PET04-2020

MC2020-001

Nr. 4 - 2020

www.petrochem.nl • losse verkoopprijs € 23,-

Het managementblad voor de olie- en chemische industrie in de Rijn/Schelde-delta Petrochem Nr. 4 - 2020

De Plant Manager of the Year 2020 finalisten zijn... • ‘Tijd voor meer eco en minder ego’ • Nedmag blijft proactief in coronacrisis • Thema: Plantmanagement

PET4 omslag los.indd 1

13-05-20 16:56 08:47 12/05/2020

PET PET4 PET A Voorplaat.indd Aomslag Voorplaat.indd 2 2 los.indd

13-05-20 08:47

RijnDijk RijnD SC

IN DEZE EDITIE

8 ‘TIJD VOOR MEER ECO EN MINDER EGO’

32 THEMA: PLANTMANAGEMENT

Op het moment staat gezondheid op de eerste plek. Niet meer dan terecht, vinden Maria van der Heijden en Elsbeth Roelofs van MVO Nederland. ‘We moeten wat er nu gebeurt ook niet te snel framen als een duurzaamheidscrisis.’ Maar nu we langzaam de blik weer naar voren richten, pleiten ze wel voor meer feminien leiderschap en een realistische waardebepaling van – bijvoorbeeld chemische – producten.

Nu de finalisten van de Plant Manager of the Year verkiezing 2020 bekend zijn, waren wij benieuwd hoe het met oud-winnaars van deze verkiezing is. We spraken met een aantal die de afgelopen jaren de trofee mee naar huis mochten nemen. Wat opvalt, is dat ze allemaal nog bezig zijn met waar ze zich tijdens de verkiezing sterk voor wilden maken: dienend leiderschap, partijen bij elkaar brengen, duurzame groei en het beeld van de industrie veranderen.

12 DE PLANT MANAGER OF THE YEAR 2020 FINALISTEN ZIJN...

Met trots stellen we de vier finalisten van de Plant Manager of the Year verkiezing van dit jaar aan u voor: Lennard Luijt (NAM), Mirjam Verhoeff (DSM Resins and Functional Materials), Ann Geens (Ducor) en Harry Talen (Engie). De winnaar wordt op 3 september tijdens het congres Deltavisie 2020 bekend gemaakt.

18 CANADESE AFVALVERGASSING NAAR ROTTERDAM Enerkem brengt een nieuwe technologie naar Rotterdam om afval dat niet kan worden gerecycled via vergassing om te zetten naar methanol. Het is Enerkem echter in Canada na acht jaar nog niet gelukt om zo’n installatie op volle capaciteit te laten draaien.

26 NEDMAG BLIJFT PROACTIEF IN CORONACRISIS Nedmag had net zijn productiemiddelen uit bedrijf gehaald voor zijn tweejaarlijkse onderhoudsstop toen de coronacrisis zich aandiende. CEO Bert Jan Bruning moest snel beslissen of hij de stop zou afbreken of met de nodige voorzorgsmaatregelen laten doorgaan. Inmiddels is de stop met een kleine budgetoverschrijding, maar wel binnen de gestelde tijd, succesvol afgerond. ‘De creativiteit die een crisis oproept bij mensen heeft me positief verrast’, zegt Bruning.

EN VERDER Commentaar 5 Feiten en cijfers • Slimme armband moet coronabesmetting helpen voorkomen • Stilstand fabriek dreigt bij niet voldoen aan inspectietermijnen • Neste krijgt in Rotterdam eerste zeer efficiënte elektrolyzer 6 Enlightenmentz 16 Industrielinqs LIVE: Wegvallende vraag zet druk op olieketen 22 Geplande stop Zeeland Refinery gaat door 25 Petrochem platform 30 Projecten 36 Column • Wim Soetaert 50

PETROCHEM 4 - 2020 3

PET B Inhoud.indd 3

12/05/2020 16:59

Het managementblad voor de olie- en chemische industrie in de Rijn/Schelde-delta Nummer 4 - 2020 UITGAVE VAN: Industrielinqs pers en platform BV, Gedempt Hamerkanaal 155, 1021 KP Amsterdam E-mail: redactie@industrielinqs.nl, website: www.petrochem.nl HOOFDREDACTIE: Wim Raaijen 020 3122 081 EINDREDACTIE: Miriam Rook 020 3122 086 Liesbeth Schipper 020 3122 083 REDACTIE: Dagmar Aarts 020 3122 084 VASTE MEDEWERKERS: David van Baarle, Chris Aldewereld, Henk Leegwater, Wim Soetaert, Jacqueline van Gool, Monique Harmsen, Evi Husson LAY-OUT: Bureau OMA, Doetinchem OMSLAGFOTO: AdobeStock ADVERTENTIEVERKOOP: Jetvertising BV, Arthur Middendorp 070 3990 000 - arthur@jetvertising.nl TRAFFIC: Breg Schoen 020 3122 088 COMMERCIEEL MANAGER: Janet Robben 020 3122 085 DRUKWERK: PreVision Graphic Solutions

Hi-Force On-Site Bolting Services biedt alles omvattende oplossingen om lekvrije verbindingen te garanderen

Technische ondersteuning Gereedschap specificatie Gespecialiseerd gereedschap Flens management software On-Site gereedschap container On-Site training On-Site reparatie en onderhoud van gereedschap On-site bolting teams, supervisors en trainers ECITB goedgekeurde training

ABONNEMENTEN (excl. 6% BTW) Nederland/België € 182,- per jaar Introductieabonnement NL/BE met 25% korting € 136,- per jaar Overig buitenland € 212,Losse verkoopprijs € 23,Studentenabonnement € 42,Proefabonnement 3 mnd € 30,Meer informatie over de verschillende abonnementen vindt u via www.petrochem.nl/abonneren OPZEGGEN: Dit magazine hanteert de opzegregels uit het verbintenissenrecht. Wij gaan er van uit dat u het blad ontvangt uit hoofde van uw beroep. Hierdoor wordt uw abonnement steeds stilzwijgend met een jaar verlengd. Proef- en kennismakingsabonnementen worden niet automatisch verlengd en stoppen na het aantal aangegeven nummers.

Opzeggen en wijzigen kan via abonnementen@industrielinqs.nl, per post of per telefoon. De opzegtermijn is 8 weken voor het einde van uw abonnementsperiode. Als opzegdatum geldt de datum waarop uw opzegging door ons is ontvangen. Als u hierom verzoekt, ontvangt u een bevestiging van uw opzegging met daarin de definitieve einddatum van uw abonnement. Overige vragen kunt u stellen via abonnementen@industrielinqs.nl of neem telefonisch contact met ons op via T 020 3122 088.

ISSN: 1380-6386 Prijswijzigingen voorbehouden. © Industrielinqs pers en platform BV

HEAD OFFICE: Hi-Force Ltd, Daventry, UK Tel: + 44 1327 301 000 | Email: daventry@hi-force.com Hi-Force Nederland B.V., Numansdorp, Netherlands Tel: +31 (0)85 9028 111 | Email: holland@hi-force.com Vestigingen wereldwijd, voor meer informatie:

www.hi-force.com

Niets uit deze uitgave mag worden gereproduceerd zonder toestemming van de uitgever.

Papier binnenwerk:

Papier omslag:

PAPER & BOARD MADE OF

AGRI-WASTE WWW.PAPERWISE.EU

PET Advertenties.indd 4

12/05/2020 17:11

COMMENTAAR

‘Veel zal afhangen van wat consumenten en bedrijven van deze crisis opsteken. Gaan ze straks door op de oude voet, of heeft deze crisis ons veranderd?’

Beklijft het?

Volgens berekeningen van het International Energy Agency zal de CO2-uitstoot dit jaar mondiaal met ongeveer acht procent dalen. En de uitstoot van fijnstof en ander ongerief is nog veel sterker gedaald. Het verminderde transport is daarbij een belangrijke factor. Het is de verwachting dat het autoverkeer, maar vooral het vliegverkeer, niet een-twee-drie op het oude niveau zal terugkomen.

De vraag wordt daarom terecht gesteld: Is de huidige crisis goed voor verduurzaming? Sowieso kunnen we het antwoord straks slechts achteraf geven, in retrospectief. Toch probeer ik een paar gedachten en – misschien tegenstrijdige – ontwikkelingen op een rijtje te zetten.

Allereerst heeft de crisis geleid tot een ongekende val in de vraag naar brandstoffen. Daardoor is de prijs van ruwe olie ook gekelderd. Een lage olieprijs is altijd lastig voor de ontwikkeling van alternatieve, duurzamere routes, werd ook door Tom van Aken (CEO van Avantium) onlangs bevestigd in onze digitale talkshow Industrielinqs LIVE. Een structureel lagere vraag naar brandstoffen, hoe tegenstrijdig het ook mag klinken, kan de duurzame ontwikkeling dus tegenwerken. Tenzij natuurlijk de wereldwijde olieproductie ook structureel omlaag gaat. Dat is het meest wenselijke. Overigens hoeft dat voor olie- en gasproducerende landen niet per se negatief te zijn. Immers de marges per vat zullen beduidend omhoog gaan. Wel zullen ze de prijs niet te hoog laten worden, omdat alternatieven dan wel heel snel in het zadel worden geholpen.

Hybride evenementen Veel zal afhangen van wat consumenten en bedrijven van deze crisis opsteken. Gaan ze straks door op de oude voet, of heeft deze crisis ons veranderd? Voorgaande crises hebben wel wat veranderd, maar ook weer niet rigoureus. Banken – om maar een voorbeeld te noemen – zijn na de bankencrisis wel wat veranderd, maar zeker niet onherkenbaar. Oude patronen zijn er daar gewoon weer ingeslopen.

De huidige crisis heeft onze communicatie drastisch veranderd, omdat onze mobiliteit werd ingeperkt. Of apps als Teams, Zoom, Hangouts en bijvoorbeeld Jitsi beklijven, is nu nog niet

te zeggen. Wellicht dat de lockdown en de maatregelen lang genoeg duren om patronen in het auto- en vliegverkeer definitief te beïnvloeden. Iedereen heeft nu in een steile leercurve leren omgaan met beeldbellen en -vergaderen. Privé, maar zeker ook zakelijk. De interviews en andere artikelen in deze Petrochem zijn allemaal op deze manier tot stand gekomen. We hebben er geen kilometer voor afgelegd. Maar blijft dat?

Sowieso deels, denk ik. Onze congressen – denk aan Deltavisie, iMaintain, Eemsdeltavisie en Industry & Energy – worden vanaf komend najaar standaard voorzien van interactieve vormen van livestreaming. Hybride evenementen, dat blijft. We gaan de evenementen vanaf nu zo inrichten dat ze altijd door zullen gaan. Als interactieve televisieprogramma’s, waarvan het aantal bezoekers dat lijflijk aanwezig is, afhangt van wat er op dat moment mag. Onbeperkt, beperkt of helemaal geen publiek.

Livestreaming betekent waarschijnlijk een groter bereik, maar minder kilometers. Industrielinqs is vast niet de enige die zo denkt.

Regelgeving En overheden? Wat wordt hun rol? Volgens Maria van der Heijden, directeur van MVO Nederland, laat de crisis zien dat overheden snel het gedrag van mensen kunnen veranderen.

Sneller dan we vaak doorhebben. In het hoofdinterview van deze editie stelt ze: ‘Hoewel er nog steeds mensen zijn die de regels aan hun laars lappen, zie ik dat verreweg het grootste deel van Nederland de regels van het kabinet opvolgt. De straten zijn leeg en velen blijven thuis. Het laat mij zien dat regelgeving een van de sterkste middelen is om gedrag te sturen.’

Belangrijk is dan wel dat het klimaat dezelfde urgentie krijgt als de bestrijding van corona. Was de samenleving en de politiek ook voor het klimaat in een lockdown gegaan? Ik zie vooral oude discussies opborrelen, met ontkenners voorop. Die waren toch een tijdje lekker rustig...

Reageren? Via de mail: wim@industrielinqs.nl of via Twitter : @wimraaijen

PETROCHEM 4 - 2020 5

PET C Commentaar.indd 5

12/05/2020 17:00

De coronacrisis is steeds wisselend merkbaar in de cijfers van North Sea Port. Bij North Sea Port kwamen in april 729 zeeschepen binnen, 7 procent (51) minder in vergelijking met april 2019. Deze schepen vervoerden samen 5,4 miljoen ton goederen, ‘slechts’ een verlies van 2,3 procent (120.000 ton) tegenover april 2019. De grootste dalers zijn de overslag van voertuigen (-45%) en bouwmaterialen (-31%).

Het kabinet houdt rekening met de coronacrisis bij de invoering van CO2-heffing voor de industrie. Dat blijkt uit een concept-wetsvoorstel dat aan de markt is voorgelegd. De CO2-heffing moet ervoor zorgen dat bedrijven (verder) verduurzamen. De heffing komt bovenop de betaling aan het Europese emissiehandelssysteem (ETS), maar sluit wel nauw op ETS aan. Wordt het ETS strenger, dan wordt de nationale heffing automatisch minder streng. De industrie krijgt de tijd om investeringen te doen waarmee ze de CO2-uitstoot kan verminderen. Daarom wordt in 2021 een grotere hoeveelheid dispensatierechten toegekend en richting 2030 steeds minder. Wegens de coronacrisis krijgen bedrijven bovendien in de eerste jaren relatief meer dispensatierechten dan nodig is. Dit betekent in de eerste jaren nog geen lastenverzwaring voor het bedrijfsleven.

PETROCHEM 4 - 2020 6

PET D Feiten en cijfers.indd 6

SLIMME ARMBAND MOET CORONABESMETTING HELPEN VOORKOMEN Een slimme armband moet medewerkers in de industrie, bouw en logistiek helpen om een coronabesmetting te voorkomen. Komen ze te dicht bij elkaar dan geeft de armband een waarschuwingssignaal.

Technologiebedrijf Rombit heeft deze armband razendsnel ontwikkeld. Ze had namelijk al uitgebreid testen gedaan met haar veiligheidsarmband die valdetectie heeft en kan waarschuwen als er een voertuig aankomt. Aan de vooravond van de lancering brak echter de coronacrisis uit. De technologie is wat aangepast zodat hij nu de afstand tussen mensen kan meten.

De armbanden trillen als werknemers 2,5 meter bij elkaar in de buurt zijn. Bij anderhalve meter krijgen ze een rood scherm en trilt de armband heviger. Is iemand besmet, dan kan (na toestemming van de medewerker) worden nagaan met welke collega’s diegene de afgelopen twee weken in contact is geweest is. Verder slaat de armband geen locatie of andere gevoelige data van de gebruiker op.

De armband maakt geen gebruik van internet, maar van UWB (Ultra-Wideband) waardoor hij bruikbaar is binnen een industriële omgeving. De dekking is binnen en buiten overal betrouwbaar.

Het Antwerpse Havenbedrijf was al een project gestart met de originele armbanden en gaat nu als eerste de coronafunctionaliteiten gebruiken. Maar het zal niet lang duren voordat de armbanden op meer plekken te zien zijn. Een woordvoerder laat weten dat er al uit 130 landen aanvragen binnen zijn gekomen. ‘Iedereen kan nu al een bestelling plaatsen. Het Havenbedrijf is begonnen met een test, maar het staat iedereen vrij om zelf te testen of de armband al te gebruiken. We proberen nu de productie van de armbanden op te schalen zodat we iedereen zo snel mogelijk kunnen bedienen.’

STILSTAND FABRIEK DREIGT BIJ NIET VOLDOEN AAN INSPECTIETERMIJNEN Fabrieken die in 2019 geïnspecteerd dienden te worden, hebben uiterlijk tot 30 juni om aan de eisen te voldoen. Lukt dat niet, dan dreigt stilstand. Dat blijkt uit een brief van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Daarmee houdt het ministerie vast aan de normale regelgeving, die volgens haar genoeg flexibiliteit biedt.

Keuringen van industriële installaties die in 2020 moeten plaatsvinden, hebben nog ruim de tijd. Volgens het ministerie geeft het Warenwetbesluit drukapparatuur uit 2016 voldoende ruimte om een keuring die voor 2020 is gepland tijdelijk uit te stellen. De keuringsdatum van drukapparatuur is voor een kalenderjaar bepaald. Bovendien kan een keuringsbedrijf aanvullend nog tot zes maanden uitstel toekennen, onder meer vanwege overmacht zoals nu in verband met Covid 19. Voor deze installaties lijkt 30 juni 2021 dus de absolute deadline. Fabriekseigenaren die hun installaties niet voor de deadline gekeurd krijgen, lopen dus het risico dat ze van overheidswege worden stilgelegd. Volgens de overheid komt anders de integriteit en de veiligheid van installaties in gevaar.

De wetgeving geeft voldoende ruimte voor het uitstellen van onderhoudsstops. Zeker als de keuringen dit jaar of later moeten gebeuren. Veel productiebedrijven overwegen om tot uitstel over te gaan omdat de coronamaatregelen groot onderhoud nog complexer maken dan dat het al is. Vaak werken honderden of zelfs meer mensen extra op een fabrieksterrein ten tijde van een stop.

FOTO: WIM RAAIJEN

De Covid-19-pandemie heeft de wereldeconomie massaal ontwricht. Het mondiale energiesysteem kent de grootste schok sinds de Tweede Wereldoorlog, stelt het International Energy Agency (IEA) in een persbericht. De daling van de mondiale energievraag zal dit jaar zeven keer zo groot zal zijn als die na de financiële crisis van 2008. Dit leidt tot een recorddaling van de koolstofuitstoot met bijna acht procent, het laagste niveau in tien jaar. ‘Het is nog te vroeg om de gevolgen op langere termijn te bepalen, maar de energie-industrie die uit deze crisis tevoorschijn komt, zal aanzienlijk anders zijn dan voorheen', stelt Fatih Birol, directeur van het IEA.

FOTO: ROMBIT

FEITEN & CIJFERS

Blijf op de hoogte en schrijf u in voor de nieuwsbrief op www.petrochem.nl

12/05/2020 17:02

NESTE KRIJGT IN ROTTERDAM EERSTE ZEER EFFICIËNTE ELEKTROLYZER De raffinaderij van Neste in Rotterdam krijgt begin 2023 een primeur. Het project MULTIPLHY integreert een hoge-temperatuur elektrolyzer met het bioraffinageproces op de Rotterdamse site. De elektrolyzer gaat groene waterstof produceren voor de productie van biobrandstoffen. Het gaat om ‘s werelds eerste multi-megawatt hoge-temperatuur elektrolyzer voor waterstofproductie. Deelnemende partners zijn naast Neste de Franse onderzoeksorganisatie CEA, fabrieksbouwer Paul Wurth, energiebedrijf ENGIE en het cleantechbedrijf Sunfire. De elektrolyzer krijgt een nominaal vermogen van 2,6 megawatt en een waterstofproductiecapaciteit van 60 kilo per uur. De productie is zeer efficiënt: 85 procent van de energetische waarde blijft behouden in waterstof. Het proces maakt gebruik van een hoge temperatuur elektrolysesysteem (700 graden Celsius) en lage temperatuur stoom (150 graden Celsius).

Het demonstratieproject is de eerste stap naar verdere schaalvergroting. Tegen het einde van 2024 is de elektrolyzer naar verwachting zestienduizend uur of langer in bedrijf geweest. De installatie heeft dan ongeveer 960 ton groene waterstof geproduceerd. De resultaten van het demonstratieproject zijn er nog niet, maar het consortium denkt al wel aan een elektrolyzer van 100 megawatt in een volgende fase.

SHELL NEEMT EXTRA MAATREGELEN BIJ ONDERHOUDSSTOP PERNIS Half april is de geplande onderhoudsstop bij Shell Pernis begonnen. Tijdens de stop werken ongeveer vijftienhonderd mensen extra op het terrein. Om dat in goede banen te leiden, heeft Shell samen met aannemers extra maatregelen getroffen.

In het plan om de werkzaamheden op een veilige manier uit te kunnen voeren, heeft Shell RIVM-maatregelen verwerkt. Dit houdt onder andere in dat mensen op 1,5 meter afstand van elkaar werken. Waar dat niet mogelijk is, wordt gewerkt met gelaatsschermen en andere beschermende middelen. Daarnaast heeft Shell een analyse gemaakt van plaatsen waar veel medewerkers bij elkaar komen, zoals in kantines en rookruimtes.

Om ook daar 1,5 meter afstand te kunnen handhaven, zijn bijvoorbeeld de lunchruimtes anders ingericht en de pauzes en schema’s in tijd gespreid.

Verder wordt er in vaste kleine teams gewerkt om het coronavirus geen kans te geven zich breed te verspreiden. Ook heeft Shell de toegang tot de fabriek sterk beperkt. Op die manier wil het bedrijf het aantal aanwezige medewerkers per moment zo laag mogelijk houden. Dankzij de verspreiding van werkzaamheden heeft Shell het aantal medewerkers op de site bijna kunnen halveren.

Tijdens de stop vervangt Shell Pernis onder andere convectiebanken. Deze zijn onderdeel van de fornuizen en warmen bijvoorbeeld de nafta op tijdens het productieproces.

De nieuwe convectiebanken zijn efficiënter en technisch verbeterd. Ze realiseren dezelfde warmteoverdracht als de oude, maar verbruiken minder energie.

BRENT RUWE OLIEKOERS 27 25 23

PRIJS PER VAT IN US DOLLARS

21 19 17 15 13 11 9 7

30

31

1

2

3

Maart 2020

6

7

8

9

13

14

15

16

17

20

21

22

23

24

27

28

29

30

1

4

Mei 2020

HMT Tank Systems ontwerpt, produceert, installeert en onderhoudt drijvende daken en afdichtsystemen voor grote bovengrondse opslagtanks. Voor specifieke functies in het middenmanagement, zoals engineers en projectmanagers, doet HMT een beroep op Stratt+. ‘Het gaat hierbij vooral om kwaliteit in plaats van kwantiteit’, stelt Rob van de Pol van HMT. Lees meer over de samen­ werking van HMT en Stratt+ op www.petrochem.nl Shell heeft haar klimaatdoelstellingen aangescherpt. Ze wil uiterlijk in 2050 geen CO2 meer uitstoten in haar hele productieketen. Daarvoor moet Shell geen CO2 meer uitstoten bij de productie van chemicaliën, brandstoffen, olie, gas en stroom. Daarom gaat ze de CO2-voetafdruk van de energieproducten die ze verkoopt in 2035 met 30 procent verminderen en tegen 2050 met 65 procent. Eerder was het doel respectievelijk 20 en 50 procent.

Maar om echt een bedrijf met een netto uitstoot van nul te zijn moet Shell ook naar haar klanten kijken. Ze wil hen helpen emissies die ontstaan bij het gebruik van brandstoffen van Shell aan te pakken.

Een nieuw consortium gaat duur­ zame methanol produceren in de haven van Antwerpen. Op de site van Inovyn komt een pilotinstallatie die afgevangen CO2 en waterstof, gemaakt met groene energie, omzet in methanol. Naar verwachting is de demo-installatie eind 2022 operationeel. Het consortium telt zeven partners: Engie, Fluxys, Indaver, Inovyn, Oiltanking, Port of Antwerp en de Vlaamse Milieuholding (VMH).

Als alles volgens plan verloopt, kan in 2022 de bouw van de demo-installatie beginnen. Tegen het einde van dat jaar is de pilotfabriek dan operationeel en produceert deze ongeveer achtduizend ton duurzame methanol per jaar. Daarmee kan de installatie een klein deel van de lokale vraag naar methanol voor de chemie invullen. De haven van Antwerpen verbruikt zo’n 300.000 ton per jaar voor chemische processen en brandstofproductie.

April 2020

PETROCHEM 4 - 2020 7

PET D Feiten en cijfers.indd 7

12/05/2020 17:02

INTERVIEW

‘ Tijd voor meer eco en minder ego’

PETROCHEM 4 - 2020 8

PET O Interview.indd 8

12/05/2020 17:04

Op het moment staat gezondheid op de eerste plek. Niet meer dan terecht, vinden Maria van der Heijden en Elsbeth Roelofs van MVO Nederland.

‘We moeten wat er nu gebeurt ook niet te snel framen als een duurzaamheidscrisis.’ Maar nu we langzaam de blik weer naar voren richten, pleiten ze wel voor meer feminien leiderschap en een realistische waardebepaling van – bijvoorbeeld chemische – producten.

Wim Raaijen

FOTO’S: WIM RAAIJEN

Niet voor niets staat de mens voorop in People, Planet, Profit, stelt directeur Maria van der Heijden van MVO Nederland.

‘We are all in this together. De crisis raakt ons allemaal. En terecht staat gezondheid nu op de eerste plek. Onze eerste prio­ riteit moet echt liggen bij het bestrijden van de crisis.’

Ze zal daarom ook niet gauw rondbazuinen dat de crisis vooral positieve effecten heeft. Ze heeft de lijstjes wel vroegtijdig voor­ bij zien komen op social media. De gevolgen van corona en de genomen maatregelen zijn echter te ernstig voor dit soort posi­ tivisme. ‘Denk bijvoorbeeld aan de impact van de crisis op veel ondernemers. Velen worden enorm geraakt. Profit staat wel als laatste in het rijtje, maar is niettemin ook erg belangrijk.’ Voor de gezondheid van de economie en ook weer de mensen. Het staat in verbinding met elkaar.

Nieuwe economie Toch maakt de crisis wel veel duidelijk. ‘Gebeurtenissen als deze veranderen de denkbeelden en acties van mensen en bedrijven over de hele wereld. We zijn ons bijvoorbeeld weer enorm bewust van mensen die werken in vitale sectoren als zorg, onderwijs en veiligheid’, stelt de directeur van MVO Nederland.

Volgens Van der Heijden laat de crisis daarnaast ook zien dat de overheid snel het gedrag van mensen kan veranderen. Snel­ ler dan we vaak doorhebben. ‘Hoewel er nog steeds mensen zijn die de regels aan hun laars lappen, zie ik dat verreweg het grootste deel van Nederland de regels van het kabinet opvolgt.

De straten zijn leeg en velen blijven thuis. Het laat mij zien dat regelgeving een van de sterkste middelen is om gedrag te PETROCHEM 4 - 2020 9

PET O Interview.indd 9

12/05/2020 17:04

INTERVIEW sturen. Niet voor niets zetten wij met onze activiteiten in op het creëren van de juiste spelregels voor ondernemers in de nieuwe economie.’

Verkorten De crisis laat ook goed zien hoe essen­ tieel en innovatief de chemiesector is, stelt haar collega Elsbeth Roelofs. ‘Denk aan de grote hoeveelheid grondstoffen voor desinfectanten en de desinfectanten zelf die chemische bedrijven produceren of aan kunststoffen voor ziekenhuiskle­ ding en mondkapjes. Maar ook zuurstof voor beademing komt uit de chemiesec­ tor’, stelt de programma manager Sustainable Chemical Business. Bedrij­ ven die deze producten maken, draaien nu overuren, vervolgt ze. ‘Hetzelfde geldt voor de voedingssector, waar chemie bijvoorbeeld plastics voor verpakkingen levert, conserveringsmiddelen, en geuren smaakstoffen.’

Het is ook een tijd waarin volgens Roe­ lofs de enorme afhankelijkheid van het buitenland weer eens zichtbaar wordt.

‘Bedrijven in de chemie zijn voor een

groot deel afhankelijk van export. Veel afzetlanden zitten deels op slot, dus waar moet je dan heen met je producten en wat betekent dat voor je prijs? En wordt het niet tijd om je ketens te verkorten?’

Biodiversiteit Roelofs ziet daarom ook nu mogelijk­ heden voor een versnelde overgang naar een nieuwe economie. ‘Je ziet dat de afhankelijkheid in de internationale ketens op het moment enorm goed in beeld komt. Bedrijven zien de risico’s op het vlak van mens en milieu scherper dan ooit. Dit dwingt ze ook om kritisch te kijken naar hun rol daarin. Kunnen ze hun keten verkorten en meer circulair maken, zodat de afhankelijkheid van internationale partners afneemt? De coronacrisis laat bedrijven en werkne­ mers voelen hoe veerkrachtig ze zijn.

Waar wel en waar niet? Dit is een goed moment om na te denken welke ande­ re toekomstige risico’s je bedrijf en de economie wereldwijd kunnen raken.

Klimaatverandering en het verlies van biodiversiteit zijn namelijk ontwikkelin­

Maria van der Heijden: ‘Wij zetten met onze activiteiten in op het creëren van de juiste spelregels voor ondernemers in de nieuwe economie.’

gen waar zowel bedrijven als mensen ook schade van gaan ondervinden.’

Bereid MVO Nederland voelt zich daarom momenteel gesterkt in de initiatieven die ze voor de crisis heeft ingezet. Bijvoor­ beeld het pleidooi voor true cost accounting in de nieuwe economie en dus ook in de chemie. Het is een andere manier van prijsberekening van producten die door Duitse en Nederlandse universitei­ ten is onderzocht, in eerste instantie voor de markt van voedingsmiddelen.

Volgens de studies is er een groot gat tussen de huidige voedselprijzen en de prijzen die producenten zullen rekenen als ze alle werkelijke kosten in rekening brengen. Als bijvoorbeeld alle milieukos­ ten in de prijs worden meegenomen. Zo zouden traditionele vleesproducten bijna drie keer zoveel moeten kosten als nu.

Voor traditionele zuivelproducten geldt dat ze bijna twee keer zo duur zouden moeten zijn als alle milieukosten in de prijs worden meegenomen.

Als consumenten bereid zijn dieper in hun buidel te tasten, biedt dit producen­ ten meer financiële ruimte om bijvoor­ beeld met innovaties de CO2-uitstoot in een fabriek te reduceren of biodiver­ siteit rond akkers te stimuleren. Uit een onderzoek van ABN Amro twee jaar geleden bleek dat een groeiende grote groep consumenten ook daadwerkelijk bereid is om daar meer voor te betalen.

Uit het onderzoek blijkt dat ze dan een gemiddelde prijsstijging van maximaal 9,6 procent gerechtvaardigd vinden.

Onverwachte rode cijfers Eerder al nam MVO Nederland het ini­ tiatief om de prijs van koffie realistischer te berekenen. Inmiddels hebben zich meer dan twintig koffiebedrijven bij het Futureproof Coffee Collective aangeslo­ ten. Samen met Solidaridad werken ze aan een gezamenlijk meetmodel om de werkelijke kosten voor koffie in kaart te brengen. Dat is dus bijvoorbeeld inclu­ sief de sociale- en milieukosten die wor­ den gemaakt in het productieproces.

Begin van het jaar lanceerde Elsbeth Roelofs het Netwerk Chemie, om onder andere ook deze rekenmethode in de chemie bespreekbaar te maken. Momen­ teel bestaan de grootste mondiale risico’s uit extreme weersomstandigheden, het

PETROCHEM 4 - 2020 10

PET O Interview.indd 10

12/05/2020 17:04

verlies van biodiversiteit en het menselijk falen om daar adequaat op te reageren.

Het woord “risico” is in veel gevallen al achterhaald, stelt Roelofs. De alarme­ rende terugloop in biodiversiteit en de bosbranden in Australië tonen aan dat de ontwikkelingen allang gaande zijn. Een van de manieren voor chemiebedrijven om ons voor dat onheil te behoeden, is door tijdig te kijken naar de ware kosten, legt ze uit. ‘Vaak blijken bedrijven dan onverwachte rode cijfers te hebben: ze gebruiken vrijwel “gratis” zaken als scho­ ne lucht, oppervlaktewater, grondstoffen en biodiversiteit voor hun processen en producten, maar compenseren de schade daaraan niet.’

Duurzame koplopers Om hiermee aan de slag te gaan, is verbindend – meer vrouwelijk – leider­ schap heel belangrijk, stelt Maria van der Heijden. ‘We moeten meer inzetten op feminien leiderschap. Het is echt tijd voor meer eco en minder ego. Femi­ nien leiderschap is veel meer gericht op samenwerking en elkaar ondersteunen.

De economie draait vooral op kleine ondernemingen. Om die te stimuleren duurzamer te gaan ondernemen, is ver­ binding heel belangrijk. Daarom willen we ze bij elkaar brengen. Waarbij ze elkaar stimuleren om verantwoordelijk­ heid te nemen.’

Dat is ook de kern van het Netwerk Chemie. Het koppelt bedrijven met duurzame ambities binnen en buiten de sector aan elkaar via sterke netwerken.

Ook wil MVO Nederland cross-sectorale innovatieprojecten lanceren en samen lobbyen voor duurzaam ondernemen.

Op die manier stelt het netwerk duur­ zame koplopers en snelle volgers in staat hun markt te vergroten en andere bedrij­ ven te inspireren.

Sterker uit de crisis Samenwerking kan juist nu in de huidi­ ge crisis van grote waarde zijn. Elsbeth Roelofs roept ondernemers op om juist nu samen met meerdere partners in hun keten in gesprek te gaan. ‘Breng samen in kaart wat de effecten van de crisis zijn voor ieder bedrijf afzonderlijk. Welke effecten zijn nog te verwachten en wat gaan die betekenen voor elke schakel?

Als je bijvoorbeeld kunststof kozijnen of isolatiemateriaal produceert, ga dan met

Elsbeth Roelofs: ‘Bedrijven gebruiken zaken als schone lucht, oppervlaktewater, grondstoffen en biodiversiteit, maar compenseren schade daaraan niet.’

je afnemers en hun opdrachtgevers om tafel om de effecten in kaart te brengen.

En ga met elkaar oplossingen bedenken.

Misschien kun je zaken eerder, later of anders doen. Het gaat erom dat je de gezamenlijkheid opzoekt. En dus niet je ketenpartner laat zitten met de gebakken peren, puur om alleen je eigen proble­ men op te lossen. Bovendien kom je met mensen uit verschillende delen van de keten tot meer en betere oplossingen. Jij bent niet de enige die hier last van heeft, je concurrenten en leveranciers hebben dat ook. Realiseer je dat en je komt waarschijnlijk sterker uit de crisis dan je dacht.’

Optimistisch Van de zestig chemiebedrijven die bij MVO Nederland als partner zijn aange­ sloten, hebben zich inmiddels verschil­ lende bij het Chemie Netwerk aange­ meld: Baril Coatings, Carbogen Amcis, Croda, Forbon, Herculan, Kingspan Unidek, Labmakelaar, Moonen Pack­ aging, Oerlemans Plastics, R&D Extern,

R2S, RAW Paints, Renewi, RPP Kunst­ stoffen, Sika, Spectro, Sustonable, Van Wijhe, Wavin en Werner&Mertz.

Vooral bedrijven die producten maken uit chemische bouwstenen, met kunst­ stoffen.

Daar zitten echter nog niet de allergroot­ ste chemiebedrijven bij. Roelofs: ‘Dat klopt. Bedrijven als AkzoNobel en DSM zijn al wel jaren actief geweest in onze klankbordgroep vanaf 2016 tot 2019 en in de huidige Raad van Advies zit de duurzaamheidsmanager van BASF Bene­ lux. Ook de VNCI, NRK, NCV, NVZ en VVVF zijn actieve partners.’

Bij het startschot van het Netwerk Chemie, brak topman Anton van Beek van Dow Benelux een lans voor meer samenwerking: Samen kunnen we van de noodzaak een kans maken. Het inzicht is er dus ook bij de grote jongens. Roelofs: ‘En uiteraard roep ik de concerns op om zich ook daadwerkelijk aan te sluiten en met mkb-ers de duurzame beweging te versnellen. Ik ben daar ook optimistisch over.’ ■ PETROCHEM 4 - 2020 11

PET O Interview.indd 11

12/05/2020 17:04

PLANT MANAGER OF THE YEAR 2020

De Plant Manager of the Year 2020 finalisten zijn...

Met trots stellen we de vier finalisten van de Plant Manager of the Year verkiezing van dit jaar aan u voor: Lennard Luijt (NAM), Mirjam Verhoeff (DSM Resins and Functional Materials), Ann Geens (Ducor) en Harry Talen (Engie). Op deze pagina’s kunt u kennis maken met de finalisten en horen we waar ze zich sterk voor willen maken als zij de verkiezing winnen. De winnaar wordt op 3 september tijdens het congres Deltavisie bekend gemaakt.

Dagmar Aarts

Lennard Luijt

Production unit manager offshore Lennard Luijt is verantwoordelijk voor de gehele operatie van de NAM op de Nederlandse Noordzee. Hij wil zich inzetten om met meerdere partijen samen te werken aan de energietransitie en het enthousiasmeren van jonge mensen in de techniek.

Luijt voelt zich gevleid dat hij is genomineerd voor de Plant Manager of the Year verkiezing. Hij is vooral trots op het empowering leadership. ‘Dat betekent dat medewerkers en teams echt verantwoordelijk zijn voor hun eigen acties.

VERKIEZING De verkiezing van de Plant Manager of the Year wordt jaarlijks georganiseerd en is een initiatief van het Petrochem Platform in samenwerking met de VNCI, Votob, Deltalinqs, Nogepa, het Havenbedrijf Rotterdam en het kennisplatform Het Nieuwe Produceren. De verkiezing draagt bij aan een positief imago van de Nederlandse industrie door de inspanning en prestaties van plantmanagers te benoemen en te waarderen. De focus ligt hierbij op veiligheid, gezondheid, milieu, productiviteit en duurzaamheid.

De winnaar wordt bekendgemaakt tijdens het congres Deltavisie op 3 september.

Meer informatie over de invulling van dit event vindt u op www.petrochem.nl

Ik vind dat in ieder individu en team leiderschap zit. Als je echt goed naar medewerkers luistert en hoort wat ze nodig hebben, dan kan je het niveau van de organisatie constant verhogen. En het is bewezen dat mensen door empowering leadership blijer en gezonder naar hun werk gaan.’

Daarnaast ziet Luijt het terug in de businessperformance en de ontwikkeling van medewerkers. ‘Ik zie veel meer mensen stappen maken of doorgroeien. Van operator naar hmi (hoofd mijnbouw installaties, red.) bijvoorbeeld en medewerkers die in hun huidige baan veel meer doorgroeien en effectiever worden. Daar krijg ik zoveel energie van.’

Lennard Luijt (NAM): ‘Ik vind dat in ieder individu en team leiderschap zit.’

Talentpool Als Luijt de verkiezing wint, wil hij zich voor twee zaken sterk maken. Hij wil dat energiebedrijven en de hele keten van

PETROCHEM 4 - 2020 12

PET P Bekendmaking.indd 12

12/05/2020 17:06

binnen DSM wordt dat nu ook erkend doordat een aantal door de site ontwikkelde best practices nu breed door DSM worden gebruikt, bijvoorbeeld op het gebied van heftruckveiligheid.’

energie zich meer samen in gaan zetten voor een CO2-neutrale wereld. ‘Ook al klinkt dit misschien raar, omdat ik in de olie en gas werk’, zegt Luijt. ‘Maar we moeten ervoor zorgen dat dit de komende generaties doorgaat. Wij als NAM kunnen de energietransitie niet alleen doen en dat geldt voor iedereen on- en offshore. Daarom moeten we veel actiever kijken hoe we met elkaar kunnen samenwerken.’

Belangrijk daarbij is dat er ook genoeg mensen zijn om oplossingen te bedenken om tot die CO2-neutrale wereld te komen. Luijt: ‘Daarom ben ik heel erg gefocust op het enthousiasmeren van jonge mensen in de techniek. De talentpool van technische mensen begint aardig op te drogen. Zeker nu met COVID-19 moeten we niet dezelfde fout maken als in het verleden. We moeten de jeugd de kans geven om zich te ontwikkelen in technische beroepen, zodat we kunnen bouwen aan een solide technische kennispoel in Nederland.

Techniek is fun.’

Mirjam Verhoeff

Plantmanager Mirjam Verhoeff van DSM Resins and Functional Materials vindt het een eer om genomineerd te zijn voor de verkiezing. Hoewel ze liever zou willen dat het de Plant of the Year verkiezing zou heten. ‘De afgelopen drie jaar hebben we met het team heel veel gedaan en deze nominatie voelt dan ook als erkenning voor het hele team.’

DSM Resins and Functional Materials in Hoek van Holland maakt uv-uithardende harsen die worden gebruikt als coating voor glasvezel en als 3D-print-

materiaal. Dat laatste produceerde het bedrijf tot drie jaar geleden op een andere locatie. ‘Doordat het nieuwe product hierheen kwam en de productievolumes van de bestaande productlijn hard stegen, zijn wij enorm gegroeid’, legt Verhoeff uit. ‘Tot drie jaar terug hadden we 35 man in dienst in de fabriek, nu zijn dat er 100.’

Mirjam Verhoeff (DSM): ‘We doen al veel met digitalisering, maar hoe haal je daar nou het maximale uit?’

Pareltjes Verhoeff is trots dat het met een verbeterprogramma is gelukt om 55 verbeteringen door te voeren in acht maanden tijd. Medewerkers kregen een coach die hielp bij de verbeteringen, maar iedereen mocht zelf invullen wat ze gingen verbeteren. ‘Hierdoor konden medewerkers aan verbeteringen werken waar ze zelf elke dag profijt van hebben. En daar zitten echt pareltjes tussen. Zo is een groot kwaliteitsprobleem opgelost door iemand van het lab. Dat is fantastisch.’

Het andere waar de plantmanager echt trots op is, is dat de site kort geleden de SHE improvement award van DSM heeft gewonnen. Een award op het gebied van veiligheid, gezondheid en milieu. ‘Dat was echt een hart onder de riem. We hebben de afgelopen jaren heel hard gewerkt aan alle systemen en processen, maar ook tijd gestoken in de leiderschapsstijl van alle leidinggevenden.

We hebben grote stappen gemaakt en

Digitaal Als Verhoeff de verkiezing wint, wil ze zich graag inzetten om meer samen te werken aan het verbeteren van het gebruik van data en digitale oplossingen in de chemische industrie. ‘Iedereen is er wel mee bezig, maar vindt het voor zichzelf uit. Terwijl we het allemaal nodig hebben om te blijven verbeteren. We doen al veel, maar hoe haal je daar nou het maximale uit? Ik heb rondgevraagd, maar niemand kan mij een bedrijf in onze sector aanwijzen dat een echte koploper is op dit gebied. Door te delen wat werkt en wat niet, kunnen we samen verder komen.’

Ann Geens

Bij chemiebedrijf Ducor in Rozenburg is de laatste jaren enorm veel veranderd en daar is plantmanager Ann Geens trots op. Het bedrijf maakt nu niet meer één product per productielijn, maar schakelt elke dag om.

Geens moest even wennen dat ze is genomineerd voor de verkiezing, ze treedt liever niet zo op de voorgrond. Ze ziet zichzelf als een goede tegenpool van de technische medewerkers die bij Ducor werken. ‘Op een samenwerkende manier probeer ik verandering en vooruitgang te bewerkstelligen.’

Omschakelen Die verandering was nodig. Het bedrijf is gespecialiseerd in de productie van polypropeen-, polyetheen- en polyolefineproducten voor veel uiteenlopende toepassingen. ‘Een aantal jaar geleden verkocht Ducor veel aan haar moederbedrijf en Belgische textielbedrijven. Zij begonnen ons meer en meer met onze rug tegen de muur te zetten en onze marges af te bijten. Toen zijn we omgeschakeld van massaproductie naar mixed specialties.’

Dat bracht enorm veel (cultuur)veranderingen met zich mee. Geens: ‘We hebben drie productielijnen. Eerst maakten wij op één productielijn één product per jaar. Nu maken wij op elke productielijn één product per dag. We schakelen constant om en beleveren veel kleinere klanPETROCHEM 4 - 2020 13

PET P Bekendmaking.indd 13

12/05/2020 17:06

Bij OMV GAS gaan flexibiliteit en exceptionele service samen met de internationale kennis en financiĂŤle kracht van de OMV Group. Wij leveren aardgasoplossingen op maat aan grote Europese klanten en distributeurs. Onze flexibele prijs- en leveringsconcepten evenals gedetailleerde kennis van de markt zorgen ervoor dat onze producten perfect aansluiten op uw specifieke behoeften. Neem contact met ons op als u wilt weten hoe onze aardgasoplossingen uw bedrijf kunnen ondersteunen: www.omv-gas.nl

210x297_omv_gas_nl_0219_rz.indd 1 PET Advertenties.indd 14

27.02.19 13:11 12/05/2020 17:11

bijna een zegen volgens Talen. ‘Soms is het goed om een sense of urgency te voelen. We moesten echt veranderen. Die spirit kunnen we nu in de energietransitie gebruiken. We weten dat we moeten blijven vernieuwen. Vandaag, morgen of overmorgen komt er weer een crisis en daar moeten we op voorbereid zijn. We kunnen nu niet achterover leunen.’

Harry Talen (Engie): ‘Soms is het goed om een sense of urgency te voelen.’ ten. Ik denk dat het mijn sterkte is om zo’n verandering voor elkaar te krijgen.’

oplossingen voor dit soort vervuiling te zoeken.

Ann Geens (Ducor): ‘We moeten de bron aanpakken en de industrie wakker maken.’

Harry Talen

Vervuiling aanpakken Als ze de verkiezing wint, wil ze zich voor twee zaken inzetten. ‘Ik ben geen feministe, maar ben wel een vrouw in een mannenwereld. Er zijn nog niet genoeg vrouwen in onze sector. De sector chemie staat voor grote veranderingen en het is noodzakelijk om daar alle denk- en doe-kracht bij te betrekken. Vrouwelijke medewerkers voegen echt iets toe aan de sector, zowel op uitvoerend niveau als op management niveau. Onze creativiteit en slagkracht kan verschil maken.’ Daarnaast wil ze ervoor zorgen dat bedrijven zich samen gaan inzetten om vervuiling in de omgeving tegen te gaan. Vorig jaar nagelde de Plastic Soup Foundation Ducor openlijk aan de schandpaal. Plastic korrels van de fabriek in Rozenburg zwerven rond in nabijgelegen havens.

Het bedrijf steekt de hand in eigen boezem, maar kwam bij eigen onderzoek ook andere korrels tegen. ‘Die korrels moeten opgeruimd worden, maar we moeten vooral de bron aanpakken. Op ons eigen terrein hebben we dat gedaan door maatregelen te nemen om te zorgen dat de korrels niet meer in het milieu terechtkomen. Nu moet de gehele industrie wakker worden. Samenwerken is daarvoor noodzakelijk.’ Daarom stelt Geens voor om samen proactief naar

Harry Talen is plantmanager van de vier gasgestookte elektriciteitscentrales van Engie in Nederland: Lelystad, Eemshaven, Bergum en Harculo. Hij ziet zichzelf als een schakel in het geheel die niet meer of minder belangrijk is dan alle andere schakels. De nominatie ziet hij dan ook als waardering voor het hele team.

Een team dat het de afgelopen jaren niet makkelijk had. De gasprijs was gewoonweg te hoog om te concurreren met bijvoorbeeld goedkope kolenstroom.

Bovendien was de vraag afgenomen als gevolg van de crisis. Het tij is inmiddels gekeerd. Talen: ‘Ik ben er trots op dat het team, ondanks dat we niet wisten of we over een maand of een jaar nog een job hadden, er wel vol voor is blijven gaan. We zijn erin geslaagd die moeilijke periode te overleven. Nu kunnen we met diezelfde spirit doorstarten en groeien.’

Achteraf gezien was die moeilijke periode

Jeugd enthousiasmeren Als hij de verkiezing wint, wil Talen zich inzetten om de jeugd enthousiast te maken voor techniek door meer verbinding te zoeken met opleidingen en scholen. ‘We zijn veel minder aaibaar dan andere beroepen en je kunt niet zomaar een plant binnenlopen om te kijken wat iedereen doet. Ook denk ik dat de beeldvorming is dat de industrie een grote rokende schoorsteen is met zwaar, vies werk voor voornamelijk mannen.

Terwijl wij zoveel verschillende mensen en kennis nodig hebben.’

De nieuwe generatie is ook nodig om te helpen bij de energietransitie volgens Talen. ‘Als mensen echt het verschil willen maken voor de toekomst, dan moeten ze in onze sector gaan werken.

Daarin kunnen ze een bijdrage leveren aan de energietransitie en verduurzaming. Ik zou de industrie en het onderwijs nauwer willen verbinden, zodat de scholieren die straks een keuze moeten maken een richting kiezen waardoor ze ons kunnen komen ondersteunen.’ ■

PETROCHEM 4 - 2020 15

PET P Bekendmaking.indd 15

12/05/2020 17:07

ENLIGHTENMENTZ

Veel interesse voor turquoise waterstof Vorig jaar won TNO met haar molten metal techniek de Enlightenmentz, een duurzaamheids-award georganiseerd door Industrielinqs (uitgever van Petrochem). Met methaanpyrolyse wordt waterstof uit aardgas gemaakt met koolstof – en niet CO2 – als waardevol bijproduct.

Emissieloos dus. Hoe gaat het met de ontwikkeling een jaar na dato?

De redactie van Industrielinqs heeft vorig jaar op deze methode het predicaat turquoise geplakt. En dat is inmiddels de hele wereld overgegaan. Zelfs gerenommeerde partijen als Bloomberg gebruiken de benaming turquoise hydrogen inmiddels. Op zijn minst geestig.

De kleur komt overigens niet geheel uit de lucht vallen. Het is een menging van groen en blauw. Groen waterstof wordt verkregen door elektrolyse van water. En blauw waterstof wordt meestal geproduceerd uit aardgas, waarbij de vrijgekomen CO2 ondergronds wordt opgeslagen.

FOTO: BASF

Bodemveredelaar Beide routes hebben hun voor- en nadelen. Groen is een mooie en misschien wel de schoonste route, maar is voorlopig nog heel duur en je hebt er heel veel energie voor nodig. Blauw waterstof is misschien nodig op de korte en middellange termijn, maar is wellicht wat minder elegant. Je stopt CO2 onder de grond en ook daar zijn dure installaties voor nodig.

Koolstof

Methaanpyrolyse is een emissieloze route die uitkomst kan bieden. De route is betaalbaar, gebruikt minder energie en levert een extra waardevol product op: koolstof. De toepassingen zijn divers.

Denk daarbij aan additief voor staal, vulmiddel in autobanden, grafiet, kleurstof en bodemveredelaar. Een potentiële groeimarkt. Een bijkomend voordeel van deze turquoise route is dat ook de CO2-emissie die vrijkomt bij de traditionele productie van de koolstof wordt voorkomen.

Proeven hervat Bij deze technologie wordt bij hoge temperatuur in een gesmolten metaallegering methaan gesplitst tot waterstof en pure koolstof. De reactie heeft plaats in kolommen met gesmolten metaal met een temperatuur van ongeveer 900 graden Celsius. Waterstof vliegt er aan de bovenkant uit en vaste koolstof komt bovendrijven. Aardgas is nog steeds de voornaamste grondstof, naast mogelijk biomethaan. De uitstoot kan echter enorm worden gereduceerd en zelfs geneutraliseerd.

TNO werkt momenteel aan het intensiveren van het proces. De onderzoekers denken dat dat de reactor hierdoor tot 500 maal efficiënter kan worden gemaakt. Dat kan een grote impact op de kapitaalsinvesteringen hebben.

Bovendien is TNO nog steeds bezig met een verfijning van het proces, om ook zuivere koolstof te produceren. Bij veel toepassingen is vervuiling met metaaldeeltjes niet gewenst. TNO-onderzoeker Rajat Bhardwaj heeft daarom boven het gesmolten metaal een extra zoutlaag aangebracht, zwaarder dan koolstof maar lichter dan het metaal. Als een filter.

Boven de zoutlaag ontstaat zodoende de koolstof. Dat is er gemakkelijk van

PETROCHEM 4 - 2020 16

PET M Enlightenmentz.indd 16

12/05/2020 17:08

ENLIGHTENMENTZ

AARDAPPELEIWIT IN TAL VAN VOEDSELPRODUCTEN

FOTO: PXHERE

Avebe won in 2015 bij Industrielinqs een Process Enlightenment met haar voedselingrediënt Solanic. Het bedrijf haalt eiwit uit haar aardappelen dat dezelfde functionaliteit heeft als een dierlijk eiwit. De afgelopen jaren heeft Avebe het aantal productielijnen voor het voedingseiwit steeds verder uitgebreid.

Gesmolten metaal

af te scheppen en extra te filteren. Door de coronacrisis heeft het onderzoek wel even stilgelegen, maar sinds half april zijn de proeven weer hervat.

Refinery gas Het winnen van de Enlightenmentz 2019 heeft de technologie in ieder geval veel aandacht gegeven. Verschillende, vaak multinationale bedrijven tonen inmiddels hun interesse. Via Industrielinqs kwam TNO ook in contact met Cabot, een Amerikaans bedrijf dat onder andere in Rotterdam carbon black maakt, de chique naam voor koolstof.

Vooralsnog blijkt dat een interessante match. Inmiddels is TNO met Cabot in het Ember-project onderzoek begonnen naar de kwaliteit van de koolstof die wordt geproduceerd. En hoe valt deze kwaliteit te verbeteren? Cabot is vooral geïnteresseerd in wat voor velen het bijproduct is. Juist de zuiverheid van koolstof, ofwel carbon black, bepaalt de waarde van het product. Hoogwaardige toepassingen, bijvoorbeeld in batterijen in elektrische auto’s, liggen in het verschiet. Maar ook uit de staalindustrie is interesse, vooral in afname van koolstof.

Toch zijn de meeste partijen geïnteresseerd in het product waterstof. Namen kunnen in deze fase nog niet worden

genoemd. Maar denk aan multinationale concerns met grote productie-installaties voor ammoniak of raffinaderijen. Die hebben enorme hoeveelheden waterstof nodig, onder andere voor de ontzwaveling van brandstoffen. Bovendien hebben ze ook directe oplossing van het zogenoemde refinery gas, een mengsel van methaan, ethaan, propaan en meer.

Deze kunnen door het gesmolten metaal worden geleid om waterstof en koolstof te produceren.

Subsidieverstrekkers Naast oliebedrijven zijn ook gasbedrijven geïnteresseerd. In turquoise waterstof zien zij een mooie emissieloze toepassing van hun product. Technologiebedrijven zijn geïnteresseerd om de technologie in hun pakket op te nemen. Leveranciers van industriële gassen kijken nog op een afstandje toe. Zij stappen mogelijk in als de technologie bijna marktrijp is.

Markant is vooralsnog de opstelling van verschillende subsidieverstrekkers.

Omdat het fossiele aardgas als grondstof wordt gebuikt voor de waterstofproductie, zijn ze nauwelijks geïnteresseerd in de technologie. Ondanks dat die emissieloos is. Via de koolstofkant zijn wel mogelijkheden. Zo kan het Ember-project wel op steun rekenen. ■

Een Process Enlightenment is een innovatieve technologie die productieprocessen en zelfs hele ketens kan verduurzamen, met een grote positieve impact op de mens en het milieu. Solanic paste hier uitstekend bij. Vroeger was het aardappeleiwit een restproduct en werd het met het sap afgevoerd op de kanalen. Later is een proces ontwikkeld om het eiwit te winnen en te gebruiken voor veevoer.

Sinds 2007 werkt Avebe aan de ontwikkeling van aardappeleiwit voor voeding genaamd Solanic. Inmiddels is plantaardig eiwit niet meer weg te denken uit ons voedingspatroon.

Avebe ziet dan ook veel vraag uit de markt. Solanic-eiwitten zijn bijzonder goed oplosbaar en hebben daardoor emulgerende, schuimvormende en gelerende eigenschappen in diverse snoepproducten, glutenvrije producten, vlees en vleesvervangers, zuivelvrije melksoorten, kaas en ijs, eiwitrijke snacks en repen en eivrije dressings en pasta’s.

Enkele weken geleden was het aardappeleiwit nog op tv te zien bij het programma Binnenstebuiten.

Culinair expert Alain Caron proeft in de show vegan macarons bij Smaakaron. ‘Ik kan me geen macarons zonder eieren voorstellen’, zegt hij in het programma. Als hij een macaron proeft gemaakt met behulp van Solanic, is hij onder de indruk.

Patissier Alvaro Dos Anjos van Smaakaron: ‘Geloof het of niet, het werkt beter dan eieren.’

PETROCHEM 4 - 2020 17

PET M Enlightenmentz.indd 17

12/05/2020 17:08

METHANOL

Canadese afvalvergassing naar Rotterdam Enerkem brengt een nieuwe technologie naar Rotterdam om afval dat niet kan worden gerecycled via vergassing om te zetten naar methanol. Het is Enerkem echter in Canada na acht jaar nog niet gelukt om zo’n installatie op volle capaciteit te laten draaien.

Teake Zuidema

Voor de dramatische opkomst van het coronavirus, was plastic afval wereldwijd nog volksvijand nummer één. De media peperden iedereen in dat plastic landschappen, rivieren en zeeën vervuilt.

Komt het in de vuilverbranding, dan brengt het CO2 en allerlei nare emissies in de lucht. Daarnaast kampt de wereld ook nog met allerlei organisch afval dat op vuilnisbelten belandt en daar al rottend methaanemissies veroorzaakt die bijdragen aan de opwarming van het klimaat.

Veelbelovend Het is dus geen wonder dat er intensief wordt gezocht naar nieuwe technologieën om afval dat niet kan worden gerecycled of gecomposteerd thermochemisch af te breken zodat het kan worden verwerkt tot nieuwe, waardevolle producten in een circulaire economie. De EU heeft het ambitieuze plan om reeds in 2030 al het plastic afval te recyclen. Hoe dat moet? Een recent rapport van twee Zweedse wetenschappers somt technologieën op die dit eventueel kunnen doen: thermisch kraken (conventionele pyrolyse), plasma pyrolyse, katalytisch kraken, hydrokraken, conventionele vergassing en plasma vergassing.

GROENE METHANOL ALS BRANDSTOF Methanol is volgens veel deskundigen bij uitstek geschikt als brandstof. In China rijden naar schatting al zo’n 500.000 taxi’s, bussen en vrachtwagens op methanol.

Het gaat dan om ‘zwarte’methanol die gemaakt is van steenkool. De overschakeling naar de groene variant zou in China al heel wat emissies terugdraaien. Binnen het Europese innovatieproject LeanShips wordt gekeken naar de toepassing van methanol en groene methanol in de scheepvaart. Wärtsilä, maker van scheepsmotoren, heeft reeds een dual-fuel motor ontwikkeld waarbij één injector simultaan methanol en diesel inspuit. Het nadeel van methanol als brandstof is dat het een stuk lagere energiedichtheid heeft waardoor het meer opslagruimte vereist.

Conventionele vergassing van plastic afval en organisch materiaal is volgens de wetenschappers het meest veelbelovend omdat het opereert bij een relatief lage temperatuur en de basis kan zijn voor de productie van groene biobrandstoffen en allerlei andere chemische producten.

Bovendien, zo schrijven de Zweden, bestaat er al een bedrijf dat vergassing op commerciële schaal uitvoert en dat is het Canadese Enerkem.

Ethanol Enerkem heeft zo’n 110 patenten op een technologie die in principe korte metten kan maken met een mix van organisch en niet-organisch afval. Het bedrijf opereert sinds 2012 in Edmonton een vergassingsinstallatie die niet-recyclebaar huishoudafval van de Canadese stad door middel van vergassing transformeert in een syngas. Dit mengsel van waterstof, koolmonoxide en kooldioxide wordt, na het verwijderen van allerlei verontreinigingen en het toevoegen van extra waterstof, via katalytische reacties omgezet in methanol en vervolgens in ethanol.

‘Onze technologie zit in de absolute top waar het gaat om het recyclen van koolstof ’, zegt Michel Chornet, vicepresident Engineering, Innovations and Operations van Enerkem. ‘Wij verwerken zeventig procent van de koolstof in de afvalstroom tot groene methanol en groene ethanol.’ Helaas voor Chornet is er in Noord-Amerika geen markt voor groene methanol. Ethanol, daarentegen, wordt in Noord-Amerika op grote schaal gebruikt als biobrandstof. Verschillende staten hebben regelingen die groene bevoordelen over conventionele ethanol uit maiskorrels. De laatste stap in het Enerkem-proces in Edmonton is dan ook het omzetten van methanol naar ethanol.

PETROCHEM 4 - 2020 18

PET T Enerkem.indd 18

12/05/2020 17:09

FOTO’S: ADOBESTOCK

Biobrandstof Enerkem werd in 2000 opgericht in Montreal om de waste-to-biofuel technologie ontwikkeld door Esteban Chornet, de vader van Michel, naar de markt te brengen. Een demonstratieproject in Westbury produceerde in 2009 voor het eerst syngas. In 2011 produceerde deze installatie voor het eerst methanol, en in 2012 ethanol. In 2010 begon Enerkem met de bouw van de commerciële installatie in Edmonton.

De installatie in Edmonton was onderdeel van een zeer ambitieus doel van deze stad om negentig procent van het stadsafval niet langer naar een vuilnisstortplaats af te voeren, maar op één centrale plek te selecteren, te recyclen, te composteren en te vergassen tot biobrandstof.

Edmonton haalt de recyclebare plastics, composteerbaar afval en glas uit de afvalstroom, de rest – plastic, hout, vuil karton en textiel – gaat naar Enerkem.

Het doel van negentig procent blijkt door verschillende factoren veel te hoog gegrepen. Eén van de factoren is Enerkem. Het bedrijf begon in 2010 met de bouw van de vergassingsinstallatie die volgens de gegevens van het bedrijf jaarlijks 100.000 ton stadsvuil om kan zetten in 38 miljoen liter biobrandstof.

Enerkem heeft veel obstakels genomen, maar in april 2020 draait de installatie nog steeds niet op volle toeren.

Michel Chornet (Enerkem): ‘Het is in deze industrie gewoon dat het meerdere jaren duurt voor zo’n first-of-its-kind installatie continu in bedrijf is.’

Chornet wil niet al te specifiek ingaan over de problemen waarop zijn bedrijf zoal stuitte bij het opstarten van de waste-to-biofuel installatie. ‘Het is in deze industrie gewoon dat het meerdere jaren duurt voor zo’n first-of-its-kind installatie continu in bedrijf is’, zegt Chornet.

Hij wijst erop dat zijn bedrijf niet alleen bezig was met het opschalen van een volstrekt nieuwe technologie, maar tegelijkertijd met het opschalen van het bedrijf zelf. Ondertussen heeft het Enerkem, volgens Chornet, enorm veel lessen geleerd over het vergassen van huishoudelijk afval. Die lessen moeten nu in de praktijk worden gebracht in Rotterdam.

Groene methanol In 2018 maakte een consortium met onder meer AkzoNobel Specialty Chemicals (inmiddels Nouryon), Air Liquide en Havenbedrijf Rotterdam bekend dat het in het Botlekgebied een installatie gaat bouwen die gebruikmaakt van de vergassingstechnologie van Enerkem.

In 2019 sloot ook Shell zich aan bij het consortium. Volgens Chornet is inmiddels veel van de detail engineering

gedaan en is men nu bezig het financiële plaatje rond te krijgen.

De installatie in Rotterdam moet net als die in Edmonton een mix van niet-recyclebaar plastic en organisch afval verwerken tot methanol. De capaciteit wordt flink groter. Chornet: ‘Edmonton heeft één productietrein en Rotterdam krijgt er twee.’ Het is de bedoeling dat de installatie in Rotterdam jaarlijks 300.000 ton afval omzet in 220.000 ton (270 miljoen liter) groene methanol. Groene methanol kan in Europa, in tegenstelling tot Canada, wel gebruikt worden als brandstof, maar ook als grondstof voor de chemie. Het Rotterdams project heet dan ook W2C (waste-to-chemicals).

Mocht de W2C in Rotterdam ooit op volle toeren draaien, dan zou dat jaarlijks de 300.000 ton CO2 verhinderen die ontstaat bij het produceren van 220.000 conventionele methanol uit aardgas of steenkool. Of dit ook echt gaat gebeuren? Een woordvoerder van de joint-venture laat eind april 2020 weten dat de Final Investment Decision nog niet is genomen en dat men bezig is met het doornemen van het design. Daarnaast PETROCHEM 4 - 2020 19

PET T Enerkem.indd 19

12/05/2020 17:09

MOBILE DEGASSING, GUARANTEED CONTINUITY

YOUR SITE. A BETTER PLACE.

FLYING COMBUSTOR®

MOBILE COMBUSTOR®

ZONE - 0 VENTILATOREN

LANGE TERMIJN OPLOSSINGEN

SIS, marktleider in mobiele verbrandingssystemen en Zone – 0 ventilatoren. Onze services en technologieën vormen de sleutel om (VOC) emissies en geur te reduceren, onder controle te houden en te voldoen aan de meest stringente milieuwetten en regels.

Wij zorgen voor uw continuïteit.

TANK TERMINAL

BACK-UP EN VERVANGING VRU

RAFFINADERIJEN/ CHEMISCHE PLANTS

PIJPLEIDINGEN

VERSCHEPEN

BOL TANKS

SIS GmbH   

+49 (0) 4132 654 9100 +31 (0)6 1559 7982 INFO@S-I-S.COM

 WWW.S-I-S.COM

SISG19-24270 CorporateADV_Petrochem_210x297_V4.indd 1 PET Advertenties.indd 20

17-09-19 10:39 12/05/2020 17:12

wil de joint-venture meer zekerheid over de regelgeving aangaande nieuwe, duurzame brandstoffen. Met andere woorden: is er straks wel een markt voor groene methanol?

Afvalstroom Chornet blijft optimistisch. Hij zegt dat de lessen die Enerkem in Edmonton met vallen en opstaan heeft geleerd, van meet af aan in het ontwerp van de installatie in Rotterdam worden meegenomen.

Eén van die lessen is dat W2C zelf de voorbewerking van de feedstock doet. In Edmonton is dit grotendeels in handen van de stad. In Rotterdam zal dit proces – Chornet spreekt over het polijsten van de feedstock – een onderdeel zijn van het W2C-project zelf. Dat betekent hogere kosten, maar ook meer controle over het drogen en versnipperen van het afval.

Volgens Chornet is het voor zijn bedrijf niet langer een probleem wanneer de feedstock, de mixture van organisch en niet-organisch afval, enorm varieert.

‘Uiteraard moeten we de operatie aanpassen aan het mengsel dat je aangeboden krijgt. Veel kennis die we in Edmonton hebben opgedaan heeft betrekking op de samenstelling van het afval. Daar hebben we inmiddels geleerd om van honderd procent biomassa over te schakelen op honderd procent plastic, en naar alle mogelijkheden daar tussen in.’

Toch lijken de problemen die er voor zorgen dat de installatie in Edmonton

Chornet: ‘In Edmonton hebben we geleerd om van honderd procent biomassa over te schakelen op honderd procent plastic, en naar alle mogelijkheden daar tussen in.’ nog steeds niet op volle capaciteit draait vooral te maken hebben met de feedstock. ‘Die afvalstroom komt in een enorme variëteit aan vormen en samenstellingen op je af, en het grootste probleem is dan ook hoe je daar een homogene, verwerkbare feedstock van maakt’, zegt Marco Castaldi, directeur van het Earth Engineering Center in New York.

‘Het thermische deel is een stuk eenvoudiger want daar is in de industrie al veel meer ervaring mee opgedaan.’ Dat klopt, het vergassen van steenkool heeft een geschiedenis van honderdtachtig jaar.

Waterstof Heterogene feedstocks vormen een terugkerend hoofdpijndossier voor alle bedrijven die nieuwe technologieën ontwikkelen voor de productie van duurzame biobrandstoffen. Zo zijn alle commerciële initiatieven in Noord-Amerika en Europa om duurzame cellulose-ethanol te produceren uit landbouwafval stukgelopen op problemen met de pre-treatment. Project Liberty in Iowa, de joint-venture van het Amerikaanse POET en het Nederlandse DSM, zag zich na de opening in 2014 gedwongen de hele pre-treatment af te

breken en opnieuw te ontwerpen. Uiteindelijk mocht ook dat niet baten. De installatie die ooit met veel fanfare door koning Willem Alexander werd geopend, staat sinds november 2019 in de mottenballen.

Een ander verschil in het design van de installatie in Edmonton en Rotterdam zit hem in het bijvoegen van waterstof, nodig om de juiste verhouding tussen waterstof en koolstof te krijgen. Chornet: ‘Je hebt een twee op één verhouding nodig tussen waterstof en koolstof om methanol te produceren. De installatie in Edmonton heeft een aparte stap waarbij koolmonoxide reageert met stoom om extra waterstof te produceren.’ In Rotterdam is deze stap niet nodig omdat de W2C-installatie groene waterstof kan gebruiken die door Air Liquide of Nouryon wordt geproduceerd.

Het wordt interessant om te zien of het W2C-project inderdaad succesvol zal zijn met het toepassen van de lessen die Enerkem in Edmonton heeft geleerd. Of groene methanol dan inderdaad een rol kan spelen in de Europese energietransitie zal afhangen van subsidies voor en de Europese regelgeving op dit gebied. ■ PETROCHEM 4 - 2020 21

PET T Enerkem.indd 21

12/05/2020 17:09

INDUSTRIELINQS LIVE

Wegvallende vraag zet druk op olieketen De combinatie van een ruzie tussen twee grote olieproducenten en de uitbraak van het Covid-19 virus zorgde voor een wereldwijd overschot aan benzine en kerosine. Nu lijkt een lage brandstofprijs op het eerste gezicht alleen maar positief. Als raffinaderijen echter hun productie terugdringen of zelfs sluiten vanwege te lage winstmarges, staat ook de productie van nafta op het spel.

En de chemische industrie heeft de grondstof voor polymeren, etheen, propeen en benzeen nog steeds hard nodig.

David van Baarle

INDUSTRIELINQS LIVE In de tweede Industrielinqs LIVE talkshow interviewde hoofdredacteur Wim Raaijen van Petrochem TNO-wetenschapper en hoogleraar aan de TU Delft Earl Goetheer en Avantium CEO Tom van Aken. General manager corporate sustainability Frank Kuijpers van Sabic en VNPI-voorzitter Erik Klooster gaven achteraf hun visie op de huidige situatie die alles behalve normaal is.

Kijk het gesprek met Earl Goetheer en Tom van Aken terug via: youtu.be/SI4A6MzhIoo Of het interview met Frank Kuijpers: youtu.be/EopRIv0-pOk

Nog voordat de gekte rondom Covid-19 uitbarstte, ruzieden Saoedi-Arabië en Rusland over de olieproductie. Ondanks de overschotten in de markt bleven beide partijen olie uit de grond halen. Waar een vat ruwe olie eerst nog zeventig dollar kostte, daalde de prijs snel naar twintig dollar per vat.

Toen landen op slot gingen en het vlieg- en wegverkeer als gevolg daarvan stagneerde, klotste de benzine ongeveer tegen de kades aan. Opvallend genoeg gebruikten de cruciale diensten die doorgingen vooral diesel.

Flexibel Earl Goetheer zag de ontwikkelingen met lede ogen aan. ‘TNO zag vóór de olieruzie en coronacrisis al wereldwijd een structurele overcapaciteit in de raffinagesector. Daarbij komt dat de overcapaciteit geografisch niet evenredig is verdeeld. In Azië is nog wel wat ruimte voor meer capaciteit terwijl er in onze regio een krimpende vraag is. Het voordeel van deze al eerder ingezette trend is dat Europese bedrijven al bezig zijn met duurzame alternatieven voor fossiele brandstoffen. Als de omzet afneemt, zal je namelijk dingen slimmer moeten aanpakken. Dus investeerden in Nederland gevestigde bedrijven meer in flexibiliteit door ketens die meerdere feedstocks kunnen verwerken.’

Een ander groot voordeel van de Nederlandse raffinagesector is de sterke verbondenheid met de chemische waardeketen. Iets waar de bedrijven nu van profiteren, meent VNPI-voorzitter Erik Klooster. ‘Alleen Gunvor besloot zijn onderhoudsstop uit te stellen en tot die tijd zijn raffinaderij te sluiten. Het bedrijf was ook als eerste aan de beurt en op dat moment waren de onzekerheden voor zowel het personeel als de planning

het grootst. Shell zette zijn stop toch door. Andere bedrijven stemmen hun productie zo goed als mogelijk af op de vraag die er nog wel is. Veel investeerden al eerder in het vergroten van de flexibiliteit en selectiviteit van hun processen.’

In de huidige situatie profiteren de Nederlandse bedrijven van de sterke ketenintegratie, volwassen infrastructuur en forse opslagcapaciteit. Klooster: ‘Dat neemt niet weg dat wereldwijd al langer sprake is van twee miljoen ton overcapaciteit in de raffinage. Er wordt al heel lang gesproken van een shake out van de sector. We zien momenteel in andere landen dat er al raffinaderijen stil staan, zoals bijvoorbeeld in Portugal. Bovendien voorzie ik aan de upstream-kant de grootste problemen. Want hoe lang kunnen die nog produceren bij de huidige lage olieprijzen?’

Chemcycling Inmiddels zijn wel de eerste voorzichtige stappen genomen naar andere koolstofbronnen. Zo kan biomassa dezelfde chemische bouwstenen leveren. Een andere interessante alternatieve stroom is de inzet van plastic afval als grondstof voor nieuwe kunststoffen. Sabic heeft inmiddels toegang tot beide routes, maar Frank Kuijpers geeft tegelijkertijd aan dat die nog lang niet op het niveau zitten van de fossiele brandstoffen. ‘Ik denk dat we het met zijn allen eens zijn dat de chemie er in 2050 heel anders uitziet’, zegt Kuijpers. ‘Toch verwacht ik niet dat we binnen vijf tot tien jaar een grote doorbraaktechnologie ontdekken.

Het meest reële scenario is momenteel dan ook om te cascaderen en de nieuwe koolstofbronnen langzaam te mengen met de bestaande. Ongeacht het effect van de coronacrisis op het tempo van de transitie, is het onrealistisch om strikte

PETROCHEM 4 - 2020 22

PET V Industrielinqs live.indd 22

12/05/2020 17:10

Bioplastics Tom van Aken is niet direct voorstander van het met veel geweld kraken van koolstofketens om ze daarna weer op te bouwen. Avantium koos vijftien jaar geleden voor de productie van bioplastics uit biomassa. Inmiddels opereert het bedrijf twee proeffabrieken in Delfzijl en Geleen, waar het furaan dicarbonzuur (FDCA) produceert. Onlangs kreeg Avantium nog subsidie om lignine in te zetten als bitumenvervanger in de wegenbouw. Van Aken: ‘De biologische route heeft minder energie nodig.

Bovendien is biomassa hooggefunctionaliseerd. We kunnen er kunststoffen van maken met andere eigenschappen dan die met een fossiele oorsprong.’

Van Aken denkt dat de coronacrisis een omslagpunt kan zijn naar duurzamere consumptie. ‘Tijdens de coronacrisis hebben mensen weer kunnen zien hoeveel plastics ze moeten weggooien.

Ze hebben gezien dat ze ook best thuis kunnen werken en realiseren zich hoe afhankelijk ze zijn geworden van de olie-industrie. Er is al langer een bewustwording gaande en deze crisis zou dat best eens kunnen versterken.’

Of de coronacrisis investeringen ook naar voren kan trekken? Daarover zijn de experts nog niet zo zeker. Van Aken:

FOTO: WIM RAAIJEN

tussentijdse doelen te formuleren. Linksof rechtsom zullen we bij die nul emissiewaarde komen, maar geef het tijd.’

De grote drijfveer voor verandering is volgens Kuijpers niet zozeer het terugdringen van de CO2-uitstoot, maar vooral het vergroten van de resource efficiency door circulaire productie. ‘Als uitstootbeperking het doel is, kan je het ook afvangen en in de grond stoppen. Ik denk alleen dat die route niet de meest efficiënte is. De CO2 gebruiken als grondstof is alleen interessant als energie goedkoop en in grote voorraad aanwezig is. Wij maken producten die grote waarde hebben. Juist nu in coronatijd zie je weer meer single use plastics opduiken.

De gezondheidszorg gebruikt handschoenen en mondkapjes die daarna in de prullenbak belanden. De kunststoffen zijn dan ook niet het probleem, maar het feit dat ze daarna in het milieu belanden.

Daar moet je wat aan doen en daarom investeren we in chemische recycling van plastic afvalstromen.’

‘Olie is nu goedkoper dan ooit, net als biomassa overigens. Het probleem zit bij de vraaguitval. Zolang de economie nog stagneert, staan investeerders niet te trappelen.’

Klooster ziet in de raffinagesector dezelfde reactie. ‘Op het moment dat de vraag stagneert, is de eerste reactie om kosten te verlagen, verliezen te beperken en investeringen te bevriezen. Ik merk nog geen paniek in de sector, men is vooral bezig met maatregelen om het personeel zo veilig mogelijk te laten doorwerken.

Tweede zorg is de vraag hoe de raffinaderijen iedereen van voldoende brandstof kunnen voorzien bij de benzinestations.

Verduurzaming van de keten zit nog niet bij de noodplannen.’

Het is momenteel nog heel lastig om het effect van deze crisis op de langere termijn te kunnen voorspellen. ‘Tot nog toe is 75 procent van de petrochemische wereldvraag olie-gerelateerd. Zoals gezegd zal de upstream-markt het hardst worden geraakt. Maar stenen blijven staan en als de markt aantrekt, zijn bronnen ook weer snel terug in bedrijf. Dat we over dertig jaar heel andere ketens hebben met diverse grondstoffen, daar is ook de raffinagesector zelf van overtuigd.’

Waterstof De vier experts zijn het in ieder geval met elkaar eens dat het inzetten van koolstofbronnen voor de productie van materialen voorrang moet krijgen op verbranding. Sabic onderzoekt samen met Saoedi-Aramco al manieren om kroet direct om te zetten in petrochemische grondstoffen. Kuijpers: ‘De transitie naar elektrisch transport is al ingezet.

Dat betekent dat de vraag naar benzine en diesel alleen maar zal afnemen. Zelfs de luchtvaart bekijkt duurzame alternatieven voor kerosine. Gebruik olie dan voor de productie van hoogwaardige kunststoffen. Maar staar je niet blind op eenzijdige oplossingen. We zullen zowel biomassa moeten inzetten als naar een circulaire economie toewerken. Sommige producten kan je goed mechanisch recyclen, terwijl lastigere kunststoffen op chemische wijze kunnen worden geraffineerd.’

Goetheer plaatst er nog een kanttekening bij. ‘Voor welke route ook wordt gekozen: elke technologie heeft waterstof nodig voor hydrotreatment. De ontwikkelingen zullen dan ook hand in hand moeten gaan met een capaciteitsvergroting in groene, blauwe of turquoise waterstof.’ ■ PETROCHEM 4 - 2020 23

PET V Industrielinqs live.indd 23

12/05/2020 17:10

GFx320 ad 185x132 NL.indd 1

9/10/18 12:04

INOX INTELLIGENCE

THE ART OF STAINLESS STEEL STAPPERT Noxon is een landelijk opererende handelsorganisatie op gebied van roestvaststalen buizen, fittingen en staf.

Wij zijn onderdeel van een onafhankelijke internationale groep met diverse Europese vestigingen. Met ons brede assortiment en omvangrijke voorraden zijn we in staat om uw bestelling op uw gewenste datum en tijd in heel Nederland te leveren. Wij werken continu aan optimalisatie van de kwaliteit van onze

PET Advertenties.indd 24

producten, dienstverlening en efficiency in de kosten. We zoeken daarbij altijd naar de aansluiting met uw wensen en behoeften.

Wij hechten veel waarde aan langdurige persoonlijke relaties. Uw ervaren klantenteam is op de hoogte van uw wensen, reageert snel en adequaat op al uw vragen, is oplossingsgericht en helpt u bij het maken van de juiste keuzes.

Op welk gebied kunnen wij u ontzorgen?

STAPPERT Noxon B.V. Gerstdijk 4, 5704 RG Helmond - Netherlands T +31 492 582111 | noxon@stappert.biz noxon.stappert.biz

Inkoopgemak of kosten efficiency?

12/05/2020 17:12

ONDERHOUD

Geplande stop Zeeland Refinery gaat door Zeeland Refinery, de olieraffinaderij in Vlissingen-Oost, heeft vanaf half mei een grote onderhoudsstop. Dankzij een breed scala aan preventieve maatregelen kunnen de noodzakelijke werkzaamheden doorgaan, ondanks de uitdagingen die het coronavirus met zich meebrengt.

Tijdens de stop wordt ook de nieuwe reactor voor de hydrocracker aangesloten.

Miriam Rook

De raffinaderij is vanaf half mei uit bedrijf om grootschalig onderhoud aan de installaties te kunnen uitvoeren. Naast de onderhoudswerkzaamheden starten diverse projecten op het gebied van veiligheid, energie, milieu en procesverbetering.

Hydrocracker In juli 2019 is een dertig meter hoge en zeshonderd ton wegende reactor geplaatst naast de twee bestaande reactoren. Deze derde reactor is een investering in de uitbreiding van de hydrocracker van zo’n veertig miljoen euro en wordt gedaan door aandeelhouders Total en Lukoil.

Door de uitbreiding kan de hydrocracker energie-efficiënter produceren en wordt een CO2-reductie van ongeveer tienduizend ton gerealiseerd. ‘Dit is een volgende stap in het toekomstbestendig maken van onze raffinaderij’, aldus algemeen directeur Nathalie de Muynck.

FOTO: ZEELAND REFINERY

Anderhalve meter afstand Tijdens het onderhoud, waarvoor tijdelijk ruim 1.600 extra arbeidskrachten op het raffinaderijterrein werkzaam zijn, minimaliseert Zeeland Refinery de kans op besmetting met het coronavirus dankzij een streng preventie- en hygiëneprotocol, opgesteld naar de richtlijnen van het RIVM. Een groot deel van de

maatregelen heeft betrekking op het houden van anderhalve meter afstand.

Zo zijn acht extra omkleed- en pauzeruimtes op het terrein geplaatst en de werk-, rust- en rookplekken zijn anders ingericht dan gebruikelijk. Tafels zijn verder uit elkaar geplaatst en er zijn tussenschotten geïnstalleerd. Om gedrang in omkleedruimtes en het restaurant te voorkomen, verdeelt het bedrijf medewerkers in verschillende groepen die allemaal in een bepaald tijdvak toegang tot de ruimtes hebben.

Daarnaast zijn er uitgebreide schoonmaak- en ontsmettingsprocedures en desinfectiemiddelen aanwezig voor medewerkers. Bij werkzaamheden die plaatsvinden op locaties waar anderhalve meter afstand niet mogelijk is, dragen medewerkers mondkapjes of gelaatschermen.

Deze maatregelen worden op het raffinaderijterrein overal duidelijk aangegeven en gehandhaafd. Zo wordt geborgd dat iedereen veilig kan werken en de onderhoudsstop veilig kan plaatsvinden.

Duur Het werken met de coronamaatregelen heeft ook effect op de duur van de stop.

Eerst zou de stop lopen tot 10 juli, maar deze wordt nu naar verwachting later afgerond. ■

Door de uitbreiding kan de hydrocracker energie-efficiënter produceren en wordt een CO2-reductie van ongeveer tienduizend ton gerealiseerd.

PETROCHEM 4 - 2020 25

PET U Blog.indd 25

12/05/2020 17:14

PLANTMANAGER

Nedmag blijft proactief in coronacrisis Nedmag had net zijn productiemiddelen uit bedrijf gehaald voor de tweejaarlijkse onderhoudsstop toen de coronacrisis zich aandiende. CEO Bert Jan Bruning moest snel beslissen of hij de stop zou afbreken of met de nodige voorzorgsmaatregelen laten doorgaan. Het werd dat laatste, met name omdat er eigenlijk geen weg terug was.

Inmiddels is de stop met een kleine budgetoverschrijding, maar wel binnen de gestelde tijd, succesvol afgerond. ‘De creativiteit die een crisis oproept bij mensen heeft me positief verrast’, zegt Bruning. ‘En dat geeft hoop voor de transities die we nog moeten doorgaan om ook een ecologische crisis af te wenden.’

David van Baarle

Nedmag is eigenlijk een bedrijf met twee gezichten. Er zijn de twee mijnbouwlocaties, waar men het zeer zuivere magnesiumzout op een diepte van achttienhonderd meter oplost en oppompt. En er is een productielocatie die het zout verwerkt tot dead burned magnesia (DBM), magnesiumhydroxide en calciumchloride. De unieke geologische omstandigheden zorgen ervoor dat het zout dat uit Veendam komt een zuiverheid kent van 99 procent. Iets dat wereldwijd alleen maar kan worden nagedaan door uitentreuren te blijven scheiden en zuiveren.

Lockdown ‘We hadden heel wat scenario’s in de kast liggen’, zegt Bert Jan Bruning. ‘Maar ik denk dat er weinig bedrijven zijn die wisten wat ze moesten doen bij een lockdown wegens een virusuitbraak. Wij dus ook niet. Op het moment dat de overheid de maatregelen aankondigde om de uitbraak van het Covid-19 virus in te dammen, waren we bezig met het uit bedrijf nemen van onze assets. We hebben ovens die normaal gesproken op een temperatuur van 2200 graden Celsius werken. Die moeten heel langzaam afkoelen voordat we er überhaupt bij kunnen. Zo’n proces kun je niet even afbreken. En dus kozen we er voor om door te gaan, maar wel met inachtneming van de RIVM-richtlijnen. Dat is nog niet zo eenvoudig omdat we normaal gesproken zo’n honderd man op de site hebben rondlopen, terwijl dit

DE PLANTMANAGER In deze rubriek ‘De plantmanager’ laten wij elke keer een andere plantmanager aan het woord over zijn werk, visie en bedrijf. Hoe lukt het plantmanagers om succesvol te zijn en kunnen ze anderen daarin inspireren?

Kent u interessante plantmanagers? Mail dan naar redactie@industrielinqs.nl

ongeveer vervijfvoudigt met een stop.

We moesten dan ook heel snel keten laten aanrukken om te voorzien in de nodige aparte kleedruimtes, wasruimtes, kantines enzovoorts. Bovendien moesten we de nodige persoonlijke beschermingsmiddelen inkopen om ook werkzaamheden waarbij je weinig afstand kon houden, toch veilig te laten verlopen.’

Creativiteit Bruning kan inmiddels terugkijken op een goed verlopen stop, zeker gezien de omstandigheden. Het vergde wel heel wat creativiteit van zowel het management als het personeel. ‘We hebben vanaf het begin het personeel betrokken bij de planvorming’, zegt Bruning. ‘Daarbij hebben we de tijdsplanning min of meer losgelaten. Als we de klus maar veilig konden afronden. We hebben wel duidelijke keuzes gemaakt tussen noodzakelijke en wettelijk verplichte werkzaamheden en vervangingsinvesteringen die we ook nog wel even konden uitstellen.’

Uiteraard kijkt een bedrijf dan goed wie echt op de site aanwezig moet zijn en wie eventueel thuis kan werken. ‘We hebben bijvoorbeeld software engineers die hun werk net zo goed vanaf hun bureau kunnen uitvoeren. We zorgden er wel voor dat alleen het noodzakelijke kader zoveel mogelijk op de site aanwezig was. Een dergelijk project in deze omstandigheden kan je nu eenmaal niet vanaf je bureau aansturen. Maar eerlijk gezegd, zagen we juist een energie vanuit de werknemers ontstaan die we alleen maar in banen hoefden te leiden. Iedereen wist dat we met een unieke situatie te maken hadden en kwam met eigen ideeën voor hulpmiddelen om ervoor te zorgen dat ze klussen konden klaren zonder met elkaar in contact te komen. Zo is er een aparte kraanloop gemaakt om assets eenvoudig

PETROCHEM 4 - 2020 26

PET R Plantmanager.indd 26

12/05/2020 17:15

FOTO’S: NEDMAG

uit te kunnen bouwen. Een aantal mensen stelde al snel voor om pompen niet plekke uit elkaar te halen, maar ze naar een aparte werkplaats te vervoeren.’

Ook organisatorisch moest worden nagedacht over het omgaan met risico’s. ‘Zo spraken we af dat als iemand niet honderd procent fit was, hij of zij thuis bleef.

Waar nodig koppelden we die personen aan collega’s in het veld zodat ze op de achtergrond hun steentje konden bijdragen. Uiteraard moesten we ook de toeleveranciers en hun monteurs betrekken bij de plannen. We hebben ze vrijgelaten in hun keuze of ze wilden doorgaan.

Maar als ze doorgingen moesten ze uiteraard wel de nodige maatregelen nemen.

Natuurlijk was het soms best spannend.

Alle landen zijn in lockdown en we hadden Deense en Duitse servicebedrijven.

Dan is het best lastig als je onderdelen of kennis uit die landen nodig hebt.’

Hoewel Nedmag niet alles heeft uitgevoerd wat oorspronkelijk het plan was, heeft het bedrijf in ieder geval een veilige stop doorstaan. ‘Uiteindelijk waren we een paar dagen later dan gepland klaar.

Het mooie is dat we in de toekomst sommige werkzaamheden sneller kunnen

Bert Jan Bruning (Nedmag): ‘Onze sectoren zijn de backbone van de industrie, maar we vergeten dat aan de buitenwereld duidelijk te maken.’ uitvoeren omdat we nu goed moesten nadenken hoe we dingen slimmer konden aanpakken. De hulpmiddelen die we nu ontwikkelden, kunnen we later weer inzetten. We hebben binnenkort nog een stop in de planning staan. We zullen de geleerde lessen dus zeker meenemen.’

Omgevingscommunicatie In 2018 ontstond een opening in het dak van de bovenste caverne van een van de bronnen. Het incident zorgde er ook voor dat pekel en mogelijk dieselolie die de zoutlaag afsluit van andere lagen weglekte op een diepte van zestienhonderd meter. Nedmag nam volgens Staatstoezicht op de Mijnen de juiste beheersmaatregelen om de lekkage te stoppen.

Desondanks besloot het bedrijf toch de bronnen af te bouwen en vergunningen aan te vragen voor een viertal nieuwe, kleinere winningslocaties. Tegelijkertijd zocht en vond Nedmag een milieuvrien-

delijker alternatief voor dieselolie.

De incidenten brengen Nedmag in een lastige positie in een omgeving waar sowieso al argwanend naar mijnbouw wordt gekeken. Bruning: ‘We hebben in het verleden echt een paar slagen gemist wat betreft de communicatie met de omgeving. Net als overigens de petrochemie en olie- en gassector. Wat dat aangaat zie je veel parallellen in technisch complexe omgevingen waar techneuten met de beste bedoelingen de kansen op en gevolgen van incidenten afwegen. Onze sectoren zijn de backbone van de Nederlandse industrie, maar we zijn vergeten dat aan de buitenwereld duidelijk te maken. Het imago van de mijnbouw en chemiesector bouwde zich vooral op rondom incidenten. Terwijl we zo arrogant waren om te denken dat de omgeving toch economisch van ons afhankelijk is. De afgelopen jaren zie je daar wel een kentering in. De chemische PETROCHEM 4 - 2020 27

PET R Plantmanager.indd 27

12/05/2020 17:15

S

OOK TE VOLGEN VIA EEN INTERACTIEVE LIVESTREAM

DELTAVISIE 2020

IJF CHR

N

U IN

INNOVATIEKRACHT | SPIJKENISSE | 3 SEPTEMBER

OPEN DE POORT Industrie en samenleving worden vaak gezien als twee aparte werelden met daartussen een hek. Dat terwijl ze juist niet zonder elkaar kunnen om de grote uitdagingen op het gebied van klimaat, veiligheid en economische ontwikkeling aan te pakken. Zo heeft de industrie betrokken en goed opgeleide mensen nodig om te werken aan de energie- en grondstoffentransitie.

De industrie wil iedere dag samen met andere partners innovatieve oplossingen ontwikkelen.

Daarom is het van groot belang om in contact met elkaar te blijven, met elkaar te discussiĂŤren, elkaar te inspireren en ook samen nieuwe richtingen uit te zetten. Deltavisie 2020 zet daarom op 3 september de poort tussen samenleving en industrie wagenwijd open. Wij mogen maximaal honderd bezoekers in de zaal ontvangen. Via een livestream houden wij interactief contact met het publiek elders.

Verkiezing Plant Manager of the Year 2020 De Plant Manager of the Year-verkiezing draagt bij aan een positief imago van de Nederlandse procesindustrie.

Dit doet zij door de inspanning en prestaties van plantmanagers te benoemen en te waarderen. De focus ligt hierbij op veiligheid, gezondheid, milieu, productiviteit, efficiĂŤntie en duurzaamheid. Om dit voor het voetlicht te brengen, verschijnen er interviews en films van de genomineerden in het blad en op de website.

2020

Denk en debatteer je met ons mee?

Founding partners:

Partners:

www.deltavisie2020.nl PET Advertenties.indd 28

12/05/2020 17:12

industrie organiseert open dagen en lobbyt voor meer geschoold technisch personeel. Maar we zijn met zijn allen nog lerende in omgevingscommunicatie.’

Het gebied waar Nedmag opereert heeft veel overlast ondervonden van aardbevingen die werden veroorzaakt door gaswinning. ‘Het is dan niet vreemd als mensen verontrust raken als ze een boortoren zien. Je moet omwonenden vanaf het begin bij je plannen betrekken en luisteren naar waar ze zich zorgen om maken. Je kunt technisch nog zo het gelijk aan je kant hebben, als mensen je uitleg niet begrijpen, raken ze nooit overtuigd van je goede bedoelingen.

Ik zie het dan ook als een van mijn hoofdtaken om letterlijk de dialoog aan te gaan. Mensen willen niet met een woordvoerder of omgevingsmanager praten, maar willen de baas vragen stellen.’

Sommige groepen blijven gezonde argwaan houden. ‘Ook dat moet je respecteren. Maar ze kunnen ons in ieder geval niet verwijten dat we informatie achterhouden. We nodigen mensen uit om ter plekke te bekijken waar we mee bezig zijn, om dingen te zien en aan te raken. Zoutwinning gaat, net als gaswinning, gepaard met bodemdaling. Je haalt tenslotte iets uit de grond. Maar zoutwinning leidt niet tot aardbevingen. We werken veilig en kennen en communiceren alle risico’s. Het is voor de omgeving alleen lastiger met deze risico’s te leven omdat ze zelf niet aan het stuur zit. Dat moet je respecteren en zoveel mogelijk proberen te adresseren.’

Klimaatneutraal Tegelijkertijd stelde Bruning ambitieuze doelen aan verduurzaming van met name het energieverbruik van de magnesiumzoutverwerking. ‘We zijn een behoorlijke energieverbruiker en zijn vanwege het temperatuurbereik van onze ovens afhankelijk van moleculen’, zegt Bruning.

‘Toch hebben we de ambitie gesteld in 2035 onafhankelijk te zijn van fossiele brandstoffen. Gelukkig zijn er genoeg alternatieven voorhanden in de vorm van biogas of waterstofgas. Inmiddels nemen we biogas af van Bio-Energie Veendam, dat koeienmest vergist en opwerkt. Uiteindelijk kunnen we hiermee nog maar zo’n tien tot vijftien procent van ons totale gasverbruik vervangen, maar je moet ergens beginnen. We zijn dan ook

Bruning: ‘Het gevaar dreigt dat de coronacrisis wordt aangegrepen om investeringen uit te stellen.’

zeer blij met het Hystock waterstofproject van Gasunie-dochter Energystock en zijn een van de eerste afnemers van het waterstofgas. Het doel is niet alleen om CO2-neutraal te produceren, maar ook zo snel mogelijk van fossiel gas af te gaan.’

Zo snel mogelijk is wat Bruning betreft nog niet morgen en misschien zelfs niet overmorgen. ‘Brussel vergeet nog wel eens dat Nederland een heel productief land is. De stikstofregels die gelden voor geheel Europa, zijn eigenlijk niet houdbaar in een land waar zoveel bedrijvigheid is per vierkante meter. We kunnen het stikstofprobleem technisch oplossen, daar leveren we zelf ook producten voor.

Maar we hebben wel tijd nodig om te kunnen omschakelen. Het zou verkeerd zijn als productie naar China verplaatst omdat daar de normen minder streng zijn. In het geval van magnesiumproductie zou dat nu al dertig procent meer CO2-uitstoot opleveren.’

Innovatiehub Intussen zit Bruning niet stil en zoekt vooral versnelling van de ingezette koers door samenwerking. ‘Dit soort transities kan je beter als cluster aanpakken dan als

individueel bedrijf. Wij hebben als voordeel dat we van oudsher beschikken over goede leidingen. Die willen we graag delen. Maar ook op innovatiegebied kan je elkaar beter opzoeken. Anderhalf jaar geleden startten we samen met HempFlax en Avebe de Innovatiehub Oost-Groningen. De bedrijven kwamen er samen achter dat we veertig jaar aan onderzoeken in de kast hadden liggen.

Nu geven we studenten de vrijheid om in de laden te snuffelen en de pareltjes er uit te halen. De omstandigheden zijn de afgelopen jaren zo veranderd dat een deel van dat onderzoek wellicht weer interessant wordt. Bijkomend voordeel is dat we jonge, gemotiveerde studenten over de vloer krijgen die onze werknemers weer motiveren en vice versa.’

Bruning wil bedrijven vooral meegeven dat ze niet moeten afwachten, ook niet in de huidige omstandigheden. ‘Het gevaar dreigt dat de coronacrisis wordt aangegrepen om investeringen uit te stellen. De klimaatcrisis laat zich daardoor echter niet tegenhouden. Pas als je gaat lopen, creëer je een pad. Dat pad zal niet recht naar het einddoel lopen, als het doel maar in zicht blijft.’ ■ PETROCHEM 4 - 2020 29

PET R Plantmanager.indd 29

12/05/2020 17:15

Het Petrochem platform brengt experts, gebruikers en leveranciers van producten en diensten bijeen om bij te dragen aan transparante informatievoorziening rond de olie- en chemische industrie.

Het Petrochem platform bereikt zijn doelgroep via het vakblad Petrochem, de website www.petrochem.nl, de nieuwsbrief, rondetafelbijeenkomsten, het jaarcongres Deltavisie en andere events.

PARTNERNIEUWS

PARTNERS VAN HET PETROCHEM PLATFORM

Hogeschool Utrecht in project voor betere recycling plastic Plastic voor eenmalig gebruik is niet meer van deze tijd. Het Europese project TRANSFORM-CE wil plastic hoogwaardig recyclen, zodat het zijn waarde behoudt en in een cyclus van hergebruik terecht komt. Het project doet dit in een samenwerking van 36 partners: bedrijven, overheden en kennisinstellingen, waaronder de HU. Stap één is onderzoeken hoe nieuwe producten uit het gerecyclede plastic kunnen worden vervaardigd. In Almere komt een proeffabriek om producten uit gerecycled plastic te spuitgieten. De bouw van de proeffabriek start in 2021.

Vattenfall en Subsea 7 tekenen overeenkomst Hollandse Kust Zuid Vattenfall and Subsea 7 hebben een overeenkomst getekend voor de windparken van Hollandse Kust Zuid.

Subsea 7 verzorgt het transport en de installatie van monopile-funderingen voor de 140 windturbines, plus de aanleg van 315 kilometer aan 66kV in-field kabels. Er wordt gebruikgemaakt van heavy lift-, kabelleg- en ondersteuningsvaartuigen. De installatie staat gepland voor 2021 en 2022, en hangt af van de definitieve investeringsbeslissing van Vattenfall. De windparken Hollandse Kust Zuid 1-4 krijgen een capaciteit van ongeveer 1,5 GW en wekken voldoende elektriciteit op voor 2-3 miljoen Nederlandse huishoudens. Het zijn de eerste parken zonder subsidie.

Havenbedrijf Rotterdam is voorstander van Fuel EU Maritime initiatief Havenbedrijf Rotterdam heeft onlangs gereageerd op de consultatie van de Europese Commissie (EC) in het ‘Fuel EU Maritime – Green European Maritime Space’ initiatief. Het havenbedrijf stimuleert het gebruik van alternatieve brand -stoffen in de Stimuleringsregeling Klimaatvriendelijke Zeevaart. Zo ziet het LNG als een transitiepad naar bio-LNG.

Bekijk de partnerfilmpjes op www.petrochem.nl/partners-leden CONTENTPARTNERS

LEDEN VAN HET PETROCHEM PLATFORM

ENGIE logotype_solid_BLUE_RGB 14/04/2015 24, rue Salomon de Rothschild - 92288 Suresnes - FRANCE Tél. : +33 (0)1 57 32 87 00 / Fax : +33 (0)1 57 32 87 87 Web : www.carrenoir.com

RÉFÉRENCES COULEUR

Zone de protection 1 R0 G170 B255

Zone de protection 2 Zone de protection 3

LEADER IN HIGH TEMPERATURE SOLUTIONS

Data Under Insulation

Wilt u meer weten over lidmaatschap of partnering van het Petrochem platform, kijk dan op www.petrochem.nl of neem contact op met Janet Robben: janet@industrielinqs.nl - 020 312 2085

PET04 L Platform.indd 30

12/05/2020 17:17

‘EXPERTQU TES’ De grote interesse van bedrijven toont aan dat we met BlueChem een succesverhaal schrijven. Het is duidelijk dat er nood was aan een incubator voor duurzame chemie in Vlaanderen. BlueChem biedt de juiste accommodatie op de juiste plek om baanbrekende innovaties met een sterke focus op duurzame chemie en circulaire economie succesvol te ondersteunen in hun groeistrategie. Ik wil alle ondernemers en partnerbedrijven danken voor hun engagement om met BlueChem het voortouw te nemen in de verdere verduurzaming van de chemiesector en andere industrietakken.’

Elk jaar sterven 1,3 miljoen mensen in het verkeer en zelfs meer dan 7 miljoen als gevolg van luchtverontreiniging. Gezien de sterk afgenomen luchtverontreiniging zou het eindresultaat van deze pandemie wel eens positief kunnen zijn: dank zij deze virus waren er minder doden! Sterfte door het verkeer en luchtverontreiniging zijn problemen die zich sinds jaar en dag stellen, maar geen haan die er naar kraait.

Voor een acuut probleem zoals deze pandemie komt de wereld wél in actie. Alles wat voorheen onmogelijk was kan ineens wel: thuiswerk, televergaderen, minder verkeer, niet vliegen, minder consumptie en meer aandacht voor elkaar.’

Frank Beckx, Essenscia Vlaanderen, over chemie-incubator BlueChem.

Wim Soetaert in zijn column in deze editie.

HET EXPERTPANEL VAN HET PETROCHEM PLATFORM BESTAAT UIT DE VOLGENDE SPECIALISTEN Johan Alebregtse Manufacturing & Technology Executive Consultancy

Michel Grijpink Hogeschool Utrecht, Learning & Development consultant

Enrico Lammers Pro6com en DWG Process & Safety managing director/ partner

Genserik Reniers TU Delft, professor Safety and Security Science Group

Wouter Stam Flowid, managing director

Frank Beckx Essencia Vlaanderen, gedelegeerd bestuurder

Ronald Hoenen DSM, global SHEQ director

Henk Leegwater Lexxin, consultant

Elsbeth Roelofs MVO Nederland, sectormanager Chemie, Inter­ nationaal MVO programma

Niek Stokman Bilfinger Tebodin West Nederland, sales manager oil & gas

Jos Benders voormalig topman Lyondell

Joris Hurenkamp Havenbedrijf Rotterdam, senior business manager

Bart Leenders Neste, vice president production

Egbert Schellenberg FNV, vakbondsbestuurder procesindustrie

Gabriel Tschin Plant One Rotterdam, managing director

Sandra de Bont VOTOB, directeur

Emre Kaya Organik Kimya, global supply chain director

Frank de Leng Van Happen Containers, operationeel directeur

Dik Schipper voormalig production leader Dow Benelux

Henk Veldink Hexion, senior director European manufacturing

Plant Manager of the Year 2015

Plant Manager of the Year 2017

PET04 L Platform.indd 31

Jeroen van Woerden Jitink, managing director Plant Manager of the Year 2016

Jan Bout Bout&Co, partner

Hans Kerkhoven voormalig topman Shell Global Solutions

Michel Leyseele Nationale Maatschappij der Pijpleidingen, managing director

John Schonewille Stratt+ Industrial Management, directeur

René Venendaal BTG Biomass Technology Group, algemeen directeur

Frans Brüning Iv-Industrie, business development manager

Cor Kloet voormalig algemeen directeur SPIE Nederland

Marit van Lieshout Kenniscentrum Duurzame Havenstad, Iector Procesoptimalisatie en -intensificatie

Gerald Schotman Shell, presidentdirecteur

Roelf Venhuizen voormalig voorzitter Profion en directeur NAM

Jan Van Doorslaer voormalig woordvoerder BASF Antwerpen

Tijs Koerts EPSC, operations director

Cor van de Linde iTanks, managing director

Jaap Schouten TU Eindhoven, professor

Roelof van Wijk Teijin Aramid, plantmanager

Niko van Gent voormalig woordvoerder Huntsman Holland

Cas König Groningen Seaports, directeur

Michel Meertens DSM, vice president premix operations

Wim Soetaert Universiteit Gent, professor

Maaike de Wit Straatman Koster advocaten, advocaat

Cor Zijderveld voormalig voorzitter SBE

12/05/2020 17:17

THEMA: PLANTMANAGEMENT

Hoe is het met oud-winnaars Plant Manager of the Year?

Nu de finalisten van de Plant Manager of the Year verkiezing 2020 bekend zijn (zie pagina 12), waren wij benieuwd hoe het met oud-winnaars van deze verkiezing is. We spraken met een aantal die de afgelopen jaren de trofee mee naar huis mochten nemen.

Wat opvalt, is dat ze allemaal nog bezig zijn met waar ze zich tijdens de verkiezing sterk voor wilden maken: dienend leiderschap, partijen bij elkaar brengen, duurzame groei en het beeld van de industrie veranderen.

Dagmar Aarts

Ronald Hoenen

Voor Ronald Hoenen is het alweer vijf jaar geleden dat hij de titel mee naar huis nam voor DSM Dyneema. Sinds twee jaar werkt hij wereldwijd als SHEQ director voor de Engineering Materials tak van het bedrijf. En net als tijdens de verkiezing zet hij zich ook daar in voor dienend leiderschap, waarbij wordt uitgegaan van de kwaliteiten van mensen.

De businessgroep Engineering Materials heeft wereldwijd vier kantoren, drie laboratoria en tien productiesites. Hoenen: ‘Ik ben de cultuur op het gebied van veiligheid gezondheid en milieu aan het verbeteren. We willen met zijn allen minder incidenten binnen die businessgroep. We willen naar nul ongelukken.

Dat is een behoorlijk ambitieuze doelstelling die we nu nog niet halen. Er is werk aan de winkel.’

Betere resultaten zou je kunnen bereiken door allerlei regels en protocollen op te leggen, maar Hoenen pakt het anders

aan. ‘Via mijn staffunctie probeer ik leiderschap en cultuur op de tien sites zodanig vorm te geven dat er veel minder ongelukken gebeuren. Hoe neem je mensen mee dat je eigenaarschap voor veiligheid creëert. De boodschap die ik uitdraag, is dat als de leiders meer in de richting van dienend leiderschap bewegen, ze op dit gebied meer impact hebben en succesvoller zijn.’

Ronald Hoenen: ‘Je ziet dat veel ziekteverzuim te wijten is aan dat mensen stress hebben of een burn-out.’

Het werd wisselend ontvangen en daar leerde Hoenen zelf ook weer van. ‘Aan de ene kant heb je met cultuurverschillen te maken en aan de andere kant ook met

PETROCHEM 4 - 2020 32

PET X Thema.indd 32

12-05-20 17:16

Een tweede aspect waar Van Woerden zich sterk voor wilde maken, was het continu verbeteren binnen bedrijven.

Dit gebeurt momenteel ook bij Ducor.

Door middel van verbeterprojecten worden veiligheidsaspecten, housekeeping en processen aangepakt. De focus ligt hierbij op kleine verbeteringen die elke dag kunnen worden gecombineerd in het werk. Dit heeft als doel om een innovatieve site te krijgen met een sterk eigenaarschap van de medewerkers.

Emre Kaya

maturiteitsverschillen tussen de sites.

En met cultuurverschillen tussen sites, in Nederland is ook niet elke plant hetzelfde. Ik leerde om dienend leiderschap te tonen dat aansluit bij wat ze op een site zoeken. En ik realiseerde dat er voor de aanpak die ik dacht dat zou werken basisvoorwaarden nodig zijn. Als die basis niet in orde is, dan moet je daar eerst aan werken voordat je met je dienend leiderschap aan komt zetten.’

Ook zet hij het dienend leiderschap in bij een nieuw programma voor mentale gezondheid waar hij het initiatief voor heeft genomen. ‘Je ziet dat veel ziekteverzuim te wijten is aan dat mensen stress hebben of een burn-out. Daar moeten we wat aan doen. Dat vraagt van leiders een andere aanpak naar hun mensen toe en andersom. Je moet meer met elkaar in gesprek en hier open over zijn. Ook dit vraagt introductie van een stuk dienend leiderschap in de organisatie.’

Jeroen van Woerden

Jeroen van Woerden won in 2016 de verkiezing als plantmanager van Kemira.

Op het moment werkt hij als interim manager en ondersteunt chemiebedrijf Ducor waar hij helpt met een verbetertraject in het bedrijf.

Van Woerden wilde zich als winnaar van de verkiezing sterk maken voor meer samenwerking van verschillende partijen

en krachten en houdt zich daar ook nu mee bezig. ‘Als je een goede mix hebt van medewerkers met daarin mensen die ervaring hebben bij verschillende soorten fabrieken en disciplines, dan versterken ze elkaar. Het samenwerken van partijen in de chemie vind ik heel interessant, ik denk echt dat het bijdraagt om toekomst te creëren voor onze industrie.’

Jeroen van Woerden: ‘Er zijn veel innovaties nodig om andere energiebronnen te gebruiken en te zorgen dat chemische producten kunnen worden hergebruikt.’

De energietransitie vereist van bedrijven dat ze duurzamer produceren en producten creëren die circulair zijn. Van Woerden: ‘Om dit te bereiken moeten we nieuwe technieken toepassen en zijn er veel innovaties nodig om andere energiebronnen te gebruiken en te zorgen dat chemische producten kunnen worden hergebruikt. Hiervoor zijn coalities nodig en nieuwe spelers die nieuwe inzichten brengen.’

In 2017 neemt Emre Kaya de trofee mee naar huis als site director van chemiebedrijf Organik Kimya in Rotterdam.

Inmiddels heeft Kaya een andere functie gekregen binnen het van oorsprong Turkse bedrijf. Als global supply chain director is hij verantwoordelijk voor de logistiek, warehousing, inkoop en planning wereldwijd.

Emre Kaya: ‘Gelukkig hadden we voor de crisis al wat stappen gezet om ons sterk te maken in geval van een risicosituatie.’

Kaya is de eerste binnen het bedrijf met deze rol. ‘Vroeger hoorden mijn werkzaamheden bij de COO. Maar omdat de supply chain zodanig belangrijk is, is de functie van global supply chain manager gecreëerd. Het is leuk en uitdagend omdat er geen precedent is.’

Toen Kaya de verkiezing won, gaf hij aan zich in te willen zetten voor duurzame groei. Daar is hij ook in zijn huidige werk mee bezig. ‘Duurzame groei is een breed begrip. Het is belangrijk in alle situaties en ketens. Ik probeer met verschillende partners duurzame relaties op te bouwen om bijvoorbeeld de CO2-uitstoot in onze keten te verminderen en samen duurzamer gaat werken. Voor inkoop kijken we ook of er lokale producenten zijn die goede kwaliteit leveren.

Dat zijn kortere lijnen, minder transport en dus beter voor het milieu.’

PETROCHEM 4 - 2020 33

PET X Thema.indd 33

12-05-20 17:16

MAGAZINE

ONLINE NIEUWS

BEREIK NETWERK EVENEMENTEN KENNIS DELEN BRANDED CONTENT Nr. 5 - 2019

www.petrochem.nl • losse verkoopprijs € 23,-

Het managementblad voor de olie- en chemische industrie in de Rijn/Schelde-delta

‘Oliebedrijven hebben gebrek aan voorstellingsvermogen’ • Finalisten Plant Manager of the Year 2019 bekend • Thema: Engineering & Contracting

Het Petrochem platform is een zelfstandig en onafhankelijk kennisnetwerk, gericht op asset owners en toeleveranciers in de hele keten van olie-, gas- en chemische industrie Het Petrochem platform deelt binnen de industrie kennis via haar netwerk, magazines, websites, events en verkiezingen.

Het Petrochem platform versterkt uw netwerk.

Het Petrochem platform kent experts, leden en partners.

Meer weten: Janet Robben +31(0)20 31 22 085 janet@industrielinqs.nl

Het Petrochem platform biedt partners en leden een optimale mix van zichtbaarheid, bereik, netwerk en kennis.

www.petrochem.nl petrochem platformadv nieuw-1.indd 1 PET Advertenties.indd 34

12-07-19 10:24 12/05/2020 17:12

anders zien dan de profeten die zeggen dat het het einde der dagen is. Wij doen natuurlijk zaken die beter kunnen, maar degenen die verzinnen hoe het beter moet, werken ook in de industrie. We moeten er elke dag aan blijven werken om dat als industrie te laten zien. Daarbij moeten we ook eerlijk zeggen wat onze problemen en uitdagingen zijn. Ik denk dat we daar steeds beter in worden.’

Marinus Tabak: ‘We moeten er elke dag aan blijven werken om ons als industrie te laten zien en eerlijk zeggen wat onze problemen en uitdagingen zijn.’

Door de coronacrisis is Organik Kimya nog kritischer naar haar ketens gaan kijken. ‘Je ziet heel duidelijk waar je kwetsbaar bent’, legt Kaya uit. ‘Als je alles vanaf één locatie laat leveren, kom je onder druk te staan. Gelukkig hadden we hierin voor de crisis al wat stappen gezet om ons sterk te maken in geval van een risicosituatie. We hebben nu bijvoorbeeld diverse leveranciers en hebben ook goed gekeken naar operations. Dat heeft ons zeker geholpen tijdens de crisis.’

Kaya denkt dat de coronacrisis businessmodellen voor altijd gaat veranderen.

‘Je hebt nu bedrijven die materiaal van verschillende landen inkopen, de montage in Nederland doen en het uiteindelijke product naar Brazilië sturen bij wijze van spreken. Dat was een interessant model.

Maar is dat nog steeds zo?’ Elk bedrijf heeft nu wel met zulk soort vragen te maken en moet zich volgens Kaya afvragen wat passend, logisch en pragmatisch is. ‘Er moet een platform komen zodat iedereen met ideeën kan komen hoe we het nieuwe normaal gaan bouwen. We gaan niet terug naar de oude situatie, denk ik.’

Eemshaven merkte dat het niet zomaar een titel is. ‘Er komt meer op je af dan je zou denken. Je ziet dat ook mensen van buiten de procesindustrie ervan hebben gehoord. Dat vond ik boeiend.’

Laatst schreef hij eens op op welke evenementen hij het afgelopen jaar heeft gesproken en dat bleek een lange lijst.

‘Ik was elke week wel ergens om mijn verhaal te vertellen.’ In dat verhaal wil hij een ander beeld laten zien dan nu in de media vaak wordt geschetst over de energietransitie en industrie. ‘Ik laat iets

Tabak is natuurlijk niet de enige die dit verhaalt vertelt. Dat blijkt in deze ‘coronatijd’. ‘Nu wordt duidelijk welke rol de industrie speelt. Mensen waarderen dat en veel mensen weten het ook best wel.

De grote silent majority weet wel dat de industrie en landbouw belangrijk zijn.

Ze weten ook dat elke sector met zijn problemen kampt, maar dat dat geen reden is om te zeggen dat een sector niet meer nodig is.’ ■

Marinus Tabak

Marinus Tabak mag zich de langstzittende Plant Manager of the Year noemen nu de volgende verkiezing is uitgesteld tot september. De plantmanager van RWE PETROCHEM 4 - 2020 35

PET X Thema.indd 35

12-05-20 17:16

PROJECTEN CHEMIE Opdrachtgever: BASF Waar: Antwerpen Investering: onbekend Afronding: 2021

BASF breidt stapsgewijs de capaciteit van haar alkoxyleringseenheid in Antwerpen uit.

De eenheid is een downstream-activiteit van de ethyleenoxideproductie. In 2021 moet de productiecapaciteit met 25 procent zijn verhoogd.

Opdrachtgever: BASF Waar: Antwerpen Investering: ruim 500 miljoen euro Afronding: 2022

BASF investeert meer dan vijfhonderd miljoen euro in de bouw van een tweede grote ethyleenoxide-fabriek en verschillende installaties voor ethyleenoxide-derivaten. De gefaseerde opstart van de nieuwe installaties begint in 2022.

Opdrachtgever: Borealis Waar: Kallo Investering: 1 miljard euro Afronding: medio 2022

Borealis gaat op haar productiesite in Kallo een fabriek bouwen voor propaandehydrogenering. Deze krijgt een capaciteit van 750.000 ton per jaar. In het eerste halfjaar van 2022 zou de fabriek moeten opstarten.

Opdrachtgever: Borealis Waar: Kallo Investering: onbekend Afronding: 2020

Borealis breidt de capaciteit van zijn polypropeenfabriek in Kallo uit met tachtig kiloton. De verwachting is dat de toegevoegde capaciteit in 2020 in gebruikt kan worden genomen. De capaciteitsverhoging is bedoeld om ten volle te profiteren van de nieuwe propaandehydrogeneringsfabriek in Kallo.

Opdrachtgever: Covestro Waar: Antwerpen Investering: 300 miljoen euro Afronding: 2022

Covestro wil driehonderd miljoen euro investeren in de bouw van een nieuwe productieeenheid voor aniline in Antwerpen. De opstart van de nieuwe eenheid wordt verwacht in 2022. Aniline is een grondstof voor MDI, dat vervolgens een voorproduct is van polyurethaan hardschuim.

Opdrachtgever: Dow Waar: Delfzijl Investering: onbekend Afronding: onbekend

Dow breidt de MDI-capaciteit in Delfzijl uit en maakt deze flexibeler om meer soorten MDI te kunnen produceren. Voor de opslag van ruwe grondstoffen wordt een derde, nieuwe opslagtank gebouwd. Verder worden er diverse verbeteringen doorgevoerd in het productieproces, het koelwatersysteem en de automatisering.

Opdrachtgever: Ineos Waar: Lillo (Antwerpen) Investering: 3 miljard euro Afronding: 2024

Ineos investeert drie miljard euro in een nieuwe ethaankraker en een propaandehydrogeneringsfabriek in Lillo (Antwerpen). De propaanhydrogeneringsfabriek krijgt een capaciteit van 750.000 ton propeen per jaar en de ethaankraker krijgt een capaciteit van 1.250.000 ton etheen per jaar.

Opdrachtgever: Kronos Waar: Gent Investering: 36 miljoen Afronding: 2022

Kronos, producent van titaandioxide, investeert 26 miljoen euro in een uitbreiding van productiecapaciteit. Er komt een grotere pigmentfilter en mogelijk een vierde stoommaler en nieuwe verpakkingslijn. Hierdoor kan de productiecapaciteit worden verhoogd naar 120.000 ton per jaar. Daarnaast investeert het bedrijf 10 miljoen euro in energierecuperatie.

Opdrachtgever: Mitsui Chemicals Waar: Geleen Investering: 18,4 miljoen euro Afronding: medio 2020

Mitsui Chemicals investeert 18,4 miljoen euro in een fabriek voor het compounderen van polypropeen. De fabriek wordt in Geleen gebouwd en krijgt een productiecapaciteit van 30.000 ton per jaar. Volgens de planning gaat de productie medio 2020 van start.

Opdrachtgever: Morssinkhof Rymoplast Waar: Heerenveen Investering: 20 miljoen Afronding: 2020

Morssinkhof Rymoplast gaat een fabriek voor kunststofrecycling bouwen in Heerenveen. De fabriek wordt gebouwd naast de kunststofsorteerinstallatie van Omrin, HVC en Midwaste. De hypermoderne fabriek gaat PP en HDPE uit consumentenafval verwerken tot nieuwe grondstoffen voor hoogwaardige toepassingen.

PETROCHEM 4 - 2020Â Â 36

PET04 K Projecten.indd 36

12-05-20 17:12

PROJECTEN Opdrachtgever: Nouryon Waar: Rotterdam Investering: onbekend Afronding: 2021

Om ook tijdens periodiek onderhoud aan de vraag naar chloor te kunnen voldoen, bereidt Nouryon een investering voor in twee parallelle productielijnen die los van elkaar kunnen functioneren. Dankzij het splitsen van de Rotterdamse fabriek kan het bedrijf straks continu via pijpleidingen chloor aan klanten leveren.

Opdrachtgever: Sabic Waar: Bergen op Zoom Investering: onbekend Afronding: 2020

Sabic gaat de productie van polyfenyleenether (PPE) in Bergen op Zoom hervatten. Het bedrijf sloot de PPE-fabriek in 2014, maar wil deze volgend jaar opnieuw in productie nemen. PPE is de basis voor Noryl en de capaciteitsuitbreiding is dan ook bedoeld om aan de toenemende vraag naar Noryl kunststoffen te voldoen.

Opdrachtgever: Sekisui Waar: Geleen en Roermond Investering: 155 miljoen Afronding: 2020

Sekisui Chemical investeert 155 miljoen euro in een uitbreiding van de productie in Geleen en Roermond. Beide fabrieken krijgen er tot 2020 een derde productielijn bij voor folies in gelamineerd glas voor autoruiten.

Opdrachtgever: Sekisui Polymatech Waar: Roermond Investering: 12,3 miljoen euro Afronding: voorjaar 2020

Sekisui investeert 12,3 miljoen euro in een nieuw bedrijf, Sekisui Polymatech, en een fabriek in Roermond waar thermische interfacematerialen zullen worden geproduceerd.

Deze worden gebruikt in elektrische en plug-in hybride voertuigen tegen de warmte van de lithium-ionbatterijen. Volgens planning is de fabriek begin 2020 operationeel.

Opdrachtgever: Teijin Aramid Waar: Emmen Investering: onbekend Afronding: 2022

Teijin Aramid breidt haar productiecapaciteit voor Twaron supervezels met meer dan 25 procent uit. De totale extra capaciteit zal volledig beschikbaar zijn in 2022. Diverse grote investeringen verhogen de productiecapaciteit, inclusief implementatie van de nieuwste technologie.

GROEN EN BIO Opdrachtgever: ArcelorMittal Waar: Gent Investering: 120 miljoen euro Afronding: medio 2020

ArcelorMittal investeert via dochteronderneming C-Shift 120 miljoen euro in het project Steelanol om tien procent van de afvalgassen van het staalbedrijf om te zetten in bioethanol. C-Shift maakt gebruik van een nieuwe technologie waarbij bacteriën CO-rijk gas vergisten tot ethanol en kan straks zo’n 80 miljoen liter bio-ethanol per jaar produceren.

Opdrachtgever: IGE Solutions Waar: Amsterdam Investering: 28 miljoen euro Afronding: 2020

Een nieuwe fabriek in Amsterdam gaat per jaar ruim 30 miljoen liter brandstof voor de scheepvaart produceren uit 35.000 ton niet-recyclebaar plastic. IGE Solutions gebruikt daarvoor een bewezen technologie, die mede dankzij overheidssubsidie voor energieinnovatie voor het eerst commercieel wordt ingezet.

Opdrachtgever: PMC Waar: mogelijk Delfzijl Investering: onbekend Afronding: medio 2020

Purified Metal Company laat in Delfzijl een fabriek bouwen die vervuild staalschroot recyclet tot een hoogwaardige grondstof voor de staalindustrie. Het Duitse ingenieursbureau Küttner en Visser & Smit Bouw gaan de fabriek turnkey bouwen en leveren die in juli 2020 op.

Opdrachtgever: Mourik, Petrogas, Den Hartog en RenaSci Waar: Oostende Investering: onbekend Afronding: 2020

Een consortium van Mourik, Petrogas, Den Hartog en RenaSci bouwt in Oostende (België) een fabriek die moeilijk te recyclen plastics gaat verwerken tot olie. De technologie komt van het Eindhovense bedrijf BlueAlp. De olie-uit-plastic-fabriek verwerkt op jaarbasis 21.000 ton afvalplastic (landbouwplastics enplastic folies die worden gebruikt om etenswaren vers te houden). De CO2 die vrijkomt wordt hergebruikt als grondstof voor de fabriek.

Opdrachtgever: Sabic en Plastic Energy Waar: Geleen Investering: onbekend Afronding: 2021

Sabic investeert in een project voor de chemische recycling van moeilijk verwerkbaar plastic afval in een grondstof voor stoomkrakers. Het bedrijf werkt hierbij samen met Plastic Energy. Voor de productie van Tacoil, een gepatenteerd product van Plastic Energy, bouwen ze op Chemelot een fabriek die naar verwachting in 2021 in bedrijf zal gaan.

PETROCHEM 4 - 2020 37

PET04 K Projecten.indd 37

12-05-20 17:12

PROJECTEN Opdrachtgever: SCW Systems/Gasunie Waar: Delfzijl Investering: 200 miljoen euro Afronding: 2023

SCW Systems gaat samen met partner Gasunie een fabriek in Delfzijl bouwen die jaarlijks 150 tot 200 miljoen kubieke meter groen gas produceert uit (natte) organische reststromen. Met de bouw van de fabriek is een investering gemoeid van 150 tot 200 miljoen euro. Naast groen gas wordt ook groene waterstof geproduceerd.

Opdrachtgever: SkyNRG, KLM, SHV en Schiphol Waar: Delfzijl Investering: onbekend Afronding: onbekend

SkyNRG, KLM, SHV en Schiphol willen Europa’s eerste productiefaciliteit voor duurzame vliegtuigbrandstof bouwen in Delfzijl. Om aan voldoende waterstof te komen, bestuderen Nouryon en Gasunie een uitbreiding van een geplande groene waterstofeenheid ter plaatse. Groene waterstof zou worden gecombineerd met afval- en reststromen om 100.000 ton duurzame vliegtuigbrandstof en 15.000 ton bioLPG per jaar te produceren.

OLIE, GAS EN OFFSHORE Opdrachtgever: ONE-Dyas Waar: Noordzee Investering: onbekend Afronding: onbekend

ONE-Dyas wil gas winnen in veld N05-A in de Noordzee. Boven het veld komt een gaswinningsplatform in zee, ongeveer twintig kilometer uit de kust van Schiermonnikoog.

Vanaf deze locatie worden maximaal twaalf putten geboord, waarvan een deel naar veld N05-A en een deel naar een aantal naastgelegen velden die mogelijk gas bevatten.

Opdrachtgever: Petrogas E&P Waar: blokken A en B (Noordzee) Investering: onbekend Afronding: onbekend

Petrogas E&P Netherlands wil in de komende tien jaar circa vijf gasvelden in de blokken A en B van de Noordzee uitrusten met een gasproductieplatform. Het gas wordt per pijpleiding getransporteerd naar het platform A12. Daar wordt het verzameld, behandeld en gecomprimeerd voor transport via NOGAT-pijpleiding, die in Den Helder aan land komt.

Opdrachtgever: Vermilion Energy Waar: Heerenveen Investering: onbekend Afronding: onbekend

Vermilion Energy Netherlands wil vanuit de bestaande mijnbouwlocatie Nieuwehorne aardgas winnen uit twee gasvoorkomens. De verwachte productiecapaciteit is maximaal 470.000 kubieke meter aardgas per dag. Vermilion verwacht er aardgas te kunnen winnen tot 2029. Voor het transport van het gewonnen aardgas moet een transportleiding worden aangelegd naar de bestaande gasleiding in Mildan.

Opdrachtgever: Wintershall Noordzee Waar: blok D12 (Noordzee) Investering: onbekend Afronding: onbekend

Wintershall Noordzee wil in blok D12 van de Noordzee aardgas winnen. Een nieuw, onbemand productieplatform produceert gedurende 20-25 jaar naar verwachting drie miljoen kubieke meter aardgas per dag. Het gas wordt met een nieuwe pijpleiding van ongeveer twaalf kilometer getransporteerd naar het productieplatform D15-A van operator Neptune Energy, om verder te worden verwerkt.

RAFFINAGE Opdrachtgever: Zeeland Refinery Waar: Vlissingen-Oost Investering: 40 miljoen euro Afronding: 2020

Zeeland Refinery investeert 40 miljoen euro in haar hydrocracker. Het bedrijf zet in op een extra reactor van dertig meter hoog, die naast de twee bestaande reactoren wordt gebouwd. Tijdens de grote onderhoudsstop van de raffinaderij in 2020 wordt de nieuwe reactor verbonden met de bestaande installatie.

TANKOPSLAG Opdrachtgever: Alpha Terminals Waar: Vlissingen Investering: 450 miljoen Afronding: 2022

Alpha Terminals investeert 450 miljoen euro in een nieuwe terminal voor vloeibare bulk in het havengebied van Vlissingen. De tankterminal krijgt 59 tanks met een gezamenlijke opslagcapaciteit van 720.000 kubieke meter. Daarnaast komt er een steiger voor het lossen en laden van zee- en binnenvaartschepen.

Opdrachtgever: HES International Waar: Maasvlakte 1 Investering: enkele honderden miljoenen euro’s Afronding: derde kwartaal 2021

HES International ontwikkelt op Maasvlakte 1 een tankterminal van 52 tanks met een totale capaciteit van circa 1,3 miljoen kubieke meter voor de op- en overslag van olieproducten en biobrandstoffen. De HES Hartel Tank Terminal wordt een onafhankelijke opslagterminal, maar BP heeft zich gecommitteerd aan het project, inclusief plannen voor pijpleidingverbindingen tussen hun raffinaderij en de terminal, die eind 2019 gereed is.

PETROCHEM 4 - 2020 38

PET04 K Projecten.indd 38

12-05-20 17:12

PROJECTEN Opdrachtgever: JPB Logistics Waar: Delfzijl Investering: ruim 10 miljoen euro Afronding: 2020

JPB Logistics bouwt op Chemiepark Delfzijl gefaseerd in totaal 36.000 kubieke meter aan opslagcapaciteit bij. In de eerste fase zijn al vijf RVS duplex tanks gebouwd, met een totale opslagcapaciteit van 21.200 kubieke meter. Daarna volgen vier stalen tanks van 1.100 kubieke meter per stuk in de bestaande tankpit voor licht ontvlambare producten. Tijdens de laatste fase worden nog eens drie RVS duplex tanks van 3.500 kubieke meter per stuk gebouwd. Ook worden de diepzeesteiger uitgebreid en vier nieuwe laadarmen geplaatst.

Opdrachtgever: Katoen Natie Waar: Limburg Investering: 80 miljoen euro Afronding: medio 2020

Katoen Natie investeert 80 miljoen euro op diverse plaatsen in Limburg. Zo wordt er een nieuwe opslagterminal op Chemelot gebouwd, met 54.500 vierkante meter magazijnruimte en 207 silo’s. Deze moet in het tweede kwartaal van 2020 operationeel zijn.

Daarnaast krijgt de bestaande logistieke terminal in Nuth er 10.000 vierkante meter magazijnruimte en zestig silo’s bij. Dit project wordt naar verwachting eind 2019 opgeleverd.

NIEUW PROJECT Opdrachtgever: LBC Tank Terminals Waar: Botlek Rotterdam Investering: onbekend Afronding: derde kwartaal 2021

LBC Tank Terminals breidt haar terminal in de Botlek uit met 70.000 kubieke meter extra opslagcapaciteit voor chemicaliën. Daarmee komt de totale capaciteit van de terminal op 180.000 kubieke meter. Ook de nieuw gebouwde diepzeesteiger wordt uitgebreid. Er komen twee extra aanlegplaatsen bij. Het project is naar verwachting in het derde kwartaal van 2021 klaar.

Opdrachtgever: Oiltanking Waar: Antwerpen Investering: onbekend Afronding: eind 2021

Oiltanking Antwerp Gas Terminal wordt de logistieke partner van Borealis voor de handling van propeen en propaan. Daarom bouwt het bedrijf een nieuwe opslagtank met een capaciteit van 135.000 kubieke meter propaan.

Opdrachtgever: Rubis Terminal Waar: Rotterdam Investering: 120 miljoen euro Afronding: tweede kwartaal 2020

Rubis Terminal breidt haar terminal in Rotterdam in vijf fases uit. In totaal bestaat de uitbreiding uit 45 tanks met een totale capaciteit van bijna 150.000 kubieke meter, waarmee een totale investering van 120 miljoen euro is gemoeid. Fase 2 van de uitbreiding wordt in het tweede kwartaal van 2020 afgerond. Het gaat daarbij om negen tanks van 1.500 kubieke meter en zes tanks van 3.000 kubieke meter voor chemicaliën.

Opdrachtgever: Sea-Mol Waar: Antwerpen Investering: 300 à 400 miljoen euro Afronding: medio 2021

De Japanse groep MOL Chemical Tankers investeert samen met havengroep SEAInvest 300 à 400 miljoen euro in de bouw van een tankterminal voor vloeibare chemicaliën. Hiervoor wordt de joint venture Sea-Mol opgericht. De terminal wordt in fasen gebouwd en krijgt uiteindelijk een capaciteit van 500.000 kubieke meter.

Opdrachtgever: Sea-Tank Terminal Waar: Antwerpen Investering: 250 miljoen euro Afronding eerste fase: 2019

Sea-Tank Terminal bouwt in Antwerpen een dedicated tankterminal voor een wereldspeler uit de chemiesector. In eerste instantie krijgt de terminal een capaciteit van 750.000 kubieke meter. Naar verwachting duurt de bouw van de terminal twee jaar. De investering wordt geraamd op 250 miljoen euro.

Opdrachtgever: Standic Waar: Antwerpen Investering: 200 miljoen euro Afronding: eerste kwartaal 2021

Tankopslagbedrijf Standic, onderdeel van Hametha, realiseert in Antwerpen een nieuwe opslagterminal voor de distributie van chemieproducten en chemische nichemarkten.

De grootte van de tanks varieert van 500 tot 3.500 kubieke meter. In eerste instantie krijgt de terminal een opslagcapaciteit van ongeveer 95.000 kubieke meter. De oplevering is gepland begin 2021 en vergt een investering van zo’n 200 miljoen euro.

Opdrachtgever: Vesta Terminals Waar: Antwerpen Investering: onbekend Afronding: 2022

Vesta Terminals breidt zijn terminal in Antwerpen uit met 150.000 kubieke meter. De extra capaciteit is bestemd voor vliegtuigbrandstoffen, gasolie en diesel. Het gaat om vijf nieuwe tanks van elk 30.000 kubieke meter.

PETROCHEM 4 - 2020 39

PET04 K Projecten.indd 39

12-05-20 17:12

PROJECTEN Opdrachtgever: Vopak Waar: Botlek Rotterdam Investering: onbekend Afronding: tweede kwartaal 2020

Vopak bouwt in Rotterdam vijftien nieuwe roestvrijstalen opslagtanks voor styreen en andere chemicaliën. Het gaat om 63.000 kubieke meter extra opslagcapaciteit op de Botlek-terminal. De expansie moet in het tweede kwartaal van 2020 gereed zijn.

Opdrachtgever: Vopak Waar: Vlissingen Investering: onbekend Afronding: 2020

Vopak investeert in twee nieuwe gasbullets bij haar gasopslag in Vlissingen. In totaal wordt er 9.200 kubieke meter opslagcapaciteit bijgebouwd. De verwachting is dat deze uitbreiding in het tweede kwartaal van 2020 in gebruik kan worden genomen.

Opdrachtgever: Vopak Waar: Antwerpen Investering: onbekend Afronding: derde kwartaal 2021

Vopak breidt zijn terminal op de Linkeroever in Antwerpen uit met vijftigduizend kubieke meter. De extra capaciteit is volledig bestemd voor de opslag van chemicaliën. Het concern wil de nieuwe tanks in het derde kwartaal van 2021 in gebruik nemen.

UTILITIES Opdrachtgever: Air Liquide Waar: Antwerpen Investering: 80 miljoen euro Afronding: 2020

Air Liquide investeert tachtig miljoen euro in de bouw van een waterstoffabriek op de site van Covestro in Antwerpen. De eenheid gaat dankzij een nieuwe technologie energie-efficiënter waterstof produceren, zonder overtollige stoomproductie. Bijzonder is dat Covestro een deel van de CO2 die bij de productie vrijkomt, afvangt en gebruikt als grondstof in haar productieproces. De productie-unit wordt in 2020 in gebruik genomen.

NIEUW PROJECT Opdrachtgever: Air Liquide Waar: Antwerpen Investering: onbekend Afronding: medio 2021

Air Liquide bouwt een nieuwe stikstofverwijderingseenheid op de site van BASF in Antwerpen. Deze kan het bedrijf van zeer zuiver gas voorzien om een efficiëntere productie van MDI mogelijk te maken. Naar verwachting is de nieuwe eenheid medio 2021 operationeel.

Opdrachtgever: Air Products Waar: Zuidbroek Investering: onbekend Afronding: oktober 2021

Air Products bouwt drie luchtscheidingsinstallaties voor een nieuwe stikstofinstallatie van Gasunie in Zuidbroek, Groningen. De stikstof maakt geïmporteerd aardgas geschikt voor gebruik in Nederland. Naar verwachting begint Air Products in het najaar van 2019 met de bouw. De fabrieken produceren 180.000 kubieke meter stikstof per uur zodra ze in oktober 2021 operationeel zijn.

Opdrachtgever: BP Geel Waar: Geel Investering: onbekend Afronding: 2021

BP Geel gaat een nieuwe stoomketel bouwen die ervoor zorgt dat de site ook betrouwbaar van stoom wordt voorzien als een van de twee bestaande ketels in onderhoud is. De komende jaren worden de drie ketels op elkaar afgestemd om een optimale combinatie te maken. Zo zal een van de bestaande ketels op termijn een standby-ketel worden. Tegen 2021 moet dat proces rond zijn.

Opdrachtgever: Gasunie Transport Services Waar: Zuidbroek Investering: 500 miljoen Afronding: 2022

Gasunie Transport Services wil de stikstofinstallatie in Zuidbroek uitbreiden. Het project omvat ook een mengstation inclusief vier kilometer nieuwe leiding, en aansluitleidingen op bestaande gasleidingen en een stikstofleiding die is verbonden met de bestaande stikstofcaverne in Heiligerlee.

Opdrachtgever: LyondellBasell en Covestro Waar: Maasvlakte Rotterdam Investering: 150 miljoen euro Afronding: 2020

LyondellBasell en Covestro investeren 150 miljoen euro in een ‘bioplant’ en verbrandingsinstallatie op de Maasvlakte. Daarin wordt het afvalwater van de productie van propyleenoxide en styreenmonomeer behandeld en omgezet in stoom. De stoom wordt gebruikt als een energiebron in de bestaande productiefaciliteit op de locatie. Hierdoor ontstaat een circulair proces. Het project moet in 2020 klaar zijn.

PETROCHEM 4 - 2020 40

PET04 K Projecten.indd 40

12-05-20 17:12

PROJECTEN Opdrachtgever: Nouryon Waar: Delfzijl Investering: onbekend Afronding: eind 2020

Nouryon neemt de warmtekracht-eenheid Delesto 2 weer in gebruik. De installatie op Chemiepark Delfzijl zal eind 2020 gaan fungeren als start-stopinstallatie voor de levering van elektriciteit aan het openbare net op piekmomenten. De eenheid werd in maart 2012 uit gebruik genomen.

Opdrachtgever: Stercore Waar: Emmen Investering: onbekend Afronding: 2022

Stercore heeft groen licht gekregen voor de bouw van een innovatieve mestvergassingsinstallatie in Emmen. De fabriek draait straks voornamelijk op duurzaam opgewekte elektrische energie en zet mest en digestaat uit co-vergisters om in groen gas en bio based carbon.

PILOTS EN PLANNEN Opdrachtgever: AEB Waar: Amsterdam Investering: onbekend Afronding: onbekend

AEB Amsterdam onderzoekt de haalbaarheid van stoomlevering aan Argent Energy, dat de stoom wil gebruiken voor de productie van biobrandstof. AEB produceert al stoom voor stadswarmte en elektriciteit. Door een deel van de stoom af te vangen en direct te leveren aan externe gebruikers als buurman Argent Energy verhoogt AEB het rendement van de verbrandingsinstallatie.

Opdrachtgever: ArcelorMittal en Dow Waar: Gent Investering: 20 miljoen euro Afronding: 2022

Staalproducent ArcelorMittal in België wil CO uit zijn afvalgassen leveren aan Dow Benelux in Terneuzen. Dow kan de CO met eigen overtollig waterstof combineren tot syngas. Allereerst worden twee proeffabrieken gebouwd in Gent. In 2022 wordt op basis van de pilots besloten of het businessplan economisch levensvatbaar is.

Opdrachtgever: Asbeter Waar: Rotterdam Investering: onbekend Afronding: 2020

Asbeter kan met hun proces asbestplaten veilig, betaalbaar en circulair vernietigen met behulp van zure industriële reststromen. Het bedrijf heeft een pilotinstallatie in Rotterdam.

In het voorjaar van 2020 wil het een demoplant van 8.000 ton per jaar hebben. Volgens Asbeter is er in Nederland een businesscase voor twee fabrieken van 50.000 ton per jaar.

Opdrachtgever: Avantium Waar: Delfzijl Investering: 150 miljoen euro Afronding: 2023

Avantium wil zijn eerste commerciële fabriek met een capaciteit van vijf kiloton in Delfzijl bouwen. De fabriek gaat industriële suikers omzetten in FDCA, een grondstof voor groene plastics. Een definitief investeringsbesluit volgt nog dit jaar, waarna de eerste productie in 2023 moet volgen. De bouw van de fabriek vergt een investering van 150 miljoen euro.

Opdrachtgever: o.a. Avantium Waar: Chemie Park Delfzijl Investering: 100 miljoen euro Afronding: 2022

Avantium, Nouryon en RWE willen een bioraffinaderij bouwen op Chemie Park Delfzijl, waarin uit houtsnippers zuivere suikers worden gemaakt die kunnen dienen als grondstof voor verven en lakken. De fabriek krijgt een capaciteit van 130 kiloton houtsnippers per jaar, maar kan worden opgeschaald naar 350 kiloton. De fabriek is mogelijk in 2022 operationeel.

Opdrachtgever: bedrijven en overheden Zeeland en Vlaanderen Waar: Vlissingen-Oost Investering:100 miljoen euro Afronding: 2025

Zeeuwse en Vlaamse bedrijven en overheden willen in 2030 een grote groene waterstoffabriek in bedrijf hebben. De fabriek moet een capaciteit krijgen van één gigawatt. en komt waarschijnlijk in Vlissingen-Oost te staan. Eerste stap is echter de bouw van een proeffabriek met een investering van honderd miljoen euro. Die moet er in 2025 staan.

Opdrachtgever: BioBTX Waar: onbekend Investering: onbekend Afronding: 2023

BioBTX wil een fabriek bouwen die op grote schaal chemicaliën produceert uit reststromen zoals plastic afval. De fabriek moet in 2023 klaar zijn. Op dit moment werkt het bedrijf nog aan het optimaliseren van de processen, technieken en producten in de demofabriek op het Zernikepark in Groningen.

PETROCHEM 4 - 2020 41

PET04 K Projecten.indd 41

12-05-20 17:12

PROJECTEN Opdrachtgever: Black Bear Carbon Waar: Rotterdam Investering: onbekend Afronding: onbekend

Black Bear Carbon wil in de haven van Rotterdam een fabriek bouwen die granulaat van oude banden omzet in carbon black, pyrolyse-olie en -gas. Het bedrijf werkt samen met Havenbedrijf Rotterdam de technische en financiële details uit en overlegt met regionale en nationale partners over de financieringsstructuur van de op te zetten onderneming.

Opdrachtgever: Borealis Waar: Beringen Investering: onbekend Afronding: medio 2022

Borealis heeft de front end engineering and design fase voor de uitbreiding van zijn polypropeenfabriek in Beringen goedgekeurd en het EPC-contract toegekend aan Tecnimont. De definitieve investeringsbeslissing over deze uitbreiding van 250 tot 300 kiloton wordt eind 2019 genomen en de opstart wordt medio 2022 verwacht.

Opdrachtgever: BP Waar: Rotterdam-Europoort Investering: 1 miljard euro Afronding: onbekend

BP overweegt zijn raffinaderij in Rotterdam uit te breiden met een hydrocracker om producten als laagzwavelige diesel en kerosine te produceren. Daarnaast kan BP met dit proces basisolie produceren voor de productie van smeermiddelen. Met de bestaande hoeveelheid grondstoffen kunnen straks meer hoogwaardige producten worden geproduceerd.

Opdrachtgever: BP, Nouryon, Havenbedrijf Rotterdam Waar: Rotterdam Investering: onbekend Beslissing: 2022

BP, Nouryon en Havenbedrijf Rotterdam onderzoeken samen de haalbaarheid van een waterelektrolyse-installatie van 250 megawatt. Daarmee zou maximaal 45.000 ton groene waterstof per jaar kunnen worden geproduceerd voor de raffinaderij van BP in Rotterdam.

De partners willen in 2022 een definitieve investeringsbeslissing over het project nemen.

NIEUW PROJECT Opdrachtgever: CEA, Paul Wurth, Engie, Sunfire, Neste Waar: Rotterdam Investering: onbekend Afronding: begin 2023

Het project MULTIPLHY integreert een hoge-temperatuur elektrolyser met het bioraffinageproces van Neste in Rotterdam. De elektrolyser gaat groene waterstof produceren voor de productie van biobrandstoffen. Het gaat om ‘s werelds eerste multi-megawatt hoge-temperatuur elektrolyser voor waterstofproductie. De elektrolyser krijgt een nominaal vermogen van 2,6 megawatt en een waterstofproductiecapaciteit van 60 kilo per uur.

Het consortium denkt ook al aan een elektrolyser van 100 megawatt in een volgende fase.

Opdrachtgever: Chemours Waar: Dordrecht Investering: 75 miljoen euro Afronding: 2023

Chemours is van plan om 75 miljoen euro te investeren in de fabriek in Dordrecht om emissies te verlagen. Het gaat om een reductie met 99 procent van de totale GenX-emissies tegen het einde van 2020 ten opzichte van 2017. Daarnaast gaat het om een emissiereductie van alle organische en gefluorideerde stoffen met tachtig procent in 2023.

Opdrachtgever: Coolbrook Waar: Geleen Investering: 12 miljoen euro Afronding: mei 2020

Het Finse Coolbrook investeert twaalf miljoen euro in een zogeheten RDR-eReactor.

Dit isis een elektrische oplossing voor het verwarmen van de ovens in naftakrakers. De testreactor wordt op de Brightlands Chemelot Campus gebouwd en moet in mei met een capaciteit van vijfhonderd kilo grondstoffen per uur produceren.

Opdrachtgever: Corbion Waar: onbekend Investering: onbekend Afronding: onbekend

Corbion heeft plannen voor de bouw van een nieuwe melkzuurfabriek. De kans is groot dat de fabriek in Europa komt en Nederland zou dan een goeie kanshebber zijn als locatie.

De fabriek krijgt een capaciteit van meer dan 100.000 ton per jaar.

NIEUW PROJECT Opdrachtgever: Deltalinqs, AVR en Tronox Waar: Rotterdam Investering: onbekend Afronding: onbekend

Deltalinqs, AVR en Tronox onderzoeken de haalbaarheid van een 5 megawatt elektrolyser met verwaarding van de geproduceerde waterstof, restwarmte én zuurstof. Het project geeft ook een doorkijk naar opschaling richting 100 megawatt. Hierbij wordt rekening gehouden met mogelijkheden voor het verwerken van CO/CO2 uit restgas en mogelijk ook rookgas naar chemicaliën zoals methanol. Het onderzoek, e-THOR genoemd, wordt uitgevoerd door TNO. De resultaten worden in mei 2020 verwacht.

PETROCHEM 4 - 2020 42

PET04 K Projecten.indd 42

12-05-20 17:12

PROJECTEN Opdrachtgever: Dow Benelux Waar: Terneuzen Investering: paar honderd miljoen euro Afronding: onbekend

Dow Benelux in Terneuzen maakte kans op de bouw van een nieuwe plasticfabriek.

Het hoofdkantoor heeft de mogelijkheden overwogen en nu gekozen voor de bouw een fabriek de bouw aan de Golfkust in de Verenigde Staten. Een eventuele investering in Terneuzen is voorlopig ‘on hold’ gezet.

Opdrachtgever: Dow Benelux en Tata Steel Nederland Waar: IJmuiden Investering: 1 miljard euro Afronding: 2025-2027

Dow Benelux en Tata Steel Nederland overwegen in IJmuiden een fabriek te bouwen, die rookgassen van Tata’s hoogovens afvangt en het koolmonoxide omzet in synthetisch gas.

Dow kan daar in Terneuzen plastics van maken. De bouw hangt af van het succes van twee proefprojecten die eind 2018 en 2019 van start gaan. Twee testinstallaties bij ArcelorMittal in Gent worden daarvoor verplaatst naar IJmuiden, om bij Tata Steel het proces te testen.

Opdrachtgever: Fluxys/Parkwind/Eoly Waar: Zeebrugge Investering: 35 miljoen euro Afronding: 2023

Fluxys, Parkwind en Eoly willen een elektrolyser van 25 megawatt in Zeebrugge realiseren. De haalbaarheidsstudie voor het project – Hyoffwind genoemd – is positief uitgevallen. De partners nemen na de zomer een definitieve investeringsbeslissing. Als het project groen licht krijgt wil het consortium tegen midden 2021 beginnen met de bouw van de installatie. De eerste productie is gepland voor begin 2023.

NIEUW PROJECT Opdrachtgever: Gasunie en Havenbedrijf Rotterdam Waar: Rotterdam Investering: onbekend Afronding: 2023

Als het project van Shell voor de bouw van een waterstoffabriek op de Tweede Maasvlakte doorgaat, is er ook een pijpleiding nodig. Gasunie en Havenbedrijf Rotterdam willen die samen aanleggen en exploiteren. De pijpleiding loopt dan langs de A15, van de fabriek op de Tweede Maasvlakte naar de raffinaderij van Shell in Pernis. Het definitieve besluit voor de aanleg is gepland in de eerste helft van 2021.

Opdrachtgever: Groningen Seaports, Gasunie en Shell Waar: Eemshaven Investering: onbekend Afronding: 2040

Groningen Seaports, Gasunie en Shell slaan de handen ineen voor het ambitieuze project NortH2. Kern van het plan is de bouw van ’s werelds grootste windpark in de Noordzee met een vermogen van tien gigawatt. En de bouw van een waterstoffabriek in de Eemshaven, waar de windenergie wordt omgezet in groen waterstof. De partners verwachten zo’n 800.000 ton groen waterstof per jaar te kunnen produceren in 2040.

Opdrachtgever: Haven Oostende, DEME en PMV Waar: Oostende Investering: onbekend Afronding: 2025

Haven Oostende, baggerbedrijf DEME Concessions en investeringsmaatschappij PMV willen een fabriek bouwen die groene waterstof produceert. De fabriek gaat de pieken bij de productie van groene stroom afvangen en moet in 2025 klaar zijn. In een eerste fase wordt de haalbaarheid verder onderzocht waarna demonstratieprojecten volgen. De fabriek krijgt de naam Hyport en een productiecapaciteit van 50.000 ton waterstof per jaar.

Opdrachtgever: o.a. Havenbedrijf Rotterdam Waar: Rotterdam Investering: onbekend Afronding: 2020

Havenbedrijf Rotterdam, Gasunie en Energie Beheer Nederland hebben het CCS-project Porthos gelanceerd. Het gaat om een verzamelleiding door het havengebied in Rotterdam waaraan verschillende bedrijven door hen afgevangen CO2 kunnen leveren.

Jaarlijks moet na 2020 zo’n twee tot vijf miljoen ton CO2 worden opgeslagen, oplopend tot dertig miljoen ton in 2030. De partijen nemen in 2019 een investeringsbeslissing.

Opdrachtgever: Indaver Waar: Antwerpen Investering: onbekend Afronding: medio 2021

Afvalbeheerder Indaver bouwt een demo-installatie voor het recyclen van vijftienduizend ton end-of-life plastics per jaar. De installatie zet gemengde polyolefines om in basisproducten als nafta en wax. Polystyrenen worden afgebroken tot monomeren die opnieuw als grondstof zijn te gebruiken. De installatie krijgt een capaciteit van twee ton per uur.

Opdrachtgever: Ineos Oxide Waar: mogelijk Antwerpen Investering: onbekend Afronding: 2023

Ineos Oxide wil een nieuwe fabriek voor ethylideen norborneen (ENB) bouwen. Een beslissing over de locatie van de nieuwe fabriek is nog niet genomen. Een van de opties is om in Antwerpen een tweede productielijn te bouwen. Het concern heeft daar al een ENB-fabriek, waar momenteel via debottlenecking de capaciteit wordt vergroot.

PETROCHEM 4 - 2020 43

PET04 K Projecten.indd 43

12-05-20 17:12

Uw project verdient een technisch expert Match uw vraag met onze technici | Bel ons 078-6120 320

Alles onder controle.

Samen op weg naar veiligheid en efficiëntie

Uw inspectiepartner voor Industrial Services

Vinçotte is uw partner in iedere fase van de levensduur van uw installatie. Onze mensen kunnen u bijstaan vanaf de ontwerpfase tot en met het beheer. Samen zorgen we voor een meerwaarde voor uw bedrijfsvoering, uw mensen en uw installaties. We bieden onze services aan bij alle partijen binnen hoogwaardige industriële sectoren.

PET Advertenties.indd 44

www.vincotte.nl

12/05/2020 17:13

PROJECTEN Opdrachtgever: Lowlands Methanol Waar: Rotterdam Investering: 75 miljoen euro Afronding: begin 2020

Het bedrijf Lowlands Methanol is van plan een methanolfabriek te bouwen in de haven van Rotterdam. De afvalverwerkingsinstallatie moet per jaar 150.000 ton biomassa en afval gaan verwerken. In de fabriek worden hout en RDF (Refuse Derived Fuel) bewerkt en vergast.

Opdrachtgever: Lyondell Waar: Botlek Investering: onbekend Afronding: onbekend

Lyondell overweegt zijn SMPO-fabriek in de Botlek uit te breiden door een debottlenecking. De capaciteit zou kunnen worden verhoogd van 325 naar 375 kiloton propyleenoxide en van 725 naar 850 kiloton styreenmonomeer per jaar. Het project wordt nog onderzocht op financiële en technische haalbaarheid.

Opdrachtgever: Mitsubishi Gas Chemical Waar: Rotterdam Investering: onbekend Afronding: onbekend

Mitsubishi Gas Chemical is een MER-procedure gestart voor de bouw van een nieuwe fabriek op het Huntsman-terrein in de Rotterdamse haven. Het bedrijf wil er meta-xyleendiamine (MXDA) gaan produceren. MXDA wordt gebruikt als verharder en corrosieremmer in coatings.

Opdrachtgever: NAM Waar: Emmen Investering: onbekend Afronding: onbekend

Op de NAM-locatie van de voormalige gaszuiveringsinstallatie in Emmen komt mogelijk een groene waterstoffabriek. Eigenaar NAM gaat deze optie met verschillende partners nader onderzoeken. Groen waterstof kan de fabrieken op het Emmtec-terrein van onder andere DSM en Teijin Aramid onafhankelijk maken van het Groningengas.

Opdrachtgever: Neste Waar: Rotterdam Investering: onbekend Afronding: onbekend

Neste overweegt een fabriek voor duurzame kerosine op de Eerste Maasvlakte in Rotterdam te bouwen. Het bedrijf heeft daar al een raffinaderij voor duurzame diesel. De tweede fabriek zou een investering van ruim honderd miljoen euro vergen. De fabriek kan echter ook worden gebouwd in Finland, waar het bedrijf eveneens een raffinaderij heeft.

Opdrachtgever: North Sea Port Waar: Zeeland Investering: onbekend Afronding: onbekend

Het havengebied van North Sea Port onderzoekt de haalbaarheid, vormgeving en uitrol van een grootschalige buisleidinginfrastructuur voor transport van CO2, waterstof of restgassen. Het onderzoek loopt tot 30 juni 2019.

Opdrachtgever: Nouryon en Gasunie Waar: Chemie Park Delfzijl Investering: onbekend Afronding: onbekend

Nouryon en Gasunie New Energy onderzoeken een grootschalige power-to-gas-installatie op het Chemie Park Delfzijl. De bedrijven willen met een twintig megawatt waterelektrolyse-unit elektriciteit omzetten in drie kiloton groene waterstof per jaar. BioMCN gaat de waterstof combineren met CO2 uit andere processen voor de productie van biomethanol, een grondstof voor biobrandstoffen en de chemische industrie. In verband met een geplande kerosinefabriek in Delfzijl onderzoeken de partijen een scale-up van twintig naar zestig megawatt.

Opdrachtgever: Nouryon Waar: Delfzijl Investering: onbekend Afronding: 2021

Nouryon wil de productie van hoogzuiver vacuümzout op haar locatie in Delfzijl uitbreiden. Het project verhoogt de productie van de fabriek met ongeveer 25 procent. Het chemiebedrijf studeert nog op de plannen. Bij groen licht moet het project vervolgens binnen drie jaar worden voltooid.

Opdrachtgever: o.a. Nouryon Waar: IJmuiden Investering: onbekend Afronding: 2023-2024

Nouryon, Tata Steel en Port of Amsterdam onderzoeken de haalbaarheid van een honderd megawatt waterelektrolysefabriek voor de productie van maximaal vijftienduizend ton waterstof per jaar, plus zuurstof, op het terrein van Tata Steel in IJmuiden. Een definitief besluit wordt verwacht in 2021. De bouw zou rond 2023-2024 klaar kunnen zijn.

PETROCHEM 4 - 2020 45

PET04 K Projecten.indd 45

12-05-20 17:13

iMaintain 2020

OOK TE VOLGEN VIA EEN INTERACTIEVE LIVESTREAM

SC

HR

IJF

NU

IN

DUDOK HUIS - TATA STEEL | VELSEN-NOORD | 18 SEPTEMBER

HET SCHADUWPARLEMENT VAN ONDERHOUD Op 18 september gaat het iMaintain congres door!

Maximaal honderd mensen kunnen in de zaal aanwezig zijn. Anderen hoeven echter niks te missen.

Via een livestream is het congres online te volgen en kunt u mee debatteren. Wij hebben een eigen Schaduwparlement van Onderhoud opgericht. Op de derde vrijdag van september dienen verschillende schaduwkamerleden moties, wetswijzigingen en begrotingsvoorstellen in die de staat van de Nederlandse assets moeten versterken. Zowel in de infrastructuur als in de industrie.

Debatteer en stem met ons mee op vrijdag 18 september bij Tata Steel in IJmuiden!

Verkiezing Techniekheld 2020 De uitdaging is duidelijk: industrie en infrastructuur hebben technici nodig om de boel draaiende te houden en de uitdagingen van de toekomst aan te gaan. Denk aan de energietransitie en het creĂŤren van economische stabiliteit. Dat kan alleen als de jongere generatie geĂŻnspireerd raakt om in de techniek te werken.

Daarom zijn er voorbeelden nodig. Techniekhelden dus. Heb jij een collega die verschil maakt en jongeren kan inspireren? Meld hem of haar dan aan!

Initiatiefnemer:

Partners:

www.imaintain2020.nl PET Advertenties.indd 46

12/05/2020 17:13

PROJECTEN Opdrachtgever: Photanol en Nouryon Waar: Delfzijl Investering: acht miljoen euro Afronding: 2020

Photanol bouwt met Nouryon een demonstratiefabriek in Delfzijl, waarin bacteriën CO2 omzetten in organische zuren, zo’n 10.000 tot 15.000 kilo, die worden gebruikt in de MCA-fabriek van Nouryon. Een commerciële fabriek zou twintig tot dertig miljoen kilo produceren.

De bouw daarvan staat alvast gepland voor 2023.

Opdrachtgever: PolyStyreneLoop Waar: Terneuzen Investering: 6,5 miljoen euro Afronding: onbekend

PolyStyreneLoop wil naast chemiebedrijf ICL-IP in Terneuzen een demofabriek bouwen, die broomhoudend polystyreenafval gaat recyclen. De bouw start begin 2019. Het proces levert schone polystyreen op die direct kan worden hergebruikt. De demofabriek kan drieduizend ton gerecycled polystyreen per jaar produceren.

UPDATE Opdrachtgever: o.a. Port of Antwerp Waar: Antwerpen Investering: onbekend Afronding: eind 2022

Een consortium van Engie, Fluxys, Indaver, Inovyn, Oiltanking, Port of Antwerp en de Vlaamse Milieuholding gaat duurzame methanol produceren in de haven van Antwerpen. Op de site van Inovyn komt een pilotinstallatie die afgevangen CO2 en waterstof, gemaakt met groene energie, omzet in methanol. Tegen het einde van 2022 is de pilotfabriek operationeel en produceert hij ongeveer achtduizend ton duurzame methanol per jaar.

Opdrachtgever: RWE en Innogy Waar: Eemshaven Investering: onbekend Afronding: onbekend

Energiebedrijven RWE en Innogy onderzoeken de haalbaarheid van een groene waterstoffabriek met een capaciteit tot 100 megawatt. De installatie is gepland op het terrein van de Eemshavencentrale van RWE. Het nabijgelegen windpark Westereems van Innogy levert de stroom voor de fabriek. De eerste bevindingen van het onderzoek komen begin 2020.

NIEUW PROJECT Opdrachtgever: o.a. Shell Waar: Tweede Maasvlakte Rotterdam Investering: onbekend Afronding: 2023

Samen met partners wil Shell een waterstoffabriek bouwen op de Tweede Maasvlakte in Rotterdam. Groene stroom uit windenergie moet daarbij water splitsen in waterstof en zuurstof. De fabriek krijgt een vermogen van rond de tweehonderd megawatt. De productie moet in 2023 starten met zo’n vijftig- tot zestigduizend kilo waterstof per dag. Het definitieve investeringsbesluit voor de waterstoffabriek is nog niet genomen.

Opdrachtgever: Stora Enso Waar: Gent Investering: 9 miljoen euro Afronding: eerste kwartaal 2021

Stora Enso investeert negen miljoen euro in een proeffabriek in de haven van Gent. De proeffabriek gaat in eerste instantie industrieel beschikbare fructose gebruiken om hoogwaardige chemicaliën en materialen te produceren voor het testen van toepassingen.

In de toekomst moeten dat suikers uit hout en andere non-food biomassa worden. De fabriek is naar verwachting klaar in het eerste kwartaal van 2021.

Opdrachtgever: Teijin en BioBTX Waar: Emmen en Delfzijl Investering: onbekend Afronding: onbekend

Teijin en BioBTX hebben grote investeringsplannen om de Twaron-vezels van Teijin te verduurzamen. Teijin is al zo ver dat de engineering wordt voorbereid. BioBTX heeft nu een demofabriek in Groningen en denkt aan een fabriek – mogelijk in Delfzijl – van enige tientallen miljoenen euro’s. De investering van Teijin zou een veelvoud daarvan bedragen.

Opdrachtgever: TNO/Voltachem Waar: Delft Investering: onbekend Afronding: onbekend

Met methaanpyrolyse wordt waterstof uit aardgas gemaakt met koolstof – en niet CO2 – als waardevol bijproduct. Het is betaalbaarder, kost weinig energie en levert een waardevol product op. TNO/Voltachem verwacht dat deze technologie over enkele jaren marktrijp is.

Het ontwikkelt bovendien een methode om koolstof zuiver uit de reactor te scheppen.

Opdrachtgever: o.a. Twence Waar: Hengelo Investering: onbekend Afronding: 2020

Twence, Coval Energy, TNO en de TU Delft bouwen een pilot-installatie voor de productie van mierenzuur. De installatie wordt in eerste instantie gevoed met CO2 uit de bestaande natriumbicarbonaatinstallatie. Coval Energy ontwikkelt technologie. Mierenzuur heeft de potentie om als groene grondstof fossiele grondstoffen te vervangen.

Opdrachtgever: Utility Support Group Waar: Geleen Investering: onbekend Afronding: begin 2019

Utility Support Group doet een haalbaarheidsonderzoek naar een demonstratie powerto-heat installatie. Het onderzoek richt zich specifiek op elektrische stoomketels en gloeispiralen en wordt naar verwachting begin 2019 afgerond. Bij een positieve uitkomst wordt een investeringsvoorstel uitgewerkt voor de realisatie van een demo P2H-installatie.

PETROCHEM 4 - 2020 47

PET04 K Projecten.indd 47

12-05-20 17:13

MARKET REVIEW DEMONTAGE

PIPE SUPPORTS

DDM Demontage B.V.

Industriële verhuizingen Demontage – Sloopwerken Transport – Asbestsanering Offshore Postbus 253 3454 ZM DE MEERN Tel: +31 (0)30- 666 97 80 Fax: +31 (0)30- 245 91 27 E-mail: info@ddm.eu Website: www.ddm.eu

MANUFACTURING EXECUTION SYSTEMS (MES)

Dutramex B.V.

Energieweg 19 4143 HK LEERDAM Tel: +31(0)345 - 61 40 11 E-mail: sales@dutramex.com Website: www.dutramex.com Veerhangers & -supports Hydraulische Schokdempers Trillingsdempers Bewegingsbegrenzers Pijpophangingen Pijpondersteuningen Klemsystemen Glijplaten Isolatiepakketten Counter Weight Systemen Staalconstructies

PROCESS CONTROL

MAGION Process Control Engineering B.V. Wolga 5 2491 BK DEN HAAG Tel: +31 (0)70- 444 27 70 Fax: +31 (0)70- 444 20 82 E-mail: info@magion.nl Website: www.magion.nl

STUDBOLTS

BC Basco MANUFACTURER OF HIGH INTEGRITY BOLTING

Vierschaarstraat 7A 9160 LOKEREN Tel: +32 9 348 21 35 Gsm: +32 472 73 10 56 E-mail: sales@basco.be Website: www.bc-basco.com Contactpersoon : Toyah Timmermans

Indien u ook vermeld wilt worden in de Market Review van Petrochem, neemt u dan contact op met Jetvertising, Arthur Middendorp, tel. 070 399 0000.

MAGION Process Control Engineering B.V. Wolga 5 2491 BK DEN HAAG Tel: +31 (0)70- 444 27 70 Fax: +31 (0)70- 444 20 82 E-mail: info@magion.nl Website: www.magion.nl

WARMTEBEHANDELING

Elektrisch voorwarmen en gloeien / Inductie verwarmen / Stationaire en mobiele gloeiovens / Uitdrogen beton en coatings

Delta Heat Services B.V.

Scheelhoekweg 2 3251 LZ STELLENDAM Postbus 52 3250 AB STELLENDAM Tel: +31 (0)187- 49 69 40 Fax: +31 (0)187- 49 68 40 E-mail: info@delta-heat-services.nl Website: www.delta-heat-services.nl

SMIT Heat Treatment PO Box 117 5430 AC Cuijk

Locatie Rotterdam: Scheepsbouwweg 45, Rotterdam +31 78 699 96 90 rotterdam@smit-industrial.com Locatie Cuijk: Havenlaan 16, Katwijk NB cuijk@smit-industrial.com www.smit-industrial.com

Petrochem

geeft nog meer waarde voor uw geld Meer nieuws dan ooit • • • • • • •

Actuele berichtgeving over de chemische industrie Alle productinnovaties overzichtelijk bij elkaar Volledig evenementenoverzicht Online catalogi met producten Multimediale bedrijfspresentaties Wekelijkse nieuwsbrief Volg de status van nieuwe projecten en uitbreidingen in de projectendatabase

Petrochem-abonnees krijgen meer • De nieuwste Petrochem staat een week voor verschijnen online • Abonnees krijgen toegang tot alle eerder verschenen artikelen • U kunt naar aanleiding van uw abonnement ook besluiten om bedrijfslid van het Petrochem platform te worden. Hierbij krijgt u onder andere voor twee personen toegang tot het jaarcongres Deltavisie. Meer weten? Kijk op www.petrochem.nl/bedrijfslidmaatschap

Ga direct naar petrochem.nl/abonneren en blijf iedereen voor PET_half_liggend.indd 1

PET09_MartketReview-liggend2020.indd PET Adv MarketReview.indd 48 50

13-12-17 12:46

26-02-20 17:17 12-05-20 08:42

PROJECTEN Opdrachtgever: o.a. Vattenfall Waar: Eemshaven Investering: onbekend Afronding: 2023

Vattenfall, Gasunie en het Noorse Equinor werken samen om waterstof in te zetten als brandstof voor de Magnum-centrale in de Groninger Eemshaven. Zij hebben een innovatieproject opgestart om vanaf 2023 een van de drie units van de centrale over te schakelen op waterstof.

Opdrachtgever: Vertoro Waar: mogelijk Geleen Investering: onbekend Afronding: 2019-2022

Vertoro bouwt een proeffabriek op de Brightlands Chemelot Campus in Geleen waarin lignine wordt omgezet in een olie, die een basis kan zijn voor bijvoorbeeld harsen, chemicaliën en brandstoffen. Het is de bedoeling om in 2022 een volwaardige fabriek op Chemelot te realiseren met een capaciteit van tienduizend ton bio-olie per jaar.

Opdrachtgever: Vijf waterschappen, HVC en Paques Waar: Dordrecht Investering: onbekend Afronding: 2021

In het pilot-project PHARIO maakten bacteriën uit afvalwater het bioplastic PHA, een natuurlijk polyester van hoge kwaliteit. Een demo-installatie gaat nu voldoende materiaal voor de kunststofindustrie maken om de verwerking en de toepassing te testen. De demo-installatie wordt gebouwd bij de slibverbranding van HVC naast de rioolwaterzuivering Dordrecht

Opdrachtgever: VITO Waar: Antwerpen Investering: 4,3 miljoen euro Afronding: eerste kwartaal 2021

Vlaamse onderzoeksorganisatie VITO bouwt met Jacobs Belgium en VMH een pilot-installatie voor de productie van bio-aromaten uit lignine/hout. De installatie krijgt een capaciteit van ongeveer tweehonderd kilo per dag. Het LignoValue Pilot project kost 4,3 miljoen euro en moet tegen het eerste kwartaal van 2021 resulteren in een werkende installatie.

Opdrachtgever: W2C Waar: Rotterdam Investering: 200 miljoen euro Afronding: 2021

Een samenwerkingsverband van Nouryon, Shell, Air Liquide, Enerkem en Havenbedrijf Rotterdam wil een waste-to-chemicals-fabriek in Rotterdam realiseren. De installatie gaat uit ongeveer 360.000 ton huishoudelijk en bedrijfsafval synthesegas en vervolgens zo’n 220.000 ton methanol produceren.

Opdrachtgever: Wintershall Waar: Blok F17 Investering: onbekend Afronding: onbekend

Wintershall wil ongeveer 120 kilometer ten noorden van Den Helder olie en gas winnen (blok F17). De verwachte productie zou maximaal 20.000 vaten olie en 500.000 kubieke meter gas per dag zijn. Het gas wordt per pijpleiding getransporteerd. De olie wordt in een onderwateropslagtank opgeslagen die wekelijks wordt geleegd.

Opdrachtgever: Zitta Biogas Chemelot Waar: Geleen Investering: onbekend Afronding: onbekend

Zitta Biogas Chemelot bouwt een grootschalige biogasinstallatie op Chemelot. De installatie verwerkt 700.000 ton mest tot 60 miljoen kubieke meter biogas, en verder nog gedroogde mestkorrels en zuiver water. Het biogas wordt ingezet ter vervanging van aardgas voor de kunstmestproductie op Chemelot.

ADVERTENTIE-INDEX Abonnees......................................................................... 48

Krohne........................................................ tussen 50 en 51

Andus Group.................................................................... 51

Market review.................................................................. 48

Brandwacht Huren............................................................. 2

OMV Gas Marketing Trading & Finance......................... 14

Deltavisie 3 september 2020........................................... 28

Petrochem platform............................................. 30, 31, 34

Endress+Hauser............................................................... 52

SIS GmbH......................................................................... 20

FLIR Commercial Systems ............................................. 24

STAPPERT Noxon............................................................ 24

Hi-Force Nederland............................................................ 4

Stratt+ Industrial Management...................................... 44

iMaintain 18 september 2020......................................... 46

Vinçotte Nederland.......................................................... 44

PETROCHEM 4 - 2020 49

PET04 K Projecten.indd 49

12-05-20 17:13

COLUMN

‘Voor een goed project met een duidelijk doel en goede communicatie is de bevolking dus wél bereid om hun gedrag ingrijpend te veranderen en verregaande offers te brengen.’

Never waste a good crisis Ik schrijf deze column midden in de coronacrisis. In nauwelijks een maand tijd heeft een pandemie de wereld totaal veranderd.

Mensen leven en werken vooral thuis, vliegtuigen staan bijna allemaal aan de grond, van toerisme is geen sprake meer, oorlogen worden stilgelegd en de economie balanceert op de rand van de afgrond. Door de enorm afgenomen vraag is de prijs van petroleum sterk gedaald en ging zelfs een tijdje onder nul.

De wereld komt tot stilstand door een piepklein virus dat nauwelijks 15 genen bevat. Ter vergelijking: een mens heeft circa 30.000 genen. Een virus is niet in staat tot zelfstandig leven en balanceert in feite op de grens tussen de dode en de levende dingen. Dat zo’n klein ding zoveel effect op onze maatschappij kan hebben, geeft goed aan hoe kwetsbaar we eigenlijk wel zijn.

Iemand neemt één hap van een exotisch dier en er komt een proces op gang dat wereldwijd de economie platlegt, die duidelijk gericht was op optimalisatie en te weinig op robuustheid.

Het nieuws wordt beheerst door het dagelijkse dodental van het virus dat nog steeds stijgt. Het wereldwijde aantal doden is ondertussen opgelopen tot meer dan 280.000 mensen. Dat lijkt veel, maar elk jaar sterven er ook 1,3 miljoen mensen in het verkeer en zelfs meer dan 7 miljoen als gevolg van luchtverontreiniging. Gezien de sterk afgenomen luchtverontreiniging zou het eindresultaat van deze pandemie wel eens positief kunnen zijn: dankzij dit virus waren er minder doden! Sterfte door het verkeer en luchtverontreiniging zijn problemen die zich sinds jaar en dag stellen, maar geen haan die er naar kraait. Voor een acuut probleem zoals deze pandemie komt de wereld wél in actie. Alles wat voorheen onmogelijk was kan ineens wel: thuiswerk, televergaderen, minder verkeer, niet vliegen, minder consumptie en meer aandacht voor elkaar.

Offers brengen De dwingende en snelle wereldwijde actie tegen een exponentieel groeiend virus staat in fel contrast met het gebrek aan daadkracht tegen de klimaatverandering. Dat is het drama van geleidelijke problemen: zolang de situatie niet acuut is, gebeurt er gewoon niets en wordt de kikker in alle stilte doodgekookt. Alle studies wijzen nochtans uit dat de impact van de klimaatverandering die van het virus vele malen zal overtreffen.

Dringende problemen verdringen echter ernstige problemen,

zo zit de mensheid in elkaar en dat kan iedereen ook gewoon bij zichzelf vaststellen. Maar het argument dat de mensen geen verandering willen, gaat niet langer op. Sneller dan hun regeringen pasten de mensen hun gedrag aan. Zelfs Italianen die over het algemeen weinig vertrouwen hebben in hun overheid gingen gedwee in een draconische lockdown, ook al ging dat geheel tegen hun aard en gewoontes in. Uit angst om het vege lijf te redden, maar ook uit een zelden geziene solidariteit en verantwoordelijkheidszin van de bevolking. Voor een goed project met een duidelijk doel en goede communicatie is de bevolking dus wél bereid om hun gedrag ingrijpend te veranderen en verregaande offers te brengen.

Op zijn pootjes landen Het is niet allemaal kommer en kwel. De wereld is nog nooit zo schoon en stil geweest. Het virus drukt ons met de neus op onze onderlinge verbondenheid en de noodzaak tot samenwerking en solidariteit. Het onthaastingsvirus heeft mijn agenda een heel pak lichter gemaakt en mijn leven flink verbeterd. Er wordt alleen nog maar vergaderd als het echt nodig is, vergaderen om te vergaderen is er niet meer bij. En ik geniet van de stilte, het verschil is gewoon enorm. Deze nieuwe manier van leven en werken zal hopelijk blijven doorwerken lang nadat deze pandemie overwonnen is.

Het virus komt mogelijk uit China en daar weten ze als geen ander dat crises ook opportuniteiten vormen. Vormt dit de ideale aanzet om onze maatschappij en economie anders te gaan organiseren? Met minder consumptie, minder transport, meer lokale productie en minder globalisering. Gaan we nu echt werk maken van een nieuwe en betere wereld of wordt het weer business-as-usual nadat dit overwaait? Of vormt de geleden economische schade het perfecte excuus om vooral niets te veranderen eenmaal de wereld weer op zijn pootjes is geland?

Ik hoop dat deze crisis de aanzet vormt tot echte verandering.

Never waste a good crisis.

Wim Soetaert Prof. Wim Soetaert is verbonden aan InBio.be, expertisecentrum voor industriële biotechnologie en biokatalyse van de Universiteit Gent.

PETROCHEM 4 - 2020 50

PET I Column.indd 50

12-05-20 17:14

Optimale betrouwbaarheid bij het meten van vloeistoffen en gassen - sinds 1921 Met de eerste variabele tolvlottermeters heeft KROHNE in 1921 de basis gelegd voor innovatieve procesmeettechniek. Vandaag de dag leveren we nog steeds meetinstrumentatie voor uiteenlopende applicaties met ons uitgebreide productportfolio van metalen, glazen en plastic kegels.

Typische toepassingen zijn: • Meting van additieven zoals katalysatoren, schuim en corrosieremmers, natronloog, chloor of zwavelhoudende stoffen • Inert maken van tanks of containers • Meten en doseren van spoelmediums • Monitoring van smeer- en koelmiddelen voor lagers en afdichtingen voor procespompen en roterende machines • Hygiënische toepassingen in de voedings- en farmaceutische industrie • Meting van gassen en chemicaliën in laboratoria en testfaciliteiten • Meting van verbruik van gas / olieverbranding KROHNE kan binnen verschillende normen, zoals de standaard DIN, ASME, ATEX, PED,

NEPSI, NACE en andere richtlijnen, de VA meters samenstellen en bouwen. Van analoog tot diverse digitale schakelcontacten, 4-20 mA uitgangen tot Fieldbus-systemen of de laatste versie van HART met NAMUR NE 107 diagnostiek. Speciaal design op basis van klantspecificaties is ook mogelijk, van standaard tot exotische materialen met alle beschikbare materiaalcertificaten.

De H250/M40 is ook beschikbaar voor zeer lage tot zeer grote flow bereiken: debieten van 0,16 l / h tot ca +100 m³ / h voor vloeistoffen, 1,6 l / h tot 2800 Nm³ / h voor gassen, temperaturen van -196 °C tot +300 °C mediumtemperatuur en -40 °C tot +120 °C omgevingstemperatuur, drukken en flensen kunnen op elkaar worden afgestemd tot 600 bar, hoger op aanvraag.

Debietmeters DK32, DK34 en DK37 / M8M zijn nu ook SIL2-compatible, conform IEC 61508-2: 2010, voor zowel de uitvoeringen met NAMUR veiligheidsschakelaars, als voor de NAMUR standaardschakelaars.

Newsline CHEMIE

Uitgave 3 | 2020

Ontmoet ons op de beurs

Neem voor meer informatie contact op met:

KROHNE neemt deel aan een groot aantal nationale en internationale beurzen.

De belangrijkste evenementen voor onze Nederlandse en Belgische klanten zijn:

KROHNE Nederland B.V. Postbus 110 3300 AC DORDRECHT Kerkeplaat 14 3313 LC Dordrecht Nederland Tel.: +31 (0)78 - 6306 200 Fax: +31 (0)78 - 6306 405 e-mail: infonl@krohne.com

• WoTS, 29 september – 2 oktober 2020, Utrecht • Maintenance, 1 – 3 december 2020, Gorinchem De volledige internationale beursagenda vindt u op onze website www.krohne.com

KROHNE Belgium N.V. Noordkustlaan 16 1702 Groot-Bijgaarden België Tel.: +32 (0)2 - 4 66 00 10 Fax: +32 (0)2 - 4 66 08 00 e-mail: krohnebelgium@krohne.com www.krohne.com

Het onaangename met het aangename verenigen?

Chemisch afval is al jarenlang onderwerp van gesprek. Maar is CO2 alleen maar een uitstootgas, dat onze lucht verontreinigt? Je kunt broeikasgassen ook omzetten in bruikbare grondstoffen.

Door CO2-moleculen uit aardolie aan elkaar te zetten en er hitte, licht of elektriciteit aan toe te voegen, kun je nieuw materiaal maken, voor bijvoorbeeld vershoudfolie of als chemische bouwstof voor medicijnen. Of zoals bij afvalverbranding, waarbij uit de afgevangen hitte, energie kan worden gehaald. Zo genereer je ook weer nieuwe brandstof. Uiteraard staat dit alles niet in verhouding tot wat er wereldwijd wordt uitgestoten, maar de initiatieven, om het om te buigen naar iets positiefs, volgen elkaar op.

De chemische industrie vormt de basis van de maakindustrie en speelt ook een centrale rol als het gaat om de duurzame ontwikkeling van onze maatschappij. Zonder chemie zouden we niet, belangrijke uitdagingen als klimaatverandering, milieubescherming, energieopwekking en gezondheidszorg kunnen aangaan.

Meettechnologie kan hieraan een positieve bijdrage leveren. KROHNE denkt hierin graag mee en heeft instrumentatie ontwikkeld, om de chemische industrie te helpen. Bijvoorbeeld bij het afvangen van CO2 in verbrandingsovens, met de OPTISONIC 7300 ultrasone gasflowmeter of een hydrostatische druktransmitter, voor drukmeting van algemene gassen.

Maar ook de OPTIMASS 2400 coriolis massaflowmeter, waarmee een raffinaderij nauwkeurig de hoeveelheid verbrande brandstof en de hoeveelheid CO2 kan meten, die in de atmosfeer vrijkomt, waardoor de verbranding continue geoptimaliseerd kan worden en aan de strenge milieueisen kan worden voldaan.

Compacte druktransmitter OPTIBAR 3050 PM – de veelzijdige en volledig afgelaste RVS industriële druktransmitter met alle gangbare procesaansluitingen, 2-draads analoge uitgang en HART® communicatieprotocol. Met 0,1 % nauwkeurigheid over de gehele meetrange, uitstekende lange termijn stabiliteit en hoge overbelastbaarheid, presteert deze digitaal gelineariseerde en temperatuurgecompenseerde druktransmitter optimaal, ook bij wisselende temperaturen.

Highlights • Meetbereik relatieve druk: 0 ... + 100 mbar tot 0 ... + 100 bar • Meetbereik absolute druk: 0 ... 400 mbar tot 0 ... 40 bar • Temperatuurbereik -40 ... 150 °C • Compacte en robuuste roestvrijstalen behuizing (316L / 1.4404)

Wij informeren u graag over de mogelijkheden voor uw applicaties.

RZ_Newsline_3_Chemie_2020_316x220.indd 2-3

22.04.20 13:49

Interfacemeting in afvalwatertank

IJkwaardige flowmeting van waterstof

• Omschakelpunt bepalen om proceswater van olie te scheiden in productie van benzol en teer • Watertank retrofitten met geleide radartechnologie • Veilig waterafvoeren zonder olieverontreiniging

• Betrouwbaar en zeer nauwkeurig meetsysteem • Complete oplossing volgens MID MI-002 • Monitoren van meetsysteem voor procesoptimalisatie Een Franse chemieproducent produceert in de polyolefinefabriek, polypropyleen en polyethyleen. Voor continue flowmeting van waterstof zocht de klant een ijkwaardige flowmeting, die voldoet aan de eisen van Sarbanes-Oxley Act (SOX)

Een fabrikant van aromatische basischemicaliën produceert koolteer en ruwe benzol.

De fabriek heeft een verwerkingscapaciteit van 450.000 ton koolteer en 160.000 ton ruwe benzol.

Volgens de milieuvoorschriften moet proceswater, bij de productie van benzol en teer, worden verzameld en correct worden behandeld.

Het gebruikte water wordt daarom eerst in een 12 m hoge opvangtank opgeslagen, voordat het naar een afvalwaterzuiveringsinstallatie wordt getransporteerd. Dit kan meestal direct, maar soms is het met restolie vervuild, waardoor er een laagje op het water wordt gevormd.

Het aftappen van de tank moet dan stoppen, voordat de restolie onbedoeld wordt afgevoerd.

Om nauwkeurig te kunnen bepalen op welk schakelpunt de klep voor de waterafvoer wordt gesloten en de klep voor het verwijderen van olie wordt geactiveerd, is een interfacemeting van de twee vloeistoffen nodig. Voorheen gebruikte de klant een KROHNE BM100 radar niveautransmitter, maar men heeft besloten de tank te retrofitten met de nieuwste geleide radartechnologie van KROHNE. De tank werd geretrofit met de OPTIFLEX 7200.

De niveautransmitter is de hoogwaardige geleide radar voor niveau- en interfacemeting in de chemische industrie. Geleverd met een enkele kabelsonde (Ø4 mm) en geïnstalleerd met een flens (DN150) op een nozzle.

Het geleide radarmeetprincipe is gebaseerd op de TDR (time domain reflectometry) technologie. De geleide radar zendt een elektromagnetische puls langs de sonde. Als er alleen water in de tank zit wordt de puls gedeeltelijk gereflecteerd door de vloeistof en weer naar boven gestuurd via de sonde naar de zender.

De zender meet de tijd waarop de puls wordt verzonden en wanneer deze is ontvangen en Time 0

Reflection at the process connection

0,5 1

Highlights OPTIFLEX 7200 C • Geleide radar(TDR) transmitter voor geavanceerde vloeistoftoepassingen • Continue niveau- en interfacemeting in proces- of opslagtanks, reactoren etc.

• Uitgebreide keuze aan sondes en speciale materialen voor moeilijke procesomstandigheden • Meetbereik: 0,3 ... 60 m

RZ_Newsline_3_Chemie_2020_316x220.indd 4-5

1,5 2

Level reflection

2,5

Interface reflection

3 3,5 4 4,5 5

Signal

Het is dan ook belangrijk om de waterstofflow nauwkeurig te bepalen en te factureren.

De volumeflow varieert van 100 ... 400 kg/h, de druk van 9 ... 15,7 bar en de temperatuur van 0 ... + 20 °C. De producent zocht een druken temperatuur compenserende flowmeting, volgens MID MI-002, de SOX-procedure en ATEX Ex d.

zet deze om in afstand. Hoe kleiner de afstand tussen de bovenkant van de sonde en het wateroppervlak, hoe hoger het niveau in de tank.

Zodra er echter olie op het wateroppervlak aanwezig is, wordt de elektromagnetische puls die langs de sonde loopt, gedeeltelijk gereflecteerd door de olie (een medium met een lage diëlektrische constante van slechts εr = 2) en een groter deel van de puls wordt gereflecteerd door het water (een medium met een veel hogere diëlektrische constante van εr = 80).

Gebruikmakend van de verschillende tijden, kan het apparaat zowel het tankniveau (d.w.z. de eerste reflectie) berekenen als de olie / water-interface (d.w.z. de tweede reflectie).

Door de interfacemeting met de OPTIFLEX 7200 kan de klant continu de waterafvoer bewaken en controleren. Hierdoor wordt olieverontreiniging van het afgetapte water effectief voorkomen. Zodra er olie wordt gevormd op het water, wordt het schakelpunt geïdentificeerd en de waterafvoerklep gesloten. Zo wordt altijd aan de milieuregelgeving voldaan. De resterende olie kan worden teruggewonnen en teruggevoerd naar het proces, waardoor de klant op de lange termijn veel geld bespaart.

KROHNE leverde een compleet meetsysteem, de ALTOSONIC V12 ultrasone gasflowmeter (DN100, ASME Cl 300 flens) en de SUMMIT 8800 flowcomputer. De ultrasone flowmeter werd geïnstalleerd in de horizontale RVS leiding met rechte in- en uitlaat, en voldoet aan MID MI-002.

Daarnaast bood KROHNE het "KROHNE Care" expertisesysteem aan, met diagnostische functies voor de ALTOSONIC V12 ultrasone gasflowmeter. Op basis van de diagnostische

Highlights ALTOSONIC V12 • Ultrasone flowmeter voor meting van ijkwaardige meting (CT) van gassen • 12-straals instrument voor hoge meetnauwkeurigheid • OIML R137 (klasse 0.5), MI-002, AGA9, ISO 17089 enz.

parameters interpreteert het systeem continue de functionaliteit en nauwkeurigheid van de meter.

De 12-pads meter heeft een verticaal diagnostisch pad, dat vervuiling op de bodem van de meetbuis detecteert. KROHNE bood ook aan het systeem in bedrijf te stellen en het personeel te trainen in het gebruik ervan en bereidde de documenten voor ijkwaardige meting voor, inclusief kalibratiecertificaten en MID-certificaten.

De klant kan nu facturen samenstellen, die zowel aan de MID-goedkeuring als aan de interne SOX-procedure voldoen. Dankzij het diagnosesysteem "KROHNE Care" en het diagnose pad om vervuiling te detecteren maakt het meetsysteem procesoptimalisatie mogelijk, waardoor de productie toenam en een hogere omzet werd bereikt.

Waterzuiveringssysteem voorzien van procesinstrumentatie voor elektrochemische bewerking KROHNE, als totaalleverancier van procesinstrumentatie, kan aan al deze meetvereisten voldoen, variërend van flow tot niveau, temperatuur tot analyse voor troebelheid en geleidbaarheid, en heeft de hele waterzuivering uitgerust met procesinstrumentatie, waaronder:

• Meettechniek voor kant-en-klaar membraanfiltratiesysteem • Uitgebreid scala aan meetvereisten, zoals flow, niveau, druk, temperatuur en analyse Het snijden van hoeken of andere vormen in elektrisch geleidende metalen is een vak apart, elektrochemische bewerking (ECM) is hiervoor de oplossing.

In een ECM-proces wordt een elektrolyt in het werkstuk geïnjecteerd, om als medium te functioneren tussen het gereedschap en het werkstuk, waardoor de gewenste “onderdelen” oplossen door middel van elektrolyse, zonder direct mechanisch contact.

Bij deze non-contact bewerking wordt metaal opgelost door in elektrolyt, elektriciteit van het gereedschap naar het werkstuk te leiden,

OPTIFLUX 1100 elektromagnetische flowmeters, voor meting van het debiet van elektrolyt in het bewerkingsproces OPTIMASS 1300 C Coriolis-massaflowmeter OPTIFLEX 1100 geleide radar (TDR) niveaumeters waardoor het metaal van de anode zijde “oplost” in het elektrolyt. Dit oplossen gebeurt zeer gecontroleerd en alleen daar waar nodig is.

In het ECM-proces wordt het demiwater met zware metaalionen afgevoerd als afvalproduct, en vervolgens gezuiverd door een membraanfiltratiesysteem. Het elektrolyt reinigingsproces verwijdert de giftige deeltjes uit de elektrolyt.

Voor een waterzuivering in Noord-Europa is een compleet op maat gemaakt elektrochemisch bewerkingssysteem ontworpen. Om het zuiveringssysteem goed te laten functioneren moet een heel scala aan parameters zoals flow, niveau, temperatuur, druk, pH, troebelheid of geleidbaarheid regelmatig worden gecontroleerd.

OPTITEMP TRA-TS 35 voor betrouwbare temperatuurmeting OPTISENS IND 1000 inductieve geleidbaarheidssensoren, voor bepaling van de geleidbaarheid van het elektrolyt OPTISENS COND 1200 geleidbaarheidssensor OPTISENS PH 8300 pH-sensoren voor de elektrolyt-concentratie te monitoren OPTISENS TUR 2000 meetsysteem voor troebelheid OPTIBAR P 3050 druktransmitters om de vervuilingsgraad van de filter en de verschillende drukken te monitoren

22.04.20 13:49

Serving Servingthe theindustry industry RijnDijk RijnDijk Staalconstructies Staalconstructies is een is een speler speler vanvan formaat formaat voorvoor (middel)grote (middel)grote staalconstructieprojecten staalconstructieprojecten in de in de (petro)chemische (petro)chemische industrie, industrie, zware zware industrie, industrie, energiemarkt energiemarkt en complexe en complexe utiliteitsbouw. utiliteitsbouw.

Tot Tot de opdrachtgevers de opdrachtgevers behoren behoren industriĂŤle industriĂŤle multinationals, multinationals, EPC-contractors EPC-contractors en en grote grote aannemers aannemers in binnenin binnenen en buitenland. buitenland.

Projectmanagement, Projectmanagement, engineering, engineering, productie productie en en montage montage worden worden in eigen in eigen beheer beheer uitgevoerd. uitgevoerd.

RijnDijk RijnDijk Staalconstructies Staalconstructies is een is een zelfstandige zelfstandige werkmaatschappij werkmaatschappij binnen binnen Andus Andus Group: Group: eeneen internationaal internationaal opererende opererende holdingmaatschappij holdingmaatschappij metmet gespecialiseerde gespecialiseerde werkmaatschappijen werkmaatschappijen die die wereldwijd wereldwijd actief actief zijnzijn in een in een breed breed industrieel industrieel werkveld. werkveld.

Kennismaken?

Kennismaken?

Graag.

Graag.

BeltBelt u even u even of kijk of kijk op op www.rijndijk.com www.rijndijk.com

RijnDijk RijnDijk Staalconstructies Staalconstructies BV BV | Fabrieksstraat | Fabrieksstraat 104,104, 6021 6021 RE RE Budel Budel | T | +31 T +31 (0)40 (0)40 - 246 - 246 7228 7228 | E |info@rijndijk.com E info@rijndijk.com

RijnDijk RijnDijk SC A4 SC MagAd A4 MagAd Petrochem v1.indd v1.indd 1 1 PET4 omslag los.indd 51 Petrochem

14-01-19 14-01-19 13:45 13:45 12/05/2020 12/05/2020 16:56 16:56 13-05-20 08:50

MC2020-001

People for Process Automation

Field Xpert SMT70

Universele, krachtige tablet voor digitale instrumentconfiguratie De nieuwe industriële tablet Field Xpert SMT70 is uitermate geschikt voor het inbedrijfstellen van instrumentatie met IO-Link, HART, PROFIBUS, Modbus en FOUNDATION Fieldbus.

Door de voorgeïnstalleerde software is de tablet direct klaar voor gebruik en met de automatische update service is de software altijd up-to-date. De tablet ondersteunt u als expert effectief in uw onderhouds- en beheerwerkzaamheden in een veilige én explosiegevaarlijke omgeving.

Meer informatie: www.nl.endress.com/SMT70

PET4 los.indd 52 PET Aomslag Voorplaat.indd 1

13-05-20 08:50

Petrochem Nr. 4 - 2020

EXPERT + SOFTWARE