HAADSTIK 1 1 It boek fen ’e wirden fen Tobit, de soan fen Tobiël, de soan fen Ananiel, de soan fen Aduel, de soan fen Gabaël, fen it sied fen Asaël, fen ’e stam fen Nefthali; 2 Dy’t yn ’e tiid fen Fijân, de kening fen ’e Assyriërs, finzen brocht waerd út Thisbe, dy’t oan ’e rjochterhân is fen dy stêd, dy’t yn Galiléa boppe Aser krekt Nefthali neamd wurdt. 3 Ik Tobit haw al myn libbensdagen omgien yn ’e wegen fen wierheit en rjucht, en ik die myn broerren en myn naasje in protte jeften, dy’t mei my kamen to Nineve, yn it lân fen Assyriërs. 4 En do’t ik yn myn eigen lân wier, yn it lân Israëls noch jong, foel de hiele stam fen Nefthali, myn heit, út it hûs fen Jeruzalem, dat útkard wie út alle stammen fen Israël, dat alle stammen offerje scoene. dêr, dêr't de timpel fan 'e wenning fan 'e Allerheechste wijd en boud waard foar alle tiden. 5 En al de stammen dy’t tegearre yn opstân kamen, en it hûs fen myn heit Nefthali, offeren oan ’e kefir Baäl. 6 Mar ik allinne gyng faek nei Jeruzalem op de feesten, lyk as it oan it hiele folk fen Israël biskreaun wier troch in ivich oardiel, mei de earstelingen en tsjienden fen ferheging, mei it earst skeard; en hja joegen de preesters, de bern fen Aäron, op it alter. 7 It earste tsjiende part fan alle ferheging joech ik de soannen fen Aäron, dy’t to Jeruzalem tsjinne; 8 En de tredde joech ik oan hwa't it wier wier, lyk as Debora, myn heite mem my hjitten hie, om't ik troch myn heit in wees efterlitten wier. 9 Fierders, doe't ik de âldens fan in man kaam, troude ik mei Anna út myn eigen sibben, en fan har wou ik Tobias. 10 En do’t wy yn ballingskip nei Nineve weifierd wierne, ieten al myn broerren en myn sibben fen it brea fen ’e heidenen. 11 Mar ik hâldde my net to iten; 12 Hwent ik tocht oan God mei myn hiele hert. 13 En de Allerheechste joech my genede en genede foar it oantlit fen Fijân, dat ik syn boarger wier. 14 En ik gyng nei Medië, en liet by Gabaël, de broer fen Gabrias, yn betrouwen, to Rages, in stêd fen Medië, tsien talinten silver. 15 Do’t Fijân nou dea wier, waerd syn soan Sanherib kening yn syn plak; hwaens lân yn ûnrêst wie, dat ik net yn Media komme koe. 16 En yn 'e tiid fen Fijân joech ik myn broerren in protte aalmoezen, en joech myn brea oan 'e hongerigen, 17 En myn klean ta de neakenen; en as ik ien fen myn folk dea seach, of om ’e muorren fen Nineve hinne smiten, den bigroeven ik him. 18 En as de kening Sanherib immen fermoarde hie, do’t er kaem en flechte út Judéa, den bigroeven ik hjar yn it geheim; hwent yn syn grime deade er in protte; mar de liken waerden net fûn, doe't hja socht waerden fen 'e kening. 19 En do’t ien fen ’e Ninevitten gyng en my tsjin ’e kening klage, dat ik hjar begroeven en my ferburgen; begrypend dat der socht waard om deade te wurden, luts ik my werom út eangst. 20 Do waerd al myn guod mei geweld meinommen, en der wie neat mear fan my oer, neist myn frou Anna en myn soan Tobias.
21 En der gyng net fiif en fyftich dagen foarby, ear’t twa fen syn soannen him deadzjen, en hja flechten nei de bergen fen Ararath; en syn soan Sarchedonus regearre yn syn plak; dy't oer syn heite rekkens en oer al syn saken stelde Achiacharus, myn broer Anaëls soan. 22 En Achiacharus bidde foar my, en ik kaem werom nei Nineve. Achiacharus nou wie skinker en segelwachter, en steward en opsichter fan 'e rekkens; en Sarchedonus stelde him neist him oan, en hy wie myn broers soan. HAADSTIK 2 1 Do’t ik nou wer thúskaem, en myn frou Anna, mei myn soan Tobias, my werombrocht waerd op it Pinksterfeest, dat it hillige feest fan de sân wiken is, waerd my in goed diner klearmakke, dêr’t Ik siet te iten. 2 En do’t ik in oerfloed fen iten seach, sei ik tsjin myn soan: Gean hinne en bring hwet dy earme man fen ús bruorren, dy’t tinkt oan ’e Heare, hwatstû fine scille; en sjuch, ik bliuw foar dy. 3 Mar hy kaem wer, en sei: Heit, ien út ús folk is fersmoarge, en is op ’e merk fordreaun. 4 Do gyng ik op, ear't ik fen it fleis priizge hie, en naem him op yn in keamer, oant it ûndergean fen 'e sinne. 5 Do gyng ik werom, en wosken my, en iet myn fleis yn swierrichheit, 6 En tinkend oan dy profesije fen Amos, lyk as er sein hat: Jimme feesten scille foroare wirde yn rouwe, en al dyn wille yn klaaglied. 7 Dêrom skriemde ik, en nei’t de sinne ûndergien wie, gyng ik en makke in grêf en begroeven him. 8 Mar myn neisten spotten mei my, en seine: Dizze man is noch net eange om om dizze saak deade te wurden; en dochs, sjuch, hy begroeven de deaden wer. 9 Ek dyselde nacht kaem ik werom fen ’e begraffenis, en sliepte by de muorre fen myn foarhôf, ûnrein, en myn oantlit waerd bleatlein; 10 En ik wist net dat der sparrows yn ’e muorre wiene, en myn eagen iepen wiene, de sparrows stomme waarme dong yn myn eagen, en der kaam in wyt yn myn eagen; en ik gyng nei de dokters, mar dy holpen my net: boppedat. Achiacharus hat my dien, oant ik nei Elymais gong. 11 En myn frou Anna naem frouljuswurk to dwaen. 12 En do’t hja hjar nei hûs ta stjûrd hie ta de eigners, betellen hja hjar lean, en joegen hjar ek njonken in jonge. 13 En do’t it yn myn hûs wier en bigoun to skriemen, sei ik tsjin hjar: Hwer is dit jonkje wei? is it net stellen? jouwe it oan de eigners; hwent it is net tastien alles te iten dat stellen is. 14 Mar hja antwirde my: It waerd ta in geskink mear jûn as it lean. Mar ik leaude har net, mar hie har sein dat se it oan 'e eigners jaan soe: en ik waard har skande. Mar hja antwirde my: Hwer is dyn aalmoesje en dyn rjuchtfeardige dieden? sjuch, do en al dyn wurken binne bekend. HAADSTIK 3 1 Do skriemde ik, doe't ik fertrietlik wie, en yn myn fertriet bidde, sizzende: 2 O Heare, do bist rjochtfeardich, en al jins wirken en al jins wegen binne barmhertichheid en wierheit, en Jo oardielje wirklik en rjochtfeardich foar ivich.
3 Tink oan my, en sjoch nei my, straf my net om myn sûnden en ûnwittendheid, en de sûnden fan myn âffears, dy't sûndige hawwe foar jo. 4 Hwent hja hawwe jins geboaden net harke; dêrom hawwe Jo ús oerlevere ta in bút en ta ballingskip en ta de dea, en ta in spreuk fen smaad foar al de heidenen dêr’t wy ûnder ferspraat binne. 5 En no binne jins oardielen mannich en wier: dwaen mei my neffens myn sûnden en myn âffears: hwent wy hawwe jins geboaden net hâlden, noch yn wierheit omgien foar jins oantlit. 6 Doch nou dêrom mei my sa't it dy it bêste liket, en gebied dat myn geast fan my ôfnommen wirde, dat ik ûntslein wirde en ierde wirde, hwent it is my nuttich om te stjerren as te libjen, om't ik falskens heard haw. smaad, en hawwe in protte fertriet: gebea dêrom dat ik no út dizze need ferlost wurde mei en gean nei it ivige plak: kear jins oantlit net fan my ôf. 7 En it barde dyselde deis, dat to Ekbatane ek in stêd fen Media Sara, de dochter fen Raguël, smaed waerd troch hjar heite tsjinstfammen; 8 Hwent hja wier troud mei saun mannen, dy't Asmodeus, de kweade geast, deade hie, ear't hja by har lein hiene. Witte jo net, seinen se, dat jo jins manlju fersmoarge hawwe? do hast al saun manlju hân, en nei ien fen hjarren bistû net neamd. 9 Hwerom slaan jo ús om hjarren? as hja dea binne, gean dan efter hjar oan, lit ús noch soan noch dochter fan dy net sjen. 10 Do’t hja dat hearde, waerd hja tige fertrietlik, dat hja miende, hjarsels fersmoarge te hawwen; en hja sei: Ik bin myn heite iennichste dochter, en as ik dat doch, scil it him in smaad wêze, en ik scil syn âldens mei fertriet yn it grêf bringe. 11 Do bea hja nei it finster ta, en sei: Seinge bisto, Heare myn God, en jins hillige en hearlike namme is seinge en eare yn ivichheit; lit al jins wurken Jo priizgje yn ivichheit. 12 En nou, o Heare, haw ik myn eagen en myn oantlit op dy set, 13 En siz: Nim my út ’e ierde, dat ik de smaed net mear hear. 14 Jo witte, Heare, dat ik suver bin fan alle sûnde mei de minske, 15 En dat ik myn namme, noch myn heite namme, yn it lân fen myn ballingskip nea ûntreinige hawn haw; fan syn libben, dêr't ik mysels foar in frou hâlde mei: myn sân manlju binne al dea; en wêrom soe ik libje? mar as it jo net behaagt dat ik stjerre scoe, bid dan wat oan dat jo my hawwe en meilijen mei my nimme, dat ik gjin smaad mear hear. 16 Sa waerden de gebeden fen hjar beiden heard foar it oantlit fen ’e majesteit fen ’e greate God. 17 En Rafaël waerd stjûrd om hjar beide to genêzen, dat is de wite fen ’e eagen fen Tobit, en to jaen Tobias, de soan fen Tobit, Sara, de dochter fen Raguël, ta frou; en Asmodeus de kweade geast te binen; om't se by erfrjocht fan Tobias hearde. Op dyselde tiid kaam Tobit thús, en kaam yn syn hûs, en Sara, de dochter fan Raguel, kaam del út har boppeste keamer.
HAADSTIK 4 1 Dy deis tocht Tobit oan it jild dat er oan Gabael tasein hie yn Rages of Media, 2 En hy sei by himsels: Ik haw de dea winske; Hwerom rop ik myn soan Tobias net, dat ik him it jild bitsjutte mei ear't ik stjerre? 3 En do’t er him roppen hie, sei er: Myn soan, as ik dea bin, bigryp my; en ferachtsje jins mem net, mar earje har al de dagen fen jins libben, en doch hwat har wol, en fertriet har net. 4 Tink derom, myn soan, dat hja in protte gefaren foar dy sjoen hat, do’tstû yn hjar skiep wierste; 5 Myn soan, tink oan de Heare ús God al dyn dagen, en lit dyn wil net set wurde ta sûnde, noch om syn geboaden te oertrêdzjen: doch dyn hiele libben oprjocht, en folgje de wegen fen ’e ûngerjuchtichheit net. 6 Hwent astû wier dwaenst, den scille jins dwaen dy foarspoedich wêze, en allegearre dy’t rjochtfeardich libje. 7 Jow aalmoezen fen jins besit; en astû aalmoezen jout, lit dyn each net oergeunstich wêze, en dyn oantlit net keare fan alle earmen, en it oantlit fan God scil net fan dy ôfkeare wirde. 8 As jo oerfloed hawwe, jow dan aalmoasjes: as jo mar in bytsje hawwe, eangje net om te jaan neffens dat lytse: 9 Hwent dû sammelje foar dysels in goede skat tsjin de dei fen need. 10 Hwent dy aalmoesje forlost fen de dea, en lit net yn it tsjuster komme. 11 Hwent aalmoezen is in goed kado foar allegearre dy’t it jaen yn ’e eagen fen ’e Allerheechste. 12 Pas op foar alle hoererij, myn soan, en nim foaral in frou út it sied fen dyn âffears, en nim gjin frjemde frou ta frou, dy’t net út dyn heite stam is: hwent wy binne de bern fen ’e profeten, Noä, Abraham. , Izaäk en Jakob: tink oan, myn soan, dat ús âffears fan it begjin ôf, sels dat se allegearre trouden mei froulju fan har eigen sibben, en seinge waarden yn har bern, en har sied sil it lân erve. 13 Nou dêrom, myn soan, hâld fan jins bruorren, en ferachtsje jins bruorren, de soannen en dochters fen jins folk net yn dyn hert, troch gjin frou fen hjar to nimmen; en grut gebrek: hwent skande is de mem fen hongersneed. 14 Lit it lean fen ien dy’t foar dy dien hat, net by dy bliuwe, mar jou him it út ’e hân: hwent astû God tsjinje, scil er dy ek fortsjinje; en wês wiis yn al dyn petear. 15 Doch dat nimmen oan dy’t jo haatsje: drink gjin wyn om dy dronken te meitsjen, en lit dronkenskip net mei dy gean op dyn reis. 16 Jow fen jins brea den hongerigen, en fen jins klean oan ’e neakenen; en lit dyn each net oergeunstich wêze asto aalmoezen jout, neffens dyn oerfloed. 17 Jou jins brea út oer it begraffenis fen ’e rjochtfeardige, mar jou de goddeleaze neat. 18 Freegje rie fen allegearre dy’t wiis binne, en forachtsje gjin rie dy’t nuttich is. 19 Loovje de Heare jins God altiten, en winskje Him dat jins wegen rjochte wirde, en dat al jins paden en rieden foarspoedich meije, hwent gjin naasje hat rie; mar de Heare sels jowt alle goede dingen, en Hy fernederet wa't er wol, lyk as er wol; nou dêrom, myn soan, tink oan myn geboaden, en lit se net út jins forstân ferdwine. 20 En nou bitsjut ik hjarren, dat ik to Rages in Media oan Gabael, de soan fen Gabrias, tsien talinten tawiisd haw.
21 En eangje net, myn soan, dat wy earm makke binne: hwent dû hast in protte rykdom, astû God freze, en ôfwykt fan alle sûnde, en docht hwet goed is yn syn eagen.
22 Do makke hja in ein oan it skriemen.
HAADSTIK 5
1 En wylst hja op ’e reis teagen, kamen hja jouns by de rivier de Tigris, en hja bleauwen dêr. 2 En do’t de jongfeint delkaem om him to waskjen, sprong der in fisk út ’e rivier, en soe him fortard hawwe. 3 Do sei de ingel tsjin him: Nim de fisk. En de jongfeint pakte de fisk en luts dy nei lân. 4 tsjin hwa’t de ingel sei: Iepenje de fisk, en nim it hert en de lever en de gal, en set se feilich op. 5 Sa die de jongfeint lyk as de ingel him hjitten hie; en do't hja de fisk roast hiene, ieten hja him; doe gongen hja beide op 'e wei, oant hja tichterby Ekbatane kamen. 6 Do sei de jongfeint tsjin de ingel: Broer Azaria, hwet hat it hert en de lever en de gal fen ’e fisk? 7 En hy sei tsjin him: As it hert en de lever oanrekke, as in duvel of in kweade geast immen hinderet, dan moatte wy der in reek fan meitsje foar it oantlit fan de man of de frou, en it partoer scil net mear argewaesje. 8 Wat de gal oangiet, it is goed in man te salvjen dy’t wyt yn syn eagen hat, en hy scil genêzen wirde. 9 En do't hja tichterby kamen ta Rages, 10 En de ingel sei tsjin de jonker: Broer, hjoed scille wy by Raguël, dy’t dyn neef is, ferbliuwe; hy hat ek ien ienige dochter, mei de namme Sara; Ik scil foar har sprekke, dat hja dy ta in frou jûn wirde mei. 11 Hwent it rjucht fen hjar komt dy ta, omtstû allinne fen hjar sied bist. 12 En de faam is moai en wiis; en as wy weromkomme út Rages, sille wy it houlik fiere: hwent ik wit dat Raguel har net mei in oar trouwe kin neffens de wet fan Mozes, mar hy scil skuldich wêze oan 'e dea, om't it rjocht fan erfenis leaver oan dy leit as oan elkenien oar. 13 Do antwirde de jongfeint de ingel: Ik haw heard, broer Azaria, dat dizze tsjinstfaem oan saun mannen jûn is, dy’t allegearre stoarn binne yn ’e brulloft. 14 En nou bin ik de iennichste soan fen myn heit, en ik bin bang, dat ik as ik ta hjar yngean, ik stjer lyk as de oare earder; har; dêrom bin ik ek bang dat ik stjerre, en it libben fan myn heit en myn mem mei fertriet nei it grêf bringe, want se hawwe gjin oare soan om se te begraven. 15 Do sei de ingel tsjin him: Unthâldstû net de geboaden dy’t dyn heit dy jown hat, datstû in frou út dyn eigen sibben trouwe scoe? dêrom hear my, o myn broer; hwent hja scil dy ta frou jûn wirde; en meitsje jo gjin rekkening fan 'e kweade geast; hwent dyselde nacht scil hja dy ta trouwen jûn wirde. 16 En astû yn ’e brulloftskeamer komt, scilstû de jiske fen it parfum nimme, en dû scilst hwat fen it hert en de lever fen ’e fisk derop lizze, en dû scilst der in reek mei meitsje; 17 En de duvel scil it rûke, en flechtsje en nea mear komme; mar astû by hjar komt, riist dy beide op en bid ta God, dy’t barmhertich is, dy’t meilijen mei dy hawwe scil en rêde do: eangje net, hwent hja is fan it begjin ôf ta dy oansteld; en dû scilst hjar biwarje, en hja scil mei dy gean. Boppedat nim ik oan dat hja dy bern bringe sil. Doe't Tobias dizze dingen heard hie, hâldde er fan har, en syn hert wie wirklik mei har ferbûn.
1 Do antwirde Tobias en sei: Heit, ik scil alles dwaen hwetstû my hjitten hast: 2 Mar hoe scil ik it jild ûntfange, om't ik him net ken? 3 Do joech er him it hânskrift, en sei tsjin him: Siikje dy in man dy’t mei dy gean mei, wylst ik noch libje, en ik scil him lean jaen; en gean hinne en nim it jild oan. 4 Do’t er dêrom gyng om in man to siikjen, foun er Rafaël, dat in ingel wier. 5 Mar hy wist it net; en hy sei tsjin him: Kinne jo mei my nei Rages gean? en kensto dy plakken goed? 6 tsjin hwa’t de ingel sei: Ik scil mei dy gean, en ik ken de wei goed, hwent ik haw oernacht by ús broer Gabaël. 7 Do sei Tobias tsjin him: Bliuw foar my, oant ik it myn heit siz. 8 Do sei er tsjin him: Gean hinne en bliuw net. Doe gyng er yn en sei tsjin syn heit: Sjuch, ik haw ien fûn dy't mei my gean sil. Doe sei er: Rop him ta my, dat ik wit fan hokker stam hy is, en oft er in trouwe man is om mei dy te gean. 9 Do rôp er him, en hy kaem yn, en hja groetten inoar. 10 Do sei Tobit tsjin him: Broer, lit my sjen fen hwet stam en fen hwet slachtsto bist. 11 tsjin hwa’t er sei: Bisto in stam of in slachte, of in hierman siikje om mei jins soan to gean? Doe sei Tobit tsjin him: Ik soe witte, broer, dyn sibben en dyn namme. 12 Do sei er: Ik bin Azaria, de soan fen Ananias de greate, en fen jins broerren. 13 Do sei Tobit: Do bist wolkom, broer; Wês no net lilk op my, om't ik frege haw om jins stam en jins famylje te kennen; hwent dû bist myn broer, fan earlik en goed geslacht: hwent ik ken Ananias en Jonatas, soannen fan dy greate Samaja, wylst wy tegearre nei Jeruzalem gongen om te oanbidden, en de earstberne offeren en de tsienden fan 'e fruchten; en hja waerden net ferliede mei de dwaling fen ús bruorren: myn broer, do bist in goede stam. 14 Mar sis my, hwet lean scil ik dy jaen? wolsto in drachme deis, en dingen dy't nedich binne, lykas myn eigen soan? 15 Ja ek, as jimme feilich weromkomme, scil ik hwat ta dyn lean taheakje. 16 En hja wiene bliid. Doe sei er tsjin Tobias: Meitsje dy klear foar de reis, en God stjoer dy in goede reis. En do't syn soan alles klearmakke hie foar de reis, sei syn heit: Gean do mei dizze man, en God, dy't yn 'e himel wennet, sil dyn reis foarspoedich meitsje, en de ingel fan God hâld dy selskip. Sa gongen se beide út, en de hûn fan 'e jongfeint mei har. 17 Mar syn mem Anna skriemde, en sei tsjin Tobit: Hwerom hast ús soan fuortstjoerd? is er net de stêf fan ús hân, by it yn- en útgean foar ús? 18 Wês net gierig om jild by jild ta te foegjen, mar lit it wêze as ôffal foar ús bern. 19 Hwent hwet de Heare ús jown hat om mei to libjen, is ús genôch. 20 Do sei Tobit tsjin hjar: Soarch net, myn sister; feilich scil er weromkomme, en dyn eagen scille him sjen. 21 Hwent de goede ingel scil him selskip hâlde, en syn reis scil foarspoedich wêze, en hy scil feilich weromkomme.
HAADSTIK 6
HAADSTIK 7 1 En do’t hja to Ekbatane wierne, kamen hja yn it hûs fen Raguël, en Sara moete hjarren; 2 Do sei Raguël tsjin Edna, syn frou: Hoe lyk is dizze jongeman mei myn neef Tobit! 3 En Raguël frege hjar: Hwer binne jimme wei, bruorren? Tsjin hwa't hja seine: Wy binne fen 'e soannen fen Nefthalim, dy't finzen binne to Nineve. 4 Do sei er tsjin hjar: Kenne jimme ús broer Tobit? En hja seine: Wy kenne him. Doe sei er: Is hy yn goede sûnens? 5 En hja seine: Hy libbet en yn goede sûnens; en Tobias sei: Hy is myn heit. 6 Do sprong Raguel oerein, en tute him, en skriemde, 7 En seinge him, en sei tsjin him: Do bist de soan fen in earlik en goed man. Mar doe't er heard hie dat Tobit blyn wie, wie er fertrietlik en skriemde. 8 En likegoed skriemden Edna, syn frou, en Sara, syn dochter. Boppedat fermakken se har fleurich; en nei't hja in raem fen 'e keppel deadien hiene, leine hja it fleis op 'e tafel. Doe sei Tobias tsjin Rafael: Broer Azarias, spriek oer dy dingen dêr'tstû op 'e wei oer praatst, en lit dizze saak útstjoere. 9 Do brocht er Raguël de kwestje ta, en Raguel sei tsjin Tobias: Yt en drink, en wês bliid: 10 Hwent it is gaadlik datstû myn dochter trouwe scilst; 11 Ik haw myn dochter yn it houlik jown oan saun mannen, dy’t stoarn binne dy nachts dat se by hjar kamen; Mar Tobias sei: Ik sil hjir neat ite, oant wy it iens binne en de iene ta de oare swarre. 12 En Raguël sei: Nim hjar nou fen nou ôf neffens de wize, hwent dû bist hjar neef, en hja is dyn, en de barmhertige God jow dy yn alle dingen goed súkses. 13 Do rôp er syn dochter Sara, en hja kaem ta hjar heit, en hy naem hjar by de hân, en joech hjar Tobias ta frou, sizzende: Sjuch, nim hjar nei de wet fen Mozes, en lied hjar wei nei jins heit. En hy seinge se; 14 En hy rôp Edna, syn frou, en naem papier, en skreau in ark fen forbounen, en forsegele it. 15 Do bigounen hja to iten. 16 Nei’t Raguël syn frou Edna roppen hie, en tsjin hjar sei: Suster, meitsje in oare keamer klear, en bring hjar dêr yn. 17 Hwet hja dien hie lyk as er hjar hjitten hie, hja hjar dêrhinne brocht, en hja skriemde, en hja krige de triennen fen hjar dochter, en sei tsjin hjar: 18 Wês goed treast, myn dochter; de Hear fan 'e himel en ierde jow jo freugde foar dit jo fertriet: wês goed treast, myn dochter. HAADSTIK 8 1 En do’t hja iten hiene, brochten hja Tobias by hjar binnen. 2 En wylst er gyng, tocht er oan de wirden fen Rafaël, en naem de jiske fen ’e reukstoffen, en sette it hert en de lever fen ’e fisk derop, en makke der in reek mei. 3 En dy’t rûke do’t de kweade geast rûkt hie, flechte er nei it uterste fen Egypte, en de ingel bûn him. 4 En nei’t hja beide byinoar opsletten wierne, kaem Tobias op fen it bêd, en sei: Suster, oerein, en lit ús bidde, dat God meilijen oer ús hawwe scoe. 5 Do bigoun Tobias to sizzen: Seinge bisto, o God fen ús âffears, en seinge is jins hillige en hearlike namme yn ivichheit; lit de himel dy seingje, en al dyn skepsels.
6 Do makkest Adam, en jowst him Eva, syn frou, ta in helper en in bliuw; lit ús him in help meitsje lykas hysels. 7 En no, o Heare, nim ik dizze myn suster net ta begearte, mar oprjocht: jou dêrom barmhertich fêst dat wy tegearre âld wurde meie. 8 En hja sei mei him: Amen. 9 En hja sliepten dy nachts beide. En Raguel gyng oerein, en gyng en makke in grêf, 10 sizzende: Ik bin bang dat er ek dea wirde. 11 Mar do’t Raguel yn syn hûs kaem, 12 En hy sei tsjin syn frou Edna. Stjoer ien fan 'e tsjinstfammen, en lit har sjen oft er libbet: as er net is, dat wy him begroeven meie, en gjinien wit it. 13 Do die de faam de doar iepen, en gyng yn, en foun hjar beide yn 'e sliep, 14 En hy kaem út en fertelde hjarren, dat er libbe. 15 Do priizge Raguël God, en sei: O God, jo binne weardich om priizge to wirden mei alle suvere en hillige lof; lit jo hilligen jo priizgje mei al jo skepsels; en lit al jins ingels en jins útkarden dy priizgje foar altyd. 16 Jo binne to priizgen, hwent Jo hawwe my bliid makke; en dat is my net kommen, dat ik fertocht; mar dû hast mei ús dien neffens jins grutte genede. 17 Jo moatte priizge wirde, om’t Jo barmhertichheid hân hawwe oer twa dy’t de iennichste bern fen hjar âffears wiene: jou harren genede, o Heare, en einigje hjar libben yn sûnens mei blydskip en barmhertichheid. 18 Do bea Raguël syn tsjinstfeinten om it grêf te foljen. 19 En hy hold it brulloftsfeest fjirtjin dagen. 20 Hwent ear’t de dagen fen it houlik foarby wierne, hie Raguel tsjin him mei in eed sein, dat er net fuortgean scoe, ear’t de fjirtjin dagen fen it houlik forrinen wierne; 21 En den scil er de helte fen syn guod nimme en feilich nei syn heit gean; en moat de rêst hawwe as ik en myn frou dea binne. HAADSTIK 9 1 Do rôp Tobias Rafaël en sei tsjin him: 2 Broer Azaria, nim in tsjinstfeint mei dy en twa kamielen, en gean nei Rages of Media to Gabael, en bring my it jild, en bring him ta it houlik. 3 Hwent Raguël hat sward dat ik net fuortgean scil. 4 Mar myn heit telt de dagen; en as ik lang útbliuwe, sil it him tige spyt hawwe. 5 Do gyng Rafaël út, en naem by Gabaël, en joech him it skrift: dy brocht sekken út, dy’t forsegele wierne, en joech se him. 6 En de moarns ier gyngen hja beide út en kamen ta de brulloft, en Tobias seinge syn frou. HAADSTIK 10 1 En syn heit Tobit telde alle dagen; 2 Do sei Tobit: Binne hja fêstholden? of is Gabaël dea, en der is gjin man dy't him it jild jaan kin? 3 Dêrom hie it him tige spyt. 4 Do sei syn frou tsjin him: Myn soan is dea, om’t er lang bliuwt; en hja bigoun him to jaen, en sei: 5 Nou doch ik neat, myn soan, om’t ik dy gean litten haw, it ljocht fen myn eagen. 6 Hwa’t Tobit tsjin sei: Wês stil, sjoch net op, hwent hy is feilich.
7 Mar hja sei: Hâld stil en ferrifelje my net; myn soan is dea. En hja gyng alle dagen út op 'e wei dy't hja gongen, en iet oerdei gjin fleis, en hja hâlde net op mei har soan Tobias hiele nachten te klagen, oant de fjirtjin dagen fan 'e brulloft ferrinnen wiene, dy't Raguel sward hie dat er soe besteegje dêr. Do sei Tobias tsjin Raguël: Lit my gean, hwent myn heit en mem sjogge net mear om my te sjen. 8 Mar syn skoanheit sei tsjin him: Bliuw by my, en ik scil ta jins heit stjoere, en hja scille him forklearje hoe't it mei dy giet. 9 Mar Tobias sei: Nee; mar lit my nei heit gean. 10 Do kaem Raguël op, en joech him Sara, syn frou, en de helte fan syn guod, feinten, en fee, en jild; 11 En hy seinge hjar, en stjûrde hjar fuort, sizzende: De God fen ’e himel jou jimme in foarspoedige reis, myn bern. 12 En hy sei tsjin syn dochter: Earje jins heit en jins skoanmem, dy’t no dyn âlden binne, dat ik goed berjocht fen dy hearre mei. En hy tute har. Edna sei ek tsjin Tobias: De Heare fan 'e himel bring dy werom, myn leave broer, en jou dat ik dyn bern fan myn dochter Sara sjen mei foardat ik stjerre, dat ik bliid wêze mei foar it oantlit des Heare: sjuch, ik jou myn dochter oan dy oer spesjaal fertrouwen; wêr binne, smeek har kwea net. HAADSTIK 11 1 Nei dizze dingen gyng Tobias syn wei, God priizge, dat er him in foarspoedige reis jown hie, en seinge Raguël en syn frou Edna, en gyng op 'e wei, oant hja nei Nineve kamen. 2 Do sei Rafaël tsjin Tobias: Dû witst, broer, hoestû dyn heit forlitten hast; 3 Lit ús haastje foar jins frou, en it hûs klearmeitsje. 4 En nim de gal fen ’e fisk yn ’e hân. Sa gongen se har wei, en de hûn gyng har efternei. 5 No siet Anna om hjar soan op 'e wei te sjen. 6 En do’t hja him oankommen seach, sei hja tsjin syn heit: Sjuch, dyn soan komt, en de man dy’t mei him gyng. 7 Do sei Rafaël: Ik wit, Tobias, dat jins heit syn eagen iepenje scil. 8 Dêrom salfstû syn eagen mei de gal, en dêrmei prikke, scil er wrijven, en it wyt scil weifalle, en hy scil dy sjen. 9 Do roun Anna nei foaren, en foel hjar soan om ’e nekke, en sei tsjin him: Om't ik dy sjoen haw, myn soan, bin ik fan nou ôf tofreden om to stjerren. En hja skriemden beide. 10 En Tobit gyng út nei de doar, en stroffele, mar syn soan roun nei him ta; 11 En hy grypte syn heit, en hy sloech de gal op syn âffears eagen, sizzende: Wês in goede hope, myn heit. 12 En do’t syn eagen bigounen to wirden, wreau er hjar; 13 En it wyt gyng fuort út ’e eagenhoeken, en do’t er syn soan seach, foel er him om ’e nekke. 14 En hy skriemde en sei: Seinge bisto, o God, en seinge is jins namme yn ivichheit; en sillich binne al dyn hillige ingels: 15 Hwent dû hastst giselen en meilijen oer my fûn, hwent sjuch, ik sjoch myn soan Tobias. En syn soan gyng forbliidzjend, en fertelde syn heit de greate dingen dy't him yn Medië oerkommen wieren. 16 Do gyng Tobit út syn skoandochter to miette by de poarte fen Nineve, forbliidzjend en priizge God; 17 Mar Tobias dankte foar hjar oantlit, om’t God him barmhertich wie. En do't er by Sara, syn skoandochter,
kaem, seinge er hjar, sizzende: Do bist wolkom, dochter! God mei seinge wêze, dy't dy ta ús brocht hat, en seinge binne dyn heit en dyn mem. En der wie blydskip ûnder al syn broerren dy't to Nineve wierne. 18 En Achiacharus en Nasbas, syn broers soan, kamen; 19 En Tobias syn brulloft waerd saun dagen hâlden mei greate blydskip. HAADSTIK 12 1 Do rôp Tobit syn soan Tobias, en sei tsjin him: Myn soan, sjuch, dat de man syn lean hat, dat mei dy gyng, en do moatst him mear jaen. 2 En Tobias sei tsjin him: Heit, it kin my gjin kwea komme him de helte te jaen fen datjinge dat ik brocht haw: 3 Hwent hy hat my feilich ta dy werombrocht, en myn frou heil makke, en my it jild brocht, en ek dy genêzen. 4 Do sei de âldman: It komt him ta. 5 Do rôp er de ingel, en hy sei tsjin him: Nim de helte fen alles hwet jimme brocht hawwe, en gean feilich fuort. 6 Do naem er hjar beide útinoar, en sei tsjin hjar: Priizgje God, priizgje Him en grutmeitsje Him, en priizgje Him om de dingen dy’t er jimme dien hat foar de eagen fen allegearre dy’t libje. It is goed om God te priizgjen en syn namme te ferheffen, en eare om Gods wurken foar te toanen; wês dêrom net slûch om Him te priizgjen. 7 It is goed om it geheim fen in kening ticht te hâlden, mar it is earlik de wurken fan God te iepenbierjen. Doch wat goed is, en gjin kwea sil dy oanreitsje. 8 Gebed is goed mei fêstjen en aalmoezen en gerjochtichheid. In bytsje mei gerjochtichheid is better as folle mei ûnrjocht. It is better om aalmoezen te jaan dan goud op te lizzen: 9 Hwent aalmoezen forlost fen de dea, en scil alle sûnde fuortreinigje. Dyjingen dy't aalmoezen en gerjochtichheid oefenje, sille fol wurde mei libben: 10 Mar hja, dy't sûndigje, binne fijannen fen hjar eigen libben. 11 Wiswier, ik scil neat foar dy hâlde. Hwent ik sei: It wie goed om it geheim fan in kening ticht te hâlden, mar dat it eare wie om de wurken fan God te iepenbierjen. 12 Nou dêrom, do’tstû en Sara dyn skoandochter bid hast, haw ik de oantinken oan dyn gebeden foar de Hillige brocht; 13 En do’tstû net útsteld hast om oerein to gean en dyn iten to forlitten, om to gean en de deaden to dekken, jins goede died waerd foar my net ferburgen: mar ik wie by dy. 14 En no hat God my stjûrd om dy en Sara, dyn skoandochter, to genêzen. 15 Ik bin Rafaël, ien fan 'e sân hillige ingels, dy't de gebeden fan 'e hilligen foarstelle, en dy't yn- en útgeane foar de gloarje fan 'e Hillige. 16 Do waerden hja beide benoarden, en foelen op hjar oantlit, hwent hja frezen. 17 Mar hy sei tsjin hjar: Eangje net, hwent it scil jimme goed gean; priizgje God dêrom. 18 Hwent net út myn genede, mar troch de wil fen ús God bin ik kommen; dêrom priizgje Him foar altyd. 19 Al dy dagen bin ik jimme forskynd; mar ik iet noch drinke, mar jimme hawwe in gesicht sjoen. 20 Nou dêrom tankje God, hwent ik gean op nei Him dy't my stjûrd hat; mar skriuw alles wat dien wurdt yn in boek. 21 En do't hja hjar opstean, seagen hja him net mear.
22 Do biiden hja de greate en wûnderlike wirken fen God, en hoe't de ingel des Heare hjarren forskynd wie. HAADSTIK 13 1 Do skreau Tobit in freugdegebed, en sei: Seinge mei God dy’t ivich libbet, en seinge mei syn keninkryk. 2 Hwent hy giselt en hat barmhertichheid: hy liedt del nei de hel en bringt wer op; 3 Belid Him foar it oantlit fen ’e heidenen, jimme bern fen Israël, hwent Hy hat ús ûnder hjarren ferspraat. 4 Ferklearje dêr syn grutheid en priizgje him foar alle libbenen: hwent Hy is ús Hear, en Hy is de God ús Heit foar altyd. 5 En Hy scil ús giselen om ús ûngerjuchtichheden, en scil wer barmhertichheid hawwe, en scil ús forgearje út alle folken, dêr’t Er ús ûnder forstruid hat. 6 As jimme jimme ta Him keare mei jimme hiele hert en mei jimme hiele forstân, en oprjuchtichheit foar Him dogge, den scil er him ta jimme keare en syn oantlit foar jimme net forbergje. Sjoch dêrom wat er mei dy dwaan sil, en belide him mei dyn hiele mûle, en priizgje de Heare fan 'e macht, en priizgje de ivige kening. Yn it lân fan myn ballingskip priizgje ik him, en ferkundigje syn macht en majesteit oan in sûndich folk. O jimme sûnders, keare en doch rjocht foar syn oantlit: wa kin sizze oft er dy akseptearje sil en barmhertich wêze sil? 7 Ik scil myn God priizgje, en myn siel scil de kening fen ’e himel priizgje, en scil forbliidzje oer syn greatheit. 8 Lit alle minsken prate, en allegearre priizgje him om syn gerjuchtichheit. 9 O Jeruzalem, de hillige stêd, hy scil dy giselje om dyn bernswurken, en hy scil wer barmhertich wêze oer de soannen fen ’e rjuchtfeardigen. 10 Loovje de Heare, hwent hy is goed; en priizgje de ivige kening, dat syn tabernakel yn dy wer boud wirde mei blydskip, en lit him dêr yn dy bliid meitsje dyjingen dy’t finzen binne, en leafde yn dy foar altyd dy dat binne jammerdearlik. 11 In protte folken scille fan fierren komme ta de namme des Heare God mei geskinken yn har hannen, ja, jeften oan de kening fen ’e himel; alle slachten scille Jo priizgje mei grutte blydskip. 12 Forflokt binne allegearre dy’t dy haatsje, en seinge scille allegearre wêze dy’t dy leafhawwe foar altyd. 13 Wês bliid en bliid oer de bern fen ’e rjuchtfeardigen, hwent hja scille gearkomme, en scille de Heare fen ’e rjuchtfeardige priizgje. 14 O sillich binne hja dy’t dy leafhawwe, hwent hja scille bliid wêze yn jins frede; hwent hja scille bliid wêze om dy, as hja al jins hearlikheit sjoen hawwe, en scille bliid wêze foar altyd. 15 Lit myn siele God, de greate Kening, seingje. 16 Hwent Jeruzalem scil opboud wirde mei saffieren en smaragden, en kostbere stiennen: jins muorren en tuorren en slachterijen mei suver goud. 17 En de strjitten fen Jeruzalem scille mei beriol en karbonkel en stiennen fen Ofir ferhurde wirde. 18 En al hjar strjitten scille sizze: Halleluja; en hja scille Him priizgje, sizzende: Seinge is God, dy't it foar altyd forheard hat.
HAADSTIK 14 1 Sa makke Tobit in ein oan God te priizgjen. 2 En hy wier acht en fyftich jier âld do’t er syn sicht forlear, dat him nei acht jier wer weromkaem: en hy joech aalmoezen, en hy waerd yn ’e freze des Heare God, en priizge him. 3 En do’t er tige âld wier, rôp er syn soan en syn soannen, en sei tsjin him: Myn soan, nim dyn soannen; hwent sjuch, ik bin âld, en bin ree om út dit libben te gean. 4 Gean nei Media, myn soan, hwent ik leau wier hwet de profeet Jonas fen Nineve spritsen hat, dat it omkeard wirde scil; en dat der leaver frede wêze sil yn Media; en dat ús bruorren op 'e ierde ferspraat lizze sille út dat goede lân: en Jeruzalem scil woesten wêze, en it hûs Gods dêryn scil forbaernd wirde, en scil in tiid wyld wêze; 5 En dat God har wer barmhertich wêze scil en hjar werombringe yn it lân, dêr’t hja in timpel bouwe scille, mar net lyk as de earste, oant de tiid fen dy ieu folbrocht wirde; en dêrnei scille hja weromkomme út alle plakken fen hjar ballingskip, en Jeruzalem mei hearlikheit opbouwe, en it hûs Gods scil dêr foar ivich yn boud wirde mei in hearlik gebou, lyk as de profeten derfan sein hawwe. 6 En alle folken scille keare, en wirklik freezje de Heare God, en hja scille hjar ôfgoaden bigrave. 7 Sa scille alle folken de Heare priizgje, en syn folk scil God belide, en de Heare scil syn folk forhege; en al dyjingen dy't de Heare God leafhawwe yn wierheid en gerjochtichheid, sille bliid wêze, barmhertigens oan ús bruorren. 8 En no, myn soan, gean fuort út Nineve, hwent dat de dingen dy’t de profeet Jonas spritsen hat, wis komme scil barre. 9 Mar hâld dû de wet en de geboaden, en lit dy barmhertich en rjochtfeardich sjen, dat it dy goed gean mei. 10 En begroeven my fatsoenlik, en jins mem mei my; mar bliuw net mear by Nineve. Tink, myn soan, hoe't Aman Achiacharus behannele dy't him opbrocht, hoe't hy him út it ljocht yn it tsjuster brocht, en hoe't er him wer beleane: dochs waard Achiacharus rêden, mar de oare hie syn lean: hwent hy gyng del yn it tsjuster. Manasse joech aalmoezen, en ûntkaam de strikken fan 'e dea dy't se him set hiene; mar Aman foel yn 'e strik en kaam om. 11 Dêrom, myn soan, bisink nou hwet aalmoezen docht, en hwet gerjuchtichheit forlost. Doe't er dit sein hie, joech er de spoek op it bêd op, hûndert acht en fyftich jier âld; en hy begroeven him earlik. 12 En do’t syn mem Anna dea wier, begroeven er hjar by syn heit. Mar Tobias gyng mei syn frou en bern nei Ecbatane nei Raguel syn skoanheit, 13 Dêr’t er mei eare âld waerd, en syn heit en skoanmem earlik bigroeven, en hjar besit erfde, en Tobit dy fan syn heit. 14 En hy stoar to Ekbatane yn Medië, hûndert saun en tweintich jier âld. 15 Mar ear’t er stoar, hearde er fen ’e forwoasting fen Nineve, dy’t troch Nabukodonosor en Assuerus ynnommen waerd;