www.imaintain.info
10 18 VIJFTIENDE JAARGANG – LOSSE VERKOOPPRIJS € 18,50
iMaintain Nr. 10 - 2018
GEDEGEN VOORBEREIDING BASIS VOOR SUCCESVOLLE TURNAROUND 14:56
IMA10 omslag los.indd 1
13:01 05-12-18 09:52
KENNIS MOET JE OOK ONDERHOUDEN. • Hoeveel onderhoud is juist genoeg? • Kunnen we met de onderhoudsfunctie geld verdienen? • Hoeveel kan onderhoud bijdragen aan het bedrijfsresultaat? • Wat is Excellent Onderhoud en hoe geef ik dit vorm?
DEZE OPLEIDIN ZIJN IN TE BRE GEN NG IN DE BACHEL EN WERKTUIGBOU OR WKUNDE DEELTIJD.
INFORMEER!
EXTRA START 19 MEDIO MEI 20 LOGIE N H EC O ONDERHOUDST EEN. IN HOOGEV
INFORMEER!
WAARDECREATIE DOOR GOED ONDERHOUD Een onderhoudsopleiding bij Hogeschool Utrecht helpt u in uw eigen bedrijf de antwoorden te vinden op deze vragen. In de afgelopen jaren zijn vele mooie resultaten en forse besparingen bereikt bij de deelnemende bedrijven. Door de brede scope op zowel Materiaalkunde, Engineering, Inspectie als Onderhoud bieden onze opleidingen op het gebied van Onderhoud precies die (integrale) kennis die nodig is om verder te kunnen kijken dan het eigen vakgebied, en daardoor aantoonbaar betere resultaten te boeken. • Post-MBO Onderhoudstechniek (OTK) • Post-HBO Onderhoudstechnologie (OT) • Post-HBO Onderhoud en Asset Management (OM) • Master of Engineering in Maintenance & Asset Management
Start 2 oktober 2019 Start 3 oktober 2019 Start 3 oktober 2019 Start februari/september
Alle genoemde opleidingen kunnen naar wens in-company (op maat) verzorgd worden. Informeer naar de mogelijkheden. Meer weten? Bel 088 481 88 88, mail naar info@cvnt.nl of kijk op www.cvnt.nl.
ER VALT NOG GENOEG TE LEREN
Europoortkringen 2018-3_FC-210x297mm.indd 1 IMA10 A omslag Cover.indd 2 2 IMA10 los.indd
31-10-18 15:37 05-12-18 13:01
Evenem
INHOUD 3
10 ‘Bij al mijn beslissingen staat de mens centraal’ Ruud van Doorn gaat met pensioen. Voor de CEO van Bilfinger Industrial Services België/Nederland staat de mens centraal. Op veiligheidsgebied, bij klantgerichtheid, bij kennisdeling, bij strategische keuzes voor de toekomst. ‘Mijn rol bestond uit creëren, faciliteren en verbinden.’
14 Voelen wat je robot doet Robots kunnen ons steeds meer helpen bij gevaarlijke en ingewikkelde taken. Maar zonder mensen lukt het ze niet, want robots passen zich nogal slecht aan in veranderende situaties. Het open innovatiecentrum I-Botics onderzoekt hoe mens en machine goed samen kunnen werken.
26 Gedegen voorbereiding basis voor succesvolle turnaround Eens in de zoveel jaar is iedere plant toe aan groot onderhoud. Vaak lang van tevoren gepland en voorbereid, zoals de turnaround en splitsing van de chloorfabriek van Nouryon in Rotterdam en het zesjaarlijks groot onderhoud aan naftakraker Olefins 4 van Sabic.
En verder 5 COMMENTAAR
22 OVERZEESE VERHUIZING VAN COMPLETE FABRIEK
6 ACTUEEL
30 DE DIGITALE AMBITIES VAN ARAMCO
17 EXTRA KOSTEN VOOR AANLEG NIEUWE ZEESLUIS IJMUIDEN
33 ICOON IN DE STEIGERS
18 ‘4G VERBINDT MENSEN, 5G VERBINDT DE MAATSCHAPPIJ’
34 AGENDA
10
iMaintain 18
IMA10 B Inhoud.indd 3
05-12-18 09:54
ADVERTENTIE-INDEX Abonnees .............................................................................................. 4
Evenementenoverzicht 2019 ................................................................ 35
Hogeschool Utrecht Centrum voor Natuur & Techniek ............................. 2
SAB Detachering.................................................................................... 4
IFS Benelux.......................................................................................... 28
Arbeidsbemiddeling voor Ingenieurs
iMaintain 14 maart 2019 .................................................................... 20
Industrielinqs pers en platform .............................................................. 8
Mainnovation ....................................................................................... 36
Opgericht in 1950 door Koninklijke Hoogovens voor ingenieurs in industriële maintenance functies.
Vakmedianet DACE .............................................................................. 16
Watervisie 14 februari 2019 ................................................................ 32
sabdetachering.nl | 0251 – 26 72 72
iMaintain
geeft nog meer waarde voor uw geld Meer nieuws dan ooit • • • • • • •
Actuele berichtgeving over de gehele onderhoudssector Alle productinnovaties overzichtelijk bij elkaar Volledig evenementenoverzicht Online catalogi met producten en diensten Multimediale bedrijfspresentaties Tweewekelijkse nieuwsbrief Volg de status van nieuwe projecten en uitbreidingen in de projectendatabase
iMaintain-abonnees krijgen meer • De nieuwste iMaintain staat een week voor verschijnen online • Abonnees krijgen toegang tot alle eerder verschenen artikelen • U kunt naar aanleiding van uw abonnement ook besluiten om bedrijfslid van het iMaintain platform te worden. Hierbij krijgt u onder andere voor twee personen toegang tot het jaarcongres iMaintain. Meer weten? Kijk op www.imaintain.info/bedrijfslidmaatschap
Ga direct naar imaintain.info/abonneren en blijf iedereen voor IMA_half_liggend.indd 1
IMA10 Advertenties.indd 4
13-12-17 12:44
05-12-18 09:55
COMMENTAAR 5
Ondoorgrondelijk Toen ik jaren geleden solliciteerde bij een Golf & Country Club op de Veluwe, werd mij gevraagd wat mijn vader voor werk deed. Wat een rare vraag. Alsof dat iets zegt over mijn capaciteiten. Dat was dan ook mijn antwoord, maar toch werd mij verzocht de vraag te beantwoorden. ‘Mijn vader is timmerman. Hij maakt de mooiste dingen met zijn handen en ik ben ontzettend trots op hem.’ Ik werd aangenomen, maar een maand later heb ik mijn biezen weer gepakt. Niet mijn wereld. Een beeld vormen van wie iemand is, kan eigenlijk niet in één sollicitatiegesprek. Misschien is een mensenleven zelfs te kort. Want zelfs echtparen die vijftig jaar getrouwd zijn, weten elkaar soms nog te verrassen. Als CEO van een bedrijf met drieduizend medewerkers, kun je niet iedereen persoonlijk kennen. Maar Ruud van Doorn van Bilfinger Industrial Services, waar ik een zeer prettig gesprek mee had voor het hoofdinterview, heeft in zijn werk altijd de mens centraal willen stellen. De mens is echter ondoorgrondelijk, wispelturig en snapt zichzelf soms niet eens, laat staan dat een ander hem begrijpt. Ik merk regelmatig dat we graag voor anderen denken. Dat deed Van Doorn ook. Hij dacht dat de medewerker die door een arbeidsongeval ander werk moest doen, blij zou zijn met het aangeboden alternatief. Met tranen in de ogen vertelde de man hoe hij er werkelijk over dacht. Het was een eye-opener voor Van Doorn. Het maakte duidelijk dat iedereen anders is, dat je met iemand in gesprek moet gaan om iemand echt te leren kennen. En als je iemand dan denkt te kennen, kan diegene ook nog best veranderen. Gewoon, omdat de wereld verandert. Omdat zijn situatie verandert. Omdat hij zelf wel eens iets anders wil. Dat geldt voor mensen en dat geldt soms ook voor magazines. U dacht dat iMaintain een magazine was dat helemaal stukgelezen wordt en pas van de leestafel verdwijnt als de volgend editie verschijnt. Dat klopt ook wel, maar komend jaar gaan we voor het eerst digitaal. In januari en in augustus krijgt u iMaintain in uw digitale inbox. Gewoon, omdat de wereld verandert. Laura van der Linde Reageren? laura@industrielinqs.nl
TRAFFIC
Breg Schoen 020 3122 088
COMMERCIEEL MANAGER NUMMER 10 - 2018
UITGAVE VAN
Industrielinqs pers en platform Gedempt Hamerkanaal 155 1021 KP Amsterdam
Janet Robben 020 3122 085 janet@industrielinqs.nl
MEDEWERKERS
Monique Harmsen, David van Baarle, Evi Husson, Inge Janse
LAY-OUT
BureauOMA BV, Wehl
COVER
Bilfinger Industrial Services
UITGEVER EN HOOFDREDACTIE Wim Raaijen 020 3122 081 wim.raaijen@industrielinqs.nl
Laura van der Linde 020 31 22 083 laura@industrielinqs.nl
EINDREDACTIE
Miriam Rook 020 3122 086 Liesbeth Schipper 020 3122 083 redactie@industrielinqs.nl
REDACTIE
Dagmar Aarts 020 3122 084 redactie@industrielinqs.nl
ADVERTENTIEVERKOOP
Jetvertising Rob Koppenol | rob@jetvertising.nl 070 3990 000 www.jetvertising.nl
DRUKWERK
PreVision Graphic Solutions
ABONNEMENTEN (EXCL. BTW) Nederland/België € 103,Introductie NL/B 25% € 77,Overig buitenland € 128,50 Losse verkoopprijs € 18,50 Studenten € 42,Proefabonnement 3 mnd € 30,-
OPZEGGEN
Dit magazine hanteert de opzegregels uit het verbintenissenrecht. Wij gaan er van uit dat u het blad ontvangt uit hoofde van uw beroep. Hierdoor wordt uw abonnement steeds stilzwijgend met een jaar verlengd. Proef- en kennismakingsabonnementen worden niet automatisch verlengd en stoppen na het aantal aangegeven nummers. Opzeggen en wijzigen kan via abonnementen@industrielinqs.nl, per post of per telefoon. De opzegtermijn is acht weken voor het einde van uw abonnementsperiode. Als opzegdatum geldt de datum waarop uw opzegging door ons is ontvangen. Als u hierom verzoekt, ontvangt u een bevestiging van uw opzegging met daarin de definitieve einddatum van uw abonnement. Overige vragen kunt u stellen via abonnementen@industrielinqs.nl of neem telefonisch contact met ons op via T 020 312 20 88.
Prijswijzigingen voorbehouden. ISSN: 2211-6826 © Industrielinqs pers en platform BV Niets uit deze uitgave mag worden gereproduceerd zonder toestemming van de uitgever.
Papier binnenwerk: PAPER & BOARD MADE OF
AGRI-WASTE WWW.PAPERWISE.EU
Papier omslag:
INDUSTRIELINQS PERS EN PLATFORM
Gedempt Hamerkanaal 155 1021 KP Amsterdam +31(0)20 312 20 88 abonnementen@industrielinqs.nl
10
iMaintain 18
IMA10 C Commentaar.indd 5
05-12-18 09:57
6 ACTUEEL
MEEST GELEZEN ONLINE 1. Oude gastransportleiding is nu waterstofleiding De waterstofleiding van Gasunie tussen Dow Benelux en Yara is in gebruik genomen. Het is voor het eerst dat een bestaande hoofdgastransportleiding geschikt is gemaakt voor het vervoer van waterstof. Lees verder op pagina 9
2. Hogeschool Rotterdam en Vopak werken samen aan predictive maintenance RDM Centre of Expertise Hogeschool Rotterdam en Vopak gaan samenwerken op het gebied van predictive maintenance, waarin duurzaamheid en de inzet van smart technology randvoorwaarden zijn. Lees verder op pagina 7
3. Minder regels op testlocaties voor drones Minister Cora van Nieuwenhuizen (I&W) wil innovatieve toepassingen van drones aanjagen door minder regels op testlocaties en experimenten voor inspectiewerk. Lees verder op pagina 9
4. F rieslandCampina legt deel productie stil door breuk restwaterleiding Een breuk in een restwaterleiding van FrieslandCampina heeft ernstig effect gehad op de leefomgeving van vissen in het riviertje De Berkel. Lees verder op deze pagina
5. Heijmans en BAM onderzoeken fusie asfaltcentrales BAM en Heijmans zijn bezig om de mogelijkheden te onderzoeken om de huidige asfaltcentrales in Nederland onder te brengen in een nieuw, gezamenlijk asfaltbedrijf. Lees verder op pagina 7
10 18 iMaintain
IMA10 D Actueel.indd 6
Techniekhelden gezocht! Wij zoeken techniekhelden. Technici die om bepaalde redenen onmisbaar zijn voor het bedrijf of die iets bijzonders doen of hebben gedaan met grote impact. Mannen en vrouwen die hun vak verstaan en hier op bijna bovennatuurlijke wijze uitvoering aan geven. Techniekhelden dus. Heb jij zo’n collega? Meld hem of haar dan aan. Op de vraag wat de belangrijkste assets van een bedrijf zijn, volgt regelmatig het antwoord: de medewerkers. Terecht, want zonder goede vakmensen zijn we nergens. En de mensen die net een beetje meer doen dan van ze wordt gevraagd, zijn de ware helden, al zullen ze zichzelf nooit zo noemen. Ze doen in alle bescheidenheid gewoon hun werk. Toch willen we deze medewerkers in het zonnetje zetten. Deze mannen en vrouwen verdienen een podium. Met een artikel in iMaintain willen we deze vakmensen hun verhaal laten doen. Waar zagen zij een uitdaging en hoe zijn zij hier mee omgegaan? En niet onbelangrijk: wat heeft dit opgeleverd? Door deze serie verhalen onderstrepen we met elkaar dat het werk van deze medewerkers van grote betekenis is voor het bedrijf en we laten zie hoe interessant het beroep van technicus is. Mogelijk inspireert het jongeren om voor deze boeiende, uitdagende wereld te kiezen. Een uitdaging die geldt voor de hele branche en waar Industrielinqs pers en platform (uitgever van onder andere iMaintain en Petrochem) graag een steentje aan bijdraagt. Dat willen we ook doen met de verkiezing van de Techniekheld. In 2019 wordt, tijdens de beurs Maintenance NEXT in AHOY Rotterdam, de Techniekheld 2019 bekend gemaakt. Een jury kiest uit alle bijzondere verhalen, die we hopelijk binnen gaan krijgen, een shortlist van kandidaten. Wie van hen krijgt tijdens de beurs de award? Zit je na het lezen van dit artikel aan een medewerker te denken? Vind je dat hij of zij aandacht verdient middels een artikel in iMaintain, en misschien wel een nominatie voor de verkiezen? Meld je collega dan nu aan door een mail te sturen naar ons mailadres redactie@industrielinqs.nl. Vermeld in de mail waarom je deze man of vrouw een ware techniekheld vindt, en geeft zijn of haar telefoonnummer door. Wij zijn benieuwd naar alle verhalen en hopen dat we op deze manier, samen met de industrie, het vakgebied van technicus – ongeacht het niveau – de aandacht kunnen geven die het verdient.
FrieslandCampina legt deel productie stil door breuk restwaterleiding Een breuk in een restwaterleiding van FrieslandCampina heeft ernstig effect gehad op de leefomgeving van vissen in het riviertje De Berkel. Half november ontdekte Waterschap de breuk in de buurt van Lochem. Een deel van de productie van FrieslandCampina werd daarna stilgelegd, terwijl de rest van de productie werd geminimaliseerd. Nadat FrieslandCampina door het Waterschap is geïnformeerd, is er door beide partijen met man en macht gewerkt aan een oplossing. Om de schade te beperken heeft het Waterschap het water dat in de Berkel stroomde naar een reservoir in de buurt gepompt. Dit reservoir is een stuk braakliggend terrein, dat geschikt is om tijdelijk water zoveel mogelijk in op te vangen. Daarnaast heeft FrieslandCampina zijn productie geminimaliseerd en sommige onderdelen stilgelegd om daarmee de hoeveelheid restwater te verminderen. Ook is het stil leggen van de productie besproken als laatste redmiddel, maar dat was niet nodig. Ondanks alle gezamenlijke inspanningen is er in het begin toch restwater in de rivier gestroomd. Door de daardoor aanwezige organische materialen (bijvoorbeeld eiwitten) daalde het zuurstofgehalte in het water. Dit heeft geleid tot vissterfte. Het repareren van de persleiding is een complexe operatie. De huidige aanvoer die door de persleiding loopt moest worden omgeleid. De breuk bevindt zich op een diepte van vier meter in een moeilijk bereikbaar en moerassig gebied. Dat betekent dat op de locatie van de breuk al het water en grondwater weggepompt moet worden, zodat er kan worden gewerkt.
Abonnees lezen meer op www.imaintain.info
05-12-18 09:58
ACTUEEL 7
Hogeschool Rotterdam en Vopak werken samen aan predictive maintenance
BEDRIJVENNIEUWS Nieuwe staalfabriek Tata Steel niet in IJmuiden
FOTO: PIXABAY
RDM Centre of Expertise Hogeschool Rotterdam en Vopak gaan samenwerken op het gebied van predictive maintenance, waarin duurzaamheid en de inzet van smart technology randvoorwaarden zijn. Het eerste resultaat van de samenwerking is de minor mechatronica die onlangs van start is gegaan. Ook wordt samengewerkt aan projecten, (afstudeer)stages, onderzoeksopdrachten en bedrijfsbezoeken. Maarten Vaags van Vopak: ‘We hebben frisse jonge denkers nodig voor de uitdagingen van morgen.’ Hans Maas van Hogeschool Rotterdam vult aan: ‘In projecten samen met Vopak leren onze studenten vanuit verschillende disciplines samen te werken in real life situaties. Slim omgaan met data speelt daarin een belangrijke rol. Ook voor onze docenten levert deze samenwerking belangrijke praktijkervaring op.’ De eerste concrete samenwerking van Hogeschool Rotterdam met Vopak is binnen de minor Mechatronica van de opleidingen Elektrotechniek en Werktuigbouwkunde. Sowande Boksteen, docent Werktuigbouwkunde: ‘Volgens een studie van McKinsey wordt de komende tien jaar wereldwijd zeshonderd miljard euro bespaard dankzij predictive maintenance. Ook gaat smart industry de maatschappij ingrijpend veranderen. Als hogeschool moeten wij studenten hierop voorbereiden.’
Heijmans en BAM onderzoeken fusie asfaltcentrales BAM en Heijmans zijn bezig om de mogelijkheden te onderzoeken om de huidige asfaltcentrales in Nederland onder te brengen in een nieuw, gezamenlijk asfaltbedrijf. Verduurzaming van de asfaltketen is een belangrijke doelstelling. Op dit moment exploiteren Heijmans en BAM elk afzonderlijk een aantal asfaltcentrales. Door de oprichting van een nieuw asfaltbedrijf kunnen de kennis, kunde en investeringen in vernieuwing van beide bedrijven worden gebundeld. Verdere verduurzaming van de asfaltketen is daarbij een belangrijke doelstelling, van het verlagen van de CO2-uitstoot tot circulariteit en hergebruik van grondstoffen en deelproducten. Samenwerking biedt eveneens kansen om de beschikbare capaciteit beter te benutten en de bezettingsgraad van de asfaltcentrales te verbeteren, met als doel efficiency en een beter rendement. Naast eigen klanten van de bedrijven zal het op te richten asfaltbedrijf zich richten op het bedienen van derden in de asfaltmarkt. BAM en Heijmans verwachten een indicatieve jaaromzet van circa negentig miljoen euro als de fusie doorgaat. De oprichting van deze joint venture behoeft de goedkeuring van de relevante mededingingsautoriteiten. De Europese Commissie heeft inmiddels het verwijzingsverzoek in behandeling genomen.
Tata Steel bouwt zijn nieuwe staalfabriek niet in IJmuiden, maar op de site in Jamshedpur in India. De moderne fabriek maakt gebruik van de HIsarna-technologie, waarmee de CO2-uitstoot van de staalproductie met vijftig procent vermindert. In IJmuiden staat op dit moment een pilotfabriek waar de doorbraaktechnologie wordt getest. Deze fabriek heeft een capaciteit van 60.000 ton ruwijzer per jaar en is inmiddels volledig in de configuratie van de site opgenomen. Voor verdere ontwikkeling van de technologie is een tweede proeffabriek met een hogere capaciteit nodig. Tata Steel overweegt nu deze fabriek, die 400.000 ton ruwijzer per jaar moet kunnen produceren, op zijn site in India te bouwen. Tata Steel in India heeft de beschikking tot eigen mijnen, waardoor grondstoffen eenvoudig en kosten-efficiënt in het HIsarna-proces kunnen worden gebracht.
iMaintain in 2019 digitaal iMaintain edities 1 en 7 zullen in het nieuwe jaar als gratis e-magazine verschijnen. Abonnees ontvangen deze automatisch in hun mailbox. Nog geen abonnee? Meld u aan voor deze gratis edities via www.imaintain.info/abonneren
FOTO: PIXABAY
SecurityMatters overgenomen voor 113 miljoen euro SecurityMatters, onderneming voor digital security die in Twente is opgericht door Sandro Etalle (destijds hoogleraar aan de UT), is overgenomen door de Amerikaanse onderneming ForeScout voor 113 miljoen dollar. SecurityMatters werkt aan systeemveiligheid voor grote industriële organisaties in bijvoorbeeld de petrochemie, automotive, luchtvaart, elektriciteits-opwekking en -distributie. Het bedrijf startte in Twente, maar verhuisde naar de campus van de TU Eindhoven in 2014, naar eigen zeggen om dat daar meer specialisten beschikbaar zijn in security.
10
iMaintain 18
IMA10 D Actueel.indd 7
05-12-18 09:58
‘MET INHOUD MAKEN WE VERSCHIL’ U kent ons wel van de platforms Petrochem, iMaintain of Het Nieuwe Produceren. De kwaliteit van onze informatie en sterke onderlinge
voor onze klanten. Denk bijvoorbeeld aan bedrijfsmagazines, filmproducties, whitepapers, projectreportages, de organisatie van
relaties hebben daarbij steeds onze prioriteit. Met diezelfde inzet verzorgen we ook inhoudelijke producties
congressen en strategisch advies. Met combinaties daarvan kunnen we complete content-campagnes opbouwen.
Inspirerende samenwerking VOMI organiseert jaarlijks haar Safety Day. De branchevereniging van dienstverlenende ondernemers in de procesindustrie vroeg ons te helpen bij de logistieke organisatie en het modereren van het evenement. Een uitdagende coproductie die wij met vertrouwen zijn aangegaan. Dankzij onze ruime ervaring in de organisatie van evenementen weten we precies wat nodig is om de dag op rolletjes te laten verlopen. En we kunnen ook het inhoudelijke programma vanaf het podium regisseren. Met kennis van de markt en enthousiasme kunnen we een goede inhoudelijke sfeer neerzetten. Bovendien bewaken we ook op die manier de structuur van de dag. Zo werd het een inspirerende samenwerking met VOMI.
‘De inzet van het team - de werkzaamheden van Catelijne tijdens de voorbereiding en het dagvoorzitterschap van Laura - hebben bijgedragen aan een geslaagde VOMI Safety Day 2018.’ Yorick Lieffering projectmanager bij VOMI
Ook samenwerken met Industrielinqs? Neem dan contact op met
Laura van der Linde dagvoorzitter
Janet Robben:
Of kijk op onze website:
Catelijne Klaver
janet@industrielinqs.nl
www.industrielinqs.nl
congrescoördinator
020-3122085
www.industrielinqs.nl Advertentiepagina VOMI.indd 1
IMA10 Advertenties.indd 8
30-04-18 11:16
05-12-18 09:55
ACTUEEL 9
BEDRIJVENNIEUWS
FOTO: GASUNIE
Algoritme moet renovatie sluizen vergemakkelijken
Oude gastransportleiding is nu waterstofleiding De waterstofleiding van Gasunie tussen Dow Benelux en Yara is in gebruik genomen. Het is voor het eerst dat een bestaande hoofdgastransportleiding geschikt is gemaakt voor het vervoer van waterstof. Via de leiding wordt waterstof voor industriële toepassing uitgewisseld via een niet meer in gebruik zijnde gastransportleiding. Het ondergronds transport via het gasnetwerk zorgt voor een efficiënt en veilig vervoer van waterstof. De twaalf kilometer lange waterstofleiding waarover in maart 2018 afspraken werden ondertekend tussen Dow, Yara, ICL-IP en Gasunie Waterstof Services is in gebruik genomen. Afgelopen zomer zijn de aansluitingen bij Dow en Yara gemaakt en is de gastransportleiding op een paar minimale punten aangepast zodat deze geschikt is voor het transport van waterstof. Daarna is de leiding gevuld met waterstof. De leiding wordt nu op commerciële basis gebruikt voor transport van meer dan vier kiloton waterstof per jaar. Het is de bedoeling dat op een later tijdstip ook waterstof naar ICL-IP wordt getransporteerd. Door de waterstofleiding in Zeeland stroomt waterstofgas dat vrijkomt uit de kraakinstallaties van Dow en die wordt ingezet als grondstof voor hoogwaardige producten van Yara. Ook heeft ICL-IP een aansluiting op de leiding gekregen voor toekomstige afname van waterstof uit de leiding. Het waterstoftransport via de leiding zorgt voor een daling in het energiegebruik van in eerste instantie 0,15 petajoule (PJ) per jaar, wat overeenkomt met het jaarlijkse gasverbruik van circa 3.000 huishoudens. Daarnaast levert het nu al een CO2-besparing op van 10.000 ton, met perspectief op opschaling.
Daniël Post nieuwe CEO Bilfinger Industrial Services
FOTO: PIXABAY
Minder regels op testlocaties voor drones Steeds meer bedrijven willen drones inzetten, bijvoorbeeld voor inspecties. Zij stuiten daarbij op strenge wet- en regelgeving. Minister Cora van Nieuwenhuizen (Infrastructuur en Waterstaat) wil innovatieve toepassingen van drones aanjagen door minder regels op testlocaties en experimenten voor inspectiewerk. De EU heeft de ambitie om tot een gezamenlijke Europese markt voor drones te komen. De Europese regels houden enerzijds rekening met de risico’s van dronegebruik en bieden anderzijds meer ruimte voor innovaties. Van Nieuwenhuizen stimuleert innovatie onder meer door testen met drones mogelijk te maken, zowel op testlocaties als daarbuiten. In de afgelopen jaren zijn rondom de vliegvelden en testcentra in Enschede, Groningen, Marknesse, Valkenburg en Woensdrecht test- en innovatiecentra opgericht, die zich hebben verenigd in het Dutch Drone Platform. Hier wordt gebouwd aan drone(technologie) en hun toepassingen. Het gebruik van drones moet veilig zijn en niemand in gevaar brengen. Een combinatie van regelgeving, opleiding, voorlichting en het gebruik van technologische hulpmiddelen moet hiervoor zorgen. Dit geldt niet alleen voor de professionele inzet van drones, maar ook voor recreatieve dronevliegers. Daarom start voor de feestdagen een voorlichtingscampagne op social media, bij evenementen en de online droneverkooppunten, om amateur dronevliegers te wijzen op de veiligheidsvoorschriften.
Een algoritme dat leidt tot legoachtige modules om sluizen uit op te bouwen. Dat is waar Tim Wilschut in november op is gepromoveerd aan de TU Eindhoven. Rijkswaterstaat, de beheerder van 127 grote sluizen op het hoofdvaarwegennet, wil meer modularisatie en standaardisatie om het beheer te vereenvoudigen. Ze zoekt eigenlijk een ‘lego’-doos voor sluizen met basis- en gespecialiseerde componenten. Die basis- en gespecialiseerde componenten zullen dan als legoblokjes in elkaar geklikt moeten worden. Uit Wilschuts onderzoek bleek dat sluisonderdelen en de interacties tussen sluisonderdelen goed te groeperen zijn, waardoor een module-aanpak mogelijk is.
Daniël Post (46) neemt per 1 januari de algemene leiding van Bilfinger Industrial Services op zich. De huidige CEO Ruud van Doorn (63) gaat met pensioen. Lees op de volgende pagina’s een interview met Van Doorn. Post werkte de afgelopen dertien jaar wereldwijd in verschillende senior management functies voor GE (General Electric). In zijn laatste functie was hij verantwoordelijk voor de integratie van Baker Hughes binnen de GE organisatie in Europa. In totaal heeft hij ruim twintig jaar ervaring in de energie-, olie- en gasindustrie. Post kijkt ernaar uit om met Bilfinger een volgende stap te zetten met de focus op het verder uitbouwen van de innovatie- en digitaliseringsstrategie. ‘Daarnaast stellen we onszelf ten doel om een stuk groei te realiseren in bestaande markten met eventuele nieuwe diensten.’
uw mailbox? Al het nineuvoworsoninze nieuwsbrief op
iMaintain.info!
Meld u aa
10
iMaintain 18
IMA10 D Actueel.indd 9
05-12-18 09:58
10 INTERVIEW
‘Bij al mijn beslissingen staat de mens centraal’
Ruud van Doorn, Bilfinger Industrial Services: ‘Ik zoek nog wat steun bij het schrijven. Ik heb het boekje van Wilfried de Jong gelezen, Salto. Mooi hoe hij schrijft. Hij mag me bellen.’
10 18 iMaintain
IMA10 H Hoofdartikel.indd 10
Abonnees lezen meer op www.imaintain.info
05-12-18 10:00
INTERVIEW 11
Ruud van Doorn gaat met pensioen. De CEO van Bilfinger Industrial Services België/Nederland geeft ruimte aan verjonging en heeft alle vertrouwen in Daniël Post, die hem per 1 januari 2019 opvolgt. Bij Van Doorn staat de mens centraal. Op veiligheidsgebied, bij klantgerichtheid, bij kennisdeling, bij strategische keuzes voor de toekomst. ‘Mijn rol bestond uit creëren, faciliteren en verbinden.’
Laura van der Linde
De jonge Ruud van Doorn behaalde in 1978 zijn HTS diploma Civiele Techniek in Tilburg en ging aan de slag bij een engineersbureau. Via wat omwegen kwam hij 27 jaar geleden bij Spreeuwenberg Steigerbouw terecht, een van de voorlopers van Bilfinger. Hij ontdekte al snel dat hij zich thuis voelde in deze wereld. ‘Bij een contractor krijg je met alle geledingen te maken. Dus je hebt contact met de werkvloer, maar ook met het hogere management van de opdrachtgevers. De uitdaging is om die bij elkaar te brengen.’
FOTO’S: LAURA VAN DER LINDE
Trots In 2002 werd Spreeuwenberg Holding overgenomen door het Duitse Rheinhold & Mahla, toen al een dochteronderneming van Bilfinger Berger. In 2006 volgde na een reorganisatie de afsplitsing van Bilfinger Berger Industrial Services. In 2013 werd Van Doorn benoemd tot CEO van het onderdeel Industrial Services België/ Nederland. Dit cluster verricht met ongeveer drieduizend medewerkers industriële service op het gebied van onder andere isolatie, steigerbouw, schilderwerk, heat tracing en asbestverwijdering. Als grote contractor heeft Bilfinger IS veel langlopende contracten bij bijvoorbeeld Tata Steel, Huntsman, Total, BASF en
“
IMA10 H Hoofdartikel.indd 11
Shell. ‘Shell Moerdijk bestaat vijftig jaar en we zitten daar ook al vijftig jaar.’ Van Doorn is trots op die duurzame relaties. ‘Als we er zijn, gaan we er niet meer weg. Dat zegt iets over de klanttevredenheid en ook over de inzet van onze mensen.’ Het betekent ook dat sommige medewerkers, die hun salaris van Bilfinger krijgen, al 25 jaar op het terrein van Shell werken. ‘Die mannen voelen zich ook wel heel erg Shell. Ik merk dan dat zo’n medewerker loyaal wil zijn aan degene die zijn werk aanstuurt en aan degene die zijn salaris betaalt. Als deze partijen net iets anders denken over de uitvoering, dan staat de medewerker daar tussenin en dat is soms best lastig.’
Servicegericht Van Doorn denkt dat de beslissing van een medewerker over de uitvoering dan vooral wordt gedreven door servicegerichtheid. ‘Vanuit de servicegedachte, die bij onze mensen met hoofdletters in het dna is gegrift, zeggen ze graag ‘ja’ tegen de opdrachtgever. Mooi natuurlijk, als het maar wel optimaal veilig is. Daar zit mijn belang.’ Die servicegerichtheid is iets dat Van Doorn naar eigen zeggen met de paplepel ingegoten heeft gekregen. ‘Dat is
Als we er zijn, gaan we er niet meer weg. Dat zegt iets over de klanttevredenheid.’ 10
iMaintain 18
05-12-18 10:00
12 INTERVIEW
voor mij een heel belangrijke waarde die uiteindelijk tot de identiteit van Bilfinger is gaan behoren. We zijn, en ik hoop dat dat zo blijft, heel erg extern gericht. Onze klant is enorm belangrijk voor ons.’ Datgene doen, waar de klant behoefte aan heeft, is hierbij volgens Van Doorn het uitgangspunt. ‘En als die behoefte niet of niet goed kenbaar wordt gemaakt, dan gaan we meedenken. Dan gaan we daarin samen optrekken. Je moet dus altijd de voelhorens hebben uitstaan naar die markt om na te gaan waar de behoefte ligt en hoe je hier invulling aan kunt geven. Daar word je dan beide wijzer van.’
Als een klant afhaakt, heeft een CEO meerdere zorgen. ‘Allereerst is daar het financiële aspect. Kunnen we dit verlies opvangen? Maar ik denk ook aan die medewerkers die al jaren op die klus zitten. Verder maak ik me zorgen over hoe dit op de buitenwereld overkomt.’ Van Doorn voelt zich, vooral op die momenten, zeer verantwoordelijk voor de continuïteit van het bedrijf. ‘Iedere klant is belangrijk. Iedere klant vormt een bouwsteen van dit bedrijf en als deze weg valt, kan dit nadelige gevolgen hebben voor de onderneming, voor al die mensen die hier werken. Dat is een grote verantwoordelijkheid die je als CEO hebt.’
Verantwoordelijk Toch gebeurt het wel eens, al is het volgens Van Doorn een zeldzaamheid, dat een klant andere keuzes maakt. ‘Dan is het nog wel afhankelijk van de klant en het moment waarop dit gebeurt, maar daar kan ik wel een paar slapeloze nachten van hebben. Dan hebben we blijkbaar toch wat steekjes laten vallen en daar kan ik goed van balen.’ De strijd is dan nog niet gestreden. ‘We geven we niet op voor we hem weer terug hebben. Natuurlijk respecteren we de gemaakte keus, maar we gaan het bedrijf wel op de hoogte houden van de dingen waar wij mee bezig zijn en dan gaan we in de toekomst hopelijk weer samenwerken.’
Veiligheid Naast servicegerichtheid zijn kwaliteit en veiligheid twee andere waarden die Van Doorn altijd heel actief heeft uitgedragen. ‘Als je dat goed op orde hebt, dan heb je een stevige basis.’ Bilfinger Industrial Services heeft op het gebied van veiligheid een naam hoog te houden. ‘Onze visie op veiligheid heeft geleid tot een heel stevig veiligheidsbeleid waarin de zorg voor onze medewerkers bovenaan staat.’ Dat het bedrijf daarin iets goed doet, blijkt wel uit de cijfers. ‘Maar veiligheid is veel meer dan cijfers. Die zijn er slechts om inzichtelijk te maken of we goed bezig zijn. Maar het mag niet gaan over cijfers,
het gaat om die laag daaronder, om de mens.’ In de afgelopen 27 jaar is er op het gebied van veiligheid veel veranderd. ‘De hoeveelheid ongevallen is gelukkig drastisch afgenomen, maar als er iets gebeurt, kan dit grote gevolgen hebben. Ook bij ogenschijnlijk kleine incidenten.’ Van Doorn geeft een voorbeeld: ‘Een van onze medewerkers kon door een ongeval niet langer als steigerbouwer werken. We hebben ervoor gezorgd dat hij als heftruckchauffeur toch aan boord kon blijven. Het was minder zwaar werk en in al mijn onwetendheid vond ik dat een prima oplossing. Maar toen ik hem sprak, zag ik hoeveel verdriet hij ervan had dat hij niet meer de steiger op kon. Daar lag zijn hart. Hij zei: ‘Als ik boven sta, als ik mezelf in drie weken tijd omhoog heb gewerkt, kon ik over heel Rotterdam uitkijken. Iets mooiers was er niet.’ Daaruit bleek maar weer dat mensen echt niet alleen maar werken om geld te verdienen. Ze hebben ook plezier in hun werk en ze zijn er trots op.’
Samenwerking en innovatie Ook op het gebied van digitalisering is de industrie in de afgelopen 27 jaar snel en rigoureus veranderd en dat gaat nog wel even door, denkt Van Doorn. Zijn antwoord op deze wervelwind van veranderingen, is samenwerking. ‘Je moet
10 18 iMaintain
IMA10 H Hoofdartikel.indd 12
05-12-18 10:00
INTERVIEW 13
het niet allemaal alleen willen uitvinden. Je moet bereid zijn om je kennis te delen. Dat hebben we nodig om de industrie in Nederland op het niveau te houden waarop het zit.’ Van Doorn denkt aan het vormen van consortia, het beter benutten van de branchevereniging, het delen van best-practices en samen goede ideeën naar een hoger plan brengen. ‘Dat kan ook samen met een concurrent. We hebben namelijk een gezamenlijk belang: de BV Nederland. Die moet sterk blijven. Dus als je samen werkt aan verbetering van de branche, van de industrie, dan houd je met elkaar de grote bedrijven aan boord. Die gaan dan de productie niet verplaatsen naar andere landen.’ Van Doorn heeft gemerkt dat het in deze industriële revolutie een groot voordeel is om onderdeel zijn van een omvangrijk bedrijf. ‘Bilfinger investeert in kennis op het gebied van digitalisering, het internet of things. Maar wat mij betreft maken we samen met concullega’s een innovatieslag zodat niet alleen wij ons ontwikkelen, maar de volledige branche. Dat vind ik echt het voordeel van een branchevereniging. Die brengt specifieke vakkennis bij elkaar zodat we dit samen naar een hoger niveau kunnen brengen. Maar ook in de samenwerking met opdrachtgevers kunnen we nog een flinke slag maken. Weg met die scheidslijn.’
Mijlpaal Het zijn allemaal goedbedoelde adviezen richting zijn opvolger Daniël Post. Volgens Van Doorn was Post positief opgevallen omdat hij doorvroeg, echt de diepte in ging. ‘Daarmee werd duidelijk dat hij oprecht geïnteresseerd was in het bedrijf, in deze wereld. En verder is het gewoon een leuke vent. Ik heb er echt het volste vertrouwen in.’ Van Doorn is blij dat hij voor zijn vertrek nog wel de verhuizing mee heeft gemaakt. Begin dit jaar is het kantoor van Bilfinger Industrial Services België/ Nederland verhuisd naar de Rotterdamse Waalhaven. Die verhuizing ziet hij als een mijlpaal die hij niet had willen missen. ‘Tot de zomer van dit jaar zaten we in Zwartewaal en dat had ook wel iets.’ Het nieuwe pand zorgt volgens Van Doorn echter voor meer binding en cachet. ‘En bovendien, wat is er mooier dan in Rotterdam te zitten? Kijk naar buiten. Zo mooi. Daar kan echt niets tegenop.’ Thuis is Van Doorn
“
Als je samen werkt aan verbetering van de branche, van de industrie, dan houd je met elkaar de grote bedrijven aan boord.’
overigens niet van plan om uit het raam te gaan staren. Maar wat hij precies gaat doen weet hij nog niet. ‘Ik ga de eerste tijd ook even gebruiken om tot inzicht te komen wat ik nu eigenlijk leuk vind. Binnen de branche zou ik best nog wel wat kunnen betekenen, maar ik weet nog niet of ik dat straks wil. Blijf ik voorzitter van de VOMI? Dat weet ik nog niet.’
Verhalenbundel Er is één ding dat Van Doorn sowieso wil onderzoeken. ‘Ik weet niet of ik het kan, maar ik zou best een boekje willen schrijven, samengesteld uit verhalen van mensen die een ongeval of een andere gebeurtenis hebben meegemaakt waardoor alles opeens anders werd. Het verhaal van die ene man die met tranen in zijn ogen vertelde dat hij het werken op hoogte zo mist, dat heeft indruk gemaakt. En ik weet dat er veel meer van die verhalen zijn.’ Het zou een verhalenbundel moeten worden. ‘En wie weet wie daar iets uit oppikt.
We mogen namelijk niet vergeten dat onze medewerkers plezier hebben in hun werk. Ze hebben er bewust voor gekozen. Als dat verandert, heeft dat impact. Daar mogen directieleden zich wel wat meer van bewust zijn. Zodat we weten waar het echt om draait: het menselijke contact.’ Dat er aandacht moet zijn voor het verhaal achter de medewerker, is iets dat Van Doorn zijn opvolger, en eigenlijk alle directieleden, wil meegeven. ‘Veel mensen praten behoorlijk academisch over veiligheid en dan gaat het over procedures en certificering en dergelijke. Maar ga nou eens op die werkvloer kijken en ga praten met die betrokken medewerkers.’ Tot slot doet Van Doorn een oproep: ‘Als ik het dan helemaal voor het zeggen heb, dan zoek ik nog wat steun bij het schrijven. Wilfried de Jong heeft een grote rol gespeeld bij de opening van het nieuwe hoofdkantoor. Ik heb zijn boekje gelezen, Salto. Mooi hoe hij schrijft. Hij mag me bellen.’ ■
10
iMaintain 18
IMA10 H Hoofdartikel.indd 13
05-12-18 10:00
14 THEMA: ROBOTISERING
Voelen wat je robot doet Robots kunnen ons steeds meer helpen bij gevaarlijke en ingewikkelde taken. Maar zonder mensen lukt het ze niet, want robots passen zich nogal slecht aan in veranderende situaties. Het open innovatiecentrum I-Botics onderzoekt hoe mens en machine goed samen kunnen werken.
Dagmar Aarts
Mensen en robots kunnen op verschillende manieren samenwerken. I-Botics focust zich met name op onderhoud- en inspectierobots, maar werkt ook voor defensie, de explosievenopruimingsdienst en de Veiligheidsregio’s. Met behulp van geluid, visie en haptiek (tastzin) wil I-Botics de aanstuurder (operator) van een robot meer bewustzijn geven van de situatie ter plekke. Het moet voelen alsof ze op de afgelegen locatie aanwezig zijn. Het open innovatiecentrum is een initiatief van TNO en Universiteit Twente. Samen met het bedrijfsleven worden robottechnologieën ontwikkeld. Er zijn roadmaps voor drie thema’s opgericht: onderwaterrobots, bovenwaterrobots en draagbare robots zoals exoskeletten. ‘Deze drie hebben allemaal andere uitdagingen’, vertelt managing director Arjen de Jong van TNO. ‘Maar voor allemaal willen we het situatiebewustzijn van de operator verbeteren.’ Simpele taken kunnen robots al heel goed. Denk daarbij bijvoorbeeld aan het zelf naar een locatie rijden of een object inspecteren aan de hand van een voorgeprogrammeerd systeem. Maar het wordt lastig als een robot in een situatie komt die verandert. De Jong: ‘Navigeren is makkelijk, maar als er een onverwachte situatie ontstaat, krijgt hij het moeilijk. Als een robot vervolgens op locatie is aangekomen en hij moet informatie opnemen, interpreteren en handelen, lukt dat niet. Daar is de operator voor nodig. Daarom is de mens-machine-interactie zo belangrijk.’
Wegkrabben Zeker bij inspecties en onderhoud is een operator vaak nodig. Op het moment dat je gaat inspecteren weet je namelijk niet wat de toestand van een object is. Naar aanleiding van wat de robot ‘ziet’ moeten keuzes worden gemaakt. Maar dan is het handig als de operator zich ook echt op de plek van de robot kan
10 18 iMaintain
IMA10 I Thema.indd 14
wanen. Dat kan met telerobotica, waarbij de operator de situatie via de robot volledig intuïtief en sensitief kan besturen. Een belangrijk voordeel van telerobotica is dat er optimaal wordt geprofiteerd van het combineren van het cognitieve en motorieke vermogen van de menselijke operator en de voordelen van het gebruik van een robot op locatie. De Jong legt het uit aan de hand van een voorbeeld: ‘Stel je voor dat een robot een kadewand inspecteert waar aangroei op zit. Dan wil je het staal onder die aangroei bekijken om te zien of er corrosie is en als dat er is, dan wil je weten of het oppervlakkig is of helemaal doorgerot. Als operator heb je dan wel visie en haptiek nodig om dat te kunnen doen. Je moet de aangroei weg halen en voelen hoe erg de corrosie is. Ook bij het leggen van een las om iets te repareren, is gevoel handig. Een las leggen bij een nieuw product kan je voorprogrammeren in een robot, maar op een object dat al langer ergens ligt, moet je misschien eerst iets wegkrabben en de las aanpassen aan het object. Daar heb je als mens de capaciteiten voor.’
Telerobots Op dit moment is er vooral nog weinig technologie op het gebied van haptiek, tastzin. De Jong: ‘Een robot heeft nog veel moeite om bijvoorbeeld een kartonnen koffiebekertje op te pakken. Een lege beker reageert anders dan een volle. En als een robot hem inknijpt dan moet hij hard genoeg knijpen zodat de beker niet wegglipt, maar weer niet zo hard dat de beker wordt fijngeknepen. Mensen kunnen dat heel goed, robots kunnen dat heel slecht.’ Met haptiek kan je bijvoorbeeld ook voelen of je dat bekertje goed in de kast zet of dat je tegen de kastdeur aan stoot. Volgens De Jong zijn er al wel bedrijven bezig met telerobots. ‘Dat soort innovaties starten vaak bij toepassingen
Abonnees lezen meer op www.imaintain.info
05-12-18 10:01
THEMA: ROBOTISERING 15
FOTO: I-BOTICS
09FOT
met het hoogste risico en op plekken waar de kosten heel hoog zijn. Denk daarbij aan de nucleaire wereld en de ruimtevaart, maar ook de petrochemie en onderwateractiviteiten starten hiermee.’ I-Botics probeert de technologieën die in die sectoren al worden gebruikt efficiënter, beter en slimmer te maken om kosten te reduceren en operaties te verkorten.
3D-wereld Voor onderwater inspecties en reparaties wordt al veel gebruik gemaakt van robots. Om objecten onder water goed te kunnen reconstrueren moeten meerdere sensoren worden gebruikt, zoals camera’s sonar en laser. I-Botics heeft een programma opgezet om dit mogelijk te maken. Met behulp van de 3D-Wereld en de inspectie van een robot kan het systeem bij een volgende inspectie anomalieën zelf detecteren. Attentiepunten worden aangegeven in het
systeem. Die punten moet je als specialist nog extra onderzoeken. De Jong: ‘We beginnen in dit programma met toepassing voor kadewanden en sluizen, want dat is makkelijker en goedkoper te doen dan offshore-inspecties.’ Een andere grote uitdaging voor onder-
De Jong: ‘Als een robot op locatie is aangekomen en hij moet informatie opnemen, interpreteren en handelen, lukt dat niet. Daar is de operator voor nodig.
waterrobots is om informatie draadloos door te kunnen sturen. Zeker als er grote hoeveelheden informatie moeten worden
verzonden, wordt momenteel gebruik gemaakt van een kabel met dataverbinding. TNO werkt aan ontwikkelingen voor draadloze communicatie onderwater met sonartechnologie en datacompressie. Als een robot een object in kaart wil brengen dan geeft hij dit stap voor stap door aan het schip. ‘Als de robot telkens videobeelden stuurt van de plek waar hij is, kost dat heel veel data en tijd. Het is daarom handiger als hij één keer het object in kaart brengt, een 3D-wereld opbouwt en vervolgens alleen nog zijn positie ten opzichte van het object doorgeeft. Dan weet je waar hij is zonder dat hij steeds nieuwe beelden hoeft te verzenden.’ I-Botics ontwikkelt de nieuwe technologieën samen met het bedrijfsleven om ze klaar te stomen voor de toekomst. I-Botics zal dan ook zelf geen robots op de markt brengen, maar doet dat in samenwerking met hun partners. ■
10
iMaintain 18
IMA10 I Thema.indd 15
05-12-18 10:01
uw e i n
e
t edi
ie
DACE Price Booklet 33ste editie
DACE Prijzenboekje met online richtprijzen voor industriële procesinstallaties Praktisch en onmisbaar bij • Raming van projecten • Kostenafweging van alternatieve uitvoeringen • Toetsing van offerteprijzen • Vergelijking eigen prijzen met marktprijzen U vindt in DACE Price Booklet in combinatie met de website www.dacepricebooklet.com richtprijzen van vrijwel elk onderdeel van industriële procesinstallaties. Alle informatie in de nieuwe Engelstalige editie is volledig geactualiseerd. De online versie van DACE Price Booklet is toegankelijk via uw PC, tablet en smartphone. Het DACE Prijzenboekje en website wordt verzorgd door leden van de DACE Special Interest Group Cost Engineering Process
Ga voor meer informatie of uw bestelling naar www.vakmedianetshop.nl/dace
IMA10 Advertenties.indd 16
Industry, kostendeskundigen die actief betrokken zijn bij investeringsprojecten en midden in de praktijk staan.
05-12-18 09:55
ACTUEEL 17
Extra kosten voor aanleg nieuwe zeesluis IJmuiden Voor de aanleg van de nieuwe zeesluis bij IJmuiden wordt door het Rijk 64 miljoen euro extra toegevoegd aan het projectbudget. Deze kosten zijn deels het gevolg van een vertraging van 27 maanden en deels van aanpassingen die nodig zijn naar aanleiding van opgetreden risico’s.
Verder passeren er steeds grotere en bredere schepen, met meer goederen. Om een vlotte en veilige bereikbaarheid van de havens en bedrijven aan het Noordzeekanaal te waarborgen, werd besloten tot de aanleg van een nieuwe, grote zeesluis. De nieuwe sluis wordt vijfhonderd meter lang, zeventig meter breed en achttien meter diep.
Laura van der Linde
Projectbudget verhoogd
Het sluizencomplex bij IJmuiden, dat de verbinding vormt tussen het Noordzeekanaal en de Noordzee, bestaat uit meerdere sluizen en een gemaal. De Noordersluis bereikt in 2029 het einde van de technische levensduur.
Deze sluis zou in eerste instantie in 2019 in gebruik worden genomen, maar dit werd eerder dit jaar uitgesteld naar 2022 vanwege ontwerp- en uitvoeringsproblemen bij de bouw van de caissons van de deurkassen. De caissons bleken niet sterk genoeg en moesten opnieuw worden ontworpen. Dit heeft geleid tot aanzienlijke meerkosten voor de bouwers BAM en VolkerWessels, die zijn aangesloten bij het Consortium OpenIJ. Ook voor het Rijk betekende dit een stijging van de projectkosten. Minister Cora van Nieuwenhuizen (Infrastructuur en Waterstaat) heeft de Tweede Kamer onlangs geïnformeerd dat het projectbudget is opgehoogd met 64 miljoen euro. In een brief schrijft zij dat deze kosten deels het gevolg zijn van de vertraging en deels van al eerder opgetreden risico’s.
De vertraging betekent namelijk dat de Noordersluis langer opgehouden moet worden en dat de hoogwaterkering ter plaatse van het werkterrein op het sluizencomplex langer in stand gehouden moeten worden. Van Nieuwenhuizen reserveert negentien miljoen euro voor deze kostenpost.
FOTO: LARS DE HAAN
Ontwerpaanpassingen
Abonnees lezen meer op www.imaintain.info
IMA10 N Zeesluis.indd 17
Vanaf de beginfase van de bouw zijn er tegenvallers geweest doordat er meer objecten zijn aangetroffen in de grond dan vooraf gedacht. Dit betreft onder andere kabels en leidingen, oude bunkers en bouwconstructies van de Noordersluis. Voor de extra werkzaamheden als gevolg van deze vondsten is de opdrachtnemer deels gecompenseerd. Van Nieuwenhuizen is niet van plan de opdrachtnemer te compenseren voor verliezen als gevolg van eigen ontwerpfouten. Een andere tegenvaller heeft te maken met voortschrijdend inzicht. Bij de verdere uitwerking van het ontwerp is namelijk gebleken dat de contracteisen voor de geleidewerken, bij een aanvaring, zouden leiden tot risico op beschadiging van de nieuwe zeesluis. Om dit risico zo veel mogelijk te beperken zijn de eisen aan de geleidewerken en de deurkassen aangepast. Deze robuustere uitvoering leidt tot meerkosten. Voor de tegenvallers en ontwerpaanpassingen die niet binnen het projectbudget konden worden opgevangen is zo’n 27,5 miljoen euro budget nodig. Naast deze kosten is een budget van 17,5 miljoen euro toegevoegd om onvoorziene zaken en resterende risico’s tijdens de verdere uitvoeringsperiode adequaat te kunnen beheersen. Gelukkig is er ook een heuglijk feit te melden. Op 13 november is een belangrijke mijlpaal behaald. De deurkas van het buitenhoofd, waar straks de sluisdeur in- en uitrolt, is succesvol afgezonken en ligt nu op zijn definitieve positie. ■
10
iMaintain 18
05-12-18 10:02
18 INDUSTRIE 4.0
‘4G verbindt mensen, 5G verbindt de maatschappij’ Met de komst van 4G werd mobiel breedband op grote schaal mogelijk. Zowel consumenten als de zakelijk markt konden altijd en overal genieten van snel internet. De belangrijkste applicatie daarvoor was video. ‘5G moet nog een stap verder gaan. In tegenstelling tot 4G wordt 5G naar verwachting een ecosysteem waar veel bedrijfstakken, industrieën en gebieden van kunnen profiteren’, zegt Erik Brands, programmamanager 5G bij KPN.
Evi Husson
‘Een groot verschil tussen 4G en het toekomstige 5G is niet alleen de snelheid, maar vooral ook de lage vertragingstijd, ook wel latency genoemd.’ De vertragingstijden zijn sinds de komst van 4G al sterk afgenomen. ‘In 2012 was dit ongeveer vijftig tot zestig milliseconden. Met 5G is de verwachting dat, afhankelijk van de toepassing, er wordt gestreefd naar een vertraging die ligt tussen de één en tien milliseconden.’ De komst van nieuwe apparatuur en een techniek genaamd mobile edge computing, maken dit mogelijk. ‘De verwerking van data die momenteel plaatsvindt op centraal gelegen applicaties, zal dichter bij de gebruiker komen te liggen omdat er gebruik wordt gemaakt van decentrale datacentra. Aangezien data decentraal kan worden verwerkt, komt deze sneller terug bij de mobiele devices wat de latency significant verlaagt.’
Veilen Nog een belangrijk aspect om sneller mobiel internet te creëren, zijn de frequentiebanden die bij 5G worden gebruikt. ‘Dit zijn 700 megahertz (MHz), 3,5 gig-
ahertz en 26 gigahertz (GHz). De 700 MHz band is belangrijk omdat de relatief lage frequenties voor een goede bedekking zorgen die verder en beter door muren heen reikt. Deze frequentieband is dankzij de goede dekking erg geschikt voor Internet of Things-toepassingen. Toch wordt de 3,5 GHz band wereldwijd gezien als de belangrijkste 5G-band. Dit omwille van het feit dat deze band veel capaciteit heeft - de breedte van het spectrum is heel groot. Er kunnen weliswaar kortere afstanden worden afgelegd, maar er kunnen wel meer bits per seconde worden verstuurd. Zowel voor dataverwerking in de industrie als mobiele breedbandtoepassing in het algemeen is dit heel belangrijk. De 26 GHz band kan dan weer erg hoge datasnelheden ondersteunen, maar is minder geschikt voor een goede dekking.’ De genoemde frequentiebanden die voor het 5G-netwerk geschikt zijn, zijn momenteel in Nederland nog niet beschikbaar voor de telecomindustrie en zullen later worden geveild. ‘De 700 MHz-band staat gepland om eind 2019 geveild te worden, maar het veilen van de 3,5 GHz of 26GHz is nog niet aangekondigd.’
Betrouwbaarheid Naast een hogere snelheid en korte reactietijden ligt de focus bij het 5Gnetwerk op een hogere betrouwbaarheid. ‘Om de betrouwbaarheid en de mogelijkheden van 5G te kunnen testen, hebben we dit jaar verschillende fieldlabs voor 5G-toepassingen gestart: in stedelijke gebieden, de landbouw, de automotivesector en ook in de procesindustrie. Zo is het fieldlab in de Rotterdamse haven het grootste industriële fieldlab in Europa op het gebied van 5G.’ Shell is een belangrijke partner hierin. De tests bij Shell zijn eind oktober begonnen en lopen door in 2019. ‘De eerste gesprekken met Shell gingen over veilig-
10 18 iMaintain
IMA10 M Shell 5G.indd 18
Abonnees lezen meer op www.imaintain.info
05-12-18 10:03
INDUSTRIE 4.0 19
heid en de betrouwbaarheid van 5G. Wat voor een partij als Shell bijvoorbeeld erg belangrijk is, is dat het netwerk draadloos kan zijn. Voor de toekomstige mobiele communicatie is een draadloos netwerk de beste bron van communicatie in industriële omgevingen. Ten eerste omdat het trekken van draden in een uitgestrekt havengebied lastig is te realiseren. Ten tweede is in vergelijking met wifi de beschikbaarheid hoger en is het eenvoudiger om een goede dekking te krijgen op mobiele devices.’
Voor de dekking en snelheid konden worden getest bij Shell Pernis, zijn tijdelijke vergunningen aangevraagd bij de toezichthouder in Nederland, Agentschap Telecom. De vergunningen lieten toe om bij een select aantal opstelpunten voor een korte periode een aantal testen en metingen te kunnen doen. ‘We zijn begonnen met uitgebreide metingen bij Shell Pernis om na te gaan of de dekking goed was en of er eventueel sprake was van interferentie met de omgeving. De grote hoeveelheid staal die in de raffinaderijen wordt gebruikt, kan voor interferentie zorgen. Op basis van metingen hebben we de antennes hierop afgesteld en zodanig gepositioneerd dat de dekking tijdens de testperiode goed was.’ Er is daarbij ook gebruik gemaakt van de techniek ‘network slicing’. ‘Betrouwbaarheid is extreem belangrijk in de industrie. Om die betrouwbaarheid te kunnen garanderen, is uit het fysieke netwerk een virtueel, logisch netwerk gecreëerd (network slicing) dat is afgestemd op de behoeftes van de gebruiker. Dit logische netwerk dicteert de vereiste netwerkprestaties wat betreft waarden zoals capaciteit, latency, beveiliging, betrouwbaarheid en geo-grafische dekking, bewerking van data. Op die manier kan men nauwkeurig inspelen op de specifieke behoeftes van een klant of situatie.’
STILLS: KPN
Network slicing
Een van de use cases was het gebruik van 5G bij mobiele ATEX-veilige inspectierobots, een samenwerking met ExRobotics. Een robot inspecteert een deel van de site en legt daarbij beeld en geluid vast. Een woordvoerder van Shell over dit project: ‘Voorheen gebeurde dat allemaal handmatig, waarbij een persoon met een speciale camera rondliep. Per fabriek vond deze handmatige inspectie eens per een aantal maanden plaats of na bijzondere werkzaamheden zoals bijvoorbeeld een inspectie na vervanging van onderdelen. Nu maken we gebruik van inspectierobots.’ Op dit moment worden de gegevens op een harde schijf bewaard en worden later uitgelezen en geanalyseerd. Brands: ‘Met 5G wordt het mogelijk de data real-time te bekijken. Daarnaast wordt dankzij 5G de besturing op afstand veel nauwkeuriger en betrouwbaarder.’
Brands: ‘Omdat bij augmented reality ontzettend veel data wordt gebruikt, stelt dit hoge eisen aan de bandbreedte van de connectiviteit. 5G is dus erg
Use case
geschikt om hier toe te passen.’
Na de positionering van de antennes kon worden getest met een aantal use cases. ‘Samen met Shell en andere partners zoals Accenture, Huawei en ExRobotics hebben we een aantal industriële toepassingen gedefinieerd waar connectiviteit voor nodig is.’
De robots zullen, als de eerste tests succesvol zijn, eerst worden ingezet op die plekken waar deze de meeste waarde toevoegen: rond installaties en fabrieken waar vluchtige gassen worden verwerkt.
Slimme helm Een tweede test die werd uitgevoerd, betrof het werken met een slimme 5G-helm. Bij een grote turnaround, waarbij alle productiewerkzaamheden op een deel van Shell Pernis worden stilgelegd, is het van belang onderhoud zo efficiënt en zorgvuldig mogelijk uit te voeren. Een voorbeeld van dergelijk onderhoud zijn interne inspecties van drukvaten en opslagtanks. Slimme helmen kunnen daarbij helpen. Wanneer onderhoudsmedewerkers worden uitgerust met een met 5G verbonden slimme helm, kan het beeld en geluid direct worden gestuurd naar experts op afstand die vervolgens onmiddellijk kunnen besluiten welke reparaties nodig zijn. Wanneer de helmen tijdens grote turnarounds worden ingezet, kan dit de totale doorlooptijd van deze kritische inspecties van enkele dagen tot een paar uur verkorten. Naast slimme helmen kan ook augmented reality worden ingezet met 5G tijdens industrieel onderhoud. Brands: ‘Tijdens tests werden engineers van Shell uitgerust met een industriële tablet die verbonden was met 5G. Dankzij de toepassing van augmented reality werd op de tablet aanvullende informatie, zoals temperatuur of druk van de procesinstallatie, getoond. Omdat bij augmented reality ontzettend veel data wordt gebruikt, stelt dit hoge eisen aan de bandbreedte van de connectiviteit. 5G is dus erg geschikt om hier toe te passen.’
Duizenden kilometers Tot slot werd ook getest met de inzet van
10
iMaintain 18
IMA10 M Shell 5G.indd 19
05-12-18 10:03
BOUW & INFRA PARK | HARDERWIJK | 14 MAART [Sav e th
e da te]
LEVEN LANG LEREN Met IIoT, big data, sensortechnologie, robotica en andere technieken uit de vierde industriële revolutie, is opeens eindeloos veel mogelijk. Er worden ons gouden bergen beloofd. Maar zonder de juiste bediening is een robot eigenlijk maar een dom ding. En zonder de juiste analyse is verzamelde data feitelijk waardeloos. Tijdens iMaintain 2019, het jaarcongres van het iMaintain platform en de NVDO, staat de mens centraal. Het bedienen, onderhouden, analyseren, interpreteren, concluderen en bijsturen is mensenwerk. Maar hoe zorgen we dat onze medewerkers up-to-date blijven en meegaan met alle nieuwe mogelijkheden? Omdat ontwikkelingen snel gaan, moeten wij niet stil staan. Medewerkers worden niet langer opgeleid voor een functie, een taak, die jarenlang hetzelfde blijft. Een ‘Leven Lang Leren’ is het credo. Doorlopend leren, nieuwe kennis opdoen en zo up-to-date blijven. Hoe gaat u uw medewerkers meenemen naar de toekomst? Ook wordt deze dag de winnaar van de Maintenance Manager of the Year verkiezing bekend gemaakt. De genomineerden delen hun visie op onderhoud met u en vertellen hoe zij maintenance op hoog niveau bedrijven. En hoe zorgen zij ervoor dat hun medewerkers up-to-date blijven?
Programma 10.15 uur
Ontvangst voor congres
11.00 uur
Opening door dagvoorzitters Laura van der Linde (iMaintain) en Maarten Habets (Maintenance Manager of the Year 2018), gevolgd door een lezing.
12.00 uur
Netwerklunch
13.15 uur
Aanvang middagprogramma met diverse lezingen. Ook zullen de genomineerden voor de Maintenance Manager of the Year verkiezing zich presenteren, is er een interactief debat en volop gelegenheid om te netwerken.
17.00 uur
Afsluiting dagprogramma en netwerkborrel
18.30 uur
Aanvang avondprogramma met diner, een lezing en de bekendmaking van de Maintenance Manager of the Year 2019.
21.30 uur
Einde avondprogramma
Initiatiefnemers:
Laat u informeren en inspireren tijdens iMaintain 2019.
www.imaintain.info/congres Hele pagina advertentie iMaintain 2019.indd 1 IMA10 Advertenties.indd 20
03-12-18 05-12-18 11:57 09:55
INDUSTRIE 4.0 21
UHD camera’s en de inzet van machine learning voor preventief onderhoud. Op dit moment gebeurt de inspectie van de 160.000 kilometer aan pijpleidingen op allerlei verschillende manieren, passend bij de locatie: door een inspecteur die de leidingen langsgaat, vanaf stellingen die speciaal voor deze inspecties worden gebouwd, met een auto voorzien van een kraan waar een HD-camera op is gemonteerd en met een HD-camera op een lange stok die door mensen wordt vastgehouden. In de test met 5G wordt een voertuig gebruikt waarmee de pijprekken die langs interne wegen staan sneller en daardoor vaker kunnen worden geïnspecteerd. Hierbij is een camera met hoge resolutie (Ultra HD) nodig, die veel data genereert. Daarbij helpt 5G, om die data naar servers te krijgen die de beelden kunnen analyseren.
‘De komst van 5G past perfect bij de digitaliseringsgolf die nu gaande is.’
bijvoorbeeld trillingen en temperatuur in de lagers van pompen. Die sensoren communiceren op dit moment nog niet via 5G, omdat geschikte sensoren die met 5G werken nog niet beschikbaar zijn op de markt. Op termijn is dat wel een van de belangrijkste toepassingen van 5G, omdat Shell voor veel toepassingen verwacht dergelijke sensoren te kunnen gebruiken. Een aparte kabel door de fabrieken trekken naar elke sensor wordt veel te duur.
Testperiode Draadloze sensoren Ook wordt dankzij 5G de grootschalige inzet van draadloze sensoren mogelijk. Shell gebruikt ze voor het monitoren van de staat van hun apparatuur, zoals
Momenteel wordt vooral getest of de technologie en toepassingen überhaupt werken en waar deze mogelijk nog kunnen worden verbeterd, voordat het project bij Shell grootschalig wordt uitgerold. Na
de testperiode gaat Shell de technologie vergelijken met wat ze op dit moment gebruiken: een combinatie van papieren werkprocessen en gebruik van 4G. Als er meer apparaten op de markt beschikbaar komen die 5G ondersteunen, zal het concern ook kijken hoe ze de werkprocessen daarmee efficiënter kunnen maken. Brands: ‘De komst van 5G past perfect bij de digitaliseringsgolf die nu gaande is. Shell en ook veel andere industriële bedrijven investeren in mogelijkheden en technieken waarbij het gebruik van data een belangrijke rol speelt. 5G zal naar verwachting vanaf 2020 stapsgewijs beschikbaar komen en is als netwerk klaar om de nieuwe technieken als communicatienetwerk te kunnen ondersteunen.’ ■
5G fieldlabs Stedelijk gebied - KPN, gemeente Amsterdam, Amsterdam ArenA en netwerkleverancier Nokia Wat: Testen van verschillende 5G-toepassingen, waaronder nieuwe antenne technologieën (Massive MIMO) waarmee extreme capaciteit kan worden geboden op drukke plekken. Amsterdam kan zo ‘crowd-management’ en een verbeterde ‘fan experience’ ontwikkelen.
Transport en logistiek - KPN, Huawei Wat: Onderzoeken van ‘network slicing’ in de Rotterdamse haven. Hierbij worden specifieke diensten in een virtueel mobiel netwerk afgeschermd van overig mobiel verkeer. Dit is van belang voor bepaalde bedrijfskritische toepassingen, omdat hiermee de kwaliteit van deze diensten gewaarborgd is (ultra reliability).
Landbouw - KPN, provincie Drenthe, Wageningen Universiteit Wat: Testen van de eerste 5G-toepassing voor precisielandbouw op een proefboerderij in Drenthe. Voor aardappelteelt is gebruik gemaakt van een cameradrone die zeer nauwkeurige beelden maakt van een akker. Deze beelden zijn via een mobiele verbinding verwerkt en verstuurd naar een landbouwmachine die vervolgens vrijwel real-time en zeer precies gewasbescherming op het aardappelgewas doseert.
Automotive - KPN, Ericsson Wat: Uitrollen van het Europese project Concorda op de A270 in de buurt van Helmond en op de A58 tussen Eindhoven en Tilburg. Hierin worden de nieuwste technologieën in mobiele netwerken voor automotive-doeleinden getest. Denk aan hele korte reactietijden (ultra low latency) die auto’s in staat stellen om real-time te communiceren met andere auto’s of bijvoorbeeld verkeerslichten en matrixborden.
10
iMaintain 18
IMA10 M Shell 5G.indd 21
05-12-18 10:03
22 PROJECT
Overzeese verhuizing complete fabriek Sekisui Alveo heeft een complete fabriek verhuisd van Wales naar Roermond. In verschillende fases zijn productielijnen naar Nederland gebracht. Ondertussen kon er op beide locaties worden geproduceerd.
Dagmar Aarts
Tijdens de verhuizing zijn de strategische productielijnen gedemonteerd in Wales en weer opgebouwd in Roermond. Sekisui Alveo ontwikkelt, produceert en verkoopt hoogwaardige polyolefine schuimen, die onder andere in auto’s, medische producten en in de bouw worden gebruikt. De verhuizing komt voort uit een uitgebreide business review van Sekisui Alveo om ‘duurzame en winstgevende groei te garanderen in een steeds uitdagende marktomgeving’. De verhuizing is gerealiseerd door Unica Industry Solutions turn-key, de business
unit Maintenance van Spie en Saan Industriële Verhuizingen. Unica verzorgde het projectmanagement en de elektrotechnische en automatiseringswerkzaamheden, Spie-Numac werkte aan de mechanische demontage en montage en Saan realiseerde de verplaatsing van de productiefaciliteiten.
Certificering Voor Sekisui Alveo was het heel erg belangrijk dat het productieproces in Roermond hetzelfde zou zijn als dat van de locatie in Wales. ‘De certificering op de productie van Sekisui is heel streng, omdat er artikelen worden gemaakt voor de automotive sector’, legt Maas Jan Smit (maintenance adviseur van Spie) uit. ‘Elke verandering of verplaatsing van een proces moet zorgvuldig worden geëvalueerd en getest, want een negatieve invloed op de producten van Sekisui Alveo kan niet worden getolereerd. Dit zou namelijk ernstige gevolgen hebben binnen de automotive waardeketen. Om identieke producten te kunnen leveren aan klanten na de verhuizing van de productielijnen, is gekozen voor een een-op-een overdracht van de apparatuur van Wales naar Roermond.’ Het totale project heeft anderhalf jaar geduurd en ging in verschillende fases, zodat op beide locaties de productie door kon gaan. Doordat een hal van Sekisui in Roermond afbrandde, terwijl het project al in volle gang was, liep de planning iets anders dan verwacht. Er moest een compleet nieuwe hal worden gebouwd waar de fabriek in kon komen.
Projectleider Een goede basis voor de kwaliteit van het project was volgens Smit de expertise die de verschillende partijen meebrachten, waar natuurlijk wel aandacht voor de teamvorming en de samenwerking moest zijn. ‘Ik denk dat de samenwerking goed ging doordat Sekisui eerst een witboek
10 18 iMaintain
IMA10 L Sekisui.indd 22
Abonnees lezen meer op www.imaintain.info
05-12-18 10:04
FOTO’S: SPIE/SAAN
PROJECT 23
heeft laten schrijven. Hierin staat precies wat er moet gebeuren, wat de situatie is en wanneer het bedrijf tevreden is. Dat is een uitermate goede leidraad geweest, waarbij we hebben gezien dat de verhuizing goed opgesplitst was in een aantal disciplines. Iedereen wist wat zijn rol was en snapte wat het belang van de ander was. We hebben samen plannen gemaakt en daarna is daar vanuit eigen verantwoordelijkheid aan gewerkt.’ Degene die het witboek heeft geschreven, een medewerker van Unica, is projectleider geworden. Iets wat Smit ook in de toekomst wel vaker zou willen zien. ‘Het betekent dat iemand van begin tot eind de naadjes van de kous kent en goed en kundig het proces kan leiden. Omdat je precies weet wat je doet, kan je betere kwaliteit leveren en nakomen wat je zegt.’
Overleg Om de communicatie goed te laten verlopen, is er ook voor gekozen om alleen
mensen in te zetten die Nederlands spreken. ‘Bij verhuizingen worden wel eens bedrijven ingezet uit verschillende landen, maar dan worden communicatie en veiligheid in een draaiende fabriek wel echt een punt.’
Smit: ‘Doordat de machines uit elkaar zijn geweest en wij ze hebben schoongemaakt, heeft dat voordeel gehad op de productieresultaten.’
Die communicatie tussen partijen bleek heel erg belangrijk bij het verplaatsen van een oven van twaalf meter hoog. Een klus waar Spie en Saan samen aan werkten.
Smit: ‘Wij hebben gekeken hoe we baleinen veilig konden demonteren zonder daarbij ingewikkelde constructies open te halen en zonder de oven in duizend delen op te splitsen. Saan heeft vervolgens een constructie bedacht met een minikraan, waardoor het dak van de fabriek in Wales niet open hoefde. Daar is het vaak slecht weer en in de fabriek werd nog geproduceerd. Met slecht weer zou het dak niet open kunnen of zou de productie stil komen te vallen. Samen zijn we tot een goed voorstel gekomen.’ De productie in Roermond is inmiddels op gang en het productieniveau van de machines heeft minimaal de gelijke output gehaald en blijft ruim binnen de specificaties. De verwachting is een nog efficiënter productieniveau. Smit: ‘Doordat de machines uit elkaar zijn geweest en wij ze hebben schoongemaakt en hier en daar aanpassingen hebben gedaan, heeft dat voordeel gehad op de productieresultaten.’ ■
10
iMaintain 18
IMA10 L Sekisui.indd 23
05-12-18 10:04
Het iMaintain platform brengt experts, gebruikers en leveranciers van producten en diensten bijeen om bij te dragen aan transparante informatievoorziening rond onderhoud en asset management. Het platform belicht op een journalistieke en onafhankelijke manier innovaties, behandelt actuele onderwerpen en inspireert. Via het vakblad iMaintain, met de website www.imaintain.info, met drie rondetafelmeetings per jaar, diverse bijeenkomsten en met een jaarcongres bereikt het iMaintain platform haar doelgroep.
Partnernieuws Haven slimmer met internet of things Samen met TWTG lanceert Port of Rotterdam de joint venture Port Insight. Onder deze vlag worden technologische oplossingen ontwikkeld die sleutelprocessen slimmer en efficiënter maken voor meerdere actoren in de maritieme sector. Port Insight zal specifiek onderzoek en ontwikkeling uitvoeren en tegemoet komen aan de continue vraag naar digitalisering in de maritieme sector. Port Insight gaat haar eerste oplossing in Q1-2019 uitrollen. Havens, verladers, operators en lading eigenaren kunnen gebruikmaken van de innovaties in zo veel mogelijk internationale havens.
Brightlands Chemelot Talent Day lokt 500 studenten Meer dan vijfhonderd studenten uit Nederland, België, Duitsland en het Verenigd Koninkrijk zijn naar de Brightlands Chemelot Talent Day gekomen. Studenten van universiteiten, hogescholen en mbo-scholen lieten zich informeren over de studie- en carrièremogelijkheden op de campus en bij de bedrijven op Chemelot. Op het gebied van chemie, materialen en biotechnologie zijn de komende tien jaar op Brightlands Chemelot Campus en bij bedrijven op het Chemelot Industrial Park 3.000 tot 4.000 nieuwe banen te verwachten. Die banen ontstaan in zowel productie- als research en development bij kleine startende ondernemingen, MKB, toonaangevende multinationals en kennisinstituten.
Nieuwe Sprinters op het spoor Begin december start NS de dienstregeling 2019. NS verwacht opnieuw een groeiend aantal reizigers. Daarvoor zullen waar mogelijk treinen worden verlengd. Met ingang van de nieuwe dienstregeling stromen de eerste van 118 nieuwe CAF-Sprinters gefaseerd in op het spoor. Dit levert in totaal 20.000 zitplaatsen op voor reizigers. Het afgelopen jaar leerden duizenden machinisten, conducteurs en monteurs de trein van binnen en buiten kennen, om de treinen zo betrouwbaar en soepel in de dienstregeling te kunnen introduceren. NS heeft de nieuwe sprinters ook nodig om op termijn oudere treinen te vervangen. Deze Sprinters zijn onderdeel van dit omvangrijke investeringsprogramma van 2,5 miljard euro.
Partners van het iMaintain platform
Bekijk alle partnerfilmpjes op www.imaintain.info/partners-leden
Contentpartners Kennis- en innovatiecentrum Maintenance Procesindustrie
Leden van het iMaintain platform
Wilt u meer weten over lidmaatschap of partnering van het iMaintain platform, kijk dan op www.imaintain.info of neem contact op met Janet Robben: Janet@industrielinqs.nl – 020 3122 085
IMA10 G Platform.indd 24
05-12-18 10:06
‘Quotes’ ‘Je moet het niet allemaal alleen willen uitvinden. Je moet bereid zijn om je kennis te delen. Dat hebben we nodig om de industrie in Nederland op het niveau te houden waarop het zit. En kennis delen kan ook met een concurrent. We hebben namelijk een gezamenlijk belang: de BV Nederland. Die moet sterk blijven. Dus als je samen werkt aan verbetering van de branche, van de industrie, dan houd je met elkaar de grote bedrijven aan boord. Die gaan dan de productie niet verplaatsen naar andere landen.’
‘Uiteindelijk denk ik dat de business case leidend moet zijn als het gaat over een succesvolle toepassing van Internet of Things. De eerste vraag die dan gesteld moet worden is welk type data er nodig is. De data is namelijk je grondstof en als die er niet is, of als die niet goed is, dan houdt het al op. Je ziet ook bedrijven die beschikken over heel veel data, waar vast en zeker wel iets mee te doen is. Dat kan ook een startpunt zijn, maar mijn ervaring is wel dat heel veel data niet per definitie betekent dat er veel waarde in zit.’
Ruud van Doorn, Bilfinger Industrial Services, in het hoofdinterview in deze editie.
Simon Jagers, Semiotic Labs, tijdens de Masters of Industry over Industrial Internet of Things.
Het expertpanel van het iMaintain platform bestaat uit: Henk Akkermans Hoogleraar Supply Chain Management, Universiteit Tilburg
Mark Haarman
Managing director, Mainnovation
Nico van Kessel
Principal consultant Asset Management, Tata Steel
Dennis Braamse
Manager asset management, LambWeston/Meijer
Bestuurslid, Veiligheid Voorop, Voormalig CEO NAM en voorzitter Profion
Wetenschappelijk directeur WCM Erik Bijlsma Directie-adviseur asset management, Gemeente Amsterdam
Roelf Venhuizen
Maarten Habets
senior global lead Maintenance & Asset management, Heineken Maintenance Manager of the Year 2018
Hans Hennekam
Manager IA Service Europe, Yokogawa
Theo Knijff
Senior maintenance & reliability manager, Dow Chemicals
Binne Visser
Director Prod. Eng. & Maintenance, Philips Maintenance Manager of the Year 2017
Cor van de Linde
Directeur innovatieplatform iTanks
Ivo van Vliet
algemeen directeur, ENGIE Services West Industrie
Maintenance Manager of the Year 2012
Annemarie Burgemeester
Rob de Heus
Henk van der Meer
Ron Wever
Michael Donders
Geert-Jan van Houtum
Taco Mets
Johan Wolt
Leo van Dongen
Ton Huibers
Mark Oosterveer
Tim Zaal
Professor Maintenance Engineering, Universiteit Twente
Maintenance Manager of the Year 2013
Principal consultant Asset Management, Dimensys
Manager techniek & engineering, Delicia Eigenaar Donders RCM Consultancy Directeur NS Techniek
Ivo van der Gaag
Global maintenance manager, Vopak
Champion World Class Maintenance, Sitech Services
Professor Reliability, Quality en Maintenance, TU Eindhoven
Supervisor Techniek, Nedschroef
Simon Jagers
Oprichter Semiotic Labs Bestuurslid WCM
Michel Grijpink
Learning & Development consultant, Hogeschool Utrecht
IMA10 G Platform.indd 25
Giel Jurgens Asset owner, Havenbedrijf Rotterdam
Teamleider Events, BP Raffinaderij Rotterdam
Technical director, Van Meeuwen Industries
Programmamanager, iTanks
Asset manager, Schiphol Group
Maintenance manager, AkzoNobel lndustrial Chemicals MCA Delfzijl Maintenance Manager of the Year 2014 Consultant TZConsultancy
Peter Schokker
Maintenance manager, Koninklijke Vezet Maintenance Manager of the Year 2016
Jan Stoker
Sr. lecturer assetmanagement en maintenance, Hogeschool Utrecht
05-12-18 10:06
26 ASSET MANAGEMENT
Gedegen voorbereiding basis voor succesvolle turnaround Eens in de zoveel jaar is iedere plant toe aan groot onderhoud. Vaak lang van tevoren gepland en voorbereid, zoals de turnaround en splitsing van de chloorfabriek van Nouryon (voorheen AkzoNobel Specialty Chemicals) in Rotterdam en het zesjaarlijks groot onderhoud aan naftakraker Olefins 4 van Sabic op Chemelot. Beide turnarounds vinden in 2019 plaats. Ze hebben ieder hun eigen bijzonderheden, maar gemene delers zijn een zeer gedegen voorbereiding en een strak tijdschema waarbij de grootste uitdaging ligt in het tijdig vastleggen van contractors en andere resources.
Monique Harmsen
In de Rotterdamse haven zijn meerdere bedrijven direct afhankelijk van de chloorfabriek van Nouryon. Het chloor, natronloog, bleekloog en waterstof die het bedrijf produceert, zijn belangrijke ingrediënten voor de omliggende chemiebedrijven in het Botlekgebied waaronder Huntsman, Hexion en Shin-Etsu. In 2019 staat een grote turnaround van de plant op het programma waarbij de gehele fabriek wordt onderhouden en deels vernieuwd. Daarnaast is het project gestart voor de bouw van een nieuwe chloorfabriek. Alles is erop gericht om productie van chloor nog betrouwbaarder te maken en door te laten gaan tijdens toekomstige onderhoudsstops. Nu ligt de productie stil tijdens een onderhoudsstop en na de splitsing zal er altijd een deel van de productie kunnen blijven doordraaien. De planning van de operatie, die drie tot vier weken duurt, doet denken aan een verfijnd Zwitsers uurwerk. Alle radertjes moeten precies in elkaar vallen, niet alleen bij Nouryon, maar ook bij de andere bedrijven in de keten die tegelijk een onderhoudsstop inlassen.
Schakels ‘Alles heeft met elkaar te maken’, zegt Victor Salet, site director van Nouryon Rotterdam. ‘We zitten met pijpleidingen aan elkaar vast. Omdat we vrij kleine buffers hebben, moeten onze klanten op het moment van onze onderhoudsstop ook een stop inlassen. Wij leveren aan ShinEtsu dat vinylchloride en pvc maakt, en zij zitten op hun beurt weer vast aan de ethyleen van Shell Moerdijk. Als een van de bedrijven dus een grote onderhoudsstop inlast, zullen de anderen vanzelf moeten volgen. Vooral de chloor- en ethyleenproductie zijn daarin leidend.’ In de praktijk is deze ketenproductie heel efficiënt. Alle logistiek wordt eruit geknipt en er is een goede kringloop tussen producenten mogelijk. ‘Huntsman gebruikt
10 18 iMaintain
IMA10 J Turnarounds.indd 26
bijvoorbeeld alleen de energie van het chloormolecuul en stuurt de rest weer terug als HCl naar de fabrieken van Nouryon waar het wordt verwerkt en doorgestuurd naar Shin-Etsu voor de vinylchlorideproductie. Hetzelfde geldt voor Hexion. ‘Het nadeel of gevaar is dat de keten altijd zo sterk is als de zwakste schakel. Als er gedurende het jaar technische interrupties zijn, dan merk je dat meteen in de keten’, concludeert Salet.
Stoomnetwerk Het vergroten van de betrouwbaarheid is een belangrijke reden voor de opsplitsing van de bestaande fabriek in twee onafhankelijke productielijnen. Met de splitsing van de fabriek komt er vanaf 2021 bovendien een eind aan de chloortransporten tijdens onderhoud die nu nog incidenteel in Nederland plaatsvinden. De huidige fabriek heeft een productiecapaciteit van 630.000 ton chloor, daar komt straks een tweede, veel kleinere productielijn naast. Dat laatste is volgens Salet voldoende om tijdens stops een basisproductie te draaien waarvoor eerder aanvoer via wagons nodig was. Behalve voor de levering van grondstoffen zijn Nouryon en Shin-Etsu ook via een stoomnetwerk aan elkaar verbonden. Een keer in de vier jaar gaat deze steam supply uit bedrijf tijdens het groot onderhoud.
Tandje bijzetten Zo’n grote stop vergt veel planning in de keten. ‘Je moet elkaar laten weten welke weken je stopt en wanneer je weer start. In zo’n korte tijd heb je maar weinig speelruimte om tegenvallers op te vangen. Dat is heel spannend’, aldus Salet. ‘Elke keer weer zie je tegenvallers en moet je puzzelen. Er zit zeer weinig buffer in de plannen. De grote onderhoudsklussen, de zogenoemde rode draden van een turnaround, zijn qua tijdspad zeer kritisch.
Abonnees lezen meer op www.imaintain.info
05-12-18 10:07
FOTO: NOURYON
ASSET MANAGEMENT 27
Sommige klussen zijn al gepland op 24 uur per dag zeven dagen in de week of twee keer 10 uur per dag. Je probeert zoveel mogelijk op vijf dagen per week in de dagdienst te plannen, maar bij sommige klussen red je het niet in drie weken. Als je niet goed start, schuift alles een beetje op. Daarom wordt per dag gekeken naar de voortgang en indien nodig een tandje bijgezet.’
Geen afspraken over inhuur Terwijl alle partijen elkaar op de hoogte houden van het begin en einde van de stop, mogen zij geen onderlinge afspraken maken over het inhuren van de benodigde contractors voor het onderhoud. ‘Dat is lastig. Je mag wel afspraken maken over wanneer je geen product kunt leveren, maar niet over hoe je dat onderling gaat regelen, dan kun je beschuldigd worden van prijsafspraken. Het enige dat we wel doen is als individueel bedrijf het Havenbedrijf laten weten wat we verwachten aan extra logistieke stromen van mensen. En voor de rest is het vooral tijdig beginnen. We proberen twee jaar van tevoren de contractors vast te leggen.’
tegenvallers op te vangen. Dat is
ken voor de voorbereidingen. Terwijl in het Botlekgebied het hele ecosysteem rond de chloorfabriek meegaat in de onderhoudsstop, draaien de installaties van de afnemers van Olefins 4 gewoon door tijdens de stop. De productie van de grootste naftakraker op Chemelot en de grootste grondstoffenleverancier op het complex, wordt opgevangen door een goede voorraadplanning en afspraken met externe grondstoffenleveranciers zodat de eindafnemers gegarandeerd blijven van hun producten.
heel spannend.’
Normaal doordraaien
In totaal werken er tijdens de turnaround vijf- tot zeshonderd externen. De concurrentie in Europa is volgens Salet behoorlijk zwaar. ‘Er worden in deze regio ook steeds meer mensen vanuit Zuid- en Oost-Europa aan het werk gezet. Wij verwachten hier in Nederland bepaalde vei-
Salet: ‘In zo’n korte tijd heb je maar weinig speelruimte om
ligheidsstandaarden en kennis en kunde en je moet goed met elkaar kunnen communiceren. We willen dan ook mensen die minimaal Engels, Duits of Nederlands spreken, zodat we zelf kunnen communiceren met die personen. Als je kijkt naar veiligheid, dan is dat een cruciale factor.’
Goede voorraad en afspraken Ook bij het plannen van de turnaround van de naftakraker Olefins 4 van Sabic op Chemelot is ruim twee jaar uitgetrok-
Er zijn strakke afspraken dat, op het moment dat Olefins 4 buiten bedrijf is, alle installaties op normale capaciteit kunnen doordraaien. ‘Je zorgt er aan de voorkant voor dat je voldoende grondstoffen kunt blijven aanbieden. Dat maakt het ook complex. Je moet vanuit alle facetten kijken of je aan de voorkant hebt nagedacht over wat er mis kan gaan en wat je allemaal nodig hebt’, legt Rene Ebus, senior manager turnarounds Sabic-site Geleen, uit. ‘Zo maken we maximaal gebruik van de ondergrondse pijpleiding die vanaf Antwerpen komt
10
iMaintain 18
IMA10 J Turnarounds.indd 27
05-12-18 10:07
09FOT
GLOBAL PROVIDER OF ENTERPRISE APPLICATION SOFTWARE
WHAT’S NEXT FOR YOUR BUSINESS? To remain competitive, service organizations need to embrace an end-to-end transformation to a digital model that delivers an enhanced customer relationship. Data capture from initial customer engagement to a technician’s mobile device can be seamless, meaning reduced costs and increased throughput for sustainable business growth.
IFSworld.com IMA10 Advertenties.indd 28
05-12-18 09:56
ASSET MANAGEMENT 29
en via onze site richting het Ruhrgebied gaat. Daarnaast is er nog een leiding die verbonden is met Rotterdam en we kunnen schepen verladen aan de Maas. Deze afspraken worden door de business gemaakt om iedereen te kunnen blijven voorzien van de juiste producten.’
Omdat de omvang van de turnaround zo groot is, er zijn ongeveer 2400 externe mensen nodig, wordt deze in nauwe samenwerking met andere gebruikers op de site gepland zodat er een minimale overlap van onderhoud is. ‘Het is een enorme belasting zowel voor de eigen als externe organisatie. Van de ongeveer negenhonderd medewerkers op de site Geleen zijn tweehonderd personen actief betrokken bij de turnaround en de rest wordt extern ingehuurd. Dat betekent dat andere activiteiten van de Sabic plants tot een minimum worden beperkt. Voor heel Chemelot is er tot 2024 een overzicht van alle turnarounds waarbij ernaar wordt gestreefd deze niet gelijktijdig te laten plaatsvinden.’ Een vergelijkbaar overleg vindt ook plaats met collegabedrijven die verder weg liggen. ‘We weten dat in Antwerpen en Rotterdam gelijktijdig met onze turnaround een aantal grotere onderhoudsstops wordt uitgevoerd. Daarom is het voor ons belangrijk om voor eind november de afspraken met contractors rond te hebben.’
Vakvolwassenheid De grootste uitdaging voor het slagen van de turnaround is voor Ebus het vinden van de juiste kwaliteit resources. ‘Je wilt maximaal gebruik maken van de spelers die ook nu op de site actief zijn en waar je een langjarige relatie mee hebt. In het verleden konden we de benodigde resources min of meer lokaal betrekken, maar we zijn steeds meer genoodzaakt mensen van buiten de regio binnen te halen.’ Deze mensen moeten beschikken over de juiste attitude ten aanzien van veiligheid en over de juiste skills. Ebus: ‘We zijn samen met de contractors bezig om dit aan de voorkant zeker te stellen. Zo zijn we samen de mogelijkheden aan het onderzoeken voor het inrichten van een safety en skills centrum waar iedereen aan de voorkant wordt gescreend op SHE- en vakvolwassenheid zodat we op voorhand
FOTO: SABIC
Afstemming
weten dat alle ingehuurde krachten de juiste veiligheidsinstelling hebben en beschikken over kennis en kunde op het juiste niveau.’
Ebus: ‘Leveranciers houden geen voorraden meer aan. Je moet vroegtijdig onderdelen en materialen bestellen.’
Naast menskracht, zijn er tal van andere zaken die geregeld moeten worden. Ebus is ook al druk bezig met het bestellen van de benodigde materialen. ‘Leveranciers houden geen voorraden meer aan. Je moet vroegtijdig onderdelen en materialen bestellen. De eerste materialen worden al geleverd en het is een continu proces tot juni 2019. Ons streven is om alles voor de zomervakantie in huis te hebben. De
management- en coördinatie-organisatie is nu voor tachtig procent ingericht.’ Voor de hele turnaround, deze keer zonder al te grote bijzonderheden volgens Ebus, staat 47 dagen. ‘In die tijd heb je heel weinig momenten om te corrigeren. De instelling is dat er geen uitloop mogelijk is omdat je dan problemen krijgt met het bevoorraden van de afnemers. Je kunt niet onbeperkt gebruik maken van back-up scenario’s.’ Ebus vergelijkt de turnaround met een mammoettanker. ‘Die volgt een vaste koers en op het moment dat je tijdens de reis de koers wilt veranderen, moet je een enorme inspanning verrichten om dat alsnog mogelijk te maken. De basis van het succes van een turnaround wordt gelegd in de kwaliteit van de voorbereiding. Een goed plan van aanpak, een strakke risicobeheersing en cost control zijn daarbij onmisbaar. Maar minstens zo belangrijk is goede communicatie om alle werkzaamheden soepel en op de juiste wijze te laten verlopen.’ ■
10
iMaintain 18
IMA10 J Turnarounds.indd 29
05-12-18 10:07
30 ASSET MANAGEMENT
De digitale ambities van Aramco In 1938 werd in Saudi-Arabië olie ontdekt. In tachtig jaar ontwikkelde het land zich daardoor van bedoeïenstaat tot economische wereldspeler. Toch leunt het land voor kennis en technologieontwikkeling sterk op Westerse bedrijven. Daar lijkt langzamerhand verandering in te komen, ook op het gebied van asset management. Het grootste oliebedrijf ter wereld, Saudi Aramco gaf iMaintain een kijkje in de keuken.
Wim Raaijen
De laatste tijd is Saudi-Arabië veel in het nieuws. En niet bijzonder positief. Vooral de kroonprins krijgt er behoorlijk van langs. Heeft hij geweten van de moord op de journalist Jamal Khashoggi? Er is ook veel kritiek op de rol van de Arabieren in het conflict in het straatarme Jemen. Toch is het dezelfde kroonprins Mohammed bin Salman die nog niet zo lang geleden voorzichtig lof oogstte. Hij wil grote stappen maken in de modernisering van het strenge moslimland. Cultureel, economisch maar zeker ook op het gebied van energie en klimaat. Zo schetst hij in Saudi Vision 2030 een land dat niet alleen meer afhankelijk is van olie, maar ook grote stappen heeft gemaakt met onder meer zonne-energie.
in 1980 kwamen alle aandelen in handen van de Arabieren. Ook in haar activiteiten maakte Aramco een hele ontwikkeling door. De eerste decennia verkochten de Arabieren vooral ruwe olie. Door de jaren heen gingen ze meer raffinaderijen bouwen en brandstoffen verkopen. Lang werd aardgas afgefakkeld, totdat de Saudi’s erachter kwamen dat daar ook een interessante markt voor ontstond. Ook de chemie stond lange tijd ver af van Aramco. Dat liet het bedrijf over aan het kleinere broertje Sabic.
Van elke raffinaderij, gasinstallatie is op elk moment af te lezen wat en hoeveel er doorheen stroomt.
Sabic Een belangrijke rol voor de plannen is weggelegd voor het grootste olie- en gasbedrijf in de wereld, Saudi Aramco. Een concern met een geschatte waarde van twee biljoen dollar. Een bedrijf dat overigens lang in handen was van Amerikanen. In 1974 kreeg de Saoedische staat een meerderheidsbelang in het bedrijf en
Shallow Water Inspection and Monitoring Robot (SWIM-R). Een robot die onderwaterinspectietaken uitvoert en operationele taken kan uitvoeren.
10 18 iMaintain
IMA10 K Saudi.indd 30
Overname Dat is tegenwoordig wel anders. Chemische complexen schieten als paddenstoelen uit het woestijnzand. Denk bijvoorbeeld aan Sadara dat Aramco samen met Dow Chemical oprichtte. 26 fabrieken in een enkele fase gebouwd. Een investering van twintig miljard dollar. Nog blinkend van nieuwigheid in de hete woestijn. Een paar jaar geleden in gebruik genomen. Onlangs, tijdens onze aanwezigheid, kondigde Aramco samen met Total een volgende mega-investering aan. Ook een petrochemisch complex, dat moet worden geïntegreerd met hun nog nieuwe gezamenlijke Satorp-raffinaderij. Samen met afgeleide installaties gaat het om een investering van negen miljard euro. Dat zal niet de laatste beweging van Aramco zijn, voorwaarts de keten in. Onlangs werd bekend dat het bedrijf de komende tien jaar maar liefst vijfhonderd miljard dollar wil investeren in aardgasen chemieprojecten. Het Saoedische staatsbedrijf verwacht daarmee te profiteren van de snelst groeiende segmenten
Abonnees lezen meer op www.imaintain.info
05-12-18 10:09
FOTO’S: SAUDI ARAMCO
ASSET MANAGEMENT 31
Saudi Aramco Inspection Robot (SAIR). Een draadloze robot die inspecties op moeilijk bereikbare stalen oppervlakken kan uitvoeren.
binnen de olie-industrie. De beoogde investeringen passen in plannen van het Saoedische koninkrijk om de economie van het land te verbreden en minder afhankelijk te worden van olieverkopen. Het nieuwe investeringsprogramma komt bovenop de aanstaande overname van Sabic, het grootste petrochemieconcern in het Midden-Oosten. Het gaat hier om een transactie met een waarde van ongeveer zeventig miljard dollar.
Champions League Bij elke stap in haar geschiedenis leunde Aramco in eerste instantie op de kennis van Westerse partners. Het waren Amerikanen die de olie vonden in het koninkrijk. Ook bij de forse stappen in de petrochemische ketens kiest het bedrijf zijn partners zorgvuldig uit. Om sneller stappen te maken, maar ook om van ze te leren. Het zal vermoedelijk niet lang duren voordat Aramco een petrochemisch complex zonder Westerse partners kan bouwen. Het concern bouwt daarom hard aan haar kennispositie. Waar Aramco voorheen nauwelijks voorkwam op lijstjes met paten-
ten, is haar ster rijzende. Op het gebied van olie- en gaspatenten streeft ze inmiddels veel bedrijven voorbij en bevindt zich met onder andere Shell, ExxonMobil en Total in de Champions League.
Smart industry Ook op het gebied van digitalisering is Aramco niet van gisteren. Ronduit indrukwekkend is een bezoek aan het zenuwcentrum van het concern in Dharaan. Elke druppel olie wordt daar gemonitord. In het commandocentrum worden op enorme schermen, die samen een gigantische wand vormen, alle productstromen van het bedrijf realtime weergegeven. Bijvoorbeeld hoeveel de olievelden afzonderlijk op elk moment produceren. Van alle olietankers is de status direct af te lezen. Hoe vol ze zijn en met welke producten. Van elke raffinaderij, gasinstallatie is op elk moment af te lezen wat en hoeveel er doorheen stroomt. Je waant je even in een science fiction film. Zo’n staaltje van smart industry is nauwelijks eerder gezien. In ieder geval niet op zo’n grote schaal. Een volgende stap, waarbij de integriteit van
installaties op afstand wordt gemonitord, lijkt niet ver weg.
Braakliggend Dat wordt wel bevestigd bij een bezoek aan het research-onderdeel van Aramco in Dharaan. Onderzoekers laten daar meer van de digitale ambities van het Saudische bedrijf zien. Zo ontwikkelt het concern draadloze robots die langs stalen leidingen kruipen om op die manier plaatsen te bereiken waar mensen onmogelijk kunnen komen. Het biedt veel mogelijkheden om onderhoud te plegen zonder dat installaties hoeven worden stilgelegd. Of denk aan robots die duikers kunnen vervangen op lastige plekken in zee. Ook de robot die zonnepanelen schoonveegt, die de ontwikkelaars klaar hebben staan, verraadt een ander deel van de Arabische ambities. Het land wil groot worden in zonne-energie. Een belangrijk onderdeel van Saudi Vision 2030. Zon en braakliggende woestijngrond genoeg voor enorme zonnevelden. Het opwaaiende woestijnzand zal daar straks geen belemmering voor zijn. ■
10
iMaintain 18
IMA10 K Saudi.indd 31
05-12-18 10:09
HEINEKEN NEDERLAND | ZOETERWOUDE | 14 FEBRUARI
[Sav e th
e da te]
ENERGIETRANSITIE VRAAGT OM WATERSTRATEGIE De zevende editie van het industriële watercongres Watervisie staat 14 februari in het teken van de energietransitie. Water en energie zijn namelijk onlosmakelijk met elkaar verbonden. Heineken Nederland in Zoeterwoude is deze keer gastheer van het Watervisie Congres. De brouwer heeft zijn eigen watervisie vastgelegd in de Brewing a Better World strategie. Met het Klimaatakkoord zet de industrie grote stappen in de energietransitie. Water is de belangrijkste energieen grondstoffendrager in industriële processen. Daarom kijken industriële leiders steeds vaker naar de wisselwerking tussen water, energie en grondstoffen. Een integrale visie levert ze extra waarde op door (kosten) besparingen in het gebruik en terugdringing van emissies. Temeer omdat water als medium ook een rol kan spelen in circulaire ketens. Ook benieuwd hoe een integrale visie op uw water, energie- en grondstofstromen u helpen bij uw economische en ecologische uitdagingen? Kom dan naar Watervisie 2019.
Programma 10.00 uur
Optioneel: rondleiding door de brouwerij (vol=vol)
12.00 uur
Ontvangst met lunch
13.00 uur
Aanvang congres • Introductie: dagvoorzitters Gertjan Lankhorst (VEMW) en Wim Raaijen (Petrochem) • Openingslezing Annemieke Nijhof (Lid van het Nationale Klimaatberaad) • Pitches Water Innovator of the Year 2019
14.15 uur
Korte pauze
14.45 uur
Vervolg programma • Keynotes
15.45 uur
Korte pauze
16.15 uur
Hervatting programma • Keynote • Afsluitende lezing Marjan Minnesma (Urgenda) • Bekendmaking Water Innovator of the Year 2019
17.30 uur
Netwerkborrel
18.30 uur
Einde congres
Initiatiefnemers:
Partners Watervisie platform:
www.watervisie.com Hele pagina advertentie Watervisie19.indd 1 IMA10 Advertenties.indd 32
27-11-18 09:56 09:06 05-12-18
ONDERHOUD 33
Icoon in de steigers Het symbool van de stad Utrecht verdwijnt voor vijf jaar achter steigers. De Domtoren is aan groot onderhoud toe. De totale kosten van de restauratie zijn geraamd op 37,2 miljoen euro.
De voorbereidingen voor het grote werk zijn inmiddels gestart, de bouwplaats op het Domplein wordt ingericht. In januari wordt begonnen met de opbouw van de steiger, een klus die maar liefst zes maanden in beslag neemt. Als de steiger het icoon aan het zicht heeft onttrokken, kan de jarendurende restauratie beginnen. Naast het normale dagelijkse onderhoud is ongeveer elke veertig tot vijftig jaar groot onderhoud nodig. Na een uitgebreide inspectie in 2015 aan de binnen- en buitenkant bleek dat die tijd nu is gekomen. De Monumentenwacht noemt de bouwkundige toestand van de Domtoren ‘redelijk’ en de onderhoudstoestand ‘matig’. De zeshonderd jaar oude Utrechtse Domtoren is in 1975 voor het laatst gerestaureerd.
Dagmar Aarts
Kloppen De belangrijkste gebreken op dit moment zijn verval van natuursteen en baksteen in de gevels en schade als gevolg van roestend ankerwerk in de lantaarn. De lantaarn is het achtkantige deel van de toren, tussen 70 en 95 meter hoog. Hier vindt het grootste deel van de restauratie plaats. In de lantaarn is nog veel historisch materiaal uit de bouwtijd (1382) te vinden. De aanpak voor het restaureren hiervan is museaal.
De lantaarn van de Dom is al eerder in de steigers gezet en onderzocht. Tijdens dat onderzoek zijn de stenen handmatig beklopt, in detail opgenomen en gefotografeerd. Zo is gekeken welke stenen moeten worden vervangen of gerepareerd.
Voegwerk De eerste (vanaf de grond tot veertig meter) en tweede geleding (veertig-zeventig meter) zijn in betere staat dan de lantaarn. Volgens de gemeente Utrecht laat de aanpak hier zich het beste omschrijven als ‘blokje eruit, blokje erin’. Op de tweede geleding zijn de tufstenen blokken aan vervanging toe. Erosie en scheurvorming zijn de belangrijkste redenen hiervoor. De natuurstenen balustrades die veel schade hebben door de wind, worden grotendeels vervangen. Op de eerste geleding krijgen de tufstenen pijlers, de balustrades en het interieur een opknapbeurt. Daarnaast worden het voegwerk aan de hele buitenkant, de installaties en de vaste onderdelen (bijvoorbeeld carillon, luidklokken, wijzerplaten en uurwerk) gerestaureerd als dat nodig is. Op de torenspits wordt het hout-, lood- en leiwerk gerepareerd en vervangen. Na de restauratie kan de Dom weer decennia mee.
FOTO: PIXABAY
Feiten en Cijfers • • • • • • •
De bouw van de Domtoren is in 1382 voltooid De Dom is met 112,32 meter het hoogste gebouw van de stad Utrecht Wie naar boven wil lopen, beklimt 465 traptreden De veertien bronzen luidklokken wegen samen 32.000 kilo Tijdens de restauratie kunnen bezoekers met een lift naar boven De eerste restauratie was tussen 1519 en 1525 De Domtoren is de hoogste kerktoren van Nederland
Abonnees lezen meer op www.imaintain.info
IMA10 O Restauratie Dom.indd 33
10
iMaintain 18
05-12-18 10:11
34 AGENDA
Januari 15 t/m 18 januari 2019 | Rotterdam Ahoy www.infratech.nl InfraTech 2019 InfraTech 2019, de beurs voor de infrastructuur in Nederland, staat in het teken van de toekomst. Het thema is dan ook ‘Future proof’. Bent u klaar voor de toekomst? Dat geldt niet alleen voor de Nederlandse infrastructuur - volgens het World Economic Forum in de top 3 van de wereld - maar voor de hele branche. InfraTech 2019 is hét kennisplatform waar de opdrachtgevers, aannemers, ingenieursbureaus en toeleveranciers laten zien waarom de Nederlandse infrasector al jarenlang tot de wereldtop behoort. Ook wordt de InfraTech Innovatieprijs 2019 uitgereikt.
drager in industriële processen. Daarom kijken industriële leiders steeds vaker naar de wisselwerking tussen water, energie en grondstoffen. Een integrale visie levert ze extra waarde op door (kosten)besparingen in het gebruik en terugdringing van emissies. Ook wordt tijdens dit congres de Water Innovator of the Year verkiezing gehouden. We zoeken innovatieve bedrijven, start-ups of overheidsinstellingen die innovatie, duurzaamheid, publiek-private samenwerking hoog in het vaandel hebben staan.
Maart
17 januari 2019 | Carlton Oasis, Spijkenisse www.mastersofindustry.nl Masters of Industry: Waterstof Het ontbijt is de belangrijkste maaltijd van de dag. Waarom dat dan niet combineren met een inhoudelijke (netwerk)bijeenkomst? Tijdens Masters of Industry wordt telkens een actueel onderwerp onder de loep gehouden, om meer diepgang te geven aan veelbelovende industriële ontwikkelingen. Lennart van der Burg (TNO) geeft zijn kijk op het onderwerp ‘Waterstof in de industrie’. Tijdens de korte presentatie kunt u genieten van een ontbijt. Aansluitend is er ruimte voor discussie en tijd om te netwerken.
18 januari 2019 | Rotterdam Ahoy www.isnconference.com Intelligent Sensor Networks Conference Sensor networks for smart industry and smart infrastructure are getting more and more essential. Real time information from ‘the real world’ to support decision making and control of vital processes will be an integral part of business processes. With Industrial internet, Machine to Machine (M2M) or Internet of Things (ioT) traditional boundaries disappear. The conference will give you insights into the latest applications and research in the field.
24 januari 2019 | DeFabrique Utrecht iv.heliview.nl Industriële Veiligheid Tijdens dit congres met het thema ‘Integriteit in Veiligheid’ staat kennisdeling en interactie centraal. Met de laatste ontwikkelingen op het gebied van machineveiligheid, procesveiligheid, explosieveiligheid en alle facetten van veiligheidscultuur en veiligheidsgedrag biedt dit congres een uitgebreid congresprogramma.
Februari
Schrijf nu in! 14 februari 2019 | Heineken Nederland, Zoeterwoude www.watervisie.com Watervisie 2019 Met het Klimaatakkoord zet de industrie grote stappen in de energietransitie. Water is de belangrijkste energie- en grondstoffen-
Save the date! 14 maart 2019 | Bouw & Infra Park, Harderwijk www.imaintain.info iMaintain Jaarcongres Tijdens iMaintain 2019, jaarcongres van het iMaintain platform en de NVDO, staat de mens centraal. Hoe zorgen we dat onze medewerkers up-to-date blijven en meegaan met innovaties en nieuwe technische en digitale mogelijkheden? Is de vakman die al jaren met zijn handen werkt, en vertrouwt op zijn zintuigen, in staat om moderne middelen toe te passen? Het thema is ’Leven Lang Leren’. Doorlopend leren, nieuwe kennis opdoen en zo upto-date blijven. Hoe gaat u uw medewerkers meenemen naar de toekomst? Ook wordt deze dag de winnaar van de Maintenance Manager of the Year verkiezing bekend gemaakt.
26 t/m 28 maart 2019 | Rotterdam Ahoy www.easyfairs.com/stocexpo-europe-2019 StocExpo Europe StocExpo Europe, the three-day exhibition and conference, will be held in Rotterdam at the heart of the ARA region. StocExpo Europe brings together tank storage industry professionals from across the world for business opportunities, networking and knowledge sharing.
April 9 t/m 11 april 2019| Rotterdam Ahoy www.maintenancenext.nl Maintenance NEXT Industrie is de motor van de Nederlandse economie. Maintenance NEXT, georganiseerd door Rotterdam Ahoy, vervult een spilfunctie binnen de branche van industrieel onderhoud. Op 9, 10 en 11 april 2019 is het dé ontmoetingsplaats voor asset owners, service providers, OEM-ers, contractors en leveranciers. Op deze vakbeurs komt kennis, kunde en innovatiekracht op het gebied van industrieel onderhoud samen. Het programma van Maintenance NEXT, dat begin 2019 wordt gepubliceerd, is gebaseerd op de drie trends die dit jaar centraal staan: smart industry, people en ageing assets.
10 18 iMaintain
IMA10 F Agenda.indd 34
05-12-18 10:12
IE
18 15:37
EVENEMENTENOVERZICHT 2019 Donderdag 14 februari
Donderdag 20 juni
Donderdag 14 maart
Woensdag 2 oktober
Woensdag 10 april
Oktober
Donderdag 11 april
November
Donderdag 16 mei
December
Thema: Energietransitie vraagt om waterstrategie Locatie: Heineken Nederland, Zoeterwoude www.watervisie.com
Thema: Leven Lang Leren Locatie: Bouw & Infra Park, Harderwijk www.imaintain.info/congres
Locatie: Rotterdam Ahoy www.techniekheld.nl
Locatie: Rotterdam Ahoy www.veiligheidscoalitievanhetjaar.nl
Thema en locatie nog niet bekend www.hetnieuweproduceren.nu/jaarcongres
Thema: Human Element Locatie: Innovatiekracht, Spijkenisse www.deltavisie2019.nl
Thema: nog niet bekend Locatie: Oranjerie Hydepark, Doorn www.imaintain.info/prestatie
Locatie: Evenementenhal Delfzijl www.eemsdeltavisie.nl
Locatie: Brightlands Chemelot Campus, Geleen www.chemvision.info
Thema en locatie nog niet bekend www.industryandenergy.nl
www.industrielinqs.nl/platform-events Evenementenoverzicht 2019.indd 1 IMA10 omslag los.indd 35
29-11-18 16:11 05-12-1813:01 09:53 05-12-18
iMaintain Nr. 10 - 2018
Adv Mainnovation 210x297 met afloop3mm.indd 1
19-09-18 14:56
IMA10 omslag A Cover.indd IMA10 los.indd1 36
05-12-18 13:01