LỊCH SỬ CỦA PIZZA

Vào một ngày tháng Sáu năm 1889, thành phố Napoli chào đón Vua Umberto Đệ Nhất cùng Nữ Hoàng Margherita. Do đói đụng nên bà cho gọi tất cả các thợ làm pizza lành nghề nhất trong thành phố để chuẩn bị bữa ăn cho gia đình hoàng gia. Người thợ làm pizza giỏi nhất bán đảo lúc bấy giờ là Raffaele Esposito biết cách để thỏa mãn thị hiếu Nữ Hoàng của mình. Trên bề mặt đế bánh, ông quyết định tái hiện màu cờ Italia, biểu tượng của nước Italia. Ông dùng húng tây tượng trưng cho màu xanh, phô mai Mozzarella cho màu trắng và cà chua cho màu đỏ. Tất nhiên, vẻ ngoài này không phải là điểm nhấn duy nhất. Món ăn do chính tay Esposito chuẩn bị ngon tới mức Nữ Hoàng quyết định công khai Dân chài quay về gần Naples, Ivan Aivazovsky, 1874 vinh danh và khen ngợi thợ làm pizza (pizzaiolo) và món Pizza của ông. Esposito sau đó đặt tên món pizza mới theo tên Nữ Hoàng của người dân Italia, Pizza Margherita.

Sự kiện lịch sử này đánh dấu mốc quan trọng đối với di sản pizza ở Italy, khiến món ăn trở nên nổi tiếng trong cả tầng lớp thường dân và tầng lớp hoàng gia. Tuy nhiên, bạn đọc đừng nhầm lẫn sự kiện năm 1889 là sự kiện khai sinh ra pizza! Nhà hàng pizza (pizzeria) xuất hiện từ năm 1738 tại Port’Alba gần kề Napoli nhưng dấu vết hoạt động làm bánh pizza đã được phát hiện từ rất lâu trước đó! Trên thực tế, có thể nói rằng món bánh hình đĩa mà ta gọi là pizza chính là kết tinh của lịch sử Italia. Tại sao lại nói vậy?

Câu chuyện bắt đầu khi người La Mã làm bánh thành hình tròn dẹt. Lúc bấy giờ, pizza phiên bản nguyên thủy chỉ là lớp bánh bột mì trộn với muối, nước và gia vị. Nhiều thế kỷ trôi qua và dầu Ô liu cùng phô mai cắt lát bắt đầu xuất hiện trong các món ăn. Từng bị coi là một loại gia vị bình thường thì nay húng quế trở thành một thành phần thiết yếu. Đến thế kỷ XVI, Pizza trở thành từ ngữ phổ biến trong đời sống của người dân Italia. Năm 1492, nhà thám hiểm người Italia Christopher Colombus đã đi đến Thế Giới Mới và mang về Italia những trái cà chua đầu tiên. Loại nước sốt làm từ loại quả này chính là nhân tố còn thiếu của món pizza. Cùng với việc thêm phô mai Mozzarella vào bánh ở những năm 1800, Pizza hiện đại mới thực sự ra đời.

Húng tây, Mozzarella và Cà chua. Màu cờ ẩm thực Italia

Giống như quá trình phát triển của Pasta, Pizza có mặt tại Mỹ khi người Italia di cư vào thế kỷ XIV. Tại đây, món ăn này trở nên nổi tiếng hơn bao giờ hết! Nhà hàng pizzeria chính thức đầu tiên trên nước Mỹ được mở tại thành phố New York và từ đó mở rộng chi nhánh sang vùng vịnh phía Tây và vươn ra toàn thế giới! Bạn gần như có thể thưởng thức pizza bất kỳ nơi nào trên thế giới!

Trong quá trình di chuyển từ quốc gia này sang quốc gia khác, Pizza Italia đã có sự pha trộn văn hóa với ẩm thực địa phương, cho ra đời rất nhiều cách thưởng thức khác nhau cho món ăn này: từ Pizza Pepperoni ở Mỹ cho đến món Bánh Tráng Nướng tại Việt Nam. Tuy nhiên, mọi người vẫn nên đề phòng “hàng giả”! Người Italia rất tự hào về nền ẩm thực độc đáo của mình, đến nỗi vào năm 2009, món Pizza Neapolitan đã đạt được chứng chỉ STG để chứng minh cho chất lượng của món ăn này. Chứng chỉ này đảm bảo rằng chiếc pizza bạn đang ăn được làm theo phương pháp truyền thống với nguyên liệu Italia được cấp phép như dầu Ô liu, phô mai Mozzarella, v.v. Món ăn này cũng được UNESCO công nhận vào năm 2017 khi Nghệ thuật làm bánh Pizza Napoli của Napoli (“Pizzaiuoli”) được Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên hợp quốc (UNESCO) chọn là Di sản Văn hóa Phi Vật thể. Đây chắc chắn là danh hiệu cao quý nhất, đại biểu cho món ăn có tầm giá trị di sản ẩm thực của toàn thế giới.

Một góc Italia tại New York