IMA2-2017 by Industrielinqs pers en platform

www.imaintain.info

02 17 VEERTIENDE JAARGANG – LOSSE VERKOOPPRIJS € 17,50

iMaintain Nr. 02 - 2017

CONTINU VERBETEREN VRAAGT OM LEIDERSCHAP

IMA02 omslag los.indd 1

16:36 22-02-17 16:24

KENNIS KENNISMOET MOETJEJE OOK OOKONDERHOUDEN. ONDERHOUDEN.

DEZDEZOEPLOEPID LEINIDIN ZIJZNIJINN TINE TBEREBRGEENGEN NGNG IN DINE DBEACBHAECLHELENEN OROR WEWRKERTUKIG TUBIGOUBW OUKWUNKUDNE DE DEEDLETEIJLTDIJ. D.

• Hoeveel • Hoeveel onderhoud onderhoud is juist is juist genoeg? genoeg? • Kunnen • Kunnen wewe met met dede onderhoudsfunctie onderhoudsfunctie geld geld verdienen? verdienen? • Hoeveel • Hoeveel kan kan onderhoud onderhoud bijdragen bijdragen aan aan hethet bedrijfsresultaat? bedrijfsresultaat? • Wat • Wat is Excellent is Excellent Onderhoud Onderhoud enen hoe hoe geef geef ik ik ditdit vorm? vorm?

INFINOFROMREMEERE!R!

EXTERXATRSATASRTAT RT 2017 INEMI 2E0I 17 EGM BEGBIN OGIE N H ESCTECHONLOGLIE T S D D U U O O H H R R E E D D N N O O . . IN HINOOHGOEOVGEEVNEEN

G fl m s

INFINOFROMREMEERE!R!

WAARDECREATIE WAARDECREATIE DOOR DOOR GOED GOED ONDERHOUD ONDERHOUD Een Een onderhoudsopleiding onderhoudsopleiding bijbij Hogeschool Hogeschool Utrecht Utrecht helpt helpt u in u uw in uw eigen eigen bedrijf bedrijf dede antwoorden antwoorden te te vinden vinden opop deze deze vragen. vragen. In In dede afgelopen afgelopen jaren jaren zijnzijn vele vele mooie mooie resultaten resultaten enen forse forse besparingen besparingen bereikt bereikt bijbij dede deelnemende deelnemende bedrijven. bedrijven. Door Door dede brede brede scope scope opop zowel zowel Materiaalkunde, Materiaalkunde, Engineering, Engineering, Inspectie Inspectie alsals Onderhoud Onderhoud bieden bieden onze onze opleidingen opleidingen opop hethet gebied gebied van van Onderhoud Onderhoud precies precies diedie (integrale) (integrale) kennis kennis diedie nodig nodig is om is om verder verder te te kunnen kunnen kijken kijken dan dan hethet eigen eigen vakgebied, vakgebied, enen daardoor daardoor aantoonbaar aantoonbaar betere betere resultaten resultaten te te boeken. boeken. • Post-MBO • Post-MBO Onderhoudstechniek Onderhoudstechniek (OTK) (OTK) • Post-HBO • Post-HBO Onderhoudstechnologie Onderhoudstechnologie (OT) (OT) • Post-HBO • Post-HBO Onderhoud Onderhoud enen Management Management (OM) (OM) • Master • Master of of Engineering Engineering in in Maintenance Maintenance & Asset & Asset Management Management

Start Start 4 oktober 4 oktober 2017 2017 Start Start 5 oktober 5 oktober 2017 2017 Start Start 5 oktober 5 oktober 2017 2017 Start Start februari/september februari/september

Alle Alle genoemde genoemde opleidingen opleidingen kunnen kunnen naar naar wens wens in-company in-company (op(op maat) maat) verzorgd verzorgd worden. worden. Informeer Informeer naar naar dede mogelijkheden. mogelijkheden. Meer Meer weten? weten? BelBel 088 088 481 481 8888 88,88, mail mail naar naar info@cvnt.nl info@cvnt.nl of of kijkkijk opop www.cvnt.nl. www.cvnt.nl.

ER ERVALT VALTNOG NOGGENOEG GENOEGTE TELEREN LEREN

Eemsdeltakringen Eemsdeltakringen 2015-10 2015-10 1 1 IMA2 IMA2 A Voorplaat.indd Aomslag Voorplaat.indd 2 FC_A4CERT.indd IMA02 los.indd 2 FC_A4CERT.indd

04-11-16 04-11-16 11:52 11:52 22-02-17 16:36

03022017 0302

INHOUD 3

10 ‘Wij zijn al jarenlang de permanente bewoners van de Noordzee’ Olie- en gasbedrijven hebben veel specifieke kennis over onze ondergrond en omstandigheden op zee. Daarmee kunnen ze opkomende duurzame sectoren als de windenergie en geothermie enorm helpen. Gert-Jan Windhorst van Nogepa spreekt 16 maart tijdens iMaintain 2017.

16 Continu verbeteren vraagt om leiderschap Wie had verwacht een kant-en-klare formule aangereikt te krijgen, kwam bedrogen thuis van de Masters of Industry-bijeenkomst over continu verbeteren met en zonder eigenaarschap. De rol van leidinggevende heeft meer te maken met soft skills dan met harde kennis, zoveel werd wel duidelijk uit de voorbeelden die werden genoemd.

20 Finalisten Maintenance Manager of the Year 2017 Michael Donders van Delicia, Dennis Braamse van Lamb Weston/Meijer en Binne Visser van Philips Consumer Lifestyle zullen uit gaan maken wie het nieuwe boegbeeld van de Nederlandse onderhoudssector wordt.

En verder 5 COMMENTAAR

36 ONTWIKKELING

6 ACTUEEL

41 ROBOTKRAAN NU OOK OFFSHORE INGEZET

26 APK VOOR ENERGIE

42 PIJPLEIDINGBUNDEL VERBINDT TERMINALS

28 PARTNERSHIP VERLAAGT LEVENSCYCLUSKOSTEN NIEUWE

44 ‘LEF TONEN EN RISICO’S NEMEN’

SPRINTERS 32 WHAT’S NEXT

48 OPINIE 50 AGENDA

iMaintain 16

IMA2 B inhoud.indd 3

22-02-17 16:01

Your Service Solution for Rotating Equipment

Intelligent condition monitoring met Intellinova Parallel MB • • • •

4-kanaals continu trillingsmeetsysteem Ondersteund HD ENV en SPM HD technologie Intelligente alarmering en bandwaarde filtering Ideaal voor pompen, ventilatoren, koeltorens, generatoren etc.

• Eenvoudige integratie met PLC/DCS via Modbus

Sulzer is the leading service provider for rotating equipment. Our customized and innovative solutions help to reduce maintenance time and cost, and improve the eﬃciency and reliability of your equipment. When pumps, turbines, compressors, and generators are essential to your operations, you need a service partner you can trust.

Sulzer Turbo Services Rotterdam B.V. Rotterdam Service Center Moezelweg 190 NL-3198 LS Europoort RT. Phone +31 181 282000 Fax +31 181 282002 sulzertsrotterdam@sulzer.com www.sulzer.com

sp min st r um ent. nl

ADVERTENTIE-INDEX Abonnees ............................................................................................ 24 easyFairs ................................................................................ 18, bijlage Eni Benelux.......................................................................................... 18 Hoffmann Quality Tools ........................................................................ 52

ENSURING SAFETY, QUALITY AND EXCELLENCE ■

Automation Civil and jacking ■ Electrical and Instrumentation ■ Engineering ■ Panelbuilding ■

Hogeschool Utrecht ................................................................................ 2 iMaintain 2017.................................................................................... 22 Maintenance NEXT ................................................................. 30, bijlagen

■

Piping and mechanical ■ Protective coating ■ Tank maintenance and construction

iMaintain platform ..........................................................................38-40 KNGF ................................................................................................... 30 Safe Maintenance Award ..................................................................... 14 Sitech Services ...................................................................................... 8 SPM Instrument ............................................................................... 4, 24

OUR OFFICE LOCATIONS

Sulzer Turbo Services Rotterdam ............................................................ 4

The Netherlands, Belgium, France, Oman, Singapore, USA

IMA2 Advertenties.indd 4

Ultimo Software Solutions .................................................................... 51 VERWATER GROUP BV

Verwater Group ...................................................................................... 4

+31 (0)10 416 54 77 sales@verwater.com www.verwater.com

Vinçotte Nederland ............................................................................... 8

22-02-17 16:09

COMMENTAAR 5

Onderhoudsmonteur van het jaar? Het is inmiddels meer dan dertien jaar geleden dat NVDO-voorzitter Bas Kimpel en ik te gast waren bij de verkiezing van de Maintenance Manager of the Year in België, in hartje Brussel. Een mooi festijn, vonden we beiden, en goed voor het imago van de sector. Hoog tijd dus om de verkiezing naar Nederland te halen. En zo geschiedde. Inmiddels organiseren iMaintain en de NVDO voor de dertiende keer de wedstrijd die dus al twaalf uitstekende boegbeelden heeft opgeleverd. Van Freek Hakvoort van Urenco in 2005 tot vorig jaar Peter Schokker van de Koninklijke Vezet. De finalisten van 2017 mogen er ook zijn! Michael Donders van het Tilburgse Delicia, de grootste hagelslagfabriek in Nederland, Dennis Braamse van frietensnijder Lamb Weston in het Zeeuwse Kruiningen en Binne Visser van de scheerapparatenfabriek van Philips in Drachten. Steevast vragen we de kandidaten door de jaren heen waar ze zich sterk voor willen maken. Meestal komt dan een soortgelijk antwoord: de aanwas van jonge vakmensen. Ze willen nog meer initiatieven om jongeren te interesseren voor het onderhoudsvak. Misschien moeten wij ook een extra duit in het zakje doen. Want inmiddels zijn we er samen met de NVDO in geslaagd om de helden van het maintenance management in het zonnetje te zetten. Maar moeten we ook niet iets verzinnen voor de echte bikkels op de werkvloer? Zoals die onderhoudsman die bij papierfabriek Parenco de walsen van een stilstaande machine elke week een kwartslag draaide. Daardoor bespaarde hij de fabriek miljoenen toen werd besloten om de productielijn weer in gebruik te nemen. Hij had voorkomen dat de lagers waren doorgezakt. De onderhoudssector heeft meer helden nodig. We hoeven ze alleen maar op te sporen en in het spotlicht te zetten. Wie doet er mee? NVDO? Maintenance Next? iMaintain is er in ieder geval klaar voor. Wim Raaijen Reageren? Via de mail: wim@industrielinqs.nl of via Twitter : @wimraaijen

EINDREDACTIE

Miriam Rook 020 3122 086 miriam.rook@industrielinqs.nl NUMMER 2 - 2017

UITGAVE VAN

Industrielinqs pers en platform Gedempt Hamerkanaal 155 1021 KP Amsterdam

PARTNERS

Rotterdam Ahoy Ahoy-weg 10 3084 BA Rotterdam Postbus 5106 3008 AC Rotterdam Organisator van

Liesbeth Schipper 020 31 22 083 liesbeth.schipper@industrielinqs.nl

REDACTIE

Dagmar Aarts 020 31 22 084 Laura van der Linde

MEDEWERKERS

David van Baarle, Evi Husson, Ingrid Rompa, Inge Janse, Broer de Boer, Elias de Bruijne

LAY-OUT

BureauOMA BV, Wehl

COVER

Statoil|Harald Pettersen

ADVERTENTIEVERKOOP

Jetvertising Arthur Middendorp 070 39 90 000 arthur@jetvertising.nl www.jetvertising.nl

TRAFFIC

Breg Schoen 020 3122 088

UITGEVER EN HOOFDREDACTIE Wim Raaijen 020 3122 081 wim.raaijen@industrielinqs.nl

DRUKKERIJ

PreVision Graphic Solutions

ABONNEMENTEN (EXCL. BTW) Nederland/België € 99,Introductie NL/B 25% € 74,25 Overig buitenland € 123,50 Losse verkoopprijs € 17,50 Studenten € 40,50 Proefabonnement 3 mnd € 29,-

OPZEGGEN

Dit magazine hanteert de opzegregels uit het verbintenissenrecht. Wij gaan er van uit dat u het blad ontvangt uit hoofde van uw beroep. Hierdoor wordt uw abonnement steeds stilzwijgend met een jaar verlengd. Proef- en kennismakingsabonnementen worden niet automatisch verlengd en stoppen na het aantal aangegeven nummers. Opzeggen kan via www.aboland.nl, per post of per telefoon. De opzegtermijn is acht weken voor het einde van uw abonnementsperiode. Als opzegdatum geldt de datum waarop uw opzegging door Abonnementenland is ontvangen. Indien u hierom verzoekt, ontvangt u een bevestiging van uw opzegging met daarin de definitieve einddatum van uw abonnement.

Overige vragen kunt u stellen op www.aboland.nl of neem telefonisch contact met Abonnementenland op.

ABONNEMENTENLAND

Postbus 20 1910 AA Uitgeest 0900-226 52 63 (€ 0,10 p.m.) Site: www.bladenbox.nl voor abonneren of www.aboland.nl voor adreswijzigingen en opzeggingen. Prijswijzigingen voorbehouden. ISSN: 2211-6826 © Industrielinqs pers en platform BV Niets uit deze uitgave mag worden gereproduceerd zonder toestemming van de uitgever. Papier binnenwerk: PAPER & BOARD MADE OF

AGRI-WASTE WWW.PAPERWISE.EU

Papier omslag:

Adreswijzigingen kunt u doorgeven via www.aboland.nl, per post of per telefoon.

iMaintain 16

IMA2 C Commentaar.indd 5

22-02-17 16:04

6 ACTUEEL

Minister Schultz (Infrastructuur en Milieu) heeft met de Nuna Solar auto het officiële startsein gegeven voor de aanleg van de eerste energieneutrale snelweg van Nederland. Lees verder op pagina 7

2. Nederlandse industrie roept om daadkrachtig beleid nieuw kabinet Het volgende kabinet moet met gericht en daadkrachtig beleid stevig investeren in de toekomst van de Nederlandse industrie. Nederlandse industriële bedrijven behoren tot de top van de wereld, maar die positie wordt bedreigd door schaarste aan technisch talent. Lees verder op pagina 9

3. Nieuw veiligheidstrainingscentrum voor Falck Falck neemt in 2018 een nieuw trainingscentrum op de Maasvlakte in gebruik. Er wordt een internationaal toonaangevend veiligheidskenniscentrum voor publieke en industriële brandweren, de offshore, maritieme sector en windindustrie gerealiseerd. Lees verder op deze pagina

4. Historische spoorbrug de Hef weer compleet De Hef, de monumentale spoorbrug over de Koningshaven in Rotterdam, is sinds begin februari weer compleet. Het beweegbare middendeel (het val) is na twee jaar onderhoud teruggeplaatst. Lees verder op pagina 7

5. Van Oord en Boskalis aan de slag in haven Brazilië Van Oord en Boskalis hebben als joint venture een grote opdracht binnengesleept in Brazilië. Ze gaan baggeren en onderhoudswerkzaamheden uitvoeren in de haven van Santos, de grootste haven van Zuid-Amerika. Lees verder op pagina 9

02 16 iMaintain

IMA2 D Actueel.indd 6

Koole Contractors gaat een ethyleencracker in Stenungsund, Zweden verwijderen voor Borealis. Koole heeft onlangs het benodigde materieel en personeel gemobiliseerd naar Zweden en is begonnen met de ontmanteling. De Oostenrijkse onderneming Borealis is een fabrikant van polyolefinen, chemicaliën en meststoffen, met kantoren en productielocaties in heel Europa, waaronder Zweden. Een ethyleencracker breekt met behulp van een hoge temperatuur moleculen uiteen, zodat deze verder kunnen worden verwerkt in de petrochemische industrie. Het ontmantelen van Furnace E is onderdeel van een meerjarig renovatieplan voor meerdere crackers. Het project bestaat uit het gedeeltelijke ontmantelen van de cracker, de bijbehorende pijpleidingen en de vuurvaste materiaalvoering. Het aanwezige asbest wordt ook verwijderd. Ongeveer 380 ton staal en 250 ton vuurvaste steen worden afgevoerd tijdens de operatie. De ontmanteling is gestart in januari 2017 en het zal ongeveer acht weken in beslag nemen. Na oplevering van het project zal een aannemer beginnen met de wederopbouw van een nieuwe oven.

FOTO: KOOLE CONTRACTORS

1. Bouw energieneutrale snelweg gestart

Koole Contractors start ontmantelingsproject in Zweden

Drone in ontwikkeling om maritieme industrie veiliger te maken AkzoNobel, Barrier Group en DroneOps hebben hun krachten gebundeld om de maritieme industrie veiliger te maken. Ze ontwikkelen een drone die gesloten ruimtes, offshorewindparken en moeilijk toegankelijke ruimtes op schepen en maritieme constructies kan inspecteren. Het vliegtuigje kan ook worden gebruikt voor inspectie van coatings en corrosie. Door menselijk inspecties te vervangen door een drone kan routine-onderhoud op afstand door kantoorpersoneel worden gedaan. De opzichter van de offshore-constructie kan ook meteen feedback geven. Dit zal kosten verlagen, de efficiëntie verhogen en het risico voor werknemers tijdens noodzakelijk onderhoud verminderen. De drone zal worden getest bij AkzoNobel in het Verenigd Koninkrijk waar een coatings testsite is. Daarnaast wordt hij ook getest bij de indoor testfaciliteit van Barrier Group, dat gespecialiseerd is in olie- en gastankers. De planning is dat de drone in oktober in gebruik gaat worden genomen in het veld.

Nieuw veiligheidstrainingscentrum voor Falck Falck neemt in 2018 een nieuw trainingscentrum op de Maasvlakte in gebruik. Er wordt een internationaal toonaangevend veiligheidskenniscentrum voor publieke en industriële brandweren, de offshore, maritieme sector en windindustrie gerealiseerd. Het in veiligheid en veiligheidstrainingen gespecialiseerde bedrijf verlaat zijn huidige locatie aan de Beerweg. Het aflopen van het huurcontract met het Havenbedrijf Rotterdam, voorjaar 2018, geeft Falck de gelegenheid om een volledig nieuw veiligheidscentrum te ontwikkelen. De verhuizing is tot stand gekomen met medewerking van het Havenbedrijf Rotterdam die verantwoordelijk is voor de exploitatie van de haventerreinen. Het nieuwe terrein ligt een paar honderd meter oostelijk van het bestaande trainingscentrum. Het nieuwe trainingscentrum moet zorgen voor realistische belevingen tijdens trainingen en een goede koppeling tussen kennis en praktijk. Het nieuwe centrum, dat ruim een hectare groter wordt dan het huidige terrein, wordt gebouwd en ingericht volgens de modernste standaarden voor techniek, milieu, arbeidshygiëne, veiligheid, en trainingstechnologieën zoals virtual reality omgevingen voor incidentbestrijding en crisismanagement. Daarnaast komt op het nieuwe terrein een fieldlab, voor onderzoek en praktijkexperimenten. De functionele wensen en behoeften van zowel nationale als internationale klanten zijn leidend bij het ontwerp van de trainingsfaciliteiten.

FOTO: FALCK

MEEST GELEZEN ONLINE

Abonnees lezen meer op www.imaintain.info

22-02-17 16:05

ACTUEEL 7

Historische spoorbrug de Hef weer compleet

Bouw energieneutrale snelweg gestart

FOTO: RWS|HARRY VAN REEKEN

Op donderdagmiddag 16 februari heeft minister Schultz van Haegen (Infrastructuur en Milieu) met de Nuna Solar auto het officiële startsein gegeven voor de aanleg van de eerste energieneutrale snelweg van Nederland: de A6 tussen Almere Havendreef en Almere Buiten-Oost. De weg wordt over een lengte van ruim dertien kilometer verbreed naar vier rijstroken per rijrichting en voorziet door middel van zonnepanelen in zijn eigen energiebehoefte. Minister Schultz: ‘We zetten met deze eerste energieneutrale snelweg van Nederland een belangrijke stap in een grote ambitie. De snelweg bij Almere zal de eerste zijn, maar zeker niet de laatste. In 2030 moeten al onze wegen, bruggen, tunnels en sluizen in hun eigen energiebehoefte voorzien. Met de verbreding van dit deel van de A6 zorgen we ervoor dat we de groei van het verkeer bij Almere kunnen opvangen. Door een deel van het traject lager aan te leggen en open afritten verder uit elkaar te leggen ontstaat er bovendien ruimte voor toekomstige gebiedsontwikkeling.’ Bij het knooppunt A6/A27 maakt de aannemer, het consortium Parkway6, een zonnepanelenveld met tussen de 4000 en 10.000 zonnepanelen. In totaal wordt er voldoende energie opgewekt om alle verkeerssystemen en verlichting tussen Almere Havendreef en Almere Buiten-Oost te laten werken. Rijkswaterstaat verbreedt de komende jaren de drukke snelwegen tussen Schiphol, Amsterdam en Almere. De A6 tussen Amsterdam en Almere maakt hier onderdeel van uit. Door het toevoegen van twee extra rijstroken per rijrichting verbetert de doorstroming en daarmee de bereikbaarheid van het gebied. Ook wordt de leefbaarheid in de omgeving vergroot, door een goede inpassing van de weg in het landschap en het toepassen van diverse geluidsmaatregelen zoals geluid reducerend asfalt. Het werk aan de A6 is klaar voordat de Floriade in 2022 van start gaat. De Floriade wordt aan beide zijden van de A6 aangelegd.

BEDRIJVENNIEUWS Versnelling van Actieagenda Smart Industry noodzakelijk

FOTO: FRANK HERFST

De Hef, de monumentale spoorbrug over de Koningshaven in Rotterdam, is sinds begin februari weer compleet. Het beweegbare middendeel (het val) is na twee jaar onderhoud teruggeplaatst. Het groot onderhoud van ‘De Hef’ oftewel de Koningshavenbrug startte op zondag 23 november 2014 toen ‘het val’ uitgehesen werd. Het afgelopen jaar zijn de oude verflagen verwijderd. Aansluitend heeft de brug drie nieuwe verflagen gekregen in de oorspronkelijke mosgroene kleur. Ook het val, het 55 meter lange en 9 meter brede brugdeel heeft eenzelfde behandeling ondergaan. De 560 ton wegende stalen constructie is bij de Merwehaven op de kade bij de Gustoweg neergelegd en opgeknapt. Met het terugplaatsen van het val is de brug weer compleet. Met de laatste werkzaamheden aan de brug en de nieuwe duurzame ledverlichting die in maart wordt aangebracht is De Hef dan in ere hersteld en ’s avonds nog mooier zichtbaar. De Hef is gebouwd tussen 1925 en 1927. Tot 1993 reden er treinen over deze brug. Sinds de opening van de Willemspoortunnel doet de brug geen dienst meer als spoorbrug. Het beweegbare gedeelte, het val, kan nog altijd op en neer worden gelaten. Om de scheepvaart vrij te kunnen laten passeren staat het val normaal in de hoogste stand. Bij hoge windbelasting wordt het val om veiligheidsredenen in de laagste stand geplaatst.

Nederland moet in een hogere versnelling komen. Dat was de belangrijkste boodschap van Smart Industry en partners tijdens het jaarlijkse Smart Industry Jaarevent in februari. ‘We staan voor een groot aantal transities, zoals de energietransitie, de digitalisering en de circulaire economie. Smart Industry ondersteunt het onderwijs en de arbeidsmarkt om mensen voor te bereiden op het werk van morgen’, zo onderstreepte Ineke Dezentjé, voorzitter van het Smart Industry team. Er moet een brede investeringsagenda komen die ervoor kan zorgen dat Nederland tot de wereldtop blijft horen. De voorzitters van VNO-NCW, FME en de Koninklijke Metaalunie doen een oproep aan het nieuwe kabinet om meer te investeren in Smart Industry. Er wordt gepleit voor enkele stappen voor een slimme, sterkere en duurzame economie, waaronder structurele financiering voor onderzoek en Fieldlabs, een stevig assessment om bedrijven te helpen sneller in te spelen op de mogelijkheden die ze hebben, onderwijs moet innoveren en flexibiliseren en tegelijkertijd moet de leercultuur in ondernemingen verbeteren en Nederland moet hét expertisecentrum worden op het gebied van datasharing in de industrie.

VOMI Safety Day groot succes De VOMI Safety Day op 2 februari stond in het teken van samenwerking in de keten. Begin 2015 is de VOMI begonnen met het meten van de veiligheidsbeleving van opdrachtnemers bij opdrachtgevers. De opdrachtgever waarbij het veiligheidsgevoel het hoogst is, wordt beloond met de ‘VOMI Safety eXperience Award’ (SXA). Een hoog veiligheidsgevoel valt of staat met een goede samenwerking tussen opdrachtgever en opdrachtnemer. De open insteek van de workshops heeft ervoor gezorgd dat opdrachtgevers en opdrachtnemers met elkaar in gesprek gingen en er interessante discussies ontstonden.

iMaintain 16

IMA2 D Actueel.indd 7

22-02-17 16:05

VINÇOTTE BUNKER ROTTERDAM • • •

Een grotere bunkercapaciteit voor radiografisch onderzoek Ruimschoots plaats om een complete trailer naar binnen te rijden Met een kraancapaciteit van 5 ton kunnen we nagenoeg alle objecten aan

Bezoek ons op stand 2.107

Veiligheid, kwaliteit en milieuvriendelijkheid Met onze inspecties, testing, certificatie en opleidingen bieden wij alle oplossingen onder één dak om u en uw omgeving veiligheid, duurzaamheid en kwaliteit te garanderen en te zorgen dat uw investeringen renderen.

vincotte.nl |

Elke dag verbeteren wij de procesindustrie Sitech Manufacturing Services levert de top in onderhoud en procesoptimalisatie. Ons doel: klanten helpen om succesvol te zijn. Met perfect werkende installaties versterken we hun wereldwijde concurrentiepositie. Ons verbeteren innovatievermogen is de onderscheidende kracht. Het uitgangspunt is maatwerk, waarbij klantgerichtheid, kwaliteit en leverbetrouwbaarheid voorop staan. Ambitieus? We maken het waar. Wij noemen het World Class Manufacturing.

www.sitech.nl

IMA2 Advertenties.indd 8

22-02-17 16:10

ACTUEEL 9

Snel betere registratie gevaarlijke stoffen in goederentreinen Staatssecretaris Dijksma (Infrastructuur en Milieu) wil dat de wagens van treinen die gevaarlijke stoffen vervoeren verplicht worden voorzien van GPS-trackers. Dit is nodig, omdat vervoerders de wettelijk verplichte registratie van die stoffen in stilstaande treinen op emplacementen nu te vaak niet naleven. De brandweer moet in het geval van calamiteiten precies weten welke stoffen zich waar op het spoor bevinden. Dijksma wil ook dat vervoerders die de registratieplicht bij herhaling onvoldoende nakomen de toegang tot het spoor wordt ontzegd. Vorig jaar riep staatssecretaris Dijksma de goederensector al op om de wettelijke registratieplicht voor gevaarlijke stoffen in treinen beter na te leven. Het vervoer van gevaarlijke stoffen voldoet in Nederland aan strenge internationale en nationale veiligheidsregels. Maar als er onverhoopt een incident plaatsvindt, is het belangrijk dat informatie over waar gevaarlijke stoffen zich bevinden klopt. De Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) stelt nu vast dat 75 procent van de wagens met gevaarlijke stoffen in stilstaande treinen op emplacementen correct geregistreerd is. Dit is een verbetering ten opzichte van de 60 procent score in 2015, maar de staatssecretaris wil meer tempo maken. Uit de ILT-cijfers blijkt ook dat de registratie van gevaarlijke stoffen in doorgaande treinen op orde is. Bij stilstaande treinen op emplacementen is de registratie minder goed op orde. Hier komen meer menselijke handelingen zoals het loskoppelen, verplaatsen en opnieuw koppelen van wagons bij kijken. Om hier een einde aan te maken, neemt Dijksma nu een aantal maatregelen. Zo wil de staatssecretaris vervoerders verplichten apparatuur met locatiegegevens te plaatsen, bijvoorbeeld GPS-trackers. Zo moet straks altijd duidelijk zijn waar wagens met gevaarlijke stoffen staan en neemt de kans op fouten door menselijk handelen af. Voor vrachtwagens die mest vervoeren werd zulke apparatuur in 2015 al verplicht gesteld. Later dit jaar wordt duidelijk hoe deze plicht straks aan spoorgoederenvervoerders wordt afgedwongen.

Nederlandse industrie roept om daadkrachtig beleid nieuw kabinet

FOTO: FRANS BERKELAAR

Het volgende kabinet moet met gericht en daadkrachtig beleid stevig investeren in de toekomst van de Nederlandse industrie. Nederlandse industriële bedrijven behoren tot de top van de wereld, maar die positie wordt bedreigd door schaarste aan technisch talent, jarenlange bezuinigingen op bèta- en toegepast onderzoek en mogelijk protectionisme op buitenlandse markten. Die waarschuwing gaf de Nederlandse sector begin februari in Den Haag tijdens de Dag van de Industrie. De industrie vraagt het volgende kabinet om een extra investering in onderzoek en innovatie van 1 miljard euro per jaar. Ook vraagt de sector om continuïteit van beleid. Na jaren van zwalken staat het Nederlandse innovatiebeleid nu goed. Van belang is verder dat in het innovatiebeleid een aantal van de grote maatschappelijke thema’s zoals de energietransitie en de circulaire economie centraal komt te staan. De industrie is van enorm belang voor de Nederlandse economie: direct en indirect goed voor twee miljoen banen, bijna de helft van de export en tenminste 60 procent van de groei van innovatie en productiviteit. Nederland is wereldleider in chipmachines en medische apparatuur, tweede exporteur ter wereld van voedsel en een koploper in de chemie. Ons land kent ook sterke regionale clusters zoals Brainport Eindhoven. Daarbij vervult de maaksector, vaak in samenwerking met kennisinstellingen en de overheid, een hoofdrol waar het gaat om nieuwe oplossingen voor de grote maatschappelijke vraagstukken waar we voor staan; verdere verduurzaming, voedselproductie en -veiligheid of digitalisering en robotisering. Die transities bieden de Nederlandse industrie en economie grote kansen, maar die moet de overheid dan wel samen met het bedrijfsleven oppakken. Nederlandse bedrijven schreeuwen om technisch talent dat er niet is. Inmiddels loopt het aantal studenten bètatechniek weer fors op, maar als de financiering nauwelijks meebeweegt, zijn de technische universiteiten genoodzaakt een numerus fixus in te voeren. De Dag van de Industrie is een initiatief van FHI, FME, FNLI, Koninklijke Metaalunie, NRK, UNETO-VNI, VNCI, Brainport Eindhoven, VNO-NCW en MKB-Nederland. Doel is politiek en overheid het belang te tonen van industrie en innovatie voor het verdienvermogen in Nederland.

BEDRIJVENNIEUWS Van Oord en Boskalis aan de slag in haven Brazilië Van Oord en Boskalis hebben als joint venture een grote opdracht binnengesleept in Brazilië. Ze gaan baggeren en onderhoudswerkzaamheden uitvoeren in de haven van Santos, de grootste haven van Zuid-Amerika. Met het contract is een bedrag van 110 miljoen euro gemoeid. In de komende maanden worden studies uitgevoerd en wordt het ontwerp van de vaargeulen en de ligplaatsen van de haven tegen het licht gehouden. De baggerwerken starten naar verwachting later dit jaar met de inzet van diverse sleephopperzuigers en een backhoe. De activiteiten worden naar verwachting in 2018 afgerond. In Brazilië zorgen de havens voor negentig procent van de totale export. Elk jaar wordt ongeveer een miljard ton goederen vervoerd. De export is een belangrijke aanjager voor de toekomstige groei in Brazilië. De haven van Santos is verantwoordelijk voor bijna dertig procent van de buitenlandse handel van Brazilië en is onmisbaar voor het exporteren van Braziliaanse goederen als granen, fruit, ijzererts, olie en kunstmest.

Distri Rail 18 keer per week naar Duisburg Spooroperator Distri Rail zal in de loop van dit jaar de frequentie van haar Rotterdam-Duisburg dienst van twaalf naar achttien maal per week opvoeren. ‘Per februari is er al een dertiende omloop bijgekomen’, aldus directeur Johan Booij. Deze doet alleen de RWG- en AMPT2-terminals aan. ‘In maart gaan we dan hoogstwaarschijnlijk al naar achttien wekelijkse diensten. In dat schema worden alle grote Rotterdamse terminals elke dag bediend.’ De haven van Rotterdam is het begin- en eindpunt van meer dan 250 wekelijkse intermodale spoorverbindingen.

uw mailbox? Al het nineuvoworsoninze nieuwsbrief op

iMaintain.info!

Meld u aa

iMaintain 16

IMA2 D Actueel.indd 9

22-02-17 16:05

10 INTERVIEW

â&#x20AC;&#x2DC;Wij zijn al jarenlang de permanente be

Gert-Jan Windhorst, Nogepa: 'Projecten werden binnengesleept, maar de onderhouds- en operationele kosten rezen daarna de pan uit.'

02 16 iMaintain

IMA2 H Hoofdinterview.indd 10

Abonnees lezen meer op www.imaintain.info

22-02-17 16:02

INTERVIEW 11

te bewoners van de Noordzee’ Olie- en gasbedrijven hebben veel specifieke kennis over onze ondergrond en omstandigheden op zee. Daarmee kunnen ze opkomende duurzame sectoren als windenergie en geothermie enorm helpen. Ook op het gebied van onderhoud zorgden bijzondere omstandigheden voor interessante inzichten. ‘Een helikopter kost 1.500 euro per uur, dus je bent al gauw 10.000 euro verder voordat een monteur aan de deur staat. Dat probeer je natuurlijk te voorkomen’, stelt Gert-Jan Windhorst van Nogepa.

Wim Raaijen

De leden van Nogepa, bedrijven die in Nederland actief zijn in de winning van olie en gas, staan volop in de actualiteit. Natuurlijk spant de aardgaswinning in Groningen momenteel de kroon. Maar ook de offshore kan op de nodige aandacht rekenen. Want wat moet er bijvoorbeeld gebeuren met de platforms die zijn uitgeproduceerd en de daaraan verbonden infrastructuur? En hoe gaan de leden van Nogepa om met de afspraken in Parijs? Als gevolg daarvan lijken veel partijen fossiele energiebronnen definitief in de ban te doen. Dat is best lastig als die de kern van je corebusiness vormen. ‘We hebben inderdaad weleens tijden gekend die minder dynamisch waren’, geeft Gert-Jan Windhorst, plaatsvervangend secretaris-generaal van Nogepa, ruiterlijk toe. ‘Maar er wordt soms vergeten dat we aardolie en aardgas voorlopig nog hard nodig hebben in de transitie naar een duurzame energievoorziening. Als je ziet hoeveel energie we in Nederland gebruiken, dan vervang je dat niet zomaar. Zonder neerbuigend te willen doen, zien heel veel mensen niet om hoeveel nullen het uiteindelijk voor de komma gaat. Wil je dat rechttrekken met duurzame bronnen, dan ben je echt nog wel een tijdje bezig.’

FOTO’S: WIM RAAIJEN

“

IMA2 H Hoofdinterview.indd 11

Tot 2040 Het gaat er volgens Windhorst vooral om dat die transitie zo fatsoenlijk mogelijk gebeurt. ‘We zijn een van de landen waar aardgaswinning keurig en netjes gebeurt. Wildwestfilmpjes op YouTube over de winning in sommige andere landen kun je hier echt niet maken. Daarnaast kun je ook zeggen dat de olie- en gaswinning Nederland veel geld heeft opgeleverd, soms zelfs tot vijftien procent van het bruto nationaal product. Inmiddels hebben we ongeveer 280 miljard euro verdiend aan de gas- en oliewinning. Daar zijn veel goede zaken mee gedaan en momenteel kan het geld goed worden ingezet om subsidies in duurzame ontwikkeling mogelijk te maken. We hebben van de gaswinning genoten en nog steeds genieten we ervan, en tegelijkertijd weten ook wij dat het een keer ophoudt.’ Zo zullen de platforms op de Noordzee een keer zijn uitgeproduceerd en wat dan? Windhorst: ‘In de jaren negentig hebben we al gekeken hoe we de ontmanteling moeten aanpakken. We dachten twintig jaar geleden dat we toen binnen een jaar of vijf, zes aan de decommissioning zouden moeten beginnen.’ Twee ontwikkelingen zorgden toen voor

We moeten voorkomen dat regelgeving leidt tot papieren garanties.’ 02

iMaintain 16

22-02-17 16:02

12 INTERVIEW

een nieuwe wending. Ten eerste is de olieprijs sinds die tijd structureel omhoog gegaan waardoor het winstgevender werd om door te gaan met winning in de Noordzee. Ten tweede heeft de technologie zich verder ontwikkeld. Windhorst: ‘We zijn er steeds beter in geworden om ook de moeilijker winbare reserves te winnen. Er zijn nu zelfs prognoses dat er velden zijn die zodoende tot 2040 nog redelijk winbaar zijn. Zelfs bij relatief lage gasprijzen.’ Volgens Windhorst moet daarom ook heel secuur met een eventuele ontmanteling van offshore-installaties in de Noordzee worden omgegaan. ‘Vergeet niet dat het om een slim, geïntegreerd systeem gaat. Veel is met elkaar verbonden terwijl er geen kilometer te veel aan infrastructuur is aangelegd. Decommissioning is dus een heel complexe uitdaging. Samen met EBN (Energie Beheer Nederland, red.) heeft Nogepa daarom hiervoor een Nationaal Beleidsplan ontwikkeld. We werken er nu sinds een paar maanden hard aan om een en ander uitvoerbaar te maken.’

Synthetisch methaan Dat is een stevige uitdaging. Europese regel-geving schrijft voor dat de bedrijven er zelf verantwoordelijk voor zijn om de Noordzee zo achter te laten als ze het voor de winning hebben aangetroffen. Voor het Nederlandse deel zou volledige ontmanteling van uitgeproduceerde platforms en infrastructuur ongeveer vier miljard euro kosten. ‘Ik denk dat dat zelfs aan de zuinige kant is. Er worden ook bedragen genoemd van zeven of zelfs twaalf miljard. We kunnen het op twee manieren aanpakken. We kunnen aan de sloper vragen om alles weg te halen, wat dus heel veel geld kost. Maar we kunnen ook kijken hoe we een tweede leven aan de installaties en infrastructuur kunnen geven. In de Noordzee gebeurt natuurlijk al heel veel – en steeds meer – waarbij de aanwezige assets een rol kunnen spelen.’ Zo heeft Shell bijvoorbeeld al eerder het idee geopperd om platforms in te gaan zetten als uitvalsbasis voor het onderhoud aan windmolenparken.

“

Omvangrijker lijken de mogelijkheden voor elektrochemie op zee. Onderzoek van de Groningse hoogleraar Catrinus Jepma en ook TNO tonen aan dat er goede kansen liggen om met windenergie uit de nabijheid op platforms waterstof te produceren via elektrolyse van water. Met de aanwezige gasinfrastructuur kan de waterstof eenvoudig aan land worden gebracht. Operators als Shell en Engie lijken zeer geïnteresseerd. Ook Windhorst ziet de mogelijkheden: ‘In Duitsland zijn ze al begonnen. Door de subsidies op onder andere zonnepanelen zijn daar grote overschotten aan duurzaam opgewekte stroom ontstaan. Ze zijn daar, met name Siemens, met elektrochemie aan de slag gegaan om die overschotten op te slaan. Het mooie van de Noordzee is natuurlijk dat er voldoende wind en water aanwezig is. Er zijn inmiddels installaties waarmee koolwaterstoffen worden geproduceerd. Zelfs aan ammoniak zou worden gedacht. Ik denk dat dit over vijf of tien jaar heel reële opties zijn. Er is nog wel veel wetenschappelijk onderzoek voor nodig. Het is daarom goed om er nu kleinschalig mee te beginnen, vooral om goede en deugdelijke cases te ontwikkelen.’ Dat aardgas en aardolie op den duur steeds meer worden vervangen door synthetisch en duurzaam geproduceerd methaan en andere circulaire brandstoffen, sluit Windhorst zeker niet uit. ‘Maar dan moet je echt op de lange termijn denken, bijvoorbeeld twintig jaar.’

Ladder van zeven De richting die na Parijs is ingezet, wordt vol ondersteund door de leden van Nogepa. Maar de paden die worden voorgesteld zijn nogal eens onrealistisch, stelt Windhorst. Te veel pijlen zijn volgens hem gericht op het op korte termijn terugdringen van fossiele brandstoffen. ‘Maar dat is niet de essentie. Belangrijk is vooral dat de CO2-uitstoot vermindert. Op korte termijn is bijvoorbeeld het meeste te bereiken met energiebesparing. Onze secretarisgeneraal Jo Peters komt dan altijd met zijn ladder van zeven, waar energie-efficiëntie op de hoogste sport staat.’ In deze ladder

staan kolen het laagst, daarboven komt aardolie, vervolgens geïmporteerd aardgas en via eigen aardgas, groen gas en hernieuwbare energie wordt die hoogste sport bereikt.

Transformatorstations Om de duurzame ontwikkelingen te stimuleren, zijn de leden van Nogepa bereid om hun kennis en ervaring te delen met andere sectoren, die met name hoger op de ladder van zeven staan. Zo kunnen ze met hun kennis de opkomst van geothermie een handje helpen. ‘Toevallig hebben we een jaar of wat ervaring met het boren in de ondergrond’, glimlacht Windhorst. ‘Vooral ook hoe het veilig en netjes moet gebeuren. Je moet bijvoorbeeld niet toevallig in een ‘shallow’- of aardgasveld boren als je bronwater of aardwarmte van zeshonderd meter diepte naar boven wilt halen. Veiligheid is heel belangrijk. Dan maakt het natuurlijk niet uit of je naar aardgas boort of naar aardwarmte. Daarom heeft Staatstoezicht op de Mijnen ons gevraagd om onze kennis te delen. Natuurlijk doen we dat.’ Op dezelfde manier hebben de leden heel veel andere kennis te delen. ‘Wij zijn al jarenlang de permanente bewoners van de Noordzee. Er komen nu nieuwe bewoners bij. Denk aan de windparken die worden aangelegd. Belangrijk is daarom dat we veel informatie met elkaar delen, zodat alles netjes en veilig gebeurt. Datzelfde geldt voor onze ondergrond op het land. Lange tijd waren we ongeveer de enigen die in de diepe ondergrond wroetten, nu schuift bijvoorbeeld de geothermie aan bij commissies waarin we over veiligheid praten. En zo hoort het ook.’ Met de sector voor windenergie is er inmiddels eveneens sprake van kennisdeling. Nogepa, de Nederlandse WindEnergie Associatie (NWEA), TNO, Tennet en de Stichting Natuur & Milieu ondertekenden de overeenkomst ‘Coördination and cooperation in the North Sea challenge’. De partijen gaan samen onderzoeken hoe zij kunnen bijdragen aan een duurzaam, veilig, betrouwbaar en bovenal betaalbaar energiesysteem op

‘We kennen geen voorrijkosten, maar voorvliegkosten. Je bent al gauw 10.000 euro verder voordat de monteur aan de deur staat.’

02 16 iMaintain

IMA2 H Hoofdinterview.indd 12

22-02-17 16:02

INTERVIEW 13

de Noordzee. Doel is kennisdeling op het gebied van geologie en ecologie, maar ook waar het gaat om logistieke aspecten, veiligheid en onderhoud. Nu al wordt onderzocht hoe productieplatforms voor olie of gas kunnen worden aangesloten op offshore-windparken. Op die manier zouden platforms hun processtroom van windparken kunnen betrekken. Dat alleen al kan zorgen voor een aanzienlijke vermindering van NOxen CO2-uitstoot. Bovendien kan het een opstap zijn naar elektrochemie op de langere termijn. Het lijkt meteen ook een breuk met het verleden. ‘De leden van Nogepa wilden voorheen die windparken bewust zo ver mogelijk bij ons uit de buurt houden. De helikopters moesten vooral geen hinder ondervinden van windmolens.’ Dat argument speelt nog steeds, maar het wordt steeds interessanter om juist wel dicht bij elkaar te kruipen. Teneinde de elektrificatie van platforms mogelijk te maken, bijvoorbeeld. Binnen een afstand van honderd kilometer kan het leggen van een kabel rendabel zijn. Uitgeproduceerde platforms kunnen op redelijk korte termijn

“

Er zijn nu zelfs prognoses dat er velden zijn die zodoende tot 2040 nog redelijk winbaar zijn. Zelfs bij relatief lage gasprijzen.’

al worden omgebouwd tot transformatorstations.

Hevige concurrentie De bijzondere omstandigheden van de offshore heeft dus veel specifieke kennis opgeleverd, die door kennisdeling steeds meer beschikbaar is voor andere sectoren. Ook op het gebied van onderhoud en veiligheid hebben de bijzondere en soms extreme omstandigheden hun invloed gehad op de manier van werken. Windhorst kent het uit ervaring. Hij heeft decennialang gewerkt in de drilling, soms onder de meest extreme omstandigheden. Hij was bijvoorbeeld betrokken bij de aanleg van eilandjes in de Beaufortzee. ‘Het onderhoud in de offshore lijkt op dat in de petrochemie. Het grote verschil is dat bij een storing niet zomaar een monteur kan worden gebeld die het komt oplos-

sen. We kennen geen voorrijkosten, maar voorvliegkosten. Een helikopter kost 1.500 euro per uur, dus je bent al gauw 10.000 euro verder voordat de monteur aan de deur staat. Dat probeer je natuurlijk zo veel mogelijk te voorkomen. Tegelijkertijd worden we enorm afgeknepen als we niet op tijd leveren. Storingen raken ons dubbel. We krijgen er dus echt een bonus voor als we onderhoud goed kunnen voorspellen en plannen.’ Bij het ontwerpen van nieuwe installaties krijgt de onderhoudbaarheid daarom tegenwoordig veel aandacht. Design for maintenance wint aan belang. Dat is wel eens anders geweest. Windhorst: ‘Door de hevige concurrentie wereldwijd zijn in het verleden regelmatig installaties zo goedkoop mogelijk gebouwd. Het gevolg was dat projecten werden binnengesleept, maar dat de onderhouds- en operationele

iMaintain 16

IMA2 H Hoofdinterview.indd 13

22-02-17 16:03

[Sch

rijf

u nu

in]

VEILIG WERK VERDIENT WAARDERING 12 april 2017 | Rotterdam Ahoy Bekendmaking Safe Maintenance Award Benelux

De Safe Maintenance Award Benelux stimuleert veilig werken bij onderhoudsafdelingen en technische dienstverleners. De award wordt jaarlijks uitgereikt aan een onderhoudsafdeling en een technische dienstverlener die bewijst onderhoud op een veilige en verantwoorde manier uit te voeren. Schrijf nu in, uw veilige werk verdient waardering!

Wat is uw bijdrage aan veilig werk?

Is veilig werken bij uw technische dienst de enige manier waarop dingen gebeuren?

Bent u als leverancier van advies, inspecties, diensten of producten nauw betrokken bij de veiligheid van onderhoudswerk? Of draagt u als contractor of vereniging graag bij aan de mindset van veilig werken? Presenteer uw bedrijf dan als partner van de Safe Maintenance Award Benelux.

Levert u als technische dienstverlener uw werkzaamheden altijd met veiligheid als hoogste prioriteit? Schrijf nu in en ding mee naar de Safe Maintenance Award Benelux 2017. Een vakkundige jury beoordeelt uw inschrijving en kiest en bezoekt de genomineerden. Kijk voor inschrijven en informatie op www.safemaintenanceaward.com.

Hiervoor zijn veel mogelijkheden. Bezoek www.safemaintenanceaward.com voor meer informatie of bel: Gerard Nieveen: +31 (0) 6 2489 9108 Peter van Nierop: +31 (0) 6 5327 8835

De Safe Maintenance Award Benelux 2017 wordt verzorgd door Stichting Safety at Work en het iMaintain platform.

www.safemaintenanceaward.com IMA2 Advertenties.indd Advertentie SMAB.indd 114

22-02-17 13:52 16:10 29-11-16

INTERVIEW 15

kosten daarna de pan uit rezen. Dat werd echter niet gezien als een probleem van de engineeringsafdeling. Overigens denk ik niet dat dit specifiek voor de olie- en gaswinning is. In elke industrie waar de concurrentie sterk is, krijg je al snel dit soort mechanismen. Onze omstandigheden hebben ons er misschien wel nog meer toe gedwongen om er goed over na te denken.’

Deepwater Horizon Ook op het gebied van veiligheid heeft de olie- en gaswinning een hele historie. Er is veel geleerd van fatale ongelukken, zoals in 1988 de explosie op de Piper Alpha in de Noordzee, waar 167 dodelijke slachtoffers te betreuren waren. Recenter in 2010, schrok de wereld op door de explosie bij de Deepwater Horizon in de Golf van Mexico. Blusboten konden het platform, dat in brand stond, niet meer redden, waarna het op 22 april zonk. Er ontstond een olievlek die is aangeduid als de grootste milieuramp in de Amerikaanse geschiedenis. De olieramp vormde een grote bedreiging voor het ecosysteem en de visserij van de Amerikaanse zuidkust. Telkens leidden dergelijk rampen tot meer regelgeving. De Europese Unie heeft evenmin stilgezeten. In 2015 is de Offshore Safety

Directive (OSD) gepubliceerd voor de EU-lidstaten. Zij kregen een jaar tijd om deze richtlijn in hun wetgeving te implementeren. In Nederland is de nieuwe weten regelgeving per 1 januari 2017 van kracht gegaan. De OSD is van toepassing op offshore-installaties ten behoeve van de winning van olie en gas. De wetgever in Nederland heeft besloten de OSD ook deels van toepassing te laten zijn op onshore-installaties. Uiteraard conformeren de Nogepa-bedrijven zich aan de nieuwe richtlijnen. Toch vraagt Windhorst zich af of regelgeving daadwerkelijk tot meer veiligheid leidt. ‘Had de OSD de ongelukken op de Piper Alpha of de Deepwater Horizon voorkomen? We moeten voorkomen dat regelgeving leidt tot papieren garanties. Mensen vullen op kantoor netjes formulieren in en creëren statistieken, terwijl het echte werk ergens anders gebeurt.

Als mensen zich op de platforms niet aan veiligheidsvoorschriften houden, dan heb je het gewoon hangen. De wetgeving is natuurlijk nodig, laat de samenleving zien dat veiligheid relevant is, maar voor het waarborgen van veiligheid moet je toch echt op de werkplek zelf zijn. Goed management, capabele mensen, heldere systemen, niet te ingewikkeld en bijvoorbeeld voorrang geven aan wat belangrijk is voor veilig werken.’ Het allerbelangrijkste is dat de bedrijven zelf voldoende zelfreinigend vermogen hebben, vindt Windhorst. ‘Managementsystemen in de dagelijkse praktijk, daar moet ons fatsoen in zitten. Dat is in Nederland echt goed geregeld. Daarom is onze stelling ook: als je dan toch aardgas nodig hebt, ook om de energietransitie mogelijk te maken, haal dat gas dan vooral ook uit Nederland.’ ■

iMaintain 2017 Het iMaintain jaarcongres op 16 maart in Ahoy heeft het thema ‘Share’. Gert-Jan Windhorst spreekt dan over het delen van specifieke kennis uit de olie- en gaswinning. Kijk voor het volledige programma en aanmelden op www.imaintain.info/congres

iMaintain 16

IMA2 H Hoofdinterview.indd 15

22-02-17 16:03

16 MAINTENANCE, CULTUUR EN LEIDERSCHAP

Continu verbeteren vraagt om leiderschap Wie had verwacht een kant-en-klare formule aangereikt te krijgen, kwam bedrogen thuis van de Masters of Industry-bijeenkomst over continu verbeteren met en zonder eigenaarschap. Want eigenaarschap heeft veel te maken met leiderschap. Leidinggevenden en teams die een succesvol project hebben afgerond, kunnen vaak zelf niet eens benoemen wat ze anders hebben gedaan dan bij andere projecten. Laat staan dat er een leiderschapsmodel bestaat dat zelfsturende teams optimaal laat presteren. Maar dat de leidinggevende een belangrijke rol heeft, zoveel werd wel duidelijk uit de voorbeelden die werden genoemd. Die rol heeft echter meer te maken met soft skills dan met harde kennis.

David van Baarle

Paul van de Griendt noemt zichzelf facilitator van transformatie en met zijn consultancybureau Zhimble heeft hij heel wat bedrijven geholpen bij het verbeteren van hun processen. Bij de masterclass stelt hij vooral de vragen om de leidinggevenden in de zaal te laten nadenken over hun eigen rol in hun organisatie. Al snel wordt duidelijk dat het grootste deel van de aanwezigen een leidinggevende functie heeft. Maar op de vraag wie dan verantwoordelijk is voor zijn eigen motivatie, gaan de handen voorzichtiger de lucht in. ‘Ik ben zelf ooit begonnen bij een ICT-bedrijf en kreeg uiteindelijk van een aantal van mijn teamleden te horen dat ik best dominant ben’, zegt Van de Griendt. ‘Iemand riep zelfs: Als je zo doorgaat, hou ik ermee op. Je moet goed nadenken over je rol als leidinggevende binnen een team en in ieder geval niet het team tegenwerken.’ Van die dominante houding is niet veel meer te merken: ‘Ik leerde om beter te luisteren en minder te praten om anderen de ruimte te geven en hun expertise te gebruiken. Soms kan een ego in de weg staan, maar soms zijn er ook andere factoren die de prestaties temperen. Zoals rigide systemen die zijn bedoeld om de efficiency te vergroten, maar die in werkelijkheid niets toevoegen. Ook de heersende bedrijfscultuur kan soms meer fout dan goed doen.’ ‘Misschien wel het beste voorbeeld van een zelfsturende organisatie is de korfbal-

Masters of Industry Tijdens Masters of Industry wordt telkens een actueel onderwerp onder de loep genomen, om meer diepgang te geven aan veelbelovende industriële ontwikkelingen. Masters of Industry werkcolleges zijn onder andere bedoeld voor: Directie, productiemanagers, plantmanagers, maintenance managers, ontwikkelaars, technische (project) managers, engineers, beleidsmakers, investeerders en onderzoekers in en rondom de proces- en maakindustrie. Kijk voor volgende bijeenkomsten op www.mastersofindustry.nl

02 16 iMaintain

IMA2 I Thema.indd 16

vereniging waar ik voorzitter van ben’, vervolgt Van de Griendt. ‘De vereniging telt vierhonderd leden en een beter voorbeeld van een decentrale organisatie kan je niet hebben. Er zijn trainers, vrijwilligers voor de bar, scheidsrechters enzovoorts. En wat is mijn rol als voorzitter? Eerlijk gezegd hoef ik niet heel veel te doen. Iedereen neemt zijn eigen verantwoordelijkheid en het resultaat van de inspanningen zie je vooral terug in de prestaties van de teams. Diezelfde mensen hebben ook een baan en daar moeten ze ineens leiding krijgen om hun werk gedaan te krijgen.’

Technocratisch Hero de Jager is sitemanager van twee productielocaties van Aliancys; sinds 2015 de nieuwe naam van het voormalige DSM Composite Resins. Hij verdeelt zijn tijd over de site in Schoonbeek en die in het Franse Compiègne. De Jager herkent de voorbeelden die Van de Griendt schetst. ‘We zijn al sinds 2012 bezig met de transformatie van Aliancys naar een nieuwe organisatie. Uitgangspunt was continue verbetering door iedereen in die organisatie. In de jaren hiervoor hebben we heel wat dure consultants over de vloer gehad die vooral met een technocratische blik naar de organisatie keken. Vanuit een projectgerichte aanpak kwamen zij met het vastleggen van prestaties in KPI’s, rapportages en verbetercirkels. Zes consultants bezochten zes maanden lang vijftien vestigingen om uiteindelijk tot de conclusie te komen dat deze benadering niet altijd de gewenste verankerde productieverhoging opleverde.’

Cultuur Het roer moest om en uiteindelijk begreep de leiding dat technologie niet de grootste bottleneck was, maar cultuur. ‘Uiteindelijk kozen we voor een Lean-transformatie die meer gericht was op de zachte kant. Door

Abonnees lezen meer op www.imaintain.info

22-02-17 16:00

FOTO: PEXELS

MAINTENANCE, CULTUUR EN LEIDERSCHAP 17

mensen meer verantwoordelijkheden en vertrouwen te geven, voelen ze zich meer eigenaar van hun proces en denken ze meer mee over verbeteringen daarin.’

Van de Griendt: ‘Je moet goed nadenken over je rol als leidinggevende binnen een team.’ De Jager en het sitemanagement team besloten de medewerkers mee te nemen in de reis naar een beter presterende fabriek. Het doel was duidelijk: de bemande capaciteit met 25 procent vergroten met het huidige personeelsaantal. Zij vertaalden de strategie en ambitie van Aliancys naar een missie en startten daarmee de Lean-transformatie. De Jager: ‘Met deze missie als input maakten we als eerste een value stream analysis door simpelweg alle processtappen op een vel papier te tekenen.’ Value stream mapping gaat in vijf stappen: als eerste bepaalt men van welk product ze de waardestroom willen vastleggen. Daarna beschrijven of tekenen ze de huidige situatie, waarin de huidige stappen zijn opgenomen, inclusief vertragingen plus de informatiestroom die nodig

is om de dienst of het product te maken. De derde stap is het beoordelen van de beschrijving van de huidige situatie waarbij met name wordt gekeken naar het vergroten van de doorloopsnelheid en het verminderen van verspilling. Als vierde stap wordt opnieuw een tekening gemaakt, maar dan van de gewenste toekomstige situatie. De laatste stap is het daadwerkelijk realiseren van deze situatie door multidisciplinaire teams.

Rendementsverbetering De Jager: ‘De productie van harsen is een typisch batch-proces, wat grofweg is terug te leiden tot drie stappen: de handling van de grondstof, het verwerken ervan in de reactor en het mengen, verpakken en verzenden van het product.’ De tekening die De Jager laat zien, is geen kunstwerk, maar toont wel heel duidelijk hoe de logistieke en productiestromen lopen, waar de bottlenecks zitten en de verliezen. Ook de ambities staan in de tekening, al geeft het aan dat de grote stappen die moeten worden genomen beter kunnen worden verdeeld in kleinere stapjes. En dat is precies wat de medewerkers deden. ‘We stuurden aan op zogenaamde rapid improvement events. Dat wil zeggen dat de verschillende bedrijfsonderdelen zelf verzonnen

hoe ze de verbeterslag willen bereiken en die verandering moest binnen een week plaatsvinden. Het neerzetten van deze uitdaging zorgde voor veel eigenaarschap. Al snel kwamen heel goede ideeën naar voren en binnen zeer korte tijd haalden we een rendementsverbetering van 25 procent. Zo, rendementsverbetering gehaald, we zijn op de goede weg, dachten we. Maar toen dat doel eenmaal was gehaald, ging het steeds trager. Het management moest teveel sturen, terwijl we wilden dat de organisatie zelf aan de slag zou gaan. We constateerden dat als het management geen vragen stelde, er ook niemand aan de slag ging.’

Productiecellen Opnieuw werd de waardestroom erbij gepakt, maar nu lag de focus meer op de samenwerking tussen de verschillende productiecellen. De site kende een zestal afdelingen: productie, maintenance, plant support, logistiek, safety health & environment en process control. ‘We besloten de organisatie door elkaar te gooien en multidisciplinaire teams te vormen die samen verantwoordelijk werden voor één cel. Dat wil zeggen dat in de grondstof-, reactor- en verpakkingscel een operator, logistiek expert en een engineer samen

iMaintain 16

IMA2 I Thema.indd 17

22-02-17 16:00

09FOT

29-30/03/2017 Antwerp Expo

using your personal code: 2004

on www.maintenance-expo.be Main Media Partner:

Media Partners:

Knowledge Partner:

Gelijktijdig met / en même temps que

Maintenance-2017-advertenties.indd 5

Organised by EASYFAIRS

Nu met gratis FAST olieanalyse*

19/01/17 09:18

Dankzij haar toewijding aan technische ontwikkeling zet Eni continue nieuwe maatstaven voor productkwaliteit. Het is deze toewijding die heeft gezorgd voor een zeer complete en technisch uitstekende productlijn voor industriële oliën. Neem contact op met Eni Benelux: T: 010 29 41 512 E: salesbenelux@eni.com

Eni industriële smeermiddelen en vetten * Neem contact met ons op om een voorstel op maat te ontvangen

IMA2 Advertenties.indd 18

eni.com/nl

22-02-17 16:10

FOTO: ALIANCYS

MAINTENANCE, CULTUUR EN LEIDERSCHAP 19

verantwoordelijk werden voor de prestatie van de cel. De focus lag met name op het leveren, onderhoud als ook procesverbeteringen. Daarnaast richtten we ondersteunende cellen in: een servicecel, een labcel en een utilitycel. Als eerste stap gingen de teams een week bij elkaar zitten om de samenwerking te bespreken en de doelen te stellen. Vervolgens vroegen we wat ze downstream verwachtten of wat ze upstream dachten te leveren.’

Weerstand Deze stap leverde volgens De Jager een behoorlijke cultuurclash op. ‘We hebben bijvoorbeeld een logistieke afdeling die al 25 jaar lang met hun logistieke collega’s samen in een kantoor werken en die moesten ineens samenwerken met operators en engineers. Het zorgde voor veel stress en weerstand. Sommigen doorliepen alle vijf stappen van rouwverwerking volgens Kübler-Ross, ze ontkenden, werden boos, onderhandelden enzovoorts.’ De rol van het sitemanagement in dit veranderingsproces was heel belangrijk. ‘Elk persoon van het sitemanagement team was verantwoordelijk voor het veranderproces en praatte met een toegewezen team of cel. Daarbij kreeg deze de opdracht om alleen te coachen en vooral geen problemen op te lossen, over te nemen of te isoleren. Desondanks kregen we nog vaak de vraag voorgeschoteld:

De Jager: ‘Het zorgde voor veel stress en weerstand. Sommigen doorliepen alle vijf stappen van rouwverwerking.’ Wat moeten we nu doen? Het enige antwoord dat we gaven was dat we hier geen beslissing over zouden nemen.’ Die weerstand heeft zeker drie maanden geduurd. ‘Een aantal mensen hoopte nog steeds dat we naar de oude situatie zouden teruggaan. Als management moet je duidelijk maken dat wat er ook gebeurt, we niet teruggaan naar de oude situatie. Ook moet je constant mensen blijven betrekken in de besluitvorming. Daarbij is misschien nog wel het belangrijkste dat je als management laat zien dat je vertrouwen hebt in het oordeel van de cellen.’

Zelfsturend? Hoe groot de weerstand ook was, uiteindelijk leverde de transitie de gewenste resultaten op. ‘Gelukkig merkten de mensen dat de nieuwe organisatiestructuur veel efficiënter werkte. Een E&I-man met problemen in de verwerking, kan nu advies vragen bij een werktuigbouwman in een andere cel. Voorheen was er minder uitwisseling tussen disciplines.’ Het beste voorbeeld van de voordelen van

de nieuwe manier van werken kwam toen een van de assets stilstond. ‘Ik vroeg een operator: hoe gaat het? Hij zei: niet goed, we staan stil omdat we geen stikstof hebben. Vervolgens vroeg ik hem of de klant, de leveranciers of de toezichthouders hier wat van zouden merken. Dit was geen enkel probleem, alles was geregeld. Het probleem was al opgelost. Dit begon toch aardig op een zelfsturend team te lijken.’ De grootste toegevoegde waarde van de nieuwe organisatie is dat mensen zich meer eigenaar voelen van hun proces. ‘We hadden een dame die al twintig jaar op de grondstofafdeling had gezeten die absoluut niet naar een cel wilde verhuizen. Nu was er een probleem bij het stickeren van vaten en had men extra handen nodig. Dezelfde medewerkster, zei spontaan: ga ik doen om de klant op tijd te leveren.’ Of het voorbeeld van een pomp die een raar geluid maakt. ‘Normaal gesproken komt er dan een werkaanvraag in SAP waarna het lang kan duren voordat het probleem wordt aangepakt. Nu stelt de onderhoudsman direct zijn vraag aan logistiek, die wist dat hij de volgende morgen de pomp vrij kon plannen. Die directe communicatie en zelfsturende teams leidden tot een veel gestroomlijndere organisatie, wat zich vertaalde in een doorlooptijd van klantleveringen van drie dagen, die voorheen nog elf dagen was.’ ■

iMaintain 16

IMA2 I Thema.indd 19

22-02-17 16:00

20 MAINTENANCE MANAGER

Finalisten Maintenance Manager of the Year 2017 De finalisten van de Maintenance Manager of the Year 2017 zijn bekend. Michael Donders van Delicia, Dennis Braamse van Lamb Weston/Meijer en Binne Visser van Philips Consumer Lifestyle zullen uit gaan maken wie het nieuwe boegbeeld van de Nederlandse onderhoudssector wordt. De verkiezing is een initiatief van iMaintain en de NVDO. Tijdens het jaarcongres van het iMaintain platform en de NVDO op 16 maart in Rotterdam Ahoy houden ze alle drie een voordracht. Na afloop van dit congres wordt de winnaar bekend gemaakt.

Dagmar Aarts/Wim Raaijen

Michael Donders, Delicia

02 16 iMaintain

IMA2 J MaintManager.indd 20

Michael Donders – Manager Techniek & Engineering bij Delicia Sinds 2009 werkt Michael Donders (48) bij Delicia, de grootste hagelslagfabriek van Nederland. Meteen bij zijn komst heeft hij bijgedragen aan de ontwikkeling van het Tilburgse bedrijf dat expert is in chocolade en decoratie. Hij is kritisch, sociaal, gedreven, stressbestendig, communicatief vaardig, innovatief en dat alles met een gezonde dosis humor. Donders heeft zijn team en het bedrijf begeleid in de transformatie naar een professioneel productiebedrijf. Zomaar enkele voorbeelden; preventief en predictief onderhoud (eerst denken, dan doen), de FAT en de SAT zijn nu standaard, activeren en ondersteunen van medewerkers om zelfstandig projecten op te pakken. De sterke technische dienst kent een hoog teamgevoel en dat is waarneembaar in de totale organisatie door de positieve samenwerking, daadkracht en het bijzonder lage ziekteverzuim. Donders is continu bezig met optimalise-

ren. Hij wil het morgen altijd beter doen dan vandaag. ‘Ik ben performancegericht. Ik vind het leuk om een machine met een output van 92 procent nog beter te maken. Mezelf kennende houd ik pas op als de output op de 100 procent zit. Dat gaat natuurlijk niet lukken, maar dat streef ik wel na. Ik probeer dat virus over te brengen op mijn collega’s, onder andere door heel transparant te zijn over het onderhoudsplan.’

Donders: ‘Ik zou me hard willen maken voor een intensievere samenwerking met scholen om dit prachtige vakgebied positief te promoten.’

Als hij de verkiezing wint, zou Donders zich willen inzetten om jongeren enthousiast te maken voor het technische vak. ‘Gezien de schaarste op de (proces-)technische arbeidsmarkt de komende jaren is dit nodig en ik zou hier al op basisscholen mee willen beginnen. Als Delicia ondersteunen wij op dit moment een vmbo-school in Tilburg. Wij geven gastlessen en zorgen dat er materiaal is waar lessen mee kunnen worden gegeven. Denk hierbij aan bijvoorbeeld motoren en pompen die wij niet meer nodig hebben, maar die nog perfect voor onderwijs kunnen worden gebruikt. Wij geven rondleidingen voor (proces-)technische opleidingen in samenwerking met de afdeling productie, en bieden stageplaatsen aan. Ik zou me hard willen maken voor een intensievere samenwerking met scholen, om dit prachtige vakgebied positief te promoten. De reacties van leerlingen op de rondleidingen zijn volgens Donders heel divers, maar het valt hem wel op dat ze vaak een

Abonnees lezen meer op www.imaintain.info

22-02-17 16:15

FOTO’S:WIM RAAIJEN EN PHILIPS

MAINTENANCE MANAGER 21

eenzijdig beeld hebben van techniek. ‘Ze denken alleen maar aan werk waarbij je je handen vuil moet maken en ze weten niet hoe veelzijdig techniek is. Dat beeld wil ik veranderen.’ En waarom zou hij moeten winnen? ‘Het zou een eervolle waardering zijn voor het hele team voor het traject dat we de afgelopen acht jaar met elkaar hebben doorlopen. Het is een pluim om vast te houden en uit te breiden.’

verbetering en de droom van Visser is honderd procent voorspelbaar onderhoud. ‘Er is heel veel data, maar dat halen we nu niet allemaal uit de installaties. We hebben een data-analyse-systeem nodig dat interacties kan vinden tussen verschillende data, die je als mens niet kan zien. Denk bijvoorbeeld aan het combineren van procesparameters en machine-instel-

lingen. Als je die data kan combineren, kan je voorspellen dat als je niks doet de machine morgen stopt.’ Visser is ook betrokken bij de productielijnen, waarvan sommige delen 24 uur per dag, zeven dagen per week draaien. Die productietijd is heilig, want elke stilstand is verlies. Het plannen van het onderhoud laat hij over aan de operationele groepen

Binne Visser – Director Production Engineering & Maintenance bij Philips Consumer Lifestyle Binne Visser (49) is een zeer gemotiveerde professional met meer dan twintig jaar ervaring in onder meer engineering, projectmanagement, supply chain management en R&D. Hij werkt bij Philips in Drachten waar scheerapparaten worden gemaakt. Visser beschikt over uitgebreide kennis en ervaring in alle aspecten van de productieactiviteiten, waaronder het beheer, de kwaliteit-/procesverbetering, Lean en Six Sigma methodologieën, data-driven verbetercyclus (DMAIC), budgettering, lijnmanagement en ontwikkeling van apparatuur. Alle medewerkers van de fabriek zijn continu bezig met verbeteren. De beste

Binne Visser, Philips

iMaintain 16

IMA2 J MaintManager.indd 21

22-02-17 16:15

[Sch

rijf

u nu

in]

16 MAART 2017 | ROTTERDAM AHOY

SHARE Delen is het nieuwe hebben. In een tijd waar schaarste aan resources, kennis en materialen groeit, wordt de kracht van het collectief steeds groter. In de industrie van morgen vertaalt zich dat bijvoorbeeld in een gedeelde verantwoordelijkheid voor opleiding, in open innovaties en in verrassende samenwerkingsverbanden. iMaintain 2017, het jaarcongres van de NVDO en het iMaintain platform, gaat op zoek naar inspirerende voorbeelden en deelt die kennis.

Programma 09.00 uur Business cases door iMaintain platform partners ENGIE en gemeente Amsterdam 10.30 uur Ontvangst voor dagprogramma 11.00 uur Aanvang congres • Opening door dagvoorzitters Wim Raaijen (iMaintain) en Peter Schokker (Koninklijke Vezet) • Lezing Wilbert Wijns (NS), Transparante ketens 12.00 uur Netwerklunch 13.15 uur Aanvang middagprogramma • Jouw onderhoud, mijn onderhoud • Lezing Gert-Jan Windhorst (Nogepa), Kennis en ervaring, een gedeelde verantwoordelijkheid 14.45 uur Korte break

DOELGROEP

Beslissers en verschilmakers van: • Onderhoudsintensieve bedrijven en organisaties • Aanbieders van onderhoudsdiensten • Leveranciers van technologie en onderdelen op het gebied van onderhoud • Overheden en kennisinstituten.

15.15 uur Vervolg middagprogramma • Pitches Maintenance manager of the Year kandidaten • Lezing Dessa Langevoort (BASF) i.s.m. NEMO, Enthousiasme delen met wetenschap en techniek 17.00 uur Netwerkborrel 18.30 uur Diner met verkiezing Maintenance manager of the Year 2017

www.imaintain.info/congres IMA2 Advertenties.indd Advertentie iMaintain hele22 pagina.indd 1

22-02-17 12:12 16:11 17-02-17

MAINTENANCE MANAGER 23

die allen verantwoordelijk zijn voor een bepaald gebied in de fabriek. Dat doet Visser sowieso graag, want hij erkent als geen ander dat de mensen om hem heen hem in staat stellen te kunnen presteren.

Visser: ‘Het stoffige moet af van onderhoud. Onderhoud is juist

Maintenance Manager of the Year moet worden. ‘Ik heb laten zien met een mensgerichte aanpak en de juiste focus dat onderhoud een belangrijke spil is in de businesswinst en de lange termijn voor een bedrijf waarborgt. Ik heb TPM en een moderne maintenance-strategie geïntroduceerd en daarmee de benchmark binnen Philips gezet. De resultaten in hard en soft benefits mogen er zijn. De betrouw-

baarheid van processen en machines is aanzienlijk verbeterd, terwijl de kosten omlaag zijn gegaan.’

Dennis Braamse - Asset manager bij LambWeston/Meijer Al twintig jaar werkt Dennis Braamse (42) bij de frietfabriek van LambWeston in het Zeeuwse Kruiningen en tegenwoordig als asset manager. De laatste jaren is hij met

sexy. Het is innovatief en goed onderhoud zorgt ervoor dat een lagere kostprijs wordt gerealiseerd.’

Visser wil zich er voor inzetten om de toegevoegde waarde van onderhoud voor de businessgroep te laten zien en dat het niet alleen als kostenpost wordt gezien. ‘Het stoffige moet af van onderhoud. Onderhoud is juist sexy. Het is innovatief en goed onderhoud zorgt ervoor dat een lagere kostprijs wordt gerealiseerd. Dit doe je met de kennis die er op de vloer is en door de verantwoordelijkheid daar te leggen waar je het kan beïnvloeden. Het gaat om de juiste focus intern te leggen en extern het juiste verhaal naar de stakeholders te kunnen brengen.’ Visser weet precies waarom juist hij de

Dennis Braamse, LambWeston

iMaintain 16

IMA2 J MaintManager.indd 23

22-02-17 16:15

10STR

BIZZ56'' De nieuwe standaard in webvertising Presenteer uw bedrijf, innovatie of project volgens de nieuwe standaard in webvertising: BIZZ56”. Vertel uw verhaal in uw eigen creatieve film van 56 seconden en de boodschap komt aan! Het doordachte stramien van BIZZ56” zorgt ervoor dat u en de filmers zich kunnen concentreren op het communicatieve en creatieve deel van uw boodschap. Bovenal zorgt BIZZ56” voor een snelle, complete en eigentijdse boodschap die de aandacht van uw doelgroep tot het einde vasthoudt. BIZZ56”-video’s zijn multi-inzetbaar: op uw website, via smartphones en tablets en op social media.

Verrijk uw teksten, advertenties en commerciële boodschappen met een BIZZ56” video en integreer tekst, beeld en online voor een crossmediale boodschap.

Meer weten?

Als dit icoon bij een afbeelding staat, bekijk dan het bijbehorende filmpje door met uw smartphone of tablet de foto te scannen met de iLinqs app. U vindt de gratis iLinqs app in de appstore voor andriod en apple.

BIZZ56”is een product van Movielinqs video & virals. iLinqs is een app van Industrielinqs pers en platform

Neem contact op met Gijs Hoekstra (06 42 24 53 85) of movielinqs@industrielinqs.nl

_A5_liggend_bizz56.indd 43

22-10-14 09:25

iMaintain.info

geeft nog meer waarde voor uw geld Meer nieuws dan ooit • • • • • • • •

Actuele berichtgeving over de gehele onderhoudssector Alle productinnovaties overzichtelijk bij elkaar Volledig evenementenoverzicht Online catalogi met producten en diensten Multimediale bedrijfspresentaties Tweewekelijkse Nieuwsbrief Live twitter updates LinkedIn interacted

iMaintain-abonnees krijgen meer • De nieuwste iMaintain staat een week voor verschijnen online • Abonnees krijgen toegang tot alle eerder verschenen artikelen • Volg de status van nieuwe projecten en uitbreidingen in de projectendatabase • Ga naar www.imaintain.info en kies abonneren

Ga direct naar imaintain.info en blijf iedereen voor 56-59_MO_NVDO_ Roosterinterventie.indd 58 _adv_www_iMaintain-A5.indd 43 IMA5 advertenties.indd 18 IMA2 Advertenties.indd 24

26-11-14 20-10-14 10:44 14:33 19-05-15 16:39 22-02-17 16:11

MAINTENACE MANAGER 25

zijn team druk bezig geweest om onderhoud niet de traditionele kostenpost te laten zijn. ‘We zijn veel meer gaan denken in toegevoegde waarde’, stelt hij trots. Ruim 2,5 jaar is hij bezig geweest om een dynamisch systeem voor Reliability Centered Maintenance in te voeren. Daarbij is de hele fabriek in kaart gebracht.

‘Gemiddeld drie keer per week’, weet Braamse. ‘Zelf eet ik, net als de gemiddelde Nederlander een keer per twee weken friet. Ik bak ze zelf thuis en soms ga ik met mijn dochter naar een fastfoodrestaurant. Om te kijken of ze onze friet wel goed bakken’, lacht hij.

zijn. LambWeston spant zich al aardig in op dit vlak. ‘Eens per jaar organiseren we hier bijvoorbeeld een seminar over RCM. Samen met de Avans Hogeschool en Hogeschool Zeeland. En er valt nog veel meer te doen. We kunnen ook dagen organiseren voor mbo-ers en zelfs vmbo-ers.’

Nieuwe mensen

Braamse: ‘Ik geef ruimte aan mensen om zelf in beweging te komen. Ik wil ze niet motiveren, maar inspireren.’

Het heeft alvast geweldige resultaten opgeleverd. Zo kent de fabriek een derde meer uptime. ‘Dat alleen is natuurlijk al goed. Maar we merkten ook dat de kwaliteit van de processen is verbeterd. Doordat de installaties minder stilstaan voor onderhoud is er meer rust gekomen. Daardoor heeft de productieafdeling meer focus gekregen op haar eigen processen. We hebben veel enthousiaste feedback daarover gekregen.’ Wie denkt dat veel van de friet uit Kruiningen naar Nederland en Vlaanderen gaat, heeft het goed mis. Maar liefst 95 procent van de friet gaat de grens over. Vooral de Engelse en de Ieren eten veel patat.

Mocht Dennis Braamse Maintenance Manager of the Year 2017 worden, dan wil hij zich inzetten om meer jongeren te betrekken bij het onderhoudvak. ‘Het wordt steeds lastiger om goede mensen te krijgen. Dat merken we helemaal sinds de economie weer is aangetrokken. De afgelopen drie maanden zijn we hier bijvoorbeeld twee goede mensen kwijtgeraakt. Dat is op zich goed, als we weer goede nieuwe collega’s daarvoor in de plaats krijgen. Die nemen vaak ook weer nieuwe ideeën mee. En dat is goed.’ Maar die nieuwe mensen moeten dus wel

Een stap terug Dennis Braamse is zeer vereerd met zijn finaleplaats voor de Maintenance Manager of the Year 2017. ‘Waarom ik het moet worden? Misschien wel omdat ik ruimte geef aan mensen om zelf in beweging te komen. Ik wil ze niet motiveren, maar inspireren. Dat betekent zelfs dat ik regelmatig een stap terug moet doen. En ja, ik stel tegenwoordig meer vragen, dan dat ik opdracht geef. Soms komen daardoor de interessantste oplossingen boven water. Niet altijd, maar ik merk dat het werkt.’ ■

IMAINTAIN 2017 iMaintain 2017 heeft dit jaar het thema ‘Share’. In de industrie van morgen vertaalt zich dat bijvoorbeeld in een gedeelde verantwoordelijkheid voor opleiding, in open innovaties en in verrassende samenwerkingsverbanden. Kijk voor het volledige programma en aanmelden op www.imaintain.info/congres

iMaintain 16

IMA2 J MaintManager.indd 25

22-02-17 16:16

26 OPLEIDING

APK voor energie Bij heel veel bedrijven kan nog op energie worden bespaard, zeker als het gaat om kantoren en kleine bedrijven. Van service- en installatiemonteurs wordt verwacht dat ze daarbij kunnen helpen, maar soms missen zij de kennis om energiebesparende maatregelen te signaleren en toe te passen. In een uitgevoerde pilot door adviesbureau Industrial Energy Experts is gekeken hoe met behulp van deze monteurs toch energie kan worden bespaard.

Dagmar Aarts

In het Energieakkoord van 2013 staat dat bedrijven en instellingen extra energie moeten gaan besparen; mogelijk kan dit met behulp van de Energie Prestatie Keuring (EPK). De bedoeling is dat de EPK als businessmodel bedrijven helpt bij het inzichtelijk maken van energiebesparende maatregelen en resultaten. Tevens moet dat transparant gebeuren, zodat de handhaver op afstand kan zien dat wordt voldaan aan de wet. Dit in analogie met de periodieke autokeuring (APK), hier blijft de overheid ook op afstand en doen de marktpartijen hun werk. De EPK is er voor de circa 200.000 bedrijven die moeten voldoen aan de Wet Milieubeheer en vallen onder het Activiteitenbesluit. Er zijn negen pilotprojecten gestart om te testen of een EPK als businessmodel in de praktijk werkt.

Continu proces Een van de pilotprojecten is van adviesbureau Industrial Energy Experts. Michiel Steerneman van IEE: ‘In de Wet Milieubeheer is opgenomen dat alle bedrijven moeten investeren in energiebesparende maatregelen, als die binnen vijf jaar zijn terug te verdienen. Daar wordt onvoldoende op gehandhaafd, want hoe kan je als inspecteur zien waar energiebesparing kan worden gedaan als je door een fabriek loopt? Of er energiezuinige verlichting is toegepast, is snel te zien, maar de instelling van een cv-optimaliseringsregeling controleren en de efficiency van droogprocessen bepalen, is minder eenvoudig. Daarom heeft de overheid aan marktpartijen gevraagd om met ideeën te komen voor een periodieke keuring voor energie, de EPK. Als een dergelijk businessmodel kan worden ontwikkeld, dan kost het de overheid niet zo veel inspanning en kunnen bedrijven aan de slag met het besparen van energie.’ Veel bedrijven hebben echter beperkte tijd en kennis van energie. Hoe krijg je

02 17 iMaintain

IMA02 K Energie.indd 26

deze vaak kleinere ondernemingen ook enthousiast om energie te besparen? Deze bedrijven hebben allemaal een kantoor en kunnen energie besparen met hun gebouwgebonden installaties. Steerneman en collega’s bedachten dat de accountant en installatiemonteurs daarbij kunnen helpen. ‘We dachten aan de accountant, omdat hij sowieso elk jaar met het management om de tafel zit voor het financieel jaarverslag. Als je hem iets breder opleidt en de regelgeving voor energie en milieu meegeeft, begint het management daar ook meer gevoel voor te krijgen.’ Kleinere bedrijven met een kantoor hebben een onderhoudscontract met een monteur of installatiebedrijf voor hun installaties. ‘Zo’n monteur komt elk jaar langs’, zegt Steerneman. ‘Die zouden we breder in moeten zetten, zodat hij naast onderhoud ook kijkt naar energiemaatregelen die kunnen worden genomen. Deze kan hij in een lijst zetten, zodat het bedrijf kan zien welke verbeteringen ze door kunnen voeren. Verbeteringen die binnen vijf jaar kunnen worden terugverdiend, moeten worden uitgevoerd. De accountant kan dit controleren en in een voor het bevoegd gezag openbaar register aangeven. Wordt een verbetering die snel terug kan worden verdiend niet gedaan, dan weet de handhaver dankzij het register dat hij langs moet gaan. EPK moet met behulp van de accountant en monteur een continu proces zijn. Het moet elk jaar weer vanzelf gaan lopen, eigenlijk net als een APK voor je auto.’

Om tafel Dat hele proces is door IEE in een pilot onderzocht. Steerneman: ‘Het blijkt dat accountants het prachtig vinden, het is een kans om hun werk te verbreden en te verdiepen. En ook de installateur ziet een kans om zijn positie bij zijn opdrachtgever te verstevigen. De pilot wijst uit dat

Abonnees lezen meer op www.imaintain.info

22-02-17 15:59

FOTO: DEPOSITPHOTOS

OPLEIDING 27

we dit heel goed bij installateurs onder kunnen brengen, maar er is wel wat voor nodig. Dat zeggen installateurs zelf ook. Normaal kijken zij of alles werkt en nu moeten ze daar ook nog een factor energie aan koppelen. Dat is een verandering van mindset.’ Daarom wordt er een cursusmodule ontwikkeld voor de servicemonteurs. Als ze de cursus hebben gedaan, komen ze in een openbaar register te staan. Om de kwaliteit te borgen van het register, moeten de monteurs elk jaar hun kennis bij-

werken. Maar ook de opdrachtgever moet meer informatie krijgen. Steerneman: ‘Soms komen installateurs terug en is er aan allerlei knoppen en instellingen gedraaid. Daarom moeten het kantoor en de technici met elkaar om tafel, zodat apparatuur op de juiste manier wordt gebruikt.’

Besparingspotentieel In de pilot zijn de deelnemende bedrijven door een servicemonteur samen met een energieconsultant bezocht. ‘Dat had een

hele mooie wisselwerking’, vertelt Steerneman. ‘De servicemonteur weet precies hoe de installatie in elkaar zit waardoor de consultant dat niet meer hoeft uit te zoeken. En de consultant kan snel de vertaalslag van installatie naar energiebesparing maken.’ Doordat de ervaringen positief waren en er een gemiddeld energiebesparingspotentieel van vijftien procent is gerealiseerd, wordt er nu gewerkt aan een uitrol van dit EPK proces over 34 bedrijventerreinen in Gelderland. ■

Systemen koppelen Ook bij de NVDO (Nederlandse Vereniging van Doelmatig Onderhoud) herkennen ze dat service- en installatiemonteurs de kennis missen om energiebesparende maatregelen toe te passen, maar met cursussen moet dat volgens Ed Blom, die namens de vereniging spreekt, goed zijn op te lossen. Installatiemonteurs hebben volgens Blom weinig ervaring met energiebesparing en verbetervoorstellen. ‘Zij knopen installaties aan elkaar en zijn verder niet bezig met de eindgebruiker. De servicemonteur is juist constant bezig met de eindgebruiker, de kantoorgebruiker. Maar die heeft twee belangen wat energiebesparing lastig maakt. Het ene belang is dat de techniek niet moet falen, de installatie moet het doen. Het andere is de tevredenheid van de eindgebruiker. Er is een enorm spanningsveld tussen comfort en energiegebruik, de belangen zijn bijna tegengesteld. Bijvoorbeeld als de gebruiker het te koud vindt, dan brengt de servicemonteur wat extra warmte naar hem toe.’ Volgens Blom is het niet zo dat de monteurs voor verantwoor-

delijkheden weglopen. ‘Ik weet van sommigen dat ze energiebesparing juist heel interessant vinden. Maar ze moeten geholpen worden om aan de juiste kennis te komen. Veel cursussen voor energiemanagement en energiebesparing en adviezen zijn vooral gericht op de consultants en die gaan vaak wel heel diep. Voor de servicemonteurs zou een cursus niet heel diepgaand hoeven te zijn. Ze zouden veel moeten leren over gedrag en het beïnvloeden daarvan. Een servicemonteur moet een gebruiker advies kunnen geven over wat voor impact zijn gewenste temperatuurinstelling bijvoorbeeld heeft voor het energiegebruik. Dat is natuurlijk niet heel makkelijk, want servicemonteurs zijn vaak op technische oplossingen gericht.’ Servicemonteurs die wel al zelf bezig zijn om apparaten energiezuiniger te maken, kunnen volgens Blom nog geholpen worden om slimme verbanden uit de data van verschillende systemen aan elkaar te koppelen.

iMaintain 17

IMA02 K Energie.indd 27

22-02-17 15:59

09FOT

28 ASSET MANAGEMENT

Partnership verlaagt levenscycluskosten nieuwe sprinters Medio 2018 neemt NS de Sprinter Nieuwe Generatie in gebruik. Deze sprinters hebben niet alleen de modernste techniek aan boord, maar presteren ook hoog op betrouwbaarheid, beschikbaarheid en onderhoudbaarheid. De intensieve samenwerking met zowel hoofdleverancier CAF als met de subcontractors, ligt ten grondslag aan deze prestaties. En dat tegen zo laag mogelijke kosten gedurende de levenscyclus van de vloot.

David van Baarle

Het Nederlandse spoor heeft een van de drukst bereden trajecten ter wereld en kent daardoor een lage tolerantie voor verstoringen. Er is vervoersbedrijf NS dan ook veel aan gelegen om storingen aan haar materieel te voorkomen. Samen met onderhoudsbedrijf NedTrain is daarvoor een landelijk netwerk uitgerold van trein servicelocaties en werkplaatsen voor inspecties, onderhoud en grotere revisies. Deze aanpak heeft al voor een hoge beschikbaarheid gezorgd, maar de maatschappelijke druk is hoog om nog beter te presteren. Het bedrijf greep dan ook haar kans toen het een nieuwe generatie sprinters moest aanbesteden. Programmamanager Wilbert Wijns van NS werd na de ondertekening van het contract met het Baskische CAF verantwoordelijk voor de uitvoering van de contractafspraken. Nu is het gebruikelijk dat bij de bouw van een nieuwe trein ook het onderhoud of de instandhouding wordt meegenomen. Wijns ging echter een stuk verder en ging met zijn team en hoofdleverancier CAF actief samenwerken om een zo hoog mogelijke betrouwbaarheid, beschikbaarheid, onderhoudbaarheid en veiligheid van deze nieuwe generatie sprinters te bereiken.

Mock-ups Sprinter Nieuwe Generatie, oftewel SNG, is de naam van de sprinters die medio 2018 moeten gaan rijden op trajecten in Noordwest-Nederland. ‘De nieuwe generatie is niet alleen wat betreft technologie state-of-the-art, maar ook wat betreft gebruikerservaring zijn we erg ver gegaan’, zegt Wijns. ‘Zo hebben we stoeltestdagen gehouden waarbij een doorsnee van onze reizigers mocht zeggen welke stoel ze het mooiste en meest comfortabel vonden.’ Niet alleen de reizigers moeten zich thuis voelen in de nieuwe trein, ook de machinisten hebben invloed gehad op de inrich-

02 16 iMaintain

IMA2 Q NS.indd 28

ting van hun werkruimte. ‘Er zijn zelfs twee mock-ups gemaakt waarin conducteurs, machinisten, onderhoudsmonteurs en een aantal vertegenwoordigers van reizigersorganisaties mochten rondlopen. Die leidden al tot verbeteringen in de cabine en het interieur van SNG.’

Life Cycle Costs Het zal niemand verbazen dat de introductie van een nieuwe generatie sprinters met hoge kosten gepaard gaat. ‘Dit zijn assets met een gemiddelde technische levensduur van ruim dertig jaar’, zegt Wijns. ‘Of in het geval van de Apekop zelfs veertig jaar. De aanschafkosten zijn slechts een deel van de kosten. De operationele kosten in die dertig jaar liggen hier ruimschoots boven. Het is daarom de kunst om alle investeringen en inspanningen te toetsen aan de Life Cycle Costs (LCC) en de invloed van keuzes te toetsen op reliability, availability en maintainability (RAM). Uiteraard leggen we alles dat we doen tegen de lat van veiligheid, gezondheid en duurzaamheid.’ Die aanpak zorgt niet alleen voor directe winst in de onderhoudskosten, maar ook voor tal van afgeleide voordelen. ‘De doorlooptijd van reparaties verbetert waarmee de duur van onttrekkingen wordt verlaagd. We kunnen eenvoudiger diagnoses stellen en daarmee de effectiviteit en efficiency van treinpersoneel en het onderhoudspersoneel vergroten. Het scheelt behoorlijk als een storingsmonteur direct weet waar de storing zich bevindt in plaats van dat hij vier uur moet gaan zoeken. Of neem het voorbeeld van een luchtfilter. Je kunt kiezen voor een papieren versie die je periodiek moet vervangen of je kiest voor een herbruikbare variant die je zo nu en dan moet schoonblazen. Het is constant zoeken naar een optimale balans tussen kosten en betrouwbaarheid, maar ook de invloed op het milieu nemen we mee in onze overwegingen.’

Abonnees lezen meer op www.imaintain.info

22-02-17 16:07

FOTO’S: NS

ASSET MANAGEMENT 29

Partnership

Lessen delen

Er zijn meerdere wegen die tot een trein leiden die aan de eisen van de asset owner voldoet. Wijns: ‘NS kent een lange historie en in het verre verleden schreef zij gewoon voor hoe de trein eruit moest zien, welke systemen en onderdelen erin moesten en werd het ontwerp in detail bepaald. Nadeel van deze aanpak is dat wordt uitgegaan van de eigen kennis, terwijl leveranciers vaak ook een schat aan kennis en ervaring en nieuwe ontwikkelingen in huis hebben. Een andere manier van aanbesteden is het functioneel specificeren van systemen en onderdelen, waarmee de leverancier meer vrijheden heeft in zijn keuze. Voor beide manieren van aanbesteden geldt dat je met goede contracten werkt en vooral controleert of aan de voorwaarden is voldaan. Voor de nieuwe generatie sprinters kozen we voor een aanvullende aanpak en zijn we ook een samenwerkingsverband aangegaan. NS wil reizigers een nieuwe generatie sprinters aanbieden die niet alleen de modernste techniek aan boord hebben, maar ook veel comfort bieden. Nu kan je nog zoveel comfort hebben, als je ergens tussen Amsterdam en Leiden in het veld stilstaat, heb je nog steeds een probleem. En dus zijn de RAM-eisen net zo hoog. Een partnership biedt een belangrijke toegevoegde waarde.’

Zoals gebruikelijk, is de bestelling van de SNG Europees aanbesteed. Na een zorgvuldige selectie zijn uiteindelijk in 2014 de contracten getekend met CAF. Vanaf dat moment nam Wijns het over en begon het partnership met CAF. ‘Het uitgangspunt voor onze sprinters is een standaard platform van CAF, het zogenaamde Civityplatform, dat we op de Nederlandse situatie afstemmen. Uiteraard moeten de aandrijfsystemen op ons 1500 volt gelijkspanningsnet werken, maar wij wilden ook grotere ramen hebben. En omdat we langere mensen hebben dan in Spanje, moet daar ook in het interieur rekening mee worden gehouden. Ook nieuw en innovatief zijn de toiletten: zogenaamde bioreactoren met bacteriën die het spoelwater zuiveren.’

nis en ervaring van onze onderhoudsorganisatie optimaal inzetten in het ontwerp van de trein alsook de systemen in de trein. We stelden samen een NSdocument op en noemden dit ‘lessons to be shared’. Hierin werd een aantal belangrijke ervaringen rond problemen met ons materieel en verschillende systemen vastgelegd, inclusief de oplossingen die we ervoor hadden bedacht. We hebben bijvoorbeeld winterperiodes gehad waarin bepaalde filters dichtsneeuwden met uitval van componenten tot gevolg. Door schade en schande wijs geworden, hebben we hiervoor oplossingen bedacht. Snel na de ondertekening van het contract zijn we met een team van maintenance en reliability engineers naar het Baskenland afgereisd om onze ervaringen te delen met ingenieurs van CAF.’

OEM

Wijns: ‘Soms zie je de barrières pas als een systeem op zijn plaats zit.’ Bijzonder in dit contract was, dat de opdrachtgever ook nauw werd betrokken bij de uitwerking van het ontwerp van de systemen en de trein. ‘We wilden de ken-

Ook redelijk uniek was het feit dat de monteurs van NedTrain bij een aantal original equipment manufacturers (OEM’s) op bezoek zijn geweest om kritische systemen van te voren tijdens een First Article Inspection (FAI) mee te beoordelen. ‘Een trein is een geavanceerde machine waarin heel wat systemen zitten voor de voortbeweging, zoals tractiesystemen en aandrijvingen, alsook comfortsystemen zoals bijvoorbeeld klimaatsystemen. Door

iMaintain 16

IMA2 Q NS.indd 29

22-02-17 16:07

Officiële beursspecials Maintenance NEXT 2017 11 13 april 2017

BENT U DEELNEMER? Bij ons kunt u terecht om extra aandacht te vestigen op uw deelname.

iMaintain verschijnt nog met een beursspecial en nabeschouwing. Daarnaast verzorgen wij de Beurscatalogus met alle wetenswaardigheden over de beurs die bij de ingang aan de bezoekers wordt aangeboden. Voor nadere informatie en reserveringen kunt u contact opnemen met Arthur Middendorp of Kim de Bruin van Jetvertising b.v., T: +31 (0)70 399 00 00 • E: sales@jetvertising.nl

ADOPTEER EEN PUP

EN HELP ’M BLINDENGELEIDEHOND WORDEN.

WWW.ADOPTEEREENPUP.NL

IMA2 Advertenties.indd 30

22-02-17 16:12

ASSET MANAGEMENT 31

direct met een aantal leveranciers van deze systemen te spreken, konden we onze wensen en eisen kenbaar maken en konden we beter onze onderhoudservaring meenemen in de besluitvorming. Door rekening te houden met een levenscyclus van dertig jaar en hoge RAM-eisen was het in sommige gevallen verstandiger te kiezen voor hoogwaardigere systemen of materialen met een langere verwachte levensduur. Bijkomend voordeel was dat we direct ook gewogen beslissingen konden nemen over bijvoorbeeld reserveonderdelen. Een aantal onderdelen zijn zo kritisch voor de beschikbaarheid dat we ze zelf op voorraad willen hebben. Er zijn echter ook heel dure systemen, zoals tractiesystemen, die we liever niet op de plank hebben. Zoals altijd is ook voorraadbeheer een afweging tussen kosten en risico’s en dus hebben we met een aantal OEM’s Service Level Agreements (SLA) gemaakt die de risico’s afdekten.’

Wijns: ‘Net als in een huwelijk zul je soms compromissen moeten sluiten.’

‘Het is constant zoeken naar een optimale balans tussen kosten en betrouwbaarheid, maar ook de invloed op het milieu nemen we

moeten sluiten. Maar als je samen maar hetzelfde einddoel voor ogen houdt, kom je er wel uit.’

mee in onze overwegingen.’

Controle

En zo kan Wijns nog wel even doorgaan. Onderhoudsinstructies en tekeningen werden vroegtijdig mee beoordeeld door de revisiewerkplaats van NS in Haarlem en het componentenbedrijf in Tilburg. ‘Hierdoor weten zij vroegtijdig hoe de SNG is opgebouwd, wat de gevolgen zijn van veelvoorkomende schades, en hoe deze het beste kunnen worden hersteld.’ Wijns wil benadrukken dat een partnership weliswaar gestoeld is op vertrouwen in elkaars expertise en goede wil, maar dat wil niet zeggen dat beide partijen hun verantwoordelijkheid kunnen afschuiven. ‘We vertrouwen elkaar, maar controleren wel degelijk of datgene dat wordt geleverd aan de specificaties voldoet. Het grote verschil met bijvoorbeeld design en construct-contracten is dat je bereid bent in elkaar te investeren. Dat wil niet zeggen dat we nooit ‘bonje hebben’. Net als in een huwelijk zul je soms compromissen

De controleslagen die vooraf gaan aan een goedgekeurde trein, zijn niet mals. Wijns koos ervoor om ook hier de onderhouden vervoersorganisatie te betrekken. ‘Daardoor voorkom je hogere kosten in de gebruiksfase’, zegt hij. ‘Bovendien worden deze mensen direct ook al een beetje eigenaar van de trein en worden ze niet achteraf geconfronteerd met onprettige situaties.’ De design review is de eerste stap die moet worden genomen na ondertekening van het contract. Hierin wordt gekeken of het ontwerp dat CAF maakte naar aanleiding van de aanbesteding voldoet aan de verwachtingen. Voordat men tot de daadwerkelijke seriebouw overgaat, wordt eerst nog een FAI uitgevoerd voor een aantal systemen en componenten. ‘Hier beoordelen we of de individuele systemen voldoen aan onze eisen. Daarna volgt nog een First Installation Inspection, waar de systemen in de trein worden ingebouwd. Een belangrijke fase voor de onderhoudsafdeling, omdat ze dan kunnen beoordelen of ze een lamp of filter

kunnen vervangen of bijvoorbeeld een installatie eenvoudig kunnen in- en uitbouwen. Soms zie je de barrières pas als een systeem op zijn plaats zit.’ Als alles vervolgens naar wens is, volgt nog een uitgebreide testfase met de trein op een speciaal traject in Tsjechië. ‘Daarmee kijken we naar de hoofdfuncties: Haalt een trein 160 kilometer per uur? Kunnen we hem koppelen? Maar we kijken ook of er niets los trilt en gaan na of een schuiftrede zijn werk ook na een aantal herhalingen nog blijft doen. Als laatste wordt de trein in een klimaatkamer geplaatst zodat ook diverse weercondities kunnen worden getest.’ Wijns is zeer tevreden over de samenwerking tot nog toe en verwacht dan ook echt een volgende generatie trein te kunnen opleveren in 2018. ‘Wij hebben veel geleerd door over de schouder van CAF te mogen meekijken, maar zij hebben ook veel geleerd van onze ervaring en kunnen dat meenemen in hun ontwerpen voor andere klanten. De kunst is om te blijven communiceren, ook als het soms schuurt. De directies van NS en CAF hebben regelmatig contact met elkaar een prima basis om te komen tot een trein waar we nog dertig jaar trots op kunnen zijn.’ ■

iMaintain 16

IMA2 Q NS.indd 31

22-02-17 16:07

32 WHAT’S NEXT

De Nederlandse bedrijven SeaOwls en Ulstein Design & Solutions hebben in Londen een revolutionair nieuw hefschip voor de offshore-windindustrie onthuld: de SOUL. Het gepatenteerde ontwerp biedt energiemaatschappijen de mogelijkheid om de stap te maken naar grotere en efficiëntere windturbines op zee en daarmee komt subsidievrije windenergie binnen handbereik.

Revolutionair hefschip voor de offshorewindindustrie onthuld zelfvarend schip. Deze draai aan het ontwerp levert volgens de samenwerkende bedrijven een enorme operationele en kostenvoordelen op in het installatieproces. Door de toepassing van een kruisvormig structureel hoofdverband is het ontwerp meer dan tien procent lichter dan bestaande hefschepen, terwijl het laadvermogen groter is. In combinatie met de hoge capaciteit hijskraan kunnen windturbines van 10-12 MW worden geïnstalleerd, waar 6-8MW turbines de limiet is voor de huidige generatie hefschepen. De SOUL ontwerpserie zal verschillende groottes kennen voor het vervoer en plaatsing van drie tot zes windturbines van elk 10-12MW.

02 16 iMaintain

Abonnees lezen meer op www.imaintain.info

FOTO: ULSTEIN

Bestaande ontwerpen voor hefschepen zitten op de grens van wat economisch nog haalbaar is, waardoor geen verdere kosteneffectiveit is te behalen. Door de scheepsbouwkundige kennis van Ulstein, al jaren actief met scheepsontwerpen voor de offshorewindindustrie, te koppelen aan SeaOwls’ expertise in hefschepen, wordt invulling gegeven aan de noodzaak om een ‘game changer’ te ontwikkelen. Tijdens de ontwerpfase is teruggegaan naar de basis van hoe het meest optimale hefschip eruit zou moeten zien. Volgens Erik Snijders, directeur/eigenaar van SeaOwls, is dit een vierkante tafel met de poten zover mogelijk in de hoeken. Door deze 45 graden te draaien, ontstaat een natuurlijke boegvorm voor een

IMA2 G Whats Next.indd 32

22-02-17 16:17

WHAT’S NEXT 33

Een van de eerste commerciële vliegende auto’s komt van Nederlandse bodem. Het bedrijf PAL-V uit Raamsdonksveer gaat in serie een auto produceren die zowel kan rijden als vliegen. Een toestel kost een half miljoen euro en is door iedereen met een rijbewijs en vliegbrevet te besturen. De leveringen van wegen luchtvaart gecertificeerde modellen zijn gepland voor het einde van 2018. De voertuigen maken gebruik van een zogenoemde dual engine propulsion drive train. Hierbij worden twee motoren gekoppeld aan de propeller die zorgt voor de voorstuwing. Deze oplossing is gebaseerd op twee volledig gecertificeerde vliegtuigmotoren van Rotax, een toonaangevende motorfabrikant in de luchtvaart. Ook andere, reeds bewezen state-ofthe-art technologie uit de luchtvaart- en auto-industrie wordt in het transportmiddel toegepast. Zo staat in de lucht de onderliggende gyroplane-technologie garant voor een stabiel vliegend platform, dat veilige landingen mogelijk maakt. In geval van een motorstoring kan een gyroplane normaal landen met

FOTO: PAL-V

VLIEGENDE AUTO VAN NEDERLANDSE BODEM

ongeveer dertig kilometer per uur op een terrein van ongeveer dertig meter. Dit zorgt ervoor dat het maken van een noodlanding, in combinatie met de dual engine propulsion drive train, veel veiliger is in vergelijking met een vliegtuig of helikopter. Met gyroplane-technologie kan men daarnaast, in tegenstelling tot vliegtuigen met vaste vleugels niet stallen (overtrekken) en zijn dwarswindlandingen gemakkelijker en veiliger uit te voeren. In turbulente

lucht vliegt het nog steeds soepel en stabiel als gevolg van de hoge rotorsnelheid. Men ervaart slecht twintig procent van de turbulentie ten opzichte van een vergelijkbaar luchtvaartuig met vaste vleugels. Het duurt ongeveer vijf tot tien minuten om de Pal-V van een rijdend voertuig om te bouwen tot een vliegende gyrocopter. Het voertuig behaalt snelheden tot 160 kilometer per uur op de weg en tot 180 kilometer per uur in de lucht.

NS INNOVATIEFONDS EN UNIIQ INVESTEREN SAMEN IN ONTWIKKELING HYPERLOOP

FOTO: JOOST WEDDEPOHL

UNIIQ en NS Innovatiefonds investeren samen in de start-up Hardt. Beide fondsen investeren 300.000 euro in deze start-up die wortelt in het succesvolle Hyperloopteam van de TU Delft. Het Delft Hyperloop team werd in januari 2017 overall win-

Prototype van de Hyperloop

naar van de SpaceX Hyperloop Pod competitie in Californië. Met het vervoersysteem Hyperloop kunnen mensen en goederen reizen met de snelheid van een vliegtuig, maar met het gemak van een trein. Lichtgewicht capsules schieten tegen de snelheid van het geluid door een buis zonder luchtweerstand, zwevend op magneten en aangedreven door zonne-energie. Daarmee is het systeem niet alleen razendsnel, maar ook efficiënt en milieuvriendelijk. Dat dit geen verre toekomstmuziek is, lieten de initiatiefnemers van Hardt zien door te winnen van 27 andere universitaire teams van ingenieurs, waaronder gerenommeerde Amerikaanse instellingen als MIT en Virginia Tech. Het Delfste prototype ontving de eerste prijs, kreeg de ‘best design and construction’ award en vloog met 93 kilometer per uur in een door SpaceX neergelegd testtrack van 1,6 kilometer. Hyperloop blijft de komende jaren een zaak van experimenteel onderzoek en ontwikkeling. NS verwacht wél dat Hardt in staat zal zijn technologie te ontwikkelen die mogelijk ook gebruikt kan worden in de NS-treinen.

iMaintain 16

IMA2 G Whats Next.indd 33

22-02-17 16:17

34 WHAT’S NEXT

BAM Bouw en Techniek en Honeywell worden voor een periode van tien jaar strategische innovatiepartners van de Amsterdam ArenA voor alle techniek. De partijen gaan nieuwe technologische ontwikkelingen toepassen binnen de Amsterdam ArenA. Zij zullen actief deelnemen aan dit innovatieplatform, waar met andere partners nieuwe technieken, producten en processen op hun praktische haalbaarheid worden getoetst en geïmplementeerd. Onderdeel van de overeenkomst vormt de aanleg van een nieuw gebouwmanagementsysteem voor het management van de technische systemen in het stadion. Met behulp van sensoren verzamelt dit gebouwmanagementsysteem data van de aangesloten apparatuur, die door BAM en Honeywell worden geanalyseerd. Op basis van data-analyse worden storingen vroegtijdig gedetecteerd, zodat onderhoud kan plaatsvinden voordat overlast ontstaat. De systemen van BAM Bouw en Techniek en Honeywell zorgen ervoor dat preventief, protocollair onderhoud plaats maakt voor predictief

FOTO: JORRIT LOUSBERG

AMSTERDAM ARENA FOCUST OP INNOVATIE IN TECHNISCH BEHEER EN ONDERHOUD

(voorspelbaar), datagestuurd onderhoud. BAM Bouw en Techniek zal als hoofdaannemer voor alle techniek, met behulp van het nieuwe systeem, een kostenreductie realiseren voor het energieverbruik,

onderhoud en facility management van het stadion. Honeywell levert en plaatst meet- en regelapparatuur en sensoren in het gehele stadion, inclusief de eerste fase van de nieuwbouw.

In de Audi-fabriek in Ingolstadt worden sinds begin dit jaar twaalf parkeerrobots ingezet. Deze robots (FTS Ray) transporteren de geproduceerde Audi-modellen zelfstandig naar het treinbeladingsplatform. In de auto-industrie is deze toepassing uniek. Een circa zes meter lange en drie meter brede robot neemt met behulp van lasersensoren de positie en de maten van een auto op, om zich daar op aan te passen. Vervolgens wordt de auto tot een hoogte van maximaal tien centimeter opgetild. Een centraal autonoom controlesysteem geeft een plek door aan de robot waar hij de auto via de kortste weg kan neerzetten. Zodra er voldoende auto’s klaarstaan om naar een bepaalde bestemming te worden getransporteerd, stelt de robot zichzelf in op het beladen van de treinwagons. Op deze manier nemen de bestuurderloze transportsystemen maximaal 8.000 rijbewegingen per dag voor hun rekening, waarbij ze een afstand van circa 500 kilometer afleggen. Zelfs hun accu’s worden automatisch gewisseld: als het

02 16 iMaintain

IMA2 G Whats Next.indd 34

FOTO: AUDI

AUTONOME PARKEERROBOTS VERVOEREN DAGELIJKS 2.000 AUTO’S

laadniveau te laag wordt, gaat de robot automatisch richting een volledig geautomatiseerd wisselstation, waarna een specifiek hiervoor ontwikkelde robot de accu binnen een paar minuten vervangt. 24 uur per dag doet het systeem zijn werk – ook op een open parkeerdek en bij buitentemperaturen tot -20 graden Celsius. Dit zorgt voor meer efficiency en ergonomie voor de medewerkers: ze hoe-

ven aanzienlijk minder ver te lopen en ze worden minder vaak blootgesteld aan extreme weersomstandigheden. Het bestuurderloze transportsysteem FTS Ray is samen met specialist Serva Transport Systems uit het Duitse Grabenstätt aan de Chiemsee ontwikkeld. De parkeerrobots worden continu doorontwikkeld, bijvoorbeeld op het gebied van weersbestendigheid.

Abonnees lezen meer op www.imaintain.info

22-02-17 16:17

WHAT’S NEXT 35

Tijdens bepaalde werkzaamheden aan of in de buurt van treinsporen hebben medewerkers van Belgische spoorbeheerder Infrabel de opdracht te waken over de veiligheid van de onderhoudsteams. Als een trein nadert, waarschuwen deze ‘schildwachten’ hun collega’s en geven ze het bevel om onmiddellijk de werkzone te verlaten. Om hun opleiding verder te verbeteren, ontwikkelde Infrabel een uniek hulpmiddel in Europa: een 3D-simulator om hun werkomgeving na te bootsen en hen verschillende risicosituaties te laten inoefenen. Vanaf maart 2017 zal Infrabel de eerste spoorinfrastructuurbeheerder in Europa zijn die zijn medewerkers een 3D-simulator ter beschikking stelt. Het gebruik van deze, in België ontwikkelde, simulator zal automatisch worden opgenomen in het opleidingstraject van de schildwachten. De 3D-simulator bootst de werkomgeving na door realistische beelden te projecteren op drie muren en op de vloer. Daarop zien de schildwachten de sporen, het team aan het werk, de treinen, de andere schildwachten en een bepaalde voorgeprogrammeerde situatie. Dat alles ondersteund met kwaliteitsvol

FOTO: INFRABEL

3D-SIMULATOR DRAAGT BIJ VERHOOGDE VEILIGHEID ONDERHOUDSTEAMS

geluid. Om de simulatie zo echt mogelijk te maken, draagt de cursist een speciale bril die de hele simulatieomgeving werkelijk aanstuurt (head tracking system). De situatie lijkt levensecht. Zodra de simulatie is gestart, krijgt de cursist naargelang het geselecteerde scenario te maken met gebruikelijke omstandigheden, storende gebeurtenissen of probleemsituaties. Zijn reacties en het al dan niet correcte gebruik van zijn uitrusting worden auto-

matisch door het centrale systeem opgetekend. Op basis daarvan past het systeem het verdere verloop van de simulatie aan. In eerste instantie zullen de nieuw aangeworven medewerkers in de 3D-simulator terechtkunnen, zodat ze sneller de certificering als schildwacht kunnen behalen. De 3D-simulator zal ook worden ingezet in het kader van de bijscholingen zodat elke schildwacht minstens om de drie jaar met de simulator kan oefenen.

START-UP BRENGT VRAAG EN AANBOD CONTAINERS BIJ ELKAAR De Rotterdamse start-up TankContainerFinder.com brengt wereldwijd vraag en aanbod op de markt voor gecontaineriseerd vervoer van natte bulk, gassen, ’food en feed’ met elkaar in contact. Lading- en tankcontainers worden gematcht via een online platform dat voor efficiency, kostenbesparingen en meer duurzaamheid gaat zorgen. ‘50.000 tot 80.000 containers staan gemiddeld leeg’, aldus mede-initiatiefnemer Léon de Bruin. Dankzij zijn contacten en die van compagnon Jeroen

Koppenaal in de branche, kwamen ze op het idee om een marktplaats voor tankcontainers te beginnen. ‘We hoorden van een verlader in Houston die naar een Rotterdamse lessor belde om een bepaald type container over te laten komen om kippenvet te vervoeren. Die lessor belde rond in zijn netwerk en vond de gezochte tankcontainer op uitgerekend 700 meter van die verlader in Houston. Toen beseften we dat daar een wereld te winnen was met behulp van een intelligente logistieke matchmaker.’ Via een eenvoudig keuzemenu, worden alle relevante gegevens op de website ingevuld en komt de match tot stand. In de bèta-fase zijn inmiddels de eerste deals gesloten en het aantal partijen dat van over de hele wereld meedoet, groeit snel. De Bruin beseft dat de start-up een succes wordt dit een effect kan hebben op de branche. ‘Er wordt heel geheimzinnig gedaan over wie welke aantallen containers heeft. Wereldwijd is het een enorm versnipperde markt met 3.000 aanbieders van tankcontainers en meer dan 10.000 bedrijven aan de vraagzijde. Met TankContainerFinder.com zorgen we ervoor dat deelnemers met elkaar in contact komen. Overall is dat alleen maar goed. Van die efficiencywinst profiteert uiteindelijk de hele sector. En ook het duurzaamheidseffect is tegenwoordig een factor van belang.’

iMaintain 16

IMA2 G Whats Next.indd 35

22-02-17 16:17

36 ONTWIKKELING

DEZE RUBRIEK WORDT MEDE MOGELIJK GEMAAKT DOOR

Smart MRO in Brabant Brabant heeft een aantal unieke katalysatoren die de innovatie en kennisontwikkeling op het gebied van MRO versterken en belangrijk bijdragen aan de internationale reputatie van de regionale instandhoudingsindustrie. Zoals de aanwezige Smart Industry voor wie efficiënte onderhoudsoplossingen een internationaal concurrentievoordeel opleveren. Door de behoefte aan levenscyclus optimalisatie ontstaan innovaties die leiden tot een lagere TCO voor de afnemer en die het productieproces efficiënter kunnen maken. Daarnaast kent Brabant veel militaire MRO-activiteiten, zoals de onderhoudsfaciliteiten van de landmacht en de luchtmacht. Het onderhouden van de zeer specialistische wapensystemen vereist vaak zeer hoogwaardige onderhoudskennis en moet in sommige gevallen onder zeer moeilijke omstandigheden kunnen worden uitgevoerd. Ook moeten de systemen voor langere tijd operationeel beschikbaar blijven, waardoor er behoefte is aan innovatieve onderhoudsoplossingen die de levenscyclus kunnen optimaliseren.

Reputatie Dat de regio een sterke MRO-reputatie heeft wordt onder andere bevestigd door het feit dat in Woensdrecht het motorenonderhoud voor de F-35 zal plaatsvinden (en niet alleen voor de toestellen die door Nederland worden aanschaft). De internationale reputatie van de Nederlandse industrie als betrouwbaar, innovatief en stabiel draagt daar natuurlijk belangrijk aan bij. Ook de aanwezigheid van diverse luchthavens (Eindhoven en Breda), diverse militaire vliegvelden, het simulatiecentrum Gate2 in Rijen, het Business Park Aviolanda in Woensdrecht en de vestiging van het hoofdkwartier van de Nederlandse Luchtmacht in Breda versterken de relatie met de internationaal georiënteerde aerospaceindustrie en maakt de regio uitermate geschikt voor Smart MRO.

In contact De behoefte aan technologische innovatie wordt vanuit Smart MRO

FOTO: DEFENSIE

Buitenlandse bedrijven hebben in 2016 met begeleiding van de Brabantse Ontwikkelings Maatschappij (BOM) een recordbedrag van 620 miljoen euro in de Brabantse economie geïnvesteerd. Dit uitzonderlijke resultaat (in 2015 bedroegen de investeringen nog 118 miljoen euro) is toe te schrijven aan vier zogeheten greenfield-projecten. Dit zijn buitenlandse bedrijven die in Brabant een stuk grond kopen om een volledig nieuw pand neer te zetten, en waarmee dus grote investeringen zijn gemoeid. De BOM biedt buitenlandse bedrijven onder andere ondersteuning op het gebied van locatieselectie, arbeid en weten regelgeving. In totaal heeft de BOM vorig jaar 29 buitenlandse bedrijven begeleid bij hun vestiging of uitbreiding in Brabant. Deze ondernemingen creëerden gezamenlijk 2.151 arbeidsplaatsen, bijna vierhonderd meer dan in 2015. Drie van de vier greenfield-projecten in 2016 hadden een industrieel karakter (Mitsubishi Materials Corporation, Can Pack en Danone), het vierde project betrof de bouw van een e-commerce distributiecentrum voor logistiek dienstverlener XPO. Deze bedrijven kozen vooral voor Brabant vanwege de unieke ligging, tussen de grote invoerhavens Rotterdam, Antwerpen en Hamburg en met ruim 170 miljoen consumenten binnen een straal van vijfhonderd kilometer. Daarnaast was aansluiting op het in Brabant aanwezige industriële cluster een belangrijke factor. Ondanks politieke onzekerheden verwacht de BOM in 2017 meer bedrijven te kunnen aantrekken dan vorig jaar. Daarbij zal de BOM zich meer dan voorheen richten op de topsectoren, belangrijke landen als de VS en China, en een nog betere samenwerking op landelijk en regionaal niveau.

FOTO: DEFENSIE

Record aan buitenlandse investeringen

02 17 iMaintain

IMA Q BOM.indd 36

22-02-17 16:20

ONTWIKKELING 37

gefaciliteerd via cross-sectorale verbindingen. Dat betekent technologische ontwikkelingen binnen diverse sectoren met elkaar in contact brengen. En het vinden van partijen die hierin willen deelnemen. Er zijn al verschillende initiatieven die hieraan bijdragen. Zoals het Fieldlab DCMC, dat zich richt op onderhoud van nieuwe materialen en het Fieldlab Capella van World Class Maintenance, dat zich richt op big data. Door kennisuitwisseling met andere fieldlabs in Nederland wordt het mogelijk om innovatie en kennisontwikkeling te versnellen en Nederland ook internationaal steviger te presenteren. Om die reden zijn ook diverse businesscases van belang. Zoals Onelogistics, een geïntegreerde logistieke oplossing die in principe voor het F-35 programma is opgesteld, maar waarvan het generieke concept van een logistieke control-tower in een veel bredere context ontwikkeld kan worden. Om een stevige basis voor Smart MRO te bouwen wordt actief gezocht naar partijen en initiatieven vanuit alle sectoren, die kunnen bijdragen aan de innovatie van het onderhoudsdomein. Door deze te versterken, verbinden en aan te vullen kunnen economische effecten door Smart MRO worden gemaximaliseerd.

Balans Met Smart MRO kan de Nederlandse maakindustrie kansen en niches creëren voor nieuwe service-gerichte businessmodellen die de concurrentiepositie ten opzichte van lage-lonen-landen verbeteren, en voor MRO-start-ups die zich specialiseren in nieuwe materialen en technologie. Smart MRO zorgt uiteindelijk voor een balans tussen continue innovatie, kennisontwikkeling en industriële behoefte.

Financiering voor innovatieve samenwerking Tot 31 maart 2017 kunnen innovatieve bedrijven in Vlaanderen en Zuid-Nederland een subsidieaanvraag indienen bij CrossRoads. Dat Europese project wil de grensregio een economische boost geven door technologische en grensoverschrijdende innovatie te stimuleren. CrossRoads richt zich op kmo’s en mkb’s in Vlaanderen en Zuid-Nederland (Zeeland, Noord-Brabant en Limburg) met sterke, innovatieve en technisch haalbare projectideeën met een grensoverschrijdende meerwaarde. Uiteenlopende sectoren komen in aanmerking voor steun: hightech-systemen, chemie & materialen, agrofood, life sciences & health, cleantech, biobased economy en logistiek & maintenance. Onder meer een geïntegreerd platform om in real time verkeersinformatie te delen en een bewaarsysteem voor fruit kregen al steun via een vorige oproep van CrossRoads. Naar verwachting zal CrossRoads2 vijftig innovatieprojecten en vijftig haalbaarheidsstudies opleveren waaraan KMO/MKB-bedrijven deelnemen. Op die manier levert CrossRoads2 een positieve bijdrage aan de concurrentiekracht van de grensregio en een versterking van het grensoverschrijdende netwerk. Voor het financieel en inhoudelijk projectmanagement van CrossRoads2 is de Stichting CrossRoads 2 opgericht. Binnen de stichting werken de volgende projectpartners nauw samen: BOM, REWIN, NV Economische Impuls Zeeland, LIOF, Innovatiecentrum Limburg, Innovatiecentrum Oost-Vlaanderen, Stimulus Programmamanagement en i-Cleantech Vlaanderen. Meer informatie over CrossRoads 2 is te vinden op www.crossroads2.eu.

Taskforce Economische Effecten Sustainment F-35 Op 1 januari 2017 is de taskforce Economische Effecten Sustainment F-35 in het leven geroepen. De taskforce is aangesteld door het ministerie van Economische Zaken en rapporteert aan de regiegroep Economische Effecten Sustainment F-35. De taskforce versterkt en ontwikkelt vanuit een nationaal belang de innovatieve cross-sectorale businesskansen die leiden tot economische spin-off en spil-over effecten tussen diverse industrieën. Leden van de Taskforce zijn: Peter Ort (P.K.Ort@minez.nl), Marco Schroot (M.P.J.Schroot@minez.nl) en Roland Grimm (H.R.Grimm@minez.nl)

Als buitenlands bedrijf meer uit Brabant halen Als dochter van een buitenlands bedrijf kunt u voor tal van uitdagingen komen te staan. U wilt bijvoorbeeld uitbreiden in Brabant, maar uw hoofdkantoor is nog niet overtuigd van de mogelijkheden. Misschien zoekt u samenwerking met lokale leveranciers. Of loopt de vergunningsaanvraag voor uw expat moeizaam. De BOM ondersteunt buitenlandse bedrijven in Brabant. Of het nu gaat om advies over het vinden van een nieuwe locatie, uitleg over weten regelgeving of de introductie bij potentiële partners: de BOM helpt u graag. De dienstverlening is kosteloos en vertrouwelijk. Ook buitenlandse bedrijven die nog niet voor Brabant hebben gekozen, kunnen rekenen op uitgebreide ondersteuning door de BOM. Voor meer informatie kunnen deze bedrijven terecht op de Engelstalige site van BOM Foreign Investments. Bent u in contact met een buitenlands bedrijf dat zich in Nederland wil vestigen? Wij kunnen helpen de businesscase voor Nederland en Brabant te versterken. Voor vragen: rgrimm@bom.nl

DEZE RUBRIEK WORDT MEDE MOGELIJK GEMAAKT DOOR

iMaintain 17

IMA Q BOM.indd 37

22-02-17 16:20

Het iMaintain platform brengt experts, gebruikers en leveranciers van producten en diensten bijeen om bij te dragen aan transparante informatievoorziening rond onderhoud en asset management. Het platform belicht op een journalistieke en onafhankelijke manier innovaties, behandelt actuele onderwerpen en inspireert. Via het vakblad iMaintain, met de website www.imaintain.info, met drie rondetafelmeetings per jaar, diverse bijeenkomsten en met een jaarcongres bereikt het iMaintain platform haar doelgroep.

Partnernieuws Yokogawa verwerft opdracht voor multi-product brandstofpijpleiding Yokogawa heeft een opdracht ontvangen van de British Pipeline Agency Limited (BPA) voor levering van een beheeren besturingssysteem voor een multi-product brandstofpijpleidingsysteem. Met het project worden de bestaande pijpleidingbeheer- en SCADA-systemen vervangen. BPA is een van de grootste aanbieders van engineering- en operationele diensten voor de olie- en gaspijpleidingsector. Yokogawa is verantwoordelijk voor de engineering, installatie en ingebruikname van de systemen. De levering is rond maart 2018 afgerond.

Nieuwe overslaghaven staalbedrijf Tata Steel in IJmuiden gaat een moderne, duurzame overslaghaven aanleggen voor staalschroot dat in de Staalfabriek wordt gerecycled. De locatie daarvan is de Staalhaven, die in open verbinding met het Noordzeekanaal staat. Nu wordt alle schroot nog per boot gelost bij Velserkom. In de nieuwe situatie vaart een deel van de schepen met schroot, namelijk de binnenvaartschepen, rechtstreeks de Staalhaven in. Dit levert in de toekomst winst op voor het milieu (minder uitstoot vrachtwagens) en voor omwonenden. Tegelijkertijd zorgt het proces voor een efficiëntere logistiek. De planning is dat de overslaghaven begin 2018 gereed is. Bij Tata Steel wordt jaarlijks zo’n 1,5 miljoen ton staal gerecycled in de Staalfabriek. ENGIE wordt partner van biovergasser Ambigo in Alkmaar Met de beslissing van het Participatiefonds Duurzame Economie Noord-Holland (PDENH) en ENGIE om partner te worden, is een van de laatste stappen gezet op weg naar de realisatie van Ambigo, een unieke en innovatieve biomassavergassingsinstallatie in Alkmaar. Gasunie New Energy, Royal Dahlman en ECN hebben eerder al groen licht gegeven. Ambigo is een onderzoeks- en demonstratiefaciliteit waar drie innovatieve technologieën (MILENA, OLGA en ESME) voor het eerst ter wereld gecombineerd worden in een industrieel proces om groen gas te produceren. Naar verwachting kan de installatie vanaf 2018 worden ingezet

Partners van het iMaintain platform

Bekijk alle partnerfilmpjes op www.imaintain.info/platform

Contentpartner Kennis- en innovatiecentrum Maintenance Procesindustrie

Leden van het iMaintain platform

Wilt u meer weten over lidmaatschap of partnering van het iMaintain platform, kijk dan op www.imaintain.info of neem contact op met Gerard Nieveen: Gerard@industrielinqs.nl – 020 3122 085

IMA2 P Platform.indd 38

22-02-17 15:54

‘Expertquotes’ ‘Het is dan ook zaak om aantoonbaar te maken dat je als ketenorganisatie over de benodigde kennis en kunde beschikt om info en data zo toe te passen dat het werkend vervoersysteem optimaal functioneert. Gezien het feit dat de ketenorganisaties deelleveranciers zijn, hebben ze elkaar dus nodig als vervoersketen om tot een totaalinvulling van een werkend vervoersysteem te komen.’

‘Er is een duidelijke behoefte om diepgaande inhoudelijke vakken op nationaal niveau te organiseren. Voor veel vakgebieden kunnen individuele universiteiten dit niet doen, omdat ze niet de vereiste schaalgrootte hebben. Daarnaast is de communityvorming voor zowel PhD-studenten, postdocs als stafleden belangrijk. Iedereen blijft daarmee beter op de hoogte van elkaars onderzoek.’

Erik Bijlsma, gemeente Amsterdam, reageert op de stelling ‘We moeten naar een transparante keten streven’.

Geert-Jan van Houtum, TU Eindhoven, over onderzoeksschool Beta, een gezamenlijk instituut van de Technische Universiteit Eindhoven en Universiteit Twente.

‘De samenwerking moet waarde toevoegen aan de gehele keten, en gezamenlijk verantwoordelijkheid voor de uitkomst (het bereiken van het gezamenlijke doel).’ Ron Wever, Schiphol Group, reageert op de stelling ‘We moeten naar een transparante keten streven’.

Het expertpanel van het iMaintain platform bestaat uit: Henk Akkermans Hoogleraar dynamiek van toeleveringsnetwerken, Universiteit Tilburg Wetenschappelijk directeur WCM

Mark Haarman

Erik Bijlsma Asset owner, Gemeente Amsterdam

Hans Hennekam

Theo Knijff

Operational manager, Ki<|MPi

Peter Schokker

Maintenance manager, Koninklijke Vezet Maintenance Manager of the Year 2016

Manager IA Service Europe, Yokogawa

Cor van de Linde

Roelf Venhuizen

Maintenance Manager of the Year 2012

Voormalig CEO NAM en voorzitter Profion

Directeur innovatieplatform iTanks

Bestuurslid, Veiligheid Voorop,

Jac de Boer

Rob de Heus

Henk van der Meer

Ron Wever

Annemarie Burgemeester

Geert-Jan van Houtum

Taco Mets

Johan Wolt

Leo van Dongen

Ton Huibers

Mark Oosterveer

Professor Maintenance Engineering, Universiteit Twente

Maintenance Manager of the Year 2013

Senior consultant Asset Management & Maintenance, Tebodin

Principal consultant Asset Management, Dimensys

Directeur NS Techniek

Champion World Class Maintenance, Sitech Services

Professor Reliability, Quality en Maintenance, TU Eindhoven

Supervisor, Humaintain

Teamleider Events, BP Raffinaderij Rotterdam

Technical director, Van Meeuwen Industries

Giel Jurgens

Hans Peters

Michel Grijpink

Nico van Kessel

Ruud Schenk

Learning & Development consultant, Hogeschool Utrecht

Asset owner, Havenbedrijf Rotterdam

Principal consultant Asset Management, Tata Steel

Asset manager, Schiphol Group

Maintenance manager, AkzoNobel lndustrial Chemicals MCA Delfzijl Maintenance Manager of the Year 2014

Productmanager SAM, Malmberg

Ivo van der Gaag

Technical manager, VTTI

IMA2 P Platform.indd 39

Managing director, Mainnovation

Teammanager, Drinkwaterbedrijf Dunea Maintenance Manager of the Year 2015 Algemeen directeur, ENGIE West Industrie

22-02-17 15:55

MAGAZINE ONLINE FILM EVENTS MEETINGS AWARDS EXPERTS LEDEN PARTNERS ZICHTBAARHEID BEREIK CONTACT KENNISDELING

Het iMaintain Platform brengt experts, gebruikers en leveranciers van producten en diensten bijeen om bij te dragen aan transparante informatievoorziening rond onderhoud en asset management. Het iMaintain Platform deelt kennis en inspiratie door de integratie van netwerk, magazine, website, events, social media, film, verkiezingen, round tables en specials.

Het iMaintain platform versterkt uw netwerk.

Het iMaintain platform kent experts, leden en partners.

Meer weten: Gerard Nieveen 020 31 22 085 gerard@industrielinqs.nl

Het iMaintain platform biedt partners een optimale mix van zichtbaarheid, bereik, contact en kennisdeling.

www.imaintain.info IMA2 Advertenties.indd 40 160920 iLinqs IMA_Platform.indd 1

22-02-17 20-09-16 16:12 13:52

ROBOTISERING 41

Robotkraan nu ook offshore ingezet Een emotioneel moment was het voor een aantal medewerkers van de NAM toen het onderhoudsschip de Kroonborg met ‘hun’ robotkraan de RoBorg aan kwam varen bij het Engelse platform Leman Alpha. Om de operationele kosten omlaag te brengen, worden platforms met gasbehandelingsinstallaties, verblijfsruimten, helikopterdekken en hijskranen vereenvoudigd tot zeer eenvoudige platforms zonder al deze voorzieningen. Regelmatig moeten ook op deze platforms de putten worden geïnspecteerd of moeten reparaties worden uitgevoerd. De RoBorg kan vanaf nu deze werkzaamheden uitvoeren waarbij kranen en dure werkplatforms niet meer nodig zijn.

Vanaf het Engelse platform Leman Alpha laten Wessel Hollander en Robbert Kroes van NAM telefonisch enthousiast weten hoe goed de eerste offshore werkzaamheden met de compacte robotkraan RoBorg gaan. Op het platform wordt onderzoek gedaan naar een put met een tegenvallende gasproductie. Robbert Kroes, productietechnoloog: ‘Daarom willen we een kijkje nemen in de put. Daarvoor gaan we met een stuk gereedschap de put in om te kijken of de productiebuis vrij is van zand, zout en water. Tegelijkertijd meten we wat de gasdruk is in het reservoir. Aan de hand van deze metingen kunnen we nieuwe mogelijkheden bedenken om de productie te optimaliseren.’

schap de put in wordt gebracht. Om dit te kunnen doen, is een kraan nodig en die mist op het vereenvoudigde platform. In het verleden werd dan een werkplatform naast het onbemande platform gelegd, maar dat kost veel tijd en is te duur voor putten in de Noordzee die steeds minder produceren. Kroes: ‘We bedachten dat we het onderhoudsschip de Kroonborg konden inzetten om te helpen bij dit soort inspecties en bij reparatiewerkzaamheden, maar dan hadden we nog steeds een kraan nodig om het materiaal op te kunnen bouwen.’

Vlekkeloos

Reparatiewerkzaamheden Voor het onderzoek wordt gebruik gemaakt van een standaard slickline-techniek waarbij een stalen kabel met gereed-

FOTO: NAM

Dagmar Aarts

Abonnees lezen meer op www.imaintain.info

IMA2 P Actueeltje.indd 41

Daar kwam de RoBorg bij van pas. Deze machine is eigenlijk ontwikkeld om te helpen bij het onderhoud op raffinaderijen. Zo werd er al bij Shell Pernis mee gewerkt. Wessel Hollander, well-services engineer: ‘Wij zagen dat hij ook voldeed aan de specificaties om er offshore mee te kunnen werken.’ Na een eerste test op land een aantal maanden geleden, ging de RoBorg nu voor het eerst offshore aan de slag. En dat zorgde voor een aantal uitdagingen. Op land kon alles worden getest, behalve dat de Kroonborg de RoBorg op het platform zou zetten. Kroes: ‘De opluchting was groot toen dat was gelukt, het was een emotioneel moment.’ Vervolgens kon binnen 24 uur de complete opstelling voor het inspecteren van de put worden opgebouwd. Hollander: ‘Het uitladen en opbouwen ging vlekkeloos en volgens planning. Voor het opbouwen met de RoBorg en de inspectie hebben we maar drie mensen nodig.’ Zonder de Kroonborg en de RoBorg had de NAM veel putten niet kunnen onderhouden. Kroes: ‘Deze machine stelt ons in staat om de gasproductie uit velden verder te optimaliseren en die velden leger te produceren. We kunnen dus meer gas produceren tegen lagere kosten.’ ■

iMaintain 16

22-02-17 15:56

42 PROCESOPTIMALISATIE

Pijpleidingbundel verbindt terminals Tankopslagbedrijf Vopak in Rotterdam voert allerlei innovaties door om met haar bestaande assets nog meer tonnen product te kunnen verwerken en haar klanten meer flexibiliteit te bieden. In een uniek project zijn twee terminals met elkaar verbonden door middel van een pijpleidingbundel met zeven leidingen die onder het water doorgaat. Daarnaast zijn ook twee controlekamers geïntegreerd. Dagmar Aarts

Vopak heeft in de Botlek drie sites voor de opslag van chemieproducten, die niet naast elkaar liggen. Dat is zo gegroeid doordat in de loop der jaren verschillende bedrijven zijn overgenomen. Elke site heeft zijn eigen specialisatie. Door een aantal stappen die het bedrijf nu maakt, kunnen deze terminals zich nog beter toeleggen op hun specialisatie. Vopak Chemiehaven is hoofdzakelijk gericht op de industriële klanten en heeft leidingen lopen naar alle grote omringende fabrieken in de Botlek. Het is de spin in het web voor een paar basis halffabricaten voor die fabrieken. Ook de verdere distributie van producten gebeurt hier. Vopak Botlek is er voor grotere bulkchemicaliën die binnenkomen met grote zeeschepen of bloktreinen. Vopak TTR richt zich op het beladen van binnenvaartschepen, treinen en trucks met meer gespecialiseerde chemische producten.

Werelden verbinden Tussen Vopak Botlek en Vopak TTR is begin vorig jaar de pijpleidingbundel gelegd, zodat veilig en efficiënt producten van de ene kant van de haven naar de andere kant kunnen worden gepompt. Zo kunnen alle grote schepen worden afgehandeld op Vopak Botlek. En kan via Vopak TTR de distributie worden gedaan via treinen en trucks. ‘Zo kunnen we beide werelden verbinden en ze laten specialiseren in waar ze goed in zijn’, aldus managing director Walter Moone. Het leggen van de leidingbundel was een speciaal project. Moone: ‘Het ging niet om één leiding, maar om een bundel van zeven leidingen over een afstand van een kilometer. Met die bundel kunnen we meer verschillende producten afhandelen, wat ons meer flexibiliteit geeft. We gebruiken nu een paar van de leidingen en kunnen de overige leidingen in de toekomst nog inzetten.’ De bundel is ondergebracht bij Multicore, waardoor derden ook hun

02 16 iMaintain

IMA2 S Vopak.indd 42

product via de leidingen van de ene naar de andere kant van de haven kunnen brengen. Aannemer Visser & Smit Hanab zorgde voor een soepel, hightech precisieproces. Eerst zijn de leidingen langs de nieuwe waterweg geassembleerd en moest een gat worden geboord op vijftig meter onder het water door. ‘Het ging met opvallend gemak’, zegt Moone. ‘Via GPS kon de aannemer precies zien waar de boorkop zich bevond en met joysticks konden medewerkers hem vanaf de kant tot op de centimeter nauwkeurig besturen.’

Verbinden Nadat het boorwerk was gedaan, is een soort vloeibare klei door het gat gepompt waardoor de stabiliteit van het gat wordt bewaard. Daarna kon de leidingbundel erdoor worden getrokken, een klus die in totaal maar tien uur in beslag nam. Nu de leidingen er liggen, merken klanten dat er meer flexibiliteit is. Grote schepen die in het verleden bij de site TTR moesten lossen, kunnen tegenwoordig naar de Botlek waar veel meer steigercapaciteit is. Moone: ‘De handelingssnelheid is er voor onze klanten op vooruit gegaan, hetgeen meer betrouwbaarheid oplevert.’ Voor Vopak was dit een uniek project en volgens Moone smaakt het naar meer. ‘Ik doel dan niet specifiek op verbindingen tussen onze terminals, maar op de hele haven. Een belangrijk deel van concurrerend blijven, is integratie tussen verschillende partijen in het havengebied. Wij hebben onze terminals met elkaar verbonden, maar je kan natuurlijk ook fabrieken onderling verbinden, terminals met fabrieken of een verbinding zoeken met andersoortige eindgebruikers. Ik denk dat de connectie tussen bedrijven de concurrentiekracht versterkt.’

Integratie controlekamers Vopak heeft haar bedrijf niet alleen met de leidingbundel versterkt, maar ook door

Abonnees lezen meer op www.imaintain.info

22-02-17 15:57

FOTO: VOPAK

PROCESOPTIMALISATIE 43

de controlekamers van TTR en Chemiehaven te integreren. De operationele aansturing van de twee terminals is samengebracht in één controlekamer. ‘Op deze manier kunnen we efficiënter werken en de expertise van medewerkers bij elkaar brengen’, zegt Moone. ‘Ze kunnen elkaar nu helpen en vervangen als dat nodig is. Daarnaast kunnen ze zich beter concentreren. Doordat ze op een andere locatie zitten, lopen er minder mensen binnen om even wat te vragen of af te stemmen. Dat heeft ook waarde, maar wat we zien is dat de rust zorgt voor een stabielere aansturing van de terminals.’ Vopak Botlek is niet geïntegreerd in de controlekamer, omdat het dan te complex wordt. Het is met een capaciteit van 850.000 kuub de grootste chemieterminal in Rotterdam. Moone: ‘De andere twee terminals passen qua schaal wel goed bij elkaar. In de toekomst kijken we of we Botlek ook kunnen aansluiten.’ Daar zal zeker wat tijd over heen gaan, want de verandering heeft de organisatie tijdelijk op zijn kop gezet. ‘We zijn van twee shiftleaders naar één gegaan en van twee teamleiders naar één. De ploegen worden over beide terminals aangestuurd en worden flexibel ingezet. De controlekamer is nu een paar maanden operationeel, net als de organisatiesamenvoeging en dat moet rustig inslijten voordat we weer een volgende stap gaan maken.’

Innovaties Op andere gebieden wordt ondertussen wel veel gedaan om de tankopslag verder te ontwikkelen met behulp van innovaties. Moone: ‘We moderniseren onze infrastructuur bijvoorbeeld. Zo hebben we ons volledige methanolsysteem, dat aan de nieuwe leidingbundel is gekoppeld, geautomatiseerd. De hele operationele aansturing van dat systeem gebeurt vanuit de controlekamer op de Botlek. Deze controlekamer bestuurt in dit geval ook bepaalde afsluiters die op de TTR-terminal aanwezig zijn. Het is dus verregaande automatisering van onze systemen, waardoor onze betrouwbaarheid omhoog gaat.’

Moone: ‘Ik denk dat de connectie tussen bedrijven de concurrentiekracht versterkt.’

Ook zet Vopak tegenwoordig drones in om tanks te inspecteren. Er hoeft dan geen steiger meer te worden gebouwd. ‘De drone maakt een 3D-afbeelding van de tank waardoor wij heel gedetailleerd kunnen kijken hoe hij eruitziet. Dat gaat veel sneller dan een traditionele inspectie en het is ook veiliger. Ook hebben we al

testen gedaan met drones om moeilijk te bereiken besloten ruimtes te inspecteren. In deze testen hoefden inspecteurs zelfs helemaal niet meer naar binnen. Daarnaast inspecteren we met een waterdrone onze steigers vanaf het water.’ Ook wordt een nieuwe technologie als virtual reality ingezet om trainingen te doen. Medewerkers kunnen in de virtuele wereld, die een kopie is van de terminal, leren over bijvoorbeeld veilig handelen. Misschien wel de moeilijkste verandering is om de bedrijfscultuur aan te passen. Moone: ‘Wij hebben een cultuurprogramma dat erop is gericht om samen iedere dag een stukje beter te worden. Daarvoor praten we veel met leidinggevenden over hoe je teams aanstuurt, hoe je verantwoordelijkheden laag in de organisatie legt, hoe je op een goede manier van incidenten leert, hoe je elkaar aanspreekt op veiligheid en hoe je omgaat met verbetersuggesties van medewerkers. Er is enorm veel expertise en enthousiasme binnen Vopak en veel medewerkers zijn echt trots op dit bedrijf, dus het fundament om continu te verbeteren is ontzettend goed. Het is belangrijk dat medewerkers blijven nadenken over kleine processtapjes, want het hoeft niet iets heel groots te zijn. Kleine verbeterstappen kunnen het grote verschil maken. Daar geloof ik echt in en ik heb het idee dat we al veel goede stappen aan het maken zijn.’ ■

iMaintain 16

IMA2 S Vopak.indd 43

22-02-17 15:57

09FOT

44 IEDER ZIJN VAK

‘Lef tonen en risico’s nemen’ Duurzaamheid staat bij de RAI Amsterdam hoog op de agenda, vertelt Wilco van den Born, manager Bouw & Techniek. ‘We willen koploper zijn van de beurscentra binnen Europa. Qua onderhoud valt er nog veel te optimaliseren. Dat de RAI dat doet – ook in moeilijke tijden – vind ik heel mooi om te zien.’

Ingrid Rompa

Van den Born heeft enkele jaren geleden een energieplan geschreven, dat deels is uitgevoerd en deels nog steeds doorloopt. ‘We streven met name naar een reductie van energie op eigen verbruik. De eerste vijf jaar behaalden we een reductie op elektriciteit en gas van vijfentwintig procent. Daarna hebben een vervolgprogramma gemaakt, want we willen nog eens vijftien procent minder verbruiken in vijf jaar tijd. Daar zitten we nu middenin. We hebben al veel acties gedaan en er staat nog een aantal acties gepland. Dat varieert van zonnepanelen tot slim naar je onderhoud kijken.’ Er wordt bijvoorbeeld bekeken hoe je op een duurzame manier installaties kunt vervangen. ‘We hebben onder meer besloten dat we van fossiele brandstof af willen. Dus van gas overschakelen op stroom. Dat is en blijft in onze opinie duurzaam opwekbaar. We stappen over van gasabsorptie op centrifugaalmachines, dus een centrifugale opwekking van koelte. Inmiddels hebben we al negen megawatt aan centrifugaalmachines staan. Er zijn ook ringleidingen aangelegd om dat vermogen te verplaatsen, zodat we koeling op die plekken kunnen krijgen waar we het willen hebben.’

Een megawatt extra Via een parkeergarage kom je uit op de WKK-ruimte waar de gasturbine staat. ‘Deze installatie maakt van gas elektriciteit’, wijst Van den Born. ‘Hij heeft als bijproduct warmte. Die warmte gebruiken we ook weer in het pand. De installatie staat echter alleen aan op het moment dat wij de warmte ook kwijt kunnen, want anders is het geen duurzaam element. De machine heeft als voordeel dat hij enorm efficiënt is. Hij heeft een rendement van meer dan 97 procent. Dat is een enorme omzetting.’ Bijkomend voordeel is, dat als de RAI in een noodstroomsituatie komt te zitten,

02 16 iMaintain

IMA2 M Vloer op.indd 44

deze installatie dan ook kan worden ingezet. ‘Op deze manier hebben we nog een megawatt extra, die we in het pand kunnen distribueren.’ Zijn technisch managers denken graag mee over duurzame oplossingen. ‘De investeringen zijn vaak hoog, maar het heeft meestal een terugverdientijd. Daar wordt wel rekening mee gehouden. De directie staat daar gelukkig ook voor open. Duurzaamheid is voor ons belangrijk, omdat we in de stad zitten. We hebben daar een verantwoordelijkheid in. We kunnen niet onbeperkt CO2 uitstoten. Dat willen we dus beperken. We hadden meer dan twee miljoen kuub gas en nu nog maar twee ton. Dus dat is een factor tien naar beneden qua milieubelasting.’

Koploper Voordeel van koploper zijn, is dat je innovaties kunt doorvoeren op het moment dat het jou uitkomt qua verstoring én investeringen, stelt van den Born. ‘We worden zelden gedwongen om iets te doen door de overheid, omdat we het al hebben gedaan. Een van onze gebouwen heeft het BREEAM-certificaat Excellent. Voor andere panden geldt nu ook dat we nooit ‘domme’ vervangingsinvesteringen doen, maar we vervangen altijd zo duurzaam mogelijk. Bij een lift zorgen we er nu voor dat hij bij de daling energie opwekt. Dat is een kwestie van een accu extra. Meer is het niet. De kosten zijn wel iets hoger, maar dat verdient zich in die opgewekte energie uiteindelijk terug.’

Zo efficiënt mogelijk Preventief onderhoud is een belangrijke factor binnen de RAI. ‘We hebben een aantal managers lopen; voor Elektrotechniek, Werktuigbouwkunde, Bouwkunde, Facilitair. Ze zijn allemaal verantwoordelijk voor de installaties die horen bij hun discipline en ze hebben uiteraard raakvlakken met elkaar. De operationele

Abonnees lezen meer op www.imaintain.info

22-02-17 16:06

FOTO’S: RAI AMSTERDAM

IEDER ZIJN VAK 45

Wilco van den Born, manager Bouw & Techniek, en Mohammed Bouzelmat, technisch manager Elektrotechniek, werken dagelijks aan de optimalisatie van het onderhoud aan de RAI Amsterdam.

bedrijfsvoering (het correctieve deel) en de beheerkant (het preventieve deel) heb ik bewust uit elkaar getrokken om goed preventief onderhoud te kunnen doen. Anders verdwijnt dat altijd op de achtergrond. Ik vind het een geweldige uitdaging om het onderhoud zo efficiënt en optimaal mogelijk te doen.’

Korte lijnen Mohammed Bouzelmat is technisch manager Elektrotechniek. Hij stuurt onder meer leveranciers aan en bij calamiteiten is hij beschikbaar voor de technische dienst. ‘Onze technische dienst bestaat uit dertien man’, legt hij uit. ‘Zeven daarvan draaien storingsdiensten. Als onze beursklanten in huis zijn, dan zijn zij ook in huis. Wanneer dat niet het geval is, werken zij op afroep in wisseldiensten.’ Hij vindt het heel belangrijk dat alles goed blijft functioneren. ‘De publieke ruimtes geven wij continu aandacht, omdat het een van de belangrijkste zaken is voor het publiek. Ik wil het niet op mijn geweten hebben dat tijdens een mooi groot evenement zaken

fout lopen omdat iets niet werkt. Dat is mijn trots als techneut. Daarom is het belangrijk dat alles goed wordt onderhouden. Wij hebben korte lijnen en daardoor minder klachten.’

Van den Born: ‘Wanneer je weinig preventief doet, zul je zien dat het correctief onderhoud stijgt en je klanttevredenheid daalt.’

daarvan. Soms worden er duizenden meters kabels gelegd.’ In totaal heeft de RAI 36 trafo’s (transformators, red.) tot haar beschikking. ‘Die zitten in een net en worden onderhouden door Liander. Elke tweeënhalf jaar komt dezelfde trafo weer aan de beurt voor regulier onderhoud. Dat is preventief onderhoud, dat continu doorgaat behalve tijdens evenementen. Dan is dat absoluut onmogelijk. ’s Zomers, tijdens de rustige periode, wordt het meeste onderhoud ingepland.’

HKL-structuur Eigen hoogspanningsnet Bouzelmat houdt zich eveneens bezig met het eigen hoogspanningsnet van de RAI. ‘Wanneer een beurs plaatsvindt, gaan we richting dertien megawatt verbruik. Dat is een enorme piek ten opzichte van ons normale standaardverbruik, dus je moet goed kunnen schakelen. Hoe krijgen we alle vermogens op de juiste plek? Dat is behoorlijk puzzelen. Voor elke beurs is dat weer anders. Ik doe de beoordeling

Dit is echter nog maar klein onderdeel, legt Van den Born uit. ‘Daaronder zit nog een enorme HKL-structuur (Hoofd Kracht Licht) met verdeelkasten en subverdelers. De meeste zijn 1.600 ampère. Hier zit voor ons heel veel onderhoud in, omdat we een wat complexere installatie nodig hebben dan andere bedrijven door de wisselende vraag per locatie. We hebben een vast net waar onze kantoorverlichting op draait en een flexibel standnet.

iMaintain 16

IMA2 M Vloer op.indd 45

22-02-17 16:06

46 IEDER ZIJN VAK

De standhouders zorgen ervoor dat we dagelijks in en uit moeten schakelen.’ Dat is niet gebruikelijk in zo’n installatie en daar zijn ze eigenlijk ook niet geschikt voor, weet hij. ‘Maar dat doen we wel. Daardoor is de levenscyclus van de verdelers veel korter dan bij een ander bedrijf. Doordat we die kasten continu ‘mishandelen’, krijg je ook een hogere cyclus qua vervanging. Ze gaan maar een tiende van de tijd mee. We doen het niet op de harde manier; we sluiten alles wel netjes af, maar dan nog gaan ze bij ons vrij kort mee.’ Ook hierbij speelt preventief onderhoud een grote rol. ‘Met name voor de overbelasting’, legt Bouzelmat uit. ‘We maken onder meer warmtefoto’s van de kast om te zien waar de lekkages zitten. Dat doen we elk jaar tijdens de grote beurzen als alles onder spanning staat. Dan kun je het beste meten. Wanneer het maximale vermogen nodig is, hebben we pieken van 12,4 megawatt. Dat is echt heel veel.’ De RAI wil de pieken in het verbruik wel zo laag mogelijk houden en stuurt hier ook actief op. Bouzelmat houdt zich daar al enige tijd mee bezig. ‘Ik schakel tijdelijk dingen af, zoals delen van de vaste installatie, bijvoorbeeld de luchtbehandeling. Hierdoor houd je de pieken heel laag en kun je als het ware een vlakker

patroon in je installatie maken. Zo kunnen we misschien de kasten van drie jaar levensduur naar vier jaar brengen. Dat scheelt heel veel onderhoud en geld.’

Bouzelmat: ‘Hoe krijgen we voor elke beurs alle vermogens op de juiste plek? Dat is behoorlijk puzzelen.’ Gezonde balans Een gezonde balans tussen preventief en correctief onderhoud is volgens Van den Born het allerbelangrijkste. ‘Wanneer je weinig preventief doet, zul je zien dat het correctief onderhoud stijgt en je klanttevredenheid daalt. Dat komt omdat je veel meer verstoringen zult krijgen. Je kunt ook te veel preventief doen, waardoor je bijna geen correctief onderhoud meer hebt. Maar dan geef je waarschijnlijk onnodig veel geld uit. Dus daarom zijn we op zoek naar balans. Er mag echt wel af en toe een kleine storing zijn. Dat kunnen we ons veroorloven. Maar we zijn op zoek naar de foutmarge: wat is voor de klant niet of nauwelijks merkbaar. En daar passen we ons preventief onderhoud op aan.’

Het is goedkoper wanneer je wat storingen incalculeert, vindt hij. ‘Geen storingen red je sowieso niet. En onderhoud betekent – gek genoeg – ook storingen. Tijdens of na onderhoud zie je vaak storingen ontstaan. Daarom proberen we onderhoud altijd in rustige periodes te doen. Dan kunnen we de machines rustig opstarten om te kijken of er kinderziektes in zitten; na een modificatie of iets dergelijks. Alle apparaten hebben hier dus een deel correctief onderhoud. Je hebt daarnaast een wettelijk deel (zeventig procent) en een deel bovenwettelijk (twintig procent). Het bovenwettelijke deel doen wij om meer zekerheid in een installatie te krijgen. De laatste tien procent is dus het correctieve onderhoud. Deze verhouding telt globaal voor al onze gebouwen met haar installaties.’ Van den Borns drive is optimalisatie van het hele complex, vertelt hij enthousiast. ‘En dat doe ik samen met mijn mensen. Wat ik heel mooi vind om te zien is dat de RAI het lef heeft om te investeren; ook in moeilijke tijden. Je kunt stil blijven staan in de crisis, maar je kunt ook vooruitgaan en dan uiteindelijk een voorsprong pakken op anderen. Lef tonen en risico’s nemen hoort bij ondernemen. Ik ben er heel trots op dat de RAI dat durft te doen.’ ■

02 16 iMaintain

IMA2 M Vloer op.indd 46

22-02-17 16:06

PRODUCTEN 47

Producttrends op www.imaintain.info

Octrooi voor Tankpit Seal

Profiltra heeft een octrooi gekregen voor zijn Tankpit Seal, die de veiligheid van opslagtanks verhoogt. Deze innovatieve afdichting is bestand tegen hoge temperaturen en beperkt schade bij calamiteiten. Deze afdichting heeft een nagenoeg universele chemische resistentie en vangt door zijn flexibiliteit zowel radiale, axiale als laterale bewegingen van de leidingen op. Meer informatie: www.profiltra.nl of ontmoet Profiltra tijdens Maintenance NEXT 2017 op standnummer 3.305

Stofafstotende kettingsmeermiddel met PTFE

Eenvoudige trillingsmetingen voor roterende onderdelen

De halfsynthetische smeermiddelen R603T dringen in de gewrichten door dankzij hun geringe viscositeit en hun oppervlakteactieve stoffen. Vervolgens worden de middelen wat dikker, zodat een langdurige smering gewaarborgd is. Ze zijn geschikt voor alle types mechanismen, zoals onder andere kettingen, kabels, transportbanden, glijgoten en precisiemechanismen. Ze worden vooral in stoffige, vochtige of in chemisch agressieve omgevingen gebruikt. Meer informatie: www.sogelub.com of ontmoet Sogelub tijdens Maintenance NEXT 2017 op standnummer 401.

De VShooter is een trillingsanalyse-camera die op eenvoudige wijze de staat van roterende onderdelen aan motoren, pompen, ventilatoren, lagerblokken en schroefblokken voor compressoren vastlegt. De VShooter analyseert data automatisch, vergelijkt deze met referentietabellen en geeft de gesteldheid per meetpunt weer op een foto. Daarmee maakt de camera onbalans, uitlijnfouten, loszittende montage, lagerschade en smeerproblemen snel inzichtelijk. Meer informatie: www.geveke-energyservices.nl of ontmoet Geveke Energy Services i tijdens Maintenance NEXT 2017 op standnummer 4.202.

Corrosie-oplossingen voor de procesindustrie

Voor Thermopol Kunststoftechniek is kunststof de verzamelnaam van thermoplasten en composieten (glasvezelversterkte kunststoffen op basis van vinylester of epoxy harsen). Thermopol heeft recent een kunststof leidingsysteem van een waterzuivering in de procesindustrie ontworpen. Als materiaal werd gekozen voor een combinatie van HPDE enerzijds en anderzijds PP (polypropyleen) met een 3-lagige structuur, waarvan de binnenste laag bestaat

uit glasvezelkern. Hierdoor krijgt het PP een grotere drukbestendigheid en dankzij de glasvezelversterking wordt de uitzettingscoëfficiënt met 2/3 gereduceerd en is een grotere afstand tussen de ophangbeugels mogelijk. Meer informatie: www.thermopol.nl of ontmoet het bedrijf tijdens Maintenance NEXT 2017 op standnummer 4.200.

Schoonmaakrobot voor tankreiniging

Corrosie-inspectie met de Mentor UT

De allereerste operabele Atex Zone 0-schoonmaakrobot voor tankreiniging is ontworpen en mede-geproduceerd door ICIServices. Het gaat om een behendig, relatief klein apparaat, dat door het 24-duims mangat van een tank past en meters slang achter zich aansleept. De robot verkort de doorlooptijd van olietankreiniging met veertig procent en maakt de arbeidsomstandigheden van tankcleaners een stuk veiliger en hygiënischer maakt. Er zijn al diverse projecten afgerond bij olieraffinaderijen en havenbedrijven, waaronder NUstar, MET, TEAM Terminal, Rotterdam-Rijn Pijpleiding en Esso. De robot vermindert fysieke betreding met 95 procent en dat levert belangrijke verbeteringen op. Uit klantcases is gebleken dat de directe schoonmaakkosten niet veel hoger zijn dan de traditionele kosten en de indirecte kosten zijn beduidend lager. Meer informatie: www.ici-services.eu of bekijk de robot in werkopstelling tijdens Maintenance NEXT 2017.

De Mentor UT biedt inspecteurs de mogelijkheid tot het vakkundig inspecteren van materiaaleigenschappen. Het is een ultrasoon phased array instrument dat uitermate geschikt is voor het in kaart brengen van corrosie in pijpleidingen, tanks en schepen. De Mentor UT maakt gebruik van apps die net als op een smartphone eenvoudig te downloaden zijn. De applicaties begeleiden de inspecteurs stap voor stap door het inspectieproces. Gebruikers kunnen zelf apps configureren voor een specifieke toepassing of men kan een app downloaden uit de online store waar voorgeprogrammeerde werkprocedures beschikbaar zijn. Doordat de Mentor UT voorzien is van WiFi is het heel eenvoudig om data uit te wisselen met andere instrumenten. Door middel van de online connectiviteitsmogelijkheden is het tevens mogelijk om hulp op afstand in te schakelen of om beelden online te delen met een expert die op een pc, telefoon of tablet mee kan kijken. D Meer informatie: www.kwx.nl of ontmoet KWx tijdens Maintenance NEXT op de standnummer 5.105.

iMaintain 16

IMA2 E Producten.indd 47

22-02-17 16:21

48 OPINIE

Stelling: ‘We moeten naar een transparante keten streven’ Als je een huis koopt, heb je na de oplevering nog maar weinig contact met de aannemer. Met leveranciers van installaties des te meer. Mocht er later iets mis zijn met de keuken, dan neem je direct contact op met de keukenleverancier. Datzelfde geldt voor treinen, meent Leo van Dongen, directeur NS Techniek. ‘Het is goed om al tijdens de ontwerpen bouwfase een goede relatie op te bouwen met de leveranciers van de technische installaties’, zei hij in de vorige editie van iMaintain.

Van Dongen wordt met zijn technische afdelingen het liefst zo vroeg mogelijk betrokken bij het ontwerp van nieuw materieel. ‘Momenteel hebben we bij elkaar 2,5 miljard aan bestellingen lopen, waaronder een order van 118 sprinters bij de Spaanse treinbouwer CAF. Mensen van mijn technische afdelingen worden nu al betrokken bij design reviews van deze sprinters. Toch is het nog belangrijker om ook goede en open relaties op te bouwen met de ongeveer twintig onderaannemers, zoals Mitsubishi en AtlasCopco.’

Een open relatie met toeleveranciers zorgt voor een transparante keten, en dat is gunstig voor de opdrachtgever. Want als er meer informatie beschikbaar is, kunnen er nog betere analyses worden gemaakt en kan bijvoorbeeld onderhoud nog beter worden gepland. Maar profiteren toeleveranciers daar ook van, of komt concurrentiegevoelige informatie te gemakkelijk op straat te liggen? Wat vinden onze experts? Hoe denken zij over de stelling ‘We moeten naar een transparante keten streven’?

Wever: ‘Binnen de gehele keten moeten de juiste marges afgesproken zijn, tegen de juiste concurrerende voorwaarde die voor de gehele keten een voordeel biedt.’

Strategisch partnership Volledig eens met de stelling het is echter nog niet op alles toepasbaar. Basisvoorwaarde voor een transparante keten is een strategisch partnership binnen de keten, die gebaseerd is op vertrouwen, gezamenlijke doelstellingen en is ingericht op veranderingen die zullen plaatsvinden in de toekomst. Binnen de gehele keten moeten ook de juiste marges afgesproken zijn, tegen de juiste concurrerende voorwaarde die voor de gehele keten een voordeel biedt. De samenwerking moet waarde toevoegen aan de gehele keten, en gezamenlijk verantwoordelijkheid voor de uitkomst (het bereiken van het gezamenlijke doel). Ron Wever, asset manager Schiphol Group

02 16 iMaintain

IMA2 L Stelling.indd 48

22-02-17 16:08

OPINIE 49

Adequaat reageren Ik onderschrijf de stelling voor 110 procent en wel om de volgende vier redenen. Ten eerste levert social media tegenwoordig zo snel een reactie op goede of slechte prestaties van ons areaal – voor Amsterdam betekent dit de railinfrastructuur tram/metro – dat je als beheerketen wilt weten wat er speelt om hier als eigenaar en eindverantwoordelijke snel en adequaat op te kunnen reageren. Ten tweede ben je door een transparante en open relatie vanaf het moment dat je nieuwe railinfrastructuur laat bouwen, in staat om door de vroegtijdig ontstane relatie op een later tijdstip tijdens de exploitatie en beheerperiode elkaar in de keten constructief te ondersteunen bij problemen. Ten derde groeit de laatste decennia het begrip dat producenten, exploitanten en beheerders gezamenlijk verantwoordelijk zijn voor een werkend vervoersysteem, niet enkel voor de compositie maar ook voor het exploiteren en beheren van het systeem. Dit kan enkel goed werken als de partijen langdurig een transparante onderlinge relatie willen aangaan. Focus

enkel op rolling stock, railinfrastructuur of deelsystemen van een werkend vervoersysteem is achterhaald. Met de digitalisatie als bindende factor over de genoemde aspecten moet je oog hebben voor de integrale problematiek van het systeem.

functioneert. Gezien het feit dat de ketenorganisaties deelleveranciers zijn, hebben ze elkaar dus nodig als vervoersketen om tot een totaalinvulling van een werkend vervoersysteem te komen. Erik Bijlsma, asset owner nieuwe rail infra Metro en Tram Gemeente Amsterdam

Bijlsma: ‘Ketenorganisaties zijn deelleveranciers en hebben elkaar dus nodig als vervoersketen om tot een totaalinvulling van een werkend vervoersysteem te komen.’ En tot slot: zaken als ‘eigendom van informatie en data bepaalt mijn macht of marktpositie’ zijn door ontwikkelingen op het gebied van big data en IoT al lang achterhaald. Het is dan ook zaak om aantoonbaar te maken dat je als ketenorganisatie over de benodigde kennis en kunde beschikt om info en data zo toe te passen dat het werkend vervoersysteem optimaal

iMaintain 16

IMA2 L Stelling.indd 49

22-02-17 16:09

50 AGENDA

Maart

16 maart 2017 Rotterdam Ahoy www.imaintain.info/congres iMaintain 2017 Delen is het nieuwe hebben. In een tijd waar schaarste aan resources, kennis en materialen groeit, wordt de kracht van het collectieve steeds groter. In de industrie van morgen vertaalt zich dat bijvoorbeeld in een gedeelde verantwoordelijkheid voor opleiding, in open innovaties en in verrassende samenwerkingsverbanden. iMaintain 2017, het jaarcongres van de NVDO en het iMaintain platform, gaat op zoek naar inspirerende voorbeelden en deelt die kennis.

23 maart 2017 Smit Transformatoren, Nijmegen www.aanmelder.nl/2017dutchpower3 Transformatoren ingewikkeld!? Om meer te weten te komen over de nieuwste ontwikkelingen op het gebied van transformatoren en een kijkje te nemen in de fabriek van vermogenstransformatoren organiseert Dutch Power een bijeenkomst bij Royal Smit Transformers in Nijmegen over diagnostiek, monitoring, innovaties en ontwikkelingen.

27 maart 2017 iTanks, Rotterdam www.mastersofindustry.nl Cybersecurity in de industrie Cybersecurity is tegenwoordig een veel gehoorde term. Ook voor de procesindustrie liggen grote uitdagingen bij de beveiliging van hun installaties. Tegelijkertijd bieden concepten als Industry 4.0 en het Internet of Things steeds meer mogelijkheden om fabrieken nog verder te automatiseren en robotiseren. En dat vraagt alleen maar om nog meer beveiliging. Tijdens Masters Of Industry op 27 maart leggen specialisten uit waaraan we dan moeten denken.

28-30 maart 2017 Jaarbeurs Utrecht www.railtech.com Railtech Europe 2017 De spoorsector ontwikkelt zich razendsnel. Kennis delen is daarvoor een belangrijke factor om de hele sector naar een hoger plan kunnen tillen. De spoorsector moet zichzelf continu verbeteren om de concurrentie aan te kunnen blijven gaan met andere modaliteiten. Belangrijke onderdelen zoals ERTMS, digitalisatie en spooronderhoud moeten hoog op de agenda blijven staan om een leidende positie van het spoor in transport te verkrijgen. De beurs biedt een interessant programma met zestig workshops voor de spoorsector.

31 maart 2017 SKF, Nieuwegein www.nvdo.nl Nationaal Asset Management Debat Asset management is een krachtig ondersteunend middel dat bijdraagt in het realiseren van een operational excellente bedrijfsvoering en aan het waarborgen en verduurzamen van het verdienmodel. De organisatie wordt zich meer bewust van de noodzaak van kosteneffectief en risicogestuurd beheer en onderhoud van de assets over de levensduur.

April 5–6 april 2017 Brabanthallen, ’s-Hertogenbosch www.easyfairs.com Automation 2017 Automation is de ontmoetingsplaats met een verbindende factor tussen de verpakkings- en logistieke sector. Deze beurs wordt tegelijkertijd met Empack en Logistics&Distribution georganiseerd.

11-13 april 2017 Rotterdam Ahoy www.maintenancenext.nl Maintenance NEXT 2017 Maintenance NEXT 2017 bouwt van 11 tot en met 13 april aan de onderhoudsindustrie van vandaag én morgen. Deze editie staat in het teken van Mastering Assets; Partnering for Performance. Dit thema sluit aan op de trend dat samenwerking en het delen van informatie van essentiële waarde is voor Asset Owners, fabrikanten (OEM), toeleverings- en servicebedrijven en vanzelfsprekend de professionals die op dagelijkse basis verantwoordelijk zijn voor optimale prestaties tegen reële kosten.

Mei 2-4 mei 2017 RAI, Amsterdam www.apexshow.com APEX 2017 Op APEX 2017 presenteren internationale fabrikanten (Europa, VS en China) van verreikers, werkliften, schaarliften, telescoophoogwerkers, verticale werkplatforms, mast hoogwerkers en hoogwaardig steigermateriaal hun producten.

Oktober 10 en 11 oktober 2017 NH Conference Centre Koningshof, Veldhoven www.metaal2017.nl Metaal 2017 Metaal 2017 is een nieuw evenement voor de metaalbewerkende- en verwerkende industrie. De metaalindustrie kent een grote diversiteit aan technologieën, applicaties en marktgebieden in de verspanende industrie, de niet-verspanende industrie en de wereld van 3D-metaalprinten. Metaal 2017 biedt unieke kansen voor cross-overs tussen deelnemende vertegenwoordigers uit vele domeinen.

02 17 iMaintain

IMA2 F Agenda.indd 50

22-02-17 16:14

IE OGIE

61-16 11:52 11:52

Gebruiksvriendelijke Gebruiksvriendelijke&& flexibele flexibelemaintenance maintenance management management software software

Maintenance Maintenance

NEXT NEXT

1111 t/m t/m 1313 april april Stand Stand

5.203 5.203

MetMet de de Ultimo Ultimo software software brengt brengt u meer u meer structuur structuur aanaan in uw in uw onderhoudswerkzaamheden, onderhoudswerkzaamheden, werkt werkt u efficiënter u efficiënter en en creëert creëert u ruimte u ruimte omom te besparen. te besparen. Bovendien Bovendien toont toont u met u met de de inzet inzet vanvan de de software software eenvoudiger eenvoudiger aanaan datdat u aan u aan belangrijke belangrijke wetweten en regelgeving regelgeving voldoet. voldoet. Heldere Heldere dashboards dashboards en en rapporten rapporten verschaffen verschaffen u enu en uwuw stakeholders stakeholders meer meer inzicht inzicht in de in de prestaties. prestaties.

03022017_Ultimo_adv_210x297_3mm.indd 03022017_Ultimo_adv_210x297_3mm.indd 1 1 IMA02 omslag los.indd 51

METMET ULTIMO ULTIMO IS MEER IS MEER MOGELIJK: MOGELIJK: ++ EenEen uitgebreide uitgebreide HSE-suite HSE-suite voorvoor ondersteuning ondersteuning op het op het gebied gebied vanvan Health, Health, Safety Safety & Environment. & Environment. ++ Mobiel Mobiel werken werken metmet de app de app Ultimo Ultimo Go.Go. ++ Standaard Standaard software, software, die die eenvoudig eenvoudig op maat op maat kankan worden worden gesneden. gesneden. ++ EenEen vrij vrij instelbare, instelbare, persoonlijke persoonlijke startpagina startpagina metmet ruimte ruimte voorvoor grafieken, grafieken, dashboards dashboards en andere en andere overzichten. overzichten. ++ Diverse Diverse standaard standaard interfaces, interfaces, bijv.bijv. metmet ERP-systemen. ERP-systemen. ++ Starten Starten metmet Ultimo Ultimo Lite,Lite, eeneen eenvoudig, eenvoudig, maar maar tochtoch compleet compleet systeem systeem voorvoor de kleine de kleine TD of TDals of instapmodel. als instapmodel.

03/02/2017 03/02/2017 10:31 10:31 22-02-17 22-02-17 16:24 16:24 22-02-17 16:36

iMaintain Nr. 02 - 2017

voor meer dan alleen uw gereedschap. de nieuwe garanT-gereedschapstassen van textiel, robuust en functioneel â&#x20AC;&#x201C; voor werk en vrijetijd.

www.hoffmann-group.com

IMA02 los.indd 52 IMA2 Aomslag Voorplaat.indd 41

22-02-17 16:36

29-30/03/2017 Antwerp Expo

UITNODIGING INVITATION

29-30/03/2017 Antwerp Expo

maintenance-2017-exposantenkaart.indd 1

• 29/03/2017: 10.00 - 19.00 • 30/03/2017: 10.00 - 18.00 Antwerp Expo Jan Van Rijswijcklaan 191 2020 Antwerpen / Anvers

16/12/16 15:11

Main Media Partner:

Media Partners:

www.maintenance-expo.be Knowledge Partner:

Gelijktijdig met / en même temps que

“Let’s take maintenance to the Master level” Le salon indépendant et interactif dédié à la maintenance et orienté produit dans l’un des axes industriels prioritaires d’Europe : Anvers

• Verhoog de betrouwbaarheid, levensduur en rentabiliteit van uw machinepark dankzij de nieuwste onderhoudstechnologieën. • Wees voorbereid op storingen, verklein het risico op stilstanden en optimaliseer de productie. Kortom, spaar tijd en geld uit. • Neem deel aan conferenties rond Asset Management en Smart Maintenance en learnshops rond Condition Monitoring met hoge toegevoegde waarde. Wissel kennis en ideeën uit met de beste onderhoudsexperts in uw sector.

• Augmentez la ﬁabilité, la durée de vie et la rentabilité de votre parc de machines grâce aux nouvelles technologies d’entretien • Soyez préparés en cas de panne, réduisez le risque de temps mort et optimisez la production. En résumé, épargnez du temps et de l’argent. • Participez aux conférences sur l’Asset Management et la Smart Maintenance ainsi qu’aux learnshops sur le Condition Monitoring avec une haute plus-value. Échangez des connaissances et des idées avec les meilleurs experts en entretien de votre secteur.

WWW.MAINTENANCE�EXPO.BE Organised by EASYFAIRS

REGISTREER NU VOOR UW GRATIS TOEGANG Met uw persoonlijke registratiecode.

ENREGISTREZ�VOUS MAINTENANT POUR VOTRE ENTRÉE GRATUITE Avec votre code d’enregistrement personnel.

3002 VIA / SUR WWW.MAINTENANCE�EXPO.BE Deze uitnodiging wordt u aangeboden door: Cette invitation est offerte par :

iMaintain

Organised by EASYFAIRS

Dé onafhankelijke en interactieve beurs rond productiegericht onderhoud, in een van Europa’s industriële zwaartepunten: Antwerpen

PARTNERS IN PERFORMANCE

UITNODIGING REGISTREER NU VOOR EEN GRATIS TOEGANGSBEWIJS GA NAAR WWW.MAINTENANCENEXT.NL EN VOER DE REGISTRATIECODE (Z.O.Z.) IN.

Strategische partners

Organisatie

Kennis moet je onderhouden: Maintenance NEXT 2017! Dinsdag 11 april tot en met donderdag 13 april in Rotterdam Ahoy

Maintenance NEXT 2017, dé belangrijkste technologie- en onderhoudsexpo van de Benelux. Hier komt de hele sector drie dagen bijeen met als doel het Nederlandse installatiepark zo optimaal mogelijk te laten functioneren. Maintenance NEXT is niet alleen de broedplaats voor innovaties van slimme onderhoudsoplossingen, maar ook het platform voor het delen van kennis en ervaring op het gebied van asset management. “Niet geweest is een gemiste kans!” Ga naar www.maintenancenext.nl voor het overzicht van alle exposanten en het actuele programma. OPENINGSTIJDEN Dinsdag 11 april Woensdag 12 april Donderdag 13 april

10:00 - 18:00 uur 10:00 - 18:00 uur 10:00 - 22:00 uur

LOCATIE Rotterdam Ahoy Hal 2 t/m 6 Ahoyweg 10

Deze uitnodiging wordt aangeboden door:

Persoonlijke registratiecode: