Odkrywanie tajemnic Harry'ego Pottera

ODKRYWANIE TAJEMNIC

Agnieszka Kobrzycka (ur. 1971) jest historykiem literatury. Pracuje na Uniwersytecie Łódzkim. Zajmuje się między innymi twórczością Joanne K. Rowling i Johna Ronalda Reuela Tolkiena.

HOGWART. GRYFFINDOR AGNIESZK A KOBRZYCK A

9 788380 958524

Agnieszka Kobrzycka

ODKRYWANIE TAJEMNIC

HOGWART. GRYFFINDOR

Krakรณw 2020

Kobierzycka_Odkrywanie tajemnic HPottera.indb 3

01.04.2020 11:18:25

© Copyright by Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2020

Recenzent: dr hab. Dariusz Brzostek, prof. UMK

Redakcja wydawnicza: Beata Bednarz

Opracowanie typograficzne: Alicja Kuźma Projekt okładki: Anna M. Damasiewicz Grafi ka wykorzystana na okładce: © Anna | stock.adobe.com

ISBN 978-83-8095-852-4

Oficyna Wydawnicza „Impuls” 30-619 Kraków, ul. Turniejowa 59/5 tel./fax: (12) 422 41 80, 422 59 47, 506 624 220 www.impulsoficyna.com.pl, e-mail: impuls@impulsoficyna.com.pl Wydanie I, Kraków 2020

Kobierzycka_Odkrywanie tajemnic HPottera.indb 4

01.04.2020 11:18:25

Spis treści Podziękowania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

9

Słowo wstępne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11 Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13 Rozdział I. Hogwart . . . . . . . . .

Szkocka szkoła magii . . . . . . .

Herby Szkocji i Anglii . . . . . .

Celtowie i Szkocja u Rowling Szkoła druidów . . . . . . . . . . . .

Nazwa szkoły . . . . . . . . . . . . .

Hogsmeade . . . . . . . . . . . . . . .

Dębowe drzwi do zamku . . . .

Uczta na zamku . . . . . . . . . . .

Wieże zamkowe . . . . . . . . . . .

Sklepienia zamku . . . . . . . . . .

Schody . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Schody do lochów . . . . . . . . .

Podziemne pasaże . . . . . . . . .

Spiralne klatki schodowe . . . .

Drabina . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Hymn szkoły . . . . . . . . . . . . . .

Motto szkoły . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . .

15 15 16 17 17 18 21 21 22 23 24 25 27 27 27 29 30 30

Rozdział II. Domy w Hogwarcie . . . . . . . . . . . . . . .

Cztery plus jeden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Dumbledore – sakralna jednia (jeden plus cztery) Wszystkowiedzące spojrzenie Albusa . . . . . . . . . .

Dumbledore: wszechmocny opiekun . . . . . . . . . . .

Dumbledore: mędrzec Platona . . . . . . . . . . . . . . . .

Dumbledore: władca idealny . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Albus Dumbledore: arcydruid . . . . . . . . . . . . . . . . .

Albus Perceval: światło i duchowa doskonałość . .

Albus i geomancja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Dumbledore – alchemik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Dumbledore i kwintesencja . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Cztery domy – tetramorf . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Temperamenty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Żywioły . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . .

33 34 35 36 37 37 38 39 40 40 41 41 42 43 44

Kobierzycka_Odkrywanie tajemnic HPottera.indb 5

. . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . .

01.04.2020 11:18:25

6

Spis treści

Zwierzęta – symbole domów . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Tarot . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Klasy społeczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Skarby królów Narnii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Świętości Irlandii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Hogwart – założyciele . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Przynależność do domu i predyspozycje uczniów Rozum, praca, odwaga, ambicja . . . . . . . . . . . . . . .

Lekcja eliksirów ze Slughornem . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . .

. . . . . . . . .

. . . . . . . . .

. . . . . . . . .

. . . . . . . . .

. . . . . . . . .

. . . . . . . . .

. . . . . . . . .

. . . . . . . . .

. . . . . . . . .

. . . . . . . . .

. . . . . . . . .

. . . . . . . . .

. . . . . . . . .

. . . . . . . . .

. . . . . . . . .

44 45 45 47 47 48 50 51 52

Rozdział III. Relacje między domami . . . .

Wspólnota . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Rywalizacja Gryffindor – Slytherin . . . . . .

Lew i Wąż (Bóg i Szatan) . . . . . . . . . . . . . . .

Ravenclaw – sprzymierzeniec Gryffindoru Puchar domów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

55 55 57 58 59 59

Rozdział IV. Quidditch – święta gra . .

Quidditas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Szukający i złoty Snitch . . . . . . . . . . . .

Opiekunowie domów jako kibice . . . .

Drużyna Gryfonów – wojownicy Boga „Zła” drużyna Slytherinu . . . . . . . . . . .

Ron – obrońca Gryffindoru . . . . . . . . .

Warto zginąć, walcząc o zwycięstwo .

Nieuczciwa gra Slytherinu . . . . . . . . . .

Szkoła kibicuje Gryfonom . . . . . . . . . .

Zwycięstwo Gryffindoru . . . . . . . . . . .

Stronniczość komentatorów . . . . . . . .

Luna – bezstronny komentator . . . . . .

. . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . .

61 62 63 64 65 66 69 69 70 70 71 71 72

Rozdział V. Gryffindor . . . . . . . . . . . . . . .

Sztandar Gryffindoru . . . . . . . . . . . . . . .

Lew – emblemat Chrystusa . . . . . . . . . .

Harry – zodiakalny lew . . . . . . . . . . . . .

Gryf . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Barwy Gryffindoru . . . . . . . . . . . . . . . . .

Feniks i symbolika chrześcijańska . . . .

Ogień – żywioł Gryfonów . . . . . . . . . . .

Dumbledore i ogień . . . . . . . . . . . . . . . .

McGonagall i ogień . . . . . . . . . . . . . . . .

Hagrid i żywioł ognia . . . . . . . . . . . . . .

Hagrid, Olimpia i wiecznie żywy ogień Charlie, Ron, Seamus i żywioł ognia . .

Hermiona – kapłanka ognia . . . . . . . . .

Ogień w domach Syriusza i Billa . . . . .

Ogień pokonujący zło . . . . . . . . . . . . . .

Oczyszczająca moc ognia . . . . . . . . . . .

Gryffindor i smoki . . . . . . . . . . . . . . . . .

Gryffindor i alchemia . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

73 74 75 76 77 77 78 78 79 80 81 82 82 83 83 84 84 85 86

Kobierzycka_Odkrywanie tajemnic HPottera.indb 6

01.04.2020 11:18:25

Spis treści

Ron i Hermiona – siarka i rtęć . . . .

Kamień filozoficzny . . . . . . . . . . . . .

Aurorzy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Alchemia i rubiny . . . . . . . . . . . . . . .

Miłość jako kamień filozoficzny . . .

Wolna wola Gryfonów . . . . . . . . . . .

Wybór domu . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Wolna wola a zło . . . . . . . . . . . . . . .

Honor i odwaga Gryfonów . . . . . . .

Odwaga jako pokonywanie lęku . . .

Brawura Harry’ego . . . . . . . . . . . . .

Sir Cadogan . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Walka ze złem . . . . . . . . . . . . . . . . .

Patronusy Gryfonów . . . . . . . . . . . .

Patronus Artura Weasleya: łasica .

Patronus Harry’ego: jeleń . . . . . . . .

Patronus Hermiony: gronostaj . . . .

Patronus Rona: Jack Russel Terrier Miecz Godryka . . . . . . . . . . . . . . . . .

Miecz Dyrnwyn . . . . . . . . . . . . . . . .

Miecz Graala . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Miecz Caledfwlch . . . . . . . . . . . . . .

Ekskalibur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Harry i miecz Godryka . . . . . . . . . .

Gryffindor i Zakon Feniksa . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

86 87 88 88 89 89 91 92 92 95 95 96 97 97 98 98 98 99 99 100 100 100 101 101 104

Rozdział VI. Wspólnota Gryfindoru . . . . . . . . . . . .

Sir Nicholas Mimsy de Porpington . . . . . . . . . . . .

McGonagall – opiekunka domu . . . . . . . . . . . . . . .

Dumbledore Gryfon . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Trójka głównych bohaterów – wola, rozum i ciało Hermiona Granger . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Harry Potter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Ronald Bilius Weasley . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Neville Longbottom . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Oliver Wood . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Dean Thomas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Alicja Spinnet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Kirke . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Angelina Johnson . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Seamus Finnigan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Percy Weasley . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Coote i Peakes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Parvati Patil . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Lee Jordan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Euan Abercrombie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Lavender Brown . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Katie Bell . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Colin Creevey . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Dennis Creevey . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

111 111 112 112 113 113 114 114 114 115 116 116 116 116 117 117 118 118 118 119 119 119 120 120

Kobierzycka_Odkrywanie tajemnic HPottera.indb 7

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

7

01.04.2020 11:18:26

8

Spis treści

Natalie McDonald . . . . .

Ginny Weasley . . . . . . .

Fred i George Weasley Charlie Weasley . . . . . .

Bill Weasley . . . . . . . . .

Molly Weasley . . . . . . .

Arthur Weasley . . . . . .

Rubeus Hagrid . . . . . . .

Lily Evans . . . . . . . . . . .

James Potter . . . . . . . . .

Syriusz Black . . . . . . . .

Lupin . . . . . . . . . . . . . . .

Peter Pettigrew . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . .

120 121 122 123 123 124 125 126 127 128 129 131 132

Rozdział VII. Siedziba Gryffindoru Caput Draconis . . . . . . . . . . . . . . . . . Świński ryj . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Miodojad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Fortuna Major . . . . . . . . . . . . . . . . .

Olabogarety . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Gaduła . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Banialuki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Nędzny kundel . . . . . . . . . . . . . . . . .

Bajeczne świecidełka . . . . . . . . . . . .

Bananowe naleśniki . . . . . . . . . . . . .

Mimblus Mimbletonia . . . . . . . . . . . Świecidełka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Abstynencja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Quid agis? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Tasiemiec . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Kaszka manna . . . . . . . . . . . . . . . . .

Pokój wspólny i dormitorium . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . .

137 137 138 138 138 139 140 140 141 141 141 142 142 142 143 143 143 144

Angielsko-polski słowniczek trudniejszych pojęć oraz nazw własnych,których znaczenie w przekładzie odbiega od oryginalnego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 147 Polsko-angielski słowniczek trudniejszych pojęć oraz nazw własnych, których znaczenie w przekładzie odbiega od oryginalnego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 151 Bibliografia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 155 Indeks osób . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 161 Zestawienie postaci fikcyjnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 165

Kobierzycka_Odkrywanie tajemnic HPottera.indb 8

01.04.2020 11:18:26

Spis treści

9

Podziękowania K

ończąc pracę nad pierwszą z książek poświęconych Harry’emu Potterowi, dziękuję wszystkim, którzy towarzyszyli mi w mojej magicznej przygodzie, cierpliwie słuchali interpretacyjnych pomysłów, zachęcali do ich zapisywania, dzielili się własnymi przemyśleniami na temat tekstu i wreszcie służyli fachową, merytoryczną wiedzą z dyscyplin, których są znawcami.

Dziękuję więc Maćkowi, Dawidowi oraz Andrzejowi, którzy bez sprzeciwu żyli sprawami Hogwartu przez ostatnią dekadę.

Dziękuję moim doktorantkom i studentom, z którymi dane mi było prowadzić niezliczone inspirujące rozmowy na temat powieściowej rzeczywistości: Magdzie Ebert, Kasi Gawlińskiej, Michałowi Roszkowskiemu, Magdzie Żandeckiej, Karolinie Stradel, Michałowi Skrzypskiemu, Agnieszce Kmicie-Skrzypskiej, Magdalenie Kieszkowskiej, Gai Staroń, Aleksandrze Krajewskiej, Adamowi Marczakowi, Marii Durys, Enesowi Tekinowi, Szymonowi Ratajewskiemu, Adrianowi Rubnikowiczowi, Aleksandrze Łuczak, Adzie Glebko i wszystkim pozostałym, którzy jako świadkowie potteromanii podchodzili do zjawiska z życzliwą pobłażliwością. Otuchy i sił dodawała mi przyjaciółka z domu Gryffindor Busra Sakar.

Dziękuję również moim uczonym Koleżankom i Kolegom. Znawczyniom antyku: Idalianie Kaczor, Joannie Rybowskiej i Jadwidze Czerwińskiej, romanistce Marcie Trębskiej, anglistom: Przemkowi Krakowianowi, Agnieszce Łowczanin, Agnieszce Bartnik oraz pisarce Beacie Kampie.

Kobierzycka_Odkrywanie tajemnic HPottera.indb 9

01.04.2020 11:18:26

Słowo wstępne Oddawana w ręce czytelników książka jest zaledwie pierwszą z całego cyklu, który przygotowałam, pozostając od lat pod działaniem magii Hogwartu. W kolejnych tomach postaram się rozszyfrować zawarte w serii o Harrym Potterze aluzje filozoficzne, historyczne, polityczne i autobiograficzne. Objaśnię nie zawsze zrozumiałe dla polskiego czytelnika realia. Zajmę się również językiem utworu, pełnym mistrzowskich instrumentacji i słownych szarad. Wskażę na inspiracje Rowling Biblią, mitologią grecką, rzymską, celtycką, nordycką i indyjską. Omówię bogatą symbolikę kulturową cyklu powieściowego. Skomentuję znaczenie i etymologię występujących w powieści zaklęć. Osobne miejsce poświęcę kluczowi astrologicznemu i alchemicznemu, którym warto posłużyć się, czytając Harry’ego Pottera. Szczególną uwagę zwrócę na intertekstualność cyklu, inspirowaną wielkimi dziełami literatury światowej, takimi jak Władca Pierścieni czy Bracia Karamazow. Omówię również konwencje gatunkowe, do których Rowling nawiązała, twórczo je przekształcając.

W tomie pierwszym próbuję odpowiedzieć na pytania: czym jest szkoła magii w Hogwarcie, jakie znaczenie ma obowiązujący w niej podział uczniów na cztery domy, czym jest ulubiona gra zespołowa czarodziejów – Quidditch. Przyglądam się również bliżej domowi Gryffindor, do którego należą główni bohaterowie, objaśniając powiązaną z nim symbolikę oraz funkcję, jaką Gryfoni pełnią w magicznym uniwersum.

Tłumacz Harry’ego Pottera Andrzej Polkowski dokonał swoistej autorskiej przeróbki oryginału, czyniąc z wielopoziomowej, obfitującej w treści filozoficzne opowieści książkę popularną, adresowaną przede wszystkim do dzieci. Wersja polska została pozbawiona tak czytelnego w oryginale filozoficznego przesłania oraz psychologicznej głębi. Moim celem jest przybliżenie rodzimemu odbiorcy owych zagubionych w przekładzie sensów.

Kobierzycka_Odkrywanie tajemnic HPottera.indb 11

01.04.2020 11:18:26

12 Słowo wstępne

Ponieważ wszystkie nazwy własne w utworze są „mówiące” i stanowią ważny element charakterystyki miejsc oraz postaci, przytaczam je i objaśniam, przywołując jednocześnie ich polskie odpowiedniki.

Wymyślone przez Polkowskiego nazwy, takie jak: Tiara Przydziału, ulica Pokątna czy Zgredek, stały się częścią popkultury, więc nie sposób z nich zrezygnować. Przedstawiam jednak polskim czytelnikom ich angielskie pierwowzory i objaśniam, jakie skojarzenia budzą one u angielskiej publiczności.

Przywołując fragmenty powieści, posługuję się własnymi tłumaczeniami. Całości nadałam formę encyklopedyczną, wyraźnie wyodrębniając poszczególne zagadnienia, aby napisana przeze mnie książka mogła służyć dociekliwszym odbiorcom jako rodzaj przewodnika po realiach w trakcie lektury Harry’ego Pottera.

Kobierzycka_Odkrywanie tajemnic HPottera.indb 12

01.04.2020 11:18:26

Wprowadzenie K

ażdy z piszących o twórczości Rowling „poważnych” autorów stara się w pewien sposób usprawiedliwić swoją „niepoważną” fascynację książką dla dzieci. Nie należę do wyjątków. W grupie naukowców, którzy podzielają moją pasję, znajduje się wiele znakomitych nazwisk, a znawcy Harry’ego reprezentują najczęściej szanowane dziedziny humanistyki. Znamienne jest, że w gronie potterologów najliczniejsi są badacze Biblii, kultury antycznej oraz filozofowie. Mimo że pisarkę oskarża się o bezbożność, a nawet satanizm, do największych fanów i najwnikliwszych komentatorów stworzonego przez nią cyklu należą myśliciele katoliccy. Jest wśród nich James W. Thomas, wykładowca literatury angielskiej na chrześcijańskim Uniwersytecie Pepperdine w USA. Wspomniany badacz podjął się obrony Harry’ego, obnażając absurdalność zarzutów wysuwanych przeciw powieści. Zauważył on między innymi, że książki Rowling bywają deprecjonowane przez środowisko akademickie z trzech powodów, które określił mianem Deathly Hallows for academics. Są zbyt „nowe”, zbyt popularne i adresowane do zbyt młodych czytelników, by mogły zawierać wartościowe treści1. Thomas przekonuje jednak, że właśnie te „niepoważne” powieści uczyniły miliony dzieci mądrzejszymi, wrażliwszymi, bardziej zaprzyjaźnionymi z literaturą i prawdopodobnie bardziej etycznymi oraz świadomymi hipokryzji wokół; słowem – uczyniły z nich przyszłych lepszych dorosłych. Ponadto badacz zdradza, że w dziejach księgarstwa nie poznał innych książek, które rzuciłyby tego rodzaju czary na tylu czytelników w tak krótkim czasie2.uważa, że serię o Harrym Potterze krytykują często naukowcy, którzy – jak sami przyznają – nie czytali książek 1 2

Zob. J.W. Thomas, Repotting Harry Potter. A Professor’s Book-by-Book Guide for the Serious Re-Reader, 2009.

Zob. J.W. Thomas, http://www.time.com/time/specials/2007/personoft heyear/article/ 0,28804,1690753_1695388_1695436,00.html.

Kobierzycka_Odkrywanie tajemnic HPottera.indb 13

01.04.2020 11:18:26

14 Wprowadzenie

Rowling lub przeczytali zaledwie jeden tom. Tymczasem nikt – stwierdza Thomas – nie ośmieliłby się dyskredytować na przykład Hamleta po przeczytaniu pierwszego aktu3. Według badacza wielu znawcom literatury przeszkadza fakt zaadresowania powieści do młodego czytelnika.

Tradycyjne akademickie rozprawy dotyczą bowiem najczęściej tekstów pisanych dla dorosłych. A przecież już Clive S. Lewis przekonywał, że dobra literatura dla dzieci jest atrakcyjna również dla dojrzałych odbiorców.

Kolejna wymieniona przez uczonego przeszkoda, niepozwalająca uznać książek o Potterze za godne zainteresowania badaczy, wiąże się z faktem, że są one „nowe”, nie przeszły jeszcze próby czasu. Wreszcie trzeci zarzut wynika z tego, że są chętnie czytane na całym świecie. Dla wielu akademików książka „popularna” stanowi bowiem antytezę książki wartościowej. Dlatego uczeni nie powinni tego typu literatury ani lubić, ani czytać, ani tym bardziej o niej uczyć. Thomas zaznacza, że książki Rowling mają wiele cech literatury popularnej: są ekscytujące, zaskakują czytelnika na przykład wciągającą fabułą i są schematyczne.

Literatura popularna nie jest literaturą, która zasługuje na ponowne odczytywanie. […] Jednak fakt, że popularne książki Rowling są omawiane na kilkudziesięciu prestiżowych uniwersytetach na całym świecie, że są one przedmiotem coraz większej liczby badań naukowych i że są stale czytane przez miliony czytelników, oznacza dla mnie, iż autorka zrobiła coś nieprawdopodobnego: napisała niezwykle popularne klasyki4.

John Granger, autor znakomitych książek poświęconych serii o Harrym Potterze, zapewnia, że Rowling mogłaby z powodzeniem konkurować z Szekspirem, Tolkienem czy Tołstojem 5. Zdaniem Grangera Rowling jest lekceważona, podobnie jak w swoich czasach przemilczani byli Szekspir i Dickens.

Niniejsza książka jest pierwszą z całego cyklu, którego celem będzie przekonanie czytelników, że przywołani wyżej autorzy nie przesadzili ani odrobinę, wysoko oceniając prozę Rowling.

3 4 5

Zob. J.W. Thomas, Repotting Harry Potter…, dz. cyt.

Tamże. Przeł. A. Kobrzycka.

Zob. J. Granger, How Harry Cast his Spell. The Meaning behind the Mania for J. K. Rowling’s Bestselling Books, Carol Stream, Illinois 2008, s. 268.

Kobierzycka_Odkrywanie tajemnic HPottera.indb 14

01.04.2020 11:18:26