PET03-2017 by Industrielinqs

Nr. 3 - 2017

www.petrochem.nl • losse verkoopprijs € 22,-

Het managementblad voor de olie- en chemische industrie in de Rijn/Schelde-delta

De Jager: ‘Het ligt echt niet aan de mensen op de werkvloer’ • Deltavisie 2017: Schaduwkabinet van de industrie • Thema: Onderhoud en asset management

PET3 omslag enkel.indd 3

14:15 09-03-17 10:44

3P Quality Services zoekt: 3P Quality Services B.V. is een onafhankelijk technisch inspectiebureau binnen de petrochemische industrie, process industrie, offshore en energiesector. Wij bieden een breed scala aan support services, Onze sleutelwoorden zijn: Inspectie, Maintenance en Vendor inspectie activiteiten. 3P Quality Services B.V. bemiddelt vanuit een projectmatige aanpak en/of vanuit een vaste bemiddeling binnen de vakgebieden Engineering, Construction management, Shutdown management en Project management. Voor diverse nationale en internationale functies op het gebied van inspectie en aanverwante diensten, zijn wij doorlopend op zoek naar:

QUALITY SERVICES

Werktuigbouwkundigen MBO/HBO niveau De ideale kandidaten beschikken minimaal over: • MBO/HBO werktuigbouwkunde • Opleiding IKT/SKK (II/III) – en/of MLT/EWT/IWT • Beheersing van Microsoft Office • Goede contactuele eigenschappen • Grote mate van zelfstandigheid 3P Quality Services biedt kansen en mogelijkheden ook voor 50 plussers en starters op de arbeidsmarkt. 3P Quality Services is gecertificeerd volgens ISO 9001/VCA. Een kwaliteitsgarantie gaat echter niet alleen om systemen en standaarden, maar vooral om mensen. Daarom investeren wij voortdurend in onze professionals door middel van opleidingen en coaching. Voor meer informatie en vragen kunt u contact opnemen met Dhr. C.J. de Graaf of Dhr. K. van Oevelen T +31(0)161 438 500. Bent u onze juiste kandidaat? Mail dan uw sollicitatie met CV naar 3pqs@3pgroup.com onder vermelding van 3P zoekt werktuigbouwkundigen en jong talent.

PET3 omslag enkel.indd 22 PET03 A Voorplaat.indd

3P zoekt ook jong talent 3P heeft in samenwerking met diverse klanten een overeenkomst om jonge talenten een kans te geven. 3P en onze klanten willen graag investeren voor nu en in de toekomst en 3P verzoekt kandidaten die als lasser of NDO-er reeds 5 jaar ervaring hebben en een MTS diploma hebben en/of dit willen behalen te solliciteren. In overleg en in samenwerking met onze klanten zoekt 3P een geschikte werklocatie om op termijn door te groeien naar een volwaardige QC-er en/of inspecteur. Voor een volledig overzicht van de vacatures bekijk het aanbod op: www.3pgroup.com

Continuïteit door deskundigheid.

09-03-17 14:30

Lenke

IN DEZE EDITIE

12 ‘HET LIGT ECHT NIET AAN DE MENSEN OP DE WERKVLOER’

44 THEMA: ONDERHOUD & ASSET MANAGEMENT

Het nieuwe Aliancys, voormalig onderdeel van DSM, wil vooral verschil maken met haar klantgerichtheid. Daar kan het personeel in de fabrieken enorm bij helpen. Sitemanager Hero de Jager: ‘Mensen op de werkvloer zien veel beter welke handelingen en activiteiten geen waarde toevoegen. Door onder andere die te elimineren, produceren we momenteel maar liefst 28 procent meer dan voorheen met dezelfde installaties.’ Mede daardoor kan het bedrijf nagenoeg altijd en op het gewenste tijdstip kwaliteitsharsen leveren.

In combinatie met een stroomlijning en automatisering van de processen, neemt bij Kemira de grip op de assets steeds meer toe. Volgens algemeen directeur Jeroen van Woerden staan meer chemische bedrijven voor de uitdagingen van een snel veranderend economisch en ecologisch landschap Er zijn grote technologische doorbraken op komst wat betreft robotica. Dit biedt kansen voor onderhoud in de (petro)chemische industrie. ‘Het uitvoeren van inspecties met robots is slechts de eerste stap’, stelt Stefano Stramigioli, hoogleraar Advanced Robotics aan de Universiteit Twente.

18 SCHADUWKABINET VAN DE INDUSTRIE Samen met de Plant Manager of the Year 2016, Jeroen van Woerden, gaat Petrochem de komende maanden een schaduwkabinet van de industrie samenstellen. Tijdens de vorming van het kabinet vragen we verschillende experts en beslissers welke maatregelen volgens hen goed zijn voor een sterke procesindustrie in Nederland. Het is de bedoeling dat Jeroen van Woerden met een selectieve groep vervolgens een beleidsbrief schrijft die tijdens het jaarcongres Deltavisie op 8 juni wordt gepresenteerd.

34 LEVERINGSZEKERHEID DOOR  TWEEDE LUCHTSPLITSINGFABRIEK Praxair heeft haar nieuwe luchtsplitsingsfabriek in Antwerpen opgestart. Het bedrijf investeerde honderd miljoen euro in de fabriek en in een uitbreiding van de leidingcapaciteit voor het transport van stikstof en zuurstof. De nieuwe fabriek is volgens planning en binnen budget gebouwd

EN VERDER Commentaar 5 Feiten en cijfers • Nuon gaat zonnecentrales naast windparken bouwen • Chemie- en farma goed voor bijna helft buitenlandse investeringen • AkzoNobel en Avantium plannen bioraffinaderij in Delfzijl 7 PlantOne 24 Projecten 27 Producten 37 Innovatie 38 Agenda 43 Column • Jan Van Doorslaer 58

PETROCHEM 3 - 2017 3

PET03 B inhoud.indd 3

09-03-17 10:43

Het managementblad voor de olie- en chemische industrie in de Rĳn/Schelde-delta Nummer 3 - 2017 UITGAVE VAN: Industrielinqs pers en platform BV, Gedempt Hamerkanaal 155, 1021 KP Amsterdam E-mail: redactie@industrielinqs.nl, website: www.petrochem.nl HOOFDREDACTIE: Wim Raaĳen 020 312 2081 EINDREDACTIE: Miriam Rook 020 312 2086 Liesbeth Schipper 020 312 2083 REDACTIE: Dagmar Aarts 020 312 2084 Laura van der Linde 020 312 2083 VASTE MEDEWERKERS: Chris Aldewereld, David van Baarle, Katrien Bogaerts, Jan Van Doorslaer, Jacqueline van Gool, Inge Janse, Henk Leegwater, Erik te Roller, Wim Soetaert, Cyril Widdershoven LAY-OUT: Bureau OMA bv, Wehl OMSLAGFOTO: Gazprom ADVERTENTIEVERKOOP: Jetvertising BV, t: 070 399 0000 - f: 070 390 2488 Arthur Middendorp - arthur@jetvertising.nl TRAFFIC: Breg Schoen 020 312 2088 DRUKWERK: PreVision Graphic Solutions ABONNEMENTEN (excl. 6% BTW) Petrochem verschĳnt 11x per jaar. Nederland/België € 175,- per jaar Introductieabonnement NL/B met 25% korting € 131,25 per jaar Overig buitenland € 204Losse verkoopprĳs € 22,Studentenabonnement € 40,50 Proefabonnement 3 mnd € 29,OPZEGGEN: Dit magazine hanteert de opzegregels uit het verbintenissenrecht. Wĳ gaan er van uit dat u het blad ontvangt uit hoofde van uw beroep. Hierdoor wordt uw abonnement steeds stilzwĳgend met een jaar verlengd. Proef- en kennismakingsabonnementen worden niet automatisch verlengd en stoppen na het aantal aangegeven nummers. Opzeggen kan via www.aboland.nl, per post of per telefoon. De opzegtermĳn is 8 weken voor het einde van uw abonnementsperiode. Als opzegdatum geldt de datum waarop uw opzegging door Abonnementenland is ontvangen. Indien u hierom verzoekt, ontvangt u een bevestiging van uw opzegging met daarin de deﬁnitieve einddatum van uw abonnement. Adreswĳzigingen kunt u doorgeven via www.aboland.nl, per post of per telefoon. Overige vragen kunt u stellen op www.aboland.nl of neem telefonisch contact met Abonnementenland op. ABONNEMENTENLAND: Postbus 20, 1910 AA Uitgeest Tel: 0900-226 52 63 (€ 0,10 per minuut) Site: www.bladenbox.nl voor abonneren of www.aboland.nl voor adreswĳzigingen en opzeggingen. Prĳswĳzigingen voorbehouden. © Industrielinqs pers en platform Niets uit deze uitgave mag worden gereproduceerd zonder toestemming van de uitgever. Papier binnenwerk:

Papier omslag:

PAPER & BOARD

www.hi-force.com

PET03 C Commentaar.indd 4

MADE OF

AGRI-WASTE WWW.PAPERWISE.EU

09-03-17 10:43

COMMENTAAR

‘Voor de gemiddelde kiezer staat de industrie niet midden in zijn of haar belevingswereld, of hij of zij moet er net naast wonen.’

Schaduwkabinet van de industrie Bij de formatie van een nieuw Nederlands kabinet zullen veel onderwerpen een rol spelen. Veiligheid en integratie, vergrijzing, Europa, immigratie, we hebben deze onderwerpen allemaal de laatste tijd voorbij horen komen. Met een beetje geluk zal ook het klimaat de nodige focus krijgen. Het bedrijfsleven krijgt ook wel wat aandacht, maar dan gaat het vooral over de belastingdruk voor het mkb en de ontduiking van multinationals. Het is allemaal wat eenzijdig misschien. Zand in de raderen Wat ik vooral mis is echte aandacht voor de motor van de economie: de industrie. Ik snap het ook wel een beetje. Voor de gemiddelde kiezer staat de industrie niet midden in zijn of haar belevingswereld, of hij of zij moet er net naast wonen. Dus het is geen onderwerp waar politieke partijen veel stemmen mee konden scoren. Dat de rol van de industrie groot kan zijn bij bijvoorbeeld het verwezenlijken van het Energieakkoord of de klimaatdoelstellingen van Parijs; het lijkt een non-issue bij de formatie. Dat de industrie ook oplossingen kan bieden met lichtere en sterkere materialen voor bijvoorbeeld energiezuinigere auto’s, grotere windmolens, efficiëntere zonnecellen, betere bouwen isolatiematerialen, het lijkt allemaal nauwelijks interessant. En wat als er straks te weinig technisch geschoold personeel is? Als daardoor de industrie een knauw krijgt, komt er ook zand in de raderen van de Nederlandse economie. Financiële prikkels Natuurlijk, er zijn al veel initiatieven, zoals het Topsectorenbeleid, regionale industrie-agenda’s en bijvoorbeeld onderwijsimpulsen. Maar de inzet van een nieuwe regering zal de industrie niet gauw worden. Zoals bijvoorbeeld wel is gebeurd in Vlaanderen. Het verdwijnen van Opel uit België heeft enkele jaren geleden daar de noodklok doen luiden. Deze urgente omstandigheid heeft de Vlaamse regering toen aangegrepen om met een duidelijk industriebeleid te komen. Ik heb de voormalige premier van Vlaanderen daar ruim twee jaar geleden uitgebreid over mogen interviewen. Inmiddels is wel duidelijk dat het goed gaat met de investeringen, met name in de Antwerpse haven. Daar is zeker sprake van een causaal verband. Te meer ook omdat het beleid wordt ondersteund door interessante financiële prikkels.

Alternatief geluid Dat er helemaal geen aandacht is in de Nederlandse landelijke politiek voor de industrie is natuurlijk ook niet waar. Vorige maand kon kamerlid Stientje van Veldhoven in Petrochem een aardig beeld schetsen van de industrie. En de oproep van VNO om een nationale investeringsbank op te richten, die leningen verstrekt om bijvoorbeeld energiebesparende maatregelen te financieren, ondersteunt ze ook van harte. In deze Petrochem herhaalt ook topman Gert Jan de Geus zijn eerdere oproep om tot een investeringsbank te komen die achtergestelde leningen verstrekt. Hij doet dat in het kader van ‘Het Schaduwkabinet van de industrie’. Hij is een van de kandidaten om een post in te nemen in dit schaduwkabinet, een initiatief van het Petrochem platform en Plant Manager of the Year 2016 Jeroen van Woerden. Vanaf dit nummer van Petrochem gaan we vijftien tot twintig kandidaten interviewen over welke beslissingen ze als eerste zouden nemen, zouden ze een ministerpost mogen bekleden. Samen met schaduwpremier Van Woerden stellen we dan een kernkabinet van de industrie samen dat tijdens ons jaarcongres Deltavisie op 8 juni een aantal beleidsvoorstellen presenteert. Dus zet maar vast in uw agenda: op 8 juni kun u mee debatteren. Misschien dat we een stevig alternatief geluid kunnen laten horen, om de politiek toch een handje te helpen. Save the date! 8 juni 2017 | Innovatiekracht, Spijkenisse Deltavisie 2017: Eigenaarschap

Reageren? Via de mail: wim@industrielinqs.nl of via Twitter : @wimraaijen

PETROCHEM 3 - 2017 5

PET03 C Commentaar.indd 5

09-03-17 10:43

Helder inzicht in uw installaties Applus RTD levert innovatieve, betrouwbare en kwalitatief hoogwaardige technologieën en diensten voor Niet-destructief Onderzoek, inspecties en certificatie. Toegewijd, proactief en vakbekwaam personeel is overal ter wereld beschikbaar om met u samen te werken om operationele effiency te behouden, terwijl de risico’s voor mens en omgeving geminimaliseerd worden.

NDO Inspectie Certificatie Training & Ontwikkeling Stralingsbescherming

Wij bieden u een helder inzicht in de integriteit van uw installaties. T + 31 10 716 60 00 E info.netherlands@applusrtd.com

www.ApplusRTD.nl

www.panolin.nl • Biologisch • afbreekbare • synthetische • hydrauliek-olie • Zeer lange • levensduur • 10.000 draaiuren • zonder olie • te verversen

Hydrauliekolie met een natuurlijk karakter Duport Lubricare - Archimedesstraat 9 7701 SG Dedemsvaart - 0523-619892 info@panolin.nl

PET03 Advertenties.indd 6

09-03-17 10:49

FEITEN & CIJFERS NUON GAAT ZONNECENTRALES NAAST WINDPARKEN BOUWEN Nuon zet grootschalig in op het ontwikkelen van zonneparken bij windparken. Na een succesvolle pilot van moederbedrijf Vattenfall bereidt Nuon in Nederland de bouw voor van in elk geval zes zonnecentrales. In totaal gaat het om ruim 70 megawatt en zo’n 250.000 zonnepanelen. Dit is meer dan er momenteel in heel Nederland aan zonneparken staat opgesteld. Het grote voordeel van het realiseren van een zonnepark bij een windpark is dat de netaansluiting efficiënter benut kan worden. Deze netaansluiting is berekend op piekbelasting, maar in de praktijk wordt die zelden of nooit gehaald. Dat betekent dus dat er sprake is van overcapaciteit. Deze overcapaciteit kan beter worden benut door windenergie te combineren met zonne-energie. Inmiddels wordt de bouw van zonneparken voorbereid op plekken waar een netaansluiting met voldoende capaciteit beschikbaar is of komt. Nuon wil zonnecentrales realiseren in de Eemshaven, Hemweg, Velsen, Wieringermeer, Oudendijk en Haringvliet. Het grootste zonnepark wil Nuon realiseren in de Wieringermeerpolder, waar dit najaar de bouw start van een nieuw windpark. In 2017 en 2018 neemt Nuon de definitieve investeringsbeslissingen. Het gaat om tientallen miljoenen euro’s. Het energiebedrijf wil daarbij klanten en omwonenden laten mee-investeren en meedelen in de opbrengsten. Daarnaast overweegt Nuon om niet alleen zonneparken te realiseren bij windparken, maar ook om de parken standaard te voorzien van grote batterijen. Hiermee experimenteert Nuon momenteel bij het prinses Alexia-windpark in Zeewolde. Ook bij windpark Haringvliet wil Nuon deze batterijen plaatsen, in combinatie met een zonnepark. De batterijen zijn bedoeld om de duurzame stroom op te slaan bij minder vraag dan aanbod van duurzame energie. Dit om te voorkomen dat de duurzame stroom onbenut blijft en om bij te dragen aan de stabiliteit van het elektriciteitsnet. CHEMIE- EN FARMA GOED VOOR BIJNA HELFT BUITENLANDSE INVESTERINGEN Buitenlandse ondernemingen uit de sector van de chemie, kunststoffen en life sciences investeerden in 2016 bijna 825 miljoen euro in Vlaanderen. Dat is goed voor bijna de helft van het totale investeringsbedrag van buitenlandse bedrijven in Vlaanderen. Daarmee bevestigt de chemie- en farmasector haar koppositie in de Vlaamse economie. Uit cijfers van FIT (Flanders Investment & Trade) blijkt dat de chemie en life sciences vorig jaar niet alleen de meeste, maar vooral ook de meest omvangrijke investeringsprojecten naar Vlaanderen haalde. Met 41 BDI-projecten (Buitenlandse Directe Investeringen) is de sector goed voor meer dan 20 procent van het totaal aantal investeringen, het hoogste procentuele aandeel van de voorbije jaren. Die investeringen vertegenwoordigen samen een bedrag van 825 miljoen euro en dat is maar liefst 44,2 procent van de 1,87 miljoen euro die buitenlandse ondernemingen vorig jaar in Vlaanderen investeerden. De chemie en life sciences in Vlaanderen is de voorbije jaren uitgegroeid tot een magneet voor buitenlandse investeringen. Sinds 2010 trok de sector 241 investeringsprojecten aan, goed voor een bedrag van bijna 6 miljard euro. Het gaat hierbij enkel om investeringen in vaste activa, zoals de bouw van nieuwe installaties, de modernisering van bestaande productievestigingen of uitbreidingen van de productiecapaciteit. Investeringen in onderzoek en ontwikkeling werden voor deze berekeningen buiten beschouwing gelaten.

Vopak en Havenbedrijf Amsterdam investeren gezamenlijk in extra ligplaatsen en infrastructuur voor het afhandelen van schepen bij de Vopak terminal. Een steiger wordt verlengd met één ligplaats voor zeeschepen. Daarnaast komt er een nieuwe kade die plaats biedt voor twee extra ligplaatsen voor binnenvaartschepen. Dit brengt het totaal in 2018 op vier ligplaatsen voor zeeschepen en tien plekken voor binnenvaartschepen. Ook zal de pompfaciliteit op de terminal worden uitgebreid. De nieuwe infrastructuur zal in grote mate geautomatiseerd zijn en aangesloten op het dampverwerkingssysteem. Avantium gaat op 15 maart naar de beurs in Amsterdam en Brussel. Met de beursgang wil het bedrijf 90 miljoen euro ophalen. Avantium biedt ruim 8,1 miljoen nieuwe aandelen aan voor een biedprijs van 11 euro per aandeel. Daarnaast biedt het bestuur nog 48.650 aandelen aan. De beursnotering moet Avantium in staat stellen om haar uitvindingen verder te commercialiseren tot rendabele productieprocessen. Er wordt gestart met de commercialisatie van de YXY-technologie, in een joint venture met BASF, door de eerste referentiefabriek op commerciële schaal te bouwen voor de productie van furandicarbonzuur (FDCA). Staatssecretaris Dijksma (Infrastructuur en Milieu) wil dat de wagens van treinen die gevaarlijke stoffen vervoeren verplicht worden voorzien van GPS-trackers. Dit is nodig, omdat vervoerders de wettelijk verplichte registratie van die stoffen in stilstaande treinen op emplacementen nu te vaak niet naleven. De brandweer moet in het geval van calamiteiten precies weten welke stoffen zich waar op het spoor bevinden. Dijksma wil daarom ook dat vervoerders die de registratieplicht bij herhaling onvoldoende nakomen de toegang tot het spoor wordt ontzegd. Dit schreef ze 15 februari aan de Tweede Kamer na een bijeenkomst met de spoorgoederensector in Dordrecht.

PETROCHEM 3 - 2017 7

PET03 D Feiten en Cijfers.indd 7

09-03-17 10:41

www.moxa.com

IIoT computers; Embedded communicatie Gateways en Front-end processing De Moxa industriĂŤle IIoT computers zijn ontworpen voor de meest kritische toepassingen, waarbij betrouwbaarheid in een 24/7 productieomgeving centraal staat. In te zetten als communicatie Gateway, waarbij door de krachtige processoren Front-end computing mogelijk is. Preventief onderhoud, procesoptimalisatie, data-analyse ofwel IIoT. Onze kijk hierop, pragmatisch. Die van u?

www.modelec.nl Tel. 0318-636262 sales@modelec.nl

Adv_A4_Moxa_IIoTcomputers.indd 1 PET03 Advertenties.indd 8

24-01-17 13:29 09-03-17 10:49

FEITEN & CIJFERS PATHEMA IS WATERINNOVATOR OF THE YEAR 2017 Pathema heeft met haar Industrial Vortex Generator (IVG) op donderdag 16 februari de verkiezing Water Innovator of the Year gewonnen. De Water Innovator of the Year waar het Watervisie platform naar op zoek was, moet de industrie helpen bij de uitdaging om water op een ecologisch en economisch verantwoorde manier te winnen, (her)gebruiken en lozen. Pathema ontwikkelde het IVG-CoolWater – Industrial Vortex Generator – systeem. Dit is een chemicaliënvrije oplossing voor het voorkomen van kalk en ijzeraanslag, scaling en biologie in koel- of productieprocessen. Het principe is gebaseerd op de verandering van het kalkkristal dat plaatsvindt op het moment dat het kalkhoudende water door een driedimensionale draaikolk gaat. Deze draaikolk komt tot stand door het gebruik van de gepatenteerde Vortex generator. In combinatie met een UV-C straling-techniek ontstaat een chemicaliën vrije waterbehandeling en is het spuiwater herbruikbaar. De jury, bestaande noemde de vortex generator ‘een inmiddels in de praktijk bewezen technologie die een hoge impact heeft op het chemicaliënverbruik in de waterbehandeling. De combinatie van een vortex en uv-c voorkomt een groot aantal problemen in watersystemen.’ Biostoominfrastructuur Delfzijl officieel in AKZONOBEL EN AVANTIUM PLANNEN BIORAFFINADERIJ IN DELFZIJL Avantium, AkzoNobel, Chemport Europe, RWE en Staatsbosbeheer onderzoeken samen de mogelijkheden om een nieuwe bioraffinaderij te bouwen op het Chemie Park Delfzijl. De raffinaderij moet gebruik maken van het Zambezi-proces van Avantium. Dat zet op een kosteneffectieve manier houtsnippers om in zuivere glucose en lignine. Na de aanleg van een infrastructuur voor biostoom is dit de volgende stap in de vergroening van de Eemsdelta. De bioraffinaderij krijgt verschillende productstromen. Zuivere glucose, verschillende andere suikers en lignine. Grondstoffen voor de chemie, voedingsmiddelenindustrie en brandstof voor de omzetting naar elektriciteit. De belangrijkste grondstof van de nieuwe fabriek zijn houtsnippers die lokaal worden verkregen. De toevoer daarvan wordt gecoördineerd door Staatsbosbeheer. De geplande fabriek zal gebruikmaken van de infrastructuur en nutsvoorzieningen van het Chemie Park in Delfzijl. RWE zal de grondstoffen voor het Zambezi-proces leveren en lignine afnemen voor de opwekking van duurzame energie. Door de geografische, technische en logistieke voordelen van het Delfzijl-gebied, verwacht het partnerschap een kostenconcurrerende productie te realiseren, die kan helpen bij het versneld uitrollen van de biogebaseerde industrie in Noord-Nederland. De referentiefabriek wordt gebouwd met het oog op snelle uitbreidingsmogelijkheden na de testperiode. De glucose is zowel geschikt als katalysator als voor fermentatieprocessen voor de productie van nieuwe, duurzame materialen, zoals de bioplastics PLA en PEF. BIOSTOOMINFRASTRUCTUUR DELFZIJL OFFICIEEL IN GEBRUIK GENOMEN Minister Kamp van Economische Zaken heeft medio februari de levering van biostoom aan Chemie Park Delfzijl officieel in werking gezet. AkzoNobel, Eneco en Groningen Seaports hebben gezamenlijk ongeveer 40 miljoen euro in het project geïnvesteerd. Voor de levering van biostoom heeft Eneco de biomassacentrale Bio Golden Raand omgebouwd tot een warmtekrachtcentrale die naast groene stroom nu ook biostoom levert. Gebruikmakend van de door Groningen Seaports aangelegde infrastructuur zet AkzoNobel de vrijgekomen stoom in op het chemiecluster. Door de ombouw wordt de grootste bio-energiecentrale van Nederland nog efficiënter: bij een gelijkblijvende hoeveelheid biomassa produceert Bio Golden Raand volgens Eneco nu dubbel zoveel duurzame energie. Door de overstap van gas- naar duurzaam geproduceerde stoom vergroent AkzoNobel in één keer tien procent van haar Nederlandse energieverbruik. Naast een verminderde afhankelijkheid van fossiele brandstoffen, betekent dit ook een CO2-vermindering van circa 100.000 ton per jaar.

Met de publicatie van ISO 20519 ‘Ships and marine technology – Specification for bunkering of liquefied natural gas fuelled vessels’ is er een belangrijke mijlpaal bereikt in de uitrol van de infrastructuur voor alternatieve brandstoffen. Hiermee hebben partijen de beschikking over breed gedragen eisen voor verlaadsystemen en toebehoren voor het bunkeren van schepen met LNG. Van 2 maart tot en met 9 april vindt groot onderhoud plaats aan kraker LHC 2 bij Dow in Terneuzen. Gedurende een periode van zes weken voeren meer dan 1.500 extra medewerkers van verschillende externe bedrijven onderhoudswerkzaamheden uit. Tijdens de piek van de werkzaamheden loopt het totaal aantal medewerkers op tot 1.900. LHC staat voor Light Hydro Carbons, oftewel koolwaterstoffen. De kraker splitst nafta – een afgeleide van ruwe olie – in koolwaterstoffen, zoals ethyleen en propyleen. Dat zijn de grondstoffen voor de andere Dow-fabrieken die er chemicaliën en kunststoffen van maken. LHC 2 vormt samen met twee andere naftakrakers het hart van de Terneuzense Dow-vestiging. De voorbereidingen voor de stop zijn in mei 2015 al begonnen. Het Groningse investeringsfonds Carduso Capital investeert in BioBTX. Op basis van haar eigen technologie haalt dit bedrijf aromaten uit groene grondstoffen. Hiermee kunnen ‘groene plastics’ worden gefabriceerd. BTX staat voor Benzeen, Tolueen en Xyleen. Deze chemicaliën worden normaliter gewonnen uit aardolie en vormen de bouwstenen voor onder meer kunststoffen. Het Groningse BioBTX ontwikkelde een manier waarbij de aardolie vervangen kan worden door biomassa. Door de financiering van Carduso Capital kan een versnelling worden gecreëerd in de opschaling van de techniek die zich in proefopstellingen en op laboratoriumschaal al heeft bewezen. Eerder ontving BioBTX al steun van SNN en de provincies Groningen en Drenthe voor haar plannen.

PETROCHEM 3 - 2017 9

PET03 D Feiten en Cijfers.indd 9

09-03-17 10:41

SPECIALIST IN HEAT TREATMENT Scaffolding

+31(0)187 - 496940 | WWW.DELTA-HEAT-SERVICES.COM

Your Service Solution for Rotating Equipment

Insulation

Painting

Welding & Piping

Logistics & Production

Sulzer is the leading service provider for rotating equipment. Our customized and innovative solutions help to reduce maintenance time and cost, and improve the eďŹ&#x192;ciency and reliability of your equipment. When pumps, turbines, compressors, and generators are essential to your operations, you need a service partner you can trust.

Sulzer Turbo Services Rotterdam B.V. Rotterdam Service Center Moezelweg 190 NL-3198 LS Europoort RT. Phone +31 181 282000 Fax +31 181 282002 sulzertsrotterdam@sulzer.com www.sulzer.com

www.grupacon.com ADVERTENTIE-INDEX 3P Quality Services . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .2 Andus Group . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .59 Applus RTD . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .6 Brand Energy & Infrastructure Services . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .60 Delta Heat Services . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .10 Deltavisie 2017 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .57 Duport Lubricare . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .6 Easyfairs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . bijlage Eco Ketelservice Verhuur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .52 Eni Benelux . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .52 Evides Industriewater . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .22 Grupacon Sp. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .10 Hi-Force Nederland . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .4 Hogeschool Utrecht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .16 Leemberg . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .20

PET03 Advertenties.indd 10

M.O.B. Nederland . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .36 Maintenance NEXT 2017 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . bijlage Market review . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .56, 57 Masters of Industry 27 maart 2017 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .26 MODELEC Data-Industrie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .8 Mourik Services . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .32 Petrochem platform . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40-42 Pruftechnik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .28 RvB Engineering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .50 Safe Maintenance Award . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .48 Stork Technical Services Holding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .54 Stratt+ Industrial Management . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .20 Sulzer Turbo Services Rotterdam . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .10 VinĂ§otte Nederland . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .30

09-03-17 10:49

FEITEN & CIJFERS

OVV: ‘VEILIGHEID BRZO-BEDRIJVEN NOG NIET OP ORDE NA ODFJELL’ De Onderzoeksraad voor Veiligheid constateert nog tekortkomingen in de beheersing van de veiligheid bij bedrijven die op grote schaal werken met gevaarlijke stoffen. Het gaat om circa 400 Brzo-bedrijven in Nederland en het toezicht daarop. Dit concludeert de Onderzoeksraad naar aanleiding van het onderzoek ‘Veiligheid Brzo-bedrijven: lessen na Odfjell’. Aanleiding voor het onderzoek waren een aantal ernstige incidenten, zoals lekkages en emissies van gevaarlijke stoffen, bij Odfjell Terminals Rotterdam. In 2012 werd het bedrijf stilgelegd. Volgens de Raad heeft Odfjell Terminals Rotterdam veel gedaan om de veiligheid te verbeteren, zo is er een nieuw veiligheidssysteem en is er organisatorisch veel verbeterd. Ook andere partijen in de sector hebben afgelopen jaren diverse maatregelen genomen. ‘Hiermee is een goede basis gelegd, maar er zijn nog veel inspanningen nodig om het gewenste veiligheidsniveau te behalen’, aldus de Onderzoeksraad in het rapport. In dit tweede onderzoek naar Odfjell Terminals Rotterdam is nagegaan welke acties partijen hebben ondernomen na de stillegging van Odfjell en de aanbevelingen van de Onderzoeksraad uit 2013. De tekortkomingen in de sector liggen volgens de Raad met name op het vlak van samenwerking en gedeelde verantwoordelijkheden. Zo stellen opdrachtgevers van Brzo-bedrijven zich te terughoudend op bij het maken van dwingende afspraken over veiligheid. Ook verloopt de afstemming en samenwerking tussen de verschillende toezichthouders niet optimaal. Verder blijkt dat de Inspectie SZW met enige regelmaat ontbreekt bij de gezamenlijke Brzo-inspecties. Ten slotte is er nog steeds geen persoon of autoriteit die boven alle toezichthouders staat en kan ingrijpen indien noodzakelijk.

BRENT RUWE OLIEKOERS 57

PRIJS PER VAT IN US DOLLARS

Februari

Consortia van kennisinstellingen en bedrijfsleven worden opgeroepen om voor 27 juni 2017 LIFT-, TA- en CHIPP-aanvragen in te dienen in het Innovatiefonds Chemie. KIEM-aanvragen kunnen tot 31 oktober 2017 ingediend worden, zolang het budget dit toelaat. Het Innovatiefonds Chemie staat doorlopend open voor nieuwe publiek-private samenwerkingsinitiatieven die passen binnen de roadmaps van de Topsector Chemie. Er zijn vier instrumenten beschikbaar: KIEM, LIFT, TA en CHIPP met elk een eigen publiek-private financieringsverhouding, minimum en maximum omvang en voorwaarden. Aanvragen die een passendheidsverklaring hebben van de Topsector Chemie en aan de kwaliteitseisen voldoen, kunnen worden gehonoreerd totdat de beschikbare middelen zijn uitgeput.

PERSONALIA Annie Krist (57) is benoemd tot CEO van Gasterra. Zij volgt Gertjan Lankhorst op. Momenteel is Krist algemeen directeur van Gasunie Transport Services (GTS) en in die hoedanigheid lid van de Raad van Bestuur van Gasunie. De benoeming gaat 1 april 2017 in. Groningen Seaports heeft twee nieuwe commissarissen: Dertje Meijer en Joop Atsma. De nieuwe toezichthouders zijn respectievelijk door de gemeente Delfzijl en de provincie Groningen voorgedragen. Met hun voordracht is de RvC van Groningen Seaports, waarin ook Marijke van Beek, Herman Roose en Bert Bruggeman (voorzitter) zitting hebben, weer compleet. Meijer heeft diverse posities bekleed bij onder andere Fokker Aircraft en luchthaven Schiphol. Recentelijk was zij CEO van Havenbedrijf Amsterdam. Atsma heeft diverse landelijke politieke functies vervuld onder andere als lid van de Tweede Kamer (CDA). Eveneens was hij staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu. Sinds 2014 is Atsma voorzitter van de Vereniging van Tankopslag bedrijven.

PETROCHEM 3 - 2017 11

PET03 D Feiten en Cijfers.indd 11

09-03-17 10:42

INTERVIEW

‘Het ligt echt niet aan de mensen op de werkvloer’

PETROCHEM 3 - 2017 12

PET03 O Interview.indd 12

09-03-17 10:22

FOTO: BASF

‘Om eerlijk te zijn, krijg ik het steeds rustiger’, stelt sitemanager Hero de Jager van Aliancys. Hij heeft momenteel twee productiesites voor kwaliteitsharsen onder zijn hoede, in Schoonebeek en het Noord-Franse Compiègne. Met name bij het aansturen van de locatie in het Drentse Schoonebeek heeft hij het steeds minder druk. ‘Grote kans dat mijn huidige functie hier nog eens overbodig wordt’, voorspelt hij glimlachend. Het heeft allemaal te maken met de nieuwe manier van opereren en leidinggeven. Of je het nu dienend leiderschap, zelfsturende teams of anders wilt noemen, De Jager vindt het stickertje dat je er op plakt niet zo belangrijk. ‘De middelen moeten niet een doel op zich worden. Dat krijg je al gauw als je te veel van dit soort termen gaat gebruiken.’ Het allerbelangrijkste is namelijk de continuïteit van Aliancys. En dan is de tevredenheid van bestaande en nieuwe klanten bepalend. ‘Dan zoek je naar een bedrijfsvoering die daar het beste bij past. We hebben gewoon gemerkt dat vertrouwen geven aan het personeel en meer ruimte geven voor eigenaarschap op alle niveaus in de organisatie ons enorm helpt bij de verwezenlijking van onze doelstellingen.’ Menselijke voorkeuren Aliancys was tot augustus 2015 onderdeel van DSM. In de transformatie van het concern richting meer activiteiten in de life science zijn de laatste twee decennia veel onderdelen verkocht en verzelfstandigd. Zo zijn bijvoorbeeld op de enorme industrielocatie Chemelot in Geleen, eens het enorme industriële bolwerk van DSM, nog maar weinig fabrieken in handen van de multinational. De basischemie is al begin van deze eeuw PETROCHEM 3 - 2017 13

PET03 O Interview.indd 13

09-03-17 10:22

INTERVIEW van de hand gedaan en de laatste jaren volgen bovendien de meer specialistische chemische onderdelen. Zo ook de productie van kwaliteitsharsen. Sinds zomer 2015 is 65 procent van de composiet harsactiviteiten in handen van de investeringsmaatschappij CVC Capital Partners. 35 procent is nog wel in handen van DSM, maar het oefent geen zeggenschap meer uit op het nieuwe bedrijf dat augustus 2015 de naam Aliancys kreeg. Het hoofdkantoor is in Schaffhausen, Zwitserland gevestigd. Zoals bij zoveel verzelfstandigde bedrijven ontstond er bij Aliancys vanaf het begin nieuw elan. Niet langer het vijfde wiel aan de wagen, maar volle focus op de zelfstandige activiteiten. De Jager: ‘Vooral de hogere snelheid binnen het nieuwe bedrijf werkt erg inspirerend. Een mooi voorbeeld is de aanschaf van een machine om carbonfiber-applicaties te testen. Het is van belang om een belangrijke trend te blijven volgen. Composieten worden traditioneel versterkt met glasvezels. Momenteel is steeds meer mogelijk met carbonvezels, die vooral veel lichter zijn. Om op deze trend te kunnen anticiperen hadden we de testfaciliteit nodig. Een grote investering. Bij het grote DSM had het heel lang geduurd voordat die er door zou zijn. Nu hebben we de beslissing snel genomen en staat de installatie inmiddels

in het technicum in Zwolle.’ Het onderstreept meteen de focus van Aliancys. Alles staat in dienst van de klant. Die vraagt veelal om lichtere, sterkere, stijvere en flexibelere materialen. Zo ontwikkelde Aliancys samen met een grote Europese speler een composiet voor bladen van windmolens. Licht van gewicht, enorm sterk, flexibel daar waar nodig en goed bestand tegen materiaalmoeheid. Het materiaal bevat bovendien geen styreen of kobalt en is veertig procent biogebaseerd. Een prima alternatief voor het epoxy waarvan het overgrote deel van de windturbines momenteel is gemaakt. Een mooi voorbeeld, vindt ook De Jager, waar het bedrijf zeker op wil voortborduren. Echter de windenergie is – zeker nog - niet de belangrijkste markt voor Aliancys. En duurzame markten zijn niet per se prioriteit voor het bedrijf. ‘Natuurlijk is het geweldig als we klanten kunnen helpen bij hun duurzaamheidsdoelstellingen, maar we kunnen niks pushen. We zijn afhankelijk van marktpull. We zijn te klein voor een voortrekkersrol op alle vlakken en we staan in de keten bovendien iets verder van de eindklant af. Een bedrijf als DSM kan van duurzaamheid een topprioriteit maken, omdat het bedrijf groot genoeg is. Dan kun je daar voldoende geld voor reserveren. We zijn echter een kleine speler. Bij ons werken slechts 450 mensen.’

Hero de Jager: ‘Vooral de hogere snelheid binnen het nieuwe bedrijf werkt erg inspirerend.’

Een belangrijke markt voor Aliancys is de auto-industrie. Steeds meer worden composieten verwerkt onder andere in de carrosserie van personenauto’s. Ook autofabrikanten kan het bedrijf dus helpen bij het verwezenlijken van ambities om auto’s zuiniger te maken. Dat het - ondanks de enorme mogelijkheden van composiet - niet sneller gaat op dit gebied, heeft volgens De Jager vooral te maken met menselijke voorkeuren. ‘Veel auto-ontwerpers zijn zo gewend aan staal, dat ze niet gemakkelijk overstappen naar andere materialen. Aan ons dus ook de taak om ze op de voordelen van composiet te wijzen.’ Drinkwaterproject Andere interessante toepassingsmogelijkheden voor haar harsen ziet Aliancys in de infrastructuur voor drinkwater. De Jager: ‘De waterleidingen in Nederland en veel andere landen liggen er bepaald niet geweldig bij. Een groot aantal drinkwaterleidingen lopen tegen het einde van hun levensduur en veel drinkwater lekt inmiddels weg. Daar hebben we een goed oplossing voor, die al decennialang voor rioolwaterleidingen wordt toegepast. Daarbij wordt gebruik gemaakt van een omgekeerde kous, vervaardigd van een van onze harsen, die in de leidingen wordt geschoven. Door de kous vervolgens te vullen met warm water, hardt die uit tegen de binnenkant van de verouderde leidingen. Die functioneren vervolgens weer als nieuw. Voor drinkwaterleidingen hebben we nu ook een hars ontwikkeld om met deze relining-technologie aan de slag te gaan.’ Voordeel is volgens de Jager dat het materiaal inert is en ongevoelig voor mogelijke chemicaliën in het grondwater. Het heeft dus geen invloed op de kwaliteit van het drinkwater. ‘Het is bovendien een groot voordeel dat niet alle verouderde leidingen opgegraven moeten worden en vervangen. Helemaal als je weet dat er veel asbesthoudende drinkwaterleidingen in de Nederlandse bodem liggen. Daar wil je het liefst niet aankomen. Sterker nog, de relining-technologie isoleert de mogelijk aanwezige asbest.’ De koustechnologie wordt inmiddels toegepast bij de renovatie van drinkwaterleidingen. ‘Eind 2014 is er met succes een pilot uitgevoerd bij een 500 meter langer waterleiding bij Sittard en inmiddels hebben we voor een

PETROCHEM 3 - 2017 14

PET03 O Interview.indd 14

09-03-17 10:22

drinkwaterproject in Cordoba zo’n 70 ton non-styrene product geleverd en binnenkort leveren we wederom 22 ton.’ Minder stilstand Op die manier is Aliancys continu op zoek naar oplossingen voor haar bestaande en potentiële klanten. ‘Innovatie is voor ons heel belangrijk omdat we ons niet op de commodity-markten richten. Lever je specialties, dan zijn service, kwaliteit en innovatieve oplossingen van doorslaggevend belang en ze moeten direct marktkansen opleveren. In het verleden hebben we in de DSM-tijd veel geld gestoken in de ontwikkeling van alternatieven voor styreen. Het leverde weinig op omdat de alternatieven beduidend duurder waren. Dat kan, als de klant er nadrukkelijk om vraagt. BMW heeft bijvoorbeeld aangegeven dat ze composieten zonder styreen willen inzetten. Daar kunnen we instappen.’ Hoewel Aliancys zich door de relatief hoge prijs van haar producten zich op de specialties-markt moet richten, heeft het sinds vorig jaar ook een klant in Duitsland dat voorheen alleen maar bulkproduct inkocht. ‘De kwaliteit van onze harsen is zodanig dat de machines

‘Mensen op de werkvloer zien veel beter welke handelingen en activiteiten geen waarde toevoegen.’ van deze klant minder afkeur produceren door onze reproduceerbare kwaliteit. De klant is bij ons misschien dan wat meer kwijt, dat wordt zo ruimschoots gecompenseerd.’ Om verschil te kunnen maken bij klanten heeft Aliancys ook hard gewerkt aan de leveringsbetrouwbaarheid. ‘In 99,9 procent van de gevallen leveren we een goed product en op tijd. Daarbij kunnen we flexibel op de wensen van de klant reageren. Zo moest onlangs een relining-project in Delft een paar dagen worden uitgesteld vanwege de regen. We kunnen altijd precies op tijd leveren. In dit geval toen het na twee dagen droog werd.’ Geen extra personeel Klantgerichtheid bij Aliancys is veel beter nu de productieorganisatie daar beter op is toegesneden. Door meer ruimte te geven aan personeel voor eigen verantwoordelijkheid, is de orga-

nisatie veel effectiever geworden. De Jager: ‘Mensen op de werkvloer zien veel beter welke handelingen en activiteiten geen waarde toevoegen. Door onder andere die te elimineren produceren we momenteel maar liefst 28 procent meer dan voorheen met dezelfde installaties. Ook zien ze beter welke handelingen efficiënter kunnen worden uitgevoerd. Zo voegen we een van onze additieven toe vanuit een container. Het kostte vooral veel moeite en tijd om de laatste resten uit de container te halen. Met een paar aanpassingen gebeurt dat tegenwoordig veel gemakkelijker en sneller.’ Door de proactieve cultuur komen nieuwe investeringen ook dichterbij. ‘We onderzoeken momenteel een uitbreiding van onze fabrieken in Schoonebeek, en we verwachten geen extra personeel nodig te hebben. Dat maakt een dergelijke beslissing wel gemakkelijker.’

PETROCHEM 3 - 2017 15

PET03 O Interview.indd 15

09-03-17 10:22

KENNIS MOET JE OOK ONDERHOUDEN. • Hoeveel onderhoud is juist genoeg? • Kunnen we met de onderhoudsfunctie geld verdienen? • Hoeveel kan onderhoud bijdragen aan het bedrijfsresultaat? • Wat is Excellent Onderhoud en hoe geef ik dit vorm?

DEZE OPLEIDIN ZIJN IN TE BRE GEN NG IN DE BACHEL EN WERKTUIGBOU OR WKUNDE DEELTIJD.

INFORMEER!

EXTRA START 17 BEGIN MEI 20 LOGIE N H EC O ONDERHOUDST EEN. IN HOOGEV

INFORMEER!

WAARDECREATIE DOOR GOED ONDERHOUD Een onderhoudsopleiding bij Hogeschool Utrecht helpt u in uw eigen bedrijf de antwoorden te vinden op deze vragen. In de afgelopen jaren zijn vele mooie resultaten en forse besparingen bereikt bij de deelnemende bedrijven. Door de brede scope op zowel Materiaalkunde, Engineering, Inspectie als Onderhoud bieden onze opleidingen op het gebied van Onderhoud precies die (integrale) kennis die nodig is om verder te kunnen kijken dan het eigen vakgebied, en daardoor aantoonbaar betere resultaten te boeken. • Post-MBO Onderhoudstechniek (OTK) • Post-HBO Onderhoudstechnologie (OT) • Post-HBO Onderhoud en Management (OM) • Master of Engineering in Maintenance & Asset Management

Start 4 oktober 2017 Start 5 oktober 2017 Start 5 oktober 2017 Start februari/september

Alle genoemde opleidingen kunnen naar wens in-company (op maat) verzorgd worden. Informeer naar de mogelijkheden. Meer weten? Bel 088 481 88 88, mail naar info@cvnt.nl of kijk op www.cvnt.nl.

ER VALT NOG GENOEG TE LEREN

Eemsdeltakringen 2015-1016 FC_A4CERT.indd 1 PET03 Advertenties.indd

04-11-16 10:49 11:52 09-03-17

‘Veel auto-ontwerpers zijn zo gewend aan staal, dat ze niet gemakkelijk overstappen. Aan ons dus de taak om ze op composiet te wijzen.’

Werkprocessen Hoewel de nieuwe cultuur in Schoonebeek de laatste jaren zijn beslag kreeg, is het opvallend dat bij productielocaties van DSM veel wordt gestuurd op eigen inbreng en verantwoordelijkheid bij het personeel. Niet voor niets werd Ronald Hoenen van DSM Dyneema twee jaar geleden Plant Manager of the Year, met name door zijn dienend leiderschap. Eerder sleepte Michel Meertens van – toen nog – DSP de titel in de wacht onder andere omdat hij in Delft werkte met zelfsturende teams. De Jager: ‘We hebben in de DSM-tijd nooit van hogerhand opgedragen gekregen dat we op een bepaalde manier onze fabrieken moesten aansturen. We werden eigenlijk heel vrij gelaten.’ Dus eigenlijk deed de top van DSM precies hetzelfde met site- en plantmanagers als zij op hun beurt nu bij Aliancys met het productiepersoneel doen: ruimte geven voor eigen verantwoordelijkheid en eigenaarschap. ‘Als je het zo zegt, misschien wel ja. Net als de top van DSM indertijd moeten wij wel de grote lijnen uitzetten. We hebben natuurlijk ook heel veel aan de sterk gestructureerde werkprocessen die we uit de DSM-organisatie hebben meegenomen. Ze vormen

echt een uitstekende basis. Laatst is onze HR-manager twee dagen waardestroomleider geweest. Ze had er totaal geen ervaring mee, maar omdat de processen zo helder waren geformuleerd, heeft ze zich goed staande kunnen houden.’

DELTAVISIE 2017 Op 8 juni verzorgt Hero de Jager een van de keynotes tijdens het jaarcongres Deltavisie. Het thema van het congres is eigenaarschap. De Jager zal vooral spreken over hoe medewerkers op alle niveaus in een productie-organisatie zich betrokken voelen en hoe dat tot betere resultaten kan leiden. Kijk voor meer informatie, aanmelden en het programma op www.deltavisie2017.nl

Eigenaarschap Overigens moet Hero de Jager bekennen dat cultuurverandering niet overal zo gemakkelijk gaat als in Nederland. Naast Schoonebeek heeft hij ook een site in het Franse Compiègne onder zijn hoede en daar is hij nog lang niet zo ver. ‘Dat ligt vooral aan het sitemanagementteam. Als je mensen meer ruimte wilt geven voor meer eigen verantwoordelijkheid, moet je ze wel dat vertrouwen geven. Of de stereotypen over de rigide Franse cultuur kloppen? Ik ben bang van wel. Maar dat ligt echt niet aan de mensen op de werkvloer. Die willen echt wel betrokkenheid en eigenaarschap tonen. Daar ben ik heilig van overtuigd.’ ■ PETROCHEM 3 - 2017 17

PET03 O Interview.indd 17

09-03-17 10:23

DELTAVISIE 2017

Schaduwkabinet van de industrie Samen met Plant Manager of the Year 2016, Jeroen van Woerden, gaat Petrochem de komende maanden een schaduwkabinet van de industrie samenstellen. Tijdens de vorming van het kabinet vragen we verschillende experts en beslissers welke maatregelen volgens hen goed zijn voor een sterke procesindustrie in Nederland. Het is de bedoeling dat Jeroen van Woerden met een selectieve groep vervolgens een beleidsbrief schrijft die tijdens het jaarcongres Deltavisie op 8 juni wordt gepresenteerd. Hier stellen de eerste kandidaat-ministers zich voor: Geanne van Arkel, Ronald Hoenen, Jeoffrey van den Berg en Gert Jan de Geus.

Dagmar Aarts/Wim Raaijen

Geanne van Arkel, minister van Inclusieve en Circulaire Economie

Geanne van Arkel, head of sustainable development bij tapijtenfabrikant Interface, roept als ze minister wordt in het schaduwkabinet van de industrie een compleet nieuwe ministerpost in het leven: minister van inclusieve en circulaire economie. Van Arkel vindt het belangrijk dat verschillende sectoren met elkaar gaan samenwerken. ‘Deze ministerpost verbindt alle ministeries met elkaar. Uit het visiedocument ‘Nederland circulair in 2050’ dat al is verschenen, blijkt dat het kan. Ook daar hebben verschillende ministeries voor samengewerkt.’ Belasting De eerste maatregel die Van Arkel als minister zou nemen, is de belasting op grondstoffen verhogen en die op arbeid verlagen. ‘Op deze manier zorgen we ervoor dat levensduurverlenging en hergebruik van producten voordeliger worden en het gebruik van ruwe grondstoffen kostbaarder. Hierdoor gaan bedrijven sneller gerecyclede materialen gebruiken. Virgin materiaal moet het zwaarst worden belast en biobased of

gerecycled materiaal moeten voordeliger zijn. Uiteraard moet hierbij ook naar de milieu-impact worden gekeken.’ De inkomstenbelasting, sociale premies, loonbelasting en de btw op onderhoud en reparaties van producten zouden verlaagd kunnen worden om een duurzame economie te stimuleren. Uit recent onderzoek van Ex’tax blijkt dat deze verschuiving in het belastingstelsel kan werken. Van Arkel: ‘Het kan gewoon zonder dat het de overheid geld kost, terwijl je de circulaire economie stimuleert én werkgelegenheid creëert.’ Grondstoffenpaspoort Een andere maatregel die Van Arkel wil nemen, is het invoeren van een soort grondstoffenpaspoort voor producten waarop staat welke grondstoffen er in een product zijn gebruikt en tegelijkertijd wat de milieu-impact er van is. ‘Eigenlijk is het net zoiets als een ingrediëntenlijst op voedingsmiddelen. Of je nou een laptop, stoel of tafel koopt, met zo’n grondstoffenpaspoort weet je wat de impact is van wat je aanschaft. De industrie kan met het paspoort sneller grondstoffen matchen in het kader van circulariteit. Inkopers kunnen kijken welk product slimmer is om te kopen door te kijken of ze het helemaal moeten verschepen en of ze het kunnen recyclen. Het beste is natuurlijk als het product lokaal kan worden hergebruikt.’ Zo’n ingrediëntenlijst van producten bestaat al op Europees niveau: environmental product declaration. Van Arkel: ‘In de bouw zie je het nu al bij allerlei bouwgerelateerde producten waaronder ook onze tapijttegels. Zo kan iedereen zien wat er in de producten zit en wat de milieu-impact is. Het mooie is dat dit een objectief format is, geverifieerd door een onafhankelijke derde partij. Ik denk

PETROCHEM 3 - 2017 18

PET03 T Schaduwkandidaten.indd 18

09-03-17 10:20

Van Arkel: ‘Virgin materiaal moet het zwaarst worden belast en biobased of gerecycled materiaal moeten voordeliger zijn.’

dat het goed is voor de overheid dat ze kunnen zien welke producten nu werkelijk de laagste milieu-impact hebben en welke al gemaakt worden van gerecycled en biobased materiaal. Daar kan je allerlei regulering op loslaten, omdat je feiten hebt waardoor je de juiste maatregelen kunt nemen.’ Maar het grondstoffenpaspoort is niet alleen voor de overheid en de industrie, ook de ‘gewone’ consument kan het gebruiken. ‘Het ziet er nu alleen nog niet zo heel aantrekkelijk uit, maar dat is met een voedingstabel niet anders. Maar als je die info beschikbaar stelt, dan kunnen mensen die daar wat mee willen er verder mee en als er bij het ene product achter CO2-uitstoot het cijfer tien staat en bij het andere product een vijf dan snapt iedereen dat je beter dat laatste product kunt kopen als je je CO2-voetprint wilt verlagen.’ Van Arkel: ‘Ik denk dat deze twee maatregelen al een hele mooie stimulans in de goede richting zijn. Iedereen heeft het over het belasten van CO2, maar ik denk dat je daar transparantie voor nodig hebt. Wellicht moeten we daar mee beginnen.’

de bomen het bos niet meer. Bovendien kunnen verschillende maatregelen conflicterend werken. Zo kan CO2-reductie in sommige gevallen juist meer energie kosten, stelt De Geus. ‘Stel je kunt op een synthetische wijze gas produceren uit CO2 met wind- of zonne-energie. Dan kost dat wellicht meer energie, maar met duurzaam opgewekte

stroom. En je bereikt wel het grotere doel: reductie van CO2-emissies.’ Ander einddoel Er moet volgens De Geus ook goed worden gekeken naar wat er uiteindelijk met koolstof wordt gedaan. Hij gaat volledig mee met het gedachtengoed van chemiebedrijf Covestro dat de term carbon

Gert Jan de Geus, minister van Economische Zaken

Gert Jan de Geus, CEO van kunstmestfabrikant OCI Nitrogen, hoeft geen seconde na te denken over welke positie hij in een schaduwkabinet zou ambiëren. ‘Economische Zaken, natuurlijk. En dan zou ik alleen nog maar sturen op CO2-reductie. Dat is het grotere doel dat we met ons allen na willen streven en de rest is daarvan afgeleid. Nu krijgen we als industrie heel veel verschillende maatregelen voor de kiezen. Bijvoorbeeld op het gebied van energiebesparing, emissiehandel en meer.’ De Geus ziet soms door PETROCHEM 3 - 2017 19

PET03 T Schaduwkandidaten.indd 19

09-03-17 10:20

STRATT+ INDUSTRIAL MANAGEMENT

Divisies:

n Industry n Safety n Technical Documentation n Aerospace Stratt+ voor technische adviezen, projecten en processen in de industrie. Extra kennis en capaciteit met persoonlijke aandacht en kwaliteit.

MAATWERK IN INDUSTRIE! Hoofdkantoor Stationsweg 45 3331 LR Zwijndrecht

PET03 Advertenties.indd 20

Vestiging Zeeland Amundsenweg 29 4462 GP Goes

T. 078 - 6120 320 I. www.stratt.nl E. welkom@stratt.nl

09-03-17 10:49

De Geus: ‘Ik zou alleen nog maar sturen op CO2-reductie. Dat is het grotere doel dat we met ons allen na willen streven en de rest is daarvan afgeleid.’ productivity introduceerde. Door koolwaterstoffen in te zetten in hoogwaardige toepassingen van kunststoffen en bijvoorbeeld isolatiematerialen, kunnen bijvoorbeeld auto’s lichter worden en gebouwen beter geïsoleerd. Daarmee kan één liter olie als grondstof een veelvoud aan liters brandstof besparen. Als minister van Economische Zaken zou hij daar veel meer oog voor hebben. Uit zijn eigen praktijk als kunstmestproducent kan hij ook wel een soortgelijk voorbeeld verzinnen. Tijdens een bijeenkomst over elektrochemie stelde De Geus een paar maanden geleden dat het doodzonde is om grondstoffen nodeloos ‘af te fikken’. Hij reageerde daarmee op het plan van Nuon om overschotten windenergie in ammoniak op te slaan, wat later als brandstof kan worden ingezet bij de elektriciteitsproductie. Voor de productie van kunstmest is ammoniak echter een waardevolle grondstof, die nu nog uit aardgas wordt gemaakt in energie-intensieve processen. Nuon zou de duurzaam geproduceerde ammoniak in de toekomst ook aan OCI Nitrogen kunnen verkopen. Het zou in ieder geval een enorme CO2-reductie en energiebesparing kunnen opleveren. Daarom werkt OCI Nitrogen ook samen met Nuon aan de ontwikkeling van deze technologie, alhoewel beide bedrijven een ander einddoel beogen.

Daarom zou De Geus als minister van Economische Zaken direct een nationale investeringsbank oprichten die bedrijven achtergestelde leningen met een langere looptijd verstrekt. Om zo CO2-reducerende technologie te kunnen financieren die zich pas na bijvoorbeeld vijf tot zeven jaar terugverdient. Een rentepercentage van vier procent zou hij dan prima vinden. ‘Dan kan de staat ook meer verdienen dan met de huidige lage rentes. Het enige risico voor de staat is dat bedrijven onverhoopt failliet gaan, maar dat risico wordt juist met deze achtergestelde financieringen minder.’

Ronald Hoenen, minister van Onderwijs

‘Bedrijven en opleidingen moeten meer afstemmen’ Ronald Hoenen, site manager van DSM Dyneema, zou in het schaduwkabinet van de industrie graag minister van onderwijs zijn. ‘Ik denk dat er nog wel wat kan verbeteren in het onderwijs.’ Als minister zou Hoenen meteen een aantal maatregelen in willen voeren. ‘Ten

eerste wil ik een beoordelingssysteem voor leraren van basisscholen invoeren. De ontwikkeling van leraren wordt nu onvoldoende gevolgd en er is geen verbeter- of ontwikkelambitie. We moeten ze gemotiveerd houden en op deze manier kan de kwaliteit van het lager onderwijs omhoog worden gebracht.’ Zijn tweede maatregel is het oprichten van een orgaan en platform waarin het bedrijfsleven, hogescholen en universiteiten vertegenwoordigd zijn zodat kan worden afgestemd wat de behoefte van het bedrijfsleven is en hoe scholen die behoefte kunnen invullen. Hoenen: ‘Opleidingen kunnen beter worden afgestemd op wat het bedrijfsleven nodig heeft. Ik zie nu een devaluatie van bepaalde opleidingseisen en daar hebben we last van in het bedrijfsleven. Ik krijg stagiairs en afstudeerders van het hbo en de universiteit die niet het niveau hebben dat ik zou willen. Om te zorgen dat wij ook echt gekwalificeerd personeel aan kunnen nemen, moet daar een afstemming over komen. Het bedrijfsleven en opleidingen hebben hierin een gedeelde

Hoenen: ‘Een technische studie wordt nu gezien als moeilijk, zwaar en veel werk. Maar als dit voor alle studies geldt, dan zullen jongeren ook eerder een technische studie kiezen.’

Nationale investeringsbank Zelf onderzoekt de kunstmestfabrikant duurzamere routes om kunstmest te produceren en dus ook de elektrochemische productie van ammoniak, zoals Nuon nu van plan is. ‘Het probleem is echter dat de meeste innovaties zich niet rond rekenen. En zeker niet binnen de scope van de industrie van een paar jaar.’ PETROCHEM 3 - 2017 21

PET03 T Schaduwkandidaten.indd 21

09-03-17 10:20

Uw innovatiepartner voor industrieel

watermanagement

Proceswater • Afvalwaterzuivering • Hergebruik Water is een bron van inspiratie. Evides Industriewater heeft alle expertise in huis om elk vraagstuk duurzaam op te lossen. Dagelijks werken we aan innovatieve oplossingen op het gebied van proceswater, afvalwaterzuivering, hergebruik en meer. Voor ons is innovatie niet zomaar een begrip. Het is een manier van denken, een manier van werken. Er wordt continu geïnvesteerd in de ontwikkeling van nieuwe technologieën en kennis op het gebied van water- en assettmanagement.

Evides Industriewater, vindingrijk www.evidesindustriewater.nl

PET03 Advertenties.indd 22

09-03-17 10:50

verantwoordelijkheid. Uiteindelijk helpt dit ook om meer afgestudeerden aan het werk te krijgen.’ Basisbeurs Vervolgens zou Hoenen als minister van onderwijs de basisbeurs weer invoeren. ‘Ik begrijp dat dat te duur is en daarom wil ik ook dat opleidingen er voor gaan zorgen dat een student minimaal dertig uur per week echt bezig is met zijn studie, omdat hij anders de opleiding niet kan halen. Op technische universiteiten werkt dit al zo. Bij een hoop opleidingen hebben studenten veel minder contacten werkuren per week nodig om toch in vier jaar af te studeren. Opleidingen moeten er dus voor zorgen dat studenten genoeg uitdaging in hun studie hebben. En lukt het niet om voor vier jaar dertig uur per week lesstof te hebben, dan kan het curriculum worden ingekort. Op die manier hoeft de basisbeurs minder lang basisbeurs te worden uitbetaald.’ Hoenen denkt dat er met dit systeem ook meer jongeren voor een technische studie gaan kiezen. ‘Een technische studie wordt nu gezien als moeilijk, zwaar en veel werk. Maar als dit voor alle studies geldt, dan zullen jongeren ook eerder een technische studie kiezen.’

Jeoffrey van den Berg, minister van Focus

Jeoffrey van den Berg, directeur van technologiebedrijf Flowid, wil het liefst een nieuw ministerie in het leven roepen. ‘Ik zou wel minister van Focus willen zijn in het Schaduwkabinet van de industrie.’ Want dat kan het huidige politieke bestel volgens hem wel gebruiken: focus. Van den Berg heeft sowieso het gevoel dat het huidige democratische bestel op zijn laatste benen loopt. ‘Er is te kiezen tussen zoveel verschillende partijen, dat er uiteindelijk niks meer te kiezen valt. Geen politieke kleur maar een grote berg bruine str... Het aantal partijen moet worden teruggebracht naar pak hem beet tussen de vijf en de acht.’ Dat zou een van zijn eerste doelstellingen zijn.

Van den Berg: ‘Dit nieuwe langetermijnministerie brengt problemen terug naar de kern en zorgt dat er fundamentele, principiële langetermijnkeuzes worden gemaakt.’ ‘Regeren is vooruitzien. Ik houd van dergelijke oud-Hollandse gezegdes. Oud, want het heeft niks meer met de hedendaagse politiek te maken. Er komen momenteel een paar hele grote vraagstukken op ons af. De stijging van de zeespiegel lijkt me toch geen onbelangrijk probleem. Net als de vergrijzing en daarmee het aantal hulpbehoevende ouderen. Dit zijn serieuze problemen die niet morgen spelen, maar wel de komende decennia.’ Focus aanbrengen betekent voor Jeoffrey van den Berg ook dat de feiten minder ter discussie moeten staan. ‘Het voor-

deel is dat de genoemde problemen zijn gestoeld op feiten. We hoeven het er dus niet over eens te worden. Dat scheelt een flinke berg polderen.’ Langetermijnkeuzes Het ministerie van Focus moet meteen een medicijn zijn voor de waan van de dag. ‘Dit nieuwe langetermijnministerie brengt problemen terug naar de kern en zorgt dat er fundamentele, principiële langetermijnkeuzes worden gemaakt die de veiligheid en welvaart van de inwoners waarborgen.’ ■

DELTAVISIE 2017 SAVE THE DATE Noteer 8 juni 2017 in uw agenda. Dan vindt in Innovatiekracht in Spijkenisse het congres Deltavisie 2017 plaats met als thema ‘Eigenaarschap’. Ook presenteren we diezelfde dag het schaduwkabinet van de industrie. Meer informatie over het programma en aanmelden volgt binnenkort op www.deltavisie2017.nl.

Minder ter discussie Ook zou hij als minister van Focus verder vooruit willen kijken. Van den Berg: PETROCHEM 3 - 2017 23

PET03 T Schaduwkandidaten.indd 23

09-03-17 10:21

PLANT ONE

Plant One, het begin van een duurzame toekomst Kennis- en innovatiecentrum Plant One Rotterdam biedt bedrijven en onderzoeksinstellingen de gelegenheid om nieuwe duurzame processen en installaties te testen om uiteindelijk op commerciële schaal te gaan produceren. Petrochem laat haar lezers graag kennis maken met deze innovaties waarmee binnen vele sectoren zaadjes worden geplant voor een duurzame toekomst.

Laura van der Linde

Deze pagina’s worden mogelijk gemaakt door Plant One

Als kennis- en innovatiecentrum biedt Plant One Rotterdam bedrijven de mogelijkheid om het opschalen van hun innovatie te testen; van labschaal naar een relevante industriële schaal. Op kleine schaal kunnen hier de mogelijkheden van een full-scale plant worden gedemonstreerd. Daarnaast stimuleert Plant One Rotterdam onderlinge samenwerking met het doel om niet alleen individueel bij te dragen aan het verkleinen van de ecologische voetafdruk, maar ook in onderlinge samenwerking. ‘Ketenintegratie,’ legt managing director Gabriël Tschin uit. ‘We maken gebruik van elkaars kennis, restwarmte, -energie et cetera om efficiënt en energiezuinig te kunnen samenwerken.’ Faciliteiten Plant One Rotterdam, gelegen op het Huntsman-terrein in de Rotterdamse haven, beschikt over goede aan- en afvoermogelijkheden. Bovendien biedt de grote hal veel ruimte en faciliteiten voor het uittesten van uiteenlopende technieken. Er kan opslagruimte en labruimte worden gehuurd maar ook machines zoals heftrucks en

hoogwerkers. Ook worden hier praktijkopleidingen verzorgd. Bovendien beschikt Plant One Rotterdam over een zogenoemde ‘parapluvergunning’, waaronder een breed scala aan processen mag worden getest zodat participanten al binnen enkele weken over de benodigde milieuvergunning kunnen beschikken voor de technologie die zij willen valideren. En Plant One faciliteert samenwerking: ‘We hebben hier meerdere pyrolyse-installaties staan en we krijgen een CATO CO2 catcher die wordt gemodificeerd en getest samen met de huidige CO2-catcher. De ongeveer vijftien installaties die bij Plant One komen te staan worden aan elkaar gelinkt om de ketenintegratie te kunnen bewerkstelligen.’ Kennisplatform Plant One Rotterdam is in juni 2015 van start gegaan. ‘Sindsdien hebben we veel kennis en ervaring opgedaan waarmee we de participanten goed kunnen helpen. We kennen de behoeften, wettelijke eisen waar ze aan moeten voldoen en de gevaren die komen kijken bij bijvoorbeeld de opschalingsprocessen.’ De bedrijven komen over het algemeen binnen met een pilot die zich nog moet bewijzen. ‘De stap tussen labfase en uitvoerbare pilot is zeer groot. Wij hebben kennis over de do’s en don’ts dankzij de diverse pilots die we hier al hebben gehad.’ Naast kennis biedt Plant One ook handjes. ‘Bedrijven nemen vaak eigen engineers mee maar wij kunnen versterking leveren in de vorm van ingenieurs, procestechnologen en proces operators.’ Diverse bedrijven en instellingen hebben de weg naar Plant One gevonden – ook gevestigde bedrijven vinden hier duurzame oplossingen – en een grote verscheidenheid aan testopstellingen en duurzaam gerichte innovaties zijn op deze locatie getest en doorontwikkeld. Op deze themapagina’s, die om de maand worden opgesteld in samenwerking met Plant One, worden de interessantste innovaties belicht. Innovaties die nu in de kinderschoenen staan en waar we in de toekomst ongetwijfeld nog veel meer van gaan horen. ■

PETROCHEM 3 - 2017 24

PET03 M Plant One.indd 24

09-03-17 10:23

PLANT ONE

Ioniqa Circular: Plastic als duurzaam product We hebben al vele jaren te maken met grote hoeveelheden plastic die niet worden gerecycled. Ioniqa onderzoekt de mogelijkheid om plastic eindeloos te kunnen recyclen. De missie: het PET polyester probleem oplossen door van deze afvalstromen weer een kwaliteitsproduct te maken.

Laura van der Linde

Jaarlijks wordt wereldwijd meer dan 300 miljoen ton plastic geproduceerd. Een groot deel belandt in verbrandingsovens, op de vuilnisbelt of in de oceaan. Zo’n 61 miljoen ton is PET, bestemd voor flessen, textiel, tapijten en verpakkingsmateriaal. Wereldwijd wordt hiervan maar tien procent gerecycled. Upcycling Ioniqa heeft zich gespecialiseerd in magnetische scheidingsprocessen en Magnetic Smart Materials. Het innovatieve, energiezuinige proces is gebaseerd op chemische recycling met behulp van een slimme, magnetische vloeistof. Er wordt gebruik gemaakt van ionische vloeistof met magnetische nano-deeltjes om materialen te scheiden. Met deze techniek wordt het PET polyester uit afvalstromen opgelost en afgebroken tot de originele monomeren, de grondstof voor nieuwe PET. Een secundaire grondstof die in kosten en kwaliteit concurreert met fossiele PET-grondstof. Het is de hoogste graad van upcycling die we nu kennen: van lage kwaliteit restmaterialen naar zuivere grondstof, geschikt voor iedere nieuwe PET-toepassing. Op termijn kan zo ook waarde worden gecreëerd uit andere afvalmaterialen zoals andere plastics en katoen. Gekleurde PET Uniek aan deze techniek is dat de kleur en andere onzuiverheden uit PET-afval

kan worden gescheiden. Tonnis Hooghoudt, CEO van Ioniqa Technologics, waar Ioniqa Circular deel van uitmaakt, vertelt: ‘Op dit moment worden de transparante flessen al wel volop gerecycled, denk daarbij aan PET-flessen met statiegeld, maar het gekleurde PET verdwijnt vaak de verbrandingsovens in.’ Dankzij de techniek van Ioniqa hoeft er minder nieuwe PET te worden geproduceerd. Er is minder ruwe olie nodig en ook de CO2-uitstoot is nog eens 75 procent minder. ‘Met deze techniek kunnen onze klanten er weer virgin quality PET van maken. Plastic wordt zo een product dat eindeloos kan worden gerecycled.’ Samenwerking Ioniqa is ontstaan in 2009 als cleantech spin-off van de TU/e en het Dutch Polymer Institute. In januari 2016 vond het bedrijf de benodigde ruimte en faciliteiten bij Plant One in de haven van Rotterdam voor opschaling van het proces. ‘De effectiviteit voor terugwinning van zuivere grondstoffen uit PET-afval hadden we al bewezen. In onze demonstratiefabriek bij Plant One is vooral de opschaling van het proces getest. We zijn door alle proeven overtuigd dat de chemie werkt en het proces rendabel is. De locatie in de Rotterdamse haven was om diverse redenen interessant, niet in de laatste plaats omdat PET-producent Indorama zich in de nabijheid bevindt. Inmiddels zijn we met verschillende grote marktpartijen in goede samenwerking aan het testen.’ In oktober 2016 werd Ioniqa uitgeroepen tot winnaar van de Accenture Innovation Award 2016 in de categorie ‘circulaire economie’. In Rotterdam is inmiddels opgeschaald naar een productie op een schaal van 1000 liter. De volgende stap is industrieel niveau: 10 kiloton in 2017. ‘We zijn bezig met de engineering en een laatste stuk investering. Om deze techniek te kunnen opschalen, is nou eenmaal geld nodig. Daar zit vooralsnog de vertraging’, aldus Hooghoudt. ■ PETROCHEM 3 - 2017 25

PET03 M Plant One.indd 25

09-03-17 10:23

[Sch

iTANKS | ROTTERDAM | 27 MAART 2017

rijf

u nu

in]

CYBERSECURITY IN DE INDUSTRIE Cybersecurity is tegenwoordig een veelgehoorde term. Ook voor de procesindustrie liggen er grote uitdagingen bij de beveiliging van hun installaties. Want wat als kwaadwillende hackers met geautomatiseerde systemen in de chemie aan de haal gaan?

Programma

Tegelijkertijd bieden concepten als Industry 4.0 en het Internet of Things steeds meer mogelijkheden om fabrieken nog verder te automatiseren en robotiseren. En dat vraagt alleen maar om nog meer beveiliging.

15.00 uur

Ontvangst

15.30 uur

Start bijeenkomst met medewerking van o.a. Capgemini

17.30 uur

Netwerkborrel

18.00 uur

Einde

Tijdens Masters of Industry op 27 maart leggen specialisten uit waaraan we dan moeten denken.

Initiatiefnemers:

AANMELDEN Op www.mastersofindustry.nl kunt u zich registreren voor deze bijeenkomst. Deelname kost â&#x201A;Ź195 excl. BTW. De bijeenkomst is KOSTELOOS voor partners en experts van al onze platforms en genodigden. Partners kunnen met hun VIP-code voor twee personen inschrijven voor dit event. Bedrijfsleden van onze platforms kunnen de bijeenkomst met â&#x201A;Ź100 korting bijwonen. Uw VIP-code geldt hier als kortingscode.

www.mastersofindustry.nl Advertentie MoI 27 maart.indd PET03 Advertenties.indd 26 1

03-03-17 09-03-17 14:21 10:50

PROJECTEN

CHEMIE Opdrachtgever: BASF Waar: Antwerpen Investering: onbekend Afronding: eind 2016

De BASF-groep investeert wereldwijd vijfhonderd miljoen euro in een nieuwe technologie voor de productie van superabsorbers. De Antwerpse fabriek is als eerste aan de beurt om de bestaande installatie aan te passen aan de nieuwe technologie. Lees meer hierover in Petrochem 4, 2016

Opdrachtgever: Dow Waar: Terneuzen Investering: onbekend Afronding: halverwege 2017

Dow bouwt in Terneuzen een fabriek voor de productie van CPP en verdubbelt daarmee de capaciteit. Het CPP, copolymer polyol, wordt in Saoedi-Arabië verwerkt tot eindproduct. Daar bouwen Dow en Saudi Aramco een groot chemiecomplex. De vestiging in Terneuzen is uitgekozen omdat het productieproces veel kennis vraagt, die hier volop aanwezig is. De fabriek moet halverwege 2017 operationeel zijn.

Opdrachtgever: Inovyn Waar: Antwerpen/Lillo Investering: onbekend Afronding: 2017

Inovyn, een 50/50-joint venture van Solvay en Ineos, investeert in een kaliumhydroxide (KOH) productie-eenheid in Antwerpen/Lillo. De nieuwe eenheid krijgt een capaciteit van 160 kiloton KOH en zal in 2017 in gebruik worden genomen

Opdrachtgever: Kuraray Waar: Antwerpen Investering: 60 miljoen euro Afronding: eind 2016

Het Japanse Kuraray breidt in Antwerpen de capaciteit voor de kunststof EVOH (handelsnaam EVAL) uit met 11.000 ton per jaar. Verwacht wordt dat de nieuwe eenheid eind 2016 kan worden opgestart. Het gaat om een investering van bijna zestig miljoen euro.

Opdrachtgever: Nippon Shokubai Waar: Zwijndrecht Investering: 350 miljoen euro Afronding: 2018

Het Japanse Nippon Shokubai investeert 350 miljoen euro in een uitbreiding van de productiecapaciteit voor superabsorberende polymeren (SAP) en de bouw van een nieuwe productie-eenheid voor acrylzuur in Zwijndrecht. De nieuwe installaties moeten in het tweede kwartaal van 2018 operationeel zijn. Lees meer hierover in Petrochem 6, 2015

Opdrachtgever: Sabic Waar: Geleen Investering: onbekend Afronding: maart 2017

Sabic bouwt een proeffabriek op Brightlands Chemelot Campus voor de ontwikkeling van de volgende generatie polypropeen. Het bedrijf gaat gasfase-polymerisatie-technologie toepassen. Voor de bouw en installatie is gekozen voor Zeton, dat een skid-mounted systeem heeft ontworpen waarmee opstarttijden worden verkort. De fabriek wordt in Enschede gebouwd, getest en gedemonteert in circa vijftien modules die dan op transport gaan naar Geleen. De installatie wordt waarschijnlijk eind maart 2017 in gebruik genomen.

Opdrachtgever: Yara Waar: Sluiskil Investering: 241 miljoen euro Afronding: half 2017

Yara Sluiskil investeert ruim 241 miljoen euro in een nieuwe productie-installatie voor kunstmest die een capaciteit krijgt van 660.000 ton per jaar. De bouw van de plant is in 2015 begonnen. De verwachting is dat de installatie halverwege 2017 klaar is voor gebruik.

Opdrachtgever: Yara Waar: Sluiskil Investering: 192,7 miljoen euro Afronding: eind 2017

Yara Sluiskil investeert 170 miljoen euro in een nieuwe ureumgranulatiefabriek die eind 2017 in gebruik wordt genomen. Daarnaast investeert het bedrijf 27,2 miljoen euro in een nieuw laadgebouw voor ureum dat in het derde kwartaal van 2017 operationeel moet zijn.

GROEN EN BIO Opdrachtgever: ArcelorMittal Waar: Gent Investering: 87 miljoen euro Afronding: half 2017

Staalconcern ArcelorMittal, LanzaTech en Primetals Technologies investeren 87 miljoen euro in de Gentse vestiging van ArcelorMittal om bio-ethanol te maken uit gassen die vrijkomen bij staalproductie. Verwacht wordt dat de productie halverwege 2017 begint.

PETROCHEM 3 - 2017 27

PET03 K projecten.indd 27

09-03-17 10:27

Laser Alignment & Condition Monitoring Systems

ROTALIGN

smart RS5

Het high-end intrinsiek veilig laseroptisch uitlijnsysteem Precisie asuitlijning van alle types roterende machines ATEX/IECx gecertificeerd voor explosiegevaarlijke omgevingen Ex gecertificeerde draadloze verbinding Uniek 5-assig meetsysteem met XL HD PSD sensoren Eenvoudige bediening Duidelijke rapporten in PDF formaat

www.pruftechnik.nl E-mail: info@pruftechnik.nl



Tel: +31 10 204 59 37

Snel en betrouwbaar Onze Hydra compensatoren en Hydra metaalslangen zijn meer dan flexibel: we bieden onze klanten een oneindig aantal verschillende aansluitingen, voor elke toepassing het juiste! Van flenzen tot laseinden of draadnippels, volledig volgens klantenwens en zoveel u maar nodig heeft. Wij assembleren onze flexibele elementen snel en betrouwbaar.

Witzenmann Benelux NV Ter Stratenweg 13 B-2520 Oelegem www.witzenmann.be

Anzeige 190x130.indd 1

PET03 Advertenties.indd 28

25.02.14 14:14

09-03-17 10:50

PROJECTEN

Opdrachtgever: ERS Waar: Antwerpen Investering: 3,7 miljard euro Afronding: 2020

Het Saoedische chemiebedrijf Energy Recovery Systems (ERS) wil 3,7 miljard euro investeren in een productie-eenheid voor groene ammoniak en groen ureum in Antwerpen. Als de plannen doorgaan, kan de fabriek vanaf 2020 jaarlijks 3,5 miljoen ton afvalgrondstof verwerken tot 1,2 miljoen ton groene ureum en 645.000 ton groene ammoniak.

Opdrachtgever: Lowlands Methanol Waar: Rotterdam Investering: onbekend Afronding: medio 2018

Het nieuwe bedrijf Lowlands Methanol is van plan een methanolfabriek te bouwen in de haven van Rotterdam. De afvalverwerkingsinstallatie moet per jaar 150.000 ton biomassa en afval gaan verwerken. In de fabriek worden hout en RDF (Refuse Derived Fuel) bewerkt en vergast. Naar verwachting is de installatie medio 2018 operationeel.

Opdrachtgever: Neste Waar: Rotterdam Investering: 60 miljoen euro Afronding: eind 2016

Neste investeert zestig miljoen euro in een installatie voor de productie van biopropaan op haar Maasvlakte-site. De installatie moet eind 2016 in productie zijn. De totale verwachte productie van de installatie zal rond de dertig- tot veertigduizend ton per jaar zijn.

Opdrachtgever: Synvina Waar: Antwerpen Investering: 250 tot 300 miljoen euro Afronding: 2021

Synvina, de joint venture van Avantium en BASF, bouwt een furaandicarbonzuur-fabriek (FDCA) voor de productie van biologisch plastics op de Verbund-site van BASF in Antwerpen. De fabriek krijgt een capaciteit van 50.000 ton per jaar en is de eerste commerciële FDCA-fabriek ter wereld.

OLIE, GAS EN OFFSHORE Opdrachtgever: NAM Waar: tussen Hoogeveen en Meppel Investering: onbekend Afronding: onbekend

NAM werkt aan de tweede fase van het Aardgas+-project om de laatste tien procent gas met stikstofinjectie uit een veld in regio tussen Hoogeveen en Meppel te kunnen winnen. Er worden stapsgewijs elf putten geboord die stikstof injecteren in het gasveld.

Opdrachtgever: OOS International Waar: Serooskerke Investering: 1 miljard euro Afronding: 2019

Het Zeeuwse bedrijf OOS International gaat met het Chinese China Merchant Industry Holdings twee nieuwe schepen bouwen voor het slopen en installeren van offshore-platforms. De investering bedraagt bijna een miljard euro. De schepen moeten in 2019 klaar zijn.

RAFFINAGE Opdrachtgever: ExxonMobil Waar: Rotterdam Investering: 1 miljard dollar Afronding: 2018

ExxonMobil breidt de hydrocracker-installatie op zijn raffinaderij in Rotterdam uit. De hydrocracker-installatie zal zwaardere producten omzetten in hoogwaardige eindproducten zoals EHC Group II basisolie en ultra-laagzwavelige diesel. De investering bedraagt meer dan 1 miljard dollar.

Opdrachtgever: ExxonMobil Waar: Antwerpen Investering: 730 miljoen euro Afronding: eind 2017

ExxonMobil investeert 730 miljoen euro in de Antwerpse raffinaderij. Het bedrijf bouwt een delayed coker unit, een kraker die zware, hoogzwavelige restolie omzet in schonere olieproducten en transportbrandstoffen, zoals gasolie voor de scheepvaart en diesel.

Opdrachtgever: Gunvor Waar: Rotterdam Investering: 300 miljoen dollar Afronding: 2019

Gunvor investeert driehonderd miljoen dollar in een upgrade (doorontwikkeling en infrastructurele verbeteringen) van de Rotterdamse raffinaderij. Gunvor wil de raffinaderij integreren in haar raffinaderijen in Antwerpen en Ingolstadt (Duitsland). Lees meer over de overname van en plannen met de raffinaderij in Petrochem 1, 2016

PETROCHEM 3 - 2017 29

PET03 K projecten.indd 29

09-03-17 10:28

Vinçotte bunker Rotterdam •

Een grotere bunkercapaciteit voor radiografisch onderzoek

•

Uitstekende laad- en losfaciliteiten

•

Met een kraancapaciteit van 5 ton kunnen we nagenoeg alle objecten aan

Bezoek ons op stand: 2.107

Veiligheid, kwaliteit en milieuvriendelijkheid Met onze inspecties, certificatie en opleidingen bieden wij alle oplossingen onder één dak Veiligheid, kwaliteittesting, en milieuvriendelijkheid om u en uw omgeving veiligheid, duurzaamheid en kwaliteit te garanderen en te zorgen dat uw Met onze inspecties, testing, certificatie en opleidingen bieden wij alle oplossingen onder één dak om u en uw investeringen renderen. omgeving veiligheid, duurzaamheid en kwaliteit te garanderen en te zorgen dat uw investeringen renderen.

vincotte.nl // follow us vincotte.nl • follow us on on

PET03 Advertenties.indd 30

09-03-17 10:50

PROJECTEN

Opdrachtgever: Shell Waar: Pernis Investering: onbekend Afronding: 2018

Shell bouwt een nieuwe fabriek in Pernis: een solvent deasphalter (SDA). De SDA zal zwaardere fracties uit aardolie verwijderen, zodat de raffinaderij een groter deel van de ruwe aardolie kan verwerken tot lichtere, hoogwaardige producten. De nieuwe eenheid zorgt voor een andere samenstelling van het productportfolio.

Opdrachtgever: Total Waar: Antwerpen Investering: 1 miljard euro Afronding: begin 2017

Total investeert een miljard euro in de modernisering van haar Antwerpse raffinaderij via de projecten OPTARA (uitbreiding van de bestaande olieraffinaderij met een solvent deasfaltering-eenheid) en ROG (valoriseren van koolwaterstoffen in het gasnetwerk). Lees meer hierover in Petrochem 10, 2014

TANKOPSLAG Opdrachtgever: BTT Waar: Botlek Rotterdam Investering: onbekend Afronding: medio 2017

Botlek Tank Terminal (BTT) breidt de opslagcapaciteit in Rotterdam uit van 200.000 naar 467.000 kubieke meter. Hiervoor worden veertien opslagtanks gebouwd die medio 2017 in gebruik moeten worden genomen. Uiteindelijk wil BTT de opslagcapaciteit in Rotterdam uitbreiden tot zo’n 750.000 kubieke meter.

Opdrachtgever: VTTI Waar: Rotterdam en Antwerpen Investering: onbekend deel van 400 miljoen dollar Afronding: onbekend

Tankopslagbedrijf VTTI investeert vierhonderd miljoen dollar in acquisities, maar ook in de uitbreiding van terminals. Zo zal de capaciteit van de Rotterdamse dochter ETT worden uitgebreid met ruim tien procent (174.000 kubieke meter) om flexibeler brandstoffen te kunnen opslaan. Daarnaast verwacht VTTI dat de vraag naar lpg in Europa blijft stijgen omdat nafta deels wordt vervangen door lpg. Daarom krijgt de ATPC-terminal in Antwerpen er twee nieuwe lpg-tanks van vijftienduizend kubieke meter bij.

Opdrachtgever: ITC Rubis Terminal Waar: Antwerpen Investering: onbekend Afronding: eind 2016

ITC Rubis Terminal bouwt in Antwerpen veertien nieuwe opslagtanks op de site op de Linkeroever. Daarmee krijgt het bedrijf er 45.500 kubieke meter opslagcapaciteit voor chemicaliën bij. De nieuwe tanks worden in 2016 in gebruik genomen.

Opdrachtgever: LBC Tank Terminals Waar: Rotterdam Investering: onbekend Afronding: eerste helft 2017

LBC Tank Terminals investeert in een uitbreiding van haar Rotterdamse terminal tot een capaciteit van 250.000 kubieke meter. Volgens planning zal de eerste expansie van 36.000 kubieke meter in de eerste helft van 2017 operationeel zijn. Lees meer hierover in Petrochem 6, 2015

Opdrachtgever: Noord Natie Terminals Waar: Antwerpen Investering: onbekend Afronding: 2016

Noord Natie Terminals bouwt naast de bestaande opslagterminal in Antwerpen 32 nieuwe tanks. In totaal komt er negentigduizend kubieke meter opslagcapaciteit voor vloeistoffen bij. De eerste tanks worden naar verwachting medio 2016 in gebruik genomen.

Opdrachtgever: Rubis Terminal Waar: Rotterdam Investering: 120 miljoen euro Afronding eerste fase: oktober 2016

Rubis Terminal breidt haar terminal in Rotterdam in vijf fases uit. In totaal bestaat de uitbreiding uit 45 tanks met een totale capaciteit van bijna 150.000 kubieke meter, waarmee een totale investering van 120 miljoen euro is gemoeid. Fase 1 van de uitbreiding is eind 2016 afgerond. Lees meer hierover in Petrochem 3, 2016

PETROCHEM 3 - 2017 31

PET03 K projecten.indd 31

09-03-17 10:28

EEN PARTNER

Is meer dan een contractor

www.mourik.com

Uw installaties vereisen reiniging, onderhoud en vernieuwing. Uw voorwaarden zijn simpel: snel, veilig en goed. Daar zijn wij sterk in. Wij denken graag met u mee en leveren maatwerk voor uw installaties. Wij ontwikkelen continu, we denken vooruit. Over wat uw installaties zo efficiënt mogelijk laat produceren. Dat is voor u belangrijk en daarmee natuurlijk ook voor ons. Uw kennispartner vanaf vandaag: Mourik. +31-10-296 54 00.

Ahoy Rotterdam, 11-13 april Hal 5, stand 5.301

Bezoek ons op: Nederland: T +31-10-296 54 00 E industrie@mourik.com

@MourikHolding /MourikHolding /company/mourik

INFRASTRUCTUUR  INDUSTRIEBOUW  UTILITEITSBOUW  INDUSTRIËLE REINIGING  CATALYST HANDLING MILIEUTECHNIEK  ASBESTSANERING  ENGINEERING  MECHANICAL  CONSTRUCTIE W, E & I INSTALLATIES  BETONREPARATIE  CONSERVERINGEN  TOTAL TANK CARE

PET03 Advertenties.indd 32 499152_Mourik_adv maintenance next_210x297.indd 1

09-03-17 16:21 10:51 06-03-17

PROJECTEN Opdrachtgever: Sea-Tank Terminal Waar: Antwerpen Investering: 250 miljoen euro Afronding eerste fase: eind 2018

Sea-Tank Terminal bouwt in Antwerpen een dedicated tankterminal voor een wereldspeler uit de chemiesector. In eerste instantie krijgt de terminal een capaciteit van 750.000 kubieke meter. In een tweede fase wordt er mogelijk meer capaciteit bijgebouwd. Naar verwachting duurt de bouw van de terminal twee jaar. De investering wordt geraamd op 250 miljoen euro.

Opdrachtgever: Sea-Tank Terminal Waar: Antwerpen Investering: 50 miljoen euro Afronding eerste fase: onbekend

Sea-Tank Terminal gaat voor haar klant Total een nieuwe installatie voor vloeibare bulk inrichten aan het Hansadok in de haven van Antwerpen. Het gaat om een investering van vijftig miljoen euro.

Opdrachtgever: Sea-Tank Terminal Waar: Antwerpen Investering: 100 miljoen euro Afronding eerste fase: onbekend

SEA-invest bouwt extra tankcapaciteit in het Hansadok in de haven van Antwerpen. Op de concessiegronden zal in een eerste fase 160.000 kubieke meter aan opslagcapaciteit worden gebouwd voor Total. De extra capaciteit geldt als uitbreiding van de naastgelegen bestaande terminal van Sea-Tank Terminal die in 2013 al is uitgebreid en momenteel een capaciteit heeft van 860.000 kubieke meter.

Opdrachtgever: Zenith Energy Waar: Antwerpen Investering: 250 miljoen euro Afronding eerste fase: onbekend

Zenith Energy, een Amerikaans bedrijf dat actief is in de opslag en distributie van petroleum, raffinageproducten, aardgasvloeistoffen en petrochemische producten, wil een tankterminal bouwen in Antwerpen. Het bedrijf heeft al een terminal in Amsterdam. Zodra de concessie in Antwerpen is toegekend, kan Zenith in een eerste fase 500.000 kubieke meter aan capaciteit bouwen en daarna uitbouwen tot 1.000.000 kubieke meter.

UTILITIES Opdrachtgever: Ecluse Waar: Antwerpen Investering: onbekend Afronding: onbekend

Ecluse gaat de energievoorziening op basis van aardgas van meerdere chemiebedrijven in Antwerpen vervangen door een warmtenet van ongeveer vijf kilometer lengte. Zes verbrandingsinstallaties produceren stoom voor een maximaal vermogen van ongeveer 250 megawatt. Afnemers met een ‘letter of intent’ om gedurende een langere periode warmte af te nemen, zijn Ineos, Lanxess, ADPO, Ashland, DNCP en Monument Chemical. Het netwerk is zo ontworpen dat het op termijn kan groeien.

Opdrachtgever: Evides Industriewater Waar: Rotterdam Investering: onbekend Afronding: eind 2017

Evides Industriewater realiseert een tweede demiwaterfabriek op de Maasvlakte om de Botlek, Europoort en Maasvlakte 1 en 2 van hoogwaardig proceswater te kunnen voorzien. De fabriek kan straks 800 kubieke meter demiwater per uur produceren. De bouw is in volle gang, de ingebruikname staat gepland voor het vierde kwartaal van 2017.

Opdrachtgever: Evides Industriewater Waar: Botlek Investering: onbekend Afronding: onbekend

Het Rotterdamse haven- en industriegebied Botlek krijgt een centrale afvalwaterzuivering. AkzoNobel Industrial Chemicals, Huntsman, Emerald Kalama Chemical en Kemira hebben een intentieverklaring voor het project getekend. Evides Industriewater is de projectontwikkelaar en toekomstige bedrijfsvoerder van de nieuwe afvalwaterzuivering.

Opdrachtgever: Havenbedrijf Rotterdam Waar: Europoort en Pernis Investering: 50 miljoen euro Afronding: 2019

Het Havenbedrijf Rotterdam wil tussen Europoort en Pernis een 25 kilometer lange pijpleiding aanleggen voor het transport van laagzwavelige dieselolie. Het zogenoemde Diesel Common Carrier System is bedoeld voor meerdere gebruikers. Hiermee kunnen dus alle bedrijven in de productie, opslag en handel in dieselbrandstoffen met elkaar worden verbonden. De bouw begint in 2017 en de ingebruikname is gepland voor 2019.

Opdrachtgever: o.a. Shell Waar: Rotterdam Investering: 16 miljoen euro Afronding: onbekend

Shell, Warmtebedrijf Rotterdam en Havenbedrijf Rotterdam gaan restwarmte, die vrijkomt bij de raffinaderij van Shell Pernis, leveren aan de regio Rotterdam. Het project moet energie leveren om in de warmtebehoefte van 16.000 huishoudens te kunnen voorzien. Met het project is een totale investering van ongeveer 16 miljoen euro gemoeid.

PETROCHEM 3 - 2017 33

PET03 K projecten.indd 33

09-03-17 14:18

PROJECT

Leveringszekerheid door tweede luchtsplitsingfabriek Praxair heeft haar nieuwe luchtsplitsingsfabriek in Antwerpen opgestart. Het bedrijf investeerde honderd miljoen euro in de fabriek en in een uitbreiding van de leidingcapaciteit voor het transport van stikstof en zuurstof. De nieuwe fabriek is volgens planning en binnen budget gebouwd.

David van Baarle

Met de opstart van een nieuwe luchtscheidingsfabriek naast het terrein van Ineos verstevigt Praxair zijn positie in de Antwerpse haven en vergroot het de leveringszekerheid voor zijn klanten. ‘Niet dat die leveringszekerheid in gevaar kwam’, zegt business director onsite Johan Desmet. ‘We produceren en distribueren vanaf 1968 stikstof in de Antwerpse haven en hebben in die tijd nog nooit een uitval gehad van onze stikstofleveringen aan onze klanten. Maar we liepen met de fabriek in Zwijndrecht wel tegen de capaciteitsgrens aan en we verwachten dat zich in de toekomst nog wel meer bedrijven zullen vestigen in het Antwerpse havengebied. We kozen er dus voor om uit te breiden.’ Twee fabrieken De capaciteit van de luchtsplitsingsfabriek in Zwijndrecht werd in 2004 al eens verdubbeld. Tegelijkertijd werd het stikstofnet fors uitgebreid. De leidingcapaciteit was aanvankelijk zes kilometer en werd in 2004 uitgebreid naar 45 kilometer. De fabriek in Zwijndrecht, een zogenoemde T-700 air seperation unit (ASU), produceert nog steeds dagelijks 1.800 ton stikstof, 650 ton zuurstof en 25 ton argon. Bij de ingebruikname van de fabriek in Zwijndrecht was niet de gehele capaciteit verkocht. Men verwachtte destijds na tien jaar de limiet te hebben bereikt. Die voorspelling blijkt aardig uit te komen en het is dan ook niet toevallig dat Praxair in 2014 de eerste steen legde voor nog een fabriek, ditmaal in Lillo. De klanten van Praxair zijn niet de kleinsten: nagenoeg alle raffinaderijen, petrochemie-, chemie- en opslagbedrijven in de Antwerpse Haven zijn wel op één of andere manier afnemer van één van de producten van Praxair. Desmet:

‘Onze business zit van oudsher dicht op de klant en we gaan dan ook daar heen waar onze klanten gaan.’ De laatste jaren ziet Desmet een trend ontstaan van centralisatie. ‘Chemiebedrijven verplaatsen vaker hun activiteiten uit het binnenland om ze bij hun bestaande vestigingen in de havengebieden te voegen. Ook een aantal grote petrochemiebedrijven heeft al sites in het binnenland van Frankrijk en Duitsland overgedragen naar de clusters in Antwerpen, Rotterdam of het Ruhrgebied. Onze capaciteitsuitbreiding zorgt ervoor dat we die nieuwe klanten kunnen aansluiten op ons net. Met de uitbreiding van de stikstofleiding op de Linkeroever ontsluiten we ook een deel van het braakliggend terrein waar waarschijnlijk meer nieuwe partijen zullen neerstrijken.’ Redundantie Voordat de Amerikaanse moeder van Praxair bereid was tot investeren, wilde men er wel zeker van zijn dat er voldoende afnemers waren. ‘Je kunt zo’n investering niet doen op alleen maar de dagelijkse handel en daarom hebben we een aantal contracten afgesloten voor een langere periode. Mede dankzij een klantgerichte aanpak en een betrouwbaar track record, vonden we een aantal partijen die meerdere jaren met ons in zee wilden gaan, maar ook het enthousiasme van het Havenbedrijf heeft bijgedragen tot de beslissing om te investeren in Antwerpen. De groeiprognoses die aan de basis lagen van de investeringsbeslissing, blijken behoorlijk accuraat te zijn geweest. Er is al een aantal bedrijven dat uitbreidingsplannen heeft bekendgemaakt en ook nieuwe bedrijven hebben recent aangekondigd zich op de beschikbare locaties te vestigen.’

PETROCHEM 3 - 2017 34

PET03 T Praxair.indd 34

09-03-17 10:21

Industriële gassen Leveringszekerheid is in de wereld van industriële gassen zeer belangrijk. ‘Stikstof is een inert gas en klanten gebruiken het op meerdere manieren om de veiligheid van hun processen te vergroten. In opslagtanks vormt stikstof een deken die de brandbare vloeistoffen afsluit van zuurstof en in diverse katalytische processen vormt stikstof een veiligheidsbarrière. Stikstof helpt olietankers ook sneller hun lading te kunnen lossen. Zuurstof is net zo’n belangrijke utility en wordt in tal van chemische en raffinageprocessen gebruikt.’ De enige grondstof die de leverancier van industriële en speciale gassen zelf gebruikt is lucht, dat met elektrische energie uit de omgeving wordt aangezogen, gecomprimeerd, gewassen en gescheiden. ‘De toegang tot elektriciteit is voor ons de grootste voorwaarde en die hebben we geborgd. Daarnaast hebben we ook een opslagfaciliteit, waarin we vloeibare stikstof en zuurstof opslaan als back-up voor het geval zich een calamiteit voordoet of als we onderhoud aan de installaties plegen. Overigens kunnen we delen van de installatie voor de aanmaak van de vloeibare gassen ook stilleggen als de elektriciteitsprijzen te ver omhoog zouden schieten. Aangezien de levering van gasvormige stikstof en zuurstof de corebusiness is van deze nieuwe eenheid, moet deze altijd gegarandeerd zijn. Maar als we een bijdrage kunnen leveren aan de balancering van het elektriciteitsnet om zo de energievoorziening te helpen verduurzamen, is dat mooi meegenomen.’

FOTO: PRAXAIR

Een bijkomend voordeel van de nieuwe fabriek in Lillo is dat Praxair redundantie inbouwt in de levering van stikstof en zuurstof. ‘We hebben nu op zowel de rechter- als de linkeroever van de Schelde een eenheid, en die zijn elk op een ander deel van het hoogspanningsnet aangesloten. Als het ene net mocht uitvallen, dan kunnen we terugvallen op de capaciteit van de ander. Hetzelfde geldt voor de uitbreiding van de leiding voor stikstof en die voor zuurstof. Doordat we van twee kanten invoeden, is ook daar redundantie ontstaan.’

Energiezuinig Na de jaren dat de nieuwe fabriek in Zwijndrecht werd gebouwd, is de techniek niet drastisch veranderd, maar toch wel zoveel dat het ontwerp op een heel aantal plekken is aangepast. ‘Omdat we als bedrijf erg bewust met energie willen omgaan, stellen we alles in het werk om zo energiezuinig mogelijk te ontwerpen’, zegt Desmet. ‘Zo zijn in de destillatietoren aanpassingen gemaakt om de energie die wij gebruiken zoveel mogelijk terug te winnen. De installatie is door onze eigen engineers ontworpen en het projectmanagement is eveneens door de eigen organisatie uitgevoerd. Maar uiteraard maken we ook gebruik van de specialistische kennis van toeleveranciers.’ Het scheiden van lucht lijkt een beetje op een raffinageproces. Desmet: ‘We zuigen atmosferische lucht naar binnen om die vervolgens te comprimeren. Voordat we dat doen, halen we wel water, koolwaterstoffen en CO2 uit de lucht, anders zouden we ijsvorming in de torens krijgen. Wanneer de gecomprimeerde lucht uitzet, daalt de temperatuur en door dat proces een aantal maal te herhalen, komen we op de temperatuur die de gassen vloeibaar maakt.’ De kookpunten van stikstof, zuurstof en argon verschillen van elkaar, waardoor je ze kunt scheiden. Die verschillen zijn overigens niet heel groot. Waar stikstof

bij een temperatuur van -196 graden Celsius vloeibaar wordt, doet zuurstof dat al bij -183 graden Celsius. Argon zit daar tussenin en heeft een kookpunt van -186 graden. Desmet: ‘Het kookpunt van zuurstof en argon ligt dus heel dicht bij elkaar en voor de productie van argon moesten we de destillatietorens dan ook vergroten. De gassen stikstof en zuurstof gaan na scheiding direct het leiding systeem in. Een deel van het stikstof wordt vloeibaar gehouden en dient als buffer voor eventuele productie-uitval of onderhoud aan de fabriek. Remote De capaciteit van de fabriek in Lillo is met een dagelijkse productie van 1.300 ton groter dan die in Zwijndrecht. Opvallend is dat het terrein zo goed als verlaten is. ‘Een van onze doelstellingen was dat we de fabriek remote kunnen opereren’, zegt Desmet. ‘Het bedienend personeel zit in Zwijndrecht en ziet via een intern procesconfiguratie-systeem en een batterij aan camera’s precies hoe het proces verloopt. We delen verder nog wat diensten met de gastheer van de industriële cluster in Lillo, zodat we de site zeer kostenefficiënt kunnen opereren. Want uiteindelijk is naast leveringszekerheid uiteraard ook de kostprijs een belangrijke factor in de levering van industriële gassen.’ ■ PETROCHEM 3 - 2017 35

PET03 T Praxair.indd 35

09-03-17 10:21

PET03 Advertenties.indd 36

09-03-17 10:51

PRODUCTEN

TANKPIT SEAL VERHOOGT VEILIGHEID TANKPUTTEN De Tankpit Seal van Profiltra verhoogt de veiligheid voor tankputten. De nieuwe afdichting voor pijpdoorvoeringen in tankputten is langdurig bestand tegen hoge temperaturen door een innovatief ontwerp en brandwerend materiaal. Het voldoet aan de richtlijnen vastgelegd in PGS29. Meer informatie: www.profiltra.nl ENERGIELOGGERS Met de nieuwe Fluke 1732 en 1734 drie fasen elektrische energieloggers is het mogelijk om op een simpele manier energie te loggen en te bepalen waar energie verloren gaat. Met het apparaat kan worden bepaald waar en wanneer energie wordt verbruikt in een installatie vanaf de hoofdverdeler en onderverdelers tot de gebruiker. Er kan een energieverbruikprofielschets worden gemaakt waarmee het mogelijk is om te bepalen waar energie kan worden bespaard. Met Fluke Connect (uitsluitend model 1734) kan met een app op een smartphone of tablet de loggegevens worden ingezien. Het is hiermee mogelijk de meetwaarden te bekijken op een veilige manier, zonder gebruik te maken van persoonlijke beschermingsmiddelen. Meer informatie: www.fluke.com SCHROEFTRANSPORTEUR MEET HOEVEELHEID PRODUCT Met een nieuwe schroeftransporteur van Van Beek Schroeftransport en weegspecialist Penko Engineering is het mogelijk realtime bij te houden hoeveel product de schroef transporteert. Dit biedt talloze mogelijkheden. De operator kan bijvoorbeeld bepalen hoeveel gram van een bepaald materiaal per minuut aan het proces mag worden toegevoegd. De schroeftransporteur past zijn snelheid hier dan op aan. Ook kan hij invoeren dat de schroeftransporteur bij het bereiken van een bepaald gewicht stopt of zichzelf eerst leegdraait en dan stopt. Tijdens bedrijf ziet de gebruiker de materiaalsnelheid (m/s), hoeveelheid kg/s, hoeveel kg al vervoerd is en de aansturing van de debietregeling van 0 tot 100 procent. Dit is mogelijk door met speciale rekstrookkrachtopnemers de massa van de schroef plus inhoud te bepalen. Meer informatie: www.van-beek.nl DRAAGBARE VIERGASMONITOR Honeywell heeft de BW Clip4 aangekondigd, een nieuwe draagbare viergasmonitor die na het inschakelen twee jaar ononderbroken blijft werken, zonder datsensoren of batterijen vervangen hoeven te worden. Zo kunnen klanten de veiligheidsregelgeving beter naleven en de kosten voor onderhoud omlaag brengen. De BW Clip4 is ideaal voor toepassingen in olie en gas, afvalwater, zware productie, beperkte ruimten en andere toepassingen. De BW Clip4 verlaagt de onderhoudskosten voor draagbare gasdetectors, doordat er geen reparaties nodig zijn en er geen extra sensoren en apparaten achter de hand gehouden hoeven worden. Omdat de BW Clip4 altijd aan staat, wordt de werkomgeving veiliger doordat de werknemers die het apparaat bij zich hebben beschermd zijn. Meer informatie: www.honeywell.com

NIEUWE LASERSCANTECHNOLOGIE VOOR DRAAGBARE MEETARMEN De ROMER Absolute Arm van Hexagon Manufacturing Intelligence beschikt over een nieuw ontworpen, geïntegreerde, high-speed laserscanner: de RS4-scanner. Ook zijn de prestaties met name verbeterd bij het meten van complexe objectoppervlakken zoals koolstofvezel of machinaal bewerkte metalen. De RS4-scanner heeft een zeer brede laserlijn die bijna dubbel zo breed is als die van het vorige model. Ook beschikt de RS4 over een hogere puntresolutie, waardoor gebruikers binnen een aanzienlijk kortere tijd een betere gedetailleerde puntwolk kunnen vastleggen. De langere werkafstand van de RS4 zorgt ervoor dat gebruikers dieper in moeilijk bereikbare openingen kunnen scannen. Meer informatie: www.hexagonmi.com AARDINGSWEERSTANDTANG De Fluke 1630-2 FC is een duurzaam en nauwkeurig instrument voor meting van aardingsweerstand, zonder de noodzaak om aardelektroden los te maken van het circuit of het gebruik van hulpelektroden. Voor meting wordt de bek van het instrument rond de elektrode geklemd. Deze testmethode maakt het gevaarlijke en tijdrovende losmaken van parallelle elektroden overbodig. De 1630-2 FC is ook geschikt voor nauwkeurige meting van lekstroom (AC). Door gebruik te maken van de gratis Fluke Connect App op een smartphone of tablet is het mogelijk de meetwaarden van de Fluke 1630-2 FC, samen met foto’s en de GPS-locatie van uw telefoon, op te slaan in de cloud en te delen met collega’s of opdrachtgever. De Fluke 1630-2 FC kan worden voorzien van een KWS kalibratiecertificaat, waarmee de nauwkeurigheid van metingen kunnen worden aangetoond. Meer informatie: www.fluke.com

PETROCHEM 3 - 2017 37

PET03 F Producten.indd 37

09-03-17 10:41

‘S WERELDS EERSTE ELEKTRISCH AANGEDREVEN SCHIP VOOR VISTEELT IN BEDRIJF In Noorwegen is in februari ‘s werelds eerste door batterij-energie aangedreven werkschip voor visteelt in bedrijf genomen. De Elfrida van de Noorse zalmteler Salmar Farming AS wordt ingezet voor de kust van Midden-Noorwegen. In opdracht van de lokale scheepswerf Ørnli Slipp heeft Siemens het complete elektrische voortstuwings- en besturingssysteem ontwikkeld en geleverd. Het dubbelwandige schip is circa veertien meter lang en acht meter breed en is dagelijks ongeveer vijftig minuten onderweg naar het twaalf kilometer verderop gelegen visteeltstation. Op normale achturige werkdagen is honderd procent batterijbedrijf mogelijk. De werkboot wordt gebruikt om voer en uitrusting te transporteren, viskooien te repareren of te verleggen, verankeringen te controleren en inspecties uit te voeren. Het elektrische voortstuwingssysteem is ontwikkeld in het Noorse Trondheim en is gebaseerd op oplossingen, ontworpen voor offshore-schepen. Het elektrische voortstuwingssysteem bespaart niet alleen brandstof, maar reduceert ook de bedrijfskosten, want een elektromotor vergt minder onderhoud dan een dieselmotor. Bovendien is het werk op de Elfrida milieuvriendelijker, omdat de elektromotor, anders dan de dieselmotor, geen uitlaatgassen, trillingen en lawaai veroorzaakt.

iTANKS-LEDEN Petrochem Platform

FOTO: JORRIT LOUSBERG

Rental

DEZE RUBRIEK WORDT MEDE MOGELIJK GEMAAKT DOOR

FOTO: SALMAR FARMING AS

INNOVATIE

NISSAN BATTERIJEN EN BI-DIRECTIONELE LAADPALEN VOOR ARENA Eind 2017 kan de ArenA beschikken over een vier megawatt batterij die wordt ingezet als peakshave installatie voor de stad Amsterdam, netwerkstabilisatietool voor Liander en backup-installatie voor evenementen van de ArenA zelf. Samen met Eaton, dat het systeem gaat bouwen, en Mobility House, dat verantwoordelijk is voor het energiemanagement, maakt men de ArenA nog een stukje duurzamer. Het xStorage Buildings-systeem van Eaton slaat energie efficiënt op en distribueert deze wanneer dat nodig is. Het systeem dat voor de Amsterdam ArenA is ontwikkeld, is met 280 Nissan LEAF-batterijen het grootste energieopslagsysteem op hergebruikte batterijen dat door een commercieel bedrijf in Europa wordt gebruikt. Het heeft een stroom- en opslagcapaciteit van vier megawattuur. Hiermee kan de ArenA tijdens een concert of wedstrijd ongeveer een uur zonder externe stroombron blijven fungeren. Het systeem heeft ongeveer het formaat van een zeecontainer en herbergt 119 racks waarin 1160 batterijsystemen zitten. Een negental bi-directionele omvormers zorgt voor de omzetting van wisselstroom naar gelijkstroom en vice versa. Binnenkort worden bij de ArenA ook de eerste bi-directionele laadpalen ter wereld geplaatst. Deze palen laden de vijf Nissan’s die van de Amsterdam ArenA niet alleen op, maar kunnen tevens de accu’s van de auto’s aanspreken op het moment dat er tekorten op het net dreigen te ontstaan.

PETROCHEM 3 - 2017 38

PET03 G innovatie.indd 38

09-03-17 10:55

iTANKS-LEDEN Petrochem Platform

FOTO: FONTYS

FONTYS EN ASML DOEN ONDERZOEK MET 3D-METAALPRINTER Fontys Hogeschool Engineering heeft een 3D-metaalprinter in huis, die niet alleen waardevol is voor het onderwijs, maar ook op interesse van het bedrijfsleven kan rekenen. Deze interesse heeft ertoe geleid dat ASML de printer nu cofinanciert om samen met Fontys te gebruiken voor praktijkgericht onderzoek en het printen van complexe prototypen en producten. Met conventionele technieken is dit vaak niet mogelijk. Met 3D-printing zoekt Fontys aansluiting bij vraagstukken uit het bedrijfsleven. De technologie biedt studenten de kans om nieuwe en baanbrekende oplossingen te bedenken. Met de kennis over 3D-metaalprinten kunnen zij een bijdrage leveren aan het vergroten van de concurrentiekracht van de hightechindustrie in de regio.

FOTO:DELTARES

NIEUW VELDLAB MOET LEIDINGBREUK VOORSPELLEN Gasnetbeheerders en drinkwaterbedrijven kunnen straks met behulp van sensortechnologie voorspellen wanneer een leidingbreuk gaat optreden. Op de campus van de Groningen Universiteit is het veldlab STOOP (Sensortechnologie Toegepast Op Ondergronds Pijpleidingen) geopend. Binnen het STOOP-project wordt door alle gastransport en bijna alle drinkwaterbedrijven in Nederland, Deltares, TNO en Sky Geo toegepast onderzoek gedaan naar het beter voorspellen van leidingbreuken ten gevolge van grondzakkingen. Aanleiding zijn de bijna incidenten met gebroken gasleidingen. Op basis hiervan heeft de Onderzoeksraad voor Veiligheid aanbevolen om maatregelen te nemen. STOOP bouwt aan een monitoringsysteem. Dat gebeurt op basis van big data over de opbouw van de ondergrond, historische informatie over gasen watertransportleidingen en bouwkundige constructies. Hiermee kan worden voorspeld wanneer een leiding dreigt te bezwijken, zodat deze tijdig kan worden vervangen. Die technologie wordt in het veldlab in Groningen, een praktijkomgeving waarin kennisinstellingen en bedrijven samen aan de oplossingen werken, getest. Het monitoringsysteem is ook zeer geschikt voor waterleidingen, riolering, stadsverwarming, olieleidingen, telecomleidingen en ondergrondse hoogspanningsleidingen.

DEZE RUBRIEK WORDT MEDE MOGELIJK GEMAAKT DOOR

PETROCHEM 3 - 2017Â Â 39

PET03 G innovatie.indd 39

09-03-17 10:56

Het Petrochem platform brengt experts, gebruikers en leveranciers van producten en diensten bijeen om bij te dragen aan transparante informatievoorziening rond de olie- en chemische industrie. Het Petrochem platform bereikt zijn doelgroep via het vakblad Petrochem, de website www.petrochem.nl, de nieuwsbrief, rondetafelbijeenkomsten, het jaarcongres Deltavisie en andere events.

PARTNERNIEUWS

PARTNERS VAN HET PETROCHEM PLATFORM

AkzoNobel bestrijdt jeugdwerkloosheid AkzoNobel en SOS Kinderdorpen Internationaal bestrijden samen wereldwijd jeugdwerkloosheid. AkzoNobel gaat de internationaal opererende kinderontwikkelingsorganisatie ondersteunen door professionele schilderstrainingen voor kwetsbare jongeren te verzorgen. De samenwerking start in 2017 met drie landen: Brazilië, Indonesië en Nigeria.

Reeferservicecentrum in haven Rotterdam Het Havenbedrijf Rotterdam en de Kramer Group zijn overeengekomen dat in de Eemhaven op de voormalige City Terminal (havennummer 2750) een reeferservicecentrum gebouwd gaat worden. De dienstverlening betreft het repareren, schoonmaken en stallen van koelcontainers maar er vindt ook inspectie en beveiliging plaats en het depot zal fungeren als opleidingscentrum. Bovendien gaat Kramer daar een binnenvaartservice verzorgen tussen Maasvlakte en Eemhaven waarbij het met name gaat om volle koelcontainers. De nieuwe activiteiten passen in het streven van het Havenbedrijf om op de voormalige City Terminal een zogenoemde ‘multi-user’ omgeving te creëren. ENGIE en ASML gaan partnership aan ASML en ENGIE Services hebben hun jarenlange samenwerking bekrachtigd door een partnership voor integraal asset management in Nederland. Bovendien heeft ENGIE Services het eerste ISO 55001 certificaat binnen een high tech omgeving behaald uitgereikt door BSI, voor de hoogste standaard van asset management, een primeur in Nederland. De integrale aanpak van ASML’s asset management in Nederland resulteert in volledige compliancy van wet-en regelgeving en besparingen op onderhoudskosten en energieverbruik.

Bekijk de partnerfilmpjes op www.petrochem.nl/partners-leden

CONTENTPARTNERS

LEDEN VAN HET PETROCHEM PLATFORM

KLEUREN: LOGO CITTÀ ROMANA PANTONE

CMYK

ROOD: PMS 1797 ORANJE: PMS 158 LICHT ORANJE: PMS 1505

ROOD: 5-90-75-0 ORANJE: 5-70-90-0 LICHT ORANJE: 0-30-70-0

Wilt u meer weten over lidmaatschap of partnering van het Petrochem platform, kijk dan op www.petrochem.nl of neem contact op met Wim Raaijen: wim@industrielinqs.nl - 020 312 2081

PET03 L Platform.indd 40

09-03-17 10:25

‘EXPERTQU TES’ Opleidingen moeten veel beter worden afgestemd op wat het bedrijfsleven nodig heeft. Ik zie nu een behoorlijke devaluatie van bepaalde opleidingseisen en daar hebben we last van in het bedrijfsleven.’

Het is haalbaar om naar nul overtredingen van de regels te gaan. Dat is wat anders dan nul incidenten, want hoe goed alle regels ook worden nageleefd, er blijft altijd een restrisico over (helaas).’

Ronald Hoenen zou als lid van het schaduwkabinet van de industrie willen dat bedrijfsleven en opleidingen meer gaan samenwerken. Zie pagina 18 in deze Petrochem.

Enrico Lammers reageert in een expertblog op de website van Petrochem op een artikel in de Volkskrant waarin breed werd uitgemeten dat meer dan de helft van de circa vierhonderd onderzochte risicobedrijven de veiligheidsregels in de afgelopen twee jaar heeft overtreden.

Onze bedrijven hebben nood aan jong talent om hun koppositie te behouden. Daarom is het belangrijk dat jongeren met volle overtuiging voor een technische of wetenschappelijke STEM-studie kiezen, zodat ze later aan de slag kunnen in een sector waar ze kunnen meewerken aan innovaties voor een betere levenskwaliteit.’ Frank Beckx over het project ‘Ondernemers voor de klas’ waarbij 10.000 jongeren zijn geïnspireerd voor ondernemerschap en wetenschappen.

Door het ontbreken van een centrale databank gaan er nu door vertragingen of ontbrekende gegevens vele uren verloren in de logistieke keten. En worden bij gebrek aan gekende afhaaltijden containers vaak diverse malen verplaatst.’ Jan Van Doorslaer over doorbraak in de logistiek in havens in zijn column in deze Petrochem.

HET EXPERTPANEL VAN HET PETROCHEM PLATFORM BESTAAT UIT DE VOLGENDE SPECIALISTEN Johan Alebregtse AkzoNobel Industrial Chemicals,

Chris Bruijnes InnovatieLink, directeur

Joris Hurenkamp Havenbedrijf Rotterdam, business manager

Bart Leenders Neste, managing director

Cees Jan Asselbergs voormalig algemeen adviseur Deltalinqs

Frans Brüning KH Engineering, business development manager

Hans Kerkhoven voormalig topman Shell Global Solutions

Frank de Leng Segin, new business manager

Frank Beckx Essencia Vlaanderen, gedelegeerd bestuurder

Jan Van Doorslaer voormalig woordvoerder BASF Antwerpen

Cor Kloet voormalig algemeen directeur SPIE Nederland

Michel Leyseele Havenbedrijf Antwerpen, Head of Energy & Chemicals Department

Jos Benders voormalig topman Lyondell

Niko van Gent voormalig woordvoerder Huntsman Holland

Tijs Koerts Sr. Process Safety consultant

Cor van de Linde iTanks, managing director

Katrien Bogaerts Kaneka, production engineer

Michel Grijpink Hogeschool Utrecht, Learning & Development consultant

Cas König Klesch Aluminium Delfzijl, algemeen directeur

Michel Meertens DSM, site director

Sandra de Bont VOTOB, directeur

Ronald Hoenen, DSM Dyneema, site manager

Enrico Lammers Pro6com en DWG Process & Safety managing director/ partner

Elsbeth Roelofs MVO Nederland, sectormanager Chemie, Internationaal MVO programma

Jan Bout Bout&Co, partner

Eward Hofstede Avebe, project director flavour development

Henk Leegwater Lexxin, consultant

Chris Roubos Evides Industriewater, manager Sales & Marketing

BU director Advanced Manufacturing

PET03 L Platform.indd 41

Ruud Schenk ENGIE West Industrie, algemeen directeur

Egbert Schellenberg FNV, vakbondsbestuurder procesindustrie

René Venendaal BTG Bioliquids, algemeen directeur

Roelf Venhuizen voormalig voorzitter Profion en directeur NAM

Dik Schipper voormalig production leader Dow Benelux

Maaike de Wit Straatman Koster advocaten, advocaat

John Schonewille Stratt+ Industrial Management, directeur

Cyril Widdershoven Verocy, partner/founder

Jaap Schouten TU Eindhoven, professor

Jeroen van Woerden Kemira, managing director Plant Manager of the Year 2016

Wim Soetaert Universiteit Gent, professor

Cor Zijderveld SBE, voorzitter

Wouter Stam Flowid, managing director

09-03-17 10:26

MAGAZINE ONLINE FILM EVENTS MEETINGS AWARDS EXPERTS LEDEN PARTNERS ZICHTBAARHEID BEREIK CONTACT KENNISDELING

Het Petrochem platform is een zelfstandig en onafhankelijk managementplatform voor de olie- en chemische industrie, gericht op opdrachtgevers en toeleveranciers in de hele keten van oliewinning, via raffinage en bulkchemie tot fijnchemie Het Petrochem platform deelt kennis en inspiratie door de integratie van netwerk, magazine, website, events, social media, film, verkiezingen, round tables en specials.

Het Petrochem platform versterkt uw netwerk.

Het Petrochem platform kent experts, leden en partners.

Meer weten: Wim Raaijen +31(0)20 31 22 081 wim.raaijen@industrielinqs

Het Petrochem platform biedt partners een optimale mix van zichtbaarheid, bereik, contact en kennisdeling.

www.petrochem.nl PET03 42 170308Advertenties.indd iLinqs Platformadv.indd 1

09-03-17 08-03-17 10:51 16:02

AGENDA SEMINAR / CURSUS / MASTERCLASS Industrielinqs pers en platform CYBERSECURITY IN DE INDUSTRIE www.mastersofindustry.nl Cybersecurity is tegenwoordig een veel gehoorde term. Ook voor de procesindustrie liggen er grote uitdagingen bij de beveiliging van hun installaties. Want wat als kwaadwillende hackers met geautomatiseerde systemen in de chemie aan de haal gaan? Tegelijkertijd bieden concepten als Industry 4.0 en het Internet of Things steeds meer mogelijkheden om fabrieken nog verder te automatiseren en robotiseren. En dat vraagt alleen maar om nog meer beveiliging. Tijdens Masters of Industry op 27 maart leggen specialisten uit waaraan we dan moeten denken.

27 maart 2017 iTanks, Rotterdam

CONGRES / BEURS / EVENEMENT SAP/T.A. Cook uk.tacook.com

INTERNATIONAL SAP CONFERENCE FOR OIL AND GAS The oil and gas industry is continuously advancing in its digital transformation journey. And with commodity prices extremely volatile, it is arguably more important than ever for organizations to start adapting innovative business models and processes to stay competitive and agile. Our 2017 agenda captures the very best insight from SAP customers who are embracing this digital journey and will provide you with the best platform to determine how you can survive and thrive in the current market. Join us for 3 days of inspiring keynotes, a revamped and interactive agenda, new user case studies, the latest industry trends and updates, exciting demos and networking receptions.

28-30 maart 2017 Lisbon Congress Center Lissabon, Portugal

Rotterdam Ahoy www.maintenancenext.nl

MAINTENANCE NEXT 2017 Deze editie van MaintenanceNEXT staat in het teken van Mastering Assets; Partnering for Performance. Dit thema sluit aan op de trend dat samenwerking en het delen van informatie van essentiële waarde is voor Asset Owners, fabrikanten (OEM), toeleverings- en servicebedrijven en vanzelfsprekend de professionals die op dagelijkse basis verantwoordelijk zijn voor optimale prestaties tegen reële kosten.

11-13 april 2017 Rotterdam Ahoy

Industrial Promotions

APEX 2017 Op APEX 2017 presenteren internationale fabrikanten van verreikers, werkliften, schaarliften, telescoophoogwerkers, verticale werkplatforms, mast hoogwerkers en hoogwaardig steigermateriaal hun producten. Naast bekende fabrikanten uit Europa en de VS geven ook acht fabrikanten uit China een acte de presence. Bezoekers krijgen de kans om hun mening over actuele onderwerpen en trends te ventileren, om kennis en ervaring uit te wissel en om state-of-the-art technologie en innovatie te bekijken.

2-4 mei 2017 RAI, Amsterdam

PROCESS SAFETY Process Safety Through the years personal safety obtained a lot of attention. The disaster in 2005 at the Texas City Refinery learned that for avoiding this type of catastrophic incidents, another approach is necessary: Process Safety! That is the management of processes with hazardous chemicals. The aim of this conference is to strengthen the process safety culture by networking and by sharing knowledge. During the year the individual companies are strongly internally focussed, while learning together speeds-up the process. To do so, world class speakers and interesting topics are selected to share experience and learnings. Further a network forum supports the knowledge exchange at individual level. The process safety conference is aimed at the technical safety specialists, managers and inspectors that are related to companies that are dealing with hazardous chemical processes.

17 mei 2017 Van der Valk hotel, Dordrecht

International www.apexshow.com

PScongres www.pscongres.nl

PETROCHEM 3 - 2017 43

PET03 H Agenda.indd 43

09-03-17 10:29

PETROCHEM 3 - 2017 44

PET03 X Thema Onderhoud.indd 44

09-03-17 10:19

THEMA ONDERHOUD & ASSET MANAGEMENT

FOTO: XPLORETECH

• In combinatie met een stroomlijning en automatisering van de processen, neemt bij Kemira de grip op de assets steeds meer toe. Volgens algemeen directeur Jeroen van Woerden staan meer chemische bedrijven voor de uitdagingen van een snel veranderend economisch en ecologisch landschap • Er zijn grote technologische doorbraken op komst wat betreft robotica. Dit biedt kansen voor onderhoud in de (petro)chemische industrie. ‘Het uitvoeren van inspecties met robots is slechts de eerste stap’, stelt Stefano Stramigioli, hoogleraar Advanced Robotics aan de Universiteit Twente.

PETROCHEM 3 - 2017 45

PET03 X Thema Onderhoud.indd 45

09-03-17 10:19

ASSET MANAGEMENT

Transitie naar bioproces verlicht druk op assets Kemira stapt van een proces met hoge druk en navenante temperaturen over naar een enzymatische productie van acrylamide. In combinatie met een stroomlijning en automatisering van de processen, neemt de grip op de assets steeds meer toe. Volgens algemeen directeur Jeroen van Woerden staan meer chemische bedrijven voor de uitdagingen van een snel veranderend economisch en ecologisch landschap: ‘Het is de kunst om de organisatie zo in te richten dat je snel en proactief kunt inspelen op de veranderingen.’

David van Baarle

Het haven en industriegebied in de Botlek werd in de jaren vijftig van de vorige eeuw aangewezen als uitbreidingsgebied voor de Rotterdamse industrie. Het gebied rondom Rozenburg en de Welplaat was ideaal voor containerterminals en de petrochemische industrie omdat het aan diep water lag, waardoor grote zeeschepen de fabrieken en terminals konden bedienen. In 1956 had Dow Chemicals dan ook de eer zich als eerste te mogen vestigen op het terrein. Sinds die tijd is het gebied zelf uitgebreid naar het westen en is de Maasvlakte, en recent de tweede Maasvlakte, aangelegd. De historie van het Rotterdamse havengebied loopt vrijwel parallel met die van andere grote industriegebieden zoals die van voormalig DSM-terrein Chemelot in Geleen of de Groningse Eemshaven. In de jaren zestig, zeventig en tachtig vestigden zich steeds meer chemische clusters rondom strategische posities in de havens of dicht bij grond- en hulpstoffen zoals steenkool, zout en aardgas. Het is dan ook geen uitzondering dat een deel van de assets van de destijds gloednieuwe petrochemische sites inmiddels een leeftijd bereiken van dertig, veertig of soms zelfs vijftig jaar. Nu hebben de meeste bedrijven hun procesapparatuur de afgelopen jaren wel uitgebreid, verbeterd en in sommige gevallen gemoderniseerd, maar de meeste assets lopen wel tegen hun grenzen aan wat betreft technische levensduur. Ageing assets Inmiddels is de petrochemische markt een wereldmarkt geworden met concurrentie in het Midden-Oosten waar bedrijven profiteren van lage grondstofprijzen, het Verre Oosten met lage personeelsprijzen en Noord-Amerika met lage energieprijzen. De installed base van

assets die al jaren economisch zijn afgeschreven, maar technisch nog up to date zijn, zorgt ervoor dat de zware industrie in Nederland, maar ook in de rest van Europa, nog kan meespelen op de wereldmarkt. Het is echter de vraag hoe lang deze gevestigde bedrijven dit nog kunnen volhouden, aangezien de ageing assets ook steeds meer druk leggen op de investeringen. Acrylamide De vestiging van chemiebedrijf Kemira in de Botlek is typerend voor een groot deel van de overige industrie in het gebied. Het bedrijf vierde dit jaar zijn vijftigjarig bestaan. ‘En daar zijn we trots op’, zegt algemeen directeur Jeroen van Woerden van Kemira Rotterdam. ‘We zijn niet alleen trouw aan onze omgeving, ook onze mensen werken vaak al jaren voor het bedrijf.’ Lazlo Nemeth is daar het levende bewijs van. De maintenance excellence manager is op de kop af 35 jaar in dienst en heeft daarmee nog niet eens het record in handen. Het bedrijf, dat eerst in handen was van het Amerikaanse Cytec, werd in 2006 overgenomen door de huidige eigenaar Kemira. Al vanaf het begin wordt op de site één monomeer geproduceerd: Acrylamide. Acrylamide wordt ingezet als grondstof voor de productie van flocculant in de waterbehandeling. Kemira levert chemicaliën die gebruikt worden in processen met intensief watergebruik: de grootste groep klanten van Kemira zijn dan ook afvalwaterzuiveringsinstallaties. Andere klanten zijn actief in de papierindustrie en de olie- en gasindustrie. ‘Onze producten werken zeer goed om met enhanced oil recovery de olieproductie te verbeteren’, zegt Van Woerden. Oliewinning is een proces met veel watergebruik

PETROCHEM 3 - 2017 46

PET03 X1 Ageing assets.indd 46

09-03-17 10:18

FOTO’S: WIM RAAIJEN

en onze producten ondersteunen onze klanten om een efficiënt en schoon proces te bedrijven.’ Nieuwe koers Zoals gezegd heeft ook Kemira een rijke historie en de assets zijn dan ook redelijk gedateerd. Daar komt bij dat een deel van de producten die in Rotterdam worden gemaakt inmiddels wereldwijd door andere partijen worden geproduceerd. Tel daarbij op dat de olie- en gasbusiness in de crisisjaren behoorlijk inkromp, en de uitdagingen stapelen zich op. In 2014 stond het voortbestaan op het spel. Na een onzekere periode over de toekomst werd een plan gemaakt om de fabriek te moderniseren en meer kostencompetitief te maken. De Botlek-site kreeg hernieuwde aandacht van het management van Kemira. De nieuwe koers en een visie op een duurzame en gestroomlijnde productiesite werden enthousiast ontvangen. Wat ook hielp, was dat er zich nieuwe klanten hadden aangediend. Kemira besloot dat de fabriek een nieuwe toekomst kreeg waarbij zowel in nieuwe assets werd geïnvesteerd als in stroomlijning van de processen en automatisering van de site. Daarbij krijgen zowel de elektrische als de mechanische systemen een upgrade. ‘We proberen

Lazlo Nemeth (links): 'We hebben de grip op de assets echt verstevigd en daar profiteren we ook van op het gebied van bijvoorbeeld spareparts.’ het manuele werk zoveel mogelijk te reduceren en de interne logistiek zo goed mogelijk te stroomlijnen door op strategische plekken opslagtanks neer te zetten. Enkele van de grondstoffen voor de productie van flocculant worden in duizend kilogram containers aangeleverd en vervolgens handmatig in de reactoren gepompt. Dit is arbeidsintensief en ook niet efficiënt. Door de grondstoffen in opslagtanks te stoppen, is ook dit proces te automatiseren waardoor de controle op het proces ook nog eens toeneemt.’ Enzymen De grootste verandering die de site krijgt is de overgang van een procesmatige productie naar de biologische productie van acrylamide. Momenteel zijn negen serieel geschakelde drukvaten verantwoordelijk voor de acrylamideproductie. Per vat neemt de concentratie product toe. Van Woerden: ‘De basis voor het product blijft nog steeds een petrochemisch product, maar de omzetting zal door enzymen worden gedaan. Dat betekent dat we van een typisch chemisch proces

met hoge drukken van dertien bar en temperaturen van 125 graden Celsius overgaan naar biologische batchprocessen met enzymen die gedijen bij 25 graden Celsius onder atmosferische druk. Daarmee neemt de belasting van de assets af, omdat ze niet meer onderhevig zijn aan hoge temperaturen en hoge druk. Ook de druk op veiligheidsprocedures wordt kleiner.’ Proactief ‘Ik denk dat de uitdaging die wij hier in het klein het hoofd bieden, exemplarisch is voor de rest van de Nederlandse chemische industrie’, zegt Van Woerden. ‘De hoge personeelskosten dwingen bedrijven in hoge mate te automatiseren. Bovendien neemt de maatschappelijke druk toe op verduurzaming van de industrie. Zoals gezegd zijn biologische processen vriendelijker voor de assets, de omgeving en het milieu. We verwachten dan ook veel van dit proces, maar dat wil niet zeggen dat we over vijf jaar niet iets heel anders doen. De lifecycles worden korter omdat de wereld in transitie is. PETROCHEM 3 - 2017 47

PET03 X1 Ageing assets.indd 47

09-03-17 10:18

[Sch

rijf

u nu

in]

VEILIG WERK VERDIENT WAARDERING 12 april 2017 | Rotterdam Ahoy Bekendmaking Safe Maintenance Award Benelux

De Safe Maintenance Award Benelux stimuleert veilig werken bij onderhoudsafdelingen en technische dienstverleners. De award wordt jaarlijks uitgereikt aan een onderhoudsafdeling en een technische dienstverlener die bewijst onderhoud op een veilige en verantwoorde manier uit te voeren. Schrijf nu in, uw veilige werk verdient waardering!

Wat is uw bijdrage aan veilig werk?

Is veilig werken bij uw technische dienst de enige manier waarop dingen gebeuren?

Bent u als leverancier van advies, inspecties, diensten of producten nauw betrokken bij de veiligheid van onderhoudswerk? Of draagt u als contractor of vereniging graag bij aan de mindset van veilig werken? Presenteer uw bedrijf dan als partner van de Safe Maintenance Award Benelux.

Levert u als technische dienstverlener uw werkzaamheden altijd met veiligheid als hoogste prioriteit? Schrijf nu in en ding mee naar de Safe Maintenance Award Benelux 2017. Een vakkundige jury beoordeelt uw inschrijving en kiest en bezoekt de genomineerden. Kijk voor inschrijven en informatie op www.safemaintenanceaward.com.

Hiervoor zijn veel mogelijkheden. Bezoek www.safemaintenanceaward.com voor meer informatie of bel: Wim Raaijen: +31 (0) 6 5340 8974 Peter van Nierop: +31 (0) 6 5327 8835

De Safe Maintenance Award Benelux 2017 wordt verzorgd door Stichting Safety at Work en het iMaintain platform.

www.safemaintenanceaward.com Advertentie SMAB.indd 1 48 PET03 Advertenties.indd

08-03-17 09-03-17 16:26 10:51

De uitdagingen waar we voor staan om de CO2-voetafdruk te verkleinen worden steeds groter terwijl grondstoffen schaarser worden. Nu gebruiken we nog fossiele grondstoffen, maar wellicht stappen we straks over op biologische varianten. Het is de kunst om de organisatie zo in te richten dat je snel en proactief kunt inspelen op de veranderingen.’ Condition based maintenance Die organisatieverandering is inmiddels al voor een groot deel doorgevoerd. Nemeth is verantwoordelijk voor de maintenance organisatie. Dat deze strakker is georganiseerd, is bijvoorbeeld te zien aan de werkplaats op het terrein. Het aantal bankschroeven verraadt het aantal monteurs dat voorheen aan falende equipment sleutelde. Nu werkt er nog maar één man. ‘De focus is verlegd van correctief onderhoud naar preventief onderhoud’, zegt Nemeth. ‘Inmiddels zijn alle zevenduizend assets die onder het inspectieregime vallen, vastgelegd in criticaliteitsclasses en voeren we zoveel mogelijk condition based maintenance uit. Sinds langere tijd laten we al trillingsanalyses uitvoeren door SKF, zodat we ook voorspellingen kunnen doen over de meantime between failure van rotating equipment. We hebben de grip op de assets echt verstevigd en daar profiteren we ook van op het gebied van bijvoorbeeld spareparts.’ Ook operations is betrokken bij de onderhoudsorganisatie en voert het eerstelijnsonderhoud aan de installaties zoveel mogelijk zelf uit. Van Woerden: ‘Het is daarbij de kunst om de balans te vinden tussen wat operators zelf kunnen en wat aan specialisten moet worden overgelaten. Een aantal jaren geleden was het overgrote deel van de onderhouds taken neergelegd bij de operators, maar dat was iets te veel doorgeschoten. De mechanische werkzaamheden zijn vaak nog wel te doen maar met name de elektrotechnische kant van het onderhoud, vraagt om specialistische kennis. We hebben er dan ook bewust voor gekozen om de maintenance organisatie te versterken.’ Inmiddels is een aantal operators omgeschoold tot monteur die de eerstelijns trouble shooting voor hun rekening nemen. ‘Ik moet eerlijk bekennen dat die omscholing best wat tijd heeft gevergd,

maar achteraf gezien is dat ook logisch. Technische opleidingen duren niet voor niets vier jaar en dan duurt het ook nog even voordat iemand voldoende ervaring heeft opgedaan om die kennis toe te passen. Als we één ding geleerd hebben, is om veranderprocessen tijd te gunnen en niet direct als mislukt te bestempelen als het in het begin tegenzit.’ Samenwerking Een dergelijk afgeslankte organisatie, ontkomt er niet aan om zwaarder te leunen op services van OEM’s maar ook van onafhankelijke serviceproviders. Van Woerden: ‘Op dat vlak heeft de industrie ook nog wel een uitdaging. Hoewel iedereen hard zijn best doet, is het vaak lastig om goed gekwalificeerd, extern personeel binnen te krijgen. Onze technische dienst is hooggekwalificeerd en heeft een hoog kennisniveau. We willen graag dat zij hun werk meer toespitsen op taken die toegevoegde waarde bieden. Het uitvoeren van meer generieke taken als smeerrondes of metingen zouden we graag door externe partijen willen laten uitvoeren. In de praktijk blijkt echter nog vaak dat de cultuurverschillen groot zijn, dat monteurs niet voldoende kennis hebben of dat het ervaringsniveau of specialisme nog niet voldoende is. En als we een goede specialist inlenen dan heb je niet de garantie dat je diezelfde

persoon de volgende week weer over de vloer krijgt.’ Corrosie onder isolatie Inmiddels is de fundatie van de nieuwe bioreactor klaar en beginnen de werkzaamheden aan de installaties. ‘We houden de oude installatie nog even in bedrijf als back-up voor het geval er verstoringen in het nieuwe proces ontstaan’, zegt Nemeth. ‘En wellicht kunnen we oude tanks of andere onderdelen nog hergebruiken. De leidingen zullen in ieder geval in gebruik blijven.’ Die leidingen bieden nog wel een extra uitdaging vanwege de corrosie onder isolatie-problematiek waar de gehele chemische sector mee kampt. ‘We hebben verwarmde pijpleidingen die geïsoleerd zijn en die ook al heel wat jaren meegaan. De komende jaren zullen we die dan ook moeten blijven inspecteren en waar nodig repareren.’ Niet dat de veiligheid nu in het geding komt, maar het fenomeen corrosie onder isolatie vormt wel een significante kostenpost voor de industrie. ‘Gelukkig zie je dat een aantal partijen er een businesscase in zien om dit probleem aan te pakken. Het aantal inspectietechnieken neemt toe en onlangs hebben we zelfs testen gedaan met niet destructieve inspectietechnieken die wanddiktes onder de isolatie kunnen meten.’ ■ PETROCHEM 3 - 2017 49

PET03 X1 Ageing assets.indd 49

09-03-17 10:18

PET03 Advertenties.indd 50

09-03-17 10:52

ONDERHOUD

‘We moeten wennen aan het werken met robots’ Er zijn grote technologische doorbraken op komst wat betreft robotica. Dit biedt kansen voor onderhoud in de (petro) chemische industrie. Denk aan pijpinspectie voor moeilijk bereikbare pijpleidingen, inspectie van ballasttanks en inspectiedrones. ‘Het uitvoeren van inspecties met robots is slechts de eerste stap’, stelt Stefano Stramigioli, hoogleraar Advanced Robotics aan de Universiteit Twente. ‘Er zullen uiteindelijk ook nieuwe reparatiemanieren ontstaan, dankzij robotica.’

FOTO: FLYABILITY

Evi Husson

oplopen tot miljoenen verlies. Robotica is onder andere door deze twee aspecten een belangrijke technologie om in deze sector aandacht aan te besteden. Neem veiligheid. In de petrochemische sector is er sprake van explosiegevaar en het werken met chemicaliën. Als een robot in plaats van een mens bepaalde risicovolle onderhoudswerkzaamheden kan uitvoeren en er gaat iets mis, dan is de kans op incidenten met persoonlijk letsel veel kleiner.’

‘De technologische mogelijkheden van robotica zijn de laatste jaren enorm toegenomen. Steeds meer partijen zien in dat robotica behoorlijk kan bijdragen aan de kwaliteit van leven en welvaart, en dat veel zaken alleen kunnen worden opgelost met robotica. Zowel universiteiten als het bedrijfsleven zijn erg geïnteresseerd in wat er staat te gebeuren’, stelt Stefano Stramigioli. Hij is hoogleraar Advanced Robotics aan de Universiteit Twente. Hij richtte in 2008 het Nederlandse onderzoekscentrum voor robotica op en is onder meer vice-president Research van euRobotics, adviesorgaan van de Europese Commissie op roboticagebied. ‘Ook voor de (petro)chemische industrie wordt robotica interessant’, stelt Stramigioli. In de (petro)chemie is en blijft veiligheid het allerbelangrijkste, in de breedste zin van het woord. Veiligheid van zowel de mensen als de assets. Tegelijkertijd moet de downtime van installaties zoveel mogelijk worden voorkomen. Bij raffinaderijen kan een uur downtime

Accurater Een tweede voordeel van robotica is de mogelijkheid om taken uit te voeren waartoe een mens niet in staat is. ‘Een mens heeft een bepaalde omvang en kan onmogelijk door een pijp met een kleine diameter heen kruipen. Een kleine robot kan dit wel, waardoor voor de mens moeilijk bereikbare plaatsen, toch kunnen worden bereikt.’ Robots kunnen bovendien bepaalde taken en metingen veel accurater uitvoeren dan mensen. ‘Mensen hebben zintuigen en houden vooralsnog beter overzicht en hebben meer inzicht dan robots, maar ze zijn vaak minder nauwgezet en maken soms domme menselijke fouten. Je kunt bijvoorbeeld robots ontwikkelen die je heel nauwkeurig kunt positioneren. Je kunt hen herhaaldelijk metingen laten uitvoeren op precies dezelfde tijdstippen per dag, op een exact bepaalde locatie, op een identieke manier. Na verloop van tijd ontstaat een database met historische data die je in staat stelt om voorspellingen te doen over wanneer onderhoud het beste kan plaatsvinden. En misschien hoeven assets in de toekomst uit veiligheidsoverwegingen niet te worden stilgelegd wanneer robots in plaats van mensen bepaalde onderhoudstaken uitvoeren. Op die manier gaat de PETROCHEM 3 - 2017 51

PET03 X2 Robotisering.indd 51

09-03-17 10:17

Verhuur stoom- en heetwaterketels

Eco Ketelservice Verhuur bv

www.eco-steamandheating.com +31 (0)13 583 94 40 | info@eco-steamandheating.com

Nu met gratis FAST olieanalyse*

Dankzij haar toewijding aan technische ontwikkeling zet Eni continue nieuwe maatstaven voor productkwaliteit. Het is deze toewijding die heeft gezorgd voor een zeer complete en technisch uitstekende productlijn voor industriële oliën. Neem contact op met Eni Benelux: T: 010 29 41 512 E: salesbenelux@eni.com

Eni industriële smeermiddelen en vetten * Neem contact met ons op om een voorstel op maat te ontvangen

PET03 Advertenties.indd 52

eni.com/nl

09-03-17 10:52

FOTO: MOURIK

ONDERHOUD

downtime omlaag en worden aanzienlijke kosten bespaard.’ Stap voor stap Zover zijn we echter nog niet, maar er zijn genoeg redenen waarom robotica een essentiële technologie is voor de (petro)chemie om er nu al aandacht aan te besteden, zegt Stramigioli. ‘Te meer nu de olieprijs zo laag staat en de marges kleiner zijn. Dit is een goede basis voor ontwikkeling. De grote concerns hebben nooit eerder de noodzaak gehad om zo effectief en efficiënt mogelijk te opereren als nu. Verschillende grote concerns, denk aan BASF, Dow Chemicals, Shell en Chevron zijn dan ook in diverse projecten betrokken om robotica stap voor stap in de sector te integreren (zie kader, red.).’ Een aantal uitdagingen zal echter nog wel moeten worden overwonnen. ‘Een van de uitdagingen rond roboticatechnologie is vooralsnog dat mensen nog niet gewend zijn aan het werken met robots. De ervaring ontbreekt. Er moet daarnaast rekening worden gehouden met ATEX-reguleringen, die in een

tijdperk zonder vergaande integratie van robots is opgesteld. Het gebruik van een elektrische motor in een explosiegevaarlijk gebied is niet zonder meer mogelijk. Robots zullen volledig explosieveilig moeten worden gemaakt. Er zijn met andere woorden nog enige hobbels te nemen, maar de voordelen zullen uiteindelijk zo groot zijn, dat robots hun intrede in de petrochemische sector sowieso zullen maken.’ Een eerste stap richting robotica in de petrochemie gebeurt op inspectiegebied, stelt de robotprofessor. ‘Eerst moet men ontdekken en meten. Vergelijk het met het schilderen van de muren van je huis. Je moet eerst de muren inspecteren en weten hoeveel verf je nodig hebt. Vervolgens ga je naar de bouwmarkt om verf en tools te kopen die je nodig hebt om het uit te voeren. Eerst waarnemen en vervolgens handelen.’

Nieuwe reparatiemogelijkheden Dus je moet eerst laten zien dat concepten werken. Pijpinspectie is zo’n concept. ‘We hebben al aangetoond dat pijpinspectie in moeilijk bereikbare pijpleidingen mogelijk is en met die kennis gaan we nu de markt op. Robotisering van de inspectie van ballasttanks is een ander gebied waar veel gaat gebeuren. Hetzelfde geldt voor inspectiedrones. Met dronetechnologie kun je op grote hoogte bijvoorbeeld de dikte van coatings bepalen of andere interessante metingen uitvoeren. Denk aan windturbines, maar ook het onderzoeken van flares, hoe de verbranding bij het affakkelen plaatsvindt. En dat alles kom je te weten terwijl je veilig op de grond staat.’ Zodra eenmaal is aangetoond dat inspectie mogelijk is, kun je weer een stap verder gaan en zaken ook verbeteren. ‘Als je ziet dat meten en inspecteren pro-

Misschien hoeven assets in de toekomst niet te worden stilgelegd wanneer robots in plaats van mensen bepaalde onderhoudstaken uitvoeren. PETROCHEM 3 - 2017 53

PET03 X2 Robotisering.indd 53

09-03-17 10:17

ASSET INTEGRITY PARTNER STORK HELPT HAAR KLANTEN BIJ HET OPTIMALISEREN VAN DE PRODUCTIE DOOR HET BOUWEN, ONDERHOUDEN, HERSTELLEN EN VERBETEREN VAN HUN INDUSTRIËLE ASSETS. Stilstand verminderen, kostenefficiëntie optimaliseren en altijd de hoogste kwaliteit leveren, steeds met veiligheid als kernwaarde, daar streven we naar. Deelt u dezelfde uitdagingen? Dan kan Stork u helpen. WWW.STORK.COM

STO 410_suite of images A4.indd 5 PET03 Advertenties.indd 54

4/05/2016 12:45:42 09-03-17 10:52

ONDERHOUD bleemloos verloopt, kun je vervolgens andere tools op de robot plaatsen zodat je reparaties kunt doen. Soms moet de mens aan bod komen, soms niet, afhankelijk van de reparatie. Daarbij zullen ook nieuwe reparatiemanieren ontstaan, denk bijvoorbeeld aan het repareren van zwakke punten in leidingen. Robots kunnen deze in de toekomst wellicht met bepaalde polymeren van binnenuit opvullen. Zodra je hebt bewezen dat een concept werkt, kun je verder gaan met verbeteren.’ Hetzelfde geldt voor telemanipulatie versus volledige autonomie. ‘Sommigen roepen dat alles volledig autonoom moet worden, maar op die manier kom je niet tot wat je voor ogen hebt. Je kunt veel beter eerst een mechatronische ontwikkeling van een robot via telemanipulatie aansturen. Mensen kunnen met hun kennis en inzicht ingrijpen en sturen zoals zij denken dat het het beste is. Langzamerhand kan autonomie worden toegevoegd.’ Nieuwe assets We staan aan de vooravond van een revolutie. ‘Het thema robotica begint hot te worden, dus er komt daadwerkelijk beweging in. Je ziet veel meer samenwerkingsverbanden ontstaan. De komende twee, drie jaar zal een aantal user cases tot tand komen die gericht zijn op het daadwerkelijke gebruik in de industrie. Een grote uitrol, waarbij ook alles rond weten regelgeving is uitgekristalliseerd, verwacht ik over vijf tot tien jaar.’ Ondertussen is nog meer onderzoek nodig. ‘Onderzoek rond bijvoorbeeld morfologie’, geeft Stramigioli aan. ‘Hoe de robot eruit moet zien om een bepaalde taak te kunnen uitvoeren zoals het nauwkeuriger meten, exacte locatiebepaling van een meting et cetera.’ Ook de user interface wordt nog verder doorontwikkeld. ‘Robots zullen steeds vaker autonoom dan wel via een operator worden bestuurd waardoor zo effectief mogelijke interfaces nodig zijn. En misschien wordt het zelfs mogelijk dat robots onderhoudstaken kunnen uitvoeren terwijl de fabriek nog in bedrijf is, iets wat met werknemers vooralsnog uitgesloten is bij sommige taken. Ook op die terreinen is meer onderzoek nodig.’ Al deze aspecten zullen gevolgen hebben voor de inrichting van nieuwe assets.

ROBOTPROJECTEN IN DE PROCESINDUSTRIE Petrobot De Europese Commissie lanceerde onder leiding van Shell eind 2013 het Petrobot-project. Binnen dit project ontwikkelde een consortium van tien Europese bedrijven (Shell, Gasco, Chevron, Vopak, A.Hak, Dekra, Alstom Inspection Robotics, OC Robotics, Innospection en Quasset) robots die mensen kunnen vervangen bij inspecties in drukvaten en opslagtanks in de olie-, gasen petrochemische industrie. De looptijd van het project was drie jaar en werd eind 2016 afgerond. Stramigioli, wetenschappelijk adviseur bij dit project: ‘Uit dit project is een aantal inspectierobots voor het inspecteren van drukvaten en opslagtanks naar voren gekomen die verder zullen worden getest in de olie-, gasen petrochemische industrie.’ Smart Tooling Smart Tooling is een Interreg-project (Interreg Vlaanderen-Nederland subsidieert grensoverschrijdende projecten voor slimme, groene en inclusieve groei) dat loopt van september 2016 tot en met augustus 2019. Het legt de focus op de ontwikkeling van prototypes van robots en tools om onderhoud veiliger, goedkoper, schoner en efficiënter te maken. Zo wordt de productiviteit van het industrieel onderhoud versterkt. In dit project wordt onder andere onderzoek gedaan naar inspectie-, cleaning-, en werkplaatsrobotica en drones. Dit laatste type, de vliegende robot, is voor inspecties in de procesindustrie nog minimaal in gebruik. Dankzij de ontwikkeling hiervan kan de veiligheid bij het inspecteren van bijvoorbeeld de binnenkant van tanks sterk worden verbeterd. BASF en Dow Benelux fungeren als testlocatie. Kennis- en Innovatie Centrum voor Maintenance in de procesindustrie (Ki<|MPi) is de projectverantwoordelijke. Partners binnen dit project zijn: Rewin Projecten, Bemas, Sirris,

‘Deze zullen anders worden gebouwd dan bestaande assets, rekening houdend met de mogelijkheden van automatisering en predicatief onderhoud. Houden bouwontwikkelaars bij huidige projecten met deze ontwikkelingen nog geen rekening, dan zal hen dit in de toekomst

Dow Benelux, BOM Business Development & Foreign Investments, Universiteit Twente, N.V. Economische Impuls Zeeland, Stichting Avans, Universiteit Gent en BASF Antwerpen. Spectors Spectors is eveneens een Interreg-project, dat loopt van 2016 tot en met 2020. Het is een Nederlands-Duits Hightech initiatief dat het marktpotentieel van civiele dronetechnologie onderzoekt door sensorinnovaties ten behoeve van remote-sensing en -monitoring. Spectors is een strategisch initiatief op het gebied van hightech systemen en materialen. Het project stimuleert en versterkt zowel innovaties van mkb-bedrijven door coöperatieve onderzoeksen ontwikkelingsprojecten als langlopende, grensoverkoepelende competentienetwerken, relaties en synergiën van bedrijven, onderzoeksinstellingen en ontwikkelingscentra Hoofdpartner in dit project is ISIS-IC. Andere partners zijn: RheWaTech, Planungs- und Vermessungsgesellschaft Ansperger, GeSa Gesellschaft für Schaden- und Sicherheitsanalysen, IMST, jalasca, Thorsten Rümer Engineering & Technologieberatung, Naturschutzzentrum im Kreis Kleve, Landwirtschaftskammer Nordrhein-Westfalen, Regionalforstamt Niederrhein, Landesbetrieb Wald und Holz, Dronespective UG, Hochschule Rhein-Waal, Forschungszentrum Jäglich, Bureau Waardenburg, Innosieve Diagnostics, KnowH2O, Obtrasec, EagleView Netherlands, SoilCares Research, Alterra Wageningen UR, Oost NV - Ontwikkelingsmaatschappij Oost Nederland, AeroVision, KWR Watercycle Research Institute, XpStagers, Universiteit Twente, Enschede, Wageningen UR, Van Den Borne aardappelen, Drone4Agro, Clear Flight Solutions, ProRail en GIS.

duur komen te staan. Het is daarom belangrijk om altijd te kijken naar nieuwe mogelijkheden. Of zoals R. J. Kennedy het zegt: ‘There are those that look at things the way they are, and ask why? I dream of things that never were, and ask why not?’ ■

PETROCHEM 3 - 2017 55

PET03 X2 Robotisering.indd 55

09-03-17 10:17

MARKET REVIEW ALGEMEEN

ERIKS bv

Toermalijnstraat 5 1812 RL ALKMAAR Postbus 280 1800 BK ALKMAAR Tel: +31 (0)72 514 15 14 Fax: +31 (0)72 515 56 45 E-mail: info@eriks.nl Website: www.eriks.nl Aandrijftechniek Afdichtings- & Rubbertechniek Stromingstechniek Industriële kunststoffen Gereedschappen & Onderhoudsproducten

KUNSTSTOFROOSTERS EN CONSTRUCTIES (GVK)

DEMONTAGE

DDM Demontage B.V.

Industriële verhuizingen Demontage – Sloopwerken Transport – Asbestsanering Offshore Postbus 253 3454 ZM DE MEERN Tel: +31 (0)30- 666 97 80 Fax: +31 (0)30- 245 91 27 E-mail: info@ddm.eu Website: www.ddm.eu

Victor Lighting

Gedistribueerd door: Eurotronic B.V. Curieweg 8d 2408 BZ ALPHEN AAN DEN RIJN Postbus 582 2400 AN ALPHEN AAN DEN RIJN Tel: +31 (0)172- 49 10 76 Fax: +31 (0)172- 49 29 37 E-mail: info@eurotronic.nl Website: www.eurotronic.nl

INDUSTRIE ISOLATIE

ENERGIETECHNIEK

FlexxCon B.V.

Correspondentieadres Postbus 1761 3800 BT Amersfoort Magazijn/werkplaats Parallelweg 74 7161 AG Neede Tel: 033 4556696 Fax: 033 4553295 E-mail: info@flexxcon.com Website: www.flexxcon.com

MANUFACTURING EXECUTION SYSTEMS (MES) Advies, specificaties, cursus, inspecties en audits volgens Internationale CINI Standaard

Engineering , supply of energy processes, biomass, steam, thermal oil, hot water, incinerators

MLG Instruments

Westfrankelandsestraat 10c 3117 AR Schiedam Tel: + 31(0)10 473 50 50 Email: info@mlg-instruments.com Website: www.mlg-instruments.com Fabrikant van Magnetische Peiltoestellen, Peilglastoestellen, Kijktoestellen, Schakelaars, Transmitters (4-20 mA), RVS Vlotters & Titanium vlotters tbv stoomketels & drukvaten

CHEMICALS

Chemicals, Lime, Recycling and Automotive De Noord Chemicals b.v. Ridderpoort 14 2984 BG RIDDERKERK Postbus 257 2980 AG RIDDERKERK Tel: +31 (0)180- 41 59 88 Fax: +31 (0)180- 41 71 70 E-mail: info@noordchem.nl Website: www.noordchem.nl

AB Heatec Engineering BV

for industry, marine & offshore worldwide PO Box 160 NL – 7480 AD Haaksbergen The Netherlands Tel: +31 (0) 653231730 Fax: +31 (0) 842299814 E-mail : info@abheatecengineering.com Website: www.abheatecengineering.com

EXPLOSIEVEILIGE VERLICHTING & OFFGRID/HYBRIDE POWER SOLUTIONS

NCTI

Hofweg 1, 3208 LE Spijkenisse Tel: +31 181 698030 Email: info@ncti.nl Website: www.ncti.eu Onafhankelijk kennisinstituut voor procesisolatie in industrie

INSPECTIE, TANKS DRUKAPPARATEN, VLOEREN

Wolga 5 2491 BK DEN HAAG Tel: +31 (0)70- 444 27 70 Fax: +31 (0)70- 444 20 82 E-mail: info@magion.nl Website: www.magion.nl

MEETDIENSTEN IN HOOGSPANNINGSTECHNIEK Keuring, inspectie en bouw van (chemie)installaties BRL K903 gecertificeerd. Staal, RVS en kunststof.

Emsbroek B.V.

Industrieweg 11 7251 JT Vorden Tel: +31(0)575 55 73 06 E-mail: info@emsbroek.nl Website: www.emsbroek.nl

Outback Power

Gedistribueerd door: Eurotronic B.V. Curieweg 8d 2408 BZ ALPHEN AAN DEN RIJN Postbus 582 2400 AN ALPHEN AAN DEN RIJN Tel: +31 (0)172 - 49 10 76 Fax: +31 (0)172 - 49 29 37 E-mail: info@eurotronic.nl Website: www.eurotronic.nl

MAGION Process Control Engineering B.V.

Foutlocalisatie- en kwaliteitsmetingen aan kabelverbindingen, transformatoren en schakelaars. Power Quality metingen en thermografie. Kabelmontage (moffen en eindsluitingen 25 – 170KV gecertificeerd) en kabelreparatie.

Joulz Energy Solutions B.V.

Zalmstraat 7a, 3016 DS Rotterdam Postbus 19230, 3001 BE Rotterdam

Kiwa Inspecta Nederland B.V. Postbus 70 2280 AB Rijswijk Tel: 088- 998 4621 Fax: 088- 998 4420 Email: inspectie@kiwa.nl Internet: www.kiwa.nl

Tel.: +31 (088) 895 88 88 E-mail: meetdienst@joulz.nl Website: www.joulz.nl/diensten/ meetdiensten

Indien u ook vermeld wilt worden in de Market Review van Petrochem, neemt u dan contact op met Jetvertising, Arthur Middendorp, tel. 070 399 0000.

PETROCHEM 3 – 2017

PET03 Advertenties.indd 56 Alle pagina's PET01_MartketReview.indd

09-03-17 13:12

MARKET REVIEW PIPE SUPPORTS

STAALCONSTRUCTIES

WARMTEBEHANDELING

Bea Nederland B.V. Frijns Steel Construction b.v. Dutramex BV

Ambachtstraat 1a 4143 HB LEERDAM Tel: +31 (0)345- 61 40 11 Fax: +31 (0)345- 61 95 25 E-mail: info@dutramex.com Website: www.dutramex.com

PROCESS CONTROL

MAGION Process Control Engineering B.V. Wolga 5 2491 BK DEN HAAG Tel: +31 (0)70- 444 27 70 Fax: +31 (0)70- 444 20 82 E-mail: info@magion.nl Website: www.magion.nl

De Valkenberg 14 6301 PM Valkenburg a/d Geul Postbus 150 6300 AD Valkenburg a/d Geul Tel: +31 (0)43 601 01 01 Fax: +31 (0)43 601 01 02 E-mail: info@frijnsgroup.com Website: www.frijnsindustrialgroup.com

Anthony Fokkerstraat 2 3261 LB Oud Beijerland Postbus 1554 3260 BB Oud Beijerland Tel.: +31 (0)186 - 62 02 88 Fax: +31 (0)186 - 62 02 44 E-mail: sales@beaned.nl Website: www.beagroup.com

Elektrisch voorwarmen en gloeien / Inductie verwarmen / Stationaire en mobiele gloeiovens / Uitdrogen beton en coatings

Delta Heat Services B.V.

Scheelhoekweg 2 3251 LZ STELLENDAM Postbus 52 3250 AB STELLENDAM Tel: +31 (0)187- 49 69 40 Fax: +31 (0)187- 49 68 40 E-mail: info@delta-heat-services.nl Website: www.delta-heat-services.nl

VEILIGHEID

STUDBOLTS

BC Basco MANUFACTURER OF HIGH INTEGRITY BOLTING

Vierschaarstraat 7A 9160 LOKEREN Tel: +32 9 348 21 35 Gsm:Â +32 472 73 10 56 E-mail: sales@basco.be Website: www.bc-basco.com Contactpersoon : Toyah Timmermans

G4S Fire & Safety BV

Veiligheidstoezicht, Veiligheidsmaterialen & -middelen, Technische veiligheidsmiddelen Donk 1c 2991 LE BARENDRECHT Tel: +31 (0) 88 1160630 E-mail: safety@nl.g4s.com Website: www.g4ssafetysolutions.nl

Smit Gloeidienst B.V.

Havenlaan 16 5433 NL KATWIJK (N. Br.) Tel: +31 (0)485 31 65 66 Fax: +31 (0)485 31 87 32 E-mail: info@smit-industrial.com Website: www.smit-industrial.com

[SA V

INNOVATIEKRACHT | SPIJKENISSE | 8 JUNI

DA TE]

NE T AB I K W A D U U S T R IE H C S IN D HE T DE N VA ME T

EIGENAARSCHAP www.deltavisie2017.nl Halve pagina advertentie Deltavisie 01032017.indd 1

PET03 Advertenties.indd 57

03-03-17 311:40 PETROCHEM 2017

09-03-17 09-03-17 13:12 12:13

COLUMN

'Het meest merkwaardige aan dit initiatief is dat de havenbedrijven voor het eerst aan hetzelfde touw trekken.'

Doorbraak in logistiek Wie ooit de Rotterdamse of Antwerpse haven bezocht, zit toch steeds weer met de vraag: hoe krijgen ze het voor mekaar om al die containers en goederen op het juiste moment, op de juiste bestemming te krijgen? Het antwoord is niet zo simpel want soms komen die goederen en containers NIET op het juiste tijdstip en NIET op de juiste bestemming en wordt er nogal wat over en weer gereden met containers en andere ladingen. Bovendien zijn er verschillende vervoersmiddelen (weg, spooren waterweg) die elk hun eigenheid hebben en hun rol spelen in die logistiek. Met de vloeibare ladingen, waar vooral de petrochemie mee moet rekenen, loopt het met een paar kranen en een paar pijpleidingen nog eenvoudig, maar met containers is dat een ander paar mouwen. In de hele wereld worden jaarlijks zo’n 160 miljoen containers over en weer gevaren en gereden, in Antwerpen zo’n 10 miljoen TEU’s en in Rotterdam nog iets meer, 12,4 miljoen TEU’s. Al dat gedoe van aanvoeren, leegmaken, weer vullen en afvoeren heet de logistieke keten of de supply chain. In die keten zijn vele schakels en spelers die elk hun rol en belang hebben en nog heel vaak alleen met ‘hun ding’ bezig zijn. Daardoor lijkt het IT-landschap van de Antwerpse haven meer op een archipel met vele eilandjes dan op een goeddraaiende containerterminal. Dan krijg je die stroom van meer dan 25.000 containers per uur moeilijk gekanaliseerd. NxtPort-project Als ik Wouter De Geest, CEO van BASF Antwerpen ontmoet voor onze kwartaalbabbel hoeft hij niet lang te zoeken naar een thema dat hem nauw aan het hart ligt. Eind januari 2017 werd in Antwerpen het NxtPort-project voorgesteld waarmee de Antwerpse havengebruikers een digitaal platform te water laten, dat de hele logistieke keten moet optimaliseren en dus een stuk efficiënter maken. Ze willen daarmee de grote netwerkspelers en big data-behandelaars als Google en Amazon voor zijn, want die reuzen azen ook op het wereldwijde logistieke netwerk als een volgend digitaal wingewest. Zij weten beter dan wie ook hoe lonend het is om over big data te beschikken, die te beheren en vooral die te analyseren en gericht te gebruiken. Om die mologs voor te blijven, kun je twee wegen uit: je vraagt de overheid of het havenbedrijf als koepel om een initiatief op te starten, of je steekt als private ondernemerswereld zelf de handen uit de mouwen en je gaat als ondernemers aan het roer staan. In Rotterdam nam het Havenbedrijf het voortouw om

een digitaal Port Community System op te starten onder de naam Portbase. Daarbij wordt niet alleen de datalaag beheerd, maar worden ook de applicaties in eigen hand gehouden. Die keuze maakt NxtPort niet. Ze willen in een grote centrale databank alle gegevens van de goederenstromen beheren en laten het ontwikkelen van creatieve applicaties aan derden. Zo kan de Antwerpse haven incubator worden voor een veelvoud van digitale spelers die de vrijheid krijgen om een waaier aan industriële, technologische innovaties te ontwikkelen. Eerste toepassingen Dat het de Antwerpse havengemeenschap menens is met dit project, bewijst het kransje voortrekkers. Naast grote individuele spelers als goederenbehandelaar Katoennatie, chemie-zwaargewicht BASF en uitbaters van de drie grote containerterminals als DPW (Dubai), PSA (Singapore) en MSC (Zwitsers/Italiaans) hebben ook alle beroepsverenigingen van de Antwerpse havenstakeholders en de ondernemersvereniging Voka zich achter het initiatief geschaard. De eerste toepassingen wil NxtPort al in het tweede kwartaal van dit jaar operationeel hebben. En dat gaat dan om basisgegevens zoals verwachte aankomsttijden van schepen, het beschikken over containergewichten en het voorspellen van afhaaltijden voor containers. Daar kunnen dan verdere spelers van de supply chain op inpikken en hun data toevoegen aan de superbank. Concreet wordt daarbij gedacht aan loodsen, douane, spoor en binnenvaart. Hetzelfde touw Door het ontbreken van een centrale databank gaan er nu door vertragingen of ontbrekende gegevens vele uren verloren in de logistieke keten. En worden bij gebrek aan gekende afhaaltijden containers vaak diverse malen verplaatst. Kortom, er kan nog heel wat efficiëntiewinst worden geboekt en daar gaat het om. Er moet maar eens op een grote containerterminal een IT-systeem uitvallen en iedereen die de haven passeert zal de vrachtwagens met honderden bumperen. Het meest merkwaardige aan dit initiatief, dat veel potentie in zich draagt, is dat de havenbedrijven voor het eerst aan hetzelfde touw trekken. En dat is ook in de Antwerpse haven eerder de uitzondering dan de regel. Dat zou wel eens de doorbraak kunnen betekenen in het logistieke denken. Jan Van Doorslaer

PETROCHEM 3 - 2017 58

PET03 I Column.indd 58

09-03-17 10:29

Serving the industry Lengkeek Staalbouw is een fullservice aanbieder in de nationale staalbouwbranche. Maatwerk, vakmanschap en veiligheid (VCA-P) staan hoog in het vaandel. Het bedrijf heeft bijna 80 jaar ervaring en is gespecialiseerd in onderhouds-, reparatie-, inspectie- en nieuwbouwwerkzaamheden in de energiemarkt en in de zware en (petro)chemische industrie. Denk daarbij aan staal- en trapconstructies, platforms, leidingbruggen, tijdelijke constructies, etc. Onder de meest moeilijke omstandigheden worden on-site inspectie-, reparatie- en montagewerkzaamheden verzorgd, waarbij betrouwbaarheid, snelheid van levering en flexibiliteit voorop staan. Lengkeek Staalbouw is een zelfstandige werkmaatschappij binnen de ‘Services & Maintenance’ divisie van Andus Group. De andere divisies zijn ‘Manufacturing’ en ‘Contracting’. Andus Group is een internationale onderneming met circa 1.100 medewerkers en 14 gespecialiseerde werkmaatschappijen wereldwijd actief in een breed, industrieel werkveld.

Lengkeek Staalbouw BV | Oppermanstraat 80, 3194 AC Hoogvliet NL | T +31 (0)10 - 416 16 44 | E info@lengkeek-staalbouw.nl

Kennismaken? Graag. Bel of kijk op www.lengkeek-staalbouw.nl of www.andusgroup.com

PET3 omslag enkel.indd 3 Lenkeek A4 MagAd Petrochem.indd 1

14:25 09-03-17 15:45 10:44 07-04-16

PET3 omslag enkel.indd 12 PET03 A Voorplaat.indd

09-03-17 14:27

Maintenance NEXT 2017 heeft een centraal thema: ‘Partners in performance’. De uitdagingen waar de sector voor staat schreeuwen om samenwerking. Op alle niveaus. Die trend is ondertussen ingezet en niet meer te stuiten. De beursorganisatie draagt dat uit door een uitgekiend kennisprogramma waarin nieuwe samenwerkingsvormen, businessmodellen, casestudies en gezamenlijke vraagstukken voor het voetlicht gebracht worden.

nu nex er ce r e an st ten gi ain Re w.m

A VI

SAMEN BOUWEN AAN MAINTENANCE

t.n

Ook na Maintenance NEXT 2017 willen we deze samenwerking voortzetten. Daarom hebben we een Maintenance NEXT Facebook community opgezet, zodat de verbinding blijft bestaan, ook als Maintenance NEXT 2017 is afgelopen. Wij nodigen u uit om onze Facebook pagina te liken.

BREED AANBOD VAN EXPOSANTEN

Op Maintenance NEXT 2017 presenteren dienstverleners, fabrikanten en toeleveranciers hun onderhoudsproducten en diensten. Dit varieert van installaties, gereedschappen, reservedelen, technische componenten, ICT en elektrotechniek tot engineering, onderhoudsdiensten, veiligheidsoplossingen, personeel, advies en onderwijs. Hieronder een overzicht van bedrijven die zich reeds hebben ingeschreven (d.d. 20 februari 2016): 3P Quality Services B.V. 7Solutions B.V. A.T.I. Abseiltechnieken Aerzen International Rental AIB-Vinçotte Nederland B.V. Allied Reliability Group Altena Industrial Services B.V. Amerplastics B.V. Applus RTD Apply Groep - All Prevent Arcus Nederland B.V. A-SAFE Baumüller Benelux B.V. Bekkers Metaalspuitwerken BELFOR Technology Belman A/S Blok Gouda B.V. Blomsma Safety Component Brand Energy&Infrastructure Services B.V. Bronswerk Heat Transfer CableSafe Calderys The Netherlands B.V. CMS Asset Management Dekomte Benelux BVBA Delta Heat Services Den Hartog B.V. dNM Interim DWG Automation ECN Engineering Eekels Pompen ELA Container Nederland EMHA ENA GmbH Endress+Hauser ENGIE Services ERC B.V. e-r-s Netherlands B.V. EURO-INDEX B.V. Eurol Specialty Lubricants FACOM Fix Media FLIR Systems AB Fuchs Lubricants Benelux Future Pipe Industries G4S Fire & Safety B.V.

GE Inspection Technologies Geveke Energy Services Gilde Maintenance Glynwed Benelux Grupacon GS Hydro Hans de Baat Olieprodukten B.V. Height Specialists Helling GmbH Hetraco B.V. Hire Torque Ltd Hoffmann Quality Tools B.V. Hogeschool Utrecht HSOS Industrial Services HTL Benelux B.V. HTT Industrial Systems B.V. Hytorc B.V. I-CARE Industrie Recruiters Infor Instrurent Benelux B.V. Insulcon B.V. IPCO B.V. ISP Jonkman Opleidingen KDS Lekkagemanagement Keramab Klip B.V. KWx B.V. Mascot International B.V. Matrix Benelux Mees van den Brink Mekano Industrial Metaaltechniek handelsonderneming B.V. Meuva B.V. MGH N.V. Nedelko B.V. NMF Techniek B.V. NSK Europe Ltd. Olympus Nederland B.V. Opticon Benelux Naarden B.V. Outram Research Ltd Ovenbouw Holland B.V. PandID B.V. PEAS

Profiltra Pruftechnik N.V. Rad Torque Systems Ralteco B.V. Rebo Systems RECO RTC Group B.V. S2N Fire & Rescue Schaeffler Nederland B.V. Sensor BV Flir Distributor SKF B.V. Sogelub SPIE Nederland B.V. Spit Elektromechanika B.V. SPM Instrument B.V. ST-Cleaning BV Steamloc International Stoomplatform Stork Sulzer Sulzer Pumps Equipment Sulzer Pumps Wastewater Netherlands B.V. Sulzer Turbo Services Venlo B.V. Sumitomo Drive Technologies TDO Team Industrial Services Technom Tools Tecsign Industrial Identification Thermoheat B.V. Thermopol Kunststoftechniek Touax Benelux TRITAL Safety B.V. TSA Safety Group UE Systems Ultimo Software Solutions UVS Industry Solutions Valla Van der Ende Valve Services VeriteQ Vermeul B.V. Verwater Group B.V. Voet Aggregaten Verhuur Wiko Isolatietechniek en Steigerbouw WLT liquid & gas loading technology B.V. Work Permit System

PRAKTISCHE INFORMATIE OPENINGSTIJDEN Dinsdag 11 april Woensdag 12 april Donderdag 13 april

10:00 - 18:00 uur 10:00 - 18:00 uur 10:00 - 22:00 uur

@MaintenanceNEXT Strategische partners

PARTNERS IN PERFORMANCE Kennis moet je onderhouden: Maintenance NEXT 2017 Maintenance NEXT 2017, dé belangrijkste technologie- en onderhoudsexpo van de Benelux. Hier komt de hele sector drie dagen bijeen met als doel het Nederlandse installatiepark zo optimaal mogelijk te laten functioneren. Maintenance NEXT is niet alleen de broedplaats voor innovaties van slimme onderhoudsoplossingen, maar ook het platform voor het delen van kennis en ervaring op het gebied van asset management. “Niet geweest is een gemiste kans!”

EXECUTIVE PROGRAM PREDICTIVE MAINTENANCE LOCATIE Rotterdam Ahoy Ahoyweg 10 3084 BA Rotterdam

DEELNAMEMOGELIJKHEDEN Neem contact op met onze accountmanager om deelnamemogelijkheden te bespreken! 010 - 293 32 72 | info@maintenancenext.nl

Postbus 5106, 3008 AC Rotterdam

www.maintenancenext.nl

Op woensdag 13 april zal Berenschot in het Executive Program het onderwerp Predictive Maintenance verder belichten. Hierbij staat de vraag centraal: “Hoe organiseer ik Predictive Maintenance binnen de organisatie?” Deelnemers doen een Quick Scan via een mobiele App die Berenschot ontwikkeld heeft. De resultaten worden plenair besproken.

Organisatie

www.maintenancenext.nl

Marjan van Loon, president-directeur Shell Nederland B.V. opent Maintenance NEXT 2017 Benieuwd naar haar visie op maintenance? Zorg dan dat je erbij bent dinsdag 11 april om 11 uur in het NEXT Theater.

SAFETY NEXT! IRA HELSLOOT, VEILIGHEIDSPROFESSOR EN KEYNOTE-SPEAKER OP MAINTENANCE NEXT

De Volkskrant kopte 9 februari: ‘Meer dan helft chemische bedrijven overtreedt veiligheidsregels’. De krant meldt dat bij zeker vijf bedrijven die de regels overtraden de productie moest worden gestaakt omdat een ernstig ongeval dreigde. Pas na het nemen van maatregelen om lekkages of explosierisico's, waarbij de veiligheid van werknemers mogelijk gevaar liep, op te lossen kon een herstart plaatsvinden. Vooral in Zuid-Brabant werden overtredingen geconstateerd bij risicobedrijven. 77 procent van deze bedrijven nam de veiligheidsregels niet goed in acht, volgens cijfers die de de Volkskrant inzag. In Zuid-Holland/Zeeland gaat het om 63 procent van de bedrijven.

WHO’S NEXT?

Regelgeving Ira Helsloot zegt in de krant dat het bij veel van deze overtredingen gaat om 'overbodige regelgeving met veel papieren rompslomp'. "Maar er zijn zeker genoeg bedrijven met zulke kleine winstmarges, zoals in de open overslag en chemische afvalverwerking, dat ze de randen van de veiligheidsregelgeving opzoeken en dat ook nog goed verborgen weten te houden voor de overheid. Zeg maar de Chemie-Packs van deze tijd."

EEN GAME IS LEERZAMER DAN EEN BOEK Kennisoverdracht is veel meer dan een cursus, een examen of een certificaat. Tenminste, dat is de visie van Knowledge Zoo. Rob Mallens deelt tijdens Maintenance NEXT zijn inzichten op het gebied van kennisontwikkeling en kennisbehoud. Bereid je voor op een interactieve Masterclass sessie. Transitie is complex Volgens Rob Mallens bieden de nieuwe technische mogelijkheden veel toegevoegde waarde, maar is de overgang van de oude naar de nieuwe situatie vaak zeer complex. “Technische bedrijven hebben behoefte aan medewerkers die met kennis van de oude techniek de transitie naar de nieuwe techniek kunnen begeleiden. Zo missen operators die met de nieuwste technieken zijn opgeleid vaak inzicht in de fysieke processen van een fabriek. Ze kunnen prima met automatiseringsystemen omgaan, maar weten niet welke processen daarachter zitten.” Proactieve rol Mallens: “Het is onze uitdaging om kennis proactief te verzamelen, bundelen en delen. Daarvoor leggen we verbinding met alle

betrokken partijen, activeren we ze en zorgen ervoor dat ze op het juiste moment over de juiste kennis beschikken. Uitgangspunt is daarbij dat de kennis beklijft en werknemers helpt bij het uitvoeren van hun dagelijkse taken.” Serious game versnelt kennisoverdracht Het is wetenschappelijk bewezen dat veel topdown opgelegde kennisgeneratie en overdracht snel wegebt. Je moet de taal spreken van diegene die je wilt bereiken en je ook in zijn belevingswereld verdiepen. De vorm van de kennisoverdracht ligt dan ook niet van tevoren vast. In plaats van een digitale cursus, kan je ook case based learning toepassen, een interactieve video laten zien of een serious game spelen. Behalve dat leren leuker wordt, blijft de informatie langer

Over wat er kan gebeuren, moeten chemiebedrijven “genadeloos helder zijn”, vindt Helsloot. Omwonenden weten daar

Rob Mallens CCO bij Knowledge Zoo hangen. Door vijf minuten per week op deze manier te leren, blijft de kennis beter hangen dan bij een jaarlijkse cursus van een dag.” Masterclass Sessie van Knowledge Zoo is 11 april van 12:05 tot 12:25 in het NEXT Theater. Bekijk het complete programma op www.maintenancenext.nl.

DRONE-LICENTIE VOOR SPIE NEDERLAND SPIE Nederland is sinds een aantal maanden in het bezit van de licentie om inspecties en metingen uit te voeren met een drone. Inclusief de ontheffing om hoger dan de officiële 120 meter te vliegen. SPIE is een van de weinige bedrijven in Nederland met zo’n licentie. Veiligheid en virtuele afbakening Door het wegvallen van fysieke inspanningen bij inspecties op moeilijke posities en op hoogtes, worden veiligheids- en gezondheidsrisico’s voor de medewerkers aanzienlijk verminderd. Om het vliegen met de drone veiliger te maken kan een virtuele afbakening worden opgegeven. Hierdoor kan het toestel tijdens de vlucht niet over het begrensde gebied vliegen. Risicovolle gebieden worden zo afgeschermd en gevaarlijke situaties kunnen worden voorkomen. Bekijk het complete artikel op www.maintenancenext.nl.

REGISTREER NU VIA www.maintenancenext.nl

prima mee om te gaan. Op het Chemelotterrein in Geleen zijn de laatste jaren tevens verschillende incidenten geweest, waaronder enkele branden en een kantelend drijvend dak op een opslagtank. De onderzoeksgroep Crisislab van professor Ira Helsloot werd gevraagd om deze incidenten te onderzoeken. Hij concludeerde vorig jaar dat de incidenten op het terrein van Chemelot geen direct onderling verband hadden. Toch zag het team van de hoogleraar Besturen van Veiligheid aan de Radboud Universiteit Nijmegen wel een duidelijke tendens bij Chemelot, die ook in breder rond de chemische industrie is te ontdekken. De aandacht voor veiligheid wordt met name door de politiek en de pers en ook door de top van bedrijven steeds meer aangescherpt. En dat is volgens Helsloot niet per se een goede ontwikkeling. Als de aandacht vooral op details komt te liggen, kan de aandacht voor de grote gevaren juist verslappen.

Ira Helsloot Professor besturen van veiligheid in Nijmegen

Focus op veiligheid met een grote ‘V’ Crisislab maakt in het onderzoek daarom een onderscheid tussen veiligheid met een kleine ‘v’, ofwel arbeidsveiligheid en de procesgerelateerde veiligheid met een grote ‘V’. Helsloot: “In de dagelijkse praktijk moet er natuurlijk voldoende aandacht zijn voor het voorkomen van kleine incidenten. Tegelijkertijd moet die aandacht vooral ook op de werkvloer blijven. De dagelijkse veiligheidscultuur is echt niet gebaat bij enorme bemoeienis van hogerhand. We moeten uitkijken voor papieren plannen van het hoger management als product van de overlegarena. Dagelijkse veiligheid is het terrein van de werkvloer en leidinggevenden in de frontlinie.” De Keynote sessie SAFETY NEXT! van Ira Helsloot is 12 april van 11:00 tot 11:30 in het NEXT Theater. Lees het complete interview op www.maintenancenext.nl.

VALUE NEXT! ONTDEK VIRTUAL EN AUGMENTED REALITY OP iTANKS PAVILJOEN Hoe weet je of een installatie goed te onderhouden is al voordat hij gebouwd is? En hoe plaats je de digitale informatie boven op de werkelijkheid? Virtual Reality en Augmented Reality zijn twee begrippen die vaak in één adem worden genoemd maar duidelijk verschillend zijn. Bij Maintenance NEXT zorgt iTanks met een eigen virtuele beursvloer voor meer duidelijkheid.

N(i)et echt Zo’n 15 partijen presenteren zich in een VR omgeving op de beurs. ‘Bezoekers’ van deze virtuele beursvloer gaan met behulp van een professionele VR bril naar een virtuele weergave van de Rotterdamse Onderzeebootloods. Hier tonen de iTanks partners zich met uiteenlopende showcases die uiteenlopen van eenvoudige videopresentaties tot complete 3D omgevingen van een stuurhut of een oefenfabriek. Het is er niet, maar je bent er wel! Hololens In de iTanks Arena worden pitches verzorgd door startups en innovatieve partijen. Daarbij

wordt zoveel mogelijk de link naar VR en AR gezocht. Een belangrijke rol is daarbij ook weggelegd voor de Hololens. Dit is een speciale VR-achtige bril met transparante glazen, sensoren en camera’s. Hierbij wordt het beeld dat de drager ziet, aangevuld met digitale objecten in 3D. Je kunt als gebruiker om het digitale object bewegen alsof het er echt is. Je integreert de digitale wereld in de dagelijkse werkelijkheid. Augmented Reality dus. Waar gaat deze technologie voor een doorbraak zorgen in de onderhoudswereld, waar zit de Value NEXT? Bekijk het complete programma op www.maintenancenext.nl.

11 - 13 APRIL 2017 | ROTTERDAM AHOY

SAFETY NEXT! IRA HELSLOOT, VEILIGHEIDSPROFESSOR EN KEYNOTE-SPEAKER OP MAINTENANCE NEXT

WHO’S NEXT?

Over wat er kan gebeuren, moeten chemiebedrijven “genadeloos helder zijn”, vindt Helsloot. Omwonenden weten daar

REGISTREER NU VIA www.maintenancenext.nl

Ira Helsloot Professor besturen van veiligheid in Nijmegen

11 - 13 APRIL 2017 | ROTTERDAM AHOY

nu nex er ce r e an st ten gi ain Re w.m

A VI

SAMEN BOUWEN AAN MAINTENANCE

t.n

BREED AANBOD VAN EXPOSANTEN

PRAKTISCHE INFORMATIE OPENINGSTIJDEN Dinsdag 11 april Woensdag 12 april Donderdag 13 april

10:00 - 18:00 uur 10:00 - 18:00 uur 10:00 - 22:00 uur

@MaintenanceNEXT Strategische partners

EXECUTIVE PROGRAM PREDICTIVE MAINTENANCE LOCATIE Rotterdam Ahoy Ahoyweg 10 3084 BA Rotterdam

DEELNAMEMOGELIJKHEDEN Neem contact op met onze accountmanager om deelnamemogelijkheden te bespreken! 010 - 293 32 72 | info@maintenancenext.nl

Postbus 5106, 3008 AC Rotterdam

www.maintenancenext.nl

Organisatie

www.maintenancenext.nl

• 29/03/2017: 10.00 - 17.00 • 30/03/2017: 10.00 - 17.00

Gelijktijdig met / en même temps que

Main Media Partner:

Partners: Antwerp Expo Jan Van Rijswijcklaan 191 2020 Antwerpen / Anvers

The future of Measurement & Control Technology

UITNODIGING � INVITATION Organised by EASYFAIRS

29-30/03 - Antwerp Expo

2017

Krijg een overzicht van innovatieve meet- en regeltechnieken voor het doeltreffend beheren en optimaliseren van uw industriële processen.

“Futureproof forum voor procesinstrumentatie, in het hart van Europa’s grootste (petro)chemiecluster”

If you can measure it then you can master it

Obtenez un aperçu des techniques de mesurage et de réglage innovantes pour une gestion et une optimisation efficaces des processus industriels.

Ontdek de mogelijkheden van intelligente instrumentatie (met digitale data-input) voor procescontrole, veiligheid, energiebeheer, condition monitoring en diagnostiek tijdens de Digital Innovation Tour.

Découvrez les possibilités de l’instrumentation intelligente (avec entrée de données numériques) pour le contrôle de processus, la sécurité, la gestion de l’énergie, le contrôle et le diagnostic du conditionnement, lors du Digital Innovation Tour.

Ontdek het programma op / Consultez le programme sur www.mr-expo.be

Neem deel aan conferenties over IoT & ATEX/SIL door gerenommeerde wetenschappers en procesingenieurs. Ontmoet collega’s en creëer ‘warm leads’.

Participez aux conférences sur IoT et ATEX/SIL présentées par des scientiﬁques et ingénieurs de processus renommés. Rencontrez des collègues et créez des « prospects prometteurs ».

« Forum sur l’avenir de l’instrumentation de processus, au cœur du plus grand cluster (pétro)chimique d’Europe »

REGISTREER NU VOOR UW GRATIS TOEGANG

Met uw persoonlijke registratiecode.

ENREGISTREZ�VOUS MAINTENANT POUR VOTRE ENTRÉE GRATUITE Avec votre code d’enregistrement personnel.

3000 VIA / SUR WWW.MR�EXPO.BE Deze uitnodiging wordt u aangeboden door: Cette invitation est offerte par :

Petrochem