iMaintain 05 2012 by Industrielinqs pers en platform

www.i-maintain.nl

05 12 NEGENDE JAARGANG – LOSSE VERKOOPPRIJS e 16,-

imaintain Nr. 05 - 2012

Anders kijken, meer ontdekken 001_A_cover.indd 2

24-05-12 13:55

Ontdek de verborgen schat in uw organisatie

De onderhoudsmanager staat onder grote druk. In de huidige crisistijd moet men verbeteren. Maar waar te beginnen? Waar ligt de verborgen schat in uw onderhouds-

Bekijk de VDM Inside demo www.mainnovation.com

organisatie? VDM Inside is het Maintenance KPI Dashboard dat u inzicht geeft in al uw cost drivers, performance killers en onderliggende oorzaken. Met VDM Inside krijgt u eindelijk grip op uw onderhoudsprestatie. Meer weten? Ga naar www.vdminside.com CONTROLLING MAINTENANCE, CREATING VALUE.

REDM_01749_MAINNOVATION_Adv185x267_NL.indd 1

002_mainovation.indd 1

31-10-11 15:00

22-05-12 15:29

inhoud 3

10 Interview: Roel Gans De cijfers over ongevallen zijn niet schokkend. Maar de veiligheid in de industrie moet toch beter, zegt Roel Gans, directeur Gezond en Veilig Werken bij SZW. ‘Het is onze morele plicht om ervoor te zorgen dat mensen gezond naar hun werk toe gaan en ’s avonds weer gezond thuiskomen.’

14 Thema: conditiemeting Met conditiemeting wordt onderhoud preventief. Maar hoe maak je van alle data bruikbare informatie? Bij Stedin letten ze extra goed op, na de Rotterdamse stroomstoringen. Gebeurde deze toevallig zo kort na elkaar? En wat zijn de innovaties op het gebied van conditiemonitoring?

5 COMMENTAAR 6 ACTUEEL 16 ANALYTICS-SOFTWARE ONTCIJFERT DATABERG

20 CONDITIEBEWAKING LEGT BELASTBAARHEID BLOOT

24 ROTTERDAMSE STROOMSTORINGEN BLIJKEN INCIDENTEN

27 28 30 36 39 41

PRODUCTEN KRAKER KLAAR VOOR DE TOEKOMST WHAT’S NEXT ELGIN: RECONSTRUCTIE VAN EEN LEK UNDER CONSTRUCTION ‘WE MOETEN ONS UIT DE RECESSIE

Maint

Het magazine van de NVDO

Deze editie onder meer: hoe betrekken we de jeugd bij techniek, wat kan PAS55 betekenen voor de waterwereld en maintenance in de topsectoren. Daarnaast de maintenance manager van Abbott Laboratories aan het woord en Ieder zijn vak met een reliability engineer: ‘Ach ja, je blijft een fietsenmaker, toch? Dat is het mooie aan dit vak; er valt altijd wel iets te verbeteren.’

INNOVEREN’

42 VOLGEND NUMMER 59 AGENDA

Maintenance in de topsectoren: Energie Klantgericht onderhoud in de veranderende omgeving ‘Techniekjuf’ prikkelt basisschoolleerlingen Ieder zijn vak: ‘Er valt altijd wel iets te verbeteren’ Duurzaam huisvesten doe je samen Column Frans Stokbrood Kansen door versobering Proactief onderhoud maakt fabriek tot wereldtop Ramspol eerste PAS55-balgstuw in Nederland

46 50 52 56 60 63 65 68 78

iMaintain 12

003_C_inhoud.indd 3

24-05-12 14:03

industrial events promotions

Uw partner bij werkzaamheden op hoogte. Height Specialists is één van de grootste IRATA bedrijven van Nederland en kan onderhoudswerkzaamheden professioneel en snel voor u uit voeren; zowel on- als offshore. Met veilige en duurzame Rope Access technieken komen wij op plaatsen waar geen steigers, hoogwerkers of platforms geplaatst kunnen worden.

Wij zijn gespecialiseerd in: u bekabeling u conserveren u herstelwerkzaamheden u industriële reiniging u inspectie en controle u installatie van pijpen

en constructies u kitten u lassen u niet-destructief

onderzoek (NDO))

Bekijk de mogelijkheden op www.heightspecialists.nl

Height

9001,

Height Specialists

IRATA, TÜV en VCA-P gecertificeerd.

Specialists

ISO

Weg en Land 48

Wij zijn u ook graag van dienst met

2661 KR Bergschenhoek

montagewerkzaamheden,

advisering,

inspectie, trainingen en materiaal.

Adv_EuropoortKringen_210x297mm_rechterpag.indd 1 004_height.indd 1

015 - 256 56 62 info@heightspecialists.nl

02-03-12 15:28 11:30 22-05-12

COMMENTAAR 5

Wie dit leest … De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) en VeiligheidNL kwamen pas op een geweldige manier in de publiciteit met een mislukte actie. Om aandacht te vragen voor de risico’s van verkeerd gebruik van huishoudchemicaliën, was een etikettenloterij uitgeschreven. Jaarlijks gebeuren er namelijk zo’n zesduizend ongelukken door het verkeerd gebruik van chemicaliën en het lezen van de voorschriften voorkomt een hoop van die ongelukken. En simpelweg door het goed lezen van de etiketten had de consument de kans om duizend euro te winnen. Bij producten die door het hele land verspreid waren, was op het etiket de tekst ‘Gefeliciteerd! Door het lezen van dit etiket heeft u €1.000,- gewonnen’ opgenomen. Zo simpel was het. Maar er reageerde geen hond. En daar hebben ze de publiciteit mee gezocht. En zo kreeg de actie ineens alle aandacht waar zij op hoopte. Hoe zou dat te vertalen zijn naar de onderhoudsindustrie? En dan zoek ik naar een positieve manier natuurlijk. Want u kunt ‘Als u dit leest, vertrouwt u ons echt niet’ in de contracten met uw aannemer zetten, maar dat drukt zo op de samenwerking. Ik zoek meer naar een constructievere manier. Een onderhoudsdienst die zo goed draait dat hij eigenlijk nooit gebeld wordt voor calamiteiten en storingen. Of een handboek voor calamiteiten dat maar een keer per jaar wordt gebruikt. Daar zou je wat leuks mee kunnen doen. Al was het maar om te laten zien dat het goed gaat. Want dat is niet zo’n techneutending. Mevrouw Ineke Dezentjé Hamming-Bluemink van de FME pleit voor gratis hogere technische opleidingen. Dat statement is goed voor de aandacht en zal een beetje helpen bij de instroom. Maar het begint eerder. Er moet eerst interesse voor techniek zijn voordat de studiekosten überhaupt een probleem worden. Hoe doet u dat? Mark Oosterveer #M_Oosterveer

HOOfdREdACTiE

Mark Oosterveer 020 3122 793 mark.oosterveer@industrielinqs.nl NUMMER 05 - 2012

David van Baarle 020 3122 082 david.vanbaarle@industrielinqs.nl

UiTgAvE vAN

EiNdREdACTiE

Industrielinqs pers en platform Veembroederhof 7 1019 HD Amsterdam Postbus 12936 1100 AX Amsterdam

PARTNER

Nederlandse Vereniging voor Doelmatig Onderhoud (NVDO) Postbus 138, 3990 DC Houten

Ahoy Rotterdam NV Ahoy-weg 10 3084 BA Rotterdam Postbus 5106 3008 AC Rotterdam Organisator van

UiTgEvER

Wim Raaijen 020 3122 081 wim.raaijen@industrielinqs.nl

Elise Quaden 020 3122 084 elise.quaden@industrielinqs.nl

MEdEWERkERs

Evi Husson, Liesbeth Schipper, Erik te Roller, Renske van den Berg, Ingrid Rompa, Pieter Pulleman, Jeroen Akkermans, Teus Molenaar, Liam van Koert, Tseard Zoethout

LAy-OUT

Gabriele Köbbemann

AdvERTENTiEvERkOOP Jetvertising BV Arthur Middendorp T: 070 399 00 00 F: 070 390 24 88 arthur@jetvertising.nl

TRAffiC

Breg Schoen 020 3122 088

dRUkkERij

DeltaHage, Den Haag

AbONNEMENTEN (iNCL. bTW)

Nederland/België e 93,Introductie NL/België 25% e 69,75 Overig buitenland e 117,Losse verkoopprijs e16,Studenten e40,Proefabonnement (3x) e 27,50

OPzEggEN

Dit magazine hanteert de opzegregels uit het verbintenissenrecht. Wij gaan er van uit dat u het blad ontvangt uit hoofde van uw beroep. Hierdoor wordt uw abonnement steeds stilzwijgend met een jaar verlengd. Proef- en kennismakingsabonnementen worden niet automatisch verlengd en stoppen na het aantal aangegeven nummers. Opzeggen kan via www. aboland.nl, per post of per telefoon. De opzegtermijn is 8 weken voor het einde van uw abonnementsperiode. Als opzegdatum geldt de datum waarop uw opzegging door Abonnementenland is ontvangen. Indien u hierom verzoekt, ontvangt u een bevestiging van uw opzegging met daarin de definitieve einddatum van uw abonnement. Adreswijzigingen kunt u doorgeven via www.aboland. nl, per post of per telefoon. Overige vragen kunt u stellen op www.aboland.nl of neem telefonisch contact met Abonnementenland op.

AbONNEMENTENLANd

Postbus 20 1910 AA Uitgeest Tel. 0900-ABOLAND of 0900-226 52 63 € 0,10 per minuut Fax 0251-31 04 05 Site: www.bladenbox.nl voor abonneren of www.aboland.nl voor adreswijzigingen en opzeggingen. Abonnementenland is ook bereikbaar via Twitter. Stuur uw tweet naar: @Aboland_klanten. Prijswijzigingen voorbehouden. ISSN: 2211-6826

iMaintain 12

005_B_commentaar.indd 5

24-05-12 14:38

6 actueel

BeDRIJVeNNIeuWS lOP miljoen uur ongevalsvrij bij NaM

LOP vof heeft samen met haar aannemers een nieuwe mijlpaal bereikt: 1.000.000 uur gewerkt zonder LTI (Lost Time Incident, ongeval met verzuim) sinds 2006. De Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) werkt al jaren samen met partner LOP vof bij het maximaliseren van vrijwel alle on-shore olie- en gasvelden in Nederland. LOP is een joint venture van A.Hak, Cofely en Tebodin waarbij Tebodin optreedt als consultant en ingenieur en A.Hak en Cofely als dienstverleners voor de aanleg van de ondergrondse en bovengrondse installaties.

Zuid-Holland gunt BaM trajectonderhoud N211a

De Provincie Zuid-Holland heeft BAM Wegen Regio West en BAM Civiel Zuidwest opdracht verleend voor het trajectonderhoud N211A en de vervanging van drie bruggen. De provinciale weg 211 (N211) vormt een verbinding tussen Den Haag en Hoek van Holland. Het betreffende wegvak ligt voornamelijk in de gemeente Westland tussen de aansluitingen met de N220 bij Maasdijk en de N213 bij Poeldijk. De opdrachtsom bedraagt ruim 6,7 miljoen euro. Het project omvat onder meer het vervangen van bijna acht kilometer verhardingen waarvan ruim een kilometer inclusief fundering en vervangen van drie vaste verkeersbruggen (Arendsduinbrug, Vlotvaartbrug en de Musschenheulbrug). De werkzaamheden gaan van start in augustus van dit jaar en BAM verwacht het project in december 2013 te voltooien.

05 12 iMaintain

006_7_9_D_actueel.indd 6

Technische studies populairder Bij de drie technische universiteiten hebben zich voor komend jaar meer studenten ingeschreven dan vorig jaar. Uit een rondgang blijkt dat de voorinschrijvingen bij de universiteiten van Delft, Twente en Eindhoven zijn gestegen met respectievelijk drie, vier en veertien procent. In Eindhoven hebben zich tot nu toe 963 studenten aangemeld, tegenover 828 vorig jaar. De Technische Universiteit Delft blijft met zo’n negentienhonderd inschrijvingen verreweg de grootste van de drie. Ook meisjes tonen zich steeds enthousiaster voor techniek. In Eindhoven steeg het aantal vrouwelijke inschrijvingen met 37 procent. Bij de Universiteit Twente bedraagt het aantal aangemelde techniekstudenten 1522. Een grote reclamecampagne die de afgelopen tijd voor technische studies is gevoerd lijkt te werken. ‘We hebben studenten meer laten zien wat je concreet met techniek kan doen’, licht een woordvoerder van de Technische Universiteit Eindhoven toe. ‘Daarom hebben zich waarschijnlijk ook meer meisjes ingeschreven.’

‘Grotere chaos door plan VVD voor ProRail’ Spoorbeheerder ProRail laten opgaan in Rijkswaterstaat, zoals de VVD wil, zal de chaos op het spoor vergroten. Dat heeft vakbond FNV Spoor laten weten in reactie op uitlatingen van VVD-Tweede Kamerlid Charlie Aptroot in het tv-programma Buitenhof. FNV wil dat ProRail en NS onder één leiding komen van een concerndirectie die direct kan ingrijpen bij storingen en calamiteiten. Ook pleit de bond onder meer voor een investering van de overheid om alle seinen uit te rusten met een veiligheidssysteem om treinbotsingen te voorkomen. Aptroot herhaalde dat ProRail moet worden ondergebracht bij Rijkswaterstaat om zo de kwaliteit te verbeteren tegen lagere kosten.

Inspectie SZW waarschuwt asbestsaneerders Aannemers en slopers die asbest verwijderen, worden dezer dagen gewaarschuwd door de Inspectie SZW. De voormalige Arbeidsinspectie heeft een team van tien controleurs vrijgemaakt om misstanden aan te pakken rond de verwijdering van het kankerverwekkende bouwen isolatiemateriaal. Dat heeft de inspectiedienst van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid bekendgemaakt. De afgelopen jaren bleek bij gerichte controles steeds dat bij meer dan de helft van de bezochte asbestsaneerders iets mis was. Eind vorig jaar kondigde de toenmalige Arbeidsinspectie al aan aannemers en slopers die fout bezig zijn met asbest, steviger te gaan aanpakken. Zo zijn begin dit jaar de boetes voor overtredingen verdubbeld. De boete voor het verwijderen van asbest zonder certificaat is bijvoorbeeld gestegen van 1800 naar 3600 euro. Inspecteurs zullen de komende tijd ook speciaal kijken in zogenoemde risicosectoren als het gaat om de blootstelling aan asbest. Dit zijn onder meer het scheepsonderhoud en de installatiebranche. Het gebruik van asbest is in Nederland sinds 1993 verboden. Maar het verwijderen van het bouwen isolatiemateriaal uit onder meer gebouwen en schepen neemt nog jaren in beslag. Bovendien wordt de gevaarlijke stof volgens de Inspectie SZW nog steeds verwerkt in nieuwe producten uit onder meer China en Rusland.

Kijk voor meer nieuwsberichten op www.i-maintain.nl

24-05-12 13:33

actueel 7

Bouwbesluit telt bijna vijftig ‘fouten’

BeDRIJVeNNIeuWS Heijmans bouwt en onderhoudt energiefabriek tilburg

In het nieuwe Bouwbesluit staan ‘fouten’. Bij een online meldpunt van minister Spies (wonen) kwamen in twee maanden tijd 47 meldingen binnen. Negen van de gemelde fouten worden hersteld, vier zijn nog in behandeling. De rest behoeft volgens het ministerie van Binnenlandse Zaken geen nadere aandacht. Wanneer de tekstuele gebreken zijn aangepast is onduidelijk. Sceptici vrezen handhavingsconflicten. De Kamerleden Paulus Jansen (SP) en Bas Jan van Bochove (CDA) roepen minister Spies op het matje. Wat hen betreft moeten de fouten zo snel mogelijk worden opgelost.

Meer orders voor Duitse industrie De orders voor de Duitse industrie zijn in maart veel sterker gestegen dan verwacht. Dat blijkt uit cijfers van het Duitse ministerie van Economische Zaken. Duitse fabrieken kregen in maart 2,2 procent meer orders dan in februari. Economen hadden slechts een groei met 0,5 procent voorspeld. In februari namen de orders met 0,6 procent toe. In vergelijking met maart vorig jaar ontving de Duitse industrie 2,9 procent minder orders. In februari bedroeg het gat met vorig jaar nog 4,5 procent. ‘Eindelijk wat goed nieuws’, reageerde econoom Carsten Brzeski van ING. ‘Dit tekent het Europese dilemma. Terwijl iedereen praat over groei, of het gebrek daaraan, houdt de vraag naar ‘made in Germany’ aan.’ De econoom wees er echter ook op dat de vraag vooral uit Duitsland zelf en uit landen van buiten de eurozone komt. ‘Het is de vraag of de Duitse motor nog lang op nieteurobenzine kan lopen.’

Wederom een slecht jaar voor ingenieursbureaus De Nederlandse ingenieursbureaus verwachten een verdere daling van de omzet in 2012. Orders uit het buitenland blijven een belangrijke inkomstenbron voor de bureaus. Dit blijkt uit het meest recente conjunctuuronderzoek van branchevereniging NLingenieurs onder haar leden. Bij een meerderheid van de deelnemers aan het onderzoek is het afgelopen kwartaal de omzet verder gedaald en ongeveer de helft van de ingenieursbureaus verwacht dat de omzet dit jaar lager uitpakt dan vorig jaar. Dat terwijl 2011 voor veel ingenieursbureaus ook al een slecht(er) jaar was. Voor volgend jaar hebben de bureaus de verwachting dat de omzet op hetzelfde niveau als dit jaar zal uitkomen. Maar liefst 96 procent van de leden van NLingenieurs geeft aan dat onvoldoende vraag naar ingenieursdiensten de grootste belemmering is voor hun functioneren. De activiteiten in het buitenland blijven voor de ingenieursbureaus een stabiele bron van inkomsten. Zo’n veertig procent van de internationaal opererende bureaus verwacht het komende kwartaal zelfs een stijging van de buitenlandse omzet. Ook de verwachtingen voor volgend jaar zijn positief te noemen.

Heijmans heeft van Waterschap De Dommel de gunning ontvangen voor ontwerp, realisatie en onderhoud van een Energiefabriek bij de rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) Tilburg. Het doel is om het zuiveringsslib uit het hele beheersgebied van de Dommel op de economisch meest gunstige manier te verwerken, de rioolwaterzuivering energieneutraal te kunnen uitvoeren en biogas extern te verkopen. De contractwaarde bedraagt 31 miljoen euro. De contractvorm gaat uit van een integrale aanbieding waar ontwerp, realisatie en vijftien jaar onderhoud deel van uitmaken. De aanbieding is op basis van EMVI-criteria (Economisch Meest Voordelige Inschrijving) beoordeeld. De realisatiefase loopt van november 2012 tot maart 2014, waarna de onderhoudsperiode van vijftien jaar ingaat.

Verkoop tebodin afgerond Koninklijke BAM Groep heeft het advies- en ingenieursbureau Tebodin verkocht aan Bilfinger Berger. BAM realiseert met deze transactie een verdere focus op de kernactiviteiten en versterking van de financiële positie, in lijn met de strategische agenda van de Groep. Zoals eerder bekendgemaakt, resulteert de verkoop voor BAM in een winstbijdrage van circa 65 miljoen euro in 2012. De opbrengsten worden aangewend voor het verlagen van de nettoschuld van de Groep.

iMaintain 12

006_7_9_D_actueel.indd 7

24-05-12 13:33

NEW! INTERNATIONAL MAINTENANCE MANAGEMENT Take on the ultimate challenge. Become an international maintenance professional in aviation, energy, infrastructure, marine, offshore or process industry. This hbo-programme combines three areas of expertise: technology, business administration and communication. VISIT US! OPEN DAY: 7 June (HZ University of Applied Sciences), from 18.00 - 21.00 hrs.

W W W . M A I N T E N A N C E ď&#x161;ş A C A D E M Y. N L The IMA is an initiative of Avans University of Applied Sciences and HZ University of Applied Sciences. We are a proud partner of Dutch Institute of World Class Maintenance. 1205HSZ002 [12-91] A4 Imm adv.B.indd 1 008_ima.indd 1

16-05-12 15:37 22-05-12 15:28

actueel 9

Eerste aanvragen Research & Development Aftrek ingediend De eerste aanvragen voor de Research & Development Aftrek (RDA) zijn ingediend. Dit is een nieuwe stimuleringsmaatregel van de overheid, waarbij bedrijven investeringen in innovatie van de winstbelasting mogen aftrekken. De RDA-regeling is een aanvulling op de Wet bevordering speur- en ontwikkelingswerk (WBSO). De twee zijn nauw verbonden. De WBSO richt zich op het verminderen van de loonheffingen over loonkosten die worden gemaakt bij innovatieprojecten. De RDA is bedoeld voor bijkomende kosten. Denk aan uitgaven voor machines of octrooien. De investeringen die binnen de RDA vallen, kunnen ondernemers aftrekken van de inkomsten- of vennootschapsbelasting. De regeling staat open voor iedere onderneming die belastingplichtig is en recht heeft op belastingaftrek volgens de WBSO. Met andere woorden: geen RDA zonder WBSO. In 2012 is er 250 miljoen euro beschikbaar, tegen 2014 loopt dat bedrag op tot 500 miljoen. Budgetoverschrijdingen in 2012 gaan ten koste van het budget voor komende jaren. Snel aanvragen is niet noodzakelijk. Het subsidiepotje voor dit jaar is in principe onbeperkt.

Website maakt MVO toepasbaar voor mkb Ondernemers die op een structurele manier aan de slag willen met MVO volgens ISO 26000 kunnen sinds kort terecht op www.mvo-wegwijzer-iso26000.nl. Op deze website ontdekken ondernemers wat maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) voor hun bedrijf betekent en hoe zij MVO in hun bedrijfsvoering kunnen opnemen volgens de internationale richtlijn ISO 26000. De wegwijzer is ontwikkeld door MVO Nederland, NEN en Agentschap NL. Willem Lageweg, directeur van MVO Nederland: ‘Het aantal publicaties en onderzoeken dat aantoont dat de MVO-businesscase loont, is niet meer te tellen. Eind vorig jaar kwam ook Harvard met overtuigende cijfers. Agentschap NL en MVO Nederland stimuleren ondernemers om MVO structureel te integreren in alle bedrijfsprocessen, maar we merken ook dat dit best ingewikkeld kan zijn. Daarom hebben wij samen met NEN een wegwijzer ontwikkeld die de richtlijn ISO 26000 leesbaar en bruikbaar maakt voor mkb-ondernemers, met veel praktische tips.’

‘Metrotunnel Amsterdam moet dicht om veiligheid’ Binnen de gemeente Amsterdam gaan stemmen op om de metrotunnel tussen Centraal Station en Amsterdam Amstel voorlopig te sluiten. De dienst milieu en bouwtoezicht stelt dit voor zolang de renovatie van de metro niet klaar is. Die duurt volgens de dienst te lang en ondertussen schiet de veiligheid tekort. Wethouder Eric Wiebes (verkeer, VVD) wil de metro wel openhouden, zo schrijft hij in een brief aan de gemeenteraad. De veiligheid in de Amsterdamse metro voldoet al lang niet aan de regels. De tunnel wordt mede daarom al jaren gerenoveerd, maar dat gaat langzamer dan gepland. De gemeente gedoogt dat hij ondertussen openblijft. De dienst milieu en bouwtoezicht vindt nu dat het te lang duurt. Daarbij ligt er een rapport van adviesbureau Arcadis. Daarin staat dat er bij een brand in de metro veel doden kunnen vallen. Wiebes wil de tunnel toch openhouden. Volgens hem is de kans op een brand uiterst klein. De metro bevat namelijk nauwelijks brandbaar materiaal. Bovendien is het veiligheidsniveau al dertig jaar hetzelfde. Dat hij nu niet aan de veiligheidsregels voldoet, komt doordat die strenger zijn geworden.

BeDRIJVeNNIeuWS Havens Rotterdam en Moerdijk gaan samenwerken De havens van Rotterdam en Moerdijk gaan structureel samenwerken, zowel commercieel als operationeel. Dat maakten de directies van beide havens bekend na de ondertekening van een samenwerkingsovereenkomst. Doel van de samenwerking is de concurrentiepositie van de twee havens sterker te maken. De havens richten zich nu gezamenlijk op het delen van kennis over marktontwikkelingen, milieu en duurzaamheid, veiligheid en management van het scheepvaartverkeer. Concreet gaan beide organisaties samen een achterlandstrategie ontwikkelen en onderzoek doen naar een extra pijpleiding tussen beide havens. De havens gaan ook medewerkers met elkaar uitwisselen en het Havenbedrijf Rotterdam levert informatie aan Moerdijk over trendontwikkeling en groeiverwachtingen die nodig zijn voor het maken van een langetermijnvisie.

NaM verwijdert overbodig geworden leidingen

De NAM is vanaf 1 mei gestart met het verwijderen van overbodig geworden leidingen tussen de locaties Scheemderzwaag en Midwolda. De leidingen zijn schoongemaakt. Het leidingtracé, met een lengte van zo’n zes kilometer, kruist vooral agrarische percelen. Met de landeigenaren is over de werkzaamheden overlegd. Een deel van het tracé ligt in een bosperceel en voor het verwijderen van de leidingen wordt een rand van dit bos gekapt. In overleg met het Groninger Landschap zullen in plaats van bomen bessenstruiken worden geplant. Deze trekken vogels aan en vormen een betere overgang van landschap naar bos. Het totale project, met het verwijderen van de leiding en de uiteindelijke herplant, duurt volgens planning tot november 2012.

iMaintain 12

006_7_9_D_actueel.indd 9

24-05-12 13:33

10 interview

veiligheid vergt maatwerk

roel Gans: â&#x20AC;&#x2DC;Bedrijven die goed scoren op veiligheid en gezondheid gaat het ook economisch voor de wind.â&#x20AC;&#x2122;

05 12 iMaintain

010_11_12_13_J_interview.indd 10

Abonnees lezen meer op www.i-maintain.nl

24-05-12 14:16

interview 11

Helaas gebeurt een aanzienlijk deel van alle bedrijfsongevallen nog steeds tijdens onderhoudswerkzaamheden. Natuurlijk betreft het juist die sectoren waar de risico’s groot zijn. Toch moet de veiligheid beter, zegt Roel Gans, directeur Gezond en Veilig Werken bij het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. ‘Het is onze morele plicht om ervoor te zorgen dat mensen gezond naar hun werk toe gaan en

fOTO’S: JUDITH BOGAARDT

’s avonds weer gezond thuiskomen.’

‘Werken is gezond’, zo weet Roel Gans. ‘Er zijn sterke aanwijzingen dat mensen die werken zich beter en gezonder voelen dan mensen die dit niet doen. Maar werken kan ook tot ongezonde situaties leiden. Het is onze taak dit soort situaties waar mogelijk te voorkomen en anders te beperken.’ In 2010 hadden naar schatting 224.000 werknemers te maken met een arbeidsongeval met letsel en verzuim. Nu is de kans dat iemand door zijn werkzaamheden gehandicapt raakt of zelfs overlijdt overigens niet zo heel groot. Zo leidden in 2009 ongeveer 4.300 arbeidsongevallen tot een ziekenhuisopname en kwamen 85 werkenden om het leven. Het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) stelt zich ten doel het aantal dodelijke ongelukken en ongevallen met verzuim te verlagen. ‘Het is onze morele plicht om ervoor te zorgen dat mensen gezond naar hun werk toe gaan en ’s avonds weer gezond thuiskomen’, zegt Gans. ‘Maar veilig werken heeft ook nog een economische component. Het blijkt namelijk dat het de bedrijven die goed scoren op veiligheid en gezondheid ook economisch voor de wind gaat. Of anders gezegd: een werknemer die ziek thuis zit, kost geld. En dus is het ook uit financieel oogpunt verstandiger om werknemers een zo veilig en gezond mogelijke werkplek te bieden. Tot 2005 daalde jaarlijks het aantal arbeidsongevallen, daarna is die trend echter afgevlakt. Daar moeten we wat aan doen, ook omdat door de Europese Unie een reductie van 25 procent van de ongevallen is gesteld.’

David van Baarle

De directeur Gezond en Veilig Werken bij het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid bekleedt zijn positie sinds juli 2011. In die tijd is de kabinetsvisie op het stelsel voor gezond en veilig werken geformuleerd, die door staatssecretaris Paul de Krom op 30 maart aan de Tweede Kamer is aangeboden. Wat vooral opvalt in de visie, is dat de lijn wordt doorgetrokken die de afgelopen jaren is ingezet naar het geven van meer verantwoordelijkheid aan sociale partners, ofwel de werkgevers en werknemers, op het gebied van arbeidsomstandigheden. Niet zo zeer om de overheid te ontlasten, maar vooral ook om de markt meer ruimte te geven voor zelfregulering.

SZW heeft blijkbaar vertrouwen in het bedrijfsleven. ‘Dat vertrouwen is er niet voor niets. In verhouding tot andere Europese landen scoort Nederland goed op het gebied van veiligheid en gezondheid. Er zijn dan ook al eerder wijzigingen in de Arbowet doorgevoerd die de sociale partners meer verantwoordelijkheid geven bij het inrichten van hun eigen veiligheids- en gezondheidsbeleid. Sinds 2007 kunnen sociale partners in een zogenoemde Arbocatalogus zelf aangeven hoe ze aan de wettelijk gestelde doelen denken te kunnen voldoen. In plaats van bedrijven gedetailleerd voor te schrijven welke maatregelen ze moeten nemen, geven we ze nu de vrijheid zelf na te denken over hun veiligheidsrisico’s en het voorkomen daarvan. Dat ontlast niet alleen de bedrijven doordat de regeldruk afneemt,

iMaintain 12

010_11_12_13_J_interview.indd 11

24-05-12 14:16

12 interview

maar zorgt ook voor draagvlak en maakt maatwerk mogelijk. Bedrijfstakken die dat goed voor elkaar hebben, helpen de toezichthouder om zijn werk meer toe te spitsen op bedrijfstakken die minder goed presteren.’

Nu is er een bedrijfstak negatief in het nieuws gekomen die blijkbaar problemen heeft met het veiligheids- en gezondheidsbeleid. Doelt u daar op? ‘Je doelt dan op de 430 bedrijven die onder het besluit risico’s zware ongevallen vallen. Het is inderdaad zo dat er naar aanleiding van ongevallen en inspecties is opgetreden door de toezichthouders in de petrochemische en chemische industrie en dat een deel gerelateerd was aan het onderhoud. In 2011 is een rapport verschenen waarin de resultaten van onderzoek naar 77 incidenten zijn geanalyseerd bij bedrijven die bijna allemaal vallen onder het BRZO (Besluit Risico’s Zware Ongevallen, red.). In het rapport dat wij vorig jaar naar de Tweede Kamer stuurden, staat onder meer dat bij ongeveer veertig procent van de in drie jaar geanalyseerde ongevallen onvoldoende onderhoud, met inbegrip van testen en inspectie van het bedrijf, een rol heeft gespeeld bij het ongeval. Daarbij komt dat uit inspectie-informatie over de jaren 2009 en 2010 blijkt dat bij één op de drie inspecties overtredingen worden geconstateerd op het onderhoudsmanagementsysteem. Bij één op de vijf inspecties werden zelfs overtredingen geconstateerd op het juist en veilig uitvoeren van het onderhoud zelf. In het specifieke geval van tankopslagbedrijf Odfjell zijn inmiddels de nodige maatregelen getroffen. Zo is een specifiek project gestart dat zich richt op het inspectie- en onderhoudsregime van bedrijven met tankopslag van gevaarlijke stoffen. Nu wil ik nut en noodzaak van toezicht op die 430 bedrijven niet bagatelliseren, maar er zijn buiten die sectoren nog veel meer bedrijfstakken die onze aandacht verdienen.’

Welke bedrijfstakken presteren dan minder goed? ‘We hebben nu vijf prioritaire sectoren benoemd die extra aandacht krijgen: horeca, bouw, landbouw, metaal en transport en logistiek. Het blijkt dat in deze sectoren meer ongevallen gebeuren. Op zich mag het geen verbazing wekken dat

“

We willen duidelijker afkaderen welke verplichtingen bedrijven hebben en wat de eigen verantwoordelijkheid is van werknemers.

de aard van de werkzaamheden in deze sectoren meer onveilige situaties met zich kan meebrengen. Toch zie je in andere sectoren waar vergelijkbare risico’s kunnen spelen betere scores. Het gemiddelde arbeidsverzuim als gevolg van arbeidsongevallen is in Nederland zo’n 31 personen per duizend medewerkers. In de industrie zijn er momenteel gemiddeld veertig op de duizend werknemers ziek als gevolg van hun werk. Dat moet omlaag. Vaak blijkt dat veel samenhangt met de cultuur binnen die bedrijfstakken. De afgelopen decennia is veel aandacht geweest voor technische innovatie om de veiligheid te vergroten. Inmiddels is op dat gebied dan ook niet zo heel veel meer te winnen. De aanpak richt zich momenteel veel meer op veiligheidscultuur in bedrijven en het gedrag van individuele werknemers. In het kader van het SZW Actieplan Arbeidsveiligheid dat zich richt op veiligheidsgedrag en cultuur, blijkt dat alleen al door aandacht te geven aan veiligheid binnen bedrijven of werkplaatsen het aantal ongevallen met de helft kan verminderen.’

Hoe kunt u daarin sturen? ‘Het begint met awareness voor onveilige situaties. Werknemers moeten zich meer bewust worden van de risico’s die sommige werkzaamheden met zich meebrengen. Er moet ook een cultuur ontstaan waarbij collega’s elkaar scherp houden. Mensen blijken het in de praktijk moeilijk te vinden om een medewerker aan te spreken op onveilig gedrag. Om ze daarbij te helpen, hebben we vanuit het SZW Actieplan Arbeidsveiligheid vorig jaar de Sjaak Campagne in het leven geroepen. Idee is dat er in ieder bedrijf wel mensen zijn die het niet zo nauw nemen met de veiligheid. Daar zijn ze zich pas bewust van als het te laat is en dan zijn ze de Sjaak. Uiteraard geven we tips over waar je op moet letten bij gevaarlijk werk, maar ook hoe je collega’s of zelfs je baas kunt aanspreken op hun gedrag. Eenzelfde soort campagne is die van Alerta, een beschermengel die niet 24 uur lang

op je schouder kan zitten. Je zult dus jezelf moeten beschermen. Hier wordt vooral gewaarschuwd voor ingeslopen routines, haastige spoed en blind vertrouwen. Want daar blijkt het vaak mis te gaan. De meeste ongevallen gebeuren bij werken op hoogte, met machines of met heftrucks. En veel van die ongevallen zijn te voorkomen door de juiste veiligheidsmaatregelen te nemen. Overigens voeren we niet zelf deze campagnes uit, maar bieden ze aan bedrijven aan die met veiligheidscultuur en gedrag aan de slag willen.’

En als bedrijven dan nog slecht scoren? ‘Dat hebben we in de visie ook duidelijk gemaakt: we geven bedrijven meer eigen verantwoordelijkheid, maar als ze het vertrouwen beschamen en dus de regels overtreden, volgen er wel hardere sancties. We proberen zoveel mogelijk over te laten aan de sociale partners zodat de overheid zich kan richten op haar kerntaken zoals wetgeving en toezicht. We zorgen daarbij voor meer doelvoorschriften en minder middelenvoorschriften en verzwaren de straffen bij overtreding. Waar mogelijk bieden we informatie en stimuleren informatie-uitwisseling tussen bedrijven en sectoren. We blijven de wet handhaven waar nodig. Als bedrijven hun verplichtingen niet nakomen, kunnen ze een geldboete opgelegd krijgen. Als ze het echt te bont maken, moeten ze worden stilgelegd.’

Aan welke eisen moet zo’n Arbocatalogus voldoen? ‘Simpel gezegd moet het ons het vertrouwen geven dat de wettelijk vastgestelde doelstellingen worden gehaald. Hoe bedrijven dat precies doen, is aan hen. Ze kunnen dat aanvliegen door keurmerken in het leven te roepen of allerlei op maat gesneden preventieve maatregelen te nemen. Ook kunnen ze elkaar visiteren en ervaringen uitwisselen. Het is vooral belangrijk dat afspraken die worden gemaakt op hoger niveau ook daadwerkelijk op de werkvloer belanden. Want daar schort het in de praktijk soms aan. We vragen de Stichting van de Arbeid

05 12 iMaintain

010_11_12_13_J_interview.indd 12

24-05-12 14:16

interview 13

te stimuleren dat een Arbocatalogus ook daadwerkelijk goed op de werkvloer landt.’

Wie is er eigenlijk verantwoordelijk voor de veiligheid? De werkgever of de werknemer? ‘Eigenlijk beiden. Een werkgever die zijn werknemers niet de juiste beveiligingsmiddelen aanreikt of veiligheidsinstructies verstrekt, kan verantwoordelijk worden gesteld in het geval er zich een ongeval voordoet. Maar een werknemer heeft wel degelijk ook zijn eigen verantwoordelijkheid. We vinden het jammer dat het in Nederland lastig is verhaal te halen bij gezondheidsschade door het werk. Het komt nu nog voor dat degene die een ongeluk veroorzaakt niet altijd opdraait voor de kosten. Momenteel wordt nog maar in 2,3 procent van de gevallen van zwaar letsel een verzoek voor financiële compensatie ingediend, terwijl dat volgens onderzoek zo’n negen procent zou kunnen zijn. We zijn er uiteraard niet op uit om bedrijven financieel uit te kleden, maar als een veiligheidsrisico ook een financieel risico met zich meebrengt, zullen bedrijven nog meer op hun hoede zijn om risico’s zoveel mogelijk uit te sluiten. We willen in ieder geval duidelijker afkaderen welke verplichtingen bedrijven hebben en wat de eigen verantwoordelijkheid is van werknemers.’

Intussen verandert de arbeidsmarkt wel drastisch, met meer flexibele krachten zoals ZZP’ers. Hoe kan de overheid eraan bijdragen dat bedrijven ervoor zorgen dat ook die arbeidskrachten aansluiten op de veiligheidscultuur? ‘Dat is een punt waarover is nagedacht. Op dit moment is een deel van de Arboregelgeving nog niet van toepassing op ZZP’ers. De Sociaal Economische Raad heeft nog niet zo lang geleden hierover een advies uitgebracht. Dit advies heeft ertoe geleid dat binnenkort voor ZZP’ers in veel gevallen dezelfde arboregels zullen gaan gelden als voor werknemers. Meer exact geformuleerd: alle doelbepalingen, dat wil zeggen alle regels ter voorkoming en beperking van risico’s bij de arbeid, zullen ook gaan gelden voor ZZP’ers die samen met andere werkenden op een arbeidsplaats aanwezig zijn. Kortom; binnenkort heeft een ZZP’er in de praktijk dezelfde rechten en plichten als de vaste

medewerkers van het bedrijf waar hij op dat moment zijn taken uitvoert.

Hoe scoort de maintenancemarkt in deze sectoren? ‘Dat is ook een van die sectoren waar we extra aandacht aan besteden. Het blijkt namelijk dat een groot deel van de bedrijfsongevallen samenhangt met maintenance. We hebben over een periode van negen jaar een analyse gedaan naar arbeidsongevallen in het algemeen en ook machineongevallen nader bekeken. In de periode van 1998 tot en met 2003 en van 2007 tot en met 2009 zijn er in totaal 17.574 ongevallen onderzocht met 18.214 slachtoffers. Van die slachtoffers zijn er 709 overleden en hebben er 6.353 personen blijvend letsel. Niet geheel onverwacht scoort de industrie zeer hoog bij het aantal ongevallen 6071 ongevallen - met in het kielzog de bouw. Dat is ten dele te verklaren door de werkzaamheden die in die sectoren worden uitgevoerd, bij bureauwerk loop je nu eenmaal minder risico, maar toch vinden we die aantallen te hoog. Met name met machines gebeuren nog

wel eens ongevallen. Zo zijn in dezelfde periode van negen jaar 4.021 ongevallen onderzocht die te maken hebben met het bedienen of onderhouden van machines. En hoofdoorzaak nummer één is dat de fysieke afscherming niet werkt of afwezig is. Typisch een omstandigheid die vaak met onderhoud te maken heeft.’

En wat gaat u daaraan doen? ‘Werkgevers en werknemers bepalen de feitelijke arbeidsomstandigheden op de werkvloer. Zij zijn dan ook zelf primair verantwoordelijk voor gezond en veilig werk. De overheid heeft in dit geval een faciliterende taak. Zo is op initiatief van het Europees Agentschap voor Veiligheid en Gezondheid op het Werk in de afgelopen twee jaar een grootschalige voorlichtingscampagne uitgevoerd die speciaal gericht was op het veilig uitvoeren van onderhoudswerk. SZW werkt zelf ook aan programma’s om het veiligheidsbewustzijn te vergroten. Je merkt wel dat er maatwerk per bedrijfstak nodig is, vooral omdat de risico’s nogal uiteenlopen. In de bouw is het risico op vallen of beknellen veel groter dan in de industrie.’ n

iMaintain 12

010_11_12_13_J_interview.indd 13

24-05-12 14:16

14 THEMA

Conditiemeting

Alles wat onderhouden moet worden, heeft een conditie. En die conditie kun je monitoren. Onderhoud maak je daarmee preventief, omdat je problemen al van heinde en verre ziet aankomen. Het meten van de gesteldheid van een installatie levert in eerste instantie echter vooral cijfers op. Die krijgen pas betekenis als je boven de materie gaat staan en de verbanden kan aanwijzen. Business analytics-software lijkt deze stap grondig te versimpelen. Maar heb je hier genoeg aan? Bij Stedin weten ze dat ze hun elektriciteitsnet continu in de gaten moeten blijven houden. Na een aantal stroomstoringen in de regio Rotterdam ligt het bedrijf onder een vergrootglas. Onderzoek wijst uit dat de storingen geen onderling verband hebben. Maar hoe hadden ze dan voorkomen kunnen worden? Technologie en innovatie komen het bedrijfsleven tegemoet met nieuwe vindingen op het gebied van conditiemeting. Drukmetingen worden steeds betrouwbaarder door vezelsensoren die ongevoelig zijn voor omgevingsfactoren, piĂŤzo-elektronica kan belasting op constructies zo aantonen dat de levensduur van een constructie voorspelbaar wordt en dijkinspectie wordt steeds nauwkeuriger met 2d- en 3d-fotografie.

05 12 iMaintain

014_15_K_themaspread.indd 14

24-05-12 15:31

Foto: vopak

THEMA 15

iMaintain 12

014_15_K_themaspread.indd 15

24-05-12 15:32

16 ConditieMeting

Analytics-software ontcijfert databerg Met conditiemonitoring kun je problemen aan installaties voorkomen. dat scheelt downtime en dus geld. Conditiemonitoring levert echter een ware cijferberg op en het is niet eenvoudig om die brij terug te brengen tot iets zinvols. Business analytics-software helpt daarbij. Maar is dat voldoende? Pieter Pulleman

Het verzamelen van gegevens door middel van inspecties en sensoren lukt bedrijven steeds beter. Met die verzamelde data vervolgens de juiste dingen doen om de juiste beslissingen op tijd te kunnen nemen, is al een stuk lastiger. Predictive asset maintenance is dan ook een redelijk nieuw fenomeen, zegt Patrick van Loon van softwarebedrijf SAS. Het bedrijf ontwikkelde hiervoor een oplossing die gegevens uit verschillende informatiesystemen bij elkaar brengt en analyseert. Business solutions manager Van Loon licht toe: ‘Het is analytische software die in de gegevens afkomstig van machines en apparaten zoekt naar patronen, trends en verbanden die het gedrag van een apparaat kunnen voorspellen. Met analytische software vind je de variabelen die van belang zijn om een issue te voorspellen.’

Andere elementen De voordelen van het gebruik van analytische software laten zich het beste zien aan de hand van een voorbeeld, zegt Van Loon. ‘Aramco in Saudi-Arabië had een compressor in het veld staan die vaak uitviel en de leverancier begreep ook niet wat er aan de hand was. Dankzij de analytische tools konden ze andere elementen van dat veld erbij halen en toen bleek er een verband te zijn tussen een controlesysteem van de oven verderop in het proces en de compressor. De controlesystemen gingen out of sync lopen waardoor de compressor plat ging. Verdere analyse van de meetgegevens toonde vervolgens aan dat dit gebeurde vanwege fluctuaties in het elektrische net, waardoor het controlesysteem van die oven op een andere tact ging lopen. Gezien de grote hoeveelheid aan data vanuit het volledige veld was de klant zonder de analyticssoftware hier niet achter gekomen.’

men, zoals SCADA en Data Historians. Onderhoudsinformatie of informatie van inspecties zit vaak in een ander systeem, zoals SAP. De informatie van de actuele conditie, de meetwaardes en wanneer een inspectie werd uitgevoerd is dus niet op één punt beschikbaar. De analytische software haalt onder meer die data uit de operationele systemen en het inspectiemaintenancesysteem en zoekt vervolgens de verbanden. ‘Dan zie je wanneer er inspectie is geweest, wanneer er onderhoud is geweest. Wanneer er vervolgens een issue met een systeem ontstaat, dan heb je daar een verband waarop je kan gaan zoeken. Het begint altijd met het verkrijgen van de juiste data om dit voor elkaar te krijgen.’ Volgens Van Loon denken veel bedrijven onterecht dat ze ‘niets’ of onvoldoende historie hebben om te analyseren. ‘Begin met dat kleine beetje data dat je wel hebt en met een probleem dat al langer bestaat en gebruik de data die je hebt. Kijk er op een andere manier naar en dan ontdek je vaak al hele andere dingen dan normaal.’ Het verzamelen van de data kan vaak nog wel beter, vindt Van Loon. ‘De juiste en complete data uit verschillende systemen bij elkaar brengen is niet altijd even makkelijk. De kracht zit juist daarin om die gegevens uit verschillende systemen te gaan bundelen.’ Bovendien moeten die data correct zijn. ‘Is het voorspellend genoeg, krijg ik niet te vaak een valse melding? Want dan gaan mensen reageren op dingen waarop ze dat niet hoeven. Als dat te vaak gebeurt dan verliezen ze vertrouwen in deze aanpak. Het is dus belangrijk om de datakwaliteit op orde te hebben en die ook te controleren en valideren voordat je het operationeel maakt.’

Daadwerkelijke conditie Juiste data Traditioneel worden veel conditiedata weggeschreven in verschillende syste-

05 12 iMaintain

016_17_19_M2_artikel.indd 16

Verbanden zoeken met analytische software kan pas als de onderliggende faalfactoren van een installatie bekend zijn.

Abonnees lezen meer op www.i-maintain.nl

24-05-12 13:49

FOTO: EMERSON

ConditieMeting 17

data worden pas informatie als je er meer mee doet. Analytics-software zoekt naar patronen, trends en verbanden die het gedrag van een apparaat kunnen voorspellen. Predictief onderhoud wordt zo steeds makkelijker.

Dat betekent dat je eerst data moet registreren van een apparaat tot het moment dat er iets gebeurt waardoor onderhoud of reparatie nodig is. Van Loon: ‘Op dat moment kijk je wat er is gebeurd en zie je vergelijkbare patronen in die meetwaar-

neemt. Je stuurt op de daadwerkelijke conditie in plaats van vaste schedules.’ Natuurlijk is het ook mogelijk zo’n model te bouwen door gebruik te maken van de reeds aanwezig kennis van de onderhoudsmonteur en hiermee deze kennis

Voor een optimaal resultaat moet je het generieke model telkens willen finetunen op basis van de omstandigheden. des. Je ziet bijvoorbeeld dat er na een bepaalde periode een probleem ontstaat als de temperatuur oploopt. De tool geeft dat verband aan tussen de temperatuur en het probleem. Als je dat weet, kun je een model bouwen waarbij je een alert afgeeft wanneer de temperatuur boven waarde x uitkomt. Vervolgens komen er dan nieuwe data binnen, het model draait op de achtergrond, ziet de temperatuur oplopen en geeft op tijd een alert af. Die informatie gaat naar de maintenancemedewerker die vervolgens actie onder-

voor de toekomst vast te leggen. De analytische software wordt dan gebruikt om dit model over tijd te toetsen aan de werkelijkheid en verder te verfijnen met empirische meetwaarden.

Inzicht creëren De tweede stap is het creëren van inzicht; data mining. ‘Waar zie je verbanden, hoe zit het in elkaar? Is het inderdaad de temperatuur of is het een correlatie van temperatuur en oliedruk die voorspellend is? Is het drie dagen vooraf, of vijf? Moet

je de oliedruk voor tachtig procent meenemen en de temperatuur voor twintig, of juist andersom? Je moet weten wat de belangrijkste drivers zijn en begrijpen hoe die inspelen op het faalmoment. Na een of twee keer uitleggen kan de klant dat en maakt hij de modellen zelf.’ Een model van compressor x op locatie y is in theorie kopieerbaar naar dezelfde compressor op een andere locatie, maar de locatieomstandigheden zijn nooit helemaal gelijk. Voor een optimaal resultaat zou je dus het generieke model telkens willen finetunen op basis van deze omstandigheden. Het unieke van onze business analyticsaanpak bestaat eruit dat de asset owner dit zelf kan doen en niet afhankelijk is van SAS als softwareleverancier om dit aan te passen. De maintenance engineer heeft niet meer kennis nodig om de data te doorgronden, hoewel enig statistisch inzicht handig is. Van Loon: ‘Veel belangrijker is dat hij gedegen kennis heeft van de installatie zelf. Hij ziet alleen maar de verzamelde en gecorrigeerde data. De

iMaintain 12

016_17_19_M2_artikel.indd 17

24-05-12 13:49

ROPE ACCESS? spminstrument.be I intellinova.be

SKY-ACCESS

Intelligente conditiebewaking voor toepassingen met variabel rpm

Intellinova® Compact beschikt over intelligente algoritmes, die zelfs bij machines met sterk variabele toerentallen nog haarscherpe spectra en tijdsignalen opleveren, zoals bij windturbines en containerkranen.

• o.a. leverbaar in een 8 kanaals trillingsanalyse uitvoering • Prijsgunstige Software licentie structuur • Geavanceerde order tracking voor machines met een variabel toerental

lsb Sky-Access BV Hofdwarsweg 1, Geleen

• 1–20.000 RPM in combinatie met SPM HD

The Netherlands

• Toepasbaar op container-/ gietkranen, (kogel)molens, windturbines, bandpersen

T. +31 (0)46 - 474 24 10

• Haarscherpe resolutie van spectrum en tijdsignaal

info@lsb-sky-access.com

• Patroonherkenning voor verificatie van signaalbron • Automatische groen-geel-rood evaluatie

online intelligence

SPM_Intelli_Compact_NL_90x267 april 2012.indd 1

018_spm_lsb.indd 1

www.LSB-SKY-ACCESS.COm

19-3-2012 16:48:26

24-05-12 10:05

ConditieMeting 19

rol die hij heeft, is met name inschatten of hetgene dat getoond wordt logisch is. Kan hij daar een logisch verband in vinden vanuit zijn technische kennis en zijn engineeringservaring. De tool kan hele rare verbanden tonen en die uitkomst zal een expert met technische kennis moeten beoordelen.’

In kaart brengen Senior consultant Jan Heerings van Kiwa Technology heeft ruime ervaring met conditiemeting en het verwerken van de gevonden gegevens. Heerings werkte eerder als zelfstandig adviseur, voor TNO en voor DSM. Hij waarschuwt dat de mogelijkheden van analytische software niet overschat moeten worden en signaleert een aantal punten die grootschalig gebruik van conditiemeting nog in de weg staan. Zo is het gebruik van sensoren op rotating equipment wel aardig ingeburgerd, maar op static equipment is dat veel minder het geval, zegt hij. Heerings: ‘Bij rotating equipment is de aandacht primair gericht op de functionele integriteit en storingen. Het effect van afwijkingen in de bedrijfsvoering op de functionele performance kun je bij rotating equipment binnen een beperkte termijn van bijvoorbeeld een jaar veelvuldig meten, zodat een analyse mogelijk is. Bij static equipment daarentegen is het meten van invloeden op de technische integriteit binnen een beperkte termijn minder goed mogelijk. Het gaat hier om het in stand houden van het insluitsysteem zodat geen lekkages optreden terwijl de degradatieprocessen, zoals vermoeiing of corrosie, meestal langzaam verlopen.’ Heerings stelt dat het gebruik van sensoren die het effect van

flexibel in te richten op basis van de specifieke conditie en het verloop daarvan in de toekomst. Hierdoor nam de behoefte toe om het conditieverloop beter te kennen, weet Heerings. ‘Het gebruik van sensoren kan dan een zinvol hulpmiddel zijn, maar de analyse van welke degradatieprocessen kunnen optreden, vormt de basis van het inspectie- en monitoringplan. Immers, als je een bepaald degradatieproces niet verwacht, koop je er geen sensoren voor. Als je deze analyse van de potentiële degradatieprocessen niet goed doet, sta je al vanaf het begin op het verkeerde been. De kennis van materialen en waaraan die worden blootgesteld is dus een belangrijke basis. Chemische processen zijn zelden standaard, er zijn

‘Begin met dat kleine beetje data dat je wel hebt en met een probleem dat al langer bestaat en gebruik de data die je hebt. Kijk er op een andere manier naar en dan ontdek je vaak al hele andere dingen dan normaal.’ de gebruiksomstandigheden monitoren in specifieke gevallen mogelijk is, maar zeker niet als regel.

Materialenkennis Met de komst van risk based inspection circa tien jaar geleden kwam pas de mogelijkheid om inspectieprogramma’s

altijd kleine verschillen en veel factoren die de technische integriteit beïnvloeden. Dat deel laat zich niet automatiseren. Bovendien is een groot aantal degeneratiemechanismen niet trendbaar, zodat hun optreden niet of slecht gevolgd kan worden met een sensor. Dat geldt bijvoorbeeld voor scheurvormende corrosie of

verbrossing. Dan moet je dus anders ontwerpen en bijvoorbeeld andere materialen toepassen waardoor die corrosie of verbrossing niet optreedt.’ Kiwa Technology doet om die reden dan ook onderzoek naar het verouderingsgedrag van diverse materialen. Hierbij is veel aandacht voor kunststoffen toegepast in leidingsystemen. Heerings: ‘Ik ben wel voorstander van predictief onderhoud, maar de kennis van materialen en hun verouderingsgedrag moet leidend zijn.’

Spiegel De kracht van analytics en predictive maintenance is volgens softwareman Van Loon dat je jezelf continu een spiegel voorhoudt en op een andere manier naar een situatie kijkt. ‘Het is iets wat nog in ontwikkeling is bij bedrijven en mensen moeten er nog aan wennen. Gezien de hoeveelheid data die er nu al is en die alleen nog maar toeneemt, is het een hele krachtige strategie. Met een analytische softwaretool verklein je de tijd tussen het beschikbaar komen van de data en het moment waarop je je realiseert dat je iets moet doen. Het oneindige gepriegel in excel-sheets is voorbij. Het is een nieuwe manier van werken en ons advies is dan ook: begin simpel. Je moet het ook leren. Begin met een simpel probleem waar je eigenlijk al een tijdje tegenaan loopt en de vinger niet achter krijgt.’ n

iMaintain 12

016_17_19_M2_artikel.indd 19

24-05-12 13:49

20 ConditieMeting

Conditiebewaking legt belastbaarheid bloot Condition based maintenance heeft de toekomst, en onderzoek naar de mogelijkheden van conditiemeting zet dan ook flinke stappen. in België zijn sensoren ontwikkeld die nauwkeuriger dan ooit druk meten, de duitsers kunnen de levensduur van lichte constructies voorspellen door belasting te meten en in ons eigen land komen er steeds meer hulpmiddelen voor betrouwbare dijkinspectie. Elise Quaden

Onlangs is het Europese Phosfos-project afgerond. In dit project werkten negen partners samen uit België, Polen, GrootBrittannië en Cyprus. Dit alles stond onder leiding van prof. dr. ir. Francis Berghmans van het Brussels Photonics Team B-PHOT aan de Vrije Universiteit Brussel (VUB). Binnen Phosfos is onderzoek gedaan naar het meten van druk met behulp van optische technologie. De resultaten zijn onder meer toepasbaar in de olie- en gaswinning, bij aanwezigheidsdetectie, botsingstesten, in vliegtuigvleugels en wieken van windturbines en in de medische wereld.

Het project spitste zich toe op micro-structured fibres. Berghmans beschrijft dit type vezel: ‘Wie de doorsnede ervan onder een microscoop bekijkt, ziet vele tientallen micronkleine gaatjes. Deze lopen over de hele lengte van de vezel. Nu variëren de eigenschappen van micro-structured fibres naar gelang de diameter van die gaten en de plaats waar ze zich bevinden. Aan de VUB hebben we enkele types van zo’n vezel ontwikkeld. Van één ervan doet het aanzicht van de gaatjes in dwarsdoorsnede denken aan het silhouet van een vlinder. Deze vezel wordt dan ook een ‘butterfly vezel’ genoemd.’ Deze vezels worden al tientallen jaren voor drukmetingen met optische vezelsensoren gebruikt. Zowel micro-structured vezels als andere vezels worden daarbij ingezet. In deze vezels zijn om de paar centimeter met UV-licht een soort roostertjes aangebracht, ‘Fiber Bragg Gratings’ (FBG’s) genoemd. Deze FBG’s zijn gevoelig voor druk en voor temperatuur. Dit maakt een drukmeting minder nauwkeurig. Het Phosfos-project heeft bekeken of daar iets aan te doen valt. De onderzoekers hebben daartoe een nieuwe soort optische vezelsensor ontwikkeld. De butterfly vezel van Berghmans is

020_21_23_M1_artikel.indd 20

‘Deze vezelsensoren meten tot duizend bar, tienmaal preciezer dan wat tevoren met de beste optische vezelsensor mogelijk was.’

Butterfly

05 12 iMaintain

aangebracht in de FBG’s. De sensor die dat oplevert, is ‘optisch dubbel brekend’. Wanneer deze vezel licht geleidt, zorgen de FBG’s ervoor dat twee discrete golflengtes worden weerkaatst. Als er druk wordt uitgeoefend op de vezel van de onderzoekers, verandert het verschil van deze twee golflengtes. Het verschil wordt gemeten met opto-elektronica. Temperatuur

en rekkrachten veranderen het verschil tussen twee golflengtes niet, een verbetering dus ten opzichte van ‘normale’ vezels met een nauwkeurigere drukmeting tot gevolg. Berghmans: ‘Deze vezelsensoren meten tot duizend bar, tienmaal preciezer dan wat tevoren met de beste optische vezelsensor mogelijk was.’

Efficiëntie De toepassingen zijn talrijk. Zo worden in de olie- en gasindustrie optische vezels ingezet bij het boren naar grondstoffen, maar niet altijd met betrouwbare resultaten. De Phosfos-sensor kan hier de benodigde betrouwbaarheid bieden. Berghmans: ’Dit vergroot de veiligheid. Olie- en gasbronnen kunnen door de efficiëntere drukmetingen efficiënter worden ontgonnen. Daar is namelijk alleszins verbetering mogelijk. Zo wordt vandaag reeds gesproken van een goed resultaat wanneer 35 procent van de olie uit een bron wordt gehaald. Hoeveel beter het met onze oplossing kan, weten we nog niet. Dat zal de toekomst uitwijzen. Op dit moment zijn alvast onderhandelingen bezig met een firma die fossiele brandstoffen ontgint.’

Abonnees lezen meer op www.i-maintain.nl

24-05-12 14:13

ConditieMeting 21

de Phosfos-sensor bevat vezels die niet gevoelig zijn voor druk en temperatuur. drukmeting wordt daardoor nauwkeuriger.

Een andere toepassing is het inbedden van de optische vezelsensoren in composietmaterialen die onderhevig zijn aan grote krachten. Deze zijn onder meer te vinden in vliegtuigvleugels, of in wieken van windturbines. De ingebedde optische vezel kan dan de krachten meten die daarop worden uitgeoefend. ‘In die vliegtuigvleugels en wieken mogen bepaalde krachten niet worden overschreden. Als dat wel gebeurt, raken de lagen die het composietmateriaal uitmaken, van elkaar onthecht. Gevolg is dat deze onderdelen niet meer naar behoren functioneren en zelfs kunnen breken. Maar als daar onze optische vezelsensoren zijn ingebed, kan

de belasting die op die materialen wordt uitgeoefend, nauwkeurig worden opgevolgd. Indien blijkt dat de belasting op

doet. En indien een wiek te veel is belast, kan bijvoorbeeld de windmolen automatisch worden stilgelegd.’

Conditiemeting van een heel

Peddel

andere orde is onlangs uitgetest in een niet-industrieel veld, namelijk de kajaksport. een vliegtuigvleugel bepaalde waarden overschrijdt, kan worden besloten een inspectie ervan uit te voeren, om te bekijken of deze nog aan alle normen vol-

Conditiemeting van een heel andere orde is onlangs uitgetest in een nietindustrieel veld, namelijk de kajaksport. De onderzoeksresultaten zijn echter breder toepasbaar. Wetenschappers van het Fraunhofer-Institut für Betriebsfestigkeit und Systemzuverlässigkeit (LBF) hebben een kajakpeddel gemaakt bestaande uit met koolstofvezel versterkt kunststof. De peddel is voorzien van een bewakingssysteem dat de belasting tijdens gebruik meet.

iMaintain 12

020_21_23_M1_artikel.indd 21

24-05-12 14:13

YOUR REPUTATION IS MINE.

CaN YOuR rEpuTaTION bECOmE Our rEspONsIbILITy?

Vinçotte Nederland levert als onafhankelijke inspectie- en keuringsinstelling diensten aan op het gebied van veiligheid, kwaliteit en het milieu. Onze expertise omvat onder meer de controle van de integriteit van constructies, installaties, machines, apparaten en gebouwen en diensten rond arbeidsomstandigheden. Bij Vinçotte Nederland werken meer dan 100 technische deskundigen. Naast de hoofdvestiging te Breda hebben we ook kantoren te Rotterdam en Akersloot en logistieke steunpunten in het hele land. Vinçotte Nederland maakt deel uit van de internationale groep Vinçotte, die met zijn meer dan 2500 medewerkers een kenniscentrum vormt en wereldwijd in 14 landen vestigingen heeft. Kunnen wij met onze expertise ook van úw reputatie onze verantwoordelijkheid maken? Neem een kijkje op onze website:

safety, quality and environment

WWW.VINCOTTE.NL

Industrieel Onderhoud_NEW.indd 1

25/11/11 11:19

BEKOmaatje

Slechte Conditie? Hoe zit het met de conditie van uw perslucht?

De gezondheid van uw bedrijf wordt beïnvloed door de kwaliteit van de perslucht

022_aib_beko.indd 1

22-05-12 15:31

ConditieMeting 23

Fabrikanten van (sport)apparatuur kunnen met dit systeem de belasting van materialen controleren en de kwaliteit ervan verbeteren. De onderzoekers richten zich op het waarborgen van de systeembetrouwbaarheid van mechanische constructies, met name met het oog op toenemende eisen aan lichte constructies. Analyse- en controlesystemen moeten daarin compact, onopvallend en gemakkelijk te integreren zijn. Bovendien worden hoge eisen gesteld aan robuustheid ten opzichte van omgevingsinvloeden. Tegelijkertijd wordt een zo goedkoop mogelijke oplossing gevraagd. Het bewakingssysteem van het FraunhoferInstitut bestaat uit sensoren die data verzamelen over belasting. Aan de hand hiervan kunnen conclusies getrokken worden over de staat waarin een constructie zich bevindt. Zo kun je inschatten hoe lang de levensduur zal zijn. Een dergelijke inschatting hangt vooral af van de materiaalmoeheid van het materiaal dat wordt belast.

Laboratorium Het systeem bestaat uit piëzo-elektronische vlakke opnemers, centrale elektronica voor het verzamelen van de belastingen tijdens bedrijf en een smartphone als gebruikersinterface. Het kan gebruikt worden voor realtime meting van intensiteit en frequentie van belasting. Ook is de vinding toepasbaar op metingen over langere termijn. Door de verbinding met een smartphone die als interface dient, kan de gebruiker tijdens het meten zien welke gegevens hieruit rollen. Om daadwerkelijk wijzer te worden, moeten de gegevens nog wel geanalyseerd worden in een laboratorium. Zo kan belasting nagebootst worden gedurende langere tijd, als een vermoeidheidsproef, wat betrouwbare resultaten oplevert. Als eindresultaat geeft dit een conclusie over de belastbaarheid van een constructie, wat weer leidt tot implicaties over de verbeteringsmogelijkheden voor een constructie. Bovendien kan met hulp van de verkregen informatie met betrekking tot de belastbaarheid het systeem ook voor schadedetectie (health monitoring) worden toegepast.

Golfbelasting De Nederlanders blijven bezig met waar ze al goed in zijn: onszelf beschermen tegen het water. Het ministerie van

Kajakpeddel met geïntegreerde belastingmeting in actie.

Infrastructuur en Milieu richt zich nu in de zoektocht naar nog meer veiligheid op dijkinspectie. In hun onderzoek wordt uitgezocht hoe zwaar dijken belast kunnen worden. Om dit te meten is een speciaal apparaat ontwikkeld dat het effect van golven tegen een dijk nabootst. De dijk bij het Friese Oosterbierum is als eerste aan de beurt. Aan de hand van de zogenoemde ‘golfklapgenerator’ wordt ondermeer getest bij welke golfhoogte het gras op de dijk kapot gaat en wat daarbij de invloed is van objecten zoals bomen, trappen, masten en bebouwing op de dijk. Door het water keer op keer op de dijk te laten klappen, wordt langdurige golfbelasting nagebootst en kunnen de consequenties gemeten worden. Ook wordt onderzocht hoe snel een eenmaal ontstane schade zich uitbreidt. De golfklapgenerator is op verschillende plaatsen in het land op te stellen, zodat verschillende typen bekleding op verschillende ondergronden kunnen worden getest. Het testen vindt plaats in het kader van het onderzoekprogramma Sterkte en Belastingen Waterkeringen. Staatssecretaris Atsma: ‘Nederland is een veilige delta en staat internationaal bekend om de grote kennis op watergebied. Om dit zo te houden, is het essentieel om die kennis up to date te houden en verder te vergroten met dit soort nieuwe inzichten en technieken.’ Daarom heeft het ministerie van Infrastructuur en Milieu het onderzoeksprogramma Sterkte en Belastingen Waterkeringen opgezet dat wordt uitgevoerd door Rijkswaterstaat en Deltares. De praktijkproef met de golfklapgenerator in Oosterbierum maakt

deel uit van dit programma. De resultaten van het onderzoek worden gebruikt om het Wettelijk Toetsinstrumentarium te verbeteren. Dit instrumentarium wordt gebruikt bij het toetsen van de Nederlandse dijken en duinen. ‘Door meer inzicht en kennis kunnen waterkeringen nauwkeuriger worden getoetst en wordt duidelijker welke waterkeringen extra aandacht nodig hebben’, aldus Harry Boon van het Wetterskip Fryslân. Deze kennis kan worden ingezet bij het toetsen van de Nederlandse dijken, maar kan ook gebruikt worden bij de export van onze waterkennis.

Vanuit de lucht Het ogenschijnlijke toeval wil dat Hoogheemraadschap van Delfland en TNO onlangs een proef zijn gestart met dijkinspectie vanuit de lucht. In deze proef wordt een helikopter de lucht in gestuurd om gewone – en infraroodbeelden van dijken te maken. Het doel is om verzakkingen, scheuren en natte plekken te detecteren. De helikopter vliegt over een aantal droogtegevoelige dijken in de gemeenten Midden-Delfland en Lansingerland. De beelden die de heli maakt, zijn van hoge resolutie en leggen zeer nauwkeurig de coördinaten vast. De foto’s worden achteraf verwerkt tot twee- en driedimensionale beelden. De onderzoekers willen kijken of op die beelden veranderingen aan de dijken waarneembaar zijn. Dit zegt meer dan de huidige inspectiemethode, waarbij op het oog veranderingen gedetecteerd worden. Op naar nog drogere voeten dus. ■

iMaintain 12

020_21_23_M1_artikel.indd 23

24-05-12 14:13

24 ConditieMeting

Rotterdamse stroomstoringen blijken incidenten eind januari was het weer raak. een grote stroomstoring legde een flink deel van Rotterdam plat. Zo’n vijftigduizend huishoudens in Rotterdam-West, Schiedam en Vlaardingen zaten enkele uren zonder stroom. in de weken daarvoor werden de Rotterdammers ook al geteisterd door een gedeeltelijke uitval van het net. Half januari zat het noorden van de stad anderhalf uur zonder stroom door een defecte kabel. een week later was bij twintigduizend huishoudens de stroom uitgevallen. een kwestie van louter toeval? of was er meer aan de hand? Jeroen Akkermans

Netbeheerder Stedin had niet veel tijd nodig om de eerste verklaring te omarmen. Volgens Stedin stonden de voorvallen los van elkaar, en was er een ongelukkige samenloop van omstandigheden. Voor wethouder Alexandra van Huffelen was na de derde storing de maat vol. Ze ontbood de netbeheerder op het stadhuis. Uitkomst van het overleg: een onafhankelijke partij zou uitzoeken of Stedin het bij het juiste eind had. Bovendien zou worden uitgezocht of het bedrijf genoeg investeerde in het netwerk en hoe het aantal storingen in de havenstad zich verhoudt tot de rest van het land. Met andere woorden: is er iets atypisch aan de hand in Rotterdam?

Opsteker KEMA en consultant PwC presenteerden in de laatste week van april hun conclusies. Die komen Stedin voor een belangrijk deel tegemoet. De incidenten hadden door beter toezicht en controle op naleving van procedures wellicht kunnen worden voorkomen. Maar in ten minste één geval was het leed onvoorzien. De oorzaken van de storingen hadden verder weinig tot niets met elkaar te maken. Bovendien zou er geen sprake zijn van structurele problemen in het netwerk. Opsteker is ook dat Rotterdammers in vergelijking met het landelijk gemiddelde minder vaak getroffen worden door een stroomstoring. ‘De onderzoekers stelden daarnaast vast dat de jaarlijkse investeringen voldoen aan het landelijke niveau.’ Helemaal zonder kleerscheuren blijft Stedin niet. KEMA en PwC beoordeelden vooral of de analyses van Stedin van de ongevallen door de beugel kunnen. Volgens de instituten zijn de redeneringen en hypotheses plausibel en redelijk onderbouwd, maar is nader onderzoek nodig. Neem de stroomstoring van 15 januari. Volgens de netbeheerder was de directe oorzaak een defect aan een kabel door

05 12 iMaintain

024_25_26_L_artikel.indd 24

een grondverzakking. Als gevolg daarvan ontstond een grote kortsluitstroom die op zijn beurt de beveiliging van een ander netwerk ontregelde. De beveiliging greep kort door de bocht te snel in, waardoor een spaartransformator, een variant op de gewone transformator, werd uitgeschakeld. Het resultaat was dat een ander deel van Rotterdam in de problemen kwam.

Lessen Uit deze tweetrapsraket vallen twee lessen te trekken, zegt Harald Hanemaaijer, woordvoerder van Stedin. ‘Voor ons was het een verrassing dat de beveiliging van een ander netwerk zo scherp reageerde op een kortsluitstroom. We hebben inmiddels de instellingen aangepast.’ Dat kabels kunnen verzakken is geen verrassing, zeggen Stedin en KEMA. Verzakking is een bekend fenomeen in

Is er iets atypisch aan de hand in Rotterdam? de Rotterdamse regio, aldus het rapport. De verzakking vond plaats tussen station Grindweg en station Schiebroek in Rotterdam-Noord. Er bestonden ook al plannen om hoogspanningskabels in de gaten te houden, aldus Hanemaaijer. ‘Dat programma was in Rotterdam-Zuid zelfs al gestart. Rotterdam-Noord stond op de rol. We hebben de kabels in Zuid voorzien van zakbakens, en verfstrepen gezet. Controles vinden deels plaats op het oog, deels met apparatuur. De markeringen gaan we nu ook versneld doorvoeren in Rotterdam-Noord.’ Kanttekening: KEMA merkt in het rapport weliswaar op dat de analyse plausibel is, maar ook dat die nog niet diepgaand genoeg is, dat details ontbreken en alternatieve hypotheses nader onderzocht

Abonnees lezen meer op www.i-maintain.nl

24-05-12 13:35

ConditieMeting 25

de stroomstoringen in Rotterdam hadden door beter toezicht en controle op naleving van procedures wellicht kunnen worden voorkomen. Maar in ten minste één geval was het leed onvoorzien.

moeten worden. Een van de vragen luidt bijvoorbeeld: verzakte de kabel spontaan of juist geleidelijk? De stroomuitval op 22 januari had een andere oorzaak. In een vermogensschakelaar die het zogeheten veld 7 bij station Schiebroek beveiligde, trad een kortsluiting op in een doorvoerisolator. Dit is waarschijnlijk veroorzaakt door imperfectie van het isolatiemateriaal in combinatie met een verhoogde veldsterkte. De storing van 15 januari triggerde dit proces wellicht. De kortsluiting stond aan de basis van een reeks van uitvallen in andere netwerken. Ook in deze case stond de beveiliging te scherp afgesteld, zegt Hanemaaijer. ‘De directe oorzaak is heel anders, maar de

hebben zonder dat er afdoende verklaring voor is. Daarnaast vertonen de analyses, hoe plausibel ze volgens KEMA ook zijn, nog gaten, en ontbreekt er hier en daar onderbouwing van de redeneringen. Ook zouden alternatieve hypotheses onvoldoende zijn onderzocht. De uitval van de schakelaar die de andere storingen in gang zette, was volgens Stedin moeilijk, zo niet onmogelijk, te voorzien. KEMA bevestigt dat. ‘Dit soort defecten komt nauwelijks voor. Ook de fabrikant van de schakelaar bevestigt dat. Er is zeker geen trend te bespeuren.’ Blijft over het incident van 30 januari. De oorzaak hiervan ligt volledig op het niettechnische vlak: een monteur knipte om 14:39 uur zes draden door in het station

Een opsteker is dat Rotterdammers in vergelijking met het landelijk gemiddelde minder vaak getroffen worden door een stroomstoring.

reeks van gevolgen was te wijten aan hetzelfde probleem: een niet goed afgestelde beveiliging.’ KEMA trekt eveneens de conclusie dat er beveiligingen geschakeld

bij de Benjamin Franklinstraat. De monteur meende dat ze spanningsloos waren. Dat bleek echter niet het geval. De draden sturen de frequentiebeveiligingsrelais aan

van dit station. De beveiliging slaat na het doorknippen aan, en als gevolg hiervan schakelen de meeste velden uit. De technisch oorzaak is in dit geval glashelder. Het probleem ligt in op een heel ander vlak, aldus Hanemaaijer. ‘Er is geen duidelijke communicatie geweest. De monteur had moeten weten dat de draden onder spanning stonden. De verantwoordelijkheid voor het verschaffen van die informatie ligt bij Stedin en de aannemer. Daarnaast moet er ook toezicht zijn: zowel Stedin als de aannemer moet toetsen of het personeel van voldoende niveau is.’

Landelijk gemiddelde KEMA onderzocht ook of Rotterdam storingsgevoeliger is dan andere regio’s. Het onderzoek toont onder meer aan dat de gemiddelde duur van een storing boven het landelijk gemiddelde zit, maar onder die van Den Haag en Utrecht. De verklaring voor beide feiten ligt onder meer in de bereikbaarheid van objecten. ‘Rotterdam is een grote stad, met veel verkeer. Een monteur komt dus niet zo snel van A naar B in vergelijking met kleinere steden. Daarom ligt de gemiddelde duur boven het landelijk gemiddelde. Echter, in

iMaintain 12

024_25_26_L_artikel.indd 25

24-05-12 13:35

26 ConditieMeting

Stedin is betrokken bij de graafschadecampagne van netbeheer nederland. Met het motto ‘License to dig’ moeten grondroerders aangezet worden tot zorgvuldig graven.

Den Haag en Utrecht is het nog lastiger om snel ter plekke te zijn.’ De onderbrekingsfrequentie ligt in Rotterdam wel onder het landelijk gemiddelde. Ook de jaarlijkse gemiddelde uitvalduur, het product van onderbrekingsfrequentie en onderbrekingsduur gedeeld door het aantal klanten, ligt onder het landelijk gemiddelde. Stedin maakt er een punt van deze parameters terug te schroeven. Eenvoudig is dat niet. De onderbrekingsfrequentie is voor een groot deel te wijten aan externe oorzaken: dertig procent van het aantal storingen wordt veroorzaakt door graafwerkzaamheden. Die waren bijvoorbeeld debet aan de stroomuitval van begin april, zegt Hanemaaijer. ‘Er werden drie kabels beschadigd door wegwerkzaamheden aan de Nieuwe Binnenweg. Hierdoor zaten tienduizend klanten in de omgeving van het Marconiplein en de wijken Nieuwe Westen en Middelland ruim een uur zonder stroom.’ Grondroerders zijn wettelijk verplicht om bij mechanische werkzaamheden een KLIC-melding te doen bij het Kadaster. De aannemer krijgt gedetailleerde informatie over de ligging van

onder andere elektriciteitsleidingen en gasleidingen. Desondanks worden er te vaak kabels gekliefd. Onder meer Stedin is daarom sinds kort betrokken bij een graafschadecampagne van brancheorganisatie Netbeheer Nederland. Een American Truck gaat binnenkort door Nederland rijden met als motto ‘License to dig’. In de truck kunnen grondroerders een presentatie over zorgvuldig graven zien. De roadshow van Netbeheer Nederland, in samenwerking met Bouwend Nederland, bezoekt een groot aantal grondroerders, netbeheerders en bouwbedrijven.

Slim netwerk Aan de gemiddelde onderbrekingsduur wordt intussen ook gesleuteld. Veel wordt in dit verband verwacht van zogeheten zelfherstellende netwerken. Stedin begon zomer 2011 met een wereldwijd unieke proef in het Lloydkwartier die op dit soort slimme netwerken vooruitloopt: een op afstand bedienbaar ondergronds net. Het is eigenlijk meer dan een voorproefje van het zelfherstellende net dat de komende decennia op zal komen, zegt

Hanemaaijer, die de plannen toelicht. ‘Tot nog toe was de procedure bij een storing als volgt: de beveiliging schakelt een hele reeks vakken uit, een monteur spoedt zich er naartoe en bepaalt waar de storing precies zit. Hij beslist vervolgens welke vakken weer ingeschakeld kunnen worden. Wat we nu in het Lloydkwartier doen is dit: we kijken met geavanceerde ict op afstand waar de storing zit, en schakelen de vakken waar niets mee aan de hand is weer in. De monteur is ondertussen op weg, en herstelt het vak waarin de storing optrad. Dat verkort de duur van een storing aanzienlijk, en beperkt het aantal gedupeerden.’ De opzet in het Lloydkwartier is in zekere zin een semi-zelfherstellend net. Het is de bedoeling om een deel van Rotterdam deze zomer te voorzien van een volledig zelfherstellend net. Dan besluit de ict, en dus niet de mens, welke vakken weer ingeschakeld kunnen worden, en wordt de onderbrekingsduur verder teruggebracht, aldus Hanemaaijer. ‘Zelfherstellende systemen voor ondergrondse netten bestaan nog niet. We zijn hiermee wereldwijd koploper. En Rotterdam krijgt de primeur.’ ■

05 12 iMaintain

024_25_26_L_artikel.indd 26

24-05-12 13:35

PRODUCTEN 27

Producttrends op www.i-maintain.nl

Lube Shuttle vetpatronen

Data Center Infrastructure Management software

Regelmatig wordt tijdens het verwisselen van traditionele vetpatronen onbedoeld de omgeving vervuild of komt vet onnodig op handen of kleding terecht. Interflon vetten zijn daarom vanaf nu leverbaar in vernieuwende schroefpatronen. De schroefdop van het Interflon lube shuttle vetpatroon laat zich eenvoudig (zonder enig gereedschap) verwijderen en vetpatronen kunnen snel en absoluut schoon in de lube shuttle vetspuit worden aangebracht. www.interflon.com

Schneider Electric introduceert StruxureWare Data Center Operation Suite 7.1. IT-managers zijn er met deze oplossing van verzekerd dat wijzigingen in het datacenter op procesmatige wijze worden doorgevoerd. Daarbij kunnen ze zelf bepalen op welke manier zij deze wijzigings- en onderhoudsprocessen inrichten. Deze Data Center Infrastructure Management (DCIM) software kan worden ingezet voor het monitoren van vermogen, koeling, beveiliging en energieverbruik, zowel van het gebouw als de daarin ondergebrachte IT-systemen. www.schneider-electric.nl

Eco handreiniger

Dreumex introduceert een innovatie op het gebied van industriële handreinigers: Dreumex Eco. Deze handreiniger van Dreumex is volledig biologisch afbreekbaar en voldoet aan strenge ecologische eisen opgesteld door de Europese Unie. Om die reden is Dreumex Eco gecertificeerd met het EU Ecolabel. Dreumex Eco bevat geen oplosmiddelen en wordt een afvalproduct van maïs ingezet als schuurkorrel. www.dreumex.com

Deeltjesteller

EURO-INDEX introduceert met de Fluke 985 een handzame deeltjesteller voor het vaststellen van de concentratie zwevende deeltjes in de omgeving. Deze deeltjes spelen een belangrijke rol bij het bepalen van de kwaliteit van de binnenlucht (Indoor Air Quality). Dit toestel wordt gebruikt voor onder andere het meten van de effectiviteit van filters, bewaking van industriële cleanrooms, bepaling van luchtkwaliteit voor IAQtoepassingen en het opsporen van deeltjesbronnen. www.euro-index.nl

Parametreerbare stilstand- en toerentalbewaking

Proportionele regeltechniek

Duurzame brandstof voor binnenvaart

Gassen voor betrouwbare milieumetingen

De bewaking van veilige stilstand en beweging van aandrijfelementen is met de veiligheidsmodule PSRMotionstop van Phoenix Contact nu nog eenvoudiger te verwezenlijken. De module is slechts 35 millimeter smal. Er kunnen standaard encoders, veilige gecertificeerde SIL-encoders en naderingsschakelaars op worden aangesloten voor het realiseren van de wezenlijke veiligheidsfuncties volgens EN 61800-5-2. www.phoenixcontact.nl

Elektronische aandrijvingen en elektronische controleapparatuur spelen een steeds belangrijkere rol bij de ‘controletechnologie’ in moderne fabricageprocessen en in moderne productieplants. Ter Horst, onderdeel van Wiltec, biedt met het leveringsprogramma van Proportion-Air uit de Verenigde Staten een breed programma proportionele, pneumatische druk- en flow regelventielen. www.terhorst.com

Fiwado heeft een duurzame brandstof gelanceerd voor de binnenvaart. Deze brandstof met de naam Total Azur diesel verbrandt schoner, verlaagt de onderhoudskosten en werkt brandstofbesparend. De ervaring leert dat de motoren in de binnenvaart vaak onderbelast draaien en dat ze daardoor intern vervuilen. Daarom heeft Total in opdracht van haar dochtermaatschappij FIWADO een duurzame brandstof ontwikkeld onder de naam Total Azur diesel. www.fiwado.com

Reducties van verontreinigende stoffen worden in het algemeen bereikt door optimalisering van productieprocessen en de toepassing van end-ofpipe technologieën. De resterende uitstoot zal bepaald moeten worden. Linde Gas Benelux beschikt daarvoor ter ondersteuning over een uitgebreid scala aan zuivere gassen en herleidbare kalibratie-gasstandaarden, waar mogelijk geaccrediteerd volgens ISO 17025 of ISO Guide 34. Voor een correcte meting is de juiste kwaliteit van instrumentgassen essentieel. In de meeste gevallen is een kwaliteit van 5,0 toereikend. Als echter hogere eisen worden gesteld, kan Linde een kwaliteit van 6,0 of desgewenst zelfs 7,0 leveren. hiq.linde-gas.com

Kijk voor meer productinnovaties op www.i-maintain.nl

027_F_producten.indd 27

iMaintain 12

24-05-12 13:36

28 Shutdown

Kraker klaar voor de toekomst de in de jaren zeventig gebouwde naftakraker olefins 4 van Sabic in Geleen wordt in een nieuw jasje gestoken. Gedurende anderhalf jaar worden diverse projecten voorbereid om de kraker na een geplande onderhoudsstop energiezuiniger, veiliger en concurrerender te maken. ‘na oplevering zal deze kraker meedoen in de top van Europa’, stelt Jacques Slabbers, director Manufacturing Services Europe van Sabic. Evi Husson

De economie staat momenteel zwaar onder druk. Misschien niet de meest ideale periode om grote investeringen te doen. Toch heeft Sabic aan haar site in Geleen groen licht gegeven om te investeren in naftakraker Olefins 4. Een investering van 135 miljoen euro om de kraker energiezuiniger en veiliger te maken en meer te laten produceren. ‘Het is bijzonder dat we in een economisch moeilijke periode het vertrouwen hebben gekregen om dit soort bedragen in Europa te besteden’, vertelt Jacques Slabbers, director Manufacturing Services Europe van Sabic. ‘Sabic heeft als concern de wereldwijde strategie om tot de top in de chemie te gaan behoren. Daarnaast is ook uitgesproken dat we van Geleen een topsite in Europa willen maken. Daar past deze investering in.’ Van de 135 miljoen euro zal ongeveer honderd miljoen worden besteed aan verbeterprojecten. De kraker moet daardoor acht procent energiezuiniger worden. Daarnaast is het doel de productiecapaciteit te verhogen met ongeveer twee procent. Bovendien zal een aantal veiligheidsbeheerssystemen worden verbeterd. ‘In september-oktober 2013 staat een turnaround van zes weken gepland waar ongeveer veertig miljoen euro wordt besteed aan onderhoudswerkzaamheden. In die periode wordt de kraker stilgelegd en kunnen we de projecten die we op dit moment voorbereiden, aansluiten op de bestaande installatie.’

olefins 3 versus olefins 4 De tijd tussen twee stops is de laatste decennia steeds langer geworden. In de jaren tachtig werden krakers elke twee jaar stilgelegd. Olefins 3 en Olefins 4 hebben momenteel een interval van zes jaar. In maart 2011 kreeg Olefins 3 een grote onderhoudsstop. Bijzonder aan deze fabriek is dat hij relatief compact is gebouwd, waardoor de apparaten dicht op elkaar staan. Dit vroeg om een strakke logistieke planning en extra aandacht wat betreft de veiligheid. Olefins 4 heeft dit probleem minder. Deze kraker is een paar jaar na Olefins 3 gebouwd en veel ruimer van opzet. Er is dus veel meer ruimte om nieuwe apparatuur te installeren.

05 12 iMaintain

028_29_R_artikel.indd 28

Projectteam De engineeringfase is nagenoeg achter de rug, vertelt Slabbers. ‘Op 11 april zijn we begonnen met de werkzaamheden in de fabriek zelf. We zijn nu funderingspalen aan het boren en storten. Over een aantal weken beginnen we met staalconstructies om vervolgens de equipment te plaatsen. Over anderhalf jaar worden dan de daad-

‘Van de krakers die Sabic in Europa heeft, wordt dit de meest duurzame en kostenefficiënte kraker.’ werkelijke aansluitingen gemaakt.’ Een projectteam van ongeveer 35 mensen is momenteel fulltime met het project bezig. In z’n totaliteit zal de komende anderhalf jaar ongeveer 350 tot 400 manjaren werk worden weggezet. Dit gebeurt met eigen medewerkers en met bedrijven uit de omgeving.

Hart van de machine Verbeteringen en aanpassingen gebeuren op diverse plekken. Het gaat vooral om kleine aanpassingen aan diverse punten van de installatie die tot een beter resultaat moeten leiden. Een aantal grotere projecten zijn verbeteringen aan de kraakgascompressor en de implementatie van een verwijderingsinstallatie voor verontreinigingen. Slabbers: ‘Een bekend fenomeen in krakers is dat sommige voedingsstromen verontreinigingen bevatten. We gaan nu een uitgebreide verwijderingsinstallatie bouwen voor deze verontreinigingen.’ Ook de verbetering aan de kraakgascompressor zal een belangrijke rol spelen. ‘Door aanpassingen aan de schroeven van de compressor kun je de compressor energie-efficiënter maken. Eenvoudig gezegd

Abonnees lezen meer op www.i-maintain.nl

24-05-12 13:36

Shutdown 29

plaatsen we hier andere schroeven, maar in de realiteit is dit erg complex. We opereren in het hart van de machine en dat moet uiterst zorgvuldig gebeuren tijdens de geplande turnaround.’

Verwachtingen In anderhalf jaar tijd moet er nog veel gebeuren. Het meest uitdagende op dit moment is dan ook om alle werkzaamheden uit te voeren voor de turnaround plaatsvindt. ‘Daarna is het uiteraard de vraag of de verwachtingen ook daadwerkelijk worden ingelost. Op een aantal

plekken zullen we vernieuwingen aanbrengen, die zijn gebaseerd op de ervaringen die we hebben. We hebben hierop een aantal eigen berekeningen losgelaten waardoor het spannend blijft of dit ook daadwerkelijk het resultaat zal opleveren dat we voor ogen hebben.’ Een aantal vernieuwingen zal naar verwachting ook in andere krakers worden geïmplementeerd. ‘We zijn momenteel bijvoorbeeld bezig met de voorbereidingen voor een vergelijkbaar energieoptimalisatieproject voor een kraker van Sabic in Engeland.’

FOTO: SABIC

ondanks de crisis mocht Sabic Geleen investeren in kraker olefins 4. Jacques Slabbers: ‘Sabic heeft als concern de wereldwijde strategie om tot de top in de chemie te gaan behoren. daarnaast is ook uitgesproken dat we van Geleen een topsite in Europa willen maken. daar past deze investering in.’

Top Na de turnaround zal Olefins 4 meedoen in de top van Europa, beweert Slabbers. ‘Van de krakers die Sabic in Europa heeft, wordt dit dan de meest duurzame en kostenefficiënte kraker.’ Een kraker die toch al bijna veertig jaar meegaat. ‘Om goede resultaten te kunnen behalen, blijven we voortdurend de apparatuur onderhouden en vernieuwen. De kraker is in de jaren zeventig gebouwd, maar kan zeker nog tientallen jaren mee. Dit vraagt er uiteraard wel om dat we continu investeren en vernieuwen.’ ■

iMaintain 12

028_29_R_artikel.indd 29

24-05-12 13:36

30 WHAT’S NEXT

De Technische Universiteit Eindhoven (TU/e), Fontys Hogescholen en ROC Eindhoven hebben een intentieverklaring getekend om het technisch onderwijs te concentreren op het TU/e Science Park. Bij ROC Eindhoven gaat het hierbij om de middenkaderopleiding Engineering.

Eindhoven krijgt grootste techniekcampus van Nederland De individuele onderwijsinstellingen tellen momenteel 14.000 techniekstudenten en willen gezamenlijk in 2020 doorgroeien naar 20.000 techniekstudenten. Hiermee ontstaat de grootste techniekcampus van Nederland.

Masterplan Deze beweging van het technisch onderwijs in Eindhoven sluit nauw aan bij de innovatiecontracten die opgesteld zijn ‘om de positie van Nederland in de wereld te versterken’. Deze contracten zijn getekend door Minister Verhagen en de boegbeelden van de Nederlandse Topgebieden. Eerder werd in het ‘Masterplan Bètatechniek’ berekend dat het verwachte tekort van bètatechnici veertigduizend bedraagt. De TU/e, Fontys Hogescholen en ROC Eindhoven spannen zich gezamenlijk in voor een nieuwe impuls aan het bèta- en technisch onderwijs in Nederland om tegemoet te komen aan de grote vraag op de arbeidsmarkt.

Gunstig klimaat

Op het Science Park van de TU Eindhoven wordt binnenkort samengewerkt door de TU, hogescholen en ROC’s. Het gunstige klimaat dat hiermee wordt gecreëerd moet jongeren interesseren voor techniek.

De onderwijspartners spannen zich afzonderlijk al in om meer jongeren te interesseren voor technisch onderwijs, maar verwachten dat de samenwerking op één campus hier substantieel aan bijdraagt. ‘De bedrijvigheid op het TU/e Science Park zal letterlijk en figuurlijk enorm toenemen’, aldus Jo van Ham, collegelid van de TU/e. ‘Ik voorzie een veel drukkere campus waarin de partners gebruikmaken van elkaars faciliteiten, zoals laboratoria en werkplaatsen. Ook willen we veel ruimte bieden aan startende ondernemers en kennisintensieve bedrijven. De nabijheid van zoveel technisch geschoolden van mbo- tot en met wo-niveau biedt daarvoor een gunstig klimaat.’

05 12 iMaintain

030_31_33_35_Q_whatsNEXT.indd 30

24-05-12 13:36

WHAT’S NEXT 31

AcHT ROc’S TESTEN SERiOuS gAME Kenniscentrum Kenteq presenteert met de serious game CRAFT een demo die simulatie, gaming en praktijk combineert. Acht ROC’s testen nu het effect van de Kenteq-game voor de opleiding monteur mechatronica in hun lessen. ROC de Leijgraaf uit Veghel bijt het spits af.

Enkele ROC’s testen een serious game uit als onderdeel van de opleiding monteur mechatronica. In deze virtuele werkplaats bouwen de leerlingen een virtuele achtbaan.

Tot en met juni 2012 testen ROC de Leijgraaf, ROC Tilburg, ROC Eindhoven, ROC van Amsterdam, Regio College, Graafschap College, Alfa College en ROC Midden Nederland de Kenteqgame CRAFT. De game is nu geschikt voor het onderdeel Verspanen in de opleiding monteur mechatronica. In de game bestaat de simulatie uit een virtuele werkplaats, waarin leerlingen machines kunnen bedienen om opdrachten uit te voeren. Deze oefeningen keren terug in de praktijk, zodat ze ook ‘op de werkvloer’ werkstukken kunnen maken. De credits die ze met alle opdrachten verdienen, kunnen ze gebruiken om hun eigen virtuele achtbaan te bouwen. Niet alleen de combinatie van simulatie, gaming en praktijk is uniek voor de game, die door gamecompany Little Chicken gebouwd is. Met CRAFT hebben opleiders een didactische onderlegger die hen helpt om een vak aan te leren en om de inhoud te toetsen. Met de test op ROC’s onderzoekt kenniscentrum Kenteq of men in die opzet geslaagd is. Hierbij wordt samengewerkt met TU Delft. Ook de Universiteit van Maastricht en de Open Universiteit kijken mee. Wanneer de resultaten positief zijn, heeft Kenteq een format dat voor elke opleiding uitgewerkt kan worden tot een tweejarig traject.

cHiNEES-NEdERlANdSE SAMENWERkiNg vOOR ONdERzOEk EN iNNOvATiE NWO en het Chinese ministerie van Wetenschap en Technologie (MOST) gaan samen investeren in internationale samenwerking tussen bedrijven en wetenschap, onder andere op het gebied van LED-technologie, halfgeleiders, duurzame nieuwe materialen, kwaliteit van de gezondheidszorg, voedselproductie en voedselveiligheid.

Partijen Binnen de onderzoeksprojecten van dit programma werken vier partijen samen: een Chinese industriële partner, een Nederlandse industriële partner, een Chinese academische onderzoeksinstelling en een Nederlandse academische onderzoeksinstelling. Op deze manier kunnen beide landen profiteren van elkaars sterktes om innovatie te versnellen. Binnen de projecten dragen alle partijen evenveel bij. In 2012 stelt NWO, de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek, voor dit type samenwerking met China in totaal een miljoen euro beschikbaar voor ongeveer zes onderzoeksprojecten. De eerste aanvragen zijn inmiddels ingediend door Nederlands-Chinese consortia. Begin 2013 zullen de eerste projecten van start gaan binnen het zogeheten Hé-programma. Het Chinese karakter ‘Hé’ (spreek uit ghuh) betekent ‘samenwerking’.

consortium, internationale samenwerking, kwaliteit van het valorisatieplan en het valorisatiepotentieel.

Pilot De eerste ronde van het Hé-programma is een pilot om te bekijken of deze bundeling van krachten goed werkt. NWO is bezig om ook met andere landen, zoals Brazilië, India en Zuid-Afrika dit type internationale programma’s voor samenwerking tussen onderzoekers en bedrijfsleven op te zetten.

Innovatie De onderzoeksprojecten binnen het Hé-programma moeten aansluiten bij de focusgebieden voor innovatie in Nederland en China. In Nederland zijn dat onder andere de topsectoren Chemie, High Tech en het topsectordoorsnijdende thema ICT. In mogelijke toekomstige projecten zullen ook andere thema’s aan bod komen. De voorstellen worden door NWO en MOST beoordeeld op wetenschappelijke kwaliteit, kwaliteit van het

De samenwerking tussen NWO en het Chinese ministerie van Wetenschap en Technologie richt zich onder meer op LED-technologie, halfgeleiders, duurzame nieuwe materialen, kwaliteit van de gezondheidszorg, voedselproductie en voedselveiligheid.

iMaintain 12

030_31_33_35_Q_whatsNEXT.indd 31

24-05-12 13:37

• • • • • •

NDO Stralen & Conserveren (De) montage Reiniging Rigging & lifting Rescue & Evacuatie

Veilig, snel en efﬁciënt

De nieuwe standaard in webvertising Presenteer uw bedrijf, innovatie of project volgens de nieuwe standaard in webvertising: Bizz56”. Vertel uw verhaal in uw eigen creatieve film van 56 seconden en de boodschap komt aan! Het doordachte stramien van Bizz56” zorgt ervoor dat u en de filmers van Movielinqs zich kunnen concentreren op het communicatieve en creatieve deel van uw boodschap. En bovenal zorgt Bizz56” voor een snelle, complete en eigentijdse boodschap die de aandacht van uw doelgroep tot het einde vasthoudt. Bizz56”-video’s zijn multiinzetbaar: op uw site, via smartphones en tablets en op social media.

Bizz56” is een product van Movielinqs, een onderdeel van Industrielinqs pers en platform

Scan de QR-code voor een voorbeeld van Bizz56”

Meer weten?

_A5_bizz56.indd 43 032_endres_rope.indd 1

Neem contact op met Ellen van den Burg (020-3122088) of movielinqs@industrielinqs.nl

15-03-12 10:08 14:46 24-05-12

WHAT’S NEXT 33

ONdERNEMERS iNduSTRiE WEER WAT SOMbERdER Ondernemers in de industrie zijn vorige maand weer wat somberder geworden over de vraag naar hun producten. De stemming onder de producenten is in april met een -3,3 iets slechter dan de -2,6 in maart. Dat heeft het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) bekendgemaakt. In de eerdere maanden dit jaar daalde het producentenvertrouwen ook al. Het vertrouwen is gebaseerd op het oordeel van de ondernemers over de voorraden, de verwachte productie en de orders.

Bedrijven kunnen rotondes in Breda adopteren. Zij mogen dan voor zichzelf reclame maken op de rotonde. Van de huur wordt de rotonde onderhouden.

ONdERHOud bREdASE ROTONdES bETAAld dOOR AdOpTiE Breda stelt sinds kort rotondes ter adoptie beschikbaar en ze blijken populair bij bedrijven. Van de opbrengst wordt het onderhoud aan de rotondes betaald. De helft van de aangeboden rotondes is al geadopteerd. McDonald’s heeft er vier en ook Pronto Wonen, de Rots-Vast Groep en Fitness Centrum Prinsenbeek adopteerden er één. Breda bezuinigt en besloot het onderhoud van achttien rotondes en vijf groenstroken over te dragen aan De Rotondespecialist. En die zoekt bedrijven die er tegen betaling (tweeduizend euro per jaar) reclame (maximaal vier uniforme bordjes) op willen plaatsen. Eerder besteedde Oosterhout het onderhoud aan rotondes ook op deze manier uit. Van de opbrengsten van de huur betaalt De Rotondespecialist het onderhoud. De gemeenten betalen verder niets. Wie nog een rotonde wil adopteren kan voor informatie terecht op www.adopteereenrotonde.nu .

uiTkERiNgSgEREcHTigdEN AAN HET WERk iN HET ONdERHOud Bijna 1.700 inwoners van Den Helder met een gemeentelijke Wwb-uitkering hebben een uitnodiging van de gemeente ontvangen om iets terug te doen voor de maatschappij. Dat gebeurt in eerste instantie met behoud van uitkering. Dat ‘iets terug doen’ kan bijvoorbeeld in het beheer en onderhoud van de openbare ruimte, de zorg, het onderhoud van de Stelling en Willemsoord of door te helpen op het strand of tijdens evenementen. De bedoeling is dat ze doorgroeien naar een echte baan. Wethouder Werk en Inkomen Kees Visser: ‘Actief bezig zijn is gezond en nuttig. Je krijgt er een grotere eigenwaarde van en een betere betrokkenheid bij wat er leeft en speelt in de stad, gericht op de toekomst. Ik vind dat je als overheid mensen moet stimuleren aan de slag te gaan, dat is sociaal beleid. Volkomen gezonde mensen laten bungelen in de uitkering levert voor niemand wat op, vooral niet voor die mensen zelf. Sommigen hebben misschien net dit extra zetje nodig.’

Helikopterfabrikant Eurocopter gaat misschien onderhoudsopleidingen aanbieden in het Rotary Wing Training Center. Boeing is er al aanwezig met de opleiding voor onderhoud aan de Chinook.

EuROcOpTER OvERWEEgT pARTicipATiE iN ROTARy WiNg TRAiNiNg cENTER De Europese helikopterfabrikant Eurocopter heeft grote interesse om opleidingen in het onderhoud van zijn helikopters te gaan aanbieden in het Rotary Wing Training Center (RWTC) te Gilze en Rijen, dat op woensdag 25 april door Defensieminister Hillen is geopend. Eurocopter volgt daarmee het voorbeeld van het Amerikaanse Boeing dat sinds enkele dagen zijn wereldwijde onderhoudsopleiding aan de transporthelikopter Chinook in Gilze en Rijen verzorgt. Een ploeg onderhoudstechnici van de Koninklijke Luchtmacht heeft daarmee de primeur: zij volgen nu in het RWTC als eerste de Chinook-opleiding ‘hydraulische systemen’. Eurocopter en Boeing zijn ’s werelds grootste fabrikanten van militaire en burgerhelikopters. Tijdens een ontmoeting van beide bedrijven met de Koninklijke Luchtmacht, is besloten de business case te ontwikkelen voor het opleidingsaanbod van Eurocopter onder hetzelfde dak als Boeing: het Rotary Wing Training Center. Daarin participeren de in Woensdrecht gevestigde World Class Aviation Academy en Gate2, het luchtvaartcentrum van het Midpoint Aerospace & Maintenance Cluster in Gilze en Rijen.

SAbic iNvESTEERT 135 MiljOEN EuRO iN gElEEN Sabic zal de komende anderhalf jaar 135 miljoen euro investeren in met name een van de naftakrakers in Geleen. De investering moet de kraker energiezuiniger, veiliger en concurrerender maken. Volgens Sabic wordt de in de jaren 70 gebouwde naftakra-

ker Olefins 4 met de modernste technieken gemoderniseerd. Daardoor kan die langdurig blijven concurreren met nieuwe fabrieken. Het project levert tijdelijk voor enkele honderden manjaren aan werkgelegenheid op.

iMaintain 12

030_31_33_35_Q_whatsNEXT.indd 33

24-05-12 13:37

De experts van Sitech verbeteren uw prestaties

De procesindustrie is een uitdagende werkomgeving, waar de focus ligt op optimaal en veilig produceren. De experts van Sitech Services nemen u daarbij graag zorgen uit handen, zodat u zich volledig kunt richten op uw kerntaken. Zo organiseren we bijvoorbeeld het complete onderhoud van uw fabrieksinstallaties, van probleemanalyse tot scope en van planning tot uitvoering en borging. Maar wij ondersteunen u ook bij het verkrijgen van vergunningen of het managen van een crisissituatie. Hoe gevarieerd ook, al onze diensten zijn erop gericht de prestaties van uw bedrijf te verbeteren.

Postbus 18, 6160 MD Geleen Koestraat 1, 6167 RA, Geleen T: +31(0)46 - 476 60 66 E: sitech.communications sitech.communications@sitech.nl www.sitech.nl

PRÜFTECHNIK CONDITION MONITORING • PRÜFTECHNIK CONDITION MONITORING • PRÜFTECHNIK CONDITION

Schakel een versnelling hoger! VIBXPERT® II: innovatie met standaard PRUFTECHNIK ondersteuning • Razendsnelle datacollectie • Hoge resolutie display in kleur • Uiterst makkelijk in gebruik De nieuwe VIBXPERT® II combineert gebruiksgemak met geavanceerde analyse en snelle datacollectie. Schakel een versnelling hoger en win de race naar een storingsvrij machinepark. PRUFTECHNIK NV, Lichtenauerlaan 102–120, 3062 ME Rotterdam, Tel: 010-204 59 37, Email: info@pruftechnik.nl

www.pruftechnik.com

034_pruef_sitech.indd 1

24-05-12 09:59

WHAT’S NEXT 35

EXpERTiSEcENTRuM cOMpOSiETMATERiAlEN bREidT uiT Het Belgische expertisecentrum Sirris Leuven Composites application Lab (SLC-Lab) heeft sinds kort zijn eigen gebouw met nieuwe infrastructuur om composietmaterialen te processen en prototypes aan te maken. SLC-Lab is een samenwerking tussen Sirris, KU Leuven en UGent, ten dienste van de Belgische industrie. Met het stijgende gebruik van composietmaterialen wordt ook de vraag naar een hierop afgestemde dienstverlening groter, wat het nieuwe, eigen gebouw wenselijk maakte. De overschakeling van klassieke materialen naar innovatieve composietmaterialen heeft al tal van voordelen

met zich mee gebracht. Het nieuwe gebouw in Heverlee is uitgerust met de nodige nieuwe apparatuur om composietmaterialen te processen en prototypes aan te maken. Zo beschikt het Lab over een nieuwe injectiemachine voor Resin Transfer Moulding, een industriële uithardingsoven van 2,5 meter bij 1,5 meter, en systemen voor vacuüminfusie. Voor het verwerken van thermoplasten blijven vier persen beschikbaar, elk met verschillende karakteristieken. Andere investeringen, zoals een spuitwand en een automatische snijtafel, zitten in de planning.

cOluMN: kRuiSbESTuivENd ONdERHOud Het begrip onderhoud(en) wordt in ons taalgebruik zowel als zelfstandig naamwoord als werkwoord veelvuldig gebruikt. Onderhoud (van zaken), (het in goede staat houden ervan, Van Dale), wordt ook wel omschreven als het totaal van activiteiten dat als doel heeft het in een aanvaardbare conditie houden of terugbrengen van machines, vastgoed, infrastructuur, computerprogramma’s, installaties, processen, natuur et cetera, teneinde de functionaliteit van het te onderhouden goed te borgen (bron: onder andere Wikipedia). Interessant zijn (opnieuw volgens Wikipedia) de te onderscheiden categorieën onderhoud: 1. reactief (onder dwang of drang) zoals klachtenonderhoud, correctief en curatief onderhoud; 2. proactief (zowel preventief als planmatig) en 3. additief (op basis van een strategisch plan). Onderhoud is steeds minder gericht op het terugbrengen naar de originele staat, maar juist op verbetering daarvan. Nieuwe processen en bijvoorbeeld besturingssystemen worden tijdens onderhoudstops geïmplementeerd. Maar ook het onderhoud zelf vernieuwt zich. Onder andere nieuwe inspectietechnieken, eenvoudige vervanging van high tech onderdelen (in plaats van reparatie) maken onderhoud beduidend doelmatiger en doeltreffender. Daardoor draagt onderhoud ook steeds meer bij aan een hogere beschikbaarheid van installaties en objecten. Onderhoud levert steeds meer waarde op een hoger niveau in productieorganisaties. Te meer omdat toeleverende onderhoudsbedrijven, doordat ze overal komen, kruisbestuivend kunnen werken. Gesteld kan dan ook worden dat onderhoud - maintenance – en zeker onderhoud van productie- en procesinstallaties leidt tot waardetoevoeging: bedrijfseconomisch heeft het veelal een balansversterkend effect! Dat wordt niet altijd als zodanig gewaardeerd. Op Maintenance NEXT 2013 zal die variëteit aan onderhoudssectoren te zien zijn. De aanmeldingen tot nu toe zijn veelbelovend. Maar om maintenance in de toekomst optimaal te kunnen uitvoeren, zijn (jonge) enthousiaste (vak)mensen nodig: vandaar dat er veel aandacht op Maintenance NEXT 2013 zal zijn voor het vmbo-, mbo- en hbo-onderwijs. In dit verband is het vermeldenswaardig dat de Rotterdam Academie, een samenwerkingsverband van de ROC’s

Drs M. (Theo) Schut, Voorzitter DesignPlatform Rotterdam en Voorzitter Adviescomité Maintenance NEXT

Albeda en Zadkine met de Hogeschool Rotterdam, een tweejarig associate-degree progamma Maintenance en Mechanics heeft ontwikkeld. Dit programma stelt de leerling in staat (vanaf mbo niveau 4) zich verder te ontwikkelen en de kennis te verdiepen als onderhoudsengineer of als maintenance manager (hbo-niveau). Een zeer noodzakelijk maar ook veelbelovend programma. Onlangs vond de tweejaarlijkse beurs IFAT plaats in München. Je zou kunnen zeggen het grotere broertje (op een aantal terreinen) van Maintenance NEXT: 125.000 bezoekers uit 180 landen, bijna 3.000 standhouders uit 54 landen. Zo’n evenement (qua kwantiteit) streven we niet na, maar wel de kwaliteit; al zouden we een zesde van de cijfermatige prestaties van IFAT halen, dan wordt Maintenance NEXT 2013 wederom een succesvol evenement.

iMaintain 12

030_31_33_35_Q_whatsNEXT.indd 35

24-05-12 13:37

36 VEILIGHEID

Elgin: reconstructie van een lek Aan het winnen van olie en gas op de Noordzee zijn steeds hogere risico’s verbonden, zeker nu oliemaatschappijen niet langer alleen gemakkelijke bronnen kunnen exploiteren. Ze moeten dieper in de aardlagen boren die soms onder enorme druk en temperatuur staan. Dat maakte het gaslek op het Elginplatform in de Noordzee eind maart wel duidelijk. Een reconstructie van (het dichten van) een gaslek en de lessen die we hieruit kunnen trekken. Tseard Zoethout

Het zou zomaar het scenario voor een rampenfilm kunnen zijn: op zondagmorgen 25 maart 2012 melden werknemers van Total UK een gaslek op het Elginplatform, zo’n 240 kilometer ten westen van Aberdeen. Urenlang proberen ze het lek te stoppen maar slagen daar niet in. ’s Middags en ’s avonds wordt het platform door de honderdvijftig man

Total hoofdbrekens en de maatschappij besluit februari 2011 put 22/30c-G4 af te sluiten en met exploitatie te stoppen. Ondanks dat de put niet meer met het reservoir is verbonden, wordt er in februari 2012 toch een lek in de ‘casing’ opgemerkt. Terwijl werknemers voorbereidingen treffen de put met cement geheel af te sluiten, merken ze drukveranderingen

Terwijl werknemers voorbereidingen treffen de put met cement geheel af te sluiten, merken ze drukveranderingen op. Ze proberen nog boorvloeistof in te brengen maar het is al te laat. Het middel komt mét het gas naar boven spuiten. personeel per helicopters verlaten. Een klein team blijft achter, dat de volgende ochtend vertrekt. Met zo’n tienduizend kuub gas per uur verspreidt zich vanaf die middag een steeds groter wordende deken van gas over het platform en de Noordzee terwijl er, iets verderop, nog steeds condensaat wordt afgefakkeld.

Exploitatie stoppen Ruim tien jaar geleden stond het Elginplatform bekend als een van de meest moderne gasproductielocaties op de Noordzee. De bron werd in 1991 ontdekt door oliemaatschappij Elf UK. Uit het Franklinveld wordt op 5300 meter diepte zes tot tien procent van het Britse gas gewonnen. Maar die hoge revenuen brengen tevens hoge risico’s met zich mee: het is een HP/HT (high pressure/ high temperature)-bron waar het aardgas met een druk van meer dan duizend bar en 190 graden Celsius naar boven komt. Ook zijn de lagen nogal instabiel doordat de drukken, na vijftien jaar productie, in delen van het reservoir tot achthonderd bar zijn afgenomen wat ervoor zorgt dat zand in de putten stroomt. Het bezorgt

05 12 iMaintain

036_37_T_artikel.indd 36

op. Ze proberen nog boorvloeistof in te brengen maar het is al te laat. Het middel komt mét het gas naar boven spuiten.

Relief well Tijdens de eerste week na het lek lijkt Total UK in paniek te zijn. De maatschappij stelt de eerste dag het DECC (Department Energy and Climate Change) op de hoogte, vervolgens de kustwacht, Marine Scotland en andere Schotse autoriteiten. Brandweerboten worden gemobiliseerd, een Hercules vliegtuig met ‘dispersants’ voor het oplossen van het condensaat staat stand-by en experts worden vanuit Houston ingevlogen. Besproeiing is niet nodig. Eind maart blijkt de vlam voor affakkeling van het gas en condensaat dat nog in de pijpen zat, gedoofd te zijn, precies datgene waarop Total UK stil had gehoopt (volgens het verslag op hun website was de locatie voor affakkeling daarop ook ingericht, tegengesteld aan de heersende windrichting). Begin april zet Total UK, na dagelijkse vluchten met video, infrarood en camera boven het lek, twee boorplatforms in die nieuwe putten moeten slaan om de lekkende put van onderaf te dichten.

Abonnees lezen meer op www.i-maintain.nl

24-05-12 13:37

VEILIGHEID 37

Er is nog maar weinig ervaring opgedaan met boren naar high pressure/high temperature-velden. Toch zijn de risico’s in de Noordzee niet groot. Strenge regelgeving en toezicht kunnen een ramp als die met het Elginplatform voorkomen.

De eerste bevindt zich op vierhonderd kilometer ten noorden van de Elgin, de laatste vlak bij het gaslek, op zes kilometer. Gelukkig heeft Total het weer mee en verspreidt de gaswolk zich niet verder. Enkele weken later zijn deze Sedko 714 en Rowan Gorilla V ter plekke en op 18 april begint het eerste platform met het boren van een zogenaamde ‘relief well’. Ondertussen blijkt uit vluchten over het gebied, twee bezoeken van het daarin gespecialiseerde Wild Well Control en ander onderzoek dat het lek inmiddels met een derde is afgenomen. Inmiddels is er ook apparatuur geïnstalleerd om het lekkende gas van het platform weg te leiden. Testen onder water en aan de oppervlakte, niet alleen van Total UK maar ook van organisaties als Greenpeace, hebben uitgewezen dat het mariene leven niet is besmet. Medio mei wordt het veilig genoeg geacht om op het Elginplatform te

beginnen met ‘top kill’, een operatie waarbij men van bovenaf zware boorvloeistof inbrengt. Tegelijkertijd gaat het boren van de ‘relief wells’ door. De kosten bedragen twee miljoen euro per dag, nog afgezien van claims die Shell heeft ingediend omdat ook zij haar productieplatforms in de buurt moest sluiten.

Oorzaken De Britse (vak)pers en het Duitse ‘Der Spiegel’ hebben uitgebreid over Totals aanpak en de oorzaak van het lek bericht. Want wat is er volgens gezaghebbende bronnen waarschijnlijk gebeurd? Uit een bovenliggende kalklaag op vier kilometer diepte, dus niet uit het reservoir zelf, is gas met een veel lagere druk in de leidingen gestroomd. In tegenstelling tot het gas uit het Elgin/Franklinveld bevat het lekkende gas geen grote hoeveelheden kooldioxide en waterstofsulfide, iets

Gaslek update Inmiddels heeft Total het gaslek op het Elginplatform in de Noordzee gedicht. Dat heeft het bedrijf woensdag 16 mei 2012 laten weten. Het lek heeft Total honderden miljoenen euro’s gekost. De reparatie was een dure klus en het bedrijf liep bovendien inkomsten mis. Total schat dat de kosten tussen de driehonderd en vierhonderd miljoen dollar (circa 235 tot 315 miljoen euro) liggen. Total heeft momenteel ook de handen vol aan een gaslek in het zuiden van Nigeria. Het bedrijf heeft een deel van de machines daar moeten stilleggen.

wat in kleine hoeveelheden dodelijk is voor mens en dier.

Ervaring Zou een dergelijk lek ook op ons deel van het continentaal plat kunnen gebeuren waar in 2010 een HP/HT-exploratieput geboord is en men bekijkt of exploitatie van de reservoirs mogelijk is? Hoewel het hem onwaarschijnlijk lijkt, sluit Wouter Schiferli, technisch adviseur olie en gas bij TNO, nieuwe lekken niet uit. ‘Er is nog maar weinig ervaring met boren naar HP/HT-velden’, zegt hij. ‘Niemand weet precies hoe we met deze aardlagen moeten omgaan. De apparatuur en materialen zijn afgestemd op de omstandigheden. Ook het toezicht in de Noordzee is goed geregeld: waar men in Amerika alleen minimumeisen bij boringen stelt, hebben de Noordzeelanden regelgeving die bedrijven verplicht om te bewijzen dat hun maatregelen voldoende zijn. Zoals dit lek aantoont, biedt dat echter geen absolute garanties. De landen rondom de Noordzee werken nauw met elkaar samen. Ik verwacht dat alle overheden nu nog scherper zullen opletten of de extra risico’s die deze hogedrukreservoirs met zich meebrengen afdoende in de risicoanalyses zijn afgedekt en of de maatschappijen in staat zijn om adequaat te reageren in geval van lekken.’ ■

iMaintain 12

036_37_T_artikel.indd 37

24-05-12 13:37

INNOVATIE MAAKT VAN GGB DE MARKTLEIDER The Global Leader in High Performance Bearing Solutions GGB luistert naar de response van zijn klanten. Het resultaat hiervan zijn superieure lagers die problemen vermijden. Meer weten? Surf dan naar onze website: www.ggbearings.be of scan de QR Code die u hieronder vindt. GGB Benelux Fountain Business Park, Building 5 C. Van Kerckhovenstraat 110 B-2880 Bornem Tel.: +32-(0)3 890 46 70 Fax: +32-(0)3 890 46 71 benelux@ggbearings.com

GGB_8949_BrndBenelux_iM_M.indd 1

038_ggb_hateha.indd 1

3/12/12 9:15 AM

22-05-12 15:30

UNDER CONSTRUCTION 39

Korenmolen steekt straat over In Vaassen in Gelderland is een molen de weg overgestoken. De korenmolen uit 1890 stond vanwege werkzaamheden tijdelijk op een andere plek en is nu weer teruggerold. Daams’ Molen heeft de afgelopen twee maanden een nieuwe fundering gekregen. Ook is er een verhoging van vijf meter aangelegd waar het oude bouwwerk bovenop komt te staan. Volgens de stichting Vaassens’ Molen was de verhoging nodig omdat de gemeente gebouwen van hoger dan zeven meter wil toestaan in het dorp. De afspraak is dat er niet hoger dan de kenmerkende molen gebouwd mag worden in Vaassen en dus moest de korenmolen zelf omhoog. In totaal heeft de molen 28 meter afgelegd naar zijn oude plekje. Dat duurde twee dagen; de verplaatsing ging met een snelheid van 3,3 millimeter per minuut.

Rood zand kleurt tweede Maasvlakte De tweede Maasvlakte krijgt een bijzonder kleurrijk kunstwerk. Het Brits-Duitse kunstenaarsduo HeHe verspreidt 75 ton rood zand als rode vlek over het strand die in de loop van de tijd onder invloed van wind, regen en zeewater weer verdwijnt. Dat heeft het Havenbedrijf Rotterdam bekendgemaakt. ‘Wij waren verbaasd dat terwijl Maasvlakte 2 volledig door de mens is aangelegd, het strand en de duinen zo natuurlijk lijken. Alsof ze er altijd zijn geweest. Wij wilden dit spanningsveld tussen natuur en menselijk ingrijpen accentueren’, aldus het kunstenaarsduo. De vijftig kubieke meter zand ligt iets ten zuiden van de meest zuidelijke strandopgang van het nieuwe recreatiestrand. Dat strand is vanaf eind mei open voor het publiek. Bezoekers kunnen dan gewoon naar het project RODUIN toe lopen en er eventueel overheen lopen.

Chirurg maakt operatie af met zaklamp Een chirurg in een Schots ziekenhuis moest zijn operatie met een zaklamp afmaken, omdat klusjesmannen de stroom hadden uitgeschakeld. Twee operatiekamers van het Edinburgh Royal Infirmary hadden last van de stroomuitval. De operatie in een zaal was nog niet begonnen. In de andere kamer moest het team de patiënt opereren met een zaklamp. De onderhoudswerkzaamheden in het ziekenhuis in Schotland begonnen iets vroeger dan gepland. Het team zou pas na afloop van de operaties het systeem voor noodstroom gaan onderhouden, maar startte per ongeluk te vroeg. De directie van het ziekenhuis overweegt het onderhoudsbedrijf aan te klagen na de blunder.’ De veiligheid van onze patiënten is het allerbelangrijkste en dat mag niet door een derde partij in de gevaar worden gebracht’, aldus directeur Alan Boyter.

Beveiliger gooit kunstwerk weg Een beveiliger van de Radboud Universiteit in Nijmegen heeft een kunstwerk van de Arnhemse kunstenaar Peter Otto van de muur van het collegezalencomplex gehaald en in de papiervernietiger gegooid. De beveiliger herkende de twaalf meter lange tekening niet als kunst. Dit hebben de kunstenaar en de cultuurorganisatie van de universiteit gezegd. Een woordvoerder van de Nijmeegse universiteit wil het verhaal niet bevestigen. Hij erkent wel ‘dat er een kunstwerk weg is’. ‘Zodra we het hadden ontdekt, hebben we de kunstenaar geïnformeerd en excuses gemaakt. We zijn nu aan het zoeken naar een fatsoenlijke oplossing’, zegt hij. Zijn u curieuze berichten opgevallen in het nieuws voor onze under construction-rubriek? Stuur deze dan naar redactie@industrielinqs.nl 05

iMaintain 12

039_H_under_construction.indd 39

24-05-12 13:37

i-Maintain.nl

geeft nog meer waarde voor uw geld

Meer nieuws dan ooit • Actuele berichtgeving over de gehele onderhoudssector • Alle productinnovaties overzichtelijk bij elkaar • Volledig evenementenoverzicht • Online catalogi met producten en diensten • Multimediale bedrijfspresentaties • Tweewekelijkse Nieuwsbrief • Live twitter updates • LinkedIn interacted

iMaintain-abonnees krijgen meer • De nieuwste iMaintain staat een week voor verschijnen online • Abonnees krijgen toegang tot alle eerder verschenen artikelen • Volg de status van nieuwe projecten en uitbreidingen in de projectendatabase • Ga naar www.i-maintain.nl en kies abonneren

i-maintain.nl

Ga direct naar i-maintain.nl en blijf iedereen voor

040_adv_www_iMaintain.indd 43

22-05-12 15:30

EconomiE 41

‘We moeten ons uit de recessie innoveren’ Tijden van crisis bieden altijd kansen. Dat geldt voor economische strubbelingen, maar ook voor politieke. nu het kabinet demissionair is en nederland afstevent op nieuwe verkiezingen, zien veel organisaties hun kans schoon om (nieuwe) plannen in de kijker te spelen. ondernemersorganisatie FmE presenteerde onlangs een set van drie beleidskeuzes die het verdienvermogen van nederland zouden kunnen versterken. Elise Quaden

FME-voorzitter Ineke Dezentjé HammingBluemink vertelt over het uitgangspunt van de voorstellen: ‘Wat we nodig hebben is een stabiele meerderheidsregering die de volle aandacht richt op de verdienkracht van Nederland. Want we moeten ons uit de recessie innoveren, we moeten betere producten en processen ontwikkelen, zodat we op kennis kunnen concurreren. Daarvoor hebben we knappe koppen nodig en die zijn er onvoldoende.’ Het is dus vooral het tekort aan technisch personeel dat de Nederlandse economie nekt. De oplossing die FME voor dit probleem aandraagt, is opmerkelijk. Dezentjé Hamming: ‘Daarom vraag ik de politiek om een statement. Onderstreep het maatschappelijk en economisch belang van technische studies nu écht door het collegegeld voor technische studies af te schaffen!’

ven, omdat daar het geld wordt verdiend. In het voorstel wordt daarom gepleit voor een staatssecretaris die zich helemaal richt op de handel.

‘Onderstreep het maatschappelijk en economisch belang van technische studies nu écht door het collegegeld voor technische studies af te schaffen!’ FME hecht veel belang aan een sterk ministerie van EL&I. Dezentjé Hamming: ‘Met het bedrijfslevenbeleid is een goede start gemaakt; het topsectorenbeleid is het kompas waarop de economische koers moet worden gevaren en dat moet dus onverkort worden uitgevoerd.’

Ontwikkelingshulp Handel Maar FME denkt dat op meer vlakken het roer om moet, wil de Nederlandse industrie met de wereldtop mee blijven draaien. Zo moet de export een zwaartepunt blij-

En het is niet enkel export van goederen en fysieke producten die hiermee wordt bedoeld. Ook de export van kennis maakt deel uit van het grote Nederlandse exportpotentieel. Daarmee worden twee vliegen

Abonnees lezen meer op www.i-maintain.nl

041_S_artikel.indd 41

in een klap geslagen, want behalve dat de sector er sterker door wordt, bied je er ook ontwikkelingshulp mee aan landen waar kennis en middelen veelal niet

voldoende voorhanden zijn. De FME ziet een rol weggelegd voor de technologische industrie om maatschappelijke problemen op te lossen: ‘Daar kan beter gebruik van worden gemaakt, ook in ontwikkelingssamenwerking, waar kapitalen in omgaan. Laten we - veel meer dan nu gebeurt - dat geld besteden door het inzetten van de kennis en producten van Nederlandse bedrijven. Dat is effectiever dan het geven van directe financiële steun. Bovendien helpt het niet alleen ontwikkelingslanden vooruit, maar is het ook goed voor onze economie.’ n

imaintain 12

24-05-12 13:38

42 volgend nummer

In HeT volgende nummer Odfjell speelt open kaart Dat Odfjell in de problemen zit, is publiek geheim. Maar wat ging er vooraf aan de waarschuwing van de toezichthouders? Wat doet het opslagbedrijf eraan om het vertrouwen terug te winnen en hoe richt Odfjell zijn maintenance-organisatie in? We vragen het de directeur zodat u ervan kunt leren.

Stopseizoen of propseizoen? Het zou best eens kunnen dat de maintenancemarkt het volgend jaar heel druk krijgt. Veel chemische sites, fabrieken en installaties hebben in 2013 een onderhoudsstop gepland. Dan moet er wel heel veel personeel beschikbaar zijn. Levert dit problemen op? iMaintain maakte een inventarisatie.

Voorkom informatielekken Vijftig procent van de Nederlandse werknemers lekt onbewust bedrijfsvertrouwelijke informatie. Dat blijkt uit een landelijk onderzoek dat werd verricht door Intelink in samenwerking met de Universiteit van Tilburg. Ook in het Rotterdamse havengebied is regelmatig sprake van het onbewust verspreiden van vertrouwelijke gegevens. Om dit te voorkomen is het belangrijk dat werknemers zich hiervan bewust worden.

THemA: IT In mAInTenAnCe EN VERDER MaintNL Toen zich een aantal grote storingen concentreerde op het spoor rondom Schiphol, besloot ProRail onafhankelijk onderzoek uit te voeren naar de oorzaak ervan. Hoe voert zij dat onderzoek uit en welke vermoedens heeft het bedrijf over de oorzaak van de storingen? En welke rol speelt de contractor in het hele verhaal? iMaintain nummer 6 verschijnt 29 juni 2012

Themaâ&#x20AC;&#x2122;s 2012 iMaintain 07-2012 Contractvormen

iMaintain 08-2012 risicomanagement

iMaintain 09-2012 Benchmarking

iMaintain 10-2012 duurzaamheid

05 12 imaintain

042_G_volgend nummer.indd 42

24-05-12 14:05

Maint

Het magazine van de NVDO

‘Techniekjuf’ prikkelt basisschoolleerlingen | Ieder zijn vak: ‘Er valt altijd wel iets te verbeteren’ | Duurzaam huisvesten doe je samen 043_MA_NVDO_cover.indd 43

24-05-12 13:38

MC2011-315

Stop energieverlies Verbeter uw concurrentievermogen op lange termijn door uw energieverbruik te monitoren en daar waar mogelijk besparingen te realiseren. Endress+Hauser helpt met alles betreffende energieverbruik. Als een toonaangevende, wereldwijde full-range leverancier, bieden wij alles wat u nodig heeft om volledig voordeel te halen uit uw potentiĂŤle energiebesparing: van nauwkeurige meetinstrumenten met datatransmissie tot softwarepakketten voor het analyseren en evalueren van de energiestromen. www.nl.endress.com/ems Endress+Hauser BV Postbus 5102 1410 AC Naarden

Tel. (035) 695 86 11 info@nl.endress.com www.nl.endress.com

Rent your Hydraulics! HydrauRent offers supporting equipment for conditioning of your hydraulic system and -fluids! Flushing units up to 2.000 l/min @ 80 bar in 20ft offshore container Modular flushing units; flushing up to FLUSHING UP TO

10.000 L/MIN @ 80 BAR

10.000 l/min possible! By-pass filtration rigs up to 1.200 l/min

Flexible Saving Quick

De-watering units for hydraulic systems, standard and ATEX applications Cooling units for hydraulic sytems Temporary oil reservoirs up to 4.500 litres Installed and commissioned by professional engineers Also diesel- and electrically driven hydraulic powerpacks up to 800 kW for Rent

Support

www.hydraurent.com

044_hydra_valveco.indd 1

24-05-12 10:09

van de voorzitter De kar trekken voor veiligheid Onlangs verscheen in het Algemeen Dagblad negatieve berichtgeving over de vermeende toestand van onderhoud in onze Nederlandse industrie. Zoals u van de NVDO gewend bent, reageert onze vereniging niet op dergelijke negatieve publiciteit, vooral niet als het gaat om speculatieve inhoud zoals in het bedoelde artikel. Liever bericht ik u dat alle 1750 leden van de NVDO - die ruim 1200 verschillende bedrijven vertegenwoordigen - juist een enorme bijdrage leveren aan de veiligheid van de Nederlandse industrie, infra- en onroerendgoedsector. Dat doen we bijvoorbeeld door in Nederland de kar te trekken namens de Europese veiligheidscampagne, dit op verzoek van EUOSHA. Eind vorig jaar sloten we de eerste campagne ‘Veilige Werkplek’ af met het Visiedocument dat u gratis kunt downloaden via onze website. Het Visiedocument onderstreept het wezenlijk belang van safe maintenance. Of het nu gaat over veilig werken, de human factor of safety in de keten. Duidelijk is bijvoorbeeld dat bestaande en toekomstige innovaties de techniek nog meer mogelijkheden geven om minder veiligheidskritische activiteiten op locaties uit te voeren. Voor beter onderhoud, meer veiligheid en hogere beschikbaarheid van installaties zijn visie en leiderschap nodig. Allemaal componenten waar de NVDO-leden gezamenlijk zo hard en succesvol aan werken! Naast de voortrekkersrol in de Europese safetycampagne, participeert onze vereni-

ging ook in het veiligheidsprogramma van VNO-NCW ‘Veiligheid Voorop’ waarin de focus ligt op BRZO-bedrijven. Het is nog te vroeg om ten aanzien van dit programma al resultaten te melden. Wel wil ik met u delen dat het actieplan inmiddels is besproken met vertegenwoordigers van de NVDO, VNCI, VNPI, VHCP, Votob, Profion en VOMI. Het onderwerp was komen tot ‘metrics’ (indicatoren). Deze hebben als doel de voortgang op de invulling van het actieplan per bedrijf te kunnen monitoren. Binnenkort vindt een vervolgbespreking plaats. Duidelijk is dat de metrics alleen dienen om informatie te verschaffen en dat het feitelijk gaat om de kwalitatieve slag - hoe zorg je voor de verbetering om tot de aangegeven performance te komendie de bedrijven moeten maken. SZW heeft een project opgestart om tot indicatoren te komen. Dit project is bij RIVM ondergebracht. Doel is om indicatoren te formuleren die de toezichthouders in staat stellen om tot een meer afgewogen positionering van bedrijven te komen en de aanpak daarop af te stemmen. Deze aanpak zal in gezamenlijk verband bij de overige partijen worden ingebracht. Graag spreek ik als uw voorzitter de wens uit dat wij onze succesvolle weg als het gaat om veilig werken, verder met u kunnen verdiepen en vormgeven. Uw suggesties zijn daarbij van harte welkom!

Voor beter onderhoud, meer veiligheid en hogere beschikbaarheid van installaties zijn visie en leiderschap nodig.

Bas P. Kimpel, Voorzitter

MaintNL 05 – 2012 45

045_MB_NVDO-D_Voorzitter.indd 45

24-05-12 13:38

Maintenance in de topsectoren

Topsector Energie ziet rol onderhoud offshore wind De topsector Energie bood onlangs zijn zeven innovatiecontracten aan de Tweede Kamer aan. Boegbeeld Michiel Boersma is tevreden over het resultaat van de denktank die bedrijfsleven, overheid en onderzoeksinstellingen verbindt. Vooral bij offshore wind zal maintenance een grote bijdrage leveren aan de economische expansie van de Nederlandse industrie. David van Baarle

Het inmiddels demissionaire kabinet-Rutte-Verhagen besloot zich in haar economisch beleid op de best presterende sectoren te focussen. De daarvóór (2006-2010) geldende regel, Pieken in de Delta, keek meer naar de sterke punten van de Nederlandse regio’s, maar de minister van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie (EL&I) meende dat met name het onderzoeks- en ontwikkelingsbeleid beter af zou zijn met een sectorgerichte aanpak. Al snel werden de sectoren benoemd en men wist ook al hoe de teams moesten worden samengesteld: een wetenschapper, een topambtenaar en een mkb’er zouden samen met een boegbeeld uit de sector het programma van de topsectoren moeten samenstellen. Van de negen topsectoren die zijn benoemd, heeft een groot aantal raakvlakken met maintenance. Neem de sectoren Water, AgroFood, Life Sciences, Chemie, High Tech Systemen en Materialen en Logistiek. Allemaal zijn ze afhankelijk van goed en vakkundig asset management en onderhoud.

Hagen (TU Delft), Mark Dierix (EL&I) en Fokko Pentinga (Amtech) werden op 22 maart jongstleden de innovatiecontracten door Boersma aangeboden aan minister Verhagen. Met die innovatiecontracten gaan straks de nog samen te stellen Topconsortia voor Kennis en Innovatie (TKI) aan de slag om niet alleen het Nederlandse kennisniveau op het gebied van duurzame energie op te krikken, maar ook om die technologie te laten landen in de samenleving.

Voor de onderhoudsbranche zijn de ontwikkelingen rondom wind op zee zeer interessant. De extreme omstandigheden hebben immers hun weerslag op de windturbines.

Innovatiecontracten Zo ook de topsector Energie, waar Michiel Boersma vorig jaar september het boegbeeldschap overnam van Jeroen van der Veer. Die had samen met het topteam Energie in het rapport ‘Energie in Beweging’ in juni vorig jaar de grote lijnen uitgezet die nu zijn uitgewerkt in concrete innovatiecontracten voor een zevental thema’s. Samen met wetenschapper Tim van der

Het eerste wat Boersma en zijn medeteamleden deden, was focus aanbrengen in de vele manieren om energie op te wekken, te transporteren of te benutten. ‘We zijn ons ervan bewust dat met die focus ook wellicht potentieel interessante manieren van energieopwekking even minder aandacht krijgen, maar we denken toch dat je niet op alle paarden tegelijk kunt wedden’, ver-

klaart Boersma. ‘Daarom beperken we ons nu tot zeven innovatiecontracten.’ De keuzes zijn gevallen op energiebesparing in de gebouwde omgeving, energiebesparing in de industrie, gas, smart grids, wind op zee, solar energy en bio-energie. Niet voor niets sectoren die momenteel al veel aandacht krijgen. Boersma: ‘De overheid is afgestapt van het idee dat je innovatie moet steunen zonder dat daar een concrete marktvraag aan is gekoppeld. Waar voeger werd gekeken welke techniek op gang moet worden geholpen, kijkt men nu waar de industrie in wil investeren en springt men bij waar dat nodig is. Op die manier voorkom je grotendeels dat je in technologie investeert die misschien nooit marktrijp wordt. Het is een vorm van natuurlijke selectie. De industrie draagt dan ook minstens veertig procent bij aan de totale investeringsbehoefte. Projecten die niet levensvatbaar blijken, zullen dan een vroegtijdige dood sterven. Dat klinkt hard, maar dat is beter dan er na jaren subsidie achterkomen dat iets toch niet werkt.’

CO₂-vrij Waarom de keuzes op die zeven segmenten zijn gevallen, wil Boersma graag toelichten. ‘Wellicht is het verstandig eerst het grotere doel te belichten. De komende halve eeuw zal de manier waarop wij met energie omgaan namelijk veranderen. De mondiale energievraag stijgt, energie wordt duurder en dan zitten we ook nog met het probleem van CO₂-emissies door het verbranden van fossiele brandstoffen. Vooral de decarbonisatie van de energievoorziening zal gevolgen hebben voor de keuzes die moeten worden gemaakt. De overheid heeft zich geconformeerd aan de 2020-doelstellingen en technologie die energie bespaart of de CO₂-uitstoot vermindert, onder andere middels duurzame opwekking, krijgt voorrang. We hebben de mate waarin de technieken

46 MaintNL 05 – 2012

046_47_48_MG_NVDO-artikel.indd 46

24-05-12 14:35

bijdragen aan CO₂-uitstootvermindering dan ook zwaar laten meewegen. De keuze voor energiebesparing in de gebouwde omgeving is daar een logische afgeleide van. Niet alleen omdat de gebouwde omgeving een belangrijke bijdrage kan leveren aan de doelstellingen voor broeikasgasreductie, in 2050 streeft men naar 80 tot 95 procent reductie, maar ook omdat Nederland al sterk is in sommige markten voor technische apparaten. Met name op het gebied van verwarming, koeling, ventilatie en warmte- en koudeopslag kan het Nederlandse bedrijfsleven een bijdrage

leveren aan de verduurzaming. Ook voor de industrie geldt dat er nog grote slagen kunnen worden gemaakt op het gebied van energiebesparing. Door ketenintegratie, maar ook door procesinnovatie, bijvoorbeeld in utilities en control, kan de industrie het energieverbruik nog fors inperken. Met name de koppeling van warmte- en elektriciteitopwekking kan voor veel energiegrootverbruikers nog veel rendementsverbetering opleveren.’ Dat gas een plek heeft gekregen in de zeven deelsegmenten, mag geen grote verrassing zijn. Nederland heeft altijd voorop gelopen

en hierin zal wat betreft de Topsector Energie voorlopig geen verandering komen. ‘Hoewel de Nederlandse voorraden afnemen, zijn er nog genoeg kansen voor Nederland om een grote rol te blijven spelen in de mondiale gasmarkt. De conversie van gas naar elektriciteit kan efficiënter en aangezien gas efficiënt kan worden opgeslagen en goedkoop getransporteerd, kan de omzetting van energie in gas ook een interessante ontwikkeling zijn. Ook upstream zullen we nog alle zeilen moeten bijzetten om het gas dat nog in de bodem aanwezig is zo efficiënt mogelijk te kunnen MaintNL 05 – 2012

046_47_48_MG_NVDO-artikel.indd 47

24-05-12 14:35

exploiteren. En daar is enige haast bij geboden aangezien gasproducenten de verplichting aangaan hun infrastructuur af te breken zodra zij hun activiteiten staken. Nu kunnen kleine velden nog worden geëxploiteerd doordat de infrastructuur toch al aanwezig is, dus zullen we ze zoveel mogelijk moeten opsporen en leeghalen.

‘We denken er zelfs aan om operations en maintenance bases in te richten in Nederlandse havens zoals in het Deense Esbjerg ook gebeurt.’ Ondanks dat het best snel gaat met duurzame energiebronnen, zullen we de komende vijftig jaar nog aardgas nodig hebben als transitiebrandstof. Het is in ieder geval een schoner alternatief voor kolencentrales, maar ook binnenvaartschepen zouden veel schoner worden als ze varen op LNG in plaats van op zware stookolie. Helemaal als een deel van dat gas uit natuurlijke afvalproducten wordt geproduceerd. Een deel van het onderzoek zal zich dan ook concentreren op de productie en het transport van groen gas.’

Maintenance base Voor de onderhoudsbranche zijn de ontwikkelingen rondom wind op zee zeer interessant. De extreme omstandigheden hebben immers hun weerslag op de windturbines.

‘Wat betreft de turbinetechnologie heeft Nederland niet zoveel meer in de melk te brokkelen, maar een aantal Nederlandse bedrijven heeft zich gespecialiseerd in de fundatie van windmolens op zee en krijgt daarmee wereldwijd orders. Hetzelfde geldt voor de kennis over installatie van en het onderhoud aan de molens. Er worden speciale schepen ontwikkeld die complete molens kunnen vervoeren of die beter kunnen omgaan met hoge golfslag. Daarnaast zal worden geïnvesteerd in onderzoek naar het meten, monitoren en voorspellen van slijtage van componenten om gepland onderhoud te doen, en ongepland onderhoud zo veel mogelijk te vermijden. Nog beter is om componenten zo te ontwikkelen dat ze minder hard slijten zodat er minder onderhoud nodig is. Ook dat is in het programma meegenomen. Of wat te denken van het toevoegen van reserveonderdelen die op afstand kunnen worden ingeschakeld? We denken er zelfs aan om operations en maintenance bases in te richten in Nederlandse havens zoals in het Deense Esbjerg ook gebeurt.’ Voor zonne-energie geldt eigenlijk hetzelfde als voor de offshore windtechnologie. Hoewel in Nederland niet heel veel zonnepanelen zullen worden gemaakt, leveren we wel de technologie die het mogelijk maakt die panelen te bouwen.

Clustering Het grootste deel van de beschikbare fondsen gaat naar de ontwikkeling van bioenergie. ‘De biobased economy is een thema dat dwars door meerdere topsectoren heenloopt. Zowel AgroFood als de chemie en dus ook de topsector die ik verte-

genwoordig zijn zeer geïnteresseerd in het benutten van biologische grondstoffen voor de productie van chemicaliën, groene materialen en brandstoffen. Dan heb ik het niet alleen over bijstoken van biomassa, maar ook het volledig ontrafelen en weer opbouwen van de bouwstenen. Met name de tweede generatie biomassa, die niet concurreert met de voedselketen, is een interessante ontwikkeling waar Nederlandse bedrijven en onderzoeksinstituten al veel kennis over hebben opgebouwd. Er was al veel onderzoek op dit gebied gaande, maar dat was nog erg gefragmenteerd. In het TKI cluster je al dat onderzoek en geef je het een richting. Het feit dat er al veel onderzoek op dit vlak bestaat en ook commerciële bedrijven er fors in investeren, maakt het voor de overheid interessant om waar nodig bij te springen. Het grootste deel van de financiering komt van de industrie en onderzoek dat echt nog in de kinderschoenen staat, krijgt een duwtje in de rug van de overheid.’

Focus Boersma kiest er bewust voor om de innovatiecontracten voor de smart grids tot het laatste te bewaren. ‘De netten worden uiteindelijk het cement tussen de verschillende energie-thema’s die we hebben benoemd. Hun succes hangt nauw samen met de ontwikkelingen rondom distributie van energie. Hoe beter vraag en aanbod van energie op elkaar kan worden afgestemd, hoe minder energie verloren gaat. De toekomstige netten krijgen meer intelligentie en zorgen ervoor dat energie op de juiste tijd op de juiste bestemming komt op de meest economische wijze. Zo’n autonoom denkend net moet wel stabiel zijn en daarbij komt veel ICT kijken. Ook toestandbewaking helpt daarbij en daarvoor zullen nieuwe sensoren moeten worden ontwikkeld.’ Boersma is er zich van bewust dat een aantal technieken buiten de boot valt. ‘Dat wil niet zeggen dat die technieken minder belangrijk zijn, maar we willen zoveel mogelijk focus aanbrengen. We denken nu in ieder geval de deelsectoren te hebben benoemd die op korte termijn economisch en ecologisch de meeste slagkracht hebben. Als straks de Top Kennis Instituten zijn ingericht, trekt de gouden driehoek van onderzoek, overheid en bedrijfsleven gezamenlijk op om een duurzame, dus CO₂neutrale, energieproductie ook daadwerkelijk mogelijk te maken.’ n

48 MaintNL 05 – 2012

046_47_48_MG_NVDO-artikel.indd 48

24-05-12 14:35

cursussen Kennis is onze kracht! Inschrijven kan eenvoudig via de Maintenance Academy op www.nvdo.nl

Komende NVDO Cursussen Locatie: NVDO Verenigingsgebouw, Houten 13 en 14 juni Prestatiebestekken en Prestatiecontracten voor Gebouwenonderhoud Na het volgen van de tweedaagse cursus Prestatiebestekken en Prestatiecontracten voor Gebouwenonderhoud, is de cursist in staat strategisch en beleidsmatig de statusbepaling van vastgoed in kaart te brengen. Hij leert ‘de kunst’ van uitbesteden van beleid en contractvorm tot en met evaluatie. Prestatiebestekken zijn opgesteld om de toeleverancier beter inzicht te geven in de wensen van de klant. Tevens wordt het uitgevoerde werk hiermee gevolgd. Wat is nu een prestatiebestek en wat is het niet. ‘Een prestatiebestek is een contract waarin de opdrachtgever voor een uit te voeren werk met behulp van zogenaamde prestatieeisen de gewenste situatie (output) beschrijft. Het bestek geeft niet aan wat, hoe of hoe vaak iets moet gebeuren. De aannemer bepaalt zelf de noodzakelijke activiteiten en de hoeveelheden van benodigd materiaal om de gewenste situatie te bereiken of te behouden.’ Prestatiebestekken zijn relatief nieuw en ze vragen om een andere benadering dan het werken met traditionele bestekken. U leert er alles over tijdens deze tweedaagse cursus.

31 mei, 1 juni en terugkomdag op 20 juni Trillingsanalyse; Het praktisch profijt van trillinganalyse Om de kosten voor onderhoud naar beneden bij te stellen, storingen voorspelbaar te maken en het onderhoud beheersbaar, meten technische diensten steeds vaker de trillingen van hun machines. Soms gebeurt dit in eigen beheer maar vaak wordt trillingsanalyse ook uitbesteed. Het is wenselijk dat de rapportages die op het bureau komen inzicht geven in de staat waarin de machines verkeren en of er praktische interventies nodig zijn. De NVDO-cursus trillingsanalyse is een praktische training om machinefouten uit trillingen te halen. Dat zijn onder andere: uitlijning lagerschade, uitlijning, onbalans, tandschade, resonanties, spelingen, smeerproblemen en elektrische fouten. Omdat dit soort fouten buitenissige machinetrillingen veroorzaken, hebben ze rechtstreeks een negatieve invloed op de standtijd en het energieverbruik. Als storingen middels trillingsanalyse vroegtijdig worden onderkend, is er minder productieverlies en gevolgschade. In plaats van dat storingen de regie voeren, doet u zelf de planning! Tijdens de cursus worden technische fenomenen uitgelegd die onontbeerlijk zijn om het ontstaan van trillingen in machines te begrijpen. Wat is bijvoorbeeld onbalans, fase en centrifugaalkracht nu precies? Resonantie eigen frequenties en kinetische energie? Wat zegt de RMS-waarde en wat de snelheid of versnelling in een trilling? Al deze fenomenen worden met talrijke praktijkcases verhelderd.

17 september Storingsanalyse, maar dan anders! 27 juni Bouwbesluit Het Bouwbesluit bevat bouwtechnische voorschriften op het gebied van veiligheid, gezondheid, bruikbaarheid, energiezuinigheid en milieu. Dit zijn voorschriften die de minimaal noodzakelijke kwaliteit van bouwwerken waarborgen. Het Bouwbesluit van 2003 is, samen met de daarbij behorende ministeriële regeling, het Gebruiksbesluit, enkele voorschriften uit de gemeentelijke bouwverordeningen en het Besluit aanvullende regels veiligheid wegtunnels, vervangen door één Bouwbesluit. Na het volgen van de cursus ‘Bouwbesluit’ is de cursist in staat de nieuwe en aangepaste regelgeving in het Bouwbesluit direct toe te passen. Deze cursus is voor iedereen die zich bezighoudt met brandveiligheid en al werkzaam is met oude Gebruiksbesluit. Dit zijn bijvoorbeeld inspecteurs van onroerend goed en ervaren medewerkers technische dienst, maar de cursus is ook zeer geschikt voor beheerders van grote complexen en hoofden facility management (kantoren, onderwijs en ziekenhuizen).

De NVDO-cursus ‘Storingsanalyse, maar dan anders!’ biedt deelnemers een complete aanpak voor het effectief en efficiënt oplossen van storingen. In één dag wordt geleerd: • Hoe een samenloop van omstandigheden of vaag probleem kan worden verduidelijkt tot een kernachtige omschrijving van storingsmelding(en) • H oe alle informatie over een storing nauwkeurig beschreven kan worden, zodanig dat onderscheid wordt gemaakt tussen geruchten en feiten • Hoe op een zo efficiënt mogelijke wijze de oorzaak van de storing kan worden bepaald • Hoe de juiste maatregelen kunnen worden gekozen • Hoe de samenwerking en de communicatie tussen de (interne) klant en de ‘storingsoplosser’ kan worden verbeterd, denk bijvoorbeeld aan de relatie tussen TD en Productie Resultaat: storingen worden sneller en definitief opgelost. Door betere samenwerking ontstaat een hogere beschikbaarheid van productie-installaties met lagere onderhoudskosten tot gevolg.

MaintNL 05 - 2012

049_MK_NVDO_cursussen.indd 49

24-05-12 13:39

Maintenance Academy

Klantgericht onderhoud in de veranderende omgeving De nucleaire industrie zou geen energie kunnen produceren zonder verrijkt uranium. Urenco produceert verrijkt uranium door uraniumgas te centrifugeren in ultra hogesnelheidscentrifuges. Stilstand van de productie is geen optie, het bedrijf moet aan haar leveringsverplichtingen voldoen. Daarom produceert men vierentwintig uur per dag, zeven dagen in de week. David van Baarle

Freek Hakvoort is als Head of Technical Services algemeen verantwoordelijk voor alle technische afdelingen binnen de Almelo-vestiging. Als Global Process Owner (GPO) is hij bovendien verantwoordelijk voor de inrichting van het bedrijfsproces Maintenance van alle verrijkingsfabrieken van Urenco. Behalve in Almelo vind je verrijkingssites in Duitsland, Engeland en de Verenigde Staten. ‘Alle vestigingen zijn samen bezig geweest met het in lijn brengen van alle bedrijfsprocessen en met het implementeren van de best practice’, zegt Hakvoort. ‘Daartoe zijn alle bedrijfsprocessen gedocumenteerd en ingebracht in een managementsysteem. Bovendien is voor ieder bedrijfsproces een GPO benoemd. Momenteel zijn we bezig met het bijsturen van de implementatie van de processen en de bijhorende organisatiestructuur op de diverse sites.’

Stilstand is achteruitgang In zijn rol als GPO Maintenance overlegt Hakvoort met zijn collega GPO’s om de interface tussen de diverse bedrijfsprocessen af te stemmen. ‘Denk aan het centraal inkoopproces van reserveonderdelen voor alle sites, de werkorderprocesbeheersing die we samen met operations uitvoeren en het definiëren van maintenancekosten. In het maintenanceproces zijn deze interfaces zichtbaar door het bedrijfsproces tot op

activiteitenniveau in beeld te brengen. Gezien vanuit het perspectief van maintenance is continu verbeteren noodzakelijk omdat onze nieuwe installaties complexer worden, we steeds verder automatiseren en meer informatie verkrijgen uit onze systemen om deze te kunnen managen. Ook het veilig managen van diverse netwerken zoals het plant control systeem vraagt om meer kennis. De klant, operations, vraagt om betrouwbare en beschikbare installaties. Betrouwbaarheid en beschikbaarheid zijn gedefinieerde KPI’s voor maintenance en om deze te garanderen dient maintenance proactief te opereren in een dynamische omgeving. Stilstand is absoluut achteruitgang.’

Competenties Als GPO deelt Hakvoort zijn visie met de Local Process Owner (LPO) Maintenance van de diverse zusterbedrijven en samen wordt het bedrijfsproces Maintenance continu geëvalueerd en verbeterd. De LPO’s zijn er verantwoordelijk voor dat het maintenanceproces voor hun bedrijf wordt uitgerold en nageleefd. Ze worden daarbij ondersteund door Business Proces Leaders (BPL). Dit zijn de procesuitvoerders. In de praktijk komt het erop neer dat de afdelingsmanager Maintenance de LPO-rol invult en de teamleaders van de diverse maintenancesectoren, zoals Electric en

Mechanical, de BPL-rol. Iedere sector kent diverse technische specialisten die een Subject Matter Expert (SME)-rol invullen. Deze specialisten worden ingezet om hun ervaring te delen met collega’s bij zusterbedrijven en uiteraard ook met de designgroup van Urenco. Deze groep is verantwoordelijk voor het ontwerp van nieuwe fabrieken en wil graag input krijgen om betrouwbare gestandaardiseerde installaties te kunnen ontwerpen. Voor de technicus die de SME-rol invult, betekent dit dat hij meer competenties moet bezitten dan alleen technische kennis en vaardigheden.

‘Het succes is mede te danken aan het hoge opleidingsniveau van de medewerkers.’ Maintenanceproces Op hoofdlijnen start het maintenanceproces met maintenance asset data. In dat subproces wordt het importeren, controleren en onderhouden van tekeningen en het uploaden van data in SAP aangegeven. De input komt van de afdeling Acceptance & Commissioning, die ervoor zorgt dat nieuw opgeleverde installaties voldoen aan de gestelde specificaties en worden overgedragen aan de organisatie, inclusief documentatie zoals tekeningen, beschrijvingen et cetera. Kenmerkend is dat de output van het commissioningproces de input is van het maintenanceproces. Het Urenco maintenanceprincipe is gebaseerd op preventief onderhoud. Voor kritische installaties stellen gecertificeerde medewerkers van diverse afdelingen aan de hand van de Reliability Centred Maintenance (RCM2)-filosofie een mainte-

50 MaintNL 05 – 2012

050_51_MD_NVDO-academy.indd 50

24-05-12 13:39

Urenco produceert verrijkt uranium door uraniumgas te centrifugeren in ultra hogesnelheidscentrifuges. Stilstand is hierbij geen optie.

nanceplan op. Iedere vestiging heeft daarvoor een aparte Reliability Group waarin maintenance engineers in de rol van RCMfacilitator deze activiteiten opstarten. Verder wordt al het onderhoud gepland voordat het wordt uitgevoerd. Het proces sluit met het uitvoeren van analyses om de onderhoudsplannen en -activiteiten te optimaliseren.

mede te danken aan het hoge opleidingsniveau van de medewerkers. Dit model staat nog steeds als de basis van het alignementproces binnen de Urenco-organisatie. Als slagroom op de taart behaalde onze Almelose vestiging in 2011 de vierde plaats in een landelijk georganiseerd medewerkerstevredenheidsonderzoek. Voor een industriële organisatie is dat een zeer goed resultaat.’

‘Bedrijven moeten van traditioneel hiërarchisch leiderschap naar resultaatgericht leiderschap.’

Transformatie

Hakvoort: ‘Bij Urenco in Almelo hebben we dit proces in 2002 opgestart en we mogen zeggen dat we succesvol zijn. Er is een doordacht en goed gedocumenteerd maintenanceproces uitgekomen dat klantgeoriënteerd is en uitstekende prestaties haalt. Dat succes is

Dit alles klinkt mooi, maar de praktijk leert dat het uitrollen van een gealigned proces en de bijbehorende organisatiestructuur bij zusterbedrijven toch weerbarstiger is dan je zou denken. Hakvoort: ‘Voor Almelo betrof het minimale wijzigingen, maar voor enkele andere vestigingen blijkt het een ware cultuurschok. Immers, het proces is leidend en niet de functionele organisatie. De bedrijven moeten dus van traditioneel hiërarchisch leiderschap naar resultaatgericht leiderschap waarin het resultaat door de klant wordt gedefinieerd. Dat heeft veel impact op de dagelijkse praktijk.’

Om de transformatie in de vestigingen verder te begeleiden en de juiste mindset te genereren, worden momenteel periodiek presentaties, workshops en peer reviews gehouden. Hierin worden procesresultaten gepresenteerd, gebaseerd op performance indicators. ‘Een dergelijk veranderingsproces heeft een grote impact en er kunnen conflicten ontstaan tussen de procesorganisatie en de functionele organisatie. Dat is op zich niet erg: indien er geen conflicten zouden ontstaan dan evolueert het transformatieproces niet, of heel erg langzaam.’ Voor Hakvoort is het duidelijk dat klantgerichtheid zeer belangrijk is en een bedrijf als service provider dynamisch georiënteerd moet zijn om een maximaal rendement te kunnen blijven behalen. Het devies is dus: ‘Sturen op gedefinieerde resultaten en de uitkomsten periodiek presenteren en evalueren.’ Meer weten? Op 12 en 13 september organiseert de NVDO in Houten de tweedaagse training Preventief Denken. Meer informatie is te vinden op www.nvdo.nl n MaintNL 05– 2012

050_51_MD_NVDO-academy.indd 51

24-05-12 13:39

Arbeid en onderhoud

‘Techniekjuf ’ prikkelt basisschoolleerlingen De werkgelegenheid in de technische branche krimpt per jaar met 1,9 procent. Dit gegeven leidt echter niet tot een overschot aan technisch personeel. Veel ouderen zullen in de loop van de tijd de arbeidsmarkt verlaten, terwijl er steeds minder jongeren bijkomen. Op de langere termijn wordt het tekort op bepaalde kernfuncties nijpend, verwacht de NVDO. Volgens het CBS neemt onze beroepsbevolking tot 2040 met bijna een miljoen af. Ingrid Rompa Platform Bètatechniek speelt sinds 2004 in op de verwachte tekorten aan bètatechnici en afgestudeerde hbo’ers en wo’ers. ‘Ons platform is destijds opgericht door de overheid omdat toen al duidelijk was dat er gebrek is aan bètatechnische mensen die onze Nederlandse kenniseconomie een stapje verder kunnen helpen’, vertelt programmamanager Fabienne Hendricks. ‘In de jaren ervoor waren er wel allerlei initiatieven, maar deze waren vaak kleinschalig van aard of op een klein onderdeel gericht. En het tekort was er nog steeds.’

Vieze handen De organisatie probeert met gerichte programma’s het bètatechnisch onderwijs aantrekkelijker te maken; van basisonderwijs tot hoger onderwijs. ‘Daarbij wordt de relatie naar de arbeidsmarkt ook niet vergeten’, licht Hendricks toe. ‘We hopen hiermee meer jongeren te interesseren voor deze opleidingen. Bètatechniek had namelijk een slecht imago. Jongeren dachten in het algemeen dat ze er vieze handen van zouden krijgen en dat het moeilijk is. Meisjes dachten bovendien dat het iets voor jongens is.’ De jeugd wist ook niet precies wat ze met een technische opleiding konden doen. ‘De beroepsbeelden waren niet aanwezig, dus daar zijn we aan gaan werken. Dat betekent dat we laten zien hoe leuk, interessant of maatschappelijk relevant bètatechniek in de praktijk kan zijn, en dat het heel veel

mogelijkheden voor banen kan opleveren; van hoog tot laag niveau en voor elk wat wils. Uit onderzoek bleek bovendien dat die jongeren juist veel talenten hadden, ook op het gebied van bètatechniek.’ De doelstelling van het platform was vijftien procent meer afgestudeerde bètatechnici in 2010. ‘Dat doel hebben we gehaald’, knikt Hendricks, ‘maar wel pas in 2011. Universiteiten wisten daarin vrij snel een stap te maken, de hogescholen volgden een stukje later maar ook die hebben het gehaald. Op de middelbare scholen zagen we dat heel veel leerlingen op de havo en het vwo voor een Natuurprofiel kozen, het bètavakkenpakket. Een belangrijk onderdeel van ons platform is het bouwen aan stevige netwerken, waardoor scholen, universiteiten en ROC’s onderling zijn gaan samenwerken.’

School aan zet De overheid vindt het voor de periode van 2011 tot 2016 van groot belang dat de aandacht voor bètatechniek wordt voortgezet, vertelt Hendricks. ‘Ook om de resultaten van de afgelopen jaren te behouden en te vergroten. Juist in deze tijd van economische crisis.’ In maart van dit jaar is voor de middelbare - en basisscholen het programma ‘School aan zet’ van start gegaan. Als programmamanager is Hendricks verantwoordelijk voor het totale programma. In ‘School aan zet’ komen diverse thema’s aan de orde waaronder ‘Excellentie en

hoogbegaafdheid’, ‘Professionaliseren in omgaan met verschillen in de klas’ en Bètatechniek. ‘Veel scholen kiezen voor een combinatie. De meerwaarde is juist dat je het goed bij elkaar kunt brengen. Dat kun je het beste doen door het in één programma te verweven.’ Het platform ontvangt subsidie van het Rijk om de diverse programma’s uit te voeren. De afgelopen jaren hebben 2530 basisscholen gewerkt aan het thema bètatechniek. ‘In de eerste lichting van ‘School aan zet’ hebben zich 1100 basisscholen gemeld. Hiervan gaat bijna de helft op korte termijn wederom aan de slag met bètatechniek.’ De eerste stap is samen met de scholen bekijken wat zij - op schoolniveau, in de klas, met de docenten - moeten doen om bètatechniek daadwerkelijk een plekje te geven. Daarbij wordt gekeken naar de eigen ambities van de school. ‘Dat doen we samen met experts. In totaal zijn er vier contactmomenten met de scholen. We bieden een stukje hulp en we denken mee, maar we nemen het niet over; ze moeten het uiteindelijk zelf doen. We zien onszelf als een deskundige en soms ook kritische vriend die de school van advies kan voorzien.’

‘Een belangrijk onderdeel van ons platform is het bouwen aan stevige netwerken, waardoor scholen, universiteiten en ROC’s onderling zijn gaan samenwerken.’ Het programma duurt in totaal drie jaar. ‘De scholen kunnen, als ze willen, meedoen aan een aantal activiteiten. Dat is onder meer gericht op het opleiden van docenten,

52 MaintNL 05 – 2012

052_53_55_MI_NVDO-artikel.indd 52

24-05-12 13:40

Sommige basisscholen geven techniekles. In de werkplaats wordt onder meer gekookt, gesoldeerd, metaal en hout bewerkt, gemetseld, tandpasta gemaakt en proefjes gedaan. kennisuitwisseling tussen scholen, of kennisuitwisseling tussen scholen en bedrijven. Voor de middelbare scholen werken we samen met bedrijven die zijn aangesloten bij het Jongeren en Technologie Netwerk Nederland, Jet-Net. Dat zijn bedrijven zoals Shell, DSM en KPN, maar bijvoorbeeld ook Wetsus. TechNet doet dat met vmbo-scholen. Zij werken samen met veel mkb-bedrijven.’ Voor het primair onderwijs wordt ook iets opgezet, vertelt Hendricks. ‘We maken nu een rondje langs bedrijven om te kijken of zij iets voor de basisscholen kunnen betekenen. Vanuit scholen is er namelijk vraag naar contact met het bedrijfsleven, juist omdat het bedrijfsleven een waardevolle bijdrage kan leveren om techniek in de klas vanuit de praktijk invulling te geven. We zijn dus op zoek naar bedrijven die met basisscholen zouden willen werken en ze handvatten willen aanreiken. Samen met hen proberen we de scholen te begeleiden in het realiseren van hun eigen ambities.’

Techniek op de basisschool De Protestants Christelijke basisschool De Klokbeker in Ermelo is een van de scholen die bètatechniek heeft opgenomen in de leerstof. Er is enkele jaren geleden zelfs een technieklokaal ingericht en een onderwijsassistente aangesteld. Per groep wordt gemiddeld tien à vijftien uur per jaar in dit lokaal doorgebracht. ‘Techniek is voor kinderen niet meer vanzelfsprekend’, vertelt directeur Andre Guijs. ‘Wij brengen techniek en technische beroepen op een leuke manier onder de aandacht, omdat we dat heel belangrijk vinden.’ Het beeld van techniek én van het vmbo is veel negatiever dan vroeger, meent Guijs. ‘Wie niet kan leren, gaat ‘maar’ naar het vmbo. Vroeger ging je naar de lts en werd je timmerman. Dat was toen heel gewoon. Een van de oorzaken is het feit dat kinderen niet meer in aanraking komen met technische beroepen. Veel bedrijven zijn verhuisd naar de stadsrand. Kinderen zien ze niet meer.’ Ook thuis is techniek veelal geen hot item, stelt Guijs. ‘Veel ouders vinden techniek

eng, maar als team zien we dat de kinderen techniek ontzettend leuk vinden; ook de slimme kinderen. En daar willen we wat mee doen.’

Geïntegreerd Het onderwijsconcept op de school is een mix van Dalton- en circuitonderwijs. Er wordt gewerkt met dagen weektaken. Het vak techniek is helemaal geïntegreerd in het onderwijs op De Klokbeker. De lessen staan ingeroosterd voor elk kind. ‘Maar ondanks het feit dat we als team techniek heel belangrijk vinden, hebben we besloten dat het geen extra taak voor de groepsleerkrachten moest worden. We hebben het daarom benoemd als specialisatie en een specialiste op dit gebied aangesteld; onderwijsassistente Gerlinda Verburg. De school betaalt haar uit de formatie, maar heeft bijvoorbeeld geen conciërge.’ De ‘techniekjuf’ heeft pedagogische kwaliteiten, maar ze is ook technisch en ze heeft organisatietalent. ‘Reguliere leerkrachten hebben daar veel profijt van’, meent de MaintNL 05 – 2012

052_53_55_MI_NVDO-artikel.indd 53

24-05-12 13:40

Kansen door versobering 1 november 2012 • Drijvend Paviljoen • Rotterdam Reacties deelnemers 2011 “Leuke verhalen! Mooi veel perspectieven op het vak” “Prima sprekers en inhoud” “Goed gevarieerd, boeiend, leuke discussies”

ovember Reserveer 1 n enda ag alvast in uw

Ga voor de aanwezige branches in 2011 naar www.i-maintain.nl/infra INITIATIEFNEMERS

Investeringen in infrastructuur nemen af. Er is minder geld voor bouwen en minder geld voor behouden. Maar is dat erg? Een veranderende markt biedt ook mogelijkheden om zelf te veranderen. De versobering van de inframarkt biedt kansen! Tijdens iMaintain INFRA op 1 november 2012 wordt samen met het publiek via lezingen en discussie gezocht naar die kansen. Industrielinqs stelt samen met de NVDO Sectie Infra een programma samen waarbij de hele waardeketen, van opdrachtgever tot en met instandhouder, wordt belicht. Het netwerk van sprekers en bezoekers zorgt daarbij voor nieuwe inzichten en vervolgacties. U maakt die discussie compleet! Reserveer daarom 1 november in uw agenda. ’s Avonds wordt alweer voor de derde keer het infra-projectteam van het jaar verkozen. Uit een aantal genomineerde teams wordt die groep mensen gekozen, die overall het best scoort op de toetsingscriteria van een vakkundige jury. U kunt zelf ook een team nomineren. Neem daarvoor contact op met de NVDO via info@nvdo.nl

Kijk op www.i-maintain.nl/infra voor meer informatie. MEER INFORMATIE OVER LOGISTIEK, INHOUD EN/OF SPONSORING Congresinformatie: Kiki Nelson • 020-3122791• kiki@industrielinqs.nl Sponsorinformatie: Anouk Bouwmeester • 020-3122797 • anouk@industrielinqs.nl

054_INFRA_A4.indd 2

22-05-12 15:30

Basisschool De Klokbeker heeft sinds november 2005 een volwaardige werkplaats. Voor het vullen van de ruimte met techniek zijn destijds sponsoren gezocht én gevonden. directeur. ‘Wanneer zij met een deel van de groep in het technieklokaal bezig is, kan de groepsleerkracht met de overige leerlingen de diepte in.’

‘Groep 8 is te laat. Dan hebben veel kinderen hun keuze voor een middelbare school al gemaakt. Je moet veel eerder interesse kweken. Kinderen zijn daar al heel serieus in.’ Excursie De Klokbeker brengt techniek op verschillende manieren onder de aandacht. ‘Alle groepen gaan jaarlijks op excursie naar een bedrijf in de omgeving’, licht Guijs toe. ‘De ervaring die ik vroeger opdeed in het dagelijks leven, probeer ik de leerlingen nu aan te bieden via school.’ De bedrijfsbezoeken beginnen al op jonge leeftijd. ‘Groep 8 is te laat. Dan hebben veel kinderen hun keuze voor een middelbare school al gemaakt. Je moet veel eerder interesse kweken.

Kinderen zijn daar al heel serieus in.’ Het beeld van een bedrijfstak wordt door de excursies regelmatig positief bijgesteld. ‘De leerlingen associeerden een bekabelingbedrijf van te voren met vieze handen en onder de grond werken. Daar aangekomen maakten ze ook kennis met veel mannen in pak, waaronder een projectmanager.’

Techniekwerkplaats De stoere techniekwerkplaats - de eerste in zijn soort in Nederland - is in 2005 speciaal voor dit doel gebouwd. Sinds november van dat jaar wordt er gebruik van gemaakt. Voor het vullen van de ruimte met techniek zijn destijds sponsoren gezocht én gevonden. Guijs: ‘Ik heb bedrijven benaderd die vmboscholen en ROC’s ondersteunen, en heb gezegd dat ik hun initiatief bewonder maar dat het te laat is. Op de basisschool wordt de keuze voor techniek gemaakt. Bij een tekort aan technisch personeel, moet je dus bij ons beginnen.’ Die benadering werkte heel goed, knikt Guijs. In totaal inclusief laboratorium - haalde hij 45.000 euro op. Het technieklokaal moest de uitstraling hebben van een onderzoekcentrum voor de ruimtevaart. De muren zijn blauw geschil-

derd en er is gekozen voor veel chroom en aluminium. Het commandocentrum, zoals het lokaal door de leerlingen wordt genoemd, is onder meer uitgerust met een kolomboormachine, een figuurzaagmachine, draaibanken, een werkbank, techniektorens, en een kookeiland met een professionele afzuiginstallatie. Sinds 2011 maakt ook een laboratorium deel uit van de werkplaats. ‘Aan het eind van groep 8 heeft elk kind circa tachtig à honderd verschillende technieklessen gehad’, vertelt Guijs. ‘Zowel kleuters als kinderen uit groep 8, en zowel hoogbegaafde als minder begaafde kinderen. Ieder kind werkt met materialen en gereedschappen die bij hem of haar passen.’ In de werkplaats wordt onder meer gekookt, gesoldeerd, metaal en hout bewerkt, gemetseld, tandpasta gemaakt en proefjes gedaan. In het laboratorium vinden vooral scheikundige onderzoekjes plaats. ‘De leerlingen vinden het hartstikke leuk om te doen. Ze kijken er echt naar uit wanneer techniek of lab op het rooster staat.’ Voor meer informatie www.klokbeker.com, www.platformbetatechniek.nl of www.schoolaanzet.nl n MaintNL 05 – 2012

052_53_55_MI_NVDO-artikel.indd 55

24-05-12 13:40

Ieder zijn vak

‘Er valt altijd wel iets te verbeteren’ Diep de techniek induiken, veelvuldig overleg met onder meer leveranciers en het hoofd breken over oplossingen. ‘Ach ja, je blijft een fietsenmaker, toch? Dat is het mooie aan dit vak; er valt altijd wel iets te verbeteren’, zegt Tjebbe Schmit Jongbloed. Hij is reliability engineer bij AkzoNobel. Teus Molenaar Lang geleden streek AkzoNobel neer in Delfzijl. Vooral vanwege de zoutwinning. In de loop der jaren heeft de onderneming een aantal fabrieken afgestoten, maar die staan natuurlijk nog wel op het Groningse terrein. Van de tien bedrijven ‘binnen het hek’ zijn er drie volledig van AkzoNobel, twee binnen een joint venture met een ander bedrijf, en met de andere vijf heeft de firma helemaal geen banden meer. In september 2006 heeft het chemieconcern een nieuwe chloorfabriek in gebruik genomen en een chloorverwerkende fabriek gebouwd. Voorheen vond deze chloorverwerking plaats in een fabriek te Hengelo. Tegen het chloortransport per rail liep de milieubeweging al jaren te hoop. Jaarlijks ging er zo’n 50.000 tot 60.000 ton chloor per trein naar Delfzijl. Met de bouw van de fabrieken is dat transport opgehouden. In Delfzijl staan een chloorfabriek en een monochloorazijnzuur (MCA)-fabriek. Schmit Jongbloed is als reliability engineer verantwoordelijk voor de MCA-fabriek. Hij heeft een collega die hetzelfde doet voor de chloorfabriek. Het spreekt voor zich dat die twee regelmatig overleg hebben met elkaar om ideeën uit te wisselen.

Gouden tijd Techniek is Schmit Jongbloed met de paplepel ingegoten. Zijn vader had een technische functie bij Shell. Toen pa naar Venezuela moest voor zijn werk, is hij meegegaan. Van zijn veertiende tot zijn achttiende woonde en leerde hij in dit ZuidAmerikaans land. ‘Een gouden tijd’, zegt hij daar nu over.

Eenmaal terug heeft hij zijn vwo afgemaakt en werktuigbouwkunde gestudeerd aan de Technische Universiteit in Enschede (tegenwoordig Universiteit Twente ). De afstudeerrichting ontwerpen constructieleer gaf al een beetje zijn belangstelling voor maintenance weer. Hoewel hij daar nooit expliciet voor heeft gekozen. Het bedenken van eenvoudige oplossingen voor complexe vraagstukken heeft hem in de techniek altijd aangetrokken. ‘Eigenlijk voel ik me nog steeds een fietsenmaker’, grapt hij.

‘Ik ben een verhalenverteller.’ Na een aantal technische functies, veelal in het onderhoud bij diverse bedrijven, is Schmit Jongbloed in 2000 als gedetacheerde terechtgekomen bij AkzoNobel in Delfzijl. Destijds, zo vertelt hij, had de onderneming een eigen technische dienst en was zij bezig een maintenanceafdeling in te richten. ‘Als onderhoud onderdeel blijft van de TD dan sneeuwt er altijd wel iets onder, dan worden te veel zaken doorgeschoven naar de toekomst. Een eigen maintenancegroep heeft de focus en de tijd om dingen af te handelen.’

Lijsten digitaliseren Hij vertelt ook nog eens handig te zijn met de computer. Iets wat jaren geleden nog een uitzondering was. ‘Wij - ik deed dat samen met een collega - konden diverse, vaak handgeschreven lijsten van een fabriek digitaliseren. Dan kreeg je vrij een-

voudig een overzicht van bijvoorbeeld alle leidingen, tot welke druk die toereikend zijn, welke temperaturen erbij hoorden, en dergelijke. Voor het opzetten van onderhoudsvoorschriften konden wij putten uit reeksen handleidingen die de installatiebedrijven hadden achtergelaten, uit gesprekken met mensen van de TD en uit eigen waarneming. In de loop der jaren is er veel veranderd aan de fabrieken, en dat werd dan meteen zichtbaar in de lijsten die wij opstelden. Het is tenslotte van het allergrootste belang om alle gegevens van de fabriek goed te hebben, want op grond daarvan neem je beslissingen. Een hoge integriteitswaarde is belangrijk. Zo hebben we alles in kaart gebracht.’ Schmit Jongbloed heeft ook het archief in het leven geroepen, zodat (vooral digitaal) bekend is welke assets er zijn, wat de onderhoudsstatus is, et cetera. Hij houdt dit nog steeds bij. Toen AkzoNobel het onderhoud en de technische dienst overdeed aan Stork is hij meegegaan naar de nieuwe werkgever. Maar het werk bleef hetzelfde. Toen Siemens de nieuwe MCA-fabriek had opgeleverd, liet het bedrijf wanden vol met groene onderhoudshandleidingen achter. Talloze ordners met waardevolle informatie. Maar, zoals dat gaat met handleidingen: meestal staan die ergens te verstoffen. Dat wilde AkzoNobel niet. Schmit Jongbloed is aan het werk gegaan om al die papieren documenten te archiveren en toegankelijk te maken.

Een soort verbeteraar Zo kwam hij erachter dat de branddeuren jaarlijks moeten worden gecontroleerd. En dat die controle dient te gebeuren door een gecertificeerd bedrijf. ‘Dan ga je op zoek naar zo’n controleur en dan zorg je dat geborgd is dat er jaarlijks een kritische blik op de branddeuren wordt geworpen’, ver-

56 MaintNL 05 – 2012

056_57_58_MP_NVDO-artikel.indd 56

24-05-12 15:33

FOTO’S: JAN KANNING

Tjebbe Schmit Jongbloed: ‘Eigenlijk zorg ik ervoor dat de fabriek steeds beter gaat draaien. Ik ben een soort verbeteraar.’

telt hij. ‘En dat geldt ook voor de liften, de riolering, de bliksemafleidingsystemen. Bij al die zaken moet je je afvragen of het onderhoud en de controles daarop goed zijn geborgd. Daar ben ik mee aan de slag gegaan; en die projecten lopen nu allemaal.’ Om het onderhoud voor de chloorfabrieken van correctief naar preventief te tillen, heeft MCA AkzoNobel besloten een reliability engineer in eigen dienst aan te nemen. Wie zou er beter geschikt zijn voor deze functie bij de MCA-fabriek dan Schmit Jongbloed? Inderdaad, hij is dus nu alweer een paar jaar de reliability engineer van de MCAfabriek. Wat zo’n functionaris doet? ‘Eigenlijk zorg ik ervoor dat de fabriek steeds beter gaat draaien. Ik ben een soort verbeteraar’, zegt hij bondig. ‘Als er een probleem met een apparaat is of als er een

probleem dreigt te ontstaan, dan ga ik onderzoeken of het is te perfectioneren, zodat die onregelmatigheden niet meer voorkomen.’ Elke ochtend neemt hij plaats achter zijn beeldscherm en bekijkt hoe het ervoor staat met de gedefinieerde KPI’s. Draait de fabriek naar behoren, is er iets aan de hand met de specifieke onderdelen waar hij projectmatig naar kijkt? Mocht iets oranje of rood zijn gekleurd, dan onderneemt hij meteen actie. Mocht alles goed zijn, dan gaat hij verder met een van de 45 projecten die hij onder handen heeft. De MCA-fabriek draait volcontinu en de eindproducten gaan de hele wereld over. AkzoNobel is de grootste producent van MCA ter wereld. Er is het bedrijf dus alles aan gelegen om de beschikbaarheid van de fabriek zo hoog mogelijk te hebben.

Veel overleg Om zijn werk zo goed mogelijk te kunnen doen, heeft Schmit Jongbloed zich verdiept in Lean Six Sigma. Trots wijst hij naar de muur achter hem waar het certificaat hangt. ‘Ik ben een verhalenverteller’, zegt hij, om vervolgens inzichtelijk te maken wat hij zoal doet als reliability engineer. ‘Veiligheid staat bij ons bovenaan. Voor onze medewerkers, maar ook voor de omgeving. Delfzijl ligt hier vlakbij. En in onze fabriek gaan heel agressieve stoffen door de leidingen. Dus moeten we ervoor zorgen dat we zwakke plekken op tijd ontdekken en herstellen. Beter is het nog te voorkomen dat er zwakke plekken ontstaan’, luidt de inleiding naar een verhaal over een aanpassing die hij heeft gedaan aan leidingen die geëmailleerd zijn aan de binnenkant om het bijtende zuur te weerstaan. Hij pakt een MaintNL 05 – 2012

056_57_58_MP_NVDO-artikel.indd 57

24-05-12 15:33

Ieder zijn vak

stukje pijp erbij om te laten zien wat hij bedoelt. ‘Kijk, hier bij het begin van de pijp is er een gebogen deel. Vooral bij de rondingen sprong steeds het email ervan af. Je zou denken dat dat komt door te hoge stroomsnelheden of cavitatie. Dat zou je kunnen oplossen door een dikkere emaillaag aan te brengen. Maar bij nader onderzoek bleek het daar niet aan te liggen, maar was het euvel op te lossen door de rondingen minder scherp te maken. Een dikkere laag aanbrengen, zou niet hebben geholpen, want die zou er dan ook van afspringen. Door onderzoek hebben we het probleem de wereld uitgeholpen.’ Dat hoeft hij overigens niet alleen te doen. ‘Ik kan terugvallen op onze centrale engineering afdeling in Arnhem. Heb veel overleg met leveranciers en kan dan met de ontwerpers spreken. En natuurlijk praat ik met collega’s van andere fabrieken.’

‘Vroeger zette ik één stap in de fabriek en dan zag ik al veel zaken die verbetering behoefden; nu moet ik daarvoor toch wel drie stappen zetten.’ Wietplantages Aanpassing van de riolering aan de Nederlandse normen is een enorm project dat hij nu onder handen heeft. ‘Wij hebben een enorm rioleringsstelsel met een aantal bakken waar het water minder zuur wordt gemaakt, alvorens het door te sturen naar de publieke rioolzoutwaterzuiveringsinstallatie. De aanpassing moet gebeuren terwijl de fabriek gewoon doordraait, dus moet je tijdelijke opvangbakken maken, omleidingen, en een testprogramma voor het nieuwe stelsel.’ In de fabriek hangen koolfilters om de lucht te zuiveren. Die moeten volgens de handleiding eens per jaar worden vervangen. ‘Maar ik wil weten of het dan echt nodig is; of de filters dan echt hun werk niet meer doen; of misschien wel eerder aan vervanging toe zijn. Dan ga ik op internet zoeken om me erin te verdiepen, en dan kom je eerst een heleboel te weten over wietplantages, want die gebruiken die filters ook.’ Uiteindelijk heeft hij met leverancier Norit een meetmethode kunnen ontwikkelen. ‘Dat heeft me wel veel

Het leuke aan het werk van een reliability engineer? Dat je alles moet uitzoeken en diep de techniek in gaat.

tijd gekost. Maar dat is wel het leuke aan dit beroep: dat je alles moet uitzoeken en diep de techniek in gaat.’

Nu drie stappen Schmit Jongbloed vindt veel voldoening in zijn werk. ‘Het is mooi als ik aan iemand vraag hoe het met een bepaalde leiding is, en dat hij dan vraagt: ‘Zit daar een leiding

dan?’ Terwijl die buis voorheen voor problemen zorgde.’ Ben je dan nooit uitverbeterd? Hij vindt van niet. ‘Het kan altijd beter. Er komen nieuwe materialen op de markt, andere methoden. Maar het is wel zo: vroeger zette ik één stap in de fabriek en dan zag ik al veel zaken die verbetering behoefden; nu moet ik daarvoor toch wel drie stappen zetten.’ n

58 MaintNL 05 – 2012

056_57_58_MP_NVDO-artikel.indd 58

24-05-12 15:33

AGENDA

6 juni Jaarbeurs Utrecht www.nvdo.nl

Vakbeurs Gebouw Op 6, 7 en 8 juni 2012 is de NVDO aanwezig bij de Vakbeurs Gebouwbeheer in de Jaarbeurs Utrecht. De beurs is geopend van 09.30 uur tot 17.00 uur. De NVDO heeft standnummer 321 bij het Themaplein (Doelmatig Onderhoud) waar wij u graag verwelkomen. Op woensdag 6 juni organiseert de NVDO een presentatie ‘Praktische toepassing van het ISSO Project Duurzaam Beheer en Onderhoud’ door André Derksen, ISSO Projectcoördinator Duurzaam Beheer en Onderhoud. Deelname aan de presentatie en beurs is kosteloos bij vooraanmelding. Aanmelden kan tot uiterlijk maandag 28 mei.

7 juni RDM Campus, Rotterdam www.deltavisie2012.nl

Wij nemen onze verantwoordelijkheid De wereldbevolking groeit, terwijl in de Rijn/ScheldeDelta de vergrijzing toeneemt en mensen tot op hoge leeftijd blijven werken. Daarnaast blijft er aandacht voor het verbeteren van veiligheid, duurzaamheid en kwaliteit in de organisatie. Om deze ontwikkelingen het hoofd te bieden, moeten bedrijven hun verantwoordelijkheid nemen. Maar hoe kan en wil de industrie dat doen? En hoe kunnen bijvoorbeeld site-, productie- of plantmanagers deze ontwikkelingen vertalen naar hun organisaties? Tijdens dit congres worden hierop in plenaire sessies en masterclasses antwoorden gezocht.

14 juni Geldredome, Arnhem http://www2.fhi.nl/indethernet/

Industrial Ethernet Nu er enkele jaren ervaring is opgedaan met communicatie over ethernet in de industrie, is het een goed moment om die ervaringen met elkaar te delen en de mogelijkheden voor de toekomst te gaan bekijken. Heeft de technologie gebracht wat we ervan verwachtten? Wordt het industrial ethernet nu op grote schaal toegepast of zijn er nog veel drempels te overwinnen? Welke uitdagingen liggen er nog? Het komt aan bod tijdens Industrial Ethernet, dit jaar georganiseerd door FHI branche Industriële Automatisering, samen met de Vereniging PI Nederland.

26 juni Chemelot, Geleen www.nvdo.nl

Ketenintegratie: Veranderende Rollen Op 26 juni bent u welkom bij Chemelot, Geleen voor de bijeenkomst ‘Ketenintegratie: Veranderende Rollen. Wat kan de Industrie van infra leren en andersom?’ Dit is de

kickoff van het drieluik Ketenintegratie dat de NVDO Sectie Infra in 2012 organiseert naar aanleiding van het NVDO Onderhoudskompas en het Visiedocument Infra in het bijzonder. De kruisbestuiving op deze bijeenkomst tussen infra en procesindustrie is uniek.

28 juni Erasmus Expo- en Congrescentrum Rotterdam www.nen.nl

Congres ‘Buisleidingensystemen – Impact herziening NEN 3650-reeks’ Met de nieuwe NEN 3650-serie wordt gezorgd voor het veilig beheer en onderhoud van buisleidingsystemen. Aan het eind van de dag heeft u inzicht in de vernieuwde structuur, nieuwe elementen en praktisch gebruik van de NEN 3650-serie. Uiteraard is er volop gelegenheid om te netwerken en discussiëren met prominente sprekers uit de buisleidingenwereld over de ‘ins & outs’ van het implementeren van deze vernieuwde serie normen. Twitter mee via #NEN3650 en laat uw relaties weten dat u aanwezig bent via uw eigen LinkedIn profiel.

26 september Glazen Ruimte, Maarssen www.i-maintain.nl/prestatie

iMaintain Prestatiemanagement Goed prestatiemanagement heeft positieve gevolgen op de totale keten van asset manager tot toeleverancier. Hierbij worden missie, strategie en doelstellingen van de organisatie vastgesteld en vertaald naar succesfactoren voor business units, afdelingen en voor samenwerkingsverbanden. De resultaten van de NVDO SUTO Benchmark 2012 bevestigen deze stellig. Deze resultaten staan centraal tijdens iMaintain op 26 september 2012. Onder de noemer ‘prestatiemanagement aan zet’ worden de succesfactoren van goed prestatiemanagement benoemd, besproken en vertaald naar het contract van de toekomst.

1 november Het Drijvend Paviljoen, Rotterdam www.i-maintain.nl/infra

iMaintain INFRA Investeringen in infrastructuur nemen af. Er is minder geld voor bouwen en minder geld voor behouden. Maar is dat erg? Een veranderende markt biedt ook mogelijkheden om zelf te veranderen. De versobering van de inframarkt biedt kansen! Tijdens iMaintain INFRA op 1 november 2012 wordt voor en met het publiek via lezingen en discussie gezocht naar die kansen. Industrielinqs stelt samen met de NVDO Sectie Infra een programma samen waarbij de hele waardeketen, van opdrachtgever tot en met instandhouder, wordt belicht. Het netwerk van sprekers en bezoekers zorgt daarbij voor nieuwe inzichten en vervolgacties. U maakt die discussie compleet! Reserveer daarom 1 november in uw agenda.

MaintNL 05 – 2012

059_ME_NVDO_agenda.indd 59

24-05-12 13:41

Duurzaam ondernemen en onderhoud

Duurzaam huisvesten doe je samen Goed nieuws voor eigenaren, beheerders en huurders van bedrijfs- en kantoorgebouwen. Duurzaam huren en verhuren wordt een stuk makkelijker. Het Platform Duurzame Huisvesting (PDH) heeft namelijk een belangrijk knelpunt weggenomen dat huurpartners onnodig weerhield van investeringen in duurzaamheid. En het middel waarmee de hobbel is genomen, heet Green Lease. Renske van den Berg ‘Een Green Lease-contract is een groen huurcontract. Daarin spreken huurpartijen behalve de huurprijs en huurvoorwaarden ook nog af hoe de verhuurder, de huurder en vaak ook de beheerder samen zullen omgaan met duurzaamheid’, legt secretaris Selina Roskam van het PDH uit. ‘Afspraken kunnen dus gaan over gedeelde investering in energiezuinigere installaties of duurzamere materialen. Maar ook over het anders gebruiken of onderhouden van gebouwen en installaties. Dat kost zelfs weinig of niets, maar levert wel besparingen op.’

Split incentive Bestaande gebouwen duurzamer maken bleek voor de Nederlandse huurmarkt een groot struikelblok. Omdat de traditionele verhouding altijd geweest is dat de eigenaar/verhuurder zorgt voor het gebouw inclusief alle installaties, terwijl de huurder de huur plus de energierekening betaalt. ‘Investeert de ontwikkelaar of eigenaar in energiebesparende installaties, dan plukt de huurder daar dus de vruchten van in de vorm van een lagere energierekening. Dat is geen prikkel voor investeringen door de eigenaar’, legt Roskam uit. Dit ‘split incentive’ fenomeen is niet per se opgelost als de eigenaar de investering wél doet, en ook de energierekening gaat betalen, bijvoorbeeld doorberekend in een vaste hogere all-in huurprijs. Zo heeft een huurder immers weer geen prikkel om op het energieverbruik te letten. De ‘split incentive’ is typisch een kluif voor

het Platform Duurzame Huisvesting, omdat niemand hem in z’n eentje zal oplossen. Maar een platform waarin allerlei partners in de huisvestingsketen vertegenwoordigd zijn wel: koepel- en brancheorganisaties van eigenaren en installateurs tot en met beheerders, vastgoedmanagers en leveranciers. Ook de NVDO is lid, in het bijzonder namens de Sectie Onroerend Goed. Secretaris Selina Roskam werkt als programma-adviseur ‘Energie & Gebouwde Omgeving’ bij Agentschap NL dat het platform faciliteert.

Leidraad Het Platform gaf Jones Lang LaSalle opdracht om onderzoek te doen naar de mogelijke toepassing van het Green Leaseprincipe op de Nederlandse markt en de mogelijkheid om beschikbare kennis te verwerken in een handzaam stappenplan met voorbeelden. Jones Lang LaSalle acteert internationaal op de bedrijvenmarkt en heeft in het buitenland al veel ervaring met groene contracten. In Australië, Nieuw-Zeeland, de Verenigde Staten en Groot-Brittannië zijn groene huurcontracten soms door strengere regelgeving al vaker toegepast. De opdracht heeft de ‘Leidraad Green Lease’ opgeleverd, waarmee een groen huurcontract op maat voor iedere huurpartner met duurzame wensen binnen handbereik komt. De leidraad legt met een stukje theorie uit hoe en waarom een Green Lease-contract werkt. Een goed groen contract bevat duidelijke gezamenlijke liefst enigszins meet-

bare doelen, die natuurlijk wel realistisch en haalbaar zijn voor het gebouw waarover het gaat. Ook staan er afspraken in over hoe de doelen worden gehaald. Vervolgens geeft de leidraad een stappenplan voor verhuurders en huurders om zelf eventueel met beheerders en leveranciers te komen tot een passend Green Lease-contract voor de eigen situatie. ‘Daarin is zoveel maatwerk mogelijk als je wilt’, zegt Roskam. ‘De partners kunnen zelf bepalen hoe ver ze willen gaan met hun duurzaamheid.’ Het stappenplan maakt helder welke verschillende aspecten aan duurzaamheid kunnen bijdragen en hoe je daarover verantwoordelijkheden goed kan afspreken. Dat gaat verder dan alleen kijken welke installaties er mogelijk zijn en hoe snel die zich terugverdienen.

Een goed groen contract bevat duidelijke gezamenlijke — liefst enigszins meetbare — doelen, die natuurlijk wel realistisch en haalbaar zijn voor het gebouw waarover het gaat. Roskam: ‘Je kunt bijvoorbeeld ook onderscheid maken tussen de duurzaamheid van het gebouw, waar in Nederland de eigenaar meestal over gaat, en duurzaamheid van gebruik, waar de huurder om de hoek komt kijken.’ Ze geeft een voorbeeld. ‘Je kunt in een gebouw met energielabel A waar een belegger duurzame installaties aanlegde nog altijd meer energie opmaken dan je duurzamere buren in een B-label-gebouw. Dat hangt van veel factoren af. Wordt er vaak ’s avonds verlicht wegens overwerk?

60 MaintNL 05 – 2012

060_61_MN_NVDO-artikel.indd 60

24-05-12 13:41

De nieuwe hoofdkantoren van TNT in Hoofddorp worden al verhuurd middels een contract met duurzaamheidsafspraken. Het is een van de voorbeelden in de Leidraad Green Lease van het Platform Duurzame Huisvesting.

Blijven de printers in het weekend aan staan? Stook je met de ramen open? Ook hierover kun je afspraken maken.’ Je moet onderscheiden welk energieverbruik er aan het gebouw vastzit (verlichting, verwarming, koeling, ventilatie) en welk aan de gebruiker (printers, computers, servers). Met tussenmeters valt verbruik in de gaten te houden. Naast de duurzaamheid van het gebouw en de duurzaamheid van de gebruiker kun je ook nog eens duurzaam omgaan met het onderhoud en beheer. ‘Staan je installaties wel goed ingeregeld? Dat kan al enorm veel schelen’, zegt Roskam. Maar ook: is het wijs om jaarlijkse keuringen en periodiek onderhoud te plannen? En is het goed gere-

geld bij een storing? Wie onderneemt actie? Wat is de rol van de beheerder? Welke afspraken maken we met leveranciers en installateurs? Roskam: ‘Als het om onderhoud gaat, is het in elk geval zaak om het planmatig aan te pakken en op natuurlijke momenten een stapje extra te zetten. Bijvoorbeeld door op een natuurlijk vervangingsmoment te kiezen voor een duurzamer materiaal.’ De leidraad zet op een rijtje hoe je bespaarmogelijkheden onderzoekt en afweegt, hoe je samen de kosten, baten en besparingen verdeelt, hoe je al dan niet met bijvoorbeeld een certificering duurzaamheid meet en hoe je dat kan doen in geval van meerdere huurders. Ook geeft de leidraad tips

voor zowel nieuwbouw als bestaande bouw.

Praktijk In Nederland zijn er inmiddels ook al voorbeelden van contracten met duurzaamheidsafspraken. Ter inspiratie staat er een aantal uiteengezet in de Leidraad Green Lease van het Platform Duurzame Huisvesting. Bijvoorbeeld de nieuwe hoofdkantoren van TNT in Hoofddorp, en van Deutsche Bank in Amsterdam. Maar ook het nieuwe hoofdkantoor van huurder GasTerra in het bestaande voormalige ABN-gebouw van Triodos in Groningen. GasTerra stelt dat het benutten en verduurzamen van een bestáánd gebouw pas echt duurzaam is. MaintNL 05 – 2012

060_61_MN_NVDO-artikel.indd 61

24-05-12 13:42

Duurzaam ondernemen en onderhoud

Het gebouw wordt met een renovatie van label G naar A+ gebracht, maar ook committeert GasTerra zich in het contract aan vergaande maatregelen om het gebouw duurzaam te gebruiken. Bij het voorbeeld staan ook voorbeeldartikelen waarmee huurder en verhuurder in het huurcontract regelen hoe het gebouwgebonden energieverbruik wordt bepaald en vergoed en hoe huurder en personeel het gebouw duurzaam gebruiken. Bijvoorbeeld door zelf te kiezen voor gebruik van overige apparatuur met het best beschikbare energielabel. â&#x20AC;&#x2DC;De komende tijd werken we aan een menukaart met bepalingen, waaruit huisvestings-

partners zelf de bepalingen kunnen kiezen die passen bij hun gezamenlijke ambities betreffende de situatie. Zo wordt het nog eenvoudiger om groene contracten op te stellen voor huisvestingâ&#x20AC;&#x2122;, vertelt Roskam. Op dit moment zijn binnen de markt verschillende grote huisvestingsadviseurs, eigenaren en beleggers al druk met het toepassen en opstellen van groene contracten.

Kieswijzer Het Platform Duurzame Huisvesting ging begin 2011 van start toen partners een intentieverklaring tekenden. Een jaar later zijn al indrukwekkende wapenfeiten

gevestigd. Behalve de Green Leaseleidraad en aanstaande menukaart tegen de split incentive, inventariseerde het platform ook alle verschillende methodes en instrumenten om duurzaamheid te meten en certificeren en maakte daarover een film. Want wie zich daarin verdiept, kon struikelen over de Energielabels, Breeam, GreenCalc, Leed en andere modellen. Daarom ontwikkelt het platform een Kieswijzer voor wie met gebouwduurzaamheid aan de slag wil. Meer informatie over alle doelstellingen en inspanningen van het platform staan op www.platformduurzamehuisvesting.nl n

62 MaintNL 05 â&#x20AC;&#x201C; 2012

060_61_MN_NVDO-artikel.indd 62

24-05-12 13:42

Column De Sjaak U zit dit blad waarschijnlijk te lezen terwijl u achter uw bureau zit. Of wellicht bent u echt fanatiek en zit u lekker thuis in uw fauteuil onderuitgezakt de kennis van de onderhoudswereld tot u te nemen. Nu kan ik u vertellen dat van wat u leest, geen letter gelogen is. Wat is namelijk het geval: volgens het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid kan de helft van het aantal ongevallen worden vermeden door aandacht voor veiligheid. Ik kan me heel goed voorstellen dat als je maar genoeg aandacht hebt voor veiligheid, gezondheid en milieu je heel wat ongelukken kunt voorkomen en daar worden medewerkers heel blij van. Want wie wil er nu een ongeluk krijgen? Toch wil ik u eens vragen van achter uw bureau te komen (of uit uw luie stoel) en eens rond te lopen op de werkvloer bij FS Virtual Enterprise. Kijk, als de orders rustig binnenkomen, de productie lekker draait en de monteurs hun dag hebben, is er tijd genoeg voor ‘ochtendgebeden’, veiligheidssessies en toolboxmeetings. Maar helaas komt het maar al te vaak voor dat er ineens drie orders tegelijk binnenkomen en dan zul je zien dat dan net de cruciale machines het spontaan opgeven en de monteur die daar verantwoordelijk voor is, net een dagje dierentuin had gepland. Paniek dus, en om dan mijn mensen de hele dag achter de broek aan te lopen met persoonlijke beschermingsmiddelen … Dat heb ik één dag volgehouden en kreeg vervolgens zoveel grappen over me heen tijdens de vrijdagmiddagborrel dat ik wel genezen ben. Ik kom zelf ook uit de praktijk en in mijn tijd was de Arbeidsinspectie gelukkig nog niet zo streng. Dus ik snap best dat het vervelend is om een machine helemaal uit te schakelen om even een boutje aan te draaien. En ik weet ook best dat een freesmachine heel gevaarlijk kan zijn, maar als je de hele dag de beveiliging eraf-het werkstuk erop-beveiliging erop aan het doen bent, kost

dat veel tijd. Bovendien weet je als je dag in dag uit met zo’n apparaat bezig bent echt wel wat kan en wat niet. Maar goed, nu denkt het ministerie dat het zich moet bemoeien met onze veiligheid. Zo’n inspectie is altijd al veel gedoe, vooral als je ineens allemaal papieren overal vandaan moet halen, maar nu zouden we ook nog posters moeten ophangen. Op zich een fijn idee dat we nu wel een keer een afbeelding van een vrouw aan de muur van de werkplaats mogen hangen, want dat mocht ook allang niet meer. Helaas solliciteert de Engel van Alerta nu niet direct naar een plek in de Pirelli-kalender. Wat dat aangaat ben ik meer gecharmeerd van de Belgische Safety Sofie. Ik snap het idee achter de campagne wel, veiligheid voor alles enzo. Ik zou er echter doodzenuwachtig van worden als ik constant bij alles wat ik doe moet nadenken of het wel veilig is. Dan kan ik wel koffie gaan drinken met handschoenen aan en een veiligheidsbril op. In ieder geval is een engel of een mooie dame in overall natuurlijk altijd beter dan een Sjaak. Gelukkig hebben ze daar geen beeld van, alleen, daar gaan we weer, posters en stickers. Oh ja, en een T-shirt met de tekst: ‘Ik ben Sjaak niet’. Nu ben ik dat zeker niet, ik ben Frans, maar welke communicatieclown heeft die campagne bedacht. Alsof ik ten overstaande van mijn werknemers een geel T-shirt ga aantrekken om ze te vertellen dat ze onveilig werken. Ik ga hem wel bestellen overigens. Nadat ik de Sjaak Campagne had bekeken, zag ik namelijk dat er ook een Sjaakgenerator bestaat (www.sjaakgenerator.nl) waar je kan laten kiezen wie die dag de Sjaak is. Die mag van mij dan de hele dag in dat gele T-shirt lopen. Is ook goed voor het veiligheidsbewustzijn. Ing. Frans Stokbrood Directeur FS Virtual Enterprise

MaintNL 05 – 2012

063_MJ_NVDO-Column.indd 63

24-05-12 13:56

Smeertechnisch Onderhoud is een hoofdzaak ... √ Smeerschemaʼs opmaken √ Smeertechnisch Onderhoud √ Consultancy + Training √ Oliemonstername + analyse √ Levering smeergereedschap √ Verversingen op hoogte (Tot 60 mtr.) √ Olieﬁltratie

Voor Boccard is het de Hoofdzaak www.boccard.nl info@boccard.nl Tel.: +31.321.314.620

DIT TIJDSCHRIFT DEUGT Het tijdschrift dat u nu leest, is lid van H O I , het instituut dat de oplagen van gedrukte media controleert. Daardoor speelt dit tijdschrift open kaart met al haar adverteerders. Omdat die harde oplagecijfers keurig houvast bieden voor wat de advertentietarieven moeten waarmaken. Dat is eerlijk zaken doen. En inderdaad, dat geeft nogal te denken over uitgevers die zich niet hebben aangesloten bij H O I ...

DE HARDE CIJFERS

DROOGIJSSTRALEN MILIEUVRIENDELIJK EFFECTIEF AFVALBESPAREND Droogijsstralen is een uiterst milieuvriendelijke reinigingsmethode waarbij droogijs (in vaste vorm samengeperst CO2) als straalmiddel wordt gebruikt. Door gebruik van deze methode bestaat de mogelijkheid vervuiling op een uiterst effectieve manier te kunnen verwijderen waarbij er een minimale hoeveelheid afval overblijft.

Bel: +31(0)416-670700 WWW.ALTENA.COM

ALS KWALITEIT VOOROP STAAT

Postbus 314, 1180 AH Amstelveen T 020 661 36 26 E info@hoi-online.nl W www.hoi-online.nl

064_boccard_maintan_altena.indd 1

24-05-12 10:12

Infra

Kansen door versobering De komende jaren investeert de grootste opdrachtgever van Nederland minder geld in infrastructurele werken. Op lokaal en landelijk niveau is en wordt een versobering van het werk merkbaar. Hoe gaat de markt daarmee om? Is het een reden voor kommer en kwel in de lijn van opdrachtgever tot aannemer of biedt het ruimte voor nieuwe ideeën? Mark Oosterveer In het bezuinigingspakket 2013 op de website van de Tweede Kamer worden infrastructuur en Rijkswaterstaat niet expliciet genoemd. Toch is het vrijwel zeker dat er minder wordt geïnvesteerd in het bouwen en behouden van infrastructu-

rele werken. De inmiddels demissionaire minister van Infrastructuur en Milieu Melanie Schultz van Haegen was daar vrij duidelijk over in een recente speech: ‘U weet, de komende jaren is er minder geld voor grote investeringen. Dat geldt voor dit

IMAINTAIN INFRA

kabinet, maar ook voor provincies, gemeenten en waterschappen. Ik wil ook dat we meer halen uit de investeringen die we doen. Dus moeten we als overheden vernieuwend denken en meer innoveren. Want we kunnen elke euro maar een keer uitgeven.’ De rol van de overheid evolueert verder van ingenieur naar regisseur. In plaats van tot op de schroefdraad nauwkeurig voorschrijven, wordt meer en meer gevraagd wat er functioneel moet gebeuren tegen een bepaalde vergoeding. Zowel in het NVDO Onderhoudskompas als op de eerdere iMaintain INFRA-congressen werd duidelijk dat ‘de markt, tenzij’-benadering van de overheid in de komende jaren verder wordt uitgerold.

De sector

Kansen door versobering 1 november 2012 • Drijvend Paviljoen • Rotterdam Reacties deelnemers 2011 De kansen door versobering worden op een positieve en constructieve vember “Leuke verhalen! Mooi veel perspectieven op het vak” Reserveer 1 no enda ag sprekers en inhoud” manier “Prima behandeld tijdens iMaintain INFRA op 1 november Rotterdam. alvast ininuw “Goed gevarieerd, boeiend, leuke discussies” Dit congres wordt door iMaintain en de Sectie Infra van de NVDO georgaGa voor de aanwezige branches in 2011 naar www.i-maintain.nl/infra niseerd voor beslissers en beïnvloeders in de Nederlandse infrasector. INITIATIEFNEMERS De inhoud van het congresprogramma wordt samengesteld met medewerInvesteringen in infrastructuur nemen af. Er is minder geld voor bouwen en minder geld voor behouden. Maar is dat erg? Een van veranderende markt biedt mogelijkheden om zelf te king van aanbieders werk enookdiensten. Zowel opdrachtgevers als aanveranderen. De versobering van de inframarkt biedt kansen! nemers komen bijeen om open aan te geven waar knelpunten zitten en Tijdens iMaintain INFRA op 1 november 2012 wordt samen met het publiek via lezingen en gaan komen. Aan de hand van de knelpuntanalyse wordt het programma discussie gezocht naar die kansen. Industrielinqs stelt samen met de NVDO Sectie Infra een voor het congres op 1 waardeketen, november bepaald. programma samen waarbij de hele van opdrachtgever tot en met instandhouder, wordt belicht. Het netwerk van sprekers en bezoekers zorgt daarbij voor nieuwe inzichten en Zie ook www.i-maintain.nl/infra vervolgacties. U maakt die discussie compleet! Reserveer daarom 1 november in uw agenda. ’s Avonds wordt alweer voor de derde keer het infra-projectteam van het jaar verkozen. Uit een aantal genomineerde teams wordt die groep mensen gekozen, die overall het best scoort op de toetsingscriteria van een vakkundige jury. U kunt zelf ook een team nomineren. Neem daarvoor contact op met de NVDO via info@nvdo.nl

De infrasector is, langer dan andere sectoren, gevrijwaard gebleven van de invloed van de financiële crisis. Aangezien de infrastructuur voor een groot deel in basisbehoeften voorziet, zoals stromend water, gas, elektriciteit en mobiliteit, heeft het over het algemeen een lagere gevoeligheid voor conjuncturele schommelingen. In de editie 2011 van het NVDO Onderhoudskompas staat dat na een toename van de activiteit in 2009, de productie in de infrasector in 2010 met zeven procent is teruggelopen. Niet alleen de krimp in de bouwsector heeft geleid tot minder werk rond bouwlocaties, maar ook de slechte financiele vooruitzichten hebben met name op gemeentelijk niveau geleid tot een sterke terughoudendheid ten aanzien van investeringen. Voor de middellange termijn wordt het beeld bepaald door de beperkte budgettaire ruimte voor additioneel onderhoud. Deze hangt samen met de conjuncturele ontwikkeling en de beschikbaarheid van overheidsbudgetten. Hierdoor wordt naar verwachting niet alleen de productiegroei, maar ook het onderhoud de komende jaren getemperd. MaintNL 05 – 2012

065_67_MO_NVDO-artikel.indd 65

24-05-12 14:09

Conditiebewaking Veiligheid Maintenance Expertise - Techniek Netwerk en?

aan! e j d l Me o.nl d v n . w ww aatschap > lidm

Deel kennis en ervaring >> word lid! Ervaar netwerken in groter verband

De Nederlandse Vereniging voor Doelmatig Onderhoud

houdsprofessionals biedt de NVDO een ongeëvenaard

(NVDO) is de toonaangevende branchevereniging op het

netwerk van branchegenoten. De NVDO kent diverse bran-

gebied van onderhoud. Het overdragen van kennis en het

che- en aspectgerichte secties en regionale kringen. De

realiseren en in stand houden van het grootste onder-

vereniging draagt bij aan (wetenschappelijk) on-

houdsnetwerk van Europa, ziet de NVDO als belangrijke

derzoek en brengt trends, ontwikkelingen en visies

doelstelling. Met een groeiend aantal leden van onder-

binnen de branche in kaart.

Lidmaatschap van de NVDO biedt vele voordelen • • • • • • • • • •

Professioneel netwerk op het gebied van onderhoud Kringbijeenkomsten en seminars over specifieke thema’s Cursussen over onderhoudsmanagement Studiedagen met actuele thema’s Secties en werkgroepen gericht op specifieke onderhoudsaspecten Vacaturebank Lidmaatschap van de NVDO Group op LinkedIn (wetenschappelijke) Onderzoeken NVDO Corrosie Helpdesk Jongerenboard

• NVDO Onderhoudskompas • (wetenschappelijke) publicaties, waaronder Visiedocumenten • Kortingen op ons cursusaanbod van de NVDO Maintenance Academy • Korting op NVDO-studiedagen • (gratis) abonnement op de vakbladen iMaintain en MaintWorld Asset Management, Duurzaamheid en Veiligheid zijn belangrijke thema’s waaraan de NVDO regelmatig en in breder verband aandacht besteedt!

Ga naar www.nvdo.nl en meld je aan... NVDO - Voorveste 2 - Postbus 138 - 3990 DC Houten Telefoon 030 - 634 60 40 | Fax 030 - 634 60 41 | E-mail info@nvdo.nl | www.nvdo.nl

066_ML_nvdo.indd 1

22-05-12 15:29

Is dat erg? Wat gaat er gebeuren in de infrasector nu er minder ruimte is om te investeren? Betekent het heel zwart-wit het begin van het einde of jaagt de versobering juist allerlei initiatieven aan? Het zal niet de eerste keer zijn dat een benarde positie zorgt voor sterke nieuwe producten of samenwerkingen. En wat is daar nu voor nodig? Om te beginnen zal een andere kijk op de assets en het werk nodig zijn. De groeiende ervaring met DBFMO geeft de infrasector daarbij een voorsprong op andere industrieĂŤn. Gedeelde verantwoordelijkheid voor beschikbare functionaliteit is een sprong vooruit op uurtje-factuurtje. Kijken naar de hele product lifecycle in plaats van kosten op de korte termijn.

De financiĂŤle krapte kan ook zorgen voor een vlucht van innovaties voor producten, diensten en contractvormen. Zeker als daarbij de kosten over de gehele levensduur worden verlaagd. Zelfherstellende materialen of nieuwe coatings met verbeterde eigenschappen kunnen eerst nog geld kosten in ontwikkeling en aanschaf, in de decennia erna gaan ze zichzelf meer dan terugverdienen. Ook zullen kleinere lokale partijen zich gaan bundelen tot een soort organisch georganiseerd bedrijf. Afhankelijk van de grootte van het project en de gevraagde specialismen, kunnen lokale aannemers zich combineren tot een daadkrachtig en toegespitste aanneemcombinatie. Als de eisen voor inschrijven

voor openbare werken daar ruimte voor bieden, kunnen nieuwe coalities mee in de competitie voor de grotere werken.

Open innovatie Diezelfde kans ligt er voor productontwikkeling en innovatie. Kleine nichespelers kunnen in een open innovatiemodel samenwerken met complementaire partijen om nieuwe diensten en producten te ontwikkelen. De druk op de marges en de drang om te overleven in een moeilijke markt kunnen de komende jaren zorgen voor nieuwe, sterke bedrijven, innovatieve diensten en een verschoning van de infrasector. De versobering biedt ook kansen. n MaintNL 05 â&#x20AC;&#x201C; 2012

065_67_MO_NVDO-artikel.indd 67

24-05-12 14:09

Maintenance Manager

Proactief onderhoud maakt fabriek tot wereldtop Abbott Laboratories in Zwolle maakt voeding voor kwetsbare groepen (baby’s, ouderen en patiënten). Er zijn productielijnen voor vaste en vloeibare vorm die tegenwoordig elk hun eigen onderhoudsploeg hebben. Enerzijds om de expertise te bundelen, anderzijds om de contacten tussen maintenance en operations te verstevigen. Dit is één van de veranderingen die maintenance manager Klaas Weijer gestalte heeft gegeven. Hij brengt het onderhoud van reactief naar proactief. Teus Molenaar De Zwolse fabriek heeft een lange geschiedenis. De façade van het kantoorgedeelte oogt modern, de oude fabriekshallen hebben een nieuwe omkasting, maar wie door het gebouw loopt, ziet duidelijk dat in de loop der jaren her en der delen zijn aangebouwd en geïntegreerd in de fabriek. Het Zwolse onderdeel van de Amerikaanse multinational produceert alleen voeding voor ziekenhuizen. Kant en klaar in plastic flesjes, kartonnetjes en blikjes. In poedervorm en vloeibaar. Weijers kantoor huist in een klimaatbeheerste cabine, vlak bij de werkplaats en het technisch magazijn. ‘Om van drie magazijnen naar één centraal magazijn te komen, gaan we met deze activiteiten verhuizen naar het eind van het gebouw. Als een monteur dan iets nodig heeft uit het magazijn, maakt hij een compleet lijstje, want die duizend meter wil je niet nog een keer afleggen als het niet nodig is.’ Hij vertelt dit terwijl we door een deel van de fabriek lopen - tussen de blauwe lijnen - om een beeld te krijgen. In witte overall, haarnetje op, handen meermaals gewassen en speciale, schone schoenen aan. Het is duidelijk dat Abbott hygiëne hoog in het vaandel heeft staan.

Wieg Weijer is nog niet zo lang maintenance manager bij de Zwolse plant. Hij is afgestudeerd in chemische technologie en hogere bedrijfskunde. Beide studies heeft hij

naast zijn werk afgerond. Een groot deel van zijn werkzame leven heeft hij doorgebracht bij Diosynth/Organon (AkzoNobelPharma) in Oss. We kennen allemaal het verhaal over hoe moederbedrijf AkzoNobel en Organon in 2007 uiteindelijk tot het besluit zijn gekomen de Osse activiteiten te verkopen aan Schering-Plough. Deze werd vervolgens in 2009 overgenomen door de Amerikaanse multinational MSD. Weijer is in het voorjaar van 2010 boventallig geworden, zoals dat zo mooi heet. Hij was toen technisch manager bij technische zaken, een dienst met vierhonderd eigen medewerkers en rond de honderd inleenkrachten. In oktober 2010 is hij bij Abbott aangemonsterd. Terug richting noorden, want zijn wieg stond in Leeuwarden. In die anderhalf jaar tijd heeft hij al heel wat in beweging gezet, waarbij zijn AkzoNobel-ervaring hem goed te pas is gekomen. Daar is tien jaar geleden al de weg ingeslagen naar proactief onderhoud.

Andere opzet ‘Abbott heeft heel lang de focus gehad op productie, omdat het bedrijf zo snel groeide. Begrijpelijk, maar het betekende wel dat het budget voor onderhoud nauwelijks was te voorspellen. Voor het management niet prettig, want het ene jaar was je soms meer dan een miljoen euro extra kwijt aan onderhoud dan het andere jaar. Dat werkt niet fijn. Vandaar dat eerder al aan IJssel

Technologie, dat hier vlakbij is gevestigd, is gevraagd een andere opzet voor onderhoud op te zetten. Dat was al bezig toen ik hier kwam; ik heb de draad opgepakt en verder uitgewerkt. Ik heb zelf advies ingewonnen bij Traduco uit Heerhugowaard voor de opzet van preventief onderhoud.’ Voor hem ligt het organogram. Voor de zes verschillende vullijnen (waaronder één voor poeder) heeft hij een ploeg van 24 allround monteurs. ‘Vroeger werd onderhoud vooral aangestuurd vanuit de productieafdelingen. Elk op zijn eigen manier. In een volgende fase is getracht de monteurs op alle lijnen inzetbaar te maken waarbij een scherp onderscheid tussen storingsonderhoud en het overige onderhoud werd gemaakt. Op voorhand werd een flink deel van de monteurscapaciteit gereserveerd voor het verhelpen van storingen met als gevolg dat het preventieve onderhoud minder aan bod kwam. Het idee om de monteurs op alle lijnen inzetbaar te maken hebben we verlaten want je hebt nu eenmaal mensen die liever voor de vloeibare lijnen werken en andere die meer op hebben met de poederlijn of processing. Bovendien vereist elke lijn een specialisme. Dat verwatert als je iedereen overal gaat inzetten. Daarbij komt dat de operators steeds met verschillende monteurs te maken krijgen. Dat schept geen band.’ Weijer heeft een groep monteurs in het leven geroepen, met hun specialismen, met daarnaast een groep engineers. Hier zitten de mensen die analyses uitvoeren, mensen die nadenken over verbeterplannen.

Onderhoudsconcepten De basis voor de onderhoudsplannen wordt gevormd door IBM Maximo Asset Management software. Wereldwijd bij Abbott is Maximo de standaard. ‘Dus hebben wij die programmatuur geïmplementeerd. Per productielijn wordt vastgesteld

68 MaintNL 05 – 2012

068_69_71_MR_NVDO-artikel.indd 68

24-05-12 13:42

FOTO’S: FrANK rENIA

Klaas Weijer: ‘De manager van de poederlijn kwam mij vragen of zijn productielijn ook op onze manier onderhouden mocht worden. Als de business er zelf om vraagt, dan ben je op de goede weg.’

wat de onderhoudsconcepten zijn. Daaruit komen de onderhoudstaken naar voren. En die hebben we ingevoerd in Maximo. Dat betekent dat de software bijhoudt welk onderhoud moet worden uitgevoerd en periodiek met opdrachten komt aanzetten. De uitvoering van die opdrachten en de bevindingen worden weer teruggevoerd in Maximo. Een keer per maand komen de engineers, monteurs en mensen van operations bij elkaar om de bevindingen met betrekking tot het uitgevoerde preventieve en correctieve onderhoud te analyseren en ervaringen en kennis uit te wisselen om zo tot een eventuele bijstelling van de onderhoudsconcepten te komen. Op die manier werk je gestructureerd aan onderhoud. Het is een hele investering, we zijn nog niet halverwege, maar die inspanning ga je na vier, vijf jaar zeker terugverdienen. Bovendien kun je het onderhoud veel beter budgetteren.’ Inmiddels zijn twee ‘liquid lines’ in Maximo opgebouwd, is men onlangs begonnen de

‘poeder-lijn’ in te brengen en wil Weijer na de onderhoudsstop nog een vloeibare lijn invoeren. De bedoeling is in 2014-2015 alle productielijnen in het onderhoudsprogramma te hebben ondergebracht.

Een keer per maand komen de engineers, monteurs en mensen van operations bij elkaar om de bevindingen met betrekking tot het uitgevoerde preventieve en correctieve onderhoud te analyseren. ‘Het is eigenlijk nog te vroeg om vaststaande conclusies te trekken, omdat we nog maar net met de nieuwe opzet bezig zijn. Eigenlijk kun je pas over vier, vijf jaar goed nagaan of alle plannen uitpakken zoals we

hopen. Dat betekent: minder storingen in de productielijnen en daardoor een hogere beschikbaarheid en betrouwbaarheid. De kosten voor onderhoud zullen naar beneden gaan. De eerste tekenen zijn beloftevol: op de lijnen waar we met preventieve programma’s werken, zijn er minder storingen. De productiemanagers krijgen dagelijks inzicht in de voor hen van belang zijnde KPI’s.’ Maar wat voor hem echt een graadmeter was: ‘De manager van de poederlijn kwam mij vragen of zijn productielijn ook op die manier onderhouden mocht worden. Als de business er zelf om vraagt, dan ben je op de goede weg.’

Eén aanspreekpunt Hij vertelt dat het met de nieuwe plannen en nieuwe organisatie nu pas goed op stoom begint te komen. ‘Niet alleen onze monteurs en engineers, ook de operators en managers moesten eraan wennen. Maar de reacties zijn positief. De monteursgroepen zijn ingedeeld in drie-, vier- en vijfploeMaintNL 05 – 2012

068_69_71_MR_NVDO-artikel.indd 69

24-05-12 13:42

Prestatiemanagement u bent aan zet!

Congres van NVDO Sectie SUTO en iMaintain Woensdag 26 september • De Glazen Ruimte • Maarssen

Programma 10.30 uur

Welkom en introductie door de dagvoorzitters Piet van der Linden, Voorzitter NVDO Sectie Suto Mark Oosterveer, Uitgeefdirecteur Industrielinqs

10.40 uur

Presteren van contract naar management Dr. Frank Verbeeten, Associate Professor Management Accounting & Control, Universiteit van Amsterdam

11.40 uur

Presteren met behulp van KPI’s; de economische benadering ING Economisch Bureau

12.20 uur

Presteren van de onderhoudsorganisatie Cor van de Linde, Maintenance Manager Maasvlakte Olie Terminal, Maintenance Manager of the Year 2012

Prestatiemanagement

12.50 uur

Lunch

Goed prestatiemanagement heeft positieve gevolgen voor de totale

13.30 uur

Jouw contract, mijn contract

keten van assetmanager tot toeleverancier. Missie, strategie en doel-

Videoreflecties van contractvormen in onderhoud

stellingen worden vastgesteld en vertaald naar succesfactoren voor

Presteren door de keten; snelle time to market

business units, afdelingen en samenwerkingsverbanden. De resultaten

Arjo de Vries, Siemens Nederland

van de NVDO Suto Benchmark 2012 bevestigen dit en staan centraal

Presteren met de goede cultuur van veiligheid,

tijdens het congres. Onder de noemer prestatiemanagement aan zet

contracten en mens

worden de succesfactoren van goed prestatiemanagement benoemd,

Dhr. Rieks Perdok, Directeur Cofely Noord

besproken en vertaald naar het contract van de toekomst. In navol-

14.50 uur

Pauze

ging van de Benchmarkstudie heeft de NVDO Sectie Uitbesteden en

15.05 uur

Het contract van de Toekomst

Toeleveren van Onderhoud (SUTO) de impact van prestatiemeetsyste-

Arjen Mak, iBanx, Mindmapping

men en leermechanismen van onderhoudscontracten, in samenwerking

Leo van Dongen, Universiteit Twente, discussieleiding

met de Universiteit van Amsterdam en de NEVI, nader onderzocht.

Presteren onder druk!

Zowel vanuit het perspectief van zowel de opdrachtgever als de

Erik Hulzebosch, Schaatser

opdrachtnemer. De resultaten, trends en ontwikkelingen naar aanlei-

16.50 uur

Samenvatting en vooruitblik door de dagvoorzitters

ding van dit onderzoek delen wij graag met u. Het congres is bedoeld

17.05 uur

Aangeklede netwerkborrel

voor functionarissen in de waardeketen van opdrachtgever tot en met

17.45 uur

Netwerkdiner met tafelredes

opdrachtnemer. Iedereen die waarde toevoegt aan een succesvolle

14.00 uur 14.25 uur

16.05 uur

samenwerking in onderhoudscontracten is bij dit congres aan zet.

Initiatiefnemers:

INFORMATIE: KIKI NELSON Tel.: +31 (0)20–31 22 791 kiki.nelson@industrielinqs.nl

070_staand.indd 2

www.i-maintain.nl/prestatie 24-05-12 10:01

gendiensten. Zij weten wie hun chef is en bij wie zij met vragen of problemen kunnen aankloppen. En de opdrachtgevers hebben één aanspreekpunt. Al met al geeft deze nieuwe organisatievorm rust.’ De groep ‘engineering’ trekt de investeringsprojecten. ‘Wij zijn nu bezig een nieuwe rPB-lijn (voor hersluitbare plastic flesjes, red.) te ontwikkelen. Die moet volgend jaar in gebruik worden genomen. Vroeger bedachten de ingenieurs een machine, die werd dan geplaatst, waarna de operators werd geleerd hoe ze ermee moesten omgaan. En pas daarna werd er gekeken naar onderhoud. Nu hebben we ervoor gezorgd dat onze onderhoudsengineers betrokken zijn bij het ontwerp van de rPBlijn, zodat later het onderhoud kosteneffectief is uit te voeren. Die samenwerking in het ontwerpstadium is een sprong voorwaarts.’

‘Vorig jaar hebben wij, na de tsunami en kerncentraleramp, in Japan moeten bijspringen. Van juni tot augustus hebben wij een flink deel van de Japanse productie voor onze rekening genomen.’ Tegenwoordig werken ontwerpers met 3D-animaties, zo vertelt Weijer. Dat is heel handig omdat zo de onderhoudsengineers na kunnen gaan of bepaalde onderdelen makkelijk bereikbaar zijn en of storingsgevoeligheden tot een minimum zijn beperkt. Bij de oplevering van de nieuwe lijn zal het preventieve onderhoudsprogramma geïmplementeerd moeten zijn. Ook het testprogramma zal volgens vooraf gestelde protocollen moeten worden uitgevoerd. De lijn wordt getest met water. Pas als de kwaliteit en prestaties van de nieuwe productielijn naar behoren zijn, accepteren productie en onderhoud de apparatuur. De nieuwe lijn gaat overigens een productievolume krijgen dat twee keer zo hoog is als de bestaande. Hij komt in aanvulling op alle bestaande productielijnen. ‘Wij groeien nog flink’, stelt Weijer vast. ‘En daarmee groeit ook het onderhoud. Om dat met dezelfde mensen te kunnen doen, is het echt nodig een onderhoudsvriendelijk ontwerp te hebben en preventieve onderhoudsprogramma’s uit te voeren.’

In de fabriek van Abbott in Zwolle gaat de radio harder als Deep Purple op komt. Klaas Weijer: ‘Dat zegt wel iets over de gemiddelde leeftijd van onze monteurs.’

Japan De fabriek in Zwolle gooit hoge ogen bij het topmanagement in het Amerikaanse hoofdkantoor te Noord-Chicago. ‘Wij zijn heel flexibel, we kennen korte omsteltijden, waardoor we snel kunnen wisselen van recepturen en volumes. Vorig jaar hebben wij, na de tsunami en kerncentraleramp, in Japan moeten bijspringen. Van juni tot augustus hebben wij een flink deel van de Japanse productie voor onze rekening genomen.’ Tot slot gaat Weijer in op de zekerstelling dat hij ook in de toekomst over kundige monteurs kan beschikken. ‘Onze mensen moeten zowel elektrotechnisch als werktuigbouwkundig onderlegd zijn. Het is gewoon heel handig als die twee discipli-

nes in één persoon zijn vertegenwoordigd.’ In de fabriek klinkt het nummer Smoke on the Water van Deep Purple. Heel even gaat het volume naar rock-concert niveau. ‘Dat zegt wel iets over de gemiddelde leeftijd van onze monteurs’, lacht Weijer. ‘Om een goede mix te krijgen van mensen met jarenlange expertise en jonge starters heb ik contact gelegd met het regionaal Opleiding Centrum Deltion College in Zwolle om jongeren te interesseren voor een stageplek bij ons. In eerste instantie op mbo-niveau. Maar de eerste verkennende gesprekken lopen nu ook met Hogeschool Windesheim om hbo’ers te interesseren voor een stage bij Abbott Laboratories. Het duurt wel twee jaar voordat een afgestudeerde helemaal uit de verf komt in onze fabriek.’ n MaintNL 05 – 2012

068_69_71_MR_NVDO-artikel.indd 71

24-05-12 13:42

Datum: 7 juni 2012 â&#x20AC;˘ Locatie: RDM Campus Rotterdam

HĂŠt evenement voor de industrie in de Rijn/Schelde-delta

WIJ NEMEN ONZE VERANTWOORDELIJKHEID en ontvang n i u n u f j 3 Schri g op de iPad e 199 kortin

De wereldbevolking groeit, in de Rijn/Schelde-delta neemt de vergrijzing toe en blijven mensen tot op hoge leeftijd werken. Daarnaast blijft er

PROGRAMMA 11.45 12.30 13.00 14.00 14.30

uur uur uur uur uur

15.30 16.30 17.00 18.00 19.00

uur uur uur uur uur

focus op het verbeteren van veiligheid, duurzaamheid en kwaliteit in de industrie. Om deze ontwikkelingen het hoofd te bieden, moeten bedrijven hun verantwoordelijkheid nemen, net als de Plant Manager of the Year in respectievelijk 2011, 2009, 2010 (beeld). Zij hebben bijzondere prestaties geleverd op het gebied van onder andere veiligheid, productiviteit, kwaliteit en MVO. Tijdens Deltavisie2012 wordt onderzocht welke oplossingen bedrijven kunnen inzetten om maatschappelijk verantwoord

Registratie Plenaire opening Masterclass ronde 1 Pauze Plenaire sessie met kandidaten Plant Manager of the Year-verkiezing Masterclass ronde 2 Pauze Plenair debat Borrel Diner en Plant Manager of the Year-verkiezing 2012

te kunnen ondernemen. Aanvullend op het dagprogramma wordt in de avond tijdens het diner voor de vijfde keer de Plant Manager of the Year verkozen.

21.30 uur Sluiting

Kijk op de website voor een impressie van 2011 Deltavisie2012 is een samenwerkingsverband van:

www.deltavisie2012.nl 072_73_spread_Deltavisie.indd 2

24-05-12 11:43

MASTERCLASSES

/SCHRIJF

U NU IN

MC1: Hoe zorg je voor aanwas op de arbeidsmarkt? Huub Kleinrouweler, directeur Kennisinfrastructuur Mainport Rotterdam MC2: Hoe stop je informatielekken? Serge dos Santos Gomes, CEO Intelink MC3: Hoe stuur je als coachend leider aan op continue verbetering? Edith Romp, plantmanager Teijin Aramid, Delfzijl MC4: Hoe blijft de Delta staande in de slag om de wereldmarkt? Jan-Pieter Ebben, senior manager Roland Berger Strategy Consultants MC5: Hoe creëer je ruimte voor nieuwe bedrijvigheid? René van der Plas, Hoofd Realisatie Maasvlakte 2, Havenbedrijf Rotterdam MC6: Hoe kun je succesvol ondernemen met duurzame oplossingen? Tom van Aken, CEO Avantium MC7: Hoe ontwerp je een duurzame toekomst? (Eng) Richard Amberger, Automotive Communication BASF

Finalisten Plant Manager of the Year 2012

Michel Meertens, DSP (DSM Sinochem Pharmaceuticals)

Louis Oostvogels, Styron

Victor van de Pas, Sachem

Bekijk de filmpjes op www.petrochem.nl/pmy2012 en breng uw stem uit! De jury neemt uw stem mee in het uiteindelijke resultaat.

Platinasponsor:

Goudsponsors:

Participanten:

MEER INFORMATIE OVER SPONSORING OF HET CONGRES: Kiki Nelson • 020- 31 22 791 • kiki@industrielinqs.nl

072_73_spread_Deltavisie.indd 3

24-05-12 11:43

NVDO Bedrijvengids Kennisuitwisseling staat centraal bij de NVDO. Daarbij hoort ook kennis over producten en diensten. In de afgelopen jaren ontving u als lid van de NVDO jaarlijks een gedrukt exemplaar van de NVDO Bedrijvengids. Daarin staat een keur van leveranciers van producten en diensten. Een selectie uit deze gids staat voortaan in MaintNL. De Bedrijvengids met alle contactgegevens is online te vinden op www.i-maintain.nl/nvdobg.

Afsluiters Alfa Laval Benelux bv Amero Compressoren bv Bijl & de Jong bv Bray Controls Benelux Ceratec Technical Ceramics bv Cofely Experts bv DCI Meettechniek easyFairs België easyFairs Nederland ERIKS bv Glynwed bv Imbema Denso bv KEN-group KOOPAL compensatoren NMF Techniek bv RS Components bv Smit Coating bv Stork Industry Services Stork Technical Services T.H.M. Gaasbeek bv VACTRA bv Van der Ende Valve Services Vatis Venko Schilderbedrijven Hoogeveen WW EuroValve

Airconditioning Alfa Laval Benelux bv BAM Techniek bv BIS Chem bv Burgers Ergon Cofely Experts bv Cofely Services bv Dalkia Gebouwenbeheer bv ETANN Engineering Excelsum Industrial & Marine Services bv Gevotec IBK Groep Iv-Bouw bv Johnson Controls ICSR Kropman Installatietechniek bv Linde Gas Benelux bv Metesco Nederland bv Munters Vochtbeheersing Navos klimaattechniek bv

74 MaintNL 05 – 2012

074_75_76_77_MM_NVDO_bedrijvengids.indd 74

RS Components bv SPIE Nederland Unica Installatiegroep bv Verkaart Groep bv

Stork Technical Services Swanenberg Hydrauliek bv Vatis Venko Schilderbedrijven Hoogeveen

Buizen, fittingen en pakkingen

Debietmeting

Airco-Fin bv Alfa Laval Benelux bv Barteling Buizen bv Bijl & de Jong bv Brammer Nederland bv ERIKS bv Hydroflex Hydraulics KOOPAL compensatoren MB Plastics Holland bv Métallisation Nord Industrie MRCONSULT bv NedClad Technology bv NMF Techniek bv Rijkers Procestechniek bv RS Components bv Schmolz + Bickenbach bv Stork Industry Services Stork Technical Services Swanenberg Hydrauliek bv TCI Cleaning Technom Tools bv Van Leeuwen Buizen Vatis Versteden Leidingsystemen bv

Atlas Copco Belgium Cofely Experts bv Elscolab Nederland bv Equflow bv Geveke Energy Services Glynwed bv Leuvenberg Test Techniek Metesco Nederland bv Rijkers Procestechniek bv RS Components bv Stork Intermes bv

Cilinders Barteling Buizen bv Brammer Nederland bv Cilinder-repair Meta Croom bv Enerpac bv Holmatro Industrial Equipment bv Hydrauvision Jansen-venneboer.com Linde Gas Benelux bv Métallisation Nord Industrie NedClad Technology bv NMF Techniek bv RS Components bv Smit Coating bv Stork Industry Services

Energiemanagement ABB Actemium Industrial Services Atlas Copco Belgium AVIC BAM Techniek bv Burgers Ergon bv Installatietechniek Cofely Services bv Croon Elektrotechniek bv Rotterdam (hoofdkantoor) Dalkia Gebouwenbeheer bv E.ON Benelux bv Eco Ketelservice Verhuur bv ETANN Engineering Heerenstaete Consultants Hertel Integrated Services Honeywell Building Solutions Imtech SMS Ingenieursbureau Westenberg INNAX GEBOUW & OMGEVING bv KAESER Compressoren bv MRCONSULT bv Q Plus bv Stork Industry Services Stork Technical Services Triple-R Nederland bv Unica Installatiegroep bv Van Stratum Elektrotechniek

www.i-maintain.nl/nvdobg

24-05-12 13:43

Vertogen Management Weerdenburg Huisvesting Consultants (WHC) bv Zero Energy

Facilitymanagement Brink Groep Burgers Ergon bv Installatietechniek Cofely Services bv Croon Elektrotechniek bv Rotterdam (hoofdkantoor) Dalkia Gebouwenbeheer bv ETANN Engineering Evenhuis Inspectie & Advies Facility Management Nederland (FMN) Gilde Main bv HaVeP Workwear/Protective wear Heerenstaete Consultants HOMIJ Technische Installaties bv Honeywell Building Solutions Imtech SMS MACS bv MaxGrip ‘Engineering Maintenance’ Q3 Concept bv RPS Kraan SAP Nederland bv Ultimo Software Solutions bv Vertogen Management Z-Safety Services bv

Filters AHD Benelux bv Alfa Laval Benelux bv Amero Compressoren bv Atlas Copco Belgium Bijl & de Jong bv Burgers Ergon C.C. Jensen Benelux bv ERIKS bv EUROFLUID GROUP / Hans van de Linden Agenturen GBT Benelux bv Geveke Energy Services Hans van de Linden Agenturen / EUROFLUID GROUP HOBO Hydrauliek Hydrauvision Hydroflex Hydraulics Jetting System Europe KAESER Compressoren bv NMF Techniek bv Q Plus bv RS Components bv Salotech International bv Spraybest Europe bv Stork Industry Services Stork Technical Services Swanenberg Hydrauliek bv Triple R Europe bv Triple-R Nederland bv VACTRA bv

www.i-maintain.nl/nvdobg

074_75_76_77_MM_NVDO_bedrijvengids.indd 75

Vatis Vokes-Air bv Z-Safety Services bv

Generatoren 2rent bv ABIRD Industrial Rental Services Atlas Copco Belgium Brinkmann & Niemeijer Motoren bv Cofely Experts bv Cofely Services bv Croon Elektrotechniek bv Rotterdam (hoofdkantoor) Metalas Cleaning Systems bv Reikon aandrijftechniek bv Stork Turbo Service bv Swanenberg Hydrauliek bv Z-Safety Services bv Zeevenhooven Air Zero Energy Hijsgereedschap 2rent bv ABIRD Industrial Rental Services Brammer Nederland bv Cofely Experts bv ERIKS bv HaVeP Workwear/Protective wear Konecranes bv LGH Hijsmaterieel bv Logitrans Belgium Mennens Schiedam bv RS Components bv Swanenberg Hydrauliek bv Technisch Handels- en Adviesbureau Swart bv Troost aandrijftechniek, industrie- en scheepsbenodigdheden Van Eyle & Ruygers - Schwartz Wagenborg Nedlift bv

Z-Safety Services bv

Industriële reiniging Almeco Nederland bv Almeco bv ALPHA bvba Avanti Trading and Rental bv BakerCorp bv Brammer Nederland bv Cofely Services bv DiBO FIS - Food & Industrial Supplies DiBO Nederland bv E.S. Supply Enigma Nederland bv Excelsum Industrial & Marine Services bv HaVeP Workwear/Protective wear Height Specialists Helma Reinigingsdienst bv Heru bv Inocec Jetting System Europe Jos Hofkens HIG Industriele Reiniging KroTech, Droogijs Reiniging Machines MAVOM bv Metalas Cleaning Systems bv Mourik Services bv Recontec bv Salotech International bv Smit Coating bv TCI Cleaning Van Dijk bv Van Gansewinkel Industrial Services bv Venko Schilderbedrijven Hoogeveen WBT-Electron bv

Ketelinstallaties Amero Compressoren bv BIS Chem bv MaintNL 05 – 2012

24-05-12 13:43

NVDO Bedrijvengids Burgers Ergon bv Installatietechniek Cofely Services bv Dalkia Gebouwenbeheer bv Eco Ketelservice Verhuur bv ETANN Engineering Eurostrut Excelsum Industrial & Marine Services bv Geveke Energy Services Imtech Industrial Services bv Nem- Standaard Fasel Verkaart Groep bv Weerdenburg Huisvesting Consultants (WHC) bv

Lagers AHD Benelux bv AZ Hollink bv Brammer Nederland bv Ceratec Technical Ceramics bv ERIKS bv HepcoMotion Meta Croom bv Metalas Cleaning Systems bv MRCONSULT bv RS Components bv Schaeffler Nederland bv SKF Benelux SPM Instrument bv Stolk Transmission Services Stork Industry Services Stork Technical Services Stork Turbo Service bv TCI Cleaning Troost aandrijftechniek, industrie- en scheepsbenodigdheden Van Eyle & Ruygers - Schwartz Vatis Wegusta Holland bv

Lekdetectie Alfa Laval Benelux bv Amero Compressoren bv Atlas Copco Belgium Cofely Services bv Coservices International Crowcon Detection Instruments Ltd DCI Meettechniek ERIKS bv European Reliability Centre (ERC) bv Excelsum Industrial & Marine Services bv FLIR Systems GBT Benelux bv Geveke Energy Services L-A-P Specialty Products & Services Leak Control Benelux Metesco Nederland bv Plasticon The Netherlands bv Poly Products bv Ralteco bv

76 MaintNL 05 – 2012

074_75_76_77_MM_NVDO_bedrijvengids.indd 76

Recontec bv RS Components bv Sensor Partners Spraybest Europe bv Stork Industry Services Stork Technical Services Technom Tools bv Thermografisch & Adviesbureau Uden bv

Manifolds 2rent bv ABIRD Industrial Rental Services ABIRD Industrial Rental Services Zuidwest Amero Compressoren bv BIS Industrial Services ERIKS bv HOBO Hydrauliek Jetting System Europe Metalas Cleaning Systems bv Nacap Benelux bv Nem- Standaard Fasel RS Components bv Salotech International bv Swanenberg Hydrauliek bv VACTRA bv

Motoren Bakker Sliedrecht Electro Industrie bv Baumüller Benelux bv Brinkmann & Niemeijer Motoren bv Cilinder-repair Meta Croom nv Cofely Experts bv Cofely Services bv Croon Elektrotechniek bv Rotterdam (hoofdkantoor) ERIKS bv HaVeP Workwear/Protective wear Kemtechniek Meta Croom nv Metalas Cleaning Systems bv Perspect Benelux bv Reikon aandrijftechniek bv RS Components bv Smit Coating bv Stolk Transmission Services Stork Industry Services Stork Industry Services regio Noordoost Stork Technical Services Swanenberg Hydrauliek bv Venko Schilderbedrijven Hoogeveen Zero Energy

Offshore terminals ABB HaVeP Workwear/Protective wear MaxGrip ‘Engineering Maintenance’ Metesco Nederland bv MRCONSULT bv Stork Asset Management Solutions

Venko Schilderbedrijven Hoogeveen

Onderhoudscontracten 4Some technisch beheer ABB Actemium Industrial Services AESA Nederland bv AHD Benelux bv Alewijnse Zwolle Alfa Laval Benelux bv Almeco Nederland bv Amero Compressoren bv Applicom Brandpreventie Systemen bv Atlas Copco Belgium Axioma Straight Management bv Bakker Sliedrecht Electro Industrie bv BAM Techniek bv Baumüller Benelux bv Burgers Ergon Burgers Ergon bv Installatietechniek C.C. Jensen Benelux bv CMS Asset Management Cofely Experts bv Cofely Services bv Compris Consulting bv Copernicos Groep bv Croon Elektrotechniek bv Rotterdam (hoofdkantoor) Dalkia Gebouwenbeheer bv DHV bv Egemin Automation, competentiecel Asset Management ETANN Engineering European Reliability Centre (ERC) bv Evenhuis Inspectie & Advies Flowserve bv Gemba Service bv Geveke Energy Services Gevotec Graphic Web Services GTI Zuidoost bv Heerenstaete Consultants Heijmans Industrieservice bv Heijmans Services Hertel Integrated Services Heru bv HOBO Hydrauliek Holmatro Industrial Equipment bv HOMIJ Technische Installaties bv Honeywell Building Solutions Hydrauvision IBK Groep IFS benelux bv Imtech Industrial Services bv Imtech SMS Inocec KAESER Compressoren bv Klip bv Konecranes bv Kropman Installatietechniek bv Laskar Hardinxveld bv

www.i-maintain.nl/nvdobg

24-05-12 13:43

MaxGrip ‘Engineering Maintenance’ Metalas Cleaning Systems bv Mikrocentrum Mourik Services bv Nem- Standaard Fasel NL Octrooicentrum Numac Machineonderhoud & Procesoptimalisatie - Hoofdkantoor Onderhoudsgroep Klok bv Pelders Maintenance Management PlanLogic bv PRC Delft Promaint bv Reikon aandrijftechniek bv SKF Benelux Smeets Straal- en Conserveringswerken Stein bv SPIE Nederland SPX Shutdown & Project Experts bv Sterling Fluid Systems (Netherlands) bv Stolk Transmission Services Stork Industry Services Stork SPX bv Stork Technical Services Swanenberg Hydrauliek bv T.H.M. Gaasbeek bv T.M. Noten - Belfeld T.M. Noten - Breda Technisch Handels- en Adviesbureau Swart bv Technische Dienstverlening Brabant bv Traduco bv Unica Installatiegroep bv Vadeo bv Van der Linden Onderhoud & Beheer Van Dijk bv Van Meeuwen Smeerbeheer bv Van Stratum Elektrotechniek Verkaart Groep bv Versteden Leidingsystemen bv Vertogen Management Vintura bv Weerdenburg Huisvesting Consultants (WHC) bv Weir Minerals Netherlands bv Z-Safety Services bv Zeevenhooven Air

Ontroestingsmiddelen

Atlas Copco Belgium Bijl & de Jong bv Brammer Nederland bv ERIKS bv Holmatro Industrial Equipment bv Hydrauvision KAESER Compressoren bv Metalas Cleaning Systems bv Mikrocentrum NL Octrooicentrum Q Plus bv RS Components bv Systomatic bv Z-Safety Services bv Zeevenhooven Air

Radiografie AIB-Vinçotte Nederland bv Applus RTD Benelux AVIC NL Octrooicentrum Technisch Handels- en Adviesbureau Swart bv

Sensoren ACIN instrumenten bv Alfa Laval Benelux bv AVIC Brüel & Kjær Vibro Cofely Experts bv Coservices International Elscolab Nederland bv Equflow bv Glynwed bv L-A-P Specialty Products & Services Metesco Nederland bv NL Octrooicentrum PRUFTECHNIK nv Reikon aandrijftechniek bv RS Components bv Sensor Partners SICK bv SKF Benelux Stork Intermes bv SynTherm VACTRA bv Vierpool bv Z-Safety Services bv

BIS Chem bv E.S. Supply MAVOM bv NL Octrooicentrum Smit Coating bv Stork SPX bv TCI Cleaning Van Meeuwen Smeerbeheer bv Venko Schilderbedrijven Hoogeveen

Slijpen

Pneumatiek

Cofely Experts bv Konecranes bv

Amero Compressoren bv

www.i-maintain.nl/nvdobg

074_75_76_77_MM_NVDO_bedrijvengids.indd 77

2rent bv Ceratec Technical Ceramics bv NL Octrooicentrum RS Components bv Stork Industry Services Stork Technical Services Zeevenhooven Air

Staalkabels

Metesco Nederland bv MRCONSULT bv NL Octrooicentrum RBC RS Components bv Troost aandrijftechniek, industrie- en scheepsbenodigdheden VesCoLub bv

Transportbanden Cofely Experts bv MRCONSULT bv NL Octrooicentrum RS Components bv Smit Coating bv T.M. Noten - Belfeld T.M. Noten - Breda T.M. Noten - Lochem Technische Dienstverlening Brabant bv Venko Schilderbedrijven Hoogeveen

Turbines Cilinder-repair Meta Croom nv Excelsum Industrial & Marine Services bv Martec-Nederland Metalas Cleaning Systems bv NedClad Technology bv NL Octrooicentrum Quercus Technical Services bv SPM Instrument bv Stork Turbo Service bv Sulzer Eldim (NL) bv TechResources bv

Vijzels 2rent bv Holmatro Industrial Equipment bv Hydroflex Hydraulics Martec-Nederland NL Octrooicentrum NMF Techniek bv Wagenborg Nedlift bv Z-Safety Services bv

Waterbehandeling Alfa Laval Benelux bv Almeco Nederland bv Almeco nv BakerCorp bv Bijl & de Jong bv BIS Chem bv C.C. Jensen Benelux bv Cofely Services bv Equflow bv Metalas Cleaning Systems bv NL Octrooicentrum Patriot International bv PCA nv Waternet

MaintNL 05 – 2012

24-05-12 13:43

Informatie en onderhoud

Ramspol eerste PAS55 balgstuw in Nederland Bij Ramspol, gelegen tussen het Zwarte Meer en het Ketelmeer, staat een balgstuw die het achterland tegen natte voeten beschermt. Bij harde noordwesten wind stuwt het water vanuit het IJsselmeer op richting West-Overijssel en sluit de stuw zich door een drietal balgen zeer snel met lucht en water te vullen. Ramspol is uniek. Niet alleen is het de grootste balgstuw ter wereld, het is ook de enige balgstuw die als stormvloedkering wordt ingezet. Onlangs werd een nieuw unicum aan dit rijtje toegevoegd. De stuw kreeg als eerste in Nederland het PAS55-predicaat. Liam van Koert

RaMspOlBalgstuW De balgstuw bij Ramspol is een stormvloedkering, gelegen tussen het Ketelmeer en het Zwarte Meer. Hij is aangelegd om het gebied langs het Zwarte Meer te beschermen tegen opstuwend water uit het Ketelmeer. Het is de grootste balgstuw ter wereld en de enige die is bedoeld als stormvloedkering. De totale stuw bestaat uit drie balgen van zwaar en zeer sterk rubberdoek. Deze worden automatisch met lucht en water gevuld als het waterpeil binnen een uur met vijftig centimeter stijgt. Hij vormt dan een barrière van tien meter hoogte. Getallen per balg Ligging: 4,65 meter onder NAP Maximale hoogte kering: 3,55 meter boven NAP Hoogte: 10 meter Lengte: Beneden 60 meter, boven 80 meter Drempelbreedte: 15,4 meter Lengte doek: 24,3 meter Inhoud balg: Lucht: 3.500.000 liter, water: 3.500.000 liter Dikte doek: 1,6 centimeter Productie: Bridgestone, Japan Gewicht doek: 19,3 kg/m2 Gewicht balg: 33 ton Minimale levensduur doek: 25 jaar Sluitingstijd balgstuw: max. 60 minuten Leeglooptijd balgstuw: max. 180 minuten Sluitingspeil balgstuw: + 0.50 NAP Bron: www.wikipedia.nl Meer zien? www.youtube.com/watch?v=0hOpFAzjWGg

Nederlands watermanagement behoort al eeuwen tot de wereldtop. Vormden in de zeventiende eeuw de talloze inpolderingmolens een beroemd aangezicht dat nu nog steeds door vele toeristen wordt bewonderd, in de twintigste eeuw waren het vooral de Deltawerken die furore maakten. Vele landen doen dan ook graag een beroep op de Nederlandse waterbouwkundige, die bekend staat om zijn technisch hoogwaardige innovatieve oplossingen. Dat dat ook in de eenentwintigste eeuw nog het geval is, bewijst de Ramspol balgstuw die uniek in zijn soort is en zijn belang nog maar eens onderstreepte in de drie dagen aanhoudende noordwesterstorm van januari dit jaar. De tien meter hoge balgen vulden zich binnen een uur over een lengte van 350 meter en West-Overijssel kon weer opgelucht adem halen.

Balgstuwen als die bij Ramspol zijn niet alleen ‘uniek’ in hun werkingsprincipe. Ook hun functie maakt dat er speciale eisen aan dit soort constructies worden gesteld. Topconditie Balgstuwen als die bij Ramspol zijn niet alleen ‘uniek’ in hun werkingsprincipe. Ook hun functie maakt dat er speciale eisen aan dit soort constructies worden gesteld. Zo doet een balgstuw als het goed is het overgrote deel van zijn leven helemaal niks. Maar als hij in actie moet komen, dan is falen geen optie. In risico-analysetermen is de ‘gevolgcomponent’ hiervoor veel te groot. Dit betekent dat de kans op falen extreem klein moet worden gehouden

78 MaintNL 05 – 2012

078_79_81_MH_NVDO-artikel.indd 78

24-05-12 15:34

Balgstuwen moeten op het ‘moment suprême’ in actie te komen. Om dat te garanderen, is slim onderhoud nodig.

en in het geval van ‘slapende reuzen’ als de Ramspolstuw vervult onderhoud hierbij een sleutelrol. alleen een slimme onderhoudsstrategie houdt balgstuwen in de topconditie die nodig is om op het ‘moment suprême’ in actie te komen. Nu is ‘slim’ een relatief begrip, weet ook Erik van den Brink. als consultant van Kiwa technology vindt hij dat slim onderhoud niet alleen een technische aangelegenheid is. Er zit ook een bedrijfskundige kant aan de onderhoudsmedaille, welke zorgt dat processen zo optimaal mogelijk en transparant verlopen en de kosten zo veel mogelijk worden beperkt.

Asset management ‘Het laatste decennium is het besef dat onderhoud veel meer omvat dan het technisch beheer van installaties enorm gegroeid’, weet Van den Brink. ‘Onder de noemer asset management zijn er steeds meer bedrijven die kiezen voor een levencyclische benadering waar bij het beheer van bedrijfsmiddelen wordt gestuurd op een

optimum tussen kostenminimalisering en gebalanceerde risico’s. Voor wat betreft risico’s wordt hierbij niet alleen rekening gehouden met veiligheid, maar ook met zaken als leverbetrouwbaarheid.’ Volgens Van den Brink zijn met name de gas- en elektriciteitsbedrijven de afgelopen jaren flink aan de slag gegaan met asset management. De van oorsprong Britse pas55-norm is hierbij een waardevol gereedschap gebleken. ‘aangezien pas55 is ontwikkeld met kapitaalintensieve bedrijfsmiddelen in het achterhoofd, die bovendien een maatschappelijk belang vertegenwoordigen, hebben vooral de gas- en elektriciteitssector de norm snel omarmd. Ook de overheid, die ondanks privatisering en schaalvergroting toch grip op de energievoorziening wilde blijven houden, heeft hier een rol gespeeld. Want hoewel het samenvoegen van vijftig afzonderlijke gasnetwerkbedrijven tot acht bedrijven het nodige schaalvoordeel oplevert, mag dit natuurlijk niet ten koste gaan van de kwaliteit. asset management, en pas55 in het bijzonder,

zorgt ervoor dat de informatievoorziening te allen tijde actueel en transparant is. Op deze manier zijn alle stakeholders altijd goed geïnformeerd, wat essentieel is voor een procesmatige aanpak.’

PAS55 en water Hoewel de watersector wel degelijk tot de pas55-doelgroep behoort, bedrijfsmiddelen en infrastructuur zijn kapitaalintensief en vervullen een maatschappelijk functie, wordt de assetmanagementnorm er maar mondjesmaat toegepast. Een gemiste kans, want pas55 heeft ook water veel te bieden. Van den Brink: ‘In de watersector, waar ook het drinkwaterbeheer onder valt, geniet pas55 nog geen grote bekendheid. Men vertouwt er voornamelijk op het vakmanschap van de lokale technische dienst, die risico’s inschat en zorgt dat installaties goed blijven functioneren. En hoewel het hier om zeer bekwame mensen gaat, schuilt er bij deze aanpak toch een gevaar. Zo is ook deze tak van sport niet immuun voor de gevolgen van vergrijzing en is het noodzaMaintNL 05 – 2012

078_79_81_MH_NVDO-artikel.indd 79

24-05-12 13:56

Onmisbaar zakboek voor de KAM-coรถrdinator KAM staat voor Kwaliteit, Arbo en Milieu. Het PT KAM-Zakboek geeft een uitgebreid overzicht van de ontwikkelingen op het gebied van kwaliteits-, arbo-, milieu- en integratiemanagement. In deze vakgebieden verandert veel en worden nieuwe standaarden gezet. Het PT KAM-Zakboek is uniek omdat niet alleen de drie werkgebieden uitgebreid worden beschreven. Ook is er veel aandacht voor de integratie van kwaliteit, arbo en milieu. In het PT KAM-Zakboek zijn de meest actuele ISO 9001:2008-norm en ISO 9004:2009-richtlijn verwerkt. Het PT KAM-Zakboek is in eerste instantie bedoeld voor kwaliteits-, arbo- en milieucoรถrdinatoren. Maar het is ook voor anderen die te maken hebben met kwaliteit, arbo of milieu een waardevolle informatiebron.

BESTELLEN? GA NAAR WWW.SDU.NL/KAM-ZAKBOEK ADVERTENTIE INDEX AIB Vincotte Nederland ......................................................... 22 Altena Cleaning.................................................................... 64 Avans Hogeschool .................................................................. 8 Beko Technologies................................................................. 22 Boccard Netherlands ............................................................. 64 Burckhardt Compression GmbH .............................................. 83 Deltavisie congres ...........................................................72, 73 Endress+Hauser .................................................................... 44 GGB Benelux ....................................................................... 38 Hateha ................................................................................ 38 Havep Workwear ........................................................... bijlage Height Specialists.................................................................... 4 Hydrauvision ........................................................................ 44 iMaintain Infra congres.......................................................... 54 Imaintain prestatiemanagement congres .................................. 70 LSB Sky Access ..................................................................... 18 Mainnovation Meeting House NL.............................................. 2 Pruftechnik ........................................................................... 34 Rope Access group ............................................................... 32 Sdu Uitgevers ....................................................................... 80 Sitech Services ..................................................................... 34 SPM Instrument ...............................................................18, 80 Traduco ............................................................................... 84

080_spm_index_sdu.indd 6

24-05-12 13:52

FOtO: a. J. VOsKuIl

kelijk dat de aanwezige kennis geborgd wordt. Daarnaast wordt momenteel op verzoek van de overheid de hele Nederlandse waterketen tegen het licht gehouden. Hoe kan deze doelmatiger en efficiënter worden ingericht? antwoord is niet dat er direct gefuseerd moet worden, maar wel dat er meer moet worden samengewerkt. gevolg is dat men er niet zonder meer vanuit mag gaan dat alle lokale kennis bij iedereen aanwezig is. Ook in dit opzicht is kennisborging dus van groot belang. Bovendien maakt asset management je bewust van de afwegingen en keuzes. Doelstellingen worden expliciet en er wordt op schrift gesteld wat acceptabel is en wat niet. Deze zwartwit benadering van procesinrichting en risicobeheer is goed voor zowel interne als externe communicatie. Het maakt duidelijk waarom je wel voor het ene en niet voor het andere project kiest. Het maakt besluitvorming efficiënt en leidt tot goede afspraken. Het zijn stuk voor stuk zaken die een intensievere samenwerken binnen de watersector bevorderen.’ Met dit in het achterhoofd organiseerde Kiwa technology enkele jaren geleden een informatiedag die speciaal gericht was op asset management voor waterschappen. De interesse van het ZuidOverijsselse waterschap groot salland was snel gewekt. Zij zagen wel brood in pas55. En voor een eerste project hadden ze een bijzondere kandidaat op het oog: de Ramspolbalgstuw.

PAS55 heeft de watersector veel te bieden. De invoering van PAS55 voor de Ramspolbalgstuw is dan ook nog maar het begin.

Verhouding ‘Bij een moderne stuw past alleen een eigentijdse onderhoudsstrategie’, vindt Jan put, werkzaam als hoofd afdeling uitvoering sector waterbeheer van groot salland. probabilistisch beheer en onderhoud zijn geïmplementeerd voor Ramspol. Deze wijze van onderhoud resulteert in een optimale verhouding tussen onderhouds- en investeringskosten in relatie tot de risico’s voor de stuw en dus de waterveiligheid van het achterland.

Eerste stap ‘Over het algemeen is de watersector redelijk conservatief als het gaat om asset management’, vindt Van den Brink. ‘Je hebt nogal eens te maken met diverse bestuurslagen die ver van de praktijk staan. Bovendien is het invoeren van pas55 niet iets wat je zomaar even doet. Het kan dus even duren voordat alle neuzen dezelfde kant op staan. toch zien we steeds meer

draagvlak ontstaan en ik denk dat pas55 ook hier een mooie toekomst kan hebben. groot salland is een goed voorbeeld. Want hoewel ze met de Ramspolstuw een primeur hebben, is het slechts een eerste stap. Men is druk bezig met het maken van een vertaalslag richting andere waterschaponderdelen. Denk hierbij aan andere keringen, maar ook aan waterzuiveringsinstallaties.’

‘PAS55 gaat wat ons betreft veel verder dan het beheer van de Ramspolstuw.’ put vult aan: ‘pas55 gaat wat ons betreft veel verder dan het beheer van de Ramspolstuw. De eenduidige gegevens die het systeem oplevert, vormen een belangrijke input voor

het suCCEs-project. als onderdeel van het Flood Control 2015-programma, een publiekprivate samenwerking die een slimmer totaalsysteem van waterbeheer voor ogen staat, gebruiken we de assetmanagementgegevens - van vooral de dijken - voor het kunnen doen van real-time risicobeoordelingen. Hierdoor kunnen we in het geval van hoogwater of dreigende overstroming sneller tot betere beslissingen komen. Hart van het suCCEsinstrumentarium wordt gevormd door een geïntegreerd informatiesysteem, waarin ook (weers)voorspellingen van Rijkswaterstaat en overstromingsscenario’s zijn opgenomen. Via een configureerbaar dashboard worden vervolgens alle relevante gegevens - bijvoorbeeld voor beleidsbepaling, toetsing, inspectie, beheer of in het geval van crisis - getoond. uiteindelijk zal dit niet alleen leiden tot een betere infrastructuur, maar ook de communicatie en besluitvorming in het geval van hoogwater verbeteren.’ n MaintNL 05 – 2012

078_79_81_MH_NVDO-artikel.indd 81

24-05-12 13:56

column Agenda van het demissionaire kabinet Een demissionair kabinet is een kabinet dat zijn ontslag heeft aangeboden. De ministers blijven gewoon minister en houden alle bevoegdheden. Ze mogen besluiten en maatregelen nemen en wetsvoorstellen indienen. Een demissionair kabinet kan dus hetzelfde als een niet-demissionair kabinet. Het verschil is dat zo’n kabinet geen politieke machtsmiddelen meer heeft tegenover het parlement. Het kabinet is overgeleverd aan wat het parlement (de Eerste en de Tweede Kamer) wel of niet wil behandelen. Het parlement heeft daarmee juist meer macht gekregen. Het is dus een misverstand dat een demissionair kabinet niets mag doen. Dus nu alle bezuinigingsplannen in de koelkast staan, is er waarschijnlijk tijd om eindelijk ons vakgebied eens bovenaan de politieke agenda te plaatsen. Want wanneer beseft de overheid dat er in onderhoudend Nederland zo’n driehonderdduizend mensen werkzaam zijn en dat er toch meer dan dertig miljard (!!!) euro in omgaat. Het kabinet, demissionair of niet, moet de topsectoren aansporen onderhoud te adopteren in hun programma’s. Datzelfde kabinet moet onmiddellijk voorzieningen treffen om jongeren weer geïnteresseerd te krijgen in ons vakgebied. Opleidingen moeten gestimuleerd worden en fantastische programma’s, zoals bijvoorbeeld de Landelijke Dag van het Onderhoud, moeten de volledige steun van de overheid krijgen. Beseft het kabinet wel dat er straks geen nieuwe col-

lega’s meer zijn? Beseft het kabinet wel dat onderhoud van een enorme maatschappelijke relevantie is? De onderhoudssector is niet zomaar een sector, maar een belangrijk onderdeel van de totale technische arbeidsmarkt. Het aantal personen dat werkzaam is in de technische sector bedraagt ruim 2,4 miljoen, wat gelijk staat aan zo’n dertig procent van de beroepsbevolking. Om als technische sector succesvol te zijn, is het van groot belang dat de Nederlandse overheid, samen met het bedrijfsleven, de juiste randvoorwaarden schept om het land aantrekkelijk te houden als vestigingslocatie. En als het demissionaire kabinet de komende weken nou eens gebruikt om duidelijke keuzes te maken in haar (investerings)beleid voor die technische sector, zou dat de instroom waarschijnlijk behoorlijk bevorderen. In Den Haag moet men bereid worden om een gerichte industriepolitiek te voeren en zo Nederland waarborgen dat het binnen een aantal geselecteerde technische kernsectoren mee kan blijven doen in de wereldtop. En wat mij betreft beginnen we bij de benoemde topsectoren. Lang leve de agenda van het demissionaire kabinet!

Beseft het kabinet wel dat er straks geen nieuwe collega’s meer zijn?

colofon

Ellen den Broeder-Ooijevaar, Verenigings Manager

MaintNL is het verenigingsmagazine van de Nederlandse Vereniging voor Doelmatig Onderhoud. De naam MaintNL is eigendom van de NVDO.

Postbus 138 3990 DC Houten t +31(0)30 634 60 40

f +31(0)30 634 60 41 e info@nvdo.nl • www.nvdo.nl • www.nvdovac.nl

82 MaintNL 05 – 2012

082_MC_NVDO_Vmanager.indd 82

24-05-12 13:43

Compressors and Service from the OEM

Customer Support Service – The Full Range for All Your Reciprocating Compressors Valve Service • Engineering Services • Field Service Spare Parts Logistics • Technical Support • Component Repair Revamps • Training • Condition Monitoring & Diagnostics Sustainable Reduction of Your Operating Cost with Our Leading OEM Specialists and Compressor Technology

Ad_CSS-185x267.indd 1

083_burkhardt.indd 1

11.03.11 16:50

22-05-12 15:29

complexe processen grote risico’s integraal onder controle

AMprover software borgt uw totale risicobeheersing in één pakket ®

Bij verantwoorde risicobeheersing draait alles om het borgen van uw veiligheid en kwaliteit. Dat begint bij uw product en het functioneren van fysieke bedrijfsmiddelen. Maar kijkt ook naar processen, systemen, mensen, regelgeving en milieu. AMprover® software geeft overzicht en inzicht in de diverse risicovraagstukken en de kosteneffectieve maatregelen die het best aansluiten op uw bedrijfsspecifieke situatie. AMprover® is ontwikkeld door Traduco, de mensen die Asset Management opnieuw hebben gedefinieerd. En dat biedt u een ander perspectief. www.traduco.nl

YEAR

a wider perspective, focused on you

084_traduco.indd 1

22-05-12 15:29