IMA04-2018

www.imaintain.info

04 18 VIJFTIENDE JAARGANG – LOSSE VERKOOPPRIJS € 18,50

iMaintain Nr. 04 - 2018

LEES ONS DIGITALE MAGAZINE

INDUSTRIE MOET SCHOLEN HELPEN BIJ TECHNIEKONDERWIJS

IMA04 omslag los.indd 1

25-04-18 16:45 09:57 24-04-18

KENNISMOET MOETJEJE KENNIS OOKONDERHOUDEN. ONDERHOUDEN. OOK • Hoeveel onderhoud is juist genoeg?

• Hoeveel onderhoud is juist genoeg?

• Kunnen we met de onderhoudsfunctie geld verdienen?

• Kunnen we met de onderhoudsfunctie geld verdienen?

• Hoeveel onderhoud bijdragen bedrijfsresultaat?

• Hoeveel kankan onderhoud bijdragen aanaan hethet bedrijfsresultaat?

• Wat is Excellent Onderhoud en hoe geef ik vorm?

• Wat is Excellent Onderhoud en hoe geef ik ditdit vorm?

DEZDEEOZPELOEPIDLIN EIDINGEN ZIJNZIJINNTINE BTREEBRGEENNGE NG N IN DINE BDAECBHAECLHELEONR OR WERWKETRUKIGTUBIG OUBWOUKW UNKDUNDE DEEDLETEIJLDT.IJD. E

INFINORFOMREMEREE! R!

ART EXTERXATRSATASRTT 018 2 I18 BEGBINEGMINEIM2E0 HLNOOGLIEOGIE UDESCTHENCO ONDOENRDHEORUHDOST OGEEEVNE.EN. IN HINOOHGOEV

R! INFINORFOMREMEREE!

WAARDECREATIE DOOR GOED ONDERHOUD WAARDECREATIE DOOR GOED ONDERHOUD Een onderhoudsopleiding bij Hogeschool Utrecht helpt in uw eigen bedrijf Een onderhoudsopleiding bij Hogeschool Utrecht helpt u inu uw eigen bedrijf de de antwoorden te vinden deze vragen.

In de afgelopen jaren vele mooie resultaten antwoorden te vinden op op deze vragen.

In de afgelopen jaren zijnzijn vele mooie resultaten en en forse besparingen bereikt bij de deelnemende bedrijven.

Door de brede scope op zowel forse besparingen bereikt bij de deelnemende bedrijven. Door de brede scope op zowel Materiaalkunde, Engineering, Inspectie Onderhoud bieden onze opleidingen Materiaalkunde, Engineering, Inspectie als als Onderhoud bieden onze opleidingen op op hethet gebied van Onderhoud precies die (integrale) kennis die nodig is om verder te kunnen gebied van Onderhoud precies die (integrale) kennis die nodig is om verder te kunnen kijken eigen vakgebied, daardoor aantoonbaar betere resultaten te boeken. kijken dandan hethet eigen vakgebied, en en daardoor aantoonbaar betere resultaten te boeken.

• Post-MBO Onderhoudstechniek (OTK) Start 3 oktober 2018 • Post-MBO Onderhoudstechniek (OTK) Start 3 oktober 2018 • Post-HBO Onderhoudstechnologie (OT) Start 4 oktober 2018 • Post-HBO Onderhoudstechnologie (OT) Start 4 oktober 2018 • Post-HBO Onderhoud Management (OM) Start 4 oktober 2018 • Post-HBO Onderhoud en en Management (OM) Start 4 oktober 2018 • Master of Engineering in Maintenance & Asset Management Start Start februari/september • Master of Engineering in Maintenance & Asset Management februari/september genoemde opleidingen kunnen naar wens in-company maat) verzorgd worden.

AlleAlle genoemde opleidingen kunnen naar wens in-company (op(op maat) verzorgd worden.

Informeer naar de mogelijkheden.

Informeer naar de mogelijkheden.

Meer weten? mail naar info@cvnt.nl of kijk www.cvnt.nl.

Meer weten?

BelBel 088088 481481 88 88 88,88, mail naar info@cvnt.nl of kijk op op www.cvnt.nl.

ERVALT VALTNOG NOGGENOEG GENOEGTE TELEREN LEREN ER

IMA A Omslag.indd 2 2 IMA A Omslag.indd 2 IMA04 omslag los.indd

25-04-18 09:57

INHOUD 3

10 ‘Verdubbeling van productiviteit in twintig jaar’ ‘Ja, we hebben een probleem’, zegt Egbert-Jan Sol, ‘er stromen meer ouderen uit, dan dat er jongeren instromen. Over twintig jaar hebben we een miljoen minder medewerkers.’ Sol is vanuit TNO programmadirecteur van het Smart Industry bureau.

14 Passie voor techniek Er is al een aantal jaren sprake van een tekort aan bèta-technici. Het gaat daarbij vooral ook om vakmensen. Vanuit verschillende hoeken worden initiatieven ontplooid om oplossingen te zoeken voor dit probleem. Is een ‘passie voor techniek’ een voorwaarde en een rode draad in alle initiatieven?

20 Uitbreiding Beatrixsluis gaat laatste fase in Het Lekkanaal is de belangrijkste rechtstreekse scheepvaartverbinding tussen Rotterdam en Amsterdam. De in het kanaal gelegen monumentale Prinses Beatrixsluis is door de toegenomen drukte en steeds grotere schepen een knelpunt geworden.

Reden voor Rijkswaterstaat om een derde, grotere sluiskolk te bouwen.

En verder 5 COMMENTAAR

26 SENSOREN VERGROTEN GRIP OP CORROSIE ONDER ISOLATIE

6 ACTUEEL

30 GOED ONDERHOUD ESSENTIEEL VOOR SUCCES WINDENERGIE

24 ‘LAAT BEDRIJVEN EN STUDENTEN SAMEN WERKEN AAN

34 AGENDA

INNOVATIES’

4

iMaintain 18

IMA B Inhoud.indd 3

24-04-18 16:47

ADVERTENTIE-INDEX

ADOPTEER EEN PUP

3P Quality Services.............................................................................. 35 Abonnees ............................................................................................ 22 Deltavisie 2018: 7 juni 2018 .............................................................. 28 Height Specialists Industrial Rope Access ............................................ 22 Hogeschool Utrecht - Centrum voor Natuur & Techniek........................... 2 Industrielinqs pers en platform .............................................................. 8 KNGF ..................................................................................................... 4 Mainnovation ....................................................................................... 36 Operational Excellence Transfer ............................................................ 16

EN HELP ’M BLINDENGELEIDEHOND WORDEN.

Prüftechnik .......................................................................................... 16 Vakmedianet DACE .............................................................................. 32

WWW.ADOPTEEREENPUP.NL

Vinçotte Nederland ................................................................................ 4

Alles onder controle.

Samen op weg naar veiligheid en efficiëntie

In complexe sectoren is risicobeheer van cruciaal belang. Continu moet u de veiligheid, kwaliteit en efficiëntie van uw installaties zien te waarborgen. Hier biedt Vinçotte hulp. Met onze ervaring en sectorkennis zijn we experts in het anticiperen op en beheren van risico’s; van de ontwerpfase tot en met de operationele fase. Zo blijft de integriteit van uw assets op lange termijn gewaarborgd en voegen we samen waarde toe aan uw bedrijf.

vincotte.nl 

IMA04 Advertenties.indd 4





24-04-18 16:38

COMMENTAAR 5

Keuzes Als ik toen had geweten, wat ik nu allemaal weet, zou ik dan een andere opleiding hebben gekozen? Ik denk het wel. De keuze zou in ieder geval makkelijker zijn geweest.

Ik had echt geen flauw idee wat ik ‘later als ik groot was’ wilde worden. Binnenhuisarchitect, fotograaf, schrijfster of dramadocent? Ik heb overal aan gesnuffeld. En toen ik het echt niet meer wist, ben ik het leger in gegaan. Een mooie wereld, maar ook daar lag mijn toekomst niet.

In 2016 kwam ik bij Industrielinqs terecht en daardoor mag ik me al een tijdje in de wereld van de techniek begeven. Had ik op mijn achttiende maar geweten dat de toekomst hier begint. Alles waar we over een aantal jaren dankbaar gebruik van maken, wordt nu ontwikkeld, morgen getest en overmorgen in productie genomen. Zo krijgen we straks, door de technologie van Sekisui, een digitale waarschuwing voor overstekend wild op de autoruit. En de NS haalt live en precies op tijd treinen uit dienst die dreigen te gaan falen, doordat langs het spoor sensoren zijn geplaatst die de temperatuur van de lagers meten. Verder rijden we in de toekomst waarschijnlijk op waterstof en draaien we onze hand niet meer om voor zwaar tilwerk, dankzij het exoskelet dat we dragen of de robot die we hebben geprogrammeerd op topsnelheid.

Dit soort innovaties zijn de basis voor welvaart en vooruitgang. Voor een betere wereld en, doordat duurzaamheid in de industrie tegenwoordig hoog op de agenda staat, ook voor een milieuvriendelijkere wereld. Als ik toen had geweten dat dit zo’n boeiende wereld is, had ik andere keuzes gemaakt, zodat ik eerder zou zijn waar ik nu ben.

Had ik maar een leraar gehad met een passie voor techniek. Mooi dat je af en toe zo’n docent treft. Iemand die de hele klas mee sleept op bedrijfsbezoek. Egbert-Jan Sol onderstreept in het hoofdinterview het belang van de samenwerking tussen scholen en het bedrijfsleven. Ik hoop dat bedrijven massaal de deuren openen voor deze docenten en hun leerlingen. Deze jongeren moeten zo vroeg mogelijk zien wat de wereld van techniek te bieden heeft. Zonde als zij over tien jaar zeggen: ‘Als ik toen had geweten…’

Laura van der Linde Reageren? laura@industrielinqs.nl

TRAFFIC

Breg Schoen 020 3122 088 NUMMER 4 - 2018

UITGAVE VAN

Industrielinqs pers en platform Gedempt Hamerkanaal 155 1021 KP Amsterdam

COMMERCIEEL MANAGER

Janet Robben 020 3122 085 janet@industrielinqs.nl

MEDEWERKERS

Monique Harmsen, David van Baarle, Evi Husson, Inge Janse

LAY-OUT

BureauOMA BV, Wehl

COVER

Deutsche Windtechnik

UITGEVER EN HOOFDREDACTIE Wim Raaijen 020 3122 081 wim.raaijen@industrielinqs.nl

Laura van der Linde 020 31 22 083 laura@industrielinqs.nl

EINDREDACTIE

Miriam Rook 020 3122 086 Liesbeth Schipper 020 3122 083 redactie@industrielinqs.nl

REDACTIE

Dagmar Aarts 020 3122 084 Lotte Burger 020 3122 084 redactie@industrielinqs.nl

ADVERTENTIEVERKOOP

Jetvertising Rob Koppenol 070 3990 000 rob@jetvertising.nl www.jetvertising.nl

DRUKWERK

PreVision Graphic Solutions

ABONNEMENTEN (EXCL. BTW) Nederland/België € 103,Introductie NL/B 25% € 77,Overig buitenland € 128,50 Losse verkoopprijs € 18,50 Studenten € 42,Proefabonnement 3 mnd € 30,-

OPZEGGEN

Dit magazine hanteert de opzegregels uit het verbintenissenrecht. Wij gaan er van uit dat u het blad ontvangt uit hoofde van uw beroep. Hierdoor wordt uw abonnement steeds stilzwijgend met een jaar verlengd. Proef- en kennismakingsabonnementen worden niet automatisch verlengd en stoppen na het aantal aangegeven nummers.

Opzeggen kan via www.aboland.nl, per post of per telefoon. De opzegtermijn is acht weken voor het einde van uw abonnementsperiode. Als opzegdatum geldt de datum waarop uw opzegging door Abonnementenland is ontvangen. Indien u hierom verzoekt, ontvangt u een bevestiging van uw opzegging met daarin de definitieve einddatum van uw abonnement.

Adreswijzigingen kunt u doorgeven via www.aboland.nl, per post of per telefoon. Overige vragen kunt u stellen op www.aboland.nl of neem telefonisch contact met Abonnementenland op.

Site: www.bladenbox.nl voor abonneren of www.aboland.nl voor adreswijzigingen en opzeggingen.

Prijswijzigingen voorbehouden.

ISSN: 2211-6826

© Industrielinqs pers en platform BV Niets uit deze uitgave mag worden gereproduceerd zonder toestemming van de uitgever.

Papier binnenwerk: PAPER & BOARD MADE OF

AGRI-WASTE WWW.PAPERWISE.EU

Papier omslag:

ABONNEMENTENLAND Postbus 20 1910 AA Uitgeest +31(0)251 25 79 24

4

iMaintain 18

IMA C Comentaar.indd 5

24-04-18 16:49

6 ACTUEEL

MEEST GELEZEN ONLINE 1. Alternatief voor onderhoud aan hoogspanningsnet Werken onder spanning is in Nederland wettelijk niet toegestaan. Hierdoor zijn delen van het hoogspanningsnet niet meer te onderhouden.

Een veilig alternatief is werken onder spanning.

Lees verder op pagina 9

2. Proeftuin voor innovaties op Noordzee Het consortium Two Towers heeft de tender gewonnen voor onderzoek op het innovatiekavel Borssele V in de Noordzee. Het consortium gaat onder andere een innovatieve klemverbinding uitproberen. Die moet de bouw van windturbines gemakkelijker en goedkoper maken.

Lees verder op pagina 7

3. Het nieuwe uitgeven: ons nieuwe eZine Het platform Het Nieuwe Produceren heeft een eigen digitaal magazine.

Het is de volgende stap van uitgeverij Industrielinqs in het nieuwe uitgeven. Gebruikmaken van verschillende mediavormen, altijd kort op de inhoud en het netwerk en waar kan duurzamer. Practice wat you preach!

Lees verder op deze pagina

4. Engie vergelijkt drijvend zonnepark met landopstelling Op het terrein van de Engie-centrale Burgum is een drijvend zonnepark in bedrijf genomen. De drijvende opstelling ligt naast een identieke installatie op land. Dit maakt exacte datavergelijking mogelijk.

Lees verder op pagina 9

5. Haagse hightechbedrijven bundelen krachten Vier bedrijven op het Haagse bedrijventerrein Ypenburg (Airborne, KVE, Promolding en GTM) en het fieldlab DFC bundelen hun krachten om Den Haag te laten uitgroeien tot een internationale hotspot voor de maakindustrie van producten op basis van hightechmaterialen.

Lees verder op pagina 7

4 18 iMaintain

IMA D Actueel.indd 6

Het nieuwe uitgeven: ons nieuwe eZine Het platform Het Nieuwe Produceren heeft een eigen digitaal magazine. En daar zijn we trots op! Het is de volgende stap van uitgeverij Industrielinqs (bekend van iMaintain en Petrochem) in het nieuwe uitgeven.

Gebruikmaken van verschillende mediavormen, altijd kort op de inhoud en het netwerk en waar kan duurzamer. Practice wat you preach!

Het platform Het Nieuwe Produceren beschrijft niet alleen verduurzamende innovaties in de industrie, het onderzoekt zelf ook nieuwe vormen van uitgeven. En daarbij speelt onze eigen footprint een belangrijke rol.

Al eerder zijn we voor onze magazines op dunner papier overgegaan, om vervolgens zelfs over te stappen op papier, gemaakt uit landbouwafval. Onze milieu-impact daalde daarmee met 70-80 procent. Met het nieuwe e-Zine zetten we weer een volgende stap.

Maar het draait natuurlijk om de inhoud. We zijn blij met de verhalen die we voor het eerste nummer hebben kunnen ophalen. Bijvoorbeeld een interview met Diederik Samsom, die moet toegeven dat je soms rechtse mensen en concepten nodig hebt om linkse idealen te verwezenlijken. En wordt de Eemsdelta een groene staalhub? Een interessant verhaal over technostarter PMC dat in Delfzijl asbesthoudend staal gaat recyclen. Slapen we straks allemaal op circulaire matrassen en hoe zit het nu echt met blockchain?

Omdat je inspirerende informatie niet binnenskamers moet houden, is het magazine voor iedereen gratis te lezen via https://publicaties.industrielinqs.nl

Meiden maken kennis met techniek Op 12 maart werd voor de negende keer de Girlsday gehouden, een initiatief van VHTO. Deze instantie zet zich in om de participatie van meisjes en vrouwen in bèta, techniek en ICT te vergroten. De kick-off van Girlsday 2018 vond plaats bij bouwbedrijf BAM op de bouwplaats van de Rotterdamsebaan in Den Haag. De dag werd hier geopend door minister Van Engelshoven van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap.In het hele land vonden activiteiten plaats voor zo’n 11.000 meisjes van tien tot vijftien jaar uit het basis- en voortgezet onderwijs bij bèta, technische en ICT-bedrijven. Bij BAM hebben scholieres onder andere een schoolgebouw ontworpen met de nieuwste BIM-technologie en door een hololens bekeken hoe de echte wereld kan worden gecombineerd met virtuele informatie. Op andere plekken in het land konden zij glasvezellassen en betonkisten maken. In Leeuwarden konden zij water schoon maken, Tata Steel in IJmuiden verzorgde een techniekworkshop en in Rotterdam gingen moeders met hun dochters op Technieksafari, een reis langs lasersnijders en 3D-printers.

Op diezelfde dag werd uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) duidelijk dat meisjes op havo-, vwo- en mbo-opleidingen vaker dan tien jaar geleden kiezen voor een technische richting in hun opleiding. Op het vmbo en hbo steeg het percentage licht.

Havens streven naar schonere scheepvaart Havenbedrijf Rotterdam heeft initiatieven genomen om een schonere scheepvaart te realiseren. En ook de Antwerpse haven heeft zich op de energietransitie gestort. Het verduurzamen van de havenactiviteiten is een van de speerpunten.

Met een positieve stimulans voor reders om de zeevaart te vergroenen, kiest het Havenbedrijf Rotterdam voor constructieve samenwerking binnen de keten. ‘Zonder die samenwerking, die ook de reders voorstaan, redden we het niet. Door deze handelswijze kunnen we echt iets bereiken in het sterk terugbrengen van de uitstoot van CO2’, zegt directeur Annet Koster van redersvereniging KVNR. De zeevaart is een mondiale industrie, goed voor het vervoer van ongeveer negentig procent van de wereldhandel. Relatief gezien is het één van de minst vervuilende vormen van transport, maar dat weerhoudt de reders er niet van om schoner te willen varen.

Abonnees lezen meer op www.imaintain.info

24-04-18 16:50

ACTUEEL 7

Haagse hightechbedrijven bundelen krachten Vier bedrijven op het Haagse bedrijventerrein Ypenburg (Airborne, KVE, Promolding en GTM) en het fieldlab DFC bundelen hun krachten om Den Haag te laten uitgroeien tot een internationale hotspot voor de maakindustrie van producten op basis van hightechmaterialen. Met het programma ‘Technology Park Ypenburg’ richten zij zich op het geautomatiseerd en gedigitaliseerd produceren met geavanceerde materialen zoals composiet en vezelmetaallaminaten. Hierbij zal robotica een belangrijke rol spelen.

Hightechbedrijven zullen, naar verwachting van de initiatiefnemers, voor een belangrijk deel de economische ontwikkeling en werkgelegenheid van de toekomst gaan bepalen.

De vraag naar producten van hightechmaterialen zal de komende jaren nationaal en internationaal sterk groeien. Daarom vindt nu een gezamenlijke investering van 1,6 miljoen euro plaats, die het fundament moet vormen voor het versterken van de regionale innovatiekracht en voor de toename van bedrijfsleven, banen, kennisinstituten en investeringen gericht op innovatieve maakindustrie, gespecialiseerd in hightechmaterialen. De investering komt vanuit de gemeente Den Haag, de vier lokale bedrijven Airborne, KVE, Promolding en GTM en het Digital Factory for Composites fieldlab (DFC).

BEDRIJVENNIEUWS Vopak Botlek investeert in styreenopslag Vopak gaat in Rotterdam vijftien nieuwe roestvrijstalen opslagtanks bouwen voor styreen en andere chemicaliën. Het gaat om een extra capaciteit van 63 duizend kubieke meter op de Botlek-terminal. De nieuwe infrastructuur zal volledig geïsoleerd zijn om zo goede controle van de producttemperatuur mogelijk te maken. De tanks en leidingen zijn ontworpen om emissies naar het milieu te voorkomen.

De nieuwe opslagcapaciteit verbindt overzeese handelsstromen via binnenschepen, bloktreinen en vrachtwagens naar het Europese achterland. De expansie moet in het tweede kwartaal van 2020 gereed zijn.

Proeftuin voor innovaties op Noordzee Het consortium Two Towers heeft de tender gewonnen voor onderzoek op het innovatiekavel Borssele V in de Noordzee. Het consortium gaat de aanleg van nieuwe oesterbanken onderzoeken bij windparken. Ook gaat het een innovatieve klemverbinding uitproberen. Die moet de bouw van windturbines gemakkelijker en goedkoper maken.

Het innovatiekavel biedt de mogelijkheid om nieuwe, al ver ontwikkelde technieken in de praktijk te testen. Zo wordt een bijdrage geleverd aan de kostprijsreductie van windenergie op zee, de kennisopbouw en concurrentiepositie van Nederland. Voor het testen van de innovaties krijgt Two Towers, een consortium van Van Oord Renewable Finance, Investri Offshore en Green Giraffe Holding, een innovatiesubsidie van maximaal vijftien miljoen euro. Daarnaast krijgt het consortium voor de geleverde stroom van Borssele V een maximale subsidie van 35 miljoen euro.

Door de afwezigheid van bodemverstorende activiteiten, zoals sleepnetvisserij, kunnen zich in de buurt van windmolens nieuwe ecosystemen ontstaan. Om dit natuurproces te stimuleren, worden op het innovatiekavel oesterbanken aangelegd. De oesterbanken voorkomen erosie van de bodem rond de fundering van de windmolens en helpen het herstel van het maritieme ecosysteem in de Noordzee.

Onderdelen Nieuwe Botlekbrug nu al aan vervanging toe De Nieuwe Botlekbrug is pas een kleine drie jaar in gebruik, maar nu al is besloten om dit jaar alle 64 omloopwielen inclusief lagers te vervangen. De constructie wordt ook wel ‘de brug der zuchten’ genoemd, omdat de brug de afgelopen jaren werd geteisterd door maar liefst 117 storingen. De vele storingen maken van de Nieuwe Botlekbrug nog geen succes waarop men had gehoopt. Rijkswaterstaat is inmiddels gestart met een grootschalige operatie die naar verwachting in augustus dit jaar wordt afgerond.

De omloopwielen, met elk een gewicht van circa 12 ton, staan bovenop de heftorens van de brug, op circa 50 meter hoogte. Deze omloopwielen moeten permanent het volledige gewicht van de beweegbare brugdelen en contragewichten (circa 10.000 ton per doorvaartopening) dragen. Het vervangen van de omloopwielen gebeurt met een mobiele hijskraan. Met een dieplader worden de wielen aan- en afgevoerd.

De werkzaamheden zijn op 23 april gestart en duren naar verwachting zo’n vijf maanden. Als eerste worden de omloopwielen vervangen van het hefdeel aan de kant van Pernis en in juli en augustus worden de omloopwielen van het andere hefdeel, aan de Botlekzijde, vervangen.

HSElife winnaar Veiligheidscoalitie van het Jaar 2018 Tijdens de beurs Safety&Health@ Work in Rotterdam Ahoy is HSElife verkozen tot Veiligheidscoalitie van het Jaar 2018. HSElife ziet het als haar taak een dalende trend in te zetten van het aantal incidenten dat jaarlijks plaatsvindt in de olie- en gasindustrie. De coalitie laat de RDM Training Plant en de coalitie van Vopak, Verwater en Sam Safety achter zich. HSElife is ontstaan vanuit de overtuiging dat harmonisatie van regels, voorschriften en procedures over veiligheid, gezondheid en milieu in de olie- en gasindustrie noodzakelijk is. Initiatiefnemers zijn de The WAT Group (Working apart Together), Centrica en Shell/NAM. De coalitie bestaat op dit moment uit elf maatschappijen, tachtig contractors en acht supporting organisaties.

Vattenfall installeert 8,8 megawatt turbine Vattenfall installeerde onlangs de grootste windturbine ter wereld in de baai van Aberdeen, aan de Schotse kust. De 8,8 megawatt turbine is de eerste van in totaal elf van deze turbines, die samen 93,2 megawatt opwekcapaciteit krijgen. De turbines van Vestas hebben rotorbladen van tachtig meter en de turbine komt op een hoogte van 191 meter te staan.

4

iMaintain 18

IMA D Actueel.indd 7

24-04-18 16:50

‘MET INHOUD MAKEN WE VERSCHIL’ U kent ons wel van de platforms Petrochem, iMaintain of Het Nieuwe Produceren. De kwaliteit van onze informatie en sterke onderlinge relaties hebben daarbij steeds onze prioriteit.

Met diezelfde inzet verzorgen we ook inhoudelijke producties

Inspirerende opdracht Voor onze partner Van Meeuwen maken we bedrijfsfilms en diverse andere producties. Zo hebben we ook een bedrijfsmagazine geproduceerd. Wij werkten daarbij nauw samen met de directie van het bedrijf, wat resulteerde in een gezamenlijke redactie. Geweldig om te merken hoe gemakkelijk de partners van Van Meeuwen mee wilden werken aan een journalistiek inhoudelijke productie. Voor ons was het een inspirerende opdracht!

voor onze klanten. Denk bijvoorbeeld aan bedrijfsmagazines, filmproducties, whitepapers, projectreportages, de organisatie van congressen en strategisch advies. Met combinaties daarvan kunnen we complete content-campagnes opbouwen.

‘Het team heeft goed samengewerkt en een mooi magazine gecreëerd, waarop we uit de markt ook zeer positieve reacties krijgen.’

Rogier van Meeuwen, managing director Van Meeuwen Industries

Ook samenwerken met Industrielinqs?

Neem dan contact op met

Liesbeth Schipper eindredacteur

Janet Robben:

Of kijk op onze website: www.industrielinqs.nl

Laura van der Linde

Miriam Rook

janet@industrielinqs.nl

vakjournalist

eindredacteur

020-3122085

www.industrielinqs.nl IMA04 Advertenties.indd 8 Sjabloon advertentiepagina.indd 1

24-04-18 26-03-18 16:39 16:32

ACTUEEL 9

FOTO: ENGIE

Engie vergelijkt drijvend zonnepark met landopstelling

BEDRIJVENNIEUWS

Op het terrein van de Engie-centrale Burgum is deze maand een drijvend zonnepark in bedrijf genomen. Het is na een installatie in Zaandam het tweede drijvende zonnepark van Engie in Nederland. Het is uniek doordat de drijvende opstelling naast een identieke installatie op land ligt. Dit maakt exacte datavergelijking mogelijk met als doel het optimaliseren van beschikbare ruimte en elektriciteitsopbrengst.

De aandacht voor zonne-energie groeit. De vraag stijgt en de toepassingen worden steeds diverser. Zonne-energie biedt veel kansen om de energietransitie een verdere vlucht te geven en de CO2-uitstoot te beperken. Zonnepanelen zijn natuurlijk niet nieuw, maar de toepassing om ze in het water te laten drijven zien we in Nederland nog maar weinig. De verkenning van nieuwe toepassingen is essentieel in een land waarin de ruimte beperkt is.

De 144 drijvende panelen bij de centrale Burgum zijn onder een hoek van twaalf graden geplaatst.

De opbrengst van deze panelen wordt vergeleken met de opbrengst van grondgebonden zonnepanelen op een aangrenzend veld. Deze panelen staan onder dezelfde hoek van twaalf graden, zijn van hetzelfde type en staan direct naast de panelen in het water waardoor ze dezelfde hoeveelheid zonuren krijgen. Dit maakt een exacte vergelijking mogelijk.

Engie richt zich ook op de ontwikkeling van verplaatsbare zonnesystemen, zodat bepaalde terreinen die niet permanent kunnen worden bezet, toch bruikbaar worden voor de inrichting van zonneparken. De focus wordt gelegd op totaaloplossingen van eigen ontwikkeling tot realisatie bij klanten en van onderhoud tot de elektriciteitscontracten.

Trendrapport: Maintenance manager van de toekomst Wat zijn de uitdagingen waar maintenance managers nu en in de toekomst mee te maken krijgen? Het trendrapport ‘Maintenance Manager van de toekomst’ geeft daarvan een helder beeld. Het is geschreven met medewerking van 150 maintenance managers uit Nederland, België en Duitsland, die vragen over hun toekomstverwachtingen beantwoordden.

Zo blijkt uit hun respons dat veiligheid en preventie een zeer belangrijk thema is en blijft. Ook kostenbeheersing en kennisborging staan hoog op de agenda. Om op die gebieden juiste keuzes te maken, hebben zij informatie nodig. En om alle informatiestromen goed te managen, verwachten ze meer gebruik te maken van condition monitoring systemen en maintenance management systemen.

Download het rapport via de url https://marketing.ultimo.com/acton/ media/16845/trendrapport-maintenance en lees meer over de toekomstverwachting van andere maintenance managers.

Primeur in Nederland: Alternatief voor onderhoud aan hoogspanningsnet

Brabantse bedrijven investeren in nieuw smart industry fonds Veertien Brabantse investeerders hebben zo’n twaalf miljoen euro in het Eindhoven Venture Capital Fund II bijeengebracht. Dit kan het komende jaar nog worden uitgebreid tot 30 miljoen euro. Met dit geld zal het fonds de komende vijf jaar zestien investeringen doen in Brabantse mkbbedrijven in de smart industry-sector.

Het fonds gaat jonge hightech-maakbedrijven helpen om snel door te groeien. Deze bedrijven zijn de startupfase ontgroeid, maar voor verdere expansie is nieuwe financiering en zakelijke bijstand noodzakelijk.

Investeerders zijn onder andere BOM Brabant Ventures, VDL Groep en diverse regionale ondernemers.

FOTO: TENNET

Werken onder spanning is in Nederland wettelijk niet toegestaan. Hierdoor zijn delen van het hoogspanningsnet niet meer te onderhouden. Een veilig alternatief zou werken onder spanning zijn. Daarom organiseerden TenneT en Joulz op 23 april een demonstratie van deze werkmethode in Dedemsvaart. Dat is een lastige plek voor onderhoud. De stroom kan er niet worden omgeleid en dus zou het hele dorp zonder elektriciteit zitten als er op de normale manier wordt gewerkt.

Om onderhoudswerkzaamheden aan hoogspanningslijnen uit te voeren, is het wettelijk verplicht de lijn uit te schakelen. Dit is vaak moeilijk in te plannen, bijvoorbeeld omdat het gebied achter de verbinding hiervan afhankelijk is of omdat het gaat om een belangrijk onderdeel van het hoogspanningsnet. Daarnaast is het een bepalende factor voor de decentrale opwek van stroom. Hierdoor kan een verbinding soms op het laatste moment niet uit bedrijf worden genomen, omdat zonnepanelen of windmolens stroom opwekken.

Dit maakt de planning van werkzaamheden aan hoogspanning complex en onzeker.

Vorig jaar zijn TenneT en Joulz op bezoek geweest bij RTE. Daar heeft de Franse netbeheerder werkzaamheden onder spanning gedemonstreerd, vergelijkbaar met de geplande werkzaamheden in Dedemsvaart. RTE voerde dan ook de demonstratie van de werkzaamheden onder spanning op 23 april uit, met eenmalige toestemming van de overheid. De rest van de onderhoudswerkzaamheden aan de masten duren waarschijnlijk een maand. De monteurs werken vanaf een vrijstaand platform dat volledig is geïsoleerd.

uw mailbox?

Al het nineuvoworsoninze nieuwsbrief op

iMaintain.info!

Meld u aa

4

iMaintain 18

IMA D Actueel.indd 9

24-04-18 16:50

10 INTERVIEW

‘Verdubbeling van productiviteit in twintig jaar’

Egbert Jan Sol, TNO: ‘Er zijn minder jongeren dan ouderen.

Als dit de tendens is van de komende twintig jaar, hebben we te maken met een tekort aan arbeidskrachten.’

4 18 iMaintain

IMA H Hoofdinterview.indd 10

Abonnees lezen meer op www.imaintain.info

24-04-18 16:52

INTERVIEW 11

De babyboomgeneratie gaat de komende jaren massaal met pensioen. Ervaren 65-plussers die al veertig of zelfs vijftig jaar bij hetzelfde bedrijf werken, zetten een streep onder hun werkzame leven. Om een antwoord te kunnen bieden aan dit massale vertrek, moeten bedrijven de komende twintig jaar hun productiviteit verdubbelen, zegt Egbert-Jan Sol. Personeel loopt weg, in kwantiteit en misschien ook wel in kwaliteit, en de productie moet drastisch omhoog… Hoe dan?

Laura van der Linde

‘Ja, we hebben een probleem’, zegt Egbert-Jan Sol, ‘er stromen meer ouderen uit, dan dat er jongeren instromen.

Over twintig jaar hebben we een miljoen minder medewerkers.’ Sol is vanuit TNO programmadirecteur van het Smart Industry bureau. Hij is opgeleid als werktuigbouwer en het was voor hem direct duidelijk dat hij in zijn werk de ongekende mogelijkheden van ICT wilde betrekken.

Via Philips en Ericsson kwam hij terecht bij TNO waar hij vijftien jaar heeft gewerkt als directeur Hightech Systems en Materialen. Daarnaast is hij professor research strategy & management aan de Radboud Universiteit. Met belangstelling volgt hij de weg van Industrie 4.0, in Nederland Smart Industry genoemd, en ook de weg van de vergrijzing. ‘Die wegen moeten bij elkaar gaan komen, maar daar moeten we wel iets voor doen!’

en hadden we hoge werkloosheid’, legt Sol uit. Nu de crisis voorbij is, groeit de vraag naar personeel weer. Maar al die mensen die zijn blijven zitten, gaan nu wél met pensioen. ‘De babyboomers stromen uit en die worden niet één op één vervangen. Er zijn minder jongeren dan er ouderen zijn. Als dit de tendens is van de komende twintig jaar, hebben we dus te maken met een tekort aan arbeidskrachten.’

Toch willen we als BV Nederland dezelfde output hebben en we willen vasthouden aan het huidige welvaartsniveau. Sol: ‘Je moet de inflatie van twee procent per jaar de baas blijven en je moet die tekorten van medewerkers compenseren. Daarom moet in twintig jaar tijd de productiviteit met een factor twee omhoog. Dit geldt voor alle banen in Nederland.’

Bijscholing

FOTO’S: LAURA VAN DER LINDE

Tekort aan arbeidskrachten Tijdens de crisis is de pensioenleeftijd verhoogd van 65 naar 68. ‘Vroeger gingen mensen op hun 61ste met vervroegd pensioen, maar door deze maatregel is dat de laatste acht jaar niet meer gebeurd.

Mensen bleven de stoel warm houden en hierdoor kregen jongeren geen baan

“

IMA H Hoofdinterview.indd 11

De tekorten in productieve uren worden overigens niet alleen veroorzaakt door de vertrekkende pensionado’s en het lagere aantal jongeren dat instroomt. ‘Met de komst van nieuwe technologieën moet je tijd reserveren voor bijscholing van de zittende medewerkers. Je moet mensen eigenlijk een halve dag per week laten

Met de komst van nieuwe technologieën moet je tijd reserveren voor bijscholing van medewerkers.’

4

iMaintain 18

24-04-18 16:52

12 INTERVIEW

die dit nooit op school heeft geleerd, is het belangrijk dat hij regelmatig wordt bijgeschoold. We moeten de mensen de kans geven om die middelen te bedienen.

Niet alles is zo simpel te bedienen als een iPhone.’ Deze 35-plussers werken er over twintig jaar nog en zij moeten doorlopend worden meegenomen in de ontwikkelingen. ‘Over tien jaar zien de banen er weer heel anders uit. Leven lang leren moet niet langer slechts een begrip zijn, we moeten er nu echt mee aan de slag!’

Fieldlabs

leren. Ze zijn dan niet productief.’ Sol heeft het hier vooral over de medewerkers van 35 jaar en ouder die een praktijkgerichte vakopleiding hebben gevolgd.

‘Dit is een generatie die in het verleden is opgeleid voor een functie die er nu heel anders uit ziet.’ Volgens de programmadirecteur is dit doorlopend aan de orde en daarom is hij een groot voorstander van ‘een leven lang leren’. Over medewerkers in managementfuncties zijn zijn zorgen minder groot. ‘Deze mensen pakken een boek en zoeken zelf uit hoe ze de benodigde kennis over nieuwe technologie kunnen opdoen. Maar de vakman, die niet lang op school heeft gezeten en snel aan het werk is gegaan, wordt nu geconfronteerd met nieuwe technieken.

Een lasser gaat met robots werken en ook een verpleegster moet opeens weten hoe ze een robot moet bedienen. En alles gaat digitaal. Medewerkers moeten minder op hun zintuigen vertrouwen en meer op de data die door sensortechnologie en andere meet-apparatuur beschikbaar wordt.’

Bijscholing is dus belangrijk, maar gaat ten koste van de productiviteit die volgens Sol de komende jaren dus heel bewust omhoog moet worden gebracht. Hoe doe je dit?

Predictive maintenance De afgelopen jaren is de industrie sterk gedigitaliseerd. Bandbreedte en computers werden betaalbaar en dankzij het Internet of Things kon alles aan alles worden gekoppeld. Met deze data kunnen we vervolgens veel efficiënter werken.

Volgens Sol ligt daar een belangrijk deel van het antwoord op de vraag hoe die productiviteit omhoog kan worden gebracht.

Binnen maintenance wordt in toenemende mate gewerkt met sensoren. ‘Voorheen was dit te kostbaar, maar bedrijven zien de voordelen van predictive maintenance.

Er wordt efficiënter gewerkt.’ Zo zijn er bijvoorbeeld installaties die voorheen twee keer per jaar werden stilgezet voor inspectie, en deze kunnen dankzij sensortechnologie nu real-time worden gemonitord en alleen worden stilgezet voor justin-time onderhoudswerkzaamheden. Een besparing op de inzet van medewerkers, op gebruik van reserveonderdelen die voorheen preventief werden vervangen en een verbetering van de uptime. ‘Die productiviteitsstijging met een factor twee is dus haalbaar, mits bedrijven investeren in nieuwe technologie. Ook omdat er weinig mensen op de arbeidsmarkt beschikbaar zijn, word je gedwongen om te investeren in technologieën om de productiviteit van het aanwezige personeel te vergroten.’

Aan de slag!

Zo zijn er diverse innovaties waar we de komende jaren meer van gaan horen binnen maintenance: digital twinning, de overstap naar 5G, blockchain, artificial intelligence, kwantum-computing. Nieuwe technieken, die nieuwe kennis vereisen.

Om deze nieuwe technieken te kunnen gebruiken en alle voordelen ervan te kunnen benutten, moet een medewerker eerst leren hoe dat moet. ‘Voor die 35-plusser,

De aanleiding van de oprichting van de Smart Industry Fieldlabs – het zijn er inmiddels 33 – was in eerste instantie de razendsnelle industriële vooruitgang.

Daarnaast het besef dat voorop lopen in digitalisering van de industrie cruciaal is voor werkgelegenheid, toekomstige economische groei en een duurzame industrie.

Sol: ‘Maar wanneer stap je in en welke keuzes maak je als bedrijf? Er is opeens zo veel mogelijk dat bedrijven door de bomen het bos niet meer zien. Ook is het risico om dingen uit te gaan proberen voor individuele bedrijven soms wat te groot. Zo ontstond het idee om samen te werken.’ Het concept ‘fieldlab’ werd geïntroduceerd. Vanuit samenwerking, met focus op een bepaalde innovatie in een specifieke branche, experimenteren met Smart Industry-oplossingen in een industriële omgeving.

Al heel snel werd het ‘overbrengen van kennis’ een logisch onderdeel van de diverse fieldlabs. ‘Dit vanuit het besef dat we onze medewerkers mee moeten nemen als we gaan innoveren.’

Ook hier gaat het volgens Sol vooral om het onderwijs voor 35-plussers. ‘Het initiële onderwijs is wel goed. Jongeren krijgen een prima basisopleiding. Maar we moeten de zittende medewerkers niet vergeten.

Zij moeten straks twee keer zo veel meer doen om die productiviteitsstijging te kunnen bewerkstelligen. Maar een lasser kan echter niet twee keer zo hard lassen. Daar moeten dus robots worden ingezet en de kracht en kennis van de lasser moet worden benut om de robots te bedienen.’

Samen met scholen Bij diverse fieldlabs zijn naast TNO, universiteiten en hogescholen nu ook mbo’s en roc’s betrokken. Dit is mede het gevolg van het regionaal opereren. Voorheen lag er meer focus op ‘nationaal’, maar tegen-

4 18 iMaintain

IMA H Hoofdinterview.indd 12

24-04-18 16:52

INTERVIEW 13

woordig gebeurt het steeds meer in de regio. Volgens Sol is dit een waardevolle ontwikkeling, die over en weer leerzaam is. ‘Voor Fieldlab Campione (honderd procent voorspelbaar onderhoud in de procesindustrie) heeft ROC Tilburg voor de demonstratieopstelling de hardware opgezet. En in Eindhoven wordt een Brainport Industries Campus neergezet waar zeven fieldlabs naar toe gaan, waar een BBLopleiding gaat aansluiten en waar ook Fontys Hogeschool zich wil vestigen met de techniekopleiding.’

Sol vindt het belangrijk om in de fieldlabs in ieder geval voor de helft van de tijd bezig te zijn met het opleidingsvraagstuk.

‘Je moet voorkomen dat de jongeren die moeite hebben met leren zeggen ‘ik snap het niet meer, het gaat me te hard, ik stap eruit’. Je vindt namelijk niemand anders.’

Opleiden in de praktijk Sol geeft scholen het advies: kom uit je gebouw. ‘Bedrijven, al dan niet binnen een fieldlab, maken graag gebruik van de didactische kennis van leraren. Collega’s die collega’s opleiden, werkt minder goed.

We hebben die docenten nodig.’ Maar dat docenten niet bepaald tijd over hebben, weet Sol ook. ‘Deze mensen zijn overladen. Zeker in de techniek waar we gelukkig een groei zien. De klassen lopen over.

En ook docenten gaan met pensioen.’

Om ook nog eens ouderen te gaan opleiden, bijvoorbeeld vanuit een fieldlab, daar hebben scholen ook de (financiële) middelen niet voor. Een oplossing zou zijn om leerlingen les te geven in een bedrijfsomgeving. ‘Sowieso meer inspirerend en motiverend voor deze jongeren.

En de gegeven les kan dan ook makkelijker worden vertaald naar een les voor de zittende medewerkers.’

Voor de zittende medewerker is dit dé manier, denkt Sol. ‘Met het management kiezen voor een bepaalde technologie en vervolgens een studieweek inlassen om het personeel up-to-knowledge te krijgen, werkt niet. Wanneer de kennis breder is en in kleine stappen wordt overgebracht, gaan medewerkers meedenken. Want als jij op maandagochtend een robot neerzet op de werkvloer, dan wordt hij gesaboteerd. Dat is een primaire reactie omdat de medewerker bang is dat het ding zijn werk gaat overnemen. Als medewerkers zelf met het idee komen dat de robot hen kan helpen, gaan ze hem actief en efficiënt inzetten.’

“

Leven lang leren moet niet langer slechts een begrip zijn.’

Handschoen Bedrijven moeten volgens Sol dus investeren in moderne technieken om banen te kunnen behouden en om die productiviteit te kunnen vergroten. Scholen moeten hun gebouw uit om jongeren en ook zittend personeel op te leiden voor de toekomstige Smart Industry banen. En vakbonden moeten een andere mindset gaan hanteren. Sol: ‘Vakbonden zetten zich nu nog in voor een mooie vertrekregeling voor bijvoorbeeld een lasser die al heel lang zwaar fysiek werk verricht. Dat hoeft straks niet meer. Geef zo iemand de kans om werkvoorbereider te worden of een robot te programmeren en stuur een jonge, fitte vent maar het schip in. Help de leden met cursussen en een toekomst, niet met vertrekregelingen.’

Iedereen moet dus de spreekwoordelijke handschoen oppakken. De industrie loopt hierin voorop, en moet dat blijven doen, maar eigenlijk is de digitalisering van de industrie iets dat we in de hele maatschappij tegen gaan komen. ‘Wordt het concept van een leven lang leren dan niet veel meer een verantwoordelijkheid van de overheid?’, vraagt Sol zich hardop af.

Een leven lang leren was tot nu toe niet nodig.

‘Maar het is voor het eerst in de mensheid, dat het wel nodig is. Dit wordt een belangrijk vraagstuk voor de overheid. En binnen welk ministerie moet het worden belegd? Waar moeten de financiële middelen vandaan gaan komen?’ Sol hoopt dat het in een volgend regeerakkoord wordt meegenomen. ■

4

iMaintain 18

IMA H Hoofdinterview.indd 13

24-04-18 16:52

14 THEMA: OPLEIDINGEN

Passie voor techniek Er is al een aantal jaren sprake van een tekort aan bèta-technici. Het gaat daarbij niet alleen om hoogopgeleide bèta en technisch geschoolde mensen, maar vooral ook om vakmensen. Vanuit verschillende hoeken worden initiatieven ontplooid om oplossingen te zoeken voor dit probleem. Is een ‘passie voor techniek’ een voorwaarde en een rode draad in alle initiatieven?

Laura van der Linde

Sommige bedrijven zoeken de oplossing in het verplaatsen van de bedrijfsactiviteiten naar het buitenland. Het Financiële Dagblad schreef begin dit jaar ‘Maakbedrijven trekken naar India wegens groeiend gebrek aan Nederlandse ingenieurs’. Naar aanleiding hiervan zijn Kamervragen gesteld. In het antwoord, geformuleerd door staatssecretaris Mona Keijzer van Economische Zaken en Klimaat en minister Ingrid van Engelshoven van Onderwijs, Cultuur & Wetenschap, wordt erkend dat het tekort aan technisch personeel één van de redenen is.

‘Naast de factor arbeid (ander andere beschikbaarheid van goed opgeleid personeel), zijn ook andere locatiefactoren van belang, zoals bijvoorbeeld fiscaliteit, infrastructuur en kwaliteit van leven en leefomgeving.’ Maar de politici vegen het probleem niet onder het tapijt: ‘Uiteraard bereiken ons wel signalen dat voldoende beschikbaarheid van technisch geschoold personeel een aandachtspunt in het Nederlandse vestigingsklimaat is.’

Techniekpact In 2013 heeft de Rijksoverheid samen met partners uit het onderwijs, de regionale overheden en het bedrijfsleven het Techniekpact gesloten. Doel van dit pact is om de aansluiting van het bèta-technisch onderwijs op de arbeidsmarkt te verbeteren en zo het tekort aan technisch personeel terug te dringen. Een concrete afspraak die is gemaakt, is het invoeren en verder verankeren van Wetenschap & Technologie (W&T) in het basisonderwijs.

Ook worden voor het basisonderwijs duidelijkere kerndoelen vastgelegd over wat van scholen wordt verwacht ten aanzien van het onderwijs omtrent techniek en digitale vaardigheden.

Gerald van Dijk is binnen de Hogeschool Utrecht als hoofddocent verbonden aan de lerarenopleiding techniek. Hij is blij dat het Techniekpact wordt doorgezet.

4 18 iMaintain

IMA I Thema.indd 14

‘Het levert een aantal interessante en doelmatige initiatieven op.’

Wel maakt Van Dijk zich zorgen over de matige vertegenwoordiging van techniek in het vmbo-T en in havo/vwo. ‘Leerlingen kiezen wel natuurkunde, maar daar staan abstracte theorieën en het begrijpen van de toepassingen centraal. Techniek is wezenlijk een ander kennisgebied.’

Technasia De Technasia vormen hierop een uitzondering. Dit is een onderwijsstroom voor havo en vwo waar de bètavakken centraal staan. Henk Leegwater, consultant bij Lexxin, zegt hierover: ‘Recent was ik in een technasiumklas: wat een gepassioneerde leerlingen! Ik liep helemaal vrolijk de school weer uit.’

Ook Van Dijk ziet de passie in het Technasium: ‘Een goed voorbeeld waarbij leerlingen veel ruimte hebben om passies te ontwikkelen.’ Toch moeten we volgens hem niet doorslaan met een focus puur alleen op die passie. Er zijn projecten om in het onderwijs meer passie centraal te stellen mislukt, vertelde Van Dijk tijdens het iMaintain jaarcongres: ‘De reden dat het daar op termijn vaak mis gaat, is dat men een achterhaald idee heeft over leren en onderwijzen. ‘De mens heeft een natuurlijke neiging tot leren’, zo is het dogma.

Maar voor het leren van technische inhouden is meer nodig dan een natuurlijke drang. Op die scholen zijn roosters, vaklessen, voorgeschreven bronnen et cetera opeens verboden, want dat zou allemaal onnatuurlijk zijn. En steeds weer blijken de achterstanden die leerlingen dan oplopen, niet te kunnen worden weggewerkt in een paar maanden voor het examen.’

Toch zijn er ook voorbeelden waar passie wel een belangrijke rol speelt: ‘Er zijn nieuwe mogelijkheden om aan te sluiten bij de passie van leerlingen. Scholen waar men experimenteert met ‘Maker Education’ slagen er waarschijnlijk in om

Abonnees lezen meer op www.imaintain.info

24-04-18 16:55

FOTO’S: LAURA VAN DER LINDE

THEMA: OPLEIDINGEN 15

nieuwe groepen leerlingen te boeien voor techniek. Dat heeft te maken met digitalisering. Zo zijn er meer kansen.’

Digitaliseren Egbert-Jan Sol zegt in het hoofdinterview in deze iMaintain dat iedere organisatie – de politiek, de bedrijven, de scholen, de vakbonden – de handschoen moet oppakken om het tekort aan bèta-technici gezamenlijk het hoofd te kunnen bieden. Voor bedrijven ziet hij een belangrijke taak weggelegd in het digitaliseren en het verslimmen van het bedrijfsproces. ‘De babyboomers stromen uit en die worden niet één op één vervangen. Maar als bedrijven investeren in nieuwe technologie is productiviteitsstijging met een factor twee toch haalbaar.’

Bij Philips in Drachten werken mens en robot nauw samen. Daarnaast heeft Maintenance Manager of the Year 2017 Binne Visser sterk ingezet op Smart Industry.

‘Nu al wordt veel informatie verzameld, geanalyseerd en gebruikt voor verbeteringen, maar over een jaar of vijf zullen de fabrieken in Drachten nog meer werken volgens de principes van Industrie

4.0. Verregaand gerobotiseerd zijn de fabrieken in Friesland al, maar dan zullen enorme hoeveelheden informatie naar verwachting worden ingezet om de productie continu en real time te monitoren en te verbeteren.’

Marissen: ‘Tekenen, natuurkunde en techniek kunnen elkaar versterken. De vakken zijn relevant voor elkaar en dat moet een leerling ook ervaren.’

Met de klas op pad Voor de nieuwe generatie bij de bedrijven binnen stapt om hier te gaan werken met robots, iPads en virtual reality toepassingen, moeten zij worden opgeleid. ‘Maar dan moet op de basisschool de interesse voor techniek worden gewekt’, vertelt Ron Wever, clustermanager bagage Amsterdam Airport Schiphol, tijdens het Boven-

houd Symposium van de HU. ‘En daar gaat het nog wel eens fout. Want over het algemeen staat er een juf voor de klas, die niet zo veel met techniek heeft. Hoe moet zij overbrengen dat techniek reuze leuk is, als ze zelf die passie niet heeft?’

Er zijn natuurlijk uitzonderingen. Astrid Marissen is docent ‘Design & Technology’ op het College Den Hulster in Venlo. ‘Ik geef les in ontwerpen en techniek op het vmbo. Regelmatig neem ik de klas mee op bedrijfsbezoek. Ik vind het goed dat leerlingen zelf zien en ervaren wat met techniek allemaal mogelijk is. Ik probeer te zoeken naar manieren om het vooral leuk en dynamisch te maken. Dus niet alleen een saaie theoretische les over zwaartekracht, maar vooral ook het bouwen van een zeepkist en zelf ervaren hoe zwaartekracht en G-krachten werken.’

Marissen zoekt binnen de school naar samenwerking met collega’s. ‘De vakken tekenen, natuurkunde en techniek kunnen elkaar versterken. De vakken zijn relevant voor elkaar en dat moet een leerling eigenlijk ook ervaren. Door te werken aan projecten met realistische ontwerpopdrach-

4

iMaintain 18

IMA I Thema.indd 15

24-04-18 16:55

09FOT

(Advertorial) Operational Excellence Transfer Flevoparkweg 58 1095 DJ AMSTERDAM Nederland +31(0)20 331 34 49 www.operationalexcellence.nl info@operationalexcellence.nl

Operational Excellence Transfer verandert uw kijk op Maintenance Management en stelt u in staat om het onderhoud én het gebruik van de technische systemen in uw bedrijf proactief te verbeteren.

Reliability-centred Maintenance II (RCM2) is een van de meest effectieve methodieken om een optimale onderhoudsstrategie te bepalen. Met RCM2 verbetert u de productiviteit, worden risico’s op het gebied van veiligheid en betrouwbaarheid beheerst en verlaagt u de kosten voor het technisch beheer.

Wij leren bedrijven om geheel zelfstandig de kracht van RCM2 te benutten. Onze ervaren RCM2-facilitators, cursusleiders en mentoren ondersteunen u graag tijdens deze journey. Vind inspiratie, motivatie en argumentatie op onze eendaagse cursus RCM2 Management Overzicht of verdiep u in de toepassing van RCM2 op de driedaagse Basiscursus

IMA_04 Bedrijfsprofielen.indd 16

RCM2, die wij viermaal per jaar organiseren in het kader van de Maintenance Academy van de NVDO. Operational Excellence Transfer is in Nederland de exclusieve partner van het Aladon Network. Deze organisatie begeleidt al ruim 30 jaar bedrijven over de hele wereld bij het duurzaam verbeteren van de betrouwbaarheid van systemen en het verlagen van onderhouds- en operationele kosten.

24-04-18 16:54

THEMA: OPLEIDINGEN 17

ten is dit voor leerlingen meteen volledig duidelijk. Bijkomend voordeel is dat de ‘overlap’ tussen vakken tijd vrij maakt om het onderwijs meer inspirerend te maken en bijvoorbeeld uitstapjes, gastlessen en excursies in te plannen.’

Techniektalent Om bij bedrijven goed beslagen ten ijs te komen, heeft Marissen zich verbonden aan TechniekTalent. Het doel van deze organisatie: Jongeren enthousiasmeren voor de techniek en daarmee technisch talent winnen voor de technische sectoren.

In de regio zorgt TechniekTalent ervoor dat scholen en bedrijfsleven meer en intensiever met elkaar samenwerken. Leerlingen ontdekken hoe interessant techniek is.

TechniekTalent wil jongeren een realistisch beeld geven van hun kansen in de wereld van techniek. Docenten krijgen meer en betere kennis over techniek. En het bedrijfsleven komt in contact met jongeren die in de toekomst misschien wel bij hen komen werken.

Ron Wever: ‘Door digitalisering wordt techniek sexy en dat is precies wat we nodig hebben.’ Ook Binne Visser denkt er zo over: ‘Dat het vak door alle nieuwe

technieken een beter imago krijgt, daar geloof ik in, maar dan moeten we er wel voor zorgen dat jonge kinderen weten hoe het werkt in de techniek. Wij als technische industrie moeten de scholen helpen om te laten zien hoe leuk dit vak is.’

TechniekTalent kan hierin een schakel zijn. Zij zijn op zoek naar bedrijven die gastlessen willen verzorgen en bedrijven die open staan voor bezoek van schoolklassen.

Wever: ‘Door digitalisering wordt techniek sexy en dat is precies wat we nodig hebben.’

Vakkanjers Een mooi voorbeeld van een initiatief waar wordt gewerkt aan een goede aansluiting van theorie op praktijk, is Vakkanjers. Een initiatief van de technische sectoren om de instroom van goed opgeleide vakmensen te stimuleren. Leerlingen werken hier in opdracht van een

bestaande organisatie aan een technisch product en hierbij is niet alleen aandacht voor technische uitvoerbaarheid maar ook voor andere vaardigheden zoals presenteren, samenwerken, initiatief nemen en klantcontact. Door een technische opdracht te verbinden aan de ontwikkeling van zulke skills, in de vorm van een bedrijfssimulatie, wordt volgens Vakkanjers gewerkt aan de gewenste vaardigheden van de vakmensen van morgen.

Volgens Egbert-Jan Sol is een goede technische basis belangrijk. ‘Er zijn in Nederland al diverse bedrijfsscholen opgericht.’ Hij noemt als voorbeeld de Duurzaamheidsfabriek in Dordrecht waar samen met het bedrijfsleven technologisch onderwijs wordt gegeven. ‘Diverse bedrijven participeren in de fabriek en geven onderwijs in de praktijk aan een nieuwe generatie technici.’ Sol vindt het belangrijk dat dit gezamenlijk wordt opgepakt.

‘Dat we straks een tekort hebben aan technici omdat we meer uitstroom dan instroom gaan krijgen, is een gezamenlijk probleem dat bedrijven samen moeten aanpakken. Hier moeten we niet met elkaar willen concurreren.’ ■

4

iMaintain 18

IMA I Thema.indd 17

24-04-18 16:56

Het iMaintain platform brengt experts, gebruikers en leveranciers van producten en diensten bijeen om bij te dragen aan transparante informatievoorziening rond onderhoud en asset management. Het platform belicht op een journalistieke en onafhankelijke manier innovaties, behandelt actuele onderwerpen en inspireert. Via het vakblad iMaintain, met de website www.imaintain.info, met drie rondetafelmeetings per jaar, diverse bijeenkomsten en met een jaarcongres bereikt het iMaintain platform haar doelgroep.

Partnernieuws Twintig procent energiebesparing voor 33 panden UvA Engie gaat de komende vier jaar het beheer en onderhoud verzorgen voor 33 panden van de Universiteit van Amsterdam. Een van de doelstellingen is om in deze periode gezamenlijk een energiebesparing te realiseren van twintig procent. De universiteit heeft verduurzaming hoog op de agenda staan en heeft een contract in de markt gezet dat van de technisch dienstverlener verlangt dat hij zich maximaal inzet voor energiebesparing en CO2-reductie. De universiteit beoogt een reductie van de CO2uitstoot per student met 85% in 2020.

Noord/Zuidlijn gaat definitief rijden op 22 juli 2018 De Noord/Zuidlijn gaat definitief rijden op 22 juli 2018, zoals in juli 2016 was aangekondigd. Begin dit jaar kon de startdatum nog niet worden bevestigd, toen een aantal experts de Noord/Zuidlijn een spiegel voorhield. Nu dit besluit is genomen kunnen alle partijen dus verder met hun voorbereidingen voor 22 juli, als de nieuwe dienstregeling ingaat. Vanaf dan rijdt er het grootste deel van de dag iedere zes minuten een metro over de Noord/Zuidlijn.

In de latere avonduren rijdt de Noord/Zuidlijn iedere zeven tot acht minuten. Tot de start test GVB de lijn nog uitgebreid. In april en mei gebeurt dit met testreizigers.

Dan zal ook blijken hoe de nieuwe metrolijn in samenhang met het bestaande netwerk met 100.000 reizigers per dag functioneert. Dit kan niet vooraf worden getest.

Bij het in dienst gaan van de Noord/Zuidlijn zullen er naar verwachting, zeker het eerste half jaar, nog wel de nodige kinderziektes optreden.

Hogeschool Utrecht opent 23 techlabs en werkplaatsen Hogeschool Utrecht opende begin april 23 lab-omgevingen waar studenten, onderzoekers, bedrijven en instellingen samen innovatieve oplossingen bedenken voor de stad van de toekomst. De verwachtingen van wat nieuwe technologie zal veranderen voor stadsbewoners en professionals zijn hoog: zo moeten we met de juiste technologie energieneutraal kunnen wonen, thuis kunnen blijven wonen als we ziek of dementerend zijn en moeten ziekenhuizen organen en botten kunnen printen. Met de labs wil Hogeschool Utrecht studenten opleiden tot professionals die bekend zijn met state-of-the-art kennis en technologie op hun vakgebied, en met de knowhow hoe ze die kennis en technologie verder kunnen ontwikkelen.

Partners van het iMaintain platform

Bekijk alle partnerfilmpjes op www.imaintain.info/partners-leden

Contentpartners Kennis- en innovatiecentrum Maintenance Procesindustrie

Leden van het iMaintain platform

Wilt u meer weten over lidmaatschap of partnering van het iMaintain platform, kijk dan op www.imaintain.info of neem contact op met Janet Robben: Janet@industrielinqs.nl – 020 3122 085

IMA G Platform.indd 18

24-04-18 16:42

‘Quotes’ ‘De energietransitie vraagt om nieuwe banen. Als we niets doen, dan komen we straks tekort. Denk aan onderhoudsmensen die de beschikbaarheid moeten waarborgen van alle windturbines die nu worden gebouwd. We moeten onderhoud slimmer inrichten, anders komt dat businessmodel niet van de grond.’

Henk Akkermans tijdens het Bovenhoud Symposium van Hogeschool Utrecht.

‘Op de werkvloer gaan twee werelden samenkomen: de nieuwe generatie met volop kennis over digitale mogelijkheden en de oudere medewerkers die steunen op ervaring. Je hebt ze beide nodig.

Samen kunnen zij aan de slag met de data die beschikbaar wordt. Belangrijk, want als je geen mensen hebt om de data te interpreteren, dan kunnen we er nog niets mee.’

Ron Wever tijdens het Bovenhoud Symposium van Hogeschool Utrecht.

‘Bedrijven moeten in twintig jaar tijd hun productiviteit verdubbelen. Dit is haalbaar, mits ze investeren in nieuwe technologie. Omdat er weinig mensen op de arbeidsmarkt beschikbaar zijn, word je gedwongen om te investeren in technologieën om de productiviteit van het aanwezige personeel te vergroten.’

Egbert-Jan Sol in het hoofdinterview in deze editie.

Het expertpanel van het iMaintain platform bestaat uit: Henk Akkermans Hoogleraar Supply Chain Management, Universiteit Tilburg

Mark Haarman

Nico van Kessel

Jan Stoker

Maarten Habets

Theo Knijff

Roelf Venhuizen

Managing director, Mainnovation

Principal consultant Asset Management, Tata Steel

Wetenschappelijk directeur WCM Erik Bijlsma Asset owner, Gemeente Amsterdam

Maintenance manager, Emerald Kalama

Senior maintenance & reliability manager, Dow Chemicals

Maintenance Manager of the Year 2018

Dennis Braamse

Manager asset management, LambWeston/Meijer

Manager IA Service Europe, Yokogawa

Bestuurslid, Veiligheid Voorop, Voormalig CEO NAM en voorzitter Profion

Cor van de Linde

Binne Visser

Maintenance Manager of the Year 2012

Maintenance Manager of the Year 2017

Directeur innovatieplatform iTanks

Director Prod. Eng. & Maintenance, Philips

Annemarie Burgemeester

Rob de Heus

Henk van der Meer

Ron Wever

Michael Donders

Geert-Jan van Houtum

Taco Mets

Johan Wolt

Leo van Dongen

Ton Huibers

Mark Oosterveer

Professor Maintenance Engineering, Universiteit Twente

Maintenance Manager of the Year 2013

Principal consultant Asset Management, Dimensys

Manager techniek & engineering, Delicia Eigenaar Donders RCM Consultancy Directeur NS Techniek

Champion World Class Maintenance, Sitech Services

Professor Reliability, Quality en Maintenance, TU Eindhoven

Supervisor, Humaintain

Teamleider Events, BP Raffinaderij Rotterdam

Technical director, Van Meeuwen Industries

Simon Jagers

Ruud Schenk

Michel Grijpink

Giel Jurgens

Peter Schokker

Learning & Development consultant, Hogeschool Utrecht

Oprichter Semiotic Labs, bestuurslid WCM

Asset owner, Havenbedrijf Rotterdam

Asset manager, Schiphol Group

Maintenance manager, AkzoNobel lndustrial Chemicals MCA Delfzijl Maintenance Manager of the Year 2014

Productmanager SAM, Malmberg

Ivo van der Gaag

Technical manager, VTTI

IMA G Platform.indd 19

Hans Hennekam

Sr. lecturer assetmanagement en maintenance, Hogeschool Utrecht

Algemeen directeur, ENGIE West Industrie

Maintenance manager, Koninklijke Vezet Maintenance Manager of the Year 2016

24-04-18 16:42

20 INFRA

Uitbreiding Beatrixsluis gaat laatste fase in Het Lekkanaal is de belangrijkste rechtstreekse scheepvaartverbinding tussen Rotterdam en Amsterdam waar jaarlijks 50.000 schepen passeren. De in het kanaal gelegen monumentale Prinses Beatrixsluis is door de toegenomen drukte en steeds grotere schepen een knelpunt geworden. Reden voor Rijkswaterstaat om naast een grootschalige renovatie van de twee bestaande sluiskolken een derde grotere sluiskolk te bouwen en het Lekkanaal te verbreden.

Monique Harmsen

4 18 iMaintain

IMA N Beatrixsluis.indd 20

Het ontwerp, de bouw en daarna het onderhoud van de Beatrixsluis voor de komende 27 jaar ligt in handen van het consortium Sas van Vreeswijk. Dit consortium bestaat uit Nederlandse en Belgische bedrijven: Besix, Jan de Nul en Heijmans (in de exploitatiefase aangevuld met Martens & Van Oord en Agidens).

Beschikbaarheid Een belangrijke eis die Rijkswaterstaat (RWS) aan het project stelt, is dat de sluis zoveel mogelijk uren per jaar beschikbaar moet zijn. Dat is volgens Paul Zanen, projectdirecteur MTC van het consortium Sas van Vreeswijk, een grote uitdaging.

‘Om aan deze eis te kunnen voldoen, hebben we gekozen voor een sluis met dubbele roldeuren, die in hun kas en in het kanaal rollen om de sluiskolk te openen of te sluiten. Als er iets gebeurt met een deur, kun je die in de kas terugtrekken en de extra deur naar buiten rollen om verder te schutten. De dubbele uitvoering maakt bovendien het uitvoeren van regulier onderhoud eenvoudiger. Je zet de deur in de kas die je afsluit met schotten en zo kun je onderhoud aan de deuren doen zonder dat je de sluis stremt.’

Ook andere belangrijke onderdelen zoals de camera-installatie op het sluizencomplex voor de bediening en het zicht op sluis en kanaal, de bedienplekken zelf en allerlei aanverwante systemen zijn met redundante componenten uitgevoerd.

‘We hebben het hele systeem opgedeeld in kleine componenten en gekeken: Hoe kan zo’n component falen en wat zijn de gevolgen? Door met redundantie te werken, kunnen we bij falen de impact zo klein mogelijk maken. Daarnaast wordt ook gekeken naar de betrouwbaarheid van de componenten. Uiteraard moeten de benodigde investeringen voor deze betrouwbare componenten in de afweging worden meegenomen. Kortom, een afweging op het gebied van de gehele

life-cycle en total cost of ownership. We hebben berekend dat we per jaar de nieuwe sluis achttien uur buiten bedrijf hebben voor gepland onderhoud.’

Design for maintenance In het contract van Sas van Vreeswijk met RWS, een dbfm-contract, ligt een belangrijk deel van de risico’s bij de opdrachtnemer. Het is volgens Zanen belangrijk goed in kaart te brengen wat de risico’s zijn en hoe je die met technische oplossingen zoveel mogelijk beheersbaar kunt maken.

‘Omdat we verantwoordelijk zijn voor het ontwerp, de bouw en het onderhoud, moet je in de ontwerpfase al nadenken over het onderhoud. Je wilt voorkomen dat je een paar jaar nadat de sluiskolk in werking is gesteld groot onderhoud moet uitvoeren. Of als je onderhoud doet erachter komen dat het lastig is te onderhouden of de sluiskolk gestremd moet worden om bepaalde onderhoudsacties uit te voeren.

Je werkt ook met componenten die lastig verkrijgbaar zijn en je moet aan vervanging in de toekomst denken. Met dit contract word je gestimuleerd om daar goed over na te denken.’

Cybersecurity Om de conditie van de sluis permanent te kunnen bewaken, is in het hele complex een conditie-monitoring systeem ingebouwd. Dit netwerk van sensoren dat kritische elementen meet en daar ook signalering op geeft, is essentieel voor preventief onderhoud. ‘We meten heel veel zaken om een inzicht te krijgen in het presteren van de sluis. De gegevens gebruiken we om direct op te acteren of om het onderhoudsregime dat we hebben bedacht op basis van ervaring bij te stellen met gegevens vanuit de praktijk. We hebben op basis van veel berekeningen en analyses een theoretisch onderhoudsmodel vastge-

Abonnees lezen meer op www.imaintain.info

24-04-18 16:59

FOTO’S: RIJKSWATERSTAAT

INFRA 21

09FOT steld. In de periode van 27 jaar zullen daar zeker nog dingen in gaan veranderen. Zo kun je later bijvoorbeeld besluiten de tandwielen niet één keer in de maand, maar één keer in de twee maanden of juist iedere week te smeren.’

Zanen constateert verder dat cybersecurity een belangrijk onderwerp is. ‘Dat ontwikkelt zich nog volop, maar daar moeten we rekening mee houden. Daar gaan de komende 27 jaar zeker dingen in wijzigen. Het is een nieuwe tak van sport.

In ons huidige ontwerp brengen we alles up-to-date volgens richtlijnen van RWS.’

Zanen: ‘Je wilt voorkomen dat je

Witte huisjes

een paar jaar nadat de sluiskolk in

Tegelijk met de bouw van de nieuwe sluis is Sas van Vreeswijk ook bezig met de planning en voorbereidingen van het onderhoud aan de twee bestaande sluiskolken. De verwachting is dat eind dit jaar de derde sluiskolk opengaat. Hiermee wordt er capaciteit gecreëerd om de oude sluizen te renoveren zonder overlast voor de scheepvaart.

Overigens is het consortium vanaf het tekenen van het contract in 2016 al verantwoordelijk voor het onderhoud van de bestaande sluizen die aan het eind van hun levensduur zitten. Dat zorgt volgens

werking is gesteld groot onderhoud

Zanen voor heel andere uitdagingen. ‘Bij de derde sluiskolk, en dadelijk ook bij de renovatie, zitten we zelf voor honderd procent aan het stuur. We kunnen het ontwerp dusdanig robuust maken dat we aan de eisen van RWS kunnen voldoen.

Kolk 1 en 2 neem je gewoon over zoals ze zijn. We proberen met regulier onderhoud deze sluiskolken zoveel mogelijk draaiende te houden tot het begin van de renovatie in januari 2019.’

moet uitvoeren.’

Bij de renovatie wordt het oorspronkelijke uiterlijk van de monumentale sluis uit 1938 hersteld. ‘We verwijderen enkele zaken die in de loop van de jaren zijn toegevoegd aan de sluis, zoals het bedieningsgebouw en een loopbrug’, aldus Zanen. De bediening van de drie sluizen komt in de zoge-noemde witte huisjes, de

voormalige sluiswachterswoningen die tussen de twee oude kolken en de nieuwe kolk in liggen.

Aansturing sluizen Om technologisch aan de laatste eisen van veiligheid te voldoen en om de installaties betrouwbaarder te maken, krijgt het oude gedeelte van de sluis op het gebied van werktuigbouw en aandrijving een volledige renovatie.

Dat betekent dat alle aandrijvings- en bewegingswerken die in de heftorens staan om de hefdeuren op en neer te bewegen en de besturingstechniek worden vervangen. Hierbij wordt zoveel mogelijk gebruik gemaakt van dezelfde techniek voor aansturing en automatisering, die ook is gebruikt in de nieuwe sluiskolk. Er komt één aansturing voor het complex van drie sluiskolken.

Het is volgens Zanen nog een flinke klus om alles te testen en in bedrijf te stellen.

‘We testen en leveren eerst kolk 3 op, die moet worden opengesteld voor de scheepvaart. Als alles werkt, gaan we kolk 2 renoveren en vervolgens kolk 1.

Tussendoor worden allerlei tests uitgevoerd op systemen om te zien of alles werkt als één geheel.’

4

iMaintain 18

IMA N Beatrixsluis.indd 21

24-04-18 16:59

Industrial Rope Access

Werken op hoogte?

Zorg dat dit veilig gebeurt!

Height Specialists is al ruim 10 jaar een officieel erkend IRATA trainingsinstituut en biedt tevens iedere maand diverse cursussen Werken op Hoogte.

Kijk op onze website voor ons trainingsaanbod en de actuele trainingsdata.

015 – 256 56 62 info@heightspecialists.com www.heightspecialists.com

HS_advertentie_apr2018_285x132mm.indd 1

23-04-18 11:29

iMaintain

geeft nog meer waarde voor uw geld Meer nieuws dan ooit • • • • • • •

Actuele berichtgeving over de gehele onderhoudssector Alle productinnovaties overzichtelijk bij elkaar Volledig evenementenoverzicht Online catalogi met producten en diensten Multimediale bedrijfspresentaties Tweewekelijkse nieuwsbrief Volg de status van nieuwe projecten en uitbreidingen in de projectendatabase

iMaintain-abonnees krijgen meer • De nieuwste iMaintain staat een week voor verschijnen online • Abonnees krijgen toegang tot alle eerder verschenen artikelen • U kunt naar aanleiding van uw abonnement ook besluiten om bedrijfslid van het iMaintain platform te worden. Hierbij krijgt u onder andere voor twee personen toegang tot het jaarcongres iMaintain. Meer weten?

Kijk op www.imaintain.info/bedrijfslidmaatschap

Ga direct naar imaintain.info/abonneren en blijf iedereen voor IMA_half_liggend.indd 1 IMA04 Advertenties.indd 22

13-12-17 12:44 24-04-18 16:40

INFRA 23

Strategisch onderhoud Op de vraag of het werken met deze langdurige contracten lastig is, stelt Zanen dat het een andere manier van werken is waar je strategisch mee moet omgaan.

‘In een periode van 27 jaar loop je tegen een aantal grote onderhoudsprojecten aan. Eens in de acht tot negen jaar moeten de sluisdeuren groot onderhoud krijgen. Als je er in het ontwerp in slaagt het onderhoud zo te optimaliseren dat je een groot onderhoudsmoment over die 27 jaar heen kunt tillen, dan scheelt dat enorm in de kosten die je maakt. Bovendien zorgt dit ervoor dat Rijkswaterstaat een onderhoudsarm sluiscomplex krijgt, wat zoveel mogelijk bruikbaar is voor de scheepvaart. Al vanaf de aanbestedingsfase word je gedwongen te kijken hoe je op de hele lange termijn het onderhoud zo optimaal mogelijk kunt inrichten. Dat heeft effect op hoe je het ontwerp moet aanvliegen en de bouw moet oppakken.’

Sas van Vreeswijk is ook verantwoordelijk voor het dagelijkse onderhoud. ‘We hebben niet alleen de sluis met de sluis-kolken, maar ook het kanaal en alles er omheen.

Dat varieert van gras maaien langs de oevers, tot baggerwerkzaamheden om het kanaal bevaarbaar te houden, tot werktuigbouwkundig onderhoud aan bewegingswerk of het vervangen van servers voor de

aansturing. Dit kun je per jaar plannen en opknippen in twaalf stukken.’

Honderd procent beschikbaar Het groot onderhoud wordt als een project aangevlogen. De organisatie wordt hiervoor opgeschaald en er gaat een gedegen voorbereidingstraject aan vooraf. ‘Er moeten tijdig onderdelen en materiaal worden ingekocht. Dat heeft veel voeten in de aarde, want voor groot onderhoud

‘Het worden spannende maanden tot aan de openstelling van de derde kolk.’

moet je de sluis stremmen en de stremming moet zo kort mogelijk worden gehouden. We hebben een soort virtueel potje voor niet-beschikbaarheid. Daar kun je iets uitnemen voor onderhoud. Maar dat potje is eindig. Je moet het over die 27 jaar zo zien te regelen dat je daar met het geplande preventieve onderhoud mee uitkomt. Honderd procent beschikbaar is niet mogelijk, maar je probeert dit via preventief en risicogestuurd onderhoud zo dicht mogelijk te naderen.’

Er kan altijd iets misgaan en als dat gebeurt, wordt dit opgepakt door de storingsdienst. Voor dit soort storingen geldt een zwaarder regime.

‘Er zit een mechanisme in het contract dat er op gericht is de sluis zo robuust mogelijk te houden met zo min mogelijk storingen.’

Spannende maanden Het lastigste aan het project is volgens Zanen het raakvlak tussen verschillende disciplines. ‘Binnenkort komen de sluisdeuren aan die zijn gebouwd in China. Dat zijn eigenlijk gewoon grote plakken staal waar de aandrijving en aansturing nog op moeten worden aangebracht. Dan moet alles samenkomen als een functionerend geheel. Dat zijn de spannende momenten. Is alles compatible, is de maatvoering goed, wat komt er uit de tests? We hebben wel een eigen kwaliteitsteam in China dat toezicht houdt op de constructie van de sluisdeuren. Er is een honderd procent controle op alle lassen die worden gedaan en dergelijke, daar zitten we bovenop. Nu moet het allemaal samenkomen.’

Vooralsnog liggen de werkzaamheden nog op schema, maar de projectdirecteur houdt een slag om de arm. ‘Het worden spannende maanden tot aan de openstelling van de derde kolk.’ ■

4

iMaintain 18

IMA N Beatrixsluis.indd 23

24-04-18 17:00

24 THEMA: OPLEIDINGEN

‘Laat bedrijven en studenten samen werken aan innovaties’ Het is inmiddels een veelgehoord probleem in de industrie: een tekort aan gekwalificeerde werknemers. Er is te weinig personeel beschikbaar dat is opgeleid voor de industrie van de toekomst.

Inmiddels ziet ook de Nederlandse overheid dit probleem in, zo is te lezen in de ‘Smart Industry Implementatieagenda 2018-2021’ die begin februari werd gepresenteerd. Hierin staat dat nieuwe opleidingen nodig zijn om het huidige gat op te vullen, waarbij een belangrijke rol is weggelegd voor fieldlabs.

Lotte Burger

De Nederlandse industrie is sterk afhankelijk van de export. Het is daarom van groot belang dat de sector in hoog tempo inzet op de nieuwste productietechnologieën, geavanceerde software en moderne communicatietechnologieën. De overheid ziet hier ook de noodzaak van in. Samen met FME, TNO, VNO-NCW en de Kamer van Koophandel is het ministerie van Economische Zaken en Klimaat in 2015 gestart met het uitvoeren van de ‘Actieagenda Smart Industry’. Hoewel daarmee de afgelopen jaren een start is gemaakt met de bewustwording omtrent digitalisering, is in de nieuwe ‘Smart Industry Implementatieagenda’ van dit jaar te lezen dat het hoog tijd wordt voor de volgende stap.

Het document wordt niet voor niets de ‘versnellingsagenda’ genoemd. Het moet bedrijven, werknemers, kennisinstellingen én de overheid helpen een sprint te trekken naar een digitale toekomst voor de industrie. Een belangrijk onderdeel binnen de agenda is het faciliteren van relevante opleidingen om zo de juiste kennis en vaardigheden te kunnen overbrengen op de werknemers van de toekomst. Het kabinet stelt hiervoor dit jaar 3,5 miljoen euro extra beschikbaar.

Wat doet Fieldlab Campione?

Campione heeft als doel om onderhoud binnen de industrie honderd procent voorspelbaar te maken. Volgens Paul van Kempen moet men af van de traditionele mix van preventief en correctief onderhoud. ‘Beide vormen zijn te duur. Zo ligt de productielijn bij correctief onderhoud vaak te lang stil, terwijl je bij preventief onderhoud vaak nog zaken hebt die een restlevensduur hebben, die dan niet volledig wordt uitgeput. We moeten dus kijken naar ‘conditie afhankelijk onderhoud’, ofwel ‘just in time’ onderhoud. Dit is een ouder concept, alleen zien we nu een doorbraak dankzij de smart industry. Zo worden sensoren kleiner, goedkoper en autonomer. En hebben we nu bijvoorbeeld toegang tot IOTplatformen (Internet of Things). Dat soort technologieën gecombineerd met conditie afhankelijk onderhoud, dat is waar het bij dit fieldlab om draait.’

4 18 iMaintain

IMA04 L Levenslang.indd 24

Slim onderhoud Een belangrijke educatieve rol is weggelegd voor de fieldlabs, zo blijkt uit de versnellingsagenda. Er zijn in Nederland inmiddels 32 verschillende labs actief waar de afgelopen jaren concrete resultaten zijn geboekt op het gebied van nieuwe producten, verbeterde productieprocessen en bedrijvigheid. Het is dé plek waar opleiding en bijscholing wordt gefaciliteerd. Zo ziet ook Paul van Kempen, operationeel directeur van World Class Maintenance (WCM) en projectleider bij Fieldlab Campione. Hij is sinds de oprichting in 2015 betrokken bij het project dat een duidelijke visie nastreeft. ‘Dit fieldlab is ontstaan vanuit een behoefte uit de industrie, aangewakkerd door asset owners. Wat je ziet in Nederland, maar ook in de rest van West-Europa, is dat we vrij oude assets hebben. Natuurlijk moderniseer je door middel van goede onderhoudsprogramma’s, maar de boodschap is wel dat we het voorlopig nog even moeten doen met die oude assets. En er is dan eigenlijk maar één manier om te concurreren: slim onderhoud.’

Campione streeft ernaar om onderhoud binnen de industrie honderd procent voorspelbaar te maken. Om dit doel te kunnen bereiken, is het volgens Van Kempen nodig de huidige workforce kennis te laten maken met smart industry in een daarvoor ingerichte omgeving.

Zodoende heeft het fieldlab een centraal lab in Gilzen en Rijen waar een testinstallatie staat opgesteld. Alle partners kunnen hier gebruik van maken, zodat zij nieuwe technologieën kunnen testen alvorens deze worden geïmplementeerd in het eigen productieproces. Van Kempen: ‘Hiermee willen we met name bedrijven uit het mkb stimuleren om aan de slag te gaan met smart industry, zonder dat zij zelf een grote investering hoeven te doen. Ook kan de huidige werknemer op deze manier alvast ervaring opdoen

Abonnees lezen meer op www.imaintain.info

24-04-18 16:57

FOTO: PIXABAY

THEMA: OPLEIDINGEN 25

met nieuwe technieken, zodat men kan inspringen als innovaties straks worden doorgevoerd.’

Samenwerken Maar Van Kempen realiseerde zich bij de opzet van het project dat het niet alleen moet inzetten op het bijscholen van huidige werknemers. Ook studenten moeten de kans krijgen om kennis te maken met nieuwe technieken, in de praktijk. ‘We hebben verschillende scholen vanaf dag één bij het fieldlab betrokken. Over een paar jaar zullen innovaties weliswaar volledig op de markt zijn, maar het is dan ook zaak dat je mensen hebt die ermee kunnen omgaan.

Zodoende lopen studenten, docenten en bedrijven hier gezamenlijk rond en werken gezamenlijk aan innovaties.

De scholen hebben dat buitengewoon goed opgepakt. Met in het bijzonder ROC Tilburg en Avans Hogeschool, die inmiddels met een groot aantal studenten aan verschillende innovaties heeft meegewerkt.’

Door de fijne samenwerking met enkele scholen is bij Van Kempen een idee ontstaan. ‘We zien bij workshops die we

ook vanuit het fieldlab geven dat er bij de zittende workforce veel behoefte is aan nieuwe kennis. Zodoende wil ik in overleg met de scholen kijken of er een mogelijkheid bestaat de huidige groep werknemers iets te kunnen bieden, in combinatie met de opleiding die al vanuit het fieldlab bestaat.’

Van Kempen: ‘Het is zaak dat je mensen hebt die met innovaties kunnen omgaan.’

Maar Van Kempen realiseert zich ook dat niet iedereen direct staat te springen als het om bijscholing gaat. ‘Waar een monteur vroeger door een fabriek liep en bijna kon ruiken wat er met een machine aan de hand was, zal hij in de nabije toekomst erg veel bezig zijn met data. Dit toekomstperspectief dat als een bedreiging kan worden gezien, brengt een totale cultuurverandering teweeg binnen een organisatie. Het is daarom belangrijk dat je als bedrijf eerst genoeg draagvlak

creëert voordat je personeel blootstelt aan nieuwe technologieën. Ofwel, stel de mens centraal.’

Successen De projectleider van Campione snapt dat de bedrijven die nu meedoen aan het project vooroplopen met het digitaliseren van de industriële sector. Het is volgens Van Kempen daarom van belang dat je ook andere bedrijven stimuleert mee te doen, wederom om het draagvlak voor innovatie groter te maken. ‘Wij proberen goed in te zetten op communicatie rondom de successen die we boeken met ons project. Dat je laat zien dat er daadwerkelijk geld wordt verdiend. En dat je laat zien dat je ook mensen met veel ervaring en kennis kan inzetten om systemen met algoritmes te vullen met kennis.’

De subsidie van het fieldlab loopt in 2019 af, maar Van Kempen hoopt het project ook zonder steun vanuit de overheid te kunnen voortzetten. Zo wil hij naast het voorspelbaar maken van onderhoud ook aandacht besteden aan robotica en andere ontwikkelingen op het gebied van smart industry. ■

4

iMaintain 18

IMA04 L Levenslang.indd 25

24-04-18 16:57

26 ASSET MANAGEMENT

Sensoren vergroten grip op corrosie onder isolatie De industrie en onderhoudsprofessionals lijken steeds meer grip te krijgen op het fenomeen corrosie onder isolatie. De opgebouwde kennis over risico’s in combinatie met nieuwe inspectietechnieken, maken het probleem steeds meer beheersbaar.

De inzet van sensoren maakt de risicobeoordeling nog een stuk nauwkeuriger, denkt een tweetal experts van Sitech Services.

David van Baarle

4 18 iMaintain

IMA K Corrosie.indd 26

Het kwam de industrie de afgelopen jaren niet goed uit om veel aandacht te besteden aan corrosie onder isolatie (COI). Ten eerste viel het aantal incidenten door COI nog mee en ten tweede lag de focus in de crisistijd meer op het uitstellen van investeringen dan in kostbare renovatieprojecten. Want dat het bestrijden van corrosie onder isolatie een kostbare zaak is, moge duidelijk zijn.

Inmiddels zijn er wel degelijk incidenten geweest met als gevolg productieverlies, vervuiling en zelfs gewonden. Nu de industrie weer positieve cijfers laat zien, moeten alle zeilen worden bijgezet om het probleem van corrosie onder isolatie zo snel mogelijk aan te pakken.

Isolatie is zowel een potentiële redder als sluipend gevaar voor veel industriële processen. Thermische isolatie voorkomt temperatuurverlies en bespaart daarmee miljoenen euro’s aan energie. Bovendien beschermt het werknemers die in de buurt van hete assets aan het werk zijn. Toch deinzen veel plantmanagers terug voor het isoleren van hun assets, omdat ze bang zijn dat ze niet snel genoeg kunnen ingrijpen bij calamiteiten en voor eventuele verborgen corrosievorming. Die laatste angst is niet helemaal onterecht, gezien de bevindingen van een aantal bedrijven na grondige inspecties van hun bestaande assets. Met name leidingen, vaak vele kilometers lang, hebben nog wel eens met het fenomeen te maken. Een niet nader genoemd oliebedrijf berekende eens dat zo’n veertig tot zestig procent van de onderhoudskosten aan zijn leidingen te maken had met corrosie onder isolatie. Het grootste probleem is niet zozeer het feit dát er corrosie ontstaat, maar vooral dat men niet weet wáár deze zich bevindt, is onderwerp van veel onderzoeken rondom COI. Uiteindelijk wil een asset owner de integriteit van zijn systemen borgen en dat begint bij het kennen van de zwakke plekken en de risico’s die

ze vormen voor veiligheid, gezondheid en milieu.

Sensor Gelukkig is de afgelopen jaren hard gewerkt aan de kennisopbouw rondom COI, onder andere door World Class Maintenance (WCM) dat onder meer een assessment tool ontwikkelde voor het in kaart brengen van risico’s in geïsoleerde systemen en leidingen. Met de huidige ontwikkelingen rondom het vergaren van informatie met sensoren en het beoordelen van die informatie via wiskundige algoritmes neemt ook de voorspelbaarheid van COI toe. Althans, dat hopen development manager Maurice Jilderda, van het Asset Health Center, en senior materiaal en corrosie engineer Peter Janssen van Sitech Services. ‘Momenteel testen we een veelbelovende sensor van het Belgische bedrijf Isoltechnics bij twee van de fabrieken waar wij verantwoordelijk zijn voor het asset management’, zegt Jilderda. ‘De Sens-YD sensor doet een zogenaamde capacitieve meting van de isolatie en meet daarmee of er vocht tussen de isolatie en de leiding zit en of de leiding lekt. Het mooie is dat de sensor direct op de buitenbekleding van een gesegmenteerde leiding kan worden geplaatst zodat het isolatiemateriaal niet hoeft te worden verwijderd en de sensor gemakkelijk kan worden verplaatst. De sensor communiceert via een draadloze communicatie met Gateway via LORA, waarmee het zeer eenvoudig wordt data te verzamelen en te analyseren.

Hoeveel sensoren we nodig hebben om betrouwbare voorspellingen te doen en hoe ver deze uit elkaar moeten zitten om de integriteit van een leiding te kunnen bepalen, is onderdeel van het onderzoek.

We denken wel dat deze informatie, samen met de kennis die we in het Asset Health Center hebben opgebouwd rondom het fenomeen corrosie onder

Abonnees lezen meer op www.imaintain.info

24-04-18 17:01

FOTO: ZEEV VEEZ

ASSET MANAGEMENT 27

isolatie, de voorspelbaarheid van corrosierisico’s vergroot.’

Risicofactoren De sensor meet naast de geleidbaarheid ook de temperatuur van zowel het oppervlak en de leiding als van de omgeving. Ook de relatieve luchtvochtigheid kan de sensor om het kwartier weergeven, of met langere tijdsintervallen uiteraard. Die variabelen zijn niet geheel toevallig gekozen omdat ze allemaal corrosiebevorderend kunnen werken. Janssen: ‘Of ergens corrosie optreedt, is uiteraard afhankelijk van de aanwezigheid van vocht aan het materiaal, maar ook de zilte omgeving van een kustklimaat helpt niet mee. Gelukkig hebben we daar in Limburg geen last van. Ook grote temperatuurschommelingen kunnen corrosie in de hand werken. Door onze kennis over corrosie te gebruiken, kunnen we voor de installaties die wij monitoren risicoanalyses uitvoeren. We koppelen de kans op corrosie aan de risico’s voor de bedrijfsvoering, maar ook voor safety, health and environment en kunnen zo risicogebaseerd onderhoud uitvoeren aan de leidingen en appendages. Met de toevoeging van de sensortechnologie zouden we die risico’s nog gefundeerder

kunnen bepalen, zeker als we daar de juiste algoritmes bij vinden die kunnen voorspellen wanneer corrosie echt een risico vormt.’ Het duurt namelijk een bepaalde tijd voordat een roestplek echt doorwerkt en de constructie aantast. De uitdaging is dan ook om patronen te ontdekken tussen de constatering van een vochtprobleem en het ontstaan van

Janssen: ‘We koppelen de kans op corrosie aan de risico’s voor de bedrijfsvoering, maar ook voor safety, health and environment.’ corrosieproblemen. En dat het liefste op meerdere plekken in een systeem, zodat je niet alleen aan symptoombestrijding doet, maar daadwerkelijk inzicht krijgt in de achterliggende fysische verschijnselen.

Janssen: ‘We willen natuurlijk weten of we aan een paar sensoren genoeg hebben, of dat we een hele leiding moeten volstoppen met sensoren. Uiteindelijk blijft het een afweging tussen kosten en baten, maar de komende maanden zoeken we in ieder geval naar de reikwijdte van de sensoren en het optimum in meetintervallen.’

Ontwerpkeuzes Met de kennis van nu zou corrosie onder isolatie geen grote problemen meer moeten opleveren, is de overtuiging van Janssen. ‘Een betrouwbaar systeem begint bij een goed ontwerp dat rekening houdt met de omstandigheden, het medium dat door de leidingen gaat en de mensen die eventueel in de buurt van een installatie werken. De materiaalkeuze is daarin belangrijk, waarbij men uiteraard een overweging maakt tussen kosten en risico’s. Maar ook de coatingkeuze kan de corrosierisico’s sterk vergroten of verkleinen. Zo gebruikt men steeds vaker thermal spray aluminium, wat de levensduur aanzienlijk kan verlengen.

Al is dit niet voor iedere installatie de beste oplossing. Ook de keuze van het isolatiemateriaal speelt mee in de risico’s op vochtophoping tussen isolatie en leiding.’

Misschien nog wel de grootste bedreiging voor de integriteit van een leiding komt echter door menselijke fouten. Want hoe vaak gebeurt het niet dat een medewerker van een site even op een leiding stapt om ergens bij te kunnen? Een deukje in de beplating wordt al snel een zwakker punt of vergaart water dat langzaam doorsijpelt naar de isolatielaag. Ook komt het nog wel eens voor dat weggehaalde

4

iMaintain 18

IMA K Corrosie.indd 27

24-04-18 17:01

09FOT

[Sch

INNOVATIEKRACHT | SPIJKENISSE | 7 JUNI

rijf

nu i

n]

HET NIEUWE PRODUCEREN We staan aan de vooravond van de vierde industriële revolutie. De combinatie van slimme sensoren en enorme rekencapaciteit van computers zorgt er bijvoorbeeld voor dat we enorm veel data beschikbaar krijgen en die op een waardevolle manier kunnen interpreteren. Toch is deze ontwikkeling niet een doel op zich. Industry 4.0 is vooral een middel om processen duurzamer, efficiënter en ook veiliger te kunnen doen.

Ook verschillende andere innovatieve technologieën op het gebied van elektrificatie en nieuwe zienswijzen over bijvoorbeeld de omgang met grondstoffen en materialen leggen de basis voor ‘Het nieuwe produceren.’

Tijdens Deltavisie 2018 gaan we op zoek naar de kansen die vernieuwing biedt voor de procesindustrie.

Initiatiefnemer:

Contentpartners:

Programma 10.15 uur

Ontvangst en registratie

11.00 uur Aanvang ochtendprogramma • Openingslezing van Ulco Vermeulen (Directeur Business Development, Nederlandse Gasunie) • Keynotes van o.a. Mark Haarman (Mainnovation) 12.30 uur

Netwerklunch

13.30 uur Aanvang middagprogramma • Interactief debat • Break-out sessies 15.30 uur

Korte pauze

16.00 uur Vervolg middagprogramma • Keynote Marcel Galjee (AkzoNobel) • Pitches finalisten Plant Manager of the Year 17.15 uur

Netwerkborrel

18.30 uur Aanvang avondprogramma met diner • Uitreiking VOMI Safety eXperience Award 2018 • Bekendmaking Plant Manager of the Year 2018 Partners:

www.deltavisie2018.nl Deltavisie hele pagina 21032018.indd 1 IMA04 Advertenties.indd 28

26-03-18 24-04-18 14:38 16:40

ASSET MANAGEMENT 29

beplating niet goed waterdicht terug wordt geplaatst, waardoor regen vrij spel krijgt. Janssen: ‘In een nieuw ontwerp kun je al rekening houden met dit soort menselijk gedrag. Nu zouden asset owners vooral hun tijd moeten steken in gedragsverandering om in ieder geval te voorkomen dat menselijke fouten integriteitsproblemen opleveren.’

Inspectie Helaas is de dagelijkse werkelijkheid dat het grootste deel van de leidingen soms dertig jaar geleden zijn aangelegd. Het asset management was destijds nog niet zo vergevorderd als nu en dus is ook niet alles uitgebreid gedocumenteerd.

Janssen: ‘De beste methode om corrosie onder isolatie te ontdekken is nog altijd om alle isolatie er af te halen en de leidingen te inspecteren. In de praktijk is dit echter vaak nog een hele klus omdat het om vaak heel lange leidingen gaat, die ook nog eens moeilijk bereikbaar zijn. In sommige gevallen moeten steigers worden gebouwd, wat al snel in de papieren gaat lopen. We experimenteren wel met nieuwe inspectietechnieken, en maken bijvoorbeeld gebruik van camera’s op hoogwerkers die heel nauwkeurig oneffenheden in de isolatie beplating kunnen zien of via thermografie thermische verschillen opmerken. Met behulp van guided wave NDO techniek kunnen lokale zwakke plekken worden opgespoord.’

Risc based maintenance Jilderda ziet het onderzoek naar corrosie onder isolatie als onderdeel van een grotere trend die zich voltrekt op het gebied van risc based maintenance. ‘We zitten nu op het punt dat tachtig procent van de

onderhoudskosten zich concentreert rond twintig procent van de assets. De twintig procent kritische systemen wil je eerst zo goed mogelijk monitoren en naar gelang de kosten voor sensoren afnemen, kan een maintenance manager ook de rest in een monitoringsregime stoppen. We bieden onze klanten al diverse dashboards waar ze snel kunnen aflezen op welke plekken de kans het grootste is dat er corrosie ontstaat. Net als we dat al doen voor pompen, kleppen en warmtewisselaars. Naar gelang de kostprijs daalt, kunnen we meer meten en eventueel corre-

laties trekken tussen bepaalde trends. Uiteindelijk maken bedrijven altijd een afweging tussen risico’s en kosten. Dit wordt makkelijker met het inzicht van sensoren en algoritmes . Maar ook bij het ontwerp kan het juist aanbrengen van een goede coating al veel problemen voorkomen, net als zorgvuldigheid bij het aanbrengen van isolatie. Ook hier geldt dat hoogwaardige leidingen, coatings en isolatiematerialen duur zijn. Bedrijven zouden hun investeringsbeslissingen moeten baseren op de total cost of ownership, passend bij de bedrijfsbehoefte. ■

Regiegroep corrosie onder isolatie World Class Maintenance (WCM), de Vereniging Nederlandse Chemische Industrie (VNCI) en een groot aantal andere partijen hebben een project gestart dat beoogt om gezamenlijk corrosie onder isolatie beter onder controle te krijgen. Er is hiervoor een brede samenwerking gezocht tussen Nederlandse en Belgische bedrijven uit de procesindustrie. Inmiddels heeft Inspectie BRZO zich aangesloten, net als diverse brancheverenigingen en aanbieders van preventietechnieken.

In de regiegroep zijn de asset owners als probleemeigenaren dominant vertegenwoordigd. Die groep stuurt drie werkgroepen aan met de expliciete opdracht om in de eerste plaats alle

momenteel beschikbare technieken en methodes naast elkaar te zetten en te waarderen op effectiviteit en kosten. De werkgroepen focussen zich op: Coatings, Non Destructive Testing technieken en Inspectietechnieken. De werkgroepen sturen op rapportage binnen één jaar. Waarschijnlijk zullen alle werkgroepen ook onderzoeksvoorstellen opleveren naar nieuwe methodieken die in een volgend project kunnen worden uitgewerkt. Uiteindelijk is het streven om een RBI- (risk based inspections) methodiek te ontwikkelen die, net zo als gebruikelijk is voor interne corrosie, in staat is om corrosie tijdig te detecteren of te voorspellen.

4

iMaintain 18

IMA K Corrosie.indd 29

24-04-18 17:01

30 MAINTENANCE

Goed onderhoud essentieel voor succes windenergie De Nederlandse overheid heeft een ambitieus doel voor ogen: de uitstoot van broeikasgassen moet worden gereduceerd tot nul in 2050. Om dit te kunnen bereiken, wordt groots ingezet op offshore-windenergie. Een windpark op zee maakt het mogelijk om in één keer een enorme hoeveelheid duurzame energie op te wekken, maar kost nu nog miljarden euro’s om te realiseren.

Inmiddels worden in rap tempo nieuwe technieken ontwikkeld om deze kosten omlaag te brengen, waarbij ook oog is voor onderhoud.

Lotte Burger

Vorige maand werd bekend dat Nuon de tender voor het windmolenpark Hollandse Kust Zuid heeft gewonnen. Een bijzonder moment, want voor het eerst in de geschiedenis zal er een windpark op zee worden gebouwd zonder subsidie. Hiervoor is niet alleen een strakke financiering noodzakelijk. Net zo belangrijk is de inzet van nieuwe technieken. Zo stelt ook prof. dr. Simon Watson, die tijdens zijn intreerede aan de TU Delft begin maart nog eens het belang van windenergie benadrukte.

Windenergie maakte de afgelopen dertig jaar een bijzondere groei door in Europa.

Zo blijkt uit cijfers dat in de eerste helft van 2017 11,5 procent van de elektriciteitsvraag in de EU werd gedekt door windenergie. Volgens Watson kan deze ontwikkeling alleen worden voortgezet als nieuwe innovaties zich de komende tijd blijven aandienen. Immers, wind is nog steeds maar goed voor één à twee procent van de totale mondiale energievraag.

Uiteindelijk moeten innovatieve technieken zorgen voor verdere kostenreductie van windenergie, aangezien er nog altijd een prijskaartje hangt aan het realiseren van windparken. Zeker offshore, waarbij het aanleggen van een geschikte fundering en het jarenlange onderhoud voor de nodige uitdagingen zorgen. Volgens Watson is vooral winst te behalen op het gebied van operatie en onderhoud. Beide componenten zijn volgens de professor goed voor ongeveer een derde van de kosten van offshore-windenergie. Het is volgens hem dan ook essentieel om te kijken naar hoe operatie en onderhoud efficiënter kan worden uitgevoerd, een uitspraak die de afgelopen weken zorgde voor de nodige media-aandacht.

Onafhankelijke service Iemand die de nieuwste ontwikkelingen op het gebied van onderhoud van dichtbij meemaakt, is Geert Timmers, directeur

4 18 iMaintain

IMA M Wind.indd 30

van de Nederlandse tak van Deutsche Windtechnik. Dit bedrijf levert service aan een groot aantal merken windturbines, onafhankelijk van diegene die de windmolens levert. Timmers: ‘We werken zowel onshore als offshore en zorgen ervoor dat windturbines continu blijven draaien. Op die manier heeft de eigenaar na plaatsing van een windpark geen omkijken meer naar de molens.’ De Nederlandse tak van Deutsche Windtechnik is pas sinds drie jaar actief in ons land en wordt gezien als jonge speler. Het Duitse moederconcern wordt daarentegen al jarenlang beschouwd als het grootste onafhankelijke servicebedrijf in Europa op het gebied van onderhoud aan windturbines. Mede door de groei van windenergie in Nederland besloot het bedrijf ook hier haar onderhoudswerkzaamheden uit te voeren.

‘We begonnen drie jaar geleden met offshore-inspecties van funderingen. Nog geen jaar later zijn we ook gestart met het onderhoud aan windturbines, eerst op land en later op zee’, aldus Timmers. Hoewel hij benadrukt dat de werkomstandigheden op zee lastiger zijn dan op land, is het volgens hem een logische stap om over te gaan op offshore-windparken. ‘De techniek rondom windenergie heeft zich inmiddels bewezen, en dat is aantrekkelijk voor investeerders. Daarbij focussen investeerders zich graag op grote projecten.

Dat is goedkoper en beter beheersbaar.

Met offshore-windparken kan je sneller een grotere schaal bereiken dan op land.’

Ook benadrukt Timmers dat wind grote voordelen heeft ten opzichte van andere duurzame energiebronnen. ‘Wind is veel meer uren beschikbaar dan bijvoorbeeld zonne-energie. Zo is zonne-energie slechts negenhonderd uur per jaar beschikbaar, terwijl wind op zee vierduizend uur per jaar beschikbaar is. Zodoende heb je een energiecentrale die veel meer energie kan leveren ten opzichte van andere (duurzame) energiebronnen.’

Abonnees lezen meer op www.imaintain.info

25-04-18 09:32

FOTO’S: DEUTSCHE WINDTECHNIK

MAINTENANCE 31

Tot slot geeft Timmers aan dat er ook een belangrijk sociaal aspect meespeelt.

‘Door windmolens weg te halen van het land, wordt ook directe overlast weggenomen. De parken die men na 2023 op zee bouwt, verdwijnen zelfs achter de horizon.’

Data-analyse Er zijn dus genoeg redenen om over te stappen op offshore-windenergie. Een verschuiving die ervoor zorgt dat in hoog tempo nieuwe technieken ontstaan en worden doorgevoerd, ook op het gebied van onderhoud. Timmers: ‘Hierbij moet je vooral kijken naar ontwikkelingen op het gebied van data-analyse en ‘reliability centered maintenance’ (RCM). Het onderhoudsproces wordt hierbij dusdanig uitgevoerd dat de betrouwbaarheid van een windturbine wordt vergroot. Als men er door het bestuderen van data achter komt dat een specifiek onderdeel na ongeveer drie jaar kapot gaat, dan zou men dat beter na twee jaar standaard kunnen vervangen. Ook al staat dit niet aangegeven in het onderhoudsboekje. Je moet dus continu je onderhoudsproces optimaliseren, zodat de betrouwbaarheid verder wordt

vergroot.’ Zo voorkom je volgens Timmers dat een turbine op een ongewenst moment stilvalt, een situatie die veel kosten met zich meebrengt. Niet alleen voor de eigenaar van het windpark, maar ook voor de serviceprovider zelf. ‘Wij garanderen de eigenaar van een windpark dat de molens 97 procent van de tijd draaien. Mocht dit niet het geval zijn, dan betaalt Deutsche Windtechnik een bepaald percentage terug aan de eigenaar.’

Timmers: ‘De techniek rondom windenergie heeft zich inmiddels bewezen, en dat is aantrekkelijk voor investeerders.’

Naast RCM speelt ‘power of predictability’ een steeds grotere rol binnen het onderhoudsproces. Timmers legt uit: ‘Dat een windturbine voor gepland onderhoud één specifieke dag niet draait, vindt de operator niet zo erg. Ten minste, niet als de eigenaar hierdoor zeker weet dat de turbine het ook daadwerkelijk gaat doen

de komende periode. Een hogere beschikbaarheid en hogere betrouwbaarheid hebben dus meer waarde.’

Een ontwikkeling die zowel RCM als power of predictability mogelijk maakt is ‘condition monitoring’. ‘Tegenwoordig hangt een turbine vol met sensoren, zodat je alles op afstand kunt uitlezen. Op die manier wordt het mogelijk bepaalde schade vooraf te zien aankomen, waardoor technici kunnen handelen voordat er iets ernstig misgaat. Een efficiënte manier om onnodige kosten te vermijden.’

Ontwerp Het digitale werkproces zorgt al met al voor betere voorspelbaarheid en dus voor kostenreductie. Maar ook het ontwerp van de windturbine heeft hier een aandeel in.

‘Een van de grootste veranderingen van de afgelopen jaren is dat steeds meer windturbines tegenwoordig geen tandwielkast meer hebben. Dit is een kwetsbaar en ook duur onderdeel’, legt Timmers uit.

‘Tegenwoordig heeft een groot aantal molens een direct drive turbine waarbij de generator direct op de wieken is aangesloten. Dit zorgt voor meer betrouwbaarheid. Er gaat minder snel iets stuk,

4

iMaintain 18

IMA M Wind.indd 31

25-04-18 09:32

09FOT

DACE Price Booklet 32ste editie

DACE Prijzenboekje met online richtprijzen voor industriële procesinstallaties Praktisch en onmisbaar bij • Raming van projecten • Kostenafweging van alternatieve uitvoeringen • Toetsing van offerteprijzen • Vergelijking eigen prijzen met marktprijzen U vindt in DACE Price Booklet in combinatie met de website www.dacepricebooklet.com richtprijzen van vrijwel elk onderdeel van industriële procesinstallaties.

Alle informatie in de nieuwe Engelstalige editie is volledig geactualiseerd. De online versie van DACE Price Booklet is toegankelijk via uw PC, tablet en smartphone.

Het DACE Prijzenboekje en website wordt

Ga voor meer informatie of uw bestelling naar www.vakmedianetshop.nl/dace of www.dacepricebooklet.com of bel 088 58 40 888

IMA04 Advertenties.indd 32

verzorgd door leden van de DACE Special Interest Group Cost Engineering Process Industry, kostendeskundigen die actief betrokken zijn bij investeringsprojecten en midden in de praktijk staan.

24-04-18 16:41

MAINTENANCE 33

waardoor de onderhoudsbehoefte wordt gereduceerd.’ Verder wordt er in het ontwerp van de moderne molens meer aandacht besteed aan betere arbeidsomstandigheden. In de steeds hogere masten, tot boven de honderd meter, is de lift inmiddels niet meer weg te denken. Ook zijn gondels (nacelles) ruimer opgezet dan voorheen, waardoor het personeel makkelijker en comfortabeler de werkzaamheden kan uitvoeren.

Grote componenten worden dus beter en betrouwbaarder, en in het ontwerp worden stappen voorwaarts gezet. Toch verkoopt Deutsche Windtechnik ook zelf speciale upgrades voor windturbines.

‘Door analyses in ons grote portfolio van turbines ontdekken we soms zwakke plekken in een ontwerp, die verantwoordelijk zijn voor veel storingen. Wij ontwikkelen en produceren daar dan een verbeterde component voor, die we zelf inzetten maar ook aan derden verkopen. Zo kan de beschikbaarheid van windturbines worden verhoogd, zodat de molens maximaal rendement kunnen leveren. Wij zijn dus een onderhoudspartij die ook echt meedenkt met de klant. Uiteindelijk verdient de eigenaar alleen zijn miljarden terug door het uitvoeren van goed onderhoud.’

Internationaal waardering Of de Nederlandse overheid uiteindelijk haar doel gaat halen door grootschalig in te zetten op offshore-windenergie, vindt Timmers lastig te zeggen. Wel is hij van mening dat de overheid op dit moment goed bezig is. ‘Er was een aantal jaren terug sprake van een zwalkend beleid.

Nu krijgt Nederland juist internationaal waardering voor het feit dat er een solide

‘Uiteindelijk verdient de eigenaar alleen zijn miljarden terug door het uitvoeren van goed onderhoud.’

plan is voor wind op zee. Waar eerst werd gestreefd naar een groei van ongeveer duizend megawatt naar zesduizend megawatt, worden nu al stappen gezet richting zestienduizend megawatt en verder.’ Wel is het volgens Timmers nodig om naar vervolgstappen te kijken: ‘Denk bijvoorbeeld aan de opslag van energie.

En ook kunnen er nog verbeteringen worden doorgevoerd op het gebied van

infrastructuur, zoals het realiseren van voldoende hoogspanningslijnen om stroom af te voeren. Tot slot zou de overheid er wellicht iets aan kunnen doen om meer technici op de markt te krijgen. Dat geldt tegenwoordig voor vrijwel alle sectoren, maar ook onze sector heeft gekwalificeerd personeel nodig.’

De Nederlandse overheid presenteerde eind maart de ‘Routekaart windenergie op zee 2030’. Hierin wordt via een duidelijk stappenplan uitgelegd hoe men de komende jaren een zo’n goed mogelijke omgeving wil creëren voor het realiseren van windparken op zee. In het plan staat dan ook expliciet vermeld dat de Nederlandse overheid partijen wil aantrekken die graag zouden willen investeren in wind. Naast de voorbeeldrol die de overheid nu inneemt, zullen naar verwachting ook de nieuwe technologische ontwikkelingen een belangrijke bijdrage leveren aan het succes van windenergie. Innovaties vanuit universiteiten, en uit bijvoorbeeld een onderhoudsbedrijf als Deutsche Windtechnik, kunnen leiden tot verdere kostenreductie. Zodoende zal windenergie in de nabije toekomst steeds meer voorzien in de duurzame energiebehoefte van de Nederlandse burger. ■

4

iMaintain 18

IMA M Wind.indd 33

25-04-18 09:32

34 AGENDA

Mei

Juni

17 mei 2018 Van der Valk Hotel Veenendaal www.asbestpraktijkdag.nl Landelijke Asbest Praktijkdag

7 juni 2018 InnovatieKracht, Spijkenisse www.deltavisie2018.nl Deltavisie 2018

De Landelijke Asbest Praktijkdag is uw jaarlijkse update van nieuwe ontwikkelingen, knelpunten en oplossingen voor de dagelijkse asbestpraktijk. Tijdens de praktijkdag wordt u uitgebreid geïnformeerd over: Visie op asbestproblematiek/toezicht onder de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen, actuele ontwikkelingen rondom het modeleren van blootstelling aan asbestvezels, praktijkvoorbeeld ontmanteling energiecentrale Nijmegen en een nieuw informatiesysteem voor asbestbeheer.

Tijdens Deltavisie 2018 gaan we op zoek naar de kansen die vernieuwing biedt voor de procesindustrie. In de avond wordt de opvolger van Emre Kaya gekozen, tijdens de bekendmaking van de Plant Manager of the Year 2018. Ook wordt alweer de vierde VOMI Safety eXperience Award uitgereikt. Een dag om niet te missen dus! Met sprekers Ulco Vermeulen (Gasunie), Marcel Galjee (AkzoNobel), Mark Haarman (Mainnovation) en meer.

23 mei 2018 Evoluon, Eindhoven www.automotive-congress.com Automotive Congress 2018 Tijdens de twaalfde editie van het Automotive Congress wordt de internationale automotive industrie uitgebreid geïnformeerd over actuele topics als smart mobility, green mobility, manufacturing & logistics en materials & design. De automotive industrie wordt samengebracht met verwante sectoren zoals de hightech- en energie-industrie en overheid. Bezoekers worden bijgepraat over toekomstige mobiliteitsoplossingen en de kansen die liggen voor de groei van de automotive industrie.

23-25 mei 2018 Brabanthallen, Den Bosch www.renovatiebeurs.nl Renovatie 2018 Van 23-25 mei 2018 vindt de vijfde editie van de Renovatie beurs plaats in de Brabanthallen, Den Bosch. Het moment voor aannemers, installateurs en specialistische renovatiebedrijven en natuurlijk ontwerpers, adviseurs en andere voorschrijvers om praktische kennis op te doen en de nieuwste producten en technieken te ervaren. Naast een compleet overzicht van leveranciers op de beursvloer is er een uitgebreid inhoudelijk programma met diverse lezingen en workshops waar de belangrijkste thema’s ook vanuit het perspectief van de gebouw-beheerder en – eigenaar zoals woningbouwcorporaties, VvE’s of gemeentes, scholen en zorginstellingen worden belicht.

30 mei 2018 Van der Valk Hotel Dordrecht www.pscongres.nl Process Safety Woensdag 30 mei vindt het vierde landelijke process safety congres plaats vindt. Doel daarvan is het versterken van de process safety cultuur door kennis te delen en te netwerken. Deelnemers zijn onder andere technical safety specialisten, managers en inspecteurs van bedrijven die processen met gevaarlijke chemicaliën beheersen. De dag biedt de mogelijkheid internationale sprekers te ervaren, waaronder Vanessa Sutherlands (leider van de Chemical Safety Board), Jim Conners (o.a. VP operations voor Celanese) en Gus Carroll (Board member van het Europese Process Safety Centre).

12 juni 2018 Koning Willem II Stadion, Tilburg virtual-revolution.nl Virtual (R)evolution 2018 Tijdens Virtual (R)evolution ontdekt u in één dag de mogelijkheden van de laatste VR- en AR-technologieën voor uw bedrijf. Content makers, software & hardware bedrijven en andere deskundigen op dit gebied, profileren hun bedrijf voor bezoekers uit de industrie. Hoor tijdens het lezingenprogramma hoe onder andere Lamborghini, Ikea en Royal Delft deze technieken inzetten.

14 juni 2018 VNAB, Rotterdam smt.maritiemnederland.com Smart Maritime Technology Event 2018 Tijdens dit event worden baanbrekende technologieën in de maritieme sector gepresenteerd. Enkele van de onderwerpen: 3D printing & additive manufacturing in de maritieme maakindustrie, blockchain toepassingen in de maritieme sector, drones voor inspecties van haveninstallaties en schepen, big data analyse en predictive maintenance, augmented reality en slim onderhoud.

14 juni 2018 NEN, Delft www.nen.nl Bescherming van staalconstructies tegen corrosie NEN organiseert een informatiebijeenkomst om de wijzigingen in de normserie NEN-EN-ISO 12944 ‘Bescherming van staalconstructies tegen corrosie door middel van verfsystemen’ toe te lichten. Belangrijke verschillen: Uitbreiding van de duurzaamheidsklassen, introductie van nieuwe corrosiviteitsklassen, toevoeging van testmethodes voor thermisch verzinkte en -gespoten deklagen, toevoeging van deel 9 voor onder andere offshore-structuren.

Oktober Save the date!

3 oktober 2018 Oude Magazijn, Amersfoort www.imaintain.info iMaintain Prestatiemanagement Houd alvast deze datum vrij in uw agenda voor iMaintain Prestatiemanagement, het congres van het iMaintain platform en NVDO Sectie Suto.

4 18 iMaintain

IMA F Agenda.indd 34

24-04-18 16:51

OEGIE

3PQuality QualityServices Serviceszoekt: zoekt: 3P 3P Quality Services is een onafhankelijk technisch 3P Quality Services B.V.B.V. is een onafhankelijk technisch inspectiebureau binnen de petrochemische industrie, inspectiebureau binnen de petrochemische industrie, process industrie, offshore en energiesector. process industrie, offshore en energiesector. bieden breed scala support services, WijWij bieden eeneen breed scala aanaan support services, Onze sleutelwoorden zijn: Inspectie, Maintenance Onze sleutelwoorden zijn: Inspectie, Maintenance en en Vendor inspectie activiteiten.

Vendor inspectie activiteiten.

3P Quality Services bemiddelt vanuit projectma3P Quality Services B.V.B.V. bemiddelt vanuit eeneen projectmatige aanpak en/of vanuit een vaste bemiddeling binnen tige aanpak en/of vanuit een vaste bemiddeling binnen de de vakgebieden Engineering, Construction management, vakgebieden Engineering, Construction management, Shutdown management en Project management.

Shutdown management en Project management.

Voor diverse nationale en internationale functies Voor diverse nationale en internationale functies op op hethet gebied van inspectie en aanverwante diensten, zijn gebied van inspectie en aanverwante diensten, zijn wij wij doorlopend zoek naar: doorlopend op op zoek naar:

QQUUAAL LI IT TY Y S SE ERRV VI CI CE ES S

WerktuigbouwkundigenMBO/HBO MBO/HBOniveau niveau Werktuigbouwkundigen ideale kandidaten beschikken minimaal over: De De ideale kandidaten beschikken minimaal over: • MBO/HBO werktuigbouwkunde • MBO/HBO werktuigbouwkunde • Opleiding IKT/SKK (II/III) – en/of MLT/EWT/IWT • Opleiding IKT/SKK (II/III) – en/of MLT/EWT/IWT • Beheersing van Microsoft Office • Beheersing van Microsoft Office • Goede contactuele eigenschappen • Goede contactuele eigenschappen • Grote mate van zelfstandigheid • Grote mate van zelfstandigheid

zoekt ook jong talent 3P3P zoekt ook jong talent heeft in samenwerking diverse klanten overeen3P 3P heeft in samenwerking metmet diverse klanten eeneen overeeneen kans te geven.

3P en onze klanten komst om jonge talenten komst om jonge talenten een kans te geven. 3P en onze klanten willen graag investeren voor nu en in de toekomst en 3P willen graag investeren voor nu en in de toekomst en 3P ver-verzoekt kandidaten lasser of NDO-er reeds 5 jaar ervaring zoekt kandidaten die die als als lasser of NDO-er reeds 5 jaar ervaring hebben en een MTS diploma hebben en/of dit willen behalen hebben en een MTS diploma hebben en/of dit willen behalen te te solliciteren. solliciteren.

In overleg in samenwerking onze klanten zoekt In overleg en en in samenwerking metmet onze klanten zoekt 3P 3P eeneen geschikte werklocatie om op termijn door te groeien naar geschikte werklocatie om op termijn door te groeien naar eeneen volwaardige QC-er en/of inspecteur. volwaardige QC-er en/of inspecteur.

Quality Services biedt kansen en mogelijkheden 3P 3P Quality Services biedt kansen en mogelijkheden ookook voor 50 plussers en starters op de arbeidsmarkt.

3P Quavoor 50 plussers en starters op de arbeidsmarkt. 3P Quality Services is gecertificeerd volgens ISO 9001/VCA. lity Services is gecertificeerd volgens ISO 9001/VCA. EenEen kwaliteitsgarantie gaat echter alleen systemen kwaliteitsgarantie gaat echter nietniet alleen omom systemen en en standaarden, maar vooral om mensen.

Daarom investeren standaarden, maar vooral om mensen. Daarom investeren wij voortdurend in onze professionals door middel Voor volledig overzicht de vacatures bekijk aanbod wij voortdurend in onze professionals door middel vanvan op-op- Voor eeneen volledig overzicht vanvan de vacatures bekijk hethet aanbod leidingen en coaching. op: www.3pgroup.com leidingen en coaching. op: www.3pgroup.com Voor meer informatie vragen kunt u contact opneVoor meer informatie en en vragen kunt u contact opnemen met Dhr. C.J. de Graaf of Dhr. K. van Oevelen men met Dhr. C.J. de Graaf of Dhr. K. van Oevelen T +31(0)161 500.

T +31(0)161 438438 500.

Bent u onze juiste kandidaat? sollicitatie Bent u onze juiste kandidaat?

MailMail dandan uw uw sollicitatie met CV naar 3pqs@3pgroup.com onder vermelding met CV naar 3pqs@3pgroup.com onder vermelding vanvan zoekt werktuigbouwkundigen en jong talent.

3P 3P zoekt werktuigbouwkundigen en jong talent.

IMA04 omslag los.indd 35

Continuïteitdoor door Continuïteit deskundigheid. deskundigheid.

24-04-18 16:46 24-04-18 16:46 25-04-18 09:57

iMaintain Nr. 04 - 2018

Na het wereldwijde succes van VDM:

Tijd voor vernieuwing Wat is de toekomst van onze verouderende industrie, als deze niet vervangen kan worden, maar wel moet concurreren met jonge fabrieken uit opkomende landen?

Het antwoord is Value Driven Maintenance & Asset Management, kortweg VDM XL. Wilt u weten wat VDM XL voor u kan betekenen?

Bestel het nieuwe boek van Mark Haarman en Guy Delahay.

www.mainnovation.com

adv XL NVDO 185x267.indd 1

IMA A Omslag.indd 1 36 IMA04 omslag los.indd

09-09-15 08:36

25-04-18 09:57