KAPITEL 1 1 Kniha słowow Tobits, Syna Tobiela, Syna Ananiela, syna Aduela, Syna Gabaela, symjenja Aaela, zdónka Nephthali; 2 A tón za čas Enesesara, krala Asyrow, zajaty bu z Thisbe wjedźeny, kotryž je k prawicy woneho města, kotrež poprawom Nephthali rěka w Galilejskej wyše Azera. 3 Ja, Tobit, sym wšitke dny swojeho žiwjenja po pućach wěrnosće a prawdosće chodźił a sym swojimaj bratromaj a swojim ludom, kiž su ze mnu do kraja Asyrow přišli, wjele jałmožnow činili. 4 A hdyž běch w swojej wótčinje, jako běch hišće młody, padny cyły zdónk Nephthali, mój nan, z kotrehož bě so domej Jerusalem dele, kotryž bu ze wšěch kmjenow Israela wuzwoleny, zo bychu wšitke kmjeny tam woprowali, hdźež bu templ bydlenja najwyšeho poswjećeny a na wšě časy natwarjeny. 5 A wšitke kmjeny, kotrež so zhromadnje rozhorichu, a dom mojeho nana Nephthali woprowachu barbje Baal. 6 Ja sam pak sym husto na swjedźenje do Jerusalema šoł, kaž bě to cyłemu ludej Israel přez wěčnu radu zapisane, a měješe prěnički a dźesaćinu rozmnoženja z tym, štož bu najprjedy dóšło; A dachu mje při wołtarju měšnikam, dźěćom Aarons. 7 Prěni dźesaty dźěl wšeho rozmnoženja dach synam Aaronsej, kotřiž w Jerusalemje słužachu; druhi dźesaty dźěl předawach a dźěch a wudach jón kóžde lěto w Jerusalemje. 8 A třeće dach tym, kotrymž bě so dóstało, kaž bě mi to mać mojeho nana Debora přikazała, dokelž buch wot swojeho nana jako syrota zawostajiła. 9 A jako běch muž, woženich so z Annu ze swójskeho přiwuznistwa, a wo njej swědčach Tobiasa. 10 A jako buchmoj jako jataj do Niniwy zawlečenaj, jědźachu wšitcy moji bratřa a moji přiwuzni z chlěba pohanow. 11 Ale dźeržach so wot jědźe wróćo. 12 Dokelž z cyłeje wutroby na Boha myslach. 13 A najwyši da mi hnadu a hnadu před Enemessarom, tak zo běch jeho dodawar. 14 A ja dźěch do Media a wopušćich w dowěrje z Gabaelom, bratrom Gabriasa, w Ragesu, měsće Media, dźesać talentow slěbro. 15 Jako bě nětko Enemessar mortwy, knježeše Sanherib, jeho syn, na jeho městnje. Toho powostanka bě znjeměrnjena, zo njemóžach do medijow hić. 16 A w času Enemessara dach swojimaj bratromaj wjele jałmožnow a dach swój chlěb hłódnym. 17 A moje drasty za nahe, a hdyž někoho ze swojeho luda mortweho abo wokoło murjow niwy mjetach, da jeho pohrjebach. 18 A hdyž bě kral Sanherib jednoho zabił, jako přińdźe a ze Judejskeje ćekny, tak sym ju skradźu pohrjebał. Přetož w swojim hněwy mori mnohich; Tola ćěła njejsu so namakali, hdyž je wot krala pytachu. 19 A jako jedyn z ninivitow dźěše a so pola krala na mnje hóršeše, zo sym jich pohrjebał a so schował; Dokelž rozumjach, zo mje k smjerći pytachu, so ze stracha wróćo sćahnych. 20 A wšitke moje kubła buchu namócnje wuwzate, a ničo wote mnje njezwosta nimo mojeje žony Hany a mojeho syna Tobiasa. 21 A njeminy so pjećapołsta dnjow, tak morištaj jeho dwaj ze swojich synow, a woni ćeknychu do horow Araratha. a Sarchedonus, jeho syn, knježeše na swojim městnje; Kiž wo zličbowankach swojeho nana a wo wšitkich jeho naležnosćach Achiacharusa, mojeho bratra Anaela, syna postajowaše. 22 A Achiacharus ćekny wo mnje, a ja wróćich so do Ninive wróćo. Achiacharus pak bě Mundschenk a pječat a zarjadnik a
dohladowar zličbowankow, a Sarchedonus jeho pódla sebje zasadźi, a wón bě mojeho bratra syn. KAPITEL 2 1 Jako přińdźech nětko zaso domoj a moja žona Hana ze swojim synom Tobiasom ke mni so nawróći, swjatki swjedźeń, kotryž je swjaty swjedźeń sydom tydźenjow, to bu mi dobra mła spřihotowana, pola kotrejež so posydnych, zo bych jědła. 2 A hdyž ja mjaso w powodźenju widźach, dźeše k swojemu Synej: Dźi a přinjesu chudych, kotrehož nadeńdźeš, z našich bratrow, kiž na Knjeza spomina; A hlej, ja na tebje čakam. 3 Wón pak přińdźe zaso a rjekny: Nano, jedyn z našeho ludu so zadaji a na torhošćo ćisnje. 4 A prjedy hač běch hišće něšto jědł, wotjědźech a donjesech jeho do jstwy, doniž so słónco njebožeše. 5 A ja so wróćich, wumy so a zjě swoje mjaso do ćežkosće. 6 Domysli prosata amosa, kaž praji: "Twoje swjedźenje so do žarowanja přeměnja a wša twoja wjesołosć do skóržby." 7 Tohodla płakach, a jako bě so słónco chowało, dźěch, sčinich row a pohrjebach jeho. 8 Moji susodźa pak wusměšowachu na mnje a rjeknychu: Toho muža so hišće njeboji, dla toho zo so mori, kiž je wućeknył; A tola, hlej, wón mortwych zaso zahrjeba. 9 W samsnej nocy nawróćich so tež ja z pohrjeba a spach při muri mojeho dwora, dokelž běch zanjerodźeny a zo bu moje mjezwočo naparjene. 10 A ja njewumóch, zo běchu w muri wroble, a hdyž běchu mojej woči wočinjenej, parjachu wroble ćopły hnój do mojeju wočow, a a wěm do mojich wočow; a ja dźěch k lěkarjam, ale woni mi njepomhachu; Achiacharus zežiwješe mje tež, doniž do elymaisa njedźěch. 11 A moja žona Anna wza žónske twórby na so. 12 A hdyž bě ju k wobsedźerjam domoj pósłała, płaćachu swoju mzdu a dachu jej tež hišće dźěćo. 13 A hdyž bě w mojim domje a płakać poča, rjeknych jej: Zwotkel tute dźěćo přińdźe? Njeje to pokradnjene? sie den Eigentümern zur Verfügung stellen; Přetož njeje dowolene, něšto jěsć, štož je pokradnjene. 14 Was pak mi wotmołwi: Bu mi za dar date, kiž bě wjace hač mzda. Ale njewěrjach jej, ale přikazach jej, zo to wobsedźerjam dam, a ja so před njej hańbowach. Wona pak mi wotmołwi: Hdźe su twoje jałmožny a twoje prawe skutki? Hlej, ty a wšitke swoje skutki su znate. KAPITEL 3 1 Da płakach, jako zrudźeny, a so w swojej tyšnosći pomjenowach a rjeknych: 2 O Knježe, ty sy prawy, a wšitke twoje skutki a wšitke twoje puće su smilnosć a prawda, a ty sudźiš wěrnje a prawy we wěčnosći. 3 Spomń na mnje a hladaj na mnje, njechłostaj mje za moje hrěchi a njewědy a za hrěchi mojich nanow, kiž su před tobu hrěšili. 4 Přetož woni njejsu twoje přikaznje dźerželi; tehodla sy nas k popadej a k jatbje a k smjerći a k hrónčkej hańby za wšitke ludy wudał, mjez kotrež smy rozpjeršeni. 5 A nětk su twoje sudźenja we wulkej ličbje a wěrne: Čiń ze mnu po mojich hrěchach a po mojich hrěchach, přetož my njejsmy twoje přikaznje dźerželi a njejsmy we prawdźe před tobu chodźili. 6 Tehodla zatłusń ze mnu, kaž so tebi najlěpje hnoji, a přikazaj, zo by mój duch wote mnje wzał, zo bych rozpušćił a zemja był; přetož je mi wužitne, radšo wumrěć hač žiwi być, dokelž sym wopačne wumjetowanja słyšał a wjele tyšnosće
měł. A dźi nutř do wěčneho městna, njewotwobroć swoje wobličo wote mnje. 7 A poda so na samsnym dnju, zo bu w Ekbatanje, měsće Media, Sara, dźowka Raguelsa, tež wot Mägdena swojeho nana hanić. 8 Přetož wona bě ze sydom mužemi wudata była, Asmodeus, zły duch, morił, prjedy hač běchu pola njeje leželi. Njewěš da ty, prajachu woni, zo sy twojich mužow zadajił? Ty měješe hižo sydom muži, a žadyn z nich so po nich njepomjenowaše. 9 Čehodla biješ nas za nju? Su-li za njej mortwi, da dźi za nimi, nochcemoj će ani syna ani dźowki widźeć. 10 Jako to słyšeše, bu tak zrudźena, zo wěrješe, zo je so zadajiła. A wona rjekny: "Ja sym jenička dźowka mojeho nana, a hdyž to činju, da budźe jemu hańba, a ja budu jeho starobu z tyšnosću do rowa přinjesć." 11 A wona so k woknu pomjenowa a rjekny: Chwalił sy ty, ow Knježe, mój Božo, a twoje swjate a krasne mjeno je žohnowane a čestne hač do wěčnosće. 12 A nětk, ow Knježe, měrju swojej woči a swoje wobličo na tebje, 13 A praj: Wzmi mje ze zemje, zo njebych hańbu wjace słyšuł. 14 Ty wěš, Knježe, daß ich rein bin von aller Sünde mit den Menschen, 15 A njejědźach ani swoje mjeno ani mjeno mojeho nana w kraju swojeho zajeća zanjerodźeny: Sym jenička dźowka mojeho nana, a wón nima žane dźěćo k jeho dźědźičnemu namrěwstwu, ani bliskeho přiwuzneho ani žiweho syna, kotremuž móhł so k žonje dźeržeć. Moji sydom mandźelskich su hižo mortwi; A čehodla dyrbjał žiwy być? Ale hdyž so ći njelubi, zo wumrěju, da mi přikaza, zo mje waža a so mojeje smilnosće, zo žadyn porok wjace njesłyšim. 16 A modlitwy wobeju buchu wusłyšane před majestosću wulkeho Boha. 17 A Rafael bu pósłany, zo by jeju hojił, to rěka, zo by Běłe Tobitowej woči wotstronił a zo by Tobiasa, syna Tobita, Saru, dźowku Raguelsa, k žonje dał. asmodeus, złeho ducha, zwjazać; Wona słušeše Tobiasej přez dźěžne prawo. W samsnym času přińdźe Tobit domoj a stupi do swojeho domu, a Sara, dźowka Raguels, přińdźe ze swojeje hornjeje činjernje dele.
10 Přetož jałmožna wuchowa ze smjerće a njećerpi, do ćmy přińć. 11 Přetož jałmožna je dobry dar za wšitkich, kotřiž dawaja před wočemi najwyšeho. 12 Hladaj so před wšej čerwjenjom, mój syno, a wzmi sej wosebje žonu ze symjenja twojich wótcow a njewzmi žanu cuzu žonu k žonje, kotraž njeje ze splaha twojeho Wótca; přetož my smy dźěći profetow Noe, Abraham, Isaak a Jakub. A su požohnowani w swojich dźěćoch, a jich same budźe kraj zbližić. 13 Tohodla, mój Syno, lubi swojich bratrow a njezacpěj w swojej wutrobje twojich bratrow, synow a dźowki swojeho luda, njedyrbiš jim žanu žonu; přetož w hordosći je skaženje a wjele prócy, a w njeplahowanju je zahuba a wulka nuza; přetož njeplahowanje je mać hłód. 14 Laß mzdu čłowjeka, kiž je za tebje dźěłał, nic pola tebje přebywać, ale daj ju jemu z ruki; přetož hdyž ty Boha słužiš, budźe wón tebi tež zapłać Bóh. 15 To nječiń nikomu, kotrehož ty njedyrbiš, a njepij žane wino, kotrež će wopił njeje, a njejě wopiłosć z tobu na twojej jězbje. 16 Daj wot twojeho chlěba hłódnym a wot twojich drastow tym, kiž su nahe; A po twojim powodźenju daj jałmožnu, a twoje wóčko njebudź zawistna, hdyž jałmožnu daš. 17 Wuliń swój chlěb na pohrjeb prawych, ale njedaj bjezbóžnym ničo. 18 Prochujće wšitkich, kotřiž su mudri, wo radu, a njezacpěwajće žanu radu, kotraž je wužitna.
KAPITEL 4
KAPITEL 5
1 Na wonym dnju dopomni so Tobit na pjenjezy, kiž bě wón wideo w njewubuchnjenjach medijow dowěrił. 2 A rjekny sebi samomu: Ja sym sej smjerć přał; Čehodla njezazwonju za swojim synom Tobiasom, zo bych jemu pjenjezy mjenował, prjedy hač wumrěju? 3 A hdyž běše jeho wołał, rjekny wón: Mój syn, hdyž sym mortwa, pohrjeb mje! A njezacpěj swoju mać, ale česć je wšitke dny swojeho žiwjenja a čiń, štož so jej lubi, a zrudźi ju. 4 Mysli na to, mój syno, zo wjele strachow za tebje widźeše, jako sy w jeje klinje był, a hdyž je mortwa, pohrjeba ju při mni w rowje. 5 Mój Syn, mysli na Knjeza, našeho Boha, wšitke twoje dny, a njedaj twoju wolu k hrěchej abo k přetrjechenju jeho kaznjow zawjesć. 6 Přetož hdyž woprawdźe wikuješ, budu so twoje skutki tebi a wšitkim, kotřiž su prawši žiwi, derje radźa. 7 daj jałmožny wot twojeje substancy; A hdyž jałmožnu dawaš, njebudź twoje wóčko zawistnjene a njewotwobroć swoje wobličo wot chudeho, a wobličo Bože so wot tebje njewotwobroći. 8 Hdyž maš powodźenje, daj jałmožny; hdyž jenož mało maš, njeboj so, po tym mało dać. 9 Wšako wobhladaš sej dobry pokład za dźeń nuzy.
1 To wotmołwi Tobias a rjekny: Nano, ja chcu wšitko činić, štož sy mi přikazał. 2 Kak pak móžu pjenjezy dóstać, dokelž ja jeho njeznaju? 3 A wón da jemu rukopis a rjekny jemu: Pytaj tebi muža, kotryž móže z tobu hić, doniž sym hišće žiwy, a ja chcu jemu wudanu być, a dźi tam a přijimuju pjenjezy. 4 Jako wón nětko muža pytaše, namaka Rafaela, kiž bě jandźel. 5 Ale wón njewujědźe; A wón rjekny jemu: Móžeš ty ze mnu hněw hić? A znaješ tute městnosće derje? 6 K temu jandźel dźeše: Ja chcu z tobu hić, a ja znaju puć derje, přetož ja sym pola našeho bratra Gabaela bydlił. 7 A Tobias rjekny jemu: Čakaj za mnje, doniž to swojemu nanej njepraju. 8 A wón rjekny jemu: Dźi a njeměj so! Tuž dźěše nutř a rjekny swojemu nanej: Hlej, ja sym jednoho namakał, kiž ze mnu póńdźe. Tuž rjekny wón: Wołaj so ke mni, zo bych zhonju, z kotreho splaha wón je a hač je wón swěrny muž, kiž z tobu dźe. 9 A wón jeho zawoła, a wón přińdźe nutř, a wonaj strowještaj jedyn druheho. 10 Da rjekny Tobit k njemu: Bratře, pokaž mi, z kotreho splaha a kotreje swójby sy.
19 Chwal Knjeza, swojeho Boha, kóždy čas, a žadaj wot njeho, daß twoje puće so wuwiwaju a daß wšitke twoje puće a rady wuwiwać; přetož žadyn lud nima radu; Ale knjez sam da wšitko dobre, a ponižuje, koho chce, kaž chce; Tehodla dyžli tehodla, mój Syno, spominaj na moje kaznje, a njech ći z myslow njepóńdu. 20 A nětko dam jim zrozumić, zo sym Gabael, synej Gabriasa, dźesać talentow dowěrił. 21 A njeboj so, mój syno, zo budźemy chudźi; přetož ty maš wjele bohatstwa, hdyž so Boha bojiš a so wot wšeho hrěcha wotchilaš a činiš, štož je jemu spodobne.
11 K čemu rjekny: Pytaš za jednym zdónkom abo ze swójbnym abo za mzdownikom, kiž chodźi ze swojim synom? Tuž rjekny Tobit jemu: Ja chcu wědźeć, bratře, twojeho přiwuzneho a twoje mjeno. 12 A wón rjekny: Ja sym Azarias, syn Hananiasa Wulkeho, a twoji bratr. 13 Da rjekny Tobit: »Ty sy witany, bratře; Njebudź mi nětko lóza, přetož sym so wobhoniła, twój splah a twoju swójbu zeznać; Přetož ty sy mój bratr, wot sprawneho a dobreho rodu; přetož ja znaju Ananiasa a Jonathasa, synojo woneho wulkeho Samaja, kaž dźěchmy hromadźe do Jerusalema, zo bychmy so prócowali, a prěnjeho narodźeneho a dźesatki płodow dali; A njedachu so přez mylenje našich bratrow zawjesć: Mój bratře, ty sy dobry splah. 14 Praj mi pak, kotru mzdu mam ći dać? Chceš zmija wob dźeń a to trěbne za mojeho swójskeho syna? 15 Haj, a hdyž so zahojiće, chcu wašu mzdu hišće trochu powyšić. 16 A woni běchu jara spokojom. Tuž rjekny wón Tobiasej: Přihotuj so na jězbu, a Bóh pósćlń ći dobru jězbu. A hdyž bě jeho syn wšitko za jězbu přihotował, rjekny jeho nan: Dźi z tutym mužom, a Božo, kiž w njebjesach bydli, sposrědkuj swoju jězbu, a jandźel Boži njechodź tebje. To woteńdźeštaj a z nimaj psyk młodźenca. 17 Hanka pak, jeho maći, płakaše a rjekny Tobitej: Čehodla sy našeho syna wotpósłał? Njeje wón stab našeje ruki, kotryž před nami za- a wuńdźe? 18 Budźće nahrabni, pjenjezy na pjenjezy sadźić, ale njech je kaž wotpadki za naše dźěćo. 19 Přetož to, štož je Knjez nam k žiwjenju dał, nas dosaha. 20 Tobit rjekny Tobit k njej: »Njebjer so na kedźbu, moja sotra! Wón budźe so wustrowić, a twojej woči jeho wuhladatej. 21 Přetož dobry jandźel budźe jemu towaršnosć wukonjeć, a jeho jězba budźe zbožowna, a wón budźe so derje zdźeržeć. 22 A wona zasta płakać. KAPITEL 6 1 A hdyž so na puć nastajichu, dóńdźechu wječor k Tigrisej a so tam porazychu. 2 A jako młodźenc dele stupaše, zo by so wumył, skoči ryba z rěki a by ju spóžrěła. 3 Praji jandźel jemu: Wzmi rybu! A młodźenc hrabny sej rybu a sćahny jeho k ranju. 4 Ke kotremuž jandźel rjekny: Wočiń rybu a wzmi wutrobu a jatra a žołčniki a napołož je wěsće. 5 A młodźenc činješe, kaž bě jemu jandźel přikazał. A hdyž běchu rybu pjekli, jědźachu jeho, a potom dźěštaj dale, doniž so Ecbatanej njebližachu. 6 A młodźenc rjekny jandźelej: Bratr Azarias: Što pomha wutroba a jatra a holca rybow? 7 A wón rjekny jemu: Wón dótkny so wutroby a jatra: Hdyž čert abo zły duch někoho wobćežuje, da dyrbimy před mužom abo žonu cigaretu z njeje činić, a strona njebudźe hižo rozmjerzana. 8 Štož žołčnik nastupa, tak je derje, čłowjeka žałbować, kotryž je wě we wočomaj, a wón budźe so wuhojić. 9 A hdyž přińdźechu do bliskosće hněwa, 10 A jandźel rjekny młodźencu: Bratře, dźensa chcemoj pola Raguela bydlić, kotryž je twój kukut. Ma tež jeničku dźowku z mjenom Sara; Chcu za nju rěčeć, zo bychu će za žonu wzali. 11 Přetož tebi słuša prawo na nju, dokelž sy jenož wot jeje přiwuznistwa. 12 A słužowna je rjana a mudra. Wo to mje słyšu, a ja chcu z jeje nanom rěčeć. A hdyž so wot Ragesa wróćimy, budźemy
kwas swjećić; přetož wěm, zo raguel jich po zakonju Mosisa z druhim ženjeny njemóže, ale wón budźe smjerće dołžny, dokelž dźědźične prawo skerje tebi přisteji hač někomu druhemu. 13 A młodźenc wotmołwi jandźelej: »Sym słyšał, bratr Azarias, daß diese Magd sydom Männer dał, kotřiž su wšitcy w kwasnej komorje zemrěli. 14 A nětk sym jenički syn mojeho Wótca, a boju so, twojich, hdyž k njej du, wumrěju kaž tamni do toho; přetož zły duch je lubuje, kiž nikomu škodu njenačini, chiba tym, kiž k njej přińdu; Tohodla so tež boju, zo njewumrěju a swojeho nana a mojeje maćerje mojedla z tyšnosću do rowa dowjezu, přetož woni nimaja druheho syna, kiž by ju pohrjebać móhł. 15 Da rjekny jandźel jemu: Njepomysliš na kaznje, kotrež je ći twój nan dał, zo by so ze swójskeho přiwuznistwa wudała? Tehodla słyš mje, o mój bratr! přetož wona će za žonu da; a njelič ze złym duchom; Přetož w samsnej nocy ma će wona k mandźelstwu dać. 16 A hdyž přińdźeš do kwasneje komory, maš popjeł derječuća wzać a něšto z wutroby a jatra ryby na to połožić a z tym kur činić. 17 A čert budźe čuć a ćěkać a nihdy so njewróćić. Hdyž pak k njej přińdźeš, da pozběhń so wobeju a modl so k Bohu, kiž je smilny, kiž so smilny a tebje wuchowa. A ty dyrbiš jich zachować, a wona póńdźe z tobu. A myslu sej, zo so ći dźěći porodźi. Jako bě nětko Tobias to słyšał, wón ju lubowaše, a jeho wutroba bě z njej zwjazana. KAPITEL 7 1 A hdyž přińdźeštaj do Ekbatana, přińdźeštaj do domu Raguels, a Sara zetka jimaj, a po tym zo běštaj jeho strowiłoj, wjedźeše jeju do chěže. 2 Da rjekny Raguel k swojej žonje Edna: Kak podobny je tutón młodźenc Tobit, mojemu kukawu! 3 A Raguel so ju wopraša: Zwotkel přińdźeće, bratře? K tym chcychu: Smy wot synow Nephthalims, kotřiž su w Niniwe popadnjeni. 4 A wón rjekny jim: Znajeće wy Tobit, našim přiwuznym? A prajachu: Znajemy jeho. Da rjekny wón: Je wón strowy? 5 A wonaj rjeknyštaj: Wón je žiwy a je strowy, a Tobias rjekny: Wón je mój nan. 6 To Poskoči Raguel, kusaše jeho a płakaše. 7 A požohnowa jeho a rjekny jemu: Ty sy syn sprawneho a dobreho muža. Jako pak słyšeše, zo je Tobit slepy, bu zrudny a płakaše. 8 Und auch Edna, seine Frau, und Sara, seine Tochter, weinten. Nimo toho ju wjesele wudźeržowachu; A po tym zo běchu borzdźenje stadła morili, połožichu mjaso na blido. To rjekny Tobias Rafaelej: Bratr Azarias, rěč wo wěcach, wo kotrychž sy na puću rěčał, a popraž tutón wobchod. 9 A wón zdźěli wěc Raguelej, a Raguel rjekny Tobiasej: "Jěs a pij a sčiń so žortnje!" 10 Přetož je derje, zo so moja dźowka ženiš; a tola chcu tebi wěrnosć wozjewjeć. 11 Sym swoju dźowku sydom mužam k žonje dała, kotraž w nocy zemrě, w kotrejž k njej přińdźeštaj. Tobias pak rjekny: "Nochcu tu ničo jěsć, doniž njejsmy sej přezjedni a sej přisahamy." 12 A Raguel rjekny: »Wzmi ju wot nětka po wašnju, přetož ty sy jeje kuzina, a wona je twoja, a smilny Bóh daj tebi zbožo we wšitkich wěcach. 13 A wón zawoła swoju dźowku Saru, a wona přińdźe k swojemu nanej, a wón wza ju za ruku a da ju Tobiasej k žonje a rjekny: Hlej, wzmi ju po zakonju Mójzesa a wjedź ju preč k twojemu nanej. A wón jich požohnowa;
14 A wón mjenowaše Ednu swoju žonu, wza papjeru a napisa zwjazkowe wopismo a je zapječatowa. 15 A woni počachu jěsć. 16 A Raguel zawoła swoju žonu Ednu k sebi a rjekny k njej: Sotra, přihotuj druhu komorku a wjedź ju tam. 17 A hdyž bě wona činiła, štož bě jej přikazał, donjese ju tam, płakaše a přija sylzy jeje dźowki a rjekny jej: 18 Budź tróštna, moja dźowka! Knjez njebjes a zemi daj tebi wjesełosć nad tutymi twojimaj tyšnosću: Budź troštna, moja dźowka. KAPITEL 8 1 A hdyž běchu jědli, donjesechu Tobiasa k njej. 2 A hdyž wón dźěše, dopomni so na słowa Rafaela, wza popjeł dobroćiwosćow a kładźeše wutrobu a jatra ryby na to a kurješe z njeje. 3 Jako bě zły duch čuł, ćekny do najdalšeho kućika Egyptowskeje, a jandźel jeho zwjaza. 4 A po tym zo běštaj wobaj zamknjenaj, pozběhny so Tobias z łoža a rjekny: Sotra, stań a daj so modlić, zo by Bóh so nad našimi smilił. 5 To poča Tobias rěčeć: Chwalił sy, o Bóh našich wótcow, a chwalił je twoje swjate a krasne mjeno hač do wěčnosće; Njebjo žohnuj tebje a wšitke twoje stworjenja. 6 Ty sy Hadam sčinił a jemu Jěwu, swoju žonu, k wotročkej a k wostaću dał. Z nich přińdźe čłowjestwo. Ty sy prajił: Njeje derje, zo je čłowjek sam; Powjeršće nam jeho připomoc kaž wón sam. 7 A nětk, o Knježe, njebjeru tutu moju sotru z požadosće, ale sprawnje, a tohodla rjaduju smilnje, daß wir zusammen alt werden. 8 A wona rjekny z nim: Amen! 9 A wonaj spaštaj wobaj w tutej nocy. A Raguel so pozběhny, dźěše a sčini row. 10 A boju so, zo njeje tež mortwa. 11 Jako pak Raguel do swojeho domu přińdźe, 12 Wón rjekny swojej žonje Edna: Pósćěrajće jednu z mägdow a lakće ju widźeć, hač je hišće žiwy; hdyž to njeje, móžemy ju pohrjebać, a nichtó to njewě. 13 Da wočini słužownica durje, dźěše nutř a namaka ju wobaj spicy. 14 A wón wustupi a rjekny jim, wón je žiwy. 15 Da chwaleše Raguel Boha a rjekny: Ow Božo, ty sy dostojny, ze wšej čistej a swjatej chwalbu so chwalić; Tehodla njech će twoji swjeći ze wšěmi twojimi stworjenjemi chwala; A wšitcy twoji jandźeljo a twoji wuzwoleni dyrbja će chwalić hač do wěčnosće. 16 Ty sy chwalić, přetož sy mje zbožownu sčinił; A to njeje mi přišło, štož sym tukał; Ale sy z nami po swojej wulkej smilnosći jednał. 17 Ty sy chwalić, dokelž sy dweju hnadny był, kiž běchu přinarodźene dźěći swojich wótcow. Daruj jim smilnosć, o Knježe, a zakónč jich žiwjenje w strowoće z wjeselom a smilnosću. 18 Da přikaza Raguel swojim słužownikam, row pjelnić. 19 A wón dźeržeše kwasnu hosćinu štyrnaće dnjow. 20 Přetož prjedy hač běchu dny mandźelstwa ke kóncej, bě Raguel jemu přez přisahu prajił, zo njeměł skerje wotjěć, hač doniž njejsu štyrnaće dnjow mandźelstwa wotběželi. 21 A potom měł połojcu swojich kubłow wzać a do wěstoty k swojemu nanej hić. A dyrbjał zbytk měć, hdyž smój ja a moja žona mortwaj.
KAPITEL 9 1 To zawoła Tobias Rafael k sebi a rjekny jemu: 2 bratr Azarias, wzmi wotročka a dwaj kamelej sobu a dźi ke Gabaelej, přinjes mi pjenjezy a přinjes jón na kwas. 3 Přetož Raguel je přisahał, zo njebudu woteńć. 4 Ale mój nan liči dny; A hdyž dołho přebywam, budźe jemu jara žel činić. 5 Da dźěše Rafael won a bydleše pola Gabaela a wuda jemu rukopis, kiž běchu wotewzate měchi, kiž běchu zapječatowane, a daše je jemu. 6 A na zažnym ranju so hromadźe slečeštaj a přińdźeštaj ke kwasej, a Tobias požohnowa swoju žonu. KAPITEL 10 1 Tobit pak, jeho nan, ličeše kóždy dźeń, a jako běchu dny jězby wotběželi a woni njepřińdźechu, 2 Da rjekny Tobit: Su popadnjeni dźeržane? Abo je Gabael mortwa, a njeje žanoho muža tu, kiž jemu pjenjezy dawa? 3 Tohodla bě jemu jara žel. 4 A jeho žona rjekny jemu: Mój syn je mortwy, přetož wostanje dołho; A poča skoržić a praji: 5 Nětko so wo ničo wjace njestaram, mój syno, dokelž sym će pušćił, swětło mojeju wočow. 6 K tobijej rjekny: Mjelč a njestarosć so, přetož wón je wěsty. 7 Wona pak rjekny: Mjelč a njemyl mje! Mój syn je mortwy. A wona dźěše kóždy dźeń won na puć, kotryž dźěštaj, a njejědźeše wodnjo žane mjaso a njepřesta, swojeho syna Tobiasa wopłakać, doniž njebě štyrnaće dnjow kwasa zaběžał, Raguel přisahał, tam dowjesć. To rjekny Tobias Raguelej: Laß mje dźeć, wšako mój nan a moja mać mje wjace njewupadataj. 8 Jeho přichodny nan pak rjekny jemu: Wostań při mni, a ja chcu swojemu nanej pósłać, a woni budu jemu připowědać, kak so tebi dźe. 9 Tobias pak rjekny: Ně; Ale jědźeše mje k mojemu nanej hić. 10 To pozběhny so Raguel a da jemu Saru, swoju žonu, a połojcu swojich kubłow, wotročkow, skotu a pjenjez. 11 A wón jich požohnowa a požohnowa jich a rjekny: Bóh njebjes wam dał wjesołu jězbu, moje dźěći! 12 A wón rjekny swojej dźowce: Česć swojeho nana a twoja přichodna mać, kotrejž stej nětko twojej staršej, zo bych dobreho wo tebi słyšomnił. A wón ju wokoši. Edna rjekny tež Tobiasej: Knjez njebjes će zaso sem staja, mój luby bratře, a spožč, zo bych twoje dźěći swojeje dźowki Sary widźał, prjedy hač wumrěju, zo bych so před Knjezom wjeselić móhł. Hdźež su, njepleće wona wo złe. KAPITEL 11 1 A Tobias dźěše swojeho puća, chwaleše Boha, zo bě jemu zbožownu jězbu darił, požohnowa Raguel a Edna, jeho žona, a ćehnješe dale, doniž so niniwje njebližachu. 2 Da rjekny Rafael k Tobiasej: »Ty wěš, bratře, kak sy swojeho nana wopušćił«: 3 Laß nas před swojej žonu spěchać a dom zakrasnić. 4 A wzmi žołč rybow do twojeje ruki. Tuž dźěchu po jeje puću, a psyk dźěše za nimaj. 5 Nětko Hanka tam sedźeše a rozhladowaše so za pućom za swojeho syna. 6 A hdyž wona jeho přińć wuhlada, rjekny wona swojemu nanej: Hlej, twój syn přińdźe a muž, kiž je z nim šoł. 7 Da rjekny Rafael: »Wěm, Tobiaso, daß twój nan jemu woči wočinić budźe.«
8 Tehodla žałbuj jeho woči z žołčnikom, a hdyž budźeš z tym kałnyć, so wón rybuje, a ta běła budźe wotpadnyć, a wón će widźi. 9 Da wuběža Hanka, padźe jeje synej wokoło šije a rjekny jemu: Dokelž sym će widźał, mój syno, sym wotnětka spokojom wumrěć. A płakaštaj. 10 A Tobit dźěše k durjam a so zakopny, ale jeho syn k njemu běžeše. 11 A wón přimny swojeho nana, a wón dundaše žołčniki na wočomaj swojeho nana a praji: Budź dobreje nadźije, mój nan! 12 A jako počaštej so jeho woči błyšćić, rybowaše wón sej ju. 13 A Běła zhubi so z jeho wóčnych kutow, a hdyž swojeho syna widźeše, padźe jemu wokoło šije. 14 A wón płakaše a rjekny: Chwalił sy, o Božo, a chwalił je twoje mjeno do wěčnosće; A požohnowani su wšitcy twoji swjeći jandźeljo, 15 Přetož ty sy šwikała a sobuželnosć ze mnu měła, přetož hlej, widźu swojeho syna Tobiasa. A jeho syn dźěše wyskajo nutř a powědaše swojemu nanej wulke wěcy, kotrež běchu so jemu w Media stali. 16 A Tobit dźěše swojej přichodnej dźowce napřećo při wrotach Niniwy a wjeseleše so a chwaleše Boha, a ći, kotřiž jeho zańdu, dźiwachu so, dokelž bě wón jeho woči dóstał. 17 Tobias pak so před nimaj dźakowaše, dokelž bě so Bóh nad nim smilił. A hdyž je so Sara, swojej přichodnej dźowce, bližeše, požohnowa wón jeju a praji: Ty sy witany, dźowka! Žohnuj, kiž je će k nam přinjesł, a chwalił je twój nan a twoja mać. A knježeše wjesełosć mjez wšitkimi swojimi bratrami, kotřiž běchu w Niniwje. 18 Und Achiacharus und Nasbas, der Sohn seines Bruders, kamen: 19 A Tobiasowy kwas bu sydom dnjow dołho z wulkim wjeselom swjećeny. KAPITEL 12 1 Da zawoła Tobit swojeho syna Tobiasa a rjekny jemu: Mój syno, hladaj, zo ma muž swoju mzdu, kiž z tobu dźěše, a ty jemu wjac dawaš. 2 A Tobias jemu rjekny: Nano, mi nješkodźi, hdyž jemu połojcu podawam, štož sym sobu přinjesł. 3 Přetož wón je mje zaso do wěstoty k tebi přinjesł a moju žonu wustrowił, mi pjenjezy přinjesł a će tohorunja wuhojił. 4 To rjekny stary: »Jemu słuša! 5 A wón zawoła jandźela a rjekny jemu: Wzmi połojcu teho, štož sy sobu přinjesł, a dźi wěsće preč. 6 A wón rozebra jeju a dźeše jim: Chwalće Boha, chwalće jeho a chwalće jeho za to, štož je wón wam činił před wšěmi žiwymi. Je derje, Boha chwalić a jeho mjeno chwalić a skutki Bože česće pokazać; Tohodla njepřeprošće, jeho chwalić. 7 je derje, potajnstwo krala za sebje zdźeržeć, ale je česće hódne, Bože skutki zjewić. Čińće to dobre, a ničo złeho so was njedótknje. 8 Modlitwa je dobra z posćenju, jałmožnu a sprawnosću. Kusk ze sprawnosću je lěpje hač wjele z njesprawnosću. Je lěpje, jałmožnu dać, hač złoto nakopić: 9 Přetož jałmožna wuswobodźi ze smjerće a budźe wšitke hrěchi wotpłaćować. Ći, kiž jałmožnu a prawdosć zwučuja, budźeja so ze žiwjenjom dopjelnjeni: 10 Štóž pak hrěši, tón je njepřećel swójskeho žiwjenja. 11 Zawěrnje, njebudu wam ničo zapowědźić. Přetož ja rjeknych: Budź derje, potajnstwo krala wobchować, ale njech je čestnje bože skutki zjewić. 12 Hdyž sy so nětk modlił a Sara, twoja přichodna dźowka, sym ja pomjatk twojich modlitwow před swjateho přiwjedł, a hdyž sy mortwych pohrjebał, bě tež ja při tebi.
13 A jako ty njewahaše, stanyć a twoju młyńcu wopušćić, zo by mortwych zakrył, to njebě mi twój dobry skutk potajeny, ale ja běch z tobu. 14 A nětk je Bóh mje pósłał, zo bych će a Sara, twoja přichodna dźowka, zahojiła. 15 Ja sym Rafael, jedyn ze sydom swjatych jandźelow, kotřiž modlitwy swjatych předstaja a kotřiž před krasnosću swjateho za- a wuchadźeja. 16 Da buštaj wobaj znjeměrnjenaj a padnyštaj na swoje wobličo, přetož boještaj so. 17 Wón pak dźeše jim: Njebojće so, dokelž so wam derje póńdźe; Chwal tuž Boha. 18 Přetož nic z mojeje přichilnosće, ale přez wolu našeho Boha sym přišoł. Tehodla chwali jeho hač do wěčnosće. 19 wšěch tutych dnjow sym wam wušoł. Ale njejsym ani jědł ani pił, ale wy sće mjezwočo widźeli. 20 Tehodla dźakuju so Bohu a ja du horje k temu, kiž je mje pósłał; Ale napisaj wšitko, štož so čini, do knihi. 21 A hdyž stanychu, jeho wjace njewidźachu. 22 A woni wuznachu wulke a wulkotne skutki Bože a kak bě so jim Knjezowy jandźel zjewił. KAPITEL 13 1 A Tobit napisa dobrotu a rjekny: Chrósni budź Bóh, kiž je wěčnje žiwy, a chwalił je jeho kralestwo. 2 Přetož wón šwika a ma smilnosć; wón wjedźe dele do hele a wjedźe zaso horje; a njeje tež žanoho, kiž móže swojej ruce wzać. 3 Wuznajće jeho před pohanami, jich dźěći Israela, přetož wón je nas pod nich rozsypał. 4 Tam wozjewi wón swoju wulkosć a česći jeho před wšěmi žiwymi; přetož wón je naš Knjez, a wón je Bóh, naš Wótc hač do wěčnosće. 5 A wón budźe nas našich njeskutkow dla šwikać a budźe so zaso smilić a budźe nas zhromadźić ze wšěch narodow, pod kotrež je nam rozehnał. 6 Hdyž so jemu přiwobroćiće ze swojej cyłej wutrobu a ze swojim cyłym zmysłom a sprawnje před nim, potom so wón wam přiwobroći a jeho wobličo před wami njezataji. Tehodla widźće, što budźe z wami činić, a wuznawajće jeho z cyłym ertom a chwalće Knjeza móc a chwalće wěčneho krala! W kraju swojeje jatby česću ja jeho a wozjewich hrěšnemu narodej jeho móc a majestosć. Ow wy hrěšnicy, wobchadźejće a zwučujće prawdosć před nim: Štó móže rjec, hač was přiwozmje a budźe so waju smilić? 7 Ja chcu swojeho Boha chwalić, a moja duša budźe krala njebja chwalić a so swojeje wulkosće wjeselić. 8 wšitkich ludźi dyrbi rěčeć, a wšitcy njech su porěčeli swojeho prawdosće dla. 9 Jerusalem, swjate město, wón će šwika skutkow twojich dźěći dla a so nad sludnjenjom prawych smili. 10 Chwal knjeza, přetož wón je dobry, a chwal wěčneho krala, zo by so jeho chata w tebi zaso z wjesołosću natwariła, a wón wjeseli so tam w tebi nad jatymi a lubuj w tebi hubjenych hač do wěčnosće. 11 wjele ludow budźe wot daloka sem přińć k Mjenu Boha, Knjeza, z darami w jich rukach, samo dary za krala njebjes. Wšitke splahi budu će z wulkim wjeselom chwalić. 12 Zaklatych su wšitcy, kotřiž će hidźa, a zbóžni budu wšitcy, kiž će hač do wěčnosće lubuja. 13 Wjeselće so a wjeselće so nad dźěćimi prawych, přetož woni budu zhromadźeni a Knjeza prawych česćić. 14 ow zbóžni su, kiž tebje lubuja, přetož budu so na twojim měrje zwjeselić. Zbóžni su, kiž su přećiwo wšitkim twojim přiwalam zrudźeni; Přetož budu so na tebi zwjeselić, hdyž su
twoju cyłu krasnosć widźeli, a budu so wjeselić hač do wěčnosće. 15 Moja duša požohnuj Boha, wulkeho krala. 16 Přetož Jerusalem budźe so ze saphirami a smaragdami a drohokamjenjemi natwarić, twoje murje a wěže a cymby z čistym złotom. 17 A dróhi Jerusalema budu z berylom a kartkami a kamjenjemi Ophira plestrowane. 18 A wšitke swoje dróhi budu prajić: Haleluja! A woni chcedźa jeho česćić a prajić: Chwaleni budź Bohu, kiž je chwalił hač do wěčnosće. KAPITEL 14 1 A Tobit přesta chwalić Boha chwalić. 2 A wón bě wosomapołsta lět stary, jako zhubi swojej woči, kotraž bu jemu po wosom lětach zaso podaty. A wón dawaše jałmožnu, a wón rosćeše w bojosće před Bohom, Knjezom, a wón chwaleše jeho. 3 A hdyž běše wón jara stary, zawoła wón swojeho syna a synow swojeho syna a rjekny jemu: Mój syno, wzmi swoje dźěći! Přetož hlej, sym stary a zwólniwy, z tutoho žiwjenja dźělić. 4 Dźi w medijach, mój syno, přetož wěrju, štož je Jonas, profet Ninive rěčał, daß es gesten wird; a zo budźe wěsty čas skerje měr w medijach; a zo budu naši bratřa z woneho dobreho kraja rozpjeršeni na zemi ležeć, a Jerusalem budźe zapusćeny, a Boži dom budźe spaleny a časćiny budźe zapusćeny. 5 A daß Bóh so nad swojej zaso smili a ju zaso do kraja powjedźe, hdźež templa powjedźeju, ale nic kaž prěni, doniž njeje čas woneje doby spjelnjeny; A sem so nawróća ze wšěch wsow swojeje jatby a Jerusalema krasnje natwarić, a Dom Boži budźe w nim na přeco natwarjeny z krasnym twarjenjom, kaž su profetojo wo tym rěčeli. 6 A wšitke ludy so přewobroća a so Knjeza, Boha, wěrny boja, a jich přibohow pohrjebaja. 7 Tak budu wšitke ludy KNJEZEJ chwalić, a jeho lud budźe Boha wuznać, a KNJEZ budźe swój lud powyšić; A wšitcy, kotřiž Boha, Knjeza, w prawdźe a prawdosći lubuja, budu so wjeselić a našim bratram smilnosć wopokazać. 8 A nětko, mój syno, wopušć Niniwy, přetož štož je profet Jonas rěčał, budźe so žiwje spjelnić. 9 Dźerž pak zakoń a kaznje a pokaž će smilnje a sprawnje, zo by so ći derje šło. 10 A pohrjeb mje přistojnje a twoja mać ze mnu; Ale njepřebywam wjace w Niniwje. Pomysli, mój syn, kak Aman z Achiacharusom wobchadźeše, kotryž bě jeho kubłał, kak jeho ze swětła do ćmy přinjese a kak jeho zaso mytowaše; tola Achiacharus bu wumóženy, ale druhi měješe swoju mzdu, přetož stupaše do ćmy dele. Manasa da jałmožnam a wuwiny so šibałcam smjerće, kotrež běchu jemu połožili; ale Aman padny do šlipki a so zmjeće. 11 Tehodla, mój syno, pomysli, što jałmožna wuskutkuje a kak prawdosć wuswobodźa. Jako běše to prajił, pušći ducha we łožu, přetož wón běše stoawosomapołsta lět stary; A wón pohrjebješe jeho česćepołnje. 12 A jako bě jeho mać Hanka zemrěła, pohrjeba ju ze swojim nanom. Tobias pak pućowaše ze swojej žonu a swojimi dźěćimi do Ekbatany k Raguelej, swojemu přichodnemu nanej, 13 A wón bu česćeny na čestnu a počesći swojeho nana a jeho přichodnu mać w česći, a zdźědźi swoje zamóženje a to swojeho nana tobit. 14 A wón zemrě w Ecbatane w Media, jako bě stosydomadwaceći lět stary.
15 mandźelstwow pak zemrě, słyšeše wo zničenju Niniwy, kotryž bě so wot Nabuchodonosora a Assuerusa zabrał, a do swojeje smjerće wjeseleše so nad Ninivu.