IMA07-2017

www.imaintain.info

07 17 VEERTIENDE JAARGANG – LOSSE VERKOOPPRIJS € 17,50

iMaintain Nr. 07 - 2017

17 15:20

ONDERHOUD ONDERSTEUNT OPBOUW CONCURREREND VERMOGEN

IMA06 omslag los.indd 1

23-08-17 15:45 10:12 22-08-17

Smeermiddelenvoor vooral aluw uw Smeermiddelen industriëletoepassingen toepassingen industriële

Voor uitgebreide informatie over onze mogelijkheden Voor uitgebreide informatie over onze mogelijkheden kunt u contact opnemen met: kunt u contact opnemen met: Total Nederland NV / Industriële smeermiddelen Total Nederland NV / Industriële smeermiddelen 070 - 31 408 070 - 31 8080 408 smeermiddelen.industrie@total.com smeermiddelen.industrie@total.com www.total.nl www.total.nl

Energizingperformance. performance.Every Everyday day Energizing A_Voorplaat.indd 2 A_Voorplaat.indd IMA06 omslag2los.indd 2

23-08-17 10:12

Eems Eemsdelta

INHOUD 3

10 ‘ Slimme ondernemers sluiten aan op Smart Industry’ De manier waarop wij nu met ICT omgaan, is heel anders dan tien jaar geleden. ‘De komst van computers en digitalisering was al een revolutie op zich, maar hoe we nu ICT toepassen en verknopen, is opnieuw revolutionair’, stelt Fried Kaanen van Koninklijke Metaalunie.

15 Voorspel het onvoorspelbare Predictive maintenance is een hot issue. We willen onderdelen niet te vroeg vervangen maar kwaliteitsverlies, storingen en downtime willen we voorkomen. Smart Industry wordt gedreven door een slimme inzet van ICT. Door slim gebruik te maken van moderne middelen kunnen we op het juiste moment onderhoud plegen.

24 Asset en maintenance manager vullen elkaar aan Ann Van Look en Maxine Frimpong van BASF Antwerpen hebben als duo de Maintenance Manager van het Jaar verkiezing in België gewonnen. Frimpong richt zich als asset manager op de lange termijn en maintenance manager Van Look focust zich op het dagelijkse onderhoud.

En verder 5 COMMENTAAR

33 PRODUCTEN

6 ACTUEEL

34 ‘WE LEGGEN DE BASIS VOOR GESTRUCTUREERD

17 SLIM IS HET NIEUWE GEWOON

ASSET MANAGEMENT’

18 BEDRIJFSBREDE AANPAK VAN ‘SMOOTH INTRODUCTION’

40 SENSOREN HELPEN GEBOUWBEHEER

21 WHAT’S NEXT

43 VAN KORTE TERMIJN NAAR TOEKOMSTBESTENDIG

28 INNOVATIE

46 AGENDA

07

iMaintain 17

B_Inhoud.indd 3

22-08-17 15:48

SMART MAINTENANCE WHAT’S NEXT? In de Nederlandse maritieme industrie wordt innovatie vooral gedreven door lagere operationele kosten van de assets, preventief onderhoud en aansturing vanaf het vasteland. Nederlandse bedrijven kenmerken zich door experimenteergedrag, flexibiliteit en het samenwerken in wisselende coalities. Hierbij neemt de vraag naar slimme oplossingen en slimme combinaties toe.

De digitale transformatie heeft nu echt ingezet. Real-time data wordt steeds vaker gekoppeld aan centrale, intelligente systemen. Een juiste strategie en aanpak is essentieel. Wat is nu de beste volgende stap?

Hoe kunnen initiatieven opgeschaald worden? Hoe kunnen gezamenlijke standaards worden ontwikkeld, personeel worden opgeleid en hoe kan ICT-technologie verder evolueren? Oftewel What’s next?

Voor antwoorden en discussie rondom deze vragen organiseren Marstrat en IFS tijdens Europort 2017 de Smart Maintenance Business Lunch op woensdag 8 november 2017.

Meer informatie & aanmelden: www4.IFSworld.com/smartmaintenance

IMA07 Advertenties.indd 4

22-08-17 15:52

COMMENTAAR 5

Op naar de toekomst Uitgever Wim Raaijen had nagedacht tijdens zijn vakantie. Hij vroeg zich af of ik misschien de functie van hoofdredacteur van iMaintain zou willen vervullen. Dat op deze pagina nu mijn naam en foto staat, zegt alles over het vervolg van dit gesprek. Natuurlijk zei ik ja.

De wereld van iMaintain, van onderhoud en asset management, was voor mij een jaar geleden nog onbekend terrein. De industrie, dat waren de gebieden waar ik langs reed op weg naar een weekendje Zeeland of naar vrienden in IJmuiden. Olie was iets wat ik in een pan goot, data was het meervoud van datum en de enige robot die ik ooit had gezien, beleefde avonturen met een clown en een acrobaat. Maar wie open staat voor kennis, leert snel.

Inmiddels weet ik wat een autonome inwendige bundelreiniger doet, ik ken het belang van smeertechnisch onderhoud en bij het traplopen heb ik – het is zo vanzelfsprekend – een hand aan de leuning. Ik heb ook gemerkt dat deze wereld enorm in beweging is.

Fried Kaanen van Koninklijke Metaalunie vertelt in het hoofdinterview van deze editie dat we aan het begin van de vierde industriële revolutie staan. We gaan onderhoud honderd procent voorspelbaar maken, veiligheidstraining volgen in een virtuele wereld, 3D printen en drones en robots inzetten. Mooi dat ik als redacteur aan de zijlijn kan staan en mag meekijken naar de toekomst die door de industrie wordt ingericht. Immers, voordat innovaties kunnen worden toegepast, moeten ze eerst worden gemaakt. Je kunt niet in 3D gaan printen, als er geen 3D-printer is…

Hoe bijzonder dat het iMaintain platform bijdraagt aan het informeren en inspireren over deze ontwikkelingen. Niet alleen via artikelen in dit mooie magazine en op de website, maar ook door bijeenkomsten zoals iMaintain Prestatiemanagement op 4 oktober dat we samen met NVDO Suto organiseren. Zullen we daar persoonlijk kennis maken?

Laura van der Linde Reageren? laura@industrielinqs.nl

EINDREDACTIE

Miriam Rook 020 3122 086 Liesbeth Schipper 020 3122 083 redactie@industrielinqs.nl NUMMER 7 - 2017

UITGAVE VAN

Industrielinqs pers en platform Gedempt Hamerkanaal 155 1021 KP Amsterdam

REDACTIE

Dagmar Aarts 020 3122 084 redactie@industrielinqs.nl

TRAFFIC

Breg Schoen 020 3122 088

COMMERCIEEL MANAGER PARTNER

Rotterdam Ahoy Ahoy-weg 10 3084 BA Rotterdam Postbus 5106 3008 AC Rotterdam Organisator van

Janet Robben 020 3122 085 janet@industrielinqs.nl

MEDEWERKERS

David van Baarle, Evi Husson, Inge Janse

LAY-OUT

BureauOMA BV, Wehl

COVER

Wim Raaijen

ADVERTENTIEVERKOOP UITGEVER EN HOOFDREDACTIE Wim Raaijen 020 3122 081 wim.raaijen@industrielinqs.nl

Laura van der Linde 020 31 22 083 laura@industrielinqs.nl

Jetvertising Arthur Middendorp 070 3990 000 arthur@jetvertising.nl www.jetvertising.nl

DRUKKERIJ

PreVision Graphic Solutions

ABONNEMENTEN (EXCL. BTW) Nederland/België € 99,Introductie NL/B 25% € 74,25 Overig buitenland € 123,50 Losse verkoopprijs € 17,50 Studenten € 40,50 Proefabonnement 3 mnd € 29,-

OPZEGGEN

Dit magazine hanteert de opzegregels uit het verbintenissenrecht. Wij gaan er van uit dat u het blad ontvangt uit hoofde van uw beroep. Hierdoor wordt uw abonnement steeds stilzwijgend met een jaar verlengd. Proef- en kennismakingsabonnementen worden niet automatisch verlengd en stoppen na het aantal aangegeven nummers.

Opzeggen kan via www.aboland.nl, per post of per telefoon. De opzegtermijn is acht weken voor het einde van uw abonnementsperiode. Als opzegdatum geldt de datum waarop uw opzegging door Abonnementenland is ontvangen. Indien u hierom verzoekt, ontvangt u een bevestiging van uw opzegging met daarin de definitieve einddatum van uw abonnement.

Overige vragen kunt u stellen op www.aboland.nl of neem telefonisch contact met Abonnementenland op.

ABONNEMENTENLAND

Postbus 20 1910 AA Uitgeest 0900-226 52 63 (€ 0,10 p.m.)

Site: www.bladenbox.nl voor abonneren of www.aboland.nl voor adreswijzigingen en opzeggingen.

Prijswijzigingen voorbehouden.

ISSN: 2211-6826 © Industrielinqs pers en platform BV Niets uit deze uitgave mag worden gereproduceerd zonder toestemming van de uitgever.

Papier binnenwerk: PAPER & BOARD MADE OF

AGRI-WASTE WWW.PAPERWISE.EU

Papier omslag:

Adreswijzigingen kunt u doorgeven via www.aboland.nl, per post of per telefoon.

07

iMaintain 17

C_Commentaar.indd 5

22-08-17 15:46

6 ACTUEEL

Maastunnel twee jaar dicht richting Rotterdam-Zuid De Maastunnel is sinds begin juli twee jaar dicht voor autoverkeer richting Rotterdam-Zuid. Soms ook richting noord. Want na 75 jaar moet de tunnel worden gerenoveerd. De renovatie is noodzakelijk omdat in 2011 is geconstateerd dat het beton is aangetast. In 2019 moet worden voldaan aan de wet- en regelgeving voor veiligheid in tunnels. Voldoet de Maastunnel niet, dan moet hij dicht.

Er is gekozen om de Maastunnel tijdens de werkzaamheden buis-voorbuis af te sluiten.

Griekspoor wint tender onderhoud bruggen Naarden en Muiden Het onderhoud van de negen beweegbare bruggen in de gemeente Gooise Meren is de komende twee jaar in handen van Griekspoor. De civiele techniekonderneming won de tender over de periode 2017 tot 2019, met optie tot verlenging voor nog eens twee jaar. Gedurende de contractperiode worden civieltechnische, mechanische, elektrische, hydraulische en elektronische werkzaamheden verricht. Het gaat om planmatig en corrigerend onderhoud, periodieke inspecties en de storingsen calamiteitendienst.

Onderzoek naar logistiek en big data TU Eindhoven gaat twee consortia leiden die vernieuwend wetenschappelijk onderzoek doen dat innovatieve toepassingen in de logistieke sector op het gebied van big data mogelijk maakt. De consortia, geleid door hoogleraren Geert-Jan van Houtum en Tom van Woensel van de faculteit Industrial Engineering & Innovation Sciences, richten zich op de grootschalige en verschillende typen data die voortkomen uit de verbindingen tussen diverse logistieke objecten.De onderzoeken moeten ervoor zorgen dat het gebruik van real-time data voor logistieke planning leidt tot het vergroten van de efficiëntie.

07 17 iMaintain

D_Actueel.indd 6

Met smartphone kwaliteit wegen meten Onderzoekers aan de Universiteit Twente hebben een systeem ontworpen om de kwaliteit van wegen te meten met smartphones. Hiermee krijgen wegbeheerders op een goedkopere manier eerder en beter inzicht in de kwaliteit van de wegen dan met de huidige meetmethodes.

Meten aan de kwaliteit van wegen gebeurt nu met speciale trucks met meetapparatuur. Deze trucks rijden eens in de een of twee jaar over geselecteerde wegtrajecten om de wegkwaliteit te meten. Promovendus Fatjon Seraj gebruikt de sensoren die standaard in smartphones zitten om de kwaliteit van de wegen te meten, analyseren en kwantificeren. Hij heeft hiertoe een speciale app voor een smartphone ontwikkeld waarin deze algoritmes en signaal-processingstechnieken de ruwe data – vol met ruis en onnauwkeurigheden – omzet in specifieke kenmerken van een bepaald wegsegment. Deze data worden vervolgens via methoden uit de kunstmatige intelligentie samengevoegd, en verwerkt tot bruikbare en betrouwbare data.

Zijn systeem is al getest op een aantal trajecten en wegen in diverse gebieden in Nederland, onder andere in een samenwerking met PostNL en TAUW. De resultaten zijn volgens de onderzoekers vrijwel identiek aan de resultaten van de huidige methodes.

FOTO: WIKICOMMONS

BEDRIJVENNIEUWS

Contouren smart industry agenda aangeboden aan minister Kamp Programmabureau Smart Industry heeft de contouren van de Implementatieagenda Smart Industry 2018-2021 aangeboden aan minister Henk Kamp (Economische Zaken). Smart industry moet Nederland als industrieland naar een nog hoger niveau tillen.

‘We staan voor een groot aantal transities, zoals de energietransitie, de digitalisering en de circulaire economie. Grote industrielanden en concurrerende EU-landen investeren fors in de digitalisering van de industrie. Om niet achter te blijven, willen we graag samen met het nieuwe Kabinet investeren in de smart industry van Nederland’, zegt Smart Industry-voorzitter Ineke Dezentjé Hamming-Bluemink.

In de contouren voor de Implementatieagenda Smart Industry 2018- 2021 staan de ambities en speerpunten beschreven. Er is al veel bereikt en er is een beweging op gang gekomen met smart industry. Zo zijn er op dit moment al 29 fieldlabs waar publiekprivate partijen met elkaar samenwerken. Smart Industry streeft ernaar om de uitvoering van de huidige Actieagenda verder te professionaliseren en daarbij nog meer samen te werken met de verschillende partners. Bedrijven worden uitgenodigd om mee te sturen en mee te organiseren. Ook moet er meer samenwerking plaatsvinden tussen het landelijke programma en de regio’s. De Implementatieagenda Smart Industry 2018- 2021 wordt eind november 2017 uitgebracht.

Constructie van 39 grote bruggen extra onderzocht Van de zeventig grote strategische bruggen die in opdracht van het ministerie van Infrastructuur en Milieu zijn onderzocht, moet bij 39 extra onderzoek worden gedaan naar de veiligheid van de constructie. De verwachting is dat voor 25 van deze bruggen binnen vijftien jaar maatregelen nodig zijn, zoals versterken. Dit schrijft minister Schultz aan de Tweede Kamer. Problemen zoals vorig jaar bij de Merwedebrug worden niet verwacht. Daar ontstond een verkeerschaos toen bleek dat er haarscheurtjes in de bogen zaten. De reparatie duurde twee maanden en in die tijd mocht er geen vrachtverkeer over de brug.

Bij het onderzoek van de bruggen is gekeken naar constructieve veiligheid en naar uitgesteld en achterstallig onderhoud. Bij 45 van de 70 bruggen is sprake van één of meer uitgestelde onderhoudsmaatregel(en). Achterstallig onderhoud wordt direct aangepakt als het noodzakelijk is voor het veilig blijven functioneren van de netwerken.

De maatregelen om het overige achterstallige onderhoud weg te werken zijn in de onderhoudsprogrammering voor de komende periode opgenomen. Verder is de inzet van Rijkswaterstaat erop gericht om zoveel mogelijk te voorkomen dat een deel van het uitgesteld onderhoud te ver doorschuift en alsnog achterstallig wordt. Bij het achterstallig onderhoud dat nu in zicht is, gaat het veelal om kleinere maatregelen.

Abonnees lezen meer op www.imaintain.info

22-08-17 15:34

ACTUEEL 7

FOTO: RIJKSWATERSTAAT

Drone inspecteert stormvloedkering Ramspol

BEDRIJVENNIEUWS

Rijkswaterstaat heeft bij de inspectie van de zuidelijke balg van de stormvloedkering Ramspol een drone ingezet. Naast de klassieke inspectie is de drone gebruikt om nauwkeurig de conditie van binnenzijde van het balgdoek in kaart te brengen. Dit is nodig om schade tijdig te ontdekken en zo nodig te repareren. Daarnaast zijn ook alle veiligheidssystemen getest.

Ramspol is een opblaasbare dam die bij hoogwater het Zwarte Meer van het Ketelmeer afsluit. Het is de eerste keer dat Rijkswaterstaat een drone inzet bij de inspecties. Tycho Busnach, keringsmanager is erg enthousiast: 'We wilden de inzet van de drone en de klassieke manier van inspecteren met elkaar vergelijken. Levert het een meerwaarde op om drones te gebruiken? Voor de handmatige inspectie bouwen we in de balg tien meter hoge steigers waarop inspecteurs iedere centimeter van het doek in kaart brengen. Dit is erg arbeidsintensief en geeft een enorme papierwinkel. De beelden met de drone geven een beter en helderder beeld van de schades en reparaties en de drone komt op plaatsen waar wij niet altijd bij kunnen. Bovendien kunnen we de beelden achteraf nauwkeurig bekijken.'

Volgend jaar volgt de inspectie van de andere twee balgen. Deze wordt volledig met drones uitgevoerd. De stormvloedkering Ramspol is een balgstuw en uniek in zijn soort.

Het is de enige balgstuw ter wereld die als stormvloedkering dienst doet. De totale kering bestaat uit drie balgen van een zwaar en zeer sterk rubberdoek dat opgeblazen een barrière van tien meter hoog en 240 meter lang vormt.

Nieuwe CFO Koning & Hartman Per 1 augustus is Peter Ligteringen benoemd tot CFO bij technologiebedrijf Koning & Hartman. Hij volgt daarmee Hans Kleiwegt op, die deze functie de afgelopen zeven jaren heeft vervuld en recentelijk met pensioen is gegaan. Ligteringen komt over van VodafoneZiggo, waar hij sinds 2011 werkzaam was, recent in de functie van finance director. Bij Koning & Hartman wordt hij onder andere verantwoordelijk voor de afdelingen Finance & Control en ICT.

Schiphol schakelt hulp in bij bouw nieuwe pier en terminal Schiphol betrekt Mace, Arcadis, Royal HaskoningDHV en Aecom DVP bij het bouwmanagement van een nieuwe pier (2019) en nieuwe terminal (2023). Mace en Arcadis nemen het project- en bouwmanagement van zowel de nieuwe pier als de terminal voor hun rekening, Royal HaskoningDHV wordt verantwoordelijk voor het projectmanagement voor alle verbouwingen aan landzijde en Aecom DVP wordt projectmanager voor de gehele logistiek van de nieuwbouw.

Kennis over onderhoud historische schepen ontbreekt

Marina van Damme KIVI-erelid

FOTO: PIXABAY

Om de veiligheid van passagiers te waarborgen, moet de bruinevlootsector van historische schepen professionaliseren. Bij de commerciële groei van de afgelopen decennia is een achterstand opgebouwd in kennis en kunde over veilig onderhoud van deze bijzondere schepen. Dat schrijft de Onderzoeksraad voor Veiligheid. Aanleiding voor het onderzoek van de Onderzoeksraad was de mastbreuk op het historische zeilschip ‘Amacitia’ in Harlingen. Bij dat ongeluk kwamen drie mensen om het leven. Uit het onderzoek van de Raad blijkt dat een aangebrachte stalen beschermplaat en een eerdere reparatie aan de mast ervoor zorgden dat water de mast binnen kon dringen maar vervolgens niet meer weg kon. Zowel de schipper, zijn onderhoudspersoneel als keuringsinstanties hebben niet gezien dat de mast in vier jaar tijd inwaterde en van binnenuit doorrotte.

De mast was in 2012 voor het laatst gekeurd. Hierbij werd ten onrechte een certificaat afgegeven voor zes jaar, terwijl dit wettelijk gezien maar 2,5 jaar geldig had mogen zijn. Ook hoefde het schip voor een certificering niet te voldoen aan (moderne) technische eisen zonder dat werd onderzocht of dit gevaar opleverde. De Onderzoeksraad: ‘Dit gebeurt vrijwel standaard en daarmee is de bruine vloot een blinde vlek in de certificering en het toezicht. Overigens ontbreekt ook bij geaccrediteerde keuringsinstanties vaak specifieke kennis van historische schepen en veilig onderhoud.’

Ook bij schippers en onderhoudsmedewerkers ontbreekt volgens de Raad specialistische kennis over het goed onderhouden en repareren van masten. ‘Er zijn in de bruinevlootsector geen specifieke opleidingseisen voor het onderhoud van historische schepen en vakkennis wordt niet geborgd. Het onderzoek toont aan dat de onderhoudstoestand van de Amicitia geen uitzonderlijke situatie betrof. Het gebrek aan veiligheidskritische kennis en ter zake kundig onderhoud is een sectorbreed probleem.’

Het Koninklijk Instituut Van Ingenieurs (KIVI) heeft Marina van Damme benoemd tot erelid. Van Damme krijgt deze onderscheiding voor de belangrijke bijdrage die zij heeft geleverd aan de ontwikkeling en kansen voor vrouwelijke ingenieurs in Nederland.

Van Damme, die van 1994 tot en met 1998 KIVI-hoofdbestuurslid was, is Delfts ingenieur scheikundige technologie en de eerste vrouwelijke gepromoveerde aan de toenmalige Technische Hogeschool Twente, met een indrukwekkende carrière in wetenschap en industrie en advisering aan de overheid. KIVI complimenteert haar voor de wijze waarop zij zich jarenlang sterk heeft ingezet voor vrouwelijke ingenieurs door het instellen van de Marina van Damme-beurs, die vrouwelijke ingenieurs helpt bij de verbreding of verdieping van hun verdere opleiding.

07

iMaintain 17

D_Actueel.indd 7

22-08-17 15:34

EVENEMENTENHAL | DELFZIJL | 14 SEPTEMBER [Sch

rijf

nu i

n]

NIEUWE SYNERGIE Wat afval is voor de een, kan grondstof zijn voor de ander.

In synergetische samenwerking tussen buurbedrijven liggen veel mogelijkheden voor verbetering en verduurzaming van industriële clusters. Maar wie brengt reststromen en bijvoorbeeld warmteoverschotten in kaart? En wie zorgt ervoor dat circulaire kansen ook in concrete investeringsprojecten worden omgezet? Welke nieuwkomers kunnen bijvoorbeeld in de Eemsdelta de onderlinge symbiose versterken?

Synergie is op meer vlakken mogelijk. Tussen energiesector, landbouw en chemie bijvoorbeeld. Of tussen overheid, onderzoek en bedrijfsleven. Maar ook op het gebied van innovatie. Zo kan synergie tussen oude en nieuwe technologie bestaande installaties een nieuw leven geven. Slimme sensoren, big data en analytische systemen kunnen ageing assets efficiënter, veiliger en duurzamer maken. Ofwel gereed voor een nieuwe toekomst.

Initiatiefnemers:

Programma 10.30 uur

Aanvang congres - Opening Patrick Brouns (Gedeputeerde Groningen) - Statusupdate industrie-agenda voor de Eemsdelta door Chris Henny (Chemiecluster Eemsmond) - Keynote Richard Schouten (Sitech Services) over Industry 4.0 in de procesindustrie - Korte presentaties van Richard ten Hagen (Saneral) over zijn marktplaats voor reststromen en Aaldrik Haijer (Water en Energy Solutions) met een frisse blik op energie-efficiëntie

12.00 uur

Netwerklunch

13.00 uur

Lagerhuisdebat over industrie-agenda voor de Eemsdelta

14.15 uur

Korte pauze

14.45 uur

Vervolg programma - Pitches finalisten Northern Enlightenmentz - Keynote Ad van Wijk (Hoogleraar Sustainable Energy) - Bekendmaking winnaar Northern Enlightenmentz

16.15 uur

Netwerkborrel

Eventpartners:

Partners:

www.eemsdeltavisie.nl EemsDeltavisie hele pagina8 03082017.indd 1 IMA07 Advertenties.indd

03-08-17 22-08-17 12:02 15:52

ACTUEEL 9

Kunstmestfabriek na brand gemoderniseerd

FOTO: WIKICOMMONS

Beton tunnels minder brandwerend dan gedacht Vier wegtunnels voldoen niet aan de strengste brandveiligheidseisen, blijkt uit een onderzoek in opdracht van Rijkswaterstaat. Er kan sprake zijn van een verminderde brandwerendheid van beton dat in tunnels is gebruikt die na 2008 zijn opgeleverd. Bij extreem hoge temperaturen houdt het beton minder lang stand dan eerder werd gedacht. De tunnels zijn wel veilig voor weggebruikers, maar er moeten aanvullende afspraken worden gemaakt met de hulpdiensten. Het gaat om het beton in de Salland-Twentetunnel (N35), de Ketheltunnel (A4), de Tweede Coentunnel (A10) en de Koning Willem Alexandertunnel (A2). Experts hebben aangegeven dat waarschijnlijk een verandering in de samenstelling van het beton vanaf 2008 is geïntroduceerd waardoor de verminderde brandwerendheid zich kan voordoen.

In een brief aan de Tweede Kamer schrijft minister Schultz (I&M) dat ze extra onderzoek wil laten doen naar tunnels die tussen 2000 en 2008 zijn opgeleverd om te kijken of het risico van verminderde brandwerendheid zich ook voor 2008 kan hebben voorgedaan. Ook wil ze een analyse laten doen van mogelijke gevolgen voor de wegtunnels in aanbouw.

Groene afspraken voor spooronderhoud Veluwe StruktonRail gaat vanaf 1 december 2017 het dagelijkse spooronderhoud in het gebied Veluwe verzorgen. Binnen het contract is speciale aandacht voor het afvoeren van snoeiafval om bermbranden en blaadjes en takken op het spoor te voorkomen. Het Nederlandse spooronderhoud is verdeeld in verschillende gebieden. Elk met een afzonderlijk contract. Vroeger werden deze contracten onderhands gegund aan spooraannemers. In 2020 zijn alle onderhoudsgebieden in concurrentie aanbesteed volgens het Prestatiegericht onderhoud (PGO). De nieuwe onderhoudsgebieden komen nu stuk voor stuk op de markt via een aanbesteding in concurrentie voor erkende spooraannemers. ProRail werkt op allerlei manieren aan een duurzaam spoor. Het bedrijf stelt in contracten eisen op het gebied van duurzaamheid. Zo is bijvoorbeeld de plaats op de CO2-prestatieladder een van de gunningsscriteria bij aanbestedingen.

BEDRIJVENNIEUWS Spie verzorgt brandbestrijdingsproject Oiltanking

FOTO: OCI NITROGEN

Eind 2015 veroorzaakte een binnenbrand een verwoestende schade aan de kunstmestfabriek van OCI Nitrogen in Geleen. Van die gelegenheid heeft het bedrijf gebruik gemaakt om dat deel van de fabriek volledig te moderniseren. De brand beperkte zich tot de kelderruimte voor de verlading van kunstmest. Maar vanwege de hitte raakte ook de energievoorziening van de hele installatie onherstelbaar beschadigd. De elektriciteit viel ter plekke volledig uit. Met man en macht is gewerkt om de fabriek weer te kunnen opstarten. Cruciaal daarin was de vervanging van een volledig nieuwe E-installatie. Na ruim vijf maanden kon de kunstmestproductie weer worden opgestart.

Bij de herstart van de productie werd nog wel gewerkt met tijdelijke voorzieningen voor de logistiek. De verlading van kunstmestkorrels stamde uit de jaren 60 en was met de nodige aanpassingen tot aan de brand nog steeds functioneel. Met de herstelwerkzaamheden is besloten de verlading volledig te vernieuwen. De capaciteit van de verlading is verhoogd tot 1,5 miljoen ton kunstmest per jaar en er zijn krachtige afzuiginstallaties geïnstalleerd. De ruimte is ergonomisch ingericht voor een betere bediening en onderhoud. Daarnaast is de ruimte voorzien van energiezuinige LED-verlichting. Ook zijn er allerlei preventieve en repressieve maatregelen genomen waaronder camera’s en een sprinklerinstallatie.

Technisch dienstverlener Spie gaat de branddetectie en brandbestrijding van de plant van Oiltanking Amsterdam vernieuwen. Het werk omvat onder andere het verzorgen van de aansluiting op het kleppenstation en op blus- en koelsystemen op de tanks, het leggen van voedingsleidingen tussen het kleppenstation en verschillende objecten en het aanbrengen en vervangen van bekabeling voor lijndetectie. De uitvoering van het project wordt in fasen uitgevoerd. In augustus 2018 moet alles opgeleverd zijn.

Algemeen directeur NEN vertrekt Piet-Hein Daverveldt, algemeen directeur NEN, zal per 1 november vertrekken bij NEN, het kennisnetwerk voor normalisatie in Nederland.

Dit besluit is genomen in overleg met het bestuur van NEN. Beiden hebben dezelfde organisatiedoelstellingen voor ogen maar leggen andere accenten bij de wijze waarop hieraan gestalte wordt gegeven. ‘De vijf jaar geleden ingezette strategie heeft de beoogde resultaten opgeleverd.

NEN is nu klaar voor een volgende stap’, aldus Daverveldt.

A24 Blankenburgverbinding voorlopig gegund Rijkswaterstaat heeft het publiekprivate samenwerkingsproject A24 Blankenburgverbinding voorlopig gegund aan BAAK Blankenburg-Verbinding, een consortium van Ballast Nedam, DEME en Macquarie. Het project bestaat uit zowel het ontwerp, de realisatie als het beheer en onderhoud gedurende twintig jaar van bestaande en nieuwe infrastructuur.

De A24 Blankenburgverbinding verbindt de A20 en de A15 met elkaar en verbetert de bereikbaarheid van de regio Rotterdam.

uw mailbox?

Al het nineuvoworsoninze nieuwsbrief op

iMaintain.info!

Meld u aa

07

iMaintain 17

D_Actueel.indd 9

22-08-17 15:33

10 INTERVIEW

‘Slimme ondernemers sluiten aan op Smart Industry’

Fried Kaanen: ‘Het wordt pas een bedreiging als je niet mee beweegt.’

07 17 iMaintain

H_Hoofdinterview-2.indd 10

Abonnees lezen meer op www.imaintain.info

22-08-17 15:44

INTERVIEW 11

Volgens de Dikke Van Dale is een ‘revolutie’ een radicale verandering.

Niemand kan ontkennen dat de manier waarop wij nu met ICT omgaan, heel anders is dan tien jaar geleden. Denk alleen al aan de mobiele telefoon. ‘De komst van computers en digitalisering was al een revolutie op zich, maar hoe we inmiddels ICT, in de breedste zin van het woord, toepassen en verknopen, is opnieuw revolutionair’, stelt Fried Kaanen van Koninklijke Metaalunie.

Laura van der Linde

Voor Fried Kaanen is het overduidelijk dat we aan het begin staan van de vierde industriële revolutie. ‘Als het gaat om industriële revoluties denk ik aan de uitvinding van de stoommachine en de komst van de lopende band van Henry Ford. Ford maakte van de auto een massaproduct. Paarden en koetsen werden vervangen door automobielen. Deze ontwikkeling veranderde de economie, de wereld radicaal en we constateren dat dit nu opnieuw gaande is.’ Kaanen is voorzitter van Koninklijke Metaalunie, de ondernemersorganisatie voor het midden- en kleinbedrijf in de metaal. Verder is hij directeur van Bosch scharnieren en heeft hij een softwarebureau in productielogistieke software. Tot slot is hij, als enthousiaste aanjager, lid van het forum van Smart Industry. ‘Smart Industry staat voor het versnellen van digitalisering van productieprocessen en klantrelaties met behulp van ICT. Wij geloven in Industrie 4.0.’

FOTO'S: LAURA VAN DER LINDE

Mobiele telefoon Volgens Kaanen is de telefoon een mooi symbool van die vooruitgang. ‘De mobiele telefoon had een lange aanloop. Van enorm grote kasten achterin de auto, alleen weggelegd voor vermogende zakenlieden, naar een device dat door iedereen veelvuldig wordt gebruikt. Maar

“

H_Hoofdinterview-2.indd 11

wat ’m echt ‘smart’ maakt is de verknoping van alle ICT mogelijkheden. Je kunt ermee bellen maar het is ook je toegang tot het world wide web. Je kunt muziek luisteren, filmpjes bekijken en geluidsfragmenten opnemen. Je gaat ermee hardlopen en je kunt terugkijken hoeveel kilometer je hebt gelopen en hoeveel calorieën je hebt verbruikt. Big data dus.

Er zijn eindeloos veel apps die van alles kunnen en die apps leggen verbindingen tussen allerlei technische mogelijkheden.

Je mobiele telefoon herkent via GPS waar je bent, vraagt of je via Facebook wil inchecken bij een restaurant en je kunt via een layar – augmented reality – zien of je hier wel lekker kunt eten. Dat hadden we tien jaar geleden niet kunnen bedenken.’

Maar deze, door technologie gedreven ontwikkelingen op – letterlijk – zakformaat vinden ook plaats op grote schaal. In de medische wereld, bij defensie, binnen de infra, in de industrie. Afstanden worden verkleind, de efficiëntie wordt verbeterd en we kunnen steeds beter de toekomst voorspellen.

Wake-up call De term ‘Smart Industry’ werd in 2013 gelanceerd. Niet vanaf de werkvloer maar vanuit de bestuurskamers. Hoe kan het sneller, beter, efficiënter door gebruikmaking van moderne technieken?

Fried Kaanen: ‘We kunnen nu dingen die zonder samenwerking niet mogelijk waren.’

07

iMaintain 17

22-08-17 15:44

12 INTERVIEW

Kaanen: ‘Ondernemers begonnen zichzelf deze vragen te stellen zoals Henry Ford dit ook deed rond 1900. Hij zag hoe de vleesverwerkende industrie gebruikmaakte van een lopende band met vleeshaken.

Hij vertaalde deze – toen zeer moderne – techniek naar zijn eigen bedrijfstak en dit was de basis voor zijn automobielfabriek.

Het kon inderdaad sneller en efficiënter, en de productie werd enorm verhoogd.’

Dit zijn vraagstukken waar ondernemers uiteraard altijd mee bezig zijn. Ook de wens om veiliger en duurzamer te produceren, ligt ten grondslag aan deze vierde industriële revolutie.

Duitsland loopt op dit gebied voor op Nederland. ‘Het Duitse programma ‘Industrie 4.0’ heeft ons als het ware wakker geschud. Maar die handschoen hebben we onmiddellijk opgepakt. In april 2014 is het Nederlandse initiatief, het rapport Smart Industry – Dutch Industry fit for the future, aangeboden aan premier Rutte.’

Kartrekker is Ineke Dezentjé HammingBluemink, voorzitter van FME. Er werd een programmabureau opgericht waarin ook TNO, het ministerie van Economische Zaken, VNO-NCW en de Kamer van Koophandel participeren. Andere partijen, zoals Metaalunie, haakten aan. Zij zien Smart Industry in Nederland binnen het topsectorenbeleid en de ICT-agenda als een belangrijk cross-sectoraal thema.

Ineke Dezentjé Hamming schrijft in het Smart Industry rapport: ‘Wat we nodig hebben, is een slagvaardige en daadkrachtige nationale Smart Industry-aanpak.

Er is geen tijd te verliezen. Smart Industry is de toekomst.’ Koninklijke Metaalunie ziet het als haar taak om de Smart Industry agenda te vertalen naar het MKB. Dit doet zij met haar programma Teqnow.

Koplopers Niet alleen Duitsland maar ook andere landen houden zich bezig met Smart Industry. Kaanen: ‘Als wij in Nederland niet heel snel mee gaan lopen en de kansen onbenut laten op het gebied van ICT, dan worden we linksom of rechtsom ingehaald. Als we hier nu mee aan de slag gaan, dan kan de Nederlandse industrie groeien en haar concurrentiepositie uitbouwen tot een toppositie.’

Bedrijven die volgens Kaanen de kop in het zand hebben gestoken zijn Agfa en Kodak. ‘Ze bleven hangen in analoge fotorolletjes en zijn te laat gaan omschakelen naar digitale fotografie. Ze zijn ingehaald door andere merken. Ook TomTom zit in de gevarenzone. De mens navigeert nu met Google maps en het lukt TomTom nauwelijks om met geslaagde nieuwe producten of businessconcepten te komen.’

Maar Kaanen heeft ook voorbeelden van bedrijven die wel voorop durven lopen.

‘Een voorbeeld is een producent van grote bakkerijlijnen. Deze worden door dit bedrijf overal op de wereld afgezet.

Zij zoeken nu naar slimme oplossingen om ervoor te zorgen dat een klant in Australië, die contact opneemt vanwege een defect onderdeel, al de volgende dag

wordt geholpen aan een nieuw onderdeel.’ Tot nu toe moet dit bedrijfseigen specifieke onderdeel worden gemaakt in de eigen fabriek en daarna moet het worden verscheept of per vliegtuig naar Australië worden getransporteerd. De producent denkt nu out of the box om te voorkomen dat de Australische klant het onderdeel door een buurman laat namaken, omdat het bedrijf hiermee een deel van zijn verdienmodel kwijt is. Kaanen: ‘Zij wil zelf dat lijntje met die buurman, en de benodigde gegevens digitaal delen. En misschien kan dat bedrijf dat onderdeel wel in 3D printen. Maar welke oplossing het meest toekomstbestendig is, moet nog blijken.’

Een ander voorbeeld is een kleine, gespecialiseerde producent van frezen en wisselplaten. ‘Door het CNC machinepark verregaand te verknopen met ICT, weten zij met minimale doorlooptijd hoogwaardig maatwerk te leveren bij seriegrootte N=1. Een goed voorbeeld van Smart Industry.’

Verknopen Smart Industry gaat ook over samenwerken in de keten en de bereidheid om technische mogelijkheden voor elkaar open te stellen. ‘We kunnen nu dingen die zonder die samenwerking niet mogelijk was’, legt Kaanen uit. ‘Je kunt met je mobiele telefoon thuis de verwarming hoger of lager zetten. Daarvoor ontwikkelde Eneco de Toon. Deze Toon heeft “openingen” zodat een iOs, Windows of Android besturingssysteem verbinding kan maken. Daarvoor heeft Eneco de samenwerking nodig met app ontwikkelaars en merken van mobiele telefoons.’

Door disciplines en ICT mogelijkheden te verknopen, wordt het smart. Dan zou je er zelfs schakels tussenuit kunnen halen en dan worden de ketens korter. In het voorbeeld van Kaak: het verschepen, een kostbare en tijdrovende aangelegenheid, hoeft niet meer. Wordt het product in 3D geprint, dan hoeft er geen mal meer te worden gemaakt. En omdat je de Toon hebt, hoef je niet meer fysiek naar huis om de kachel aan te zetten. ‘Maar om dit mogelijk te maken, moet je in je omgeving op zoek naar specialisten. Wie beschikt over welke kennis en wat kunnen andere bedrijven met die kennis? Waar zitten de bottlenecks en waar liggen kansen? We hebben elkaar nodig’, legt Kaanen uit.

07 17 iMaintain

H_Hoofdinterview-2.indd 12

22-08-17 15:44

INTERVIEW 13

Fieldlabs Om te zorgen dat bedrijven elkaar vinden en moderne technieken gaan benutten en verknopen, zijn inmiddels 29 Smart Industry fieldlabs gestart. ‘Dit zijn praktijkomgevingen, of noem het proeftuinen, waar nieuwe technieken worden uitgediept door partijen vanuit verschillende disciplines of bedrijfstakken samen met kennisinstellingen. Dit is belangrijk want op die manier vind je misschien oplossingen waaraan je nooit had gedacht.’

Zo is er een fieldlab op het gebied van smart welding, slim lassen. ‘De metaalsector kent de lasrobot, maar ontkomt niet aan het snel en onafhankelijk programmeren van deze lasrobots. Ik zie de voordelen: de robot kan uitstekend repeteren, hij kan 24 uur per dag lassen, hij heeft geen pauze nodig, hij kan laserlassen. Binnen het fieldlab delen we kennis over technologieën en toepassingen zodat we één en ander kunnen standaardiseren en snel kunnen omstellen. En binnen een ander fieldlab, Industrial Robotics, wordt weer nagedacht over de vraag hoe we mensen kunnen opleiden tot robotprogrammeur.’

Fieldlab Capella en Fieldlab Campione hebben het doel om Nederland wereldkampioen onderhoud te maken met smart maintenance als belangrijkste drijfveer.

Johan Treur vertelde in een eerdere editie van iMaintain: ‘Vandaag de dag gebeurt het onderhoud van technische assets nog

“

Vandaag de dag gebeurt het onderhoud van technische assets nog nauwelijks op basis van data.’

nauwelijks op basis van data. Ongeveer vijf procent is datagedreven. Dat kan en moet veel beter maar daarvoor moeten we met elkaar eerst de spelregels afspreken.’

Beren Wanneer bedrijven besluiten om mee te gaan met die vooruitgang, dan heeft dit gevolgen voor de hele keten. Doordat huishoudens overgingen op aardgas, werd de functie van kolenboer uiteindelijk overbodig. De komst van de krant, werd het einde van de stadsomroeper en de postbodes van PTT Post worden ingehaald door e-mail. ‘Als je als leverancier of dienstverlener aan de zijlijn blijft staan, terwijl producenten grote stappen voorwaarts maken, vis je straks achter het net.

Ook zij moeten naar hun businessmodel kijken’, waarschuwt Kaanen.

Ondernemers zien echter nog volop beren op de weg. De komst van robots, kunnen vertrouwen op big data, ageing assets voorzien van moderne sensoren, het is allemaal best spannend. De Nederlandse

industrie staat aan het begin van deze vierde revolutie en waar het heen gaat, is vooralsnog behoorlijk ongrijpbaar. Medewerkers vrezen dat ze hun baan verliezen aan robots die het werk gaan overnemen en ze stellen zich de vraag wat vakmanschap en ervaring nog waard is als we straks gewoon op basis van cijfers en grafieken kunnen aflezen – sterker nog: exact kunnen voorspellen – wanneer we onderhoud moeten plegen. Kaanen: ‘Ja, het gaat allemaal veranderen, dat is een feit. En ja, dat gaat met hobbels. Maar het wordt pas een bedreiging als je niet mee beweegt. De stadsomroeper is wellicht journalist geworden en de postbode op de fiets bezorgt nu Zalando pakketjes die via het internet worden besteld.’

Waar we over tien jaar staan, is onmogelijk uit te tekenen. Maar als het aan Kaanen ligt, hebben we tegen die tijd duidelijke afspraken gemaakt over onder andere eigenaarschap, ketensamenwerking en opleidingen en loopt de Nederlandse industrie keurig mee in de kopgroep op het gebied van Smart Industry. ■

07

iMaintain 17

H_Hoofdinterview-2.indd 13

22-08-17 15:44

14 MAINTENANCE EN SMART INDUSTRY

Voorspel het onvoorspelbare Wanneer houdt een machine of een installatie op met datgene dat hij behoort te doen? Wat is het exacte breekpunt? Predictive maintenance is een hot issue. We willen onderdelen niet te vroeg vervangen maar kwaliteitsverlies, storingen en downtime willen we wel voorkomen. Smart Industry wordt gedreven door een slimme inzet van ICT. Door slim gebruik te maken van moderne middelen kunnen we het onvoorspelbare voorspellen en op het juiste moment onderhoud plegen.

Laura van der Linde

Een instituut waar het doen van voorspellingen corebusiness is, is het KNMI. Waar voorheen vooral gebruik werd gemaakt van visuele waarnemingen (ochtendrood, water in de sloot) werden op een gegeven moment weerinstrumenten gebruikt. De thermometer als bekendste instrument en later kwamen daar wind-, zon- en regenmeters bij. Maar meteorologen wilden het weer nog nauwkeuriger voorspellen, dus er werd nog meer relevante informatie verzameld. Er werden weerballonnen opgelaten en ook data afkomstig van vliegtuigen maken het mogelijk de atmosferische omstandigheden in hogere luchtlagen te meten. Tegenwoordig wordt ook informatie gebruikt van satellieten die wolkvorming en de temperatuur van de zee meten. Verder sturen weerstations overal in het land gegevens automatisch naar de weerdiensten en geven weerradars een beter beeld van een regengebied. Waar we vroeger wel eens werden verrast door hevige weersomstandigheden, krijgen we nu tijdig een code geel waarschuwing.

4.0 (PdM 4.0). Deze term werd geïntroduceerd in een onderzoeksrapport dat onlangs is uitgegeven door Mainnovation en PwC. Mark Haarman, managing partner Mainnovation, vertelt hoe in twintig jaar tijd het vakgebied onderhoud een enorme ontwikkeling heeft doorgemaakt: ‘We zijn ooit gestart met visuele inspecties. Vervolgens kregen we instrumenten tot onze beschikking om de staat van de assets te kunnen meten; denk aan olieanalyses en vibration. Nog meer (computer) technologie zorgde ervoor dat we real time konden monitoren. En nu, door de mogelijkheden die big data biedt, staan we aan de vooravond van een nieuw tijdperk.’

PdM 4.0 is het combineren van de kracht en mogelijkheden van digitale technieken met de kennis over onderhoud die we al in huis hebben. ‘De data, afkomstig van sensoren maar ook van omgevingsfactoren, geeft inzage in het moment van falen van een asset. Op basis van data-analyse kunnen we onderhoud dus slimmer inrichten.’

Predictive Maintenance 4.0 Als je dit zou vertalen naar het vakgebied onderhoud, dan komt die laatste fase wel heel dicht bij Predictive Maintenance

07 17 iMaintain

I_Thema.indd 14

Waar staan we?

Voor het onderzoek van Mainnovation en PwC zijn bedrijven in België, Duitsland en Nederland benaderd met de vraag of ze wilden aangeven in hoeverre wordt gewerkt met big data. De onderzoekers hebben vier niveaus gedefinieerd: binnen het eerste niveau wordt onderhoud uitgevoerd op basis van visuele inspecties.

Niveau 2 en 3 worden gevormd door respectievelijk de bedrijven die gebruikmaken van instrumenten en real-time condition monitoring. Op het vierde niveau worden beslissingen genomen op basis van big data analyses. Hier gaat het over het voorspellen van storingen in assets door gebruik te maken van big data analyses over de technische condities, gebruik, onderhoudshistorie, gelijksoortige installaties op andere locaties, weers-

Abonnees lezen meer op www.imaintain.info

22-08-17 15:48

FOTO’S: MOTION COMPUTING

MAINTENANCE EN SMART INDUSTRY 15

invloeden en verder alles wat op de één of andere manier van invloed kan zijn op de prestaties van deze asset.

Momenteel zit ongeveer 33 procent van de 280 bedrijven die hebben meegewerkt aan het onderzoek, op niveau 1 en 2.

Zo’n 22 procent laat zich leiden door real-time condition monitoring, niveau 3.

En 11 procent bevindt zich op het vierde niveau. Uit onderzoek naar een eventuele stijging van dit percentage blijkt dat ongeveer de helft van de respondenten de ambitie heeft om predictive maintenance naar een hoger niveau te brengen. Met de bedrijven die al op niveau 4 zaten daar bij opgeteld, komen de onderzoekers op een hoeveelheid van één op drie bedrijven die binnen vijf jaar op niveau PdM 4.0 zullen zitten.

een grote verschuiving naar datagedreven innovaties. Er is een top 14 van belangrijkste innovaties in onderhoud opgesteld en hierin nemen big-data analyses en smart sensors respectievelijk de eerste en tweede plaats in. Op de vierde plaats staat condition/risk-based maintenance en ook dit is een datagedreven innovatie.

Bedrijven moeten hun focus verleggen van kostenbesparende innovaties, naar een focus waarbij onderhoud gezien wordt als een hulpmiddel om concurrerend vermogen op te bouwen.

Smart moves Eerder dit jaar presenteerde World Class Maintenance het onderzoeksrapport Smart Moves for Smart Maintenance.

Dit onderzoek schetst een beeld van de belangrijkste vernieuwingen die nodig zijn in onderhoud op de korte tot middellange termijn (tot 2020). Eén van de conclusies uit dit onderzoek is dat er sprake is van

De onderzoekers benoemen ook dat deze innovaties gelden als belangrijke aanjagers voor andere proces- en techniekgedreven innovaties. ‘Om kampioen te worden op het gebied van onderhoud maar ook om een sterke concurrentiepositie te kunnen behouden, is het essentieel dat organisaties de komende jaren smart

maintenance-oplossingen omarmen. Bedrijven moeten hun focus verleggen van kostenbesparende innovaties, naar een focus waarbij onderhoud gezien wordt als een hulpmiddel om concurrerend vermogen op te bouwen.’

Daadkrachtig In beide onderzoeken wordt benadrukt dat implementeren en toepassen van deze innovaties vraagt om een daadkrachtig managementteam dat bereid moet zijn om intern de krachten te bundelen met maintenance managers en asset managers.

Om te komen tot het niveau van Predictive Maintenance 4.0, waarbij onderhoud wordt gepleegd op basis van big data analyses, moet eerst de benodigde technologie worden toegevoegd zodat data kan worden verzameld. Maar PdM 4.0 is niet alleen een technologische uitdaging, zeggen Mainnovation en PwC: ‘Succesvolle implementatie is alleen mogelijk in organisaties die in staat en bereid zijn om te veranderen en een digitale cultuur te omarmen en die willen investeren in de benodigde capaciteiten. Het gaat hier om een nauwe samenwerking tussen onderhouds-engineers en dataspecialisten.’ ■

07

iMaintain 17

I_Thema.indd 15

22-08-17 15:48

09FOT

[Sch

rijf

nu i

n]

PHILIPS CONSUMER LIFESTYLE | DRACHTEN | 9 NOVEMBER

IN C

Donderdag 9 november is er een WCM regiolinqs bijeenkomst in combinatie met een Masters of Industry.

Tijdens deze bijeenkomst geven Binne Visser (Philips Consumer Lifestyle) en Henk Akkermans (World Class Maintenance) een presentatie, waarna een rondleiding door de Philips fabriek volgt.

U krijgt een kijkje in de keuken van Philips Consumer Lifestyle in Drachten, een van de grootste productieen ontwikkellocaties voor consumentenproducten in Nederland.

Initiatiefnemers:

M E I T A N OMB I

ET

Programma 13.00 uur

Ontvangst

13.30 uur

Start bijeenkomst - Welkom door Laura van der Linde (iMaintain) - Presentatie Binne Visser (Maintenance Manager of the Year 2017) - Presentatie ‘Smart Moves for Smart Maintenance’ door Henk Akkermans (World Class Maintenance)

14.45 uur

Rondleiding door de fabriekshallen

16.15 uur

Netwerkborrel

17.00 uur

Einde

AANMELDEN Op de website kunt u zich registreren voor deze bijeenkomst. Deelname kost € 195 excl. BTW. De bijeenkomst is KOSTELOOS voor WCM-leden, partners en experts van het iMaintain platform en genodigden. Partners kunnen met hun VIP-code met twee personen gratis inschrijven.

Genodigden van World Class Maintenance en bedrijfsleden van de platforms van Industrielinqs kunnen met € 100 korting inschrijven.

www.imaintain.info/wcm-regiolinqs IMA07 Advertenties.indd 169 november.indd 1 Advertentie WCM regiolinqs

22-08-17 18-08-17 15:52 15:21

REGIOLINQS 17

Slim is het nieuwe gewoon Het bedrijfsleven loopt qua technische innovaties ver achter op de consument.

Kleine kinderen groeien spelenderwijs op met tablets, virtual reality en 3D-brillen.

‘De conclusie is dat we de technische dingen kunnen, maar je moet ze ook durven’, zegt Henk Akkermans, directeur van WCM, tijdens de eerste WCM Regiolinqs. Edwin Langstraat van het Scheepvaart en transport College is niet bang en wil een ‘Plant of the Future’ creëren op zijn school.

Dagmar Aarts

Toekomstfabriek

Lang liep de industrie qua techniek en toepassingen voor op de consument, maar dat veranderde rond het jaar 2000. Akkermans: ‘In 2007 ging het echt hard, want toen kwam de iPhone uit en die was niet bedoeld voor de zakelijke markt. Daarna kwam de iPad, waardoor kinderen van drie al voorliepen op het bedrijfsleven.’ En zo kan Akkermans nog wel even doorgaan. Bij een pak wasmiddel krijg je al een drone cadeau, maar hoeveel bedrijven hebben er nu al een in gebruik? Augmented reality is normaal geworden door Pokémon GO en onze auto’s zitten vol met sensoren.

Zelfs condition based maintenance passen we al toe. Onze mobiele telefoon meet continu hoeveel batterij we hebben en kan overschakelen op een energiebesparingsstand. ‘Slim is het nieuwe gewoon’, zegt Akkermans.’We zijn al ver op technologisch gebied en we kunnen al veel, maar we moeten het ook durven.’

Volgens Akkermans zijn de verschillende fieldlabs in Nederland heel erg belangrijk om slimme techniek het bedrijfsleven in te krijgen. ‘De fieldlabs die wij hebben zijn uniek in de wereld.’

Ook uniek is wat Edwin Langstraat, projectmanager Scheepvaart en Transport College (STC), op zijn school wil doen.

Het STC biedt vmbo- en mbo-opleidingen aan voor iedereen die aan de slag wil in de scheepvaart, het transport of de haven.

Het STC kijkt vijf jaar vooruit om het onderwijs aan te passen aan de capaciteiten die nodig zijn in bedrijven. Daarom wil Langstraat de oefenfabriek van de school veranderen in een ‘Plant of the Future’. Hier worden allround onderhouds­ medewerkers en operators opgeleid.

De vraag die de school zich stelt is in hoeverre de rol van de operator in de fabriek van de toekomst verandert als het bedienen en bewaken naar de achtergrond gaan en hij meer wordt ingezet bij het organiseren en uitvoeren van smart maintenance? De komende vier jaar wordt de oefenfabriek van STC omgebouwd naar een fabriek met allerlei nieuwe technieken.

Langstraat: ‘Het gaat veel flexibiliteit vergen om je als operator staande te houden in de toekomst. Een paneloperator moet ook het veld in kunnen en wat onderhoud kunnen doen. Er zal ook behoefte blijven aan sleutelaars, maar dan sleutelaars met denkvermogen. Voor onze school is het een avontuurlijke reis.’ ■

FOTO: BRAD FLICKINGER

WCM Regiolinqs bij Philips

Abonnees lezen meer op www.imaintain.info

M_Regiolinqs.indd 17

WCM Regiolinqs zijn bijeenkomsten waarbij elke keer een aansprekend voorbeeld uit de betreffende regio wordt behandeld. De tweede WCM Regiolinqs vindt plaats op 9 november bij Philips in Drachten. Het programma en aanmelden vindt u op: www.imaintain.info/wcm-regiolinqs

07

iMaintain 17

22-08-17 15:26

18 IMAINTAIN PRESTATIEMANAGEMENT

Bedrijfsbrede aanpak van ‘smooth introduction’ Het besef dat het goed organiseren van onderhoud enorm kan bijdragen aan een positief bedrijfsresultaat, groeit.

Waar onderhoud voorheen reactief werd ingezet nadat nieuwe assets waren geïmplementeerd, wordt het nu nadrukkelijk meegenomen in de ontwerpfase.

Leo van Dongen, directeur NS Techniek, legt uit dat ‘design for maintenance’ niet alleen van toepassing is op het technische ontwerp van assets, maar ook op de bedrijfsvoering zelf. ‘In een vroeg stadium nadenken over onderhoud zorgt voor een ‘smooth introduction’ van nieuwe kapitaalgoederen.’

Laura van der Linde

De onderhoudsbranche is in ontwikkeling.

Niet alleen vanwege het feit dat veel meer mogelijk is dankzij nieuwe technieken zoals big data, smart sensoring, augmented reality en 3D-printen, maar ook vanwege het groeiende besef dat onderhoud geen ‘noodzakelijk kwaad’ is, maar een proces waar kansen liggen. Het is nog niet heel lang geleden dat onderhoudsmonteurs op de werkvloer werden gezien als ‘lastig volk’ dat werk moest verrichten dat de productie in de weg stond. ‘Hij doet het toch?’, was een veelgehoorde verzuchting wanneer een machine stil moest worden gezet om onderhoud te doen. Ook de buitenwereld heeft ‘onderhoud’ niet de erkenning gegeven dat het verdiende. Het was een verborgen proces waar pas aandacht aan werd besteed als iets mis ging. Maar de onderhoudssector is bezig met een grootse opmars. Met de toenemende complexiteit van technische systemen, de hoge benuttingsgraad van installaties, de afhankelijkheid van de voorzieningen en de maatschappelijke veiligheid en duurzaamheid wordt het belang van onderhoud meer en meer onderkend.

Doorgeslagen Na de Tweede Wereldoorlog werden nieuwe assets vooral door de bedrijven zelf ontworpen. Leo van Dongen, directeur NS Techniek en hoogleraar Maintenance Engineering op de Universiteit Twente, ver-

iMaintain Prestatiemanagement Leo van Dongen verzorgt woensdag 4 oktober de openingspresentatie tijdens iMaintain Prestatiemanagement, een congres van het iMaintain platform en de NVDO sectie Suto. Hij heeft bijgedragen aan het Suto-onderzoek over ‘de Betrouwbare Organisatie’.

Aanmelden kan via www.imaintain.info/prestatie

07 17 iMaintain

S_Suto.indd 18

telt: ‘De Provinciale Elektriciteitsmaatschappijen bouwden zelf elektriciteitscentrales, de NV Philips had haar eigen centrum voor fabricagetechnieken, Rijkswaterstaat construeerde de Deltawerken en Defensie bouwde zelf haar tanks. Binnen NS werden de treinen technisch uitgewerkt door onze eigen ingenieurs. In de jaren negentig daarentegen werd meer en meer gestuurd op verzelfstandiging, ketendenken en financiële doelstellingen.

Technische realisatie en exploitatie werden uit elkaar getrokken. Daarin zijn we in diverse domeinen te ver doorgeslagen.’

Volgens Van Dongen moeten we, bij de realisatie van nieuwe assets – of dit nu gaat om nieuwe treinen, infrastructurele bouwwerken, installaties of machines – in een vroegtijdig stadium met zowel ontwerpers als gebruikers aan tafel.

‘Onderhoudsbewust ontwerpen’ is hierbij een sleutelbegrip. Hiervoor is basiskennis op het gebied van techniek nodig, zoals fysische verschijnselen, ontwerpmethoden, analysetechnieken en beslismodellen.

Daarnaast moeten partijen met elkaar streven naar onderhoudsconcepten waarmee de toegevoegde waarde van de assets op het gewenste niveau wordt gehouden.

En we moeten de onderlinge samenhang tussen design for maintenance en maintenance engineering in de gaten houden.’

Aanpassingen Volgens Van Dongen wordt in de keten nog onvoldoende op samenhang gemanaged. ‘In het recente verleden stond de klant of geld centraal. Zo ging de externe leverancier uit van ‘design for assembly’.

Waar werken met eenvoudig bedienbare grendels voor onderhoudsintensieve onderdelen tijdwinst – en dus geldwinst – zou opleveren voor de gebruiker, paste de leverancier bouten toe omdat deze veel voordeliger waren.’ Dit voorbeeld komt uit de koker van de NS. ‘Met de introductie van de Sprinter Light Train hebben we

Abonnees lezen meer op www.imaintain.info

22-08-17 15:40

FOTO: NS

IMAINTAIN PRESTATIEMANAGEMENT 19

beperkt aan tafel gezeten en daar hebben we van geleerd. We zijn nu bezig met de introductie van 118 Sprinters Nieuwe Generatie en 58 Flirt-treinstellen. Er worden meer afspraken gemaakt met leveranciers en we hebben NS-ingenieurs ingebracht om ontwerp, gebruik en onderhoud goed op elkaar af te stemmen. De technische kwaliteit, de kosten en bijvoorbeeld de nodige onderhoudsinspanningen in de totale levenscyclus worden besproken.

Bijkomend voordeel is dat we nu al een relatie opbouwen met deze leveranciers en hun onderaannemers.’

Vanuit de wens om de toegankelijkheid voor mindervaliden te verbeteren, is besloten de instap te verlagen. Dit heeft tot gevolg dat de technische installaties die voorheen onder de trein hingen, nu op het dak worden geplaatst. ‘Prima oplossing, maar dit betekent wel dat onze werkplaatsen ook moeten worden aangepast. We willen meer op hoogte kunnen werken.’

De NS investeert 2,5 miljard in de nieuwe treinen en daarnaast wordt 175 miljoen geïnvesteerd in verbouwingen van de werkplaatsen.

De vijf m’s Smooth introduction gaat dus over materieel en middelen. Maar daarmee ben

Van Dongen: ‘We moeten de samenhang tussen design for maintenance en maintenance engineering in de gaten houden.’

09FOT

de letter M: methoden. ‘Hier gaat het over werkmethoden zoals onderhoudsvoorschriften, onderhoudsprocessen, documentatie en dergelijke. Hoe kunnen we hier slim mee om gaan? Kunnen we bijvoorbeeld onderhoudsbeurten clusteren zodat onderhoud efficiënter kan worden uitgevoerd en minder tijd kost?’

Betrouwbaar je er nog niet. Van Dongen: ‘Het gaat ook over mensen. Onze monteurs helpen tijdens de fabricage al met montagewerk waardoor ze het materieel al in een vroeg stadium leren kennen. Verder laten we machinisten die met deze treinen gaan rijden, in het begin intensief met dit rollend materieel werken.’ Onder de noemer materialen – niet te verwarren met het groot materieel – wordt bijvoorbeeld gekeken naar reserveonderdelen. ‘Wil je en moet je alles altijd in huis hebben? Welke onderdelen zijn essentieel en welk materiaal is wenselijk? Ook daar moet je slim mee omgaan om enerzijds langdurige opslag te beperken en anderzijds stilstand door defecten te voorkomen.’

Tot slot wordt een vijfde aspect toegevoegd, voor de coherentie ook met

Onderhoud wordt primair uitgevoerd om de performance vast te houden of te verbeteren. ‘Na de smooth introduction wil je vasthouden wat je hebt geïmplementeerd om een betrouwbare organisatie te zijn en te blijven’, vertelt Van Dongen waarbij hij ook even de onvermijdelijke kinderziekten aanstipt. ‘Over de vijf m’s heen ligt de wetenschap dat er iets mis zal gaan. Sommige zaken kun je van tevoren eindeloos uitdenken, om vervolgens in de praktijk te ontdekken dat je toch een detail over het hoofd hebt gezien. Probeer je organisatie erop in te richten dat je dit snel kunt oplossen.’ Dat lijkt onmogelijk, maar wanneer de vijf m’s op orde zijn, is dit haalbaar. ‘Vervolgens is het zaak om te blijven meten en analyseren en om hier adequaat op te reageren. Alleen dan blijf je een betrouwbare organisatie met een bestendige performance.’ ■

07

iMaintain 17

S_Suto.indd 19

22-08-17 15:40

Meer weten?

Neem contact op met Gijs Hoekstra (06 42 24 53 85) of movielinqs@industrielinqs.nl

_A5_liggend_bizz56.indd 43

22-10-14 09:25

iMaintain.info

geeft nog meer waarde voor uw geld Meer nieuws dan ooit • • • • • • • •

Actuele berichtgeving over de gehele onderhoudssector Alle productinnovaties overzichtelijk bij elkaar Volledig evenementenoverzicht Online catalogi met producten en diensten Multimediale bedrijfspresentaties Tweewekelijkse Nieuwsbrief Live twitter updates LinkedIn interacted

iMaintain-abonnees krijgen meer • De nieuwste iMaintain staat een week voor verschijnen online • Abonnees krijgen toegang tot alle eerder verschenen artikelen • Volg de status van nieuwe projecten en uitbreidingen in de projectendatabase • Ga naar www.imaintain.info en kies abonneren

Ga direct naar imaintain.info en blijf iedereen voor 56-59_MO_NVDO_ Roosterinterventie.indd 58 _adv_www_iMaintain-A5.indd 43 IMA5 advertenties.indd 18

26-11-14 20-10-14 10:44 14:33 19-05-15 16:39 Organised by EASYFAIRS

VAKB EURS

Dé Nederlandse vakbeurs voor technologie en innovatie in pompinstallaties en industriële componenten

Schrijf je nu in met code Gelijktijdig met:

www.easyfairs.com/pumps-nl

IMA07 Advertenties.indd 20 Naamloos-1 1

2301

22-08-17 19-04-16 15:51 14:21

WHAT’S NEXT 21

Het Maritiem Research Instituut Nederland (Marin) heeft deze zomer een innovatief concept voor een drijvend mega-eiland getest. Het eiland bestaat uit 87 grote drijvende driehoeken die flexibel aan elkaar verbonden zijn. Met elkaar vormen ze een drijvend eiland dat wel een tot vijf kilometer groot kan worden.

Drijvend mega-eiland getest Drijvende mega-eilanden bieden toekomstbestendige werk- en leefruimte op zee voor het ontwikkelen, opwekken, opslaan en onderhouden van duurzame energie op zee (offshore wind, getijdenenergie, golfenergie, drijvende zonnepanelen). Daarnaast kan het op- en overslag bieden voor de kust in gebieden met weinig infrastructuur en is er zelfs mogelijkheid voor het kweken van voedsel.

Blauwe toekomst

FOTO: MARIN

Dit soort oplossingen zijn onderdeel van een ‘Blauwe toekomst’ waarin zeeën en oceanen (zeventig procent van het aardoppervlak) duurzaam worden gebruikt. De technologische uitdagingen

zijn groot: hoe ontwikkelen we drijvende ‘megaconstructies’ die sterk en veilig zijn in stormen en stroming? Hoe worden deze systemen aan elkaar en de zeebodem verbonden? Hoe groot zijn de bewegingen en welk effect hebben deze op de mensen op het eiland? Hoe organiseren we het verkeer en vervoer? Maar de vragen zijn ook ecologisch: wat is de invloed van deze drijvende leefgemeenschap op het water er onder en eromheen? Hoe maken we het systeem volledig circulair wat betreft water, energie, grondstoffen en afval? Marin doet dit onderzoek met computersimulaties en modelproeven in het Offshore Bassin waar wind, golven en stroom op schaal kunnen worden nagebootst.

07

iMaintain 17

G_WhatsNext.indd 21

22-08-17 15:43

Gebruiksvriendelijke & flexibele maintenance management software

Met de Ultimo software brengt u meer structuur aan in uw onderhoudswerkzaamheden, werkt u efficiĂŤnter en creĂŤert u ruimte om te besparen. Bovendien toont u met de inzet van de software eenvoudiger aan dat u aan belangrijke wet- en regelgeving voldoet. Heldere dashboards en rapporten verschaffen u en uw stakeholders meer inzicht in de prestaties.

27072016_Ultimo_adv_210x297_3mm_01.indd 1 IMA07 Advertenties.indd 22

MET ULTIMO IS MEER MOGELIJK: + Een uitgebreide HSE-suite voor ondersteuning op het gebied van Health, Safety & Environment. + Mobiel werken met de app Ultimo Go. + Standaard software, die eenvoudig op maat kan worden gesneden. + Een vrij instelbare, persoonlijke startpagina met ruimte voor grafieken, dashboards en andere overzichten. + Diverse standaard interfaces, bijv. met ERP-systemen. + Starten met Ultimo Lite, een eenvoudig, maar toch compleet systeem voor de kleine TD of als instapmodel.

29/07/16 11:46 22-08-17 15:51

WHAT’S NEXT 23

De start-up Lightyear uit Eindhoven staat met haar zonneauto in de finale van de Postcode Lottery Green Challenge 2017 en maakt kans op de hoofdprijs van 500.000 euro.

Lightyear is een van de vijf finalisten en gaat in ieder geval met 100.000 euro naar huis. Het team neemt het in de finale op 14 september op tegen de volgende groene start-ups: ARED en EarthEnable, beiden uit Rwanda, Glowee uit Frankrijk en Pond uit Denemarken. De Postcode Loterij organiseert jaarlijks de wedstrijd om groene innovaties een boost te geven.

Lightyear is een spin-off van het succesvolle Solar Team van de Technische Universiteit Eindhoven. De Lightyear One is een volledig door zonne-energie vierwielaangedreven auto met een actieradius van 800 kilometer en heeft een topsnelheid van 180 kilometer per uur. De geïn-

FOTO: LIGHTYEAR

EINDHOVENSE ZONNEAUTO IN FINALE POSTCODE LOTTERY GREEN CHALLENGE

tegreerde zonnecellen in het dak voorzien het voertuig van de benodigde elektriciteit, waardoor de auto niet afhankelijk is van een infrastructuur van oplaadpunten.

Dit is een enorm voordeel, omdat momenteel slechts 3 procent van de wereldbevolking een openbaar oplaadpunt in een straal van 100 kilometer heeft.

BRANDWEER KIJKT MET VR-BRIL DOOR DICHTE ROOK Het Amerikaanse bedrijf Qwake heeft een virtual reality (VR) bril ontwik-

keld waarmee brandweerlieden door dichte rook kunnen ‘kijken’.

Door de VR-bril kunnen brandweerlieden tot vijf keer sneller een gebouw in en uit zijn.

Hierdoor kunnen ze tot vijf keer sneller een gebouw in en weer uit zijn dan zonder de bril.

Dit kan mensenlevens schelen, zowel van de te redden slachtoffers als van de brandweer zelf.

De bril C-Thru gebruikt een warmtecamera, toxiciteitsensoren en randdetectie om de brandweerlieden een outlinetekening van de omgeving te tonen op een augmented reality display. Extra hete plekken worden rood ingekleurd.

De bril, die is ingebouwd in een brandweerhelm, is ontstaan naar een idee van avonturier Sam Cossman die verblind werd door rook toen hij wilde afdalen in een werkende vulkaan.

Bij de ontwikkeling zijn diverse brandweerlieden betrokken.

VEZELFIETSPAD IN EMMEN De gemeente Emmen heeft het eerste fietspad van biocomposiet in Nederland.

Het recyclebare fietspad is een proeftraject dat de levensduur en de slijtage van het fietspad moet gaan monitoren. Ook worden fietscomfort en kleurverandering in de proef meegenomen. Het fietspad bestaat uit vier stukken, elk met een andere samenstelling biocomposiet en een andere toplaag. Het biocomposiet bestaat uit plantaardige vezels, samengehouden door een biohars. De levensduur van dit biocomposiet is in de regel minimaal gelijk aan die van beton of staal. Of dat in het geval van het gebruik in een fietspad ook zo is, moet uit deze proef blijken. Diverse Nederlandse en Duitse instellingen en bedrijven hebben het fietspad van biocomposiet samen ontwikkeld.

Onder meer Sweco Nederland, Naftex en Stenden Hogeschool zijn hierbij betrokken. Studenten van de hogeschool zullen de komende twee jaar diverse tests uitvoeren op het fietspad.

07

iMaintain 17

G_WhatsNext.indd 23

22-08-17 15:42

24 MAINTENANCE MANAGER

Asset en maintenance manager vullen elkaar aan Ann Van Look en Maxine Frimpong van BASF Antwerpen hebben als duo de Maintenance Manager van het Jaar verkiezing in België gewonnen. Frimpong richt zich als asset manager op de lange termijn en maintenance manager Van Look focust zich op het dagelijkse onderhoud. ‘Het een kan niet zonder het ander.’

Dagmar Aarts

Een aantal jaar geleden is er kritisch naar het onderhoud van chemiebedrijf BASF gekeken, waarna is besloten om het voortaan op te splitsen in korte en lange termijn onderhoud. De asset manager is verantwoordelijk voor de beschikbaarheid van de installaties. Zij rolt daarvoor strategieën uit die de maintenance manager invult. De maintenance manager zorgt dat de juiste mensen op de juiste plek zijn en is verantwoordelijk voor het dagelijkse onderhoud. Frimpong: ‘Het een kan niet zonder het ander. Door op deze manier te werken, kunnen we de focus leggen waar het nodig is. Dat is onze kracht. We zijn van mening dat het lange termijn en korte termijn onderhoud niet in één functie geborgd kunnen zijn, daarvoor is het een te groot takenpakket.’

Niet alleen Frimpong en Van Look werken op deze manier. Bij de verkiezing vertegenwoordigden ze een heel netwerk van asset en maintenance managers van BASF Antwerpen. Op de zeshonderd hectare grote site staan een vijftigtal productieinstallaties. Die bedrijven zijn opgedeeld in clusters en per cluster is een asset manager en een maintenance manager

verantwoordelijk. In totaal werken er 32 asset managers en 21 maintenance managers op de plant. ‘We zijn een community binnen de onderneming’, zegt Frimpong.

‘We komen vaak bij elkaar zodat we van elkaar kunnen leren door bijvoorbeeld best practices te delen. En ook al werken we met veel verschillende asset en maintenance managers, we hebben de basis voor ons onderhoud in roadmaps vastgelegd.’

Alle documentatie is in een kwaliteitszorgsysteem opgenomen en voor de technische documentatie wordt een SAP-systeem gebruikt. Frimpong: ‘Omdat we een grote en complexe site zijn, is het heel erg belangrijk dat kennis geborgd blijft en dat iedereen vanuit dezelfde basis werkt.’

Asset manager Frimpong is de asset manager van het bedrijvencluster dat isobuteen, formaldehyde, polyisobuteen en butadieen produceert. ‘Om de beschikbaarheid van de installaties te garanderen, maak ik predictieve en preventieve onderhoudsplannen.

We hebben veel roterende equipment en we weten dat sommigen zullen falen.

Maar door de juiste plannen te hebben, zorgen we ervoor dat we voorzien wanneer ze gaan falen en dat we vooraf ingrijpen. We streven naar honderd procent beschikbaarheid.’

Daarnaast is Frimpong bij de aankoop van nieuwe installaties al vanaf de designfase betrokken, zorgt ze dat apparatuur op een goede manier uit bedrijf wordt genomen en beheert ze de budgetten.

Maintenance manager Van Look is de maintenance manager van de zuurbedrijven en de ammoniakfabriek. Zij zorgt ervoor dat het dagelijkse onderhoud zo wordt uitgevoerd dat het binnen de plannen van de asset manager past. ‘Asset management bepaalt welke werken we uitvoeren, welke apparaten we

07 17 iMaintain

J_Maintenance Manager.indd 24

Abonnees lezen meer op www.imaintain.info

22-08-17 15:27

FOTO’S: BASF

MAINTENANCE MANAGER 25

Asset manager Maxine Frimpong en maintenance manager Ann Van Look.

gaan inspecteren en waar we preventief onderhoud gaan doen. Als maintenance manager ben je meer een people manager, ik zorg ervoor dat de juiste mensen op de juiste plaats worden ingezet. Per cluster hebben we een aantal decentrale maintenance mensen. Bij mij zijn dat er ongeveer negentien, maar daarnaast kan ik een beroep doen op vierhonderd centrale technische medewerkers. Zij zijn echte vakspecialisten en helpen in onze verschillende bedrijven op het terrein. We hebben bijvoorbeeld mensen in dienst die niets anders doen dan pompen reviseren.

Het grote voordeel binnen zo’n grote organisatie is dat je zelf niet overal de vakspecialist in hoeft te zijn. Er is een groot netwerk van kennis en de specialisten hebben ook weer connecties in de markt. Zodat maintenance managers die contacten niet allemaal als individu hoeven te hebben.’

Samenwerken De asset en maintenance manager staan de hele dag door met elkaar in contact. ’s Ochtends gaan ze samen door alle

Frimpong: ‘We zijn van mening dat het lange termijn en korte termijn onderhoud niet in één functie geborgd kunnen zijn.’

storingen en meldingen. Maintenance gaat die vervolgens oplossen. En is er een asset kapot, dan gaan de twee samen de fabriek in om te kijken wat de schade is en wat kan worden verbeterd. Liever weten ze dat natuurlijk al van tevoren.

Frimpong: ‘In installaties heb je risico’s of je hebt bepaalde risicovolle assets en daar maken wij een criticaliteitsoefening en een sparepart-oefening voor. Daar staat de samenwerking centraal tussen de asset manager, de maintenance manager en de experts. Zo weten we wat er faalt als een pomp het niet meer doet en welke onderdelen we voorradig moeten hebben, zodat we snel een reparatie kunnen uitvoeren.’ Van Look: ‘We hebben veel overleg over elkaars plannen. Eén van de

twee is eindverantwoordelijke, maar alles gebeurt altijd in overleg.’

Voordeel Het voordeel van de opsplitsing van onderhoud in de lange en korte termijn is dat elk de eigen focus kan behouden.

Van Look: ‘Het is niet dat we het vroeger niet goed deden, maar we kunnen nu veel efficiënter werken.’ Frimpong: ‘Vroeger waren we meer bezig met brandjes blussen. Bij een ochtendvergadering waren er dan wel een stuk of tien storingen die maintenance zo snel mogelijk moest oplossen. Maar als er dan eerst nog naar de spare parts moet worden gekeken, dan kan het dat je asset langer uit bedrijf is.

Als je zoals nu een goed preventief en predictief onderhoudsplan hebt, dan kan je met trillingsmetingen al opvangen dat bijvoorbeeld een lager begint aan te lopen, waardoor je op tijd kunt ingrijpen.

Door een langetermijnplan te hebben en preventief na te denken over zaken ga je minder brandjes blussen, heb je minder storingen en werk je in het algemeen proactiever. Ons risicogebaseerd inspectie-

07

iMaintain 17

J_Maintenance Manager.indd 25

22-08-17 15:27

Elke dag verbeteren wij de procesindustrie Sitech Services levert de top in onderhoud en procesoptimalisatie. Ons doel: klanten helpen om succesvol te zijn.

Dat doen we door professioneel asset management, waarbij de levenscyclus van fabrieksinstallaties van klanten centraal staat. Onze ISO55001 certificering onderschrijft het succes van deze integrale aanpak.

Ambitieus? We maken het waar.

Wij noemen het World Class Manufacturing.

www.sitech.nl

VINÇOTTE BUNKER ROTTERDAM • • •

Een grotere bunkercapaciteit voor radiografisch onderzoek Uitstekende laad- en losfaciliteiten Met een kraancapaciteit van 5 ton kunnen we nagenoeg alle objecten aan

Veiligheid, kwaliteit en milieuvriendelijkheid Met onze inspecties, testing, certificatie en opleidingen bieden wij alle oplossingen onder één dak om u en uw omgeving veiligheid, duurzaamheid en kwaliteit te garanderen en te zorgen dat uw investeringen renderen.

vincotte.nl |

IMA07 Advertenties.indd 26

22-08-17 15:51

MAINTENANCE MANAGER 27

plan helpt hier ook enorm om de schademechanismen te identificeren en tijdig aan te pakken.’

Nog een voordeel is volgens Van Look dat het werk veiliger is geworden. ‘Als je een job goed kan voorbereiden en de materialen op tijd aanwezig zijn, dan kan er sowieso veiliger worden gewerkt. Brandjes blussen is altijd onveiliger dan iets dat je goed voorbereid kunt uitvoeren. En als iedereen weet wat hij moet doen, gaat het veel efficiënter.’

Studenten Natuurlijk zijn er ook nog uitdagingen.

Voor Van Look is de grootste uitdaging om goed technisch personeel te vinden. ‘Techniek in het algemeen is een beetje een knelpuntberoep geworden. Het is moeilijk om het gat van onze gepensioneerden op te vullen met jonge technici. Daarnaast verandert de techniek nu pijlsnel. We moeten onze huidige medewerkers blijven opleiden, zodat ze op de hoogte zijn van de laatste stand van het vakgebied.’

Van Look: ‘Techniek in het algemeen is een knelpuntberoep geworden. Het is moeilijk om het gat van onze gepensioneerden op te vullen.’

Om jongeren warm te maken voor een baan in de techniek of de chemie, is BASF met een aantal hogescholen projecten gestart. Een daarvan is duaal leren, waarbij studenten de helft van de tijd in de schoolbanken zitten en de andere helft leren op de werkvloer. Het chemiebedrijf helpt ook mee in opleidingen om ervoor te zorgen dat die goed aansluiten op het bedrijfsleven. Van Look: ‘Daarnaast begeleiden wij hier per jaar honderdzestig stagiairs. We steken er veel tijd en energie in om ze goed te begeleiden. Het is een win-winsituatie. De student kan kennismaken met ons bedrijf en wij kunnen nieuwe medewerkers scouten. Acht van de tien stagiairs worden uiteindelijk bij ons aangenomen.’

Frimpong heeft een andere grote uitdaging. Zij wil continu blijven verbeteren en de beschikbaarheid van de installaties steeds hoger krijgen. ‘De tweede uitda-

ging voor mij is Industrie 4.0 en hoe we nieuwe technologieën in kunnen zetten. Ik denk daarbij bijvoorbeeld aan het digitalisering en automatisering van documentatie. Momenteel hebben we een grote hoeveelheid installatiecomplexen die al wat langer meedraaien, waarvan informatie op papier staat. Een monteur moet dan met een stapel papier naar een installatie gaan om hem te repareren. We willen met tablets gaan werken zodat de documentatie ter plaatse elektronisch beschikbaar is. Dat zal helpen om sneller, efficiënter en veiliger te werken.’

Drone Op sommige gebieden is BASF al volop bezig met Industrie 4.0. Zo zijn al drones gebruikt voor inspecties. Van Look: ‘In oktober hebben we een afstelling van tien dagen staan. Met een drone hebben we de grote schouw voor restgassen geïnspecteerd en er camerabeelden van gemaakt. We willen weten wat we kunnen verwachten en nu weten we waar we voor staan. Dat kunnen we doorspreken met medewerkers die de herstellingen gaan doen, waardoor we een goede

werkvoorbereiding hebben en de job efficiënter en beter gaat.’

Ook rond de fakkel van de fabrieken van Frimpong is met een drone gevlogen om te kijken wat de toestand was. Nu zijn er hele accurate beelden die in 2019 bij een onderhoudsstop kunnen worden gebruikt.

De wens is om nog meer inspecties met robots en drones te kunnen doen, zodat medewerkers bepaalde gevaarlijke ruimtes niet meer in hoeven. Van Look: Er zijn natuurlijk al veel robots ontwikkeld, maar wij hebben robots nodig die we in de chemie kunnen toepassen en die met onze materialen kunnen werken. Daarom werken we samen met ontwikkelaars en universiteiten om ze naar onze vereisten te maken.’

Aanrader Zouden de twee andere bedrijven aanraden om hun onderhoud ook op te splitsen in lange en korte termijn? Frimpong: ‘Zeker, het is onze best practice.’

Van Look voegt daaraan toe: ‘Ook bij kleinere bedrijven kan het werken, want BASF Antwerpen is eigenlijk een combinatie van allemaal kleine bedrijven.’ ■

07

iMaintain 17

J_Maintenance Manager.indd 27

22-08-17 15:27

28 INNOVATIE

Robot schrobt scheepshuid olietanker Windenergie opslaan in steen

Shell neemt LNG-bunkerschip in gebruik

Een snelweg kan niet in één keer over de hele breedte worden aangelegd. Daarom zijn er vaak lasnaden zichtbaar in het asfalt. Deze ‘lassen’ vormen het zwakste punt, want ze zijn schadegevoelig. Als een las wordt gerepareerd met bijvoorbeeld bitumenband, werkt dit soms als spookmarkering. Dit vermindert bij laagstaande zon of bij regen de veiligheid. Een ander punt is dat de bitumenband bij nat weer spiegelglad kan worden, wat gevaarlijk is, vooral voor motorrijders. Boskalis en Latexfalt hebben nu een stroeve, niet glimmende en duurzame las ontworpen.

Boskalis Nederland past deze techniek al toe, onlangs voor het versterken van ZOAB ter plaatse van voegen van een groot aquaduct in het prestigieuze SAAone project. Door een bestaande markeermachine om te bouwen tot een apparaat dat de lassen snel en eenvoudig kan versterken, ontwikkelde Boskalis een praktische en economisch haalbare applicatietechniek voor de toepassing. Onlangs zijn, na uitgebreide tests met een prototype, twee nieuwe machines besteld.

NHL Solarboat wint WK zonnebootrace Het Solarboatteam van NHL Hogeschool in Leeuwarden heeft in juli het WK zonnebootracen gewonnen. In totaal streden 21 teams uit 7 internationale landen tegen elkaar in Monaco. In de A-klasse bouwde het Solarboatteam van NHL Hogeschool hun voorsprong snel uit, waardoor ze niet meer in te halen waren door de andere teams.

Het wereldkampioenschap voor boten die op zonne-energie varen bestond uit drie onderdelen: een duurrace, een slalom en een sprint. De NHL Solarboat slaagde erin om op de duurrace als eerste te eindigen. Een race waarbij de strategie van het team en de efficiëntie van de boot centraal staan.

Ook bij de slalom werd de eerste plek behaald. Bij het laatste onderdeel werd het spannend, maar al snel werd duidelijk dat het NHL-team niet meer van hun eerste plek kon worden gestoten.

De internationale race wordt georganiseerd door Yacht Club Monaco. De race speelt zich af tussen Monaco en Nice.

FOTO: NHL HOGESCHOOL

DEZE RUBRIEK WORDT MEDE MOGELIJK GEMAAKT DOOR

Veilige en duurzame lasnaden

FOTO: BOSKALIS

Het hypermoderne bunkerschip Cardissa van Shell is in Rotterdam aangekomen. Met dit schip kan het bedrijf klanten door heel Europa bevoorraden met liquefied natural gas (LNG) vanuit de Gate terminal in Rotterdam. De Cardissa kan 6.500 kubieke meter LNG vervoeren.

Het schip krijgt Rotterdam als standplaats en geeft extra flexibiliteit om een breed scala aan klanten te bevoorraden, met inbegrip van vaartuigen op Europese binnenwateren.

Steve Hill, executive vice president van Shell Energy: ‘Met deze bunkerschepen en de Gate terminal laten we zien dat Shell is toegewijd aan het bouwen van een robuuste en betrouwbare bevoorrading van onze klanten.’

Steeds meer scheepseigenaren en -operators kiezen voor het schoner brandende LNG in plaats van traditionele brandstoffen. Dit in reactie op regelgeving voor de uitstoot van zwavel en stikstofoxiden, inclusief de recente beslissing van de International Maritime Organization (IMO) om het zwavelgehalte van scheepsbrandstoffen te beperken tot 0,5 procent.

FOTO: FLEET CLEANER

Een 180 meter lange olietanker heeft een schrobbeurt van een robot van Fleet Cleaner gekregen tijdens het laden en lossen in de Amsterdamse haven. De robot reinigt scheepshuiden van schepen en ontdoet deze van aangroei zoals slijm, algen en mosselen. Door het verwijderen van aangroei kunnen rederijen een aanzienlijke hoeveelheid brandstof besparen en daardoor duurzamer opereren.

De robot is in staat om het gehele schip te reinigen, zowel onder als boven water en over gekromde oppervlakten van allerlei scheepstypes. De verwijderde aangroei vangt de robot op. Via de toevoerslag wordt dit naar het filtersysteem op het werkschip gepompt en daar in verschillende stappen gefilterd. Het werkschip ligt afgemeerd naast het schip dat wordt gereinigd.

Fleet Cleaner mag met een vergunning van Rijkswaterstaat in alle Nederlandse havens schepen reinigen. De installatie is daarnaast gecertificeerd om in petroleumhavens te mogen werken.

Siemens wil overtollige windenergie als warmte opslaan in steen. Begin 2018 begint het bedrijf met de bouw van een testfaciliteit in Hamburg.

Om de warmte terug om te zetten in elektriciteit wordt koude lucht langs de stenen geblazen. De opgewarmde lucht zet vervolgens water om in stoom waarmee een generator kan worden aangedreven. Onderzoekers van Siemens zijn deze technologie nog aan het optimaliseren. Hun doel is om een efficiënt en kosteneffectief energieopslagsysteem te maken. De energie kan uren of een dag worden opgeslagen in een geïsoleerde bak met stenen.

07 17 iMaintain

IMA07 Q iTanks.indd 28

22-08-17 15:28

FOTO: JIM TEBBUTT

INNOVATIE 29

Vloeibaar metaal beschermt fusiereactor Een dunne damplaag rondom een vloeibaar metaal zou wel eens de oplossing kunnen bieden voor toekomstige fusiereactoren. Dit onthult het Nederlandse onderzoeksinstituut Differ. Een van de uitdagingen bij kernfusie is het feit dat het plasma zo heet wordt dat de wanden van de reactor smelten. Onderzoeker Stein van Eden vond een oplossing hiervoor door de energie weg te leiden via vloeibare metalen wanden.

De Iter onderzoeksreactor is nog in aanbouw in het zuiden van Frankrijk. Om de enorm hoge temperaturen en bombardementen van plasmadeeltjes te kunnen overleven, is de uitlaat van de reactor gemaakt van wolfraam. De onderzoekers kijken echter verder en onderzoeken ook de condities van fusiecentrales die daadwerkelijk stroom produceren.

De condities waaronder die centrales werken, zullen nog een stap extremer zijn dan in Iter. De zogenaamde Demo-reactoren komen dicht bij de condities van sterren zoals de zon.

Hoewel het onderzoek tot nog toe theoretisch is, bedacht Van Eden een manier om de wanden van de reactor onder deze extreme hitte te beschermen. De wand zal nog steeds uit wolfraam worden opgetrokken, maar door kanaaltjes in het materiaal stroomt ook nog een vloeibaar metaal zoals bijvoorbeeld tin of lithium. Het voordeel hiervan is dat de wand eventuele opgelopen schade direct zelf repareert. Bovendien verdampt een deel van het metaal en die damp kan weer een deel van de hitte en inkomende deeltjes absorberen. Hoe heter het plasma wordt, hoe meer vloeibaar metaal verdampt en de temperatuur wordt getemperd. Daarmee reguleert de reactor zichzelf ook nog eens.

Robot speurt lekkages leidingen op

FOTO: MIT

Onderzoekers van MIT (Massachusetts Institute of Technology) hebben een robot ontwikkeld die lekken in water- en gasleidingen kan opsporen, ook als deze heel erg klein zijn.

Aan de robot en het bijbehorende systeem is negen jaar gewerkt. De rubberachtige robot lijkt op een soort grote badminton shuttle.

Het apparaat kan via een brandkraan in het watersysteem worden geplaatst. Vervolgens beweegt het passief met de stroom mee. Hij detecteert kleine variaties in druk doordat hij het trekken aan de randen van zijn zachte rubberrok kan ‘voelen’. De rubberrok is net zo groot als de pijp.

Met een net kan de robot er bij een andere brandkraan worden uitgevist waarna de data kunnen worden geüpload. Naast de passieve robot hebben de onderzoekers ook een versie gemaakt die zijn bewegingen kan controleren.

De robot zou een probleem van tachtig miljoen dollar kunnen oplossen voor de stad Monterrey in Mexico. De stad verliest volgens de onderzoekers elk jaar veertig procent van haar watertoevoer door lekkages. Lekkages kunnen er ook voor zorgen dat het water verontreinigd raakt doordat water via een gaatje terug kan stromen in de pijp. De onderzoekers testen hun systeem momenteel in Mexico.

Ook op andere plekken in de wereld zou de robot uitkomst bieden voor water- en andere leidingen. De volgende stap voor het team, na de veldtests in Monterrey, is om een flexibelere versie van hun robot te maken die zich snel kan aanpassen aan pijpen met verschillende diameters.

DEZE RUBRIEK WORDT MEDE MOGELIJK GEMAAKT DOOR

07

iMaintain 17

IMA07 Q iTanks.indd 29

22-08-17 15:28

Het iMaintain platform brengt experts, gebruikers en leveranciers van producten en diensten bijeen om bij te dragen aan transparante informatievoorziening rond onderhoud en asset management. Het platform belicht op een journalistieke en onafhankelijke manier innovaties, behandelt actuele onderwerpen en inspireert. Via het vakblad iMaintain, met de website www.imaintain.info, met drie rondetafelmeetings per jaar, diverse bijeenkomsten en met een jaarcongres bereikt het iMaintain platform haar doelgroep.

Partnernieuws Nieuwe biobased bruggen in Rotterdamse haven Dit jaar worden in de Rotterdamse haven veertien biobased kunststofcomposiet loopbruggen geplaatst wat het totaal op 22 brengt. In 2010 klopte het Havenbedrijf Rotterdam bij FiberCore aan met de vraag een onderhoudsarm en duurzaam alternatief te ontwikkelen voor de stalen vakwerkbruggen in de haven. Stalen bruggen moeten na 25 jaar eruit worden gehaald en worden gestraald en geconserveerd. Nadat ze teruggeplaatst zijn, gaan ze nog hooguit 25 jaar mee voor ze aan het einde van hun levensduur zijn. De nieuwe bruggen hebben een gegarandeerde levensduur van minimaal honderd jaar en vergen vrijwel geen onderhoud. Fibercore bouwt ook sluisdeuren en bruggen voor het zwaarste verkeer.

BASF betrokken bij experience center ANNE in Utrecht ANNE (Alle Nederlanders naar Energieneutraal) is een werk- en ontmoetingsplek in Utrecht en biedt een platform voor het verduurzamen en energieneutraal maken van woningen. Het gebouw is een experience center voor bewoners waar kennis en ervaring kan worden opgedaan met systemen en producten om woningen te verduurzamen en te renoveren naar Nul Op de Meter (NOM). Het gebouw wordt eveneens een ruimte waar workshops en meetings vanuit de Stroomversnelling worden gehouden.

Stroomversnelling is een samenwerkingsverband tussen gemeenten, woningcorporaties en bedrijven in de bouwwereld gericht op het duurzaam en energieneutraal renoveren van woningen. BASF is als partner, adviseur en leverancier van (duurzame) grondstoffen actief betrokken in Stroomversnelling.

Eerste 3D-geprinte gebouw van Europa laat zich zien Dit jaar wordt het eerste 3D-geprinte gebouw van Europa gerealiseerd. De hoofdvorm van het gebouw wordt grotendeels 3D geprint in beton. Dankzij deze revolution3D print en bijzonder duurzame nieuwe manier van bouwen is er, in vergelijking met de traditionele bouw, sprake van 40 procent minder CO2 en 70 procent minder afval. Mede daardoor heeft de vergaderlocatie, genaamd de Vergaderfabriek, in Teuge (G), straks een zero footprint. ENGIE is als consortium-partner verantwoordelijk voor het ontwerp en de technische dienstverlening.

Partners van het iMaintain platform

Bekijk alle partnerfilmpjes op www.imaintain.info/partners-leden/

Contentpartners Kennis- en innovatiecentrum Maintenance Procesindustrie

Leden van het iMaintain platform

Wilt u meer weten over lidmaatschap of partnering van het iMaintain platform, kijk dan op www.imaintain.info of neem contact op met Janet Robben: Janet@industrielinqs.nl – 020 3122 085

IMA07 P Platform.indd 30

22-08-17 15:32

‘Expertquotes’ ‘In het recente verleden stond de klant of geld centraal. Zo ging de externe leverancier uit van ‘design for assembly’; waar werken met eenvoudig bedienbare grendels voor onderhoud intensieve onderdelen tijdwinst – en dus geldwinst – zou opleveren voor de gebruiker, paste de leverancier bouten toe omdat deze veel voordeliger waren.’

Leo van Dongen, NS Techniek, vindt dat er in de keten nog onvoldoende wordt gemanaged op samenhang.

‘Het werken met moderne middelen is voor consumenten al heel gewoon. Denk aan smart sensors in je auto die voorkomen dat je met inparkeren ergens tegenaan botst. Twitter is een vorm van big data, Pokémon Go een vorm van augmented reality. En de batterij op je mobiele telefoon geeft een indicatie van wanneer je moet gaan opladen; condition based maintenance. Nieuwe technologie is niet heel spannend.’

Henk Akkermans, WCM, tijdens de eindpresentatie van WCM SummerSchool over hoe Industrie 4.0 zich manifesteert in ons dagelijkse leven.

Het expertpanel van het iMaintain platform bestaat uit: Ivo van der Gaag

Giel Jurgens

Hans Peters

Erik Bijlsma Asset owner, Gemeente Amsterdam

Michel Grijpink

Nico van Kessel

Ruud Schenk

Jac de Boer

Mark Haarman

Theo Knijff

Peter Schokker

Henk Akkermans Hoogleraar Supply Chain Management, Universiteit Tilburg

Technical manager, VTTI

Asset owner, Havenbedrijf Rotterdam

Wetenschappelijk directeur WCM

Senior consultant Asset Management & Maintenance, Tebodin

Dennis Braamse

Manager asset management, LambWeston/Meijer

Annemarie Burgemeester

Principal consultant Asset Management, Dimensys

Michael Donders

Managing director, Mainnovation

Principal consultant Asset Management, Tata Steel

Operational manager, Ki<|MPi

Algemeen directeur, ENGIE West Industrie

Maintenance manager, Koninklijke Vezet Maintenance Manager of the Year 2016

Hans Hennekam

Manager IA Service Europe, Yokogawa

Rob de Heus

Champion World Class Maintenance, Sitech Services

Cor van de Linde

Roelf Venhuizen

Maintenance Manager of the Year 2012

Voormalig CEO NAM en voorzitter Profion

Henk van der Meer

Binne Visser

Directeur innovatieplatform iTanks

Teamleider Events, BP Raffinaderij Rotterdam

Bestuurslid, Veiligheid Voorop,

Director Prod. Eng. & Maintenance, Philips Maintenance Manager of the Year 2017

Geert-Jan van Houtum

Taco Mets

Ron Wever

Leo van Dongen

Ton Huibers

Mark Oosterveer

Johan Wolt

Professor Maintenance Engineering, Universiteit Twente

Maintenance Manager of the Year 2013

Manager techniek & engineering, Delicia Eigenaar Donders RCM Consultancy Directeur NS Techniek

IMA07 P Platform.indd 31

Learning & Development consultant, Hogeschool Utrecht

Teammanager, Drinkwaterbedrijf Dunea Maintenance Manager of the Year 2015

Professor Reliability, Quality en Maintenance, TU Eindhoven

Supervisor, Humaintain

Technical director, Van Meeuwen Industries

Productmanager SAM, Malmberg

Asset manager, Schiphol Group

Maintenance manager, AkzoNobel lndustrial Chemicals MCA Delfzijl Maintenance Manager of the Year 2014

22-08-17 15:32

HET OUDE MAGAZIJN | AMERSFOORT | 4 OKTOBER 2017 [Sch

rijf

Wat is het nut van ervaring als de industrie en de infrasector continu in beweging zijn? Ageing assets kunnen bijvoorbeeld met sensoren en realtime monitoring een nieuw leven krijgen, maar de besturing en het onderhoud vragen dan wel om andere kennis en capaciteiten. We moeten ervaren wat vernieuwing voor ons inhoudt.

Ook nieuwe contractvormen, vaak in combinatie met innovatieve technologie, zorgen voor de nodige beweging. Nieuwe ervaring bouwen we daarbij op vanuit bestaande ervaring.

Waar staan we nu en wat kunnen we nog meer verwachten? En hoe kunnen we daar op een zo effectieve manier op anticiperen?

nu i

n]

Programma 10.00 uur

Onvangst

10.30 uur

Aanvang congres: presentatie van onderzoek - Opening door dagvoorzitters Piet van der Linden (NVDO Suto) en Laura van der Linde (iMaintain) - Professor Leo van Dongen (NS en Universiteit Twente) en promovendus Jan Jaap Moerman presenteren resultaten Suto-onderzoek: Betrouwbare Organisatie en Smooth Introduction

12.00 uur

Netwerklunch

13.15 uur

Middagprogramma: showcases - Systeemgerichte Contractbeheersing bij Rijkswaterstaat - Huub de Lange (Rijkswaterstaat) - Reliability Centered Maintenance bij Heineken Gerben Niehof (Stork) - Strategische innovatiepartners bij de Johan Cruijff ArenA - Francesco Franchimon (BAM)

14.45 uur

Netwerkpauze

15.15 uur

Vervolg programma: best practices en interactieve sessie - Videoreportage Smooth Introduction - Interactieve sessie met stellingen - Debat: Asset Lifecycle Management

17.00 uur

Afsluiting en netwerkborrel

18.15 uur

Aanvang avondprogramma en diner Lezing van Ira Helsloot (Hoogleraar Besturen van Veiligheid, Radboud Universiteit Nijmegen)

Initiatiefnemers:

www.imaintain.info/prestatie IMA07 Advertenties.indd Hele pagina PRES.indd 132

22-08-17 03-08-17 15:50 12:08

PRODUCTEN 33

1

Rollenketting en verzwaarde aandrijfketting

2

Overspanningsbeveiliging

De G8 RS rollenketting van Tsubaki heeft een twintig procent langere levensduur dan het vorige ontwerp. Gedurende de laatste productiefase wordt een speciale corrosiewerende olie op de ketting aangebracht die roestvorming tegengaat en de duurzaamheid vergroot. De nieuwe G8 ketting is beschikbaar in elf maten, van RS40 tot RS240. De prestaties van de nieuwe G8 verzwaarde aandrijfketting zijn sterk verbeterd. De ketting is bedoeld voor toepassingen waarbij zware lasten verplaatst worden bij een lage snelheid. Een nieuw thermisch behandelingsproces, dikker materiaal en een innovatief ontwerp hebben de ketting versterkt, terwijl de afmetingen gelijk zijn gebleven aan die van de standaardketting. De ketting is verkrijgbaar in drie varianten.

Meer informatie: www.tsubaki.eu

In de M-LB-5000 overspanningsbeveiliging is, ondanks de geringe inbouwbreedte van slechts 6,2 mm, een diagnosefunctie en een modulaire opbouw voorzien. Door het aanbieden van deze functies garanderen deze éénkanaalsmodules een grotere beschikbaarheid en een optimalisatie van de total cost of ownership. Het diagnosesysteem makkelijk af te lezen dankzij het display met verkeerslichtprincipe.

Dit minimaliseert de testkosten volgens EN 62305-3 en maakt ook statusmonitoring mogelijk.

Met dit systeem worden de beveiligingen steeds op het ideale moment vervangen. Dit verbetert de uptime van de overspanningsbeveiliging en dus ook van het complete systeem. Tegelijkertijd minimaliseert dit ook de onderhoudskosten.

Meer informatie: www.pepperl-fuchs.com

3

Softwareplatform

Honeywell heeft Honeywell Sotera™ geïntroduceerd, een compleet softwareplatform ter ondersteuning van zijn groeiende portefeuille met verbonden oplossingen voor industriële werkers, die zijn ontwikkeld om klanten te helpen hun faciliteiten en personeel veilig te houden, productiviteit te verbeteren, naleving te vereenvoudigen en administratieve kosten te verlagen.

Het platform ondersteunt verschillende soorten verbindingen met de werker zoals onderlinge communicatie, geolocatie en automatische veiligheidswaarschuwingen om werkgevers direct op de hoogte te stellen als er veiligheidsincidenten plaatsvinden en biedt hen de mogelijkheid om snel te reageren als een werknemer gewond raakt op een afgelegen locatie.

Meer informatie: www.honeywellsafety.com

4

Compactcilinders

5

Industriële netwerkswitch

6

Bag placer

De JMGP compacte geleidecilinder en de JCQ compactcilinder zijn ontworpen met het oog op besparing van gewicht, ruimte en energie. Beide modellen dragen bij aan kleinere machines en minder kosten. Bovendien zijn ze efficiënter dankzij het lichte gewicht, waardoor verbeterde cyclustijden mogelijk zijn. De JMGP is een compacte geleidecilinder met een dubbele stang die geschikt is voor uiteenlopende toepassingen, zoals duwen, klemmen en heffen in situaties met beperkte ruimte en gewicht – in een transportlijn of bij gerobotiseerde manipulatie en handling. De JCQ compactcilinder is ideaal voor vergelijkbare toepassingen, waarbij een korte cilinder nodig is, maar geen belastingen behoeven te worden opgenomen.

Meer informatie: www.smc.eu

De Allen-Bradley Stratix 2500-switch van Rockwell Automation biedt de beveiliging, veerkracht, netwerksegmentatie en bandbreedteoptimalisatie van een beheerde switch, maar zonder de noodzaak van arbeidsintensief configuratiewerk. De industriële Ethernet-switch is direct inzetbaar voor het op prioriteit indelen van bedrijfskritisch dataverkeer binnen industriële netwerken. De switch kan ook worden geconfigureerd in aansluiting op toepassingsspecifieke behoeften. Dankzij deze flexibiliteit kunnen fabrikanten hun productieprocessen toekomstbestendig maken. Eenmaal opgenomen in het netwerk kunnen ze het apparaat opschalen naarmate hun behoeften veranderen.

Meer informatie: www.rockwell.com

Om materialen van de bouw-, cement-, mineralen- en chemische industrie efficiënt in zakken te vullen, heeft de BEUMER Group de fillpac in het programma. Voor deze installatie heeft is de bag placer voor zakken met ventiel in de bodem of platte zaken met ventiel ontwikkeld, waarmee het vermogen en de efficiëntie van de vulmachine nog verder toenemen. De aandrijvingseenheid en de grijperarm worden automatisch via servomotoren nauwkeurig en energie-efficiënt aangedreven. Het grijpsysteem en de opschieteenheid plaatsen de zakken uit de zakbundel veilig op de vulsteunen. De doordachte kinematica reduceert trillingen in de machine. Hierdoor neemt de levensduur significant toe.

Een olievrij venturimondstuk zorgt voor onderhoudsvrij gebruik.

En omdat de grijperarm aan twee zijden is gelagerd, loopt hij ook bij een vermogen van 6.000 zakken per uur zeer rustig.

Meer informatie: www.beumergroup.com

07

iMaintain 17

E_Producten.indd 33

22-08-17 15:29

34 ASSET MANAGEMENT

‘We leggen de basis voor gestructureerd asset management’ Om de prestaties van de hoogspanningsinfrastructuur ook in de toekomst te kunnen garanderen, gebruikt de Belgische netbeheerder Elia het Asset Management EXcellence (AMEX) programma. ‘Daarmee inventariseren we onze assets en resources en waarderen we deze tegen de risico’s die ze zowel individueel als in het systeem kunnen opleveren’, vertelt Stéphanie Hammer, manager Asset Program and Metrics.

‘Op die manier kunnen we straks weloverwogen beslissingen nemen om assets preventief te vervangen.’

David van Baarle

De Europese industrie en energiewereld kenden een enorme bloeiperiode na de Tweede Wereldoorlog. Veel van de toen gebouwde en aangelegde assets zijn inmiddels dan ook van respectabele leeftijd. Dankzij die economisch afgeschreven, maar technisch nog prima functionerende assets kunnen Nederlandse en Belgische bedrijven nog mondiaal concurreren. Tegelijkertijd zitten de WestEuropese landen midden in een energietransitie van fossiele brandstoffen naar duurzame energie. In dit speelveld helpt asset management bij het beheersen van zowel de kosten als de risico’s.

De Belgische tegenhanger van het Nederlandse TenneT is Elia. Beide partijen zijn zogenaamde transmission system operators en verantwoordelijk voor de hoogspanningsinfrastructuur en het permanente evenwicht tussen productie en afname.

Elia heeft niet alleen het 380 kilovolt-net onder zijn hoede, maar ook een groot aantal assets op middenspanningsniveau en zelfs infrastructuur onder de 75 kilovolt.

Extra investeringen Om maar even wat cijfers te noemen: het hoogspanningnet dat Elia beheert, beslaat zo’n 8.400 kilometer aan bovengrondse en ondergrondse hoogspanningsverbindingen en daarbij hoort ook het beheer van een achthonderdtal hoogspanningsstations en 1.300 transformatoren. Dankzij de positie van België in Europa beheert Elia bovendien een relatief groot aantal interconnecties. Zo is het Belgische net niet alleen met Nederland verbonden, maar ook met Luxemburg en Frankrijk.

Via de Duitse Elia-dochter 50Hertz zijn er ook nog verbindingen met Denemarken, Polen en Tsjechië. Binnenkort zal België bovendien via de zogenaamde Nemo Link verbonden zijn met het stroomnet van het Verenigd Koninkrijk en via de ondergrondse Alegro lijn met Duitsland.

07 17 iMaintain

K_Elia.indd 34

‘België heeft een goede geografische positie om het energiekruispunt van Europa te worden’, zegt Stéphanie Hammer, manager Asset Program and Metrics bij Elia.

Zij voert de verbeterprogramma’s uit voor de netbeheerder. ‘Het investeringsplan tot 2020 is daarom met name gericht op het verstevigen van de crossborder capaciteit, maar ook de energietransitie van centrale grootschalige opwekking naar decentrale duurzame bronnen vraagt om extra investeringen. Dat neemt niet weg dat de bestaande assets ook moeten blijven functioneren. Vandaar dat asset management een steeds grotere rol krijgt in het beheer en onderhoud van de netten en alles wat daarbij hoort.’

Anticiperen Om de prestaties van de infrastructuur ook in de toekomst te blijven garanderen, begon Elia anderhalf jaar geleden met het Asset Management EXcellence (AMEX) programma. Hammer: ‘Aanleiding voor dit programma waren niet zozeer de prestaties, die waren al goed, maar we voorzagen een aantal ontwikkelingen in de energiemarkt die het nodig maken om onze resources efficiënter in te zetten.

We willen graag anticiperen op deze ontwikkelingen en nu al kijken hoe we dezelfde kwaliteit en beschikbaarheid kunnen garanderen, terwijl we met dezelfde resources een uitgebreidere asset base zullen beheren en onderhouden. Met het AMEX-programma inventariseren we onze assets en resources en waarderen we deze tegen de risico’s die ze zowel individueel als in het systeem kunnen opleveren.

Op die manier kunnen we straks weloverwogen beslissingen nemen om assets preventief te vervangen. Daarmee moeten niet alleen de kosten voor het netbeheer optimaal worden beheerd, maar kunnen we bijvoorbeeld ook de werklasten verlichten. Hoe meer we adhoc-reparaties kunnen vervangen door gepland onder-

Abonnees lezen meer op www.imaintain.info

22-08-17 15:53

FOTO’S: ELIA

ASSET MANAGEMENT 35

houd, hoe gestroomlijnder de organisatie wordt. Het zou zelfs kunnen dat we daardoor minder kennis en kunde hoeven in te kopen en meer de eigen organisatie het werk kunnen laten uitvoeren.’

ervaringen. Daar kunnen we wellicht nog wel op verbeteren, maar niet meer dan tien tot vijftien procent. Maar dat percentage is in absolute termen nog een behoorlijke besparing.’

len. Een van de doelen is dan ook om te kijken welke risico’s acceptabel zijn en welke degradatiemodellen daaraan ten grondslag liggen.’

Vier fases Kleine stappen Het verbeterproject is redelijk arbeidsintensief en vraagt naast een overzicht van de assets ook om inzicht in het faalgedrag, technische conditie en leeftijd van de individuele kapitaalgoederen. Met die gegevens kan Elia zijn strategie verbeteren.

Voor het in banen leiden van de verschillende asset fleet strategieën, riep Hammer de hulp in van asset management expert Mainnovation. Executive consultant Rob van Dongen van Mainnovation: ‘Het is niet de eerste keer dat Elia een verbeterproject uitvoert. De verwachtingen over het verbeterpotentieel zijn dan wel hoog, maar ook weer niet in de dertig procent die soms kan worden gehaald.’ Hammer vult aan: ‘Die percentages zijn wel te halen als je gewend bent de onderhoudsintervallen van de leveranciers te volgen voor het periodieke onderhoud. In het verleden hebben we die intervallen al aangepast aan de hand van onze eigen

Hammer: ‘Hoe meer we adhocreparaties kunnen vervangen door gepland onderhoud, hoe gestroomlijnder de organisatie wordt.’

Juist door constant te kijken naar investeringskosten, operationele kosten en resources lukt het Elia om constant te verbeteren.

In dit project is daarbij nog de nadruk komen te liggen op het aantal buitenbedrijfstellingen die Elia zoveel mogelijk wil voorkomen. Zo’n buitenbedrijfstelling heeft namelijk een behoorlijke impact en legt veel druk op de organisatie, stelt Hammer. ‘Het is soms ook de vraag of zo’n buitenbedrijfstelling wel nodig is. Momenteel wordt er nog preventief onderhoud uitgevoerd dat wellicht niet nodig is of in ieder geval niet in de huidige tijdsinterval-

Van Dongen: ‘Via het AMEX-programma bekijken we in vijf golven via een gestructureerde aanpak de twaalf assetgroepen of asset fleets die de totale asset base van Elia vormen. Elke golf duurt zes maanden en bestaat uit vier fases. De eerste fase noemt Elia Understand. Dit is de inventarisatiefase waarin we niet alleen kijken welke assets we hebben, maar ook hun geografische positie, leeftijd en onderhoudshistorie. Daarna komt Analyse waarin de kennis vanuit de onderhoudsorganisatie en van specialisten op zowel technisch vlak als op het gebied van asset management wordt gebruikt om analyses uit te voeren en verbeterrichtingen te formuleren.’

In de derde fase – Refine genoemd – worden de analyses nog eens verfijnd en ontwikkelt Elia nieuwe onderhoudsstrategieën en vervangingspolitieken voor de afzonderlijke assets. Van Dongen: ‘Dit is ook het moment dat we de prestaties en

07

iMaintain 17

K_Elia.indd 35

22-08-17 15:53

09FOT

GEÏNTEGREERDE OPLOSSINGEN Stork levert mono- en multidisciplinaire diensten voor een efficiënte en duurzame operatie van de assets van haar klanten.

We bieden geïntegreerde oplossingen voor het bouwen, onderhouden, herstellen en verbeteren van industriële installaties tijdens de volledige levenscyclus. Voortdurend streven we naar nieuwe werkwijzen om de prestaties van installaties te verhogen en kosten te verlagen.

Deelt u dezelfde uitdagingen?

Dan kan Stork u helpen.

WWW.STORK.COM MAINTENANCE | MODIFICATION | ASSET INTEGRITY

© 2016 Stork, A Fluor Company. All Rights Reserved.

IMA07 Advertenties.indd STO 801_ADV geintegreerde36 oplossingen.indd 1

22-08-17 15:50 10-1-2017 14:32:12

ASSET MANAGEMENT 37

de daartoe geleverde inspanningen kunnen vergelijken met die van de andere netbeheerders. Zo’n benchmark kan veel best practices boven water halen en geeft inzicht in de relatieve prestaties van Elia.

We weten dat de prestaties van TenneT vergelijkbaar zijn met die van Elia, maar als zij die halen met minder inspanningen en kosten, kan Elia daarvan leren. In deze fase zullen we dan ook de businesscases uitwerken en waar deze positief uitvallen, kunnen ze in de vierde fase daadwerkelijk worden uitgevoerd.’

Sommige assets in het energietransport gaan lang mee, weet Hammer. ‘Zo hebben we transformatoren die inmiddels zestig jaar oud zijn. We kunnen de conditie van die transformatoren meten via chemische analyses of andere metingen en zo de restlevensduur bepalen. En natuurlijk weten we ook of ze een retrofit hebben ondergaan. Vaak zijn deze mechanische systemen zo betrouwbaar ontworpen dat vervangen veel te duur zou zijn en bovendien is dat niet nodig. Dat neemt niet weg dat we ook voor deze assets een lifecycle costing analyse doen.’

Minder spares Een assetgroep die om meer aandacht vraagt, zijn de zogenaamde scheiders of scheidingsschakelaars die Elia gebruikt om de spanning van een installatie te halen. Hammer: ‘We gebruiken verschillende soorten families van scheiders, waarbij de een beter presteert dan de ander. Hier hebben we dan ook besloten om het minst presterende type vervroegd te vervangen. Daarmee kunnen we niet alleen de correctieve onderhoudskosten verlagen, maar hebben we straks ook minder spares nodig.’

Nu nemen de mogelijkheden voor conditiebewaking toe met het goedkoper en beter worden van sensoren. Toch denkt Hammer niet dat deze ontwikkeling veel invloed zal hebben op het asset management van de hoogspanningsinfrastructuur.

‘Veel systemen zijn zo robuust dat een sensor niet heel veel toevoegt aan de conditiebepaling ervan. Bovendien introduceer je met een systeem van sensoren en bijbehorende infrastructuur weer een potentiële storingsbron die ook moet worden gemanaged.’

Van Dongen beaamt dat technische vooruitgang ook zijn impact kan hebben op de onderhouds- en vervangingsstrate-

gieën. ‘Met name de beveiligingssystemen zijn de afgelopen twintig jaar gedigitaliseerd. Maar dat betekent wel dat je met hardware en software te maken hebt die veel sneller veroudert dan de oude beveiligingssystemen die Elia gebruikt. Hier staan overigens wel veel uitgebreidere functionaliteit en lagere onderhoudskosten tegenover.’

Hammer: ‘Een van de doelen is om te kijken welke risico’s acceptabel zijn en welke degradatiemodellen daaraan ten grondslag liggen.’

Bijscholen Uiteindelijk zal Elia in de Excecute-fase alle nieuwe procedures doorvoeren in de dagelijkse onderhoudsplanning. Ook zullen assets met een verhoogd risico worden vervangen of waar mogelijk krijgen ze een retrofit ten behoeve van levensduurverlenging. ‘In de derde fase kijken we ook welke kennis en ervaring nodig is om de assets in conditie te houden’, zegt Hammer. ‘En waar kennis ontbreekt, zullen we personeel bijscholen in de Elia Academy. Zowel ons eigen personeel als personeel van onze contractors

kan hier worden opgeleid om het asset management naar een hoger niveau te tillen. Want ook de inzet van personeel is onderdeel van AMEX, net als de keuze voor leveranciers. We zullen keuzes moeten maken over het aantal leveranciers waarvan we afhankelijk willen zijn. Wanneer je maar één leverancier kiest, maak je jezelf afhankelijk en dus zullen we in sommige gevallen ook een tweede of zelfs derde leverancier selecteren voor kritische onderdelen.’

Dagelijkse routines Inmiddels is golf 3 van Amex nagenoeg afgerond en zijn voor zes assetgroepen de asset fleet strategieën gereed. Hammer en haar team zitten midden in de implementatie van de verschillende verbeteringen. ‘We hopen dan eind 2018 de AMEX-aanpak zo ver te hebben geïmplementeerd dat het ontwikkelen van asset fleet strategieën onderdeel is van de dagelijkse routines in plaats van de projectmatige aanpak die we momenteel hanteren. Straks weten we waar welke assets zich bevinden, de faalkansen ervan en de gevolgen van dat falen voor kosten, kwaliteit, veiligheid, gezondheid en milieu. Daarmee leggen we de basis voor gestructureerd asset management waar onze nieuwe assets automatisch onderdeel van zullen worden.’ ■

07

iMaintain 17

K_Elia.indd 37

22-08-17 15:53

PRUFTECHNIK HOUDT UW MACHINES IN TOPCONDITIE Predictieve maintenance

 Laseroptische uitlijning: vertrouw op de wereldmarktleider

technologie en on-site

 Conditiebewaking en trillingsanalyse: online en offline machinediagnose

dienstverlening

 Conditiebewaking op afstand  Lokale dienstverlening, software ondersteuning, service en kalibratiecontrole

PRUFTECHNIK N.V. Bothastraat 9 2140 Antwerpen Tel: +32 3 272 56 36 Info@pruftechnik.be www.pruftechnik.be A member of the PRUFTECHNIK group

 ISO conforme opleidingen en VCA gecertificeerde assistentie on-site  Lloyds gecertificeerde dienstverlening voor Marine en Offshore

IMA07 Advertenties.indd 38

22-08-17 15:50

ASSET MANAGEMENT 39

Optimaliseren onderhoud fregatten Marine Hoe kan het onderhoud van de nieuwe serie M-fregatten van de Koninklijke Marine worden geoptimaliseerd? Tijdens de zesde editie van WCM Summer School mochten 35 young maintenance professionals zich buigen over deze vraag.

Laura van der Linde

Het was een gemêleerd gezelschap met deelnemers vanuit Alliander, MaxGrip, het ministerie van Defensie, NS Techniek, Schiphol Group, Shell, Sitech Services, SPIE, Stork, Strukton Rail, Tata Steel, Thales, de Universiteit van Tilburg, de Universiteit van Pisa, de Universiteit van Twente en Utilities Support Group. In groepjes van vier of vijf personen verdiepten de deelnemers zich in de case en in de werkwijze en structuur van de organisatie die verantwoordelijk is voor het onderhoud van de schepen, onderzeeërs en klein materieel van de Marine, de Directie Materiële Instandhouding (DMI).

Modulair ontwerp

FOTO: WCM|JENNE HOEKSTRA

Middels rondleidingen, uitleg en colleges van diverse hoogleraren van zeven Nederlandse universiteiten op het gebied van smart maintenance zijn de deelnemers geïnformeerd en geïnspireerd om een plan uit te werken. In augustus werden de inzichten gepresenteerd tijdens een informatiemarkt. Het aanwezige publiek koos als winnaar de groep van Francesco Castaldi Cuppari (University of Pisa), Bas Pelssers (SPIE), Sander Cords (Tata Steel) en Arjan van der Palen (Schiphol Group).

Het idee van deze groep was om met

Abonnees lezen meer op www.imaintain.info

N_Summerschool.indd 39

een modulair ontwerp, een innovatief energieconcept en augmented reality maintenance te komen tot een future proof design van de nieuwe M-fregatten. ‘Door het modulair ontwerp worden zowel functie als onderhoud van de schepen flexibel inzetbaar. Met condition based maintenance kan voor elke module worden bepaald of, wanneer en welke vorm van onderhoud nodig is.’

SWOT Arjan van der Palen vertelt dat het maken van een SWOT-analyse een uitstekende eerste aanzet bleek. ‘De Marine is een bijzondere organisatie. Een goede werking van de assets is in sommige gevallen letterlijk van levensbelang. Verder zijn flexibiliteit, kosten en beschikbaarheid van mankracht factoren waarmee je rekening moet houden. De SWOT-analyse verschafte inzichten die we hebben uitgewerkt.’

Van der Palen benoemt het voordeel dat zijn groep een rijke achtergrond heeft qua opleidingen, werkgevers en werkstijlen. ‘Wat ik vooral van deze week heb geleerd, is dat er in elke situatie goede verbanden mogelijk zijn op het gebied van onderhoud. En dat je door samenwerking en een gestructureerde aanpak tot ideeën komt die daadwerkelijk uitvoerbaar zijn.’ Hij verwacht niet dat DMI het gepresenteerde plan een-op-een zal doorvoeren. ‘Maar ik denk wel dat we ze hebben getriggerd om op een andere manier naar de materie te kijken.’

Arnold Boomstra, binnen DMI werkzaam als head of sensor and weaponsystems, vertelt dat de Summer School zeker iets heeft opgeleverd. ‘Ik heb voor de korte en lange termijn praktische ideeën gezien.

Inspirerend.’ Sjoerd Visser (Stork) kwam kijken hoe de drie Stork-vertegenwoordigers het ervan af brachten. ‘We laten ieder jaar jongeren deelnemen. Zij komen elke keer vol enthousiasme terug en willen aan de slag met nieuwe inzichten.’ ■

07

iMaintain 17

22-08-17 15:30

40 INNOVATIE

Sensoren helpen gebouwbeheer Met slimme sensortechnologie geeft Heijmans alle gebruikers van een pand inzicht om werkplekken te optimaliseren.

Door de data die sensoren verzamelen te analyseren kan het onderhoud, beheer en comfort in een kantoorpand worden verbeterd. Zo kunnen kantoormedewerkers snel een vrije werkplek vinden en schoonmakers zien waar het kantoor is vervuild.

Dagmar Aarts

Slimmer en efficiënter gebouwbeheer is het doel achter de sensortechnologie BeSense. Bouwbedrijf Heijmans ontwikkelde dit Internet of Things systeem in samenwerking met schoonmaakbedrijf CSU. ‘We wilden een bijdrage leveren aan de primaire processen van mensen in een pand’, zegt projectleider Thomas Thunnissen. ‘Denk daarbij aan het snel kunnen vinden van een werkplek of vergaderzaal, de juiste temperatuur en goede schoonmaak.’

Om daar verbetering in te kunnen brengen, zijn data nodig. ‘Om te verkennen wat je met data kunt doen, dachten we aan de schoonmaak’, legt Thunnissen uit.

‘Want waarom zou je ergens schoonmaken waar niemand is geweest? De samenwerking met CSU was daardoor een logisch gevolg.’

staat van het bedrijfsnetwerk – en sturen alle informatie naar de Cloud. Met sensoren wordt de bezetting van werkplekken, vergaderzalen en toiletten gemeten. De verzamelde gegevens kunnen allemaal real-time worden bekeken.

Met een ander type sensor wordt het comfort gemeten, denk daarbij aan CO2, luchtvochtigheid, temperatuur, lichtintensiteit en geluid. Analyse van die data levert kostbare inzichten op. Zo blijkt dat een ruimte die continu is verwarmd, maar twaalf procent van de tijd bezet is. Dat is zonde. Of dat de oostgevel veruit favoriet is – en waarom dat zo is. Thunnissen: ‘Ook kan je zien dat een bepaalde vergaderruimte een hoog CO2-gehalte heeft en uit onderzoek blijkt dat de productiviteit dan daalt. Met deze informatie kan een beheerder uiteindelijk iets aan het pand doen om het comfort te verbeteren.’

Analyse Als eerste is het systeem getest in het hoofdkantoor (zestigduizend vierkante meter) van verzekeraar Aegon. Sensoren zijn onder bureaus en aan de wanden in vergaderruimtes en toiletten opgehangen.

Deze meten, geheel anoniem, verschillende factoren. De sensoren werken draadloos via een LoRa-netwerk – dat los

07 17 iMaintain

T_Heijmans.indd 40

Schoonmaak De sensoren kunnen ook de mate van vervuiling meten, hoewel meten een groot woord is. De mate van vervuiling is namelijk een inschatting die wordt bepaald aan de hand van de bezettingsduur. Er wordt daarbij gebruik gemaakt van twee drempelwaardes: ‘normaal vervuild’ en ‘meer

Abonnees lezen meer op www.imaintain.info

22-08-17 15:41

FOTO'S: HEIJMANS

INNOVATIE 41

vervuild dan normaal’. Die informatie verschijnt op de tablet van schoonmakers, waarmee ze hun schoonmaakroute kunnen lopen.

Om te controleren of de inschatting van de vervuiling klopt, kunnen de schoonmakers feedback geven via hun tablet. Thunnissen: ‘Zo leren we continu na hoeveel minuten een ruimte normaal of meer dan normaal is vervuild. Er wordt niet minder schoongemaakt, maar je kan zo wel de kwaliteit van je schoonmaak optimaliseren. Je weet waar je je energie in moet steken.’

Reparaties De schoonmakers kunnen via het systeem ook de beheerder helpen. Zien ze een kapotte deur of een lamp die stuk is, dan maken ze met hun tablet een foto die automatisch wordt doorgestuurd. De lamp of deur kan dan snel worden gerepareerd. En is er ergens bijvoorbeeld een kop koffie omgevallen, dan zet de schoonmaker dat in het systeem zodat er meteen een offerte voor meerwerk kan worden gemaakt.

De medewerkers van CSU zijn blij met de tablet. In een filmpje van het bedrijf zeggen twee schoonmaakster dat het systeem hen tijd bespaart en het makkelijk in

gebruik is omdat alles met plaatjes wordt aangegeven. Daarnaast voelen ze zich belangrijker omdat ze breder kijken dan alleen het schoonmaakwerk.

Thomas Thunnissen: ‘Waarom zou je ergens schoonmaken waar niemand is geweest?’

Ook de beheerders zijn blij. Thunnissen: ‘Voor hen is een van de pijnpunten dat ze vaak verwijten krijgen dat er te weinig werkplekken zijn. We zien nu dat ze in plaats van reactief, proactief te werk gaan. Nu kunnen ze zien dat het op dinsdag altijd erg druk is in ruimte X, terwijl een verdieping hoger voldoende ruimte is. Ze kunnen dan een groep benaderen om aan te geven dat ergens anders meer vrije werkplekken zijn op de dinsdag.

Zo help je als beheerder gebruikers hun werk beter te doen. Ook kunnen ze op de lange termijn hun pand optimaal inrichten en gebruiken.’ Het systeem kan ook zo worden ingericht dat medewerkers zelf op een scherm bij bijvoorbeeld de liften kun-

09FOT

nen zien waar nog een vrije werkplek is, zodat ze niet lang hoeven te zoeken.

Onderhoud Er zijn nog meer mogelijkheden voor BeSense. Heijmans is druk bezig om een koppeling te maken met het gebouwbeheersysteem, zodat onder andere ook het technisch onderhoud van gebouwen erbij kan worden betrokken. Thunnissen: ‘Dat heeft in eerste instantie niet de focus gehad omdat je al veel data nodig hebt als je een koppeling maakt met het gebouwbeheersysteem. Als we nu een koppeling zouden maken met het systeem, zouden we op basis van onderbuikgevoel bepalen wat de instellingen van de installaties moeten zijn. We willen dit echter op objectieve waarden baseren. Daarom willen we eerst een poosje informatie verzamelen.’

Bij Aegon hangen inmiddels sensoren op een oppervlakte van vijftienduizend vierkante meter en dat wordt nog verder uitgerold. Inmiddels wordt het systeem ook opgehangen in andere kantoorpanden, ziekenhuizen, musea, stadions en scholen.

Thunnissen: ‘Het systeem is handig in gebouwen waar je het overzicht kwijt kan raken. Daarmee is het uitermate geschikt voor de grotere kantoren.’ ■

07

iMaintain 17

T_Heijmans.indd 41

22-08-17 15:41

PATHEMA | TILBURG | 21 SEPTEMBER 2017

[Sch

rijf

u nu

in]

INDUSTRIËLE KOEL- EN KETELWATERBEHANDELING Conditionering van koel- en ketelwater voorkomt problemen met scaling, fouling en corrosie. Tot nog toe worden hiervoor veel chemicaliën gebruikt. Min of meer toevallig stuitte Pathema op een manier om koelwater op mechanische wijze te conditioneren.

Kleinere, zogenaamde comfortkoelingen, worden standaard al behandeld, maar bij grote koelsystemen in de petrochemie of de staalindustrie gebeurt dit nog niet. Toch kan ook voor dit soort systemen conditionering van het water voordelig zijn.

Tijdens deze Masters of Industry toont Mark Boeren (directeur Pathema en Water Innovator of the Year 2017) hoe de Industrial Vortex Generator koelwater kan behandelen zonder inzet van chemicaliën.

Nienke Koeman (onderzoeker bij KWR) geeft inzicht in de resultaten van het onderzoek dat zij deed naar de conditionering van koelwater bij open recirculerende systemen.

Meer informatie over deze bijeenkomst kunt u vinden op www.mastersofindustry.nl

Programma 15.00 uur

Ontvangst

15.30 uur

Start bijeenkomst met presentaties van Mark Boeren (Pathema) en Nienke Koeman (KWR) gevolgd door een discussie met sprekers en publiek

17.30 uur

Netwerkborrel

18.00 uur

Einde

AANMELDEN Op www.mastersofindustry.nl kunt u zich registreren voor deze bijeenkomst. Deelname kost €195 excl. BTW. De bijeenkomst is KOSTELOOS voor partners en experts van al onze platforms en genodigden. Partners kunnen met hun VIP-code voor twee personen inschrijven voor dit event.

Bedrijfsleden van onze platforms kunnen de bijeenkomst met €100 korting bijwonen. Uw VIP-code geldt hier als kortingscode.

Initiatiefnemer:

www.mastersofindustry.nl Advertentie MoI 21 september.indd 1 IMA07 Advertenties.indd 42

21-06-17 22-08-17 10:04 15:49

IMAINTAIN PRESTATIEMANAGEMENT 43

Van korte termijn naar toekomstbestendig Het is 1912, de nacht van 14 op 15 april. Om 23.40 kwam ‘het onzinkbare schip’ de Titanic in botsing met een ijsberg. Het gevolg is bekend. Deze splinternieuwe ‘asset’ was erop gebouwd om vele jaren mee te gaan. Maar een onvoorziene omstandigheid wist deze levensduur drastisch te verkorten. Of had dit wel kunnen worden voorzien?

Een onderdeel van asset management is vooruit kijken en ijsbergen omzeilen.

Laura van der Linde

Veel technici zijn van het type ‘is er een probleem, dan gaan we dit zo spoedig mogelijk oplossen’. Zij hebben bij wijze van spreken de steeksleutel in de achterzak en kunnen bij een storing direct aan de slag. Maar de taak van de asset manager is veel breder dan alleen het verhelpen van storingen. ‘Asset management gaat ook over vooruit kijken. Over lange termijn kansen en bedreigingen in plaats van korte termijn oplossingen.

Over diverse factoren mee laten wegen en op basis daarvan beslissen wanneer je actie gaat ondernemen en waar deze actie uit bestaat’, zegt Richard Ruitenburg van de Universiteit Twente, die hier de afgelopen vier jaar uitgebreid onderzoek naar heeft gedaan. Hij werkte verschillende methoden uit die een assetmanagementafdeling de handvatten geeft om te voorkomen dat je schip tegen een ijsberg aan vaart.

Grootschalig vervangen In de jaren zestig en zeventig is het elektriciteits- en gasnetwerk aangelegd zoals we dat nu nog steeds veelvuldig gebruiken. Een stelsel van ondergrondse kabels en transformatoren die hoogspanning uiteindelijk omzetten in laagspanning zodat de miljoenen Nederlandse huishoudens ’s ochtends koffie kunnen zetten, wasjes kunnen draaien en beschikken over licht. ‘Het moment dat dit netwerk grootschalig moet

iMaintain Prestatiemanagement ‘Smooth introduction’ gaat over een betrouwbare introductie van bedrijfskritische assets om grote verstoringen in de productie of dienstverlening te voorkomen. Het gaat hier om nieuwe en bestaande assets. Het verhaal van Richard Ruitenburg sluit hier perfect op aan. Ruitenburg presenteert hierover op iMaintain Prestatiemanagement op 4 oktober. Voor het volledige programme en aanmelden, zie: www. imaintain.info/prestatie.

worden vervangen, zit eraan te komen’, vertelt Ruitenburg. ‘Ondertussen zijn er belangrijke ontwikkelingen – zoals bijvoorbeeld de energietransitie, de toename van elektrische auto’s en de afspraak om alle woningen gasvrij te maken – die van invloed zijn op de vraag naar elektriciteit en gas. Maar in welke mate, dat is lastig te voorspellen.’ Dat was voor Liander aanleiding om Ruitenburg in te schakelen voor een onderzoek. Hoe ga je in asset management om met veranderingen?

Levensloopplannen Bij de onderhoudsorganisatie van de Nederlandse Spoorwegen, wordt gewerkt met levensloopplannen. Ruitenburg: ‘Om een beeld te krijgen van de gebruiksbehoefte van het spoor in de toekomst hebben ze uitgezocht welke factoren van invloed zijn. Wat is de huidige staat van de treinen? Worden het aantal reizigers en het aantal treinverplaatsingen meer of minder? Welke innovaties zijn relevant?

Op basis hiervan konden levensloopplannen van de verschillende typen treinen worden gemaakt.’

De levensduurverwachting van assets verschilt. Uitgangspunt is bijvoorbeeld dertig of veertig jaar, mits het onderhoud wordt uitgevoerd volgens het onderhoudsboekjes van de leverancier. ‘Maar de leverancier weet niet of de assets anders zullen worden gebruikt, of de wetgeving gaat veranderen en of er innovaties zijn.’ Ruitenburg spoort gebruikers van assets aan om veel meer te kijken naar wat er onderweg allemaal kan gebeuren en wat je in de toekomst te wachten staat. ‘Je weet dat er flinke ijsbergen in het water liggen. Zorg ervoor dat je deze ijsbergen vroegtijdig signaleert, zodat je ze kunt omzeilen.’

Toekomstbestendigheid Het principe van de levensloopplannen waar de NS mee werkt, is verder uitgewerkt en vertaald naar een aanpak voor

07

iMaintain 17

R_Ruitenburg.indd 43

22-08-17 15:41

09FOT

Your Service Solution for Rotating Equipment

Redder.

Altijd.

Vrijwillig.

Visit us at Pumps & Valves 2017 October 4th & 5th • Ahoy Rotterdam Stand, K115 Sulzer is the leading service provider for rotating equipment.

Our customized and innovative solutions help to reduce maintenance time and cost, and improve the efficiency and reliability of your equipment.

When pumps, turbines, compressors, and generators are essential to your operations, you need a service partner you can trust.

Word donateur!

Koninklijke Nederlandse Redding Maatschappij

Sulzer Turbo Services Rotterdam B.V. Rotterdam Service Center Moezelweg 190 NL-3198 LS Europoort RT. Phone +31 181 282000 Fax +31 181 282002 sulzertsrotterdam@sulzer.com www.sulzer.com

Contact us to discover your best service solution.

www.knrm.nl

SPECIALIST IN HEAT TREATMENT

+31(0)187 - 496940 | WWW.DELTA-HEAT-SERVICES.COM

ADVERTENTIE-INDEX Abonnees ............................................................................................ 20 Delta Heat Services ............................................................................. 44 easyFairs Nederland ............................................................................ 20 EemsDeltavisie 2017 ............................................................................. 8 Hateha................................................................................................. 38 Hogeschool Utrecht .............................................................................. 47 IFS Benelux............................................................................................ 4 iMaintain Prestatiemanagement 2017 ................................................. 32 KNRM .................................................................................................. 44 Mainnovation ....................................................................................... 48

IMA07 Advertenties.indd 44

WCM Regiolinqs 9 november 2017...................................................... 16 Masters of Industry 21 september 2017 ............................................. 42 Pruftechnik .......................................................................................... 38 Sitech Services .................................................................................... 26 Stork Technical Services Holding .......................................................... 36 Sulzer Turbo Services Rotterdam .......................................................... 44 Total Nederland...................................................................................... 2 Ultimo Software Solutions .................................................................... 22 Vinçotte Nederland .............................................................................. 26

22-08-17 15:49

FOTO: LAURA VAN DER LINDE

IMAINTAIN PRESTATIEMANAGEMENT 45

Liander. ‘Hierbij hebben we niet alleen de asset managers betrokken, maar hebben we vanuit verschillende disciplines gekeken naar de kansen en bedreigingen.’

Ruitenburg: ‘De levensloopplannen bieden een manier om de beschikbare kennis en ervaring van verschillende mensen samen te voegen tot één visie.’

Vanuit vijf perspectieven werden vervolgens de ‘lifetime impacts’ (ijsbergen) in kaart gebracht volgens de TECKOaanpak, wat staat voor technisch, economisch, compliance, klantkant en organisatie. ‘We brachten mensen van verschillende afdelingen bij elkaar en bespraken alle aspecten van een specifieke asset – bijvoorbeeld inkoop, regulering, duurzaamheid en finance.’ Ruitenburg licht dit toe aan de hand van een voorbeeld.

‘Zo bleek dat het preventief onderhoud van de vermogenstransformatoren veel beslag legde op de medewerkers van de werkplaats. Zij gaven aan dat ze het werk

nu nog wel konden behappen, maar dat als dit zou toenemen – overigens geheel volgens verwachting – de capaciteit dan onvoldoende zou zijn. Zo werden de T van techniek en de O van organisatie tegen elkaar aangelegd en werd besloten dat vervangen in sommige gevallen beter was dan reviseren.’

Meerdere methoden Door deze multidisciplinaire aanvliegroute wordt een totaalplaatje geschetst en dit helpt keuzes te maken. ‘We krijgen bijvoorbeeld te maken met een verandering in wetgeving. De C van compliance. Wat betekent dat voor de techniek? Wat vindt de klant hiervan? Wat zijn de kosten?’

De TECKO-aanpak gaf mensen handvatten om een levensloopplan op te stellen.

Ruitenburg: ‘Asset managers vinden dit leuker dan het ‘quick en dirty’ oplossen van problemen. Hier zit een visie achter.

De levensloopplannen bieden een manier om de beschikbare kennis en ervaring van verschillende mensen samen te voegen tot één visie op de toekomst van de assets.

Dat biedt het bedrijf veel waarde.’

Afgeleid van deze multidisciplinaire aanpak onderzocht Ruitenburg – met

enthousiaste deelname van de medewerkers van Liander – welke eigenschappen en vaardigheden een asset management organisatie nodig heeft. Deze vaardigheden zijn randvoorwaarden voor de TECKO aanpak. ‘Horizontale alignment geeft aan dat verschillende afdelingen hetzelfde doel moeten nastreven: als je een hogere betrouwbaarheid wil, kan de afdeling inkoop niet te veel besparen op nieuwe assets of onderdelen. En wanneer lever je data tot drie cijfers achter de komma als input en wanneer volstaat een globale inschatting? Tot slot moet je in sommige gevallen bereid zijn tot flinke discussies. Intern en met externe partners en leveranciers.’

In het geval van de Titanic was er die ene man die uitschreeuwde ‘Iceberg! Right ahead!’, maar het was te laat, uitwijken lukte niet meer. Maar voor de kritieke assets is het belangrijk dat iedereen met een eigen verrekijker, vanuit eigen perspectief kijkt naar ijsbergen, alternatieve vaarroutes en naar kansen. Door die kennis samen te voegen, kunnen aanvaringen worden voorkomen. Voor anker gaan is echt niet nodig, maar de bakens verzetten misschien wel. ■

07

iMaintain 17

R_Ruitenburg.indd 45

22-08-17 15:40

46 AGENDA

September

Oktober

14 september 2017 Evenementenhal Delfzijl www.eemsdeltavisie.nl EemsDeltavisie 2017: Nieuwe synergie

4 oktober 2017 Het Oude Magazijn, Amersfoort www.imaintain.info/prestatie iMaintain Prestatiemanagement: Experience

Synergie is op allerlei vlakken mogelijk. Tussen energiesector, de landbouw en de chemie bijvoorbeeld. Of tussen overheid, onderzoek en bedrijfsleven. Maar ook op het gebied van innovatie.

Zo kan synergie tussen oude en nieuwe technologie bestaande installaties een nieuw leven geven. Slimme sensoren, big data en analytische systemen kunnen ageing assets efficiënter, veiliger en duurzamer maken. Ofwel gereed voor een nieuwe toekomst.

Wat is de rol van ervaring als de industrie en de infrasector continu in beweging zijn? Ageing assets kunnen bijvoorbeeld met sensoren en real-time monitoring een nieuw leven krijgen, maar de besturing en het onderhoud vragen dan wel om andere kennis en capaciteiten. We moeten ervaren wat vernieuwing voor ons inhoudt.

19-21 september 2017 Evenementenhal Hardenberg www.evenementenhal.nl Technische Industriële Vakbeurs (TIV) De beursthema’s voor TIV Hardenberg 2017 zijn Food Industry en Smart Industry. Door alle vernieuwingen is het beursprofiel geüpdatet en bestaat komende editie uit 7 sectoren: grondstoffen & materialen, aandrijf- & besturingstechniek, personeel & organisatie, industriële toelevering, industriële productietechnieken (METAVAK), industriële automatisering en digitalisering.

21 september 2017 Pilz Nederland, Vianen www.pilz.nl Seminar Vrouwen in de Techniek – Women only!

Discussier mee over genderverschillen, vrouwelijke leiderschapsstijlen, competenties en de stand van zaken op dit gebied in Nederland en de rest van de wereld.

27 en 28 september 2017 NH Conference Centre Koningshof, Veldhoven www.kunststoffenbeurs.nl Kunststoffen 2017 Kunststofproducten zijn onmisbaar geworden voor toepassingen in de industrie en handel, bouwnijverheid, verpakkingsindustrie en consumentenproducten. Daarnaast zorgt de wetgeving ervoor dat het gebruik van kunststof kritisch bekeken wordt.

Op deze beurs staan specialistische bedrijven uit Nederland, België en Duitsland zoals designbureaus, productontwikkelaars, grondstofleveranciers, spuitgiet- en extrusiebedrijven, vacuümvormers, gereedschapmakers, machineleveranciers, softwareleveranciers en rapid-prototypers.

28 september 2017 Midden Nederland Hallen, Barneveld www.business-software-event.nl Business Software Event 2017 Het Business Software Event is een geschikt platform als u op zoek bent naar: nieuwe ontwikkelingen binnen dit speelveld, nieuwe/aanvullende software, verdere optimalisatie van uw huidige bedrijfsprocessen of software.

10 en 11 oktober 2017 NH Conference Centre Koningshof, Veldhoven www.metaal2017.nl Metaal 2017 De metaalindustrie kent een grote diversiteit aan technologieën, applicaties en marktgebieden in de verspanende industrie, de niet-verspanende industrie en de wereld van 3D-metaalprinten.

Metaal 2017 biedt kansen voor cross-overs tussen vertegenwoordigers uit vele domeinen.

11 oktober 2017 Burgers’ Zoo, Arnhem ssm.heliview.nl SMART service & maintenance Internet of Things, Machine learning, Predictive Service & Maintenance, 3D printing, VR en Big data zijn voorbeelden van technologieën die de wereld op dit moment transformeren. Het congres SMART service & maintenance helpt u uw service- en onderhoudsstrategie te transformeren.

November 8 november 2017 Marine Etablissement Amsterdam seminars.amccentre.nl Seminar Asset Management Control Er worden drie keynotes gepresenteerd door Benno Bultink (RWS), Cecile van Oppen (Copper 8) en Richard Laurijssen, waarna er 21 parallel presentaties plaatsvinden.

9 november 2017 Philips, Drachten www.imaintain.info/wcm-regiolinqs WCM Regiolinqs/Masters of Industry Tijdens deze bijeenkomst geven Binne Visser (Philips Consumer Lifestyle) en Henk Akkermans (World Class Maintenance) een presentatie, waarna u een rondleiding krijgt bij Philips Consumer Lifestyle in Drachten, een van de grootste productie- en ontwikkellocaties voor consumentenproducten in Nederland.

07 17 iMaintain

F_Agenda.indd 46

22-08-17 15:31

KENNISMOET MOETJEJE KENNIS OOKONDERHOUDEN. ONDERHOUDEN. OOK • Hoeveel onderhoud is juist genoeg?

• Hoeveel onderhoud is juist genoeg?

• Kunnen we met de onderhoudsfunctie geld verdienen?

• Kunnen we met de onderhoudsfunctie geld verdienen?

• Hoeveel onderhoud bijdragen bedrij fsresultaat?

• Hoeveel kankan onderhoud bijdragen aanaan hethet bedrij fsresultaat?

• Wat is Excellent Onderhoud en hoe geef ik dit vorm?

• Wat is Excellent Onderhoud en hoe geef ik dit vorm?

DEZDEEZOEPLOEPIDLEINIDINGEN ZIJNZIJINN TINE TBEREBRGEENNG NG EN IN DINE DBEACBHAECLHELEONR OR WEW RKETRUKIGTUBIG B O U W OUWKUNKDUENDE DEEDLETEIJLDT.IJD.

INFINOFROMREMEERE! R!

WAARDECREATIE DOOR GOED ONDERHOUD WAARDECREATIE DOOR GOED ONDERHOUD Een onderhoudsopleiding bij Hogeschool Utrecht helpt in uw eigen bedrijf antwoorden Een onderhoudsopleiding bij Hogeschool Utrecht helpt u inu uw eigen bedrijf de de antwoorden te vinden deze vragen.

In de afgelopen jaren vele mooie resultaten forse te vinden op op deze vragen.

In de afgelopen jaren zijnzijn vele mooie resultaten en en forse besparingen bereikt bij de deelnemende bedrijven.

Door de brede scope op zowel besparingen bereikt bij de deelnemende bedrijven. Door de brede scope op zowel Materiaalkunde, Engineering, Inspectie Onderhoud bieden onze opleidingen Materiaalkunde, Engineering, Inspectie als als Onderhoud bieden onze opleidingen op op hethet gebied van Onderhoud precies die (integrale) kennis die nodig is om verder te kunnen kijken gebied van Onderhoud precies die (integrale) kennis die nodig is om verder te kunnen kijken eigen vakgebied, daardoor aantoonbaar betere resultaten te boeken. dandan hethet eigen vakgebied, en en daardoor aantoonbaar betere resultaten te boeken.

• Post-MBO Onderhoudstechniek (OTK) Start 4 oktober 2017 • Post-MBO Onderhoudstechniek (OTK) Start 4 oktober 2017 • Post-HBO Onderhoudstechnologie (OT) Start 5 oktober 2017 • Post-HBO Onderhoudstechnologie (OT) Start 5 oktober 2017 • Post-HBO Onderhoud en Management (OM) Start 5 oktober 2017 • Post-HBO Onderhoud en Management (OM) Start 5 oktober 2017 • Master of Engineering in Maintenance & Asset Management Start Start februari/september • Master of Engineering in Maintenance & Asset Management februari/september genoemde opleidingen kunnen naar wens in-company maat) verzorgd worden.

AlleAlle genoemde opleidingen kunnen naar wens in-company (op(op maat) verzorgd worden.

Informeer naar de mogelijkheden.

Informeer naar de mogelijkheden.

Meer weten? mail naar info@cvnt.nl of kijk www.cvnt.nl.

Meer weten?

BelBel 088088 481481 88 88 88,88, mail naar info@cvnt.nl of kijk op op www.cvnt.nl.

ERVALT VALTNOG NOGGENOEG GENOEGTE TELEREN LEREN ER

Eemsdeltakringen 2015-10 FC_A4.indd 1 Eemsdeltakringen 2015-10 1 IMA06 omslag los.indd 47FC_A4.indd

02-05-17 12:00 22-08-17 15:45 02-05-17 12:00 22-08-17 15:45 23-08-17 10:13

iMaintain Nr. 07 - 2017

Na het wereldwijde succes van VDM:

Tijd voor vernieuwing Wat is de toekomst van onze verouderende industrie, die niet vervangen kan worden, maar wel moet concurreren met jonge fabrieken uit opkomende landen?

Het antwoord is Value Driven Maintenance & Asset Management, kortweg VDM XL. Wilt u weten wat VDM XL voor u kan betekenen?

Bestel het nieuwe boek van Mark Haarman en Guy Delahay.

www.mainnovation.com

A_Voorplaat.indd 1 IMA06 omslag los.indd 48 adv XL iMaintain A4.indd 1

23-08-17 10:13 16-01-17 15:20