PENNOD 1 1 Carwch gyfiawnder, chwi farnwyr y ddaear: meddyliwch am yr Arglwydd â chalon dda, a cheisiwch ef mewn symlrwydd calon. 2 Canys efe a'i ceir o'r rhai ni's temtiant ef; ac y mae yn ym- ddangos i'r rhai nid ydynt yn ymddiried ynddo. 3 Canys meddyliau cynddeiriog sydd yn ymwahanu oddi wrth Dduw : a'i allu ef, wedi ei brofi, sydd yn ceryddu yr annoeth. 4 Canys doethineb nid â i mewn i enaid maleisus; nac yn trigo yn y corff sy'n ddarostyngedig i bechod. 5 Canys ysbryd glân disgyblaeth a ffoi rhag twyll, ac a symud oddi wrth feddyliau diddealltwriaeth, ac ni phalla pan ddelo anghyfiawnder i mewn. 6 Canys ysbryd cariadlawn yw doethineb; ac ni rydd gablwr o'i eiriau ef: canys tyst yw Duw o'i awen, a gwyliwr cywir ei galon, a gwrandäwr ei dafod. 7 Canys Yspryd yr Arglwydd sydd yn llenwi y byd : a'r hwn sydd yn cynnwys pob peth sydd ganddo wybodaeth o'r lesu. 8 Am hynny yr hwn sydd yn dywedyd pethau anghyfiawn, ni ddichon fod yn guddiedig: ac nid â dialedd, pan gosber, heibio iddo. 9 Canys ymholiad a wneir i gyngor yr annuwiol: a sain ei eiriau ef a ddaw at yr Arglwydd, yn amlygiad o’i weithredoedd drygionus. 10 Canys clust cenfigen sydd yn gwrando pob peth : a sŵn grwgnach- au nid yw guddiedig. 11 Gwyliwch gan hynny rhag grwgnach, yr hwn sydd anfuddiol; ac attal dy dafod rhag brathu: canys nid oes gair mor ddirgel, yr hwn a â yn ddim: a’r genau a gredo sydd yn lladd yr enaid. 12 Na chais angau yng nghyfeiliornad eich bywyd : ac na thynwch ddinistr arnoch eich hunain â gweithredoedd eich dwylo. 13 Canys nid angau a wnaeth Duw : ac nid ymhyfryda yn ninystr y rhai byw.
14 Canys efe a greodd bob peth, fel y caent eu bod : a chenhedlaethau y byd oedd iachusol ; ac nid oes gwenwyn dinistr ynddynt, na theyrnas angau ar y ddaear: 15 (Canys anfarwol yw cyfiawnder :) 16 Ond dynion annuwiol â'u gweithredoedd a'u geiriau a'i galwasant ef atto : canys pan dybiasant ei gael yn gyfaill, hwy a fwytasant i ddim, ac a wnaethant gyfamod ag ef, am eu bod yn deilwng i gyfranogi o hono. PENNOD 2 1 Canys yr annuwiol a ddywedasant, gan ymresymu â hwynt eu hunain, ond nid yn uniawn, Byr a diflas yw ein bywyd ni, ac ym marwolaeth dyn nid oes iachawdwriaeth: ac ni wyddid i neb ddychwelyd o'r bedd. 2 Canys fe'n ganed ni ar bob antur: a byddwn wedi hyn fel pe na buom erioed: canys yr anadl yn ein ffroenau sydd fel mwg, a gwreichionen fechan yn symudiad ein calon. 3 Wedi ei ddiffodd, fe dry ein cyrph yn lludw, a'n hysbryd a ddiflana fel yr awyr esmwyth, 4 A'n henw ni a anghofir mewn amser, ac ni byddo neb â'n gweithredoedd ar gof, a'n bywyd ni a ânt heibio fel olion cwmwl, ac a wasgarir fel tarth, a yrrir ymaith â thrawstiau y haul, a gorchfygu â'i wres. 5 Canys cysgod iawn yw ein hamser ni, Yn myned heibio; ac ar ol ein diwedd ni nid oes dychweliad : canys y mae wedi ei selio yn gyflym, fel na ddaw neb drachefn. 6 Deuwch ymlaen gan hynny, mwynhawn y pethau da sydd yn bresennol: a gadewch inni ar fyrder ddefnyddio'r creaduriaid megis yn ieuenctid. 7 Llanwwn â gwin ac ennaint costus: ac na ad i flodeuyn y ffynnon fyned heibio inni. 8 Coronwn ein hunain â blagur rhosyn, cyn iddynt wywo: 9 Na âd i neb o honom fyned heb ei ran ef o'n haelfrydedd : gadawn arwyddion o'n gorfoledd ym mhob man: canys hyn yw ein rhan, a'n coelbren yw hyn.
10 Gorthrymwn y tlawd cyfiawn, nac arbedwn y weddw, ac na barchwn hen wallt llwyd yr oesoedd. 11 Bydded ein nerth ni yn gyfraith cyfiawnder: canys yr hyn sydd wan a gaed yn ddim gwerth. 12 Am hynny gorphwyswn am y cyfiawn; am nad yw efe am ein tro ni, ac y mae efe yn lân yn groes i'n gweithredoedd ni: y mae efe yn ein gwaradwyddo â'n troseddi â'r gyfraith, ac yn gwrthwynebu ein gwaradwydd am droseddau ein haddysg. 13 Y mae efe yn proffesu bod ganddo wybodaeth o Dduw : ac y mae yn ei alw ei hun yn blentyn i'r Arglwydd. 14 Efe a wnaethpwyd i geryddu ein meddyliau ni. 15 Y mae efe yn drist i ni hyd yn oed i weled: canys nid yw ei einioes yn debyg i eraill, ei ffyrdd sydd o arall. 16 Fe'n hystyrir ganddo ef yn ffugiau: y mae efe yn ymatal oddi wrth ein ffyrdd ni megis oddi wrth aflendid: efe sydd yn cyhoeddi diwedd y cyfiawn i'w fendithio, ac yn ymffrostio mai Duw yw ei dad. 17 Edrychwn ai gwir yw ei eiriau ef : a phrofwn beth a ddigwydd yn ei ddiwedd ef. 18 Canys os mab Duw fydd y cyfiawn, efe a'i cynnorthwya ef, ac a'i gwared ef o law ei elynion. 19 Edrychwn ef yn erlidgar ac yn artaith, fel y gwypom ei addfwynder ef, ac y profwn ei amynedd. 20 Gondemniwn ef â marwolaeth gywilyddus : canys trwy ei ymadrodd ei hun y perchir ef. 21 Y cyfryw bethau a ddychmygasant, ac a dwyllwyd: canys eu drygioni eu hunain a'u dallodd hwynt. 22 Am ddirgelion Duw, nid adnabuant hwynt: ac ni obeithiasant am gyflog cyfiawnder, ac ni ddirnadasant wobr i eneidiau di-fai. 23 Canys Duw a greodd ddyn i fod yn anfarwol, ac a’i gwnaeth ef yn ddelw i’w dragywyddoldeb ei hun.
24 Er hynny trwy genfigen y diafol y daeth marwolaeth i'r byd : a'r rhai sydd yn dal o'i ochr ef sydd yn ei chael. PENNOD 3 1 Ond y mae eneidiau'r cyfiawn yn llaw Duw, ac ni chyffyrdda poenedigaeth â hwynt. 2 Yng ngolwg yr annoeth yr oeddent fel pe baent yn marw: a'u hymadawiad hwy a gymerwyd er trallod, 3 A'u myned hwynt oddi wrthym ni yn ddinistr llwyr: ond mewn heddwch y maent. 4 Canys er iddynt gael eu cosbi yng ngolwg dynion, eto y mae eu gobaith yn llawn anfarwoldeb. 5 Ac wedi eu ceryddu ychydig, hwy a fawr wobrwy: canys Duw a'u profodd hwynt, ac a'u cafodd hwynt yn deilwng iddo ei hun. 6 Fel aur yn y ffwrnais y profiodd efe hwynt, ac a'u derbyniodd hwynt yn boethoffrwm. 7 Ac yn amser eu hymweliad llewyrchant, a rhedant yn ôl ac ymlaen fel gwreichion ym mysg y sofl. 8 Hwy a farnant y cenhedloedd, ac a lywodraethant ar y bobloedd, a'u Harglwydd a deyrnasa yn dragywydd. 9 Y rhai a ymddiriedant ynddo ef, a ddeallant y gwirionedd: a’r rhai ffyddlon mewn cariad, a arhosant gyd âg ef: canys gras a thrugaredd sydd i’w saint, a gofal ganddo am ei etholedigion. 10 Ond yr annuwiol a gosbir yn ôl eu dychymygion eu hunain, y rhai a esgeulusasant y cyfiawn, ac a wrthodasant yr Arglwydd. 11 Canys yr hwn a ddirmygo ddoethineb a magwraeth, y mae efe yn druenus, a'u gobaith yn ofer, eu llafur yn ddiffrwyth, a'u gweithredoedd yn anfuddiol: 12 Eu gwragedd sydd ynfyd, a'u plant yn ddrygionus: 13 Y mae eu hiliogaeth yn felltigedig. Am hynny gwyn ei fyd yr hesb sydd heb ei halogi, yr hwn nid adnabu y gwely
pechadurus: hi a gaiff ffrwyth yn ymweliad eneidiau. 14 A bendigedig yw'r eunuch, yr hwn â'i ddwylo ni wnaeth anwiredd, ac ni ddychmygodd bethau drygionus yn erbyn Duw: canys iddo ef y rhoddir rhodd ffydd arbennig, ac etifeddiaeth yn nheml yr Arglwydd yn fwy cymmwys i'w feddwl. 15 Canys gogoneddus yw ffrwyth llafur da : a gwreiddyn doethineb ni syrthi ymaith byth. 16 Am blant godinebwyr, ni ddeuant i'w per∣ffeithrwydd, a hedyn gwely anghyfiawn a ddiwreiddir. 17 Canys er iddynt fyw yn hir, ni fernir dim arnynt: a'u hoes ddiwethaf fydd heb anrhydedd. 18 Neu, os byddant feirw ar fyrder, nid oes ganddynt obaith, na chysur yn nydd y prawf. 19 Canys erchyll yw diwedd y genhedlaeth anghyfiawn. PENNOD 4 1 Gwell yw bod heb blant, a bod â rhinwedd: canys anfarwol yw ei goffadwriaeth: am ei fod yn gydnabyddus â Duw, ac â dynion. 2 Pan y byddo yn bresenol, y mae dynion yn cymeryd siampl arni ; a phan ddarffo hi, y maent yn ei chwennych: y mae yn gwisgo coron, ac yn gorfoleddu yn dragywydd, wedi iddo gael y fuddugoliaeth, gan ymdrechu gwobrau anllygredig. 3 Ond ni lwydda nythaid amlhau yr annuwiol, ac ni chymer wreiddiau dwfn o lithriadau bastard, ac ni osoded sylfaen gadarn. 4 Canys er iddynt flodeuo mewn cangau dros amser; eto heb sefyll yn olaf, hwy a ysgydwir â'r gwynt, a thrwy rym y gwynt y cânt eu gwreiddio allan. 5 Y canghennau amherffaith a dorrir ymaith, eu ffrwyth yn anfuddiol, heb fod yn aeddfed i'w fwyta, ie, yn cyfarfod i ddim. 6 Canys y mae plant a aned o welyau anghyfreithlon yn dystion o ddrygioni yn erbyn eu rhieni yn eu prawf.
7 Ond er i'r cyfiawn gael ei rwystro i farwolaeth, etto efe a fydd mewn llonyddwch. 8 Canys nid oedran anrhydeddus yw yr hyn a saif mewn hyd amser, ac a fesurir wrth rifedi blynyddoedd. 9 Ond gwallt llwyd yw doethineb i ddynion, a henaint yw bywyd heb ei adnabod. 10 Yr oedd efe yn rhyngu bodd Duw, ac yn anwyl ganddo: fel mai byw ym mhlith pechaduriaid a gyfieithwyd ef. 11 Cymerwyd ef ymaith ar fyrder, rhag i ddrygioni newid ei ddeall, neu dwyllo ei enaid. 12 Canys swyngyfaredd sydd yn cuddio pethau gonest; ac y mae crwydro dyryswch yn tanseilio y meddwl syml. 13 Efe, wedi ei wneuthur yn berffaith mewn byr amser, a gyflawnodd amser maith: 14 Canys ei enaid ef a foddlonodd yr Arglwydd: am hynny efe a frysiodd i’w ddwyn ef ymaith o fysg yr annuwiol. 15 Hyn a welodd y bobl, ac ni ddeallasant, ac ni osodasant hyn yn eu meddyliau, Fod ei ras a'i drugaredd ef tu ag at ei saint, a bod ganddo barch i'w etholedigion. 16 Fel hyn y mae'r cyfiawn marw yn condemnio'r annuwiol sy'n fyw; a ieuenctyd a berffeithir yn fuan lawer o flynyddoedd a henaint yr anghyfiawn. 17 Canys hwy a welant ddiwedd y doethion, ac ni ddeallant yr hyn a orchmynnodd Duw ganddo yn ei gyngor, ac i ba ddiben y gosododd yr Arglwydd ef yn ddiogel. 18 Hwy a'i gwelant ef, ac a'i dirmygant ef; ond Duw a'u chwardd hwynt yn wawd: a hwy a fyddant o hyn allan yn gelanedd ffiaidd, ac yn waradwydd ymhlith y meirw yn dragywydd. 19 Canys efe a'u rhwygo hwynt, ac a'u bwria hwynt i lawr, fel y byddont yn fud; ac efe a'u hysgar hwynt o'r sylfaen; a hwy a ddinistrir yn llwyr, ac a fyddant mewn tristwch; a'u coffadwriaeth a ddifethir. 20 A phan fwriant i fynu gyfrifon eu pechodau, hwy a ddeuant gan ofn: a'u
camweddau eu hunain a argyhoeddant i'w hwyneb. PENNOD 5 1 Yna y saif y cyfiawn mewn hyfdra mawr o flaen wyneb y rhai a'i cystuddient, ac ni wnaeth gyfrif o'i lafur. 2 Pan welant ef, hwy a flinir gan ofn ofnadwy, ac a ryfeddant ar ddieithrwch ei iachawdwriaeth ef, cyn belled tu hwnt i'r hyn oll yr edrychent amdano. 3 A hwy yn edifarhau ac yn griddfan o ofid yspryd a ddywedant ynddynt eu hunain, Hwn oedd efe, yr hwn a gawsom weithiau mewn gwawd, ac yn ddihareb o waradwydd: 4 Ni a gyfrifasom yn ffyliaid ei einioes ynfydrwydd, a'i ddiwedd yn ddianrhydedd: 5 Pa fodd y cyfrifwyd ef ymhlith plant Duw, a'i goelbren ym mysg y saint! 6 Am hynny ni a gyfeiliorasom oddi wrth ffordd y gwirionedd, ac ni thywynodd goleuni cyfiawnder i ni, ac ni chododd haul cyfiawnder arnom. 7 Blinasom ni ein hunain ar ffordd drygioni a dinistr: ie, ni a aethom trwy anialdir, lle nid oedd ffordd: ond am ffordd yr Arglwydd, nid ydym wedi ei hadnabod. 8 Beth a elwodd balchder i ni? neu pa ddaioni a'n dug gyfoeth â'n crwydryn ni? 9 Y pethau hynny oll a aethant heibio fel cysgod, ac fel post yn prysuro; 10 Ac fel llong yn myned dros donnau y dwfr, yr hon, wedi iddi fyned heibio, ni ellir canfod ei hôl, na llwybr y cilbren yn y tonnau; 11 Neu fel pan fydd aderyn wedi hedfan trwy'r awyr, nad oes arwydd o'i ffordd i'w chael, ond yr awyr ysgafn yn cael ei guro gan ergyd ei hadenydd, ac wedi ei wahanu gan sŵn a symudiad ffyrnig, sy'n mynd trwodd, ac wedi hyny nid oes arwydd i ba le yr aeth hi ; 12 Neu fel pan saethir saeth wrth nod, y mae yn hollti yr awyr, yr hon sydd yn cydymgynull yn ebrwydd, fel nas gall dyn wybod i ba le yr aeth trwodd.
13 Er hynny nyni yn yr un modd, cyn gynted ag y'n ganed, a ddechreuasom dynnu at ein diwedd, ac nid oedd gennym arwydd o rinwedd i'w ddangos; ond yn ein drygioni ein hunain y treuliwyd hwynt. 14 Canys gobaith yr annuwiol sydd fel llwch wedi ei chwythu ymaith gan y gwynt; fel ewyn tenau yn cael ei yrru i ffwrdd gyda'r storm; megis y mwg a wasgarir yma a thraw gyda thymestl, ac a â heibio fel coffadwriaeth am westai nad yw ond dydd yn aros. 15 Ond y mae'r cyfiawn yn byw yn dragywydd; y mae eu gwobr hefyd gyda'r Arglwydd, a'u gofal gyda'r Goruchaf. 16 Am hynny y cânt frenhiniaeth ogoneddus, a choron hardd o law yr Arglwydd : canys â'i ddeheulaw y gorchuddia efe hwynt, ac â'i fraich y diogel efe hwynt. 17 Efe a gymer atto ei eiddigedd am arfogaeth gyflawn, ac a wna i'r creadur ei arf er dialedd ei elynion. 18 Efe a wisgo cyfiawnder fel dwyfronneg, a gwir farn yn lle helm. 19 Efe a gymmer sancteiddrwydd yn darian anorchfygol. 20 Ei ddigofaint llym a hogi am gleddyf, a'r byd a ryfela ag ef yn erbyn yr annoeth. 21 Yna bydd taranfolltau uniawn yn mynd allan; ac o'r cymylau, megis o fwa wedi'i dynnu'n dda, yr ehedant hyd y nod. 22 A chenllysg yn llawn digofaint a deflir megis o fwa carreg, a dwfr y môr a gynddaredd yn eu herbyn hwynt, a'r llifeiriant a'u boddi hwynt yn greulon. 23 Ie, gwynt cryf a gyfyd yn eu herbyn, ac fel ystorm a'u chwythant hwynt: fel hyn y difa anwiredd yr holl ddaear, ac anwiredd a ddymchwel gorseddau y cedyrn. PENNOD 6 1 Clywch gan hynny, frenhinoedd, a deallwch; dysgwch, y rhai ydych farnwyr eithafoedd y ddaear.
2 Gwrandewch, y rhai sy'n llywodraethu'r bobloedd, ac yn gorfoleddu yn lliaws y cenhedloedd. 3 Canys nerth a roddwyd i chwi oddi wrth yr Arglwydd, ac arglwyddiaeth o'r Goruchaf, yr hwn a geisiant eich gweithredoedd, ac a chwilia allan eich cynghorion. 4 Oherwydd, a chwi yn weinidogion ei frenhiniaeth ef, ni farnasoch yn gywir, ac ni chadwasoch y gyfraith, ac ni rodiasoch yn ôl cyngor Duw; 5 Arswydus ac ar fyrder y daw arnat : canys barn lem fydd i'r uchelion. 6 Canys trugaredd a faddeu i'r rhai cythryblus yn fuan: ond cedyrn a boenir yn nerthol. 7 Canys yr hwn sydd Arglwydd ar bawb, nid ofna neb neb, ac ni saif mewn braw o fawredd neb: canys efe a wnaeth y bychan a'r mawr, ac y mae yn gofalu am bawb fel ei gilydd. 8 Ond prawf dolurus a ddaw ar y cedyrn. 9 Am hynny wrthych chwi, frenhinoedd, yr ydwyf fi yn llefaru, fel y dysgoch ddoethineb, ac na syrthiwch. 10 Canys y rhai a gadwant sancteiddrwydd a fernir yn sanctaidd : a'r rhai a ddysgasant y cyfryw bethau a gânt beth i'w atteb. 11 Am hynny gosod dy serch ar fy ngeiriau; dymunwch hwynt, a chwi a gyfarwyddir. 12 Doethineb sydd ogoneddus, ac nid yw byth yn cilio: ie, hi a welir yn hawdd gan y rhai a'i carant, ac a geir gan y rhai a'i ceisiant. 13 Y mae hi yn atal y rhai sy'n ei chwennych hi, i'w gwneud ei hun yn gyntaf yn hysbys iddynt. 14 Y neb a'i ceiso hi yn fore, ni byddo llafur mawr: canys efe a'i caiff hi yn eistedd wrth ei ddrysau. 15 Meddwl gan hynny arni sydd berffeithrwydd doethineb: a'r hwn a wylo amdani, a fydd yn ddiofal. 16 Canys y mae hi yn myned o amgylch i geisio y rhai sydd deilwng o honi, yn ymddangos yn ffafriol iddynt yn y ffyrdd, ac yn cyfarfod â hwynt ym mhob meddwl.
17 Canys gwir ddechreuad iddi hi yw dymuniad dysgyblaeth; a chariad yw gofal dysgyblaeth ; 18 A chariad yw cadw ei chyfreithiau hi; ac y mae rhoddi sylw i'w deddfau hi yn sicrwydd anllygredigaeth ; 19 Ac y mae anllygredigaeth yn ein gwneud ni yn agos at Dduw: 20 Am hynny y mae dymuniad doethineb yn dwyn i deyrnas. 21 Os bydd eich hyfrydwch mewn gorseddau a theyrnwialen, O frenhinoedd y bobl, anrhydeddwch ddoethineb, fel y teyrnasoch byth bythoedd. 22 Am ddoethineb, beth yw hi, a pha fodd y daeth i fynu, mi a fynegaf i ti, ac ni chuddiaf ddirgeledigaethau oddi wrthyt: eithr ceisiaf hi allan o ddechreuad ei chenhedlaeth, a dygaf ei gwybodaeth hi i oleuni, a ni fydd yn mynd dros y gwir. 23 Nid af ychwaith â chenfigen difa; canys ni bydd i'r cyfryw ddyn gymdeithas â doethineb. 24 Eithr lliaws y doethion yw lles y byd : a brenin doeth yw cynhaliaeth y bobl. 25 Derbyniwch gan hynny gyfarwyddyd trwy fy ngeiriau, a bydd yn gwneud daioni i chi. PENNOD 7 1 Yr wyf finnau hefyd yn ddyn meidrol, fel pawb, ac yn hiliogaeth yr hwn a wnaethpwyd yn gyntaf o'r ddaear, 2 Ac yng nghroth fy mam y lluniwyd ef yn gnawd ymhen deng mis, wedi ei gywasgu mewn gwaed, o had dyn, a'r pleser a ddaeth trwy gwsg. 3 Ac wedi fy ngeni, mi a dynnais yn yr awyr gyffredin, ac a syrthiais ar y ddaear, yr hon sydd o gyffelyb natur, a'r llais cyntaf a lefarais oedd yn llefain, fel pawb eraill. 4 Cefais fy nyrsio mewn dillad swaddling, a hynny gyda gofal. 5 Canys nid oes brenin a gafodd ddechreuad arall o enedigaeth.
6 Canys un mynediad i fywyd sydd gan bawb, a'r cyffelyb yn myned allan. 7 Am hynny y gweddïais, a deall a roddwyd i mi: gelwais ar Dduw, ac ysbryd doethineb a ddaeth ataf. 8 Yr oedd yn well gennyf hi o flaen teyrnwialen a gorseddau, ac nid oedd fawr o gyfoeth o'i chymharu â hi. 9 Ni chymharais ychwaith â hi unrhyw faen gwerthfawr, canys fel ychydig o dywod yw pob aur o'i herbyn, ac arian a gyfrifir fel clai o'i blaen hi. 10 Carais hi uwchlaw iechyd a harddwch, a dewisais ei chael hi yn lle goleuni: canys nid yw y goleuni sydd yn dyfod o honi yn myned allan. 11 Pob peth da a ddaeth ataf fi gyd â hi, a chyfoeth di-rif yn ei dwylo hi. 12 A mi a lawenychais ynddynt oll, am fod doethineb yn myned o'u blaen hwynt: ac ni wyddwn i mai hi oedd fam iddynt. 13 Dysgais yn ddyfal, a chyfathrebais hi yn hael: nid wyf yn cuddio ei chyfoeth. 14 Canys trysor yw hi i ddynion byth ni ddiffygiant: y rhai a ddefnyddiant a ddaethant yn gyfeillion i Dduw, yn gymeradwy am y doniau a ddeilliant o ddysg. 15 Duw a roddes i mi lefaru fel y mynnwn, ac i genhedlu fel sy gyfaddas am y pethau a roddwyd i mi: canys yr hwn sydd yn arwain i ddoethineb, ac yn cyfarwyddo y doethion. 16 Canys yn ei law ef yr ydym ni a'n geiriau; pob doethineb hefyd, a gwybodaeth o grefftwaith. 17 Canys efe a roddes i mi wybodaeth sicr o’r pethau sydd, sef gwybod pa fodd y gwnaed y byd, a gweithrediad yr elfennau: 18 Dechreuad, diwedd, a chanol yr amseroedd: newidiad troad yr haul, a chyfnewidiad tymhorau: 19 Cylchedau blynyddoedd, a safleoedd y sêr: 20 Natur creaduriaid byw, a chynddaredd bwystfilod gwylltion: trais gwyntoedd, ac ymresymiadau dynion: amrywiaeth planhigion, a rhinweddau gwreiddiau:
21 A phob peth sydd naill ai yn ddirgel neu yn amlwg, y rhai a wn. 22 Canys doethineb, yr hon yw gweithiwr pob peth, a ddysgodd i mi: canys ynddi hi y mae ysbryd deallol sanctaidd, un yn unig, amryfal, cynnil, bywiog, eglur, dihalogedig, blaen, heb ddioddef niwed, yn caru y peth sydd dda. cyflym, na ellir ei osod, yn barod i wneud daioni, 23 Caredig wrth ddyn, diysgog, sicr, rhydd oddi wrth ofal, a chanddo bob gallu, yn goruchwylio pob peth, ac yn myned trwy bob ysbryd deallgar, pur, a mwyaf cynnil. 24 Oherwydd y mae doethineb yn fwy teimladwy nag unrhyw symudiad: y mae hi yn myned heibio ac yn myned trwy bob peth o herwydd ei phurdeb. 25 Canys hi yw anadl nerth Duw, a dylanwad pur yn llifo o ogoniant yr Hollalluog: am hynny ni all dim halogedig syrthio i mewn iddi. 26 Canys hi yw disgleirdeb y goleuni tragywyddol, drych di-nod gallu Duw, a delw ei ddaioni ef. 27 A chan fod hi ond un, hi a ddichon wneuthur pob peth: ac a aros ynddi ei hun, hi a wna bob peth yn newydd: ac ym mhob oes yn myned i mewn i eneidiau sanctaidd, hi a’u gwnânt yn gyfeillion i Dduw, ac yn broffwydi. 28 Canys nid yw Duw yn caru neb ond yr hwn sydd yn trigo â doethineb. 29 Canys prydferthach yw hi na’r haul, ac uwchlaw holl drefn y sêr: o’i chymmharu â’r goleuni, hi a geir o’i blaen. 30 Canys wedi hyn y daw nos : ond ni bydd drygionus yn drech na doethineb. PENNOD 8 1 Y mae doethineb yn ymestyn o'r naill i'r llall yn nerthol: ac yn felys y mae hi yn gorchymyn pob peth. 2 Mi a'i carais hi, ac a'i ceisiais o'm hieuenctid, mi a ddymunais ei gwneuthur hi yn briod i mi, ac yr oeddwn yn caru ei phrydferthwch hi.
3 Gan ei bod hi yn gydnabyddus â Duw, y mae hi yn mawrhau ei phendefigaeth: ie Arglwydd pob peth ei hun a'i carodd hi. 4 Canys y mae hi yn ddirgel i ddirgelion gwybodaeth Duw, ac yn hoff o'i weithredoedd ef. 5 Os bydd cyfoeth yn feddiant i'w ddymuno yn y fuchedd hon ; beth sydd gyfoethocach na doethineb, yr hwn sydd yn gweithio pob peth? 6 Ac os gwaith pwyll; pwy o bob un sydd yn weithiwr mwy cyfrwys na hi? 7 Ac os bydd dyn yn caru cyfiawnder, rhinweddau yw ei llafur hi: canys y mae hi yn dysgu dirwest a doethineb, cyfiawnder a chadernid: y rhai ydynt y fath bethau, fel na ddichon dynion gael dim mwy buddiol yn eu bywyd. 8 Os myn dyn lawer o brofiad, hi a ŵyr yr hen bethau, ac a dybia yn iawn beth sydd i ddod: hi a ŵyr gynneddf ymadroddion, ac a all esbonio brawddegau tywyll: rhagweled arwyddion a rhyfeddodau, a digwyddiadau tymhorau ac amseroedd. 9 Am hynny mi a fwriadais ei chymeryd hi ataf fi i fyw gyd â mi, gan wybod y byddai hi yn gynghorydd pethau da, ac yn gysur mewn gofalon a galar. 10 Er ei mwyn hi y caf farn ymhlith y dyrfa, ac anrhydedd gyda'r henuriaid, er fy ieuangc. 11 Fe'm ceir o ddychryn cyflym mewn barn, ac a edmygir yng ngolwg gwŷr mawr. 12 Pan ddaliwyf fy nhafod, hwy a ddaliant fy hamdden, a phan lefarwyf, rhoddant glust dda ataf: os dywedaf lawer, hwy a osodant eu dwylo ar eu genau. 13 Trwyddi hi hefyd y caf anfarwoldeb, ac y gadawaf ar fy ôl goffadwriaeth dragwyddol i'r rhai a ddeuant ar fy ôl. 14 Gosodaf y bobloedd mewn trefn, a'r cenhedloedd a fyddant ddarostyngedig i mi. 15 Ofnadwy fydd gormeswyr, pan glywant amdanaf; Fe'm ceir yn dda ymhlith y dyrfa, ac yn ddewr mewn rhyfel. 16 Wedi i mi ddyfod i'm tŷ, mi a ymddarostyngaf gyda hi: canys nid oes chwerwder yn ei hymddiddan; ac nid oes
tristwch i fyw gyda hi, ond llawenydd a llawenydd. 17 Yn awr, pan ystyriais y pethau hyn ynof fy hun, ac y meddyliais hwynt yn fy nghalon, mai anfarwoldeb yw perthyn i ddoethineb; 18 A phleser mawr yw cael ei chyfeillach; ac yn ngweithredoedd ei dwylaw y mae golud anfeidrol ; ac yn yr ymarferiad o gynnadledd â hi, pwyll ; ac wrth ymddiddan a hi, adroddiad da; Es i ati i geisio sut i fynd â hi ataf. 19 Canys plentyn ffraeth oeddwn, ac yr oedd gennyf ysbryd da. 20 Ie yn hytrach, a minnau'n dda, mi a ddeuthum i mewn i gorff heb ei halogi. 21 Er hynny, pan ddeallais na allwn i ddim arall ei chael hi, oni bai i Dduw ei rhoi i mi; a dyna bwynt doethineb hefyd i wybod dawn pwy oedd hi; Gweddïais ar yr Arglwydd, ac erfyniais arno, a dywedais â'm holl galon, PENNOD 9 1 O Dduw fy nhadau, ac Arglwydd y trugaredd, a wnaethost bob peth â'th air, 2 Ac a ordeiniodd ddyn trwy dy ddoethineb, fel y byddai iddo arglwyddiaethu ar y creaduriaid a wnaethost, 3 Trefnwch y byd yn ôl uniondeb a chyfiawnder, a gweithredwch farn â chalon uniawn: 4 Dyro i mi ddoethineb, yr hwn sydd yn eistedd wrth dy orseddfainc ; ac na wrthod fi o fysg dy blant: 5 Canys myfi a'th was di a mab dy lawforwyn yn wan, ac o amser byr, ac yn rhy ifanc i ddeall barn a chyfreithiau. 6 Canys er na byddo dyn byth mor berffaith ymhlith plant dynion, etto os na byddo dy ddoethineb di ag ef, ni chyfrifir ef yn ddim. 7 Ti a'm dewisaist i yn frenin ar dy bobl, ac yn farnwr i'th feibion a'th ferched: 8 Gorchmynnodd i mi adeiladu teml ar dy fynydd sanctaidd, ac allor yn y ddinas yr wyt yn trigo ynddi, yn gyffelybiaeth i'r
tabernacl sanctaidd, yr hwn a ddarparaist o'r dechreuad. 9 A doethineb oedd gyd â thi: yr hwn a ŵyr dy weithredoedd, ac a fu bresennol pan wnaethost y byd, ac a wybu beth oedd gymeradwy yn dy olwg, ac uniawn yn dy orchmynion. 10 Anfon hi allan o'th nefoedd sanctaidd, ac o orseddfainc dy ogoniant, fel y byddo hi yn bresenol i lafurio gyda mi, fel y gwypwyf beth sydd rhyngu bodd i ti. 11 Canys hi sydd yn gwybod ac yn deall pob peth, a hi a'm harwain yn sobr yn fy ngweithredoedd, ac a'm cadwant yn ei gallu. 12 Felly y bydd fy ngweithredoedd yn gymeradwy, ac yna y barnaf dy bobl yn gyfiawn, ac yn deilwng i eistedd yn eisteddle fy nhad. 13 Canys pa ddyn yw yr hwn a ddichon wybod cyngor Duw? neu pwy all feddwl beth yw ewyllys yr Arglwydd? 14 Oherwydd truenus yw meddyliau marwol, a'n dyfeisiadau ni ond ansicr. 15 Canys y corff llygredig sydd yn pwyso yr enaid i lawr, a'r tabernacl priddlyd yn pwyso i lawr y meddwl sydd yn pwyso ar lawer o bethau. 16 A phrin y tybiwn yn gywir y pethau sydd ar y ddaear, a thrwy lafur y cawn y pethau sydd o'n blaen ni: ond y pethau sydd yn y nef, pwy a chwiliodd allan? 17 A'th gyngor pwy a wybu, oddieithr i ti roddi doethineb, ac anfon dy Yspryd glân oddi uchod? 18 Canys felly y diwyg- iwyd ffyrdd y rhai oedd yn byw ar y ddaear, a dynion a ddysgwyd y pethau sydd rhyngu bodd i ti, ac a achubwyd trwy ddoethineb. PENNOD 10 1 Hi a gadwodd y tad ffurfiedig cyntaf o'r byd, yr hwn a grewyd yn unig, ac a'i dug allan o'i gwymp, 2 Ac a roddes iddo allu i lywodraethu pob peth.
3 Ond pan aeth yr anghyfiawn oddi wrthi yn ei ddig, efe a fu farw hefyd yn y llid y llofruddiodd efe ei frawd. 4 Am yr hwn y boddwyd y ddaear gan y dilyw, doethineb a'i cadwodd drachefn, ac a gyfarwyddodd gwrs y cyfiawn mewn darn o bren o werth bychan. 5 Ac wedi gwaradwydd ar y cenhedloedd yn eu cynllwyn drygionus, hi a gafodd allan y cyfiawn, ac a'i cadwodd ef yn ddi-fai i Dduw, ac a'i cadwodd ef yn gryf yn erbyn ei dyner drugarog tuag at ei fab. 6 Pan ddifethodd yr annuwiol, hi a waredodd y gwr cyfiawn, yr hwn a ffodd rhag y tân a syrthiodd ar y pum dinas. 7 Y mae ei ddrygioni hyd y dydd hwn, y tir diffaith sy'n mygu, yn dystiolaeth, a phlanhigion yn dwyn ffrwyth byth i aeddfedrwydd: a cholofn i'r enaid anghrediniol yw colofn o halen. 8 Canys o ran nid doethineb, hwy a gawsant nid yn unig y niwed hwn, fel na wyddent y pethau da; ond hefyd a adawsant ar eu hôl hwynt i'r byd goffadwriaeth o'u ffolineb : fel na allent gymaint a bod yn guddiedig yn y pethau y tramgwyddasant. 9 Eithr doethineb a waredodd rhag poen y rhai oedd yn gofalu amdani. 10 Wedi i'r cyfiawn ffoi oddi wrth ddigofaint ei frawd, hi a'i harweiniodd ar lwybrau uniawn, ac a ddangosodd iddo deyrnas Dduw, ac a roddes iddo wybodaeth o bethau sanctaidd, ac a'i gwnaeth yn gyfoethog yn ei deithiau, ac a amlhaodd ffrwyth ei lafur. 11 Yn trachwant y rhai a'i gorthrymasant ef, hi a safodd gerllaw iddo, ac a'i gwnaeth yn gyfoethog. 12 Hi a'i hamddiffynnodd ef rhag ei elynion, ac a'i cadwodd ef yn ddiogel rhag y rhai oedd yn ymryson, ac mewn ymryson blin a roddes y fuddugoliaeth iddo; fel y gwypo fod daioni yn gryfach na phawb. 13 Pan werthwyd y cyfiawn, ni adawodd hi ef, ond gwaredodd ef rhag pechod: hi a aeth i waered gydag ef i'r pydew,
14 Ac na'i gadawodd ef mewn rhwymau, hyd oni ddug hi iddo deyrnwialen y deyrnas, a nerth yn erbyn y rhai a'i gorthrymasant ef: am y rhai a'i cyhuddasent ef, hi a'u dangosodd hwynt yn gelwyddog, ac a roddes iddo ogoniant tragwyddol. 15 Gwaredodd hi'r cyfiawn a'r had di-fai oddi wrth y genedl oedd yn eu gorthrymu. 16 Hi a aeth i mewn i enaid gwas yr Arglwydd, ac a safodd brenhinoedd arswydus mewn rhyfeddodau ac arwyddion; 17 Taled i'r cyfiawn wobr eu llafur, tywysodd hwynt mewn modd rhyfeddol, ac a fu iddynt yn orchudd yn y dydd, ac yn oleuni ser yn nhymor y nos; 18 Daeth â hwy trwy'r môr coch, a thywysodd hwy trwy lawer o ddŵr: 19 Ond hi a foddodd eu gelynion hwynt, ac a'u bwriodd hwynt i fyny o waelod y dyfnder. 20 Am hynny y cyfiawn a yspeiliodd yr annuwiol, ac a ganmolasant dy enw sanctaidd, O Arglwydd, ac a fawrha yn uniawn dy law, y rhai oedd yn ymladd drostynt. 21 Canys doethineb a agorodd enau y mud, ac a wnaeth dafodau y rhai ni allent lefaru yn huawdl. PENNOD 11 1 Hi a lwyddodd eu gweithredoedd yn llaw y prophwyd sanctaidd. 2 Aethant trwy'r anialwch nad oedd neb yn trigo ynddo, a gosodasant bebyll mewn lleoedd nad oedd ffordd. 3 A safasant yn erbyn eu gelynion, ac a ddialasant ar eu gelynion. 4 Pan oedd syched arnynt, hwy a alwasant arnat, a du373?r a roddwyd iddynt o'r graig fflintiog, a'u syched a ddiffoddwyd o'r maen caled. 5 Canys trwy ba bethau bynnag y cosbwyd eu gelynion, trwy yr un modd y cawsant fudd yn eu hangen. 6Oherwydd yn lle afon wastadol sy'n cael ei chynhyrfu â gwaed budr,
7 Er cerydd amlwg o'r gorchymyn hwnnw, trwy yr hwn y lladdwyd y babanod, ti a roddaist iddynt ddigonedd o ddwfr trwy fodd na obeithiasant am dano: 8 Gan hynny dywed wrth y syched hwnnw pa fodd y cosbaist eu gelynion hwynt. 9 Canys wedi eu profi, er eu bod yn cael eu ceryddu trwy drugaredd, hwy a wyddent fel y barnwyd yr annuwiol mewn digofaint a phoenydio, gan sychedu mewn modd arall na'r cyfiawn. 10 Am y rhai hyn yr wyt yn ceryddu ac yn ceisio, fel tad: ond y llall, fel brenin llym, a gondemniaist ac a gosbaist. 11 Pa un ai absennol ai presenol oeddynt, hwy a flinid fel ei gilydd. 12 Canys galar dwbl a ddaeth arnynt, a griddfan er cof am y pethau a fu. 13 Canys pan glywsant hwy trwy eu cosbedigaethau eu hunain y llall i gael budd, hwy a gawsant ryw deimlad o'r Arglwydd. 14 Canys yr hwn a barchasant â gwatwar, pan oedd efe ymhell o'r blaen wedi ei daflu allan wrth fwrw allan y babanod, ef yn y diwedd, pan welsant yr hyn a ddaeth i ddigwydd, a edmygasant. 15 Ond am ddyfeisiadau ffôl eu drygioni, y rhai wedi eu twyllo yr oeddynt yn addoli seirff yn ddi-rym, a bwystfilod gwylltion, anfonaist lliaws o fwystfilod afresymol arnynt i ddialedd; 16 Fel y gwypont, pa beth bynnag y mae dyn yn pechu, trwy yr un peth hefyd y cosbir ef. 17 Canys nid oedd dy law Hollalluog, yr hon a wnaeth y byd o fater heb ffurf, am fodd i anfon yn eu plith liaws o eirth neu lewod ffyrnig, 18 Neu fwystfilod gwylltion anadnabyddus, yn llawn cynddaredd, newydd eu creu, yn anadlu allan naill ai anwedd tanllyd, neu arogleuon budr o fwg gwasgaredig, neu yn saethu gwreichion erchyll o'u llygaid: 19 O blegid nid yn unig y drwg a'u gyru hwynt ar unwaith, ond hefyd y golwg ofnadwy yn eu llwyr ddifetha.
20 Ie, ac heb y rhai hyn y syrthiasant i lawr ag un chwyth, yn cael eu herlid o ddialedd, a'u gwasgaru trwy anadl dy allu: ond ti a orchmynnodd bob peth mewn mesur, a rhif a phwys. 21 Canys ti a elli ddangos dy fawr nerth bob amser pan ewyllysi; a phwy a all wrthsefyll nerth dy fraich? 22 Canys yr holl fyd o'th flaen di sydd fel ychydig ronyn o glorian, ie, fel diferyn o wlith y boreu yn disgyn ar y ddaear. 23 Ond ti a drugarha wrth bawb; canys ti a elli wneuthur pob peth, ac a wingo wrth bechodau dynion, am iddynt ddiwygio. 24 Canys yr wyt ti yn caru yr holl bethau sydd, ac yn ffieiddio dim a wnaethost: canys byth ni wnai di ddim, pe buasit yn ei gasáu. 25 A pha fodd y buasai dim yn goddef, oni buasai dy ewyllys di? neu wedi ei gadw, oni'i gelwir gennyt? 26 Eithr ti a arbed pawb : canys eiddot ti, Arglwydd, cariad eneidiau. PENNOD 12 1 Canys dy Yspryd anllygredig sydd ym mhob peth. 2 Am hynny yr wyt yn cosbi y rhai bychain a'r rhai sy'n troseddu, a'u rhybuddio, trwy eu cofio am yr hyn y troseddasant, er mwyn gadael eu drygioni i gredu ynot ti, O Arglwydd. 3 Canys dy ewyllys di oedd difa trwy law ein tadau ill dau hen drigolion dy sanctaidd dir, 4 Yr hwn a gaseaist am wneuthur mwyaf atgas o ddewiniaeth, ac aberthau drygionus; 5 A hefyd y llofruddion trugarog hynny o blant, a'r ysoddwyr cnawd dyn, a gwleddoedd gwaed, 6 A’u hoffeiriaid allan o ganol eu criw eilunaddolgar, a’r rhieni, y rhai a laddasant â’u dwylo eu hunain eneidiau anghenus o gymorth: 7 Fel y byddai i'r wlad yr oeddit yn ei pharchu uwchlaw pawb arall, dderbyn trefedigaeth deilwng o blant Duw.
8 Er hynny, y rhai a arbedaist fel gwŷr, ac a anfonaist gacwn, rhag-redegwyr dy lu, i'w difetha o ychydig ac ychydig. 9 Nid fel na allech ddwyn yr annuwiol dan law y cyfiawn mewn rhyfel, na'u difetha ar unwaith â bwystfilod creulon, neu ag un gair garw: 10 Ond gan weithredu dy farnedigaethau arnynt o ychydig ac ychydig, rhoddaist iddynt le i edifeirwch, heb fod yn anwybodus eu bod yn genhedlaeth ddrwg, a bod eu malais yn magu ynddynt, ac na fyddai eu coegni newid byth. 11 Canys hedyn melltigedig ydoedd o'r dechreuad; ac ni roddaist, rhag ofn neb, iddynt bardwn am y pethau y pechasant ynddynt. 12 Canys pwy a ddywed, Beth a wnaethost ti? neu pwy a wrthwyneba dy farn di? neu pwy a'th gyhudda am y cenhedloedd a ddifethir, y rhai a wnaethost? neu pwy a ddaw i sefyll yn dy erbyn, i ddial dros y rhai anghyfiawn? 13 Canys nid oes Duw chwaith, ond tydi sy'n gofalu am bawb, i'r hwn y gellit ddangos iddo nad yw dy farn yn anghyfiawn. 14 Ni chaiff brenin na gormes chwaith osod ei wyneb i'th erbyn am yr hwn a gosbaist. 15 Er hynny, a thithau yn gyfiawn dy hun, yr wyt yn gorchymyn pob peth yn gyfiawn : gan feddwl nad yw'n gymeradwy â'th allu i gondemnio'r hwn nid yw yn haeddu ei gosbi. 16 Canys dechreuad cyfiawnder yw dy allu, a chan mai Arglwydd pawb wyt, y mae yn peri i ti fod yn drugarog wrth bawb. 17 Canys pan na chredo dynion dy fod o allu llawn, yr wyt yn dangos dy nerth, ac ymhlith y rhai sy'n ei wybod yr wyt yn gwneud eu hyfdra yn amlwg. 18 Ond yr wyt ti, gan feistroli dy allu, yn barnu'n gywir, ac yn ein gorchymyn ni yn fawr: oherwydd fe elli di arfer gallu pan ewyllysio. 19 Ond trwy'r cyfryw weithredoedd y dysgaist i'th bobl fod y cyfiawn yn drugarog, ac a wnaethost i'th blant fod yn obaith da a roddaist edifeirwch dros bechodau.
20 Canys pe cosbaist elynion dy blant, a'r rhai condemniedig i farwolaeth, â'r cyfryw ystyriaeth, gan roddi iddynt amser a lle, trwy yr hwn y gwaredid hwynt oddi wrth eu malais: 21 Gan mor fawr o amgylchiad y barnaist dy feibion dy hun, wrth dadau y rhai y tyngaist, ac y gwnaethost gyfammodau addewidion da? 22 Am hynny, tra yr wyt yn ein ceryddu ni, yr wyt yn fflangellu ein gelynion fil o weithiau yn fwy, i'r bwriad, wrth farnu, i feddwl yn ofalus am dy ddaioni, a phan fernir ni ein hunain, yr edrychem am drugaredd. 23 Am hynny, tra bu byw dynion yn anghyfanneddol ac yn anghyfiawn, ti a'u poenodd hwynt â'u ffieidd-dra eu hunain. 24 Canys hwy a aethant ar gyfeiliorn yn mhell iawn yn ffyrdd cyfeiliorni, ac a'u daliasant yn dduwiau, y rhai a ddirmygid ym mysg bwystfilod eu gelynion, yn cael eu twyllo, megis plant di-ddeall. 25 Am hynny iddynt hwy, megis i blant heb arfer rheswm, yr anfonaist farn i'w gwatwar hwynt. 26 Ond y rhai ni ewyllysient gael eu diwygio trwy y cywiriad hwnnw, yr hwn y bu efe yn ymgyfathrachu â hwynt, a deimlant farn yn deilwng o Dduw. 27 Canys, edrych, am ba bethau bynnag y digiasant hwy, pan gosbwyd hwynt, hynny yw, am y rhai y tybient eu bod yn dduwiau; yn awr yn cael eu cosbi ynddynt, pan welsant hynny, hwy a gydnabyddasant ef yn wir Dduw, yr hwn cyn iddynt wadu ei adnabod: ac felly y daeth damnedigaeth eithafol arnynt. PENNOD 13 1 Diau mai ofer yw pob dyn wrth natur, y rhai sydd anwybodus o Dduw, ac ni allent o'r pethau da a welir, adnabod yr hwn sydd : ac nid wrth ystyried y gweithredoedd y cydnabyddasant y meistr;
2 Ond fe'i bernir, naill ai tân, neu wynt, neu aer cyflym, neu gylch y ser, neu ddwfr ffyrnig, neu oleuadau'r nefoedd, yn dduwiau sy'n llywodraethu'r byd. 3 O'i harddwch, pe byddent yn ymhyfrydu, a'u cymerai hwy yn dduwiau; bydded iddynt wybod pa faint gwell yw yr Arglwydd o honynt : canys awdur cyntaf prydferthwch a'u creodd hwynt. 4 Ond os synasant am eu gallu a'u rhinwedd, bydded iddynt ddeall trwyddynt, pa mor nerthol yw yr hwn a'u gwnaeth hwynt. 5 Canys trwy fawredd a phrydferthwch y creaduriaid yn gymesur y gwelir y gwneuthurwr hwynt. 6 Ond am hyn y maent hwy yn lleiaf i'w beio: canys feallai y maent yn cyfeiliorni, yn ceisio Duw, ac yn awyddus i'w ganfod. 7 Canys gan wybodus yn ei weithredoedd y chwiliant ef yn ddyfal, ac a gredant eu golwg hwynt: oblegid prydferth yw y pethau a welir. 8 Er hynny nid ydynt i gael maddeuant chwaith. 9 Canys pe gallasent wybod cymmaint, fel y gallent amcanu at y byd ; pa fodd na chawsant wybod am yr Arglwydd yn gynt? 10 Eithr truenus ydynt hwy, ac mewn pethau meirw y mae eu gobaith, y rhai a'u geilw hwynt yn dduwiau, sef gwaith dwylo dynion, aur ac arian, i ddangos celfyddyd mewn, a chyffelybiaethau bwystfilod, neu faen yn dda i ddim, yn y gwaith. o law hynafol. 11 Saer yn torri coed, wedi iddo lifio coeden addas i'r pwrpas, a thynnu'r holl risgl o'i amgylch yn fedrus, a'i weithio'n gelfydd, a gwneud llestr ohono yn addas at wasanaeth bywyd dyn; 12 Ac wedi gwario ysbwriel ei waith i drin ei ymborth, a lanwodd; 13 A chymeryd y gwaseidd-dra ymhlith y rhai oedd yn gwneuthur dim defnydd, gan ei fod yn ddarn cam o bren, ac yn llawn clymau, a'i cerfiodd yn ddyfal, heb ddim arall i'w wneuthur, ac a'i lluniodd trwy fedrusrwydd ei ddeall, a ei lunio i ddelw dyn;
14 Neu a'i gwnaeth fel rhyw fwystfil ffiaidd, gan ei osod drosodd â vermilion, ac â phaent yn ei liwio'n goch, ac yn gorchuddio pob smotyn ynddo; 15 Ac wedi iddo wneuthur ystafell gyfleus iddi, a'i gosod mewn mur, ac a'i gwnaeth yn ymprydio â haearn: 16 Canys efe a ddarparodd ar ei gyfer fel na syrthiai, gan wybod nad oedd yn gallu helpu ei hun; canys delw yw, ac y mae arno angen cymorth: 17 Yna y mae efe yn gweddïo am ei eiddo, dros ei wraig a'i blant, ac nid oes arno gywilydd siarad wrth yr hwn nid oes ganddo fywyd. 18 Am iechyd y mae efe yn galw ar yr hyn sydd wan : canys i'r hwn sydd farw y mae bywyd yn gweddio ; canys y mae cymorth yn ostyngedig i'r hyn sydd a'r modd lleiaf i gynnorthwyo: ac am daith dda y mae efe yn gofyn am yr hyn ni all osod troed ymlaen: 19 Ac er ennill a chael, a llwyddiant da o'i ddwylo, yn gofyn gallu i wneuthur ohono ef, yr hwn sydd analluog i wneuthur dim. PENNOD 14 1 Drachefn, y mae rhywun yn ymbaratoi i hwylio, ac ar fin tramwyo trwy'r tonnau cynddeiriog, yn galw ar ddarn o bren yn fwy pydru na'r llestr sy'n ei gludo. 2 Yn wir, dymuniad budd a ddyfeisiodd hynny, a'r gweithiwr a'i hadeiladodd trwy ei fedr. 3 Ond dy ragluniaeth di, O Dad, sydd yn ei llywodraethu hi: canys gwnaethost ffordd yn y môr, a llwybr diogel yn y tonnau; 4 Gan ddangos y gelli achub rhag pob perygl : ie, er i ddyn fyned i'r môr heb gelfyddyd. 5 Er hynny ni fynni i weithredoedd dy ddoethineb fod yn segur, ac am hynny y traddodi dynion eu heinioes i ddernyn bychan o bren, ac yn myned heibio y môr garw mewn llestr gwan yn gadwedig. 6 Canys yn yr hen amser hefyd, pan ddifethodd y cewri balch, gobaith y byd,
wedi ei lywodraethu â'th law, a ddiangodd mewn llestr gwan, ac a adawodd i bob oes yn had cenhedlaeth. 7 Canys gwyn ei fyd y pren yr hwn y mae cyfiawnder yn dyfod. 8 Eithr yr hyn a wnaethpwyd â dwylo sydd felltigedig, yn ogystal â'r hwn a'i gwnaeth: efe, oherwydd efe a'i gwnaeth; a hyny, oblegid, gan ei fod yn llygredig, y gelwid ef yn dduw. 9 Canys yr annuwiol a'i annuwioldeb sydd gyffelyb at Dduw. 10 Canys yr hyn a wneir, a gosbir gyd â'r hwn a'i gwnaeth. 11 Am hynny hyd yn oed ar eilunod y Cenhedloedd y bydd ymweliad: oherwydd yng nghreadigaeth Duw aethant yn ffieidddra, ac yn dramgwydd i eneidiau dynion, ac yn fagl i draed yr annoeth. 12 Canys dyfeisio eilunod oedd ddechreuad puteindra ysprydol, a'u dyfeisio hwynt yn lygredigaeth buchedd. 13 Canys nid oeddynt ychwaith o'r dechreuad, ac ni byddont yn dragywydd. 14 Canys trwy ofer ogoniant dynion yr aethant i'r byd, ac am hynny y deuant ar fyrder i ben. 15 Canys tad wedi ei gystuddiodd â galar anamserol, wedi iddo wneuthur delw o'i blentyn yn fuan wedi ei ddwyn ymaith, yn awr a'i hanrhydeddodd ef yn dduw, yr hwn oedd y pryd hwnnw yn ŵr marw, ac a draddodir i'r rhai oedd am dano seremoniau ac ebyrth. 16 Felly ymhen amser cadwyd yn gyfraith arferiad annuwiol a gryfhawyd, ac addolid delwau cerfiedig trwy orchymyn brenhinoedd. 17 Y rhai ni allasai gwŷr eu hanrhydeddu yn ei ŵydd, am eu bod yn trigo ymhell, hwy a gymerasant ffug ei wedd ef o bell, ac a wnaethant ddelw amlwg o frenin yr hwn a anrhydeddasent, i'r dyben i'w hynawsedd gael gwenieithu yr hwn. yn absennol, fel pe byddai yn bresenol.
18 Hefyd bu diwydrwydd unigol y crefftwr yn gymorth i osod yr anwybodus i fwy o ofergoeliaeth. 19 Canys efe, efallai, yn ewyllysio boddhau un mewn awdurdod, a orfododd ei holl fedrusrwydd i wneuthur cyffelybiaeth o'r modd goreu. 20 Ac felly y dyrfa, wedi eu swyno gan ras y gwaith, a'i cymmerasant ef yn awr yn dduw, yr hwn ychydig o'r blaen oedd ond anrhydedd. 21 A bu hyn yn achlysur i dwyllo'r byd: canys dynion, yn gwasanaethu naill ai drygfyd neu ormes, a roddasant yr enw annghyffredin ar gerrig a chadeiriau. 22 Ac nid oedd hyn yn ddigon iddynt hwy, iddynt gyfeiliorni yng ngwybodaeth Duw; ond tra yr oeddynt yn byw yn rhyfel mawr anwybodaeth, y pla mor fawr hyny a alwent yn heddwch. 23 Canys tra yr oeddynt yn lladd eu plant mewn ebyrth, neu yn arfer seremonïau dirgel, neu yn gwneuthur gwawd o ddefodau dieithr; 24 Ni chadwasant einioes na phriodasau mwyach heb eu halogi: ond naill ai lladdodd y naill y llall yn frawychus, neu a'i galarasant ef trwy odineb. 25 Fel y teyrnasodd pawb yn ddieithriad, gwaed, dynladdiad, lladrata, a difrïo, llygredigaeth, anffyddlondeb, cynnwrf, anudon, 26 Aflonyddwch gwŷr da, anghofrwydd troion da, halogi eneidiau, cyfnewidioldeb, anhrefn mewn priodasau, godineb, ac aflendid digywilydd. 27 Canys nid addoli eilunod i'w enwi yw dechreuad, achos, a diwedd, pob drwg. 28 Oherwydd naill ai y maent yn wallgof pan fyddant yn llawen, neu'n proffwydo celwydd, neu'n byw'n anghyfiawn, neu'n gwrthod yn ysgafn eu hunain. 29 Canys yn gymaint a bod eu hymddiried mewn eilunod, y rhai nid oes ganddynt fywyd; er eu bod yn tyngu celwydd, eto nid ydynt yn edrych i gael niwed.
30 Ond am y ddau achos y cosbir hwynt yn gyfiawn : am nad oeddynt yn meddwl yn dda am Dduw, yn gofalu am eilunod, ac hefyd yn tyngu'n anghyfiawn mewn twyll, gan ddirmygu sancteiddrwydd. 31 Canys nid gallu y rhai y maent yn tyngu iddynt: eithr dialedd cyfiawn pechaduriaid, sydd yn cosbi bob amser drosedd yr annuwiol. PENNOD 15 1 Ond yr wyt ti, O Dduw, yn drugarog a chywir, yn hirymaros, ac yn drugarog yn trefnu pob peth, 2 Canys os pechwn, eiddot ti ydym, gan wybod dy allu : eithr ni phechwn, gan wybod ein bod yn cael ein cyfrif yn eiddot ti. 3 Canys cyfiawnder perffaith yw dy adnabod: ie, gwybod dy allu yw gwreiddyn anfarwoldeb. 4 Canys ni thwyllodd dyfeisgarwch drygionus dynion ni, na delw wedi'i hamrywio mewn lliwiau, llafur di-ffrwyth yr arlunydd; 5 Y mae golwg yn hudo ffyliaid i chwantau ar ei ôl, ac felly y maent yn chwennych ffurf delw farw heb anadl. 6 Y mae'r rhai sy'n eu gwneud, y rhai sy'n eu dymuno, a'r rhai sy'n eu haddoli, yn gariadon i bethau drwg, ac yn deilwng i gael y cyfryw bethau i ymddiried ynddynt. 7 Canys y crochenydd, gan dymheru pridd meddal, a wna bob llestr â llawer o lafur i'n gwasanaeth ni: ie, o'r un clai y mae efe yn gwneuthur y llestri sydd yn gwasanaethu i ddefnyddiau glân, a'r un modd hefyd bawb a wasanaethant i'r gwrthwyneb: ond beth sydd. defnyddio'r naill fath neu'r llall, y crochenydd ei hun yw'r barnwr. 8 A chan ddefnyddio ei lafur yn anweddog, y mae efe yn gwneuthur duw ofer o'r un clai, sef yr hwn a wnaethpwyd ychydig o'r blaen o bridd ei hun, ac ymhen ychydig amser wedi dychwelyd at yr un peth, pan fyddo ei einioes a fenthyciwyd iddo. mynnu.
9 Er ei ofal ef yw, na byddo ganddo lawer o lafur, ac na byddo ei einioes yn fyr: eithr ymdrecha ragori ar gofaint aur a gofaint arian, ac a ymdrecha wneuthur fel y gweithwyr mewn pres, ac a gyfrif ei ogoniant i wneuthur pethau ffug. 10 Lludw yw ei galon, afiach yw ei obaith na'r ddaear, a'i einioes o lai o werth na chlai: 11 Canys nid adwaenai efe ei Wneuthurwr, a'r hwn a ysprydoli ynddo enaid gweithredol, ac a anadlodd mewn ysbryd byw. 12 Ond hwy a gyfrifasant ein bywyd ni yn ddifyrrwch, a'n hamser ni yma yn farchnad er elw: canys, meddant hwy, y mae yn rhaid i ni gael pob ffordd, er mai trwy ddulliau drwg y mae. 13 Canys y dyn hwn, yr hwn o bwys daearol sydd yn gwneuthur llestri brau a delwau cerfiedig, a ŵyr ei hun ei fod yn tramgwyddo uwchlaw pawb eraill. 14 A holl elynion dy bobl, y rhai sy'n eu darostwng, ydynt fwyaf ynfyd, ac yn fwy truenus na babanod iawn. 15 Canys hwy a gyfrifasant holl eilunod y cenhedloedd yn dduwiau: y rhai nid oes ganddynt ddefnydd llygaid i weled, na thrwynau i dynnu anadl, na chlustiau i glywed, na bysedd dwylo i drin; ac am eu traed, araf ydynt i fyned. 16 Canys dyn a'u gwnaeth hwynt, a'r hwn a fenthyciodd ei yspryd ei hun a'u lluniodd hwynt: ond ni ddichon neb wneuthur duw cyffelyb iddo ei hun. 17 Canys yn farwol, y mae efe yn gwneuthur peth marw â dwylaw drygionus : canys gwell yw efe ei hun nâ'r pethau y mae efe yn eu haddoli: lle y bu efe fyw unwaith, ond nid hwy byth. 18 Ie, hwy a addolasant hefyd y bwystfilod mwyaf atgas : canys o gymharu â'i gilydd, y mae rhai yn waeth nag eraill. 19 Nid ydynt ychwaith yn hardd, yn gymmaint ag i'w ddymuno o ran bwystfilod : eithr hwy a aethant heb foliant Duw a'i fendith ef.
PENNOD 16 1 Am hynny trwy gyffelyb y cosbwyd hwynt yn deilwng, a chan lu o fwystfilod yn cael eu poenydio. 2 Yn lle cospedigaeth, gan wneuthur yn drugarog wrth dy bobl dy hun, y paratoaist iddynt ymborth dieithr, soflieir i gynhyrfu eu harchwaeth: 3 Er mwyn i'r rhai sy'n dymuno bwyd, er mwyn i olwg hyll y bwystfilod gael eu hanfon yn eu plith gasáu'r hyn y mae'n rhaid iddynt ei ddymuno; ond fe ddichon y rhai hyn, yn dioddef traul am dymor byr, gael eu gwneyd yn gyfranogion o chwaeth ryfedd. 4 Canys yr oedd yn ofynol i'r rhai oedd yn gormesu ddod yn ormod, yr hwn ni allent ei osgoi: ond i'r rhai hyn yn unig y dylid dangos sut y poenydiodd eu gelynion. 5 Canys pan ddaeth cynddeiriogrwydd erchyll y bwystfilod ar y rhai hyn, a darfod iddynt â phigau seirff cam, ni pharhaodd dy ddigofaint byth: 6 Eithr hwy a gythryblwyd am dymor bychan, fel y ceryddid hwynt, a chanddynt arwydd iachawdwriaeth, i'w gosod ar gof o orchymyn dy gyfraith. 7 Canys yr hwn a'i troes ei hun tuag ati, nid trwy y peth a welodd efe, ond trwot ti, yr hwn wyt Iachawdwr pawb. 8 Ac yn hyn y gwnaethost i'th elynion gyffesu, mai ti sydd yn gwaredu rhag pob drwg. 9 Iddynt hwy yr oedd brathiadau ceiliogod rhedyn a phryfed wedi eu lladd, ac ni chafwyd meddyginiaeth i'w bywyd: canys teilwng oeddynt i gael eu cosbi gan y cyfryw. 10 Ond dy feibion ni ddarfu i ddannedd dreigiau gwenwynig orchfygu: canys dy drugaredd oedd yn dragywydd, ac a'u hiachaodd hwynt. 11 Canys hwy a bigwyd, i gofio dy eiriau; ac fe'u hachubwyd ar fyrder, rhag syrthio i anghofrwydd dwfn, y gallent gofio yn wastadol o'th ddaioni.
12 Canys nid llysieuyn, na llâs moes, a'u hadferodd hwynt i iechyd: eithr dy air di, Arglwydd, yr hwn sydd yn iachau pob peth. 13 Canys y mae gennyt allu bywyd ac angau : yr wyt yn arwain i byrth uffern, ac yn dwyn i fynu drachefn. 14 Yn wir y mae dyn yn lladd trwy ei falais: a'r ysbryd, wedi myned allan, ni ddychwel; ac nid yw'r enaid a dderbyniodd i fyny yn dychwelyd. 15 Eithr nid yw bosibl i ddianc rhag dy law. 16 Canys yr annuwiol, y rhai a wadasant dy adnabod, a fflangellwyd trwy nerth dy fraich: â glaw dieithr, cenllysg, a chawodydd, yr erlidiwyd hwynt, fel na allent osgoi, a thrwy dân y difawyd hwynt. 17 Canys, yr hyn sydd fwyaf i'w ryfeddu, oedd gan y tân fwy o rym yn y dwfr, yr hwn sydd yn diffodd pob peth: canys y byd sydd yn ymladd dros y cyfiawn. 18 Am beth amser y fflam a liniarwyd, rhag llosgi i fynu y bwystfilod a anfonasid yn erbyn yr annuwiol; ond gallent eu hunain weled a dirnad eu bod wedi eu herlid gan farn Duw. 19 A phryd arall y mae yn llosgi hyd yn oed yng nghanol y dŵr uwchlaw nerth tân, i ddinistrio ffrwyth gwlad anghyfiawn. 20 Yn lle hynny yr ydwyt dy bobl dy hun â bwyd angylion, ac a anfonaist iddynt o'r nef fara wedi ei baratoi heb eu llafur hwynt, yn gallu boddhau hyfrydwch pawb, ac yn cydfyned â phob chwaeth. 21 Canys dy gynhaliaeth a fynegodd dy felysedd i'th blant, ac yn gwasanaethu archwaeth y bwytawr, wedi ei dymheru ei hun at hoffter pawb. 22 Ond eira a rhew a oddefodd y tân, ac ni thoddodd, i wybod fod tân yn llosgi yn y cenllysg, ac yn pefrio yn y glaw, yn dinistrio ffrwyth y gelynion. 23 Ond hwn eto a anghofiodd ei gryfder ei hun, er mwyn meithrin y cyfiawn. 24 Canys y creadur sydd yn dy wasanaethu di, yr hwn wyt y Gwneuthurwr, sydd yn cynyddu ei nerth yn erbyn yr anghyfiawn
i'w cosbi, ac yn lleihau ei nerth er lles y rhai a ymddiriedant ynot. 25 Am hynny hyd yn oed y pryd hynny yr oedd wedi ei addasu i bob ffasiwn, ac yn ufudd i'th ras, sy'n maethu pob peth, yn ôl dymuniad y rhai oedd mewn angen: 26 Fel y gwypo dy blant, O Arglwydd, y rhai wyt yn caru, mai nid tyfiant ffrwythau sydd yn maethu dyn: eithr mai dy air di yw yr hwn sydd yn cadw y rhai a ymddiriedant ynot. 27 Canys yr hyn ni ddinistriwyd gan y tân, wedi ei gynhesu ag ychydig o olau haul, a doddodd ymaith yn fuan: 28 Fel y byddo yn hysbys fod yn rhaid i ni atal i'r haul ddiolch i ti, ac ar y gwanwyn gweddïo arnat. 29 Canys gobaith yr anniolchgar a doddi fel rhew y gaeaf, ac a red ymaith fel dwfr difudd. PENNOD 17 1 Canys mawr yw dy farnedigaethau, ac nis gellir eu mynegi: am hynny eneidiau di-feth a gyfeiliornasant. 2 Canys pan feddyliodd dynion anghyfiawn orthrymu y genedl sanctaidd ; wedi eu cau i fyny yn eu tai, yn garcharorion y tywyllwch, a'u llyffetheirio â rhwymau nos faith, a orweddasant yno yn alltud o ragluniaeth dragywyddol. 3 Canys tra yr oeddynt yn tybied i orwedd yn guddiedig yn eu dirgel bechodau, hwy a wasgarwyd dan orchudd dywyll o anghofrwydd, wedi eu syfrdanu yn arswydus, a'u cythryblu gan ryfeddodau. 4 Canys ni allai y gongl oedd yn eu dal hwynt ychwaith eu cadw rhag ofn: ond sŵn fel dyfroedd yn disgyn o'u hamgylch, a gweledigaethau trist a ymddangosasant iddynt â gwynebprydoedd trymion. 5 Ni allai unrhyw rym tân oleuo iddynt: ac ni allai fflamau llachar y sêr oddef i oleuo'r noson erchyll honno. 6 Yn unig yr ymddangosodd iddynt dân yn cynnau ohono ei hun, yn arswydus iawn:
canys wedi dychryn yn ddirfawr, hwy a dybient y pethau a welsent yn waeth na'r olwg ni welsant. 7 Am rithiau hud a lledrith celfyddyd, hwy a ddarostyngwyd, a'u cerydd mewn doethineb a geryddwyd â gwarth. 8 Canys y rhai oedd yn addaw gyrru ymaith ofn a gofid oddi wrth enaid claf, oedd glaf o ofn, teilwng i chwerthin am eu pennau. 9 Canys er nad oedd dim ofnadwy yn eu hofni hwynt; eto yn ofnus gan fwystfilod yn myned heibio, ac yn hisian seirff, 10 Buont farw rhag ofn, gan wadu iddynt weld yr awyr, na ellid ei osgoi. 11 Canys y mae drygioni, wedi ei gondemnio gan ei thystiolaeth ei hun, yn drom iawn, ac wedi ei wasgu gan gydwybod, sydd bob amser yn rhagfynegi pethau blin. 12 Canys nid yw ofn yn ddim arall ond bradychu'r cymwynasau y mae rheswm yn eu cynnig. 13 A'r disgwyliad o'r tu mewn, gan fod yn llai, sydd yn cyfrif yr anwybodaeth yn fwy na'r achos sy'n dwyn y poenedigaeth. 14 Eithr hwy a gysgasant yr un cwsg y noson honno, yr hwn oedd yn wir annioddefol, ac a ddaeth arnynt o waelodion uffern anochel, 15 Yr oeddent wedi eu gofidio'n rhannol gan ofn gwrthun, ac wedi llewygu'n rhannol, a'u calon yn eu pallu; oherwydd ofn disymwth, ac nid edrych amdano, a ddaeth arnynt. 16 Felly pwy bynnag sy'n syrthio yno yn cael ei gadw'n gaeth, wedi ei gau mewn carchar heb fariau haearn, 17 Canys pa un bynnag ai tlyswr, ai bugail, ai llafurwr yn y maes ydoedd, efe a oddiweddwyd, ac a oddefodd yr angenrheidrwydd hwnnw, yr hwn nid ellid ei osgoi: canys yr oeddynt oll wedi eu rhwymo ag un gadwyn o dywyllwch. 18 Pa un ai gwynt chwibanog, ai swn swynol adar ym mysg y canghennau, ai cwymp dymunol o ddŵr yn rhedeg yn ffyrnig, 19 Neu swn arswydus o gerrig wedi eu bwrw i lawr, neu rediad ni ellid gweled
bwystfilod yn hepian, neu lais rhuadwy y rhan fwyaf o fwystfilod gwylltion, neu adlais adlam o'r mynyddoedd ceuog; y pethau hyn a barodd iddynt lewygu gan ofn. 20 Canys yr holl fyd a lewyrchodd â goleuni clir, ac ni rwystrwyd yr un yn eu llafur: 21 Drostynt yn unig y taenwyd nos drom, delw o'r tywyllwch hwnnw a'i derbyniasant wedi hynny: ond er hynny yr oeddynt hwy iddynt eu hunain yn fwy blin na'r tywyllwch. PENNOD 18 1 Er hynny, yr oedd gan dy saint oleuni mawr iawn, yr hwn yr oeddynt yn ei glywed yn llais, ac heb weled eu llun, am iddynt hwythau hefyd beidio dioddef yr un pethau, hwy a'u cyfrifasant hwy yn ddedwydd. 2 Ond am hynny ni wnaethant niwed iddynt yn awr, o'r rhai y gwnaed cam â hwynt o'r blaen, hwy a ddiolchasant iddynt, ac a attolygasant iddynt bardwn am iddynt fod yn elynion. 3 Yn lle hynny rhoddaist iddynt golofn dân dân, i fod yn arweiniad i'r daith anhysbys, ac yn haul diniwed i'w diddanu'n anrhydeddus. 4 Canys teilwng oeddynt i'w hamddifadu o oleuni, ac i'w carcharu yn y tywyllwch, y rhai a gadwasent dy feibion di, trwy y rhai yr oedd goleuni anllygredig y gyfraith i'w roddi i'r byd. 5 Ac wedi iddynt benderfynu lladd babanod y saint, un plentyn yn cael ei fwrw allan, a'i achub, i'w ceryddu hwynt, ti a dynnaist ymaith dyrfa eu plant, ac a'u difethaist hwynt yn gyfan gwbl mewn dwfr cadarn. 6 Y noson honno yr oedd ein tadau wedi eu hardystio o'r blaen, y gallent wedi hynny fod yn siriol o wybod pa lwon a roddasant hybarch. 7 Felly gan dy bobl y derbyniwyd iachawdwriaeth y cyfiawn, a dinistr y gelynion. 8 Canys â'r hwn y cosbaist ein gelynion ni, trwy yr un peth y gogoneddaist ni, y rhai a alwaist.
9 Canys plant cyfiawn dynion da a aberthasant yn ddirgel, ac ag un gydsyniad a wnaethant ddeddf sanctaidd, i’r saint fod fel cyfranwyr o’r un da a drwg, y tadau yn awr yn canu caniadau mawl. 10 Ond o'r tu arall yr oedd gwaedd y gelynion yn seinio'n wael, a thrallodus yn cael ei gludo i'r rhai oedd yn galaru. 11 Cospwyd y meistr a'r gwas yn un modd; ac fel y brenin, felly y dioddefodd y person cyffredin. 12 Felly yr oedd ganddynt oll ynghyd feirw aneirif, ag un math o farwolaeth; nid oedd y bywiol ychwaith yn ddigonol i'w claddu hwynt: canys mewn un foment y dinistriwyd yr hiliogaeth uchaf o honynt. 13 Canys tra na chredent ddim o herwydd y swynion ; ar ddistryw y cyntafanedig, hwy a gydnabyddasant y bobl hyn yn feibion i Dduw. 14 Canys tra yr oedd pob peth mewn tawelwch distaw, a'r nos honno yng nghanol ei hynt buan, 15 Neidiodd dy air Hollalluog i lawr o'r nef allan o'th orsedd frenhinol, fel rhyfelwr tanbaid i ganol gwlad dinistr, 16 A dwg dy orchymyn di-ffydd fel cleddyf llym, a chan sefyll a lanwodd bob peth â marwolaeth; ac a gyffyrddodd â'r nef, ond yr oedd yn sefyll ar y ddaear. 17 Yna yn ddisymwth gweledigaethau o freuddwydion erchyll a'u cythryblwyd hwynt yn ddirfawr, a dychryn a ddaeth arnynt yn ddiarwybod. 18 Ac un wedi ei daflu yma, ac un arall acw, yn hanner marw, yn dangos achos ei farwolaeth. 19 Canys y breuddwydion a'u trallodasant a ddangosasant hyn, rhag iddynt ddarfod, ac na wyddent paham y cystuddiwyd hwynt. 20 Ie, blas marwolaeth a gyffyrddodd â'r cyfiawn hefyd, a bu dinistr ar y lliaws yn yr anialwch: ond ni pharhaodd y digofaint yn hir. 21 Canys yna y dyn di-fai a frysiodd, ac a safodd allan i'w hamddiffyn; a chan ddwyn tarian ei weinidogaeth briodol, sef gweddi, a
phrophwydoliaeth arogl-darth, ei osod ei hun yn erbyn y digofaint, ac felly dod â'r trychineb i ben, gan ddatgan ei fod yn was i ti. 22 Felly efe a orchfygodd y dinistrwr, nid â nerth corff, na nerth arfau, ond â gair a ddarostyngodd yr hwn a gosbodd, gan honni y llwon a'r cyfammodau a wnaed â'r tadau. 23 Canys pan oedd y meirw yr awron wedi syrthio yn bentyrrau ar ei gilydd, yn sefyll rhyngddynt, efe a ataliodd y digofaint, ac a gwahanodd y ffordd i'r byw. 24 Canys yn y gwisg hir yr oedd yr holl fyd, ac yn y pedair rhes o feini y cerfiwyd gogoniant y tadau, a'th Fawrhydi ar ei ben ef. 25 I'r rhai hyn y dinistriwr a roddes le, ac a ofnodd o'u plegid hwynt: canys digon oedd iddynt gael blas ar y digofaint. PENNOD 19 1 Am yr annuwiol, digofaint a ddaeth arnynt yn ddi-drugaredd hyd y diwedd: canys efe a wyddai o'r blaen beth a wnaent; 2 Pa fodd, wedi iddynt roddi caniatâd i ymadael, a'u hanfon ar frys ymaith, y byddent yn edifarhau ac yn eu hymlid. 3 Canys tra yr oeddynt etto yn galaru ac yn galaru wrth feddau y meirw, hwy a chwanegasant ddyfais ffôl arall, ac a'i hymlidiasant fel ffoedigion, y rhai a attolygasant i fyned ymaith. 4 Canys y tynged yr oeddynt yn ei haeddu, a’u tynnodd hwynt i’r perwyl hwn, ac a barodd iddynt anghofio’r pethau oedd eisoes wedi digwydd, er mwyn iddynt gyflawni’r gosb oedd yn eisiau i’w poenydiau: 5 Ac fel yr elai dy bobl ffordd hyfryd : ond y caent farwolaeth ryfedd. 6 Canys yr holl greadur yn ei wedd a luniwyd eilwaith, gan wasanaethu y gorchymynion hynod a roddasid iddynt, fel y cedwid dy blant yn ddi- niwed: 7 Fel hyn, cwmwl yn cysgodi y gwersyll; a lle y safai dwfr o'r blaen, yr oedd tir sych yn ymddangos; ac allan o'r Môr Coch ffordd
heb rwystr ; ac allan o'r ffrwd ffyrnig faes glas: 8 Trwy'r hyn yr aeth yr holl bobl y rhai a amddiffynwyd â'th law, gan weled dy ryfeddodau rhyfedd. 9 Canys hwy a aethant yn helaeth fel meirch, ac a lamasant fel ŵyn, gan foliannu di, O Arglwydd, yr hwn a’th waredasant. 10 Canys yr oeddynt eto yn ystyriol o'r pethau a wnelsid tra ar ymdeithio yn y wlad ddieithr, pa fodd yr oedd y ddaear yn dwyn allan bryfed yn lle anifeiliaid, a'r afon yn bwrw lliaws o lyffaint yn lle pysgod. 11 Wedi hynny gwelsant genhedlaeth newydd o ehediaid, yn gofyn am fwyd wedi ei arwain â'u harchwaeth. 12 Canys soflieir a ddaethant i fynu o'r môr iddynt, yn foddlonrwydd iddynt. 13 A chospedigaethau a ddaethant ar bechaduriaid, nid heb arwyddion o'r blaen trwy rym taranau: canys yn ôl eu drygioni eu hunain y dyoddefasant yn gyfiawn, fel yr arferent ymddygiad mwy caled a chas at ddieithriaid. 14 Canys ni dderbyniasant y Sodomiaid y rhai nid adnabuant pan ddaethant: eithr y rhai hyn a ddygasant gyfeillion i gaethiwed, y rhai oedd yn haeddu yn dda ganddynt. 15 Ac nid yn unig felly, ond hwyrach y bydd parch i'r rhai hynny, am iddynt ddefnyddio dieithriaid nid cyfeillgar: 16 Ond y rhai hyn a'u cystuddient yn ddirfawr, y rhai a gawsant gyd â gwleddoedd, ac a wnaethpwyd eisoes yn gyfranogion o'r un cyfreithiau â hwynt. 17 Am hynny hyd yn oed gan ddallineb y rhai hyn, megis y rhai oedd wrth ddrysau y cyfiawn: pan, wedi ei amgylchynu â thywyllwch mawr erchyll, pob un yn ceisio tramwyfa ei ddrysau ei hun. 18 Canys yr elfenau a newidiwyd ynddynt eu hunain trwy fath o gydgordiad, megis ag y mae nodau nabl yn newid enw y dôn, ac eto yn seiniau bob amser; a ddichon yn wir gael ei ddirnad wrth olwg y pethau a wnaethpwyd.
19 Canys pethau daearol a droesant yn ddyfrllyd, a'r pethau, y rhai oedd gynt yn nofio yn y dwfr, yn awr a aethant ar y ddaear. 20 Y tân oedd nerth yn y dwfr, gan anghofio ei rinwedd ei hun: a'r du373?r a anghofiodd ei natur ddiffoddedig ei hun. 21 O'r tu arall, ni wastraffodd y fflamau gnawd y pethau byw llygredig, er iddynt rodio ynddo; ni thoddasant ychwaith y math rhewllyd o ymborth nefol oedd o natur addas i'w doddi. 22 Canys ym mhob peth, O Arglwydd, y mawrheaist dy bobl, ac a'u gogoneddaist hwynt, ac ni's mynnit yn ysgafn: eithr cynnorthwyaist hwynt ym mhob amser a lle.