KAPITEL 1 1 Knigły słowow Tobits, syna Tobielsa, syna Ananiela, syna Aduelsa, syna Gabaelsa, semjenja Asaelsa, roda Nephthali; 2 A kótaryž jo se za cas Enesesara, krala Assyrera, popajźony z Thisbea wjadł, kótaryž jo k pšawicy wónego města, kótarež pópšawem Nephthali groni se w Galiläa wušej Asera. 3 Ja, tobit, som wšykne dny mójogo žywjenja na drogach wěrnosći a spšawnosći pśeměnił a som swójim bratšam a swójomu ludoju, kenž su ze mnu do Ninive do kraja Assyrow pśišli, wjele almozow cynili. 4 a ako som był w swójom wóścojskem kraju, ako som był hyšći młody, jo padnuł ceły štom Nefthali, mój nan, z domu Jeruzalema dołoj, kótaryž jo se ze wšych rodow Israela wuzwólił, aby wšykne rody tam woprował, źož jo se templ bydlenja nanejšta wuswěśił a za wšykne case natwarjony. 5 a wšykne rody, kótarež su se zgromadnje znjeměrnjone, a dom mójogo nana Nephthali su woprowali fajfy Baal. 6 Ja sam pak som cesto k swěźenjam do Jeruzalema šeł, ako jo se to cełemu ludoju Israel pśez nimjernu radu rozsuźił, a jo měł prědnica płody a źaseśiny rozmnoženje z tym, což jo se nejpjerwjej stało; A su mě dali pśi hołtarju mjeršnikam, źiśam aarona. 7 prědny źasety źěl wšych rozmnoženjow som dał synam Aaronam, kótarež su w Jeruzalemje słužyli; drugi źasety źěl som pśedawał a som jen wótergi w Jeruzalemje wudał. 8 a to tśeśi som tym dał, kótarymž jo se pśiźěliło, ako jo se mě maś mójogo nana Debora pśikazała, dokulaž som se wót mójogo nana ako waise zawóstajiła. 9 a ako som był muski, som se wóženił Na Annu ze swójskeje pśiswójźbnosći, a wó njej som znanił Tobiasa. 10 a ako smy se my ako popajźone do Ninivea zawlakli, su wšykne móje bratšy a móje pśiswójźbne wót klěba gólow jědli. 11 pak som se wót jěze slědk źaržał. 12 Dokulaž som z cełeje wutšoby na Boga myslił. 13 a nanejwětšy jo mě dał gnadu a gnadu pśed Enemessarom, tak až som jogo librowank był. 14 a ja som šeł do media a som spušćił w dowěrje z Gabaelom, bratšom Gabriasom, wRages, městoju media, źaseś talentow slobra. 15 Als něnto Enemessar njabogi, jo kněžył Sanherib, jogo syn, na jogo městnje. Jogo doliny jo było znjeměrnjone, až njejsom mógał do medijow hyś. 16 a za cas Enemessara som dał swójim bratšam wjele jałmožnych a som mój klěb głodnego dał. 17 a móje drastwy za nage, a gaž som někogo ze swójogo luda njabogi abo wokoło murjow Ninive chyśił, ga som jogo wobrył. 18 a gaž jo kral Sanherib zabił, ako jo pśišeł a z Judy wuběgnuł, som ju kšajźu zakopał. Pśeto w swójom gniwje jo wjele wusmjerśił; Ale śěła njejsu namakali, ako su se wót krala pytali. 19 a ako jo jaden z niniwitow šeł a se pla krala pśez mnjo skjaržył, až som ju zakopał a se schował; Dokulaž som zbližył, až su mě za smjerś pytali, som se ze tšacha wrośił. 20 a wše móje wóry su se namócnje zebrali, a nic wóte mnjo njejo wóstało mimo mójeje žeńskeje Anny a mójogo syna Tobiasa. 21 a njejo pěśapěśźaset dnjow zajšło, tak stej jogo dweju synowu wusmjerśili, a stej wuběgnułej do górow Ararath. A Sarchedonus, jogo syn, jo se kněžył na jogo městnje; Wó zliceńkach swójogo nana a wó wšyknych swójich nastupnosćach Achiacharusa, mójogo bratša Anael, syna póstajił. 22 a Achiacharus jo se wokoło mě źiwał, a ja som se wrośił do Ninive. Achiacharus pak jo był gubny a zygel a zastojnik a
doglědowaŕ zliceńkow, a Sarchedonus jo jogo pódla sebje zasajźił, a wón jo był mójogo bratša syna. KAPITEL 2 1 Ako som něnto zasej domoj pśišeł a mója žeńska Anna se ze swójim synom Tobiasom ku mnjo wrośiła, swětki swěźeń, kótaryž jo swěty swěźeń sedym tyźenjow, to jo se mě pśigótowała dobra mjeśka, pśi kótaremž som se stajił, aby jědł. 2 a ako som měso w pśewětšenju wiźeł, som powědał k mójomu synoju: Źi tam a pśinjas chudym, kótaregož namakajoš, z našych bratšow, kenž kněza spomina; spomina na kněza; A lej, cakam na tebje. 3 pak jo zasej pśišeł a źašo: Nan, jaden z našogo luda se zadušujo a na wikowanišćo chyśijo. 4 a nježli som hyšći něco jědł, som wujěł a som jogo do jśpy dowjadł, daniž njejo se słyńco chowało. 5 a ja som se wrośił, smyšyli mě a zjědł mójo měso do śěžkego. 6 zapleśenje amosa, ako wón jo gronił: "Twóje swěźenje se do žałowanja pśeměnijo a wše twóje wjasele na skjaržbu." 7 Wó to som płakał, a ako jo słyńco chowało, som tam šeł, jo row cynił a jogo wobraśił. 8 mójich susedow pak jo se wó mnjo wusměšowało a powědało: Toś ten muski se hyšći njebój, togodla wusmjerśony byś, kenž jo wuběgnuł; A weto, glej, wón njabogich zasej zaryjo. 9 w tej samskej nocy som se teke ja z zakopowanja wrośił a som spał pśi muri mójogo dwóra, dokulaž som zminuł a mójo woblico wótběžało. 10 a ja njejsom dopórał, až su byli w muri wroble, a dokulaž stej byłej mójej wócy wótcynjonej, njejstej wawrioznej wacej do mójeju wócowu šło, a ja som šeł k gójcam, ale njejsom pomagała mě; Achiacharus jo mě teke wawifśe šło, a ja som šeł do mójeju wócowu. 11 a mója žeńska Anna jo wzeła žeńske twóŕby na se. 12 a ako jo ju k wobsejźarjam domoj pósłała, su płaśili swójo myto a su jej teke hyšći góle dali. 13 a ako jo było w mójom domje a płakaś jo zachopił, som k njej powědał: Wótkul pśiźo toś to góle? Njejo to kšadnjone? Wóna wobsejźarjam k dispoziciji stajiś; Pśeto njejo dowólone, něco k jěźi, což jo wukšadnjone. 14 Wy pak mě jo wótegroniło: Jo se mě dało za dar, kenž jo było wěcej ako myto. Ale ja njejsom jej wěrił, ale jej pśikazał, až dajo se wobsejźarjam daś, a ja som se pśed njeju sromotała. Ale jo mě wótegronił: Źo su twóje jałmožki a twóje spšawne twóŕby? Glej, ty a wšykne twóje twóŕby su znate. KAPITEL 3 1 To som płakał, ako som ja wobtužył, a som se w mójej tužnosći módlił a źašo: 2 Kněz, ty sy spšawny, a wšykne twóje statki a wšykne twóje drogi su zmilnosć a wěrnosć, a ty coš napšawdne a spšawne do nimjernosći. 3 spominaj na mnjo a woglědaj mě, njepśiwóstś mě za móje grěchy a njewědy a za grěchy mójich nanow, kótarež su pśed tobu grěli. 4 pśeto wóni njejsu twóje kazni źaržali; wó to sy nam k góńtwje a popajźeństwje a k smjerśi a k smjerśi a k gronkoju sromoty za wšykne ludy wustajony, pód kótarež smy rozdrosćone. 5 a něnt su twóje jěze w bogatej licbje a wěrne: Ruka ze mnu pó mójich grěchach a pó mójich grěchach, wšako njejsmy twóje kazni źaržali a njejsu we wěrnosći pśed tobu změnili.
6 togodla zgibnjo ze mnu, kak se śi nejlěpjej mysli, a wobchada, a z tym až mój duch wóte mnjo wzety, aby se rozpušćił a zemja; pśeto jo mě to wužytne, lubjej wumrěś ako žywe byś, dokulaž som wopacne wumjatowanja słyšał a wjele tužnosći měł. A źi nutś do nimjerneje jsy, njewótwobroś swójo woblico wóte mnjo. 7 a jo se pódało na tom samskem dnju, až jo se w Ekbatanje, měsće media, Sara, źowka Raguelsa, teke wót megdena swójogo nana sfalšowała. 8 pśeto wóna jo była ze sedym muskimi wóženjona, asmodeus, kenž jo zły duch, wusmjerśił, nježli su pla njeje lažali. Njewěš ga, stej groniłej, až sy twóje muske zadušył? Sy južo sedym muskich měł, a žeden z nich njejo se pó nich pomjenił. 9 cogodla nas za nju bijoš? Stej wy njaboga, tak źina za nima, njocomej daniž syn daniž źowku wiźeś. 10 ako jo to słyšała, jo se tak tužna, až jo se mysliła, až jo se zagraniło. A wóna źašo: "Ja som jadnučka źowka mójogo nana, a gaž to cynim, ga buźo jomu sromota, a ja budu jogo starstwo ze tužnosći do rowa pśinjasć." 11 a wóna jo se módliła k woknu a źašo: Wa brjazyny sy, o Kněz, mój Bog, a twójo swěte a kšasne mě jo žognowane a cesće do nimjernosći. 12 a něnt, o Kněžo, měrim swójej wócy a swójo woblico na tebje, 13 a powědaj: Wzej mě ze zemje, až njeby sromotu wěcej słyšał. 14 ty wěš, Kněžo, to som cysty wót wšyknych grěchow z luźimi. 15 a to njejsom daniž mě daniž mě mójogo nana w kraju mójogo popajźeństwa zanjeroźona: Som jadnučka źowka mójogo nana, a wón njama žedno góle k swójomu derbstwoju, daniž bliskego pśiswójźbnego daniž žywego syna, kótaremuž mógał se k žeńsce źaržaś. Móje sedym manźelskich su južo njaboge; A dla cogo dejał žywy byś? Ale gaž se śi to njespódoba, ga wumrějom, ga mě zaklincyjoš, až se mě źiwaš a se mójeje zmilijoš, až wěcej njesłyšym. 16 a módlitwy wobeju su wusłyšali pśed majestosć wjelikego Boga. 17 a Rafael jo se pósłał, aby ju wugójł, to groni, aby Běłušku wót Tobitoweje wócy wótwónoźeł a aby Tobiasoju, synoju Tobitsoju, Sara, źowka Raguelsa, k žeńsce dała. A Asmodeus, złego ducha, wězaś; wězaś; Pśeto jo słušała Tobias pśez derbne pšawo. W samskem casu jo pśišeł Tobit domoj a jo stupił do swójogo domu, a Sara, źowka Raguelsa, jo pśišła z jeje górneje hórki dołoj.
7 Daj jałmožne wót twójeje substance; A gaž jałmožny dajoš, ga njebuź twójo wócko zawisne a njewótwobroś swójo woblico wót chudego, a Bóže woblico se wót tebje njewótwobrośijo. 8 gaž maš pśeprěcenje, ga daj jałmožki; gaž maš jano mało, ga njebój se, za mało daś. 9 pśeto ty woglědujoš sebje dobry pókład za źeń nuze. 10 pśeto jałmožny wumóžyjo wót smjerśi a njeśerpi, do śamnosći pśiś. 11 pśeto almozam su dobre dary za wšyknych, kenž dawaju pśed wócyma nejwušego nejwušego. 12 kłobykow se pśed wšym hurědnjenim, mój syn, a wzej sebje pśedewšym žeńsku ze semjenja twójich nanow a njewzej žednu cuzu žeńsku k žeńsce, kenž njejo z štoma twójogo nana; pśeto smy źiśi profetow Noe, Abraham, Isaak a Jakub. A su se žognowali w swójich źiśich, a jich Same buźo kraj wupšosyś. 13 wó to, mój syn, lube twóje bratšy a njezacwibluj w twójej wutšobje twójich bratšow, synow a źowkow twójogo luda, až jim žedna žeńska njewzejoš; pśeto w gjardosći jo skazby a wjele mühal, a w njetšašnem jo zajśpjenja a wjelika nuza; pśeto njewita maś głoda. 14 Lazow myta cłowjeka, kenž jo za tebje źěłał, nic pla tebje pśebywaś, ale daj jomu z ruki; pśeto gaž Bog słužbu stajijoš, buźo śi to teke zaklecowaś. Buź wobglědniwy, mój syn, we wšom, což cyniš, a buź mudry we wšom, což cyniš. 15 to nikomu njecynij, kótaregož ty hajoš, a njepijoš žedno wino, kenž śi pitśitśki z tobu njejdu na twójom drogowanju. 16 Daj wót twójogo klěba głodnego a wót twójich drastwow tym, kenž su nage; A za twójim pśeprěcenim daj jałmožne, a twójo wócko njejo zawisne, gaž jałmožny dajoš. 17 lazow twój klěb na zakopowanje spšawnych, ale njedaj bźezbóžnego nic. 18 pšosy wšyknych, kenž su mudre, wó radu, a zajśpiwa žedneje rady, kenž jo wužytny. 19 chwalbow Kněza, twójogo Boga, wšych cas, a pominaj wót njogo, až se twóje drogi wjedu a až se wšykne twóje drogi a rady wuwijaju; pśeto žeden lud njama radu; pśeto žeden lud ma radu; pśeto žed Ale KNĚZ sam wšo dobre dajo, a wón pónižyjo, kogo co, ako co; Toś ga, mój syn, mysli na móje kazni, a njedaj je śi z myslow hyś. 20 a něnto dajom jim rozměś, až som Jaael, synoju Gabriasa, źaseś talentow dowěrił. 21 a njebój se, mój syn, až buźomy chudy; pśeto maš wjele bogatstwa, gaž se Boga bójš a wót wšyknych grěchow wótchylaš a cyńš, což jo jomu dobre.
KAPITEL 4 KAPITEL 5 1 Na wónem dnju jo se dopominał Tobit na pjenjeze, kótarež jo Wón Gabael w gniwnych wubuchach medijow dowěrił. 2 a źašo k sebje: Som sebje smjerś žycyła; Cogodla njezazwónijom za swójim synom Tobiasom, aby jomu pjenjeze wobgroźił, nježli až wumrějom? 3 a ako jo jogo wołał, źašo wón: Mój syn, gaž som njabogi, zakopaj mě! A njezacwibluj twóju mamu, ale cesć ju wšykne dny twójogo žywjenja a cyń, což se jej spódoba, a njewobchowaj ju. 4 mysli na to, mój syn, až jo wjele tšachow za tebje wiźeła, ako sy w jeje klinje była, a gaž jo njaboga, wobryjom ju pla mnjo w rowje. 5 mój syn, na kótaregož kněza, našogo Boga, wše twóje dny, a njewóstaj twóju wólu k grěchoju abo k pśetšašenju jogo kaznjow. 6 pśeto gaž napšawdu jadnaš, budu twóje statki śi a wšyknym, kenž su spšawnje žywe, derje raźiś.
1 Da jo Tobias wótegronił a źašo: Nan, cu wšykno cyniś, což sy mě póbitował. 2 Kak pak mógu pjenjeze dostaś, dokulaž jogo njeznajom? 3 a wón jo jomu rukopis dał a źašo jomu: Pytaj muskego, kenž móžo z tobu hyś, tak dłujko ako som hyšći žywy, a ja cu jomu myto daś, a ja cu pjenjeze a pśiwzej pjenjeze. 4 Ako jo něnto muskego pytał, jo namakał rafaela, kenž jo był janźel. 5 ale wón njejo to kusał; A wón źašo jomu: Móžoš ze mnu na gniw hyś? A znajoš toś te městna derje? 6 Zukow janźel źašo: Cu z tobu hyś, a ja znajom drogu derje, pśeto som pla našogo bratša Gabael bydlił. 7 a Tobias źašo k njomu: Cakaj za mnjo, daniž swójomu nanoju njegronim. 8 a wón jo k njomu źašo: Źi tam a njepśetykaj! To jo šeł nutś a źašo swójomu nanoju: Lej, som namakała jadnogo namakanego, kenž ze mnu pójźo. To źašo: Zawołaj jogo ku
mnjo, aby zgónijom, wó kótarem štomje jo wón a lěc jo zwěrny muski, kenž z tobu źo. 9 a wón jo jogo zawołał, a wón jo nutś pśišeł, a stej jaden drugego póstrowiłej. 10 da jo Tobit k njomu powědał: Bratš, pokaž mě, wó kótarem roźe a kótarej familiji sy. 11 k komu jo wón powědał: Pytaš za štomom abo familiju abo pó jadnom dnju, kenž z twójim synom źo? To jo tobit k njomu powědał: Cu wěźeś, bratš, twójogo pśiswójźbnego a twójogo mjenja. 12 a wón źašo: Ja som Azarias, syn Hannije Wjelikego, a twójich bratšow. 13 Da jo gronił Tobit: »Ty sy witany, bratš; Njebuź mě něnt zły, wšako som se wobgónił, se twójogo roda a twójeje familije póznaś; Pśeto ty sy mój bratš, spšawny a dobry rod; pśeto znajom Ananias a Jonathas, syny wónego wjelikego Samajasa, ako smy šli gromaźe do Jeruzalema, aby my se procowali, a prědnyronarźaŕ a źaseśiny płodow rozběžali; A wóni njejsu se dali pśez mólenje našych bratšow zawjasć: Mój bratš, ty sy dobrego štoma. 14 powěsćow pak mě, kótare myto dejm śi daś? Coš ty plona na źeń a to trjebne za mójogo syna? 15 jo, a jolic se wrośijośo, cu wašo myto hyšći něco pówušyś. 16 a wóni su byli wjelgin spokojom. To źašo Tobiasoju: Pśigótuj se na drogowanje, a Bog pósćel sebje dobru jězbu. A ako jo jogo syn wšykno za drogowanje pśigótował, jo jogo nan powědał: Źi z tym muskim, a Bogom, kenž w njebju bydli, póraźijo se twójo drogowanje, a janźel Boga pśewóźujo śi. To stej šłej pšec a z nima pjas gólca. 17 Anna pak, jogo maś, jo płakała a jo groniła k tobitoju: Cogodla sy našogo syna dalej pósłał? Njejo wón ten kijašk našeje ruki, kenž se pśed nami za- a wuběžyjo? 18 njejo póžedne, pjenjeze na pjenjeze stajiś, ale daś jo ako wótpadanki za našo góle. 19 pśeto to, což jo Kněz nam k žywjenju dał, nam dosega. 20 da jo Tobit k njej powědał: »Njewzej se do wósym, mója sotša! Wón buźo se gójś, a twójej wócy buźotej jogo wiźeś. 21 Pśeto dobry janźel buźo jomu towarišnosć wugbaś, a jogo drogowanje buźo glucne, a wón buźo se derje wrośiś. 22 a wóna jo pśestała płakaś. KAPITEL 6 1 a ako stej se wudałej na drogu, stej pśišłej wjacor na tigra a stej se tam zasedliłej. 2 a ako jo gólc dołoj pśilězł, aby se mył, jo ryba z rěki skócyła a jogo póžrěła. 3 To jo janźel k njomu powědał: Wzej rybu! A gólc jo pópadnuł rybu a jo jogo śěgnuł na kraj. 4 Zuk janźel źašo: Wócyń rybu a wzej wutšobu a jětša a žołc a połož je wěsće. 5 a gólc jo cynił, ako jo jomu janźel pśikazał. A gaž su rybu pjacli, su jogo jědli, a pótom stej šłej dalej, daniž njejstej se bližyłej. 6 a gólc jo źašo janźeloju: Bratš Azarias: Co pomoga wutšoba a jětša a źowćo rybow? 7 a wón jo k njomu powědał: Wón jo se dotyknuł wutšobu a jětša: Gaž cart abo zły duch někogo pósromośijo, ga musymy pśed muskim abo žeńskeju cigaretu z togo cyniś, a strona njebuźo wěcej rozgórjona. 8 was žołc nastupa, tak jo derje, cłowjeka žałbowaś, kenž jo běły we wócyma, a wón se gój. 9 a ako su pśišli do bliskosći gniwa, su pśišli. 10 a janźel źašo gólcoju: Bratš, źinsa comy pla Raguela bydliś, kenž jo twój weter. Wón ma teke jadnučku źowku z mjenim Sara; Cu za nju powědaś, aby tebje za žeńsku wzeła.
11 pśeto tebje słuša pšawo na nju, dokulaž sy jano wót jeje pśiswójźbnosći. 12 a magda jo rědna a mudra. Wó to mě słucha, a ja cu ze swójim nanom powědaś. A gaž se wótRagesa wrośijomy, buźomy swajźbu swěśiś; pśeto wěm, až Raguel je pó kazni Mosis z drugim njezaběraś njamóžo, ale wón buźo smjerśi wina wina, dokulaž derbne pšawo skerjej tebje pśidawa ako irgendy drugemu. 13 a gólc jo janźeloju wótegronił: »Som słyšał, bratš Azarias, až jo se toś ta magid sedym muskich dała, kótarež su wšykne w swajźbaŕskej komorce wumrěli. 14 a něnt som jadnučki syn mójogo nana, a ja se bójm, až ja, gaž k njej nutś pśiźom, wumrějom ako druge do togo; pśeto zły duch ju lubujo, kenž nikomu njestarosći, mimo tych, kenž k njej pśidu; pśiźośo k njej; pśeto zły duch ju lubujo, kenž nikomu njestarosći, mimo tych, kenž k njej pśidu; Togodla se teke bójm, až njebudu wumrěś a mójogo nana a mójeje mamy wó móju njewitanosć do rowa spóraś, pśeto wóni njamaju drugego syna, kenž by ju zakopowaś mógł. 15 Da jo janźel k njomu powědał: Njemysliš se na kazni, kótarež jo śi twój nan dał, až maš žeńsku ze swójskego pśiswójźbnistwa wóženiś? Togodla słuchaj, o mój bratš! Pśeto wóna śi k žeńsce dajo; A njelic ze złym duchom; Pśeto w tej samskej nocy dej śi k manźelstwoju daś. 16 a gaž pśiźoš do swajźbneje komory, dejš popjeł derjeměśa wześ a něco z wutšoby a jětšow rybow na njen połožyś a z tym kuŕ cyniś. 17 a cart buźo se cuś a wuběgaś a skerjej zasej njepśiźoš. Gaž pak k njej pśiźoš, ga buź se wobeju a módlił k Bogu, kenž jo zmilny, kenž se tebje wumóžyjo a tebje wuchowaś njebuźo. Bój se, pśeto wóna jo śi wót wšogo zachopjeńka wěsta; A musyš ju wobchowaś, a wóna z tobu pójźo. A myslim se, až śi źiśi póroźuju. Ako jo něnto Tobias to zamólił, jo ju lubował, a jogo wutšoba jo była z njeju zwězana. KAPITEL 7 1 a ako su do Ekbatany pśišli, su pśišli do domu Raguelsa, a Sara jo jim zmakała, a za tym až su se mjazy sobu strowili, jo wóna ju do domu wjadła. 2 Da jo powědał Raguel k swójej žeńsce Edna: Kak pódobny jo toś ten gólc tobit, mójomu vetoju! 3 a Raguel jo se ju pšašał: Wótkul pśiźośo, bratšy? K tym su powědali: Smy wót synow Nephthalima, kótarež su w Ninive popajźone. 4 a wón źašo k nim: Znajośo tobit, našym pśiswójźbnym? A wóni su gronili: Znajomy jogo. To jo wón powědał: Jo wón strowy? 5 a wóna stej powědałej: Wón jo žywy a jo strowy, a Tobias źašo: Wón jo mój nan. 6 Dak jo raguel skócył, jo jogo kusał a płakał. 7 a žognuj jogo a źašo jomu: Ty sy syn spšawnego a dobrego muskego. Ako pak jo słyšał, až jo tobit slěpy, bu tužny a jo płakał. 8 a teke Edna, jogo žeńska, a Sara, jogo źowka, płakachu. Mimo togo su wjasele rozgranjali; A za tym až su slěźarje stadła wusmjerśili, su połožyli měso na blido. To jo gronił Tobias k Raphaeloju: Bratš Azarias, powědaj wó wěcach, wó kótarychž sy na droze powědał, a laš toś ten wobchod. 9 a wón jo zdźělił wěc Raguel sobu, a Raguel jo powědał k Tobiasoju: "Ess a pij se luštnje!" 10 pśeto jo derje, až se mója źowka wóženijoš; weto cu śi wěrnosć wózjawiś. 11 som swóju źowku sedym muskich na žeńsku dał, kenž su w nocy wumrěli, w kótarejž stej k njej pśišłej. Tobias pak źašo:
"Ja njok how nic jěsć, daniž njejsmy wobjadne a jaden drugego njewósromośiś." 12 a Raguel źašo: »Wzej ju wótněnta pó wašni, pśeto ty sy jich śeśenica, a wóna jo twója, a zmilny Bog śi gluku we wšych wěcach dawa. 13 a wón jo zawołał swóju źowku Sara, a wóna jo pśišła k swójomu nanoju, a wón jo ju pśi ruce wzeł a jo ju Tobiasoju k žeńsce a źašo: Lej, wzej ju pó kazni Mojzas a wjeźo ju pšec k swójomu nanoju. A wón jo ju žognował; 14 a wón jo pomjenił Edna swóju žeńsku, jo wzeł papjeru a jo jen pisał zwězkowy wopismje a jo jen zazyglował. 15 a wóni su chopili jěsć. 16 a Raguel jo swóju žeńsku Edna k sebje zwołał a k njej źašo: Sotša, pśigótuj drugu komoru a wjeźo ju tam. 17 a ako jo cyniła, což jo jej pśikazał, jo ju tam pśinjasło, jo płakało a pśiwzeła łdzy jeje źowki a źašo jej: 18 buź dundajucy, mója źowka! Kněz njebja a zemja dajo śi wjasele nad toś teju twójeju tužnosću: buź troštna, mója źowka.
21 a pótom jo dejał połojcu swójich dobytkow wześ a do wěstoty k swójomu nanoju hyś. A dejał zbytk měś, gaž ja a mója žeńska stej njabogej.
KAPITEL 8
1 Tobit pak, jogo nan, jo licył kuždy źeń, a gaž su byli dny drogowanja wótběžali a njejsu pśišli, njejsu pśišli. 2 Tam jo Tobit powědał: Su wóni popajźone źaržali? Abo jo Widlicki njabogi, a njejo how žeden muski, kenž jomu pjenjeze dajo? 3 Togodla jo jomu to wjelgin luto było. 4 a jogo žeńska jo jomu źašo: Mój syn jo njabogi, pśeto wóstanjo dłujko; A wóna jo chopiła skjaržyś a jo groniła: 5 něnt se wó nic wěcej njestaram, mój syn, dokulaž som śi pušćił, swětło mójeju wócowu. 6 Zubit źašo: Mjelc a njestaraj se, pśeto jo wěsty. 7 Wy pak jo powědało: Mjelc a njemól mě! Mój syn jo njabogi. A wóna jo šła kuždy źeń wen na drogu, kótaruž su šli, a njejo na dnju žedno měso spušćił a njejo pśestał, swójogo syna Tobiasa płakaś, daniž njejsu styrnasćo dnjow swajźby zastarowali, kótarež su raguel pśisegali, tam pśinjasć. To jo gronił Tobias k Ragueloju: Laj mě hyś, pśeto mój nan a mója mama mě wěcej njewiźe. 8 jogo pśiducy nan pak źašo jomu: Wóstań pśi mnjo, a cu k twójomu nanoju pósłaś, a wóni budu jomu wózjawiś, kak se śi źo. 9 Tobias pak źašo: Ně; Ale mě k mójomu nanoju hyś. 10 da jo se Raguel zwignuł a jomu dał Saru, jogo žeńsku, a połojcu jogo wórow, słužabnikow, zbóža a pjenjez. 11 a wón jo ju žognował a jo ju dalej pěskował a źašo: Bog njebja dajom wam glucne drogowanje, móje źiśi! 12 a wón źašo swójej źowce: Cesć twójogo nana a twója pśichodna mama, kótarejž stej něnto twójej starjejšej, aby to dobre wót tebje słyšał. A wón ju kuchał. Edna jo teke k Tobiasoju źašo: Kněz njebja śi zasej sem staja, mój luby bratš, a pśiwdaj, až wiźim twóju źowku Saru, nježli až mógu se stergnuś, aby se pśed Knězom wjaseliś mógał. Źo su, njeglěda wóna wó złego.
1 a ako su jědli, su Tobiasa k njej donjasli. 2 A ako jo šeł, jo se wón dopominał na słowa rěpik, jo wzeł popjeł derjeměśa a jo połožył wutšobu a jětša ryby na njen a z njeje kurił. 3 Ako jo zły duch wucuł, jo wuběgnuł do nejdalšego rožka Egyptowskeje, a janźel jo jogo zwězał. 4 a za tym až stej byłej zamknjonej, jo se Tobias z póstole zwignuł a źašo: Sotša, stanjo a dajśo se módliś, aby se Bog našomu zmilił. 5 To jo chopił Tobias powědaś: Wugóniś jo był, o Bog našych nanow, a jo twójo swěte a kšasne mě do nimjernosći; Njebjo śi žognuj a wšykne twóje stwórjenja. 6 Ty sy Hadam cynił a jomu Ewalu, jogo žeńska, k wótroškoju a wóstaśu dała. Wót nich jo pśišło cłowjestwo. Sy gronił: Njejo derje, až cłowjek sam jo; Lašujśo nam jomu pomoc ako wón sam. 7 a něnt, o kněžo, njebudu tu móju sotšu z Póžednosći, ale spšawny, a togodla zmilnje, až buźomy gromaźe stary. 8 a wóna jo z nim powědała: Amen! 9 a wónej stej spałej w toś tej nocy. A Raguel jo se zwignuł, jo šeł tam a jo row cynił. 10 a ja se bójm, až njejo teke njabogi. 11 ako pak jo Raguel do swójogo domu pśišeł, 12 Wón jo powědał k swójej žeńsce Edna: Pósćelśo jadnu wót semow a wósejśo ju wiźeś, lěc jo hyšći žywy; gaž to njejo, ga móžomy jogo zakopaś, a nichten to njewě. 13 Tam jo źěł źurja wótcynił, jo nutś šeł a jo je namakał spicy. 14 a wón jo wustupił a jim gronił, až jo žywy. 15 Tam jo chwalił Raguel Gott a źašo: O Bog, ty sy gódny, ze wšym cystym a swěteju chwalbu se zmužyś; Toś daś śi twóje swěte ze wšyknymi twójimi stwórjenjami wu chwalbu wuchytaju; A wšykne twóje janźele a twóje wuzwólowarje maju śi mytowaś do nimjernosći. 16 ty sy se myś, pśeto sy mě rozwjaselił; A to njejo mě pśišło, což som se mysliła; Ale ty sy z nami pó swójej wjelikej zmilnosći jadnał. 17 sy pśeliš mytowany, dokulaž sy gnadny był, kótarejž stej byłej domorodnych źiśi jeju nanow. Dar jima zmilnosć, o Kněžo, a jo swójo žywjenje w strowju z wjaselim a zmilnosću. 18 Da jo raguel swójim tym, row połniś. 19 a wón jo źaržał swajźbny gósćina styrnasćo dnjow. 20 pśeto nježli su byli dny manźelstwa do kóńca, jo Raguel jomu pśez pśisegu gronił, až njedejał skerjej wótjěś, ako až njejsu styrnasćo dnjow manźelstwa wótběgnuli.
KAPITEL 9 1 Da jo zawołał Tobias Raphael k sebje a jo k njomu powědał: 2 bratš Azarias, wzej słužabnika a dwa kamela sobu a źi k Widlickam, pśinjas mě pjenjeze a pśinjaso jogo k swajźbje. 3 Denn gusell jo pśisegał, až njeby wótejś šeł. 4 ale mój nan licy dny; A jo-lic dłujko ja wóstudnjom, buźo jomu to wjelgin luto cyniś. 5 Da jo šeł Rafael a jo bydlił pla Gabael a jo jomu dał rukopis, kótaryž su wuśěgnuł měchy, kenž su byli zazyglone, a jo jomu dał. 6 a na ranem zajtšu stej se wobej gromaźe zebryłej a stej pśišłej na swajźbu, a Tobias jo swóju žeńsku žognował. KAPITEL 10
KAPITEL 11 1 a Tobias jo šeł jogo puś, jo chwalił Bog, až jo jomu glucnu jězbu darił, jo žognował Raguel a Edna, jogo žeńska, a jo śěgnuł dalej, daniž njejstej se Ninive bližyłej. 2 Da jo Raphael k Tobiasoju gronił: »Ty wěš, bratš, kak sy swójogo nana spušćił«: 3 Laz nas pśed twójeju žeńskeju chwataś a dom kněžy. 4 a wzej žołdka rybow do twójeje ruki. To stej šłej pó swójej droze, a pjas jo za nimi šeł. 5 něnto jo Anna how sejźeła a jo se pó droze za swójogo syna rozglědowała.
6 A ako jo jogo pśiś wiźeła, jo groniła k swójomu nanoju: Lej, twój syn pśiźo a muski, kenž jo z nim šeł. 7 Da jo Raphael gronił: »Wěm, Tobias, to twój nan jomu wócy napnějo.« 8 togodla žałbiju swójej wócy z galiju, a gaž buźoš z tym štapiś, buźo se rybowaś, a běła buźo wótpadaś, a wón śi wiźi. 9 Da jo gnała Anna wen, jo jeje synoju wokoło šyje padnuła a jo k njomu powědała: Dokulaž som śi wiźeła, mój syn, som wótněnta spokojom wumrěł. A wónej stej płakałej. 10 a tobit jo šeł do źuri a jo se zakopnuł, ale jogo syn jo k njomu gnał. 11 a jo se pśimjeł swójogo nana, a wón jo šmarnuł galiju wó wócyma swójogo nana a źašo: Buź dobry naźeje, mój nan! 12 a ako stej chopiłej se jogo wócy błyšćiś, jo se wón šeptało. 13 a Běła jo se z jogo wócowu wuchyśiła, a ako jo swójogo syna wiźeła, jo jomu wokoło šyje padnuł. 14 a wón jo płakał a źašo: Wugóniś sy, o Bog, a wugónite jo twójo mě do nimjernosći; A žognowane su wšykne twóje swěte janźele, 15 pśeto sy šwicał a sobulutowanje ze mnu měł, pśeto lej, wiźim swójogo syna Tobiasa. A jogo syn jo juskał nutś a jo wulicował swójomu nanoju wjelike wěcy, kótarež su se jomu w medialu stało. 16 a tobit jo šeł swójej pśichodnej źowce napśeśiwo wrotam Ninive a jo se wjaselił a jo chwalił Boga, a te, kenž su jogo wiźeli, su se źiwali, dokulaž jo jogo wócy pśiwzeł. 17 Tobias pak jo se pśed nimi źěkował, dokulaž jo se Bog swójomu zminuł. A ako jo se Saru, swójej pśichodnej źowce, jo žognujo, jo jich žognował a powědał: Ty sy witany, źowka! Bog jo žognował, kenž jo tebje k nam pśinjasł, a wugónił jo twój nan a twója maś. A jo se kněžyło wjasele mjazy wšyknymi swójimi bratšami, kenž su byli w Ninive. 18 a Achiacharus a Nasbas, syn swójogo bratša, stej pśišłej: 19 a Tobiasowa swajźba jo se sedym dnjow dłujko z wjelikim wjaselim swěśiła. KAPITEL 12 1 Tobit jo zawołał swójogo syna Tobiasa a jo jomu źašo: Mój syn, glědaj, až ma muski swójo myto, kenž jo z tobu šeł, a ty dejš jomu wěcej daś. 2 a Tobias źašo k njomu: Nan, mě nje škóźi, gaž jomu połojcu wót togo dajom, což som sobu pśinjasł. 3 pśeto jo mě zasej do wěstoty k tebje pśinjasł a móju žeńsku strowe cynił, mě pjenjeze pśinjasł a tebje tejerownosći wugójł. 4 Da jo gronił starc: »Jomu słuša! 5 a wón jo zawołał janźela a źašo jomu: Wzej połojcu wót wšogo, což sy sobu pśinjasł, a źi wěsće pšec. 6 a wón jo ju rozebrał a k nim źašo: Chwal bog, chwali jogo a chwali jogo a chwali jogo za to, což jo wam cynił. Jo derje, Boga chwaliś a jogo mě chwaliś a statki Boga cesćiś; pokazaś; Togodla njeswěśi, jogo chwaliś. 7 jo derje, pótajmstwo krala za sebje wobchowaś, ale jo cesćiło, statki Boga zjawiś. Cyńśo to dobre, a nic złego njebuźo se wam dotyknuś. 8 módlitwa jo dobra z pósćenjami, jałmožami a spšawnosću. Pitśku ze spšawnosću jo lěpjej ako wjele z njepšawdu. Jo lěpjej, jałmožki dawaś, ako złoto nakopiś: 9 pśeto jałmožny wót smjerśi wulichowa a buźo wšykne grěchy tilgentaś. Te, kenž almozije a spšawnosć zwucowaś, se ze žywjenim połniju: 10 chto pak grěšyjo, ten jo njepśijaśel swójskego žywjenja. 11 napšawdu, ja wam nic njepśeźaržujom. Pśeto ja som gronił: Až jo derje, pótajmstwo krala zachowaś, ale daś jo cesćenje, statki Boga zjawiś.
12 Ako sy se něnto módlił a Sara, twója pśichodna źowka, som spomnjeśe twójeje módlitwy pśed swětymi pśinjasła, a gaž sy njabogich zakopał, teke ja som był pla tebje. 13 a gaž njejsy wótlěkał, stawaś a twóju jězu spušćiś, aby njabogich zapókšył, to njejo mě twój dobry statk schowane było, ale som był pla tebje. 14 a něnt jo Bog mě pósłał, aby tebje a Sara, twóju pśichodnu źowku, wugójł. 15 ja som Rafael, jaden ze sedym swětych janźelow, kenž módlitwy swětych pśedstajaju a kenž do kšasnosći swětego a wuchadaju. 16 da stej se znjeměrniłej a padnułej na swójo woblico, wšako stej se bójałej. 17 pak źašo k nim: Njebójśo se, pśeto wam se derje pójźo; Chwal toś Boga. 18 pśeto z mójeje pśichylnosći, ale pśez wólu našogo Boga som pśišeł. Togodla chwali jogo nimjernosć. 19 wšych toś tych dnjow som wam wujšeł. Ale ja njejsom daniž jědła daniž piła, ale wy sćo woblico wiźeli. 20 wó to źěkujom se Bogu a ja du górjej k tomu, kenž jo mě pósłał; Ale napiš wšykno, což se gótujo, do knigłow. 21 a ako stej stanułej, njejstej jogo wěcej wiźełej. 22 a wóni su znate wjelike a wjelicne statki Boga a kak jo se jim janźel Kněza zjawił. KAPITEL 13 1 A Tobit jo pisał wjasele a jo powědał: Wugóni jo Bog, kenž jo žywy do nimjernosći, a jo swójo mócnaŕstwo. 2 pśeto wón šwika a ma zmuśenje; wón wjeźo tam dołoj do hele a wjeźo zasej górjej; a njedajo teke žednogo, kenž móžo swójej ruce wuběgnuś. 3 wuznawa jogo pśed gólami, jich źiśi Israela, wšako jo nas mjazy nimi rozdrosćony. 4 tam swóju wjelikosć wózjawijo a jogo pśed wšyknymi žywymi cyni; pśeto wón jo naš kněz, a wón jo Bog, naš nan do nimjernosći. 5 a wón buźo nas wokoło našych njestatkow dla šwicaś a buźo se zasej zmiliś a buźo se zběraś ze wšych narodow, pód kótarymiž jo nas rozpyrił. 6 Gaž se jomu pśiwobrośijośo z wašeju cełeju wutšobu a z wašym cełym zmysłom a spšawnym pśed nim, pótom buźo se wón wam pśiwobrośiś a swójo woblico pśed wami zatajiś. Togodla wiźi, co buźo z wami gótowaś, a wuznawa jogo z wašym cełym gubu a chwalśo Kněza mócy a chwalśo nimjerny kral! W kraju mójogo popajźonego jogo płaśizny a zamuśijom grěšnego naroda jogo móc a majestet. O wy grěšniki, wrośijo se a zwucujo spšawnosć pśed nim: Chto móžo groniś, lěc buźo was pśiwześ a se wašeje zmužyś? 7 Cu swójogo Boga chwaliś, a mója duša buźo krala njebja chwaliś a se jogo wjelikosći wjaseliś. 8 wšych luźi ma powědaś, a wšykne maju jogo mytowaś wó jogo spšawnosći. 9 Jeruzalem, swěte město, wón śi šwika wó twóŕby twójich źiśi a se syn spšawnych zmilijo. 10 chwalbow KNĚZA, pśeto wón jo dobry, a płaśizny nimjernego krala, aby swóju chatu we tebje zasej z wjaselim natwarili, a wón se tam we tebje wjaseli nad popajźonymi a lubosću we tebje bědy do nimjernosći. 11 wjele ludow pśiźo wótnazdala k mjenju Boga, Kněza, z darami w swójima rukoma, samo dary za krala njebja. Wšykne rody śi z wjelikim wjaselim chwali. 12 wuběgnjenjow su wšykne, kenž śi gramuju, a zbóžne budu wšykne, kenž śi do nimjernosći lubuju. 13 wjaselśo se a wjaseli was wó źiśi spšawnych, dokulaž budu zgromaźone a kněza spšawnych chwaliś.
14 O zbóžno jo, kenž śi lubuju, pśeto budu se nad twójim měrom rozwjaseliś. Zbóžne su, kenž su wó wšyknych twójich šwicałow pśignali; Wšako budu se nad tobu wjaseliś, gaž su swóju cełu kšasnosć wiźeli, a budu se wjaseliś do nimjernosći. 15 Móju dušu žognuj Bog, wjelikego krala. 16 Pśeto Jeruzalem se ze safirami a smaragdami a drogotnymi kamjenjami natwariju, twóje murje a tormy a cynki z cystym złotom. 17 a drogi Jeruzalema budu z Beryllom a Karfunkelu a kamjenjami ophira wuflastrowane. 18 a wšykne jeje drogi budu groniś: Haleluja! A wóni budu jogo mytowaś a groniś: Wugóniś jo Bog, kenž jo to w nimjernosći. KAPITEL 14 1 a Tobit jo pśestał, Boga chwaliś. 2 a wón jo był wósymapołsta lět stary, ako jo zgubił swójo wócy, kótarež jo se jomu pó wósym lětach zasej pódało. A wón jo dał Jałmožnu, a wón jo rosł w tšachośe pśed Bogom, Knězom, a jo jogo chwalił. 3 a gaž jo był wjelgin stary, jo zawołał swójogo syna a syny swójogo syna a źašo k njomu: Mój syn, wzej twóje źiśi! Pśeto lej, som stary a zwólny, se z toś togo žywjenja źěliś. 4 Geh w medijach, mój syn, pśeto wěrim, co jo Jonas, profet Ninive powědał, da se padnjo; A až buźo wěsty cas skerjej měr w medijach; A až naše bratšy z wónego dobrego kraja rozdrosćone na zemi laže, a Jeruzalem buźo zaśamniś, a Dom Bóžy dom buźo se spaliś a casy zakusnuś. 5 a dański Bog se jeje zasej zminjo a ju zasej do kraja wjeźo, źož budu templ twariś, ale nic ako prědny, daniž njejo cas wónego casa dopołnjony; njejo cas wónego casa dopołnjony; A pó tom budu se wrośiś ze wšych jsow swójogo popajźeństwa a Jeruzalema kšasnje, a Bóžy dom buźo se w njom na pśecej natwariś z kšasnym twarjenim, ako su profety wó tom powědali. 6 A wše ludy se mjenuju a Kněza, Boga, napšawdu bóje, a jich bogow zakopaju. 7 tak budu wšykne ludy KNĚZA chwaliś, a jogo lud buźo Boga wuznaś, a KNĚZ buźo swój lud pówušyś; A wšykne, kenž Bogu, Kněza, we wěrnosći a pšawdosći lubuju, se wjasele a našym bratšam zmilnosć wopokazaju. 8 a něnto, mój syn, spušć ninive, pśeto což jo profet Jonas powědał, se wužywa. 9 pak źarž kazń a kazni a pokaž se zmilnje a spšawnje, aby se tebje derje šło. 10 a wobryzni mě pśistojnje a twóju maś ze mnu; Ale njechwažy wěcej w Ninive. Wobmysli, mój syn, kak jo Aman z Achiacharusom wobchadał, kenž jo jogo wótkubłał, ako jo jogo ze swětła do śamnosći pśinjasł a kak jo jen zasej mytował; ale Achiacharus jo se wuchował, ale drugi jo swójo myto, pśeto jo jogo do śamnosći dołoj spórał. Su dali almozije a jo tšach smjerśi pušćił, kótarež su jomu połožyli; ale Aman jo padnuł do šwogorow a jo zaginuł. 11 wó to, mój syn, wobmysli, co almozije wustatkuju a kak spšawnosć wulichujo. Ako jo to gronił, jo wón ducha w póstoli spušćił, pśeto jo był stoapěśapołny; stary; A wón jo jogo cesćił. 12 a ako jo jogo maś Anna zemrěła, jo ju z nanom wobrubnuł. Tobias pak jo drogował ze swójeju žeńskeju a swójimi źiśimi do Ekbatane k Ragueloju, swójomu pśiducemu nanoju, jogo 13 a wón bu w cesći stary a jo swójogo nana a jogo pśichodnu mamu w cesći pósunuł, a jo derbnuł jeje zamóženje a to swójogo nana tobit. 14 a wón jo wumrěł w Ecbatanje w media, ako jo był stoźastyadwaźasća lět stary.
15 manźelstwow pak jo wumrěł, jo słyšał wó znicenju Ninivesa, kótaryž jo se wót Nabuchodonora a Asuerusa wzeł, a pśed jogo smjerśu jo se wjaselił nad Ninive.