Ima2 binder lr bijsluiter

www.imaintain.info

02 16 DERTIENDE JAARGANG – LOSSE VERKOOPPRIJS € 17,25

Maint

Het mag

IMA02 MA_Co

azine va n de

NL

NVDO

Genomi neerde Ma intenance houd me Manager t passie s van he en vertro strikte afs t Jaar | On uwen | Cyb praken | derersecurity Enthousi vraagt om asme voo r circula riteit in de bouw

ver.indd

31

22-02-1

6 14:09

NEDERLAND ALS PROEFTUIN VOOR TECHNOLOGISCHE INNOVATIE

IMA02 B inhoud.indd 4

24-02-16 07:55

Achter elk vat Total smeermiddelen schuilt een team van experts!

Met een landelijk opererend en ervaren team van Sales Engineers, een kundige technische dienst en een servicegerichte binnendienst zijn wij snel en gemakkelijk te bereiken. Dit in combinatie met een compleet assortiment smeermiddelen ĂŠn een zeer goede logistieke ondersteuning zorgt er voor dat u altijd op ons kunt rekenen.

Voor uitgebreide informatie over onze mogelijkheden kunt u contact opnemen met: Total Nederland N.V. / IndustriĂŤle smeermiddelen Telefoon: 070 - 3 18 0 40 8 E-mail: smeermiddelen.industrie@total.com www.total.nl

The right choice in lubricants

IMA02 B inhoud.indd 4

24-02-16 07:55

INHOUD 3

10 ‘Samenwerken is nog geen partnership’ Technical asset manager Ron Wever van Schiphol wil dat iedereen voor hetzelfde doel en met hetzelfde gevoel zijn werk doet. Iedereen die het bagage-afhandelingssysteem van Schiphol onderhoudt, is essentieel voor het proces.

16 ‘Goed nadenken op welke technologie je je geld zet’ Er waren wisselende reacties op het akkoord dat 21 (COP21) landen in Parijs sloten voor het terugdringen van de wereldwijde koolstofdioxide-uitstoot. Hoe dan ook heeft het akkoord invloed op de inzet van de assets voor energieopwekking.

5 COMMENTAAR 6

ACTUEEL

18 SLIM EEN NIEUWE ZEESLUIS BOUWEN 20 WHAT'S NEXT

Maint

NL

Het magazine van de NVDO

27

Bij de jaarlijkse verkiezing van Maintenance Manager of the Year wordt het nieuwe boegbeeld van de Nederlandse onderhoudssector gekozen. Tijdens iMaintain 2016 strijden twee genomineerden om de titel.

Poppies produceert enorme hoeveelheden roomsoesjes en mini-eclairs per dag. De machines om alles te produceren en te verwerken, worden onderhouden door een team van vijf personen.

Maintenance managers in the lead Onderhoud met passie en vertrouwen Oudste snelwegtunnel in 2017 weer als nieuw Onbekende toekomst dwingt tot aanpassen Systeemintegratie sleutel in efficiency tankopslag Kostenreductie door vereenvoudigen platforms Enthousiasme voor circulariteit in de bouw Cybersecurity vraagt om strikte afspraken Jouw Onderhoud, Mijn Onderhoud Uitbesteding van Beheer en Onderhoud

30 34 38 40 42 46 48 52 55 57

2

iMaintain 16

IMA02 B inhoud.indd 3

23-02-16 17:21

Neem nu een abonnement op iMaintain

Ga direct naar iMaintain.info en blijf ierdereen voor Meer nieuws dan ooit • • • • • • • •

Actuele berichtgeving over de gehele onderhoudssector Alle productinnovaties overzichtelijk bij elkaar Volledig evenementenoverzicht Online catalogi met producten en diensten Multimediale bedrijfspresentaties Tweewekelijkse Nieuwsbrief Live twitter updates LinkedIn interacted

iMaintain-abonnees krijgen meer • De nieuwste iMaintain staat een week voor verschijnen online • Abonnees krijgen toegang tot alle eerder verschenen artikelen • Volg de status van nieuwe projecten en uitbreidingen in de projectendatabase • Ga naar www.imaintain.info en kies abonneren

ADVERTENTIE-INDEX

150922 iLinqs 1_4 ABO.indd 43

22-09-15 15:25

Abonnees .............................................................................................. 4 Ahoy ...............................................................................................bijlage AIB Vincotte Nederland ........................................................................ 50 Delta Heat Services ............................................................................. 50 Deltavisie Congres 2016 ...................................................................... 14 Duport Lubricare .................................................................................. 36 EasyFairs ............................................................................................. 36 Eco Ketelservice Verhuur ........................................................................ 8 Hateha................................................................................................... 8 Hi-Force Nederland ................................................................................ 4 Hogeschool Utrecht Centrum voor Natuur & Techniek ........................... 44 iMaintain Congres 2016 ...................................................................... 26 iMaintain platform ......................................................................... 24, 25 Leemberg............................................................................................. 32 Olympus Nederland ............................................................................. 32 PDM Group .......................................................................................... 64 Sitech .................................................................................................. 14 Total Nederland .................................................................................... 2 www.hi-force.com

IMA02 advertenties.indd 4

Ultimo Software Solutions .................................................................... 63

23-02-16 17:18

COMMENTAAR 5

Gewoon beginnen Onderhoud is volgens mij net zo duurzaam als software engineering innovatief is. Niet dus. Het in conditie houden van machines en installaties zorgt dat een asset doet wat hij kan doen op een betrouwbare manier. Je zou nog aan kunnen voeren dat het duurzaam is om een apparaat zo lang mogelijk te gebruiken voor je het vervangt, maar dat is een ander verhaal.

Onderhoudsmomenten zijn misschien wel de perfecte tijd om te verduurzamen. Als bij een onderhoudsstop ook direct aandacht is voor het verbeteren van isolatie, het inzetten van energiezuiniger aandrijfsystemen of geïntensiveerde processen, dan kan dit het verschil gaan maken. Het is wellicht de kunst om bij het bepalen van de scope van zo’n stop ook de stakeholders en plannen voor verduurzaming mee te nemen.

Over het effect van alle mogelijke verbeteringen zijn twee verhalen te vertellen. Ik leerde onlangs, op een bijeenkomst die we organiseerden over het effect van de Parijse klimaattop op asset management, dat Nederland goed is voor slechts 0,5 procent van de wereldwijde CO2-emissie. Over het globale effect van de lokale verbeteringen van de isolatie hoeven we ons geen illusies te maken. Maar als we daar met z’n allen goed en slim in worden, dan kan die beschikbare kennis wel worden gedeeld en zelfs wereldwijd worden verkocht.

Impact op kleine schaal en invloed op grote schaal. Dat werd gisteren weer bevestigd toen Michael Braungart op ons Watervisie congres zijn verhaal deed. Daar werd ik in eerste instantie niet vrolijk van. Het is nagenoeg onmogelijk om alles wat we doen op korte termijn klimaat positief te maken of netjes volgens de cradle-to-cradle-filosofie aan te pakken. Uit de vragen uit de zaal merkte Braungart het ongemak om aan de slag te gaan met het verbeteren van de impact van gedrag en processen. En daarbij sprak hij de verlossende woorden: ‘Je kan niet alles. Maar als je focust op twee of drie punten, kan je wel gewoon beginnen.’ En die gedachte ga ik duurzaam hergebruiken.

Mark Oosterveer @M_Oosterveer mark@industrielinqs.nl

HOOFDREDACTIE

Mark Oosterveer 020 3122 793 mark.oosterveer@industrielinqs.nl NUMMER 02 - 2016

Wim Raaijen 020 3122 081 wim.raaijen@industrielinqs.nl

UITGAVE VAN

EINDREDACTIE

Industrielinqs pers en platform Veembroederhof 7 1019 HD Amsterdam

PARTNERS

Nederlandse Vereniging voor Doelmatig Onderhoud (NVDO) Postbus 138, 3990 DC Houten

Miriam Rook 020 3122 796 miriam.rook@industrielinqs.nl Liesbeth Schipper 020 31 22 083 liesbeth.schipper@industrielinqs.nl

MEDEWERKERS

David van Baarle, Erik te Roller, Ingrid Rompa, Pieter Pulleman, Francis Voermans, Dagmar Aarts

LAY-OUT

BureauOMA BV, Wehl

COVERS Ahoy Rotterdam NV Ahoy-weg 10 3084 BA Rotterdam Postbus 5106 3008 AC Rotterdam Organisator van

UITGEVER

Wim Raaijen 020 3122 081 wim.raaijen@industrielinqs.nl

VolkerWessels en Atlas Copco

ADVERTENTIEVERKOOP

Bureau Van Vliet Frank Oudman T: 023 571 47 45 f.oudman@bureauvanvliet.com www.bureauvanvliet.com

TRAFFIC

Breg Schoen 020 3122 088

DRUKKERIJ

PreVision Graphic Solutions

ABONNEMENTEN (EXCL. BTW) Nederland/België € 96,50 Introductie NL/B 25% € 72,Overig buitenland € 120,50 Losse verkoopprijs € 17,25 Studenten € 39,50 Proefabonnement 3 mnd € 28,00

OPZEGGEN

Dit magazine hanteert de opzegregels uit het verbintenissenrecht. Wij gaan er van uit dat u het blad ontvangt uit hoofde van uw beroep. Hierdoor wordt uw abonnement steeds stilzwijgend met een jaar verlengd. Proef- en kennismakingsabonnementen worden niet automatisch verlengd en stoppen na het aantal aangegeven nummers.

Opzeggen kan via www.aboland.nl, per post of per telefoon. De opzegtermijn is 8 weken voor het einde van uw abonnementsperiode. Als opzegdatum geldt de datum waarop uw opzegging door Abonnementenland is ontvangen.

Indien u hierom verzoekt, ontvangt u een bevestiging van uw opzegging met daarin de definitieve einddatum van uw abonnement.

Adreswijzigingen kunt u doorgeven via www.aboland.nl, per post of per telefoon.

Overige vragen kunt u stellen op www.aboland.nl of neem telefonisch contact met Abonnementenland op.

ABONNEMENTENLAND

Postbus 20 1910 AA Uitgeest Tel. 0900-ABOLAND of 0900-226 52 63 € 0,10 per minuut Fax 0251-31 04 05 Site: www.bladenbox.nl voor abonneren of www.aboland.nl voor adreswijzigingen en opzeggingen.

Abonnementenland is ook bereikbaar via Twitter. Stuur uw tweet naar: @Aboland_klanten.

Prijswijzigingen voorbehouden.

ISSN: 2211-6826 © Industrielinqs pers en platform BV Niets uit deze uitgave mag worden gereproduceerd zonder toestemming van de uitgever.

2

iMaintain 16

IMA02 C commentaar.indd 5

23-02-16 17:03

6 ACTUEEL

MEEST GELEZEN ONLINE 1. Menselijke fout oorzaak lek Shell Moerdijk Een menselijke fout is de oorzaak van de ethyleenoxide-lekkage bij Shell Moerdijk. Een afsluiter is na noodzakelijke werkzaamheden niet gesloten. Dit blijkt uit een intern onderzoek van Shell.

Lees verder op deze pagina

2. Tata Steel opent vestiging Amsterdam Science Park Tata Steel heeft een vestiging op het Amsterdam Science Park geopend.

Tata Steel zet in op het creëren van staal met een hogere toegevoegde waarde voor zijn klanten door het inzetten van kunstmatige intelligentie (‘artificial intelligence’).

Lees verder op pagina 7

3. Project Noordzeekanaal officieel van start Rijkswaterstaat en SPIE hebben 3 februari het startschot gegeven voor het onderhoudsproject Noordzeekanaal. De eerste opgeknapte informatiezuil voor het publiek op de Oranjesluizen is daarbij onthuld.

Lees verder op pagina 7

4. Siemens krijgt order HVDCverbinding tussen Denemarken en Nederland Siemens heeft opdracht gekregen voor de levering van een verbinding tussen de Nederlandse en Deense elektriciteitsnetten. Opdrachtgevers zijn de beheerder van het hoogspanningsnet in Denemarken Energinet en zijn Nederlandse tegenhanger TenneT. Lees verder op pagina 9

5. Vernieuwing sluis verbetert waterkwaliteit Grevelingenmeer In de loop van 2016 gaat technisch dienstverlener SPIE, samen met waterbouwer Van den Herik Sliedrecht, de Flakkeese spuisluis energieneutraal maken.

Lees verder op deze pagina

2 16 iMaintain

IMA02 D actueel.indd 6

Vernieuwing sluis verbetert waterkwaliteit Grevelingenmeer In de loop van 2016 gaat technisch dienstverlener SPIE, samen met waterbouwer Van den Herik Sliedrecht, de Flakkeese spuisluis energieneutraal maken. Het project heeft als doel de waterkwaliteit van het Grevelingenmeer te verbeteren. Door de spuisluis aan te passen, kunnen de waterstanden aan de zijde van het Grevelingenmeer meebewegen met eb en vloed.

De aanpassing gebeurt in het kader van het programma Waterhuishouding van Rijkswaterstaat. Van den Herik neemt het waterbouwkundige deel voor haar rekening, SPIE zal de pompinstallaties en de elektrotechnische bedienings- en besturingsinstallaties modificeren en vernieuwen. Ook vervaardigt SPIE de nieuwe stalen droogzetschotten voor het onderhoud van de spuikokers.

Na aanpassing van de spuisluis zouden deze continu moeten spuien, waarbij de spuirichting meebeweegt met het tij. De spuikokers werken op basis van het hevelprincipe om zo de waterkerende werking van de Grevelingendam in stand te houden. De hevel wordt in werking gezet door middel van een vacuüminstallatie. Om dit mogelijk te maken wordt de bestaande vacuüminstallatie gerenoveerd en uitgebreid met een vacuümhoudpomp. Het grootste deel van de tijd zijn alleen de meet- en regelinstallaties met de vacuümhoudpomp in bedrijf en is het energieverbruik continu. Alleen als de vacuümpompen werken om de hevel op te starten zal het energieverbruik toenemen.

De vernieuwing van de spuisluis zal uiterlijk op eind juni 2017 afgerond zijn.

Menselijke fout oorzaak lek Shell Moerdijk Een menselijke fout is de oorzaak van de ethyleenoxide-lekkage bij Shell Moerdijk. Een afsluiter is na noodzakelijke werkzaamheden niet gesloten. Dit blijkt uit een intern onderzoek van Shell.

In de periode van 21 november 2015 tot 27 januari 2016 lekte er circa 25 ton ethyleenoxide weg. In de periode volgend op de ontdekking van de openstaande afsluiter, heeft Shell Moerdijk over de hele site aanvullende inspecties en controles uitgevoerd.

Daarbij zijn geen andere onregelmatigheden, mankementen of afwijkende emissies vastgesteld.

‘Wij begrijpen de bezorgdheid en teleurstelling bij omwonenden. Ook wij zijn zeer teleurgesteld dat dit incident heeft kunnen gebeuren. Het maakt duidelijk dat we op het gebied van procesveiligheid verder moeten verbeteren’, aldus Paul Buijsingh, General Manager van Shell Moerdijk. ‘Ieder incident, klein of groot, is er een te veel.’

Naar aanleiding van een eerder incident met de MSPO-2 fabriek in juni 2014 is Shell Moerdijk een verbeterprogramma voor procesveiligheid gestart. Dit programma dat onder meer met de Onderzoeksraad Voor Veiligheid (OVV) en de Omgevingsdienst Midden- en West-Brabant (OMWB) is gedeeld, richt zich op het verbeteren van drie aandachtsgebieden: veilig en betrouwbaar opereren, excellent vakmanschap en operational excellence met een sterker gevoel van eigenaarschap.

Sinds de start van dit veelomvattende programma is er vooruitgang geboekt, maar de implementatie vergt tijd. Shell Moerdijk heeft besloten het verbeterprogramma te versterken en de implementatie ervan verder te intensiveren en te versnellen. Hiertoe gaat op de fabriek een expertteam aan de slag. Het team rapporteert direct aan de General Manager van Shell Moerdijk.

Abonnees lezen meer op www.imaintain.info

23-02-16 17:23

ACTUEEL 7

Project Noordzeekanaal officieel van start Rijkswaterstaat en SPIE hebben 3 februari het startschot gegeven voor het onderhoudsproject Noordzeekanaal. De eerste opgeknapte informatiezuil voor het publiek op de Oranjesluizen is daarbij onthuld. Een drone leverde de schaar af voor de ceremonie.

De bijeenkomst markeerde vooral de start van een nieuw contract voor het onderhoud van de ‘natte’ infrastructuur in Noord-Holland, dat op 1 februari in werking is getreden. SPIE onderhoudt de komende vijf jaar de sluizen, het Noordzeekanaal en het grootste gemaal van Europa. Het bedrijf verzorgt zowel de civiele techniek als de elektromechanische en industriële automatisering en werkt hiervoor nauw samen met Van Doorn en Dura Vermeer. Tot nu toe werd gewerkt met drie losse onderhoudscontracten voor het natte areaal. Dit prestatiecontract voegt die onderhoudsfuncties samen.

Rijkswaterstaat heeft voor SPIE met Van Doorn en Dura Vermeer gekozen omdat deze combinatie sterk en vernieuwend wil inzetten op het beperken van de hinder voor wegen vaargebruikers en bewoners en bedrijven in Noord-Holland.

De opdrachtgever en de opdrachtnemer willen samen periodiek inspecties uitvoeren en samen bepalen wanneer onderhoud nodig is, in goed overleg met belanghebbenden in de omgeving.

Hydromarine overgenomen door Motrac Hydraulics Motrac Hydrauliek heeft Hydromarine overgenomen.

Hydromarine gaat verder onder de naam Motrac Hydraulics. De diensten van deze organisatie blijven onder de merknaam Hydromarine herkenbaar voor relaties Al meer dan 28 jaar ontwerpt, bouwt en onderhoudt Hydromarine standaard en op maat vervaardigde hydraulische systemen, hoofdzakelijk voor de maritieme sector. Koert Huisman, Managing Director Motrac Hydraulics: ‘Met deze overname hebben we opnieuw een stap gezet in de goede richting om ons doel te verwezenlijken, namelijk het volledig ontzorgen van onze klanten met een zo omvangrijk mogelijk productenpakket. Deze overname sluit naadloos aan bij de langetermijnvisie van Motrac Hydraulics om binnen niet al te lange tijd uit te groeien tot een toonaangevende systeemintegrator, ook in de maritieme sector.’

Maarten Vinkesteijn, Director Sales & Marketing van Motrac Hydraulics: ‘Door bundeling van de kennis en engineeringcapaciteiten van beide organisaties kunnen we onze klanten in het westen van Nederland beter bedienen, is onze dekkingsgraad in Nederland verbeterd, ons netwerk in de maritieme sector fors uitgebreid en hebben we voortaan kennis in eigen huis, over specifiek voor de scheepvaartbranche, ontwikkelde hydraulische systemen.’

BEDRIJVENNIEUWS Gigantische silo vervoerd over weg In België is begin februari een gigantische silo van 26,2 ton getransporteerd. De silo is 9,8 meter lang en heeft een diameter van 6 meter en is door Motogroup ontworpen voor de betoncentrale Bouwmaterialen Willaert. De silo zal dienen als bufferzone voor granulaten (zand en grind met verschillende afmetingen) en bestaat uit zeven compartimenten: een compartiment voor zand en zes compartimenten voor verschillende soorten grind.

Installatiebranche start Uniforme Objecten Bibliotheek Tijdens de installatievakbeurs VSK in Utrecht is een uitbreiding van het Europees Technisch Informatie Model (ETIM) gepresenteerd en de start van de Uniforme Objecten Bibliotheek (UOB) gelanceerd. Dankzij deze initiatieven kunnen installatiebedrijven binnenkort gebruik maken van één, uniform informatiemodel. De kans op fouten en vertraging neemt daardoor sterk af. Ondernemersorganisatie FME neemt samen met de Federatie Elektrotechniek (Fedet) de verantwoordelijkheid om de UOB met relevante data te vullen. Zo wordt het voor fabrikanten mogelijk om één keer op één plek en op één standaard manier de productdata beschikbaar te stellen voor het hele BIM-proces. Zo hoeven fabrikanten maar eenmaal te investeren om hun producten beschikbaar te krijgen voor het BIM-proces.

Tata Steel opent vestiging Amsterdam Science Park Tata Steel heeft een vestiging op het Amsterdam Science Park geopend. Tata Steel zet in op het creëren van staal met een hogere toegevoegde waarde voor zijn klanten door het inzetten van kunstmatige intelligentie (‘artificial intelligence’). Op het Science Park gaan onderzoekers van het staalbedrijf samenwerken met innovatieve, hightech startups om via digitale innovaties en kunstmatige intelligentie nieuwe technieken te ontwikkelen en implementeren om nog hogere kwaliteiten staal te kunnen maken. Inmiddels is een project gestart met het bedrijf Scyfer (een spin-off van de Universiteit van Amsterdam), gericht op het verbeteren van inspectietechnieken voor de oppervlaktekwaliteit van staal.

Hans Fischer, directeur van Tata Steel in IJmuiden en Chief Technology Officer in Europa: ‘Door nieuwe analysemodellen kunnen we onze klanten in de toekomst met een ‘digitaal paspoort’ van onze rollen staal tot op het kleinste detailniveau informatie verschaffen.

Daarmee kunnen installaties nog efficiënter worden benut.’

De samenwerking met de startups zorgt volgens Fischer voor een toegevoegde waarde op gebieden waar Tata Steel met de traditionele R&D niet in kan voorzien.

Max Welling, oprichter van Scyfer en hoogleraar Machine Learning aan de Universiteit van Amsterdam: ‘Dit wordt een game changer binnen de staalindustrie en een katalysator voor hightech innovatie.’

Onderzoek naar opvolging aanbevelingen na Odfjell-rapport De Onderzoeksraad voor Veiligheid gaat onderzoek doen naar de opvolging van aanbevelingen uit het in 2013 verschenen rapport ‘Veiligheid Odfjell Terminals Rotterdam 20002012’. In het rapport zijn in totaal acht aanbevelingen gegeven aan zowel Odfjell, als de opdrachtgevers, de vergunningverlener, de toezichthouder en de staatssecretaris. De Raad wil weten of de verbeteringen die werden aangekondigd ook daadwerkelijk hebben geleid tot grotere veiligheid in de praktijk.

2

iMaintain 16

IMA02 D actueel.indd 7

23-02-16 17:23

Verhuur stoom- en heetwaterketels

Eco Ketelservice Verhuur bv

www.eco-steamandheating.com +31 (0)13 583 94 40 | info@eco-steamandheating.com

IMA02 advertenties.indd 8

23-02-16 17:19

ACTUEEL 9

RDM Rotterdam krijgt een ‘Fieldlab’ met 3D-metaalprinters FOTO: RIES VAN WENDEL DE JOODE

De haven van Rotterdam krijgt een eigen ‘Fieldlab Additive Manufacturing’ met 3D-metaalprinters. Op RDM Rotterdam komen metaalprinters en een centrum voor het ontwikkelen van kennis op het gebied van metaal printen, 3D-scannen, 3D-ontwerpen en certificering.

Het Fieldlab biedt havengerelateerde bedrijven een gezamenlijke plek om ontwikkelingen op dit gebied te versnellen en samen te werken aan toepassingen voor de (maritieme) industrie. Het Fieldlab komt in het Innovation Dock op RDM Rotterdam, de plek voor innovatie in het Rotterdamse havengebied waar bedrijven, onderzoekers en studenten samenwerken aan het vormgeven van de nieuwe maakindustrie.

Het afgelopen jaar vond al een pilot project plaats voor 3D-printen van reserveonderdelen voor de maritieme industrie. De drie initiatiefnemers hiervan (InnovationQuarter, RDM Makerspace en Havenbedrijf Rotterdam) hebben ook het opzetten van het Fieldlab voorbereid.

Allard Castelein, CEO van het Havenbedrijf: ‘Er zijn maar weinig bedrijven met voldoende expertise en middelen om zelf aan de slag te gaan met 3D-metaalprinten. Daarom nemen we het initiatief om een Fieldlab op te zetten waar bedrijven en kennisinstituten bij kunnen aansluiten.’

Smart Industry heeft het project de status van Fieldlab toegekend. Smart Industry is een samenwerkingsverband van het ministerie van Economische Zaken, VNO NCW, FME, TNO, KvK en ICT Nederland. Doel is de industrie competitiever te maken door de mogelijkheden die ICT biedt sneller en beter te benutten. Nederland heeft nu elf Fieldlabs.

De investering in het Rotterdamse Fieldlab bedraagt enkele miljoenen. Een geavanceerde 3D-metaalprinter kost ongeveer 1 miljoen euro. Hoe groot het Fieldlab wordt hangt af van de deelname van bedrijven en instellingen.

Siemens krijgt order HVDC-verbinding tussen Denemarken en Nederland Siemens heeft opdracht gekregen voor de levering van een verbinding tussen de Nederlandse en Deense elektriciteitsnetten. Opdrachtgevers zijn de beheerder van het hoogspanningsnet in Denemarken Energinet.dk en zijn Nederlandse tegenhanger TenneT. De COBRAcable hoogspanningsgelijkstroomverbinding zorgt voor een hogere leveringszekerheid van de elektriciteit in beide landen en bevordert integratie van duurzame energiebronnen in het elektriciteitsnet. Voor de opdracht levert Siemens HVDC-converterstations aan beide zijden van de gelijkstroomverbinding, die als onderzeese kabel door de Noordzee zal worden aangelegd. Deze kabel wordt geleverd door de Italiaanse onderneming Prysmian, een van de grootste kabelleveranciers ter wereld. Het aandeel van Siemens in de opdracht heeft een waarde van circa 170 miljoen euro. De verbinding zal naar verwachting begin 2019 commercieel in gebruik worden genomen.

De HVDC-verbinding tussen Denemarken en Nederland is een van de projecten van gemeenschappelijk belang van de Europese Commissie die uiteindelijk tot een geïntegreerde energiemarkt voor de Europese Unie moeten leiden. De opdracht bestaat uit twee converterstations met een capaciteit van zevenhonderd megawatt en circa 320 kilovolt gelijkspanning. De twee converterstations - een bij Eemshaven in Nederland en de andere in Endrup in Denemarken - worden onderling verbonden door een gelijkstroomkabel met een lengte van 325 kilometer. Energinet.dk is verantwoordelijk voor alle constructiewerk in Endrup voor de bouw van de hal waarin de converterapparatuur van Siemens zal worden ondergebracht. Siemens zal het converterstation Eemshaven turn-key opleveren. De opdracht omvat tevens het systeemontwerp en de levering, installatie en inbedrijfstelling van alle componenten.

BEDRIJVENNIEUWS Stork neemt activiteiten VRS over Technisch dienstverlener Stork neemt de activiteiten van Valve Reconditioning Services (VRS) in Vierpolders over. VRS is gespecialiseerd in het reviseren en repareren van alle soorten en merken appendages zoals veiligheden, regelkleppen en afsluiters.

Door de overname versterkt Stork haar aanwezigheid in het Rotterdamse havengebied. Alle medewerkers van VRS blijven onder de naam Stork actief vanuit de locatie in Vierpolders.

Roy Janssen, Business Line Director Specialized Services van Stork: ‘De activiteiten van VRS sluiten naadloos aan op onze visie om de levensduur van productiefaciliteiten te verlengen middels kwalitatief hoogwaardig onderhoud. Wij zullen het bestaande dienstenpakket van VRS uitbreiden met onder andere diagnostische oplossingen en digitale rapportages.’

MOT en Verwater door met innovatief contract Maasvlakte Olie Terminal (MOT) en Verwater hebben hun samenwerking op het gebied van tankonderhoud verlengd voor de komende jaren.

MOT is een joint venture tussen Shell, Exxon, BP, Zeeland Refinery en Vopak. De terminal is een van de grootste opslagfaciliteiten voor ruwe olie ter wereld, met een totale capaciteit van ongeveer 4,6 miljoen kubieke meter, verdeeld over 39 opslagtanks.

Sinds 2007 heeft Verwater het onderhoudscontract voor het gehele tankpark van MOT. MOT en Verwater werken samen op basis van het MOVE-partnerschap.

Daarin nemen beide bedrijven gezamenlijk de verantwoordelijkheid voor het onderhoudsprogramma, waarbij de laatste de diensten op het gebied van tankonderhoud, mechanisch en coating levert. De samenwerking is gebaseerd op begrip, vertrouwen en het delen van ervaring en kennis.

uw mailbox?

Al het nineuvoworsoninze nieuwsbrief op

iMaintain.info!

Meld u aa

2

iMaintain 16

IMA02 D actueel.indd 9

23-02-16 17:23

10 INTERVIEW

‘Samenwerken is nog geen partnership’

Het bagage-afhandelingssysteem van Schiphol is het meest innovatieve ter wereld.

2 16 iMaintain

IMA02 H hoofdinterview.indd 10

Abonnees lezen meer op www.imaintain.info

23-02-16 17:04

INTERVIEW 11

Hij heeft een hekel aan het woord ‘externe’ en gebruikt liever geen termen als klant en leverancier. Iedereen die het bagageafhandelingssysteem van Schiphol onderhoudt, is essentieel voor het proces, of ze nou bij de luchthaven werken of bij een van de contractanten. Technical asset manager Ron Wever wil dat iedereen voor hetzelfde doel en met hetzelfde gevoel zijn werk doet door niet alleen op de zakelijke kant van een contract te focussen.

Schiphol heeft kritische assets, assets die het primaire proces ondersteunen. Als die het niet doen, haalt de luchthaven de krant en dat wil Ron Wever van de afdeling bagagebeheer voorkomen. ‘Wij willen ons onderhoud kwalitatief zo hoog mogelijk hebben tegen zo laag mogelijke kosten. Dat is altijd een uitdaging, want de goedkoopste partij is niet altijd de beste keus. Wij focussen daarom op kwaliteit, want dan gaan de kosten omlaag.

Als je alleen maar toespitst op kosten, gaat de kwaliteit omlaag.’

Die kwaliteit is belangrijk, want het bagage-afhandelingssysteem van Schiphol is het meest innovatieve ter wereld.

Het systeem beslaat 118.000 vierkante meter. Ten tijde van dit interview in februari is het er rustig. Af en toe zoeft er een koffer of tas voorbij, soms wel met een vaart van 35 kilometer per uur. Maar in piekperiodes ziet het er heel anders uit op het tientallen kilometers lange transportsysteem. Om al die banden en systemen in beweging te houden, draaien er vele motoren. Alle (sub)systemen staan in een configuratiedatabase (CMDB) waardoor bekend is wat de status is van elke motor en onderdeel in het systeem.

Het bagagesysteem is innovatief, omdat bijna alles automatisch wordt gerouteerd en op bestemming aankomt. Koffers wor-

FOTO'S: EELKJE COLMJON

“

IMA02 H hoofdinterview.indd 11

Dagmar Aarts

den gescreend door röntgenmachines en robots leggen de bagage, als in elkaar passende puzzelstukjes, in karren die door afhandelaren naar het vliegtuig worden gebracht. Mede door dit systeem is Schiphol grootaandeelhouder in de onderhoudsbranche.

Zachte kant De luchthaven streeft naar een hoog niveau van samenwerking met diegenen die het onderhoud doen. Volgens Wever wordt bij contracten met partijen vaak alleen de harde zakelijke kant van een relatie besproken, zoals aan welke KPI’s ze moeten voldoen, de rapportagestructuur en de financiën. Maar om tot een partnership te komen, moet ook naar de ‘zachte kant’ van een contract worden gekeken, vindt hij. ‘Het is belangrijk dat een partij kan samenvatten wat ik van ze vraag en dat ze weten hoe ze kunnen bijdragen aan de doelstellingen van Schiphol. Wij gaan langetermijn-relaties aan met onze contractanten en dat gebeurt mede op basis van wederzijds vertrouwen en respect. De contractant krijgt bij ons tijd om te leren wat hij moet doen op Schiphol en kan laten zien dat onze doelstelling, namelijk een zorgeloos bagageproces waar de techniek nooit de falende factor is, ook wordt gehaald.’

Wever: ‘Schiphol is door het bagagesysteem grootaandeelhouder in de onderhoudsbranche.’

2

iMaintain 16

23-02-16 17:04

12 INTERVIEW

normen blijft. ‘Dan kom je in een verbeterproces terecht’, zegt Wever. ‘Als er verschil zit in de beoordelingen van zo’n installatie, kunnen we kijken waar dat vandaan komt en kunnen we verbeteren. Zo stelde een partner voor om een systeem te vervangen conform de levensduur van het apparaat.

Wij vroegen ons af of het systeem echt al zo slecht was. Dat bleek niet zo te zijn.

Wij hebben de partij toen geleerd dat je ook op een andere manier kan kijken door een stukje materiaalkunde toe te passen en levensverlengend onderhoud te plegen op basis van een uitslag gebaseerd op een norm. Op die manier hebben we al een miljoen euro aan investeringen uitgespaard. En daarbij hebben machines niet stilgestaan. Zo zie je dat je samenwerkt.’

Aan de andere kant leert Wever ook weer veel van de partijen met wie hij werkt.

‘Ik laat mij informeren over hoe partijen dingen doen. Daarbij heb ik een bepaald beeld van hoe alles moet gebeuren, maar het kan natuurlijk dat er andere inzichten ontstaan die beter zijn. Dan moet je niet vasthouden aan wat je zelf hebt bedacht of gangbaar is in de industrie. We doen alles altijd met dat doel in gedachte: een betrouwbaar en beschikbaar bagagesysteem. We vergelijken daarom ook soortgelijke units met elkaar. Als er verschil in die units zit, onderzoeken we hoe dat komt. Is er op de ene plek meer onderhoud gedaan, is het daar drukker of is er iets anders aan de hand?’

Nog efficiënter Wever probeert om iedereen op dezelfde lijn te krijgen door contractanten door zijn ogen te laten kijken. ‘Om over te brengen wat ik bedoel met asset management en om te laten zien wat ik wil bereiken, heb ik een gesprek met de maintenance manager van de gecontracteerde partij. Daarnaast is mijn rol om te kijken of wat de manager zegt ook in de praktijk gebeurt. Dit doe ik door ook met monteurs en lead engineers te praten, daarmee volg ik een van de vier principes binnen asset management, namelijk zorgen voor afstemming. Als de afspraken en de praktijk niet overeenkomen, weten de monteurs en lead engineers misschien niet wat er wordt bedoeld en kunnen we samen kijken hoe we dat gaan ver-

beteren. We moeten leren om dezelfde taal te praten. Wat bedoelen we bijvoorbeeld met kwaliteit? Wat voor mij een zeven is, is voor een ander misschien een tien of andersom. Als we dezelfde taal spreken en eenzelfde doel voor ogen hebben, ontstaat een partnership en komen we tot een hoger ‘maturity level’ qua onderhoud.’

Verbeterproces Om steeds beter te worden in het onderhoud huurt Schiphol ook wel eens een onafhankelijke partij in die installaties controleert op een vooraf afgestemde manier (een aangepaste NEN 2767). Hierdoor kan er objectief worden vastgesteld of de degradatie van de systemen binnen de

De technical asset manager ziet potentieel om nog efficiënter te werken. ‘Vanuit Schiphol hebben we een laag acceptatieniveau met betrekking tot verstoringen. Daardoor koop je vaak een oververzekering tegen mogelijke gebeurtenissen. Door goed in gesprek te gaan met je partner kan je werknemers efficiënter inzetten. In de downuren kan je personeel de werkzaamheden uit laten voeren die normaal gesproken naar derde partijen werden gebracht. Laat revisiewerkzaamheden bijvoorbeeld in rustigere periodes doen door mensen die hier al rondlopen. Het voordeel is dat ze daarna de materie helemaal begrijpen, want ze halen de machine uit elkaar en moeten hem reviseren en in elkaar zetten. Dat geeft kennis die weer kan worden gebruikt op het

2 16 iMaintain

IMA02 H hoofdinterview.indd 12

23-02-16 17:04

INTERVIEW 13

moment dat je in je reguliere proces zit en er iets stuk gaat. We hebben hierdoor een hogere betrouwbaarheid, betere beschikbaarheid, lagere onderhoudskosten en lager spare parts gebruik. De contractant is blij, want die heeft waarde gecreëerd en wij zijn tevreden, want kunnen concurrerend bezig zijn ten opzichte van andere luchthavens. Wij hebben ons luchthaventarief afgelopen jaar twaalf procent kunnen laten zakken mede doordat we de technische en economische levensduur van installaties hebben verlengd.’

Schotels Door steeds verbeteringen door te voeren, wil Schiphol ook op een hoger niveau qua onderhoud komen. Dat kan door het faalgedrag van systemen te analyseren.

‘Als we zien dat je veel onderhoud doet, terwijl er nooit problemen zijn, kan je misschien een aantal stappen terug doen in je onderhoudswerkzaamheden. Die tijd kan dan ergens worden gebruikt waar meer problematiek is. Zo krijg je een meer dynamisch onderhoudsplan en waardecreatie door onderhoud.’

Maar verbeteren doet de luchthaven ook door te investeren in nieuwe mogelijkheden. Zo wordt bagage nu op kunststof schotels vervoerd in plaats van op stalen schotels. Wever: ‘Als zo’n stalen schotel door een koffer werd aangetikt, ontstonden er vaak vervormingen die weer moesten worden hersteld. Het kunststof is daar veel minder gevoelig voor en houdt zijn oorspronkelijke vorm. Dat scheelt veel onderhoud aan de schotels en vervangingsuren, daarnaast is het kunststof lichter. In totaal hoeven de motoren nu vierduizend kilo minder gewicht te verplaatsen waardoor het energieverbruik is afgenomen en medewerkers hoeven aanzienlijk minder gewicht te tillen. Bij verbeteringen letten we niet alleen op de euro’s, maar ook of het zorgt voor minder werk en of het beter is voor onze werknemers.’

Stabiel proces Schiphol verwacht veel van zijn partners, maar daar krijgen zij ook wat voor terug.

Wever: ‘Wij geven eenduidigheid en vertrouwen. We zullen niet zomaar weglopen.

Als je wilt groeien en verbeteren, dan moet je fouten toestaan, want daar kan je

“

‘Bij verbeteringen letten we niet alleen op euro’s, maar ook of het beter is voor de werknemers.’

van leren. We verwachten daarom geen foutloos proces, maar als je iets hebt meegemaakt willen we wel dat je er iets mee doet en voorkomt dat het nog eens gebeurt.’

Partners krijgen daarom ook veel verantwoordelijkheid. Elke onderhoudspartij is verantwoordelijk voor een bepaald perceel en is daar ook de hoofdaannemer die alle subcontractors aanstuurt. Wever: ‘Als wij voldoende marge geven aan de bovenliggende partij, weet je ook dat er in de keten nog voldoende marge is. Dat bewaken we ook door te kijken of in de keten de relaties duurzaam en financieel haalbaar zijn.’

Door verantwoordelijkheid kunnen de partijen volgens Wever ook verschil maken.

‘Het ontzorgen van ons als klant is heel belangrijk.’ Meteen schrikt hij een beetje van zijn woorden. ‘Ik ben voorzichtig met de woorden klant en leverancier, want dat duidt op een zekere hiërarchie. Ergens is er een verschil, omdat wij de opdrachtgever zijn, maar in de uitwerking zijn we hetzelfde omdat we voor een bepaald doel werken. Als dat een mismatch is, hangt het voortbestaan van die partij er van af. Maar als ik om de tijd een andere contractant nodig heb, kost dat leertijd. Ik wil een zo stabiel mogelijk proces houden.

De sleutel tot een goede samenwerking is dat je betrouwbaar bent voor elkaar, maar elkaar ook moet kunnen zeggen als er iets niet goed gaat.’ ■

IMAINTAIN 2016 Ron Wever is een van de sprekers op iMaintain 2016, het jaarcongres van de NVDO en het iMaintain platform. Deze editie heeft als thema In The Lead. Met alle experts op het podium en in de zaal kijken we hoe beheer en onderhoud bijdraagt aan de koppositie van Nederlandse bedrijven. ’s Avonds wordt de nieuwe Maintenance Manager van het Jaar verkozen.

Ga naar www.imaintain.info/congres voor het hele programma en om in te schrijven.

2

iMaintain 16

IMA02 H hoofdinterview.indd 13

23-02-16 17:04

ROTTERDAM 16 JUNI 2016

THEMA:

CLUSTER 2.0 www.deltavisie2016.nl

Sitech Services verbetert uw prestaties Sitech verzorgt het complete onderhoud van fabrieksinstallaties, van management en uitvoering tot verbeterprojecten. We hebben alle expertise in huis om de maximale opbrengst uit uw installaties te halen.

U profiteert van synergievoordelen op specialistische terreinen, met de focus op veilig en optimaal produceren.

www.sitech.nl

adv Deltavisie2016 half liggend.indd 36 IMA02 advertenties.indd 14

02-02-16 17:19 10:17 23-02-16

PRODUCTEN 15

Producttrends op www.imaintain.info

1

Draagbare trillingsanalyser

2

Innovatieve Viewport-engine

3

Draadloze positieschakelaars en inductieve sensoren

De CSI 2140 Machinery Health Analyzer van Emerson Process Management is voorzien van een ATEX- en IECEx-certificaat voor zone 2. De CSI 2140 verzamelt alle gegevens die nodig zijn om de conditie van een machine zo snel mogelijk te kunnen beoordelen, zodat de gebruiker zijn verblijf in een explosiegevaarlijke omgeving zo veel mogelijk kan beperken. Zo signaleert de analyser vroegtijdig defecten aan lagers en aandrijfmechanismen, voordat ze leiden tot machine-uitval. De PeakVue™-signaalverwerkingsmethode maakt machineanalyses minder complex en geeft een eenvoudige, betrouwbare indicatie van de conditie van apparatuur.

Meer informatie: www.emersonprocess.com

De Cadac Organice TagHub wordt uitgerust met de Viewportoplossing van Radial SG. Het doel van deze oplossing is om engineers en operators op de hoogte te houden van veranderingen in de verschillende bronoplossingen die worden gebruikt om complexe engineeringprojecten of installaties te beheren. De oplossing integreert statische en real-time gegevens van verschillende bronsystemen en presenteert deze informatie op een duidelijke, eenvoudige en bondige manier. De kunstmatige intelligentie van de Viewport-engine zorgt ervoor dat de TagHub automatisch tag nummers, tekening nummers en links detecteert en dat informatie automatisch wordt gepubliceerd.

Meer informatie: www.cadac.com

De apparaten uit het ‘Wireless Ex’ programma van Steute communiceren via een draadloos protocol en zijn speciaal ontwikkeld voor gebruik in explosiegevaarlijke omgevingen (gas Ex-zones 1 en 2; stof Ex-zones 21 en 22). De draadloze positieschakelaar Ex RF 96 controleert de posities van bijvoorbeeld gereedschappen en werkstukken in explosiegevaarlijke zones, waarbij een signaal wordt afgegeven naar

een draadloze ontvanger.

De draadloze inductieve sensoren uit de Ex RF IS-serie worden geleverd met een cilindrisch ontwerp. In combinatie met de Ex RF 96 ST draadloze universele zender zijn ze geschikt voor radiotransmissie. Beide series betrekken de energie uit een long-life batterij. Dit maakt bekabeling volledig overbodig, zodat de sensoren flexibel kunnen worden bevestigd.

Meer informatie: www.steute.com

4

Onderlegringen

5

Ergonomische tilhulpen

6

Label voor buitenidentificatie

Onlangs heeft Mparts haar assortiment holle en bolle onderlegringen uitgebreid met een drietal nieuwe, holle RVS-modellen (type D). De onderlegringen bieden uitkomst als een oppervlak niet volledig vlak is en gewerkt moet worden met boutmoerverbindingen in onder andere de machine- en apparatenbouw, de offshore of bij infrastructurele werken. De onderlegringen zijn te leveren in vier typen, te weten als C-, D- en G-type of in een samengestelde uitvoering. Voordelen van werken met samengestelde onderlegringen zijn snellere montage, vereenvoudigd voorraadbeheer, een maximaal zwenkbereik van 4° en ze zijn ‘onverliesbaar’. De statische belasting van de onderlegringen kan variëren, afhankelijk van het gekozen model.

Meer informatie: www.mparts.nl

Hoe verplaats je papierrollen van 300 kg en hoe positioneer je deze met een hef-/duwsysteem moeiteloos op een drukpers? Het antwoord op deze vraag komt van Hecas Techniek B.V. in Assen dat onder de merknaam Habeload een gevarieerd programma ergonomische tilhulpen en manipulatoren op de markt brengt. In een aantal uitvoeringen zit de veelzijdige LinearChain duwketting van Framo Morat. De duwketting rolt zichzelf als het ware op en neemt daardoor relatief weinig plaats in. Rollen non-wovens, papier, of folie worden nu door een elektrisch hefsysteem met een custom made expander op de juiste hoogte gebracht, waarna ze met de duwketting, die is ingebouwd achter de expander, op de as van de productiemachine worden geschoven. De aandrijving van de duwketting gebeurt met een motorreductor.

Meer informatie: www.framo-morat.nl

Brady heeft een identificatielabel ontwikkeld dat bestand blijft tegen uv-licht, weersomstandigheden, vloeistoffen en wrijving. Het is het meest duurzame identificatielabel voor buitengebruik tot nu toe en zorgt ervoor dat apparatuur, voertuigen, componenten en installaties meer dan tien jaar lang geïdentificeerd blijven. Het hardste identificatielabel voor buitengebruik is beschikbaar met zwarte print op een witte achtergrond. Het is een oplossing om zonnepanelen, voertuigen, apparatuur, installaties, en zichtbare kabels te identificeren en te voorzien van barcodes. In sectoren met buitenactiviteiten of -producten, zoals telecom en datacom, energie, bouw of elektriciteit, verhoogt het label de efficiëntie van onderhoud en updates dankzij duidelijke identificatie en communicatie.

Meer informatie: www.bradycorp.com

Kijk voor meer productinnovaties op www.imaintain.info

IMA02 F producten.indd 15

2

iMaintain 16

23-02-16 17:05

16 ASSET MANAGEMENT

‘Goed nadenken op welke technologie je je geld zet’ Er waren wisselende reacties op het akkoord dat 21 (COP21) landen in Parijs sloten voor het terugdringen van de wereldwijde koolstofdioxide-uitstoot.

De een noemde het ondertekenen van een akkoord door zoveel landen van historisch belang, terwijl de ander zijn vraagtekens zette bij de uitvoering ervan.

Hoe dan ook heeft het breed gedragen akkoord invloed op de inzet van de assets voor energieopwekking.

David van Baarle

Profion daagt tijdens de Profion Maintenance Linqs-bijeenkomst zijn achterban uit om mee te denken over de ideale assetmix die zowel economisch als ecologisch het meeste hout snijdt. Dat de termen duurzame energie en CO2-emissies nog wel eens door elkaar worden gebruikt, helpt echter niet mee in de besluitvorming.

Voorzitter Roelf Venhuizen mag bogen op een rijke ervaring in de energie- en chemiesector. Dat die sector moet veranderen, daarvan is Venhuizen overtuigd.

Maar of dat zo snel gaat als de ondertekenaars van het COP21-akkoord in hun doelstellingen formuleren, daar twijfelt hij over. Venhuizen toont tijdens zijn presentatie eerst een grafiek waarin de wereldwijde CO2-uitstoot wordt afgezet tegen de gemaakte afspraken. Zelfs als alle afspraken in Parijs worden uitgevoerd, stijgt de CO2-emissie nog door naar veertig gigaton per jaar. ‘Om in 2050 echt op nul uit te komen zouden veel drastischere maatregelen moeten worden genomen’, zegt Venhuizen. De Amerikaanse technische universiteit MIT laat zien wat voor reductie nodig is om onder de CO2-uitstootlimiet van duizend gigaton te blijven, die nodig is om onder de twee graden temperatuurstijging te blijven. Dat scenario is alleen maar mogelijk als er echt in 25 jaar afscheid wordt genomen van fossiele brandstoffen. ‘De ambitie om de CO2uitstoot daadwerkelijk te verlagen, lijkt nog erg op wensdenken. Barack Obama is alweer teruggefloten door 25 staten omdat de afspraken ongrondwettelijk zouden zijn, waardoor de Parijse afspraken nu al op losse schroeven staan. Het commitment van de grootste vervuilers, Amerika, China en India, is cruciaal voor het slagen van de CO2-doelstellingen.’

Onder druk Venhuizen zoomt van macro- naar mesoschaal in op de vertaling van de Europese Unie van de CO2-emissie reductiedoelstel2 16 iMaintain

IMA02 L pml.indd 16

lingen. De EU richt op een reductie van tachtig procent van de CO2-uitstoot ten opzichte van 1990. Opvallend hierin is dat het huidige beleid deze doelstelling nog niet ondersteunt. ‘De industrie is momenteel nog steeds de grootste energieverbruiker en zal flinke stappen moeten maken om dit terug te dringen. Maar ook de vervoerssector en dan met name de zeevaart en luchtvaart doet een aardige duit in het CO2-zakje. Deze laatste sectoren worden echter ook in het nieuwe akkoord uit de wind gehouden. LNG biedt een schonere en stillere oplossing voor de grote afstanden met navenante energievraag van zwaar wegtransport en schepen. Verduurzaming van de luchtvaart staat nog in de kinderschoenen.’

Venhuizen: ‘Politiek en energie zijn in de meeste landen sterk met elkaar vervlochten.’

De elektriciteitssector is de meest besproken sector waar het gaat om het reduceren van de CO2-uitstoot, maar hier ontstaat volgens Venhuizen een discrepantie tussen de inzet van duurzame energiebronnen en het vermijden van uitstoot. ‘Het beste voorbeeld is te vinden in Duitsland’, zegt Venhuizen. ‘Ons buurland koos voor een vergaande elektrificering van de energievraag. Door de grote inzet van zonne-fotovoltaïsche- en windenergie, het gebruik van elektriciteit voor verwarming en koeling in combinatie met elektrisch transport, zou de energievraag volledig door elektriciteit kunnen worden ingevuld. Daarmee zou ook veel CO2uitstoot kunnen worden vermeden. De praktijk pakt echter anders uit. Elektrisch transport komt maar matig van de grond, omdat de actieradius te klein is voor de

Abonnees lezen meer op www.imaintain.info

23-02-16 17:22

ASSET MANAGEMENT 17

FOTO: ARNOLD PAUL

Duitse afstanden. Zonne-energie heeft wel degelijk een vlucht genomen, met als gevolg dat de netbeheerder op een zonnige dag niet weet waar hij met zijn overschotten naar toe moet. Het aandeel duurzame energie is weliswaar opzienbarend toegenomen, maar het toegenomen geïnstalleerd vermogen verdrong vooral kernenergie en aardgas. Bovendien blijft er behoefte aan basisvermogen voor de gevallen dat de zon niet schijnt en het niet waait. Die behoefte wordt met name ingevuld met steen- en bruinkool. Het aandeel kolenstroom is in de energiemix dan ook toegenomen, waardoor Duitsland niet minder CO2 produceert en de energieprijs onder druk staat.’

In de voet schieten Nederland staat er wat CO2-emissies betreft niet veel beter voor dan Duitsland.

De economische groei van het afgelopen jaar gaat gepaard met een navenante groei in CO2-uitstoot. Venhuizen: ‘De gebouwde omgeving is weliswaar nog een grote energieverbruiker, maar daar is redelijk eenvoudig wat aan te doen. In principe is iedere woning energieneutraal te maken.

Het kost wel gemiddeld veertigduizend euro per huis, maar daarna staat de gasmeter stil. De grootste uitdagingen liggen bij de industrie en de energiesector. We zullen ons er bij moeten neerleggen dat we een industrieland zijn en ons beleid daar op moeten aanpassen. In Nederland is het dan ook zaak om het beleid niet te koppelen aan ‘renewables’, maar aan CO2reductie. Daarin past ook ‘carbon capture, storage and usage’, of andere innovatieve technologieën die emissies vermijden of terugdringen. We moeten nu kennis ontwikkelen en Nederland als proeftuin gebruiken voor technische en technologische innovatie. Nu hebben we nog geld om die innovatie te betalen. Als we dat goed inzetten kunnen we gidsland zijn in verduurzaming van de mondiale industriesector.’

De belangrijkste voorwaarde om een dergelijk duurzame ambitie te laten slagen, is een duurzaam beleid. In dat opzicht heeft de SDE+ regeling kans van slagen, maar het succes ervan valt of staat bij een langdurige investeringszekerheid. De politiek onderschat namelijk de tijdspanne van dergelijke projecten. De nieuwe kolen-

centrales die onlangs in gebruik zijn genomen, zijn op verzoek van EZ gebouwd om de hoge gasprijzen en afhankelijkheid het hoofd te bieden. Inmiddels is de politieke werkelijkheid veranderd en wil men ze het liefste sluiten. Venhuizen: ‘We moeten oppassen onszelf daarmee niet in de voet te schieten. De centrales zijn veel efficiënter dan vergelijkbare centrales elders in de wereld. Wat we hier van kunnen leren, is dat de ombouw van Nederland een lange termijnvisie vergt en dat we te maken hebben met een kapitaalsintensieve industrie. Alleen de bouw van een demonstratiefabriek voor biobased producten kost al gauw zo’n honderd miljoen euro.

Dan moet je goed nadenken op welke technologie je je geld zet.’

Toekomstbestendigheid De aanwezige experts uit de onderhoudsbranche delen de zorgen van Venhuizen.

Met name de oproep voor meer kennisontwikkeling en het neerleggen van een voedingsbodem voor innovatie wordt ondersteund. Het enige probleem is dat veel bedrijven de afgelopen jaren juist hun R&D-budgetten hebben verkleind. De kennis en kunde verdwijnt langzaamaan naar het buitenland.

Venhuizen ziet nog wel wat pareltjes van Nederlandse innovatie, met name in nichemarkten zoals de biofarmacie.

‘Of wat te denken van Tata Steel, dat in Nederland een staalprocedé onderzoekt dat de CO2-uitstoot aanmerkelijk terug-

schroeft. De energieprijzen zijn momenteel heel laag en CO2-emissierechten zijn goedkoop, dus de investeringsbereidheid in energiebesparende oplossingen is niet groot. Maar de lage energieprijzen leggen misschien nog wel meer druk op de internationale energiemarkt dan de overspannen prijzen van voor de crisis. De olie- en gassector trekt aan de noodrem.

Als de vraag niet afneemt, zullen de uitgestelde investeringen uiteindelijk tot prijsherstel leiden. Laat het duidelijk zijn dat politiek en energie in de meeste landen sterk met elkaar vervlochten zijn.’

Is het dan allemaal negatief? Venhuizen ziet nog wel hoop. ‘Na de watersnoodramp wisten we snel een Deltaplan uit de grond te stampen. We kunnen eenzelfde plan maken voor de industrie en miljarden euro’s toewijzen om de energie-intensieve industrie CO2-neutraal en klaar voor de toekomst te maken. Een eerste stap zou kunnen zijn om de hoge temperatuurbehoefte aan te pakken. Of die temperaturen op te wekken met bijvoorbeeld biomassa. Voor een toekomstbestendig Deltaplan is het wel noodzakelijk dat de beleidmakers zich laten leiden door cijfers en niet door emoties. Het afvangen en opslaan van CO2 en het inzetten van gas in plaats van kolen is op korte termijn vele malen goedkoper en beter voor de CO2-balans dan de inzet van duurzame energiebronnen. Helaas is de publieke opinie en dus ook de politiek tegen CCS en gas.’ ■

2

iMaintain 16

IMA02 L pml.indd 17

23-02-16 17:22

09FOT

18 PROJECT

Slim een nieuwe zeesluis bouwen De bijna honderd jaar oude Noordersluis in IJmuiden is aan vervanging toe. Door een slim ontwerp en een goede prijs mag consortium OpenIJ de nieuwe zeesluis bouwen. Met afmetingen van 500 meter lang bij 70 meter breed en 18 meter diep wordt het de grootste sluis ter wereld.

Dagmar Aarts

Een nieuwe, grotere zeesluis moet de bereikbaarheid van de haven van Amsterdam verbeteren en de economie in de regio stimuleren door getij-onafhankelijk ruimte te bieden aan de steeds groter wordende zeeschepen. Rijkswaterstaat heeft de bouw van de nieuwe zeesluis in IJmuiden bij de ingang van het Noordzeekanaal gegund aan consortium OpenIJ, dat bestaat uit BAM-PGGM, VolkerWessels en DIF. Zij zijn verantwoordelijk voor het ontwerpen, bouwen, financieren en onderhouden van de nieuwe sluis voor de komende 26 jaar.

Omgevingsmanager Rob Gordijn vindt het een fantastisch project, omdat er veel verschillende functies op een kleine ruimte worden samengebracht. ‘Het is dynamisch, want er gaat scheepvaart doorheen, er gaan wegen overheen en je hebt tegelijkertijd ook nog met zoet en zout water te maken.’ Om daar allemaal rekening mee te houden, heeft OpenIJ de sluis slim ontworpen en gaat het consortium deze ook slim bouwen. Zo is de sluis twintig meter naar het oosten verplaatst ten opzichte van het referentieontwerp van Rijkswaterstaat. Op die manier hebben de schepen die uit de Middensluis komen wat meer ruimte, anders zou de nieuwe sluis meer in het vaarwater van de schepen liggen.

Bouwkuip Voordat aan de bouw kan worden begonnen, moet er nog van alles gebeuren. Er moet nog een eiland worden weggehaald om ruimte te creëren, vervuilde grond moet worden opgeruimd en er moeten kabels en leidingen worden gedetecteerd en omgelegd. Daarnaast wordt het hele gebied ook gecontroleerd op niet-gesprongen explosieven uit de Tweede Wereldoorlog. Als dat allemaal is gebeurd, wordt er een loskade gemaakt voor het werk van OpenIJ, want alle logistiek zal over het water gaan.

2 16 iMaintain

IMA02 M Sluis.indd 18

Als de bouw in de zomer echt begint, worden nog meer slimmigheden toegepast. De wanden van de sluis worden bijvoorbeeld niet geheid, maar met behulp van een diepwand-methode gebouwd.

Gordijn: ‘We graven eerst sleuven en bouwen de wanden vervolgens in de grond op. Voor de omgeving scheelt deze bouwwijze overlast en voor de scheepsvaart en Rijkswaterstaat verkleint het ook de kans op schade aan de andere sluizen door trillingen.’

Gordijn: ‘Ons motto is: stick to the plan.’

Ook de deurkassen waar de sluisdeuren in vallen, worden op een bijzondere manier gebouwd. ‘Het is een fascinerend stukje werk’, zegt Gordijn. ‘Die deurkassen zijn betonnen objecten van vier meter dik tot wel zeven meter breed. We bouwen ze door een bouwkuip te maken waarin de deurkassen op een zandvloer worden opgebouwd. Op een gegeven moment wordt de bodem daaronder weggezogen en gespoten waardoor ze een stuk naar beneden zakken. Daarna wordt er weer een stuk opgebouwd, waarna de deurkassen kunnen worden afgezonken naar de diepte waar ze terecht moeten komen. Als je op deze diepte had moeten bouwen, had je een veel diepere bouwkuip moeten maken waarvoor veel zwaarder heiwerk nodig is. Door de deurkassen af te zinken, bouw je met veel minder trillingen en overlast voor de omgeving een grote betonnen constructie.’

Schema Voor het bouwen van al het betonwerk is twee jaar uitgetrokken. Eind 2019 gaat de nieuwe sluis open voor de scheep-

Abonnees lezen meer op www.imaintain.info

23-02-16 17:06

FOTO: OPENIJ

PROJECT 19

Artist impression van de nieuwe zeesluis. Met een groot schip in de nieuwe sluis, links daarachter de Middensluis en rechts de Noordersluis.

vaart. Al die tijd blijven de huidige sluizen open. Gordijn: ‘We stremmen de Noordersluis vier keer zes uur in vier jaar tijd.

De Middensluis sluiten we in totaal zestien dagen, maar dan kunnen schepen door de Noordersluis. De scheepsvaart heeft er dus maar beperkt last van.’ De omgeving zal natuurlijk wel altijd wat merken van de nieuwbouw, maar als omgevingsmanager probeert Gordijn de omwonenden in ieder geval goed te informeren en te luisteren naar wat ze te zeggen hebben.

Ook zorgt OpenIJ ervoor dat de lokale economie wat meekrijgt van de bouw van de sluis. ‘Een bedrijvenvereniging uit IJmuiden heeft een ‘bidbook’ gemaakt en aangeboden. Dat vinden wij een mooi

initiatief en wij hebben in ons plan ook beloofd een heel aantal van deze bedrijven in te schakelen tijdens de bouw en onderhoudsfase van de zeesluis, dat gaat echt van catering en duikservice tot het huren van bouwketen. Uiteindelijk moet je de lokale betrokkenheid stimuleren en draagvlak is daarbij belangrijk. Dan is het raar als we alleen bedrijven van buitenaf gebruiken.’

De grootste uitdaging is volgens Gordijn dat iedereen zich aan het schema houdt.

‘Intern hebben we als motto ‘stick to the plan’. Dat geldt voor mij als omgevingsmanager soms in het heel klein. Als je een bepaalde stremming hebt afgesproken en die duurt langer, dan is dat heel vervelend

voor de omgeving. Ook intern kan het grote gevolgen hebben als je je niet aan het plan houdt, want er zijn zoveel verschillende disciplines bij dit project betrokken. Werkzaamheden moeten in een bepaalde volgorde worden uitgevoerd en als jij in jouw werkzaamheden iets wijzigt, heeft dat gevolgen voor anderen. Als je bijvoorbeeld een ontwerp optimaliseert, kan dat misschien wel voor veel kosten zorgen in het onderhoud van later. Wie iets wijzigt, moet langs de hele keten om te onderzoeken wat de gevolgen voor iedereen zijn. Daarom houden we het liefst vast aan wat we al bedacht hebben, tenzij er een erg goede reden is om af te wijken.’ ■

2

iMaintain 16

IMA02 M Sluis.indd 19

23-02-16 17:06

20 WHAT’S NEXT

De Boeing 787 Dreamliner kost twintig procent minder brandstof dan zijn voorgangers. Daardoor levert de aankoop van dit toestel voor KLM een mooie bijdrage aan de doelstelling om twintig procent lagere CO2-uitstoot te realiseren in 2020.

AkzoNobel draagt ook een steentje bij met haar innovatieve basis- en blanke lak.

Duurzame Dreamliner verbruikt minder brandstof minder verf nodig dan bij eerdere coatingsystemen. Samen met andere verbeteringen zorgt dit ervoor dat het vliegtuig, verder, sneller, schoner, stiller en efficiĂŤnter vliegt dan vergelijkbare machines. Daarnaast zijn er nog andere voordelen, zoals kortere droogtijden en bescherming van de kleuren tegen UV, waardoor de levensduur van de coating wordt verlengd. Dit betekent dat de vliegtuigen langer kunnen worden ingezet en kosten worden bespaard.

2 16 iMaintain

Abonnees lezen meer op www.imaintain.info

FOTO: KLM

Het eerste toestel van de nieuwe vloot van KLM Dreamliners koos eind vorig jaar het luchtruim, voorzien van een innovatieve basislak/blanke lak. Deze coatings zorgen volgens AkzoNobel potentieel voor gewichtsvermindering, wat resulteert in lagere brandstofkosten. Ook is het oppervlak gladder en makkelijker te reinigen, zodat de karakteristieke blauwwitte KLM-kleuren beter uitkomen.

Volgens KLM was voor de glanzende afwerking vijftien procent

IMA02 G whats next.indd 20

23-02-16 17:05

WHAT’S NEXT 21

TE Connectivity en de Technische Universiteit van Eindhoven hebben een samenwerkingsverband gevormd in het ontwikkelen van talent en het ondersteunen van innovatieve projecten. Een van deze projecten is Team Storm. De ‘STORM Pulse’ is de eerste elektrische motor ter wereld die lange afstanden kan afleggen, tot 380 kilometer zonder opladen. Met deze motor gaat het team in 2016 tijdens hun ‘STORM World Tour’ in tachtig dagen de wereld rond om de potentie van duurzaam vervoer te laten zien. De reis zal over het noordelijk halfrond gaan, door Europa, Azië en Noord-Amerika, en in totaal 26.000 wegkilometers bedragen. TE ondersteunt Team Stom met connectortechnologie en relais.

TE Connectivity is een marktleider op het gebied van sensortechnologie en connectiviteit in een veeleisende omgeving. TE werkt samen met de Technische Universiteit van Eindhoven om te werken aan duurzame mobiliteit en om te werken aan de toekomst van connectiviteit. Thomas Schmidt, president van TE Industrial,

FOTO: TU/E

TE CONNECTIVITY EN TEAM STORM MAKEN DUURZAME MOBILITEIT MOGELIJK

kwam op bezoek bij TE Den Bosch om getuige te zijn van de samenwerking met de Technische Universiteit. ‘We willen deel uitmaken van innovatieve projecten

en talent ontwikkelen zodat er gewerkt kan worden aan een meer verbonden, meer duurzame technologische toekomst’, aldus Schmidt.

‘FABRIEK OP TRUCK’ OM TOXISCH AFVALWATER TE BEHANDELEN De kersverse spin-off InOpSys gaat een nieuw concept commercialiseren om gevaarlijk en toxisch chemisch en farmaceutisch afvalwater te behandelen. Het bedrijf zal flexibele, modulaire

en mobiele units leveren, zeg maar chemische ‘Plants-on-aTruck’. Die mobiele installaties worden tot bij chemische en farmaceutische bedrijven gebracht om ter plekke de afvalstromen te behandelen. Daardoor kan het aantal afvaltransporten naar vaste behandelingsinstallaties worden ingeperkt. De technologie kan ook worden aangepast aan de verschillende debieten en samenstellingen van afvalstromen bij kleine en grote bedrijven.

De aanpak is enerzijds gebaseerd op technologie die werd ontwikkeld en verfijnd aan het Lab voor Proces- en Milieutechnologie (PETLab) van de KU Leuven, en anderzijds op een nieuwe technologie die werd ontwikkeld door AvoRe NV, één van de medeoprichters. Het concept werd eerst in een lab getest en vervolgens op pilootschaal en on-site, telkens met succes.

Door de recente kapitaalinjectie van het KU Leuven Gemma Frisius Fonds en het Innovation Fund kan InOpSys NV nu de Mobiele installaties worden tot bij chemische en farmaceutische bedrijven gebracht om ter plekke stap zetten naar de volledige commerciade afvalstromen te behandelen. lisering van ‘Plant-on-a-Truck’-units bij chemische en farmaceutische bedrijven.

2

iMaintain 16

IMA02 G whats next.indd 21

23-02-16 17:05

22 WHAT’S NEXT

START AANLEG BIERPIJPLEIDING IN BRUGGE Brouwerij De Halve Maan in Brugge, bekend van bieren als Brugse Zot en Straffe Hendrik, is gestart met de bouw van een ondergrondse bierleiding. Al meer dan vijf eeuwen wordt er gebrouwen op de site aan het Walplein. De brouwersfamilie wil dit zo lang mogelijk blijven doen. Dankzij de innovatieve bierpijpleiding kan de brouwerij actief blijven op haar historische locatie, wordt de leefbaarheid van de binnenstad en de omgeving van de brouwerij verbeterd, en wordt er geïnvesteerd in toekomstige groeimogelijkheden voor de sterk groeiende brouwerij.

Het voorziene tracé van de pijplijn loopt

over een afstand van drie km onder openbaar domein. De leiding zal grotendeels worden aangelegd aan de hand van gestuurde ondergrondse boringen.

De bedoeling is zo weinig mogelijk impact te hebben op het verkeer en de weggebruikers. Naast de aanleg van de leidingen en bijhorende wegenwerken staan ook nog talrijke engineeringwerken op de planning. Er moeten bijhorende installaties geplaatst worden voor het reinigen van de ondergrondse voedingsbuizen, voor de sturing en voor de automatisatie van de hele installatie. Het totale investeringsprogramma van de brouwerij, gerelateerd aan het pijplijn-

RUIM TWEE MILJOEN VOOR ONTWIKKELING BRABANTSE INNOVATIES Oogziektes op afstand behandelen met de precisie van een robot, een innovatieve techniek voor supersnelle microchips en nieuwe methodes voor veiligere chirurgie door gerobotiseerde instrumenten. Het is slechts een greep uit de hoeveelheid recente innovaties uit Brabant. De provincie stelt dit jaar 2,4 miljoen euro beschikbaar voor het verstrekken van leningen aan startende ondernemers met in potentie baanbrekende innovaties.

Startende ondernemers met een innovatief idee hebben geld nodig om hun idee te kunnen testen op technische haalbaarheid, bijvoorbeeld door het bouwen van een prototype. Voor deze vroege fase van innovatie is een zogenoemde 'proof-ofconcept'-financiering (POC) nodig. Omdat

2 16 iMaintain

IMA02 G whats next.indd 22

een innovatief concept geen garantie op succes is, vinden deze bedrijven hiervoor vrijwel nooit financiering op de kapitaalmarkt. Daarom stelt de overheid geld beschikbaar voor het verstrekken van deze leningen aan beginnende bedrijven.

SMART Photonics en Preceyes zijn voorbeelden van startende ondernemingen die de afgelopen jaren al gebruik hebben gemaakt van een POC-lening.

Hiermee hebben zij de ontwikkeling van hoogstaande innovaties kunnen financieren. SMART Photonics vervaardigt supersnelle computerchips voor het internet van de toekomst, terwijl Preceyes robottechniek maakt waarmee uiterst nauwkeurig oogoperaties kunnen worden verricht.

verhaal, bedraagt meer dan vier miljoen euro. Een deel van het geld is via een crowdfundingsactie opgehaald. Investeerders krijgen hun geld terug in bier.

Door de aanleg van de ondergrondse leiding kan het vervoer met zware vrachtwagens in de binnenstad sterk worden gereduceerd en zorgt de brouwerij dus voor een verdere afbouw van de milieuimpact.

K.I. INZETTEN IN PROFESSIONEEL ONDERHOUD Semiotic Labs voorspelt wanneer en waarom industriële machines falen.

Dat doet het door het combineren van kunstmatige intelligentie met sensordata. Klanten gebruiken deze voorspellingen om onderhoud te plegen als het nodig is, in plaats van te vroeg.

Kunstmatige intelligentie gecombineerd met sensordata vormt de basis voor het Health Monitoring platform.

Gegevens over trilling, stroomverbruik en temperatuur worden naar de Semiotic Labs cloud verstuurd en omgezet in modellen van gedrag.

Zelflerende algoritmes maken onderscheid tussen gezond en ongezond gedrag. Patronen van ongezond gedrag worden omgezet in vingerafdrukken, als basis voor voorspellingen over wanneer en waarom machines gaan falen.

Semiotic Labs is opgericht in mei 2015 door Simon Jagers. Als winnaar van een pitchwedstrijd van Yes!Delft is het bedrijf onderdeel geworden van het eerste Port Innovation Lab. De dienstverlening richt zich op ‘cranes, trains & ships’.

Het team bestaat onder meer uit vier data scientists, die het platform verder ontwikkelen. Professor Stuart Russell - auteur van Artificial Intelligence: A Modern Approach adviseert op wetenschappelijk vlak.

Semiotic Labs wil technologie inzetten om industriële bedrijven beter te laten presteren. De belofte van het ‘internet of things’ omzetten in concrete toepassingen vormt de invulling daarvan.

Abonnees lezen meer op www.imaintain.info

23-02-16 17:05

WHAT’S NEXT 23

Bij de rotonde Meerenakkerweg-Kasteellaan start 3 maart een pilot om de verkeersveiligheid voor fietsers verder te verbeteren. In opdracht van de gemeente Eindhoven plaatst Heijmans de nieuwe innovatie BikeScout bij de fietsoversteek op de rotonde. Dit is een detectiesysteem dat automobilisten bij oversteekplaatsen waarschuwt voor naderende fietsers.

Eindhoven is de eerste Nederlandse stad waar BikeScout wordt toegepast. Het innovatieve karakter van de pilot sluit prima aan bij de ontwikkeling van de stad als Smart City.

Wethouder Jannie Visscher van de gemeente Eindhoven: ‘Samen met een klankbordgroep van omwonenden, politie en Fietsersbond hebben we de afgelopen periode gekeken naar aanvullende maatregelen om de verkeersveiligheid te vergroten. Het leggen van rubberen drempels mei vorig jaar heeft daar al beduidend aan bijgedragen. Met BikeScout van Heijmans willen we de situatie voor fietsers verder verbeteren.’

BikeScout volgt continu de snelheid en afstand van naderende fietsers. Met die informatie berekent het systeem de aankomsttijd en waarschuwt de automobilist voor de naderende fietser. ‘Fietsers zijn niet altijd goed zichtbaar en hun snel-

FOTO: HEIJMANS

ROTONDE IN EINDHOVEN KRIJGT BIKESCOUT VOOR VEILIGHEID FIETSERS

heid is moeilijk in te schatten. Hierdoor worden automobilisten soms verrast’, aldus Bart Coppelmans van Heijmans.

‘We hebben een systeem ontwikkeld dat op basis van fietssnelheid en afstand berekent op welke moment een fietser een kruispunt nadert en automobilisten waarschuwt met knipperende LED-lichten

in het wegdek.’ Om het effect van de BikeScout te meten zijn tijdelijk twee mobiele camera’s geplaatst. Gedurende zes weken monitoren ze de verkeerssituatie op de rotonde. Daarna vindt samen met de klankbordgroep een evaluatie plaats op basis van camerabeelden en ervaringen van omwonenden.

DUIZENDEN ELEKTRISCHE AUTO'S ALS EEN GROTE VIRTUELE BATTERIJ

De elektrische auto is naast een vervoermiddel ook een opslagmiddel voor elektriciteit.

Tennet en The New Motion gaan dit jaar duizenden elektrische auto’s inzetten om bij te dragen aan de stabiliteit van het elektriciteitsnet. Volgens de bedrijven gaat het wereldwijd om het grootste experiment op dit gebied. De pilot past in de bredere behoefte van Tennet om het elektriciteitssysteem voor te bereiden op de grotere hoeveelheid duurzaam opgewekte energie. De stabiliteit van het net is belangrijk om storingen of uitval van elektriciteit te voorkomen. De auto’s zijn zeer geschikt als buffer in het elektriciteitsnet om duurzaam opgewekte energie van wind en zon goed op te slaan. Op het moment dat vraag en aanbod uit balans dreigen te raken, kunnen de auto's volgens de netbeheerders ingezet worden om overtollige energie op te slaan. The New Motion beschikt over een netwerk met 25.000 laadpunten in Europa waarop frequent een groot aantal auto's zijn aangesloten.

2

iMaintain 16

IMA02 G whats next.indd 23

23-02-16 17:05

Het iMaintain platform brengt experts, gebruikers en leveranciers van producten en diensten bijeen om bij te dragen aan transparante informatievoorziening rond onderhoud en assetmanagement. Het platform belicht op een journalistieke en onafhankelijke manier innovaties, behandelt actuele onderwerpen en inspireert. Via het vakblad iMaintain, met de website www.imaintain.info, met drie rondetafelmeetings per jaar, diverse bijeenkomsten en met een jaarcongres bereikt het iMaintain platform haar doelgroep.

Partnernieuws Yokogawa neemt Industrial Evolution over Yokogawa heeft haar aanbod aan geavanceerde oplossingen voor de procesindustrie verder versterkt door de overname van Industrial Evolution Inc. De overname van de aanbieder van cloud-gebaseerde datadiensten werd gedaan door Yokogawa Venture Group Inc. Deze Yokogawadochter werd recent opgericht om samenwerkingen aan te gaan op het gebied van industriële automatiserings- en besturingstechnologie. Met cloud-gebaseerde DaaStechnologie verzamelt Industrial Evolution real-time procesgegevens van apparatuur en systemen bij industriële faciliteiten en biedt deze rechtstreeks of als maatwerk aan bij de bedrijven die hier actief zijn, dan wel aan hun klanten en leveranciers.

Alle M4’s klaar voor nieuw treinbeveiligingssysteem Voor het nieuwe treinbeveiligingssysteem (CBTC) moeten Amsterdamse metro’s en sneltrams worden omgebouwd om erop te kunnen rijden. Inmiddels zijn alle 33 M4’s omgebouwd. De ombouw betrof de inbouw van diverse apparaten in het voertuig, maar ook plaatsing van antennes onder en op het voertuig. Na een aanloopperiode konden uiteindelijk drie voertuigen parallel worden omgebouwd waardoor er wekelijks één omgebouwd voertuig werd afgeleverd. Het huidige treinbeveiligingssysteem (ZUB) is blijven zitten en tijdens de migratieperiode kan de bestuurder kiezen voor rijden op ZUB of CBTC. AkzoNobel neemt BASF's Industrial Coatings business over De transactie omvat technologiën, patenten, handelsmerken en levering aan klanten wereldwijd. Daarnaast zullen twee fabrieken (in het Verenigd Koninkrijk en ZuidAfrika) worden overgedragen. De business genereerde een omzet van ongeveer 300 miljoen euro in 2015 en levert producten voor diverse eindgebruikers, waaronder coil, meubelfolie en panelcoatings, windenergie en algemene industrie, en commercieel vervoer. De transactie van 475 miljoen euro zal naar verwachting voor eind 2016 worden voltooid en is onderhevig aan overleg met werknemersvertegenwoordigers en onder voorbehoud van gebruikelijke opschortende voorwaarden.

Partners van het iMaintain platform

Bekijk alle partnerfilmpjes op www.imaintain.info/platform

Contentpartner Kennis- en innovatiecentrum Maintenance Procesindustrie

Leden van het iMaintain platform asset management

Wilt u meer weten over lidmaatschap of partnering van het iMaintain platform, kijk dan op www.imaintain.info of neem contact op met Anouk Bouwmeester: Anouk@industrielinqs.nl – 020 3122 797

IMA02 platform.indd 24

23-02-16 17:07

‘Expertquotes’ ‘In een contract hebben we bijvoorbeeld staan dat er door onze diensten vijf procent meer output is.

Soms adviseren wij zelfs om een smeerpunt niet meer te smeren, maar voor een bepaalde coating te kiezen waardoor geen smeermiddel meer nodig is.’

‘We moeten nu kennis ontwikkelen en Nederland als proeftuin gebruiken voor technische en technologische innovatie. Nu hebben we nog geld om die innovatie te betalen. Als we dat goed inzetten kunnen we gidsland zijn in verduurzaming van de mondiale industriesector.’

Roelf Venhuizen, Profion, tijdens een recente Profion Maintenance Linqs-bijeenkomst over asset management en het klimaatakkoord.

‘Die heeft de kennis. [...] Vanuit de producent van systemen is het aantrekkelijk om services te bieden: het geeft een extra inkomstenstroom, die bovendien tamelijk stabiel is. Vaak zijn de winstmarges op services beter dan op het leveren van het systeem.’

Geert-Jan van Houtum, TU Eindhoven, op Mijnzakengids.nl over hoe servicelogistiek wordt een steeds belangrijker onderdeel van de hele goederenstroom en het onderhoud steeds vaker aan de fabrikant wordt uitbesteed.

Taco Mets, Van Meeuwen, vertelde tijdens een recente rondetafelbijeenkomst van het iMaintain platform dat zijn bedrijf naast producten ook expertise levert.

‘Als men beseft dat corrosie onder isolatie enorm veel geld kost en preventie veel bespaart, zal iedereen zich graag richten op doelmatige detectie. De heilige graal is er - nog - niet, wel een concrete aanpak: ontwikkeling van gedegen selectieve detectie en vertaling van de EFC-richtlijn in bruikbare tools voor individuele situaties.’

Rob de Heus, Sitech Services, over corrosie onder isolatie in Isolatiemagazine, december 2015.

Het expertpanel van het iMaintain platform bestaat uit:

IMA02 platform.indd 25

Henk Akkermans

Mark Haarman

Nico van Kessel

Ruud Schenk

Hoogleraar dynamiek van toeleveringsnetwerken, Universiteit Tilburg Wetenschappelijk directeur WCM

Managing Director, Mainnovation

Principal Consultant Asset Management, Tata Steel

Algemeen Directeur, Cofely West Industrie

Erik Bijlsma Asset Owner, Gemeente Amsterdam

Hans Hennekam

Theo Knijff

Roelf Venhuizen

Manager IA Service Europe, Yokogawa

Operational Manager, Ki<|MPi

Voorzitter Profion, Bestuurslid Veiligheid Voorop, Voormalig CEO NAM

Jac de Boer

Rob de Heus

Cor van de Linde

Johan Wolt

Senior Consultant Asset Management & Maintenance, Tebodin

Champion World Class Maintenance, Sitech Services

Directeur innovatieplatform iTanks Maintenance Manager of the Year 2012

Maintenance Manager, AkzoNobel lndustrial Chemicals MCA Delfzijl Maintenance Manager of the Year 2014

Annemarie Burgemeester

Geert-Jan van Houtum

Henk van der Meer

Principal Consultant Asset Management, Dimensys

Professor Reliability, Quality en Maintenance, TU Eindhoven

Leo van Dongen

Ton Huibers

Taco Mets

Professor Maintenance Engineering, Universiteit Twente Directeur Fleet Services, NedTrain

Maintenance Manager, Vlisco Maintenance Manager of the Year 2013

Technical Director, Van Meeuwen Industries

Michel Grijpink

Giel Jurgens

Hans Peters

Learning & Development consultant, Hogeschool Utrecht

Asset Owner, Havenbedrijf Rotterdam

Teammanager, Drinkwaterbedrijf Dunea Maintenance Manager of the Year 2015

Teamleider Events, BP raffinaderij Rotterdam

23-02-16 17:08

[Sch

rijf

2016 u nu

in]

Het jaarcongres van de NVDO en het iMaintain platform Datum: 17 maart 2016 | Locatie: AHOY Rotterdam

THEMA: IN THE LEAD De Nederlandse industrie heeft alles in zich om koploper te zijn en te blijven. Maar dat komt niet vanzelf. Tijdens iMaintain 2016, het jaarcongres van de NVDO en het iMaintain platform, kijken we hoe de Nederlandse maintenancesector bijdraagt om ‘in the lead’ te blijven. Welke factoren maken het verschil in food en farma, infra, fleet, procesindustrie en de gebouwde omgeving?

www.nvdo.nl

DOELGROEP

Beslissers en verschilmakers van: • Onderhoudsintensieve bedrijven en organisaties • Aanbieders van onderhoudsdiensten • Leveranciers van technologie en onderdelen op het gebied van onderhoud • Overheden en kennisinstituten

PROGRAMMA 11.00 11.10

Opening door Hans Peters en Mark Oosterveer Keynote: In the lead door asset management Marco Waas, directeur RD&I en technologie van AkzoNobel

12.00 13.15

Pauze en netwerklunch Jouw Onderhoud, Mijn Onderhoud Videoverslag + interactieve discussie Maurice Zuidgeest (Janssen Biologics) Ivo van der Gaag (ETT.VTTI) In the lead met contractpartnership Ron Wever (Schiphol) Pitches door de Maintenance Manager of the Year kandidaten

13.45 14.10

14.45 Korte break 15.15 Paneldiscussie: Hoe blijf je in the lead? technisch specialisten van diverse opdrachtgevers o.a. Hilco van de Bogaart (Waterschap Rivierenland), Koos Gouw (BP), Frits Neuteboom (NedTrain), Yvette Verhoeven-de Weerd (TU Eindhoven) 15.40 Paneldiscussie: Hoe houd je de klant in the lead?

Met oa. Ruud Schenk (Cofely), Mark Haarman (Mainnovation), Ewout Noordermeer (Ultimo) 16.05 Slotlezing: ‘In the lead met een optimale beleving’ Mark Jansen, hoofd engineering bij de Efteling 17.00 Afsluiting en Netwerkborrel 18.30 Avondprogramma met de verkiezing van de MAINTENANCE MANAGER OF THE YEAR

www.imaintain.info/congres IMA02 advertenties.indd 26 160222_iLinqsIMA2016_Congres.indd 1

23-02-16 09:56 17:19 22-02-16

Maint

NL

Het magazine van de NVDO

Genomineerde Maintenance Managers van het Jaar | Onderhoud met passie en vertrouwen | Cybersecurity vraagt om strikte afspraken | Enthousiasme voor circulariteit in de bouw

IMA02 MA_Cover.indd 27

23-02-16 17:09

Conditiebewaking Veiligheid Maintenance Expertise - Techniek Netwerk en?

aan! e j d l Me .nl o d v n . www schap at

> lidma

Deel kennis en ervaring >> word lid!

Ervaar netwerken in groter verband

De Nederlandse Vereniging voor Doelmatig Onderhoud

houdsprofessionals biedt de NVDO een ongeëvenaard

(NVDO) is de toonaangevende branchevereniging op het

netwerk van branchegenoten. De NVDO kent diverse bran-

gebied van onderhoud. Het overdragen van kennis en het

che- en aspectgerichte secties en regionale kringen. De

realiseren en in stand houden van het grootste onder-

vereniging draagt bij aan (wetenschappelijk) on-

houdsnetwerk van Europa, ziet de NVDO als belangrijke

derzoek en brengt trends, ontwikkelingen en visies

doelstelling. Met een groeiend aantal leden van onder-

binnen de branche in kaart.

Lidmaatschap van de NVDO biedt vele voordelen • • • • • • • • • •

Professioneel netwerk op het gebied van onderhoud Kringbijeenkomsten en seminars over specifieke thema’s Cursussen over onderhoudsmanagement Studiedagen met actuele thema’s Secties en werkgroepen gericht op specifieke onderhoudsaspecten Vacaturebank Lidmaatschap van de NVDO Group op LinkedIn (wetenschappelijke) Onderzoeken NVDO Corrosie Helpdesk Jongerenboard

• • • •

NVDO Onderhoudskompas Platform Materiaalkunde (wetenschappelijke) publicaties, waaronder Visiedocumenten Kortingen op ons cursusaanbod van de NVDO Maintenance Academy • Korting op NVDO-studiedagen • (gratis) abonnement op de vakbladen iMaintain/MaintNL en MaintWorld Asset Management, Duurzaamheid en Veiligheid zijn belangrijke thema’s waaraan de NVDO regelmatig en in breder verband aandacht besteedt!

Ga naar www.nvdo.nl en meld je aan...

NVDO - Lange Schaft 7G - 3991 AP Houten | Postbus 138 - 3990 DC Houten Telefoon 030 - 634 60 40 | Fax 030 - 634 60 41 | E-mail info@nvdo.nl | www.nvdo.nl

IMA02 advertenties.indd 28

23-02-16 17:19

Van de voorzitter

Focus op Life Cycle Costing Life Cycle Costing (LCC) is een adequate methode om de totale kosten over de gehele (rest-)levensduur van een asset te bepalen (investering, onderhoud & operatie en sloop). Het past hiermee geheel in het portfolio van taken binnen Asset Management en draagt bij aan Operational Excellence.

Ik stel vast dat LCC een voorwaarde is voor juist praktiseren van Asset Management en onderschrijf hiermee het belang van LCC voor het maken van doelmatige afwegingen en het reserveren van voldoende middelen voor toekomstig onderhoud. Dit geldt voor de restlevensduur van bestaande assets en ook voor het investeren in nieuwe assets.

Het aantal organisaties dat aangeeft niet bekend te zijn met LCC is nog altijd zo’n twintig procent, terwijl slechts tien procent aangeeft de LCCmethodiek volledig toe te passen. Dat betekent dat negentig procent (!) van de bedrijven LCC niet of slechts gedeeltelijk toepast. Dit is een gemiste kans, en geeft ook aan dat binnen veel bedrijven een korte termijn visie heerst en dat binnen veel bedrijven nog steeds in silo’s wordt gedacht en gehandeld. Het betekent ook dat er bij veel bedrijven op lange termijn en over de gehele levensduur van een asset significant veel meer kosten worden gemaakt. Er zijn bedrijven die LCC wel willen, maar niet kunnen toepassen doordat zij vanwege een beperkte cashflow gedwongen zijn een korte termijn beleid te voeren.

De echte kansen worden gemist door bedrijven die in silo’s denken en werken: een engineeringafdeling die een zo laag mogelijk investeringsbedrag wil presenteren om een project er doorheen te krijgen. Een onderhoudsafdeling die minimaal onderhoud nastreeft, de afdeling operations die hun assets liefst geheel vanuit de controlekamer wil besturen. En dit alles zonder

reductie van personeel natuurlijk.

Voor het optimaliseren van de investeringskosten, operationele kosten en de onderhoudskosten is LCC de perfecte methodiek. Het komt de planning van (vervangings-)investeringen en onderhoud ten goede en draagt uiteindelijk bij aan Operational Excellence, waarvan in ons laatste Onderhoudskompas blijkt dat die bij de meeste organisaties op dit moment als belangrijkste thema wordt gezien.

Druk op budgetten, kosteneffectiviteit en het bepalen van de restwaarde van kapitaalintensieve assets hebben de focus op LCC vergroot. Maar ook de gestegen inflatie heeft er toe geleid dat de focus op LCC is toegenomen, zo heeft onze branchevereniging onlangs onderzocht.

Hierbij is het belangrijk om de kosten die in de toekomst worden gemaakt terug te rekenen naar het heden (Net Present Value, NPV).

Mis deze kans niet! Leg uw focus op LCC. Zeker wanneer de financiële positie binnen uw organisatie dit toelaat, maar ook met het oog op duurzaamheid, Operational Excellence en Asset Management. Deze methodiek helpt u bij het afwegen van alternatieve investeringsvoorstellen, lange termijn planning en budgettering, keuze van materialen, logistieke concepten en personele bezetting.

‘Het aantal organisaties dat aangeeft niet bekend te zijn met LCC is nog altijd zo’n twintig procent.’

Ik wens u veel plezier met het doorrekenen en verwacht hierbij een goede uitkomst.

Bas P. Kimpel Voorzitter

MaintNL 2 - 2016 29

IMA02 MB voorzitter.indd 29

23-02-16 17:10

Maintenance Manager

Maintenance managers in the lead Bij de jaarlijkse verkiezing van Maintenance Manager of the Year wordt het nieuwe boegbeeld van de Nederlandse onderhoudssector gekozen. Dit jaar strijden twee genomineerden tijdens iMaintain 2016 om de titel. De kandidaten worden beoordeeld op basis van resultaat, visie en hun voordracht tijdens het jaarcongres van de NVDO en het iMaintain platform. Graag stellen wij met trots de twee genomineerden voor uit verschillende sectoren van de industrie.

Dagmar Aarts/Mark Oosterveer Peter Schokker Vezet is een van de grootste groenteverwerkende bedrijven in Nederland. Het bedrijf is marktleider op het gebied van vers gesneden groenten en fruit en bestaat al sinds 1914. Onderhoud is niet altijd even makkelijk te plannen. Wat consumenten gaan eten, is in grote lijnen te voorspellen, maar soms zit het bedrijf er naast en dat kan betekenen dat de installaties meer moeten draaien. Gepland onderhoud kan dan niet doorgaan. Maintenance manager Peter Schokker houdt van die dynamiek van een productiebedrijf en ziet altijd kansen om te verbeteren.

Het bedrijf in Warmenhuizen is opgedeeld in vier businessunits: voorbewerking, panklare groenten, maaltijdgemak en de fruitafdeling. ‘Al die businessunits zijn in een andere levensfase’, vertelt Schokker. ‘Het panklare gedeelte bestaat al heel lang en groeit minder hard dan de nieuwere fruiten maaltijdgemakafdeling. Doordat ze niet allemaal even oud zijn, verschillen de installaties per afdeling in leeftijd, automatiseringsgraad en complexiteit.’

De technische dienst moet flexibel zijn.

Vezet produceert dagverse producten die binnen 24 uur in de winkel moeten liggen. De vraag uit de markt is steeds groter geworden waardoor de machines een hogere bezettingsgraad hebben gekregen. ‘Het wordt lastiger om stilstanden in te plannen,

30 MaintNL

want die komen eigenlijk altijd ongelegen.

We zullen daarom een omslag moeten maken in het onderhoud en voor de preventieve werkzaamheden steeds meer gebruik gaan maken van kortere stops. We moeten zaken vervangen in productiewissels of als de apparatuur even stil staat, in plaats van in lang van tevoren geplande stilstanden.

Hoewel die ook zullen blijven. We willen vooral de ongeplande stilstanden steeds beter onder controle krijgen.’

Een van de verbeteringen is een meetsysteem voor de OEE (Overall Equipment Effectiveness) dat helpt bij het identificeren en categoriseren van de prestatieverliezen van assets. ‘We kijken welke informatie we allemaal uit de lijn kunnen halen. Uiteindelijk ontrafel je hiermee je hele productietijd in beschikbaarheid, prestatie en kwaliteit.

Aan de hand van deze informatie kan je verbeterprojecten starten.’

Het is niet alleen door de hogere bezettingsgraad steeds moeilijker om stilstanden in te plannen, ook het gedrag van consumenten beïnvloedt het werk van de onderhoudsmedewerkers. Meerdere keren per dag wordt de productie bij Vezet bijgestuurd aan de hand van de verkoopgegevens van Albert Heijn. ‘Je kan in grote lijnen voorspellen wat er op een dag moet worden geproduceerd, maar op sommige dagen zit je er naast. Dan wordt er vijftig of honderd procent meer sla besteld. Dat heeft met het weer te maken. Als er is voorspeld dat het vijftien graden en regenachtig wordt en het wordt twintig graden en zonnig, dan gaan heel veel consumenten ineens iets anders eten. Wij moeten onze productieplanning daar onmiddellijk op aanpassen.’

Schokker: ‘Wij besteden veel tijd en aandacht aan het opleiden van mensen.

Wij willen de mensen op de werkvloer zoveel mogelijk verantwoordelijkheid geven.’

Naast dat hij het leuk vindt om processen en producten te verbeteren, wil hij ook graag

PROFIEL Naam: Peter Schokker Leeftijd: 43 Bedrijf: Vezet Functie: Maintenance manager Achtergrond: PepsiCo, Alcomex Veren, Poedercoating Heerhugowaard, Nitta Corporation of Holland Opleiding: Technische bedrijfskunde en logistiek management

2 - 2016

IMA02 MI maintenance manager.indd 30

23-02-16 17:10

FOTO: BIOMCN

FOTO: VEZET

Peter Schokker

de mensen om zich heen beter maken. ‘Ik geef best wel veel vrijheid, maar verwacht ook best wel wat. Ik houd altijd tegen mensen aan wat voor resultaat ik wil hebben en waar we heen moeten met zijn allen. Wij zeggen hier: wij willen geen revolutie, maar een evolutie. Er wordt echt rekening gehouden met wat de organisatie en de werknemers qua verandering aan kunnen.’

Omdat de monteurs van Vezet bijna 24 uur per dag moeten zorgen dat de machines operationeel zijn, is het belangrijk om zelf veel specialistische kennis in huis te hebben. ‘Wij besteden veel tijd en aandacht aan het opleiden van mensen. Mensen op de werkvloer zijn belangrijk en wij willen hen ook zoveel mogelijk verantwoordelijkheid geven.’

Jan Lowies

en begeleidt de turnarounds die elke twee jaar plaats moeten vinden.

Afgelopen jaar is BioMCN overgenomen door het beursgenoteerde bedrijf OCI. Tijdens de overname is ook met de aandeelhouders van OCI gecommuniceerd over de kosten die de komende jaren nodig zijn om de fabriek in goede staat te houden. Lowies heeft daarvoor een meerjarigonderhoudsen investeringsplan en -budget opgesteld dat doorloopt tot 2021 en dat ook de verwachte kosten van de turnarounds van 2016, 2018 en 2020 bevat.

Lowies: ‘Bij de meeste bedrijven waar ik heb gewerkt, ben ik eerst een aantal jaren productiemanager geweest. In die periodes heb ik het proces en vooral de installatiedelen goed leren kennen. Zo weet ik wat nodig is voor de continuïteit van een

fabriek.’ Bij BioMCN werkt Lowies met een team van vijftien collega’s die er in de eerste plaats voor zorgen dat de fabriek probleemloos opereert. Er zijn vijf ploegen die er voor zorgen dat de fabriek 24 uur per dag kan doordraaien. Voor een groot deel van geplande preventieve werkzaamheden worden specialistische bedrijven ingehuurd. Met Stork is een Service Level Agreement (SLA) afgesloten voor ondersteunende werkzaamheden en is er voor noodsituaties een 24-uursservice. Voor grotere werkzaamheden wordt met de afdeling Inkoop bepaald wat de beste partij is. Voor elk project is een Management of Change (MOC)-procedure waarvoor Jan Lowies als maintenance manager verantwoordelijk is.

Via deze route worden alle projecten geïnitieerd, uitgewerkt en goedgekeurd.

Jan Lowies BioMCN is producent van bio-methanol.

Het bedrijf verwerkt natuurlijke grond- en hulpstoffen, waaronder groen gas, tot biomethanol dat onder meer wordt toegepast door industriële afnemers voor toevoeging aan benzine en diesel. Dit draagt bij aan een aanzienlijke CO2-reductie. Het bijmengpercentage loopt bovendien richting 2020 verder op. Maintenance manager Jan Lowies zorgt met zijn team voor de veiligheid en beschikbaarheid van de installaties

PROFIEL Naam: Jan Lowies Leeftijd: 64 Bedrijf: BioMCN Functie: Manager Maintenance en Projects Achtergrond: OKTO, Nedmag, IJssel Technologie, Norit, YEP Opleiding: MTS Elektrotechniek, interne opleidingen, midden management, coachend leiderschap, onderhoudsmanagement, turnaround management

MaintNL 2 - 2016 31

IMA02 MI maintenance manager.indd 31

23-02-16 17:10

Olympus 45MG & 27MG Ultrasonic Thickness Gages A New Level of Corrosion Detection – Simple, Rugged & Robust Monitoring wall thickness of metal structures has never been so straightforward, thanks to the Olympus 45MG and 27MG advanced ultrasonic thickness gages. Now you can easily and reliably inspect corrosion on the inner surface of structures, from metal pipes to supports. · Quick, cost-effective non-destructive testing · Packed with standard measurement features and software options · Compatible with Olympus dual element transducers for an all-inone solution for every application Find out more at www.olympus-ims.com/thickness Postbus 18, 2380 AA Zoeterwoude | Telefoon: 071 5450 850 | info@olympus.nl | www.olympus.nl

IMA02 advertenties.indd 32

23-02-16 17:20

Lowies: ‘Ik vind het belangrijk dat de mensen het hier naar de zin hebben. De organisatie is plat en daarmee zijn de lijnen kort om snel goede ideeën te kunnen uitvoeren.’

In totaal zullen er gedurende de periode van de turnaround ruim negenhonderd extra mensen bij BioMCN aan het werk zijn.

Om dat in goede banen te leiden, zijn er op dit moment twaalf werkvoorbereiders bezig om alle achthonderd projecten uit te werken en te budgetteren.

De menselijke factor is een van de belangrijkste elementen in de gehele BioMCNorganisatie. Lowies geeft aan dat zijn afdeling zich kenmerkt als een platte organisatie waar iedereen rechtstreeks aan hem rapporteert. Op die manier weet hij direct wat er leeft en kan hij corrigeren daar waar dit nodig mocht zijn. ‘Ik ben al wat ouder en daarmee misschien wat ouderwets, maar ik vind het belangrijk dat de mensen het bij BioMCN naar de zin hebben. De organisatie is plat en daarmee zijn de lijnen kort om snel goede ideeën te kunnen uitvoeren.’ ■

DE VERKIEZING Gedurende het jaar worden maintenance managers voor de verkiezing voorgedragen door leidinggevenden, toeleveranciers en collega’s. De deelnemers leveren een dossier aan waarmee ze de aanmelding onderbouwen. Uiteindelijk wordt uit de inzendingen een selectie gemaakt waarbij door de jury gekeken wordt naar visie, impact en toegevoegde waarde van het gevoerde onderhoudsbeleid en daarbij ligt de lat voor het bepalen van de finalisten hoog.

De finalisten voor de verkiezing van de Maintenance Manager of the Year worden in de periode voor het jaarcongres bezocht door de jury en worden daarbij ge-audit over de onderhoudsstrategie en de praktische organisatie van het asset management. Hierbij worden ook collega’s, leidinggevenden en andere betrokken geïnterviewd. Parallel aan het jurytraject wordt van de kandidaten ook een film gemaakt die tijdens de congresdag wordt getoond. De finalisten presenteren zichzelf bovendien tijdens de congresdag met het voordragen van een column. Hiermee delen zij hun eigen ervaring en visie, in aansluiting op het thema ‘In the lead’ van het iMaintain De verkiezing van dit jaar is de laatste editie van Ton NVDO jaarcongres.

Klinkenberg als juryvoorzitter.

De jury bestaat uit: • Ton Klinkenberg, juryvoorzitter • Lex Daan, NVDO-bestuur • Hans Peters, Maintenance manager van het Jaar 2015 Paul de Beijer, Havenbedrijf Rotterdam • • Huib Oostdijk, HHC/DRS Inspecties • Tim Zaal, TZ Consultancy, NVDO Kring Noord Holland • Jos Boode, voorheen Shell Chemicals

FOTO: NVDO

BioMCN heeft een uitgebreid inspectieregime voor de keuring van alle leidingen, vaten, wisselaars etc. Lowies: ‘Als de fabriek in bedrijf is, keuren we delen van het leidingwerk. De rest van de keuringen wordt gedaan tijdens een turnaround als de fabriek uit bedrijf is. Wij hebben een keuringsregime van twee jaar. Mede daarom wordt er om de twee jaar een grote turnaround uitgevoerd.’ De eerstvolgende stop vindt plaats in juni 2016. Hij vult aan: ‘Al in 2015 zijn we begonnen met de voorbereiding. Er zullen achthonderd projecten in een periode van vier werkweken worden uitgevoerd.’ Lowies heeft bij de start van de voorbereidingen een team samengesteld dat groeit als dat nodig is en dat verantwoordelijk is voor de uitvoering en oplevering van de turnaround. Het wordt geleid door een shutdown manager en bestaat uit zowel externe specialisten als collega’s van BioMCN.

Lex Daan: ‘Het geeft me elke keer een ‘kick’ om in de keuken te mogen kijken van de kandidaten voor de MMY-verkiezing, omdat die allemaal bezig zijn met hun vak en we zo samen ook een steentje bijdragen aan de erkenning van het prachtige vak van maintenance manager.’

Jos Boode: ‘Als je je installaties op orde hebt, dan heb je normaliter óók de overige businessprocessen goed op orde. Het levert dus positieve uitstraling voor het gehele bedrijf.’

Huib Oostdijk: ‘De samenwerking met de overige jury leden, de veelzijdigheid van bedrijven en de kennismaking met gepassioneerde vakmensen geven mij elke keer weer opnieuw meer dan voldoende motivatie en inspiratie om de dossiers door te nemen en de bedrijven van de genomineerden te bezoeken.’

MaintNL 2 - 2016 33

IMA02 MI maintenance manager.indd 33

23-02-16 17:10

De Vloer Op

Onderhoud met passie en vertrouwen

Ingrid Rompa

Managing Director Hugo de Ridder laat vol trots ‘zijn’ fabriek zien. ‘We zijn een privatelabel fabrikant’, vertelt hij terwijl we langs de machines wandelen. ‘Onze productiemedewerkers werken hier in drie ploegen; vijf dagen per week.’ De operators dragen allemaal witte kleding en haarnetjes. Ze zijn tevens voorzien van gehoorbescherming. ‘Wanneer tijdens het productieproces een storing ontstaat, wordt onze eigen technische dienst ingeschakeld. In de meeste gevallen kunnen wij de technische problemen zelf oplossen. Onze medewerkers hebben allemaal hun eigen specialiteit. We hebben een elektricien in huis, een mecanicien, en een algemeen technicus. Ze zijn goed opgeleid. De overige kennis hebben ze hier vergaard.’

De Ridder: ‘We denken niet alleen aan morgen, maar ook aan overmorgen.’

Er zijn weinig verrassingen voor hen, meent Hugo. ‘De meesten van hen werken hier al lange tijd. Ze zijn door schade en schande wijs geworden. En hun kennis is moeilijk te vervangen.’

Het onderhoudssysteem bestaat uit diverse procedures en een maintenance-programma met registratie. ‘We kunnen alles aan-

34 MaintNL

FOTO: LEX VAN DORP, AB ZUID-HOLLAND

Meesterbakker Poppies in Melissant produceert enorme hoeveelheden roomsoesjes en mini-eclairs per dag. Met en zonder chocolade; met slagroom of gele room. De machines om deze lekkernijen te produceren en te verwerken, worden onderhouden door een technisch team van vijf personen. Het onderhoud aan de spiksplinternieuwe NH3-installatie wordt uitbesteed.

tonen. Alles ligt hier vast’, vertelt Hugo.

‘Storingen worden altijd gemeld door de ploegchefs. Zij melden deze aan de productiecoördinator en die bekijkt vervolgens wat prioriteit heeft. De storingsbonnen komen daarna terecht bij het hoofd technische dienst. Hij bepaalt de volgorde van de werkzaamheden.’

Metaaldetector We hebben allemaal een eigen gereedschapskist voor het onderhoud van de machines, vertelt medewerker technische dienst Harry Schults. ‘Hier zit geteld gereedschap in. Je weet dus precies hoeveel sleutels en schroefjes je bij je hebt.’ Dat is verplicht voor de British Retail Certification (BRC). ‘Op die manier wordt voorkomen dat er schroefjes of ander metaal in onze producten terecht komen.’

Wanneer er wordt gesleuteld, leggen de

Hugo de Ridder

technisch medewerkers een groot wit zeil op de grond. ‘Dan kan er nooit iets kwijt raken’, legt de technicus uit. ‘En alles wordt opgeschreven. Hoeveel moertjes er worden losgedraaid, hoeveel ringetjes et cetera.

Zo gaat dat hier. Als alles weer in elkaar zit, wordt onze ploegchef erbij gehaald. Hij controleert of alles goed is gegaan. Wanneer alles in orde is, moet hij een papier ondertekenen en zo nodig wordt alles gedesinfecteerd.’

Vervolgens zet het hoofd technische dienst in het systeem welke machine kapot is

PROFIEL Naam: Hugo de Ridder Leeftijd: 59 Bedrijf: Poppies Functie: Managing Director Achtergrond: In dienst sinds 2011 Opleiding: Civiel Ingenieur Scheikunde, Ingenieur Kwaliteit, Business Master’s Degree Soort werkzaamheden: Leiding geven

2 - 2016

IMA02 MH de vloer op.indd 34

23-02-16 17:11

FOTO'S: INGRID ROMPA

Harry Schults

gegaan, wanneer en waarom. ‘Zo ontstaat een keurig overzicht van machinehistoriek.

Dit helpt bij de jaarlijkse technische dienst budgettering.’

Even verderop staat een deegmaker. Lange rijen ongebakken soesjes verdwijnen de oven in en rollen er aan de andere kant gebakken uit. Op een andere afdeling wordt de slagroom gemaakt. Dat gebeurt allemaal computergestuurd. We lopen verder en komen terecht in een koele ruimte, waar de slagroom in de gecontroleerde en gesorteerde soezen wordt gespoten.

‘Kijk, de gevulde soezen verdwijnen daar in een spiraalvriezer’, wijst onze gastheer De Ridder. ‘Daarna worden ze verpakt. Alles gaat automatisch via ingenieuze robots.’

De gevulde doosjes worden ten slotte door een metaaldetector gecontroleerd. ‘De laatste handelingen worden opnieuw verricht door robots: etiketten plakken, dozen inpakken, stapelen, plastic folie eromheen en naar de vriezer.’

Warmte terugwinnen Poppies doet ook aan preventief onder-

PROFIEL Naam: Harry Schults Leeftijd: 63 Bedrijf: Poppies Functie: Medewerker technische dienst Achtergrond: In dienst sinds 1986 Opleiding: LTS Elektro, monteur elektrisch bedrijfsinstallaties, koeltechniek Soort werkzaamheden: Onderhoud

houd. ‘Dat programma heb ik zelf geschreven’, vertelt Hugo. ‘Het machinepark is daarbij in groepen verdeeld. Er is bijvoorbeeld een groep transportbanden, een groep stoomketels en een groep pompen.

Die bekijken we om de zoveel tijd. De ene groep om de drie maanden, een andere groep elk jaar et cetera. De stoomketel moet bijvoorbeeld om het jaar gekeurd worden op last van de milieudienst DCMR (Rijnmond). Door onze kennis en ervaring weten we inmiddels wel om de hoeveel tijd preventief onderhoud moet worden toegepast.

Dat is een kwestie van gevoel.’

Onderhoud kost veel geld, meent Hugo.

‘Dus er moeten goede keuzes worden gemaakt. Het is zonde wanneer je bij preventief onderhoud lagers vervangt die nog helemaal niet versleten zijn. Op een gegeven moment hebben we bij een machine wel lagers vervangen en bij een ander niet.

Na een jaar hebben we beide machines met elkaar vergeleken. We kijken natuurlijk wel naar de draaitijd. Wanneer daar 15.000 uren voor staan, is het raar om ze al na 1.500 uur te vervangen. Op basis van die kennis kunMaintNL 2 - 2016 35

IMA02 MH de vloer op.indd 35

23-02-16 17:11

®

www.panolin.nl • Biologisch • afbreekbare • synthetische • hydrauliek-olie • Zeer lange • levensduur

Hydrauliekolie met een

• 10.000 draaiuren • zonder olie • te verversen

natuurlijk karakter Duport Lubricare - Archimedesstraat 9 7701 SG Dedemsvaart - 0523-619892 info@panolin.nl

U vindt er uw oplossing op maat op vlak van: Industrieel onderhoud | Asset management | Pompinstallaties | Productiebetrouwbaarheid | Uitrusting voor industriële processing Alle grote spelers en innovaties op 1 locatie en 2 beursdagen

20 & 21 april 2016 | Antwerp Expo MAIN MEDIA & CATALOGUE PARTNERS

STRUCTURAL MEDIA PARTNERS

185x132_Adv_MainPva_104NL.indd 1

IMA02 advertenties.indd 36

MEDIA PARTNERS

KNOWLEDGE PARTNERS

Registreer u voor uw gratis bezoek met code: 104 op www.easyfairs.com/mai-pumps2016

25/01/16 14:07

23-02-16 17:20

nen we het bedrijf efficiënt laten draaien.’

Sinds de overname van het bedrijf in 2010 is een serieuze inhaalslag gemaakt op het gebied van milieu. ‘Voorheen was er een afwachtende houding. Nu denken we niet alleen aan morgen, maar ook aan overmorgen. We houden rekening met het feit dat het bedrijf nog zal groeien. Die groei mag niet worden tegengehouden door de belemmering van technische apparaten.

Onze nieuwe installatie is twintig procent energiezuiniger dan de oude. De investering is EIA geregeld (Energie Investerings Aftrek). We kiezen bewust voor duurzaamheid. Voorheen gebruikten we Freon, R22.

Die installatie stamde uit 1985. Dat is nu binnen Europa verboden. Daarom hebben we een spiksplinternieuwe ammoniakinstallatie laten plaatsen, die een minkoeling (-35 graden) en een pluskoeling (+2 graden) levert. We zijn echt voor het beste gegaan.

Ook op milieutechnisch gebied willen we het hoogst haalbare. We hebben vooraf een studie laten doen door het ingenieursbureau UTICON. We willen geen vervuiler zijn en ook verkwisting wordt overal teruggeschroefd. We zijn tevens bezig met de rookgassen van de ovens. Die zijn milieubelastend. Wij bekijken nu of er een mogelijkheid is om die warmte terug te winnen.’

‘Het is zonde wanneer je bij preventief onderhoud lagers vervangt die nog helemaal niet versleten zijn.’

Korte lijnen De NH3-installatie moet uiteraard ook worden onderhouden. Er is een plan van aanpak met handboek gemaakt door leverancier Cofely. ‘In augustus is de installatie opgestart, maar hij is nog steeds in de testfase. Er zijn nog kinderziektes die ze aan het oplossen zijn. De oude installatie is inmiddels wel buiten gebruik.’ De eigen monteurs krijgen allemaal een opleiding van Cofely, onder meer hoe ze met storingen moeten omgaan. ‘Het onderhoud besteden we bewust uit. Dat moet je neerleggen bij mensen die de kennis in huis hebben. Dat moet je zelf niet willen, vinden wij. Of je moet een

specialist in dienst nemen. Maar dan is de vraag: brengt dat het op? Het onderhoud voor de milieu-inspectie vindt één keer per half jaar plaats. De eis is één keer per jaar, maar wij spelen liever op safe.’

Poppies is oorspronkelijk ontstaan als bakkerswinkel in Ieper, België. Het is uitgegroeid tot een firma met vestigingen in Nederland, België, Zuid-Frankrijk en Amerika. ‘Onze verkoopcentra bevinden zich overal ter wereld. Vanuit Nederland leveren we zowel binnen als buiten Europa. Zelfs aan Australië, Nieuw-Zeeland en Canada.

We werken voornamelijk op ‘make to order’.

Onze klanten zijn onder andere Lidl Europa, Aldi, Jumbo, en Carrefour. Gemiddeld zitten we aan tachtig procent export en twintig procent Nederlandse markt.’

Binnen het bedrijf is vertrouwen de basis, meent Hugo. ‘Dat is het allerbelangrijkste. Dat geldt zowel voor onze operators

als voor de technische dienst. De kerngedachte is de passie; de ziel die ze in hun werk leggen. Dat maakt dat ze zo gedreven zijn. Niet zozeer omdat er systemen zijn, maar omdat het bedrijf hen bezig houdt.

In de goede zin van het woord. Dat maakt het anders dan andere bedrijven waarvoor ik heb gewerkt. Er zijn hier korte communicatielijnen. We hebben een probleem en dat probleem wordt opgelost. Punt. Zonder blala. En zo moet dat ook. Dat zijn de pijlers waarop het bedrijf draait. Dat geldt voor de productie, het onderhoud én de kwaliteit.

En is er geen probleem? Dan ga ik geen problemen zoeken. Dan zijn de mensen vrij.

Dan kunnen ze doen wat ze willen, bij wijze van spreken. Maar is er wel een probleem?

Dan helpt iedereen die moet helpen. Dat geldt ook voor mij. Het onderhoudssysteem draait dus ook op die inzet. Als het niet wordt beleefd, dan werkt het niet.’ ■ MaintNL 2 - 2016 37

IMA02 MH de vloer op.indd 37

23-02-16 17:12

Project

Oudste snelwegtunnel in 2017 weer als nieuw De Velsertunnel is bijna zestig jaar oud en toe aan een grote renovatie. Daarvoor gaat de tunnel vanaf 15 april negen maanden dicht. Uit een inspectierapport bleek dat de Velsertunnel onder het Noordzeekanaal onveilig is door achterstallig onderhoud.

Daarnaast hebben veel installaties het einde van hun levensduur bereikt. Aannemerscombinatie Hyacint pakt de tunnel groots aan en gaat alle technische installaties vernieuwen, vluchtwegen aanpassen en de tunnelbuis verhogen. Daarvoor worden de nieuwste technieken gebruikt.

Dagmar Aarts

De Velsertunnel is een belangrijke schakel voor het verkeer in Noord-Holland. Nu ontstaan er regelmatig files doordat te hoge vrachtwagens zich vastrijden. In totaal gaat het jaarlijks om bijna driehonderd kleinere

en grotere incidenten en storingen.

De oudste snelwegtunnel van Nederland wordt in één keer gerenoveerd en gaat negen maanden lang dicht voor al het verkeer. Rijkswaterstaat heeft daarvoor geko-

zen vanwege de indeling van de Velsertunnel. Tussen de twee tunnelbuizen is een middenstuk waar zowel de vluchtroutes als de bekabeling voor de ruim vijftig installaties in liggen. In totaal gaat het om honderden kilometers aan kabels. De installaties, die van levensbelang zijn voor de veiligheid in de hele tunnel, zijn aangesloten op al die kabels en werken als één systeem dat beide tunnelbuizen bedient. Hierdoor is het riskant om aan de ene tunnelinstallatie te werken terwijl er nog verkeer door de andere buis rijdt. Rijkswaterstaat wil voorkomen dat werkzaamheden in de ene buis ervoor zorgen dat de verlichting in de andere uitvalt.

Een ander voorbeeld van zo’n gedeeld veiligheidssysteem zijn de vluchtwegen.

Omdat beide tunnelbuizen één gezamenlijke vluchtroute hebben, is het aanpassen van de vluchtweg in slechts één buis niet mogelijk. Bij een incident in de vrije tunnelbuis zouden mensen zich dan een weg moeten banen door een vluchtroute in aanbouw.

Aannemerscombinatie Hyacint (gevormd door Dura Vermeer, SPIE, Besix en Croon Elektrotechniek) gaat vrijwel alle installaties vervangen. Denk hierbij onder andere aan de ventilatie, het brandblussysteem, de intercom, camera’s, kabels, leidingen, verlichting, alle hulpposten en de slagbomen. Deze installaties worden volledig naar de hedendaagse eisen en de huidige stand van de techniek gebracht. Zo hangen er in de tunnel momenteel nog verouderde camera’s. De nieuwe camera’s kunnen veel betere en scherpere beelden doorgeven aan de verkeerscentrale, zodat er beter te zien is wat er in de tunnel gebeurt. Ook kunnen deze camera’s straks op afstand worden bestuurd.

Aanpassingen Een grote klus wordt het verhogen van de

38 MaintNL

2 - 2016

IMA02 MO infra project.indd 38

23-02-16 17:12

FOTO´S: RIJKSWATERSTAAT

tunnelbuizen met twaalf centimeter. Hiervoor wordt het huidige wegdek, dat bestaat uit een laag asfalt met daaronder een uitvullaag beton, verwijderd. Deze betonnen laag inclusief wapeningsstaal wordt door middel van frezen in één keer weggehaald. Het frezen van beton inclusief staal is nog niet eerder gedaan in Nederland. Deze innovatieve methode is daarom ook van tevoren goed getest. Door de verhoging van de tunnelbuizen zit het laagste punt van de Velsertunnel straks ook niet meer in het midden, maar aan het begin, waardoor vrachtwagens zich niet meer in de tunnel vast kunnen rijden.

Door de beperkte hoogte in de tunnel moeten veel installaties ook speciaal worden gemaakt, zoals bijvoorbeeld de verlichting.

Er komt LED-licht aan de zijkanten te hangen in plaats van boven de rijstroken.

Veiligheid Per 1 mei 2019 moet de Velsertunnel voldoen aan de nieuwe veiligheidsnorm van de Tunnelwet (de Wet aanvullende regels veiligheid wegtunnels). Met de aanpassingen die tijdens de renovatie worden gedaan, voldoet de tunnel straks aan die eisen. De belangrijkste aanpassingen om

de Velsertunnel veiliger te maken, zijn de andere manier van vluchten en het nieuwe ventilatiesysteem. Vluchtdeuren komen op een kortere afstand van elkaar en wie een vluchtdeur door is, hoeft niet meer vijf verdiepingen omhoog met de trap om de tunnel uit te komen. Straks zijn er veilige ruimtes in het midden en kan er via de andere tunnelbuis worden gevlucht.

De grootste uitdaging is om de IJmond bereikbaar te houden.

Het ventilatiesysteem wordt aangepast van de huidige ‘dwarsventilatie’ naar ‘langsventilatie’. Ventilatie is vooral bedoeld voor het afvoeren van rook bij een brand na een ongeluk. Nu wordt door middel van dwarsventilatie de rook via ventilatieroosters in de zijwanden van de tunnel weggezogen.

Straks wordt met de rijrichting mee geventileerd, zodat de rook de tunnel uit wordt

geblazen. Zo is de kans kleiner dat bij een brand het verkeer dat achter een ongeluk vast komt te staan, last heeft van de rook.

De grootste uitdaging voor aannemerscombinatie Hyacint en Rijkswaterstaat is om al het werk op een goede en veilige manier uit te voeren in een zo kort mogelijke tijd. Ze wil dat iedereen die normaal gebruikmaakt van de Velsertunnel daar zo kort mogelijk last van heeft. De regio IJmond moet wel bereikbaar blijven tijdens de renovatie. Daarvoor zijn er verschillende omleidingen. Zo is er in de Wijkertunnel in beide richtingen tijdelijk een extra rijstrook aangebracht.

Om ervoor te zorgen dat mensen over de nieuwe omleidingsroutes kunnen rijden, legt Rijkswaterstaat op een aantal plekken extra verbindingswegen aan, de zogeheten keerlussen. Dat zijn tijdelijke wegen die ervoor moeten zorgen dat verkeer vanuit het zuiden (zoals IJmuiden, Velserbroek en Velsen-Zuid) via een zo kort mogelijke route naar de Wijkertunnel kan.

Na de renovatie is aannemerscombinatie Hyacint nog zeven jaar verantwoordelijk voor het onderhoud van de tunnel. De vernieuwde Velsertunnel gaat in januari 2017 open voor verkeer. ■ MaintNL 2 - 2016 39

IMA02 MO infra project.indd 39

23-02-16 17:12

Innovatie

Onbekende toekomst dwingt tot aanpassen Voetballende robots, laagvliegende drones en een man op een Segway. Wie binnenkomt bij het Jong Professionals Event ‘Building Futures’ weet meteen dat dit geen standaard congres is. 210 jonge bezoekers zien hier de toekomst.

Dagmar Aarts/Elias de Bruijne

Het jaarlijks terugkerend congres is een unieke samenwerking van de brancheverenigingen NVDO Jongerenboard, Young TVVL, Uneto-VNI, NVTG, FMN en Bouwend Nederland onder de titel Jong Professionals Verenigd.

Tijdens het evenement horen ondernemers en ‘ondernemende professionals’ hoe ze ook succesvol en van betekenis kunnen zijn in de wereld van morgen. Volgens trendverkenner en innovatieversneller Jan-Henk Bouman van Fountainheads moet iedereen daarom continu blijven leren om verbonden te blijven met de steeds veranderende wereld. We leven namelijk in een wereld van exponentiële groei, alles verandert razendsnel. Er zijn het afgelopen jaar dingen ontwikkeld waar we vijf jaar geleden misschien niet eens aan dachten. Zo is er een computerchip gemaakt die net zo werkt als menselijke hersenen en wetenschappers hebben de levensduur van muizen al met 25 procent weten te vergroten. Ook kan een computer met onze hersenen worden bestuurd. Nu is daar nog een apparaat voor nodig dat je aan je hoofd bevestigt, maar volgens Bouman zit daar straks gewoon een chip voor in je hersenen. Volgens de trendverkenner gaan we naar een totaal virtuele wereld toe. Het bedrijf Magic Leap is al in staat het hele zonnestelsel naast je bureau te projecteren en een walvis in een gymzaal uit de vloer laten springen. Op die manier kan je de wereld op een hele andere manier bekijken.

Game changers Om mee te gaan met al die snelle veranderingen moeten we volgens collega-innova-

40 MaintNL

tieversneller Wim van Rooijen niet het oude minder slecht doen, maar iets totaal nieuws verzinnen. Denk aan slim asfalt dat met een speciale verf een waarschuwing aan het verkeer geeft als het glad is of aan Airbnb dat de hele hotelmarkt op zijn kop heeft gezet. Werk zal veranderen en we zullen een leven lang moeten leren, want alles verandert zo vlug dat een diploma sneller niks meer waard is. Zo ziet de havenarbeider van de toekomst er heel anders uit dan die van nu. Die zal hoger opgeleid moeten zijn om met alle innovaties om te kunnen gaan en zal minder met zijn handen hoeven te werken.

Nieuwe, duurzame technologieën zullen de prijzen van goederen en diensten spectaculair drukken.

Bouman plaatst al deze ontwikkelingen in een breder perspectief door te verwijzen naar de Amerikaanse econoom Jeremy Rifkin en zijn concept van de Derde Industriële Revolutie. De stoommachine zette de eerste industriële revolutie in gang, elektriciteit was de aanzet tot de tweede en nu staat nummer drie voor de deur. Die revolutie zal onze maatschappij net zo sterk veranderen als de vorige twee, vooral door toedoen van internet en duur-

zame energie, volgens Rifkin de grote ‘game changers’ voor de toekomst. Nieuwe, duurzame technologieën zullen de prijzen van goederen en diensten (waaronder energie) spectaculair drukken, op veel vlakken zal sprake zijn van decentralisatie, mensen zullen via netwerken nog meer met elkaar verbonden zijn en het ‘internet of things’ maakt domme dingen slim. Op den duur zullen we vrijwel alles samen bezitten en veel zelf kunnen maken. Websites zijn daar al een goed voorbeeld van.

Cultuuromslag ‘Wat verwacht je van deze ontwikkelingen voor je bedrijf? Wat merk je ervan in je dagelijks leven?’ Een rondje langs de velden wekt niet de indruk dat de gemiddelde jonge ondernemer goed voorbereid is op de ontwikkelingen die Bouman schetst.

Het meest concreet is een professional uit de schoonmaakbranche, die graag zou zien dat gebouwen hem ‘vertellen’ wanneer ruimtes gebruikt zijn en dus moeten worden schoongemaakt. Voor de rest bevindt de toekomst zich voorlopig nog achter in de zaal, waar een man zit die zijn voordeur kan openen met een in zijn hand geïmplanteerde chip. Het lijkt erop dat hij een eind voor de troepen uit loopt.

Toch zijn bedrijven al wel degelijk bezig met de sterk veranderende omstandigheden, zo blijkt uit het verhaal van Nico Kruyswijk van ING. De bank zet in op flexibiliteit. Om dat te bereiken, is de organisatiestructuur radicaal veranderd naar het model van bedrijven als Google, Netflix en Spotify. Voortaan werkt de bank ‘omnichannel’ in plaats van ‘multichannel’, dat kort gezegd inhoudt dat het bedrijf ernaar streeft een organisch geheel te zijn in plaats van een verzameling afdelingen. ING is nu ingericht volgens het zeer klantgerichte Agile-model, dat is opgebouwd uit ‘tribes’ en ‘squads’. Een squad is een klein team dat zich bezighoudt met

2 - 2016

IMA02 MQ jong professionals.indd 40

23-02-16 17:13

het realiseren van één bepaald product ten behoeve van de klant en bestaat uit medewerkers met verschillende specialisaties. Een verzameling squads die zich bezighoudt met een bepaalde overkoepelende dienst van ING, zoals hypotheken of beleggen, heet een ‘tribe’. Waar er in het verleden nog meerdere lagen bestonden tussen dat wat nu de tribe is en de directie, is dat er nu nog maar één. Het maakt het bedrijf wendbaard, ‘agile’, maar vereist ook een cultuuromslag waarbij de nadruk meer dan ooit ligt op samenwerken. Andere kernwaarden zijn innoveren, experimenteren en dus ook de ruimte om fouten te maken.

Tijdens het evenement was een aantal ondernemers aanwezig die op iedereen vooruitlopen en al in de wereld van morgen leven. Wienke Giezeman van The Things Network heeft iets heel nieuws bedacht.

In zes weken tijd heeft hij een ‘internet of things’-netwerk opgezet in Amsterdam met behulp van crowdsourcing. Met de LoraWAN-technologie is het mogelijk een internet-netwerk voor dingen te bouwen zonder 3G, Bluetooth of WiFi. LoraWAN heeft een bereik van ongeveer tien kilometer en met tien modems van duizend euro is heel Amsterdam gedekt. Nog een voordeel is dat het energieverbruik zeer laag is, waardoor de apparaten drie jaar op een batterij meegaan.

Maar wat kan je er mee? Giezeman: ‘Een groot probleem in Amsterdam zijn de bootjes die langs de gracht liggen en onder water lopen. Je kan een sensor in jouw boot leggen die water detecteert. Loopt je bootje vol met water, dan krijg je een sms. Als je vervolgens reageert met ‘hoos maar’, dan komt een bedrijf langs om het water uit jouw boot te hozen.’ Ook hoeft een beheerder van een gebouw niet meer alle muizenvallen te gaan controleren op gevangen muizen, dat kan ook via een sensor. Dat scheelt een hoop rondes lopen door het gebouw.

Doordat The Things Network open source is en mensen gevraagd heeft om dit concept te kopiëren en verspreiden, zijn er inmiddels al op de hele wereld ‘internet of things’-netwerken. Ook het robotvoetbalteam ‘Tech United’ van de TU Eindhoven deelt alles via open source. Het Eindhovense Team doet al een aantal jaar mee aan het wereldkampioenschap voor voet-

FOTO'S: NVDO

Ondernemers van morgen

balrobots en wist in 2013 en 2014 te winnen. Elk jaar worden de robots verbeterd, zo kunnen ze achteruit ‘dribbelen’ met de bal en de voetbal over de grond doortikken naar elkaar. Het team doet dit niet alleen omdat het leuk is om met robots te voetballen, het doel is om de ontwikkeling van robottechnologie te versnellen ten behoeve van de samenleving. Na toernooien wordt de kennis uitgewisseld en voor iedereen beschikbaar gemaakt waardoor de technologie snel vooruit gaat. Technieken die voor de voetbalrobots zijn gebruikt, kunnen bijvoorbeeld ook handig zijn voor zorgrobots.

Deze moeten net als de voetbalrobots zeer wendbaar zijn in een kleine ruimte. Het idee voor hun wielen komt dan ook vanuit de ‘robotvoetbalwereld’.

Lennart Graaff van Dutch Windwheel mocht de ochtend afsluiten met een presentatie over het futuristische gebouw dat hij in de

haven van Rotterdam wil realiseren. Het moet een 173 meter hoog duurzaam icoon worden dat allerlei technische en technologische innovaties heeft. Het architectonisch uitdagende gebouw kan windenergie opwekken zonder dat het bewegende onderdelen heeft. Daarnaast moet het gebouw zonne-energie opslaan, energie opwekken en willen de ontwikkelaars een gesloten watersysteem maken. De Dutch Windwheel moet ook een toeristische trekpleister worden. Er komen appartementen, een hotel en een reuzenrad in. In de buitenste ring van het gebouw draaien veertig cabines op een rails. De cabines hebben een virtuele informatielaag die de bezoeker vertelt wat hij ziet. Wie zich van te voren met zijn mobiel registreert, krijgt de informatie in zijn eigen taal op de wand van de cabine te lezen. Tussen 2020 en 2025 moet Dutch Windwheel er daadwerkelijk staan. ■ MaintNL 2 - 2016 41

IMA02 MQ jong professionals.indd 41

23-02-16 17:13

Opslag

Systeemintegratie sleutel in efficiency tankopslag De tankopslagbranche is redelijk conservatief, zo mag wel worden geconcludeerd. Veel van de bestaande oplossingen die beheer en onderhoud naar een hoger plan tillen, worden maar mondjesmaat toegepast. Een handjevol pioniers steekt zijn nek uit om te zien wat innovatieve techniek voor hun business kan betekenen.

David van Baarle

De opslag van brandbare stoffen in tanks brengt risico’s met zich mee. In 2005 woedde er een grote brand in het Engelse Buncefield bij de Hertfordshire Oil Storage Terminal, een bedrijf met een groot aantal opslagtanks voor aardolieproducten. De brand was ontstaan door ontsteking van brandstof die uit een overvulde opslagtank stroomde. De ramp was voor de Nederlandse gezamenlijke inspectiediensten aanleiding om de regelgeving aan te scherpen om zo te voorkomen dat iets dergelijks in Nederland zou gebeuren.

Naar aanleiding van misstanden in de Botlek, besloot men de overige tankopslagbedrijven ook te inspecteren en de resultaten waren niet heel bemoedigend. Bij achttien bedrijven werden geen overtredingen vastgesteld, maar bij de overige 73 bedrijven werden in totaal 323 overtredingen aangetroffen. Nu waren niet alle overtredingen even ernstig, maar bij een viertal bedrijven

moest de toezichthouder direct ingrijpen en 28 bedrijven kregen een dwingende sanctie opgelegd.

Regeldruk Het inzicht in de veiligheidsprestaties is inmiddels verbeterd, zegt beleidsadviseur duurzaamheid en veiligheid Hennie Holtman van Votob. Het bedrijf ontwikkelde een zogenaamde safety maturity tool (SMT, red.), een driedaagse audit waarbij de veiligheidscultuur, managementprocedures en de hardware zoals tanks, drukvaten en leidingen van Votob-bedrijven worden gescreend. ‘Veiligheid hangt nauw samen met onderhoud en door inspecties uit te voeren, borg je de integriteit van installaties. Gelukkig zijn uit die SMT-audits geen zaken gevonden die de betrouwbaarheid direct in gevaar brengen, maar verbetering is altijd mogelijk.’

Holtman ziet bijvoorbeeld dat er verbetering

mogelijk is in de onderhoudsbeheersystemen. ‘Dit soort methoden is in de industrie al gangbaar, maar de onderhouds- en inspectieresultaten van veel opslagbedrijven moeten nog uit verschillende systemen komen. Met name de wat oudere terminals hebben te maken met bestaande systemen die doen wat ze moeten doen, maar die standalone draaien. Een volgende stap zou zijn om die systemen te integreren, maar tot nog toe voelen veel bedrijven de noodzaak niet. Als tankterminals al investeren, dan is het vaker in uitbreiding van capaciteit dan in systemen die de efficiency verbeteren.’

Holtman: ‘Als terminals al investeren, dan is het vaker in uitbreiding van capaciteit dan in systemen.’

Desondanks ziet Holtman steeds meer bedrijven die innovatieve diensten aanbieden om de taken van de plant- en maintenance manager te verlichten. Bedrijven zoals Rosen, dat pijpleidingen inspecteert met behulp van robots. ‘Ook de leveranciers van procesbesturingssystemen bieden steeds meer intelligente systemen die informatie kunnen geven over de technische status van de assets. Door in dit soort systemen te investeren, ervaringen uit te wisselen en kennis te delen, win je het vertrouwen terug en laat je zien ‘in control’ te zijn. Daarmee kan op den duur ook de regeldruk afnemen.’

Drijfveer Dat de veiligheid, efficiency en het maatschappelijk verantwoord ondernemen kan

42 MaintNL

2 - 2016

IMA02 MR innovatie.indd 42

23-02-16 17:13

FOTO'S: PETROBOTPROJECT.EU EN A.HAK

worden verbeterd, daar is Ivo van der Gaag van overtuigd. De maintenance manager bij de Nederlandse vestigingen van ETT-VTTI investeert dan ook wel degelijk in innovatieve technieken die hem helpen in zijn dagelijkse werk. ‘Het klopt dat de tankopslagwereld redelijk conservatief is. Maar intussen gebeurt er genoeg. De meeste bedrijven willen echter pas meedoen als de technologie zich in de praktijk heeft bewezen. Bovendien gaat het al jaren goed op de manier waarop ze de terminals hebben bedreven, dus waarom zou je veranderen?

De meeste innovaties komen dan ook niet vanuit de branche zelf, maar vanuit startups of mkb’ers met een goed idee. Binnen VTTI proberen we die partijen ruimte te geven om hun ideeën in de praktijk te toetsen.’

De drijfveer voor innovatie is vooral ingegeven door verbetering van de veiligheid en de productiviteit. ‘Onze klanten zijn voornamelijk traders die de markt volgen, voorspelbaarheid en beschikbaarheid zijn hier erg belangrijk. Het is daarom voor ons als terminal de kunst om een balans te vinden tussen die beschikbaarheid, maar wel conform richtlijnen en wet- en regelgeving.’

Als BRZO-bedrijf worden er eisen gesteld door toezichthouders met betrekking tot veiligheid, gezondheid, milieu en compliance. Het kunnen aantonen dat je conform de regels werkt, is een grotere drijfveer voor innovatie. ‘Het inspectieregime is veranderd na ontwikkelingen binnen de indus-

trie. Je merkt dat het veiligheidsbewustzijn is toegenomen en de rolverdeling is gewijzigd. De toezichthouder heeft meer afstand genomen en laat de bewijslast dat de veiligheid is geborgd over aan de organisaties.

Dat betekent dat de assets moeten worden onderhouden conform wet- en regelgeving, en ik vind dat terecht.’

Van der Gaag: ‘Innovatie betaalt zich uiteindelijk wel terug.’

Drone ‘Innovatie betaalt zich uiteindelijk wel terug’, vindt Van der Gaag. ‘Als door inzet van technologische ontwikkelingen personeelskosten omlaag kunnen, heeft dit toegevoegde waarde voor de organisatie. Denk hierbij bijvoorbeeld aan inspectierondes door operators. Als technologie deze ronde overneemt, kan de persoon die momenteel de rondes uitvoert, worden ingezet om een schip te lossen.’

Het voorbeeld is niet uit de lucht gegrepen, want met het volwassen worden van de technologie voor drones, nemen ook de mogelijkheden toe voor gebruik in de omgeving van tankterminals. ‘We spelen met het idee om regelmatig een drone via een vast

schema te laten opstijgen die vervolgens geheel automatisch een inspectieronde uitvoert. Je kunt die drones uitrusten met hyperspectrale camera’s die heel nauwkeurige opnamen maken. Daarmee wordt het mogelijk om afwijkingen op detailniveau te constateren. Zo kan je lekkages al detecteren voordat ze een echt probleem gaan vormen. Of wat bij tanks ook belangrijke informatie is: de differentiële zetting. Tanks kunnen verzakken doordat de grond inklinkt en op een gegeven moment bereikt dat een kritische grens. Met een drone zou je dat heel goed in de gaten kunnen houden. Diezelfde drone kan ook worden uitgerust met een thermografische camera zodat we isolatie op pijpleidingen kunnen controleren op eventuele lekken. We hebben ook tracés met stroomkabels en als de weerstand te groot wordt, is dat een teken van degradatie. Ook dat is eenvoudig te meten met een thermografische camera.’

Het gaat Van der Gaag overigens te ver om zo’n drone zelf aan te schaffen. ‘Onze kerntaak is het op- en overslaan van vloeistoffen. Maar als er partijen zijn die dit soort inspecties als dienst aanbieden, houd ik me aanbevolen.’

Duurzaam schoonmaken Een innovatie waar Van der Gaag veel belangstelling voor heeft, is die van magnetische ankerpunten. ‘Dit is typisch zo’n innovatie die op den duur veel geld kan MaintNL 2 - 2016 43

IMA02 MR innovatie.indd 43

23-02-16 17:13

KENNIS MOET JE OOK ONDERHOUDEN. • Hoeveel onderhoud is juist genoeg?

• Kunnen we met de onderhoudsfunctie geld verdienen?

• Hoeveel kan onderhoud bijdragen aan het bedrijfsresultaat?

• Wat is Excellent Onderhoud en hoe geef ik dit vorm?

DEZE OPLEIDIN ZIJN IN TE BRE GEN IN DE NIEUWE NGEN BA WERKTUIGBOU CHELOR WKUNDE DEELTIJD.

INFORMEER!

EXTRA START 2016 MEDIO APRIL OLOGIE ECHN ONDERHOUDST EEN. IN HOOGEV

INFORMEER!

WAARDECREATIE DOOR GOED ONDERHOUD Een onderhoudsopleiding bij Hogeschool Utrecht helpt u in uw eigen bedrijf de antwoorden te vinden op deze vragen. In de afgelopen jaren zijn vele mooie resultaten en forse besparingen bereikt bij de deelnemende bedrijven. Door de brede scope op zowel Materiaalkunde, Engineering, Inspectie als Onderhoud bieden onze opleidingen op het gebied van Onderhoud precies die (integrale) kennis die nodig is om verder te kunnen kijken dan het eigen vakgebied, en daardoor aantoonbaar betere resultaten te boeken.

• Post-MBO Onderhoudstechniek (OTK) • Post-HBO Onderhoudstechnologie (OT) • Post-HBO Onderhoud en Management (OM) • Master of Engineering in Maintenance & Asset Management

Start 5 oktober 2016 Start 6 oktober 2016 Start 6 oktober 2016 Start februari/september

Alle genoemde opleidingen kunnen naar wens in-company (op maat) verzorgd worden.

Informeer naar de mogelijkheden.

Meer weten? Bel 088 481 88 88, mail naar info@cvnt.nl of kijk op www.cvnt.nl.

ER VALT NOG GENOEG TE LEREN

Europoortkringen 2015-1044 FC_A4.indd 1 IMA02 advertenties.indd

16-09-15 23-02-16 10:30 17:20

besparen. Je hoeft dan niet meer te boren om een stelling te verankeren. Je zou zelfs mensen aan zo’n anker kunnen laten hangen. Omdat je echter met de veiligheid van mensen experimenteert, vind ik het nog te vroeg om het in onze omgeving toe te passen. Daar ligt wat mij betreft de grens. Maar als de leverancier de veiligheidscijfers kan overhandigen en meer voorbeeldcases kan laten zien, dan kan het voor ons heel veel tijd en geld schelen.’

Ook het schoonmaken van tanks is onderwerp van onderzoek. ‘Normaal gesproken gebruiken we chemische oplosmiddelen om de residuen uit de tanks te halen. We hebben nu op kleine schaal geëxperimenteerd met het gebruik van enzymen met de firma Produsafe. Dit is een veel milieuvriendelijkere oplossing voor mens en milieu.

We hebben het nu op kleine schaal getest bij een aantal IBC’s en de resultaten van die proef zien er positief uit. We zouden dan ook graag een tank op dezelfde manier willen aanpakken. Uiteindelijk blijven we er wel naar streven dat een tank zo snel mogelijk beschikbaar is, dus als het schoonmaken sneller kan dan weegt dat zwaar mee in de beoordeling van een nieuwe technologie. Maar we vinden ook dat we een maatschappelijke verantwoordelijkheid hebben om zo duurzaam mogelijk te opereren.’

Inspectierobot Wensen heeft Van der Gaag ook nog wel.

‘Een inspectie van de bodem kost ons nog veel geld omdat we een tank volledig leeg moeten halen. Idealiter zou je een robot in een tank moeten kunnen laten afdalen die de inspectie kan doen terwijl het medium nog in de tank zit. Als hij kritieke waarden detecteert, moet de tank alsnog leeg worden gehaald. Maar als hij ziet dat de bodem nog jaren mee kan, is dat zeer waardevol.

Overigens hoeft dat niet per se met een robot. Ook sensoren worden steeds goedkoper en beter. Als je in een auto rijdt, krijg je op den duur vanzelf een waarschuwing als het oliepeil te laag wordt of de bandenspanning terugloopt. Een sensor op de bodem of de wand van een tank die de dikte in de gaten houdt, zou al veel informatie kunnen opleveren voor het maintenance managementsysteem.’

Cor van de Linde van iTanks kan de wensen van Van der Gaag direct vervullen. Er wordt momenteel namelijk al een dergelijke

inspectierobot getest. De Petrobot is ontwikkeld binnen het zevende raamwerkprogramma van de EU en onder andere Vopak, A.Hak en Shell zijn vanuit Nederland bij de ontwikkeling betrokken. ‘Hetzelfde geldt voor de sensoren’, vervolgt Van de Linde.

‘Ook daar zijn we samen met twee contractors bezig met testen bij Vopak. Het is goed mogelijk om scheefstand en bijvoorbeeld wanddiktes met sensoren te meten.’

Van de Linde: ‘Ook de contracters worstelen met de implementatie van verbetertrajecten of innovatie.’ iTanks is een innovatiecluster dat speciaal is opgericht om de tankwereld te helpen bij hun zoektocht naar efficiencyverbetering. ‘We hebben het over innovatie’, zegt Van de Linde, ‘Maar soms zijn kleine verbeterstapjes net zo waardevol. De wil om te veranderen heeft vooral te maken

met bedrijfscultuur. Natuurlijk zijn er altijd risico’s verbonden aan innovatie, maar je hoeft ook niet direct je hele tankpark om te gooien. Probeer eerst in een veilige omgeving of een goed idee ook in de praktijk goed werkt. Dan kan je daarna kijken of de businesscase interessant genoeg is.’ iTanks zit zelf vaak risicodragend in dit soort innovatietrajecten, bijvoorbeeld bij de ontwikkeling van een spuitpistool en van een lastoorts met afzuiging. Van de Linde: ‘Ook de contracters worstelen met de implementatie van verbetertrajecten of innovatie. En ook zij kunnen beter samenwerken met hun opdrachtgevers of innovatieve mkb-ers om de investering zo laag mogelijk te houden en de risico’s te spreiden. Mijn ervaring is dat je in dat soort trajecten altijd waardevolle kennis opbouwt, of je de businesscase nu rond krijgt of niet. Een veel gehoord excuus is dat men niet zeker weet of de veiligheid in het geding is. Natuurlijk moet de veiligheid goed zijn, maar het moet geen excuus zijn om dan maar niets te doen. Zo’n robot komt er toch wel. Je moet wel op de hoogte blijven van dat soort technieken en kijken wat die voor jouw business kunnen betekenen. Anders haalt de concurrentie je links en rechts in.’ ■

IMAINTAIN 2016 Tijdens iMaintain 2016, het jaarcongres van de NVDO en het iMaintain platform, is Ivo van der Gaag te zien in Jouw Onderhoud, Mijn Onderhoud. Deze editie heeft als thema In The Lead. Met alle experts op het podium en in de zaal kijken we hoe beheer en onderhoud bijdraagt aan de koppositie van Nederlandse bedrijven.

Ga naar www.imaintain.info/congres voor het hele programma en om in te schrijven.

MaintNL 2 - 2016 45

IMA02 MR innovatie.indd 45

23-02-16 17:13

Innovatie

Kostenreductie door vereenvoudigen platforms De Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) gaat haar productieplatforms in de Noordzee eenvoudiger maken met behulp van een innovatieve technologie. Alle overbodige apparatuur wordt met een vernieuwde watersnijtechniek verwijderd. Deze techniek is veiliger en sneller dan de bestaande procedures voor het verwijderen van offshore installaties. Bovendien kan er, doordat er geen gebruik wordt gemaakt van heet werk, tijdens de werkzaamheden gewoon worden doorgeproduceerd.

Dagmar Aarts

NAM moet op een slimmere en effectievere manier gas uit de Noordzee winnen om ook uit de steeds kleinere gasvelden succesvol gas te kunnen produceren voor Nederland. Daarom wordt er hard gewerkt aan kostenbesparing en innovatieve technieken. Momenteel worden grote bemande productieplatforms, waarop alle faciliteiten staan voor gasbehandeling, eenvoudiger gemaakt. Alle installaties voor gasbehan-

deling worden ervan afgehaald. Het gas zal pas later op een centraal gelegen platformcomplex, K14 geheten, worden behandeld.

Dat ‘moederplatform’ is inmiddels zo ingericht dat het ook nat gas van de achterliggende platforms kan ontvangen en vervolgens naar Den Helder kan transporteren.

Platform L13C is als eerste aan de beurt voor een vereenvoudiging. Nick Spiertz (38 jaar) is hoofd mijnbouwinstallatie L13C en is verantwoordelijk voor de installatie en het personeel dat er werkt. Op dit platform liepen twee productieprocessen parallel.

Een van die twee is al afgekoppeld, omdat de ander het werk over kon nemen. Spiertz: ‘We zijn toen al begonnen om de installa-

ties van het proces dat we niet meer gebruiken op te ruimen, maar we liepen tegen een aantal zaken aan. Je wilt doorproduceren, maar dat gaat niet als je met een snijbrander installaties aan het weghalen bent. We moesten dus op zoek naar een alternatief.

Via een lange weg zijn we uiteindelijk bij watersnijden uitgekomen.’

Watersnijden Bij watersnijden wordt water gemengd met speciaal zand onder hoge druk op staal gespoten. De techniek bestaat al tientallen jaren. Er worden grote hoeveelheden water gebruikt (twintig tot dertig liter per minuut) en het snijwerk kan niet nauwkeurig genoeg worden uitgevoerd om offshore te werken.

Het bedrijf Curved Cuts uit Alkmaar heeft een watersnijmethode ontwikkeld waarbij zeer precies gesneden kan worden met kleine hoeveelheden water (twee liter per minuut).

Spiertz was nauw betrokken bij de ontwikkeling van de nieuwe methode. ‘Curved Cuts durfde het aan om met al onze veiligheidseisen rekening te houden. Op die manier hebben we een compact, verfijnd en veilig product kunnen ontwerpen dat offshore flexibel is in te zetten. Het appa-

FEITEN EN CIJFERS NAM • Aantal NAM-platforms in de Nederlands wateren: 28. Hiervan zijn 9 bemand en 17 onbemand, waarvan 3 monotowers • Aantal producerende putten: 130 (2014) • Aantal offshore velden van NAM: 41 • Op zee wordt circa 14 miljard kubieke meter gas gewonnen, circa 2,5 miljard daarvan wordt voor NAM gewonnen • NAM is in omvang de derde operator op zee Jaarlijks wordt circa tien miljard kubieke meter aardgas verwerkt in Den Helder. Dit is een van de grootste gasbehandelingslocaties ter wereld, waar ook het aardgas van andere operators op de Noordzee wordt verwerkt.

46 MaintNL

IMA2 MM nam.indd 46

2 - 2016

23-02-16 17:14

FOTO'S: NAM

Bij watersnijden wordt water gemengd met speciaal zand onder hoge druk op staal gespoten.

raat past in een container en is makkelijk te bedienen. Met slechts twee man kan je hierdoor hele grote installatieonderdelen opruimen.’

‘Het gaat veel sneller. Waar we nu in een half uur met water doorheen snijden, waren we eerst een hele dag aan het zagen.’

Geen beweging

Spiertz: ‘Het gaat veel sneller. Waar we nu in een half uur doorheen snijden, waren we eerst een hele dag aan het zagen.’

Voorheen werd er met ongeveer 35 medewerkers gedurende drie à vier maanden gewerkt om installaties van een platform te verwijderen. In die tijd kon er niet geproduceerd worden vanwege ‘heet werk’ door slijpen. Spiertz: ‘De twee man die de apparatuur nu verwijderen kunnen op afstand staan terwijl ze snijden. Dat is veel veiliger, want je bent niet meer met heet werk in de buurt van gasinstallaties bezig en er kan heel precies worden gesneden.’ Doordat er slechts twee man aan het werk zijn in plaats van 35, ontstaat er een overzichtelijke werksituatie. Losgesneden onderdelen blijven door het nauwkeurig uitlijnen van de kettingtakels en de precieze snijtechniek op hun plek hangen en kunnen door een klein team worden afgevoerd. Volgens Spiertz bespaart de nieuwe techniek ook veel tijd.

Om ook de installaties van het tweede productieproces te kunnen verwijderen, moet er eerst een ‘open hart operatie’ worden gedaan, omdat alles van de bestaande productieplant moet worden omgeleid.

Spiertz: ‘Daarvoor gaan we in mei in een productiestop. Eind juni kunnen we dan het eerste natte gas naar K14 produceren.

Daarna gaan we ook de installaties van het tweede productieproces opruimen en het

platform verder gereedmaken om in de toekomst onbemand verder te kunnen gaan.

Dat traject zal ongeveer een jaar duren. Vervolgens gaan we hetzelfde doen bij andere bemande platforms, dus de komende jaren zijn we er nog wel zoet mee.’

Kostenreductie Het eenvoudiger maken van de platforms levert een reductie van operationele kosten van zestig procent op. Kosten worden bespaard door onder andere minder onderhoudswerkzaamheden, effectievere inzet van medewerkers en minder transport van mens en materieel. Spiertz: ‘Het voordeel van onbemande platforms is dat je veel efficiënter met je resourcing en personeel om kan gaan. In plaats van dat we hier elke dag zijn, hoeven we straks maar vier keer per jaar langs te gaan voor onderhoud. De installatie is zo ontworpen dat wij die ook vanaf het vaste land heel goed kunnen monitoren. Daarnaast kan er ook bijna niks kapot, want er staat bijna geen equipment.’ ■ MaintNL 2 - 2016 47

IMA2 MM nam.indd 47

23-02-16 17:14

Gebouwde omgeving

Enthousiasme voor circulariteit in de bouw ‘Er wordt in de bouwsector meer gepraat over circulariteit en over het algemeen hebben de bedrijven ook sympathie voor dit gedachtegoed. Gebouwen worden flexibeler, er wordt in het ontwerp al rekening gehouden met mogelijke functieveranderingen in de toekomst’, aldus Cindy Vissering van SBRCURnet. Maar het is nog geen gemeengoed zegt Vissering, ‘er zijn koplopers met projecten die veel in het nieuws komen, maar de mainstream is een ander verhaal.’

Jacqueline van Gool

De circulaire economie krijgt meer voet aan de grond. Ook in de bouw wordt er vaker voor gekozen om al in het ontwerp rekening te houden met functionaliteitsveranderingen in de toekomst. Wat nu een kantoor is, kan over tien jaar een woonfunctie hebben.

Maar ook in bestaande gebouwen wordt vaker gezocht naar mogelijkheden om meer te kunnen hergebruiken. Netwerkbedrijf Alli-

ander huist sinds een paar maanden in een nieuw, of eigenlijk, helemaal niet zo nieuw, onderkomen. RAU Architecten en VolkerWessels Vastgoed gebruikten tachtig procent van alle onderdelen uit het oude kantorencomplex. Een ander voorbeeld van de circulaire gedachte in de bouw is Project XX van opdrachtgever Wereldhave BV. Dit kantoorgebouw is ontworpen voor een economische

levensduur van twintig jaar. Hierna zijn de gebruikte materialen of biologisch afgebroken of eenvoudig te hergebruiken.

Flexibeler ‘Het idee om meer aan recycling te doen, is niet iets van de laatste jaren’, vertelt Cindy Vissering, Programmamanager Duurzaam Bouwen bij stichting SBRCURnet. ‘Dat speelt al langer, ook in de bouw.

De trend is al sinds de jaren zeventig aan de gang. Denk aan de volledig demonteerbare stoelen van Herman Miller die toen zijn ontwikkeld. Sinds de opkomst van het cradle-to-cradle denken in de jaren negentig, heeft het sluiten van kringen een vlucht genomen. Het zou ideaal zijn als ook gebouwen volledig kunnen worden hergebruikt doordat ze compleet uit elkaar kunnen worden gehaald en ergens anders kunnen worden opgebouwd. Er wordt in de bouwsector steeds meer gepraat over cir-

GREEN DEAL CIRCULAIRE GEBOUWEN In januari 2015 ging de Green Deal Circulaire Gebouwen van start. Een van de initiatiefnemers is Joan Prummel van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO).

Prummel werkt onder andere aan de mogelijkheden van circulaire economie op verschillende gebieden in de eigen bedrijfsvoering van de Rijksoverheid. Er nemen inmiddels 64 bedrijven deel aan deze Green Deal. ‘Dat is veel, vaak gaat het maar om een handvol deelnemers. Het is een aardige doorsnee van de hele vastgoedsector. We willen dat de resultaten van ons werk breed toepasbaar zijn, ze zullen worden gedeeld met alle partijen in de branche.’

Het draagvlak is volgens Prummel groot. ‘De TU Delft is aangeschoven, een kennispartner op dit gebied. Zij helpen om onze inzichten en conclusies te valideren en legitimeren.’

In het eerste jaar is onderzocht wat de juiste indicatoren zijn die de circulariteit van gebouwen kunnen bepalen en waar in de sector draagvlak voor is. Belangrijkste

48 MaintNL

resultaat dat Prummel aan het einde van de Green Deal wil behalen, is de ontwikkeling van een gebouwpaspoort. ‘Dit document dient als leidraad om op basis van dezelfde indicatoren de circulariteit voor verschillende gebouwen te bepalen. Gebouweigenaren kunnen met behulp van dit document ook zien wat er moet gebeuren om een gebouw te verbeteren.’ Een grondstoffen- of materiaalpaspoort zal deel uitmaken van het gebouwpaspoort. Prummel ziet mogelijkheden om het paspoort te koppelen aan een gebouwinformatiesysteem. ‘Daarin staat dan de actuele informatie over het gebouw. Welke zaken zijn vervangen, wat zijn dingen die kunnen worden hergebruikt.’ Het paspoort geeft ook een beeld over de flexibiliteit van een gebouw. ‘Het geeft aan hoe gemakkelijk de functionaliteit van een gebouw kan worden veranderd. Door functionaliteitsverandering kan de levensduur van een gebouw worden verlengd.’

2 - 2016

IMA02 MT kantoren.indd 48

23-02-16 17:15

FOTO'S: VOLKERWESSELS

In Dierenpark Emmen worden door VolkerWessels zoveel mogelijk secundaire bouwmaterialen ingezet, zoals deze tweedehands fietsbruggen.

culariteit en over het algemeen hebben de bedrijven ook sympathie voor dit gedachtegoed. Voorheen was het traditionele ontwerp van wieg tot graf, nu wordt op een andere manier naar de levenscyclus gekeken. Gebouwen worden flexibeler, er wordt in het ontwerp al rekening gehouden met mogelijke functieveranderingen in de toekomst’, zegt Vissering.

Schoolgebouw Volgens het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) stond in 2015 gemiddeld ruim zeventien procent van het kantoorvloeroppervlak leeg. Dit, terwijl er aan de andere kant een tekort was aan (huur-)woningen.

In veel gevallen kunnen kantoren worden omgebouwd tot woningen. ‘In nieuwe gebouwen wordt hiermee al in het ontwerp rekening gehouden. Een mooi voorbeeld is de bouw van scholen in een nieuwbouwwijk. Daar komen vaak jonge gezinnen te wonen. Daarom zijn de eerste jaren grote schoolgebouwen nodig. Maar over tien à vijftien jaar is de situatie heel anders. Dan kun je bijvoorbeeld bedenken dat je de lokalen aan het uiteinde van het schoolgebouw zo ontwerpt dat ze gemakkelijk om te bouwen zijn tot woningen.’

Slabben Maar in de praktijk wordt deze werkwijze

toch nog lang niet altijd toegepast, volgens Vissering. ‘De bouw is een traditionele sector. Er zijn koplopers met projecten die veel in het nieuws komen, maar de mainstream is een ander verhaal. Het enthousiasme voor circulair bouwen is iets anders dan het echt toepassen.’

Vissering: ‘Als grondstoffen duurder worden, zou dat de recycling ervan zeker een boost geven.’

Vaak is recycling gewoon ook niet mogelijk.

In de bouw worden veel materialen gekit, gelijmd of afgedicht met PUR. Daarom zijn deze niet demontabel en moeilijk te hergebruiken. ‘Daarin is nu een ontwikkeling te zien. Denk bijvoorbeeld aan kozijnen.

In plaats van deze af te kitten, kunnen ze ook met behulp van slabben (vochtwerende stroken - red.) worden geïsoleerd. Dit soort ontwikkelingen sijpelt de bouw in.’

Tegelleverancier Waar volgens de programmamanager nog veel te winnen valt, is het hergebruik van

materialen. ‘Dat is vaak een financiële afweging. Als grondstoffen duurder zouden worden, zou dat de recycling ervan zeker een boost geven’, zegt Vissering.

Maar vooralsnog is het materialenvraagstuk ondergeschikt aan het energievraagstuk.

Aan de andere kant is er wel een hele sector die zich bezig houdt met de recycling van materialen. ‘Er is bijvoorbeeld een tegelleverancier die keramische materialen uit gesloopte gebouwen gebruikt om nieuwe tegels van te maken.’

En ook op grote schaal zijn verbeteringen te zien. ‘In de staal- en betonsector wordt al veel gebruik gemaakt van gerecyclede materialen. Normaal gesproken worden kiezels in beton toegepast. Maar het is ook mogelijk om betongranulaat uit sloopafval te gebruiken en dat gebeurt steeds vaker.

Beton dat kort-cyclisch wordt ingezet, heeft een grote milieuvoetafdruk. Beton wordt veel gebruikt in de bouw en kan dan beter worden ingezet voor bouwdelen die langdurig gebruikt blijven worden, zoals fundering en constructie van een gebouw.’

Materialenpaspoort Volgens Vissering zijn er op technologisch gebied eigenlijk weinig obstakels om nog veel meer dan nu in te zetten op recycling van materialen. Maar sommige technische ontwikkelingen zijn nog te ingewikMaintNL 2 - 2016 49

IMA02 MT kantoren.indd 49

23-02-16 17:15

110 BAR GEMOEDSRUST, ALSTUBLIEFT Veiligheid, kwaliteit en duurzaamheid zijn niet altijd in eenheden te vatten. Als onafhankelijke inspectie- en keuringsinstantie leveren wij o.a. diensten op het gebied van NDO, drukapparatuur keuringen, elektrotechnische keuringen en lifting.

U mag gerust zijn.

Vinçotte vinkt het voor u af.

Veiligheid, kwaliteit en milieuvriendelijkheid Met onze inspecties, testing, certificatie en opleidingen bieden wij alle oplossingen onder één dak om u en uw omgeving veiligheid, duurzaamheid en kwaliteit te garanderen en te zorgen dat uw investeringen renderen.

vincotte.nl // volg ons

• PREHEAT AND STRESS RELIEF

SPECIALIST IN HEAT TREATMENT

• INDUCTION AND RESISTANCE • CERTIFIED OFFSHORE TECHNICIANS • RENTAL AND SALES OF EQUIPMENT • STATIONARY AND MOBILE FURNACES • DRY OUT AND CURING

WWW.DELTA-HEAT-SERVICES.COM

IMA02 advertenties.indd 50

INFO@DELTA-HEAT-SERVICES.COM

+31 (0) 187 - 49 69 40

23-02-16 17:20

keld om te worden toegepast. ‘In gebouwen wordt bijvoorbeeld veel steenwol of glaswol gebruikt als isolatiemateriaal. Bij de productie wordt het restmateriaal al in de fabriek gerecycled. Maar als de glaswol uit gesloopte gebouwen moet worden gehaald, is dat niet zo gemakkelijk. Er zijn veel verschillende elementen waarmee het isolatiemateriaal vervuild is. Het scheiden van de verschillende materialen is handwerk en daarna moet het nog worden gezuiverd. Dat is te veel werk om op grote schaal toe te passen.’

‘Als je precies weet wat er in een sloopmateriaal zit, wordt het gemakkelijker om dit te hergebruiken.’

Een belangrijke ontwikkeling om de recycling van materialen te bevorderen, is het gebruik van een materialenpaspoort.

Een dergelijk document geeft een duidelijk overzicht van de samenstelling van de gebruikte materialen in een gebouw. Wat zit er in en in welke verhoudingen. ‘De ene baksteen is de andere immers niet’, aldus Vissering. ‘Als je precies weet wat er in een sloopmateriaal zit, wordt het gemakkelijker om dit te hergebruiken.’

Biobased Bouwen Vissering denkt dat er in de bouw ook nog te weinig gebruik wordt gemaakt van biobased materialen, terwijl deze een grote bijdrage kunnen leveren aan het verduurzamen van de bouw en aan het streven om te komen tot een meer circulaire sector. SBRCURnet heeft daarom een platform opgezet voor Biobased Bouwen (www.biobasedbouwen. nl). De stichting concludeerde uit een door haar uitgevoerd onderzoek dat momenteel de prijs en de esthetische eigenschappen van materialen van veel groter belang zijn dan duurzaamheidsaspecten bij het maken van keuzes. ‘Doordat veel biobased producten nog in de experimentele fase zitten, durven opdrachtgevers en architecten het vaak niet aan om deze in de praktijk toe te passen. Maar er zijn al veel biobased oplossingen die al wel in de praktijk zijn bewezen. SBRCURnet wil deze meer onder de

aandacht brengen van de stakeholders in de bouw, om de bekendheid te vergroten.’

Een ontwikkeling die Vissering nauw aan het hart gaat, is het zogeheten dampopen bouwen. Door gebruik te maken van hernieuwbare materialen is dampremmende folie niet meer nodig in isolatie. Isolatiematerialen uit hernieuwbare grondstoffen kunnen een bepaalde hoeveelheid vocht binden aan het materiaal. Deze eigenschap biedt bijvoorbeeld tijdens koudere weersomstandigheden extra zekerheid tegen bouwschade door vochttransport. Bij warmer weer kan het opgeslagen vocht in de isolatie worden gebruikt als buffer tegen opwarming van de constructie en daarmee indirect oververhitting voorkomen. Verdamping van dit vocht onttrekt immers warmte aan de constructie, waardoor de warmte minder snel naar binnen wordt geleid. Dampopen bouwen is overigens ook mogelijk met niet-biobased materialen.

Grondstoffenbank Er zijn volgens Vissering verschillende architecten die zich specialiseren in het gebruik van gerecyclede materialen en duurzaam bouwen. Een recent voorbeeld is het project van Alliander. Deuren, sanitair, constructiedelen, plafondplaten en kabelhaspels, allemaal werd het gerecycled.

Architect Thomas Rau is ook de man achter het zogeheten Turntoo concept. Dit concept houdt in dat alle gebruikte materialen in een gebouw eigendom blijven van de leveranciers. Aan het einde van de levensduur

nemen die de materialen weer op in hun eigen proces. Het gebouw kan zogezegd worden gezien als een grondstoffenbank.

Vissering noemt ook Project XX in Delft van architect Jouke Post. In de praktijk hebben kantoorgebouwen een economische levensduur van enkele decennia. Daarna moet het worden gerenoveerd, wat veel afval oplevert. In Project XX is gekozen voor materialen die na de geplande twintig jaar ofwel vergaan zijn, of eenvoudig kunnen worden hergebruikt. Het kantoorgebouw bestaat uit hout, glas, zand en karton.

Earthship Er zijn meer van dit soort in het oog springende projecten. Sommige architecten maken er hun visitekaartje van zegt Vissering. ‘Je moet je wel afvragen of er echt een duurzame oplossing wordt geboden, of dat het ‘windowdressing’ is. Zo worden in de VS ‘Earthships’ gebouwd als zijnde duurzame constructies. De muren worden gemaakt van autobanden die worden gevuld met aarde. Maar in de VS vind je bij wijze van spreken stapels autobanden langs de straat, want die worden door niemand gerecycled. In Nederland is dat natuurlijk heel anders. Ook moet je naar de gehele keten kijken. Een bouwbedrijf dat naar een afvalverwerker gaat en bij de verbrandingsoven nog net even de goede houtblokken eruit haalt om ze te gebruiken in een bouwwerk, is duurzamer dan een bouwbedrijf dat ook hout gebruikt, maar dat van de andere kant van de wereld laat komen.’ ■ MaintNL 2 - 2016 51

IMA02 MT kantoren.indd 51

23-02-16 17:15

Systeembeveiliging

Cybersecurity vraagt om strikte afspraken Willen procesbedrijven hun cybersecurity op orde krijgen, dan moeten ze strikte afspraken maken met hun dienstverleners en leveranciers: over de toegang tot het interne netwerk, welke data beschikbaar zijn en de eisen waaraan apparatuur en instrumentatie moet voldoen. Daarover zijn Marcel Jutte, managing director van Hudson Cybertec, en Mark Bakker, cybersecurity consultant, het eens. Maar over de mate van toegang die leveranciers tot het netwerk van de klant moet krijgen, verschillen ze van mening.

Erik te Roller

‘Het ene procesbedrijf is verder gevorderd met cybersecurity dan het andere, maar over het geheel genomen staat alles nog in de kinderschoenen’, zegt Jutte. Vaak valt cybersecurity onder de verantwoordelijkheid van een manager die alles weet van de IT-infrastructuur, maar minder bekend is met besturingssystemen en netwerken in de productie. Dat leidt tot schijnveiligheid,

want als de nodige firewalls zijn geplaatst tussen de IT-laag van de kantoorautomatisering en de OT-laag (operational technology - red.) van de productie, denkt de IT-manager dat alles in orde is. Vanaf het internet kan immers niemand meer via de IT-laag doordringen tot het productienetwerk. ‘De IT-manager realiseert zich echter niet, dat veel nieuwe actuators, flowmeters

en drukopnemers voorzien zijn van bluetooth of wifi, waardoor iemand ook zonder toegang tot het netwerk procesparameters kan veranderen. Veel bedrijven denken dat ze de zaken goed op orde hebben, maar dat is dus niet altijd zo.’

Kwetsbaarheid ‘Bedrijven schermen hun kantoornetwerk over het algemeen goed af, maar niet hun productienetwerk’, zegt Bakker. ‘Intussen sijpelen uitvindingen van de IT-wereld door naar de OT-wereld. Het ‘Internet of Things’ doet zijn intrede: intelligente apparaten en instrumenten die met het internet verbonden zijn, zodat leveranciers kunnen zien of bijvoorbeeld een lager van een pomp moet worden vervangen. Dat maakt het gemakkelijker voor bedrijven om hun onderhoud uit te besteden en efficiënter te maken, maar het maakt ze kwetsbaarder voor cyberaanvallen, tenzij ze hun infrastructuur heel

VIJF PIJLERS VAN EEN CYBERSECURITY PLAN Een goed cybersecurity plan voor een bedrijf rust volgens Mark Bakker, cybersecurity consultant, op de volgende vijf pijlers: 1.

Beleid en organisatie: Eén functionaris dient zowel voor de veiligheid van IT als OT verantwoordelijk te zijn en te zorgen voor goede samenwerking tussen de IT- en OT-afdelingen. Ook moet er budget voor cybersecurity zijn. Verder moet de software up-to-date zijn.

2. Risicomanagement: Laat automatisch back-ups maken en weet wat te doen bij een virus- of malware-besmetting (‘incident response plan’). Schakel ook externe experts in om assessments uit te voeren, training te geven en het netwerk continue te bewaken.

3.

Veilige toegang: Maak gebruik van ‘multi-factor authentication’. Alleen een gebruikersnaam en wachtwoord bij het inloggen is niet voldoende. Er hoort ook een sms-code, vingerafdruk, irisscan en dergelijke als controle bij. Scheid het bedrijfsnetwerk van

52 MaintNL

het internet en voorzie dat het gehele netwerk van beveiligingen, zoals bijvoorbeeld ‘anomaly scanners’ die ongewone zaken signaleren.

4. Bescherming tegen bedreigingen: Maak automatisch data back-ups en bewaar de data versleuteld, zodat privégegevens en gevoelige bedrijfsgegevens niet zonder sleutel te lezen zijn. De Wet meldplicht datalekken verplicht een bedrijf ook deze gegevens zorgvuldig te bewaren.

5.

Netwerkmonitoring: Controleer het netwerkverkeer voortdurend. Mkb-bedrijven kunnen hiervoor externe gespecialiseerde bedrijven inschakelen. Installeer niet alleen firewalls, maar ook ‘malware threat defenders’: die controleren de IP-adressen, waarmee het bedrijf via internet in contact staat. Als daar IP-adressen bij zitten van malafide ondernemingen alarmeert de defender de netwerkbeheerder en kan deze het verkeer daarheen blokkeren.

2 - 2016

IMA02 MP cybersecurity.indd 52

23-02-16 17:15

FOTO'S: INTEL

goed tegen die aanvallen afschermen. Dat is lang niet altijd het geval.’

OT-netwerken lopen volgens hem qua beveiliging nog ver achter. Dat heeft zijn redenen. Bij data in het IT-domein staat vertrouwelijkheid bovenaan, daarna volgt integriteit en daarna beschikbaarheid. Het is zeer kwalijk als er gegevens weglekken en het is minder kwalijk als een computer vanwege een update of upgrade enige minuten onbeschikbaar is. Bij OT is het net andersom. Daar staat beschikbaarheid van de productie-installaties bovenaan, gevolgd door integriteit en vertrouwelijkheid. Een raffinaderij moet hoe dan ook blijven draaien. Updates van procesbesturingssystemen (SCADA-systemen, DCS en PLC) moeten maar even wachten. Bakker: ‘Procesbesturingssystemen worden slechts om de negen tot vijftien jaar vernieuwd en worden in die periode vaak niet eens voorzien van software-updates. Ik durf te stellen, dat op tachtig tot negentig procent van de pc's voor procesbesturing nog Windows XP draait, ook al is Microsoft in 2014 gestopt met het onderhoud van XP. Die oude systemen zijn kwetsbaarder voor virussen en malware, waardoor je die systemen strikt moet afschermen. Dat is echter niet eenvoudig. Vaak zien bedrijven daarbij

over het hoofd dat bepaalde instrumenten en apparaten vanwege de service van de leverancier op het internet zijn aangesloten. Het installeren van een nieuw besturingsysteem ligt voor de hand, maar kan leiden tot storingen. Zo'n installatie moet je dus heel goed voorbereiden.’

Datastromen reguleren Er is veel voor te zeggen, dat de leverancier van een DCS (distributed control system), of de installateur (system integrator) daarvan, informatie over de status van het DCS krijgt om tijdig service te kunnen verlenen. In de meeste gevallen is het echter beter als leveranciers alleen data kunnen ontvangen en geen data naar de klant kunnen versturen.

Dat kan met een access server, die informatie in één richting toestaat. Bij een storing van een robot in een autofabriek bijvoorbeeld, zal de access server alleen informatie leveren aan de leverancier die verantwoordelijk is voor het onderhoud. Om de robot te herprogrammeren dan kan die ene leverancier tijdelijk toegang krijgen op basis van zijn IP-adres en voor een beperkt tijdsbestek’, aldus Bakker.

Jutte moet daar niets van hebben. Het uitlezen van data van een apparaat of instrumentatie door een externe leverancier

noemt hij ‘levensgevaarlijk’. Hij noemt als voorbeeld een inpakmachine die via een PLC op het interne netwerk is aangesloten, zodat de leverancier allerlei data kan uitlezen.

Jutte: ‘Veel bedrijven denken dat ze de zaken goed op orde hebben, maar dat is niet altijd zo.’

‘Weet je zeker dat het alleen data zijn over de onderhoudsstatus van die ene machine, of gaan er ook al dan niet gevoelige productiegegevens mee? Een leverancier die via het netwerk toegang heeft tot zo’n machine, kan bij een onjuiste configuratie ook bij andere apparaten komen die op het netwerk zijn aangesloten. Wij adviseren daarom alle niet-gebruikte netwerkpoorten dicht te zetten. Een access server alléén werkt niet. Naast de techniek zijn hierbij ook andere aspecten van belang, zoals interne procedures en niet te vergeten de menselijke factor. Techniek is maar een onderdeel van cybersecurity. Al bij de inkoop van een apparaat moet duidelijk zijn welke data naar buiten en naar binnen mogen gaan.

MaintNL 2 - 2016 53

IMA02 MP cybersecurity.indd 53

23-02-16 17:15

Je moet datastromen dus reguleren en niet ongecontroleerd data naar buiten spuwen.

Als een leverancier iets wil weten, dan kan die daar gewoon om vragen. Kijk naar welke data je wilt delen en houd de rest voor jezelf’, raadt Jutte aan.

Gedemilitariseerde zone Bedrijven moeten de controle niet uit handen geven. Jutte: ‘Een medewerker van een system integrator neemt vaak zijn laptop mee voor onderhoud aan een besturingssysteem. Maar hoe weet je dat die laptop niet besmet is met een virus? De mensen van het bedrijf denken vaak dat het niet zo'n vaart zal lopen, omdat medewerkers van de firma al jaren over de vloer komen.

Toch neem je hiermee een extra risico.’

Jutte en Bakker kennen grote bedrijven die daarom geen laptops toelaten. Firmamedewerkers mogen wel op de pc's van de opdrachtgever werken. Als ze bepaalde tools nodig hebben, worden die van tevoren klaar gezet. Of ze mogen usb-sticks en schijfjes meenemen, mits daar alleen de bestanden op staan die nodig zijn voor het uitvoeren van de werkzaamheden. Die schijfjes, usb-sticks en bestanden worden dan wel eerst op een aparte offline-pc ‘in quarantaine’ op malware gecontroleerd, voordat ze die mogen gebruiken in de productieomgeving.

Bedrijven moeten sowieso eisen dat leveranciers spullen leveren die virusvrij zijn.

Een goede handreiking hiervoor is de internationale IEC 62433-2-4 norm (onderdeel van de IEC 62443 standaard - red.), waarvoor de WIB Process Automation Users' Association, de Nederlandse vereniging van industriële eindgebruikers van procesautomatisering, enkele jaren geleden de basis heeft gelegd. Deze norm bevat best

54 MaintNL

practices voor elke leverancier, zowel de producent als system integrator van procesbesturingssystemen (SCADA, DCS of PLC).

Verder adviseert de WIB om tussen de IT- en OT-laag een gedemilitariseerde zone (DMZ) op te nemen, zodat data en bestanden slechts gecontroleerd van de ene laag naar de andere kunnen overgaan. Zowel tussen de IT-laag en de DMZ als tussen de DMZ en de OT-laag moet een firewall zitten, elk bij voorkeur van een andere leverancier. Als de ene leverancier als eerste stuit op een nog niet eerder ontdekte kwetsbaarheid, zal die hiervoor meteen een ‘patch’ (aanpassing van bestaande software –red.) maken en beschikbaar stellen. De andere leverancier zal er wellicht een andere keer als eerste bij zijn. Dat scheelt per saldo in het aantal dagen dat een bedrijf kwetsbaar is voor nieuwe virusaanvallen.

Zwakste schakel De OT-laag loskoppelen van het internet is geen optie meer. Jutte: ‘Dat is nog veel erger, want voor je het weet, wisselt iedereen gegevens met usb-sticks uit en heb je er geen controle meer op.’

Verder moeten bedrijven een plan voor cybersecurity hebben. Jutte: ‘Op basis van een quick scan kunnen we al snel aangeven welke zaken als eerste moeten worden aangepakt. Bij één bedrijf liep ik als bezoeker, zonder begeleiding, door een gang langs een serverruimte, waarvan de deur openstond, zodat ik er zo naar binnen had kunnen gaan. Dat kan natuurlijk niet. Ook sturen we wel eens een mystery guest om zwakheden te ontdekken. Ethisch hacken of pentesten, zowel van buitenaf als van binnenuit, doen we eveneens om kwetsbaarheden op te sporen. Wij kunnen ook leveranciers selecteren die aan

normen en eisen voldoen en zorgen dat de bluetooth en wifi van hun apparatuur bij voorbaat is uitgeschakeld. Waarom zou je bluetooth aanzetten als je er geen gebruik van maakt?’ ‘Belangrijk is ook het opstellen van een response plan, zodat mensen in een bedrijf weten hoe ze moeten reageren op een cyberincident’, zegt Bakker.

Bakker: ‘Geef iedereen van hoog tot laag een training om goed met cybersecurity om te gaan.’

Beiden benadrukken dat cybersecurity begint en eindigt met het bewustzijn en gedrag van het management en personeel.

‘Geef iedereen van hoog tot laag een training om goed met cybersecurity om te gaan.

Zorg dat men voorzichtig is met phishingmails en ransomware (software die de computer gijzelt - red.)’, waarschuwt Bakker.

‘Bij cybersecurity is de mens uiteindelijk de zwakste schakel. Laat daarom iedereen in de organisatie de juiste trainingen volgen’, zo adviseert ook Jutte.

Risicomanagement Cybersecurity is een nieuw fenomeen. De uitgaven daarvoor zijn doorgaans niet in het budget opgenomen. ‘Cybersecurity ligt in het verlengde van veiligheid. Als er door een cyberincident iets misgaat in de fabriek, kunnen er gewonden vallen.

Daarom moet cybersecurity een volwaardig onderdeel van risicomanagement zijn en hoort de QHSE-manager daarover ook mee te praten’, aldus Jutte. ■

2 - 2016

IMA02 MP cybersecurity.indd 54

23-02-16 17:15

Congres

Jouw onderhoud, Mijn onderhoud

Het verschil in schaalgrootte kan bijna niet groter. Ivo van der Gaag van ETT in Rotterdam leidt Maurice Zuidgeest van Janssen Biologics uit Leiden rond over de locatie waar hij maintenance manager is. Alleen al op de terminal in Rotterdam staan 28 opslagtanks waarvan een groot deel goed is voor 60.000 kubieke meter opslagcapaciteit. En jaarlijks gaan ze elk minstens tien keer leeg en weer vol. Van der Gaag is ook maintenance manager van de terminal in Amsterdam, waar kleinere opslagtanks staan. Maurice Zuidgeest is manager maintenance en utilities van Janssen Biologics in Leiden. Bij dit biofarmaceutische bedrijf worden eiwitten gemaakt waar medicijnen mee worden gemaakt. In Rotterdam gaat er zo’n twintig miljoen kubieke meter olie per jaar door de terminal, in Leiden wordt nog geen tweeduizend kilo product per jaar gemaakt.

Gezonde bedrijfsvoering Door de lage olieprijs is het druk op de terminal. Niet zozeer doordat er veel mensen lopen, maar omdat oliehandelaren nu tegen een lage prijs olie willen kopen en opslaan. Zodra de prijs per vat weer enkele dollars stijgt, is dat snel verdiend. Beschikbaarheid van de opslagtanks is nu van groot belang.

In Leiden spelen andere factoren een rol.

Hierbij zijn produceren zonder contaminatie en aantoonbare betrouwbaarheid van het productieproces van belang. En omdat er met levende organismen wordt gewerkt,

zijn de condities waaronder wordt geproduceerd erg belangrijk. Bij Janssen Biologics worden producten gemaakt waar patiënten echt afhankelijk van zijn voor een behandeling. Dat geldt voor producten die nog beschermd zijn door patenten, maar ook voor de producten die in principe al een tijd nagemaakt mogen worden. In beide gevallen zorgt goed onderhoud voor een goed product en een gezonde bedrijfsvoering.

Bedrijfswaarden Techniek is belangrijk voor de kwaliteit van het onderhoud, maar techneuten maken het verschil. Van der Gaag moet met zijn mensen bijdragen aan de compliance voor de terminal, zorgen dat alles voldoet aan de geldende wet- en regelgeving. Dat is een ketenkwestie. Bij ETT wordt met een klein eigen team en een reeks contractors gewerkt aan het onderhoud. Het is belangrijk dat iedereen dezelfde doelen heeft.

FOTO: GIJS HOEKSTRA

Tijdens het iMaintain congres op 17 maart wordt een videoverslag getoond van het bezoek dat Ivo van der Gaag en Maurice Zuidgeest aan elkaar brachten voor het programma onderdeel Jouw onderhoud, Mijn onderhoud. De twee specialisten uit totaal verschillende disciplines kijken hun ogen uit en raken geïnspireerd van de verschillen en overeenkomsten. Wat doen ze om ‘in the lead’ te blijven?

Mark Oosterveer

Maurice Zuidgeest en Ivo van der Gaag

Ook bij Janssen is de cultuur waarin het werk wordt gedaan door eigen mensen en contractors belangrijk. Hiervoor worden de bedrijfswaarden ‘flawless, attractive, new’ gehanteerd. Werken aan interessant werk, waar mensen op een betrokken manier aan werken om het foutloos te doen en waar aan nieuwe ideeën wordt gewerkt.

Hoe Van der Gaag en Zuidgeest aan deze vergelijkbare doelen werken in een omgeving die verder sterk verschilt, wordt duidelijk tijdens Jouw onderhoud, Mijn onderhoud tijdens het iMaintain congres, 17 maart in Rotterdam Ahoy. ■

IMAINTAIN 2016 iMaintain 2016 is het jaarcongres van de NVDO en het iMaintain platform. Deze editie heeft als thema In The Lead. Met alle experts op het podium en in de zaal kijken we hoe beheer en onderhoud bijdraagt aan de koppositie van Nederlandse bedrijven. ’s Avonds wordt de nieuwe Maintenance Manager van het Jaar verkozen.

Ga naar www.imaintain.info/congres voor het hele programma en om in te schrijven.

MaintNL 2 - 2016 55

IMA02 MN aankeiler.indd 55

23-02-16 17:16

Agenda Maart 17 maart 2016 Ahoy, Rotterdam www.imaintain.info/congres iMaintain 2016, het jaarcongres van de NVDO en het iMaintain platform De Nederlandse industrie heeft alles in zich om koploper te zijn en te blijven.

Maar dat komt niet vanzelf. Bij iMaintain 2016 gaan we kijken wat nodig is om ‘In the lead’ te blijven. Welke factoren maken het verschil in food en farma, infra, fleet, proces en de gebouwde omgeving? De juiste mix van gedrag, innovatie, techniek, operational excellence en samenwerking kan zorgen dat de Nederlands industrie ook de komende decennia ‘in the lead’ blijft. Tijdens de Maintenance Manager of the Year-verkiezing zal bekend worden gemaakt wie de opvolger wordt van Hans Peters van Dunea.

April 5 - 6 april 2016 Ahoy Rotterdam www.safetyandhealthatwork.nl Safety&Health@Work Safety&Health@Work is het platform waar alle professionals samenkomen om zich te verdiepen in alle aspecten van veilig, gezond en verantwoord werken. Van persoonlijke beschermingsmiddelen tot signage en van bedrijfskleding tot virtual training; leveranciers presenteren nieuwe methoden, technieken en producten om risico’s in kaart te brengen en te voorkomen. Innovaties, trends en ontwikkelingen staan centraal gedurende twee dagen.

8 april 2016 Waterliniemuseum Fort bij Vechten (Bunnik) www.nvdo.nl Eerste hulp bij technisch documentatie management Beschikt u over de juiste tekeningen op de momenten dat u ze nodig heeft? Kunt u bij storingen en onveilige situaties snel de juiste informatie vinden? Kunt u wat uw technische documentatie betreft voldoen aan de regelgeving? Het juist documenteren en up-to-date houden van technische informatie over uw assets is moeilijk maar levert veel op voor een effectief en efficiënt verloop van beheer en onderhoud. Bij DM komt veel kijken op het gebied van communicatie, juiste scholing, organisatie, procedures en de afstemming ervan.

Een bijeenkomst vol informatie en een leerzame praktijkcase.

20-21 april 2016 Antwerp Expo, Antwerpen www.easyfairs.com Maintenance 2016 De onderhoudsbeurs van België biedt u een overzicht van trends en ontwikkelingen binnen alle domeinen van de onderhoudssector: gereedschappen, smeermiddelen, reini-

56 MaintNL

IMA02 ME agenda.indd 56

gingsmaterialen, reserveonderdelen, meettoestellen, reliability, field services, veiligheidsmanagement, asset management, energiebeheer, onderhoudssoftware, etc. Ook dit jaar wordt Maintenance gelijktijdig georganiseerd met Pumps & Valves, de technologiebeurs voor pompinstallaties en uitrusting voor industriële processing.

21 - 22 april 2016 Onderzeebootloods, RDM Rotterdam www.nederlandinnoveert.com Nederland Innoveert Op Nederland Innoveert laten bedrijven zien hoe zij alledaagse uitdagingen te lijf gaan met de nieuwste innovaties en dagen studenten uit mee te denken over maatschappelijke problemen. Leerlingen uit het voortgezet onderwijs en mbo’ers worden met opdrachten gestimuleerd het technisch vakgebied te verkennen.

Bijzonder aan deze editie is de racebaan voor de testdag van de Shell Eco-marathon. De studententeams krijgen een laatste kans hun energiezuinige voertuigen te testen voor de race die dit jaar plaatsvindt in Londen.

Mei Start 30 mei 2016 www.nvdo.nl NVDO organiseert bijzondere Ledenreis naar EuroMaintenance in Athene!

EuroMaintenance is een tweejaarlijks Europees evenement en een traditie van de EFNMS (European Federation of National Maintenance Societies). Het doel is om het succes van de vorige edities in bijvoorbeeld Helsinki, Belgrado en Servië voort te zetten. De conferentie wordt beschouwd als een topprioriteit in Maintenance. De NVDO organiseert voor haar leden een speciale ledenreis met in het programma twee bedrijfsbezoeken, de conferentie, deelname aan de verschillende presentaties en het slotdiner. Namens de vereniging worden twee presentaties verzorgd; "Performance Management" met Suto's voorzitter Piet van der Linden (LT People) én "Transformative Asset Management" met NVDO's Bestuurder Marcel Morsing (MaxGrip). Een van de congresdagen staat in het teken van Asset Management waar NVDO's Vice Voorzitter Lex Daan mede verantwoordelijk is. NVDO Leden worden persoonlijk uitgenodigd, een uitgebreidere beschrijving verschijnt in MaintNL 3.

Juni 1 - 2 juni 2016 NH Conference Centre Koningshof, Veldhoven www.vision-robotics.nl Vision, Robotics & Mechatronics Dit is de belangrijkste beurs voor vision, robotica, mechatronica en aanverwante automatiseringsoplossingen in de Benelux. Net als in 2015 wordt deze beurs tegelijk met het Photonics georganiseerd. Er wordt aandacht besteed aan de betekenis en waarde van de kruisverbanden tussen vier technologieën: Photonics, Vision, Robotics, Mechatronics.

2 - 2016

23-02-16 17:16

Casus

Uitbesteding van Beheer en Onderhoud Een grote internationale vervoerder van mensen, dieren en goederen heeft als belangrijk aandachtsgebied van de systematiek Asset Management de ambitie om beheer- en onderhoudsactiviteiten tot op tactisch beheerniveau duurzaam uit te besteden en door marktpartijen te laten uitvoeren. Dit vereist een strategie die leidt tot een organisatie die kan worden gekenmerkt als een professioneel opdrachtgever, die de capaciteiten en competenties heeft om een regievoerende rol te vervullen.

Proces Een inventarisatie is uitgevoerd op de huidige kwaliteit en inrichting van het beheer en onderhoud over alle bedrijfsmiddelen, het onderhoudsbeleid, de bedrijfsprocessen, de organisatie en het onderhoudsbeheersysteem.

De resultaten van deze inventarisatie zijn geprojecteerd op de verschillende Asset Management aandachtsgebieden. Naast de analyse van de huidige situatie is er een gewenste situatie ontwikkeld die aansluit bij het profiel van een professioneel opdrachtgeverschap en die aansluit bij de verwachting(en) ten aanzien van uitbesteding van werk.

De vervoerder heeft verscheidene beheer- en onderhoudstaken uitbesteed aan contractpartijen. Initieel stelde de vervoerder zich ten doel taken uit te besteden aan contractpartijen die de dienstverlening zouden gaan uitvoeren binnen de kaders van een resultaatverplichtend contract. Hierbij is het uitgangspunt gehanteerd om gezamenlijk vanuit een partnershipgedachte door te groeien naar een hoog prestatieniveau op het gebied van processen, organisatie en assets. De systematiek Asset Management vormt voor deze ontwikkeling het bestuurlijke kader. Toepassing van Asset Management vraagt op alle beheerniveaus bij de vervoerder zelf, maar ook bij de contractpartijen een duidelijke verandering in denken en handelen. Het vraagt van de vervoerder en alle daaraan rapporterende en ondersteunende afdelingen een procesaanpak die is gericht op het ontwikkelen en borgen van een procesgeoriënteerde organisatie die vanuit een lifecycle filosofie stuurt op optimale kosteneffectiviteit en veiligheid van alle bedrijfsmiddelen.

Om deze procesaanpak adequaat en effectief te kunnen (aan)sturen, is er een organisatie nodig die kan worden

Training ‘Uitbesteden van Onderhoud’ Op 12 en 13 mei bent u welkom in Houten voor de training ‘Uitbesteden van Onderhoud’. Na het volgen van de cursus, is de cursist in staat om het proces van contractmanagement in te richten en te beheersen. De cursist leert wat contractmanagement inhoudt, welke typen onderhoudscontracten mogelijk zijn en hoe deze strategisch kunnen worden toegepast. Daarnaast leert de cursist onderhoudscontracten opstellen, borgen, bewaken en evalueren. Tot slot worden de concepten Life Cycle Costing en Total Cost of Ownership behandeld als uitgangspunten voor investeringsbeslissingen.

gekenmerkt als professioneel, kundig en vaardig op het gebied van Asset Management. Contractpartijen moeten in staat zijn om in de samenwerking een deskundige partner te zijn die Asset Management ook als systematiek wil en kan toepassen en vanuit die basis kan denken in het belang van de vervoerder. Dit vereist aanpassing van focus. Maar ook realisatie omzet/winst op korte termijn die moet worden omgebogen naar resultaat, continuïteit en duurzame samenwerking.

Resultaatgebied De vervoerder is voorzien van een herijkte beleidsstrategie met de leidraad voor: • Stroomlijnen van bedrijfsprocessen.

• Invulling van daarop aansluitende rollen en verantwoordelijkheden.

• Toepassing risicogebaseerde onderhoudsconcepten en taakpakketten.

• Datamanagement.

• Definiëren en implementeren prestatie-indicatoren.

• (Her)inrichten overleg-/rapportagestructuren.

• Borging van alle systeemonderdelen en verandermanagement.

Feitelijk alle randvoorwaarden die moeten worden ingevuld om een bekwaam professioneel opdrachtgever te worden, opererend binnen het bestuurlijk kader van Asset Management. Maar ook randvoorwaarden om professioneel opdrachtnemer in Asset Management te zijn. ■ MaintNL 2 - 2016 57

IMA02 MJ casus.indd 57

23-02-16 17:17

Nieuws NVDO verlengt deelname Platform Duurzame Huisvesting Belangrijke spelers in de vastgoedsector ondertekenen overeenkomst om samen de verduurzaming van bestaande bedrijfshuisvesting te versnellen!

Onlangs tekenden elf branche-, kennisen koepelorganisaties als vertegenwoordiging van de huisvestingswetten een samenwerkingsovereenkomst. Middels de bekrachtigde samenwerking maken partijen zich onder de naam ‘Platform Duurzame Huisvesting’ (PDH) sterk voor het verduurzamen van bestaande bedrijfshuisvesting. Aangesloten organisaties zijn betrokken bij het onderhoud en beheer van gebouwen, het investeren en beleggen in gebouwen en het managen van gebouwgebonden faciliteiten. Door samenwerking tussen deze partijen wordt gewerkt aan een versnelling van de transitie naar een energie-neutrale gebouwde omgeving.

Al voor het zesde jaar op rij zullen de NVDO, Facility Management Nederland (FMN), TNO, Rijksvastgoedbedrijf, Dutch Green Building Council, IVBN, TVVL, Vastgoed Belang, NVTG, UNETO-VNI, ISSO en de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland zich in samenwerking inzetten voor energiezuinige, flexibele, comfortabele en gezonde werk- en leefomgevingen. Platformleden geloven dat de transitie naar een energieneutrale gebouwde omgeving wordt versneld wanneer partijen uit de hele huisvestingsketen betrokken zijn en collectief optrekken. Zij nemen daarmee gezamenlijk verantwoordelijkheid

en bundelen kennis en veranderkracht voor een duurzame en toekomstbestendige leefomgeving en versnelde energietransitie.

Binnen het PDH wordt gewerkt aan duurzaamheidstools die oplossingen bieden voor de knelpunten van de energietransitie, zoals bijvoorbeeld de split incentive. De split incentive is het belangenconflict tussen huurder en verhuurder/eigenaar bij de verduurzaming van bestaand vastgoed: de huurder krijgt de lusten van verduurzaming, maar de verhuurder/eigenaar moet de investeringen doen. Voor deze en andere knelpunten bij het verduurzamen van vastgoed heeft het PDH duurzaamheidstools ontwikkeld zoals een green lease en energieprestatiecontract. Daarnaast vertaalt het Platform Duurzame Huisvesting complexe informatie over het duurzaamheidsvraagstuk naar overzichtelijke infographics en zijn zij actief betrokken bij de uitvoering van het Energieakkoord.

Het Platform Duurzame Huisvesting positioneert zich middenin de energietransitie van de gebouwde omgeving.

Enerzijds als een onafhankelijk en branche-overschrijdend aanspreekpunt voor de vastgoedsector en anderzijds als een kennis- en gesprekspartner voor markt en overheid. Binnen het platform zijn belangrijke stakeholders in de volledige breedte van de huisvestingsketen vertegenwoordigd, van opdrachtgever tot eindgebruiker. Middels deze unieke

samenwerking en positionering neemt het Platform verantwoordelijkheid in de transitie naar een duurzame gebouwde omgeving.

Over het Platform Duurzame Huisvesting Het Platform Duurzame Huisvesting is een samenwerkingsverband tussen branche-, koepel- en kennisorganisaties die een belangrijke rol spelen bij de verduurzaming van bestaande bedrijfshuisvesting.

Organisaties zijn betrokken bij het onderhoud en beheer van gebouwen, het investeren en beleggen in gebouwen en het managen van gebouwgebonden faciliteiten. Platformleden werken samen om de transitie naar een energie-neutrale gebouwde omgeving te stimuleren. Namens de NVDO heeft de Sectie Onroerend Goed zitting in het platform.

Circulair ondernemen van 52 bedrijven vergeleken NVDO’s Lidbedrijf BAM is volgens een onderzoek van de Vereniging van Beleggers voor Duurzame ontwikkeling (VBDO) het beste in circulair ondernemen. In het onderzoek werden 52 Nederlandse beursgenoteerde bedrijven vergeleken op het gebied van hergebruik en afvalvermindering.

Volgens de VBDO heeft BAM verschillende innovaties ontwikkeld. Een voorbeeld daarvan is het ‘Laag Energie Asfalt Beton’, met lagere productietemperatuur dan conventioneel asfalt. Dit levert een CO-reductie van dertig procent op en vermindert het energieverbruik met dertig tot veertig procent.

Daarnaast steekt het bouwbedrijf veel energie in overleg met opdrachtgevers, stelt de VBDO. Ook tijdens het bouwproces wordt gelet op duurzaamheid.

DSM en Philips eindigden respectievelijk op een tweede en derde plek. Maar liefs 52 procent van de onderzochte bedrijven heeft aspecten van circulair

58 MaintNL

IMA02 MG nieuws.indd 58

ondernemen in hun strategie opgenomen. 48 procent heeft specifieke doelen gesteld op dat gebied.

Aanbevelingen Toch valt er nog veel te verbeteren, vindt de VBDO. Bij een deel van de onderzochte ondernemingen kan nog flink worden gesleuteld aan het opstellen van duidelijke ambities op het gebied van circulair ondernemen, stelt de vereniging. Daarnaast kunnen beursgenoteerde ondernemingen hun producten slimmer ontwerpen, zodat de onderdelen beter kunnen worden hergebruikt. Ondernemingen zouden meer tijd moeten stoppen in het ontwikkelen van nieuwe businessmodellen, waarbij bijvoorbeeld producten niet langer worden verkocht maar ‘uitgeleend’. Tot slot spoort de VBDO ondernemingen aan om samen te werken met leveranciers, klanten en medewerkers om hun circulaire prestaties te verbeteren.

2 - 2016

23-02-16 17:17

Nieuws Norm voor brandgedrag kabels EN 50575 gaat 1 juli in!

De ingangsdatum van de norm EN 50575 (CPR) voor brandgedrag kabels is 1 juli 2016. Dit besloten CEN-Cenelec en de Europese Commissie. In eerdere discussies en publicaties noemde de Europese Commissie 1 december 2015 als ingangsdatum.

De overgangsperiode van 1 jaar is herbevestigd. Deze periode duurt van 1 juli 2016 tot 1 juli 2017. De Europese commissie geeft op deze manier EU-landen genoeg tijd om CPR voor kabels te implementeren in hun nationale regelgeving. In oktober bleek dat een officieel amendement nodig was op de nieuwe EN 50575 norm. De wijzigingen hebben onder andere betrekking op een juridisch correctere verwijzing naar de Low Voltage Directive (LVD). Ze hebben geen praktische consequenties. Toch is het niet meer mogelijk een wijziging van de Europese Norm EN 50575 op tijd te publiceren in het Publicatieblad van de EU. Daarom is besloten een aanpassing te doen in de Date of Applicability (DoA) van de EN 50575-norm.

brandgedrag van kabels die gebruikt worden in vaste elektrotechnische installaties van bouwwerken. De aanwijzing van de EN 50575 door de EU is een volgende stap in de implementatie van de Europese verordening voor bouwproducten, de Construction Products Regulation (CPR). Sommige EU-landen zijn nog niet klaar met de nationale implementatie van de CPR voor kabels.

De wijziging in de Date of Applicability (DoA) geeft extra tijd, maar verhoogt nu ook de noodzaak dat ieder EU-land de Europese regels vertaalt naar de situatie in de afzonderlijke landen. Omdat

de classificatie en testmethoden veranderen, moeten alle kabelproductfamilies die onder de CPR vallen door middel van brandproeven opnieuw worden getest, onder andere volgens de nieuwe - onder de CPR ontwikkelde - brandtestmethode EN 50399. Ook is het verplicht om de brandtesten extern te laten valideren.

Met behulp van de uitkomsten worden de kabels ingedeeld volgens de nieuwe CPR Euroklassen. Deze gaan gelden voor alle kabels in vaste elektrotechnische installaties in bouwwerken.

1 juli 2017 verplicht Het amendement van EN 50575 doorloopt nu een aantal procedurele stappen. Vandaar dat de DoA is veranderd van 1 december 2015 naar 1 juli 2016.

De overgangsperiode blijft gehandhaafd op 1 jaar. Dit houdt in dat EN 50575 op 1 juli 2017 verplicht wordt.

EN 50575 specificeert de eisen voor het

Update Onderzoeksprogramma 2016 NVDO Sectie Suto Het onderzoeksprogramma van de NVDO Sectie Suto is in volle gang! Net zoals in het NVDO Onderhoudskompas, zoomt de Suto Benchmark in op sectorspecifieke kenmerken maar dan met betrekking tot prestatie- en innovatiemanagement.

De benchmark 2016 kan als volgt worden weergegeven;

Deel II van het onderzoeksprogramma Onderzoeksteam Universiteit Tilburg, professor Wendy van de Valk (gespecialiseerd in mens- en relatiewetenschappen).

Twee vraagstukken worden nader onderzocht: 1. Wat is er voor nodig om relatiekwaliteit te verbeteren?

2. Wat zijn de bepalende factoren van een relatiekwaliteit?

Deel I van het onderzoeksprogramma Onderzoeksteam Universiteit Utrecht, professor Frank Verbeeten (gespecialiseerd in strategische vraagstukken en focus areas). Twee vraagstukken worden nader onderzocht: 1. Strategische trends? Wat is onze visie op de belangrijkste trends en ontwikkeling met betrekking tot het prestatie en ontwikkelvermogen van de Nederlandse industrie (herhaling Survey 2012 en 2014)?

2. Impact van strategie en prestatiemaat-staven (KPI’s) op performance management.

De jaarlijkse Suto enquête kent een steeds hogere respons.

De NVDO vraagt de lezers van MaintNL dan ook dit jaar weer massaal mee te werken aan dit initiatief, dat we inmiddels wel de grootste benchmark in zijn soort van ons land mogen noemen.

MaintNL 2 - 2016 59

IMA02 MG nieuws.indd 59

23-02-16 17:17

Cursussen Kennis is onze kracht! Inschrijven kan eenvoudig via de Maintenance Academy op www.nvdo.nl Komende NVDO Cursussen Locatie: NVDO Verenigingsgebouw, tenzij anders vermeld 22, 23 en 24 maart Werkvoorbereiding van Onderhoudswerkzaamheden In Company mogelijk Werkvoorbereiding geeft antwoord op de vragen: hoe moet het werk worden uitgevoerd, welke materialen zijn benodigd, hoeveel uren zijn nodig, wat is de doorlooptijd van het werk en welke specifieke hulpmiddelen/gereedschappen en veiligheidsmaatregelen zijn noodzakelijk? De werkvoorbereidingsfunctie dient daarnaast overzicht te hebben over het totale werkpakket, inclusief het werk dat door derden zal worden uitgevoerd.

Doel Het doel is om te leren om op een verantwoorde en efficiënte manier om te gaan met het werkvoorbereidings- en planningsproces en daarnaast inzicht te krijgen in de complexiteit en toegevoegde waarde van de werkvoorbereidingsfunctie.

Onderwerpen Dag 1 • Visie op onderhoud en op de rol van werkvoorbereiding.

• Belangrijke begrippen met betrekking tot voorbereiding en planning.

• Het onderhoudsproces en de bijdragen van de werkvoorbereider.

• Optimalisatie en prioriteiten stellen.

• Functieprofiel van de werkvoorbereider.

Dag 2 • Coördinatiemethoden en standaardisatie.

• Case 1: standaardisatie van werkmethoden.

• Invloed van de installatieconditie op werkvoorbereiding.

• Het archief: opzet van mini-files.

• Case 2: werkvoorbereiding en calculatie.

Dag 3 • Plantijden, soorten tijdsbesteding en reduceren van vermijdbare verliestijden.

• Hands on Tool Time (HOTT).

• Zin en onzin van gangbare calculatiemethodieken.

• Soorten planning en relatie met uitbesteding.

• Case 3: opbouw weekplanning.

• Relevante prestatie-indicatoren.

• Stappenplan duurzame verbetering werkvoorbereiding.

• Welke plaats en positie neemt asset management in binnen de organisatie?

• Hoe wordt risicomanagement toegepast binnen de methodiek van asset management?

• Hoe kunnen ontwerpbeslissingen worden onderbouwd op basis van een Life Cycle Cost benadering?

• Hoe wordt wet- en regelgeving in het bedrijfsbeleid geborgd?

• Hoe kunnen bedrijfsprocessen worden gestroomlijnd, systeemeffectiviteit worden verhoogd en totale kosten over de levensduur worden geoptimaliseerd?

• Hoe bereik ik de optimale kosteneffectiviteit van de assets over de levensduur?

• Hoe ontwikkel ik de meest doelmatige uitbestedingsstrategie, hoe voer ik regie over de markt?

• Hoe worden mijn directie en ik zich bewust van de meerwaarde van asset management?

• Hoe kan ik de methodiek en principes van asset management effectief binnen de keten van mijn organisatie uitdragen en communiceren?

• Hoe kan ik bijdragen in het realiseren van een optimale samenwerking tussen alle partijen in de keten?

• Hoe kan ik de normstandaard ISO 55000 als hulpmiddel toepassen in het realiseren van de bedrijfsdoelstellingen?

Onderwerpen Het zevendaagse programma bestaat uit drie modules van elk twee aaneengesloten dagen en een round-up dag. Technisch bedrijfskundige onderwerpen worden afgewisseld met onderwerpen ter versterking van de sociale aspecten, die een belangrijke rol spelen bij de implementatie en borging van asset management binnen de organisatie. De leergang is vanuit het ‘action learning’-principe opgezet, de onderwezen theorie wordt met oefeningen en praktijkcases ondersteund. Resultaat van deze opdracht vormt aan het eind van de leergang een leidraad die kan fungeren voor invoering en borging van asset management binnen uw eigen bedrijf.

Kijk ook eens op de NVDO-website naar een visuele toelichting middels een filmpje bij NVDO-lidbedrijf Bavaria!

29, 30 en 31 maart Reliability-centred Maintenance - RCM2 (Eindhoven) In Company mogelijk Doel U leert welke onderhoudstaken het beste kunnen worden ingezet in de strijd tegen storingen. Ook leert u welke storingen beter kunnen worden bestreden met een wijziging van het ontwerp, het gebruik of door het verbeteren van instructies, kennis of vaardigheden.

Start 23 maart Leergang Asset Management

Onderwerpen

Na het volgen van de leergang is de cursist in staat om antwoord te geven op de volgende vragen: • Wat is asset management: gedachtengoed, de methodiek en principes?

De cursus duurt drie aaneengesloten dagen. Bij de RCM2aanpak staan zeven belangrijke vragen centraal. Deze zeven vragen vormen de rode draad van de cursus. Theorie wordt hierbij telkens afgewisseld met toepassing op een praktijk-

60 MaintNL

2 - 2016

IMA02 MF cursussen.indd 60

23-02-16 17:18

voorbeeld. Tijdens de cursus wordt er ruim aandacht besteed aan hoe RCM2 wordt georganiseerd om het tot een succes te maken. De docent zal aan de hand van uw vragen helpen de theorie te vertalen naar uw bedrijfssituatie en de theorie toelichten met voorbeelden uit de dagelijkse praktijk.

leiden: - Hoe stel je de juiste startvraag?

- Hoe ontwikkel je met een aantal creativiteitstechnieken nieuwe ideeën? (divergeren) - Hoe selecteer je de beste ideeën kunt selecteren? (convergeren) - Hoe organiseer je een effectieve en energieke creatieve werksessie? (teamdynamiek)

Bestemd voor

Iedereen die zich bezighoudt met of direct belang heeft bij de betrouwbaarheid van machines. Medewerkers en de managers van Maintenance Engineering, Reliability Engineering, Technische Dienst, Productie, Engineering en Asset Management. Iedereen kan aan de cursus deelnemen, tenzij die deelname in strijd is met de licentieovereenkomst tussen Aladon LLC en Operational Excellence Transfer.

12 april Storingsanalyse, maar dan Anders!

In Company mogelijk

7 en 8 april Creatief Denken voor de Onderhoudsprofessional Voor innovatie is creativiteit een kritische succesfactor. Met de workshop vergroot u uw creatieve vaardigheden. Die zijn niet voorbehouden aan uitvinders en ontwerpers. Er bestaan pragmatisch methodieken die je helpen om je denkpatronen te doorbreken. Een uitdaging voor je rechterhersenhelft!

Je kunt een probleem niet echt oplossen met de denkwijze die het heeft veroorzaakt. Naast rationeel analytisch denken, is creatief denken nodig met ruimte voor out-of-thebox-ideeën. Alleen dan kan de onderhoudsprofessional écht innoveren. Tijdens deze workshop leer je wat creatief denken is en wat je ermee kunt bereiken. Je doorloopt het creatieve proces, kijkt naar je eigen denkpatronen en ervaart dat de inspiratie behulpzaam is bij het oplossen van vraagstukken en het genereren van nieuwe ideeën.

De cursus biedt deelnemers een complete aanpak voor het effectief en efficiënt oplossen van storingen: • Hoe een samenloop van omstandigheden of vaag probleem kan worden verduidelijkt tot een kernachtige omschrijving van storingsmelding(en).

• Hoe alle informatie over een storing nauwkeurig kan worden beschreven, zodanig dat onderscheid wordt gemaakt tussen geruchten en feiten.

• Hoe op een zo efficiënt mogelijke wijze de oorzaak van de storing kan worden bepaald.

• Hoe de juiste maatregelen kunnen worden gekozen.

• Hoe de samenwerking en de communicatie tussen de (interne) klant en de ‘storingsoplosser’ kan worden verbeterd. Denk aan de relatie tussen TD-Productie.

Resultaat: storingen worden sneller en definitief opgelost.

Door betere samenwerking ontstaat een hogere beschikbaarheid van productie-installaties met lagere onderhoudskosten tot gevolg.

Doel

Doel

De deelnemer vergroot zijn creatieve vaardigheden, leert denken in kansen en is in staat voorstellen te doen tot vernieuwende oplossingen binnen zijn werkomgeving.

Deelnemers worden getraind in een stap voor stap aanpak, een systematische manier van denken voor het analyseren en oplossen van storingen.

• Hoe meld ik storingen duidelijk en welke vragen moet ik (mezelf) stellen om ervoor te zorgen dat ik alle relevante informatie verzamel die nodig is voor het oplossen van de storing?

• Op welke wijze kan ik alle gegevens met betrekking tot een storing het beste (visueel) vastleggen, zodat de feiten door iedereen eenvoudig begrepen worden?

• Hoe kan ik een nog niet opgeloste storing zorgvuldig overdragen aan een collega, zodanig dat hij direct met de analyse kan beginnen?

• Hoe pak ik de analyse van de storing efficiënt en effectief wijze aan, zonder voorbarige conclusies te trekken?

• Hoe bepaal ik op basis van de beschikbare informatie de juiste storingsoorzaak, zonder te vervallen in een aanpak van 'trial and error'?

• Hoe bepaal ik de beste maatregelen om de storingsoorzaak weg te nemen.

Onderwerpen Deze tweedaagse workshop (inclusief tussenliggende avond) is opgebouwd uit een mix van theorie, interactieve dialoog, voorbeelden en oefeningen. We vragen de deelnemers een relevant en hardnekkig ‘vraagstuk’ mee te nemen, dat vraagt om een innovatieve oplossing. We zullen de creatieve technieken oefenen op deze vraagstukken. Met de hele groep kijken we ook naar de belangrijkste trends in onderhoud, zoals opgenomen in het NVDO Onderhoudskompas.

• Ontwikkelen van een creatieve houding en werken aan voorzichtigheidsreductie (wat ga ik persoonlijk ontwikkelen zodat ik meer durf) .

• Krijgen van inzicht in de keerzijde van vaste denkpatronen en leren hoe je out-of-the-box kunt denken.

• Ontwikkelen van het denken in kansen, naast het klassieke denken in risico’s.

• Geven van een boost aan eigen vindingrijkheid en ervaren de energie van positief denken.

• Herkennen van eigen denkvoorkeur en ontwikkelen van mogelijkheden om de denkkracht van zowel de linker- als de rechterhersenhelft optimaal in te zetten.

• Leren hoe je een creatief proces kunt inrichten en bege-

Onderwerpen Deelnemers krijgen een beeld van hun huidige werkwijze bij het analyseren van storingen. Stap voor stap wordt een systematische aanpak voor storingsanalyse getraind. Korte stukken theorie wisselen af met praktische voorbeelden.

MaintNL 2 - 2016 61

IMA02 MF cursussen.indd 61

23-02-16 17:18

Column

Echt waar?

Toen wij met ons Bureau ten gevolge van het faillissement van onze toenmalige verhuurder gedwongen werden te verhuizen, moesten we snel op zoek naar meubilair. Voor zachte prijsjes kochten we toen tafels, stoelen, kasten en bureaus. Vrij eenvoudig, want Nederland barst van de aanbieders als het om meubilair gaat en een verkoper van failliete inboedels was drie jaar geleden zo gevonden. Echt waar!

Maar, we waren niet de enigen die bij de verhuizing slim om konden gaan met onze centjes en spulletjes, zelfs de Rijksoverheid kan dat blijkbaar. Het is echt waar dat Rijksmarktplaats een eerste lustrum viert. En dat is niet het enige, het initiatief bespaart zo’n slordige dertig miljoen euro. Wat briljant lijkt, komt op mij best een beetje belachelijk over. Verdient het nou een compliment of is er pas sinds vijf jaar een efficiencyslag gemaakt door de overheid als het gaat om meubilair?

Meubilair dat bij het ene ministerie overbodig is, kan bij een ander ministerie uitkomst bieden, wordt geschreven in een persbericht.

Ik val van mijn stoel… echt joh? Kan het ene ministerie zomaar van dezelfde tafel eten als het andere ministerie dat daarvoor deed? Maar hoe weten ministeries van elkaar waar meubilair over of juist nodig is? Daarvoor is in 2011 Rijksmarktplaats.nl in het leven geroepen.

Dit is de digitale etalage waar gebruikt meubilair van de Rijksoverheid aan rijksoverheden wordt aangebo-

den. Het meubilair is gratis af te nemen. In 2011 werd geschat dat circa zes ton euro per jaar bespaard zou kunnen worden door niet automatisch nieuw meubilair te kopen. Een zeer voorzichtige schatting; over de laatste vijf jaar bespaarden leveringen via Rijksmarktplaats de schatkist richting de dertig miljoen euro!

Door geen nieuw meubilair meer aan te schaffen, bespaart de Rijksoverheid door hergebruik dus niet alleen een aanzienlijk bedrag, maar doet het ook aantoonbaar aan duurzame bedrijfsvoering. Het beheer en de uitvoering van Rijksmarktplaats zijn ondergebracht bij DRZ, een directie van het ministerie van Financiën.

Een logische keuze want de Regeling materieelbeheer schrijft voor dat overtollige producten bij DRZ moeten worden aangemeld voor verdere verwerking. Rijksmarktplaats is zeer succesvol in het vervullen van de makelaarsrol voor rijksoverheden voor hergebruik van meubilair.

Wat een nieuws... en nu maar hopen dat het echt waar is, want ik kan u verklappen dat de stoelen in ons cursuslokaal van uw verenigingsgebouw in Houten toch echt zijn gekocht van de overheid, die er wegens een calamiteit precies twee uur gebruik van had gemaakt voordat wij ze in gebruik namen. En dat is echt waar!

‘Kan het ene ministerie zomaar van dezelfde tafel eten als het andere ministerie dat daarvoor deed?’

Ellen den Broeder-Ooijevaar Verenigings Manager

colofon MaintNL is het verenigingsmagazine van de Nederlandse Vereniging voor Doelmatig Onderhoud. De naam MaintNL is eigendom van de NVDO. Eindredactie: Ellen den Broeder-Ooijevaar 62 MaintNL

Postbus 138 • www.nvdo.nl 3990 DC Houten • www.nvdovac.nl t +31(0)30 634 60 40 e info@nvdo.nl

2 - 2016

IMA02 MC verenigingsmanager.indd 62

23-02-16 17:21

Flexibele & gebruiksvriendelijke maintenance management software

Uitgebreide HSE-suite

Mobiel werken met app Ultimo GO

Lite-versie voor kleine TD

Abonnement (SaaS) mogelijk

IMA02 B inhoud.indd 4 07052015_210x297_01.indd 1

+ Meer structuur in onderhoud, efficiĂŤnter werken en meer besparingsmogelijkheden + Betere mogelijkheden voor heldere rapportering richting stakeholders + Eenvoudiger compliant zijn aan de geldende wet- en regelgeving www.ultimo.com

24-02-16 21-05-15 07:56 16:33

“Het creëren van optimale performance” FORMULE VOOR OPTIMALE PERFORMANCE (missie + visie) x strategie x (proces + organisatie + systeem) x gedrag = Optimale Performance

De harde elementen zijn eenvoudiger te identificeren of te definiëren en zodoende direct beïnvloedbaar door het management.

De zachte elementen zijn daarentegen moeilijker te definiëren, daar deze betrekking hebben op gedrag, cultuur en kunde. Deze vergen een significante doorlooptijd en zijn minstens even belangrijk voor een blijvend succesvolle organisatie.

PDM heeft een methode ontwikkeld waar de focus tijdens verander- & optimalisatieprojecten niet alleen gelegd wordt op de harde elementen, maar ook op de net zo belangrijke zachte elementen.

Meer informatie? www.pdm-group.com info@pdm-group.com

IMA02 B inhoud.indd 4

24-02-16 07:56