‍Ů?ďşťďş’ Ů?ﺢ ﺑَﺎعاں‏ Subh-e-BahÄ rÄ n
Okwolesebwa Kw’okwesiima Ekitabo kino kyawandiikibwa mu lulimi olu Urdu Shaykh-eTariqat Amiir-e-Ahl-e-Sunnat, ng’ono ye mutandisi wa Dawate-Islami Allamah Maulaana Abu Bila Muhammad Ilyas Attar Qadiri Razavi     . Olukiiko oluvunaanyizibwa ku mulimu gwokuvvuunula nalwo lusazeewo okukivvuunula mu lulimi olungereza. Bw’osangamu ensobi yonna mukuvvunula, tegeeza olukiiko kundagiriro eno wammanga n’ekigendererwa ekyokufuna empeera.
Majlis-e-TarÄ jim (Dawat-e-Islami) Aalami Madani Markaz, Faizan-e-Madinah, Mahallah Saudagran, Purani Sabzi Mandi, Bab-ul-Madinah, Karachi, Pakistan UAN: +92-21-111-25-26-92 – Ext. 1262 Email: translation@dawateislami.net
Ů° ŰĄ Ů° ŰĄ Ů° ŰĄ ŰĄ ŰĄ ! " ŰĄ
ŰĄ ! Ů°
Ů° Ů° Ů° ŰĄ ŰĄ ŰĄ ŰĄ () ( Ů° 1ŰĄ "
0 ŰĄ .+ , ŰĄ 1 "
% ./+ ,- "
* ( $ # % & # ' % # $
E Duwa Y’okusoma Ekitabo Soma e Duwa eno nga tonnatandika kusoma kitabo kyonna eky’eddiini oba omusomo gwonna ogw’eddiini. Kino kijja kukusobozesa okujjukira byonna byosomye:
ŮŽ ŮŽŮŽ ŰĄ ŮŽ ŮŽ ŮŽ ŮŽ ŰĄ Ů‘Ů° ŮŽ ŰĄ Ů? ŰĄ â€ŤŮƒ ŮŽŮˆŘ§Ů†â€Ź ‍ش‏ ‍ŘŮƒŮ…ŘŞâ€Ź Ů? ‍الل Ů?ه ŮŽŮ‘Ů… ا٠ت ŰĄŘ ŘšŮ„ ۥينا‏ ŰĄ ŰĄ ŮŽ ŮŽ ŮŽŰĄ ŮŽ ŮŽ ŮŽ ŮŽ ŮŽ ŰĄ ŮŽ ŮŽ ŰĄ ŮŽ ŮŽ ŮŽ ‍ Ů?Ů„ ŮˆŘ§!Ů?ŮƒŘąŘ§Ů…â€Ź#‍ؚلينا ŘąŘŘŞŮƒ يـا ذا ال‏ Okuvvuunula Ayi Allah owekitiibwa, Tuggulirewo olujji l’wokumanya n’okutegeera, era obe n’ekisa wamu nokusaasira gyetuli. Mazimaddala Ggwe asinga ekitiibwa, era wasukkuluma. (Al-Mustaášraf, vol. 1, pp. 40)
N.B: Saalira Nabbi nga tonnasoma Duwa eyo, n’era nga ojimalirizza. ii
Transliteration Chart
ء ا ب پ ت ٹ ث ج چ ح خ د ڈ ذ ر
A/a A/a B/b P/p T/t Ṫ/ṫ Š/š J/j Ch Ḥ/ḥ Kh/kh D/d Ḋ/ḋ Ż/ż R/r
ڑ ز ژ س ش ص ض ط ظ ع غ ف ق ك گ
Ř/ř Z/z X/x S/s Sh/sh
ل م ن
M/m
و
V/v, W/w
ۃ/ ہ/ھ ى Ḍ/ḍ ے Ṭ/ṭ ◌َ Ẓ/ẓ ◌ُ ‘ ◌ِ Gh/gh و ﻣ ّﺪہ F/f ى ﻣ ّﺪہ Q/q Ṣ/ṣ
K/k G/g
iii
ا ﻣ ّﺪہ
L/l N/n
Ĥ/ĥ Y/y Y/y A/a U/u I/i Ū/ū Ī/ī Ā/ā
OLUKALALA LWEBIRI MU KITABO Okwolesebwa Kw’okwesiima E Duwa Y’okusoma Ekitabo ..................................................................... ii Transliteration Chart ................................................................................ iii Obulunji b’wokusaalira Nabbi ........................................................... 1 Okwolesebwa Kw’okwesiima.................................................................... 2 Ebyewuunyisa ............................................................................................. 2 Ekiro ekisukkulumu okusinga Shab-e-Qadr .......................................... 4 Iddi ya zi Iddi .............................................................................................. 4 Abu Lahab ne Milad (Okuzaalibwa)........................................................ 5 Abasiraamu ne Milad (Okuzaalibwa)...................................................... 5 Jaguza Amazaalibwa ga Nabbi n’essanyu ery’ensusso .................... 6 Owekitiibwa Nabbi Asanyukira abo Abakuza Amazaalibwage..... 7 Bendera mumasanyu g’okuzaalibwa ....................................................... 7 Okutambula nga owuuba bendera ........................................................... 7 Engeri Y’okukuuma Obukkiriza Bwo (Imaan) ...................................... 8 Ennyumba Eyajaguzanga Amazaalibwa ga Nabbi .......................... 8 Empeera y’okujaguza amazaalibwa ga Nabbi ................................ 12 Abayudaaya Baasiramuka ....................................................................... 12 Dawat-e-Islami n’okujaguza kw’amazaalibwa ga Nabbi ................... 14 Okuwonyezebwa okukola ebyonoonoo ................................................ 15 Obukyafu ku Mutima Bugyibwako ....................................................... 16 N’olwaleero Omuntu Asobola Nabbi Okumwota Obuliro .................. 17 Ebissibwako Essira mu kujaguza amazaalibwa ga Nabbi ................... 18 Ebbaluwa ya Attar mumikolo gy’okujaguza amazaalibwa ................... 22 Weegendereze kino .................................................................................. 24 E Niya mu kukuza Amazaalibwa ga Nabbi .................................... 28 Emmalirira e 18 mu kukuza amazaalibwa ga Nabbi ........................... 29 iv
ŰĄ ŰĄ Ů° ŰĄ Ů° ŰĄ Ů° ŰĄ ŰĄ ! " ŰĄ ! Ů°
Ů° Ů° Ů° ŰĄ ŰĄ ( Ů° 1ŰĄ "
0 () ŰĄ % ./+,ŰĄ -"
.+ , ŰĄ 1 "
*
( $ # % & ŰĄ # ' % # $
Okwolesebwa Kw’okwesiima Obulunji b’wokusaalira Nabbi $ Omubaka %   Ů–   ‍  "   !  ‏ # yagamba: “Allah asindika okusaasira kwa mirundi kikumi ku muntu yenna ansaalira emirundi Kumi.â€? (Al-Mu’jam-ul-Awsat lit-Tabarani, vol. 5, pp. 252,
Hadith 7235)
ŮŽ Ů? Ů° ŮŽ Ů° ŮŽ Ů? Ů‘Ů° Ů‘ŮŽ ŮŽ ‍ ( Ů… َّمد‏3‍ ŘŞ َؚا‏.‍ا‏ ‍ؾل‏
ŮŽ ŮŽ ŰĄ Ů‘Ů? ŮŽ ŮŽŰĄ ( ‍الب Ů? ۥيب‏ â€ŤŘľŮ„ŮˆŘ§â€Ź
Mubwangu ddala nga omwezi gwa Rabi-un-Nur (Rabi-ul-Awwal) gutuuse, okwesiima n’amasanyu bijjula buli wamu. Olwonno abagoberezi bow’ekitiibwa Nabbi nebajjula essanyu. Mubutuufu buli musiraamu, Muto oba mukulu abeera mussanyu jjereere era ddala kiba kizibu okubikka ku ssanyu lino lyaba nalyo. Amasanyu g’omwezi gwa Rabi-ul-Awwal gasinga ag’enkumi n’enkumi za zi iddi. Buli muntu yenna kunsi aba ajaganya okujjako Sitaani (Shaitwani) yekka oyo omukolomere
Awo mukiseera ekizikiza ky’obutakkiriza n’okusinza amasanamu bwekyaali kibuutikidde ensi yonna, Ekitangaala n’okwakaayakana 1
Okwolesebwa Kw’okwesiima
kyamyamyansa mu nnyumba entukuvu eya Mukyala Aminah &    "   ! ( mu kibuga Makka era ekitangaala kino kyabuutikira ' $ n’ensi yonna. Omubaka %   ٖ   ‍  "   !  ‏ # ensi yonna eyali mu kizikiza kyobwonoonefu gweyali erindiridde yassibwa/ yatumibwa nga ekyokusaasira eri ensi zonna. Muyogeeyoge kuno kwekulabikako kwa Nabbi/Omubaka asembayo, Muyogeeyoge kuno kwekulabikako kw’okwesiima eri ffenna.
ŮŽ Ů? Ů° ŮŽ Ů° ŮŽ Ů? Ů‘Ů° Ů‘ŮŽ ŮŽ ‍ ( Ů… َّمد‏3‍ ŘŞ َؚا‏.‍ا‏ ‍ؾل‏
ŮŽ ŮŽ ŰĄ Ů‘Ů? ŮŽ ŮŽŰĄ ( ‍الب Ů? ۥيب‏ â€ŤŘľŮ„ŮˆŘ§â€Ź
Okwolesebwa Kw’okwesiima $ Nabbi % ٖ   ‍  "   !  ‏ # waffe omulungi yatonnya kunsi kuno (yazaalibwa) nga 12 Omwezi ogwa Rabi-un-Nur (Rabi-ul-Awwal) mu budde obwokumakya olwo nakyusa ekiro eky’ennaku, ebizibu, okubonaabona, wamu n’emitawaana, negafuuka amakya ag’obwolefu n’essanyu.
Muyogeeyoge kulw’okukya kw’amakya amatukuvu ag’okwesiima, Ow’ekitiibwa azze n’ekitangaala okutunaazaako ennaku. (Wasail-e-Bakhshish, pp. 479)
ŮŽ Ů? Ů° ŮŽ Ů° ŮŽ Ů? Ů‘Ů° Ů‘ŮŽ ŮŽ ‍ ( Ů… َّمد‏3‍ ŘŞ َؚا‏.‍ا‏ ‍ؾل‏
ŮŽ ŮŽ ŰĄ Ů‘Ů? ŮŽ ŮŽŰĄ ( ‍الب Ů? ۥيب‏ â€ŤŘľŮ„ŮˆŘ§â€Ź
Ebyewuunyisa Mubwangu ddala nga ekitangaala kya Allah kisse kunsi (Omubaka ng’azaaliddwa) nga 12 omwezi gwa Rabi-un-Nur, 2
Okwolesebwa Kw’okwesiima
ekire kyobutakkiriza ekyali kikutte kyonna kyasaanawo. Olubiri lwa Kabaka wa Iran olwe Kisra lwakubwa omutenza ggulu (Musisi) era nelulindiggulwa ku ddimwa, Omuliro/Omumuli ogwali gwaka okumala emyaka Lukumi kwolwo gwazikira, Omugga ‘Sava’ gwakalira ne Ka’bah yatandika okujugumira olwo Amasanamu gonna negatandika okugwa gokka na gokka. Mukuzaalibwakwo, Ka’bah yajugumira Olwokutya okunji Amasanamu gonna geerindiggula ku ttaka (Hadaiq-e-Bakhshish, pp.41)
ŮŽ Ů? Ů° ŮŽ Ů° ŮŽ Ů? Ů‘Ů° Ů‘ŮŽ ŮŽ ‍ ( Ů… َّمد‏3‍ ŘŞ َؚا‏.‍ا‏ ‍ؾل‏
ŮŽ ŮŽ ŰĄ Ů‘Ů? ŮŽ ŮŽŰĄ ( ‍الب Ů? ۥيب‏ â€ŤŘľŮ„ŮˆŘ§â€Ź
$ Awatali kubuusabuusa kwonna, Omubaka %   ٖ   ‍  "   !  ‏ # yassibwa nga kyakusaasira, ate ddala Olunaku okusaasira kwa Allah lwe kukka luba lunaku lwa kujaganya. Mu kitabo kye Ekitukuvu (Qur’an) Juzu ya 11, Suurat Yunus, Aya 58 Allah agamba nti:
ŰĄ ŰĄ Ů° ŰĄ Ů° ŰĄ ŰĄ LJKI F ŰĄ GŰĄ H # DE BA C @. ŰĄ 1 > ? ' = ;< ' Ů&#x2013; : 1ŰĄ " % 6 78 2 45 % 23 Gambaâ&#x20AC;&#x201C;â&#x20AC;&#x2DC;Kusaasira kwa Allah na kisa Kye, nâ&#x20AC;&#x2122;olwekyo basaanidde basanyuke. Kino kyekisinga ebyobugagga byabwe byonna.â&#x20AC;&#x2122; (Juzu ya 11, Suurat Yunus, Aya 58)
Katonda Munene Laba ne Qurâ&#x20AC;&#x2122;an yennyini etulagira okukyakyankya olwâ&#x20AC;&#x2122;ekisa kya Allah , ate era ekisa kya Allah yasinga $ ku kissa mu wâ&#x20AC;&#x2122;ekitiibwa Omubakawe % â&#x20AC;&#x2020; Ů&#x2013; â&#x20AC;&#x2020; â&#x20AC;Ťâ&#x20AC;&#x2020; " â&#x20AC;&#x2020; ! â&#x20AC;&#x2020;ďť&#x2039;â&#x20AC;Ź # nga 3
Okwolesebwa Kwâ&#x20AC;&#x2122;okwesiima
bwekyawandiikibwa mu Qurâ&#x20AC;&#x2122;an eyâ&#x20AC;&#x2122;ekitiibwa. Juzu ya 17, Suurat Ambiya, Aya 107:
ٰ ۥ ۤ ۥ ۥ P LRSTI ٰ Q 1ۥ O =N ! ۥ #$ Era tetwabassiza (Nabbi) okujjako nga kyakusaasira eri ensi yonna (Amawanga gonna). (Juzu ya 17, Suurat Ambiya, Aya 107)
Ekiro ekisukkulumu okusinga Shab-e-Qadr Sayyidunaa Shaykh Abdul Haq Muhaddis Dihlvi -. / ŰĄ â&#x20AC;&#x2020; , â&#x20AC;&#x2020;+ * ) (â&#x20AC;&#x2020; yagamba, â&#x20AC;&#x153;Mazima ddala ekiro omwazaalibwa Omwagalwawaffe $ Nabbi % â&#x20AC;&#x2020; Ů&#x2013; â&#x20AC;&#x2020; â&#x20AC;Ťâ&#x20AC;&#x2020; " â&#x20AC;&#x2020; ! â&#x20AC;&#x2020;ďť&#x2039;â&#x20AC;Ź # kisukkulumu nâ&#x20AC;&#x2122;okusinga Shab-e-Qadr, nga kino kyekimu ku biro ebyassibwa ku Mubaka. Mubutuufu, ekiro ngâ&#x20AC;&#x2122;obusukkulumu bwakyo buva ku kujja (kuzaalibwa) kwa Mubaka, kisukkulumu nnyo era kyankizo okusinga ekyo ngâ&#x20AC;&#x2122;obusukkulumu bwakyo buva ku kujja kwa bamalayika. (Masabata bis-sunnah, pp.100)
Iddi ya zi Iddi , â&#x20AC;&#x2020; 1 * 2 !
Olunaku lwa nga 12 Omwezi gwa Rabi-un-Nur ye Iddi ya zi Iddi zonna eri Abasiraamu. Mazima ddala ssinga Owâ&#x20AC;&#x2122;ekitiibwa Omubaka teyatumibwa munsi muno, tewandibaddewo Iddi yonna yadde Shab-e-Bara-at. Ekyâ&#x20AC;&#x2122;amazima ettendo nâ&#x20AC;&#x2122;obusukkulumu bwâ&#x20AC;&#x2122;ensi okwo ssaako olunaku lwâ&#x20AC;&#x2122;enkomerero $ byonna bijja lwa kubaawo kwa Owâ&#x20AC;&#x2122;ekitiibwa Omubaka % â&#x20AC;&#x2020; Ů&#x2013; â&#x20AC;&#x2020; â&#x20AC;Ťâ&#x20AC;&#x2020; "â&#x20AC;&#x2020; !â&#x20AC;&#x2020;ďť&#x2039;â&#x20AC;Ź # 4
Okwolesebwa Kwâ&#x20AC;&#x2122;okwesiima
Wâ&#x20AC;&#x2122;ataali tewaali kiriwo â&#x20AC;&#x201C; wâ&#x20AC;&#x2122;atali tewaba kibaawo Yye kyekinyusi, Awatali mwoyo tewaba muntu (Hadaiq-e-Bakhshish, pp.126)
Ů&#x17D; Ů? Ů° Ů&#x17D; Ů° Ů&#x17D; Ů? Ů&#x2018;Ů° Ů&#x2018;Ů&#x17D; Ů&#x17D; â&#x20AC;Ť ( Ů&#x2026; Ů&#x17D;Ů&#x2018;Ů&#x2026;ŘŻâ&#x20AC;Ź3â&#x20AC;Ť ŘŞ Ů&#x17D;ؚاâ&#x20AC;Ź.â&#x20AC;ŤŘ§â&#x20AC;Ź â&#x20AC;ŤŘľŮ&#x201E;â&#x20AC;Ź
Ů&#x17D; Ů&#x17D; ŰĄ Ů&#x2018;Ů? Ů&#x17D; Ů&#x17D;ŰĄ ( â&#x20AC;ŤŘ§Ů&#x201E;ب Ů? ŰĄŮ&#x160;بâ&#x20AC;Ź â&#x20AC;ŤŘľŮ&#x201E;Ů&#x2C6;اâ&#x20AC;Ź
Abu Lahab ne Milad (Okuzaalibwa) Oluvannyuma lwâ&#x20AC;&#x2122;okufa kwa Abu Lahab, abamu kubâ&#x20AC;&#x2122;ennyumba ye baamuloota ngâ&#x20AC;&#x2122;ali mubuzibu. Baabuuza ngeri ki gyeyayisibwamu ngâ&#x20AC;&#x2122;afudde. Yaddamu nti. â&#x20AC;&#x153;ssirina kalungi konna kennafuna oluvannyuma lwâ&#x20AC;&#x2122;okubaleka.â&#x20AC;? Olwo nâ&#x20AC;&#x2122;alaza ngakozesa olugalo lwe (lwe bakozesa okusoonga/Index Finger) eri omuwaatwa, nâ&#x20AC;&#x2122;agambi ntiâ&#x20AC;? Okujjako kino nga nnywesebwa amazzi okuva wano olwâ&#x20AC;&#x2122;ensonga nti nayimbula omuzaana gwennalina ayitibwa Suwaybah.â&#x20AC;? (Musannaf Abdur Razzaq, vol. 9, pp. 9 Hadith 16661; Umdatul-Qari, vol 14, pp. 44, Hadith 5101) Shaykh Allamah Badruddin Ayni -. / ŰĄ â&#x20AC;&#x2020; , â&#x20AC;&#x2020;+ * ) (â&#x20AC;&#x2020; agamba nti, â&#x20AC;&#x153;Ekyo kyeyalaza kitegeeza nti aweebwa ku mazzi.â&#x20AC;? (Umda-tul-Qari Vol. 14 pp 44, Hadith 5101)
Ů&#x17D; Ů? Ů° Ů&#x17D; Ů° Ů&#x17D; Ů? Ů&#x2018;Ů° Ů&#x2018;Ů&#x17D; Ů&#x17D; â&#x20AC;Ť ( Ů&#x2026; Ů&#x17D;Ů&#x2018;Ů&#x2026;ŘŻâ&#x20AC;Ź3â&#x20AC;Ť ŘŞ Ů&#x17D;ؚاâ&#x20AC;Ź.â&#x20AC;ŤŘ§â&#x20AC;Ź â&#x20AC;ŤŘľŮ&#x201E;â&#x20AC;Ź
Ů&#x17D; Ů&#x17D; ŰĄ Ů&#x2018;Ů? Ů&#x17D; Ů&#x17D;ŰĄ ( â&#x20AC;ŤŘ§Ů&#x201E;ب Ů? ŰĄŮ&#x160;بâ&#x20AC;Ź â&#x20AC;ŤŘľŮ&#x201E;Ů&#x2C6;اâ&#x20AC;Ź
Abasiraamu ne Milad (Okuzaalibwa) Ngâ&#x20AC;&#x2122;ayogera ku bujulizi obwo obuweereddwa waggulu, Sayyiduna Shaykh Abdul Haq Muhaddis Dihlvi -. / ŰĄ â&#x20AC;&#x2020; , â&#x20AC;&#x2020;+ * ) (â&#x20AC;&#x2020; agamba nti â&#x20AC;&#x2DC;Kukyaliwo kino obwo obujulizi bumala okukakasa abo bonna $ abakuza/abajaguza amazaalibwa gâ&#x20AC;&#x2122;omubaka % â&#x20AC;&#x2020; Ů&#x2013; â&#x20AC;&#x2020; â&#x20AC;Ťâ&#x20AC;&#x2020; " â&#x20AC;&#x2020; ! â&#x20AC;&#x2020;ďť&#x2039;â&#x20AC;Ź # 5
Okwolesebwa Kwâ&#x20AC;&#x2122;okwesiima
era nebawaayo nemmaali yaabwe ku mukolo guno. Abu Lahab eyali Omujeemu owâ&#x20AC;&#x2122;olulango, yasasulwa olwâ&#x20AC;&#x2122;okujaganya noâ&#x20AC;&#x2122;kuyimbula omuzaana Suwaybah mukiseera weyafunira $ amawulire gâ&#x20AC;&#x2122;okuzaalibwa kwâ&#x20AC;&#x2122;omubaka % â&#x20AC;&#x2020; Ů&#x2013; â&#x20AC;&#x2020; â&#x20AC;Ťâ&#x20AC;&#x2020; " â&#x20AC;&#x2020; ! â&#x20AC;&#x2020;ďť&#x2039;â&#x20AC;Ź # . Kati nno fumiitiriza olowooze kumpeera Omusiraamu zâ&#x20AC;&#x2122;anaafuna ssinga awaayo emmaali ye nâ&#x20AC;&#x2122;omutima gumu kulwâ&#x20AC;&#x2122;okubeerawo kwâ&#x20AC;&#x2122;omukolo guno. Wabula oyina okukitegeera nti kyetaagisa okuziyiza ennyimba nâ&#x20AC;&#x2122;ebivuga mu mikolo gyâ&#x20AC;&#x2122;okujjukira amazaalibwa.â&#x20AC;&#x2122; (Mudarij-un-Nubuwwah, vol. 2 pp. 19)
Ů&#x17D; Ů? Ů° Ů&#x17D; Ů° Ů&#x17D; Ů? Ů&#x2018;Ů° Ů&#x2018;Ů&#x17D; Ů&#x17D; â&#x20AC;Ť ( Ů&#x2026; Ů&#x17D;Ů&#x2018;Ů&#x2026;ŘŻâ&#x20AC;Ź3â&#x20AC;Ť ŘŞ Ů&#x17D;ؚاâ&#x20AC;Ź.â&#x20AC;ŤŘ§â&#x20AC;Ź â&#x20AC;ŤŘľŮ&#x201E;â&#x20AC;Ź
Ů&#x17D; Ů&#x17D; ŰĄ Ů&#x2018;Ů? Ů&#x17D; Ů&#x17D;ŰĄ ( â&#x20AC;ŤŘ§Ů&#x201E;ب Ů? ŰĄŮ&#x160;بâ&#x20AC;Ź â&#x20AC;ŤŘľŮ&#x201E;Ů&#x2C6;اâ&#x20AC;Ź
Jaguza Amazaalibwa ga Nabbi nâ&#x20AC;&#x2122;essanyu eryâ&#x20AC;&#x2122;ensusso Baganda bange mu Busiraamu, mukuze amazaalibwa gâ&#x20AC;&#x2122;omubaka mussanyu elyensusso. Olaba nâ&#x20AC;&#x2122;omujeemu lukulwe Abu Lahab yafunamu olwokusanyukira amazaalibwa ga Mutume $ % â&#x20AC;&#x2020; Ů&#x2013; â&#x20AC;&#x2020; â&#x20AC;Ť ! â&#x20AC;&#x2020;ďť&#x2039;â&#x20AC;Ź â&#x20AC;&#x2020; " â&#x20AC;&#x2020; # olwo guli gutya eri ffe Abasiraamu. Oyina okukimanya nti Abu Lahab yajaganya olwâ&#x20AC;&#x2122;okuzaalibwa kwa $ Mutabani wa Mugandawe wabula ssi lwakuba Nabbi % â&#x20AC;&#x2020; Ů&#x2013; â&#x20AC;&#x2020; â&#x20AC;Ťâ&#x20AC;&#x2020; "â&#x20AC;&#x2020; !â&#x20AC;&#x2020;ďť&#x2039;â&#x20AC;Ź # yâ&#x20AC;&#x2122;azaaliddwa, naye era yafunamu. Olwo ffe ngâ&#x20AC;&#x2122;abasiraamu ssinga tujaguza amazaalibwa lwa mukwano na kuwa mubaka kitiibwa, olwo tuyinza tutya okusubwa enkumuliitu yâ&#x20AC;&#x2122;empeera? $ % â&#x20AC;&#x2020; Ů&#x2013; â&#x20AC;&#x2020; â&#x20AC;Ť !â&#x20AC;&#x2020;ďť&#x2039;â&#x20AC;Ź â&#x20AC;&#x2020;" â&#x20AC;&#x2020; #
Mu maka ga mukyala Aminah, Kabaka wâ&#x20AC;&#x2122;abakabaka (ba Nabbi) azze Jaganya, Owange ggwe omunakuwavu,Owokukubudaabuda azze (Wasail-e-Bakhshish, pp. 474)
Ů&#x17D; Ů? Ů° Ů&#x17D; Ů° Ů&#x17D; Ů? Ů&#x2018;Ů° Ů&#x2018;Ů&#x17D; Ů&#x17D; â&#x20AC;Ť ( Ů&#x2026; Ů&#x17D;Ů&#x2018;Ů&#x2026;ŘŻâ&#x20AC;Ź3â&#x20AC;Ť ŘŞ Ů&#x17D;ؚاâ&#x20AC;Ź.â&#x20AC;ŤŘ§â&#x20AC;Ź â&#x20AC;ŤŘľŮ&#x201E;â&#x20AC;Ź 6
Ů&#x17D; Ů&#x17D; ŰĄ Ů&#x2018;Ů? Ů&#x17D; Ů&#x17D;ŰĄ ( â&#x20AC;ŤŘ§Ů&#x201E;ب Ů? ŰĄŮ&#x160;بâ&#x20AC;Ź â&#x20AC;ŤŘľŮ&#x201E;Ů&#x2C6;اâ&#x20AC;Ź
Okwolesebwa Kwâ&#x20AC;&#x2122;okwesiima
Owekitiibwa Nabbi Asanyukira abo Abakuza Amazaalibwage Omu kubayivu mu Busiraamu yagamba nti yali mu kirooto nâ&#x20AC;&#x2122;alaba Omubaka, oyo aleeta essanyu mu mitima nemubirowoozo byâ&#x20AC;&#x2122;abantu, oyo asinga ekisa mu bantu. Nâ&#x20AC;&#x2122;amubuuza nti â&#x20AC;&#x153;Owange ggwe Omubaka wa Allah, Oyagala Abasiraamu okukuzanga $ Amazaalibwago buli mwaka?â&#x20AC;? Owâ&#x20AC;&#x2122;ekitiibwa Nabbi % â&#x20AC;&#x2020; Ů&#x2013; â&#x20AC;&#x2020; â&#x20AC;Ťâ&#x20AC;&#x2020; "â&#x20AC;&#x2020; !â&#x20AC;&#x2020;ďť&#x2039;â&#x20AC;Ź # nâ&#x20AC;&#x2122;addamu nti â&#x20AC;&#x153;Nsanyukira oyo yenna ansanyukira.â&#x20AC;? (Tazkira-tulWaizin, pp. 600)
Bendera mumasanyu gâ&#x20AC;&#x2122;okuzaalibwa Sayyidatunaa Aminah & â&#x20AC;&#x2020; ! â&#x20AC;&#x2020; " â&#x20AC;&#x2020; ( yagamba nti â&#x20AC;&#x153;Owâ&#x20AC;&#x2122;ekitiibwa ' Omubaka % â&#x20AC;&#x2020; Ů&#x2013; â&#x20AC;&#x2020; â&#x20AC;Ťâ&#x20AC;&#x2020; " â&#x20AC;&#x2020; !â&#x20AC;&#x2020;ďť&#x2039;â&#x20AC;Ź# $ bweyazaalibwa, nalaba nga Bendera ezâ&#x20AC;&#x2122;emirundi esatu ziwanikiddwa: Eyâ&#x20AC;&#x2122;obuva njuba, eyâ&#x20AC;&#x2122;obugwa njuba wamu nâ&#x20AC;&#x2122;eyakasolya ka Kaâ&#x20AC;&#x2122;bah.â&#x20AC;? (Khasais-ul-Kubra, vol. 1, pp. 82)
Ruh-ul-Amiin yawanika bendera ku kasolya ka Kaâ&#x20AC;&#x2122;bah eyabuusibwa nâ&#x20AC;&#x2122;etwalibwa mu ggulu ku lunaku lwetwafuna okwolesebwa kwâ&#x20AC;&#x2122;okwesiima (Okuzaalibwa Kwâ&#x20AC;&#x2122;omubaka) (Zauq-e-Naâ&#x20AC;&#x2122;at, pp. 67)
Okutambula nga owuuba bendera Bweyali asenguka okuva e Makkah okugenda e Madiinah, $ Omubaka % â&#x20AC;&#x2020; Ů&#x2013; â&#x20AC;&#x2020; â&#x20AC;Ťâ&#x20AC;&#x2020; " â&#x20AC;&#x2020; ! â&#x20AC;&#x2020;ďť&#x2039;â&#x20AC;Ź # bweyatuuka mu kifo ekiyitibwa â&#x20AC;&#x2DC;Mauda-e-Ghamiimâ&#x20AC;&#x2122;, Buraydah Aslami ngâ&#x20AC;&#x2122;ali wamu nabasajja Nsavu okuva mu kika kyâ&#x20AC;&#x2122;aba Bani Sahm nga beebagadde 7
Okwolesebwa Kwâ&#x20AC;&#x2122;okwesiima
embalaasi, baagoba oluseregende Nabbi mweyali nâ&#x20AC;&#x2122;ekigendererwa $ ekyokuwamba Nabbi % â&#x20AC;&#x2020; Ů&#x2013; â&#x20AC;&#x2020; â&#x20AC;Ťâ&#x20AC;&#x2020; " â&#x20AC;&#x2020; ! â&#x20AC;&#x2020;ďť&#x2039;â&#x20AC;Ź # . Naye ate yye Burayda yeeyakwatibwa amabbabbanyi olwokulaba ku mubaka era wano weyasiramukira. Oluvannyuma yagamba nti, â&#x20AC;&#x153;Owange ggwe Omubaka wa Allah ! Tujja Kukwaniriza mu Madiina ne Bendera. Olwo Abasajja okuva mu kika kyâ&#x20AC;&#x2122;aba Bani Sahm bajjako ebitambaalabyabwe ku mitwe nebabisiba ku Mafumu olwo neboolekera Madiinahâ&#x20AC;? (Wafa-ul-Wafa, vol. 1 pp. 243)
Engeri Yâ&#x20AC;&#x2122;okukuuma Obukkiriza Bwo (Imaan) Sheikhul Islam Allamah ibn Hajar Makki awandiika mu â&#x20AC;&#x2DC;Ann-ema-tul-kubraâ&#x20AC;&#x2122; (olupapula, 24): â&#x20AC;&#x153;Sayyidunah Junaid Baghdadi yagamba, â&#x20AC;&#x2DC;Obukkiriza bwâ&#x20AC;&#x2122;oyo eyetaba mu Ijtimah za Mawlid bujja ku kuumibwa nnyo nnyini ddala, , 3456 â&#x20AC;&#x2020;7 !
Ů&#x17D; Ů? Ů° Ů&#x17D; Ů° Ů&#x17D; Ů? Ů&#x2018;Ů° Ů&#x2018;Ů&#x17D; Ů&#x17D; â&#x20AC;Ť ( Ů&#x2026; Ů&#x17D;Ů&#x2018;Ů&#x2026;ŘŻâ&#x20AC;Ź3â&#x20AC;Ť ŘŞ Ů&#x17D;ؚاâ&#x20AC;Ź.â&#x20AC;ŤŘ§â&#x20AC;Ź â&#x20AC;ŤŘľŮ&#x201E;â&#x20AC;Ź
Ů&#x17D; Ů&#x17D; ŰĄ Ů&#x2018;Ů? Ů&#x17D; Ů&#x17D;ŰĄ ( â&#x20AC;ŤŘ§Ů&#x201E;ب Ů? ŰĄŮ&#x160;بâ&#x20AC;Ź â&#x20AC;ŤŘľŮ&#x201E;Ů&#x2C6;اâ&#x20AC;Ź
Ennyumba Eyajaguzanga Amazaalibwa ga Nabbi Waaliwo omusajja omulongoofu eyali ayitibwa Ibrahiim nga yabeeranga mu kibuga Madiinah, ono yayagalanga nnyo # $ Owekitiibwa Omubaka % â&#x20AC;&#x2020; Ů&#x2013; â&#x20AC;&#x2020; â&#x20AC;Ťâ&#x20AC;&#x2020; " â&#x20AC;&#x2020; ! â&#x20AC;&#x2020;ďť&#x2039;â&#x20AC;Ź . Ono empeera gyeyafunanga yajigabanyangamu ½ ekitundu ekimu nakikozesa awaka ate ekirala nâ&#x20AC;&#x2122;akiwaayo okutegeka Amazaalibwa ga Nabbi % â&#x20AC;&#x2020; Ů&#x2013; â&#x20AC;&#x2020; â&#x20AC;Ť ! â&#x20AC;&#x2020;ďť&#x2039;â&#x20AC;Ź â&#x20AC;&#x2020; " â&#x20AC;&#x2020; # $ . Omwezi gwa Rab-un-Nur bwegwatuukanga, olwo nga ajaganya/ajaguza nâ&#x20AC;&#x2122;amasanyu manji olwokuzaalibwa $ kwa Nabbi % â&#x20AC;&#x2020; Ů&#x2013; â&#x20AC;&#x2020; â&#x20AC;Ťâ&#x20AC;&#x2020; " â&#x20AC;&#x2020; ! â&#x20AC;&#x2020;ďť&#x2039;â&#x20AC;Ź # naye nga teyabuuka nga nsalo za 8
Okwolesebwa Kwâ&#x20AC;&#x2122;okwesiima
Mateeka ga Ddiini. Mubimu byeyakolanga mu kiseera kino kwekugabira abantu emmere. Mungeri yâ&#x20AC;&#x2122;emu ne mukyala we $ yali mwagazi nnyo wa Mutume % â&#x20AC;&#x2020; Ů&#x2013; â&#x20AC;&#x2020; â&#x20AC;Ťâ&#x20AC;&#x2020; " â&#x20AC;&#x2020; ! â&#x20AC;&#x2020;ďť&#x2039;â&#x20AC;Ź # . Era yalinga wamu nâ&#x20AC;&#x2122;omwami we mu mutima ne mumwoyo byonna bwebaakolanga nga amazaalibwa ga Nabbi gatuuse. Oluvannyuma lwâ&#x20AC;&#x2122;emyaka mitono, Mukyala wâ&#x20AC;&#x2122;omusajja omulongoofu ono yamufaako naye yye omusajja yasigala akyakuza wamu nâ&#x20AC;&#x2122;okujaganya amazaalibwa ga Nabbi % â&#x20AC;&#x2020; Ů&#x2013; â&#x20AC;&#x2020; â&#x20AC;Ťâ&#x20AC;&#x2020; " â&#x20AC;&#x2020; !â&#x20AC;&#x2020;ďť&#x2039;â&#x20AC;Ź# $ . Olunaku lumu Ibrahiim yayita mutabani we era wano nâ&#x20AC;&#x2122;amulaamira ngâ&#x20AC;&#x2122;amugamba nti. â&#x20AC;&#x153;Mwana wange omwagalwa, ngenda kufa ekiro kya leero, naye nnina Dirham 50 wamu ne yaadi zengoye 19. Nkusaba okozese engoye ngâ&#x20AC;&#x2122;essanda omwokunzinga olwo ate okozese ensimbi ku kintu kyonna ekirungi. Oluvannyuma lwokwogera ebyo, yayatula empagi yobukkiriza era Omwoyogwe negumujjibwamu. Omutabani yaziika kitaawe okusinziira ku bweyali amulaamidde naye mu kiseera ekyo yali akyasobeddwa engeri gyâ&#x20AC;&#x2122;agenda okukozesaamu ensimbi kitaawe zâ&#x20AC;&#x2122;alese. Omutabani bweyeebaka mu kiro ekyo, yaloota nga olunaku lwâ&#x20AC;&#x2122;okubalirwa (olunaku lwâ&#x20AC;&#x2122;enkomerero) lutuuse nga buli omu yali mukaseera ka kazigizigi. Abantu abaalina omukisa baali boolekera eri e Jjana olwo ngâ&#x20AC;&#x2122;ate abajeemu baali bakuluggusizibwa nga batwalibwa mu muliro. Olwonno yye yalabika ngâ&#x20AC;&#x2122;atidde era nga akankana ngâ&#x20AC;&#x2122;ali awo bweyeebuuza wwa gyâ&#x20AC;&#x2122;agenda okudda! Mubwangu ddala ekirangiriro kyayita nekigamba nti, â&#x20AC;&#x153;Omuvubuka ono mumuleke ayingire e Jjana.â&#x20AC;? Nabwekityo yayingira e Jjana mumasanyu amanji ngeno bweyeebuuza engeri gyâ&#x20AC;&#x2122;atuuse ku kkula lino. Bwatyo yalambuzibwa e Jjana ezenjawulo, nga naye 9
Okwolesebwa Kwâ&#x20AC;&#x2122;okwesiima
bweyatuusibwa ku mulyango gwâ&#x20AC;&#x2122;e Jjana eyomunaana wano weyategeezebwa nti abo bokka abaajaguzanga amazaalibwa # $ beebakkirizibwa gâ&#x20AC;&#x2122;owekitiibwa Nabbi % â&#x20AC;&#x2020; Ů&#x2013; â&#x20AC;&#x2020; â&#x20AC;Ťâ&#x20AC;&#x2020; " â&#x20AC;&#x2020; ! â&#x20AC;&#x2020;ďť&#x2039;â&#x20AC;Ź okuyingira mu Jjana eno. Bweyawulira ekyo, yafumiitiriza mangu nti bakaddebe bayinza okuba muno. Mubwangu ddala yawulira eddoboozi nga ligamba nti â&#x20AC;&#x2DC;kale muleke omuvubuka oyo ayingire; bakaddebe baagala kumusisinkana.â&#x20AC;&#x2122; Bwatyo yayingira era nâ&#x20AC;&#x2122;asanga maamawe ngâ&#x20AC;&#x2122;atudde okumpi nâ&#x20AC;&#x2122;omugga oguyitibwa Kauthara. Kumabbali waaliwo Namulondo okwali kutudde omukyala owâ&#x20AC;&#x2122;ekitiibwa. Mungeri yâ&#x20AC;&#x2122;emu waaliwo nâ&#x20AC;&#x2122;entebe endala okwali kutudde abakyala abeebitiibwa abalala. Wano omuvubuka kwekubuuza Malayika nti, â&#x20AC;&#x2DC;ate beebaani abo?â&#x20AC;&#x2122; malayika nâ&#x20AC;&#x2122;emuddamu nti â&#x20AC;&#x2DC;Oyo gwolaba atudde ku Namulondo ye Sayyidatunaa Faatumah Zahraa, ate abakyala abalala boolaba kuntebbe beeba Khadiija-tul-Kubra, Aisha Siddiiqah, Sayyidatunaa Maryam, Sayyidatunaa Asiayh, Sayyidatunaa Sarah, Sayyidatunaa Hajirah, Sayyidatunaa Rabiâ&#x20AC;&#x2122;ah wamu ne Sayyidatunaa Zubaydah (Allah yasiima kubo) Kino kyeyalaba kyamusanyusa nnyo era neyeeyongerayo ngâ&#x20AC;&#x2122;atambula kwekusanga ate ekirala ekyamwongera okukkiriza. Wano yalaba Nnamulondo ennene ennyo nga kuno Omubaka % â&#x20AC;&#x2020; Ů&#x2013; â&#x20AC;&#x2020; â&#x20AC;Ť ! â&#x20AC;&#x2020;ďť&#x2039;â&#x20AC;Ź â&#x20AC;&#x2020; " â&#x20AC;&#x2020; # $ kweyali atudde. Okwetooloola Nnamulondo waaliwo Entebbe nnya (4) nga kuno abasika ba Nabbi (ba Khalifah abana) kwebaali batudde. Ku mukono ogwa ddyo, kwaliko Entebe nga za Zaabu nga kuno ba Nabbi abalala kwebaali batudde olwo ngâ&#x20AC;&#x2122;ate kumukono ogwa Kono, abajulizi kwe baali batudde. 10
Okwolesebwa Kwâ&#x20AC;&#x2122;okwesiima
Omuvubuka yalaba kitaawe Ibrahim nga yâ&#x20AC;&#x2122;omu ku bantu abanji $ ennyo abaali okumpi ne Nabbi % â&#x20AC;&#x2020; Ů&#x2013; â&#x20AC;&#x2020; â&#x20AC;Ťâ&#x20AC;&#x2020; "â&#x20AC;&#x2020; !â&#x20AC;&#x2020;ďť&#x2039;â&#x20AC;Ź # . Ibrahim yagwa Mutabani we mu kifuba mu masanyu amanji olwo omutabani kwekumubuuza nti â&#x20AC;&#x153;Taata wange omulunji, wafuna otya omukisa guno ogwâ&#x20AC;&#x2122;okubeera okumpi ne Nabbi?â&#x20AC;? Ibrahim naddamu nti â&#x20AC;&#x153;Amatendo gonna ga Allah : Nsobodde okutuusibwa ku ddaala lino kubanga nnalinga mwabo abaajaguzanga amazaalibwa $ gâ&#x20AC;&#x2122;owekitiibwa Nabbi % â&#x20AC;&#x2020; Ů&#x2013; â&#x20AC;&#x2020; â&#x20AC;Ťâ&#x20AC;&#x2020; " â&#x20AC;&#x2020; ! â&#x20AC;&#x2020;ďť&#x2039;â&#x20AC;Ź # Oluvannyuma lwâ&#x20AC;&#x2122;okulaba ebyo byonna, enkeera yatunda ennyumba ye olwo nâ&#x20AC;&#x2122;ategeka omukolo gaggadde ngâ&#x20AC;&#x2122;akozesa ensimbi zeyali atunzeemu ennyumba gattako dirham 50 kitaawe zeyali yamulekera. Yayita abayivu mu ddiini wamu nâ&#x20AC;&#x2122;abatya Katonda nabagabula ekijjulo makeke. Olwâ&#x20AC;&#x2122;ensonga nti yali takyalina kyeyeetaaga ku masanyu ga kunsi, yasalawo okusigala mu muzikiti era nga muno mweyamala emyakagye gyonna amakumi asatu (30) egyali gyisigaddeyo mu bulamu bwe ngâ&#x20AC;&#x2122;asinza Katonda (Allah). Oluvannyuma lwâ&#x20AC;&#x2122;okufa kwe, omuntu omu yamulaba mukirooto (yamuloota) nâ&#x20AC;&#x2122;amubuuza kiki ekyamutuukako? Yamuddamu nti, â&#x20AC;&#x153;Olwâ&#x20AC;&#x2122;obukulu nâ&#x20AC;&#x2122;omugaso gwâ&#x20AC;&#x2122;ojaguzanga amazaalibwa ga Nabbi, nange nsobodde okufuna eddaala lye limu nga kitange lyeyafuna mu Jjana.â&#x20AC;? (Tazkira-tul-Waizin, pp. 557) Ayi ggwe eyasukkuluma, nsonyiwa kulwâ&#x20AC;&#x2122;okuzaalibwa kwâ&#x20AC;&#x2122;omubaka Newankubadde ekitabo kyange ekirimu ebyo byennakola kijjudde Amazambi (Ebibi)
(Wasail-e-Bakhshish, pp. 477)
Ů&#x17D; Ů? Ů° Ů&#x17D; Ů° Ů&#x17D; Ů? Ů&#x2018;Ů° Ů&#x2018;Ů&#x17D; Ů&#x17D; â&#x20AC;Ť ( Ů&#x2026; Ů&#x17D;Ů&#x2018;Ů&#x2026;ŘŻâ&#x20AC;Ź3â&#x20AC;Ť ŘŞ Ů&#x17D;ؚاâ&#x20AC;Ź.â&#x20AC;ŤŘ§â&#x20AC;Ź â&#x20AC;ŤŘľŮ&#x201E;â&#x20AC;Ź 11
Ů&#x17D; Ů&#x17D; ŰĄ Ů&#x2018;Ů? Ů&#x17D; Ů&#x17D;ŰĄ ( â&#x20AC;ŤŘ§Ů&#x201E;ب Ů? ŰĄŮ&#x160;بâ&#x20AC;Ź â&#x20AC;ŤŘľŮ&#x201E;Ů&#x2C6;اâ&#x20AC;Ź
Okwolesebwa Kwâ&#x20AC;&#x2122;okwesiima
Empeera yâ&#x20AC;&#x2122;okujaguza amazaalibwa ga Nabbi Shaykh Abdul Haq Muhaddis Dihlvi -. / ŰĄ â&#x20AC;&#x2020; , â&#x20AC;&#x2020; + * ) (â&#x20AC;&#x2020; agamba nti, â&#x20AC;&#x153;Abo abajaganya mu kiro kyamazaalibwa gâ&#x20AC;&#x2122;owekitiibwa $ Nabbi % â&#x20AC;&#x2020; Ů&#x2013; â&#x20AC;&#x2020; â&#x20AC;Ťâ&#x20AC;&#x2020; " â&#x20AC;&#x2020; ! â&#x20AC;&#x2020;ďť&#x2039;â&#x20AC;Ź # , bagenda kuyingira e Jjana ku lwâ&#x20AC;&#x2122;ekisa kya Allah . Abasiraamu baludde nga bakuza amazaalibwa $ gâ&#x20AC;&#x2122;owekitiibwa omwagalwa Nabbi % â&#x20AC;&#x2020; Ů&#x2013; â&#x20AC;&#x2020; â&#x20AC;Ťâ&#x20AC;&#x2020; "â&#x20AC;&#x2020; !â&#x20AC;&#x2020;ďť&#x2039;â&#x20AC;Ź # nga bafumba ebijjulo, nebayita abagenyi, wamu nâ&#x20AC;&#x2122;okuwaayo Saddaaka mu bunji ddala. Balaga essanyu lyabwe, bawaayo nâ&#x20AC;&#x2122;omutima gumu, bakola enkungaana byonna lwa kukuza mazaalibwa gâ&#x20AC;&#x2122;omubaka $ % â&#x20AC;&#x2020; Ů&#x2013; â&#x20AC;&#x2020; â&#x20AC;Ť ! â&#x20AC;&#x2020;ďť&#x2039;â&#x20AC;Ź â&#x20AC;&#x2020; " â&#x20AC;&#x2020; # . Batona ennyumba zaabwe, olwo Allah nâ&#x20AC;&#x2122;ababunduggulako emikisagye olwâ&#x20AC;&#x2122;ebikolwa ebirungi byebakoze. (Masabata bis-Sunnah, pp. 102)
Abayudaaya Baasiramuka Sayyidunaa Abdul Wahid Bin Ismail (Allah Amusaasire) atunyumiza nagamba nti waliwo omu ku bantu abaayagala ennyo Owâ&#x20AC;&#x2122;ekitiibwa Omubaka mu ggwanga lya Misri (Egypt). Yakuzanga $ nâ&#x20AC;&#x2122;okujaguza amazaalibwa gâ&#x20AC;&#x2122;owekitiibwa Nabbi % â&#x20AC;&#x2020; Ů&#x2013; â&#x20AC;&#x2020; â&#x20AC;Ťâ&#x20AC;&#x2020; " â&#x20AC;&#x2020; ! â&#x20AC;&#x2020;ďť&#x2039;â&#x20AC;Ź # nâ&#x20AC;&#x2122;obwagazi era nâ&#x20AC;&#x2122;amasanyu ebyensusso. Kumulirwano gwe waali wabeerawo Abayudaaya, era Omwezi gwa Rabi-un-Nur (Rabiul-Awwal) bwegwatuuka, omukyala Omuyudaaya nâ&#x20AC;&#x2122;abuuza omwami we nti â&#x20AC;&#x2DC;lwaki Mulirwana waffe Omusiraamu ategeka omukolo gaggadde (ekijjulo) mu mwezi guno?â&#x20AC;&#x2122; Omwami $ nâ&#x20AC;&#x2122;amuddamu nti, â&#x20AC;&#x2DC;Mu mwezi guno Nabbi we % â&#x20AC;&#x2020; Ů&#x2013; â&#x20AC;&#x2020; â&#x20AC;Ťâ&#x20AC;&#x2020; " â&#x20AC;&#x2020; ! â&#x20AC;&#x2020;ďť&#x2039;â&#x20AC;Ź # mweyazaalibwa, nabwekityo akolabwatyo mungeri yakujaguza $ /okukuza amazaalibwa ga Nabbi we % â&#x20AC;&#x2020; Ů&#x2013; â&#x20AC;&#x2020; â&#x20AC;Ťâ&#x20AC;&#x2020; " â&#x20AC;&#x2020; ! â&#x20AC;&#x2020;ďť&#x2039;â&#x20AC;Ź # era 12
Okwolesebwa Kwâ&#x20AC;&#x2122;okwesiima
abasiraamu omwezi guno bagussaamu nnyo ekitiibwa.â&#x20AC;&#x2122; Omukyala bweyawulira kino nâ&#x20AC;&#x2122;agamba nti, â&#x20AC;&#x2DC;Eyo mpisannungi Abasiramu gyebakola okujaguza amazaalibwa ga Nabbi waabwe buli mwaka.â&#x20AC;&#x2122; Omukyala oyo Omuyudaaya bweyagenda okwebaka ekiro ekyo, yaloota omutuukirivu awâ&#x20AC;&#x2122;amaanyi nga yeebulunguluddwa nnamunji wâ&#x20AC;&#x2122;omuntu. Olwo omukyala omuyudaaya ono kwekwevaamu nâ&#x20AC;&#x2122;abuuza omu ku bantu abaaliwo ebikwata ku mutuukirivu ono. Omuntu on eyabuuzibwa kwekuddamu nti. â&#x20AC;&#x2DC;Oyo ye Nabbi eyasembayo mu ba Nabbi. Azze kusisinkana awamu nâ&#x20AC;&#x2122;okuwa omukisa mulirwanawo olwâ&#x20AC;&#x2122;okukuza amaazaalibwa ge # $ (aga Nabbi % â&#x20AC;&#x2020; Ů&#x2013; â&#x20AC;&#x2020; â&#x20AC;Ťâ&#x20AC;&#x2020; " â&#x20AC;&#x2020; ! â&#x20AC;&#x2020;ďť&#x2039;â&#x20AC;Ź ).â&#x20AC;&#x2122; Oluvannyuma omukyala omuyudaaya nâ&#x20AC;&#x2122;abuuza nti, â&#x20AC;&#x2DC;anaayogerako nange (agamba Nabbi)?â&#x20AC;&#x2122; omuntu gweyabuuza nâ&#x20AC;&#x2122;amuddamu nti â&#x20AC;&#x2DC;yye.â&#x20AC;&#x2122; Olwo $ omukyala nâ&#x20AC;&#x2122;ayita owekitiibwa Nabbi % â&#x20AC;&#x2020; Ů&#x2013; â&#x20AC;&#x2020; â&#x20AC;Ťâ&#x20AC;&#x2020; " â&#x20AC;&#x2020; ! â&#x20AC;&#x2020;ďť&#x2039;â&#x20AC;Ź # . Nabbi $ % â&#x20AC;&#x2020; Ů&#x2013; â&#x20AC;&#x2020; â&#x20AC;Ť ! â&#x20AC;&#x2020;ďť&#x2039;â&#x20AC;Ź â&#x20AC;&#x2020; " â&#x20AC;&#x2020; # naddamu nti â&#x20AC;&#x2DC;Labbaik (Wanji).â&#x20AC;&#x2122; Omukyala yasanyukira nnyo engeri Omubaka gyeyamuddamu olwo omukyala na mugamba nti â&#x20AC;&#x2DC;Nze ssiri Musiraamu naye onzizeemu.â&#x20AC;&#x2122; $ Owâ&#x20AC;&#x2122;ekitiibwa Nabbi % â&#x20AC;&#x2020; Ů&#x2013; â&#x20AC;&#x2020; â&#x20AC;Ťâ&#x20AC;&#x2020; " â&#x20AC;&#x2020; ! â&#x20AC;&#x2020;ďť&#x2039;â&#x20AC;Ź # nâ&#x20AC;&#x2122;agamba nti â&#x20AC;&#x2DC;Allah Angambye nti ogenda kukkiriza Obusiraamu mu bbanga eritali lyawala.â&#x20AC;&#x2122; Mukuwulira ekyo, omukyala yayogera mu bwangu nti â&#x20AC;&#x2DC;Tewali kubuusabuusa oli waakisa era Nabbi Omuwombeefu. Oyo yenna akujeemera tagenda kuwangula era oyo yenna atakkiririza mu busukkulumu bwo waakufaafaagana.â&#x20AC;&#x2122; Wano wennyini omukyala kwekwatula Shahadah (Ebigambo ebimuyingiza Obusiraamu). Omukyala bweyazuukuka ya kkiririzaawo obusiraamu nomutima gumu. Wano yasalawo
13
Okwolesebwa Kwâ&#x20AC;&#x2122;okwesiima
okukozesanga obugagga bwe mukutegeka okujjukiranga $ amazaalibwa ga Nabbi % â&#x20AC;&#x2020; Ů&#x2013; â&#x20AC;&#x2020; â&#x20AC;Ťâ&#x20AC;&#x2020; "â&#x20AC;&#x2020; !â&#x20AC;&#x2020;ďť&#x2039;â&#x20AC;Ź # nga bwagabula ebijjulo eri abantu ku makya. Omukyala yagenda okwetegereza nga omwami we ali mukutegeka ekijjulo. Yamubuuza mungeri eyâ&#x20AC;&#x2122;okwewuunya nti. â&#x20AC;&#x2DC;Mwami kiki kyokola?â&#x20AC;&#x2122; Omwami naddamu nti, â&#x20AC;&#x153;Ndi mukuteekateeka kijjulo olwokukkirizaakwo okusiramuka.â&#x20AC;? Namubuuza, â&#x20AC;&#x153;Kino wakitegedde otya nti nnasiramuse?â&#x20AC;? nâ&#x20AC;&#x2122;amuddamu nti, â&#x20AC;&#x153;nga ggwe, nange naloose owekitiibwa omubaka era nange nzikirizza okusiramuka.â&#x20AC;? (Tazkira-tul-Waizin, pp. 598) Tusaba Allah atusseeko ekisaakye, era atusonyiwe ebyonoono awatali kubalibwa. Ů° Ů&#x17D; Ů&#x17D; Ů° Ů&#x17D; Ů? Ů&#x2018;Ů° Ů&#x2018;Ů&#x17D; Ů&#x17D; ŰĄ Ů&#x17D; ŰĄ Ů&#x2018;Ů&#x17D; â&#x20AC;Ť ŘšŮ&#x201E; ŰĄŮ&#x160;Ů&#x2021;Ů? Ů&#x17D;Ů&#x2C6;ا Ů?Ů&#x201E;Ů&#x2013; Ů&#x17D;Ů&#x2C6; Ů&#x17D;ŘłŮ&#x201E;Ů&#x2026;â&#x20AC;Ź3â&#x20AC;Ť ŘŞ Ů&#x17D;ؚاâ&#x20AC;Ź.â&#x20AC;ŤŘ§â&#x20AC;Ź â&#x20AC;ŤŮ&#x2026;Ů&#x160; ŘľŮ&#x201E;â&#x20AC;Ź Ů? !â&#x20AC;ŤŘ§â&#x20AC;Ź
Ů&#x2018; Ů&#x2018;Ů&#x17D;â&#x20AC;ŤŘ§ Ů° Ů?Ů&#x2026; ŰĄŮ&#x160; Ů?بŮ&#x17D;اŮ&#x2021; Ů? اŮ&#x201E;â&#x20AC;Ź â&#x20AC;ŤŘ¨â&#x20AC;Ź Ů?Ů?
Okutuukaakwe kumazeewo ekizikiza wonna wekibadde Ekitangaala kyeyolese okuviira ddala kunsi okutuuka kuggulu (Wasail-e-Bakhshish, pp. 476)
Ů&#x17D; Ů? Ů° Ů&#x17D; Ů° Ů&#x17D; Ů? Ů&#x2018;Ů° Ů&#x2018;Ů&#x17D; Ů&#x17D; â&#x20AC;Ť ( Ů&#x2026; Ů&#x17D;Ů&#x2018;Ů&#x2026;ŘŻâ&#x20AC;Ź3â&#x20AC;Ť ŘŞ Ů&#x17D;ؚاâ&#x20AC;Ź.â&#x20AC;ŤŘ§â&#x20AC;Ź â&#x20AC;ŤŘľŮ&#x201E;â&#x20AC;Ź
Ů&#x17D; Ů&#x17D; ŰĄ Ů&#x2018;Ů? Ů&#x17D; Ů&#x17D;ŰĄ ( â&#x20AC;ŤŘ§Ů&#x201E;ب Ů? ŰĄŮ&#x160;بâ&#x20AC;Ź â&#x20AC;ŤŘľŮ&#x201E;Ů&#x2C6;اâ&#x20AC;Ź
Dawat-e-Islami nâ&#x20AC;&#x2122;okujaguza kwâ&#x20AC;&#x2122;amazaalibwa ga Nabbi Dawat-e-Islami, ekitongole ekivunaanyizibwa ku kusaasaanya enjigiriza yâ&#x20AC;&#x2122;Ekitabo ekitukuvu ekya Qurâ&#x20AC;&#x2122;an nâ&#x20AC;&#x2122;enjigiriza yâ&#x20AC;&#x2122;omubaka munsi yonna, kirina engeri eyeeyawulidde mu kukuza amazaalibwa $ ga Nabbi % â&#x20AC;&#x2020; Ů&#x2013; â&#x20AC;&#x2020; â&#x20AC;Ťâ&#x20AC;&#x2020; " â&#x20AC;&#x2020; ! â&#x20AC;&#x2020;ďť&#x2039;â&#x20AC;Ź # . Enkungaana gaggade zitegekebwa okwetooloola ensi yonna. Mu Kibuga Karachi mu Pakistan, 14
Okwolesebwa Kwâ&#x20AC;&#x2122;okwesiima
olukungaana Olwâ&#x20AC;&#x2122;okukuza amazaalibwa ga Nabbi olusuubirwa okuba nga lwelukyasinze obunene munsi yonna litegekebwa buli mwaka. Zino enkungaana ziba zaakutendereza era ziyambye kinene abantu banji okubajja kubikyamu nebeegatta ku $ bagoberera enkola ya Nabbi % â&#x20AC;&#x2020; Ů&#x2013; â&#x20AC;&#x2020; â&#x20AC;Ťâ&#x20AC;&#x2020; "â&#x20AC;&#x2020; !â&#x20AC;&#x2020;ďť&#x2039;â&#x20AC;Ź # .
Okuwonyezebwa okukola ebyonoonoo Omwagazi wa Nabbi yannyonnyola nâ&#x20AC;&#x2122;agamba nti: Ku mukolo gwokukuza amazaalibwa ga Nabbi mu 1426 A.H, omu ku mikwano gyange eyali abuutikiddwa amasanyu gâ&#x20AC;&#x2122;ensi nga nesswala yagivaako dda, yeetaba ku mukolo gwâ&#x20AC;&#x2122;okujaguza $ amazaalibwa ga Nabbi % â&#x20AC;&#x2020; Ů&#x2013; â&#x20AC;&#x2020; â&#x20AC;Ťâ&#x20AC;&#x2020; "â&#x20AC;&#x2020; !â&#x20AC;&#x2020;ďť&#x2039;â&#x20AC;Ź # ogwali gutegekeddwa mu kibangirizi kye Kakri, Baab-ul-Madiinah, Karachi. mukiseera kya Subhi-e-Baharaan buli omu yali mu kusaala na kutoola Ssalaam. Mukwano gwange yanyumirwa nnyo ekyaali kigenda mu maaso era nâ&#x20AC;&#x2122;awera obutaddamu kuleka Sswala yonna okwo ssaako nâ&#x20AC;&#x2122;okukakasa nga bwagenda okukuza ekirevu. , â&#x20AC;&#x2020; 1 * 2 ngâ&#x20AC;&#x2122;agoberera kyeyeeyama, kati ye muntu ataleka sswala eri nâ&#x20AC;&#x2122;ekirevu kye akirekako (akuza ekirevu). Mungeri yâ&#x20AC;&#x2122;emu yalina nâ&#x20AC;&#x2122;emize emirala ejitoogerekeka nga naye kati gyonna yajivaako dda olwa kyeyafuna mu Lukungaana luno. Nabwekityo, omulwadde yanna abuutikiddwa obulwadde bwâ&#x20AC;&#x2122;ebyonoona, kati afunye okuwonyezebwa. Saba ekisaakye nâ&#x20AC;&#x2122;emirembe mu kiro kino ekitukuvu Saba okuwonyezebwa okwebyonoono mu kiro kino ekitukuvu
Ů&#x17D; Ů? Ů° Ů&#x17D; Ů° Ů&#x17D; Ů? Ů&#x2018;Ů° Ů&#x2018;Ů&#x17D; Ů&#x17D; â&#x20AC;Ť ( Ů&#x2026; Ů&#x17D;Ů&#x2018;Ů&#x2026;ŘŻâ&#x20AC;Ź3â&#x20AC;Ť ŘŞ Ů&#x17D;ؚاâ&#x20AC;Ź.â&#x20AC;ŤŘ§â&#x20AC;Ź â&#x20AC;ŤŘľŮ&#x201E;â&#x20AC;Ź 15
Ů&#x17D; Ů&#x17D; ŰĄ Ů&#x2018;Ů? Ů&#x17D; Ů&#x17D;ŰĄ ( â&#x20AC;ŤŘ§Ů&#x201E;ب Ů? ŰĄŮ&#x160;بâ&#x20AC;Ź â&#x20AC;ŤŘľŮ&#x201E;Ů&#x2C6;اâ&#x20AC;Ź
Okwolesebwa Kwâ&#x20AC;&#x2122;okwesiima
Obukyafu ku Mutima Bugyibwako Ekifaananyi ekijjjibwa mu bigambo bya muganda waffe okuva mu Mambuka ga Karachi bikyoleka: Mu sabbiiti esooka mu mwezi gwa Rabi-un-Nur, (Nabbi mweyazaalibwa), abaagalwa ba Nabbi beewaayo era nebampita okubeegattako ku mukolo ogwali gutegekeddwa mu Kibangirizi kya Kakri, Baab-ulMadiinah, Karachi. Nelina essanyu lyansusso okubategeeza nti nnali waa kwetab a ku mukolo guno. Ekiro ekya nga 12 bwekyatuuka, nessa muddene nenjolekera ku mukolo nga bwennali neeyamye nga ndi wamu ne baganda bange mu busiraamu abalala abaali nabo bagenda okujaguza amazaalibwa ga Nabbi % â&#x20AC;&#x2020; Ů&#x2013; â&#x20AC;&#x2020; â&#x20AC;Ť â&#x20AC;&#x2020; " â&#x20AC;&#x2020; ! â&#x20AC;&#x2020;ďť&#x2039;â&#x20AC;Ź# $ . Omu kubasuuta nnabi yalina Swiiti ayitibwa Cham Cham gweyagabanyaamu ebitundu nga amakumi asatu olwo nâ&#x20AC;&#x2122;atandika okutugabira. Mazima ddala nnali musanyufu byansusso olwâ&#x20AC;&#x2122;ekikolwa ekyo. Era tebwali butyo nga tutuuse ku mukolo. Guno gwegwali omulundi gwange ogwasooka okwetaba wamu nâ&#x20AC;&#x2122;okulaba omukolo gwamazaalibwa omunyuvu bwegutyo. Entendereza wamu nâ&#x20AC;&#x2122;okuwaanyisiganya ssalaamu byali nga byebiwulirwa byokka, era ngabantu bwebatendereza nebigambo ebisuuta Mutume okwali ebigamba nti â&#x20AC;&#x2DC;Marhaba ya Mustafa % â&#x20AC;&#x2020; Ů&#x2013; â&#x20AC;&#x2020; â&#x20AC;Ť ! â&#x20AC;&#x2020;ďť&#x2039;â&#x20AC;Ź # $ â&#x20AC;&#x2020; " â&#x20AC;&#x2020; â&#x20AC;&#x2122;. Nnawulira nga munda muli nninga anaaziddwako ekko lyonna ku mutima. , â&#x20AC;&#x2020; 1 * 2 awo wennyini wenneegattira ku kibiina kya Dawat-e-Islami era kati nneesiba ekitambaala ekya Kiragala ssaako okukuza ekirevu kyange. 16
Okwolesebwa Kwâ&#x20AC;&#x2122;okwesiima
Nâ&#x20AC;&#x2122;olwaleero Omuntu Asobola Nabbi Okumwota Obuliro Omu ku baagala Nnabbi yategeeza: Twetaba ku lumu # $ kunkungaana Zâ&#x20AC;&#x2122;amazaalibwa ga Nabbi % â&#x20AC;&#x2020; Ů&#x2013; â&#x20AC;&#x2020; â&#x20AC;Ťâ&#x20AC;&#x2020; " â&#x20AC;&#x2020; ! â&#x20AC;&#x2020;ďť&#x2039;â&#x20AC;Ź ezikyasinze obunene olwategekebwa Dawat-e-Islami mu Kakri Karachi. Nga tunyumyamu, omu kubâ&#x20AC;&#x2122;oluganda mu busiraamu yagamba nti, â&#x20AC;&#x153;Enkungaana zâ&#x20AC;&#x2122;amazaalibwa ezibadde zitegekebwa emabega yonna zibadde nnyuvu nnyo, naye luno olwaleero terunnankwata mubabiro.â&#x20AC;? Omu kubetwali nabo bweyawulira nâ&#x20AC;&#x2122;agamba nti, â&#x20AC;&#x153;Mukwano gwange oli mukyamu mu kino! Olukungaana lukyali kumulamwa era lulinga ziri endala zonna ezizze zibaawo. Okutendereza Mutume kuyinza kutya okukyuuka, ntegeera yaffe na mitima byebikyuuse! Ssinga tunnyikira mukutendereza Mutume tujja kufuna okwesiima.â&#x20AC;? Kino kitegeeza nti ebigambo ebyayogerwa muganda waffe oli eyasooka byali bisobola okumalamu omuntu amaanyi nâ&#x20AC;&#x2122;adda nâ&#x20AC;&#x2122;eka naye owokubiri yalambulula era ebigambo bye nga bizzaamu amaanyi nâ&#x20AC;&#x2122;osigala mu kutendereza. Era bwentyo natuula wakati wa baganda bange bano bombiriri netutenderereza wamu. Ekiseera ekyokwolesebwa bwe kyatuuka, fenna wamu twayimirira netwaniriza okwolesebwa kwâ&#x20AC;&#x2122;okwesiima fenna abaali ku mukolo twali tujjudde essanyu nga ebigambo ebyaniriza byokka byâ&#x20AC;&#x2122;owulira okuva ku buli luuyi. Nalaba amaziga nga gakulukuta okuva mu $ maaso gâ&#x20AC;&#x2122;abagoberezi ba Nabbi % â&#x20AC;&#x2020; Ů&#x2013; â&#x20AC;&#x2020; â&#x20AC;Ťâ&#x20AC;&#x2020; "â&#x20AC;&#x2020; !â&#x20AC;&#x2020;ďť&#x2039;â&#x20AC;Ź # . Mu mazima ddala newankubadde nalina ebyonoono nange nazibiriza era ngenda okuwulira ddala muli nga omutima gwange gunaaziddwa. $ Nkakasa nti nnalabira ddala Mutume % â&#x20AC;&#x2020; Ů&#x2013; â&#x20AC;&#x2020; â&#x20AC;Ťâ&#x20AC;&#x2020; " â&#x20AC;&#x2020; ! â&#x20AC;&#x2020;ďť&#x2039;â&#x20AC;Ź # oyo 17
Okwolesebwa Kwâ&#x20AC;&#x2122;okwesiima
amazaalibwa ge getwali tujaguza. Wano wennakakasiza nti kituufu enkungaana zaali tezikyuse naye nga emitima gyaffe gyegyali gyikyuse. Bwetwewaayo netussaayo omwoyo, na kati omuntu asobola Owâ&#x20AC;&#x2122;ekitiibwa Nabbi okumwota obuliro.
Ebissibwako Essira mu kujaguza amazaalibwa ga Nabbi 1.
Mutimbe era munyirize amaka gammwe, Emizikiti, Amaduuka nâ&#x20AC;&#x2122;emmotoka zammwe nâ&#x20AC;&#x2122;ebitimbisibwa ebyomulembe nga mulaga essanyu olwoâ&#x20AC;&#x2122;kuzaalibwa kwa owâ&#x20AC;&#x2122;ekitiibwa Mutume % â&#x20AC;&#x2020; Ů&#x2013; â&#x20AC;&#x2020; â&#x20AC;Ť â&#x20AC;&#x2020; " â&#x20AC;&#x2020; ! â&#x20AC;&#x2020;ďť&#x2039;â&#x20AC;Ź# $ eyajja nâ&#x20AC;&#x2122;okusaasira eri abantu be. Mumulise amaka gammwe waakiri nâ&#x20AC;&#x2122;amataala kumi nâ&#x20AC;&#x2122;abiri (12). Mutendereze era Musuute omubaka mu kiro ekye 12. Olwo obudde nga bukya mwanirize okwolesebwa okwâ&#x20AC;&#x2122;okwesiima nâ&#x20AC;&#x2122;amaziga agâ&#x20AC;&#x2122;essanyu nga bwemuwanika zi bendera nga bwemusoma Salaat Wa Salaam. Bwekiba kisobose, musiibe ku lunaku olwekkumi nebbiri (12) mu mwezi ogwa Rab-un-Nur kulwâ&#x20AC;&#x2122;ensonga nti nabbi waffe Omwagalwa yakuza nga Amazaalibwa ge buli lwa Balaza ngayita mu Kusiiba. Sayyidunaa Qataadah (Allah yamusiima) yagamba nti $ owâ&#x20AC;&#x2122;ekitiibwa Nabbi % â&#x20AC;&#x2020; Ů&#x2013; â&#x20AC;&#x2020; â&#x20AC;Ťâ&#x20AC;&#x2020; " â&#x20AC;&#x2020; ! â&#x20AC;&#x2020;ďť&#x2039;â&#x20AC;Ź # yabuuzibwa lwaki yalinga asiiba buli lwa Balaza. Owâ&#x20AC;&#x2122;ekitiibwa Nabbi nâ&#x20AC;&#x2122;addamu nti, â&#x20AC;&#x153;Luno lwelunaku lwennazaalibwako ate era nâ&#x20AC;&#x2122;obubaka bwanzikako ku lunaku lwe lumu olwe Balaza. (Sahih Muslim, pp, 591, Hadith 198) Omwekebezzi wa Sahih Bukhari, Sayyidunaa Imaam Qastalani (Allah Amusaasire) 18
Okwolesebwa Kwâ&#x20AC;&#x2122;okwesiima
yagamba; â&#x20AC;&#x153;ejimu ku migaso egyokukuza amazaalibwa ga # $ Nabbi % â&#x20AC;&#x2020; Ů&#x2013; â&#x20AC;&#x2020; â&#x20AC;Ťâ&#x20AC;&#x2020; " â&#x20AC;&#x2020; ! â&#x20AC;&#x2020;ďť&#x2039;â&#x20AC;Ź egyakakasibwa kwekuba nga emirembe nâ&#x20AC;&#x2122;obutebenkevu byeyoleka omwaka gwonna ngâ&#x20AC;&#x2122;ate nabuli kisabibwa kyanukulwa mu bwangu. Nsaba ekisa kya Allah kussibwe kwâ&#x20AC;&#x2122;oyo yenna atongoza era $ nâ&#x20AC;&#x2122;akuza ebiro ebyâ&#x20AC;&#x2122;omwezi omwazaalibwa Mutume â&#x20AC;&#x2020; â&#x20AC;Ťâ&#x20AC;&#x2020; "â&#x20AC;&#x2020; !â&#x20AC;&#x2020;ďť&#x2039;â&#x20AC;Ź # % â&#x20AC;&#x2020; Ů&#x2013; ngâ&#x20AC;&#x2122;abitwalira ddala nga Iddi (Olunaku Olukulu)â&#x20AC;? (AlMawahib-ul-Ladunniyah, vol. 1, pp. 148)
2.
Ennaku zino Ebiwunde ebyefaananyirizako Obusanamu nga bwebwali ku Kaâ&#x20AC;&#x2122;bah abantu abamu bakyabitimba. Kino kikyamu nnyo era lino liba Zzambi. Ku mulembe nga Obusiraamu tebunnajja, amasanamu agawerera ddala 360 geegaali gawanikiddwa ku nnyumba eyâ&#x20AC;&#x2122;ekitiibwa Kaâ&#x20AC;&#x2122;bah. Wabula owâ&#x20AC;&#x2122;ekitiibwa Nabbi bweyanunula ekibuga Makkah okuva mu mikono gyâ&#x20AC;&#x2122;abawarabu abajeemu, amasanamu gano gonna nâ&#x20AC;&#x2122;agasaanyaawo. Nabwekityo ebibajje/ebiwunde byonna ebiriko obusanamusanamu tebiteekeddwa kutimbibwa. Okujjako ebimuli ebya Pulasitiika byo bikkirizibwa okutimbibwa. (Kikkirizibwa okutimba ekifaananyi nga ekyo ssinga ababa mu bifaananyi nga beetooloola Kaâ&#x20AC;&#x2122;bah feesi (face) zabwe ziba zibikkiddwa, Wabula tekikkirizibwa ku bitimba ssinga biba byeyolefu.)
3.
Tekikkirizibwa okussa agafaananyi ku wankaaki. Soma Hadith zino wammanga kunsonga yâ&#x20AC;&#x2122;ebifaananyi byâ&#x20AC;&#x2122;ebintu ebiramu: 19
Okwolesebwa Kwâ&#x20AC;&#x2122;okwesiima
i. Malayika ezâ&#x20AC;&#x2122;ekisa teziyingira mu maka agalimu agafaananyi wamu nâ&#x20AC;&#x2122;embwa. (Sahih Bukhar, vol. 2, pp. 409, Hadith 3322)
ii. Oyo yenna asiiga ekifaananyi (okyâ&#x20AC;&#x2122;ekintu ekiramu) Allah ajja kumubonereza ebbanga lyâ&#x20AC;&#x2122;amala nga tasobola kussa mu kifaananyi ekyo mwoyo atâ&#x20AC;&#x2122;era nga takisobola. (Sahihi Bukhari, vol. 2, pp. 51, Hadith 42)
4.
Abantu abamu bassaako/bakooloobya ennyimba (Music) $ mbu nga bakuza nâ&#x20AC;&#x2122;ojaguza amazaalibwa ga Nabbi â&#x20AC;&#x2020;! â&#x20AC;&#x2020;" â&#x20AC;&#x2020; # % â&#x20AC;&#x2020; Ů&#x2013; â&#x20AC;&#x2020; â&#x20AC;Ťďť&#x2039;â&#x20AC;Ź. Mu mateeka gâ&#x20AC;&#x2122;obusiraamu kino kiba kyonoono. Era zino ze Hadith ezikakasa kino; $ i. Owâ&#x20AC;&#x2122;ekitiibwa Nabbi % â&#x20AC;&#x2020; Ů&#x2013; â&#x20AC;&#x2020; â&#x20AC;Ťâ&#x20AC;&#x2020; " â&#x20AC;&#x2020; ! â&#x20AC;&#x2020;ďť&#x2039;â&#x20AC;Ź # yagamba nti. â&#x20AC;&#x2DC;Ndagiddwa okwasayasa Engoma wamu nâ&#x20AC;&#x2122;ebivuga ebbirala (Flute).â&#x20AC;&#x2122; (Firdaus-ul-Akhbar, vol. 1, pp. 483, Hadith 1612)
ii. Sayyiduna Dahak (Allah Amusaasire) ategeeza nâ&#x20AC;&#x2122;agamba nti â&#x20AC;&#x153;Ennyimba (Music) ayonoona OMutima era anyiiza Allah .â&#x20AC;? (Tafsirat-e-Ahmadiyyah, pp. 603) 5.
Osobola okuyimbisa obuyimba obwediini obuseendeekerevu (Naâ&#x20AC;&#x2122;at) naye olina okwegendereza mu kiseera kyâ&#x20AC;&#x2122;okwaziina nâ&#x20AC;&#x2122;esswala. Mungeri yâ&#x20AC;&#x2122;emu, olina okukakasa nti obuyimbabuno tebutawaanya (tebukosa) mulwadde oba abo abeebase, oba abasinza. (Tozannya/Toyimbisa Buyimba buno nga buli muddoboozi lya Mukazi).
6.
Tekikkirizibwa okutimba enguudo nâ&#x20AC;&#x2122;amakubo oba okuwanika zi bendera mungeri etiisa eri abayise oba abavuzi bâ&#x20AC;&#x2122;ebidduka. 20
Okwolesebwa Kwâ&#x20AC;&#x2122;okwesiima
7.
Abakyala bonna abava mu maka gaabwe okujja ku mukolo gwâ&#x20AC;&#x2122;amazaalibwa ga Nabbi nga tebeebikkiridde nkaaya baba bazzizza omusango era kyebakola kiba kikyamu. Mungeri yâ&#x20AC;&#x2122;emu nâ&#x20AC;&#x2122;abakyala okwegatta nâ&#x20AC;&#x2122;abasajja mu mikolo gino nakyo kiba kyennyamiza. Mungeri yeemu, kiba tekikkirizibwa okukozesa amasannyalaze mu bukyamu. Nabwekityo, tuukirira abavunaanyizibwa ku masannyalaze obasasule osobole okukozesa Amasannyalaze mu butuufu.
8.
Mu mukolo gwâ&#x20AC;&#x2122;okwaniriza Mutume nga tujaguza amazaalibwage, fuba okulaba nga okuuma Wuzu yo nga bwekisoboka. Saala ne banno esswala mu Jama kubanga $ abaagalwa ba Mutume % â&#x20AC;&#x2020; Ů&#x2013; â&#x20AC;&#x2020; â&#x20AC;Ťâ&#x20AC;&#x2020; " â&#x20AC;&#x2020; ! â&#x20AC;&#x2020;ďť&#x2039;â&#x20AC;Ź # tebateekeddwa kusubwa Jama.
9.
Weewale okutambulira ku bigaali byâ&#x20AC;&#x2122;endogoyi oba engamiya, oba ensolo endala mumukolo gwokujaguza amazaalibwa kubanga ziyinza okukunkumulira abantu abeetabye mu mikolo engoye zaabwe neziggwamu Wuzu (nezoonooneka)
10. Mumukolo guno, saasaanya nnyo ebitabo, empapula oba obutambi obuliko obubaka ebukubiriza abantu okusuuta Mutume nâ&#x20AC;&#x2122;okugoberera byeyatulagira okukola. Bino osobola okubifuna okuva mu Maktaba-tul-Madiinah. Bwoba ogabula ebyokulya nga ebibala nâ&#x20AC;&#x2122;ebirala, abantu bakwase bukwasa so ssi kubakasukira. 11. Okwogera ebigambo ebisoomooza kibi era olina okukyewala kubanga kisobola okutabulatabula emikolo. Olina okusigala nga oli mukkakkamu ebbanga lyonna. 21
Okwolesebwa Kwâ&#x20AC;&#x2122;okwesiima
12. Ba mugumiikiriza mu buli nsonga yonna. Akazibu kâ&#x20AC;&#x2122;oba ofunye kagumire oleme kutabula mikolo kubanga lino lyâ&#x20AC;&#x2122;essanyu lyâ&#x20AC;&#x2122;omulabe.
Ů&#x17D; Ů? Ů° Ů&#x17D; Ů° Ů&#x17D; Ů? Ů&#x2018;Ů° Ů&#x2018;Ů&#x17D; Ů&#x17D; â&#x20AC;Ť ( Ů&#x2026; Ů&#x17D;Ů&#x2018;Ů&#x2026;ŘŻâ&#x20AC;Ź3â&#x20AC;Ť ŘŞ Ů&#x17D;ؚاâ&#x20AC;Ź.â&#x20AC;ŤŘ§â&#x20AC;Ź â&#x20AC;ŤŘľŮ&#x201E;â&#x20AC;Ź
Ů&#x17D; Ů&#x17D; ŰĄ Ů&#x2018;Ů? Ů&#x17D; Ů&#x17D;ŰĄ ( â&#x20AC;ŤŘ§Ů&#x201E;ب Ů? ŰĄŮ&#x160;بâ&#x20AC;Ź â&#x20AC;ŤŘľŮ&#x201E;Ů&#x2C6;اâ&#x20AC;Ź
Ebbaluwa ya Attar mumikolo gyâ&#x20AC;&#x2122;okujaguza amazaalibwa ga Nabbi (Kuno kusaba okuva mu Madani nti ebbaluwa eno erina okuddibwamu okusomebwa mu lwatu buli mwaka ngâ&#x20AC;&#x2122;ekyokwejjukanya mu Ijtima esembayo mu wiki eya Safar-ul-Muzaffar. Abâ&#x20AC;&#x2122;oluganda mu Busiraamu basobola okukolamu enkyukakyuka wekiba kyetaagisa)
( Ů° 1ŰĄ "
Ů° 0 ŰĄ + , ŰĄ 1 "
% Sag-e-Madiina Muhammad Ilyas Attar Qadiri Razavi otuusa Salaam (Okwagaliza emirembe) okuva kuntobo yâ&#x20AC;&#x2122;omutima gwe eri $ Mikwano gya Mutume % â&#x20AC;&#x2020; Ů&#x2013; â&#x20AC;&#x2020; â&#x20AC;Ťâ&#x20AC;&#x2020; " â&#x20AC;&#x2020; ! â&#x20AC;&#x2020;ďť&#x2039;â&#x20AC;Ź # guonna abo abeewaayo nebajaguza amazaalibwage (aga Mutume)
Ů° Ů&#x17D; Ů&#x17D; ŰĄ Ů&#x17D; Ů° ŰĄ Ů&#x2018; Ů&#x17D; Ů&#x2018;Ů° Ů? ŰĄ Ů&#x17D; ŰĄ Ů&#x17D; Ů? Ů&#x17D; Ů&#x17D; Ů&#x17D; Ů&#x17D; Ů&#x2018;Ů° Ů? Ů&#x17D; ŰĄ Ů&#x17D; Ů&#x17D; ŰĄ Ů? ŰĄ Ů&#x17D; Ů&#x17D; Ů? Ů&#x17D; Ů&#x2018;Ů&#x17D; Ů&#x17D; Ů&#x17D; Ů&#x2018;Ů? ( â&#x20AC;ŤŘ§Ů&#x201E;â&#x20AC;Ź â&#x20AC;ŤŘ¨ اŮ&#x201E;ŘšŮ&#x201E; Ů?Ů&#x2026;Ů&#x160;â&#x20AC;Ź Ů? â&#x20AC;ŤŮ&#x192;Řâ&#x20AC;Ź Ů? â&#x20AC;ŤŮ? Řąâ&#x20AC;Ź.Ů? â&#x20AC;ŤŮ? Ů&#x2C6;بعŮ&#x192;ŘŞ Ů&#x2014;â&#x2014;&#x152;Ů&#x2021; اŮ&#x201E;Ů&#x2026;ŘŻâ&#x20AC;Ź.â&#x20AC;ŤŮ&#x2026; ŘšŮ&#x201E;Ů&#x160;Ů&#x192;Ů&#x2026; Ů&#x2C6;ŘąŘŘŠ اâ&#x20AC;Ź#â&#x20AC;ŤŘ§Ů&#x201E;Řłâ&#x20AC;Ź Ů? Bikkula era otukuze omutimagwo nga osuuta wamu nâ&#x20AC;&#x2122;okutenda Omubaka akyasinze okwagalwa Era muwuube bendera za Nabbi mu buli maka
1.
Mu kiro ekyoluberyeberye mu mwezi gwa Rabi-un-Nur, muyise ekirangiriro kino emirundu esatu mu Mizikiti gyonna. 22
Okwolesebwa Kwâ&#x20AC;&#x2122;okwesiima
â&#x20AC;&#x153;Muyogeeyoge Abâ&#x20AC;&#x2122;oluganda Abasiraamu mwenna abaami nâ&#x20AC;&#x2122;abakyala! Omwezi gwa Rabi-un-Nur gubonese.â&#x20AC;? Ekiseera kyokusuubira kituuse mu mwezi guno ogwa Rabi-un-Nur Essaala zonn zigenda kwanukulwa mu bwangu ddal
2.
Abasajja okusalako ebirevu wadde okubikendeeza ekisusse kikyamu (kiri Haram). Kulwobulunji bwokujjukira amazaalibwa ga Nabbi, basseruganda Abasiraamu basabibwa okumalirira okukuza ebirevu byabwe ebbanga lyonna, wamu nabakyala okwebikkirira nâ&#x20AC;&#x2122;okusingira ddala nga bakozesa Burqa. (Abaami oba abakyala obutagoberera bulombolombo obwo waggulu eba nsobi era ereetera omusiraamu okubonerezebwa. Olwonno kyâ&#x20AC;&#x2122;aba alina okukola kwekweneya olwekikolwa ekyo) Kaâ&#x20AC;&#x2122;ba yeeweta, Amasanamu gonna agaaliko gaakunkumuka, Marhaba! Marhaba! (Wasil-e-Bakhshish, pp. 257)
3.
Akakodyo ka madani okusobola okuba abajjumbize mu kukola Sunnah wamu nâ&#x20AC;&#x2122;emirimu emirungi eri abo bonna abasuuta nabbi kwekwewaayo nebamalirira okukola Fikri -e- Madiinah buli lunaku. Balina okujjuza mu Kitabo kya Madani Inâ&#x20AC;&#x2122;amat era balina okkiwaayo buli mwezi. Mwogerenga nti , 3456 â&#x20AC;&#x2020;7 nga bwemuwanise emikono gyammwe. Ebire ebyomukisa biri bulindaala Ebisuubiza bigenda kutuukirizibwa olwaleero, Marhaba Marhaba (Qabala-e-Bakhshish, pp. 184)
23
Okwolesebwa Kw’okwesiima
4.
Bonna abasuuta Mutume omuli Nigran wamu ne Zimmahdaar balina okutambula ne Madani Qalifah waakiri okumala ennaku ssatu okusingira ddala mu mwezi guno omutukuvu. Okufuna emikisa, tambulako ne Qalifah Okuyiga Sunnah, tambulako ne Qalifah (Wasail-e Bakhshish, pp. 611)
5.
Muwanike bendera 12 oba waakiri emu mu Muzikiti, Awaka, Mumaduuka, oba bifo ebirala byonna byemukoleramu. Mugule Bendera muziwanike ku zi Baasi, Ebiroole, Zi Takisi, Obumotoka obutono, ebigaali by’embalaasi oba ebyebagalwa byonna. Olwonno ekibuga kyonna kigenda kuba nga kitemagana nga kijjudde bendera eza Kiragala. Nsanyuka nnyo ssinga engombo eya “Njagala nnyo Dawat-e-Islami” owandiikibwa mu nnukuta ezirabika obulungi ennyo (enneeyolefu) olwo ebipande ebyo nebiteekebwa ku bidduka byonna ebyebagalwa. Kino mukifubeeko nnyo nga mwogera ne bannannyini bidduko ebyo. Kino kijja kunsanyusa nnyo.
Weegendereze kino Ssinga bendera eriko ennukuta oba ekifaananyi kya Na’layn (Ekifaananyi kya soole yengatto ya Mutume), kakasa anti Bendera eyo teyilika wadde okugwa kuttaka. Amangu ddala nga omwezi gwa Rabi-un-Nur guweddeko, muwanuleeyo bendera mu bwangu. Bwemuba mutidde nti wayinza okubaawo okutyoboolebwa, mukozese bendera eza kiragala omusaamusaamu, okutali Kifaananyi kyangatto. 24
Okwolesebwa Kwâ&#x20AC;&#x2122;okwesiima
(Sag-e-Madiinah ewuwe ewayitibwa Bait-ul-Fana akozesa bendera ezo eza kiragala omusaamusaamu) Kulemberamu ensi yonna nga okutte bendera ya Nabbi Bendera ya Mirembe; nabwekito mu buli maka wuuba bendera eno eyâ&#x20AC;&#x2122;ekitiibwa
6.
Mumulise amaka gammwe nga mukozesa entambi kumi nabbiri (12) oba waakiri amataala (Bulbs) kumi naabiri. Mungeri yeemu, mutimbe amataala agamyamyansa nga gasanyusa mu Mizikiti gyâ&#x20AC;&#x2122;omubitundu byammwe (Wabula mulina okukozesa amasannyalaze mu bulambulukufu nga mukkiriziddwa so ssi ku gabba bubbi.). mutimbe ekitundu kyammwe kyonna ne bendera eza kiragala nâ&#x20AC;&#x2122;amataala agayakaayakana. Ku busolya bwâ&#x20AC;&#x2122;amayumba gammwe, emizikiti ne mu bibangirizi ebyenjawulo mukozese bendera eza kiragala nga ngazi bulunji okugeza nga ziweza Mita nga 12. Wabula mulina okukakasa nti temutyoboola mateeka gafuga ebitundu byammwe. Temussa zi bendera mu makkati gâ&#x20AC;&#x2122;enguudo kuba kino kijja kutaataaganya ebyâ&#x20AC;&#x2122;entambula.
Bendera zaawanikibwa: emu ebuvanjuba, endala obugwanjuba ate endala ku kasolya ka Kaâ&#x20AC;&#x2122;bah olwokwaniriza okujja kwa Nabbi waffe omwagalwa (Wasail-e-Bakhshish, pp. 453)
7.
Mu kiseera kyâ&#x20AC;&#x2122;okujaguza amazaalibwa ga mukamawaffe $ Nabbi % â&#x20AC;&#x2020; Ů&#x2013; â&#x20AC;&#x2020; â&#x20AC;Ťâ&#x20AC;&#x2020; "â&#x20AC;&#x2020; !â&#x20AC;&#x2020;ďť&#x2039;â&#x20AC;Ź # , buli sseruganda mu busiraamu alina okusaasaanya ebitabo/ ebiwandiiko okuva mu Maktabatul-Madiinah nga bwasobodde eri abo abeetabye mu mukolo guno. Mungeri yeemu, sigala nga owaayo eri 25
Okwolesebwa Kwâ&#x20AC;&#x2122;okwesiima
obulingi nga okuumira ebimu ku bitabo bino mu dduukalyo, oba wookolera wonna osobole okubigabira abantu omwaka gwonna. Nate kola kaweefube owookugaba ebitabo/ ebiwandiiko bino ku mikolo emirala nga embaga, ennyimbe, nâ&#x20AC;&#x2122;emikolo emirala gyonna. Mungeri yâ&#x20AC;&#x2122;emu kubiriza nâ&#x20AC;&#x2122;abalala okukkola kyekimu. Saasaanya Sunnah nga oyita mu kugaba ebitabo/ebiwandiiko okuva mu Madani Weefunire e Jjana ngâ&#x20AC;&#x2122;oyita mu kusanyusa Allah
8.
Bwekiba kisoboka gula ebitabo 12 ebiriko omutwe ogugamba nti â&#x20AC;&#x2DC;The Dawn of Blessingsâ&#x20AC;&#x2122; (Okwolesebwa kwâ&#x20AC;&#x2122;okwesiima) wamu nempapula (Pamphlets) 112 oba waakiri pamphlets 12 eziriko omutwe ogugamba nti â&#x20AC;&#x153;12 Madani Pearls for Ů&#x17D;â&#x20AC;ŤŮ&#x2C6;â&#x20AC;Ź Ů&#x17D; 5 â&#x20AC;&#x2020; â&#x20AC;Ť !â&#x20AC;&#x2020;ďť&#x2039;â&#x20AC;Ź celebrating the Milad of the Holy Prophet â&#x20AC;&#x2020; " â&#x20AC;&#x2020;# $ â&#x20AC;? bino nga obijja mu Maktaba-tul-Madiinah olwonno obigabire abakulembeze bâ&#x20AC;&#x2122;ebibiina ebitegeka emikolo gyâ&#x20AC;&#x2122;okujaguza amazaalibwa ga Nabbi. Mungeri yeemu osobola nâ&#x20AC;&#x2122;okuwaayo ensimbi eri Imam, Omwaziinyi, oba omukulembeze wâ&#x20AC;&#x2122;omuzikiti mwosaalira gwonna. Era leeta enniya kino okukikola buli mwezi. Kiba kirungi ensimbi zino okuziwaayo kulyokutaano kuba omulimu gwonna omulungi ogukolebwa ku lwokutaano empeera zaagwo zikubisizibwamu emirundi nsanvu (70). Kumikolo nga egyembaga, osobola ggwe okutona (okuwaayo) Bayan VCD wamu ne Kaada ngâ&#x20AC;&#x2122;ekirabo eri omugole/ Abagole. Kino kijja kuyamba okusaasaanya Sunnah munsi yonna. 26
Okwolesebwa Kw’okwesiima
Abo abalina Mutume mu mitima gyabwe tebenkanika Omu afuuka Ghariib Nawaz ssaako Data’
9.
Mu bibuga ebinene, buli Alaqa’i [regional] Nigran arina okutegeka enkungaana ku mizikiti egyenjawulo mu nnaku 12 ezisooka eza Rabi-un-Nur. Bwekiba kisoboka buli omu eyeetabye ku Ijtima eno yandibadde akutte bendera eya kiragala. Abaagalwa ba Mutume abasoma Na’at nga bwebakutte ne bendera eza kiragala balabika bulungu nnyo
10. Naaba omubiri gwonna nga 11 akawungeezi oba nga 12 omwezi gwa Rabi-un-Nur. Bwekiba kisobose gula ebintu byonna nga bipya, okugeza engoye enjeru, ekitambaala, ebikopo, emiswaki, nebirala byoba osobodde. Kino kikolebwa okwongera okulaga obukulu bwolunaku nti ddala eno ye Iddi ya zi Iddi zonna. 11. Malako ekiro kya nga 12 mu Ijtima’-e-Zikri-o-Na’at (Otendereza) nga bw’oyaniriza okwolesebwa kw’okwesiima n’amaziga mu kiseera wooyaniririza Mutume nga bwemuwuuba zi bendera wamu nokusoma Salat wa Salaam. Oluvannyuma lw’esswala ya Fajiri, mulamusiganye/ mutoolagane Salaamu nga bwemweyozaayoza olwokutuuka ku lunaku luno olukulu eenyo. Kino mukikole olunaku lwonna.
27
Okwolesebwa Kwâ&#x20AC;&#x2122;okwesiima
Awatali kubuusabuusa kwonna Iddi yâ&#x20AC;&#x2122;okuzaalibwa kwa Nabbi ye Iddi ya zi Idii zonna (Olunaku olwo lwelusinga ennaku enkulu zonna) (Wasail-e-Bakhshish, pp. 465)
12. Nabbi waffe Omwagalwa yakuzanga amazaalibwage ngayita mu kusiiba buli lwa Balaza. Bwofumiitiriza kino, oba olina naawe okukuzanga buli lwa 12 Rabu-un-Nur nga osiiba era weetabe ne mu mikolo gya Madani nga mukutte bendera eza kiragala. Fuba okulaba nga osigaza Wuzu yo, soma zi Naâ&#x20AC;&#x2122;ata, Salaat wa Salaam ate otambule nga amaaso go ogakkakkanyizza. Fuba nnyo okulaba nga tokola nsobi. Rabi-ul-Awwal, Ba Ahl-e-Sunnat bayinza batya obutawaayo bulamu bwabwe kunsonga ensukkulumu ngâ&#x20AC;&#x2122;eno, kubanga nga kulunaku lwa nga 12 omwagalwa waffe lweyatonnya kunsi! (Qabalah-e-Bakhshish, pp. 37)
E Niya mu kukuza Amazaalibwa ga Nabbi Hadith esooka eri mu kitabo kya Sahih Bukhari egamba nti, â&#x20AC;ŤŮ&#x201E; ďť&#x; â&#x20AC;Ź â&#x20AC;Ťâ&#x20AC;&#x153;  â&#x20AC;ŹEkikolwa kyonna kisinziira ku Niya (Kumalirira).â&#x20AC;? â&#x20AC;Ť ďťť ďť&#x2039; â&#x20AC;Ź Jjukira nti buli lwâ&#x20AC;&#x2122;okola omulimu omulungi, oyina okubeera ne Niya wamu nâ&#x20AC;&#x2122;okusuubira nti ogenda kufunamu empeera okuva ewa Allah . Bwotaba na Niya eyo, oba togenda kufunamu. Nabwekityo, oteekwa okuba ne Niya mu kukuza amazaalibwa ga Nabbi nti ogenda kufunamu empeera okuva ewa Allah. Ssinga omuntu akuza $ Amazaalibwa ga Nabbi % â&#x20AC;&#x2020; Ů&#x2013; â&#x20AC;&#x2020; â&#x20AC;Ťâ&#x20AC;&#x2020; " â&#x20AC;&#x2020; ! â&#x20AC;&#x2020;ďť&#x2039;â&#x20AC;Ź # nekigendererwa kya (Sahih Bukhari, Vol. 1 pp. 5)
28
Okwolesebwa Kwâ&#x20AC;&#x2122;okwesiima
kweraga, okwo gattako okubba amasannyalaze, okukola ebikolwa ebityoboola ssaako okulumya basiraamu banne oba omuntu yenna mu bugenderevu, oyo aba talinaayo mpeera. Okujjako ekiba kimulindiridde kwekubonerezebwa Katonda. Emmalirira za mirundi kumi namunaana (18) zeezoogerwako wano, naye omuntu asobola okwongerako. Gyookomya okuleeta niya ennyinji gyokoma okufunamu.
Emmalirira e 18 mu kukuza amazaalibwa ga Nabbi 1.
Nja kwogera lwatu ekyo kyonna ekirungi kyennaaba nfunye okuva ewa Allah , nga ddala ngoberera amateeka agali mu kitabo ekitukuvu ekya Qurâ&#x20AC;&#x2122;an:
ŰĄ ŰĄ LRX RI U VW = % Q N % #$ â&#x20AC;&#x153;Era bwobaako ekirungi kyonna kyofunye kyogereko okimanyise abantuâ&#x20AC;? (Suurah Ad-Duha, Ayah 11)
2.
Nja kukoleeza amataala ekifo kyonna kyakaayakane nga nduubiriramu kusanyusa Allah .
3.
Nja kuwuuba Bendera nga ngoberera ekikolwa kya Sayyiduna Jibrail 89 : â&#x20AC;&#x2020; eyawanika bendera ssatu (3) ku lunaku Nabbi $ waffe % â&#x20AC;&#x2020; Ů&#x2013; â&#x20AC;&#x2020; â&#x20AC;Ťâ&#x20AC;&#x2020; "â&#x20AC;&#x2020; !â&#x20AC;&#x2020;ďť&#x2039;â&#x20AC;Ź # omwagalwa lweyazaalibwa.
4.
Nja kuwanika bendera za kiragala kubanga nâ&#x20AC;&#x2122;ekibangirizi # $ kyomuzikiti gwa Nabbi % â&#x20AC;&#x2020; Ů&#x2013; â&#x20AC;&#x2020; â&#x20AC;Ťâ&#x20AC;&#x2020; " â&#x20AC;&#x2020; ! â&#x20AC;&#x2020;ďť&#x2039;â&#x20AC;Ź nakyo kya Kiragala. 29
Okwolesebwa Kwâ&#x20AC;&#x2122;okwesiima
5.
$ Nja kusitula ekitiibwa kyâ&#x20AC;&#x2122;omubaka % â&#x20AC;&#x2020; Ů&#x2013; â&#x20AC;&#x2020; â&#x20AC;Ťâ&#x20AC;&#x2020; " â&#x20AC;&#x2020; ! â&#x20AC;&#x2020;ďť&#x2039;â&#x20AC;Ź # eri abatali basiraamu nga mpita mu kujaguza amazaalibwage. (Abatali basiraamu bwebanaalaba okutimba kwebifo awakulizibwa amazaalibwa ga nabbi, nabo bajja kwegomba era bamanye nti abasiraamu baagala nnyo Nabbi waabwe).
6.
Nja kunyiiza Sitaani nga mpita mukulaga essanyu eryensusso $ nga njaguza amazaalibwa ga Nabbi % â&#x20AC;&#x2020; Ů&#x2013; â&#x20AC;&#x2020; â&#x20AC;Ťâ&#x20AC;&#x2020; "â&#x20AC;&#x2020; !â&#x20AC;&#x2020;ďť&#x2039;â&#x20AC;Ź # .
7.
Ngâ&#x20AC;&#x2122;ojjeeko okunyiriza ekifo awajagulizibwa, nga kuyonja nâ&#x20AC;&#x2122;omutima gwange (ne munda wange) nga mpita mu kwenenya ebisobyo byonna byennyinza okuba nga mbadde nkola.
8.
Nja kwetaba ku mikolo gya Ijtima-e-Milad mu kiro kya nga 12 owezi ogwa Rabi-ul-Awwal.
9.
Nja kwetaba mu kutambula kulunaku lwa 12 Rabi-un-Nur era nja kuleeta ne Zikiri ezisuuta Allah nâ&#x20AC;&#x2122;omubakawe.
10. Nja kugoberera abamanyi mu Busiraamu, ssaako 11. Abatuukirivu Abatya Katonda, mungeri yeemu 12. Nja kufuna emikisa olwokuba awamu nâ&#x20AC;&#x2122;abaagala Mutume. 13. Nja kwambala ekitambaala mu kutambula (nga tujaguza amazaalibwa) 14. Mungeri yeemu, nja kufuba okulaba nga mbeera ne Wuzu 30
Okwolesebwa Kwâ&#x20AC;&#x2122;okwesiima
15. Nja kusaalira mu muzikiti ate mu Jama mu biseera $ ebyokukuza amazaalibwa ga Nabbi % â&#x20AC;&#x2020; Ů&#x2013; â&#x20AC;&#x2020; â&#x20AC;Ťâ&#x20AC;&#x2020; "â&#x20AC;&#x2020; !â&#x20AC;&#x2020;ďť&#x2039;â&#x20AC;Ź # . 16. Ngâ&#x20AC;&#x2122;obusobozi bwange webunantuusa, nja kugaba ebitabo/ ebiwandiiko ssaako zi VCD ebiriko obubaka obulaga obukulu bwa Nabbi okuva mu Maktaba-tul-Madiinah. 17. Mu kaweefube wange nga nze, nja kwagazisa baganda bange mu busiraamu 12 batambuleko ne Madani Qalifah. 18. Nja kubeera ebbanga lyonna nga nsoma Salat wa Salaam wamu ne Naâ&#x20AC;&#x2122;at nga obusobozi bwange webunantuusa. Ayi Allah , tusobozese nâ&#x20AC;&#x2122;omutima gumu okussa ekitiibwa $ wamu nâ&#x20AC;&#x2122;okukuza olunaku owâ&#x20AC;&#x2122;ekitiibwa nabbiwo % â&#x20AC;&#x2020; Ů&#x2013; â&#x20AC;&#x2020; â&#x20AC;Ťâ&#x20AC;&#x2020; "â&#x20AC;&#x2020; !â&#x20AC;&#x2020;ďť&#x2039;â&#x20AC;Ź # lweyazaalibwako. Mungeri yeemu tukusaba otuyingize eJjana awatali kubalibwa kulwokujaguzanga amazaalibwa ga Nabbiwo $ % â&#x20AC;&#x2020; Ů&#x2013; â&#x20AC;&#x2020; â&#x20AC;Ť !â&#x20AC;&#x2020;ďť&#x2039;â&#x20AC;Ź â&#x20AC;&#x2020;" â&#x20AC;&#x2020; # . Ayi Allah omusukkulumu, nsonyiwa kulwokuzaalibwa kwa Nabbi Newankubadde nga ekitabo kyâ&#x20AC;&#x2122;ebibi byange kijjudde (Wasail-e-Bakhshish, pp. 477) Ů° Ů&#x17D; Ů&#x17D; Ů° Ů&#x17D; Ů? Ů&#x2018;Ů° Ů&#x2018;Ů&#x17D; Ů&#x17D; ŰĄ Ů&#x17D; ŰĄ Ů&#x2018;Ů&#x17D; â&#x20AC;Ť ŘšŮ&#x201E; ŰĄŮ&#x160;Ů&#x2021;Ů? Ů&#x17D;Ů&#x2C6;ا Ů?Ů&#x201E;Ů&#x2013; Ů&#x17D;Ů&#x2C6; Ů&#x17D;ŘłŮ&#x201E;Ů&#x2026;â&#x20AC;Ź3â&#x20AC;Ť ŘŞ Ů&#x17D;ؚاâ&#x20AC;Ź.â&#x20AC;ŤŘ§â&#x20AC;Ź â&#x20AC;ŤŮ&#x2026;Ů&#x160; ŘľŮ&#x201E;â&#x20AC;Ź Ů? !â&#x20AC;ŤŘ§â&#x20AC;Ź
Ů&#x17D; Ů? Ů° Ů&#x17D; Ů° Ů&#x17D; Ů? Ů&#x2018;Ů° Ů&#x2018;Ů&#x17D; Ů&#x17D; â&#x20AC;Ť ( Ů&#x2026; Ů&#x17D;Ů&#x2018;Ů&#x2026;ŘŻâ&#x20AC;Ź3â&#x20AC;Ť ŘŞ Ů&#x17D;ؚاâ&#x20AC;Ź.â&#x20AC;ŤŘ§â&#x20AC;Ź â&#x20AC;ŤŘľŮ&#x201E;â&#x20AC;Ź
31
Ů&#x2018; Ů&#x2018;Ů&#x17D; Ů&#x17D; ŰĄ Ů° â&#x20AC;ŤŘ¨â&#x20AC;Ź Ů? Ů? â&#x20AC;ŤŘ§ Ů?Ů&#x2026;Ů&#x160; Ů?باŮ&#x2021; Ů? اŮ&#x201E;â&#x20AC;Ź
Ů&#x17D; Ů&#x17D; ŰĄ Ů&#x2018;Ů? Ů&#x17D; Ů&#x17D;ŰĄ ( â&#x20AC;ŤŘ§Ů&#x201E;ب Ů? ŰĄŮ&#x160;بâ&#x20AC;Ź â&#x20AC;ŤŘľŮ&#x201E;Ů&#x2C6;اâ&#x20AC;Ź