imaintain 09 2012 by Industrielinqs pers en platform

www.i-maintain.nl

09 12 NEGENDE JAARGANG – LOSSE VERKOOPPRIJS € 16,-

iMaintain Nr. 09 - 2012

Buddies houden elkaar scherp 001_A_cover.indd 2

23-10-12 14:23

Ontdek de verborgen schat in uw organisatie

De onderhoudsmanager staat onder grote druk. In de huidige crisistijd moet men verbeteren. Maar waar te beginnen? Waar ligt de verborgen schat in uw onderhouds-

Bekijk de VDM Inside demo www.mainnovation.com

organisatie? VDM Inside is het Maintenance KPI Dashboard dat u inzicht geeft in al uw cost drivers, performance killers en onderliggende oorzaken. Met VDM Inside krijgt u eindelijk grip op uw onderhoudsprestatie. Meer weten? Ga naar www.vdminside.com CONTROLLING MAINTENANCE, CREATING VALUE.

REDM_01749_MAINNOVATION_Adv185x267_NL.indd 1

002_mainovation.indd 1

31-10-11 15:00

23-10-12 09:50

inhoud 3

10 Interview: ‘De markt heeft ons nodig’ Nu Pieken in de Delta plaatsmaakt voor het Topsectorenbeleid, wijzigt de koers van Dutch Institute World Class Maintenance. Directeur Lex Besselink ziet de rol van DI-WCM verschuiven: ‘Ik zie meer dan ooit een regisseursrol voor WCM weggelegd in het sturen van kennis en innovatietrajecten.'

14 Thema: Benchmarking Benchmarking kan bedrijven een stuk wijzer maken. Dat je tegelijkertijd kan leren van je collega’s, of concurrenten, is dan mooi meegenomen. Er gaan steeds meer stemmen op voor peer reviewing, een buddy-systeem waarbij bedrijven bij elkaar een kijkje in de keuken nemen.

5 COMMENTAAR 6 ACTUEEL 16 BUDDY-SYSTEEM KAN VEILIGHEID IN DE INDUSTRIE VERGROTEN 21 PRODUCTEN 22 VEILIGHEID IS GEZAMENLIJKE VERANTWOORDELIJKHEID 24 WHAT’S NEXT 28 KERNCENTRALE BORSSELE TER DISCUSSIE 31 UNDER CONSTRUCTION 33 VOLGEND NUMMER

Maint

Het magazine van de NVDO

In de novembereditie van MaintNL onder meer verslag van het congres iMaintain Prestatiemanagement. Samen bouwden we daar aan het contract van de toekomst en werden de resultaten gepresenteerd van de SUTO Benchmark 2012. Verder: een maintenance manager over communicatie en transparantie in onderhoudswerk en u krijgt een inkijkje in ketenintegratie en veiligheid op Schiphol.

Maintenance manager streeft naar transparant onderhoud Onderhoud aan mens en machine Onderhoud uitgesteld door economische fluctuaties Column Frans Stokbrood Fouten durven toegeven Ieder zijn vak: Relatie met contractors wordt volwassen Onderhoud volgens de regels Durf een keuze te maken Het contract van de toekomst

38 44 47 49 50 54 62 66 70

iMaintain 12

003_C_inhoud.indd 3

23-10-12 16:55

3P Quality Services zoekt: 3P Quality Services B.V. is een onafhankelijk technisch inspectiebureau binnen de petrochemische industrie, process industrie, offshore en energiesector. Wij bieden een breed scala aan support services, Onze sleutelwoorden zijn: Inspectie, Maintenance en Vendor inspectie activiteiten.

3P Quality Services B.V. bemiddelt vanuit een projectmatige aanpak en/of vanuit een vaste bemiddeling binnen de vakgebieden Engineering, Construction management, Shutdown management en Project management. Voor diverse nationale en internationale functies op het gebied van inspectie en aanverwante diensten, zijn wij doorlopend op zoek naar:

Werktuigbouwkundigen MBO/HBO niveau De ideale kandidaten beschikken minimaal over: • MBO/HBO werktuigbouwkunde • Opleiding IKT/SKK (II/III) – en/of MLT/EWT/IWT • Beheersing van Microsoft Office • Goede contactuele eigenschappen • Grote mate van zelfstandigheid 3P Quality Services biedt kansen en mogelijkheden ook voor 50 plussers en starters op de arbeidsmarkt. 3P Quality Services is gecertificeerd volgens ISO 9001/VCA. Een kwaliteitsgarantie gaat echter niet alleen om systemen en standaarden, maar vooral om mensen. Daarom investeren wij voortdurend in onze professionals door middel van opleidingen en coaching. Voor meer informatie en vragen kunt u contact opnemen met Dhr. C.J. de Graaf of Dhr. K. van Oevelen T +31(0)161 438 500. Bent u onze juiste kandidaat? Mail dan uw sollicitatie met CV naar 3pqs@3pgroup.com onder vermelding van 3P zoekt werktuigbouwkundigen en jong talent.

004_3P.indd 1

3P zoekt ook jong talent 3P heeft in samenwerking met diverse klanten een overeenkomst om jonge talenten een kans te geven. 3P en onze klanten willen graag investeren voor nu en in de toekomst en 3P verzoekt kandidaten die als lasser of NDO-er reeds 5 jaar ervaring hebben en een MTS diploma hebben en/of dit willen behalen te solliciteren. In overleg en in samenwerking met onze klanten zoekt 3P een geschikte werklocatie om op termijn door te groeien naar een volwaardige QC-er en/of inspecteur. Voor een volledig overzicht van de vacatures bekijk het aanbod op: www.3pgroup.com

Continuïteit door deskundigheid.

23-10-12 09:50

COMMENTAAR 5

Vergelijken, verschil bepalen en verbeteren Eens in de zoveel jaar koop ik voor thuis een nieuwe pc. Niet voor de hoofdprijs maar goed genoeg om thuis te werken en wat met muziek, foto en film te doen. En rond die tijd zijn de pc-magazines leuk om te lezen. Om te toetsen wat er te koop is en om je hele systeem en de losse hardware na de aanschaf te vergelijken met de lijstjes van beste, snelste en mooiste. Kort daarop verandert die benchmark al in frustratie. Want om je blijvend met de beste te kunnen meten, moet je blijven investeren in het systeem. Al snel is mijn chipset verouderd en kort daarna wordt geheugen al weer duurder en blijk je al weer een oud kastje te hebben. Dat gaat snel. Dat lijkt me voor teams die de prestaties van hun onderhoudsinspanningen benchmarken met interne en externe referenties, ook een kluif. Vergelijken, verschil bepalen en verbeteren. In ieder geval moet je zorgen dat je de juiste fruitsoorten vergelijkt en dat is in sommige takken van de industrie geen sinecure. Functioneel heb je het misschien wel over dezelfde installatie, maar een leeftijdsverschil, andere schaalgrootte en ander gebruik maken nogal wat uit als het gaat om prestaties. Hoe weet je dan ‘wat goed is’? Ik denk dat de aandacht voor de prestaties en een permanente drang om te verbeteren de beste benchmark is die je op de vierkante meter kunt uitvoeren. En als het vervolgens lukt om beschikbaarheid, verbruik en productie op een eerlijke manier met anderen te vergelijken, dan kan dat waardevolle informatie opleveren waar het team zich aan op kan trekken. Maar als de benchmarkresultaten te straf als managementtool worden ingezet om een team te bewegen om meer te presteren, zit er volgens mij weer een risico op frustratie in. En dan werkt de benchmark averechts. mark.oosterveer@industrielinqs.nl Uitgeefdirecteur @M_Oosterveer

HoofdredactIE

Mark Oosterveer 020 3122 793 mark.oosterveer@industrielinqs.nl NUMMER 09 - 2012

David van Baarle 020 3122 082 david.vanbaarle@industrielinqs.nl

Uitgave van

Eindredactie

Industrielinqs pers en platform Veembroederhof 7 1019 HD Amsterdam Postbus 12936 1100 AX Amsterdam

Partner

Nederlandse Vereniging voor Doelmatig Onderhoud (NVDO) Postbus 138, 3990 DC Houten

Elise Quaden 020 3122 084 elise.quaden@industrielinqs.nl

medewerkers

Evi Husson, Liesbeth Schipper, Erik te Roller, Renske van den Berg, Ingrid Rompa, Pieter Pulleman, Jeroen Akkermans, Teus Molenaar

Lay-out

Gabriele Köbbemann

COVER

Arkema

Advertentieverkoop Ahoy Rotterdam NV Ahoy-weg 10 3084 BA Rotterdam Postbus 5106 3008 AC Rotterdam Organisator van

Uitgever

Wim Raaijen 020 3122 081 wim.raaijen@industrielinqs.nl

Jetvertising BV Arthur Middendorp T: 070 399 00 00 F: 070 390 24 88 arthur@jetvertising.nl

Traffic

Breg Schoen 020 3122 088

Drukkerij

DeltaHage, Den Haag

Abonnementen (incl. BTW)

Nederland/België € 93,Introductie NL/België 25% € 69,75 Overig buitenland € 117,Losse verkoopprijs €16,Studenten € 40,Proefabonnement (3x) € 27,50

Opzeggen

Dit magazine hanteert de opzegregels uit het verbintenissenrecht. Wij gaan er van uit dat u het blad ontvangt uit hoofde van uw beroep. Hierdoor wordt uw abonnement steeds stilzwijgend met een jaar verlengd. Proef- en kennismakingsabonnementen worden niet automatisch verlengd en stoppen na het aantal aangegeven nummers. Opzeggen kan via www. aboland.nl, per post of per telefoon. De opzegtermijn is 8 weken voor het einde van uw abonnementsperiode. Als opzegdatum geldt de datum waarop uw opzegging door Abonnementenland is ontvangen. Indien u hierom verzoekt, ontvangt u een bevestiging van uw opzegging met daarin de definitieve einddatum van uw abonnement. Adreswijzigingen kunt u doorgeven via www.aboland. nl, per post of per telefoon. Overige vragen kunt u stellen op www.aboland.nl of neem telefonisch contact met Abonnementenland op.

Abonnementenland

Postbus 20 1910 AA Uitgeest Tel. 0900-ABOLAND of 0900-226 52 63 € 0,10 per minuut Fax 0251-31 04 05 Site: www.bladenbox.nl voor abonneren of www.aboland.nl voor adreswijzigingen en opzeggingen. Abonnementenland is ook bereikbaar via Twitter. Stuur uw tweet naar: @Aboland_klanten. Prijswijzigingen voorbehouden. ISSN: 2211-6826

iMaintain 12

005_B_commentaar.indd 5

23-10-12 15:56

6 actueel

BEDRIJVENNIEUWS Stork tekent contract met Vestas Stork Technical Services en Vestas hebben een duurzaam contract getekend om hun al bestaande samenwerking te formaliseren. Stork Technical Services New Zealand werkt al enkele jaren samen met Vestas, een Deense wereldwijde fabrikant van windturbines, op het gebied van gespecialiseerd multidimensionaal, niet-destructief testen van windturbines. De techniek van Stork bestaat eruit dat met innovatieve ultrasone technieken een afbeelding wordt gemaakt van de onderdelen aan de binnenkant van de windturbines om de conditie van het materiaal te bepalen.

ATS scoort met inspectiesoftware in VS Het Nederlandse ATS meldt groen licht gekregen te hebben van een in de VS gevestigde bouwer van vrachtwagenmotoren, die een extra productielijn wil monitoren met zijn inspectiesoftware. De niet bij naam genoemde constructeur van motoren voor vrachtwagens – ATS wil enkel kwijt dat hij gevestigd is in het Amerikaanse Ohio – had al ervaring opgedaan met de inspectiesoftware in de assemblagelijn, meer bepaald om dataverzameling van defecten te beheren en kwaliteitsmetingen te rapporteren. Blijkbaar was de motorbouwer tevreden, want hij wil de visuele kwaliteitscontrole nu uitbreiden naar de lijn voor de motorblokken.

Brabantse wegen klaar voor de winter Rijkswaterstaat heeft het afgelopen jaar groot onderhoud uitgevoerd in Noord-Brabant. Door het rijkswegennet goed te onderhouden, wil Rijkswaterstaat zorgen voor een vlotte en veilige doorstroming van het verkeer. Nu het groot onderhoud is afgerond, zijn de Brabantse wegen klaar voor de winter. Aan het begin van het jaar kondigde Rijkswaterstaat al aan dat er in 2012 veel werkzaamheden gepland stonden. Er werd tijdens 28 weekendafsluitingen en tientallen kleinere afsluitingen onderhoud uitgevoerd aan onder andere de A27, A58, A59 en A67.

09 12 iMaintain

006_7_9_D_actueel.indd 6

Omslag van krimp naar groei voor industrie De Nederlandse industrie zal volgend jaar een omslag naar groei doormaken, vooral dankzij de aantrekkende mondiale economie en wereldhandel. Daarbij zullen de machine-industrie en chemiesector de kar trekken. Dat schrijft ABN Amro in een woensdag verschenen rapport. De omzetgroei komt volgend jaar naar verwachting uit op 3 procent, vergeleken met een krimp van 0,5 procent dit jaar. De economen voorzien voor de producenten van machines een omzetstijging van acht procent in 2013. Voor de chemiesector, de enige tak van de industrie die dit jaar ook al groeit, komt de expansie volgend jaar uit op vijf procent. ‘Ook andere industrietakken als bouwmaterialen, metaalproducten, rubber- en kunststofproducten en voedingsmiddelen zullen groei laten zien maar op een bescheidener schaal’, aldus ABN Amro. De economen becijferden dat de wereldeconomie volgend jaar licht groeit, van 3,1 procent in 2012, tot 3,5 procent. De eurozone laat naar verwachting een ommezwaai zien van een krimp van 0,5 procent tot een kleine groei van 0,2 procent. In de Verenigde Staten bedraagt de economische groei in 2013 naar verwachting 2 procent en in China, een van de belangrijkste economieën ter wereld, 8 procent.

DCMR rondt onderzoek risicovolle bedrijven af De veiligheidscultuur bij onderzochte risicovolle bedrijven in het Rijnmondgebied is over het algemeen genomen voldoende. Toch kán het beter en moet het daarom ook beter. Daarnaast zijn er bij inspecties van tanks en koel-en blussystemen bij risicovolle bedrijven geen overtredingen in de zwaarste categorie aangetroffen. Dat zijn de belangrijkste conclusies van een tweetal onderzoeken van DCMR die de afgelopen maanden hebben plaatsgevonden in het Rijnmondgebied. Na de constateringen bij tankopslagbedrijf Odfjell is de vraag gesteld hoe veilig het is bij risicovolle industrie in het Rijnmondgebied. Onlangs presenteerde de Milieudienst Rijnmond samen met de Veiligheidsregio Rotterdam Rijnmond de resultaten van het onderzoek naar de veiligheidscultuur bij veertien bedrijven en het onderzoek naar tanks en de bijbehorende koel- en blusvoorzieningen bij twaalf bedrijven.

‘Nederlandse industrie laat grote besparingskansen liggen’ Door gebruik te maken van energiezuinige aandrijfsystemen kan de Nederlandse industrie tot wel twintig procent op de elektriciteitskosten besparen. In de praktijk gebeurt dit echter nog veel te weinig. Daarom sloten het ministerie van EL&I, UNETO-VNI en de FEDA onlangs in Den Haag een Green Deal. De afspraak moet leiden tot grootschalige toepassing van energiezuinige aandrijfsystemen en daarmee een forse reductie van de CO2-uitstoot. Met de Green Deal zetten UNETO-VNI (installatiebedrijven) en FEDA (brancheorganisatie op het gebied van aandrijf- en automatiseringstechniek) zich in om de komende tijd maar liefst 35 projecten uit te voeren met energiezuinige elektrische aandrijfsystemen. Daarnaast gaan de initiatiefnemers trainingen opzetten om industriële afnemers bewust te maken van de besparingsmogelijkheden. Ook gaan zij eventuele knelpunten bij de financiering wegnemen. De Green Deal heeft een looptijd tot eind 2015.

Kijk voor meer nieuwsberichten op www.i-maintain.nl

23-10-12 14:22

actueel 7

'Meer urgentie voor onderhoud en nieuwbouw'

BEDRIJVENNIEUWS Van Dorp installaties Amersfoort Beste Leerbedrijf 2012

Werkgeversorganisaties Fosag en NOA vinden dat de regering meer urgentie moet toekennen aan onderhoud en nieuwbouw. Dat is één van de aanbevelingen aan de hand van de begrotingsplannen van Prinsjesdag. Naar aanleiding van de Miljoenennota brachten beide brancheorganisaties voor de onderhoudsen afbouwsectoren een gezamenlijk bericht naar buiten waarin de politieke partijen worden opgeroepen de woningmarkt weer in beweging te brengen. Alleen zo kan de aanhoudende malaise in de nieuwbouw en het onderhoud worden bestreden. In het bijzonder voor starters zijn extra maatregelen nodig om de woningmarkt weer op gang te krijgen. Er komt een jaarlijkse bijdrage van 70 miljoen euro in een fonds voor duurzaam onderhoud. Vanaf 1 juli 2013 heeft het kabinet 20 miljoen extra beschikbaar voor de aanschaf van zonnepanelen. Deze maatregelen hebben echter het karakter van ‘strooigoed’, aldus de beide brancheorganisaties. Verduurzaming van de gebouwde omgeving heeft meer impulsen nodig, stellen zij.

Brussel geeft industrie steun De industrie moet een grotere rol van betekenis krijgen in Europa. 'We kunnen niet blijven toestaan dat onze industrie Europa verlaat', aldus Europees Commissaris Antonio Tajani (Industrie en ondernemerschap). Hij presenteerde daarom een aantal maatregelen. Zo moet het voor bedrijven makkelijker worden om kredieten te krijgen. EU-lidstaten zouden investeringen in groenere en duurzamere technologieën en opleidingen op dit gebied moeten aanmoedigen. Ook wil Tajani de handel in goederen en diensten in de Europese interne markt vergemakkelijken. Op dit moment draagt de industrie voor 15,6 procent bij aan het Europese bruto binnenlands product. Dat percentage moet in 2020 zijn opgetrokken naar twintig procent, aldus de commissie. Uit cijfers blijkt Nederland een van de meest competitieve lidstaten in de EU te zijn. Maar er zijn ook problemen. Zo is het maar de vraag of Nederland de verplichte doelstelling voor hernieuwbare energie van 14 procent in 2020 gaat halen. Ook is het voor kleine bedrijven soms erg lastig leningen te krijgen, met name als het leenbedrag tussen de 500.000 en 3 miljoen euro ligt.

Van Dorp installaties Amersfoort mag zich een jaar lang het beste leerbedrijf van de Randstad noemen. Onlangs vond de prijsuitreiking plaats. Met de organisatie van de jaarlijkse verkiezingen biedt Kenteq een platform aan bedrijven die een actief opleidingsbeleid voeren. ‘Een leven lang leren’ luidt het motto van dit bedrijf. Met een eigen academie en sinds kort een eigen opleidingscentrum krijgen werknemers alle ruimte om te werken en te groeien in een stimulerende en open bedrijfscultuur.

Oliegigant Chevron verwacht forse winstdaling Chevron verwacht een 'substantiële' winstdaling in het derde kwartaal ten opzichte van het tweede kwartaal. De olie- en gasproductie stond onder druk door orkanen en onderhoud en een belangrijk onderdeel van een van de raffinaderijen werd verwoest door een brand. Begin augustus werd de zogeheten crude distillation unit (cdu), de eerste stap in de verwerking van ruwe olie, van de raffinaderij in het Californische Richmond getroffen door een brand. De cdu zal de rest van dit jaar buiten werking zijn. Door het wegvallen van de productie is de levering van motorolie in de staat Californië gehalveerd.

MaxGrip en Shell bundelen hun krachten De bedrijven hebben een raamovereenkomst gesloten voor de wereldwijde levering van Maintenance & Integrity services. Binnen deze raamovereenkomst gaat MaxGrip services leveren op het gebied van programma- en projectmanagement, technische consultancy, het creëren van technische gegevens en het managen van veranderingen. MaxGrip gaat daarmee support verzorgen voor wereldwijde verbeterprogramma’s, specifieke consultancy diensten leveren aan Shell en overige wereldwijde vragen invullen.

iMaintain 12

006_7_9_D_actueel.indd 7

23-10-12 14:22

Advertentie

ARTEMIS optimaliseert de eﬃciency op projecten “Een efficiencyverbetering van 50% op de capaciteitsplanning bij projecten is absoluut haalbaar” Dit is de stelling van Jos de Graaf, CEO van de DEG Group. “En de DEG Group biedt nog veel meer!”, vult hij aan. Al sinds 1983 timmert ARTEMIS aan de weg met oplossingen voor Portfolio- en Projectmanagement en niet zonder succes. Inmiddels zijn er, wereldwijd, ruim 2000 bedrijven die hiervoor hebben gekozen. In de Benelux wordt ARTEMIS geleverd en ondersteund door de DEG Group, het PPM kennisbedrijf met meer dan 30 jaar ervaring, geworteld bij de dochterbedrijven DEGPlancon en DEGSolutions. Jos de Graaf voegt hier aan toe: “In 2010 is ARTEMIS gestart met de revalitization van haar producten en inmiddels wordt, na de introductie van de versies 2010 en 2012, gewerkt aan de nieuwste release; versie 2013”.

Jos Jans, Alliance manager ARTEMIS voor de DEG Group, merkt op: “We hebben ARTEMIS slimmer, sneller en eenvoudiger in het gebruik gemaakt. Met de volledige revalitization zijn we nu gefocussed op het verder marktgericht uitbreiden van de functionaliteit”. Hij vult hierop aan: “Een onderscheidend vermogen is nog steeds het onderdeel kostenbewaking en –beheer, dat een standaard functionaliteit is PACS-ACP, staat voor Automatic Capacity Planning en is één in ARTEMIS”. van de PACS modules waarbij PACS-ACP optimaliseert de de beschikbare capaciteit in samenwerking met ARTEMIS capaciteitsplanning. Met als doelstelling de huidige en geïntegreerd met bestaande inzet op projecten op een zo systemen zoals HR en ERP, de efficiënt mogelijke wijze te inzet op projecten automatisch optimaliseren biedt DEG, onder plant over een van te voren de naam PACS en het motto aangegeven horizon. “Grow in Functionality”, markt specifieke oplossingen aan. Tijdens dit volledig automatische Deze, op de internationale markt proces houdt ACP o.a. rekening gerichte oplossingen zijn met met het Onderhanden Werk, name geschikt voor bedrijven Single- en Multi projecten, waar sprake is van engineering Werkroosters, Certificaten en & maintenance van kapitaal Prioriteiten. Daar waar capaciteit intensieve asset. Denk hierbij onvoldoende is, stelt ACP voor aan de proces industrie, energie een gelijkwaardige of hoger gekwalificeerde medewerker in bedrijven, luchtvaart, e.d. te zetten. In sommige gevallen kan een medewerker als assistent worden ingezet bij een hoger gekwalificeerde taak. Jos de Graaf vult hierop aan dat, “door gebruik te maken van PACS-ACP het nu echt mogelijk wordt een efficiencyverbetering te behalen van 50% op de capaciteitsplanning bij projecten.”

Voor meer informatie Voor meer informatie over de ARTEMIS en PACS kunt u een kijkje nemen op de website van de DEG Group www. deggroup.nl. Ook kunt u contact opnemen met Cindy van der Veek, telefoonnummer +31(0)614339068 of via de mail cindy.vanderveek@degplancon.com

008_deg.indd 1

24-10-2012 09:15:16

actueel 9

‘Onderhoud uitgesteld door economische fluctuaties’ Ondernemers kiezen zowel in economisch goede als slechte tijden ervoor om onderhoud van vaste activa uit te stellen. Uitstel van onderhoud gebeurt vaker bij onderhoud van onroerend goed dan bij andere kapitaalgoederen. Steeds vaker wordt predictief onderhoud gepleegd waarbij onderdelen pas vervangen worden nadat de noodzaak hiervan uit meetresultaten blijkt en dus niet op basis van het aantal draaiuren. Dit blijkt uit een enquête onder leden van de Nederlandse Vereniging voor Doelmatig Onderhoud (NVDO) uitgevoerd door het ING Economisch Bureau. De economische tegenwind heeft ook zijn uitwerking op de onderhoudsmarkt. Doordat machines minder draaien is er geringer onderhoud benodigd. Ook heeft het eigen personeel in bijvoorbeeld de maak- en procesindustrie het minder druk met de productie waardoor zij meer tijd zelf aan onderhoud besteden en in beperktere mate onderhoudsdiensten van externen hoeven in te huren. Ook economische hoogtijdagen kunnen een negatief effect hebben op de vraag naar onderhoudswerkzaamheden. Doordat er dan een tekort kan zijn aan kapitaalgoederen wordt het onderhoud hieraan uitgesteld want het kost in dat geval productie als machines worden stilgelegd.

Punctualiteit op het spoor blijft stabiel In het eerste halfjaar van 2012 reden de treinen net zo punctueel als vorig jaar. Toen bereikte de punctualiteit een hoogtepunt. Met een gemiddelde nauwkeurigheid van 89,5 procent - het aantal treinen met minder dan drie minuten vertraging - reden de treinen net zo vaak op tijd vergeleken met vorig jaar, ondanks de winterdip in februari. Dat maakte de spoorbeheerder bekend. Op het hoofdrailnet ligt de punctualiteit rond de 90 procent, op de regionale lijnen ligt die steevast rond de 94 procent. 'Een veiliger, punctueler en betrouwbaarder spoor blijft de belangrijkste doelstelling voor de komende jaren', aldus ProRail. In de eerste helft van het jaar werd er ruim 500 miljoen euro geïnvesteerd in spooren stationsprojecten. Daaronder vallen onder meer grote stationsverbouwingen in Amsterdam, Utrecht, Rotterdam, Den Haag, Zwolle en Breda. Deze maand levert de spoornetbeheerder de nieuw aangelegde spoorinfrastructuur op de Tweede Maasvlakte op. De grote terminals die hier komen, vormen straks het beginen eindpunt van containertreinen die de haven verbinden met economische centra door heel Europa.

BEDRIJVENNIEUWS Tebodin verwerft contract voor de renovatie van Lubicz Brouwerij Tebodin heeft een contract ondertekend met Balmoral Properties voor de functie van waarnemend projectmanager bij de verbouwing van de Lubicz brouwerij, gelegen in het centrum van Krakau. In de historische gebouwen van de brouwerij zullen kantoren, winkels en restaurants worden gerealiseerd. De overeenkomst is een uitbreiding van de in december 2011 getekende overeenkomst op basis waarvan Tebodin optreedt als technisch supervisor en projectadministrateur. Het project, ontwikkeld in nauwe samenwerking met de conservator van 'Historic Monuments' in Polen, omvat ook een nieuwbouwgedeelte met woningen en commerciële bedrijfsruimtes.

Imtech gaat vliegtuigen Airbus drogen Technisch dienstverlener Imtech gaat voor tien jaar een samenwerking aan met de Europese vliegtuigfabrikant Airbus om de lak van diverse vliegtuigtypen sneller te laten drogen. Daardoor kan de productietijd flink worden verkort en kan energie worden bespaard. Dankzij die technologie kunnen verschillende vliegtuigtypen twee keer zo snel worden gedroogd. Ook is er een energiebesparing van 45 procent op warmte en 50 procent besparing op elektriciteit. Naast het voorzien van de drooghallen van de techniek zal het bedrijf diensten verlenen en technisch onderhoud plegen.

ITM-Technologies gaat 400 Totalservicestations inspecteren Windunie lanceert Windunie Beheer Coöperatie Windunie richt een eigen beheersorganisatie op voor de ruim vierhonderd aangesloten windturbines. Het doel hiervan is om de prestaties van de turbines beter te kunnen voorspellen en om meer duurzame kilowatturen te produceren. Veel windturbines zijn gebouwd met de aanname dat zij probleemloos een levensduur van twintig jaar aankonden. De afgelopen jaren bleek echter dat hoofdcomponenten van turbines al eerder onderhevig kunnen zijn aan slijtage, met uitval tot gevolg. Door een goede aansturing van het onderhoud wordt stilstand voorkomen, en wordt beter voorspelbaar hoeveel de windturbine produceert. Voor de technische aspecten van het beheer werkt Windunie samen met Topwind, een onafhankelijk expertisebureau gespecialiseerd in windenergie. Ook gaat Windunie Beheer raamcontracten voor onderhoud en verzekeringen opstellen. Hiermee kunnen de leden van de coöperatie nog meer voordeel halen uit de kracht van het collectief.

Het Waalse bedrijf ITM-Technologies heeft een groot contract binnengehaald van Total Frankrijk om de reservoirs van 400 servicestations te inspecteren op lekken. Het contract met Total is een doorbraak voor de leverancier op de Franse markt. De waarde van de bestelling - met een looptijd van twee jaar - zou naar verluidt ‘rond 1 miljoen euro schommelen’. De opdracht houdt de inspectie in van het leidingwerk en de ondergrondse reservoirs van Totals Franse netwerk van servicestations.

iMaintain 12

006_7_9_D_actueel.indd 9

23-10-12 14:22

10 interview

world Class Maintenance als regisseur kennis en innovatie

09 12 iMaintain

010_11_13_J_interview.indd 10

FOTO: DI-WCM

Lex Besselink: ‘Maintenance loopt als een rode draad door een groot deel van de topsectoren heen. we hebben al officiële samenwerkingsverbanden met de topsector Chemie, zodat we kunnen aanhaken op hun onderzoeksthema’s.’

Abonnees lezen meer op www.i-maintain.nl

23-10-12 14:22

interview 11

Nu het Pieken in de Delta-programma plaatsmaakt voor het Topsectorenbeleid, wijzigt ook de koers van Dutch Institute World Class Maintenance. Directeur Lex Besselink ziet de rol van DI-WCM dan ook verschuiven: ‘Ik zie meer dan ooit een regisseursrol voor DI-WCM weggelegd in het sturen van kennis en innovatietrajecten. We zullen dan ook nog intensiever gaan samenwerken met de markt, maar ook met de brancheverenigingen.’

De maintenancebranche is gezond en winstgevend en levert een belangrijke bijdrage aan de Nederlandse economie. Niet alleen omdat de sector de assets van de industrie, die een slordige vierhonderd miljard euro vertegenwoordigen, in topconditie houdt. Maar ook omdat de branche dat op zo’n hoog niveau doet, dat onderhoudskennis en -kunde een belangrijk exportproduct is. Inmiddels zet de markt jaarlijks zo’n achttien miljard euro om met zo’n 150.000 medewerkers en mag daarmee een serieuze partij worden genoemd. Die positie erkende het ministerie van Economische Zaken in 2008 toen het economiestimulerende programma ‘Pieken in de Delta’ bekend werd gemaakt. In augustus van dat jaar werd het Programme Office World Class Maintenance, geïnspireerd door onder andere het Maintenance Valley-concept, leven ingeblazen waarbij de zuidelijke provincies werden gestimuleerd om onderhoud naar een hoger niveau te tillen. Een jaar later stelde World Class Maintenance (WCM) samen met ondernemingen en regionale ontwikkelingsmaatschappijen en de andere vertegenwoordigers van de onderhoudsbranche, NVDO en Profion, het Masterplan 20102014 op met als ondertitel: ‘Creating sustainable business together’. Dat WCM de missie serieus nam, blijkt alleen al uit het aantal regionale kenniscentra dat sindsdien is ontstaan: Maintenance Valuepark Terneuzen, Aviolanda Woensdrecht en Gate2 Maintenance Park Tilburg, om er

“

David van Baarle

maar een paar te noemen. Maar ook op het gebied van personeel en opleidingen, onderhoudsystemen, design for maintenance, monitoring based maintenance en ga zo maar door zijn er projecten afgerond of lopen er nog projecten. ‘We houden heel wat ballen in de lucht’, beaamt Lex Besselink. De directeur van DI-WCM vierde onlangs nog het vierjarig bestaan van World Class Maintenance met een congres in de Grote Kerk in Breda. Het volle programma liet nog niet eens alles zien wat WCM in die vier jaar heeft bereikt of in gang gezet. ‘Behalve dat we ons bezighouden met innovatieprojecten, besteden we veel tijd en aandacht aan public relations voor de maintenance-branche, doen we mee aan de techniekcampagnes, de Dag van het Onderhoud, Girlsday en noem maar op. Tot nog toe was dat ook onze taak, maar we zien nu dat de markt volwassen genoeg wordt om zaken aan andere partijen over te kunnen laten.’

Rolverdeling De strategische verandering heeft ook te maken met een veranderde politieke koers. ‘Simpel gezegd heeft het Pieken in de Delta-programma plaatsgemaakt voor het Topsectorenbeleid. In plaats van een regionale aanpak, kijkt men nu op nationaal niveau naar de sterke sectoren. Dat betekent ook dat onze financiering ten einde loopt. Gelukkig krijgen we van onze financiers, de Provincies Limburg, NoordBrabant en Zeeland, nog tijd tot 2015,

Het nieuwe DI-WCM is wat ons betreft de research & development-partij in het speelveld.

010_11_13_J_interview.indd 11

maar daarna moeten we op eigen benen staan. Het geld dat we nodig hebben voor de financiering van onderzoek, zal uit de markt moeten komen. Dat betekent dat we nog veel intensiever met de industrie moeten gaan samenwerken en nagaan en opzuigen wat de grote vraagstukken zijn in de branches.’ DI-WCM gaf onderzoeksbureau Bicore opdracht om de markt te enquêteren over de rol die zij zag weggelegd voor het kennisinstituut. ‘De antwoorden hielpen ons met het samenstellen van de nieuwe richting voor DI-WCM, die we net klaar hebben. Uit dat onderzoek kwam onder andere naar voren dat de industrie de crosssectorale aanpak een van de sterke punten vindt van DI-WCM. De chemische industrie kan met dezelfde vraagstukken zitten als de staalindustrie of bijvoorbeeld de luchtvaart. Alleen spreken ze elkaar niet in het dagelijkse leven. Laat staan dat ze informatie uitwisselen. Het is onze taak die vraagstukken en het benodigde onderzoek te bundelen.’ Besselink geeft met deze laatste uitspraak al een kijkje in de toekomst van DI-WCM versie 2.0, zoals hij dat noemt. ‘We hebben met de NVDO, Profion, VOMI en het Maintenance Education Consortium (MEC, red.) een goede vertegenwoordiging van de markt. Iedere partij heeft daarbij zijn natuurlijke en waardevolle rol. Zo is de NVDO goed in kennisdisseminatie, zetten Profion en VOMI de sector op de kaart in politiek Den Haag en zijn sterk in belangenbehartiging terwijl het MEC de kwaliteit en ontwikkeling van de opleidingen onder zijn hoede neemt. Het nieuwe DI-WCM is wat ons betreft de research & developmentpartij in dit speelveld. Als alle partijen het met elkaar eens zijn over die rolverdeling, kunnen we nog intensiever samenwerken

iMaintain 12

23-10-12 16:56

Kennis moet je ooK onderhouden. • Hoeveel onderhoud is juist genoeg? • Kunnen we met de onderhoudsfunctie geld verdienen? • Hoeveel kan onderhoud bijdragen aan het bedrijfsresultaat? • Wat is Excellent Onderhoud en hoe geef ik dit vorm? WaardEcrEatiE dOOr gOEd OndErHOud Een onderhoudsopleiding bij Hogeschool Utrecht helpt u in uw eigen bedrijf de antwoorden te vinden op deze vragen. In de afgelopen jaren zijn vele mooie resultaten en forse besparingen bereikt bij de deelnemende bedrijven. Door de brede scope op zowel Materiaalkunde, Engineering, Inspectie als Onderhoud bieden onze opleidingen op het gebied van Onderhoud precies die (integrale) kennis die nodig is om verder te kunnen kijken dan het eigen vakgebied, en daardoor aantoonbaar betere resultaten te boeken. • HBO Onderhoudstechniek • Post-HBO Onderhoudstechnologie • Post-HBO Onderhoud en Management • Master of Engineering in Maintenance & asset Management

Start 2 oktober 2013 Start 3 oktober 2013 Start 3 oktober 2013 Start 4 februari 2013

Alle genoemde opleidingen kunnen naar wens in-company (op maat) verzorgd worden. Informeer naar de mogelijkheden. Meer weten? Bel 088 481 88 88, mail naar info@cvnt.nl of kijk op www.cvnt.nl.

Er VaLt nOg gEnOEg tE LErEn

008_HU.indd 1 FC_A4(new).indd 1

23-10-12 15-10-12 09:50 12:35

interview 13

om zo ook met één gezicht naar buiten te treden.’

Topsectoren Dat het Pieken in de Delta-programma heeft plaatsgemaakt voor het Topsectorenbeleid wil niet zeggen dat maintenance nu aan de politieke aandacht ontsnapt. ‘Integendeel’, weet Besselink. ‘Hoewel in dit nieuwe economische stimuleringsprogramma maintenance niet als aparte Topsector is benoemd, loopt het thema wel degelijk als een rode draad door een groot deel van de Topsectoren heen. We hebben inmiddels al officiële samenwerkingsverbanden met de Topsector Chemie, zodat we kunnen aanhaken op hun onderzoeksthema’s. Maar we kunnen ook zelf onderzoeksonderwerpen aandragen. En zo zullen we ook samenwerken met de Topsectoren Logistiek, High Tech Systems & Materials, Energie en Water. Ik denk dat we op zich dezelfde koers kunnen aanhouden als we al deden, maar dan wel met een kortere time to market. Dat betekent dat we daarnaast iets meer praktisch onderzoek zullen uitvoeren in plaats van fundamentele problemen proberen op te lossen. Niet dat we nu direct proeftuinen gaan inrichten, maar wel dat we die projecten initiëren en coördineren. Ik zie meer dan ooit een regisseursrol voor DI-WCM weggelegd in het sturen van kennis en innovatietrajecten. Wij zullen er niet alleen op toezien dat praktische onderhoudsvraagstukken op een wetenschappelijke manier worden opgelost, maar ook zorgen voor de vertaling van die theoretische kennis naar een praktijkomgeving en vervolgens naar een gezonde commerciële implementatie.’

Projecten In de roadmap 2012-2016 worden de negen innovatiethema’s nog eens uitgebreid opgesomd. Wat ook duidelijk wordt gemaakt is dat technische innovatie meer is dan techniek en engineering alleen. Techniek is maar het topje van de ijsberg. Om innovatie daadwerkelijk te borgen in een organisatie moet ook worden gekeken naar management en organisatie en naar mens en cultuur. DI-WCM zal dan ook zijn innovatieprojecten integraal benaderen om zo de meeste toegevoegde waarde te bieden voor de drie doelgroepen die het ondersteunt: asset owners, original equipment manufacturers (OEM’s) en dienstverleners (contractors). Misschien nog interessanter zijn projecten

die DI-WCM de komende jaren voor onder andere de Topsector Chemie zal uitvoeren, waarbij nadrukkelijk gekeken wordt naar de cross-sectorale verbindingen. Zo kampt met name de procesindustrie nog relatief vaak met corrosieproblemen. Een van de onderzoeksprojecten zal zich hier dan ook mee bezighouden, of specifieker: corrosie onder de isolatie van opslagvaten of pijpleidingen. Hetzelfde geldt voor kunststof materialen. Tot op heden is de levensduur van met name kunststof opslagvaten nog maar moeilijk te voorspellen. Goede inspectietechnieken of betrouwbare voorspellingen over de degradatie van kunststofmaterialen kunnen de onderhoudskosten tot de helft terugdringen, zo is de voorspelling. Ook voor de luchtvaartindustrie liggen er interessante onderzoeksprojecten klaar. Zo zouden onbemande luchtvaartuigen kunnen worden ingezet voor inspecties op hoogte. Een op afstand bestuurbare helikopter die de hobbyfase ver voorbij is, zou optische of thermische inspecties kunnen uitvoeren op plekken waar normaal gesproken geen mens bij kan. Met name op het gebied van servicelogistiek is ook nog veel geld te besparen. Door slim om te gaan met spare parts of door personeel flexibel in te zetten, kunnen veel kosten worden bespaard. Dat betekent wel dat er meer inzicht moet worden verkregen in faalgedrag. Dat kan onder andere door betere inspectiemethoden, maar ook door constante monitoring. Met name bij maritieme of offshore projecten loont het om de logistieke keten goed af te stemmen en alleen onderhoud uit te voeren wanneer dat echt nodig is. Dat geldt ook bij windturbines. Met condition based maintenance en predictive based maintenance zouden

de onderhoudskosten met zo’n vijftien procent omlaag moeten kunnen. Of nog beter: wanneer al bij het ontwerp van de turbines rekening wordt gehouden met het onderhoud eraan, kunnen kosten grotendeels worden vermeden.

Nationale aanpak Het is wel duidelijk dat een aantal thema’s steeds weer terugkomt in de onderzoeksprojecten: predictive maintenance of condition based maintenance moet de voorspelbaarheid van faalgedrag verbeteren, de keten moet beter samenwerken en men heeft meer inzicht nodig in de fysische kenmerken van nieuwe materialen. Het is daarbij essentieel dat op het juiste niveau beslissingen worden genomen over investeringen in de fysieke assets dan wel in de kennis van medewerkers. Een van de belangrijkste missies van DI-WCM blijft dan ook om maintenance in de boardroom te krijgen. Besselink ziet de komende drie jaar als een transitieperiode naar het nieuwe DI-WCM. ‘Projecten die nu lopen zullen we afronden en waar dat niet lukt, zullen we ze netjes overdragen. In de tussentijd gaan we echter ook door met de markt vragen wat hij van ons nodig heeft. Een voordeel van het Topsectorenbeleid is dat het zich niet beperkt tot de zuidelijke regio’s. Inmiddels werken we ook samen met Tata Steel en is Gasunie al enige jaren partner van World Class Maintenance. Samen met de topconsortia voor kennis en innovatie kunnen we maintenance op nationaal niveau naar een hoger plan tillen. We hebben daarbij de markt nodig, maar we zijn ervan overtuigd dat de markt ons ook nodig heeft. Dat hebben we de afgelopen vier jaar wel bewezen.’ n

iMaintain 12

010_11_13_J_interview.indd 13

23-10-12 14:22

14 THEMA

Benchmarking

Benchmarking in de klassieke zin van het woord kan bedrijven een stuk wijzer maken. Het geeft inzicht in de prestaties in vergelijking tot de collegaâ&#x20AC;&#x2122;s. Als je weet hoe je ervoor staat, is de stap naar verbetering sneller gemaakt. Dat je tegelijkertijd kan leren van je collegaâ&#x20AC;&#x2122;s, of concurrenten, is dan mooi meegenomen. Van elkaar leren kan nog veel verder worden doorgetrokken. Na de incidenten in de industrie (Chemie-Pack, Odfjell) gaan er steeds meer stemmen op voor peer reviewing, een buddy-systeem waarbij bedrijven bij elkaar een kijkje in de keuken nemen, elkaar wijzen op eventuele zwakke punten en zo samen de sector veiliger maken. Al blijft iedereen verantwoordelijk voor het oplossen van de eigen problemen natuurlijk. Men ziet vooral veel heil in de hulp die de grote jongens kunnen bieden aan de kleintjes. Want partijen die zich met dezelfde materie bezighouden, weten de juiste vragen te stellen.

09 12 iMaintain

014_15_K_themaspread.indd 14

23-10-12 14:22

Foto: lanxess

THEMA 15

iMaintain 12

014_15_K_themaspread.indd 15

23-10-12 14:22

16 Benchmarking

Buddy-systeem kan veiligheid in de industrie vergroten Michel Meertens van DSM wil zijn verkiezing tot Plant Manager of the Year 2012 gebruiken om een positieve impuls te geven aan veiligheid in de industrie. Hij pleit onder meer voor een buddysysteem voor plantmanagers, waarbij buddies elkaars veiligheidssituatie vergelijken en helpen verbeteren. Vooral kleinere bedrijven zouden gebaat zijn bij een dergelijk systeem. Pieter Pulleman

‘Binnen DSM is dit actueel. Maar dat is nog steeds binnen een groot bedrijf. Ik zou hierbij graag de suggestie willen doen om een dergelijk buddysysteem voor de hele industrie te ontwikkelen. Zodat bijvoorbeeld plantmanagers van grote bedrijven hun kennis en systemen over kunnen dragen aan hun collega’s van kleinere bedrijven. Om op hun beurt ook weer van hun buddies te kunnen leren op andere vlakken.’ Aldus deed Meertens zijn oproep eerder dit jaar in het vakblad Petrochem. VNCI, Deltalinqs ‘University’, Milieudienst Rijnmond (DCMR) en

VOTOB, de branchevereniging van tankopslagbedrijven, zien wel wat in een dergelijk systeem. Hoe je het precies moet invullen, is een ander verhaal.

Verantwoordelijkheid nemen Maarten de Hoog, hoofd Haven en Industrie van DCMR vindt het om meerdere redenen een goed idee om elkaar te helpen. De eerste reden is dat grote bedrijven zo hun verantwoordelijkheid kunnen nemen om verderop in de keten te helpen. ‘Uit onderzoek blijkt dat kleinere bedrijven minder verantwoordelijkheid

‘Het gaat om collegiale hulp, bovendien blijft een bedrijf zelf verantwoordelijk voor het oplossen van problemen.’ nemen voor milieu en veiligheid. Maar het zijn wel de grote concerns die daar hun opslag of andere activiteiten laten plegen. Een buddy-systeem kan eraan bijdragen dat die activiteiten voortaan gebeuren onder dezelfde condities als bij henzelf.’ De Hoog erkent dat er opdrachtgevers zijn die audits doen bij hun contractors, maar plaatst daar wel kanttekeningen bij. ‘Een audit blijft een momentopname en richt zich ook niet op het cultuuraspect. En als er al audits zijn; we zien meer overtredingen bij de kleine bedrijven, dus dan hebben die audits blijkbaar niet het gewenste effect. Bovendien, als er een controle was en er is een constatering, dan blijft het bedrijf in kwestie vaak nog zitten met het probleem van de aanpak. De ervaring van de grote jongens kan dan helpen.’ Het tweede punt van De Hoog is het feit dat het veiligheids- en het milieubewustzijn bij de kleinere bedrijven simpelweg ach-

09 12 iMaintain

016_17_18_19_L_artikel.indd 16

Abonnees lezen meer op www.i-maintain.nl

23-10-12 14:21

BenchMarking 17

De industrie kan elkaar van dienst zijn. Michel Meertens pleit voor een buddy-systeem voor plantmanagers. iemand op gelijkwaardig niveau weet de juiste vragen te stellen, is het idee.

terblijft. ‘Het derde is het collectief belang. Als er bij een bedrijf iets gebeurt, straalt dat af op de hele sector. Dus al doe je niet direct zaken met elkaar, dan heb je toch nog dat belang.’

Toegevoegde waarde Het vergroten van de veiligheid in de chemie staat bij VNCI nadrukkelijk op de agenda. Jos Dingemans, speerpuntmana-

gezondheid en milieu. Eind september was er nog een VNCI-veiligheidsdag met circa 170 deelnemers. In het plenaire gedeelte legde een plantmanager uit hoe hij veiligheid organiseert en in een workshop later in de middag gingen de deelnemers actief met het thema aan de slag. Dingemans: ‘Dus de mogelijkheden om elkaar te ontmoeten en kennis te delen, zijn er al. Maar een buddysysteem

‘De uitdaging ligt erin om de persoonsgebonden kennis te vertalen naar bedrijfskennis die je in de hele sector kunt toepassen.’ ger Veiligheid, Gezondheid en Milieu bij VNCI: ‘Gevoelsmatig vinden wij het ook een goed idee, het sluit aan bij wat wij doen: het faciliteren van een netwerk van bedrijven. Hoe je het buddy-systeem concreet moet invullen, daar heb ik niet direct een gedachte bij.’ Binnen de huidige netwerken van VNCI kunnen de leden, waaronder dus de plantmanagers, elkaar al ‘opzoeken’ en kennis delen. Hiervoor zijn er beleidsgroepen en werkgroepen gerelateerd aan thema’s als veiligheid,

is echt één op één. Iemand die naar jou toekomt, met wie je zorgen deelt, bij wie je vragen neer kunt leggen. Daar zit de toegevoegde waarde, denk ik.’

Permanente kennisdeling Deltalinqs ‘University’ organiseert ook bijeenkomsten om kennis te delen. Het probleem daarbij is volgens Deltalinqs voorman Cees-Jan Asselbergs, dat de mensen die aanwezig zijn nieuwe kennis vergaren, maar dat de rest van de sector de infor-

matie mist. Asselbergs: ‘De uitdaging ligt er dus in om de persoonsgebonden kennis te vertalen naar bedrijfskennis die je in de hele sector kunt toepassen.’ Deltalinqs ‘University’ bouwt hiervoor een internetomgeving, waarin het best practices uit de industrie zal aanbieden. ‘Het wordt een kennisdatabank die je kunt raadplegen, zodat je kunt zien hoe collega’s bepaalde zaken aanpakken.’ Asselbergs beseft dat er een uitdaging ligt in het up-to-date houden van de kennis die aangeboden wordt, maar ook in het trekken van bezoekers naar de online databank. ‘Maar dat zal ook zo zijn met een buddy-systeem: wanneer pak je de telefoon en bel je daadwerkelijk? Aan de andere kant: het is onderdeel van je werk om te zorgen dat je zo goed mogelijk geïnformeerd bent. Als het een systeem wordt waarin A niet op niveau is en B helpt hem, een soort meester-gezel-systeem dus, dan is het een iets andere gedachte. Ook als je twee meesters bij elkaar zet, kunnen ze van elkaar leren. Dat is uitstekend. Maar hoe maak je het overdraagbaar en creëer je een vorm van permanente kennisdeling om de veiligheid te vergroten?’

iMaintain 12

016_17_18_19_L_artikel.indd 17

23-10-12 14:21

18 Benchmarking

Zelf-assessments De branchevereniging van tankopslagbedrijven, VOTOB, werkt aan een manier om in de hele tankopslagbranche de veiligheid te vergroten. Er wordt nagedacht over een systeem dat gebaseerd is op zelfassessments. VOTOB-voorzitter Boudewijn Siemons sprak eind september op een bijeenkomst van Profion Maintenance Linqs over de plannen van VOTOB om zelfassessments in te voeren, waarbij leden vervolgens elkaars hulp kunnen inroepen om eventuele zwakke plekken te helpen verbeteren. Het idee van een buddysysteem vindt hij dan ook ‘niet verkeerd’. ‘Veiligheid blijft de eindverantwoordelijkheid van de bedrijven maar het principe om elkaar te helpen is goed en er zijn een hoop variaties te bedenken op het thema. Je moet wel oppassen voor de concurrentiewetgeving met dit soort peer-reviews. Dus als je met elkaar in gesprek gaat, moet je dat goed borgen.’ De bedoeling is dat de tankopslagbedrijven straks de uitkomsten van de zelf-scan delen met de autoriteiten. Siemons: ‘Dat is een stevige stok achter de deur om het goed te doen.’ De voorzitter verwacht dat het de branchevereniging ook helpt om inzicht te krijgen in ‘het veiligheidshuis’ van de leden, zodat de vereniging ook actief kan helpen bevorderen om elkaar te helpen om eventuele zwakke plekken te verbeteren. VOTOB-leden kunnen elkaar nu ook al benaderen, al dan niet via tussenkomst van de vereniging. ‘Maar dan moet je wel wéten dat je een probleem hebt. Met de assessments willen we een meer sturende rol creëren zodat we de sector proactief kunnen helpen om veiliger en duurzamer te worden.’

Eigen vlees keuren Volgens Siemons is het systeem dat de VOTOB voorstaat niet zoals de slager die zijn eigen vlees keurt. ‘Nee, ten eerste hoef je het niet zelf te doen. Je kunt er iemand voor inhuren. In die zin moet je het begrip zelf-assessment eigenlijk tussen aanhalingstekens plaatsen. Voor het cultuuraspect moet je sowieso extern iemand inhuren. Ten tweede: we communiceren de resultaten met het bevoegd gezag. Als je kunt zeggen ‘ik heb het laten doen door Lloyds’ of een dergelijke instantie dan komt dat al beter over. Het systeem geeft de autoriteiten ook de mogelijkheid om hun inspecties doelmatiger in te zetten.’

Waarom dan niet die derde partij verplicht stellen? ‘Dat is een subtiele keuze. Wij vinden dat het binnen de eigen verantwoordelijkheid van het bedrijf valt. Wij willen niet op die regulerende stoel zitten. Het plan is nog niet af, bovendien zullen we gaandeweg ontdekken hoe we het anders of beter moeten doen.’ De Hoog ziet wel wat in het plan van VOTOB. ‘Kijk, wij controleren nu steekproefsgewijs en als we wat vinden zegt een plant- of sitemanager ‘o, dankjewel, dat wist ik niet’. Met een zelf-assessment draai je dat om. Wij kunnen ook niet anders werken dan met de informatie van de bedrijven. Of er in een café gerookt wordt, kun je wel controleren, maar of er in een industriecomplex onderhoud werd gedaan, is een stuk lastiger te controleren. Je controleert de planning of de werkbonnen, maar als de bedrijven zelf een assessment aanleveren, wordt het heel anders.’

‘De ervaring van de grote jongens kan kleine bedrijven helpen.’

heidstoezicht. Moet je daar nog een buddy bijzetten? Dingemans: ‘Er zullen weinig bedrijven zijn die daar nog graag extra toezicht aan toevoegen. De tijd ervoor ontbreekt ook, iedereen is druk. Je moet dus nadenken hoe je het kunt organiseren.’ Siemons: ‘Zomaar een nieuwe audit toevoegen is geen goed plan, het moet wel toegevoegde waarde leveren. Alle leden zien het belang van ons plan, ze hebben ook volmondig ja gezegd. Je moet ook niet opnieuw het wiel uitvinden. Bestaande input van een interne audit of een andere inspectie kun je bijvoorbeeld ook gewoon gebruiken voor het zelfassessment. Het unieke zit erin dat we de uitkomst zullen gebruiken om elkaar te helpen. Het levert inzicht op. We willen ook praktische audits doen, buiten in het veld. Het is allemaal nog pril. We gaan het doen, het gaat ook lukken, maar ik wil niet te hoog van de toren blazen. Meer info over het hoe en wat volgt op korte termijn.’

Focus

Hoe zit het met concurrentiegevoelige informatie als je bij elkaar in de keuken kijkt? ‘Op het gebied van veiligheid en duurzaamheid spelen concurrentieoverwegingen eigenlijk geen rol. Het gaat om collegiale hulp, bovendien blijft een bedrijf zelf verantwoordelijk voor het oplossen van problemen’, meent Siemons. Dingemans: ‘Je moet bij voorkeur een buddy hebben die niet in dezelfde markt zit. Ook binnen de chemie kan dat, want de markten lopen nogal uiteen. Daarnaast moet je er ook gewoon afspraken over maken. Wij beginnen onze bijeenkomsten ook altijd met de mededeling dat we over veiligheid praten en niet over elkaars producten of prijzen en dergelijke.’ Concurrentieoverwegingen of mededingingsproblemen zouden inderdaad geen issue mogen zijn, vindt ook De Hoog. ‘Elkaar helpen op veiligheid en milieu valt niet onder concurrentie. Dat moet je kunnen regelen.’

Op welke veiligheidspunten zou een buddy moeten focussen? Dingemans: ‘Dat is moeilijk te zeggen. Het veiligheidsbeheersysteem omvat veel aspecten. Een peer zal de complexiteit begrijpen. De aanvulling zit ‘m erin dat iemand van gelijkwaardig niveau de goede vragen kan stellen.’ Een buddy-systeem moet wat De Hoog betreft vooral focussen op de organisatie en de procedures die daarbij horen en de veiligheidscultuur. ‘De gebouwen, installaties en tanks zijn meestal wel op orde. Organisatie en procedures zijn al lastiger, daar kun je wel een consultant voor inhuren, maar de inbreng van een ervaren buddy kan hier heel zinvol zijn. Als dit allemaal op orde is, komt het aan op de veiligheidscultuur: hoe zorg je dat de mensen het naleven? Uit TNOonderzoek blijkt dat chemie en procesindustrie dat goed doen, maar dat kleinere bedrijven achterblijven. Dan gaat het om het tonen van leiderschap en communicatie, om inspireren en voorbeeldgedrag. Hoe doe je dat? Daar kunnen buddies helpen.’

Audits

Praatpaal

De inspectiedruk is al hoog. Er zijn al interne audits, grote bedrijven hebben te maken met corporate audits, er zijn klantenaudits en dan is er nog het over-

AIs het veiligheidsniveau al hoog is, is een buddysysteem dan eigenlijk wel nodig? Asselbergs: ‘Persoonlijke contacten helpen enorm. De kracht zal zijn hoe je datgene

Concurrentiegevoelig

09 12 iMaintain

016_17_18_19_L_artikel.indd 18

23-10-12 14:21

BenchMarking 19

Ook als een bedrijf zijn zaken op orde heeft, kan een buddy zinvol zijn. hetgeen de twee buddies bespreken, kan vertaald worden naar de hele sector.

wat de twee buddies bespreken, vertaalt naar de hele sector.’ Dingemans: ‘De veiligheid is hoog, maar we zoeken altijd de verbetering. Onze leden onderschrijven dat. Er zijn altijd punten die beter kunnen. Een directeur van een groot bedrijf zei mij onlangs: ‘Veiligheid is als roeien tegen de stroom in. Als je blijft roeien, ga je vooruit. Maar je kunt niet stoppen, want dan ga je onherroepelijk achteruit’. Je moet dus blijven kijken naar de eigen activiteiten en de risico’s. Niet ieder bedrijf heeft het even goed voor elkaar op alle aspecten. Die bedrijven moet je helpen.’ Siemons van VOTOB: ‘Een bedrijf is zelf verantwoordelijk en aansprakelijk voor de veiligheid. De overheid verleent vergunningen, houdt toezicht en handhaaft. Daartussen zit ruimte voor een branchevereniging om op niet vrijblijvende wijze bedrijven te verplichten elkaar veiliger en duurzamer te maken. De vraag is hoe je dat doet zonder de rol van de overheid over te nemen. VOTOB wil geen keurmerk worden.’ ‘Bovendien’, zegt Asselbergs: ‘Een buddy kan een goede praatpaal zijn, maar als er iets gebeurt is het ook maar de vraag of de buddy de oplossing heeft.’

Amerikaanse juristen Het idee van Meertens wordt door belangrijke partijen dus goed ontvangen, maar of en hoe het precies gestalte krijgt, is de vraag die nog rest. Siemons ziet niet zoveel in een vast buddy-systeem waarin twee plantmanagers elkaar structureel ondersteunen. Volgens de VOTOBvoorzitter zal de aanpak met de zelfassessments de plekken blootleggen die om verbetering vragen en kan een lid dat wel goed presteert op dat onderdeel de ander helpen. ‘Dat hoeft niet per se op het niveau van de plantmanager te zijn. Dat kan ook de SHEQ-manager zijn, of de shift supervisor.’ Dat tackelt meteen het eventuele probleem van het tijdsbeslag dat een buddy-systeem vergt. Plantmanagers hebben immers meestal een volle agenda. Dingemans van VNCI: ‘De bedrijven moeten het zelf regelen. Wij kunnen de netwerken faciliteren en als een lid niet zelf een peer kan vinden, dan kunnen wij hem daarbij helpen.’ De Hoog is bang dat het lastig wordt om het in de praktijk te regelen: ‘Veiligheids- en milieucoördinatoren hebben het al druk genoeg, dus waarom zouden ze elders gratis advies geven?

Misschien ligt daar een rol voor de brancheverenigingen of kun je iets doen met gepensioneerden. Ik ben bang dat het niet uit de bedrijven zelf zal komen. De milieudienst wil zeker meedenken en adviseren maar het is niet aan ons – als toezichthouder – om het verder op te zetten. We kunnen wel laten zien waar de zwakke schakels zitten, dat is openbare informatie.’ Asselbergs van Deltalinqs ziet nog een moeilijkheid. ‘Als bedrijf A bedrijf B adviseert om iets te doen en B volgt het op maar het pakt verkeerd uit, wie is er dan verantwoordelijk? Natuurlijk is B verantwoordelijk voor zijn eigen veiligheid, maar – kort gezegd – met Amerikaanse juristen en Europese denkers is het wel een punt van aandacht.’ De Hoog pleit voor een no-nonsense aanpak: ‘Begin bij chemie, raffinaderijen en tankopslagbedrijven. Vind snel een drietal bedrijven dat mee wil doen en daarbinnen vijf tot tien buddies en begin ermee. Ik vind dat de grote Nederlandse bedrijven het voortouw moeten nemen. Dat is waarschijnlijk ook wat gemakkelijker met beslissingen, dan met grote buitenlandse concerns.’ ■

iMaintain 12

016_17_18_19_L_artikel.indd 19

23-10-12 14:21

67541 adv.indd 1 020_IIR.indd 1

10/22/2012 11:20:26 AM 23-10-12 10:20

PRODUCTEN 21

Producttrends op www.i-maintain.nl

‘Tekort technici te lijf: in de praktijk’

Hans Biesheuvel, voorzitter van MKB Nederland, heeft het eerste exemplaar van het boek ‘Tekort technici te lijf: in de praktijk’ ontvangen. Het boek is uitgegeven en samengesteld door ROVC, aanbieder van trainingen, opleidingen en advies & implementatie binnen de Nederlandse industrie. De publicatie heeft als doel bedrijven te inspireren en te stimuleren proactief de strijd aan te gaan tegen het dreigende tekort aan technici. In het boek staat een beknopte samenvatting van de relevante cijfers en trends over het tekort aan technici. www.rovc.nl/tekortaantechnici

Elektronische motorbeveiliging

Eaton heeft met de PKE een elektronische motorbeveiliging op de markt gebracht. Naast de koppeling met het slimme bedradingsconcept SmartwireDT is hier een eigenschap aan toegevoegd: data en informatie tot in het kleinste detail. Het uitgangspunt voor deze elektronische motorbeveiliging is duidelijk: met een beperkt aantal producten een brede range aan motorvermogens beveiligen. www.eaton.com

Asset management softwarepakket

Livingston kondigt de beschikbaarheid aan van haar Huur Management Systeem (HMS). Deze online tool is ontworpen om klanten te helpen met het verbeteren van hun operationele efficiëntie door middel van het effectiever organiseren van hun testapparaten. HMS biedt een real time overzicht van de status, locatie en servicedetails voor iedere verhuurde machine in een bedrijfsinventaris. www.livingstonrental.nl

Laser-interferometrische meetsystemen

Te Lintelo Systems introduceert laser-interferometrische meetsystemen. Deze worden ontwikkeld door SIOS Meßtechnik in Ilmenau. De laser-interferometrische meetsystemen zijn instrumenten om nauwkeurig tijdelijke veranderingen in posities van objecten of oppervlakten te bepalen en bieden de mogelijkheid vibraties te detecteren met een frequentie van 0 tot 500 kHz. Een toepassing is de kalibratie van de machine. Single-beam, dubbel-beam en triple-beam interferometers hebben een meetbereik tot vijftien meter en resoluties met 0,1 nm toegestane high-precisie lengtes. www.tlsbv.nl

Gasmonitoren met vaste levensduur

Warmtebeeldcamera’s

Safetyflyer

Foolproof noodstopknop

De Crowcon Clip en Clip+ enkele gasmonitoren zijn eenvoudig in gebruik en ontworpen met één ding in gedachten: naleving van de regelgeving en bedrijfsprocedures in de olie- en gasindustrie. Ontworpen voor gebruik in risicovolle omgevingen, bieden ze betrouwbare en duurzame controle met een vaste levensduur in een compacte, lichtgewicht en onderhoudsvrije behuizing. www.crowcon.com

EURO-INDEX breidt het pakket warmtebeeldcamera’s uit met twee nieuwe modellen van Fluke. De Fluke Ti105 is een stevig en compact instrument met een meetbereik van -20 tot 250 graden Celsius. Door de ergonomische vormgeving is deze thermografische camera gemakkelijk met één hand te bedienen. De Ti105 is focus-free, waarmee alle beelden automatisch scherp zijn, mits de afstand tussen de camera en het object tenminste 1,2 meter bedraagt. www.euro-index.nl

Barry Peters heeft een initiatief ontwikkeld om arbeidgerelateerde ongevallen in de industrie te voorkomen. Peters was jarenlang verantwoordelijk voor veiligheid tijdens onderhoudswerk op de Chemelot-site te Geleen. Hij ontwikkelde SafetyFlyer.nl, een online arbeidsongevallen kennisbank waarin deelnemers anoniem op safetyflyers hun veiligheidsincidenten kunnen plaatsen. Een safetyflyer is een korte samenvatting van een ongeval met oorzaak, gevolg en beheersmaatregelen. Door de nieuwe safetyflyers automatisch via de website te delen met de aangesloten bedrijven ontgaat hen geen enkel risico meer. www.safetyflyer.nl

EAO verbetert de veiligheid voor machine-operators met het nieuwe schakelelement van de foolproof noodstopknop uit de serie 04. Het foolproof contactelement is zelfcontrolerend en detecteert wanneer het bedienelement loskomt van het contactelement door beschadiging, slechte montage of foutief gebruik. In dergelijke gevallen opent het foolproof contact en het mechanisme zal werken zoals bij een normale noodstopprocedure. Het element past op alle noodstopknoppen en stopknoppen uit de serie 04 en is heel makkelijk om te wisselen met het oude contactelement door de snelle klikverbinding. www.eao.nl

Kijk voor meer productinnovaties op www.i-maintain.nl

021_F_producten.indd 21

iMaintain 12

23-10-12 14:21

22 Veiligheid

Veiligheid is gezamenlijke verantwoordelijkheid Na enkele incidenten in de Botlek is het vertrouwen van het publiek in de veiligheid van de industrie gedaald. Of deze reactie nu terecht is of niet, de industrie zal zijn best moeten doen om dat vertrouwen te herwinnen. Boudewijn Siemons van de VOTOB en Dick Amesz van de DCMR hebben hun lessen getrokken uit de recente gebeurtenissen. ‘We moeten elkaar scherp houden om excellent te blijven presteren.’ Elise Quaden

Boudewijn Siemons is voorzitter van de VOTOB, de branchevereniging van onafhankelijke tankopslagbedrijven, en managing director bij Vopak Rotterdam Europoort. ‘Er is de laatste tijd veel commotie ontstaan rondom de veiligheid van tankopslag. We leren hier veel van, tegelijkertijd moeten we ons ook beseffen dat onze industrie Nederland ook een hoop te bieden heeft. Dat de industrie serieus met veiligheid moet omgaan, spreekt voor zich.’ Siemons vindt het dan ook niet professioneel als bedrijven en instanties naar elkaar wijzen als het mis gaat. ‘Beter is het om nog eens goed naar ieders rol te kijken en lering te trekken uit de gebeurtenissen. Een ding staat vast: een bedrijf is altijd zelf eindverantwoordelijk voor veiligheid. Mijns inziens vervult de overheid drie functies: ze verleent vergunningen, inspecteert en handhaaft. Maar er zit ruimte tussen de eindverantwoordelijkheid van een bedrijf en de taken van de overheid. In die ruimte acteert de VOTOB, de branchevereniging van de tankopslagbedrijven. Vanuit de VOTOB moeten we elkaar veiliger en duurzamer maken, dat is onze rol. Hiervoor zijn al veel initiatieven geweest, maar nog niet genoeg. De huidige actualiteit laat dat duidelijk zien. De VOTOB trekt zich deze les zeker aan en zal hier snel meer invulling aan gaan geven.’

Geen keurmerk Als Siemons van zijn functie als voorzitter van de VOTOB naar die van managing director bij Vopak springt, komt de rol van communicatie voorbij. Een aspect dat veelal over het hoofd wordt gezien. Vopak streeft naar open communicatie: ‘Wij communiceerden altijd al veel met de omgeving, maar praten met de pers deden we niet of nauwelijks. Dat is aan het veranderen. We hebben in april dan ook een perslunch over veiligheid georganiseerd, waar we veel positieve reacties op hebben gehad. Als je openheid geeft

09 12 iMaintain

022_23_N_artikel.indd 22

en eerlijk je verhaal vertelt, wordt dat gewaardeerd. Transparantie is de clou. Als er iets gebeurt bij bijvoorbeeld Vopak dan willen we het uitleggen, dat vinden we onze taak als verantwoorde onderneming en goede buur.’

‘Je behartigt niet de belangen van de branche door een aangesloten bedrijf met problemen uit de vereniging te zetten.’ In een discussie over veiligheid in de Botlek ligt Odfjell op het puntje van ieders tong. Siemons benadrukt dat de VOTOB geen uitspraken doet over individuele leden. Tegelijkertijd constateert hij dat de recente gebeurtenissen veel invloed hebben op de branche. ‘De VOTOB kan en wil geen eindverantwoordelijkheid overnemen maar we hebben nog te weinig zicht op de veiligheid bij de afzonderlijke leden. Al wil ik wel benadrukken dat de VOTOB geen keurmerk wil worden. Het is dus niet zo dat als een bedrijf is aangesloten bij de VOTOB, dat bedrijf dan automatisch zijn processen op orde heeft. Wel zien wij het als een belangrijke taak van de VOTOB om elkaar hierin actief te ondersteunen.’ Op de vraag of de VOTOB wanpresteerders zou moeten weren uit de vereniging, antwoordt Siemons resoluut: ‘Nee, zij hebben juist hulp nodig van collega’s. We moeten het ‘elkaar helpen’ minder vrijblijvend maken. Je behartigt niet de belangen van de branche door een aangesloten bedrijf met problemen uit de vereniging te zetten.’ ‘Is Odfjell het topje van de ijsberg?’, vraagt men zich af. ‘De DCMR voert nu tussentijdse inspecties uit. Dat is objectief. Als de resultaten hiervan bekend zijn, kunnen we pas conclusies trekken.’

Abonnees lezen meer op www.i-maintain.nl

23-10-12 14:21

Veiligheid 23

Alle ogen zijn momenteel op de Botlek gericht. ‘de sector ligt nu onder een vergrootglas.’ Vergrootglas Dick Amesz is manager operationele taken bij de DCMR. De milieudienst is vijfhonderd man groot en inspecteert bij ongeveer honderd BRZO-bedrijven. De DCMR voelt dat alle ogen momenteel op de Botlek zijn gericht: ‘De sector ligt nu onder een vergrootglas.’ Wat betreft de taken van de DCMR sluit Amesz zich aan bij de overheidstaken vergunningverlening, toezicht en handhaving zoals Siemons ze benoemde, met toevoeging van monitoring en bewaking van luchtkwaliteit en het adviseren over ruimtelijke plannen. De DCMR verricht zijn taken met de wet in de hand. Amesz: ‘Bij toezicht en handhaving op veiligheidsgebied bij grote risicovolle bedrijven inspecteren wij vooral aan de hand van Artikel 5 BRZO, een krachtig instrument. Dit werk voeren wij samen uit met Inspectie SZW, Veiligheidsregio Rotterdam-Rijnmond (VRR, red.) en Rijkswaterstaat. Daarbij komt ook wetgeving aangaande milieubeheer (Wabo, red.) kijken.’ De DCMR houdt inmiddels intensiever toezicht op de bedrijven waar de grootste risico’s heersen. De vraag is dan: hoe beoordeel je risico’s? ‘Daar zijn geen gevalideerde normen voor’, zegt Amesz. ‘Je kijkt naar overtredingen, overlast, naleefgedrag, de omgeving, certificering, branches et cetera.’ Veiligheid gaat verder dan de juiste technische installaties en het hebben van een veiligheidsmanagementsysteem.

Veiligheidscultuur is minstens zo belangrijk. Amesz: ‘Cultuurelementen worden als steeds belangrijker gezien. De implementatie van cultuurelementen in veiligheidsmanagement is in ontwikkeling. Vooral leiderschapskwaliteiten van het management spelen een rol bij het realiseren van

wisselen bestaan in het Rijnmondgebied al bewonersplatforms. Bewoners gaan dan ook op bedrijfsbezoek. Amesz: ‘Het is misschien een idee om geïnteresseerde burgers ook een keer mee te laten lopen bij een inspectie. Transparantie en communicatie zijn goed. We moeten wel zorgen

‘Het is misschien een idee om geïnteresseerde burgers een keer mee te laten lopen bij een inspectie.’ een professionele veiligheidscultuur. Ook daar kijkt de DCMR naar als het gaat om verantwoordelijkheid.’

Zaken delen Amesz ziet dat de media er behoorlijk bovenop zitten. Soms lijkt stilhouden voor de industrie voordeliger dan eerlijk melding maken: ‘In principe moeten de bedrijven in de Botlek wettelijk alles consciëntieus melden. Zo zijn er vijfduizend bedrijfsmeldingen van niet-routine activiteiten met mogelijk overlast voor de omgeving per jaar. De media zien deze duizenden meldingen en denken er het hunne van. Als er in de industrie iets misgaat, kan er onrust ontstaan. Meer kennis van het veiligheidsmanagement en de mogelijke gevolgen van incidenten kunnen voor de burgers interessant zijn en wellicht verhelderend werken. Om deze kennis uit te

dat we begrijpelijke taal spreken en geen wetenschappelijk of technisch jargon.’ Amesz ziet voordelen die het zogenaamde peer reviewing kan bieden: ‘We kunnen grotere bedrijven of branches meer verantwoordelijk laten zijn voor hun kleinere collega’s, of de ‘goede’ bedrijven voor de ‘slechte’. Men kan van elkaar leren. Er moet een cultuur ontstaan van het delen van zaken. Maar bedrijven moeten vooral de eigen verantwoordelijkheid durven nemen. Als een contractor een opdracht krijgt om dertig meter pijpleidingwerk in slechte staat te vervangen en hij ziet dat de volgende dertig meter in dezelfde staat is, zal hij het lef moeten hebben om zijn opdrachtgever daar op aan te spreken. En als die niet wil luisteren, zoek dan naar andere wegen om deze zorgen kenbaar te maken. Veiligheid is vooral een kwestie van het nemen van verantwoordelijkheid.’ ■

iMaintain 12

022_23_N_artikel.indd 23

23-10-12 14:21

24 WHAT’S NEXT

De bestuurders van de drie technische universiteiten zijn bezorgd over de bestedingen in het technologiedomein. Zij vragen in een brief aan de informateurs om een consistente en meerjarige aanpak op onderwijs en onderzoek in het regeerakkoord.

3TU uit zorgen over bestedingen in technologiedomein In de brief aan de informateurs vragen de bestuurders om aandacht voor investeringen in onderwijs, onderzoek en innovatie. De drie technische universiteiten geven aan een belangrijke rol te willen en te kunnen spelen bij het economisch herstel. Voorwaarde hiervoor is wel dat er wordt geïnvesteerd.

Rijksbijdrage De 3TU bestuurders benadrukken bij de informateurs het belang van de ingenieursopleidingen voor de economische ontwikkeling van ons land. Zij waarschuwen voor de gevolgen van de introductie van een sociaal leenstelsel dat voor studenten in bèta- en technische opleidingen nadelig uitpakt. Anderzijds blokkeert de voortdurend dalende rijksbijdrage per student de verbetering van het onderwijs. De vergoeding per student is in het aankomende collegejaar al weer vijf procent lager dan in 2012.

Innoverend land

De drie technische universiteiten vragen in een brief aan de aankomende regering om meer investeringen in het onderwijs. De bezuinigingen kunnen de toekomst van Nederland schaden, menen ze.

De bestuurders pleiten voor voortzetting van het topsectorenbeleid, maar wel met adequate financiering. Daarin dreigt door het wegvallen van de inzet van FES-middelen (aardgasbaten) een groot gat (500 miljoen per jaar) te ontstaan. De door de overheid ingezette fiscale stimulering voor bedrijven, om te investeren in wetenschappelijk onderzoek, biedt volgens het 3TU-bestuur nog onvoldoende soelaas. De bestuurders wijzen in hun brief op de uitstekende classificatie van Nederland als innoverend land (plaats 5 op de wereldranglijst), die mede dankzij de succesvolle FES-programma’s van de afgelopen jaren is behaald. De informateurs wordt gevraagd om te bevorderen dat in het regeerakkoord, ondanks de financieel-economische problemen van ons land, toch wordt gekozen voor investeringen in onderwijs en onderzoek; het economisch fundament voor toekomstige generaties.

09 12 iMaintain

024_25_26_27_M_whatsNEXT.indd 24

23-10-12 14:20

WHAT’S NEXT 25

Serious game verhoogt het vakmanschap van mbo-studenten Heeft serious game CRAFT effect op het technisch vakmanschap van mbo-studenten? Die vraag stelde kennis- en adviescentrum Kenteq zich toen het een didactisch model voor gaming ontwikkelde. Uit onderzoek blijkt dat het vakmanschap bij de zeventig geteste leerlingen monteur mechatronica toenam met ruim dertig procent. De theoretische kennis nam binnen een paar dagen toe met ruim vier procent.

De serious game CRAFT stimuleert het vakmanschap van mechatronica studenten. Hun kennis neemt toe, net als het plezier in hun werk.

Dat het gebruik van serious gaming in de les plezierig is, staat voor meer dan de helft van de ondervraagde studenten al bij voorbaat vast. Bijna tachtig procent van de onderzochte mbostudenten geeft aan het spel in de eigen opleiding te willen spelen. Vóór de start van het onderzoek stond iets meer dan veertig procent positief tegenover CRAFT en de helft stond er neutraal tegenover. Het ging de onderzoekers van Kenteq en TU Delft vooral om het didactische model achter de game CRAFT. Het KenteqGameModel gaat uit van een combinatie van simulatie, gaming en praktijk. Gametechnologie wordt ingezet om theoretische achtergrondkennis op te nemen en toe te passen in de praktijk. De student werkt binnen de context van het beroep aan betekenisvolle, authentieke opdrachten. Deze opdrachten zijn serieuze, complexe problemen die vakmensen dagelijks tegenkomen. In de Kenteq-game CRAFT bestaat de simulatie uit een virtuele werkplaats, waarin leerlingen machines kunnen bedienen om opdrachten uit te voeren. Deze oefeningen keren terug in de praktijk, zodat ze ook ‘op de werkvloer’ werkstukken kunnen maken. De credits die ze met alle opdrachten verdienen, kunnen ze gebruiken om hun eigen virtuele achtbaan te bouwen.

Doekfilters doen hun werk De doekfilters die Tata Steel IJmuiden bij de sinterfabriek heeft geïnstalleerd, hebben vorig jaar geleid tot een afname van de uitstoot in fijnstof van zeven procent. In dezelfde periode nam de staalproductie met vier procent toe, zo meldt het concern. Het bedrijf heeft onlangs ook het eerste gedeelte van een tweede doekfilterinstallatie, bedoeld voor rookgasreiniging, in gebruik genomen. Momenteel loopt twintig procent van de rookgassen door de doekfilterinstallatie, die de hoeveelheid fijnstof met minimaal 75 procent moet reduceren. ‘Het is geen geringe prestatie dat we erin zijn geslaagd om al in dit stadium de hoeveelheid fijnstof aanzienlijk te verminderen, terwijl we wel meer staal hebben geproduceerd’, aldus Dook van den Boer, directeur van Tata Steel in IJmuiden. ‘En de in aanbouw zijnde doekfilterinstallatie, eveneens letterlijk en figuurlijk een project met een enorme omvang, zal ervoor zorgen dat niet alleen de hoeveelheid fijnstof, maar ook de hoeveelheid zware metalen

Tata Steel in IJmuiden installeerde vorig jaar doekfilters in de sinterfabriek. Met als resultaat een verminderde fijnstofuitstoot van zeven procent.

en dioxines in de uitstoot van de sinterfabriek met minimaal 75 procent wordt gereduceerd.’ De doekfilter telt in totaal enkele tienduizenden vierkante meters filterdoek. Voor de bouw van de doekfilterinstallatie voor de rookgasreiniging moesten een weg en een spoorlijn worden omgelegd. Naar verwachting is de complete doekfilterinstallatie uiterlijk in 2015 voltooid en volledig operationeel. De installatie zal dan de rookgassen van alle drie de sintermachines filteren.

Honderden jongeren gegarandeerd een baan Op 28 september hebben de schoolbesturen van de drie mbo-instellingen in de regio Rijnmond - het Albeda College, ROC Zadkine en de STC-group - een afspraak getekend met Deltalinqs. De scholen committeren zich zo om in een paar jaar tijd uiteindelijk jaarlijks 200 gediplomeerde procesoperators en 300 gediplomeerde onderhoudstechnici af te leveren. Het bedrijfsleven committeert zich om iedere leerling bij de start van de opleiding een zogenaamde carrièrestart-garantie te geven. De afspraken betreffen met name de sector procesindustrie. Sinds 1998 werken de bedrijven uit de energie-, proces- & (petro)chemische sector in Deltalinqs-verband al succesvol samen in het Proces College, ter promotie van de opleidingen tot procesoperator. Sinds 2006 is de samenwerking uitgebreid, gezamenlijk met contractorbedrijven, met het Maintenance College. De samenwerking binnen het Maintenance College richt zich op de promotie van de opleidingen tot onderhoudsmonteur en -technicus. Deels om leerlingen vanuit andere technische mbo-richtingen te bewegen tot een specialisatie binnen onderhoud, maar vooral om de nieuwe instroom te vergroten.

iMaintain 12

024_25_26_27_M_whatsNEXT.indd 25

23-10-12 14:20

26 WHAT’S NEXT

Nederlandse industrie groeit weer Voor het eerst sinds februari is de bedrijvigheid in de Nederlandse industrie in september weer gegroeid. Dat blijkt uit cijfers van de Nederlandse Vereniging van Inkoopmanagers (NEVI). De inkoopmanagersindex (PMI) steeg in september naar 50.7, van 49.7 in augustus. Een PMI onder de 50 duidt op een dalende industriële activiteit, een score daarboven wijst op groei. Sinds mei liet de PMI al een opwaartse trend zien, maar de kritische waarde van 50 was in de afgelopen dertien maanden alleen in februari doorbroken. ‘De groei van de bedrijvigheid komt door de toename van met name de buitenlandse vraag. Ook weten onze bedrijven hun exportpositie goed vast te houden dankzij voortdurende kostenreducties en vermindering van werkkapitaal’, legt Arjan van Weele, hoogleraar Inkoopmanagement bij de TU Eindhoven, uit. Een minder gunstige ontwikkeling was dat voor het eerst in vier maanden de inkoop-

prijzen stegen vanwege de sterkere dollar, terwijl de verkoopprijzen bleven dalen. De hogere inkoopprijzen, betekent dat bedrijven hun verkoopprijzen op termijn moeten verhogen. ‘Dit kan een duurzaam herstel van de PMI in de weg staan’, aldus Van Weele.

Sinds maanden groeit de Nederlandse industrie weer. Onder andere de export is een van de redenen hiervoor.

Gigantische optische krachten in supersterke nanomaterialen In een studie die zou kunnen leiden tot nieuwe ontwikkelingen op het gebied van optische computers en nanomaterialen, rapporteren onderzoekers van de Missouri University of Science and Technology dat een nieuwe klasse van golfgeleiders op nanoschaal 100 tot 1000 maal meer optische kracht kan verwerken dan conventionele silicium golfgeleiders.

Computersimulaties De ontdekking kan van pas komen bij de ontwikkeling van optische computers, sensoren of lasers, zeggen onderzoekers dr. Jie Gao en dr. Xiaodong Yang, beide assistent-professor werktuigbouwkunde op de universiteit van Missouri. In een artikel in de septembereditie van Optics Express beschrijven Gao en Yang de ongewone optische en mechanische eigenschappen van metaal-diëlektrische structuren op nanometerschaal, zogeheten metamaterialen. De onderzoekers hebben computersimulaties gemaakt van nanoschaal modellen van metamateriaal golfgeleiders - structuren die zijn ontworpen om lichtbundels van de ene plaats naar de andere te kanaliseren. Golfgeleiders werken als minuscule gloeidraden, of de draden in een IC, maar dan op veel kleinere schaal.

Productie Bij experimenten met materialen op nanometerschaal ontdekken wetenschappers vaak dat zelfs gewone materialen ongewone eigenschappen vertonen. Zo kunnen bijvoorbeeld metalen die zijn ontwikkeld op nanometerschaal minder defecten hebben, wat zou kunnen leiden tot sterkere bouwmaterialen. Halfgeleiders en magnetische materialen die zijn ontwikkeld op nanoschaal kunnen ook andere eigenschappen hebben dan het bulkmateriaal. Gao en Yang plan willen van modelleren en simuleren overgaan tot de werkelijke productie van metamaterialen. Door samenwerking met het Materials Research Center van Missouri S&T, kunnen ze gebruik maken van een zogenoemde focused ion beam (FIB) scanning elektronenmicroscoop om geanalyseerde materialen te modificeren. Verder hopen ze een nanoproductiefaciliteit te kunnen opzetten op de universiteit.

Krachten Voor hun onderzoek simuleerden de onderzoekers golfgeleiders met gelaagde structuren van een metaal (in dit geval zilver) en een diëlektrisch materiaal (germanium), gestapeld als een sandwich. Gao en Yang simuleerden wat er zou gebeuren met gemodelleerde identieke golfgeleiders - elk 40 nm dik en 30 nm lang - die zijn gestapeld met een kleine luchtspleet er tussenin. Vervolgens hebben ze de transversale optische kracht tussen twee golfgeleiders gemeten. Optische kracht heeft betrekking op de manier waarop lichtbundels elkaar kunnen aantrekken of afstoten, zoals magneten. De wetenschappers ontdekten dat die krachten twee grootte-orden sterker kunnen zijn dan in conventionele diëlektrische golfgeleiders. Daarom gaven Gao en Yang hun rapport dan ook de titel: ‘Giant transverse optical forces in nanoscale slot waveguides of hyperbolic metamaterials’.

Onderzoekers dr. Jie Gao en dr. Xiaodong Yang hebben een metamateriaal ontdekt. In de toekomst zouden onder meer bouwmaterialen hierdoor sterker kunnen worden.

09 12 iMaintain

024_25_26_27_M_whatsNEXT.indd 26

23-10-12 14:20

WHAT’S NEXT 27

COLUMN: Alle-merken-maintenance heeft geen toekomst Net zomin als de hypotheekrenteaftrek en de benzinemotor een onbezorgde toekomst tegemoet gaan, heeft alle-merkenmaintenance geen toekomst. Als aandrijfspecialist zijn wij ervan overtuigd dat maintenance het lastig krijgt. Met maintenance bedoel ik de onderhoudsen reparatiebedrijven die producten, zoals motoren en tandwielkasten van merkleveranciers, na een storing weer oplappen en in bedrijf stellen. Ik zie een parallel met de auto-industrie. Sommige mensen brengen hun auto voor onderhoud naar een alle-merken-garage, hoofdzakelijk vanwege de prijs. Het idee is dat die lager is dan die van de merkdealer. Dat kan, omdat er minder mensen rondlopen en de showrooms bescheidener worden verlicht. De onderdelen worden universeel ingezet en dit maakt een kleinere voorraad mogelijk. Allemaal handige concurrentievoordelen. Maar de merkdealer heeft iets wat de alle-merken-onderneming mist en wat steeds belangrijker wordt: diagnoseapparatuur om software betrouwbaar mee uit te lezen - exclusief gekregen van de fabriek waar de automobiel van de band rolde - en monteurs die zijn opgeleid om hiermee om te gaan. Elektronica in auto’s wordt steeds complexer, zoals de rest van de auto-onderdelen. Probeer vandaag de dag eens een koplamp te vervangen. Deze tendens is ook in de aandrijf- en besturingstechniek onmiskenbaar. Reparatie moet volgens standaardprocessen verlopen wil de kwaliteit ervan worden gewaarborgd. Een bedrijf dat zelf zijn producten maakt, ontwikkelt de productkennis uit de eerste hand. Het beschikt over de juiste gereedschappen en hulpstukken om reparaties schadevrij uit te voeren. Een merkdealer voert doorgaans alleen reparaties uit voor het merk waarvan hij dealer is. Door deze specialisatie krijgt hij veel reparaties die vergelijkbaar zijn. Daardoor kunnen processen eenvoudiger en efficiënter verlopen. Dit resulteert niet

Ton Verschuren, Directeur SEW-EURODRIVE, exposant op Maintenance NEXT 2013

alleen in een betere kwaliteit, maar ook in een lage prijs. De prijs wordt zelfs voorspelbaar en kan vooraf worden bepaald (zie de website van Volkswagen). Ook hier krijgt een allemerken-dealer het moeilijk, want de producent bepaalt de onderdeelprijzen en de prijs van de merkdealer is laag. Maintenance levert slechts een kleine bijdrage aan de winstgevendheid van ons bedrijf. Toch willen we niet zonder, want ook na de aanschaf moet de klant op onze ondersteuning kunnen rekenen. En blijven genieten van zijn nachtrust, wetende dat zijn aandrijvingen door deskundige handen zijn gerepareerd en geen oorzaak zullen zijn van onverwachte storingen in zijn productieproces. Zijn BMW is immers deskundig, tegen een lage prijs, voorzien van passende remblokken, niet van exemplaren die zijn ontworpen voor concurrerende modellen.

Intensievere samenwerking NEN en Stabu

Rijkswaterstaat bezuinigt fors op wegenonderhoud

Met de ondertekening van de samenwerkingsovereenkomst tussen NEN en Stabu is een nieuwe fase aangebroken in het koppelen van kwaliteitsdocumenten met bestekspecificaties. Door het steeds grotere belang van kwaliteitsdocumenten hebben NEN en Stabu afspraken gemaakt om de praktische toegankelijkheid te waarborgen. Volgend jaar worden de bestekspecificaties van Stabu via internet gekoppeld met de NEN-omgeving: NENNormshop en/of NEN Connect. Veel industriële producten of bouwproducten die op de markt worden gebracht binnen de EU, moeten voorzien zijn van een CE-markering. Met dit merkteken geeft een ondernemer aan dat zijn product voldoet aan de Europese eisen op het gebied van veiligheid, gezondheid en milieu. Vanaf 1 juli 2013 is de CE-markering op bijna alle bouwproducten verplicht, als er een geharmoniseerde norm van toepassing is op het product. Hierdoor wordt de rol van normen in specificaties van bouwproducten steeds relevanter. Door de intensivering van de samenwerking tussen NEN en STABU haken beide organisaties op deze ontwikkelingen aan.

Wegwerkers mogen vaker overdag en ‘s avonds een uur eerder aan de slag. Het is een van bezuinigingen die Rijkswaterstaat doorvoert. De verruiming van de venstertijden met een uur is een van de maatregelen om de komende jaren 1,64 miljard euro te bezuinigen op het wegonderhoud. Als eerste concrete actie doet Rijkswaterstaat ‘s nachts letterlijk het licht uit op de A6 vanaf de Hollandse Brug. Op de andere wegen gaat het licht vanaf maart uit. Op drukke wegen vanaf 23.00 uur, maar op rustige wegen al om 21.00 uur.

Om geld te besparen gaan wegwerkers voortaan een uur eerder aan de slag. Ook gaat op sommige plekken de wegverlichting ’s nachts uit.

iMaintain 12

024_25_26_27_M_whatsNEXT.indd 27

23-10-12 14:20

28 Actueel

Kerncentrale Borssele ter discussie Fukushima, stresstests, haarscheurtjes. De publiciteit rond kerncentrales wordt er niet positiever op. Recente stresstests op Europese kerncentrales wees uit dat de veiligheid overall beter kan, maar ook dat de kwaliteit onderling nogal verschilt. De enige Nederlandse kerncentrale in Borssele en de onderzoeksreactoren in Petten en Delft komen relatief goed uit de test. Maar pas ontdekte zwakheden in Belgische reactoren hebben toch ook hier paniek gezaaid. Elise Quaden

Afgelopen zomer werden er bij een reguliere inspectie haarscheurtjes ontdekt in een reactor van de kerncentrale in het Belgische Doel (bij Antwerpen). De centrale werd daarop voor langere tijd stilgelegd. Ook de centrale van Tihange in het zuidwesten van België moest eraan geloven. De reactor aldaar komt van dezelfde fabrikant als de reactor in Doel, de Rotterdamsche Droogdok Maatschappij, en ook daar werden er haarscheurtjes geconstateerd. Momenteel liggen beide kerncentrales, Doel 3 en Tihange 2, al enkele maanden stil. De Belgische toezichthouder het Federaal Agentschap voor Nucleaire Controle (FANC) doet onderzoek naar de situatie in de twee Electrabel-centrales. Geschat wordt dat de evaluatie niet voor half januari rond is. Een herstart laat dus nog op zich wachten. Ondertussen wekken de gebeurtenissen in België veel onrust op in Nederland. Het reactorvat van de kerncentrale in Borssele is afkomstig van dezelfde fabrikant als dat van de Belgische kerncentrales. En dus gaan er stemmen op om ook Borssele te sluiten en aan een onderzoek te onderwerpen.

Stresstests Naar aanleiding van de ramp in het Japanse Fukushima waarbij een vloedgolf de centrale zo beschadigde, dat een nucleaire crisis volgde, werden Europese kerncentrales aan een stresstest onderworpen. Borssele kwam hier goed uit. Toch meent de Europees Commissaris Günther Oettinger (Energie) dat er wel verbetering nodig is. Hij noemde de situatie in Borssele ‘niet slecht’. Minister Maxime Verhagen nam contact op met Oettinger vanwege de vele reacties die het EU-rapport over de veiligheid van Europese kerncentrales opriep. Hij kreeg toen de bevestiging dat Borssele tot de veiligste kerncentrales in Europa hoort.

09 12 iMaintain

028_29_P_artikel.indd 28

Borssele stilleggen Toch gingen er na de ontdekking in Doel in Tihange stemmen op om Borssele stil te leggen. In de eerste plaats waren dergelijke geluiden te horen vanuit België. De gemeente Gent, zo’n zestig kilometer ten zuiden van Borssele, wilde stillegging. Het reactorvat moet goed worden onderzocht, zeggen de Belgen. Het vat van de centrale in Borssele is gemaakt door de Rotterdamsche Droogdok Maatschappij. Die maakte ook de reactorvaten voor de Belgische kerncentrales Doel en Tihange waarom scheurtjes zijn ontdekt. De gemeenteraad van Gent riep Nederland in een motie op Borssele preventief stil te leggen en onderzoek te doen. Maar dat is niet nodig, zei de directie van de centrale op zijn beurt, want het reactorvat zou van ander staal zijn gemaakt dan het staal dat in Doel en Tihange is gebruikt. De gemeenteraad van Vlissingen kon zich wél vinden in het standpunt van Gent. De fracties van GroenLinks, PvdA en SP vroegen het college van B&W om bij de overheid en EPZ, de exploitant van Borssele, aan te dringen op onmiddellijke stillegging van de kerncentrale in Borssele. Vooral GroenLinks wilde dat de kerncentrale in Borssele op eventuele haarscheurtjes wordt gecontroleerd. Dat zou in de afgelopen 35 jaar nog nooit gebeurd zijn. Ook Greenpeace heeft zich aangesloten bij dit standpunt. Maar EPZ weigert de centrale nu al stil te leggen voor inspectie. De elektriciteitsproducent wil dat pas over een paar maanden doen. Ook het ministerie van Economische Zaken en de provincie Zeeland zien vooralsnog geen enkele reden om in te gaan op het verzoek van de gemeenteraad van Gent en de Vlissingse fracties om de kerncentrale van Borssele stil te leggen voor controle. De Kernfysische Dienst (KFD) ziet ook geen enkele aanleiding om tot een stop over te gaan. De centrale is veilig en voldoet aan alle vergunningseisen, meldt de

Abonnees lezen meer op www.i-maintain.nl

23-10-12 14:20

Actueel 29

ePZ over Borssele: ‘Fabricagefouten zoals nu in België zijn gevonden zitten er bij de kerncentrale in Borssele niet in. De conditie van ons vat is de afgelopen veertig jaar nauwgezet gevolgd.’

onafhankelijk toezichthouder. Volgens de KFD is Borssele zelfs veiliger dan de vergunning eist. ‘Het ontwerp van Borssele houdt al rekening met extreme omstandigheden zoals een overstroming en aardbeving. Sinds Fukushima ligt de lat nog hoger.’ EPZ werkt aan plannen voor verdere verbetering en de Kernfysische Dienst ziet daar op toe, aldus de toezichthouder.

Fabricagefouten Jan van Cappelle, Hoofd Kerncentrale Borssele, heeft aan Een Vandaag een toelichting gegeven over het reactorvat van de kerncentrale Borssele. ‘De

zijn gevonden. Bij de productie van het Borssele-vat is iedere fabricagestap honderd procent gecontroleerd. Fabricagefouten zoals nu in België zijn gevonden zitten er bij de KCB niet in. De conditie van ons vat is de afgelopen veertig jaar nauwgezet gevolgd. Met ultrasoon en materiaalonderzoek, inspecties en berekeningen. Ons vat verkeert in optimale conditie. Het is destijds met een ruime marge gemaakt. Het voldoet nu nog steeds aan de eisen van een nieuw vat. Natuurlijk volgen we de ontwikkelingen in België nauwgezet. We hebben voor de komende onderhoudsstop reactorvatinspecties gepland. Ook bereiden we extra

GroenLinks wilde dat de kerncentrale in Borssele op haarscheurtjes wordt gecontroleerd. Dat zou in de afgelopen 35 jaar nog nooit gebeurd zijn. Belgische vaten en dat van Borssele zijn niet te vergelijken. Een belangrijk verschil is dat er verschillende staalsoorten zijn gebruikt. Het staal van de kerncentrale Borssele(KCB) is veel minder gevoelig voor fabricagefouten zoals die in België

inspecties voor waarin we de inzichten betrekken die de Belgische onderzoeken ons opleveren. Het is uiterst onwaarschijnlijk dat een zoektocht in Borssele dit soort fabrieksfouten aan het licht brengt. We zullen

desondanks extra onderzoek uitvoeren want we nemen alle gebeurtenissen in de nucleaire wereld serieus en we snappen goed dat er enige ongerustheid is en dat is voor ons ook een overweging.’

Onderzoek Volgens de laatste berichtgeving gaan de kerncentrales in Doel en Tihange de komende drie maanden in ieder geval nog niet open. Dit betekent dat het onderzoek langer duurt dan gepland was. De Belgische minister van Binnenlandse Zaken Joëlle Miquet laat weten absolute zekerheid te willen hebben over de veiligheid van beide kernreactoren. Dus is het nu wachten op analyses en adviezen van energiebedrijf Electrabel, het Federaal Agentschap voor Nucleaire Controle en een panel van internationale experts. De motie waarin de fracties van GroenLinks, PvdA en SP in de Vlissingse gemeenteraad aan hun college vragen om bij EPZ aan te dringen op onmiddellijke sluiting van de kerncentrale in Borssele, heeft het niet gehaald. Geen enkele andere partij in de raad stemde voor. ■

iMaintain 12

028_29_P_artikel.indd 29

23-10-12 14:20

FK_advertentie_maintenance_september_2012_185x267.pdf 1 9/11/2012 10:09:20 AM

Maintenanceopleiding.nl “De docent ging goed op de stof in met veel praktijkvoorbeelden.”

Dé Maintenance opleider! Terug van nooit weggeweest.

CMY

Voor veel industriële bedrijven is het machinepark het hart van de onderneming. Het uitvallen van een installatie leidt direct tot stagnatie van het productieproces, onverwachte onderhoudskosten én omzetderving. Geen wonder dat steeds meer bedrijven een uitgekiend onderhoudsplan naleven en het onderhoud overlaten aan vakbekwame maintenance technicians. Of het nu gaat om: Rotating, Static, Instrumentation of Electrical. Voor zowel voor de engineer als de technician hebben wij de juiste opleidingen!

Schrijf u nu in voor de opleiding Maintenance Engineer en ontvang een iPad3! Startdata zijn 2,3 en 4 oktober!

MTE opleiding nu met gratis iPad3!

Ruim 40 jaar ervaring leren in eigen tempo Losse modules volgen mogelijk zowel incompany als open te volgen Eerstvolgende opleidingen Maintenance Engineer: 2, 3 en 4 oktober Root Cause Analysis: 2, 4 en10 oktober Spare Part Management: 10 oktober, 14 november Pomptechniek: 1, 4 en10 oktober Turbinetechniek: 12 en15 november Compressortechniek: 14, 16 en 17 januari (2013)

Persoonlijk advies nodig? 078 - 62 53 888 (Van 8:00 tot 22:00 uur)

Voor beschikbaarheid en inschrijven ga naar www.maintenanceopleiding.nl FK_advertentie_maintenance_september_2012_185x267.indd 1

030_reed.indd 1

Patrick Hagenstein patrick.hagenstein@reedbusiness.nl

9/10/2012 4:24:00 PM

23-10-12 10:23

UNDER CONSTRUCTION 31

Likje verf voor Hollywood-letters

De wereldberoemde Hollywood-letters in Los Angeles krijgen een nieuw likje verf. Het is voor het eerst in 35 jaar dat dat gebeurt. De klus wordt ondernomen ter ere van de negentigste verjaardag van de iconische letters, volgend jaar. Schilders begonnen onlangs met het afbranden van de oude verf. Daarna worden de stalen letters gewassen en volgt de schilderbeurt, uiteraard opnieuw wit. Er is in totaal 1800 liter verf voor nodig. De klus zal zo’n tien weken duren. De dertien meter hoge letters werden in 1923 geplaatst door een makelaar, die er stukken land mee aan de man wilde brengen. Het was de bedoeling dat de reclame voor ‘Hollywoodland’ slechts anderhalf jaar zou blijven staan, maar de letters waren zo iconisch dat werd besloten ze te laten staan. Wel werden de laatste vier letters later weggehaald. De oorspronkelijke letters waren in 1978 aan vervanging toe. Dankzij een benefiet gehouden door Playboy-baas Hugh Heffner kwamen er toen nieuwe.

Boor zoekt vrouw Voor het project Sluiskil, combinatie BAM-TBI (Croon-Mobilis), is onlangs een nieuwe campagne opgestart, onder de titel ‘Boor zoekt vrouw’. Elke tunnelboormachine in de wereld wordt ingezegend en gedoopt en voorzien van een naam. Elke boorploeg heeft zijn eigen tunnelpatin, oftewel beschermvrouwe. Zij doopt de boor en komt bij de tunnelboorders op bezoek, met een luisterend oor, bemoedigende woorden en met koffie met wat lekkers. De Sluiskiltunnel zoekt twee geschikte beschermvrouwen, één voor elke tunnelbuis. Iedereen kan zich aanmelden als beschermvrouwe. In een televisieserie wordt bepaald wie de meest geschikte kandidates zijn. De organisatie zoekt ‘een pittige vrouw tussen de achttien en de honderd, die een sterke band heeft met Zeeuws-Vlaanderen en het in een televisieserie wil opnemen tegen andere kandidates en die de boor op 17 januari 2013 gaat dopen en de boorploeg ondersteunt’. Inschrijven kan via www.croon.nl

Passagiers American Airlines zien stoelen door het vliegtuig schuiven Vliegtuigpassagiers doen er verstandig aan om te controleren of hun stoel wel vast staat. Onlangs had American Airlines op drie vluchten te kampen met losgeraakte stoelen die begonnen te glijden. Zo moest volgens The New York Post een Boeing 757 van AA met bestemming Miami een noodlanding maken op de luchthaven JFK in New York omdat een rij vliegtuigstoelen losraakte. Vermoed wordt dat een combinatie van slijtage van de schroeven waarmee de stoelen zijn vastgemaakt en gemorste frisdrank de oorzaak zijn. American Airlines, dat onder curatele staat vanwege financiële problemen, heeft 48 Boeings 757 aan de grond gezet en zo’n honderd vluchten geannuleerd om het stoelprobleem te verhelpen. Zijn u curieuze berichten opgevallen in het nieuws voor onze under construction-rubriek? Stuur deze dan naar redactie@industrielinqs.nl 09

iMaintain 12

031_H_under_construction.indd 31

23-10-12 14:20

Asset Integrity Services... Kwaliteit verzekerd, al 75 jaar. Applus RTD is de wereldwijde referentie voor Asset Integrity Services, met een solide basis in Niet-Destructief Onderzoek en Inspecties. Onze focus ligt op het leveren van totaal oplossingen op het gebied van testen, inspecteren en certificeren, die de integriteit van uw installatie waarborgen. Dit doen we al sinds 1937. Onze Asset Integrity Services, standaard en op maat gemaakt, verzekeren de integriteit en conformiteit van uw installaties. Applus RTD Nederland Delftweg 144 3046 NC Rotterdam T + 31 10 716 60 00

www.ApplusRTD.com

Postbus 10065 3004 AB Rotterdam E info.netherlands@applusrtd.com

Specialist in Heat Treatment Lokaal elektrisch voorwarmen / spanningsarm gloeien Gloeien in stationaire gloeiovens Verhuur / verkoop ovens en gloeiapparatuur

Drogen van vuurvast beton / coatings Gloeien in tijdelijke mobiele ovens Inductie & weerstand

www.delta-heat-services.nll info@delta-heat-services.nl +31 (0) 187 - 49 69 40

032_applus_delta.indd 1

23-10-12 09:49

volgend nummer 33

IN HET VOLGENDE NUMMER Duurzaamheid Gaan duurzaamheid en onderhoud eigenlijk wel samen? De gemeente Rotterdam denkt van wel en probeert haar zwembaden zo duurzaam mogelijk te onderhouden. Rotterdam zet hierbij succesvol ESCo’s in. Hoe pakt de gemeente dit aan? In iMaintain wordt de tussenstand van het project opgemaakt.

Goede veiligheidspraktijken De veiligheidscampagne ‘Samen sterk voor preventie’ van het Nederlands Focal Point is in volle gang. Geen campagne met theoretische bespiegelingen, maar een praktische reis met deelnemers die bereid zijn van elkaar te leren en met elkaar te delen. Wie geven het beste voorbeeld? De winnaars van de Goede Praktijken Competitie worden binnenkort bekendgemaakt.

Integrated maintenance Integrated maintenance is in opkomst. Bij de Scania-lakfabriek in Meppel wordt deze onderhoudsstrategie al ingezet. De productieafdeling voert zelf onderhoud uit. Pas als de situatie echt ernstig lijkt te worden, komt de technische dienst langs.

THEMA: DUURZAAMHEID Thema’s 2013 iMaintain 01 Hightech maintenance

EN VERDER MaintNL In het eerstvolgende nummer valt een uitgebreid verslag te lezen van het congres iMaintain INFRA. Het thema is dit jaar is ‘Kansen door versobering’. Hoe kan de infrasector de bezuinigingen creatief omzetten in nieuwe mogelijkheden? Ook wordt op het congres het Infra Projectteam van het Jaar verkozen. iMaintain nummer 10 verschijnt 7 december

iMaintain 02 Maintenance in de procesindustrie

iMaintain 03 Maintenance en utilities iMaintain 04 Maintenance NEXT iMaintain 05 Maintenance in de maakindustrie

iMaintain 06 Maintenance en informatie iMaintain 07 Gebouwde omgeving iMaintain 08 Maintenance en

automotive/aerospace

iMaintain 09 Maintenance & food iMaintain 10 Maintenance in de infra

iMaintain 12

033_G_volgend nummer.indd 33

23-10-12 15:03

INNOVATIE MAAKT VAN GGB DE MARKTLEIDER The Global Leader in High Performance Bearing Solutions GGB luistert naar de response van zijn klanten. Het resultaat hiervan zijn superieure lagers die problemen vermijden. Meer weten? Surf dan naar onze website: www.ggbearings.be of scan de QR Code die u hieronder vindt. GGB Benelux Fountain Business Park, Building 5 C. Van Kerckhovenstraat 110 B-2880 Bornem Tel.: +32-(0)3 890 46 70 Fax: +32-(0)3 890 46 71 benelux@ggbearings.com

GGB_8949_BrndBenelux_iM_M.indd 1

3/12/12 9:15 AM

PRÜFTECHNIK CONDITION MONITORING • PRÜFTECHNIK CONDITION MONITORING • PRÜFTECHNIK CONDITION

Schakel een versnelling hoger! VIBXPERT® II: innovatie met standaard PRUFTECHNIK ondersteuning • Razendsnelle datacollectie • Hoge resolutie display in kleur • Uiterst makkelijk in gebruik De nieuwe VIBXPERT® II combineert gebruiksgemak met geavanceerde analyse en snelle datacollectie. Schakel een versnelling hoger en win de race naar een storingsvrij machinepark. PRUFTECHNIK NV, Lichtenauerlaan 102–120, 3062 ME Rotterdam, Tel: 010-204 59 37, Email: info@pruftechnik.nl

www.pruftechnik.com

034_ggb_prueftechniek.indd 1

23-10-12 09:49

Maint

Het magazine van de NVDO

Onderhoud van soft skills | De markt aan zet op iMaintain Prestatiemanagement |Opdrachtgever en dienstverlener steeds vaker als ĂŠĂŠn team 035_MA_NVDO_cover.indd 35

23-10-12 14:19

12TI-28 adv iMaintain 021112

9-10-2012

10:46

Pagina 1

Verspil geen tijd met het zoeken naar hot spots. Vind ze! Met de testo 875i warmtebeeldcamera identificeert u thermische afwijkingen zeer precies. â&#x20AC;˘ SuperResolution infraroodbeelden 320 x 240 pixels (160 x 120 pixel detector) â&#x20AC;˘ Weergave van hot spots direct in het grote 3.5â&#x20AC;? display â&#x20AC;˘ Grote Field of View dankzij de 32Â° groothoek lens

www.testo.nl/875i

MAINTENANCE ENGINEERING | RELIABILITY ENGINEERING | MAINTENANCE METHODS ENGINEERING â&#x20AC;&#x153;Let the compass of Vector Maintenance Management B.V. be your guideâ&#x20AC;?

Voldoen aan kwaliteitsen veiligheidseisen: risicoâ&#x20AC;&#x2122;s verlagen en kosten beheersen Risicoverlaging en kostenbeheersing worden steeds belangrijker in de industrie. Bedrijven moeten zelf bepalen hoe zij (aantoonbaar) voldoen aan de hoge kwaliteitsen veiligheidseisen die gelden voor mens, milieu, middelen en productie. In de hoofdrol: onderhoud en inspectie Op een verantwoordelijke manier maximale winst behalen kan alleen als de ongestoorde en veilige voortgang van het productieproces gewaarborgd is. De betrouwbaarheid en beschikbaarheid van technische installaties moeten dus optimaal zijn. Tegelijkertijd moeten de investeringen die nodig zijn voor een ongestoorde en veilige voortgang van het productieproces beheersbaar zijn. Ook op het gebied van onderhoud en inspectie. Vector maakt beheersbaar Wij zijn als onafhankelijke adviespartner gespecialiseerd in het ontwikkelen van onderhoudsen inspectiestrategieĂŤn voor industriĂŤle bedrijven die werken met technische installaties. We begrijpen dat u, voor een uitgebalanceerd productieproces, uw onderhoudsen inspectietaken zo optimaal mogelijk op elkaar wilt afstemmen. Vanuit onze passie voor techniek en organisatie hebben we de kennis, ervaring, tools en methodieken ontwikkeld die dit mogelijk maken.

De aanpak van Vector Met de inrichting van uw managementsysteem zetten wij het laatste puntje op de i. Onze grootste uitdaging ĂŠn kracht ligt in het voortraject: inzicht krijgen in uw organisatie, uw organisatiedoelstellingen en de installaties waar u mee werkt. We luisteren goed naar u en kijken kritisch naar uw organisatie. Na een grondige analyse formuleren we zorgvuldig uw onderhoudsfilosofie. Deze vormt de basis van een goed uitgedachte onderhoudsen inspectiestrategie waarbij we veel aandacht besteden aan de detaillering. De onderhoudsen inspectiestrategie vertalen we uiteindelijk naar uitgewerkte instructies in uw managementsysteem. De rapportagestructuur van uw managementsysteem richten we zodanig in dat het managementsysteem optimaal ten dienste staat van uw bedrijfsdoelstellingen.

XXX WFDUPSNN OM t JOGP!WFDUPSNN OM t

036_testo_vector.indd 1

23-10-12 09:49

van de voorzitter Onderhoud in goede en slechte tijden Onlangs was ik namens onze vereniging te gast in de uitzending van BNR Nieuwsradio. Aanleiding daartoe was het NVDO Onderhoudskompas dat wij samen met ING Economisch Bureau inrichten. Een van de conclusies is dat ondernemers ervoor kiezen om zowel in economisch goede als slechte tijden onderhoud van vaste activa uit te stellen. Uitstel van onderhoud gebeurt vaker bij onderhoud van onroerend goed dan bij andere kapitaalgoederen. Steeds vaker wordt predictief onderhoud gepleegd waarbij onderdelen pas vervangen worden nadat de noodzaak hiervan uit meetresultaten blijkt en dus niet op basis van het aantal draaiuren. Presentator Humberto Tan gaf de NVDO de kans hierop een aanvulling te doen. En dat deed ik namens u met groot plezier. Want, minder onderhoud betekent geenszins dat de veiligheid in gevaar wordt gebracht. Sterker nog, het aantal incidenten geeft aan dat we juist steeds veiliger werken. De Nederlandse onderhoudsindustrie presteert prima! De economische tegenwind heeft ook zijn uitwerking op de onderhoudsmarkt. Doordat machines minder draaien, is er geringer onderhoud benodigd. Ook heeft het eigen personeel in bijvoorbeeld de maak- en procesindustrie het minder druk met de productie waardoor men meer tijd zelf aan onderhoud besteedt en in beperktere mate onderhoudsdiensten van externen hoeft in te huren. Uit onze voorjaarsenquête, waar u zo massaal aan meewerkte, blijkt dat bijna zestig procent van de bedrijven onderhoud uitstelt in economisch mindere tijden. Vooral in de onroerendgoedsector en

de procesindustrie is dit percentage met bijna zeventig procent hoog. Ik voeg daar graag aan toe dat ook in economisch mooie tijden productie voor onderhoud gaat. Ook economische hoogtijdagen kunnen een negatief effect hebben op de vraag naar onderhoudswerkzaamheden. Doordat er dan een tekort kan zijn aan kapitaalgoederen, wordt het onderhoud hieraan uitgesteld want het kost dan productie als machines worden stilgelegd. Over het algemeen is dit effect veel kleiner dan uitstel van onderhoud bij een recessie zoals hierboven beschreven. Maar liefst twintig procent van de respondenten geeft aan dat bedrijven onderhoud uitstellen als het economisch goed gaat. Dat is niet nieuw. Dat doet u thuis toch ook? Als u een nieuwe keuken laat plaatsen, stelt u misschien het schilderwerk aan uw woning een jaartje uit. Dat doen we in onze bedrijfsomgeving ook. Uit het NVDO Onderhoudskompas blijkt dat steeds meer bedrijven overstappen van preventief naar predictief onderhoud (condition monitoring). Er wordt daarbij geen onderhoud gepleegd op basis van het aantal draaiuren of op basis van een budget. Bij predictief onderhoud gaat het om ‘meten is weten’. Onderdelen worden vervangen als uit metingen blijkt dat het daadwerkelijk aan vervanging toe is. Meetgegevens zijn hierbij essentieel. En al moet ik elke dag voor dag en dauw uit de veren, ik zal namens u onze boodschap altijd blijven verspreiden!

Maar liefst twintig procent van de respondenten geeft aan dat bedrijven onderhoud uitstellen als het economisch goed gaat.

Bas B. Kimpel, Voorzitter

MaintNL 09 – 2012 37

037_MB_NVDO-D_Voorzitter.indd 37

23-10-12 14:19

Maintenance Manager

Maintenance manager streeft naar transparantie Maximale transparantie voor de opdrachtgever, daar streeft maintenance manager Mieke van Zon naar. Haar werkgever beheert en onderhoudt infrastructurele werken. ‘Wij willen laten zien wat we doen en hoe we ons werk doen. En we verplichten onszelf met verbetervoorstellen te komen. Het resultaat daarvan moet aan beide partijen ten goede komen.’ Teus Molenaar

De weg naar haar huidige functie bij Heijmans Infra Services is een wat ongebruikelijke. Van Zon heeft geen technische opleiding in haar rugzak, noch de gangbare cursus Maintenance Management aan de Hogeschool Utrecht gevolgd. Nee, zij was educatief klaar gestoomd voor het secretariaatsvak. Zo is zij haar arbeidzame leven ook begonnen, als secretaresse bij een installatiebedrijf. Uiteindelijk was zij hoofd bedrijfsbureau bij Kuijpers Installaties, een van de grotere installatiebedrijven in Nederland. ‘Toen ben ik gaan nadenken wat ik eigenlijk echt wilde’, vertelt zij. En zo is zij vijf jaar geleden bij het bouwbedrijf Heijmans terecht gekomen in een staffunctie. Zij heeft zich bijvoorbeeld gebogen over de opzet van het KAM-systeem (Kwaliteit, Arbo en Milieu in één systeem) en ontwikkelde zich tot projectcoördinator. Anderhalf jaar geleden is Heijmans Infra Services in het leven geroepen. Een organisatie van zo’n veertig mensen die het beheer en onderhoud van bijvoorbeeld par-

keerterreinen, wegen en kunstwerken doet in opdracht van derden. Zij is er benoemd tot maintenance manager. Het aansturen van multidisciplinaire teams en het contact onderhouden met de klant spreken haar het meest aan in haar werk.

Andere emoties Heijmans is onder meer verantwoordelijk voor het onderhoud en beheer van de openbare ruimte in de nieuwbouwwijk Vathorst van Amersfoort. ‘Wij doen dat in opdracht van Ontwikkelbedrijf Vathorst als verlengstuk van de gemeente Amersfoort. Wij zijn het eerste aanspreekpunt voor de bewoners van die wijk als bijvoorbeeld straatverlichting het niet doet of straattegels hinderlijk slecht liggen. En natuurlijk plannen wij het onderhoud in deze wijk met ongeveer zevenduizend woningen. Wij hebben in de wijk een steunpunt ingericht waar mensen terecht kunnen.’ Van Zon ziet een beweging in de markt waarbij (semi)overheidsinstanties en bedrijven zich toeleggen op hun kerntaken

profiel Naam: Mieke van Zon Functie: Maintenance manager In dienst bij: Heijmans Infra Services Leeftijd: 44 jaar Opleiding: Office Management, aangevuld met cursussen Project Management

en het onderhoud en beheer van infrastructuur uitbesteden. De gemeente Amersfoort heeft met Vathorst een voortrekkersrol op zich genomen. ‘Wij spelen daar wel een andere rol dan we gewend waren’, zegt zij. ‘Want je hebt er rechtstreeks met bewoners te maken. Het is niet zo dat je, zoals bij bedrijven wel het geval is, kunt kijken of een bepaalde handeling past binnen de contractvoorwaarden. We moeten gewoon alles oplossen. Hier spelen ook emoties een rol. Het gaat om bewoners hun woonomgeving en woonbeleving. Soms is een luisterend oor al genoeg om een klacht te verhelpen. Hier heb je dan ook andere onderhoudsmensen voor nodig; mensen die goed kunnen communiceren.’

‘Soms is een luisterend oor al genoeg om een klacht te verhelpen. Hier heb je dan ook andere onderhoudsmensen voor nodig; mensen die goed kunnen communiceren.’ Vertrouwen winnen Goede communicatie is overigens niet alleen met de bewoners nodig, maar ook met de gemeente (de klant). ‘Wij houden bij of bepaalde mankementen vaker voorkomen dan gemiddeld, analyseren dat en doen dan verbetervoorstellen om te voorkomen dat die klachten blijven binnenkomen. We communiceren dus ook veel met de opdrachtgever. Daarbij willen we zo transparant mogelijk zijn. We willen laten zien wat we doen, hoe we iets hebben opgelost en hoeveel inspanning ons dat heeft gevergd. Voor een goede band met een klant is het voorwaarde om transparant te zijn. Zo win je vertrouwen’, is Van Zons overtuiging.

38 MaintNL 09 – 2012

038_39_41_ME_NVDO-artikel.indd 38

23-10-12 14:19

Foto’s: Raldo Neven

Mieke van Zon: ‘Misschien zijn vrouwen meer op de communicatie gericht en mannen op de techniek. Je moet een team hebben dat beide in zich verenigt.’

In de contracten is opgenomen dat Heijmans verbetervoorstellen doet. Veelal leiden die tot kostenbesparing. ‘Die besparing hoeft niet ten volle ten goede te komen aan de klant. Er moet een soort verdeelsleutel zijn om die mindere kosten onderling te verdelen; om een win-win-situatie te creëren. Wij zoeken daar nog naar. En dat geldt trouwens ook voor de opdrachtgevers. Het is een geheel nieuwe ontwikkeling. Daar moeten beide partijen nog in groeien’, legt zij uit. Van Zon doelt op contracten waarin zowel ontwerp, bouw als onderhoud (en soms ook nog financiering) in één hand worden gegund. Zij vindt dit wel een logische ontwikkeling. ‘Eigenlijk is het raar om iets te bouwen en vervolgens het onderhoud en beheer aan een andere partij over te laten. Want dan is er geen prikkel bij de constructeur om iets dusdanig te ontwerpen en te bouwen dat efficiënt onderhoud mogelijk is.’

Tijdig bijsturen Om diezelfde reden juicht zij het Bouw Informatie Model (BIM) toe. Bij deze methode werken alle partijen vanaf het begin samen (waarbij zij digitale tekeningen en andere informatie uitwisselen) om tot het

best mogelijke resultaat te komen. BIM is in zwang geraakt, omdat opdrachtgevers niet meer voor de faalkosten in de bouw willen opdraaien. BIM is actueel om de kosten terug te dringen, maar ook om ervoor te zorgen dat de opdrachtgever krijgt wat hij wenst. Van Zon: ‘Het is een groot goed om als onderhoudspartij ook bij de ontwerpbesprekingen te zitten. Want dan kun je nog tijdig de plannen bijsturen zonder dat dit kostbare ingrepen vereist. Die ontwikkeling zie je terug bij de Design, Construct, Maintain-contracten, maar ook bij BIM.’ Zij hoeft niet lang na te denken over een voorbeeld waaruit het nut van de vroege betrokkenheid van de onderhoudspartij blijkt. ‘Neem een parkeerterrein. Vaak worden daar varkensruggen gepland op een plek die in de onderhoudsfase problemen oplevert. Bij vroege betrokkenheid, kun je daar op tijd op wijzen.’ Zij doelt op de halfronde betonnen randen die het einde van een parkeervak markeren. ‘Vaak zitten die op een plek waar je niet met een veegwagen achter kunt komen. Daar gaan zich zwerfvuil en onkruid verzamelen. Dat geeft een onverzorgde indruk van een parkeerter-

rein. En als er ergens eenmaal vuil ligt, wordt het vanzelf meer. Dat is eenvoudig op te lossen door ze gewoon niet toe te passen.’ In haar stoutste dromen ziet zij varkensruggen nooit meer geplaatst worden.

Militair Museum Ook particuliere partijen schakelen in toenemende mate een ander bedrijf in om het onderhoud te doen. Heijmans is zo bijvoorbeeld ook actief voor Schiphol en op het terrein van de Technische Universiteit Eindhoven. In mei van dit jaar heeft de Rijksgebouwendienst het consortium Heijmans PPP ingeschakeld om op de vroegere luchtvaartbasis Soesterberg het Nationaal Militair Museum te bouwen. Dit is een DBFMO-contract. ‘Het is prettig dat de bouwer hier ook verantwoordelijk is voor het onderhoud. Dan ben je er van het begin af aan bij betrokken. Want als je een fout maakt in het bouwontwerp, dan heb je daar vijfentwintig jaar lang last van bij het onderhoud.’ Van Zon ziet in de markt dat ondernemingen nadrukkelijk overwegen een gespecialiseerde partij in te schakelen voor het onderhoud. MaintNL 09 – 2012 39

038_39_41_ME_NVDO-artikel.indd 39

23-10-12 14:19

MC2012-010

Kalibratie door Endress+Hauser = kwaliteitsborging Net zoals een piano perfect moet worden afgestemd, geldt dat eveneens voor een proces met kritische meetinstrumenten. Kalibratieservices van Endress+Hauser leveren de expertise en tools die nodig zijn om uw kwaliteit, veiligheid en milieu-eisen te borgen. Meerdere redenen waarom Endress+Hauser uw kalibratiepartner kan worden: • Als instrumentatieproducent hebben we de meeste kennis van het instrument en de applicatie waarin het wordt toegepast, zodat na kalibratie zeker is dat uw bedrijfsvoering optimaal is. Mocht het noodzakelijk zijn, dan zijn we tevens in staat om direct na de kalibratie te repareren en/of te justeren. • Indien u instrumenten van andere merken gebruikt worden deze tevens door Endress+Hauser gekalibreerd. U heeft daarmee maar één aanspreekpunt nodig voor on-site of laboratoriumkalibratie volgens uw geplande onderhoudsschema. • Alle kalibratieresultaten en bijbehorende instrumentinformatie wordt consistent digitaal in een W@M Portal en op papier beschikbaar gesteld zodat u bent voorbereid op eventuele kwaliteitsaudits. www.nl.endress.com/kalibratie

Uw instrumenten tot in perfectie gestemd

Endress+Hauser BV Postbus 5102 1410 AC Naarden

Tel. (035) 695 86 11 info@nl.endress.com www.nl.endress.com

Aerzen i n t e r n At i o n A l r e n tA l

040_endres_aerzen_mekano.indd 1

23-10-12 09:49

Uitdagende klus Wie voor derden het onderhoud doet, moet wellicht nog meer inzicht geven in het reilen en zeilen van de maintenance-afdeling dan binnen de kaders van de eigen onderneming. ‘Hoewel transparantie natuurlijk altijd zinvol is’, meent Van Zon. ‘Wij hebben in de loop der jaren een eigen geautomatiseerd onderhoudssysteem gebouwd, waarin de assets zijn opgenomen, de handelingen die we verrichten, de status van afhandeling van klachten. Alles wat met de logistiek en registratie van onderhoud te maken heeft. We zijn nu bezig om ons Onderhouds Management Systeem (OMS) te koppelen aan het SAP-systeem dat we gebruiken voor de financiële boekhouding en orderverwerking. Dat is een uitdagende klus’, luidt haar understatement.

‘Wij willen de opdrachtgever laten zien dat wij de taken uitvoeren zoals hij ze heeft bedoeld.’ Het voordeel van die koppeling is dat de opdrachtverwerking van het onderhoud heel inzichtelijk wordt. ‘We bieden onze klanten nu trouwens ook al een inkijkje in ons OMS’, zegt Van Zon. Waarmee zij maar gezegd wil hebben dat het servicegericht zijn een steeds groter gewicht legt in de klantrelatie. ‘Dat vind ik wel een mooie uitdaging. Natuurlijk moet je ook zorgen dat je intern transparant bent en als team werkt, maar het is mooi om dat uit te breiden naar de opdrachtgever. Wij willen de opdrachtgever laten zien dat wij de taken uitvoeren zoals hij ze heeft bedoeld. Mocht de klant het toch anders willen, dan kan hij - juist vanwege die transparantie - tijdig aan de bel trekken.’

Witte raaf Van Zon is een witte raaf in de maintenancewereld. Zo heel veel maintenance managers zonder een technische opleiding kom

je niet tegen. En op congressen over dit onderwerp is het aantal vrouwen met een lampje te zoeken. ‘Ik heb het geluk dat ik een autodidact ben; ik pak zaken snel op’, zegt zij. ‘Ik zal nooit een technisch specialist worden, maar dat hoeft ook niet. Die mensen heb ik in mijn team. En in de loop der jaren heb ik natuurlijk wel wat technische kennis opgedaan. Maar mijn ervaring en kennis op het gebied

Verkiezing Maintenance Manager of the Year Ieder jaar roepen de NVDO en vakblad iMaintain een maintenance manager uit tot Maintenance Manager of the Year. Deze award wordt uitgereikt op het congres iMaintain 2013. Kent u een maintenance manager die het verdient om een jaar lang boegbeeld van de onderhoudsmarkt te zijn? Aanmelden of kandidaatstellen voor deze verkiezing kan via info@nvdo.nl

van projectmanagement en office management zijn juist van belang bij het dienstverlenende karakter van dit werk. Zorgen dat we over dezelfde dingen praten, dat helder is wat de opdrachtgever wil, dat duidelijk is wat wij doen, laten zien dat wij meedenken over de meest efficiënte oplossingen. Dat soort zaken. Misschien zijn vrouwen meer op de communicatie gericht en mannen op de techniek. Je moet een team hebben dat beide in zich verenigt.’ Diversiteit - het streven naar een brede samenstelling van een organisatie naar sekse, culturele achtergrond en leeftijd - is een onderwerp dat bij Heijmans in de directiekamer hoog op de agenda staat. ‘Het is een officieel directiestandpunt om de komende jaren meer vrouwen in bestuursfuncties te krijgen. En dat is niet zo gek als je naar de marktbewegingen kijkt.’ n MaintNL 09 – 2012 41

038_39_41_ME_NVDO-artikel.indd 41

23-10-12 14:19

NAUWKEURIGE INSPECTIE MAAKT EFFECTIEVE BESLISSINGEN MOGELIJK SGS Industrial Services garandeert dat de installaties en het materieel van haar klanten voldoet aan alle eisen op het gebied van kwaliteit en prestaties, ongeacht of deze wettelijk, vrijwillig of klantgebonden zijn. Van ontwerp tot operationeel gebruik, voor alle industriële installaties en materieel, -al onze diensten zijn erop gericht de inzetbaarheid, veiligheid en betrouwbaarheid van de productiemiddelen van de klant te garanderen, resulterend in de duurzaamheid van hun bedrijfsactiviteiten.

OVER SGS? SGS is wereldleider op het gebied van inspectie, controle, analyse en certiﬁcering en staat bekend als de global benchmark voor kwaliteit en integriteit. SGS onderhoudt wereldwijd een netwerk van ca. 1.350 kantoren en laboratoria met meer dan 70.000 werknemers.

SGS IS THE WORLD’S LEADING INSPECTION, VERIFICATION, TESTING AND CERTIFICATION COMPANY SGS NEDERLAND B.V. Malledijk 18 3208 LA Spijkenisse t +31 (0)181 69 3630 e nl.ndt.sales@sgs.com

WWW.SGS.NL

_SGS.indd 1

23-10-2012 16:01:09

AGENDA

13 november NVDO Verenigingsgebouw, Houten www.nvdo.nl

26 november Amersfoort, Nederland www.energydelta.org

Masterclass: Talent Management, vertrek vanuit het medewerkersperspectief

Energiemarkten

Een organisatie zou bij het opzetten van een talentpool om te beginnen moeten bepalen welke posities zogenaamde A-posities zijn: strategisch cruciale posities waarbinnen verschil in kwaliteit van individuele talenten een grote variatie in prestaties oplevert. Om een A-player ook echt een A-prestatie te laten leveren, is tevens een A-context noodzakelijk: een werkomgeving met goed ingerichte processen, duidelijke informatie over rol of taak en voldoende resources. Pas als deze gesegmenteerde benadering wordt gekozen (en toegepast) heeft talentmanagement het gewenste effect.

14 november De Fabrique, Utrecht www.fme.nl FME Jaarcongres Op woensdag 14 november 2012 organiseert FME het Jaarcongres. Samen met BNR-presentator Rens de Jong ontvangt Ineke Dezentjé Hamming-Bluemink gasten uit bedrijfsleven, overheid en journalistiek. Een inspirerend programma over de verdienkracht van de Nederlandse technologische industrie.

Energy Delta Institute heeft een vierdaags introductieprogramma ‘Energiemarkten’ ontwikkeld. Centraal in het programma Energiemarkten staat de transitie van een aanbodmodel naar een vraagmodel, waarbij de klant achter het stuur zit. Tot voor kort bestond de energiemarkt uit giganten die energie produceerden, transporteerden en distribueerden naar de klanten. De privatisering en liberalisering van de energiemarkt geven de sector een compleet ander karakter. De verschillende elementen van de waardeketen zijn ‘unbundled’ en talloze nieuwe spelers vinden hun plaats in de markt.

28 en 29 november NH Conference Centre Koningshof, Veldhoven www.precisiebeurs.nl Precisiebeurs De twaalfde editie van de Precisiebeurs vindt plaats in de Brainportregio Eindhoven en richt zich op precisietechnologie van micron tot nanometergebied. De precietechnologie wordt ingezet voor vele branches, zoals semiconductor, health care, energie, life science, automotive en aerospace. De beurs biedt u nieuwe technologieën, oplossingen en producten en een expositie van 250 specialistische bedrijven en kennisinstellingen.

20 november Congrescentrum NBC, Nieuwegein www.sustainability-congres.nl

29 november Royal Haskoning/DHV, Amersfoort

Nationaal Sustainability Congres

Bijeenkomst Topvrouwen Bouw & Infra

Het thema van dit jaarlijkse Sustainability Congres is ‘The Revitalization of Sustainability: Dienen en verdienen’. De tijd is rijp voor nieuwe energie en een nieuwe focus voor de duurzaamheidsagenda voor de komende jaren. De nieuwe generatie leiders moet kaders en handvatten krijgen voor het bouwen aan een nieuwe toekomst. Het congres richt zich op bestuurders, managers, beleidsmakers, onderzoekers, producten marktontwikkelaars, wetenschappers en consultants.

Donderdag 29 november zal de derde bijeenkomst van het netwerk Topvrouwen Bouw & Infra gehouden worden. Ditmaal opent Royal Haskoning/DHV haar deuren. De bijeenkomst is voor alle 360 leden, maar ook voor vrouwen met een technische achtergrond die eerst een bijeenkomst vrijblijvend willen bijwonen alvorens zij lid worden. Het doel van de groep is om één van de meest professionele netwerken binnen de bouwsector te zijn waar (potentiële) topvrouwen hun strategische netwerk kunnen uitbouwen en waar zij hun opgedane kennis en ervaringen met elkaar kunnen delen.

22 november www.industrielinqs.nl/businesslinqs Masterclass winnaar Responsible Care-prijs 2012 Jaarlijks reikt de VNCI de Responsible Care-prijs uit aan het bedrijf dat de beste prestatie heeft geleverd op het gebied van veiligheid, gezondheid, milieu en duurzaamheid. De winnaar van deze prestigieuze prijs krijgt tijdens een Business Linqs bijeenkomst de gelegenheid om het project toe te lichten. Zo werd in 2011 bij Sabic in Geleen een masterclass gegeven over innovatieve crashbuffers die de impact van een botsing kleiner maken. En in 2010 gaf Jan Peters, managing director van Kolb, een masterclass over een nieuw innovatief systeem om reactiewarmte terug te winnen.

29 november Expo, Houten www.verkeerenmobiliteit.nl Dag van Verkeer en Mobiliteit De Dag van Verkeer & Mobiliteit is het grootste Nederlandse verkeersevenement waar verkeersprofessionals elkaar ontmoeten. Interessant als u bij de overheid werkt (gemeente, provincie, waterschap, rijksoverheid) of in het bedrijfsleven, en verkeer en mobiliteit uw werkveld is. Deze op de Nederlandse markt gerichte vakbeurs laat bezoekers kennismaken met alle facetten van verkeerstoepassingen en mobiliteitsoplossingen.

MaintNL 09 – 2012

043_MJ_NVDO_agenda.indd 43

23-10-12 14:16

Soft skills en onderhoud

Onderhoud aan mens en machine Continue aandacht voor onderhoud van machines en installaties is essentieel om optimaal te presteren met minimale kosten. Met toestandsafhankelijk onderhoud wordt onderzocht wat de staat of prestatie van de machine op een gegeven moment is. Een vergelijking kan getrokken worden voor het personeel dat verantwoordelijk is voor deze installaties. Hoe onderhoud je ‘toestandsafhankelijk’ je personeel? Harry Lijzenga, Michael van Alderwegen en Evert Hulleman

Zoals elke machine zijn eigen ‘vingerafdruk’ heeft, zo heeft elke werknemer zijn eigen voorkeurgedrag waarin hij zich prettig voelt en optimaal presteert. Het is aan de leidinggevende in dit geval, om hierbij op de juiste ‘knoppen’ te drukken. Een gebruiksaanwijzing of helpdesk lijkt voor de medewerker echter te ontbreken. Hoe kan worden voorkomen dat de medewerker in onderhoud tekort komt of overbelast raakt?

Militairen Van leidinggevenden in een militaire organisatie wordt door het geweldsmandaat net iets anders gevraagd. Waar medewerkers van civiele technische bedrijven veelal druk voelen die zijn oorsprong vindt in commerciële belangen, functioneren militairen onder druk door verzwaarde omstandigheden in risicovolle gebieden. Het maken van fouten kan desastreuze gevolgen hebben. Doordat militairen opereren in teams waarbij procedures met Zwitserse precisie op elkaar zijn afgestemd, staat een fout zelden op zich. In het uiterste geval dient iedere militair beslissingen te nemen waar dood en leven van afhangen. Deze verantwoordelijkheid rust evenzo op de schouders van de commandant van een schip of eenheid als op de schouders van de matroos technische dienst aan boord of de marinier in het operatiegebied. In die zin functioneert een schip gelijk aan een fabri-

cagelijn waar ieder boutje of moertje de kracht die erop staat moet aan kunnen, anders ontstaan er problemen welke invloed hebben op de operationele inzet. Binnen de Koninklijke Marine wordt het technisch personeel getraind door het bureau leiderschap van het Operationele Commando Zeestrijdkrachten (OPCO in Den Helder). Dit bureau heeft tot taak om de balans te vinden tussen prestatie en tevredenheid. Dit door middel van een training waarbij de concepten ‘DiSC voorkeurgedragstijl’ en ‘Situationeel Zelfleiderschap II’ worden gehanteerd. Door de training krijgt het personeel meer inzicht in hun eigen mate van taak- en mensgerichtheid zodat die houdingen effectiever ingezet kunnen worden. Personeel leert zich beter te profileren, meer kracht in communicatie te ontwikkelen en leert beter om te gaan met lastige situaties. De doelstellingen van de training zijn dan ook grotere bewustwording van de rol van de leider en zelfleider, jezelf en anderen beter leren begrijpen en leren hoe je beter met elkaar kunt communiceren. Daarnaast leren de leiders welk gedrag tot betere prestaties en tevredenheid leidt en worden specifieke vaardigheden geoefend die in de dagelijks omgang met elkaar belangrijk zijn.

Gedragstijlen Om inzicht te krijgen in de voorkeurgedragstijlen van het personeel wordt bij de

Koninklijke Marine gebruikgemaakt van een even eenvoudig, maar praktisch persoonlijkheidsmodel dat op gedragsonderzoeken bij ‘gezonde’ mensen is gestoeld. Dit is ontwikkeld door de Amerikaanse psycholoog William Moulton Marston in de twintiger jaren. Marston beschreef vier fundamentele gedragspatronen, die in elk mens terug te vinden zijn – maar wel in verschillende mates.

‘Zoals elke machine zijn eigen ‘vingerafdruk’ heeft, zo heeft elke werknemer zijn eigen voorkeurgedrag.’ Menselijk gedrag is in eerste instantie een gevolg van twee wezenlijke invloeden of variabelen, namelijk of een persoon zijn omgeving als gunstig of ongunstig waarneemt en of hij zichzelf als sterker of minder sterk ziet dan zijn omgeving. Daaruit ontwikkelde Marston een twee-assenmodel met de polen ‘de omgeving waarnemen als zijnde gunstig/ongunstig’ en ‘zichzelf zien als sterker of minder sterk dan de omgeving’. Deze beide dubbel-polariteiten werden later beschreven als zelfverzekerd/terughoudend en stressvol (inspannend)/niet-stressvol (ontspannend). Op basis van de twee assen nam Marston vier fundamentele gedragstijlen, het DiSC-profiel, van een mens waar, en beschreef deze als volgt. Als eerste is er de dominante stijl (D), waarin iemand zelfverzekerd is en de omgeving als inspannend ervaart. Er is een drang de controle over te nemen en resultaten te bereiken. D wil uitdagingen aangaan en winnen. De I-gedragstijl staat voor ‘invloed’, waarbij men zich zelfverzekerd voelt en de omgeving als ontspannend ervaart. Een persoon die dit gedrag vertoont, voelt de drang om

44 MaintNL 09 – 2012

044_45_MP_NVDO-artikel.indd 44

23-10-12 16:53

D m D n D k n g v Z

Waar medewerkers van civiele technische bedrijven veelal druk voelen die zijn oorsprong vindt in commerciële belangen, functioneren militairen onder druk door verzwaarde omstandigheden in risicovolle gebieden. anderen te motiveren, zich te uiten en gehoord te worden. Hij wil anderen overtuigen en beïnvloeden. De derde gedragstijl kan gekenmerkt worden als ‘stabiel’ (S) en houdt terughoudendheid in. Deze types ervaren de omgeving als ontspannend. Er is drang naar stabiliteit en harmonie. S wil anderen ondersteunen en voor goede relaties zorgen. De laatste stijl is de C van ‘consciëntieus’, wat betekent dat een persoon zich terughoudend opstelt en de omgeving als inspannend ervaart. Hij heeft een drang het juiste ‘goed’ te doen, wil moeilijkheden vermijden en let op precisie en nauwkeurigheid. Deze analyse levert vier kwadranten of basisstijlen van gedrag op. Ieder mens laat in het algemeen gedrags tendensen uit elk van deze vier gedragstijlen zien. We zijn echter geneigd, naar gelang de beroepsmatige of privéomgeving, één van deze vier gedragstijlen eerder te laten zien dan de andere drie stijlen. Inzicht in het DiSC-profiel van jezelf en een ander leidt tot betere communicatie en performance.

Interactie Voor de commandant van een marineschip is het belangrijk om de operationele inzetbaarheid te waarborgen, wat door het hoofd technische dienst vertaald wordt in geen -

tot weinig - technische storingen. Aan boord van een marineschip werken gemiddeld veertig militairen in de technische dienst, allemaal personen met verschillende voorkeurgedragstijlen, welke op zee 24 uur per dag, zeven dagen in de week garant staan voor goede werking van de technische installaties. Omdat iedere leidinggevende vanaf de rang van Korporaal tot en met Kolonel eens in de drie jaar de training dient te volgen, weet hij wat zijn voorkeursgedrag is, wat het voorkeursgedrag is van zijn collega’s en wat het effect is wanneer ze met elkaar samenwerken. Omdat DiSC het gedrag op vier gebieden meet - hoe iemand omgaat met uitdagingen en problemen, hoe iemand het liefst wordt beïnvloed, hoe iemand omgaat met veranderingen en hoe iemand reageert op voorschriften en regels - is het een zeer bruikbare methode om de interactie met mensen te optimaliseren.

Begrip Een praktijkvoorbeeld waarbij Harry Lijzenga als Hoofd Technische Dienst van een schip het nut van bovenstaande theorie heeft gebruikt, was bij een storing van een gasturbine. Het specialistisch personeel bestond uit twee personen waarbij de één een dominante primaire voorkeurgedrag-

stijl had en de ander een consciëntieuze primaire voorkeurgedragstijl. Omdat beide personen het probleem op hun eigen manier wilden oplossen - onder hoge tijdsdruk - ontstond er een patstelling. Het doel van de medewerker met voorkeurgedragstijl D is om gelijk te krijgen (hij eist gelijk bij een conflict), terwijl het doel van de medewerker met voorkeurgedragstijl C rechtvaardigheid is (hij trekt zicht terug bij een conflict). Als Hoofd had hij inzicht in de voorkeurgedragstijlen en door hier rekening mee te houden bij het benaderen van het probleem, en het te benoemen, kreeg men meer begrip voor elkaar - ‘waarom reageer ik zoals ik reageer’ - en was het mogelijk het probleem snel op te lossen. Omdat het schip vier weken op zee verbleef, is het de kunst om de verhoudingen tussen elkaar zo optimaal te houden. Dit kan door te beseffen dat geen medewerker hetzelfde is. Het onderhoud van personeel wordt gezien als een kernpunt in de visie van de marine om veiligheid op en vanuit zee als collectieve eenheid te verwezenlijken. Hoewel dit moeilijk is in een tijd van bezuinigingen, is het met name dit onderhoud dat er in grote mate aan bijdraagt dat het technisch personeel van de Koninklijke Marine, ondanks tegenslagen, er staat wanneer het erop aankomt. n MaintNL 09 – 2012 45

044_45_MP_NVDO-artikel.indd 45

23-10-12 16:53

Donderdag 13 december • Ahoy Rotterdam

Standaardisatie voor iedereen Als elk bedrijf in een bedrijfstak op eenzelfde manier zijn assets beheert, zou dat geen zegen zijn voor de industrie? Of niet? Sommige bedrijfstakken staan niet te springen om kennis en ervaring uit te wisselen met vakgenoten. Want dat zou wel eens een concurrentievoordeel kunnen zijn. De discussie over het uitwisselen van het WAT en HOE in asset management duurt voort. Op 13 december 2012 wil Profion Maintenance Linqs waarde toevoegen aan die discussie. Door te kijken naar de stand van zaken van standaardisatie en door ruimte te bieden voor de argumenten van voor- en tegenstanders van standaardisatie. Wat is uw kijk op de zaak? Beluister de argumenten en draag bij aan de discussie bij Profion Maintenance Linqs op 13 december in Zoetermeer. Tijd: 15:45 - 17:30 uur

Aanmelden Aanmelden kan via www.industrielinqs.nl/pml. Deelname is gratis voor Profion-leden. Vraag de vipcode aan via het Profion secretariaat. Niet-leden betalen €150,–. Profion Maintenance Linqs is bedoeld voor boardmembers, sitemanagers en maintenance managers van industriële opdrachtgevers, directie van industriële aannemers, beleidsmakers en beslissers van overheden en lectoren en hoofddocenten uit de onderwijssector.

WWW.INDUSTRIELINQS.NL/PML Voor meer informatie kunt u contact opnemen met: kiki.nelson@industrielinqs.nl • Tel: 020 - 31 22 791

Initiatiefnemers:

01_adv_A4_PML.indd 1

Sponsor:

23-10-12 15:31

Onderzoek en onderhoud

Onderhoud uitgesteld door economische fluctuaties Ondernemers kiezen zowel in economisch goede als slechte tijden ervoor om onderhoud aan assets uit te stellen. Het uitstellen van onderhoud kost bedrijven per saldo uiteindelijk wel extra geld. Ook wordt steeds vaker predictief onderhoud gepleegd. Dat is de conclusie van een ING-rapport dat is opgesteld na een enquête onder NVDO-leden. David van Baarle

De Nederlandse economie krimpt dit jaar door teruglopende binnenlandse bestedingen. De export biedt onvoldoende tegenwicht omdat het bij veel handelspartners ook minder gaat. Voor 2012 verwacht ING Economisch Bureau een krimp van de Nederlandse economie van 0,6 procent en voor 2013 een beperkte groei van 0,2 procent. Vooral de infra- en de onroerendgoedsector staan onder druk. In beide sectoren verwacht ING voor dit jaar een volumekrimp van meer dan vijf procent. De maakindustrie en de transportsector laten dit jaar naar verwachting een lichte krimp zien.

Uitstel De economische tegenwind heeft ook zijn uitwerking op de onderhoudsmarkt. Doordat machines minder draaien, is er geringer onderhoud benodigd. Ook heeft het eigen personeel in bijvoorbeeld de

maak- en procesindustrie het minder druk met de productie waardoor het meer tijd zelf aan onderhoud besteedt en bedrijven in beperktere mate onderhoudsdiensten van externen hoeven in te huren. Daarnaast zorgt een economische crisis ervoor dat bedrijven moeten bezuinigen en ook noodgedwongen minder uitgeven aan onderhoud. In een enquête onder leden van de Nederlandse Vereniging voor Doelmatig Onderhoud (NVDO) geeft van de ruim 360 respondenten bijna zestig procent aan dat bedrijven inderdaad onderhoud uitstellen als het economisch minder gaat. Vooral in de onroerendgoedsector en de procesindustrie is dit percentage met bijna zeventig procent hoog. Een mogelijke verklaring hiervoor kan zijn dat uitstel van onderhoud op onroerend goed niet (direct) het productieproces van bedrijven in gevaar brengt

waardoor bij bezuinigingen snel voor dit middel wordt gekozen. De grote mate van uitstel van onderhoud in de procesindustrie kan worden verklaard doordat niet zo zeer op onderhoud wordt bezuinigd maar wel op het aantal modificaties van machines. Door onderhoudsbedrijven wordt dit echter vaak ook gezien als onderhoudswerk. Ook economische hoogtijdagen kunnen een negatief effect hebben op de vraag naar onderhoudswerkzaamheden. Doordat er dan een tekort kan zijn aan kapitaalgoederen wordt het onderhoud hieraan uitgesteld, want het kost productie als machines worden stilgelegd. Over het algemeen is dit effect veel kleiner dan uitstel van onderhoud bij een recessie zoals hierboven beschreven. Twintig procent van de respondenten geeft aan dat bedrijven onderhoud uitstellen als het economisch goed gaat. Het uitstellen van onderhoud wordt in een laagconjunctuur dus gedreven door kostenbesparingen, minder modificaties en doordat kapitaalgoederen minder productie draaien. Tijdens hoogconjunctuur wordt onderhoud vooral uitgesteld doordat er vanwege de hoge bezettingsgraad geen tijd voor is. Uit de enquête blijkt dat uitstel uiteindelijk leidt tot extra hoge kosten. Steeds meer bedrijven stappen over van preventief op predictief onderhoud (condition monitoring). Voor 2012 verwacht een meerderheid van de onderhoudsbedrijven een omzetstijging. Vooral de verwachting bij bedrijven actief in de infra, fleet en food, beverage & farma is hoog. Dit is opmerkelijk omdat het economisch klimaat in 2012 juist is verslechterd en dit tot minder onderhoud zou moeten leiden. Daarentegen hebben verschillende sectoren al een periode van krimp achter de rug waardoor onderhoud al enkele jaren is uitgesteld en deze latente vraag nu in ‘een periode dat het even wat rustiger is’ toch moet worden uitgevoerd. n MaintNL 09 – 2012 47

047_MR_NVDO-artikel.indd 47

23-10-12 14:15

Conditiebewaking Veiligheid Maintenance Expertise - Techniek Netwerk en?

n! a a e j Meld vdo.nl www.n ap atsch

> lidma

Deel kennis en ervaring >> word lid! Ervaar netwerken in groter verband

De Nederlandse Vereniging voor Doelmatig Onderhoud

houdsprofessionals biedt de NVDO een ongeëvenaard

(NVDO) is de toonaangevende branchevereniging op het

netwerk van branchegenoten. De NVDO kent diverse bran-

gebied van onderhoud. Het overdragen van kennis en het

che- en aspectgerichte secties en regionale kringen. De

realiseren en in stand houden van het grootste onder-

vereniging draagt bij aan (wetenschappelijk) on-

houdsnetwerk van Europa, ziet de NVDO als belangrijke

derzoek en brengt trends, ontwikkelingen en visies

doelstelling. Met een groeiend aantal leden van onder-

binnen de branche in kaart.

Lidmaatschap van de NVDO biedt vele voordelen • • • • • • • • • •

Professioneel netwerk op het gebied van onderhoud Kringbijeenkomsten en seminars over specifieke thema’s Cursussen over onderhoudsmanagement Studiedagen met actuele thema’s Secties en werkgroepen gericht op specifieke onderhoudsaspecten Vacaturebank Lidmaatschap van de NVDO Group op LinkedIn (wetenschappelijke) Onderzoeken NVDO Corrosie Helpdesk Jongerenboard

• NVDO Onderhoudskompas • (wetenschappelijke) publicaties, waaronder Visiedocumenten • Kortingen op ons cursusaanbod van de NVDO Maintenance Academy • Korting op NVDO-studiedagen • (gratis) abonnement op de vakbladen iMaintain en MaintWorld Asset Management, Duurzaamheid en Veiligheid zijn belangrijke thema’s waaraan de NVDO regelmatig en in breder verband aandacht besteedt!

Ga naar www.nvdo.nl en meld je aan... NVDO - Voorveste 2 - Postbus 138 - 3990 DC Houten Telefoon 030 - 634 60 40 | Fax 030 - 634 60 41 | E-mail info@nvdo.nl | www.nvdo.nl

048_wervingsadvertentie.indd 1

23-10-12 09:49

Column Soft spills

De Joodse verwensing is niet voor niets: ‘ik wens u veel personeel’, want zo nu en dan denk ik echt leiding te geven aan een kindercrèche. Die wil niet samenwerken met die en als hij weer op vakantie mag, waarom mocht ik dan vorige week geen dag vrij? Nu mogen ze van mij elkaar tijdens de pauze voor rotte vis uitmaken, zolang ze zich op de werkvloer maar gedragen. Helaas zijn er maar weinig professioneel genoeg om privé en werk te scheiden. Van de week nog stonden ze met moersleutels klaar om elkaar te lijf te gaan. Wat bleek: een belangrijke ponsmachine was uitgevallen en beide heren dachten wel te weten hoe ze dat snel konden oplossen. Nu waardeer ik de geestdrift waarmee ze hun werk doen, maar dit werkte toch wel contraproductief. Ik weet wel een beetje waar het vandaan komt. We hebben namelijk een vrij ingrijpende reorganisatie gehad waarbij een groot deel van het personeel is afgevloeid. Vervolgens hebben we het onderhoudswerk in de markt uitgezet en de firma Underwood Ltd bleek de beste prijs te kunnen bieden. Maar als je denkt dat je alles goed hebt afgesproken … Dan begint de ellende pas. Natuurlijk hadden ze bij de contractonderhandelingen al geprobeerd om meer invloed te krijgen in de bedrijfsvoering. ‘Als we meer bij de processen betrokken zijn, kunnen we beter overwogen beslissingen maken’, zeiden ze. En ‘in een prestatiecontract kun je meer prikkels inbouwen om de betrouwbaarheid van je assets te vergroten’. Je kunt me nog meer vertellen. We hebben behoorlijk wat jaren ervaring met onze assets en als iemand weet hoe en wanneer die het beste kunnen worden onderhouden, dan ben ik het wel. Ik heb dan

ook keurig een contract opgesteld waarbij Underwood op regiebasis de onderhoudsklussen mag uitvoeren. Helaas bleken de medewerkers van Underwood daar toch iets anders over te denken. Steeds weer hoorden mijn medewerkers dat ze beter even konden wachten met het bestellen van een nieuw onderdeel omdat het toch niet kritisch was voor het proces. Of: ‘Waarom ga je iets weer repareren terwijl je de oorzaak nog niet hebt onderzocht?’ Het verbaasde me dan ook niet echt dat die onderhuidse irritaties uiteindelijk explodeerden in de vorm van het bewuste kemphanengevecht. Natuurlijk heb ik de leidinggevende van Underwood aangesproken op het gedrag van zijn werknemer. Maar in plaats van excuses kreeg ik een preek over de verziekte werksfeer die met name op het conto van mijn medewerkers werd geschreven. Hij vroeg me dan ook of mijn soft skills wel in orde waren. Mijn soft skills? Waar zag hij me wel voor aan: Doctor Phil? Moet ik mijn medewerkers ineens gaan vragen: ‘En, wat ging er toen door je heen?’ Misschien ben ik wat ouderwets, maar als er over gevoelens moet worden gepraat, ben ik weg. Gelukkig zit mevrouw Stokbrood ‘in between jobs’ en dus kon ik dat softe gedoe eenvoudig uitbesteden. En, al zou ik dat nooit openlijk toegeven, het werkt. De sfeer lijkt er beter op geworden. Misschien kunnen we nu wel een keer een bedrijfsuitje organiseren voor ALLE medewerkers.

Ing. Frans Stokbrood Directeur FS Virtual Enterprise

MaintNL 09 – 2012

049_NVDO-Column.indd 49

23-10-12 15:03

Ketenintegratie en onderhoud

Fouten durven toegeven Met veiligheid als een van de speerpunten van de industrie, is het leerzaam om eens over de heg te kijken naar andere sectoren en hoe men daar met veiligheid omgaat. Op luchthaven Schiphol wordt veiligheid vanuit verschillende perspectieven benaderd. Integratie van de keten is hierbij hun uitgangspunt, waarbij de human factor als cruciaal wordt gezien voor de beheersing van risico’s. David van Baarle Veiligheid mag bij veel bedrijven bovenaan staan in het lijstje met bedrijfsdoelstellingen: bij een luchthaven is het nummer één, twee en drie. Schiphol is daarop geen uitzondering. Volgens Jos van de Sandt, Manager Construction & Maintenance Control Airside Operations bij Schiphol Airport, wordt die veiligheid bij de luchthaven onder meer geborgd door een sterke coördinatie in de werken die op de luchthaven worden uitgevoerd. Een keur aan coördinatoren en toezichthouders zorgt ervoor dat de contractors hun werk goed uitvoeren, maar vooral ook veilig en zonder risico voor de vliegbewegingen op de luchthaven.

Creatief Het zal niemand verbazen dat wie op een luchthaven werkt, zich zal moeten houden aan tal van normen en procedures. Op Schiphol geldt dat in ieder geval en werknemers krijgen dan ook de nodige veiligheidsinstructies, trainingen of opleidingen. Daarnaast zijn er veiligheidsoverleggen, waarin tekeningen worden doorgenomen op onveilige situaties, zijn er formele toetsmomenten en wordt al in de contractafspraken rekening gehouden met de veiligheid. Toch kun je volgens Van de Sandt niet genoeg benadrukken dat veilig werken eerste prioriteit is: ‘Vooral bij grote complexe werkzaamheden is het zaak om de mensen

scherp te houden. Je moet daarbij wel creatief blijven.’ Zo wordt tijdens een kick-off aandacht besteed aan speciale situaties en worden veiligheidshesjes met voor het werk toepasselijke opdruk uitgedeeld.’ Om risico’s nog beter in kaart te brengen, gebruikt Van de Sandt de zogenaamde bow tie-analyse. Dit is een gestructureerde manier om potentiële risico’s te analyseren. ‘Centraal bij de analyse staat een voor de luchthaven potentieel risico’, zegt Van de Sandt. ‘Neem het risico van het ongecontroleerd betreden of verlaten van gemarkeerd gebied. Wanneer een persoon of voertuig een gemarkeerd gebied ongecontroleerd betreedt, kunnen vele ongewenste scenario’s ontstaan. Zo kan men op de start- of landingsbaan belanden met alle gevolgen van dien, een vliegtuig kan in het werkgebied komen, of er kunnen aanrijdingen tussen werkverkeer en operationeel verkeer ontstaan. Hoe dan ook: zo’n situatie wil je voorkomen en met de bow tieanalyse ga je vervolgens kijken wat de mogelijke oorzaken kunnen zijn. Wanneer al die oorzaken bekend zijn, kun je vervolgens beheersmaatregelen nemen om die situaties te voorkomen. Dat kan best lastig zijn omdat nu eenmaal niet alles in cijfers is uit te drukken, maar het helpt ons zeker om risico’s beter in te schatten en waar nodig te beperken.’

Tweede natuur Maryse Schermerhorn weet uit ervaring dat beleid, regelgeving, procedures en technische maatregelen niet altijd afdoende zijn. De senior adviseur Veiligheid en Milieu van Schiphol meent dat veiligheidsbewustzijn minstens zo belangrijk is als veiligheidsmaatregelen. Ze weet ook dat gedrag aanleren vele malen moeilijker is dan regels opleggen. ‘Maar mensen kunnen alleen maar naar het hoogste veiligheidsniveau groeien als ze intrinsiek bewust bezig zijn met veiligheid. We hebben hier niet alleen

50 MaintNL 09 – 2012

050_51_MQ_NVDO-artikel.indd 50

23-10-12 14:26

Veilig werken is prioriteit op Schiphol: ‘Vooral bij grote complexe werkzaamheden is het zaak om de mensen scherp te houden. Je moet daarbij wel creatief blijven.’

te maken met eigen personeel, maar ook met mensen die normaal gesproken door het hele land werken en zo nu en dan op de luchthaven. Die mensen moet je ook bewust maken van de gevolgen van hun gedrag. Als iemand een krasje maakt op een vliegtuig, ziet hij niet wat zich onder dat krasje afspeelt. Het zou best kunnen zijn dat er veel meer aan de hand is dan oppervlakkig zichtbaar is en dat een vliegtuig dus niet veilig meer zou kunnen vliegen. De cultuur moet dan ook wel zo open zijn dat mensen dat krasje durven melden, zonder dat daar sancties op volgen. De systemen, procedures en techniek kunnen nog zo goed werken: als mensen er niet juist mee omgaan, is het effect goed maar niet optimaal. En dus zul je ze moeten mobiliseren, trainen en uitdagen om veiligheidsbewustzijn een tweede natuur te maken. Uiteindelijk moet veiligheid je raken en moet het niet iets zijn wat je ‘erbij moet doen’. Mensen die een ongeval van dichtbij hebben meegemaakt, weten waar

ik het over heb. Als een collega gewond raakt, doet dat iets met je. Dan zal je een volgende keer ervoor waken dat zoiets niet nog een keer gebeurt.’

‘Je moet mensen mobiliseren, trainen en uitdagen om veiligheidsbewustzijn een tweede natuur te maken.’ Prikkelen De menselijke interactie is een van de belangrijkste factoren die bijdragen aan risicobeheersing. Een duidelijke rolverdeling is daarbij essentieel, evenals heldere communicatie. ‘In een open en transparante organisatie zijn de rollen en verantwoordelijkheden duidelijk en kunnen er geen misverstanden ontstaan over gezagsver-

houdingen. Op een vliegdekschip is de loods die op het dek staat verantwoordelijk voor de veiligheid. Als hij vindt dat het niet veilig is, zal een vliegtuig niet landen. Zijn commandant zal hem daarin niet overrulen.’ Schiphol is al langer bezig met het trainen en motiveren van zijn personeel. ‘We doen er alles aan om mensen te prikkelen tot veiligheidsbewustzijn. We houden ze een spiegel voor en geven feedbacktraining zodat ze leren elkaar op een positieve manier aan te spreken op onveilig gedrag. Als mensen afwijken van procedures proberen we te achterhalen wat daar de achtergrond van is. Uiteraard worden incidenten uitvoerig geanalyseerd en besproken. Daarbij is het vooral zaak te achterhalen waarom een ongewenste gebeurtenis is voorgekomen. Wat we in ieder geval nastreven is een open organisatie met een just culture waar mensen hun fouten durven toe te geven om iedereen ervan te laten leren. Zodat het niet nog een keer gebeurt.’ n MaintNL 09 – 2012 51

050_51_MQ_NVDO-artikel.indd 51

23-10-12 14:27

BUSINESS LINQS BIJEENKOMST Hét kennisnetwerk binnen de industrie 22 november - Teijin Aramid Arnhem – Masterclass winnaars Responsible Care-prijs

/SCHRIJF

U NU IN

Chemiebedrijven Teijin Aramid in Arnhem en AkzoNobel in Amersfoort ontvingen beide de Responsible Care-prijs 2012, dé prestigieuze prijs voor duurzaamheid. Teijin Aramid voor het bouwen van een fabriek en het opzetten van een wereldwijde infrastructuur om (restafval van) producten van aramidevezels terug te halen uit de markt. Dit met als doel ze te verwerken tot een nieuw, gerecycled product. AkzoNobel ontving de prijs voor het ontwikkelen van een methode waarmee bij de leerproductie op een schone manier eiwitten en vetten zijn te herwinnen. Ze hebben hiervoor inmiddels ook de Europese Responsible Care-award in de wacht gesleept. Beide bedrijven lichten tijdens deze Business Linqs bijeenkomst in een masterclass hun innovatieve duurzame project verder toe. Ze laten zien wat het belang is van recycling en welke duurzame oplossingen de chemie kan bieden voor problemen in de maatschappij. Bent u plant- of site manager en wilt u deze bijeenkomst bijwonen? Mail dan naar congressen@industrielinqs.nl voor een persoonlijke uitnodiging. Valt u buiten deze doelgroep maar wilt u wel de bijeenkomst bijwonen, dan bent u van harte welkom en kunt u zich inschrijven via: www.industrielinqs.nl/businesslinqs

Programma 14.00 uur Ontvangst 14.30 uur Masterclass AkzoNobel 15.15 uur Masterclass Teijin Aramid 16.00 uur Rondleiding 17.00 uur Netwerkborrel (tijdstippen zijn o.v.b.) Inlichtingen? Anouk Bouwmeester • tel.+31 (0)20 31 22 797 • anouk.bouwmeester@industrielinqs.nl www.industrielinqs.nl/businesslinqs In 2012 mede mogelijk gemaakt door:

01_A4.indd 63

23-10-12 16:17

cursussen

Kennis is onze kracht! Inschrijven kan eenvoudig via de Maintenance Academy op www.nvdo.nl

Komende NVDO Cursussen Locatie: NVDO Verenigingsgebouw, Houten 13 en 14 november Praktijkgericht Risicomanagement voor Beheer en Onderhoud Door het toepassen van risicomanagement op praktijkgerichte vraagstukken wordt niet alleen de kennis overgebracht, maar leert men ook wat de impact is van de methodiek voor uw organisatie. Ook wordt duidelijk wat de verhouding is tussen de kosten en de opbrengsten bij het implementeren van risicomanagement. Deze cursus stelt u in staat om risicomanagement voor beheer en onderhoud toe te passen gedurende de gehele levenscyclus van een technische installatie.

Onderwerpen • • • • • • • •

Kader van risicomanagement Gebruik van risicomatrices Gebruik van risicogetallen Toepassen van kosteneffectiviteit Werken met scenario’s en tools Uitvoeren van risicoanalyse Interpreteren en communiceren van resultaten Realiseren van risicobewust denken, organisatiebreed

15 en 16 november Maintenance Engineering in de Praktijk Het doel van deze cursus is om de maintenance engineer in zijn dagelijkse werk een goede ondersteuning te bieden.

Onderwerpen Dag 1 • P laats en functie van de maintenance engineer in de organisatie • Takenpakket van de maintenance engineer • De relatie tussen de onderhoudsen productiefunctie • Het afstemmen van productie- en onderhoudsdoelstellingen en de gevolgen voor de maintenance engineer • De kern van maintenance engineering: het verwerken van bedrijfsgegevens: verzamelen – ordenen – rubriceren – analyseren – interpreteren – evalueren • De gereedschapskist van de maintenance engineer • Het opstellen van verbeterplannen • Eisen aan verbetervoorstellen (in technische zin en in organisatorische zin)

Dag 2 • Het stellen van onderhoudsprognoses • Het doel en het ontwerpen van onderhoudsconcepten

• V an onderhoudsconcept via de onderhoudsvraag naar onderhoudsbeheersing • Praktijkvoorbeeld van een onderhoudsconcept • Het invoeren van onderhoudsconcepten in de eigen organisatie • Het borgen en bijsturen van onderhoudsconcepten in de praktijk • De invloed van onderhoudsconcepten op het bedrijfsresultaat • De effectiviteit en de efficiëntie van de maintenance engineer

15 november Storingsanalyse, en nu Verder! Deelnemers worden getraind in een stap voor stap aanpak, een systematische manier van denken over het voorkomen van storingen en ze worden getraind in het continu verbeteren van de assets en het proces. De deelnemer krijgt daarbij antwoord op de volgende vragen: • Hoe kies ik weloverwogen een effectieve en efficiënte maatregel voor de oorzaak van een storing? • Waar moet ik op letten bij de keuze van een maatregel en hoe betrek ik daarbij (interne) klanten en collega’s? • Hoe adviseer ik, indien nodig, over bredere toepassing van de maatregel? • Hoe bepaal ik vooraf risico’s van het uitvoeren van acties en hoe kan ik die voorkomen door juiste voorzorgmaatregelen? • Hoe zorg ik voor terugkoppeling aan betrokkenen, zodat we er samen van leren?

Onderwerpen Tijdens de cursusdag worden ervaringen over de huidige situatie uitgewisseld. Ook krijgen deelnemers inzicht in de eigen huidige werkwijze bij het voorkomen van storingen. Vervolgens wordt stap voor stap een systematische aanpak voor het voorkomen van storingen getraind.

20 november Bouwbesluit Het Bouwbesluit bevat bouwtechnische voorschriften op het gebied van veiligheid, gezondheid, bruikbaarheid, energiezuinigheid en milieu. Dit zijn voorschriften die de minimaal noodzakelijke kwaliteit van bouwwerken waarborgen. Het Bouwbesluit van 2003 is, samen met de daarbij behorende ministeriële regeling, het Gebruiksbesluit, enkele voorschriften uit de gemeentelijke bouwverordeningen en het Besluit aanvullende regels veiligheid wegtunnels, vervangen door één Bouwbesluit. Na het volgen van de cursus ‘Bouwbesluit’ is de cursist in staat de nieuwe en aangepaste regelgeving in het Bouwbesluit direct toe te passen. MaintNL 09 - 2012 53

053_MK_NVDO_cursussen.indd 53

23-10-12 14:26

Ieder zijn vak

Relatie met contractors wordt volwassen Janssen Biologics in Leiden heeft het onderhoud uitbesteed aan twee main contractors. Contractmanager Maurice Zuidgeest wil als één maintenanceteam werken, met Lean als leidraad. ‘Elk jaar moeten onze onderhoudskosten omlaag, zonder dat dit ten koste gaat van de betrouwbaarheid van onze installaties. Dat kan alleen als we innig samenwerken met onze contractors. Het zijn pittige doelstellingen, maar het lukt wel.’ Teus Molenaar

In de Leidse fabriek staan diverse bioreactoren. Een enorm oppervlak vol met bedrijvigheid, dat uiteindelijk leidt tot ‘slechts’ 1200 kilo medicijnen. ‘Hier komt goud uit’, grapt Zuidgeest. Tegenwoordig heeft de vestiging in de universiteitsstad een kleine duizend medewerkers. Daarmee heeft zij sinds de oprichting in 1984 een enorme groei doorgemaakt. ‘Toen ik veertien jaar geleden bij het bedrijf begon, waren er nog maar tweehonderd werknemers’, verwoordt Zuidgeest die ontwikkeling. Hij heeft biotechnologie gestudeerd in Delft; een laboratoriumopleiding. Daarmee voelde hij zich bij het biotech-bedrijf als een vis in het water. Aanvankelijk als productiemedewerker, later als process engineer en sinds twee jaar als maintenance contractmanager. ‘Ik had in de productie eigenlijk alles al wel een beetje gedaan. Shifts gedraaid, de supervisie over projecten gehad. Ik was wel toe aan een nieuwe uitdaging toen iemand van de maintenance-afdeling me erop wees dat de baan van contractmanager vacant was. Die kans heb ik gekregen. Ik ben meteen weer aan het studeren geslagen.’

Lean In zijn nieuwe baan nam hij wel de rijke ervaring van ruim tien jaar werken in de fabriek met zich mee. Daar had hij zich vooral ook bekwaamd in de Leanmethodiek. Zuidgeest mag zich al geruime tijd Lean Black Belt noemen.

‘Wij zijn hier in Leiden – ook binnen Johnson & Johnson op wereldschaal – behoorlijk ver met Lean. Door bewust de optimalisatieslagen door te voeren, zijn we erin geslaagd de productiekosten met de helft omlaag te brengen. Dat moet trouwens ook wel om de concurrentie voor te blijven. Niet alleen lagelonenlanden spelen dan een rol, maar vooral ook biosimilars die ontstaan als patenten aflopen. Lage kosten en hoge kwaliteit vormen de kurk waarop wij drijven’, verhaalt Zuidgeest. Zijn kennis van Lean gebruikt hij nu ook twee jaar bij de samenwerking met de onderhoudscontractors. Er zijn twee hoofdaannemers: Cegelec en Alewijnse. Die twee sturen de subcontractors aan. Cegelec doet

onder andere HVAC-onderhoud (Heating, Ventilation, Airconditioning). Dan hebben we het bij Janssen Biologics niet (alleen) over de klimaatbeheersing van het kantoor, maar over een proceskritisch element. In de fabriek wordt namelijk met overdruk gewerkt om te voorkomen dat er geen ongewenste deeltjes binnenkomen. ‘Alles moet hier aseptisch zijn; wij maken antistoffen. Die kun je niet verhitten om te steriliseren, want dan maak je ze kapot. We moeten gewoon zorgen dat alles schoon is en blijft. Daarom worden de reactorvaten na elke run van twee maanden compleet ontmanteld, schoongemaakt en weer opgebouwd.’ Alewijnse uit Delft is verantwoordelijk voor het onderhoud aan onder andere de wateren elektrotechnische installatie. Janssen Biologics telt twee contractmanagers. Zuidgeest heeft Cegelec onder zijn hoede en zijn evenknie werkt met Alewijnse.

Periode van drie jaar Zuidgeest zegt in een drukke, maar ook spannende periode te zitten: die van de contractvernieuwing. Toen hij in zijn baan begon, liepen de contracten al. ‘Maar nu kan ik mijn eigen visie in de besprekingen

Janssen Biologics In 1984 is Janssen Biologics door Hubert Schoemaker in Leiden opgericht onder de naam Centocor; in 1986 is in deze universiteitsstad de fabriek geopend. Het bedrijf maakt onder meer medicijnen tegen Ziekte van Crohn, psoriasis, reuma en bepaalde kankersoorten. De onderneming is in 1999 overgenomen door Johnson & Johnson. In 2011 heeft deze Amerikaanse multinational besloten alle dochterondernemingen in de farmaceutica om te dopen naar de firmanaam Janssen. Sindsdien heet de Nederlandse tak ‘Janssen Biologics’. De vestiging in Leiden speelt een belangrijke rol in het voortraject naar de lancering van nieuwe producten op de markt. De Clinical Research-afdeling in Leiden is verantwoordelijk voor de coördinatie van onderzoek in Europa, Azië, Oceanië en Afrika.

54 MaintNL 09 – 2012

054_55_57_MD_NVDO-artikel.indd 54

23-10-12 14:26

FOTO’s: Judith Bogaardt

Maurice Zuidgeest: ‘In het begin hadden collega’s het gevoel dat je hun werk afpakte. Dat stuitte toch wel eens op weerstand. Allengs is dat wij/zij-gevoel verdwenen en snappen de mensen de ratio achter deze bewegingen.’

brengen.’ En als een echte onderhandelaar houdt hij zich verder op de vlakte. Het huidige contract heeft een looptijd van drie jaar. ‘Als je Lean met elkaar wilt samenwerken, dan is dat wel zo’n beetje de minimale termijn. Het kost tenslotte tijd om aan elkaar te wennen. En je wilt in elk geval een periode meemaken dat die samenwerking goed loopt. Mocht je toch naar een andere partner willen overstappen, dan heb je wel een jaar nodig voor marktverkenning en oriënterende besprekingen. Dus dan kom je snel op periodes van drie jaar’, legt hij uit. Want Lean betekent een innige samenwer-

king met gemeenschappelijke doelstellingen. Geen ‘hullie en zullie’ meer, maar gedeelde verantwoordelijkheid. De maintenance engineers van Janssen Biologics zijn verantwoordelijk voor het bedenken van betere processen en de contractors voor de uitvoering ervan. ‘Dan hebben we het over de formele verantwoordelijkheden, maar in de praktijk vloeit dat in elkaar over. Dat is nou helemaal de bedoeling van Lean: dat iedereen erbij betrokken is. Elke maand bespreken we met elkaar welke verbeteringen we oppakken en hoe de lopende werkzaamheden worden uitgevoerd. Dat vereist

een open communicatie. Dat is een cultuurverandering. Wij zijn daar al veel langer mee bezig, maar de contractors beginnen er nu ook aan gewend te raken. Het gaat steeds beter, onze samenwerking wordt steeds volwassener.’

‘Onze samenwerking wordt steeds volwassener.’ Het betekent ook dat de contractors hun orders aanmaken en verder verwerken in de administratieve systemen van de opdrachtMaintNL 09 – 2012 55

054_55_57_MD_NVDO-artikel.indd 55

23-10-12 14:26

2013

maart

Reserveer alvast in uw agenda

21 maart 2012 ▪ De Kuip ▪ Rotterdam

Kracht Goed onderhoud zorgt dat de zaken die er toe doen, hun kracht behouden.

de vraag te blijven voldoen? En wat is daarbij de kracht van een goed besluit,

Dat geldt van een losse machine tot aan de hele onderhoudsindustrie.

een nieuwe collega, de kracht van kennis of de kracht van innovatie? Tijdens

Van food tot process en van infra tot hightech. De Nederlandse

iMaintain 2013 staat kracht centraal.

onderhoudsindustrie is volgens het NVDO Onderhoudskompas goed voor ruim

Reserveer met een krachtige beweging de datum in uw agenda en versterk

dertig miljard euro omzet per jaar. Houdt die industrie het vermogen om aan

uw kijk op de onderhoudsindustrie met een bezoek aan iMaintain 2013

INITIATIEFNEMERS

MEER INFORMATIE:

www.i-maintain.nl/congres

MEER INFORMATIE OVER LOGISTIEK, INHOUD EN/OF SPONSORING: Kiki Nelson • 020-31 22 791 • kiki.nelson@industrielinqs.nl

Advertentie index IMAINTAIN 3P Quality Services.................................................................. 4 Abonneren............................................................................ 74 Aerzen International Rental..................................................... 40 Applus RTD........................................................................... 32 BETA Publishers..................................................................... 68 Business Linqs........................................................................ 52 DEG Solutions......................................................................... 8 Delta Heat Services................................................................ 32 Endress+Hauser..................................................................... 40 GGB Benelux........................................................................ 34 Hogeschool Utrecht Centrum voor N&T.................................... 12

01_iMaintain_datumclaimerA4.indd 2

IIR........................................................................................ 20 iMaintain congres 2012......................................................... 56 Lloyd’s Register Nederland...................................................... 76 Mainnovation Meeting House NL............................................... 2 Mekano Industrial.................................................................. 40 Profion Maintenance Linqs...................................................... 46 Pruftechnik............................................................................ 34 Reed Business Opleidingen..................................................... 30 SGS Nederland..................................................................... 42 Sipress.................................................................................. 75 Testo..................................................................................... 36 Vector Maintenance Management............................................ 36

23-10-12 16:23

gever (in dit geval onder meer SAP Plant Maintenance en QM). Bij Lean kijk en werk je in elkaars keuken. Daar zit ook een risico in: dat bij het overstappen op een andere dienstverlener de kennis van processen en installaties verloren gaat. Is er een exitstrategie in de contracten opgenomen om dit te voorkomen? ‘Nee, niet wat dat betreft’, antwoordt Zuidgeest. ‘Wij hebben als uitgangspunt dat alle maintenancekennis binnen Janssen Biologics blijft. Janssen is de kennisdrager van de technische installaties. Daar hebben we onder andere de reliability engineers, system en maintenance owners voor; daarvoor doen we zelf asset management.’ Hij zegt niet vastgeklonken te zitten aan de twee hoofdaannemers. ‘Wij houden de markt echt wel in de gaten. En bij het opstellen van nieuwe contracten nodigen we ook andere partijen uit om te reageren op een tender’, aldus de contract manager.

Onderhoudsprogramma’s Janssen Biologics heeft wel een hoog ambitieniveau als het om maintenancecontracten gaat. ‘Wij willen jaarlijks op lagere kosten uitkomen. We stellen elkaar uitdagende doelen. Waarbij we er wel oog voor hebben dat onze dienstverlener een bepaalde winstmarge moet hebben. Maar de eis is wel dat ze actief meedenken over het terugdringen van de onderhoudskosten. Dat zijn wel spannende onderhandelingen, want wij willen natuurlijk waar voor ons geld, maar de contractor heeft ook zijn wensen. En natuurlijk heb ik nauw overleg met onze collega’s van inkoop en legal. Bovendien is er

bij de dienstverleners ook een contract manager; wij zijn aan elkaar gewaagd. Wij zijn twee jaar geleden begonnen met reliability centered maintenance. We maken risico-analyses en daar stemmen we de onderhoudsprogramma’s op af’, zegt Zuidgeest. ‘Wij doen ‘running maintenance’. Onze fermentatieprocessen staan nooit stil, omdat de bioreactoren semiparallel draaien. Daarom is het lastig onderhoud uit te voeren. We maken gebruik van redundancy en tijdelijk minder volume tijdens grote onderhoudswerkzaamheden. De service providers zijn overigens nauw betrokken geweest bij het opstellen van de onderhoudsprogramma’s. Wij nemen de KPI’s (Key Performance Indicators, red.) met elkaar door.’

‘De dienstverleners hebben ook een contract manager; wij zijn aan elkaar gewaagd.’ Voorraadbeheer Kun je wel blijven doorgaan met optimaliseren? Zuidgeest is overtuigd van wel. ‘Het kan altijd beter’, is zijn overtuiging. Een voorbeeld van hoe je gezamenlijk tot betere processen komt? ‘We hebben samen doorgelicht hoe we elkaars administratieve systemen benutten. Die proceslijnen zet je uit en je zoekt de bottlenecks. Dan blijkt bijvoorbeeld dat onze pharmaceutical engineer verantwoordelijk voor de quality release maar één keer per dag in het systeem kijkt. En het kan dan best zijn dat

iemand van Cegelec al uren daarvoor een order had geplaatst voor release. Daar verlies je tijd mee. En dat tijdverlies zet zich verder voort in de keten. Dat kun je oplossen door het systeem een signaal, wij werken veel met visual boards en triggercards, te laten geven als iets is gewijzigd. De pharmaceutical engineer kan dan meteen in het administratief systeem gaan kijken en actie ondernemen.’ Ook neemt hij met de dienstverleners het voorraadbeheer op de korrel. ‘Welke kritische onderdelen moet Janssen zelf op de plank hebben liggen; welke spare parts kan de dienstverlener voor ons in voorraad houden; en welke bij de fabrikant? We zijn dit nu allemaal in kaart aan het brengen, gebaseerd op risicoanalyses. Ook daarbij hebben we de inbreng van de contractors nodig.’

Weerstand Wat een lastig aspect is van zijn werk? ‘Het moeilijke aan deze baan vind ik toch wel dat je werk uitbesteedt. In het begin hadden collega’s dan het gevoel dat je hun werk afpakte. Dat stuitte toch wel eens op weerstand bij onze medewerkers. Maar allengs is dat wij/zij-gevoel verdwenen en snappen de mensen de ratio achter deze bewegingen. Maar toch is dat wel een lastig aspect van dit alles.’ Hier merkt Zuidgeest ook op dat de rol van maintenance engineer is veranderd van techneut naar beheerder van onderhoudsplannen. ‘Want dat is feitelijk de grootste verandering voor onze medewerkers. Ik moet zeggen dat zij zich steeds meer thuis voelen in die rol.’ n MaintNL 09 – 2012 57

054_55_57_MD_NVDO-artikel.indd 57

23-10-12 14:26

NVDO Bedrijvengids Kennisuitwisseling staat centraal bij de NVDO. Daarbij hoort ook kennis over producten en diensten. In de afgelopen jaren ontving u als lid van de NVDO jaarlijks een gedrukt exemplaar van de NVDO Bedrijvengids. Daarin staat een keur van leveranciers van producten en diensten. Een selectie uit deze gids staat voortaan in MaintNL. De Bedrijvengids met alle contactgegevens is online te vinden op www.i-maintain.nl/nvdobg.

Containers 2rent bv BakerCorp bv Eco Ketelservice Verhuur bv Van Dijk bv Van Gansewinkel Industrial Services bv

Drukregelaars Amero Compressoren bv Bijl & de Jong bv Burgers Ergon ERIKS bv RS Components bv

Stork Industry Services Stork Intermes bv Stork Technical Services Swanenberg Hydrauliek bv VACTRA bv Van der Ende Valve Services Vierpool bv Z-Safety Services bv

Endoscopen Cofely Experts bv Leuvenberg Test Techniek Metesco Nederland bv

Ralteco bv SKF Benelux Systomatic bv

Energie-systemen (elektrische) Atlas Copco Belgium BAM Techniek bv Cofely Experts bv Croon Elektrotechniek bv Rotterdam (hoofdkantoor) Eaton Industries (Netherlands) bv EPZ bv ETANN Engineering Kemtechniek Van Stratum Elektrotechniek

Fakkelsystemen Fiberglass piping systems Engiplast bv GBT Benelux bv Klip bv MRCONSULT bv Plasticon The Netherlands bv Versteden Leidingsystemen bv

Filters voor oliĂŤn AHD Benelux bv Alfa Laval Benelux bv C.C. Jensen Benelux bv ERIKS bv EUROFLUID GROUP / Hans van de Linden Agenturen Geveke Energy Services Hydrauvision KAESER Compressoren bv NMF Techniek bv RS Components bv Stork Industry Services Stork Technical Services Swanenberg Hydrauliek bv Triple R Europe bv Triple-R Nederland bv Vokes-Air bv

Gasanalyse ABB Imtech Industrial Services bv

58 MaintNL 09 â&#x20AC;&#x201C; 2012

058_59_60_61_ML_NVDO_bedrijvengids.indd 58

www.i-maintain.nl/nvdobg

23-10-12 14:25

Linde Gas Benelux bv RBC RS Components bv Z-Safety Services bv

Gassentechniek Linde Gas Benelux bv Westfalen Gassen Nederland bv Z-Safety Services bv Intersafe Groeneveld bv Leuvenberg Test Techniek Metesco Nederland bv RS Components bv Stork Intermes bv

Geluidwerende omkastingen Amero Compressoren bv BIS Industrial Services Brinkmann & Niemeijer Motoren bv Hertel Integrated Services Imbema Kunststofchemie bv

Gereedschap-opergsystemen ABIRD Industrial Rental Services Brammer Nederland bv ERIKS bv Mikrocentrum RS Components bv Van Eyle & Ruygers – Schwartz

Hoogwerkers/steigers 2rent bv HaVeP Workwear/Protective wear Riwal Hoogwerkers bv Safe Site bv / Safe Maintain Swanenberg Hydrauliek bv

Hydrauliek-olie C.C. Jensen Benelux bv Duport Lubricare bv Enerpac bv Hydrauvision MAVOM bv RS Components bv SKF Benelux Swanenberg Hydrauliek bv Triple-R Nederland bv Van Meeuwen Smeerbeheer bv VesCoLub bv

Hydraulische filters en oliefilters C.C. Jensen Benelux bv ERIKS bv HOBO Hydrauliek Hydrauvision Hydroflex Hydraulics NMF Techniek bv RS Components bv Swanenberg Hydrauliek bv Triple R Europe bv Vatis

www.i-maintain.nl/nvdobg

058_59_60_61_ML_NVDO_bedrijvengids.indd 59

Industriële gassen Air Products Nederland bv DCI Meettechniek Imtech Industrial Services bv Westfalen Gassen Nederland bv

Industriële lekdichting DCI Meettechniek ERIKS bv Geveke Energy Services NMF Techniek bv Perspect Benelux bv Poly Products bv Stork Industry Services Stork Technical Services SynTherm Technom Tools bv Triflex bv

Kettingen AHD Benelux bv Brammer Nederland bv Cofely Experts bv ERIKS bv SKF Benelux Technisch Handels- en Adviesbureau Swart Troost aandrijftechniek, industrie- en scheepsbenodigdheden Van Eyle & Ruygers - Schwartz Wegusta Holland bv

Kleppen Alfa Laval Benelux bv Bijl & de Jong bv Cofely Experts bv ERIKS bv Glynwed bv Honeywell Building Solutions Imtech Industrial Services bv KEN-group

KOOPAL compensatoren NedClad Technology bv PromoTec bv Smit Coating bv Stork Industry Services Stork Technical Services Stork Turbo Service bv VACTRA bv Venko Schilderbedrijven Hoogeveen Vokes-Air bv

Kranen Barteling Buizen bv Bijl & de Jong bv Konecranes bv SPM Instrument bv Technisch Handels- en Adviesbureau Swart bv VACTRA bv Vatis Wagenborg Nedlift bv

Lantaarns Indulux Nederland Opti-Light International RS Components bv Vonk bv

Liften AESA Nederland bv Cofely Experts bv Cofely Services bv Dalkia Gebouwenbeheer bv Metesco Nederland bv

Luchtvervuiling- controleapparatuur AVIC Metesco Nederland bv

MaintNL 09 – 2012 59

23-10-12 14:25

HTT Industrial Systems bv Leuvenberg Test Techniek NL Octrooicentrum TCI Cleaning Wegusta Holland bv

Roosters De Mennega Groep ERIKS bv ISP Mennega Constructies Navos klimaattechniek bv NL Octrooicentrum RS Components bv Stabag PcP Tralinco bv

Sanitair materiaal/installaties Alfa Laval Benelux bv Berendsen Textiel Service bv Bijl & de Jong bv ETANN Engineering Klip bv KOOPAL compensatoren Linisol group NL Octrooicentrum Unica Installatiegroep bv Verkaart Groep bv

Schokdempers Ipar Industrial Partners bv NL Octrooicentrum PromoTec bv

Schuurmiddelen

Membraanfiltratie Alfa Laval Benelux bv Almeco Nederland bv Amero Compressoren bv KAESER Compressoren bv PCA nv Sterling Fluid Systems (Netherlands) bv

Van Meeuwen Smeerbeheer bv

Noodstroomvoorzieningen

Alfa Laval Benelux bv BakerCorp bv Metalas Cleaning Systems bv Patriot International bv PCA nv

Atlas Copco Belgium BAM Techniek bv Brinkmann & Niemeijer Motoren bv Burgers Ergon Burgers Ergon bv Installatietechniek Cofely Experts bv Cofely Services bv Croon Elektrotechniek bv Rotterdam (hoofdkantoor) RS Components bv Westmark bv Zero Energy

Monsternamesystemen

Ovens, hoogovens, gloeiovens en

Dovianus bv Elscolab Nederland bv

stoomketels Emtes Uitzendbureau bv

Mobiele waterbehandeling

60 MaintNL 09 â&#x20AC;&#x201C; 2012

058_59_60_61_ML_NVDO_bedrijvengids.indd 60

2rent bv Brammer Nederland bv NL Octrooicentrum RS Components bv Van Eyle & Ruygers â&#x20AC;&#x201C; Schwartz Smeedwerk Eco Ketelservice Verhuur bv Klip bv Nem- Standaard Fasel NL Octrooicentrum Wegusta Holland bv

Staalstralen/metalliseren GBT Benelux bv Martec-Nederland MRCONSULT bv NL Octrooicentrum Smeets Straal- en Conserveringswerken Stein bv Smit Coating bv Venko Schilderbedrijven Hoogeveen

Stabilisatoren NL Octrooicentrum

www.i-maintain.nl/nvdobg

23-10-12 14:25

Stapelaars Bright Cleaning Technics Logitrans Belgium NL Octrooicentrum Technische Dienstverlening Brabant bv

Tank-nazicht, herstelling en reiniging Klip bv Metesco Nederland bv Mourik Services bv NL Octrooicentrum Plasticon The Netherlands bv

Technische veren NL Octrooicentrum RS Components bv

Thermische spuiten GBT Benelux bv Métallisation Nord Industrie MRCONSULT bv NL Octrooicentrum Smeets Straal- en Conserveringswerken Stein bv Smit Coating bv Venko Schilderbedrijven Hoogeveen

Tijdelijke accommodatie NL Octrooicentrum Poly Products bv

Transport/verpakkingen HaVeP Workwear/Protective wear NL Octrooicentrum Technische Dienstverlening Brabant bv Vonk bv

Trillingdempers Brammer Nederland bv ERIKS bv HOBO Hydrauliek Ipar Industrial Partners bv NL Octrooicentrum Reikon aandrijftechniek bv Troost aandrijftechniek, industrie- en scheepsbenodigdheden

Tube plugging J. de Jonge flowsystems bv NL Octrooicentrum Technom Tools bv

Ups systemen Cofely Experts bv NL Octrooicentrum RS Components bv

Verdampers Alfa Laval Benelux bv Klip bv

www.i-maintain.nl/nvdobg

058_59_60_61_ML_NVDO_bedrijvengids.indd 61

NL Octrooicentrum

Verwarmingssystemen en -materiaal Burgers Ergon Burgers Ergon bv Installatietechniek Cofely Noord bv Cofely Services bv Eco Ketelservice Verhuur bv ETANN Engineering Eurostrut NL Octrooicentrum SPIE Nederland Troost aandrijftechniek, industrie- en scheepsbenodigdheden Van der Linden Onderhoud & Beheer

Vochtmeting Cofely Experts bv Elscolab Nederland bv Geveke Energy Services

Ingenieursbureau Westenberg Leuvenberg Test Techniek Linde Gas Benelux bv Metesco Nederland bv Munters Vochtbeheersing NL Octrooicentrum Recontec bv RS Components bv Sensor Partners

Wasmachines DiBO FIS - Food & Industrial Supplies DiBO Nederland bv Metalas Cleaning Systems bv NL Octrooicentrum

Zuiveringsstations Dalkia Gebouwenbeheer bv MaxGrip ‘Engineering Maintenance’ Nacap Benelux bv NL Octrooicentrum MaintNL 09 – 2012 61

23-10-12 14:25

Maintenance Academy

Onderhoud volgens de regels Technische diensten hebben in toenemende mate te maken met weten regelgeving. Om ervoor te zorgen dat al deze regels worden nageleefd, is een structurele aanpak van beheer en onderhoud noodzakelijk. Gelukkig kan elke technische afdeling in een aantal behapbare stappen orde scheppen in een complexe situatie. Wetgeving, regelgeving en normen geven allen richting aan uit te voeren werkzaamheden. De relatie tussen deze drie is echter niet eenvoudig. Wetten bestaan vaak uit een verzameling regels en het voldoen aan de geldende weten regelgeving is een verplichting. Normen daarentegen zijn richtlijnen en verwijzen naar het naleven van de weten regelgeving. Voor allen geldt dat het gewenste resultaat beschreven staat, maar in de weg daar naartoe is er ruimte. Ingewikkelder dan het voldoen aan een bepaalde wet, regel of norm, is het borgen van welke wetten, regels en normen überhaupt van toepassing zijn.

Diakonessenhuis betekent dit kwalitatief hoogwaardige en veilige zorg.

Stappenplan De complexiteit bij het Diakonessenhuis, en vele andere ziekenhuizen en organisaties, zit hem met name in de diversiteit en hoeveelheid van de te onderhouden instal-

laties en apparatuur. Hoe zorg je ervoor dat alle installaties en apparatuur worden onderhouden conform de juiste protocollen en dat er wordt voldaan aan de geldende weten regelgeving? De basis is om te beginnen met een gedegen inventarisatie en registratie van de aanwezige installaties en apparatuur. Nadat alle installaties en apparatuur in kaart zijn gebracht, kan een aantal stappen doorlopen worden voor het vaststellen en borgen van de acties die volgen uit de weten regelgeving. De eerste stap is het in kaart brengen van de relevante weten regelgeving en die periodiek toetsen aan bijvoorbeeld vakliteratuur, maar ook aan de vakkennis bij het

Ingewikkelder dan het voldoen aan een bepaalde wet, is het borgen van welke wetten überhaupt van toepassing zijn. Diakonessenhuis In 2010 voerde adviesbureau Promaint een project uit op ziekenhuislocaties van het Diakonessenhuis in Utrecht, Zeist en Doorn. Voor de Medisch Instrumentele Dienst (MID) en de Technische Dienst (TD) werd het onderhoud gestructureerd en geborgd in het facilitair management informatiesysteem (FMIS) Ultimo. Hiermee heeft de organisatie meer grip gekregen op de onderhoudswerkzaamheden en werkprocessen en de daarbij horende naleving van de geldende weten regelgeving. Voor de patiënten van het

62 MaintNL 09 – 2012

062_63_MG_NVDO-artikel.indd 62

23-10-12 14:25

In drie stappen kan een Technische Dienst zeker stellen dat tijdens onderhoud aan installaties aan alle regels en wetten wordt voldaan.

personeel. De basisprocessen van de afdeling Techniek dienen eenduidig en transparant beschreven te staan en te zijn vastgelegd. Dit vormt de ‘fundering’ voor beheersbare processen. Daarna moeten de wetten, regelgeving en normen naar concrete onderhoudsacties vertaald worden en opgenomen in de werkinstructies in het bestaande onderhoudsbeheersysteem (OBS). Zowel bij de procesbeschrijving als bij de werkinstructies is het van belang duidelijk de verantwoordelijkheden van een afdeling en/of functionaris op te nemen. De procesinrichting en werkinstructies staan los van het aantal objecten en apparaten, maar vormen wel de belangrijke basis voor een eenduidige, en daarmee inzichtelijke, registratie van installaties en apparatuur. Daarbij horen ook de onderhoudsacties en eisen ten aanzien van de weten regelgeving. De derde stap is het borgen van de uitvoering en rapportages van deze acties in het OBS.

Verantwoordelijkheid Tijdens het project waarbij de onderhoudsprotocollen worden opgesteld conform de vigerende weten regelgeving komen veel organi-

saties tot de conclusie dat het opzetten en beheren van onderhoudsprotocollen tot de kerncompetenties behoort van onderhoudsorganisaties. Enerzijds doordat het bevoegd gezag dit vraagt en anderzijds doordat de onderhoudsafdelingen meer grip willen hebben op het onderhoud dat wordt in- of uitbesteed middels onderhoudscontracten. Ook al wordt er gekozen voor het uitbesteden van het onderhoud, uiteindelijk blijft het ziekenhuis zelf verantwoordelijk voor een juiste uitvoering die voldoet aan de weten regelgeving. Tevens is hierbij van belang dat de onderhoudsafdelingen de kennis behouden van het onderhoudsen storingsgedrag en kunnen anticiperen bij incidenten of calamiteiten.

FMIS Door de hoeveelheid en diversiteit aan te beheren installaties en apparatuur wordt een structurele aanpak met bijvoorbeeld het gebruik van een FMIS noodzakelijk. Ook het Diakonessenhuis werkt met een FMIS voor het beheren van de apparatuur en installaties. Van groot belang bij het gebruik van een FMIS is een inrichting die aansluit bij het doel van het gebruik. Hiervoor is er

Zorg voor Onderhoud Wilt u ook uw onderhoudsprotocollen getoetst hebben op de weten regelgeving? Op 6 december organiseert de NVDO de studiedag ‘Zorg voor Onderhoud’. Het volledige programma, locatie en kosten zijn te vinden op www.nvdo.nl of neem contact op met Promaint via www.promaint.nl

bij het Diakonessenhuis vooraf goed gekeken naar het detailniveau waarop de informatie in het FMIS moet worden vastgelegd en is het systeem zodanig ingericht dat de administratieve last wordt beperkt.

De complexiteit bij ziekenhuizen zit hem in de diversiteit en hoeveelheid van de te onderhouden installaties en apparatuur. De inrichting is een eenmalige exercitie, de inhoud dient echter actueel gehouden te worden. Het ziekenhuis is een dynamische en complexe omgeving. Nieuwe weten regelgeving dient in de onderhoudsprotocollen verwerkt te worden. Hiervoor kan de Plan-Do-Check-Act-Cyclus gevolgd worden. Alleen hiermee kan de weten regelgeving blijvend worden geborgd. Deze kwaliteitscirkel is een creatief hulpmiddel voor kwaliteitsmanagement. De cirkel beschrijft vier fasen die in het algemeen op alle verbeteringen binnen organisaties van toepassing kunnen zijn. Het cyclische karakter garandeert de kwaliteitsverbetering, zodat deze continu onder de aandacht is. Door het periodiek toetsen van het onderhoudsconcept op de weten regelgeving zijn de MID en TD in staat om het onderhoudsproces met de bijbehorende weten regelgeving en al haar facetten blijvend te beheersen. n MaintNL 09 – 2012 63

062_63_MG_NVDO-artikel.indd 63

23-10-12 14:25

NIEUWS

Benchmark onderhoudskosten en investeringsuitgaven

sluiten bij de behoefte van de toekomstige deelnemende partijen. Samen met de deelnemers die tijdens de ontwikkelen testfase bij het opzetten van de benchmark betrokken zijn, wordt een specifiek format opgesteld op basis waarvan de deelnemers de gegevens aanleveren. Heeft uw organisatie interesse, meld dit dan zo spoedig mogelijk bij het NVDO-verenigingsbureau: mariette. brand@nvdo.nl. Wanneer er voldoende partijen zich hebben aangemeld zal de ontwikkelfase van start gaan!

Aannemersfederatie: bouw schreeuwt om btw-verlaging onderhoud

De NVDO heeft waargenomen dat er in de markt een behoefte aanwezig is om onderhoudskosten en investeringsuitgaven professioneler en breder te beschouwen. Omdat bestaande benchmarks op het gebied van beheer en onderhoud geen verdere initiatieven ontplooien, heeft de NVDO zelf actie ondernomen en een professionele benchmarkorganisatie, IPD Nederland, verzocht een plan uit te werken. Dit heeft geresulteerd in een intentieovereenkomst tussen beide partijen en een startbijeenkomst georganiseerd door IPD en NVDO Sectie Onroerend Goed. Met de aanwezigen zijn de verschillende perspectieven van enkele asset owners, zoals financiële dienstverleners en universiteiten, aan de orde gebracht. De behoefte aan verdieping op onderhoudskosten blijkt gevarieerd. Waar sommige asset owners al voldoende informatie tot hun beschikking hebben in hun eigen organisatie of gremium van gelijkgestemden, blijken er nog voldoende andere asset owners te zijn die juist veel behoefte hebben aan aanvullende informatie. Deze informatie zal niet alleen meer inzicht geven in de financiële situatie van beheer- en onderhoudskosten, maar ook stuurinformatie aanreiken om de onderhoudsstrategie en het uitvoeringsbeleid concreet te maken. Zoals begrijpelijk en gebruikelijk zijn niet alle asset owners die lid zijn van de NVDO in de gelegenheid geweest om bij de startbijeenkomst aanwezig te zijn. Daarom is besloten om ook via deze en andere wegen de benchmark onder hun aandacht te brengen en ze in de gelegenheid te stellen in een vroege fase reeds aan te haken bij dit initiatief. De volgende stap is om met een aantal participerende partijen de ontwikkelfase en testfase door te lopen. Om de ontwikkelfase goed te starten zijn we nog op zoek naar enkele asset owners, die bereid zijn om hun visie en wensen te delen, zodat de beoogde resultaten optimaal aan-

Met de winter voor de deur ligt een verdere afbraak van de bouwsector op de loer. Duizenden medewerkers dreigen hun baan te verliezen. Welke politieke partij wil dit afbraakscenario op haar geweten hebben? Welke partij zou onder de huidige omstandigheden in de bouw niet alles uit de kast willen halen om het tij te keren? Een btwverlaging op onderhoud houdt velen aan het werk en uit de WW, levert opdrachten aan toeleveranciers en afnemers, zorgt kortom voor economische activiteit waar de bouw en alle sectoren die van de bouw afhankelijk zijn naar smachten. Dit schrijft Aannemersfederatie Nederland in een brandbrief aan de informateurs en fractievoorzitters. De ‘oppositiepartijen’ CDA, ChristenUnie, D66 en GroenLinks hebben de dringende oproep van Aannemersfederatie Nederland goed begrepen. Ze pleiten gezamenlijk voor een laag btw-tarief van zes procent op onderhoud. VVD en PvdA lijken vooralsnog helaas onvermurwbaar. Aannemersfederatie Nederland vraagt zich af hoe lang de bouw politici nog moet overtuigen dat de bouw als maaksector en turbomotor voor economische groei, naast en sterk verwant met de industrie, op dit moment een zetje nodig heeft om haar rol als aanjager weer te kunnen spelen.

VVD en PvdA doen er goed aan naar de andere politieke partijen en de sector te luisteren. Ook VVD en PvdA hebben hun liefde aan de bouw verklaard. Maar met liefdes-

64 MaintNL 09 – 2012

064_65_MM_NVDO_neuws.indd 64

23-10-12 14:25

betuigingen alleen komt de sector geen stap verder en gaat de afbraak in rap tempo verder. Aannemersfederatie Nederland doet een laatste dringende oproep aan alle partijen de sector een duwtje in de rug te geven. Zóveel is er de laatste jaren nu ook weer niet voor de sector gedaan. Van hand ophouden was bovendien geen sprake.

Benchmarkstudie NVDO Sectie Suto De NVDO Sectie Suto (Sectie Uitbesteden en Toeleveren van Onderhoud) is geïnteresseerd in de impact van prestatiemeetsystemen en leermechanismen van onderhoudscontracten, zowel vanuit het perspectief van de opdrachtgever (eigenaar van de assets) als de opdrachtnemer (de leverancier die het onderhoud uitvoert). In dit kader heeft de NVDO Sectie Suto aan dr. Frank Verbeeten (UvA) gevraagd het gebruik en effect van prestatiemaatstaven bij het beheren van onderhoudscontracten te onderzoeken Hiervoor vraagt de NVDO u, als opdrachtnemer of opdrachtgever, de enquête in te vullen op www.nvdo.nl/ suto. Met de term ‘uw bedrijfseenheid’ wordt een relatief autonome en zelfstandige bedrijfseenheid binnen een organisatie bedoeld waar minimaal tien mensen werken. Met de term ‘relatief autonoom’ wordt bedoeld dat u zelfstandig beslissingen kunt nemen over een aantal zaken binnen het juridische en financiële kader van het onderhoudscontract. Als u de enquête heeft ingevuld, kunt u de gegevens overnemen in een excelbestand dat via de website van de NVDO Sectie Suto beschikbaar wordt gesteld. Als u dit excelbestand naar de NVDO stuurt, krijgt u een bestand terug waarmee u de resultaten van uw organisatie kunt afzetten tegen een benchmark. U kunt dan beoordelen op welke onderdelen uw organisatie afwijkt van vergelijkbare organisaties in de branche. Het invullen van de vragenlijst kost ongeveer twintig tot dertig minuten. Beantwoord alle vragen. Voor de meeste vragen moet een getal tussen 1 en 5 worden geselecteerd dat het beste uw mening aangeeft, of u wordt gevraagd om het getal dat u van toepassing vindt in een hokje te noteren. Als instrumenten in uw bedrijfseenheid niet worden gebruikt, u geen mening hebt of u het antwoord op de vraag niet weet, omcirkelt u ‘n.v.t.’. Uw antwoorden worden strikt vertrouwelijk en anoniem behandeld. Uw aanvullende opmerkingen zijn van harte welkom. U kunt deze noteren aan het einde van de vragenlijst. Deze opmerkingen helpen ons om uw antwoorden te interpreteren. Voor nadere informatie of voor het geval u problemen hebt met een onderdeel van de vragenlijst en hulp nodig hebt, kunt u altijd contact met ons opnemen: info@nvdo.nl

NVDO Platform Materiaalkunde ziet het levenslicht De instroom op de arbeidsmarkt is een groot probleem, ook voor de industrie. Dat er geen aandacht meer is voor techniek is duidelijk. Kennis van materialen, inspectietechnieken en installaties ebt langzaam weg. Maar ook technieken op elektromechanisch gebied, pneumatiek en hydrauliek zijn een interessant aandachtsgebied. Niet

alleen onderhoud, maar techniek in z’n algemeenheid hebben een maatschappelijke betekenis. De branche is aan het professionaliseren. Maintenance engineering, asset management en Reliability Centred Maintenance hebben al tijden hun weg in de industrie gevonden. Deze dienen vertaald te worden naar de basis, de techniek. Nieuwe dingen doen, betekent dingen fout doen en betekent veel leren. De NVDO Sectie Techniek heeft onder meer tot doel deze lessen met elkaar te delen. Door ervaringen van opdrachtgevers, gebruikers en opdrachtnemers met elkaar uit te wisselen, leert de technische sector sneller, wordt duidelijk waar nog gezamenlijke verbeterpunten liggen en zal de professionalisering sneller ingezet kunnen worden.

Op 31 oktober lanceerde de NVDO haar Platform Materiaalkunde. Zij meent met de inrichting van het Platform Materiaalkunde een antwoord te hebben gevonden op de onderhoudsvraagstukken van deze tijd. Want, onderhoud heeft per definitie te maken met vervuiling, veroudering, slijtage en vervanging van materialen. Voor effectief en efficiënt onderhoudswerk is onder meer actuele kennis van ontwikkelingen van materialen en bijbehorende toestand, toepassingen en bewerkingen nodig. Materiaalkunde onderscheidt zich ruwweg in een theoretisch en een praktisch deel. In het Engels onderscheiden deze twee delen zich van elkaar als materials science en materials engineering. Wetenschap houdt zich bezig met de relatie tussen de structuur van een materiaal en de eigenschappen die daaruit voortvloeien, terwijl de praktische kant (de ‘materiaaltechnologie’) deze kennis toepast door de structuur van materialen zodanig aan te passen, dat er een materiaal ontworpen wordt met de gewenste eigenschappen. Naast de structuur en de eigenschappen van materialen, houdt materiaalkunde zich ook bezig met de productie ervan en de prestaties van materialen wanneer ze eenmaal zijn toegepast. Het NVDO Platform Materiaalkunde houdt zich voornamelijk bezig met het vastleggen van de verbanden tussen de samenstelling en structuur van materialen aan de ene kant en hun eigenschappen en prestaties aan de andere kant. Kennisdeling is hierbij prioriteit. MaintNL 09 - 2012 65

064_65_MM_NVDO_neuws.indd 65

23-10-12 14:25

iMaintain Prestatiemanagement

Durf een keuze te maken Tijdens iMaintain Prestatiemanagement maakte de NVDO SUTO de eerste resultaten bekend van de benchmark Prestatiemanagement. Frank Verbeeten van de Universiteit van Amsterdam legde niet alleen de impact van prestatiemaatstaven op prestatie- en innovatievermogen bloot, maar waarschuwde asset owners en contractors tegelijkertijd voor het voeren van een consistent beleid: â&#x20AC;&#x2DC;Bedrijven die een duidelijke strategie kiezen, presteren beter.â&#x20AC;&#x2122; David van Baarle Het gebeurt nog steeds dat bedrijven de eenvoudige strategie aanhouden dat de onderhoudskosten naar beneden moeten. Hoe lager de kosten, hoe beter het bedrijfsresultaat, zo is de gedachte. Of het een

slimme strategie is, valt te betwijfelen omdat de consequenties van die keuze op de lange termijn wel eens duurder kunnen uitvallen dan de bespaarde kosten. Ook voor het uitbesteden van onderhoudstaken

geldt dat goedkope contracten doorgaans leiden tot onbevredigende resultaten. De leden van de NVDO Sectie Uitbesteden en Toeleveren Onderhoud (SUTO) bespeurden een toename van ontevredenheid onder TD-managers die het steeds moeilijker vinden om afgesproken targets te realiseren. Gedreven door een veranderend speelveld of als uitvloeisel van de eurocrisis wisselen asset owners steeds vaker van strategische prioriteiten. Als gevolg daarvan staan de relaties tussen asset owners en dienstverleners onder druk. Men maakt zich dan ook zorgen over de consequenties voor de lange termijn. Want wat gebeurt er met strategische zaken als productontwik-

66 MaintNL 09 â&#x20AC;&#x201C; 2012

066_67_69_MN_NVDO-artikel.indd 66

23-10-12 14:45

Foto’s: Ellen van den Burg

Frank Verbeeten: ‘Te veel prestatie-indicatoren leiden tot minder kostenbeheersing en een lagere winstgevendheid. Er is geen ideaal optimum, maar zo rond de zeven maatstaven zijn doorgaans genoeg om de prestaties op hun waarde te schatten.’

keling, vergroten van klanttevredenheid en bijvoorbeeld het verbeteren van medewerkerscompetenties als de focus op de kortetermijnwinst ligt?

De benchmark moet asset owners ondersteunen in hun beslissingen en geeft de contractors een tool om hun toegevoegde waarde te laten zien. SUTO wilde inzicht verschaffen in het functioneren van de samenwerking tussen opdrachtgever (asset owner) en opdrachtnemer (dienstverlener) en de gevolgen die dat heeft voor de gezamenlijke prestaties en het innovatievermogen. Deze NVDO Sectie schakelde daarvoor Frank Verbeeten in voor het uitvoeren van een benchmark. Deze benchmark moet asset owners uiteindelijk ondersteunen in hun beslissingen en geeft de contractors een tool om hun toegevoegde waarde te laten zien en hun strategische koers te bepalen.

Analyse Frank verbeeten, Associate professor of Management Accounting & Control aan de Amsterdam Business School, wat weer onderdeel is van de Universiteit van Amsterdam, is geen onderhoudsexpert. Hij weet alles van statistiek en bovendien voert Verbeeten regelmatig benchmarks uit voor diverse sectoren. ‘Met statistiek kun je heel goed op een onafhankelijke manier kijken naar de verschillen tussen bedrijven zonder daar een oordeel aan te hangen. Wij hebben dan ook een vragenlijst rondgestuurd aan zowel asset owners als contractors. Met name de contractmanagers van beide kanten van de markt hebben inzicht gegeven in zowel de kwantitatieve als kwalitatieve aspecten van het uitbesteden van onderhoud.’ Voor zijn onderzoek ging Verbeeten uit van de veronderstelling dat de strategie van de asset owner zich vertaalt naar de selectie van de dienstverlener en dat daar de aansturing binnen het onderhoudscontract weer uit voortvloeit. Men was vooral benieuwd op welke wijze werd aangestuurd en welke maatstaven asset owners daarvoor gebruikten. Bovendien wilden de onderzoekers

weten wat de gevolgen van de gemaakte keuzes waren voor de prestaties van de betrokken partijen. Uiteindelijk hebben er genoeg respondenten gereageerd om een valide analyse te kunnen maken.

Prestatiecontracten ‘Behalve dat we wilden weten bij wat voor soort bedrijf ze werkten, hoeveel omzet ze hadden, het aantal mensen dat er werkten en de gemiddelde leeftijd daarvan, vroegen we de asset owners ook welk percentage van het onderhoudsbudget werd uitbesteed. Dat varieerde enorm: van alles tot bijna niets. Toch kwam het gemiddelde uit op 65 procent uitbesteding. Aan de dienstverleners vroegen we welk percentage van de omzet werd verdiend met onderhoudscontracten en ook daar zag je dezelfde variatie. Het gemiddelde bleef steken op 56 procent.’ Verbeeten was verrast door de gemiddelde contractduur van vijf jaar. ‘Veel sectoren, zoals de hightech chipsindustrie, kennen nog niet zulke lange contracten. Het feit dat zo’n zeventig procent van de respondenten uit de procesindustrie kwam, kan een verklaring zijn. Die industrie heeft blijkbaar meer behoefte aan bestendigheid en staat MaintNL 09 – 2012 67

066_67_69_MN_NVDO-artikel.indd 67

23-10-12 14:45

LEES TECHNISCH WEEKBLAD MET 25% KORTING In Technisch Weekblad leest u elke week het laatste technische nieuws uit binnen- en buitenland, opinie, achtergrond, vacatures en nog veel meer! Bovendien verschijnt TW ook wekelijks in een online editie met extra foto’s en films. Abonnees hebben toegang tot deze online editie en het complete online archief.

Als u nu een abonnement neemt op Technisch Weekblad, ontvangt u het eerste jaar 25% korting. U betaalt geen € 81,50 maar slechts € 61,-. Kijk voor meer informatie op www.tw.nl/abonnement.

Vul de bon in of ga naar www.tw.nl/abonnement

JA, ik neem een abonnement op Technisch Weekblad en ontvang het eerste jaar 25% korting. Ik betaal € 61,Naam

m/v

Ik kies voor de volgende betaalwijze: ❑ Automatische incasso, ik machtig Abonnementenland/Bèta Publishers het abonnementsgeld van de volgende rekening af te schrijven:

❑ Acceptgiro (€ 2,95 administratiekosten)

Adres

Telefoon E-mail

Plaats

Datum

Handtekening

Abonnementen worden automatisch verlengd. Zie voor meer informatie: www.technischweekblad.nl/abonnement Stuur deze bon in een gesloten envelop zonder postzegel naar: Technisch Weekblad, Antwoordnummer 1822, 1910 VB Uitgeest

INDLQ12

Postcode

weten hoe het werkt!

068_beta.indd 1 120_TW_abonnement_210x297.indd 1

23-10-12 09:48 19-09-12 09:03

niet zo onder druk als de hightech-industrie. Het soort contracten dat men afsluit, sluit aan bij dat beeld. De meeste respondenten werken binnen performance based contracten (45 procent, red.) en dat vertegenwoordigt 65 procent van de omzet. Toch worden ook nog vrij veel contracten op regiebasis afgesloten (41 procent, red.) alhoewel dit wel maar negentien procent van de omzet vertegenwoordigt. Ook opvallend is dat de Design, Build, Finance and Maintain-contracten nog niet echt veelvuldig worden toegepast (4 procent, red.).’

Strategie De mate van uitbesteding en ook de manier waarop wordt uitbesteed, wordt grotendeels bepaald door de strategie van de asset owners. Verbeeten deelt de strategische prioriteiten in drie categorieën in, plus een vierde categorie waarin de bedrijven vertegenwoordigd zijn die geen heldere strategie hebben. ‘Strikt genomen kun je de strategische prioriteiten onderverdelen in Cost Leader, Operational Excellence en Customer Intimacy’, verduidelijkt Verbeeten. De Cost Leaders zie je voornamelijk in de traditionele wereld van bulkgoederen, waar relatief weinig toegevoegde waarde en onderscheidingsvermogen is. Bedrijven met meer toegevoegde waarde en innovatieve producten kiezen vaak voor de Customer Intimacy-strategie. Operational Exellence tot slot kijkt vooral naar een gebalanceerde verbetering van de prestaties en is een beetje een gulden middenweg tussen de twee andere strategieën.

‘Partijen die kiezen voor één strategie hebben een voordeel hebben ten opzichte van diegenen die geen consistente strategie kiezen.’ Verbeeten: ‘In de steekproef is de verdeling tussen de drie bijna gelijk met een lichte voorkeur voor Operational Excellence. Toch heeft zo’n veertig procent van de respondenten geen heldere strategie. Deze bedrijven doen van alles een beetje en verliezen daardoor de focus. Dat zie je terug in de resultaten. Simpel gezegd leidt een consistente keuze tot betere resultaten.’

Keuzes

Maatstaven

Maar wie besteedt er nu het meeste uit? Niet geheel verrassend geven de bedrijven die kiezen voor Customer Intimacy het meeste geld uit aan onderhoudscontractors. Deze partijen zijn zeer nauw betrokken bij de business van hun klanten en hebben er veel voor over om ze tevreden te houden. Ze leggen dan ook meer nadruk op innovatie en stellen kosten daar ondergeschikt aan. Wie voor Operational Excellence kiest, kiest vaak voor minder uitbesteding. Dat was ook te herleiden uit het onderzoek: de groep respondenten die aangaf Operational Excellence te volgen, gaf slechts de helft (14,4 miljoen) van het bedrag van de Customer Intimacy-groep (28,5 miljoen) uit aan onderhoudscontracten. Gevraagd naar het aantal jaren dat werd uitbesteed, viel op dat de Cost Leaders, de groep die vooral op kostenbesparingen stuurt, met zestien jaar de meeste jaren ervaring hebben. Ze hebben dus meer ervaring en werken doorgaans ook met langeretermijncontracten. Bij een langere contractduur krijgt een dienstverlener immers meer tijd om de kosten daadwerkelijk omlaag te brengen. Toch zie je in deze groep wel dat er regelmatiger ‘geshopt’ wordt en dat asset owners vaker switchen naar nieuwe contractors. ‘Wat vooral duidelijk is, is dat partijen die kiezen voor één strategie een voordeel hebben ten opzichte van diegenen die geen consistente strategie kiezen’, zegt Verbeeten. ‘Dat betekent wel dat asset owners bewust moeten zoeken naar partners die hun visie delen en bekend zijn met de gekozen strategie. Voor de contractors geldt eigenlijk hetzelfde. Als ze in hun eigen koers kiezen voor operational excellence kunnen ze misschien beter niet voor een opdrachtgever werken die een Cost Leader-strategie vereist.’

In het onderhoudscontract worden afhankelijk van de gekozen strategie andere maatstaven gebruikt. Verbeeten: ‘Er is een aantal basis prestatie-indicatoren dat van toepassing is op alle drie de strategieën. Zo heeft iedereen wel een aantal prestatieindicatoren die iets zeggen over de veiligheid en klanttevredenheid. Bij de bedrijven die behoren tot de Cost Leaders of die zich voornamelijk bezig houden met operational excellence zie je veel sturing op capaciteit, kwaliteit en efficiency. Bedrijven die zich focussen op Customer Intimacy leggen zoals eerder gezegd meer nadruk op innovatie en richten hun maatstaven dan ook in om daarop te kunnen toetsen. En ook hier geldt weer dat bedrijven zonder duidelijke strategie ook veel minder gebruik maken van prestatiemaatstaven.’ Verbeeten waarschuwt daarbij dat bedrijven zeer kieskeurig moeten omgaan met het bijhouden en verspreiden van prestatiemaatstaven. ‘Met meer maatstaven zullen dienstverleners eerder geneigd zijn te investeren in innovatie en zullen de klanttevredenheid en omzetgroei toenemen. Te veel maatstaven leiden echter tot minder kostenbeheersing en een lagere winstgevendheid. Er is geen ideaal optimum, maar zo rond de zeven maatstaven zijn doorgaans genoeg om de prestaties op hun waarde te schatten. Mensen kunnen ook niet meer dan dat aantal bevatten. Het is vooral belangrijk dat bedrijven hun strategie doorvertalen naar kernmaatstaven, daaruit vloeien dan vanzelf kleinere meetpunten.’ Overigens kunnen geïnteresseerden nog steeds de enquête invullen. Behalve dat ze daarmee ook zelf toegang krijgen tot de benchmark, neemt de betrouwbaarheid van het onderzoek daarmee toe. n MaintNL 09 – 2012 69

066_67_69_MN_NVDO-artikel.indd 69

23-10-12 14:45

iMaintain Prestatiemanagement

Het contract van de toekomst Hoe zullen onze contracten er over enkele jaren uitzien? Of eigenlijk: hoe willen we dat ze eruit gaan zien? Dit was onderwerp van discussie op het congres iMaintain Prestatiemanagement. Looptijd, samenwerking, onderwijs als verplichte KPI. Allemaal factoren die het ‘ideale’ contract maken of breken. Hoe gaat het contract van de toekomst eruitzien? Elise Quaden

Vanuit acht stellingen discussieerden de aanwezigen op het congres over contractvormen en hun voors en tegens en werd er samen geschaafd aan het contract van de toekomst. Het debat onder leiding van Ruud van Zijl, directeur van BAM Techniek, werd ter plekke vastgelegd in een mindmap.

Presteren De eerste stelling luidde: ‘Prestatiecontracten blijven de komende decennia de boventoon voeren’. Een stelling die veel bijval kreeg. De consensus is dat het ‘spel’ altijd zal blijven draaien om prestaties. De vorm ervan zal wel veranderen. Een goed voorbeeld daarvan is de relatie tussen NedTrain en de NS.

De overheid eist een bepaalde beschikbaarheid van het rollende materieel en een hoeveelheid aan zitcapaciteit. De NS ‘vertaalt’ deze prestaties door naar NedTrain. NedTrain moet dus de eigen inspanning beter aansluiten op de targets van de NS. Sowieso zien de meeste aanwezigen het prestatiecontract vooral ingezet worden om het presteren op de lange termijn te stimuleren. Dan kom je dus vaak uit een op een DBFM-constructie. Om een kwalitatief hoge prestatie te garanderen is de looptijd van een contract van invloed. ‘Korte looptijden van contracten dagen de contractpartijen uit om hogere kwaliteit te leveren’, is dan ook de tweede stelling. Het gemiddelde contract in de industrie heeft een looptijd van elf jaar, al zijn er genoeg sectoren waar de contracten rond de vijf jaar lopen. De meeste aanwezigen zijn dan ook van mening dat een lang contract de voorkeur moet hebben boven een kort contract. Bij een kort contract investeert de leverancier niet en is er weinig prikkel om een relatie op te bouwen, is de gedachte. Wel worden de risico’s groter bij een lang contract, terwijl dit niet altijd meer kwaliteit oplevert, maar wel een hogere prijs. Ontbindende voorwaarden zijn dan ook noodzakelijk bij dergelijke langlopende contracten. Beide partijen moeten genoeg waarborg krijgen voordat ze een langdurige afspraak aangaan met elkaar. Maar er zijn meer factoren die de lengte van een contract bepalen, zoals welk onderdeel van het werk wordt uitbesteed. Als de werkzaamheden zeer specialistisch zijn, ligt een langetermijncontract meer voor de hand.

Samenwerking De wisselwerking tussen opdrachtgever en contractor is cruciaal in een samenwerking. De meeste aanwezigen konden zich dan ook vinden in de stelling ‘De rol van de opdrachtgever is meestal onbelicht in

70 MaintNL 09 – 2012

070_71_72_MO_NVDO-artikel.indd 70

23-10-12 14:24

FOTO’s: NVDO

Hoe gaat het contract van de toekomst eruitzien? Samenwerking tussen partijen wordt cruciaal voor innovatie en opleiding wordt een KPI.

samenwerkingsvormen’. De aandacht voor de leveranciers lijkt inderdaad groter te zijn dan die voor de opdrachtgever. Soms lijkt de opdrachtgever zich er ook wat makkelijk van af te maken en heeft de opdrachtnemer de leiding. In sommige gevallen leidt een prestatiecontract juist tot meer samenwerking en gelijkwaardigheid tussen de partijen. Samenwerking is belangrijk, zeker als je meer innovatie wil zien van de leverancier. Tot nog toe was het altijd aan de opdrachtnemer om te zorgen dat hij een goed contract kreeg en dat er goede voorwaarden voor de opdrachtgever in staan. In de toekomst moeten beiden meer verantwoordelijkheid nemen hiervoor. Samen het contract finetunen is het devies. Samenwerking vergt nogal wat aanpassing. Het vooroordeel is dat dienstverleners zich vaak slecht aanpassen aan de strategie van opdrachtgevers. Maar deze mening wordt niet door iedereen gedeeld. Aanpassing is vaak noodzakelijk om überhaupt mee te doen. Leveranciers moeten als een kameleon zijn: bij iedere opdrachtgever verlenen ze anders hun diensten. Vaak wordt er maatwerk van hen verwacht.

Door de crisis hinken contractors vaak op twee benen. Opdrachtgevers vragen innovatie maar gaan vervolgens wel verder met de aanbieder van de laagste prijs. Moet je als leverancier daarin meegaan en de opdrachtgever bieden waar hij om vraagt of je eigen strategie blijven volgen? Bij jezelf blijven belooft meestal dat je sterker uit de crisis zal komen, zoals ook blijkt uit de SUTO Benchmark 2012.

Soms lijkt de opdrachtgever zich er makkelijk van af te maken en heeft de opdrachtnemer de leiding. Personeel Een mooi contract afsluiten is een ding. Vervolgens moet er aan de slag gegaan worden. Het personeel is dus net zozeer een cruciale factor als het contract zelf. Personeelsbestanden zijn aan flinke veranderingen onderhevig, onder meer door de

vergrijzing en grote uitstroom. Een nieuwe groep dienstverleners bevolkt de markt: de ZZP’ers. Hoe moeten we hiermee omgaan? En is dit een goede ontwikkeling? Het vooroordeel is dat zelfstandigen minder veilig werken. Toch vinden de meeste aanwezigen de opkomst van zelfstandigen een goede ontwikkeling. Werken met een flexibele schil is in trek en als de ingehuurde krachten bekend zijn met het bedrijf waar ze een klus uitvoeren, zit het ook met de veiligheid meestal goed. Een poule van ‘vaste’ ZZP’ers is dus wel wenselijk. Een flexibele schil kan personeelstekorten het hoofd bieden. Een andere bron van werknemers is in het buitenland te vinden. Maar er lijkt nogal wat scepsis te heersen rond het inzetten van buitenlands personeel. De stelling ‘De Nederlandse onderhoudsindustrie is te bang voor buitenlandse aannemers en aanbieders’ wordt echter genuanceerd door het publiek. Bang is men niet, maar wel voorzichtig. Communicatie, onder meer met operators, is essentieel voor veiligheid. Steeds vaker eisen opdrachtgevers dat de medewerkers op een site Nederlandstalig zijn. Ook moeten buitenlandse bedrijven MaintNL 09 – 2012 71

070_71_72_MO_NVDO-artikel.indd 71

23-10-12 14:24

voldoen aan Nederlandse normen. Dit is vooral ingegeven door het grotere veiligheidsbesef dat heerst in de industrie. Toch is het niet onmogelijk om perfect samen te werken met buitenlandse bedrijven. In sommige gevallen leren de arbeiders al Nederlands voordat ze naar Nederland komen. En het is ook zeker niet onmogelijk om door middel van training buitenlandse bedrijven mee te trekken in de Nederlandse cultuur. De tekorten aan technisch personeel kunnen hiermee in ieder geval op de korte termijn worden opgelost en vaak is het nog lucratief ook.

KPI Om te toetsen of de uitvoering van een contract naar tevredenheid gebeurt, kunnen KPI’s geëvalueerd worden. Het kan voordelig zijn om deze bedrijfsbreed tot speerpunten te maken. De volgende stelling was dan ook: ‘De prestatie-indicatoren moeten op alle lagen van de contract-organisatie bekend zijn. Van monteur tot directeur’. Geen stelling waar veel tijfel over kan bestaan: ja, dit is belangrijk. Maar dan moeten de prestatie-indicatoren wel sim-

pel, helder en kernachtig overgebracht worden aan de lagen in de organisatie waar men minder thuis is in het managementjargon. Dus: ‘keep it simple’. Veiligheid is meer dan een KPI. Het geldt overal als prioriteit nummer 1. De stelling ‘Veiligheid en kwaliteit zijn belangrijker dan (lage) kosten’ wordt dan ook door iedereen onderschreven. Maar er zijn gevallen waarin er wel degelijk op de kosten gelet kan worden zonder aan veiligheid te hoeven inboeten. Dan hebben we het vooral over brandveiligheid. Als het gaat om meer productie draaien ten kosten van veiligheid van medewerkers, is iedereen het erover eens dat dat onacceptabel is. Veiligheid en kostenbesparing gaan zeker hand in hand. Meer veiligheid geeft meer kwaliteit en juist een hogere productie. Het voorkomen van ongevallen bespaart veel geld. In Engeland gaat dat nog een stap verder. Daar is de wetgeving zo streng dat een bedrijf grote boetes krijgt bij overtreding van veiligheidsregels. Genoeg om aan failliet te gaan. Als veiligheid prioriteit heeft, dan komt investeren in personeel niet snel daarna. ‘Kennisontwikkeling van nieuwe medewer-

kers zou een standaard KPI moeten zijn in elk contract’, was de laatste stelling waar over gepraat werd. Wederom een waar weinig over te twisten valt. Opleiden moet en zou dus ook een voorwaarde in elk contract moeten zijn, omdat het een prestatie op zich is. Goedlopende bedrijven hebben een bedrijfsvoering die voor twintig procent uit opleiden bestaat. Ga je daar niet in mee, dan zak je over tien jaar weg.

Veiligheid en kostenbesparing gaan zeker hand in hand. Het scholen van personeel kost wel geld en wordt daarom steeds minder belangrijk in contracten. Waar vroeger drie procent van het werk uit scholing moest bestaan, anders werd de opdracht niet gegund, zijn de eisen nu veel lager. Dat betekent niet dat opleiding minder nodig is natuurlijk. Een focus op proces in plaats van output is hierin belangrijk. Dan komt de juiste output vanzelf. n

72 MaintNL 09 – 2012

070_71_72_MO_NVDO-artikel.indd 72

23-10-12 14:24

column Daar zit muziek in! Muziek op de werkvloer zorgt ervoor dat mensen productiever zijn (71 procent), sneller werken (60 procent) en bovendien bevordert het de sfeer onder collega’s (93 procent). Muziek speelt zelfs een dusdanig belangrijke rol dat niet alleen eerst een kop koffie nodig is om op te starten in de ochtend, maar ook een dosis muziek, zo stelt 72 procent van de werkenden. Dit onderzoek dat Randstad heeft laten uitvoeren onder werkende Nederlanders in verschillende beroepsgroepen laat onder meer zien dat de ondervraagden baat hebben bij muziek tijdens het werk. Bijna iedereen zegt dat muziek hun werk leuker maakt. Opmerkelijk daarbij is dat aangegeven wordt dat muziek de productiviteit verhoogt en zelfs ziekmeldingen zou kunnen verminderen. Muziek tijdens het werk is dus HoTT! Er is ook onderzocht welk genre favoriet is en het meest gedraaid wordt. Van popmuziek worden mensen het meest productief. Metal is het genre dat volgens de ondervraagden niet op de werkvloer thuishoort. Mensen die werkzaam zijn in de ICT luisteren bij voorkeur naar rock en Nederlandstalige muziek is het meest populair in de productie en de zorg. Overall is men het meest productief op het nummer ‘Someone like you’ van Adele.

Ik kan het onderzoek denk ik onderstrepen. Mijn echtgenoot werkt op een plant waar men stapelgek is op Bingo FM, een publieke lokale radiozender voor de stad Utrecht. Imca Marina, Ria Valk, Henk Wijngaard en de Havenzangers galmen de hele dag door de fabriek, bij voorkeur elk uur met hetzelfde polonaiseliedje. Waarschijnlijk komt het inderdaad de productiviteit ten goede, want er moet overgewerkt worden en er is een laag ziekteverzuim. Dus grote dank aan heel Volendam dat met haar palingsound de medewerkers tot hogere productiviteit aanzet. De werkvloer loopt voor de muziek uit, want de ideeënbus zit elk kwartaal weer bommetje vol. Actie is dus gewenst. Koop een aantal cd-players met de functie ‘repeat’. Koop daarnaast hetzelfde aantal dubbel-cd’s met Nederlandstalige liedjes zoals ‘Doe een stapje naar Voren’, ‘Schouder aan Schouder’ en ‘Zo heerlijk rustig’ van Wim Sonneveld. Installeer het geheel op diverse plaatsen in uw bedrijf. Zet de functie ‘repeat’ aan en alle collega’s krijgen meer plezier in het werk en uw aandeelhouders zien meteen een verhoging van de productiviteit. Dat klinkt toch als muziek in uw oren?

Imca Marina, Ria Valk, Henk Wijngaard en de Havenzangers galmen de hele dag door de fabriek. Waarschijnlijk komt het inderdaad de productiviteit ten goede, want er moet overgewerkt worden en er is een laag ziekteverzuim.

colofon

Ellen den Broeder-Ooijevaar, Verenigings Manager

MaintNL is het verenigingsmagazine van de Nederlandse Vereniging voor Doelmatig Onderhoud. De naam MaintNL is eigendom van de NVDO.

Postbus 138 3990 DC Houten t +31(0)30 634 60 40 f +31(0)30 634 60 41

e info@nvdo.nl • www.nvdo.nl • www.nvdovac.nl

MaintNL 09 – 2012

073_MC_NVDO_Vmanager.indd 73

23-10-12 14:23

i-Maintain.nl

geeft nog meer waarde voor uw geld

Meer nieuws dan ooit • Actuele berichtgeving over de gehele onderhoudssector • Alle productinnovaties overzichtelijk bij elkaar • Volledig evenementenoverzicht • Online catalogi met producten en diensten • Multimediale bedrijfspresentaties • Tweewekelijkse Nieuwsbrief • Live twitter updates • LinkedIn interacted

iMaintain-abonnees krijgen meer • De nieuwste iMaintain staat een week voor verschijnen online • Abonnees krijgen toegang tot alle eerder verschenen artikelen • Volg de status van nieuwe projecten en uitbreidingen in de projectendatabase • Ga naar www.i-maintain.nl en kies abonneren

i-maintain.nl

Ga direct naar i-maintain.nl en blijf iedereen voor

_adv_www_iMaintain.indd 43

18-06-12 13:57

Adv_3_Opmaak 1 21-09-12 09:57 Pagina 1

‘Vaak is het lastig om arbeidsongevallen te voorkomen. Soms is het makkelijk...’ Er valt nog veel winst te behalen Als groot arbeidsongevallen preventieplatform wil SafetyFlyer.nl meewerken aan het reduceren van het grote aantal arbeidsongevallen dat nog elke dag voorkomt. Duizenden medewerkers worden dagelijks blootgesteld aan grote risico’s. Er belanden jaarlijks 85.000 werknemers voor eerste hulp in een ziekenhuis. De gevolgen van een ongeval kunnen oplopen tot situaties die niet te overzien zijn.

Samenwerken met een ijzersterk motto Onder het motto: ‘A danger foreseen is an accident avoided’ werken al vele bedrijven samen om het grote aantal (bijna) ongevallen te reduceren. Door de incident oorzaken op SafetyFlyer.nl te plaatsen leren de samenwerkende bedrijven van elkaar en hun (bijna) ongevallen. Uitvoerders kunnen meteen veiliger aan het werk. De safety flyers kunnen eenvoudig op de website gemaakt of geüpload worden (met of zonder bedrijfsnaam).

Latent aanwezige risico‘s Attendeer uw medewerkers met behulp van de nieuwste safety flyers op risico’s van de meest uiteenlopende aard. Veiligheidsrisico’s kunnen dan voortaan bij de uitvoering makkelijk herkend worden. Bovendien vergroot u zo structureel het bewustzijn voor latent aanwezige risico’s bij uw medewerkers. SafetyFlyer.nl bespaart u meteen kosten. Makkelijker kunnen wij ongevalspreventie niet voor u maken. Bezoek nu de website en neem een gratis proefabonnement!

sharing learning prevention

075_sipress.indd 1

23-10-12 09:48

Loss prevention – how prepared are you? It’s your people It’s your equipment It’s your process It’s your business reputation Choose your world leading authority on safety, asset reliability and business performance to support a safer oil and gas industry. Apply our expertise. To learn more, contact our office: T +31 10 2014212 E sales-e&t.nl@lr.org Or visit our website www.lr.org/nl

Lloyd’s Register is a trading name of Lloyd’s Register Group Limited and its subsidiaries. For further details please see http://www.lr.org/entities © Lloyd’s Register Group Limited 2012

076_lloyds.indd 1

23-10-12 09:48