imaintain 04 2012 by Industrielinqs pers en platform

www.i-maintain.nl

04 12 NEGENDE JAARGANG – LOSSE VERKOOPPRIJS e 16,-

iMaintain Nr. 04 - 2012

EnginEErEn is vooruitziEn 001_cover.indd 2

25-04-12 10:02

d u r n e! ee t r v uim se dr Re tan s

NU klaar voor NEXT dimensies www.maintenancenext.nl Strategische partners

002_ahoi.indd 1

E info@maintenancenext.nl / T 010â&#x20AC;&#x201C;2933272 Organisatie

24-04-12 09:53

inhoud 3

10 Interview: Ineke Dezentjé Hamming De industrie zit in een transitieproces. In plaats van te wachten op de vergrijzingsgolf en de afnemende bevolkingsgroei, maakt ze zich klaar voor nieuwe markten. Volgens Ineke Dezentjé Hamming-Bluemink, de nieuwe voorzitter van FME, is innovatie Nederlands sterkste troef om deze markten te betreden.

18 Thema: engineering Door in het ontwerp van een installatie onderhoud al mee te nemen, investeer je in de toekomst. Want maintenance wordt er efficiënter door. Met digitale hulpmiddelen wordt dat nog makkelijker. Het papier wordt overbodig en werknemers kunnen steeds vaker zijn waar het echt te doen is.

5 COMMENTAAR 6 ACTUEEL 16 ODFJELL MAAKT BOTLEK TOT MIKPUNT 20 ROBOTS ONDERHOUDSVRIENDELIJK ONTWERPEN 24 TABLETS GAAN PAPIER VERVANGEN 28 PRODUCTEN 32 KABINET NEEMT TEKORTEN TECHNISCH PERSONEEL SERIEUS 34 WHAT’S NEXT 38 EERSTE WINDPARK VAN NEDERLAND LANGS DE MEETLAT 41 UNDER CONSTRUCTION 42 VOLGEND NUMMER

Maint

Het magazine van de NVDO

Ditmaal een update over nieuwe technologieën die iets voor maintenance kunnen betekenen, zoals zelfherstellend bloedend plastic en communicerende zandkorrels. Ook aandacht voor de toepassingen van GIS voor duurzaam onderhoud, een milieu-inspecteur van DCMR vertelt over haar vak en een analyse van de nieuwe dbfmo-standaard die het pps’en een nieuwe impuls moet geven.

57 AGENDA Geo-informatie basis voor duurzaam onderhoud Aanbesteding kan half jaar korter Bloedend plastic en communicerende blokjes Ieder zijn vak: 'Wij helpen bedrijven scherp te blijven' Prestatiecontract voor gebouwenonderhoud Pitstop voor hogesnelheidstreinen Column Frans Stokbrood Dag van het Onderhoud schakelt door De menselijke factor als basis voor preventie Samen sterk voor preventie

46 50 54 58 62 64 67 71 78 81

iMaintain 12

003_inhoud.indd 3

25-04-12 11:37

complexe processen grote risico’s integraal onder controle

AMprover software borgt uw totale risicobeheersing in één pakket ®

Bij verantwoorde risicobeheersing draait alles om het borgen van uw veiligheid en kwaliteit. Dat begint bij uw product en het functioneren van fysieke bedrijfsmiddelen. Maar kijkt ook naar processen, systemen, mensen, regelgeving en milieu. AMprover® software geeft overzicht en inzicht in de diverse risicovraagstukken en de kosteneffectieve maatregelen die het best aansluiten op uw bedrijfsspecifieke situatie. AMprover® is ontwikkeld door Traduco, de mensen die Asset Management opnieuw hebben gedefinieerd. En dat biedt u een ander perspectief. www.traduco.nl

YEAR

a wider perspective, focused on you

004_traduco.indd 1

24-04-12 09:53

COMMENTAAR 5

En nu … Het kabinet gaat de tekorten op de technische arbeidsmarkt aanpakken. Dit was vorige week een klapper in het nieuws voor veel technische bedrijven. Ook op onze websites is het bericht veel gelezen en er werd goed over getweet en gereetweet. Mooi dat het zo eindelijk op gang komt. En jammer. Want waarom zou je als industrie wachten op de overheid om je eigen problemen op te lossen? Dat is toch on-Hollands? Dat moet je volgens mij vooral zelf doen. In een land waar mensen minder regeldruk willen, ga je dan toch ook niet wachten tot dit probleem voor je geregeld wordt? Begrijp me niet verkeerd, ik juich het initiatief toe en gun elke vereniging de eer dat juist door hun toedoen dit op de agenda is gekomen. En daarmee wordt er aandacht gegenereerd voor een situatie die de Nederlandse industrie serieus bedreigt. En de aandacht voor een probleem, is al een deel van de oplossing. Maar zorg nu dat je als industrie zelf aan die oplossing werkt. Gelukkig wordt er op 25 en 26 mei weer een Dag van het Onderhoud georganiseerd. Ik mag een bijdrage leveren aan dit project en ben dan ook nu al trots op het behaalde resultaat. Ik merk dat er wel partijen zijn die een paar goede redenen hebben om niet mee te doen aan ‘de dag’. Maar er zijn vooral bedrijven die maar één goede reden nodig hebben om het wel te doen. Ze nemen hun verantwoordelijkheid en maken gebruik van dit landelijke initiatief om in mei met trots te laten zien waar onderhoud goed voor is. Daar heb je gelukkig geen gedoogconstructie of Catshuisbesprekingen voor nodig. En zeker nu de dagen van het kabinet-Rutte geteld zijn, is ook de kabinetsaanpak van het probleem niet meer gegarandeerd. En dan moet u het toch echt zelf doen. Mark Oosterveer #M_Oosterveer

HOOfdREdACTiE

Mark Oosterveer 020 3122 793 mark.oosterveer@industrielinqs.nl NUMMER 04 - 2012

David van Baarle 020 3122 082 david.vanbaarle@industrielinqs.nl

UiTgAvE vAN

EiNdREdACTiE

Industrielinqs pers en platform Veembroederhof 7 1019 HD Amsterdam Postbus 12936 1100 AX Amsterdam

PARTNER

Nederlandse Vereniging voor Doelmatig Onderhoud (NVDO) Postbus 138, 3990 DC Houten

Elise Quaden 020 3122 084 elise.quaden@industrielinqs.nl

MEdEwERkERs

Evi Husson, Liesbeth Schipper, Erik te Roller, Pieter Pulleman, Teus Molenaar, Gerard van Nifterik, Liam van Koert, Steffart Buijs

LAy-OUT

Gabriele Köbbemann

COvER ECT

AdvERTENTiEvERkOOP Ahoy Rotterdam NV Ahoy-weg 10 3084 BA Rotterdam Postbus 5106 3008 AC Rotterdam Organisator van

UiTgEvER

Wim Raaijen 020 3122 081 wim.raaijen@industrielinqs.nl

Jetvertising BV Arthur Middendorp T: 070 399 00 00 F: 070 390 24 88 arthur@jetvertising.nl

TRAffiC

Breg Schoen 020 3122 088

dRUkkERij

DeltaHage, Den Haag

AbONNEMENTEN (iNCL. bTw)

Nederland/België e 93,Introductie NL/België 25% e 69,75 Overig buitenland e 117,Losse verkoopprijs e16,Studenten e40,Proefabonnement (3x) e 27,50

OPzEggEN

Dit magazine hanteert de opzegregels uit het verbintenissenrecht. Wij gaan er van uit dat u het blad ontvangt uit hoofde van uw beroep. Hierdoor wordt uw abonnement steeds stilzwijgend met een jaar verlengd. Proef- en kennismakingsabonnementen worden niet automatisch verlengd en stoppen na het aantal aangegeven nummers. U ontvangt wel een aanbieding voor een nieuw abonnement aan het einde van uw proefperiode. Opzeggen kan via www.aboland.nl, per post of per telefoon. De opzegtermijn is 8 weken voor het einde van uw abonnementsperiode. Als opzegdatum geldt de datum waarop uw opzegging door Abonnementenland is ontvangen. Indien u hierom verzoekt, ontvangt u een bevestiging van uw opzegging met daarin de definitieve einddatum van uw abonnement. Adreswijzigingen kunt u doorgeven via www.aboland.nl, per post of per telefoon. Overige vragen

kunt u stellen op www.aboland.nl of neem telefonisch contact met Abonnementenland op. Abonnementenland Postbus 20 1910 AA Uitgeest Website: www.bladenbox.nl (nieuwe abonnementen) Website: www.aboland.nl (wijzigingen en vragen) Telefoon: 0900-ABOLAND (0900-22 65 263, 10 ct/min) Fax: 0251-31 04 05 Beëindigen abonnement: Opzeggingen (uitsluitend schriftelijk) dienen acht weken voor afloop van de abonnementsperiode in bezit te zijn van Abonnementenland. Prijswijzigingen voorbehouden. ISSN: 2211-6826

iMaintain 12

005_commentaar.indd 5

25-04-12 09:46

6 actueel

BeDRIJVeNNIeuWS Heijmans krijgt opdracht aPM terminals

Heijmans en APM Terminals Rotterdam hebben hun handtekening gezet onder het contract ‘Rehabilitatie Verhardingen APMTR’. De opdracht betreft het vervangen van de bestaande (klinker)verharding door een duurzame betonverharding. De contractwaarde bedraagt circa 22 miljoen euro. De aanbieding van Heijmans heeft de voorkeur gekregen op basis van de robuustheid van de oplossing -een betonverharding van circa 300.000 vierkante meter- die weinig onderhoud vergt, een slimme fasering van de uitvoering en oog voor veiligheid. De werkzaamheden op de Eerste Maasvlakte starten in april 2012 en zullen in november 2013 zijn afgerond.

ProRail controleert spoor Schiphol preventief ProRail neemt het spoor van en naar Schiphol onder de loep. Seinen en wissels worden allemaal nagelopen. De laatste tijd kampt het treinverkeer rond Schiphol geregeld met storingen en vertraging. De checkup moet ervoor zorgen dat storingen minder voorkomen. ‘Dit is ook voor ons niet meer acceptabel, daarom gaan we het traject meter voor meter checken’, aldus de woordvoerder. ‘Elke wissel, elk sein en iedere bovenleidingsdraad wordt zorgvuldig geïnspecteerd. Bij de minste of geringste twijfel worden onderdelen preventief vervangen. Niet alle storingen waren te wijten aan seinen of wissels. We hadden ook te kampen met defecte treinen, asbest in de Schipholtunnel en een kapotte bovenleiding. Maar dat neemt niet weg dat iedere verstoring er een te veel is.’ Het is volgens ProRail een secuur werkje dat enige tijd in beslag gaat nemen. Hoe lang precies, is nog niet te zeggen. De controles worden vooral ‘s nachts uitgevoerd.

Nieuwe ‘Rotterdamse haven’ in Brazilië

thermphos vervolgd voor dood door schuld Chemisch bedrijf Thermphos in Zeeland wordt vervolgd voor onder meer dood door schuld in verband met de dood van twee mannen. De werknemers kwamen in mei 2009 om door een ongeval met een oven in het bedrijf. Thermphos heeft verzuimd om te zorgen voor een veilige werkomgeving, bevestigde een woordvoerster van het Openbaar Ministerie. Daarnaast heeft Thermphos er niet alles aan gedaan om een zwaar ongeluk te voorkomen, aldus de zegsvrouw. De regiezitting staat gepland voor oktober. De mannen waren in mei 2009 bezig met werkzaamheden in en bij een oven van het bedrijf. Vermoedelijk raakten ze onwel door een gebrek aan zuurstof door lekkende vaten fosfine die in de oven stonden.

04 12 iMaintain

006_7_9_D_actueel.indd 6

Het Havenbedrijf Rotterdam ontwikkelt met andere partijen de nieuwe haven Porto Central in de Braziliaanse provincie Espirito Santo, ten noorden van Rio de Janeiro. Het gaat hierbij om een industriehaven voor de overslag van olie, gas, offshore services, droge bulk en stukgoed aan diep zeewater. De haven in Brazilië wordt ontwikkeld met de deelstaat Espirito Santo, de gemeente Presidente Kennedy en projectontwikkelaar Terminal Presidente Kennedy (TPK). Het eerste schip moet over enkele jaren de nieuwe haven binnenlopen. ‘Het komende jaar en 2013 worden gebruikt om de markt te benaderen en vergunningen te verkrijgen. In de eerste fase beginnen we met de bouw van een duizend hectare grote industriehaven’, aldus het havenbedrijf, dat vooral zijn expertise en kennis op het terrein van havenmanagement gaat inzetten. De samenwerkingsovereenkomst moet uiteindelijk worden omgezet in een joint venture. Porto Central wordt een haven volgens het in Rotterdam beproefde landlord-principe. Dit betekent dat de eigenaar de infrastructuur ontwikkelt en de grond verhuurt aan de terminaloperators en andere gebruikers. Zij investeren op hun beurt weer in hun eigen business-structuur. Het ontwikkelen van een haven in Brazilië is niet het eerste buitenlandse avontuur voor het Havenbedrijf Rotterdam. Het is ook al betrokken bij de haven van Sohar in Oman.

Kijk voor meer nieuwsberichten op www.i-maintain.nl

25-04-12 09:43

actueel 7

Metaalunie weer optimistischer Het midden- en kleinbedrijf in de metaal is weer wat optimistischer over de toekomst. Voorzag de Koninklijke Metaalunie eind vorig jaar nog donkere wolken, de orderpositie lijkt er voor de komende maanden weer wat beter uit te zien. Dat blijkt uit de economische barometer die de organisatie van werkgevers heeft gepubliceerd. De barometer laat in het eerste kwartaal van dit jaar een verbetering zien vergeleken met de laatste drie maanden van 2011. De verbetering vloeit vooral voort uit de positieve verwachtingen voor het tweede kwartaal. De metaalbedrijven verwachten dan zowel meer binnenlandse orders als meer export. De buitenlandse orderpositie wordt door 43 procent van de bedrijven als gunstig gewaardeerd. In de vorige barometer was dat 35 procent. 40 procent van de ondernemers verwacht een beter tweede kwartaal, terwijl slechts 11 procent tegenvallende ontwikkelingen voorziet. Ook voor de werkgelegenheid is er sprake van een groei, zij het in een zeer traag tempo. Dat geldt zowel voor vaste werknemers als tijdelijk personeel. Wel zijn er uitschieters. Onder de machinebouwers geeft een kwart aan nu meer mensen in dienst te hebben. Bij de toeleveranciers in de bouw is dat 22 procent.

Metrotunnel Amsterdam moet weer dicht

De metrotunnel tussen Amsterdam Centraal Station en Amsterdam Amstel moet weer voor geruime tijd dicht. Het duurt minstens acht weken en gebeurt op zijn vroegst begin volgend jaar. Dit is nodig om de renovatie van de Oostlijn, de metroverbinding tussen het centrum van de stad en Amsterdam-Zuidoost, vlot te trekken. Dat blijkt uit informatie die de Amsterdamse gemeenteraad heeft gekregen. De metrotunnel moest de afgelopen zomers ook al enkele weken dicht voor de renovatie. Het werk is echter nog lang niet af. De renovatie had volgens planning al vorig jaar klaar moeten zijn, aldus de gemeente. Ook pakt het project veel duurder uit dan gedacht. Wethouder Eric Wiebes (verkeer, VVD) kan niet zeggen hoe duur het wordt om de onderhandelingen met de aannemer niet te schaden. De huidige begroting is 275 miljoen euro. Het project ligt al maanden stil door problemen met asbest en dat blijft nog wel even zo. De vondst van deze kankerverwekkende stof in oktober zorgde ervoor dat problemen in de organisatie van het complexe project duidelijk werden.

JSF gaat VS ruim 1000 miljard kosten De ontwikkeling, de bouw en het onderhoud van de Joint Strike Fighter worden veel duurder dan gepland. Dat blijkt uit een intern document van het Pentagon dat Reuters in handen heeft. De totale kosten van de JSF zouden over de komende vijftig jaar ruim 1000 miljard euro zijn. Een jaar geleden werd uitgegaan van 750 miljard euro. De VS kopen daar 2443 vliegtuigen voor, die minstens vijftig jaar mee moeten kunnen. Alleen al het onderhoud van de vliegtuigen gaat 830 miljard euro kosten. Nederland heeft tot nu toe 295,5 miljoen euro meebetaald aan de ontwikkeling van de vliegtuigen, die de F-16â&#x20AC;&#x2122;s moeten vervangen.

BeDRIJVeNNIeuWS Vier consortia kandidaat voor supergevangenis Haren

Vier consortia dingen mee naar de bouw van de grootste gevangenis in BelgiĂŤ, gepland in de Brusselse deelgemeente Haren. De nieuwe supergevangenis zal plaats bieden aan 1.190 gedetineerden en moet tegen 2016 klaar zijn. De vier kandidaatbouwgroepen moeten nu een ontwerp en offerte indienen. Eind dit jaar kiest de regering met wie ze in zee gaat, zegt staatssecretaris voor Regie der Gebouwen Servais Verherstraeten (CD&V). De nieuwe gevangenis in Haren wordt een soort gevangenisdorp. Het complex zal uit acht entiteiten bestaan: drie mannengevangenissen, twee vrouwengevangenissen, een jeugdinstelling en twee entiteiten voor algemene diensten. Het complex zou gerealiseerd worden via de zogenaamde DBFM-formule, waarbij een private partner instaat voor zowel het ontwerp, de bouw, de financiering en het onderhoud van het complex.

Bedrijvigheid in industrie neemt af De activiteit in de Nederlandse industrie is in maart gedaald. Dat blijkt uit cijfers van de Nederlandse Vereniging van Inkoopmanagers (NEVI). De inkoopmanagersindex voor de Nederlandse industrie zakte in maart tot 49,6. In februari bereikte de index met 50,3 nog de hoogste stand in zes maanden tijd. Een stand lager dan 50 wijst op krimp in de sector, een uitslag hoger dan 50 duidt op groei. In maart nam het aantal ontvangen orders af door de beperkte vraag uit eigen land. De orders uit het buitenland namen wel toe. De verkoopprijzen van de industrie stegen aanzienlijk, maar dat was niet genoeg om de hogere inkoopkosten te compenseren. Het personeelsbestand nam voor het eerst in een halfjaar tijd toe.

iMaintain 12

006_7_9_D_actueel.indd 7

25-04-12 09:43

Compressors and Service from the OEM

Customer Support Service – The Full Range for All Your Reciprocating Compressors Valve Service • Engineering Services • Field Service Spare Parts Logistics • Technical Support • Component Repair Revamps • Training • Condition Monitoring & Diagnostics Sustainable Reduction of Your Operating Cost with Our Leading OEM Specialists and Compressor Technology

Ad_CSS-185x267.indd 1

008_burckhard.indd 1

11.03.11 16:50

24-04-12 09:53

actueel 9

Defecte draadstang oorzaak sluisongeluk Eefde Het ongeluk met de sluis in Eefde op 3 januari, waar een 90 ton zware sluisdeur naar beneden viel, is veroorzaakt doordat een draadstang het begaf. Dat concludeert TNO in een onderzoeksrapport dat bekend is gemaakt. De gerepareerde sluis in het Twentekanaal is inmiddels weer in gebruik genomen door het scheepvaartverkeer. Bij het herstel van de sluisdeur is de falende constructie verstevigd. De draadstang zat onder spanning vast op een moer en dat was volgens een woordvoerder van Rijkswaterstaat het zwakke punt. Er zijn nu nieuwe, sterkere verbindingspunten aangebracht. Bij de reparatie zijn ook de kettingen vernieuwd. Kabels en kettingen zijn bovendien beter uitgelijnd, waardoor de krachten beter zijn verdeeld. De constructie van de sluis is aangepast om inspectie gemakkelijker te maken. Bij andere sluizen is gekeken of zich vergelijkbare problemen konden voordoen. Maar de ophanging van de sluisdeuren in Eefde is nergens anders toegepast, wees het onderzoek uit. Direct na het ongeluk is TNO ingeschakeld om de oorzaak van de problemen te achterhalen. In het voorlopige rapport is niet aangegeven waar de verantwoordelijkheid ligt voor het ongeluk. Daarvoor komt nog een vervolgrapport. De schuldvraag is van belang voor de vraag waar bedrijven terecht kunnen met schadeclaims.

Technologische industrie blijft investeren in innovatie

De technologische industrie blijft volop innoveren, ondanks de economische situatie. Dit blijkt uit het onderzoek Technologie & Innovatie dat de Vereniging FME-CWM heeft gepubliceerd. Van de bedrijven die hebben deelgenomen aan deze tweejaarlijkse enquête geeft 61 procent aan dat hun R&D-budget in de afgelopen twee jaar gelijk is gebleven. Ruim 30 procent meldt zelfs een toename van het R&D-budget. FME-voorzitter Ineke Dezentjé Hamming-Bluemink: ‘Deze cijfers onderstrepen de innovatieve kracht van onze sector.’ Uit het onderzoek blijkt dat innoverende bedrijven in de technologische industrie zich primair richten op productinnovatie. Zes op de tien bedrijven heeft in de afgelopen twee jaar compleet vernieuwde producten op de markt gebracht. De ambitie om te investeren in R&D en innovatie bij de bedrijven in de technologische industrie is onverminderd groot. Wél ondervinden veel bedrijven nog steeds knelpunten bij de financiering van innovatie, zo blijkt uit dit onderzoek. Opvallend is dat twintig procent zegt dat de externe financieringsmogelijkheden te beperkt zijn en dat financiers niet bereid zijn risicovolle projecten te financieren. Daarnaast geeft ruim zeventien procent aan onvoldoende bekend te zijn met verschillende financieringsmogelijkheden. Hier ligt een taak voor zowel de banken als voor de overheid.

BeDRIJVeNNIeuWS IHc Merwede houdt resultaten op peil Maritiem concern IHC Merwede heeft de resultaten vorig jaar op peil weten te houden, zo bleek uit bekendgemaakte cijfers. IHC Merwede, dat schepen en geavanceerde apparatuur bouwt voor de bagger-, offshore- en mijnbouwsectoren, haalde in 2011 een nettowinst van 103 miljoen euro. Dat is 2 miljoen meer dan in 2010. De omzet nam ook licht toe, van 1,01 miljard euro in 2010 tot 1,05 miljard euro. Het bedrijf verwacht dit jaar een vergelijkbare omzet, mede op basis van een orderportefeuille van 1,18 miljard euro.

Siemens gaat brandbeveiliging erasmus Mc onderhouden Het Erasmus MC in Rotterdam heeft gekozen voor Siemens Building Technologies als partner voor de service aan en het onderhoud van de gehele brandbeveiligingsinstallatie. Tevens voert Siemens de maandelijkse beheerstaken voor het Medisch Centrum uit. De overeenkomst tussen Siemens en het Erasmus MC heeft een looptijd van drie jaar, met opties voor verlenging tot vijf jaar. De service en het onderhoud aan de brandbeveiligingsinstallatie lopen parallel met de modernisering en de uitbreiding die het Erasmus MC de komende jaren tot eind 2017 te wachten staat. Mede vanwege de verschillende locaties, de hoge complexiteit en de betrouwbaarheid in combinatie met de functionaliteit van de installaties, die ook tijdens de werkzaamheden gewaarborgd moet blijven, heeft het Erasmus MC voor Siemens gekozen, die ook de modernisering en de uitbreiding van de brandmeldinstallatie verzorgt. De service en onderhoudsovereenkomst is gebaseerd op NEN 2654-1. Deze norm stelt eisen voor het beheer, de controle en het onderhoud van brandmeldinstallaties in gebouwen en is van toepassing op autonome brandmeldinstallaties, waarbij de apparatuur en bekabeling niet worden geïntegreerd met andere installaties.

iMaintain 12

006_7_9_D_actueel.indd 9

25-04-12 09:43

10 interview

‘Benut kennis ingenieurs om

ineke Dezentjé Hamming-Bluemink: ‘ik denk dat de onderhoudswereld ten onrechte te lang buiten de schijnwerpers heeft gestaan, maar dat het nu tijd is dat ze haar positie claimt.’

04 12 iMaintain

010_11_13_15_interview.indd 10

Abonnees lezen meer op www.i-maintain.nl

25-04-12 13:35

interview 11

innovatiekracht te versterken’ De Nederlandse industrie zit in een transitieproces. In plaats van te wachten op de gevolgen van de vergrijzingsgolf en de afnemende bevolkingsgroei, maakt ze zich klaar voor nieuwe markten. Volgens Ineke Dezentjé Hamming-Bluemink, de nieuwe voorzitter van FME, is innovatie Nederlands sterkste troef om deze markten te betreden. David van Baarle

Het woord crisis neemt Ineke Dezentjé Hamming-Bluemink niet in de mond. ‘Hoewel we met een economische recessie te maken hebben, is de industrie niet in mineurstemming’, zo deelt de voorzitter van de grootste ondernemersorganisatie van Nederland mee. Ja, er zijn ook industriële bedrijven die het aantal orders zien afnemen, maar vooral bij de bedrijven die op de export zijn gericht, groeit de orderportefeuille. En dat is toch zo’n zestig tot zeventig procent van de Nederlandse industrie. Een onlangs uitgevoerd conjunctuuronderzoek wees zelfs uit dat bedrijven van plan zijn in 2013 gemiddeld vier procent meer te investeren. ‘Nu het economisch iets minder gaat, is het wel een goed moment om de focus weer eens stevig neer te zetten.’ Die focus is vooral gericht op innovatie. ‘Innovatieve producten, processen en diensten maken het verschil tussen de succesvolle en minder succesvolle bedrijven. Dat betekent wel dat men in innovatie moet blijven investeren, ook als het economisch tegen zit.’ Dezentjé Hamming staat nog niet heel lang aan het roer bij de Vereniging FME, maar de voormalig VVD-politica ziet wel

“ 010_11_13_15_interview.indd 11

dat de achterban van FME op de goede weg is. ‘De wereld is aan het veranderen en de industrie verandert daarin mee. Waar bedrijven vroeger vooral productgedreven waren, bieden ze nu vaak oplossingen voor hun specifieke doelgroep. Een mooi voorbeeld hiervan is Boon Edam dat systemen levert voor toegangsbeveiliging. Dat is niet meer een kwestie van een simpel poortje leveren. Nee, ze bieden een totaaloplossing waarbij camera’s de toegang bewaken en feedback aan het systeem geven zodat wanneer bijvoorbeeld een rolstoel door de draaideur moet, de deur langzamer draait. Het bedrijf denkt veel meer na over het doel van zijn producten, in plaats van zich te focussen op het product zelf. Ze bieden een totaalconcept en ontzorgen daarmee hun klant. Vertegenwoordigers van Boon Edam waren mee op handelsmissie naar Brazilië, dat grootse plannen heeft op het gebied van nieuwe infrastructuur. Als zij een bijdrage kunnen leveren aan de toegangscontrole van de zevenhonderd treinstations die de Brazilianen willen bouwen of de vliegvelden die ze willen aanleggen…’

Hoewel we met een economische recessie te maken hebben, is de industrie niet in mineurstemming. 04

iMaintain 12

25-04-12 11:41

Specialist in Heat Treatment Lokaal elektrisch voorwarmen / spanningsarm gloeien Gloeien in stationaire gloeiovens Verhuur / verkoop ovens en gloeiapparatuur

Drogen van vuurvast beton / coatings Gloeien in tijdelijke mobiele ovens Inductie & weerstand

www.delta-heat-services.nll info@delta-heat-services.nl +31 (0) 187 - 49 69 40

012_deg_delta.indd 1

24-04-12 09:53

Hoe ziet u de rol van onderhoud in die innovatietrend? ‘Ik denk dat de onderhoudswereld ten onrechte te lang buiten de schijnwerpers heeft gestaan, maar dat het nu tijd is dat ze haar positie claimt. Niet alleen omdat ze de grote industriële complexen die nog lang in Nederland zullen blijven in conditie houden, maar ook omdat ze toegevoegde waarde leveren voor de Nederlandse kenniseconomie. Ik heb begrepen dat het tegenwoordig mogelijk is om het onderhoud aan de aandrijfas van een cruiseschip onder water uit te voeren. Een dergelijke innovatie verkort de tijd dat zo’n schip buiten bedrijf is en voegt dus een waarde toe. Ook in het eerder genoemde integrale concept van het bieden van oplossingen in plaats van producten hoort duidelijk de instandhouding van de geleverde kwaliteit. Consumenten, of dat nu overheden, bedrijven of burgers zijn, zullen in de toekomst steeds meer naar de waarde van producten kijken. En dan bedoel ik niet de aanschafwaarde, maar de waarde van een product gedurende zijn levensduur. In dat geval wordt de total cost of ownership leidend en zal men al tijdens het ontwerp van een product rekening moeten houden met het onderhoud eraan. Onderhoud komt vaak pas ter sprake als het mis gaat. Neem de sluis bij Eefde die naar beneden stortte. Tot die dag was de waarde van het onderhoud aan de sluis niet direct zichtbaar. Maar nu uitgebreid verslag wordt gedaan van de economische schade die ontstaat doordat schepen hun lading niet kunnen leveren, is men zich er ineens van bewust dat goed onderhoud dit had kunnen voorkomen.’

Maar aan innovatie kleven ook risico’s. ‘Uiteraard gaat innovatie vaak gepaard met hogere kosten en aan de langere terugverdientijd kleeft een risico. Maar dat is nog geen reden om er niet open voor te staan. Het is aan het ondernemerschap van de bedrijven of ze die risico’s durven te lopen. Gelukkig tellen we onder onze leden genoeg van dat soort ondernemers. De overheid doet op haar beurt haar best om de risico’s waar mogelijk te beperken en innovatie te stimuleren met subsidies. Wij merken wel dat financiële instellingen zich terughoudend opstellen bij het financieren van innovatieve technologie of innovatieve diensten. Ik heb dan ook

“

interview 13

Ook de overheid ziet dat er een antwoord moet komen op de toenemende schaarste van grondstoffen en energie en betrekt de industrie steeds meer bij het oplossen van die vraagstukken.

een aantal banken, pensioenfondsen en private equity partijen uitgenodigd om hun kant van het verhaal te horen. Het zou zonde zijn als innovatieve ideeën vastlopen op de financiering. Innovatieve bedrijven lopen mijns inziens juist minder risico omdat ze in economisch zware tijden beter gewapend zijn en flexibeler kunnen omgaan met de nieuwe marktomstandigheden.’

Kunt u een beeld geven van die nieuwe marktomstandigheden?

helpen handelsmissies. Overigens moeten we de thuismarkt ook niet vergeten. Ook binnen Europa liggen nog genoeg exportkansen. Een groot deel van de export gaat naar Duitsland, dus ook daar moeten we blijven investeren in de goede band. Dat begint al met de taal machtig te zijn.’

En als de orders straks binnenstromen, is er dan nog wel voldoende personeel om die orders uit te voeren?

Een van de meest ingrijpende trends is dat de Europese markt vergrijst en krimpt. En dat terwijl een aantal voormalige derdewereldlanden economisch enorm groeit. We zullen dus nog economisch afhankelijker worden van export naar landen buiten Europa. Daar is op zich niets mis mee, maar dat betekent wel dat het level playing field gelijk moet zijn. Dat houden we dan ook nauwkeurig in de gaten. En uiteraard zorgen we ervoor dat Nederland in die groeilanden op de kaart komt te staan.’

‘Dat is wel een punt van zorg. De vergrijzingsgolf stelt de industrie voor een ongekende uitdaging met vele dimensies. Niet alleen het aantal technici neemt af, maar zij nemen bovendien een schat aan kennis met zich mee. Gelukkig deelt politiek Den Haag die zorg, getuige de reactie van het kabinet op het masterplan Bèta & Technologie. Dat is goed nieuws. Dat nu SZW, OCW en EL&I het probleem samen met onderwijs en bedrijfsleven gaan aanpakken, is in ieder geval een begin. Tot nog toe waren de acties voor het werven van bètatalent veel te versnipperd. Nu moeten we nog de daad bij het woord voegen.’

Richt FME zich dan met name op de briclanden?

Maar het bedrijfsleven heeft daar toch ook een belangrijke rol in?

‘We hebben net een handelsmissie achter de rug naar Brazilië, dus ja, we richten ons op de economisch snelgroeiende landen. Maar ook in minder voor de hand liggende landen liggen kansen voor Nederlandse bedrijven. Neem Qatar, waar het wereldkampioenschap voetbal wordt gehouden in 2022. Daar moeten stadions komen, er moet een complete infrastructuur worden aangelegd met wegen, railverbindingen, vliegvelden en noem maar op. Ook daar kunnen Nederlandse bedrijven een bijdrage leveren met technische installaties en oplossingen. En wat te denken van Indonesië. Misschien ligt dit land niet direct op het netvlies als exportdoel, maar de economische groeicijfers zijn enorm. We zullen moeten investeren in de relatie om daarvan mee te kunnen profiteren. Daarbij

‘Het bedrijfsleven is allang bezig met het repareren van de scherven van het onderwijs. Het is niet voor niets dat steeds meer bedrijven een eigen bedrijfsschool in het leven roepen. Gelukkig zoeken ze daarbij wel de samenwerking op met de ROC’s. Want ook daar is een vergrijzingsgolf gaande met alle gevolgen van dien voor het imago van de opleidingen. Om jongeren geïnteresseerd te krijgen voor technische opleidingen, moet je ze wel een aantrekkelijk perspectief kunnen bieden. Dat betekent dat ze met de nieuwste apparatuur moeten kunnen werken en een opleiding moeten kunnen volgen die aansluit bij de praktijk van nu. Gelukkig zijn er ROC’s die de handschoen oppakken en het bedrijfsleven betrekken bij het samenstellen van het curriculum. In sommige gevallen krijgen ze de benodigde apparatuur weer

iMaintain 12

010_11_13_15_interview.indd 13

25-04-12 11:41

VED BY RO

AP P

Havep moe.t. TEL MAAR OP! je hebben. OFESS

Patrick Senior engineer

Bescherming Duurzaam Draagcomfort Visitekaartje voor bedrijf Voor ons is er geen twijfel mogelijk als het om werkkleding gaat. Wij werken er elke dag in, dus wij weten waar we het

Frank

Service monteur

over hebben. Als je alle kwaliteiten van HaVeP bij elkaar optelt en je kijkt ook naar prijs, service en levering, kom je tot maar één conclusie: HaVeP moet je hebben.

MEER WERKKLEDING OPLOSSINGEN ? KIJK OP WWW.HAVEP.COM/MAINTENANCE

T NL +31 (0)13 531 32 56 BE +32 (0)14 30 07 37 E verkoop@havep.com

014_havep.indd 1

24-04-12 09:53

interview 15

van de bedrijven voor wie ze opleiden. Ik kan me best voorstellen dat niet iedere ROC die luxepositie heeft, maar in dat geval moet je creatiever kunnen omgaan met datgene wat je hebt. Het is natuurlijk vreemd dat de praktijkruimtes een groot deel van het jaar niet worden gebruikt. In samenwerking met het bedrijfsleven zou het toch mogelijk moeten zijn om die ruimtes 52 weken in het jaar te benutten? En waarom moet een omscholing van een technisch geschoold iemand per se twee jaar duren? Omdat de opleiding nu eenmaal zo is ingericht? Flexibelere instroom en uitstroom zou de doorlooptijd van een opleiding aanzienlijk kunnen verkorten. Straks komen er zoveel postbodes zonder werk te zitten. Daar kunnen best technische talenten tussen zitten. Die wil je toch zo snel mogelijk kunnen inzetten? Het is heus niet helemaal kommer en kwel, maar het zou goed zijn als de ROC’s kijken naar de best practices en elkaar helpen aansluiting te vinden op de arbeidsmarkt. ’

Dan moet je jongeren wel een perspectief kunnen bieden. ‘Het gaat veel meer om imago. Jongeren kiezen niet voor een baan, maar voor een droom. Ik ken weinig jongeren die op hun twaalfde de droom hebben om verwarmingsmonteur te worden. Wanneer je ze een loopbaan in de klimaatbranche aanbiedt met baangarantie, een goede beloning en groeiperspectief hebben ze meer om naar uit te kijken. Jongeren willen werk doen dat er toe doet, waar de maatschappij wat aan heeft en waar ze voor worden gewaardeerd. Dat betekent niet alleen in geld gewaardeerd. Anders dan een aantal jaren geleden is de beloning in de technische branches zeer goed. Daar liggen de belemmeringen niet meer. Het gaat veel meer om sociale acceptatie en status van technische beroepen. Het stoort me bijvoorbeeld ook dat ik nog steeds nauwelijks vrouwen tegenkom in een technisch beroep. Het imago van vies, zwaar werk leeft nog steeds. Ik zou dan ook eens een keer met een vertegenwoordiger van de ANWB spreken om de symbolen voor industrieterreinen nu eens aan te pakken. Dat gekartelde dak met een schoorsteen is echt niet meer van deze tijd. De industrie is modern. Daar hoort geen walmende schoorsteen meer bij.’

“

Het zou zonde zijn als innovatieve ideeën vastlopen op de financiering.

Helpt de overheid daar dan niet aan mee, aan dat imago van de industrie? ‘Ik vind dat het huidige kabinet zeer industrie-minded is. Met het topsectorenbeleid laat ze zien dat ze luistert naar de wensen van de industrie en koppelt daar daadwerkelijk actie aan. Ook naar ons, als werkgeversorganisatie wordt geluisterd. Zo is mede dankzij Profion onderhoud ook binnen een aantal topsectoren meegenomen als een van de speerpunten in het beleid. Onderhoud is tenslotte geïntegreerd in bijna al die genoemde sectoren en van onschatbare waarde voor de verduurzaming van de samenleving. We zullen op alle vlakken moeten nadenken over de levenscyclus van producten. Ook de overheid ziet dat er een antwoord moet komen op de toenemende schaarste van grondstoffen en energie en betrekt de industrie steeds meer bij het oplossen van die vraagstukken.’

U heeft er vertrouwen in ‘Ik denk dat de innovatiekracht van ingenieurs nog wel eens wordt onderschat. We

moeten als maatschappij niet alleen meer ruimte geven om die innovatie tot bloei te laten komen, maar de verworven kennis ook beter benutten. Ik volg de politieke debatten over ontwikkelingssamenwerking met verbazing. Waarom sturen we geld naar Bangladesh terwijl we zoveel kennis over waterbeheer in huis hebben? Veel vraagstukken die met schaarste te maken hebben kunnen worden opgelost door ingenieurs, laten we daar dan gebruik van maken.’

Welke rol ziet u voor FME in genoemde discussies? ‘De maatschappij verandert razendsnel en daar zullen we op moeten kunnen anticiperen. De industrie kijkt steeds meer naar ketenintegratie of zelfs naar het sluiten van de keten om grondstoffen en hulpstoffen zo efficiënt mogelijk in te zetten. Ook wij zijn aan het kijken hoe we de industriële ketens zo goed mogelijk kunnen ondersteunen. Dat vergt even tijd, maar het is wel mijn missie om dat veranderingsproces te laten slagen.’ n

iMaintain 12

010_11_13_15_interview.indd 15

25-04-12 11:41

16 Veiligheid

Odfjell maakt Botlek tot mikpunt een groot artikel dat 31 maart verscheen in het Algemeen dagblad, waarin wordt vermeld dat er naast tankopslag- en transportbedrijf Odfjell ook bij veel andere chemiebedrijven in de Rotterdamse haven een hoop mis is, heeft gezorgd voor onrust. Onrust bij bewoners in de Botlek, onrust of ongenoegen bij chemiebedrijven en onrust in de Tweede Kamer. Evi Husson

Odfjell is de laatste maanden veel in het nieuws geweest. Eind vorig jaar werd een aanzienlijke hoeveelheid benzeenemissie bij het bedrijf geconstateerd. Begin dit jaar heeft door aanhoudende vorst een pakking in een leiding gelekt waardoor benzine en nafta op het terrein terechtkwam. Daarvoor werd ook al een aantal overtredingen bij het Rotterdamse bedrijf geconstateerd. In totaal 64 in de afgelopen tien jaar. Naar aanleiding van deze constateringen traden Inspectie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, milieudienst Rijmmond DCMR en brandweer Veiligheidsregio Rotterdam-Rijnmond handhavend op. Bij Odfjell loopt een strafrechtelijk onderzoek naar een butaangasontsnapping en een naar benzeenemissies. Daarnaast legde DCMR namens de provincie Odfjell twee dwangsommen op in 2011. Een voor het niet melden van incidenten en een voor het uitstoten van vluchtige organische stoffen, waaronder benzeen. Bij een inspectie is vastgelegd dat Odfjell onvoldoende onderhoud en onvoldoende orde op het bedrijfsterrein heeft. Daarom legt DCMR Odfjell momenteel nog een derde dwangsom op. Onder dreiging met een exploitatieverbod door de Inspectie SZW is een dampverwerkingsinstallatie uit bedrijf genomen; bij een tweede installatie zijn voorlopige maatregelen door de inspectie afgedwongen.

Onderzoek De intensieve aanpak van de gezamenlijke overheden leidde tot enkele maatregelen bij het bedrijf. Odfjell heeft meetapparatuur aangeschaft en heeft personeel aangetrokken voor milieu en veiligheid. Het meldgedrag van het bedrijf is verbeterd. De dampverwerkingsinstallatie DVS 1, die niet voldeed aan de milieu- en veiligheidseisen, is volgens afspraak eind vorig jaar buiten bedrijf gesteld. Bij de tanks met verhoogde benzeenemissies is de uitstoot teruggebracht. Ook laat het bedrijf een

04 12 iMaintain

016_17_R_artikel.indd 16

grootschalig onderzoek doen naar de veiligheid bij het bedrijf. Het onderzoek moet deze zomer klaar zijn en wordt uitgevoerd door TNO, in samenwerking met Universiteit Leiden, AdviSafe Risk Management en Risk Management Pro. De focus van deze audit is gericht op de veiligheid van mensen en processen op de terminal. Daarbij wordt gekeken naar zowel de integriteit van de

Lag in het verleden de nadruk op ‘papierwerk’, milieudienst DCMR gaat nu vaker zelf fysieke controles uitvoeren op installaties. installatie, het gedrag en de houding van de mensen als naar de cultuur, structuur en processen van de organisatie.

Vergrootglas Dergelijke feiten en constateringen hebben er samen met de ramp bij Chemie-Pack toe geleid dat de landelijke media en ook de politiek het Rotterdamse Botlekgebied onder het vergrootglas nemen. In het Algemeen Dagblad van 31 maart verscheen een artikel, met de koppen ‘Sommige buizen zijn zo dun als aluminiumfolie’ en ‘Vrees voor ongelukken door achterstallig onderhoud installaties’. Volgens het artikel zou het Rotterdamse havengebied synoniem staan voor een tikkende tijdbom. Het AD schreef: ‘Duizenden tanks gevuld met olie en levensgevaarlijke chemicaliën, enorme fakkels, raffinaderijen die stoom afblazen. Het Rotterdamse havengebied is synoniem voor herrijzend Nederland. Gebouwd na de Tweede Wereldoorlog gaf het onze economie een enorme impuls. Vijftig jaar later oogt het nog even imposant als toen. Schijn bedriegt: een tikkende tijdbom voor milieu, omwonenden en personeel.’ Het artikel heeft heel wat tongen losgemaakt en ballen aan het rollen gebracht. Zo heeft

Abonnees lezen meer op www.i-maintain.nl

25-04-12 10:14

Veiligheid 17

een woordvoerder van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid naar aanleiding van de berichtgeving in het AD meteen na het verschijnen van het artikel laten weten samen met de Inspectie SZW de signalen over achterstallig onderhoud in de petrochemische industrie te willen onderzoeken en aanpakken. ‘We krijgen steeds meer signalen, ook vanuit andere petrochemische complexen. We constateren vaker ook zelf dat het mis is. We gaan in overleg met andere toezichthouders en de sector harder aanpakken.’ Het AD-artikel zorgde ook voor onrust in de Tweede Kamer. Michiel Holtackers van het CDA wil de onderste steen boven, hetgeen ook geldt voor Richard de Mos van de PVV.

In kaart brengen Kort hierop stelden de gemeenteraadsfracties van GroenLinks en Leefbaar Rotterdam voor om in de haven van Rotterdam alle verouderde leidingen en opslagtanks van chemiebedrijven in kaart te brengen. Volgens fractieleider Arno Bonte van GroenLinks zouden bij sommige bedrijven in de haven de leidingen en opslagtanks in zo’n slechte staat zijn, dat de risico’s op ongelukken flink toenemen. ‘Veel opslagtanks en leidingen zijn al meer dan een halve eeuw oud. Ze zijn soms in zo’n slechte staat dat monteurs er niet eens aan durven te werken’, zegt Bonte. ‘Het onderhoud is jarenlang verwaarloosd. De veiligheid en gezondheid van duizenden werknemers en omwonenden wordt daardoor onnodig in gevaar gebracht.’ Het voorstel van Bonte werd onlangs in de

gemeenteraad besproken. Coalitiepartijen PvdA en CDA stemden in met de motie van de oppositiepartijen GroenLinks en Leefbaar Rotterdam. Uiteindelijk heeft de meerderheid van de gemeenteraad naar aanleiding van dit voorstel besloten om alle oude leidingen en opslagtanks van chemiebedrijven in de Rotterdamse haven in kaart te brengen. Daarnaast maakt de gemeente, samen met het havenbedrijf en de chemiebedrijven, een plan van aanpak om het achterstallig onderhoud aan de leidingen en tanks in te lopen.

Controle Opvallend is dat in de landelijke media over dit plan van aanpak weinig berichtgeving is te vinden. Wel staat een week na het artikel dat zoveel ophef maakte, in het AD wederom een artikel over Rotterdam, dit keer met een interview met directeur Jan van den Heuvel van de milieudienst DCMR. In dit artikel staat dat DCMR strenger gaat controleren bij petrochemische bedrijven in de regio Rijnmond. Lag in het verleden de nadruk op ‘papierwerk’, de dienst gaat nu vaker zelf fysieke controles uitvoeren op installaties. Van den Heuvel: ‘We gaan alle risicovolle bedrijven jaarlijks onderwerpen aan een grootschalige controle. Daarnaast kunnen bedrijven ook meer onverwachte inspecties van milieuambtenaren verwachten’, aldus Van den Heuvel. De inspecteurs kunnen niet alles controleren, stelt hij in het artikel. ‘Er liggen honderdduizenden leidingen in het gebied. We kunnen moeilijk bij elke tank en installatie

FOTO: ODFJELL

de incidenten bij Odfjell zouden niet op zichzelf te staan. Bronnen beweren dat de hele Botlek ‘een tikkende tijdbom voor milieu, omwonenden en personeel’ is. de industrie zelf maakt zich er boos over dat alle bedrijven over één kam gescheerd worden.

een inspecteur neerzetten.’ Hij vraagt klokkenluiders zich te melden als ze misstanden waarnemen.

Generaliseren De industrie zelf vindt het jammer dat berichtgevingen het brede publiek bereiken, aangezien ze bij omwonenden voor veel onrust zorgen. Zo gaf directeur Cees-Jan Asselbergs van Deltalinqs een reactie. Hij vindt het vervelend wat er allemaal gebeurd is bij Odfjell. ‘Maar ik maak me wel boos dat in berichtgeving gegeneraliseerd wordt naar de andere bedrijven. We nemen alle signalen serieus. Daarom wordt er veel met de bedrijven gesproken over hoe de veiligheidssituatie kan worden verbeterd.’ Ook Shell kwam met een reactie: ‘Wij hebben het AD-artikel gelezen. Een dergelijk artikel kan bezorgdheid oproepen. Het gaat echter niet rechtstreeks over ons en er worden vooral anonieme bronnen opgevoerd. … Ons bedrijf is er helemaal op ingericht om risico’s te beheersen en zo nodig de effecten van eventuele incidenten te beperken. We doen dit met zorg voor onze medewerkers, omwonenden en het milieu. Daarnaast hanteren wij een beleid van zo snel mogelijk melden. Dit doen we uit oogpunt van veiligheid. Liever direct melden en dan achteraf in bepaalde gevallen accepteren dat de melding in feite overbodig was.’ De Klankbordgroep Rozenburg zal tijdens hun bijeenkomst in april eveneens bespreken wat er in de media is verschenen. Op deze manier kan eventuele onrust bij omwonenden worden weggenomen. ■

iMaintain 12

016_17_R_artikel.indd 17

25-04-12 10:14

18 THEMA

Engineering

Productierobots worden steeds geavanceerder. Het is dan de kunst om met slimme engineering de onderhoudbaarheid te bewaken. Met anticiperende engineering is downtime tot een minimum terug te brengen. In het geval van productiemachines voor auto’s kan elke seconde het verschil maken tussen één of geen auto. ‘Elke dertig seconden stilstand is een deur minder. En elke deur minder, betekent ook een auto minder.’ Veiligheid, onderhoud en efficiency staan daarom centraal in het ontwerpproces van zo’n machine. Want engineering is plannen. Efficiency is ook het uitgangspunt bij de verdigitalisering van onderhoud. Steeds vaker wordt het papier aan de kant geschoven en vervangen door apps, al dan niet draaiend op smart phones of tablets. Zo hoeven werkbonnen niet meer fysiek opgehaald en ingeleverd te worden en kan de status van een opdracht digitaal naar de back office en uiteindelijk de klant gestuurd worden. ‘Houd het simpel’, lijkt hierbij het devies.

04 12 iMaintain

018_19_themaspread.indd 18

25-04-12 09:33

Foto: JeF Miller

THEMA 19

iMaintain 12

018_19_themaspread.indd 19

25-04-12 09:33

20 EnginEEring

robots onderhoudsvriendelijk ontwerpen Stilstand is achteruitgang. Dat geldt ook voor de productie van auto’s. Met slimme en anticiperende engineering kunnen productiemachines al aan het begin van het ontwerp beter onderhoudbaar gemaakt worden. En dat zonder besturingskastjes met knipperende lichtjes of tekenplanken, maar met computerdisplays, robots en 3D-modellen. Pieter Pulleman

Waar de economie tot voor kort veel bedrijven noopte tot bezuinigingen, zijn er inmiddels sectoren die weer ruimte zien om uit te breiden en dus om te innoveren. Tijdens de eerste crisisperiode een paar jaar geleden moest VDL Steelweld uit Breda, ontwerper en bouwer van onder andere geautomatiseerde productielijnen voor de automotive industrie, nog een beroep doen op de deeltijd ww-regeling van minister Donner. Nu is alles anders. De automobielindustrie draait goed, er worden volop nieuwe modellen geïntroduceerd en dat vraagt om nieuwe en aangepaste productielijnen.

Het bedrijf levert alle machines turn key. Voor een nieuwe lijn, of voor het aanpassen van een bestaande lijn vanwege een nieuw model, een upgrade of een versnelling van de productie. Unit Manager Engineering Hans van Dorst: ‘We krijgen een aanvraag van een klant

VrOEgEr Hans van Dorst werkt al 34 jaar bij VDL Steelweld en zag in die jaren het nodige veranderen. ‘Foutdiagnosesystemen zijn gigantisch veranderd. Dat is voor onderhoud een directe levensader. Toen ik begon hadden we besturingskastjes met knipperende lampjes. Daarna kwamen de alfanumerieke displays en tegenwoordig zijn het pc’s met visualisatie en alles erop en eraan. Alles om sneller een storing te kunnen oplossen. Je ziet precies welke zekering in welke kast je moet vervangen. Ook de robotisering is natuurlijk enorm veranderd. Vroeger had je een deurenlijn en die maakte vier verschillende deuren en dan bouwde je die lijn elke twee dagen om. Nieuwe werktuigen erin en dan gingen ze de andere deur doen. Maar omdat je voor een auto vier deuren nodig hebt, hadden ze hele hallen vol deuren staan. Dat zie je niet meer. Er zijn nu vier aparte deurenlijnen, je hoeft dus niet meer om te bouwen en je hebt dus ook minder storingen. Doordat die lijnen dedicated zijn voor een product, zijn ze langzamer geworden en kun je robots toepassen. Toen ik hier kwam hadden ze nog tekenplanken en stonden ze met mesjes hele dagen te krabben om tekeningen te veranderen. Dat was transparant tekenpapier. Daar werd met pen op getekend en als er wijzigingen waren dan moest er met een scalpelmesje afgekrabd worden. Als je door het papier heen zat, moest er een nieuwe kopie gemaakt worden.’

020_21_23_L_artikel.indd 20

Elke dertig seconden stilstand is een deur minder. En elke deur minder, betekent ook een auto minder.

Engineering

04 12 iMaintain

en daar maken we een proces van. Dat omvat meestal een lay-out van hoe we de machines opbouwen. Met daarbij eisen als hoeveel producten eraf moeten komen, hoeveel stilstand de lijn mag hebben en hoeveel vierkante meters vloeroppervlakte we ervoor krijgen.’ Samen levert die informatie een proces en een prijsplaatje op. Zodra de klant de opdracht verstrekt, start

engineering met het 3D-ontwerp en de simulatie in 3D. ‘Omdat wij veel met robots werken, worden de robots bij ons al offline geprogrammeerd in dat simulatiesysteem. Binnen engineering hebben we dan nog de afdeling pneumatiek die alle besturingen moet doen, de elektroafdeling voor de besturingskasten en plc’s en SCADA voor de besturing zelf, de software en natuurlijk de robotprogrammering.’

Virtuele machine Het simuleren van machines en de robots gebeurt al sinds eind jaren negentig. Een virtuele machine opbouwen moet je kunnen, anders kom je niet eens aan de slag in de auto-industrie, licht Van Dorst toe. ‘Maar dat gaat steeds verder. Zo komen de programma’s van de robots tegenwoordig uit dat simulatiesysteem. Theoretisch is het een kwestie van inspoelen en dan loopt die machine. We hangen kinematica aan het 3D-model van de machine zodat alle bewegingen kunnen plaatsvinden. We zetten de robot erbij met zijn besturing en dan kun je de hele afloop van een machine doen op je scherm. Als er dan problemen zijn -of crashes- dan komen die er op dat moment uit. Dat scheelt je gigantisch in

Abonnees lezen meer op www.i-maintain.nl

25-04-12 09:33

EnginEEring 21

Hans van Dorst: ‘in feite is de onderhoudbaarheid van machines nu beter dan vroeger toen je geen robots had. Als je vroeger een schroevendraaier in een werktuig liet vallen, was je uren bezig om het ding terug te vinden.’

doorlooptijd en geld, want als het later in het proces niet past, heb je pas echt een probleem.’ Die doorlooptijd is essentieel bij het inbouwen van nieuwe modules in bestaande lijnen, legt Van Dorst uit. ‘Dat ombouwen gebeurt in de weekenden. Je begint op zaterdagmorgen en op zondagmiddag moet je al terug ombouwen, want op maandag moet de normale productie weer draaien. Dus alles wat je achter je bureau kunt doen is winst.’ Dat geldt ook voor het bepalen van de storingsgevoeligheid van een productielijn. ‘Daar hebben we een aparte simulatie voor in de procesfase en daarmee bepalen we of en hoeveel buffers we erin zetten. Hoe langer je lijn, hoe meer de storingsgevoeligheid oploopt en door halverwege een buffer in te bouwen halveer je dat bijvoorbeeld. Dat moet je in je verkoopproces al meenemen. En natuurlijk wil je dat simuleren want je kunt wel buffers inbouwen, maar dat kost weer geld en dat wil je ook niet.’

Veel plannen Op het moment dat de order binnenkomt, vormt Van Dorst een projectteam. In het team zitten een projectmanager,

een projectengineer en designers. ‘Die maken een planning en bepalen de prioriteitsvolgorde. Daarna zoeken we er de juiste capaciteit bij, intern en extern. Dat gaat in constant overleg met de klant. Dit is nog vooral het mechanische deel. Daarna kijken we naar de uitdetaillering van de tekeningen en het opstarten van de pneumatiek, elektro en de software. Dat moet allemaal parallel gaan lopen. Het is vooral veel plannen en de juiste capaciteit bij elkaar zoeken. Hiervoor huren we ook veel extern in.’ Als het om ombouwen gaat, inventariseert het projectteam eerst hoe de lijn functioneert. Welke

Tijdens de designreviews in de ontwerpfase kijken de engineers al naar de mogelijkheden voor onderhoud. functies moeten er bijkomen of gaat het zelfs om hele stations. ‘We hebben nu een opdracht voor de nieuwe Ford Mondeo. Dat is een ombouw van de productielijnen voor de closures (deuren, motorkappen en

achterkleppen, red.). Die opdracht kregen we eind november en nu in mei gaan we de eerste ombouwen doorvoeren. In september of oktober moet de eerste auto eruit komen. Dat is snel.’

Onderhoud is essentieel Elke dertig seconden stilstand is een deur minder. En elke deur minder, betekent ook een auto minder. ‘Onderhoud is heel essentieel en vandaar dus ook de SCADAsystemen die op de lijnen zitten. Bij Ford zitten er grote displays op die exact aangeven op welk station de lijn stilstaat en wat er precies aan de hand is. Alles om maar zo snel mogelijk de storing te kunnen verhelpen. Daar hebben ze eigen onderhoudsploegen voor, maar direct na oplevering hebben wij nog een team ter plaatse om ondersteuning te bieden.’ VDL traint het onderhoudspersoneel ook, maar alleen op de toepassing van de apparatuur. ‘Dus op wat wij veranderd hebben en hoe ze om moeten gaan met foutdiagnoses.’ Soms krijgt het bedrijf er onderhoudsklussen bij, zoals het vervangen van de robots of het herprogrammeren of installeren van nieuwe software.

iMaintain 12

020_21_23_L_artikel.indd 21

25-04-12 09:33

Datum: 7 juni 2012 • Locatie: RDM Campus Rotterdam

Hét evenement voor de industrie in de Rijn/Schelde-delta

WIJ NEMEN ONZE VERANTWOORDELIJKHEID De wereldbevolking groeit, in de Rijn/Schelde-delta neemt de vergrijzing toe en blijven mensen tot op hoge leeftijd werken. Daarnaast blijft er focus op het verbeteren van veiligheid, duurzaamheid en kwaliteit in de industrie. Om deze ontwikkelingen het hoofd te bieden, moeten bedrijven hun verantwoordelijkheid nemen, net als de Plant Manager of the Year in respectievelijk 2011, 2009, 2010 (zie foto). Zij hebben bijzondere prestaties geleverd op het gebied van o.a. veiligheid, productiviteit, kwaliteit en MVO. Tijdens Deltavisie2012 wordt onderzocht welke oplossingen bedrijven kunnen inzetten om maatschappelijk verantwoord te kunnen ondernemen. Aanvullend op het dagprogramma wordt in de avond tijdens het diner voor de vijfde keer de Plant Manager of the Year verkozen. Bevestigde Masterclasses Match tussen arbeidsmarkt en onderwijs, Huub Kleinrouweler, KMR • Informatielekken, Serge dos Santos Gomes, Intelink • Final hours Plantmanager 2011, Edith Romp, Teijin Aramid • De slag om de wereldmarkt, Jan-Pieter Ebben, Roland Berger Strategy Consultants • Ontwerp van een duurzame toekomst, Richard Amberger, BASF • Succesvol ondernemen met duurzame oplossingen, Tom van Aken, Avantium • Ruimte creëren voor nieuwe bedrijvigheid, René van der Plas, Havenbedrijf Rotterdam Deltavisie2012 is een samenwerkingsverband van:

PROGRAMMA /SCHRIJF 11.45 12.30 13.00 14.00 14.30

uur uur uur uur uur

15.30 16.30 17.00 18.00 19.00

uur uur uur uur uur

U NU IN

Registratie Plenaire opening Masterclass ronde 1 Pauze Plenaire sessie met kandidaten Plant Manager of the Year-verkiezing Masterclass ronde 2 Pauze Plenair debat Borrel Diner en Plant Manager of the Year-verkiezing 2012

21.30 uur Sluiting

Goudsponsors:

www.deltavisie2012.nl 022_A4_Deltavisie.indd 2

24-04-12 09:52

EnginEEring 23

Onderhoudbaarheid Tijdens de designreviews in de ontwerpfase kijken de engineers al naar de mogelijkheden voor onderhoud. ‘In feite is de onderhoudbaarheid nu beter dan vroeger toen je geen robots had. Als je vroeger een schroevendraaier in een werktuig liet vallen, was je uren bezig om het ding terug te vinden. Het lassen wordt nu door de robot gedaan en daardoor zijn de werktuigen vrij open. Dus dat probleem heb je niet meer zo, maar alles moet wel bereikbaar zijn.’ De auto-industrie stelt als eis dat een defecte robot binnen een half uur vervangen moet kunnen worden. Van Dorst: ‘Dus als je kijkt naar een deur per dertig seconden, dan is een half uur heel lang. Maar als je een robot moet wisselen, inclusief software, dan is een half uur maar kort. Alles is gestekkerd qua elektro, maar een robot moet je op exact dezelfde plaats terugzetten, anders kloppen je programma’s niet meer.’

Engineering en onderhoud Bij nieuwe lijnen doet de machinebouwer eerst een FMEA-analyse, samen met de klant. ‘Onderhoud nemen we daarin mee. Het gaat dan om factoren al bereikbaarheid en uitwisselbaarheid van onderdelen. Wat wij ook meeleveren is een onderdelenlijsten waarop staat welke delen de fabrikant op voorraad moet hebben. Volgens voorschrift werken we met dezelfde onderdelen als onze concurrenten, omdat ze anders met een onderdelenmagazijn komen te zitten groter dan de hele fabriek. Daarnaast leveren we de onderhoudsschema’s mee. Voor kritische delen geven wij ook aan wat de vervangingstermijn is. Dat werk moet de onderhoudsdienst van de fabriek doen.’

Intelligente systemen Behalve productielijnen voor de automotive industrie maakt het concern onder meer automatische kaaslaadsystemen voor vrachtauto’s, onbemande voertuigen voor het vervoeren van zeecontainers en onbemande parkeersystemen. Over die parkeersystemen wil Manager Service en Onderhoud Don Bronkhorst wel wat toelichting geven. ‘Bij een onbemand parkeersysteem is geen technische dienst aanwezig, maar je hebt wel te maken met een aantal variabelen. De gebruiker, omgevingsfactoren, diverse systeemcomponenten, diverse soorten auto’s en slijtage. En er is wel gepland onderhoud, maar er

Don Bronkhorst: ‘Van rollen staal tot eindproduct, het moet allemaal in één keer goed. Anders heb je een parkeerplaats vol met halve auto’s.’

loopt niemand die eens luistert of hij wat vreemds hoort. Daar moet je wel rekening mee houden bij het ontwerp, want stilstand mag niet voorkomen. Daarom zitten er bijvoorbeeld camera’s in zodat we kunnen zien dat een auto niet opgepikt wordt, bijvoorbeeld vanwege een lekke band.’ Als er een storing is, moet die zo snel mogelijk worden verholpen. Om het de monteur zo makkelijk mogelijk te maken zorgt een SCADA-pakket voor een grafische weergave van het systeem. Bronkhorst: ‘Daarnaast wil je het systeem zo intelligent mogelijk maken, bijvoorbeeld met een sensor die knippert. Daarmee kun je het systeem beter managen en analyseren. Ook kunnen we online inloggen en meekijken, resets doen, besturingen overnemen. De analyseperiode moet zo kort mogelijk zijn. En als het op afstand niet lukt, moet je er alsnog naartoe.’

Idiot proof Bronkhorst: ‘Als je het vergelijkt met de procesindustrie; daar moet men ook in

downtime dingen aanpassen en daar staat een enorme druk op. Qua organisatie is dat vergelijkbaar. En ook op het gebied van veiligheidseisen. Je kunt je niet veroorloven dat een onderhoudsmonteur een klap van een robot krijgt, of dat de lift van de garage in werking treedt.’ De veiligheid van bedienend personeel en onderhoudsmonteurs staat dus al centraal in het ontwerpproces. Dat moet ook wel, ingevolge de Machinerichtlijn. Elke beweging van de robots wordt ook dubbel gecontroleerd. Van Dorst: ‘Je moet het idiot proof maken en alles lean uitvoeren, maar het moet wel toegankelijk blijven, juist ook voor onderhoud. Kwaliteit en kwaliteitscontroles zitten in het productieproces ingebakken. De maandagmorgen bestaat niet meer, dankzij de robots.’ Bronkhorst voegt toe: ‘Het is een enorme efficiencyslag. Van rollen staal tot eindproduct, het moet allemaal in één keer goed. Anders heb je een parkeerplaats vol met halve auto’s.’ ■

iMaintain 12

020_21_23_L_artikel.indd 23

25-04-12 09:33

24 EnginEEring

Tablets gaan papier vervangen in toenemende mate zullen onderhoudsmonteurs eraan moeten wennen niet meer met kladblok, opdrachtbonnen en urenstaten op pad te gaan. De papierwinkel maakt plaats voor een tablet of slimme telefoon. Op naar modern onderhoud. Teus Molenaar

04 12 iMaintain

024_25_27_S_artikel.indd 24

Tijdens de VNSG-dagen vertelde een aantal bedrijven hoe zij hun SAP backend systemen veilig weten te koppelen aan de apps waarmee de monteurs hun werk kunnen administreren. VNSG staat voor Vereniging van Nederlandstalige SAP Gebruikers. Elk jaar komt een grote groep IT’ers bijeen om van elkaar en deskundigen te leren. Dit jaar waren er opvallend veel bedrijven die vertelden over de apps die ze hebben laten ontwikkelen om de onderhoudsafdeling efficiënter te laten werken. Neem CityTec (via moederbedrijf Joulz onderdeel van Eneco). Van openbare verlichting en verkeersregelinstallaties, tot parkeerinstallaties en route-informatiesystemen. Voor automobilisten, fietsers en voetgangers: CityTec zorgt ervoor dat openbare ruimte optimaal functioneert én blijft functioneren. De monteurs van CityTec gaan elke ochtend op pad om storingen aan lichtmasten of bijvoorbeeld verkeersregelinstallaties te verhelpen en om preventief onderhoud te verrichten. Zij komen ’s morgens naar het kantoor in Alblasserdam om er hun werkbonnen op te halen en aan het eind van de dag weer in te leveren. Een omslachtig en tijdrovend proces. ‘Dit is dan ook de aanleiding geweest om het project Ondersteuning Buitendienst CityTec (OBC) op te starten’, zegt Wim de Wijs, business analist CityTec. Eén van de nadelen is namelijk dat het lang duurt voordat de gegevens van de werkbonnen die retour komen, zijn verwerkt in SAP ECC 6.0. Daarmee duurt het ook lang voordat aan opdrachtgevers is te vertellen wat een monteur heeft gedaan en hoe hij een storing heeft opgelost. Samen met Joost van Poppel, SAP Workflow specialist bij Avelon, is een oplossing gekozen waarbij de 150 onderhoudsmonteurs van CityTec zijn uitgerust met een iPad om doelmatiger hun werk te kunnen doen. Zij hebben gekozen voor een hardwareonafhankelijk platform,

namelijk Mobile Worksplace van het Amerikaanse softwarehuis 3i. Dit is een op HTML5 gebaseerde webapplicatie die via de browser is te benaderen. ’s Morgens krijgen de monteurs hun digitale werkbonnen toegestuurd en aan het eind van de dag kunnen ze invullen wat ze hebben gedaan, welke materialen ze hebben gebruikt en hoe lang ze erover hebben gedaan. Bovendien kunnen ze foto’s maken met hun iPad en deze meesturen. Alle gegevens worden naadloos in de backend verwerkt. De gekozen oplossing scheelt ongeveer 1,5 uur per monteur per week. ‘Dat lijkt weinig, maar tikt echt aan op jaarbasis’, zegt De Wijs.

Project Tapas Bij Eneco is onder meer vanwege de schaalgrootte voor een andere oplossing gekozen. Kees Voeten is manager SAP Competence Center bij Eneco en Jur Huisman is projectleider bij het warmte- en koudebedrijf van Eneco. De IT-afdeling, zo vertellen zij, moet laveren tussen de flexibiliteit die de business wil, en de beveiligingseisen die de IT-infrastructuur stelt. Voeten vertelt dat Eneco druk bouwt aan Het Nieuwe Werken. Altijd samen kunnen werken ondanks tijdstip en plek. Dit heeft onder meer geleid tot het project Tapas: dit biedt ondersteuning aan het onderhoud van het stadsverwarmingsnet van Zuid-Holland en Utrecht voor gepland en ongepland onderhoud vanaf de productie-eenheid tot bij de klant in huis. Tapas staat voor Techniek, Architectuur, Procesarchitectuur en SAP. De medewerker van de toekomst is standaard voorzien van een mobiel apparaat, heeft altijd toegang tot internet, kan altijd en overal beschikken over bedrijfsinformatie, en vindt het normaal om sociale netwerken en media te gebruiken. De IT-uitdagingen liggen volgens Voeten op de beheersbaarheid van de applicaties

Abonnees lezen meer op www.i-maintain.nl

25-04-12 10:09

EnginEEring 25

Bij het gemeentelijk Vervoersbedrijf Amsterdam kunnen onderhoudsmonteurs hun opdrachten downloaden. Als zij een klus hebben afgerond, dan geven ze dat aan en sturen ze dit naar de back office terug.

en apparaten. Centrale regeling van beveiliging en de mogelijkheid van client provisioning op afstand (software plaatsen en bijhouden). De apparaten moeten op afstand beheerbaar zijn. Dan heeft hij het over onder meer de mogelijkheid om bij diefstal of verlies bedrijfsinformatie te kunnen wissen van het apparaat.

gevuld met het mobiel beheersysteem Afaria. Microsoft Unified Access Gateway (UAG) is de veilige schakel tussen mobiele apparatuur en de backend systemen. ‘Overigens zeggen alle partijen met standaard oplossingen te werken, maar moesten we toch een relay server plaatsen tussen SAP-systemen en UAG, omdat ze niet vanzelf met elkaar communiceren. Dat

De medewerker van de toekomst is standaard voorzien van een mobiel apparaat, heeft altijd toegang tot internet, kan altijd en overal beschikken over bedrijfsinformatie, en vindt het normaal om sociale netwerken en media te gebruiken. Wel wat uitdagingen Gekozen is voor SUP (Sybase Unwired Platform) als platform waarop de apps aan de voorkant worden gebouwd, aan-

geldt ook voor de koppeling met het GISsysteem van Bentley dat wij gebruiken. We komen er best wel uit, maar het was geen vanzelfsprekendheid.’

Huisman vertelt dat gedurende het project nog heel wat uitdagingen een antwoord vragen. ‘Wij wilden niet alleen een oplossing bieden voor de onderhoudsmonteurs ‘warmte en koude’, maar een fundament leggen dat later voor de hele Enecobedrijfsvoering van nut kan zijn. Anders ga je weer silo’s bouwen waar je in de toekomst problemen mee krijgt. Je moet kiezen voor een fundamentele infrastructuur.’ Hij stelt dat de monteur de bron is van gegevens. De monteur voert in wat hij heeft gedaan, geeft aan hoe de assets ervoor staan. Dan moeten die gegevens één op één kloppen met die in het GIS- en SAP-systeem. Dat is een ander bedrijfsmodel, aldus Huisman. ‘Registratie bij de bron -dus ook serienummers van assets- is het uitgangspunt. Vroeger zaten daar nog wel vijf papieren controleslagen tussen; die verdwijnen

iMaintain 12

024_25_27_S_artikel.indd 25

25-04-12 10:09

Tijdelijk of semi permanent behoefte aan extra warmte en/of energie? Uw bron van informatie bij het kopen of huren van ketelinstallaties voor stoom, warm en heet water. Verhuur

• warmwaterketels tot 8 MW • heetwaterketels tot 12 MW • automatische expansie-inrichtingen • stoomketelunits tot 28 barg van 400 kg/hr tot 16.000 kg/st • ontgassers, voedingswatertanks, ontharders • olietanks 3, 5, 10 en 20m3 • in container, buitenopstelling of romneyloodsen

Services

• 24 uurs storingsdienst • leidingwerkmontage • onderhoud • engineering

Milieuzorg

• Low-NOx installaties • geluidsbesparende omhuizingen • CE normering

www.ecotilburg.com Postbus 899, 5000 AW Tilburg - Hectorstraat 23, 5047 RE Tilburg - Tel: 013 5839440 - Fax: 013 5358315 - E-mail: info@ecotilburg.com

INNOVATIE MAAKT VAN GGB DE MARKTLEIDER The Global Leader in High Performance Bearing Solutions GGB luistert naar de response van zijn klanten. Het resultaat hiervan zijn superieure lagers die problemen vermijden. Meer weten? Surf dan naar onze website: www.ggbearings.be of scan de QR Code die u hieronder vindt. GGB Benelux Fountain Business Park, Building 5 C. Van Kerckhovenstraat 110 B-2880 Bornem Tel.: +32-(0)3 890 46 70 Fax: +32-(0)3 890 46 71 benelux@ggbearings.com

GGB_8949_BrndBenelux_iM_M.indd 1

026_eco_ggb.indd 1

3/12/12 9:15 AM

24-04-12 14:19

EnginEEring 27

allemaal. De monteur is ter plekke en die ziet welke asset daar aanwezig is. We werken nu met controle achteraf.’ De monteurs gaan tegenwoordig op pad met een ruggedized tablet. ‘Wij zijn hiermee op pad naar modern onderhoud’, aldus Voeten en Huisman.

Onderhoudshistorie is belangrijk Ton Beckers is Projectleider Asset Management bij GVB Infra in Amsterdam. Een infrastructuur met stations, rails, wissels, metro’s en tunnels. Vooral dat laatste is van invloed bij de keuze voor een mobiele oplossing. ‘Want in een tunnel heb je geen bereik, daarom hebben wij gekozen voor een app die offline is te gebruiken. ’s Morgens kunnen de onder-

‘Wij zijn hiermee op pad naar modern onderhoud.’ houdsmonteurs hun opdrachten downloaden en die verder steeds raadplegen. Als zij een klus hebben afgerond, dan geven ze dat aan, en vervolgens kunnen ze dat -nadat zij contact hebben gelegd- naar de back office sturen. Overigens heeft niet elke monteur een tablet, maar delen ze een mobiel apparaat in groepjes van meestal drie mensen.’ De aanleidingen voor het project zijn de openbare aanbesteding van concessies voor openbaar vervoer, teruglopende (onderhouds)budgetten als gevolg daarvan, extra aandacht voor procesverbetering, kostenbesparing en efficiency. Beckers vertelt dat het erg belangrijk is om te kunnen beschikken over de historie van onderhoud van de verscheidene assets. ‘Op dit moment is dat nog een probleem. Niet altijd komt de informatie terug. Dat is trouwens iets waar andere bedrijven ook mee worstelen. Dit project helpt ons om dit beter te kunnen doen, zodat we het onderhoud naar een hoger niveau kunnen tillen. Wij willen af van de enorme papierstroom van opdrachtbonnen, verwerkingsorders en zelfs (werk)tekeningen. Dat is namelijk een enorme administratie. We willen graag dat de kwaliteit van de terugmelding toeneemt.’ Onderhoudsmonteurs voeren niet alleen hun opdrachten uit, maar doen ook metingen. Die meetwaarden vullen ze nu via hun tablet in. Het is belangrijk om over dergelijke waarden

Onderhoud aan straatverlichting hoeft niet meer met papieren werkbonnen verwerkt te worden. Monteurs kunnen tegenwoordig werken met digitale werkbonnen die ze op hun tablet ontvangen.

te kunnen beschikken, omdat zij de bron vormen voor preventief onderhoud. Juist omdat de monteurs bij nacht en ontij op pad zijn, en ook in tunnels werken, is gekozen voor een native app in plaats van een web app. Het verschil is dat een native app draait op het mobiele apparaat en dus zonder een verbinding met een netwerk is te gebruiken. Een web app draait op een server en heeft dan ook altijd een verbinding nodig.

Eenvoudig houden Voorts vindt Beckers het belangrijk dat de app zelf zo eenvoudig mogelijk oogt. Alleen die velden tonen waar een mon-

teur op dat moment behoefte aan heeft. Ook vindt hij het van belang op de tablet geen businesslogica te hebben; de logica bevindt zich in de backend. Als iemand de tablet verliest of als hij wordt gestolen, dan is hij via Afaria op afstand leeg te halen, zodat geen gegevens openbaar kunnen worden gemaakt. ‘Van start tot pilot hebben we hier acht maanden aan gewerkt en zijn we binnen budget gebleven. Zorg er wel voor dat de ketenprocessen op orde zijn, dat de masterdata kloppen en dat je een stapsgewijze uitrol kiest. Mensen moeten de gelegenheid krijgen eraan te wennen.’ ■

iMaintain 12

024_25_27_S_artikel.indd 27

25-04-12 10:09

28 PRODUCTEN

Boek Principes van onderhoudsmanagement

Grafische bedieningspanelen

Het boek ‘Principes van onderhoudsmanagement’ van ir. Bernard J. Verdoes, ir. Cees van Duijvenvoorden en prof. dr. Hugo B. Roos gaat voornamelijk over de bedrijfseconomische aspecten van onderhoud aan kapitaalgoederen van uiteenlopende aard en complexiteit. Uitvoerig wordt het onderhoudsproces en de besturing ervan beschreven aan de hand van een theoretisch model. Speciale aandacht wordt besteed aan het opstellen van het Onderhoudsconcept waarmee wordt bepaald hoeveel onderhoud nodig en voldoende is voor de optimale afstemming van gebruik en onderhoud. Het boek is bestemd voor iedereen die met onderhoud van doen heeft. Zowel in bedrijven en instellingen als voor studenten in hoger en universitair onderwijs geeft het boek inzicht en handvatten voor toepassing in de praktijk. ISBN: 978-90-817999-0-4 www.ibcg.nl/bestanden/principes_van_onderhoudsmanagement.pdf

Koning & Hartman breidt het aanbod in de GOT1000serie grafische bedieningspanelen van Mitsubishi Electric uit met de GT14. Hiermee wordt de nieuwe standaard gezet voor middelgrote 5,7”-paneel-mount terminals. Er is keuze uit een zestien grijstinten STN-scherm en een full color TFT (65.636 kleuren)-model met 320x240 pixels. Beide schermen zijn ontworpen voor een lange levensduur met analoge touchfuncties, USB-poort, programmeerpoort aan de voorzijde, een SD-interface, IP67-fronten, Ethernet-poort en LED-achtergrondverlichting met lange levensduur. Standaard beschikt de GT14 over een RS232, RS422/485 en Ethernet-poort en is tevens voorzien van een ‘FA Transparant’-functie die een aangesloten PC direct doorlinkt naar Mitsubishi Electric FA-producten, zoals PLC’s, frequentieregelaars en servosystemen. www.koningenhartman.com

Encoders met BISS-C interface De door Duranmatic vertegenwoordigde Duitse producent van encoders en tellers, Kübler, heeft een interface voor haar absoluut encoders ontwikkeld. Met de implementatie van deze BISS-C interface voor de Sendix absoluut encoders bereikt Kübler een nieuw niveau in data overdracht. De BISS-C (BI-directioneel/Serieel/Synchroon) interface is gebaseerd op een open protocol en heeft als doel om een high-speed en real-time digitale, seriële en veilige communicatieverbinding te bieden tussen controllers en sensoren/schakelaars. Het BISSprotocol is ontwikkeld voor industriële toepassingen die een hoge transmissiesnelheid, veiligheid (CRC-check), flexibiliteit en korte installatietijd vereisen. www.duranmatic.nl

ERP-oplossing voor minder faalkosten De omvang en de frequentie van de faalkosten in de bouw terugdringen is alleen mogelijk wanneer er voldoende transparantie is in de keten. Ramco OnDemand, een ERP-oplossing die vanaf dit jaar door IQ-PCC in Nederland en België wordt aangeboden, kan daarbij helpen. Ramco OnDemand is ontwikkeld vanuit de bouwsector en de in het ERP verwerkte kennis van deze sector ondersteunt bedrijven om de bouwketen transparanter te maken. Omdat gebruikers de bedrijfsdata via de ‘cloud’ kunnen benaderen, is deze altijd beschikbaar. Zelfs op de bouwplaats, via bijvoorbeeld een smartphone-applicatie. Ramco OnDemand ERP (RODE) is een bedrijfsbrede oplossing die is opgebouwd uit verschillende modules. RODE geeft bouwbedrijven en toeleveranciers van de bouwsector de mogelijkheid om meer grip op de bouwketen te krijgen. www.iq-pcc.com

Kabelfoutlokalisatie Euro-Index introduceert met de Megger TDR1000/3 Time Domain Reflectometer een instrument voor het lokaliseren van kabelfouten. Door een korte puls in de kabel te genereren en de echo hiervan grafisch weer te geven, kan de lengte van een kabel, of de afstand tot een kabelfout (kortsluiting, open einde, et cetera) worden bepaald. Aan de vorm van het signaal kan tevens de aard van de kabelfout worden afgeleid. De TDR1000/3 is geschikt voor gebruik bij alle metalen aderparen en heeft een meetbereik tot vijf kilometer met een resolutie vanaf 0,1 meter. Met de ITrace-functie kunnen de meetresultaten (tracés) van twee kabels op elkaar worden afgebeeld zodat deze gemakkelijk kunnen worden vergeleken. De TDR1000/3 is geschikt voor kabels met een impedantie van 25, 50, 75 en 100 Ω. Dit instrument kan worden ingezet in de telecomindustrie en data centra. Met beschermingsklasse IP54 (stof- en spatwaterdicht) is het toestel ook uitstekend inzetbaar in de installatietechniek. www.euro-index.nl

04 12 iMaintain

028_29_31F_producten.indd 28

Schroevendraaier met ergonomische greep Van het merk Zebra brengt Würth Nederland een nieuwe schroevendraaier op de markt met een ergonomische 3-componentengreep, ofwel een greep die zich aanpast aan de hand van de gebruiker. Met deze 3-componentengreep kunnen hogere draaimomenten worden bereikt, terwijl minder krachtinspanning nodig is. De van zachte en harde kunststof gemaakte greep staat niet alleen garant voor een optimale krachtoverbrenging, maar ook voor een comfortabele handligging. De schroevendraaier heeft een doorlopende kling tot bovenin de greep, zodat afbreken is uitgesloten. Aan de bovenzijde heeft de greep van deze schroevendraaier standaard een aluminium slagkap. Interessant te melden is verder dat de kling, net onder de handgreep, is uitgerust met een goudkleurige sleutelhulp. Op deze sleutelhulp kan een steeksleutel geplaatst worden voor extra kracht. www.wurth.nl

Kijk voor meer productinnovaties op www.i-maintain.nl

25-04-12 13:42

PRODUCTEN 29

Badges en prints op modieuze kleding

Human Machine Interfaces

In de nieuwste collectie, Mascot Crossover, worden modieuze en populaire shirts verzameld uit bestaande collecties. Stijl is niet alleen voorbehouden aan modekleding -wie zegt dat je niet modieus gekleed naar het werk kunt gaan? Met Mascot Crossover heeft Mascot een duidelijke stap genomen in de richting van de actuele trends. In deze serie vind je moderne werkkleding in hoogwaardige kwaliteit. T-shirts, sweatshirts en polo’s uit de collectie zijn stijlvol en modern met prints en bewerkingen, maar er is altijd voldoende plaats voor een bedrijfslogo. De bovendelen zijn er in verschillende kleuren zodat dit gemakkelijk te combineren is met het bedrijfslogo en de werkbroek. www.mascot.dk

EAO heeft klantspecifieke Human Machine Interfacesystemen en een uitgebreid assortiment van componenten voor speciale machines. EAO kan in principe ieder besturingspaneel, keypad of keyboard produceren, van eenvoudige aan/uit-knoppen en membraan keypads tot draagbare afstandsbedieningen en complexe, robuuste interfaces inclusief schakelaars, displays, touch screens, elektronica en seriële busaansluitingen. Alle aspecten van het HMI-ontwikkelingsproces worden ondersteund vanaf het concept en prototype tot productie en just-in-time levering. De producten zijn verkrijgbaar met een ruime keuze aan signaalarmaturen, materialen, lenzen en montagemethodes. Ze zijn wereldwijd verkrijgbaar en worden geproduceerd volgens de internationale normen. www.eao.nl

Meet-, regel- en automatiseringssysteem Het modulaire concept JUMO mTRON T gebruikt een op Ethernetgebaseerd bus-systeem en een geïntegreerde PLC -ook voor decentrale automatiseringsprojecten. Het universeel inzetbare meet-, regel- en automatiseringssysteem verenigt de omvangrijke proces-know-how van JUMO, in een eenvoudig, op de praktijk afgestemd en gebruikersvriendelijk configuratieconcept. Het hart van de JUMO mTRON T is de centrale proceseenheid waarop tot en met dertig input/outputmodules kunnen worden aangesloten. De CPU bevat communicatie-interfaces, inclusief webserver. Voor individuele besturingsapplicaties beschikt het systeem over een PLC (CoDeSys V3), programmagever- en grenswaardebewakingsfuncties als ook een mathematische- en logische module. Als in/ uitgangsmodule zijn beschikbaar: een meerkanaals-regelaarmodule, analoge-ingangsmodule met vier en acht kanalen, relaismodule in vierkanaalsuitvoering als ook een vrij configureerbare digitale in-/uitgangsmodule met twaalf kanalen. www.jumo.nl

Digitale draagbare kleuren oscilloscoop

Zorgeloos smeren met OKS Chronolube

Koper gesoldeerde warmtewisselaars

Het automatische smeersysteem van OKS VIBA introduceert ChronoLube als aanvulling op het assortiment speciaalsmeermiddelen en onderhoudsproducten van OKS. ChronoLube is voorzien van een door batterijen aangedreven motor die met behulp van een plunjer een vetpatroon met een inhoud van 120 milliliter leeg drukt. Het smeerinterval kan door een combinatie van microschakelaars op de motor worden ingesteld. Gedurende een periode van een, drie, zes of twaalf maanden wordt het smeerproduct gelijkmatig gedoseerd, waarbij kleine leds de status van het systeem aangeven en laten zien wanneer de patroon leeg is. De ChronoLube-patronen worden geleverd met een serie speciale vetten en oliën, waarvan enkele gecertificeerd voor de voedingsindustrie. Op verzoek kunnen de patronen ook met een ander type OKS-smeermiddel worden afgevuld. www.viba.nl

Al sinds de eerste introductie in 1977 van koper gesoldeerde warmtewisselaars door Alfa Laval zijn deze modellen continue geoptimaliseerd ten aanzien van prestatie en betrouwbaarheid. De modellen van de nieuwe generatie koper gesoldeerde warmtewisselaars lijken misschien sterk op de bestaande units, maar van binnen is het een compleet ander verhaal. Innovatieve verbeteringen in het ontwerp zorgen voor een verbeterd thermisch rendement, lagere drukval en resulteren in energie- en kostenbesparing. De nieuwe modellen CB16, CB30, CB60, CB110 en CB112 zijn ontworpen om een breed toepassingsgebied te dekken en vervangen de huidige CB14, CB27, CB52 en CB76/77. De nieuwe generatie is uiterst flexibel. Er is keuze uit tal van configuraties en vermogens met zowel asymmetrische als symmetrische plaatpatronen. De nieuwe modellen hebben dezelfde aansluitingen en hartafstanden als de voorgaande. Het uitwisselen kan dus zonder aanpassing van de bestaande systemen plaats vinden. www.redenko.com

De moderne all-round technicus die aan kleine of grote installaties moet meten, heeft vaak een goed inzicht nodig in de grootte en vorm van de elektrische signalen. Met de verder toenemende automatisering en ook het combineren van meerdere signaalvormen op één kabel, is het meten met een multimeter meestal niet meer toereikend. Nadat het probleem of de storing is opgespoord, is het juist wel handig om multimeter-testen, zoals een doorbeltest of spanningsmeting, te kunnen uitvoeren. UNI-T heeft in haar nieuwe serie digitale draagbare oscilloscopen, deze meetfuncties dan ook gecombineerd in één compact en handig instrument. www.have-digitap.nl

iMaintain 12

028_29_31F_producten.indd 29

25-04-12 09:32

Speciaal voor q q q q q q

Contract manager / engineer Asset manager / engineer Maintenance manager / engineer Inkoop manager Hoofd technische dienst Onderhoudsmanager / engineer

Het enige landelijke platform waar onderhoudscontracten centraal staan!

5e editie

Strategische keuzes bij opstellen en uitvoeren van

Onderhoudscontracten Werk samen op basis van vertrouwen en realiseer een efficiënte onderhoudstrategie

Speerpunten van de conferentie q

q q q q

Uniek! Praktijkervaringen van o.a. Vopak en Shell over de strategische keuzes die zij maken in uitbestedingstrategie en contractvorm Hogere efficiëntie door Lean Maintenance in uw contract te implementeren Hoe borgt u technische kennis bij maincontracting en herinbesteding? Verbeter Total Cost of Ownership met beheer- en onderhoudscontracten Ontdek of Partnerships en prestatieafspraken daadwerkelijk performance verbeteren

Speciale praktijkcases

Workshop KPI management

STIB, Maasvlakte Olie Terminal en CSi vertellen over samenwerking in onderhoudsuitbesteding vanuit de visie van opdrachtgever én opdrachtnemer!

Leer effectieve KPI’s ontwikkelen, implementeren en monitoren en bespaar kosten met een verbeterde performance.

Data: 29 & 30 Augustus 2012 | Locatie: Van der Valk, Ridderkerk

Meld u nu aan via www.iir.nl/onderhoudscontracten of via Stephan Rienstra tel: 020 - 580 54 95

030_iir.indd 1

24-04-12 09:52

PRODUCTEN 31

Terugslagklep

Brandstofverbruiksysteem

GF Piping Systems heeft de laatste jaren haar kunststof afsluiterprogramma flink onderhanden genomen. Recentelijk is het programma terugslagkleppen aangepast waarbij type 360 is omgebouwd naar type 561. Meest kenmerkende daarbij is dat de kogel is vervangen door een kegel. Daarnaast zijn de inmiddels beproefde kenmerken van de kogelkraan 546 overgenomen, zoals de zaagtandschroefdraad en de aansluiting op de inlegdelen. De nieuwe terugslagklep is beschikbaar in een versie met en zonder veer. De uitvoering met veer kan zowel horizontaal als verticaal worden gemonteerd. De productverbetering van de nieuwe terugslagklep zit aan de binnenkant. Zo is de kogel aangepast in een kegel. Deze kegel heeft een speciale vorm waardoor er minder weerstand in de vloeistofstroom ontstaat, wat uiteindelijk weer minder drukverlies betekent. Een bijkomend voordeel is dat hiermee de levensduur van de terugslagklep ook nog eens wordt verlengd, aangezien de kegel minder slijt. www.georgfischer.nl

Intercontrol Meet- en Regeltechniek heeft aan Royal Boskalis de Kral brandstofverbruikmeters geleverd voor het baggerschip ‘Oranje’. Royal Boskalis werkte voorheen met één enkele centrale flowmeter die het verbruik van alle motoren in kaart bracht. Deze debietmeter had een lage meetfrequentie en gaf onvoldoende nauwkeurigheid. Boskalis zocht nauwkeurige (netto) brandstofverbruikmetingen met een hoge meetfrequentie, bij voorkeur met inbegrip van temperatuur- en dichtheidcompensatie. Hiervoor zijn door Intercontrol twee Kral-systemen geïnstalleerd op de ‘Oranje’ om het brandstofverbruik van de dieselmotoren aan zowel bakboord als stuurboord te meten. Hierbij worden de signalen eerst verwerkt door de Kral BEM 500 flowcomputer, waarbij er een berekening van het netto brandstofverbruik wordt gemaakt. De gegevens worden verwerkt in een datalog-systeem. www.intercontrol.eu

Stofmaskers voor foodsegment De Aura 9400+ Serie Onderhoudsvrije Stofmaskers van 3M zijn speciaal ontwikkeld voor de levens- en voedingsmiddelenindustrie waar werknemers met veelvuldige blootstelling aan stofdeeltjes werken. Hierdoor lopen zij het risico op beroepsastma, een ziekte die zeer onaangenaam en mogelijk levensbedreigend is. Het masker is gemaakt zonder nietjes of kleine, afneembare onderdelen en helpt het risico op besmetting bij productie met onder andere bloem, noten, kruiden, koffie, suiker en in het bijzonder ei en viseiwit te voorkomen. Bovendien heeft het een onopvallend instelbare neusbeugel die stevig op zijn plaats blijft tussen de lagen van het stofmasker. Deze neusbeugel is gemaakt van uiterst detecteerbaar metaal om de veiligheid van de productie te verzekeren. www.3m.com

Robuuste industriële computer Eurotech kondigt de lancering aan van de EN50155 gecertificeerde DynaCOR 10-00, een robuuste computer voor veeleisende mobiele Machine-ToMachine (M2M) toepassingen in een IP65-behuizing. De DynaCOR 10-00 is de eerste in een nieuwe productgroep van Gateways voor zware, M2M-toepassingen. Het ventilatorloze DynaCOR 10-00 systeem is modulair van opbouw en gebaseerd op de energie zuinige Intel Atom 1,1 gigahertz processor met 512MB RAM-geheugen en 2GB-flashschijf. Het modulaire ontwerp met robuuste connectoren zorgt voor betrouwbaarheid voor de lange termijn in veeleisende omgevingen. Applicatiespecifieke configuraties zijn gemakkelijk te implementeren in verschillende toepassingen die om een betrouwbare M2M-oplossing vragen. www.besd.nl

Discrete portofoon Motorola lanceert dit jaar een aantal producten voor MOTOTRBO-gebruikers. De SL4000 portofoon is speciaal ontwikkeld voor discrete communicatie. Makkelijk in gebruik, dunner dan een smartphone, met geïntegreerde Bluetooth, verbeterde audiokwaliteit en gesproken menu-opties. In het tweede kwartaal van dit jaar komen ook de MOTOTRBO 2000- en 4000-serie op de markt. De 4000-serie beschikt over geïntegreerde GPS en Bluetooth en zal de huidige 3000-serie gaan vervangen. De accessoires van de 3000-serie kunnen wel worden toegepast. De 2000-serie bestaat uit één portofoonuitvoering met en één uitvoering zonder toetsenbord en display en heeft geen GPS of Bluetooth-mogelijkheden. www.flash-services.com

Boriumcarbid straalpijpen De Gritco BC-serie straalpijpen hebben een zeer slijtvaste boriumcarbid voering en kunnen met alle straalmiddelen worden gebruikt waaronder ook aluminiumoxide. De straalpijpen hebben een lange venturi vorm met een brede inlaat. Dit verhoogt de straalmiddelsnelheid en zorgt voor een breed en gelijk straalpatroon. De aluminium mantels hebben een extra rubberen beschermhoes om een lange levensduur van de straalpijpen te garanderen. Voor een nog hogere straalmiddel snelheid zijn er ook drie ‘XL’ straalpijpen beschikbaar. Deze hebben een lengte van 340 millimeter en kunnen de productiesnelheid met vijftien tot twintig procent verhogen. www.gritco.com/nl

iMaintain 12

028_29_31F_producten.indd 31

25-04-12 09:32

32 Arbeid

Kabinet neemt tekorten technisch personeel serieus een van de aanbevelingen van het masterplan bèta en Technologie dat de vertegenwoordigers van de negen topsectoren gezamenlijk schreven, was om vooral meer technologietalent op te leiden. Gezien de brief die eL&i, OCW en SZW gezamenlijk aan de Tweede Kamer stuurden, neemt men de aanbevelingen serieus. Nu maar hopen dat de gezamenlijke aanpak meer talent naar boven haalt, want zonder technici krijgt de industrie serieuze problemen. David van Baarle

Het kabinet begint samen met het bedrijfsleven een offensief om zoveel mogelijk mensen te verleiden in de technische sector te gaan of blijven werken. Met een reeks maatregelen moet een verwacht tekort aan technisch personeel worden verminderd of tegengegaan. Dat staat in een brief die ministers Maxime Verhagen (Economische Zaken), Henk Kamp (Werkgelegenheid ) en Marja van

Bijsterveldt (Onderwijs) maandag 16 april naar de Tweede Kamer hebben gestuurd. Naar verwachting komt Nederland tot 2016 circa 170.000 technici zoals dakdekkers, storingsmonteurs en bankwerkers tekort. Om dat tekort aan te vullen, wil men kinderen al in een vroeg stadium in aanraking laten komen met techniek. Daarvoor zou een bezoek van technici aan kinderen op 3.500 basisscholen een eerste aanzet geven. ‘Techniek heeft vaak onterecht een slecht imago’, aldus Van Bijsterveldt. Door kinderen in contact te brengen met enthousiaste technici ‘kunnen ze zelf zien en horen wat een carrière in de techniek werkelijk inhoudt’. Ook moet het techniekonderwijs beter en aantrekkelijker worden. Leerlingen van de mavo of havo krijgen de kans om praktijklessen te volgen naast hun reguliere opleiding. Ook komt er in het mbo meer ruimte voor techniekopleidingen. Dat gaat ten koste van opleidingen die leerlingen weinig kans op een baan bieden. Daarnaast krijgen scholen geld om de interesse van leerlingen in techniek te stimuleren.

Marketing van Techniek Saskia Risseeuw spreekt ook tijdens de komende bijeenkomst van Profion Maintenance Linqs. Die dag staat het boeien, binden en behouden van vrouwen en mannen voor technische beroepen centraal. Risseeuw bespreekt met u onder andere wat zij tegenkomt wanneer ze als programmamanager van TechniekTalent.nu bij bedrijven komt. Haar verhaal wordt versterkt door de praktijkervaring van Arjan Poppema, eigenaar van LiteCad. Hij zorgt er bijvoorbeeld voor dat hij met incompany trainingen zijn personeel behoudt en zorgt dat nieuwe technieken bijdragen aan het werkplezier en het succes van het bedrijf. PROFION MAINTENANCE LINQS Organisatie: Industrielinqs pers en platform en Profion Datum: 24 mei 2012 Locatie: Centrum voor Natuur en Techniek, Hogeschool Utrecht

04 12 iMaintain

032_33_M_artikel.indd 32

Betrokken bedrijven Zelfs wanneer meer jongeren kiezen voor een technische opleiding, is dat op zichzelf nog niet genoeg om de toekomstige schaarste op te kunnen vangen. In de praktijk blijkt namelijk dat veel jongeren die een technische opleiding afronden, vervolgens kiezen voor een niet-technisch beroep. Zo kiest in het middelbaar en hoger beroepsonderwijs slechts iets meer dan de helft van de studenten die een bètaopleiding volgen ook voor een bètaberoep. Hier is veel winst te behalen. En wanneer jongeren kiezen voor de technische sectoren, stappen ze vaak na enkele jaren werken alsnog over naar niettechnische beroepen. Bovendien stappen weinig mensen vanuit andere sectoren over naar de technische sector. Hoeveel het kabinet precies uittrekt voor de stimulering is niet duidelijk, maar het gaat in elk geval om meer dan negentig miljoen euro. Wel is duidelijk dat de opstellers van de brief ook de bedrijven zelf verantwoordelijk stellen voor de aantrekkelijkheid van hun sector. Men wil dan ook vooral versnippering tegengaan en publieke en private initiatieven koppelen, bestaande en voorgenomen acties in samenhang uitvoeren en niet-effectieve acties stopzetten. Ook pleit men voor een betere aansluiting van opleidingen op de marktvraag. Bedrijven en onderwijsinstellingen moeten beter samenwerken en dienen ook in de eigen regio verbindingen te leggen op werkvloerniveau. Bedrijven zouden zich ook beter kunnen profileren door in de scholen te komen en vice versa. Dit vergt, ook van de kant van bedrijven, geen woorden maar daden. Want als de sector aantrekkelijk is, is werken in de techniek aantrekkelijk, zijn werknemers productiever en blijven ze langer in de sector aan de slag.

Ad hoc Saskia Risseeuw, programmamanager van TechniekTalent.nu, is blij met het feit dat bèta en techniek nu hoog op de politieke

Abonnees lezen meer op www.i-maintain.nl

25-04-12 09:29

Arbeid 33

agenda staan. Ze hoopt dan ook dat deze nieuwe aanpak een einde maakt aan de ad hoc-maatregelen die de politiek tot nog toe kenmerken. ‘De afgelopen twintig jaar zijn er wel imagocampagnes geweest voor bètaopleidingen, maar dat werd niet doorvertaald in het onderwijsstelsel. Je kunt natuurlijk wel prediken dat het kiezen van een technische opleiding heel belangrijk is, maar het huidige systeem ontmoedigt de keuze voor techniek, omdat scholen worden beoordeeld via de kwaliteitsscorekaart op de verwijzingen naar vmbo-t/havo/vwo.’ Helemaal negatief wil Risseeuw de overheidsacties tot nog toe niet beoordelen. ‘Ooit is het vak techniek ingevoerd in de onderbouw van het voortgezet onderwijs, maar helaas is dat geen verplicht vak meer en bovendien kunnen leerlingen geen examen doen in het techniek. De nadruk komt meer te liggen op vakken zoals Engels, wiskunde en Nederlands. Men loopt daarmee voorbij aan het feit dat leerlingen met technisch talent niet altijd in dat soort vakken excelleren. Dat werkt niet echt motiverend. Er zijn nu eenmaal leerlingen die dingen beter oppikken uit de praktijk. Die moet je geen ellenlange theoretische verhandelingen laten lezen, maar dezelfde stof aanbieden in praktijksituaties. Laat ze maar zien waarom die theoretische kennis handig is in de praktijk.’

Participatie TechniekTalent.nu is een samenwerking van acht technische bedrijfstakken die hun krachten hebben gebundeld om het aanbod van bèta- en technisch talent veilig te stellen. ‘We merken dat jongeren wel degelijk geïnteresseerd zijn in techniek, verduidelijkt Risseeuw, ‘dus willen we ze de kans geven om er mee in aanraking te komen. Dat gaat verder dan een jaarlijkse excursie. Dan wordt het weer iets vrijblijvends en eenmalig. Inmiddels wordt het vak techniek ook op de Pabo’s gegeven en er zijn al wel basisscholen die hier heel voortvarend mee aan de slag zijn gegaan. Maar het valt of staat met het toevallige enthousiasme van de docenten of techniek echt een plek krijgt in het onderwijs. Diegenen die willen, hebben inmiddels keuze uit een keur aan lespakketten met uitdagend lesmateriaal en er worden zelfs games ontwikkeld om de dagelijkse techniekpraktijk te laten zien.

Het kabinet rolt plannen uit om de tekorten aan technisch personeel weg te werken. de focus ligt op het vergroten van de instroom. ‘door kinderen in contact te brengen met enthousiaste technici kunnen ze zelf zien en horen wat een carrière in de techniek werkelijk inhoudt.’

Verder komen er al techniekcoaches op bezoek bij basisscholen, dus de ideeën zijn niet geheel nieuw. Als techniek echter op een structurele manier in de lessentabel wordt beklonken, geeft dat wel meer vertrouwen in de toekomst.’ Risseeuw is het wel met de overheid eens dat bedrijven niet langs de zijlijn moeten blijven kijken hoe de overheid het probleem oplost. ‘Bedrijven hebben ook een belangrijke opdracht om hun sector interessant te maken voor jongeren. De keuze voor een loopbaan is vaak afhankelijk van het imago van een sector. Als je dan ziet in wat voor gedateerde gebouwen sommige technische ondernemingen zitten, snap ik wel dat ze moeite hebben personeel te boeien en te binden. Natuurlijk willen werknemers een marktconform salaris, maar ze willen ook trots zijn op hun werk.

Als een bedrijf als voorbeeld op zijn website een paar producten aanbiedt, zonder aandacht te besteden aan de vormgeving waarin dat gebeurt, maakt het zich niet aantrekkelijk voor werknemers. Bedrijven zullen ook moeten nadenken over hoe ze zich kunnen presenteren.’ Ook de samenwerking met vmbo en ROC’s kan Risseeuw bedrijven van harte aanbevelen. ‘Het feit dat de technische opleidingen wegvallen is vaak een kwestie van geld. Als men merkt dat er minder animo is voor een opleiding, is de kans groot dat een ROC de opleiding niet meer aanbiedt. Uiteindelijk worden bedrijven daar de dupe van. En dus is het zaak dat er een andere bekostiginsgsystematiek van het technisch vmbo en de technische opleidingen van de ROC’s komt, waardoor technische opleidingen kunnen blijven bestaan.’ ■

iMaintain 12

032_33_M_artikel.indd 33

25-04-12 09:29

34 WHAT’S NEXT

Het Havenbedrijf Rotterdam heeft over 2011 een nettowinst geboekt van 186 miljoen euro, een groei van tien procent vergeleken met het voorgaande jaar. Zowel de inkomsten uit de verhuur van terreinen als het zeehavengeld namen toe. De bedrijfslasten stegen licht, met name gedreven door enkele incidentele posten.

Meer winst voor Havenbedrijf Rotterdam Financieel directeur Paul Smits: ‘Deze cijfers maken dat we kunnen doorgaan met onze geplande investeringen in de haven. Dat is van groot belang voor de ontwikkeling van de mainport op lange termijn.’ De financiële positie van het Havenbedrijf ontwikkelt zich positief. Een solide financiële positie is van belang om de grote investeringsambities voor de Rotterdamse haven te realiseren.

Investeringen Het investeringsniveau bereikte in 2011 het hoogste niveau van haar geschiedenis. In totaal is 494 miljoen euro geïnvesteerd waarvan (afgerond) 379 miljoen euro in Maasvlakte 2 en 116 miljoen euro in het bestaande havengebied. In 2012 zal het investeringsvolume weer zo’n 500 miljoen euro bedragen waarvan ongeveer driekwart aan Maasvlakte 2 wordt besteed. De sterke toename van de investeringen in het havengebied wordt mogelijk gemaakt door de positieve ontwikkeling van het resultaat van het Havenbedrijf. Het Havenbedrijf is gematigd positief over de ontwikkeling in 2012 en verwacht een toename van de overslag met 0 à 1 procent. Het netto resultaat over 2012 zal zich naar verwachting positief blijven ontwikkelen door licht stijgende opbrengsten en gelijkblijvende lasten.

Inkomsten

Het Havenbedrijf Rotterdam maakte in 2011 winst. Mede hierdoor kan de haven blijven investeren, onder meer in de Maasvlakte 2.

De twee belangrijkste inkomstenbronnen van het Havenbedrijf zijn het zeehavengeld dat schepen betalen bij een bezoek aan de haven en de verhuur van terreinen. De havengelden stegen met 17 miljoen euro tot 305 miljoen euro. Dat kwam deels door toename van de overslag, maar vooral doordat de zogenoemde crisiskorting van zeven procent uit 2010 werd omgezet in een herstelkorting van drie procent in 2011. De inkomsten uit de verhuur van gronden stegen met achttien miljoen euro tot 267 miljoen euro. Oorzaken hiervoor zijn de prijsindexatie, verlenging van een aantal contracten tegen meer marktconforme prijzen en de uitgifte van nieuwe terreinen, onder andere op Maasvlakte 2. In totaal namen de bedrijfsopbrengsten toe met zeven procent tot 588 miljoen euro, 37 miljoen euro meer dan in 2010. De bedrijfslasten stegen licht. Het resultaat uit deelnemingen bedraagt in 2011 negen miljoen euro, met name door de gunstige ontwikkeling van de deelneming in de haven van Sohar (Oman).

04 12 iMaintain

034_35_36_37_P_whatsNEXT.indd 34

25-04-12 10:16

WHAT’S NEXT 35

WATERScHAp REEST EN WiEdEN Wil ScHouWbElEid WijzigEN Het dagelijks bestuur van het waterschap Reest en Wieden heeft het algemeen bestuur voorgesteld om het schouwbeleid aan te passen. De aanpassing van dit beleid houdt in dat sloten worden afgevoerd van de legger en niet meer door het waterschap gecontroleerd worden op het onderhoud. De uitvoering van de

Veel zogenaamde schouwsloten zullen binnenkort niet meer als schouwsloot aangemerkt worden. De aanliggende eigenaar van een dergelijke sloot is dan niet meer onderhoudsplichtig.

schouw in november 2012 gebeurt nog op basis van het oude beleid, omdat de uitwerking van het nieuwe beleid dan nog niet is afgerond. Een schouwsloot is een sloot die niet door het waterschap wordt onderhouden, maar waarop het waterschap wel toeziet (schouwt) of de sloot voldoende onderhouden is. De aanliggende eigenaar is verantwoordelijk voor het onderhoud en daarmee onderhoudsplichtig. Waterschap Reest en Wieden is in 2000 ontstaan na een fusie van meerdere waterschappen. Deze kenden ieder hun eigen beleid ten aanzien van de schouw. Elk waterschap had in het verleden verschillende sloten als schouwsloot aan te merken. Door de voorgestelde aanpassing wordt het hele beheergebied op basis van dezelfde redenen beheerd. De basis van het nieuwe beleid is om sloten alleen aan te merken als deze van belang zijn voor het watersysteem, omdat ze bijvoorbeeld een bepaalde hoeveelheid water moeten afvoeren of aanvoeren of zorgen voor voldoende ontwatering bij bebouwing. Dit betekent dat er veel huidige schouwsloten niet aan de nieuwe criteria zullen voldoen en daarmee geen schouwsloot meer zijn.

oNdERNEMERS iNduSTRiE SoMbERdER De stemming onder ondernemers in de industrie is in maart verslechterd. De index die het producentenvertrouwen weergeeft, daalde van -1,5 in februari naar -2,6. In de twee voorafgaande maanden was de stemming nauwelijks veranderd. Dat heeft het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) gemeld. Ondernemers zijn vooral somberder geworden over hun orderpositie. Over de toekomstige productie zijn zij iets pessimistischer. Hun oordeel over de voorraden is vrijwel gelijk gebleven.

NiEuW vEiligHEidSiNSTiTuuT gElANcEERd Onlangs vond de lancering plaats van het Dutch Institute for Technology Safety & Security (DITSS), een nieuw kennisinstituut gericht op technologische innovaties op het gebied van veiligheid. In het instituut worden de krachten van twee Brabantse regio’s, Brainport Eindhoven en Midpoint Brabant, gebundeld. Behalve de TU/e en Tilburg University zijn ook enkele bedrijven, de provincie Brabant en de gemeentes Tilburg en Eindhoven aangesloten. Volgens prof. dr. ir. Peter de With die namens de TU/e nauw verbonden was bij de oprichting, moet het instituut dienen als vraagbaak voor het bedrijfsleven en zal het fungeren als aanjager voor nieuwe ontwikkelingen in de sector. De TU/e zorgt hierbij voor de technologische knowhow, terwijl de Tilburg University beschikt over experts op het gebied van de ethische kant van veiligheidsvraagstukken zoals privacy. Het is de bedoeling dat het DITSS op termijn een kantoor krijgt op de TU/e-campus.

Vorige maand waren industriële ondernemers pessimistischer over de

Recent bundelden een aantal Brabantse instellingen

toekomst dan de maand daarvoor. Ze verwachten onder meer minder

hun krachten, met de oprichting van het Dutch Institute

orders binnen te halen.

for Technology Safety & Security als resultaat.

iMaintain 12

034_35_36_37_P_whatsNEXT.indd 35

25-04-12 10:17

36 WHAT’S NEXT

HEijMANS gAAT dEfENSiEMuSEuM bouWEN De Rijksgebouwendienst is van plan om Heijmans aan te wijzen als geselecteerde gegadigde voor het project PPS Defensiemuseum Soesterberg. Het project omvat zowel het ontwerp, nieuwbouw, onderhoud, financiering als het facilitaire beheer van het nieuwe Nationaal Militair Museum en het museumkwartier op de voormalige militaire vliegbasis in Soesterberg. De totale contractwaarde, inclusief meerjarig beheer en onderhoud, bedraagt ruim honderd miljoen euro.

Philips verkoop de Eindhovense High Tech Campus aan investeerder Marcel Boekhoorn. Het is de grootste vastgoedtransactie ooit in Nederland.

pHilipS vERkoopT HigH TEcH cAMpuS Philips verkoopt de High Tech Campus in Eindhoven aan een groep investeerders onder leiding van Marcel Boekhoorn. Het is de grootste vastgoedtransactie ooit in Nederland. Philips krijgt in totaal 425 miljoen euro voor het complex. De investeerders betalen 373 miljoen direct in contanten en de rest wordt verspreid over de komende jaren. Na aftrek van extra uitgaven vanwege de verhuizing van Philips Healthcare-medewerkers van de Eindhovense binnenstad naar de High Tech Campus blijft er een boekwinst over van 65 miljoen euro. In het eerste kwartaal levert de transactie voor Philips een boekwinst op van 37 miljoen euro. Voor welk bedrag de Campus in de boeken van Philips genoteerd stond, is onbekend. High Tech Campus Eindhoven werd in 1998 door Philips opgericht en in 2003 opengesteld voor andere bedrijven. Inmiddels zijn er meer dan honderd bedrijven gevestigd met in totaal ruim achtduizend medewerkers. ‘Het was eigenlijk niet meer logisch dat een van de honderd bedrijven op de Campus eigenaar was van al die stenen. Nu de Campus naar een vastgoedontwikkelaar gaat, kunnen wij ons beter richten op onze kerntaken’, zegt een woordvoerder van Philips.

NEdERlANd ScooRT goEd iN opiNiEpEiliNg vEilig EN gEzoNd WERkEN Nederland doet het goed op het gebied van veiligheid op het werk, blijkt uit de opiniepeiling die in opdracht van het Europees Agentschap voor Veiligheid en Gezondheid (EU-OSHA) is uitgevoerd door Ipsos MORIin. Meer dan 35.000 personen van achttien jaar en ouder in 36 Europese landen zijn telefonisch geïnterviewd over onderwerpen als veilig en gezond werken, langer doorwerken en werkgerelateerde stress. Nederland doet het goed blijkt uit het onderzoek. Als het gaat om de mate van geïnformeerd zijn over gezond en veilig werken, zit Nederland in de top 5 van landen. Nemen we de vraag naar het vertrouwen dat veiligheidsen gezondheidsproblemen aangepakt worden door het management, dan scoren we een top 7-plaats. Op het punt van werkgerelateerde stress, zijn wij minder pessimistisch dan de rest van Europa. Van de Nederlandse respondenten verwacht 31 procent een sterke toename, terwijl de rest van Europa het op 50 procent houdt. Nederland staat daarmee op de zesde plaats van landen die het minst verwachten dat werkgerelateerde stress sterk zal toenemen.

‘vEiligHEid WEgENbouW MoET bETER’ Het werk in de grond-, wegen waterbouw moet gezonder en veiliger volgens de Inspectie SZW, voorheen de Arbeidsinspectie. Inspecteurs gaan daarom de komende tijd meer controleren bij het straten maken, onderhoud van spoorwegen, het leggen van kabels en leidingen, heien en andere andere funderingswerkzaamheden. Dat heeft de Inspectie SZW bekendgemaakt. Het ziekteverzuim na een arbeidsongeval was in de GWW-sector in 2010 met 8,1 procent ruim twee keer hoger dan het landelijk gemiddelde. Ook heeft een kwart van het personeel gezondheidsklachten door het werk. De Inspectie wil dat in 2016 deze slechte scores zijn teruggedrongen. Het werk in de grond-, wegen waterbouw is nog te vaak onveilig, mede doordat de werkplaats tijdelijk is en steeds opnieuw moet worden ingericht. Doordat er vaak met onderaannemers gewerkt wordt, is niet altijd duidelijk wie er verantwoordelijk is voor de arbeidsomstandigheden. Ook wordt bij ieder project met andere partijen samengewerkt.

Nederlanders hebben vertrouwen in het veiligheidsbeleid van de bedrijven waar ze werken. Ook zijn Nederlanders goed geïnformeerd over gezond en veilig werken. Dat blijkt uit een opiniepeiling van EU-OSHA.

04 12 iMaintain

034_35_36_37_P_whatsNEXT.indd 36

25-04-12 10:17

WHAT’S NEXT 37

doW coNTRAcToR AWARdS uiTgEREikT In 2011 heeft BIS Industrial Services het beste veiligheidsresultaat gehaald bij Dow in Terneuzen. Altrad Balliauw en BIS-RoB eindigden op respectievelijk de tweede en derde plaats. De award voor de beste overall prestatie, waarbij naast veiligheid ook bijvoorbeeld planning en kwaliteit meewegen, ging naar Altrad Balliauw. Deze Belgische steigerbouwer sleepte voor het derde achtereenvolgende jaar een award in de wacht voor haar presteren. ‘Een fantastische prestatie en een uitdaging voor andere firma’s’, aldus Bart

Makkink, directeur Onderhoud bij Dow Terneuzen bij de jaarlijkse uitreiking van de Dow contractor awards.

Uitreiking De jaarlijkse uitreiking van de Dow contractor awards is een bekroning van de goede samenwerking tussen Dow en een twintigtal vaste firma’s die het onderhoud op de site van Dow Terneuzen verrichten. Sinds 2001 zijn zij georganiseerd in de Verenigde Dow Partners (het VDP) en committeren zij zich net als Dow aan scherp gestelde doelen op het gebied van veiligheid, gezondheid en milieu (EH&S). Voor de structurele en georganiseerde samenwerking met de onderhoudsbedrijven en de drastische verbetering van de veiligheid ontving Dow in 2006 de Resposible Care Award, een nationale industrieprijs voor de beste innovatie op het gebied van EH&S.

Veiligheidsprestatie De ruim 21 contractorpartijen gezamenlijk noteerden over 2011 een goed veiligheidsresultaat. Met drie ongevallen -een snijwond, een val en handletsel- is de kans dat zich bij de contractors op het Dow-terrein een ongeval voordoet ongeveer één op één miljoen gewerkte uren.

Verenigde Maintenance Partners

Met drie ongevallen in 2011 -een snijwond, een val en handletsel- is de kans dat zich bij de contractors op het Dow-terrein een ongeval voordoet ongeveer één op één miljoen gewerkte uren.

‘Onze visie is om net als Dow voor nul incidenten te gaan. De samenwerking is daarbij geëvolueerd tot een veel breder overlegplatform waar alle partijen beter van worden’, zo zei Wim Deveneijns, voorzitter van het VDP. Om de evolutie van die samenwerking uit te drukken, als ook de toevoeging van Styron als opdrachtgever, kondigde het VDP aan haar naam te wijzigen in Verenigde Maintenance Partners.

oNTWERp EN pRiNT jE EigEN RoboT

koNiNgiN bENoEMT NiEuWE bEHEERdER pAlEizEN

Het Massachusetts Institute of Technology (MIT) is bezig met een project om het ontwerpen en produceren van robots compleet te vernieuwen. Met een subsidie van tien miljoen dollar van de Amerikaanse National Science Foundation wil men een desktoptechnologie ontwikkelen die het voor iedereen mogelijk moet maken om zijn eigen robot binnen enkele uren geheel naar eigen wens te kunnen ontwerpen en printen op een 3D-printer. ‘Dit onderzoek voorziet in een hele nieuwe denkwijze over het ontwerp en de productie van robots en kan van grote betekenis zijn voor de samenleving’, vindt MIT-professor Daniela Rus van het MIT Computer Science and Artificial Intelligence Laboratory (CSAIL). ‘Wij denken dat het de potentie heeft om de toegang tot robots voor iedereen mogelijk te maken.’ In het vijfjarige project, met de titel ‘An Expedition in Computing for Compiling Printable Programmable Machines’ werken onderzoekers samen van het MIT, de University of Pennsylvania en de Harvard University. Het duurt normaliter jaren om een functionerende robot te ontwerpen, produceren en programmeren en het is een extreem kostbaar proces van hardware- en softwareontwikkeling, machineleren, beeldverwerking en geavanceerde programmeertechnieken. In het nieuwe project wordt het proces van het produceren van functionele 3D-producten geautomatiseerd en het is dan mogelijk om robots te ontwerpen en bouwen van materialen die net zo makkelijk verkrijgbaar zijn als een vel papier. .

Koningin Beatrix heeft Ewoud Dahmen met ingang van 15 juni benoemd tot Intendant der Koninklijke Paleizen. Dat maakte de RijksvoorIichtingsdienst recent bekend. De intendant verzorgt het beheer en het onderhoud van de drie paleizen die de vorstin in gebruik heeft. Ook beheert hij Jachtslot Het Oude Loo in Apeldoorn en landgoed De Horsten in Wassenaar. De 39-jarige Dahmen was jarenlang kandidaat-notaris in Den Haag, New York en Amsterdam. Sinds 2008 is hij rentmeester bij de Stichting Landschap Noord-Holland. Daarnaast is hij medeverantwoordelijk voor het beheer van 4500 hectare natuurgebieden en landgoederen in de provincie Noord-Holland. Dahmen is de opvolger van J. Dijkstra, die intendant was sinds 1 januari 2005.

Koningin Beatrix heeft een nieuwe Intendant der Koninklijke Paleizen aangesteld. Ewoud Dahmen gaat de komende tijd onder meer Paleis het Loo onderhouden.

. 04

iMaintain 12

034_35_36_37_P_whatsNEXT.indd 37

25-04-12 10:17

38 DuurzaaM

Eerste windpark van Nederland langs de meetlat Offshore Windpark Egmond aan zee, het eerste Nederlandse offshore windpark, vierde in april zijn eerste jubileum. alweer vijf jaar staan ze er, de 36 turbines met een hoogte van circa zeventig meter. De windmolens mogen dan alweer enkele jaren draaien, de beschikbaarheid ervan wordt alleen maar hoger. Steffart Buijs De ochtendmist trekt op. Bij vertrek is het windpark nog niet te zien. Na een klein halfuur varen doemen in de verte de witte reuzensigaren op. Enorme wieken steken enkele tientallen meters boven het wateroppervlak uit. Opvallend genoeg zijn de zeeturbines lager dan de nieuwe molens op het vasteland, die in de regel tussen de honderd en honderdtwintig meter hoog zijn. Het park ligt zo’n tien tot achttien kilometer uit de kust en heeft een totale oppervlakte van ongeveer 27 vierkante kilometer. Dit stukje Noordzee is normaliter ‘verboden toegang voor onbevoegden’. Wie geen formele toestemming heeft van exploitant NoordzeeWind, moet op een afstand blijven van ten minste vijfhonderd meter. Op straffe van hoge boetes, wel te verstaan. ‘Veiligheid gaat hier boven alles’, verklaart Bart Hoefakker, Managing Director van NoordzeeWind, een joint venture van Nuon en Shell. Er gelden strenge eisen voor bezoek aan het park.

het anker over de zeebodem, waar de kabels liggen. Gelukkig bleven ze ongeschonden, bleek achteraf uit metingen. Dergelijke incidenten heb je niet in de hand, maar er zijn wel maatregelen genomen om de risico’s zo klein mogelijk te houden.’ Eén van de maatregelen is dat de kabels die vanaf het park naar de wal lopen, niet op de bodem liggen, maar zijn ingegraven. Dicht bij het park op een diepte van gemiddeld anderhalve meter, bij de kust zelfs tot drie meter diep. Buiten dit op drift geraakte schip hebben zich verder geen noemenswaardige incidenten voorgedaan.

‘We merkten dat actief preventief

Werkgelegenheid

onderhoud een positief effect heeft

Regelmatig zijn er mensen met de turbines bezig. Normaliter vaart elke week wel een schip met technici het park in voor onderhoudswerkzaamheden, vertelt Hoefakker. Vestas, de leverancier van de turbines, heeft daarom een speciale service-unit ingericht in IJmuiden. De monteurs voeren inspecties en reparaties uit en verzorgen preventief onderhoud. ‘Het gaat met name om het beheer van de turbines. We merkten dat actief preventief onderhoud een positief effect heeft op de beschikbaarheid en daarmee ook op de elektriciteitsproductie van de turbines. Daarom zijn er in de zomer van 2010 bijvoorbeeld eerder onderdelen vervan-

op de beschikbaarheid en daarmee

gen en is daarmee stilstand in de herfst en winter voorkomen. De beschikbaarheid van de turbines nam mede hierdoor toe tot ruim 95 procent in 2011.’ Gemiddeld genomen kunnen de technici ongeveer de helft van de tijd in het park terecht, afhankelijk van de weersomstandigheden. Deze service engineers wonen in de directe omgeving van IJmuiden. De komst van het park leverde dus ook werkgelegenheid op voor de regio. Niet alleen voor de monteurs, maar ook voor toeleveranciers zoals bedrijven die het onderhoud van

ook op de elektriciteitsproductie van de turbines.’ het netstation of inspecties van coating en kabeldieptes verzorgen. Hoefakker: ‘In totaal zijn jaarlijks tientallen mensen bij dit windpark betrokken. Het gaat om tussen de 20 en 25 voltijd arbeidsplaatsen.’

Innovatie Wie meevaart naar het Offshore Windpark Egmond aan Zee beseft eigenlijk pas wat de transitie naar een duur-

Veiligheid

De Nederlandse windsector

De nadruk op veiligheid is volgens Hoefakker één van de belangrijkste redenen dat zich in de afgelopen jaren nooit ongelukken hebben voorgedaan. Hoewel Hoefakker wel klamme handen had toen vrachtschip Aztec Maiden in januari 2012 vastliep bij Wijk aan Zee. Hoefakker: ‘Vanaf het windpark lopen drie 34 kilovolt elektriciteitskabels naar de wal. Op elke kabel zijn twaalf turbines aangesloten. Toen het schip op drift raakte, sleepte

In het najaar van 2011 bracht Agentschap NL een publicatie uit over een onderzoek dat uitgevoerd is onder bedrijven die actief zijn in de Nederlandse windsector. Daaruit bleek dat de sector een kleine tweehonderd bedrijven telt die met elkaar ongeveer één miljard euro omzet realiseren. Circa tweeduizend mensen verdienen er hun brood mee, op het gebied van constructie, projectontwikkeling, onderzoek en ontwikkeling en exploitatie en onderhoud. De sector is sterk internationaal georiënteerd. Veel opdrachten komen uit het buitenland en de bedrijven vinden dat de Nederlandse offshore windparken het bedrijfsleven een goede startpositie heeft gegeven.

04 12 iMaintain

038_39_Q_artikel.indd 38

Abonnees lezen meer op www.i-maintain.nl

25-04-12 09:26

DuurzaaM 39

Het Offshore Windpark Egmond aan zee viert zijn vijfjarige verjaardag. Ondanks dat, gaat het park met de tijd mee. Door regelmatig preventief onderhoud is de beschikbaarheid van de molens toegenomen tot ruim 95 procent.

zame energievoorziening kost aan innovatiekracht. Het is al niet eenvoudig om er te komen, laat staan hoeveel inspanningen het kost om het park te bouwen en onderhouden. ‘Inderdaad is het technisch een opgave’, beaamt Remco Boersma, werkzaam als manager offshore wind bij Vattenfall, de nieuwe eigenaar van Nuon. Hij noemt wat voorbeelden die de enorme opgaven illustreren. Boersma: ‘Het begint natuurlijk al voor de bouw. Voor het heien van iedere paal wil je bijvoorbeeld de bodemstructuur exact kennen. Je kunt je geen onzekerheden veroorloven. Dus moet je al voor het heien boringen doen op de exacte locaties waar die palen de grond in gaan. Je hebt schepen nodig die kunnen heien en uitgerust zijn met kranen die

met dit materieel overweg kunnen. Maar denk ook aan ogenschijnlijk eenvoudige zaken als de coating van de turbines. Die moet lange tijd bestand zijn tegen het zilte water. Je moet dus over heel andere zaken nadenken dan bij de bouw van een windpark op land.’

Klimaatbeleid Nederland heeft op het terrein van wind op zee inmiddels veel expertise in huis. Deze kennis en ervaring gaan de wereld over via bedrijven als Ballast Nedam en Van Oord. De bouw van offshore windparken in de Noordzee draagt dus indirect bij aan de positionering van Nederland op het gebied van energie- en watertechnologie. Toch is het huidige regeringsbeleid niet

Stand van zaken In Nederland zijn nu twee offshore windparken. Het eerste park -Offshore Windpark Egmond aan Zee- is van NoordzeeWind, en vijf jaar geleden in gebruik genomen. Dit park telt 36 turbines en heeft een geïnstalleerd vermogen van 108 megawatt. Het park produceert ongeveer 370 miljoen kilowattuur per jaar. In 2008 is het Prinses Amalia windpark opgeleverd. Eigenaar is Eneco. Het park telt zestig turbines en heeft een geïnstalleerd vermogen van 120 megawatt. De jaarlijkse elektriciteitsproductie bedraagt circa 435 miljoen kilowattuur. Momenteel zijn twee parken in ontwikkeling ten noorden van de Waddenzee. Die hebben een gezamenlijk geïnstalleerd vermogen van circa zeshonderd megawatt. Voor de Hollandse kust komt nog een park van circa honderd megawatt. Volgens het Nationaal Actieplan duurzame energie dat Nederland in 2010 naar Europa stuurde, is minstens 5.200 megawatt offshore windenergie nodig om aan de Europese doelstelling van veertien procent duurzame energie te voldoen.

meer gericht op het bouwen van offshore windparken. Treurig, vindt Boersma. Niet alleen vanuit het oogpunt van innovatie, maar ook waar het gaat om de energietransitie. ‘De Europese doelstelling -die ook voor Nederland geldt- is veertien procent duurzame energieopwekking in 2020. Om dat te bereiken is het nodig om 30 tot 35 procent van je elektriciteit duurzaam te produceren. Dan kun je offshore wind eigenlijk niet links laten liggen.’

Kosten-baten Hoewel wind op zee volgens Boersma noodzakelijk is om de doelstellingen te behalen, blijkt toch uit talloze onderzoeken dat het financieel niet uit kan zonder stevige stimuleringsmaatregelen. Het produceren van een kilowattuur offshore wind kost tussen de circa vijftien en twintig cent, driemaal zoveel als stroomproductie met een kolencentrale. Een belangrijk rapport van het Centraal Planbureau bevestigde dit al in 2005. ‘Windenergie op zee is pas bedrijfseconomisch rendabel na 2025 bij een stringent internationaal klimaatbeleid’, schreven de onderzoekers. NoordzeeWind kreeg destijds dan ook een eenmalige subsidie voor de aanleg van ruim zevenentwintig miljoen euro en kan tien jaar lang gebruikmaken van de inmiddels afgeschafte MEP-regeling. Die is goed voor 9,7 cent subsidie per geproduceerde kilowattuur elektriciteit. Daarvan kan NoordzeeWind dus nog vijf jaar gebruik maken. ■

iMaintain 12

038_39_Q_artikel.indd 39

25-04-12 09:26

Donderdag 24 mei • locatie: Hogeschool Utrecht – Centrum voor Natuur en Techniek

Verwonderen en verwerven Nieuwe technologieën veroveren de onderhoudsindustrie. Misschien wel als een van de antwoorden op de vergrijzende beroepsbevolking. Maar ook met die technologie moet gewerkt kunnen worden. En daarvoor zijn jongeren nodig die techniek kennen, willen leren en willen uitoefenen. Bij de Profion Maintenance Linqs bijeenkomst op 24 mei in de Hogeschool Utrecht, staat jongerenmarketing centraal. Saskia Risseeuw, programmamanager van Techniektalent.nu, en Arjan Poppema, eigenaar van het bedrijf Litecad, delen hun visie en ervaring tijdens deze bijeenkomst. Uw bijdrage aan de discussie maakt de beeldvorming compleet!

Programma 15: 45 uur Ontvangst 16: 00 uur Opening 16: 05 uur Lezing door Saskia Risseeuw, Techniektalent.nu 16: 30 uur Lezing door Arjan Poppema, Litecad 17: 00 uur Discussie 17: 30 uur Borrel en netwerk

Aanmelden Aanmelden kan via www.industrielinqs.nl/pml. Deelname is gratis voor Profion-leden. Vraag de vipcode aan via het Profion secretariaat. Niet-leden betalen e150,–. Profion Maintenance Linqs is bedoeld voor boardmembers, sitemanagers en maintenance managers van industriële opdrachtgevers, directie van industriële aannemers, beleidsmakers en beslissers van overheden en lectoren en hoofddocenten uit de onderwijssector.

WWW.INDUSTRIELINQS.NL/PML

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met: kiki.nelson@industrielinqs.nl • Tel: 020 - 31 22 791

Initiatiefnemers:

040_adv_A4_PML.indd 1

Sponsor:

24-04-12 09:51

UNDER CONSTRUCTION 41

Schilderij Da Vinci aangevreten door kevers Het schilderij ‘De Dame Met de Hermelijn’ van Leonardo da Vinci in het Nationaal Museum van Polen verkeert in slechte staat. Een reeks onderzoeken heeft nu uitgewezen dat het vijftiende-eeuwse schilderij is aangetast, zei de conservator van het Poolse museum onlangs. Het paneel zit bovendien vol barsten. Vervolgonderzoek moet uitwijzen wat voor soort conservatie- en herstelwerkzaamheden het schilderij nodig heeft. ‘De Dame Met de Hermelijn’ is privébezit en is de afgelopen tijd te zien geweest in Madrid, Berlijn en Londen. De buitenlandse reizen hebben volgens de conservator geen invloed gehad op de staat van het werk.

Van der Valk zet pier Scheveningen te koop De pier in Scheveningen is door het familieconcern Van der Valk in de verkoop gezet. Het concern Van der Valk, dat het bouwwerk in 1991 voor het symbolische bedrag van één gulden kocht, ziet er geen brood meer in. Eind vorig jaar werd al bekend dat de familie geen geld meer wilde investeren in de pier. Een maand eerder werd een deel van het evenementencomplex in de badplaats door een korte, felle brand verwoest. De familie zegt nu met pijn in het hart afscheid te nemen van de pier, die meer kost dan het oplevert. ‘Die miljoenen kunnen we beter ergens anders in steken’, aldus Rob van der Valk. Het concern had onder meer plannen om op de Pier een hotel te bouwen, maar de pijlers bleken daarvoor te zwak. Er waren meer dingen die tegenzaten. ‘Milieuregels, klagende ondernemers en omwonenden en een gemeente die haar afspraken niet nakwam en geen nieuwe plannen maakt’, zegt Van der Valk. De Pier is geen koopje meer, het bedrijf vraagt nu een ‘normale prijs’.

3D-scan reconstrueert moord Willem van Oranje De beroemde kogelgaten in de muur van Het Prinsenhof in Delft zijn daadwerkelijk de gaten die de kogels achterlieten die Willem van Oranje in 1584 hebben gedood. Dat blijkt uit een uitgebreide reconstructie van de moord die het Erfgoed Delft en het EO-programma Blauw Bloed hebben gemaakt met moderne forensische onderzoeksmethoden. Onderzoeksbureau DelftTech heeft een 3D-scan gemaakt van de hal waar de moord plaatsvond. Hieruit blijkt dat de muur waar de gaten in zitten daadwerkelijk de muur is die er in 1584 ook al stond. De politie heeft met een vergelijkbaar wapen als moordenaar Balthasar Gerards gebruikte, schietproeven gedaan om te kijken of de kogels inderdaad het lichaam van de prins weer hebben kunnen verlaten. Dit blijkt het geval te zijn.

Uitstel van onderhoud aan A4 om nest kauwtjes Een kolonie kauwen die zich heeft genesteld in de nissen onder een viaduct op de A4 in knooppunt Zoomland bij Bergen op Zoom, verhindert dat Rijkswaterstaat onderhoud kan uitvoeren. Om de broedtijd niet te verstoren, is het onderhoud aan het asfalt en de vangrail uitgesteld, liet Rijkswaterstaat weten. Een woordvoerster zei dat het reguliere en niet-urgente onderhoud na de broedtijd vanaf medio juli weer kan worden ingepland.

Zijn u curieuze berichten opgevallen in het nieuws voor onze under construction-rubriek? Stuur deze dan naar redactie@industrielinqs.nl 04

iMaintain 12

041_H_under_construction.indd 41

25-04-12 09:25

42 volgend nummer

In HeT volgende nummer Opkomst van de Esco’s Het gaat niet snel genoeg, de verduurzaming van de energievoorziening. Vooral op het gebied van energiebesparing loopt Nederland achter. Het Europees Parlement zal dan ook dwingende maatregelen nemen om energiebesparing af te dwingen. Ze verwacht onder meer veel van Energy Service Company’s (Esco’s) die het beheer en onderhoud van installaties moeten overnemen.

Conditiemeting Meten is weten, ook in deze ‘digitale tijden’ waarin alles vanzelf lijkt te gaan. Met conditiemonitoring kun je problemen voor zijn voordat ze problemen worden. En dat scheelt downtime en dus geld. In de komende iMaintain een update van de nieuwste trends, casussen en best practices op het gebied van conditiemeting.

Scenarioplanning Het voorspellen van de toekomst is lastig en alleen mogelijk tot op een bepaalde hoogte. Bij scenarioplanning gaat men daarom niet uit van de trends en ontwikkelingen die zeker zijn, zoals bijvoorbeeld vergrijzing, maar gaat men juist uit van de onzekere trends en ontwikkelingen. Hoe pas je dit toe in een bedrijf? En wat is het nut?

THemA: CondITIemeTIng EN VERDER MaintNL In de volgende editie onder meer optimalisering van onderhoud met statistiek. Door automatisering van installaties en systemen zijn inmiddels veel data van bijvoorbeeld metingen beschikbaar. Daarnaast zijn onderhoudsmanagementsystemen in gebruik waarin diverse gegevens worden vastgelegd. Maar hoe verwerk je al deze data tot zinvolle informatie? Philips Consumer Lifestyle in Drachten gebruikt statistiek bij het optimaliseren van zijn onderhoud. iMaintain Nummer 5 verschijnt 4 juni 2012

Thema’s 2012 iMaintain 06-2012 IT in maintenance

iMaintain 07-2012 Contractvormen

iMaintain 08-2012 risicomanagement

iMaintain 09-2012 Benchmarking

iMaintain 10-2012 duurzaamheid

042_volgend nummer.indd 42

25-04-12 13:50

Maint

Het magazine van de NVDO

GIS basis voor duurzaam onderhoud | Nieuwe dbfm-standaard verkort aanbesteding pps-projecten | Milieu-inspecteur stelt samenwerking op prijs 043_MA_NVDO_cover.indd 43

25-04-12 09:55

3P Quality Services b.v. is een onafhankelijk technisch inspectiebureau binnen de petrochemische industrie, process industrie, offshore en energiesector. 3P Quality Services b.v. biedt een breed scala aan support services waarbij de sleutelwoorden zijn: Inspectie, Maintenance en Vendor inspectieactiviteiten. 3P Project Services b.v. is 5 jaar geleden opgezet binnen de 3P Group en is in de afgelopen jaren uitgegroeid tot een volwaardig equivalent van 3P Quality Services b.v. 3P Project Services b.v. is een stabiele en betrouwbare technische dienstverlener binnen de industrie. We bemiddelen vanuit een projectmatige aanpak en/of vanuit een vaste bemiddeling binnen de vakgebieden Engineering, Safety management, Construction management, Shutdown management en Project management.

Hoofdkantoor: 3P Quality Services b.v. 3P Project Services b.v. Nijverheidsweg 4 4854 MT Bavel The Netherlands T +31 (0)161 - 43 85 00 F +31 (0)161 - 43 85 01 E 3pqs@3pgroup.com E 3pps@3pgroup.com W www.3pgroup.com

Regionaal kantoor Duitsland: 3P Quality Services GMBH

Regionaal kantoor BelgiĂŤ: 3P Quality Services BVBA

Schulstrasse 63 09125 Chemnitz Germany T +49 (0)371 - 560 37 910 F +49 (0)371 - 560 37 906 E 3pqsgmbh@3pgroup.com

Dasstraat 36 B-2160 Wommelgem Belgium T +32 (0)3213 - 1622 F +32 (0)3213 - 2479 E 3pqsbvba@3pgroup.com

C E RT I F I ED

044_3P.indd 1

24-04-12 09:51

van de voorzitter Het nieuwe werken met nieuwe collega’s via het nieuwe leren De industrie is nog steeds een grote werkgever. In 2010 waren er iets meer dan 850.000 banen in de industrie. Het ging hierbij om meer dan 750.000 fte’s, niet zoveel als in 1969 toen er maar liefst meer dan 1,2 miljoen fte’s werkzaam waren. In 1969 nam de industrie ruim 25 procent van de totale werkgelegenheid voor zijn rekening; nu is dat nog ruim 11 procent. Het productieaandeel ligt enkele procenten hoger. Maar de betekenis voor de Nederlandse economie is groter dan hieruit blijkt. Doordat bedrijven uit andere sectoren diensten leveren aan de industrie, is ook nog eens zo’n tien procent van de werkgelegenheid in de nietindustriële sectoren afhankelijk van de industrie. Dus ongeveer een vijfde van de werkgelegenheid in Nederland is industrieel of industrie-afhankelijk. Als voorzitter van Europa’s grootste en onafhankelijke onderhoudsplatform, de NVDO, ben ik best tevreden over deze kwalificaties die de Stichting voor Industriebeleid en Communicatie (SIC) heeft vrijgegeven. Ik maak me ook geen zorgen over het gemiddelde opleidingsniveau, want dat is vooral de laatste tien jaar sterk toegenomen. Daarbij is in een aantal deelsectoren (vooral in onderdelen van de metaalindustrie) sprake van een inhaalslag geweest ten opzichte van de rest van de economie. In andere deelsectoren (zoals de textielindustrie en de metaalproducten-industrie) is de toename van het opleidingsniveau beperkt gebleven en ligt het gemiddelde niveau duidelijk lager dan elders in de economie. Ik vertel u niks nieuws als ik schrijf dat kennis de pijler van de Nederlandse economie is. Daarom is het belangrijk dat iedereen zijn kennis en talenten inzet. Het voortdurend verbeteren van de kwaliteit van het onderwijs

is dus een noodzaak, wil Nederland het beste uit zijn toekomstige beroepskrachten halen. En die toekomstige nieuwe collega’s komen uit diverse culturen, die volgens mij geen aparte behandeling nodig hebben. Het gaat erom dat onderwijsinstellingen beter zicht krijgen op hun diverse achtergronden en op welke manier de studenten hun studie succesvol kunnen afronden. Veel hbo-opleidingen richten zich nog vooral op de traditionele student die op kamers woont of thuis bij zijn ouders. Maar de huidige studentenpopulatie is niet meer eenduidig, net zoals na hun studie het Nieuwe Werken ook niet meer eenduidig is. Tegenwoordig studeren bijvoorbeeld ook meer alleenstaande jonge moeders en jong getrouwden, al dan niet met kinderen. Meer studenten hebben zorgtaken thuis of hebben een minder groot netwerk om aan stages en werk te komen. Naast de culturele achtergronden lopen ook de sociaal-economische achtergronden sterker uiteen. Om alle studenten goed te bedienen, is adequaat en flexibel onderwijs nodig en daarnaast docenten die kennis hebben van de diverse achtergronden en deze kunnen hanteren. Dat onderwijsinstellingen zich hiermee bezighouden, is alleen maar buitengewoon verstandig. Misschien dat als we aan de onderkant van de carrièreladder onderwijstechnisch al inspelen op de veranderende toekomst, we straks meer nieuwe collega’s kunnen verwelkomen, zowel in de industrie als in alle andere sectoren.

Ik vertel u niks nieuws als ik schrijf dat kennis de pijler van de Nederlandse economie is.

Bas P. Kimpel, Voorzitter

MaintNL 04 – 2012 45

045_MB_NVDO-D_Voorzitter.indd 45

25-04-12 09:55

Informatie en onderhoud

Geo-informatie basis voor duurzaam onderhoud Niets zo indringend als visuele informatie. Eén blik zegt vaak veel meer dan een veelheid aan cijfers of tabellen. Precies daarom beginnen asset managers voor het beheer van infrastructuur steeds vaker combinaties te maken van gegevens uit geo-informatiesystemen (GIS) -kaarten, foto’s, plaatjes- en cijfermatige data uit managementsystemen. Doel: sneller, beter en effectiever onderhoud. Gerard van Nifterik ‘Als beheerder wil je continu over optimale informatie beschikken over je assets,’ zegt Edwin van Osch van Breijn. ‘GIS is ontzettend efficiënt als het gaat om het zichtbaar maken van gegevens over infrastructuur. Het geeft veel makkelijker toegang tot wezenlijke informatie dan getallen alleen. Daarom hebben we gegevens over infraassets zoals rijkswegen uit SAP Maintenance gekoppeld aan hun positie. Geo-informatie dus. Dat werkt.’ Edwin van Osch geeft leiding aan de afdeling Geodesie van Breijn; het ingenieursbureau van Heijmans. Hij verwacht veel van het structureren van informatie met behulp van GIS. Inmiddels ontwikkelde Breijn een systeem voor de praktijk. Het werkt met tablets in het veld. Vanaf daar kan een onderhoudsmedewerker inloggen op een server van waaruit allerlei relevante data kunnen worden gepresenteerd, uiteraard op basis van GIS. Zo is naast informatie uit SAP ook visuele informatie over de plaats van storing oproepbaar. Van Osch: ‘De winst zit vooral in efficiency en kwaliteit. Kijk, als er op een storingsmelding staat ‘afrit A7 bij Gorredijk’ weet je nog niet zoveel. Nu kunnen we precies de specifieke informatie overbrengen; een monteur hoeft niet te zoeken en weet onmiddellijk alles van de locatie wat hij of zij moet weten. De koppeling met geo-informatie zie je steeds vaker, vooral bij het beheer van stedelijke infrastructuur zoals wegen en rioleringen. Dat werkt daar heel goed, niet

alleen om bijvoorbeeld bepaalde hoeveelheden bestrating of asfalt in te schatten, maar ook in de communicatie naar de gemeente. Zo kan het ook onderdeel uitmaken van de beheerstrategie. Je kunt met een koppeling met GIS je analyses en je aanpak veel beter onderbouwen.’

‘De koppeling met geoinformatie zie je steeds vaker, vooral bij het beheer van stedelijke infrastructuur zoals wegen en rioleringen.’ Overigens verkeert het systeem bij Breijn nog in de testfase maar van Van Osch verwacht het voor de zomer in gebruik te kunnen nemen.

Serieuze business Een goed praktijkvoorbeeld is een op GIS gebaseerd systeem dat Strukton inmiddels ontwikkelde voor spooronderhoud. ‘Het idee was’, zegt Jos Vroegop van Strukton, ‘dat als je onderhoudsinformatie op een laagdrempelige manier aanbiedt, je je werk beter kunt doen. Dat kan met visualisatie, en met geo-informatie in het bijzonder. Veel bedrijfsvragen binnen onze organisatie bleken een geografische component te hebben. Neem het storingherstelproces.

Daar hebben we in termen van tijd afspraken gemaakt met de opdrachtgever om zo snel mogelijk ter plaatse te zijn. Het is dan ontzettend handig om over geografische informatie te beschikken. Wat is het? Waar is het? Waar is de dichtstbijzijnde spoortoegang? Hoe kom ik daar zo snel mogelijk? En zo zijn we in 2009 een pilot gestart met GIS. Dat is nu serieuze business.’ Jos Vroegop is verantwoordelijk voor het implementeren van GIS bij Strukton. Sinds de start van dat project is er in samenwerking met ProRail een geografisch informatieststeem uitgewerkt. Het is gekoppeld aan uiteenlopende andere informatiesystemen, variërend van SAP tot navigatieservices en buienradar. Alle data zijn actueel, en worden up to date gehouden. Vroegop: ‘We hebben bijvoorbeeld ook onze registraties aan de database gekoppeld. Zo heb je continu een actueel overzicht. In een oogopslag is te zien waar wordt gewerkt en wat de status van een werk is. Bovendien kun je per project meteen actuele informatie oproepen over zo ongeveer alles wat voor het betreffende werk relevant is. Dat gaat met Excel niet.’

Streetview Het systeem van Strukton bestaat grofweg uit twee delen: de een heeft betrekking op informatieoverdracht, de ander op analyse. De analyse vindt plaats in een desktopomgeving; de informatieoverdracht, of beter de datapresentatie, gebeurt met een laptop. Het systeem werkt met een interface die sterk aan Google Maps doet denken. Wie het systeem raadpleegt, ziet inderdaad een googleachtige, inzoombare kaart, uiteraard met het accent op spoorbanen. Deze banen zijn ingedeeld in geocodes -zeg maar locatiecodes. Alle objecten hebben een code. Achterliggende informatie -met name die uit het assetmanagementsysteem- is oproepbaar. De informatie van SAP wordt iedere nacht

46 MaintNL 04 – 2012

046_47_49_MH_NVDO-artikel.indd 46

25-04-12 09:55

FOtO: MOtION COMPutING

GIS kan onderdeel uitmaken van een beheerstrategie. Uiteindelijk kunnen dergelijke systemen zelfs gaan draaien op tablets.

gedumpt in een datawarehouse, en daarmee wordt het systeem bijgewerkt. Diezelfde kaart geeft informatie over actuele werkzaamheden, objecthistorie, gepland onderhoud, de nabijheid van spoortoegangen, maar ook informatie van de omringende infrastructuur. De in lijntekeningen gevisualiseerde spoorbaankaart kan eenvoudig worden vervangen of gecombineerd met een 1:1 luchtfoto. Dat geeft een goed beeld van de werkelijke situatie. Er is ook een soort streetviewfunctie van het spoor beschikbaar, in video. Film- en foto-informatie is nooit ouder dan een jaar. Er kan een bodemkaart zichtbaar worden gemaakt, terwijl er ook een koppeling is met een navigatiesysteem dat monteurs de snelste weg naar de storing wijst. Ook buienradar is vanuit het systeem oproepbaar. Handig voor de

betreffende monteur.’ Op termijn wil Strukton het systeem beschikbaar maken voor iPhones en iPads. De basis daarbij is visualisatie vanuit GIS, een koppeling met SAP-informatie plus een navigatiesysteem voor de kortst mogelijke aanrijroute. Waarnemingen kunnen ook direct worden teruggekoppeld naar de backoffice, voor analyse.

Betere analyses ‘Alle informatie die binnen ons bedrijf een rol speelt, willen we in overview op basis van GIS beschikbaar maken’, zegt Vroegop. ‘Er zitten ontzettend veel objecten in de spoorbaan dus een goed overzicht is essentieel. Dat zie je niet in een tabel. Het zit in de combinatie van gegevens. Daardoor krijg je sneller meer overzicht en bovendien maakt het de analyse veel beter. Je ziet

patronen die je anders niet ziet. Neem storingen aan wissels. Je krijgt hiermee niet alleen informatie over de storingshistorie, maar je kunt ook de combinatie maken met bijvoorbeeld de eigenschappen van de ondergrond en/of de spoorgeometrie ter plekke. Wat zijn de omstandigheden op die locatie? We kunnen daarvan videobeelden presenteren, luchtfoto’s, alle mogelijke informatie uit GIS is op te roepen. We weten zo onmiddellijk precies waar we welke materialen nodig hebben, hoe we er op z’n snelst kunnen komen. We zijn zo niet alleen sneller en doelmatiger, ook onze communicatie is veel helderder geworden, zowel intern als met de opdrachtgever. Kwestie van visualisatie. We kunnen bovendien betere analyses maken en beter anticiperen. Door bijvoorbeeld in een bepaald gebied de storingsconcentratie te analyseMaintNL 04 – 2012

046_47_49_MH_NVDO-artikel.indd 47

25-04-12 09:55

YOUR REPUTATION IS MINE.

CaN YOuR rEpuTaTION bECOmE Our rEspONsIbILITy?

Vinçotte Nederland levert als onafhankelijke inspectie- en keuringsinstelling diensten aan op het gebied van veiligheid, kwaliteit en het milieu. Onze expertise omvat onder meer de controle van de integriteit van constructies, installaties, machines, apparaten en gebouwen en diensten rond arbeidsomstandigheden. Bij Vinçotte Nederland werken meer dan 100 technische deskundigen. Naast de hoofdvestiging te Breda hebben we ook kantoren te Rotterdam en Akersloot en logistieke steunpunten in het hele land. Vinçotte Nederland maakt deel uit van de internationale groep Vinçotte, die met zijn meer dan 2500 medewerkers een kenniscentrum vormt en wereldwijd in 14 landen vestigingen heeft. Kunnen wij met onze expertise ook van úw reputatie onze verantwoordelijkheid maken? Neem een kijkje op onze website:

safety, quality and environment

WWW.VINCOTTE.NL

Industrieel Onderhoud_NEW.indd 1

www.ApplusRTD.com

25/11/11 11:19

Applus RTD is de wereldwijde referentie voor Asset Integrity Services, met een solide basis in Niet-Destructief Onderzoek en Inspecties. Onze focus ligt op het leveren van totaal oplossingen op het gebied van testen, inspecteren en certificeren, die de integriteit van uw installatie waarborgen. Dit doen we al sinds 1937. Onze Asset Integrity Services, standaard en op maat gemaakt, verzekeren de integriteit en conformiteit van uw installaties.

Applus RTD Nederland Delftweg 144 3046 NC Rotterdam T + 31 10 716 60 00 Postbus 10065 3004 AB Rotterdam E sales.benelux@applusrtd.com

048_aib_applus.indd 1

24-04-12 09:51

ren, kun je uitrekenen waar je optimale locatie is om een steunpunt te vestigen. Het geeft je de grootste kans efficiënt en snel op locatie te zijn. Dat soort gegevens kun je weer meenemen in het exploitatiemodel en in die zin ook in de onderhoudsstrategie. Dat is nieuw ja, zulke analyses konden we tot voorheen niet maken.’

Grip De combinatie van GIS en het asset management verhoogt volgens Van Osch en Vroegop dus de kwaliteit van beheer en onderhoud en verbetert de analyses. Dat maakt het ook interessant voor de beheerstrategie. Dat begint al door de op GIS-gebaseerde informatie al in de design en constructfase van een project in te brengen. tenminste, dat vindt Marc van den Elzen, directeur van Barten BV en bestuurslid van de Nederlandse Vereniging voor Doelmatig Onderhoud (NVDO). Betere informatie betekent beter onderhoud en beheer en daarmee optimaal rendement van investeringen. Bovendien draagt het daarmee bij tot verdere verduurzaming van de samenleving. ‘total value of ownership wil zeggen dat je over langere tijd zo veel mogelijk grip wilt hebben op je assets’, zegt Van den Elzen, ‘inclusief energieverbruik, CO2-emissie en toekomstige kosten. Als je daar echt verantwoordelijkheid voor wilt nemen, moet je dat al in de beginfase van een project doen. Steeds vaker zie je dan ook dat al in de beginfase van projecten verband wordt gelegd met de beheer- en onderhoudsfase. Maar de belangen van design en construct enerzijds, en onderhoud anderzijds, zijn anders. Daarom zit er toegevoegde waarde in om de inbreng van maintenancekennis al bij aanvang van een project beschikbaar te hebben voor zowel de aannemer als de opdrachtgever. Daar komt GIS van pas.’

‘Er zitten ontzettend veel objecten in de spoorbaan dus een goed overzicht is essentieel. Dat zie je niet in een tabel. Het zit in de combinatie van gegevens.’ Mark van den Elzen was in het verleden werkzaam bij Witteveen + Bos en Heijmans en sinds 2012 commercieel directeur bij Barten BV Den Bosch. Hij vindt dat duurzaam asset

management veel beter en efficiënter kan door data beter te ordenen en te presenteren. Dat is dus precies wat met GIS goed kan. Het idee is om cijfermatige data te koppelen aan geo-informatie: in de eerste plaats kaarten, maar ook allerlei andere visuele informatie. Dat maakt de informatie niet alleen vollediger, maar ook veel gebruiksvriendelijker, duidelijker en overzichtelijker. ‘Wat dat oplevert?’ zeg Van den Elzen. ‘uiteindelijk beter onderhoud en dus opti-

malisatie van de investeringen. Vergeet niet dat er alleen al in Nederland naar schatting twee biljoen euro in assets is geïnvesteerd. Jaarlijks wordt daarvoor ongeveer één procent uitgegeven aan onderhoud. Je moet dus wel blijven opletten dat dat goed gebeurt om niet met onverantwoorde kosten te worden geconfronteerd. Optimalisering van maintenance-informatie, daar gaat het om. Daar kan geo-informatie enorm bij helpen.’ n MaintNL 04 – 2012

046_47_49_MH_NVDO-artikel.indd 49

25-04-12 09:55

Wet- en regelgeving en onderhoud

Aanbesteding kan half jaar korter Rijkswaterstaat en de Rijksgebouwendienst hebben inmiddels weer elf jaar ervaring met design, build, maintain and operate (dbfmo)-contracten. De eerste projecten zijn opgeleverd en de grootste opdrachtgevers in de bouw en de wegenbouw hebben de lessen die daarbij zijn geleerd, vertaald naar een nieuwe set leidraden en standaardovereenkomsten. Het Rijk zal deze gaan gebruiken voor alle toekomstige pps-projecten.’ David van Baarle De nieuwe standaard voor dbfmo-contracten is af en openbaar. Belangrijkste doel was de transactiekosten en doorlooptijd tijdens de aanbestedingsprocedure in te perken. Bij het toepassen van de huidige standaard was al snel 1,5 jaar met de dialoogfase gemoeid. Het ministerie van Financiën publiceerde onlangs het nieuwe dbfmostandaardcontract en de aanbestedingsleidraad. Of eigenlijk zijn het twee standaardcontracten: een voor de wegenbouw en een

voor de utiliteitsbouw. Daar waar mogelijk zijn de contracten gelijk, maar de aard van de werkzaamheden ligt soms zo ver uit elkaar dat er ook specifieke contractafspraken voor beide disciplines worden gemaakt. Uiteraard moet de vertaling naar de praktijk nog worden gemaakt, maar men verwacht dat de transactiekosten en -tijd bij dbfmoprojecten aanzienlijk zullen verminderen. Het standaardcontract en de leidraad zijn een gezamenlijk product van het ministerie

KROMHOUt KAzERNE De minister van Defensie heeft besloten om het hoofdkwartier van de Koninklijke Landmacht, het Commando DienstenCentra en onderdelen van de Defensie Materieel Organisatie te centraliseren op het terrein van de huidige Kromhout Kazerne in Utrecht. Sinds februari 2012 is het nieuwe kazerneterrein in gebruik genomen door zo’n 3.000 Defensiemedewerkers. De Komfort Exploitatie Maatschappij, een samenwerkingsverband van Strukton, Ballast Nedam, John Laing, ISS, Karres en Brands en Meyer en Van Schooten Architecten, blijft nog tot 2035 verantwoordelijk voor het beheer, onderhoud en de facilitaire dienstverlening van de Kromhout Kazerne. Het project omvat de nieuwe huisvesting voor zo’n drieduizend Defensiemedewerkers. Komfort heeft in tweeënhalf jaar een modern kantorenpark gerealiseerd met een transparante en groene uitstraling. Behalve kantoren, zijn er op het terrein sportfaciliteiten, een gezondheidscentrum, een parkeergarage met duizend plaatsen, een vergadercentrum en legering voor circa honderdvijftig medewerkers. Tevens zijn drie Rijksmonumenten van de Nieuwe Hollandse Waterlinie gerestaureerd: de brug met de twaalf gaten, de Tamboershut en de bomvrije wachtruimte. Deze aanbesteding levert Defensie een besparing op van circa vijftien procent ten opzichte van een traditionele aanbesteding.

van Financiën, de Rijksgebouwendienst en Rijkswaterstaat. Daarbij is nauw samengewerkt met marktpartijen. Financiën wil in samenwerking met deze partijen een stevige impuls geven aan dbfmo-contracten. Nieuw is dat specifieke bepalingen die het Nederlandse dbfmo-contract bestand moeten maken tegen de kredietcrisis, in een aparte bijlage bij het contract zijn neergelegd. Afhankelijk van de omstandigheden op de markt kan daarvan gebruik worden gemaakt. De nieuwe standaarddocumentatie zal worden toegepast bij komende projecten zoals de nieuwbouw voor het RIVM en de A12 Ede-Grijsoord.

Dbfmo is niet alleen in het leven geroepen om de kosten te drukken, maar ook om de kwaliteit te vergroten en de kennis en innovatiekracht van de markt beter te gebruiken. Horizon Dbfmo-projecten hebben volgens de Rijksoverheid tot nu geleid tot minstens zevenhonderd miljoen euro meerwaarde. De aanbestedingsvorm is echter niet alleen in het leven geroepen om de kosten te drukken, maar ook om de kwaliteit te vergroten en de kennis en innovatiekracht van de markt beter te gebruiken. Volgens Harry Sterk, directeur van PPS Netwerk Nederland, is de grootste meerwaarde van pps dat zowel opdrachtgevers als uitvoerders meer gaan nadenken over de tijdsbestendigheid van te realiseren objecten. ‘Uiteraard moedigen wij de inspanningen aan van Rijkswaterstaat, Rijksgebouwendienst en het ministerie van Financiën.

50 MaintNL 04 – 2012

050_51_MR_NVDO-artikel.indd 50

25-04-12 09:54

Het nieuwe kazerneterrein van de Kromhout Kazerne in Utrecht is met een dbfmo-contract tot stand gekomen. In de afspraken is zelfs de renovatie van de zogenaamde ‘brug met de twaalf gaten’, een Rijksmonument, meegenomen.

Standaardisatie waar mogelijk is goed want dat geeft versnelling en lagere kosten omdat het voorkomt dat wielen steeds opnieuw worden uitgevonden. Er bestaat echter geen one size fits all waarin je alle pps-projecten kunt gieten, aangezien elk project uniek is, met andere marktpartijen, omstandigheden en randvoorwaarden, het gaat veel meer over een andere manier van denken. Dat publiek-private samenwerking vaak de betere optie is, mag duidelijk zijn. Al was het maar omdat de horizon van projecten verder komt te liggen. Het is niet meer zo dat een uitvoerder klaar is met een weg of gebouw, deze overdraagt aan de opdrachtgever en dan vertrekt. Door een langdurige relatie aan te gaan, focussen beide partijen zich meer op de functie van het object en de waarde die ze kunnen toevoegen.’

Geschillen Arent van Wassenaer, advocaat bij Allen & Overy, en voorzitter van IPFA-Nederland, ziet vooral de voordelen van de kortere doorlooptijd voor de financiering. ‘Banken en andere financiële instellingen zoeken uiteraard naar zekerheden en standaardisering kan daarbij helpen. Maar ook een kortere doorlooptijd van plan van aanpak, naar consultatie, dialoog en uiteindelijk de gunning kan financiers over de streep trek-

ken. In het verleden kon alleen al de prekwalificatiesom drie maanden duren. Als je daarna nog een uitgebreid plan van aanpak moet schrijven en vervolgens nog een half jaar lang aan de consultatie besteedt, kom je al snel op die anderhalf jaar. En dat is veel te lang en veel te duur.’ Volgens Van Wassenaer zijn de nieuwe standaardcontracten en aanbestedingsleidraad niet spectaculair anders dan de vorige versie. ‘toen in juli 2005 de eerste standaardcontracten werden opgesteld, hadden de overheden nog niet veel ervaring met publiek-private samenwerking. Al doende leer je en men verwerkte de geleerde lessen in versie 2.0. Inmiddels is men dus toe aan versie 3.0 en die is weer wat beter afgestemd op de verlangens en eisen van de opdrachtgevers en de aannemers en financiers. Wat ik persoonlijk een goede wijziging vind, is dat alle geschillen nu eerst worden beoordeeld door een geschillencommissie. Bij geschillen wordt een raad van deskundigen aangesteld die een oordeel kunnen vellen zonder dat daar een rechter aan te pas hoeft te komen. Voorheen was dat in sommige geschillen ook het geval, maar niet alle. Wanneer een conflict echt uit de hand loopt, kan er altijd nog een rechter worden ingeschakeld, maar dat dit nu niet standaard gebeurt, scheelt een hoop tijd, geld en ergernissen.’

Dialoog zowel Van Wassenaer als Sterk zien dat pps dé manier is voor de overheid om projecten efficiënt en effectief aan te besteden. ‘De minister van Infrastructuur en Milieu heeft dat onlangs ook letterlijk gezegd’, memoreert Van Wassenaer. ‘Projecten boven een bepaalde aanneemsom zullen alleen nog maar als pps worden aangeboden.’ Sterk vult daar nog aan toe dat ook de lagere overheden steeds meer dit soort samenwerkingscontructies aangaan. ‘Speciaal daarvoor is pps Light in het leven geroepen. Alhoewel ook hier geldt dat er geen standaard mal is waarin je dit soort contracten kunt gieten, geeft het wel handvatten voor de markt.’ Van Wassenaer is zelf betrokken bij de onderhandelingen voor een ppsovereenkomst voor een tramlijn in het centrum van de stad Groningen. ‘Hier kiezen we bewust voor een wat langere consultatiefase, aangezien het om een vrij complex project gaat met niet alleen technische uitdagingen, maar ook logistiek complexe vraagstukken. Door een open dialoog aan te gaan met de twee consortia die voor het contract in aanmerking willen komen, krijg je uiteindelijk het product en bijbehorende diensten waar iedereen tevreden over is. Ik kan me voorstellen dat Rijkswaterstaat een kortere dialoog nodig heeft voor standaardoplossingen als een weg.’ n MaintNL 04 – 2012

050_51_MR_NVDO-artikel.indd 51

25-04-12 09:54

Heeft u de ambitie én de capaciteiten om bij de top te horen? U bent talentvol in uw vakgebied, maar u wilt meer. U merkt dat u graag een spilfunctie wilt vervullen binnen uw bedrijf. Bij Avans+ staan tijdens de postbacheloren masteropleidingen uw persoonlijke ambities centraal.

LUCHTHAVEN BRATISLAVA GEREALISEERD: 2009-2012 VERF SPECIFICATIE: HEMPADUR FAST DRY 17410 HEMPATHANE HS 55610

BESCHERM UW INVESTERINGEN

Avans+ is al meer dan 35 jaar de meest succesvolle opleider op het gebied van technische opleidingen. Tientallen ambitieuze en talentvolle technici gingen u voor met één van onze praktijkgerichte opleidingen. U kiest voor: + een opleiding ontwikkeld door en met experts + een praktijkgericht en multidisciplinair leertraject + aandacht voor vaktechniek én persoonlijke effectiviteit + een breed aanbod in vervolgtrajecten

Avans-Techniek-Alg 93bx130h fc 04-12 .indd 1

In het najaar starten we weer met: + Maintenance Management 21-11-2012 + Assetmangement Infrastructuur 18-09-2012 + Nieuw! European Energy Manager (Eurem) + Nieuw! Lokaalspoor Infra Keten + Koudetechniek 24-09-2012 + Master of Pipeline Technology + Diverse bouwopleidingen Aanmelden / Informatie Postbus 2087, 4800 CB Breda tel: 0900 110 10 10 (lokaal tarief) e-mail: info@avansplus.nl Kijk op www.avansplus.nl

19-04-12 15:53

ANTI CORROSIEVE COATINGS VOOR Olie & Gas Chemische installaties Windmolens

Infrastuctuur Bruggen Energie centrales Hempel geeft professioneel advies, technische begeleiding en op maat gesneden systematische oplossingen die voldoen aan uw eisen/wensen.

www.hempel.nl

052_hempel_avans.indd 1

24-04-12 14:16

cursussen Kennis is onze kracht! Inschrijven kan eenvoudig via de Maintenance Academy op www.nvdo.nl

Komende NVDO Cursussen 9 mei Studiedag NEN 1010 De NEN 1010 is al jaren dé norm voor het veilig aanleg gen/onderhouden van elektrische installaties of delen daarvan. Ook uitbreidingen en modificaties aan deze installaties vallen onder de NEN 1010. Maar, de norm is ook van belang tijdens de voor bedrijven verplichte peri odieke controle en inspectie. Deze norm bevat de mini mum veiligheidseisen waaraan laagspanningsinstallaties in de woningbouw, utiliteitsbouw en in de industrie moe ten voldoen. Een belangrijke norm dus voor Beheer en Onderhoud! Onlangs zijn er verschillende wijzigingen en aanvullingen bij deze norm gedaan. De aanpassingen gaan vooral over de inspectie van medische ruimten. Wijzigingen zoals bescher ming en beveiligingstoestellen. De norm wordt door de Arbeidsinspectie, bedrijven, instellingen, verzekeringsmaat schappijen en wetgever als bindend beschouwd. Het Bouwbesluit en de Arboregeling verwijzen naar de NEN 1010. Vandaar dat deze norm zo belangrijk is. Bent u nieuw in dit vakgebied of wilt u een update van de wijzigingen in de NEN 1010, dan mag u deze studiedag niet missen.

5, 6 en 7 juni RCM II U leert de zeven RCMvragen te beantwoorden en zo te beslissen welke periodieke taken de beste strategie vor men in de strijd tegen bepaalde storingen. U leert boven dien hoe te beslissen welke storingen beter op een andere manier kunnen worden bestreden, namelijk door een eenmalige wijziging van het ontwerp, de wijze van bediening, procedures en voorschriften of van kennis en vaardigheden. De cursus is bestemd voor degenen die verantwoordelijk zijn voor het onderhoud van technische systemen, de inzet, het gebruik en de bediening van die systemen, het ontwerp van die systemen of voor de veiligheid, de arbeidsomstandigheden en het milieu. De doelgroep bestaat uit reliability managers, maintenance managers, reliability engineers, maintenance engineers, operations managers, production managers, quality managers, ope rations engineers, process engineers, engineering mana gers en SHEmanagers. Iedereen kan aan de driedaagse basiscursus Reliabilitycentred Maintenance (RCM2) deel nemen, tenzij die deelname in strijd is met de licentie overeenkomst tussen Aladon LLC en Operational Excellence Transfer. Locatie

NVDOVerenigingsgebouw, Houten

Locatie

Gelre Ziekenhuis Apeldoorn

24 en 25 mei Voorraadbeheersing van het onderhoudsmagazijn Doelmatig voorraadbeheer streeft naar het vermijden en elimineren van oneconomische voorraden en het eenvoudi ger beschikbaar stellen van magazijnartikelen. Voor raadvorming kan vaak afdoende bestreden worden door een scherper inzicht in het consumptiepatroon. Ook zijn goede beheersmaatregelen en afspraken met leveranciers (consig natie, voorraad bij de leverancier, gemeenschappelijke voor raden, geplande kannibalisatie) van belang bij het beheer sen van de voorraad. Tegelijkertijd worden ook de kosten van afwezigheid goed in de gaten gehouden. Deze tweedaagse cursus leert u een goed inzicht te krij gen in de technieken en methoden van magazijnbeheer. Dat leidt ertoe dat de kosten worden beheerst en gemini maliseerd. De servicegraad blijft op het noodzakelijke niveau gehandhaafd. Locatie

NVDOVerenigingsgebouw, Houten

13 en 14 juni Prestatiebestekken en Prestatiecontracten voor Gebouwenonderhoud Na het volgen van de tweedaagse cursus Prestatiebestekken en Prestatiecontracten voor Gebouwenonderhoud, is de cursist in staat strategisch en beleidsmatig de statusbepa ling van vastgoed in kaart te brengen. Hij leert ‘de kunst’ van uitbesteden van beleid en contractvorm tot en met evaluatie. Binnen het kader van strategie en beleid wor den vragen behandeld als: Wat is onderhoud, gewenst of noodzakelijk? Heeft het bedrijfsproces invloed op uit te voeren onderhoud? Hoe wordt huisvestingbeleid afge stemd op onderhoudscenario’s en kwaliteitsniveaus? Welke criteria, zoals technische conditie, leiden tot onder houdsactiviteiten? Welke rollen spelen functionaliteit en bedrijfsrisico? In het kader van de statusbepaling van vastgoed komen aan bod: onderhoudsconcepten, inspec tiegegevens, ervaringsgegevens, meerjarenplanningen, NEN 2767 als basis voor onderhoudsplanning, hulpmid delen als softwareondersteuning voor onderhoudswerk, onderhoudshistorie, kengetallen. Locatie NVDOVerenigingsgebouw, Houten

MaintNL 04- 2012

053_MK_NVDO_cursussen.indd 53

25-04-12 09:54

Technologie en onderhoud

Bloedend plastic en communicerende blokjes Technologie-innovatie is de basis voor beter onderhoud. Gelukkig blijven bedrijven hierin investeren, zoals onlangs bleek uit het onderzoek ‘Technologie & Innovatie’ dat recent door FME-CWM is gepubliceerd. Universiteiten en onderzoeksinstituten kunnen hierbij helpen met hun inventieve, out-of-the box ideeën. Enkele recente vindingen zijn onder meer ‘bloedend’ plastic en communicerende blokjes. Een greep uit de snoeppot der technologieonderzoek. Elise Quaden Aan de University of Southern Mississippi is een stap gezet in de ontwikkeling van zelfhelende materialen. We kenden onder meer al zelfreparerend asfalt en verf die scheurtjes op eigen kracht opvult. Ook zelfherstellend plastic bestaat al. Nu komt daar een variant op. De onderzoekers hebben een kunststof ontwikkeld die kan ‘bloeden’ om beschadiging te repareren. In feite zoals de menselijke huid ook werkt.

Natuur Marek W. Urban, professor, vertelt over de inspiratiebron voor de vinding: ‘Moeder Natuur heeft allerlei soorten biologische systemen uitgerust met de mogelijk om zichzelf te repareren. Sommige kunnen we zien, zoals de huid die geneest, en schors dat vernieuwt na beschadiging van een boomstam. Andere zijn onzichtbaar maar helpen ons om gezond en in leven te blijven, zoals het systeem waarmee DNA beschadigde genen repareert. Onze nieuwe kunststof probeert de natuur te imiteren, bijvoorbeeld door een rood signaal af te geven als het is beschadigd en door zichzelf te vernieuwen als het wordt blootgesteld aan zichtbaar licht, temperatuurof pH-veranderingen.’ Het ‘bloedende’ kunststof van de Amerikaanse wetenschappers heeft smalle moleculaire bruggen tussen de lange molecuulketens van het materiaal. Als het plastic beschadigd raakt, breken de bruggen

waarbij er een rode kleurmarkering, als een soort bloeding dus, bij de beschadiging ontstaat. Vervolgens kunnen de bruggen zichzelf herstellen onder de invloed van (zon)licht of een verandering van temperatuur. Het kapotte materiaal ‘heelt’ en de rode verkleuring verdwijnt.

Onderzoekers hebben een kunststof ontwikkeld die kan ‘bloeden’ om beschadiging te repareren. Vorm namaken Een andere soort van zichzelf herstellende technologie is ontwikkeld door het Massachusetts Institute of Technology (MIT). De wetenschappers aldaar hebben blokjes uitgevonden die met elkaar zouden kunnen communiceren. Dit klinkt misschien scifi, maar houdt heel simpel in dat de materialen voorzien zijn van magneten en zo met elkaar in contact staan. De blokjes, Robot Pebbles genaamd, zijn een kubieke centimeter groot en hebben aan vier kanten een magneet. Ook bevatten ze microprocessoren die hen vertellen een bepaalde vorm aan te nemen. Dit proces wordt in gang gezet zodra de blokjes onbekende objecten detecteren. Vervolgens vor-

men de blokjes zich samen naar het voorbeeld van dat object. In het door de MITonderzoekers uitgevoerde experiment werden de ‘Robot Pebbles’ rondom een door mensen gemaakte vorm opgesteld. De kubusjes bepalen welke exemplaren van hen zich aan de rand van het object bevinden. Vervolgens geven deze kubussen de opdracht aan andere kubussen verderop om dezelfde vorm aan te nemen, waardoor het object precies wordt gedupliceerd. De toepassing hiervoor ligt in de reparatie van mechanische onderdelen, die door de blokjes gedupliceerd kunnen worden, bijvoorbeeld als een onderdeel is afgebroken.

Zandkorrels Het onderzoek zit nog in een vroeg stadium. De knappe koppen die ermee kwamen, zijn van plan om de blokjes uiteindelijk het formaat van een zandkorrel te maken zodat een groot aantal ervan samen ingewikkelde figuren kan nabootsen door zich aan elkaar te hechten, daarbij de korrels die niet nodig zijn afstotend. De zandkorrels zijn bedoeld voor tijdelijk gebruik. Op elk gewenst moment kunnen ze elkaar weer loslaten en zijn ze klaar om een andere vorm aan te nemen.

Haarscheurtjes Schade verhelpen is een ding, maar daarvoor moet schade eerst opgespoord worden. Daartoe komt het Fraunhofer Instituut in Kaiserlautern met een tester die gebruikmaakt van ultrageluid. Met dit nieuwe mobiele apparaat kunnen ze haarscheurtjes en andere beschadigingen in staal detecteren. Elke metaallegering zou met het apparaat onderzocht kunnen worden, zeggen de Duitsers. Een metalen onderdeel mag alleen niet dikker zijn dan 4,5 centimeter. Per meting wordt een vlak van 7 bij 4 centimeter onderzocht, dat per seconde 1 centimeter opschuift. De metingen vormen samen een 3D-model van de binnenkant

54 MaintNL 04 – 2012

054_55_MG_NVDO-artikel.indd 54

25-04-12 09:54

Methaanhydraat kan ervoor zorgen dat olie- en gaspijpleidingen in zee helemaal verstopt raken. Een nieuw soort coating gaat de vorming van deze kristallen voor een groot deel tegen.

van het onderzochte metalen object en toont of er eventuele afwijkingen aanwezig zijn.

Verstopte pijpleiding Van een andere orde, maar ook nuttig in geval van schade, is een andere innovatie afkomstig van MIT. In 2010 ontstond er een olielek in boorplatform Deepwater Horizon. Om dit te dichten, werd een koepel over het lek gezet en werd de lekkende olie naar een opslagvat aan het wateroppervlak afgevoerd. Deze techniek had al gewerkt voor lekkages in ondieper water. Bij de Deepwater Horizon werkte het echter niet. Het lek bevond zich op een dusdanige diepte, dat door de druk en de kou methaanhydraat ijskristallen zich vormden die de opening van de koepel blokkeerden. MITonderzoekers hebben nu een coating ontwikkeld die de vorming van methaanhydraat tegengaat.

Methaanhydraat is een solide kooi-achtige verbinding die zich vormt onder hoge druk. De ijsachtige materie bestaat uit grote hoeveelheden methaan die vastzitten in een kristalstructuur van water. Methaanhydraat kan pijpleidingen waardoor olie en gas op zee worden getransporteerd helemaal verstoppen. Maatregelen die tot nu toe hiertegen werden ingezet, zijn het verwarmen of isoleren van de pijpleidingen of het toevoegen van methanol aan de gas- of olieflow. De eerste methode is echter duur, de tweede milieuonvriendelijk.

Coating Onder leiding van professor in mechanical engineering Kripa Varanasi heeft een team een nieuwe oplossing voor het probleem ontdekt. Ze hebben onderzocht of bepaalde oppervlakten de binnenkant van pijpleidingen methaanhydraat vrij kunnen houden, zoals superhydrofobische oppervlak-

ten ijsvorming op vliegtuigvleugels kunnen voorkomen. Met een vrij simpele ‘hydraatfobische’ coating wisten Varanasi en collega’s de hoeveelheid methaanhydraat in pijpen met driekwart te verminderen, in vergelijking met onbehandelde pijpleidingoppervlakten. ‘De olie- en gasindustrie geeft jaarlijks zo’n tweehonderd miljoen dollar uit aan chemicaliën om hydraatvorming tegen te gaan. En het totale bedrag dat wordt ingezet om productieverliezen door hydraten te voorkomen ligt nog veel hoger. Het gebruik van de nieuwe coating is veel goedkoper en maakt het mogelijk om in diepere wateren dan tot nog toe mogelijk was containment koepels in te zetten tegen lekken’, aldus Varanasi. De coating kent nog meer commerciële en industriële toepassingen, verwachten de onderzoekers, zoals rioolbuizen die verstopt raken door calcietafzettingen. n MaintNL 04 – 2012

054_55_MG_NVDO-artikel.indd 55

25-04-12 09:54

PROTECTIVE COATINGS

SIGMAFAST™ RANGE

SPEED OF CURE SOLUTIONS FOR STEEL FABRICATION

The SIGMAFAST range consists of fast-drying one- and twocomponent primers, buildcoats and finishes. For industries where time is money, these protective coatings help improve productivity and reduce application times through their speed of cure. • Offers extended overcoating times for greater production flexibility • Ideally suited to civil and industrial projects with tight construction deadlines • Provides excellent corrosion resistance

www.sigmacoatings.com/protective

056_hateha_ppg.indd 1

24-04-12 09:50

AGENDA

9 mei Hertel, Drachten www.nvdo.nl

4 en 5 juni Groningen www.energydelta.org

Kringbijeenkomst Friesland: Technisch Onderhoud

Energiemarkten

Het onderhouden van technische systemen en installaties is tegenwoordig veelal gebaseerd op de bedrijfsdoelstellingen. Deze doelstellingen worden via een risicomatrix met behulp van bijvoorbeeld een FMECA (Failure Mode Effect & Criticality Analysis), vertaald naar onderhoudsconcepten en onderhoudsplannen. Daarbij wordt er rekening gehouden met de wettelijke verplichtingen. De omzetting van theorie naar praktijk wordt echter als lastig ervaren. Middels een interactieve middag wil Cofely graag laten zien hoe ze bovenstaande problematiek heeft aangepakt en komt tot technisch onderhoud met acceptabele risico’s.

Energy Delta Institute heeft een vijfdaags introductieprogramma ‘Energiemarkten’ ontwikkeld. Centraal in het programma Energiemarkten staat de transitie van een aanbodmodel naar een vraagmodel, waarbij de klant achter het stuur zit. Tot voor kort bestond de energiemarkt uit giganten die energie produceerden, transporteerden en distribueerden naar de klanten. De privatisering en liberalisering van de energiemarkt geven de sector een compleet ander karakter. De deelnemer krijgt een duidelijk inzicht in de verschillende onderdelen van de gehele energiemarkt, karakteristieken van energieproductie, infrastructuren, transport, trading, regulation en de interactie tussen verschillende onderdelen van de keten. De nadruk ligt op de Nederlandse markt.

22 mei RDM Innovation Dock, Rotterdam www.dutchoffshore.com Dutch Offshore Industry ’12 De derde editie van het Rotterdamse Offshore Congres wordt bijzonder. Op deze dag ontmoet u interessante sprekers over de marktontwikkelingen en het ondernemen in de offshore-industrie onder het motto: ‘Groter, sterker en dieper!’ Sprekers zijn onder meer: Mirek Kaminski, Cyril Widdershoven, Dolf Elsevier van Griethuysen, Johan Pennekamp, Gerard Kroese en Joop Roodenburg.

24 mei SEW Eurodrive, Rotterdam www.mikrocentrum.nl Themadag Lean: leren van andermans ervaringen Bijna iedereen is ermee bezig, of het nu in de productie is, in de ontwikkelafdeling of in een kantooromgeving; het creëren van flow door het reduceren van verspillingen is erg belangrijk. Het wordt steeds duidelijker, bedrijven die op de juiste wijze met lean omgaan, zijn sneller en succesvoller dan bedrijven die lean niet goed aanpakken. Dat is het onderwerp van deze themadag.

25 en 26 mei Diverse locaties www.dagvanhetonderhoud.nl Landelijk Dag van het Onderhoud Iedereen profiteert dagelijks van de hoge kwaliteit van ons onderhoud in Nederland. En toch is dat voor het grote publiek niet altijd duidelijk. Om te laten zien wat goed onderhoud betekent voor de Nederlandse samenleving, openen allerlei bedrijven hun poorten tijdens de Landelijke Dag van Het Onderhoud. Op vrijdag 25 mei worden scholieren ontvangen door bedrijven die de collega’s van de toekomst onder begeleiding rond willen leiden. Zaterdag 26 mei is bedoeld voor iedere geïnteresseerde bezoeker.

7 juni RDM Campus, Rotterdam www.deltavisie2012.nl Wij nemen onze verantwoordelijkheid De wereldbevolking groeit, terwijl in de Rijn/ScheldeDelta de vergrijzing toeneemt en mensen tot op hoge leeftijd blijven werken. Daarnaast blijft er aandacht voor het verbeteren van veiligheid, duurzaamheid en kwaliteit in de organisatie. Om deze ontwikkelingen het hoofd te bieden, moeten bedrijven hun verantwoordelijkheid nemen. Maar hoe kan en wil de industrie dat doen? En hoe kunnen bijvoorbeeld site-, productie- of plantmanagers deze ontwikkelingen vertalen naar hun organisaties? Tijdens dit congres worden hierop in plenaire sessies en masterclasses antwoorden gezocht.

1 november Locatie wordt nog bekendgemaakt www.i-maintain.nl/infra iMaintain INFRA Investeringen in infrastructuur nemen af. Er is minder geld voor bouwen en minder geld voor behouden. Maar is dat erg? Een veranderende markt biedt ook mogelijkheden om zelf te veranderen. De versobering van de inframarkt biedt kansen! Tijdens iMaintain INFRA op 1 november 2012 wordt voor en met het publiek via lezingen en discussie gezocht naar die kansen. Industrielinqs stelt samen met de NVDO Sectie Infra een programma samen waarbij de hele waardeketen, van opdrachtgever tot en met instandhouder, wordt belicht. Het netwerk van sprekers en bezoekers zorgt daarbij voor nieuwe inzichten en vervolgacties. U maakt die discussie compleet! Reserveer daarom 1 november in uw agenda.

MaintNL 04 – 2012

057_ME_NVDO_agenda.indd 57

25-04-12 09:52

Ieder zijn vak

‘Wij helpen bedrijven scherp te blijven’ De haven van Rotterdam. Ze zou eigenlijk niet ergens anders willen werken. Meryam Twisk heeft bewust gekozen voor chemie en raffinaderijen. De techniek spreekt haar aan, de complexiteit van de afwegingen, en de mensen. Zij stelt de samenwerking met Deltalinqs en de VNCI bijzonder op prijs. De milieu-inspecteur aan het woord. Teus Molenaar

Inmiddels werkt Twisk (44 jaar) tien jaar bij de Milieudienst Rijnmond DCMR. Zij heeft al heel veel ondernemingen in het havengebied met een bezoek vereerd. Niet iedereen ziet haar met evenveel enthousiasme komen. ‘Ach ja, je hebt slechte en goede bedrijven. Maar de goede hebben naar mijn mening de overhand.’ Als afgestudeerd chemisch milieukundige is zij eerst gaan werken in de gemeente Bloemendaal om een inventarisatie te maken van welke ‘inrichtingen’ (zoals de term voor bedrijven luidt) vergunningplichtig zijn aan de in 1993 ingevoerde Wet Milieubeheer. Dat zij de HTS deed om die specifieke studie te volgen, lag eigenlijk een beetje voor de hand. De exacte vakken lagen haar gewoon goed. ‘En ik heb twee broers die leraar chemie zijn. Eén broer was toen al uit huis, maar je snapt dat scheikunde een normaal gespreksonderwerp

was thuis.’ Via het provinciebestuur van Zuid-Holland, waar ze op strafrechtelijk niveau de milieuwet handhaafde, is zij bij DCMR gekomen. Tot vorig jaar deed ze toezicht plus handhaving. Nu is zij beleidsmedewerker.

Samen met andere instanties Twisk werkt mee aan de vaststelling van de jaarplannen. Welke bedrijven worden gecontroleerd en waarop? Die controles doet de DCMR niet in haar eentje, maar in samenwerking met andere relevante diensten. Dit is om de belasting van de onderneming zo gering mogelijk te houden. ‘Wij werken samen met andere instanties. De Arbeidsinspectie let op de arbeidshygiëne, Rijkswaterstaat gaat na of het oppervlaktewater niet wordt vervuild, de brandweer controleert of aan de brandveiligheidsvoorschriften wordt voldaan. Om die afstem-

HANDHAVER VAN HET jAAR 2010 Meryam Twisk is op 9 september 2010, tijdens het congres van het Landelijk Overleg Milieuhandhaving, verkozen tot Handhaver van het Jaar 2010. Volgens het juryrapport toont zij aan dat ‘de toezichthouder een onmisbare schakel is bij het goed functioneren van de grootste haven van Europa’. Zij beschouwde de uitverkiezing als een compliment voor DCMR en andere inspectiediensten in de Rijnmond. Zij vindt een goede handhaver ‘iemand die weet bij welke bedrijven hij inspecteert, de branche kent en de risico’s weet in te schatten. Een goede handhaver heeft een brede kijk en kent ook de andere handhavingspartners met wie hij toezicht uitvoert bij een bedrijf’.

ming op naleving van de weten regelgeving zo goed mogelijk te laten verlopen, hebben we een moment gekozen om gezamenlijke inspecties uit te voeren.’ De dag waarop zo’n voltallige delegatie een firma bezoekt, wordt tevoren gemeld. Maar er zijn ook onaangekondigde controles. Zo’n gepland bezoek begint met een daadwerkelijke rondgang op het bedrijf. De onderneming stelt zichzelf voor en de controle volgt een specifiek thema. Het ene jaar is bijvoorbeeld onderhoud aan de beurt, het jaar daarop de luchtemissies. Hiervoor stelt DCMR vijfjarenplannen op. De milieu- en veiligheidssystemen die een bedrijf zelf heeft ingericht, zijn onderwerp van nadere inspectie. Twisk controleert of zij voldoen aan de ‘omgevingsvergunning’, waarin de regels van natuur- en milieurecht en het algemeen bestuursrecht zijn geïntegreerd.

‘Over het algemeen staan de deuren open voor ons. Er zijn bedrijven die blij zijn met onze komst, omdat wij ze helpen scherp te blijven op hun onderhoudsstrategie, op hun veiligheid.’ Onderhoudsstops Een onderdeel van de manier waarop een onderneming aan de weten regelgeving voldoet, is het onderhoudssysteem. Ook hierop controleren Twisk en de haren. ‘Er staat ergens een tank en die moet voldoen aan een bepaalde wanddikte’, legt zij uit. ‘Hij moet zoveel keer geïnspecteerd zijn door een bevoegd bedrijf. Dat soort dingen. Aan de buitenkant kunnen we wel wat zien. Bijvoorbeeld of een leiding is aangesloten.

58 MaintNL 04 – 2012

058_59_61_MP_NVDO-artikel.indd 58

25-04-12 09:51

FOTO’S: KAy IN ’T VEEN

Milieu-inspecteur Meryam Twisk: ‘Ik heb twee broers die leraar chemie zijn. Je snapt dat scheikunde een normaal gespreksonderwerp was thuis.’

We kunnen de rapporten opvragen over de wanddiktemetingen. En, als we het niet vertrouwen, dan kunnen we iemand inhuren om het over te meten. Maar we kunnen ook nagaan of een bedrijf zelf een systeem heeft om een controleur, bijvoorbeeld Lloyds, eens in de zoveel jaar te laten langskomen om de nodige metingen te verrichten.’ Dan heeft zij het over de planbare controles; daarnaast zijn er de niet-planbare inspecties. Bijvoorbeeld bij onderhoudsstops. ‘Dat kun je natuurlijk ook wel plannen, maar nauwelijks met zo’n grote groep waarbij meerdere instanties tegelijk een kijkje komen nemen. Dus dan gaan we als DCMR. Of als er incidenten zijn geweest; dan komen we ook poolshoogte nemen. Dat doet overigens in eerste instantie de meldkamer. De meldkamer registreert de feiten en omstandigheden rondom het incident. De milieu-inspecteur onderzoek of het incident het gevolg is van iets wat structureel fout zit.’ Voor de grotere bedrijven geldt dat zij één aanspreekpunt hebben bij de Milieudienst

Rijnmond. ‘Dat wil niet zeggen dat de handhaver in zijn eentje een inspectie doet, want hij kan een beroep doen op de deskundigen binnen DCMR zelf, of eventueel externe experts, zoals de brandweer. Overigens kan een handhaver ook eventuele twijfels voorleggen aan zijn collegaexperts. Het hoeft niet altijd zo te zijn dat ze meegaan.’ De milieudienst heeft verschillende afdelingen. De milieu/veiligheidsinspecteurs die in de industrie controleren, zitten in verschillende bureaus. Een bureau voor de branche afvalbedrijven, energiebedrijven, overslagbedrijven en dergelijke en een ander bureau voor de branches chemie, raffinaderijen, tankverslag en dergelijke. Daarnaast heeft de milieudienst verschillende expertisebureaus zoals lucht, veiligheid, bodem, energie en geluid.

Verbeterplannen nagaan Bij haar controles op onderhoud -die bij de grote bedrijven minstens eens in de vijf jaar voorkomen- let Twisk er onder meer op of een onderneming verbeterplannen heeft, hoe die

moeten worden uitgevoerd; en of ze worden uitgevoerd. ‘Ik kijk ook of er afspraken lopen met inspectiebedrijven als Lloyds en hoe die afspraken zijn geborgd. Over het algemeen staan de deuren open voor ons. Er zijn bedrijven die blij zijn met onze komst, omdat wij ze helpen scherp te blijven op hun onderhoudsstrategie, op hun veiligheid. Er wordt nooit gescholden, of iets dergelijks. Onze gesprekken voeren we in een zakelijke sfeer. Natuurlijk zijn we het soms niet eens met elkaar. Tenslotte vertegenwoordig ik -namens de overheid- het algemeen belang. De veiligheid en gezondheid van alle mensen in deze regio staan voor ons bovenaan. En dat kan soms afwijken van het bedrijfsbelang. Een voorbeeld? Wij constateren dat de wanddikte van een pijp te dun is geworden. Het bedrijf heeft al een plan om het binnen drie weken te herstellen. Als wij het risico dat er iets gebeurt te groot achten, dan zullen we onmiddellijk herstel eisen. En uiteindelijk kunnen we dat afdwingen met dwangsommen voor elke dag dat het euvel niet is hersteld. Iets dergelijks komt voor, maar behoort gelukkig tot de uitzonderingen. Maar het komt voor, en het is MaintNL 04 – 2012

058_59_61_MP_NVDO-artikel.indd 59

25-04-12 09:51

Advertentie index 3P Quality Services ............................................................... 44

Havep Workwear ................................................................. 14

Ahoy Rotterdam ...................................................................... 2

Height Specialists.................................................................. 83

AIB Vincotte Nederland ......................................................... 48

Hempel ................................................................................ 52

Applus RTD .......................................................................... 48

IIR ....................................................................................... 30

AvansPlus ............................................................................. 52

iMaintain Infra 2012............................................................. 70

Burckhardt Compression GmbH ................................................ 8

Mainnovation Meeting House NL...................................... bijlage

Coolworld .........................................................tussen 66 en 67

Mourik Services .................................................................... 84

DEG Solutions ...................................................................... 12

Nord-Lock Benelux ................................................................ 52

Delta Heat Services ............................................................... 12

NVDO jaarboek ................................................................... 72

Deltavisie 2012 .................................................................... 22

PPG Protective & Marine Coatings .......................................... 56

Eco Steam Rental Solutions .................................................... 26

Profion Maintenance Linqs ..................................................... 40

GGB Benelux ....................................................................... 26

Traduco ................................................................................. 4

Hateha ................................................................................ 56

DIT TIJDSCHRIFT DEUGT Het tijdschrift dat u nu leest, is lid van H O I , het instituut dat de oplagen van gedrukte media controleert. Daardoor speelt dit tijdschrift open kaart met al haar adverteerders. Omdat die harde oplagecijfers keurig houvast bieden voor wat de advertentietarieven moeten waarmaken. Dat is eerlijk zaken doen. En inderdaad, dat geeft nogal te denken over uitgevers die zich niet hebben aangesloten bij H O I ...

DE HARDE CIJFERS Postbus 314, 1180 AH Amstelveen T 020 661 36 26 E info@hoi-online.nl W www.hoi-online.nl

060_index_maintpartner_nord.indd 6

24-04-12 14:12

onderdeel van mijn vak om tot het uiterste te gaan, mocht dat nodig zijn.’

Geen exacte wetenschap Het afgelopen jaar waren de onderhoudsstops onderwerp van de milieudienst Rijnmond. Zij is daarin opgetrokken met de Arbeidsinspectie. ‘We weten dat er tijdens dergelijke gebeurtenissen veel contractors op een bedrijf aan het werk zijn, en dat daar mensen werken met een niet-Nederlandse achtergrond. Dan gaan we na hoe geborgd is dat iedereen de veiligheidsinstructies te horen of te zien krijgt. We controleren onder andere of iedereen werkt conform de afgesproken veiligheidsinstructies.’ De milieudienst probeert een ‘toezichtslast’ per bedrijf op te stellen. Daarin spelen tal van factoren een rol. Denk aan de stoffen waarmee een onderneming werkt, het risico van ontploffing, het risico van vervuiling van het oppervlakte- en/of grondwater,

noem maar op. ‘Het is geen exacte wetenschap’, leg Twisk uit, ‘maar het geeft ons wel een houvast. Daarbij speelt natuurlijk ook het gedrag van een firma een rol. Een bedrijf dat al een keer ‘in de fout’ is gegaan, kan rekenen op een hogere toezichtslast. Het gezond verstand speelt ook een rol.’ Twisk kan niet vertellen hoe de bedrijven uit de geconcentreerde controle op onderhoudsstops komen. ‘Het project loopt nog. Ik heb nog geen resultaten tot mijn beschikking’, vertelt zij.

Onderlinge samenwerking Waar zij blij van wordt? ‘Van de samenwerking met brancheorganisaties, zoals Deltalinqs en de VNCI. Die organisaties zijn bereid met ons mee te denken en hebben alle begrip voor ons werk. In mijn ideale wereld werken trouwens alle bedrijven met ons mee. Omdat zij dan door hebben dat bijvoorbeeld goed onderhoud lonend is op

de lange termijn en goed is voor mens en milieu.’ Samenwerking onderling gebeurt trouwens zeker. Twisk heeft regelmatig overleg met collega’s van provinciebesturen of andere milieudiensten. Inspecteurs die bijvoorbeeld AkzoNobel in hun werkgebied hebben, spreken elkaar om ervaringen en kennis uit te wisselen. Drie of vier keer per jaar komen experts van DCMR, provincies Noord- en Zuid-Holland, Rijkswaterstaat

‘Het is onderdeel van mijn vak om tot het uiterste te gaan, mocht dat nodig zijn.’ en Arbeidsinspectie bij elkaar om een bepaald onderwerp uitputtend te behandelen met elkaar. Waar zij minder blij van wordt? ‘Als een bedrijf zijn afspraken niet nakomt.’ n MaintNL 04 – 2012

058_59_61_MP_NVDO-artikel.indd 61

25-04-12 09:51

Maintenance Academy

Prestatiecontract voor gebouwenonderhoud Steeds meer onderhoudscontracten worden als prestatiebestek aan de markt aangeboden. Zo experimenteert de Rijksgebouwendienst met integrale contracten waarbij één partij verantwoordelijk wordt voor een volledig gebouw. Hoe borg je het onderhoud in zo’n contract en hoe wordt innovatie gestimuleerd. De cursus Prestatiebestekken en Prestatiecontracten voor Gebouwenonder houd geeft via een casus inzicht in de afwegingen die moeten wor den gemaakt.

Stel: een opdrachtgever heeft een object in eigendom dat is opgebouwd uit meerdere gebouwonderdelen met meerdere bouwjaren. Het huidige inspanningscontract voor het gevelonderhoud loopt af en de verantwoordelijke opdrachtgever is voornemens het contract opnieuw in de markt te zetten. De doelstelling is een gedegen contractvorming middels een prestatiecontract aan te gaan, maar ook een contract dat het onderhoud borgt en ervoor zorgt dat mogelijke opdrachtnemers worden uitgedaagd beter en slimmer met het onderhoud om te gaan. Wat voor contract kan aan deze eisen voldoen? De verwachting is dat een passend prestatiecontract hier een prijsvoordeel kan opleveren en tot een betere staat van onderhoud van het complex leidt. Van de adviseur die een dergelijk traject begeleidt, wordt een advies verwacht over welk contract er afgesloten dient te worden. Wat zijn de voor- en nadelen van een prestatiecontract? Een indicatie hiervan helpt de opdrachtgever om te beslissen of een prestatiecontract een juiste keuze is. Vragen die een opdrachtgever zichzelf zal stellen, zijn onder andere: ‘Wat is de prestatie-eis waaraan voldaan moet worden?’, ‘Wanneer moeten we aan de prestatie-eis voldoen?’, ‘Hoe wordt er gestuurd en verantwoording

afgelegd?’ en ‘Hoe worden de betalingsvoorwaarden vastgelegd?’

Basis De basis van een prestatiecontract voor gebouwonderhoud, zoals dat aan de gevels

van een gebouw gedurende zes jaar, is een prestatieafspraak voor alle onderhoudbehoevende elementen van de gevels waaraan de inschrijver gedurende de looptijd moet voldoen. Bij de uitwerking van het prestatiebestek dienen de volgende onderdelen behandeld te worden. Zo wordt begonnen met het bepalen van de (huidige) nulstatus van het object en het bepalen van de conditiescore waaraan voldaan moet worden. Daarbij dienen er duidelijke afspraken te worden gemaakt over wanneer er aan de prestatie-eis voldaan moet worden. Bijvoorbeeld altijd of alleen aan het einde van de looptijd van het contract. Er kan aanvullende worden gestuurd door de toepassing van een risicomatrix, waarin wordt vastgelegd welke risico’s nooit voor mogen komen. Denk ook na over welke typen

62 MaintNL 04 – 2012

062_63_MD_NVDO-academy.indd 62

25-04-12 13:53

PrEStAtIEcOntrActEn In DE PrAktIjk Directeur Beheer Bert Verheugd van de Rijksgebouwendienst en vertegenwoordigers van enkele installatiebedrijven tekenden op 18 april 2012 twee contracten voor het beheer en onderhoud van penitentiaire inrichtingen. Een derde contract is op 25 april getekend. Het bijzondere van deze ondertekening is dat het gaat om maincontracting, waarbij de dienstverlening in de handen ligt van één partij. Die partij is verantwoordelijk voor alle werkzaamheden in een gebouw op het gebied van onderhoud en beheer. Van Wijnen en Cofely West Nederland worden samen verantwoordelijk voor penitentiaire inrichting Arnhem. Burgers Ergon neemt penitentiaire inrichting Zoetermeer onder zijn hoede. Wolter & Dros tekende 25 april samen met andere bedrijven voor penitentiaire inrichting Zwaag. De samenwerkende bedrijven hebben een vennootschap onder firma opgericht om in te kunnen schrijven op deze aanbesteding. Het is voor het eerst dat de Rijksgebouwendienst een dergelijk contract tekent. Het is een pilot, waar de Rijksgebouwendienst en de installatiebedrijven een groot avontuur in zien. 1 juli 2012 begint de dienstverlening. Tot die tijd is er een ‘transitieperiode’ waarbinnen de verschillende rollen nog wat aangescherpt zullen worden en de overdracht van de huidige naar de nieuwe leveranciers moet plaatsvinden. Het contract heeft een looptijd van acht jaar, maar kan door beide partijen tussentijds beëindigd worden. De bedrijven worden bijvoorbeeld niet meer betaald voor hun inzet bij storingen, maar voor een werkende installatie. Ze worden afgerekend op het resultaat. Het streven is een goed functionerend gebouw. Halen ze dat niet, dan volgt een korting. Hoe ze het halen mogen ze zelf weten. De Rijksgebouwendienst heeft bij maincontracting nog maar met één partij te maken en staat meer op afstand. Het idee is dat er op deze manier kwaliteitsbewuster en efficiënter kan worden gewerkt. Dat levert dan voor alle partijen winst op. De toekomst zal uitwijzen of dat gebeurt.

onderhoud vallen binnen het prestatiecontract, zoals bijvoorbeeld correctief en preventief onderhoud. Er dienen afspraken gemaakt te worden over de verantwoordingstructuur, bijvoorbeeld het jaarlijks aanleveren van een voortgangsrapportage voorzien van een conditie-metingrapportage.

Vertrouwen Aanvullend op de conditiemeting kan gebruik worden gemaakt van een risicoprofiel voor de opdrachtgever. Welke risico’s mogen zich nooit voordoen? Passen we een bonus-malus toe en hoe wordt deze uitgewerkt? En worden investeringen en vervangingen binnen het planmatig onderhoud als losstaande projecten in behandeling genomen en zijn ze dus geen onderdeel van het contract? Deze onderdelen worden uitgewerkt door zowel de opdrachtgever als opdrachtnemer. Hierdoor ontstaat er inzicht in de verwachtingen van beide zijden, waardoor er betere afspraken gemaakt kunnen worden. Immers, een prestatiecontract wordt afgesloten op basis van vertrouwen. Om het slagen van een prestatieovereenkomst te verwezenlijken, is het belangrijk om gezamenlijk -eigenaar, gebruiker, uitvoerende partij- het doel na te streven om een gewenst resultaat te behalen. Voor meer informatie, zie de cursusagenda op pagina 53. n MaintNL 04– 2012

062_63_MD_NVDO-academy.indd 63

25-04-12 13:53

Best practices

Pitstop voor hogesnelheidstreinen In Amsterdam Watergraafsmeer bouwde NedTrain onlangs een zeer modern servicestation voor de nieuwe hogesnelheidstreinen die het roemruchte hogesnelheidsspoor gaan berijden. Kritiek onderdeel om het onderhoud aan deze treinen veilig te kunnen uitvoeren is het hoogspanningsschakelsysteem. In samenwerking werd een oplossing ontwikkeld die het mogelijk maakt om zes treinen per nacht te servicen. Liam van Koert ‘Je kan deze plek misschien nog wel het beste zien als een soort pitstop voor treinen’, zegt Ernst Mast van NedTrain. De installatiewerkverantwoordelijke van productie-eenheid Randstad Noord noemt zijn bedrijf zonder blikken of blozen een van de modernste onderhoudsbedrijven van Europa en is trots op de voortrekkersrol die de nieuwe servicelocatie in Watergraafsmeer vervult. ‘Omdat er geen technische reser-

ves zijn komen de treinen hier zeer regelmatig binnen en moeten ze ook weer snel het spoor op kunnen. Bovendien moeten alle werkzaamheden in de nacht worden uitgevoerd, omdat ze overdag gewoon weer hun werk moeten doen. Dat vergt een hele andere aanpak dan die traditioneel wordt gevolgd. Vroeger werd een trein namelijk pas gemaakt als er iets stuk was en was hij zeker een week uit de running. Maar door

VEIlIg ONDERHOuD Er komt heel wat bij kijken om een trein veilig te onderhouden. Alleen al voor het naar binnen rijden van de trein is er een uitgebreide procedure. • Er is een aanvraag ‘naar binnen rijden’ • Voor het inschakelen van de spanning (alle sleutels zijn aanwezig): inloggen middels pincode, type trein selecteren, spanningshoogte (V) invoeren, akkoord geven • Er wordt nu twee keer in het Engels en Nederlands omgeroepen dat er spanning op een bovenleiding geschakeld wordt • Na einde omroeptekst binnen tien seconden nogmaals accorderen • Bellen rinkelen en na dertig seconden staat de spanning erop • Andere voorwaarde (naast spanning) voor naar binnen rijden: de deur is open en de SOB’s zijn verwijderd • Indien aan deze voorwaarden wordt voldaan worden de dwergseinen op ‘vrij’ gezet en dooft het stopsignaal • Binnen gaan lampen knipperen: aanrijdgevaar • De trein rijdt naar binnen • Bovenleiding signalering (dwergsein) geeft in rood 1.5 kilovolt aan, het vrij signaal dooft • De trein staat binnen • SOB’s worden weer geplaatst • Hoogspanning kan, indien nodig, worden afgeschakeld

een proactief onderhoudsregime zal dat voor de splinternieuwe, maar ook kostbare V250’s niet het geval zijn en kunnen deze optimaal worden benut.’

Uniek ‘In totaal zijn er zijn er zeven grote werkplaatsen in Nederland waar alle NS-treinen terecht kunnen voor een grote beurt’, licht Mast het onderhoudslandschap voor treinen toe. ‘Met name die in Haarlem is erg groot. Hier kan een trein volledig tot op het staal uit elkaar worden gehaald en weer in elkaar worden gezet. Daarnaast zijn er, hier valt ook deze locatie in Watergraafsmeer onder, een vijftal onderhoudshallen. Hier worden treinen niet helemaal uit elkaar gehaald, maar kunnen de treinen wel in goede conditie gehouden worden. Denk hierbij aan een grondige reiniging, maar ook aan het controleren van de wielen, remmen en motoren. Tot slot zijn er enkele diverse technische centra waar een trein terecht kan voor het verhelpen van een klein mankement.’ Hoewel slim onderhoud ook op de door Mast genoemde locaties niet vreemd is, is de in 2007 nieuw gebouwde treinpitstop volgens hem uniek in zijn soort. Dit heeft enerzijds te maken met hogesnelheidstreinwaardige proactieve benadering die hen in staat stelt nacht in nacht uit een groot aantal treinen weer rijklaar te maken, maar ook met de moderne faciliteiten die er voorhanden zijn. ‘We beschikken in deze 45 meter brede hal over vier sporen van elk 230 meter lengte. Hierdoor biedt elk spoor ruimte aan een treinstel bestaande uit acht rijtuigen. Wat redelijk uniek is, is dat de hal van beide kanten kan worden in- en uitgereden. Men noemt dit ook wel een doorrijspoor. Dit heeft als voordeel dat de treinen -dit kunnen verschillende typen zijn- snel binnen staan en indien geserviced de hal ook snel weer kunnen verlaten. Een van deze bovenleidingen is

64 MaintNL 04 – 2012

064_65_66_MN_NVDO-artikel.indd 64

25-04-12 10:20

Het servicestation in Amsterdam Watergraafsmeer is een soort pitstop voor hogesnelheidstreinen, zodat deze V250’s optimaal beschikbaar blijven.

bovendien wegklapbaar, zodat we ook aan de bovenkant van de rijtuigen grote onderdelen kunnen vervangen. Staat de trein eenmaal binnen, dan worden tal van zaken doorgemeten en gecontroleerd. Een vanuit een centraal informatiesysteem aangestuurde AgV (Automated guided Vehicle, red.) brengt de monteur vervolgens precies de materialen en gereedschappen die hij nodig heeft.’ Als laatste ‘unique selling point’ noemt Mast de aardwindinstallaties waarmee twee van de vier sporen zijn uitgerust en de aanwezige kuilenwielenbank. ‘Met behulp van de aardwindinstallaties kunnen we indien nodig de draaistellen of wielstellen van een treinstel verwisselen. Deze worden vervolgens ondergronds naar boven gebracht en daarna met extern vervoer naar Haarlem gebracht waar ze geserviced worden. Met de aanwezige kuilwielenbank is het mogelijk als het draaistel niet verwisseld moet worden het profiel van de banden als deze bijvoorbeeld vierkante wielen heeft weer te voorzien van een nieuw rond profiel, en dat met twee

assen tegelijkertijd.’ gevraagd naar een indicatie van de capaciteit die al deze moderne middelen opleveren zegt Mast: ‘Het is de bedoeling dat we hier in totaal negentien treinen in onderhoud nemen, die hier elk gemiddeld vijf tot zes keer in de week binnenkomen. Dit betekent dat we per nacht zo’n zes treinen in onderhoud hebben. gemiddeld gezien zullen deze na een uur of twee à drie weer buiten staan.’

‘Je kan deze plek misschien nog wel het beste zien als een soort pitstop voor treinen.’ Sleutelrol Zonder hoogspanning geen treinverkeer. Althans niet in Nederland en de ons omringende landen. De bovenleidingen in pitstop Watergraafsmeer zijn geschikt voor, afhankelijk van de herkomst van de trein,

een spanning van 1.500, 3.000, 15.000 volt DC of 25.000 volt AC. Het is daarom een absolute vereiste dat het onderhoudspersoneel wordt gevrijwaard van elektrocutiegevaar. Met de hoeveelheid treinen die de treinpitstop elke nacht weer passeren, betekent dit niet alleen dat er een strakke organisatie nodig is, maar ook een moderne technische inrichting die de kans op menselijke fouten zo veel mogelijk uitsluit. ‘Om het aantal treinen te kunnen behappen dat we hier voor ogen hadden, was het voor ons cruciaal dat we een veilig hoogspanningsschakelsysteem hadden’, vat Mast samen. ‘Bovendien moest dit systeem ‘future proof’ zijn zodat we er nog jaren mee vooruit konden.’ Dit is waar Jan van der Heide van Pilz in beeld komt. Samen met systeemintegrator Willy Kleinsman van Strukton Systems, die de voorafgaande risicoanalyse voor zijn rekening nam, werkt hij een functioneel ontwerp uit dat aan alle veiligheidseisen voldoet. Er wordt hiertoe zelf een kijkje genomen in de keuken van de onderhoudsafdeMaintNL 04 – 2012

064_65_66_MN_NVDO-artikel.indd 65

25-04-12 10:20

Best practices

ling van de ICE in Frankfurt, al komt men snel tot de conclusie dat NedTrain met de locatie Watergraafsmeer zijn tijd ver vooruit is.

‘NedTrain is met de locatie Watergraafsmeer zijn tijd ver vooruit.’ ‘Niet alleen wilden we per spoor de spanning kunnen schakelen, ook moesten we zeker weten dat hier niemand aan het werk was op het moment dat er geschakeld werd’, licht Kleinsman toe. ‘Dit is gerealiseerd door de koppeling met de outillage per spoor middels sleutels uit te voeren. De sleutels moeten allemaal aanwezig zijn in een op het perron geplaatste terminal, voordat een monteur middels een eigen pincode de spanning op de bovenleidingen van het bijbehorende spoor kan zetten. De status, dus of alle sleutels aanwezig zijn en of er op bepaalde leidingen spanning staat, is vervolgens niet alleen op de lokale PMI (Pilz Machine Interface, red.) te zien, maar ook te volgen op een groot scherm in de ‘controlekamer’ waar alle werkvoorbereiding plaatsvindt.’ ‘We wilden het schakelen van de hoogspanning om verschillende redenen automatiseren’, vult Mast aan. ‘Enerzijds maakt het feit dat de monteurs hier zelf kunnen schakelen het proces een stuk efficiënter. Bij oudere systemen ben je namelijk toch al snel vijf tot tien minuten aan het lopen om een schakelaar om te zetten, wat opgeteld veel tijd kost. Hier staat de spanning er met een ‘touch’ op het scherm binnen dertig seconden op. Bovendien maakte ook de complexiteit van het schakelen, dus het afzonderlijk bedienen van meerdere sporen en de koppeling met alle andere veiligheidsonderdelen, automatisering noodzakelijk wil je het echt veilig doen.’

Veilig geheel Hart van het veiligheidssysteem wordt gevormd door het PSS 3000 systeem van Pilz. Van der Heide legt uit waarom er juist voor dit systeem is gekozen. ‘PSS 3000 is een modulair besturingssysteem op basis van Safetybus. Voordeel is dat de I/O programmeerbaar zijn, iets wat destijds lang niet van alle systemen gezegd kon worden. En aangezien NedTrain als voorwaarde had dat het systeem ook toekomstbe-

Het schakelen van de hoogspanning is in het station geautomatiseerd. Dit vergroot de veiligheid en efficiëntie.

stendig was, lag het voor de hand voor een modulaire oplossing te kiezen. Op deze manier konden ook aanvullende eisen in een later stadium worden ingepast en was het ook een stuk eenvoudiger aanvullende functies die voor het schakelen van belang waren te integreren.’ Van der Heide doelt op de diverse seinen, SOB’s (Stop Ontsporings Blokken), noodstoppen en andere veiligheidsonderdelen die het onderhoudsstation rijk is. En ook de status van de enorme toegangsdeuren

en kranen wordt in het systeem meegenomen. De vraag of NedTrain bij technische realisatie van zijn unieke ‘treinpitstop’ nog een beroep kon doen op specifieke normen antwoordt Mast ontkennend. ‘Natuurlijk zijn er wel diverse normen geraadpleegd, maar het is vooral een kwestie geweest van het combineren van best practices. Met alle nieuwe dingen die we hier hebben bedacht, ben ik er echter zeker van dat Watergraafsmeer de nieuwe norm gaat worden!’ n

66 MaintNL 04 – 2012

064_65_66_MN_NVDO-artikel.indd 66

25-04-12 10:20

Column Ontspoord onderhoud De spoorwegen zijn een van die onderwerpen waar iedereen verstand van denkt te hebben, net als voetbal en kinderen opvoeden. Blijkbaar moet al die overigens terechte kritiek worden weerlegd door er miljoenen tegenaan te gooien. En het gaat nog wel eens mis, daar bij de spoorbeheerder en de onderhouder van het rollend materieel. Nu was het onlangs in Amsterdam weer raak. Twee treinen die op hetzelfde spoor reden, botsten met lage snelheid tegen elkaar aan met als gevolg een dode en veel gewonden. Wat bleek: een van de machinisten reed door rood. Nu heb ik niet heel veel verstand van treinen, maar wel van veiligheidssystemen. En als je het over een spoor hebt, waar maar één trein tegelijk overheen kan, dan is het echt niet zo moeilijk om dit zo te beveiligen dat die trein nooit kan doorrijden met een rood sein. En wat blijkt, dat nieuwe systeem bestaat al. Maar die bewuste trein had nog een oud systeem. Nu zou ik die inspecteur van de Arbeidsinspectie die ik regelmatig op bezoek heb bij FS Virtual Enterprise graag eens bij de NS langs sturen. Want het negeren van een rood sein blijkt geen incident te zijn. Nee, in 2010 is er maar liefst 172 keer door rood gereden. Dat dit niet tot veel meer ongelukken heeft geleid, is te danken aan het veiligheidssysteem ATB. Hé? Dus er is wel een veiligheidssysteem? Ja, die blijkt er wel degelijk te zijn, maar het oude systeem voldoet niet meer voor het huidige aantal treinbewegingen en dus moest een verbeterde versie worden ingevoerd. En dat is gedaan … voor 1.264 van de 6.000 seinen. Dus daar kan ik onze inspecteur mooi mee om de oren slaan. Volgens mij kan de NS nog veel van de industrie leren. Kijk bijvoorbeeld naar het nieuwe servicestation voor de hogesnelheidslijn in Amsterdam. Deze veredelde pitstop zou uniek zijn en kan zes treinen per

nacht verwerken. Maar nu komt de grap: er valt nog niets te onderhouden! De toestellen voor de hogesnelheidslijn staan al tijden stof te vergaren. De V250trein moet op het hogesnelheidstraject gaan rijden. Dit model wordt gekscherend ook wel de Albatros of Dodo genoemd en komt van de Italiaanse leverancier AnsaldoBreda. Dat er met Italianen geen afspraken te maken vallen, is voor mij geen nieuws. Maar toch meende men hier de waren te moeten bestellen. Nou, dan zul je het krijgen ook. De levering stond gepland in 2007, maar in 2009 werd de eerste trein pas afgeleverd. Dit hadden ze kunnen weten, aangezien Denemarken precies hetzelfde overkwam. De directeur van de fabriek voelde al nattigheid en beloofde, in typisch Italiaanse dramatische bewoordingen, dat ze er voor 2010 echt zouden zijn: ‘Als het 2010 wordt, krijg je de sleutel van deze fabriek. Dan kunnen we wel sluiten.’ De eerste treinen zijn inmiddels dus wel in het land gearriveerd, maar de V250 is nog steeds niet goedgekeurd om tussen Amsterdam en Brussel te gaan rijden. De Belgische en Nederlandse regelgeving wijkt schijnbaar zoveel af van de Europese, dat het als altijd weer een gesteggel is over wiens regels nu het belangrijkst zijn. Met als gevolg dat we dus wel een onderhoudsstation hebben waar zelfs de U.S.S Enterprise naar nieuwstaat kan worden teruggebracht, maar waar de hele aanleiding voor het circus ontbreekt: een trein om te onderhouden. Overigens komt vadertje tijd ons weer eens tegemoet. De V250’s schijnen inmiddels weer verouderd te zijn. Laat ze het nieuwe servicestation alsnog inzetten om de boel te upgraden. Dan is ons belastinggeld toch nog niet helemaal down the drain. Ing. Frans Stokbrood Directeur FS Virtual Enterprise

MaintNL 04 – 2012

067_MJ_NVDO-Column.indd 67

25-04-12 09:58

i-Maintain.nl

geeft nog meer waarde voor uw geld

Meer nieuws dan ooit • Actuele berichtgeving over de gehele onderhoudssector • Alle productinnovaties overzichtelijk bij elkaar • Volledig evenementenoverzicht • Online catalogi met producten en diensten • Multimediale bedrijfspresentaties • Tweewekelijkse Nieuwsbrief • Live twitter updates • LinkedIn interacted

iMaintain-abonnees krijgen meer • De nieuwste iMaintain staat een week voor verschijnen online • Abonnees krijgen toegang tot alle eerder verschenen artikelen • Volg de status van nieuwe projecten en uitbreidingen in de projectendatabase • Ga naar www.i-maintain.nl en kies abonneren

i-maintain.nl

Ga direct naar i-maintain.nl en blijf iedereen voor

_adv_www_iMaintain.indd 431 068_nieuwebladenwww.indd

22-03-12 09:47 13:31 24-04-12

SECTIE FOOD, BEVERAGE & FARMA • Kennis ontwikkelen, vastleggen, uitwisselen, verspreiden! • Wet- en Regelgeving • Innovatie • Maintainability, Asset & Life Cycle Management, reinigbaarheid, tracking & tracing • Ontwikkeling hoogwaardig onderhoud

www.nvdo.nl

NVDO | Kennis is onze kracht 069_ML.indd 69

25-04-12 09:57

2012

november

donderdag 1 november 2012 het NVDO Infra congres

Reserveer 1 november alvast in uw agenda

Reacties deelnemers 2011 “Leuke verhalen! Mooi veel perspectieven op het vak” “Prima sprekers en inhoud” “Goed gevarieerd, boeiend, leuke discussies” Ga voor de aanwezige branches in 2011 naar www.i-maintain.nl/infra

Kansen door versobering Investeringen in infrastructuur nemen af. Er is minder geld voor bouwen en minder geld voor behouden. Maar is dat erg? Een veranderende markt biedt ook mogelijkheden om zelf te veranderen. De versobering van de inframarkt biedt kansen! Tijdens iMaintain INFRA op 1 november 2012 wordt voor en met het publiek via lezingen en discussie gezocht naar die kansen. Industrielinqs stelt samen met de NVDO Sectie Infra een programma samen waarbij de hele waardeketen, van opdrachtgever tot en met instandhouder, wordt belicht. Het

netwerk van sprekers en bezoekers zorgt daarbij voor nieuwe inzichten en vervolgacties. U maakt die discussie compleet! Reserveer daarom 1 november in uw agenda. ’s Avonds wordt alweer voor de derde keer het infra-projectteam van het jaar verkozen. Uit een aantal genomineerde teams wordt die groep mensen gekozen, die overall het best scoort op de toetsingscriteria van een vakkundige jury. U kunt zelf ook een team nomineren. Neem daarvoor contact op met de NVDO via info@nvdo.nl

INITIATIEFNEMERS

MEER INFORMATIE: WWW.I-MAINTAIN.NL/INFRA MEER INFORMATIE OVER LOGISTIEK, INHOUD EN/OF SPONSORING Kiki Nelson • 020-31 22 791 • kiki.nelson@industrielinqs.nl 070_INFRA_datumclaimerA4.indd 2

24-04-12 09:54

Arbeid en onderhoud

Dag van het Onderhoud schakelt door Onderhoud is een goed bewaard geheim. En dat is zowel een compliment aan de industrie als een gemis. Want in Nederland draaien, lopen, hangen, staan en produceren allerlei kapitaalgoederen van slagboom tot straalmotor op topniveau en daar heeft onderhoud een belangrijke functie in. Dat succes wordt niet of nauwelijks gevierd door de vier procent van de Nederlandse beroepsbevolking die zich ervoor inzet. Om Nederland weer kennis te laten maken met de wereld die onderhoud heet, zetten veel Nederlandse bedrijven op 25 en 26 mei de poort open voor de Landelijke Dag van het Onderhoud. Mark Oosterveer

De Nederlandse onderhoudsindustrie levert uiteenlopend werk aan bijna 300.000 mensen. Van sleutelaars, onderzoekers en planners tot leveranciers, inspecteurs en leidinggevenden. Werk voor vrouwen en mannen met uiteenlopende ervaring en opleidingen. En dat blijft zo in de komende decennia. Er is genoeg werk en in sommige sectoren neemt dat zelfs alleen maar toe.

De tweede editie van de Landelijke Dag van het Onderhoud heeft alles in zich om te laten zien dat onderhoud overal is. Er wordt ruim dertig miljard euro per jaar in de Nederlandse industrie aan onderhoud uitgegeven, en niet zonder resultaat. De investeringen in onderhoud worden meestal in een veelvoud terugverdiend aan veiligheid, beschikbaarheid en betrouwbaarheid van de installaties. En toch weet de industrie dat niet te verzilveren met nieuwe instroom van technisch georiënteerde vrouwen en mannen. Scholen en de zogeheten zij-instroom leveren de komende jaren nog

niet genoeg nieuwe collega’s aan om aan de vraag te voldoen.

Trots en waarde Het imago dat technische beroepen hebben, is nogal eens ouderwets en vaak achterhaald. En de industrie is vaak te bescheiden om het nieuwe, juiste beeld te schetsen. Om dat te doorbreken, wordt op 25 en 26 mei voor de tweede keer de Landelijke Dag van het Onderhoud georganiseerd. Het klassieke beeld van de groep mannen in stofjassen die als een soort nooddienst aan komen rennen als een apparaat defect is, is namelijk achterhaald. Als vandaag de dag onderhoud wordt uitgevoerd, is dat negen van de tien keer juist om storingen te voorkomen. En daarvoor wordt veel vakmanschap ingezet. Deze vaardigheden worden bij veel bedrijven die meedoen aan de Dag van het Onderhoud getoond, met het thema ‘Zien, Leren, Doen’ als leidraad. Voor de gemiddelde techneut is dat nog niet eenvoudig, want zij of hij werkt er dagelijks mee. ‘Dat is toch normaal?’ Maar het tonen van het vakmanschap en de bijbehorende trots en waarde van het werk, moeten op de Dag van het Onderhoud en lang daarna zorgen voor nieuwsgierigheid, enthousiasme en vooral meer collega’s in de toekomst. MaintNL 04 – 2012

071_73_MI.indd 71

25-04-12 09:57

NVDO Jaarboek 2012 Maak uw bedrijf nog beter zichtbaar!

INfOrmatIe

OrgaNIsatIe VaN De NVDO

De NVDO kent een Bestuur. Dit Bestuu r is samengesteld uit negen person en die allen een portefeuille behere De negen bestuu n. rders zijn: t 7PPS[JUUFS t 1FOOJOHNFFT UFS FO QPSUFGFVJMMF / 7%0 4FDUJF 4PH

t 4FDSFUBSJT QPS UFGFVJMMFIPVEFS /7% 0 4FDU t 1PSUFGFVJMMFIP JF 'PPE

VEFS 3FHJP /PPSE t 1PSUFGFVJMMFIP VEFS 3FHJP ;VJE FO Q PSUFGFVJMMF ,FOOJT t 1PSUFGFVJMMFIP VEFS 3FHJP 0PTU t 1PSUFGFVJMMFIPV EFS /7%0 4FDUJFT 4JD PO 4VUP FO 5FDIniek t 1PSUFGFVJMMFIPV de van intern uitzendbure EFS /7%0 4FDUJF 4PH het op afstemming eids checklist marketing. In FO ,SJOH /PPSE PM Holland ScM richt zich Vcu Veiligh p, logistiek en 2/9/11 4:04 reDaC tIes gaat om inkoo g en coĂśrdirlijke stoffen. t 1PSUFGFVJMMFIP het met name om samenwerkin land van gevaa VEFS /7%0 +POHFSFO t 3POEF 5BGFM . n vraagt ScM nciers, vervoer over FFUJOH 3FEBDUJF name levera CPBSE t %F QPSUFGFVJMMFT verlengde hierva VLg Reglement n, zoals met *OGSB FO ,SJOH 8FTU X t 3FEBDUJFDPNN externe partije JTTJF +BBSCPFL PSEFO CJK IFU UFS perse gaan van natie tussen stoffen. dit jaarboek herver t 3FEBDUJFDPNN en klanten. tige organische n.indd 29 uteurs deeld. JTTJF Vluch ctiviteite distrib VOS /7%0 NVDO J10-05-a /JFVXTCSJFG akt elektronische NVDO FO kosten die gema Deze bestuursleden Nieuwsflits Milieu totale en rship. dragen de verant of Owne eid, gezondheid een fabriek of woordelijkheid voor het beleid tcO total cost VgM Veiligh levensduur van binnen de NVDO. Daarnaast organi eering, ende de hele . Dit beleid is gebaseert de NVDO een design, engin seerd op ideeĂŤn worden gedur , welzijn en milieu zijn kosten voor aantal maal per , meningen en 3POEF 5BGFM .FFUJO eid, gezondheid jaar installatie. Inbegrepen tions, mainwensen uit de /7%0 ,SJOHFO HT -FEFO LVOOFO VgWM Veiligh acht , start-up, opera EF [FT 4FDUJFT [FMG FFO POEFSwerp aandragen veel t, construction EF +POHFSFOCPB waar in klein verban natuurlijk vanuit procuremen Hieronder vallen SE FO de Jaarvergader d over gediscusische stoffen. TJFFSE LBO XPSEF misioning. an sommige ing. Vluchtige organ O %F 3POEF 5BGFM tenance en decom VOS dingen waarv r d .FFUJOHT WJOEFO plaats bij de NVDO nsduu chemische verbin De aanwezighei ontwerpleve te Houten en zijn De organisatiest uiteenlopende kunnen zijn. R Ook wel dheid ructuur van de SDuu toegan waaralle gezon uur leden kelijk LEVEN de . en/of andere belang tijdsd voor tEcHNIScHE NVDO is als volgt: Kringen hebben schadelijk voor f ingeschatte verzuring leiden stellenden. De directe contacten kan lucht kan tot voor een voora caties buiten Staat de specifi md. in met de EF /7%0 ;JK PSHBOJ de leden van genoe van VOS binnen Alle activiteiten rlijke TFSFO FML KBBS HFNJE aat realistisch worden secreta weg van gevaa eenkomsten, lezinge binnen een appar EFME WJFS CJKrieel en administratie over de spoor ondersteund door n en/of bedrijfsbezoe oneren. ment vervoer f het NVDO-Bureau blijven functi ken voor hun VSg Regle . houd Dit is onder D ONDERHOu AfHANKELIJK tie is gebleken tOEStANDS s een inspec g vast oerd, nadat tijden e of door metin dat wordt uitgev van een visuel entieniveau dat het interv n. eid is overschrede te stellen grooth

Jaarvergaderi ng Âą 1700 Leden

Bestuur Raad van Advies

Bureau Secties

Secretariaat FinanciĂŤle adm.

De organisatiestructuur van de NVDO, schematisch weergegeven

Infra

Jongerenboar d

Regioâ&#x20AC;&#x2122;s

Kringen Noord

Brabant-Zeela

Sicon Oost

Friesland

Sog Zuid

Gelderland

Suto West

Project adm.

Techniek

Maintenance Academy

Food

Groningen-Dr

enthe

Limburg

begrippen

Organen PR en Comm. Kenniscirculat

Noord Holland Overijssel

West

| NVDO JAARBOEK 2011

NVDO J10-04-alg

emene info.indd

2/9/11 3:44 PM

van de NVDO plus belanghebbenden. Deze uitgave bevat belangrijke informatie over de NVDO en haar secties. Met daarbij uitgebreide informatie omtrent opleidingen, cursussen en activiteiten. Daarnaast bevat de uitgave een complete ledenlijst. Het NVDO Jaarboek fungeert als vraagbaak voor haar leden. Daar kunt u als adverteerder op inspelen Voor de lezersdoelgroep is onderhoud en kwaliteits- en asset-management van essentieel belang voor een goede de afgelopen jaren ontwikkeld tot een

stoffen.

OEK 2011

van 2012 en wordt verspreid onder alle leden

bedrijfsvoering. Onderhoud heeft zich volwaardige sector. Waarbij de optiek binnen

de volgende der worden vaak LEN Hieron NoordzeeconZWARE MEtA door de Derde verstaan die n), cd acht elementen ouwd: As (Arsee air worden besch pb (Lood), ferentie als priorit r), Hg (Kwik), (Kope cu m), van (chroo kosten van het enten zijn veel (cadmium), cr RSHIp totale . Als sporenelem het OWNE (Zink) Of are, Zn en steunen van hardw tOtAL cOSt Ni (Nikkel) ief aanschaf, voor het onder noodzakelijk een asset (inclus n worden ze nten ntege eleme gebruik van daare deze tes Bij hogere gehal etc.). systemen en onderhoud, biologisch leven. in biologische n ze accumuleren programma dheidsrisico. toxisch, kunne enance is een significant gezon Maint een ctive ze ivenprodu rdigen t Effect tpM total vertegenwoo all Equipemen van de â&#x20AC;&#x153;Over maakt ren dat in veel e die gebruik voor verbetering we ons realise meetmethod OEE. Wanneer Akoestische ekabel. Deze is de effectieve essâ&#x20AC;? kortweg 2D SEISMIc OEE (en dat gesleepte opnam en per gevingen deze door een schip de zeebodem geplande tijd productieom van ĂŠĂŠn enkele 50% van de nede op van ikt it niet minder dan een 2D doors amelijk gebru productietijd) productiecapacite methode levert de wordt voorn dat we onze nde metho lijk gepla Deze duide . in de n van oliejaar is, is het de ondergrond il tussen â&#x20AC;&#x153;wat e voor het vinde ief ten. Het versch ningsmethod hetgeen effect efficiĂŤnt benut als eerste verken n wordenâ&#x20AC;?, en rd had kunne grote onnen. door de â&#x20AC;&#x153;zes tijd geproducee gasbr of rzaakt ik rd is, wordt veroo geproducee ethode die gebru meetm Akoestische schip verliezenâ&#x20AC;?. 3D SEISM Ic taan door een aan ere lange simul een 3D diensten die maakt van meerd methode levert ics. Aanvullende eke ekabels. De Added Logist ende het logisti grond en wordt VAL Value gesleepte opnam voegd gedur en de onder worden toege de zeebodem olie- en gasn, prijzen, assem een product beeld op van kken, labelle analyseren van verpakken, ompa het vinden en proces, zoals gebruikt voor olobleren. bronnen. tItAtIVE) techn RAtED QuAN zijn variae (geologie, el onderhoud 3 DIQ (3D INtEg van geĂŻntegreerd RHOuD Variab ĂŠĂŠn of meer ontwikkelen e olie- en VARIABEL ONDE gie voor het dhouding van ), kwantitatiev ook t.b.v. de instan oir engineering n gebruikt el, maar kan bele maatregelen geofysica, reserv in de tijd variab modellen worde onderhoud is modellen; deze kkeling n gemaakt naar functies. Het gasreservoir ncy bij de ontwi scheid worde efficie onder ankeen kan Er ndsafh , kosten aliseren. planbaar zijn. om de risicoâ&#x20AC;&#x2122;s ankelijk en toesta lden te optim n, , gebruiksafh van olie- en gasve vervanginge storingsafhankelijk en productie betreffen o.a. De maatregelen eden. lijk onderhoud. baggerwerkzaamh rveringen en renovaties, conse

94 | NVDO JAARB

ACTIVITEITE

IE NVdo sECT rAgE & VE BE , od Fo FArmA

Het NVDO Jaarboek 2012 verschijnt in de loop ACTIVITEITE

ment), functionalit eit en technologie (Life Cycle), multi, duurzaamheid disciplinaire en en door kennis integrale aanda management -ontwikkeling cht, (effectiviteit, system en innovatie Cradle to Cradle waaronder t 1SPDFTCFIFFS atiek en system . TJOH FĂ˛FDUJWJUFJU FO en) FĂłDJFODZ

De ambitie van mINI dossIEr Neder duurzAAmhEId en zuinigste landen land is om een van de schoo Het grootste gedee nste in Europa te worde lte van de kapita vestin n. Voor rijkshuisg houdt dat in: algoederen bestaa uit woningen, bedrijfsgebouwen, t t 7BOBG L waterbouwkundi grond-, wegPPQU IFU SJKL en ge werken en EVVS[BBN JO t $0 -neutraal machines en ties (fysiek kapita 2 energieverbruik installaal). Voor een kleine per 2012 t NJOEFS de voorraad ook r gedeelte bestaa FOFSHJFWFSCSVJL JO uit niet-materie t t &FO BBOUBM SJKLTHF el kapitaal (zoals ware). Onderhoud CPVXFO JT WPPS[J soften verbetering Cradle-toepassinge FO WBO $SBEMF van de gebou voorraad kunne UP n wenn een grote bijdrage levere realiseren van n in het duurzaamheidsdo Deze ambities elstellingen. Zo bestaande gebou worden waarg zijn wen met 34% emaakt door: t (FCPVXFO F de grootste veroo kers van CO , zelfs OFSHJF[VJOJH FS UF rzameer dan vervo 2 NBLF t %VVS[BBN JO UF LPQ O er of industriĂŤle ductie. In gebou FO JO BMMF CPVXGBTF prowen zit dan ook t 5 F LJF[FO O het om snel tot concre WPPS EVVS[BBN meeste poten tieel NBUFSJBBMHFCSVJL te CO -reductie GreenCal 2 te komen. DPOGPSN t ,FOOJTPOUX Met de Aanpa JLLFMJOH FO JOOPWBU k Duurzame Ontwi JF kkeling zet de heid in op zes oververschillende De vraag naar themaâ&#x20AC;&#x2122;s, die direct gerelateerd aan duurzaam vastgo zijn klimaatverandering Bined neemt sterk 50% van de age. en Bever & Hiervoor zijnSectie kantoorgebruiker toe. ersiteit. bij elk Food r van de themaâ&#x20AC;&#x2122;s e verdebiodiv s wil binnen duurzame huisve binnen de kansen te identi vijf jaar onderhoud ren, maar in â&#x20AC;&#x153;Moni kennis en kund sting, blijkt uit ficeSectie zullentor Duurzaam n voor onderzoek. Vanwe het zeer beper r kome Neder realisatie hierva beschikbaa kte aanbod en nen deze NVDO ge n meestal nog ijken, land de beperkte nieuw ope-2009â&#x20AC;? vergt voorraad duurz worden en breed nadere instru bouwntwoordel ame kantoorruim ontwikkeldEnkele voorbeelden s-vera hiervan betreffeurs. Daar-mentering. te is dit een grote onderhoud daging. Imple rs,FU TUVS t ) menteer duurz uitasset owne ikers en advis en: s van FO WBO SVJNU aamheid in vijf FMJKLF POUXJ Onderzoek van kenniH LBO veranciers, gebru toele fieke LLFMJO , stapp baarh speci Jones Lang La rators en. eid vanmet haar Neder Salle (2008) toont landhebb beleids-EF LXFUTt %VVS[BNF LBOUP industrie voorende watero lange aan: op naast kan de verlas d termij PSIVJT t op WFTUJOH CMJKGU EF beperken, de de verdere jaar schaars en de daarn invloe LPNFOEF WJKG t 3FBMJTFS vervullen op onderhoud FO WBO EF de rol OBUJPOBMF rhoud stimuleren t WBO EF in Nedereen FNJTTJFSFEV CFESJKWFO WJOEU Schoon en waardig onde omgevinguit DUJF EPFMFO haar EVVS[BNF IVJTWF een cruciaal vraags rol voor ng van hoogZuinig vraagt om Europ appar TUJOH ees beleid ontwikkeli belangrijke aten en autoâ&#x20AC;&#x2122;s tuk een , t WBO EF L , omdat in voor ziet de NVDO t 7PPS BOUPPSHFCSVJLFST X land. Hierin a weggelegd CJPCSBOETUP & Farm Ă˛FO JT FFO CFMBOH g voor JM FĂłDJĂ&#x2018;OUFS FOFSH gebruik , Beverage ng en belan om de SJKLF VJUEBHJOH Sectie Food omva JFe indire enorm cte t 4USBUFHJTDI met zoâ&#x20AC;&#x2122;n effecten opzijn onderhoud triekkelin datebruik ontwi JOWFTUFSFO JO een indus kan landg , prijzen zal zijn EVVS[BBNIFJE sen of nietgskan nader in beeld stevige voorsp samen voor en MFWFSU FFO overdhet Nederland rong op de concu t. Laten wij er te brengbinenken hoeroldeze en en te speel grijke rrentie ook aspec belan .Â Â Â Â Â Â Â ten rhoud mee beleid, hier geen rol van onde te neme n in De NVDO Sectie de belangrijke wordt en qua het er) t *nO dat aar(d /FEFS zorge Onroe zichtb MBOE JT FFO rend Goed draag ie [PSH de Sectie steentje bij! ngsindustr XBU Dat t haar doetFO voedi FĂ˛FDU versch nen de wordt.EF uivingren WBO EJFFUikkeld verand eringen ingie zoeken met verde ontw u nog deteprodu niveazijn op de vlees- en ctieketen juist door syner alleen, maar zuivelsector en de intern niet rrentie concu Food ationale gen. ie. Hierin worde nigin-posit n keuzes gema en a-vere colleg zijn flankerend akt beleid en nieuw wat betre ft mate t %F BBOMFH WBO e produ voor n cten singe t.a.v., en oplos SBTUSV ustrie staan iek EF JOG d dienodig DUVVS WPPS Irbeel problnemat FU BGWBOHFO FO Deopslaa ngsmiddelenind rs dan bijvoo van CO vergt el ande in de voedi regelgeving nog de nodig 2 2011 zal de weer gehe Producenten Het isisnog e invest nder strenge rialen jaarprogramma eringen. niet . In het gingen, waaro lijk wie digheden en rdelen aanigheidduide hiervode voor veel uitda or onde lijk is;elveil werkomstan verant voeds de overheidmofaan verschillen woord skennis eid, bijzondere daaro bedrijfsleveonde titel â&#x20AC;&#x153;Relae-tie Food t Sectie door de overh 0N FFO fieke onderhoud n en dat n, r de FOFSHJFOFVU t doen CPVX ratuur die speci den. WijSBMF HF e; hoe word beste ologi EF PN eigen uitdaginge complexe appa liseren dacht techn haar HFWJOH , is iddel het heeft UF SFB ngsm industrie voedidat huidige â&#x20AC;&#x153;best ngsmiddelenennodig vereist. Elke daard materialen n in de voedi worden. arborgd?â&#x20AC;?. practicesâ&#x20AC;? stanDe producente igheid gewa grijke uitzon problemen. de voedselveil met ĂŠĂŠn belan ij het en daarnaast voor mense- De industrie hebb Rijksgebouwendien ff van de sectie plaats waarb de ct is bedoeld n; hun produ omen st wil toonaangev voork vond de kick-o veel het gebie dering te make van In 2010 end zijn op op d van duurz stond . tekenhuisve in het ame ingegaan sting.ij werd door evene lijke consumptie bestaament Dat doet zij te nde gebou lek. Daarb werkp che installa-duurz op dewen energiezuinig(er) age-sector l specialistis onge aam vallen te maken, in te kopen de Food & Bever aan de veela g om Dat doen wij GMPregels envoor alle bouwfasen, regelgevinin Het onderhoud door onder meer weten zoals HACCP, duurz te kiezen eleid. aam mater ntieb ainability, r regelgeving iaalge preve door te partic in het Platform bruik conform ties valt onde iperen erseisen. Maint helpen in haar Duurzame Huisve GreenCalc tracspecifieke afnem sting. Het Platfo Duurzame Huisve reinigbaarheid, veelal onder nt, rm sting is een alliant geme Cycle Mana kennen binie van branche-, Asset en Life onderhoud, het van ook speci kringleden.king hun eigen and tracing, Op jaarbas en-industrie is komen van iddel d ngsm zo invloe vele r voedi honde soonlijke ontmo onde de NVDO JAARBO rden nen etinge mede peris, EK 2011 | n iek. tot Daarn stand,aast ment, het 39 hetgeesnen consu netwerk opleve dynam de een fieke NVDO goed J10-05-activiteiten rt voor kennis isatie organ .indd 39 uitwiss retail eling. de overheid, hoog. %F 4FDUJFT [JKOinnov atiegehalte erg BTQFDU PG CSBODIF HFSJDIUF H op binnen de NVDO, iddelenbedrijf SPFQFSJOHFO te weten:binnen een voedingsm iets 2/9/11 4:05 t 4JDPO of onderhoud PM Wanneer er l ne, productie en. Het aanta 4FDUJF WPPS het gebied van hygiĂŤ hebb ties *OGPSNBUJF consequen $PNN dit grote enhandel was VOJDBUJenONderhoud misgaat kan FO F en JO drank IFU voedingsmiddel e een recordaantal van t 4VUP recalls in de kend 2008 oor. 16. l daarv in totaa 4FDUJF 6JUCFTUFEFO in de jaren in 2009 FO 5PF en 13 recalls MFWFSFO15 karakter tegen end WBO 0O s, t 4PH chrijd EFSIPV recall 24 E l het grensovers teren een 4FDUJF 0OSPFS Opvallend is voora fabrikanten expor FOE (PFE dan vaak s. Steeds meer t 5FDIOJFL van de recall een recall moet producten. Bij lijke recalls â&#x20AC;&#x153;Corrosievert *OGSB deel van hun treden. Derge het evenement n worden opge van grote Daarbij zal t 2011 staat t 'PPE kunnen ook in diverse lande Op 31 maar lpenâ&#x20AC;? gepland. ld is om de veel geld, maar zijn en verhe en in het ling en dat bedoe alleen trouw niet 'PPE #FWFSBH n D Onderhoud enver koste schijnselen voor rvlaktebehande ee dus het F 'SB consument NB VASt ONDERHOunselen, tevergen en daarm gaan over oppe name t +POHFSFOCPBSE invloed zijn op het rschij kan object verlen met het sieve het icator van corro Onder vast onder prestatie-ind omen van lokale levensduur merk. corrosieit te schuiven. n van middel van een make de tijd vooru betreffende het voork aar ar in gebeuren. zichtb entieja waarde die door het enininterv en operationele gaan ngsmiddel De COmmIssIes exploitatie, het vuiling tegen n denvoedi gemeten. de binneworde d van houd valt ook elt gebie bund het | rp, Dit zijn NVDO-organeDe NVDO e op OEK 2011 29 voor het ontwe n die zich kennis en kund NVDO JAARB Aannemers. inezige gEMENt Staat opdrac list ns. Bestuur met een ie aanw ht MANA check fskete dustr van eids hetLy cHAIN bedrij nader omschreven VcA Veiligh beheersing van opdracht c.q. Supp bezighouden. waarbij de integrale taak e processen, planning en aus.

de industrie, infra en gebouwde omgeving is verschoven van kostenpost naar toegevoegde waarde en rendementsverbetering.

PM 2/9/11 5:32

Symbool

Stofnaam

Symbool

Stofnaam

Zilver Aluminium Argon Goud Barium Broom Koolstof Calcium Cadmium Chloor Chroom Koper Fluor Ijzer Waterstof Helium

Ag Al Ar Au Ba Br C Ca Cd Cl Cr Cu F Fe H He

Kwik egrippen.indd NVDO J10-06-b Iodium (= Jood, Jodium) Kalium Magnesium Stikstof Natrium Neon Nikkel Zuurstof Fosfor Lood Platina Zwavel Silicium Tin Zink

94 Hg

I K Mg N Na Ne Ni O P Pb Pt S Si Sn Zn

NVdo krIN

gEN

d Regio Noor d

ACTIVITEIT

begrippen

Elke kring heef t haar eigen een aantal kringbestu leden uit de ur regio. Dit bestu bestaande uit bijeenkom ur organisee sten, terwijl rt de de administr ning door atieve onde het NVDO Bureau gesc rsteukringbestu hiedt. Maar ursleden zijn ook nietvaak bereid te organiser een bijeenkom en waarbij de eigen orga st heer optreedt. nisatie als De kring maak de kringen gastvan de actie t zoveel mog vormen de ve inbreng basis van NVdo-leden van haar leden elijk gebruik inbreng omv onze ontmoete at het aanb . Deze actie n elkaar met vereniging. de kringen. ieden van een ve bezoek, het name binn Binnen het bedrijf voor geven van en werkgebied komsten van een voor de een lezing, maar zijn de bijee leden onze krin ook inter het vragen ngen dĂŠ gele professionals werp naar om een bepa essante genheid voor in of vera voren te bren ald onderntwoordelijk houd om elka gen tijdens Soms lever voor onde ar te ontm een bijeenkom en de leden roeten en kenn houden en/o een financiĂŤle st. sponsoring. f uit te breid is te onde bijdrage midd Hierdoor kunn rren kringbije en. de krin els en oplossing anderen zijn gen organise enkomste en die reed toegepast, n, meestal met een bedr s bij in de eigen ingebracht gecombin cultuur en ijfsbezoek word en eerd techniek en help en een them bijeenkom rende verb st wordt gem a. Een krin etering in gang en de cirkel van voor giddeld door bezocht. tdute houden. 39 deelnem ers Zonder de traditionele De NVDO tech het oog te kent acht verliezen, krijg nische onderwerpen kringen, waarb cies Groningen uit en onderwer voorbeeld ij geldt dat en Drenthe â&#x20AC;&#x153;reliabilityâ&#x20AC;?, de provinpen zoals een gezam zo ook de provi â&#x20AC;&#x153;innovatieâ&#x20AC;?, bijele ontwikkel enlijke kring â&#x20AC;&#x153;energieâ&#x20AC;? en ncies Noord-Bra ingen binn vormen, t Limburg actubant en Zeela en aand ons acht. Ook vakgebied nd. wordt aand voldoende t Noord-Bra Regio Zuid houdssysteme acht beste bant-Zeela ed aan onde n, vastgoed, nd t West rRegio Zuid Dit alles is onderwijs allee en proc n maar mog essen. t Gelderland Regio West bijdrage van elijk door actieve NVD de vrijwillige t Overijssel Regio Oost O-led van bedrijfsde uren van onze en en het openstelle t Noord-Ho n Regio Oost niet-leden. leden en soms lland Steeds vake ook van t Groningen r werken de Regio West samen aan -Drenthe kringen en evenementen secties t Friesland . Regio Noor

Voor informatie over adverteren in het NVDO Jaarboek 2012 kunt u contact opnemen met: Rob Koppenol: Telefoon: +31 (0)70 399 0000 E-mail: rob@jetvertising.nl, o.v.v. NVDO Jaarboek 2012.

NVDO JAARBOEK 2011 | 95

2/9/11 5:32 PM

NVDO J10-06-begrippen.indd 95

NVDO J10-05

NVDO JAARB

-activiteiten.ind

d 27

OEK 2011 | 27

2/9/11 4:04 PM

072_nvdojb2012.indd 1

24-04-12 09:54

Activiteiten Dit initiatief van de NVDO draagt bij aan de zichtbaarheid en het imago van technische beroepen in het algemeen en onderhoud in het bijzonder. De deelnemende bedrijven laten voor en soms ook met scholen en scholieren zien welke werkzaamheden worden uitgevoerd voor onderhoud. Dat kan aan de eigen assets zijn maar ook als dienstverlener aan de installaties, gebouwen of systemen van anderen. Bij deze editie van de Landelijke Dag van het Onderhoud valt het op dat veel van de deelnemende bedrijven vaak geclusterd actief zijn. In Amsterdam, Ede, Emmen en Zwolle zijn bijvoorbeeld meerdere bedrijven gezamenlijk bezig om op de Dag van het Onderhoud een breed scala aan activiteiten te ontplooien. Zo staat in Emmen de hele binnenstad in het teken van techniek, is er een route uitgestippeld en wordt de solarboat van de Stenden Hogeschool officieel door de vrouw van de burgemeester gedoopt. Op en rond het

terrein van IJssel Technologie in Zwolle komen volgens de laatste telling ruim twintig bedrijven en scholen bijeen voor de Dag van het Onderhoud. Daarbij is onder meer aandacht voor food, farma, discrete productie, advies en vaardigheden. Bij de Sapfabriek in Ede doen veel

Onderhoud is een goed bewaard geheim. En dat is zowel een compliment aan de industrie als een gemis. van de partners mee aan de Dag van het Onderhoud en het ROC van Amsterdam heeft zelfs een tour georganiseerd langs circa tien van haar leerbedrijven. Voor een overzicht van alle activiteiten wordt de website www.dagvanhetonderhoud.nl steeds bijgehouden met bezoekersinformatie. Korte introducties zijn er ook op de

speciale Facebookpagina Landelijk Dag van het Onderhoud.

Geheim Om het bezoek aan de dag van het onderhoud door veel scholieren te stimuleren, zoeken veel van de deelnemende bedrijven zelf contact met scholen in hun buurt. Deze scholen ontvangen ook de twee gedrukte edities van de Krant van het Onderhoud, zodat leerlingen en docenten ook vooral kunnen zien wat onderhoud is en welke bedrijven te bezoeken zijn. Dat geldt zowel voor algemene als technische opleidingen. En als men meer wil weten, helpen social media als Facebook en Twitter en de website voor de Dag van het Onderhoud. Met installaties die variĂŤren van een gerestaureerd stoomgemaal tot een sportpaleis en van een havengebied tot pillenproducent heeft de tweede editie van de Landelijke Dag van het Onderhoud alles in zich om te laten zien dat onderhoud overal is. En zo wordt het goed bewaarde geheim ontsloten. n MaintNL 04 â&#x20AC;&#x201C; 2012

071_73_MI.indd 73

25-04-12 09:57

NVDO Bedrijvengids Kennisuitwisseling staat centraal bij de NVDO. Daarbij hoort ook kennis over producten en diensten. In de afgelopen jaren ontving u als lid van de NVDO jaarlijks een gedrukt exemplaar van de NVDO Bedrijvengids. Daarin staat een keur van leveranciers van producten en diensten. Een selectie uit deze gids staat voortaan in MaintNL. De Bedrijvengids met alle contactgegevens is online te vinden op www.i-maintain.nl/nvdobg.

Aandrijvingen ABB AHD Benelux bv AZ Hollink bv Bakker Sliedrecht Electro Industrie bv Baumüller Benelux bv BIS Both Industrial Services bv Bosch Rexroth bv Brammer Nederland bv Cofely Experts bv Croon Elektrotechniek bv Rotterdam (hoofdkantoor) ERIKS bv HepcoMotion Hydrauvision KTR Benelux bv Metalas Cleaning Systems bv Metesco Nederland bv Mikrocentrum Reikon aandrijftechniek bv RS Components bv Schaeffler Nederland bv Sensor Partners SKF Benelux SPM Instrument bv Stolk Transmission Services Stork Industry Services Stork Technical Services Swanenberg Hydrauliek bv Systomatic bv Troost aandrijftechniek, industrie- en scheepsbenodigdheden VACTRA bv Van Eyle & Ruygers - Schwartz Van Meeuwen Smeerbeheer bv Vatis WW EuroValve

Afdichtingen AHD Benelux bv Alfa Laval Benelux bv Applicom Brandpreventie Systemen bv Brammer Nederland bv Ceratec Technical Ceramics bv Cofely Experts bv

74 MaintNL 04 – 2012

074_75_76_77_MM_NVDO_bedrijvengids.indd 74

ERIKS bv Imbema Kunststofchemie bv Imtech Industrial Services bv Linisol group MAVOM bv Meta Croom bv Métallisation Nord Industrie MRCONSULT bv NedClad Technology bv NMF Techniek bv RS Components bv Schaeffler Nederland bv Sika Nederland bv SKF Benelux Smit Coating bv Stork Industry Services Stork Technical Services SynTherm T.H.M. Gaasbeek bv Theunissen Technical Trading bv Triflex bv Vatis Venko Schilderbedrijven Hoogeveen

Afsluiters Alfa Laval Benelux bv Amero Compressoren bv Bijl & de Jong bv Bray Controls Benelux Ceratec Technical Ceramics bv Cofely Experts bv DCI Meettechniek easyFairs België easyFairs Nederland ERIKS bv Glynwed bv Imbema Denso bv KEN-group KOOPAL compensatoren NMF Techniek bv RS Components bv Smit Coating bv Stork Industry Services Stork Technical Services T.H.M. Gaasbeek bv

VACTRA bv Van der Ende Valve Services Vatis Venko Schilderbedrijven Hoogeveen WW EuroValve

Aluminium- en staalconstructies De Mennega Groep Emtes Uitzendbureau bv HaVeP Workwear/Protective wear Imtech Industrial Services bv KEN-group Klip bv Mennega Constructies Métallisation Nord Industrie Mikrocentrum MRCONSULT bv Rotako bv Smit Coating bv Sneep Industries bv SPIE Nederland Stork Industry Services Stork Technical Services Venko Schilderbedrijven Hoogeveen

Automatisatie en robotisatie Croon Elektrotechniek bv Rotterdam (hoofdkantoor) L-A-P Specialty Products & Services Metalas Cleaning Systems bv PCA bv Sensor Partners Stork Industry Services Stork Technical Services Technische Dienstverlening Brabant bv

Balanceren Alfa Laval Benelux bv Almeco bv Bakker Sliedrecht Electro Industrie bv Baumüller Benelux bv Brüel & Kjær Vibro Carl Schenck Machines en Installaties bv Cofely Experts bv Coservices International

www.i-maintain.nl/nvdobg

25-04-12 09:56

Croon Elektrotechniek bv Rotterdam (hoofdkantoor) Imtech Industrial Services bv Metesco Nederland bv Mol R.E.C. PRUFTECHNIK bv Reikon aandrijftechniek bv SKF Benelux Stolk Transmission Services Stork Industry Services Stork Technical Services Stork Turbo Service bv TD-SUPPORT

Civiele - en utiliteitsbouw BAM Civiel Zuidwest Bottelier Slooptechniek bv Burgers Ergon bv Installatietechniek De Mennega Groep DHV bv ETANN Engineering Evenhuis Inspectie & Advies Heijmans Industrieservice bv HOMIJ Technische Installaties bv Imbema Denso bv Imbema Kunststofchemie bv Imtech SMS Ingenieursbureau Westenberg ISP LGH Hijsmaterieel bv Mennega Constructies Mourik Services bv MRCONSULT bv Nacap Benelux bv Swanenberg Hydrauliek bv Tecona bv Verkaart Groep bv

Druk- en temperatuurmetingen 2rent bv ABB AIB-Vinçotte Nederland bv AVIC Cofely Experts bv Croon Elektrotechniek bv Rotterdam (hoofdkantoor) ERIKS bv L-A-P Specialty Products & Services Metesco Nederland bv RS Components bv Sensor Partners SKF Benelux SPIE Nederland Stork Industry Services Stork Intermes bv Stork Technical Services Suurmond bv Swanenberg Hydrauliek bv VACTRA bv

www.i-maintain.nl/nvdobg

074_75_76_77_MM_NVDO_bedrijvengids.indd 75

Energie- en brandstofbesparende systemen AHD Benelux bv Alfa Laval Benelux bv Atlas Copco Belgium Bakker Sliedrecht Electro Industrie bv Burgers Ergon bv Installatietechniek C.C. Jensen Benelux bv Croon Elektrotechniek bv Rotterdam (hoofdkantoor) Eco Ketelservice Verhuur bv Grassair Compressoren bv Hertel Integrated Services Honeywell Building Solutions Imtech Industrial Services bv L-A-P Specialty Products & Services Nem- Standaard Fasel Q Plus bv Reikon aandrijftechniek bv SynTherm Triple-R Nederland bv Unica Installatiegroep bv Zero Energy

Gebouwen (renovatie) AESA Nederland bv Applicom Brandpreventie Systemen bv BAM Techniek bv Bottelier Slooptechniek bv Brink Groep Burgers Ergon bv Installatietechniek ETANN Engineering Evenhuis Inspectie & Advies HaVeP Workwear/Protective wear Height Specialists Heijmans Industrieservice bv Heijmans Services Holmatro Industrial Equipment bv Imbema Kunststofchemie bv Imtech SMS Ingenieursbureau Westenberg L-A-P Specialty Products & Services LOCK-TILE.NL bv MaxGrip ‘Engineering Maintenance’ Nacap Benelux bv Onderhoudsgroep Klok bv Perspect Benelux bv Sika Nederland bv Swanenberg Hydrauliek bv TCI Cleaning Triflex bv Venko Schilderbedrijven Hoogeveen

Hydrauliek en component AZ Hollink bv C.C. Jensen Benelux bv Cilinder-repair Meta Croom bv Enerpac bv

ERIKS bv HOBO Hydrauliek Holmatro Industrial Equipment bv HTT Industrial Systems bv Hydrauvision Hydroflex Hydraulics IHC Hytop bv KTR Benelux bv Meta Croom bv Metalas Cleaning Systems bv NedClad Technology bv NMF Techniek bv RS Components bv Swanenberg Hydrauliek bv VACTRA bv

Klimaatbeheersing 2rent bv AVIC BAM Techniek bv BIS Chem bv Burgers Ergon bv Installatietechniek Cofely Services bv Dalkia Gebouwenbeheer bv ETANN Engineering Heerenstaete Consultants HOMIJ Technische Installaties bv Honeywell Building Solutions IBK Groep INNAX GEBOUW & OMGEVING bv Johnson Controls ICSR Kropman Installatietechniek bv Metesco Nederland bv Munters Vochtbeheersing Navos klimaattechniek bv SPIE Nederland Unica Installatiegroep bv Van der Linden Onderhoud & Beheer Verkaart Groep bv Weerdenburg Huisvesting Consultants (WHC) bv

Lasers Mikrocentrum NedClad Technology bv PRUFTECHNIK bv RS Components bv Sensor Partners SPM Instrument bv

Luchtbehandeling 2rent bv AHD Benelux bv Amero Compressoren bv Atlas Copco Belgium BAM Techniek bv Burgers Ergon Burgers Ergon bv Installatietechniek Cofely Experts bv MaintNL 04 – 2012

25-04-12 09:56

NVDO Bedrijvengids Unica Installatiegroep bv Van der Ende Valve Services Van der Linden Onderhoud & Beheer Verkaart Groep bv Vierpool bv Wittich & Visser bv

Montage

Cofely Services bv Dalkia Gebouwenbeheer bv ETANN Engineering EUROFLUID GROUP / Hans van de Linden Agenturen GBT Benelux bv Geveke Energy Services Heerenstaete Consultants HOBO Hydrauliek IBK Groep Iv-Bouw bv KAESER Compressoren bv Kropman Installatietechniek bv Munters Vochtbeheersing Navos klimaattechniek bv Q Plus bv RS Components bv SPIE Nederland Spraybest Europe bv Stork Industry Services Stork Technical Services Unica Installatiegroep bv Verkaart Groep bv Vokes-Air bv Weerdenburg Huisvesting Consultants (WHC) bv Z-Safety Services bv Zeevenhooven Air

Meet- en regeltechniek ABB AVIC BAM Techniek bv Baumüller Benelux bv Brüel & Kjær Vibro

76 MaintNL 04 – 2012

074_75_76_77_MM_NVDO_bedrijvengids.indd 76

Burgers Ergon Burgers Ergon bv Installatietechniek Cofely Experts bv Cofely Noord bv Cofely Services bv Croon Elektrotechniek bv Rotterdam (hoofdkantoor) Dalkia Gebouwenbeheer bv Equflow bv ERIKS bv ETANN Engineering Heerenstaete Consultants Honeywell Building Solutions Imtech Industrial Services bv Iv-Bouw bv Kemtechniek KOOPAL compensatoren Leuvenberg Test Techniek Mikrocentrum Nacap Benelux bv PRUFTECHNIK nv Ralteco bv Rijkers Procestechniek bv RS Components bv SAMSON Regeltechniek bv Schaeffler Nederland bv Sensor Partners SICK bv SKF Benelux SPIE Nederland SPM Instrument bv Stern Instruments bv Stork Industry Services Stork Intermes bv Stork Technical Services

BIS Industrial Services Brammer Nederland bv DDM Demontage bv De Mennega Groep Emtes Uitzendbureau bv Height Specialists Heijmans Industrieservice bv Jansen-venneboer.com Kemtechniek Klip bv Mennega Constructies Metalas Cleaning Systems bv Mourik Services bv Nem- Standaard Fasel Plasticon The Netherlands bv Prysmian Cables and Systems bv Rotako bv Safe Site bv / Safe Maintain SKF Benelux Sneep Industries bv Stolk Transmission Services Stork Industry Services Stork Industry Services regio Noordoost Stork Technical Services Swanenberg Hydrauliek bv TDO onderhoud & revisie Technische Dienstverlening Brabant bv

Procestechniek Alfa Laval Benelux bv Busch bv Cofely Noord bv Croon Elektrotechniek bv Rotterdam (hoofdkantoor) Imtech Industrial Services bv KEN-group Nacap Benelux bv NL Octrooicentrum PromoTec bv Rijkers Procestechniek bv Sneep Industries bv Stern Instruments bv Stork Industry Services Stork Technical Services Suurmond bv Traduco bv Vierpool bv

Renovatie AESA Nederland bv Applicom Brandpreventie Systemen bv

www.i-maintain.nl/nvdobg

25-04-12 09:56

BAM Techniek bv Bottelier Slooptechniek bv Brink Groep Burgers Ergon Burgers Ergon bv Installatietechniek ETANN Engineering Evenhuis Inspectie & Advies GBT Benelux bv HaVeP Workwear/Protective wear Height Specialists Heijchroom bv Heijmans Industrieservice bv Heijmans Services Helma Reinigingsdienst bv Heru bv Holmatro Industrial Equipment bv Imbema Kunststofchemie bv Imtech SMS Ingenieursbureau Westenberg Inocec Insituform Rioolrenovatietechnieken bv J. de Jonge flowsystems bv Klip bv Konecranes bv L-A-P Specialty Products & Services LOCK-TILE.NL bv MaxGrip ‘Engineering Maintenance’ Nacap Benelux bv NL Octrooicentrum Onderhoudsgroep Klok bv Pelders Maintenance Management Perspect Benelux bv Repair Care International bv Sika Nederland bv Snouck Coating bv Sterling Fluid Systems (Netherlands) bv Stork Industry Services Stork Technical Services Swanenberg Hydrauliek bv TCI Cleaning Triflex bv Unica Installatiegroep bv Van Dijk bv Venko Schilderbedrijven Hoogeveen

Service-uitrusting Cofely Experts bv HaVeP Workwear/Protective wear L-A-P Specialty Products & Services NL Octrooicentrum Swanenberg Hydrauliek bv Westmark bv

Staalconstructies Applicom Brandpreventie Systemen bv De Mennega Groep Emtes Uitzendbureau bv HaVeP Workwear/Protective wear Imtech Industrial Services bv

www.i-maintain.nl/nvdobg

074_75_76_77_MM_NVDO_bedrijvengids.indd 77

Ingenieursbureau Westenberg J. de Jonge flowsystems bv Jetting System Europe KEN-group Klip bv Mennega Constructies Métallisation Nord Industrie Mikrocentrum Mourik Services bv MRCONSULT bv Nem- Standaard Fasel NL Octrooicentrum Noxon Stainless bv Rotako bv Smit Coating bv Sneep Industries bv SPIE Nederland Stichting Doelmatig Verzinken Stork Industry Services Stork Industry Services region Noordoost Stork Technical Services Technische Dienstverlening Brabant bv Venko Schilderbedrijven Hoogeveen WBT-Electron bv

Warmtetechniek, warmtebehandeling

Ultrasoon techniek

Alfa Laval Benelux bv Almeco bv AZ Hollink bv BIS Chem bv Burgers Ergon Excelsum Industrial & Marine Services bv HOBO Hydrauliek Ipar Industrial Partners bv J. de Jonge flowsystems bv Klip bv MRCONSULT bv Nem- Standaard Fasel NL Octrooicentrum NMF Techniek bv Perspect Benelux bv Stork Industry Services Stork Technical Services SynTherm TCI Cleaning Technische Dienstverlening Brabant bv VACTRA bv

ALPHA bvba Coservices International E.S. Supply Geveke Energy Services Metalas Cleaning Systems bv Metesco Nederland bv MRCONSULT bv NL Octrooicentrum Olympus Nederland bv Patriot International bv Ralteco bv TCI Cleaning Variclean Benelux bv

Uitlijnen Baumüller Benelux bv Brüel & Kjær Vibro Cofely Experts bv Coservices International Croon Elektrotechniek bv Rotterdam (hoofdkantoor) Imtech Industrial Services bv Metesco Nederland bv NL Octrooicentrum PRUFTECHNIK nv Reikon aandrijftechniek bv SKF Benelux SPM Instrument bv Sterling Fluid Systems (Netherlands) bv Stolk Transmission Services Stork Turbo

Alfa Laval Benelux bv BEL Technologies nv Burgers Ergon Burgers Ergon bv Installatietechniek Cofely Services bv Eco Ketelservice Verhuur bv ETANN Engineering HOBO Hydrauliek IBK Groep Kropman Installatietechniek bv L-A-P Specialty Products & Services Métallisation Nord Industrie NedClad Technology bv NL Octrooicentrum Patriot International bv SPIE Nederland Spirotech bv TCI Cleaning Unica Installatiegroep bv Verkaart Groep bv WBT-Electron bv Zero Energy

Warmtewisselaar

Zandstralen ABIRD Industrial Rental Services Zuidwest GBT Benelux bv Métallisation Nord Industrie NL Octrooicentrum Smeets Straal- en Conserveringswerken Stein bv Smit Coating bv Venko Schilderbedrijven Hoogeveen MaintNL 04 – 2012

25-04-12 09:56

Veiligheid en onderhoud

De menselijke factor als basis voor veiligheid Met goed risicomanagement kun je onveilige aspecten van werk minimaliseren. Tijdens een bijeenkomst van de NVDO Sectie Food, Beverage & Farma gaven diverse sprekers hun visie hierop. Allemaal noemen ze de menselijke factor een cruciale factor voor succes. Bewustwording en gedragsverandering zijn belangrijk voor risicopreventie en als je het goed aanpakt, voegt risicomanagement zelfs waarde toe. Pieter Pulleman

Adviseur Jos de Lange van TNO trapt de middag af met een toelichting op het nieuwe EU-programma ‘Samen sterk voor preventie’. De campagne richt zich op leiderschap van het management en participatie van werknemers bij veiligheid en gezondheid op het werk. TNO voert namens Europa en de Nederlandse overheid de campagne uit in Nederland. De Lange: ‘Als Nederlands Focal Point richten wij ons op het aanpakken van risico’s bij de bron; preventie dus. De focus ligt daarbij op managementleiderschap en werknemersbetrokkenheid.’

Animatiefilmpjes Tijdens de vorige campagne over het veilig uitvoeren van onderhoudswerkzaamheden werkte De Lange al samen met de NVDO en dat was hem goed bevallen, hield hij zijn toehoorders voor. ‘Dat we weer samenwerken, is dus logisch.’ Om meer bewustzijn te creëren voor preventie is er onder meer een Goede Praktijken Competitie en een European Week for Safety & Health at Work (in de derde week van oktober in 2012 en 2013). Ook zijn er diverse materialen beschikbaar, zoals de informatieve animatiefilmpjes met het personage Napo in de hoofdrol. De Lange: ‘Eerst vond ik die filmpjes wat simpel overkomen, maar ze blijken een groot succes. De doelgroep pikt het goed op en ze maken prima duidelijk waar het fout kan gaan.’

duurzame en strenge overtuigingen en emoties. Om die attitude te veranderen ten behoeve van preventie moet je spelen met je preventiemaatregelen, zegt Loeve. ‘Betrek de medewerkers, zorg voor betekenisgeving. Maak de nadelen kleiner, of vergroot de voordelen. Bedenk samen nieuwe voordelen en analyseer percepties. Vertaal samen met de medewerker de preventiemaatregelen naar perspectief voor de medewerker en de organisatie.’

Perceptie en perspectief

Beste werkplek

De volgende spreker, Martin Loeve van Delta Change Management, gaat in op de invloed van de human factor op preventie. Volgens Loeve gaat het bij preventie vaak om het

Daarna is het aan technical manager Henk van Zuijlen van Heinz om het preventiebeleid van Heinz toe te lichten. Sauzenfabrikant H.J. Heinz in Elst is namelijk de gastheer deze themamiddag. Met behulp van een korte video schetst Van Zuijlen de pijlers van Productiesite Heinz Elst: betrouwbaarheid, flexibiliteit, kwaliteit, verliesloos produceren en beste werkplek. Leiderschap tonen verbindt de vijf pijlers, evenals teamgericht, procesgericht en gestandaardiseerd werken. Heinz maakt in Elst ruim 200.000 ton product per jaar. Ruim tweederde daarvan is de befaamde tomatenketchup. Meer dan de helft van de totale productie gaat naar het buitenland. Van Zuijlen: ‘Willen we hier over tien jaar nog bestaan, dan moeten we blijven produceren tegen de laagste kostprijs en de hoogste capaciteit. We moeten de marktgroei van Heinz absorberen.’ Van Zuijlen verwijst naar de vijf pijlers: ‘We moeten betrouwbaar zijn, dus leveren zoals gepland. We moeten flexibel zijn, ofwel leveren volgens het make & ship-principe met verantwoord lage voorraden. Zo min mogelijk productieverlies zorgt voor een lagere kostprijs. Alle kleine beetjes helpen daarbij en het gaat om kwaliteit; het moet in één keer goed.’ De beste werkplek noemt hij als laatste. ‘Maar dat is stiekem wel de belangrijkste. Hoe kun je de mensen raken? Door te zorgen voor een veilige werkplek en een mooi product waar ze trots op kunnen zijn.’

‘Veranderen gaat om het managen van perceptie en perspectief, individueel en organisatorisch.’ bewerkstelligen van gedragsverandering. Om de gewenste verandering te bereiken is het bieden van perspectief belangrijk, zegt hij. ‘Wat is de noodzaak om iets anders te doen? Veranderen gaat om het managen van perceptie en perspectief, individueel en organisatorisch.’ Aanleiding voor verandering ligt bijvoorbeeld in de wettelijke zorgplicht voor een veilige werkplek, in de financiële risico’s of het garanderen van de continuïteit van de onderneming. Met perceptie bedoelt Loeve de mindset van de betrokkene; hoe kijkt die tegen een bepaalde situatie aan als gevolg van de rationele en emotionele ervaringen die hij opdeed?

Spelen Een bepaald gedrag is het gevolg van een bepaalde attitude; de houding ten opzichte van een onderwerp, vaak gebaseerd op

78 MaintNL 04 – 2012

078_79_80_MQ_NVDO-artikel.indd 78

25-04-12 13:49

Het preventiebeleid van Heinz in Elst richt zich op betrouwbaarheid, flexibiliteit, kwaliteit, verliesloos produceren en beste werkplek.

Geluk Vervolgens moet je dat als manager vertalen naar je team. ‘Je moet het blijven uitleggen.’ Van Zuijlen schetst eerst de omstandigheden; zijn team bestaat uit veertig technici en doet jaarlijks circa vijftienduizend werkorders. Veertig procent daarvan is niet gepland. Het onderhoudsbudget voor operations overstijgt de twee miljoen euro. ‘Toen ik vier jaar geleden binnenkwam was de langste periode zonder incidenten met verzuim zestig dagen. Vandaag zitten we op 1253 dagen zonder ongelukken. Waarom is dat nu wel gelukt? Hoeveel geluk heb ik gehad?’ Het komt vooral door een krachtig EHS-beleid, denkt Van Zuijlen. ‘Niets van wat we doen is het waard om voor gewond te raken. Veiligheid kan worden gemanaged. Iedere verwonding had voorkomen kunnen en moeten worden en veiligheid is de verantwoordelijkheid van iedereen. Dat laatste begint nu lekker te lopen, want mensen spreken elkaar nu aan op onveilig gedrag.’ Heinz heeft ook harde standaarden voor safety met procedu-

res en werkvergunningen, licht Van Zuijlen toe. ‘Maar het zit nog niet voldoende in de harten van de mensen. Het draait erom dat het verboden is om onveilig te werken. En natuurlijk hebben we als afdeling ook wel wat geluk gehad.’ Ook het tonen van safety leadership is belangrijk, zegt Van Zuijlen. ‘Voorbeeldgedrag tonen door zelf altijd de veiligheidsprocedures op te volgen. Veilig gedrag erkennen door complimenten te geven, in plaats van alleen onveilig gedrag te benoemen. En altijd actie ondernemen als je onveilig gedrag ziet en zorgen dat iedereen de tijd neemt om zijn werk veilig af te ronden.’ ‘Weet iedereen dan wat onveilig is?’, vraagt iemand uit de zaal. Van Zuijlen: ‘Er zijn monteurs die het al snel onveilig vinden, terwijl anderen het zo onveilig mogelijk willen doen. Toon dan leadership en maak het bespreekbaar.’

Hygienic Design Code Daarna geeft Van Zuijlens collega Gerard van de Schepop vanuit het oogpunt van product-

kwaliteit aanvullende informatie. Heinz hanteert een Quality Risk Management Processsysteem dat in lijn is met ISO-certificeringseisen, BRC en IFS. Er zijn vijftien systeemstandaarden, waaronder inrichting van systemen en reviews. Daarnaast zijn er 32 operationele standaarden voor de operationele kant. De standaard voor maintenance is de Hygienic Design Code (HDC) die aangeeft aan welke voorwaarden apparatuur moet voldoen voor het veilig produceren van voedingsmiddelen. HDC is vooral een handleiding om op een gestandaardiseerde manier te werken. ‘Heeft design invloed op het proces? Zitten de motoren boven de ketel? Dan is er gevaar voor lekkage in de ketel.’

Systematische analyse ‘Ook voor je maintenance equipement moet je goed de risico’s analyseren. Zijn de smeermiddelen allemaal foodgrade? Hoe ga je om met je reinigings- en hulpmiddelen, hoe zit het met kunstofmigratie van slangen en pakkingen? Van alles wat in MaintNL 04 – 2012

078_79_80_MQ_NVDO-artikel.indd 79

25-04-12 13:49

Veiligheid en onderhoud

Arbo- en voedselveiligheidsregels moeten gerespecteerd worden. Als je daarbij risicomanagement toepast, worden risico’s geen bedreiging maar een kans om waarde toe te voegen.

contact komt met het product moet een traceability report zijn.’ Daarnaast heb je de risico’s op het gebied van werkzaamheden, licht Van de Schepop toe. ‘Denk aan de overdracht van productie naar techniek en weer terug naar productie. Is er wel of niet schoongemaakt, bijvoorbeeld? Maar denk ook aan eventuele kruisbesmetting door de multi-inzetbaarheid van technici. Moeten zij zich eerst omkleden als ze van de ene klus naar de andere gaan? Of hoe beheers je tijdelijke werkzaamheden?’ Dankzij de systematische analyse van de risicofactoren krijg je veel meer inzicht in de risico’s die je loopt, besluit Van de Schepop.

‘Vertaal samen met de medewerker de preventiemaatregelen naar perspectief voor de medewerker en de organisatie.’ Bijdragen aan verdienmodel Voorzitter Jan Kamphuis van de NVDOSectie gaat in de afsluitende presentatie in op de vraag of risicomanagement kan bijdragen aan het economische verdienmodel van een onderneming. Met andere woorden: kan het ook wat opleveren? Veiligheid

is het verantwoord omgaan met risico’s, stelt Kamphuis. ‘De invalshoek bij veel organisaties is hierbij vaak om de uiterste zekerheidsgrens te zoeken, ofwel overmatige preventieve maatregelen toe te passen. Maar zijn deze wel kosteneffectief?’ Dat kan beter, is de stelling van de voorzitter. ‘Je moet constant de vraag stellen: wat zijn de missie, visie en de bedrijfsdoelstellingen, hoe vertaal je dat naar bedrijfswaarden en welke effecten hebben geïdentificeerde risico’s hierop? Arbo- en voedselveiligheidsregels zijn wettelijk vastgesteld en die respecteer je. Daarnaast zoek je naar risico’s die een kans op functieverstoring geven. Je moet het effect van een risico toetsen op de bedrijfswaarden, op de bedrijfsdoelstellingen. Als je risicomanagement toepast is het geen bedreiging maar een kans om waarde toe te voegen.’

Risico’s identificeren en beheersen Een risicomanagementproces gaat om het verminderen van de risico’s naar een acceptabel niveau tegen de meest gunstige kosten. Je moet nadenken wat je over de technische levensduur van assets kunt bijdragen aan optimale kosteneffectiviteit, de balans tussen totale kosten over de levensduur en de systeemeffectiviteit. Al bij het ontwerpen en engineeren van een installatie moet je nadenken over de mogelijke risico’s, vindt Kamphuis. ‘Bepaal je ontwerpcriteria middels toepas-

sing van bijvoorbeeld RAMS(HEQ)-analyse. Als je veel uitbesteedt, kan het bij risico’s op het gebied van kennis en ervaring goed zijn om de service providers te betrekken bij risico management.’ Als het gaat om de bedrijfscultuur zijn bewustwording, gedrag en houding belangrijk. ‘De menselijke factor is het belangrijkste. Als je de medewerkers mee kunt nemen in je proces van risicobeheersing en het resultaat hiervan kunt vertalen naar een risicogestuurd onderhoudsconcept, dan heb je al veel gewonnen.’ In de visie van Kamphuis vormt risicomanagement de basis voor asset management. ‘Als je de vraag krijgt van je directie om tien procent te bezuinigen op je onderhoudsbudget, dan moet je dat kunnen vertalen in een bedrag voor toegenomen bedrijfsrisico’s. Wat zijn de faalvormen die de productie kunnen verstoren en die ook de aandacht hebben van de directie? Dat kunnen benoemen gebeurt nog veel te weinig. Een onderhoudsmanager moet een gesprekspartner zijn voor het management. Je onderbouwt een benodigd budget door aan te tonen dat je het gebruikt voor het realiseren van een optimale kosteneffectiviteit. Geïdentificeerde risico’s worden hierbij optimaal beheerst tegen de laagste kosten over de gehele technische levensduur. Dit scenario draagt maximaal bij aan het verdienmodel.’ n

80 MaintNL 04 – 2012

078_79_80_MQ_NVDO-artikel.indd 80

25-04-12 13:49

Veiligheid en onderhoud

Samen sterk voor preventie Op woensdag 18 april is de nieuwe Europese campagne ‘Samen sterk voor preventie’ in Nederland gestart in De Burcht te Amsterdam. Ondanks het feit dat de werkplekken in Europa veiliger zijn dan ooit, vinden er jaarlijks op de werkplek bijna zeven miljoen ongevallen plaats en is er sprake van miljoenen door het werk veroorzaakte ziektegevallen. Roel Gans, directeur gezond en veilig werken bij het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, trapte met het openen van de website de tweejarige campagne af. Mark Oosterveer

Met de bijeenkomst in De Burcht werden aanwezige werkgevers, werknemers, branches, beleidsmakers en arboprofessionals geïnformeerd over de campagne en opgeroepen om samen het thema aandacht te geven. Samen betekent in deze campagne: met management en medewerkers. Want management is weliswaar primair verantwoordelijk voor de veiligheid en gezondheid van haar medewerkers, maar in de gezondste en veiligste organisaties wordt dat bereikt in samenwerking met de medewerkers. Daarvoor heeft de campagne twee speerpunten: leiderschap van management en het

betrekken van werknemers bij het voorkomen van ongevallen en het bevorderen van gezondheid. Bij de kickoff werden de deelnemers actief betrokken bij de koersbepaling en prioriteitstelling van deze campagne, die is geïnitieerd door het Europees Agentschap voor Veiligheid en Gezondheid op het Werk (EU-OSHA).

Overheid Roel Gans, directeur gezond en veilig werken bij het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, schetste de parallellen tussen de campagne en de terugtredende

cAMPAGNE Iedereen kan de komende twee jaar aan de campagne meedoen in de rol van supporter of campagnepartner. Voor meer informatie over de campagneactiviteiten in Nederland gaat u naar de nationale campagnewebsite: http://campagne.arboineuropa.nl

rol van de overheid. De overheid heeft drie rollen: kader stellen, faciliteren en toezien. Die rollen blijven, maar de overheid treedt wel terug. Er komt meer verantwoordelijkheid bij de bedrijven en burgers te liggen om ook zelf zaken op te pakken. En zo moet samen gestuurd worden op gezamenlijke doelen. Volgens Gans is zelfregulering een beloftevol middel om tot gezondere arbeidsomstandigheden te komen. .

Leiderschap Uit onderzoek blijkt dat, ongeacht de omvang van de organisatie, leiderschap vanuit de bedrijfstop en actieve participatie van werknemers essentieel zijn voor geslaagd gezondheids- en veiligheidsmanagement. Uit de Europese bedrijvenenquête over nieuwe en opkomende risico’s (ESENER) blijkt dat werknemersparticipatie in combinatie met managementbetrokkenheid tot veel betere resultaten leidt op het gebied van gezondheid en veiligheid op het werk. Bijvoorbeeld: de kans dat bedrijven met een hoge werknemersparticipatie in combinatie met een hoge managementbetrokkenheid een schriftelijk vastgelegd OSH-beleid hebben, is tien keer zo groot als bij bedrijven zonder die combinatie. Het bijkomende voordeel hiervan is dat deze maatregelen als doeltreffender worden gezien.

Reputatie Prioriteit geven aan veiligheid en gezondheid is niet alleen gewoon verstandig maar ook nog eens ‘good for business’. De voordelen zijn bijvoorbeeld meer tevreden en productievere werknemers, lagere percentages ziekteverzuim en personeelsverloop, lagere kosten en hogere productiviteit, minder ongelukken, meer besef van en controle op risico’s op de werkplek en een betere reputatie in de markt. In Nederland wordt de campagne geleid door het Nederlands Focal Point. Net als de afgelopen campagne voor veiligheid en gezondheid op het werk, is een aantal partijen uit de industrie, waaronder NVDO en SBD (Stichting Bedrijfstakregeling voor de Dakbedekkingsbranche), weer betrokken bij de campagne. n MaintNL 04 – 2012

081_MT.indd 81

25-04-12 10:22

column Eén ei is geen ei Mijn opa was melkboer en hij verkocht natuurlijk ook eieren. Als hij nu van al die nieuwerwetse ei-problematiek zou horen, denk ik dat hij zijn zaak zou hebben opgedoekt. Want, wat een toestand de afgelopen weken over eieren zeg. Ik kan me voorstellen dat jonge ouders grote problemen hadden dit jaar met het verstoppen, schilderen en eten van de vele paaseieren. Een scharrelei is tegenwoordig ‘not done’, een chocolade-ei is slecht voor het gebit en als je kind nog geen ADHD heeft, krijgt het dat wel na het eten van de, in zo mooi gekleurde papiertjes verpakte, chocoeieren. Dus ik denk dat een van de supermarktketens die ons land rijk is, rondom Pasen hele goede zaken heeft gedaan met de verantwoorde EKO-eieren en vrije-uitloopeieren. Wakker Dier heeft er nieuwe vrienden bij en de pluimveehouders zijn boos. En meteen zijn er nog meer problemen, want met de zogenaamde vrije-uitloop is de kans op vogelgriep groot. Hoe moet dat in zo’n geval met de ophokplicht als er geen kippenhokken meer zijn? Maar ik heb een idee. Want als het aan de Universiteit van Twente en het Foodatelier ligt, is het binnenkort mogelijk om je ontbijtje, lunch en avondeten niet uit de koelkast te halen, maar te printen.

Samen gaan de universiteit en het Foodatelier kijken naar de economische en technische haalbaarheid van het in 3D-printen van eten, ook wel Foodprinting genoemd. Bij het nog op te zetten onderzoek zijn diverse levensmiddelenproducenten en culinair deskundigen betrokken. Bij 3D-printen worden diverse lagen over elkaar heen gelegd. Dat zou een voordeel kunnen zijn voor de culinaire sector. Zo zouden smaakcombinaties en vormen geproduceerd kunnen worden die in een keuken niet of moeilijk haalbaar zijn. Of het net zo lekker smaakt als echt voedsel, lijkt mij de vraag. Maar interessant is het combineren van voedingsproducten natuurlijk wel. André Kuipers hoeft het niet meer te doen met instant voedsel, maar neemt gewoon een 3D-printer mee en in een mum van tijd print hij een heerlijk driegangenmenu op zijn ruimtetafeltje. Dus voor alle dierenactivisten, ei-eters en boeren is er een eenvoudige oplossing voor de ei-problematiek. We maken gewoon een 3D-biologisch verantwoorde vrijeuitloop-printer!

Als het aan de Universiteit van Twente en het Foodatelier ligt, is het binnenkort mogelijk om je ontbijtje, lunch en avondeten niet uit de koelkast te halen, maar te printen.

colofon

Ellen den Broeder-Ooijevaar, Verenigings Manager

MaintNL is het verenigingsmagazine van de Nederlandse Vereniging voor Doelmatig Onderhoud. De naam MaintNL is eigendom van de NVDO.

Postbus 138 3990 DC Houten t +31(0)30 634 60 40 f +31(0)30 634 60 41

e info@nvdo.nl • www.nvdo.nl • www.nvdovac.nl

82 MaintNL 04 – 2012

082_MC_NVDO_Vmanager.indd 82

25-04-12 09:55

industrial events promotions

Uw partner bij werkzaamheden op hoogte. Height Specialists is één van de grootste IRATA bedrijven van Nederland en kan onderhoudswerkzaamheden professioneel en snel voor u uit voeren; zowel on- als offshore. Met veilige en duurzame Rope Access technieken komen wij op plaatsen waar geen steigers, hoogwerkers of platforms geplaatst kunnen worden.

Wij zijn gespecialiseerd in: u bekabeling u conserveren u herstelwerkzaamheden u industriële reiniging u inspectie en controle u installatie van pijpen

en constructies u kitten u lassen u niet-destructief

onderzoek (NDO))

Bekijk de mogelijkheden op www.heightspecialists.nl

Height

Specialists

ISO

9001,

Height Specialists

IRATA, TÜV en VCA-P gecertificeerd.

Weg en Land 48

Wij zijn u ook graag van dienst met

2661 KR Bergschenhoek

montagewerkzaamheden,

advisering,

inspectie, trainingen en materiaal.

Adv_EuropoortKringen_210x297mm_rechterpag.indd 1 083_height.indd 1

015 - 256 56 62 info@heightspecialists.nl

02-03-12 09:53 11:30 24-04-12

Process redesign Is meer dan alleen een tekening

www.mourik.com

Uw processen worden doorlopend aangepast aan de moderne standaarden. Uw voorwaarden zijn simpel: duurzaam, veilig en praktisch. daar zijn wij sterk in. Wij ontwikkelen uw installaties met maximale ‘efficiency’ en minimale ‘redesign’. Wij weten waar we over twee jaar nieuwe aanpassingen kunnen voorkomen. Dat vertellen we u nu, zodat u daar niet dan pas achter komt. Uw doelgerichte ‘engineering’ begint vandaag. Met Mourik. 010–296 54 00.

Mourik nederland Telefoon +31-10-296 54 00 Email industrie@mourik.com

Mourik België Telefoon +32-3-542 20 40 Email mourik@mourik.be

INFRASTRUCTUUR – INDUSTRIEBOUW – UTILITEITSBOUW – INDUSTRIËLE REINIGING – CATALYST HANDLING MILIEUTECHNIEK – ASBESTSANERING – ENGINEERING – MECHANICAL – CONSTRUCTIE W, E & I INSTALLATIES – BETONREPARATIE – CONSERVERINGEN – TOTAL TANK CARE

Mourik_ProcRedesignAdv_FCmag_210x297.indd 1 084_mourik.indd 1

4/26/11 9:52 AM 24-04-12 14:18