Hdyž ty někomu wot mojeho luda, kiž je chudy, pjenjezy požčiš, njesměš jeho kaž wurosćeneho zetkać a jemu wóskoweho wuchadźić. 2. Mose 22:25 Runje tak mało dyrbiš chudeho w jeho wěcy znjesć. 2. Mójzase 23:3 Ty njesměš wusud swojich chudych wutorhnyć. Ale w sedmym lěće dyrbiš je wotpočnyć dać a ćicho ležeć; Zo bychu chudźi twojeho luda jědli, a štož wostajichu, dyrbja zwěrjata na polu jěsć. Runje tak dyrbiš ze swojej winicu a ze swojim wolijowcom wobchadźeć. 2. Mose 23:6,11 A ty njesměš swoju winicu žnjeć, ani budźeš wšitke kiće swojeje winicy žnjeć; Ty dyrbiš jich chudym a cuzym wostajić: Ja sym KNJEZ, twój Bóh. Wy njebudźeće njeprawdu činić w sudnym, njedyrbiće na wosobu chudych česćić ani wosobu mócnych česćić, ale prawdosć dyrbiće swojeho blišeho sudźić. 3. Mójzase 19:10,15 A jeli žně swojeho kraja přinjeseće, njebudźće kućik swojeho pola wučisćić, jeli žnějeće, ani zo byšće žnjeli wot swojich žnjow, ale žnjeće je chudym a cuzym přewostajić: Ja sym KNJEZ, waš Bóh. 3. Mójzase 23:22 Hdyž je twój bratr chudy a něšto wot swojeho wobsydstwa předał, a jeli něchtó z jeho přiwuznych přińdźe, zo by je rozrisał, potom njech to spjelni, štož je jeho bratr předał. A hdyž twój bratr chudy budźe a z tobu spadnje; potom dyrbiš jeho wotměnić, haj, hdyž je tež cuzy abo cuzy; Zo by pola tebje žiwy. A hdyž twój bratr, kotryž pola tebje bydli, chudy budźe a so tebi předa; Ty njesměš jeho nuzować, jako wotročk słužić, ale jako mzdownik a jako hósć dyrbi při tebi być a tebi słužić hač do juskanja. A potom budźe wón wot tebje dźělić, wón a jeho dźěći z nim, a wón budźe so wróćić k swójskej swójbje, a wón budźe so do wobsydstwa swojich wótcow wróćić. A hdyž cuzy abo cuzy bohaty budźe Wot tebje a twojeho bratra, kiž pola njeho bydli, chudy być a so za cuzeho abo cuzeho přez tebje abo na zdónk swójby cuzeho předać: po tym zo je předaty, móže so zaso wumóžić; Jedyn ze swojich bratrow móže jeho wumóžić: Pak jeho wuj abo syn swojeho wuja móže jeho wumóžić, pak něchtó, kiž je jemu ze swojeje swójby blisko přiwuzny, móže jeho wumóžić; Abo hdyž je k tomu kmany, móže so sam wumóžić. 3. Mose 25:25,35,3941,47 Po wotběhu wšěch sydom lět maš přepodaće přewjesć. A to je wašnje wuswobodźenja: Kóždy wěriwy, kiž ma swojemu blišemu požčić, njech dawa; Njedyrbi sej ani wot swojeho blišeho ani wot swojeho bratra žadać; Dokelž mjenuje so wuswobodźenje KNJEZA. Wot cuzeho směš sej to zaso žadać, ale štož tebi ze swojim bratrom słuša, to dyrbi twoja ruka wuswobodźić; Chiba zo žane chudźi mjez wami njebudu; Přetož Knjez budźe će jara požohnować w kraju, kotryž KNJEZ, twój Bóh, tebi k žiwjenju dawa. Jenož hdyž swědomiće na hłós Knjeza, swojeho Boha, posłuchaš, zo by wšitke tute kaznje spjelnił, kotrež tebi dźensa přikazam. Přetož KNJEZ, twój Bóh, požohnuje tebje, kaž je tebi slubił, a ty dyrbiš wjele ludam požčić, ale ty njesměš požčić; A ty dyrbiš nad wjele ludami knježić, ale woni njebudu nad tobu knježić. 7Hdy mjez wami chudy muž wot jednoho z twojich bratrow je w jednym z twojich wrotow w twojim kraju, kotryž KNJEZ, twój Bóh, tebi dawa, da njesměš swoju wutrobu stwjerdnyć a swoju ruku před twojim chudym bratrom njeskryć. W tym, štož wón chce. Hladaj so, zo njeje myslička w twojej złej wutrobje, kotraž praji: Sedme lěto, lěto
wuswobodźenja, je bliske; A twoje wóčko budź złe přećiwo swojemu chudemu bratrej, a ty jemu ničo njedaš; A wón rjeji ke KNJEZEJ PŘEĆIWO TEBI, a njech je z hrěchom za tebje. Ty dyrbiš jeho hněwneho dać, a twoja wutroba njebudźe zrudna, hdyž jemu dawaš, přetož za to budźe će Knjez, twój Bóh, požohnować we wšitkich twojich skutkach a we wšěm, k čemuž swoju ruku połožiš. Přetož chudźi njebudu ženje Tehodla poruču tebi a praj: Ty dyrbiš swoju ruku šěroko wočinić za swojeho bratra, za twojich chudych a za twojich potrěbnych w twojim kraju. 5. Mose 15:1-11 A hdyž je muž chudy, njesměš ze swojim zawdawkom spać; na kóždy pad njesměš jemu zawdawk zaso dać, hdyž so słónčko chowa, zo by wón w swójskim płašću spał a tebje požohnować móhł, a tebi budźe prawdosć před Knjezom, twojim Bohom. Ty dyrbiš dnjoweho mzdownika, kiž je chudy a potrěbny, njepotłóčować, budź wón wot swojich bratrow abo wot swojich cuzbnikow, kotřiž su w twojim kraju před twojimi wrotami. Přetož wón je chudy a sadźi swoju wutrobu na to, zo by wón ke knjezej wołał a zo by hrěch był za tebje. 5. Mose 24:12-15 Knjez chudźi a bohatych čini, wón ponižuje a so pozběhnje. Wubudźa chudych z procha a zběhnje prošerja wot hnojoweje hromady, zo by jich pod wjerchow sadźił a jich trón krasnosće namrěł; přetož stołpy zemje słušeja Knjezej, a wón je swět na nje stajił. 1. Samuel 2:7-8 Kaž dny, w kotrychž Židźa wot swojich njepřećelow wotpočowachu, a měsac, kotryž jim wot horja k wjeselu a wot žarowanja k dobremu dnjej sčini, zo bychu je na dny swjedźenja a wjesela činili a sej mjez sobu porcije a chudym dary sćeleli. Esther 9:22 Wón pak wumóži chudych před mječom, z jeje huby a z ruki mócnych. Tak ma chuda nadźija, a njesprawnosć jej hubu zadźerži. Hlej, zbožowny je čłowjek, kotrehož Bóh powuči; tehodla njezacpěj wšehomócneho; přetož wón čini a wjaza, wón zranjenych, a jeho ruce zahojitaj. Hiob 5:15-18 Přetož wón je chudych potłóčił a wopušćił; dokelž je dom, kotryž njeje twarił, namócnje preč wzał; Zawěrnje, wón njebudźe žadyn měr w jeho brjuše čuć, wón njebudźe wuchować wot toho, štož požada. Hiob 20:19-20 Jako wucho mje posłuchaše, potom mje požohnowa; A hdyž wóčko mje wuhlada, dawaše swědčenje wo mni: Přetož ja wuchowach chudych, kotřiž płakachu, a syroty, a teho, kiž nikoho njeměješe, kiž jemu pomhać móžeše. Žohnowanje teho, kiž bě zwólniwy k wumrěću, přińdźe na mnje, a ja dach wutrobu wudowy z radosću spěwać. Ja woblečech so prawdosć, a wona mje zwoblěka, a moje sudnistwo bě kaž woblečenje a diadem. Běch woči za slepych, a nóžce běštaj za chromych. Ja běch nan chudych, a přičinu, kotruž njeznajach, pytach. A ja zlě wrjesnu póžěradła a wutorhnu jemu popad ze zubow. Hiob 29:11-17 Hlej, Bóh je mócny a njezacpěwa žanoho, mócny je mócny a mudrosć. Wón njewobchowa žiwjenje bjezbóžnych, ale dawa chudym prawo. Njewotwobroći swojej woči wot prawych, ale pola kralow sedźa na trónje; Haj, wón sadźa jich na wěčne, a woni su nadobni. A hdyž su do putow zwjazane a do štrykow tyšnosće wjazane; Potom pokaza jim jich twórbu a jeje přewutlenja, kotrež su překročili. Wón wotewri tež jich wucho za plahowanje a přikaza, zo so wot njesprawnosće zawróćitej. Jeli woni jemu posłuchaja a jemu słuža, budu woni swoje dny w derjeměću a jich lětach w zabawach přežiwić. Jeli pak njeposłuchaja, so wone přez mječ zahinu, a woni budu
wumrěć, bjeztoho zo bychu jón wědźeli. Ale ludacy we wutrobje so hromadja: woni njepłakaja, hdyž wón jich wjaza. Woni wumrěja w młodosći, a jich žiwjenje słuša k nječisćenym. Wón wuswobodźuje chudych w swojej tyšnosći a wotewri jim wuši w tyšnosći. Hiob 36:5-15 Přetož potrěbni njebudu přeco zabyći, a wočakowanje chudych so wěčnje njezańdźe. Psalmen 9:18 Čehodla stejiš w dalinje, ow Knježe? Čehodla chowaš so w časach nuzy? Zły sćěhuje w swojej hordosći chudych: woni maja so do trikow poswjećić, kotrež su sej wumyslili. Přetož złe chwali so swojeho wutrobneho přeća a požohnuje nahrabnych, kotrychž knjez zacpěje. Zły njebudźi přez hordosć swojeho wobliča za Bohom pytać: Bóh njeje we wšitkich swojich myslach. Jeho puće su přeco bolostne; Twoje wusudy su daloko horjeka zwonka jeho wočow; kaž wšitcy jeho njepřećeljo na nje pluskotaja. Wón je w swojej wutrobje prajił: Njebudu so dótknyć dać, přetož njebudu ženje w nuzy. Jeho ert je połny poklećow a jebanstwa a jebanstwa, pod jeho jazyčkom je zło a pyšnosć. Wón sedźi za wućekami wjeskow, na tajnych městnach zamorduje njewinowatych, jeho woči stej tajnje na rukomaj wusměrjenej. Wón leži na Lawskej Skradźu kaž law w swojej prózdnjeńcy: Wón łaka na rukomaj, wón popadnje chudym, hdyž jeho do saka ćehnje. Wón so stuli a poniža so, zo bychu chudźi přez jeho sylnych padnyli. Je w swojej wutrobje prajił: Bóh je zabył, wón chowa swoje wobličo; Wón to ženje njebudźe widźeć. Stań, ow Knježe! Ow Božo, pozběhń swoju ruku, njezabudź ponižnych. Čehodla zacpěwaja bjezbóžni Boha? Wón je w swojej wutrobje prajił: Ty to njebudźeš trjebać. Ty sy widźał; Přetož ty chceš zło a złósć, zo by z twojej ruku zapłaćił: chudy so tebi dowěrja; Ty sy pomocnik bjeznadźijnych. Bórz złemu a złemu ruku, pytaj jeho złósć, doniž žane wjace njenamakaš. Knjez je kral wot wěčnosće hač do wěčnosće, a pohanjo su so z jeho kraja zhubili. KNJEZ, ty sy požadanje ponižnych wusłyšał, ty chceš wutrobu činić, ty budźeš twoje wucho słyšeć dać, zo by syroty a potłóčował, zo by muž wot syrotow a potłóčował, zo by muž wot wutrobow Zemja njesmě hižo podusyć. Psalmen 10 K potłóčowanju chudych, k zdychowanju potrěbnych, nětko chcu stanyć, praji KNJEZ; Chcu jeho do wěstoty přinjesć před tym, kiž za nim wuknja. Psalmen 12:5 Wy sće radu chudych wohańbili, přetož knjez je jeho wućek. Psalmen 14:6 Wbohi muž płakaše, a KNJEZ jeho wusłyša a wuchowa jeho ze wšeho jeho nuzy. Psalmen 34:6 Wšitcy moji darićeljo budu prajić: KNJEZ, štó je tebi runja, kiž chudych wot teho wuswobodźi, kiž je přesylny za njeho, haj, chudych a potrěbnych wot teho, kiž jeho skazy? Psalmen 35:10 Bjezbóžni su mječ plahowali a jich prok zhibowali, zo bychu chudych a potrěbnych pomjeńšili a tych morili, kotřiž sprawnje rěča. Psalmen 37:14 Ale ja sym chudy a potrěbny; Tola Knjez na mnje mysli: Ty sy moja pomoc a mój wuswobodźer; Njezadźerž so, ow mój Božo. Psalmen 40:17 Zbóžny je, štóž na chudych spomina: KNJEZ budźe jeho wuchować w času nuzy. Psalmen 41:1
Twoja wosada je w njej bydliła, a ty, o Božo, maš swoju dobrotu za chudych. Psalmen 68:10 Ale ja sym chudy a zrudźeny, a twoje zbože, o Božo, sudźu mje do wyšiny. Přetož KNJEZ słyši chudych a njezacpěje swojich jatych. Psalmen 69:29,33 Ale ja sym chudy a potrěbny: Chwataj ke mni, ow Božo, ty sy moja pomoc a mój wuswobodźer; O HERR, njepřestań. Psalmen 70:5 Wón budźe twój lud z prawdosću sudźić a twojej chudźi z sudom. Psalmen 72:2 Wón budźe chudych luda sudźić, wón budźe dźěći potrěbnych wuchować a budźe potłóčowarja na kruchi łamać. Přetož budźe potrěbnych wumóc, hdyž płaka; Tež chudych a tón, kiž žanoho pomocnika nima. Wón budźe chudych a potrěbnych přelutować a duše potrěbnych wuchować. Psalmen 72:4,12-13 Ow njepředaj dušu swojeho Turteltauwa syłu boha bjezbóžnych, njezabudź zhromadźizna twojich chudych na přeco. O njewotbudźe potłóčowanych so wohańbjeć, ale chudźi a potrěbni maja twoje mjeno chwalić. Psalmen 74:19,21 Zakitujće chudych a bjeznadźijnych: Čińće potrěbneho a potrěbneho prawdosć. Wuswobodźće chudych a potrěbnych: Wuswobodźće jich z ruki bjezbóžnych. Psalmen 82:3-4 Pokłoń swoje wušo, ow Knježe, wusłyš mje, přetož sym chudy a potrěbny. Psalmen 86:1 A tola sadźi wón chudych z wuskosćow do wyšiny a čini jich k swójbam kaž stadło. Psalmen 107:41 Přetož ja sym chudy a potrěbny, a moja wutroba je we mni zranjena. Sym so zhubił kaž sćin, hdyž so wón podnuri: Ja budu kaž skopčk tam a sem mjetany. Mojej kolenje stej mjechkej wot posćenja; A moje mjaso njebudźe tučne. Ja stach so jim tež z porokami, a jako mje wobhladachu, wijachu z hłowu. Pomhaj mi, ow Knježe, mój Božo, o wuchowaj mje po swojej smilnosći, zo bychu spóznali, zo je to twoja ruka; Zo sy ty, KNJEŽE, to činił. Daj ju Pokleće, ale požohnuj so, hdyž so pozběhnu, njech so hańbuja; Ale twój słužownik dyrbi so wjeselić. Moji wozwojacy maja z hańbu zdrasćeni być, a woni maja so ze swójskej šmjatańcu pokryć, kaž z płašćom. Ja chcu KNJEZA ze swojim ertom chwalić; Haj, chcu jeho chwalić pod syłu. Přetož wón budźe na prawicy chudych stać, zo by jeho wuchował před tymi, kotřiž jeho dušu zatamaja. Psalmen 109:22-31 Je rozpjeršił, je chudym dał; jeho prawdosć traje do wěčnosće; Jeho róžk ma čestnje nadobny być. Psalmen 112:9 Zbudźa chudych z procha a zběhnje potrěbnych z hnojoweje hromady; Psalmen 113:7 Ja budu jich zastaranje bohaće žohnować, budu jich chudych z chlěbom nasyćić. Psalmen 132:15 Wěm, zo budźe KNJEZ wěc zrudźenych a prawo chudych wobchować. Psalmen 140:12 Dźi k mrowi, ty lěniwc; Přemyslujće wo jich pućach a budźće mudri, ći, dokelž nima wjednika, dohladowarja abo knježićela, swoje mjaso w A hromadźće swoju cyrobu na žnjach. Kak
dołho chceš spać, o lěnjocho? Hdy budźeš ze swojeho spara wotućić? Tola tróšku spara, tróšku drěmanja, tróšku fałdki ruki k spanju: Tak přińdźe twoja chudoba kaž jedyn, kiž pućuje, a twój njedostatk kaž wobrónjeny muž. Hrónčka 6:611 Chudy bywa tón, kiž z spjacej ruku jedna, ale ruka pilneho bohaće čini. Bohatstwo bohateho je jeho sylne město, zničenje chudych je jich chudoba. Hrónčka 10:4,15 Tu je, štož rozpjeršene a tola přiběra; A je něšto, štož wjace wróćo dźerži, hač jemu přisteji, ale chila k chudobje. Hrónčka 11:24 Dawa će, kiž so bohatych čini, ale ničo nima; je će, kiž so chudźi čini, ale wulke bohatstwa ma. Rozpušćomne pjenjezy za žiwjenje čłowjeka su jeho bohatstwa, ale chudy njesłyši žane wukazy na prawo. Chudoba A hańba budźe tomu, kiž so spjećuje, powučować; štóž pak sej na prawo waži, tón budźe česćeny. Mnohe žiwidła namakaja so w rólnistwje chudych, ale su tež tajke, kiž so njedostatka posudźowanskich zamóžnosćow zniča. Sprüche 13:7-8,18,23 Chudy honje samo swójskeho blišeho, bohaty pak ma wjele přećelow. Štóž swojeho blišeho zacpěwa, tón hrěši, štóž pak so na chudych smili, tón je zbožowny. Štóž chudych potłóčuje, čini swojemu stworićelej wumjetowanja, štóž pak jeho česći, ma smilnosć z rukomaj. Sprüche 14:20-21,31 Štóž so chudemu wusměšuje, swojemu stworićelej wumjetowa, a štóž so nad njezbožom wjeseli, njewostanje njechłostany. Hrónčka 17:5 Ći wbohi posłužuja so prošenje; Bohaty pak wotmołwja hrubje. Hrónčka 18:23 Lěpši je tón chudy, kotryž w swojej wótře chodźi, hač tón, kiž w swojimaj hubomaj jězdźi a je plista. Bohatstwo čini wjele přećelow; Ale ruce je wot swojeho blišeho dźělene. Wšitcy bratřa chudych hidźa jeho, kelko bóle so jeho přećeljo wot njeho zdalenja? Wón jich ze słowami sćěhuje, tola wone jemu pobrachuja. Štóž ma sobuželnosć z rukomaj, tón požčuje Knjezej; A štož je wón dał, to budźe jemu zaso wróćo płaćić. Žadanje čłowjeka je jeho dobrota, a chudy muž je lěpši hač zełžanc. Sprüche 19:1,4,7,17,22 Lubosć njespja, zo njeby chudy był; Wočiń swojej woči, da budźeš so z chlěbom spokojić. Sprüche 20:13 Štóž swojej wuši zatyka při wołanju chudych, tón budźe tež sam płakać, ale njesłyšany njebudźe. Štóž wjeselo lubuje, budźe chudy muž; štóž wino a wolij lubuje, bohaty njebudźe. Hrónčka 21:13,17 Ći bohaći a chudźi so zetkawaja: Knjez je stworićel wot wšeho. Bohaty knježi nad chudymi, a kreditnik je słužownik dawarja kredita. Štóž ma rozwólne wóčko, budźe žohnowany; Přetož wón dawa ze swojeho chlěba chudym. Štóž chudych potłóčuje, zo by swoje bohatstwo rozmnožił, a štóž bohačkam dawa, tón budźe spodobny njedostatk stworić. Njerubće chudym, přetož wón je chudy, a njepotłóčujće tež nadběhowarjow we wrotach: Hrónčka 22:2,7,9,16,22 Njebudź mjez winowymi pičkami; Přetož wopiłc a wjeležračk budźetej chudej, a zaspanosć budźe čłowjeka lumpach drasćić. Sprüche 23:20-21
Ja dźěch přez polo lěniwcow a přez winicu muža, kiž njeměješe rozum; A hlej, bě cyle z ćernjemi přerosćene, a Nessel běchu jeho wobličo pokryli, a kamjentna murja bě spotorhana. To derje hladach a přemyslowach derje wo tym: Pohladach na to a přijach powučenje. Tola tróšku spara, tróšku drěmanja, tróšku fałdki k spanju: Tak přińdźe twoja chudoba kaž jedyn, kiž pućuje; A twoja potrjeba jako wobrónjeny muž. Hrónčka 24:30-34 Chudy, kotryž chudych potłóčuje, je kaž torhacy dešć, kotryž žanu cyrobu njezawostaja. Lěpši je chudy, kiž w swojej prawdosći měnja, hač tón, kiž je wopačny po swojich pućach, tež hdyž je bohaty. Štóž přez wurostki a njesprawne dobytki swoje zamóženje přisporja, tón njech je zhromadźi za toho, kiž ma sobuželnosć z chudymi. Bohaty je mudry w swojim hordosću; Ale wbohi, kiž ma rozum, pyta Jeho won. kaž rujacy law a wokoło ćahacy mjedwjedź; Tak je tež z lózym knježićelom nad rukomaj. Štóž swój kraj wobtwari, změje chlěb do wobalki a połnosće, štóž pak za pyškom sćěhuje, tón změje chudobu dosć. Štóž chwata, zo zbohatnje, ma zły pohlad a njemysli na to, zo chudoba přez njeho přińdźe. Štóž chudym dawa, temu njebudźe pobrachować, štóž pak swojej woči chowa, tón změje někotrehožkuli pokleća. Sprüche 28:3,6,8,11,15,19,22,27 Prai mysla na wěc chudych, ale ći zli njewěrja, ju znać. Wbohi a wobšudnik so zetkataj, a knjez rozswěći jimaj wobě woči. Kral, kiž chudych swěru sudźi, kotrehož trón budźe na přeco natwarjeny. Hrónčka 29:7,13-14 Dwoje sym sej wot tebje žadał; Njezaprěwaj mi je, prjedy hač wumrěju: Wzmi sej płašćowosć a łžu wote mnje, njedaj mi ani chudobu ani Bohatstwo; Picuj mje z picu, kotraž so za mnje hodźi: Budź syty a zaprěj so a praj: Štó je Knjez? abo zo njebych chudy był a kradnu a mjeno swojeho Boha podarmo wzał. Eksistuje generacija, kotrejž zuby su kaž mječe a jich čelesnowe zuby kaž nože, zo bychu chudych ze zemje a potrěbnych ze srjedźišćom ludźi spóžrěli. Hrónčka 30:7-9,14 Wotewr swój ert, měj z prawom a zasadź so za wěc chudych a potrěbnych. Wona wupřestrěje chudym ruku napřećo; Haj, wona wupřestrěje swojej ruce za potrěbnymi. Hrónčka 31:9,20 Lěpje je chude a mudre dźěćo hač stary a njemorjeny kral, kotryž so hižo napomina. Přetož z jastwa přińdźe, zo by knježił; A tež tón, kiž so w swojim mócnarstwje narodźi, budźe chudy. Prediger 4:13-14 Hdyž potłóčowanje chudych a namócne zawjerćenje suda a prawdosće w prowincy widźiš, njedźiwaj so nad tym; přetož štóž je wyši dyžli najwyše; A je wyšeho hač wona. Prediger 5:8 Přetož što ma mudry dźeń wjace hač nora? Što ma wboha, kiž móže do žiweho chodźić? Prediger 6:8 Tule mudrosć sym tež pod słóncom widźała, a wona zdaše so mi wulka: bě małe město a mało ludźi w njej; A přińdźe wulki kral přećiwo njej, woblěhowaše ju a natwari wulke twjerdźišća přećiwo njej. A bu chudy mudry muž w nim namakany, a wón wuswobodźi přez swoju mudrosć město. A tola njedopominaše so žadyn čłowjek na samsneho chudeho muža. Tuž rjeknych: Mudrosć je lěpša dyžli sylnosć, ale mudrosć chudeho zacpěwa, a jeho słowa so njesłyša. Słowa mudrych słyšiš w ćišinje bóle hač wukřik toho, kiž pod
wrotami knježi. Mudrosć je lěpša hač wójnske brónje, ale hrěšnik zniči wjele dobreho. Prediger 9:13-18 Knjez póńdźe ze starymi swojeho luda a z wjerchami samsneho do suda, přetož wy sće winicu zežrali; Potu chudych je we wašich domach. Što chceće, zo byšće mój lud rozbili a mjezwoča chudych rozmjećili? praji KNJEZ, BÓH Cebaot. Jesaja 3:14-15 Běda tym, kotřiž njesprawne wobzamknjenja spušćichu a horjo pisaja, štož su předpisali; Potrěbnych wot sudnistwa wotwobarać a chudym mojeho luda prawo wzać, zo bychu wudowy swój popłatk byli a je syrotam rubili! Jesaja 10:2 Ale z prawdosću budźe wón chudych sudźić a ćichomyslnym zemi z prawdosću porokować, a wón budźe zemju zbić z prutom swojeho erta, a z dychom jeho huby budźe wón morić złych. Jesaja 11:4 A prěni narodźeny chudych budźe jěsć, a potrěbni budu so we wěstoće złožić, a ja chcu twój korjeń z hłodom morić, a wón budźe twojeho zbytka morić. Što maš potom posołam ludu wotmołwić? Zo je KNJEZ Cion załožił a chudźi swojeho luda na to dowěrjeć. Jesaja 14:30,32 O KNJEZ, ty sy mój Bóh; Ja chcu će powyšić, ja chcu twoje mjeno chwalić; přetož ty sy to wulkotne činił; Twoje radźićele wot něhdy su swěrne a wěrnosć. Přetož ty sy z města kopcu sčinił; jedne zakitowane město ruina: palast cuzych, zo njeby město był; Njebudźe so ženje twarić. Tehodla će sylny lud překrasnje, město strašnych ludow budźe će bojeć. Přetož ty sy był móc za chudych, móc za potrěbnych w jeho nuzy, wućek před wichorom, sćin před horcotu, hdyž je wětřik stróželowych kaž wichor přećiwo muri. Jesaja 25:1-4 Dowěrće knjezej hač do wěčnosće, přetož w KNJEZU JE JEHOVA wěčna móc; přetož wón přinjese dele, kotřiž we wysokosći bydla; nadobne město, wón je pokładźe; Wón ju złoži, hač na zemju; Wón ju samo do procha přinjese. Noha budźe ju rozteptać, tež noze chudych a kročele potrěbnych. Jesaja 26:4-6 Tež ćichi ludźo budu swoje wjeselo na KNJEZU rozmnožić, a chudźi mjez ludźimi budźa so wjeselić nad swjatymi Israelami. Jesaja 29:19 Tež graty churla su złe: Wón wumysli sej złych srědkow, zo bychu chudych ze łžemi słowami zničili, samo hdyž potrěbni prawje rěča. Jesaja 32:7 Hdyž chudźi a potrěbna woda pytaja, a žadyn tu njeje, a jich jazyk zaprajeny před lačnosću, da budu ja, KNJEZ, jich wusłyšeć, ja, Israelowy, njebudu jich wopušćić. Jesaja 41:17 Njeje to posćenje, kiž sym wolił? Zo by banty złósće rozrisała, zo by ćežke ćeže rozrisała a potłóčowanych swobodnje wostajiła, a zo wy kóždu kwaklu rozbjerjeće? Njeje to, zo swój chlěb hłódnemu rozdźěliš a chudych, kotřiž su wustorčeni, k tebi přinjesł. Dom? Hdyž naheho widźiš, zo jeho zakryješ; a njeboješ so před swójskim mjasom? Potom so twoje swětło wułama kaž ranje, a twoja strowota so bórze wuńdźe, a twoja prawdosć před tobu woteńdźe; Krasnosć KNJEZA budźe twoja mzda. Jesaja 58:6-8 Přetož to wšitko je moju ruku sčiniło, a wšo to je było, praji KNJEZ; ale na tutoho čłowjeka chcu hladać, tež na teho, kiž je chudy a zatočeny duch a před mojim słowom třepota. Jesaja 66:2
Tež w twojich suknjach je krej dušow chudych njewinowatych: njejsym ju přez tajne pytanje namakał, ale na wšitkich tutych. Jeremia 2:34 Tehodla rjeknych: zawěrnje, tute su chude; Woni su błazni, dokelž njeznaja ani puć knjeza ani sud swojeho Boha. Jeremia 5:4 Spěwajće KNJEZEJ, chwalće KNJEZA, přetož wón je dušu chudych z ruki złóstnikow wuswobodźił. Jeremia 20:13 Wusměri wěc chudych a potrěbnych; To drje bě z nim: Njebě to tak, zo bych mje spóznał? Praji KNJEZ. Jeremia 22:16 To wjedźeše Nebuzaradan, hejtman straže, zbytk ludu, kiž bě w měsće wostał, a spadowacy, kiž jemu padachu, ze zbytnym ludom, kiž bě wyše wostało, zajaty do Babylona. Nebuzaradan pak, stotnik Straže, wopušći chudych luda, kotřiž ničo njewobsedźachu, w kraju Judźe a da jim winicy a role zdobom. Jeremia 39:9-10 Hlej, to bě wina twojeje sotry Sodom, hordosć, połnosć chlěba a lěnjocha běchu w njej a jeje dźowkam, a wona njeposylnješe tež ruku chudych a potrěbnych. Hesekiel 16:49 Hdyž wosłodźi syna, kiž je rubježnik, kotryž krej rozlije, a kotryž z někajkim jedna z tych wěcow to samsne čini, a kotryž njeje žane z tutych winowatosćow činił, ale je samo na horach jědł, a njeje žane z tutych winowatosćow činił, ale je samo na horach jědł, a kotryž njeje žane z tutych winowatosćow činił, ale je samo na horach jědł, a kotryž njeje žane z tutych winowatosćow činił, ale je samo na horach jědł, a kotryž njeje žane z tutych winowatosćow činił, ale je samo na horach jědł, a Wón je žonu swojeho blišeho zanjerodźił, je chudych a potrěbnych potłóčował, je přez namóc skazył, njeje zastawk zaso zhotowił a je swojej woči k přiboham pozběhnył, je Greuel skućił, je Wucher wudał a je rozmnoženje brał: budźe wón potom žiwy? Wón so njerodźi žiwy: Wón je wšitke tute greuel sčinił; Wón budźe wumrěć; Jeho krej budźe na nim. Hlej, hdyž wón syna swědči, kotryž widźi wšitke hrěchi swojeho nana, kotrehož je wón činił, a kotryž mysli a njeje podobne, kotryž njeje na horach jědł, ani swojej woči k přiboham israelskeho domu zběhnył, njeje žonu swojeho blišeho zanjerodźił, ani někoho potłóčił, zastawk wróćo dźeržał, Wón njeje přez namóc skazył, ale je swój chlěb hłódnym dał a nahich ze płašćom zakrył, kotryž je chudym ruku wotewzał, kotryž njeje ani Wucher ani rozmnoženje dóstał, je mój chlěb wotprawił. Wusudy, je w mojich wustawkach přeměnjeny; Wón njebudźe wumrěć za winu swojeho nana, wón budźe zawěsće žiwy. Hesekiel 18:10-17 Ludy kraja su potłóčowanje zwučowali a rubježnistwo zwučowali a chudych a potrěbnych čwělowali, haj, woni su cuzeho njesprawnje potłóčowali. Hesekiel 22:29 Tehodla, ow kralo, přeproš moju radu tebi spodobne, a wotłamaj swoje hrěchi přez prawdosć a swoje njeskutki, z tym zo chudym smilnosć pokazaš; Hdyž ma to podlěšenje twojeho měra być. Daniel 4:27 Tak praji KNJEZ; Za tři přestupjenja Israela a za štyrjoch njebudu chłostanje wotwobarać; přetož woni předachu prawych za slěbro a chudych za por čriji; Wone jachleja po prochu zemje na hłowje chudych a wotwobroća puć ćichich, a
muž a jeho nan póńdźetaj k samsnej słužownej, zo byštaj moje swjate mjeno wonječesćiłoj: Amos 2,6-7 Słyšće tute słowo, wy přiwuzni Baschana, kotrychž sće na horje Samarije, kotrychž chudych potłóčujeće, kotrychž potrěbnym stłóčiće, kotrychž swojim knjezam rěčiće: Přiwjedźmy a pijće k nim. KNJEZ BÓH je při swojej swjatosći přisahał, zo bychu dny přez was přišli, zo by wam z hokami a wašimi potomnikami z wudźenkami preč přinjesł. Amos 4:1-2 Přetož dokelž stupiće k rukomaj a wot njeho pšeńčne ćeknjenja, tak sće domy z ćeknjenych kamjenjow twarili, ale njebudźće nutřka bydlili; Wy sće rjane winicy sadźeli, ale njebudźeće žane wino z njeho pić. Přetož ja znaju waše wšelakore přestupjenja a waše wulke hrěchi: woni potłóčuja prawych, woni přijimuja wobtykowanske pjenjezy, a woni wotpokazuja chudych w wrotach wot swojich prawow. Amos 5:11-12 Słyšće to, o wy, kiž potrěbnych spóžrějeće, zo byšće chudym kraja k zwrěšćenju přinjesli, a rjekńće: Hdy budźe so mnicha zhubić, Směmy kukuricy předać? A sabat, zo bychmy pšeńcu wusadźili, efa małe a šek wulkich činić a waahi přez wobšudnistwo sfalšować? Daß wir die Armen für Silber und die Bedürftigen für ein paar Schuhe kaufen; Haj, a wotpadki pšeńcy předawać? Amos 8:4-6 Sy ze swojimi chlěwami włodyku swojich wjeskow přetočił: Přińdźechu kaž rjap, zo bychu mje rozsypali; jich wysk bě, jako bychu chudych skradźu spóžrěli. Habakuk 3:14 Ja budu tež w nutrnym a chudym ludźe w twojim srjedźa pušćić, a budźe so dowěrjeć k mjenu knjeza. Zephanja 3:12 A njepotłóčuje wudowu, ani waisarow, ani cuzych, hišće chudych; A žadyn z was njesmě sebi w swojej wutrobje złemu přećiwo swojemu bratrej předstajić. Sacharja 7:10 A ja budu stadło šmjatańcy pasć, tež tebje, ow chudy stadło. A wzach dwě stólcy ke mni; Słuž, kotruž mjenowach rjanosć, a tamnu mjenowach bandy; A ja pasech stadło. A bu na wonym dnju złamany, a tak wudypachu chudźi stadło, kotrež na mnje čakachu, zo běše to słowo KNJEZA. Sacharja 11:7,11 Zbóžni su ći chudźi w duchu, přetož jim słuša njebjeske kralestwo. Matej 5:3 Slepi zachowaja swoju mjezu, a chromi du, wusadźi so wurjedźa, a hołbje słyša, mortwi so rozbudźa, a chudym so ewangelij prěduje. Matthäus 11:5 Jezus rjekny jemu: Jelizo by dokonjany był, dźi tam a předaj, štož maš, a daj je chudym, da změješ pokład w njebjesach, a pój za mnu. Matthäus 19:21 Jako pak bě Jezus w Betaniji, w domje Simona, wusadneho, přińdźe žónska k njemu, kiž měješe alabasterowy kašćik z jara drohotnej žałbu a nala jemu je na hłowu, jako při jědźi sedźeše. Jako pak jeho wučomnicy to widźachu, rozhorichu so a rjeknychu: Čemu słuži tute brojenje? Přetož tuta žałba by so za wjele předała a chudym dać móhła. Jako Jezus to rozumješe, rjekny wón jim: Čehodla dyrbitaj žona? Wšako je wona dobry skutk na mni skutkowała. Přetož wy maće chudych přeco při sebi; Ale mje nimaće stajnje. Přetož z tym zo je tutu žałbu na mój žiwot kidała, sčini to k mojemu pohrjebej. Zawěrnje, ja praju wam: Hdźežkuli ma so tutón
ewangelij po cyłym swěće prědować, tam budźe tež to prajiłe, štož je tuta žona činiła, k jich pomjatkej. Matthäus 26:6-13 A jako Jezus jeho wuhlada, lubowaše jeho a rjekny jemu: Jedne ći faluje: Dźi swojeho puća, předaj, štož maš, a daj jón chudym, da změješ pokład w njebjesach, a přińdź, wzmi křiž na tebje a chodź za mnu. Markus 10:21 A přińdźe wboha wudowa a ćisny dwě milinje nutř, kotrejž pjenježk wudatej. A zawoła swojich wučomnikow k sebi a dźeše jim: Zawěrnje, ja praju wam: Tuta wboha wudowa je wjace nutř ćisnyła dyžli wšitkich, kiž su jich do pokładownje ćisnyli. Wona pak mjetaše z njedostatka wšo, štož wobsedźeše, samo cyłe jeje žiwjenje. Markus 12:42-44 Duch Knjeza wotpočuje ke mni, dokelž je mje žałbował, chudym ewangelij prědować. Wón je mje pósłał, zo bych hojił, rozłamaneje wutroby, zo bych jatym wuswobodźenje prědował a slepym dopóznaće zaso dał, zo bych wuswobodźił, kotřiž su zranjeni, Lukaš 4,18 A wón pozběhny swojej woči k swojim wučomnikam a rjekny: Požohnowani sće wy chudźi, přetož waše je Bože kralestwo. Lukas 6:20 Tuž wotmołwi Jezus a dźeše jim: Dźiće swój puć a prajće Janej, štož sće widźeli a słyšeli; Kaž slepi widźa, chromi chodźa, wusadźi wučisćili, hołbje słyša, mortwych zbudźa, chudym ewangelij so prěduje. Lukas 7:22 Hdyž pak ty swjedźeń činiš, wołaj chudych, te zwohidźenych, chromych, slepych, a budźeš požohnowany; Přetož njemóža ći to zapłaćić, přetož ty budźeš mytować při zrowastanjenju prawych. Tuž přińdźe wotročk a pokaza swojemu knjezej tole. Tuž so knjez domu rozzłobi a rjekny swojemu wotročkej: Dźi spěšnje won na dróhi a hasy města a přinjes chudych a tych zbrašenych a slepych nutř. Lukas 14:13,21 Jako Jezus nětk tole słyšeše, rjekny wón jemu: Tola jedne ći faluje: Předaj wšitko, štož maš, a rozdźěl je na rukomaj, da změješ pokład w njebjesach a pój a chodź za mnu. Lukas 18:22 A Cachej stany a rjekny Knjezej: Hlej, Knježe, połojcu mojich kubłow dam chudym; A hdyž sym něhdźe něšto wot čłowjeka přez wopačne wobwinowanja wzał, tak jemu štwore něšto wróću. Lukas 19:8 A wón widźeše tež chudu wudowu, kotraž črjopaj nutř ćisny. A wón rjekny: Zawěrnje, zawěrnje, ja praju wam: Tuta chuda wudowa je bóle nutř ćisnyła dyžli wšitcy; přetož woni wšitcy su wot swojeho powodźowanja do woporow Boha mjetali; ale wona je ze swojeje chudoby wšo žiwe nutř ćisnyła, štož je jich měła. Lukas 21:2-4 Přetož chudźi maće přeco při sebi; Ale mje nimaće stajnje. Johannes 12:8 Přetož jim je so w Makedonskej a Achaiji lubiło, wěsty přinošk za chudych swjatych wukonjeć, kotřiž su w Jerusalemje. Romjenjo 15:26 A hdyž tež wšitke swoje kubła dam, zo by chudym zjědł, a hdyž dam swoje ćěło k spalenju a žanu lubosć k blišemu, da mi ničo njepomha. 1. Korinther 13:3 Tak zrudne a tola přeco wjesele wabjace; als arm, und doch viele reich machend; Jako ničo měć a tola wšitke wěcy wobsedźeć. 2. Korinther 6:10 Nimo toho, lubi bratřa, wozjewjamy wam hnadu Božu, kotraž je so cyrkwjam Makedonskeje stała. Kaž we wulkim
pruwowanju tyšnosće mnóstwo jich wjesela a jich hłuboku chudobu k bohatstwam jich swobodnosće přeńdźechu. Přetož wy znajeće hnadu našeho Knjeza Jezusa Chrystusa, zo byšće, hačrunjež bě bohaty, was dla chudy był, zo byšće přez jeho chudobu bohaći byli. 2. Korinther 8,1-2.9 (Kaž je napisane: "Wón je so rozpjeršił; wón je chudym dał; jeho prawdosć wostanje hač do wěčnosće." 2. Korinther 9:9 Jenož woni chcedźa, zo na chudych spominamy; To samsne, na čož so tež wjeselach. Galater 2:10 Moji bratřa, njezmějće wěru do našeho Knjeza Jezusa Chrystusa, KeDźbnosće, poćahujo so na wosobu. Přetož hdyž muž ze złotym pjeršćenjom w rjanej drasće k wašej zhromadźiznje přińdźe a tež chudy muž w žadławych drastach zastupi; A wy maće kedźbu před tym, kiž wjesołe drasty nosy, a připowědajće jemu: Sydń so na dobre městno; A rjekń chudym: Stejiće tam abo sydńće so tu pod mój schemel: Njejsće da stronscy we was sami a sće sudnicy złych myslow? Poskajće, moji lubowani bratřa, njeje Bóh wuzwolił chudych swěta, kotřiž su bohaći na wěrje, a namrěwcy kralestwa, kotrež je wón tym slubił, kotřiž jeho lubuja? Jakobus 2:2-5 A jandźelej gmejny Laodizeanow napisaj: To rěči amen, swěrny a wěrny swědk, spočatk Boža stwórba; Znaju twoje skutki, zo njejsy ani zymny ani horcy, chcu, zo sy zymny abo horcy. Dokelž sy nětko liwki a ani zymny ani horcy, chcu će ze swojeje huby wuplunyć. Dokelž prajiš: Sym bohaty a bohaty na kubłach a njetrjebam ničo; A ty njewěš, zo sy hubjena a bědna a chuda a naha. Ja ći radźu, wote mnje złoto kupić, kiž bu we wohenju pruwowane, zo by bohaty był. a běła płašć, zo by zdrasćena była a hańba twojich pławow so njezjewi; A žałbuj swojej woči z wočomaj, zo by widźał. Wšitcy, kiž lubuju, pokazuju ja a šwikam was. Tehodla sće horliwi a pokutu. Hlej, ja steju před durjemi a kłapam. Hdyž něchtó mój hłós słyši a durje wočini, chcu k njemu nutř přińć a z nim jěsć. A wón ze mnu. Tón, kiž přewinje, chcu přizwolić, ze mnu na swojim trónje sedźeć, kaž tež ja sym přewinył a ze swojim nanom na swój trón sadźił. Štóž ma jedne wucho, tón słyši, što duch wosadam praji. Zjewjenje 3:14-22 A wón potajkim rjekny: Ow wy ludźo, kak nadsylne je wino! To zaćekł wšitkich čłowjekow, kotřiž pija, błudźić: To čini zmysł krala a bjeznadźijneho dźěsća jedne; Wotročka a swobodneho, chudeho a bohačka: 1. Esdras 3,18-19 Čiń wudowu prawo, sudź za syroty, daj chudym, zakitowaj syroty, wobleč nahe, wuhoj złamanych a słabych, njesměj so chromeho k směchej, zakitowaj zwohidźenych a daj slepym před woči mojeje jasnosće přińć. 2. Esdras 2:20-21 A jako widźach mjaso we wobalce a połnosći, rjeknych swojemu synej: Dźi a přinjesu chudych, kotrehož budźeš namakać, z našich bratrow, kiž na Knjeza spomina; A hlej, ja na tebje čakam. Tobit 2:2 Daj jałmožnu wot twojeje substancy; A hdyž jałmožnu dawaš, njebudź twoje wóčko zawistnjene a njewotwobroć swoje wobličo wot chudeho, a wobličo Bože so wot tebje njewotwobroći. Tobit 4:7 A njeboj so, mój syno, zo budźemy chudźi; přetož ty maš wjele bohatstwa, hdyž so Boha bojiš a wot wšeho hrěcha wotchilaš a činiš, štož so jemu spodoba. Tobit 4:21
Njezwěr bojosće Knjeza, hdyž sy chudy, a njepřińdź z dwójnej wutrobu k njemu. Prediger 1:28 Mój syno, njezjebaj chudych wo jeho žiwjenje a njedaj potrěbnej woči dołho čakać. Njepokaza-li ćěsnosć zrudźenych; Njewobroć swoje wobličo wot chudeho. Njewzur so zrudźić, hdyž swoje wucho před chudym schiliš a jemu z ćichej zmužitosću přećelnu wotmołwu daš. Prediger 4:1,4,8 A wutykń swoju ruku za rukomaj, zo by twoje žohnowanje dospołne było. Prediger 7:32 Hač je bohaty, nadobny abo chudy, jich krasnosć je bojosć Knjeza. Njeje na městnje, chudych zacpěć, kotryž ma rozum; Njeje tež přijomnje, hrěšneho čłowjeka wulce činić. Prediger 10:22-23 Chudy so za jeho wušiknosć česći, a bohaty so za jeho bohatstwo počesći. Štó so w chudobje česći, kelko wjace w bohatstwje? A štó je w bohatstwje nječestny, kelko wjace w chudobje? Prediger 10:30-31 Je će, kiž so prócuje a so prócy dawa a chwata a tak bóle wróćo wostanje. Zaso je druheho, kiž je pomałku a trjeba pomoc, kotrejž pobrachuje na zamóžnosćach a kiž je połna chudoby; Ale wóčko KNJEZA derje na njeho hladaše a wusměri jeho ze swojeho niskeho stawa a pozběhny swoju hłowu z hubjenstwa; Tak jědźeše wjele, kotřiž jeho widźachu, so nad nim dźiwachu. Derjeměće a njezbožo, žiwjenje a smjerć, chudoba a bohatstwo přińdu wot Knjeza přińć. Mudrosć Póznaće a zrozumjenje zakonja su wot Knjeza, lubosć a puć dobrych skutkow su wot njeho. Njedźiwaj so na skutki hrěšnikow; Ale dowěr Knjezej a wostań w swojim dźěle, přetož je lochke lochke we wočach Knjeza, chudeho nadobo bohaće činić. Prediger 11:11-15,21 Bohaty je njeprawdu činił, a tola hrozy jemu z tym: chudemu so njesprawnosć čini, a wón dyrbi tež prosyć. Kotre dorěčenje dawa mjez hyenu a psom? A kotry měr mjez chudymi a bohatymi? Kaž je dźiwi wosoł pot lawa w dźiwiznje, tak zežeru bohaći chudych. Kaž hordźi ponižnosć hidźa, tak zacpěwaja bohaći chudych. Bohaty muž, kotryž padnyć započina, so wot swojich přećelow zadźerži, ale chudy muž, kotryž je poraženy, so wot swojich přećelow preč storči. Hdyž je so bohaty muž lubił, ma wón wjele pomocnikow: wón rěči wěcy, kiž njesmědźa so wuprajić, a tola jeho ludźo wusprawnjeja. Wbohi muž so wusuny, a tola tež wotpokazowachu; Wón rěčeše mudry a njemóžeše městno měć. Hdyž bohačk rěči, ma kóždy swój jazyk, a hlej, štož praji, to chwala hač do mróčelow; hdyž pak bóh rěči, praja woni: Što je to do kadlu? A hdyž so zakuri, budu pomhać, jeho powalić. Bohatstwo je dobre za teho, kiž njezměje hrěch, a chudoba je zła w erće bjezbóžnych. Prediger 13:3,18-24 Jeli maš dosć, mysli na čas hłoda, a hdyž sy bohaty, mysli na chudobu a nuzu. Prediger 18:25 Modlitwa z erta chudeho muža předrěje so k wušomaj Božej, a jeho sud přińdźe spěšnje. Prediger 21:5 Njech je swojemu blišemu swěrny w jeho chudobje, zo by so jeho derjeměća wjeselił; wostań jemu swěru w času jeho nuzy, zo by z nim namrěwstwo w jeho herbstwje był; přetož wbohi staw njeje přeco zacpěty, a bohaći, kiž su błazni, njebudu wobdźiwani. Prediger 22:23
Tři družiny ludźi wurjedźi moja duša, a sym jara zranjeny nad jeje žiwjenjom: chudy muž, kiž je hordy, bohaty muž, kiž je zełžanc, a stary mandźelski, kotryž doatěruje. Prediger 25:2 Hač je čłowjek bohaty abo chudy, hdyž změje dobru wutrobu napřećo Knjezej, budźe so stajnje z wjesołym wobličom wjeselić. Eksistujetej dwě wěcy, kotrejž moja wutroba zrudźi; a třeći čini Mjerzam so: muž wójny, kotryž chudobu ćerpi; a mužojo rozuma, kotřiž so wot nich wodźić njedadźa; a jedyn, kiž so wot prawdosće k hrěchej wróći; KNJEZ přihotuje tajkeho za mječ. Prediger 26:4,28 Tola měj sćerpnosć z mužom w chuduškich poměrach a njewahaj, jemu smilnosć wopokazać. Pomhaj chudemu kaznje dla, a njewotpokazaj jeho swojeje chudoby dla. Lěpje je žiwjenje chudeho muža w chudej chaće, hač delikatna jědź w domje druheho muža. Prediger 29:8-9,22 Lěpši je chudy, kiž je strowy a sylny wot konstitucije, hač bohaty, kiž je na swojim ćěle bědźeny. Prediger 30:14 Wbohi dźěła w swojim chudšim stawje; A hdyž wón woteńdźe, je přeco hišće potrěbny. Prediger 31:4 Štóž chudym wopor wopokaza, tón čini kaž jedyn, kiž syna před wočomaj swojeho nana mori. Prediger 34:20 Wón njebudźe nikoho přećiwo chudemu akceptować, ale modlitwu potłóčowanych słyšeć. Prediger 35:13 W tyšnosći wostanje tež tyšnosć, a žiwjenje chudych je pokleće wutroby. Prediger 38:19 A KNJEZ bu powabny nad tym a nade wšěmi skutkami městow Sodoma, přetož mějachu dosć cyroby a mějachu pokoj mjez sobu a nochcychu tola chudych a potrěbnych zežiwić, a w tych dnjach buchu jich złe skutki a hrěchi wulke před Knjezom. A KNJEZ da dweju z jandźelow wołać, kotři běštaj w Abrahamowym domje přišłoj, zo by Sodom a jeho města zničił. Jasher 19:44-45 A Joseph zběhny na swojim konju swojej woči k njebju a wołaše a wołaše: Zbudźi chudych z procha, Wón zběhnje potrěbnych wot hnojoweje hromady. Ow Knježe wójwoda, zbožowny je čłowjek, kiž so tebi dowěri. Jasher 49:30 Žohnowana a wěčnje globalna knježna Marja, wućekny z kralowskeho roda a swójby Dawidoweje, narodźi so w měsće Nacaret. Kubłane k Jerusalemej w templu Knjeza. Jeje nan rěkaše Joachim a jeje mać Anna. Swójba swojeho nana pochadźeše z Galileje a města Nacareta. Swójba swojeje maćerje pochadźeše z Betlehema. Jeje žiwjenje bě jasne a prawje před Knjezom, pobožnje a bjezporočnje před ludźimi. Přetož woni dźělachu cyłe swoje zamóženje do třoch dźělow: Jedyn z nich wěnowachu templej a zastojnikam templa; Druhu rozdźělichu mjez cuzymi a čłowjekami w chudych poměrach; A to třeće wobchowachu sej woni sami a wotmysłam swójskeje swójby. Ewangelij wo narodźe Marijineho 1,1-4 Trifina pak bě Pawołej wulke sumy pjenjez pósłała a tež šaty z rukow Tekla, zo by chudym pomhała. Japoštołske stawizny Pawoł a Thekla 10:5 Bohač rozdźěl za nuzu chudych, a chudy njechwali Boha, zo je jemu dał, přez kotrehož jeho nuza ćěši. Prěni Clemensowy list Korinćanam 17,35
Přetož tak praji swjaty Dawid: Ja chcu po Knjezu wuspowědać, a jemu budźe so lěpje spodobać dyžli młodemu wołam, kiž ma rohi a kopyta. Njech su chudźi to widźeli a so wjeselili. Prěni list Clemensa Korinćanam 22:8 Ale k nam wón na tute wašnje praji. Njeje to posćenje, kotrež sym wolił, zo bych cwólby złósće rozrisał, ćežke ćeže rozrisać a potłóčenych swobodnje wostajić? A zo so kóžda kwakla rozłama? Njeje to, zo swój chlěb hłódnemu rozdźěliš a chudych, kiž su wustorčeni, do swojeho domu přinjesu? Hdyž naheho widźiš, zo jeho zakryješ a so před swójskim mjasom njechowaš. Potom budźe so twoje swětło wułamać kaž ranje, a twoja strowota bórze wuńdźe; A twoja prawdosć budźe tebi předchwatać, krasnosć Knjeza budźe twoja mzda. Powšitkowny Barnabasowy list 2,16-18 Ty dyrbiš tež dźěłać ze swojimaj rukomaj, zo by chudym dał, zo bychu ći twoje hrěchi wodali. Ty njeměł wo tym přemyslować, hač maš dać, hišće wo tym mórčeć, po tym zo sy dał. Powšitkowny list Barnabasa 14:20 A dale: Zbóžni su ći chudźi a ći, kotřiž so prawdosće dla přesćěhaja; Přetož jim słuša Bože kralestwo. List polykarpa filipej 1,11 A ći najstarši maja miłosćiwi a miłosćiwi napřećo wšitkim być; jich wot swojich mylenjow wotwjesć; słabych pytać; Njezapomnić wudowy, syroty a chudych; Ale stajnje to dobre dać, we wočach Bože kaž tež we wočach ludźi. List polykarpa Filipičanam 2,15 Hdyž je něchtó stary, zadwěluje wón sam na sebi dla swojeje łamliwosće a chudoby a njewočakuje ničo hač posledni dźeń swojeho žiwjenja. Pastyr Herma 3:124 Njeje ničo lěpšeho hač tute wěcy w žiwjenju čłowjeka; Tute wěcy w swojim žiwjenju wobchowaja a činić měli. Poskajće jako přichodne, što na to sćěhuje. Wudowam słužić; Syroty a chudych njezacpěć; zo bychu słužownikow Boha z nuzy wumóžili; hospodliwy być; (Přetož w hospodliwosći njejsu druhdy wulke płody) so wadźić, ale mjelčeć. Druha kniha Hermas 8,9-10 Hdyž dźěch na polo a wobhladach sej ulm a winowy pjenk a při mni na swoje płody mysleše, zjewi so mi jandźel a rjekny mi: Što to je, wo čimž tak dołho w sebi přemysluješ? A ja rjeknych jemu: Knježe, myslu na tutón winowy pjenk a tuta ulma, dokelž su jich płody rjane. A rjekny mi: Tutej štomaj słužitej słužownikam Božej jako přikład. A ja Rjekny jemu: Knježe, chcu wědźeć, w čim wobsteji muster tutych štomow, wo kotrychž rěčiš. Słyšće, rěči wón; Widźiš tutón winowy pjenk a tute ulmy; Knježe, rjeknych, ja jich widźu, tutón winowy pjenk, praji wón, je płódny, ale ulma je štom je bjez płodow. Najebać to by tutón winowy pjenk, hdy by wot tutoho ulma njestajił a wot njeje zepěrał, wjele płoda přinjesł; Ale na zemi ležeć, by jenož hubjene płody njesło, dokelž na ulmje njewisaše; Mjeztym zo wona, hdyž so na ulmu zepěra, za sebje samoho kaž tež za tutón płód přinjese. Hladajće potajkim, kak wjaz nic mjenje, ale wjace płodow dawa hač winowy pjenk. Kak, mój Knježe, rjeknych, přinjese wona wjace płoda, dyžli winowy pjenk? Přetož, rjekny wón, winowy pjenk, kiž na wjazbje wotpočuje, přinjese wjele a dobry płód; Mjeztym By na zemi ležeć ležał, tak by jenož mało znjesł, a to tež hišće jara hubjene. Tute přirunanje płaći tuž tež za słužownikow Boha; A reprezentuje bohateho a chudych. Ja wotmołwich: Knježe, čiń sej tole zjewić. Słuchaj, rjekny wón; Bohaty ma bohatstwo; Ale přećiwo Knjezej je
wón chudy; Přetož wón je ze swojich bohatstwow wužił a modli so jenož mało ke Knjezej. A modlitwy, kotrež rěči, su lěni a bjez mocow. Hdyž bohaći bohačkam to dawa, štož chce, modli so chudy ke Knjezej za bohatych; A Bóh da bohatemu wšitko dobre, dokelž je chudy bohaty w modlitwje. A jeho próstwy maja wulku móc pola Knjeza. Potom bohačk chudemu wšitko słuži, dokelž pytnje, zo budźe wot Knjeza wusłyšany, a wón da jemu tak zwólniwišo a bjez dwělowanja, štož chce, a stara so wo to, zo je Jemu njesmě ničo pobrachować. A chudy so Knjezej za bohatych dźakuje; Wšako činitaj wobaj swoje dźěło z Knjeza. Pola čłowjekow tuž njewěriš, zo ulma płody njese; A woni to tež njewědźa, a woni tež njerozumja, zo winowy pjenk, hdyž so winowemu pjenkej přida, dwójne rozmnoženje njese, za sebje samoho kaž tež za wjaz. Tak so tež chudźi, kotřiž so za bohatych ke Knjezej modla, wot njeho wusłyša; A jich bohatstwo so přisporja, dokelž słuža chudym bohatstwa. Wonaj budźetaj tuž wobaj na dobrych twórbach druheho wobdźělenaj. Štóž nětk to čini, njebudźe wopušćeny wot Knjeza, ale budźe do zemje zapisany. Kniha žiwjenja. Zbožowni su Ći, kotřiž su bohaći a so rozmnoženi čuja; přetož štóž je so teho wobtykał, budźe kmani, druhim něšto słužić. Třeća kniha Herma 2 Tak to potajkim čiń. Po tym zo sy činił, štož je do toho napisane, dyrbiš na wonym dnju, na kotrymž sy najspěšniši, ničo hač chlěb a wodu woptać; A hdyž poličiš mnóstwo jědźe, kotrež sy na druhich dnjach k jědźi zwučeny, dyrbiš wudawki, kotrež by na tutym dnju činić dyrbjał, nabok połožić a je wudowa, syrotam a chudym dać. Třeća kniha Herma 5:30 Knježe, rjeknych, chcu wědźeć, kajke to bolosće su, kotrež kóždy wućerpi? Słyš, praji wón; Wšelake bolosće a čwěle su ći, kotřiž čłowjekow kóždy dźeń w swojim tuchwilnym žiwjenju poćerpjeja. Přetož někotři ćerpja straty; andere Armut; Druhe wšelake chorosće. Někotři su njewěsći; Druzy poćerpja zranjenja wot tych, kotřiž su njehódne; Druzy padnu pod wjele druhe pruwowanja a njepřijomnosće. Třeća kniha Herma 6:22 Potom tajke, kotrež su so přez podrjadowane zarjady stajili; a su chudźi a wudowy škitali; A su přeco pócćiwu rozmołwu wjedli: Tohodla so tež woni wot Knjeza škitaja. Třeća kniha Herma 9:231 Wupřestrějće chudym ruce napřećo, wotwisnje wot Wašich mocow. Njeschowaj swoje slěbro w zemi. Pomhaj swěrnemu mužej w tyšnosći, a tyšnosć će njenamaka w času twojeje tyšnosće. Kniha potajnstwow Henochs 51:1-3 Hdyž čłowjek nahich wobleče a hłódnych nasyći, budźe wot Boha mytowany. Hdyž pak jeho wutroba mórči, skući dwójne zło: ruin sameje a teho, štož wón dawa; A za njeho njebudźe tuž žane mytowanje. A jelizo je swójska wutroba ze swojej jědźu a swójskim mjasom ze swojej drastu napjelnjena, swjeći zacpěće a zhubi wšu swoju chudobu a njebudźe mzdu za swoje dobre skutki namakać. Kóždy hordy a Wulkomyslny čłowjek je Knjezej zažrany, a kóžda wopačna narěč je w njewěrnosći zdrasćena; Wón so z brjenčkom mječa smjerće rozrěza a do wohenja ćisnje a ma so na wšě časy palić. Buch potajnstwow Henochs 63 Ow Knježe Božo, ja chcu twoje mjeno česćić z wjesołymi, wosrjedź tych, kotřiž twoje prawe sudy znaja. Přetož ty sy dobry a smilny, wućek chudych; Hdyž k tebi wołam, njezanjecham mje mjelčicy. Přetož nichtó njebjerje pokłonjenje wot mócneho; Štó da móže něšto z toho wzać,
štož sy činił, hdyž njejsy sebje samoho? Přetož čłowjek a jeho podźěl ležitaj před tobu we wahańcy; Wón zamóže to, štož je wot Tebje předpisane, wudospołnić, zo by to rozšěrił. Ptački a ryby žiwiš, z tym zo stepu dešć daš, zo by zelena trawa wulězła, zo by w stepje picu za wšo žiwe sčiniła; A hdyž hłódja, pozběhnu k tebi swoje wobličo. Kralo a knježićeljo a ludy sy ty, o Bóh; A štó je pomoc Chudy a potrěbny, hdyž nic Ty, ow Knježe? A budźeš słyšeć, přetož štó je dobry a ćichomyslny nimo tebje? Zwjesel dušu ponižowacych, z tym zo twoju ruku w smilnosći wotewriš ... Psalmen Salomos 5 ... A pobožni budu so dźakować w zhromadźiznje luda; A chudym budźe Bóh hnadny we wjeselu Israela; Přetož dobry a smilny je Bóh hač do wěčnosće, a zhromadźizny Israela budu mjeno Knjeza chwalić. Psalmen Salomos 10 Jako běch w nuzy, zazwonich mjeno Knjeza, nadźijach so na pomoc Boha Jakuba a buch wumóženy; Přetož nadźija a wućek chudych sy ty, o Bóh... Psalmen Salomos 15 ... Přetož hdyž žanu móc njedaš, štó móže potom plahowanje z chudobu znjesć? Hdyž so čłowjek přez swoju zahubu wupokaza, tak je twoje pruwowanje na nim w jeho mjasu a w tyšnosći chudoby. Psalmen Salomos 16 Knježe, Twoja smilnosć je hač do wěčnosće nad skutkami twojeju rukow. Twoja dobrota je přez Israel z bohatym darom. Twojej woči hladatej na nju, tak zo žadyn z nich njedostatk njećerpi; Twojej wuši słyšitaj nadźijepołnu modlitwu chudych... Psalmen Salomos 18 Ow mój syn! Hdyž bohačk hada jě, praja woni,--Je je přez swoju mudrosć", a hdyž chudy jich jě, praja ludźo: "Z hłoda." Ow mój syn! Pruwuj swojeho syna a swojeho wotročka, prjedy hač jimaj twój mětk a statk dowěriš, zo njebychu z nimi wušli. Přetož štóž ma połnu ruku, tón so mudry mjenuje, tež hdyž je hłupy a njewědomy, a štóž ma prózdnu ruku, mjenuje so chudy a njewědomy, tež hdyž je wjerch mudrych. Ow mój syn! Sym colocynthe jědł a aloe póžěrał, a njejsym ničo hórkeho namakał hač chudobu a njedostatk. Ow mój syn! Wuč swojeho syna skromnosć a hłód, zo by we wjedźenju swojeho etata derje wotrěznył. Ow moje dźěćo! Sćenik žaby w twojej ruce je lěpši hač husyca w horncu twojeho susoda; A wowca w twojej bliskosći je lěpša dyžli woł w dalinje; a wrobl w twojej ruce je lěpje hač tysac lětacych wroblikow; A chudoba, kotraž hromadźi, je lěpša hač zasunjenje mnohich składow; a žiwa liška je lěpša hač mortwy law; a punt wołmy je lěpši hač punt bohatstwa, ja swoje złoto a slěbro; Přetož złoto a slěbro stej w zemi schowanej a pokrytej a njewidźitej so. Ale wołma wostanje na wikach, a widźiš ju, a wona je rjanosć za toho, kiž ju nosy. Ow mój syn! Małe zamóženje je lěpše hač Rozbrojene zbožo. Ow mój syn! Žiwy psyk je lěpši hač mortwy wbohi muž. O mój syn! Chudy, kiž to prawe čini, je lěpši hač bohaty, kiž je w hrěchu wumrěł. Ow mój syn! Wopytaj chudych w swojej tyšnosći a rěč wo nim w přitomnosći sultana a čiń swoju pilnosć, zo by jeho z klamy lawa wuchował. Su štyri wěcy, w kotrychž njemóžetej ani kral ani jeho wójsko wěstej być: potłóčowanje přez Wesira a hubjene knježerstwo, wopačnosć wole a tyranstwa nad poddanami; A štyri wěcy, kotrež njehodźa so schować: mudri, ći hłupi, ći bohaći a chudźi. Stawizny Ahikar 2:17,39-41,4952,57,67 Přetož mnozy su te zničili; Přetož hač je čłowjek stary abo nadobny abo bohaty abo chudy, tak přinjese wón tola hańbu
sam na sebi. Z čłowjekami synami a směchom z Beliarom. Testament Ruben 2:8 A jandźel Boži mi pokaza, zo žony wěčnje nad kralom a prošerjemi knježa. A kralej wozmu jeho chwalbu a zmužitemu jeho móc a prošerjej samo to mało, štož je zbytk jeho chudoby. Testament Judy 3:22-23 A ći, kiž su w žarowanjach zemrěli, z dobreje wole stanu, a ći, kotřiž běchu chudźi Knjeza dla, budu so zbohatnyć, a ći, kiž knjeza dla morja, budu k žiwjenju wotućić. Testament Judy 4:31 Přetož wšitkim chudym a potłóčowanym darich to dobre zemi w ćmičnosći swojeje wutroby. Dźeržće tuž, moje dźěći, Boži zakoń, a wostańće a chodźće do njedowěrliwosće a njehrajće wažnosć ze swojimi naležnosćemi Přichodny, ale lubujće Knjeza a wašich blišich, mějće sobuželnosć z rukomaj a słabymi. Testament von Issachar 1:31,38 Hdyž bě něchtó w tyšnosći, tak zjednoćich swój zdychnjenčka z tymi być, a ja dźělich swój chlěb z rukomaj. Testament von Issachar 2:11-12 Přetož wbohi, hdyž so swobodny wot Knjeza we wšěm lubi, je žohnowany nade wšitkimi čłowjekami, dokelž nima stysknosć hołych ludźi. Tehodla kładźe žarliwosć z wašich dušow a lubuje jedyn druheho z sprawnej wutrobu. Testament wot Gada 2:15-16 Druhi kradnje, čini njesprawny, wurubjeny, zjeba a wobžaruje chudych: tež to ma dwójny aspekt, ale to wšo je złe. Štóž swojeho blišeho zjeba, prowokuje Boha, a přisaha wopak přećiwo najwyšemu a wobžaruje tola chudych, Knjeza, kiž Wón přikaza zakoń, kotryž wón zniči a prowokuje, a tola wokřewi chudych. Testament von Asher 1:14-15 A hdyž mój knjez doma njebě, njepijach žane wino; Tež njejsym tři dny dołho ničo k jědźi wzał, ale sym chudym a chorym dał. Testament Josepha 1:30 Hdyž štó překrasnjeny budźe, jeho njezawidźi; Je-li štó bohaty, njeje žarliwy; Hdyž je něchtó zmužity, jeho chwali; Pócćiweho muža wón chwali; Nad chudymi ma smilneho; Ze słabymi ma sobuželnosć; Bóh spěwa wón chwalbne spěwy. Testament des Benjamin 1:26