Pet02 2015

Nr. 2 – 2015

www.petrochem.nl • losse verkoopprijs € 21,-

Al 25 jaar het managementblad voor de olie- en chemische industrie

Nr. 01 – 2015

Voormalig Plant Manager of the Year is blij met strenge Chinese handhaving • BASF springt in op marktveranderingen • Power-to-gas komt tot bloei in brede keten • Thema: Onderhoud

13:31

Naamloos-4 1

04-02-15 12:08 12:09 04-02-15

... Layer 3 managed Ethernet Switch De uitstraling van de Lynx serie Ethernet switches met ingebouwde firewall en routingprotocols toont dat de switches hun toepassingen vinden in zware industriĂŤle omgevingen. De robuuste switches met het door Westermo ontwikkelde WeOS en de unieke functionaliteiten als FRNT (< 20ms hersteltijd) IPsec, VLAN, IGMP snooping en QoS. De ATEX / IECEX certificering staat garant voor toepassing in zeer zware en explosief gevoelige ruimtes.

... committed to perfection.

Er is zoveel meer over te vertellen ...

Meer weten ? Bel 0318-636262 of bezoek www.modelec.nl

www.modelec.nl Tel. 0318-636262 sales@modelec.nl

adv_WmoA4_LynxEthSwitch.indd 1 Advertenties PET2.indd 2

17-11-14 16:13 04-02-15 11:59

IN DEZE EDITIE

12 BLIJ MET STRENGE CHINESE HANDHAVING

28 THEMA: ONDERHOUD

Voormalig Plant Manager of the Year Michel Meertens blijft voorlopig in China. Vanaf april begint hij daar aan zijn tweede job als sitemanager. ‘Mij zal je niet horen zeggen dat het slechter is in China. Het is er anders. En sommige zaken zijn in China gewoon beter.’

Yara Sluiskil hield afgelopen oktober de grootste onderhoudsstop in haar 85-jarig bestaan. De onderhoudswereld maakt grote veranderingen door. Dankzij Smart Industry zitten we midden in een industriële revolutie. Tijdens Maintenance NEXT gaan de drie keynote speakers dieper in op het 3D-printen van metaal, jonge technici op de arbeidsmarkt en de waarde van assets in de procesindustrie.

17 PLANT MANAGER OF THE YEAR 2015 De verkiezing van de Plant Manager of the Year wordt jaarlijks georganiseerd en is een initiatief van het Petrochem Platform en de Vereniging van de Nederlandse Chemische Industrie, in samenwerking met Deltalinqs en het Havenbedrijf Rotterdam. Er wordt weer hard gezocht naar kandidaten.

18 BASF SPRINGT IN OP MARKTVERANDERINGEN BASF bouwde in Antwerpen een nieuwe extractie-installatie voor de productie van butadieen. De fabriek draait sinds augustus en heeft de wind mee, want een omwenteling in de markt heeft ervoor gezorgd dat er minder aanbod van butadieen is, terwijl de vraag ernaar groeit.

23 POWER-TO-GAS KOMT TOT BLOEI Met een toenemend aandeel duurzame energie, neemt de behoefte aan opslag en flexibel vermogen ook toe. Wout de Groot van Gasunie ziet in die transitie een grote rol weggelegd voor gas en dan het liefst de duurzaam opgewekte variant, zoals power-to-gas. ‘Als power-to-gas een integraal onderdeel wordt van een brede energie- en waardeketen, kan de technologie ineens heel interessant worden.’

EN VERDER Commentaar 5 Feiten en cijfers • Rotterdamse haven moet leidende positie versterken • Bouw circulaire kunststoffabriek van start 6 Feiten en cijfers buitenland • Qatar Petroleum en Shell stoppen met mega-project • Environmental Audit Committee wijst schaliegaswinning af 11 Project-update 21 Onbevangen • Chris Aldewereld 27 Innovatie 45 Column • Wim Soetaert 50

PETROCHEM 2 – 2015 3

B_Inhoud.indd 3

04-02-15 12:11

Al 25 jaar het managementblad voor de olie- en chemische industrie Nummer 02 - 2015 UITGAVE VAN: Industrielinqs pers en platform BV, Veembroederhof 7, 1019 HD Amsterdam E-mail: redactie@petrochem.nl, website: www.petrochem.nl HOOFDREDACTIE: Wim Raaijen 020 312 2081 EINDREDACTIE: Liesbeth Schipper 020 312 2083 Miriam Rook 020 312 2796 REDACTIE: Dagmar Aarts 020 312 2084 VASTE MEDEWERKERS: Chris Aldewereld, Katrien Bogaerts, Jan van Doorslaer, Jacqueline van Gool, Henk Leegwater, Gerard van Nifterik, Erik te Roller, Wim Soetaert, Francis Voermans, Eric de Vries, Cyril Widdershoven, David van Baarle LAY-OUT: De Opmaakredactie OMSLAGFOTO: Bilfinger ADVERTENTIEVERKOOP: Jetvertising BV, t: 070 399 0000 - f: 070 390 2488 Rob Koppenol rob@jetvertising.nl TRAFFIC: Breg Schoen 020 312 2088 DRUKWERK: PreVision Graphic Solutions ABONNEMENTEN (excl. 6% BTW) Petrochem verschijnt 11x per jaar.

Nederland/België € 168,- per jaar Introductie NL/B 25% € 126,50 per jaar Overig buitenland € 196,Losse verkoopprijs € 21,Studenten € 39,Proefabonnement 3 mnd € 27,50 OPZEGGEN: Dit magazine hanteert de opzegregels uit het verbintenissenrecht. Wij gaan er van uit dat u het blad ontvangt uit hoofde van uw beroep. Hierdoor wordt uw abonnement steeds stilzwijgend met een jaar verlengd. Proef- en kennismakingsabonnementen worden niet automatisch verlengd en stoppen na het aantal aangegeven nummers. Opzeggen kan via www.aboland.nl, per post of per telefoon. De opzegtermijn is 8 weken voor het einde van uw abonnementsperiode. Als opzegdatum geldt de datum waarop uw opzegging door Abonnementenland is ontvangen. Indien u hierom verzoekt, ontvangt u een bevestiging van uw opzegging met daarin de definitieve einddatum van uw abonnement. Adreswijzigingen kunt u doorgeven via www.aboland.nl, per post of per telefoon.

Overige vragen kunt u stellen op www.aboland.nl of neem telefonisch contact met Abonnementenland op.

Abonnementenland: Postbus 20, 1910 AA Uitgeest Tel: 0900-ABOLAND of 0900-226 52 63 (€ 0,10 per minuut) Fax: 0251-31 04 05 Site: www.bladenbox.nl voor abonneren of www.aboland.nl voor adreswijzigingen en opzeggingen.

Abonnementenland is ook bereikbaar via Twitter.

Stuur uw tweet naar: @Aboland_klanten.

Prijswijzigingen voorbehouden. © Industrielinqs pers en platform Niets uit deze uitgave mag worden gereproduceerd zonder toestemming van de uitgever.

ISSN: 1380-6386

4

PETROCHEM 2 – 2015

MaintenanceNEXT2015-Advertentie-90x267mm.indd 1

C_Commentaar.indd 4

1/28/2015 12:46:20 PM

04-02-15 12:11

COMMENTAAR

‘Er schuilt een groot gevaar in het reduceren van de realiteit tot cijfertjes in spreadsheets.’

Zero Ingenieurs staan beter bekend om hun rekenvaardigheden dan om hun communicatieve talenten. Ook zelf kom ik niet onder deze ongeschreven wet uit. Hoewel ik een heel softe – wijsgerige – ingenieur ben met journalistieke ambities, was het rekenonderdeel bij de Nationale Intelligentietest onlangs toch veruit mijn sterkste punt. Overigens staan techneuten hier naar mijn idee niet alleen in. Ook bij economen verwacht ik een dergelijk beeld.

Daarom is het misschien wel zo teleurstellend als bij bedrijven met veel economen en ingenieurs in de gelederen grote rekenfouten worden gemaakt. Want dat gebeurt. En dan lijkt de Koninklijke Shell toch wel de kroon te spannen. Onlangs nog werd bekend dat het concern (wel zelf ) een rekenfout had ontdekt in de gepubliceerde cijfers over het vierde kwartaal van 2014. De voorraden waren verkeerd weergegeven. Door de aanpassing viel de gerapporteerde nettowinst lager uit, 595 miljoen dollar in plaats van de eerder gemelde 773 miljoen dollar.

Een rekenfoutje van 178 miljoen dollar. En mooie jaarwinst voor menig gerenommeerd bedrijf.

Spreadsheet-ridders Misschien dat de invoering van de rekentoets op de Nederlandse middelbare scholen toch niet zo’n slecht idee is. Maar dan wel met een opgave over bijvoorbeeld olievoorraden. Dit is namelijk niet de eerste keer dat Shell er op dit vlak behoorlijk naast zit. Of een rekensom over het opgestelde vermogen zonne-energie in Duitsland, want daar was toch ook iets mee?

En misschien wel een sommetje over de afzinking van de Brent Spar. Daar zat Shell wel goed, maar zat Greenpeace er juist goed naast. Zo’n opgave zou meteen een training in communicatie zijn. Dat er een verschil is tussen gelijk hebben en gelijk krijgen.

Ik hoor het Henk Leegwater, onze gewaardeerde columnist, al prevelen: die rekenfouten zijn juist het gevolg van te weinig ingenieurs aan de top. Weliswaar werken veel ingenieurs bij bedrijven als Shell, maar wordt hun technisch inhoudelijke inzicht in de top node gemist. Daar zitten te veel spreads-

heet-ridders. In spreadsheets zonder inhoudelijk inzicht, sluipen al gauw foutjes, die blijkbaar kunnen oplopen tot honderden miljoenen dollars.

Nul Misschien zou deze gevolgtrekking beter moeten worden onderzocht, maar er schuilt natuurlijk wel een groot gevaar in het reduceren van de realiteit tot cijfertjes in spreadsheets.

Tijdens mijn filosofiecolleges heb ik geleerd dat een model van de werkelijkheid nog niet de werkelijkheid zelf is, dus altijd tekort kan schieten. En helemaal als het model niet regelmatig wordt getoetst en een eigen leven gaat leiden. Cijfers mogen nooit op zichzelf staan. Elk getal moet altijd worden gerelateerd aan een context. Een voorbeeld: honderdduizend kan heel veel zijn, maar voor Shell is honderdduizend euro bijna niks. Een dode westerse gijzelaar kan de aandacht van miljarden mensen trekken, terwijl honderden doden in Afrika aan onze aandacht ontsnappen. Een huis voor mij is alles, terwijl het voor een woningbouwcorporatie één van de negentigduizend kan zijn.

Een uitzondering maak ik in mijn rol van wijsgerig ingenieur voor het getal nul. Dit getal is namelijk heel duidelijk. Het is namelijk ‘niks’. Ook zonder context blijft het niets. Nul heeft daarom misschien ook bijna nooit nieuwswaarde. Nul ongelukken, nul schade, het is geen nieuws. Als je nul zetels krijgt bij verkiezingen, verdwijn je vanzelf uit het nieuws. Nul is bijna nooit interessant.

Stip op de horizon Toch is “nul” op heel veel vlakken het meest gewenste getal: zero accidents, zero emissions, zero impact. Als we de stip op de horizon zouden kunnen naderen, dan is het in veel gevallen geen stip, maar een nul. En een goed thema voor een congres: Deltavisie 2015, 4 juni in Rotterdam.

Reageren? Via de mail: wim@industrielinqs.nl of via twitter : @wimraaijen

PETROCHEM 2 – 2015 5

C_Commentaar.indd 5

04-02-15 12:11

De komende drie jaar snijdt Shell flink in investeringen vanwege de lage olieprijs. Daardoor werden sommige projecten te duur. In totaal bezuinigt het bedrijf zo’n vijftien miljard dollar. Ben van Beurden, topman Shell Nederland, benadrukt dat het bedrijf ondanks de bezuinigen in de kosten nog wel zal blijven investeren in winstgevende projecten. Van Beurden spreekt over een periode van prijsfluctuatie en onzekerheid. ‘Daarom moeten we natuurlijk voorzichtig zijn wat betreft ons investeringsprogramma.’

De eerste stap in de richting van biobased aromaten is gezet. TNO, het Vlaamse Vito en bedrijven in the Green Chemistry Campus hebben een werkende mini-pilotopstelling gebouwd die furanen produceert uit suikers. Uit die furanen kunnen uiteindelijk biobased aromaten worden gemaakt. Het gaat om een mini-pilotopstelling met een continuproces, waarmee één tot tien liter per uur kan worden gemaakt. De doelstelling van het project Biorizon is om in 2025 commerciële productie voor industriële partners mogelijk te maken.

FNV Procesindustrie en CNV Vakmensen hebben een cao onderhandelingsresultaat bereikt met BASF in De Meern. Afgesproken is een structurele loonsverhoging van 2,25 procent en een eenmalige winstuitkering van 0,25 procent. BASF produceert in De Meern katalysatoren. Er werken ruim 250 mensen, waarvan zo’n honderd werknemers onder de cao vallen.

Topman Ben van Beurden van Shell verwacht dat de olieprijzen op termijn gewoon weer zullen gaan stijgen, na de sterke daling van de afgelopen tijd. Dat stelt hij in het bedrijfsblad Shell Venster. De bestuursvoorzitter geeft verder aan dat het investeringsprogramma van Shell onder druk kan komen te staan als de olieprijzen nog een paar jaar op dit lage niveau blijven. Een deel van dat programma is gebaseerd op een olieprijs die rond de negentig dollar per vat ligt. De prijs van Brent-olie is nu minder dan vijftig dollar per vat (van 159 liter).

6 PETROCHEM 2 – 2015

D FeitenCijfers.indd 6

PTA-UITBREIDING INDORAMA NA ZOMER GEREED Momenteel breidt Indorama haar PTA-fabriek uit in de Rotterdamse Europoort.

Met de nieuwe RTO-unit (Regenerative Thermal Oxidizer) gaat de capaciteit van de PTA-fabriek van 350 naar 600 kiloton per jaar. De uitbreiding van de fabriek is naar verwachting na de zomer gereed. De nieuwe RTO-unit wordt al eerder in gebruik genomen, meldt opdrachtnemer Bilfinger in haar huisorgaan.

De RTO-unit maakt gebruik van de nieuwste techniek op het gebied van de afgasverwerking, waarbij de vervuilingsconcentratie in de lucht tot een absoluut minimum wordt teruggebracht. Tijdens de bouw van de nieuwe eenheid had afgelopen najaar ook een onderhoudstop plaats op de site van Indorama.

De laatste jaren timmert Indorama aardig aan de weg. Zo werd in november bekend dat het bedrijf de recycling van PET onderzoekt. In samenwerking met het jonge hightech chemische bedrijf Ioniqa is hiervoor een nieuwe technologie ontwikkeld om met biochemische recycling PET uit afvalproducten op te lossen en weer af te breken tot een kleurloos basismolecuul.

Eind 2012 nam Indorama in de Europoort een compleet gedemonteerde en opnieuw opgebouwde productielijn voor PET in gebruik. Hiermee verdubbelt zij haar productiecapaciteit voor PET. De productielijn kwam uit het Duitse Offenbach. De PET-productie steeg van 200.000 ton naar 390.000 ton per jaar. In 2008 kocht Indorama de Europoort-site van Eastman.

FOTO: BMN

FEITEN & CIJFERS

ROTTERDAMSE HAVEN MOET LEIDENDE POSITIE VERSTERKEN In januari opende voorzitter Steven Lak het vijftiende Deltalinqs Jaardiner met een helder statement: ‘Rotterdam moet alle zeilen bijzetten om haar marktaandeel binnen de Europese Unie te versterken. De Rotterdamse haven moet de handen verder ineenslaan om de toonaangevende positie in de wereld te behouden en uit te bouwen.’

Dit jaar staat Rotterdam stil bij 75 jaar wederopbouw van stad en haven. De goederenoverslag is in die periode gegroeid van 42 miljoen ton naar 444 miljoen ton. Toch groeide de opslag vorig jaar slechts met een bescheiden één procent.

Maar achter dit totaalbeeld gaan forse verschillen schuil. Lak: ‘We moeten ons richten op het versterken van de concurrentiekracht van het bedrijfsleven. Rotterdam kan met haar schaalgrootte en efficiëntie niet langer de duurste haven blijven. Wij betalen rekeningen die elders door overheden worden betaald. Dat is niet vol te houden. De overheid is aan zet om een level playing field te realiseren. Waarom moeten voedselveiligheidcontroles hier meer kosten dan in België? Waarom moet onze raffinagesector koploper zijn en als eerste ruim één miljard investeren in de implementatie van nieuwe milieu en veiligheidseisen?’

Volgens Lak moet het aandeel van het goederenvervoer per spoor omhoog. Realisatie van de Calandspoorboog is daarvoor noodzakelijk. ‘Wanneer door werkzaamheden aan de Betuweroute tijdelijk alternatieve tracés moeten worden gereden, kan het niet zo zijn dat het bedrijfsleven voor de extra kosten opdraait.’

Maar Lak benadrukt ook dat veilig werken in 2015 prioriteit blijft. Als voorbeeld hiervan noemde hij de RDM Training Plant – een publiek private investering van ruim 4,5 miljoen euro. Deze investering maakt het mogelijk jongeren praktijkgericht op te leiden en alle medewerkers die werkzaam zijn in de procesindustrie te testen op het herkennen en beheersen van veiligheidsrisico’s. Het komende half jaar zal hierover de definitieve go/ no-go-beslissing worden genomen.

Blijf op de hoogte en schrijf u in voor de nieuwsbrief op www.petrochem.nl

04-02-15 08:56

CUADRILLA: ONDANKS BORINGVERBOD TOEKOMST SCHALIEGAS POSITIEF ‘Wij zullen niet naar schaliegas boren in 2015’, aldus Frank de Boer, directeur van schaliegasbedrijf Cuadrilla. Toch ziet hij de toekomst van schaliegas positief in. Begin januari was De Boer te gast bij het radioprogramma Alles Mag op Zaterdag van Omroep Brabant. Tijdens het interview besprak hij de motie van de PvdA en de essentie van put-integriteit.

Eerder sloot minister Henk Kamp van Economische Zaken proefboringen niet uit, maar eind vorig jaar werd een motie van de PvdA aangenomen, die het boren naar schaliegas deze kabinetsperiode tegen gaat. De Boer denkt dat de motie van de PvdA voornamelijk te maken heeft met de positie waar de partij zich op dit moment in bevindt. De partij zou zichzelf misschien willen profileren ter voorbereiding op de Provinciale Statenverkiezing van maart dit jaar. Wat hij opmerkelijk vindt, is dat Samsom wel fervent voorstander is van het onderzoek naar schaliegas dat op dit moment plaatst vindt. Dat Samsom dit ook in de Tweede Kamer laat blijken, ziet hij dan ook als iets positiefs.

Volgens De Boer is het veilig boren naar schaliegas goed mogelijk. Essentieel is dat er goed op de veiligheid wordt gelet en een boring goed wordt uitgevoerd. In tegenstelling tot Amerika wordt er in Nederland geen gebruik gemaakt van de open-hole techniek.

Hierbij vindt geen goede afscherming plaats. En belangrijk is de put-integriteit, waarbij de put goed wordt afgeschermd van het grondwater. Wanneer dit niet gebeurt, kan dit leiden tot verontreiniging van het drinkwater. ‘Als ik een verloren strijd zou strijden, zou ik ermee stoppen. Ik ben een optimist. Ik denk dat we nog steeds op basis van objectieve informatie tot een goed besluit kunnen komen.’

Cuadrilla wil naar schaliegas boren op verschillende locaties in Nederland, waaronder een bedrijventerrein in Boxtel. Al sinds 2011 huurt het bedrijf een perceel op het terrein.

Maar onlangs weigerde de gemeente het huurcontract van het bedrijventerrein te verlengen.

Volgens De Boer is het contract echter nog steeds van kracht. ‘We huren wel. Er is alleen nog geen huur betaald omdat de gemeente dat niet wil. Onze licentie is verlengd en daarmee de huurovereenkomst ook. Ik ben overtuigd van mijn gelijk, het is een beetje flauw van de gemeente om dat te ontkennen. Maar we komen er wel uit. Dit jaar zal er ook nog helemaal geen activiteit op dat perceel plaatsvinden’, aldus De Boer in Alles Mag op Zaterdag.

Om de concurrentie van vooral de haven van Antwerpen voor te blijven, wordt de Rotterdamse haven flink uitgebaggerd. Grote tankschepen moeten verder de haven in kunnen en daarom is het nodig om de Nieuwe Waterweg dieper te maken. De Rotterdamse haven wil daarmee voorkomen dat de overslag van olie verder terugloopt. De Nieuwe Waterweg moet overal minimaal zeventien meter diep worden. Rond Pernis en het Botlekgebied moet daarom gemiddeld één tot twee meter worden gebaggerd. Olietankers kunnen voor elke zes centimeter die ze dieper in het water liggen, een miljoen liter extra vervoeren.

Bij BASF Antwerpen is medio januari een ontploffing geweest. Daarna brak er brand uit in de polyisobuteen-installatie op de site. Er zijn geen slachtoffers gevallen. De medewerkers werden tijdens het incident ondergebracht in de veiligheidsoases. De veiligheid van de omwonenden kwam niet in het gedrang. De oorzaak van de ontploffing is nog onbekend.

Op het bedrijvenpark Botlek is een zoutzuurlekkage gemeld na stankoverlast. Eerder werd uitgegaan van een chloorlekkage, maar het bleek om zoutzuur te gaan. Het lek zou hebben plaatsgevonden bij Akzo Nobel. De brandweer heeft de damp neergeslagen met waternevel. Vier personen zijn afgevoerd ter controle. Drie personen zijn door de bedrijfsarts gecontroleerd.

BOUW CIRCULAIRE KUNSTSTOFFABRIEK VAN START QCP heeft leidende technologiepartners gekozen voor de engineering en constructie van de eerste fase van haar circulaire kunststoffabriek die gebouwd gaat worden op Chemelot Industrial Park in Geleen. QCP is een initiatief van de ondernemers Huub Meessen en Marc Houtermans, beiden met ruime ervaring in de petrochemie. Ze wisten een consortium op de been te brengen dat naast henzelf bestaat uit SITA, Chemelot Ventures en NV Industriebank LIOF. De bouw van de fabriek is in januari begonnen om de geplande opstart in het vierde kwartaal van 2015 te realiseren.

In de circulaire kunststoffabriek dienen gebruikte kunststoffen afkomstig van huishoudens en industrie als grondstof. De productiecapaciteit zal uiteindelijk jaarlijks honderdduizend ton bedragen. De fabriek wordt in drie fases gerealiseerd. De totale investering bedraagt ongeveer 75 miljoen euro waarvan ruim 35 miljoen euro voor de eerste fase.

B+B Anlagenbau levert de apparatuur voor het opwerken van de inkomende balen plastic consumentenafval tot gesorteerde schone flakes. KraussMaffei Berstorff levert de extrusie-apparatuur om deze flakes te transformeren tot hoge kwaliteit polypropeen en polyetheen compounds. AZO verzorgt het interne transport en de opslag voor een volledig geautomatiseerde logistieke afhandeling van de materiaalstromen.

Shell Pernis heeft een nieuwe, hypermoderne controlekamer in gebruik genomen. Vanuit deze centrale controlekamer van de afdeling Raffinaderij, Destillatie en Utilities worden processen zoals de destillatie van ruwe olie, opwerking van nafta en ontzwaveling van gasolie aangestuurd. Ter optimalisatie van de controlekamer zijn er meerdere workshops georganiseerd met de gebruikers van de ruimte. Op basis van hun inbreng zijn er aanpassingen gemaakt in de indeling. In de nieuwe opzet kunnen de operators optimaal samenwerken en hebben zij de juiste zichtlijnen vanaf de werkplek.

PETROCHEM 2 – 2015 7

D FeitenCijfers.indd 7

04-02-15 08:56

Snel op weg met kostenramingen

DACE Prijzenboekje met online richtprijzen voor industriële procesinstallaties Praktisch en onmisbaar bij • Raming van projecten • Kostenafweging van alternatieve uitvoeringen • Toetsing van offerteprijzen • Vergelijking eigen prijzen met marktprijzen DACE Price Booklet is nu ook te raadplegen via de website www.dacepricebooklet.com!

De 30e editie van het DACE Prijzenboekje bestaat vanaf nu naast het vertrouwde boekje ook uit een website, www.dacepricebooklet.com, als waardevol hulpmiddel bij het samenstellen van uw kostenramingen voor industriële procesinstallaties. U vindt richtprijzen voor vrijwel elk onderdeel van een procesinstallatie. Specifieke kosteninformatie wordt gegeven voor procesapparatuur, pijpleidingmateriaal, elektrotechniek, instrumentatie, schilderwerk, isolatie en bouwkunde. Tevens bevat het kengetallen per m2 oppervlakte voor productie-, magazijn-, kantooren laboratoriumgebouwen en bouwdeelprijzen voor bouwkundige, installatietechnische en civieltechnische componenten. De richtprijzen reflecteren werkelijk gemaakte kosten en zijn niet slechts een afspiegeling van catalogusprijzen.

DACE Prijzenboekje / Price Booklet en website wordt verzorgd door leden van de DACE Special Interest Group Cost Engineering Process Industry, kostendeskundigen die actief betrokken zijn bij investeringsprojecten en midden in de praktijk staan.

Ga voor uw bestelling of een abonnement naar www.bimmedia.nl/prijzenboekje of www.dacepricebooklet.com of bel 070 304 67 77

Advertenties PET2.indd 8

04-02-15 12:00

AKZONOBEL TEST ZOUTCAVERNES VOOR OLIEOPSLAG AkzoNobel test momenteel de stabiliteit van twee ondergrondse zoutcavernes in Enschede, die dit najaar worden gevuld met in totaal 250.000 liter gasolie, zo meldt Dagblad Tubantia. Bij de eerste caverne zijn de metingen inmiddels afgerond. De testen in de tweede caverne worden de komende weken uitgevoerd.

Onder meer wordt de lekdichtheid van de cavernes gemeten, door ze onder druk te zetten. Het testen van de lekdichtheid is de laatste voorwaarde waaraan AkzoNobel moet voldoen om olie te mogen opslaan. De bevindingen van de eerste caverne worden nu op een rij gezet, en vervolgens beoordeeld door het Staatstoezicht op de Mijnen.

AkzoNobel en olieconcern Argos hebben een vergunning voor vijf cavernes onder het industrieterrein De Marssteden, met een totale opslagcapaciteit van 750.000 kubieke meter. De bedrijven hebben de feitelijke opslag bijna een jaar uitgesteld, omdat AkzoNobel mede op verzoek van de gemeenten Enschede, Hengelo en de provincie Overijssel eerst de oorzaak van de olielekkage bij een zoutcaverne in het Duitse Amtsvenn, vlak over de grens bij Enschede, wilde afwachten. Inmiddels is duidelijk dat de problemen in het Duitse natuurgebied zijn ontstaan door een scheur in een aanvoerleiding. Die werd waarschijnlijk veroorzaakt door enorme druk die ontstond als gevolg van een sterke bodemdaling in het gebied. AkzoNobel en Argos willen de andere drie, nog niet onderzochte cavernes onder De Marssteden in een later stadium gaan vullen.

De voorraden worden volgens minister Henk Kamp van Economische Zaken aangelegd als strategische oliereserve bij calamiteiten. Internationaal is afgesproken dat landen een buffer opbouwen van zo’n zeven procent van het jaarlijkse gebruik.

ONDERZOEK NAAR RISICO’S VAN SCHALIEGASWINNING OP WATERSYSTEEM De Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) begint met KWR Watercycle Research Institute een vierjarig onderzoeksprogramma op het gebied van schaliegas en water. Het programma richt zich op onderzoek naar de milieurisico’s voor het watersysteem bij de productie van schaliegas in Nederland, mogelijkheden om deze risico’s te ondervangen en de werking van nationale en internationale wettelijke kaders.

Op dit moment wordt er in Nederland geen schaliegas gewonnen. Het kabinet onderzoekt of schaliegas nuttig en noodzakelijk is en of het verantwoord kan worden gewonnen. Op eigen initiatief, in het kader van de Topsector Water, start nu ook een aantal kennisinstituten en waterbedrijven met gezamenlijk onderzoek om de vragen op het gebied van watermanagement in relatie tot schaliegaswinning te beantwoorden. Watermanagement is bij de ontwikkeling van productielocaties voor schaliegaswinning een kritische factor. Vooral in de beginfase zijn grote volumes water nodig voor het zogenoemde fracken.

BRENT RUWE OLIEKOERS 60

Sinds de piek in juni 2014 hebben veel grondstofprijzen terrein moeten prijsgeven. Dat is een gevolg van de sterke daling van de olieprijs; die is in slechts enkele maanden ruim gehalveerd. De belangrijkste oorzaak hiervan is het aanhoudende overaanbod van olie. ABN AMRO denkt dat de olieprijs in de komende maanden zal herstellen, omdat er meer sprake zal zijn van evenwicht in de markt.

De olieprijs blijft echter relatief laag in vergelijking met de gemiddelde olieprijs in 2013 en 2014. Dit zal in de komende jaren ook effect hebben op de prijzen van andere grondstoffen.

Zo is de productie van basis- en edelmetalen energie-intensief en zullen de relatief lagere oliekosten het kostenniveau verlagen.

Het grootste schip ter wereld dat in één keer een heel booreiland kan optillen, is begin januari aangekomen in de haven van Rotterdam. De Pieter Schelte ligt in de Alexiahaven op Maasvlakte 2, in een speciaal daarvoor gebaggerde put. Het schip van 383 meter lang en 124 meter breed, wordt in de Rotterdamse haven afgemonteerd. Zestien hefbalken van 65 meter worden geïnstalleerd. Samen met hydraulische grijpers kunnen die hefbalken de bovenbouw van een olie- of gasplatform tot 48.000 ton in één keer optillen en meenemen.

Het onderstel van een platform, de jacket, kan de Pieter Schelte op het achterdek tillen. Het vaartuig zal daarnaast ook pijpleidingen voor olie- en gastransport kunnen leggen op een diepte tot 3.500 meter.

PERSONALIA

PRIJS PER VAT IN US DOLLARS

55

Bas Janssen (48) is per 1 februari aangetreden als de nieuwe directeur van Deltalinqs. Hij neemt het stokje over van Cees Jan Asselbergs, die nog twee jaar als adviseur verbonden blijft aan de organisatie. Janssen was de laatste drie jaar al plaatsvervangend directeur.

50

45

40

16 17 18 19 22 23 24 26 29 30 31 1

DECEMBER 2014

2

5

6

7

8

9 12 13 14 15 16 20 21 22 23 26

Mireille Kinket is de nieuwe directeur van het Polymer Science Park in Zwolle. Zij volgt Wim Zwetsloot op.

JANUARI 2015

PETROCHEM 2 – 2015 9

D FeitenCijfers.indd 9

04-02-15 08:56

BRAND

ONZE MEDEWERKERS MAKEN HET VERSCHIL SAFETY FIRST I PRODUCTIVITY I BEST PEOPLE

Veiligheid op de werkplek is bij BRAND een van de belangrijkste pijlers voor succes. Onze steigeren isolatiemonteurs werken in industriële omgevingen waar de veiligheidseisen bijzonder hoog zijn. BRAND biedt een breed scala aan programma’s en tools om het veiligheidsgedrag op de werkvloer te bevorderen.

Mijn grootste passie is het verder stimuleren van veiligheid. Met als uiteindelijk doel dat iedereen veilig werkt en weer gezond naar huis toe gaat. Dan pas ben ik tevreden!

Remco Beijers

KVM District Coördinator Brand Energy & Infrastructure Services Bekijk hier het streven van Remco

ACCESS SOLUTIONS I INSULATION SERVICES

Brand Energy & Infrastructure Services 25072

T (NL) +31 (0)10 445 54 44 T (BE) +32 (0)3 231 21 97 E benelux@beis.com W www.beis.com

Advertenties PET2.indd 10

04-02-15 09:30

FEITEN BUITENLAND QATAR PETROLEUM EN SHELL STOPPEN MET MEGA-PROJECT Qatar Petroleum en Shell gaan niet door met de bouw van Al Karaana, een mega petrochemisch complex in Qatar. Shell stelt dat door het huidige economische klimaat in de energie-industrie het project niet langer rendabel is. Qatar Petroleum en Shell tekenden in 2010 een overeenkomst voor de bouw van Al Karaana in Ras Laffan Industrial City in Qatar dat miljarden zou gaan kosten. De joint venture is voor tachtig procent van Qatar Petroleum en voor twintig procent van Shell.

Het complex zou onder andere bestaan uit een enorme stoomkraker, die zou worden gevoed met gas dat in Qatar wordt gewonnen. Daarnaast zou een mono-ethyleenglycolfabriek worden gebouwd met een capaciteit van 1,5 miljoen ton per jaar. Ook zou er een fabriek komen voor de productie van lineaire alfa-olefines. Deze fabriek zou een capaciteit krijgen van 300 kiloton per jaar. Het was de bedoeling dat het complex diverse petrochemische producten zou voortbrengen om in de Aziatische groeimarkten te worden verkocht.

ENVIRONMENTAL AUDIT COMMITTEE WIJST SCHALIEGASWINNING AF Het winnen van schaliegas door fracking moet worden uitgesteld in het Verenigd Koningrijk omdat het niet overeenkomt met de klimaatdoelen en bovendien serieuze risico’s met zich meebrengt. Dat is de conclusie van het Britse Environmental Audit Committee.

Om klimaatverandering tegen te gaan, zou CO2-afvang en -opslag snel en op grote schaal moeten worden opgepakt. Omdat dit niet waarschijnlijk is, kan eigenlijk alleen een klein deel van de schaliegasreserves veilig worden verbrand als tegelijkertijd de opwarming van de aarde niet meer dan twee graden mag zijn. En dan zijn er nog de onzekerheden over het effect van fracking op de grondwaterkwaliteit, luchtkwaliteit en biodiversiteit. Het Environmental Audit Committee wil daarom dat ontwikkelingen in schaliegaswinning worden stilgelegd.

De Britse overheid staat positief tegenover het winnen van schaliegas, en het is dan ook de vraag of het dringende advies van dit comité invloed zal hebben. In een rapport beveelt het daarom ook aan om fracking in ieder geval te verbieden in nationale parken en natuurgebieden.

Ineos maakt gehakt van het rapport. Het bedrijf vindt dat de Environmental Audit Committee te veel aandacht heeft gegeven aan de potentiële risico’s van fracking en te weinig heeft gekeken naar de voordelen van schaliegaswinning. Ineos nam vorig jaar een belang van 51 procent in een licentie voor de winning van schaliegas in Schotland. Het was de eerste stap die het bedrijf zette in de schaliegaswinning. Bij deze beslissing was het voor Ineos een doorslaggevende factor geweest dat de Britse regering de ontginning van schaliegas steunt.

Wintershall, een dochteronderneming van BASF, heeft haar aandeel in het South Stream-project verkocht aan Gazprom. Ook het Italiaanse ENI en het Franse EDF hebben hun aandeel aan Gazprom verkocht. Halverwege december werd bekend dat de ruil van bezittingen tussen Gazprom en BASF niet door gaat. Hierdoor blijft het Nederlandse Wintershall Noordzee volledig in handen van BASF. Repsol gaat geen olie en gas winnen in de kustwateren van de Canarische Eilanden. In augustus vorig jaar gaf de Spaanse regering het bedrijf toestemming proefboringen te verrichten, maar na zo’n twee maanden onderzoek heeft Repsol besloten het miljardenproject definitief op te geven. Volgens het Spaanse concern zijn de gevonden reserves na de proefboringen te klein om verder onderzoek en exploratie te rechtvaardigen. De kwaliteit van de gevonden olie en gas liet ook te wensen over.

Shell betaalt via dochter Shell Petroleum Development Company of Nigeria (SPDC) zeventig miljoen euro schadevergoeding aan de Bodo-gemeenschap in Nigeria. De vergoeding is een compensatie voor de twee grote olielekkages in het gebied in 2008.

Het is voor het eerst dat Shell bereid is te betalen voor olievervuiling.In het gebied vinden veel oliediefstallen en olieraffinage plaats. In eerste instantie beweerde Shell dan ook dat het lek door sabotage was veroorzaakt. Het bleek echter te gaan om een operationeel defect in de vijftig jaar oude Trans-Niger pijpleidingen. Hierdoor kon een grote hoeveelheid ruwe olie, zo’n 280.000 tot 600.000 vaten olie, in het milieu terechtkomen.

Shell is niet veroordeeld tot de schikking maar voorkomt hiermee een grote rechtszaak die het bedrijf boven het hoofd hangt. De bewoners van het Nigeriaanse dorp stapten in Groot-Brittanië naar de rechter.

Shell zegt dat er nu een schikking is getroffen. Aan de boeren en vissers wordt bijna 45 miljoen uitgekeerd, het overige geld gaat naar de dorpsgemeenschap.

PETROCHEM 2 – 2015 11

E FeitenBuitenland.indd 11

04-02-15 08:57

INTERVIEW

Blij met strenge Chinese handhaving

12 PETROCHEM 2 – 2015

O_Interview.indd 12

04-02-15 09:02

Voormalig Plant Manager of the Year Michel Meertens blijft voorlopig in China. Vanaf april begint hij daar aan zijn tweede job als sitemanager. ‘Mij zal je niet horen zeggen dat het slechter is in China.

Het is er anders. En sommige zaken zijn in China gewoon beter.’

Wim Raaijen

Het kan snel gaan als je Plant Manager of the Year bent geworden. Zeker als je nog relatief jong bent. Eward Hofstede, Robin Molendijk, Edith Romp, ze hebben allemaal sinds hun verkiezing stappen gemaakt. Maar de kroon wordt toch wel gespannen door Michel Meertens. In juni is het drie jaar geleden dat hij zich Plant Manager of the Year mocht noemen. Bij de Delftse antibioticafabriek van DSP, een joint venture van DSM en het Chinese Sinochem, had hij furore gemaakt met zelfsturende teams. Ook zijn duidelijke visie op veiligheid bezorgde hem indertijd de begeerde titel.

FOTO: WIM RAAIJEN

Enorme maisvelden Maar dat was toen. Er is inmiddels veel veranderd in zijn leven.

Tijdens Deltavisie in juni, waar de Plant Manager of the Year 2015 bekend wordt gemaakt, zal hij al weer bezig zijn met zijn derde nieuwe uitdaging. In april wordt hij immers sitemanager van een productielocatie van vitaminen nabij Shanghai. Na zijn verkiezing hield hij zich op het DSM-hoofdkantoor een jaar lang bezig met de verduurzaming van productieprocessen en operational excellence. Maar het bloed kruipt nu eenmaal waar het niet gaan kan. Bijna anderhalf jaar geleden is hem gevraagd om de organisatie van een nieuwe penicilline-fabriek in het noordoosten van China te verbeteren. Hij heeft er geen spijt van dat hij deze uitdaging is aangegaan. Meertens: ‘Het in de praktijk verbeteren van productieorganisaties, daar ligt toch wel mijn hart. Dat is me toch het afgelopen anderhalf jaar wel weer duidelijk geworden.’

‘ In de afgelopen anderhalf jaar hebben we voor elkaar gekregen wat in Nederland in vijf jaar nog niet was gelukt.’

PETROCHEM 2 – 2015 13

O_Interview.indd 13

04-02-15 09:02

INTERVIEW De penicillinefabriek, waar hij tot april nog de scepter zwaait, ligt in Yushu, provincie Jilin. ‘Het is er momenteel enorm koud. ’s Nachts min twintig graden en soms zelfs min dertig,’ stelt Meertens, die tijdens het interview weer even een weekje terug is in Delft. ‘De fabriek bevindt zich midden in een enorm agrarisch gebied, met eindeloze maisvelden groter dan Nederland.’ Niet voor niets dat DSP een paar jaar geleden juist daar een penicillinefabriek bouwde. Glucose uit mais is de belangrijkste grondstof van de antibiotica die in Yushu worden geproduceerd.

Groei In de afgelopen anderhalf jaar heeft hij goed aan de verbetering van de organisatie kunnen werken. ‘Of we daar nu ook met zelfsturende teams werken?’, Meertens moet glimlachen: ‘Nee, niet op de manier waarop ik dat in Nederland gewend was.’ De Chinese cultuur is totaal anders dan de Nederlandse, weet hij nu uit ervaring. ‘Als er in Nederland een probleem ontstaat, gaan de mensen bij elkaar zitten om ideeën uit te wisselen over mogelijke oplossingen. In China vragen ze; “wat nu?”. En dan kijken ze met z'n allen de baas aan. De Chinese cultuur is bovendien actiegericht en veel minder procesgericht.’

Dat kan ook zeker zijn voordelen hebben, stelt hij. ‘Er wordt bij ons op de plant bijzonder veel werk verzet. Echt fantastisch om mee te maken. In de afgelopen anderhalf jaar hebben we voor elkaar gekregen wat in Nederland in

KANDIDATEN GEZOCHT VOOR PLANT MANAGER 2015 Tijdens Deltavisie op 4 juni in Rotterdam wordt voor de achtste keer de Plant Manager of the Year gekozen. Hoewel de verkiezing zich nooit heeft beperkt tot de chemische industrie, roepen de initiatiefnemers Petrochem en de VNCI dit jaar expliciet ook andere sectoren binnen de procesindustrie op om kandidaten te leveren. Tot 10 maart kunnen kandidaten worden aangemeld. Kent u een plantmanager die uitblinkt op het gebied van leiderschap, verbinding met de omgeving, veiligheidscultuur, innovatie, duurzaamheid en meer, laat het hoofdredacteur Wim Raaijen weten: wim@industrielinqs.nl.

vijf jaar nog niet was gelukt. Er wordt minder aandacht besteed aan trivialiteiten. En hier kom je erachter dat te veel overleg erg vertragend kan werken. Alles is hier gericht op groei en dat is voor iedereen zeer motiverend. Alles wat daar niet op is gericht, is minder belangrijk.

Mij zal je daarom niet horen zeggen dat het slechter is in China. Het is er anders.

En sommige zaken zijn in China gewoon beter.’ Neemt niet weg dat hij zich wel eens eenzaam heeft gevoeld. ‘Niet eens op het persoonlijke vlak. Maar veel meer op het gebied van het delen van kennis en ervaring.’

Pico bello Want natuurlijk heeft Meertens wel gewerkt aan het versterken van de eigen verantwoordelijkheid en meer zelfsturing, hoewel hij van tevoren wist dat het geen eenvoudige weg zou zijn. Juist in de combinatie van de Chinese en westerse cultuur ligt misschien wel de grootste kans op succes. Daarom is hij begonnen bij het MT, dat naast hem bestaat uit een

Mexicaan en Chinezen. En met resultaat.

‘Het MT functioneert inmiddels zoals past bij een internationaal westers bedrijf.

Daarom zijn we inmiddels bezig met de middenlaag. Een jaar geleden wachtte die alleen maar op orders van boven.

Inmiddels snapt het middenkader ook steeds beter wat zijn nieuwe rol is. Dat ze ook zelf beslissingen kunnen nemen.

Daar komt beweging in als je er maar heel duidelijk bent. En je moet niet alles willen veranderen. De Chinese cultuur blijft hiërarchisch ingesteld.’

China heeft gewoon geen overlegcultuur.

Om zaken - met name op het gebied van housekeeping - voor elkaar te krijgen, helpen disciplinaire maatregelen het best.

‘In Nederland willen we dan mensen gaan motiveren door alles bespreekbaar te maken, in China werkt discipline en het dreigen met straffen het best. Anders word je gewoon niet serieus genomen.

Met die straffen moet je ook niet te mild zijn. Omgerekend naar Nederlandse maatstaven kan een medewerker 25 euro boete krijgen als hij afvoerputjes niet goed schoon maakt. En echt, na het invoeren van deze maatregel zien de putjes er pico bello uit.’

Op orde Diezelfde disciplinaire en hiërarchische cultuur bepaalt ook het overheidsbeleid.

Op het gebied van handhaving kan de Chinese overheid keihard zijn. Van de ene op de andere dag kan een fabriek bijvoorbeeld worden gesloten omdat die zich niet aan de milieuvoorschriften houdt. ‘We denken wel eens in het Westen dat China er op het gebied van milieu er maar een potje van maakt. Maar dat verandert snel. In de huidige realiteit zijn de normen op het gebied van lozingen en emissies vergelijkbaar met die in het Westen en vaak zelfs strenger. En op het moment is ook de handhaving heel streng. Juist vanwege de corruptie in het

14 PETROCHEM 2 – 2015

O_Interview.indd 14

04-02-15 09:02

verleden. Er wordt hard afgerekend met de mentaliteit van one eye open and one eye closed. De huidige overheid doet er alles aan om die oude cultuur te doorbreken. Overheidsfunctionarissen kijken daarom uit dat ze niet te coulant zijn.

Ze zouden van corruptie kunnen worden beticht.’ In het controleren kan de Chinese overheid heel ver gaan. ‘Vanuit Beijing monitort ze bijvoorbeeld online alle afvalwaterstromen in het hele land.’

Meertens is wel blij met de strenge Chinese overheid. ‘Het maakt het allemaal veel simpeler. Je moet gewoon je zaakjes goed op orde hebben. Als je voorloopt op wat er wordt geëist, heb je weinig te vrezen. Ik ben bij DSM en DSP gewend dat we beduidend beter moeten presteren dan wat strikt noodzakelijk is. Dat is voor de Chinese locaties niet anders.’

Slaapwandelen En soms mogen de normen zelfs strenger, zeker als ze de industrie uiteindelijk versterken of behoeden van ondergang.

Zo is het bij antibiotica van belang voor de samenleving en de industrie dat de verdergaande resistentie van bacteriën een halt wordt toegeroepen. Dan blijkt de industrie meer het lot in eigen handen te hebben dan vaak gedacht. Meertens verwijst naar een artikel in de Britse Telegraph waarin de president van DSP, de Vlaming Karl Rotthier, een duidelijk statement maakt. Volgens hem is de toenemende resistentie tegen antibiotica veel meer te wijten aan de industrie zelf, dan aan het te veel voorschrijven door artsen. Uit monsters van de Indiase rivier Patancheru blijkt bijvoorbeeld dat het water hogere concentraties antibiotica bevat dan het bloed van patiënten die in volle behandeling zijn.

Rotthier: ‘De meeste antibiotica worden geproduceerd in India en China. En ik durf wel te zeggen dat de milieuomstandigheden in deze landen anders zijn.

‘ We zetten "Made in China" al te gauw weg als inferieur, maar ik heb hier al verschillende mooie innovaties gezien.’

Slechte monitoring van het afvalwater zorgden er voor dat antibiotica in het drinkwater terecht kwamen. Ze zitten in vis en vee die we eten. Door export en reizen verplaatsen we bacteriën ook nog eens wereldwijd. Dat heeft allemaal grotere invloed dan het te veel voorschrijven van artsen.’

Rotthier roept op tot strengere regelgeving en handhaving als het gaat om productie van antibiotica, anders slaapwandelen we naar het einde van deze medicijnen. ‘Anders lopen we het risico dat de resistentie tegen antibiotica in 2050 tot tien miljoen doden eist.’

Uitvalsbasis Meertens is er van overtuigd geraakt dat goede regelgeving, monitoring en strenge handhaving de industrie alleen maar sterker maken. Op dat vlak kan het Westen leren van hoe het er in China tegenwoordig aan toe gaat.

Ook op andere vlakken moeten we niet te geringschattend doen, vindt hij. ‘We zetten Made in China al te gauw weg als inferieur, maar ik heb al verschillende mooie innovaties gezien. Zo is in China een techniek ontwikkeld om met elektromagnetische straling geurdeeltjes af te

breken. Op die manier kan stankoverlast worden tegengegaan. Zoiets heb ik in Nederland nog niet gezien.’

Over enkele maanden maakt Meertens dus de overstap naar Shanghai waar hij een vitaminefabriek gaat leiden. Dan komt ook zijn gezin over. ‘Shanghai heeft veel meer faciliteiten dan de provinciestad Yushu. Mijn dochters krijgen straks zelfs vier uur Nederlandse les. Dat kan natuurlijk in zo’n metropool.’

De kinderen hebben wel even moeten wennen aan het idee dat ze in China gaan wonen. ‘Eerst waren ze heel erg tegen, maar dat draait gelukkig allemaal bij. Ze zijn ook al een paar keer in China geweest.’

Voor zijn vrouw Annemieke was de uitdaging misschien nog wel groter. Heel bijzonder was dat zij Michel Meertens bijna drie jaar geleden opvolgde als plantmanager van de DSP-fabriek in Delft (lees ook het duo-interview in Petrochem, september 2012). ‘Zij heeft natuurlijk ook een eigen carrière en was liever nog iets langer bij de fabriek in Delft gebleven. Ze krijgt binnen DSM nu een andere functie. Het is daarbij de bedoeling dat Shanghai haar uitvalsbasis wordt.’ ■ PETROCHEM 2 – 2015 15

O_Interview.indd 15

04-02-15 09:03

EUROPEAN SERIES TWEEDAAGS EVENT VOOR POEDER-, KORREL- EN BULKTECHNOLOGIEﾃ起 11 & 12 / 03 / 2015 | ANTWERP EXPO

Registreer u met code:

www.easyfairs.com/solids-be

2000

@SolidsBenelux

185_267-5_SOLIDS_NL.indd 1

Advertenties PET2.indd 16

27/01/2015 12:47:22

04-02-15 12:00

PLANT MANAGER OF THE YEAR

Wie wordt Plant Manager of the Year 2015?

Kent u iemand die Frans Scheeren van OCI Nitrogen kan opvolgen als Plant Manager of the Year? Meld hem of haar dan voor 10 maart aan voor deze verkiezing! Nog meer dan voorheen geldt deze oproep voor de volledige procesindustrie.

Wim Raaijen

De verkiezing van de Plant Manager of the Year wordt jaarlijks georganiseerd en is een initiatief van het Petrochem Platform en de Vereniging van de Nederlandse Chemische Industrie (VNCI), in samenwerking met Deltalinqs en het Havenbedrijf Rotterdam. Hoewel de verkiezing zich nooit heeft beperkt tot de chemie, wil de organisatie dit jaar expliciet ook ander sectoren oproepen om kandidaten aan te melden. Daarbij wordt gedacht aan raffinage, de tankopslag, de olie- en gassector, maar ook andere procesindustrieën, zoals papier en food. Met dat doel ondersteunen nu ook Votob (tankopslag) en het kennisplatform Duurzaam Geproduceerd de verkiezing.

ZERO De verkiezing draagt bij aan een positief imago van de Nederlandse procesindustrie door de inspanning en prestaties van plantmanagers te benoemen en te waarderen. De focus ligt hierbij op veiligheid, gezondheid, milieu, productiviteit en duurzaamheid. Om dit voor het voetlicht te brengen, verschijnen er interviews met de genomineerden en de

winnaar in Petrochem en Chemie Magazine. Ook wordt er van de finalisten een videoreportage gemaakt.

Een vakkundige jury beoordeelt de kandidaten op hun maatschappelijke betrokkenheid, leiderschap en communicatieve vaardigheden. Tijdens het congres Deltavisie 2015, op 4 juni 2015 in Rotterdam, presenteren de finalisten zich aan het publiek. In de avond wordt de winnaar vervolgens bekend gemaakt. Het thema van het congres is dit jaar ‘ZERO’. In 2014 koos de jury, onder leiding van voormalig Lyondell Europe-topman Jos Benders, Frans Scheeren tot Plant Manager of the Year 2014.

Aanmelden U kunt uw kandidaten tot 10 maart 2015 aanmelden bij Irene van Luijken, hoofd communicatie van de VNCI (070 337 87 30 - vanluijken@vnci.nl) of Wim Raaijen, hoofdredacteur Petrochem (020 3122 081 - wim@industrielinqs.nl).

Vermeld hierbij naam, contactgegevens en de redenen waarom u vindt dat deze plantmanager in aanmerking komt voor de prijs. ■

ERVARING Eerder had Frans Scheeren van OCI Nitrogen het nog kunnen afwenden.

We willen je nomineren voor de Plant Manager of the Year, hadden collega’s hem gezegd. ‘Voor mij hoefde die poespas niet. Het gaat niet om persoonsverheerlijking in de industrie. Ik voelde er echt niks voor’, vertelt Scheeren in een interview in Petrochem 7/8, 2014. Toen een delegatie van drie dames bij hem kwam namens onder meer HR en communicatie, wist hij dat hij niet meer kon weigeren. Schoorvoetend, dat nog wel.

Toch kreeg hij steeds meer door dat de verkiezing inhoudelijk van opzet is en juist ook oog heeft voor de teamprestatie. Sterker nog, verschillende onderdelen zetten hem aan tot bezinning, brachten hem in contact met andere plantmanagers en boden hem een podium om anderen juist zonder poespas aan te zetten tot inhoudelijke verandering. Na de rondetafel die bij Industrielinqs in Amsterdam werd georganiseerd met alle genomineerde plantmanagers, waren alle twijfels al weg. ‘Het was heel stimulerend om met vakgenoten over de inhoud te praten.’

PETROCHEM 2 – 2015 17

Q_Actueel.indd 17

04-02-15 09:04

PROJECT

BASF springt in op markt­ veranderingen butadieen BASF bouwde in Antwerpen een nieuwe extractie-installatie voor de productie van butadieen. De fabriek draait sinds augustus en heeft de wind mee, want een omwenteling in de markt heeft ervoor gezorgd dat er minder aanbod van butadieen is terwijl de vraag ernaar groeit.

Francis Voermans

Op de site van BASF in Antwerpen torenen, naast de kraker, vijf nieuwe kolommen in de lucht. De kolommen scheiden butadieen uit de C4-stroom van de kraker. De capaciteit bedraagt 155 kiloton per jaar, waarvan ongeveer de helft op de site zelf wordt verwerkt in de fabrieken van Styrolution. De investering bedroeg een ‘hoog tweecijferig’ aantal miljoenen euro’s. Wouter de Geest, gedelegeerd bestuurder van BASF Antwerpen, spreekt dan ook van een belangrijke investering die het ‘Verbund’ op de Antwerpse vestiging versterkt.

Styrolution De C4-stroom uit een kraker bestaat typisch uit 40 tot 55 procent 1,3-butadieen. De rest, het raffinaat, is voornamelijk isobuteen, n-buteen en butaan. Dit is ook een waardevolle stroom. Zo wordt isobuteen gebruikt voor het maken van poly-isobuteen. En N-buteen is onder meer een grondstof voor weekmakers.

FOTO’S: BASF

Eigen technologie De scheiding gebeurt met extractieve destillatie in een scheidingswandkolom.

In conventionele destillatiekolommen wordt het butadieen verder gezuiverd.

Het proces is BASF’s eigen technologie en brengt diverse voordelen met zich mee. Het is niet-toxisch, niet-corrosief en zorgt voor weinig vervuiling in de installatie. Daardoor is het proces betrouwbaar en veilig. De fabriek kan lang – meer dan vier jaar – opereren

zonder onderhoudsstop. Bovendien heeft de fabriek volgens BASF een kleinere voetafdruk en een lager energieverbruik dan andere butadieenscheidingsprocessen. BASF opereert eenzelfde installatie in Ludwigshaven met een iets kleinere capaciteit (105 kiloton per jaar). De techniek wordt ook gelicenseerd aan andere bedrijven.

CB&I was verantwoordelijk voor engineering, procurement en construction management van de Antwerpse fabriek, die in augustus vorig jaar succesvol is opgestart en sindsdien volgens planning opereert. Behalve de kolommen is ook een nieuwe opslagtank van 4.200 kubieke meter gebouwd in het tankpark.

18 PETROCHEM 2 – 20154

R_Project_BASF.indd 18

04-02-15 09:05

Ongeveer de helft van het butadieen uit de C4-stroom is de voeding voor de ABS- en SBC-fabrieken van Styrolution op de site van BASF. Deze fabrieken waren eerst eigendom van BASF, maar in 2011 heeft het bedrijf ze, samen met de fabrieken voor ethylbenzeen en styreen, ondergebracht in een 50/50 joint venture met Ineos. Vorig jaar werd Ineos volledig eigenaar, door BASF’s aandeel in de joint venture over te nemen. De andere helft van het butadieen wordt geëxporteerd.

Radicale omwenteling In 2012 nam BASF de beslissing om de fabriek te bouwen in een reactie op een radicale omwenteling in de butadieenmarkt. Butadieen was altijd een ondergeschikt bijproduct van de naftakrakers.

De prijs lag onder die van etheen, er was overcapaciteit in Europa en bij sommige krakers zijn zelfs hydrogenatie-installaties gebouwd om het butadieen om te zetten in buteen. De wereldwijde productie van butadieen is echter gedaald in de laatste jaren, doordat veel naftakrakers – deels – overschakelden op het goedkopere LPG als voeding en als gevolg daarvan minder C4 produceren. Tegelijkertijd komt er steeds meer vraag naar synthetische rubbers, met name vanuit de bandenindustrie in Azië. De prijs van butadieen is daardoor omhoog geschoten.

BASF is niet de enige die daarop is ingesprongen. LyondellBasell vergrootte in het Duitse Wesseling zijn butadieencapaciteit met veertig procent. OMV breidde vorig jaar de productiecapaciteit bij zijn raffinaderij in het Oostenrijkse Schwe-

chat uit en bouwt in Burghausen (Duitsland) een nieuwe butadieeninstallatie die halverwege dit jaar in bedrijf moet gaan. Versalis bouwt een nieuwe fabriek in Duinkerken (Frankrijk) en TVK in Tiszaujvaros (Hongarije).

Bio-butadieen Het Franse bedrijf Global Bioenergies werkt sinds 2011 aan een biologische route voor de productie van butadieen.

Eind vorig jaar meldde het bedrijf een doorbraak: het was erin geslaagd butadieen te maken uit een hernieuwbaar materiaal via directe fermentatie. De komende jaren wil het bedrijf de productieroute demonstreren in een industriële omgeving. Global Bioenergies heeft al een industriële pilot plant voor de biologische productie van isobuteen. ■ PETROCHEM 2 – 2015 19

R_Project_BASF.indd 19

04-02-15 09:05

Helder inzicht in uw installaties NDO

Applus RTD levert innovatieve, betrouwbare en kwalitatief hoogwaardige technologieën en diensten voor Niet-destructief Onderzoek, inspecties en certificatie.

Inspectie Certificatie

Toegewijd, proactief en vakbekwaam personeel is overal ter wereld beschikbaar om met u samen te werken om operationele effiency te behouden, terwijl de risico’s voor mens en omgeving geminimaliseerd worden.

Training & Ontwikkeling Stralingsbescherming

Wij bieden u een helder inzicht in de integriteit van uw installaties.

T + 31 10 716 60 00 E info.netherlands@applusrtd.com

Bekijk onze vernieuwde Nederlandse website:

www.ApplusRTD.nl

Volg onze nieuwe

Groep BP Raffinaderij Rotterdam

De uitdaging Optimaliseer de veiligheid en het productieproces van onze fabriek Jij Verantwoordelijk om alles veilig en soepel te laten verlopen BP Eén van de grootste olieraffinaderijen van Europa

We depend on energy, your energy!

Operations, Maintenance en Engineering & Construction

BP Raffinaderij Rotterdam is één van de grootste olieraffinaderijen van Europa en is gevestigd in het Rotterdamse havengebied met locaties in Europoort en Pernis. Bij BP Raffinaderij Rotterdam werken ongeveer 700 medewerkers. Veiligheid, milieubewustzijn, collegialiteit en samenwerken staan bij BP Raffinaderij Rotterdam op de eerste plaats. Kenmerkend voor onze cultuur zijn professionaliteit, informele omgangsvormen en open communicatie, zowel intern als extern.

Werken bij BP Raffinaderij Rotterdam betekent werken in een internationale omgeving. Deze diversiteit aan collega’s maakt het mogelijk om tijdens je loopbaan veel kennis uit te wisselen en van elkaar te leren.

Op dit moment hebben wij binnen onze raffinaderij diverse vacatures.

Kijk voor meer informatie en een volledig overzicht van onze vacatures op stapbinnenbijbp.nl of neem contact op via 0181 259 000.

BP Raffinaderij Rotterdam biedt naast uitstekende primaire en secundaire arbeidsvoorwaarden volop mogelijkheden voor verdere persoonlijke ontwikkeling. Daarnaast geloven wij dat onze mensen de sleutel zijn tot ons succes. We depend on energy, your energy!

KIJK VOOR EEN OVERZICHT VAN AL ONZE VACATURES OP STAPBINNENBIJBP.NL

Safety

BP_Vacature_Petrochem_185x132.indd 1

Advertenties PET2.indd 20

Respect

Excellence

Courage

One Team

19-01-15 12:47

04-02-15 09:30

PROJECT-UPDATE

Project: ureumgranulatiefabriek Bijzonderheden: de nieuwe fabriek zal bijdragen aan verdere milieuverbeteringen op het gebied van energie-efficiency, warmtebelasting en stofconcentratie.

Opdrachtgever: Yara Waar: Sluiskil Investering: 170 miljoen euro Afronding: eind 2017

Project: productie- en vulinstallatie voor waterstofperoxide Bijzonderheden: de nieuwe faciliteit gaat zuivere waterstofperoxide voor de farmaceutische industrie leveren.

Opdrachtgever: Solvay Waar: Linne-Herten Afronding: juli 2015

Project: pilot voor spinning disc-technologie Bijzonderheden: De spinning disc is een nieuw type chemische reactor, die niet alleen veel kleiner is dan conventionele reactors, maar ook veiliger, efficiënter en milieuvriendelijker.

Opdrachtgever: Flowid Waar: Sittard-Geleen Investering: 1,7 miljoen euro Afronding: eind 2015

YARA INVESTEERT MILJOENEN IN NIEUWE FABRIEK Yara wil in Sluiskil een nieuwe ureumgranulatiefabriek bouwen. Het bedrijf heeft 170 miljoen euro beschikbaar voor het project, dat eind 2017 moet zijn afgerond. Halverwege dit jaar begint de bouw. Tijdens de grote onderhoudsstop eind vorig jaar zijn al de nodige voorbereidingen getroffen voor de toekomstige aansluitingen naar de nieuw te bouwen productie-eenheid.

De investering volgt op de ingebruikname van Ureum-7. Deze fabriek werd in juni 2011 opgestart, en heeft ruim 400 miljoen euro gekost. Ureum 7 produceert ureumoplossing, een grondstof voor hoogwaardige stikstofkunstmest en voor de productie van producten die de uitstoot van stikstofoxiden uit vrachtwagen- en scheepsmotoren verminderen.

Met de nieuwe investering kan de vestiging in Sluiskil zich verder ontwikkelen in de productie van speciale stikstofhoudende meststoffen en industriële chemicaliën. Het bedrijf kan straks ook meer grondstoffen verwerken tot eindproducten zodat lokaal maximale toegevoegde waarde wordt gecreëerd.

Bovendien gaat de nieuwe fabriek bijdragen aan verdere milieuverbeteringen, vertelt communicatiemanager Gijsbrecht Gunter: ‘Ten eerste met de energie-efficiency. Per ton product is er minder energie nodig. We zullen ook minder warmtebelasting op het kanaal hebben door het gebruik van luchtkoelers en tot slot komt er een lagere stofconcentratie.’

SOLVAY BREIDT PRODUCTIE ZUIVERE WATERSTOFPEROXIDE UIT Solvay bouwt een nieuwe productie- en vulinstallatie voor waterstofperoxide in het Limburgse Linne-Herten. Het gaat om waterstofperoxide voor de farmaceutische industrie, die het gebruikt als desinfecteer- en ontsmettingsmiddel. De nieuwe faciliteit moet in juli dit jaar klaar zijn. De site in Linne-Herten heeft veel kennis van de complexe productie van zuivere waterstofperoxide en perazijnzuur. De locatie levert zowel bulkpartijen als flessen van één liter aan de Europese markt.

De vraag naar zuivere waterstofperoxide is gegroeid door een richtlijn van de Europese Unie om een veilige productie en een veilig gebruik van medicijnen te borgen.

FLOWID BOUWT PILOT VOOR SPINNING DISC-TECHNOLOGIE Flowid schaalt haar spinning disc-technologie op naar een industriële omgeving, op commerciële schaal. De capaciteit wordt daarmee verhoogd van 8 kubieke meter naar 80 kubieke meter per dag, wat voor veel toepassingen ruim voldoende is. De kleinschalige fabriek wordt gebouwd op de Brightlands Chemelot Campus in Sittard-Geleen en moet eind 2015 klaar zijn. Met het project is 1,7 miljoen euro gemoeid, waarvan ruim 700.000 euro subsidie uit het Operationeel Programma Zuid-Nederland komt.

De spinning disc is een nieuw type chemische reactor, die niet alleen veel kleiner is dan conventionele reactors, maar ook veiliger, efficiënter en milieuvriendelijker. In een spinning disc-reactor worden verschillende vloeistoffen van bovenaf op horizontaal geplaatste schijven gedoseerd. De schijven, ongeveer zo groot als een cd, draaien snel rond in een nauw aansluitende behuizing. Door de centrifugale krachten mengen de stoffen terwijl ze langs de draaiende schijven worden gepompt. De stoffen gaan onder goed controleerbare omstandigheden een chemische reactie aan en het ontstane product wordt afgevangen.

Bij het realiseren van de fabriek werkt Flowid samen met de TU/e, waar de technologie is ontwikkeld, en met Brightlands Chemelot Campus, waar de nodige voorzieningen voor dergelijke fabrieken aanwezig zijn.

Meer projecten op www.petrochem.nl

I_ProjectUpdate.indd 21

PETROCHEM 2 – 2015 21

04-02-15 08:58

17 - 19 March 2015 - ahOY, rOtterdaM Europe’s leading international event for the tank terminal industry

“

If you’re active in the tank industry, it is a must to participate at StocExpo.

For meeting new people and to find out new technologies it’s an excellent opportunity.

Ruben Mertens, Engineer, LANXESS nv

Register

NOW

Part of the world’s largest portfolio of tank storage events

”

Official Media Partner

Register today at www.stocexpo.com Follow us @StocExpo #StocExpo

EF1316 SE15 HALF Page ‘Register Now’ Ad.indd 2

Advertenties PET2.indd 22

Official Sponsors

Organised by

Join our StocExpo & Tank Storage Events group

26/01/2015 10:18

04-02-15 12:01

PROJECT

Power-to-gas komt tot bloei in brede keten Met een toenemend aandeel duurzame energie, neemt de behoefte aan opslag en flexibel vermogen ook toe. Wout de Groot van Gasunie ziet in die transitie een grote rol weggelegd voor gas en dan het liefst de duurzaam opgewekte variant, zoals power-to-gas. ‘Als powerto-gas een integraal onderdeel wordt van een brede energie- en waardeketen, kan de technologie ineens heel interessant worden.’

David van Baarle

Het langetermijndoel is duidelijk: in de toekomst wil de samenleving over een duurzame energievoorziening beschikken en moet het gebruik van fossiele brandstoffen zo goed als volledig zijn teruggebracht naar nul. Een van de uitdagingen waarvoor we ons gesteld zien als het duurzame aandeel in de mix verder toeneemt, is de stabiliteit van de energievoorziening. Als het niet waait en de zon niet schijnt, produceren windturbines en zonnecellen nagenoeg niets. Met welk systeem zorgen we dan voor aanvulling?

En hoe zorgen we ervoor dat alle energie die uit de beschikbare zon- en winduren kan worden geproduceerd ook daadwerkelijk wordt benut?

En als we eenmaal het overgrote deel van onze energiebehoefte duurzaam opwekken met de duizend uur zon en de drieduizend uur wind die we in Nederland per jaar hebben, hoe zorgen we er dan voor dat we daar het hele jaar door – 8.760 uur – energie op afroep tot onze beschikking hebben? ‘Daar hebben we krachtige buffer- en opslagmechanismen voor nodig, en slimme energiecombinaties. Dat is een inspirerende uitdaging waar we nu al aan willen werken’, zegt Wout de Groot, manager van het recent opgerichte bedrijfsonderdeel Gasunie New Energy.

Opslag De energiemarkt zal straks steeds meer behoefte hebben aan mogelijkheden om energie tijdens productiepieken op te slaan om deze vervolgens te gebruiken als de vraag de productie overschrijdt.

‘ Uniek in dit project is dat je de zuurstof die je uit het elektrolyseproces hebt verkregen, gebruikt in het vergassingsproces van Torrgas.’

‘De tijd die we hebben om uit te zoeken met welke systemen en combinaties dat het beste kan, moeten we goed benutten, want het aandeel hernieuwbare energie in de mix neemt jaar op jaar toe, ook in Nederland, ook al is het aandeel nu nog beperkt. Wij willen bijdragen aan goede oplossingen voor straks’, aldus De Groot.

Een van de richtingen die Gasunie New Energy nu samen met anderen verkent, is power-to-gas.

Power-to-gas is een manier om (duurzaam opgewekte) stroom om te zetten in gas en in die vorm te transporteren of te bewaren. De stroom splitst water in zijn basiselementen waterstof en zuurstof.

Waterstof is zeer reactief en kan in een brandstofcel worden gebruikt om elektriciteit te produceren, of kan rechtstreeks een industriële bestemming krijgen.

Maar waterstof kan ook worden gebonden aan kooldioxide, waardoor uiteindelijk een synthetische vorm van CH4 ofwel methaan ontstaat. Met power-togas zou het robuuste Nederlandse gasnet kunnen gaan fungeren als een batterij van ongekende omvang. ‘Het gasnet heeft een enorme opslagcapaciteit. Alleen al in Nederland is de capaciteit een slordige vijftigduizend gigawattuur’, becijfert De Groot.

Er zijn natuurlijk tal van andere technologieën voor energieopslag: in lithium-ion-batterijen bijvoorbeeld of in vloeibare opslagmedia zoals redox-flow-batterijen. Of wat te denken van het valmeer van het Plan Lievense, waarbij de energie wordt opgeslagen door water van bijvoorbeeld het Markermeer omhoog te pompen. Als de energievraag hoog was, kon het water via een turbine weer worden geloosd. Ieder opslagmedium heeft zijn voordelen, maar tot nog toe ook veel beperkingen.

Lithium-ion-batterijen zijn relatief duur, redox-flow-batterijen hebben een erg

PETROCHEM 2 – 2015

S_Power to gas.indd 23

23

04-02-15 09:06

PINIONS ONTWORPEN IN SCHIEDAM

OFFSHORE NL

PINIONS, HAKEN EN KABELSCHIJVEN GELEVERD

DE DRAGENDE KRACHT VAN DE OFFSHORE

VANUIT HAPS AFSLUITERS GELEVERD UIT

DE ONMISBARE SCHAKELS UIT DE OFFSHORE

GOUDA EN

ONTMOETEN ELKAAR OP 24 EN 25 MAART

HARDINXVELDGIESSENDAM

2015 IN GORINCHEM

STAALCONSTRUCTIE DOOR EEN BEDRIJF UIT ZWIJNDRECHT

BOORGEREEDSCHAPPEN GELEVERD VANUIT ETTEN-LEUR

@offnl_eh

Registreer u nu via www.evenementenhal.nl/offshore-go

Specialist in Heat Treatment Preheating and stress relief Induction and resistance Stationary furnaces Dry out and curing Rental and sales Mobile furnaces

www. delta-heat-services.com info@delta-heat-services.com +31 (0) 187 - 49 69 40

Advertenties PET2.indd 24

04-02-15 09:31

groot volume en het Plan Lievense bleek niet haalbaar en levert lang niet genoeg capaciteit. Ook power-to-gas heeft nog een weg te gaan: het splitsen van water in waterstof en zuurstof kost energie, en als je die gassen verder wilt omzetten naar methaan of terug naar stroom kost dat ook weer energie. ‘Power-to-gas wordt breed beschouwd als de technologie die elektriciteit grootschalig kan opslaan.

Daarom moet de technologie worden doorontwikkeld, onder andere om de kosten ervan lager te krijgen’, aldus De Groot.

Waardeketens In april van dit jaar kondigde stichting Energy Valley een power-to-gas project bij Delfzijl aan. Een consortium bestaande uit Energy Valley, Torrgas, Siemens, Stedin, Gasunie, A.Hak en Hanzehogeschool/EnTranCe onderzoeken de mogelijkheden van waterstofgas, synthesegas en biomassavergassing in hun onderlinge samenhang. ‘We merken dat er al veel gebeurt op het gebied van duurzame energie en groen gas, maar ook dat er nog maar een beperkt aantal business cases is’, vertelt De Groot. ‘Vaak blijven nieuwe, veelbelovende technologieën steken in de pilotschaal. Het is volgens mij de kunst om de verbinding te maken met energiedragers, maar ook met verschillende waardeketens, zodat je daarmee technologieën over de streep kunt trekken. Wat daarvoor nodig is, is dat je naar het energiesysteem als geheel kijkt, en daarbinnen de rol van verschillende dragers optimaliseert.’

Hij neemt als voorbeeld power-to-gas: ‘Alleen op de opbrengsten van waterstofgas krijg je een project nu niet renderend. Conversie kost energie dus dat pas je in principe alleen toe als kostbare energie anders ongebruikt zou blijven.

Als power-to-gas een integraal onderdeel wordt van een veel bredere energie- en waardeketen, kan de technologie ineens heel interessant worden. Bijvoorbeeld als de energie moet worden opgeslagen of over grotere afstanden moet worden getransporteerd. Maar ook op kleinere schaal kun je kijken naar ketenoptimalisatie en integratie van energievormen.’

Zuurstof Power-to-gas bij Delfzijl zou een mooi voorbeeld kunnen zijn van een integrale energievisie, denkt De Groot. ‘Uniek in dit project is dat je de zuurstof die je uit het elektrolyseproces hebt verkregen, gebruikt in het vergassingsproces van Torrgas. In de meeste andere power-togas-projecten wordt de duurzame zuurstof niet verder gebruikt. Omdat dat hier wel gebeurt, scheelt het investeringen.’

De installatie die Torrgas bouwt, is gericht op het vergassen van biomassa, oftewel hout(afval). De biomassa wordt eerst voorbewerkt middels de techniek torrefactie, waarbij het op hoge temperatuur wordt geroosterd tot biocoal.

Omdat de gebruikte biomassa door de torrefactie een constante kwaliteit krijgt, ontstaat een stabiel vergassingsproces en een synthesegas van constante kwaliteit.

De te realiseren Torrgas-installatie speelt een grote rol bij het verduurzamen van

de chemische industrie in Delfzijl. ‘Het door Torrgas geproduceerde syngas is namelijk een grondstof voor een groot aantal chemische processen die nu nog afhankelijk zijn van fossiel aardgas. En in de nabije toekomst zou de installatie ook bio-LNG kunnen produceren. LNG is een schoon en duurzaam alternatief voor minder schone transportbrandstoffen als diesel.’

Technische doorbraken Om power-to-gas rendabel te maken, zijn significante technische doorbraken nodig, bijvoorbeeld in de elektrolysers die stroom via brandstofcellen omzetten in gas. De Groot: ‘Zo zijn PEM-cellen al relatief efficiënt met een elektrisch vermogen tussen de zestig en zeventig procent, maar toch nog duur als je kijkt naar de benodigde investering per megawatt. Een aantal partijen is al bezig met de ontwikkeling van grotere membranen waardoor de kosten op den duur omlaag zullen gaan.’

Het project in Delfzijl is voor De Groot geslaagd als het consortium ermee kan laten zien dat power-to-gas de kracht van energiesystemen met elkaar verbindt en dat de technologie een belangrijke rol kan spelen als het aanbod van duurzame energie verder toeneemt. ‘Dat we hiermee de industrie de mogelijkheid bieden te verduurzamen met groene grondstoffen. En dat we kunnen laten zien welke rol onze bestaande energie-infrastructuur kan spelen voor grootschalige en efficiënte opslag en transport van hernieuwbare energie.’ ■

PETROCHEM 2 – 2015

S_Power to gas.indd 25

25

04-02-15 09:06

De massaflowmeter voor de procesindustrie

Samen kunnen we slimmere oplossingen bedenken.

Het is voor U van essentieel belang om te weten wat er in uw systemen en processen plaats vindt. Onder andere druk-, temperatuur- en flow metingen komen voortdurend en overal voor.

Zoekt u een standaard massaflowmeter ook geschikt voor veeleisende applicaties?

KROHNE OPTIMASS 6400 is het antwoord.

Met de ontwikkeling van de OPTIMASS 6400 massaflowmeter voor vloeistoffen en gassen verlegt KROHNE de grenzen voor toepassingsmogelijkheden, en maakt daarmee het KROHNE massaflow portfolio compleet. De hoogwaardige meter zet de standaard voor nauwkeurigheid en betrouwbaarheid.

OPTIMASS 6400 bereikt superieure resultaten ook onder veeleisende condities, zoals cryogene of hoge temperaturen van –200 tot +400 °C en drukken tot 200 bar.

Geeft continue stabiele meetwaarden dankzij Entrained Gas Management, ook bij 0–100% gasinsluiting in vloeistoffen, en beschikt over CT goedkeuring voor het ijkwaardig meten van gassen en vloeistoffen (MI002 en MI005).

Om dit te meten zijn diverse instrumenten in uw systeem aan het werk. Denk hierbij aan thermometers, manometers, flowmeters, levelen niveau meters, analyzers etc.

De interface tussen het proces en het meetinstrument noemt men instrumentatie. Dit zijn geavanceerde systemen die veilig moeten opereren en functioneren.

Parker Hannifin denkt graag met U mee om de juiste selectie te maken, maar we gaan verder… veiliger, slimmer, sneller, lichter, kleiner en schoner zijn de sleutelwoorden.

Laat U informeren over de “slimmere” oplossingen van Parker Hannifin.

Wat uw veeleisende procescondities ook zijn, ons uitgebreide portfolio massaflowmeters biedt altijd een oplossing.

follow us :

KROHNE – Proces instrumentatie is onze wereld.

Voor meer informatieve zie onze website.

www.parker.nl

0045Petrochem16122014.indd 1

Advertenties PET2.indd 26

28-11-14 10:46

04-02-15 09:31

ONBEVANGEN

Het systeem dat jouw proces veilig houdt, kan dat van je buurman wellicht ook veilig houden. Durf naar buiten te treden.

Positieve aandacht Met herkenning heb ik de discussie over veiligheid gevolgd die door Henk Leegwater werd aangezwengeld in zijn column.

Het doet mij dan ook deugd te lezen in Petrochem 12 dat het bedrijfsleven deze discussie niet uit de weg gaat en mee wil denken over veranderingen die de algehele veiligheidscultuur in de chemische industrie kunnen verbeteren. Harde oplossingen komen er nog niet echt uit en echt vernieuwende ideeën al helemaal niet. Een verfrissende blik kan soms helpen.

Goede voorbeelden Zo was ik onlangs aanwezig bij een lezing van professor Jop Groeneweg, die een interessante kijk op veiligheid en handhaving door de overheid naar voren bracht. Hij deed dat aan de hand van een voorbeeld over studenten. Alle studenten weten wat je moet doen om een onvoldoende te halen, maar hoeveel weten er ook hoe je een tien kunt halen voor een tentamen?

En nog minder zijn ook echt in staat om dat waar te maken.

Zo werkt het ook met de veiligheidscultuur in de chemische sector. We weten allemaal hoe het niet moet, maar er zijn er maar weinig die weten hoe het wel moet en dat ook kunnen bereiken. Daarom moeten we goede voorbeelden aanhalen.

Op dit moment ligt de nadruk sterk op wat niet goed is. Daar wordt handhaving op ingezet. En de media vermelden hoeveel overtredingen er zijn en hoe weinig een bepaald bedrijf aan veiligheid doet. Allemaal negatief gericht.

Het zou beter zijn om (ook) aan te geven wat er goed gaat. Als een bedrijf een uitmuntend onderhoudssysteem heeft, of een risicoanalyse, dan moet dat als voorbeeld naar buiten worden gebracht. Dan kunnen bedrijven die veel overtredingen scoren op hun onderhoud, of risico-inschatting, te rade gaan bij het voorbeeldbedrijf. De gehele sector kan daarmee verbeteren. Wel is het van belang dat de overheid zich durft uit te spreken over welke zaken goed zijn geregeld. En dan bedoel ik, echt goed.

Bijna-ongevallen Iets soortgelijks viel me kort na die lezing op. Al geruime tijd ben ik geabonneerd bij verschillende websites die met regel-

maat mails versturen over industriële ongevallen wereldwijd.

Informatie over al dan niet zware ongevallen en grote branden is gemakkelijk te verkrijgen. Maar informatie over bijna-ongevallen, of nog beter gezegd succesverhalen, is praktisch onvindbaar. Toch ben ik ervan overtuigd dat er meer gevallen zijn waar de veiligheidssystemen hun werk hebben gedaan, dan dat er zware ongevallen zijn. Maar het is niet spannend om een verhaal te verspreiden over een veiligheidssysteem dat werkt.

Of maken we het niet spannend? Want een verhaal over het voorkomen van het vrijkomen van een toxische gaswolk, die een nieuwe Bhopal had kunnen betekenen, is niet iets waar je als chemische industrie mee te koop wil lopen. Het maakt je als bedrijf kwetsbaar en de omgeving is niet gewend aan dit soort berichtgeving.

Toch zou het verspreiden en delen van de successen een groot voordeel op kunnen leveren. Het moet leiden tot best practices die door de gehele sector worden gedragen en die hun bestaansrecht hebben bewezen. Deze best practices moeten geen afweging zijn van financiële middelen, maar moeten gestoeld zijn op de successen die er reeds mee behaald zijn. Het systeem dat jouw proces veilig houdt, kan dat van je buurman wellicht ook veilig houden. Durf naar buiten te treden.

Kleine kinderen En misschien is de volgende gedachte wel een goede samenvatting. Bij het opvoeden van kleine kinderen wordt ook altijd gesteld dat je met positieve aandacht meer aangeleerd krijgt dan met straffen. Moeten we de chemische sector meer behandelen als kleine kinderen?

Chris Aldewereld is ingenieur Scheikundige Technologie en werkzaam als Adviseur Industriële Veiligheid.

Aldewereld@gmail.com

PETROCHEM 2 – 2015 27

N_Onbevangen.indd 27

04-02-15 09:02

28 PETROCHEM 2 – 2015

X_Themaspread.indd 28

04-02-15 09:08

THEMA ONDERHOUD

• In oktober had Yara Sluiskil, leverancier van kunstmest en industriële chemicaliën, de grootste onderhoudsstop in zijn 85-jarige bestaan. Voor de stop was ruim een maand ingepland en een budget van veertig miljoen euro uitgetrokken.

• W e zitten midden in de vierde industriële revolutie.

Smart Industry ontwikkelt zich in razend tempo. Team Smart Industry zet de revolutie op de kaart en helpt bedrijven met de nieuwe technologieën om te gaan.

•T ijdens Maintenance NEXT gaan de drie keynote speakers Daan Kersten, Cees Jan Asselbergs en Henk Akkermans, dieper in op het 3D-printen van metaal, jonge technici op de arbeidsmarkt en de waarde van assets in de procesindustrie.

PETROCHEM 2 – 2015 29

X_Themaspread.indd 29

04-02-15 09:08

ONDERHOUD

Uitdagende onderhouds­ stop voor Yara Sluiskil Afgelopen oktober had Yara Sluiskil, leverancier van kunstmest en industriële chemicaliën, de grootste onderhoudsstop in zijn 85-jarige bestaan. Voor de stop was ruim een maand ingepland en een budget van veertig miljoen euro uitgetrokken.

Fiona van Kessel

Maar liefst 1500 extra werknemers, afkomstig uit verschillende Europese landen, kwamen naar de fabriek om de werkzaamheden te verrichten. Afhankelijk van het type plant worden er om de vier of zes jaar onderhoudsstops verricht.

Omdat er meerdere plants op het terrein staan, komt dat in de praktijk neer op om de twee jaar een grote stop en tussendoor meerdere kleinere stops. Maar op twee oktober werden er maar liefst vier plants uit productie gehaald. Een groot verschil in vergelijking met alle voorafgaande stops.

Ureum 7 Toen er op het terrein nog een separate Ureum 5 en Ureum 6 fabriek waren, werd elke plant apart uit de productie genomen. Deze twee fabrieken zijn in 2011 vervangen door één fabriek, de veel

BIJZONDERE INVESTERING Naar verluid gaat de bouw van de nieuwe ureumgranulatiefabriek halverwege dit jaar van start. Dit is een bijzondere investering. De nog relatief nieuwe Ureum7 fabriek, die zo’n vierhonderd miljoen euro heeft gekost, is pas sinds 2011 in gebruik. De chemische industrie is in Europa een markt met veel concurrentie. Dit vanwege de hoge grondstof- en energiekosten in vergelijking met de Verenigde Staten, het Midden-Oosten en Noord-Afrika. Met deze investering wil Sluiskil zich verder ontwikkelen richting de productie van speciale stikstofhoudende meststoffen en industriële chemicaliën en daarmee concurrentie op internationale bulkmarkten voorblijven.

Gijsbrecht Gunter, manager External Relations and Communication, vertelt dat de fabriek ook gaat bijdragen aan verdere milieuverbeteringen: ‘Ten eerste met de energie-efficiency. Per ton product is er minder energie nodig. We zullen ook minder warmtebelasting op het kanaal hebben door het gebruik van luchtkoelers en tot slot komt er een lagere stofconcentratie.’

De nieuwe fabriek betekent ook behoud van werkgelegenheid in de regio en het bedrijf kan met deze investering meer grondstoffen verwerken tot eindproducten, waardoor er lokaal een maximale toegevoegde waarde wordt gecreëerd. Ook heeft de fabriek invloed op verdere milieuverbeteringen.

Met de komst van de nieuwe fabriek wordt er afscheid genomen van de laatste, nog operationele, gele priltoren, die de welbekende Yara-skyline siert. Ruim twee jaar geleden werd er al afscheid genomen van de andere priltoren en vorig jaar werd de voormalige centrale gesloopt.

grotere Ureum 7, waarmee een investering van ruim vierhonderd miljoen euro was gemoeid. Ureum 7 verbruikt een groot deel van de beschikbare ammoniak die in drie ammoniakfabrieken wordt gemaakt. Vanwege de hoge ammoniakconsumptie moet Ureum 7 ook stil als er, zoals bij deze stop, een ammoniakplant voor onderhoud uit bedrijf gaat.

Bij de voorgaande Ureum plants 5 en 6, die ieder veel minder ammoniak verbruikten, was dat niet nodig. Bij omvangrijke stops zoals die in oktober is er veel extra personeel nodig. Zo was er voor de ammoniakplants al ruim 800 man en voor Ureum 7 ongeveer 650 man extra nodig.

Voorbereiding Martin Walhout, Turnaround Manager bij Yara, was nauw betrokken bij de onderhoudsstop. ‘De voorbereidingen voor zo’n grote stop beginnen al ruim twee jaar van te voren. Er wordt berekend wat er moet gebeuren en wat dat gaat kosten. De afdelingen inspectie, onderhoud en productie geven na onderling overleg op wat er tijdens een onderhoudstop uitgevoerd moet worden.

Alle disciplines voeren inwendige inspecties in de apparaten en machines uit.

De afdeling inspectie meet wanddiktes en beoordeelt kristalstructuren van het materiaal. Vanuit de afdeling onderhoud worden apparaten en machines preventief, op draaiuren of conditieafhankelijk onderhouden.'

Elk apparaat of machine heeft zijn eigen inspectieregels die nauwgezet worden opgevolgd. 'Productie bekijkt of er op bepaalde locaties of onderdelen nog extra schoongemaakt moet worden. Omdat een fabriek na de onderhoudsstop weer vier of zelfs zes jaar volcontinu moet produceren, is het belangrijk dat er geen

30 PETROCHEM 2 – 2015

X2_Yara.indd 30

04-02-15 09:08

FOTO’S: YARA SLUISKIL

zaken vergeten worden en productie- en veiligheidsrisico’s goed worden ingeschat.'

In de aanloop naar een stop ontstaan er ideeën, die omgezet moeten worden in concrete projecten met een planning en budget. Walhout: ‘Hoe zorg je dat een plant in zijn geheel minder energie verbruikt, of dat die met dezelfde energie meer product kan maken zodat de hoeveelheid energie per ton product daalt?

Dat soort modificaties kun je niet in een draaiende plant inbouwen, maar vergen meestal een stop van enkele weken. Dergelijke projecten ontwikkel je dus van te voren en op het moment dat de plant stil ligt, kan je de modificaties daadwerkelijk uitvoeren.’

De fabrieken op het terrein van Yara Sluiskil behoren tot de meest energie-efficiënte in hun soort. Dat is gezien de hoge grondstofkosten in Europa ook nodig en bovendien moet de industrie

ook op het gebied van energie voldoen aan strenge richtlijnen vanuit Brussel en Den Haag.

Uitdagingen Ondanks de grondige voorbereiding heeft de onderhoudsstop een aantal tegenslagen moeten doorstaan. Zo werd er een scheurtje ontdekt in de pijpplaat van een warmtewisselaar. Hierdoor moest het gehele apparaat worden vervangen. Een dure grap, die zorgde voor extra kosten van 1,2 miljoen euro.

Uiteraard worden dergelijke onverwachte reparaties uitgevoerd omdat veiligheid prioriteit nummer 1 is en ook qua productie geen risico’s genomen kunnen worden met het oog op het feit dat de plant de komende zes jaar weer continu in bedrijf moet blijven. Walhout: ‘Planning bij een onderhoudsstop is altijd de uitdaging. Je gaat uit van het meest optimistische scenario en dan is het de kunst

‘ Voor mij als stopcoördinator is het een uitdaging om onverwachte projecten zo goed mogelijk in te passen.’

dat ook te volbrengen. Vaak lukt dat, maar je kan niet alles van tevoren zien aankomen. Dus dan kan het voorkomen dat je tijdens een inspectie in de stop een situatie tegenkomt die je niet had verwacht, maar toch opgepakt moet worden in de werkzaamheden tijdens een stop.

Aan de ene kant misschien een tegenvaller, maar aan de andere kant is dat juist ook de kracht van het samenwerken met verschillende afdelingen en een grondig inspectieprogramma. Voor mij als stopcoördinator is het een uitdaging om dergelijke onverwachte projecten zo goed mogelijk in te passen.’

Het weer zat niet mee gedurende de stop. De onderhoudsstop begon in oktober. Er was toen enkele dagen veel regen en wind. Hierdoor konden materialen soms niet worden gehesen of werkzaamheden niet veilig worden uitgevoerd, waardoor we in de planning moesten schuiven. Walhout: ‘Dat was wel jammer, want we hadden niet veel tijd over in de planning, maar wanneer de veiligheid niet kan worden gegarandeerd, worden werkzaamheden niet uitgevoerd.

Dat is voor ons heel duidelijk, want veiligheid staat bij Yara voorop. We hebben PETROCHEM 12 – 2015 31

X2_Yara.indd 31

04-02-15 09:08

advertorial

NIEUWE WERKCOLLEGES! Om te voorkomen dat nieuwe mogelijkheden te gemakkelijk worden gehypet, is verdieping nodig. Miniaturisering en modulaire bouw zijn mooie kreten, maar waar liggen de reële kansen om industriële installaties kleiner, veiliger en efficiënter te maken en in modules op te bouwen? En het klinkt erg mooi om chemicaliën en brandstoffen uit suikerbieten te produceren, maar hoe kan dat het beste? Safety First en Zero Emissions zijn elk een nobel streven, maar hoe is verantwoord ondernemen mogelijk in een zeer complexe en competitieve omgeving? Tijdens Masters of Industry wordt telkens een actueel

onderwerp onder de loep gehouden. Om meer diepgang te geven aan veelbelovende industriële ontwikkelingen. Om hypes te voorkomen en toch op een doordachte manier te verbeteren.

Doelgroep Masters of Industry werkcolleges zijn onder andere bedoeld voor: directie, productiemanagers, plantmanagers, maintenance managers, ontwikkelaars, technische (project) managers, engineers, beleidsmakers, investeerders en onderzoekers in en rondom de proces- en maakindustrie.

MAANDAG 2 MAART | XPERIENCE DOCK ROTTERDAM MODULAIRE EN OFFSITE BOUW Modulaire en offsite bouw Het prefabriceren van productie-installaties is in de offshore de gewoonste zaak van de wereld. De regelmatig onstuimige zee staat het ter plekke bouwen van platforms gewoon niet toe. Hele platforms worden daarom op het vaste land in elkaar gezet en al dan niet in modules naar de plaats van bestemming gebracht. In de chemische industrie en andere sectoren staat off-site en modulaire bouw echter nog in de kinderschoenen. Toch kan het in verschillende gevallen voordelen hebben. Tijdens Masters of Industry willen we dat beter in kaart brengen. BTG-BTL en Huntsman nemen daarin het voortouw. Bij het Capstone-project van Huntsman was Tebodin EPC-contractor.

Toegangsprijs niet-partners: € 195,00 Voor leden en partners van Industrielinqs / iTanks geldt een gereduceerde prijs van € 95,00

Programma 14.30 – 15.00 – 15.10 – 15.50 – 16.00 – 16.45 – 16.55 – 17.30 –

15.00 15.10 15.50 16.00 16.45 16.55 17.30 18.00

uur Ontvangst uur Inleiding uur College Gerhard Muggen, BTG-BTL uur Pauze uur College Taco Boerstra, Tebodin Netherlands uur Pauze uur Debat uur Afronding, borrel

MELD U NU AAN OP www.mastersofindustry.nl

Zet alvast in uw agenda: Donderdag 2 april - Masters of Industry - Groningen Seaports Delfzijl Thema: De Suikerbietenchemie

Advertioial MOI.indd 32

04-02-15 11:54

een programma ‘Safe by Choice’, dat er vanuit gaat dat elk ongeval te voorkomen is. Daarom gaan we ook in Sluiskil heel bewust om met veiligheidsrisico’s. Voor ons, maar ook de gezinnen thuis, was de uitloop van de stop natuurlijk een tegenslag. Thuis draait er namelijk ook een klein fabriekje’, grapt Walhout.

Nieuwe fabriek Tijdens de onderhoudsstop zijn ook al de nodige voorbereidingen getroffen voor een nieuwe fabriek op het Sluiskil-terrein. Halverwege dit jaar wordt er begonnen met de bouw van een nieuwe ureumgranulatiefabriek. Deze nieuwe fabriek gaat zo’n 170 miljoen euro kosten en wordt eind 2017 in bedrijf genomen. Tijdens de onderhoudsstop zijn er tie-ins geplaatst. De leidingen met koppelstukken kunnen meteen worden aangesloten wanneer de nieuwe fabriek af is.

Er hoeft dan bij wijze van spreken alleen nog maar een kraan te worden opengedraaid om bijvoorbeeld gassen tussen de verschillende plants uit te wisselen.

De hoofdvestiging in Oslo stelt tussen de twee en tien miljoen euro beschikbaar

‘ Gezien de enorme hoeveelheid werk en de vele modificaties die zijn uitgevoerd, is een snelle opstart niet altijd vanzelfsprekend.’ voor de uitwerking van de technische details, het opstarten van de vergunningenprocedures, de planning en het beoordelen van aanbiedingen van leveranciers.

Opstart Vooraf had Yara genoeg voorraad geproduceerd om geen problemen te krijgen met de toelevering aan klanten. De uitloop zorgde voor de nodige spanning op de werkvoorraden. Want was er ook genoeg product beschikbaar voor een uitloop? Gelukkig was dat het geval en konden de plants tijdig weer in bedrijf genomen worden om alle klanten te voorzien.

‘De opstart verliep heel erg vlot, daar zijn we dan ook trots op. Gezien de enorme hoeveelheid werk en de vele modificaties die zijn uitgevoerd, is een snelle opstart niet altijd vanzelfsprekend. Maar de

productieafdelingen die verantwoordelijk zijn voor de opstart hebben het zeker goed gedaan. Na ruim twee weken extra tijd op een stop die toch al bijna zes weken in beslag nam, was iedereen dan ook weer blij om te zien dat de plants in één keer opgestart konden worden. Er heerst dan een voldaan gevoel, ondanks dat niet alles vanzelf ging.’

Up-to-date De plant is na de onderhoudsstop weer up-to-date qua veiligheid en productie en is daarnaast meer energie-efficiënt, zodat met dezelfde kosten meer product gemaakt kan worden. ‘Wanneer aan het einde van zo’n omvangrijke stop de plant beter draait dan dat je hem als het ware in je handen hebt gekregen, dan heb je met zijn allen een gevoel van trots. Dat is voor het gehele team een mooie beloning op het verrichte werk.’ ■ PETROCHEM 12 – 2015 33

X2_Yara.indd 33

04-02-15 09:08

25% korting op uw vacature

VACATURES Het Petrochem Platform heeft sinds 2014 op vacatures.petrochem.nl een eigen vacaturesite waarop werkgevers en -nemers in de (petro)chemie elkaar kunnen vinden. Tientallen opdrachtgevers en duizenden bezoekers hebben hier inmiddels gebruik van gemaakt.

Als lezer van Petrochem willen we u graag aanbieden met korting uw vacature(s) hier te plaatsen. In samenwerking met het bureau Exenzo, dat de werving voor deze website uitvoert, geven wij daarom eenmalig 25% korting op het plaatsen van één of meerdere vacatures. U kunt zo tegen lage kosten de voordelen van deze website uitproberen.

Wilt u hier gebruik van maken?

Wilt u meer weten over deze website?

Neem dan contact op met Exenzo via

Neem dan contact op met Miriam Rook,

sales@exenzo.com en vermeld hierbij

redactie- en innovatiemanager van

dat u lezer bent van Petrochem. U krijgt

Industrielinqs, via 020 3122 796 of

dan 25% korting op uw bestelling.

miriam.rook@industrielinqs.nl

pet_vacature_advertentie.indd 1

23-10-14 15:02

Petrochem.nl

geeft nog meer waarde voor uw geld Meer nieuws dan ooit • • • • • • • •

Actuele berichtgeving over de olie- en chemische industrie Alle productinnovaties overzichtelijk bij elkaar Volledig evenementenoverzicht Online catalogi met producten en diensten Multimediale bedrijfspresentaties Tweewekelijkse Nieuwsbrief Live twitter updates LinkedIn interacted

Petrochem-abonnees krijgen meer • De nieuwste Petrochem staat een week voor verschijnen online • Abonnees krijgen toegang tot alle eerder verschenen artikelen • Volg de status van nieuwe projecten en uitbreidingen in de projectendatabase • Ga naar www.petrochem.nl en kies abonneren

Ga direct naar Petrochem.nl en blijf iedereen voor Advertenties PET2.indd 34 _advA5_www_petrochem.indd 43

04-02-15 20-10-14 09:32 14:28

ONDERHOUD

‘ Delen is het nieuwe hebben’ We zitten midden in de vierde industriële revolutie. Smart Industry ontwikkelt zich in razend tempo. Maar de meerderheid van de mensen is zich er helemaal niet van bewust dat er enorme veranderingen plaatsvinden in de industrie. Team Smart Industry zet de revolutie op de kaart en helpt bedrijven met de nieuwe technologieën om te gaan.

Dagmar Aarts

Smart Industry wordt gedreven door een slimme inzet van ICT waardoor machines onderling met elkaar verbonden zijn en slim kunnen worden aangestuurd.

Ook bedrijven onderling en bedrijven en klanten zullen via ICT met elkaar zijn verbonden.

Op dit moment is maar veertien procent van de bedrijven in Nederland bezig met Smart Industry. Dat moet in rap tempo naar veertig procent toe, vindt Ineke Dezentjé Hamming-Bluemink van het team Smart Industry en voorzitter van de FME. Zij wil dat de industrie binnen vier jaar sterk is veranderd. Bedrijven zullen dan wel hun hele businessmodel moeten omgooien en meer moeten samenwerken. Dezentjé: ‘Vanaf nu gaan de ontwikkelingen op ICT- en technologiegebied zo snel dat je niet meer kunt volstaan met een drie- of vijfjarenplan.

Daarnaast vraagt de markt steeds meer om oplossingen in plaats van om een product. Daarvoor heb je meer samenwerking met andere bedrijven nodig.

Dat zal dus een verandering opleveren in de manier van zaken doen.’

Dezentjé denkt dat we de revolutie aankunnen in Nederland, omdat we altijd al goed zijn geweest in samenwerken. ‘Dat zit in ons DNA. Als we er dit jaar in slagen om bedrijven mee te krijgen, dan

SMART INDUSTRY EN ONDERHOUD Voor onderhoud is een belangrijke rol weggelegd in Smart Industry. Dezentjé: ‘Door Smart Industry komt er meer werk naar Nederland, waardoor er meer productie komt. Daar komt automatisch een onderhoudscomponent bij kijken. Een van de mooiste fieldlabs vind ik die waar onderzoek wordt gedaan naar het met honderd procent zekerheid kunnen voorspellen van de onderhoudsbehoefte. Niet te vroeg, want dan heb je verlies omdat je langer had kunnen produceren zonder onderhoud. En niet te laat, want dan loop je inkomsten mis door storing of productieverlies. Onderhoud moet precies op tijd. Dat kan echt miljoenen gaan besparen en dan heb je ook een prachtig exportproduct, want dat is natuurlijk voor de hele wereld interessant.’

kunnen we meer werk naar Nederland halen. Met Smart Industry zijn we in staat meer maatwerk te leveren. Dat is cruciaal, want dat is op dit moment de belangrijkste marktvraag. Daarbij wordt de customer intimacy veel sterker, omdat je met je eigen klanten samen zal gaan ontwikkelen. Er gaat heel veel op de schop.’

Actieagenda Om van Smart Industry een succes te maken, heeft het team Smart Industry een actieagenda opgesteld. Minister Kamp van Economische Zaken nam die in november in ontvangst. Het eerste doel is om de kennis die er al is te verzilveren. De tweede actielijn is om Smart Industry te versnellen in fieldlabs. Dat zijn proeffabrieken waarin een aantal zaken worden uitontwikkeld. Het derde doel is het versterken van het fundament.

Dezentjé: ‘Er wordt niet alleen gekeken of de regelgeving deugt voor al die nieuwe dingen op het gebied van het “internet of things”, big data en cybersecurity, het allerbelangrijkste is het ontwikkelen van nieuwe vaardigheden. Want wij zullen andere banen krijgen voor mensen met andere competenties.’

Onderwijs Het onderwijs moet daarom worden aangepast aan de behoeften van Smart Industry in de toekomst. Volgens Dezentjé moeten we toe naar smart education.

‘Dat betekent dat je al op de basisschool begint om kinderen vertrouwd te maken met de digitale wereld. Gaandeweg moet je jongeren leren programmeren en een app laten schrijven.’

Ook verdere opleidingen na de middelbare school zullen worden aangepast. Er zijn nu al nieuwe studies, zoals technische geneeskunde. Dezentjé: ‘Je zult zien PETROCHEM 2 – 2015 35

X1_Smart Industry.indd 35

04-02-15 09:07

VAKBEURS voor industrieel onderhoud, shutdown technologie, asset management en productiebetrouwbaarheid

Antwerp Expo • 1 & 2 april 2015 Gelijktijdig met :

MAINTENANCE Special edition Congress • 1 & 2 / 04 / 2015

MAINTENANCE

Registreer u op :

Gelijktijdig met

www.easyfairs.com/maintenance-environment

Uw code: 139

En ontvang uw gratis badge om beide vakbeurzen te bezoeken!

Knowledge partner

Media partner

Main Media partner

Organized by:

CINI-cursus

Commissie Isolatie Nederlandse Industrie

Bekend om CINI-handboek met hierin alle aandachtspunten omtrent warme, (extreem) koude en akoestische isolatie. www.cini.nl

Nederlands Centrum Technische Isolatie

2-daagse CINI-cursus, cursus isolatie-inspecteur, opstellen bedrijfsspecificaties, inspectie (incl. rapportage) e.a. www.ncti.nl Zie NCTI website voor data en aanmelding eerstvolgende 2-daagse CINI cursus.

- 2-daagse CINI-cursus - cursus isolatie-inspecteur etc.

Aanmelden via website www.ncti.nl

Advertenties PET2.indd 36

04-02-15 12:02

ONDERHOUD

dat technologie in alle sectoren relevant wordt. Als jij de zorg in wilt, kan je ook de technologiekant op. Er zijn nu vier opleidingen in Nederland die dat aanbieden. Op meerdere terreinen moet naar nieuwe opleidingen worden gekeken.’

Het onderwijs moet zich daarnaast meer gaan richten op volwassenen. De mensen die nu al in de industrie werken, moeten worden omgeschoold. En doordat de ontwikkelingen in de technologie zo snel gaan, zal iedereen altijd door moeten blijven leren. Mensen die een baan en gezin hebben, kunnen niet twee jaar lang een dagopleiding doen aan een ROC. Niet meedoen Niemand zal Smart Industry kunnen ontlopen, volgens Dezentjé. ‘Het komt vanzelf op je pad. Als je niet meedoet, dan ben je snel out of business. Feitelijk is het zo dat op dit moment op veel zolderkamers in Nederland en daarbuiten een aantal mensen dingen zit te verzinnen die heel ontwrichtend kunnen zijn voor jouw eigen zaak. Bedrijven moeten echt goed nadenken hoe hun ICT is geregeld, wat ze met Smart Industry kunnen en hoe ze met andere partijen tot vernieuwing kunnen komen van hun bedrijf en producten.’

Volgens Dezentjé reageren de mensen die zij spreekt over Smart Industry enthousiast en zien ze het als een kans en niet als een probleem. ‘Ik vind het zeer opmerkelijk hoeveel enthousiasme de actieagenda heeft losgemaakt. We hebben nu iets te pakken waardoor we af kunnen komen van het klassieke en zeer achterhaalde beeld van de industrie met van die walmende schoorstenen. Met deze slimme industrie kunnen we laten zien welke voorsprong we in Nederland hebben op ICT-gebied. Want wij hebben de beste ICT-infrastructuur van Europa.

Dat is natuurlijk een heel belangrijke

‘ We hebben nu iets te pakken waardoor we af kunnen komen van het klassieke en zeer achterhaalde beeld van de industrie met van die walmende schoorstenen.’ uitgangspositie, een voorwaarde voor Smart Industry. Ik denk dat we daarmee een klapper kunnen maken als land.

Daarmee kan onze economie groeien.

Met Smart Industry kunnen we nieuwe producten en oplossingen bedenken die we kunnen exporteren.’

Delen De markt vraagt niet meer om producten, maar om oplossingen. Bedrijven moeten die oplossingen vaak met anderen in een keten zien te bedenken. Het betekent dat bedrijven bereid moeten zijn om kennis en informatie te delen.

Dezentjé: ‘Zo kom je tot betere dingen.

Mijn stelling is: delen is het nieuwe hebben.’

Ze merkt dat kleinere bedrijven een beetje huiverig zijn om kennis en informatie te delen. ‘Ik snap dat goed. Zij zijn bang dat een ander er met hun ideeën en informatie vandoor gaat. Dat is een kwestie waar we ondernemers ook bij gaan helpen. Er moet een soort

beveiliging komen. En ik denk dat je ook naar heel nieuwe businessmodellen moet kijken. Denk bijvoorbeeld aan de afspraken die je over de winst maakt bij het vormen van een alliantie. Soms valt de winst aan het eind van de keten, dan moet je afspreken dat de hele keten daarvan profiteert.’

Andere landen Nederland is op dit moment samen met Duitsland, België en Engeland koploper wat betreft Smart Industry. Inmiddels ontstaat er een kettingreactie. Zo is Dezentjé door de Deense minister van Economische zaken gevraagd om er iets over te vertellen. ‘We moeten Nederland echt in die kopgroep houden. De concurrentie zit niet stil. Het belangrijkste is om meer werk naar Nederland te halen.

Het moet zo zijn dat Chinezen er straks voor kiezen hun auto hier te laten bouwen. De clou van Smart Industry is niet alleen maatwerk, maar ook dat je sneller kan produceren met nul fouten.’ ■ PETROCHEM 2 – 2015 37

X1_Smart Industry.indd 37

04-02-15 09:07

More than a solution.

• Elektrotechniek • Meet- en regeltechniek

Installatie Techniek

Professionals in installatiewerk

• Keuren installaties, handgereedschap, ladders en trappen

• Data- telecommunicatie • Ondersteuning Technische Diensten • Brandmeldinstallaties

• Verhuur Zone 0 Verlichting

• Veiligheidsinstallaties

• Maatwerk CEAG kunststof Ex Klemmenkasten

Petrochemie

Technische Dienst

Pietersen Elektriciteit B.V. Westhavenkade 98, 3133 AV Vlaardingen Postbus 259, 3130 AG Vlaardingen Tel. (010) 434 32 66, Fax (010) 434 24 65 E-mail: pe@pietersen.nl, Internet: www.pietersen.nl

Safety

Kijk voor meer informatie op www.pietersen.nl

Snel en betrouwbaar Onze Hydra compensatoren en Hydra metaalslangen zijn meer dan flexibel: we bieden onze klanten een oneindig aantal verschillende aansluitingen, voor elke toepassing het juiste!

Van flenzen tot laseinden of draadnippels, volledig volgens klantenwens en zoveel u maar nodig heeft. Wij assembleren onze flexibele elementen snel en betrouwbaar.

Witzenmann Benelux NV Ter Stratenweg 13 B-2520 Oelegem www.witzenmann.be

Anzeige 190x130.indd 1

Advertenties PET2.indd 38

25.02.14 14:14

04-02-15 09:32

MAINTENANCE NEXT

Maximaal inzicht in installaties Daan Kersten: When will 3D metal printing replace your spare parts warehouse Daan Kersten, co-founder en CEO van Additive Industries uit Eindhoven, wil het tijdens de Maintenance NEXT beurs in april gaan hebben over het 3D-printen van spare parts.

Kersten: ‘Ik zal de aanwezigen om te beginnen vertellen over de laatste stand van zaken op het gebied van 3D-metaalprinten.

Daarnaast zal ik ook mijn visie geven op de rol van 3D-metaalprinten in de toekomst bij het op locatie ‘on demand’ vervaardigen van spare parts.’ In de toekomst is het mogelijk door middel van 3D-printen veel sneller een reserveonderdeel te vervaardigen. Hiermee behoort de kostbare voorraad van verschillende reserveonderdelen tot het verleden. Volgens Kersten versterkt dit de industriële waardeketen en is het zo ook veel makkelijker aanpassingen aan het productontwerp te doen als die nodig zijn.

In AddLab, de proeffabriek van Additive Industries in Eindhoven, worden ondertussen al verschillende functionele onderdelen geprint. Deze proeffabriek is een gezamenlijk initiatief van het bedrijf en acht industriële partners zoals Philips, NTS Group, KMWE en Frencken Europe. Een van de demonstratieonderdelen die er worden geprint, is een warmtewisselaar. Bij deze warmtewisselaar worden verschillende kanaaltjes geprint in een vrije vorm waardoor er meer uitwisseling is tussen de verschillende media in de warmtewisselaar. Hierdoor kan de warmtewisselaar kleiner worden uitgevoerd of een grotere capaciteit krijgen. Daarnaast worden er ook allerlei andere onderdelen geprint voor met name high-tech machines.

Kersten: ‘Als we het hebben over het thema van de beurs dit jaar, ‘Mastering Assets’, dan denk ik dat 3D-printen er in de toekomst voor gaat zorgen dat het vervangen van onderdelen veel sneller gaat en tegen beduidend lagere kosten. Nu kun je alleen snel zijn als je een grote fysieke voorraad aanhoudt, straks kan dat digitaal en print je alleen de onderdelen die je ook echt gaat gebruiken.’

MASTERING ASSETS www.maintenancenext.nl

Cees Jan Asselbergs: lifesize-trainingsomgeving voor leerlingen Cees Jan Asselbergs, directeur van Deltalinqs, vertelt hoe ruim veertig bedrijven in de regio Rotterdam meewerken om het structurele tekort aan technisch opgeleide jongeren aan te pakken.

Hij wil tijdens de beurs de opleidingsinfrastructuur van de procesindustrie in Rotterdam vertellen over de verschillende activiteiten waaraan Deltalinqs deelneemt om de competenties van (toekomstige) werknemers in de industrie naar een hoger niveau te tillen. Asselbergs: ´Een belangrijk aspect hierin is natuurlijk de veiligheid. Binnen Deltalinqs zijn wij daar ook

PETROCHEM 2 – 2015

X3 Maintenace Next.indd 39

39

04-02-15 12:05

KENNIS MOET JE OOK ONDERHOUDEN.

EXTRA START

• Hoeveel onderhoud is juist genoeg?

• Kunnen we met de onderhoudsfunctie geld verdienen?

• Hoeveel kan onderhoud bijdragen aan het bedrijfsresultaat?

• Wat is Excellent Onderhoud en hoe geef ik dit vorm?

ONDERHOUDS TECHNOLOGIE14 APRIL 201 IN HOOGEVEE 5 N INFORMEER!

WAARDECREATIE DOOR GOED ONDERHOUD Een onderhoudsopleiding bij Hogeschool Utrecht helpt u in uw eigen bedrijf de antwoorden te vinden op deze vragen. In de afgelopen jaren zijn vele mooie resultaten en forse besparingen bereikt bij de deelnemende bedrijven. Door de brede scope op zowel Materiaalkunde, Engineering, Inspectie als Onderhoud bieden onze opleidingen op het gebied van Onderhoud precies die (integrale) kennis die nodig is om verder te kunnen kijken dan het eigen vakgebied, en daardoor aantoonbaar betere resultaten te boeken.

• Post-MBO Onderhoudstechniek (OTK) • Post-HBO Onderhoudstechnologie (OT) • Post-HBO Onderhoud en Management (OM) • Master of Engineering in Integrated Service Engineering

Start 30 september 2015 Start 1 oktober 2015 Start 1 oktober 2015 Start februari/september

Alle genoemde opleidingen kunnen naar wens in-company (op maat) verzorgd worden.

Informeer naar de mogelijkheden.

Meer weten? Bel 088 481 88 88, mail naar info@cvnt.nl of kijk op www.cvnt.nl.

ER VALT NOG GENOEG TE LEREN

Europoortkringen 2015-0140 FC_A4.indd 1 Advertenties PET2.indd

05-01-15 04-02-15 11:24 12:03

MAINTENANCE NEXT druk mee bezig. Dat noemen wij ons digitaal safety paspoort.

Hier wil ik tijdens de beurs ook meer over vertellen.’

Een ander ambitieus project is de bouw van de trainingsplant op de RDM Campus. In deze lifesize-trainingsomgeving kunnen allerlei trainingen worden gevolgd in werkelijke omgevingen, zoals hogedrukspuiten, het aanbrengen van isolatiemateriaal op pijpen en buizen, het aandraaien van flenzen of het bouwen van steigers.

‘Nu wordt het steigerbouwen soms bij een kerktorentje geoefend terwijl je in de industrie met echte installaties te maken krijgt.

We hebben gekozen voor de RDM Campus, omdat daar ook een school zit met veel techniekopleidingen. Hierdoor kunnen jongeren praktijkgericht opgeleid kunnen worden. Natuurlijk verwachten we ook dat medewerkers van de bedrijven die bij het project zijn aangesloten trainingen gaan geven. Vanuit de gemeente is het van belang dat er ook een aantal zij-instromingen komen. Bijvoorbeeld het omscholen van mensen die al een tijd werkloos zijn en een opleiding in de techniek bieden. Het is een partnership tussen het bedrijfsleven, overheden en het onderwijs. Wij vinden dat als je bepaalde trainingen volgt, met als doel ergens aan de slag te gaan, je dit ook op de best mogelijke manier moet kunnen doen. Een rijbewijs behaal je ook in de auto en niet op de fiets. Bepaalde vaardigheden moet je oefenen in de omstandigheden waarin je later komt te werken.

Om even bij het voorbeeld van de auto te blijven, wanneer je later wil werken met een Mercedes moet je ook met een Mercedes oefenen. Maar wanneer later een Fiat voldoende is heb je geen kwalificatie voor een Mercedes nodig.’

Wat Asselbergs vooral verbaast is dat verschillende werkgevers verschillende eisen stellen voor hetzelfde werk. Dat is dan ook iets waar hij op de Maintenance NEXT beurs een vlammend betoog voor wil houden. ‘Als je kijkt naar de procesindustrie en je hebt bedrijf a die zegt ‘bij mij mag je dat werk doen met dat certificaat’, maar bedrijf b vraagt precies voor hetzelfde werk een ander certificaat, krijg je rare verschillen. We moeten bepaalde zaken kunnen standaardiseren. Wanneer je voor exact hetzelfde werk verschillende competenties nodig hebt, vraag ik mij af hoe dat kan.’

Henk Akkermans: honderd procent voorspelbaar onderhoud in de chemische sector Henk Akkermans is hoogleraar dynamiek van toeleveringsnetwerken bij de Universiteit Tilburg en wetenschappelijk directeur bij het Dutch Institute World Class Maintenance.

Tijdens de Maintenance NEXT beurs gaat hij het hebben over de gevolgen van het ‘internet of things’ voor de maintenance wereld en hoe dat relateert met de verborgen waarde van gegevensbestanden in de bestaande assets in de procesindustrie.

Akkermans: ‘Vijf jaar geleden ging er voor het eerst meer data over de telefoonlijn dan gesproken woord en ondertussen is het zelfs tien keer zoveel data. Sinds dit jaar zitten er meer apparaten op het internet aangesloten dan mensen. Dit heeft grote gevolgen voor de samenleving, maar ook voor het onderhoud.

De Maintenance NEXT beurs wordt van 21 t/m 23 april gehouden in Ahoy Rotterdam. Kijk voor meer informatie op www.maintenancenext.nl.

Tot nu toe wordt het meeste van het onderhoud gepland of collectief gedaan, maar beide opties zijn erg duur. Wanneer je het onderhoud toestandsafhankelijk zou gaan doen, zijn er veel kosten te besparen.’

Wanneer installaties of apparaten aangesloten zijn op het web kunnen ze bij wijze van spreken tegen je ‘praten’ en vertellen wanneer er onderhoud nodig is en wat er precies gedaan moet worden. Deze fabrieken van de toekomst worden nu ontwikkeld binnen de door het ministerie gecreëerde fieldlabs. Het zijn praktijkomgevingen waarin bedrijven en kennisinstellingen doelgericht Smart Industry oplossingen uitontwikkelen, testen en implementeren.

Akkermans werkt namens DI-WCM aan het project Fieldlab CAMPIONE, waarbij bedrijven worden aangemoedigd en gesteund om van labopstelling tot live-toepassing met big data en voorspellend onderhoud te komen. Deze sites staan door het hele land van Geleen tot aan Terneuzen. De data die uit de fabrieken komt, gaat naar een centrale plek en wordt geanalyseerd. Daar wordt de data verrijkt en vertaald in onderhoudsadviezen die weer worden teruggestuurd naar de sites. Op de sites kan vervolgens weer gekeken worden of het ook echt werkt.

Het thema van Campione is honderd procent voorspelbaar onderhoud in de chemische sector, conditioned-based maintenance in the procesindustrie in een open network environment.

‘Er gaan de laatste tijd ook bij grote welbekende bedrijven toch nog dingen mis in de plants. Vaak komt dit doordat de plants niet goed genoeg in de gaten worden gehouden. De data wordt niet verzameld of niet goed geïnterpreteerd. Met het ‘internet of things’ geeft een installatie aan of die aan het slijten is of op het punt staat stuk te gaan. Dit gebeurt al met veel kleine apparaten voor consumenten. Zoals Toon, de app die je vertelt of de verwarming warmer of kouder moet, of bijvoorbeeld een smartphone die aangeeft dat de batterij moet worden opgeladen. Allerlei apparaten kunnen ons al dingen vertellen.’

Volgens Akkermans is veel van de data er al, maar wordt er nog niets meegedaan. ‘Nu is het al zo dat een grote installatie honderden gigabytes per dag aan informatie stuurt, maar dit wordt niet opgeslagen of geïnterpreteerd. Men weet nog niet hoe het moet en bedrijven zijn er nog niet op ingericht. Zolang een installatie het nog doet houdt een bedrijf zich aan geplande onderhoudsstops. Hierdoor komt een manier die zo logisch is niet van de grond.’ Wanneer het onderhoud in de installatie voorspelbaar is wordt de productiviteit, beschikbaarheid en veiligheid van productiemiddelen significant verbeterd, tegen lagere kosten. ■

PETROCHEM 2 – 2015 41

X3 Maintenace Next.indd 41

04-02-15 12:05

Het Petrochem Platform brengt experts, gebruikers en leveranciers van producten en diensten bijeen om bij te dragen aan een transparante informatievoorziening rond de olie- en chemische industrie. Het platform belicht op een journalistieke en onafhankelijke manier innovaties, behandelt actuele onderwerpen en inspireert. Het Petrochem Platform bereikt zijn doelgroep via het blad Petrochem, de website www.petrochem.nl, rondetafelbijeenkomsten en het jaarcongres Deltavisie.

DE VOLGENDE BEDRIJVEN ZIJN PARTNER VAN HET PETROCHEM PLATFORM

OVERIGE PARTNERS PETROCHEM PLATFORM:

LEDEN PETROCHEM PLATFORM:

KLEUREN: LOGO CITTĂ&#x20AC; ROMANA

PET2 platform.indd 42

PANTONE

CMYK

ROOD: PMS 1797 ORANJE: PMS 158 LICHT ORANJE: PMS 1505

ROOD: 5-90-75-0 ORANJE: 5-70-90-0 LICHT ORANJE: 0-30-70-0

04-02-15 11:47

HET EXPERTPANEL VAN HET PETROCHEM PLATFORM BESTAAT UIT DE VOLGENDE SPECIALISTEN Ben Ale BenAle Risk Management Advice, eigenaar

René den Heeten Huntsman Polyurethanes, process chemist

Frans Scheeren OCI Nitrogen, plantmanager

Johan Alebregtse AkzoNobel Industrial Chemicals, site director Rotterdam

Eward Hofstede AVEBE, managing director operations

Egbert Schellenberg FNV, vakbondsbestuurder procesindustrie

Jos Benders voormalig topman Lyondell

Karin Husmann Plant One, managing director

Dik Schipper Dow Benelux, production leader

Katrien Bogaerts Kaneka, production engineer

Hans Kerkhoven voormalig topman Shell Global Solutions

Jaap Schouten TU Eindhoven, professor

Jan Bout Bout&Co, partner

Cor Kloet voormalig algemeen directeur SPIE Nederland

Wim Soetaert Universiteit Gent, professor

Jan Van Doorslaer voormalig woordvoerder BASF Antwerpen

Cas König ESD-SIC, plantmanager

Wouter Stam Flowid, managing director

Niko van Gent voormalig woordvoerder, Huntsman Holland

Bart Leenders Neste Oil, managing director

René Venendaal BTG Bioliquids, algemeen directeur

Michel Grijpink Hogeschool Utrecht, consultant

Cor van de Linde iTanks, managing director

Roelf Venhuizen Profion, voorzitter

Louwrens Hacquebord Universiteit Groningen, professor

Michel Meertens DSM, director manufacturing competences

Cyril Widdershoven TNO,

SCAN DE FOTO EN BEKIJK HET FILMPJE Wanneer u dit icoon bij een afbeelding ziet staan, kunt u het bijbehorende filmpje bekijken door met uw smartphone de foto te scannen.

Hoe werkt het?

1) Installeer op uw smartphone of tablet de app ‘iLinqs’ 2) Start de app op uw smartphone of tablet 3) Scan de foto waarbij het icoon is geplaatst

PET2 platform.indd 43

business development manager

WILT U MEER WETEN OVER LIDMAATSCHAP OF PARTNERING VAN HET PETROCHEM PLATFORM? Kijk op www.petrochem.nl of neem contact op met Anouk Bouwmeester: Anouk@industrielinqs.nl - 020 3122 797

04-02-15 11:47

n!

ui n f j hri

Sc

HÉT JAARCONGRES VAN DE NVDO EN HET IMAINTAIN PLATFORM

GOUD DONDERDAG 19 MAART 2015 AHOY, ROTTERDAM

Het beheer van installaties in de Nederlandse en Vlaamse industrie gebeurt op hoog niveau. Het speelveld wordt onder meer bepaald door de vaak hoge leeftijd van de installaties, de druk op presteren en het voldoen aan wet- en regelgeving. En hoewel de industrie trots kan zijn op behaalde resultaten, is er nog meer te halen.

Bij iMaintain 2015, het jaarcongres van de NVDO en het iMaintainplatform, gaan we op zoek naar GOUD!

09:00 Business cases van platformpartners

Op de website vindt u het volledige programma.

18:15 Start van het avondprogramma met de verkiezing van de nieuwe Maintenance Manager of the Year

10:30 Ontvangst dagprogramma 11:15 Start van het dagprogramma met onder meer: • Theo Olijve, Managing Director van Odfjell Terminals Rotterdam, vertelt hoe hij van achterblijver de transformatie naar koploper maakt.

• Erik Bijlsma, Asset manager van de Noord-Zuidlijn, in een multidisciplinaire discussie met Giel Jurgens, Asset owner bij het Havenbedrijf Rotterdam.

• Marco Vijfvinkel, Manager process & control services bij Vanderlande, vertelt over de transitie van traditionele product-/projectleverancier naar het leveren van volledig geïntegreerde diensten en oplossingen.

• Steven Dhondt, TNO en KU Leuven. Hij vertelt over de waarde van gedrag voor gouden prestaties.

• Rob de Heus, Champion World Class Maintenance van Sitech Services, gaat dieper in op het potentieel van design for maintenance.

• Lotte de Koning, TU Eindhoven, vertelt hoe ze met haar team wereldkampioen werd met de soccer robot.

• Met pitches, discussie, videoverslagen en een sterk netwerk.

Schrijf u in op www.imaintain.info/congres Initiatiefnemers:

Partners van het iMaintain Platform:

Leden van het iMaintain Platform:

Mediapartners

asset management

PET2 platform.indd 28 44 adv iMaintain.indd

11:47 04-02-15 11:41

INNOVATIE ONDERZOEK NAAR DRY SPOTS OP TANKWAND Roadmap voor katalyse Meer dan 85 procent van alle chemische producten wordt geproduceerd via katalytische processen. Dit maakt de katalyse een cruciale discipline binnen de chemische sector. Chemie in het algemeen, en daardoor de katalyse in bijzonder, is direct relevant voor de grote maatschappelijke uitdagingen waar de wereld voor staat.

Denk aan nieuwe materialen voor energieopslag, biobased economy, transport en gezondheid. In de nieuw verschenen Science and Technology Roadmap Catalysis beschrijven academische en industriële partners in de katalyse welke bijdrage de Nederlandse katalyse nu levert en de komende tien tot twintig jaar gaat leveren aan maatschappelijke uitdagingen.

Het document beschrijft hoe de grondstoffen van de toekomst het beste kunnen worden ingezet en verwerkt tot (bulk)chemicaliën en brandstoffen, hoe katalysatoren kunnen worden gebruikt voor de productie van bioactieve moleculen en materialen, en hoe reacties, katalysatoren, reactoren en productieprocessen nog beter kunnen worden geïntegreerd.

Alle voorgestelde gebieden worden gedreven door de ambitie om schone, efficiënte productieprocessen te creëren die economisch rendabel zijn.

Blauwe energie Blauwe energie, die kan worden opgewekt door zoet en zout water met elkaar te mengen, kan een veel hogere energieopbrengst hebben als het zoete water vooraf wordt verwarmd. Dit verwarmen is mogelijk met restwarmte van bijvoorbeeld datacentra of koelcentrales. Dat blijkt uit berekeningen van theoretisch natuurkundigen van de Universiteit Utrecht.

‘Als het zoete water voorafgaand aan de vermenging met zout water wordt verwarmd tot vijftig graden, kan er twee keer meer energie worden opgewekt. Wordt het zoete water tot tachtig graden verwarmd, dan levert dit zelfs een verdrievoudiging op’, zegt hoogleraar René van Roij van de Universiteit Utrecht.

In de PGS29 richtlijn voor tanks staat beschreven dat tanks moeten worden beschermd tegen opwarming door een brand van buitenaf.

Een eis is dat koelwater gelijkmatig over het hele tankoppervlak moet gaan. In de praktijk blijkt dat vaak onmogelijk te zijn. Antea Group en NRG hebben in opdracht van de VNPI en de VOTOB daarom een onderzoek gedaan naar de risico’s van droge plekken op een tank. Zij denken dat de regels genuanceerd kunnen worden naar aanleiding van dit onderzoek.

Doordat zich op een tankwand flenzen, meetpunten en andere aansluitingen bevinden, zal het koelwater vaak niet overal komen. Er ontstaan zogenoemde dry spots. Om de risico’s van opwarming van die droge plekken in kaart te brengen, is een computersimulatie gemaakt. De simulatie van een groot aantal scenario’s heeft geleid tot meer inzicht in de gevolgen van dry spots in relatie tot de integriteit van de tankwandconstructie en mede in relatie met de inzet van de (bedrijfs)brandweer.

De resultaten kunnen volgens de onderzoekers leiden tot het opstellen van nieuwe/ gewijzigde randvoorwaarden. ‘Het is een zienswijze uit 1965’, zegt Henk-Jan Schuurman van advies- en ingenieurs- en milieuadviesbureau Antea Group over de eis dat het gehele tankoppervlak moet worden gekoeld. ‘Volgens het bevoegd gezag is een niet honderd procent waterdekking een groot probleem. Naar aanleiding van het onderzoek kunnen we nu stellen dat enige nuance op zijn plaats is. En dat de integriteit sterk afhankelijk is van een aantal belangrijke uitgangspunten zoals bijvoorbeeld de staaldikte van de wand.

AFVALPLASTIC KAN BREED TOEPASBARE GRONDSTOF ZIJN Hoe kun je gebruikt verpakkingsplastic omvormen tot een grondstof voor hoogwaardige plastic producten? Dat onderzocht Benny Luijsterburg, promovendus aan de TU/e. Hij ontwikkelde een manier om van gemengde soorten plasticafval een breed toepasbare grondstof te maken.

Een groot deel van het plastic dat uit de afvalberg wordt gesorteerd, bestaat uit polypropeen. Helaas bevat het verpakkingsafval gemiddeld zo’n vijf procent van een andere plastic: polyetheen. ‘Dat valt niet te voorkomen. Bij een shampoofles, bijvoorbeeld, is de dop gemaakt van een ander materiaal dan de flacon’, aldus Luijsterburg. Polyetheen en polypropeen van elkaar scheiden is een duur proces, maar de plastics mengen, gaat ook niet goed. En dat is een probleem, vertelt hij. ‘Bij het verwerken gaat het polyetheen namelijk samenklonteren tot bolletjes en dat maakt het materiaal bros. Daardoor kun je het niet voor alle toepassingen gebruiken.’

Beter mengen dus, dacht de promovendus. De korrels gerecycled plastic waarmee hij experimenteerde, stopte hij in een extruder. Hierin smelten de korrels tot een stroperige vloeistof, die meteen ook wordt gemengd. Als ze de volledige extruder hebben doorlopen, zijn de korrels omgevormd tot een soort flexibele spaghetti.

Door een extra schroefdraad aan de extruder toe te voegen en door slim gevormde obstakels in het pad van de extruder te plaatsen, breken de bolletjes polyetheen op in veel kleinere klontjes en worden ze netjes over het materiaal verdeeld. Het resultaat is een veel minder bros eindproduct. ‘Als je de vloeistof vervolgens heel snel laat afkoelen, en bij een verhoogde druk, krijgt het plastic bovendien een sterkere kristalstructuur dan gebruikelijk.’

Luijsterburg experimenteerde daarnaast ook met het toevoegen van onder meer roet en het wegfilteren van harde stukjes PET-plastic tijdens het extrusieproces. De meeste winst kan echter worden behaald met een techniek die “verstrekken” wordt genoemd.

Polypropeen bestaat uit lange ketens van met name koolstofatomen. Door de afgekoelde spaghetti uit de extruder flink op te rekken, kun je die ketens in merendeel langs de lengterichting van de sliert oriënteren. Dat maakt zo’n sliert tot wel tien keer stijver en vijftien keer sterker in de lengterichting. (Bron: Cursor)

PETROCHEM 1 – 2015 45

J_Innovaties.indd 45

04-02-15 08:59

Deltavisie 2015 Donderdag 4 juni Rotterdam THEMA: ZERO

In de (inter)nationale industrie krijgt het getal nul steeds meer een magische lading. Zero accidents, zero emissions, zero footprint zijn veelgehoorde doelstellingen.

De realiteit leert ons dat deze doelstellingen niet zo maar haalbaar zijn. Toch laten verschillende bedrijven zien dat wanneer iedereen de intentie van deze doelstellingen doorleeft en er naar handelt, er daadwerkelijk veel mogelijk is. Het vraagt vaak wel om een open, proactieve

houding en de bereidheid om oude patronen los te laten.

Tijdens Deltavisie komen verschillende inspirerende voorbeelden aan bod. En we onderzoeken de mogelijkheden van radicale doelstellingen. Kom je dichter bij de horizon, dan staat er wellicht geen stip, maar ZERO.

A

Doelgroep Deltavisie congres • • • •

Management in de procesindustrie: topmanagement, plantmanagement, technisch management, projectmanagement en inkoop Management van de toeleverende industrie: epc-contractors, industriële aannemers, toeleveranciers van equipment en toeleveranciers van utilities Consultants en onderzoekers Beleidsmakers bij overheden

www.deltavisie2015.nl

RVS – en stalen tanks - Autoclaven

- Kolommen

- RVS tanks

- Reactors

- Opslagtanks

- Silo’s

- Buffervaten

- Filtertanks

- Druktanks

- Warmtewisselaars

AJK Hydrolift, Industrie Kanaal-Noord 1173, B-3960 Bree Tel. +32 89 46 93 90 email: info@ajkhydrolift.eu Web: www.ajkhydrolift.eu

ADVERTENTIE-INDEX Abonnees. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34 Ahoy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 AJK Hydrolift. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46 Andus Group. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51 Applus RTD . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20 BIM media . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 BP Raffinaderij Rotterdam. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .20 Brand Energy & Infrastructure Services . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 Delta Heat Services. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 Deltavisie 2015. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46 easyFairs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16, 36, bijlage easyFairs UK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22 Eco Ketelservice Verhuur. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22 Evenementenhal Hardenberg. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24

Advertenties PET2.indd 46

Hogeschool Utrecht Centrum voor Natuur & Techniek. . . . . . . . .40 iMaintain 2015 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44 Krohne Nederland . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26 Market review . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48, 49 Masters of Industry. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32 MODELEC Data-Industrie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 NCTI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36 Parker Hannifin . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26 Petrochem Platform. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42, 43 Pietersen Elektriciteit. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38 Ultimo Software Solutions. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52 Vacature site Petrochem. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34 Witzenmann Benelux . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38

04-02-15 13:00

RijnDijk C

INNOVATIE

ITANKS-LEDEN Petrochem Platform

FOTO: BPT

FLOWID BOUWT PILOT VOOR SPINNING DISC-TECHNOLOGIE Flowid gaat haar gepatenteerde spinning disc-technologie opschalen naar een industriële omgeving, op commerciële schaal. De spinning disc is een nieuw type chemische reactor, die niet alleen veel kleiner is dan conventionele reactors, maar ook veiliger, efficiënter en milieuvriendelijker. De kleinschalige fabriek wordt gebouwd op de Brightlands Chemelot Campus in Sittard-Geleen en moet eind 2015 klaar zijn.

In een spinning disc-reactor worden verschillende vloeistoffen van bovenaf op horizontaal geplaatste schijven gedoseerd. De schijven, ongeveer zo groot als een cd, draaien snel rond in een nauw aansluitende behuizing. Door de centrifugale krachten mengen de stoffen terwijl ze langs de draaiende schijven worden gepompt. De stoffen gaan onder goed controleerbare omstandigheden een chemische reactie aan en het ontstane product wordt afgevangen.

Flowid schaalt de technologie op van het laboratorium naar een industriële omgeving.

Dit maakt het mogelijk om de capaciteit te verhogen van 8 kubieke meter naar 80 kubieke meter per dag, wat voor veel toepassingen ruim voldoende is.

Bij het realiseren van de fabriek werkt Flowid samen met de TU/e, waar de technologie werd ontwikkeld, en met Brightlands Chemelot Campus, waar de nodige voorzieningen voor dergelijke fabrieken aanwezig zijn. Met het project is 1,7 miljoen euro gemoeid, waarvan ruim 700.000 euro subsidie uit het Operationeel Programma Zuid-Nederland (OP-Zuid).

NIEUWSTE 3D-BRIL HEEFT LEGIO TOEPASSINGEN Windows 10 draait straks niet alleen op je telefoon, tablet en pc, maar ook op je neus via HoloLens, een nieuwe computerbril van Microsoft. Amper een week nadat Google aankondigde computerbril Glass niet meer te verkopen, introduceerde Microsoft zijn eigen variant: HoloLens. Het is een kruising tussen Google Glass en Oculus Rift, de virtual reality-bril van Facebook.

Door de HoloLens zie je de wereld om je heen, en daar overheen wordt een 3D-beeld geprojecteerd dat rekening houdt met je positie. Augmented reality is de vakterm: een werkelijkheid waaraan virtuele objecten zijn toegevoegd.

Zo’n doorkijkbril is niet nieuw. Zo biedt het jonge bedrijf ODG al enige tijd een computerbril met doorkijklenzen aan. Het knappe van Microsofts HoloLens is dat het apparaat het beeld aanpast op je positie. Daarnaast herkent HoloLens bewegingen zodat je met gebaren taken kan uitvoeren: virtuele knoppen indrukken, virtuele objecten manipuleren en rondlopen in een virtuele 3D-wereld.

Sloot Tankbouw

DEZE RUBRIEK WORDT MEDE MOGELIJK GEMAAKT DOOR

PETROCHEM 1 – 2015

J_Innovaties.indd 47

47

04-02-15 08:59

MARKET REVIEW AANDRIJFTECHNIEK EN GEREEDSCHAPPEN

ERIKS bv Rotterdam

Sevillaweg 75 3047 AL Rotterdam Postbus 35040 3005 DA Rotterdam Tel: +31 (0)10-245 50 00 Fax: +31 (0)10-262 06 22 E-mail: info.rotterdam@eriks.nl Website: www.eriks.nl

AFDICHTINGEN, AFSLUITERS SLANGEN EN KUNSTSTOFFEN

CHEMICALS

Chemicals, Lime, Recycling and Automotive De Noord Chemicals b.v.

Ridderpoort 14 2984 BG RIDDERKERK Postbus 257 2980 AG RIDDERKERK Tel: +31 (0)180- 41 59 88 Fax: +31 (0)180- 41 71 70 E-mail: info@noordchem.nl Website: www.noordchem.nl

BLAST VALVES

MANN+HUMMEL Vokes Air BV Filter + Beschermtechniek Nijverheidsweg 15 3401 MC IJSSELSTEIN Postbus 309 3400 AH IJSSELSTEIN Tel: +31 (0)88- 865 37 24 Fax: +31 (0)88- 865 37 00 E-mail: infonl@vokesair.com Website: www.vokesair.com

Abtech

Gedistribueerd door: Eurotronic B.V. Curieweg 8d 2408 BZ ALPHEN AAN DEN RIJN Postbus 582 2400 AN ALPHEN AAN DEN RIJN Tel: +31 (0)172 - 49 10 76 Fax: +31 (0)172 - 49 29 37 E-mail: info@eurotronic.nl Website: www.eurotronic.nl

DDM Demontage B.V.

Industriële verhuizingen Demontage – Sloopwerken Transport – Asbestsanering Offshore Postbus 253 3454 ZM DE MEERN Tel: +31 (0)30- 666 97 80 Fax: +31 (0)30- 245 91 27 E-mail: info@ddm.eu Website: www.ddm.eu

ENERGIETECHNIEK

Victor Lighting

Gedistribueerd door: Eurotronic B.V. Curieweg 8d 2408 BZ ALPHEN AAN DEN RIJN Postbus 582 2400 AN ALPHEN AAN DEN RIJN Tel: +31 (0)172- 49 10 76 Fax: +31 (0)172- 49 29 37 E-mail: info@eurotronic.nl Website: www.eurotronic.nl

MAGION Process Control Engineering B.V. Wolga 5 2491 BK DEN HAAG Tel: +31 (0)70- 444 27 70 Fax: +31 (0)70- 444 20 82 E-mail: info@magion.nl Website: www.magion.nl

MECHANICAL CONTRACTING

Engineering , supply of energy processes, biomass, steam, thermal oil, hot water, ORC, incinerators, solid fluid bed, sander dust installations for Benelux, marine & offshore PO Box 101 NL – 8180 AC Heerde The Netherlands Tel: +31 (0) 653 23 17 30 Fax: +31 (0) 842 29 98 14 Email: info@intec-energy.nl Website: www.intec-energy.nl

Engineering, Pijpleidingen, Montage en Apparatenbouw Postbus 2517 2940 AA LEKKERKERK Tel: +31 (0)180- 45 21 88 Fax: +31 (0)180- 66 23 08 E-mail: info@klip.nl Website: www.klip.nl

MEETDIENSTEN IN HOOGSPANNINGSTECHNIEK

INSPECTIE, TANKS DRUKAPPARATEN, VLOEREN

Kiwa Nederland B.V.

INTEC Netherlands BV

Sir Winston Churchilllaan 273 2288 EA RIJSWIJK Postbus 70 2280 AB RIJSWIJK Tel: +31 (0)70 414 44 00 Fax: +31 (0)70 414 44 20 E-mail: inspectie@kiwa.nl Website: www.kiwa.nl

KUNSTSTOFROOSTERS EN CONSTRUCTIES (GVK)

Foutlocalisatie- en kwaliteitsmetingen aan kabelverbindingen, transformatoren en schakelaars.

Power Quality metingen en thermografie. Kabelmontage (moffen en eindsluitingen 25 – 170KV gecertificeerd) en kabelreparatie.

Joulz Energy Solutions B.V.

Zalmstraat 7a, 3016 DS Rotterdam Postbus 19230, 3001 BE Rotterdam Tel.: +31 (088) 895 88 88 E-mail: meetdienst@joulz.nl Website: www.joulz.nl/diensten/ meetdiensten

MILIEU & ENVIRONMENT

FlexxCon B.V.

Correspondentieadres Postbus 1761 3800 BT Amersfoort Magazijn/werkplaats Parallelweg 74 7161 AG Neede Tel: 033 4556696 Fax: 033 4553295 E-mail: info@flexxcon.com Website: www.flexxcon.com

48

MANUFACTURING EXECUTION SYSTEMS (MES)

DEMONTAGE

ERIKS bv

Toermalijnstraat 5 1812 RL ALKMAAR Postbus 280 1800 BK ALKMAAR Tel: +31 (0)72- 514 15 14 Fax: +31 (0)72- 515 56 45 E-mail: info@eriks.nl Website: www.eriks.nl

EXPLOSIEVEILIGE VERLICHTING & JUNCTION BOXES

NR Koeling

Griendstraat 13 Postbus 95 2920 AB KRIMPEN A/D IJSSEL Tel: +31 (0) 180 54 51 11 Fax: +31 (0) 180 54 51 10 E-mail: Info@nrkoeling.nl Website: www.nrkoeling.nl

PETROCHEM 2 – 2015

PET2 Market review.indd 48

04-02-15 12:15

MARKET REVIEW PIPE SUPPORTS

PROCESS SIMULATION

Protomation bv Dutramex BV

Ambachtstraat 1a 4143 HB LEERDAM Tel: +31 (0)345 - 61 40 11 Fax: +31 (0)345 - 61 95 25 E-mail: info@dutramex.com Website: www.dutramex.com

PROCESS CONTROL

In Control by Simulation Operator Training Simulators Arendstraat 4 6135 KT SITTARD Tel: +31 (0)46 458 47 48 Fax: +31 (0)46 458 63 83 E-Mail: info@protomation.com Website: www.protomation.com

STAALCONSTRUCTIES

Python BV

Nijverheidsweg 20 7921JJ Zuidwolde (Dr.) Tel: +31 (0)528 -37 10 45 Fax: +31 (0)528-37 13 96 Mail: info@python.nl Websites: www.python.nl

WATERBEHANDELING

EUROWATER B.V.

Pastoor van Breugelstraat 8a 4744 RB Bosschenhoofd The Netherlands Tel: +31 880005000 Fax: +31 880005005 E-mail: gvt@eurowater.nl Website: www.eurowater.nl

VERZEKERINGEN

STUDBOLTS

INTRAMAR insurances BC Basco MAGION Process Control Engineering B.V.

Wolga 5 2491 BK DEN HAAG Tel: +31 (0)70 - 444 27 70 Fax: +31 (0)70 - 444 20 82 E-mail: info@magion.nl Website: www.magion.nl

MANUFACTURER OF HIGH INTEGRITY BOLTING

Vierschaarstraat 7A 9160 LOKEREN Tel: +32 9 348 21 35 Gsm: +32 479 82 72 63 E-mail: sales@basco.be Website: www.bc-basco.com

Het Nieuwe Diep 34 A8 1781 AD DEN HELDER Postbus 891 1780 AW DEN HELDER Tel: +31 (0)223 - 61 22 22 Fax: +31 (0)223 - 61 55 22 E-mail: info@intramar.nl Website: www.intramar.nl

WARMTEBEHANDELING

Jotem Waterbehandeling b.v.

Parelstraat 24 7554 TM HENGELO Tel: +31 (0)74 - 24 25 255 Fax: +31 (0)74 - 24 34 880 E-mail: info@jotem.nl Website: www.jotem.nl zz

PROCESS EQUIPMENT

Bea Nederland B.V.

Alfa Laval Benelux BV

Baarschot 2 4817 ZZ BREDA Postbus 9377 4801 LJ BREDA Tel: +31 (0)76 - 579 12 00 Fax: +31 (0)76 - 579 12 11 E-mail: benelux.info@alfalaval.com Website: www.alfalaval.com

Anthony Fokkerstraat 2 3261 LB Oud Beijerland Postbus 1554 3260 BB Oud Beijerland Tel.: +31 (0)186 - 62 02 88 Fax: +31 (0)186 - 62 02 44 E-mail: sales@beaned.nl Website: www.beagroup.com

Elektrisch voorwarmen en gloeien / Inductie verwarmen / Stationaire en mobiele gloeiovens / Uitdrogen beton en coatings

Delta Heat Services B.V.

Scheelhoekweg 2 3251 LZ STELLENDAM Postbus 52 3250 AB STELLENDAM Tel: +31 (0)187 - 49 69 40 Fax: +31 (0)187 - 49 68 40 E-mail: info@delta-heat-services.nl Website: www.delta-heat-services.nl

Alfa Laval Benelux NV

Bazellaan 5 B - 1140 BRUSSEL, BELGIË Tel: +32 (0)2 - 728 38 11 Fax: +32 (0)2 - 728 38 03 E-mail: benelux.info@alfalaval.com Website: www.alfalaval.com

Smit Gloeidienst B.V.

Havenlaan 16 5433 NL KATWIJK (N. Br.) Tel: +31 (0)485 31 65 66 Fax: +31 (0)485 31 87 32 E-mail: info@smit-industrial.com Website: www.smit-industrial.com

Indien u ook vermeld wilt worden in de Market Review van Petrochem, neemt u dan contact op met Jetvertising, Robbin Hofman, tel. 070 399 0000.

Uw abonnement wordt stilzwijgend verlengd tot wederopzegging en dient twee maanden van tevoren opgezegd te worden.

PETROCHEM 2 – 2015 49

PET2 Market review.indd 49

04-02-15 12:15

COLUMN

‘Ik denk dat de lage prijzen dusdanig pijnlijk zijn voor de producenten, dat er binnen OPEC wel een consensus tot stand zal komen om de prijzen weer te doen stijgen.

Vijftig dollar per vat Het is nu officieel: 2014 was het warmste jaar ooit in de menselijke geschiedenis. De cijfers van de NASA zijn ondertussen door verschillende instanties bevestigd. De temperatuur van de aarde stijgt langzaam maar zeker verder en het zogenaamde plateau in de opwarming van de aarde sinds 2000 lijkt maar een korte tussenstop te zijn geweest in de weg naar boven. In 2014 hebben de Verenigde Staten en China ook een akkoord ondertekend om de klimaatverandering tegen te gaan. Dat is goed nieuws: global warming wordt eindelijk ook door die landen serieus genomen.

Schril contrast Deze goede voornemens staan in schril contrast met de reële en praktische maatregelen die worden genomen om de klimaatopwarming tegen te gaan. Het ECTS systeem voor CO2 handel werkt nog steeds voor geen meter. Het werd door Europa vakkundig om zeep geholpen door het toekennen van te veel gratis emissierechten. Bovendien vallen de goede intenties samen met een spectaculaire daling van de olieprijs. In deze column heb ik jaren geleden beweerd dat de olieprijs waarschijnlijk nooit meer onder de grens van honderd dollar per vat zal dalen. Dat bleek ook lang een correcte stelling maar kijk nu eens. In nauwelijks zes maanden tijd is de prijs gedaald van boven de honderd dollar per vat naar minder dan vijftig dollar per vat.

Uit de vele commentaren hierover blijkt dat de wereld zich in het algemeen vergenoegd in de handen wrijft. Vele politici en economen hopen dat door de lage olieprijzen de economische groei eindelijk weer zal aanslaan en de crisis zal worden overwonnen. Een enkeling durven te beweren dat de lage prijzen geen goed nieuws zijn en dat de wereld hierdoor versneld naar de knoppen gaat. Die enkelingen worden echter vooral gezien als spelbedervers waar verder geen rekening mee moet worden gehouden. De meesten profiteren van de lage prijzen en trappen nog eens flink op het gaspedaal. Lage olieprijzen leiden tot een versnelde opwarming van de aarde, dat is overduidelijk.

Geopolitiek Een vraag die me vaak wordt gesteld, is hoe en waarom de prijzen zo snel zijn gedaald. Overduidelijk gaat het om een combinatie van weinig vraag en veel aanbod, veroorzaakt door de lage economische groei en het feit dat men er binnen OPEC niet meer in slaagt het aanbod te beperken om de prijs te ondersteunen. Vooral Saudi-Arabië, de klassieke swing producer die tegen lage kosten flexibel kan produceren, heeft blijkbaar zijn politiek herzien en is niet langer bereid zijn productie te beper-

ken terwijl andere landen de kraan wagenwijd openzetten.

De grote vraag is wat Saudi-Arabië beweegt. Een deel van het antwoord is ongetwijfeld geopolitiek: de lage olieprijzen zijn erg pijnlijk voor landen als Iran en Rusland, landen die sterk afhankelijk zijn van olie voor hun inkomsten en die het de laatste tijd nogal bont hebben gemaakt op het wereldtoneel. Maar er is meer aan de hand.

De hoge olieprijzen hebben de groei van de alternatieven de wind in de zeilen gegeven. Schaliegas in de Verenigde Staten en vooral hernieuwbare energie hebben zich sterk ontwikkeld en beginnen impact te hebben. Wereldwijd zijn de prijzen voor energie hierdoor niet verder gestegen maar juist gedaald. In het tijdschrift Nature verscheen eind vorig jaar een artikel waaruit blijkt dat 82 procent van de fossiele grondstoffen gewoon in de grond moet blijven zitten als we de opwarming van de aarde onder de twee graden Celcius willen houden. Het land dat in dat scenario met de grootste reserves onverkoopbare petroleum in de grond blijft zitten, is ongetwijfeld Saudi-Arabië.

Mogelijk heeft het land dat ingezien en wil het daarom nog maximaal produceren, nu het nog kan en desnoods tegen lage prijzen. Gezien Saudi-Arabië de laagste winningskosten heeft van de hele wereld, zal dit land de laatste zijn die het opgeeft.

En passant worden zo de concurrenten met hogere winningskosten uit de markt geduwd en ook de alternatieven, zoals schaliegas en hernieuwbare energie, krijgen het moeilijk.

Pijnlijk Het valt nog te bezien hoe lang deze lage prijzen aanhouden en wat daarvan de gevolgen zullen zijn. Als deze situatie lang aanhoudt en de opwarming van de aarde hierdoor significant versnelt, zou dit wel eens kunnen leiden tot maatregelen om versneld van olie af te raken, net het omgekeerde dus van wat met de lage prijzen wordt beoogd. Je ziet ook al dat verschillende regeringen de lage prijzen gebruiken om de accijnzen te verhogen of energiesubsidies af te schaffen. Ik denk dat de lage prijzen dusdanig pijnlijk zijn voor de producenten, dat er binnen OPEC wel een consensus tot stand zal komen om de prijzen weer te doen stijgen. Op korte termijn kan het echter nog alle kanten op, spannende tijden dus.

Wim Soetaert Prof. Wim Soetaert is verbonden aan InBio.be, expertisecentrum voor industriële biotechnologie en biokatalyse van de Universiteit Gent.

50 PETROCHEM 2 – 2015

M_Column Soetaert.indd 50

04-02-15 09:01

ANDUS group companies: Manufacturing FIB Industries Gouda Refractories Gouda Feuerfest Deutschland Nedstaal Special Steel Van Voorden Castings

Services & Maintenance Gouda Vuurvast Belgium Gouda Vuurvast Services ISS Projects Lengkeek Staalbouw Van Voorden Maritime

Contracting Armada Janse Armada Mobility Armada Rail HSM Offshore HSM Steel Structures RijnDijk Construction

Serving the industry Professionaliteit en creatief denken, gecombineerd met kennis van zaken, zijn de kenmerken van RijnDijk Construction. Multidisciplinaire constructieprojecten worden volgens hoge (inter)nationale standaards en veiligheids- en kwaliteitseisen uitgevoerd. Dit maakt RijnDijk Construction tot een betrouwbare, full service partner. Project management, engineering, productie en montage worden in eigen beheer vanuit gespecialiseerde productielocaties uitgevoerd. RijnDijk Construction is een speler van formaat voor grootschalige projecten in de (petro)chemische industrie, zware industrie, energiemarkt en complexe utiliteitsbouw.

RijnDijk Construction BV Beukenlaan 115 5616 VC Eindhoven NL T +31 (0)40 - 246 72 28 E info@rijndijk.com

Advertenties PET2.indd 51 RijnDijk Corporate MagAd.indd 1

RijnDijk Construction is een zelfstandige werkmaatschappij binnen de ‘Contracting divisie’ van Andus Group.

De overige divisies zijn ‘Manufacturing’ en ‘Services & Maintenance’. Andus Group is een internationale onderneming met circa 1.100 medewerkers en 16 gespecialiseerde werkmaatschappijen wereldwijd actief in een breed, industrieel werkveld.

Kennismaken? Graag. Bel of kijk op www.rijndijk.com of www.andusgroup.com

04-02-15 30-01-15 12:03 09:21

Integraal beschikbaarheid en veiligheid verbeteren

“De inzet van Ultimo maakt het mogelijk om de beschikbaarheid van assets te verbeteren en de kosten van onderhoud beheersbaar te houden. Door ook werkvergunningen integraal vanuit de software te genereren, voldoen we eenvoudiger aan wet- en regelgeving (BRZO).”

Robert Ytsma, ICT & Asset Manager, Kisuma Chemicals

Maintenance Management

Kisuma Chemicals in Veendam profiteert net als vele andere organisaties van de gebruiksvriendelijke en modulaire mogelijkheden van Ultimo Maintenance Management. Ook op het gebied van Health, Safety & Environment verschaft de software passende oplossingen. En dat in één systeem.

Bekijk hoe Ultimo wordt toegepast bij Kisuma Chemicals: www.ultimo.com/kisuma

Advertenties PET2.indd 52 Infra_adv_02122014_210x297_01.indd 1

04-02-15 13:31 12:03 10-12-14