IMA09-2018 by Industrielinqs pers en platform

www.imaintain.info

09 18 VIJFTIENDE JAARGANG – LOSSE VERKOOPPRIJS € 18,50

iMaintain Nr. 09 - 2018

VEILIG WERKEN MET STOFFEN VERGT CULTUURVERANDERING 15:37

IMA09 omslag los.indd 1

16:26 06-11-18 15:51

Virtual Reality Safety Training van Actemium. Medewerkers écht risico’s laten beleven Meer informatie? Veiligheid is dé absolute prioriteit bij Actemium. We willen dat al onze medewerkers ’s avonds weer gezond thuiskomen. Maar hoe houden we professionals scherp, die een technische handeling al honderd keer hebben uitgevoerd? Met onze speciale Virtual Reality Safety Training. Een nieuwe trainingsmethode, waarbij we in een virtuele omgeving, niet te onderscheiden van de werkelijkheid, de meest gevaarlijke situaties nabootsen. Medewerkers oefenen met levensechte handelingen en situaties waaraan risico’s verbonden zijn – zonder dat ze de kans lopen een echt ongeval mee te maken of te veroorzaken. De training bestaat uit een mobiele set-up en we kunnen hem overal geven.

Benieuwd naar de mogelijkheden? Neem contact met ons op voor een gratis VR-demo. Ga naar maintenance.actemium.nl/vr

of stuur een bericht naar onze Veiligheidskundige Niels van Kaam, via niels.vankaam @actemium.com

Geen betere manier om veiligheidsbewustzijn te ontwikkelen, dan medewerkers risico’s écht te laten beleven. Sterker nog, onderzoek toont aan dat de ervaring van een bijna fataal ongeval mensen het beste bijblijft. De eerste deelnemers zijn dan ook zeer enthousiast over de training. En het belangrijkste: ze zijn weer helemaal scherp.

IMA09 A omslag Cover.indd 2 2 IMA09 los.indd

06-11-18 16:26

Adverte

INHOUD 3

10 Veiligheid vanuit vakmanschap Grip houden op veiligheid en tegelijkertijd medewerkers loslaten zodat ze hun werk kunnen uitvoeren. Daar lijkt een discrepantie te zitten. Een half jaar geleden won Neste Netherlands de VOMI Safety eXperience Award. Site director Hanno Schouten heeft geen moeite met dat loslaten omdat hij vertrouwt op het vakmanschap.

14 Veilig werken met stoffen vergt cultuurverandering Ruim één miljoen Nederlanders heeft op het werk te maken met stoffen die schadelijk zijn voor de gezondheid. Zij zijn zich hier meestal niet van bewust omdat het om stoffen gaat die je niet kunt zien of ruiken of waarvan je niet verwacht dat die schadelijk zijn.

32 Rijkswaterstaat zet eerste stappen naar voorspelbaar onderhoud Met het Vitale Assets-programma zette Rijkswaterstaat twee jaar geleden de eerste schreden op het transitiepad naar voorspelbaar onderhoud. Inmiddels is de datastructuur aangelegd en kunnen de eerste voorzichtige resultaten worden gemeld. En die zijn hoopgevend.

En verder 5 COMMENTAAR

28 KENTERING IN SAMENWERKINGSVORMEN CONTRACTORS

6 ACTUEEL

30 MASTERS OF INDUSTRY: INDUSTRIAL INTERNET OF THINGS

18 DRIE ONDERHOUDSSTOPS EN EEN WERELDRECORD

36 INNOVATIE

20 ‘HET OPTIMALE VERVANGINGSMOMENT IS IETS ONGRIJPBAARS’

38 AGENDA

27 GARAGEHOBBY LEIDT TOT NIEUWE INSPECTIETOOLS

iMaintain 18

IMA09 B Inhoud.indd 3

06-11-18 15:53

ENDRESS+HAUSER | NAARDEN | 22 NOVEMBER

[Sch

rijf

nu i

INDUSTRIAL INTERNET OF THINGS In de vierde industriële revolutie is alles met alles verbonden. Dat dit een positieve bijdrage kan leveren aan het optimaliseren van processen, begrijpen we. Maar de grote vraag is natuurlijk: hoe? Hoe maken we optimaal gebruik van het Industrial Internet of Things (IIoT)? Hoe kan automatisering helpen om zowel de bedrijfsvoering als de winstgevendheid te verbeteren? Tijdens deze Masters of Industry kijken we ook naar de spreekwoordelijke ‘beren op de weg’: hoe zit het met de data security en privacy? Er zijn nu nog veel bedrijven die de kansen die IIoT biedt, laten liggen. Zonde! Na deze Masters of Industry, die wordt gehouden op donderdag 22 november bij en in samenwerking met Endress+Hauser in Naarden, heeft u mogelijk voldoende inspiratie en praktische handvaten om ermee aan de slag te gaan. Initiatiefnemers:

Programma 15.00 uur

Ontvangst

15.30 uur Start bijeenkomst • Welkomstwoord Laura van der Linde (iMaintain) • Presentaties Jaap Westeneng (Productmanager Asset & Inventory Management, Endress+Hauser) en Hans Sintemaartensdijk (Manager Innovations Asset Management, Tata Steel IJmuiden) • Discussie met sprekers en publiek • Kijkje in de Experience Room en kalibratieinstallatie 17.00 uur

Netwerkborrel

18.00 uur

Einde bijeenkomst

AANMELDEN Op www.mastersofindustry.nl kunt u zich registreren voor deze bijeenkomst. Deelname kost € 195 excl. btw. De bijeenkomst is KOSTELOOS voor partners en experts van al onze platforms. Partners kunnen met hun VIP-code voor twee personen inschrijven. Bedrijfsleden van onze platforms kunnen de bijeenkomst met € 100 korting bijwonen. Uw VIP-code geldt hier als kortingscode.

www.mastersofindustry.nl Advertentie IMA09 Advertenties.indd MoI 22 november.indd 4 1

13-06-18 15:55 06-11-18 14:27

COMMENTAAR 5

Preppen Op een regenachtige zondagmiddag bleef ik met verbazing kijken naar een Amerikaans televisieprogramma over doomsday preppers. Dit zijn mensen die continu voorbereid zijn op grote rampen. Ze bouwen schuilkelders, leggen voedselvoorraden aan, weten hoe je water zuivert met houtskool en ze oefenen met het hele gezin vluchtroutes. Als de hel losbreekt is er een plan A, maar ook een plan B, C, D en E, afhankelijk van de aard en de voortgang van de ramp: gaat wereldwijd de elektriciteit uitvallen, komt er een asteroïden-inslag of een invasie van aliens? De preppers zijn prepared… Risicomanagement is voor iedere site belangrijk. Daarbij kijken we naar de impact van een gebeurtenis en de kans van plaatsvinden. Hoge kans en grote impact betekent een risico dat moet worden gemanaged. Wat kun je doen om dit te voorkomen en als het dan toch gebeurt, wat zijn dan de te nemen acties? Hanno Schouten, site manager van Neste Netherlands, vertelt in het hoofdinterview (pagina 10) dat veiligheid begint met het herkennen van gevaarlijke situaties. Maar het gaat ook over vertrouwen in vakmanschap: in professionaliteit, kundigheid en ervaring. Ik heb eens een lezing bijgewoond van zeezeiler Henk de Velde, die op zijn gebied met recht een vakman genoemd mag worden. Hij zeilde in zijn eentje de wereld rond en hij wist van tevoren dat dit niet zonder gevaar was. Hij vertelde: ‘Natuurlijk kun je ervoor kiezen om thuis te blijven en geen avonturen te beleven, maar op de snelweg is het ook gevaarlijk en zelfs in je eigen achtertuin kun je getroffen worden door een dakpan die van het dak waait.’ Het gevaar komt soms uit onverwachte hoeken en je voorbereiden op ieder denkbaar scenario is onmogelijk. Al was het alleen maar doordat het gevaar soms schuilt in onwetendheid, zo blijkt uit het thema-artikel over veilig werken met stoffen (pagina 14). Want wie had kunnen bedenken dat bakkersmeel een ware sluipmoordenaar kan zijn? Toch is het goed om te weten wat de worst case scenarios zijn en je goed voor te bereiden op deze gevallen. Maar volgens mij kun je de komst van buitenaardse wezens en een regen van ruimtepuin daarbij gerust buiten beschouwing laten… Laura van der Linde Reageren? laura@industrielinqs.nl

TRAFFIC

Breg Schoen 020 3122 088

COMMERCIEEL MANAGER NUMMER 9 - 2018

UITGAVE VAN

Industrielinqs pers en platform Gedempt Hamerkanaal 155 1021 KP Amsterdam

Janet Robben 020 3122 085 janet@industrielinqs.nl

MEDEWERKERS

Monique Harmsen, David van Baarle, Evi Husson, Inge Janse

LAY-OUT

BureauOMA BV, Wehl

COVER

Laura van der Linde

UITGEVER EN HOOFDREDACTIE Wim Raaijen 020 3122 081 wim.raaijen@industrielinqs.nl

Laura van der Linde 020 31 22 083 laura@industrielinqs.nl

EINDREDACTIE

Miriam Rook 020 3122 086 Liesbeth Schipper 020 3122 083 redactie@industrielinqs.nl

REDACTIE

Dagmar Aarts 020 3122 084 redactie@industrielinqs.nl

ADVERTENTIEVERKOOP

Jetvertising Rob Koppenol | rob@jetvertising.nl 070 3990 000 www.jetvertising.nl

DRUKWERK

PreVision Graphic Solutions

ABONNEMENTEN (EXCL. BTW) Nederland/België € 103,Introductie NL/B 25% € 77,Overig buitenland € 128,50 Losse verkoopprijs € 18,50 Studenten € 42,Proefabonnement 3 mnd € 30,-

OPZEGGEN

Dit magazine hanteert de opzegregels uit het verbintenissenrecht. Wij gaan er van uit dat u het blad ontvangt uit hoofde van uw beroep. Hierdoor wordt uw abonnement steeds stilzwijgend met een jaar verlengd. Proef- en kennismakingsabonnementen worden niet automatisch verlengd en stoppen na het aantal aangegeven nummers. Opzeggen en wijzigen kan via abonnementen@industrielinqs.nl, per post of per telefoon. De opzegtermijn is acht weken voor het einde van uw abonnementsperiode. Als opzegdatum geldt de datum waarop uw opzegging door ons is ontvangen. Als u hierom verzoekt, ontvangt u een bevestiging van uw opzegging met daarin de definitieve einddatum van uw abonnement. Overige vragen kunt u stellen via abonnementen@industrielinqs.nl of neem telefonisch contact met ons op via T 020 312 20 88.

Prijswijzigingen voorbehouden. ISSN: 2211-6826 © Industrielinqs pers en platform BV Niets uit deze uitgave mag worden gereproduceerd zonder toestemming van de uitgever.

Papier binnenwerk: PAPER & BOARD MADE OF

AGRI-WASTE WWW.PAPERWISE.EU

Papier omslag:

INDUSTRIELINQS PERS EN PLATFORM

Gedempt Hamerkanaal 155 1021 KP Amsterdam +31(0)20 312 20 88 abonnementen@industrielinqs.nl

iMaintain 18

IMA09 C Commentaar.indd 5

06-11-18 16:03

6 ACTUEEL

MEEST GELEZEN ONLINE

3. Groot onderhoud Rozenburgsesluis Rotterdam Aan de Rozenburgsluis in RotterdamBotlek wordt van 5 november tot en met 9 december groot onderhoud verricht. Na de werkzaamheden moet de brug in ieder geval tot 2038 weer operationeel zijn. Lees verder op pagina 7

3. Offshore bedrijf BOW Terminal vestigt zich in Eemshaven BOW Terminal uit Vlissingen breidt haar offshore-windactiviteiten uit met een nieuw logistiek knooppunt in de Eemshaven. Het bedrijf gaat zich in Groningen richten op de heavy lift, decommissioning, oil & gas en offshore-wind. Lees verder op pagina 9

4. Renovatie stuwdam in de Maas De Monsin-stuwdam in de Maas wordt gerenoveerd. Galère, de Belgische werkmaatschappij van BAM actief in Wallonië en Brussel, heeft in combinatie met Jan De Nul de opdracht verworven voor de eerste fase van de renovatie. Lees verder op deze pagina

5. Blockchainpilot rond containerlogistiek in Rotterdam Havenbedrijf Rotterdam, Samsung SDS en ABN Amro starten een pilot voor containerlogistiek met blockchaintechnologie. Het doel is om op deze technologie een platform te bouwen waarop internationale financieel- en logistieke administratieve processen rondom containervervoer efficiënt en papierloos kunnen worden afgehandeld. Lees verder op deze pagina

9 18 iMaintain

IMA09 D Actueel.indd 6

Renovatie stuwdam in de Maas De Monsin-stuwdam in de Maas wordt gerenoveerd. Galère, de Belgische werkmaatschappij van BAM actief in Wallonië en Brussel, heeft in combinatie met Jan De Nul de opdracht verworven voor de eerste fase van de renovatie. Opdrachtgever is de Waalse overheid. Met de werkzaamheden is een bedrag gemoeid van bijna twintig miljoen euro, waarvan de helft voor BAM. De Pont-barrage de Monsin is een stuw met een verkeersbrug over de Maas in Luik ter hoogte van Jupille-sur-Meuse. Het complex is ontworpen door architect Joseph Moutschen en werd geopend ter gelegenheid van de Wereldtentoonstelling van 1930. De brug verbindt de rechteroever van de Maas met het eiland Monsin, gelegen tussen de Maas en het Albertkanaal. Daarnaast wordt de stuw gebruikt als waterkrachtcentrale met een vermogen van achttien megawatt. De bouwcombinatie is verantwoordelijk voor het vernieuwen van twee van de zes stalen stuwen. Deze hebben elk een lengte van 27 meter en wegen 110 ton per stuk. Ook worden de drie bijbehorende heftorens vernieuwd en de bewegingswerken gemoderniseerd. Het bedieningsgebouw ondergaat een opknapbeurt en er komt een nieuwe werkplaats. De voorbereidingen, zoals de bouw van een tijdelijke werkbrug, zijn in volle gang. De feitelijke werkzaamheden worden uitgevoerd tijdens de laagwaterperiode van april tot eind oktober 2019.

Blockchainpilot rond containerlogistiek in Rotterdam Havenbedrijf Rotterdam, Samsung SDS en ABN Amro starten een pilot voor containerlogistiek met blockchaintechnologie. Het doel is om op de blockchaintechnologie een platform te bouwen waarop internationale financieel- en logistieke administratieve processen rondom containervervoer efficiënt en papierloos kunnen worden afgehandeld. Op dit moment zijn de betalingen, administratie en het fysieke vervoer van containers nog vrijwel volstrekt gescheiden circuits. In de pilot worden al die stromen geïntegreerd. Daphne de Kluis, CEO commercial banking ABN Amro: ‘Het uiteindelijke doel is een open, onafhankelijk en wereldwijd platform dat uitgaat van het verladersperspectief. Hierdoor worden logistieke ketens transparanter, efficiënter en kunnen op termijn miljoenen euro’s worden bespaard.’ Bij de pilot wordt gebruik gemaakt van blockchaintechnologie. Blockchain biedt alle partijen in een logistieke keten, door middel van gevalideerde data zonder centrale leiding, een ‘single point of thruth’. Digitalisering zorgt hierbij voor automatisering, wat een zeer efficiënte logistieke keten mogelijk maakt. Extra bijzonder aan het project is volgens de bank dat er voor het eerst verschillende blockchains met elkaar gaan opereren. Dat gebeurt via een overkoepelende ‘notary’, die volledig losstaande blockchains in Korea en Nederland met elkaar verbindt. De pilot betreft multi-modaal transport van een container van een fabriek in Korea naar een locatie in Nederland. In eerste instantie wordt de pilot door de drie partijen uitgevoerd, maar staat het samenwerkingsverband daarna open voor andere partijen om aan te sluiten. De pilot wordt in januari 2019 uitgevoerd.

FOTO: DAVID STANKIEWICZ

Met nieuwe concepten voor bouwlogistiek kan flink worden bespaard op logistieke kosten en bouwtijd, blijkt uit onderzoek van TNO. Het leidt ook tot een betere doorstroming, minder schadelijke uitstoot en minder hinder voor de omgeving. Lees verder op pagina 7

FOTO: LESMELOURES

1. Slimme bouwlogistiek vermindert kosten en uitstoot

Abonnees lezen meer op www.imaintain.info

06-11-18 16:04

ACTUEEL 7

NAM neemt extra maatregelen tegen lekkage Delfzijl

BEDRIJVENNIEUWS

De NAM neemt maatregelen om nieuwe lekkages van aardgascondensaat op Tankenpark Delfzijl te voorkomen. Begin oktober lekte in twee uur bijna dertig kubieke meter aardgascondensaat via een opvangbak in het hemelwaterriool. Een deel daarvan bereikte het oppervlaktewater van het afwateringskanaal. De nieuwe maatregelen zijn genomen in overleg met toezichthouder Staatstoezicht op de Mijnen (SodM). Zo is er een fysieke afsluiting geplaatst tussen de betreffende opvangbak en het hemelwaterriool, zijn een aantal kleppen uit bedrijf genomen of gerepareerd, is de prioriteit van de niveau-waarschuwingen van de betreffende bak aangepast en is er buiten kantooruren ook een operator gestationeerd op het Tankenpark. Uit onderzoek blijkt dat de directe oorzaak van de lekkage een samenspel van factoren is, waaronder een storing in een pomp, een defecte klep en niet-tijdige reactie op signaleringen. NAM gaat door met een grondig onderzoek naar achterliggende oorzaken en het opstellen van de benodigde verbeteringen. De verwachting is dat dit enkele maanden gaat duren. Op basis van alle interne en externe onderzoeken wordt een definitief pakket aan verbeteringen doorgevoerd.

Hoofdaannemer restauratie Domtoren bekend Aannemingsbedrijf Nico de Bont uit Vught is door de gemeente Utrecht geselecteerd als hoofdaannemer voor de restauratie van de Domtoren. Voor het einde van dit jaar wordt gestart met de bouw van de steiger waarna in bouwteamverband het restauratieplan wordt uitgewerkt. De restauratie start in de zomer van 2019 en duurt vijf jaar. De 112 meter hoge Utrechtse Domtoren is in 1975 voor het laatst gerestaureerd. De belangrijkste gebreken op dit moment zijn het verval van natuur- en baksteen in de gevels en schade als gevolg van roestend ankerwerk in de achtkantige lantaarn van de toren. De totale kosten van de restauratie zijn geraamd op 37,2 miljoen euro.

Groot onderhoud Rozenburgsesluis Rotterdam

Slimme bouwlogistiek vermindert kosten en schadelijke uitstoot Met nieuwe concepten voor bouwlogistiek kan flink worden bespaard op logistieke kosten en bouwtijd, blijkt uit onderzoek van TNO. Het leidt ook tot een betere doorstroming, minder schadelijke uitstoot en minder hinder voor de omgeving. Zo blijkt het mogelijk om het aantal binnenstedelijke ritten van en naar de bouwplaats met zo’n vijftig tot tachtig procent terug te brengen. Onderzoek van TNO toont aan dat duurzame bouwlogistiek hinder en kosten reduceert. Duurzame bouwlogistiek is de afstemming van logistiek in de gehele keten, van architect naar de aannemer tot de werknemers op de bouwplaats, zodat de bouw zo effectief en efficiënt mogelijk plaatsvindt. Bij negen proeftuinen werd onderzoek gedaan, waarvan er bij drie uitgebreide gegevens zijn verzameld en ook besparingen zijn aangetoond. Bij deze drie projecten werd circa 50, 65 en 80 procent aan ritten bespaard, in totaal ruim 260.000 kilometer. De ervaringen met BouwHubs, een locatie aan de rand van de stad waar alle bouwmaterialen worden verzameld, waren unaniem positief. TNO concludeert dat voor goede bouwlogistiek de afstemming en medewerking binnen de keten cruciaal is. Voorwaarden voor het succesvol uitvoeren van bouwlogistiek zijn onder meer: inzicht in de integrale ketenkosten, samen tactisch en operationeel plannen op basis van gedeelde informatie, voldoende schaalgrootte in BouwHubs om kosten te verlagen, een goed doordachte locatie van de hubs, inzicht in de operationele logistieke prestaties en een actieve rol van de lokale overheid bij aanbesteding en vergunningverlening.

Covestro investeert in Antwerpse fabriek FOTO: QUISTNIX

Aan de Rozenburgsluis in Rotterdam-Botlek wordt van 5 november tot en met 9 december groot onderhoud verricht. Na de werkzaamheden moet de brug in ieder geval tot 2038 weer operationeel zijn. De sluis nadert het einde van zijn technische levensduur. De complete hydraulische bewegingswerken moeten worden vervangen. Ook worden de pompen, slangen, deuren schuifcilinders van alle acht sluisdeuren vervangen. De Rozenburgsesluis – vernoemd naar het stadje Rozenburg – verbindt het Calandkanaal met het Hartelkanaal. De sluis is op 19 april 1971 door koningin Juliana geopend. Doordat twee bruggen op het complex aanwezig zijn, kan het wegverkeer een continue doorgang vinden. Jaarlijks passeren zo’n twintigduizend (voornamelijk binnenvaart-) schepen de sluis. Tijdens het onderhoud moeten zij omvaren.

Het Duitse chemiebedrijf Covestro wil driehonderd miljoen euro investeren in een nieuwe aniline productie-eenheid op haar Antwerpse locatie. De opstart van deze installatie zal naar verwachting in 2022 plaatsnemen. Covestro steekt in totaal zo’n 1,5 miljard euro in een uitbreiding van de MDI productie op haar locatie in Baytown, Texas (VS). Tegen 2024 zal de fabriek daar tegen de 500 kiloton per jaar produceren. Als gevolg van deze uitbreiding zal er ook in enkele Europese locaties worden geïnvesteerd. Daarbij gaat het om locaties als Antwerpen, Tarragona (Spanje) en Brunsbüttel (Duitsland). Deze locaties produceren bouwstenen voor de productie van MDI, waaronder aniline. Ook. zullen nieuwe banen worden gecreëerd op de Antwerpse locatie. Volker Weintritt, managing director van Covestro in Antwerpen: ‘De uitbreiding van onze anilineproductie zal zorgen voor een duurzame en efficiënte bevoorrading van ons Europese MDI-netwerk.’ De MDI-markt zal naar verwachting op de lange termijn met ongeveer vijf procent per jaar groeien.

iMaintain 18

IMA09 D Actueel.indd 7

06-11-18 16:04

Uniek in toepassing en oplossing Doepke is niet alleen groot in aardlekschakerlaars. Ook beslaan aardlekautomaten, installatie-automaten, foutstroombeveiliging, differentiaalstroom bewakingsmodules, kastcomponenten en schemerschakelaars haar productportfolio. Als specialist heeft Doepke diverse industriële oplossingen. De Type B aardlekschakelaar bijvoorbeeld biedt veiligheid bij industriële installaties met besturingscomponenten zoals frequentieregelaars en/ of omvormers. De Type A aardlekschakelaar met zelftestfunctie voert automatische tests uit zonder onderbreking van de netspanning, dus zonder dat het (productie)proces onderbroken wordt.

Hateha B.V. • Rijndijk 121 • 2394 AG Hazerswoude-Rijndijk • 071-3419009 • www.hateha.nl • info@hateha.nl

Doepke iMaintain 185x132mm geen afloop.indd 1

iMaintain

geeft nog meer waarde voor uw geld

1-11-2018 16:35:26

ADVERTENTIE-INDEX Abonnees .............................................................................................. 8 Actemium .............................................................................................. 2

Meer nieuws dan ooit • • • • • • •

Actuele berichtgeving over de gehele onderhoudssector Alle productinnovaties overzichtelijk bij elkaar Volledig evenementenoverzicht Online catalogi met producten Multimediale bedrijfspresentaties Tweewekelijkse nieuwsbrief Volg de status van nieuwe projecten en uitbreidingen in de projectendatabase

iMaintain-abonnees krijgen meer • De nieuwste iMaintain staat een week voor verschijnen online • Abonnees krijgen toegang tot alle eerder verschenen artikelen • U kunt naar aanleiding van uw abonnement ook besluiten om bedrijfslid van het iMaintain platform te worden. Hierbij krijgt u onder andere voor twee personen toegang tot het jaarcongres iMaintain. Meer weten? Kijk op www.imaintain.info/bedrijfslidmaatschap

DACE (Vakmedianet) ............................................................................ 16 Duport Lubricare .................................................................................. 22 Hateha................................................................................................... 8 Hogeschool Utrecht Centrum voor Natuur & Techniek ........................... 40 iMaintain platform ............................................................................... 26 Industrielinqs Catalogus 2019 ............................................................. 22 Industrielinqs pers en platform ............................................................ 34 Industry & Energy 13 december 2018................................................. 39

Ga direct naar imaintain.info/abonneren en blijf iedereen voor

IMA_kwart_staand.indd 1

IMA09 Advertenties.indd 8

Masters of Industry 22 november 2018 ................................................. 4

13-12-17 12:44

06-11-18 15:59

ACTUEEL 9

Deuren nieuwe zeesluis IJmuiden onderweg

Chemelot krijgt centrum voor verduurzaming procestechnologie Op de Brightlands Chemelot Campus in Limburg komt een centrum voor verduurzaming van de Europese procesindustrie. Sitech Services, TNO, Universiteit Maastricht en Brightlands Chemelot Campus hebben een intentieovereenkomst voor de oprichting getekend. Als de procesindustrie aan de klimaatdoelstellingen voor de toekomst wil voldoen, is niet alleen een transitie naar andere energiebronnen nodig, maar ook een volledige vergroening van de bedrijfsprocessen. In de chemische sector wordt nog veel gebruik gemaakt van fossiele grondstoffen en energiedragers met de daaraan verbonden CO2-emissie. Het centrum, onder de voorlopig werknaam Brightlands Sustainable Technology Center (BSTC), gaat een belangrijke bijdrage leveren aan de transitie van de procesindustrie naar andere energiebronnen, met als doel deze sector klimaatneutraal te maken. Deze opgave is fors en vereist veel kennis van duurzame processen, die in het BSTC bijeen worden gebracht en toegepast voor de ontwikkeling en opschaling van kansrijke technologieën. Met de intentieovereenkomst stellen de partijen mensen, middelen en tijd beschikbaar om het BSTC in te richten, grensoverschrijdend partners te betrekken en projecten te starten. De verwachting is dat het centrum na vijf jaar circa honderd hoogwaardige arbeidsplaatsen creëert en tevens een grote bijdrage levert aan het behoud van toekomstige werkgelegenheid op Chemelot.

FOTO: BOW

Offshore bedrijf BOW Terminal vestigt zich in Eemshaven BOW Terminal uit Vlissingen breidt haar offshore windactiviteiten uit met een nieuw logistiek knooppunt in de Eemshaven. Het bedrijf gaat zich in Groningen richten op de heavy lift, decommissioning, oil & gas en offshore wind. De nieuwe terminal komt langs een in totaal 525 meter lange kade in de Wilhelminahaven te staan. Het havenbekken Wilhelminahaven heeft een diepte van zestien meter en is daarom geschikt voor diepzeevaartuigen. ‘Met het oog op de energietransitie en het aantal geplande projecten in het gebied is deze uitbreiding voor BOW Terminal een logische stap om aan de behoeften van haar diverse klanten te voldoen’, zegt directeur Ludolf Reijntjes.

BEDRIJVENNIEUWS Verbod op energie-onzuinige kantoren

FOTO: BAM

De deuren van de nieuwe zeesluis in IJmuiden zijn onderweg naar Nederland. Eind oktober zijn de deuren per schip vertrokken uit Zuid-Korea. De verwachting is dat zij zo’n twee maanden onderweg zijn. In totaal worden drie deuren vervoerd. Het gaat om twee operationele sluisdeuren, waarvoor nu in IJmuiden de deurkas aan zeezijde wordt afgezonken en een reservesluisdeur. De sluisdeuren zijn per stuk 72 meter lang, 24 meter hoog en 11 meter breed. Ze wegen zo’n 2.900 ton per stuk. De deuren liggen op hun zijkant op een zogeheten zwaarladingschip. Het schip is 45 meter breed, de deuren van 72 meter steken dus een flink stuk uit. Om ruimte te bieden aan steeds groter wordende zeeschepen wordt sinds 2016 in IJmuiden gewerkt aan de bouw van de grootste zeesluis ter wereld. De zeesluis zorgt getijde-onafhankelijk voor een vlotte en veilige bereikbaarheid van de havens en bedrijven langs het Noordzeekanaal. De nieuwe sluis wordt vijfhonderd meter lang, zeventig meter breed en achttien meter diep.

Vanaf 1 januari 2023 mogen alleen kantoren worden gebruikt die tenminste energielabel C hebben. Dit komt overeen met een energie-index (EI) van 1,3 of beter. Dit volgt uit de wijziging van het Bouwbesluit 2012 dat begin november door minister Ollongren van Binnenlandse Zaken is gepubliceerd. Een energielabel laat zien hoe energiezuinig een gebouw is. Het verplichte energielabel C geldt voor kantoren met tenminste honderd vierkante meter oppervlakte. Zowel kantoren in combinatiegebouwen als afzonderlijke kantoren hebben een labelplicht. Hoe het eigendom verdeeld is, maakt daarbij niet uit. De labelplicht geldt voor het hele kantooroppervlak inclusief nevenfuncties, zoals vergaderzalen of een bedrijfsrestaurant. De labelplicht geldt niet als de nevenfuncties meer dan de helft van het totale kantooroppervlak beslaan. Kantoorgebouwen die op 1 januari 2023 geen label C hebben, mogen niet worden gebruikt of in gebruik worden genomen. De gemeente is het bevoegd gezag en handhaaft de verplichting. Als de labelplicht wordt overtreden, kan de gemeente kiezen voor een waarschuwing waarbij de gebouweigenaar de gelegenheid heeft alsnog aan de verplichting te voldoen. Maar maatregelen kunnen ook strenger zijn, zoals een last onder dwangsom of zelfs het sluiten van het gebouw. Gebouweigenaren kunnen met relatief eenvoudige maatregelen, zogeheten ‘no-regret’-aanpassingen, voldoen aan de verplichting. Met de aanpassingen wordt rekening gehouden met verdergaande maatregelen in de toekomst. Gebouweigenaren kunnen de maatregelen snel terugverdienen door de energie die ze ermee besparen.

uw mailbox? Al het nineuvoworsoninze nieuwsbrief op

iMaintain.info!

Meld u aa

iMaintain 18

IMA09 D Actueel.indd 9

06-11-18 16:04

10 INTERVIEW

Veiligheid vanuit vakmanschap

Hanno Schouten, Neste Netherlands, met de VOMI Safety eXperience Award.

9 18 iMaintain

IMA09 H Hoofdinterview.indd 10

Abonnees lezen meer op www.imaintain.info

06-11-18 16:05

INTERVIEW 11

Grip houden op veiligheid en tegelijkertijd medewerkers loslaten zodat ze hun dagelijkse werk kunnen uitvoeren. Daar lijkt een discrepantie te zitten. Site director Hanno Schouten heeft geen moeite met dat loslaten, omdat hij vertrouwt op het vakmanschap van de medewerkers die op zijn site werken. ‘En daarmee houd je toch grip op de veiligheid.’

Laura van der Linde

Een half jaar geleden won Neste Netherlands de VOMI Safety eXperience Award. Deze prijs is een onderscheiding die wordt gegund aan een opdrachtgever die zich maximaal inzet voor de veiligheid van contractors. Hanno Schouten: ‘Het is een stukje waardering van de aannemers voor de manier waarop wij werken. Ik ben reuze trots op deze prijs.’ Het winnen van de award was voor de Neste-site op de Maasvlakte de kers op de taart van de Rotterdam Raffinaderij Veiligheids Routekaart. ‘Dit veiligheidsplan hebben we ongeveer drie jaar daarvoor opgestart. Centraal hierin staan de veiligheid en het welzijn van eigen medewerkers, contractors en alle andere personen die op onze site komen en de kernwaarden van Neste: cooperation, excellence, innovation and responsibility. Wij moeten ervoor zorgen dat we met elkaar de kaders scheppen en een werkproces volgen waarin dit is geborgd. Die award was een hele mooie bevestiging dat we op de goede weg zitten’, vertelt Schouten.

over veiligheid en de veiligheidscultuur overal door te kunnen voeren. Alle neuzen dezelfde kant op, een breed draagvlak en verantwoordelijkheid bij de juiste mensen. Er zijn wekelijks toolboxmeetings en er worden audits gehouden. Dit leidt vervolgens tot hele concrete verbeterpunten zoals nieuwe helmlampen en een andere, veiligere manier om vaten te labelen. Met het winnen van de award kon er een vinkje worden geplaatst achter het actiepunt ‘vergelijk onze veiligheidsprestaties met een externe maatstaf en de inbreng van de aannemers’. De veiligheidsroute die is ingezet heeft inmiddels dus vele goede dingen opgeleverd, maar dat betekent niet dat er een streep kan worden gezet onder dit project en dat iedereen nu achterover kan leunen. Schouten: ‘Op het gebied van safety leadership is het voor een leidinggevende van levensbelang om altijd te blijven leren en altijd vooruit te gaan. Dus nee, we zullen nooit achteroverleunen.’

Welzijn

FOTO’S: LAURA VAN DER LINDE

Achterover leunen Inmiddels staan er vele vinkjes bij actiepunten uit de veiligheidsroutekaart. Er is een Safety Responsible Team opgericht met vertegenwoordigers vanuit verschillende afdelingen om zo de afspraken

“

IMA09 H Hoofdinterview.indd 11

Een deelproject waar Neste Netherlands nu nog mee bezig is, is een onderzoek naar het algehele welzijn op de site en het welzijn van de medewerkers. Dit onderzoek, dat wordt uitgevoerd door het Finse ‘Institute for Occupational Health’,

Hanno Schouten: ‘Het is voor een leidinggevende van levensbelang om altijd te blijven leren.’ 9

iMaintain 18

06-11-18 16:05

12 INTERVIEW

vindt plaats op alle vestigingen van het bedrijf. ‘Neste heeft vier operationele locaties waar wij er één van zijn. We scoren zeer goed op het gebied van veiligheid. Dat blijkt ook uit de Dupont Safety Assessments die we regelmatig doen.’ Voor dit onderzoek hebben medewerkers een vragenlijst ingevuld en werden ze geïnterviewd. ‘Het gaat hier over wat je voor je mensen kunt doen om ervoor te zorgen dat ze zich prettig en veilig voelen in hun werk.’ Volgens Schouten is dat een belangrijke basis: ‘Voelt iemand zich prettig, dan draagt dat sterk bij aan hoe iemand het werk uitvoert.’ Natuurlijk komt dit het resultaat ten goede, maar het draagt indirect ook bij aan de veiligheid. ‘Mensen die goed in hun vel zitten, hebben plezier in hun werk. En vanuit dit plezier, vanuit een algeheel gevoel van welbevinden, hebben mensen de intentie om hun werk goed te doen en om aan het eind van de dag weer veilig huiswaarts te gaan. Ik ben er heilig van overtuigd dat iedereen die hier werkt, er zo in staat. Daarmee wordt het voor mij al een stuk makkelijker om te vertrouwen op hun vakmanschap.’

Samenwerking Cooperation is naast responsibility, innovation en excellence een van de vier kernwaarden van het concern. Schouten: ‘Wat we terugkrijgen van contractors is dat ze de sfeer op de site ervaren als gemoedelijk en plezierig en dat ze met respect worden behandeld. Op die manier is de samenwerking zeer plezierig en is er ruimte voor iedereen om verantwoordelijkheid te nemen.’ Als er nieuwe mensen op de site komen, dan wordt veel tijd en aandacht besteed aan een goede ontvangst zodat iedereen beseft dat veiligheid echt op één staat. ‘Op ongeveer iedere deur die je tegenkomt is een sticker geplakt met daarop de woorden ‘safety starts here’. Dat is de kracht van herhaling.’ Schouten merkt op dat bij Neste de aandacht voor de mensen hoog in het vaandel staat. ‘Dat zegt ook iets over hoe we met onze contractors omgaan. We besteden veel uit en dat maakt ons in sterke mate afhankelijk van deze externe partijen. Logisch dat je dan goed voor ze wilt zorgen.’ Het scheppen van de kaders om voor iedereen een goede en veilige werkom-

geving te creëren, is voor Schouten de belangrijkste opdracht. ‘We dragen uit dat het werk alleen wordt gedaan als het op een goede en veilige manier kan.’ Daarnaast wordt aangegeven dat respect en openheid waarden zijn die deel uitmaken van het dna van Neste. ‘Openheid is de basis, in mijn beleving. Als je elkaar niet in alle openheid kunt aanspreken over risico’s en veiligheidskwesties, dan werkt het niet. Elkaar aanspreken moet natuurlijk altijd kunnen, maar er is ook een contractor safety platform waar wordt besproken hoe de contractors de veiligheid beleven en hoe dit kan worden verbeterd. Om dat op een goede manier te kunnen doen, is het belangrijk om respect te hebben voor elkaar. Dat is onlosmakelijk met elkaar verbonden.’

Nooit klaar Door de komst van nieuwe contractors of nieuwe medewerkers is het van belang om continu bezig te blijven met veiligheid. Daarnaast zijn er enkele jaarlijkse bijeenkomsten. ‘We organiseren jaarlijks een strategiedag voor de hele site en we hebben ook jaarlijks vanuit maintenance een

9 18 iMaintain

IMA09 H Hoofdinterview.indd 12

06-11-18 16:05

INTERVIEW 13

dag voor al onze contractors. We vertellen wat Neste doet en nieuwe procedures of nieuwe manieren van werken worden uitgebreid behandeld.’ Ook vanwege ontwikkelingen mag de aandacht voor veiligheid nooit wegzakken. Schouten: ‘Neste is een zeer dynamisch bedrijf. Geen dag is hetzelfde en dat alleen al maakt dat je elke dag heel scherp moet zijn en kunt leren.’ Verder zijn er ontwikkelingen die invloed hebben op het bedrijf, de bedrijfsvoering en daarmee de veiligheid. Schouten licht dit toe: ‘De Neste-strategie is om meer afval en residu te verwerken en dat brengt nieuwe uitdagingen met zich mee. Dit zorgt voor meer en ander werk op de site en dat betekent meer preventieve handelingen en het nemen van de juiste voorzorgsmaatregelen om ervoor te zorgen dat het werk veilig gebeurt.’ Volgens Schouten zijn er altijd dingen waar je van kunt leren en die je kunt verbeteren. ‘Of het nu gaat over de ontvangst van medewerkers die hier komen werken, het trainen en opleiden, of een bepaalde discipline in bepaalde processen. Er zijn talloze veiligheidsaspecten die onze aandacht verdienen. Het is nooit klaar.’

Leren van incidenten Schouten geeft een voorbeeld van een leermoment. ‘Onlangs hebben we iemand gehad die fysiek ongemak heeft ervaren na het uitvoeren van werk. Niet ernstig gelukkig, maar hij heeft wel een aantal dagen last gehad van zijn rug.’ Het incident is uitgebreid geëvalueerd met alle leidinggevenden op de site. ‘Het voorval zelf is natuurlijk niet goed, maar we hebben getracht om hier toch iets positiefs uit te halen door er maximaal van te leren. Ik zeg altijd: dit zijn cadeautjes en die zijn echt niet leuk om uit te pakken, maar je kunt er van leren. Het is een zeer vervelende situatie, maar het is gebeurd dus ervan leren is dan het enige dat je kunt doen. En nazorg verlenen natuurlijk!’ Het accepteren van een risicovolle situatie vindt Schouten overigens een kwalijke zaak. ‘Als site manager voel ik me honderd procent verantwoordelijk. Tijdens de strategiedag heb ik dat ook uitgesproken. En ik heb mijn excuses aangeboden. Ik ben verantwoordelijk, niemand anders. Het is aan mij om de kaders te scheppen zodat iedereen het werk goed en veilig kan doen.’

“

Er zijn talloze veiligheidsaspecten die onze aandacht verdienen. Het is nooit klaar.’

Onbewust bekwaam Dat gevoel van ‘honderd procent verantwoordelijk’ gaat natuurlijk niet op wanneer mensen willens en wetens regels overtreden door bijvoorbeeld onder invloed van alcohol op de site komen. ‘Een avond te lang doorgefeest en de volgende dag toch willen werken. Het is dan wel mijn verantwoordelijkheid om alcoholcontroles te houden om deze situatie te voorkomen. Maar natuurlijk zijn mensen ook in sterke mate verantwoordelijk voor hun eigen handelen en zorgen we voor elkaar.’ Met daarnaast de juiste kaders en aandacht voor het onderwerp, is volgens Schouten ieder incident te voorkomen. Hij hoopt dat iedereen op de site onbewust bekwaam is. ‘Dat is volgens mij het

hoogst haalbare. Dat het een automatisme wordt. Dat het in je dna zit om voor jezelf en voor de mensen om je heen een veilige situatie te creëren. Dat betekent ook dat je je bewust moet zijn van de risico’s. Het herkennen van gevaarlijke situaties, daar begint het mee.’ Onbewust bekwaam zijn, is volgens Schouten een eigenschap die hoort bij vakmanschap. ‘Dat maakt dat ik als site manager kan vertrouwen op het vakmanschap van de mensen die hier werken. Zij hebben verstand van het werk dat ze doen en de risico’s die daar eventueel bij horen. Als ze zich hier bewust van zijn, kan ik het loslaten en hebben we toch een veilige site. Vanuit vakmanschap.’ ■

iMaintain 18

IMA09 H Hoofdinterview.indd 13

06-11-18 16:05

14 THEMA: VEILIGHEID & ARBO

Veilig werken met stoffen vergt cultuurverandering Ruim één miljoen Nederlanders hebben op het werk te maken met stoffen die schadelijk zijn voor de gezondheid. Zij zijn zich hier meestal niet van bewust, omdat het om stoffen gaat die je niet kunt zien, ruiken of waarvan je niet verwacht dat die schadelijk zijn. Bovendien worden de gevolgen van blootstelling, waaronder kanker, astma en COPD pas jaren later zichtbaar, vaak na pensionering. Onder werkenden leidt blootstelling aan deze stoffen tot 150.000 verzuimdagen per jaar.

Monique Harmsen

Alle reden voor het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) om de komende vier jaar samen met TNO, werknemers- en werkgeversorganisaties, arboprofessionals en preventiemedewerkers in een campagne extra aandacht te geven aan de preventie van beroepsziekten door stoffen.

Risicoperceptie en bewustzijn matig Uit het onderzoek ‘preventie beroepsziekten door stoffen’ van TNO, blijkt dat de kennis van risico’s van werken met stoffen over het algemeen matig is. De lange tijd die zit tussen blootstelling aan bijvoorbeeld kankerverwekkende stoffen en ziek worden, maakt het bovendien lastig een causaal verband aan te tonen. Zelfs als het verband wel wordt aangetoond, gaat er door de lange tijd tussen blootstelling en ziekte geen prikkel uit naar de werkgever om de bron aan te pakken en leidt dit in de meeste gevallen ook niet tot een gedragsverandering bij werknemers. Naast een gebrekkige kennis is de organisatiecultuur een belangrijke hindernis bij elke vorm van preventie, en dan met name de machocultuur binnen organisaties. ‘Als veilig werken geen onderdeel van de cultuur is, of onveilig en ongezond werken zelfs de norm is, dan heeft dat

Cijfers en feiten over beroepsziekten door stoffen • • •

•

9 18 iMaintain

IMA09 I Thema.indd 14

Cultuurverandering Het bewerkstelligen van een cultuur van veilig werken vergt veel inspanning en gaat volgens Birgitte Blatter, manager Arbeidsveiligheid en Monitoring & Onderzoek bij Veiligheid.nl, verder dan het ophangen van arboposters en het geven van informatie over de risico’s om het gewenste gedrag te bereiken. ‘Werkgevers gaan ervan uit dat we een weloverwogen afweging maken van de risico’s en daarop ons gedrag baseren. De realiteit is dat we niet rationeel denken: 95 procent van het menselijk gedrag is onbewust en slechts 5 procent bewust. We zijn gewoontedieren en vertonen vaak impulsief of automatisch gedrag en laten ons beïnvloeden door onze sociale omgeving. Veranderen kost energie, we blijven liever in de oude situatie.’ Om de weerstand tegen veranderingen te doorbreken, is continu aandacht voor veilig gedrag nodig. Er moet een cultuur ontstaan waarin lering wordt getrokken uit incidenten en mensen elkaar aan durven te spreken op hun gedrag. Gekeken moet worden hoe leidinggevenden en collega’s als voorbeeld kunnen dienen.

Bewustzijn jongeren neemt toe

Eén op de zes werknemers (in totaal ongeveer een miljoen Nederlanders) loopt het risico om ziek te worden door blootstelling aan stoffen op het werk. In 2015 zijn er zo’n 3000 personen overleden aan een beroepsziekte door blootstelling aan stoffen. Het gaat hierbij om werkenden en gepensioneerden. 1,8 procent van de totale ziektelast in Nederland wordt veroorzaakt door blootstelling aan risicofactoren zoals stoffen. Ruim 55 procent van deze werkgerelateerde ziektelast door stoffen doet zich voor na pensionering. Belangrijke sectoren waar blootstelling aan de geïdentificeerde stoffen een risico is, zijn de chemie, metaal, bouw en zorg.

Cijfers: RIVM

invloed op de effectiviteit van de maatregelen’, concluderen de onderzoekers van TNO.

Saskia Gorissen, arbeidshygiënist en lid van de projectgroep Preventie Beroepsziekten van de Nederlandse Vereniging van Arbeidshygiënisten (NVVA), probeert de conclusies van Blatter dagelijks bij bedrijven in praktijk te brengen. Berichten uit de media, zoals verhalen over het gebruik van schadelijke chroom 6 in verf, leiden er volgens Gorissen toe dat het veiligheidsbewustzijn langzaam toeneemt. Dit geldt vooral voor jongeren van eind twintig, begin dertig jaar. ‘Zij gaan nadenken of ze misschien ook werken met

Abonnees lezen meer op www.imaintain.info

06-11-18 16:06

FOTO’S: PIXABAY

THEMA: VEILIGHEID & ARBO 15

stoffen waar ze ziek van kunnen worden.’ Zij signaleert ook dat dit niet geldt voor minder opgeleide mensen. ‘Als je met hen spreekt over wat de gevolgen zijn over vijf tot tien jaar is de houding vaak: dat zien we dan wel weer. Ze zijn over het algemeen optimistisch over hun gezondheid en zijn ervan overtuigd dat het hen niet zal overkomen. Als er geen goede veiligheidscultuur in een bedrijf is, is dit denken lastig te doorbreken.’ De beste preventie is het verbannen van gevaarlijke stoffen. Dat is in de praktijk niet altijd mogelijk. De op een na beste oplossing is dan om de blootstelling te minimaliseren door goede afzuiging, een andere werkmethode of het gebruik van persoonlijke bescherming. Het is dan wel zaak dat de medewerkers de beschikbare hulpmiddelen goed gebruiken.

Gedeelde verantwoordelijkheid Op de vraag hoe je werknemers zover krijgt dat ze dat ook inderdaad gaan doen, antwoordt Gorissen: ‘Werknemers vinden het belangrijk dat de verantwoordelijkheid voor veilig werken niet alleen bij hen wordt gelegd, maar dat de werk-

gever duidelijk laat zien er alles aan te doen om de werksituatie te verbeteren. Een goede dialoog tussen leidinggevende en medewerker is belangrijk. Als mensen bijvoorbeeld geen gebruik maken van beschermingsmiddelen, is daar meestal een reden voor. Ik kom vaak tegen dat ze bij fysiek inspannend werk een gezichtsbedekkend masker moeten dragen dat beslaat waardoor ze niets meer zien. Soms hebben ze een heel groot masker op met nog een onderdeel achterop hun rug, terwijl ze in hele nauwe plekken moeten werken. Daar moeten ze samen een oplossing voor proberen te vinden. Dat lukt niet altijd.’

Gorissen: ‘Als mensen het idee hebben dat er wordt geluisterd, zullen ze vaker met verbeteringsvoorstellen komen.’ Het is belangrijk dat er goede voorlichting komt. Gorissen pleit ervoor al in de

beroepsopleiding aandacht te besteden aan de risico’s van blootstelling aan stoffen. ‘Dat gebeurt soms wel, maar het is geen standaardonderdeel van de opleiding. Daarnaast moet de werkgever voorlichten, maar vooral ook luisteren. Als mensen het idee hebben dat er wordt geluisterd, zullen ze vaker met verbeteringsvoorstellen komen en wordt de omgeving veiliger. Als de werkgever er niets mee doet, gaan ze hun eigen ding doen.’

Arbeidshygiënestrategie Voordat een bedrijf toe is aan het doorvoeren van een cultuurverandering, is het volgens Gorissen zaak om eerst te inventariseren wat er al is aan informatiekanalen en voorlichtingstrajecten en welke beheersmaatregelen er zijn getroffen. ‘Je kunt wel eisen stellen aan werknemers, maar als het een grote puinhoop is, dan wordt het niets. Er moet een basis aanwezig zijn om veilig te kunnen werken. Pas dan kun je door met de cultuurverandering en met het gedrag.’ Cultuur en gedrag pak je volgens Gorissen aan door voortdurend aandacht aan het onderwerp te besteden in het werk-

iMaintain 18

IMA09 I Thema.indd 15

06-11-18 16:06

09FOT

DACE Price Booklet 32ste editie

DACE Prijzenboekje met online richtprijzen voor industriële procesinstallaties Praktisch en onmisbaar bij • Raming van projecten • Kostenafweging van alternatieve uitvoeringen • Toetsing van offerteprijzen • Vergelijking eigen prijzen met marktprijzen U vindt in DACE Price Booklet in combinatie met de website www.dacepricebooklet.com richtprijzen van vrijwel elk onderdeel van industriële procesinstallaties. Alle informatie in de nieuwe Engelstalige editie is volledig geactualiseerd. De online versie van DACE Price Booklet is toegankelijk via uw PC, tablet en smartphone. Het DACE Prijzenboekje en website wordt

Ga voor meer informatie of uw bestelling naar www.vakmedianetshop.nl/dace of www.dacepricebooklet.com of bel 088 58 40 888

IMA09 Advertenties.indd 16

verzorgd door leden van de DACE Special Interest Group Cost Engineering Process Industry, kostendeskundigen die actief betrokken zijn bij investeringsprojecten en midden in de praktijk staan.

06-11-18 15:59

THEMA: VEILIGHEID & ARBO 17

overleg en mensen bij veiligheid te betrekken. ‘Dit kan door werknemers en leidinggevenden om beurten werkplek-inspecties te laten lopen, waardoor ze een gevoel krijgen van waar ze op moeten letten. Een andere manier is om werknemers een laatste minuut risicoanalyse te laten uitvoeren waarbij ze, voordat ze beginnen, eerst inventariseren met welke stoffen ze te maken hebben en of de werkplek veilig is. Bij onderhoud wordt dan gekeken of er nog gevaarlijke stoffen ergens in een pijplijn zitten en of er voldoende beschermingsmaatregelen zijn. Is dit niet het geval, dan mogen mensen werk weigeren en moet het eerst worden opgelost.’ Als al deze maatregelen zijn genomen en blijkt dat blootstelling niet kan worden voorkomen, zijn er enkele alternatieven om aan te wenden, zoals taakroulatie, waardoor de blootstelling kan worden verkort. In de bouw wordt gekeken naar andere methodes van werken, bijvoorbeeld niet slijpen maar knippen. Stof wordt niet weggeveegd maar opgezogen. ‘Er is heel veel mogelijk, maar sommige werkgevers weten dit niet’, stelt Gorissen.

‘Laat werknemers een laatste minuut risicoanalyse uitvoeren waarbij ze eerst inventariseren of de werkplek veilig is.’

slib zoveel mogelijk te voorkomen. De grote open bak waarin het slib werd gestort is afgedicht waardoor werknemers niet langer met een masker op hoeven te werken. Verder is er veel geïnvesteerd in gerichte afzuiging. Bij storingen dragen de werknemers adembescherming en een persoonlijk alarm voor te hoge blootstelling. Werknemers bepalen hier zelf of ze dan werken met aanvullende bescherming of later terugkomen als er is geventileerd.

Best practices

Persoonsgerichte preventie

Een sector die stappen heeft gezet in de preventie van blootstelling aan stof is de bakkersindustrie. Meel lijkt op zich onschuldig, maar kan tot allergieën en longproblemen leiden. Daarnaast zijn er nog andere stoffen, zoals enzymen, waar zorgvuldig mee moet worden omgegaan. De bakkerijsector heeft een gezondheidsbewakingssysteem ontwikkeld dat in de cao is opgenomen. Er is ook een speciale website blijmetstofvrij.nl waar voorlichting wordt gegeven over preventie en veilige werkmethodes, zoals het gebruik van stofzuigers bij het schoonmaken van de werkplek in plaats van perslucht en het afdekken van deegkneders. In de afvalsector heeft een bedrijf dat slib, dat is vervuild met allerlei vluchtige organische stoffen, schoonmaakt, maatregelen getroffen om blootstelling aan bijvoorbeeld benzeen bij het storten van

Met de opkomst van het Internet of Things en steeds betere sensortechnologie kan data worden verzameld en geanalyseerd. Het is daarmee mogelijk om in de toekomst per persoon vast te stellen wat de blootstelling is en te zoeken naar persoonlijke oplossingen. Gorissen: ‘We zijn nu al gewend aan slimme horloges of armbandjes die bijhouden hoeveel je beweegt of hoeveel calorieën je verbruikt, maar in de toekomst kun je hierop ook zien wat je blootstelling aan gevaarlijke stoffen is geweest, zowel op het werk als privé.’

Roel Vermeulen, hoogleraar Milieuepidemiologie en Exposoom analyse aan het Institute voor Risk Assessment Sciences (IRAS) van de Universiteit Utrecht, onderzoekt de mogelijkheden om aan persoonsgerichte preventie te doen. Hoe iemand reageert op blootstelling aan stoffen kan sterk verschillen. Door dit te onderzoeken kan het preventiebeleid worden afgestemd op de persoon. Dat biedt werkenden de mogelijkheid om zelf meer inzicht in hun situatie te krijgen en regie te voeren over gewenste acties. Gorissen volgt het onderzoek van Vermeulen met belangstelling, maar plaatst er enkele kanttekeningen bij. ‘Het punt is dat in werksituaties hele andere grenswaarden gelden dan in de thuissituatie. Hoe ga je de resultaten interpreteren? Benzeen tast de lever en nierfunctie aan, maar dat doet alcohol ook. Als in een periodiek medisch onderzoek blijkt dat de leveren nierfunctie niet optimaal is, dan is het de vraag of dit komt door blootstelling op het werk of door alcoholgebruik.’ ■

Sluipmoordenaars waar we ons niet altijd van bewust zijn • • •

Meelstof in bakkerijen Houtstof in meubelmakerijen Dieselrook in garages

• •

Lasrook in metaalbedrijven Kwartsstof en isocyanaten op bouwplaatsen

iMaintain 18

IMA09 I Thema.indd 17

06-11-18 16:07

18 ASSET MANAGEMENT

Drie onderhoudsstops en een wereldrecord Ammoniakfabriek E van Yara in Sluiskil is in oktober begonnen aan een zesjaarlijkse onderhoudsstop van vijf weken. Het is de eerste van drie grote onderhoudsstops van de kunstmestfabrikant in Zeeland.

Dagmar Aarts

Met de vijf weken durende turnaround van ammoniakfabriek E is veertig miljoen euro gemoeid en op sommige dagen zijn duizend extra mensen aan het werk. Het is de eerste van drie grote onderhoudsstops. Volgend jaar is ammoniakfabriek C aan de beurt, waarin 35 miljoen wordt geïnvesteerd. In 2020 volgt de turnaround van ammoniakfabriek D voor ook zo’n veertig miljoen euro. Het grootste aandeel van de investeringen is bedoeld om de levensduur van de fabrieken te verlengen. Daarnaast wordt gewerkt aan projecten om de fabriek te verbeteren op het gebied van veiligheid, emissies, betrouwbaarheid en energieefficiëntie. De fabrieken behoren nu al tot de tien procent meest energie-efficiënte ter wereld, maar lopen tegen hun theoretische energie-asymptoot aan. Daarom wordt hard gewerkt aan verbeteringen waarbij verder wordt gekeken dan de bestaande fabrieken. Zo krijgt Reforming-D sinds 16 oktober overtollig waterstof van Dow Benelux. De waterstof die vrijkomt bij de

Links een leiding zonder isolatie voor het onderhoud, rechts met isolatie na het onderhoud.

9 18 iMaintain

IMA09 L Yara.indd 18

kraakinstallaties van Dow komt via een bestaande loze gasleiding van Gasunie naar Sluiskil toe. Yara kan de waterstof weer gebruiken om ammoniak van te maken. Een proces waar nu veel aardgas en energie voor nodig is.

Impact Tijdens de turnaround van ammoniakfabriek E, waar in oktober mee is begonnen, wordt het DCS-besturingssysteem vervangen door een recenter systeem. Daarnaast worden verschillende leidingen en vaten vervangen en het rotating equipment gereviseerd. Een belangrijk onderdeel van de stop is het vervangen van de katalysator. Ook worden er natuurlijk tal van inspecties gedaan op gebied van veiligheid, milieu en reliability. De onderhoudsstop heeft een flinke impact op de rest van de site van Yara. ‘Een groot gedeelte van de onderhoudsorganisatie werkt aan de E-fabriek en aan de ureumplant die tegelijkertijd in turnaround is’, legt productiemanager Arvid De Weweire uit. ‘De onderhoudsstops van de ammoniakfabriek en de ureumplant zijn gekoppeld aan elkaar. Wij maken in de ammoniakfabrieken de ammoniak en CO2 die onze collega’s op de andere afdeling verwerken tot ureumproducten. Zonder ons hebben zij te weinig ammoniak.’ De salpeterzuur- en nitraatfabrieken blijven net als de andere twee ammoniakfabrieken wel doordraaien. In de turnarounds van de andere twee ammoniakfabrieken wordt geprofiteerd van de onderhoudsstop van ammoniakfabriek E. De Weweire: ‘We hebben supersterke engineers, die de fabrieken goed kennen. Als zij iets uitvoeren in de ene fabriek en het werkt, dan weten ze dat ze dat in een andere fabriek ook kunnen toepassen. Dat is enorm waardevol. Zo kunnen wij projecten die we nu in de E-fabriek doen, misschien ook toepassen op de D-fabriek in 2020.’

Abonnees lezen meer op www.imaintain.info

06-11-18 16:07

FOTO’S: YARA SLUISKIL

ASSET MANAGEMENT 19

Sleutelboxen waarmee werkzaamheden in de fabriek veilig kunnen worden uitgevoerd.

1376 dagen Op die manier worden de fabrieken steeds verder verbeterd. Zelfs zo goed dat Yara Sluiskil ze wel eens durfde te vergelijken met andere producenten. Tijdens een ammoniakconferentie in Canada, vroegen twee medewerkers van het bedrijf daarom aan verschillende toonaangevende constructie- en engineeringbedrijven van ammoniakplants wat de langste onstream tijd was die zij kenden. Niet veel later haalde Yara de koploper in en kon het wereldrecord voor ammoniakfabriek D worden uitgeroepen. Die was toen 1376 dagen non-stop in bedrijf en produceerde 1860 ton ammoniak per dag. Sinds 21 november 2014, toen de fabriek na een reguliere onderhoudsstop weer in bedrijf werd genomen, is 2.653.069 ton ammoniak geproduceerd. Dat een fabriek van Yara Sluiskil een record verbreekt, is volgens De Weweire geen uitzondering. ‘Onze oudste fabriek (ammoniakfabriek C, red.) heeft eerder dit jaar nog een productierecord neergezet. Zij is 583 dagen on-stream. Dit jaar heeft

de D-fabriek een record gedraaid en ook Reforming-E heeft een fenomenaal resultaat gehaald. De front-end van de fabriek (het kraakdeel waar de waterstof wordt gemaakt, red.) was gedurende 4,5 jaar in bedrijf. We hebben wel een aantal kleine processtoringen gehad, maar toen ging enkel de back-end (synthesedeel waar de ammoniak wordt geproduceerd, red.) kort uit bedrijf en zijn we altijd binnen enkele uren weer opgestart. Dat is zeer goed.’

De Weweire: ‘Projecten die we nu in de E-fabriek doen, kunnen we misschien ook toepassen op de D-fabriek in 2020.’ Dat de fabrieken hun eigen records verbreken, komt volgens de productiemanager doordat de fabrieken destijds heel goed geconstrueerd zijn, er goed wordt gemonitord en op tijd ingegrepen door

de onderhoudsafdeling en vooral ook doordat medewerkers ‘enorm betrokken en zeer competent’ zijn. ‘Een hele grote groep werknemers is aanwezig geweest bij de bouw en de inbedrijfname van de fabrieken. Zij hebben ook de opstartproblemen meegemaakt. Heel wat medewerkers van deze groep zijn hier nog steeds in dienst, al gaan er steeds meer met pensioen.’ De productiemedewerkers in de ploegen hebben een groot verantwoordelijkheidsgevoel en worden nauw betrokken bij onderhoudstops en projecten. Deze betrokkenheid leidt tot betere resultaten. Het Noorse Yara investeert flink in Sluiskil. De afgelopen zes jaar is maar liefst zevenhonderd miljoen euro geïnvesteerd in splinternieuwe installaties. De nieuwste aanwinsten zijn het laadgebouw voor ureum − de meest gebruikte kunstmeststof ter wereld − en de Ureum 8 granulatiefabriek met een capaciteit van 660.000 ton per jaar. In die laatste heeft de kunstmestproducent maar liefst 240 miljoen euro geïnvesteerd en het laadgebouw heeft 27,3 miljoen gekost. ■

iMaintain 18

IMA09 L Yara.indd 19

06-11-18 16:07

20 MAINTENANCE MANAGER

‘Het optimale vervangingsmoment is iets ongrijpbaars’ Eigenlijk is het onmogelijk om op exact het juiste moment je assets te vervangen zodat over de gehele levensduur een perfecte balans ontstaat tussen kosten, risico’s en prestaties. Celeste Martens, manager maintenance bij Croonwolter&dros, erkent dat de juiste beslissing op het juiste moment nemen iets ongrijpbaars is. Maar dat betekent niet dat ze zich daar bij neerlegt. ‘Met een gefundeerde, gestructureerde asset management aanpak kom je een heel eind.’

Laura van der Linde

Croonwolter&dros levert diensten op het gebied van elektrotechniek, werktuigbouw, automatisering en informatisering in de markten utiliteit, industrie, infra, marine en offshore. Zes jaar geleden kreeg Martens, toen nog twintig lentes jong, het aanbod om binnen Croonwolter&dros een traineeship te volgen. Met een flinke dosis basiskennis vanuit de opleiding Technische Bedrijfskunde stapte ze in de wereld van tunnels, bruggen en sluizen om hier met enthousiaste gretigheid praktijkervaring op te doen. Inmiddels loopt ze al een tijdje mee, geeft ze leiding aan de mannen van het asset management team en ontwikkelde ze een eigen visie op het bepalen van het optimale vervangingsmoment van installaties.

Waarde creëren Bij asset management staat voor Martens één ding centraal: ‘Je wilt waarde creëren door op zoek te gaan naar de optimale balans tussen kosten, risico’s en prestaties over de totale levensduur van je assets. Dat betekent onder andere dat je in de exploitatiefase op zoek moet gaan naar exact het juiste moment om assets te vervangen. Doe je dit te vroeg, dan kost dit geld omdat je niet alles eruit hebt gehaald wat erin zit. Doe je dit te laat, dan kan dit nog veel meer geld kosten.’ In het geval van kunstwerken, zoals de infrastructurele werken die worden beheerd door Rijkswaterstaat, kan er zelfs sprake zijn van een boete. ‘Als door een defect in een van onze installaties bijvoorbeeld een tunnel moet worden afgesloten, dan kunnen de boetes hoog oplopen. Dit willen we absoluut voorkomen.’ Hierdoor ontstaat de neiging om assets te vroeg te vervangen. Assets die mogelijk nog maanden of jaren zouden kunnen functioneren worden te vroeg vervangen en dat is eigenlijk geld weggooien. ‘Ik raakte gefascineerd door dit gegeven. Zou het mogelijk zijn om het optimale vervangingsmoment te bepalen

9 18 iMaintain

IMA09 J Maintenance manager.indd 20

om zo maximale waarde uit je assets te kunnen halen? Wat zou daarvoor nodig zijn?’ Martens besloot haar afstudeerscriptie hieraan te wijden.

Leren van elkaar Het eerste grote project waar Martens bij betrokken was, was het Coentunnelproject, dat na de realisatiefase richting de beheer- en onderhoudsfase ging. Ze schreef onderhoudsplannen en was verantwoordelijk voor het opzetten van een goed onderhoudsmanagementsysteem. ‘Ik heb toen ontdekt dat ik de wereld van onderhouden asset management erg interessant vind. Er valt ongelooflijk veel in te behalen.’ Niet alleen de ervaringen vanuit de praktijk maakten dit duidelijk, ook de vele informatie die hierover te lezen is. ‘We werken allemaal in het jaar 2018, voor iedereen gelden dezelfde ontwikkelingen, zoals big data, sensortechnologie, het internet of things en predictive maintenance. Laten we van elkaar leren, zodat je vanuit verschillende perspectieven weloverwogen beslissingen kunt nemen.’ Voor het schrijven van haar scriptie was dit ook een belangrijk gegeven: ‘Door een vraag te analyseren vanuit verschillende invalshoeken wordt de geldigheid van het antwoord groter.’

Garbage in, garbage out Twee jaar geleden is er binnen de divisie Infra een eigen asset management afdeling opgericht. Martens werd benoemd tot manager maintenance om sturing te geven aan dit team. Om over de levensduur gefundeerde beslissingen te kunnen nemen, is data essentieel. ‘Met data willen we kijken naar alle projecten die lopen en nagaan hoe we de balans kunnen verbeteren. Daarnaast kunnen we op basis hiervan ervaringen vanuit het ene onderhoudscontract meenemen in een volgende tender.’ Toch is dit makkelijker gezegd dan

Abonnees lezen meer op www.imaintain.info

06-11-18 16:08

FOTO’S: LAURA VAN DER LINDE

MAINTENANCE MANAGER 21

gedaan en dat heeft Martens zelf ook ervaren. ‘Ja, het is algemeen bekend: garbage in, garbage out. De data waar je mee werkt, moet goed zijn. Als je het optimale vervangingsmoment wilt berekenen, gaat het naast gebruiks- en onderhoudsdata ook over kosten. Wat zijn de onderhoudskosten? Wat zijn de vervangingskosten? Die moet je dus goed in beeld hebben en dat is best lastig want doorgaans zijn die niet heel gedetailleerd gespecificeerd.’ Een andere bepalende factor is de mens. ‘De beslissing over al dan niet vervangen, staat of valt met de mensen die je hierbij betrekt. Wordt de input geleverd door mensen met expertise op dit vlak?’ Wat dat betreft moet de organisatie nog een beetje worden opgevoed. Volgens Martens is dat heel begrijpelijk. ‘Het is een nieuwe manier van werken. De maintenance engineers moeten opeens scherp zijn op een heel breed scala aan ontwikkelingen.’

Verbinden Om een weloverwogen beslissing te kunnen nemen over wat het beste is voor

een bepaalde installatie, hoe je ervoor kunt zorgen dat je niet te laat maar ook niet te vroeg bent, moet je beginnen bij het begin. Martens startte een onderzoek. ‘Het leek me goed om bij de bron te beginnen. Ik heb onderzocht wat de oorzaken zijn die leiden tot het moeten vervangen van assets. Daarnaast was ik benieuwd of het mogelijk is om op basis hiervan een risicoanalyse en -beheersingsmodel te ontwikkelen, zodat we de te nemen beslissingen kunnen onderbouwen.’

Martens: ‘Voor iedereen gelden dezelfde ontwikkelingen, zoals big data, sensortechnologie, het internet of things en predictive maintenance.’ Martens denkt dat er in ieder geval twee kwaliteiten zijn, die kunnen worden beschouwd als vrouweigen kwaliteiten,

die hier goed van pas kwamen: ‘Ik denk dat een vrouw, meer dan een man, beschikt over verbindende kwaliteiten en dat we over het algemeen graag gestructureerd werken.’ Dat ze een vrouw is in een mannenwereld ziet ze verder gewoon als een feit en geen bijzonderheid. ‘Het gaat er in de eerste plaats om dat de juiste persoon op de juiste plek zit, of dat nu een man of een vrouw is. En in dit geval zijn dit kwaliteiten die hier goed van pas komen.’ Het verbinden zit hem in de grote hoeveelheid van factoren en aandachtsgebieden die uiteindelijk bij elkaar moeten worden gebracht. ‘Je moet niet alleen kijken naar hoe een installatie technisch functioneert en hoe deze degenereert. Er komt veel meer bij kijken.’ Daarnaast gaat het bij asset management over zenden en ontvangen. ‘Informatie verzamelen, vertalen en actie ondernemen. Ook daar zijn die verbindende kwaliteiten enorm belangrijk.’

Ongrijpbaar Die veelheid aan factoren en aandachtsgebieden en het gebrek aan informatie

iMaintain 18

IMA09 J Maintenance manager.indd 21

06-11-18 16:08

09FOT

WWW.DELTA-HEAT-SERVICES.COM

INFO@DELTA-HEAT-SERVICES.COM

+31 (0) 187 - 49 69 40

www.panolin.nl • Biologisch • afbreekbare • synthetische • hydrauliek-olie • Zeer lange • levensduur • 10.000 draaiuren • zonder olie • te verversen

Hydrauliekolie met een natuurlijk karakter Duport Lubricare - Archimedesstraat 9 7701 SG Dedemsvaart - 0523-619892 info@panolin.nl

IMA07 Advertenties.indd 8

Meld u nu aan voor de Industrielinqs Catalogus

23-08-16 15:57

In december verschijnt de nieuwe Industrielinqs Catalogus, de wegwijzer voor de industriële delta. Deze catalogus biedt een overzicht van leveranciers van producten en diensten voor onder andere de olie- en chemische industrie, de energie-, water- en gassenmarkt en de professionele onderhoudssector. Tot 15 november kunt u uw bedrijf opgeven voor de Industrielinqs Catalogus. Een basisvermelding kost niets. Maar wilt u meer tekst en zichtbaarheid kies dan voor een vermelding met een uitgebreide beschrijving van maximaal 300 woorden, een foto en logo. U kunt kiezen voor een online vermelding, zichtbaarheid in de papieren uitgave die eenmaal per jaar uitkomt of voor beide. In de editie van 2019 besteden we aandacht aan de volgende thema's: Industrie 4.0, veiligheid, opleiding, innovatie en optimaliseren. Rond die thema's kunt u een artikel afnemen. Heeft u interesse in deze commerciële mogelijkheden of wilt u een advertentie plaatsen, neem dan contact op met Jetvertising: Rob Koppenol, rob@jetvertising.nl of bel 070 399 00 00.

Ga direct naar www.industrielinqs.nl/bedrijven-catalogus iLinqs IPP catalogus Liggend.indd 43

IMA09 Advertenties.indd 22

23-10-2018 12:46:11

06-11-18 16:00

MAINTENANCE MANAGER 23

hierover leidde tot de volgende conclusie: we weten niet wat het optimale vervangingsmoment is. ‘Je weet in ieder geval dat je niet moet wachten tot iets stuk gaat. Je moet vervangen of modificeren en als de onwetendheid blijft, moet je misschien wel gaan investeren in het kennisniveau van de technici. Maar dan nog blijft de vraag bestaan hoe je op dit vlak goed onderbouwd de beste beslissing kunt nemen. Weer dat gevoel van die ongrijpbaarheid.’ De behoefte aan structuur en meer grip bracht Martens ertoe om al die factoren, die op de een of andere manier van invloed zijn op levensduur, in kaart te brengen. ‘Want het was wel duidelijk dat je niet klakkeloos de badkuipcurve moet volgen. Het gaat niet alleen om technisch aspecten. Ik ontdekte dat een vervangingsbeslissing in veel gevallen economisch gerelateerd was. De spare parts werden bijvoorbeeld niet langer geproduceerd of de leverancier was inmiddels failliet.’ Martens vond aansluiting bij de bevindingen van Richard Ruitenburg, toenmalig

promovendus aan de Universiteit Twente, en besloot dankbaar gebruik te maken van zijn TECCO-aanpak: technisch, economisch, compliance, commercieel en organisatorisch. Vanuit deze vijf perspectieven is het mogelijk om de zogenaamde ‘lifetime impacts’ in kaart te brengen. ‘Het gaat namelijk ook om gewijzigde weten regelgeving, compliance dus, en bij de O van organisatorisch hebben we het bijvoorbeeld over de benodigde kennis van medewerkers om onderhoudswerkzaamheden te verrichten.’

‘Het was wel duidelijk dat je niet klakkeloos de badkuipcurve moet volgen. Het gaat niet alleen om technisch aspecten.’ Balans Al deze factoren zijn van belang. Dus om te weten wat het optimale vervangings-

moment van installaties is, moeten de maintenance engineers van deze ontwikkelingen op de hoogte zijn en moet er voldoende betrouwbare data beschikbaar zijn. ‘Vervolgens heb ik dit uitgezet in een model zodat we ons kunnen focussen op de TECCO-ontwikkelingen die impact hebben – zowel positief als negatief – en die een hoge kans van werkelijkheid hadden. We kijken overigens niet alleen naar het heden, maar ook naar de toekomst. We gaan bijvoorbeeld op enig moment te maken krijgen met zelfrijdende auto’s, maar dat is nog zo onzeker, dat we dit nu nog niet willen en kunnen laten meewegen. Dit aspect heeft nu dus nog geen hoge kans van werkelijkheid.’ Uiteindelijk kan met al deze gegevens, volgens een formule, die tevens rekening houdt met de tijdswaarde van geld, de businesscase worden berekend en de juiste actie op het juiste moment worden bepaald. ‘En ja, dan kom je heel dicht bij het vinden van die juiste balans tussen kosten, risico’s en prestaties.’ ■

iMaintain 18

IMA09 J Maintenance manager.indd 23

06-11-18 16:08

Het iMaintain platform brengt experts, gebruikers en leveranciers van producten en diensten bijeen om bij te dragen aan transparante informatievoorziening rond onderhoud en asset management. Het platform belicht op een journalistieke en onafhankelijke manier innovaties, behandelt actuele onderwerpen en inspireert. Via het vakblad iMaintain, met de website www.imaintain.info, met drie rondetafelmeetings per jaar, diverse bijeenkomsten en met een jaarcongres bereikt het iMaintain platform haar doelgroep.

Partnernieuws Havenbedrijf Rotterdam participeert in haven Pecém Op 24 oktober tekenden Allard Castelein, CEO Havenbedrijf Rotterdam, en Camilo Santana, Gouverneur van de Braziliaanse deelstaat Ceará, de investeringsovereenkomst voor participatie van het Havenbedrijf Rotterdam in Pecém. Hierin staat beschreven dat het Havenbedrijf Rotterdam zo’n 75 miljoen euro investeert in dertig procent van de aandelen in het havenindustrieel complex van Pecém. Ook krijgt het Havenbedrijf Rotterdam gezamenlijke zeggenschap over strategische- en investeringsbeslissingen en posities op directie-, Raad van Commissarissen- en managementniveau.

Kolencentrale Engie omgebouwd naar biomassa Een consortium gaat onderzoeken of de kolencentrale van Engie in Rotterdam omgebouwd kan worden naar een biomassagestookte centrale. Hiervoor wordt een innovatieve biomassa voorbehandelingsinstallatie geïntegreerd in de kolencentrale. Deze installatie, die ontwikkeld wordt door het Noorse bedrijf Arbaflame, zal zogenoemde stoombehandelde biomassapellets produceren uit duurzame biomassa die voldoet aan de strengste EU duurzaamheidscriteria. Deze pellets zijn vergelijkbaar met kolen. Vergeleken met gewone biomassapellets zijn ze beter waterafstotend, hebben ze een hogere energiedichtheid en hebben ze bijna dezelfde verbrandingseigenschappen als kolen. Hierdoor kunnen zij relatief gemakkelijk worden toegepast in een bestaande kolencentrale, wat de ombouwkosten van een kolencentrale naar een biomassagestookte centrale aanzienlijk verlaagt.

Nieuwe faciliteit voor vaccin lancering geopend Johnson & Johnson heeft op 25 oktober een grote, state-of-the-art-faciliteit voor de lancering van vaccins geopend. De nieuwe faciliteit in Leiden is gebouwd door Janssen Vaccines & Prevention, onderdeel van de Janssen Pharmaceutical Companies van Johnson & Johnson. Het bevat innovatieve platformen ter ondersteuning van de grootschalige productie van vaccins van Janssen voor fase 3 klinische onderzoeken en de uiteindelijke lancering na goedkeuring en markttoelating. De officiële opening werd verricht door minister Bruins van VWs.

Partners van het iMaintain platform

Bekijk alle partnerfilmpjes op www.imaintain.info/partners-leden

Contentpartners Kennis- en innovatiecentrum Maintenance Procesindustrie

Leden van het iMaintain platform

Wilt u meer weten over lidmaatschap of partnering van het iMaintain platform, kijk dan op www.imaintain.info of neem contact op met Janet Robben: Janet@industrielinqs.nl – 020 3122 085

IMA09 G Platform.indd 24

06-11-18 16:10

‘Quotes’ ‘Mensen die goed in hun vel zitten, hebben plezier in hun werk. En vanuit dit plezier, vanuit een algeheel gevoel van welbevinden, hebben mensen de intentie om hun werk goed te doen en om aan het eind van de dag weer veilig huiswaarts te gaan. Ik ben er heilig van overtuigd dat iedereen die hier werkt, er zo in staat. Daarmee wordt het voor mij al een stuk makkelijker om te vertrouwen op hun vakmanschap.’

‘Het is algemeen bekend: ‘garbage in, garbage out’. De data waar je mee werkt, moet goed zijn. Als je het optimale vervangingsmoment wilt berekenen, gaat het naast gebruiks- en onderhoudsdata ook over kosten. Wat zijn de onderhoudskosten? Wat zijn de vervangingskosten? Die moet je dus goed in beeld hebben en dat is best lastig, want doorgaans zijn die niet heel gedetailleerd gespecificeerd.’

Hanno Schouten, site director bij Neste Netherlands, in het hoofdinterview in deze editie.

Celeste Martens, maintenance manager bij Croonwolter&dros in deze editie.

Het expertpanel van het iMaintain platform bestaat uit: Henk Akkermans Hoogleraar Supply Chain Management, Universiteit Tilburg

Mark Haarman

Managing director, Mainnovation

Nico van Kessel

Principal consultant Asset Management, Tata Steel

Dennis Braamse

Manager asset management, LambWeston/Meijer

Bestuurslid, Veiligheid Voorop, Voormalig CEO NAM en voorzitter Profion

Wetenschappelijk directeur WCM Erik Bijlsma Directie-adviseur asset management, Gemeente Amsterdam

Roelf Venhuizen

Maarten Habets

senior global lead Maintenance & Asset management, Heineken Maintenance Manager of the Year 2018

Hans Hennekam

Manager IA Service Europe, Yokogawa

Theo Knijff

Senior maintenance & reliability manager, Dow Chemicals

Binne Visser

Director Prod. Eng. & Maintenance, Philips Maintenance Manager of the Year 2017

Cor van de Linde

Directeur innovatieplatform iTanks

Ivo van Vliet

algemeen directeur, ENGIE Services West Industrie

Maintenance Manager of the Year 2012

Annemarie Burgemeester

Rob de Heus

Henk van der Meer

Ron Wever

Michael Donders

Geert-Jan van Houtum

Taco Mets

Johan Wolt

Leo van Dongen

Ton Huibers

Mark Oosterveer

Tim Zaal

Professor Maintenance Engineering, Universiteit Twente

Maintenance Manager of the Year 2013

Principal consultant Asset Management, Dimensys

Manager techniek & engineering, Delicia Eigenaar Donders RCM Consultancy Directeur NS Techniek

Ivo van der Gaag

Global maintenance manager, Vopak

Champion World Class Maintenance, Sitech Services

Professor Reliability, Quality en Maintenance, TU Eindhoven

Supervisor Techniek, Nedschroef

Simon Jagers

Oprichter Semiotic Labs Bestuurslid WCM

Michel Grijpink

Learning & Development consultant, Hogeschool Utrecht

IMA09 G Platform.indd 25

Giel Jurgens Asset owner, Havenbedrijf Rotterdam

Teamleider Events, BP Raffinaderij Rotterdam

Technical director, Van Meeuwen Industries

Programmamanager, iTanks

Asset manager, Schiphol Group

Maintenance manager, AkzoNobel lndustrial Chemicals MCA Delfzijl Maintenance Manager of the Year 2014 Consultant TZConsultancy

Peter Schokker

Maintenance manager, Koninklijke Vezet Maintenance Manager of the Year 2016

Jan Stoker

Sr. lecturer assetmanagement en maintenance, Hogeschool Utrecht

06-11-18 16:10

MAGAZINE ONLINE FILM EVENTS MEETINGS AWARDS EXPERTS LEDEN PARTNERS ZICHTBAARHEID BEREIK CONTACT KENNISDELING

Het iMaintain Platform brengt experts, gebruikers en leveranciers van producten en diensten bÄłeen om bÄł te dragen aan transparante informatievoorziening rond onderhoud en asset management. Het iMaintain Platform deelt kennis en inspiratie door de integratie van netwerk, magazine, website, events, social media, film, verkiezingen, round tables en specials.

Het iMaintain platform versterkt uw netwerk.

Het iMaintain platform kent experts, leden en partners.

Meer weten: Janet Robben 020 31 22 085 janet@industrielinqs.nl

Het iMaintain platform biedt partners een optimale mix van zichtbaarheid, bereik, contact en kennisdeling.

www.imaintain.info 160920Advertenties.indd iLinqs IMA_Platform.indd 1 IMA09 26

20-09-16 16:00 13:52 06-11-18

TECHNIEKHELD 27

Garagehobby leidt tot nieuwe inspectietools

Laura van der Linde

Wie ben je? ‘Mijn naam is Meini Lutterop en ik ben onderhoudsmonteur bij Stork. Ik werk vanuit Stork voor GLT-Plus. Dit consortium is opgericht om projecten en onderhoud uit te voeren voor de Asset Groningen van de Nederlandse Aardolie Maatschappij.’

Waar lag de uitdaging? ‘In de vraag of het misschien slimmer of beter kan. Ik zal een voorbeeld geven: in ons werk moeten soms gesloten ruimtes worden geïnspecteerd en gereinigd. Daar moeten dan mensen naar binnen. Soms is het nodig om kranen te huren omdat je er alleen van bovenaf in kunt. Dat kost tijd en geld en het is niet geheel zonder risico’s. Ik ben gaan nadenken of dit misschien ook anders kon. Zou dit niet veel sneller en veiliger kunnen?’

FOTO: STORK

Op de vraag wat de belangrijkste assets van een bedrijf zijn, volgt regelmatig het antwoord: de medewerkers. Terecht, want zonder goede vakmensen zijn we nergens. En de mensen die net een beetje meer doen dan van ze wordt gevraagd, zijn de ware helden. Zo wil Meini Lutterop helemaal niet gezien en genoemd worden: ‘Ik vond het gewoon leuk om in mijn eigen garage een tool te maken waarmee het onderhoud makkelijker zou worden.’

Hoe heb je dit opgelost?

Techniekhelden Heeft u iemand in uw organisatie die met een slimme oplossing het werk efficiënter maakt en wilt u deze techniekheld in het zonnetje zetten? Laat het ons weten via redactie@ industrielinqs.nl

‘Ik mag graag knutselen. Ik doe dat thuis in mijn eigen garage. Je kunt ’s avonds wel een beetje op de bank gaan zitten, maar daar wordt toch niemand beter van? Ik vind het leuk om te sleutelen en dan iets te bedenken waarmee we het onszelf gemakkelijker kunnen maken. Het binnengaan van een pijp is een behoorlijk gedoe. Het leek mij veel makkelijker om van buitenaf een gereedschap naar binnen te brengen, die het inspectiewerk voor je doet. Dat was het uitgangspunt van de Meini-tool waarmee we stoompijpen inspecteren. Er zijn inmiddels vier Meini-tools, ook een voor frasen en een voor pluggen. Ik maak zelf eerst een soort testexemplaar en dan wordt dit geperfectioneerd op de werkplaats.’

Wat heeft dit opgeleverd? ‘De ontwikkeling van die ene Meini-tool heeft me ongeveer vijf euro gekost. Zo’n verfrolletje van de bouwmarkt is echt niet duur. Het meeste werk zat in het nadenken over hoe je de tool rechtuit inbrengt

Abonnees lezen meer op www.imaintain.info

IMA09 M Techniekheld.indd 27

en daarna in een hoek krijgt zodat je ‘om de bocht’ kunt inspecteren. Daar ben ik wel even zoet mee geweest, maar daarover nadenken vond ik alleen maar leuk. Zeker nu hij ook echt wordt toegepast omdat het in de praktijk ook echt werkt. En het bespaart ons veel tijd. Voorheen waren we dagen kwijt aan zo’n inspectie en nu zo’n anderhalf uur.’

Heb je verder nog plannen? ‘Het wordt nu weer kouder, dus ik ben nu niet graag in mijn garage. Het moet wel leuk blijven. Maar als ik straks weer een vraag krijg van een van de engineers ‘goh Meini, denk daar eens over na, hoe zou dat anders kunnen?’, dan ga ik misschien nog wel een Meini-tool ontwikkelen. Van mij hoeven ze trouwens echt niet zo genoemd te worden hoor, maar ze hebben er gewoon nog geen andere naam voor.’ ■

iMaintain 18

06-11-18 16:11

28 CONTRACTING

Kentering in samenwerkingsvormen contractors Contractors zien dat samenwerkingsvormen aan het veranderen zijn. Lump sum turnkey is nog steeds heel gangbaar, maar maakt plaats voor contracten waarbij pain en gain meer worden gedeeld door opdrachtgevers- en nemers.

David van Baarle

Nu de economie weer in een hoogconjunctuur zit, neemt ook het aantal investeringen toe. BP overweegt de bouw van een nieuwe hydrocracker, het van AkzoNobel afgesplitste Nouryon wil misschien een groene waterstoffabriek bouwen en Borealis investeert een miljard euro in een nieuwe fabriek in Antwerpen. Natuurlijk is de EPC-markt blij met deze ongekende stijging in activiteit, tegelijkertijd trekt het ook een forse wissel op de resources. Met name aan de kant van personeel is de druk momenteel hoog, maar ook de materiaalprijzen nemen nog toe. Binnen deze gekte is het de vraag wat voor soort contracten de EPC-contractors met hun klanten opstellen. Want waar in het verleden lump sum turnkey nog de standaard was, legt deze contractvorm wel heel veel risico bij de contractor neer. Technisch dienstverlener Jacobs kijkt dan ook steeds vaker naar andere samenwerkingsvormen.

Investeringen Jacobs ziet een duidelijke opwaartse trend in de investeringsplannen in petrochemische en chemische projecten in de regio Antwerpen en Rotterdam, maar bijvoorbeeld ook in Duitsland. Filip Verheyen, managing director van Jacobs België: ‘Met name in de periode 2019 tot 2023 verwachten we een aantal middelgrote tot heel grote investeringen. De meeste van deze projecten bevinden zich nog in een voorstudiefase. Als al deze projecten doorgaan zal het investeringsvolume in de chemische sector meer dan verdubbelen in vergelijking met voorgaande jaren. We zien ook plannen voor forse investeringen in methaan- en hydrocracker projecten.’ Tegelijkertijd zit de wereld in een energietransitie waar ook de chemische sector mee te maken heeft. Hoewel de contractor wel merkt dat klanten meer vragen gaan stellen, zijn deze nog niet heel concreet. Jelle Nederstigt, general manager bij

9 18 iMaintain

IMA09 N Contractors.indd 28

Jacobs Nederland: ‘Veel bedrijven in de (petro-)chemische sector onderzoeken momenteel wat de decarbonisatietrend voor hen betekent. Sommigen kiezen ervoor om samen met externe consultants of engineering contractors verschillende scenario’s uit te werken. Anderen zijn al gestart zich voor te bereiden op de transitie, bijvoorbeeld met projecten op het gebied van elektrificatie van hun fabrieken.’ Voor de contractvorming maakt het allemaal nog niet heel veel verschil, zo blijkt. De contractor ziet voor investeringen tot ongeveer tweehonderd miljoen euro in de West-Europese chemiesector bijna alleen nog engineering, procurement, construction management (EPCm)-contracten. In het geval van grotere investeringen ziet Jacobs echter een afnemende vraag naar EPC-contracten. Grotere investeringen worden soms wel uitgevoerd in een mixed model waarbij het inside battery limits (ISBL) deel, ofwel de direct projectgerelateerde activiteiten, of een deel daarvan wordt uitgevoerd als EPC-contract en het outside battery limits (OSBL) deel, ofwel de aanpalende activiteiten, als EPCm. Verheyen: ‘Wat we ook vaker tegenkomen, is een volledig geïntegreerd model waarbij de klant en een EPCm-contractor als één team opereren, soms ook samen met een aantal belangrijke subcontractors. In andere delen van de wereld, zoals het Midden-Oosten, is EPC lump sum turnkey nog de meest voorkomende contractvorm voor grotere projecten.’

Risicoverdeling De risicoverdeling is in de meeste gevallen wel duidelijk. ‘Bij een ‘standaard’ EPCm-contract loopt de klant in de meeste gevallen het financiële risico voor kostenoverschrijdingen tijdens de projectuitvoering. Daartegenover staat dan ook dat de klant het financiële voordeel heeft van eventuele meevallers op zijn project. In

Abonnees lezen meer op www.imaintain.info

06-11-18 16:12

CONTRACTING 29

het geval van een EPC turnkey contract is dat niet het geval, daar gaat de winst naar de EPC-contractor. Naast deze ‘standaard’ contracten zien we tegenwoordig ook varianten waarin een aan de totale projectkosten gerelateerde incentive wordt afgesproken.’ In deze variant kan de EPCm-contractor financieel worden beloond of bestraft al naar gelang het projectbudget wordt gehaald dan wel overschreden. De financiële impact op de EPCm-contractor is in dit geval kleiner dan de directe financiële impact bij een EPC lump sum opdracht. Ook de klant heeft hier voordeel bij. Omdat de mogelijke financiële impact kleiner is, zal de EPCm-contractor een lager risicotarief incalculeren in de prijs.

De EPC-contractmarkt is erg competitief. Toekenning wordt vaak gedreven door de laagste prijs.

Over de samenwerking met de opdrachtgever heeft Jacobs weinig te klagen. Die zien steeds vaker de toegevoegde waarde van de contractor. Nederstigt: ‘Steeds vaker vragen klanten ons om mee te denken en een second opinion te geven op hun eigen specificaties en standaarden, met name om onnodig hoge projectkosten te voorkomen. Door ons te vragen om de specificaties te toetsen, willen ze voorkomen dat er nodeloos luxe wordt gespecificeerd.’ Hoewel in een groot deel van de wereld lump sum turnkey nog steeds een gangbare manier van aanbesteden is, lijkt in Europa een kentering te komen. ‘Zeker in Noord-Europa zien we druk op EPCcontracten, met uitzondering misschien voor deelprojecten, ofwel licensed package-units’, legt Nederstigt uit. ‘EPC turnkey contracten vergen een grote investering van de EPC-contractors tijdens de aanbiedingsfase. Daarbij lopen de aanbiedende partijen het risico deze investering niet terug te verdienen in het geval ze de opdracht niet krijgen. Bovendien is de EPC-contractmarkt erg competitief en wordt de toekenning van het contract vaak gedreven door de prijs, meestal de

FOTO: PIXABAY

Samenwerking

laagste. Hierdoor zijn EPC-contractors verplicht om laag aan te bieden met een verhoogd risico op groot financieel verlies in geval van kostenoverschrijding. Als tijdens de projectuitvoering zaken anders lopen dan gepland, heeft de EPC-contractor vaak geen financiële ruimte meer om bij te schakelen om het project op tijd en met de gewenste kwaliteit op te leveren.’ Sinds enige tijd worden projecten op EPCm-basis uitgevoerd in een meer geïntegreerde samenwerking tussen klant en contractor. De klant blijft verantwoordelijk voor een deel van de engineering en de uitvoering, terwijl de EPCm-contractor samen met de klant het project aanstuurt. Door middel van incentives worden

pain en gain gedeeld, op basis van het uiteindelijke gemeenschappelijke projectresultaat. Jacobs ziet meer samenwerkingsverbanden met subcontractors, met name installatiecontractors, in een vroege fase van projecten. Een dergelijke vroege selectie van contractors garandeert niet alleen de beschikbaarheid van voldoende constructiecapaciteit, het heeft bovendien een groot voordeel om de constructiecontractors direct te betrekken bij constructability studies van het project. Op deze manier wordt al in een vroege fase geborgd dat de subcontractor het werk op een efficiënte manier kan uitvoeren. Ook kan de subcontractor tijdig de benodigde manpower reserveren. ■

iMaintain 18

IMA09 N Contractors.indd 29

06-11-18 16:12

30 INDUSTRIE 4.0

Industrial internet of things: hype of holy grail? Het industrial internet of things is een wortel. Een sappige, oranje wortel die ons aan een vishengeltje wordt voorgehouden, zodat we er vanaf nu constant achteraan lopen. Dat is althans hoe Hans Sintemaartensdijk van Tata Steel kijkt naar IIoT. ‘Klinkt dat wat negatief? Zo bedoel ik dat niet. De wortel fungeert als vliegwiel om vanaf nu in beweging te blijven.’ Want volgens hem is het zeer de moeite waard om die wortel na te jagen.

Hans Sintemaartensdijk, manager innovation asset management bij Tata Steel, weet het zeker: het industrial internet of things (IIoT) is iets waar je niet aan kunt ontkomen. ‘Het is de vooruitgang. Voorheen kon je nog afwachten wat de concurrent ging doen, maar dat kun je je nu niet meer veroorloven. Het moet sneller, slimmer, betrouwbaarder en om dat te bereiken moet je als onderneming je pijlen richten op IIoT.’

Doelgericht Laura van der Linde

Die gerichtheid is volgens Sintemaartensdijk wel een voorwaarde om daadwerkelijk resultaten te bereiken. ‘Het toepassen van IIoT moet een speerpunt van het management zijn en zou eigenlijk voor alle medewerkers een way of life moeten worden. Niet innoveren om het innoveren, maar omdat je van tevoren weet wat je eruit wilt halen.’ Eigenlijk zit die doelstelling al heel duidelijk in de definitie van het begrip. Het internet of things is de ontwikkeling waarbij apparaten via het internet gegevens kunnen uitwisselen. Alles is met alles verbonden. Met de aanvulling ‘industrial’ wordt het gebruik van internet of things-technologieën bedoeld om productieprocessen en industriële processen te verbeteren. ‘Maar dan moet je het wel gericht inzetten’, vult Sintemaartensdijk aan. ‘Kijk uit dat het je niet overkomt. Dat

Meer horen? Kom naar de Masters of Industry over IIoT Dat Industrie 4.0 een positieve bijdrage kan leveren aan het optimaliseren van processen, begrijpen we. Maar hoe maken we optimaal gebruik van het Industrial Internet of Things (IIoT)? U bent van harte welkom bij de Masters of Industry op donderdag 22 november bij Endress+Hauser in Naarden. Met presentaties van Jaap Westeneng (Endress+Hauser), Hans Sintemaartensdijk (Tata Steel IJmuiden) en een kijkje in de Endress+Hauser Experience Room en de kalibratie-installatie. Aanmelden kan via www.mastersofindustry.nl

9 18 iMaintain

IMA09 O Masters of Industry.indd 30

er bijvoorbeeld sensoren worden geplaatst zonder dat mensen weten hoe ze de verkregen data moeten vertalen. Als predictive maintenance je doel is, probeer dan ook maximaal gebruik te maken van de technologie om dit te bereiken.’

Beren op de weg Sintemaartensdijk ziet hoe bedrijven wat aarzelend omgaan met de implementatie van IIoT. ‘Er is bijvoorbeeld nog onvoldoende kennis in huis om de vertaalslag te kunnen maken. Of er worden hier en daar sensoren geplaatst, maar daarna staat het project weer stil en wordt de continuïteit niet gewaarborgd. Of er worden mooie dingen bedacht door één of twee personen die dit doen vanuit passie, maar vervolgens wordt er door het management niet op gestuurd.’

Sintemaartensdijk: ‘Het toepassen van IIoT moet een speerpunt van het management zijn en zou een way of life moeten worden.’

Voor Tata Steel, waar Sintemaartensdijk innovatieve oplossingen introduceert om te komen tot geavanceerde analyses en voorspellend onderhoud, is het ook best een ingewikkelde reis geweest. Tata Steel viert dit jaar het honderdjarig bestaan en op het terrein staan assets die al heel wat jaren mee gaan. ‘Oude assets moderniseren, is zeker mogelijk, maar er zijn wel wat beperkingen. De machinerie heeft soms nog oudere sensoren met een lage sampletijd. Dat levert dan soms onvoldoende data op. Maar als je je hiervan bewust bent, dan kun je dit meenemen in je vertaalslag.’ Een andere spreekwoordelijke beer op de weg was het feit dat Tata Steel beschikt

Abonnees lezen meer op www.imaintain.info

06-11-18 16:13

FOTO: PIXABAY

INDUSTRIE 4.0 31

over veel unieke installaties. ‘Wat daar werkt, hoeft in die andere fabriek niet te werken. Methoden klakkeloos kopiëren kon dus niet.’ Toch worden nu goede stappen gemaakt. ‘We zijn ernaartoe aan het groeien. Het wordt omarmd door de directie. Zij zijn nu echt bezig om de organisatie erop in te richten.’

Besparen Toen Sintemaartensdijk 32 jaar geleden begon bij de voorloper van Tata Steel, Hoogovens/Corus, had het bedrijf ongeveer zestienduizend medewerkers in dienst. ‘Nu zijn dat er ongeveer negenduizend, maar we zijn meer gaan draaien. Door automatisering zijn banen gaan verschuiven. De onderhoudsspecialist van vroeger hoeft niet meer persoonlijk waar te nemen. Hij kan vertrouwen op de data die wordt verzameld.’ IIoT helpt ook om stilstand te voorkomen en om op exact het juiste moment onderhoud uit te voeren en onderdelen te vervangen. ‘We kunnen bijvoorbeeld slijtageprocessen van roterend materiaal in kaart brengen. We hebben hierdoor ontdekt dat we het vervangen van onderdelen soms

wel een paar weken konden uitstellen. Dat levert veel geld op.’ Verder heeft Tata Steel vooral ingezet op het monitoren van de bedrijfskritische assets. ‘We hebben de ‘critical A’ assets benoemd. Als deze assets stuk gaan, dan betekent dit ongeplande stilstand. Dat is een serieuze kostenpost. Door ze goed te monitoren, krijgen we inzicht in het slijtageproces en kunnen we dit voorkomen.’

Sintemaartensdijk: ‘Ontwikkelingen gaan zo snel dat je gewoon moet blijven lopen.’

Het gericht verzamelen van data draagt bij aan het zichtbaar maken van de toegevoegde waarde van onderhoud. ‘Dan is onderhoud opeens niet meer het ondergeschoven kindje en een kostenpost, maar dan hebben we het over value driven maintenance. Als je dit goed over kunt brengen bij de directie, zullen zij zeker bereid zijn om te investeren in IIoT.’

Wortel Nog even terug naar de metafoor van de wortel aan een vishengel. ‘Ik hoop dat ik duidelijk heb gemaakt dat deze metafoor echt niet negatief bedoeld is. Ik heb zelf enorm veel passie voor dit onderwerp en blijf er graag achteraan jagen.’ Of Sintemaartensdijk de wortel ooit te pakken gaat krijgen is de vraag. ‘Ik denk het niet. Ontwikkelingen gaan zo snel dat je gewoon moet blijven lopen. Daarom klopt die metafoor ook. Blijf focussen op dat doel, die sappige wortel, en zie het als een vliegwiel om continu in beweging te blijven.’ IIoT is volgens Sintemaartensdijk dus zeker geen hype. ‘Je moet mee. Dit is de toekomst.’ Voor onderhoud is dit absoluut de holy grail. ‘Je krijgt eerder inzicht over wanneer een installatie kapot gaat. De absolute heilige graal is dat je nauwgezet kunt voorspellen dat iets over één week gaat falen. En als je dat per se niet wilt, kun je bijsturen en bijvoorbeeld je snelheid verlagen. Dat zijn de mogelijkheden als je alles met alles verbindt en je de data op de juiste manier analyseert. Prachtig toch?’ ■

iMaintain 18

IMA09 O Masters of Industry.indd 31

06-11-18 16:13

09FOT

32 ASSET MANAGEMENT

Rijkswaterstaat zet eerste stappen naar voorspelbaar onderhoud Met het Vitale Assets-programma zette Rijkswaterstaat twee jaar geleden de eerste schreden op het transitiepad naar voorspelbaar onderhoud. Inmiddels is de datastructuur aangelegd en kunnen de eerste, voorzichtige resultaten worden gemeld. En die zijn hoopgevend, getuige de succesvolle ontdekking van een mankement aan een luchtdroger. Zonder de meting van de stroomopneming was ditwaarschijnlijk niet gevonden voordat het tot ongemakken zou leiden.

David van Baarle

Rijkswaterstaat staat de komende jaren een aantal grote uitdagingen te wachten. De bezetting en belasting van de rijks(vaar)wegen is al groot en neemt alleen maar toe. Tegelijkertijd loopt een aantal grote kunstwerken tegen het einde van de levensduur en moet worden gerenoveerd of zelfs vervangen. Het personeel dat deze technisch complexe projecten moet uitvoeren is al schaars en zal de komende jaren alleen maar schaarser worden. En dan wil de burger ook nog zo min mogelijk wegenbelasting betalen. De oplossing voor deze zeer complexe puzzel zit in slim beheer. De mogelijkheden die informatie- en communicatietechnologie brengen voor datacollectie en -verwerking zouden de lasten in theorie kunnen verlichten. Om dit in de dagelijkse werkelijkheid van beheerders, uitvoerders en verkeersmanagers te beproeven, startte Rijkswaterstaat in 2016 het Vitale Assets project op. Inmiddels heeft het project een programmastatus gekregen, wat wil zeggen dat voorspelbaar en planbaar onderhoud worden ingebed in de langetermijnstrategie van de beheerder.

Datagestuurd Senior adviseur Gilbert Westdorp van Rijkswaterstaat kan de eerste resultaten van de proeven al melden. Hij waarschuwt er tegelijkertijd voor dat er nog veel werk moet worden verzet voordat het asset management in de hogere regionen komt van het Gartner Maturity-model (een model dat volwassenheid van de informatievoorziening aanduidt, red.) en het onderhoud echt voorspelbaar wordt. ‘Eigenlijk startten we in 2014 al met het idee om het beheer en onderhoud meer datagestuurd uit te voeren’, zegt Westdorp. ‘Maar in 2016 kregen we de daadwerkelijke opdracht voor het uitvoeren van vier pilots op vier zeer complexe objecten: de Bernhardsluizen, de Kreekraksluizen, Sluizencomplex Eefde en een brug in

9 18 iMaintain

IMA09 K RWS Datalab.indd 32

Zuid-Holland. Het basisidee was om de sluizen zoveel mogelijk van sensoren te voorzien zodat we genoeg data konden verzamelen om daar kritische informatie uit te kunnen halen. De sluizen, gemalen en bruggen zijn strategisch verspreid door Nederland omdat we ook willen weten hoe we straks optimaal kunnen samenwerken met verschillende marktpartijen in verschillende regio’s.’ Techniek is namelijk maar een onderdeel van de verandering die voorspelbaar onderhoud met zich meebrengt. ‘De nieuwe zienswijze op asset management, wat vitale assets eigenlijk is, vergt een omslag van zowel de eigen organisatie als de aannemers. Als we zelf een beter inzicht krijgen in onze processen, kunnen we ook tijdig bijsturen. Voor een deel zouden we zelf die regierol kunnen voeren, maar we willen ook meer autonome sturing bij de aannemers.’

Luchtdroger De eerste stap in de nieuwe zienswijze is het inrichten van een ecosysteem om de gezondheid van een installatie te monitoren. Westdorp: ‘Net als bij de mens zijn de parameters van een sluis redelijk constant. Als we gezond zijn, hebben we een temperatuur van 37 graden Celsius en voldoende energie om onze taken uit te voeren. Als we bijvoorbeeld sporten of in de zon liggen, loopt de temperatuur op en is er niets aan de hand. Pas als de temperatuur oploopt zonder aanwijsbare reden, moeten we ons zorgen maken. Eenzelfde principe past men nu toe op de Bernhardsluizen. De stroomopname van de motoren en het bewegen van de sluisdeuren geven een goede indicatie van de conditie van de sluizen. Afwijkingen daarin kunnen een reden zijn om een asset nader te bestuderen. De afwijkingen worden eerst vergeleken met omgevingsvariabelen zoals temperatuur, windrichting en bijvoorbeeld waterpeil, omdat deze

Abonnees lezen meer op www.imaintain.info

06-11-18 16:14

ASSET MANAGEMENT 33

ook de verschillen in stroomgebruik kunnen verklaren. Als dit niet het geval is, kunnen we naar de oorzaak van de afwijking gaan zoeken.’ Dat deze aanpak werkt, bewijst het voorbeeld van een luchtdroger in een van de heftorens van de Bernhardsluis. ‘De sensoren meldden dat het energieverbruik van de luchtdroger veel lager was dan normaal’, zegt Westdorp. ‘We hadden niet heel lang geleden een visuele inspectieronde gehad, maar daar was niets verontrustends uitgekomen. Nader onderzoek leerde dat de lampjes op de schakelkast wel werkten, maar dat het verwarmingselement stuk was. We hebben die droger nodig om ervoor te zorgen dat de smeermiddelen goed worden verdeeld. Nu hoeft het niet functioneren van deze beheersmaatregel niet direct een probleem op te leveren, omdat het pas kritisch wordt als het kouder wordt. Het voorval bewees echter wel twee dingen: ten eerste dat een visuele inspectie niet altijd voldoende is en ten tweede dat we storingen kunnen detecteren uit afgeleide parameters zoals stroomgebruik. Dat laatste is weer hoopgevend voor het voorspellen van degradatie.’

FOTO: TINEKE DIJKSTRA FOTOGRAFIE

09FOT

Westdorp: ‘De datastructuur van de objecten moet hetzelfde zijn, hoewel ze uiteraard in functie behoorlijk kunnen verschillen.’

Uniforme data Wat betreft dat voorspellend onderhoud, staat het programma volgens Westendorp nog in de kinderschoenen. ‘Zoals gezegd willen we kunstwerken uitrusten met de nodige sensoren om zoveel mogelijk data te verzamelen. Belangrijk daarbij is dat we die data centraal kunnen ontsluiten.’ Bovendien is bij Rijkswaterstaat gekozen voor een uniforme industriële automatiseringstrategie (IA Sourcing, red.). ‘Door zoveel mogelijk te uniformeren, kunnen we meer gebruik maken van marktkennis, beter benchmarken en uiteindelijk ook eenvoudiger data ontsluiten. Dat begint heel basaal door overal dezelfde schalen te gebruiken. Als je de temperatuur bij de ene brug in graden Celsius meet en bij de

andere in Fahrenheit, heb je al een probleem. Maar ook de toegepaste hard- en software is per object vaak uniek, terwijl ze uiteindelijk dezelfde functie hebben. Ook hier proberen we meer te standaardiseren in bouwstenen voor bediening, besturing en bewaking.’ Daarnaast moet de gebruikersinterface zo uniform mogelijk zijn. ‘Een aannemer die verantwoordelijk is voor de beschikbaarheid van een brug zou ook de voor hem relevante data moeten kunnen halen uit de interface van een andere brug, tunnel of sluis. De datastructuur van de objecten moet hetzelfde zijn, hoewel ze uiteraard in functie behoorlijk kunnen verschillen.’

Inzicht Inmiddels is het gelukt om de data naar het datacentrum in Delft te krijgen. Westdorp: ‘Behalve de informatie van de sensoren, komt nu ook de data van de bestaande besturingssystemen van de sluizen en bruggen centraal binnen. In combinatie met de omgevingsdata, komt er dus een bak data binnen, maar om daar waardevolle informatie uit te destilleren of bijvoorbeeld voorspellende algoritmes te ontwikkelen, is nog veel onderzoek nodig. We staan nog op de eerste trede van het Gartner maturity model. Dat betekent dat we de huidige situatie aan het monitoren zijn om inzicht te krijgen in de jaarlijkse

iMaintain 18

IMA09 K RWS Datalab.indd 33

06-11-18 16:14

‘MET INHOUD MAKEN WE VERSCHIL’ U kent ons wel van de platforms Petrochem, iMaintain of Het Nieuwe Produceren. De kwaliteit van onze informatie en sterke onderlinge relaties hebben daarbij steeds onze prioriteit. Met diezelfde inzet verzorgen we ook inhoudelijke producties

Inspirerende opdracht Voor onze partner Van Meeuwen maken we bedrijfsfilms en diverse andere producties. Zo hebben we ook een bedrijfsmagazine geproduceerd. Wij werkten daarbij nauw samen met de directie van het bedrijf, wat resulteerde in een gezamenlijke redactie. Geweldig om te merken hoe gemakkelijk de partners van Van Meeuwen mee wilden werken aan een journalistiek inhoudelijke productie. Voor ons was het een inspirerende opdracht!

voor onze klanten. Denk bijvoorbeeld aan bedrijfsmagazines, filmproducties, whitepapers, projectreportages, de organisatie van congressen en strategisch advies. Met combinaties daarvan kunnen we complete content-campagnes opbouwen.

‘Het team heeft goed samengewerkt en een mooi magazine gecreëerd, waarop we uit de markt ook zeer positieve reacties krijgen.’ Rogier van Meeuwen, managing director Van Meeuwen Industries

Ook samenwerken met Industrielinqs? Neem dan contact op met

Liesbeth Schipper eindredacteur

Janet Robben:

Of kijk op onze website: www.industrielinqs.nl

Laura van der Linde

Miriam Rook

janet@industrielinqs.nl

vakjournalist

eindredacteur

020-3122085

www.industrielinqs.nl Sjabloon advertentiepagina.indd 1 IMA09 Advertenties.indd 34

26-03-18 16:32 06-11-18 16:00

ASSET MANAGEMENT 35

FOTO: RIJKSWATERSTAAT | HARRY VAN REEKEN

belasting van systemen. We denken bijvoorbeeld dat een sluis ongeveer vijfhonderd keer per jaar opengaat, maar precies weten we dat niet. We zullen dus eerst de feitelijke belasting van motoren, deuren en andere systemen moeten registreren. Pas als we die informatie hebben, kunnen we de nodige analyses uitvoeren om te achterhalen waarom bepaalde dingen gebeuren. Veel faalsystemen zijn terug te brengen naar natuurlijke degradatiemechanismes, maar het kan ook zijn dat de ene brug anders wordt bediend dan de andere of dat de kwaliteit van het onderhoud verschilt.’ Voor het analyseren van de data is ook de input van experts nodig omdat zij vaak het beste weten welke factoren tot een degradatie leiden.’Uiteindelijk moeten we de kennis die nu nog in de hoofden van de technische experts zit, vastleggen in onze systemen, zodat we dergelijke analyses kunnen borgen.’

Criticaliteitsanalyse Tegelijkertijd beseft Westdorp zich dat zo’n ingrijpende koerswijziging ook een behoorlijke cultuurverandering vergt. ‘Zowel in de eigen Rijkswaterstaat-organisatie als die van de aannemers zullen we anders moeten gaan werken, anders met elkaar omgaan en moeten bouwen aan onderling vertrouwen. We willen dat opdrachtnemers transparant gaan communiceren en hun data openbaar beschikbaar stellen. Dat maakt ze tevens kwetsbaar, omdat we daarmee ook hun prestaties kunnen meten. Bovendien vragen we ze hun kennis, waarmee ze zich onderscheiden van hun concurrentie, te delen. Ook zullen we gezamenlijk moeten leren hoe we met risico’s omgaan en welke risico’s tegen welke kosten moeten worden vermeden.’ In het geval van de bewuste droger, was de reparatie achteraf waarschijnlijk niet direct nodig. ‘Deze is namelijk alleen kritisch als de temperaturen onder een bepaalde kritische grens komen. Via criticaliteitsanalyses kunnen we de kansen op falen afzetten tegen de effecten van dat falen en op rationele gronden kiezen voor preventief of correctief onderhoud. Pas als we op dat niveau zitten, kunnen we ook de scenario’s klaarleggen voor wat er moet gebeuren bij afwijkende waarden. Repareren we zo’n droger direct of plannen we de reparatie in bij de volgende

revisie? Net zo belangrijk is om vast te leggen hoe we het beheer en onderhoud vervolgens gaan aanbesteden. Moet dit op objectniveau, systeemniveau, per onderdeel of een hybride vorm hiervan? Als je uniforme pompen gebruikt, zou je één leverancier verantwoordelijk kunnen maken voor deze pompen in meerdere systemen.’

‘Uiteindelijk moeten we de kennis die nu nog in de hoofden van de technische experts zit, vastleggen in onze systemen.’

Vervangingsgolf Westdorp benadrukt dat de kunstwerken die Rijkswaterstaat beheert, voldoen aan de beschikbaarheidsnormen die de wetgever oplegt. ‘Maar het zijn met name de betrouwbaarheidscijfers die ervoor zorgen dat we de voorpagina van de dagbladen halen. Als een brug ’s nachts blijft openstaan, is dat vervelend, maar

levert het weinig overlast op. Gebeurt dit echter tijdens de spits, dan staat dat in chocoladeletters in de krant. Als we deze ongeplande stilstanden kunnen ombuigen naar gepland onderhoud, hebben we al een wereld gewonnen.’ Eenvoudig is dit echter niet. Westdorp: ‘Anders dan bedrijven hebben we een topografisch zeer verspreid areaal aan kunstwerken, met ook nog eens behoorlijke verschillen in functie, bezettingsgraad en leeftijd. Met name die laatste factor baart ons zorgen. We staan aan het begin van een vervangingsgolf van kunstwerken die het einde van hun technische levensduur naderen. Als we die boeggolf kunnen afvlakken door kritische vervangingen of reparaties naar voren te halen en minder kritische juist naar achteren te schuiven, ontlasten we zowel onze eigen organisatie als de maatschappij. Het is fysisch zelfs onmogelijk om alle kunstwerken tegelijkertijd te vervangen omdat we de mankracht niet hebben om dit voor elkaar te krijgen. We hebben de markt dus nodig om mee te denken, maar ook om samen de omslag te maken naar veilige, beschikbare en betrouwbare assets tegen acceptabele kosten.’ ■

iMaintain 18

IMA09 K RWS Datalab.indd 35

06-11-18 16:14

36 INNOVATIE

DEZE RUBRIEK WORDT MEDE MOGELIJK GEMAAKT DOOR

Berijdbare zonnepanelen op rijksweg getest Voor het aanleggen van grote velden met zonnepanelen is de ruimte in Nederland beperkt. Daarom willen Rijkswaterstaat en BAM zonnepanelen op de snelweg plakken. De behuizing van de plakzonnecellen bestaat uit een lichtdoorlatende deklaag van kunsthars en polymeer. ‘Omdat het zo dun is gebleven, hoeven wij de panelen alleen nog op het wegdek te plakken, zonder te frezen’, aldus innovatieadviseur Ad van ‘t Zelfde van BAM Infra. Dat scheelt veel montagetijd en het asfalt blijft grotendeels intact. ‘We maken alleen een sleuf voor de benodigde kabels.’ Op de provinciale weg N401 bij Kockengen ligt sinds mei dit jaar al een strook berijdbare zonnepanelen. Deze wordt twee jaar lang getest. Nu begint er een tweede proef, ditmaal op een rijksweg: op een vluchtstrook van de snelweg A2. De rijbanen van N-wegen zijn geschikt voor zonnepanelen, bij snelwegen ligt dat anders. Met hoge snelheden eroverheen rijden produceert nog veel geluid, vergeleken met zoab. Daarnaast is de afvoer van regenwater op meerbaanswegen ongunstig voor de panelen. Maar Nederland is twintig miljoen vierkante meter vluchtstrook rijk. Zou dat compleet zijn ‘belegd’, dan kun je jaarlijks wel 400.000 huishoudens van stroom voorzien. Mochten de pilots een succes blijken, dan zijn de berijdbare zonnepanelen over vijf tot tien jaar wellicht op grote schaal uit te rollen.

Inzet biobrandstof bij aanleg energieproject Borssele Bij de aanleg van de exportkabel naar het offshore-windpark Borssele gaat Boskalis een mengsel van biobrandstof inzetten. Het project Borssele Alpha wordt uitgevoerd in opdracht van Tennet en moet het Net op Zee verbinden met het Nederlandse hoogspanningsnetwerk. Bij de aanleg mengt Boskalis tot dertig procent biobrandstof bij op de in te zetten schepen. De grote sleephopperzuiger Prins der Nederlanden vaart inmiddels op biobrandstof, waardoor een forse CO2-reductie wordt gerealiseerd. De inzet van biobrandstof maakt deel uit van het ‘Boskalis on Bio’-programma, waarvoor het onlangs een lange termijn overeenkomst sloot met biobrandstofleverancier GoodFuels. Met het programma zet Boskalis in op een CO2-reductie van 35 procent in de komende vijf jaar op materieel in Nederland. Uit diverse praktijktests van het bedrijf is gebleken dat duurzame biobrandstof een indrukwekkende CO2- besparing oplevert tot negentig procent versus fossiele brandstof en ook veel effectiever is dan bijvoorbeeld alternatieven zoals vloeibaar aardgas (LNG).

FOTO: HANS HILLEWAERT

Ampyx Power en NLR hebben onlangs subsidie ontvangen voor het optimaliseren van het ontwerp van een vliegtuig dat wordt ingezet om op grote hoogte windenergie op te wekken. Met deze subsidie willen ze het Airborne Wind Energy Systeem (AWES) opschalen naar een grootschalig megawatt-systeem. Het AWES van windenergietechnologie ontwikkelaar Ampyx Power is een compact systeem dat gebruik maakt van de harde wind boven de tweehonderd meter. Een essentieel onderdeel van dit systeem is een vliegtuig dat met een kabel aan een lier is verbonden die zich op een platform bevindt. Door het vliegtuig autonoom te laten opstijgen en hoog in de lucht patronen te laten vliegen wordt de kabel steeds uitgerold, waardoor de lier gaat draaien en als een dynamo stroom produceert. Zo’n systeem kan gebieden ontsluiten die nu vanwege te hoge kosten of mindere windcondities niet in aanmerking komen voor windenergie, zoals gebieden ver landinwaarts of ver op zee. Met één zo’n megawatt systeem kunnen in de toekomst tweeduizend huishoudens worden voorzien van groene stroom. Daarmee kan zo’n systeem naar verwachting een belangrijke bijdrage leveren aan de wereldwijde energietransitie. Het onderzoek richt zich op de ontwikkeling van het vliegtuig voor AP4, de commerciële opvolger van het prototype AP3 dat wordt gebouwd door Ampyx Power. Martin Nagelsmit van NLR: ‘NLR zet in dit gesubsidieerde onderzoek expertise in op het gebied van vliegtuigontwerp, aerodynamische eigenschappen en softwareontwikkeling. Uitgangspunt is dat het vliegtuig een aanzienlijke afmeting moet hebben en tegelijkertijd heel wendbaar moet zijn om zo effectief mogelijk en tegen zo laag mogelijke kosten energie op te opwekken.’

FOTO: PXHERE

Energievliegtuig krijgt nieuwe boost

9 18 iMaintain

IMA09 Q iTanks.indd 36

06-11-18 16:15

INNOVATIE 37

3D-geprinte betonnen bruggen kunnen een serieus alternatief zijn voor traditionele bruggen. Ingenieurs- en adviesbureau Antea Group en Cybe Construction starten er een onderzoek naar. De markt staat volgens volgens de bedrijven aan de vooravond van een revolutie. De 3D-printtechniek maakt het mogelijk om bruggen binnen één dag te printen, waar op dit moment met een traditionele bouwwijze vier weken voor staan. Daarnaast zorgt 3D-printen voor optimaal materiaalgebruik en maakt het nieuwe architectonische vormen mogelijk. Het doel van de pilot is om de 3D-printtechniek optimaal te benutten, een brug te ontwerpen die constructief veilig is en economisch kan concurreren met een traditionele brug. Daarom is een zeven meter lange betonnen voetgangersbrug ontworpen en geprint. Deze wordt nu getest in Oss. Omdat er nog geen richtlijnen en normen zijn voor geprint beton, moet het ontwerp worden geverifieerd door middel van ‘design by testing’. Hoewel Antea Group ook een ontwerp heeft gemaakt voor een ‘traditionele’ 3D-geprinte brug, opent de 3D-printtechniek juist nieuwe deuren die vorm en techniek combineren. In de pilot zijn bewust de mogelijkheden van 3D-printen gebruikt. De natuur is als inspiratiebron gebruikt. Oftewel een maximale krachtswerking met minimaal materiaalgebruik. Eveneens is tot doel gesteld om het aantal handelingen op de bouwplaats te minimaliseren. Rekening houdend met de printbaarheid is het ontwerp aangepast tot drie elementen die tezamen een dubbele kettingboog vormen.

FOTO: ANTEA GROUP

3D-geprinte betonnen brug onderzocht

FOTO: AQUASMARTXL

Europese havens omarmen aquadrones De afgelopen maanden heeft AquaSmartXL met meerdere opdrachtgevers en partners de waarde van het inspecteren en meten met aquatic drones aangetoond. De kleine onbemande vaartuigen, uitgerust met opname- en meetapparatuur, inspecteren waar andere middelen niet inzetbaar zijn. Omdat het te gevaarlijk, te tijdrovend of simpelweg niet praktisch is. Tijdens de inspecties wordt een 3D-scan gemaakt van de constructies. Daarnaast wordt alles visueel vastgelegd. Op basis van de informatie kan een inspecteur vanuit zijn eigen kantoor een inspectie uitvoeren. In de 3D-inspect cloudapplicatie worden de inspectierapportage en visuele bevindingen weergegeven in een 3D-model van de constructie. Er zijn al projecten uitgevoerd in meerdere havens zoals Northsea Ports & Valuepark, Amsterdam en Antwerpen. In de haven van Oostende is bijvoorbeeld een inspectie gedaan van een kadeconstructie die op een andere manier niet te bereiken was.

DEZE RUBRIEK WORDT MEDE MOGELIJK GEMAAKT DOOR

iMaintain 18

IMA09 Q iTanks.indd 37

06-11-18 16:15

38 AGENDA

November

Laatste kans! 22 november 2018 Endress+Hauser, Naarden www.mastersofindustry.nl Masters of Industry: Industrial Internet of Things (IIoT) In de vierde industriële revolutie is alles met alles verbonden. Dat dit een positieve bijdrage kan leveren aan het optimaliseren van processen, begrijpen we. Maar de grote vraag is natuurlijk: Maken we optimaal gebruik van het Industrial Internet of Things (IIoT)? Hoe kan automatisering helpen om zowel de bedrijfsvoering als de winstgevendheid te verbeteren? Er zijn nu nog veel bedrijven die de kansen die IIoT biedt, laten liggen. Zonde! Tijdens deze Masters of Industry kijken we ook naar de spreekwoordelijke ‘beren op de weg’: hoe zit het met de data security en privacy? Met presentaties van Jaap Westeneng (Endress+Hauser), Hans Sintemaartensdijk (Tata Steel IJmuiden) en een kijkje in de Endress+Hauser Experience Room.

28 november 2018 De Reehorst, Ede www.atexevent.nl ATEX Event Voor iedere editie van het ATEX Event kiest de organisatie een specifiek thema. Voor 2018 ligt een extra nadruk op mechanische apparatuur. In tegenstelling tot elektrische apparatuur, waarvoor de inspecties en het onderhoud relatief nauwkeurig zijn beschreven, blijft de informatie voor mechanische apparatuur wat summier. Wanneer gaat het hier om een ontstekingsbron? Hoe voorkom je dat het een ontstekingsbron wordt of hoe dek je de veiligheid wanneer dit niet mogelijk is? Wat is eigenlijk belangrijk wanneer je onderhoud uitvoert aan dit type apparatuur?

29 november 2018 Madurodam, Den Haag energietransitie.tw.nl Ingenieurs in Energietransitie Eén ding is zeker, zonder ingenieurs gaan we de klimaatdoelen van onze overheid niet halen. Met het oog op 49 procent reductie van CO2-uitstoot in 2030 moeten we, naast het opstellen van een gedegen klimaatbeleid, nu ook inzetten op ‘no regret’-maatregelen die we morgen al in gang kunnen zetten. Tijdens Ingenieurs in Energietransitie ontmoet u de partijen en onderzoekers die werk kunnen maken van de energietransitie.

December 4 december 2018 Mainnovation, Dordrecht www.nvdo.nl/kalender The GAME: The Great Asset Management Experience In The GAME spelen diverse onderhoudsprofessionals tegen elkaar met als doel maximale economische waarde te creëren voor een fictief bedrijf. Deelnemers leren spelenderwijs hoe de prestaties van de maintenance en asset management-organisatie

kunnen worden bestuurd door gebruik te maken van KPI’s, benchmarkgegevens en best practices zoals RCM, TPM en RBI. The GAME staat voor The Great Asset Management Experience en karakteriseert zich als volgt: competitief bedrijfsspel met vier tot acht teams, vijf speelrondes met verschillende opdrachten, real-time benchmarkrapportages en waardecalculaties, diverse theorieblokken gebaseerd op VDMXL-methodiek en casepresentaties ter ondersteuning van theorieblokken.

12 en 19 december 2018 Gouda www.betonvereniging.nl/opleidingen Kennismaken met betononderhoud en betonreparatie In deze kennismakingscursus worden de diverse aantastingmechanismen voor bestaand beton besproken, evenals criteria die aan een reparatie kunnen worden gesteld. Dat beton niet altijd naar wens uit de bekisting komt, is algemeen bekend. De cursist leert onder andere hoe dit goed te herstellen is en krijgt inzage in beschikbare reparatietechnieken en de daarbij behorende reparatiematerialen. Ook komt schade (en herstel) aan nieuw betonwerk aan de orde, die tijdens het uitvoeringsproces is ontstaan.

Schrijf nu in! 13 december 2018 Brightlands Chemelot Campus, Geleen www.industryandenergy.nl Industry & Energy: When electrons power molecules Om de Europese klimaatuitdagingen en -doelen aan te gaan, is samenwerking nodig. Duurzame energie moet snel groeien in Europa. Maar hoe gaan we energieoverschotten opslaan? Aan de andere kant moet de industrie haar uitstoot en de fossiele grondstof verminderen. Elektrochemie lijkt de kortste weg naar negatieve CO2-emissies. Zowel de industrie als de energiesector moeten de nieuwe waardeketen met elkaar afstemmen en profiteren van de nieuwe mogelijkheden. Dit internationale congres is een initiatief van FME, Industrielinqs en VoltaChem met founding partner Chemelot en eventpartner Sabic. Het is gericht op de industrie en energiesector in Nederland, Vlaanderen en Noord-rijn-Westfalen. Het congres heeft een speciale focus op elektrificatie en elektrochemie. De voertaal tijdens dit congres is Engels.

Januari 18 januari 2018 Rotterdam Ahoy www.isnconference.com Intelligent Sensor Networks Conference Sensor networks for smart industry and smart infrastructure are getting more and more essential. Real time information from ‘the real world’ to support decision making and control of vital processes will be an integral part of business processes. With Industrial internet, Machine to Machine (M2M) or Internet of Things (ioT) traditional boundaries disappear. The conference will give you insights into the latest applications and research in the field.

9 18 iMaintain

IMA09 F Agenda.indd 38

06-11-18 16:17

BRIGHTLANDS CHEMELOT CAMPUS | SITTARD-GELEEN (NL) | DECEMBER 13TH

[Reg

iste

r no w]

WHEN ELECTRONS POWER MOLECULES To meet the European climate challenges and goals of the Paris Agreement, new ways of collaboration are needed. Fences between the heavy process industry and energy sector have to be lowered. First steps have already been taken. New energy saving processes have been implemented and advanced bio routes have been developed. And yet another, maybe more sustainable synergy is rising...when electrons meet molecules. Grasp the opportunity Electrification and electrochemistry can play a pivotal role in cutting CO2-emissions or even becoming CO2-negative. A double-edged sword! Huge amounts of sustainable electricity can be stored by turning molecules from air and water into useful materials and fuels. Fast growing surpluses of wind and solar power in Europe can be stored. And the industry can cut its emissions dramatically and decrease its dependency on fossil feedstock in a competitive way. To grasp this opportunity, new value chains have to be developed cutting through multiple sectors. So let’s lower the sector fences and start energizing a new economy! A co-creation of:

Program 09.45h

Reception and registration

10.30h Plenary morning program • Opening conference by chairman of the day Bob Wind • Keynote Mark Williams (Vice-president Europe, Sabic) • Three short talks from Robert Claasen (Chemelot Executive Director), Prof. Bert Weckhuysen (Utrecht University) and Johan Cnossen (Executive Project Sponsor, ThyssenKrupp) • Pitches Industrial Energy Enlightenmentz 12.30h

Lunch

13.30h

Parallel sessions round one and two

15.15h

Network break

15.45h

Parallel session round three

16.45h

Conclusion and announcement winner Industrial Energy Enlightenmentz

17.30h

Network drinks

Launching partner:

Eventpartner:

www.industryandenergy.nl Advertentie Industry and energy 2018 hele pagina.indd 1 IMA09 omslag los.indd 39

05-11-18 11:02 06-11-1816:26 15:51 06-11-18

• Hoeveel onderhoud is juist genoeg? • Kunnen we met de onderhoudsfunctie geld verdienen? • Hoeveel kan onderhoud bijdragen aan het bedrijfsresultaat? • Wat is Excellent Onderhoud en hoe geef ik dit vorm?

iMaintain Nr. 09 - 2018

KENNIS MOET JE OOK ONDERHOUDEN.

DEZE OPLEIDIN ZIJN IN TE BRE GEN NG IN DE BACHEL EN WERKTUIGBOU OR WKUNDE DEELTIJD.

INFORMEER!

EXTRA START 19 MEDIO MEI 20 LOGIE N ECH O ONDERHOUDST EEN. IN HOOGEV

INFORMEER!

WAARDECREATIE DOOR GOED ONDERHOUD Een onderhoudsopleiding bij Hogeschool Utrecht helpt u in uw eigen bedrijf de antwoorden te vinden op deze vragen. In de afgelopen jaren zijn vele mooie resultaten en forse besparingen bereikt bij de deelnemende bedrijven. Door de brede scope op zowel Materiaalkunde, Engineering, Inspectie als Onderhoud bieden onze opleidingen op het gebied van Onderhoud precies die (integrale) kennis die nodig is om verder te kunnen kijken dan het eigen vakgebied, en daardoor aantoonbaar betere resultaten te boeken. • Post-MBO Onderhoudstechniek (OTK) • Post-HBO Onderhoudstechnologie (OT) • Post-HBO Onderhoud en Asset Management (OM) • Master of Engineering in Maintenance & Asset Management

Start 2 oktober 2019 Start 3 oktober 2019 Start 3 oktober 2019 Start februari/september

Alle genoemde opleidingen kunnen naar wens in-company (op maat) verzorgd worden. Informeer naar de mogelijkheden. Meer weten? Bel 088 481 88 88, mail naar info@cvnt.nl of kijk op www.cvnt.nl.

ER VALT NOG GENOEG TE LEREN

Europoortkringen 2018-3_FC-210x297mm.indd 1 IMA09 omslag A Cover.indd IMA09 los.indd1 40

31-10-18 15:37 06-11-18 16:26