making the difference
Nr. 04 – 2014
www.petrochem.nl • losse verkoopprijs € 20,50
Al 25 jaar het managementblad voor de olie- en chemische industrie
SGS is unique in the market in finding and creating opportunities and is recognized as the global benchmark for quality and integrity. As the world’s leading inspection, verification, testing and certification company, with more than 75,000 employees, SGS operates a network of over 1,500 offices and laboratories around the world. SGS helps to improve quality, safety, performance and efficiency for the following industries: Agricultural - Automotive Consumer Testing - Environmental - Industrial - Life Science - Minerals - Oil, Gas & Chemicals - Systems & Services Certification Governments & Institutions.
sgs gRoUP NETHERLANDs
sgs gRoUP BELgiUm
Malledijk 18 P.O. Box 200 NL-3200 AE Spijkenisse t +31 (0)181 69 33 33 e sgs.nl@sgs.com
SGS House Noorderlaan 87 B-2030 Antwerpen t +32 (0)3 545 44 00 e sgs.be@sgs.com
www.sgs.com
001_2_67_68_A_omslag_Emerson_andus_sgs__.indd 2
SPECIAL INSIDE
Shell-CTO: ‘Moleculen en elektronen vullen elkaar goed aan’ • Fossiele én groene chemie EU in schaduw van VS • Plant Manager of the Year • Thema: Veiligheid
09-04-14 09:22
ANDUS group companies: Process Equipment & Constructions Armada Janse Armada Mobility Armada Rail FIB Industries HSM Steel Structures ISS Projects Lengkeek Staalbouw RijnDijk Construction
Er kunnen maanden zijn waarin ons veiligheidssysteem inactief kan blijven. Maar ik moet er op kunnen vertrouwen dat het zijn werk doet als het nodig is en ons niet uitschakelt als het niet nodig is. Elke keer. Altijd.
Refractories Gouda Refractories Gouda Vuurvast Belgium
DAT KAN GEWOON
Gouda Vuurvast Services
Offshore & Maritime HSM Offshore Van Voorden Castings Van Voorden Maritime
Serving the industry
Het nieuwe DeltaV Safety Instrumented System (SIS) combineert nu redundantie en Electronic Marshalling met SIL3 functionele veiligheid. Het voorziet in een geïntegreerde, intuïtieve set van engineering tools. En software waarmee uw team de configuratie, alarmeringen en de status van uw instrumentatie nauwgezet kan volgen. Het DeltaV safety systeem kan nu ook stand-alone worden ingezet, volledig onafhankelijk van uw huidige of toekomstige procescontrolesysteem. Voor meer info, ga naar www.DeltaVSIS.com
Professionaliteit en creatief denken, gecombineerd met kennis van zaken, zijn de kenmerken van RijnDijk Construction. Multidisciplinaire constructieprojecten worden volgens hoge (inter)nationale standaards en veiligheids- en kwaliteitseisen uitgevoerd. Dit maakt RijnDijk Construction tot een betrouwbare, full service partner. Engineering, productie en montage worden in eigen beheer vanuit gespecialiseerde productielocaties uitgevoerd. RijnDijk Construction is een speler van formaat voor grootschalige projecten in de (petro)chemische industrie, zware industrie, energiemarkt en complexe utiliteitsbouw. RijnDijk Construction is een zelfstandige werkmaatschappij binnen de ‘Process Equipment & Constructions divisie’ van Andus Group. De overige divisies zijn ‘Refractories’ en ‘Offshore & Maritime’. Andus Group is een internationale onderneming met circa 1.000 medewerkers en 14 gespecialiseerde werkmaatschappijen wereldwijd actief in een breed, industrieel werkveld. RijnDijk Construction BV Beukenlaan 115 5616 VC Eindhoven NL T +31 (0)40 - 246 72 28 E info@rijndijk.com
Het Emerson logo is een handelsmerk en een servicemerk van Emerson Electric Co. ©2014 Emerson Process Management.
116049 ins18 DeltaV_SIS_Modern_YCDT_PC.indd 1 001_2_67_68_A_omslag_Emerson_andus_sgs__.indd 3
02/04/2014 09:51
Kennismaken? Graag. Bel of kijk op www.rijndijk.com of www.andusgroup.com
08-04-14 15:02
IN DEZE EDITIE
12 MolEculEN EN ElEkTroNEN
36 ThEMa: vEIlIghEID
Er wordt veel te veel geruzied tussen twee kampen: het duurzame en het fossiele. Chief technology officer Gerald Schotman heeft in de 28 jaar dat hij bij Shell werkt, geleerd dat hoogoplopende discussies onzinnig zijn en geen oplossingen bieden. Om in de toekomst aan de groeiende energievraag te voldoen, moeten juist alle zeilen worden bijgezet. ‘Het moet echt heel hard gaan met het vinden van oplossingen en dan hebben we zowel duurzaam als fossiel nodig.’
Door een lean-aanpak bij Huntsman is de overbodige check op check eruit gehaald. ‘Bij bepaalde karweien kan een voorman meteen met productie praten over hoe een klus veilig moet’, vertelt maintenance manager Jan van Goolen. ‘Dat kan alleen met vaste huisaannemers, met mensen waar je vertrouwen in hebt en die bekend zijn met de processen en de cultuur.’ Hij pleit daarom voor een intensieve relatie met aannemers. Een andere vruchtbare samenwerking is het initiatief Safety Buddy. Directeur Frank Tazelaar van APM Terminals Maasvlakte II en Bart Leenders van Neste Oil gingen bij elkaar op bezoek om kennis en ervaringen uit te wisselen over veiligheid.
19 Eu IN schaDuw vaN vs Twee berichten, één boodschap: de chemische industrie in de Verenigde Staten haalt die in Europa links en rechts in. Ter linkerzijde groeit de groene chemie in de VS veel harder dan die in Europa, en ter rechterzijde zorgt schaliegas ervoor dat de traditionele chemische industrie massaal blijft investeren in Amerika.
24 PlaNT MaNagEr of ThE YEar 2014 De zevende editie van de zoektocht naar de Plant Manager of the Year heeft in ieder geval al zijn eerste record neergezet. Niet minder dan acht plantmanagers dingen mee in de prestigieuze strijd. Petrochem besloot alle kandidaten dezelfde drie vragen voor te leggen: wie ben je, waarom zou je moeten winnen, en waarvoor ga jij je als plantmanager van het jaar inzetten?
29 EuroPEsE ErkENNINg Feest bij Bio Base Europe Pilot Plant, want de proeffabriek mag een jaar lang fungeren als demonstratieproject voor zogeheten Key Enabling Technologies. Dit zijn slimme technologieën, zoals nanotechnologie en advanced materials, waarmee de Europese Commissie de competitiviteit van Europa op peil wil houden.
sPEcIal INsIDE EN vErDEr commentaar feiten en cijfers • Constructiefout en corrosie leidden tot ontploffing Total • Dow Benelux krijgt boete feiten en cijfers buitenland • Eerste energiezuinige chloorfabriek komt in China • Solvay start productie getorreficeerde biomassa Projecten update Binnenstebuiten • Jan Van Doorslaer online onbevangen • Chris Aldewereld Technologie Producten agenda column • Henk Leegwater Basf Jubileum
5 6
11 21 23 31 33 49 51 53 56 57
PETROCHEM 04 – 2014
003_B_Inhoud.indd 3
3
08-04-14 15:03
Al 25 jaar het managementblad voor de olie- en chemische industrie NUMMER 04 - 2014 UITGAVE VAN: Industrielinqs pers en platform BV, Veembroederhof 7, 1019 HD Amsterdam, Postbus 12936, 1100 AX Amsterdam e-mail: redactie@petrochem.nl, website: www.petrochem.nl HOOFDREDACTIE: Wim Raaijen 020 312 2081 EINDREDACTIE: Inge Janse 020 312 2796 Liesbeth Schipper 020 312 2083 REDACTIE: David van Baarle 020 312 2082, Elise Quaden 020 312 2084,
VASTE MEDEWERKERS: Chris Aldewereld, Katrien Bogaerts, Jan van Doorslaer, Niko van Gent, Jacqueline van Gool, René den Heeten, Henk Leegwater, Gerard van Nifterik, Erik te Roller, Wim Soetaert, Francis Voermans, Eric de Vries, Cyril Widdershoven LAY-OUT: Gabriele Köbbemann OMSLAGFOTO: Gazprom Neft ADVERTENTIEVERKOOP: Jetvertising BV, t: 070 399 0000 - f: 070 390 2488 Rob Koppenol rob@jetvertising.nl TRAFFIC: Breg Schoen 020 312 2088 DRUKKERIJ: MediaCentrum Rotterdam ABONNEMENTEN (excl. 6% BTW) Petrochem verschijnt 11x per jaar. Nederland/België v 165,– per jaar Introductie NL/B 25% v 124,00 per jaar Overig buitenland v 192,– Losse verkoopprijs v 20,50 Studenten v 38,50 Proefabonnement 3 mnd v 27,00 Digitaal jaarabonnement (tablet) v 69,99 Digitaal 1 editie (tablet) v 6,99 OPZEGGEN: Dit magazine hanteert de opzegregels uit het verbintenissenrecht. Wij gaan er van uit dat u het blad ontvangt uit hoofde van uw beroep. Hierdoor wordt uw abonnement steeds stilzwijgend met een jaar verlengd. Proef- en kennismakingsabonnementen worden niet automatisch verlengd en stoppen na het aantal aangegeven nummers. Opzeggen kan via www.aboland.nl, per post of per telefoon. De opzegtermijn is 8 weken voor het einde van uw abonnementsperiode. Als opzegdatum geldt de datum waarop uw opzegging door Abonnementenland is ontvangen. Indien u hierom verzoekt, ontvangt u een bevestiging van uw opzegging met daarin de definitieve einddatum van uw abonnement. Adreswijzigingen kunt u doorgeven via www.aboland.nl, per post of per telefoon. Overige vragen kunt u stellen op www.aboland.nl of neem telefonisch contact met Abonnementenland op. Abonnementenland: Postbus 20, 1910 AA Uitgeest Tel: 0900-ABOLAND of 0900-226 52 63 (€ 0,10 per minuut) Fax: 0251-31 04 05 Site: www.bladenbox.nl voor abonneren of www.aboland.nl voor adreswijzigingen en opzeggingen. Abonnementenland is ook bereikbaar via Twitter. Stuur uw tweet naar: @Aboland_klanten. Prijswijzigingen voorbehouden.
© Industrielinqs pers en platform Niets uit deze uitgave mag worden gereproduceerd zonder toestemming van de uitgever. ISSN: 1380-6386
004_colofon_krohne.indd 4
08-04-14 14:25
COMMENTAAR
‘Ik wil altijd mensen corrigeren die de Prius een elektrische auto noemen.’
Wanneer u dit icoontje ziet, kunt u een filmpje bekijken door de foto te scannen met de ilinqs-app.
Hybride stapjes Als er een lijst van technische woorden wordt gemaakt die het laatste decennium de taal van normale mensen zijn binnengestormd, dan mag hybride daarop niet ontbreken. Het is vooral te danken aan Toyota, die in 1997 met de Prius op de Japanse markt kwam. Achteraf moet ik dan toch aan de beroemde woorden van Neil Amstrong denken. ‘That’s one small step for [a] man, one giant leap for mankind.’ Want laten we eerlijk zijn, de Prius was tot voor kort niks anders dan een benzine auto met een klein elektrisch hulpmotortje. Het was technologisch gezien maar een klein stapje, maar een grote stap voor de conservatieve auto-industrie. Het stapje van Toyota is het begin geweest van een langzame, doch gestage paradigmaverschuiving in de auto-industrie. En ook new kids als Tesla en Fisker hebben eraan meegeholpen dat eerdere criticasters als Volkswagen en zelfs BMW nu vol voor het ontwikkelen van hybride en vol-elektrische auto’s gaan. Duurzame gaswinning Misschien moet je er ook zo naar kijken in de olie- en gasindustrie. Bijna twee jaar geleden mocht ik een kijkje nemen in Hammerfest in Noorwegen, ongeveer zeshonderd kilometer boven de poolcirkel. Daar wordt aardgas gewonnen met installaties op de zeebodem, dat tientallen kilometers verderop in LNG wordt omgezet voor transport naar verre oorden. Statoil en ABB kondigden toen met veel enthousiasme aan dat bij de omzetting van vloeibaar aardgas duurzaam opgewekte stroom uit de Noorse waterkrachtcentrales wordt ingezet. Hoewel ik moeite had met het woord duurzame gaswinning, is het een interessant stapje. Met een ander voorbeeld komt de chief technology officer van Shell, Gerald Schotman, in deze Petrochem. Shell is een van de investeerders in de solar-technologie die een Californisch bedrijf heeft ontwikkeld, met name voor toepassing bij de oliewinning. Bij de winning van met name viskeuze olie is veel stoom nodig. Traditioneel wordt deze stoom opgewekt met de aanwezige fossiele energie. Maar in veel oliewingebieden is de zon volop aanwezig en dus ook goed bruikbaar als energiebron. De Californische start-up
heeft daarom een technologie ontwikkeld die de benodigde stoom opwekt met zonne-energie. Het gaat om ultralichte zonnespiegels in kassen, die zo zijn opgehangen dat ze zich voortdurend naar het brandpunt kunnen richten. De spiegels van dunne folie zijn echter kwetsbaar in de buitenlucht. Daarom worden ze in speciale glazen kassen beschermd, zodat ze geen last hebben van stof en wind. Deze techniek wordt in een pilot al toegepast bij velden in Oman. Er staat twee hectare aan spiegels opgesteld, goed voor zeven megawatt aan stoom. Eerste stap Om eerlijk te zijn, heb ik er moeite mee om dit een volwaardig hybride systeem te noemen. Zoals ik altijd mensen wil corrigeren die de eerste Prius een elektrische auto noemen. Het is gewoon een benzine-auto met een klein elektrisch hulpmotortje die de auto wat zuiniger laat lopen. Een grotere stap zijn de huidige plug-in hybrides, die daadwerkelijk afstanden volledig elektrisch rijden, daadwerkelijk aan het stopcontact kunnen en de efficiëntie kunnen verdubbelen of zelfs verdrievoudigen. In verhouding is de solar-centrale in Oman nog bescheidener in het totale “hybride” energiesysteem dan het hulpmotortje in de eerste Prius. Toch kies ik ervoor om over deze ontwikkeling licht enthousiast te zijn. Ja, nog steeds vind ik dat een bedrijf als Shell veel meer aan de ontwikkeling van duurzame energiebronnen kan doen dan dit soort projecten. En ook vind ik dat het concern nog te veel uitgaat van kortetermijngewin als het gaat om innovaties. Maar ik kies ervoor om dit als een eerste stap te zien en Schotman te geloven als hij zegt dat het geen vorm van greenwashing is. En wat nu kleine stapjes lijken voor de buitenwacht, blijken straks wellicht grote stappen te zijn geweest voor het conservatieve deel van de energiewereld. Het maakt me wel nieuwsgierig naar de hybride systemen van bedrijven als Shell in de toekomst. Reageren? @wimraaijen
PETROCHEM 04 – 2014
005_C_commentaar.indd 5
5
08-04-14 15:06
PETROCHEM 04 – 2014
006_7_9_D_feiten-cijfers.indd 6
m .nl
en
6
ConstruCtiefout en Corrosie leiDDen tot ontploffing total De ontploffing bij Total Raffinaderij Antwerpen, in november vorig st gelez ee jaar, was het gevolg van een constructiefout. Dat blijkt uit onderzoek van Total en TEAM Industrial Services, de onderaannemer die betrokken was bij het ongeval. Er kwamen twee mannen om bij de ontploffing. w .p e tro c De twee waren bezig met het dichten van een lek aan de afsluiter van een installatie die benzine produceert. ‘Die afsluiter heeft het door een combinatie van factoren begeven’, zegt Paul Vermeiren, veiligheidsadviseur bij Total Raffinaderij Antwerpen, in de Gazet van Antwerpen. ‘Enerzijds is er een constructiefout vastgesteld. Anderzijds waren de draadstangen die de afsluiter bij elkaar hielden, aangetast door corrosie.’ Om het lek te dichten, moesten de twee mannen een product injecteren. Vermeiren: ‘Die kleine drukverhoging heeft ervoor gezorgd dat de afsluiter het heeft begeven. De ontploffing was een puur fysisch verschijnsel. Maar de kracht was enorm.’
op ww
De havenbedrijven van antwerpen en rotterdam willen vanaf 1 januari 2016 strengere emissienormen voor nieuwbouwschepen op de Noordzee en het Engelse Kanaal. De twee havens verlenen geen steun aan een voorstel om de voorgenomen regelgeving met vijf jaar uit te stellen. Scheepsmotoren die voldoen aan de nieuwe normen stoten tachtig procent minder stikstofoxiden uit dan de huidige nieuwbouwschepen. Beide havens willen de emissies van de zeevaart reduceren om de luchtkwaliteit te verbeteren.
he
Den Hartogh logistics en Huntsman hebben het nieuwe logistiek servicecentrum 5210 in gebruik genomen. Het logistiek servicecentrum (LSC) is gevestigd naast het haventerrein van Huntsman (5210). Door de komst van LSC 5210 moet filevorming op de Merseyweg tot het verleden horen en is goederenverkeer van personenverkeer gescheiden. LSC 5210 is ruim 2,5 hectare groot en binnen een jaar gerealiseerd en gebouwd.
Dow Benelux krijgt Boete van 1,8 miljoen euro Dow Benelux krijgt een boete opgelegd van 1,8 miljoen euro voor milieu-incidenten in de periode 2005 tot 2008. De officier van justitie eiste vijf miljoen euro, maar de rechter achtte niet bewezen dat de veiligheidscultuur bij Dow niet deugde. Het bedrijf heeft zich volgens de rechtbank wel schuldig gemaakt aan een reeks incidenten die gevaar opleverden voor mens en milieu. Door technische problemen en menselijke fouten ontsnapten bij een aantal incidenten in de periode 2005-2008 grote hoeveelheden gevaarlijke stoffen zoals benzeen en kraakgas. Medewerkers werden blootgesteld aan schadelijke dampen en explosiegevaar. In enkele gevallen ontstond daadwerkelijk brand of een explosie, kwam de brandweer ter plekke en werden bedrijfsterreinen in de omgeving geëvacueerd. In een ander geval werd vervuild spoelwater geloosd in de Westerschelde. De rechtbank is van oordeel dat er bij de genoemde incidenten steeds sprake was van menselijke fouten. Onderhoud en controle van installaties lieten te wensen over, medewerkers handelden niet altijd volgens de geldende procedures, vertrouwden te veel op de techniek en reageerden niet of slordig op problemen. De rechtbank acht niet alle door de officier van justitie ten laste gelegde feiten bewezen. Ook herkent de rechtbank niet het beeld dat de officier heeft geschetst van een slecht functionerende veiligheidscultuur in het bedrijf. Dow besteedt volgens de rechtbank veel aandacht aan veiligheid en milieu, en de laatste jaren hebben zich nagenoeg geen incidenten meer voorgedaan. Mede daarom komt de rechtbank tot een lagere boete dan de vijf miljoen euro die de officier had geëist.
m
Cofely heeft een app ontwikkeld waarmee werknemers die zonder collega’s op een klantlocatie werken, automatisch in verbinding staan met de alarmcentrale voor noodgevallen. Het bedrijf won met de veiligheids-app the rush for the golden Best practice, een competitie van de alliantie van NAM-aannemers Casos. CASOS houdt de competitie onder de bedrijven die voor NAM werken. Doel is om steeds veiligere werkplekken te realiseren. Door best practices belangeloos tussen de bedrijven te delen, ontstaat versneld een veiliger werkplek. ‘Het realiseren van een veilige werkplek kan alleen als contractors en NAM een fundamenteel vertrouwen in elkaar hebben en beide transparant willen zijn’, stelt juryvoorzitter Van de Leemput, directeur van de NAM. ‘Dit openlijk delen en bespreken, is daar een voorbeeld van. Hierdoor maken we elkaar elke dag weer bewust van de risico’s die zich kunnen voordoen, beperken we incidenten tot een minimum en zorgen we ervoor dat we elke dag weer gezond aan het werk kunnen gaan.’
FOTO: EMERSON
FEITEN & CIJFERS
Blijf op de hoogte en schrijf u in voor de nieuwsbrief op www.petrochem.nl
08-04-14 16:56
FOTO: WIM RAAIJEN
maintenanCe manager of tHe Year 2014 Johan Wolt, maintenance manager bij AkzoNobel lndustrial Chemicals sBU MCA Delfzijl, is uitgeroepen tot Maintenance Manager of the Year. De jury roemde onder meer Wolts natuurlijke leiderschap, ambitie en vermogen om decennia vooruit te kijken. En de structurele wijze waarop hij de betrouwbaarheid en beschikbaarheid van zijn plant wist te verhogen, onder meer door TD en Productie bij elkaar te brengen. De jury noemde in zijn rapport met name het volledig lekvrij maken van de installatie als opmerkelijke prestatie. Maar Wolt wist nog meer verbeteringen door te voeren aan de in 2006 gebouwde monochloorazijnzuurplant. Zo streeft hij naar oplossingen van storingen binnen 48 uur. Hiermee draagt de onderhoudsafdeling wezenlijk bij aan een efficiënte besteding van de budgetten. De resultaten die Wolt de afgelopen jaren haalde, mogen er zijn. Was de MCA-fabriek in 2010 nog verlieslijdend, inmiddels is het een goed renderende fabriek. De integriteit en de betrouwbaarheid van de installaties zijn sterk verbeterd waardoor men in 2013 opnieuw een recordproductie behaalde. De verkiezing van Maintenance Manager of the Year wordt elk jaar georganiseerd door de Nederlandse Vereniging voor Doelmatig Onderhoud en iMaintain.
lanxess sluit proeffaBrieken in België Lanxess wil zijn twee proeffabrieken in het Vlaamse Zwijndrecht stopzetten. De reden: het onderzoek is na twee jaar succesvol afgerond. In de zogeheten pilootfabrieken werkte Lanxess twee jaar aan de ontwikkeling van een nieuwe procestechnologie voor butylrubber. De productie van butylrubber is bijzonder complex, aangezien in diverse processtappen de temperatuur varieert tussen extreme vrieskou en stoomhitte. Eén van de belangrijkste doelen van het onderzoek is daarom om minder energie te verbruiken bij het energie-intensieve productieproces. De eerste fase hiervan is klaar, en dus zijn de twee fabrieken niet langer nodig. Van één van de twee proeffabrieken was al bekend dat deze eind mei de deuren zou sluiten.
algen zuiveren water Bij kunstmestfaBriek Yara Kunstmestfabrikant Yara Sluiskil is begonnen met een proef waarbij algen het afvalwater van de fabriek zuiveren. Yara gebruikt dagelijks zo’n zeshonderdduizend liter water. Dat wordt grotendeels verwerkt in producten van de fabriek zelf, maar ongeveer een zevende blijft over. Dat water bevat nog reststoffen als stikstof, CO2 en andere mineralen en wordt grotendeels geloosd in het kanaal van Gent naar Terneuzen. Door inzet van algen kunnen reststoffen uit het water worden gezuiverd. In de pilot wordt op praktijkschaal met zo’n 120 kubieke meter proceswater per dag onderzocht of het technisch en economisch mogelijk is om proceswater te zuiveren met algenkweek in een open bassin. De pilot duurt twee jaar en daarna wordt bekeken of het project kansrijk genoeg is voor vervolginvesteringen uit het bedrijfsleven.
De chemische industrie in groningen krijgt steun van het Rijk en de Provincie Groningen. Er is zestig miljoen euro beschikbaar om een actieplan, dat onder leiding van voormalig Shell Nederland-topman rein willems is gemaakt, te ondersteunen. In het plan wordt onder meer voorgesteld het gebruik van infrastructuur rond stoom, water en gas centraal te beheren. Dit bespaart kosten en vergroot efficiënt gebruik. Ook wordt aanbevolen een gezamenlijke investeringsstrategie uit te werken om zo meer bedrijvigheid aan te trekken uit binnen- en buitenland. Investeringsplannen van bedrijven uit de regio kunnen rekenen op veertig miljoen euro. Het geld is bedoeld om nieuwe plannen voor investeringen een extra steun in de rug te geven. Zo zijn er al voorstellen gedaan voor het vergroten van de productie van chloor en het beter benutten van restgas dat vrijkomt bij chemische processen. Ook zijn er plannen voor een lng-ontvangstterminal. Daarnaast is er twintig miljoen euro beschikbaar voor het verbeteren van de arbeidsmarkt in de regio, zodat mensen die ontslagen zijn of worden bedreigd met ontslag zo snel mogelijk weer aan de slag kunnen. De werkloosheid in Groningen is vergeleken met de rest van Nederland hoog. Door de Russische annexatie van de Krim en de sancties die Rusland worden opgelegd, wordt de roep in Europa om minder afhankelijk te zijn van russische energie groter. Er zijn wel alternatieven voor Russisch gas, maar hieraan kleeft op korte termijn nog een aantal bezwaren. Zo hangt er vaak een prijskaartje aan of zijn er negatieve gevolgen voor het milieu. ABN AMRO denkt dat LNG het meest logische alternatief is, maar dan moet de infrastructuur in Europa wel worden aangepast. Ook is de wereldwijde productiecapaciteit nog ontoereikend en is LNG veel duurder dan gas uit Rusland. ABN AMRO verwacht dat inzetten op energie-efficiency en investeren in innovatie voor hernieuwbare energie ook op de korte termijn de meeste resultaten oplevert.
PETROCHEM 04 – 2014
006_7_9_D_feiten-cijfers.indd 7
7
08-04-14 16:56
008_airproducts.indd 022_airproducts.indd 1 1
08-04-14 11:22 14-03-2011 10:06:00
viDeoreportage transport polYolenfaBriek Huntsman Eind februari is een vierhonderd ton wegende nieuwe polyolenfabriek van Huntsman vanuit het Noord-Brabantse Heijningen verplaatst naar Rotterdam. Dat gebeurde in vier delen. In samenwerking met Huntsman en de FB Groep heeft Petrochem het transport gefilmd. Nieuwgierig naar de eerste montage? Scan de foto met de iLinqs-app ratHenau: ‘kennis neemt onrust niet weg’ Beleidsmakers moeten voorkomen dat maatschappelijke kwesties worden versmald tot een wetenschappelijk vraagstuk, want er spelen altijd bredere zorgen, waarop een wetenschappelijk antwoord niet volstaat. Dat beveelt het Rathenau Instituut aan in het rapport Wetenschap als strijdtoneel – publieke controversen rond wetenschap en beleid. Het instituut bestudeerde zes publieke controversen rond het gebruik van wetenschap voor beleid, waaronder ondergrondse CO2-opslag en proefboringen naar schaliegas. Vaak was er sprake van een vergelijkbaar patroon, waarbij beleidsmakers probeerden de samenleving te overtuigen met een beroep op wetenschappelijke kennis. En als dat mislukte, werd aanvullend onderzoek uitgezet. Pas als ook het aanvullende onderzoek niet het gewenste resultaat had, werd ingezet op een proces waarbij belanghebbenden in gezamenlijk overleg proberen tot oplossingen te komen. En dat is te laat, concludeert het Rathenau Instituut. Dan zijn de maatschappelijke weerstanden al te groot en hebben de tegenstellingen zich verhard. Uit de studie blijkt dat kennis niet volstaat als antwoord op maatschappelijke onrust. Niet alle relevante vragen en dilemma’s zijn op te lossen door wetenschappelijk onderzoek. Bovendien blijft er bij wetenschappelijk onderzoek altijd sprake van onzekerheden. ‘Wetenschap fungeert niet als een onafhankelijk arbiter, maar wordt de controverse in getrokken. De diverse partijen beroepen zich op hun eigen waarheid en graven zich steeds verder in naarmate de controverse voortduurt.’ Het Rathenau Instituut raadt beleidsmakers daarom aan de bredere zorgen en belangen een plek geven binnen het beleidsproces. ‘Maatschappelijke partijen moeten in een vroeg stadium een podium krijgen, voordat de controverse zich verhardt.’
BRENT RUWE OLIEKOERS
Nederlandse bedrijven die inzetten op innovatie doen het aanmerkelijk beter dan andere bedrijven. Dat blijkt uit het jaarlijkse onderzoek strategy trends 2014 dat organisatieadviesbureau Berenschot onder 341 ondernemers, bestuurders en topmanagers hield. Hun omzet- en winstverwachtingen voor 2014 zijn veel rooskleuriger dan die van de rest. Dit komt met name omdat elke euro die zij in innovatie investeren dankzij het op de markt brengen van nieuwe producten ruimschoots wordt terugverdiend. Deelnemers aan het onderzoek stellen in overgrote meerderheid dat investeren in vernieuwing bijna altijd rendement oplevert. Daarom wil maar liefst veertig procent van de Nederlandse bedrijven zich in 2014 juist door middel van innovatie onderscheiden van de concurrentie. Het petrochem platform is uitgebreid met een nieuwe partner: reed Business opleidingen. Het opleidingsinstituut hoopt als kennispartner een grote bijdrage te leveren aan bedrijven in de olie-, gas- en chemische industrie. Hiermee bestaat het platform inmiddels uit vijftien partners, naast diverse experts en bedrijfsleden. Reed Business Opleidingen biedt praktijk- en verdiepingsopleidingen voor veiligheid en techniek. De opleider kijkt daarbij naar kennis en ervaring, en de ontwikkeling van persoonlijke vaardigheden.
PERSONALIA
115
jan-willem toering is per 1 maart benoemd tot directeur van het bureau van de Koninklijke Nederlandse Chemische Vereniging (KNCV). Hij volgt Gabriëlle Donné-op den Kelder op. Toering maakte van 2000 tot 2004 al deel uit van het bestuur van de KNCV.
PRIJS PER VAT IN US DOLLARS
110
105
100
21 24 25 26 27 28
3
FEBRUARI
MAART
4
5
6
7 10 11 12 13 14 17 18 19 20 21 24 25 26 27 28 31
3
BP heeft David Campbell per direct benoemd tot president van BP Russia. Campbell was tussen 2003 en 2007 ook al lid van TNK-BP’s upstream leadership team.
APRIL
PETROCHEM 04 – 2014
006_7_9_D_feiten-cijfers.indd 9
9
09-04-14 12:27
Evides Ongekend betrouwbaar
12 miljoen m3 demiwater per jaar produceren met één installatie.
Wij doen het.
Vijftien grote (petro)chemische bedrijven in de Rotterdamse haven worden vanuit onze Demiwaterplant Botlek 24/7 voorzien van proceswater. Hun processen staan nooit stil. Onze productie dus ook niet. Betrouwbaarheid, leveringszekerheid en kwaliteit zijn kernvereisten bij ons ‘maatwerk in water’ voor de chemische-, petrochemische- en voedingsmiddelenindustrie. Op basis van DBFO-contracten (Design, Build, Finance & Operate) leveren wij onze opdrachtgevers diverse soorten proceswater, zorgen wij voor de zuivering van afvalwater en maken wij hergebruik van water (effluent) mogelijk. En dat 24/7 vanuit operational excellence. Voor minder doen we het niet.
www.evides.nl
010_evides.indd 1
08-04-14 11:21
FOTO: BAYER]
FEITEN BUITENLAND
Bayer MaterialScience is in Shanghai (China) begonnen met de bouw van een nieuwe fabriek voor de productie van hexamethyleendiisocyanaat (HDI), een precursor voor coating en lijmen. De fabriek krijgt een maximale capaciteit van vijftigduizend ton per jaar en zal in 2016 worden opgestart. Bayer heeft al een HDI-fabriek in Shanghai, waarvan de capaciteit in 2013 is uitgebreid. De markt voor HDI groeit flink in de regio en in heel China. Het gaat vooral om het gebruik ervan in coatings en lijmen die worden toegepast in de autoindustrie, de bouwsector en de textiel- en schoenindustrie.
SoLVAy STArT proDUCTIE GETorrEFICEErDE BIoMASSA Solvay is begonnen met de productie van getorreficeerde biomassa st gelez ee op industriële schaal. De fabriek in Quitman (Mississippi, VS) produceert nu nog tachtigduizend ton, maar dit zal tegen het einde van 2014 verdrievoudigen naar 250.000 ton. De fabriek is onderdeel van w Solvay Biomass Energy, een joint venture van Solvay en het .p e tro c Amerikaanse bedrijf New Biomass Energy. Getorreficeerde biomassa, waarvan de behandeling en verbranding lijkt op die van steenkool, wordt geproduceerd via torrefactie, een proces dat de chemische eigenschappen van afvalhout en biomassa wijzigt. Het product kan kolen vervangen, waardoor energiecentrales schone energie kunnen opwekken. Op dit moment gebruiken diverse energiecentrales in Europa traditionele houtkorrels om kool te vervangen. Getorreficeerde biomassa bevat echter 35 procent meer energie in gewicht dan houtkorrels. De nieuwe onderneming heeft twee doelen, stelt Philippe Rosier, hoofd van Solvay Energy Services. ‘Enerzijds willen we innovatieve en competitieve oplossingen bieden aan nuts- en energiebedrijven die een kostenverlaging van het biomassaverbruik in hun fabrieken mogelijk maken. Anderzijds helpt dit project om onze toegang tot biomassa te vergroten en nieuwe toepassingen te creëren. Solvay wil verder producten en technologieën ontwikkelen die de wereldwijde overgang naar duurzame energie ondersteunen.’
Statoil heeft een contract ter waarde van 2,7 miljoen dollar toegekend aan Emerson Process Management. Onder dit contract wordt een geïntegreerd systeem voor conditie- en prestatiebewaking geleverd voor het olie- en gasplatform Gina Krog in het Noorse deel van de Noordzee. Met het systeem kunnen Statoilmedewerkers op het vasteland continu de kritieke en essentiële pompen, compressoren en andere mechanische apparatuur van het nieuwe platform bewaken. Zodoende kan de efficiëntie worden geoptimaliseerd maar kunnen eveneens mogelijke problemen worden vastgesteld voordat deze de productie nadelig beïnvloeden.
m .nl
op ww
he
m
Vopak heeft twee Canadese distributieterminals voor de op- en overslag van geraffineerde producten overgenomen. Met de overname van de terminals stijgt de opslagcapaciteit van Vopak Canada met 509.000 kubieke meter tot 712.000 kubieke meter. De overgenomen terminals in Montreal en Quebec City hebben een opslagcapaciteit van respectievelijk 339.000 en 170.000 kubieke meter. In Montreal komt daar nog 72.000 kubieke meter opslagcapaciteit bij zodra een uitbreidingsproject wordt afgerond. Naar verwachting zal de extra capaciteit in het eerste kwartaal van 2015 in gebruik worden genomen. Vopak Canada had al terminals in Hamilton en Montreal.
en
EErSTE ENErGIEzUINIGE ChLoorFABrIEK KoMT IN ChINA Vaak is er wel veel belangstelling voor nieuwe technologie, maar duurt het lang voordat de markt deze omarmt. Het eerste schaap is echter nu al over de dam voor de innovatieve chloortechnologie van Bayer en ThyssenKrupp. Het Chinese bedrijf Befar heeft een energiezuinige chloorfabriek met een capaciteit van tachtigduizend ton per jaar besteld. De productie van chloor is een zeer energie-intensief proces, maar het kan al een poosje met dertig procent minder energie worden geproduceerd vergeleken met het conventionele proces. De technologie daarvoor brachten Bayer en ThyssenKrupp vorig jaar op de markt. De nieuwe technologie is gebaseerd op membraantechnologie die wordt gebruikt bij chlooralkali-elektrolyse; de standaard voor de productie van chloor. Bij dit proces wordt keukenzout en water omgezet in chloor, natronloog en waterstof. De elektrode die normaal gesproken waterstof produceert in het membraanproces, wordt bij de nieuwe technologie vervangen door een zogenoemde zuurstofgedepolariseerde kathode. Door toevoeging van zuurstof wordt de vorming van waterstof onderdrukt. De elektrolysecel van Bayer en Thyssen Krupp produceert daardoor alleen chloor en natronloog. En daardoor daalt ook het energiegebruik met zo’n dertig procent.
Blijf op de hoogte en schrijf u in voor de nieuwsbrief op www.petrochem.nl
011_E_FCbuitenland.indd 11
PETROCHEM 04 – 2014
11
08-04-14 15:43
INTERVIEW
Shell-CTO Gerald Schotman: ‘Alle innovatie moet op versterking van onze activiteiten zijn gericht.’ 12
PETROCHEM 04 – 2014
012_13_14_15_17_O_Interview.indd 12
08-04-14 14:31
‘Moleculen en elektronen vullen elkaar goed aan’
Er wordt veel te veel geruzied tussen twee kampen: het duurzame en het fossiele. Chief technology officer Gerald Schotman heeft in de 28 jaar dat hij bij Shell werkt, ontdekt dat hoogoplopende discussies onzinnig zijn en geen oplossingen bieden. Om in de toekomst aan de groeiende FOTO’s: WiM RaaijEn
energievraag te voldoen, moeten juist alle zeilen worden bijgezet. ‘Het moet echt heel hard gaan met het vinden van oplossingen en dan hebben we zowel duurzaam als fossiel nodig. Innoveren is combineren en zo veel mogelijk kruisbestuiven. En daarbij zie ik juist heel veel in combinaties van duurzaam en fossiel: hybride energiesystemen.’ Wim Raaijen
PETROCHEM 04 – 2014
012_13_14_15_17_O_Interview.indd 13
13
08-04-14 14:31
Al eerder riepen experts op om niet verder te polariseren in de energiewereld. Zo vroeg de topdeskundige op het gebied van zonne-energie Wim Sinke enkele jaren geleden in Petrochem de duurzame en fossiele extremen om niet verder uit elkaar te groeien. Sinke indertijd: ‘Grof geschetst zijn er twee kampen op het gebied van energie, die beide regelmatig de grootste onzin verkopen. Aan de ene kant het fossiele en nucleaire kamp, aan de andere kant het duurzame kamp. Zo heb ik er bijna een dagtaak aan om alle mythen rond zonne-energie uit de wereld te helpen. Het duurzame kamp moet op haar beurt ophouden met het demoniseren van fossiele oplossingen en nucleair. Het gaat om de ontwikkeling van de totale mix van bronnen.’ Of deze polarisatie inmiddels milder is geworden, is nog maar de vraag, maar vanuit het midden van een van de veronderstelde bolwerken van het fossiele kamp heeft Sinke een belangrijke medestander. Gerald Schotman, chief technology officer van Shell, vindt de polarisatie ook onzinnig en weinig constructief. ‘Met een groeiende en meer welvarende wereldbevolking hebben we in 2050 naar verwachting twee keer zoveel energie nodig als nu. We vinden het belangrijk dat energie ook in de toekomst beschikbaar, betaalbaar en duurzaam is. Ook in werelddelen als Afrika. Dan moeten we alle zeilen bijzetten. We hebben echt geen keuze.’
‘Shell is weliswaar een enorm groot bedrijf, maar in de totale mondiale energievoorziening zijn we goed voor slechts enkele procenten aardolie en aardgas.’ 14
Meest vooraanstaand Schotman vindt daarom dat bedrijven en instellingen terughoudend moeten zijn met oordelen over energievormen die buiten de grenzen van de eigen organisatie liggen. En hij steekt meteen de hand in eigen boezem. Ook Shell mag zich soms wat bescheidener opstellen, is zijn mening. ‘Shell is weliswaar een enorm groot bedrijf, maar in de totale mondiale energievoorziening zijn we goed voor slechts enkele procenten aardolie en aardgas.’ De historie van Shell ligt vooral in moleculen, maar dat zegt niet alles over de toekomst van het bedrijf. Enkele jaren geleden voerde de top van Shell deze historische positie nog wel aan, toen het concern zich terugtrok uit een aanmerkelijk deel van de solar-activiteiten. “We zijn eenmaal beter in moleculen dan in elektronen”, was een gehoorde oneliner.
PETROCHEM 04 – 2014
012_13_14_15_17_O_Interview.indd 14
08-04-14 14:31
Schotman wil die stellingname vanuit zijn verantwoordelijkheid voor innovatie niet meteen zo herhalen. ‘Ja, we hebben een enorme historie in moleculen, maar moleculen en elektronen sluiten elkaar niet uit. Sterker nog, ze vullen elkaar in veel situaties goed aan.’ Op het gebied van opslag, transport en gebruik van energie is veel te winnen met innovaties die de omzetting van energie efficiënter en gemakkelijker maken. Binnen afzienbare tijd moet Shell het meest innovatief en wat hem betreft mondiaal het meest vooraanstaande energiebedrijf zijn. En juist de synergie tussen energiedragers en de onderlinge versterking daarvan bieden volgens de Shell-CTO veel innovatieve mogelijkheden. Daar moet het bedrijf dan ook op inzetten. En veel van het onderzoeksgeld moet daaraan worden uitgegeven. Ook van de ongeveer 1,3 miljard dollar die hij als CTO jaarlijks tot zijn beschikking heeft. Solarcentrale Schotman kan erg enthousiast worden als het gaat om de talloze mogelijkheden van hybride systemen. Een mooi voorbeeld van het samen optrekken van fossiel en duurzaam is volgens hem GlassPoint Solar. Shell is een van de investeerders in de solar-technologie die het Californische bedrijf heeft ontwikkeld, met name voor toepassing bij de oliewinning. Schotman: ‘Bij de winning van met name viskeuze olie is veel stoom nodig. Traditioneel wordt deze stoom opgewekt met de aanwezige fossiele energie. Maar in veel oliewingebieden is de zon volop aanwezig en dus ook goed bruikbaar als energiebron. GlassPoint Solar heeft daarom een technologie ontwikkeld die de benodigde stoom opwekt met zonne-energie.’ Het gaat om ultralichte zonnespiegels in kassen, die zo zijn opgehangen dat ze zich voortdurend naar het brandpunt kunnen richten. ‘De spiegels van dunne folie zijn kwetsbaar in de buitenlucht. Daarom worden ze in speciale glazen kassen beschermd, zodat ze geen last hebben van stof en wind. Deze techniek wordt in een pilot al toegepast bij velden in Oman. Er staat twee hectare aan spiegels opgesteld, goed voor zeven megawatt aan stoom. Of zoiets zich terugbetaalt? Jazeker. Dat is ook het mooie hiervan.’ Het gebruik van zonne-energie bij de
oliewinning is volgens Schotman zeker geen vorm van greenwashing. ‘Alle innovaties die we doen, moeten bijdragen aan de business. De solarcentrale in Oman levert ons gewoon een goede business case op. Daar draait het ook bij onze onderzoeksinvesteringen uiteindelijk altijd om.’ Verrassende partnerschappen Ook op een andere wijze staat GlassPoint Solar symbool voor hoe Shell innovatiever en slagvaardiger wil zijn. Open innovatie lijkt sinds een tijdje nu ook bij Shell het toverwoord. En vooral het willen leren van anderen. Voor de buitenwereld lijkt dat een koersverandering van het altijd zo zelfverzekerde Shell, dat vooral geloofde in eigen kunnen. Maar zoals gezegd, vindt Schotman een bescheidenere opstelling juist goed. Het opent deuren voor heel veel nieuwe ideeën van buitenaf. En vooral ook andere zienswijzen. ‘Het is belangrijk dat we kijken hoe we sneller en slimmer kunnen innoveren. Zo kunnen we als kapitaal-
een aantal routes om innovatieve technologieën te genereren bij en met partners, om die vervolgens snel te kunnen inzetten. En kleine innovatieve bedrijven kunnen daarbij zeer behulpzaam zijn. Het concern verwacht dan ook veel van de open-innovatie-aanpak met het Shell Technology Ventures (STV) initiatief dat zich richt op veelbelovende start-ups in de energiesector. Bedrijven die geen last hebben van de vertragende massa. Een aanpak die al veel eerder door bedrijven als DSM werd omarmd. Schotman: ‘Waarom Shell er zelf niet eerder mee is gekomen? Dat heeft met de aard van onze activiteiten te maken. Wij zijn veel meer een systeembedrijf. Open innovatie is concreter als het om zichtbare producten gaat. Bij ons gaat het veel meer om innovatie van energiesystemen, industriële ketens en meer.’ Dat is volgens Schotman vaak complexer en veelomvattender. ‘Overigens hebben we veel contact met bedrijven in onder meer de procesindustrie, om van hun ervaringen te leren.’
‘We kunnen als kapitaalintensieve energiesector veel leren van bijvoorbeeld de IT, consumentenelektronica en de medische sector.’ intensieve energiesector met ontwikkelingscycli van rond de dertig jaar, versus vijf tot tien jaar in andere sectoren, veel leren van bijvoorbeeld de IT, consumentenelektronica en de medische sector.’ De Shell-CTO ziet samenwerking met veel partijen en open innovatie als de sleutel tot versnelling. ‘Het is van groot belang dat bedrijven als Shell samenwerken met lokale en nationale overheden, onderzoeksinstellingen en universiteiten. Ook moeten we actief over de grenzen blijven kijken, inclusief de grens van onze eigen sector en op zoek gaan naar meer verrassende partnerschappen.’
Cruciaal bij dit initiatief is ook dat Shell goed blijft communiceren met de startups. Want het is heel belangrijk om duidelijk te zijn over wat de werkelijke uitdagingen zijn. Veel creatieve jonge technici verzinnen namelijk de mooiste nieuwe technologische oplossingen, maar regelmatig moet er dan nog een bijpassend probleem bij worden gevonden. Voor Shell is toepasbaarheid in degelijke business cases heilig. Schotman: ‘Alle innovatie moet op versterking van onze activiteiten zijn gericht. We moeten vooral geen problemen gaan zoeken bij mooie innovatieve oplossingen.’
Heilig Het lijkt erop dat Shell op die manier aan de eigen traagheid die grote organisaties vaak kenmerkt, wil ontsnappen. En misschien ook wel aan de lange innovatiecycli die de energiesector tot op heden kenmerkt. De Shell-benadering van open innovatie berust namelijk op
Amsterdam Shell zoekt ook samenwerking op verschillende andere vlakken. Zo vraagt het bedrijf met het GameChangerprogramma zowel Shell-medewerkers als externe partijen met ideeën te komen voor het oplossen van de uitdagingen op energiegebied. En er lopen tal van andere
PETROCHEM 04 – 2014
012_13_14_15_17_O_Interview.indd 15
15
08-04-14 14:31
WE MAKE IDEAS WORK –––––– Een goed idee is een mooi begin, maar een nuttige investering wordt het pas met een technische realisatie die echte waarde toevoegt. Met de kennis en kunde van 4.900 professionals wereldwijd werkt Tebodin elke dag aan ideeën én oplossingen die leiden tot operational excellence. De praktische benadering en integrale aanpak van Tebodin hebben zich bewezen in tal van industriële markten. Onze slimme combinaties van consultancy en engineering zijn het antwoord op de toenemende complexiteit van internationaal concurreren. De basis voor veiligheid, compliance, duurzaamheid en winstgevendheid wordt gelegd tijdens de ontwerpfase. Maar alleen als u de juiste partner kiest. Onze expertise in value engineering zorgt voor kostenefficiënt asset management en betere prestaties.
Tebodin is onderdeel van de internationale ‘engineering en services’ onderneming Bilfinger SE ––––––
TEBODIN NETHERLANDS B.V. www.tebodin.nl/olie-gas www.bilfinger.com
5416_TB_AD_PetroChem_210x297_v2.indd 1 016_tebodin.indd 1
4/4/14 08:49 AM 08-04-14 11:21
programma’s. ‘Zo werken we nauw samen met Massachusetts Institute of Technology (MIT) in het Boston Energy Initiative. Regelmatig zitten we met tal van energiedeskundigen aan tafel om de grote energiethema’s te identificeren. Om vervolgens te brainstormen over oplossingsrichtingen.’ Ook in Nederland werkt Shell samen
Wageningen UR en de TU Delft en wederom MIT. Naast Shell doet een groot aantal bedrijven en instellingen mee, waaronder IBM, Schiphol en TNO. AMS wil vanuit een multidisciplinaire aanpak onderzoek doen naar vraagstukken op het gebied van stedelijke innovatie, en oplossingen ontwikkelen en implementeren. Waarbij Shell
‘De solarcentrale in Oman levert ons gewoon een goede business case op.’ met verschillende instituten om tot concrete energie-oplossingen te komen, bijvoorbeeld voor de stad Amsterdam. Binnen het initiatief Amsterdam Metropolitan Solutions (AMS) werkt Shell onder andere samen met
uiteraard vooral is geïnteresseerd in de energiesystemen van een grote stad als Amsterdam. Centraal in het voorstel staat Amsterdam als “living lab”, de stad als experimenteerruimte. Door gegevens te verzamelen
over de stromen van de stad, zoals verkeer, energie, voedsel, mensen, afval en klimaat, kunnen passende innovatieve oplossingen worden ontworpen en in de stad worden toegepast en geëvalueerd. De ontwikkelde kennis en toepassingen kunnen vervolgens over de hele wereld worden geëxporteerd. Verandering Volgens Schotman past de openheid en de nieuwe samenwerking bij ontwikkelingen die al langer bij Shell gaande zijn. Misschien dat de publieke perceptie vaak nog anders is, maar het concern wil volgens hem oprecht opener en communicatiever opereren. Dat het bedrijf daar traditioneel wat moeite mee heeft, onderkent hij direct. ‘Maar daarin onderscheiden we ons niet van andere technische bedrijven.’ En er komt volgens hem echt verandering in. W
PETROCHEM 04 – 2014
012_13_14_15_17_O_Interview.indd 17
17
08-04-14 14:31
Integraal asset management Om integraal asset management te laten slagen binnen uw organisatie, is een algehele benadering vanuit het perspectief van onderhoud, productie, veiligheid en financiĂŤn van doorslaggevend belang. De Ultimo EAM-software ondersteunt u hierbij op gebruiksvriendelijke en flexibele wijze, al dan niet conform PAS 55, NEN of andere standaarden in de markt.
Uitgebreide HSE-suite beschikbaar
Met de Ultimo software managet u correctief, preventief, conditiegebaseerd en risicogestuurd onderhoud. Daarnaast is het mogelijk om een langetermijnvisie voor het beheer van assets op te stellen, waarbij u rekening houdt met financiĂŤle implicaties. Door eveneens gebruik te maken van de HSE-suite creĂŤert u een veiligere werkomgeving en borgt u de voor u relevante regelgeving.
www.ultimo.net Uw processen optimaal ondersteund met de meest gebruikte asset management software van Nederland.
018_ultimo.indd 1
08-04-14 11:21
ECONOMIE
Fossiele én groene chemie EU in schaduw van VS Twee berichten, één boodschap: de chemische industrie in de Verenigde Staten haalt die in Europa links en rechts in. Ter linkerzijde groeit de groene chemie in de VS veel harder dan die in Europa, en ter rechterzijde zorgt schaliegas ervoor dat de traditionele chemische industrie massaal blijft investeren in Amerika. Inge Janse
Het nieuws over de groene strijd komt uit de koker van Lux Research, een Amerikaans onderzoeksbureau dat eind vorig jaar in kaart bracht hoe de markt voor groene chemicaliën en materialen zich tot 2017 ontwikkelt. Het Nederlandse Bio Based Press zag het onderzoek in en concludeerde dat de Europese vooruitzichten weinig hoopvol zijn. De Lux-analisten verwachten dat de huidige mondiale productie de komende drie jaar verdubbelt tot dertien megaton, maar dat die groei vooral plaatsvindt in de Verenigde Staten. Momenteel bezet de grootmacht nog de vierde plek in groene productie, maar in 2017 is het land koploper. Ondertussen blijft Europa met steeds legere handen achter. Want waar Europa in 2005 nog goed was voor 37 procent van de mondiale groene productie, zal dit percentage in 2017 nog maar op 14 liggen. Tamelijk slecht Reden voor de explosieve Amerikaanse groei is dat een klein leger groene startups serieus aan het opschalen is richting commerciële productie. Vooral tus-
senproducten zoals melkzuur doen het goed, maar ook groene plastics timmeren stevig aan de weg. Volgens Bio Based Press vormt een belangrijke reden voor Europa’s achterstand dat de marktomstandigheden in de Verenigde Staten, maar ook in Brazilië, beter zijn. De investeringsvoorwaarden in Europa zouden bovendien ‘tamelijk slecht’ zijn. Zwaartepunt Tegelijkertijd meldt Bloomberg dat goedkoop gas de explosieve groei van de chemie in de Verenigde Staten blijft voeden. Het financiële medium baseert zich op onderzoek van IHS, dat eind maart tijdens de IHS World Petrochemical Conference in Houston voorspelde dat de productiecapaciteit in tien jaar tijd met dertig procent zal toenemen. Volgens het onderzoeksbureau bouwt Amerika er tussen nu en 2024 ruim honderd miljoen ton chemische productiecapaciteit bij, aangevoerd door het uit de grond stampen van etheen- en methanolfabrieken aan de Golfkust bij Louisiana en Texas. Het zwaartepunt ligt
in 2017, als er 23 miljoen ton extra productiecapaciteit bij moet komen. Echt en blijvend Concreet betekent dit dat de VS de komende jaren vijf keer zoveel gaat verdienen aan etheen, ’s werelds meest gebruikte chemische grondstof voor bijvoorbeeld plastics. In 2018 moeten de productie en verkoop hiervan bijna 32 miljard dollar opleveren, terwijl dit niveau tien jaar eerder nog op zeven miljard dollar lag. De reden, logischerwijs, is de beschikbaarheid van schaliegas en de daaraan verbonden lage gasprijs. Hierdoor kunnen chemiebedrijven in Amerika voor een spotprijs bijvoorbeeld ethaan omzetten in chemicaliën. Dow is daarom van plan om voor zo’n vier miljard dollar zijn faciliteiten in Texas en Louisiana uit te breiden. Want hoewel sommigen van mening zijn dat schaliegas slechts een hype is, ziet Dow dat anders. ‘Bedrijven gokken erop dat de energierevolutie echt en blijvend is’, zei bijvoorbeeld Jim Fitterling, Dows vice-president voor grondstoffen, tijdens de conferentie. n
PETROCHEM 04 – 2014
19_S_artikel 4.indd 19
19
08-04-14 15:44
Havep moet je hebben...
PR
NA
LS
AP P
VED BY RO
OFESS
IO
Voor
ons
is
er
geen
twijfel
mogelijk als het om werkkleding gaat. Wij werken er elke dag in, dus wij weten waar we het over hebben. Als je alle kwaliteiten van HaVeP bij elkaar optelt en je kijkt ook naar prijs, service en levering, kom je tot maar één conclusie: HaVeP moet je hebben.
Bescherming Draagcomfort Duurzaam Visitekaartje voor bedrijf
TEL MAAR OP!
John Senior operator
Paul Shiftleader
MEER WERKKLEDING OPLOSSINGEN ?
KIJK OP WWW.HAVEP.COM /CHEMIE T NL +31 (0)13 531 32 56 BE +32 (0)14 30 07 37 E verkoop@havep.com
Adv A4 Havep Chemie-2014-V1-II.indd 1 020_havep.indd 1
10-03-14 11:21 17:04 08-04-14
PROJECTENUPDATE
Project: Aromatics-project Bijzonderheden: bouw van een aromatenfabriek met een maximale productiecapaciteit van 950 ton benzeen heart cut per dag, plus de bijbehorende opslag- en verladingsfaciliteiten. Opdrachtgever: Shell Waar: Pernis
Project: nieuwe unit Rotterdam Aromatics Plant Bijzonderheden: bouw van een nieuwe unit voor de Rotterdam Aromatics Plant om de milieuprestaties en energie-efficiëntie van de fabriek te verbeteren. Opdrachtgever: ExxonMobil Waar: Botlek Afronding: begin 2015
Project: uitbreiding BTT Bijzonderheden: uitbreiding van de tankterminal met 550.000 kubieke meter opslagcapaciteit voor brandstoffen en eetbare oliën Opdrachtgever: Botlek Tank Terminal Waar: Botlek
ShEll PERNiS BEREiDT NiEUW PROJECT vOOR Shell werkt in Pernis aan het Aromaticsproject. Volgens Wim van de Wiel, woordvoerder van Shell, is er nog geen beslissing genomen of het project doorgaat, maar worden wel alvast voorbereidende maatregelen genomen. Het project omvat een aromatenfabriek voor de productie van benzeen heart cut (BHC) en de bijbehorende opslag- en verladingsfaciliteiten op de site van Shell Nederland Raffinaderij. De nieuwe installatie zou een FOTO: SHELL maximale productiecapaciteit van 950 ton BHC per dag krijgen, dat vervolgens kan worden omgezet in grondstoffen voor de kunststoffenindustrie. Milieudienst DCMR heeft al besloten dat voor de aanvraag van een WABO-vergunning (Wet Algemene Bepalingen Omgevingsrecht) geen MER-procedure (Milieu Effect Rapport) hoeft te worden gevolgd. Een definitieve investeringsbeslissing zal waarschijnlijk later dit jaar worden genomen.
ExxONMOBil START BOUW NiEUWE PRODUCTiE-UNiT ExxonMobil Chemical Holland is begonnen met de bouw van een nieuwe unit voor zijn Rotterdam Aromatics Plant op de Botleksite. Het concern doet dit om de milieuprestaties en energie-efficiëntie van de fabriek te verbeteren. De nieuwe unit gaat aanvullend werken naast de bestaande unit en wordt naar verwachting begin 2015 in gebruik genomen. De jaarlijkse productie zal nietteFOTO: EXXONMOBIL min grofweg gelijk blijven, meldt het bedrijf desgevraagd. Over de kosten en betrokken aannemers doet Exxon geen uitspraken. De nieuwe installatie voor de productie van paraxyleen maakt gebruik van een door Exxon ontwikkelde en gepatenteerde isomerisatie-technologie. Door op een alternatieve manier de chemische omzetting uit te voeren, neemt de energie-efficiency sterk toe. De zogeheten liquid isoformer unit vermindert het jaarlijkse energiegebruik van de RAP met het equivalent van het energieverbruik van dertigduizend Nederlandse huishoudens. Exxon wil met deze investering de energieprestaties van de Rotterdamse fabriek verbeteren, en daarmee de strategische positie hiervan binnen ExxonMobils wereldwijde aromaten-business.
BOTlEk TANk TERMiNAl klAAR vOOR UiTBREiDiNg Botlek Tank Terminal (BTT) kan eindelijk beginnen met de voorgenomen uitbreiding van zijn opslagcapaciteit. Door demping van een deel van de haven heeft het bedrijf er vijf hectare land bij gekregen. De terreinuitbreiding is 1 april opgeleverd aan het Havenbedrijf Rotterdam. BTT kan de tankterminal nu uitbreiden met 550.000 kubieke meter tankopslagcapaciteit FOTO: BTT voor brandstoffen en eetbare oliën, al dan niet gefaseerd. Gesprekken met klanten hierover zijn gaande. De milieuvergunning voor de uitbreiding is al afgegeven door de DCMR. BTT beschikt al over 34 opslagtanks, met een gezamenlijke capaciteit van 200.000 kubieke meter. Hiervan is 130.000 kubieke meter bestemd voor transportbrandstoffen en 70.000 kubieke meter voor eetbare oliën en biodiesel.
Meer projecten op www.petrochem.nl
021_I_Projectenupdate.indd 21
PETROCHEM 04 – 2014 21
08-04-14 14:39
OOK TOE AAN EEN DUIDELIJK PENSIOEN? Met heldere communicatie en realtime inzicht maakt BeFrank pensioen voor iedereen begrijpelijk. Scheelt u als werkgever veel vragen. Op een innovatief pensioenportaal kunnen uw werknemers altijd zien hoe ze ervoor staan. Dit kan geheel in uw eigen huisstijl. En door een koppeling met uw salarispakket worden mutaties automatisch doorgevoerd. Wel zo makkelijk. BeFrank is dé specialist voor een modern collectief pensioen en bundelt de online kracht van BinckBank met de pensioenkennis van Delta Lloyd. Meer weten? Ontdek BeFrank en kijk op BeFrank.nl of download de App ‘Mijn Pensioen’.
BeFrank_WG-VA-PChem_210x297_C.indd 1
20-03-14 11:18
022_Befrank.indd 1
08-04-14 11:27
BINNENSTEBUITEN Jarenlang zat Jan van Doorslaer midden in de chemische sector. Nu bekijkt hij alles van buitenaf.
Creativiteit aanboren eenvoudiger dan schaliegas ‘Erg enthousiast is het IMF niet over België. De BTW-verlaging voor elektriciteit lust het niet, het ziet de voorsprong in productiviteit afkalven en stelt vast dat het met innovatie pover gesteld is.’ Dat citaat pluk ik uit de Vlaamse kranten van midden maart. Laten we het daarom hebben over innovatie. Nu weet iedere wakkere lezer van dit maandblad dat meten een moeilijk proces is en normering vraagt. Hoe meet je innovatie? Aan het aantal nieuwe ideeën? Aan de omzetting van nieuwe ideeën in nieuwe applicaties? Aan de return on investment van die innovaties? Ik hou er mee op, want er zijn wellicht een paar honderd onderzoekers die mij kunnen leiden in de juiste definiering en evaluatie van innovatie. Creativiteit Ik ben niet zo pessimistisch als het IMF. En waarom? Omdat in die globale wereld van grote getallen en megastromen er tal van kleine maar daarom niet minder enthousiasmerende initiatieven aan de gang zijn om de innovatie bij jongeren te prikkelen en uit te dagen. In Vlaanderen heeft de chemiefederatie
Essenscia een reeks projecten lopen om jongeren tot innovatie uit te dagen. Een ervan is de creativiteitsmarathon. Daarbij worden jongeren uitgedaagd om in twee dagen tijd hun creativiteit los te laten op vragen die gevestigde chemische ondernemingen zich stellen. De marathons worden per provincie georganiseerd, en ik was erbij in mijn thuisstad Gent. Tijdens zo’n marathon krijgen honderd leerlingen uit negen scholen de opdracht om in teams met leerlingen van de diverse scholen een creatieve oplossing te bedenken voor probleemstellingen die vier ondernemingen uit de sector chemie, life sciences en kunststoffen hebben geformuleerd. De vragen in Gent waren vrij eenvoudig: Hoe kan biotechnologisch onderzoek bijdragen tot duurzame landbouw? Wat is het wasproces van de toekomst? En hoe kunnen we onze omgeving overtuigen dat we duurzaam produceren? Zestien teams gingen aan de slag met deze vragen. Na een eerste selectie bleven er vier teams over die streden voor de meest creatieve ploeg. Ze kregen twee dagen om hun oplossing uit te werken
Jan Van Doorslaer, expert Petrochem Platform
en amper vier minuten om ze voor te stellen. Een krachttoer, als u het mij vraagt, waarmee vele hoger opgeleiden het moeilijk zouden hebben. Briljante invallen Na de presentaties en vóór het oordeel van de jury, ging mijn spontane voorkeur uit naar het team van de Bollievers, zoals ze zichzelf – met een knipoog – hadden gedoopt. Ze stelden voor om de vandaag bekende trommelwasmachines te vervangen door een intelligente bolwasmachine waarbij de bol met wasgoed magnetisch zouden worden aangedreven en 360 graden kon draaien. Met ingebouwde chips in de kledij zou de intelligente machine bovendien het wasprogramma automatisch kunnen afstemmen om het te wassen goed met de juiste (lees minimale) zeep- en waterdosering. In de bolmachine zou tevens een systeem van filtratie – een mini-wzi – kunnen worden ingebouwd waardoor de machine haar eigen waswater zou kunnen recycleren en dus hergebruiken. Kortom, ik zat verbaasd te luisteren naar zoveel even simpele als briljante invallen. En inderdaad, bij de beoordeling door de CEO’s van de vier uitdagende bedrijven haalden de Bollievers het omwille van de creativiteit, de toepasbaarheid en het realisme. De Oostvlaams provinciegoeverneur was evenzeer verrast door zoveel jong creatief geweld. Hij stelt zijn provincie Oost-Vlaanderen graag voor als kennisprovincie en zei dat het aangenaam varen is op zo’n “kennisschip”. Ik kan hem niet tegenspreken. Ik denk zelfs dat het aanboren van creativiteit een stuk makkelijker moet zijn dan het aanboren van schaliegas, maar daarmee open ik weer een andere discussie.
PETROCHEM 04 – 2014
023_P_Binnestebuiten.indd 23
23
08-04-14 14:43
PLANT MANAGER OF THE YEAR
De kandidaten De zevende editie van de zoektocht naar de Plant Manager of the Year heeft in ieder geval al zijn eerste record neergezet. Niet minder dan zeven plantmanagers dingen mee in de prestigieuze strijd. Petrochem besloot alle kandidaten dezelfde drie vragen voor te leggen: wie ben je, waarom zou je moeten winnen, en waarvoor ga jij je als plantmanager van het jaar inzetten? Inge Janse
De kandidaten van vorig jaar
ARjEN FIERET, AIR PROduCTS (ROTTERdAM BOTLEK) Wie ben je, waar werk je en waarvoor ben je verantwoordelijk? Ik ben Arjen Fieret (47) en woon samen met Elles en onze kinderen Leon (15) en Noelle (13) in Rockanje. Ik ben sinds 2012 plantmanager van de Air Products Botlek-locatie. Op de plant ben ik verantwoordelijk voor zeventig personen die dagelijks op onze site werkzaam zijn. Ik fungeer als manager: ik ben zeer bekend met alle fabrieken en stap makkelijk in tijdens problemen. Waarom moet jij Plant Manager of the Year worden? A: mijn ontwikkelingstraject. Ik begon 25 jaar geleden bij Air Products met mijn MTS-diploma AOT als leerling-operator, en werd in 2012 plantmanager Botlek. B: mijn projecten, zoals de start up van onze nieuwe H2 plant (Rotterdam HyCO4) in 2011/12, de nieuwe N2-plant voor NAM te Koekange in 2013 en verbeterprojecten op de Botlek-plant. C: mijn award. In de zomer van 2012 heeft de Botlek-site van de Europese brancheorganisatie voor gassen een EIGA-safety award ontvangen voor een miljoen gewerkte uren zonder verzuimongeval. Waar wil jij je als Plant Manager of the Year hard voor maken? Ik ga me als PMY verder hard maken voor het belang van EH&S/BRZO-compliance en de rol die eenieder binnen het bedrijf daarin heeft. Air Products heeft een goede track record
24
voor veiligheid en ik zie het als mijn taak de site naar buiten te brengen als state of the art EH&S/BRZO-proof.
PETROCHEM 04 – 2014
024_25_26_27_R_artikel 5.indd 24
09-04-14 09:06
SIMON BLOEM, dSM (SCHOONEBEEK) Madelief. Van 2009 tot 2014 was ik eindverantwoordelijk voor de Schoonebeek-locatie van dSM, een site waar in twee fabrieken grondstoffen worden geproduceerd voor de coating- en composietenindustrie. Als sitemanager was ik verantwoordelijk voor de operationele performance van de site en het drijven van de continue verbetering hiervan. Waarom moet jij Plant Manager of the Year worden? In 2011 zijn we in Schoonebeek begonnen met een Leantransformatie, en sinds eind 2013 is de site binnen dSM wereldwijd leidend voor Lean Manufacturing. door onze processen soepeler te laten verlopen, zijn de kosten met zo’n 10 procent gedaald, is de kwaliteitsperformance gestegen van 98 naar 99,7 procent, en zijn levertijden voor de belangrijkste producten gehalveerd. dit alles gebeurde terwijl de SHE-prestaties op wereldklasse bleven. Waar wil jij je als Plant Manager of the Year hard voor maken? Ik wil ervoor zorgen dat de chemische industrie nog verder werkt aan veiligheid door iedereen actief te betrekken. Leiderschap tonen, werken als team en communiceren zijn de basis van Behaviour Based Safety, maar vormen ook universeWie ben je, waar werk je en waarvoor ben je verantwoordelijk? le waarden voor een goed functionerende organisatie. In somIk ben Simon Bloem, 43 jaar, alweer vijftien jaar getrouwd mige organisaties staat SHE naast de bedrijfsdoelstellingen, en met Floor en vader van twee knappe dochters, Rozemarijn en niet als fundament eronder.
HARM dIjKSTRA, LYONdELLBASELL (MOERdIjK) Wie ben je, waar werk je en waarvoor ben je verantwoordelijk? Ik ben Harm dijkstra en werk als sitemanager voor LyondellBasell op de Moerdijk-site. Ik ben verantwoordelijk voor de gehele site: veiligheid, mensen en organisatie, productie, financiën, relaties met de overheden en de diverse interne relaties. Er werken circa 110 mensen eigen personeel en ongeveer dertig vaste contractors. Waarom moet jij Plant Manager of the Year worden? Ik geef leiding aan een enthousiaste groep mensen die met z’n allen proberen een veilige en goede job te doen. Met trots kan ik melden dat vorig jaar alle productiedoelstellingen zijn gehaald zonder ongevallen van enige betekenis. Het is mijn overtuiging dat alleen door goed teamwork
we resultaten bereiken die we willen, en door natuurlijk onder alle omstandigheden veilig te werken. Waar wil jij je als Plant Manager of the Year hard voor maken? Mijn motto is en zal dus zijn: chemie is veilig, belangrijk en spannend, en dat moet iedereen weten! Ik ga me daarom hard maken voor een aantal zaken. Allereerst veiligheid, in onze job altijd prioriteit nummer één. daarna volgt mens en organisatie, zodat we met z’n allen succesvol kunnen zijn en met plezier naar ons werk gaan. En uiteraard maak ik me hard voor de performance van de fabrieken en de site. Geen van deze zaken kun je alleen bereiken. Ze zijn het resultaat van teamwork. Als Plant Manager of the Year zou ik dus niets anders doen!
PETROCHEM 04 – 2014
024_25_26_27_R_artikel 5.indd 25
25
08-04-14 17:07
RONNY VAN dE LAVOIR, dOW CHEMICAL (TERNEuZEN) Waarom moet jij Plant Manager of the Year worden? Ik ben al een aantal jaren plantmanager binnen dow (zowel in Nederland als daarbuiten) voor verschillende plant-types, zoals LHC, EO en Polyols. Bij elke plant waar ik werk focus ik me op het human element: een team creëren dat met passie en commitment werkt in een constructieve en aangename werksfeer. In zo’n team krijgen individuen en teams veel verantwoordelijkheden en is de manager deels een supporter. Waar wil jij je als Plant Manager of the Year hard voor maken? In de publieke opinie staat de reputatie van de chemische industrie de laatste jaren onder druk, terwijl de mensen die in de industrie werken bijzonder veel commitment hebben. Zij willen niet alleen graag binnen de bestaande regelgeving Wie ben je, waar werk je en waarvoor ben je verantwoordelijk? opereren, maar ook door vernieuwing en continue verbeterinIk ben Ronny van de Lavoir en werk bij dow Chemical Terneuzen gen de lat steeds hoger leggen, óók in tijden van economische als plantmanager Polyols en voorzitter van het dow Terneuzen tegenwind. Ik streef daarom naar meer waardering en begrip Site development Leadership Team. voor wat er in onze industrie gebeurt.
WIGBOLT KLuTER, NEdMAG INduSTRIES (VEENdAM) Waarom moet jij Plant Manager of the Year worden? Ik maak kans omdat ik samen met mijn team de afgelopen drie jaren resultaten heb bereikt die niemand voor mogelijk heeft gehouden. We hebben namelijk de productiecapaciteit in het eerste jaar met meer dan 15 procent verhoogd, sinds begin vorig jaar onze kwaliteitsturing onder controle, en de overtuiging dat we dit jaar ons energieverbruik met 10 procent gaan verlagen. We hebben dit gerealiseerd zonder noemenswaardige investeringen en wetende dat we de afgelopen dertig jaren al veel hebben weten te verbeteren. Waar wil jij je als Plant Manager of the Year hard voor maken? de Nederlandse industrie staat de komende jaren voor vele uitdagingen. We ontkomen er daarom als chemische industrie Wie ben je, waar werk je en waarvoor ben je verantwoordelijk? niet aan om ons te focussen op procesverbetering en innovaIk ben Wigbolt Kluter, 47 jaar, gehuwd, twee kinderen, en woon tie. Snelheid en het maken van grote stappen zijn daarbij cruen werk mijn hele leven in Noord-Nederland. Begin 2011 ben ik ciaal. Wat daarbij kan helpen is om van elkaar te leren. Ik hoop als hoofd productie dBM bij Nedmag Industries begonnen. Ik een aantal verbindingen te maken met bedrijven uit andere ben verantwoordelijk voor de fabriek, een ambitieus verbeterregio’s om zo een bijdrage te leveren aan de toekomst van de programma en het professionaliseren van de vijftig zeer ervaNederlandse chemie. Het is namelijk een bedrijfstak waar we ren, betrokken en gemotiveerde medewerkers. als Nederland trots en zuinig op moeten zijn.
26
PETROCHEM 04 – 2014
024_25_26_27_R_artikel 5.indd 26
08-04-14 17:07
MARC TESSELAAR, OILTANKING TERNEuZEN (TERNEuZEN) verantwoordelijk ben voor de dagelijkse gang van zaken op de hele terminal. Waarom moet jij Plant Manager of the Year worden? VOTOB, onze brancheorganisatie, vindt dat ik de prijs verdien. Ik kijk namelijk graag verder dan mijn eigen terminal. Wij zien bijvoorbeeld graag dat ons HSSE-beleid terugkomt bij contractors en anderen die werken op de terminal. Kennis delen wij graag en we willen dat anderen dat ook doen. Waar wil jij je als Plant Manager of the Year hard voor maken? Ik wil mijn steentje bij blijven dragen aan het verbeteren van de veiligheid van de gehele tankopslagsector. We hebben een enorme slag gemaakt, maar we zijn er nog niet en we moeten Wie ben je, waar werk je en waarvoor ben je verantwoordelijk? de buitenwacht blijven vertellen hoe we het doen. Ook zou ik Ik ben Marc Tesselaar en werk bij Oiltanking Terneuzen. We graag actief meewerken om ook andere sectoren te helpen. Het slaan hier in het mooie Zeeland olieproducten en chemicaliën werken aan veiligheid, dat kun je simpelweg niet alleen, maar op en hebben een capaciteit van bijna 500.000 kubieke meter. dat kan slechts door het samen te doen: met collega’s, klanten, Ik ben werkzaam als terminalmanager, hetgeen inhoudt dat ik ketenpartners en zelfs met controle- en inspectiediensten.
FRANS SCHEEREN, OCI NITROGEN (SITTARd-GELEEN) van de installaties, optimale productie tegen laagst mogelijk vaste en variabele kosten, en last but not least voor de continuiteit van de manufacturing-organisatie. Waarom moet jij Plant Manager of the Year worden? Ik ben niet alleen voorgedragen vanwege prima sustainable resultaten (zoals verbetering van veiligheidsperformance en verhoging van productie en efficiency), maar ook mijn managementstijl waarmee deze teamprestaties tot stand zijn gekomen. deze stijl is gebaseerd op mijn principe: weet wat er speelt en geef je medewerkers VVR: Verantwoordelijkheid, Vertrouwen en Respect. dat leidt tot genoemde resultaten én fun in the job voor zowel de medewerker als het management. Wie ben je, waar werk je en waarvoor ben je verantwoordelijk? Ik ben Frans Scheeren, plantmanager van twee ammoniakfabrieken (1,1 miljoen ton per jaar) bij OCI Nitrogen. Het geheel is gevestigd op industriepark Chemelot in Sittard-Geleen. Als plantmanager ben ik verantwoordelijk voor HSE (gezondheid en welzijn, veiligheid en milieu), integriteit en beschikbaarheid
Over de verkiezing De verkiezing van de Plant Manager of the Year vindt sinds 2008 plaats en is een initiatief van het Petrochem Platform en de Vereniging van de Nederlandse Chemische Industrie (VNCI), in samenwerking met Deltalinqs en het Havenbedrijf Rotterdam. De verkiezing draagt bij aan een positief imago van
Waar wil jij je als Plant Manager of the Year hard voor maken? Het winnen van deze titel is een vorm van respect en erkenning, hetgeen mij heel veel energie geeft om op de ingeslagen weg door te gaan, maar ook om jonge of aankomende lijnmanagers (hetzij op of buiten deze site) te stimuleren en te coachen via de omschreven managementstijl.
de Nederlandse procesindustrie door de inspanning en prestaties van plantmanagers te benoemen en te waarderen. Een vakkundige jury (onder leiding van voormalig LyondellBasell-topman Jos Benders) beoordeelt de kandidaten op hun maatschappelijke betrokkenheid, leiderschap en communicatieve vaardig-
heden. Tijdens het congres Deltavisie 2014, op 5 juni 2014 in Rotterdam, presenteren de finalisten zich aan het publiek. De bekendmaking van de winnaar vindt plaats tijdens het avondprogramma van Deltavisie 2014. Inschrijven voor Deltavisie kan via www.deltavisie2014.nl.
PETROCHEM 04 – 2014
024_25_26_27_R_artikel 5.indd 27
27
08-04-14 17:07
4 5 JUNI 2014 Jaarbeurs Utre
De vakbeurs vo
cht
or professiona
ls in het labora torium
TOEGANG IS GR Registreer nu v ATIS www.labtechnoia logy.nl/registra tie BEURSVLOER
PROGRAMMA
Op de uitgebreide beursvloer van Labtechnology 2014 is de nieuwste laboratoriumtechnology te vinden. Naast innovatieve technologie is er ruimte voor producten ter ondersteuning van de dagelijkse werkzaamheden in het laboratorium. Een overzicht van de exposanten is te vinden op www.labtechnology.nl
DERDE EDITIE
Net als tijdens voorgaande edities zal er op beide dagen een interessant inhoudelijk programma zijn. In samenwerking met de Sectie Analytische Chemie (KNCV) en andere partners zullen er veel actuele thema’s worden belicht. Hoofdthema’s zijn: milieu/analyse, voedselveiligheid, life cell imaging. Onderwerpen die aan bod komen zijn o.a.: analysetechnieken (GC, HPLC, MS, LC), biobanking, robotics, materiaalanalyse (Raman, NMR) en laboratoriuminrichting.
Na twee succesvolle edities vindt de derde editie van Labtechnology plaats op 4 en 5 juni in de Jaarbeurs Utrecht. Het concept blijft hetzelfde: kennisoverdracht tussen leverancier en eindgebruiker/afnemer, wederom op de uitgebreide beursvloer en in combinatie met een interessant inhoudelijk programma.
Toegang tot Labtechnology 2014, inclusief de beursvloer en het programma is gratis. Registreer vandaag nog via www.labtechnology.nl/registratie
partners:
028_beta.indd 1 265_ADV_Labtechnology_A4.indd 1
REGISTREREN
organisatie:
08-04-14 11:21 19-03-14 15:23
BIOTECHNOLOGIE
Gentse proeffabriek krijgt Europese erkenning Feest bij Bio Base Europe Pilot Plant, want de proeffabriek mag een jaar lang fungeren als demonstratieproject voor zogeheten Key Enabling Technologies. Dit zijn slimme technologieën, zoals nanotechnologie en advanced materials, waarmee de Europese Commissie de competitiviteit van Europa op peil wil houden. Inge Janse
De Europese Commissie gaat bedrijven en pilots bestuderen die ver én succesvol zijn met Key Enabling Technologies (KET’s). Op basis van deze bevindingen wil zij beleid voeren dat deze slimme technologieën verder stimuleert. Bio Base Europe Pilot Plant (BBEPP) in Gent is één van de partijen die is uitgekozen voor nadere inspectie. Wat betekent dat voor het bedrijf? ‘Er komt een zeer grondige analyse van ons ecosysteem’, vertelt woordvoerder Katrien Molders van de proeffabriek. ‘Hierbij worden ook onze organisatiestructuur, financieringsmechanismen, beleidsproblemen, partijen waarmee we samenwerken, totstandkoming, moeilijkheden die we hebben moeten overwinnen en ideeën over hoe het succesvol kan blijven. We zijn er zeer fier op dat Europa ons als succesverhaal ziet.’ Brug over de kloof Bio Base Europe Pilot Plant is een proeffabriek waarin bedrijven hun innovaties
met biogebaseerde producten en processen kunnen opschalen. De fabriek biedt faciliteiten en technici aan voor procesontwikkeling, opschaling en proefproductie. ‘Neem bijvoorbeeld een bedrijf dat suikerbiet verwerkt en pulp overhoudt als afval. Als dit bedrijf ideeën heeft over wat daar nog meer mee kan, dan verzorgen wij de brug over de kloof tussen succesvol wetenschappelijk onderzoek en een nieuw product of proces.’ Volledige confidentialiteit Want dat is vaak het probleem: een ontdekking kan prima werken op labschaal, maar de stap naar een industriële toepassing is vaak erg lastig te zetten. ‘In een lab kun je bijvoorbeeld een suikerbiet gewoon onder de kraan wassen, maar dat lukt niet meer als je tien ton suikerbieten moet wassen. De vertaling van lab naar industriële schaal vraagt om grote investeringen in tijd en geld, zonder een garantie op succes.’ BBEPP biedt zijn klanten daarom
machines en kennis om te experimenteren met belangrijke stappen als voorbehandeling van biomassa, biokatalyse, fermentatie, groene chemie en opzuivering. Wat daarbij opvalt, is dat alle apparaten modulair zijn. ‘Onze toestellen zijn flexibel en staan zo mogelijk op wielen. Een klant kan dus vertellen welk proces hij wil uitproberen, waarna wij de machines aan elkaar koppelen. En als een stap niet werkt, dan kunnen we alternatieven aanbieden.’ Want dat is ook één van de voordelen van de proeffabriek: er zijn ervaren ingenieurs aanwezig die helpen bij de processen. In ruil voor die apparatuur en technische ondersteuning betalen klanten voor de uren die zij in BBEPP doorbrengen en het materiaal dat zij gebruiken. Molders onderstreept daarbij dat de proeffabriek onafhankelijk is en dus volledige confidentialiteit garandeert. ‘Dat nemen we ook in het contract op. De klant neemt zijn intellectuele eigendom mee en dat blijft ook van hem.’ n
PETROCHEM 04 – 2014
029_Q_artikel 2.indd 29
29
08-04-14 14:45
WAGENBORG NEDLIFT
SIGN OF SOLUTIONS
Photo: BASF
HEAVY TRANSPORT. LIFTING AND HOISTING. CREATING CONNECTIONS. STATE OF THE ART EQUIPMENT. OUR COMMITTED PEOPLE AND SPECIAL CARE FOR YOUR VALUED CARGO. THAT IS WHAT IT’S ALL ABOUT IN OUR BUSINESS. Wagenborg Nedlift Merseyweg 50 B, 3197 KG Rotterdam Botlek Tel. +31 10 300 69 00 \ www.wagenborg.com Gate 1, Urmonderbaan 22, 6167 RD Geleen Tel. +31 46 702 24 20 \ nedlift@wagenborg.com
25% korting op uw vacature
VACATURES Het Petrochem Platform heeft sinds 2014 op vacatures.petrochem.nl een eigen vacaturesite waarop werkgevers en -nemers in de (petro)chemie elkaar kunnen vinden. Tientallen opdrachtgevers en duizenden bezoekers hebben hier inmiddels gebruik van gemaakt. Als lezer van Petrochem willen we u graag aanbieden met korting uw vacature(s) hier te plaatsen. In samenwerking met het bureau Exenzo, dat de werving voor deze website uitvoert, geven wij daarom eenmalig 25% korting op het plaatsen van één of meerdere vacatures. U kunt zo tegen lage kosten de voordelen van deze website uitproberen.
Wilt u hier gebruik van maken?
Wilt u meer weten over deze website?
Neem dan contact op met Exenzo via
Neem dan contact op met Inge Janse,
sales@exenzo.com en vermeld hierbij
redactie- en innovatiemanager van
dat u lezer bent van Petrochem. U krijgt
Industrielinqs, via 020 3122 796 of
dan 25% korting op uw bestelling.
inge.janse@industrielinqs.nl
pet_vacature_advertentie.indd 1 030_wagen_vacaturePET.indd 1
03-04-14 14:26 08-04-14 11:21
ONLINE Petrochem verzamelt iedere maand via zijn Twitteraccount @_petrochem_ de beste meningen, foto’s, video’s en artikelen over chemie die op internet verschenen. Ook een suggestie doen? Laat het ons weten via redactie@industrielinqs.nl of via Twitter @_petrochem_ FOTOS
MENINGEN Driehoek Vlaanderen, Nederland, Noordrijn-Westfalen = 2e grootste chemische cluster ter wereld. Samenwerken aan toekomststrategie Kris Peeters (@MP_Peeters) Europa wordt straks overspoeld door plastic producten uit VS Chemische industrie investeert er 100 miljard, zegt Solvaybaas #BrusselsForum Carla Joosten (@Elsevierbrussel)
Chemistry can be dangerous. IFLScience (@IFLScience)
US-schaliegas in vorm van LNG bedreigt voorlopig niet positie Russisch gas, stelt topman Seele van @Wintershall reporter_wimraaijen (@wimraaijen) #Chemische industrie vaart wel bij blonderen kapsel #Wilders JanHenk Almeloo (@JanHenkAlmeloo) Tientallen miljoenen voor industrie Eemsdelta. Goed nieuws: vergroening industrie, verlaging energiekosten. Werk, werk Leo Sparreboom (@Leosp)
This periodic table shows, in red, the elements under ‘serious threat in next 100 years’ #ACSDallas Amer Chem Society (@AmerChemSociety)
ARTIKELEN De Standaard citeert Obama over schaliegas: “De VS maakte moeilijke keuzes. Europa moet hetzelfde doen.” http://bit.ly/obama-schaliegas
In samenwerking met me collega @NadineVos zijn we van mening dat dit wel een mooi plaatje is. Danny van der Sluis (@Dannyvlietje)
VIDEO
SCAN DE FOTO EN BEKIJK HET FILMPJE Wanneer u dit icoon bij een afbeelding ziet staan, dan kunt u het bijbehorende filmpje bekijken door met uw smartphone de foto te scannen.
Schrijfster Anneke @Kortleve analyseert op @VersBeton de van de olie druipende Russische vinger in de pap van @HavenRotterdam http://bit.ly/rusland-olie Waarom draait Shell verlies op schaliegas in Amerika? Dat onderzocht Seeking Alpha. Conclusie: de productie van putten is ronduit mager. http://bit.ly/shell-schaliegas
Ah, de advocaten vd chemische industrie op mn nek. Bevalt ze niks dat parlement zelf besluit over #RoundUP. Want CTGB is de baas, snap je? Esther Ouwehand (@estherouwehand)
Hoe werkt het? 1)
Kan een stad op CO2 draaien? Professor Bert Weckhuysen stelt van wel tijdens zijn lezing op TEDxBinnenhof 2014
2) 3) 4)
Installeer op uw smartphone of tablet de app ‘iLinqs’ Start de app op uw smartphone of tablet Scan de foto waarbij het icoon is geplaatst Het bijbehorende filmpje verschijnt op smartphone of tablet
PETROCHEM 04 – 2014
031_F_online.indd 31
https://www.youtube.com/watch?v=OWCCx4S5MV8
31
08-04-14 14:39
THE TRUE POWER OF 3D PLANT DESIGN INTERGRAPH® CADWORX® 2014 TRANSFORM YOUR PLANT DESIGN WITH IMPROVED MODELING CAPABILITIES Intergraph® CADWorx® 2014 Plant Professional is the latest release of Intergraph’s AutoCAD®-based, intelligent 3D plant design and modeling solution. Both small and complex projects can take advantage of CADWorx’ rapid startup and small overhead needs while optimizing downstream savings.
For more information visit http://www.intergraph.com/global/eu/go/cadworx.aspx Intergraph, the Intergraph logo, and CADWorx are registered trademarks of Intergraph Corporation. Other brands and product names are trademarks of their respective owners.
CW2014_Half Page-Horizontal.indd 1
4/4/2014 4:27:13 PM
More than a solution. • Elektrotechniek • Meet- en regeltechniek
• Keuren installaties, handgereedschap, ladders en trappen
• Data- telecommunicatie • Ondersteuning Technische Diensten • Brandmeldinstallaties
• Verhuur Zone 0 Verlichting
• Veiligheidsinstallaties
• Maatwerk CEAG kunststof Ex Klemmenkasten
032_inter_pieters.indd 1
Petrochemie
Technische Dienst
Pietersen Elektriciteit B.V. Westhavenkade 98, 3133 AV Vlaardingen Postbus 259, 3130 AG Vlaardingen Tel. (010) 434 32 66, Fax (010) 434 24 65 E-mail: pe@pietersen.nl, Internet: www.pietersen.nl
Safety
Kijk voor meer informatie op www.pietersen.nl
Installatie Techniek
Professionals in installatiewerk
08-04-14 11:46
ONBEVANGEN
Voordat het machtige apparaat zijn gigantische hoeveelheden water los kon laten op de emplacementsporen, is men enige uren bezig geweest om meerdere slangen uit te leggen.
Verschil moet er zijn In mijn laatste column ben ik ingegaan op de overeenkomsten en verschillen tussen de chemische industrie en de spoorsector. Aanvullend daarop wil ik u een kleine anekdote niet onthouden. Er is momenteel namelijk veel te doen over het vervoer per spoor in Nederland. Voor emplacementen is men algemene regels aan het opstellen, de incidenten op het spoor lijken onder een vergrootglas te liggen en de Nederlandse chemische sector maakt zich zorgen over imagoschade door de vele lekkages die momenteel lijken op te treden bij spoorketelwagons. Met de brandende wagon met ethanol van inmiddels reeds drie jaar geleden in het achterhoofd, maakt men zich in Nederland bovendien zorgen over de snelheid waarmee dergelijke incidenten kunnen worden beheerst, en welke catastrofale gevolgen dit zou kunnen hebben als er niets verandert. Onder de indruk Zo is enige weken geleden een team van experts afgereisd naar Antwerpen om daar een test bij te wonen van een Turbolöscher. Dat is, in lekentaal, een brandweerwagen met daarop twee straalmotoren en waterkanonnen met een enorme watercapaciteit. In dit geval werd deze ter beschikking gesteld door een groot chemisch bedrijf in het noorden van Antwerpen, die de wagen bij zijn bedrijfsbrandweer heeft. De test moest meer inzicht geven in de bruikbaarheid van zo’n ding. De afstand waarop het apparaat water kan doen neerkomen, zou een oplossing moeten bieden voor de geringe bereikbaarheid op de Nederlandse emplacementen. Men was zeer onder de indruk van de mogelijkheden en de Gazet van Antwerpen kopte enige dagen later: ‘Belgen tonen Nederlanders hoe het moet’. In België blijkt dus de expertise te zijn voor dit Nederlandse vraagstuk. Maar wat men niet heeft vermeld: voordat het machtige apparaat zijn gigantische hoeveelheden water los kon laten op de emplacementsporen, is men enige uren bezig geweest om meerdere slangen uit te leggen. Het benodigde water moest van minimaal anderhalve kilometer verderop komen. Dat was geen eenvoudige klus en het was zeker niet iets wat snel is gerealiseerd. Terugdenkend aan de mogelijke gevolgen bij een forse brand op een emplacement, waar allerlei soorten gevaarlijke stoffen bij elkaar kunnen komen, is tijd het enige dat men echt niet heeft. Een puntje van aandacht dus.
Duidelijk verschil We kunnen ons in Nederland vreselijk druk maken over incidenten en het voorkomen en bestrijden ervan, en willen alles tot in de kleinste details hebben geregeld voor het geval dit ene incident zich eens in de honderd jaar voordoet. In België denkt men daar klaarblijkelijk ander over. Het emplacement waar de test met de Turbolöscher werd gehouden, had slechts één grote vijver met water ter beschikking voor bluswater. Dat terwijl we in Nederland om de tweehonderd meter een aansluitpunt willen hebben dat direct met pompen van water wordt voorzien. Een duidelijk verschil. En dat geldt niet alleen voor dit ene geval. In Europa is wetgeving opgesteld voor de zwaarste categorie industrie. Deze wetgeving is gemaakt naar aanleiding van een zwaar ongeval in het noorden van Italië, waarvan mensen nu nog altijd de gevolgen ondervinden. In alle landen van de Europese Unie is deze Europese wetgeving vertaald in wetten van de landen zelf. Daardoor zouden in alle betrokken landen dezelfde eisen moeten worden gesteld aan bijvoorbeeld een raffinaderij. Maar de praktijk blijkt anders te zijn. Stapelgek In de praktijk is de uitvoering van wetgeving niet overal even gelijk. Ook op dit vlak zijn zeker verschillen aan te wijzen tussen Nederland en België, maar ook in vergelijking met Duitsland en andere landen. Waar in Nederland een zware last bij de bedrijven wordt neergelegd, gebeurt dat niet overal. Dat is erg lastig voor multinationals die vestigingen hebben in heel Europa. En dan heb ik het nog niet eens over de verschillen in wetgeving met de Verenigde Staten of landen in Azië. Het is voor een bedrijf lastig een standaard te ontwikkelen die overal ter wereld zonder commentaar wordt geaccepteerd. Daar moet je als bedrijf stapelgek van worden. Toch zullen verschillen altijd nodig blijven. Waar elders veel ruimte is, heeft men in Nederland te maken met een dichtbevolkt land. En de Nederlanders hebben nu eenmaal de gewoonte om alles tot in detail uit te werken. Chris Aldewereld is ingenieur Scheikundige Technologie en werkzaam als Adviseur Industriële Veiligheid. Aldewereld@gmail.com
PETROCHEM 04 – 2014
033_N_onbevangen.indd 33
33
08-04-14 14:44
Datum: 05|06|14 • Locatie: RDM Campus, Rotterdam
Hét evenement voor de industrie in de Rijn/Schelde-delta
WINNENDE KETENS Ketenefficiëntie is de sterke troef van de Europese industrie. Hoe kan zij deze kaart optimaal uitspelen als antwoord op de schaliegasrevolutie in Amerika en de investeringen die daar naartoe gaan? Petrochem Platform brengt tijdens Deltavisie 2014 in kaart wat de winnende productieketens zijn in de Rijnmond en andere havengebieden. Wat kan de industrie hiervan leren? Tijdens het congres vertellen kopstukken en experts uit de industrie hoe zij via slim gebruik van energie, grondstoffen en de keten overeind blijven. Bovendien belicht Deltavisie diverse Enlightenmentz, lichtende voorbeelden uit de Rotterdamse haven en industrie voor efficiënte productieprocessen.
‘s Avonds wordt de winnaar van de Plant Manager of the Year bekendgemaakt.
Meer Informatie Congresinformatie: Hilde Westerink • hilde@industrielinqs.nl • 020 - 31 22 791 Partnerinformatie: Anouk Bouwmeester • anouk@industrielinqs.nl • 020 - 31 22 797
Deltavisie2014 is een samenwerkingsverband van:
Mediapartners:
www.deltavisie2014.nl
Schrijf nu in!
PROGRAMMA Het programma van Deltavisie 2014 bestaat uit een combinatie van inspirerende sprekers, interactieve masterclasses en dynamische discussies.
KEYNOTE SPEAKER Max van der Meer, directeur Huntsman Holland Al eerder riep Max van der Meer op om tot meer synergie in de Rotterdamse industrie te komen. Door over hun eigen hekken heen te kijken kunnen bedrijven nog veel bereiken voor energie-efficientie en het optimaal gebruik van water en grondstoffen. Wat zijn zijn ideeën?
MASTERCLASSES • Enlightenmentz Pitches van lichtende voorbeelden uit de Rotterdamse haven en industrie. • Wat kan chemie leren van ketens in de elektronica en aerospace? Met professor Henk A. Akkermans van de Universiteit van Tilburg en het Dutch Institute World Class Maintenance • Hoe kunnen industriële ketens profiteren van wiskunde? Sprekers van consultancybureau Ortec vertellen alles over de mogelijkheden die big data en life cycle analysis de industrie te bieden hebben • Hoe kun je als industrie Twitter, Facebook en LinkedIn optimaal inzetten? Met Lisette van der Pijl, adviseur social media bij Port-Able, die vertelt over de (on)mogelijkheden van social media voor crises, omgevingscommunicatie, marketing en HR
Deltavisie is het jaarlijkse evenement van het Petrochem Platform voor de industrie in Nederland en België.
Schrijf nu in op www.deltavisie2014.nl Automatisch op de hoogte blijven? Stuur dan een e-mail naar info@industrielinqs.nl of schrijf u in voor de nieuwsbrief van Petrochem via www.petrochem.nl
Partners Petrochem Platform:
• Welke kansen bieden groene grondstoffen de industrie? Met sprekers van de Hogeschool Rotterdam en het Iso Butanol Platform Rotterdam over de vergroening die in de industrie mogelijk is. Wat kan wel, wat kan niet?
ENERGY SAVERS & SAFETY BUDDY Cas König (ESD SIC), Plant Manager of the Year 2013, vertelt over hoe zijn bedrijf energie bespaart door slim met zijn keten om te gaan. Dik Schipper (Dow Benelux, Plant Manager of the Year 2010) scoort juist met veiligheid door met andere bedrijven te praten. Wat kunnen anderen van hen leren?
COLUMNS KANDIDATEN PLANT MANAGER OF THE YEAR De finalisten voor de Plant Manager of the Year 2014 krijgen een laatste kans om hun kandidatuur kracht bij te zetten. In een column geeft iedere kandidaat een belangrijk punt aan dat veel aandacht nodig heeft ter versterking van de Nederlandse procesindustrie. Waar gaan de kandidaten zich een jaar lang voor inzetten, mochten zij de nieuwe PMY worden?
AVONDPROGRAMMA: PLANT MANAGER OF THE YEAR ‘s Avonds vindt de verkiezing plaats van de Plant Manager of the Year. Onder het genot van een diner maakt de jury bekend wie het komende jaar deze prestigieuze titel mag dragen.
Tijden 10.30 11.45 12.30 18.00 18.30
Business cases door Platform Partners Registratie en lunch Aanvang dagprogramma Netwerkborrel Diner en Plant Manager of the Year-verkiezing
THEMA
Veiligheid
Door een lean-aanpak bij Huntsman is de overbodige check op check eruit gehaald. ‘Bij bepaalde karweien kan een voorman meteen met productie praten over hoe een klus veilig moet’, vertelt maintenance manager Jan van Goolen. ‘Dat kan alleen met vaste huisaannemers, met mensen waar je vertrouwen in hebt en die bekend zijn met de processen en de cultuur.’ Hij pleit daarom voor een intensieve relatie met aannemers. Een andere vruchtbare samenwerking is het initiatief Safety Buddy. Directeur Frank Tazelaar van APM Terminals en Bart Leenders van Neste Oil gingen bij elkaar op bezoek om kennis en ervaringen uit te wisselen over veiligheid.
36
PETROCHEM 04 – 2014
036_37_X_Themaspread.indd 36
08-04-14 14:28
FOTO: WIM RAAIJEN
‘Het is belangrijk dat we het veilig en vlekkeloos opereren vanaf dag één tussen de oren krijgen.’ PETROCHEM 04 – 2014
036_37_X_Themaspread.indd 37
37
08-04-14 14:28
VEILIGHEID
Vertrouwen als basis voor veiligheid Hoewel aannemers slechts voor een deel bij de bedrijfsvoering zijn betrokken, moet de veiligheidscultuur van de opdrachtgever hen wel tussen de oren zitten. ‘Een lastige taak als je aannemers blijft zien als leveranciers en zij zich geen onderdeel voelen van wat er op de plant gebeurt’, vindt Jan van Goolen maintenance manager bij Huntsman Holland. Hij pleit voor een intensieve relatie met aannemers. Liesbeth Schipper
‘Aannemers worden vaak onvoldoende bij de werkprocessen betrokken, en kansen om de veiligheid nog beter te waarborgen, blijven daardoor onbenut’, stelt Jan van Goolen, maintenance manager bij Huntsman Holland. Hij vindt het essentieel dat aannemers zo worden betrokken dat ze zich onderdeel van het team voelen. ‘Je hebt hoge betrokkenheid en veel verantwoordelijkheidsgevoel nodig om de veiligheid te borgen. Daarom moeten bedrijven investeren in langetermijnrelaties met aannemers. Behandel ze als eigen personeel en betrek ze zoveel mogelijk bij de bedrijfsvoering. Juist op het gebied van veiligheid.’ Zelf werkt Huntsman op haar Rotterdamse site samen met vaste huisaannemers. Samen met hen is het bedrijf continu op zoek naar verbetering. Van Goolen koestert die lange relatie met de huisaannemers. ‘Sommige mensen van aannemers werken al langer dan ik hier werk, en ik werk hier al dertig jaar. Maar ik ben ook blij met verjonging.’ Door de mix van ervaring en een frisse wind was het mogelijk om samen met de huisaannemers een lean-aanpak door te voeren. ‘Alle werkprocessen voor productie en onderhoud zijn onder de loep genomen. We hebben de overbo-
InnOVaTIE Hoe houdt Huntsman Holland zijn vaste huisaannemers scherp? Hoe zorgt het bedrijf ervoor dat ze continu blijven verbeteren, niet alleen op veiligheidsgebied maar ook op efficiency? ‘We hebben altijd een incentive-model gehad, gebaseerd op uitvoering, kwaliteit en prestatie’, vertelt maintenance manager Jan van Goolen. ‘Veiligheid hebben we nooit financieel beloond omdat we denken dat dit vermijdgedrag induceert, dus dat mensen incidenten niet meer gaan melden.’ Op dit moment staat Huntsman aan de vooravond van het bedenken van een nieuw model. ‘Daar hebben we wel ideeën over. We willen bijvoorbeeld innovatie meenemen in het model. Zo hebben we met Mourik in het verleden een automatische coil-reiniger ontwikkeld. Coils zijn enorme verwarmingsspiralen die nogal vervuilen tijdens het proces in de fabriek. Bij een turnaround moeten er tientallen uit de fabriek worden gehaald en manueel met een hogedrukspuit worden gereinigd. Van de automatisering hiervan hebben we uiteindelijk allebei voordeel.’
38
dige check op check eruit gehaald en bij bepaalde karweien kan een voorman meteen met productie praten over hoe een klus veilig moet. Als het veiligheidskritisch is of als procedures voorgeschreven zijn, komen we er als onderhoud natuurlijk wel bij om het door te praten, maar dat is nu niet meer bij elke klus nodig. Dat kan alleen met vaste huisaannemers, met mensen waar je vertrouwen in hebt en mensen die bekend zijn met de processen en de cultuur. Een heftig veranderingsproces, maar de voordelen zijn zichtbaar.’ Gedrag Op dit moment heeft Huntsman een korte turnaround bij de downstreamfabrieken. ‘Daarbij zijn we een veiligheidsprogramma gestart op initiatief van de safety-afdeling en de aannemers. Een grote groep van vertegenwoordigers van onszelf en de aannemers hebben twee ochtenden bij elkaar gezeten om af te stemmen hoe we deze turnaround veilig tot een einde gaan brengen. Het waren allemaal mannen die ook straks in het veld aan het werk zijn.’ Het veiligheidsprogramma is speciaal gericht op gedrag. ‘Hoe spreek je elkaar aan als je een gevaarlijke situatie ziet? Maar ook: samen doorspreken hoe een klus veilig kan worden gedaan. Het is geen blame en shame, je moet steeds in gesprek blijven over veiligheid. Want met preventief gedrag en openheid bereik je meer dan met het opleggen van regels.’ Olievlek Toch ontkomt ook Huntsman niet aan die regels. Vorig jaar kwamen negen veiligheidsregels, Life Savers, vanuit Amerika overwaaien en Huntsman Holland betrok de huisaannemers sterk bij de introductie ervan. ‘We hebben toen gezegd: “Luister, de regels rond veiligheid worden aangepast. Wat is voor
PETROCHEM 04 – 2014
038_39_X1_thema_artikel 2.indd 38
08-04-14 14:27
Incidenten Ook de consequenties voor mensen die de regels niet volgen, heeft Huntsman in overleg met de aannemers bepaald. ‘Ik heb in het begin gezegd: “Komen jullie maar met een voorstel voor een strafmaat als er iets voorvalt, en dan kijken we of we dezelfde normen en waarden hebben.” We hebben inmiddels al een aantal incidenten gehad waarbij de regels zijn overschreden en ik moet zeggen: onze aannemers nemen het serieus op en
FOTO: HUnTSMan
jullie de beste manier om dat te introduceren? En hoe gaan we om met mensen die de regels niet volgen?” Ik was aangenaam verrast dat ze al heel snel met een groot plakkaat kwamen waarop ze met hun logo’s en handtekeningen de regels hebben onderschreven.’ De aannemers die voornamelijk in de petrochemie werken, hebben ruime ervaring met dit soort regels, stelt Van Goolen. ‘Want ze heten misschien bij elke opdrachtgever anders, maar ze verschillen echt niet zoveel van elkaar. Je mag niet zonder de juiste beschermingsmiddelen werken, op hoogte werk je aangelijnd, je mag geen beveiligingen overbruggen, allemaal regels die ik negen van de tien keer bij conculega’s zie terugkomen. Opvallend daarbij was dat de aannemers zeiden: ‘Laat ons die regels op onze eigen manier introduceren.’ Ze deden dat onder andere met zeepkistsessies en een postercampagne. ‘Samen met de aannemers werkten we al langer met posters over veiligheidsissues. Zo hebben we na het veelvuldig negeren van afzettingen bij hijswerkzaamheden – dan loop je onder een last en krijg je dus een gevaarlijke situatie – met elkaar een campagne met posters en waarschuwingen ontwikkeld. Nu met de Life Savers, hebben we een soortgelijke campagne opgezet. Als je op het terrein komt, zie je overal doeken hangen. En je ziet ook dat alle aannemers de boodschap hebben onderschreven. Dus iedereen die nieuw binnenkomt, ziet dat meteen.’ Nadat de vaste huisaannemers het voortouw hadden genomen bij de introductie van de Life Savers is de campagne doorgerold naar alle aannemers op de site. ‘Het werkte als een olievlek want alle bedrijven die standaard op de site werken, ook de wat kleinere, hebben nu de veiligheidregels onderschreven.’
zijn streng. Het aardige ervan is natuurlijk dat ze de mensen waar het om gaat, kennen. Ze hebben al een geschiedenis met zo’n persoon, die bij bedrijf A, B en C ook al een keer regels heeft overtreden, en daarom kijken zij er toch iets anders naar dan wij.’ Vooral in het begin, vlak na de introductie van de regels, waren er overtredingen. ‘Een paar daarvan waren vooral uit goodwill, omdat mensen elkaar wilden helpen. Maar daar hebben we elkaar op aangesproken, want dat moet je dus gewoon niet willen. Het waren ook geen incidenten met een gevaarlijke situatie. Zo heeft een aannemer tijdens een turnaround een medewerker met alcohol op direct ontslagen en van het terrein weg-
gestuurd. Omdat het geen medewerker was die hier regelmatig rondloopt, hadden we het in het verleden misschien zelf niet opgemerkt, maar nu letten we daar veel nadrukkelijker op.’ Bij het overtreden van regels houdt Huntsman overigens wel rekening met het effect: had er iets ernstigs kunnen gebeuren? ‘Die regels zijn zwart/wit en er is niet altijd acuut een gevaarlijke situatie. Bovendien geldt dat als uitvoerende mannen elkaar op veiligheid aanspreken, het niet direct een overtreding is. In dat geval helpen ze elkaar het veiligheidsgedrag op een hoger plan te brengen. Maar zodra iemand van het management een overtreding constateert, is dat meteen een serieuze.’ W PETROCHEM 04 – 2014
038_39_X1_thema_artikel 2.indd 39
39
08-04-14 14:27
VEILIGHEID
‘Je doet het veilig of je doet het niet’ Het initiatief Safety Buddy van voormalig Plantmanager of the Year Michel Meertens en het Petrochem Platform heeft een vervolg gekregen. Directeur Frank Tazelaar van APM Terminals Maasvlakte II en Bart Leenders van buurman Neste Oil gingen bij elkaar op bezoek om kennis en ervaringen uit te wisselen over veiligheid. ‘Je stelt elkaar vragen waar je soms het antwoord niet op weet. Dat is heel leerzaam.’ Wim Raaijen
Michel Meertens (DSM) wilde als Plant Manager of the Year 2012 een positieve impuls geven aan veiligheid in de industrie. Uitwisseling van kennis en ervaring kan daar volgens hem zeer bij helpen. Voorjaar 2013 voegde hij de daad bij het woord. Met zijn Safety Buddy Paul van Herrewegen van Rubis Terminal ging hij op zoek naar de kern van veiligheid en met name de waaromvraag. De combinatie van een groot en relatief klein bedrijf leverde veel interessante inzichten op. Meertens wilde hieraan een vervolg geven en heeft in de zomer ook een bezoek gebracht aan eveneens voormalig Plant Manager of the Year Dik Schipper van Dow in Terneuzen. Niet lang daarna vertrok hij echter voor een poosje als interim-manager van een DSM-fabriek in de binnenlanden van China. Maar het idee van Safety Buddy vertrok niet met hem richting het oosten. Zo goed als nieuw Samen met het initiatief Change Your Perspective van het Rotterdamse Havenbedrijf ging Petrochem op zoek naar andere managers die ervoor
40
open stonden om van elkaar te leren. En die vonden ze op de Maasvlaktes. Algemeen directeur Bart Leenders van Neste Oil en directeur Frank Tazelaar van APM Terminals Maasvlakte II, de container terminal die momenteel op de Tweede Maasvlakte in aanbouw is, namen met plezier het stokje over van de voormalig Plantmanager of the Year. Een interessante uitwisseling tussen twee compleet verschillende werelden: die van de bioraffinage en de containeroverslag. In november en januari gingen de twee heren bij elkaar op bezoek en van de uitwisseling bij Neste Oil en APM werd wederom een filmreportage gemaakt. Om meerdere redenen waren het interessante ontmoetingen. Ondanks dat ze buren zijn, vormen ze een wereld van verschil. De een is vol in productie; Neste Oil produceert sinds enkele jaren hernieuwbare diesel uit een variatie van duurzame grondstoffen in een fabriek die nog zo goed als nieuw is. De ander, APM-terminal, moet later dit jaar in gebruik worden genomen. Leenders: ‘Frank staat met zijn organisatie op het punt waar wij vier jaar geleden waren.
PETROCHEM 04 – 2014
040_41_43_X2_thema_artikel 3.indd 40
08-04-14 14:36
FOTO’S: WIM RAAIJEN
Leenders: ‘Je kunt een heel veilige auto kopen, met airbags en alles erin, maar als je een kind van tien achter het stuur zet, dan gaat het toch niet goed.’ Toen waren wij ook nog volop aan het bouwen. Hij had daarom heel veel vragen over hoe we het toen deden en wat we er van hebben geleerd.’ Onbemande kranen APM Terminals is het eerste bedrijf dat zich vestigt op de Tweede Maasvlakte. Het gaat om een ultramoderne volledig geautomatiseerde containerterminal met een overslagcapaciteit van uitein-
delijk wel 4,5 miljoen containers. De terminal is straks toegankelijk voor de nieuwste generatie gigantische containerschepen. Om deze schepen te kunnen afmeren, heeft de nieuwe terminal een diepzeekade van twintig meter diep over een lengte van bijna drie kilometer. De omvang van deze nieuwe containerschepen vergt extra grote kranen langs de kade. De 28 kranen worden op afstand bediend, net als
de 37 elektrisch aangedreven vehikels die containers op de terminal tussen de kadekranen en het opslagterrein gaan transporteren. Eveneens onbemande en automatische stapelkranen zorgen met een centraal besturingssysteem ervoor dat containers op rustige momenten herschikt worden en klaar staan voor verder transport. Vooral de onbemande kranen zorgen voor een primeur, zeker op het gebied van veiligheid. Tazelaar: ‘Voordeel is dat we mens van machine kunnen scheiden. Straks zullen op grote delen van de terminal geen mensen meer rondlopen.’ Bart Leenders begrijpt meteen het voordeel voor veiligheid: ‘Machinisten hoeven niet meer af te dalen en omhoog
Scan de foto en bekijk het filmpje Wanneer u dit icoon bij een afbeelding ziet staan, kunt u het bijbehorende filmpje bekijken door met uw smartphone de foto te scannen. Hoe werkt het? 1) Installeer op uw smartphone of tablet de app ‘iLinqs’ 2) Start de app op uw smartphone of tablet 3) Scan de foto waarbij het icoon is geplaatst
PETROCHEM 04 – 2014
040_41_43_X2_thema_artikel 3.indd 41
41
08-04-14 14:37
safesite.nl
Petrochem.nl geeft nog meer waarde voor uw geld
safesitebv
Meer nieuws dan ooit • Actuele berichtgeving over de olie- en chemische industrie • Alle productinnovaties overzichtelijk bij elkaar • Volledig evenementenoverzicht • Online catalogi met producten en diensten • Multimediale bedrijfspresentaties • Tweewekelijkse Nieuwsbrief • Live twitter updates • LinkedIn interacted
UW SPECIALIST IN VEILIG WERKEN OP HOOGTE EEN PASSENDE OPLOSSING VOOR AL UW WERK OP HOOGTE VRAAGSTUKKEN
Petrochem-abonnees krijgen meer • De nieuwste Petrochem staat een week voor verschijnen online • Abonnees krijgen toegang tot alle eerder verschenen artikelen • Volg de status van nieuwe projecten en uitbreidingen in de projectendatabase • Ga naar www.petrochem.nl en kies abonneren
petrochem.nl
Advies
Training
Verkoop
Rope Access
Installatie
Inspectie
Safe Site B.V., Staalindustrieweg 19, 2952 AT Alblasserdam
Ga direct naar Petrochem.nl en blijf iedereen voor
Onderhoud Valbeveiliging
SafeSite0020_Advertentie_Algemeen_90x267.indd 1
042_hempel_safe.indd 1
V GM C HECKLIST A ANNEMERS
3-4-2014 14:37:06
08-04-14 12:27
Tazelaar: ‘In de procesindustrie kan het een risico zijn dat er door de hoge standaards, van zo doen we het hier, minder ruimte is voor variatie.’
rondloop, heb ik toch het idee dat de industrie een paar decennia voorloopt. Hoewel ik zelf ook uit de chemische industrie kom, blijf ik het inspirerend vinden.’
te klimmen in die tientallen meters hoge kranen. Maar misschien nog belangrijker, ze zitten niet langer alleen in een hokje, maar op een afstand in een controlekamer. Dus ze hoeven bijvoorbeeld niet bang te zijn dat ze wat overkomt als ze moederziel alleen zitten. Ze bedienen een joystick in een controlekamer, met andere collega’s. Ook goed voor de onderlinge collegialiteit.’ Tazelaar vond het prettig om juist met een vertegenwoordiger van de procesindustrie over remote control te spreken. In de industrie is besturen op afstand dagelijkse realiteit. ‘Bart heeft daar vanuit zijn technische kennis en vanuit zijn ervaring in de Neste Oil-organisatie interessante ideeën over. Daar kunnen we voor de nieuwe terminal veel van leren.’
Vaker Leenders was vooral geïnteresseerd in hoe een containerterminal omgaat met alle verkeersstromen. ‘Een van onze uitdagingen bij Neste Oil is de begeleiding van de chauffeurs die met hun vrachtauto’s bij ons op de site komen. Tegenwoordig is het beroep van chauffeur steeds internationaler en je wilt toch zekerstellen dat de veiligheid honderd procent gewaarborgd is. Ook als je steeds nieuwe mensen op je terrein krijgt. Frank krijgt straks iedere twee minuten een nieuwe chauffeur op de terminal. Bij Neste Oil kunnen we natuurlijk veel leren van hoe ze daar bij een terminal mee omgaan.’ Op een containerterminal is elke dag anders. ‘We zijn er zeer alert op dat er veel variatie zit in het proces. In de procesindustrie kan het een risico zijn dat er door de hoge standaards, van zo doen we het hier, minder ruimte is voor variatie.’ Ondanks de grote verschillen tussen de twee bedrijven, valt het geen moment stil als de twee managers over veiligheid praten. Tazelaar: ‘Er zijn zo veel aanknopingspunten, waardoor je je gaat afvragen waarom we dit niet vaker doen.’ W
Decennia voorop Toch was de technische uitvoering uiteindelijk niet het belangrijkste gespreksonderwerp van de Safety Buddies. Leenders: ‘De installatie moet tiptop in orde zijn, maar je moet niet alleen op de techniek vertrouwen. Je kunt een heel veilige auto kopen, met airbags en alles erin, maar als je een kind van tien achter het stuur zet, dan gaat het toch niet
goed. Je moet met je team een doorleefde veiligheidscultuur hebben en daar continu aan blijven bouwen. We zeggen hier bij Neste Oil: “Je doet het veilig, of je doet het niet”.’ Tazelaar vindt het herkenbaar dat het aan de top van het bedrijf moet beginnen. Zeker nu, in de opstartfase van het bedrijf. Nu kan de cultuur goed worden neergezet. Tazelaar: ‘Het is belangrijk dat we het veilig en vlekkeloos opereren vanaf dag één tussen de oren krijgen.’ De uitwisseling met Bart Leenders kwam daarom op een goed moment. Tazelaar vond het heel leerzaam om te zien hoe een industrieel bedrijf als Neste Oil met veiligheid omgaat. ‘De standaards liggen hier beduidend hoger dan in de containeropslag. Over een bijna incident met een duim wordt bij ons toch nog steeds wat luchtiger gedaan dan bij Neste Oil. We hebben wat dat betreft nog een behoorlijke weg te gaan. Onder andere door de omgang met gevaarlijke stoffen liggen de standaards hier aanmerkelijk hoger. Mobiele telefoons uit bijvoorbeeld. Dat speelt bij ons misschien minder, maar het zet me wel aan het denken. Als ik bij Neste Oil
PETROCHEM 04 – 2014
040_41_43_X2_thema_artikel 3.indd 43
43
08-04-14 14:37
EVENEMENTENHAL GORINCHEM
R V ROESTVAST STAALDAGEN S 2014 Dé vakbeurs voor de technische industriële branche
20, 21 en 22 mei 2014
Hét vakevenement op het gebied van roestvast staal en andere hoogwaardige legeringen
Vraag twee gratis entreebewijzen aan via onderstaande gegevens
WWW.EVENEMENTENHAL.NL/TIVRVS-GO CODE 7140175371
NIEU W
or p le in vob ra n c h e : Th e m a m in iu m d e a lu
NIUM ALUMIA R E N A 2014
Evenementen
HAL BOUW- OF RENOVATIEPLANNEN?
HARDENBERG GORINCHEM VENRAY
044_even_hanse.indd 1
Evenementenhal Gorinchem Franklinweg 2, 4207 HZ Gorinchem www.evenementenhal.nl
Ons evenement.
UW MOMENT.
... al meer dan 100 jaar! BOUWPLANNEN? Als gerenommeerd staalbouwbedrijf zijn wij gespecialiseerd in het produceren en monteren van staalconstructies voor de utiliteitsbouw, hallenbouw, distributiecentra, petrochemie, kantoren. Inclusief het verzorgen van ontwerp, berekeningen en tekeningen. Daarnaast zijn wij gecertificeerd voor het monteren van stalen dak- en gevelbekleding.
RENOVATIEPLANNEN? Heeft uw bedrijfspand niet meer de uitstraling die bij uw bedrijf past? Graag voorzien wij uw bedrijfspand van nieuwe dak- en/ of gevelbekleding, voorzien van duurzame coating en indien gewenst inclusief nieuwe isolatie. Neem contact met ons op voor de mogelijkheden.
hanse + staal een sterk verhaal De Weel 13 · 4306 NV Nieuwerkerk · telefoon 0111 641333 · info@hansestaalbouw.nl · www.hansestaalbouw.nl
08-04-14 11:20
Veiligheid
Welke risico’s loopt de chemie? Begin april vond in Ahoy Rotterdam de Emergency Conference plaats, het congres over rampenbestrijding en crisisbeheersing. Met incidenten bij Odfjell en Chemie-Pack in het achterhoofd zijn deze onderwerpen voor de (petro)chemische industrie actueler dan ooit. Petrochem vroeg daarom bij de sprekers Ira Helsloot, Menno van Duin en Roy Johannink wat zij denken dat het grootste gevaar is voor de chemische industrie en hoe zij zich daarop kan voorbereiden. Inge Janse
‘De risico’s van de industrie staan niet bovenaan mijn lijstje. Het is volgens mij namelijk niet toevallig dat we de laatste decennia relatief weinig grote “klappers” hebben gehad. Ik maak me daarom eerder druk over wateroverlast en epidemieën’, zegt veiligheidsexpert Menno van Duin. ‘De risico’s in de industrie voor veiligheid zijn vaak gekoppeld aan andere risico’s in deze sector, zoals slecht werkgeverschap, milieuproblemen en de belabberde financiële situatie. Als de all over-kwaliteitszorg matig is, dan heeft dat ook effect op grotere (fysieke) risico’s. Je kunt hierbij denken aan slecht en weinig onderhoud vanwege financiële problemen en oudere installaties.’ ‘Ook de toename van de schijven, de subsub-sub-contracting, vormt een risico. Wie is dan nog waarvoor verantwoordelijk? En spreken alle mensen nog wel – letterlijk en figuurlijk – dezelfde taal?
Symbolisch veiligheidsbeleid ‘Het grootste gevaar voor de chemische industrie is dat deze terugvalt op symbolisch veiligheidsbeleid zoals dat momenteel populair is bij de overheid: meer veiligheidsadviseurs, meer interne audits, meer trainingen over veiligheidscultuur en meer kwantitatieve risicoanalyses’, vindt veiligheidsexpert Ira Herlsloot ‘Echte veiligheid hangt samen met echt vakmanschap op de werkvloer en met winstgevendheid van bedrijven. Spreken over meer veiligheid en ondertussen je onderaannemers op de laagste kosten selecteren, gaat niet samen.’ Sociale media ‘Het potentiële gevaar de aankomende periode voor de industrie is het niet anticiperen op de rol van sociale media binnen de crisisbeheersing’, stelt veiligheidsexpert Roy Johannink. ‘Hoe klein het incident ook is, er wordt melding van gemaakt op de sociale media. Niet het incident, maar de impact van het incident bepaalt daarom op welke wijze de industrie wordt getroffen.’ Drie kenmerken van sociale media kunnen daarbij een incident versterken. ‘Ten eerste de snelheid. Wanneer er sprake is van een incident kan dit in één seconde direct worden gedeeld via Facebook, YouTube of Twitter.’ Het tweede kenmerk is nog meer bepalend als versterkende factor, want dat zijn de onbegrensde deelmogelijkheden van informatie. De laatste versterkende factor is interactie. ‘Sociale media zorgen voor meer interactie. Mensen gaan zich (nog meer) bemoeien met de crisis en met de crisisbeheersing.’ Samenspel Wat moet de industrie dus kunnen? ‘Het omgaan met sociale media vergt een goed samenspel van informatiemanagement en crisiscommunicatie. Het is goed om op voorhand na te denken over de te maken
MENNO VAN DUIN Menno van Duin is lector Crisisbeheersing bij het Instituut Fysieke Veiligheid/Politieacademie en bijzonder lector Regie van Veiligheid bij de Hogeschool Utrecht in samenwerking met de Veiligheidsregio Utrecht. Hij hield op 10 april tijdens de Emergency Conference de interactieve lezing: Wat je zelden doet, doe je zelden goed!
IRA HElSlOOT Professor doctor Ira Helsloot is hoogleraar besturen van veiligheid aan de Radboud Universiteit Nijmegen en Editor Journal of Contingencies and Crisis Management. Op 9 april was hij keynote-speaker met de presentatie: Risico-regelreflex.
ROy JOHANNINk Roy Johannink (MCDm) werkt bij het Adviesbureau VDMMP Focus op Veiligheid als senior adviseur beleid en onderzoek. Hij sprak op 8 april samen met Bert Brugghemans (Sectorcommandant, Brandweer Antwerpen) over het onderwerp: Omgevingsanalyse wordt een impactanalyse: over monitoring van impact.
afspraken met de afdelingen en mensen die verantwoordelijk zijn voor het leveren van informatie voor de crisiscommunicatieboodschap. Hoe snel kunnen ze informatie leveren? Hebben ze daar capaciteit voor, óók 24/7? Wie monitort de sociale media als het gaat over de eigen processen?’ De industrie doet er daarom méér dan verstandig aan als zij sociale media meeneemt in de voorbereiding op een crisis, meent Johannink. W PETROCHEM 04 – 2014
045_X3_thema_artikel 4.indd 45
45
08-04-14 14:47
Het Petrochem Platform brengt experts, gebruikers en leveranciers van producten en diensten bijeen om bij te dragen aan een transparante informatievoorziening rond de olie- en chemische industrie. Het platform belicht op een journalistieke en onafhankelijke manier innovaties, behandelt actuele onderwerpen en inspireert. Het Petrochem Platform bereikt zijn doelgroep via het blad Petrochem (elf edities per jaar), de website www.petrochem.nl (dagelijkse updates), rondetafelbijeenkomsten (vier per jaar) en het jaarcongres Deltavisie.
DE VOLGENDE BEDRIJVEN ZIJN PARTNER VAN HET PETROCHEM PLATFORM
SCAN DE FOTO EN BEKIJK HET FILMPJE Wanneer u dit icoon bij een afbeelding ziet staan, dan kunt u het bijbehorende filmpje bekijken door met uw smartphone de foto te scannen.
03_advertentie_PETplatform_3p.indd 38
Hoe werkt het? 1) Installeer op uw smartphone of tablet de app ‘iLinqs’ 2) Start de app op uw smartphone of tablet 3) Scan de foto waarbij het icoon is geplaatst 4) Het bijbehorende filmpje verschijnt op smartphone of tablet
08-04-14 12:23
OVERIGE PARTNERS PETROCHEM PLATFORM:
LEDEN PETROCHEM PLATFORM:
KLEUREN: LOGO CITTÀ ROMANA PANTONE
CMYK
ROOD: PMS 1797 ORANJE: PMS 158 LICHT ORANJE: PMS 1505
ROOD: 5-90-75-0 ORANJE: 5-70-90-0 LICHT ORANJE: 0-30-70-0
WILT U MEER WETEN OVER LIDMAATSCHAP OF PARTNERING VAN HET PETROCHEM PLATFORM? Kijk op www.petrochem.nl of neem contact op met Anouk Bouwmeester: Anouk@industrielinqs.nl - 020 3122 797
03_advertentie_PETplatform_3p.indd 39
08-04-14 12:24
HET EXPERTPANEL VAN HET PETROCHEM PLATFORM BESTAAT UIT DE VOLGENDE SPECIALISTEN
03_advertentie_PETplatform_3p.indd 40
Ben Ale BenAle Risk Management Advice, eigenaar
Eward Hofstede AVEBE, managing director operations
Dik Schipper Dow Benelux, production leader
Jos Benders voormalig topman Lyondell
Karin Husmann Plant One, managing director
Jaap Schouten TU Eindhoven, professor
Katrien Bogaerts Kaneka, production engineer
Hans Kerkhoven voormalig topman Shell Global Solutions
Wim Soetaert Universiteit Gent, professor
Jan Bout Bout&Co, partner
Cor Kloet Verwater Group, interim CEO
Wouter Stam Flowid, managing director
Jan Van Doorslaer voormalig woordvoerder BASF Antwerpen
Cas KĂśnig ESD-SIC, plantmanager
Roelf Venhuizen Profion, voorzitter
Niko van Gent voormalig woordvoerder, Huntsman Holland
Bart Leenders Neste Oil, managing director
Louwrens Hacquebord Universiteit Groningen, professor
Cor van der Linden iTanks, managing director
RenĂŠ den Heeten Huntsman Polyurethanes, process chemist
Michel Meertens DSM, director manufacturing competences
De platformstructuur van het Petrochem Platform is opgebouwd uit een expertpanel, producerende bedrijven en complementaire marktpartijen. De samenstelling waarborgt de objectiviteit van het platform en zorgt voor een verregaande integratie in de doelgroep.
08-04-14 12:24
TECHNOLOGIE
SHELL wErkT aaN EffICIëNTErE OLIEwINNING
Om efficiënter olie te kunnen winnen, ontwikkelen Shell en de TU Delft een meetsysteem waarmee de stroming van olie door een boorkern nauwkeuriger is te meten. Het is één van de enhanced oil recovery-projecten waaraan de twee werken. Een boorkern is een monster dat met een exploratieboring uit het oliereservoir wordt gehaald. Een kleine hoeveelheid olie wordt door het boorkernmonster geperst om de eigenschappen van de olie en van het gesteente te achterhalen. Daarmee kan Shell onder andere het winbare percentage olie in het veld voorspellen. Het kost veel geld om de monsters uit het reservoir te halen. Daarom hebben de onderzoekers nu een meetsysteem ontwikkeld met veel gevoeliger sensoren, zodat kleinere boorkernmonsters volstaan voor een betrouwbare proef. Bovendien kunnen meer tests worden uitgevoerd met dezelfde hoeveelheid reservoirgesteente. Dit resulteert in meer kennis van het reservoir en daardoor een groter percentage olie dat uit het gesteente kan worden gehaald. OmzETTING warmTE Naar ELEkTrICITEIT kaN vEEL EffICIëNTEr
Materialen die warmte kunnen omzetten naar elektriciteit, zogenoemde thermoelektrische materialen, bestaan al een poosje. Ze zijn alleen nog niet zo efficiënt, en daarom zijn ze momenteel alleen nog terug te vinden in gadgets zoals laarzen die lichaamswarmte gebruiken om een telefoon mee op te laden. Als de omzetting van warmte naar elektriciteit efficiënter zou zijn, dan ligt een breed scala aan toepassingen in het verschiet, zoals via warmte die de uitlaatpijp van een auto verlaat. Thermo-elektrische materialen kunnen deze warmte dan omzetten naar elektriciteit voor een elektromotor. Ook fabrieken zouden hun restwarmte direct kunnen omzetten naar stroom. Een eerste stap in die richting hebben wetenschappers van onderzoeksinstituut MESA+ van de Universiteit Twente gezet. Zij hebben de efficiëntie van een thermoelektrisch materiaal sterk verbeterd en denken dat er nog voldoende ruimte is voor verdere verbetering van de materialen. De onderzoekers slaagden erin het vermogen van dunne films van het thermo-elektrische materiaal NaXCoO2 te verdubbelen door de fabricagecondities aan te passen. Volgens Mark Huijben, een van de betrokken onderzoekers, is met een betere controle over het fabricageproces nog meer verbetering mogelijk. ‘Door de keuze van het substraat en de fabricagecondities kunnen we het materiaal heel specifiek tunen.’ In het onderzoek is gewerkt met dunne films van het materiaal van minder dan honderd nanometer dik. Huijben: ‘De volgende stap is dat we dunne lagen van verschillende materialen op elkaar gaan stapelen om nieuwe en betere eigenschappen te creëren.’
LEkDETECTIESYSTEEm Het grote olielek van BP in de Golf van Mexico heeft de opinie over het zoeken naar olie in Arctische gebieden geen goed gedaan. Twintig bedrijven en instellingen werken daarom samen om een best practice te ontwikkelen voor het ontwerpen en installeren van een offshore lekdetectiesysteem. Zo’n systeem is nu al een eis in de Noorse wateren, maar daar zal het waarschijnlijk niet bij blijven. Er zijn al diverse sensoren voor lekdetectie beschikbaar, maar deze hebben allemaal een beperking in hun reikwijdte of toepassing. Sommige sensoren detecteren alleen gas, andere zijn zeer gevoelig maar hebben een kleine reikwijdte, en weer andere sensoren kunnen wel in een groter gebied meten, maar zijn minder gevoelig. De uitdaging is om de gewenste eigenschappen te integreren in één systeem. En hoewel er al jaren lekdetectiemethodes zijn, kunnen ze nog flink worden verbeterd. Aan het Joint Industry Project (JIP) on Offshore Leak Detection werken naast leveranciers van lekdetectiesystemen en kartrekker DNV GL ook operators mee, zoals BP ENI, Petrobras en GDF Suez. HErGEBrUIk afvaLwaTEr Croda neemt binnenkort een ultramoderne membraanfiltratie-installatie in gebruik. Deze maakt gezuiverd afvalwater na demineralisatie geschikt voor gebruik in de processen en de stoomketels. Het bedrijf koos voor een nieuwe techniek van ultrafiltratie en omgekeerde osmose vanwege de robuustheid van het systeem, de lage investeringskosten en het lage energieverbruik. Logisticon Water Treatment heeft samen met Croda deze technieken eerst uitgebreid getest. Met de installatie wordt de onttrekking van ongeveer vijfhonderdduizend ton grondwater per jaar voorkomen en het gebruik van chemicaliën voor de waterzuiveringsprocessen met meer dan negentig procent gereduceerd. Het proceswater en de stoom eindigen weer in de waterzuivering waarmee dus een kringloop is ontstaan.
PETROCHEM 04 – 2014
049_J_Technologie.indd 49
49
08-04-14 14:38
� p���� � � i � � ��-�� Y��� �� i�� �r��ect� �� �
VEILIGHEIDSSIGNALERING LEIDINGMARKERING PROCESS IDENTIFICATIE TANKMARKERING ONTRUIMINGSPLATTEGRONDEN ANTI-SLIP SYSTEMEN EX ZONE MARKERING VERKEERSPLANNEN BLOMSMA-SAFETY.COM
050_blom_eco.indd 1
08-04-14 11:20
PRODUCTEN
ONliNE simUlaTiETOOl vOOR OPTimalisaTiE PlaNT OPERaTiONs Met Mirror Plant biedt Yokogawa een nieuwe oplossing voor het optimaliseren van plant operations in de olie-, gas- en petrochemische industrie. De simulator draait synchroon met het plantbesturingssysteem. Op basis van realtime informatie uit het productieproces simuleert het systeem zeer nauwkeurig de status van de productieomgeving. Met speciale modellen visualiseert de simulator de huidige status van de productieomgeving en doet een voorspelling over de status in de nabije toekomst. Ook wordt de status getoond van locaties waar geen temperatuur- of drukmetingen kunnen worden uitgevoerd. De resultaten worden vervolgens gepresenteerd op het scherm van een standaard pc of op de terminal van een operator. De simulator is verder voorzien van een alarmfunctie waarmee operators op potentiële problemen worden gewezen. In de periode 2011-2013 is een veldtest uitgevoerd bij Mitsui Chemicals. Hieruit bleek dat de simulator zorgde voor een stabiele en optimale werking van een distillatietoren. Meer informatie bij Yokogawa: www.yokogawa.com/nl iNNOvaTiEvE zakkEN vOOR TaNkOPslag Het Linerbag-systeem is een kunststoffen of rubberen zak die kan worden ingebouwd in een opslagtank voor vloeistoffen. Daarmee verbetert niet alleen de corrosiebestendigheid aan de binnenzijde van de tank, maar het resulteert ook in beduidend minder manuren die in een tank moeten worden gewerkt, wat de veiligheid ten goede komt. Toepassing van het systeem kan ervoor zorgen dat tanks niet meer hoeven te worden schoongemaakt bij een productwissel. Dit is vooral voor commerciële tankopslag interessant omdat het keer op keer schoonmaken behalve kostbaar ook milieubelastend is. Het Cairbag-systeem is eveneens een zak die in een opslagtank kan worden geplaatst. Dit systeem bevat echter alle lucht die anders vrij in de tank, boven de opgeslagen vloeistof, aanwezig zou zijn. Daardoor kan de opgeslagen vloeistof niet verdampen en kunnen er geen emissies van de tank optreden. Ook nemen brand- en explosiegevaar af. In het Avia Marees-depot in Kolhorn worden op dit moment de eerste Linerbagproducten toegepast bij benzine-opslag. De producten zijn ontwikkeld door Accede. Tankbouwer Fabricom gaat de producten wereldwijd verkopen, installeren en operationeel maken. Meer informatie bij Accede: www.accede.nl TEmPERaTUURREgEliNg, DaTaREgisTRaTiE EN visUalisaTiE iN ééN PlC-PlaTfORm Voorheen waren voor een optimaal proces en het voldoen aan industriële vereisten aparte producten nodig voor temperatuurregeling, dataregistratie en visualisatie. Dit was kostbaar en inefficiënt. Invensys Eurotherm heeft deze producten gecombineerd in één geavanceerd PLC-platform. De E+PLC biedt operationele efficiëntie en maakt het gemakkelijk te voldoen aan industriële richtlijnen. De zeer nauwkeurige regeling zorgt ervoor dat de gewenste temperatuur snel wordt bereikt en zonder deviatie gehandhaafd blijft. Dit voorkomt lange wachttijden en optimaliseert de capaciteit van een oven of thermische machine. Door snelle PID met overshoot-eliminatie kan een extra batch per 24 uur gedraaid worden. Daarnaast bevat de E+PLC functies om demping van PID-sets te voorkomen. Hierdoor wordt de gewenste temperatuur snel bereikt, waarbij de setpoint-toleranties niet worden overschreden. Meer informatie bij Invensys Eurotherm: www.eurotherm.nl
meer producten op www.petrochem.nl
051_G_producten.indd 51
sNEllE aPPaRaTENTEsTER
Fluke introduceert draagbare apparatentesters waarmee meer tests per dag kunnen worden uitgevoerd zonder afbreuk te doen aan de meetresultaten. De Fluke 6500-2 kan de totale testtijd met bijna 50 procent verkorten dankzij de mogelijkheid van testen met één druk op de knop, automatische tests en het snel opslaan en vervolgens snel overdragen van testresultaten via de nieuwe USB-datapoorten. De lichtgewicht, robuuste Fluke 6200-2 en 6500-2 voeren alle tests uit die vereist zijn voor apparaten van klasse I en klasse II en ze voldoen aan de veiligheidsnorm EN61010-1. De Fluke 6500-2 beschikt over een geïntegreerd QWERTY-toetsenbord voor een snelle gegevensinvoer, display met achtergrondverlichting, geheugen voor een reservekopie van de gegevens en extra USB-poort voor de overdracht van gegevens naar pc’s. Er zijn bovendien nieuwe testmogelijkheden, zoals 250V-isolatie en door een aardlekschakelaar beveiligde apparaten. Meer informatie bij Havé-Digitap: www.have-digitap.nl gEvOEligE ElEkTROmagNETisChE DEbiETmETER
Magnetrol introduceert Polaris, een elektromagnetische debietmeter die in staat is vloeistoffen met een geleidbaarheid van slechts 5 µS/ cm in gesloten buizen te meten. De debietmeter is nauwkeurig, herhaalbaar en bruikbaar in een brede waaier van toepassingen op waterbasis en met bezinksel. Het scherm van de meter is verlicht en ook draaibaar. Met de meter is het mogelijk debiet te meten in beide richtingen, evenals totale volumes. De sensor kan zowel geflensd zijn als van het wafer-type, en is beschikbaar met diverse standaard liners en elektrode-materialen. Meer informatie bij Magnetrol: water. magnetrol.com PETROCHEM 04 – 2014 51
08-04-14 14:43
BIZZ56'' De nieuwe standaard in webvertising Presenteer uw bedrijf, innovatie of project volgens de nieuwe standaard in webvertising: BIZZ56”. Vertel uw verhaal in uw eigen creatieve film van 56 seconden en de boodschap komt aan! Het doordachte stramien van BIZZ56” zorgt ervoor dat u en de filmers zich kunnen concentreren op het communicatieve en creatieve deel van uw boodschap. Bovenal zorgt BIZZ56” voor een snelle, complete en eigentijdse boodschap die de aandacht van uw doelgroep tot het einde vasthoudt. BIZZ56”-video’s zijn multi-inzetbaar: op uw website, via smartphones en tablets en op social media.
Als dit icoon bij een afbeelding staat, bekijk dan het bijbehorende filmpje door met uw smartphone of tablet de foto te scannen met de iLinqs app. U vindt de gratis iLinqs app in de appstore voor andriod en apple.
Verrijk uw teksten, advertenties en commerciële boodschappen met een BIZZ56” video en integreer tekst, beeld en online voor een crossmediale boodschap. 1
BIZZ56”is een product van Movielinqs video & virals. iLinqs is een app van Industrielinqs pers en platform
BowTie: de spiegel van uw veiligheidsinspanningen en de relatie met mens, techniek en organisatie - 12 juni
Meer weten? Neem contact op met Gijs Hoekstra (020-3122088) of movielinqs@industrielinqs.nl 2 Optimaal leren van incidenten, van routine naar impact - 9 oktober
tijd: 13.00 – 17.00 (aansluitend borrel)
ADVERTENTIE-INDEX
_A5_liggend_bizz56.indd 43
Uitnodiging:
HSE InSpIratIESESSIES AdviSafe nodigt u uit voor een tweetal inspiratiesessies met HSE specialisten. Graag delen wij met u onze meest actuele kennis en inzichten die wij dagelijks opdoen bij verschillende bedrijven. Voor u een unieke kans om met concrete handvatten en nieuwe inspiratie volop aan de slag te gaan met veiligheid in uw bedrijf. 1
BowTie: de spiegel van uw veiligheidsinspanningen en de relatie met mens, techniek en organisatie - 12 juni
2
Optimaal leren van incidenten, van routine naar impact 9 oktober
tijd: 13.00 – 17.00 (aansluitend borrel) Meedoen is gratis! (incl. ‘Haai-Tea’ en entree Blijdorp) Inschrijven kan via info@advisafe.nl of bel 0223 - 54 00 00 Vol = Vol
AdviSafe Risk Management BV | Postbus 51 | 1780 AB Den Helder Tel.: 0223 540000 | info@advisafe.nl
www.advisafe.nl
052_index_advi_abo.indd 1
08-04-14 12:26
Abonnees .......................................................................42 AdviSafe Operations Support ........................................52 Air Products Nederland ...................................................8 Andus Group ..................................................................67 BeFrank ............................................................................22 BETA Publishers..............................................................28 Blomsma Signs & Safety ..............................................50 Deltavisie ...................................................................34, 35 Eco Ketelservice Verhuur ...............................................50 Emerson Process Management .....................................2 Evenementenhal Gorinchem .........................................44 Evides .............................................................................10 Hanse Staalbouw ...........................................................44 Havep Workwear .............................................................20 Intergraph Benelux ........................................................32 Krohne Nederland ............................................................4 M+W Process Automation ............................................58 Market review ...........................................................54, 55 Pietersen Electriciteit .....................................................32 Platformpagina ................................................... 46 t/m 48 Safe Site ..........................................................................42 SGS Nederland ..............................................................68 Smet Boring ...................................................................64 Tebodin Netherlands .....................................................16 Ultimo Software Solutions ............................................18 Vacature site Petrochem ................................................30 Wagenborg Nedlift Vlaardingen ....................................30
08-04-14 12:32
AGENDA SEMINAR / CURSUS / MASTERCLASS Technotrans www.technotrans.nl
HAZOP-STuDiE Een van de beste manieren om potentieel gevaarlijke situaties te identificeren, is het gebruik van HAZOP (HAZard & OPerability) studies. Deze HAZOP-cursus is afgestemd op technische functionarissen en industriële processen en biedt een praktische training waarmee de deelnemer direct aan de slag kan. Onderdelen van de eendaagse cursus zijn: HAZOP-methodieken, het gebruik van verschillende methodieken voor verschillende productieprocessen, rapportage, follow-up en het voorzitten van een HAZOP-studie.
24 april Antwerpen/Bergen op Zoom
CONGRES / BEURS / EVENEMENT Management Producties www.managementproducties. com
OFFSHORE iNDuSTRY 2014 Netwerkbijeenkomst voor de offshore industrie. Met onder andere Coby van der Linde, directeur van het Clingendael International Energy Programme, die vertelt hoe zij de toekomst van de mondiale energievoorziening ziet. Wat zijn de mogelijkheden voor de offshore industrie daarin? En welke ontwikkelingen verwacht Ruud Zoon, managing director GDF SUEZ E&P Nederland en voorzitter van Nogepa, voor gas? Hoe ziet hij de groeiende afhankelijkheid van andere landen als het om gas gaat?
22 mei Rotterdam
Petroleum and Chemical industry Committee Europe www.pcic-europe.com
PETROlEuM AND CHEMiCAl iNDuSTRY CONFERENCE EuROPE Conferentie om ervaringen uit te wisselen over instrumentatie voor de (petro)chemische en olie- en gasindustrie. Onderwerpen die aan bod komen zijn onder andere energie-efficiency, veiligheid en kwalificatie van personeel, nieuwe standaarden, equipment, systemen en componenten, toepassingen in extreme condities, en onderhouds- en operationsmanagement
3 - 5 juni Amsterdam
Petrochem Platform www.deltavisie2014.nl
DElTAviSiE Ketenefficiëntie is de sterke troef van de Europese industrie. Hoe kan zij deze kaart optimaal uitspelen als antwoord op de schaliegasrevolutie in Amerika en de investeringen die daar naartoe gaan? Petrochem Platform brengt tijdens Deltavisie 2014 in kaart wat de winnende productieketens zijn in de Rijnmond en andere havengebieden. Hoe blijven zij overeind in het internationale geweld, en wat kunnen anderen daarvan leren? En hoe kunnen industriële ketens duurzame alternatieven aanbieden en zo nieuwe markten creëren? Toonaangevende bedrijven als Ikea, BMW, Coca Cola en Unilever zijn daar al mee bezig. Maar kijkt de industrie voldoende naar de duurzaamheid van haar toeleveranciers?
5 juni Rotterdam
Management Producties www.rotterdamenergyport.nl
ROTTERDAM ENERGY PORT Havenbreed energiedebat voor directeuren en managers werkzaam in het Rotterdamse haven- en industrieel complex. Met onder andere Ed Nijpels, voorzitter Borgingscommissie Energieakkoord, over het SER Energieakkoord. Dit zet in op energie-efficiëntie en een jaarlijkse energiebesparing van 1,5 procent om zo duurzame ontwikkelingen te stimuleren en de concurrentiekracht in Nederland te versterken. Hoe gaan we dat realiseren? Daar gaat ook Allard Castelein, president-directeur Havenbedrijf Rotterdam, op in. Rotterdam gaat immers een grote bijdrage leveren aan de ambitieuze doelstellingen van het nationale energieakkoord. Op welke manier pakt de haven dit op? En voor welk energiescenario wil de haven gaan?
1 juli Rotterdam
Meer agendapunten op www.petrochem.nl
053_K_agenda.indd 53
PETROCHEM 04 – 2014
53
08-04-14 14:42
Market review AAndrijftechniek en gereedschAppen
ALgeMeen
deMOntAge
kUnststOfrOOsters en cOnstrUcties (gVk)
sgs nederland b.v.
Van eyle & ruygers – schwartz Sevillaweg 75 3047 AL RotteRdAm Postbus 35040 3005 dA RotteRdAm tel: +31 (0)10- 245 50 00 Fax: +31 (0)10- 262 06 22 e-mail: info@erxs.nl Website: www.erxs.nl
Afdichtingen
Lamons nederland BV
Butaanweg 5B 3196 KC RotteRdAm tel: +31 (0)10 – 429 03 88 Fax: +31 (0)10 – 495 68 50 e-mail: sebastiaan.bargeman@ lamons.com Website: www.lamons.com
Afdichtingen, AfsLUiters, cOMpensAtOren en sLAngen
malledijk 18 Postbus 200 3200 Ae SPIJKeNISSe tel: +31 (0)181- 69 33 33 Fax: +31 (0)181- 69 35 81 e-mail: info@sgs.com Website: www.sgs.com
BLAst VALVes
Vokes-Air BV
Filter + Beschermtechniek Nijverheidsweg 15 3401 mC IJSSeLSteIN Postbus 309 3400 AH IJSSeLSteIN tel: +31 (0)88- 865 37 24 Fax: +31 (0)88- 865 37 00 e-mail: info@vokesair.nl Website: www.vokesair.com
cheMicALs
chemicals, Lime, recycling and Automotive de noord chemicals b.v.
klingerBV
Nikkelstraat 2-4 3067 GR RotteRdAm Postbus 8504 3009 Am RotteRdAm tel: +31 (0)10- 455 75 55 Fax: +31 (0)10- 456 38 90 e-mail: klinger@klinger.nl Website: www.klinger.nl
Ridderpoort 14 2984 BG RIddeRKeRK Postbus 257 2980 AG RIddeRKeRK tel: +31 (0)180- 41 59 88 Fax: +31 (0)180- 41 71 70 e-mail: info@noordchem.nl Website: www.noordchem.nl
ciViL, piping And ArchitectUrAL WOrks
Afdichtingen, AfsLUiters sLAngen en kUnststOffen
eriks bv
toermalijnstraat 5 1812 RL ALKmAAR Postbus 280 1800 BK ALKmAAR tel: +31 (0)72- 514 15 14 Fax: +31 (0)72- 515 56 45 e-mail: info@eriks.nl Website: www.eriks.nl
VBk groep
Kernweg 37 1637 LH HooRN tel: +31 (0)229- 23 28 04 Fax: +31 (0)229- 23 69 85 e-mail: info@vbkgroep.nl Website: www.vbkgroep.nl
indien u ook vermeld wilt worden in de Market review van petrochem, neemt u dan contact op met jetvertising, robbin hofman, tel. 070 399 0000. Uw abonnement wordt stilzwijgend verlengd tot wederopzegging en dient twee maanden van tevoren opgezegd te worden. 54
ddM demontage B.V.
Industriële verhuizingen demontage – Sloopwerken transport – Asbestsanering offshore Postbus 253 3454 Zm de meeRN tel: +31 (0)30- 666 97 80 Fax: +31 (0)30- 245 91 27 e-mail: info@ddm.eu Website: www.ddm.eu
eXpLOsieVeiLige VerLichting & signALering
Victor Lighting
Gedistribueerd door: eurotronic B.V. Curieweg 8d 2408 BZ ALPHeN AAN deN RIJN Postbus 582 2400 AN ALPHeN AAN deN RIJN tel: +31 (0)172- 49 10 76 Fax: +31 (0)172- 49 29 37 e-mail: info@eurotronic.nl Website: www.eurotronic.nl
flexxcon B.V.
Correspondentieadres Postbus 1761 3800 Bt Amersfoort magazijn/werkplaats Parallelweg 74 7161 AG Neede tel: 033 4556696 Fax: 033 4553295 e-mail: info@flexxcon.com Website: www.flexxcon.com
MAnUfActUring eXecUtiOn systeMs (Mes)
MAgiOn process control engineering B.V. Wolga 5 2491 BK deN HAAG tel: +31 (0)70- 444 27 70 Fax: +31 (0)70- 444 20 82 e-mail: info@magion.nl Website: www.magion.nl
MechAnicAL cOntrActing
gLOBAL cAd center
proclass b.v.
Lindelaan 4 3319 XK dordrecht Postbus 9138 3301 AC doRdReCHt tel: +31 (0)78- 622 89 11 Fax: +31 (0)78- 621 12 23 e-mail: info@proclass.nl Website: www.proclass.nl
engineering, pijpleidingen, Montage en Apparatenbouw Postbus 2517 2940 AA LeKKeRKeRK tel: +31 (0)180- 45 21 88 Fax: +31 (0)180- 66 23 08 e-mail: info@klip.nl Website: www.klip.nl
MiLieU & enVirOnMent
ProClass technologies Pvt. Ltd. Park View enclave, Road no2 500034 Hyderabad, India Website: www.GlobalCadCenter.com
inspectie, tAnks drUkAppArAten, VLOeren
n.r. koeling
kiwa nederland B.V.
Sir Winston Churchilllaan 273 2288 eA RIJSWIJK Postbus 70 2280 AB RIJSWIJK tel: +31 (0)70 414 44 00 Fax: +31 (0)70 414 44 20 e-mail: inspectie@kiwa.nl Website: www.kiwa.nl
Griendstraat 13 Postbus 95 2920 AB KRImPeN A/d IJSSeL tel: +31 (0) 180 54 51 11 Fax: +31 (0) 180 54 51 10 e-mail: Info@nrkoeling.nl Website: www.nrkoeling.nl
PETROCHEM 04 – 2014
054_55_marketreview_index.indd 54
08-04-14 11:19
Market review pipe sUppOrts
prOcess siMULAtiOn
Bea nederland B.V. protomation bv dutramex BV
Ambachtstraat 1a 4143 HB LeeRdAm tel: +31 (0)345- 61 40 11 Fax: +31 (0)345- 61 95 25 e-mail: info@dutramex.com Website: www.dutramex.com
In Control by Simulation operator training Simulators Arendstraat 4 6135 Kt SIttARd tel: +31 (0)46 458 47 48 Fax: +31 (0)46 458 63 83 e-mail: info@protomation.com Website: www.protomation.com
Anthony Fokkerstraat 2 3261 LB oud Beijerland Postbus 1554 3260 BB oud Beijerland tel.: +31 (0)186 - 62 02 88 Fax: +31 (0)186 - 62 02 44 e-mail: sales@beaned.nl Website: www.beagroup.com
Lamons nederland BV
Afsluiters, compensatoren, leidingondersteuningen en –systemen, glijlagers, jacketed piping, PtFe lined piping Jan tinbergenstraat 209 7559 SP Hengelo ov tel: +31 (0)74- 265 00 00 Fax: +31 (0)74- 265 00 01 e-mail: verkoop@hanwel.com Website: www.hanwel.com
prOcess cOntrOL
MAgiOn process control engineering B.V. Wolga 5 2491 BK deN HAAG tel: +31 (0)70- 444 27 70 Fax: +31 (0)70- 444 20 82 e-mail: info@magion.nl Website: www.magion.nl
prOcess eQUipMent
primaplan B.V.
Cypresbaan 37 2908 Lt CAPeLLe A/d IJSSeL tel: +31 (0)10- 442 51 97 Fax: +31 (0)10- 451 49 41 e-mail: info@primaplan.nl Website: www.primaplan.nl
ptfe
Butaanweg 5B 3196 KC RotteRdAm tel: +31 (0)10 – 429 03 88 Fax: +31 (0)10 – 495 68 50 e-mail: sebastiaan.bargeman@ lamons.com Website: www.lamons.com
stAALcOnstrUcties
minervum 7006 NL-4817 ZL Breda Postbus 5533 NL-4801 dZ Breda tel. +031 (0)76-7920000 Fax. +031 (0)76-7920030 e info@polyfluor.nl www.polyfluor.nl
stUdBOLts
eUrOWAter B.V.
Pastoor van Breugelstraat 8a 4744 RB Bosschenhoofd the Netherlands tel: +31 880005000 Fax: +31 880005005 e-mail: gvt@eurowater.nl Website: www.eurowater.nl
python BV
Nijverheidsweg 20 7921JJ Zuidwolde (dr.) tel: +31 (0)528 -37 10 45 Fax: +31 (0)528-37 13 96 mail: info@python.nl Websites: www.python.nl
polyfluor plastics BV
Havenlaan 16 5433 NL KAtWIJK (N. Br.) tel: +31 (0)485 31 65 66 Fax: +31 (0)485 31 87 32 e-mail: info@sgd-nl.eu Website: www.sgd-nl.eu
WAterBehAndeLing
prOjectpLAnning & cOntrOL
hanwel
smit gloeidienst B.V.
Verzekeringen
jotem Waterbehandeling b.v. Parelstraat 24 7554 tm HeNGeLo tel: +31 (0)74- 24 25 255 Fax: +31 (0)74- 24 34 880 e-mail: info@jotem.nl Website: www.jotem.nl
intrAMAr insurances Het Nieuwe diep 34 A8 1781 Ad deN HeLdeR Postbus 891 1780 AW deN HeLdeR tel: +31 (0)223- 61 22 22 Fax: +31 (0)223- 61 55 22 e-mail: info@intramar.nl Website: www.intramar.nl
WArMteBehAndeLing
Bc Basco Alfa Laval Benelux BV
Baarschot 2 4817 ZZ BRedA Postbus 9377 4801 LJ BRedA tel: +31 (0)76- 579 12 00 Fax: +31 (0)76- 579 12 11 e-mail: benelux.info@alfalaval.com Website: www.alfalaval.com
Alfa Laval Benelux nV
Bazellaan 5 B- 1140 BRUSSeL, BeLGIË tel: +32 (0)2- 728 38 11 Fax: +32 (0)2- 728 38 03 e-mail: benelux.info@alfalaval.com Website: www.alfalaval.com
mANUFACtUReR oF HIGH INteGRItY BoLtING
Vierschaarstraat 7A 9160 LoKeReN tel: +32 9 348 21 35 Gsm: +32 479 82 72 63 e-mail: sales@basco.be Website: www.bc-basco.com
elektrisch voorwarmen en gloeien / inductie verwarmen / Stationaire en mobiele gloeiovens / Uitdrogen beton en coatings
delta heat services B.V.
Scheelhoekweg 2 3251 LZ SteLLeNdAm Postbus 52 3250 AB SteLLeNdAm tel: +31 (0)187- 49 69 40 Fax: +31 (0)187- 49 68 40 e-mail: info@delta-heat-services.nl Website: www.delta-heat-services.nl
PETROCHEM 04 – 2014
054_55_marketreview_index.indd 55
55
08-04-14 11:19
COLUMN
Misschien moeten wij ook maar eens een top organiseren. Hopelijk wordt die dan ook truly gezellig.
Positieve belangstelling De Nuclear Security Summit eind vorige maand in Den Haag heeft in de wereld veel belangstellling gekregen. Belangstelling die vooral positief was. President Obama vond het zelfs truly gezellig. Best apart, want het ging toch over iets nucleairs. Dat heeft over het algemeen een negatieve connotatie, negatiever nog dan chemie. Dat herinner ik mij tenminste van een PetroVision lang geleden. Om het geheugen even op te frissen: Petrovision was de voorganger van het congres dat tegenwoordig Deltavisie heet. Ik herinner mij dat Harry de Vries hier sprak. Zijn toespraak maakte indruk op mij. Hij had het over het negatieve imago van de chemie, ook toen al. Ik zie hem nog opkomen met met een flesje blauwe sportdrank. Hij vertelde dat zijn sportvriend de avond ervoor tegen hem had gezegd: ‘Dat ziet er chemisch uit.’ Ook liet hij een foto zien waarop Jan Peter Balkenende en Wouter Bos ver van elkaar zuur stonden te kijken. De kabinetsonderhandelingen waren net mislukt. Onder de foto stond: ‘De chemie tussen de partijen ontbrak.’ Minst populair Dan toch even mijn geheugen wat verder opfrissen. Googlen levert op dat Harry de Vries destijds baas van BASF Nederland was en dat hij sprak op Petrovision 2003. Om over het congres zelf wat meer te vinden bleek dat ik toch mijn PC moest verlaten en ouderwets de zolder op moest voor de congresmap. Meteen ook maar de complete 2003-jaargang van Petrochem mee naar beneden genomen. Daarin vond ik dat uit een Ceficonderzoek inderdaad bleek dat de chemische industrie het op één na minst populair is, nog net voor de nuceaire industrie. Het is trouwens leuk om zo’n oude jaargang Petrochem nog eens door te nemen. Goede artikelen en mooie foto’s. Diederik Samsom, met nog een bos haar, was ook op Petrovision en werd omschreven als de milieupoliticus die het jaar daarvoor Greenpeace had verlaten voor een politieke carrière in Den Haag. Mooie vooruitziende blik dus. Ook lees ik een verslag 56
van het bezoek dat Samsom op uitnodiging van De Vries bracht aan de site van BASF Antwerpen vanwege een pittige discussie tijdens het congres. ‘Rijd me nog een uur langer rond, en ik ben helemaal om’, zou Samsom in Antwerpen hebben gezegd. Of ze dat ook werkelijk hebben gedaan, vermeldt het artikel niet. En wat de vergelijking met de nucleaire en de chemische industrie betreft lees ik een aardig artikel over de OPCW (Organisation for the Prohibition of Chemical Weapons), die deels te vergelijken is met de International Atomic Energy Agency (IAEA) als het om vreedzame toepassingen en inspecties gaat. De OPCW heeft vorig jaar de Nobelprijs voor de vrede gekregen. Wie weet dat nog? Zouden we nu dan toch gezakt zijn naar de laatste plaats? Misschien moeten wij ook maar eens een top organiseren. Hopelijk wordt die dan ook truly gezellig. Monsters Overigens lees ik in die oude Petrochem dat Harry’s blauwe sportdrankje Gatorade heet. Het blijkt heden ten dage nog steeds te koop te zijn. En Wouter Bos werd minister van financien in het kabinet Balkenende IV. Misschien dat het dus allemaal wel meevalt. Het heeft geen zin om het imago van de chemie te verbeteren met positieve verhalen, zo hield filosoof Hans Achterhuis ons voor op datzelfde Petrovision-congres. Dat werkt toch niet. Het is en blijft in de ogen van mensen een monster, ook al weten de meesten dat we niet zonder kunnen. Vandaar zijn advies om het monster te laten omhelzen in plaats van proberen het te verslaan. Dat doen de sporters met dat blauwe drankje en dat deden Jan Peter en Wouter ook. Monsters omhelzen. Lijkt mij een goede benadering. Ik ben al begonnen: met Koekiemonster. Henk Leegwater (henk.leegwater@lexxin.com) is zelfstandig consultant
PETROCHEM 04 – 2014
056_M_column.indd 56
08-04-14 14:44
Jubileum BASF Inside Magazine voor de biochemie
Vijftig jaar chemie in Antwerpen 057_BA_cover.indd 1
> JARIG BASF BLIJFT VOORBEELD VOOR VLAAMSE INDUSTRIE > VERLEDEN, HEDEN EN TOEKOMST
08-04-14 14:57
M+W Process Automation – systeemonafhankelijkheid troef M+W Process Automation is marktleider als onafhankelijk leverancier van automatiseringsoplossingen in de proces- en manufacturing industrie. Met een duizendtal automatiseringsingenieurs, verspreid over Amerika, Europa en Azie, staat het op de kaart als een globale speler en leverancier van automation engineering solutions en totaaloplossingen voor de automatiseringsindustrie. In de Benelux regio zijn een 160-tal engineers actief in de vestigingen van Melsele en Wavre: de focus ligt hier in hoofdzaak op de Antwerpse chemische industrie alsook de farmaceutische industrie. Voor de Nederlandse markt is het kantoor in Breda de uitvalsbasis, wat in combinatie met het kantoor te Melsele een goede geografische dekking geeft naar de chemische as Rotterdam-Antwerpen, alsook de as Gent-Terneuzen. M+W PA heeft een duidelijke focus naar engineering van automatiseringsoplossingen, design en installatie van proces sturingssystemen (DCS) met de relevante randgegevens zoals MES en andere value added solutions zoals onder andere operator effectiveness en alarm management. De doorgedreven kennis van procesveiligheid en de relevante onderwerpen versterkt de kantenbinding nog verder omdat we daarmee de kern van de hun procesinstallaties ondersteunen. Het engineering team overziet alle automatiseringsaspecten en dit zonder enige gebondenheid aan een specifiek
M+W Process Automation NV A Company of the M+W Group Schaarbeekstraat 23C 9120 Melsele, Belgium Email: alain.wullaert@mwgroup.net stephan.hoste@mwgroup.net Anzeige2-A4.indd 1 058_m+w.indd 1
hardware portfolio. In een gevestigde markt met slechts een beperkt aantal green field projecten ligt de focus sterk op migraties van oudere DCS systemen waarbij slimme migratieoplossingen aan de hand van bedradings- en ombouwconcepten een duidelijke meerwaarde bieden. Als de klant dat wenst kan M+W PA ook optreden als Main Automation Vendor / Contractor, waarbij de verantwoordelijkheid wordt genomen vanaf de veldinstrumentatie, tot en met het DCS en MES systeem. M+W PA heeft ook een duidelijke visie naar zijn nieuwe medewerkers. Jonge project engineers integreren er in project teams geleid door Senior Engineers, worden geconfronteerd met de uitdagingen van een holistische aanpak en krijgen de nodige ruimte en tijd voor zelfontplooiing en ervaringsuitwisseling. De sterke functionele en resultaatsgerichte communicatie zorgt verder voor de nodige dynamiek. Met deze sterke krachtlijnen is M+W Process Automation voor BASF een globale partner. Dit al 25 jaar voor de Duitse vestigingen en 15 jaar voor de site in Antwerpen. Met een duidelijke visie “go global with our customer” hebben we BASF ook naar China gevolgd om daar de nodige activiteiten te ontplooien We willen langs deze weg zeker BASF feliciteren met zijn 50 jaar bestaan in Antwerpen en reeds een vroegtijdige felicitatie geven verjaardag voor BASF group volgend jaar.
M+W Process Automation A Company of the M+W Group Korte Huifakkerstraat 32 4815 PS Breda, The Netherlands Email: marc.vanhooft@mwgroup.net
www.pa.mwgroup.net
02.04.14 13:45 08-04-14 12:21
Jarig BASF voorbeeld voor Vlaamse industrie De komst van BASF naar Antwerpen vijftig jaar geleden ‘was een katalysator voor de ontluikende chemische industrie in het havengebied’, stelde Vlaams minister-president Kris Peeters tijdens het verjaardagsfeest op het stadhuis in Antwerpen. En nog steeds geeft BASF volgens hem het voorbeeld als het gaat om de fabrieken van de toekomst, die duurzamer, efficiënter en competitiever moeten zijn. Wim Raaijen
Volgens de Vlaamse premier Peeters was de komst van BASF naar Antwerpen vijftig jaar geleden een cruciale stap in de ontwikkeling van een industrie die vandaag is uitgegroeid tot de tweede grootste petrochemische cluster ter wereld. En dan te bedenken dat Antwerpen de vestiging van BASF toen voor de neus van de Rotterdamse haven wegkaapte. In afgelopen vijftig jaar werd de BASF-locatie in Antwerpen uitgebouwd tot de tweede volledig geïn-
‘De brandstof van een fabriek is het talent van de mensen die er werken. Het is van groot belang dat die bron niet droog komt te staan.’ tegreerde site van het chemieconcern in Europa, naast Ludwigshafen. De BASF-productielocatie in Antwerpen telt 54 fabrieken en er worden ongeveer 3.500 personen tewerkgesteld. De fabrieken zijn op een efficiënte manier met elkaar vervlochten, zodat restenergie van de ene installatie wordt ingezet bij een andere fabriek en ook productstromen op elkaar worden afgestemd. Verbund, zoals BASF dat zelf noemt. Operationeel excellent Continu wordt gekeken hoe de processen nog beter op elkaar kunnen worden afgestemd en hoe de locatie als geheel efficiënter kan draaien. Een voorbeeld voor de Vlaamse industrie, vindt ook minister-president Kris
Peeters, die een belangrijke rol ziet voor BASF bij de realisatie van het industriebeleid in Vlaanderen. Zeker als het gaat om de conceptualisering van de ‘fabrieken van de toekomst’. Maar wat zijn dan die fabrieken van de toekomst? Dé vraag om Wouter de Geest op zijn praatstoel te krijgen. ‘Ik ga geen concrete voorbeelden geven, omdat het gaat om een continu proces van verbetering, waar we bij BASF in Antwerpen elke dag mee bezig zijn.’ Het Verbund-principe van BASF, de volledige vervlechting van product- en energiestromen, legt volgens hem de juiste basis voor de fabrieken van de toekomst. ‘We moeten continu op zoek naar operationele excellentie. Minder energieverbruik, efficiëntere en duurzamere omgang met grondstoffen, dat zijn blijvende uitdagingen. De dag dat u zegt dat u operationeel excellent bent, bent u al niet meer.’ Talenten Veel daarbij is afhankelijk van goede samenwerking met verschillende partijen en zeker ook met goed personeel. ‘De brandstof van een fabriek is het talent van de mensen die er werken. Het is van groot belang dat die bron niet droog komt te staan. De elementen die we in de toekomst zullen moeten koesteren, zijn jonge talenten. Jonge mensen met veel potentieel, die willen bouwen aan hun competenties en die kansen voor • levenslang leren willen grijpen.’ BASF 50 jaar | 2014
059_BG_artikel.indd 3
3
08-04-14 15:54
Chemie in Antwerpen: verleden, heden en toekomst Een prestatie van jewelste, de vijftig jaar die BASF actief is in Antwerpen. Maar er zijn méér chemiebedrijven die al lange tijd vanuit dit gebied opereren. Waarom zijn zij daar ooit naartoe getrokken, welke uitdagingen ondervinden ze, en waar staan zij over vijftig jaar? BASF, Lanxess, Ineos en belangenvereniging Essenscia geven tekst en uitleg. Inge Janse
Waarom is jouw bedrijf gevestigd in Antwerpen? ● Eén van de grote namen in Antwerpen is de rubber- en kunststoffabrikant Lanxess, dat aldaar met vier fabrieken en 1.300 werknemers actief is op drie sites. Oorspronkelijk waren deze van Bayer, maar sinds de splitsing in 2004 opereren zij onder de vlag van Lanxess. De site in Zwijndrecht (in de haven van Antwerpen) ontstond in 1963 toen het Canadese Polysar aldaar startte met de productie van butylrubber. Het bedrijf begon met 30.000 ton per jaar, een capaciteit die vijftig jaar later vervijfvoudigd is tot 150.000 ton. Bovendien lanceerde Bayer in 1967 in Lille (op de andere Schelde-oever) zijn productiecapaciteit voor 50.000 ton caprolactam per jaar, en die ligt inmiddels op 220.000 ton. Philippe van Wassenhove is woordvoerder voor Lanxess en legt uit waarom die bedrijven in de jaren ’60 naar Antwerpen kwamen. ‘De Antwerpse haven heeft als logistieke plaats een aantal gigantische troeven. Ondertussen is er een druk netwerk van pijpleidingen uitgebouwd. Ook zijn er voldoende hooggeschoolde contractors en is het opleidingsniveau van het personeel uitstekend.’ 4
● Een andere gigant in Antwerpen is Ineos, maker van onder meer tussenproducten, kunststoffen en specialiteiten. In België staat sitemanager Patrick de Deken aan het roer, die nog weet hoe het chemiebedrijf ooit in Antwerpen begon. ‘De eerste installaties dateren van midden jaren ’60. Het was toen Union Carbide dat deze locatie koos voor zijn eerste Europese productieplatform voor chemicaliën.’ Union Carbide begon met de bouw van een ethyleenoxide- en derivatenfabriek, en ontwikkelde vervolgens ook plants voor polyethyleen en specialiteitsproducten. Vervolgens vielen de fabrieken onder de vlag van BP Chemicals en Inspec, waarna het de eerste site werd van het pas geboren bedrijf Ineos. ‘Dit gebeurde in 1998, na een management buy-out die succesvol werd geleid door Jim Ratcliffe, de huidige CEO en eigenaar van de firma. Sindsdien is het bedrijf uitgegroeid tot een wereldspeler in chemicaliën, met 49 sites verspreid over zeventien landen.’ ● Gedelegeerd bestuurder Wouter de Geest van BASF Antwerpen vertelde tijdens de festiviteiten op 25 maart
BASF 50 jaar | 2014
060_61_62_63_BH_artikel.indd 4
08-04-14 16:00
FOTO: BASF ANTWERPEN
De site van BASF in Antwerpen
waarom het bedrijf in 1964 richting Vlaanderen kwam. ‘De toenmalige leiding van BASF besefte als geen ander welke groeimogelijkheden zich aftekenden in de Europese markt. Er was nood aan bijkomende productiecapaciteiten voor meststoffen en voor synthetische vezels voor kunststoffen.’ BASF maakte daarom twee cruciale keuzes. ‘Een resolute keuze voor een groei in Europa, zijn thuismarkt bij uitstek, en de strategische keuze om een tweede sterk geïntegreerde én maritieme productiesite uit te bouwen naar het model van de moedersite in Ludwigshafen.’ Frankrijk bleek geen succes, want dat land maakte het nagenoeg onmogelijk om daar zonder Franse partner een vestiging op te starten. ‘De Nederlandse collega’s uit Rotterdam dongen langer mee en bleken een stuk assertiever. Maar havengronden verkopen, zoals BASF wilde, was hen een stap te ver.’ Voor Antwerpen was dat gelukkig geen probleem, plus dat de stad er alles aan deed om BASF binnenboord te krijgen. Zo zou de toenmalig burgemeester de betrokken ambtenaren in juni 1964 hebben opgesloten op het stadhuis met de woorden: ‘Heren, jullie
komen hier niet meer uit alvorens de BASF-delegatie op ALLE vragen een antwoord heeft gekregen.’ En met succes, want in september 1964 werd BASF eigenaar van 440 hectare grond. ● Namens Essenscia Vlaanderen is Frank Beckx aan het woord, sinds dit jaar gedelegeerd bestuurder van de Federatie van de Chemische Industrie en van Life Sciences. Hij weet als vertegenwoordiger van de sector als geen ander waarom de chemische industrie graag naar Antwerpen kwam en komt. ‘De haven maakt deel uit van de West-Europese megacluster en is via pijpleidingen verbonden met andere regio’s zoals Feluy-Jemeppe, Rotterdam en het Ruhrgebied. De haven van Antwerpen is dankzij zijn centrale ligging en unieke logistieke platform uiterst geschikt om de wereldmarkt te bevoorraden met producten uit de chemie.’ Een bijkomend voordeel is volgens Beckx dat in Antwerpen alle delen van de chemische waardeketen aanwezig zijn. ‘De producten van het ene bedrijf vormen de basisproducten van andere bedrijven.’ BASF 50 jaar | 2014
060_61_62_63_BH_artikel.indd 5
5
08-04-14 16:00
Wat was de belangrijkste ontwikkeling sinds de bedrijfsvestiging? ● Lanxess heeft de afgelopen tien jaar zo’n vijfhonderd miljoen euro geïnvesteerd in zijn Antwerpse vestiging. Van Wassenhove: ‘Zowat de helft hiervan richtte zich vooral op de caprolactam- en glasvezelfabriek. Antwerpen heeft zich zo binnen Lanxess gepositioneerd als het hart van de business in hightech-plastics.’ Het jongste wapenfeit hiervan is de bouw van de PA6-plasticfabriek in het caprolactamcomplex die eind dit jaar opstart. De andere 250 miljoen euro was bedoeld voor de butylrubberfabriek in Zwijndrecht. Dit geld is gebruikt voor capaciteitsuitbreidingen, milieu-investeringen, de bouw van een warmtekrachtcentrale en twee pilot-fabrieken voor de ontwikkeling van een nieuwe, energiezuinige productie-aanpak van het butylrubber.
● BASF Antwerpen heeft het niet altijd makkelijk gehad, weet De Geest. ‘Het bleef voor BASF Antwerpen tot begin de jaren ‘80 moeilijk. Er werd bijzonder voorzichtig omgesprongen met investeringen. Maar als er kansen waren, werden ze wel benut en zo kreeg Antwerpen de productie van de polyurethaancomponent MDI. Deze nieuwe productietak aan de Antwerpse chemieboom werd een succesnummer. Ter illustratie: het eerste jaar werd er ongeveer 25.000 ton MDI geproduceerd, en vandaag meer dan 550.000 ton. We zijn dan ook uitgegroeid tot het wereldwijd MDI-technologiecentrum binnen de BASFgroep.’ Maar de echte groei ontstond de laatste jaren. ‘Tussen 2006 en 2008 kenden we een forse groei met meer dan één miljard euro aan investeringen in diverse productieplants. En die investeringen in de Antwerpse vestiging gaan door met een tempo van gemiddeld meer dan 150 miljoen euro per jaar. Tijdens dit feestjaar plannen we de opstart van een 6
FOTO: LANXESS
● Ook bij Ineos bepaalden investeringen de belangrijkste ontwikkeling van het bedrijf, weet De Deken. ‘Er is door ons voortdurend geïnvesteerd in de bouw van nieuwe installaties en de uitbreiding van bestaande productie-eenheden. Bovendien telt de site door onze strategie voor co-siting nu ook dertien “derde partijen”, chemische bedrijven waarmee nauwe samenwerkingsverbanden bestaan voor efficiënt gebruik van infrastructuur en diensten.’ Maar de belangrijkste mijlpaal is ongetwijfeld de opening van de nieuwe ethyleenterminal in 2013. ‘Deze terminal is in staat om per jaar één miljoen ton vloeibare ethyleen bij -103 graden Celsius te ontvangen vanuit de grootste ethyleenschepen ter wereld. Het product wordt niet alleen intern op de site gebruikt, maar bereikt via pijpleidingen ook klanten in het ARA- en Ruhrgebied.’ Volgens de sitemanager kan Ineos daardoor profiteren van de schaliegas-hausse, aangezien het bedrijf deze grondstof uit de VS aangeleverd krijgt en zelf omzet in ethyleen.
De zwavelinstallatie voor de caprolactamproductie van Lanxess in Antwerpen.
gloednieuwe productie-installatie, met name de butadieenextractie-installatie. Maar ook de infrastructuur van de site werd uitgebouwd en gemoderniseerd.’ ● Topman Beckx van Essenscia ziet de komst van internationale bedrijven zoals BASF en de bijbehorende krakers als dé belangrijkste ontwikkelingen voor het creëren van een cluster in Antwerpen. ‘De toenmalige beleidsmakers hadden een heldere industriele visie en bundelden alle krachten om buitenlandse chemiegroepen te overtuigen in Antwerpen te investeren. De installatie van krakers heeft daarbij een heel belangrijke rol gespeeld en was het uitgangspunt voor de hele chemieketen erachter.’
BASF 50 jaar | 2014
060_61_62_63_BH_artikel.indd 6
08-04-14 16:00
FOTO: LANXESS
Wat is op dit moment de grootste uitdaging voor je voortbestaan in Antwerpen? ● Voor Van Wassenhove van Lanxess zijn er vier grote uitdagingen om het bedrijf goed te laten draaien in Antwerpen: de hoge energieprijzen, de stijgende loonkosten (inclusief de sociale verhoudingen met de vakbonden), de dichtslibbende wegen in en rondom Antwerpen, en de vergrijzing en veroudering van het personeel. ‘Dat laatste zou op termijn problemen kunnen opleveren om voldoende nieuwe krachten te vinden.’ ● De Deken van Ineos herkent deze problemen. ‘Naast de hoge loonkost in België ten opzichte van onze directe handelspartners, vormt de hoge energiekost een ernstige bedreiging voor toekomstige operaties. Hoge energiekosten zijn dodelijk voor onze industrie. Door de opkomst van het Amerikaanse shale gas wordt de concurrentie nog veel scherper gesteld.’
blootgesteld is aan toenemende internationale concurrentie. Om competitief te blijven, heeft de chemische sector nood aan een ambitieus industrieel beleid dat stabiel is en rechtszekerheid biedt. Innovatie stimuleren moet daarbij de prioriteit krijgen boven het voorzorgsprincipe.’ Bovendien vindt Beckx dat politici het level playing field moeten respecteren, zodat ondernemers in zijn land met dezelfde wapens kunnen strijden als hun buitenlandse collega’s. ‘Ik denk bijvoorbeeld aan het energie- en klimaatbeleid, waarin Essenscia pleit voor een globale aanpak en geen absolute Europese doelstellingen. Daarnaast is een actieve promotie van de cluster in het buitenland uiterst belangrijk om aan de top te blijven.’
● Ook belangenvereniging Essenscia ziet voor de chemie in Antwerpen vooral op het politieke vlak uitdagingen. ‘Deze zijn groot voor een globale en exportgerichte sector die
FOTO: INEOS
● Bij BASF Antwerpen is er vooral veel vraag naar de juiste politieke constellatie. De Geest: ‘We hebben beleid nodig op Europees, landelijk, regionaal en lokaal niveau om competitief te zijn. Of het nu gaat om beleid voor vrijhandel, ondernemerschap, innovatie, energie, milieu of maatschappij, er moet het juiste gelijke speelveld ontstaan.’
De nieuwe ethyleenterminal van Ineos in Antwerpen
Waar houdt je bedrijf zich over 50 jaar in Antwerpen mee bezig? ● De meest lastige vraag voor alle partijen is het voorspellen van de toekomst. Zo stelt De Deken van Ineos: ‘Het lijkt me iets te gewaagd om hier voorspellingen te maken in een wereld die zo snel verandert.’ ● Volgens De Geest van BASF Antwerpen houdt de 21e eeuw vele uitdagingen in: opwarming van het klimaat, groei van de wereldbevolking en stijgende nood aan voeding. ‘In het leefbaar houden van deze planeet is ook een belangrijke rol voor de chemie weggelegd.’ Hij verwacht daarbij dat veel bouwstenen voor deze oplossingen in Antwerpen gemaakt blijven worden. ● Lanxess ziet zowel kansen als uitdagingen, weet Van Wassenhove. ‘Aan de ene kant staat het chemiecluster voor niet geringe uitdagingen in logistiek, energie en de opkomende en groeiende concurrentie van zowel het Verre als het Midden-Oosten. Aan de andere kant blijft plastic in de nabije en verre toekomst een steeds belangrijkere rol spelen in mobiliteit, zoals om voertuigen lichter te maken.
Bovendien blijven die voertuigen ook in de nabije toekomst altijd banden nodig hebben. Daarnaast komen er ongetwijfeld andere toepassingen voor onze producten caprolactam en butylrubber.’ ● Beckx ziet namens Essenscia even moeilijke als interessante problemen in het verschiet. ‘De wereld verandert snel door de exponentiële groei van de bevolking. In 2050 zullen negen miljard mensen op aarde leven, en over vijftig jaar vanaf vandaag nóg meer. De wereld staat voor grote uitdagingen, zoals toegang tot drinkbaar water en voedsel voor iedereen, zuinig omgaan met onze energie, natuurlijke grondstoffen en gezondheid. Die megatrends leiden tot veranderende behoeftes in de wereld.’ Gelukkig, weet Beckx, reikt de chemie de helpende hand. ‘Dankzij haar innovatiekracht zal de chemische industrie oplossingen blijven bieden voor deze toekomstige uitdagingen. Bovendien ben ik ervan overtuigd dat Antwerpen een centrale plaats blijft innemen als een van de leidende chemieclusters in de wereld.’ BASF 50 jaar | 2014
060_61_62_63_BH_artikel.indd 7
7
08-04-14 16:00
064_smet.indd 1
08-04-14 11:18
BASF 50 jaar in beeld
Gigantische opspuitingswerken waren nodig om nieuwe industriegronden te scheppen in het noorden van de Antwerpse haven.
Bouw van de caprolactam-fabriek in 1968.
Luchtfoto van het BASF-terrein in 1968.
Ploeg in de jaren zestig.
Luchtfoto van de Antwerpse BASF-site in 1975. Het zuidelijke terrein is al aardig bebouwd, het noordelijke nog nauwelijks.
BASF Antwerpen rond 1990.
BASF 50 jaar | 2014
065_66_BI_BASF.indd 9
9
08-04-14 14:38
De controlekamer van de steamcracker in de jaren negentig.
Luchtfoto van de BASF-site in 1995.
BASF en de haven van Antwerpen rond 2000.
Plaatsing van een kolom in de nieuwe salpeterzuurinstallatie in 2007.
Wissel van fakkelkoppen bij het onderhoud aan de steamcracker in 2013.
Actuele luchtfoto van de BASF-site in Antwerpen.
10
065_66_BI_BASF.indd 10
BASF 50 jaar | 2014
08-04-14 14:38
ANDUS group companies: Process Equipment & Constructions Armada Janse Armada Mobility Armada Rail FIB Industries HSM Steel Structures ISS Projects Lengkeek Staalbouw RijnDijk Construction
Er kunnen maanden zijn waarin ons veiligheidssysteem inactief kan blijven. Maar ik moet er op kunnen vertrouwen dat het zijn werk doet als het nodig is en ons niet uitschakelt als het niet nodig is. Elke keer. Altijd.
Refractories Gouda Refractories Gouda Vuurvast Belgium
DAT KAN GEWOON
Gouda Vuurvast Services
Offshore & Maritime HSM Offshore Van Voorden Castings Van Voorden Maritime
Serving the industry
Het nieuwe DeltaV Safety Instrumented System (SIS) combineert nu redundantie en Electronic Marshalling met SIL3 functionele veiligheid. Het voorziet in een geïntegreerde, intuïtieve set van engineering tools. En software waarmee uw team de configuratie, alarmeringen en de status van uw instrumentatie nauwgezet kan volgen. Het DeltaV safety systeem kan nu ook stand-alone worden ingezet, volledig onafhankelijk van uw huidige of toekomstige procescontrolesysteem. Voor meer info, ga naar www.DeltaVSIS.com
Professionaliteit en creatief denken, gecombineerd met kennis van zaken, zijn de kenmerken van RijnDijk Construction. Multidisciplinaire constructieprojecten worden volgens hoge (inter)nationale standaards en veiligheids- en kwaliteitseisen uitgevoerd. Dit maakt RijnDijk Construction tot een betrouwbare, full service partner. Engineering, productie en montage worden in eigen beheer vanuit gespecialiseerde productielocaties uitgevoerd. RijnDijk Construction is een speler van formaat voor grootschalige projecten in de (petro)chemische industrie, zware industrie, energiemarkt en complexe utiliteitsbouw. RijnDijk Construction is een zelfstandige werkmaatschappij binnen de ‘Process Equipment & Constructions divisie’ van Andus Group. De overige divisies zijn ‘Refractories’ en ‘Offshore & Maritime’. Andus Group is een internationale onderneming met circa 1.000 medewerkers en 14 gespecialiseerde werkmaatschappijen wereldwijd actief in een breed, industrieel werkveld. RijnDijk Construction BV Beukenlaan 115 5616 VC Eindhoven NL T +31 (0)40 - 246 72 28 E info@rijndijk.com
Het Emerson logo is een handelsmerk en een servicemerk van Emerson Electric Co. ©2014 Emerson Process Management.
116049 ins18 DeltaV_SIS_Modern_YCDT_PC.indd 1 001_2_67_68_A_omslag_Emerson_andus_sgs__.indd 3
02/04/2014 09:51
Kennismaken? Graag. Bel of kijk op www.rijndijk.com of www.andusgroup.com
08-04-14 15:02
making the difference
Nr. 04 – 2014
www.petrochem.nl • losse verkoopprijs € 20,50
Al 25 jaar het managementblad voor de olie- en chemische industrie
SGS is unique in the market in finding and creating opportunities and is recognized as the global benchmark for quality and integrity. As the world’s leading inspection, verification, testing and certification company, with more than 75,000 employees, SGS operates a network of over 1,500 offices and laboratories around the world. SGS helps to improve quality, safety, performance and efficiency for the following industries: Agricultural - Automotive Consumer Testing - Environmental - Industrial - Life Science - Minerals - Oil, Gas & Chemicals - Systems & Services Certification Governments & Institutions.
sgs gRoUP NETHERLANDs
sgs gRoUP BELgiUm
Malledijk 18 P.O. Box 200 NL-3200 AE Spijkenisse t +31 (0)181 69 33 33 e sgs.nl@sgs.com
SGS House Noorderlaan 87 B-2030 Antwerpen t +32 (0)3 545 44 00 e sgs.be@sgs.com
www.sgs.com
001_2_67_68_A_omslag_Emerson_andus_sgs__.indd 2
SPECIAL INSIDE
Shell-CTO: ‘Moleculen en elektronen vullen elkaar goed aan’ • Fossiele én groene chemie EU in schaduw van VS • Plant Manager of the Year • Thema: Veiligheid
08-04-14 15:02