eoimo'ãha'ehapehardín,he'ichupe: Karai,regueraharamochupeko'águi,emombe'uchéve moõparemoĩchupehachearahachupe 16Jesúshe'ichupe:María.Ojerehahe'ichupe:Rabóni. upévahe’ise,Mbo’ehára

17Jesúshe'ichupe:Anirepokocherehendajupíri guetericheRurendápe.hacheTupãme,handeJárape.

18MaríaMagdalenaouhaomombeʼuhemimboʼekuérape ohechahagueÑandejárapehahaʼeheʼihaguechupekoʼã mbaʼe.

19Upeárapeka'aru,peprimerdíadelasemána, oñembotývoumiokẽoñembyatyhápeumidisípulo okyhyjéguiumihudíogui,Jesúsouhaoñemboʼy ijapytepekuérahaheʼichupekuéra:Toikopyʼaguapýpe peẽme

20Haheʼirireupéicha,ohechaukachupekuéraipoha ikostádoUpéihemimbo'ekuéraovy'aohechávo Ñandejárape

21UpémarõJesúshe'ijeychupekuéra:Toiko py'aguapýpepeẽme

22He'irireupéva,opytu'uhesekuérahahe'ichupekuéra: PegueruEspírituSanto

23Peẽpeperdonavaʼekuépeiñangaipa,oñeperdona chupekuéra;haoimeraẽvaangaipapeñongatúva,ojejoko chupekuéra.

24JesúsoujavenoĩrihendivekuéraTomás,peteĩvaumi doceapytégui,héravaDidimo

25Umiótrodisípuloheʼichupe:Rohechakuri ÑandejárapeHa'ekatuhe'ichupekuéra:Ahecha'ỹi ramoipópeumiuñara'y,haamoingeramochekuãumi uñara'ỹime,haamoingechepoijykére,ndagueroviamo'ãi 26Ochoárarire,idisipulokuéraoĩjeyhyepýpehaTomás hendivekuéra.

27Upéihe'iTomáspe:“Epokoko'ápendekuãhaemaña cheporehe.Eñembojako'ápendepohaemoingeche ykére,haaniejerovia'ỹ,ejeroviauvei

28Tomáshe'ichupe:CheRuvichahacheTupã.

29Jesúshe'ichupe:Tomás,cherechágui,rejerovia.

30Jesúsojapohetamba'etechaukahahemimbo'ekuéra renondépe

31Hakatukoʼãvaojehai,pegueroviahaguaJesúshaʼeha peCristo,TupãRaʼy;hapegueroviávopeguerekohagua tekovehérarupive

MOAKÃHA21rehegua

1Ko'ãmba'erireJesúsojehechaukajeyhemimbo'e kuérapeyguasuTiberiasrembe'ýpehapévarehe ojehechaukaijehe.

2OĩoñondiveSimónPedro,TomáshéravaDidimo, NatanaelCanágua,Galiléape,Zebedeoraʼykuérahaambue mokõiidisipulo.

3SimónPedrohe'ichupekuéra:AhapirakutuHa'e kuérahe'ichupe:OreaveirohonendiveOsẽhikuái,ha oikepeteĩvárkopeupepete;haupepyharépendojagarrái hikuáimbaʼeve

4Ko'ẽmbotávo,Jesúsoñembo'ypeyrembe'ýpe, idisipulokuérakatundoikuaáiJesúsha'eha.

5UpémarõJesúshe'ichupekuéra:Chera'ykuéra,¿peẽ pikope'uhaguã?Ha'ekuérahe'ichupe:Nahániri

6Hahe'ichupekuéra:Pemomboperredpevárkoakatúa gotyo,hapejuhútaUpévareomombohikuái,hakoʼága ndaikatúioguenohẽpirahetaitereirupi

7Upémarõpehemimbo'eJesúsohayhuetévahe'iPédrope: ÑandejárahínaSimónPedroohendúvoÑandejára ha'eha,oñapytĩheseijaopescador-peguarã,haoñemombo yguasúpe.

8Haumiótrodisípulooupeteĩvárkope(ha'ekuéra namombyrýiguiyvýgui,ha'etekudoscientosmétro,) oarrasávoperredpirareheve.

9Upérõoguahẽriremíntehikuáiyvýpe,ohechahikuái upépetatatĩtatatĩ,hapiraoñemoĩhiʼárihambujape

10Jesúshe'ichupekuéra:Peguerupirako'ágã pejagarráva

11SimónPedroojupihaoguenohẽperredyvýpe henyhẽvapiraguasúgui,ciencincuentaytres.

12Jesúshe'ichupekuéra:PejupekaruHanipeteĩvaumi disípulonoñanimáioporandúvochupe:“¿Mávapikonde?” oikuaávoha’ehaÑandejára.

13UpémarõJesúsouhaoguerahambujahaome'ẽ chupekuérahapiraavei.

14KoʼágahaʼehínaterceravéseJesúsojehechauka idisipulokuérape,opuʼãrireomanóvaapytégui

15Upémarõokaruparirehikuái,JesúsheʼiSimónPedrope: “Simón,Jonásraʼy,¿cherayhuvepikokoʼãvagui?”.He'i chupe:Heẽ,Ñandejára;ndereikuaacherohayhuhaHe'i chupe:Emongarucheovechara'ykuérape

16He'ijeychupemokõihajey:Simón,Jonásra'y, cherayhúpa?He'ichupe:Heẽ,Ñandejára;ndereikuaache rohayhuha.He'ichupe:Emongarucheovechakuéra.

17Mbohapyhajeyhe'ichupe:Simón,Jonásra'y,¿che rayhupiko?Pedroombyasyhe'ihaguérechupembohapyha jey:Cherayhúpa?Hahe'ichupe:CheJára,ndereikuaa opamba'endereikuaacherohayhuhaJesúshe'ichupe: Emongarucheovechakuéra

18Añetehápeha'endéve,nemitãrõguarereñeñapytĩha reguatareipotávapendoipotáikuri.

19Haʼeheʼiupéva,ohechaukambaʼeichaitépaomanóta omombaʼeguasútaÑandejárape.He'irireko'ãmba'e,he'i chupe:Ejucherapykuéri.

20UpémarõPedroojerehaohechapedisípuloJesús ohayhuetévaomoirũhaOkarujaveoñembo'yaveiijyvaári hahe'i:“Ñandejára,mávapikopenetraisionáva?”.

21Pedroohechávochupehe'iJesúspe:CheRuvicha,ha mba'épaojapótakokuimba'e?

22Jesúshe'ichupe:Cheaipotáramoha'eopytacheaju peve,¿mba'epikondéveupéva?chemoirũ

23Upémarõumiermánoapytépeosẽkoʼãmbaʼe:“Upe disípuloanihaguaomanohakatu:“Aipotaramoha'e opytacheajupeve,¿mba'epikondéveupéva?”

24Kóvahínapehemimbo'eomombe'úvako'ãmba'eha ohaiva'ekueko'ãmba'e

25HaoĩaveihetaambuembaʼeJesúsojapovaʼekue, umíva,ojehaíramopeteĩteĩ,aimoʼãpeyvóravoi ndaikatumoʼãihaoguerekoumikuatiahaipyreojehaivaʼerã Amén

UmiApóstol rembiapokue

MOAKÃHA1.1

1Teófilo,ajapopetratadoymaguare,opambaʼeJesús oñepyrũvaʼekueojapohaomboʼevaʼekue

2Peáraojehupihaguépe,EspírituSantorupiveome'ẽ tembiapoukapyumiapóstolha'eoiporavova'ekuépe.

3OhasámarireJesúsohechaukaoikovehahetamba'e jajavy'ỹvarupive,ojehechachupekuéra40árapukukueha oñe'ẽvoTupãRréinorehe

4Ha,oñembyatývohendivekuéra,omandachupekuéraani haguaohoJerusaléngui,hakatutohaʼarõpeTúvañeʼẽmeʼẽ, haʼeheʼi,pehenduvaʼekuechehegui

5Juannikoañetehápeomongaraiypehakatu peñemongaraítaEspírituSantorehevendahetáiárarire.

6Oñembyatyparirehikuái,oporanduchupehikuái:“Che Ruvicha,¿remoĩjeýtapakoʼágaIsraelrréino?”

7He'ichupekuéra:Ndaha'éipeẽmepeikuaahaguãára térãára,Túvaomoĩva'ekueipu'akapýpe

8Peẽkatupehupytypokatu,peEspírituSantoourire pendeári,hapeẽchetestigoramoJerusalénpe,Judéa tuichakuejaveve,Samáriapehayvypahapeve

9Haoñeʼẽrirekoʼãmbaʼe,omañaajahikuái,ojegueraha chupe;hapeteĩaraiorresivichupehesakuéragui.

10Haomañambareteajahikuáiyvágagotyohaʼeojupívo, ohechamokõikuimbaʼeoñemboʼývaijykéreijaomorotĩva 11Ha'ekuérahe'iavei:“PeẽGalileagua,mba'érepiko peñembo'ypemañayvágagotyo?koJesúsojegueraha vaekuependeheguiyvágape,oútapeẽpehechahaguéicha ohoyvágape.

12UpéiohojeyhikuáiJerusalénpepesérrohéravagui Olivot,opytávaJerusalénguipeteĩsábadoárapukukue

13Oikerirehikuáipeteĩkotyyvateguápe,upépeoĩPedro, Santiago,Juan,Andrés,Felipe,Tomás,Bartolomé,Mateo, SantiagoAlfeora'yhaSimónZeloteshaJudas,Santiago ryvy.

14Enterovekoʼãvaosegipeteĩteĩmeoñemboʼehaojerure asy,umikuña,MaríaJesússyhaiñermanokuérandive 15UpeárapePedrooñembo'yhemimbo'ekuéraapytépeha he'i:Umihéraoñembyatycienveinterupi

16Kuimbaʼehajoykeʼykuéra,tekotevẽoñekumpliko escritura,DavidjururupiveheʼivaʼekueEspírituSanto Judasrehe,haʼevaʼekueguíaumiojagarravaʼekuépe Jesúspe

17Haʼeningoojeipapaorendive,haohupytypeteĩpárteko tembiapópe

18Koʼágakokuimbaʼeojoguapeteĩkokuetembiapovai recompensareheve;haho'aiñakãári,ojepe'ambytépe,ha opaipy'aosẽ

19HaoikuaaopaJerusalénpeoikóva;upéicharupiupe kokueoñembohéraiñe’ẽteépe,Aceldama,he’iséva,Tuguy kokue

20Salmoskuatiañe'ẽmehe'i:“Toikonandihaavavetoiko ipype,hatojapyhyótrooisãmbyhyha”

21Upévarekoʼãkuimbaʼeñanemoirũvaʼekueñanendive opaáraÑandejáraJesúsoikehaosẽrõguareñandeapytépe.

22OñepyrũvoJuanñemongaraiguive,upeáraojehupi haguépeñandehegui,peteĩvaoñeordenavaʼerãhaʼehagua testígoñanendiveoikovejeyhague.

23Upéiomoĩhikuáimokõi,JoséhéravaBarsabas,hérava Justo,haMatias

24Upéioñembo'ehikuáihahe'i:NdecheJára, reikuaávaopavavekorasõ,ehechaukako'ãmokõiapytégui reiporavópa

25Haʼeikatuhaguáichaopartisipakotembiapoha apóstolramo,Judashoʼahaguéguihembiapovairupi,oho haguahendaguépe

26Haomeʼẽhikuáiisortekuéra;hapesorteoho'aMatias ári;haojeipapaumionceapóstolndive

MOAKÃHA2rehegua

1OguahẽvoPentecostésára,opavaveoĩpeteĩhendápe

2Hasapyʼaitépeoupeteĩtyapuyvágaguipeteĩyvytu hatãicha,haomyenyhẽpaitepeógaoguapyhápehikuái

3Haojehechaukachupekuéraumiñeʼẽoñembojaʼóva tataicha,haoguapypeteĩteĩhiʼári.

4HaopavavehenyhẽEspírituSanto-gui,haoñepyrũoñeʼẽ ambueñeʼẽme,peEspírituomeʼẽháichachupekuérañeʼẽ.

5Jerusalénpeoikoumihudío,kuimbaʼeojeroviaitéva Ñandejárape,opatetãyvágaguýpe

6Koʼágaoñehendujavekoʼãmbaʼe,umihénteoñembyaty haoñemondýi,kádaunoohendúguioñeʼẽhachupekuéra iñeʼẽtépe

7Opavaveoñemondýihaoñesorprendehahe'iojupe: Péinaápe,ndaha'éipikoko'ãvaoñe'ẽvaGalilea?

8Hambaʼéichapikoñahendupeteĩteĩñaneñeʼẽme,ñande reñóihaguépe?

9Partio,medo,elamíta,haumioikóvaMesopotamia, Judea,Capadocia,PontohaAsia-pe

10Frigia,Panfilia,Egipto,LibiaretãmeCirenejerére,ha ambuetetãambueguaRómagui,judíohaproselita.

11Cretahaárabe,ñahenduhaʼekuéraoñeʼẽñaneñeʼẽme Ñandejárarembiapokuehechapyrãva.

12Opavaveoñemondýihaopyrũojupehaoporanduojupe: “Mba'epikohe'isekóva?

13Umiótrooñembohoryheʼi:“Koʼãkuimbaʼehenyhẽ vínopyahúgui”

14Pedrokatuoñembo'yumi11ndive,ohupihahe'i chupekuéra:Peẽkuimba'eJudeaguahaopavavepeikóva Jerusalénpe,peikuaakomba'ehapehenducheñe'ẽ

15Koʼãvaningondahaʼéiokaʼúva,peimoʼãháicha,pórke haʼehínapeterceraórapedíape.

16HakatukóvahaʼepeprofétaJoelheʼivaʼekue;

17Haojehútaárapahápe,heʼiTupã,añohẽtacheEspíritu opayvypóraári,hapenderaʼyhapenderajykuéra oprofetisáta,hapendemitãrusukuéraohechátavisión,ha pendetujakuéraoisuʼútaiképe:1

18Hacherembiguáihacherembiguáikuéraáriañohẽta cheEspírituára;haoprofetisátahikuái:

19Haahechaukátahechapyrãvayvágape,hatechaukaha yvýpeiguype.tuguy,tata,hatatatĩrykue.

20Kuarahyoñekonvertítapytũmbýpehajasytuguýgui, oguahẽmboyveupeÑandejáraáratuichaha ojehecharamóva.

21Haojehúta,oimeraẽohenóivaÑandejáraréraojesalváta

22PeẽkuimbaʼeIsraelgua,pehendukoʼãñeʼẽ;Jesús Nazaretgua,peteĩkuimba'eTupãoguerohoryva'ekuepende

apytépeumimilagro,hechapyrãhatechaukaharupive, Tupãojapova'ekuependeapytépe,peẽvoipeikuaaháicha.

23Tupãremimbo'ehaoikuaaypyvaekuerupive,peẽ pejagarra,hapoañarupivepemosaingohapejuka.

24Tupãomoingovejeychupe,oipe'arireumimba'e hasývaomanóva,ndaikatúiguiojejokohese

25Davidnikooñe'ẽhese:“Cheahechava'ekue Ñandejárapeakóintecherovarenondépe,ha'eoĩguiche akatúape,anihaguãchemokyre'ỹ

26Upévarechekorasõovyʼa,hacheñeʼẽovyʼa;haavei chereteopytu'útañeha'arõreheve

27Nderehejamoʼãiguicheángainfiérnope,ni nderehejamoʼãineImarangatúvaohechañembyai.

28Reikuaaukachéveumitekoverape;cherenyhẽta vy'águinderovareheve

29Chepehẽnguekuéra,pehejamitamombeʼupeẽmepe patriarcaDavidrehe,haʼeomanohaoñeñotỹmaha,ha isepultúraoĩhañanendivekoʼagaitepeve

30Upévare,haʼéguipeteĩprofeta,haoikuaáguiTupãohura haguechupepeteĩhuraméntoreheve,haʼeomopuʼãtaha Crístopeoguapyhaguaitrónope

31Haʼeohechávoupéva,oñeʼẽCristojeikovejeyrehe, hiʼángandopytáihagueinfiérnope,nihetendohechái ñembyai

32TupãomoingovejeyJesúspe,opavaveñandetestigo.

33UpévareTupãpoakatúapeoñembotuicháva,haohupyty rireTúvaguiEspírituSantoñemeʼẽ,haʼeoñohẽkoʼãmbaʼe, koʼágapehechávahapehendúva.

34Davidndojupíriyvágape,hakatuhe'iijupe:“Ñandejára he'icheJárape:Eguapycheakatúape

35Ajapopeveneenemigokuérapendepyryru.

36Upévare,enteroveIsraelrogaguatoikuaaporã,Tupã ojapohagueupeJesúspe,peẽpejukavaʼekuekurusúre, haʼehaguaÑandejárahaCristo.

37Ohendúvokomba'e,ipy'arasyhahe'iPedrohaambue apóstolpe:Cheermanokuéra,mba'épajajapóta?

38UpémarõPedroheʼichupekuéra:Peñearrepentíkeha peñemongaraipeteĩteĩJesucristorérape,peẽpepekahagua peẽme,hapehupytýtapedondelEspírituSanto

39Peñeʼẽmeʼẽningopeẽmeguarã,peneraʼykuérape guarã,haopaoĩvapemombyry,ÑandejárañandeJára ohenóitavapeguarã

40Hahetaambueñeʼẽrehevehaʼeotestifikaha oñemoñeʼẽ,heʼívo:Pejesalvakoñemoñareivaívagui

41Upémarõumivyʼápeoguerohorývaiñeʼẽ,ojevautisa,ha upeárapeoñembohetave3.000tapicharupi.

42Ha'ekuéraosegihikuáiapóstolmbo'epyhajoaju,ha omboja'ombujapehañembo'e.

43Opavaveokyhyje,haumiapóstolojapohetamba'e hechapyrãhatechaukaha

44Haopavaveogueroviávaoĩoñondive,haoguerekoopa mbaʼepeteĩchagua;

45Haovendeimba'ekuérahaimba'erepy,haomboja'o opavaveyvypórape,opavaveoikotevẽháicha

46Hahaʼekuéraosegiárahaárapeteĩñeʼẽmepetémplope, haombojaʼombujaogahárupi,hoʼuhoʼuvyʼápehaipyʼaite guive.

47Pemomba'eguasuTupãmehaopatetãoguerohoryHa Ñandejáraombojoapyárahaáratupaópeumi ojesalvava’erã.

MOAKÃHA3rehegua

1PedrohaJuanohooñondivetémplopeoñemboʼejave, 9haóra.

2Upéiojeguerahapeteĩkuimbaʼeikarẽvaisyryeguive, onohẽvahikuáikádadíapetémplorokẽmehéravaIporãva, ojerurehagualimosnaumioikévapetémplope

3OhechávoPedrohaJuanoikepotaitévatémplope,ojerure peteĩlimosna

4UpémarõPedroomañaheseJuanndive,he'i: Emañamínaorerehe

5Haoñatendehesekuéra,ohaʼarõvoorresivipeteĩmbaʼe chuguikuéra.

6UpémarõPedroheʼi:“Ndarekóinipeteĩplátahaóroha katuame'ẽndéveumichearekóva:JesucristoNazaretgua rérapeepu'ãhaeguata.

7Upéiojagarrachupeipoakatúaguihaohupichupe,ha pyaʼevoiimbareteipyhaipysã

8Upéiopuʼãoñemboʼyhaoguatahaoikehendivekuéra témplope,oguatahaotyryryhaomombaʼeguasu Ñandejárape

9Enteroveumihénteohechachupeoguataha omombaʼeguasuhaÑandejárape

10Haoikuaahikuáihaʼehapeoguapývalimosnarãpe témplorokẽIporãitévape,hahenyhẽhikuáiñemondýiha ñemondýiguipeojehúvarehese

11Pekuimbaʼeikarẽvaokueravaʼekueojokórõguare PedrohaJuanpe,enteroveumihénteoñanihendápekuéra SalomónpártehéravapeSalomón

12Pedroohechávoupéva,he'ipetavayguakuérape:Peẽ Israelgua,mba'érepikopeñesorprendekomba'ére?térã mbaʼérepikopemaʼẽmbaiteorerehe,haʼetekuorepuʼaka térãimarangaturupiverojapovaʼekuekokuimbaʼépe oguatahagua?

13Abrahán,IsaachaJacobTupã,ñanderuypykueJára, omombaʼeguasuItaʼýraJesúspePeẽpeme'ẽvaekueha penegachupePilatorenondépe,ha'eodesidírõguareopoi haguãchupe

14HakatupenegapeImarangatúvahaHekojojávape,ha peipotaoñemeʼẽpeẽmepeteĩoporojukáva; 15HaojukapePríncipetekoverehegua,Tupãomoingove jeyvaʼekueomanóvaapytégui;upévaguioretestigo 16Hahéraojeroviarupihérareomombareteko kuimbaʼépe,pehechávahapeikuaáva:heẽ,pejeroviaoĩva heseomeʼẽchupekotesãiporãiteopavavepeẽrenondépe 17Hakoʼága,joykeʼykuéra,aikuaapeikuaaʼỹrupipejapo hague,ojapohaguéichaaveipenemburuvichakuéra

18HaʼeningookumpliumimbaʼeÑandejáraheʼivaʼekue yma,enteroveiprofetakuérajururupive,Cristoohasa asytaha

19Peñearrepentíkeupévare,hapeñekonverti,oñembogue haguapeneangaipakuéra,oguahẽvoveárapytuʼuhagua Ñandejárarenondépe;

20Ha'eombouva'erãJesucristo,upemboyveoñemombe'u vaekuepeẽme

21Yvágaorresivivaʼerãchupeopambaʼeoñemyengovia haguaárapeve,Ñandejáraheʼivaʼekueopaiprofeta marangatujururupivekomúndooñepyrũguive

22Moisésheʼiañeteumitúvape:“ÑandejárapendeJára omopuʼãtapeẽmepeteĩprofétapendejoykeʼykuéra apytégui,cheichaguachupepehendútaopambaʼehaʼe heʼívapeẽme

23Haojehúta,opaánga,nohendúivaupeproféta, oñehundítatavayguakuéraapytégui.

24Heẽ,haopaprofetakuéraSamuelguivehaumioúva hapykuéri,hetaoñeʼẽvaʼekue,omombeʼuaveikoʼãára.

25Peẽhaʼeprofetakuéraraʼy,hapekonvénioTupã ojapovaʼekueñanderukuéraypykuéndi,heʼívoAbrahánpe: “Haneñemoñarerupiojehovasátaopañemoñarekoyvy apeári.”

26PeẽmeraẽTupãomopu'ãrireIta'ýraJesúspe,ombou chupependerovasahaguã,peẽmeomboykehaguã hembiapovaikuéragui

MOAKÃHA4rehegua

1Oñe'ẽajahikuáitavayguakuérandive,pa'i,tupaoruvicha hasaduseokuéraouhi'arikuéra.

2Ombyasyhikuáiomboʼehaguéreumihéntepe,ha omombeʼuJesúsrupiveoikovejeytahaomanóvaapytégui

3Ha'ekuéraomoĩipohesekuérahaojokochupekuéra ko'ẽmbotávopeve

4Hakatuhetaumiohendúvapeñe'ẽoguerovia;haumi kuimbaʼeoĩcincomilrupi.

5Koʼẽmbotávo,mburuvichakuéra,ancianokuéra,ha mboʼeháraleipegua

6UperireoñembyatyJerusalénpesaserdóteguasuAnas, Caifás,Juan,Alejandro,haopasaserdóteguasu rogayguakuéra

7Omoĩrirechupekuéraijapytépe,oporanduhikuái: “Mbaʼepuʼakatérãmbaʼerérapepikopejapoupéva?

8UpémarõPedrohenyhẽEspíritusántogui,heʼi chupekuéra:“PeẽmburuvichakuérahaIsraelansiáno.

9Koʼágañahesaʼỹijóramoumimbaʼeporãojejapóvape kuimbaʼeipuʼakapávare,¿mbaʼéichapikohaʼeokuera;

10PeikuaapeẽmehaopaIsraelgua,JesucristoNazaretgua rérape,peẽpemosaingovaekuekurusúre,Tupãomoingove jeyvaʼekueomanóvaapytégui,haʼerupivekokuimbaʼe oñemboʼyhakoʼápepenerenondépe.

11Kóvahínapeitapeẽomopuʼãvambaʼeve,haoiko chuguipeeskínaakã

12Ndaipóriaveipesalvasiõambuépe,ndaipóriguiambue térayvágaguýpeoñeme'ẽvayvypóraapytépe,upévarupive jajesalvava'erã

13KoʼágaohechávohikuáiPedrohaJuanpyʼaguasu,ha ohechakuaávohaʼekuérahaʼehakuimbaʼeiñaranduʼỹvaha ndoikuaáivambaʼeve,oñesorprendehikuáihaoikuaa chupekuéra,oĩhaguehikuáiJesúsndive.

14Haohechávopekuimbaʼeokueravaʼekuépe oñemboʼyhahendivekuéra,ndaikatúiheʼihikuáimbaʼeve hese

15Haʼekuéraheʼirirechupekuéraosẽhaguape konséhogui,oñeʼẽojuehe

16He'i:Mba'epikojajapótako'ãkuimba'erehe? añetehápepeteĩmilagrohechapyrãvaojapohague hesekuéraojekuaaopaJerusalén-peoikóvape;handaikatúi ñanega

17Hakatuanihaguaojeipysovetavayguakuéraapytépe, ñaamenasambaretechupekuéra,anihaguaoñeʼẽkoʼága guiveavavépekorérape

18Haohenóichupekuérahaheʼichupekuéraanihagua oñeʼẽmbaʼeveichavérõnioporomboʼeJesúsrérape.

19PedrohaJuankatuhe'ichupekuéra:IporãpaTupã renondépeohenduvepeẽmeTupãme,peẽpehusga

20Ndaikatúiguiñañeʼẽumimbaʼejahechaha ñahenduvaʼekue.

21Upémarõoamenasavévochupekuéra,ohejachupekuéra oho,ndojuhúimba'evemba'éichapaikatuokastiga chupekuéra,pepuévlokáusare.

22Pekuimbaʼeningoorekokurimasdecuarentaáño, ojejapovaʼekuehesekomilágroomongueráva

23Haojepoirirechupekuéra,ohohikuáiijykére,ha omombeʼuopambaʼeheʼivaʼekuechupekuéraumi saserdóteruvichahaumiansiáno

24Haohendúvoupéva,ohupihikuáipeteĩñe'ẽmeTupãme hahe'i:“CheRuvicha,ndehínaTupã,rejapova'ekueyvága, yvy,yguasuhaopamba'eoĩvaipype.

25NderembiguáiDavidjururupivehe'i:“Mba'érepiko umitetãambueguaipochyhaumitetãoimo'ãmba'erei?

26Umirréikoyvyariguaopuʼã,haumimburuvicha oñembyatyÑandejárahaiCristokóntrape

27Añetehápe,HerodeshaPoncioPilato,umitetã ambueguahaIsraelretãyguandive,añetehápenera'y marangatuJesúsrehe,reñohẽvaekue

28Pejapovaʼerãopambaʼependepohapenekonsého odesidivaʼekueyma.

29Hakoʼága,cheRuvicha,ehechaumimbaʼe oporoamenasavaʼekuehikuái,haemeʼẽne rembiguáikuérape,pyʼaguasúpeheʼihaguahikuáineñeʼẽ.

30Eipysóvondeporemonguerahaguã;haikatuhaguáicha ojejapotechaukahahahechapyrãvanemembymarangatu Jesúsrérape.

31Haoñemboʼerirehikuái,oryrýipelugár oñembyatyhápehikuái;haopavavehenyhẽEspírituSantogui,haoñeʼẽhikuáiTupãñeʼẽpyʼaguasúpe.

32Haumiojeroviávahetaitereioĩpeteĩikorasõhapeteĩ ánga,nipeteĩvandeʼírimbaʼépaorekoumimbaʼehaʼe oguerekóvaguihaʼehaimbaʼe;hakatuoguerekohikuáiopa mba’epeteĩchagua

33Apóstolkuéraomombe'uTupãJesúsoikovejeyhague 34Nipeteĩvaumiofaltávaapytégui,umiyvytérãógajára ovendéguihaogueruumimbaʼeoñevendevaʼekuerepy 35Omoĩchupekuéraapóstolkuérapygotyo,haoñeme'ẽ opavavépeoikotevẽháicha.

36HaJosé,apóstolkuérarupiveoñembohéravaBernabé, (he'iséva:“Pera'yoporokonsolava'ekue),ha'epeteĩlevíta haChipreretãygua.

37Oguerekóguiyvy,ovendehaoguerupeplátahaomoĩ umiapóstolpygotyo

MOAKÃHA5rehegua

1Peteĩkuimba'ehéravaAnanías,hembirekoSafirandive, ovendeijyvy

2Hahembirekokatuoñongatupeteĩpehẽnguehepykue,ha hembirekokatuoguerupeteĩpehẽnguehaomoĩumi apóstolpygotyo

3Pedrokatuhe'i:Ananías,mba'érepikoSatanás omyenyhẽndepy'ajapuhaguãEspírituSántopeha reñongatuhaguãpeteĩpehẽnguepeyvyrepykue? 4Opytaaja,¿ndaha'éipikondemba'e?haoñevenderire, ¿ndahaʼéipikondepuʼakape?mba'érepikoreguerekoko mba'enekorasõme?nderejapúiyvypórape,Tupãmeuvei 5Ananíasohendúvoko'ãmba'eoñesũhaohejaijespíritu, haokyhyjetereiopaumiohendúvako'ãmba'e

6Umimitãrusuopuʼã,oñapytĩhaoguerahachupeokápeha oñotỹchupe.

7Hatresórarupi,oikehembirekondoikuaáiguimbaʼépa oiko.

8Pedrohe'ichupe:Eremínachévepikorevendepape yvypeichaitepeve?Hahe'i:“Heẽ,hetaitereimba'ére”

9UpémarõPedrooporanduchupe:Mba'éichapiko peñemoĩpeteĩñe'ẽmepembotavyhaguãÑandejáraEspíritu? péinaápe,umioñotỹva’ekueneménapepyoĩokẽme,ha neguerahaokápe

10Upémarõho'apya'eipygotyohaohejapeespíritu,ha umimitãrusuoikeojuhuomanómahague,haogueraha chupeoñotỹiménaykére.

11Hatuichakyhyjeouopatupaogua,hamaymaohendúva koʼãmbaʼe

12Haapóstol-kuérapópeojejapohetatechaukahaha hechapyrãvatavayguakuéraapytépe;(haopavaveoĩpeteĩ ñe'ẽmeSalomónkorapýpe

13Umiambuévaapytéguiavavenoñanimáioñemoirũ hendivekuéra,hapepuévloomombaʼeguasuchupekuéra

14HaumiojeroviávaoñembohetaveÑandejárape, hetaitereikuimbaʼehakuña.

15Haʼekuéraoguenohẽumihasývapeumikállere,haomoĩ chupekuératupahasofápe,ikatuhaguáichaojahoʼiunos kuántopePedrosombraohasávaupérupi.

16UmitávaJerusalénjeréreouaveihetahénte,oguerúva umihasývahaumiespíritukyʼareheve,hakádauno okuera.

17Upémarõpesaserdóteguasuopuʼãhaentéroumioĩva hendive,haʼehínaumisaduséoñemoñare

18Haomoĩipoumiapóstolárihaomoingechupekuéra kárselpe

19PyhareÑandejáraremimbouoipeʼapekárselrokẽha oguenohẽchupekuérahaheʼi:

20Tereho,eñembo’yhaeretavayguakuérapeopañe’ẽko tekovépe

21Ohendúvoupéva,pyharevepyteoikehikuáitupaópeha omboʼePesaserdóteguasuhaumioĩvahendiveou, ohenóiatyguasuhaopaIsraelñemoñarekuérape,ha omondokárselpeojegueruhaguãchupekuéra.

22Oguahẽvoumimburuvichaguasuhandojuhúi chupekuérakárselpe,ojevyhaomombe'u

23He'i:“Añeteháperojuhupekárselroñembotypaite,ha umioñangarekóvaoñembo'yokápeokẽrenondépe

24Upesaserdóteguasu,petémploruvichahaumi saserdóteprinsipálohendúvokoʼãmbaʼe,haʼekuéraoduda mbaʼépepaokakuaátaupéva

25Upémarõpeteĩouheʼichupekuéra:“Peẽpemoĩvaʼekue kárselpeoñemboʼyhínapetémplopehaomboʼehínaumi héntepe”

26Upémarõpekapitánohoumiofisiálndivehaogueru chupekuéraipuʼakaʼỹre.

27Oguerurirechupekuéra,omoĩhikuáiatyguasu renondépe,hasaserdóteguasuoporanduchupekuéra:

28He'i:Ndaha'éipikoro'era'epeẽmeanihaguãpembo'e korérape?ha,péinaápe,pemyenyhẽJerusalénpende doctrina-gui,hapeguerusekokuimbaʼeruguyoreári.

29UpémarõPedrohaumiótroapóstolheʼi:Ñandejára ñaneñeʼẽrenduvaʼerãyvypóraperangue

30OreypykuéraJáraomoingovejeyJesúspe,peẽpejuka hapeñapytĩvaʼekuepeteĩyvyramátare

31Tupãomopuʼãchupeipoakatúapehaʼehaguapeteĩ PríncipehaSalvador,omeʼẽhaguaIsrael-pe arrepentimiento,haangaipakuérañeperdona

32Haorehaʼetestigokoʼãmbaʼére;haupéichaaveipe EspírituSanto,Tupãomeʼẽvaʼekuechupeiñeʼẽrendúvape. 33Ohendúvoupéva,ipyʼaiteguiveojukachupekuéra

34Upéioñemboʼypekonséhopepeteĩfariséohérava Gamaliel,haʼévapeteĩdoktórdeley,ojeguerohorýva enterovepuévloapytépe,haomandatomoĩpeteĩlugár michĩmiumiapóstolpe

35Hahe'ichupekuéra:PeẽIsraelgua,peñatendeporãke mba'épapejaposeko'ãkuimba'erehe

36Ko'ãáramboyveopu'ãTeudashaoñemomba'eguasu ha'ehapeteĩtapichaHa'ekuéraoñomoirũ400kuimba'e rupihaopavave,hetaiñeʼẽrendúvachupe,isarambi,ha ojeguerumbaʼeve.

37Uperireopu'ãJudasGalilea-yguaumiáraojehepyme'ẽ jave,haoguerahahetahéntehapykuérihaopavave,jepe hetaiñeʼẽrendúvachupe,oñemosarambi.

38Hakoʼágahaʼepeẽme:Pejejokokoʼãkuimbaʼéguiha pehejachupekuéra

39HakatuhaʼéramoTupãgui,ndaikatúipeity;anihaguã ojejuhujepepeñorairõhaguãTupãndive

40Ha'ekuéraomoneĩchupe,haohenóirireumiapóstolpe haoinupãchupekuéra,he'ihikuáianihaguãoñe'ẽJesús rérapehaohejachupekuéraoho

41Haohohikuáiconciliorenondégui,ovyʼávoojeipapa haguérechupekuéradignoohasaasyhaguahérare.

42Haárahaáratupaópehaopaógapendohejáiombo’eha opredikaJesucristo-pe

MOAKÃHA6rehegua

1Upetiémpope,hetavévoumidisípulo,umigriégo oñeʼẽmbegueumievréokóntrape,pórkeumiviúda noñemeʼẽichupekuérakádadíaombaʼapojave

2Upémarõumi12ohenóihetahemimbo'ekuérapehahe'i chupekuéra:Ndaha'éiningojahejaTupãñe'ẽhajaservi mesápe

3Upévare,joykeʼykuéra,pemañapendeapytépesiete kuimbaʼeiñeʼẽporãva,henyhẽvaEspírituSantoha iñarandúvagui,ikatúvaromoĩkotembiapoári

4Ñandekatuñañemeʼẽtatapiaiteñañemboʼeha ñamombeʼuhaguaÑandejáraÑeʼẽ

5Upeñe'ẽoguerohoryopavavépe,haoiporavoEsteban, kuimba'ehenyhẽvajeroviahaEspíritusántogui,Felipe, Prócoro,Nicanor,Timón,ParmenashaNicolás,Antioquía peguaproselita.

6Ha'ekuéraomoĩapóstolkuérarenondépe,oñembo'erire, omoĩipohi'ári

7HaTupãñeʼẽoñembohetave;hahemimboʼekuéraheta oñembohetaveJerusalén-pe;hapeteĩatyguasusacerdotekuéraiñeʼẽrendupejeroviarehe

8HaEsteban,henyhẽvajeroviahapuʼakagui,ojapotuicha hechapyrãhamilágrotavayguakuéraapytépe

9Upéiopuʼãumisinagógape,oñehenóivasinagógadelos libertinos,cirenio,alejandría,haumiCiliciahaAsiagua,ha ojodiskutiEstebanndive

10Handaikatúioñemoĩhikuáipearanduhaespírituhaʼe oñeʼẽvare.

11Upéihaʼekuéraojahéiumikuimbaʼépe,haheʼi: “RohenduhaʼeoñeʼẽvaiMoiséshaÑandejárakóntrape”

12Ha'ekuéraomongu'eumitavayguakuérape,umiansiáno hambo'eháraleipeguakuérape,haojaho'ichupeha oguerahachupeAtyGuasúpe

13Upéiomoĩtestigojapu,he'íva:“Kokuimba'endohejái oñe'ẽvaikotendamarangatuhaléirehe.

14Rohendunikohe'ívokoJesúsNazaretguaohunditahako tendahaomoambuétaumijepokuaaMoisésome'ẽva'ekue ñandéve.

15Haenteroveoguapývapekonséhopeomañaporãhese, ohechahovapeteĩánhelrovaicha

MOAKÃHA7rehegua

1Upémarõpesaserdóteguasuheʼi:Péichapikokoʼã mbaʼe?

2Ha'ehe'i:Kuimba'e,joyke'yhatúva,pehendu.Tupã oporomomba'eguasúvaojehechaukañanderuAbrahánpe, oĩrõguareMesopotamiape,oikomboyveCaránpe

3Hahe'ichupe:Esẽneretãguihaneirũnguéraguiha eikepeyvyahechaukátavapendéve

4UpéiosẽumicaldeoretãguihaoikoCaránpe,haupégui itúvaomanómarõoguerahachupekoyvypeikohápeko'ágã.

5Ha'enome'ẽichupemba'eveerénsiaipype,niomoĩhaguã ipy,upéicharõjepeoprometeome'ẽtahachupeipropiedad ramo,haiñemoñarekuérapeha'erire,imemby'ỹgueteri.

6HaTupãhe'ipéicha:“Iñemoñareopytatahatetã ambueguápehatoguerahachupekuératembiguáiramo,ha ojerureasychupekuéracuatrocientosáño.

7Hacheahusgátapetetãhaʼekuéraoĩtavatembiguáiramo, heʼiÑandejára,hauperireosẽtahikuáihacheservítako lugárpe.

8Ome'ẽchupepekompromísooñesirkunsidahaguã,ha upéichaAbrahánomoheñóiIsaachaosirkunsidachupeára ochohápe.haIsaacomoheñóiJacob-pe;haJacobomoheñói umidocepatriarca

9UmitúvaypykueoenvidiahaovendeJosépeEgíptope, Tupãkatuoĩhendive.

10Oipe'achupeopajehasaasyhaome'ẽchupemborayhu haaranduFaraónEgiptoruvichaguasurenondépehaomoĩ chupesãmbyhyháraramoEgiptohaopahógape.

11OpaEgiptohaCanaányvyári,hahetajehasaasy,ha oreruypykuendojuhúihi'upyrã

12JacobohendúvooĩhatrígoEgíptope,omondoraẽore tuakuéraypykuépe

13HamokõihajeyojekuaaukaJosépeijoykeʼykuérape;ha FaraónpeojekuaaukaJoséñemoñarekuérape.

14UpéiomondoJosépehaohenóiitúvaJacóbpe,ha enteroveipehẽnguekuérape,75álma.

15UpémarõJacobohoEgíptopehaomano,haʼehaore tuakuéraypykue

16UperireojeguerahaSiquempehaoñeñotỹpesepultúra AbrahánojoguavaʼekueEmorraʼykuéragui,Siquem túvagui

17HiʼaguívopetiémpoÑandejáraohuravaʼekue Abrahánpe,+Egíptopeumihénteokakuaaha oñembohetaveohóvo

18Opu'ãpeveambuerréindoikuaáivaJosépe.

19Haʼekuéraotratavaʼekueñanderapichakuérape,ha ojerureasyñanderukuérape,ikatuhaguáichaomosẽhikuái itaʼyrakuérape,anihaguaoikove.

20UpetiémpopeMoisésonase,iporãitereihaokaru3 méseitúvarógape

21Oñemosẽrirechupe,Faraónrajyoguerahachupeha omongaruchupeita'ýrateerehehápe.

22HaMoisésoaprendeopambaʼeEgiptoguaarandu,ha ipuʼakaiñeʼẽhahembiapokuépe.

23Oguerekómarõcuarentaáño,oñatendeipy'apýpeovisita ijoyke'ykuéraIsraelñemoñarekuérape

24Haohechávopeteĩvaohasaasy,odefendechupeha ovengapeojejopyvaívape,haoinupãpeegipciope.

25Ha'eoimo'ãijoyke'ykuéraoikuaatahamba'éichapa Tupãiporupiveosalvatahachupekuéra

26Ko'ẽmbotávo,Jesúsojehechaukachupekuéraoñorairõ aja,haoñorãirõsejeychupekuéra,hahe'i:“Chekaraikuéra, peẽnikojoyke'y.mba'érepikopejapovaiojuehe?

27Peojapóvaivaívahapichápekatuomosẽchupehaheʼi: “¿Mávapikonemoĩoreruvichahahuésramo?”

28¿Chejukátapikokueherejukahaguéichapeegipciope?

29UpémarõMoisésodiparaupévaheʼívo,haopyta extranhéroMadiánretãme,haupépeimembymokõiitaʼýra 30Ohasávocuarentaáño,ojechaukachupeyvytySina desiértopepeteĩÑandejáraánheltatatĩmepeteĩkaʼaguýpe

31Moisésohechávoupéva,oñemondýipemba'e ohechávare,haoñemoaguĩvoohechahaguã,Ñandejárañe'ẽ ouhendápe

32He'i:“ChehínanderuypykueJára,Abrahán,IsaacJára haJacobJára”.UpéiMoisésoryrýi,hanoñanimáiomaña.

33UpémarõÑandejáraheʼichupe:“Eipeʼandepyguinde sapatu,pórkepelugárreñemboʼyhápeningopeteĩyvy sagrádo”.

34Ahecha,ahechacheretãyguakuérajehasaasyoĩva Egipto-pe,haahenduipyʼahatãhahikuái,haaguejy amosãsohaguachupekuéra.Hako'ágãeju,cheromondóta Egipto-pe

35KoMoiséspeombotovehikuái,he'ívo:“¿Mávapiko nemoĩmburuvichahahuésramo?”.upéichaaveiTupã ombouhaʼehaguamburuvichahaomosãsóvapeángel ojehechaukavaʼekuechupekaʼaguýpe

36Oguenohẽchupekuéra,ojaporireumimbaʼe hechapyrãvahamilágroEgíptope,marRojohadesiértope cuarentaáño

37Kóvaha'epeMoisés,he'iva'ekueIsraelra'ykuérape: “ÑandejárapendeJáraomopu'ãtapeẽmepeteĩproféta pendejoyke'ykuéraapytégui,cheichaguachupepehendúta 38Kóvahínapeoĩvaʼekuetupaópepedesiértopepeánhel oñeʼẽvaʼekuechupepesérroSinápehañanderuypykue ndive

39Ñanderuypykuenoñe'ẽrendúichupe,omosẽchupe kuérahaikorasõmeojerejeyEgíptope

40He'iAarónpe:“Ejapoorévetupãnguéraohohaguãore renonderã,koMoisésoreguenohẽva'ekueEgiptoretãgui, ndoroikuaáimba'épaoikochugui”

41Upeárapeojapohikuáipeteĩvakaraʼy,haoikuaveʼẽ sakrifísiotaʼangakuérapehaovyʼaumimbaʼeojapóvare.

42UpéiÑandejáraojerehaomeʼẽchupekuéra omombaʼeguasuhaguapeehérsitoyvágapeguápe Ojehaiháichaumimaranduhárakuatiañe'ẽme:“PeẽIsrael róga,peikuave'ẽpikochévemymbaojejukávaha mymbajukacuarentaáñoajatave'ỹme?

43PeẽpejagarraMoloctavernáculohapendetupãRemfan mbyja,ta'angapejapova'ekuepemomba'eguasuhaguã chupekuéra,hachepoguerahaBabiloniamboypýri.

44Oreruypykueoguerekopetavernáculodetestigo desierto-pe,ha'ehe'ihaguéicha,oñe'ẽvoMoiséspe,ojapo haguãha'eohechahaguéicha

45ÑanderuypykueouvaekueaveiogueruJesúsndive umitetãambueguapoguýpe,Tupãomosẽvaekueñanderu ypykuerenondépe,Davidárapeve

46HaʼekuéraoguerohoryÑandejárarenondépehaohekase peteĩtavernákuloJacobJárapeguarã.

47Salomónkatuomopu'ãchupepeteĩóga

48PéropeYvateteguandoikóiumitupaoojejapóvapeipo rupive;Pemaranduhárahe'iháicha

49Yvágaha'echetróno,hayvyha'echepyrenda,¿mba'e ógapikopemopu'ãtachéve?he'iÑandejára:térãmba'e pikochepytu'uha?

50Ndahaʼéipikochepoojapopaitekoʼãmbaʼe?

51Peẽpeneakãhapendeapysápenapeñesirkunsidáiva, akóintepeñemoĩpeEspírituSántorehe

52¿Mávapaumiprofétaapytéguindeypykuendopersegíri vaʼekue?haojukahikuáiumiohechaukavaʼekueupe mboyvepeHekojojávajeju;Ha'ekuérako'ágãpeẽha'e vaekueoporotraisionahaoporojukáva

53Haʼekuéraorresivivaʼekuepeléiánhelrupive,ha nokumplíri

54Ohendúvokoʼãmbaʼe,ipyʼaiteguivehaoñakãitychupe

55HaʼekatuhenyhẽEspírituSántogui,omañayvágapeha ohechaÑandejárarekomimbipa,haJesúsoñemboʼyha Ñandejáraakatúape

56Hahe'i:Ahechayvágaojepe'ahaYvypóraRa'y oñembo'yTupãakatúape

57Upéiosapukáihikuáihatã,ojokoijapysahaoñanihese peteĩpy'aiteguive.

58Omosẽchupepesiudáguihaojapichupeitápe,haumi testígoomoĩijaopeteĩmitãrusuhéravaSaúlpygotyo

59Ha'ekuéraojapihikuáiitápeEsteban-pe,ohenóivo Tupãmehahe'i:“ÑandejáraJesús,erresivicheespíritu”

60Upéioñesũhaosapukáihatã:“CheRuvicha,ani rembojahesekuérakoangaipa”.Hahe'irirepéicha,oke.

MOAKÃHA8rehegua

1SaúlkatuoaseptaomanohaguãHaupejavetuicha ojepersegitupaooĩvaJerusalén-pe;haopavaveisarambipa hikuáiJudeahaSamariaretãme,ndahaʼéiramoumiapóstol.

2UmikuimbaʼeojeroviaitereívaÑandejárapeogueraha Estébanpeoñeñotỹhagua,haojaheʼoitereihese

3Saúlkatuombyaipeiglésia,oikekádaógapehaojagarra kuimbaʼehakuñámeomoingechupekuérakárselpe

4Upévareumiisarambipávaohooparupieteomombeʼu haguapeñeʼẽ

5UpémarõFelipeohopesiudadeSamáriapeha omombeʼuchupekuéraCristo

6Hatavayguakuérapeteĩpyʼaiteguiveoñatendeumi mbaʼeFelipeheʼívare,ohendúvohaohechávoumimilágro haʼeojapovaʼekue

7Hetaoĩvaʼekuéguiumiespíritukyʼaosapukáihatã,ha hetaojejopyvaívahaikargávaokuera 8Hatuichavyʼaupetavaguasúpe.

9OĩvaʼekuepeteĩkuimbaʼehéravaSimón,upesiudápe voioipuruvaʼekuepajehaombotavyvaʼekueumihénte Samáriape,haomombeʼuhaʼehapeteĩkuimbaʼetuicha mbaʼéva

10Opavaveoñatendehese,michĩvévaguivetuichavéva peve,hahe'i:“Kóvaha'eTupãpu'akatuichavéva”.

11Hahaʼekuéraomombaʼetereichupe,pórkeareguivéma haʼeohembisachupekuérapajerupi.

12HaogueroviahikuáiFelipeomombeʼujaveumimbaʼe oñeʼẽvaÑandejáraRréinorehaJesucristorérare,haʼekuéra ojevautisa,kuimbaʼehakuña

13UpémarõSimónojeroviaavei,haojevautisarire,oho Felipendivehaoñesorprende,ohechávoumimilágroha milágroojejapovaʼekue

14UmiapóstoloĩvaJerusalénpeoikuaávoSamariaorresivi hagueÑandejárañeʼẽ,omondochupekuéraPedroha Juanpe.

15Oguejyrirehikuáioñembo'ehesekuéra,ohupytyhaguã EspírituSanto

16(Ndaha'éigueteriho'anipeteĩvaári,ha'ekuérante ojevautisaÑandejáraJesúsrérape)

17Upéiomoĩhikuáiipohiʼarikuéra,haorresivihikuái EspírituSanto.

18Simónohechávoomoĩhaumiapóstolpoomeʼẽha espíritusánto,haoikuaveʼẽchupekuérapláta

19He'i:“Eme'ẽchéveaveikopoder,oimeraẽvaamoĩva ipohi'ári,torrecibiEspírituSanto”

20Pedrokatuhe'ichupe:Neplátaomanonendive, reimo'ãguiperregáloTupãmeojejoguatahavirurupive.

21Ndeningondereguerekóimba'evéicharõkomba'épe, ndepy'anaiporãiguiTupãrenondépe

22Upévareeñearrepentíkekonerembiapovaikuégui,ha eñemboʼeTupãme,ikaturamooñeperdonandévene korasõremiandu

23Cheahechakuaáguireimehamba'epohýirykuépeha tembiapovaiñeñapytĩmbýpe

24UpémarõSimónheʼi:“PeñemboʼeÑandejárape cherehehápe,anihaguaoucheárinipeteĩvakoʼãmbaʼe erevaʼekue”

25Hahaʼekuéra,otestifikahaomombeʼurireÑandejára ñeʼẽ,ohojeyJerusalénpehaomombeʼupemaranduporã hetasamaritanotavaʼípe

26ÑandejáraánhelheʼiFelipepe:“Epuʼãhaterehosur gotyopetapeoguejyhápeJerusalénguiveGazapeve, haʼévadesiérto”

27Upéiopu'ãhaoho,haohechapeteĩkuimba'eEtiopíagua, ha'évapeteĩkuimba'eEtiopíapeguarréinaCandace poguýpe,haoñangarekóvaopamba'erepyrehe,haou Jerusalénpeomomba'eguasúvo

28OujeývohaoguapykárropeoleeprofétaIsaías.

29UpéipeespírituheʼiFelipepe:“Eñembojahaejoajuko kárrope”.

30UpémarõFelipeodiparaohohendápehaohenduchupe omoñeʼẽhaprofétaIsaíashaheʼi:“¿Rentendepikope releéva?”

31Ha'ehe'i:Mba'éichapikoche,ndaiporimo'ãicheguia? HaojerureFelípepetojupioguapyhaguãhendive

32PeEscrituraoleévaheʼi:“Ojeguerahachupeovechaicha ojejukahápehapeteĩovechara'yiñe'ẽngúvaicha,oikytĩva renondépe,upéichandoipe'áiijuru

33Iñemomirĩrupiojepeʼachuguipehuísio,hamávapiko omombeʼútaiñemoñare?ojepeʼáguihekovekoyvyape árigui

34PeeunucoombohováiFelipehahe'i:Mávarehepiko he'iprofétako'ãmba'e?ijehegui,térãambuekuimba'égui?

35UpémarõFelipeoipe'aijuruhaoñepyrũupeEscriturapehaopredikaJesúsrehe.

36Ohoajahikuái,oguahẽpeteĩyrendápe,hapeeunuco heʼi:“Péina,koʼápeoĩy.mba'épachejokoañemongarai haguã?

37Felipehe'i:Rejeroviaramondepy'aiteguive,ikatu rejeroviaHa'ekatuhe'i:ChearoviaJesucristoha'eha TupãRa'y.

38Upéiheʼipekárropeoñemboʼyhagua,haoguejyhikuái peýpe,Felipehapeeunucohahaʼeomongaraichupe

39Osẽvohikuáipeýgui,ÑandejáraEspírituogueraha Felípepe,hapeeunucondohechavéichupe

40FelipekatuojejuhuAzótope,haohasávoopredikaopa távape,oguahẽmeveCesaréape

MOAKÃHA9rehegua

1SaúlkatuoamenasahaoporojukaÑandejáraremimbo'e kuérape,ohopa'iguasurendápe.

2HaojerurechupekuatiañeʼẽDamascopeohohagua sinagógape,ojuhúramopeteĩvakoʼãichaguatapére,tahaʼe kuimbaʼetérãkuña,ogueruhaguaJerusalénpeojejokua hagua

3Ohoaja,oguahẽDamascoypýpe,hasapy'aitépeomimbi ijerérepeteĩtesapeyvágagui.

4Upéiho'ayvýpehaohendupeteĩñe'ẽhe'ívachupe:Saúl, Saúl,mba'érepikochepersegi?

5Ha'ehe'i:Mávapikonde,Jára?Ñandejárahe'i:“Che hínaJesúsnderepersegíva

6Haha'eoryrýihaoñemondýihe'i:CheJára,mba'épa reipotátaajapo?Ñandejárahe'ichupe:Epu'ãhaeikepe távape,haoje'étandévemba'éparejapova'erã

7Umikuimbaʼeohóvahendiveoñemboʼyiñeʼẽʼỹre, ohendupeteĩñeʼẽ,pérondohecháiavavépe.

8Saúlopu'ãyvýguihesaojepe'arirendohecháiavavépe, ha'ekuérakatuojagarrachupeipópehaoguerahachupe Damasco-pe.

9Mbohapyárandohechái,handokarúinindoyʼúi

10DamáscopeoĩpeteĩdisípulohéravaAnaníashahe'i chupeandejrapetevisiónpe:Ananías.Haha'ehe'i:Péina, cheaimeko'ápe,cheJára

11Ñandejárahe'ichupe:“Epu'ãhaeiketapehéravape RectohaeporanduJudasrógapepeteĩhéravaSaúl,Tarsoygua

12Haohechapeteĩvisiónpepeteĩkuimbaʼehérava Ananíasoikehahaomoĩipohiʼári,ohechahagua.

13UpémarõAnaníasheʼi:“CheRuvicha,ahenduheta mbaʼevaikokuimbaʼépeJerusalénpe.

14Hakoʼápehaʼeorekoautoridaumisaserdóte ruvichakuéraguiojokuahaguaopaohenóivapenderéra

15Ñandejárahe'ichupe:“Tereho,ha'epeteĩmba'yru ojeporavóvachéveguarã,aguerahahaguãcheréraumitetã ambuegua,mburuvichaguasuhaIsraelñemoñare renondépe

16Ahechaukátachupembaʼeichaitépaohasaasyvaʼerã cherérakáusare

17Ananíasohohaoikehógape.haomoĩipohi’árihe’i: “CheryvySaúl,Ñandejára,Jesúsojehechaukava’ekue ndévetapérerejujave,chembou,rehechahaguãha remyenyhẽEspírituSanto-gui.

18Upepeteho'aheságuiescamaicha,haupepeteohecha, opu'ãhaojevautisa

19Ome'ẽriretembi'u,imbareteUpérõSaúlopytaára hemimbo'ekuérandiveoĩvaDamáscope.

20UpepeteomombeʼuCristosinagógapehaʼehaÑandejára Raʼy.

21Hakatuopavaveohendúvachupeoñemondýihahe'i; ¿Ndaha'éipikokóvapeohundívaumiohenóivapekotéra Jerusalénpe,haouko'ápeupehembipotápe,ogueraha haguãchupekuérañeñapytĩmbýpepa'iruvichakuéra rendápe?

22Saúlkatuimbaretevéntemahaombotavyumijudío oikóvaDamáscope,haohechaukaupévahaʼehaCristovoi 23Hetaáraohasarire,umijudíooñemoĩpeteĩñe'ẽme ojukahaguãchupe.

24PéroSaúloikuaambaʼéichapaohaʼarõchupekuéraHa árahapyhareomañahikuáiumiokẽreojukahaguãchupe 25Upéiumidisípulooguerahachupepyharekueha omboguejychupepemurállaykérepeteĩkanástope

26SaúloguahẽvoJerusalénpe,oñehaʼãoñemoirũumi disípulondive,péroenterovévaokyhyjechuguiha ndogueroviáihaʼehapeteĩdisípulo

27Bernabékatuoguerahachupehaoguerahaapóstol rendápehaomombe'uchupekuéramba'éichapaohecha Ñandejárapetapére,haoñe'ẽhaguechupe,hamba'éichapa ha'eopredikapy'aguasúpeDamascopeJesúsrérape

28HaʼeningooĩhendivekuéraoikehaosẽvoJerusalénpe.

29Upéioñe'ẽpy'aguasúpeÑandejáraJesúsrérapeha oñorairõumigriegondive

30Umiermánooikuaávoupéva,oguerahachupe CesaréapehaomondochupeTársope

31UpéiumiiglésiaopytuʼuJudea,GalileahaSamaria tuichakuejaveve,haoñemombarete.haoguataÑandejára kyhyjépe,haEspírituSantoconsuelo-pe,oñembohetave 32Pedroohasávooparupiete,oguejyaveiumi imarangatúvarendápeoikóvaLidape.

33UpépeojuhupeteĩkuimbaʼehéravaEneas,oñatende vaʼekuehupápeochoáñore,hahasychupeparálisis

34Pedrohe'ichupe:Eneas,Jesucristonemonguera.Ha upepeteopu'ã

35HaopavaveoikóvaLidahaSarónpeohechachupeha ojereÑandejárarendápe.

36JopepeoĩpeteĩdisípulohéravaTabita,heʼiháichahéra Dorcas

37Upeárapehasyhaomano.

38LidaoĩmaguiveJopeypýpe,hahemimbo'ekuéra ohenduPedrooĩhaupépe,omondochupemokõikuimba'e, ojerurehaguãchupeanihaguãotardeouhendápekuéra.

39UpéiPedroopuʼãhaohohendivekuéraOguahẽvo, oguerahachupehikuáikotyyvateguápe,haumiviúda oñembo'yijykérehasẽhaohechaukávoumiaohaao ojapova'ekueDorcasoĩajahendivekuéra

40Pedrokatuoguenohẽopavave,oñesũhaoñembo’eha ombojerehetegotyohe'i:Tabita,epu'ã.Haoipe'ahesa,ha ohechávoPédropeoguapy

41Upéiomeʼẽchupeipohaohupichupe,haohenóirire umiimarangatúvapehaumiviúdape,opresentachupe oikovéva

42OpaJoperupiojekuaa.hahetaojeroviaÑandejárare.

43UpéiopytahetaáraJope-pepeteĩSimónndive,haʼéva peteĩkuérraombaʼapóva

MOAKÃHA10rehegua

1CesaréapeoĩvaʼekuepeteĩkuimbaʼehéravaCornelio, haʼehínapeteĩmburuvichaguasupegrúpoitaliano.

2PeteĩkuimbaʼeojeroviaitévaÑandejárare,haokyhyjéva Ñandejáraguiopahógandive,omeʼẽvahetalimosnaumi héntepehaoñemboʼememeÑandejárape

3Ha'eohechapeteĩvisiónpe,9aravorupi,peteĩTupã remimbouoikehendápehahe'ichupe:Cornelio

4Haomañávohese,okyhyjehahe'i:Mba'epiko, Ñandejára?Hahe'ichupe:Neñembo'ehanelimosna oúmamandu'arãTupãrenondépe

5Ko'ágãemondokuimba'ekuérapeJope-pehaehenóipeteĩ Simónpe,héravaPedro

6Ha'eopytapeteĩSimónndive,kurũapoha,hógayguasu rembe'ýpe,ha'eomombe'útandévemba'éparejapova'erã.

7PeángeloñeʼẽvaʼekueCorneliopeohorire,ohenóimokõi hembiguáihógapehapeteĩsoldádoijeroviapávaumi ohaʼarõvachupetapiaite.

8Omombe'urirechupekuéraopako'ãmba'e,omondo chupekuéraJope-pe

9Ko'ẽmbotávo,ohokuévohikuáihahi'aguĩvopetávape, Pedroojupiógaru'ãmeoñembo'ehaguãseisaravorupi

10Iñembyahýietereihaokaruse,haoñembosako'iaja hikuái,ha'eho'apy'a.

11Haohechayvágaojepe'ahapeteĩmba'yruoguejýva hendápe,peteĩsábanatuichaháicha,oñembojeguairundy ijykérehaoguejyyvýpe.

12Upépeoĩvaʼekueopaichaguamymbairundyipyyvýpe, mymbakaʼaguy,mymbaotyryrýva,haguyrakuérayvatére

13Upéioñehendupeteĩñe'ẽ:“Pepu'ã,Pedro!ojuka,ha okaru

14Pedrokatuhe'i:Ndaha'éiupéicha,cheRuvicha araka'evenda'úivaguimba'eveiky'ávatérãiky'áva.

15Peñe'ẽhe'ijeychupemokõihajey:“PeTupã omopotĩva'ekue,aniereiky'a”

16Mbohapyvéseojejapoupéva,hapembaʼyruojegueraha jeyyvágape

17Pedroodudaajamba'épahe'isekovisiónohechava'ekue, péinaápe,umikuimba'eoñemondova'ekueCornelio-gui oporanduSimónrógarehaoñembo'ypeokẽrenondépe

18OhenóihaoporanduopytápaupépeSimón,hérava Pedro.

19Pedroopensaajapevisiónrehe,peEspírituhe'ichupe: Péina,mbohapykuimba'enderekávo 20Epu'ãhaeguejyhaterehohendivekuéra,anireduda mba'eve,cheambouhaguérechupekuéra

21UpémarõPedroohoumikuimbaʼeCornelio omondovaʼekuechuperendápehahe'i:Péinaápe,cheha'e pepehekáva

22Ha'ekuérahe'i:Corneliopesenturión,peteĩkuimba'e hekojojávahaokyhyjévaTupãguihaoporomondýivaopa hudíoretãapytépe,Tupãoavisachupepeteĩánhel marangaturupivenerenóihaguãhógapehaohenduhaguã ñe’ẽnderehegua

23Upéiohenóichupekuérahaopytuʼuchupekuéra Ko'ẽmbotávoPedroohohendivekuéra,haomoirũchupe kuérajoyke'yJopegua

24Ko'ẽmbotávooikehikuáiCesaréapeCorneliooha'arõ chupekuéra,haombyatyipehẽnguekuérahaiñamigokuéra hi'aguĩvape

25Pedrooikejave,Cornelioojotopachupehaoñesũipy gotyohaoadorachupe.

26Pedrokatuohupichupehahe'i:Epu'ãChevoiha'e aveikuimba'e.

27Oñe'ẽajahendive,oikehaojuhuhetaoñembyatyhápe.

28Upéihe'ichupekuéra:Peẽpeikuaamba'éichapa ndaija'éipeteĩkuimba'ejudíoojoeheguitérãouambuetetã ndive.hakatuTupãohechaukachéveanihaguãahenói avavépeiky'ávatérãiky'áva

29Upévareajupenerendápehaʼeʼỹre,cherenóiriremínte 30Corneliohe'i:Ojapómacuatrodíaaajunahague ko'ágãpevehanovenoaravojaveañembo’echerógape, ha,péinaápe,peteĩkuimba’eoñembo’ycherenondépeijao omimbipáva

31Hahe'i:“Cornelio,oñehenduneñembo'ehanelimosna ojegueromandu'ahaguãTupãrenondépe.”

32UpévareemondoJopepehaehenóiSimónpe,hérava Pedroha'eopytapeteĩSimónrógape,ha'évapeteĩ kurohare,yguasurembe'ýpe,ha'eouvoveoñe'ẽtandéve.

33Upepeteamondonerendápe;harejapoporãrejuhague Ko'ágã,opavaveroimeTupãrenondépe,rohenduhaguã opamba'eTupãhe'ívandéve.

34UpémarõPedrooipe'aijuruhahe'i:Añetehápe ahechakuaaÑandejáranomomba'eihatapichápe

35Opatetãmekatuokyhyjévachuguihaojapóvatekojoja, oguerohorychupe

36TupãÑandejáraombouvaekueIsraelra'ykuérape, omombe'uhaguãpy'aguapyJesucristorupive.

37Upeñe'ẽ,ha'e,peẽpeikuaa,oñemoherakuãva'ekueopa Judeatuichakuejaveve,haoñepyrũva'ekueGalileaguive, peñemongaraiJuanomombe'urire.

38TupãÑandejáraoiporavoJesúsNazaretguápeEspíritu sántohapu'akareheve,ha'eohoojapoiporãvaha omongueraopaumiañaombohasaasývape.Tupãoĩgui hendive

39Haorehaʼetestigoopambaʼehaʼeojapovaʼekuégui judio-kuéraretãme,haJerusalén-pe;Ha'ekuéraojukaha omosaingoyvyramátare

40Ñandejáraomoingovejeychupembohapyhaárape,ha ohechaukachupeabiertamente.

41Ndahaʼéiopatavayguakuérape,sínoumitestígo Ñandejáraoiporavovaʼekueyma,ñandéveguarã,haʼe omanóvaapytéguiokaruhahoyʼuvaʼekuehendive.

42Haheʼioréveromombeʼuhaguatavayguakuérape,ha rotestifikahaguahaʼehapeTupãoordenavaʼekueoikove haomanóvahués.

43Opavaveprofétaome'ẽchupetestimonio,ha'ehéra rupiveojeroviávahese,ojeperdonatahaipekádogui.

44Pedrohe'iajagueteriko'ãñe'ẽ,EspírituSantoho'a opavaveohendúvakoñe'ẽári

45Haumiojeroviávaoñemondýi,opavaveoúvaPedro ndive,oñeñohẽguiEspírituSantojopóigentil-kuéraári avei

46Ohenduhikuáioñe'ẽvoambueñe'ẽmeha omomba'eguasuÑandejárapeUpémarõPedroombohovái:

47¿Ikatupikoavaveombotovey,koʼãvanoñemongarai hagua,orresivivaʼekueEspírituSantoñandeichaiteavei?

48HaomandachupekuératoñemongaraiÑandejárarérape Upéioñembo'ehikuáichupeopytahaguãalgúndía

MOAKÃHA11rehegua

1UmiapóstolhajoykeʼykuéraoĩvaJudéapeohenduumi tetãambueguaorresivihagueaveiÑandejárañeʼẽ.

2PedrooguahẽvoJerusalénpe,umioñesirkunsidáva oñorairõhendive

3He'i:“Reikekuimba'enoñesirkunsidáivarendápeha rekaruhendivekuéra”.

4Pedrokatuiñepyrũmbyguiveomombeʼupembaʼeha omyesakãchupekuéraheʼiháicha

5AimekuritávaJope-peañembo'évo,haahechapeteĩ visión:Peteĩmba'yruoguejypeteĩsábanatuichaháicha, oguejyyvágaguiirundyesquinarupi.haouchévejepe:

6Upeáriañapytĩrirecheresa,ahechahaahecha mymbakuérairundyipyrehegua,mymbaka'aguy,mymba otyryrýva,haguyrakuérayvatére.

7Ahendupeteĩñe'ẽhe'ívachéve:“Pepu'ã,Pedro!ojukaha okaru

8Chekatuha'e:“Ndaha'éiupéicha,cheRuvicha,mba'eve iky'ávatérãmba'eky'andoikéiguiaraka'evechejurúpe”

9Peñe'ẽkatuhe'ijeychéveyvágagui:“PeTupã omopotĩva'ekue,anipehenóiiky'áva”.

10Mbohapyvéseojejapoupéva,haenteroveojegueraha jeyyvágape

11Ha,péinaápe,pyaʼevoioúmambohapykuimbaʼepe ógacheaimehaguépe,oñemondovaʼekueCesaréaguiche rendápe

12HapeEspíritucheheʼiahahaguahendivekuéra, mbaʼevetendodudáiKo'ã6joyke'yaveichemoirũ,ha roikepekuimba'erógape

13Omombe'uorévemba'éichapaohechapeteĩánhel hógape,oñembo'ývahahe'ichupe:Emondo kuimba'ekuérapeJopepehaehenóiSimónpe,héravaPedro 14Mávapaheʼítandéveumiñeʼẽ,mbaʼéichapandehaopa nerógarejesalváta

15Haañepyrũvoañeʼẽ,peEspírituSantohoʼahiʼarikuéra, iñepyrũmeguáichañandeári.

16Upérõchemandu'aÑandejárañe'ẽre,ha'ehe'ihague: “Juanañetehápeomongaraiýpe!”hakatupeñemongaraíta EspírituSantoreheve.

17Upéicharõ,Tupãomeʼẽchupekuérajopóihaʼeomeʼẽ haguéichañandéve,jaroviávaÑandejáraJesucristorehe mba'epikoche,ikatuhaguãagueropu'akaÑandejárape?

18Ohendúvoko'ãmba'e,okirirĩhaomomba'eguasu Tupãme,he'ívo:“UpéicharõTupãome'ẽaveiumitetã ambueguápeoñearrepentihaguãoikovehaguã”.

19UmiojepersegivaʼekueopárupiEstebanrehe,oho Fenicia,ChiprehaAntioquíapeve,hanomombeʼúipeñeʼẽ avavépe,sínoumihudíopente

20UmívaapytépeoĩumikuimbaʼeChiprehaCirenegua, oguahẽvoAntioquíapeoñeʼẽvaumigriégopehaopredika ÑandejáraJesúsre.

21Ñandejárapooĩhendivekuéra,hahetaitereihénte ojeroviahaojereÑandejárarendápe

22UpéiohendukoʼãmbaʼepeiglésiaoĩvaJerusalénpe,ha omondoBernabépeohohaguaAntioquíapeve

23HaʼeoúvohaohechávoTupãmborayhu,ovyʼaha oñemokyreʼỹopavavépe,ikorasõpyʼaiteguiveojejagarra haguaÑandejárare

24Ha'enikopeteĩkuimba'eporã,henyhẽvaEspírituSanto hajeroviagui

25UpéiBernabéohoTársopeohekaSaúlpe

26Ojuhúvochupe,oguerahachupeAntioquíapeHaojehu, peteĩáñopukukueoñembyatyhikuáitupaópehaombo’e hetatapichápeHaumidisípulopeoñehenóiraẽkristiáno Antioquíape.

27HakoʼãárapeouprofetakuéraJerusalénguiAntioquíape.

28Upéiopu'ãpeteĩvahéravaAgabo,hahe'iEspíriturupive, hetamba'eojehejareitahaopakoyvyapeári

29Upémarõumidisípulo,kádaunoikatuháicha,odesidi omondotahapytyvõumiermánooikóvapeJudéape

30Ha'ekuéraojapoaveihaomondoumiancianokuérape BernabéhaSaúlpópe

MOAKÃHA12rehegua

1Upetiémpope,rréiHerodesoipysoipoomoñeñanduvai haguaalgúnoiglésiape.

2HaojukakysepukúpeJuanryvySantiagope

3Haohecháguiovyʼahaumihudíope,ojagarravePédrope (Upérõoikombujalevadura’ỹvaára).

4Haojagarraparirechupe,omoingechupekaʼirãime,ha omeʼẽchupecuatrocuatrosoldádopeoñangarekohagua hese;oguerekóvaintenciónSemanaSantarireogueru haguãchupetavayguakuérape

5UpémarõPedroopytaka'irãime,TupãÑandejárapekatu oñembo'ehese.

6Herodesoguenohẽserirechupe,upepyharépePedrooke mokõisoldádoapytépe,ojejokuamokõikadénape,haumi oñangarekóvaokẽrenondépeoñangarekopekársel.

7Upéi,Ñandejáraremimbououhi'ári,haomimbipeteĩ tesapepeka'irãime,haoinupãPédropeijykérehaomopu'ã chupehahe'i:Pya'eepu'ã.Haho'aikadenaipógui.

8Upérõpeánhelheʼichupe:“Eñapytĩhaeñapytĩnde sandalia”HaupéichaojapoHahe'ichupe:Emombonde aohachemoirũ.

9Haosẽohohapykuéri;handoikuaáiañetehapeángel ojapovaʼekue;hakatuoimo’ãohechahapeteĩvisión

10Ohasávohikuáipeteĩhahamokõihaguárdia,oguahẽ hikuáipeokẽdeiérropeohóvapesiudápe;ha'evoioipe'a chupekuéra,haosẽhaohasapeteĩtaperupihaupepetepe ángelohochugui.

11UpémarõPedrooñembojahahe'i:Ko'ágãaikuaaporã Ñandejáraombouhaguehi'ánhelpehachepe'aHerodes póguihaopamba'eoha'arõvaguiumijudío.

12Haohesa'ỹijorireupemba'e,oguahẽMaríarógape, Juansy,héravaMarcoshetaoñembyatyhápeoñembo’évo 13Pedroombotaajapeokẽrokẽ,peteĩkuñataĩhérava Rodáohendu

14OikuaávoPedroñe'ẽ,ndoipe'áipeokẽvy'águi,odipara oikehaomombe'umba'éichapaPedrooñembo'ypeokẽ renondépe

15Ha'ekuérahe'ichupe:NdeningondetavyPérohaʼe omoañetememeupéichahajepe.Upémarõhe'ihikuái: Ha'ehi'ánhel

16Pedrokatuosegiombota,haoipe'arirepeokẽha ohechávochupe,oñemondýihikuái

17Hakatuhaʼe,ojaposeñachupekuéraiporeheveokirirĩ hagua,omombeʼuchupekuérambaʼéichapaÑandejára oguenohẽchupekaʼirãiguiTerehoehechaukako'ã mba'eSantiagohajoyke'ykuérapeHaohohaohoambue hendápe.

18Koʼẽmbotávo,umisoldádoapytépendaijaʼéimbaʼépa oikoPédrore

19Herodesohekarirechupe,handojuhúichupe, ohesaʼỹijoumioñangarekóvapehaheʼiojejukahagua chupekuéraOguejyJudéaguiCesaréapehaopytaupépe

20HerodesndoguerohorýiumiTirohaSidónguandive,ha ha'ekuéraoupeteĩñe'ẽmehendápe,haomoĩBlástoperréi kotýpeiñamígoramo,oipotapy'aguapyhetãomongaru haguéremburuvichaguasuretã

21UpeárapeHerodesoñemondeaorréipe,oguapy itrónopehaoñeʼẽchupekuéra

22Umihénteosapukáihaheʼi:“Peteĩdiosñeʼẽ,ndahaʼéi peteĩkuimbaʼeñeʼẽ”

23UpepeteÑandejáraremimbouoinupãchupe, nomomba'eguasúiguiTupãme.

24HakatuTupãñe'ẽokakuaahaoñembohetave

25BernabéhaSaúloujeyJerusaléngui,ojapoparire hembiapo,haoguerahahendivekuéraJuan,héravaMarcos.

MOAKÃHA13rehegua

1KoʼágapeiglésiaoĩvapeAntioquíapeoĩprofétaha mboʼeháraBernabé,SimeónhéravaNíger,LucioCirene, Manaén,oñemongakuaava'ekueHerodesmburuvicha guasuhaSaúlndive

2HaʼekuéraoserviajaÑandejárapehaoajunaaja,Espíritu Santoheʼi:“PembojaʼochéveBernabéhaSaúlpe,pe tembiapoahenóihaguépechupekuéra”

3Oajunahaoñemboʼerirehikuái,haomoĩipohiʼarikuéra, omondochupekuéra.

4Upémarõhaʼekuéra,EspírituSantorupive,oho SeleuciapehaupéguiohohikuáivárkopeChipregotyo

5OguahẽvoSalamispe,haʼekuéraomombeʼuÑandejára Ñeʼẽumihudíosinagógape

6OhasávohikuáipeíslarupiPafospeve,ojuhuhikuái peteĩpajeapoha,peteĩprofétajapuhajudío,hérava Barjesús

7Upéioĩvaʼekuepetetãruvicha,SergioPablo,peteĩ kuimbaʼeiñarandúva.Ha'eohenóiBernabéhaSaúlpeha ohenduseTupãñe'ẽ

8PepajeapohaElimaskatu(ha'éguihérahe'iháicha) oñemoĩhesekuéra,omboykehaguãpedeputadojerovia.

9UpémarõSaúl,henyhẽvaEspírituSántogui,omañahese

10Haheʼi:“Ohenyhẽvaopambaʼeapohaopambaʼevai apohágui,ndeañaraʼy,ndeenemígoopatekojojápe, ¿nderepytáipikorembojereÑandejárarapeporã?

11Hakoʼága,péinaápe,Ñandejárapooĩndeári,hande resaʼóta,nderehecháiramokuarahypeteĩtiémpore.Ha upepeteho'ahi'áripeteĩnieblahapeteĩpytũmby;haoho ohekávopeteĩoguerahávachupeipógui.

12Upémarõpemburuvichaohechávombaʼépalaoikóva, ojeroviahaoñemondýiÑandejáramboʼepyre

13PablohaiñirũnguéraosẽvoPafosgui,oguahẽPérgape, Panfiliape,haJuanohojeyJerusalénpe.

14OsẽvoPérgagui,oguahẽAntioquíape,Pisidiape,ha pytu'uhaárapeoikesinagógapehaoguapy

15Omoñe'ẽrirepeLéihamaranduhárakuéra,umi mburuvichakuérasinagógapeguaomondohendápekuéra: “Peẽermanokuéra,peguerekóramopeteĩñe'ẽ peñemokyre'ỹvatavayguakuérape,peñe'ẽmína”

16UpémarõPabloopuʼãhaojaposeñahaheʼi: “KuimbaʼekuéraIsraelguahapeẽpekyhyjévaÑandejárape, pehendu”

17KopuévloIsraelJáraoiporavoñanderukuéraypykuépe, haomombaʼeguasutavayguakuérapeoikórõguare extranhéroramoEgiptoretãme,haipoyvatereheve oguenohẽchupekuéraupégui.

18Hacuarentaáñorupihaʼeohejahekokuérataveʼỹme.

19HaohundipariresietetetãCanaánretãme,ombojaʼo chupekuéraijyvysorteorupive

20Uperireomeʼẽchupekuérahuekuéracuatrocientos cincuentaáñorupi,profétaSamuelpeve

21Uperireojerurehikuáimburuvichaguasu,haTupã ome'ẽchupekuéraSaúl,Cisra'y,Benjamínñemoñare, cuarentaáñopukukue

22Oipe'arirechupe,omopu'ãchupekuéraDavídperréi ramoHa'eome'ẽaveichupetestimoniohahe'i:“Ajuhu DavidJeséra'ýpe,peteĩkuimba'echepy'aiteguive, omoañetétavaopacherembipota.”

23Kokuimba'eñemoñareapytéguiÑandejáraomopu'ã Israel-pepeteĩSalvador,Jesúsoprometehaguéicha 24Juanopredikaypyramoguareoumboyvepevautísmo oñearrepentihaguaenteroveIsraelguápe

25HaJuanokumpliajahembiapokue,he'i:Mávapiko peimo'ãcheha'eha?Chendaha'éiha'e.Hakatu,péinaápe, oútapeteĩcherapykuéri,namereséiaipeʼachugui isapatukuéra

26Kuimba'ehajoyke'y,Abrahánñemoñare,haoimeraẽva pendeapytépeokyhyjévaTupãgui,oñemondopeẽmeko salvaciónñe'ẽ

27UmioikóvaJerusalénpehamburuvichakuéra ndoikuaáiguichupe,haumiprofétañeʼẽojeleevaʼekue kádasábado,okumplichupekuéraokondenahaguérechupe 28Handojuhúiramojepehikuáimbaʼérepaomano,ojerure hikuáiPilato-peojejukahaguachupe

29Ojapoparireopambaʼeojehaívahese,oguenohẽchupe peyvyramátaguihaoñotỹchupepeteĩsepultúrape.

30Ñandejáraomoingovejeychupeomanóvaapytégui

31HahetaáraojehechaJesúspeumiohóvahendive GalileaguiveJerusalénpeve,ha'évatestígo tavayguakuérape

32Haromombeʼupeẽmemaranduporã,mbaʼéichapape ñeʼẽmeʼẽoñemeʼẽvaʼekueumitúvape.

33Tupãomoañeteaveiñandéveitaʼyrakuérape, omoingovejeyhaguéreJesúspe;He'iháichaaveiSalmo mokõihape:“NdehínacheRa'y,koárapecherome'ẽ”.

34Haʼeomoingovejeyhaguechupeomanóvaapytégui,ha koʼágandoikovéimaoñembyaívape,haʼeheʼi:“Ameʼẽta ndéveDavidporiahuverekoporã”.

35Upévarehe'iaveiambueSalmo-pe:“Nderehejamo'ãi nemarangatuohechaoñembyai”.

36DavidoservirireiñemoñarekuérapeTupãrembipota rupive,okehaoñenoitúvaypykuépehaohecha oñembyaiha

37PéropeÑandejáraomoingovejeyvaʼekue,ndohechái mbaʼeveoñembyaíva

38Peikuaapeẽme,chepehẽnguekuéra,kokuimba'erupive oñemombe'uhapeẽmepeangaipañeperdona

39Hahaʼerupiveopavaveojeroviávaojehustifikaopa mbaʼégui,ndaikatúivaguipejehustifikaMoisésléirupive.

40Upévare,peñangarekókeanihaguaoupenderehepe oñeñeʼẽvaʼekueumiprofétape

41Péinaápe,peẽpemboykéva,hapeñesorprende,ha peñehundi:cheajapóguipeteĩtembiapopendeárape,peteĩ

tembiapombaʼeveichavérõndapegueroviáiva,jepepeteĩ kuimbaʼeomombeʼupeẽme.

42Umihudíoosẽvopesinagógagui,umitetãambuegua ojeruretoñemombeʼuchupekuérakoʼãmbaʼepesábado oúvape.

43Pekongregasiónoñembyaiparire,hetajudíohaumi proselitarrelihiósoohoPablohaBernabérapykuéri, haʼekuéraoñeʼẽvochupekuéraokonvensechupekuéra osegihaguaÑandejáraimbaʼeporã

44Ko'ẽmbotávopytu'uhaárape,haimeteopapesiuda oñembyatyohenduhaguãÑandejárañe'ẽ

45Umijudíokatuohechávoumihéntepe,henyhẽenvidia haoñeʼẽumimbaʼePabloheʼivaʼekuére.

46UpémarõPablohaBernabéipyʼaguasuhaheʼi: “TekotevẽkurioñeñeʼẽraẽpeẽmeÑandejárañeʼẽ,péro peẽpeipeʼapendeheguihapejehusganapemereséihape jeikoveopaveʼỹva,rojevyumitetãambueguápe”

47PéichaÑandejáraheʼioréve,heʼívo:Cheromoĩhaʼe haguapeteĩtesapegentil-kuérapeguarã,reikohagua salvasiónpeguarãkoyvypahapeve

48Umigentilohendúvoupéva,ovy'ahaomomba'eguasu Ñandejárañe'ẽ.

49Ñandejárañeʼẽoñemombeʼuopatetãme

50Péroumihudíoomomýiumikuñajeroviahaha oñemombaʼeguasúvape,haumikuimbaʼeomoakãvapeupe siudápe,haoporopersegiPablohaBernabékóntrape,ha omosẽchupekuéraijyvykuéragui

51Haʼekuérakatuombotyryryipyyvytimbohesekuéraha oguahẽIconiope

52Hahemimbo'ekuérahenyhẽvy'águihaEspírituSantogui.

MOAKÃHA14rehegua

1HaojehuIconio-pe,mokõivévaohooñondivejudíokuérasinagógape,haupéichaoñeʼẽ,hetaitereijudíohaavei griego-kuéraojerovia.

2Hakatuumijudíondogueroviáivaomomýiumigentil-pe, haomoakãvaiumiermánokóntrape

3Areguivémaopytahikuáioñeʼẽvopyʼaguasúpe Ñandejárape,omeʼẽvatestimonioimborayhuñeʼẽre,ha omeʼẽtechaukahahahechapyrãvaojejapohaguaiporupive

4Umihénteoĩvapesiudápeoñembojaʼo,hapeteĩ pehẽngueoĩumihudíopehaambueapóstolkuérandive

5Haoikojavepeteĩñorairõmokõivegentil-kuéra,haavei judío-kuéraimburuvichakuérandive,oipuruvaihaguã chupekuéra,haojapihaguãitápe

6Ha'ekuéraoikuaaporãhaodiparaListrahaDerbetáva Licaoniapeguahaijerére

7Haupépeomombeʼuhikuáipemaranduporã

8Lístrapeoguapypeteĩkuimba'eipy'a'ỹva,isyryeguive, haaraka'evendoguataiva'ekue.

9Ha'eohenduPablooñe'ẽvo,ha'eoma'ẽmbareteha ohechakuaaojeroviahachupeokuerahaguã

10Hatãhe'i:“Eñembo'yndepyrehe”Haotyryryha oguata

11UmihénteohechávoPabloojapovaʼekue,haʼekuéra hatãhaheʼiLicaoniañeʼẽme:“Umitupãnguéraoguejy ñanderendápeyvypóraicha”

12Ha'ekuéraombohérahikuáiBernabépe:Júpiter.ha Pablo,Mercurio,ha'éguipeoñe'ẽvaprincipal

13UpéipesaserdóteJúpitergua,oĩvaitávarenondépe, ogueruvakahaguirnaldaumiokẽme,haojaposesacrificio tavayguakuérandive

14Umiapóstol,BernabéhaPablo,ohendúvoupéva, omondoroijaohaodiparahikuáiumihénteapytépeha osapukái

15Hahe'i:Karaikuéra,mba'érepikopejapoko'ãmba'e?

Oreavei,oreningorohayhupeẽme,haromombe'upeẽme pejevyhaguãko'ãmba'ereiguiTupãoikovévape, ojapova'ekueyvága,yvy,yguasuhaopamba'eoĩvaipype 16Ymahaʼekuéraohejavaʼekueentérotetãnguéraoguata hapekuérape

17Upevérendohejáiijehetestimonio’ỹre,ojaporupi iporãva,haome’ẽñandéveamayvágagui,hahi’aporãára, omyenyhẽvoñanekorasõtembi’uhavy’águi

18Hakoʼãñeʼẽrehevesaʼiojokohikuáitavayguakuérape, ndojapoihaguechupekuérasacrificio

19UpépeoguahẽupépepeteĩhudíoAntioquíahaIconiogui, haokonvenseumihéntepe,haojapiparireitápePáblope, oimoʼãguiomanómahague

20Upevére,hemimbo'ekuéraoñembo'yajaijerére,opu'ã haoikepetávape.

21Omombeʼurirehikuáimaranduporãupetávape,ha hetápeomboʼerirehikuái,ohojeyhikuáiListra,Iconioha Antioquíape.

22Ñamoañeteumidisípuloángahañamokyreʼỹ chupekuéraosegihaguapejerovia,hahetajehasaasyrupi jaikevaʼerãhaÑandejáraRréinope.

23Hao’ordenarirechupekuéraancianoramoopatupaópe, haoñembo’erireayunoreheve,oentregachupekuéra Ñandejárape,ha’ekuéraogueroviava’ekue.

24OhasarirehikuáiPisidiatuichakuejaveve,oguahẽ hikuáiPanfiliape

25Omombe'urirehikuáipeñe'ẽPérgape,oguejyhikuái Atáliape

26HaupéguiohovárkopeAntioquíape,upégui oñerrekomendachupekuéraTupãgracia-peupetembiapo ojapovaʼekuérehikuái

27Haoguahẽvohikuái,haombyatývotupaópe,omombeʼu hikuáiopambaʼeTupãojapovaʼekuehendivekuéra,ha mbaʼéichapaoipeʼapejeroviarokẽgentil-kuérapeguarã 28Upépeopytaareumidisípulondive

MOAKÃHA15rehegua

1Oĩkuimba'eoguejyva'ekueJudéaguiombo'eumi ermánopehahe'i:PeẽnapeñesirkunsidáiramoMoisés ojapohaguéicha,ndaikatumo'ãipejesalva.

2UpémarõPablohaBernabéojoavyhaojodiskutimichĩmi hendivekuéra,odesidiPablohaBernabéhaambue ijapytepekuéraohoJerusalénpeapóstolhaansiánorendápe kombaʼére.

3Peiglésiaoguerúvohikuáihape,ohasaFeniciaha Samáriarupi,omombeʼúvoumigentilokonvertiha

4HaoguahẽvoJerusalénpe,oguerohorychupekuératupao, haapóstolhaanciano-kuéra,haomombeʼuhikuáiopa mbaʼeÑandejáraojapovaʼekuehendivekuéra.

5Umifariséojeroviahaopu'ãhahe'i:“Tekotevẽha oñesirkunsidachupekuérahaomandachupekuéraokumpli haguãMoisésLéi”.

6Haumiapóstolhaansiánooñembyatyohesaʼỹijohagua kombaʼe

7Oikorirehetañorairõ,Pedroopuʼãhaheʼichupekuéra: “Cheermanokuéra,peikuaambaʼéichapaojaposapyʼami Ñandejáraoiporavohagueñandeapytégui,umigentilche jurúpeohenduhaguapemaranduporãñeʼẽ.haoguerovia.

8HaTupã,oikuaávaumikorasõ,omeʼẽtestimonio chupekuéra,omeʼẽvochupekuéraEspírituSanto,ojapo haguéichañandéve;

9Haanipemoĩdiferénsiañandehahaʼekuéraapytépe, pemopotĩvoikorasõkuérajeroviarupive

10Koʼága,mbaʼérepikopeñehaʼãÑandejárapepemoĩ haguapeteĩjúgoumidisípuloajúrare,ndaikatúiva rogueropuʼakañanderukuéraypykueniore?

11HakaturogueroviaÑandejáraJesucristoimbaʼeporã rupivejajesalvataha,haʼekuéraichaavei

12UpéienteroveumihénteokirirĩhaohenduBernabéha Páblope,haomombeʼumbaʼemilágrohamilágropa Ñandejáraojapoumitetãambueguápehaʼekuérarupive

13Ha'ekuéraokirirĩrire,Santiagohe'i:“Cheermanokuéra, cherendu.

14SimeónomombeʼumbaʼéichapaÑandejáraovisitaypy umigentil-pe,oguenohẽhaguachuguikuérapeteĩtavaygua hérapeguarã.

15Haupévapeoñemoĩpeteĩñeʼẽmeumiprofétañeʼẽ; Ojehaiháicha,

16UperireajevýtahaamopuʼãjeýtaDavidtavernákulo hoʼavaʼekuehaamopu'ãjeýtaumimba'eoñembyaívaha amopu'ãta

17UmiyvypórarembyreohekahaguaÑandejárape,haopa gentil-kuéra,cheréraoñembohérava,heʼiÑandejára, ojapóvaopakoʼãmbaʼe

18Tupãoikuaaopahembiapokueyvóraypyguive.

19Upévarecheñe'ẽjoajuha'eanihaguãñamoñeñanduvai umitetãambueguaapytéguiojerévaTupãrendápe

20Hakaturohaichupekuéra,anihaguãoñemongy'a ta'ãnga,tekovai,haumimba'eojeestrangulisahatuguy

21YmaMoisésoguerekómakádasiudápeumiopredikáva chupe,haojeleechupekuérasinagógapekádasábado.

22Upémarõumiapóstolhaansiáno,enteroveiglésia oipotaomondoAntioquíapePablohaBernabéndiveumi kuimbaʼeojeporavóvahaʼekuéravoi.ha'ehínaJudas héravaBarsabashaSilas,kuimba'eruvichakuéraapytépe

23Haohaihikuáikuatiañeʼẽhaʼekuérarupivepéicha; Apóstol,ansiánohajoyke'ykuéraomomaiteiumijoyke'y gentilAntioquía,SiriahaCilicia-pe

24Rohendúmahague,umiosẽvaʼekueoreapytégui, penemoapañuãihague,haheʼi:“Peñesirkunsidavaʼerãha pekumplipeléi

25Oreroñembyatýguipeteĩñe'ẽme,romondopeẽme kuimba'eojeporavóvaorerohayhuetévaBernabéhaPablo ndive

26UmikuimbaʼeoapeligravaʼekuehekoveñandeRuvicha Jesucristorérare.

27UpévareromondoJudashaSilaspe,haʼekuéra omombeʼuaveipeẽmeumimbaʼejurúpe

28HaʼetéguiiporãvaEspírituSanto-pe,haoréve,romoĩvo pendeárimbaʼepohýituichavévakoʼãmbaʼe tekotevẽvagui;

29Pejehekýivaerãumitembi'uoñekuave'ẽvata'ãngamýipe, tuguy,umimba'eojejukávahapetekovai,ha peñangarekóramopendejehegui,pesẽporãta.Peẽpeho porã

30Upémarõoñemosêvohikuái,oguahẽAntioquíape,ha ombyatyrireumihéntepe,ome'ẽhikuáipekuatiañe'ẽ.

31Omoñe'ẽrirehikuái,ovy'ahikuáipeconsuelorehe

32JudashaSilas,ha'éguiaveimaranduhára,oñemokyre'ỹ umiermánopehetañe'ẽmehaomoañetechupekuéra.

33Haopytarirehikuáiupépesapyʼami,ojepoichupekuéra pyʼaguapýpejoykeʼykuéraguiapóstol-kuérarendápe

34Upéicharõjepe,Silasoipotaopytaupépe.

35PablohaBernabéosegiAntioquíapeoporomboʼeha opredikaÑandejáraÑeʼẽ,hahetaótrondiveavei

36UnoskuántoárarirePabloheʼiBernabépe:“Jahajey javisitañaneermanokuérapeopatávapeñamombeʼu haguépeÑandejáraÑeʼẽ,hajahechambaʼéichapaoiko hikuái”

37BernabéodesidioguerahahendivekuéraJuan,hérava Marcos.

38Pablokatunaiporãioguerahahendivekuéra,ha'eoho Pamfiliaguihandohóihendivekuéraomba'apohaguã

39Peñorairõhatãitereiijapytepekuérahaojeiojuehegui.

40UperirePablooiporavoSílaspehaoho,ha'e ermanokuéraorrekomívaTupãÑandejáramborayhúpe

41UperireohasaSiriahaCiliciarupi,omoañeteumi iglésia

MOAKÃHA16rehegua

1UpéioguahẽDerbehaListrape,haupépeoĩpeteĩ disípulohéravaTimoteo,peteĩkuñajudíaraʼy.itúvakatu griégo

2PeermánooĩvaListrahaIconiopeomombeʼuporãupéva 3HaʼeningoPabloosẽvaʼerãhendive;Haojagarraha osirkunsidachupeumijudíooĩvaupetendáre,oikuaágui hikuáiitúvagriégoha

4Ohasávohikuáiumitávarupi,ome'ẽchupekuéraumi tembiapoukapyojapohaguã,umiapóstolhaancianooĩva Jerusalénpe

5Haupéichaumitupaokuéraoñemopyendapejerovia-pe, haoñembohetaveárahaára

6OhasávoFrigiahaGalaciaretãtuichakuejaveve,ha Espíritusántoombotovechupekuéraomombe'uhaguãpe ñe'ẽAsiagotyo

7OguahẽrirehikuáiMisiape,oñeha'ãohoBitinia-pe,hape Espíritundohejáichupekuéra.

8OhasávohikuáiMisiarupioguejyTróaspe

9PyhareohechaPáblopepeteĩvisiónUpépeoñembo'y peteĩkuimba'eMacedoniaguahaoñembo'echupe:Eju Macedóniapehaorepytyvõ

10Haohecharirepevisión,pyaʼeroñehaʼãroho Macedonia-pe,katueterombyatyÑandejáraorerenóihague romombeʼuhaguachupekuérapeevangelio

11UpémarõrosẽvoTróasgui,roguahẽSamotraciapeha ambueárapeNeápolispe.

12UpéguirohoFilipospe,ha'évatávaguasuMacedonia retãme,hapeteĩkolónia

13Pytu'uhaáraperosẽpetávaguipeteĩysyryrembe'ýpe, ojepokuaahápeoñembo'eharoguapy,haroñeʼẽumikuña ojerevaʼekuépeupépe.

14PeteĩkuñakaraihéravaLidia,ovendévaaopúrpura,táva Tiatirapegua,omomba'eguasúvaTupãme,orerendu

15Ha'ehahogaguaoemongarairire,ha'eojerureasyoréve, hahe'ioréve:Peẽpehusgáramocheajeroviaha

Ñandejárape,peikecherógapehapepytaupépeHahaʼe orejopy.

16Roñembo’ejave,peteĩkuñataĩoguerekóvaespíritu adivinación,ohupityorendiveijárakuérapehetaganancia.

17UmívaouPablohaorerapykuérihaosapukáihahe'i: Ko'ãkuimba'enikoTupãIjyvatevévarembiguái, ohechaukávañandévemba'éichapaikatujajesalva 18Hapéichaojapohetaára.Pablokatuombyasy,ojereha he'ipeespíritupe:--AmandandéveJesucristoréraperesẽ haguãchuguiHaosẽupearavópevoi

19Ijárakuéraohechávoopamahaumimbaʼeogana vaʼekuechupekuéra,ojagarraPablohaSílaspehaogueraha chupekuéramerkádopeumimburuvichakuérarendápe.

20Haoguerahachupekuéraumimagistradorendápeha heʼi:“Koʼãkuimbaʼeningohudío,ombohasaasyeterei ñanesiudápe.

21Hapemboʼeumikostúmbrendohejáivañandéve jarresivihañakumpli,haʼéguirrománo

22Umihénteopuʼãoñondivepahesekuéra,haumi magistradoomondoroijaohaheʼioinupãhagua chupekuéra

23Haoinupãrirehikuáihetamba'e,omoingechupekuéra ka'irãime,omandapecárcelguárdiapeoñangarekohaguã hesekuéra

24Ha'eojagarrávoko'ãmba'e,omoingechupekuéra ka'irãimehyepypeguápe,haoñapytĩipyjyvaári

25PyharepytejavePablohaSilasoñembo'ehaopurahéi TupãÑandejárape.

26Sapyʼaitépeoikopeteĩyvyryrýituichávahaoryrýipe kárselpyendakuéra,haupepeteojepeʼapaiteumiokẽha opavaveojepeʼa.

27Hapekárselruvichaopuʼãvookehágui,haohechávo ojepeʼapekárselrokẽ,oguenohẽikysepukuhaojejukase, oimoʼãguiokañyhagueumipréso.

28Pablokatuosapukáihatãhahe'i:Anirejapomba'eve ivaíva,opavaveñaimeko'ápe

29UpémarõJesúsohenóipeteĩtesape,haoikeoryrýiha oñesũPablohaSilasrenondépe

30Oguenohẽchupekuérahahe'ichupekuéra: Karaikuéra,mba'épaajapova'erãajesalvahaguã?

31Ha'ekuérahe'i:EjeroviaÑandejáraJesucristorehe, handehanerógarejesalváta

32HaʼekuéraheʼichupeÑandejárañeʼẽ,haopavave oĩvapehógape

33Hahaʼeojagarrachupekuéraupepyhare,haojohéiumi ipukúva;haoñemongaraíkuri,ha’ehaopavaveimba’éva, upepete

34Oguerurirechupekuérahógape,omoĩhenondépe tembiʼu,haovyʼa,ojeroviarupiÑandejárareopahóga ndive

35Ko'ẽmbotávo,umimagistradoomondoumisargento-pe hahe'i:Epoiumikuimba'épe.

36PekárselruvichaheʼiPáblope:“Umimagistradoningo penepoihagua

37Pablokatuhe'ichupekuéra:Ha'ekuéraoreromano, orero'yhaoremoingeka'irãimehakoʼága,¿ñanemosẽ pikohikuáiñemiháme?nahániriañetehápe;hakatutou haʼekuéravoihaoreguenohẽ

38Umisargentoomombe'uko'ãmba'eumimagistrado-pe, haokyhyjehikuáiohendúvoha'eharrománo.

39Haouhikuáiojerureasychupekuéra,haoguenohẽ chupekuéra,haojerurechupekuéraosẽhaguapetávagui

40OsẽhikuáikárselguihaoikeLidiarógape,haohechávo umiermánope,okonsolachupekuérahaoho.

MOAKÃHA17rehegua

1OhasarirehikuáiAnfípolishaApoloniarupi,oguahẽ Tesalónicape,oĩhámepeteĩjudíosinagóga

2Pablo,he'iháicha,oikehendápekuéra,hambohapyára pytu'urãoñomongetahendivekuéraÑandejáraÑe'ẽme

3Oipe'ahahe'ívo,Cristooikotevẽhaohasaasy,haopu'ã jeyomanóvaapytégui;hakoJesús,cheamombe'úva peẽme,ha'ehaCristo

4OĩijapytepekuéraojeroviávahaoñemoirũvaPabloha Silasndivehaumigriegojeroviahaapytéguihetaitereiaty, haumikuñaruvichaapytéguindaha'éimbovy

5Haumijudíondogueroviáiva,oenvidia,ogueraha hendapekuéraunoskuántokuimbaʼehekovaíva,ha ombyatypeteĩgrúpo,haomoĩsarambipesiudápe,haoity Jasónrógapehaohekachupekuéraoguenohẽhagua chupekuératavayguakuérape

6Ndojuhúiramochupekuéra,oguerahaJasónhapeteĩ ermánopeumimburuvichakuérarendápepesiudapegua rendápe,haosapukái:Koʼãmbaʼeombojerevaʼekueko múndo,ouaveikoʼápe

7Jasónorresivichupe,haopavaveko'ãvaojapoCésar rembiapoukapyre,he'ívooĩhaambuemburuvichaguasu, peteĩvaJesús

8Ohendúvokoʼãmbaʼeombopyʼaroryhikuái tavayguakuérapehamburuvichakuérape

9OjagarrámarirehikuáiJasónhaambuépe,oheja chupekuéraoho.

10UpepeteumiermánoomondoPáblohaSílaspe pyharekueBeréape

11KoʼãvaimbaʼeporãveumioĩvaguiTesalónicape,pórke haʼekuéraorresiviÑandejáraÑeʼẽ,hakádadíaohesaʼỹijo ÑandejáraÑeʼẽmeoĩpaupéva

12Upévarehetaijapytepekuéraoguerovia;aveiumikuña oñemomba'eguasúvagui,ha'évagriego,hakuimba'e, ndaha'éimbovy

13UmihudíoTesalónicapeguaoikuaávoPablo oñemombeʼuhagueÑandejáraÑeʼẽBeréape,oguahẽavei upépehaomomýiumihéntepe

14UpepeteumiermánoomondoPáblopeohohagua yguasúpe,SilashaTimoteokatuopytaupépe

15UmiomoirũvaPablooguerahachupeAtenas-pe,ha orrecibiSilashaTimoteo-pepeteĩmandamiéntoouhagua pyaʼeporãhendápe

16PabloohaʼarõajachupekuéraAtenaspe,ohechávope siudaoñemeʼẽmbaitehaumitaʼangaadorasiónpe

17UpémarõJesúsojodiskutisinagógapeumihudíondive, umioadorávaÑandejárare,hakádadíamerkádopeumi oñembyatyvaʼekuéndihendive.

18Upéiojotopahendiveunoskuántofilósofoepicúreoha estoicopeguaOĩhe'íva:¿Mba'epikohe'ítakoñe'ẽmbegue? ambuekatuhe'i:Ha'etekuomoñepyrũvatupãiñambue, omombe'úguichupekuéraJesúshajeikovejey 19Ha'ekuéraoguerahachupeAreópagopehahe'ichupe: Ikatupikoroikuaamba'épakombo'epypyahureñe'ẽva? 20Nderegueruoreapysápeumimba'eiñextraño,upévare roikuaasemba'épahe'iseko'ãmba'e.

21(Opaumiateniensehaextranhérooĩvaupépendohasái itiémpoambuembaʼépe,sínoomombeʼutérãohendu haguapeteĩmbaʼeipyahúva)

22UpémarõPablooñemboʼypesérrodeMártembytépe haheʼi:“PeẽkuimbaʼeAtenasgua,ahechakuaaopa mbaʼépepejeroviaitereiha”

23Ahasávoupérupihaahechávoumimbaʼe rembojeguarúva,ajuhupeteĩaltárheʼíva:“Ñandejára Ndojekuaáivape”Upévarepeẽpemomba'eguasúva,peẽ pemomba'eguasúva,ha'epeẽme

24Tupãojapovaʼekuekoyvyhaopambaʼeoĩvaipype, haʼehayvágahayvyJára,ndoikóiumitémploojejapo vaʼekuépeporupive.

25Ninoñemomba'eguasúiyvypóraporupive,ha'e oikotevẽramoguáichamba'eve,ome'ẽguiopavavépetekove, pytuhaopamba'e;

26Haojapopeteĩtuguýguiopayvypóratetãnguéraoiko haguaopayvyapeári,haodesidiumiára oñemboguapyvaʼekuemboyve,haumirembeʼyoikohagua; 27Ha'ekuéraohekahaguãÑandejárape,ikaturamo oñatendehesehaojuhuchupe,namombyrýiramojepe opavaveñandehegui.

28Ha'erupijaikove,hañañemongu'ehajaguerekoñande reko;he'ihaguéichaaveipendeñe'ẽpapárakuéra:“Ore ha'éguiaveiiñemoñare”.

29Upéicharõ,ñandehaʼéguiTupãñemoñare,nañapensái vaʼerãpeTupãÑandejáraojoguahaórotérãplátatérãitápe, ojejapovaʼekueartehayvypórarembiapópe.

30Haumiárakojeikuaa’ỹreheguaTupãoñakãity;hakatu ko'ágãomandamaymávapeopahendápeoñearrepenti haguã.

31Haʼeomoĩguipeteĩára,haʼeohusgatahayvóra tekojojápeupekuimbaʼehaʼeomoĩvaʼekuerupive; upévaguihaʼeomeʼẽpyʼaguasuopayvypórape,omoingove jeyhaguérechupeomanóvaapytégui

32Ohendúvoumiomanóvaoikovejeytaha,oĩ oñembohorýva,haambuekatuhe'i:Rohendujeýta ndévekomba'e

33UpémarõPabloohoijapyteguikuéra

34Upevéreoĩkuimba'eojejokóvahesehaojeroviáva, umívaapytépeoĩDionisio,Areópago,hapeteĩkuñahérava Damaris,haambuehendivekuéra

MOAKÃHA18rehegua

1UperirePabloosẽAtenasguihaoguahẽCorintope.

2OjuhupeteĩjudíohéravaAquila,heñóivaPonto-pe, nda’aréioúvaItalia-gui,hembirekoPriscilandive.(Claudio omandahaguéreopavavejudíopeohohaguãRómagui)ha ouhendápekuéra

3Haʼeningoombaʼapovaʼekuepeteĩcha,opyta hendivekuérahaombaʼapo,haʼekuéraombaʼaporupikarpa apoha

4Ha'eojoajusinagógapekádasábado,haokonvensejudío hagriego-kuérape

5SilashaTimoteooguahẽvoMacedóniagui,Pabloipyʼaite guivehaomombeʼuumihudíopeJesúshaʼehaCristo.

6Ha'ekuéraoñorãirõvohaojahéihese,omongu'eijaoha he'ichupekuéra:“PenderuguytoĩpeneakãáriChepotĩ, ko'águirireahataumitetãambueguarendápe.

7Osẽupéguihaoikepeteĩkuimba'erógape,héravaJusto, omomba'eguasúvaTupãme,hógaojoajuhatãpesinagóga ndive

8HaCrispo,pesinagógaruvichaguasu,ojerovia Ñandejárareopahógandive.hahetaCorintoguaohendúva oguerovia,haoñemongarai

9UpémarõÑandejárahe'iPáblopepyharepeteĩvisión rupive:Anirekyhyje,eñe'ẽuveihaanirekirirĩ.

10Cheaimenendive,haavavenoñemoĩmo'ãinderehe ojapovaihaguã,aguerekóguihetahéntekotávape

11Haosegiupépeunáñohaseismése,omboʼévo Ñandejárañeʼẽijapytepekuéra

12GaliooimévoAcaíaruvicha,umijudíoopuʼãpeteĩ ñeʼẽmePablokóntrapehaoguerahachupehuísiorógape

13He'i:“Kóvaokonvenseyvypórapeomomba'eguasu haguãTupãme,he'iháichapeLéi.

14Pablooipe'apotaitévoijuru,Galiónhe'iumijudíope: Peẽjudío,peẽjudío,oiméramopeteĩmba'eivaívatérã hekovai,aaguantasepeẽme.

15Hakatuhaʼéramopeteĩporanduñeʼẽhatérarehegua, hapeneléirehegua,pemaʼẽhese;ndahaʼemoʼãiguihués koʼãichaguambaʼére.

16Haomosẽchupekuérapehuísioapykagui

17UpéientéroumigriégoojagarraSóstenéspe,pe mburuvichaguasusinagógape,haoinupãchupepehuéspe renondépeHaGallionopenáimba'eveumimba'ére

18UperirePabloopytahetatiémpo,haupéiojedespedi umiermánoguihaohoSíriapevárkope,hahendivePriscila haAquilaOikytĩiñakãCencrea-pe,ha'eoguerekóguipeteĩ ñe'ẽme'ẽ

19OguahẽvoÉfesopehaohejachupekuéraupépe,ha'evoi oikesinagógapehaoñemongetaumijudíondive 20Haʼekuéraojerurérõguarechupeopytavehagua hendivekuéra,haʼenomoneĩri.

21Haojedespedichuguikuérahahe'i:“Ajapova'erãko areteoútavaJerusalénpeHaha'eosẽvárkoÉfesoguive 22OguahẽrireCesaréapehaosaludapeiglésiape,oho Antioquíape

23Ohasávosapy'amiupépe,ohohaohoGalaciahaFrigia retãtuichakuejaveve,omombareteopahemimbo'ekuérape. 24OguahẽÉfesopepeteĩhudíohéravaApolos,onase vaʼekueAlejandríape,iñeʼẽkuaahaipuʼakapávaÑandejára Ñeʼẽme.

25KokuimbaʼeoñemboʼeÑandejárarapére;haipyʼaite guiveespíritupe,oñeʼẽhaomboʼekyreʼỹÑandejára mbaʼekuéra,oikuaáguiJuanñemongaraiañoite.

26Upéioñepyrũoñeʼẽpyʼaguasúpepesinagógape,ohendu rireAquilahaPriscilaoguerahachuperendápeha omyesakãporãvechupeÑandejárarape

27OhasávoAcayape,umiermánoohaipeteĩkuatiañeʼẽme, haoguerohoryhemimboʼekuérapeorresivihaguachupe 28Ha'eogueroviaukaumijudíope,haupévaopavave renondépe,ohechaukávoEscriturarupiveJesúsha'eha Cristo

MOAKÃHA19rehegua

1ApolosoĩajaCorintope,Pabloohasávoyvýreoguahẽ Éfesope

2He'ichupekuéra:PeẽpikopehupytyEspírituSanto pejeroviaguive?Ha'ekuérahe'ichupe:Ndorohendúi gueterioĩpaEspírituSanto

3Hahe'ichupekuéra:Mba'épepikopeñemongarai? Ha'ekuérahe'i:--Juanñemongaraipeve.

4UpémarõPablohe'i:Juanañetehápeomongarai vautísmooñembyasyhaguã,he'ívotetãyguakuérape ojeroviahaguãpeoútavarehapykuéri,he'isévaCristoJesús rehe

5Ohendúvoupéva,ojevautisaÑandejáraJesúsrérape

6Pabloomoĩrireipohiʼarikuéra,EspírituSantoou hiʼarikuérahaoñeʼẽhikuáiambueñeʼẽme,haoprofetisa

7Haopavavekuimba'eoguerekodoceáñorupi

8Haoikesinagógapehaoñeʼẽpyʼaguasúpetresméseaja, ojodiskutihaokonvenseumimbaʼeÑandejáraRréino rehegua.

9Hakatuopaichaguávaoñemohatã,handogueroviái,ha katuoñeʼẽivaívaupetapéreumihénterenondépe,haʼeojei chuguikuéra,haombojaʼoumidisípulope,ojodiskutiáraha árapeteĩTiranomboʼehaópe

10Hapévaosegimokõiáñoaja;HaopavaveoikóvaAsiapeohenduÑandejáraJesúsñe'ẽ,judíohagriego.

11ÑandejáraojapoPablorupiveumimilágroijojahaʼỹva 12Upémarõheteguiojegueruumipañuelotérãdelantal hasývape,haumimbaʼasyosẽchuguikuéra,haosẽ chuguikuéraumiespírituaña

13Upémarõoĩumihudíovagavio,omosẽvaumiexorcista, ohenóichupekuéraÑandejáraJesúsréraumiespírituaña rekóvape,haheʼi:“RohurapeẽmeJesúsrupive,Pablo opredikavaʼekue”

14Ha'egui7peteĩEscevara'y,judíohasaserdóteruvicha.

15Hapeespírituañaombohovái:“CheaikuaaJesúspeha aikuaaPáblopehakatumávapikopeẽ?

16Hapekuimbaʼepeespírituañaoĩvaipypeopoi hesekuéra,ipuʼakahesekuéra,haipuʼakahesekuéra, upéicharupiokañyhikuáiupeógaguiopívohaojekutu

17Haupévaoikuaaopaumijudíohagriegooikóva Éfesope;haho'akyhyjeopavavehi'ári,haÑandejáraJesús réraoñembotuicha

18Hahetaojeroviávaou,omombe'uhaomombe'u hembiapokue

19Hetaijapytepekuéraoipurúvaumimba'e oporomondýivaombyatyikuatiahaipyrehaohapyopavave renondépe

20UpéicharupiTupãñeʼẽokakuaahaipuʼaka 21Oparirekoʼãmbaʼe,PabloohasávoMacedóniaha AcayarupiodesidiohoJerusalénpehaheʼi:“Aharire upépe,ahechavaʼerãaveiRómape”

22UpémarõomondoMacedóniapemokõioservívachupe, TimoteohaErastohakatuha'evoiopytaAsia-pepeteĩára pukukue.

23Haupejaveaveiopuʼãñemonguʼemichĩmiupetapére

24PeteĩkuimbaʼehéravaDemetrio,plátaapoha,ojapo vaʼekueSantuariodeplátaDiana-peguarã,ndohupytýi mbaʼevemichĩmiumiartesánope.

25Ha'eombyatyumiomba'apóvandive,hahe'i: “Karaikuéra,peikuaakotembiaporupiveroguerekohaore mba'erepy”

26Pehechahapehendu,ndaha'éiha'eñoÉfesope,haimete Asiatuichakuejaveve,koPablookonvensehaomboyke haguehetatapichápe,hahe'indaha'eihatupã,ojejapóvapo rupive

27Upéicharõndahaʼéikoñaneartesaníaañónteoĩva peligro-peoñehundihagua;hakatuaveioñemboykehaguã

tupãsyguasuDianatupao,haoñehundihaguãimba'eporã, opaAsiahayvóraomomba'eguasúva.

28Ohendúvoko'ãmba'eoje'éva,ipochyhaosapukáiha he'i:“Tuichamba'eDianaEfesoguapegua”.

29Pesiudatuichakuehenyhẽsarambigui,haojagarrávo GayohaAristarco,kuimba'eMacedoniagua,Pablo irũnguéraoviahávape,haohohikuáipeteĩpy'aiteguive ñoha'ãngarógape.

30Pablooikeserireumihénteapytépe,umidisípulo ndohejáichupe

31HaoĩumimburuvichaAsia-gua,iñamigokuéra, omondohendápe,ojerurehaguãchupeanihaguãoike teatro-pe.

32Upémarõoĩosapukáivapeteĩmbaʼe,haoĩaveiótroha hetavendoikuaáimbaʼérepaoñembyatyhikuái

33Ha'ekuéraoguenohẽAlejandro-peumiatyapytégui,ha umijudíoomotenondechupeAlejandroojaposeñaipo reheve,haodefendesetavayguakuérape

34Haoikuaávohaʼehapeteĩhudío,enterovévaosapukái peteĩñeʼẽmedosórarupi:“TuichaitereiningoDiana Éfesiogua”

35Petavayguaombopy'aguapyparirepetavayguakuérape, he'i:“PeẽÉfesogua,mávapikondoikuaáivamba'éichapa petávaÉfesoguaomomba'eguasúvatupãsyguasuDianaha peta'ãngaho'ava'ekueJúpiter-gui”.?

36Upéicharõ,ndaikatumoʼãihaoñeñeʼẽkoʼãmbaʼére, pekirirĩvaʼerãhaanipejapopyaʼembaʼeve

37Pegueruko'ápeko'ãkuimba'e,ndaha'éivamondaha tupaogua,niotakývagueteripendetupãsyrehe

38Upévare,Demetriohaumiartesanooĩvahendive, oguerekóramopeteĩmba'evaioimeraẽvandive,peléi ojepe'ahaoĩumideputado

39Hakatupeporandúramooimeraẽmbaʼeambuembaʼére, ojedesidítapeteĩatyheʼívape.

40Ñandeningoñaimepelígropeñañeporanduhagua koʼágapesarambikuére,ndaipórimbaʼérepaikatu ñamombeʼukoʼãmbaʼejajapovaʼekue.

41Haoñeʼẽrirepéicha,omosẽpeatyguasúpe

MOAKÃHA20rehegua

1Oparirepesarambi,Pabloohenóihemimbo'ekuérapeha oñañuãchupekuérahaohoohoMacedóniape.

2Ohasávoumitendáre,hahetaoñemoñe'ẽchupekuéra, oguahẽGréciape

3Upépeopytambohapyjasy.Umijudíooha'arõvochupe, ohopotaitévoSiriagotyo,ha'eoipotaohojeyMacedonia rupi.

4UpépeohoJesúspeAsiagotyoSopaterBereaguahaumi Tesalonicayguaapytégui,AristarcohaSegundo;haGayo DerbeguahaTimoteo;haAsiapegua,TíquicohaTrófimo 5Koʼãvaohótavamboyve,opytaoréveTróaspe.

6UpémarõrohoFiliposguipembujalevadura’ỹvaárarire, ha5díaperoĝuahẽhendápekuéraTróasperoikohápesiete ára

7Peprimerdíapesemánape,idisipulokuéraoñembyaty javeombojaʼohaguambujape,Pabloopredikachupekuéra, ohohaguakoʼẽrõhaosegiiñe’ẽpyharepytepeve

8Haoĩhetatesapepekotyyvateguápe,oñembyatyhápe hikuái.

9PeteĩventánapeoguapypeteĩmitãkariaʼyhéravaEutico, okepypukúva,haPabloopredikaaja,okeokehahoʼape tercerórdenguihaojeguerahachupeomanóva

10UpémarõPablooguejyhaoñesũhi'árihaoñañuãchupe he'i:Anipejepy'apy.hekoveoĩguiipype.

11UpémarõJesúsoujeývo,omboja'ombuja,okaruha oñe'ẽare,ko'ẽmbotávopeve,haoho

12Haogueruhikuáipemitãrusúpeoikovéva,ha noñekonsolavéimichĩmi

13UperirerohopevárkopeharohoAsóspe,upépe roguerahasePáblope

14HaʼeojotoparireorendiveAsóspe,roguerahachupeha rojuMitilenepe.

15Upéguirohovárkope,haambueáraperojuQuiosrovái haambueáraperoguahẽSamos-pe,haropytaTrogilio-pe; haambueáraperoguahẽMileto-pe.

16PabloodesidikuriohótaÉfesorupi,ndohasamo'ãigui áraAsia-pe,ikatúramo,pya'eoĝuahẽJerusalénpe Pentecostésárape.

17HaMiletoguiveomondoÉfesopehaohenóiumi ancianotupaópe

18Oguahẽvohikuáihendápe,he'ichupekuéra:Peẽ peikuaa,peáraajuypyguiveAsia-pe,mba'éichapaaime penendiveopaára

19AserviÑandejárapeopamba'eñemomirĩreheve,ha hetatesayhahetajepy'ara'ã,ojehuchereheumijudíokuéra ñembotavyrupi

20Hamba'eichaguápandajokóimba'eveideprovéchova peẽme,ahechaukapeẽmehapombo'eopavaverenondépe haógahaógape

21Amombeʼuumihudíopehaaveiumigriégope, peñearrepentihaguaÑandejárarenondépehapejeroviaha ñandeRuvichaJesucristorehe

22Hakoʼága,péinaápe,ahajejopyespíritupeJerusalénpe, ndaikuaáiguiumimbaʼeojehútavachereheupépe

23NdahaʼéiramopeEspírituSantotestigoopa tavaguasúpe,heʼívoumiñeñapytĩhajehasaʼasyopytaha chéve

24Hakatunipeteĩvakoʼãmbaʼenachemomýi,ni ndahecháicherekoveahayhuetévachejehe,ikatu haguáichaamohuʼãcherapevyʼápe,hapeministerio, ahupytyvaʼekueÑandejáraJesús-gui,atestifikahagua Ñandejáragrásiaevanhélio.

25Hakoʼága,péinaápe,aikuaaopavavepeẽ,cheapytépe ahavaʼekueamombeʼuTupãrréino,ndapehechamoʼãvéima cherova.

26Upévarechepoguenohẽkoárape,chepotĩhaopa yvypóraruguygui.

27Chendajehekýiguiamombeʼuhaguapeẽmeopa Ñandejárakonsého

28Peñangarekókependejehehaopaovechaatýre,Espíritu Santopenemoĩvañangarekoháraramo,pemongaruhaguã Tupãtupao,ha'eojoguava'ekuehuguyteerupive

29Cheaikuaáguiupéva,cheaharireoiketahapende apytépeumiloboiñañáva,ndoiporiahuverekóivaovecha atýpe

30Pendejeheguiaveiopu'ãtakuimba'eoñe'ẽvaíva, omomombyrývohemimbo'ekuérapehapykuéri

31Upévarepemañahapenemanduʼáke,mbohapyáñoaja ndahejavéimahagueamomarandupeteĩpyharehaáratesay reheve

32Hakoʼága,joykeʼykuéra,pomeʼẽTupãme,ha imbaʼeporãñeʼẽme,ikatúvapenemopuʼã,haomeʼẽpeẽme peteĩerénsiaopaumioñemboykévaapytépe

33Cheningondaipotaieteavavepláta,nióro,niao.

34Heẽ,peẽvoipeikuaa,koʼãpooministrahagueche remikotevẽme,haumioĩvapechendive

35Cheahechaukapeẽmeopamba'e,pemba'apóvo peipytyvõva'erãumiikangyvévapehapenemandu'ahaguã ÑandejáraJesúsñe'ẽre,ha'ehe'iva'ekue:“Iporãveñame'ẽ jahupytyrangue”

36Haoñeʼẽrirepéicha,oñesũhaoñemboʼeopavave hendivekuéra

37EnterovehasẽhaoñakãityPabloajúrarehaohetũchupe.

38Ombyasyvévaopamba'eha'ehe'iva'ekuére, ndohechavéimahaguãhovaHaomoirũchupehikuáipe várkopeve.

MOAKÃHA21rehegua

1Harosẽrirechuguikuéraharoguatarire,roguahẽtape porãmeCoospeve,haambueárapeRodaspeve,haupégui Patarapeve.

2HarojuhupeteĩvárkoohóvaFeniciagotyo,rojupiha roho

3RotoparireChipre,rohejaizquierdagotyo,harohoSiria gotyoharoguejyTirope,pórkeupépepevárkooguenohẽta imbaʼepohýi

4Rojuhúvohemimbo'ekuérape,ropytaupépe7ára pukukue,ha'ekuérahe'iPáblopeEspíriturupiveanihaguã ohoJerusalénpe

5Harojapoparireumiára,rohoharohoorerape;ha opavaveoreguerahaorerape,hembirekohaimembykuéra ndive,rosẽmevetávagui,haroñesũyrembe'ýpeha roñembo'e.

6Harojedespedirireojuehe,rojupivárkope;haohojey hikuáihógape

7RoguataparireTiroguive,roĝuahẽTolomeopeha romomaiteiumiermánopeharopytahendivekuérapeteĩ ára

8Ko'ẽrireorePablondiverohoharoguahẽCesaréape.ha opytahendive

9Haupekuimbaʼevoioguerekoirundytajýra,vírgen, oprofetisavaʼekue.

10Hetaáraropytávoupépe,ouJudéaguipeteĩproféta héravaAgabo

11Oguahẽvoorerendápe,ojagarraPablocinturón,oñapytĩ ipohaipy,hahe'i:“Péichahe'iEspírituSanto:Upeichaite umijudíoJerusalénpeoñapytĩtapekuimba'ekocinturón járapehaome'ẽtachupeipype”gentil-kuérapo

12Rohendúvoko'ãmba'e,orehaumiupetendápegua rojerurechupeanihaguãojupiJerusalénpe

13UpémarõPabloheʼi:Mbaʼepikopeẽpejaheʼoha pemopuʼãchekorasõ?cheaimemaguipreparadondaha'éi añeñapytĩhaĝuánte,hakatuaveiamanoJerusalén-pe ÑandejáraJesúsrérare

14Hanoñekonvenseséirõguare,ropytu'uro'e:“Tojejapo Ñandejárarembipota”.

15UpeárarirerohupiorekarrétaharojupiJerusalénpe

16OhoaveiorendiveCesareadisípulo,haogueru hendivekuérapeteĩMnasónChipregua,idisipulotujaha ropytuʼuhaguahendive

17RoguahẽvoJerusalénpe,umijoykeʼyoremoguahẽ vyʼápe.

18UpeárapePablooikeorendiveSantiagorendápehaopa umiancianooĩupépe.

19Osaludarirechupekuéra,omombeʼukoʼýteumimbaʼe Ñandejáraojapovaʼekueumigentilapytépeiministerio rupive

20Ohendúvoupéva,ombotuichaÑandejárapehaheʼi chupe:“Cheermáno,rehechámamboymilhudíooĩumi ojeroviávahaopavaveikyreʼỹpeléirehe

21Haoñemombeʼundéve,remboʼehaopajudíooĩva gentil-kuéraapytépeohejahaguaMoiséspe,haheʼívo ndoikóivaʼerãhaosirkunsidaitaʼyrakuérape,nindoguata haguaumijepokuaaháicha

22¿Mbaʼépaupéicharõ?hetaoikotevẽvaoñembyaty, ohendútaguirejuhague.

23Upévareejapokombaʼeroʼévandéve:Oreroguereko irundykuimbaʼeoguerekóvapeteĩñeʼẽmeʼẽhesekuéra; 24Ha'ekuéraejagarrahaeñemopotĩhendivekuéraha eñembotavyhendivekuéra,oñakã'ohaguã,haopavave oikuaaumimba'eoñemombe'uvaekuenderehe,ndaha'eiha mba'eve.hakatundevoireguatahendaitépeharekumpli petembiapoukapy

25Umigentilojeroviávarehe,rohaiharomohuʼã haʼekuérandojapoihambaʼeveichaguambaʼe, ndahaʼéiramojepeoñekuaveʼẽvaguiumimbaʼe oñekuaveʼẽvaguitaʼangakuérape,hatuguy,ha ojeestrangulisahahekovaígui.

26UpémarõPablooguerahaumikuimbaʼépehaambue árapeoñemopotĩvohendivekuéraoiketémplope, ohechaukahaguambaʼéichapaoñekumplipaiteumiára oñemopotĩhagua,oñekuaveʼẽmevepeteĩofréndakádauno rehehápe

27Opapotaitémaumi7ára,umijudíoAsiaguaohechávo chupetémplope,omomýienterovetavayguakuérapeha omoĩipohese

28Osapukái:“Kuimba'eIsraelgua,peipytyvõ:Kóvahína pekuimba'eombo'évaopatendáreopatetãme,peléihako tendáre

29(Ha'ekuéraohechava'ekueJesúsndiveupetávape TrófimopeteĩÉfesogua,ha'ekuéraoimo'ãPabloogueru haguetémplope)

30Opapesiudaoñemomýi,haumihénteodipara,ojagarra Páblopehaoguenohẽchupetémplogui,haupepete oñembotyumiokẽ

31Haʼekuéraojukapotaitévochupe,oñemombeʼupe grúporuvichaguasúpe,Jerusaléntuichakuejaveveoĩha sarambi.

32Upepeteojagarraumisoldádohasenturiónpehaodipara ohohendápekuéra,haohechávopekapitánhaumi soldádope,ohejahikuáioinupãPáblope

33Upéioñembojapekapitánruvicha,ojagarrachupeha heʼiojejokuahaguachupemokõikadénapehaojerure mávapaha’e,hamba’épaojapo

34Oĩosapukáivapeteĩmbaʼe,oĩambue,umihénte apytépe,handaikatúirireoikuaambaʼépaoikótape sarambi,omandaojeguerahahaguachupepekastíllope.

35Haoguahẽvopeeskaléraári,upéichaojeguerahachupe umisoldádoipuʼakahaguéretavayguakuéra

36Hetaitereihénteohohapykuérihaosapukái: “Emomombyrychupe”

37Páblopeojeguerahavaʼekuepekastíllope,heʼipe mburuvichaguasúpe:“Ikatupikoañeʼẽndéve?”.Máva pikohe'i:“Ikatupikoreñe'ẽgriégope?”

38¿Ndaha'éipikondeupeegipcio,ko'ãáramboyve omosarambihaogueraha4.000kuimba'eoporojukávape desiértope?

39Pablokatuhe'i:Chenikopeteĩkuimba'ejudíoTarso pegua,peteĩtávaCilicia-pegua,handaha'éipeteĩtáva ivaívape

40Ome'ẽrirechupepermiso,Pablooñembo'yescalera-pe haojaposeñaiporupiveumihéntepeOkirirĩetereiha oñe'ẽchupekuérañe'ẽhebréope

MOAKÃHA22rehegua

1Kuimbaʼekuéra,joykeʼyhatúva,pehenduchedefensa koʼágaajapóvapeẽme

2(OhendúvoJesúsoñe'ẽhachupekuérahebreoñe'ẽme, okirirĩvehikuái.

3Añetehápechehaʼepeteĩkuimbaʼehaʼévapeteĩhudío, heñóivaTarso-pe,peteĩtávaCilicia-pe,hakatu añemongakuaakotávapeGamalielpygotyo,haamboʼepe maneraperfectaumitúvakuéraléiheʼiháicha,haikyreʼỹ vaʼekueTupã,opavavepeẽpeikoháichakoárape

4Hacheapersegipéichaamanomeve,ajopyhaameʼẽ kaʼirãimekuimbaʼehakuñáme

5Pesaserdóteguasuomombeʼuháichaaveichetestígo,ha enteroveumiansiánorendápe,+umívaguiarresivi kuatiañeʼẽumiermánopehaahaDamáscopeagueruhagua Jerusalénpeumioĩvapeupépeojekastigahagua

6Haojehu,ajapoajacherapehaaĝuahẽvoDamasco-pe asajerupi,sapy’aitépeomimbiyvágaguipeteĩtesape tuichávachejerére

7Añesũyvýpehaahendupeteĩñe'ẽhe'ívachéve:Saúl, Saulo,mba'érepikochepersegi?

8Cheambohovái:“Mávapikonde,Ñandejára?Hahe'i chéve:ChehínaJesúsNazaretgua,nderepersegíva.

9Haumioĩvachendiveohechaañetepetesape,haokyhyje; hakatunohendúihikuáipeoñe'ẽvachéveñe'ẽ

10Hahaʼechupe:“Mbaʼépaajapóta,Ñandejára? Ñandejárahe'ichéve:Epu'ãhaterehoDamasco-peha upépeoñemombeʼútandéveopambaʼe oñemboguapyvaʼekuendéverejapohagua.

11Ndaikatúirõahechaupetesapemimbipa,chesãmbyhy umichendiveporupive,aĝuahẽDamasco-pe

12PeteĩAnanías,peteĩkuimbaʼeoservívaÑandejárapepe léiheʼiháicha,haomombeʼuporãumihudíooikóvaupépe 13Oucherendápehaoñembo'yhahe'ichéve:Cheermáno Saúl,ehechamiHaupearavópevoiamañahese

14Haha'ehe'i:OreruypykueJárandeporavoreikuaa haguãhembipotaharehechahaguãupeHekojojávape,ha rehenduhaguãijuruñe'ẽ.

15Ndeha'étatestimonioopavaveyvypórapeumimba'e rehechaharehenduva'ekuére

16Hakoʼágambaʼérepikorepyta?epu'ãhaeñemongarai haejohéindeangaipa,ehenóivoÑandejáraréra

17Haojehu,aĝuahẽjeývoJerusalénpe,añembo’eaja Tupaópe,aimepy’aguapýpe

18Haohechachupehe'ihachéve:“Pya'ehapya'eesẽ Jerusaléngui.

19Chehaʼe:“CheRuvicha,oikuaahikuáicheamoinge haguekárselpehaainupãhaguekádasinagógapeumi ndereheojeroviávape

20HaoñeñohẽvondemártirEstebanruguy,cheavei añembo’y,haamoneĩomanohaĝua,haañongatuumi ojukava’ekuechupeao

21Ha'ehe'ichéve:“Eho,cheromondótamombyryko'águi umitetãambueguápe.”

22Ha'ekuéraohenduchupeko'ãñe'ẽ,haupéiohupihikuái hahe'i:“Pemombopeichaguatapichakoyvyapeárigui, naiporãiguioikove”

23Ha'ekuéraosapukái,omomboijaohaomombo yvytimboyvategotyo.

24Pecapitánruvichaomandaojegueruhaguachupepe kastíllope,haheʼitojeporekachupeoinupãvo;oikuaa haguãmba'érepaosapukáihikuáipéichahese.

25Ha'ekuéraoñapytĩajachupetálape,Pablohe'ipe senturiónoĩvapeupépe:Ikatupikopeẽpeinupãpeteĩ kuimba'errománopehanoñekondenáivape?

26Pesenturiónohendúvoupéva,ohoheʼipekapitánpe: “Eñatendékenaperejapóvare,pórkekokuimbaʼerrománo”

27Upéioupekapitánruvichahaheʼichupe:“Eremína chéve,¿ndepikorrománo?”Ha'ehe'i:Heẽ

28Pekapitánheʼi:“Hetaitereiplátaahupytykoliverta” Pablohe'i:Chekatuchereñóisãsõme.

29Upepeteohohikuáipeohesa'ỹijova'erãvagui,hape mburuvichaguasuokyhyjeavei,oikuaarireha'ehapeteĩ rrománohaoñapytĩhaguérechupe.

30Koʼẽmbotávo,haʼeoikuaaséguimbaʼépaojeʼeheseumi hudío,haʼeoipeʼachupeijatykuéragui,haomandaumi saserdóteruvichakuérapehaopaikonsiéntopetoñepresenta hagua,haomboguejyPáblopehaomoĩchupehenondépe

MOAKÃHA23rehegua

1UpémarõPabloomañaporãpekonséhope,heʼi:“Che ermanokuéra,koʼagaitepeveaikochekonsiénsiaporã Ñandejárarenondépe”

2SaserdóteguasuAnaníasheʼiumioĩvapeijykéreoinupã haguachupeijuru.

3UpémarõPablohe'ichupe:“Ñandejáraneinupãta,nde muromorotĩva

4Umioñembo'ývahe'i:“¿RejahéipikoTupãpa'iguasu?

5UpémarõPablohe'i:Cheermanokuéra,ndaikuaáiha'e haguesaserdóteguasu

6Pabloohechakuaávopeteĩpártehaʼehasaduséohaambue fariséo,osapukáipeatyguasúpe:“Cheermanokuéra:Che ningofariséo,fariséoraʼyencuestión.

7Jesúshe'irireupéicha,oñepyrũojoavyumifariséoha saduseoapytépe

8Saduseokuéraheʼindaiporiharresurreksión,niánhelni espíritu,péroumifariséoomombeʼumokõivéva.

9Upéiosapukáituichahaumimboʼeháraleipeguafariséo kuéraopuʼãhaoñorairõhaheʼi:“Ndajajuhúimbaʼeve ivaívakokuimbaʼépe,péropeteĩespíritutérãpeteĩánhel oñeʼẽramohendive,aniñañorairõhendive”Ñandejára

10Oñepyrũvopeteĩjoavytuicháva,pemburuvichaguasu okyhyjéguianihaguaojejapiPablo-pe,heʼiumisoldádope oguejyhaguahaojagarrahaguachupembaretépe ijapyteguikuérahaogueruhaguachupepekastíllope.

11UpepyharépeÑandejáraoñembo'yijykérehahe'i: Evy'aporãPablo,remombe'uhaguéichacherehe Jerusalénpe,upéichaaveiremombe'uva'erãRómape

12Ko'ẽmbotávo,unoskuántojudíooñembyatyha oñeñapytĩhahe'indokarumo'ãihahandoy'umo'ãihaojuka pevePáblope

13Hahetavehikuáicuarenta-guiumiojapovaʼekueko konspirasión.

14Upémarõhaʼekuéraouumisaserdóteruvichahaumi ansiánorendápehaheʼi:“Oreroñeñandúmapeteĩ maldisiónpe,handoroʼumoʼãimbaʼeverojukapeve Páblope”

15Koʼágapeẽpekonséhopepemombeʼupekapitán ruvichapekoʼẽrõomboguejytahachupepenerendápe, haʼetekupeporanduporãvévahese

16Pabloermánaraʼyohendúvooñenohahikuái,haoikepe kastíllopehaomombeʼuPáblope

17UpémarõPabloohenóipeteĩvaumisenturiónpehaheʼi: “Eguerukomitãrusúpepekapitánruvicharendápe.

18Upémarõhaʼeoguerahachupepekapitánruvicha rendápehaheʼi:“Páblopeprisionérocherenóihendápeha ojerurechéveagueruhaguanerendápekomitãkariaʼy, heʼívandéve”

19Upémarõpemburuvichaguasuojagarrachupeipópeha ohohendivehaʼeñohaoporanduchupe:“¿Mbaʼépaere chéve?”

20Upéihe'i:Umijudíooipotandéveregueruhaguã Páblopeko'ẽrõAmandajeGuasúpe.

21Aníkereñeme'ẽchupekuéra,ha'ekuéraguihetave cuarentakuimba'eoñangarekóvahese,ohurava'ekue, ndokarumo'ãihanindoy'umo'ãihaojukapevechupe. ohekávopeteĩñe’ẽme’ẽndehegui

22Upémarõpemburuvichaguasuohejapemitãrusúpeoho haheʼichupe:“Aniereavavéperemombeʼuhaguechéve koʼãmbaʼe”

23UpémarõJesúsohenóimokõisenturiónpehaheʼichupe: “Embosakoʼi200soldádoohohaguaCesaréape,ha80 kavajuariguaha2000lánsa,pyharekueterceraórape

24Peme'ẽchupekuéramymba,ikatuhaguãomonde PáblopehaoguerahaporãchupemburuvichaFélixrendápe. 25Haohaipeteĩkuatiañe'ẽpéicha

26ClaudioLisiasomomaiteiFélixmburuvicha ikatupyryvévape.

27Kokuimbaʼépeojejagarraumihudíogui,haojuka vaʼerãmoʼãchupekuéra,upérõajupeteĩehérsitoreheveha asalvachupe,aikuaáguihaʼehapeteĩrrománo.

28Haaikuaaserirembaʼérepaoakusahikuáichupe,agueru chupeikonsiéntope.

29Cheahechakuaaojeakusahahesekuéramba'evaiha he'ívaléipe,hakatundaiporihamba'eveoporojukávatérã oñeñapytĩhaguã

30Haoñemombeʼúvochévembaʼéichapaumihudío ohaʼarõpekuimbaʼépe,amondopyaʼendéve,haameʼẽ aveiumioakusávapechupeheʼihaguanerenondépe mbaʼépaorekohikuáiheseMaiteipaha

31Upéiumisoldádo,heʼihaguéichachupekuéra,ojagarra PáblopehapyharekueoguerahachupeAntipatrispe.

32Koʼẽrireohejahikuáiumikavajuariguaohohagua hendive,haohojeypekastíllope

33Ha'ekuéraoguahẽvoCesaréapehaome'ẽpekuatiañe'ẽ mburuvichaguasúpe,opresentaaveiPablohenondépe

34Pegovernadóromoñeʼẽrirepekuatiañeʼẽ,oporandu mbaʼeprovínsiapepahaʼe.Haoikuaávoha'ehaCiliciagua; 35Cherohendúta,heʼihaʼe,ouvoveumindeacusávaHa he'ichupeoñeñongatuhaguãHerodesjuiciorógape.

MOAKÃHA24rehegua

1Upéicincodíarire,saserdóteguasuAnaníasoguejyumi ansiánondive,hapeteĩoradorhéravaTertulondive,ha haʼeomombeʼupegovernadórpePablokóntrape

2Oñehenóivochupe,Tértulooñepyrũoakusachupe,ha heʼi:“Nderupiverovyʼaitereihakirirĩháme,hane remiandurupiveojejapohakotetãreumitembiapo ijojahaʼỹva

3Roaceptatapiaite,haopahendápe,penoblevévaFélix, opaaguyjereheve.

4Jepémoupéicha,anihaguachembopyʼaroryvendéve, ajerurendéverehenduhaguaoréveneporiahuverekogui mbovymiñeʼẽ.

5Jajuhukokuimba'eha'ehapeteĩmba'asyvai,omomýiva opu'ãhaopajudíokoyvyapeári,haomoakãvanazareno ñemoñare.

6Ha'eohómaaveiomongy'aTupao

7PemburuvichaguasuLisiaskatuouoreárihaoipe'a chupeorepógui.

8Emandaumiojahéivachupeouhaguãnerendápe,ha ehesa'ỹijomávapaikatureikuaaopako'ãmba'eore rombojava'ekuechupe.

9Haumihudíoaveiomoneĩ,heʼívokoʼãmbaʼeoikoha

10UpémarõPablo,pegovernadórheʼirirechupeseña oñeʼẽhagua,heʼi:“Aikuaáguihetaáñoremareikohague huésramokotetãme,chevyʼavéntemaambohovái chejehegui

11Reikuaaporãhaguã,12áragueteriajupihague Jerusalénpeamomba'eguasuhaguã

12Ha'ekuérandachejuhúitémplopeañorairõhaavavéndi, niamopu'ãhatavayguakuérape,nisinagógapenitávape.

13Ndaikatúiaveiohechaukahikuáiumimbaʼekoʼága chembojavaʼekue

14Chekatuamombeʼundéve,petapehaʼekuéraohenóiva herejía,upéichaamombaʼeguasuhacheruypykueJárape, aroviaopambaʼeojehaívapeLéihaprofetakuérape

15HapeguerekoesperanzaTupãgotyo,haʼekuéravoi ohejávaavei,oikovejeytahaumiomanóvaapytégui,umi hekojojávahahekojojávagui

16Hakoʼápeañehaʼã,arekotapiaitepeteĩkonsiénsia ndojokóivaTupãme,hayvypórape

17Koʼágahetaáñorireajuagueruhagualimosnache retãme,haumiofrénda

18UpémarõunoskuántohudíoAsiaguachejuhúva añemopotĩhatémplope,ndahaʼéihetahéntenityapu

19Haʼekuéraoĩvaʼerãmoʼãkoʼápenerenonderã,haojoko vaʼerãmoʼãcherehe

20Térãtaʼekoʼãvakoʼápe:“Otoparaʼembaʼeivaíva cherehe,añemboʼyajapekonséhorenondépe

21Ndahaʼéiramopeteĩñeʼẽnte,cheasapukáiañemboʼyaja ijapytepekuéra:“Apokoumiomanóvarresurreksiónre,peẽ peñeporandukoárape”

22Félixohendúvoko'ãmba'e,oikuaaporãvévoupetape, omboykehahe'i:“OguejyvoveLisias,kapitánruvicha,che aikuaátaopamba'erejapova'ekue”

23HaʼeheʼipeteĩsenturiónpeoñangarekohaguaPáblope haohejahaguachupeisãso,haanihaguaojokonipeteĩ oikuaávapeoservitérãouhendápe

24Upeárarire,FélixoguahẽvohembirekoDrusilandive, ha'évapeteĩjudío,omondoPáblopehaohenduchupe ojeroviahaCristorehe

25Haoimo'ãajatekojoja,jejopyhahuísiooútavare,Félix oryrýihaombohovái:Terehoko'ãgapeve. aguerekóramopeteĩépocaconveniente,rohenóita

26Ha'eoha'arõaveiPabloome'ẽchupeviru,ha'eopoi haguãchupe

27DosáñorirePórcioFestooikeFélixkotýpe,haFélix oguerohoryseumihudíope,ohejaPáblopeojejokua.

MOAKÃHA25rehegua

1Festooguahẽvopeprovínsiape,tresdíarireojupi CesaréaguiJerusalénpe

2Upémarõpesaserdóteguasuhaumijudíoruvicha omombeʼuchupePáblokóntrapehaojerureasychupe

3Haojerurechupemba'eporã,omondohaguãchupe Jerusalénpe,oha'arõvotapéreojukahaguãchupe.

4Festokatuhe'i:PáblopeoñeñongatutahaCesaréape,ha ha'evoiohotahaupépe

5Upvare,he'iha'e,pendeapytpeikatuva,toguejychendive hatombojakokuimba'e,oimramoipypemba'evai

6Opytariremasdediezdíaijapytepekuéra,oguejy Cesaréape.haambueárapeoguapývohuísioapykaári omandaojegueruhaguãPáblope

7OguahẽvoJesús,umijudíooguejyvaʼekueJerusaléngui oñemboʼyijerérehaheʼihetambaʼevaiPáblokóntrape,ha ndaikatúiohechaukahikuái

8Upeajahaʼeheʼiijehe:“Ndaipórimbaʼeveichavérõumi hudíoléi,nipetémplohaCésarkóntrape”.

9Festokatuombovy'aseumihudíope,ombohováiPáblope: RejupítapaJerusalénpehaupépeojehusgako'ãmba'e cherenondépe?

10UpémarõPablohe'i:Cheañembo'yCésarjuicio rógape,chejuzgava'erãhápe

11Cheningochembojeguarúvatérãajapóramomba'e oporojukáva,namanomo'ãiCheajerureCésarpe

12UpémarõFestooñomongetarirepeatyguasúpe,he'i: ¿RejerurepikoCésarpe?Césarrendáperehóta.

13Upeárarire,rréiAgripahaBerniceouCesaréape osaludahaguaFestope

14Upéihetaáraoĩrirehikuáiupépe,Festoomombe'u mburuvichaguasúpePabloñe'ẽhahe'i:Oĩpeteĩ kuimba'eohejávaFélixka'irãime.

15AimejaveJerusalénpe,umisaserdóteruvichahaumi hudíoansiánoomombeʼuchéve,haoipotaojehusgachupe

16Chehaʼechupe:“Umirrománoningondahaʼéiningo omeʼẽvaʼerãpeteĩpersónapeomanohagua,peoñeakusáva ojoguerahamboyveumioakusávapehovake,haoreko persónaokontestahaguaijeheguipembaʼevaiojejapóvare hese”

17Upévare,oguahẽvohikuáikoʼápe,mbaʼeveichagua tardeʼỹrekoʼẽrõaguapypehuísioapykaári,haamanda ojegueruhaguapekuimbaʼépe

18Umioakusávaopuʼãrõguarehese,haʼekuéranoñeʼẽi mbaʼevecheaimoʼãvare.

19Haʼekuéraoporanduvaʼekuehese,haʼekuéraojeroviaha hesekuéra,hapeteĩJesúsomanóvare,haPabloheʼi oikoveha

20Haadudáguikoʼãichaguaporandu,aporanduchupe ohótapaJerusalén-pe,haupépeojehusgakoʼãmbaʼére.

21PabloojerurerireAugustoohenduhaguáicha,haʼe chupeoñeñongatuhaguachupeamondopevechupeCésar rendápe.

22UpémarõAgripaheʼiFestope:“Chevoiahendusepe kuimbaʼépe”Ko’ẽrõ,he’i,rehendutachupe

23Ko'ẽmbotávo,oguahẽvoAgripahaBernice,tuicha mba'eporãreheve,haoikepetendaoñehenduhápe,umi mburuvichaguasuhakuimba'eruvichakuéraupetávapegua ndive,FestoomandarupiojegueruPablo-pe

24Festohe'i:“MburuvichaguasuAgripahaopavaveoĩva ko'ápeorendive,pehechakokuimba'e,Jerusalénpehaavei ko'ápeosapukáivoheseoikoveareve

25Haahechakuaávohaʼendojapóihaguembaʼeve omeresévaomanohagua,hahaʼevoiojerurehague Augustope,adesidiamondotahachupe

26Ha'eguindarekóimba'eveahaihaguãcheruvicha-pe Upévareagueruchupenerenondépe,hako'ýtene renondépe,mburuvichaguasuAgripa,ikatuhaguã,ahecha rire,arekohaguãmba'eahaihaguã

27Haʼetéguichévenaiporãihaamondopeteĩprisionéro,ha ndahaʼéiahechaukahaguaumidelitooñemoĩvahese

MOAKÃHA26rehegua

1UpéiAgripahe'iPáblope:Ndereñe'ẽndejehegui UpérõPablooipysoipohaombohováiijupevoi.

2MburuvichaguasuAgripa,aimo'ãavy'aha,koárape añe'ẽtachejeheguinerenondépeopamba'ejudíokuéra he'ívarecherehe.

3Koʼýteaikuaáguindévereikuaaporãhaopambaʼeoikóva umihudíoapytépe

4Cheimitãguivecherekove,aimevaʼekueñepyrũrãche retãapytépeJerusalén-pe,oikuaapaiteumihudío;

5Haʼekuérachekuaaiñepyrũmbyguive,omombeʼúramo hikuái,cheaikohafariséoramopesectaipohýivévañande rrelihiónpe

6HakoʼágaañemboʼyhaajehusgapepromesaÑandejára omeʼẽvaʼekueñanderukuérapeguarãesperanzarehe.

7Upepromésapeñandedocetribu,pyaʼevoioservíva Ñandejárapeárahapyhare,ohaʼarõouUpévarehe, mburuvichaguasuAgripa,judíokuérachembojacherehe.

8¿Mbaʼérepikopeimoʼãpeẽmendaikatumoʼãiha pegueroviaÑandejáraomoingovejeytahaumiomanóvape?

9Añetehápeapensachejupe,ajapovaʼerãhahetambaʼe ojoavyvaJesúsNazaretrérare

10Upemba'eajapoaveiJerusalénpe,hahetaumi imarangatúvapeambotyka'irãime,ahupytyrireautorida umipa'iruvichakuéraguihaojejukarirechupekuéra, ameʼẽcheñeʼẽhesekuéra

11Hapyʼỹiakastigachupekuéraopasinagógape,haajopy chupekuéraoñeʼẽvaihagua;hachepochyetereihesekuéra, apersegichupekuératavaguasumombyrypeve.

12UpémarõahajaveDamáscope,umisaserdóte ruvichakuéraomandahacherembiapoukapy

13Asajepytejave,orréi,ahechatapérepeteĩtesape yvágagui,kuarahyomimbipávaári,omimbichejeréreha umiohóvachendive

14Opavavero'arireyvýpe,ahendupeteĩñe'ẽoñe'ẽva chévehahe'ívaevréoñe'ẽme:Saúl,Saúl,mba'érepiko chepersegi?hasyndéverepopohaguãumipinchazorehe

15Hacheha'e:“Mávapikonde,Ñandejára?Haha'ehe'i: ChehínaJesúsnderepersegíva.

16Hakatuepu'ãhaeñembo'yndepyrehe,ajechauka haguérendéveupevarã,ajapohaguãndeheguipeteĩ ministrohatestigomokõiveko'ãmba'erehechava'ekuégui, haumimba'eahechaukátavandéve;

17Roipe'aumitetãhatetãambueguágui,ko'ágã romondóvape

18Oipeʼahaguahesa,haombojerehaguachupekuéra pytũmbýguitesapegotyo,haSatanáspuʼakáguiTupãme, ohupytyhaguachupekuéraangaipañeperdona,haerénsia umioñemomarangatuvaʼekueapytépejeroviaoĩvacherehe 19Upémarõ,mburuvichaguasuAgripa,naiñeʼẽrendúipe visiónyvágapeguápe

20HakatuohechaukaraẽchupekuéraDamasco-gua,ha Jerusalén-pe,haopaJudearembeʼýpe,haupéigentilkuérape,oñearrepentihaojerehaguãTupãme,haojapo tembiapookonvenivaoñearrepentihagua

21Koʼãmbaʼéreumihudíochejagarrapetémplopeha chejukase

22Upévare,ahupytyrireTupãchepytyvõ,koʼágapeve aimetestimoniomichĩhatuichávape,handaʼéiambue mbaʼe,ndahaʼéiramoumiprofétahaMoisésheʼivaʼekue outaha

23Cristoohasaasy,hahaʼehaʼehaguapeprimero opuʼãtavaomanóvaapytégui,hatohechaukatesape tavayguakuérape,hagentil-kuérape

24Haoñe'ẽajapéicha,Festohe'iiñe'ẽhatãme:“Páblo,nde ningondepy'ajuhetaaprendizajendembotavy

25Ha'ekatuhe'i:Chendaha'éichetavy,Festo imba'eguasuvéva.hakatueñeʼẽumiñeʼẽañeteguaha iñakãguapýva

26Mburuvichaguasuoikuaako'ãmba'e,hacheañe'ẽavei henondépesãsõme.komba'endojejapóiguipeteĩeskínape.

27MburuvichaguasuAgripa,regueroviapikoumi maranduhára?Cheaikuaanderejeroviaha

28UpémarõAgripaheʼiPáblope:“Haimeteningo chekonvenseaikohaguakristiáno”

29UpérõPablohe'i:AipotaÑandejárape,ndaha'éinde añónte,haopavavecherendúvakoárape,haimeteha'e cheichagua,ndaha'éiramoko'ãñeñapytĩmbýpe

30He'irirepéicha,opu'ãrréi,gobernador,Bernicehaumi oguapývahendivekuéra.

31Ohorirehikuái,oñe'ẽojupehahe'i:“Kokuimba'e ndojapóimba'eveomanóvatérãoñeñapytĩhaguã”.

32UpémarõAgripahe'iFesto-pe:Kokuimba'eikatu kuriojepoichugui,ndojapóirireapelaciónCésarpe

MOAKÃHA27rehegua

1HaojedesidívorohotahavárkopeItáliape,haʼekuéra omeʼẽPablohaunoskuántoprisionérope,peteĩcenturión héravapeJulio,haʼévaAugustoñorairõhára

2HaroikepeteĩvárkoAdramitíope,rojupi,heʼiséva rohotahaAsiarembeʼýrepeteĩAristarco,macedonio Tesalónicapegua,oĩorendive

3HaambueáraperoguahẽSidónpe.JulioojerurePáblope haome'ẽchupesãsoohohaguãiñangirũnguérarendápe opytu'uhaguã

4Rosẽrireupégui,roguataChipreguýpe,yvytuojoykére 5RoguatariremarCiliciahaPanfiliaári,roguahẽMírape, peteĩsiudaoĩvaLiciape

6UpépepesenturiónojuhupeteĩvárkoAlejandríapegua ohóvaItáliape.hahaʼeoremoĩipype.

7Haroguatambeguekaturirehetaára,hasa'irojuCnido rovái,yvytundohejáiore,roguataCretaguýpe,Salmone rovái;

8Ha,hasyohasávo,oguahẽpeteĩtendahéravapeUmi refugioiporãva;hi'aguĩupéguioĩtavaguasuLasea 9Ohasámahetatiémpohaipeligrosovémapevárkope, pórkekoʼágaohasámapeayuno,Pablooñemoñeʼẽ chupekuéra.

10Hahe'ichupekuéra:Karaikuéra,ahechakuaako jeguataoikótahamba'evaihahetamba'evai,ndaha'éipe kargahavárkoañónte,hakatuaveiñanderekove.

11Upevérepesenturiónogueroviavepevárkojárahape várkojárape,umimbaʼePabloheʼivaʼekuégui

12Haperefugiondahaʼéiguiiporãvaopytuʼuhaguaroʼy, hetaveokonsejaohohaguaupéguiavei,oiméramo mbaʼeichavérõoguahẽhikuáiFenice-pe,haupépeohasa haguaroʼy;ha'évaCretaretãygua,haopytasur kuarahyreikehanórtekuarahyreikegotyo

13Hapeyvytusuroipejúvombeguekatu,oimoʼãgui ohupytymahahikuáihembipotápe,ojepeʼávoupégui,oho hikuáiCretaypýpe

14Uperiremínteopuʼãpeteĩyvytuatã,héravaEuroclidón 15Hapevárkoojagarrávo,handaikatúioaguantapeyvytu, rohejachupeomaneha

16RoguatapeteĩíslahéravaClaudaguýpe,hetambaʼe rojapovaʼerãpekanóape.

17Haʼekuéraohupirire,oipuruhikuáiumipytyvõrã, oñapytĩpevárkoguýpeha,okyhyjéguianihaguahoʼa hikuáiumiyvykuʼioikovévape,oityvela,haupéicha oñemomýi

18Haorembotyryryitereíguipeteĩtormenta,ambueárape ombovevýihikuáipevárko;

19Hapetercerdíaperomosẽorepópeumimbaʼe ojejapóvapevárkope

20Hanikuarahynimbyjakuérahetaárandojehecháirõ guare,hanipeteĩtormentamichĩvaoityoreári,opa esperanzajajesalvatahaojepeʼaupérõ

21Uperire,hetatiémpoojejokorire,Pablooñemboʼy ijapytepekuérahaheʼi:“Karaikuéra,cherenduvaʼerãmoʼã, handapeperdéivaʼerãmoʼãCrétagui,hapehupyty vaʼerãmoʼãkombaʼevaihaperdida”.

22Hakoʼágapomokyreʼỹpeñemokyreʼỹhagua, ndaiporimoʼãiguiavaverekoveokañypendeapytépe,pe várkoañónte

23KopyharépeoĩcheykéreÑandejáraánhel,chehaʼéva haaservívachupe

24He'i:Anirekyhyje,Pablo.rejeguerahavaerãCésar renondépe,hapéinaápe,Tupãome'ẽndéveopaumine ndiveohóvape

25Upévarechekaraikuéra,pevy'a,chearoviaTupãme oikotahaoje'ehaguéichachéve

26Upéicharõjepe,jajepoivaʼerãpeteĩíslape.

27Pérooguahẽvope14hapyhare,roguataharoguejyaja Adríape,pyharepyterupiumivárkopeombaʼapóvaoimoʼã oñemoaguihapeteĩtetãme.

28Ombopuhaojuhu20métro,haohoriremombyrymi, ombopujeyhikuáihaojuhu15métro

29Upéiokyhyjéguianihaguaroʼaitaári,omombohikuái cuatroánklapevárkopopaguihaoipotaitereipeára.

30Umivárkoombaʼapóvaokañypotaitémahínape várkogui,omboguejyrirepevárkoyguasúpe,haʼeteku omombosévaanclapevárkogui.

31Pabloheʼipesenturiónhaumisoldádope:Koʼãva ndopytáiramopevárkope,ndaikatumoʼãipejesalva

32Upéiumisoldádooikytĩumisogaoĩvapekanóapeha ohejahoʼa

33Oguahẽvoára,Pabloojerureopavavépeho'uhaguã tembi'u,hahe'i:“Koárapeha'e14árapepytahapeajunaha ndape'úimba'eve”

34Upévareajerurepeẽmepe'uhaguãso'o,pévaniko peneresãihaguã,nipeteĩakãragueho'amo'ãinipeteĩpene akãgui

35He'irirepéicha,oguerahambujahaome'ẽaguyje Tupãmeopavaverenondépe

36Upéienteroveovyʼahikuái,hahoʼuaveihikuáisoʼo 37Haopavaveroimepevárkopedoscientossesentaánga.

38Okaruparirehikuái,ombovevýipevárkohaomombo petrígoyguasúpe

39Ko'ẽmbotávondoikuaáihikuáipeyvy,hakatuojuhu hikuáipeteĩysyryyrembe'y,ikatúramoomoingehikuáipe várko

40Ohupirirehikuáiumiancla,oñeñapytĩhikuáipemar gotyo,haoipeʼaumitimónryru,haohupipevelaprinsipál yvytugotyo,haohooríllagotyo

41Hahoʼávopeteĩlugárojotopahápemokõimar,oity hikuáipevárkoyvýpehapetenondeguaojejokohatã,ha opytaoñemomýi’ỹre,hakatupetapykueguaoñembyaiumi olambaretereheve.

42Haumisoldádookonsejavaʼekueojukahaguaumi prisionérope,anihaguaavaveosẽonatahaokañy

43PesenturiónkatuosalvasePáblope,ojokochupekuéra anihaguaoipotahikuáihaomandaumiikatúvaotyryry toñemomboraẽyguasúpe,hatoguahẽyvýpe

44Umihembývakatuoĩumitávlaárihaoĩpevárko oñembyaívareHaupéichaojehu,opavaveokañyhikuái yvýpe

MOAKÃHA28rehegua

1Haokañývohikuái,upérõoikuaahikuáiupeíslahéraha Melita

2Haumitetãmba'epohýindohechaukáiorévemba'eporã, ha'ekuéraomyendytatahaorerresivipeteĩteĩme,okyha ro'yrupi

3Pabloombyatyrirepeteĩyvyraryruhaomoĩtataári, hakuapytéguiosẽpeteĩmbóihaojejokoipópe

4Umibárbaroohechávopemymbaoporojukávaojekoloka ipópe,heʼiojupe:“Katueteningokokuimbaʼeningopeteĩ oporojukáva,okañýramojepepemárgui,ndohejáioikove. 5Upéiombotyryrypemymbatatápe,hanoñandúimba'eve ivaíva

6Ha'eramojepeomañahikuáiha'eoñembohye,térãho'a sapy'aomanóva,haomañarirehikuáihetamba'evai,ha ndohecháimba'eveivaíva,okambiahikuáihahe'iha'eha peteĩtupã

7Upelugárpevoioĩpekuimbaʼeruvichaupeíslapegua mbaʼe,héravaPublio.ha'eorerresivihaoreropytatres díascortéspe

8Publiotúvaoñenohasykatuhahuguyrapykuégui

9Upémarõojejapóvoupéva,ouaveiumiótrohasyvaʼekue upeíslapehaokuera.

10Haʼeaveioremombaʼeguasuhetañemombaʼeguasúpe; harohóvo,orekargahikuáiumimbaʼeoñeikotevẽvareheve.

11HatresméserirerohopeteĩvárkoAlejandríagui,opyrũ vaʼekueroʼypeíslape,haʼévaCastorhaPólux

12RoguahẽvoSiracusape,3díaropytaupépe

13UpéguiroguerupeteĩbrújulaharoĝuahẽRegiope,ha peteĩárarireoipejuyvytusurgotyo,haambueárape roĝuahẽPuteólípe

14Upéperojuhujoyke'ykuérape,haojerureropyta hendivekuéra7árapukukue,haupéicharohoRomagotyo

15Upéguiumiermánoohendúvoorembaʼe,ouorerovasa Apiohaumimbohapytavernapeve

16RoguahẽvoRómape,pesenturiónombohasaumi prisionéropepeguárdiaruvichapoguýpe,péroPablooheja oikohaʼeñopeteĩsoldádooñangarekóvahese

17MbohapyárarirePabloohenóiumijudíoruvicha kuérape,haoñembyatyrirehikuái,he'ichupekuéra:Che pehẽnguekuéra,ndajapóiramojepemba'evetavayguakuéra rehetérãoreruypykuejepokuaarehe,upéicharõjepe añemeʼẽprisionéroramoJerusalénguiumirrománopópe. 18Haʼekuéracheporandúrõguare,cherejasevaʼekue, ndaipóriguimbaʼeveichaguambaʼeikatúvaomano

19Hakatuumijudíooñeʼẽrõguarehese,ajejopyajerure haguaCésarpe;ndaha’éiaakusava’erãhacheretãme

20Upévarechepohenóipohechahaañe'ẽhaguãpenendive

21Ha'ekuérahe'ichupe:Ndoroguerohorýikuatiañe'ẽ Judéaguinderehe,nipeteĩvaumiermánooúvaomombe'u térãhe'ívamba'eveivaívanderehe

22Orerohendusendeheguimba'éparepensa,roikuaako sectareheoñeñe'ẽhahese

23Haomoĩrirechupehikuáipeteĩára,hetaouhendápe opytahápe;Ha'eomyesakãhaomombe'uTupãRréino, ogueroviaukachupekuéraJesúsrehe,Moisés rembiapoukapyhamaranduhárakuérarupive,pyhareve guiveka'arupeve.

24Haoĩogueroviávaumimbaʼeojeʼevaʼekue,haoĩ ndogueroviáiva

25Ha'ekuéranoñemoĩripeteĩñe'ẽme,Pablohe'irirepeteĩ ñe'ẽ:“Espíritusántohe'iporãñanderukuéraypykuépe profétaIsaíasrupive

26He'i:“Terehokotavayguakuérarendápehaere: Pehendúvopehendútahanapentendemo'ãihapehechávo pehecháta,handapehechakuaái

27Kotavayguakuérakorasõikyrỹigui,haijapysaikyrỹi ohendúvo,hahesakuéraomboty;anihaguãohechahikuái hesarupive,haohenduijapysápe,haontendeikorasõme, haoñekonverti,hacheamonguerachupekuéra

28Peikuaapeẽme,Tupãsalvasiõoñemondohagentilkuérapehaha'ekuéraohendutaha

29Haheʼirirekoʼãñeʼẽ,umijudíooho,haojodiskuti tuichaojuehe

30Pabloopytadosáñopukukuehógape,haorresiviopa oikévapehendápe

31OpredikaÑandejáraRréinohaoporomboʼeÑandejára Jesucristorehe,jeroviaitereheve,avavendojokóichupe.