Przygody Języczka-Podróżniczka by Oficyna Wydawnicza "Impuls"

Przygody Języczka-Podróżniczka Ćwiczenia logopedyczne dla dzieci od 1. roku życia

Maria Bryła Aneta Muszyńska

Przygody Języczka-Podróżniczka Ćwiczenia logopedyczne dla dzieci od 1. roku życia

Oﬁcyna Wydawnicza „Impuls” Kraków 2007

Korekta: Agnieszka Gajewska

Projekt okładki i ilustracje: Renata Grzybek

ISBN 978-83-7308-739-2

Oficyna Wydawnicza „Impuls” 30-619 Kraków, ul. Turniejowa 59/5 tel. (012) 422-41-80, fax (012) 422-59-47 www.impulsoficyna.com.pl, e-mail: impuls@impulsoficyna.com.pl Wydanie I, Kraków 2007

Spis treści Wstęp ..................................................................................................................................

I. Ćwiczenia ogólnorozwojowe (od 1. roku życia) ................................................... Na łące .......................................................................................................................... Przyjaciół poznajemy w biedzie, cz. 1 ..................................................................... Przyjaciół poznajemy w biedzie, cz. 2 ..................................................................... Przyjaciół poznajemy w biedzie, cz. 3 .....................................................................

9 13 15 21 25

II. Ćwiczenia do szeregu głosek K, G, H (od 3. roku życia) ..................................... Ferie .............................................................................................................................. W supermarkecie ...................................................................................................... Na wiejskim podwórku ............................................................................................

29 33 37 41

III. Ćwiczenia do szeregu głosek Ś, Ć, Ź, DŹ (od 3. roku życia) ............................... W cyrku ....................................................................................................................... Na placu zabaw .......................................................................................................... Wycieczka nad jezioro ...............................................................................................

49 53 57 61

IV. Ćwiczenia do szeregu głosek S, C, Z, DZ (od 4. roku życia) ............................... U dentysty ................................................................................................................... Wesołe Miasteczko ..................................................................................................... Na hali ..........................................................................................................................

63 67 71 75

V. Ćwiczenia do szeregu głosek SZ, CZ, Ż, DŻ (od 6. roku życia) .......................... Wycieczka do ZOO .................................................................................................... Spacer po parku .......................................................................................................... Przejażdżka konna .....................................................................................................

79 83 91 95

VI. Ćwiczenia do głoski R (od 6. roku życia) ............................................................... Wiosenne porządki w ogródku ................................................................................ Nad morzem ............................................................................................................... Wiosenna wycieczka do lasu ....................................................................................

97 101 105 109

Literatura ............................................................................................................................ 113

Wstęp

N auka mowy to powolny proces. U każdego dziecka przebiega on inaczej. Kiedy dużo rozmawiamy z dzieckiem, odpowiadamy na jego pytania, czytamy mu książeczki – wzbogacamy słownik dziecka, rozwijamy jego mowę. Jednak najlepsze efekty uzyskamy, bawiąc się z małym dzieckiem czy to w naśladowanie odgłosów zwierząt, pojazdów, naśladowanie min mamy, taty w lustrze, czy też dmuchając np. na kłębuszki waty lub płomień świecy. W wyniku wieloletniej pracy logopedycznej zauważyłyśmy, że najwięcej trudności sprawiają dzieciom ćwiczenia usprawniające aparat artykulacyjny. Ćwiczenia żmudne, mało ciekawe, czasami nawet nudne, będące jednak podstawą do wywołania określonej głoski. Postanowiłyśmy więc nadać tym ćwiczeniom bardziej atrakcyjną dla dziecka formę – zabawową. Stąd nasza propozycja bajeczek o sympatycznym Języczku-Podróżniczku, z którym dziecko poznaje i odwiedza różne miejsca. Bajeczki poszerzają wiadomości dziecka o otaczającym je świecie, wzbogacają jego słownik, rozwijają pamięć słuchową. Jednocześnie, co było naszym głównym zamierzeniem, bajeczki o Języczku-Podróżniczku zawierają ćwiczenia przygotowujące aparat artykulacyjny dziecka do poprawnej wymowy poszczególnych głosek, a w kolejnym etapie utrwalają ich brzmienie. Ćwiczenia te dotyczą najczęściej zniekształcanych przez dzieci szeregów głosek. Przed wykonaniem ćwiczeń zawartych w danej bajeczce proponujemy przeczytać dziecku całe opowiadanie, porozmawiać o jego treści i dopiero wtedy przystąpić do ich realizacji – przed lustrem, tak aby dziecko mogło obserwować ruchy języka, warg, podniebienia i żuchwy. Inną propozycją utrwalania treści bajeczek są dołączone do nich ilustracje. Dzięki nim dziecku łatwiej będzie przypomnieć sobie treść opowiadań i zawarte w nich ćwiczenia artykulacyjne. Proponujemy również, aby każde dziecko samodzielnie ilustrowało treść naszych bajeczek, próbując je potem opowiedzieć mamie, tacie, babci, koledze. 7

Bajeczki o Języczku-Podróżniczku zostały tak opracowane, aby mogli z nich korzystać logopedzi, nauczyciele, rodzice – zarówno w czasie zajęć indywidualnych, jak i grupowych w przedszkolu, w szkole, w domu. Stopień trudności bajeczek o Języczku-Podróżniczku jest zróżnicowany – zwiększa się wraz z wiekiem dziecka, a jednocześnie odpowiada etapom rozwoju mowy i pojawiania się w nich określonych głosek. Dlatego też obok tytułów bajeczek podałyśmy wiek dziecka, od którego zalecamy wykonywać określone ćwiczenia. Bezcelowe jest bowiem zmuszanie dziecka do zbyt wczesnego wymawiania głosek, do których jego aparat artykulacyjny nie jest jeszcze przygotowany. Zaproponowane przez nas ćwiczenia mają uatrakcyjnić proces nauki mowy, głosek, jednak nie mogą zastąpić terapii logopedycznej. Życzymy miłej zabawy!

I. Ćwiczenia ogólnorozwojowe (od 1. roku życia)

1. Na łące. 2. Przyjaciół poznajemy w biedzie, cz. 1. 3. Przyjaciół poznajemy w biedzie, cz. 2. 4. Przyjaciół poznajemy w biedzie, cz. 3.

Ćwiczenia języka – – – – – – – – – – – –

oblizywanie warg czubkiem języka przy otwartych ustach; kierowanie języka w prawy kącik warg przy otwartych ustach; kierowanie języka w lewy kącik warg przy otwartych ustach; kręcenie czubkiem języka za dolnymi zębami przy otwartych ustach; szybkie odbijanie czubka języka o górne zęby przy otwartych ustach; oblizywanie czubkiem języka podniebienia przy otwartych ustach; odbijanie czubka języka o podniebienie przy otwartych ustach – naśladowanie stukotu końskich kopyt; dotykanie czubkiem języka górnych zębów przy otwartych ustach; dotykanie czubkiem języka dolnych zębów przy otwartych ustach; wysuwanie i chowanie płaskiego języka przy otwartych ustach; szeroki język położony na dolnej wardze; oblizywanie czubkiem języka górnych i dolnych zębów przy otwartych ustach.

Ćwiczenie warg – rozciąganie warg w szerokim uśmiechu; – zajączek – wciąganie policzków do jamy ustnej i tworzenie zajęczego pyszczka; – mlaskanie wargami.

Ćwiczenia oddechowe – dmuchanie – wdech nosem, wydech ustami; – wiatr – dmuchanie z różnym natężeniem na paski papieru.

Ćwiczenia dźwiękonaśladowcze – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –

żabki – kum-kum; bocian – kle-kle; paluszki na wargach – ciii; pszczółki – bzz-bzz; świerszcze – cyt-cyt; kukułka – kuku-kuku; wrony – kra-kra; podskoki – hop-hop; pociąg –puf-puf lub fu-fu lub czu-czu; marsz – tup-tup; płacz – buuu; samochody – brum-brum; klaksony – tii-tit; tramwaje – dzyń-dzyń; samoloty – uuuu; pieski – hau-hau; kotki – miau-miau; gołębie – gru-gru; wróbelki – ćwir-ćwir; myszka – piii-piii; krowy – muuu-muuu; stukanie kopyt konia – stuk-stuk; parskanie konia – prr (wargami lub językiem); rżenie konia – ihii-ihii; deszcz – plum-plum, kap-kap.

Na łące

J ęzyczek-Podróżniczek wyruszył na letni spacer na łąkę (maszerowanie w kole). Już z daleka wśród traw zobaczył bociana. Stał on na jednej nodze (stanie na jednej nodze) i rozglądał się wokół w poszukiwaniu żab (skręty głowy w prawo, w lewo, na dół). Nagle spod jego nóg wyskoczyła mała, zielona żabka i zakumkała (kum-kum). Bocian ruszył w jej kierunku (chód z wysoko uniesionymi kolanami). Przestraszona żabka zakumkała i wskoczyła do jeziora (kum-kum i naśladowanie skoków żaby). Popłynęła (naśladowanie rękami ruchów płynącej żaby). Rozczarowany bocian zaklekotał (kle-kle – pokazywanie rękami ruchów jego dzioba) i odleciał na inną łąkę (naśladowanie rękami ruchów skrzydeł bociana). Zrobiło się cicho (ciii – paluszki na wargach) i nagle Języczek usłyszał bzyczenie pszczółek (bzzz-bzzz), cykanie świerszczy (cyt-cyt) i kukanie kukułki (kuku-kuku). Zerwał dmuchawce (dmuchanie – wdech nosem, wydech ustami) i z uśmiechem (rozciąganie warg w szerokim uśmiechu) poszedł do domu, wesoło podskakując (hop-hop).