קאפיטל 1 1דער ספר פון די ווערטער פון טובית דעם זון פון טוביאל דעם זון פון ענניאל דעם זון פון עדואל דעם זון פון גבאאל ,פון דעם זָאמען פון עשהאל ,פון דעם שבט פון נפתלי ; 2וועמען אין דער צייט פון ֶענְ ַמסָר דעם מלך פּון אשור איז געפירט געווָארן אין געפַאנגענשַאפט פּון ֵּת יסֶב ,ווָאס איז אין דער רעכטער הַאנט פּון דער שטָאט ,ווָאס ווערט גערוֿפן נפתלי אין גליל איבער עׂשר. 3איך טֹובִי האָּב הלך ַאלע טעג פּון מיין לעבן אין די דרכים פּון אמת אּון צדק ,אּון איך האָּב עׂשה ַרב צדקה צו מיי ַנע אחים ,אּון פּון מיי ַן ּגֹוי ,ווָאס איז בוא מיט מיר קיין נינוה ,אין א ֶֶרץ אשור. 4און ַאז איך בין געװען אין מַײן לַאנד ,אין לַאנד ֿפון יׂשראל נָאך יונג ,זַײנען דער גַאנצער שבט ֿפון מַײן ֿפָאטער נֿפתלי געֿפַאלן ֿפון דעם הױז ֿפון ירושלים ,װָאס איז אױסגעקליבן געװָארן ֿפון ַאלע שֿבטים ֿפון יׂשראלּ ,כדי ַאלע שֿבטים זָאלן קרבן .דארט ,װא ם אי ז געװע ן געהייליק ט או ן געבוי ט דע ר בית־המקדש ,פו ן דע ר הויכע ר פו ן דע ר אויבערשטא . 5און ּכל השבטים ,ווָאס הָאבן זיך מרד ,און דָאס ּבית פּון מיין פָאטער נפתלי ,האָּבן זבח צו דעם פרך ַבעַל. ש ַלי ִם אויף די סעודותַ ,אזוי ווי עס איז געווען בַאשטימט צו דעם גַאנצן פָאלק פון ישראל דורך ַאן אײביקן גזירה ,מיט די בכורות און צענטל 6אָּבער איך ַאליין בין ָאפט געגַאנגען קיין ירו ָ פון ּתֿפילה ,מיט דעם ,װָאס איז ערשט געשניטן געװָארן; און איך הָאב געגעבן בַײם מזבח צו די ֹּכהנים די קינדער ֿפון ַאהרן. ש ַלי ִםַ :אן ַאנדער צענט טייל האָּב איך פַארקּופט ,און האָּב איך געגַאנגען ,און האָּב 7דעם ערשטן צענטל פּון דער גַאנצער ּתבואה האָּב איך געגעּבן צו די ּבני ַאהרן ,ווָאס האָּבן געדינט אין ירו ָ עס פַארברַאכט יעדן יָאר אין ירושלים. 8אּון דעם דריטן האָּב איך געגעּבן צּו די וועמען עס איז געֶגעֶןַ ,אזוי ווי דבורה מיין פָאטערס מוטער הָאט מיר בַאפוילן ,ווייל איך האָּב געלָאזט ַאן יתום פּון מיין פָאטער. 9דערצו ,ווען איך בין געווארן צו דער עלטער פון ַא מענטש ,איך הָאב חתונה געהאט אננא פון מיין אייגן משּפחה ,און פון איר איך געבָארן טָאביַאס. 10און ווען מיר זענען אוועקגעפירט געווארן אין געפאנגענע קיין נינוה ,האבן אלע מיינע ברידער און די וואס זענען געווען פון מיין קרובים געגעסן פון דעם ברויט פון די גויים. 11אבער איך האב מיך אפגעהיט פון עסן; 12מחמת איך האָּב זכר אלוקים מיט מיין גַאנצן לֵב. 13אּון דער אייבערשטער הָאט מיר געגעּבן חן אּון ֶחסֶד פַאר ֶע ְס ֶעסָרַ ,אזוי ַאז איך בין געווען זיין ְמס ִָריר. 14און איך בין געגַאנגען קיין מדי ,און הָאב איבערגעלָאזט אין בטחון מיט גֿבאֵלן ,דעם ברודער ֿפון גֿבריען ,אין רַאגעסַ ,א שטָאט ֿפון מדי ,צען צענטנער זילבער. 15אּון ַאז ֶענְיָסָר איז מות ,איז זיין זון סנחריב געווָארן מלך אויף זיין ָארט; וועמענס נחלה איז געווען דערשראקןַ ,אז איך קען נישט גיין אין מדי. 16און אין דער צייט פון שונא איך האב געגעבען א סך צדקה צו מיינע ברידער ,און מיין ברויט געגעבן צו די הונגעריקע. 17און מיי ַנע בגדים צו די נַאקעט; און אויב איך הָאב געזען עמיצן פון מיין פָאלק טויטָ ,אדער ווַארפן ַארום די ווַאנט פון נינוה ,איך הָאב אים בַאגרָאבן. 18און אויב דער מלך סנחריב הָאט געהרגעט איינעם ,ווען ער איז געקומען ,און איז ַאנטלָאפן פון יהודה ,הָאב איך זיי בַאגרָאבן אין בית המדרש; װָארום אין זַײן גרימצָארן הָאט ער דערהרגעט ַא סך; אבער די קערפער זענען נישט געפונען געווארן ,ווען מען האט זיי געזוכט פון דעם מלך. 19און ווען איינער פון די נינוווי איז געגַאנגען און הָאט זיך בַאקלָאגט אויף מיר צום מלך ,הָאב איך זיי בַאגרָאבן ,און מיך בַאהַאלטן; פארשטענדענד ,א ז מע ן הא ט אי ם געזוכ ט צו ם טויטן ,הא ב אי ך זי ך צוריקגעקער ט פו ן שרעק . 20דעמאלט איז אלע מַײנע פארמעגן אוועקגענומען געווארן מיט א כוח ,און קיין זאך איז מיר נישט געבליבן אחוץ מיין ווייב אנה און מיין זון טוביאס. ַארת; און זַײן זון סרחדָאנוס הָאט געקיניגט אױף 21און ניט ֿפינף און ֿפוֿפציק טעג זַײנען דורכגעגאנגען ,איידער 2פּון זיי ַנע זין האָּבן אים געהרגעט ,און זיי זענען ַאנטלָאפן אין די בערג פּון ַ זַײן ָארט; װָאס הָאט בַאשטימט איבער זַײן ֿפָאטערס חשבונות ,און איבער ַאלע זַײנע עניניםַ ,אחיכרוס דעם זון ֿפון מַײן ברודער ענאֵלן. 22און ַאחיכָרֹוש הָאט זיך מתחנן פַאר מיר ,הָאב איך זיך שוב קיין נינוה .און ַאחיכרוס איז געװען ַא שענקער ,און ַא היטער ֿפון דער זיגל ,און ַא ֿפַארווַאלטער ,און אױֿפזעער ֿפון די חשבונות; און סרחדָאנוס הָאט אים געשטעלט לעבן אים ,און ער איז געװען מַײן ברודערס זון. קאפיטל 2 1און ווען איך בין ווידער געקומען אהיים ,און מיין ווייב אננא איז מיר צוריקגעווארפן געווארן מיט מיין זון טוביאס אויף דעם יום-טוב פון שבועות ,וואס איז דער הייליגער יום-טוב פון די זיבן וואכן ,איז מיר צוגעגרײט געווארן א גוטער סעודה ,אין וועלכער כ׳האב זיך אװעקגעזעצט עסן. 2און ַאז איך האָּב ראה שפע בשר ,האָּב איך אמר צו ּבן ּבן :הלך ּברעף ווָאס דּו וועסט מצא פּון אונדזערע אחים ווָאס דּונט צו ה'; און זע ,איך זעץ ֿפַאר דיר. 3אָּבער ער איז געקּומען ,אּון הָאט געזָאגט :פָאטער ,איינער פּון אונדזער פָאלק איז דערשטיקט געווָארן ,אּון ווערט ַארויסגעווָארפן אויפן מַארק. 4דעמאלט איידער איך האב פארזוכט קיין פלייש ,איך אנגעהויבן ַארויף ,און איך גענומען אים אין ַא צימער ביז די ונטערגַאנג פון דער זון. 5דעמאלט האב איך זיך אומגעקערט ,און איך האב מיך געוואשן ,און איך האב געגעסן מיין פלייש אין כבדות; 6דערמָאנט איר יענע נבואה פּון עמוסַ ,אזוי ווי ער הָאט געזָאגט :אַײערע סעודות וועלן פַארווַאנדלט ווערן אין אבלות ,און אייער גַאנצער ׂשמחה אין קינה. שמֶש בין איך געגַאנגען ,און האָּב געמַאכט ַא קֿבר ,און הָאב אים בַאגרָאבן. 7דעריּבער האָּב איך געוויין ,און נָאכן אונטערגַאנג פּון דער ֶ 8אָּבער מיי ַנע שכנים האָּבן מיר לעג ,אּון האָּבן אמר :דער דָאזיקער הָאט נָאך נישט מֹורא צּו טייטן פַאר דער דָאזיקער זַאך; און דָאך ,זע ,ער בַאגרָאבן ווידער די מת. 9אויך אין דער זעלביקער נַאכט הָאב איך זיך אומגעקערט פון דער קבורה ,און איך בין געלעגן ביי דער ווַאנט פון מיין הױףֿ ,פַאראומרײניקט ,און מַײן ּפנים איז ַאנטּפלעקט געװָארן. 10און איך האָּב נישט געווּוסטַ ,אז עס זענען געווען פייגעלעך אין דער ווַאנט ,און מַײנע אויגן זיי ַנען ָאפן ,די פייגעלעך הָאבן פַארשטומט ווַארעם מיסט אין מיינע אויגן ,און ַא ווייטקייט איז געקומען אין מיינע אויגן; און איך בין געגַאנגען צו די רופאיםָ ,אבער זיי הָאבן מיר ניט געהָאלפן; ֲאחִיכָרֹוש הָאט מיך געזָארגט ,ביז איך בין ַארַײן אין אלימַאיס. 11און מיין ווייב אנה הָאט גענומען ווערק פון נשים צו טָאן. 12און אז זי האט זיי געשיקט אהיים צו די בעלים ,האבן זיי באצאלט איר לוין ,און זיי האבן איר אויך געגעבן אחוץ א גיד. 13און ווען עס איז געווען אין מיין הויז ,און אנגעהויבן צו וויינען ,איך געזאגט צו איר :פון וואנען איז דָאס קינד? איז עס נישט געגנבעט? געבן עס צו די ָאונערז; װָארום עס איז ניט געזעצלעך צו עסן ַאלץ װָאס װערט געגנבעט. 14אָּבער זי הָאט מיר געענטפערט :מע הָאט עס געגעּבן פַאר ַא מּתנה מער ווי דעם שכרָ .אבער איך הָאב איר ניט געגלויבט ,נָאר איך הָאב זי בַאפוילן צו געבן צו די בעלים ,און איך בין פַארשעמט געווָארן אויף איר .הָאט זי מיר געזָאגט :װּו איז דַײן צדקה און דַײנע צדקות? זע ,דו און ַאלע דַײנע מעשים זַײנען בַאקַאנט. קאפיטל 3 1דעמאלט האב איך וויי געוויינט ,און אין מיין צער האב איך מתפלל געווען ,אזוי צו זאגן : 2ה' ,דו ביסט צדיק ,און ַאלע דיי ַנע מעשים און ַאלע דיי ַנע דרכים זיי ַנען ֶחסֶד און אֶמת ,און דו משפט ֶאמֶת אּון צֶדֶ ק עַד עֹולָם. 3געדענק מיך ,און קוק אויף מיר ,זָאלסט מיך נישט עונש פּון מיי ַנע חטאים און אומוויסנדיקייט ,און די זינד פון מיינע אבות ,ווָאס הָאבן געזינדיקט פַאר דיר; 4ווָארעם זיי האָּבן נישט שמע דיי ַנע מצוות; דעריּבער הָאסטּו אונדז נתן פַאר ַא רֹוב ,אּון צו גלות ,אּון צו מות ,אּון פַאר ַא משל פון חרפה צו ּכל ּגֹוי ִם ווָאס מיר זיי ַנען פזר צווישן זיי. 5און ַאצונד זַײנען דַײנע משּפטים ֿפיל און אמת; טו מיט מיר לױט מַײנע זינד און לױט מַײנע עלטערן ,װָארום מיר הָאבן ניט געהיט דַײנע געבָאט ,און ניט געגַאנגען אין אמת ֿפַאר דיר. 6דעריּבער ַאצונד ,טו מיט מיר ,ווי עס איז דיר ּבעסט ,און בַאפעל פּון מיר צו נעמען מיין גייסטּ ,כדי איך זָאל צעלָאזן ווערן ,און ווערן ערד; שַאנד ,און הָאבן ֿפיל צער; בַאֿפעל דעריבערַ ,אז איך זָאל איצט געראטעוועט ווערן פון דער נויט ,און גיין אין די אייביק ָארט :קער ניט ַאוועק דיין ּפנים פון מיר. 7עס איז געווען אין דעם זעלבן טָאגַ ,אז אין ִע ְקבָתָ ן איז אויך ַא שטָאט פון מדי ׂשרה ,די טָאכטער פון ַרגֹועל ,חרף געווָארן פּון איר פָאטערס דינסטן;
8מחמת זי הָאט חתונה געהַאט מיט זיבן מענער ,וועמען ַאסמָאדעוס דער רּו ַח רּו ַח הָאט געהרגעט ,איידער זיי זענען געלעגן מיט איר .װײסט דו ניט ,הָאבן זײ געזָאגטַ ,אז דו הָאסט דערשטיקט דַײנע מענער? דו הָאסט שוין געהַאט זיבן מענער ,און דו ביסט נישט גערוֿפן געווָארן נָאך קיינעם ֿפון זיי. 9פארװאם װעסטו אונדז שלאגן פאר זײ? אויב זיי זענען טויט ,גיי נָאך זיי ,לָאמיר קיינמָאל זען פון דיר קיין זון ָאדער טָאכטער. 10ווען זי האט געהערט די זאכן ,זי איז געווען זייער טרויעריקַ ,אזוי ַאז זי געדַאנק צו דערשטיקן זיך; און זי הָאט געזָאגט :איך בין מַײן ֿפָאטערס אײנציקע טָאכטער ,און אױב איך טו דָאס, װעט עס אים זַײן ַא חרפה ,און איך װעל ברענגען זַײן עלטער מיט צער אין קֿבר. 11הָאט זי מתפלל געווען צום פענסטער ,און הָאט געזָאגט :ברוך ביסטו ,ה' מַײן גָאט ,און דַײן הייליקן און ּפרַאכטיקן נָאמען איז ברוך און נכבד אויף אייביק; זָאלן דיך לויבן ַאלע דַײנע מעשים אויף אייביק. 12און ַאצונד ,ה' ,הָאב איך נתן מַײנע אויגן און מיין ּפנים צו דיר; 13און אמר :נעם מיך ארויס פון דער ערד ,כדי איך זאל מער נישט הערן די חרפה. 14דו ווייסט ,הארַ ,אז איך בין ריין פון ַאלע זינד מיט מענטשן; ש ִפי ָה; איך בין די איינציקע טָאכטער פּון מיין פָאטער ,אּון קיין קינד הָאט ער נישט צו זיין יורש, 15און איך האָּב קיינמָאל נישט נגע מיי ַן שֵם ,אּון נישט דעם שֵם פּון ָאבִי ,אין א ֶֶרץ פּון מיי ַן ְ נישט קיין קרוב ,אּון קיין ּבן .פון זיינע לעבעדיקע ,וועמען איך זאל מיך היטן פאר א ווייב :מיינע זיבן מאנען זענען שוין טויט; און װָאס זָאל איך לעבן? אבער אויב עס איז דיר נישט גוט ,אז איך זאל שטארבען ,געב מיר א אכטונג ,און רחמנות אויף מיר ,אז איך זאל מער נישט הערן קיין חרפה. 16אּון די תפילות פּון זיי ביידע זיי ַנען שמע פַאר דער כבוד פּון דעם גָדֹול. 17און רפאל איז געשיקט געווארן זיי ביידע צו היילן ,דאס הייסט ,אפצוקלען די לבנה פון די אויגן פון טובית ,און געבן שרה די טאכטער פון ראגועל פאר א ווייב צו טוביאן דעם זון פון טובית; און צו בינדן ַאסמָאדעוס דעם בייז גייסט; װַײל זי הָאט געהערט צו טובי ָהן מיט ירושה .אין דער זעלבער צַײט איז טָאביט ַאהײם געקומען ,און איז ַארַײן אין זַײן הױז ,און ׂשרה די טָאכטער ֿפון רַאגועל איז ַאראָּפ ֿפון איר אױבערשטן. קאפיטל 4 שעַם פּון מדין, 1אין יענעם טָאג הָאט טֹובִית געדַאכט דָאס געלט ווָאס ער הָאט איבערגעגעבן צו ג ָבאֵלן אין ַ 2און ער האט געזאגט מיט זיך אליין :איך האב געוואונטשן צום טויט; ֿפַאר װָאס רוף איך ניט מַײן זון טוֿביהןַ ,אז איך זָאל אים זָאגן דָאס געלט ,אײדער איך שטַארב? 3און ַאז ער הָאט אים גערוֿפן ,הָאט ער געזָאגט :מַײן זון ,װען איך בין טױט ,בַאגרָאב מיך; און ניט ֿפַארַאכט דַײן מוטער ,נָאר הערט איר ּכֿבוד ַאלע טעג ֿפון דַײן לעבן ,און טָאן װָאס עס װעט איר בַאֿפעסטיקן ,און זי ניט טרויערן. 4געדענק ,מיין זוןַ ,אז זי הָאט געזען פילע סכנות פַאר דיר ,ווען דו ביסט געווען אין איר בטן ,און ווען זי איז טויט ,בַאגרָאבן איר ביי מיר אין איין קבר. ּ 5בני ,זכר צו ה' אֱֹלקֵינּוּ ,כל דיי ַנע טעג ,און זָאל נישט נתן ווערן דיי ַן רצון צו חטאָ ,אדער צו עבר אויף זיי ַנע מצוות; עׂשה יושר ּכל דיי ַן לעבן ,און זָאלסט נישט הלך אין די דרכים פּון צדקה. 6ווָארעם אויּב דּו עׂשה באמת ,וועלן דיי ַנע מעׂשים מצליח זיין צו דיר ,אּון צו ַאלע ווָאס לעבען מיט גערעכטיקייט. 7נתן צדקה פּון דיי ַן רכוש; און ַאז דו װעסט געבן צדקה ,זָאל דַײן אױג ניט מקנא זַײן ,און דַײן ּפנים זָאל ניט קערן ֿפון ַאן ָארעמַאן ,און דָאס ּפנים ֿפון גָאט זָאל זיך ניט אָּפקערן ֿפון דיר. 8אויב דו הָאסט שפע ,גיב צדקה ַאזוי; אויב דו הָאסט נָאר ַא ביסל ,זָאלסט ניט מורא הָאבן צו געבן לויט דָאס ביסל; 9ווארים דו האסט זיך ארויפגעשטעלט א אוצר גוטס פאר דיר קעגן דעם טאג פון נויט. 10מחמת ַאז צדקה מציל פּון טויט ,און ליידט ניט צו קומען אין דער פינצטערניש. 11ווארים צדקה איז ַא גוטן מּתנה צו ַאלע ווָאס געבן עס אין די אויגן פון דעם העכסטן. 12היט אייך פון ַאלע זנות ,מיין זון ,און נעם דער עיקר ַא ווייב פון די זָאמען פון דיין עלטערן ,און נעם ניט ַא פרעמדער פרוי צו ַא פרוי ,ווָאס איז נישט פון דיין פאטער 'ס שבטֿ :פַאר מיר זענען די קינדער פון די נביאים ,נָאו ,אברהם, .יצח ק או ן יעק ב :געדענק ,מײ ן זון ,א ז אונדזע ר אבות ,אפיל ו א ז ז ײ האב ן זי ך אל ע געהא ט מי ט זײער ע װײבער ,או ן ז ײ זײנע ן געבענטש ט געװאר ן אי ן זײער ע קינדער ,או ן זײער ע זרמע ן װעל ן ד י ערד . 13דעריבערַ ,אצונד ,מַײן זון ,הָאט ליב דַײנע ברידער ,און זָאלסט ניט בוז אין דַײן הַארצן דַײנע ברידער ,די זין און די טעכטער ֿפון דַײן ֿפָאלק ,אין איר זָאלט ניט נעמען ֿפון זײ ַא װַײב; װָארום אין גאוה איז חורבן און ַרב צרה ,און אין זימה איז ריקבון .און גרױס נויט ,װָארום זינדשַאֿפט איז די מוטער ֿפון הונגער. 14זָאל ניט בלַײבן מיט דיר דָאס שכר פּון קיינעם ,ווָאס הָאט פַאר דיר עׂשה ,נַײערט אים נתן פון הַאנט; ווָארעם אויב דו דינט גָאט ,וועט ער דיר אויך צָאלן; היט זיך מיין זון אין ַאלץ ווָאס דו טוסט .און זיין קלוג אין דיין גאנצער שמועס. 15טָאן ַאזוי צו קיין מענטש ווָאס דו הָאסט פיינט :ניט טרינקען וויי ַן צו מַאכן שיכור ,און שיכור זָאל ניט גיין מיט דיר אין דיין וועג. 16גיב פּון דיי ַן ֶלחֶם צו די רעבערן ,אּון פּון דיי ַנע בגדים צו די נַאקעט; און לױט דַײן שפע גיט נדֿבה ,און דַײן אױג זָאל ניט מקנא זַײן ,װען דו גיבסט צדקה. 17שפך אויס דיי ַן ֶלחֶם אויף דער קבורה פּון דעם צדיק ,אּון פַאר דעם רשע זָאלט מען גָארנישט געבן. 18שאל עצה פון ַאלע חכמים ,און נישט בוז קיין עצה ווָאס איז נוצלעך. 19ברך תמיד ה' א-ל אֱֹלקֵיהֶם ,אּון חפץ ביי איםַ ,אז דיי ַנע דרכים זָאלן פנה ,אּון ּכל דיי ַנע ֶּד ֶרְך אּון דיי ַנע עצות זָאלן צלח ,ווָארעם נישט יעץ הָאט יעץ; ָאבער גָאט ַאליין גיט ַאלץ גוטס ,און ער דערנידעריקט וועמען ער וויל ,ווי ער וויל; ַאצונד ,מַײן זון ,געדענק מַײנע געבָאט ,און זָאלן זײ ניט אױסגיסן ֿפון דַײן זינען. 20און ַאצונד זָאג איך דָאס צו זייַ ,אז איך האָּב נתן ּ 10כשרה צו גַּבאֵל דעם ּבן גבריהן אין ַרגְס אין מִדִ י. 21און זָאלסט ניט מורא הָאבן ,מיין זוןַ ,אז מיר זענען געמאכט ָארעם ,וויי ַל דו הָאסט ַא ּפלַאץ פון עשירות ,אויב דו הָאסט מורא גָאט ,און סור זיך פון ַאלע זינד ,און טָאן ווָאס איז גוט אין זיין אויגן. קאפיטל 5 1און טָאביה הָאט געענטפערט און געזָאגט :פאטער ,איך וועל טָאן ַאלץ ווָאס דו הָאסט מיר בַאֿפוילן; 2אָּבער ווי ַאזוי קען איך בַאקומען דָאס געלט ,ווייל איך קען אים נישט? 3דעמאלט האט ער אים געגעבן דעם שריפט ,און האט צו אים געזאגט :זוך דיר ַא מענטש ווָאס קען גיין מיט דיר ,בשעת איך נָאך לעבן ,און איך וועל געבן אים לוין ,און גיין און נעמען די געלט. 4דעריּבער ,ווען ער איז געגַאנגען זוכן ַא מענטש ,הָאט ער געֿפונען רפאל ,ווָאס איז געווען ַא מלאך. 5אבער ער האט ניט געוואוסט; און ער הָאט צו אים געזָאגט :קענסט דו גײן מיט מיר קײן שטורעם? און דו קענסט גוט די ערטער? 6צו וועמען דער מלאך הָאט געזָאגט :איך וועל הלך מיט דיר ,און איך ידע דעם וועג גוט ,ווָארעם איך הָאב געלעגן מיט אונדזער ברודער גבאלן. 7הָאט צּו אים טֹובי ָה געזָאגטּ :בייט פַאר מירּ ,ביז איך דערצײל מיין פָאטער. 8הָאט ער צּו אים געזָאגט :גיי און פַארהַאלטן ניט .איז ער ַארַײנגעגַאנגען ,און הָאט געזָאגט צו זַײן ֿפָאטער :זע ,איך הָאב געֿפונען אײנער װָאס װעט גײן מיט מיר .הָאט ער געזָאגט :רוֿפט אים צו מירּ ,כדי איך זָאל װיסן ֿפון װָאסער שֿבט ער איז ,און צי ער איז ַא געטרַײער מַאן צו גײן מיט דיר. 9און ער הָאט אים גערוֿפן ,און ער איז ַארַײן ,און זיי האָּבן ברכה איינער צום ַאנדערן. 10הָאט טָאביט צו אים געזָאגט :ברודער ,װַײז מיר ֿפון װָאסער שֿבט און װָאס דו משפחה דו ביסט. 11צו וועמען ער הָאט געזָאגט :זוכסטו ַא שבט ָאדער ַא משפחהָ ,אדער ַא שכר צו הלך מיט דיין זון? הָאט טָאביט צו אים געזָאגט :איך װָאלט װיסן ,ברודער ,דַײן משּפחה און דַײן נָאמען. 12הָאט ער געזָאגט :איך בין עזריה ,דער זון ֿפון חנניה דעם גרויסן ,און ֿפון דַײנע ברידער .
13הָאט טֹובִית אמר :דּו ּביסט ָּברּוםָ ,אחִי; זָאלסט ניט צערענען אױף מיר ַאצונד ,װָארום איך הָאב געֿפרעגט צו װיסן דַײן שבט און דַײן משּפחה; װָארום דו ביסט מַײן ברודערֿ ,פון ַאן ערלעכער און גוטן זעלבן ,װָארום איך קען ַאנַאניַאס און יונתן ,קינדער ֿפון יענעם גרױסן שומרון ,װען מיר זַײנען געגַאנגען צוזַאמען קײן ירושלים זיך בוקן ,און הָאבן מקרי ֿב געװען די בכָור ,און די צענטל ֿפון די ֿפרוכטן; און זײ זַײנען ניט ֿפַארפירט געװָארן מיט דער טעות ֿפון אונדזערע ברידער :מַײן ברודער ,דו ביסט ַא גוטן זעלבן. 14אָּבער זָאג מיר ,ווָאס שכר זָאל איך דיר געבן? װילסטו א דרכם א טאג ,און דאס נויטיק ,װי פאר מיין אײגענעם זון? 15אויך ,אויב איר וועט זיך אומקערן זיכער ,וועל איך צוגעבן עּפעס צו דיין שכר. 16אּון זיי האָּבן זיך ׂשמח געווען .הָאט ער געזָאגט צו טובי ָהן :גרײט דיך צו אױף דער נסיעה ,און גָאט שיקט דיר ַא גוטע נסיעה .און ַאז זַײן זון הָאט צוגרײט ַאלץ ֿפַאר דער נסיעה ,הָאט זַײן ֿפָאטער געזָאגט :גײ מיט דעם דָאזיקן מַאן ,און גָאט װָאס זיצט אין הימל ,זָאל זַײן גליקלעך מיט דַײן װעג ,און דער מלאך ֿפון גָאט זָאל אַײך בַאגַײסטערן .און זײ זַײנען ַארױסגעגַאנגען בײדע, און דער הונט ֿפון דעם יונגן מַאן מיט זײ. 17אָּבער זיין מוטער אנה הָאט געוויין ,און הָאט געזָאגט צּוֹוּבית :פַארווָאס הָאסטּו שלח אונדזער זון? איז ער ניט דער שטעקן ֿפון אונדזער הַאנט ,אין גײן און ַארױסגײן ֿפַאר אונדז? 18זייט ניט זשעדנע צו לייגן געלט צו געלט; 19ווָארעם דָאס ווָאס ה' הָאט אונדז געגעּבן צו לעבן מיט אונדז איז גענוג. 20הָאט צּו איר אמר טֹובִית :היט זיך נישט ,מיין שוועסטער; ער װעט זיך אומקערן אין זיכערקײט ,און דַײנע אױגן װעלן אים זען. 21ווארים דער גוטער מלאך וועט אים באגלייטן ,און זיין נסיעה וועט זיין מצליח ,און ער וועט זיך אומקערן געזונט. 22דעמאלט האט זי א סוף מיט געוויין. קאפיטל 6 1און בעת זיי זענען געגַאנגען אויף זייער נסיעה ,זענען זיי געקומען אין ָאװנט צום טַײך תִ גריס ,און הָאבן דָארטן געלעגן. 2און ַאז דער בחור הָאט ַאראָּפגענידערט זיך צו ווַאשן ,איז ַא פיש ַארויסגעשּפרונגען פון טַײך ,און ווָאלט אים פַארצערן. 3הָאט דער מלאך צו אים געזָאגט :נעם די פיש .און דער יונגערמַאן הָאט ָאנגענומען דעם ֿפיש ,און הָאט אים געצויגן צו לַאנד. 4צו וועמען דער מלאך האט געזאגט :עפענען די פיש ,און נעמען די הַארץ און די לעבער און די גַאל ,און שטעלן זיי אויף זיכער. 5האט דער בחור געטון אזוי ווי דער מלאך האט אים באפוילן; און ַאז זײ הָאבן געברָאטן דעם ֿפיש ,הָאבן זײ עס געגעסן ,און זײ זַײנען בײדע געגַאנגען אױף זײער װעג ,ביז זײ הָאבן זיך דערנענטערט צו עקבתן. 6הָאט דער בחור געזָאגט צום מלאך :ברודער עזריה ,צו ווָאס נוצט דָאס הַארץ און די לעבער און די גַאל פון די פיש? 7און ער הָאט צו אים געזָאגטָ :אנרירט דָאס הַארץ און די לעבער ,אויב ַא שטן ָאדער ַא בייז גייסט וועט עמיצן צרות ,זָאלן מיר מַאכן דערפון ַא רויך פַאר דעם מַאן ָאדער דער פרוי ,און דער צד וועט מער ניט זיין צער. 8ווָאס שייך די מַרה ,עס איז גוט צו זַאלבן ַא מענטש ווָאס הָאט ַא לבנה אין זיינע אויגן ,און ער וועט רפא ווערן. 9און ווען זיי זענען גענעענט צו שטורעם, 10האט דער מלאך אמר צו דעם בחור :ברודער ,מיר וועלן היינט לון ביי רגואל ,וואס איז דיין בן דוד ; ער הָאט אױך אײן טָאכטער אײנציקע ,װָאס הײסט שרה; איך װעל רעדן ֿפַאר איר, ּכדי זי זָאל דיר געגעבן װערן ֿפַאר ַא װַײב. 11ווָארעם די רעכט פּון איר איז פַאר דיר ,ווייל דו ּביסט נָאר פּון איר משּפחה. 12און די דינסט איז שיין און קלוג; ַאצונד ,שמע מיר ,און איך וועל רעדן צו איר פאטער; און ַאז מיר װעלן זיך אומקערן ֿפון שטורעם ,װעלן מיר ֿפַײערן די חתונה ,װָארום איך װײסַ ,אז רַאגועל קען זי ניט חתונה הָאבן מיט ַא ַאנדערער לויט דער ּתֹורה ֿפון משהן ,נָאר ער זָאל זַײן שולדיק אין טױט ,װָארום דָאס רעכט ֿפון ירושה איז דיר ליבערשט ,װי צו ַאלע .אנדערע. 13הָאט דער בחור געענטפערט צום מלאך :איך הָאב געהערט ,ברודער עזריהַ ,אז די דָאזיקע דינסט איז געגעבן געווָארן צו זיבן מענער ,ווָאס זענען ַאלע געשטָארבן אין דער חתונה-קַאמער. 14און ַאצונד בין איך דער זון ֿפון מַײן ֿפָאטער ,און איך הָאב מוראַ ,אז אױב איך גײן צו איר ,װעל איך שטַארבןַ ,אזױ װי דער ַאנדערער ֿפרי ִער; װָארום ַא רשע הָאט זי ליב ,װָאס טוט ניט שַאטן קײן גוף ,נָאר די װָאס קומען צו איר .זי; דעריבער הָאב איך אויך מורא ַאז איך זָאל נישט שטַארבן ,און ברענגען מיין פָאטערס און מיין מוטערס לעבן צוליב מיר אין קֿבר מיט צער, ווארים זיי הָאבן קיין ַאנדער זון זיי צו בַאגרָאבן. 15הָאט דער מלאך צו אים געזָאגט :געדענקסטו ניט די מצוות ,װָאס דַײן ֿפָאטער הָאט דיר געגעבןַ ,אז דו זָאלסט חתונה הָאבן מיט ַא װַײב ֿפון דַײן משּפחה? ֿפַאר װָאס הער מיך ,מַײן ברודער; װָארום זי װעט דיר געגעבן װערן ֿפַאר ַא װַײב; און טָאן ניט מַאכן קיין חשבון פון דעם בייז גייסט; װָארום דער דָאזיקער נַאכט װעט זי דיר געגעבן װערן. 16און ַאז דו װעסט ַארַײנקומען אין דער חתונה־קַאמער ,זָאלסטו נעמען דעם ַאש ֿפון ריח ,און זָאלסט ַארױֿפלײגן אױף זײ ֿפון הַארצן און לעבער ֿפון די ֿפיש ,און זָאלסט מַאכן דערמיט ַא רױך. 17און דער שטן וועט עס שמעקן ,און ַאנטלויפן ,און קיינמָאל קומען ווידער; ָאבער ווען דו וועסט קומען צו איר ,שטיי אויף ביידע פוןאיר ,און דַאוונען צו גָאט ווָאס איז דער רַאכמָאנעסדיק ,ווָאס וועט רחמנות אויף דיר און רַאטעווען .דו :זָאלסט ניט מורא הָאבןֿ ,פַאר זי איז בַאשטימט צו דיר פון ָאנהייב; און זָאלסט זי היטן ,און זי זָאל גײן מיט דיר .און איך רעכן אז זי וועט דיר געבערן קינדער .און ַאז טָאביַאס הָאט דָאס געהערט ,הָאט ער זי ליב געהַאט ,און זַײן הַארצן הָאט זיך צו איר ֿפַארבונדן. קאפיטל 7 1אּון ַאז זיי זיי ַנען בוא קיין ֶע ָבטָן ,זיי ַנען זיי בוא צו ּבית ַרגּואֵלן ,אּון ׂשרה הָאט זיי ַאנטקעגן ,אּון נָאכדעם ווי זיי האָּבן זיך ברכה איינס צום ַאנדערן ,הָאט זי זיי ַאריינגעברַאכט אין הױז. 2הָאט ַרגֹואֵל אמר צו זיין אִָּשה עדנה :ווי ַאזוי איז דער דָאזיקער בחור צו מיין דודן טובית! 3הָאט ַרגֹואֵל זיי געפרעגט :פון וואנען זענט איר ,ברידער? צו װעמען הָאבן זײ געזָאגט :מיר זַײנען ֿפון די קינדער ֿפון נפתלים ,װָאס זַײנען געֿפַאנגענע אין נינוה. 4הָאט ער צו זיי געזָאגט :קענט איר טוֿבת אונדזער קרוב? און זײ הָאבן געזָאגט :מיר קענען אים .הָאט ער געזָאגט :איז ער געזונט? 5אּון זיי האָּבן אמר :ער לעבט אי אּון געזונט ,אּון טובי ָה הָאט אמר :ער איז מיי ַן ָאב. 6און רַאגועל איז אויפגעשּפרונגען ,און הָאט אים געקושט ,און הָאט געוויין; 7און הָאט אים געבענטשט ,און הָאט צו אים געזָאגט :דו ביסט דער זון ֿפון ַאן ערלעכער און גוטן מענטש .אבער אז ער האט געהערט ,אז טובית איז בלינד ,האט ער זיך צעװײנט און געװײנט. 8און אזוי אויך זיין ווייב עדנה און זיין טאכטער שרה האבן געוויינט .דערצו הָאבן זיי זיי פריילעך ֿפַארוויילט; און נָאכדעם װי זײ הָאבן געשלָאגן ַא װידער ֿפון די שָאף ,הָאבן זײ אױֿפגעלײגט ֿפלײש אױֿפן טיש .דענצמָאל הָאט טוביה געזָאגט צו רפאלן ,ברודער עזריה ,רעד װעגן די זַאכן ,װָאס דו הָאסט גערעדט װעגן דעם װעג ,און זָאלסט אױסשיקן דָאס דָאזיקע געשעפט. 9און ער הָאט דערצײלט די זַאך מיט ַרגֹואֵלן ,און ַרגֹואֵל הָאט געזָאגט צּוֿבי ָהן :עסט און שתה ,און שרייט זיך! 10ווארים עס איז ּפַאסיק ַאז דו זָאלסט חתונה מיין טָאכטער; ָאבער איך וועל זָאגן דיר דעם אמת. 11איך הָאב געגעּבן מיין טָאכטער צו זיבן מענטשן ,ווָאס זענען געשטָארבן יענע נַאכט ,זיי זענען בוא צו איר; אבער טוביה האט געזאגט ,איך וועל דא גארנישט עסן ,ביז מיר האבן זיך מסכים געווען און שווערן איינס צום אנדערן. 12הָאט ַרגֹואֵל אמר :נעם זי פּון איצט און ווייטער לויט דעם אופן ,ווָארעם דו ביסט איר שֹודֶ ה ,און זי איז דיי ַן ,און דער רחום אלוקים זָאל דיר הצלחה געבן אין ַאלץ.
13הָאט ער גערוֿפן זַײן טָאכטער שרה ,און זי איז געקומען צו איר ֿפָאטער ,און ער הָאט זי גענומען ב ַײ דער הַאנט ,און הָאט זי געגעבן ֿפַאר ַא װַײב צו טובי ָהןַ ,אזױ צו זָאגן :זע ,נעם זי נָאך דער ּתֹורה ֿפון משהן ,און ֿפירט זי ַאװעק צו דַײן פאטער .און ער הָאט זײ געבענטשט; 14און ער הָאט גערוֿפן זיין ווייב עדנה ,און הָאט גענומען ּפאַּפיר ,און הָאט ָאנגעשריבן ַא מכשיר פון בריתות ,און הָאט עס געחתמעט. 15און זיי האבן אנגעהויבן עסן. 16נאכדעם ווי ראגואל האט גערוֿפן זיין ווייב עדנה ,און הָאט צו איר געזָאגט :שוועסטער ,גרייט צו ַאן ַאנדער חדר ,און ברענג זי ַאהין. 17ווָאס ווען זי הָאט געטָאן ווי ער הָאט איר בַאֿפוילן ,הָאט זי איר ַאהין געברַאכט ,און זי הָאט געוויין ,און זי הָאט בַאקומען די טרערן פון איר טָאכטער ,און הָאט צו איר געזָאגט: 18זייט נחת ,מיין טאכטער; דער האר פון הימל און ערד פריי דיר ֿפַאר דעם דיין צער :טרייסט גוט ,מיין טָאכטער. קאפיטל 8 1און ַאז זיי האָּבן סעודה געווען ,האָּבן זיי ַאריינגעברַאכט צּו איר טֹובי ָהן. 2און בעת ער איז געגַאנגען ,הָאט ער זכר די ווערטער פון רפאל ,און ער הָאט לקח דעם ַאש פון די בשמים ,און הָאט ַארויפגעטָאן דָאס הַארץ און די לעבער פון די פיש ,און הָאט דערמיט געמַאכט ַא רויך. ִצרי ִם ,און דער מלאך הָאט אים געבונדן. 3דער ווָאס הָאט ריח ווען דער רּו ַח רּו ַח הָאט ריח ,איז ער ַאנטלָאפן אין די עקן פּון מ ַ 4און נאכדעם וואס זיי זענען ביידע איינגעשלאסן געווארן ,איז טוביאס אויפגעשטאנען פון בעט ,און האט געזאגט :שוועסטער ,שטיי אויף ,און לאמיר דאווענען ,אז גאט זאל רחמנות האבן אויף אונז. 5דעמאלט האט טוביאס אנגעהויבן צו זאגן :ברוך ביסטו ,אלוקים פּון אבותינו ,און וואויל איז דיי ַן הייליקן און ּפרַאכטיקן נָאמען אויף אייביק; זָאלן דיך בענטשן די הימלען ,און ַאלע דַײנע בַאשעֿפענישן. 6הָאסט געמַאכט ָאדָ ם ,און הָאסט אים געגעבן זַײן װַײב חוה ֿפַאר ַאן עוזר ,און ֿפַאר ַא שטײגער; ֿפון זײ זַײנען געקומען די מענטשן; הָאסטו געזָאגט :ניט גוטַ ,אז דער מענטש זָאל זַײן ַאלײן; לָאמיר מַאכן צו אים ַא הילף ווי אים. 7און ַאצונד ,ה' ,איך נעם די דָאזיקע מַײנע ַאחות נישט פַאר תאוה ,נייערט מיט יושר; דעריּבער ּבַאשטימט מיר רחמנותַ ,אז מיר זָאלן זקן צוזַאמען. 8הָאט זי געזָאגט מיט איםָ :אמֵן. 9און זיי זענען ביידע געשלאפן יענע נַאכט .און רַאגועל איז אױֿפגעשטַאנען ,און איז געגַאנגען און הָאט געמַאכט ַא קֿבר, ַ 10אזוי צו זָאגן :איך הָאב מורא ַאז ער זָאל אויך נישט זיין טויט. 11אָּבער ווען ַרּגֹואֵל איז בוא אין זיין ּבית, 12הָאט ער געזָאגט צו זַײן װַײב עדנה .שיק איינע פון די דינסטן ,און זאל זי זען צי ער לעבט :אויב ער איז נישט ,זאלן מיר אים באגראבן ,און קיינער ווייסט דאס נישט. 13און די דינסט האט געעפנט די טיר ,און איז אריין ,און האט זיי ביידע געפונען שלָאפנדיק; 14און איז ארויסגעקומען און זיי געזאגט אז ער לעבט. 15הָאט רַאגועל געלויבט גָאט ,און הָאט געזָאגט :גָאט ,דו ביסט ווערט הלל מיט ּכל טהור און הייליקער הלל ; דרום זָאלן דיך לױבן דַײנע צדיקים מיט ַאלע דַײנע בַאשעֿפענישן; און זָאלן דיך לױבן ַאלע דַײנע מלאכים און דַײנע אױסדערװײלטע אױף אײביק. 16דו ביסט צו הלל ,ווָארעם הָאסט מיך ׂשמח; און דָאס איז ניט געקומען צו מיר ווָאס איך הָאב חושד; ָאבער לױט דַײן גרױסן רחמנות הָאסטו געטָאן מיט אונדז. 17זָאלסט דיך הלל ווערן ,ווָארעם דּו הָאסט רחמנות געהַאט אויף 2ווָאס זענען געווען די איינציקע קינדער פּון זייערע אבות :שענק זיי רחמנות ,ה' ,און ענדיק זייער לעבנס געזונט מיט ִׂש ְמחָה און רחמים. 18הָאט ַרגּואֵל געזָאגט צו זַײנע קנעכט צו ָאנפילן דעם קֿבר. 19און ער האט געהאלטן די חתונה סעודה פערצן טעג. 20װָארום אײדער די טעג ֿפון דער חתונה הָאבן זיך ֿפַארענדיקט ,הָאט רַאגועל צו אים געזָאגט מיט ַא שבועהַ ,אז ער זָאל ניט ַאװעקגײן ביז די פערצן טעג ֿפון דער חתונה זַײנען ֿפַארגַאנגען; 21און דעמאלט זאל ער נעמען די העלפט פון זיין פארמעגן ,און גיין אין זיכערקייט צו זיין פאטער; און זָאל הָאבן די מנוחה ווען איך און מיין פרוי זענען טויט. קאפיטל 9 1הָאט טָאביַאס גערוֿפן רפאלן ,און הָאט צו אים געזָאגט: 2ברודער עזריה ,נעם מיט דיר ַא קנעכט ,און 2קעמלען ,און גיי צו גֿבאלן צו גֿבול ,און ברענג מיר דָאס געלט ,און ברענג אים צו דער חתונה. 3ווָארעם ַרּגֹואֵל הָאט שָבע ַאז איך וועל נישט עזב. 4אבער מיין פאטער ציילט די טעג; און אויב איך ווארט לאנג ,וועט ער זיך זייער אנטשולדיגען. 5איז רפאל ארויסגעגאנגען ,און האט געלעגן ביי גבאלן ,און האט אים געגעבן דעם כתב ,און ער האט ארויסגעברענגט זעקלעך וואס זענען געווען פארחתמעט ,און האט זיי אים געגעבן. 6און פרי אין דער פרי זענען זיי ארויס ביידע אינאיינעם ,און זענען געקומען צו דער חתונה ,און טוביה האט געבענטשט זיין ווייב. קאפיטל 10 1און זַײן ֿפָאטער טובית הָאט גערעכנט יעדן טָאג; 2הָאט טֹובִית אמר :זיינען זיי עצורים? ָאדער איז גֿבאעל געשטָארבן ,און עס איז נישט ָא קײן מַאן װָאס זָאל אים געבן דָאס געלט? 3דעריבע ר הא ט ע ר זי ך צער . 4הָאט צו אים זיין אִָּשה אמר :מיי ַן ֶּבן איז מות ,ווייל ער בלַײבט לַאנג; און זי הָאט ָאנגעהױבן אים צו װײנען ,און הָאט געזָאגט: ַ 5אצונד זָאג איך גָארנישט ,מַײן זון ,זינט איך הָאב דיך געלָאזט ,דָאס ליכט ֿפון מַײנע אױגן. 6צו וועמען טֹובִית הָאט צּו אים געזָאגט :זַָּכָאה ,זַכְרּו נישט ,ווָארעם ער איז זיכער. 7אָּבער זי הָאט געזָאגט :שטיל ,און זָאלסט מיך ניט אָּפנַארן ; מַײן זון איז געשטָארבן .און זי איז ַארױסגעגַאנגען יעדן טָאג אױֿפן װעג װָאס זײ זַײנען געגַאנגען ,און הָאט ניט געגעסן ֿפלײש אין טָאג ,און הָאט ניט אױֿפגעהערט גַאנצע נעכט צו װײנען איר זון טובי ָהן ,ביז עס זַײנען ֿפַארגַאנגען די ֿפערצן טעג ֿפון דער חתונה ,װָאס רַאגועל הָאט געשװָארןַ ,אז ער זָאל .פַארברענגען דָארט .הָאט טָאביַאס געזָאגט צו רַאגועלן :לָאז מיך גײן ,װָארום מַײן ֿפָאטער און מַײן מוטער קוקן מיך ניט מער צו זען. 8אָּבער זיין שווָאגער הָאט צו אים געזָאגטּ :בלייּב מיט מיר ,און איך וועל שלח צו דיי ַן ָאב ,און זיי וועלן אים דערקלערן ווי ַאזוי עס גייט מיט דיר. 9אָּבער טֹובי ָה הָאט געזָאגט :ניין; נָאר לָאז מיך גײן צו מַײן טַאטן. 10און ַרגָל איז אױֿפגעשטַאנען ,און הָאט אים געגעבן זַײן װַײב ׂשרהן ,און הַאלב זַײן ֿפַארמעג ,און קנעכט ,און בהמות ,און געלט; 11און ער הָאט זיי געבענטשט ,און הָאט זיי ַאװעקגעשיקט ַ ,אזױ צו זָאגן :דער גָאט ֿפון הימל גיט אַײך ַא גוטן נסיעה ,מיינע קינדער . 12און ער האט אמר צו זיין טאכטער :כבד כבוד דיין פאטער און דיין מחותן ,וואס זענען איצט דיינע עלטערן ,כדי איך זאל הערן א גוטן מעשה פון דיר .און ער הָאט זי געקושט .און עדנה הָאט געזָאגט צו טובי ָהן :דער הַאר ֿפון הימל קער דיר צוריק ,מַײן טַײערער ברודער ,און שענקַ ,אז איך זָאל זען דַײנע קינדער ֿפון מַײן טָאכטער שרה ,אײדער איך שטַארב ,און איך זָאל זיך ֿפרײען ֿפַאר גָאט; זע ,איך גיב איבער מַײן טָאכטער צו דיר .סּפעציעל צוטרוי; װּו זײ זַײנען ניט בעט איר בײז.
קאפיטל 11 1נָאך די דָאזיקע זַאכן איז טובי ָהן געגַאנגען ,און הָאט געלויבט גָאט ,ווָאס ער הָאט אים געברַאכט ַא ַמסַע ַא ַמצְָּבה ,און הָאט געבענטשט ַרגואל און זיין ווייב עדנה ,און איז געגַאנגען אויף זיין וועגּ ,ביז זיי הָאבן דערנענטערט צו נינוה. 2הָאט רֿפאל געזָאגט צו טֿבי ָהן :דו װײסט ,ברודער ,װי דו הָאסט געלָאזט דַײן ֿפָאטער; 3לָאמיר זיך איילען פַאר דַײן אִָּשה ,און מיר מַאכן דָאס ּבית. 4און נעם אין דיין הַאנט די גַאל פון די פיש .און זײ זַײנען געגַאנגען זײער װעג ,און דער הונט איז זײ נָאכגעגַאנגען. 5און אננא איז געזעסן און געקוקט אויף דעם וועג פאר איר זון. 6און ַאז זי הָאט ראה אים קומען ,הָאט זי געזָאגט צו זַײן ֿפָאטער :זע ,דַײן זון קומט ,און דער מַאן װָאס איז געגַאנגען מיט אים. 7הָאט רפאל געזָאגט :איך װײס ,טובי ָהַ ,אז דַײן ֿפָאטער װעט עֿפענען זַײנע אױגן. 8דעריּבער וועסטו זַאלּבן זיי ַנע אויגן מיט דער גָל ,און ער וועט שוועבן מיט איר ,און די וויין וועט נפל ,און ער וועט דיך זען. 9און אננא איז ארויסגעלאפן ,און איז געפאלן אויפן האלדז פון איר זון ,און האט צו אים געזאגט :ווייל איך האב דיך געזען ,מיין זון ; און זײ האבן בײדע געװײנט. 10און טָאביט איז ַארױסגעגַאנגען צו דער טיר ,און הָאט זיך געשטָאמּפלט; ָאבער זַײן זון איז צו אים געלָאֿפן. 11אּון ער הָאט לקח זיין ָאב ,אּון ער הָאט נכה פּון די גָל אויף זיי ַנע אבות'ס אויגןַ ,אזוי צו אמר :האָּב תקווה ,מיי ַן ָאב. 12און אז זיינע אויגן האבן אנגעהויבן צו חכמים ,האט ער זיי געריבן; 13און די לבנה הָאט זיך געריסן פון די ווינקלען פון זיינע אויגן ,און ווי ער הָאט געזען זיין זון ,איז ער געפַאלן אויפן הַאלדז. 14הָאט ער בכה ,און געזָאגט :ברוך ביסטו ,גָאט ,און ברוך איז דַײן נָאמען אױף אײביק; און וואויל זענען ַאלע דיינע הייליקע מלאכים: 15ווָארעם הָאסט נגע אּון הָאסט רחם אויף מיר; ווָארעם הִֵּנה ,איך ראה מיי ַן ֶּבן טֹובי ָה .און זַײן זון איז געגַאנגען זיך ֿפרײען ,און הָאט דערצײלט זַײן ֿפָאטער די גרױסע זַאכן װָאס איז געשען מיט אים אין מדין. 16און טֹובִית איז ַארױסגעגַאנגען ַאנטקעגן זַײן שװער בַײם טױער ֿפון נינוה ,און הָאט זיך געפרײט און געלויבט גָאט; און די װָאס הָאבן אים געזען גײען ,הָאבן זיך געחידושט ,װַײל ער הָאט בַאקומען זַײן ראיה. 17אָּבער טֹוּבי ָה הָאט געזָאגט פַאר זיי ,ווָארעם ה' הָאט רחמנות אויף אים .און ַאז ער הָאט גענענט צו שרה זַײן שװער ,הָאט ער זי געבענטשטַ ,אזױ צו זָאגן :דו ביסט בַאגריסן ,טָאכטער: געבענטשט זָאל גָאט ,װָאס הָאט דיך געברַאכט צו אונדז ,און געבענטשט זָאל זַײן דַײן ֿפָאטער און דַײן מוטער .און עס איז געווען פרייד צווישן ַאלע זיינע ברידער ווָאס זענען געווען אין נינוה. 18און ַאחיכרוש און נסבס זַײן ברודערס זון זַײנען געקומען; 19און די חתונה פון טוביאס איז געווען געהאלטן זיבן טעג מיט גרויס פרייד. קאפיטל 12 1הָאט טָאביט גערוֿפן זַײן זון טוֿביהן ,און הָאט צו אים געזָאגט :מַײן זון ,זעטַ ,אז דער מַאן הָאט זַײן לוין װָאס איז מיט דיר געגַאנגען ,און דו זָאלסט אים געבן נָאך. 2און טובי ָה הָאט צו אים אמרָ :אב ,עס איז מיר נישט קיין שָאד צו געבן אים העלפט פון די זאכן ווָאס איך הָאב געברַאכט. 3ווָארעם ער הָאט מיך צוריקגעברַאכט צו דיר אין בטחון ,אּון הָאט געזּונט מיין ווייב ,אּון מיר הָאט געברַאכט דָאס געלט ,אּון ַאזוי הָאט דיך געהיילט. 4הָאט דער זקן געזָאגט :עס איז רעכט צו אים. 5הָאט ער גערוֿפן דעם מלאך ,און ער הָאט צו אים געזָאגט :נעם הַאלב פון ַאלץ ,ווָאס איר הָאט געברַאכט ,און גיי ַאוועק אין זיכערקייט. 6דעמאלט האט ער זיי ביידע בַאזונדער ,און האט צו זיי געזאגט :ברוך גָאט ,לויב אים ,און גריד אים ,און לויב אים ֿפַאר די זאכן ווָאס ער האט געטאן צו איר אין די אויגן פון ַאלע ווָאס לעבן .עס איז גוט צו לויבן גָאט ,און דערהויבן זיין נָאמען ,און מיט כבוד צו וויי ַזן די מעשים פון גָאט; דעריּבער זָאלט זיך ניט אָּפשּפַארן אים צו לויבן. 7עס איז גוט צו היטן דעם סוד פון ַא מלךָ ,אבער עס איז כבוד צו ַאנטדעקן די מעשים פון גָאט .טוט גוטס ,און קיין שלעכטס וועט דיר ניט ָאנרירן. 8תפילה איז גוט מיט פאסטן און צדקה און גערעכטיקייט .א ביסל מיט גערעכטיקייט איז בעסער ווי פיל מיט אומרעכט .עס איז בעסער צו געבן צדקה ווי צו לייגן גָאלד: 9ווָארעם צדקה מציל פּון ָמוֶת ,און טהור ַאוועק ַאלע זינד .די ווָאס נוצן צדקה און גערעכטיקייט וועט זיין ָאנגעפילט מיט לעבן: 10אָּבער די ,ווָאס זינדיקן ,זענען שונאים פַאר זייער אייגענעם לעבן. 11פארוואר ,איך וועל גָארנישט פַארהַאלטן פון דיר .װָארום איך הָאב געזָאגט :גוט איז געװען צו היטן דעם סוד ֿפון ַא מלך ,נָאר ַאז עס איז געװען ּכֿבוד צו ַאנטּפלעקן די מעשים ֿפון גָאט. 12דעריּבער ַאצונד ,ווען דו הָאסט מתּפלל געווען ,און ׂשרה דיין בת-חֹונה ,הָאב איך דערמָאנט די זכר פון אייערע תפילות פַאר דעם קָדֹוש ,און ווען דו הָאסט בַאגרָאבן די מתים ,בין איך געווען מיט דיר ַאזוי. 13און ַאז דו הָאסט נישט מתעכב צו קום ,און עזב דיי ַן סעודה ,צו גײן צודעקן די מתים ,איז דַײן טֹוב ניט געװען בַאהַאלטן ֿפון מיר ,נָאר איך בין געװען מיט דיר. שנָה. 14און ַאצונד הָאט מיך גָאט שלח צו היילן דיר און שרה דַײן ָ 15איך בין רפאל ,איינער פון די זיבן הייליקע מלאכים ,ווָאס פָארשטעלן די תפילות פון די הייליקע ,און ווָאס גיין אין און ַארויס איידער די כבוד פון דעם הייליקער. 16דענצמָאל זַײנען זײ בײדע צערודערט געװָארן ,און זַײנען געֿפַאלן אױף זײער ּפנים ,װָארום זײ הָאבן מורא געהַאט. 17אָּבער ער הָאט צּו זיי געזָאגט :זָאלסט ניט מֹורא האָּבן ,ווָארעם עס וועט זיין מיט אייך; לויבן גָאט דעריבער. 18ווָארעם נישט פּון מיי ַן ֶחסֶד ,נייערט לויט דעם רצון פּון אֱֹלקֵינּו בין איך ּבין קום; דעריבער לויבט אים אויף אייביק. ַ 19אלע די דָאזיקע טעג הָאב איך זיך בַאוויזן צו אייך; ָאבער איך הָאב ניט געגעסן און ניט געטרונקעןָ ,אבער איר הָאט געזען ַא זעונג. 20דעריּבער ַאצונד צו גָאט ,ווָארעם איך גיי ַארױף צו דעם ,װָאס הָאט מיך געשיקט; ָאבער שרַײב ַאלץ װָאס װערט געטָאן אין ַא בוך. 21און אז זיי זענען אויפגעשטאנען ,האבן זיי אים מער ניט געזען. 22און זיי האבן זיך מודה געווען אויף די גרויסע און וואונדערליכע מעשים פון גאט ,און ווי דער מלאך ה' האט זיך באוויזן צו זיי. קאפיטל 13 1הָאט טָאביט געשריבן ַא תפילה פון ׂשמחה ,און הָאט געזָאגט :ברוך איז גָאט װָאס לעבט אױף אײביק ,און ברוך איז זַײן מלוכה. 2ווארים ער טוט ּפלָאגן ,און האט רחמנות :ער פירט ַאראָּפ צו גיהנום ,און ברענגען ַארויף ווידער :קיין איינער קען ויסמיידן זיין הַאנט. 3מודה אים פאר די גוים ,איר קינדער פון ישראל ,ווָארעם ער הָאט אונדז צעשּפרייט צווישן זיי. 4דערציילט דָארטן זיין גרויסקייט ,און דערהויבן אים פַאר ַאלע לעבעדיקע :ווָארעם ער איז אונדזער האר ,און ער איז דער גָאט אונדזער פאטער אויף אייביק. 5און ער וועט אונדז מלקות וועגן אונדזערע עוונות ,און וועט ווידער רחמנות זיין ,און וועט אונדז קבץ פון ַאלע אומות ,צווישן וועמען ער האט צעשּפרייטן אונדז. 6אויב איר קערט זיך צו אים מיט אַײער גַאנצן הַארצן ,און מיט אַײער גַאנצן שכל ,און עׂשה יושר פַאר אים ,דעמאלט וועט ער זיך אומקערן צו דיר ,און וועט ניט סתר זיין ּפנים פַאר אייך. דרום זע װָאס ער װעט טָאן מיט דיר ,און זָאלסט אים מודה זַײן מיט דַײן גַאנצן מױל ,און לױבן דעם הַאר ֿפון שטַארקײט ,און דערהויבן דעם אײביקן מלך .אין דעם לַאנד ֿפון מַײן געֿפַאנגענשַאֿפט לױבט איך אים ,און איך דערצײל זַײן גֿבורה און ֿפַײער ֿפַאר ַא זינדיקן ֿפָאלקָ .א יי זינדיקע ,קער און טָאן גערעכטיקייט ֿפַאר אים :ווער קען זָאגן אויב ער וועט ָאננעמען איר ,און הָאבן רחמנות אויף איר?
7איך וועל רום אלוקים ,און מיין נפש וועט הלל דעם מלך פון הימל ,און וועט זיך פרייען אין זיין גרויסקייט . 8זָאלן ַאלע רעדן ,און ַאלע זָאלן אים הלל פַאר זיין גערעכטיקייט. ש ַלי ִם ,עִיר הַֹּקדֶ ׁש ,ער וועט דיך מלק פַאר די מעׂשים פון דיי ַנע קינדער ,און וועט ווידער רחמנות רחמנות אויף די קינדער פּון די צדיקים. 9ירו ָ 10לוי הלל צו ה' ,ווָארעם ער איז גוט ,און לויּב דעם מלך אויף אייביקּ ,כדי זיין מִשּכן זָאל ווידער אין דיר בנה ווערן מיט ׂשמחה ,און זָאל ער דָארטן פרייען אין דיר די געפַאנגענער ,און אין דיר ליב האָּבן אויף אייביק די .ווָאס זענען צָארעדיק. 11פילע אומות וועלן קומען פון וויי ַטן צו דעם נָאמען פון די האר גָאט מיט מתנות אין זייער הענט ,אפילו מתנות צו דעם מלך פון הימל; ַאלע דורות װעלן דיך לױבן מיט גרױס ֿפרײד. 12ארור זענען ַאלע ווָאס דיך שונאים ,און ברוך וועט זיין ַאלע ווָאס הָאבן דיך ליב אויף אייביק. ׂ 13שמח זיך אּון ׂשמח פּון די ְּב נֵי צִַּד יקִים ,ווָארעם זיי וועלן קבץ ווערן ,אּון וועלן ברך ה' פּון די צדיק. 14וואויל זענען די וואס האבן דיך אהב ,ווארים זיי וועלן זיך ׂשמח אין דיי ַן שלום; װָארום זײ װעלן זיך ֿפרײען מיט דיר ,װען זײ הָאבן געזען דַײן גַאנצן ּפרַאכט ,און װעלן זיך ֿפרײען אױף אײביק. 15זָאל מיין נפש בענטשן ה' דעם מלך הגדול. ש ַלי ִם וועט בנה ווערן מיט סאפערן און שמַארַאגדן ,און מיט טיי ַער שטײן :דַײנע חומות און טורעמס ,און דַײנע מחנות מיט טהור גָאלד. 16ווָארעם ירו ָ 17און די גאסן פון ירושלים וועלן געריכט ווערן מיט בעריל און קַארבונקלע און שטיינער פון אופיר. 18און ַאלע אירע גאסן וועלן זָאגןַ :אללויע; און זײ װעלן אים לױבןַ ,אזױ צו זָאגן :געבענטשט איז גָאט װָאס הָאט זי געהויבן אױף אײביק. קאפיטל 14 1אּון טֹובִית הָאט פַארענדיקט לויבן ה'. 2און ער איז געווען 8און פופציק יָאר ַאלט ,ווען ער הָאט פַארלוירן זיין ראיה ,ווָאס איז אים אומגעקערט געווָארן נָאך ַאכט יָאר; 3און ווען ער איז געווען זייער עלטער ,ער הָאט גערוֿפן זיין זון ,און די קינדער פון זיין זון ,און הָאט צו אים געזָאגט :מיין זון ,נעם דיין קינדער; װָארום זע ,איך בין ַאלט ,און בין גרײט ַארױסצוגײן ֿפון דעם דָאזיקן לעבן. 4גיי אין מדי ,מיין זון ,ווָארעם איך גלוי דָאך די זַאכן ,ווָאס יונה הנביא הָאט גערעדט וועגן נינוהַ ,אז עס וועט אומקערן ווערן; און ַאז ַא מָאל זָאל שלום זַײן אין מדין; און ַאז אונדזערע ברידער װעלן ליגן צעשּפרײט אױף דער ערד ֿפון יענעם גוטן לַאנד ,און ירושלים װעט װערן װיסט ,און דָאס הױז ֿפון גָאט אין איר װעט ֿפַארברענט װערן ,און װעט זַײן װיסט ֿפַאר ַא צַײט; 5און ַאז גָאט וועט ווידער רחמנות אויף זיי ,און ברענגען זיי ווידער אין דער ערד ,ווו זיי וועלן בויען ַא טעמּפלָ ,אבער ניט ווי דער ערשטער ,ביז די צייט פון דער עלטער וועט מקוים ווערן; ש ַלי ִם בכבוד ,און דָאס הױז ֿפון גָאט װעט אין איר געבױט װערן אױף אײביק מיט ַא און דערנָאך װעלן זײ זיך אומקערן ֿפון ַאלע ערטער ֿפון זײער געֿפַאנגענשַאֿפט ,און אױֿפבויען ירו ָ ּפרַאכטיקער בניןַ ,אזױ װי די נֿביאים הָאבן דערֿפון גערעדט. 6און ּכל ּגֹוי ִם וועלן זיך שוב ,און וועלן ירא ה' אלוקים באמת ,און וועלן בַאגרָאבן זייערע אָּפגעטער. 7און ַאלע ּגֹוי ִם זָאלן הלל ה' ,און זיין עם וועט הודה אלוקים ,און ה' וועט רום זיין עם; און ַאלע װָאס הָאבן ליב יהוה גָאט אין אמת און גערעכטיקײט װעלן זיך ֿפרײען ,רחמנות טָאן צו אונדזערע ברידער. 8און ַאצונד ,מַײן זון ,גײ ַארױס ֿפון נינוה ,װַײל דָאס ,װָאס דער נֿביא יֹונָס הָאט גערעדט ,װעט ֿפַארװָאס געשען. 9אבער דו זאלסט היטן די תורה און די מצוות ,און טָאן דיך רחמנות און גערעכטיקייטַ ,אז עס זָאל זיין גוט מיט דיר. 10און קבר מיך מיט כבוד ,און דיין אמא מיט מיר; ָאבער פַארהַאלטן ניט מער אין נינוה .געדענק ,מיין זון ,ווי ַאמַאן הָאט געטרָאפן ַאחיהרוס ווָאס הָאט אים אויפגעהויבן ,ווי פון ליכט ער הָאט אים געברַאכט אין דער פינצטערניש ,און ווי ער הָאט אים ווידער בַאלוינט; נָאך ַאחיהרוס איז גערַאטעוועט געווָארןָ ,אבער דער ַאנדערער הָאט געהַאט זיין בַאלוינונג ,ווארים ער איז ַאראָּפ אין פינצטערניש .מנשה הָאט געגעבן צדקה ,און איז ַאנטלָאפן ֿפון די שטרַאלן ֿפון טויט ,ווָאס זיי הָאבן אים געמַאכט; 11דעריבערַ ,אצונד ,מיין זון ,היט זיך ווָאס צדקה טוט ,און ווי גערעכטיקייט מצילַ .אז ער הָאט דָאס געזָאגט ,הָאט ער אָּפגעגעבן דעם גַײסט אין בעט ,הונדערט און ַאכט און ֿפוֿפציק יָאר ַאלט; און ער הָאט אים בַאגרָאבן אין ּכֿבוד. 12און ַאז זיין מוטער אנה איז געשטָארבן ,הָאט ער זי בַאגרָאבן מיט זיין פָאטער .אבער טוביאס איז אוועקגעגאנגען מיט זיין ווייב און קינדער קיין עקבתאן צו זיין שווער ראגועל, 13װּו ער איז זקן מיט ּכֿבוד ,און ער הָאט בַאגרָאבן זַײן ֿפָאטער און זַײן מחותן בכבוד ,און ער הָאט ירש זײער ממון ,און זַײן ֿפָאטער טובית. 14און ער איז געשטָארבן אין עקבתָ ן אין מדין ,הונדערט און זיבן און צווַאנציק יָאר ַאלט. 15אָּבער איידער ער איז מות ,הָאט ער געהערט וועגן דער חורבן פּון נינוה ,ווָאס נבוכֹודֹונֹושֹור און אשורוש הָאט געכאַּפט ,און פַאר זיין מות הָאט ער זיך געפרייט איבער נינוה.