IMA04-2019

www.imaintain.info

04 19 ZESTIENDE JAARGANG – LOSSE VERKOOPPRIJS € 19,-

iMaintain Nr. 04 - 2019

VERGUNNING NET ZO BEGRIJPELIJK ALS HET WEERBERICHT

IMA04 omslag los.indd 1

10:59 24-04-19 10:25

PERSOONLIJKE BESCHERMINGSMIDDELEN – NU NIEUW BIJ DE HOFFMANN GROUP. Met de juiste uitrusting kun je volle kracht vooruit. Dat weten wij door onze bijna honderd jaar ervaring als gereedschapsspecialist. Nu zetten wij onze volledige expertise in om van uw onderneming één van de veiligste plekken ter wereld te maken. Want mensen beschermen betekent opdrachten veiligstellen. www.hoffmann-group.com/company/psa-brand

Hoffmann-Group_iMaintain_PBM_Handschoenen.indd 1 IMA A Cover.indd 2 IMA04 omslag los.indd 2

15-4-2019 15:27:28 24-04-19 10:59

INHOUD 3

10 Pip van Dijk uitgeroepen tot Techniekheld 2019 Hij vindt dat een goede technicus een installatie zowel moet kunnen bedienen als onderhouden. ‘Als een pomp kapot gaat, dan trek ik iedereen erbij als hij open gaat voor reparatie.’ Het is een van de redenen waarom Pip van Dijk is uitgeroepen tot Techniekheld 2019.

14 Vergunning net zo begrijpelijk als het weerbericht DCMR Milieudienst Rijnmond gaat het aanvragen, controleren en inzien van vergunningen eenvoudiger maken.

30 Explosieve groei zonneparken vraagt om slim asset management Het afgelopen jaar zijn er zoveel zonneparken bijgekomen dat netbeheerders zich in alle bochten moeten wringen om de opgewekte stroom te ontsluiten.

En verder 5 COMMENTAAR

28 INNOVATIE

6 ACTUEEL

34 ONDERHOUD ROLLEND MATERIEEL NS GERICHT OP WAT EN HOE

16 INTEGRAAL TEAM MODERNISEERT DRAAIBRUGGEN GENT-

34 PROJECTEN

TERNEUZEN

42 AGENDA

23 ‘GOED DOCUMENTEREN NIET LEUK, MAAR WEL ZINVOL’ 24 BOUWPARTNERS IN PLAATS VAN OPDRACHTGEVER EN OPDRACHTNEMER

04

iMaintain 19

IMA B Inhoud.indd 3

24-04-19 10:15

DONDERDAG 16 MEI PLANT ONE ROTTERDAM [Schrij

f nu in

]

BRILJANTE MISLUKKINGEN Hoe komt het dat briljante ideeën in de realiteit toch regelmatig mislukken? Ook op het vlak van innovatie en verduurzaming in de industrie zijn verschillende voorbeelden te noemen. Wat zijn de oorzaken? En wat kunnen we ervan leren?

Programma

Samen met professor Paul Iske, chief failure officer van het Instituut voor Briljante Mislukkingen, onderzoeken we tijdens Het Nieuwe Produceren verschillende hoopgevende innovaties die het uiteindelijk niet hebben gered.

13.00 uur Start congres • Openingslezing prof. Paul Iske (Instituut voor Briljante Mislukkingen) • Keynote Marja Zonnevylle (General Manager Technology Portfolio, Shell)

Initiatiefnemers:

14.15 uur

Korte pauze

14.45 uur

Vervolg programma

Partners:

11.00 uur

Optioneel: rondleiding langs innovaties

12.00 uur

Ontvangst voor congres met lunch

• Pitches Enlightenmentz: Vertoro, Asbeter en TNO met methaanpyrolyse • Kort interview met Paul Iske over valkuilen innovaties 15.45 uur

Korte pauze

16.15 uur

Vervolg programma

• Afsluitende lezing Rob Stikkelman (TU Delft) • Bekendmaking winnaar Enlightenmentz 2019 17.00 uur

Netwerkborrel

18.00 uur

Einde congres

www.hetnieuweproduceren.nu/jaarcongres IMA Advertenties.indd Advertentie hele pagina 42019.indd 1

24-04-19 13:51 09:52 17-04-19

COMMENTAAR 5

De volgende generatie Afgelopen weekend had ik een interessante discussie met mijn jongste zwager. David is 27 jaar en hij heeft (eindelijk) het licht gezien. Lange tijd stond zijn leven in het teken van gamen en death metal gitaarmuziek. Er viel nauwelijks een zinnig gesprek met hem te voeren. ‘Zou ik net een vette kill maken, die gast was echt een n00b, had ik een lag.

Sick man.’ Tja, dan knik je maar wat…

Op enig moment is tot hem doorgedrongen dat hij hier niet eindeloos mee door kon gaan. Hij zocht uit met welke baan je veel geld kunt verdienen en besloot dat hij kaakchirurg wilde worden. We zagen een andere David. Serieus, toegewijd en vastbesloten om te worden aangenomen op de faculteit geneeskunde. Het is hem gelukt! Respect!

Zijn leukste vak is natuurkunde en vol enthousiasme vertelde hij over kwantummechanica. ‘Er is een waarnemeronafhankelijke werkelijkheid die uitgaat van mogelijkheden.

Allerlei natuurkundige grootheden zijn continue variabelen.’ Tja, dan knik je maar wat…

Als ik het zwaar aanzet, dan is David voor mij nu de personificatie van hoop voor komende generaties. David heeft gekozen voor geneeskunde. Goede zaak, want ook in de zorg hebben we te maken met tekorten. Hoe kunnen we er nu voor zorgen dat andere jongeren het licht zien en kiezen voor techniek? We hebben hier met de verkiezing van de Techniekheld 2019 iets in willen betekenen. Zoals de gekozen Techniekheld 2019 Pip van Dijk in het hoofdinterview zegt ‘passie steekt passie aan’ en daar geloof ik in. Daarom willen wij degenen die zeer gedreven en met enorm veel plezier met hun vak bezig zijn, de gelegenheid geven om hun verhaal te vertellen. Onbekend maakt onbemind, dus laten we deze verhalen delen. Pip van Dijk wil graag scholen gaan bezoeken. Jongeren vertellen welke mooie dingen er gebeuren in de industrie. Luuk de Jong was ook een van de kandidaten voor deze verkiezing. Zijn trotse moeder gaf nog een goede tip: ‘Met een opleiding in de zorg heb je uiteindelijk maar een paar keuzemogelijkheden. Met een techniekopleiding kun je eindeloos veel kanten op. Dat is echt een unique selling point dat te weinig wordt verkondigd. Dat zou je meer moeten uitdragen.’ Bij deze!

Laura van der Linde Reageren? laura@industrielinqs.nl

TRAFFIC

Breg Schoen 020 3122 088

COMMERCIEEL MANAGER NUMMER 4 - 2019

UITGAVE VAN

Industrielinqs pers en platform Gedempt Hamerkanaal 155 1021 KP Amsterdam

Janet Robben 020 3122 085 janet@industrielinqs.nl

MEDEWERKERS

Monique Harmsen, David van Baarle, Evi Husson, Inge Janse

LAY-OUT

BureauOMA BV, Wehl

COVER

Laura van der Linde

UITGEVER EN HOOFDREDACTIE Wim Raaijen 020 3122 081 wim.raaijen@industrielinqs.nl

Laura van der Linde 020 31 22 083 laura@industrielinqs.nl

EINDREDACTIE

Miriam Rook 020 3122 086 Liesbeth Schipper 020 3122 083 redactie@industrielinqs.nl

REDACTIE

Dagmar Aarts 020 3122 084 redactie@industrielinqs.nl

ADVERTENTIEVERKOOP

Jetvertising Rob Koppenol | rob@jetvertising.nl 070 3990 000 www.jetvertising.nl

DRUKWERK

PreVision Graphic Solutions

ABONNEMENTEN (EXCL. BTW) Nederland/België € 105,Introductie NL/B 25% € 78,50 Overig buitenland € 131,Losse verkoopprijs € 19,Studenten € 43,Proefabonnement 3 mnd € 30,50

OPZEGGEN

Dit magazine hanteert de opzegregels uit het verbintenissenrecht. Wij gaan er van uit dat u het blad ontvangt uit hoofde van uw beroep. Hierdoor wordt uw abonnement steeds stilzwijgend met een jaar verlengd. Proef- en kennismakingsabonnementen worden niet automatisch verlengd en stoppen na het aantal aangegeven nummers.

Opzeggen en wijzigen kan via abonnementen@industrielinqs.nl, per post of per telefoon. De opzegtermijn is acht weken voor het einde van uw abonnementsperiode. Als opzegdatum geldt de datum waarop uw opzegging door ons is ontvangen. Als u hierom verzoekt, ontvangt u een bevestiging van uw opzegging met daarin de definitieve einddatum van uw abonnement.

Overige vragen kunt u stellen via abonnementen@industrielinqs.nl of neem telefonisch contact met ons op via T 020 312 20 88.

Prijswijzigingen voorbehouden.

ISSN: 2211-6826 © Industrielinqs pers en platform BV Niets uit deze uitgave mag worden gereproduceerd zonder toestemming van de uitgever.

Papier binnenwerk: PAPER & BOARD MADE OF

AGRI-WASTE WWW.PAPERWISE.EU

Papier omslag:

INDUSTRIELINQS PERS EN PLATFORM

Gedempt Hamerkanaal 155 1021 KP Amsterdam +31(0)20 312 20 88 abonnementen@industrielinqs.nl

04

iMaintain 19

IMA C Commentaar Laura.indd 5

24-04-19 11:54

6 ACTUEEL

Duurzame asfaltinstallatie geopend

MEEST GELEZEN ONLINE 1. USG trapt af met turnaroundestafette op Chemelot Vanaf medio april wordt groot onderhoud uitgevoerd bij een aantal fabrieken op Chemelot.

Het gaat om turnarounds bij USG, Anqore, Vynova, Sabic, OCI Nitrogen en Arlanxeo.

Lees verder op pagina 7

2. Onjuiste werkinstructie oorzaak lek bij Shin-Etsu De emissie ontstond tijdens werkzaamheden aan een niveaumeter.

Volgens de Onderzoeksraad voor Veiligheid ontbrak een goede werkinstructie en misten de technici een adequate opleiding voor deze klus.

Lees verder op pagina 9

3. IJmuiden onderhoudshub voor windpark Hollandse Kust Zuid Als het park eenmaal is gebouwd en in gebruik genomen (uiterlijk 2023), gebeuren alle onderhouds- en beheer werkzaamheden die nodig zijn om het windpark operationeel te houden vanuit deze onderhoudshub.

Lees verder op deze pagina

IJmuiden onderhoudshub voor windpark Hollandse Kust Zuid

4. Gemeente Amsterdam vraagt ondersteuning bij aanpak wegtunnels

Toekomstige intensiteits- en frequentieverhogingen op het spoor zijn zonder meer onderhoud niet op te vangen, stelt Prorail. Dit blijkt uit het rapport ‘Staat van de infra’ dat ProRail heeft overhandigd aan het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat.

Lees verder op pagina 7

04 19 iMaintain

IMA D Actueel.indd 6

FOTO: HANS HILLEWAERT

De gemeente Amsterdam gaat binnen het programma Aanpak Wegtunnels Amsterdam drie tunnels en de Verkeerscentrale aanpakken. De gemeente heeft Tunnel Engineering Consultants (TEC) gevraagd daarbij te ondersteunen.

Lees verder op pagina 9

5. ProRail pleit voor hoger onderhoudsbudget

FOTO: PIXABAY

Eind maart is Asfalt Productie Tiel (APT) door directeur-generaal Rijkswaterstaat Michèle Blom officieel geopend. De nieuwe installatie van aandeelhouders Ballast Nedam, Boskalis en Van Gelder kan het meest circulaire asfalt produceren. De twee productiestromen in de installatie in Tiel kunnen verschillende mengsels asfalt produceren. Ook kunnen ze gericht worden verwarmd, wat een flinke energiebesparing oplevert.

De eerste productiestroom bevat secundair materiaal, zoals freesasfalt. Deze stroom wordt in een trommel indirect verwarmd met hete lucht. Dat voorkomt het verbranden van de bitumen, dat nog op het freesasfalt zit. Zo is het mogelijk het materiaal tot een hogere temperatuur te verwarmen dan in een traditionele asfaltinstallatie. De verwarmingslucht wordt opgevangen en opnieuw gebruikt, waardoor energie wordt bespaard. Schadelijke stoffen, zoals COx, NOx en SOx, worden direct thermisch na-verbrand, wat de uitstoot enorm verlaagt.

De tweede stroom bevat primaire stoffen, zoals zand en steenslag. Omdat de secundaire stoffen met hete lucht worden verwarmd, is het niet nodig om de temperatuur van de primaire stoffen extra te verhogen om de gewenste eindtemperatuur van het asfaltmengsel (primaire en secundaire stroom) te halen. Dat levert een gasbesparing van 35 procent op met een even hoge CO2-reductie.

De eerste asfalttonnen uit de nieuwe installatie liggen inmiddels al op de Nederlandse wegen. Jaarlijks verwacht de Asfalt Productie Tiel zo’n 500.000 ton te gaan produceren. De installatie voorziet ook innovaties op het gebied van asfalt, waaronder een nieuw type mengsel van zestig procent RZOAB. Dit is ZOAB-asfalt dat voor vijftig procent gemaakt is uit hergebruik van asfalt.

Vattenfall heeft ervoor gekozen om de zeehaven IJmuiden als uitvalsbasis te gebruiken voor de operationele en onderhoudactiviteiten voor windpark Hollandse Kust Zuid 1&2.

Als het park eenmaal is gebouwd en in gebruik genomen (uiterlijk 2023), gebeuren alle onderhouds- en beheer werkzaamheden die nodig zijn om het windpark operationeel te houden vanuit deze onderhoudshub.

Vattenfall en Zeehaven IJmuiden ontwikkelen hiervoor de benodigde faciliteiten in de IJmondhaven. In dit servicecentrum komt een kantoor om het personeel te huisvesten, een magazijn voor de reserve-onderdelen en een werkplaats. Ook is er ruimte voor het creëren van aanlegplekken voor de onderhoudsboten ofwel crew transfer vessels (ctv’s), die zullen worden gebruikt om het onderhoudspersoneel van en naar het windpark te varen. De verwachting is dat begin 2022 gestart wordt met de bouw van het windpark en dat er uiteindelijk zo’n veertig mensen zullen werken.

Zeehaven IJmuiden is gekozen vanwege haar ligging ten opzichte van Hollandse Kust Zuid en andere toekomstige windparken. Vattenfall opereert momenteel ook al haar bestaande windpark NoordZee Wind vanuit deze haven en heeft daarmee dus ook al ruime ervaring in deze regio.

Het servicecentrum wordt een duurzaam gebouw dat zoveel mogelijk zelfvoorzienend zal moeten worden. Op een groen dak komen zonnepanelen. Andere mogelijkheden waar nu naar gekeken wordt, zijn warmtepompen en andere energie neutrale toepassingen. Dat past bij de ambitie van Vattenfall om fossielvrij leven mogelijk te maken binnen één generatie.

Tegelijkertijd is een contract getekend met Windcat Workboats, gevestigd in IJmuiden.

Windcat Workboats werkt momenteel, samen met CMB Technologies, aan de ontwikkeling van een waterstof aangedreven boot. Naar verwachting is deze optie in 2020 gereed en gaat Vattenfall als een van de eerste bedrijven gebruikmaken van deze boten.

Abonnees lezen meer op www.imaintain.info

24-04-19 10:09

ACTUEEL 7

FOTO: PRORAIL | JOS VAN ZETTEN

ProRail pleit voor hoger onderhoudsbudget

BEDRIJVENNIEUWS

Toekomstige intensiteits- en frequentieverhogingen op het spoor zijn zonder meer onderhoud niet op te vangen, stelt Prorail. Dit blijkt uit het rapport ‘Staat van de infra’ dat ProRail heeft overhandigd aan het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat.

De infrastructuur in Nederland ligt er prima bij, zeker als je de levensduur in ogenschouw neemt. Maar technisch gezien veroudert de infra en is niet meer berekend op ontwikkelingen in extra vervoersvragen en andere materieelinzet. Het spoor in Nederland heeft een goede prijs-/kwaliteitverhouding. Treinen rijden steeds vaker op tijd en het aantal technische verstoringen daalt fors. ProRail en zijn aannemers hebben de beschikbaarheid van het spoor verbeterd door het accent te leggen op het voorkomen van (grotere) technische storingen. Technologische ontwikkelingen hebben daaraan bijgedragen. Met steeds slimmer wordende sensoren, big data en data-analyse zijn de prestaties structureel omhoog gegaan.

Maar de houdbaarheid van die prestaties lopen tegen het maximum aan. Op dezelfde voet verder, gaat op den duur leiden tot prestatieverlies. De komende jaren moet ProRail zijn strategie aanpassen om dezelfde kwaliteit te kunnen blijven bieden. Nu is de verdeling tussen onderhoud en vernieuwing 50-50. Omdat de afgelopen jaren vervangingen van het spoor en spoorsystemen zijn uitgesteld, moet er extra geld worden gestoken in vernieuwing.

Zo wordt de financiële behoefte voor vervanging en onderhoud de komende jaren hoger doordat de bovenleidingsportalen en het treinbeïnvloedingssysteem de komende jaren aan het eind van hun levensduur komen. Bovendien neemt de hoeveelheid uitgestelde vervanging toe door marktspanning in de bouw en de gestegen prijzen. Dit geldt met name voor wissels en spoor. En doordat de vervoersprognose stijgt en het treinmaterieel wijzigt, loopt een aantal systemen – zoals treinbeveiliging – tegen de technologische en functionele capaciteitsgrenzen aan. Denk hierbij aan de energievoorziening, treindetectie en spoorligging.

Pioneering Spirit plaatst topsides met recordlift Hefschip Pioneering Spirit heeft eind maart de topsides geïnstalleerd van het productieplatform en werknemersverblijf in het Johan Sverdrup-veld (Noorwegen). De topsides hadden samen een gewicht van 44.000 ton.

Eerst is de topside van het productieplatform geplaatst. Deze weegt 26.000 ton, is 72 meter hoog en 139 meter lang. De feitelijke installatie ervan duurde slechts vier uur.

Volgens All Seas, eigenaar van de Pioneering Spirit, is dit de zwaarste lift die ooit offshore is uitgevoerd.

Daarna werd het werknemersverblijf van 18.000 ton, 65 meter hoog en 105 meter lang geïnstalleerd in 3,5 uur.

In juni 2018 zijn al de topsides van het boorplatform in het Johan Sverdrup-veld geïnstalleerd. In 2022 keert de Pioneering Spirit terug om een tweede productieplatform te plaatsen van 27.000 ton. Het Johan Sverdrupveld is een van de grootste olievondsten in de Noordzee. Eenmaal in productie zal dit veld alleen al een kwart van de totale Noorse olieproductie vertegenwoordigen.

USG trapt af met turnaround-estafette op Chemelot

Taqa Energy ruimt onderzeese koepels en palen op

FOTO: CHEMELOT

Vanaf medio april wordt groot onderhoud uitgevoerd bij een aantal fabrieken op Chemelot. Het gaat om turnarounds bij USG, Anqore, Vynova, Sabic, OCI Nitrogen en Arlanxeo. Bij Sabic en OCI Nitrogen gaat het om twee turnarounds. De fabrieken worden een voor een stilgezet om deze van binnen en buiten te inspecteren, schoon te maken en waar nodig onderdelen te repareren, te vernieuwen of te verduurzamen. De onderhoudsstops nemen in totaal een aantal maanden in beslag, tot na de zomer. Op de piek van de werkzaamheden verwacht Chemelot 2.500 tijdelijke medewerkers extra op de locatie.

USG Industrial Utilities begint de turnaround-estafette met onderhoud aan een aantal stoomleidingen. Op Chemelot wordt stoom gebruikt voor het opwekken van energie of direct toegepast als energiebron in diverse fabrieken op het terrein.

Daarnaast wordt de ketel aangepakt. In 2018 werd al een tussenstop gepland om preinspecties te doen. Die inspecties bevestigden het vermoeden dat de conditie van de ketel slecht was. Het werd duidelijk dat er meer moest gebeuren dan alleen de geplande reguliere werkzaamheden bij een turnaround. De doorlooptijd van 25 dagen die daarvoor staat, is daarom uitgebreid naar maximaal 35 dagen.

Taqa Energy laat drie onderzeese beschermingskoepels en negen palen in de Noordzee ontmantelen. De klus is gegund aan Jumbo, dat in 2019/2020 aan de slag gaat met het verwijderen, transporteren en opruimen van de koepels en palen.

Het project maakt deel uit van het ontmantelingsprogramma voor de Noordzee. Daar bereikt een groot deel van de offshore olie- en gasinfrastructuur het einde van zijn productieve leven, waardoor het nu veilig moet worden verwijderd en opgeruimd.

De koepels en palen van Taqa bevinden zich ongeveer 35 kilometer ten noordwesten van Hoek van Holland, op een waterdiepte van 26 tot 28 meter. De pijpleidingen en umbilicals bij elke koepel zullen worden afgedekt.

04

iMaintain 19

IMA D Actueel.indd 7

24-04-19 10:09

3P Quality Services zoekt: 3P Quality Services B.V. is een onafhankelijk technisch inspectiebureau binnen de petrochemische industrie, process industrie, offshore en energiesector.

Wij bieden een breed scala aan support services, Onze sleutelwoorden zijn: Inspectie, Maintenance en Vendor inspectie activiteiten.

3P Quality Services B.V. bemiddelt vanuit een projectmatige aanpak en/of vanuit een vaste bemiddeling binnen de vakgebieden Engineering, Construction management, Shutdown management en Project management.

Voor diverse nationale en internationale functies op het gebied van inspectie en aanverwante diensten, zijn wij doorlopend op zoek naar:

QUALITY SERVICES

Werktuigbouwkundigen MBO/HBO niveau De ideale kandidaten beschikken minimaal over: • MBO/HBO werktuigbouwkunde • Opleiding IKT/SKK (II/III) – en/of MLT/EWT/IWT • Beheersing van Microsoft Office • Goede contactuele eigenschappen • Grote mate van zelfstandigheid 3P Quality Services biedt kansen en mogelijkheden ook voor 50 plussers en starters op de arbeidsmarkt. 3P Quality Services is gecertificeerd volgens ISO 9001/VCA. Een kwaliteitsgarantie gaat echter niet alleen om systemen en standaarden, maar vooral om mensen. Daarom investeren wij voortdurend in onze professionals door middel van opleidingen en coaching.

Voor meer informatie en vragen kunt u contact opnemen met Dhr. C.J. de Graaf of Dhr. K. van Oevelen T +31(0)161 438 500.

Bent u onze juiste kandidaat? Mail dan uw sollicitatie met CV naar 3pqs@3pgroup.com onder vermelding van 3P zoekt werktuigbouwkundigen en jong talent.

IMA Advertenties.indd 8

3P zoekt ook jong talent 3P heeft in samenwerking met diverse klanten een overeenkomst om jonge talenten een kans te geven. 3P en onze klanten willen graag investeren voor nu en in de toekomst en 3P verzoekt kandidaten die als lasser of NDO-er reeds 5 jaar ervaring hebben en een MTS diploma hebben en/of dit willen behalen te solliciteren.

In overleg en in samenwerking met onze klanten zoekt 3P een geschikte werklocatie om op termijn door te groeien naar een volwaardige QC-er en/of inspecteur.

Voor een volledig overzicht van de vacatures bekijk het aanbod op: www.3pgroup.com

Continuïteit door deskundigheid.

24-04-19 09:52

ACTUEEL 9

FOTO: PXHERE

Onjuiste werkinstructie oorzaak lek bij Shin-Etsu

BEDRIJVENNIEUWS

Tijdens een vier uur durende emissie kwam in augustus 2016 bij Shin-Etsu in RotterdamBotlek de brandbare en carcinogene stof vinylchloride vrij in de atmosfeer. De emissie ontstond tijdens werkzaamheden aan een niveaumeter, waarbij onbedoeld een opening in de daaraan gekoppelde opslagtank ontstond. Volgens de Onderzoeksraad voor Veiligheid ontbrak een goede werkinstructie en misten de technici een adequate opleiding voor deze specifieke klus.

De directe oorzaak van de vinylchlorideemissie op 23 augustus 2016 is het losraken van de radarprobe van de niveaumeter uit de flens op een opslagtank voor vinylchloride. Als gevolg van corrosie kwam bij het losschroeven van de transmitterkop onbedoeld ook de radarprobe los, waardoor vinylchloride kon uitstromen.

Shin-Etsu produceert in Rotterdam vinylchloride monomeer, de grondstof voor de productie van polyvinylchloride (PVC). De productie van PVC vindt plaats op bij het bedrijf in Pernis.

Volgens de Raad waren de technici niet specifiek opgeleid en hadden zij geen werkinstructie voor het verwisselen van de transmitterkop. De Onderzoeksraad: ‘Van een BRZO-bedrijf wordt verwacht dat alleen aan een in gebruik zijnde opslagtank met gevaarlijke stoffen wordt gewerkt als de veiligheid van technici en omgeving is geborgd.

Adequate opleiding en werkinstructies zijn daar een onderdeel van. Zowel in de originele werkvergunning en LMRA, als in de latere acties werd geen rekening gehouden met de mogelijkheid dat vinylchloride vrij kon komen tijdens het werken aan de gevulde tank.’

Ook bij de tweede poging de transmitterkop los te schroeven zijn de technici zonder passende persoonlijke beschermingsmiddelen, waaronder adembescherming, aan het werk gegaan. De technici hebben door hun eigen reactie kunnen voorkomen dat zij in direct contact kwamen met het brandbare en toxische vinylchloride.

Volgens de Onderzoeksraad hoort een BRZO-bedrijf zowel de mogelijkheid van corrosie of tenminste het falen van de flens als het optreden van een onbedoelde emissie tijdens het werken aan een tank als mogelijke scenario’s te onderkennen en daarop voorbereid te zijn. Gezien de gevaar eigenschappen van vinylchloride constateert de Raad dat deze medewerkers hierdoor een groot en vermijdbaar risico hebben gelopen.

Sabic traint medewerkers in nieuw centrum

De gemeente Amsterdam gaat binnen het programma Aanpak Wegtunnels Amsterdam drie tunnels en de Verkeerscentrale aanpakken. De gemeente heeft Tunnel Engineering Consultants (TEC) gevraagd daarbij te ondersteunen. TEC is een permanent samenwerkingsverband van Royal HaskoningDHV en Witteveen+Bos. De combinatie werkt binnen dit project samen met partner Covalent ITS voor de industriële automatisering.

Na enkele grote tunnelbranden in de Alpen zijn de veiligheidseisen voor wegtunnels langer dan 250 meter strenger geworden.

Vanaf 1 mei 2019 moeten alle Nederlandse tunnels voldoen aan de laatste wetgeving.

Amsterdam heeft vijf tunnels, waarvan er twee niet voldoen aan de nieuwe eisen. Zodra de renovatie van de IJtunnel is afgerond moet alleen nog de Piet Heintunnel worden aangepakt om te voldoen aan de nieuwe wetgeving. In 2018 werd duidelijk dat er meer tijd nodig is voor de voorbereiding van de renovatie van deze tunnel. De renovatie begint daarom pas in het voorjaar van 2021 en duurt naar verwachting tot de zomer van 2022.

Daarnaast worden binnen het programma Aanpak Wegtunnels Amsterdam ook de Arenatunnel, de Michiel de Ruijtertunnel en de Verkeerscentrale aangepakt. In de Amsterdam Arenatunnel worden de technische installaties verbeterd en in de Michiel de Ruijtertunnel wordt de brandbestendigheid van het beton verbeterd.

FOTO: ERIK ZACHTE

Gemeente Amsterdam vraagt ondersteuning bij aanpak wegtunnels

Sabic Bergen op Zoom traint de komende vijftien weken ruim twaalfhonderd medewerkers in haar nieuwe safety skills center. In de nagebootste fabriekshal worden de medewerkers getraind op het gebied van veiligheid. Aanleiding is de turnaround die in oktober plaats vindt.

Het groot onderhoud aan de vier chemische fabrieken vindt eens in de vier jaar plaats. Uit de vorige evaluatie bleek bij de verschillende betrokken bedrijven behoefte te zijn om het project samen voor te bereiden. Niet alleen op inhoud, maar ook op het samenwerken als een team.

‘Sabic heeft veiligheid hoog in het vaandel staan’, stelt general manager Dieter Hollmann. ‘Wij trainen onze medewerkers daarin voortdurend. Ik vind het enorm belangrijk dat we ook de voorbereiding op de turnaround nu samen met onze aannemers oppakken. Hoe beter de samenwerking, hoe veiliger en efficiënter we dit traject kunnen doorlopen.’

In diverse compartimenten van de loods komen tijdens de trainingen de ‘life saving rules’ aan bod, vastgestelde normen om veilig te werken. Zo wordt er uitleg gegeven, opdrachten uitgevoerd en geoefend met acteurs, om het veiligheidsbewustzijn bij iedere medewerker aan de onderhoudsstop zo maximaal mogelijk te krijgen.

Het trainingscentrum is opgezet door Sabic in samenwerking met Symbiosis, een samenwerkingsverband van alle aannemers die op het Sabicterrein werken. Dat zijn dagelijks een paar honderd medewerkers.

In de toekomst wordt dit centrum ook voor andere trainingen op het gebied van veiligheid gebruikt.

uw mailbox?

Al het nineuvoworsoninze nieuwsbrief op

iMaintain.info!

Meld u aa

04

iMaintain 19

IMA D Actueel.indd 9

24-04-19 10:09

10 INTERVIEW

Pip van Dijk uitgeroepen tot Techniekheld 2019

Techniekheld 2019 Pip van Dijk: ‘Als je niet samenwerkt tussen verschillende afdelingen, gaat er zo veel fout.’

04 19 iMaintain

IMA H Hoofdinterview.indd 10

Abonnees lezen meer op www.imaintain.info

24-04-19 10:21

INTERVIEW 11

Hij vindt dat een goede technicus een installatie zowel moet kunnen bedienen als onderhouden. ‘Als een pomp kapot gaat, dan trek ik iedereen erbij als hij open gaat voor reparatie. Inmiddels is dat voor de mannen geen kwestie meer van moeten, maar van willen. Ze willen weten hoe iets werkt.’ Het is een van de redenen waarom Pip van Dijk is uitgeroepen tot Techniekheld 2019.

De passie voor techniek, die bij Pip van Dijk zeer groot is, is ontstaan bij de Koninklijke Marine. ‘Ik had geen flauw idee wat ik wilde worden. Ik was zoekende. Een klasgenoot kreeg het advies om naar de Marine te gaan. Onder het mom van ‘als hij het kan, kan ik het ook’, heb ik me toen ook aangemeld. En dat terwijl ik nog nooit op een boot had gezeten.’ Toch was het voor Van Dijk een hele goede keus. ‘Ik maakte hier voor het eerst kennis met techniek en ik wist gelijk: dit is het. Dit vind ik mooi.’

de gel van de lithium-ion accu’s komt carbon black als toevoeging en dit draagt bij aan de laaddichtheid. Dit is voor de snelheid van laden en ontladen heel belangrijk. Hier stellen we steeds hogere eisen aan.’ Met de opmars van het elektrisch rijden en de razendsnelle ontwikkeling op het gebied van mobiele telefonie is de vraag naar deze technologie in een kort tijdsbestek enorm gegroeid. ‘Het is nieuwe business en daarom hebben we er bewust voor gekozen om Pip hierin een belangrijke rol te laten spelen.’

Carbon black

Overleggen

Pip van Dijk – die eigenlijk Peter heet maar door iedereen Pip wordt genoemd – is sinds zeven jaar werkzaam als voorman bij Cabot. Op de productielocatie in Rotterdam Botlek produceert Cabot carbon black voor de versterking van elastomeren – denk aan het gebruik in autobanden en in waterdichte afdichtingsrubbers, en speciale carbon black voor een brede verscheidenheid aan toepassingen. Arthur van Berge Henegouwen is hier operations manager. ‘Een ontwikkeling van de laatste jaren is de toepassing van speciale carbon black in batterijen voor bijvoorbeeld mobiele telefoons en elektrische auto’s. In

Volgens Van Berge Henegouwen is Van Dijk als geen ander in staat om ervoor te zorgen dat mensen begrijpen hoe dingen werken en om mensen te laten samenwerken. In zijn beleving zijn dit twee eigenschappen die onontbeerlijk zijn als je je gaat bezighouden met nieuwe technologieën. ‘In de techniek zie je vaak dat mensen heel erg met hun eigen ding bezig zijn. Hun eigen vakgebied, hun eigen afdeling of taak of opdracht. Wij hebben gezien wat er kan gebeuren als je de disciplines bij elkaar brengt, als je mensen vanuit verschillende afdelingen met elkaar laat samenwerken. Iedereen

FOTO: WIM RAAIJEN

“

IMA H Hoofdinterview.indd 11

Laura van der Linde

Pip van Dijk: ‘Als je, net als ik, plezier hebt in je werk, draag dit uit. Wees trots op je vak.’

04

iMaintain 19

24-04-19 10:21

FOTO: WIM RAAIJEN

12 INTERVIEW

“

Je moet continu bij blijven leren. Als je dat niet doet, raak je achter.’

brengt zijn eigen kennis in om uiteindelijk te komen tot verbeteringen. Pip is hierin een belangrijke schakel.’

Van Dijk ziet dit zelf ook als een onderdeel van zijn werk. ‘Techniek is voor mij dat je weet hoe je iets kunt bedienen en weet hoe het werkt, maar minstens zo belangrijk is dat je daarin niet alleen staat. Ik wil heel graag mijn kennis delen en ervoor zorgen dat iedereen er zo in staat.’ Zijn collega’s noemen hem een inspirerende en motiverende voorman.

Van Dijk vindt het gewoon mooi om te verbinden. ‘Ik praat met mensen. Als we er niet uit komen dan gaan we even bij elkaar zitten en dan heeft iedereen ideeën. Samen los je een probleem op.’

Van Dijk vindt ook dat bij het plegen van onderhoud niet puur naar dat onderdeel moet worden gekeken. ‘Alles is met alles

verbonden. Je moet nagaan wat de consequenties zijn van je aanpassingen op alle andere onderdelen. Het sleutelwoord is hier overleggen! Als je dat doet, heb je een goede werkvergunning, goede LOTO, goede planning. En zodra de fabriek dan weer draait, is iedereen blij.’

Minder op de vloer Die intrinsieke motivatie om samen te werken is, net als de liefde voor techniek, ontstaan bij de Marine. ‘Als je midden op de grote oceaan dobbert en er gaat iets kapot, dan besef je dat je elkaar nodig hebt. Ik heb vanuit die strakke gedisciplineerde wereld dus ook echt leren samenwerken. Je bent op elkaar aangewezen, maar ook op je eigen kennis. Je moet weten hoe het in elkaar zit en hoe het werkt.’ Overigens is Van Dijk nog

altijd als vrijwilliger werkzaam op een exMarine-boot, de AMS 60 Bernisse.

De 61-jarige Van Dijk heeft gezien dat het werk in de afgelopen decennia sterk is veranderd. ‘Vroeger liepen er kleine ploegjes op een fabrieksterrein die inspecties uitvoerden en dan onderhoud pleegden. In de jaren negentig werd dit meer gecentraliseerd. Er kwamen controlekamers voor de hele fabriek, computergestuurd. Doordat mensen zelf minder op de vloer aanwezig zijn, weten ze niet wat de oorzaak is van een storing. Dan volgt er een algemene melding dat de ventilator het niet doet. Maar als je kennis van zaken hebt, als je weet hoe dingen werken, dan kun je specifieker zijn. Dan weet je bijvoorbeeld dat de oliekering eruit ligt.

Dat stukje kennis, als je dat hebt en deelt, dan scheelt dit werk.’

Van Dijk probeert dit zijn collega’s te leren. ‘Ik leer ze de techniek. Dan ga je er anders mee om. Dan gaat het over technische kennis, maar ook over de samenwerking binnen een bedrijf. Als je niet samenwerkt tussen verschillende afdelingen, gaat er zo veel fout.’

04 19 iMaintain

IMA H Hoofdinterview.indd 12

24-04-19 10:21

INTERVIEW 13

Van Berge Henegouwen geeft een voorbeeld over hoe Van Dijk ervoor zorgt dat de medewerkers weten hoe iets technisch in elkaar zit. ‘Voorheen, als er een pomp kapot ging, dan werd de technische dienst erbij gehaald. Pip vond dat de operators mee moesten kijken, moesten helpen met het openmaken. En als het even kon dan liet hij de mannen van de middagploeg ook nog even mee kijken.’ In het begin was er wel een beetje weerstand.

‘Maar inmiddels vinden de mannen het fantastisch. Soms kunnen ze nu zelf de pomp herstellen. Ze herkennen nu ook de voortekenen en signaleren tijdig dat iets kapot dreigt te gaan. Als er dan toch een storing is, kunnen ze gerichter aangeven waar het aan ligt. Dat voelt voor iedereen goed.’

Zoals Van Dijk zijn gedegen, ambachtelijke vakkennis deelt met nieuwe, jonge medewerkers, zo leert hij ook van hen.

Van Dijk vindt dit vanzelfsprekend. ‘Je moet continu bij blijven leren. Als je dat niet doet, raak je achter. Bovendien, als je de groep een beetje leidt, moet je wel weten waar je over praat.’ Van handregelen naar pneumatiek en nu de elektronica.

Van Dijk heeft in iedere fase zijn werk gedaan en bijgeleerd. ‘Ik merk dat het echte sleutelen minder wordt, want een transmitter wordt nu bijvoorbeeld uitgelezen met een computer. Maar voor bijvoorbeeld afsluiters is er niet zo heel veel veranderd hoor. Dat blijft een sleutelobject.’

FOTO: CABOT

Kapotte pomp

Pip van Dijk (Techniekheld 2019) en Arthur van Berge Henegouwen

Verbeteren Als je begrijpt hoe het werkt en kunt meedenken over oplossingen, dan kun je ook meedenken over verbeteringen, is de stellige mening van Van Dijk. ‘We hebben onlangs een nieuwe reactor ontwikkeld die een speciaal soort carbon black maakt.’ Het proces begint met fluffy, een vaste stof dat zich gedraagt als water. Dit komt in een tank. ‘Na iedere volle tank veranderen de instellingen. Dit komt zo nauw dat die tank eerst leeg moet voordat we een volgende batch kunnen maken en dat kost heel veel geld.’ Van Dijk heeft toen samen met de unit engineers gekeken of dat niet anders kon. ‘Nu hebben we in de leiding die naar het filter gaat, dus voor het in de tank terecht komt, een monsterpunt gemaakt zodat we daar kunnen meten. Dat hoeft dan niet in de tank en scheelt enorm veel geld.’

Van Berge Henegouwen is blij met zoveel innovativiteit en zelfinitiatief in zijn team.

‘De industrie is behoorlijk aan wetten en regels gebonden en dat kan wat beknellend voelen. Toch moet je als management ruimte geven aan verbeteringen. Die zijn goed voor je proces, maar ook voor de moraal op de werkvloer. Als medewerkers toch een bepaalde mate van vrijheid hebben, dan geeft dit veel voldoening.’

Passie voor techniek Vanwege al zijn kwaliteiten is Pip van Dijk tijdens de beurs Maintenance NEXT in Rotterdam Ahoy uitgeroepen tot Techniekheld 2019. Volgens de jury waren er vier geweldige kandidaten waarmee duidelijk werd dat er in de Nederlandse industrie nog altijd veel passie voor techniek aanwezig is.

Nevendoel van deze verkiezing is om jongeren te inspireren om ook te kiezen voor techniek. Van Dijk is hier op zijn eigen terrein al mee bezig. ‘Als we een stagiair binnen krijgen, dan moet je zo iemand niet inzetten voor de suffe klusjes.

Hem van het kastje naar de muur en weer terug laten lopen, dat is geen opleiden.

Zorg ervoor dat zijn stage zinvol is. Laat hem in alle werkzaamheden mee lopen.

Misschien is het wel een toekomstige techniekheld, maar dan moet je dat vlammetje wel aanwakkeren.’ Van Dijk vindt eigenlijk dat het interesseren voor techniek al op de lagere en middelbare school moet beginnen. Nu hij zichzelf Techniekheld 2019 mag noemen, wil hij deze taak graag op zich nemen. ‘Passie steekt passie aan. Dus als je, net als ik, plezier hebt in je werk, draag dit uit. Wees trots op je vak.’ ■

04

iMaintain 19

IMA H Hoofdinterview.indd 13

24-04-19 10:21

14 THEMA: VEILIGHEID

Vergunning net zo begrijpelijk als het weerbericht Wie nu wil begrijpen aan welke eisen risicovolle bedrijven allemaal moeten voldoen, moet stapels vergunningen doorspitten en de ingewikkelde stof ook nog eens begrijpen. Daar gaat verandering in komen. De provincie Zuid-Holland en de DCMR Milieudienst Rijnmond gaan het aanvragen, controleren en inzien van vergunningen eenvoudiger maken.

De gegevens over de regels waar bedrijven aan moeten voldoen, komen in 2022 digitaal beschikbaar in de zogenoemde Altijd Actuele Digitale Vergunning (AADV).

Dit zorgt voor minder rompslomp voor bedrijven, vergunningverlener en toezichthouder. Daarnaast wordt het voor inwoners gemakkelijker om na te zoeken welke eventuele risico’s er in hun omgeving spelen en hoe de provincie en de omgevingsdiensten toezien op het inperken van die risico’s.

Dagmar Aarts

Weerman Nederland telt ongeveer 450 risicovolle bedrijven, waarvan er ruim 160 in ZuidHolland en Zeeland staan. Zes gespecialiseerde omgevingsdiensten zijn in ons land verantwoordelijk voor de vergunningverlening, handhaving en het toezicht. In Zuid-Holland en Zeeland voert de DCMR Milieudienst Rijnmond deze taken namens beide provincies uit.

Vergunningen zijn nu ook al online te vinden, dat is namelijk wettelijk verplicht.

‘Maar het is totaal niet inzichtelijk’, zegt Axel Pel, bureauhoofd afdeling reguleren en advies – industrie bij DCMR. ‘Een vergunning voor een bedrijf is ingewikkeld en het is droge stof. Voor de gemiddelde burger is er niet doorheen te komen. Wij gaan het nu toegankelijker maken. Hoe? Ik vergelijk het wel eens met het weerbericht. Meteorologen praten onderling in specialistische termen. Maar een weerman van het journaal kan over het weer vertellen zodat iedereen het begrijpt en het bericht ook nog trouw is aan de complexe inhoud die er achter zit.’

Lang proces Het aanvragen van een vergunning is een lang en complex proces. Pel: ‘Er gaan allerlei stukken heen en weer tussen het bedrijf en ons. Er zitten een aantal stappen in waarin je de rijkheid van de informatie die is opgebouwd weer hele-

04 19 iMaintain

IMA I Thema.indd 14

maal kwijtraakt. Als je bijvoorbeeld een raffinaderij wilt neerzetten, dan wordt dat gemodelleerd in 3D. Er worden allerlei berekeningen gedaan over de hoeveelheid geluid, veiligheidseisen, emissies enzovoort. Maar bij DCMR slaan we dat hele rijke 3D-model plat en maken er een PDF of Word-document van.’

Daar gaat DCMR vervolgens mee rekenen en controleren. Met de uiteindelijke PDF kan het bedrijf aan de slag. Pel: ‘Het bedrijf moet het vervolgens weer opbouwen en inregelen in zijn procesbesturingssoftware om ervoor te zorgen dat ze zich aan de regels kunnen houden. We willen nu een infrastructuur maken die het delen eenvoudiger maakt.’

Eén document met vergunningen in plaats van twintig.

Extreem onoverzichtelijk Dat betekent dat er straks minder handelingen nodig zijn om informatie aan elkaar te geven, waardoor het vergunningstraject korter wordt. Ook een aanpassing wordt veel gemakkelijker. Als een fabriek een tijdje draait en wat wil aanpassen of als regelgeving verandert, is dat nu een heel proces. Pel: ‘Je moet dan weer helemaal vanaf nul beginnen en er komt een nieuw document boven op het oorspronkelijke document te liggen.’

In dat nieuwe document wordt steeds naar het originele document verwezen. ‘Om de totale vergunningssituatie te kennen, moet je door allebei die documenten heen’, legt Pel uit. ‘Met twee documenten is dat nog wel te doen, maar in de loop van een jaar of tien kunnen dat er zomaar twintig worden. Dat maakt het extreem

Abonnees lezen meer op www.imaintain.info

24-04-19 10:22

FOTO: PEXELS

THEMA: VEILIGHEID 15

Op dit moment wordt gewerkt aan een proefapplicatie. Een groot aantal bedrijven is uitgenodigd om mee te kijken tijdens het proces

onoverzichtelijk voor iedereen die iets met die vergunningen moet doen. Het is echt belangrijk dat de AADV er komt.’

Bij een aanpassing van een vergunning wordt voortaan de informatie die er al is, hergebruikt en worden nog een paar aanvullingen gevraagd. Pel: ‘De kern van het hele idee is dat er één document ontstaat waarin de voorschriften staan die

gelden voor het bedrijf. Je kan hierdoor in één keer zien waar een bedrijf zich aan moet houden. Er zit wel een tijdsmachine achter, waarin je kan uitzoeken wat er bijvoorbeeld vijf jaar geleden is vergund.’

Op dit moment wordt gewerkt aan een proefapplicatie. Een groot aantal bedrijven is uitgenodigd om mee te kijken tijdens het proces zodat zij kunnen meeden-

ken wat zinvol voor hen is. Ook wordt al samengewerkt met de omgevingsdiensten van Midden- en West-Brabant en Noordzeekanaalgebied. Pel: ‘Uiteindelijk willen we de vergunningen van alle BRZO-bedrijven in Nederland toegankelijk maken.

En als we dat hebben gedaan, willen we dat ook voor andere, niet-BRZO-bedrijven gaan doen.’ ■

Omgevingswet De Altijd Actuele Digitale Vergunning (AADV) sluit goed aan bij de nieuwe Omgevingswet. Deze treedt in 2021 in werking.

DCMR ziet de nieuwe Omgevingswet volgens Axel Pel als kans om flinke stappen vooruit te maken. ‘Begrippen worden veranderd en termijnen worden aangepast. Wij moeten daardoor sowieso onze processen veranderen.’

Het omgevingsrecht bestaat nu uit tientallen wetten en honderden regelingen voor ruimte, wonen, infrastructuur, milieu, natuur en water. Zij hebben allemaal hun eigen uitgangspunten, werkwijzen en eisen. De wetgeving is te ingewikkeld geworden voor de mensen die ermee werken. Daardoor duurt het bijvoorbeeld

langer voordat een project kan starten. Het kabinet maakt het omgevingsrecht makkelijker en voegt alle regelingen samen in de Omgevingswet. Een aanvraag wordt dan in één keer aan alle regels getoetst. Er is negentig miljoen euro beschikbaar gemaakt voor de inwerkingtreding van de Omgevingswet en het bijbehorend digitaal stelsel.

Voor bedrijven betekent de nieuwe Omgevingswet onder andere dat onderzoeksgegevens langer geldig zijn. Hierdoor is het makkelijker om ze opnieuw te gebruiken. Sommige onderzoeken zijn helemaal niet meer nodig. Dit betekent minder kosten.

04

iMaintain 19

IMA I Thema.indd 15

24-04-19 10:22

16 ASSET MANAGEMENT

Integraal team moderniseert draaibruggen Gent-Terneuzen Een lastig project leidde uiteindelijk tot wat misschien wel de samenwerkingsvorm van de toekomst wordt. In die toekomst is er geen onderscheid meer tussen de aanbiedende en uitvoerende partij, maar zijn ze onderdeel van één team. Daarmee neemt niet alleen het werkplezier toe, maar zeker ook de efficiency en kwaliteit.

David van Baarle

04 19 iMaintain

IMA O Draaibruggen.indd 16

Acht jaar geleden besloot Rijkswaterstaat dat veertien grote brug- en sluisobjecten in Zeeland op afstand moeten worden bediend. Dit als onderdeel van de vaarwegcorridor-aanpak die tot een betere doorstroming van het verkeer moet leiden. Om dit voor elkaar te krijgen moest onder meer een glasvezelnetwerk worden aangelegd als ook de ICT worden aangepast. De Modernisering Bediening Objecten Zeeland (MOBZ), zoals het project heette, trok een zware wissel op de verhoudingen tussen Rijkswaterstaat en opdrachtnemer Engie. Projectmanager Erwin Beishuizen van Engie: ‘Met een aanneemsom van ruim vijftig miljoen euro hadden we een fantastisch project binnengehaald. Rijkswaterstaat had de opdracht nog op traditionele wijze aanbesteed en we pakten projectgewijs de Kreekraksluis, de Post- en Vlakebruggen, de West- en de Oostsluis aan. In de tussentijd hadden we al veel discussies over de contracten, over de verdeling van kosten en risico’s en ontwerpbeslissingen. Op den duur waren we allemaal niet meer zo heel blij met de manier waarop we samenwerkten.’

Een aantal grote marktpartijen, waaronder Rijkswaterstaat, had niet lang daarvoor hun Marktvisie gepresenteerd, waarin ze onder meer aangaven constructiever te willen samenwerken met de markt. De weg- en waterbeheerder ziet steeds meer een wederzijdse afhankelijkheid van aannemers en opdrachtgevers en zoekt naar samenwerkingsvormen waar beide partijen het beste tot hun recht komen. ‘De traditionele manier van aanbesteden leidt vaak tot frustraties’, zegt Fons Bots van Rijkswaterstaat. Bots is contractmanager en kan uit eigen ervaring spreken. ‘Normaal gesproken spreken wij met de asset managers over de wensen en vertalen dat naar een specificatie. Dan vragen we de markt uit om vervolgens de economisch meest voordelige inschrijving uit te kiezen.

Wij richten onze projectorganisatie in,

net als de partij die de opdracht vergund heeft gekregen en vervolgens controleren we elkaar of we ons wel aan de afspraken houden.’

Marktvisie In de nieuwe Marktvisie van Rijkswaterstaat hebben alle spelers in de keten invloed op het functioneren van de sector en nemen ze de verantwoordelijkheid die daarbij komt kijken. De betrokkenen analyseren samen de opgave, zoeken naar de beste oplossing en bepalen samen welke vorm van samenwerking het beste past.

Dat kan zijn in de klassieke verhouding van opdrachtgever-opdrachtnemer, maar ook in co-creatie of door alliantievorming.

Bots: ‘In het pakket van MOBZ zaten ook de modernisering en renovatie van twee draaibruggen. In plaats van afscheid te nemen, besloten we deze objecten gezamenlijk aan te pakken volgens de principes van de Marktvisie. Dit onderdeel van MOBZ is door ons omgedoopt in het project draaibruggen kanaal Gent-Terneuzen (DKGT, red.).’

De twee draaibruggen zijn een sterk staaltje engineering. De bruggen bij Sas van Gent en Sluiskil bieden een N-wegverbinding over het kanaal van Gent naar Terneuzen. Over de Draaibrug Sluiskil loopt bovendien een spoorverbinding. Beide bruggen stammen uit de jaren zestig en bestaan uit een stalen vakwerkconstructie.

Het bijzondere aan de bruggen is dat ze de zwaarste draaibruggen in Nederland zijn en worden aangedreven door elektrische ‘locomotieven’.

Eén team In het aanbestedingsproces kijkt Rijkswaterstaat nog steeds naar de economisch meest voordelige inschrijving. Maar behalve te kijken naar kwaliteit en prijs, wordt ook beoordeeld of de inschrijving reëel is.

Bots: ‘In het verleden vielen namelijk nog wel eens bedrijven om omdat ze te laag

Abonnees lezen meer op www.imaintain.info

24-04-19 10:16

FOTO’S: RIJKSWATERSTAAT|JOOP VAN HOUDT

ASSET MANAGEMENT 17

Draaibrug Sas van Gent

hadden ingezet om de gunning te kunnen winnen. Een faillissement is niet alleen vervelend voor de betreffende aannemer, maar projecten lopen ook vertraging op.

Daarbij is Rijkswaterstaat een publieke partij en we voelen het als een maatschappelijke plicht de bouw- en infrasector gezond te houden.’

Ook de risicoverdeling is een heet hangijzer. Veel complexe projecten aan de Rijks (vaar)wegen kennen nogal wat onzekerheden. Kunstwerken hebben vaak een hoge leeftijd en zijn bijna allemaal uniek.

Daardoor is niet altijd duidelijk wat een opdrachtnemer allemaal tegenkomt in de uitvoeringsfase. Door die onzekerheden veranderde de scope van projecten nogal eens, wat tot veel discussies leidde over de meerkosten. Als partijen als partners in een project samenwerken, kun je veel sneller tot oplossingsrichtingen komen zonder over kosten en risico’s te bakkeleien.

Beishuizen: ‘Normaal gesproken hebben opdrachtgever en opdrachtnemer een gespiegelde organisatie, ofwel zijn alle functies dubbel uitgevoerd, waarbij opdrachtgever toetst of de opdrachtnemer het werk conform de eisen realiseert. Wij keken gezamenlijk hoe onze projectorganisatie eruit moest komen te zien en welke

rollen het beste door welke medewerker konden worden ingevuld. Daarbij speelde de kennis en competenties van de medewerkers een rol, maar ook de positie van de moederorganisatie. Zo is het richting omgevingspartijen gemakkelijker om een echte Rijkswaterstater naar voren te kunnen schuiven. Terwijl de daadwerkelijke projectuitvoering zoals het maken van ontwerpen en uitvoeren van werkzaamheden typische taken voor Engie zijn. We lieten het omgevingsmanagement dan ook door een Rijkswaterstaatmedewerker invullen, terwijl Engie de projectmanager leverde.’

Bots (Rijkswaterstaat): ‘In plaats van zelf te verzinnen hoe we zo’n klus moeten aanpakken, halen we de informatie nu direct bij de ervaren technici.’

Vroeg betrokken Het feit dat Engie al in de verkenningsfase bij het project betrokken was, leverde veel voordelen op. ‘We konden volledig samen

de scope bepalen’, zegt Beishuizen. ‘We zaten gezamenlijk aan tafel bij het overleg met het district en konden onze vragen stellen over de verwachte uitwerking van eisen. Doordat we er zo vroeg bij waren konden onze technische mensen al direct in overleg met de beheerders van de bruggen. Dat was vooral handig in de vraagspecificatie omdat ze dieper konden ingaan op de achtergrond van bepaalde eisen. Als een brugwachter bijvoorbeeld een bepaalde kwaliteit beeldopname wenst, zet je normaal gesproken in de vraagspecificatie een bepaalde range neer van, bij wijze van spreken, net zichtbaar tot heel scherp. Als een brugwachter, die straks vanuit de controlekamer zijn werk moet doen, echter laat zien hoe een scherp beeld zijn werk kan vereenvoudigen, worden toch andere keuzes gemaakt. Een iets duurdere camera kan het werkplezier misschien wel vergroten, terwijl juist op andere technische systemen kan worden bespaard.

Bots: ‘Het is voor ons heel prettig dat de technici van Engie direct kunnen praten met de beheerders. Ze spreken dezelfde taal en snappen goed welke wensen ze hebben. Zo moeten in het project onderwaterkabels worden aangelegd, wat best

04

iMaintain 19

IMA O Draaibruggen.indd 17

24-04-19 10:16

[Sch

INNOVATIEKRACHT | SPIJKENISSE | 20 JUNI

rijf

nu i

n]

THE HUMAN ELEMENT Ondanks de toenemende automatisering, digitalisering en robotisering blijven mensen een cruciale rol spelen in de industrie. Maar die verandert wel. Wat wordt er in de nabije en verdere toekomst verwacht van medewerkers? Welke nieuwe functies ontstaan en welke verdwijnen? En hoe kunnen mens en machine er voor zorgen dat het werk nog veiliger wordt gedaan? Welke beslissende rol spelen mensen bij de gewenste verduurzaming van processen?

Tijdens Deltavisie 2019 onderzoeken we The Human Element.

In de avond wordt de opvolger van Niels Smits gekozen, tijdens de bekendmaking van de Plant Manager of the Year 2019. Ook wordt voor de vijfde maal de VOMI Safety eXperience Award uitgereikt.

Een dag om niet te missen!

Initiatiefnemer:

Contentpartners:

Programma 10.15 uur

Ontvangst en registratie

11.00 uur Aanvang ochtendprogramma • Openingslezing Mark van Baal (Follow This) • Keynote 12.30 uur

Netwerklunch

13.30 uur Aanvang middagprogramma • Plenair debat • Break-out sessies; innovatiepitches, pitches VOMI Safety eXperience Award, masterclasses 15.30 uur

Korte pauze

16.00 uur Vervolg middagprogramma • Keynote • Pitches finalisten Plant Manager of the Year 17.15 uur

Netwerkborrel

18.30 uur Aanvang avondprogramma met diner • Uitreiking VOMI Safety eXperience Award 2019 • Bekendmaking Plant Manager of the Year 2019

Partners:

www.deltavisie2019.nl Advertentie Deltavisie hele IMA Advertenties.indd 18 pagina.indd 1

17-04-19 24-04-19 14:30 09:52

ASSET MANAGEMENT 19

Draaibrug Sluiskil

een lastig klusje is. Maar Engie had al ervaring met deze kabels op andere projecten opgedaan. In plaats van zelf te verzinnen hoe we zo’n klus moeten aanpakken en inschalen, halen we de informatie nu direct bij de ervaren technici.’

plaats van te debatteren over wie voor de kosten opdraait. Natuurlijk blijven we nog steeds binnen het budget. Gezamenlijk gaan we bekijken waar eventuele meerkosten in andere delen van het contract weer kunnen worden teruggehaald.’

Budget Uiteindelijk heeft het projectteam volledig samen de scope van het project bepaald om daarna de aanpak gezamenlijk te bespreken. Voor een contractmanager is die nieuwe rolverdeling best even wennen, geeft Bots toe. ‘Waar ik in andere contractvormen gewend ben te controleren of de opdrachtnemer alles conform de afspraken uitvoert, ben ik nu veel meer betrokken bij de sturing van het project. Ik word ook veel meer uitgedaagd om naar het eigen contract te kijken; je moet als team invulling geven aan de eisen die je zelf normaliter aan opdrachtnemers stelt.

Het projectdoel staat daarbij centraal. Dat wil overigens niet zeggen dat ik Engie op hun blauwe ogen vertrouw, er blijft een gezonde scherpte, maar wel ten dienste van het project. We kunnen nu veel strakker sturen op het einddoel en als er zich onverwachte zaken aandienen, kunnen we gelijk nadenken over oplossingen in

Beishuizen (Engie): ‘We merken echt dat het werkplezier is toegenomen.’

Werkplezier Hoewel het project nog redelijk vers is, voelt de samenwerking inmiddels vertrouwd aan. Het projectteam zit ook minstens twee keer per week bij elkaar in het gebouw van Engie in Dordrecht. Beishuizen: ‘Omdat de meeste mensen die aan dit project werken, ook betrokken waren bij MOBZ, weten we hoe projecten onder druk kunnen komen te staan. De basisafspraken zijn helder: we gaan gezamenlijk voor een kwalitatief goed resultaat, Rijkswaterstaat blijft binnen zijn budget terwijl Engie een gezond rendement krijgt uit zijn inspanningen. Rijkswaterstaat ziet waar

het geld aan opgaat en we kunnen met zijn allen loslaten om na te denken over wie wat gaat betalen. We merken echt dat het werkplezier is toegenomen.’

Bots: ‘Als je zo intensief samenwerkt, moet je het ook wel op persoonlijk vlak kunnen vinden. Tegelijkertijd vraagt deze manier van samenwerken om projectleden die stevig in hun schoenen staan. In sommige gevallen moeten ze bepaalde keuzes ook wel naar hun eigen organisatie durven verdedigen.

Of dat werkplezier zich ook op andere vlakken uitbetaalt, is moeilijk te kwantificeren. Misschien dat je op den duur door deze manier van werken ook de kosten aanzienlijk kan drukken, maar ik vind het belangrijk dat de effectiviteit en efficiency toeneemt en mensen trots zijn op hun werk.

Beishuizen is inmiddels zo enthousiast geworden over de samenwerking dat hij dezelfde aanpak gaat inzetten bij zijn onderaannemers. ‘Het hydraulische deel van de bruggen is zeer specialistisch werk dat wij zelf niet kunnen uitvoeren.

We willen samen met de onderaannemer meedenken over het ombouwen zodat we gezamenlijk beslissingen kunnen nemen en keuzes kunnen maken waar we over tien jaar nog steeds blij mee zijn.’ ■

04

iMaintain 19

IMA O Draaibruggen.indd 19

24-04-19 10:17

Het iMaintain platform brengt experts, gebruikers en leveranciers van producten en diensten bijeen om bij te dragen aan transparante informatievoorziening rond onderhoud en asset management. Het platform belicht op een journalistieke en onafhankelijke manier innovaties, behandelt actuele onderwerpen en inspireert. Via het vakblad iMaintain, met de website www.imaintain.info, met drie rondetafelmeetings per jaar, diverse bijeenkomsten en met een jaarcongres bereikt het iMaintain platform haar doelgroep.

Partnernieuws ENGIE test collaboratieve robot voor werkplaats Engie is sinds eind vorig jaar partner van het INTERREG (Europese-Unie) subsidieprogramma. In dit kader doet het bedrijf mee aan een innovatief robotica programma: het project ‘Smart Tooling’. In dit programma, lopend tot juli 2019, wordt een collaboratieve robot getest voor werkplaatstoepassingen. Robot ‘Cobot’ is daarom sinds half januari 2019 geïnstalleerd in de werkplaats van Engie in Hoek bij de eigen bedrijfsschool Goflex. In het kader van continu verbeteren en optimaliseren, wil Engie onderzoeken in hoeverre een cobot kan worden ingezet als geautomatiseerde collega voor werkplaatstoepassingen.

AnQore laat ACN-fabrieken 3D laserscannen Op 1 maart leverde Sitech Services digitale 3D-laserscans op van de ACN-fabrieken van AnQore. Per scan worden 2 miljoen punten gemeten. De scanapparatuur maakt tegelijk panoramafoto’s. De puntenwolk en foto’s worden vervolgens aan elkaar gekoppeld, waardoor een 3D-beeld ontstaat. Het scannen zelf gebeurt door de bedrijfsbrandweer. Een 3D-scan van een fabriek kan voor veel doeleinden worden gebruikt. Bijvoorbeeld bij de engineering van een nieuwe installatie. Omdat je de bestaande situatie in de fabriek nauwkeurig kunt weergeven, is precies te bepalen welke afmetingen een nieuwe installatie kan hebben.

Het lopen door een digitale fabriek kan ook misverstanden voorkomen tijdens een overleg, omdat je iets kunt aanwijzen. Tot slot kunnen de gegevens van een digitale scan worden gebruikt in andere programma’s, zoals voor instructies met behulp van virtual reality of voor werkplekdichtheidsanalyses in turnarounds.

Softwarefout HSL-locomotieven opgelost De fout in de software van de TRAXX-locomotieven die op de Hogesnelheidslijn (HSL) rijden is verholpen. De oplossing is in hoog tempo doorgevoerd. Hiervoor is intensief samengewerkt met leverancier Bombardier, spoorbeheerder ProRail en de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT). Alle locomotieven van binnenlandse treinen zijn inmiddels van de update voorzien. De door NS bestelde Intercity Nieuwe Generatie zal vanaf dienstregeling 2021 stapsgewijs leiden tot een betere dienstverlening op de HSL.

Partners van het iMaintain platform

Bekijk alle partnerfilmpjes op www.imaintain.info/partners-leden

Contentpartners Kennis- en innovatiecentrum Maintenance Procesindustrie

Leden van het iMaintain platform

Wilt u meer weten over lidmaatschap of partnering van het iMaintain platform, kijk dan op www.imaintain.info of neem contact op met Janet Robben: Janet@industrielinqs.nl – 020 3122 085

IMA G Platform.indd 20

24-04-19 09:57

‘Quotes’ ‘Als we een stagiair binnen krijgen, dan moet je zo iemand niet inzetten voor de suffe klusjes.

Hem van het kastje naar de muur en weer terug laten lopen, dat is geen opleiden. Zorg ervoor dat zijn stage zinvol is. Laat hem in alle werkzaamheden mee lopen. Misschien is het wel een toekomstige techniekheld, maar dan moet je dat vlammetje wel aanwakkeren.’

‘Bij het onderhoud van de treinen wordt gekeken naar het ‘wat’ en ‘hoe’ van onderhoud. Doe je het goede onderhoud en doe je onderhoud goed?

Voor het ‘wat’ is de maintenance engineer in de lead. Bij het ‘hoe’ gaat het over de uitvoering, mensen, bedrijfsmiddelen, tijd en planning. Deze factoren zijn altijd in beweging, dus je moet doorlopend meebewegen.’

Kersverse Techniekheld 2019 Pip van Dijk wil jongeren inspireren om te kiezen voor techniek.

Rob Timmermans, manager Maintenance Management bij NS, in een interview in deze editie.

Het expertpanel van het iMaintain platform bestaat uit: Henk Akkermans Hoogleraar Supply Chain Management, Universiteit Tilburg

Mark Haarman

Managing director, Mainnovation

Nico van Kessel

Principal consultant Asset Management, Tata Steel

Dennis Braamse

Manager asset management, LambWeston/Meijer

Bestuurslid, Veiligheid Voorop, Voormalig CEO NAM en voorzitter Profion

Wetenschappelijk directeur WCM Erik Bijlsma Directie-adviseur asset management, Gemeente Amsterdam

Roelf Venhuizen

Maarten Habets

senior global lead Maintenance & Asset management, Heineken Maintenance Manager of the Year 2018

Hans Hennekam

Manager IA Service Europe, Yokogawa

Theo Knijff

Senior maintenance & reliability manager, Dow Chemicals

Binne Visser

Director Prod. Eng. & Maintenance, Philips Maintenance Manager of the Year 2017

Cor van de Linde

Directeur innovatieplatform iTanks

Ivo van Vliet

algemeen directeur, ENGIE Services West Industrie

Maintenance Manager of the Year 2012

Annemarie Burgemeester

Principal consultant Asset Management, Dimensys

Michael Donders

Rob de Heus

Champion World Class Maintenance, Sitech Services

Manager maintenance, Croonwolter&dros

Ron Wever

Asset manager, Schiphol Group

Maintenance Manager of the Year 2019

Geert-Jan van Houtum

Taco Mets

Johan Wolt

Leo van Dongen

Ton Huibers

Mark Oosterveer

Tim Zaal

Professor Maintenance Engineering, Universiteit Twente

Maintenance Manager of the Year 2013

Manager techniek & engineering, Delicia Eigenaar Donders RCM Consultancy Directeur NS Techniek

Ivo van der Gaag

Operational director, Alpha Storage Group

Professor Reliability, Quality en Maintenance, TU Eindhoven

Supervisor Techniek, Nedschroef

Simon Jagers

Oprichter Semiotic Labs Bestuurslid WCM

Michel Grijpink

Learning & Development consultant, Hogeschool Utrecht

IMA G Platform.indd 21

Celeste Martens

Giel Jurgens Asset owner, Havenbedrijf Rotterdam

Technical director, Van Meeuwen Industries

Programmamanager, iTanks

Maintenance manager, AkzoNobel lndustrial Chemicals MCA Delfzijl Maintenance Manager of the Year 2014 Consultant TZConsultancy

Peter Schokker

Maintenance manager, Koninklijke Vezet Maintenance Manager of the Year 2016

Jan Stoker

Sr. lecturer assetmanagement en maintenance, Hogeschool Utrecht

24-04-19 09:57

ADVERTENTIE-INDEX 3P Quality Services................................................................................ 8 Abonnees ............................................................................................ 32 Deltavisie: 20 juni 2019 ...................................................................... 18 Endress + Hauser ................................................................................ 43 Hempel ................................................................................................ 32 Het Nieuwe Produceren: 16 mei 2019 ................................................... 8 Hoffmann Quality Tools .......................................................................... 2 Industrielinqs Evenementenoverzicht 2019 .......................................... 40 KNGF ................................................................................................... 22 SAB Detachering.................................................................................. 22

software voor: technische diensten veiligheidsbeheer overall equipment efficiency (OEE)

Complete, betaalbare en gebruiksvriendelijke software voor de technische dienst Eenvoudig te implementeren

TDO ..................................................................................................... 22 Ultimo Software Solutions .................................................................... 26 Telefoon +31 592 409 911 • E-mail: info@tdo.nl • Website: www.tdo.nl • www.td.nl

Van der Linden & Veldhuis Isolatie ....................................................... 44

ADOPTEER EEN PUP ADOPTEER EEN PUP ADOPTEER EEN PUP Arbeidsbemiddeling voor Ingenieurs EN HELP ’M BLINDENGELEIDEHOND WORDEN. EN HELP ’M BLINDENGELEIDEHOND WORDEN.

WWW.ADOPTEEREENPUP.NL

Opgericht in 1950 door Koninklijke Hoogovens voor ingenieurs in industriële maintenance functies.

EN HELPWWW.ADOPTEEREENPUP.NL ’M BLINDENGELEIDEHOND WORDEN.

WWW.ADOPTEEREENPUP.NL

IMA Advertenties.indd 22

sabdetachering.nl | 0251 – 26 72 72

24-04-19 09:53

TECHNIEKHELD 23

‘Goed documenteren niet leuk, maar wel zinvol’ Kirsten Reedijk is 27 jaar en werkzaam als onderhoudsmonteur in de centrale werkplaats van Shell Pernis. Ze is daar vijf jaar geleden begonnen en heeft zich sindsdien gespecialiseerd in het repareren van pompen. ‘Als een pomp defect is, bijvoorbeeld als hij trilt of lekt of als de opbrengst niet goed meer is, dan ga ik met mijn collega’s de pomp repareren en, waar mogelijk, verbeteren.’

Laura van der Linde

Wat zijn de uitdagingen in je werk?

‘Het meeste werk zit in het uitzoeken wat er precies aan de hand is en wat de beste oplossing is. Dat zijn leuke uitdagingen.

Is er bijvoorbeeld een rare storing, dan ga ik uitzoeken of het juiste materiaal is gebruikt en wat er nodig is om het probleem op te lossen. Hoe ingewikkelder de pomp, hoe leuker ik het vind. Pas geleden heb ik nog een pomp in elkaar gezet met elf waaiers. Het is dan heel belangrijk dat je alles goed meet en documenteert. Een afwijking van een paar honderdsten van een millimeter kan al het verschil maken tussen een pomp die het goed doet of een pomp die ik opnieuw open moet maken.’

Kun je iets vertellen over je werkwijze?

Techniekhelden Techniekhelden zijn technici die om bepaalde redenen onmisbaar zijn voor het bedrijf of die iets bijzonders doen of hebben gedaan met grote impact. Heeft u een collega die u in het zonnetje wilt zetten? Laat het ons weten via redactie@industrielinqs.nl.

‘Ik heb in de werkplaats veel verantwoordelijkheid gekregen. Ik werk in een koppel en samen moeten wij alles regelen bij de reparatie van de pomp. Ons werk bestaat uit het demonteren van alle onderdelen, waarna we die schoonmaken en ervoor zorgen dat alles zeer nauwkeurig wordt gemeten. Op basis van de metingen maken we een reparatievoorstel dat dan met verschillende afdelingen wordt besproken. We werken goed samen met de werkvoorbereiders, die nieuwe

onderdelen voor ons bestellen, en met de verspanende afdelingen. In de werkplaats van Shell Pernis kunnen we in de draaierij ook onze eigen onderdelen maken, in de lasserij kunnen ze ook onderdelen repareren. Ik probeer het altijd zo te organiseren dat alles gedaan is en al het materiaal aanwezig is op het moment dat ik de pomp weer in elkaar ga zetten. Als de pomp klaar is, plaatsen we hem weer terug in de fabriek.’

Wat heb je voor Shell betekend?

‘Ik vind het belangrijk om alles goed te documenteren. Het reparatievoorstel, maar ook informatie over de uitvoering met daarbij gedetailleerde foto’s van de pomp. Dit wordt opgeslagen in onze tekeningen database, maar ik houd zelf ook een uitgebreid archief bij, zodat ik precies weet wat er eerder met een bepaalde pomp is gebeurd. Dat kan heel handig zijn. Onlangs hadden we een pomp liggen waarvan de lageropstelling heel snel uit elkaar was gehaald, zonder dat goed was opgeschreven hoe het in elkaar had gezeten. Toen de pomp weer in elkaar moest, had ik gelukkig mijn beschrijving van de lageropstelling van een soortgelijke pomp opgeslagen. Dat scheelde veel uitzoekwerk. Het uitgebreid en zorgvuldig documenteren heb ik zelf aangeleerd en het maakt mijn werk een stuk makkelijker.

Het is even wat extra werk, misschien niet het leukste om te doen, maar het heeft mij, en ook mijn collega’s, al meerdere keren geholpen. Bovendien kan ik met die aantekeningen nieuwe medewerkers een goede start geven.’

Wat zijn je ambities?

Ik wil me graag nog verder specialiseren in ingewikkeldere pompen. Mijn ambitie is om een heel goede monteur te worden en een goede mentor voor nieuwe medewerkers. Wat daarna komt, dat zie ik nog wel.’ ■

Abonnees lezen meer op www.imaintain.info

IMA L Techniekheld.indd 23

04

iMaintain 19

24-04-19 10:19

24 INFRA

Bouwpartners in plaats van opdrachtgever en opdrachtnemer Automobilisten die in Rotterdam door de westbuis van de Maastunnel van zuid naar noord rijden, zullen in de snelheid op het eerste gezicht weinig verschil zien tussen de tunnel vóór en ná de grootschalige renovatie. Er is de afgelopen twee jaar echter veel werk verricht om de oudste tunnel van Nederland, die in 1942 werd geopend, bouwkundig en installatietechnisch grondig te renoveren. Als het project klaar is, voldoet de Maastunnel weer aan de laatste eisen op het gebied van tunnelveiligheid. Dit alles zonder het monumentale uiterlijk aan te tasten.

Monique Harmsen

04 19 iMaintain

IMA N Maastunnel.indd 24

Sinds de start van het project in juli 2017 is in de westbuis van de Maastunnel de betonnen ondervloer die was aangetast door betonrot herstelt en is boven de ondervloer op twee wanden een nieuwe rijvloer aangelegd. Er zijn ongeveer veertig nieuwe tunneltechnische installaties geïnstalleerd. De bediening van de tunnel is verplaatst van Ventilatiegebouw Noord naar locatie Verkeerscentrale Kleinpolderplein. Daarnaast heeft het uiterlijk van de tunnel ook een make over gekregen, alles is zoveel mogelijk teruggebracht in de oorspronkelijke staat. De westbuis is klaar, het proces herhaalt zich nu in de oostbuis Verantwoordelijk voor het hele project is de Combinatie Aanpak Maastunnel (CAM) bestaande uit de TBI-ondernemingen Mobilis, Croonwolter&dros en Nico de Bont. Zij werken nauw samen met de opdrachtgever, de gemeente Rotterdam. Uitgangspunt van het project is een maatwerkcontract dat is gebaseerd op het KIS-model (Kwaliteit, Integraliteit en Samenwerking).

‘We hebben bewust gekozen voor deze contractvorm die aansluit bij de door ons gewenste manier van samenwerken. Deze werkwijze leverde vele afwijkingen op van standaardcontracten. Daarom is gekozen voor een maatwerkcontract’, stelt Diederik van Zanten, projectmanager namens de gemeente Rotterdam.

‘Monumentale kwaliteit is in het contract heel belangrijk, daarom is Nico de Bont aangesloten om dit aspect in de gaten te houden en de werkzaamheden hiervoor uit te voeren’, zegt Benjamin Mooijaart, als projectmanager van CAM eindverantwoordelijk voor de renovatie. ‘Integraal werken doen we enerzijds intern met de TBI-ondernemingen en anderzijds ook met de gemeente Rotterdam. We vormen echt één integraal team. We zijn bouwpartners in plaats van opdrachtgever en opdrachtnemer. Samenwerking is daar een afgeleide van.’

Korte lijnen Het unieke aan dit project is volgens Mooijaart dat de gemeente bij het consortium in de bouwkeet zit. ‘Het hele team van projectmanager, contractmanager tot aan de toetsers die buiten ons werk controleren, zit hier. Er is in de convergentiefase van het project veel tijd genomen om te kijken of alle verwachtingen overeenkwamen. We hebben gekeken waar mogelijke pijnpunten zaten aan opdrachtgeverskant en aan opdrachtnemerskant.

Alles is vervolgens goed afgestemd. Ook de prijs is nog eens tegen het licht gehouden, die is uiteindelijk wat verhoogd.

Vervolgens doorloop je na de start alle fases met elkaar. Mijn rol, en die van de gemeente, is om de lijnen kort te houden en met elkaar in gesprek te blijven. Als er wijzigingen zijn ten opzichte van de originele scope dan bespreken we dat voordat we doorgaan.’

Ook de ervaringen van Van Zanten zijn zeer positief. ‘Het samenwerken motiveert positief intermenselijk gedrag. Deze zachte kant van samenwerken helpt ook bij het reguliere werk, de techniek. Ook als je het niet met elkaar eens bent, is er nog steeds een goed en normaal gesprek mogelijk.’

Scherp houden Gedurende het realisatietraject zijn er een paar belangrijke wijzigingen geweest.

Zo is het vluchtplan in de tunnel aangepast. ‘Oorspronkelijk zouden de mensen vluchten door de buis waar ze doorheen rijden. Lopende het project is besloten dat mensen moeten kunnen vluchten via vluchtdeuren naar de andere buis. Dit is van toepassing tijdens het werk, maar ook in de toekomst na openstelling van de beide buizen. In de werkbuis moesten hiervoor vluchtpaden worden gecreëerd en moesten diverse installaties worden aangepast en toegevoegd ten opzichte van de oorspronkelijke scope, aldus Mooijaart.

Ook de werkwijze om de betonnen onder-

Abonnees lezen meer op www.imaintain.info

24-04-19 10:06

FOTO’S: CAREL VAN HEES

INFRA 25

vloer van de tunnel te herstellen is naar aanleiding van de ervaring in de westbuis aangepast in de oostbuis. Het hydrojetten van de ondervloer van de tunnelbuis, waarbij onder hoge druk de bovenste vijftien centimeter van het beton wordt weggestraald, bleek een grote tegenvaller.

Mooijaart: ‘We verwijderden met twee machines de volle breedte van de ondervloer in vakken van zes meter lang. Het werkverkeer in de tunnel werd hierdoor geblokkeerd en het werk duurde hierdoor langer dan verwacht. Dat moest worden opgevangen in nacht en weekenden. In de tweede buis wordt nu gewerkt met één hydrojetmachine die de halve breedte van de ondervloer bewerkt waardoor het werkverkeer veel minder last heeft van blokkades. Het lukt nu om in dezelfde doorlooptijd de klus te klaren in minder uren en met minder materieel.’

Het is volgens Mooijaart in zulke situaties fijn om met de opdrachtgever in een keet te zitten. ‘Je kunt het probleem meteen op tafel leggen en kijken naar handvaten om

het op te lossen. Het contract voorziet erin dat we elkaar scherp houden en de ruimte bieden om het op te lossen. Hierdoor hebben we voor een andere werkwijze kunnen kiezen.’

Iedere tegel is bekeken en loszittende of kapotte tegels zijn vervangen door replica’s die speciaal voor de Maastunnel in Spanje zijn gemaakt.

Mock-ups Bij alle technische en bouwkundige werkzaamheden wordt rekening gehouden met het monumentale aspect van de tunnel.

‘Ieder component dat zichtbaar wordt geplaatst in een tunnelbuis moet langs de architect’, legt Mooijaart uit. ‘Er zijn speciale beugels geplaatst voor de camera’s met een voetplaat die twee tegels breed

en één tegel hoog is. De speakers zijn in de kleur van de tegel gespoten. De C2000 kabel, een redelijk standaard systeem, is in de kleur van het plafond gespoten. De hulppostkasten, normaal opdek op een muur, zijn exact zoveel tegels hoog en zoveel tegels breed en vallen precies gelijk met de tegel.’ Die tegels zijn een verhaal apart. Iedere tegel is bekeken en loszittende of kapotte tegels zijn vervangen door replica’s die speciaal voor de Maastunnel in Spanje zijn gemaakt.

Ook de verlichting van de tunnel wijkt af van de standaard. Mooijaart: ‘De originele bakken zijn er allemaal uitgehaald en gerestaureerd. Het binnenwerk is vervangen door ledverlichting met dezelfde amberkleur als de originele verlichting. Bij een calamiteit schakelen de lampen automatisch over naar wit licht. Dan klappen ook de speciaal ontwikkelde trapjes uit zodat mensen over een verhoogd muurtje met hekken, de schampkant, met behulp van speciale ledstrips naar de vluchtdeur kunnen lopen.

04

iMaintain 19

IMA N Maastunnel.indd 25

24-04-19 10:06

09FOT

SEE VITAL SIGNS. TAKE VITAL ACTION. In de wereld van Ultimo draait alles om beheer­ processen en de software die u daarvoor nodig hebt. Als u de maintenance verantwoordelijke bent, wilt u niets liever dan dat uw assets u continu vertellen wanneer het volgende preventieve onderhoud nodig is, welke werkzaamheden op stapel staan, welke contractverplichtingen aan de orde zijn of wat de exacte locaties van uw installaties zijn. Ultimo zorgt ervoor dat de cruciale signalen over uw assets worden doorgegeven.

Zodat u ze ziet en daadkrachtig kunt handelen.

Are you listening?

Al uw assets vertellen hun verhaal.

Maar luistert u hier wel naar?

Weten hoe u uw assets en objecten kunt live­linken?

Stel uw vraag aan sales@ultimo.com

Live-link your assets and facilities.

18-0622 UTM Advertenties NL 3x2.indd 1 IMA Advertenties.indd 26

18-01-19 15:40 24-04-19 09:53

INFRA 27

Van Zanten stelt dat er continu een balans gezocht moet worden tussen vernieuwing en herstel van het Rijksmonument waarbij veiligheid maatgevend is. ‘Rechttoe rechtaan engineeren is niet altijd mogelijk.

Daarom is gekozen om op onderdelen te werken met mock-ups. Een deel van de tunnel wordt dan tijdens het ontwerpproces al aangepast zodat kan worden beoordeeld hoe het eruit gaat zien.’

‘Bij de eerste buis waren er heel veel wijzigingen gedurende het proces. Die wijzigingen kunnen we nu tijdig en op het juiste moment inplannen.’

Zonlicht De ventilatie van de tunnel is aangepast aan de laatste eisen voor tunnelveiligheid.

Dat betekent dat de originele dwarsventilatie is vervangen door langsventilatie.

Grote ventilatoren duwen nu de rook de tunnel uit. ‘Die ventilatoren zijn zo groot dat we bij drie van de vier ingangen het bestaande dak van de tunnel hebben verwijderd en een nieuw dak hebben gemaakt waarbij er ruimte was om de ventilatoren op te hangen. Ook hierbij moest rekening worden gehouden met het uiterlijk van de tunnel’, aldus Mooijaart.

Alle installaties van de Maastunnel zijn vervangen of aangepast aan de laatste eisen. ‘De hele energievoorziening is nieuw. In de oude situatie was er een noodstroomaggregaat voor als de stroom zou uitvallen, dat is vervangen door twee aansluitingen van het energiebedrijf, een zogenaamd dubbel inkooppunt. Als de ene aansluiting nu uitvalt en de andere aansluiting nog niet is opgestart, wordt de tussentijd overbrugd door het no break systeem, een accupakket.’

Naast de basisverlichting in de tunnel is er ook een ingangsverlichting geïnstalleerd die wordt gereguleerd op basis van het zonlicht buiten de tunnel. Dit om een abrupte overgang bij het binnenrijden van de tunnel te voorkomen. Alle verkeerssystemen in de tunnel zoals onder andere detectielussen om stilstand op te merken, hoogtedetectiesystemen en afsluitbomen zijn aangepast aan de moderne vereisten.

Ventilatiegebouwen Onderhoud aan een rijksmonument als de Maastunnel is niet eenvoudig. ‘Soms is het roeien met de riemen die je hebt’, stelt Mooijaart. ‘Binnen de mogelijkheden zijn er keuzes gemaakt en zijn wijzigingen doorgevoerd om bepaalde zaken anders te ontwerpen om het toekomstige onderhoud makkelijker te maken.’

Een van de zaken die het onderhoud lastig maakt, is het ontbreken van een dienstgang tussen de twee tunnelbuizen.

‘Er zitten allemaal nisjes in de tunnel die zijn voorzien van nieuwe deuren (of ze zijn gerenoveerd als ze nog goed waren) en achter die deuren zitten de technische componenten van diverse installaties. Dat is niet ideaal, bij storingen moet er een buis worden afgesloten. Daar zit je vast aan het ontwerp van de tunnel. Er zitten wel ruimtes onder de weg en boven de weg in de landtunnels, maar dat zijn hele beperkte en soms ook besloten ruimtes.

Daar mochten de componenten niet worden geplaatst.’

Een belangrijke keuze die is gemaakt in relatie tot het onderhoud, is om heel veel besturing en bediening buiten de tunnels in de ventilatiegebouwen te plaatsen.

Dat geldt ook voor de energievoorziening.

‘Hierdoor heb je weliswaar te maken met een langere bekabeling, maar daardoor heb je wel je componenten in een geklimatiseerde ruimte staan waar onderhoudsmensen bij kunnen als de tunnel open is voor verkeer’, aldus Mooijaart.

Lessons learned Nu de eerste buis klaar is verloopt het proces rustiger. ‘Er is meer vertrouwen. Bij de eerste buis waren er heel veel wijzigingen gedurende het proces. Die wijzigingen kunnen we nu tijdig en op het juiste moment inplannen. De gemeente loopt nu wel eens tegen zaken aan die ze anders willen. Daarbij gaat het veelal om softwarematige vragen zoals automatisering van delen van de bediening van de tunnel die nu nog handmatig gebeuren. De kritische zaken die noodzakelijk zijn voor de openstelling verwerken we nu. De rest parkeren we, in overleg met de gemeente tot na de openstelling van beide verkeersbuizen. Dit is waar je elkaar vindt als bouwpartners.’ De gemeente Rotterdam is erg tevreden over het verloop van het project en vindt de gekozen werkwijze ook interessant voor andere projecten. ■

04

iMaintain 19

IMA N Maastunnel.indd 27

24-04-19 10:06

28 INNOVATIE

Neste overweegt een fabriek voor duurzame kerosine op de Eerste Maasvlakte in Rotterdam te bouwen. Het bedrijf heeft daar al een raffinaderij voor duurzame diesel. De tweede fabriek zou een investering van ruim honderd miljoen euro vergen. De fabriek kan echter ook worden gebouwd in Finland, waar het bedrijf eveneens een raffinaderij heeft.

Neste heeft momenteel een productiecapaciteit van 2,7 miljoen ton hernieuwbare producten per jaar. Van dit totaal wordt meer dan één miljoen ton geproduceerd in Rotterdam. Dezelfde hoeveelheid wordt geproduceerd in Singapore en de rest in Porvoo in Finland. Door knelpunten in de huidige productieprocessen op te lossen, wordt de huidige capaciteit tegen 2020 nog verhoogd tot drie miljoen ton.

Daarnaast heeft Neste in december 2018 aangekondigd 1,4 miljard euro te investeren om de productiecapaciteit in Singapore uit te breiden met 1,3 miljoen ton per jaar. Hierdoor bedraagt de jaarlijkse totale productiecapaciteit van hernieuwbare producten in 2022 bijna 4,5 miljoen ton. De nieuwe fabriek voor duurzame kerosine in Rotterdam of Finland komt daar op termijn nog bij.

De luchtvaartindustrie heeft wereldwijd doelen gesteld om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen, waaronder een koolstofneutrale groei vanaf 2020 en een vermindering van vijftig procent CO2uitstoot in 2050. Daarvoor zijn meerdere oplossingen nodig, maar op dit moment is duurzame vliegtuigbrandstof volgens Neste het enige uitvoerbare alternatief voor fossiele brandstoffen.

FOTO: AEROVIEW

McNetiq heeft 26 maart tijdens de Tank Storage Awards de Oustanding Terminal Safety Technologie Award gewonnen met de magnetische Pipe Support. De magnetische Pipe Support is een (semi) permanente oplossing om stijgleidingen vast te zetten aan een opslagtank. Met de magneten van McNetiq kan recht omhoog worden gebouwd, want zij kunnen aan een chemische tank worden vastgemaakt.

Rotterdamse haven maakt innovatie-inhaalslag

DEZE RUBRIEK WORDT MEDE MOGELIJK GEMAAKT DOOR

Fieldlab voor 5G-toepassingen

FOTO: PIXABAY

Het Rotterdamse havenbedrijfsleven heeft een succesvolle inhaalslag gemaakt ten opzichte van bedrijven elders in Nederland op het vlak van innovatie. Dat is een van de uitkomsten van de nieuwe editie van de Haven Innovatie Barometer, een meerjaarlijks grootschalig onderzoek uitgevoerd door het Erasmus Centre for Business Innovation naar vernieuwing en het innovatieklimaat in de Rotterdamse havenregio.

Uit hetzelfde onderzoek blijkt onder andere dat de groep innovatiekoplopers gemiddeld beter presteert dan niet-innovatieve bedrijven, dat de klant een dominante rol speelt in het innovatie-ecosysteem, en dat een aanzienlijk deel van de bedrijven voorstander is van een actievere rol van het Havenbedrijf in relatie tot de digitalisering, energietransitie en arbeidsmarkt in de haven. De bevindingen zijn gebaseerd op een uitgebreide enquête onder managers van 4.500 vestigingen in de haven en de omliggende havenstedelijke schil.

FOTO: PIXABAY

Rotterdam in race om fabriek voor duurzame kerosine McNetiq wint Outstanding Terminal Safety Technologie Award

Zelfrijdende busjes, de drone die de stand van het gewas in de kassen kan overzien, de robot in een fabriek, ze kunnen straks allemaal gebruik maken van 5G. Dat is een betrouwbaarder en sneller netwerk voor de communicatie in de digitale economie. De Metropoolregio Rotterdam Den Haag (MRDH) gaat samen met de TU Delft, regio Holland-Rijnland, gemeenten Delft en Katwijk, TNO en de provincie Zuid-Holland investeren in het onderzoeken van de toepassingen van 5G in fieldlabs.

Zuid-Holland heeft een goede digitale basisinfrastructuur die voor veel toepassingen nu voldoende is. In de toekomst is echter behoefte aan meer. Het internet of things, waarbij grote aantallen apparaten informatie uitwisselen via een draadloos netwerk, vraagt om zeer snelle verbindingen met een hoge betrouwbaarheid en korte reactietijd. 5G biedt deze mogelijkheid. Het netwerk staat ook opsplitsing toe om het op maat te gebruiken voor specifieke sectoren en gebruikers. De uitrol van 5G gaat in 2020 van start als de eerste frequenties zijn geveild. Om de infrastructuur en toepassingen van 5G te onderzoeken investeert de MRDH een bedrag van 200.000 euro in het 5G Fieldlab Zuid-Holland in Delft en een bedrag van 200.000 euro in het Living Lab Scheveningen in Den Haag.

Het 5G Fieldlab is een open platform gericht op het ontwikkelen en gebruiken van 5G. In het lab kunnen onderzoekers, grote en kleine bedrijven, start-ups en studenten laagdrempelig nieuwe 5G-toepassingen ontwikkelen. Het 5G fieldlab komt bij The Green Village op de TU Delft Campus.

04 19 iMaintain

IMA Q iTanks.indd 28

24-04-19 10:00

FOTO: PIXABAY

INNOVATIE 29

Veilig op hoogte trainen met virtual reality Met behulp van een virtual reality trainingssimulator kan worden geoefend met veilig en efficiënt werken op hoogte. Riwal, gespecialiseerd in werken op hoogte, zet de simulator in om operators te trainen.

Door gebruik te maken van een simulator wordt in een gecontroleerde virtuele omgeving getraind. Met behulp van vooraf ingestelde scenario’s kunnen operators verschillende risicovolle situaties en uitdagende opdrachten doen. Op deze manier worden zowel nieuwe als ervaren operators uitgedaagd om zo optimaal en veilig mogelijk de machines te bedienen. Elk apparaat is aangesloten op een werkbak (waar een operator in staat), beschikt over een VR- bril en een bedieningspaneel met joysticks en schakelaars zoals die op de echte hoogwerkerpanelen.

De trainingssimulator creëert een veilige omgeving waarin de operators kunnen trainen.

Het verlaagt persoonlijke veiligheidsrisico’s voor nieuwe operators en biedt operators de mogelijkheid om hun kennis op te frissen als ze lang niet met een machine hebben gewerkt. Beter getrainde operators zijn op deze manier in staat met meer vertrouwen te werken met verschillende machines, waardoor de efficiëntie van het project verbetert.

FOTO: SJR

Opslagtanks worden compleet off-site gebouwd SJR Tank Construction gaat zes tanks bestemd voor de opslag van biobrandstoffen bouwen voor HES Botlek Tank Terminal (HBTT).

De opslagtanks hebben ieder een inhoud van 3.400 cbm, een diameter van 12 meter en een hoogte van 30 meter. De eerste vier tanks worden momenteel in de geconditioneerde productieloods gebouwd en zullen snel worden gevolgd door de laatste twee tanks. De tanks kunnen volledig off-site worden gerealiseerd. De compleet afgebouwde tanks worden vervolgens over het water getransporteerd en bij HBTT in de Botlek op de fundatie geplaatst.

De bouw van deze zes tanks maakt deel uit van een flinke uitbreiding van de tankopslag bij HBTT. In 2017 is de capaciteit verdubbeld naar 490.000 cbm. Met de oplevering van deze zes tanks wordt de totale opslagcapaciteit verhoogd naar 510.000 cbm.

In 2017 bouwde SJR al zeven volledig geassembleerde tanks met een gezamenlijke capaciteit van maar liefst 70.000 cbm voor HBTT.

DEZE RUBRIEK WORDT MEDE MOGELIJK GEMAAKT DOOR

04

iMaintain 19

IMA Q iTanks.indd 29

24-04-19 10:00

30 MAINTENANCE MANAGER

Onderhoud rollend materieel NS gericht op wat en hoe De assets waarvoor hij, als hoofd van de afdeling maintenance management, verantwoordelijk is voor de onderhoudsprogramma’s, doorkruisen dagelijks heel Nederland. De verschillende treinen van de Nederlandse Spoorwegen (NS) maken iedere dag opnieuw ongeveer 4500 ritten. Hoe houdt Rob Timmermans de prestaties van de vloot op peil en wat zijn daarbij de grootste uitdagingen? ‘De allergrootste uitdaging is denk ik het benutten van big data en het internet of things. Dat biedt kansen.’

De NS heeft op dit moment ongeveer een dozijn verschillende modellen treinen in gebruik. Sprinters voor de korte afstanden en intercity’s voor de langere afstanden.

In 1985 deed de eerste Nederlandse dubbeldekker zijn intrede zodat met dezelfde perron- en spoorcapaciteit meer mensen konden worden vervoerd. Vorig jaar werden 58 splinternieuwe Flirt sprinters in gebruik genomen en op dit moment vinden de technische testen plaats van het prototype van de intercity Nieuwe Generatie. Naar verwachting zullen deze treinstellen in 2021 in de dienstregeling worden opgenomen.

Laura van der Linde

Blijven rollen Timmermans: ‘Op dit moment hebben we zo’n drieduizend rijtuigen in gebruik en om deze te kunnen onderhouden hebben we ongeveer drieduizend medewerkers in dienst. Het vraagt namelijk nogal wat om de vloot op peil te houden. Ons doel is om zo veel mogelijk waarde te halen uit het geïnvesteerd vermogen. Dat betekent dat we zo veel mogelijk willen rijden en zo min mogelijk treinen aan de kant willen hebben staan.’

Deze doelstelling heeft niet alleen te maken met het verwaarden van de assets en deze zo efficiënt mogelijk inzetten.

‘Eigenlijk staat er nog een hoger doel boven. En dat is de algemene doelstelling van de NS’, vertelt Timmermans. De NS wil haar reizigers een zo aangenaam en duurzaam mogelijke reis van deur tot deur aanbieden. ‘Daarom staan de reizigers in alle activiteiten, dus ook binnen maintenance, op plek 1, 2 en 3. Dat betekent dat we continu bezig zijn om stilstand en vertragingen te voorkomen en om onze dienstverlening nog verder te verbeteren.’

Dat geldt overigens voor alle facetten van het reizen, maar de focus van Timmermans en zijn team ligt op de staat van het rollend materieel. ‘Dat moet zo veel mogelijk blijven rollen.’

04 19 iMaintain

IMA J Maintenance manager.indd 30

First time right Timmermans werkt nagenoeg zijn hele carrière al met treinen. Nadat de geboren en getogen Weertenaar was afgestudeerd aan de TU Eindhoven als werktuigbouwkundige, begon hij in 1986 bij DSM. ‘Ik ben mijn carrière gestart in de kunststoftoepassingen en composieten. Dat was toen echt in opkomst.’ Zes jaar later verliet hij DSM, maar de interesse voor deze materialen is gebleven. ‘Als ik een mooi kunststof object zie, dan wil ik nog altijd even goed kijken hoe het is gemaakt.’

Toch heeft Timmermans zeker geen spijt van zijn overstap naar de Nederlandse Spoorwegen. ‘Het is een enorm groot mensenbedrijf met eindeloos veel mogelijkheden. Je kunt je hier maximaal ontwikkelen.’ De rode draad in zijn loopbaan bij de NS en NedTrain, het onderhoudsbedrijf van de NS, staat in het teken van het materiaal. ‘Toen ik hier begon mocht ik mij bezighouden met de ontwikkeling van nieuwe treinen. Ik was voorzitter van de inspraakgroep namens de machinisten, conducteurs en storingsmonteurs.

De bevindingen van de gebruikers zijn uiteraard belangrijk voor het ontwerp. Zij moeten er dagelijks mee werken.’

Tijdens zijn tijd bij NedTrain was hij betrokken bij de eerste prestatieovereenkomst op het gebied van onderhoud. ‘In het begin was het uurtje-factuurtje, maar we hebben op enig moment gekozen voor een output gerichte overeenkomst voor de vloot die toen rondreed. Met name omdat we van tevoren wilden weten waar we aan toe zouden zijn en omdat deze methode een prikkel geeft om het onderhoud direct goed aan te pakken. First time right.’

Toegankelijkheid De prestatie van het rollend materieel was dus continu een aandachtspunt in de carrière van Rob Timmermans. ‘In dat wat ik nu doe – ik ben manager van de afdeling

Abonnees lezen meer op www.imaintain.info

24-04-19 10:12

FOTO’S: LAURA VAN DER LINDE

MAINTENANCE MANAGER 31

maintenance management – wordt zeer gestructureerd gewerkt in zogenaamde rolling stock teams. Voor ieder treinmodel hebben we zo’n team ingericht.’ Om het onderhoud zodanig in te richten dat het maximaal bijdraagt aan de doelstellingen van de NS, wordt voor elke materieelserie gekeken naar drie factoren die invloed hebben op de prestaties: het intrinsieke ontwerp, het onderhoud en het gebruik.

Timmermans: ‘We hebben niet alles zelf in de hand – dan denk ik bijvoorbeeld aan veranderende wet- en regelgeving, vandalisme of de kwaliteit van de infrastructuur die van invloed is op bijvoorbeeld de lagers – maar we proberen dit wel zo veel mogelijk te managen.’

Ook wordt gekeken naar de samenhang tussen deze drie factoren. Vanuit de wens om de toegankelijkheid voor mindervalide gebruikers te verbeteren, is besloten de instap van de nieuwe Flirt treinen te verlagen. Dit had tot gevolg dat de technische installaties, die voorheen onder de trein hingen, nu op het dak moesten worden

geplaatst. Dit betekende weer dat de werkplaatsen moesten worden aangepast.

Timmermans (NS): ‘Een trein gaat dertig tot veertig jaar mee. Daar moeten we dan oplossingen voor zien te vinden.’

Wat en hoe?

Bij het onderhoud van de treinen wordt gekeken naar het ‘wat’ en ‘hoe’ van onderhoud. Doe je het goede onderhoud en doe je het onderhoud goed? Timmermans: ‘Voor het ‘wat’ is de maintenance engineer in de lead. Bij het ‘hoe’ gaat het over de uitvoering, de mensen, bedrijfsmiddelen, tijd en planning. Deze factoren zijn altijd in beweging, dus je moet doorlopend meebewegen.’ Deze beweging

wordt ook ingezet door modernisering of juist door obsolescence. ‘Onderdelen worden obsolete, moeilijk te verkrijgen. Een trein gaat dertig tot veertig jaar mee. Hier krijg je mee te maken en daar moeten we dan oplossingen voor zien te vinden.’

Obsolescence was overigens een van de thema’s die aan de orde is gekomen binnen Railforum. Timmermans is voorzitter van de kenniskring voor materieelonderhoud binnen deze branchevereniging voor spoorprofessionals, zoals de vervoersbedrijven van de grote steden, leveranciers, consultancybedrijven en overheden. ‘We delen ervaringen en kennis, gedreven door de klantvraag, om zo de railbranche als geheel te kunnen versterken. We kunnen van elkaar leren en we kunnen samenwerken, bijvoorbeeld als het gaat over realtime monitoring, cybersecurity of kostenbesparing in onderhoud.’ De komende jaren wordt een flinke groei van het aantal treinreizigers en het materieelpark verwacht.

Efficiënt gebruik van de infrastructuur en het materieel is daarom cruciaal.

04

iMaintain 19

IMA J Maintenance manager.indd 31

24-04-19 10:12

09FOT

Verbeter snel uw productiviteit Hempaprime Multi 500 stelt u instaat om tot 20% tijdsbesparing te realiseren in een shift waarbij u drielagen dient aan te brengen zonder compromis te stellen aan kwaliteit, flexibiliteit of eindresultaat.

• Sneldrogend • Eerder hanteerbaar • Geoptimaliseerde applicatie Getest conform de eisen van ISO 12944 C5-I Hoog en ISO 20340 C5-M en voorgekwalificeerd voor NORSOK M-501 Ed. 6, Systeem nr. 1.

Neem vandaag nog contact op met hempaprime@hempel.com voor meer informatie. hempaprime@hempel.com *tijdbesparing is berekend over een drielaags systeem bestaande uit Avantguard 750, een tussenlaag en Hempathane HS (overschildertijden plus tijd-tot-handdroog voor de topcoat bij 20 °C), wanneer Hempaprime Multi 500 als tussenlaag wordt toegepast in plaats van Hempadur Mastic.

iMaintain

geeft nog meer waarde voor uw geld Meer nieuws dan ooit • • • • • • •

Actuele berichtgeving over de gehele onderhoudssector Alle productinnovaties overzichtelijk bij elkaar Volledig evenementenoverzicht Online catalogi met producten en diensten Multimediale bedrijfspresentaties Tweewekelijkse nieuwsbrief Volg de status van nieuwe projecten en uitbreidingen in de projectendatabase

iMaintain-abonnees krijgen meer • De nieuwste iMaintain staat een week voor verschijnen online • Abonnees krijgen toegang tot alle eerder verschenen artikelen • U kunt naar aanleiding van uw abonnement ook besluiten om bedrijfslid van het iMaintain platform te worden. Hierbij krijgt u onder andere voor twee personen toegang tot het jaarcongres iMaintain. Meer weten?

Kijk op www.imaintain.info/bedrijfslidmaatschap

Ga direct naar imaintain.info/abonneren en blijf iedereen voor IMA_half_liggend.indd 1

IMA Advertenties.indd 32

13-12-17 12:44

24-04-19 09:53

MAINTENANCE MANAGER 33

Big data Een tendens waarin Timmermans enerzijds grote kansen ziet en anderzijds erkent dat het nog een flinke uitdaging is om hier uit te halen wat er in zit, is het feit dat er steeds meer IT in treinen zit. ‘Elektronica en software maken treinen complexer, maar dit biedt ook kansen om steeds meer bezig te zijn met voorspellend onderhoud.

Daarbij moet je ook kijken naar kruisverbanden. Het meten van het waterverbruik van de toiletten vertelt je wanneer je dit water weer moet bijvullen, maar het vertelt je ook hoe vaak de toiletten worden gebruikt.’ Met behulp van data kunnen op afstand de conditie van de treinen worden gemonitord en de onderhoudsbehoefte worden voorspeld. Zo valt een defecte wielaslager te detecteren op basis van temperatuur. ‘Loopt deze te hoog op, dan moet de trein direct uit dienst worden genomen en dit zorgt voor een ernstige verstoring in de dienstregeling. Daarom zetten we in op vroege detectie op basis van real-time data.’ Deze sensoren zijn overigens langs het spoor gebouwd. Een

mooie samenwerking met ProRail die op zijn beurt sensoren heeft ingebouwd in treinen om informatie te kunnen krijgen over real-time baanligging, wissels en spoorstaven.

‘De jonge generatie leert van de oudere generatie. Zij hebben ook echt het gevoel dat hun vakmanschap wordt benut.’

Waarde toevoegen Onderhoud is dus tegenwoordig een kwestie van samenwerken en data delen.

‘Je hebt ook andere typen engineers nodig. Voorheen waren dit mensen met sterk ontwikkelde zintuigen; zij hoorden of roken een defect aan een trein. Nu gaat het over data, grafieken en algoritmes.

Dat vraagt om kennis over IT, maar we hebben in het team, naast die technici die

absoluut belangrijk blijven, ook wiskundigen, natuurkundigen en econometristen.’

De NS zet heel bewust in op samenwerking tussen deze disciplines, ook omdat veel vakinhoudelijke technische kennis en ervaring sterk zit in een generatie die gaat uitstromen. ‘In het begin was er echt wel wat scepsis bij deze generatie, maar nu hoor ik ze zeggen ‘verrek, wat slim zeg’ en daar kan ik echt van genieten. Dat geldt overigens over en weer.

De jonge generatie leert van die oudere generatie. Zij hebben ook echt het gevoel dat hun vakmanschap wordt benut.’

Benutten is voor Timmermans misschien wel een sleutelwoord. ‘De kansen die er liggen of die big data ons in de toekomst gaat bieden moeten we optimaal benutten. Als je met innovaties stappen kunt zetten, dan ben je echt bezig met value denken in onderhoud. Hoe kun je waarde toevoegen? En daarin staat de reiziger echt centraal. We moeten ons dus continu verplaatsen in deze reiziger. Dan ben je bezig met mensen en techniek. Is er iets mooiers?’ ■

04

iMaintain 19

IMA J Maintenance manager.indd 33

24-04-19 10:12

34 ONDERHOUDSPROJECTEN DEFENSIE Wie: Koninkijke Luchtmacht Waar: Gilze-Rijen Wanneer: 2021 - 2022 Wat: moderniseren Apache-vloot

In totaal worden 28 Apache gevechtshelikopters van de Koninklijke Luchtmacht herbouwd en gereviseerd. De AH-64D-helikopters worden voorzien van nieuwe rompen, transmissies en rotorbladen. Daarnaast wordt het vermogen van de motoren vergroot.

INFRA NIEUW PROJECT Wie: Gemeente Amsterdam Wat: programma Aanpak Wegtunnels Waar: Amsterdam Wanneer: 2019 - 2025

De gemeente Amsterdam gaat binnen het programma Aanpak Wegtunnels Amsterdam drie tunnels en de Verkeerscentrale aanpakken. De Piet Heintunnel moet worden aangepakt om te voldoen aan nieuwe wetgeving. De renovatie begint in het voorjaar van 2021 en duurt naar verwachting tot de zomer van 2022. Daarnaast worden in de Amsterdam Arenatunnel de technische installaties verbeterd en in de Michiel de Ruijtertunnel de brandbestendigheid van het beton.

Wie: NS Wat: modernisering 81 dubbeldekkers Waar: Haarlem Wanneer: tot met 2020

NS moderniseert tussen 2016 en 2020 81 dubbeldekkers. Er komen elk jaar ongeveer twintig nieuwe treinen op het spoor die weer jaren meekunnen.

Wie: NS Wat: modernisering 45 dubbeldekkers Waar: Haarlem Wanneer: vanaf 2020

De modernisering van 45 dubbeldekkers gaat om 242 rijtuigen met 24.500 zitplaatsen. De ombouw van het eerste treinstel is eind 2020 gereed. Na een testperiode met deze trein begint in de loop van 2021 de serieproductie en gaan ze het spoor op. Deze dubbeldekkers kunnen dan weer zo’n twintig jaar mee. Lees meer over dit project in iMaintain 2, 2019.

Wie: ProRail Wat: onderhoud emplacement Kijfhoek Waar: Barendrecht / Zwijndrecht Wanneer: tot en met 2023

Met 50 hectare, 43 verdeelsporen, 14 aankomstsporen en 12 opstelsporen is Kijfhoek het grootste emplacement van Nederland. Kijfhoek is meer dan veertig jaar oud en toe aan grootschalig onderhoud. In 2021 tot en met 2023 wordt het heuvelsysteem vernieuwd, en er worden sporen en wissels vervangen.

Wie: Rijkswaterstaat Wat: onderhoud Nederrijnbrug Waar: Heteren Wanneer: maart 2019 - maart 2020

Het onderhoud aan de Nederrijnbrug omvat betonherstel aan de binnen- en onderzijde van de brug en conservering van de leuningen aan de buitenzijde van de brug

Wie: Rijkswaterstaat Wat: onderhoud Eefdesebrug Waar: Zutphen Wanneer: najaar 2019

Het onderhoud aan de Eefdesebrug omvat de reparatie aan het betondek, aanbrengen van nieuw asfalt, een nieuwe slijtlaag en het vervangen van voegovergangen. Daarnaast staat het onderhoud aan stalen leuningen, stalen hangers, steunpunten en de betonnen boogconstructie in de planning. De Eefdesebrug is de op één na westelijkste verkeersbrug over het Twentekaal en verbindt Eefde en Zutphen.

Wie: Rijkswaterstaat Wat: renovatie Waalbrug Waar: Nijmegen Wanneer: in 2019

De renovatie van de Waalbrug omvat het vervangen van het betondek, onderhoud- en schilderwerkzaamheden, herstel en versterking van de staalconstructie, een nieuwe brugindeling en onderhoud aan de verlichting en leuningen.

Wie: Rijkswaterstaat Wat: groot onderhoud N57, N59 en A58 Waar: Zeeland Wanneer: in 2019

Het onderhoud aan de N57, N59 en A58 bestaat onder andere uit asfalteringswerkzaamheden, herstelwerkzaamheden aan het beton en de voegovergangen, werkzaamheden aan geleiderails en onderhoud aan kunstwerken.

Mist u een project? Mail het naar redactie@industrielinqs.nl 04 19 iMaintain

IMA R Onderhoudsprojecten.indd 34

24-04-19 10:01

ONDERHOUDSPROJECTEN 35 Wie: Rijkswaterstaat Wat: groot onderhoud aan de N200 Waar: Amsterdam Wanneer: in 2019

De N200 tussen Amsterdam A10 West en Halfweg is toe aan groot onderhoud en krijgt gedeeltelijk een nieuwe weginrichting. Het project omvat een dijkophoging, vervanging van drinkwatertransportleidingen en het vernieuwen van boezembruggen en een duiker.

Wie: Rijkswaterstaat Wat: renovatie Wantijbrug Waar: Dordrecht Wanneer: in 2019

De opdracht voor de renovatie van de Wantijbrug is gegund aan Volkerbrug, een combinatie van Vialis, Volker Rail Nederland en Volker Staal en Funderingen. Volkerbrug gaat onder andere de twee vallen, het beweegbare deel, van de brug vervangen. Het industriĂŤle automatiseringsdeel van de renovatie is aan Siemens gegund.

Wie: Rijkswaterstaat Wat: versterking Houtribdijk Waar: IJsselmeer Wanneer: 2019 - 2020

De Houtribdijk, de dam tussen het IJsselmeer en het Markermeer, of tussen Lelystad en Enkhuizen, voldoet niet meer aan de veiligheidsnorm van de Waterwet en wordt daarom over 25 kilometer met zand en steen versterkt. Na de versterking is de dijk bestand tegen stormen die gemiddeld eens in de tienduizend jaar voorkomen.

Wie: Rijkswaterstaat Wat: renovatie stuw Nederrijn en Lek Waar: Hagestein, Amerongen en Driel Wanneer: tot en met 2021

De renovatie van stuwensemble Nederrijn en Lek omvat het moderniseren van de bediening en besturingsinstallaties van stuwen en sluizen, het verduurzamen van sluisdeuren, vizier- en cilinderschuiven, het schilderen van betonnen delen van de stuwen, het repareren van de betonconstructies, de aanpassing van sluizen aan zwaardere schepen en de realisatie van centrale bediening.

Na de oplevering van het renovatieproject volgen nog achttien maanden onderhoud

Wie: Rijkswaterstaat Wat: versterken Afsluitdijk en sluizen Waar: Noord-Nederland Wanneer: 2019 - 2022

Rijkswaterstaat versterkt samen met consortium Levvel (Van Oord Aberdeen Infrastructure Partners, BAM PPP PGGM Infrastructure en Rebel) de Afsluitdijk. Levvel ontwerpt, bouwt, financiert en onderhoudt de versterking van de Afsluitdijk gedurende 25 jaar. Het project omvat het aanbrengen van 32 kilometer beschermende toplaag tegen overslaand water, het versterken van sluizen, aanleg van nieuwe stormvloedkeringen en inbouw van pompen bij Den Oever. Lees meer in iMaintain 2, 2019.

Wie: Rijkswaterstaat Wat: renovatie Van Brienenoordbrug Waar: Rotterdam Wanneer: 2020 - 2021

De renovatie van de Van Brienenoordbrug omvat onder andere het versterken van de westelijke boogbrug (tweede Van Brienenoordbrug). Daarnaast zijn de oostelijke boogbrug (eerste Van Brienenoordbrug) en aanbruggen van beide bruggen toe aan een grondige inspectie. Ook de systemen voor bediening, besturing en bewaking van de beweegbare delen van de bruggen zijn aan vernieuwing toe. En de beweegbare delen van de oostelijke brug moeten worden vernieuwd.

Wie: Rijkswaterstaat Wat: grootschalig onderhoud A79 Waar: Limburg Wanneer: 2020 - 2021

Rijkswaterstaat vervangt de deklaag van de snelweg A79 door stiller asfalt (zoab) en past onder andere de geleiderails, afwatering en bermen aan zodat deze weer voldoen aan de eisen van deze tijd. Daarnaast wordt een aantal op- en afritten verlengd om de komende jaren een goede doorstroming van het verkeer te kunnen waarborgen.

Wie: Rijkswaterstaat Wat: groot onderhoud aan de N3 Waar: Dordrecht Wanneer: 2020 - 2022

Het asfalt en de fundering op de gehele N3 is aan vervanging toe. Daarom wordt er over tien kilometer nieuw asfalt gelegd. Over de gehele lengte komt daaronder ook een nieuwe funderingsconstructie te liggen.

Wie: Rijkswaterstaat Wat: dijkversterking Marken Waar: Marken Wanneer: in 2021

De dijk rond Marken heeft stabiliteitsproblemen en is op delen te laag. Op veel plekken ligt de steenbekleding los en bovendien is de dijk op dit moment slecht te onderhouden. Plan is om de Zuidkade en Westkade buitenwaarts te verplaatsen en te versterken

Wie: Rijkswaterstaat Wat: renovatie IJsselbruggen Waar: Arnhem Wanneer: in 2021

In 2021 laat Rijkswaterstaat renovatiewerkzaamheden uitvoeren aan de onderzijde van de twee stalen IJsselbruggen in de A12 richting Duitsland. De bruggen zijn na uitvoering van de renovatie dertig jaar vrij van groot onderhoud.

04

iMaintain 19

IMA R Onderhoudsprojecten.indd 35

24-04-19 10:01

36 ONDERHOUDSPROJECTEN Wie: Rijkswaterstaat Wat: onderhoud Oosterscheldekering Waar: Zeeland Wanneer: tot en met 2022

De constructie van de 124 cilinders en 32 schuiven van de Oosterscheldekering zijn van staal en gevoelig voor roest. Ze krijgen daarom iedere tien jaar een nieuwe, beschermende verflaag.

Wie: Rijkswaterstaat Wat: renovatie brug Urmond Waar: Urmond Wanneer: 2022 - 2023

Tijdens het opknappen van brug Urmond over het Julianakanaal in 2017, waarbij de stalen boogconstructie werd geconserveerd en verstevigd, bleek dat er meer moest worden gedaan.

Rijkswaterstaat onderzoekt wat de beste oplossing is.

Wie: Rijkswaterstaat Wat: versterking waterkering IJmuiden Waar: IJmuiden Wanneer: 2022 - 2024

De kering rondom het sluizencomplex bij IJmuiden voldoet op onderdelen niet meer aan de toekomstige veiligheidsnormen. De bekleding moet op delen van de kering worden verbeterd en de hoogte van de kering moet op delen worden opgehoogd.

Wie: Rijkswaterstaat Wat: renovatie Heinenoordtunnel Waar: regio Rotterdam Wanneer: 2023 - 2024

De Heinenoordtunnel is toe aan een grote opknapbeurt. De tunnel krijgt een nieuwe vluchtgang en de technische installaties en systemen worden vervangen.

PROCESINDUSTRIE Wie: BASF Wat: turnaround steamcracker Waar: Antwerpen Wanneer: in 2019

BASF Antwerpen neemt in 2019 zijn steamcracker uit productie voor een grote turnaround. Er zullen tegen die tijd tussen de 1.500 en 2.000 mensen op de site rondlopen om installaties schoon te maken, na te kijken, te repareren en aan te passen. De steamcracker kraakt nafta of LPG met behulp van stoom. Het kraken levert producten als etheen, propeen, benzeen en buteen.

Wie: Dow Wat: groot onderhoud aan LHC-1 Waar: Terneuzen Wanneer: in 2019

LHC staat voor Light Hydro Carbons, oftewel koolwaterstoffen. De kraker splitst nafta – een afgeleide van ruwe olie – in koolwaterstoffen, zoals etheen en propeen. Dat zijn de grondstoffen voor de andere Dow-fabrieken die er chemicaliën en kunststoffen van maken. De kraker stamt uit 1969.

Wie: LyondellBasell en Covestro Wat: onderhoudsstop POSM-fabriek Waar: Maasvlakte Rotterdam Wanneer: in 2019

De POSM-fabriek produceert propyleenoxide en styreenmonomeer. Met een zeven kilometer lange pijpleiding staat de site in verbinding met de Europoort-locatie. Tijdens de turnaround worden tie-ins gemaakt voor het Circulair Steam Project. Dit omvat een nieuwe biologische afvalwaterzuiveringsfabriek en verbrandingsinstallatie waarin de afvalstroom wordt omgezet in stoom.

Wie: Nouryon Wat: turnaround Waar: Hengelo Wanneer: in 2019

De turnaround van Nouryon in Hengelo omvat groot onderhoud van installatiedelen binnen de pekelzuivering, de indampinstallatie, centrifuges en koeltoren. Daarnaast worden er allerlei vervangings- en verbeterprojecten uitgevoerd die betrekking hebben op deze installaties.

NIEUW PROJECT Wie: Nouryon Wat: turnaround chloorfabriek Waar: Botlek Rotterdam Wanneer: in 2019

Nouryon heeft in 2019 een turnaround van de chloorfabriek gepland. Het bedrijf levert chloor aan Huntsman, Hexion en Shin-Etsu die daardoor tegelijkertijd een onderhoudsstop zullen inlassen. De huidige fabriek heeft een productiecapaciteit van 630.000 ton chloor en daar wordt een tweede, veel kleinere productielijn naast gebouwd. Zo kan vanaf 2021 tijdens een stop toch een basisproductie worden gedraaid voor de andere bedrijven in de keten.

Wie: Sabic Wat: turnaround naftakraker Olefins 4 Waar: Geleen Wanneer: 2019

Tijdens de laatste turnaround in 2013 is een aantal compressoren vernieuwd, zodat ze minder energie verbruiken. De grootste compressor, die het kraakgas comprimeert, kreeg nieuwe schroeven. Tijdens de turnaround in 2019 treft Sabic voorbereidingen voor de aansluiting van Olefins 4, een van de twee naftakrakers die Sabic in Geleen opereert, op een warmtenetwerk.

04 19 iMaintain

IMA R Onderhoudsprojecten.indd 36

24-04-19 10:01

ONDERHOUDSPROJECTEN 37 Wie: Shell Wat: groot onderhoud catcracker Waar: Pernis Wanneer: februari/maart 2019

Tot en met eind maart ligt onder andere de catcracker van Shell Pernis stil voor een turnaround. In totaal gaat het om veertien fabrieken. Tijdens de stop loopt zo’n drieduizend man extra personeel op de site rond.

Wie: Vynova Beek Wat: turnaround Waar: Beek Wanneer: juni 2019

Vynova produceert suspensie-PVC door monovinylchloride te polymeriseren met behulp van water en additieven. De polymerisatie vindt plaats in een reeks reactoren die verdeeld zijn over vier productielijnen op de Chemelot-site. Begin juni heeft Vynova een grote turnaround, die wordt uitgevoerd in samenwerking met Sitech Services.

Wie: Yara Wat: turnaround ammoniakfabriek C Waar: Sluiskil Wanneer: in 2019

Er is 35 miljoen euro gereserveerd voor groot onderhoud en extra investeringen in Ammoniakfabriek C. Het grootste aandeel is bedoeld om de levensduur te verlengen. Daarnaast wordt gewerkt aan projecten om de fabriek te verbeteren op het gebied van veiligheid, emissies, betrouwbaarheid en energie-efficiëntie.

Wie: Yara Wat: turnaround ammoniakfabriek D Waar: Sluiskil Wanneer: in 2020

Ammoniakfabriek D krijgt sinds oktober 2018 overtollig waterstof van Dow Benelux via een bestaande loze gasleiding van Gasunie. In de turnaround die in 2020 op de planning staat, moeten nog meer verbeteringen worden doorgevoerd. Daarbij kan wellicht worden geprofiteerd van de onderhoudsstop van ammoniakfabriek E in 2018.

SLOOP NIEUW PROJECT Wie: EPZ Wat: ontmanteling kolencentrale Waar: Borssele Wanneer: 2019 - 2021

EPZ is begonnen met de ontmanteling van zijn kolencentrale in Borssele. De centrale is in 1987 in gebruik genomen en sinds 2000 wordt er ook biomassa meegestookt. Vóór de sloop is de installatie zoveel mogelijk gereinigd. Volgens de planning worden de ontmanteling en bodemsanering eind juli 2021 afgerond.

Wie: Tata Steel Wat: ontmanteling oude Kooksgashouder Waar: IJmuiden Wanneer: vanaf najaar 2019

In de kooksgashouder wordt het kooksgas van de twee kooks- en gasfabrieken opgevangen voor het via een pijpleiding wordt getransporteerd naar de Warmbandwalserij. Daar wordt het ingezet om de plakkenovens te stoken, zodat aardgas wordt uitgespaard. Na de ingebruikname van de nieuwe kooksgashouder in de zomer wordt de oude uit bedrijf genomen en ontmanteld.

UTILITIES Wie: Dunea Wat: modernisering productielocatie Waar: Katwijk Wanneer: tot en met 2025

De procesautomatisering van productielocatie Katwijk wordt vervangen door volautomatische procesvoering. Verder worden elektrotechnische installaties aangepast. BAM Industrie is in december 2018 begonnen met voorbereidingen voor de vernieuwing van de energievoorziening van het drinkwaterpompstation. Dunea wil de middenspanning distributie en noodstroomvoorziening herinrichten.

Wie: RWE Wat: onderhoud aan Clauscentrale Waar: Maasbracht Wanneer: tot en met 2020

RWE haalt de Clauscentrale in Maasbracht uit de mottenballen. De gascentrale werd in 2014 wegens overcapaciteit gesloten, maar wordt in 2020 weer in gebruik genomen. De centrale heeft vier jaar stilgestaan en hoewel er onderhoud is gepleegd, moet alles weer in topconditie worden gebracht. Daarom worden tot 2020 nog onderhoudswerkzaamheden uitgevoerd.

Wie: TenneT Wat: grote vervangingsopgave Waar: Nederland Wanneer: tot en met 2028

TenneT vervangt assets op hoogspanningsstations. Het gaat om primaire assets (transformatoren tot vermogensschakelaars), secundaire (aansturing tot telecommunicatiesystemen) en tertiaire componenten van een station.

Wie: Waterschap Brabantse Delta Wat: renoveren afvalwaterpersleiding Waar: Noord-Brabant en Zeeland Wanneer: start medio 2019

De afvalwaterpersleiding transporteert afvalwater van industrieterrein Moerdijk en 35 dorpen en steden naar de RWZI in Bath. In 2019 start de renovatie van persstations bij Roosendaal, Bergen op Zoom en Bath. Ook wordt de leiding over 3,5 kilometer verdubbeld. De extra leiding is in 2020 in bedrijf en de gerenoveerde persstations in 2023.

04

iMaintain 19

IMA R Onderhoudsprojecten.indd 37

24-04-19 10:01

38 ASSET MANAGEMENT

Explosieve groei zonneparken vraagt om slim asset management De energietransitie naar schone energiebronnen als wind- en zonne-energie is in volle gang. Het afgelopen jaar zijn er zelfs zoveel zonneparken bijgekomen dat de netbeheerders zich in alle bochten moeten wringen om de opgewekte stroom te ontsluiten. De asset managers van Tennet en Liander zoeken de grenzen op om de bestaande assets zoveel mogelijk in te zetten.

David van Baarle

04 19 iMaintain

IMA M Personeelsplanning.indd 38

De regionale netbeheerders en hoogspanningsbeheerder Tennet kwamen begin dit jaar in het nieuws toen bleek dat een aantal nieuwe zonneparken niet tijdig konden worden aangesloten. Het succes van de subsidies op duurzame energie stelden de netbeheerders voor de uitdaging om parken met een behoorlijk totaal aan piekvermogens aan te sluiten in gebieden waar de infrastructuur was ingericht op de elektriciteitsafname van ‘een paar dorpen’.

Huibert Baud is manager strategie en innovatie bij Liander, een van de regionale netbeheerders. ‘We hadden de groei in zonne-energie wel zien aankomen in onze scenario’s’, zegt Baud. ‘Maar het lastigste daarin is om te voorspellen waar die zonneparken precies komen. Op het moment dat het besluit is genomen, kan een park een jaar later in bedrijf zijn. Dat tijdsbestek is echter te kort om de infrastructuur tijdig klaar te hebben. Veel investeerders in zonne-energie kiezen een locatie met goedkope grond. Dat betekent in veel van de gevallen echter ook dat er onvoldoende capaciteit aanwezig is om die stroom zijn weg te laten vinden naar afnemers.

De kabels zijn vaak niet geschikt en ook de onderstations zijn niet ingericht op de grote stroompieken die zo’n park op een zonnige dag kan produceren.’

In de Haarlemmermeer, Sloterdijk en de Bijlmer spelen dezelfde problemen met datacenters. Amsterdam is een hotspot geworden voor deze datacenters die vaak binnen enkele jaren kunnen worden neergezet. De capaciteit die deze datacenters nodig hebben, is echter zo groot dat er nieuwe onderstations moeten worden gebouwd. ‘Met de vergunningverlening, planning en uitvoering duurt het echter zo’n drie tot vijf jaar voordat we een datacenter kunnen aansluiten’, zegt Baud.

‘Ook hier geldt dat we in de scenario’s wel zagen aankomen dat er extra capaciteitsvraag kwam, maar niet precies waar dat zou gaan gebeuren.’

De netbeheerders zijn steeds beter in het datagedreven voorspellen van de capaciteitsbehoefte. ‘Met behulp van demografische gegevens kun je redelijk goed voorspellen welke wijk elektrisch gaat rijden of zal investeren in zonnepanelen.

De geclusterde zonneparken die nu grootschalig ontstaan zijn met deze modellen echter moeilijker te voorspellen omdat ze redelijk ad hoc worden gepland. Dus moeten we de middelen aangrijpen die voorhanden zijn om de transitie in goede banen te leiden.’

Moleculen en elektronen De congestieproblemen beperken zich niet tot de middenspanning, ook hoogspanningsbeheerder Tennet voelt de druk van de markt toenemen. Manager grid development and strategy Robert Kuik van Tennet: ‘De explosieve toename van duurzame energiebronnen vraagt om een snelle versterking van het hoogspanningsnet. Een gemiddeld project heeft echter een realisatietijd van meerdere jaren. De daadwerkelijke bouwtijd, zo’n twee tot drie jaar, is nog redelijk voorspelbaar.

Maar vooral de planologische procedure duurt lang en is zeer onvoorspelbaar. Nu is in het Klimaatakkoord bereikt dat Nederland wordt opgedeeld in dertig energieregio’s. Per regio wordt vervolgens een zogenaamde Regionale Energie Strategie (RES, red.) opgesteld door de betrokken provincie, gemeentes en waterschappen.

In zo’n RES worden ook de netbeheerders betrokken om de impact van alle plannen op de elektriciteitsinfrastructuur te bepalen.

Door in een vroeg stadium betrokken te worden, kunnen we aangeven wat handig is en wat niet, om van daaruit beter de verwachtingen te managen naar de buitenwereld, zeker qua doorlooptijden.‘ Kuik is blij met deze integrale aanpak: ‘Het aanbod van volatiele elektriciteitsproducenten zoals wind- en zonne-energie stijgt zo explosief dat op den duur niet

Abonnees lezen meer op www.imaintain.info

24-04-19 10:03

FOTO: PXHERE

ASSET MANAGEMENT 39

alles meer elektrisch kan worden gefaciliteerd. We zullen dan ook moeten nadenken over de samenwerking en wisselwerking tussen elektronen en moleculen.

Hoewel sommigen het gasnetwerk al min of meer hebben afgeschreven, zouden we dat net heel goed kunnen gebruiken voor het transport van bijvoorbeeld waterstof als energiedrager. Door een deel van die duurzame elektriciteit om te zetten in bijvoorbeeld waterstof, ontlasten we de elektrische infrastructuur. Eenzelfde oplossing kunnen batterijen met ventielfunctie bieden. Je kunt overtollige energie op een zonnige dag redelijk goedkoop opslaan in zo'n batterij om deze vervolgens weer leeg te laten lopen in de zon-arme uren.

Ook warmtenetten zullen een grotere bijdrage gaan leveren aan het energiesysteem. De netbeheerders moeten dan ook steeds intensiever samenwerken om het energiesysteem van de toekomst te ontwikkelen tegen zo laag mogelijke kosten. En vlak daarbij de invloed van Europa niet uit. Het Europese elektriciteitsnetwerk is steeds meer met elkaar verweven, wat ook de onderlinge afhankelijkheid groter

maakt. Als Duitsland zijn kolencentrales uitfaseert, heeft dat ook invloed op het gebruik van onze assets.’

‘Zonneparken krijgen pas subsidie als ze leveren. Ze zijn er dus bij gebaat als we ze sneller kunnen aansluiten.’

Verzwaren Ook voor lokale netbeheerders kan een gebiedsregisseur de druk verlichten.

Baud: ‘De gemeente Winterswijk heeft bijvoorbeeld een duurzame ambitie uitgesproken voor zonne-energie. Als we van tevoren al op de hoogte zijn van deze plannen, kunnen we gezamenlijk kijken waar zo’n park het beste kan komen.

Het scheelt namelijk nogal of dit dichtbij een bestaand onderstation is of verder weg. Het is voor alle partijen beter om op deze manier samen te werken, omdat de zonneparken pas subsidie krijgen als ze

leveren. Ze zijn er dus bij gebaat als we ze sneller kunnen aansluiten.’

Als eenmaal bekend is waar een park gaat komen, hebben we vervolgens meerdere mogelijkheden om een aansluiting te versnellen. Zo wordt nu al in een aantal gevallen gekozen voor het verzwaren van de onderstations. In sommige gevallen is het ook mogelijk om op een ander spanningsniveau te gaan werken, en daardoor meer capaciteit te bieden.’

Volgens beide netbeheerders zouden ze op den duur ook concessies moeten doen op het gebied van redundantie als de nood echt hoog is. Baud: ‘Nu moeten we nog een zeer hoge leveringszekerheid kunnen garanderen. Om dat te kunnen doen, hebben we het middenspanningsnet op meerdere punten redundant aangelegd. Een primaire trafo (transformator, red.) heeft doorgaans ondersteuning van een tweede exemplaar die het bij uitval van de eerste kan overnemen. Als we die tweede trafo nu in gebruik nemen, kunnen we capaciteit winnen. De risico’s op uitval nemen daarmee echter wel toe omdat je geen back-up meer hebt. Als we

04

iMaintain 19

IMA M Personeelsplanning.indd 39

24-04-19 10:03

09FOT

EVENEMENTENOVERZICHT 2019 Donderdag 16 mei

November

Donderdag 20 juni

December

Thema: Briljante Mislukkingen Locatie: Rotterdam www.hetnieuweproduceren.nu/jaarcongres

Thema: Human Element Locatie: Innovatiekracht, Spijkenisse www.deltavisie2019.nl

Woensdag 2 oktober

Locatie: Oranjerie Hydepark, Doorn www.imaintain.info/prestatie

Woensdag 16 oktober

Thema: The Natural Steps Locatie: Evenementenhal Delfzijl www.eemsdeltavisie.nl

Thema: nog niet bekend Locatie: Brightlands Chemelot Campus, Geleen www.chemvision.info

Thema en locatie nog niet bekend www.industryandenergy.nl

Meer informatie over de congressen of sponsormogelijkheden?

Catelijne Klaver marketing- en eventcoรถrdinator T: 020 3122 089 E: congressen@industrielinqs.nl Janet Robben commercieel manager T: 020 3122 085 E: janet@industrielinqs.nl

www.industrielinqs.nl/platform-events IMA Advertenties.indd 2019.indd 40 Evenementenoverzicht 1

24-04-19 16:00 09:54 04-04-19

ASSET MANAGEMENT 41

dat willen doen, moeten we de wetgeving aanpassen omdat het nu wettelijk verboden is. We zijn daarvoor in overleg met het ministerie van Economische Zaken en Klimaat.’

Een ander argument om de redundantieeis te verlaten of in ieder geval wat te rekken, is dat er steeds meer bekend is over het gedrag van componenten. Baud: ‘We streven bij het inkopen van componenten zoveel mogelijk naar integrale modellering. Theoretisch kennen we het faalgedrag van de componenten bij verschillende belastingprofielen zodat we tijdig kunnen ingrijpen voordat zich problemen voordoen. Ook is er veel meer mogelijk met digitalisatie van de informatievoorziening. Door gebruik te maken van sensoren verzamel je veel data en kunnen we nog meer de grenzen opzoeken. Als we alles honderd procent zouden digitaliseren, zou dit echter heel duur worden. We moeten dus integrale keuzes maken welke stations een dermate hoog risicoprofiel hebben dat extra informatie gewenst is. Dat geldt zeker voor de stations waar we de redundantie-eis willen versoepelen en meer de grenzen opzoeken.’

De capaciteitsproblematiek kan ook structureel worden verlaagd door het combineren van infrastructuur voor wind- en zonneenergie. Vaak wisselen die stroombronnen elkaar namelijk mooi af. Als het hard waait, schijnt er weinig zon en op een zonnige dag waait het doorgaans minder.

‘Op die manier benut je de capaciteit van de kabels veel beter, en druk je de kosten.’

Een andere snel te realiseren kunstmatige ingreep is de uitbaters van zonneparken te vragen hun aansluiting niet te baseren op de piekvermogens, maar op een gemiddeld vermogen. ‘Die pieken worden namelijk maar enkele malen per jaar bereikt. Je richt dan hele zware netten in die maar twee of drie keer per jaar volledig worden benut. Het is dan slimmer om ze op die piekmomenten even terug te schakelen.’

Die laatste mogelijkheid, ook wel curtailment genoemd, is een belangrijke troef voor beheersing van de explosieve groei van zonne- en windenergie. ‘Nu mogen we eigenaren wel vragen of ze zelf hun parken willen terugschakelen op piekmomenten, maar het energienet zou een stuk stabieler worden als we de mogelijkheid zouden creëren om dat ook zelf te kunnen

FOTO: TENNET

Faalgedrag

doen. Als we direct toegang krijgen tot de omvormers van de grote zonneparken, kunnen we deze actief aansturen en elektriciteitsvraag en aanbod op elkaar afstemmen. In Europees verband wordt er al gesproken om dit wettelijk mogelijk te maken en zelfs te verplichten.’

‘Door minder te kiezen voor maatwerk, wordt het voor onze technici ook eenvoudiger om zo’n station aan te sluiten op het bestaande net.’

Handjes Dat er nog genoeg noodmaatregelen voorhanden zijn, wil niet zeggen dat Liander niet nadenkt over strategischere oplossingen. Baud: ‘Alle regionale netbeheerders zijn bezig met standaardisatie van hun assets. De huidige assets zijn in de loop van de afgelopen zestig jaar neergezet en groeiden in die jaren mee met de stand der techniek. Dat betekent in de praktijk dat bijna ieder station uniek is. Behalve het feit dat de kennis over die assets langzaam aan het verdwijnen is, kunnen we

ook moeilijk best practices verzamelen over de prestaties van de assets. Standaardisatie kan hierbij enorm helpen. Ook in de uitvoeringsfase kan standaardisatie de implementatie versnellen. Door onderstations modulair te laten bouwen, kan je ze bij wijze van spreken direct neerzetten en aansluiten. Door minder te kiezen voor maatwerk, wordt het voor onze technici ook eenvoudiger om zo’n station aan te sluiten op het bestaande net.’

Want het capaciteitstekort in technisch geschoold personeel raakt ook de netbeheerders. ‘Het investeringsniveau voor de middenspanning stijgt de komende jaren met honderd procent’, zegt Baud. ‘Een deel van die stijging heeft te maken met de hogere prijzen die aannemers vragen, maar we voeren ook veel meer projecten uit. Voor die projecten komen we simpelweg handjes tekort. Nu zou je kunnen zeggen dat we dan maar meer moeten inkopen, maar ook onze contractors lopen tegen hun grenzen aan. Dus kijken we naar manieren om zij-instromers, schoolverlaters of vluchtelingen een opleidingssprint te laten maken. Dankzij gestandaardiseerde processen wordt het eenvoudiger om bepaalde handelingen uit te voeren, maar werknemers moeten hier wel toe zijn bevoegd.’ ■

04

iMaintain 19

IMA M Personeelsplanning.indd 41

24-04-19 10:56

42 AGENDA

Mei 14 mei 2019 Evoluon, Eindhoven www.safetyevent.nl Engineering Event Safety Het thema is ‘Safety in tijden van verandering’. Hoe lag het safety-landschap er tien jaar geleden bij? Wat zijn sindsdien de belangrijkste veranderingen/verbeteringen? Wat hebben we over het hoofd gezien of onderschat? Welke inspanningen zijn vereist? Welke veranderingen worden er in de wereld van safety verwacht en hoe ziet het landschap er over tien jaar uit?

15 mei 2019 Technische Unie, Zwolle www.tu.nl/event Hygiëne in de voedingsmiddelenindustrie Of het nu gaat om productie, verpakking, opslag, vervoer, verkoop, in de voedingsmiddelenindustrie staan voedselveiligheid en voedselkwaliteit altijd voorop. Dit kennisevent informeert u over de laatste ontwikkelingen op het gebied van hygiënisch ontwerpen, microbiologische veiligheid en reinigbaarheid.

Schrijf nu in!

16 mei 2019 Plant One, Rotterdam www.hetnieuweproduceren.nu/jaarcongres Het Nieuwe Produceren 2019: Briljante Mislukkingen Hoe komt het dat briljante ideeën in de realiteit toch regelmatig mislukken? Ook op het vlak van innovatie en verduurzaming in de industrie zijn verschillende voorbeelden te noemen. Wat zijn de oorzaken? En wat kunnen we ervan leren? Samen met professor Paul Iske, chief failure officer van het Instituut voor Briljante Mislukkingen, onderzoeken we verschillende hoopgevende innovaties die het uiteindelijk niet hebben gered. Keynote is Marja Zonnevylle (Shell). Tevens worden de Enlightenmentz 2019 uitgereikt! De genomineerden zijn Asbeter, TNO en Vertoro.

23 mei 2019 Endress+Hauser, Naarden www.nl.endress.com Basics of Smart Instrumentatie Tijdens dit college bespreken we praktische en veel voorkomende vragen om te kunnen komen tot bewuste keuzes en afwegingen als voorbereiding op de digitalisering van smart plants. Maak kennis met onze kennis en kom naar het Endress+Hauser College de Basics of Smart Instrumentatie. Het is de vijfde in een reeks van acht colleges met verschillende onderwerpen.

Juni 6 juni 2019 DeFabrique, Utrecht www.atexcongres.nl ATEX & Process Safety Het congres toont de laatste ontwikkelingen op het gebied van explosieveiligheid en procesveiligheid. Thema van deze editie is:

Kennis, Kunde & Houding. Wanneer u als professional te maken heeft met (explosie)gevaarlijke stoffen, dan is het essentieel om te beschikken over de juiste kennis ten aanzien van explosieveiligheid, procesveiligheid en ATEX-richtlijnen. Deze objectieve kennis bepaalt samen met de kunde van u als individu en dat van uw team hoe succesvol u deze explosie- en procesveiligheid kunt toepassen in de praktijk. De laatste - en zeker niet de onbelangrijkste - schakel daarbij is houding. Niet alleen die van de individuele professional of het team, maar juist die van de gehele organisatie.

12 en 13 juni 2019 NH Conference Centre Koningshof, Veldhoven www.vision-robotics.nl Vision Robotics & Motion 2019 Vision, Robotics & Motion Event is al jaren het gezicht van industriële automatisering. Op deze vakbeurs vindt u alles om betrouwbaarder, veiliger en sneller te produceren. Voor de hightech regio’s van Nederland, België en ook Duitsland is de beurs dan ook een belangrijke ontmoetingsplek om op de hoogte te blijven van alle nieuwe trends en ontwikkelingen. De nieuwste snufjes op het gebied van camerasystemen, sensoren en robots worden gedemonstreerd en tijdens het uitgebreide congresprogramma krijgt u een kijkje in de keuken bij bedrijven die vooruitlopen met slimme ideeën.

18 juni 2019 De Run, Veldhoven www.virtual-revolution.nl Virtual (R)evolution for industry Virtual, augmented en mixed reality winnen steeds meer terrein en hebben de toekomst. De mogelijkheden van Virtual, augmented en mixed reality worden voor de industrie steeds omvangrijker, denk aan toepassing bij trainingen, in het ontwerpproces, bij verkooptrajecten, in het onderhoud en bij productielijnen. Tijdens Virtual (R)evolution ontdekt u in één dag de mogelijkheden van de laatste virtual, mixed en augmented reality technologieën voor uw bedrijf.

Save the date!

20 juni 2019 Innovatiekracht, Spijkenisse www.deltavisie2019.nl Deltavisie 2019: The Human Element Ondanks de toenemende automatisering, digitalisering en robotisering blijven mensen een cruciale rol spelen in de industrie.

Maar die verandert wel. Wat wordt er in de nabije en verdere toekomst verwacht van medewerkers? Welke nieuwe functies ontstaan en welke verdwijnen? En hoe kunnen mens en machine er voor zorgen dat het werk nog veiliger wordt gedaan? Welke beslissende rol spelen mensen bij de gewenste verduurzaming van processen? Tijdens Deltavisie 2019 onderzoeken we The Human Element.

In de avond wordt tijdens een diner de opvolger van Niels Smits gekozen, tijdens de bekendmaking van de Plant Manager of the Year 2019. Ook wordt voor de vijfde maal de VOMI Safety eXperience Award uitgereikt. Een dag om niet te missen!

04 19 iMaintain

IMA F Agenda.indd 42

24-04-19 10:05

9 15:27:28

Wij begrijpen hoe moeilijk het is om duurzaam te ondernemen in een steeds veranderende wereld.

PRESTEREN + OPTIMALISEREN U wilt uw werkprocessen optimaliseren en daarmee de beschikbaarheid van uw fabriek verbeteren.

Blijf compliant en minimaliseer risico’s.

“Wij stellen u in staat om beslissingen te nemen over het juiste onderhoudsbeheer. Om uw doelstellingen te bereiken, zorgen wij ervoor dat de asset-informatie correct wordt verzameld en verrijkt met de kennis van onze consultants”.

Marco van Veen Maintenance Consultant

Meer informatie over onze mogelijkheden op het gebied van asset management: go.endress.com/nl/asset-management

IMA04 omslag los.indd 43

24-04-1911:00 10:26 24-04-19

iMaintain Nr. 04 - 2019

IMA A Cover.indd 1 IMA04 omslag los.indd 44

24-04-19 11:00