ILQS11-2021

DECEMBER2020 2021 SEPTEMBER

industrie linqs

VERBINDT INDUSTRIËLE KETENS industrielinqs | 11 | 2021

1 09:05

www.industrielinqs.nl www.industrielinqs.nl

Naamloos-2 1

31-07-20 14:43

Emissieloze waterstof is spil in energietransitie Gamechanger nodig voor grote

Prorail wil terug naar hoger stap procesveiligheid veiligheidsniveau

Omslag los Ilinqs 11-2021.indd 1

Dragons steunen innovators in Energietranstie kost energietransitie 52 miljard euro

Industrie en energiesector Gunvor begint alsnog aan bundelen krachten uitgestelde stop

09:34 24-11-2021 09:30

Wij Wijbegrijpen begrijpendedeuitdaging uitdagingvan vanhet hetvinden vindenvan van dedejuiste juistebalans balanstussen tussenefficiency efficiencyenenregelgeving. regelgeving.

BALANCEREN BALANCEREN + ANALYSEREN + ANALYSEREN U Ubereikt bereiktdedejuiste juistewaterkwaliteit waterkwaliteit enenreduceert reduceerttegelijkertijd tegelijkertijduw uwkosten. kosten.

Verminder dede complexiteit van processen met onze nieuwe innovaties.

Verminder complexiteit van processen met onze nieuwe innovaties.

Netilion NetilionWater Water Network Insights Network Insights Network NetworkInsights Insights Netilion NetilionWater Water Liquiphant FWR30: Liquiphant FWR30: Radarniveaumeting opop afstand, Radarniveaumeting afstand, gecombineerd met volledige gecombineerd met volledige gegevenstransparantie - op ieder gegevenstransparantie - op ieder moment enen vanaf iedere locatie. moment vanaf iedere locatie.

FieldXpert SMT50: FieldXpert SMT50: Industriële tablet voor mobiel Industriële tablet voor mobiel plant asset management enen plant asset management een minder complexe workflow. een minder complexe workflow.

Visualisatie van het drinkwaterVisualisatie van het drinkwaterofof afvalwaternetwerk, waarbij afvalwaternetwerk, waarbij alle meetpunten zijn opgenomen alle meetpunten zijn opgenomen inin een dashboard. een dashboard.

De pri wa

Meer informatie vindt u op onze speciale website: Meer informatie vindt u op onze speciale website: www.eh.digital/3yxmehH www.eh.digital/3yxmehH

Omslag los Ilinqs 11-2021.indd ILINQS omslagbestand.indd 2 2 2 ILINQS omslagbestand.indd

Ne vo

24-11-2021 09:34

COMMENTAAR

3

Adem inhouden Iedere keer als er weer een klimaattop is, lijkt het erop dat het internationale overleg alleen maar tot teleurstellingen leidt. Natuurlijk, er zijn zeker pluspunten te noemen. Zo zijn bijna alle landen overeengekomen steenkool uit te faseren. Helaas spreekt China liever over afschalen. Ook wat betreft de uitstoot van methaan, verantwoordelijk voor een derde van de opwarming, beloofden de grootste vervuilers zoals China, India en Rusland maatregelen te nemen. En, misschien wel de belangrijkste afspraak, verschillende landen zijn overeengekomen te stoppen met subsidies voor fossiele brandstoffen.

Toch zijn de beloften en afspraken in veel gevallen niet veel meer dan dat. Want steeds weer zien we berekeningen terugkomen over de geschatte effecten van de afspraken. En dan blijkt dat de verwachte temperatuurstijging in 2100 momenteel op 2,4 graden Celsius staat.

Nu is het misschien te eenvoudig om alleen naar de politieke leiders te kijken. Uiteindelijk zijn die in veel gevallen democratisch gekozen en vertegenwoordigen ze de wil van het volk. En die vindt het in het algemeen maar wat gemakkelijk om met het vingertje te wijzen naar de vervuilende industrie. Terwijl ze wel de producten van diezelfde industrie afnemen, met het vliegtuig op vakantie gaan en het liefste een stukje vlees eten.

Onlangs hoorde ik nog een interview met hoogleraar Bert Weckhuysen, die ook op de European Industry & Energy Summit begin december spreekt, over de belofte van een groene chemie.

Goed om te horen dat de onderzoeksgroep van Weckhuysen onderzoekt hoe diezelfde producten waar we als samenleving van profiteren op duurzame wijze kunnen worden geproduceerd. Maar ook confronterend om te horen dat de gemiddelde westerse mens jaarlijks elf ton CO2 uitstoot. Een groot deel van die uitstoot gaat overigens naar de heilige koe: de auto.

Natuurlijk hakt een vliegreis er ook goed in. Gedragsverandering heeft dus wel degelijk impact.

Weckhuysen weigerde ook om mee te gaan met de politici die beweerden dat de technologie om de klimaatcrisis af te wenden al klaar ligt. Er zijn natuurlijk al alternatieven voor fossiele brand- en grondstoffen. Maar er is nog heel veel geld en onderzoek nodig om die technologie tot wasdom te laten komen. Het is dan ook te simpel om te denken dat politici, wetenschappers of zelfs de industrie het klimaatprobleem gaan oplossen. Uiteindelijk moet iedereen zijn steentje bijdragen en zijn CO2-uitstoot terugdringen. Je adem inhouden schijnt ook te helpen, maar de trein nemen lijkt me een stuk eenvoudiger.

David van Baarle hoofdredacteur

Traffic Breg Schoen 020 3122 088 abonnementen@industrielinqs.nl

Colofon Nummer 11 - 2021

Commercieel Janet Robben 020 3122 085 janet@industrielinqs.nl

SEPTEMBER 2020

www.industrielinqs.nl

industrie linqs Naamloos-2 1

€ 133,00 € 99,75 € 155,00 € 30,50 € 43,00 € 19,00

31-07-20 14:43

Uitgave van Industrielinqs pers en platform Gedempt Hamerkanaal 153 1021 KP Amsterdam 020 3122 088 - info@industrielinqs.nl

Lay-out Bureau OMA BV, Doetinchem

Hoofdredactie Wim Raaijen wim.raaijen@industrielinqs.nl David van Baarle david@industrielinqs.nl

Cover Hoofdfoto: Uniper Overig beeld: Brightsite, Pixabay Advertentieverkoop Jetvertising www.jetvertising.nl Rob Koppenol 070 3990 000

Eindredactie Miriam Rook en Liesbeth Schipper redactie@industrielinqs.nl

arthur@jetvertising.nl

Met medewerking van Jacqueline van Gool

Drukwerk PreVision Graphic Solutions

Prorail wil terug naar hoger veiligheidsniveau

Abonnementsprijzen: Abonnement NL/BE Introductie NL/BE Overig buitenland Proefabonnement 3 mnd Studenten Losse verkoopprijs

Energietranstie kost 52 miljard euro

Breg

Wim

rob@jetvertising.nl

Arthur Middendorp 070 3990 000

Gunvor begint alsnog aan uitgestelde stop

David

Liesbeth

Miriam

Opzeggen Dit magazine hanteert de opzegregels uit het verbintenissenrecht. Wij gaan er van uit dat u het blad ontvangt uit hoofde van uw beroep. Hierdoor wordt uw abonnement steeds stilzwijgend met een jaar verlengd. Proef- en kennismakingsabonnementen worden niet automatisch verlengd en stoppen na het aantal aangegeven nummers.

Opzeggen en wijzigen kan per e-mail naar abonnementen@industrielinqs.nl, per post of per telefoon. De opzegtermijn is acht weken voor het einde van uw abonnementsperiode. Als opzegdatum geldt de datum waarop uw opzegging door ons is ontvangen. Als u hierom verzoekt, ontvangt u een bevestiging van uw

opzegging met daarin de definitieve einddatum van uw abonnement.

Overige vragen kunt u stellen per e-mail naar abonnementen@industrielinqs.nl of neem telefonisch contact met ons op via 020 312 20 88.

Prijswijzigingen voorbehouden.

ISSN: 2667-1123 © Industrielinqs pers en platform BV Niets uit deze uitgave mag worden gereproduceerd zonder toestemming van de uitgever.

Papier binnenwerk: PAPER & BOARD MADE OF

AGRI-WASTE WWW.PAPERWISE.EU

Papier omslag:

Suzanne

www.industrielinqs.nl

11 | 2021

Naamloos-2 1

B_Commentaar-Colofon.indd 3

SEPTEMBER 2020

industrie linqs

31-07-20 14:43

24-11-2021 09:06

EEN MAN EEN MAN

Muehlhan belooft en maakt waar Specialisten in staalconservering, steigerbouw en rope access

EEN WOORD EEN WOORD Interesse in een afspraak? Bel 010-4264960

www.muehlhan.nl staalconservering – steigerbouw – rope access

ADOPTEER EEN PUP

ADVERTENTIE-INDEX 3P Quality Services............................................................................................26 Delta Temp ............................................................................................................ 8

ADOPTEER EEN PUP

Easyfairs Nederland ............................................................................................ 8 Endress + Hauser ................................................................................................. 2 Hogeschool Utrecht ..........................................................................................16 Industrielinqs ......................................................................................................34 KNGF ....................................................................................................................... 4

EN HELP ’M BLINDENGELEIDEHOND WORDEN.

MODELEC Data-Industrie.................................................................................40 Muehlhan .............................................................................................................. 4

WWW.ADOPTEEREENPUP.NL

EN HELP ’M BLINDENGELEIDEHOND WORDEN.

OMV Gas Marketing Trading & Finance .......................................................39 PERI Benelux .......................................................................................................27

WWW.ADOPTEEREENPUP.NL

Advertenties.indd 4

UNIS Group ........................................................................................................... 6

24-11-2021 08:46

INHOUD

10

5

INTERVIEW Emissieloze waterstof is spil in energietransitie Midden in een energietransitie is het volgens COO Asset Management Holger Kreetz van Uniper niet relevant of waterstof groen, blauw of turquoise is. ‘We hebben emissieloze waterstof nodig om het energiesysteem in balans te houden en de energie- en grondstoffentransitie vorm te geven.

In die discussie is de herkomst minder belangrijk. We kunnen in Europa veel zelf produceren, maar ontkomen niet aan import.’

14

THEMA Gamechanger nodig voor grote stap procesveiligheid ‘Binnen de procesveiligheid zitten we al jaren tegen een plafond aan. We maken nog steeds voortgang op het gebied van veiligheidsverbetering, maar een grote stap blijft uit. Incidenten die zich voordoen, worden geanalyseerd waaruit lering wordt getrokken. In de praktijk herhalen incidenten zich zelden exact op dezelfde wijze terwijl de complexiteit van de processen vaak toeneemt. Hierdoor kan de opgedane kennis uit eerdere incidenten niet altijd worden ingezet. Een gamechanger is nodig om een grote stap in procesveiligheid te kunnen zetten en de veiligste chemische industrie in West-Europa te worden’, stelt Johan van Middelaar, partner in Brightsite en senior onderzoeker en adviseur Veiligheid bij TNO.

18

EUROPEAN INDUSTRY & ENERGY SUMMIT 2021 Dragons steunen innovators in energietransitie Een nieuw en opwindend onderdeel van de European Industry & Energy Summit (7 en 8 novermber in Rotterdam Ahoy en online) is de Dragons’ Den of Transition. Sommige baanbrekende innovaties hebben namelijk alleen een duwtje in de rug nodig om tot bloei te komen. Door innovators te koppelen aan Dragons met geld, contacten of andere steun, hopen we de energietransitie te versnellen. We stellen de innovators vast aan u voor.

24

MAINTENANCE NEXT Smart maintenance op weg naar volwassenheid Het zijn veel moderne termen die we kunnen samenvatten onder het containerbegrip digitalisering. Advanced analytics, robotisering, big data, het internet of things, predictive maintenance, virtual en augmented reality overspoelen momenteel de industrie. We staan nog maar aan het begin.

Tijdens Maintenance Next in Rotterdam Ahoy leidt Industrielinqs een talkshow over de stand van zaken. Waar gaan we naar toe?

28

EUROPEAN INDUSTRY & ENERGY SUMMIT 2021 Industrie en energiesector bundelen krachten De European Industry & Energy Summit op 7 en 8 december in Rotterdam Ahoy (en online) belooft weer veel informatie, inspiratie en interactie.

Met een openingsprogramma waar de chemie, staalproductie en de energiesector is vertegenwoordigd, verenigt de summit de kern van de industriële energie- en grondstoffentransitie.

En verder 6 22 30

Actueel Platformpagina’s Projecten

www.industrielinqs.nl

11 | 2021

Naamloos-2 1

C_Inhoud.indd 5

SEPTEMBER 2020

industrie linqs

31-07-20 14:43

24-11-2021 09:07

3-in-1 Critical Stock Management

SCAN ME

In drie stappen naar meer uptime Een compleet overzicht van alle elektronica in een industrieel systeem, inclusief kritische reserveonderdelen, draagt bij aan het beperken van kostbare downtime.

Stilstand verminderen met Critical Stock Management in drie stappen.

STAP 1

STAP 2

STAP 3

Inventa ris

Real-time de beschikbaarheid van elektronica in één dashboard

Een betrouwbaar overzicht van al uw elektronica

Uw kritische reserveonderdelen bij ons op voorraad

Een online dashboard waarop u in één oogopslag de beschikbaarheid en knelpunten van uw geïnstalleerde elektronica afleest. Waar liggen de risico’s?

Een uitgebreid en merkonafhankelijk overzicht van uw geïnstalleerde elektronica met bruikbare informatie voor inkoop en onderhoud.

We houden cruciale reserveonderdelen in perfecte conditie voor u op voorraad en zorgen ervoor dat deze direct naar u worden verstuurd zodra dat nodig is.

Neem contact met ons op via: sales@unisgroup.com +31 566 62 44 62 Voor meer informatie ga naar: www.unisgroup.nl/3in1/

Advertenties.indd 6

24-11-2021 08:46

ACTUEEL

Kort nieuws

Gezocht: bedrijven die energieverbruik flexibel willen inzetten Tennet en VEMW roepen de industrie op te onderzoeken welke rol die kan spelen bij het flexibel gebruiken van energie. Dat is niet alleen nodig om het elektriciteitsnet te balanceren en leveringszekerheid te vergroten, maar biedt bedrijven ook financiële kansen.

Het verzilveren van het flexibiliteitspotentieel van grootverbruikers vergt serieuze inspanning van bedrijven, netbeheerders en overheid. Het aanbieden van industriële flexibiliteit is relatief nieuw, vergt investeringen en kan ingewikkeld zijn. De huidige prijsspreads op de spotmarkten zijn soms nog onvoldoende om investeringen in flexibiliteit te rechtvaardigen en meer zekerheid is dan ook gewenst. Ook is niet altijd duidelijk of voldoende netcapaciteit beschikbaar zal zijn om verder te elektrificeren. Tennet en VEMW roepen daarom op tot gezamenlijke actie van netbeheerders, industrie en overheid om industriële flexibiliteit stevig op alle agenda’s te verankeren.

FOTO: BASF

Door de energietransitie groeit het aandeel zon- en windenergie sterk. ‘Omdat dit weerafhankelijke bronnen zijn, neemt het vermogen om de elektriciteitsproductie te sturen af’, aldus Maarten Abbenhuis, COO van Tennet. ‘Daarom wordt flexibel elektriciteitsgebruik noodzakelijk om de leveringszekerheid te vergroten.’

BASF en Air Liquide willen CO2 van vijf Antwerpse fabrieken afvangen Air Liquide en BASF willen de CO2 van vijf fabrieken op de BASF-site in Antwerpen afvangen en opslaan. Het gezamenlijke project heet Kairos@C en is geselecteerd voor financiering door de Europese Commissie via haar Innovatiefonds. Als het project doorgaat, moet het in 2025 operationeel zijn.

Doel is om de CO2-uitstoot van het cluster in de Antwerpse haven aanzienlijk te verminderen. De bedrijven verwachten 14,2 miljoen ton CO2 te kunnen vermijden in de eerste tien jaar van afvang en opslag.

Het gaat om de CO2 van vijf verschillende eenheden: twee ethyleenoxidefabrieken, een ammoniakfabriek en twee waterstof­ fabrieken van Air Liquide op de site van BASF in Antwerpen. De twee partners voorzien CO2-opslag in de Noordzee (Nederland, Noorwegen en/of het Verenigd Koninkrijk).

Naast het op grote schaal combineren van CO2-afvang, liquefactie, transport en opslag, omvat het project verschillende innovatieve technologieën. Voor het afvangen van de CO2 zet Air Liquide de Cryocap-technologie in, en voor het drogen van de CO2 past BASF de Sorbead-oplossing toe. Ook willen de twee partners vaten ontwerpen waarin vloeibare CO2 wordt opgeslagen voor transport.

Kairos@C wordt aangesloten op een gedeelde CO2-transport- en exportinfrastructuur. Denk daarbij aan de activiteiten van het project Antwerp@C: Een centrale pijpleiding op beide oevers en verschillende gemeenschappelijke behandelingsunits.

Ook een gemeenschappelijke installatie voor het vloeibaar maken van CO2 en de tussentijdse opslag ervan zijn onderdeel.

Het ontvangen van financiering via het Europese Innovatiefonds weegt mee bij de definitieve investeringsbeslissing.

Twence bouwt in Hengelo een grootschalige CO2-afvanginstallatie. Deze kan straks 100.000 ton CO2 per jaar afvangen en hergebruiken. In het eerste kwartaal van 2022 gaat de eerste schop in de grond.

Naar verwachting gaat de installatie in het laatste kwartaal van 2023 in bedrijf.

Twence wekt voornamelijk energie op uit niet-herbruikbaar restafval en bedrijfsafval.

Jaarlijks produceert het bedrijf 688 GWh warmte en 370 GWh elektriciteit. Dat is genoeg om 62.500 huishoudens een jaar lang te voorzien van warmte en 135.800 huishoudens een jaar lang van elektriciteit. De CO2 die vrijkomt bij het opwekken hiervan, vangt het bedrijf straks af. De CO2 kan vervolgens bijvoorbeeld omgezet naar natriumbicarbonaat (bakpoeder) om rookgassen te reinigen. Of naar vloeibare CO2 voor gebruik in kassen.

CO2 afvangen is niet nieuw voor Twence. In 2014 kwam op het terrein in Hengelo al de eerste installatie ter wereld die CO2 afvangt uit de rookgasreiniging en omzet naar natriumbicarbonaat. In 2020 zette het bedrijf een volgende stap met de bouw van een kleinschalige CO2-afvanginstallatie, die CO2 vloeibaar maakt voor toepassing voor plantengroei in de glastuinbouw. Het ministerie van Economische Zaken en Klimaat heeft een subsidie van 14,3 miljoen euro toegekend.

Het nieuwe bedrijf Global Energy Storage (GES) neemt een substantieel deel van de Stargate Terminal over van Gunvor. Het bedrijf wil er tankopslag voor producten met een laag koolstofgehalte realiseren. Denk daarbij aan biobrandstoffen, waterstof en waterstofdragers als ammoniak. Het terrein in de Europoort heeft een oppervlakte van ruim twintig hectare. GES is opgericht door het managementteam van Global Petro Storage (GPS). Dit bedrijf is gespecialiseerd in koolwaterstoffen, terwijl GES zich zal concentreren op brandstoffen voor de energietransitie. GES wordt ondersteund door Bluewater.

Esri heeft een e-book geschreven over de kracht van locatie in combinatie met asset management. Het legt nieuwe verbanden tussen assets en geeft een andere kijk op vergunningen, condities en de huidige situatie op een site. De kracht van locatie draagt volgens Esri bij aan een veiligere en efficiëntere site. Download het gratis e-book via ontdek.esri.nl/assetmanagement www.industrielinqs.nl

11 | 2021

SEPTEMBER 2020

industrie linqs Naamloos-2 1

D_Actueel.indd 7

Spr Dan

7

31-07-20 14:43

24-11-2021 09:08

Flexibel koeling huren voor betrouwbare bedrijfsprocessen.

Bij Delta-Temp huurt u eenvoudig extra koelvermogen op maat van uw project.

Onze moderne chillers met koelvermogens van 25kW tot 1,5MW zijn geschikt voor zware industriële toepassingen. Meer info? Contacteer ons gerust:

010-799 53 90

www.delta-temp.nl

info@delta-temp.nl

Verhuur | Verkoop | 24/7 support

DRINK WATER

PROCES WATER

15, 16 & 17 MAART 2022 EVENEMENTENHAL

GORINCHEM

AFVAL WATER

WWW.AQUANEDERLAND.NL TWITTER.COM/AQUA_RIO_EH

Advertenties.indd 8

WWW.LINKEDIN.COM/COMPANY/AQUA-EN-RIO

STEDELIJK WATER & RIOOLBEHEER

BOEK UW STAND

24-11-2021 08:47

ACTUEEL

Spr Dan cijfe

9

Nedstack bereidt testopstelling Eemsdelta voor

Groningen Seaports bereidt samen met haar civiele partner en KIWA een aansluiting voor op de bestaande waterstofleiding op het Chemie Park Delfzijl. Deze is in 2017 in gebruik genomen en ligt tussen Nobian en het tankstation van PitPoint, waarvan Groningen Seaports eigenaar is.

Als de aansluiting er komt, zou dit de eerste uitbreiding zijn op het waterstofnetwerk van Delfzijl. Uiteindelijk is het de bedoeling dat het waterstofnetwerk in fases verder wordt uitgebreid, zodat alle

FOTO: PIXABAY

Nedstack heeft vergevorderde plannen om nabij Parkdiensten Eemsdelta een testopstelling te bouwen. Deze gaat via een brandstofcel waterstof omzetten in elektrische energie.

gebieden met elkaar worden verbonden. Binnen het Chemie Park Delfzijl stijgt de vraag naar waterstof, zowel bij gevestigde bedrij­ ven als bij bedrijven die overwegen zich op het industriegebied in Delfzijl te vestigen.

Uitbreiding energie-infrastructuur moet nú De industrie in Noord-Nederland heeft inzichtelijk gemaakt hoeveel elektriciteit het de komende jaren nodig heeft om te kunnen verduurzamen.

Conclusie is dat er tijdig moet worden geïnvesteerd in uitbreiding van de energie-infrastructuur.

Het noordelijke industriecluster voorziet een aanzienlijke groei in elektriciteitsgebruik.

Elektrificatie bij bestaande, maar ook bij nieuw te vestigen bedrijven, is een belang­ rijke route bij het omlaag brengen van de CO2-emissie. Doel is om deze per ton gepro­ duceerd product in 2030 te hebben geredu­ ceerd met meer dan zeventig procent ten

opzichte van 1990. De verwachting is dat er al in 2025 meer dan vier keer meer elektrici­ teit zal worden gebruikt dan in 2020. In 2030 is er meer dan acht keer zo veel elektriciteit nodig als in 2020, groeiend naar een factor van zestien in 2050. Als ook de plannen voor grootschalige groene waterstofproductie worden meegenomen, is de geraamde groeifactor nog substantieel hoger.

Grootschalige elektrificatie gaat al op korte termijn grote knelpunten opleveren voor de industrie in Noord-Nederland. In het cluster Delfzijl kan het bestaande elektriciteitsnet al voor 2025 niet voldoen aan de toenemende elektriciteitsvraag. Richting 2030 wordt dit probleem nog groter en ontstaat ook

krapte bij fabrieken buiten de verschillende clusters en in het cluster Emmen.

Naast een enorme uitbouw van elektri­ citeitsinfrastructuur is er ook voldoende duurzame elektriciteitsopwekking uit voor­ namelijk wind op zee nodig. Netbeheerders geven aan dat voor grote infra-investerin­ gen doorlooptijden van 7 tot 15 jaar nodig zijn. Dit maakt duidelijk dat per direct moet worden begonnen met de versterking van het net en de extra opwekking van groene stroom om de elektrificatie van de industrie te kunnen faciliteren. Maar ook de eerste stappen richting een waterstof­economie moeten nu gezet worden, zodat waterstof op tijd als alternatief beschikbaar is.

Rotterdam rolt rode loper uit voor scale-ups Er moet meer gerichte aandacht komen voor de opschaling van klimaattechnologie start-ups, vinden Mare Straetmans (Port XL) en Auke Ferwerda (Lightyear). Zij zijn initiatiefnemers van Platform Zero, een verwijzing naar zero emissions oftewel nul uitstoot.

Platform Zero legt zich specifiek toe op het versnellen van de groei van bedrijven die actief zijn in de klimaattechnologie.

Daarnaast wil het, met steun van het Havenbedrijf en de stad Rotterdam, de komende jaren een fysieke klimaatcampus ontwikkelen in de Merwe4Haven in Rot­

terdam. De rode loper moet uit voor scale­ ups die de energietransitie kunnen ver­ snellen aldus Straetmans: ‘Rotterdam staat bij jonge bedrijven nog onvoldoende op de kaart met haar ambities als klimaat- en energie-innovatie hoofdstad; bijvoorbeeld op het gebied van waterstof, elektrificatie of circulariteit. Hierdoor vestigen partijen zich soms elders, terwijl de infrastructuur, de aanwezige bedrijven en het Zuid-Hol­ landse talent van wereldklasse zijn.’

Platform Zero wil met haar klimaatcam­ pus actief bijdragen aan de aspecten die voor groeibedrijven belangrijk zijn. Het gaat hierbij bijvoorbeeld om een inspire­ rende kantoorlocatie, het aantrekken van

talentvolle medewerkers en het investe­ ringsklimaat. Van strategisch belang is ook de aansluiting op de haven, de procesin­ dustrie, bedrijven in de maakindustrie en infrastructuur.

Daarnaast is de kwaliteit van de reeds in het gebied aanwezige bedrijven van cruciaal belang: talent trekt talent.

Partijen als sHYp (waterstof ), Lightyear (elektrificatie) en Blue Alp (circulair), trekken mondiaal de aandacht met hun innovaties. Een handjevol bedrijven van een dergelijk kaliber kan bepalend zijn voor het aantrekken van andere topinitiatieven, en kan zo het hele gebied naar een hoger plan tillen.

www.industrielinqs.nl

11 | 2021

Naamloos-2 1

D_Actueel.indd 9

SEPTEMBER 2020

industrie linqs

31-07-20 14:43

24-11-2021 09:08

INTERVIEW HOLGER KREETZ UNIPER

FOTO’S: UNIPER

10

www.industrielinqs.nl

SEPTEMBER 2020

industrie linqs Naamloos-2 1

H_Interview.indd 10

11 | 2021

31-07-20 14:43

24-11-2021 09:23

11

Emissieloze waterstof spil in energietransitie

Midden in een energietransitie is het volgens COO Asset Management Holger Kreetz van Uniper niet relevant of waterstof groen, blauw of turquoise is. ‘We hebben emissieloze waterstof nodig om het energiesysteem in balans te houden en de energie- en grondstoffentransitie vorm te geven. In die discussie is de herkomst ook minder belangrijk. We kunnen in Europa veel zelf produceren, maar ontkomen niet aan import.’

David van Baarle

In de twintig jaar dat Uniper COO Asset Management Holger Kreetz actief is in de energiewereld, heeft hij vele transities meegemaakt. De liberalisering van de energiemarkt werd gevolgd door expansie binnen Europa en ontvlechting van energieopwekking en -transport.

De transitie waar Uniper nu middenin zit, is echter nog groter dan de voorbije transities bij elkaar. De onderneming heeft zich ten doel gesteld om al in 2035 een CO2-neutrale energieproductie in Europa te realiseren. De asset manager begrijpt dat Uniper het niet alleen kan en dat Europa niet van de ene op de andere dag kan overstappen op honderd procent duurzame energie.

Kreetz: ‘Hoewel de transitie naar duurzame en hernieuwbare energiebronnen al veel eerder is ingezet, is deze de afgelopen jaren door politieke besluiten in een stroomversnelling geraakt. Duitsland en een groot deel van Europa hebben duidelijke keuzes

gemaakt voor decarbonisatie en het uitfaseren van kernenergie. Als gevolg daarvan moet in de komende jaren alleen al in Duitsland veertig gigawatt aan stroom worden vervangen door duurzame alternatieven. Een dergelijke kunstmatige ingreep heeft gevolgen.

Zo laten de recente hoge gasprijzen duidelijk zien dat de energiemarkt zijn werk doet. Bij schaarste gaan de prijzen gewoon omhoog en op de mondiale gasmarkt kunnen kleine verstoringen grote gevolgen hebben.’

Deze druk op de gasmarkt neemt de komende jaren alleen maar toe. ‘Het meest voor de hand liggende alternatief voor kolen- en kernenergie zijn gasgestookte centrales. Sommige analisten voorzien alleen al voor Duitsland de noodzaak voor vijf tot tien nieuwe centrales per jaar in het komende decennium. We moeten dus tegelijk blijven werken aan duurzame alternatieven om het fossiele gas geleidelijk te vervangen.’

Holger Kreetz is tijdens de European Industry & Energy Summit op 7 en 8 december in Rotterdam Ahoy (en online) een van de key notes bij de plenaire opening.

‘Het meest voor de hand liggende alternatief voor kolen- en kernenergie zijn gasgestookte centrales.’

HOLGER KREETZ COO ASSET MANAGEMENT UNIPER

www.industrielinqs.nl

11 | 2021

Naamloos-2 1

H_Interview.indd 11

SEPTEMBER 2020

industrie linqs

31-07-20 14:43

24-11-2021 09:23

12

INTERVIEW HOLGER KREETZ UNIPER

zorgde voor de nodige infrastructuur.

Zo’n volwassen markt moeten we ook voor waterstof ontwikkelen.’

Beleid

Uniper heeft zich ten doel gesteld om al in 2035 een CO2-neutrale energieproductie in Europa te realiseren.

Groene waterstof Uniper investeert fors in waterstof, dat maar één kleur heeft, aldus Kreetz. ‘Het onderscheid tussen blauwe en groene waterstof is verwarrend voor de consument’, zegt Kreetz. ‘De zogeheten blauwe waterstof is ook emissievrij en zou daarom groen moeten worden genoemd. Om snel veel CO2 te besparen, moeten we op korte termijn waterstof uit aardgas gebruiken. De CO2 kunnen we opslaan of als grondstof aanbieden aan de industrie.

Zo houden we de energietransitie betrouwbaar en betaalbaar totdat de elektrolyzers volwassen genoeg zijn om ook deze vorm van groene waterstof te leveren.’

Het is duidelijk dat het nog niet zover is.

Hoewel er in Europa veel plannen voor de bouw van elektrolyzers klaarliggen, is het aantal daadwerkelijk gerealiseerde projecten niet erg groot. ‘Technisch gezien zijn er niet zo veel obstakels’, zegt Kreetz. ‘In de sterk geïndustrialiseerde landen van West-Europa is al veel ervaring opgedaan met de productie en het transport van waterstof en ammoniak.

Dit zijn echter nog de grijze vormen van waterstof, met bijbehorende emissies.

Het grootste knelpunt is dat de zogewww.industrielinqs.nl

H_Interview.indd 12

Import Ook de eerste afnemers zijn volgens Kreetz duidelijk: ‘Je moet de duurzame waterstof als eerste inzetten in de sectoren die weinig andere alternatieven hebben voor hun huidige fossiele energiegebruik. Dat is vooral de industrie.’

Kreetz kan snel antwoord geven op de vraag of er voldoende duurzame energiemiddelen beschikbaar zijn om aan die vraag te voldoen. ‘Nee. In alle scenario’s

SEPTEMBER 2020

industrie linqs Naamloos-2 1

naamde blauwe waterstof twee keer zo duur is als aardgas en groene waterstof vier tot vijf keer zo duur. Die prijzen kunnen door innovatie en opschaling flink omlaag, maar tot die tijd hebben we de overheid nodig om de markt open te breken.’

Kreetz doelt niet alleen op subsidies.

‘Geld is natuurlijk een belangrijke factor.

We hebben al in 2013 een elektrolyzer van twee megawatt gebouwd. Maar die is momenteel niet in bedrijf omdat de operationele kosten hoger zijn dan de opbrengsten. Zowel de kapitaalinvestering als de operationele kosten van groene waterstof zijn hoger dan die van fossiele assets. In het begin van de leercurve kan dat prijsverschil alleen worden overbrugd door overheidsfinanciering.’

Gelukkig tonen resultaten uit het verleden aan dat overheidsinterventie een positief effect kan hebben. ‘Rond 2000 hadden we dezelfde discussies over zonne- en windenergie. Ook die assets konden alleen met overheidssteun worden gebouwd. Nu zien we de winst­ gevendheid elk jaar toenemen. Ook dat succes is een combinatie van schaalvergroting, innovatie en overheidsbeleid.

En een belangrijke factor: de overheid

De komende tijd moet de overheid keuzes maken voor een toekomstbestendige energievoorziening. De EU heeft met het ‘Fit for 55’-pakket al plannen uitgerold, maar Kreetz ziet nog genoeg obstakels die snel moeten worden overwonnen.

Kreetz: ‘De overheid kan met name bijdragen door consistent beleid te voeren aan zowel de compensatiekant als op het gebied van regelgeving. Dat begint met een uniform emissiehandelssysteem voor alle sectoren. Het kan niet zo zijn dat de industrie en de energiesector betalen voor hun CO2-uitstoot, terwijl de luchtvaart geen cent bijdraagt.’

Een certificeringssysteem dat door alle Europese lidstaten wordt aanvaard, is volgens Kreetz even belangrijk om de waterstofhandel op gang te brengen.

‘Wanneer wij schepen inzetten die bijvoorbeeld waterstof of ammoniak vervoeren, moeten onze klanten ervan uit kunnen gaan dat dit echt groen is. Het is niet makkelijk om dit te controleren, maar het is wel essentieel voor het succes van groene waterstof. Zodra deze randvoorwaarden duidelijk zijn, is het zaak om zoveel mogelijk projecten op te zetten en op te schalen om de leercurve zo steil mogelijk te maken.’

11 | 2021

31-07-20 14:43

24-11-2021 09:23

13

zien we dat Europa simpelweg te weinig ruimte heeft om de totale fossiele energievraag te vervangen door alleen duurzame en hernieuwbare energie. We kunnen dus niet om import uit andere landen heen. Met name landen met zoals goedkope hernieuwbare energiebronnen, zoals noordelijke windbronnen of landen rond de evenaar met een hogere zonne-opbrengst, kunnen een rol spelen in de Europese energievoorziening.’

Uniper anticipeert al op deze ontwikkeling en plant een terminal voor de invoer van groene ammoniak naast een voormalige kolengestookte elektriciteitscentrale in het Duitse Wilhelmshaven die naar verwachting in 2030 in tien procent van de Duitse waterstofbehoefte voorziet.

Nieuwe bestemming De nieuwe bestemming van de kolencentrale is een mooi voorbeeld van de inzet van de bestaande assets voor de nieuwe energie-economie. Kreetz: ‘Uniper moet ook voor vele andere assets een nieuwe bestemming vinden. Wij beheren veel geïntegreerde elektriciteitscentrales die zowel stroom als warmte leveren. In Gelsenkirchen bouwen we een kolencentrale uit de jaren zeventig om tot een moderne gascentrale met een rendement van negentig procent.

Het voordeel van een gascentrale is dat je die ook kunt voeden met waterstof of synthesegas. Bovendien biedt een gascentrale veel meer flexibiliteit en kan deze daardoor de voorzieningszekerheid van het energiesysteem van de toekomst vergroten.’

In Nederland hebben we veel gasgestookte warmtekrachtcentrales die we ook kunnen verduurzamen. ‘Vervanging daarvan zou voor de gebouwde omgeving een veel moeilijkere opgave zijn.

De centrales leveren immers niet alleen elektriciteit, maar ook warmte. Het is nu

In Falkenhagen (Duitsland) heeft Uniper ‘s werelds eerste demonstratie-installatie gebouwd voor de opslag van windenergie in het aardgasnet.

‘Het is nu eenmaal eenvoudiger om een elektriciteitscentrale te verduurzamen dan twintigduizend huishoudens.’

HOLGER KREETZ COO ASSET MANAGEMENT UNIPER

eenmaal eenvoudiger om een elektriciteitscentrale te verduurzamen dan twintigduizend huishoudens. Bovendien ligt de locatie dicht bij grote windmolenparken, zodat op termijn ook waterstof, ammoniak of andere waterstofdragers kunnen worden geproduceerd.’

Juiste energie Het zijn allemaal puzzelstukjes die de asset manager in het nieuwe energiesysteem moet leggen. ‘We zitten in een systeem waarin verandering de grootste constante is’, zegt Kreetz. ‘Vroeger dachten we aan de ontwikkeling van een elektriciteitscentrale voor vijf jaar, om die vervolgens te bouwen en te exploiteren voor dertig tot vijftig jaar. Nu bouwen we onze assets veel decentraler en dichter bij de klant. We moeten snel kunnen schakelen en inspelen op marktomstandigheden, terwijl we niet weten hoe lang we een asset kunnen gebruiken. Het is daardoor heel goed mogelijk dat de technische levensduur langer zal zijn dan de economische.

Om met de energie-evolutie mee te

kunnen gaan, moeten wij veel nauwer samenwerken met onze klanten en soms zelfs met voormalige concurrenten.

Want als er één ding is dat we van deze klimaatcrisis leren, dan is het wel dat we het niet alleen kunnen. We zien dan ook steeds vaker dat we eerst tegen andere partijen opbieden in een veiling om daarna weer samen te werken aan een volgend project.’

De industriële klanten van Uniper hebben te maken met dezelfde onzekerheden en uitdagingen en zoeken ook partnerships om te investeren in nieuwe technologie. ‘Door risico’s en investeringen te delen, kunnen we elkaar helpen en onze kennis en ervaring inzetten waar de industrie die ontbeert. Het eenvoudigste is natuurlijk een power purchase agreement waarbij we gezamenlijk investeren in bijvoorbeeld windparken, maar we moeten ook andere grote, baanbrekende projecten samen aanpakken.

Hoe dichter we bij de klant staan, hoe minder problemen we hebben om de juiste energie in de juiste hoeveelheid op de juiste plaats te krijgen.’ www.industrielinqs.nl

11 | 2021

Naamloos-2 1

H_Interview.indd 13

SEPTEMBER 2020

industrie linqs

31-07-20 14:43

24-11-2021 09:23

14

THEMA VEILIGHEID

Gamechanger nodig voor grote stap procesveiligheid ‘Binnen de procesveiligheid zitten we al jaren tegen een plafond aan. We maken nog steeds voortgang op het gebied van veiligheidsverbetering, maar een grote stap blijft uit.

Incidenten die zich voordoen, worden geanalyseerd waaruit lering wordt getrokken. In de praktijk herhalen incidenten zich zelden exact op dezelfde wijze terwijl de complexiteit van de processen vaak toeneemt. Hierdoor kan de opgedane kennis uit eerdere incidenten niet altijd worden ingezet. Een gamechanger is nodig om een grote stap in procesveiligheid te kunnen zetten en de veiligste chemische industrie in West-Europa te worden’, stelt Johan van Middelaar, partner in Brightsite en senior onderzoeker en adviseur Veiligheid bij TNO.

Jacqueline van Gool

Chemelot streeft ernaar in 2025 de veiligste, meest concurrerende en meest duurzame site van West-Europa te zijn. Programmamanager Esta de Goede van Sitech: ‘Brightsite helpt Chemelot om dit te realiseren. Het is een publiek-private samenwerking tussen Sitech Services, TNO, Maastricht University en Brightlands Chemelot Campus.

Onze doelstelling is om te laten zien dat de transitie van de chemische industrie naar klimaatneutraal mogelijk is, waarbij de randvoorwaarden veiligheid en maatschappelijke acceptatie niet mogen ontbreken. In de programmalijn ‘Veiligheid en maatschappelijke acceptatie’ kijken we onder meer naar de inzet van artificial intelligence (AI) om te komen tot een lager aantal incidenten in de procesindustrie. Met AI bedoelen we hier het analyseren van gegevens met behulp van een reeks slimme algoritmen om patronen te vinden.’

Van Middelaar: ‘Incidenten doen zich vaak eenmalig voor, elk incident is uniek. Uit analyses blijkt vrijwel altijd dat - achteraf patronen te herkennen zijn die hebben geleid tot dat incident.

Denk bijvoorbeeld aan eerdere storingen, reparaties, eerdere incidentmeldingen, fouten in de communicatie, niet goed volgen van procedures, herhaaldelijk moeten bijsturen van bepaalde processen, enzovoorts. We willen in ons onderzoek deze patronen niet langer achteraf, maar voorafgaand aan een incident identificeren met behulp van AI en machine learning (ML). Ons doel is om deze patronen - ook wel afwijkingen genoemd - real-time te identificeren om medewerkers zodoende een handelingsperspectief te geven om storingen te herstellen voordat het fout gaat. Zodoende kun je dus incidenten voorkomen.’

Waardevolle informatie Het Brightsite team kiest hiervoor een voor de procesindustrie vrij onconventionele aanpak. Van Middelaar: ‘We beginnen met toepassing van Natural Language Processing (NLP).

Deze techniek is in staat om uit teksten de kernwoorden te herkennen en onderlinge relaties te bepalen. Dit gebeurt door een combinatie van syntactische informatie (zinsconstructie), keyword extractie, webbronnen en semantische embedding methoden. Toepassing van NLP in het domein van process safety in de procesindustrie zijn we nationaal en internationaal vrijwel niet tegengekomen.’

Toch kan het heel waardevol zijn. John van den Hurk van Sitech/AnQore is deel van het team van de programmalijn. Van den Hurk: ‘Na iedere dienst vullen operators een shift report in om de volgende ploeg op de hoogte te stellen van de recente gebeurtenissen en aan te geven waar ze rekening mee moeten houden. Een verzameling van deze verslagen biedt een grote www.industrielinqs.nl

SEPTEMBER 2020

industrie linqs Naamloos-2 1

I_Thema.indd 14

11 | 2021

31-07-20 14:43

24-11-2021 09:24

Spr Dan

FOTO: BRIGHTSITE

15

Er zijn veel nieuwe mogelijkheden waar artifical intelligence een meerwaarde kan hebben.

hoeveelheid aan tekstuele data die het computersysteem kan analyseren. Dit leidt tot waardevolle informatie.’

Apps Om een voorspellend model te kunnen ontwikkelen, is data uit de praktijk nodig. De Goede: ‘Hiervoor zijn we een samenwerking aangegaan met chemiebedrijf AnQore, dat op Chemelot diverse productiefabrieken heeft. AnQore is geïnteresseerd in de toepassing van kunstmatige intelligentie en neemt daarom graag deel aan het project.’

Van den Hurk: ‘Tekstuele data is heel waardevol. Om tekstdata te analyseren zijn we begonnen met het ontwikkelen van een app, de zogenaamde ‘sentimentanalyse’. Woorden hebben daarin een bepaalde positieve waarde (foutloos, voorspoedig, goed) dan wel een negatieve (verstoring, ingewikkeld, lekkage, moeilijk, etc.) connotatie. We hebben een lexicon opgesteld van termen die veel worden gebruikt in de procesindustrie, zoals in de shift reports van AnQore, en hebben aan die woorden een waarde van +5 (positief sentiment) tot -5 (negatief sentiment) toegekend. Het systeem loopt vervolgens de shift reports na en kan op basis daarvan de verslagen als geheel een positieve dan wel negatieve waarde toekennen. Waarom we dit doen?

We vroegen ons af of het sentiment en het optreden van incidenten een verband hebben. Onze eerste inzichten leren ons dat dat verband er is. Er zijn diverse gevallen waarbij we voor het incident een lager sentiment waarnemen. Ook kunnen we kijken hoe vaak bepaalde woorden in combinatie worden genoemd. Zo zagen we in een test dat een bepaald nummer van een pomp voor een incident veel vaker werd genoemd.

Koppelden we dit aan de sentimentanalyse, dan bleek dat we ook een afnemend sentiment konden constateren voor datzelfde incident. De medewerkers zelf zijn echter vaak niet

in staat dergelijke patronen op te merken aangezien ze slechts het verslag van de vorige dienst(en) doornemen en niet alle historie van de voorgaande diensten kunnen onthouden. Met de door ons ontwikkelde apps kunnen we dit wel.’

‘Toepassing van NLP in process safety in de procesindustrie zijn we vrijwel niet tegengekomen.’

JOHAN VAN MIDDELAAR ADVISEUR VEILIGHEID TNO

Toetsen De theorie klinkt eenvoudig, de realiteit is complexer. De Goede: ‘In het onderzoek zijn we op zoek naar alle vereisten die nodig zijn om tot de voorspellende modellen te komen, van de manier van aanleveren van data, IT-vereisten, hoeveel data nodig is om betrouwbare conclusies te kunnen trekken tot het vertalen van plaatjes. In realiteit zijn er veel variabelen en datasets die een rol spelen waardoor het risico op een incident toeneemt. Dat maakt het geheel complex. Inmiddels hebben we een beter beeld wat we nog verder moeten ontwikkelen en welke stappen we nog moeten zetten. Tegelijkertijd zien we wel steeds duidelijker dat ons einddoel echt mogelijk is.’

Dit einddoel is morgen nog geen realiteit. Van Middelaar: ‘De eerste fase, de descriptieve (beschrijvende) fase, waarbij we aan de hand van historische data terugkijken naar incidenten en patronen zoeken hebben we inmiddels redelijk ingevuld Nu gaan we geleidelijk richting de voorspellende fase waarbij we onze modellen koppelen aan real-time data. Hoe is de www.industrielinqs.nl

11 | 2021

Naamloos-2 1

I_Thema.indd 15

SEPTEMBER 2020

industrie linqs

31-07-20 14:43

24-11-2021 09:24

KENNIS MOET JE OOK ONDERHOUDEN. • Wat is Asset Management?

• Hoeveel onderhoud is juist genoeg?

• Kunnen we met de onderhoudsfunctie waarde creëren?

• Wat is de rol van onderhoud binnen het Asset Management?

• Wat is Predictive Maintenance en hoe geef ik dit vorm?

DEZE OPLEIDIN ZIJN IN TE BRE GEN NG IN DE BACHEL EN WERKTUIGBOU OR WKUNDE DEELTIJD.

INFORMEER!

WAARDECREATIE DOOR GOED ONDERHOUD Een onderhoudsopleiding bij Hogeschool Utrecht helpt u in uw eigen bedrijf de antwoorden te vinden op deze vragen. Aan de hand van kaders gesteld door het Institute of Asset Management (IAM) en de European Federation of National Maintenance Societies (EFNMS) zijn vele mooie resultaten en forse besparingen bereikt bij de deelnemende bedrijven. Door de brede scope op zowel Materiaalkunde, Engineering, Inspectie als Maintenance Management bieden onze opleidingen op het gebied van Onderhoud precies die (integrale) kennis die nodig is om verder te kunnen kijken dan het eigen vakgebied, en daardoor aantoonbaar betere resultaten te boeken.

• Post-HBO Onderhoudstechnologie Hoogeveen • Post-HBO Onderhoudstechnologie Utrecht • Post-HBO Onderhoud en Asset Management • Master of Engineering in Maintenance & Asset Management

Start 22 maart 2022 Start 6 oktober 2022 Start 13 oktober 2022 Start 5 september 2022

Nieuw: Post-HBO Projectmanagement voor Engineers In 2021 tweemaal succesvol gestart. Informeer naar de startdata in 2022.

De Post-HBO opleidingen kunnen naar wens, op zowel post-mbo als post-hbo niveau, in-company (op maat) verzorgd worden.

Meer weten? Bel 088 481 88 88, mail naar info@cvnt.nl of kijk op www.cvnt.nl.

ER VALT NOG GENOEG TE LEREN

iMaintain 2022-FC-210x297mm.indd 1 Advertenties.indd 16

01-11-2021 11:26 24-11-2021 08:47

Spr Dan

17

situatie vandaag? We willen real-time afwijkingen boven water halen, zodat we veel sneller kunnen ingrijpen als het mis dreigt te gaan en zodoende (grote) incidenten voorkomen.

In 2022 richten we ons op het toetsen van het theoretisch model dat we tot nu toe hebben gebouwd, in de praktijk. We willen bewijzen dat het werkt en hoe goed het werkt. Hoeveel incidenten kunnen we vooraf waarnemen en voorkomen? Is dat vijf, tien of vijftig procent? The proof of the pudding is eating it. Daar gaan we komend jaar in samenwerking met AnQore mee aan de slag.’

Van den Hurk: ‘We hebben inmiddels twee jaar gewerkt aan het model en steeds meer mensen die we sectorbreed spreken zijn enthousiast en zien het potentieel. Het draagvlak is op managementniveau de afgelopen jaren flink gegroeid.

Tegelijkertijd blijft het spannend hoe de medewerkers hierop reageren. Ook hier moeten we een traject in gaan van introductie tot acceptatie en het zien van een meerwaarde in het systeem. Je moet er daarbij ook rekening mee houden dat men mogelijk in het begin andere woorden gaat gebruiken in verslagen om een en ander te manipuleren. De praktijk toont niet alleen de effectiviteit aan, maar geeft ook meer inzicht in hoe het wordt omarmd.’

‘Het is de kunst om je niet te verliezen in de mogelijkheden van datatechnologie.’

ESTA DE GOEDE PROGRAMMAMANAGER SITECH

De ultieme stap is te komen tot een voorschrijvend model, waarbij het model niet alleen voorspelt, maar ook advies geeft wat je zou kunnen doen om een afwijking te herstellen of processen (‘gedrag’) weer in goede banen te leiden. Van Middelaar: ‘Zover zijn we nog niet. Heb je het over AI, dan heb je altijd te maken met verwachtingen. Sommigen denken dat er op een bepaald moment een plug-and-play product op de markt te koop is, maar zo eenvoudig is het niet. We schatten bijvoorbeeld in dat een deel van het opgestelde lexicon met betrekking tot procesveiligheid generiek is. Woorden als lekkage, defect, repareren zijn algemeen. Daarnaast is er een typisch jargon dat per fabriek, locatie, proces of per sector kan verschillen. Blijkt het model goed te werken, dan moet je voor iedere nieuwe toepassing vooraf het lexicon voor procesveiligheid op maat maken.’

Perceptie Naast verwachtingen heb je ook te maken met perceptie. Van Middelaar: ’Veel mensen zijn bang dat AI de beslissingen voor hen gaat nemen en dat de mens buitenspel komt te staan. Zo zal het zeker niet gaan. Wij willen dat AI een hulpmiddel wordt en dat de mens de regie houdt. We willen mensen overtuigen door transparant te laten zien hoe alles werkt met het

FOTO: ADOBESTOCK

Jargon

De ultieme stap is te komen tot een voorschrijvend model, dat niet alleen voorspelt, maar ook advies geeft.

uitgangspunt dat het een meerwaarde heeft. Maar ook dat kost tijd. Iedere nieuwe technologie heeft tijd nodig om de weg tot de markt te vinden, terwijl brede acceptatie nog langer duurt.

Dat geldt ook voor AI, zeker in combinatie met procesveiligheid.’

Focus Tegelijkertijd blijken de mogelijkheden eindeloos. De Goede: ‘Uiteindelijk willen we nieuwe chemische processen die er nog niet zijn, maar die bijvoorbeeld nodig zijn voor de klimaattransitie, vooraf al zodanig kunnen inrichten met behulp van deze modellen dat de leercurve zo steil en kort mogelijk is. Daarbij neemt het risico op incidenten af en verbetert de procesveiligheid. Tegelijkertijd zien we continu nieuwe mogelijkheden waar AI een meerwaarde kan hebben. Het was de afgelopen twee jaar dan ook de kunst bij dit project om je niet te verliezen in de mogelijkheden die datatechnologie ons biedt, maar gefocust te blijven op de inhoud en het doel dat wij voor ogen hebben, namelijk het voorspellen van incidenten.

Natuurlijk kijken we naar potentiële zij-richtingen, maar we willen ons er niet door laten afleiden. Anders komen we nooit tot een tastbaar resultaat waarmee we kunnen bewijzen wat de waarde is, zeker met zo’n klein team.’

Van den Hurk: ‘Wat ons betreft is qua data the sky the limit. Er is zoveel technische data beschikbaar om te gebruiken, maar al doende moet je bepalen welke data echt relevant is.’

Van Middelaar: ‘Je kan bijvoorbeeld ook data met betrekking tot de opleiding, ervaring of training meenemen in de modellering, of data uit biosensing, zoals stress of werkdruk, wat risicofactoren zijn voor het ontstaan van incidenten.

Echter, dit soort data gebruiken we bewust niet aangezien de privacywetgeving het geheel dan nog veel complexer zou maken. Kortom, we behouden onze focus en zetten steeds kleine stappen voorwaarts richting ons einddoel. En dat komt op die manier steeds dichterbij.’ www.industrielinqs.nl

11 | 2021

Naamloos-2 1

I_Thema.indd 17

SEPTEMBER 2020

industrie linqs

31-07-20 14:43

24-11-2021 09:24

18

EUROPEAN INDUSTRY & ENERGY SUMMIT 2021

Dragons steunen innovators in energietransitie Een nieuw en opwindend onderdeel van de European Industry & Energy Summit (7 en 8 november in Rotterdam Ahoy en online) is de Dragons’ Den of Transition. Sommige baanbrekende innovaties hebben namelijk alleen een duwtje in de rug nodig om tot bloei te komen. Door innovators te koppelen aan Dragons met geld, contacten of andere steun, hopen we de energietransitie te versnellen.

We stellen de innovators vast aan u voor.

David van Baarle

BioCore wil biogasinstallatie opschalen BioCore vraagt de Dragons om hulp bij het financieren van een full-scale pilotproject voor diens solid oxide fuel cell technologie. Daarmee wordt de biogasproductie bij boeren weer economisch haalbaar.

In de energietransitie speelt biogas een grote rol. Het duurzame methaan is namelijk altijd beschikbaar en kan daardoor een belangrijke rol spelen in balancering van het energiesysteem.

De agrarische sector is een belangrijke producent van het gas en de veeboeren verbranden een deel ervan om er warmte en elektriciteit van te maken. Die conversie kan efficiënter, dacht Stephan Herrmann. Hij ontwikkelde met een aantal studenten van de Universiteit van München een systeem dat is gebaseerd op solid oxide fuel cells en noemde het BioCore, wat staat voor Biogas conversion with Reversible Electrolysis. ‘In Europa staan inmiddels 19.500 biogasfabrieken bij boeren’, zegt Herrmann.

‘Van die fabrieken staat ongeveer de helft in Duitsland.

Inmiddels zijn veel van die systemen al twintig jaar oud, waardoor de subsidie op de gasproductie een stuk terugloopt.

Veel boeren overwegen dan ook de productie te stoppen.

Om die inkomsten te compenseren, moet men het gas efficiënter inzetten. Door solid oxide fuel cells (SOFC’s) in te zetten, verdubbelt de stroomproductie. Bovendien is de SOFC-techniek omkeerbaar. Dat betekent dat als duurzame stroomproductie de vraag overstijgt, de cellen ook waterstof of syngas kunnen produceren. En, of het niet genoeg is, de brandstofcellen scheiden bovendien de koolstofdioxide in het biogas af van het waterstof. Dat koolzuur kunnen de boeren weer verhandelen op de markt of eventueel ondergronds opslaan. In dat geval ontstaan dus zelfs negatieve emissies.’

Hulpvraag Hermann en consorten willen graag opschalen. ‘We bouwden een compleet systeem van tien kilowatt in een standaard container. De boeren hebben echter minstens honderd kilowatt nodig. En daarvoor hebben we financiering nodig. We hebben al een klant die graag zijn installatie beschikbaar stelt om te testen. Na deze stap kunnen we snel opschalen en de boeren helpen hun bijdrage te leveren aan de energietransitie.’

REDstack wil opschalen en stackfabriek bouwen FOTO: BIOCORE

REDstack ontwikkelde membranen die selectief positief of negatief geladen ionen doorlaten en bouwde hiervan een systeem dat nu werkend te zien is op de Afsluitdijk. Met een bedrag van zeventien miljoen euro kan REDstack de komende drie jaar zodanig opschalen dat het op eigen benen verder kan.

BioCore

www.industrielinqs.nl

SEPTEMBER 2020

industrie linqs Naamloos-2 1

K_Summit.indd 18

11 | 2021

31-07-20 14:43

24-11-2021 09:25

Spr Dan

Wereldwijd zijn er heel wat deltagebieden waar zoet water uit de rivieren de zoute zee instroomt. Dit zijn allemaal potentiële energiebronnen wat REDstack betreft. Directeur Pieter Hack rekende al uit dat wereldwijd één terawatt blue energy beschikbaar is. Men moet het alleen nog maar oogsten.

‘Theoretisch is het energiepotentieel van een vierkante meter membraan twee watt. Daarmee zou een kuub zoet water die de zee instroomt één megawatt per seconde kunnen opleveren’, zegt Hack. ‘We hebben belangrijke resultaten geboekt met de stack-technologie. We weten niet alleen hoe we de stacks moeten ontwerpen, maar ook hoe de processen daaromheen moeten worden ingericht. De volgende stap voor ons is om opschalingsprojecten op te starten zodat we de industriële werking van blue energy voor potentiële klanten kunnen aantonen. Dit is een zeer interessante technologie voor duurzame energieproducenten omdat het een vaste basislast levert.’

Om op grotere schaal te leveren, moeten we wel een membraanproductielijn inrichten. En ook voor de stacks geldt dat als we die op industriële schaal kunnen produceren, ze steeds goedkoper worden. En daarvoor hebben we vooral geld nodig.’

FOTO: REDSTACK

19

REDstack

eventueel met de straling in aanraking zouden komen. Dat is bij een gewone fabriek al lastig, maar offshore eigenlijk niet te doen. We bedachten dat het mogelijk moest zijn om deze inspecties door drones te laten uitvoeren. Er zijn namelijk ook röntgeninspectiecamera’s die redelijk compact zijn. Enige uitdaging was dat je een tweede drone nodig hebt om de straling die door het turbineblad gaat weer op te vangen. De hardware is zoals gezegd niet zozeer het probleem, maar het is wel een uitdaging om twee drones synchroon met elkaar te laten werken onder de barre offshore weersomstandigheden.

Het grootste deel van ons werk is dan ook de ontwikkeling van software en kunstmatige intelligentie om twee drones autonoom met elkaar samen te laten werken.’

Hulpvraag

Hulpvraag

Met een bedrag van zeventien miljoen euro kan REDstack de komende drie jaar zodanig opschalen dat het op eigen benen verder kan. ‘Onze businesscase is voor een investeerder zeer aantrekkelijk met een volwassen technologie en een markt die liever vandaag dan morgen zowel de ontzilting als energieopwekkingsmogelijkheden wil inzetten.’

Als Goveas zijn budget kan uitbreiden, zou hij binnen anderhalf jaar met een eerste concept kunnen komen van de SpectXtechnologie. Maar hij zoekt ook nog een launching customer die zijn windturbines beschikbaar stelt voor testen.

SpectX werkt aan een oplossing waarbij twee drones samenwerken om remote en automatische röntgeninspecties mogelijk te maken. Met uitbreiding van het budget zou het bedrijf binnen anderhalf jaar met een eerste concept kunnen komen van de SpectX-technologie. Maar een launching customer is ook zeer welkom.

Akhilesh Goveas schetst een beeld van de nabije toekomst waarbij twee drones nauw samenwerken om röntgenopnames te maken van windturbinebladen. ‘Bij een röntgeninspectie is zowel een stralingsbron als een ontvanger nodig die de straling opvangt en in beeld overzet. Normaal gesproken doet men dat met grote apparaten aan beide kanten van een te inspecteren object. In die gevallen moet men de omgeving vrijmaken om ervoor te zorgen dat er geen personen zijn die

FOTO: ADOBESTOCK

SpectX wil windturbinebladen inspecteren met röntgen-drones

SpectX

www.industrielinqs.nl

11 | 2021

Naamloos-2 1

K_Summit.indd 19

SEPTEMBER 2020

industrie linqs

31-07-20 14:43

24-11-2021 09:25

20

EUROPEAN INDUSTRY & ENERGY SUMMIT 2021

FOTO: ADOBESTOCK

Geleen. Rowe: ‘De proeffabriek is essentieel voor het vinden van de juiste recepten voor ProtonTM, zoals de nieuwe voedingsstof is gedoopt. Het eiwit wordt gebruikt in zalm- en kippenvoer door BioMar en AB Agri, twee toonaangevende Europese marktspelers op het gebied van diervoeding.’

Hulpvraag

Deep Branch

Deep Branch zoekt een locatie voor commerciële productie

FOTO: ADOBESTOCK

Deep Branch vraagt de Dragons om hulp bij het vinden van een geschikte locatie om op volle schaal eiwitten te produceren uit CO2 en waterstof.

Het Brits-Nederlandse biotechbedrijf Deep Branch gebruikt CO2, water, waterstof en micro-organismen om hoogwaardige eiwitten te maken die geschikt zijn als grondstof. De CO2uitstoot van dit proces is negentig procent lager dan processen die momenteel worden gebruikt om eiwitten te maken.

Pluimvee en kweekvis in Europa worden nu gevoerd met vismeel en soja, voornamelijk uit Zuid-Amerika. ‘Dat is helemaal niet duurzaam, want de zeeën worden leeggevist en het regenwoud wordt aangetast. Bovendien is het transport van deze eiwitten schadelijk voor het milieu’, zegt Peter Rowe, medeoprichter en CEO van Deep Branch.

De technologie is al bewezen in het lab en op kleinere schaal. En in de eerste helft van 2021 bouwde het bedrijf een proeffabriek op Brightlands Chemelot Campus in Sittard-

Metalot

www.industrielinqs.nl

K_Summit.indd 20

Wie helpt Metalot bij bouw industriële keten voor metaalbrandstoffen?

IJzerpoeder is een interessante circulaire brandstof. Innovator Metalot zoekt partners om verschillende installaties in de industrie opzetten. Ook is het op zoek naar een goede locatie voor een fabriek die geoxideerd ijzerpoeder regenereert.

De Technische Universiteit Eindhoven (TU/e) werkt al enkele jaren aan een technologie die energie haalt uit de verbranding van metalen. Bij het verbranden van ijzerpoeder komt veel warmte vrij die kan worden gebruikt voor stoomproductie in de industrie. Bovendien kan het dienen als alternatief voor steenkool in elektriciteitscentrales en als brandstof voor vrachtwagens en schepen.

Het verbrandingsproduct, vergelijkbaar met roestpoeder, wordt opgevangen en met behulp van hernieuwbare energie weer omgezet in metaalpoeder. Op deze manier fungeert het metaal als circulaire energiedrager.

Spin-off Metalot heeft inmiddels de eerste proefinstallatie gebouwd bij een Nederlandse brouwerij van Swinkels (Bavaria) om stoom te produceren voor het brouwproces. Het gaat nog om een bescheiden installatie van honderd kilowatt, maar er zijn inmiddels plannen om vanaf volgend jaar een hele brouwerij van energie te voorzien.

Professor Philip de Goey (TU/e): ‘Onze visie is dat er over tien jaar een wereldwijd netwerk is dat duurzame energie op een goedkope manier beschikbaar maakt, waar en wanneer het nodig is.’ Hij denkt aan regeneratiecentrales in zonnige gebieden. Die slaan duurzaam opgewekte energie op door geïmporteerd geoxideerd poeder op te werken tot ijzerpoeder.

‘Dit ijzerpoeder wordt vervolgens per schip over de hele wereld

SEPTEMBER 2020

industrie linqs Naamloos-2 1

Ondertussen staat Deep Branch voor de volgende stap: Opschaling naar de eerste fabriek op commerciële schaal. In de Dragons’ Den of Transition vraagt Deep Branch daarom om hulp bij het vinden van een geschikte locatie voor een zogeheten Market Launch Facility (MLF). Dit zal een locatie zijn van ongeveer vierduizend vierkante meter met toegang tot lokale bronnen van CO2 en waterstof. De MLF zal worden gebouwd met alle unit operations volledig representatief voor full scale productie.

11 | 2021

31-07-20 14:43

24-11-2021 09:25

Spr Dan

21

FOTO: ADOBESTOCK

verhandeld naar plaatsen waar een tekort is aan duurzame energie.’

Hulpvraag In de Dragons’ Den of Transition zoekt Metalot partners om deze keten stap voor stap op te bouwen. Metalot wil een aantal branders neerzetten bij verschillende eindgebruikers en warmte leveren aan hun processen. De starter zoekt ook een strategische locatie in Nederland voor een eerste poederregeneratiefabriek. Deze kan later als model dienen voor opschaling in de zonregio’s.

Welke Dragon helpt DOPS bij proef met recycling van gemengd afval?

Het omzetten van heterogene afvalstromen in chemische bouwstenen. Zonder uitstoot en nog betaalbaar ook.

Technostarter DOPS zoekt Dragons die de ontwikkeling van een proeffabriek mogelijk kunnen maken. Ook is het bedrijf op zoek naar coaching bij zijn groeiambities.

Innovatie vereist meer dan eens over de schutting durven kijken. Dat vonden ook de oprichters van tech startup DOPS Recycling Technology. Een technologie die enige tijd geleden werd ontwikkeld voor de productie van cokes in de staalindustrie, was daar nog niet toegepast. Directe Koolstof Immobilisatie (DCI) bleek echter een uitstekende basis voor het recyclen van heterogeen organisch afval.

Het is een proces op basis van pyrolyse en hoge temperaturen.

In twee stappen zet de DCI-technologie heterogene afvalstromen om in bouwstenen voor de chemie. Met name

DOPS

syngas uit waterstof en koolmonoxide, maar ook vaste koolstof, metalen en mineralen.

Een groot voordeel van het proces is dat er geen voorscheiding van organisch afval nodig is. Biomassa, plastic afval, papier, agro-voedingsresten, rioolslib en alle mengsels die deze componenten bevatten; het proces zet alles om in bruikbare grondstoffen.

Hulpvraag Ondertussen werkt DOPS ook aan de volgende stappen. Wiebe Pronker: ‘We ontwerpen een testreactor ter grootte van een zes meter lange container. Daarmee willen we onze technologie in een realistische omgeving demonstreren aan onze potentiële klanten. Daarom zijn we op zoek naar financiering voor de ontwikkeling, bouw en eerste inbedrijfstelling van deze proefinstallatie. We verwachten een budget van ten minste twee miljoen euro nodig te hebben. Parallel daaraan zoeken we begeleiding voor een jaarlijks groeitraject met drie cijfers.

Om onze technologie te verspreiden in Nederland en ook internationaal.’

European Industry & Energy Summit 2021 Op 7 en 8 december vindt de European Industry & Energy Summit 2021 plaats in Rotterdam Ahoy en online. De plenaire opening belooft wederom spektakel met key notes van Melanie Maas-Brunner (CTO BASF), Holger Kreetz (COO Uniper), Hans van den Berg (CEO Tata Steel Nederland) en professor Bert Weckhuysen (Universiteit Utrecht). De summit richt zich op een verscheidenheid aan onderwerpen zoals emissievrije waterstof, chemcycling, energie-efficiëntie, elektrificatie, carbon capture, usage and storage (CCUS), biobased industry en meer. Al deze technologieën kunnen een duurzame toekomst mogelijk maken. Kijk voor het hele programma en om aan te melden op www.industryandenergy.eu

www.industrielinqs.nl

11 | 2021

Naamloos-2 1

K_Summit.indd 21

SEPTEMBER 2020

industrie linqs

31-07-20 14:43

24-11-2021 09:25

22

PLATFORM

Industrielinqs en haar verschillende platforms hebben diverse partners, leden en experts die het netwerk versterken Partners Industrielinqs

Partners iMaintain

Partners Utilities en Watervisie

Partners Het Nieuwe Produceren

Contentpartners

Kennis- en innovatiecentrum Maintenance Procesindustrie

Leden Industrielinqs

Leden iMaintain

Leden Utilities en Watervisie

CIRCULAIR

KOELWATER

Leden Het Nieuwe Produceren

Wilt u meer weten over lidmaatschap of partnering van Industrielinqs, kijk dan op www.industrielinqs.nl of neem contact op met Janet Robben - janet@industrielinqs.nl www.industrielinqs.nl

SEPTEMBER 2020

industrie linqs Naamloos-2 1

Platform 11-2021.indd 22

11 | 2021

31-07-20 14:43

24-11-2021 08:54

23

Experts iMaintain Henk Akkermans

Michel Grijpink

Universiteit Tilburg/WCM

Hogeschool Utrecht

Erik Bijlsma

Mark Haarman

TNO

Mainnovation

Taco Mets

Van Meeuwen Industries

Johan Wolt

Havenbedrijf Rotterdam

Mark Oosterveer

Tim Zaal

iTanks

TZConsultancy

Maarten Habets

Nico van Kessel

Peter Schokker

Heineken

Tata Steel

Koninklijke Vezet

Annemarie Burgemeester

Hans Hennekam

Ton Klinkenberg

Rijkswaterstaat

Yokogawa

Phijns

voormalig NAM/ Profion

Michael Donders

Rob de Heus

Theo Knijff

Binne Visser

Unilin Insulation

HeusConsult

Dow Chemicals

Philips

Leo van Dongen

Geert-Jan van Houtum

Cor van de Linde

Universiteit Twente

TU Eindhoven

iTanks

Simon Jagers

Semiotic Labs

Delesto

Giel Jurgens

Dennis Braamse

LambWeston/ Meijer

Roelf Venhuizen

Ivo van der Gaag

Alpha Storage Group

Ivo van Vliet

ENGIE Services West Industrie

Celeste Martens Ton Huibers

Nedschroef

Croonwolter &dros

Experts Utilities en Watervisie

Ron Wever

Schiphol Group

Experts Het Nieuwe Produceren Jacques Reijniers

Rob Kreiter Sjoerd Delnooz

Kiwa

TKI Energie en Industrie

Henri Spanjers

Geanne van Arkel

TU Delft

AmbassadorWise

EBS Business School

Martijn Kruisweg

Hans van der Spek

Corine Baarends

Richard Schouten

FME

VNO-NCW

SA3M

Aaldrik Haijer

Diana Seijs

Bilfinger Tebodin

Bird & Bird

AkzoNobel Coatings

Duska Disselhof

André Mepschen

Frank Tielens

Frontier Ventures

Water Alliance

HeatMatrix Group

Water & Energy Solutions

Teus van Eck Energie en Milieu

Johan van Mourik

Roy Tummers

Petrus Postma

Jan Willem Slijkoord

SKIW

VEMW

&Flux

SPIC Emmen

Marcel Galjee

Fokko Mulder

Arne Verliefde

Nouryon

TU Delft

Universiteit Gent

Martijn de Graaf

Frank Oesterholt

Cyril Widdershoven

VoltaChem/TNO

KWR

Verocy

Niels Groot

Johan Raap

Ad van Wijk

Dow Benelux

Avans Hogeschool

TU Delft

Paul Kloet

Han Slootweg

Iv-Water

Enexis

Sophie Dingenen

Teus van Eck

www.industrielinqs.nl

11 | 2021

Naamloos-2 1

Platform 11-2021.indd 23

SEPTEMBER 2020

industrie linqs

31-07-20 14:43

24-11-2021 08:54

24

MAINTENANCE NEXT

Smart maintenance op weg naar volwassenheid Het zijn veel moderne termen die we kunnen samenvatten onder het containerbegrip digitalisering: Advanced analytics, robotisering, big data, het internet of things, predictive maintenance, virtual en augmented reality overspoelen momenteel de industrie. We staan nog maar aan het begin.

Tijdens Maintenance Next in Rotterdam Ahoy leidt Industrielinqs een talkshow over de stand van zaken. Waar gaan we naar toe?

Wim Raaijen

Vijf jaar geleden startte Mark Denys, directeur kwaliteit bij Tata Steel Europe, samen met een collega in IJmuiden een pilotproject op het gebied van data-analyse, ofwel advanced analytics. Inmiddels heeft het programma vele miljoenen euro’s aan met name procesverbeteringen opgeleverd. En er lopen in de staalfabrieken meer dan tweehonderd gespecialiseerde data-analisten rond. Denys onlangs in Industrielinqs Magazine: ‘We zijn op het moment hard op weg naar een volledige digital twin van Tata Steel in IJmuiden.’

Tata Steel produceert in IJmuiden een grote variatie van staalproducten met verschillende eigenschappen. Denk aan combinaties van lasbaarheid en buigzaamheid, alles wat de klant maar nodig heeft. ‘Om een goede analyse te maken van één eigenschap van een product, was in het verleden zes weken nodig’, vertelt Denys. ‘In totaal kostte het zes maanden om een verbetering van een product door te voeren. Meteen met de komst van advanced analytics kon die analyse in een paar minuten. En niet alleen voor één eigenschap, maar voor alle eigenschappen tegelijk. Inmiddels kunnen we in één minuut alle eigenschappen van al onze producten analyseren.’

Fieldlab

Talkshows Maintenance Next In opdracht van de beursorganisatie leidt Industrielinqs tijdens Maintenance Next 2022 drie talkshows. Op 25 januari is het thema Smart Solutions. Hoofdredacteur Wim Raaijen praat dan met Mark Denys (Tata Steel), Nickel van de Mortel, Marinus Tabak (RWE), Staf Seurinck (ABB) en Erik Bijlsma (TNO) over de stand van zaken en de toekomst van digitalisering. Ook op 26 en 27 januari zijn er talkshows. Dan respectievelijk met de thema’s: Sustainable Solutions en Prevent, Perform & Profit. Kijk voor het volledige programma op www.maintenancenext.nl

www.industrielinqs.nl

L_Maintenance Next.indd 24

Nog onvolwassen In de chemische industrie zijn er juist wel meer mogelijkheden, omdat er veel soortgelijke pompen, kleppen en afsluiters zijn.

Op Chemelot bijvoorbeeld, waar Sitech al langer bezig is met het verzamelen van gegevens over de staat van installaties.

SEPTEMBER 2020

industrie linqs Naamloos-2 1

Sinds een jaar is er ook meer focus op smart maintenance gekomen. ‘Niet eerder helaas, hoewel juist op het vlak van slim onderhoud wel veel is gepubliceerd. Bij Tata Steel zagen we echter veel aantrekkelijkere businesscases op andere vlakken.’

Dat heeft volgens Denys te maken met schaalbaarheid. Om één pomp, klep of afsluiter te voorzien van een eigen intelligentie heeft weinig impact op de schaal van de staalindustrie. ‘Voor Tata Steel moeten we op zoek naar een algemener platform van algoritmes waarmee we in een keer een grote klap kunnen maken. Minder op het niveau van installatie-onderdelen, maar meer gericht op hele fabrieken.’

Meer focus op onderhoud valt ook samen met de start van het Fieldlab Smart Maintenance in IJmuiden, een initiatief van Techport, waar Denys voorzitter van is. Het fieldlab, dat nu anderhalf jaar loopt, heeft tot doel “om het onderhoud honderd procent voorspelbaar te maken en het productieproces zo in te richten dat er tegen zo laag mogelijke kosten en zo min mogelijk energieverbruik zo veel als mogelijk wordt geproduceerd.”

11 | 2021

31-07-20 14:43

24-11-2021 09:26

Spr Dan

FOTO: TECHPORT

25

Vijf jaar geleden startte Mark Denys, directeur kwaliteit bij Tata Steel Europe, een pilotproject op het gebied van data-analyse.

Een interessant recent project voerde de dienstverlener uit in de kunstmestfabriek van OCI Nitrogen. Met meer dan tachtig sensoren op elf assets is het Sebastiaan Guzik, Nickel van de Mortel en hun team bij Sitech gelukt om het falen van assets in de fabriek voorspellen. ‘Voldoende sensordata en een gedegen data-analyse zijn daarbij nodig’, stelde Van de Mortel eerder dit jaar in ons blad . ‘We zijn tegen enkele problemen aangelopen bij het verkrijgen van de sensoren. Het viel ons op dat de hele Industrial IoT-markt nog best wel onvolwassen is. Veel sensoren voldeden bijvoorbeeld niet aan de vraag van de klant of aan de specificaties van de fabrikant. Het viel met name op dat er standaardsensoren beschikbaar waren. Het bleek moeilijker te zijn om sensoren met een ietwat afwijkend karakter te krijgen die nodig waren voor de unieke machines. Uiteindelijk zijn enkele sensoren gevonden die goed genoeg functioneerden.

Maar het ging niet zonder slag of stoot. Sommige fabrikanten hadden problemen met de levertijden. Anderen hadden wel sensoren, maar nog geen certificaat om op het KPN-netwerk te mogen zenden. Door de onvolwassenheid in de markt liepen wij vertraging op.’

Productiestilstand Toch is het Sitech gelukt om alles aan de praat te krijgen. ‘Nu is het allemaal voldoende betrouwbaar’, zegt Van de Mortel. ‘In de modellen die we eerst hadden gemaakt, hadden we de data

van elke sensor nodig. Achteraf gezien realiseerden we ons dat dat niet per se nodig was voor het voorspellend vermogen. Het bleek ook voldoende te zijn om een paar sensoren niet mee te nemen als deze tijdelijk offline zijn.’

‘Inmiddels kunnen we in een minuut alle eigenschappen van al onze producten analyseren.’

MARK DENYS DIRECTEUR KWALITEIT TATA STEEL EUROPE

Succes bleef niet uit. ‘In 3,5 maand hebben we vier succescases gehad waarbij we in totaal zestien uur aan productie­stilstand hebben bespaard. Twee daarvan zagen we na afloop bij de interpretatie van de data. Dat kwam omdat nog niet alles was geoptimaliseerd. Maar de potentie is er wel. De twee anderen zagen we wel op tijd. We konden de plant bijvoorbeeld op tijd waarschuwen dat een transportband uit het midden begon te lopen. In het verleden liep de transportband wel eens te ver uit het midden waardoor hij de constructie raakte. Dan valt de hele band stil en heb je productieverlies.’ www.industrielinqs.nl

11 | 2021

Naamloos-2 1

L_Maintenance Next.indd 25

SEPTEMBER 2020

industrie linqs

31-07-20 14:43

24-11-2021 09:26

3P Quality Services zoekt: 3P Quality Services B.V. is een onafhankelijk technisch inspectiebureau binnen de petrochemische industrie, process industrie, offshore en energiesector.

Wij bieden een breed scala aan support services, Onze sleutelwoorden zijn: Inspectie, Maintenance en Vendor inspectie activiteiten.

3P Quality Services B.V. bemiddelt vanuit een projectmatige aanpak en/of vanuit een vaste bemiddeling binnen de vakgebieden Engineering, Construction management, Shutdown management en Project management.

Voor diverse nationale en internationale functies op het gebied van inspectie en aanverwante diensten, zijn wij doorlopend op zoek naar:

QUALITY SERVICES

Werktuigbouwkundigen MBO/HBO niveau De ideale kandidaten beschikken minimaal over: • MBO/HBO werktuigbouwkunde • Opleiding IKT/SKK (II/III) – en/of MLT/EWT/IWT • Beheersing van Microsoft Office • Goede contactuele eigenschappen • Grote mate van zelfstandigheid 3P Quality Services biedt kansen en mogelijkheden ook voor 50 plussers en starters op de arbeidsmarkt. 3P Quality Services is gecertificeerd volgens ISO 9001/VCA. Een kwaliteitsgarantie gaat echter niet alleen om systemen en standaarden, maar vooral om mensen. Daarom investeren wij voortdurend in onze professionals door middel van opleidingen en coaching.

Voor meer informatie en vragen kunt u contact opnemen met Dhr. C.J. de Graaf of Dhr. K. van Oevelen T +31(0)161 438 500.

Bent u onze juiste kandidaat? Mail dan uw sollicitatie met CV naar 3pqs@3pgroup.com onder vermelding van 3P zoekt werktuigbouwkundigen en jong talent.

Advertenties.indd 26

3P zoekt ook jong talent 3P heeft in samenwerking met diverse klanten een overeenkomst om jonge talenten een kans te geven. 3P en onze klanten willen graag investeren voor nu en in de toekomst en 3P verzoekt kandidaten die als lasser of NDO-er reeds 5 jaar ervaring hebben en een MTS diploma hebben en/of dit willen behalen te solliciteren.

In overleg en in samenwerking met onze klanten zoekt 3P een geschikte werklocatie om op termijn door te groeien naar een volwaardige QC-er en/of inspecteur.

Voor een volledig overzicht van de vacatures bekijk het aanbod op: www.3pgroup.com

Continuïteit door deskundigheid.

24-11-2021 08:47

BRANDED CONTENT PERI BENELUX 27

‘Kosten voor steigerbouw kunnen omlaag’ Bij het ontwikkelen van nieuw steigermateriaal besteedde PERI veel aandacht aan veiligheid en kwaliteit.

Het resultaat is dat bijna alle onderdelen zelf-borgend zijn. Dat is niet alleen tijdens de montage veiliger, maar ook tijdens het gebruik van de steiger.

Vloerdelen kunnen bijvoorbeeld niet opwaaien. Bovendien is het systeem flexibeler. Daardoor is met het PERI systeem minder materiaal nodig om een steiger te monteren. En de steigervloer is dan ook nog eens honderd procent dicht.

Totale kosten Minder materiaalgebruik bij de montage betekent ook dat er minder handelingen nodig zijn. Dit levert direct al een kostenbesparing op, maar Van den Berg ziet meer mogelijkheden. Hij stelt dat de totale kosten voor steigerbouw tijdens een project nog verder omlaag kunnen.

PERI levert veilig en betrouwbaar steigermateriaal en werkt samen met steigerbouwbedrijven om voor elke klus de meest optimale systeemsteiger te ontwerpen. Door vooraf goed over het ontwerp na te denken, zijn er tijdens een project minder modificaties aan de steiger nodig. De totale kostprijs gaat daarmee omlaag.

Meer weten? Maak kennis met PERI op Maintenance Next stand 1.331, of kijk op www.peri.nl

‘Traditioneel vragen opdrachtgevers hun steigerbouwbedrijven om aan te bieden op volumeprijs. Ze krijgen dus betaald per kubieke meter. Ze monteren een steiger, maken hem iets groter als een klus daarom vraagt, bouwen hem om als dat nodig is of halen hem tijdelijk weg als hij in de weg staat. Kortom, de volumeprijs staat vast, maar de totale kosten niet.’

Het familiebedrijf heeft daarom een nieuw concept ontwikkeld, het PERI Integrated Scaffolding Program. ‘We steken vooraf veel tijd in engineering, denken na over wat er precies nodig is.

We maken vervolgens een 3D-ontwerp en bespreken dat met alle betrokken partijen. Equipment plaatsen, lassen, schilderen, isoleren, piping aanbrengen, E&I, alle verschillende disciplines moeten erop kunnen werken.’

Uit al dit voorwerk volgt een ontwerp voor de meest optimale systeemsteiger. ‘Omdat we vooraf met alle partijen om tafel gaan, verlagen we de modificatiekosten tijdens het project. Deze beperken we tot het minimum en dat maakt onze manier van werken bijzonder transparant.’

Vervolgproject Het nieuwe concept bevalt goed, blijkt in de praktijk. Van den Berg: ‘Een internationaal bedrijf splitste bij een groot nieuwbouwproject het onderdeel steigerbouw in tweeën. De ene helft gunde het bedrijf aan een traditioneel steigerbouwbedrijf en de andere helft aan een partij die volgens het PERI concept met ons samenwerkte. Zo konden ze heel

FOTO: PERI AG

Steigerbouwbedrijven hebben zich de afgelopen twintig jaar sterk ontwikkeld op het gebied van efficiency en veiligheid. Toch ziet Peter van den Berg van PERI Benelux mogelijkheden om een volgende stap te zetten. ‘Het kan nóg veiliger en qua kostprijs kan het vooral efficiënter en transparanter.’

Bij het ontwikkelen van nieuw steigermateriaal besteedde PERI veel aandacht aan veiligheid en kwaliteit.

goed zien hoe dat uiteindelijk per partij uitpakte met de totale projectkosten.

Het bleek dat deze significant lager waren met de PERI werkmethode.’

De opdrachtgever was overtuigd en dat resulteerde meteen in een vervolgproject. ‘Een van onze partners doet op dit moment de steigerbouw voor ditzelfde bedrijf, nu in Antwerpen. Deze partner werkt al een aantal jaren met onze producten. Zij doen de steigerbouw, en wij doen voor hen de engineering.’ www.industrielinqs.nl

11 | 2021

Naamloos-2 1

X_Branded content.indd 27

SEPTEMBER 2020

industrie linqs

31-07-20 14:43

24-11-2021 09:27

28

EUROPEAN INDUSTRY & ENERGY SUMMIT 2021

Industrie en energiesector bundelen krachten De European Industry & Energy Summit belooft weer veel informatie, inspiratie en interactie. Met een openingsprogramma waar de chemie, staalproductie en de energiesector is vertegenwoordigd, verenigt de summit de kern van de industriële energie- en grondstoffentransitie.

David van Baarle

Side events en break-outs De summit is inmiddels uitgegroeid tot een evenement dat met vele partners tot stand komt. Daardoor is het mogelijk om een groot deel van de oplossingen in de energie- en grondstoffentransitie voor het voetlicht te brengen. Of het nu om elektrificatie, energiebesparing, CCUS, groene grondstoffen of waterstof gaat.

Bekijk hiernaast het programma en bereid u voor op twee inspirerende dagen.

Dragons’ Den of Transition De Dragon’s Den of Transition is een nieuw onderdeel van de summit. De organisatie wil een podium bieden aan hoopvolle innovaties op het gebied van Europese industriële transformatie en ze ook op weg helpen. Het gaat bijvoorbeeld om innovaties van startups die een duwtje in de rug kunnen gebruiken om tot wasdom te komen. De behoefte kan financieel zijn, maar ook ondersteuning op het gebied van marketing, netwerken, ondernemerschap, business development en meer. Dat is de rol van de draken.

www.industrielinqs.nl

Neem bijvoorbeeld de uitdagingen van het grootste chemiebedrijf ter wereld, BASF. Chief technogy officer Melanie Maas-Brunner is een van de sprekers op de summit.

Het bedrijf werkt onder meer samen met RWE aan de bouw van een offshore windmolenpark van twee gigawatt in het Duitse deel van de Noordzee. Daarmee willen de partners de enorme chemielocatie van BASF in Ludwigshafen van groene stroom voorzien. Ook moet een elektrolyzer van driehonderd megawatt de productie van groene waterstof mogelijk maken. Een investering van vier miljard euro. Het doel van het project van RWE en BASF is om productieprocessen voor basischemicaliën te elektrificeren.

Hoogleraar Bert Weckhuysen van de Universiteit Utrecht ziet nog veel meer mogelijkheden voor verduurzaming van de chemische industrie, maar bijvoorbeeld ook de staalindustrie.

De afvalstoffen uit beide industrietakken, zoals plastic en kooldioxide, kunnen als grondstof dienen voor nieuwe producten. Daarvoor is wel veel groene stroom en waterstof nodig. Weckhuysen is positief over de richting die de Europese industrie heeft ingezet, maar maakt zich nog wel zorgen over het tempo waarin de industrie kan veranderen. ‘Ik hoor wel eens van politici dat de technologie om te veranderen aanwezig is. Op zich klopt dat wel, maar het vergt wel veel tijd, geld en maatschappelijke acceptatie om die technologie op te schalen.

We moeten alle paden bewandelen en oplossingsrichtingen verkennen om fossiele brand- en grondstoffen te vervangen.’

Groene waterstof Staalproducent Tata Steel in IJmuiden bevindt zich in een zeer uitdagende fase. De publieke druk rondom luchtkwaliteit en de uitstoot van broeikasgassen neemt toe en zorgde voor radicale verandering. Het bedrijf kondigde aan cokes te verruilen voor gas en op den duur zelfs waterstof. Directievoorzitter Hans van den Berg werpt zijn blik op de toekomst van de staalindustrie en verduurzaming van producten en productie.

Ook Uniper voorziet een grote rol voor waterstof in de transitie.

Alhoewel COO Asset Management Holger Kreetz niet verwacht dat al dat waterstof uit Europa komt. Kreetz: ‘Duitsland en een groot deel van Europa maakten duidelijke keuzes richting decarbonisatie en de afbouw van kernenergie. Met als gevolg dat de komende jaren veertig gigawatt aan vermogen moet worden vervangen door duurzame alternatieven. Dat kan deels met blauwe en groene waterstof, maar in alle scenario’s komt Europa dan nog steeds tekort. We moeten rekening houden met import uit landen die dichter bij de evenaar liggen.’ Samenwerking tussen de industrie en energiebedrijven, maar ook met overheden is volgens Kreetz cruciaal in de energietransitie.

SEPTEMBER 2020

industrie linqs Naamloos-2 1

N_Programma summit.indd 28

11 | 2021

31-07-20 14:43

24-11-2021 09:27

29

Programma Dinsdag 7 december

Programma Woensdag 8 december

9.00 - 11.00u: Plenaire openingstalkshow Met bijdragen van Melanie Maas-Brunner (CTO BASF), Holger Kreetz (COO Uniper), Hans van den Berg (CEO Tata Steel Nederland), professor Bert Weckhuysen (wetenschappelijk directeur ARC CBBC).

Talkshow gasten: Akansha Goyal (PhD) en Theo Henrar (voorzitter FME).

9.00 - 10.30u: Side event FME - Thema: Doorbreken van barrières in CO2-reductie Met Hans van der Spek (FME), Jacques van de Worp (VEMW), Hans Keuken (Process Design Center), Maarten van Werkhoven (TPA advisors) en Niels Penninx (Green April).

11.00 - 11.15u: Pauze 11.15 - 12.45u: Side event TNO - Thema: Industriële transformatie Met André Faaij (TNO), Frank Kuijpers(Sabic), Noé van Hulst (IEA, Gasunie) en Tom van Aken (Avantium).

Side event TNO - Thema: CO2 afvang met SEWGS Met Soledad van Eijk (TNO).

Side event CCUS - Thema: Negatieve CO2-emissies Met Earl Goetheer (TNO/TU Delft), Peter Moser (RWE), Peter Rowe (Deep Branch), Soledad van Eijk (TNO) en Petrus Postma (&Flux).

10.30 - 11.00u: Pauze 11.00 - 12.30u: Side event Chemelot / Brightlands Chemelot Campus / Brightsite - Thema: Hoe tackelen we de industriële transitie op Chemelot?

Side event Fieldlab Industrial Electrification - Thema: Efficiënt gebruik van industriële restwarmte in de chemische industrie

Break-out Croonwolter&dros - Thema: Debottlenecking TenneT Met Ed van Moolenbroek (Tennet) en Wim de Jong (Croonwolter&dros).

12.30 - 13.30u: Lunchpauze

Break-out Uniper - Thema: Decarbonisatie - samen beter Met Peter Nanninga (Uniper).

13.30 - 15.00u: Break-out Bilfinger Tebodin - Thema: Elektrische stoomboilers in industriële energieoptimalisatie Met Wouter van Gerwen, Izak Boot en Joost Zittema.

12.45 - 13.30u: Lunchpauze Side event ARC CBBC 13.30 - 15.00u: Break-out Stork Break-out ABB - Thema: Versnellen van de energietransitie door middel van energie-efficiënte technologieën Met Staf Seurinck (ABB).

15.00 - 15.30u: Pauze 15.30 - 17.00u: Side event TKI Energie & Industrie Side event Volgende stappen in waterstof

17.30u: Einde dag 1

Break-out Croonwolter&dros - Thema: Ondersteunen van Enexis Met Daphne Geelen (Enexis) en Rob Roodenburg (Energico. energy) 15.00 - 15.30u: Pauze 15.30 - 17.00u: De allereerste editie van de Dragons’ Den of Transition Innovators tonen hun innovaties aan de Dragons die kunnen besluiten om deze verder richting opschaling te brengen, bijvoorbeeld door te ondersteunen met advies of een investering. De innovators zijn: Biocore, Deep Branch, Dops, Metalot, REDstack en SpectX. 17.30u: Einde dag 2

www.industrielinqs.nl

11 | 2021

Naamloos-2 1

N_Programma summit.indd 29

SEPTEMBER 2020

industrie linqs

31-07-20 14:43

24-11-2021 09:27

Spr Dan

30

PROJECTEN

GROOT ONDERHOUD Wie: Yara Wat: groot onderhoud Waar: Sluiskil Wanneer: 2022

Yara neemt in 2022 ammoniakfabriek C uit bedrijf voor een grote onderhoudsstop. Het doel is om zowel de efficiëntie als het veiligheidsniveau te verhogen en er wordt gekeken naar verdere automatisering van de fabriek.

VERVANGING, RENOVATIE EN SLOOP Wie: AVR Wat: vervanging turbine Waar: Rozenburg Wanneer: eerste kwartaal 2022

AVR Rozenburg vervangt een bijna vijftig jaar oude turbine door een nieuwe tegendrukturbine van Siemens. Deze kan op volle kracht 22 megawatt elektriciteit leveren. Tegelijkertijd blijft hij ook goed draaien bij 5 megawatt, terwijl er efficiënt lagedrukstoom wordt gemaakt. Het project moet in het eerste kwartaal van 2022 zijn afgerond.

Wie: Dunea Wat: modernisering productielocatie Waar: Katwijk Wanneer: tot en met 2025

De procesautomatisering van productielocatie Katwijk wordt vervangen door volautomatische procesvoering enworden elektrotechnische installaties aangepast. BAM Industrie is in december 2018 begonnen met de vernieuwing van de energievoorziening van het drinkwaterpompstation.

Dunea wil de middenspanning distributie en noodstroomvoorziening herinrichten.

Wie: Engie Wat: upgrade Maximacentrale Waar: Lelystad Wanneer: 2023

Engie bereidt een grote upgrade voor van de Maximacentrale in Lelystad. Een van de twee units krijgt nieuwe materialen, koelsystemen en een nieuw softwarepakket. Dit moet ervoor zorgen dat deze hogere temperaturen kan verdragen. Het rendement neemt daarmee toe tot boven de zestig procent en bovendien wordt bijstook van waterstof mogelijk.

Wie: EPZ Wat: ontmanteling kolencentrale Waar: Borssele Wanneer: tot en met 2022

EPZ ontmantelt de kolencentrale in Borssele. De centrale is in 1987 in gebruik genomen en sinds 2000 wordt er ook biomassa meegestookt. Vóór de sloop is de installatie zoveel mogelijk gereinigd. Volgens de planning worden de ontmanteling en bodemsanering eind 2022 afgerond.

Wie: TenneT Wat: grote vervangingsopgave Waar: Nederland Wanneer: tot 1 januari 2032

TenneT gaat met negen partners 360 hoogspanningsstations aanpassen, vernieuwen of uitbreiden. De stations van 110kV en 150kV moeten in veel gevallen volledig worden vervangen.

Ze zijn soms vijftig jaar of langer in bedrijf en aan het eind van hun technische levensduur.

Wie: Vattenfall Wat: ontmanteling Hemweg 8 Waar: Amsterdam Wanneer: vanaf 2020

Vattenfall heeft zijn kolencentrale aan de Hemweg in Amsterdam eind december 2019 gesloten.

Het ontmantelingstraject van Hemweg 8 is begonnen in 2020. Het terrein wordt een plek voor productie, doorvoer en tijdelijke opslag van fossielvrije elektriciteit en warmte.

Wie: Waterschap Brabantse Delta Wat: renoveren afvalwaterpersleiding Waar: Noord-Brabant en Zeeland Wanneer: start medio 2019

De afvalwaterpersleiding transporteert afvalwater van industrieterrein Moerdijk en 35 dorpen en steden naar de RWZI in Bath. In 2019 is de renovatie van persstations bij Roosendaal, Bergen op Zoom en Bath gestart. Ook wordt de leiding over 3,5 kilometer verdubbeld. De extra leiding is in 2020 in bedrijf en de gerenoveerde persstations in 2023.

Wie: Wintershall Noordzee Wat: ontmanteling platforms Waar: offshore Wanneer: 2022

Wintershall Noordzee begint met een grootschalig ontmantelingsprogramma in de Noordzee.

Het bedrijf sluit 24 putten in zowel Nederlandse als Duitse wateren. Daarnaast verwijdert het bedrijf twee productieplatforms (Q4-A en Q4-B) en twee onderzeese installaties (P9-A en P9-B).

De aanbesteding voor het eerste deel van het programma is gegund aan Swift Drilling.

GROEN EN BIO Wie: o.a. Alco Bio Fuel Wat: recovery unit CO2 Waar: Gent Wanneer: voorjaar 2022 www.industrielinqs.nl

Bioraffinaderij Alco Bio Fuel (ABF), industriële gasleverancier Messer Benelux en IJsfabriek Strombeek investeren tien miljoen euro in een ‘recovery unit’ voor koolstofdioxide. Het gaat om een tweede unit bij Alco Bio Fuel in Gent. De installatie recupereert en zuivert CO2-gas uit de processtroom en zet het om in vloeistof. In het voorjaar van 2022 moet de unit operationeel zijn.

SEPTEMBER 2020

industrie linqs Naamloos-2 1

G_Projecten 11-2021.indd 30

11 | 2021

31-07-20 14:43

24-11-2021 09:28

PROJECTEN 31

Wie: ArcelorMittal Wat: bio-ethanol uit afvalgassen Waar: Gent Wanneer: 2022

ArcelorMittal investeert via dochteronderneming C-Shift 120 miljoen euro in het project Steelanol om tien procent van de afvalgassen van het staalbedrijf om te zetten in bio-ethanol.

C-Shift maakt gebruik van een nieuwe technologie waarbij bacteriën CO-rijk gas vergisten tot ethanol en kan straks zo’n 80 miljoen liter bio-ethanol per jaar produceren.

Wie: BioBTX Wat: aromaten uit afvalplastic Waar: Delfzijl Wanneer: 2027

BioBTX bouwt in Delfzijl een fabriek die 50.000 ton plastic afval gaat omzetten in de grondstoffen benzeen, tolueen en xyleen. De bouw van de fabriek gaat in twee fasen, waarbij de eerste fase al in 2024 klaar moet zijn. De fabriek vergt een investering van tachtig miljoen euro.

Wie: Cargill Wat: biodieselfabriek Waar: Gent Wanneer: juni 2022

Cargill investeert 150 miljoen euro in een nieuwe biodieselfabriek in Gent. Deze krijgt een productiecapaciteit van 115.000 ton biodiesel per jaar en kan rioolslib, reststoffen uit de industrie en allerlei andere grondstoffen verwerken tot biodiesel. In juni 2022 moet de fabriek klaar zijn.

Wie: DBG BioEnergy Wat: bio-LNG uit afval Waar: Delfzijl Wanneer: eind 2022

DBG Bio Energy bouwt haar eerste fabriek in Delfzijl. Deze gaat cellulosehoudend industrieel afval omzetten in bioLNG, groene kunstmest en vloeibare CO2. De installatie krijgt een capaciteit van 15.000 ton bioLNG per jaar en moet eind 2022 operationeel zijn.

Wie: Dow Wat: zuivering pyrolyse-olie Waar: Terneuzen Wanneer: onbekend

Dow werkt aan het ontwerp en de engineering van een eenheid die pyrolyse-olie – gemaakt van afvalplastic – zuivert voor gebruik in de fabrieken van het concern. De eenheid komt in Terneuzen te staan en krijgt een capaciteit van 10.000 ton per jaar. Het hart van de eenheid draait om de PureStep-technologie van Haldor Topsoe, die onzuiverheden uit vloeibare grondstof verwijdert.

Wie: Gidara Energy Wat: methanol uit afval Waar: Amsterdam Wanneer: begin 2024

Gidara Energy bouwt in de haven van Amsterdam een fabriek die niet-recyclebaar afval omzet in syngas en vervolgens in methanol. De fabriek krijgt een capaciteit van ongeveer 87,5 kiloton methanol. De verwachting is dat deze begin 2024 operationeel is. Het project vergt een investering van 250 miljoen euro.

Wie: IST Green Chemicals Wat: bio-ethanol uit suikerbieten Waar: Axelse Vlakte Wanneer: begin 2024

IST Green Chemicals gaat op de Axelse Vlakte in Zeeland een nieuwe fabriek bouwen die bioethanol uit suikerbieten maakt. Niet via een tussenstap met suiker, maar rechtstreeks, dankzij de Betaprocess-technologie. Deze brengt de cellen van de suikerbiet via vacuümextrusie tot explosie, waardoor de suikers direct bloot komen te liggen.

Wie: o.a. Inovyn Wat: pilot met CO2/methanol Waar: Antwerpen Wanneer: eind 2022

Engie, Fluxys, Indaver, Inovyn, Oiltanking, Port of Antwerp en de Vlaamse Milieuholding gaan duurzame methanol produceren in de Antwerpse haven. Bij Inovyn komt een pilotinstallatie die afgevangen CO2 en waterstof, gemaakt met groene energie, omzet in methanol. Eind 2022 is de fabriek operationeel en produceert ongeveer achtduizend ton duurzame methanol per jaar.

Wie: Neste Wat: aanpassingen voor productie SAF Waar: Rotterdam Wanneer: tweede helft 2023

Neste investeert 190 miljoen euro in haar productiecapaciteit in Rotterdam om de productie van duurzame vliegtuigbrandstof (SAF) mogelijk te maken. Momenteel produceert de raffinaderij voornamelijk duurzame diesel. Dankzij aanpassingen aan de raffinaderij kan Neste straks 500.000 ton SAF per jaar produceren.

Wie: Neste en Ravago Wat: verwerking plastic afval Waar: Vlissingen Wanneer: onbekend

Neste en Ravago willen in Vlissingen een fabriek bouwen die plastic afval gaat verwerken met de thermochemische liquefactietechnologie van het Amerikaanse Alterra Energy. De installatie krijgt een verwerkingscapaciteit van ongeveer 55 kiloton gemengd plastic afval per jaar.

www.industrielinqs.nl

11 | 2021

Naamloos-2 1

G_Projecten 11-2021.indd 31

SEPTEMBER 2020

industrie linqs

31-07-20 14:43

24-11-2021 09:28

32

www.industrielinqs.nl

PROJECTEN

Wie: o.a. Paques Wat: proeffabriek voor PHBV Waar: Dordrecht Wanneer: voorjaar 2022

Vijf waterschappen, Stowa, Paques en HVC gaan in Dordrecht een proeffabriek bouwen om PHBV te produceren. Dit is een volledig afbreekbaar en duurzaam bioplastic, gemaakt uit organische afvalstromen zoals zuiveringsslib, industrieel afvalwater en voedselresten. De proeffabriek komt bij de slibverwerkingsinstallatie van HVC in Dordrecht te staan.

Wie: Photanol en Nouryon Wat: organische zuren uit CO2 Waar: Delfzijl Wanneer: 2024

In een demofabriek van Photanol en Nouryon in Delfzijl zetten bacteriën CO2 om in organische zuren. De twee partijen willen de fabriek in 2023 gaan opschalen naar 30.000 ton. Deze commerciële fabriek moet vervolgens in 2024 in productie gaan.

NIEUW PROJECT Wie: Pryme Wat: pyrolyse-olie uit afvalplastic Waar: Rotterdam Wanneer: tweede helft 2022

Pryme bouwt in Rotterdam een proeffabriek voor de productie van pyrolyse-olie uit afvalplastic.

In een eerste stap gaat de fabriek 35 tot 40 kiloton plastic verwerken (40 kiloton plastic levert ongeveer 30 kiloton pyrolyse-olie op). Gaandeweg voert Pryme de capaciteit op naar 60 kiloton plastic afval per jaar. De ingebruikname van een tweede fabriek met een productiecapaciteit van 350 kiloton pyrolyse-olie per jaar staat gepland voor 2024.

Wie: Relement Wat: aromaten uit biomassa Waar: Bergen op Zoom Wanneer: onbekend

Relement, een spin-off van TNO, vestigt zich op de Green Chemistry Campus. Het bedrijf gaat op commerciële schaal bio-aromaten uit biomassaresiduen produceren voor toepassing in onder meer smeermiddelen en coatings. Een van de eerste bio-aromaten die Relement op de markt brengt, is een alternatief voor ftaalzuuranhydride in alkydverf.

Wie: SCW Systems/Gasunie Wat: groen gas uit organische reststromen Waar: Delfzijl Wanneer: 2023

SCW Systems bouwt samen met partner Gasunie een fabriek in Delfzijl die jaarlijks 150 tot 200 miljoen kubieke meter groen gas produceert uit (natte) organische reststromen. Met de bouw van de fabriek is een investering gemoeid van 150 tot 200 miljoen euro. Naast groen gas wordt ook groene waterstof geproduceerd.

Wie: Shell Wat: demofabriek voor CO2-afvang Waar: Moerdijk Wanneer: 2024

Shell heeft een nieuwe technologie ontwikkeld om CO2 uit rookgassen af te vangen en bouwt daarvoor een demonstratiefabriek op het terrein van energiecentrale BMC Moerdijk. Deze gaat in de loop van 2024 zo’n 150 ton CO2 per dag afvangen. Bilfinger is engineering en projectpartner in het demonstratieproject, dat TulipGreenCO2 heet.

Wie: Shell Wat: biobrandstoffen uit (afval)olie Waar: Pernis Wanneer: 2024

Shell bouwt een fabriek die biobrandstoffen gaat maken van biologische (afval)olie. De fabriek krijgt een capaciteit van 820.000 ton biobrandstoffen per jaar. Naast de fabriek komt een pretreatment unit (PTU) met een capaciteit van ongeveer 1.100 kiloton voorbehandelde olie per jaar.

Ook komen er nieuwe tanks op de site in Pernis.

Wie: Shell en BlueAlp Wat: pyrolyse-olie uit afvalplastic Waar: Nederland Wanneer: 2023

Een joint venture van Shell en BlueAlp bouwt twee installaties in Nederland, die dertig kiloton moeilijk te recyclen plastic gaan omzetten in pyrolyse-olie. De installaties moeten in 2023 operationeel zijn en leveren alle pyrolyse-olie als grondstof aan de krakers van Shell in Moerdijk en Duitsland.

Wie: SkyNRG, KLM, SHV en Schiphol Wat: fabriek duurzame vliegtuigbrandstof Waar: Delfzijl Wanneer: 2022

SkyNRG, KLM, SHV en Schiphol bouwen Europa’s eerste fabriek voor duurzame vliegtuigbrandstof in Delfzijl. Nouryon en Gasunie bestuderen daarvoor een uitbreiding van een geplande groene waterstofeenheid. Het plan is om groene waterstof te combineren met afval- en reststromen om 100.000 ton duurzame vliegtuigbrandstof en 15.000 ton bioLPG per jaar te produceren.

Wie: Synkero Wat: fabriek duurzame kerosine Waar: Amsterdam Wanneer: 2027

Start-up Synkero wil in de Amsterdamse haven een fabriek bouwen voor de productie van 50.000 ton duurzame kerosine. Grondstof is CO2 dat wordt afgevangen in de industrie of direct uit de lucht. Dit wordt samen met groene waterstof omgezet in synthetisch kerosine. De planning is dat de fabriek in 2027 draait.

SEPTEMBER 2020

industrie linqs Naamloos-2 1

G_Projecten 11-2021.indd 32

11 | 2021

31-07-20 14:43

24-11-2021 09:28

PROJECTEN 33

NIEUW PROJECT Wie: Twence Wat: CO2-afvanginstallatie Waar: Hengelo Wanneer: laatste kwartaal 2023

Twence bouwt in Hengelo een grootschalige CO2-afvanginstallatie. Deze kan straks 100.000 ton CO2 per jaar afvangen en hergebruiken. Denk daarbij aan natriumbicarbonaat om rookgassen te reinigen of vloeibare CO2 voor gebruik in kassen. In het eerste kwartaal van 2022 gaat de eerste schop in de grond. Naar verwachting gaat de installatie in het laatste kwartaal van 2023 in bedrijf.

Wie: Vertoro Wat: demofabriek voor lignine-olie Waar: Rotterdam Wanneer: 2022

Vertoro bouwt een demofabriek die lignine-houdende biomassa kan omzetten in cellulose, suikers en zogenoemde Goldilocks. Dit laatste is een ruwe lignine-olie en een alternatief voor aardolie. De demofabriek moet in 2022 operationeel zijn.

Wie: Zenid Wat: demofabriek duurzame kerosine Waar: Rotterdam Wanneer: onbekend

Zenid, een initiatief van Rotterdam The Hague Airport, Climeworks, SkyNRG en Rotterdam The Hague Innovation Airport, wil in Rotterdam een demonstratiefabriek voor duurzame kerosine bouwen. Met afgevangen CO2 uit de lucht als grondstof. Uniper is bij het project betrokken voor de engineering en gaat de fabriek opereren.

UTILITIES Wie: Air Liquide Wat: luchtscheidingseenheid Waar: Moerdijk Wanneer: 2022

Air Liquide investeert 125 miljoen euro in een luchtscheidingseenheid voor de productie van zuurstof. In 2022 moet de fabriek in Moerdijk operationeel zijn. Bijzonder is dat het bedrijf de unit combineert met een energieopslagsysteem. De unit kan straks maximaal 2.200 ton zuurstof per dag maken.

Wie: Avaio en Aecom Wat: ontziltingsinstallatie Waar: Antwerpen Wanneer: 2024

Avaio en Aecom bouwen samen een ontziltingsinstallatie op het terrein van Covestro in de haven van Antwerpen. Deze pompt vanaf begin 2024 brak dokwater op en zet dit om in hoogwaardig proceswater voor de chemiesector. Avaio verwacht medio 2022 te kunnen beginnen met de bouw van de installatie. Die zou twee jaar later, in 2024, operationeel moeten zijn.

Wie: Chemours Wat: zuiveringsinstallatie afvalwater Waar: Dordrecht Wanneer: medio 2022

Chemours wil een nieuwe zuiveringsinstallatie bouwen die onder andere gefluorineerde stoffen uit het afvalwater haalt. Dat gebeurt nu met een tijdelijke mobiele unit. De chemisch-fysische zuiveringsinstallatie gaat gemiddeld zestig kubieke meter afvalwater per uur verwerken, met een maximale capaciteit van 120 kubieke meter per uur.

Wie: D-CRBN Wat: pilot CO/O2 uit CO2 Waar: Antwerpen Wanneer: 2029

Start-up D-CRBN wil een pilot doen met een plasmareactor. Deze gaat per jaar 30.000 ton CO2 omzetten in CO en O2. De reactor is goed schaalbaar en de start-up hoopt dan ook in 2029 een miljoen ton per jaar te kunnen omzetten. Het project vergt een investering van 150 miljoen euro.

Wie: Evides Industriewater Wat: demiwaterinstallatie Waar: Antwerpen Wanneer: voorjaar 2022

Evides Industriewater bouwt een slimme demiwaterinstallatie op de site van BASF in Antwerpen.

De installatie gebruikt verschillende waterstromen uit de productie van BASF en zet restwarmte uit condensaat in voor verduurzaming van de zuivering. Dit resulteert in efficiënter watergebruik en lager energie- en chemicaliënverbruik.

Wie: Gasunie Transport Services Wat: uitbreiding stikstofinstallatie Waar: Zuidbroek Wanneer: 2022

Gasunie Transport Services wil de stikstofinstallatie in Zuidbroek uitbreiden. Het project omvat ook een mengstation inclusief vier kilometer nieuwe leiding, en aansluitleidingen op bestaande gasleidingen en een stikstofleiding die is verbonden met de bestaande stikstofcaverne in Heiligerlee.

Wie: Gate terminal Wat: uitbreiding LNG-capaciteit Waar: Maasvlakte Wanneer: oktober 2024

Gate, een joint venture van Gasunie en Vopak, breidt de capaciteit van haar LNG-terminal op de Maasvlakte uit met 1,5 bcm per jaar. Daarmee komt de totale capaciteit van de terminal straks op 13,5 bcm per jaar. De extra capaciteit moet vanaf oktober 2024 beschikbaar zijn.

www.industrielinqs.nl

11 | 2021

Naamloos-2 1

G_Projecten 11-2021.indd 33

SEPTEMBER 2020

industrie linqs

31-07-20 14:43

24-11-2021 09:28

MAGAZINES ONLINE TALKSHOWS BEREIK NETWERK EVENEMENTEN KENNIS DELEN BRANDED CONTENT NIEUWS

Industrielinqs pers en platform is een moderne uitgeverij en netwerk voor de industrie. Binnen onze platforms bouwen wij samen met partners, leden en experts aan uitgebreide kennisnetwerken.

Kwaliteit van informatie en sterke onderlinge relaties hebben onze prioriteit. Verschillende media, die nauw met elkaar zijn verbonden, zorgen voor een transparante en inspirerende informatievoorziening.

De journalistieke aanpak en de samenstelling van de platforms waarborgt de objectiviteit en zorgt voor een verregaande integratie in de doelgroep.

Meer informatie?

Janet Robben +31(0)20 31 22 085 janet@industrielinqs.nl

www.industrielinqs.nl Industrielinqs advertentie Advertenties.indd 34 nieuw.indd 1

2-11-2021 08:48:56 24-11-2021 08:48

PROJECTEN 35

Wie: Stercore Wat: mestvergassingsinstallatie Waar: Emmen Wanneer: 2022

Stercore heeft groen licht gekregen voor de bouw van een innovatieve mestvergassingsinstallatie in Emmen. De fabriek draait straks voornamelijk op duurzaam opgewekte elektrische energie en zet mest en digestaat uit co-vergisters om in groen gas en bio based carbon.

Wie: Tessenderlo Group Wat: gascentrale Waar: Tessenderlo Wanneer: eind 2025

Tessenderlo Group wil een tweede gascentrale bouwen in Tessenderlo. Als alles volgens plan verloopt, zou de nieuwe 900 MW energiecentrale per 1 november 2025 operationeel moeten zijn.

Het bedrijf heeft al een gasgestookte 425 MW STEG-centrale in Tessenderlo.

Wie: Twence Wat: mestverwaardingsinstallatie Waar: Zenderen Wanneer: mei 2022

Twence bouwt een mestverwaardingsinstallatie in Zenderen. Met deze installatie kan 250.000 ton mest worden verwerkt. Hiermee wordt groen gas voor drieduizend huishoudens geproduceerd en worden schaarse grondstoffen teruggewonnen. Naar verwachting zal de installatie in mei 2022 operationeel zijn.

Wie: Vattenfall, Gasunie en Equinor Wat: innovatieproject waterstof Waar: Eemshaven Wanneer: 2023

Vattenfall, Gasunie en het Noorse Equinor werken samen om waterstof in te zetten als brandstof voor de Magnum-centrale in de Groninger Eemshaven. Zij hebben een innovatieproject opgestart om vanaf 2023 een van de drie units van de centrale over te schakelen op waterstof.

Wie: VTTI Wat: biogas uit organisch afval Waar: Tilburg Wanneer: derde kwartaal 2023

Tankopslagbedrijf VTTI neemt het bio-energieproject van Re-N Technology over. In 2023 wil het bedrijf een biogasinstallatie hebben gebouwd. Deze verwerkt organisch afval en nevenstromen met een anaeroob vergistingsproces. De installatie krijgt een capaciteit van 17 megawatt en genereert onder meer 23 miljoen kubieke meter biogas per jaar.

WIND EN ZON Wie: CrossWind Wat: windpark Hollandse Kust (noord) Waar: Noordzee Wanneer: 2023

CrossWind (joint venture van Shell en Eneco) bouwt windpark Hollandse Kust (noord). Het windpark krijgt een vermogen van 759 megawatt en levert minstens 3.300 gigawatt uur per jaar.

Het park omvat ook de toepassing van technologische demonstraties, zoals accu-opslag voor de korte termijn en groene waterstof gemaakt door elektrolyse.

Wie: PowerField Wat: zonnepark Leek Waar: Leek Wanneer: 2022

PowerField bouwt op ongeveer 21 hectare ter hoogte van Leek en Tolbert het zonnepark Leek.

Er wordt 33 MW aan zonnepanelen geïnstalleerd met een jaarlijkse productie van ongeveer 31,2 GWh. Dit staat gelijk aan het verbruik van 9.900 gemiddelde Nederlandse huishoudens.

Wie: Shell Wat: energiepark Pottendijk Waar: Emmen Wanneer: 2023

Shell ontwikkelt in Drenthe het Energiepark Pottendijk. Vlakbij Emmen gaan 14 windturbines (vermogen 50 MW) en negentigduizend zonnepanelen (50 MW) samen stroom opwekken. Shell rekent op een jaarlijkse productie van 170 GWh. Eind 2022 moet volgens planning het windpark in bedrijf gaan, het zonnepark volgt begin 2023.

Wie: Statkraft Wat: zonneweide Blaakweg Waar: Harskamp Wanneer: 2022

Statkraft ontwikkelt in Harskamp (gemeente Ede) de zonneweide Blaakweg. Het gebied beslaat zo’n tien hectare, waarvan zeven hectare door panelen wordt bedekt. Dat levert een jaarlijkse productie van 10 GWh op.

Wie: Vattenfall en BASF Wat: windpark Hollandse kust Zuid Waar: Noordzee Wanneer: 2023

Windpark Hollandse Kust Zuid bestaat uit 140 windturbines die ruim 6 TWh groene stroom per jaar kunnen produceren. Het is het eerste en grootste windpark op zee dat zonder subsidie wordt gebouwd. Het windpark komt tussen 18 en 36 kilometer voor de kust van Nederland tussen Den Haag en Zandvoort te liggen.

www.industrielinqs.nl

11 | 2021

Naamloos-2 1

G_Projecten 11-2021.indd 35

SEPTEMBER 2020

industrie linqs

31-07-20 14:43

24-11-2021 09:28

36

PROJECTEN

Wie: Vattenfall en SwifterwinT Wat: vervanging windturbines Waar: IJsselmeer/Lelystad Wanneer: laatste kwartaal 2023

Vattenfall en SwifterwinT, de initiatiefnemers van Windplanblauw, vervangen 28 windturbines van het huidige windpark Irene Vorrink van Vattenfall door 24 moderne, krachtige turbines.

Deze komen in twee rijen vlak voor de kust in het IJsselmeer te staan. Ook vervangen zij in de gemeenten Dronten en Lelystad 46 windturbines door 37 grotere turbines. De 61 nieuwe windturbines hebben een gezamenlijk opgesteld vermogen van ruim 335 MW.

Wie: Vattenfall Wat: zonnepark Sas van Gent Waar: Sas van Gent Wanneer: eerste kwartaal 2023

Vattenfall bouwt een zonnepark in Sas van Gent, ten westen van het kanaal van Gent naar Terneuzen. Van de zestien hectare grond in de Papeschorpolder is twaalf hectare bestemd voor zonnepanelen en vier hectare voor landschappelijke inpassing. In het eerste kwartaal van 2023 moet het zonnepark groene elektriciteit gaan leveren.

Wie: Vattenfall Wat: zonneweide Goirle Waar: Goirle Wanneer: najaar 2022

Vattenfall legt een zonneweide in Goirle aan. Het gaat om zes hectare en het zonnepark krijgt een vermogen van 13 MW. Begin 2022 start de bouw van het zonnepark en in het najaar van 2022 moet het zonnepark operationeel zijn.

ELEKTRIFICATIE Wie: ArcelorMittal Wat: DRI-installatie en twee ovens Waar: Gent Wanneer: 2027

ArcelorMittal investeert 1,1 miljard euro in de bouw van een installatie voor direct gereduceerd ijzer in Gent. De installatie gebruikt aardgas en uiteindelijk mogelijk waterstof om ijzererts te reduceren en krijgt een capaciteit van 2,5 miljoen ton. Ook bouwt het bedrijf twee elektrische ovens om het gereduceerde ijzer te smelten. ArcelorMittal wil tussen 2025 en 2027 opstarten.

Wie: Coolbrook Wat: testreactor naftakraker Waar: Geleen Wanneer: april 2022

Het Finse Coolbrook investeert 12,5 miljoen euro in een zogeheten RDR-eReactor. Dit is een elektrische oplossing voor het verwarmen van de ovens in naftakrakers. De testreactor wordt op de Brightlands Chemelot Campus gebouwd en moet met een capaciteit van vijfhonderd kilo grondstoffen per uur produceren.

Wie: Tata Steel Wat: DRI-installatie Waar: IJmuiden Wanneer: onbekend

Tata Steel Nederland kiest voor de productie van groen staal via de waterstof route, dus via de direct reduced iron (DRI) technologie. Dit is een technologie waarmee ijzer wordt gemaakt op basis van aardgas of op termijn waterstof, in combinatie met een of meer elektrische vlamboogovens.

ELEKTROLYSE

www.industrielinqs.nl

Wie: Tien private en publieke partners Wat: North-C-Methanol project Waar: Rodenhuize Wanneer: 2024

Tien partners investeren 140 miljoen euro in het North-C-Methanol project. Dit omvat een elektrolyzer van 65 megawatt die water met windenergie omzet in groene waterstof en een methanolfabriek die de waterstof gebruikt om afgevangen CO2 van lokale industriële spelers om te zetten naar groene methanol. De partners voorzien een opschaling naar 600 MW in 2030.

Wie: Bedrijven en overheden Wat: pilot groene waterstof Waar: Vlissingen-Oost Wanneer: 2025

Zeeuwse en Vlaamse bedrijven en overheden willen in 2030 een grote groene waterstoffabriek in bedrijf hebben. De fabriek moet een capaciteit krijgen van één gigawatt. en komt waarschijnlijk in Vlissingen-Oost te staan. Eerste stap is echter de bouw van een proeffabriek met een investering van honderd miljoen euro. Die moet er in 2025 zijn.

Wie: CEA, Paul Wurth, Engie, Sunfire, Neste Wat: pilot Multiplhy Waar: Rotterdam Wanneer: begin 2023

Het project Multiplhy integreert een hoge-temperatuur elektrolyzer met het bioraffinageproces van Neste in Rotterdam. De elektrolyzer produceert groene waterstof voor de productie van biobrandstoffen. Het gaat om ‘s werelds eerste multi-megawatt hoge-temperatuur elektrolyzer voor waterstofproductie. De elektrolyzer krijgt een nominaal vermogen van 2,6 megawatt.

Wie: Gasunie en Nouryon Wat: waterstofproject Djewels Waar: Eemshaven Wanneer: onbekend

Een consortium van Nouryon, Gasunie en vier partners ontvangt elf miljoen Europese subsidie voor het groene waterstofproject Djewels. De partners installeren een twintig megawatt elektrolyzer in Delfzijl voor de productie van waterstof als basis voor groene methanol. Het project krijgt ook vijf miljoen euro subsidie van het Waddenfonds.

SEPTEMBER 2020

industrie linqs Naamloos-2 1

G_Projecten 11-2021.indd 36

11 | 2021

31-07-20 14:43

24-11-2021 09:28

PROJECTEN 37

Wie: PosHydon-consortium Wat: pilot waterstof uit wind Waar: offshore Wanneer: 2022

Een consortium van onder andere TNO, Neptune Energy, DEME en NEL doet een waterstofpilot op het Q13a-A platform van Neptune Energy, dertien kilometer voor de kust van Scheveningen.

De pilot heet PosHYdon en gaat zeewater opwerken tot demiwater waarna een 1,25 MW elektrolyzer, gevoed door windstroom, dit omzet in maximaal 500 kilo groene waterstof per dag.

Wie: VoltH2 Wat: groene waterstoffabriek Waar: Vlissingen Wanneer: onbekend

VoltH2 bouwt een groene waterstoffabriek in Vlissingen. Het gaat om een 25 MW elektrolyseeenheid die jaarlijks tot 3.600 ton groene waterstof kan produceren. Sweco ontwerp de installatie zo dat deze kan worden uitgebreid naar 100 MW. De investering voor de eerste fase is begroot op 35 miljoen euro. De jaren erna kan die bij uitbreiding oplopen tot 100 miljoen euro.

Wie: VoltH2 en Virya Energy Wat: groene waterstoffabriek Waar:Terneuzen Wanneer: tweede helft 2023

VoltH2 Terneuzen en Virya Energy bereiden een groene waterstoffabriek op industriepark Axelse Vlakte in Terneuzen voor. Het gaat om een 25 MW elektrolyse-eenheid. De fabriek zal jaarlijks tot 3.600 ton groene waterstof produceren. Eventueel kan de productie later worden verdubbeld of verdrievoudigd. De investering is voor de eerste fase is begroot op 35 tot 40 miljoen euro.

INFRA Wie: Fluxys Wat: uitbreiding hervergassing LNG Waar: Zeebrugge Wanneer: tot begin 2026

Fluxys LNG gaat op de LNG-terminal in Zeebrugge zes miljoen ton extra hervergassingscapaciteit per jaar aanbieden, en daarvoor is bijkomende infrastructuur nodig. De extra capaciteit wordt in twee stappen aangeboden. Vanaf begin 2024 gaat het om in totaal 4,7 miljoen ton per jaar, en vanaf begin 2026 moet de volledige 6 miljoen ton per jaar beschikbaar zijn.

NIEUW PROJECT Wie: Gasunie Wat: warmteleiding Waar: Rotterdam – Den Haag Wanneer: 2025

Gasunie legt een warmteleiding aan van de Rotterdamse haven naar Den Haag. Deze maakt restwarmte van bedrijven uit de haven beschikbaar voor maximaal 120.000 woningen en andere gebouwen in de provincie Zuid-Holland. De aanleg van het wamtenet, het WarmtelinQ-project, is naar verwachting in 2025 klaar.

Wie: Gasunie Wat: opslag groene waterstof Waar: Zuidwending Wanneer: 2026

Gasunie bereidt de opslag van groene waterstof in zoutcavernes voor bij Zuidwending. Het bedrijf slaat in Zuidwending al aardgas op in zes zoutcavernes en onderzoekt wat er nodig is om vier zoutholtes in te richten voor groene waterstof. De eerste opslag kan in 2026 worden gevuld.

Daarvoor moet de bouw in 2023 of 2024 beginnen.

Wie: Gasunie Wat: hydrogen backbone Waar: Nederland Wanneer: 2027

Gasunie investeert 1,5 miljard euro in een nationaal transportnet voor waterstof. Dit net sluit grote industriële clusters aan op installaties waar straks blauwe of groene waterstof wordt gemaakt. Het bedrijf zet voor dit net bestaande gasleidingen in, die vrijkomen door de dalende aardgasvraag. De backbone kan er al in 2027 liggen.

Wie: Gasunie en North Sea Port Wat: regionaal transportnetwerk waterstof Waar: Zeeland Wanneer: eind 2025

Gasunie en North Sea Port ontwikkelen een regionaal transportnetwerk voor waterstof in Zeeland. Het Hydrogen Delta Network NL wordt een open netwerk dat in 2027 wordt verbonden met de landelijke waterstofinfrastructuur die Gasunie in Nederland ontwikkelt. Begin 2022 wordt de route voor het regionale waterstofnetwerk bepaald.

NIEUW PROJECT Wie: North Water Wat: transportleiding voor industriewater Waar: Delfzijl - Garmerwolde Wanneer: eind 2023

Waterbedrijf Groningen en Evides Industriewater, verenigd binnen North Water , werken samen om de regio Delfzijl te voorzien van industriewater. Ze willen hiervoor onder andere een industriewaterleiding aanleggen tussen Garmerwolde en Delfzijl. Ook is er een industriewaterpompstation en een demiwatervoorziening nodig.

Wie: o.a. Shell Wat: restwarmte Shell Pernis Waar: Rotterdam Wanneer: onbekend

Shell, Warmtebedrijf Rotterdam en Havenbedrijf Rotterdam gaan restwarmte, die vrijkomt bij de raffinaderij van Shell Pernis, leveren aan de regio Rotterdam. Het project moet energie leveren om in de warmtebehoefte van 16.000 huishoudens te kunnen voorzien. Met het project is een totale investering van ongeveer 16 miljoen euro gemoeid.

www.industrielinqs.nl

11 | 2021

Naamloos-2 1

G_Projecten 11-2021.indd 37

SEPTEMBER 2020

industrie linqs

31-07-20 14:43

24-11-2021 09:28

38

PROJECTEN

RECYCLING Wie: Asbetter Acids Wat: verwerken asbestplaten Waar: Rotterdam Wanneer: 2024

Asbetter Acids bouwt een demonstratiefabriek die 60.000 ton asbestplaten gaat verwerken en tegelijkertijd 170.000 ton industriële restzuren neutraliseren. Het ontwerp voor de fabriek moet in september 2022 gereed zijn. Daarna volgt de aanbesteding voor de bouw van de fabriek. Het project vergt een investering van 60 tot 70 miljoen euro.

Wie: o.a. Bek & Verburg Wat: pilot met recycling visnetten Waar: Eemshaven Wanneer: onbekend

Bek & Verburg, Groningen Seaports en Impact Recycling zetten samen een pilotproject op om oude visnetten te recyclen. Ze onderzoeken of kunststof visnetten vanuit heel Nederland in Eemshaven kunnen worden gescheiden in PP en PE, beide met een zuiverheid van 98 procent. Na de proefperiode kan de installatie mogelijk tot twee ton visnetvezels per uur recyclen.

Wie: Black Bear Carbon Wat: pyrolyse autobanden Waar: Geleen Wanneer: onbekend

Black Bear Carbon gaat op Chemelot twee identieke productielijnen bouwen die rubbergranulaat van oude vrachtwagen- en autobanden langzaam pyrolyseren tot carbon black, pyrolyse-olie en -gas. De lijnen krijgen elk een capaciteit van 2.300 kilo granulaat per uur en kunnen samen 40.000 ton per jaar verwerken.

Wie: Circular Recycling Company Wat: recycling composiet Waar: Rotterdam Wanneer: onbekend

Circular Recycling Company gaat op Maasvlakte II vezel versterkt thermohardend composiet recyclen. Denk daarbij aan turbinebladen van windmolens, boten en interieurs van treinen. De fabriek gaat zowel technieken voor mechanische als chemische recycling combineren.

Wie: CFK Recycling Wat: pyrolyse aramidevezels Waar: Delfzijl Wanneer: onbekend

Het Duitse CFK Recycling wil met Teijin Aramid een pilot opzetten voor het recyclen van koolstofvezels door middel van pyrolyse. Het gaat om een pilot op kleine schaal voor de recycling van aramide. De insteek is vooral om te kijken wat er met het gerecyclede product mogelijk is.

Wie: Itero Wat: demofabriek Waar: Sittard-Geleen Wanneer: 2023

Het Britse Itero bouwt op de Brightlands Chemelot Campus een demonstratiefabriek voor het omzetten van moeilijk te recyclen plastic afval in een grondstof voor nieuwe plastics. De unit krijgt een capaciteit van 27.000 ton gemengd plastic afval per jaar. Voor toekomstige fabrieken kunnen meerdere modules naast elkaar worden gezet worden. Investering: 25 miljoen euro.

Wie: Sabic en Plastic Energy Wat: chemische recycling plastic Waar: Geleen Wanneer: tweede helft 2022

Sabic en Plastic Energy bouwen binnen een 50/50 joint venture een fabriek die moeilijk recyclebare kunststoffen omzet in synthetische oliën. Deze Tacoil gaat als grondstof naar de installaties van Sabic op Chemelot. Die maakt er opnieuw polymeren van. De fabriek is de eerste installatie op commerciële schaal en krijgt een capaciteit van 15.000 ton Tacoil per jaar.

Wie: TES Wat: recycling lithium-ion batterijen Waar: Rotterdam Wanneer: 2022

TES gaat in de haven van Rotterdam batterijen van elektrische voertuigen recyclen. De fabriek moet eind 2022 volledig operationeel zijn en kan dan jaarlijks 10.000 ton materiaal verwerken.

Dit is gericht op het herwinnen van nikkel, kobalt en lithium als grondstof voor het maken van nieuwe batterijen.

Wie: Umincorp Wat: plastic recycling fabriek Waar: onbekend Wanneer: onbekend

Umincorp wil een tweede plastic recycling fabriek in Nederland bouwen. Het bedrijf heeft al een recyclingfabriek in Amsterdam en werkt bij de tweede samen met Bilfinger voor de engineering, procurement en constructie.

INDUSTRIE 4.0 Wie: BASF Wat: slimme proeffabriek Waar: Antwerpen Wanneer: begin 2023

www.industrielinqs.nl

BASF Antwerpen investeert 25 miljoen euro in een proeffabriek voor superabsorberende polymeren (SAP). Het nieuwe SAP Excellence Center wordt uitgerust met dataverwerkings­ systemen en sensortechnologie, die zorgen voor hogere productperformance en versnelling van de opschaling in de productie-installaties.

SEPTEMBER 2020

industrie linqs Naamloos-2 1

G_Projecten 11-2021.indd 38

11 | 2021

31-07-20 14:43

24-11-2021 09:28

Deze dynamische tijden vragen om flexibele oplossingen.

AlsAls internationale aardgasleverancier werken wijwij met Deze dynamische tijden vragen om flexibele oplossingen. internationale aardgasleverancier werken met prijsenen leveringsconcepten opop maat enen weten wewe alles van risicomanagement.

Graag analyseren wijwij met u de risico’s prijsleveringsconcepten maat weten alles van risicomanagement.

Graag analyseren met u de risico’s waardoor onze oplossingen aansluiten opop uwuw behoeften.

Zoekt u een professionele partner?

OpOp ons kunt u rekenen. waardoor onze oplossingen aansluiten behoeften.

Zoekt u een professionele partner? ons kunt u rekenen.

Neem contact met ons opop alsals u wilt weten wat onze energieoplossingen Neem contact met ons u wilt weten wat onze energieoplossingen voor uwuw bedrijf kunnen betekenen: omv-gas.nl voor bedrijf kunnen betekenen: omv-gas.nl

Omslag los Ilinqs 11-2021.indd 39

09:35 24-11-2021 09:30 24-11-2021 09:30

www.moxa.com

IT en OT integratie vraagt om connectiviteit. Ook van bestaande systemen met legacy interfaces of zelfs I/O. Onze kennis en producten helpen je om snel en eenvoudig ook deze koppelingen te integreren. Onze jarenlange ervaring van OT en IT helpen je, gegarandeerd!

Waarom Moxa & MODELEC? • Bewezen betrouwbaarheid • Advies en dienstverlening • Kennis door een zeer ruime ervaring • Specialist en gericht op samenwerking • Ontwikkeld voor bedrijfskritische processen • OT oplossingen met een IT gedachte • Oplossingen voor o.a. energie, verkeer, watermanagement en maritiem • Industriële netwerk experts

MODELEC Data-Industrie B.V. Tel. 0318 - 636 262 contact@modelec.nl

21_adv_A4_Moxa_EdgeConnect.indd 1 Omslag omslagbestand.indd los Ilinqs 11-2021.indd1 40 ILINQS

21-01-21 09:05 24-11-2021 09:35

industrielinqs | 11 | 2021

Een verscheidenheid aan interfaces koppelen, maar hoe?