Petrochem 9

Nr. 09 – 2012

www.petrochem.nl • losse verkoopprijs € 20,00

Managementblad voor de olie- en chemische industrie Nr. 09 – 2012

Plant Manager of the Year pleit voor buddy-systeem • Fabrieksautomatisering uit de luiers • Sturen op strategie • Onderhoudsstops • Thema: Kennis en Innovatie

001_A_cover.indd 1

04-09-12 12:23

002_aerzen.indd 1

04-09-12 09:50

In deze editie 16 Buddy-systeem voor hele industrie

51 Beurs Belicht mogelijkheden industrie

Michel Meertens wil zijn benoeming tot Plant Manager of the Year 2012 gebruiken om een positieve impuls te geven aan veiligheid in de industrie.

Van 2 tot en met 5 oktober vindt in de Jaarbeurs Utrecht de Industriële Week plaats. Producerende bedrijven tonen er hun nieuwste proces-, productie- en productinnovaties.

22 onderhoudsstops 2013

54 passie voor het werk

Als grote onderhoudsstops bij meerdere bedrijven samenvallen, levert dat een piek op in de vraag naar personeel. Pieken voorkomen zou goed zijn, maar stops spreiden is moeilijk.

Min of meer bij toeval is Koos van Haasteren bij Sabic en in Saoedi-Arabië terechtgekomen. Als lid van het executive committee leidt hij een interessant bestaan in Riyad.

26 roerige tijden odfjell niet voorBij

68 thema: kennis en innovatie

Begin juli verklaarde toenmalig directeur Geert Eijsink van Odfjell nog dat het bedrijf vooral tijd nodig heeft. Die heeft het bedrijf niet gekregen. Een reconstructie.

Uit opgeslagen procesdata kan het stuurgedrag van een ervaren operator worden gevolgd. Zo kan kennis worden doorgegeven aan een jongere generatie, die voorlopig nog grote fabrieken zal blijven opereren.

33 Best BeschikBare technologie Onlangs heeft de Raad van State beslist dat Kuwait Petroleum Europoort geen olie meer mag (bij)stoken in al haar stookinstallaties. Natuur &Milieu is blij met deze uitspraak.

35 vakBeurs Belicht industriële trends Van 25-28 september wordt de beurs Het Instrument gehouden in Amsterdam. Naast het exposantengedeelte zullen ook trends worden belicht tijdens lezingen en seminars.

38 faBrieksautomatisering uit de luiers Een centrale benadering van fabrieksautomatisering kan voor verbeteringen zorgen. Engineers en ICT-ers zullen respectvol met elkaar om moeten leren gaan om dit mogelijk te maken.

44 sturen op strategie Een goed prestatiemeetsysteem is afgestemd op de strategie van een bedrijf. De NVDO liet onderzoeken hoe bedrijven prestatiemanagement inzetten om bedrijfsresultaten te verbeteren.

en verder commentaar feiten en cijfers feiten en cijfers buitenland Binnenstebuiten industrie galerie technologie onbevangen • Chris Aldewereld petrospect producten agenda short cut volgende petrochem column • Henk Leegwater

5 7 11 30 48 59 65 67 79 89 93 97 98

PETROCHEM 09 – 2012

003_B_Inhoud.indd 3

3

04-09-12 16:09

Managementblad voor de olie- en chemische industrie NUMMER 09 - 2012 UITGAVE VAN: Industrielinqs pers en platform BV, Veembroederhof 7, 1019 HD Amsterdam, Postbus 12936, 1100 AX Amsterdam e-mail: redactie@petrochem.nl, website: www.petrochem.nl HOOFDREDACTIE: Wim Raaijen 020 312 2081 EINDREDACTIE: Evi Husson 020 312 2796, Liesbeth Schipper 020 312 2083 REDACTIE: David van Baarle 020 312 2082, Elise Quaden 020 312 2084, Ellen van den Burg 020 312 2083

VASTE MEDEWERKERS: Chris Aldewereld, Katrien Bogaerts, Jan van Doorslaer, Niko van Gent, Jacqueline van Gool, Bert van Hoogenhuyze, Joanna Hughes, Henk Leegwater, Willem Meyboom, Teus Molenaar, Gerard van Nifterik, Erik te Roller, Francis Voermans, Eric de Vries, Cyril Widdershoven LAY-OUT: Gabriele Köbbemann OMSLAGFOTO: Sabic

Contact-vrije gasflowmeting 

Installatie zonder procesonderbreking



Geen lekkage-risico



Groot meetbereik



Geen drukverlies



Geen verloop en slijtage



Bi-directioneel



Nauwkeurig en betrouwbaar



ATEX gecertificeerd

Gasproductie I Gasopslag I Gasdistributie I Gasverwerking

FLEXIM: Van buiten meten, wat van binnen stroomt Flexim Instruments Benelux BV Tel.: +31(0)10 24 92 333 Fax.: +31(0)10 24 92 339

ADVERTENTIEVERKOOP: Jetvertising BV, t: 070 399 0000 - f: 070 390 2488 Rob Koppenol rob@jetvertising.nl TRAFFIC: Breg Schoen 020 312 2088 DRUKKERIJ: DeltaHage, Den Haag ABONNEMENTEN (incl. BTW) Petrochem verschijnt 11x per jaar.

Nederland/België v 166,– per jaar Introductie NL/B 25% v 124,50 per jaar Overig buitenland v 193,– Losse verkoopprijs v 20,00 Studenten v 40,00 Proefabonnement 3 mnd v 27,50 OPZEGGEN: Dit magazine hanteert de opzegregels uit het verbintenissenrecht. Wij gaan er van uit dat u het blad ontvangt uit hoofde van uw beroep. Hierdoor wordt uw abonnement steeds stilzwijgend met een jaar verlengd.

Proef- en kennismakingsabonnementen worden niet automatisch verlengd en stoppen na het aantal aangegeven nummers. Opzeggen kan via www.aboland.nl, per post of per telefoon. De opzegtermijn is 8 weken voor het einde van uw abonnementsperiode. Als opzegdatum geldt de datum waarop uw opzegging door Abonnementenland is ontvangen. Indien u hierom verzoekt, ontvangt u een bevestiging van uw opzegging met daarin de definitieve einddatum van uw abonnement.

Adreswijzigingen kunt u doorgeven via www.aboland.nl, per post of per telefoon. Overige vragen kunt u stellen op www.aboland.nl of neem telefonisch contact met Abonnementenland op.

Abonnementenland: Postbus 20, 1910 AA Uitgeest Tel: 0900-ABOLAND of 0900-226 52 63 (€ 0,10 per minuut) Fax: 0251-31 04 05 Site: www.bladenbox.nl voor abonneren of www.aboland.nl voor adreswijzigingen en opzeggingen.

Abonnementenland is ook bereikbaar via Twitter. Stuur uw tweet naar: @Aboland_klanten.

Prijswijzigingen voorbehouden. © Industrielinqs pers en platform Niets uit deze uitgave mag worden gereproduceerd zonder toestemming van de uitgever.

ISSN: 1380-6386

benelux@flexim.com www.flexim.com 004_colofon_flexim.indd 4

05-09-12 08:42

‘Het is voor mij zeer de vraag of het meedrijven op een golf van kritiek uiteindelijk wel het juiste beeld geeft.’

Veiligheidspolitiek De geschiedenis herhaalt zich. Meer dan een decennium geleden mocht ik in Vlaanderen op een bijeenkomst van toen nog Fedichem mijn visie geven op het imago van de chemie. Het ging over de gesloten industrie, de onverschillige burger en de opportunistische journalist. Het was een half jaar na de vuurwerkramp in Enschede. Een gebeurtenis die toen ook de focus van journalisten en politici op de chemische industrie bracht. Het politieke en journalistieke opportunisme ging toen met veel onjuistheden gepaard.

Zo schaarde Volkskrant de Hoogovens en NAM onder de chemie en kopte dat de rampenplannen in ‘de Nederlandse chemie’ niet in orde waren. Dat terwijl in hetzelfde artikel het Rotterdamse gebied wel akkoord werd bevonden. Tachtig procent van de Nederlandse chemie bevond zich toen in de Botlek…

Met de gebeurtenissen bij Chemie-Pack en Odfjell lijken de poppen weer aan het dansen. De algemene pers valt over elkaar heen, omdat verschillende journalisten de scoop claimen rond Odfjell. Er wordt door journalisten druk over getwitterd en er worden blogs bijgehouden. Het lijken soms persoonlijke kruistochten, waardoor ik me soms afvraag of er wel voldoende journalistieke afstand wordt aangehouden.

Ja, bij Odfjell zijn er verschillende zaken fout gegaan. En die worden terecht aan de kaak gesteld. Maar de ophef is vooral erger geworden doordat het bedrijf bij aanvang te gesloten en reactief op alles reageerde, bepaalde procedures onvoldoende in acht nam en erg onhandig met de negatieve aandacht omsprong. Bovendien hebben niet alleen journalisten hun opportunisme welig laten tieren, ook politici namen grote woorden in de mond. En de DCMR, die jarenlang werd geprezen om haar coöperatieve houding, probeerde nu ineens haar tanden te laten zien. Om maar onder de zware maatschappelijke kritiek uit te komen. De burger reageerde als een slapende hond die wakker wordt.

De veiligheid van de industrie wordt op deze manier wel heel erg gepolitiseerd. En daar is zij allerminst bij gebaat.

Veiligheid is daar veel te belangrijk voor. Het is goed dat de NOS, RTV Rijnmond en EenVandaag de zaken bij Odfjell aan de kaak hebben gesteld. Over de nuance in de berichtgeving is echter nog wel een boom op te zetten. Het is heel verleidelijk om met de “kritische toon” mee te gaan. Ook al omdat je als journalist de kritiek kunt krijgen dat je zelf te

weinig kritisch bent. Maar het is voor mij zeer de vraag of het meedrijven op een opportunistische golf van kritiek uiteindelijk wel het juiste beeld geeft.

Die vraag wordt alleen maar versterkt als je tweets en blogs leest van collega-journalisten die het hebben over gevaar voor een miljoen mensen. Want als je deze uitspraak nu eens als hypothese gebruikt voor een stevig journalistiek onderzoek, ben ik zeer benieuwd naar de uitkomst. Welke schade kan benzeen aanrichten bij welke concentraties en met welke omvang in een stedelijk gebied? Ik heb het nergens nog kunnen lezen.

Wel vond ik CBS cijfers over dodelijke ongevallen per sector van 1996 – 2005. Recenter kon ik ze helaas niet vinden. In de landbouw waren er zeven dodelijke ongevallen per honderdduizend werknemers. De bouw kwam met zes op een tweede plaats, terwijl de industrie nog na transport in de ranglijst stond met twee per honderdduizend. Een factor vier minder dan de landbouw, waar met machines in eenmansbedrijven soms afschuwelijke dingen gebeuren. En in de bouw vallen nog steeds geregeld mensen van steigers. Natuurlijk kan de impact van de industrie bij een ongeluk veel groter zijn door het explosiegevaar en de mogelijkheid dat giftige gassen ontsnappen. Maar de cijfers geven aan dat de industrie veiligheid zeer serieus neemt. Juist omdat het zo mis kan gaan.

Triomfantelijk werd ook door een journalist getwitterd toen Odfjell werd stilgelegd. ‘Zie je nu wel dat we gelijk hebben!’

Toch blijft er wat mij betreft een verschil tussen gelijk hebben en gelijk krijgen. Door de enorme ophef vind ik het moeilijk een eerlijk en helder beeld te verkrijgen. En daar is weinig bij gediend. Dan vertrouw ik meer op de degelijkheid van verschillende plantmanagers die ik inmiddels ken. De Plant Manager of the Year 2012, Michel Meertens bijvoorbeeld, die in deze Petrochem een lans breekt nieuwe initiatieven op het gebied van veiligheid in de industrie. ‘Wij moeten onze koers vasthouden voor de langere termijn. Ons continu verbeteren en de life saving rules rigoureus blijven toepassen. En we moeten er voortdurend open over zijn.’

Voor hem is daar weinig politieks aan… wim.raaijen@petrochem.nl #reporter_wimraaijen

PETROCHEM 09 – 2012

005_C_commentaar.indd 5

5

04-09-12 16:45

Themamiddag

complexe processen grote risico’s integraal onder controle

AMprover risicoanalyse borgt uw totale risicobeheersing in één pakket ®

Bij verantwoorde risicobeheersing draait alles om het borgen van uw veiligheid en kwaliteit. Dat begint bij uw product en het functioneren van fysieke bedrijfsmiddelen. Maar kijkt ook naar processen, systemen, mensen, regelgeving en milieu. AMprover® software geeft overzicht en inzicht in de diverse risicovraagstukken en de kosteneffectieve maatregelen die het best aansluiten op uw bedrijfsspecifieke situatie. Diverse grote organisaties hebben inmiddels de waarde van deze methodiek herkend en passen dit inmiddels toe binnen hun bedrijfsvoering.

Themamiddag Op onze themamiddag op 31 oktober 2012 in het Spoorwegmuseum te Utrecht laten wij u op een attractieve en inspirerende wijze kennismaken met deze software. Mis deze middag niet! U kunt zich nu al aanmelden via onze website www.traduco.nl of via de e-mail info@traduco.nl.

10

YEAR

a wider perspective, focused on you

006_traduco.indd 1

04-09-12 09:49

FOTO: BASF

FEITEN & CIJFERS

BASF Antwerpen Bouwt extrActie-inStAllAtie voor ButAdieen BASF gaat een extractie-installatie voor butadieen bouwen op haar Verbund-site in Antwerpen. De installatie zal een jaarlijkse productiecapaciteit hebben van 155.000 ton.

In de loop van 2014 moet de installatie kunnen opstarten. Daarmee gaat een aanzienlijke investering gepaard van tientallen miljoenen euro’s.

De beslissing is genomen in het kader van een toenemende krappe toevoer van butadieen op de wereldmarkt. De laatste jaren zijn de beschikbare markthoeveelheden butadieen scherp teruggevallen. Tegelijkertijd bleef de vraag vanuit de bandenindustrie en andere industrieën stijgen. Dat leidde tot een aanzienlijke toename van de prijzen.

De butadieen zal worden gewonnen uit ruwe C4, een product uit de stoomkraker. ‘Door het verbeteren van de integratie van de C4-waardeketen zullen we minder logistiek nodig hebben en kunnen we het goederenverkeer helpen terugdringen’, liet Wouter de Geest, gedelegeerd bestuurder van BASF Antwerpen weten.

BASF heeft op haar Verbund-site in Ludwigshafen (Duitsland) al een extractie-installatie voor butadieen, met een jaarlijkse capaciteit van 105.000 ton. Butadieen is een grondstof die wordt gebruikt om onder andere synthetische rubber te produceren. De bandenindustrie is één van de grootste afnemers van butadieen. dSM SchrApt wereldwijd duizend BAnen DSM voert de komende maanden een besparingsprogramma door waarbij wereldwijd duizend arbeidsplaatsen verdwijnen. De banenreductie vindt voor ruim de helft plaats in Europa. In Nederland verdwijnen ongeveer vierhonderd arbeidsplaatsen, zei bestuursvoorzitter Feike Sijbesma in een toelichting. Bij DSM werkten aan het eind van het tweede kwartaal 22.624 mensen, van wie 6.100 in Nederland.

Sijbesma kon niet aangeven of DSM gedwongen ontslagen verwacht. De bezuinigingen treffen het bedrijf over de hele linie, maar er verdwijnen geen activiteiten uit Nederland, stelde hij. ‘DSM houdt een solide positie in Nederland, maar we moeten de concurrentiepositie verbeteren.’

De besparingsoperatie is het gevolg van de onzekere economische omstandigheden, stelde Sijbesma. Hij wees daarbij met name op de aanhoudende schuldencrisis in Europa en de politieke onmacht die te bestrijden. De operatie moet het bedrijfsresultaat vanaf 2014 met 150 miljoen euro verbeteren. Daarvan komt 125 miljoen euro uit kostenbesparingen.

DSM houdt ondanks de bezuinigingen de ogen open voor overnames en ziet goede kansen op dat vlak. Het bedrijf heeft voor acquisities ongeveer 1,4 miljard euro beschikbaar, aldus Sijbesma.

SABic Breidt uit in Genk Sabic gaat de productiecapaciteit van zijn harsen voor glasvezelversterkt polypropyleen in Genk uitbreiden om aan de groeiende vraag vanuit de automobielindustrie tegemoet te komen. Er komt een nieuwe productielijn die medio 2013 operationeel moet zijn. Glasvezelversterkt polypropyleen is een sterke lichtgewicht kunststof die in steeds meer voertuigonderdelen wordt ingezet om het gewicht en brandstofverbruik te beperken. In St. Louis (Verenigde Staten) bouwde Sabic vorig jaar een productielijn die is gebaseerd op het model van de eerste lijn in Genk.

kijk voor meer nieuws op www.petrochem.nl

007_8_9_D_feiten-cijfers.indd 7

De universiteit van Amsterdam heeft een onderzoeksovereenkomst getekend met lanxess, voor het ontwikkelen van nieuwe katalytische routes naar olefinen. Het project zal worden uitgevoerd door de groep Heterogene katalyse en duurzame chemie. Deze groep is vooral bekend om haar expertise in het combineren van experimenten met voorspellende modellen voor katalysator-ontdekking en -optimalisatie. Lanxess investeert voor een periode van drie jaar in dit onderzoek, gericht op diversificatie van bronnen voor synthetische grondstoffen van rubber. neste oil en Stora enso gaan niet verder met hun plannen om een biodieselfabriek te bouwen. De kosten van het project zouden te hoog zijn, zelfs als er aan het project subsidie zou worden verleend. De technologie die de bedrijven voor de fabriek hebben ontwikkeld, is wel succesvol. In een pilot plant in Varkaus (Finland) is het volledige proces – van hout tot biowax – tussen 2009 en 2011 succesvol getest. Ook de samenwerking tussen de bedrijven verliep soepel. Daarom richten de twee zich voor de toekomst wel samen op andere biogebaseerde producten.

Hulpdiensten zijn met man en macht bezig geweest een explosie te voorkomen bij kunststoffabrikant unipol in Oss. Door een stroomstoring viel daar de koeling uit van vier reactorvaten. En doordat de noodaggregaten het niet deden, liep de druk in de vaten op en dreigde een explosie. De stroomstoring was veroorzaakt door wegwerkzaamheden en werd na zo’n twee uur opgelost. Toen de koeling weer kon worden aangezet, daalde de druk in de reactoren bij Unipol weer tot het normale niveau.

Shell heeft de Rabobank ingehaald als meest favoriete werkgever van Nederland. Op de tweede plaats staat nu de Rabobank, gevolgd door KLM, de Politie en Het Rijk. Dit blijkt uit het Arbeidsmarkt GedragsOnderzoek van onderzoeksbureau Intelligence Group.

Rabobank heeft aan populariteit niet zozeer ingeleverd, het is vooral Shell dat in populariteit steeg. De index voor Shell steeg met maar liefst 22 procent.

PETROCHEM 09 – 2012

7

04-09-12 14:42

FEITEN & CIJFERS

Medio augustus is het intern drijvende dak van een opslagtank voor benzine op het terrein van oiltanking Amsterdam ingezakt. De opslagtank was op dat moment gevuld met 17.000 kubieke meter benzine. Door het incident kwam een benzinelucht vrij. Vanaf het moment dat het euvel werd ontdekt, werd begonnen met het leegpompen van de tank. Om te voorkomen dat dampen in aanraking zouden komen met zuurstof werd een stikstofdeken over de benzine gelegd. tno heeft een website over veiligheidsprestaties gelanceerd: www. veiligheidsprestaties.nl. De site helpt bedrijven hun veiligheidsprestaties in kaart te brengen door middel van een quickscan. Bezoekers van de site beantwoorden 32 vragen die zijn gebaseerd op vier essentiële veiligheidsaspecten: mens, organisatie, techniek en processen. Zij ontvangen een rapportage per e-mail die aangeeft hoe het bedrijf er voorstaat, en welke veiligheidsaspecten van belang zijn om de kans op ongevallen (verder) terug te brengen.

Eind juli is er een gaslek geweest op de nAM-locatie in Bedum. De gaswinning op de locatie werd direct volledig stilgelegd en alle aanwezige medewerkers hebben de locatie verlaten. Het nog aanwezige gas in de installaties is gecontroleerd afgeblazen. Op de NAM-locatie in Bedum wordt aardgas gewonnen en behandeld. Het lek is ontstaan in een vat waar het water en aardgascondensaat dat vrijkomt bij gaswinning wordt gescheiden van het aardgas.

8

FOTO: BOTLEK TANK TERMINAL

vno-ncw vreest dat het ministerie van Milieu ondernemers wil laten opdraaien voor de kosten van extra inspecties na de problemen bij tankopslagbedrijf Odfjell. De ondernemersorganisatie heeft hierover aan de bel getrokken, omdat staatssecretaris Joop Atsma (Milieu) zijn ambtenaren een wetswijziging hiertoe zou laten voorbereiden. Volgens VNONCW is het “goed gebruik” dat toezicht en inspecties voor rekening van de overheid komen. Dat zou dan ook moeten gelden voor extra inspecties.

verdere uitBreidinG Botlek tAnk terMinAl Het Havenbedrijf Rotterdam heeft begin juli een contract getekend met een aannemerscombinatie voor de terreinuitbreiding van Botlek Tank Terminal (BTT) met ongeveer vijf hectare. De huidige terminal wordt hiermee in omvang verdubbeld, terwijl de totale opslagcapaciteit kan worden uitgebreid van 200.000 naar ongeveer 750.000 kubieke meter.

De terreinuitbreiding wordt via demping gerealiseerd. Het nieuwe gedempte terrein zal in twee fases aan BTT worden opgeleverd en vergt een totale bouwtijd van 21 maanden. Na oplevering, half 2014, heeft BTT de mogelijkheid om op het nieuwe terrein 550.000 kubieke meter tankopslagcapaciteit voor nat massagoed te bouwen, al dan niet gefaseerd. Een laadstation voor treinen en een aansluiting op het Europese pijpleidingensysteem voor vliegtuigbrandstof maken eveneens onderdeel uit van de nieuwbouwplannen.

Op dit moment beschikt BTT over 34 opslagtanks met een gezamenlijke opslagcapaciteit van 200.000 kubieke meter. Hiervan is 130.000 kubieke meter bestemd voor transportbrandstoffen en 70.000 kubieke meter voor eetbare oliën en biodiesel. krediet zorGt voor herStArt AntwerpSe rAFFinAderij Oliehandelaar Gunvor gaat de in maart aangekochte olieraffinaderij van Petroplus in Antwerpen weer in bedrijf nemen en heeft daarvoor een doorlopend krediet voor 500 miljoen dollar opgezet ter ondersteuning van de activiteiten. De raffinaderij heeft een productiecapaciteit van 105.000 vaten per dag en een opslagcapaciteit van 1,2 miljoen kubieke meter.

Gunvor is van een Europese niche-speler uitgegroeid tot een internationale, verticaal geïntegreerde energiehandelsgroep. De laatste jaren heeft het bedrijf zijn activiteiten uitgebreid naar Azië, het Midden-Oosten en Noord-, Midden- en ZuidAmerika. De overname van de raffinaderij in Antwerpen, samen met de plannen voor de aankoop van een raffinaderij in Ingolstadt, vormen deel uit van de strategie van het bedrijf om te diversifiëren en een volledig geïntegreerde handelsorganisatie te worden. nieuw GASveld in nederlAnd Tulip Oil Netherlands heeft een nieuw gasveld aangeboord. De put heeft een diepte van ongeveer 2.600 meter. De daadwerkelijke aanvang van gasproductie staat gepland voor eind 2013. De boring is uitgevoerd vanaf een bestaande locatie in Donkerbroek (Friesland). Het nieuwe gasveld, Donkerbroek-West, ligt naast het gasveld Donkerbroek-Main. Op dit moment worden voorbereidende werkzaamheden uitgevoerd zodat de eerste gasproductie eind 2013 kan plaatsvinden. Tulip Oil verwacht de komende vijftien jaar gas te kunnen winnen uit dit nieuwe veld. Tulip Oil Netherlands is de operator van het Donkerbroek-West en Donkerbroek-Main gasveld; EBN heeft een belang van veertig procent in het veld.

PETROCHEM 09 – 2012

007_8_9_D_feiten-cijfers.indd 8

04-09-12 14:42

FEITEN & CIJFERS dSM vervAnGt FABriek in Geleen DSM gaat een nieuwe ammoniumsulfaatfabriek bouwen in Geleen. De fabriek vervangt een ruim veertig jaar oude mestfabriek die zal worden ontmanteld. De nieuwe fabriek produceert 280.000 ton meer dan de oude deed, stoot minder fijnstof en CO2 uit en springt zuiniger met energie om, blijkt uit de vergunningaanvraag van DSM. Het energieverbruik daalt met tachtig procent doordat de fabriek slim gebruik maakt van restwarmte uit de caprolactamfabrieken. coMMotie rond BASF de Meern Een incident bij BASF in De Meern heeft tot extra commotie geleid vanwege een dwangsom die de BASF-vestiging begin dit jaar opgelegd heeft gekregen. In een bericht benadrukt het bedrijf dat het incident en de overtredingen die tot de dwangsom leidden, op geen enkele wijze gerelateerd zijn.

Het incident betreft de kortstondige uitstoot van stikstofoxide door een technische storing in één van de installaties, die er normaal gesproken voor zorgt dat uitstoot van stikstofoxide wordt voorkomen. Het productieproces is direct stilgelegd waarna de storing is verholpen. De concentratie van de uitstoot bleef onder de bij vergunning gestelde norm.

De dwangsom betreft overtredingen die zijn geconstateerd bij controle door een integraal inspectieteam van gemeente en brandweer. Deze overtredingen variëren van het ontbreken van een deurdranger tot het moeten oprichten van een geheel nieuw te bouwen opslagdepot, waarvan de bouw in september begint. Een belangrijk deel van de door de gemeente opgelegde maatregelen is erop gericht om aan de vernieuwde regelgeving voor de opslag van gevaarlijke stoffen te kunnen voldoen. Geen van de overtredingen heeft betrekking op de veiligheid van de processen.

GASunie en vopAk Bouwen lnG BreAk Bulk terMinAl Gasunie en Vopak hebben een overeenkomst getekend met Shell als launching customer voor hun LNG Break Bulk terminal. Deze terminal zal worden gebouwd op de Maasvlakte bij Rotterdam. Het doel van deze overslagterminal is om LNG beschikbaar te maken voor verdere distributie naar schepen en tankstations voor vrachtwagens. Op deze manier kan LNG worden gebruikt als alternatieve brandstof in de transportsector.

De nieuwe terminal komt naast Gate terminal en beide terminals worden verbonden via een pijpleiding.

De nieuwe terminal zal vooralsnog bestaan uit een aanlegsteiger en twee laadpunten voor tankwagens, en zal naar verwachting eind 2014 in bedrijf kunnen worden genomen, afhankelijk van het verkrijgen van de relevante toestemmingen.

BRENT RUWE OLIEKOERS 120

PRIJS PER VAT IN US DOLLARS

115

110

105

100

18 19 20 23 24 25 26 27 30 31 1

JULI

2

3

6

7

8

9 10 13 14 15 16 17 20 21 22 23 24

Fosforfabriek thermphos heeft van de provincie Zeeland een boete van honderdduizend euro opgelegd gekregen omdat de fabriek in Vlissingen-Oost op 18 juni te veel dioxine heeft uitgestoten. In juli legde de provincie ook al een boete van een ton op, omdat op 29 mei te veel cadmium werd uitgestoten. Eerder dit jaar kreeg Thermphos twee boetes van vijftigduizend euro vanwege een te hoge cadmiumemissie. De fabriek werd in 2010 nog met sluiting bedreigd vanwege milieuvervuiling en is daarna aan strenge controles gehouden.

In een ondergrondse olieleiding van de nAM in Barendrecht is in juli een lekkage ontstaan. De betreffende pijpleiding loopt van Barendrecht via Rhoon naar de raffinaderij van Shell in Pernis en transporteert een combinatie van olie en aardgascondensaat.

Inspectie heeft uitgewezen dat een klein gaatje in de stalen leiding een scheur van ongeveer 25 centimeter in de buitenmantel heeft veroorzaakt, waaruit het mengsel is gelekt.

BEDRIJVENNIEUWS Gerard van harten volgt per 1 september Rein Willems op als boegbeeld van de Topsector Chemie en als voorzitter van de Regiegroep Chemie.

Van Harten is momenteel voorzitter van de raad van bestuur van Dow Benelux en gaat dit jaar met pensioen. Sinds 2009 zet hij zich in voor de Regiegroep Chemie als voorzitter van SusChem Nederland (de Nederlandse tak van het European Technology Platform Sustainable Chemistry) en geeft hij leiding aan het ontwikkelen van de internationale plannen van de Topsector Chemie.

Yara Sluiskil heeft per 1 augustus een nieuwe algemeen directeur gekregen: jon Sletten. Tussen 2004 en 2009 was Sletten al productiemanager voor Nitraat en Ureum in Sluiskil. Sletten volgt Geert de raedemaecker op, die nu eindverantwoordelijk is voor de Yara-fabrieken in Midden-Europa.

AUGUSTUS

PETROCHEM 09 – 2012

007_8_9_D_feiten-cijfers.indd 9

9

04-09-12 14:42

... vooruitstrevend in SHDSL Ethernet extenders Doorvoersnelheden tot 15,3 Mbit/s over “single” twisted-pair kabel of 30,4 Mbit/s over twee paar (bonded) twisted-pair tot afstanden van 15 km. De geïntegreerde 2-poorts 10/100 Mb L2 Ethernet switch ondersteunt VLAN en QoS. De Ethernet extender beschikt over een RS-232 interface alsmede een USB aansluiting voor oa. systeemonderhoud. Het hoge werktemperatuurgebied (-40°C tot +70°C) alsmede de robuuste behuizing maken de Ethernet extender zeer geschikt voor toepassing in extreem zware omgevingen.

Maak gebruik van bestaande bekabeling en vergroot het netwerk tot ver boven Ethernet limieten.

... committed to perfection.

Er is zoveel meer over te vertellen ...

Meer weten ? Bel 0318-636262 of bezoek www.modelec.nl

DDW-142

adv_WmoA4_DDW.indd 1 084_modelecmoxa.indd 1

11-07-12 13:51 04-09-12 09:41

FEITEN BUITENLAND

basf breidt viNylfOrmamidecapaciteit uit BASF is van plan de productiecapaciteit van vinylformamide in haar fabriek in Ludwigshafen uit te bereiden. Daarnaast wil BASF de polymerisatiecapaciteit in Ludwigshafen verhogen en een nieuwe polymerisatielijn voor vinylformamide bouwen in China, met als doel een verdere verwerking van feedstock uit Ludwigshafen.

Deze faciliteit zal worden gebouwd op de Zhenjiang site in de provincie Jiangsu. De totale investering ligt in de orde van een driecijferig miljoen euro. De extra productie is gepland tegen het einde van 2014.

Vinylformamide is een grondstof voor in water oplosbare kationische polymeren. Het materiaal wordt gebruikt in de papierindustrie om het productieproces efficiënter te laten verlopen.

GrOOt GasprOject australië stap dichterbij De realisatie van het enorme gasproject Browse LNG aan de Australische westkust is een stap dichterbij gekomen met de toestemming van een toezichthouder op het gebied van milieuzaken. Browse LNG is een samenwerkingsverband van BP, Chevron, Shell en BHP Billiton. De jaarlijkse gasproductie kan oplopen tot vijftig miljoen ton. Dat is ruim twee keer zoveel als de huidige Australische LNG-export. Met het project is een investering van dertig miljard dollar gemoeid.

De toezichthouder Western Australian Environmental Protection Authority stemde in zolang aan 29 voorwaarden wordt voldaan. Het gaat daarbij onder meer om de bescherming van walvissen, dolfijnen en schildpadden. De deelstaat Western Australia en de Australische regering moeten nog met de plannen instemmen voordat het project kan worden doorgezet. shell wil NOOrse lNG-leveraNcier kOpeN Shell wil de Noorse leverancier van lng Gasnor overnemen voor omgerekend 60,9 miljoen euro. De overname wordt naar verwachting in het derde kwartaal van dit jaar afgerond. Shell heeft al een belang van 4,1 procent in Gasnor, dat lng levert aan industriële en maritieme partijen. Het Noorse bedrijf beschikt over drie productielocaties, twee tankschepen, een transportvloot en een terminalnetwerk. De aankoop is voor Shell een belangrijke stap in de ontwikkeling van een verkoopnetwerk voor lng.

kijk voor meer nieuws op www.petrochem.nl

011_13_15E_FCbuitenland.indd 11

Een gasexplosie in de amuayraffinaderij in venezuela, op ongeveer vierhonderd kilometer ten noordwesten van de hoofdstad Caracas, heeft aan zeker 39 mensen het leven gekost. Meer dan vijftig mensen raakten gewond. De raffinaderij ligt op het schiereiland Paraguaná. Met twee andere raffinaderijen vormt zij het grootste complex voor de verwerking van olie in het Latijns-Amerikaanse land. Amuay levert gewoonlijk 645.000 vaten olie per dag. Het complex is eigendom van het staatsoliebedrijf Pdvsa.

FOTO: AkZONOBEL

Neste Oil vOltOOit eerste fase pilOt plaNt vOOr micrObiële Olie Neste Oil heeft de eerste fase van de bouw van haar proefopstelling voor de productie van microbiële olie voltooid. De bouw van deze pilot plant verloopt daarmee volgens schema en budget. Met de eerste fase wordt de groei van olieproducerende micro-organismen mogelijk gemaakt en de volgende fasen zullen zich concentreren op de voorbehandeling van grondstoffen en winning van olie. Hiermee wil de raffinaderij de technologie ontwikkelen om commerciële volumes aan microbiële olie te produceren, die als feedstock voor NExBTL hernieuwbare diesel kunnen dienen. Deze productie op commerciële schaal wordt op zijn vroegst in 2015 verwacht.

‘De plant produceert al microbiële olie bevattende biomassa, wat een geweldige prestatie is’, liet Petri Lehmus, vice-president Research & Development van Neste Oil weten. Naar verwachting zal de Finse pilot plant volledig zijn voltooid in de tweede helft van 2012. Neste Oil zal dan circa acht miljoen euro in het project hebben geïnvesteerd.

shell is in gesprek over de overname van een lNG-terminal en licenties van interOil in papua Nieuw-Guinea.

‘In Papua Nieuw-Guinea zijn we met verschillende partijen in gesprek’, zei financieel directeur Simon Henry.

‘InterOil is slechts één van de LNGprojecten waar we naar kijken.’ dupont verkoopt zijn onderdeel dat verf en coatings maakt voor met name de automobielindustrie aan de investeringsmaatschappij carlyle Group. De overnamesom is 4,9 miljard dollar (3,9 miljard euro) in contanten. De verkoop wordt naar verwachting in het eerste kwartaal van 2013 afgerond. DuPont Perfomance Coatings (DPC) past niet in de huidige strategie van DuPont, dat vooral wil groeien in biotechnologie. DPC stond acht maanden in de etalage. shell en chevron ruilen hun belangen in twee wingebieden voor de Australische noordwestkust. Shell draagt zijn belang van 33,3 procent in het zogeheten clio-acme project over aan Chevron en betaalt het bedrijf 450 miljoen dollar in contanten. In ruil daarvoor krijgt het Nederlandse concern de belangen van Chevron in east browse (16,7 procent) en west browse (20 procent). Na afronding van de transactie heeft Shell een belang van 25 procent in East Browse en een aandeel van 35 procent in West Browse.

De Browse-velden zijn van groot belang voor de productie van LNG in Australië.

PETROCHEM 09 – 2012

11

04-09-12 15:06

Van wie wil jij het vak leren?

Chemietechniek Bent u betrokken bij het ontwikkelen of bereiden van

• Erkend door de verfbranche: met VVVF/PBNA -diploma

verfproducten in een laboratorium of in de productie?

• Uitgebreide praktijklessen op het petrochemielab

Kies dan een verftechnologie opleiding op een van

• Al ruim 30 jaar lang door Reed Business Opleidingen

de drie niveaus. Leer alles over het raffinageproces

verzorgd

kies dan onze één- of vijfdaagse opleiding aardolieverwerking- en producten.

Start in 2012 een opleiding en ontvang een feestelijk welkomstpakket!

Meer weten?

Ga naar bit.ly/chemie-opleidingen Of bel Tirza Ruijters op 078 - 62 53 763 (van 8:00 tot 22:00 uur).

Ik ben trainingen gaan geven omdat ik mijn kennis wilde delen. Inmiddels draai ik twee opleidingen en drie vervolgmodules per maand. Allemaal naast mijn fulltime baan. Goed om te zien dat bedrijven het belang van de opleidingen voor hun mensen opmerken. Mark Ent, docent

012_elsevier.indd 1

Kijk,dat werkt

04-09-12 09:49

FEITEN BUITENLAND bp verkOOpt raffiNaderij aaN tesOrO BP verkoopt zijn raffinaderij en bijbehorende logistieke en verkoopactiviteiten in Carson (Californië) aan zijn Amerikaanse branchegenoot Tesoro. De overnameprijs bedraagt 1,2 miljard dollar (972 miljoen euro). Naast de overnameprijs betaalt Tesoro de waarde van de voorraden op het moment dat de transactie wordt gesloten. Tegen de huidige prijzen beloopt die waarde 1,3 miljard dollar. De verkoop wordt naar verwachting uiterlijk medio volgend jaar afgerond.

BP heeft plannen aangekondigd om voor 38 miljard dollar aan bezittingen te verkopen voor het einde van 2013, om de schade te kunnen vergoeden door de olieramp in de Golf van Mexico in 2010. Tot dusver heeft BP overeenstemming bereikt over de verkoop van ruim 26 miljard dollar aan bezittingen. In februari vorig jaar kondigde BP aan twee grote raffinaderijen in de Verenigde Staten in de verkoop te doen, waaronder die in Carson. Het concern wil ook zijn faciliteit in Texas City verkopen. tOtal verGrOOt belaNG iN australisch lNG-prOject Total heeft een belang van zes procent in het Australische LNG-project Ichthys overgenomen van partner Inpex. Daarmee komt het totale belang van Total in het project op dertig procent. Total en Inpex steken samen 34 miljard dollar in het project. Dit omvat de ontwikkeling van het gas- en condensaatveld offshore van Australië, de bouw van een 889 kilometer lange gaspijpleiding en de bouw van een LNG-fabriek in de buurt van Darwin.

De reserves van Ichtys worden geschat op drie miljard vaten olie-equivalenten, inclusief ongeveer vijfhonderd miljoen vaten condensaten. De bouw van twee LNGfabrieken is in mei begonnen; de eerste productie wordt eind 2016 verwacht. De twee fabrieken zullen elk 4,2 miljoen ton LNG per jaar produceren. Deze productie is voor de eerste vijftien jaar al verkocht. Total zal daarvan 0,9 miljoen ton per jaar zelf afnemen.

Daarnaast levert het project naar schatting 1,6 miljoen ton LPG’s per jaar en bij de piek 100.000 vaten condensaat per dag op. chiNees staatsbedrijf wil GrOte Oliedeal sluiteN Het Chinese staatsbedrijf Cnooc heeft een bod gedaan op de Canadese gas- en olieproducent Nexen. Met 15,1 miljard dollar zou het gaan om de grootste buitenlandse energie-overname die de Chinezen tot dusver hebben gedaan.

Cnooc telt 27,50 dollar per aandeel neer voor Nexen. Indien de aandeelhouders met het bod instemmen, wordt Nexen een volle dochter van Cnooc. Via de overname legt Cnooc de hand op olie- en gasreserves in de Noordzee, het westen van Canada, de Golf van Mexico en Nigeria. Nexen is daarnaast actief in schaliegaswinning en oliewinning uit teerzanden. In 2011 was het bedrijf goed voor een dagelijkse productie van 207.000 vaten olie-equivalenten. duitslaNd aast Op meer Olie uit waddeNzee In Duitsland is ophef ontstaan over plannen om meer olie te winnen in eigen land.

Aanleiding is een bezoek van Minister Philipp Rösler (Economische Zaken) aan het olieplatform Mittelplate bij Cuxhaven in de Duitse Waddenzee, waar het grootste olieveld van Duitsland ligt. ‘Hier wordt al 25 jaar storingsvrij aardolie gewonnen’, zei de minister.

‘Wij hebben zulke olieplatforms nodig voor onze energiezekerheid.’ Duitsland haalt nu slechts drie procent van de oliebehoefte uit eigen bodem. Energiebedrijf RWE heeft gevraagd om ook olie te mogen winnen op andere plaatsen in het Waddengebied, een werelderfgoed op de Unesco-lijst. Twee deelstaten willen daarover nog dit jaar beslissen. bp liceNceert pta-techNOlOGie aaN jbf JBF Petrochemicals heeft een licentie genomen op BP’s nieuwste generatie PTAtechnologie. Het concern gaat een PTA-fabriek met een capaciteit van 1,25 miljoen ton per jaar bouwen in Mangalore (India). De fabriek moet eind 2014 gereed zijn. De nieuwe technologie zorgt ervoor dat er in het proces minder energie en water wordt verbruikt en dat er minder vast bijproduct wordt geproduceerd vergeleken met de processen in conventionele PTA-fabrieken.

De PTA-markt is de laatste jaren sterk gegroeid. Tachtig procent van de vraag komt nu uit Azië, met zo’n vijftig procent uit alleen al China. BP verwacht dat de vraag naar PTA met zo’n zeven procent per jaar zal blijven groeien. Volgens het bedrijf zijn daardoor drie tot vier nieuwe PTA-fabieken per jaar nodig zijn om aan de vraag te kunnen voldoen.

tessenderlo kerley, dochteronderneming van Tessenderlo Group, gaat een productiefaciliteit voor thiosulfaatmeststoffen bouwen in Hanford, californië (Verenigde Staten) en tegelijkertijd de faciliteit in Fresno, Californië optimaliseren.

Thiosulfaatproducten zijn speciale vloeibare meststoffen die kunnen worden toegepast op uiteenlopende types gewassen, zoals druiven, noten en groenten. De productiecapaciteit zal in de tweede helft van 2014 beschikbaar zijn. vopak verkoopt een belang van dertig procent in zijn terminal in het Zuid-Afrikaanse durban aan reatile chemicals. Dit bedrijf is onderdeel van de Reatile Group, een ZuidAfrikaanse onderneming die zich richt op drie industriële hoofdsectoren: mijnbouwdiensten, energie en petrochemische producten. ‘Met Reatile krijgt Vopak Terminal Durban een aandeelhouder die beschikt over de uitgebreide lokale bedrijfservaring die nodig is om verdere groei mogelijk te maken’, aldus Vopak. akzoNobel verkoopt haar belang van bijna 76 procent in ici pakistan aan yanus brothers Group voor 124,4 miljoen euro. De transactie zal naar verwachting tegen het eind van het jaar worden afgerond. De overeenkomst volgt op een herstructurering van AkzoNobel’s activiteiten in Pakistan.

ICI Pakistan werd daarbij gesplitst en de verf- en coatingactiviteiten zijn overgebracht naar een nieuw opgerichte onderneming: AkzoNobel Pakistan. AkzoNobel wordt voor 75,81 procent eigenaar van dit bedrijf. shell bouwt een fabriek voor smeermiddelen in de Chinese stad tianjin, ruim honderd kilometer ten zuidoosten van de hoofdstad Peking. De fabriek krijgt in eerste instantie een productiecapaciteit van driehonderd miljoen liter per jaar, met de mogelijkheid tot uitbreiding naar vijfhonderd miljoen liter. De productiefaciliteit moet de snelgroeiende markt voor smeerolie in het noorden van China gaan bedienen.

PETROCHEM 09 – 2012

011_13_15E_FCbuitenland.indd 13

13

04-09-12 15:06

Evides Ongekend betrouwbaar

12 miljoen m3 demiwater per jaar produceren met één installatie.

Wij doen het.

Vijftien grote (petro)chemische bedrijven in de Rotterdamse haven worden vanuit onze Demiwaterplant Botlek 24/7 voorzien van proceswater. Hun processen staan nooit stil. Onze productie dus ook niet. Betrouwbaarheid, leveringszekerheid en kwaliteit zijn kernvereisten bij ons ‘maatwerk in water’ voor de chemische-, petrochemische- en voedingsmiddelenindustrie. Op basis van DBFO-contracten (Design, Build, Finance & Operate) leveren wij onze opdrachtgevers diverse soorten proceswater, zorgen wij voor de zuivering van afvalwater en maken wij hergebruik van water (effluent) mogelijk.

En dat 24/7 vanuit operational excellence. Voor minder doen we het niet.

www.evides.nl

014_evides.indd 1

04-09-12 09:48

FOTO: ØyVIND HAGEN/STATOIL

FEITEN BUITENLAND

akkOOrd vOOrkOmt tweede stakiNG NOOrse OliesectOr Werknemers op Noorse boorplatformen hebben een loonakkoord gesloten met hun werkgevers. Daarmee is een tweede staking in de oliesector in twee maanden vermeden. In juli daalde de Noorse olieproductie met dertien procent door een staking van zestien dagen. Die staking heeft de Noorse regering beëindigd met een beroep op het landsbelang. Vanwege de staking, die onder meer draaide om pensioenvoorwaarden, dreigde de olie- en gaswinning in de Noordzee compleet stil te vallen. Om de grote economische consequenties daarvan te voorkomen heeft de overheid ingegrepen. Met name de gasexport kwam in gevaar Door de staking werd de productie van acht olieen gasvelden van Statoil lamgelegd. zwarte zee-cONtract vOOr shell eN exxONmObil Shell krijgt samen met het Amerikaanse ExxonMobil toestemming om naar olie en gas te gaan boren in de Zwarte Zee. Dat meldde de krant Financial Times op basis van verscheidene bronnen. De regering van Oekraïne verkiest daarmee de twee westerse bedrijven boven het Russische Lukoil dat eveneens naar het contract had gedongen.

Shell en Exxon willen de exploratie van het Skifska-veld samen met het Roemeense OMV Petrom en het Oekraïense Nadra ter hand nemen. Het consortium zou in de eerste fase van het project ongeveer vierhonderd miljoen dollar willen investeren.

Daarnaast betalen zij ruim driehonderd miljoen dollar aan de Oekraïense regering voor het recht later een contract te tekenen voor het delen van de productieopbrengsten. shell pOmpt miljardeN iN chiNees schalieGas Shell investeert de komende jaren tenminste één miljard dollar per jaar in de ontginning van schaliegasvelden in China, die naar verwachting enorme reserves herbergen. De investeringsplannen sluiten aan bij de strategie van Shell om te groeien in ‘s werelds grootste energiemarkt. Het gas, dat gevangen zit in steenlagen, zorgde de afgelopen jaren voor een transformatie van de Amerikaanse energiemarkt en kenners verwachten een vergelijkbare omslag in China. reliaNce kiest cONtractOr vOOr krakerprOject Reliance Industries heeft Technip geselecteerd als engineering contractor voor haar Refinery Off-Gas Cracker project op het Jamnagar-complex in India. Technip zal ook de technologie leveren. Het project is onderdeel van de uitbreiding van het raffinage- en petrochemisch complex in Gujurat aan de westkust van India. De Refinery Off-Gas Cracker zal als grondstof afgassen van de raffinaderij gebruiken. De producten van de kraker gaan naar de petrochemische fabrieken die worden gebouwd op het complex.

Reliance selecteerde eerder dit jaar Fluor voor het uitvoeren van het management van de projecten die worden uitgevoerd op Jamnagar. Fluor zal tegelijkertijd ook de engineering en inkoop van het Pet Coke Gasification project voor haar rekening nemen.

Deze installatie zal cokes vergassen voor de productie van brandstof en waterstof, die zullen worden gebruikt in de andere fabrieken op het complex. Het projectmanagement waarvoor Fluor is geselecteerd omvat onder andere het Pet Coke Gasification project, het Refinery Off-Gas Cracker project, diverse petrochemische fabrieken, een energiecentrale en gerelateerde utilities.

In de grootste olieraffinaderij van de Amerikaanse westkust heeft brand gewoed. Dikke zwarte rook steeg op uit de chevron richmond refinery. Het vuur werd na enkele uren gedoofd. Na een brand in 2007 lag de installatie drie maanden stil.

Chevron liet echter weten dat de raffinaderij met een verlaagde capaciteit nu wel kan doorgaan met het produceren van transportbrandstoffen. basf verkoopt de decoratieve lakken activiteiten van relius coatings in Duitsland en Relius France aan prosol lacke + farben. De activiteiten omvatten lakken en pleisters voor de bouwsector, evenals vernissen en beitsen voor toepassing in de bouw.

De afronding van de overdracht staat gepland voor 30 november 2012. De activiteiten van Relius in Nederland maken geen onderdeel uit van de transactie. BASF onderhandelt momenteel over de verkoop van dit onderdeel. De industriële coatingactiviteiten van Relius Coatings op de locatie in Oldenburg (Duitsland) worden niet verkocht en blijven een integraal onderdeel van BASF. De tropische storm isaac heeft eind augustus diverse oliemaatschappijen gedwongen tot evacuatie van medewerkers en het staken van de productie op platforms in het centrale en oostelijke deel van de Golf van Mexico. Ook pijpleidingen, terminals voor ruwe olie en raffinaderijen werden stilgelegd. De Golf van Mexico en de Amerikaanse Golfkust huisvesten ongeveer een kwart van de Amerikaanse olieproductie en rond de 45 procent van de Amerikaanse raffinaderijen.

De compoundingfabriek voor speciale polymeren van solvay in changshu in de Chinese provincie Jiangsu is succesvol opgestart en levert al aan klanten in de elektronische en automobielindustrie. Met de fabriek was een investering van 21 miljoen euro gemoeid. De productiecapaciteit van de fabriek kan nog worden verhoogd en haar gamma kan ook worden uitgebreid met compounds op basis van andere performance polymers.

PETROCHEM 09 – 2012

011_13_15E_FCbuitenland.indd 15

15

04-09-12 15:06

INTERVIEW

‘Graag buddy-systeem voor hele industrie’

Michel Meertens wil zijn benoeming tot Plant Manager of the Year 2012 gebruiken om een positieve impuls te geven aan veiligheid in de industrie. Ondanks de huidige publieke ophef hebben veel chemiebedrijven hun veiligheidsystemen op orde, maar het kan altijd beter. Bijvoorbeeld door gezamenlijk verantwoordelijk te zijn in de keten. En hij pleit voor een buddy-systeem voor plantmanagers. Om vooral ook de kleine bedrijven op het gewenste niveau te krijgen.

Wim Raaijen

16

PETROCHEM 09 – 2012

016_17_18_19_21_O_Interview.indd 16

04-09-12 14:47

FOTO’s: WIM RaaIjEN

Michel Meertens: ‘Perceptie is waarheid. Je daartegen verzetten is zinloos, ook al denk je en weet je dat het overgrote deel van de chemische industrie uiterst professioneel met veiligheid omgaat.’

016_17_18_19_21_O_Interview.indd 17

PETROCHEM 09 – 2012

17

04-09-12 14:47

Je zou er zo een Libelle-verhaal over kunnen schrijven. Al in de aanloop naar zijn verkiezing tot Plant Manager of the Year 2012 was het duidelijk dat Michel Meertens van de joint venture DSP (DSM Sinochem Pharmaceuticals) terug zou keren in de moederschoot van DSM. Daar runt hij inmiddels een afdeling die wereldwijd fabrieken adviseert hoe zij hun prestaties kunnen verbeteren op het gebied van met name bedrijfsvoering en productiemanagement, veiligheid en milieu. Tijdens een filmbezoek voor de verkiezingen fluisterden zijn medewerkers de redactie van Petrochem toe dat zijn opvolger al bekend was.

Opvolgster, om meer precies te zijn. En wie minder dan zijn eigen levenspartner Annemieke Lorteije. Tot voor kort was ze elders op het terrein van DSM Gist plantmanager bij een fabriek van DSM Food Specialties.

Een bijzondere wissel die direct appelleert aan een grote dosis nieuwsgierigheid. Er doemden vragen op over hoe ze elkaar hebben ontmoet, of dat ook met chemie te maken had. En of Michel alle vertrouwelijkheden over de fabriek en de mensen tussen vlees en groenten door aan Annemieke heeft toevertrouwd, met de saillante details ’s avonds voor het slapen gaan.

Het is verleidelijk je als vakbladjournalist een keer van een smeuïge Libelle- of misschien wel Privé-stijl te bedienen, maar verder dan de stellige uitspraak van hun jongste dochter van vijf dat ze later ook eerste baas wil worden, komt het toch niet. Daarvoor is de inhoudelijke visie van beide echtelieden te dominant en de actualiteit rond veiligheid in de industrie te urgent. En op dat vlak wil Meertens als nieuwe Plant Manager of the Year graag zijn verantwoordelijkheid nemen.

De aandacht die de verkiezing oplevert, wil hij graag gebruiken om aandacht te vragen voor veiligheidsystemen en -bewustzijn in de industrie en eigenlijk ook daarbuiten.

‘Stel je voor dat we bij Pauw en Witteman over veiligheid komen praten. Dan moeten we vooral niet in zak en as gaan zitten en ook niet te politiek doen.’

18

Burgemeester Want veiligheid is een brede maatschappelijke verantwoordelijkheid. Meertens: ‘Ik werd bijvoorbeeld door een krantje in Delft het hemd van het lijf gevraagd over mijn verkiezing. Echt een leuk interview. Een vraag was wat ik zou doen als ik een tijdje burgemeester van Delft zou zijn. Hoefde ik niet lang over na te denken. Ik zou veel meer aandacht geven aan de enorme concentratie

PETROCHEM 09 – 2012

016_17_18_19_21_O_Interview.indd 18

04-09-12 16:48

activiteiten rond biotechnologie in de Delftse omgeving. Hier op het terrein van DSM Gist, maar ook bij de TU Delft. Daar kun je als gemeente veel economisch garen bij spinnen. En ik zou per direct een lans willen breken voor de verkeersveiligheid in Delft.

Omdat ik dagelijks met veiligheid bezig ben, zie ik momenteel heel veel onveilige situaties. Bijvoorbeeld bij de aanleg van de spoortunnel en een nieuwe tramverbinding en alle omleidingen als gevolg daarvan. Gevaarlijke situaties die je op een chemisch fabrieksterrein echt niet tegenkomt. Ik vind dat een burgemeester zich persoonlijk verantwoordelijk moet voelen voor de veiligheid van zijn burgers, zoals een goede plantmanager voor zijn installatie en medewerkers moet instaan. En hij moet ervoor zorgen dat iedereen nauwe betrokkenheid bij veiligheid gaat voelen. Dat mis ik wel eens in Delft.’

Buikpijn Terug naar zijn eigen directe invloedsfeer wil Meertens zich als Plant Manager of the Year sterk maken voor met name twee aspecten van veiligheid. Veiligheid in de keten en een buddy-systeem waarbij plantmanagers elkaar beter kunnen maken. In zijn column, uitgesproken tijdens het Deltavisie-congres bracht hij al de veiligheid in de toeleverende keten onder de aandacht. Op een productieterrein werken veel medewerkers van toeleveranciers, met name contractors.

‘Hun veiligheid en hun aandacht voor veilig werken valt net zo goed onder de verantwoordelijkheid van het plantmanagement. Daar heb ik tot voor kort

MasTERCLass Tijdens een Business Linqsbijeenkomst op 20 september geeft Michel Meertens bij de DsP-fabriek in Delft een masterclass over hoe hij continu in hoog tempo is blijven verbeteren en vernieuwen. Daarnaast legt hij uit hoe veiligheid als een gezamenlijke verantwoordelijkheid kan worden aangepakt. Veilig gedrag ontstaat vanuit goede en directe communicatie, niet alleen met de productieafdelingen, maar ook met aannemers of partners. Ook zal hij zijn pleidooi voor een buddysysteem verder kracht bijzetten.

als plantmanager bij DSP heel veel energie in gestoken. Ik heb er bijvoorbeeld bovenop gezeten bij het uitgeven van vergunningen.’

Veiligheid in de keten heeft voor Meertens ook betrekking op de volledige logistieke en productieketen van toeleverancier tot klant. Momenteel is veel te doen over Odfjell. Dat daar zaken fout zijn gegaan, is voor iedereen duidelijk. Of de ophef proportioneel is, valt van de buitenkant niet goed te beoordelen. Maar voor partners in de keten zou het wel duidelijk moeten zijn, vindt Meertens. ‘Ik kan me niet voorstellen dat de besproken onveilige situaties bij Odfjell bijvoorbeeld klanten in de chemische industrie koud laat. Volgens mij moet Shell als grote klant behoorlijk buikpijn hebben van de ontwikkelingen daar. Ik vind dat je als bedrijf ook je toeleveranciers en je klanten moet helpen om tot een hoger veiligheidsniveau te komen. Het is een gezamenlijke verantwoordelijkheid.’

In het interview met de inmiddels vertrokken directeur van Odfjell Geert Eijsink, enige tijd terug in Petrochem, bleek ook dat klanten en toeleveranciers hun diensten hebben aangeboden om de veiligheid bij het opslagbedrijf te verbeteren. Iets wat volgens Meertens niet alleen moet gebeuren als er al stront aan de knikker is. Door continu aan gezamenlijke verantwoordelijkheid voor veiligheid te werken, kunnen veel nare situaties en imagoschade worden voorkomen.

Burger-audits Volgens Meertens en Lorteije heeft het weinig zin om je als chemische industrie binnen je eigen hekken terug te trekken. Ook niet als het bij de incidenten vooral om opslagbedrijven gaat en veel minder om leden van de VNCI. Dat de veiligheid van de chemische industrie in de publieke opinie en de politiek in één adem wordt genoemd met die in andere sectoren, kan misschien wel frustrerend zijn, maar is ook begrijpelijk. Burgers en ook politici maken het onderscheid niet zo. Meertens: ‘Perceptie is waarheid.

Je daartegen verzetten is zinloos, ook al denk je en weet je dat het overgrote deel van de chemische industrie uiterst professioneel met veiligheid omgaat.

Perceptie kan ook iets zijn van de korte termijn. Wij moeten onze koers vasthouden voor de langere termijn. Ons continu verbeteren en de life saving

rules rigoureus blijven toepassen. En we moeten er voortdurend open over zijn. Transparantie is belangrijk, want vergeet niet dat het overgrote deel van de bedrijven hun veiligheidssystemen gewoon op orde hebben.’

Lorteije heeft er ook helemaal geen moeite mee om bijvoorbeeld burgers op de DSP-plant te ontvangen en kritische vragen van ze te beantwoorden.

Naar aanleiding van de perikelen rond Odfjell stelde Groenlinks voor burgeraudits in te voeren. ‘Echte audits zijn natuurlijk onmogelijk, daarvoor heb je heel veel kennis nodig, maar we moeten uitkijken dat het geen woordspelletje wordt. Je moet dat voorstel van Groenlinks niet afhouden, misschien een beetje ombuigen.’ Oosterse gevechtstechniek? ‘Misschien wel ja.

In haar reactie heeft de VNCI wellicht de deur te hard dichtgegooid, door te stellen dat zoiets onmogelijk is. Ik had waarschijnlijk gezegd: laten ze maar komen, met de gedachte dat je het woord audit in dit geval wat ruimer moet zien. Ik heb het meegemaakt dat een man tijdens een buurtbezoek een heel notitieblok volschreef, alsof hij een doorgewinterde journalist was. Toen hij een jaar later weer op bezoek kwam, wist hij alle antwoorden nog en kon gerichte vragen stellen. Daar kunnen we toch alleen maar van leren!’

Een na beste Volgens Lorteije heeft de industrie vaak moeite om goed over haar veiligheidsprestaties te communiceren en over wat ze wil bereiken. Meertens is het geheel met zijn opvolgster eens: ‘Stel je voor dat we bij Pauw en Witteman hierover komen praten. Dan moet je vooral niet in zak en as gaan zitten en ook niet te politiek doen. Er zijn natuurlijk altijd voorbeelden te vinden waar het niet helemaal goed gaat, maar bij het overgrote deel gaat het wel goed. We moeten een beeld schetsen dat recht doet aan de inspanningen die worden geleverd.

Ik ben me ervan bewust dat zoiets tijd kost.’

Meertens herkent zich ook niet in het beeld dat sommige oudgedienden en politici schetsen dat veel chemiebedrijven momenteel minder scherp zijn in hun veiligheidsbewustzijn. ‘We moeten onszelf wel blijven uitdagen om ons te verbeteren, maar volgens mij maken we nog steeds stappen naar nog veiliger produceren.’

PETROCHEM 09 – 2012

016_17_18_19_21_O_Interview.indd 19

19

04-09-12 14:47

be bright be sure

7741 01_01 advertentie industrieel Nsecure A4.indd 1 020_nsecure.indd 1

20-08-12 14:27 04-09-12 09:48

Annemieke Lorteije: ‘Je moet dat voorstel van Groenlinks niet afhouden, misschien een beetje ombuigen.’

En verder wordt de soep misschien niet zo heet gegeten als die wordt opgediend.

Dat de huidige commotie over veiligheid een enorm effect heeft op het imago van de chemische sector staat voor Meertens ook niet zomaar vast. ‘Er is onlangs door Randstad onderzoek onder 12.000 mensen gedaan naar welke sectoren in Zuidwest Nederland hun werknemers het beste behandelen, en dan komt de chemische industrie als een na beste sector uit de bus.’

Buddies En dan het buddy-systeem voor plantmanagers. Bekend is dat met name de veiligheid bij kleinere bedrijven meer dan eens onder druk staat. In grote bedrijven heerst vaak een professionele veiligheidscultuur en zijn er zoveel fabrieken dat ze elkaar onderling voldoende kunnen auditeren. Tijdens Deltavisie kwam ’s avonds aan de dinertafel het onderwerp op het buddysysteem dat bij duiken wordt toegepast om elkaars veiligheid te borgen. Een

dergelijk systeem zou ook in de industrie zijn werk kunnen doen. Meertens: ‘Binnen DSM is dit actueel. Maar dat

BEKNOPT Dat een levenspartner je opvolgt als plantmanager, is ongetwijfeld uniek.

Het overkwam Plant Manager of the Year 2012 Michel Meertens toen hij enkele maanden geleden verhuisde naar het hoofdkantoor van DsM. In een duo-interview is echter weinig ruimte voor de smeuige details.

Daarvoor is de actualiteit in de sector te urgent. Meertens en zijn echtgenote annemieke Lorteije zien graag meer gezamenlijke verantwoordelijkheid voor veiligheid in de keten en stellen een buddy-systeem voor om plantmanagers hun kennis te laten delen. En laat de burgers maar langskomen om hun kritische vragen te stellen. ‘Daar leren we alleen maar van.’

is nog steeds binnen een groot bedrijf.

Ik zou hierbij graag de suggestie willen doen om een dergelijk buddy-systeem voor de hele industrie te ontwikkelen.

Zodat bijvoorbeeld plantmanagers van grote bedrijven hun kennis en systemen kunnen overdragen aan hun collega’s van kleinere bedrijven. Om op hun beurt ook weer van hun buddies te kunnen leren op andere vlakken.’

Geen voordeel meer Op de vraag of Meertens de plant netjes heeft achtergelaten, moet Lorteije lachen. Van de Plant Manager of the Year 2012 mag je verwachten dat dat wel snor zit. ‘En dat is ook zo’, stelt ze.

Maar er zijn natuurlijk ook altijd mogelijkheden voor verbetering. ‘Ook op het vlak van veiligheid zijn nog stappen te maken. En het is bovendien een uitdaging om in de antibioticamarkt concurrerend te blijven. Veel zal afhangen van hoe snel we op de markt kunnen reageren en hoe innovatief we kunnen zijn.

Maar dat geldt ook voor onze vooral Chinese concurrenten. De lonen zijn daar bijvoorbeeld niet zo laag meer als voorheen. Dat levert ze geen voordeel meer op. Maar we moeten stappen blijven zetten.’ W

PETROCHEM 09 – 2012

016_17_18_19_21_O_Interview.indd 21

21

04-09-12 14:47

ONDERHOUD

Met een strakke planning naar de stop toe Als grote onderhoudsstops bij meerdere bedrijven samenvallen, levert dat een piek op in de vraag naar technisch personeel.

Deze pieken voorkomen zou goed zijn, maar stops spreiden is moeilijk, zeker als de productie aan elkaar is gekoppeld.

Gevolg is wel dat alle betrokken bedrijven dan tegelijkertijd de beste mensen willen hebben.

Dat vraagt om creativiteit, en een gedegen planning.

Erik te Roller

BEKNOPT Volgend jaar werken in maart en april tweeduizend extra mensen in de Botlek aan fabrieken van AkzoNobel, Huntsman, Shin-Etsu en Nufarm. Zij hebben hun onderhoudsstop gelijktijdig gepland omdat de productie met elkaar verbonden is. Bovendien neemt Esso in dezelfde periode zijn raffinaderij uit bedrijf. Dat levert een piek op in de vraag naar technisch personeel. De opdrachtgevers en contractors hebben daar allemaal hun eigen manier voor om mee om te gaan, maar een zorgvuldige voorbereiding blijft altijd essentieel.

22

Vier bedrijven in de Botlek plannen hun onderhoudsstop komend jaar gelijktijdig in de periode maart-april. Dat is niet toevallig; de fabrieken van AkzoNobel, Huntsman, Shin-Etsu en Nufarm zijn nauw met elkaar verbonden. Het membraanelektrolysebedrijf van AkzoNobel produceert chloor en natronloog. ShinEtsu zet een deel van het chloor met etheen van Shell om in vinylchloride en dat wordt vervolgens PVC. Ook Huntsman gebruikt chloor en wel als hulpstof bij de productie van MDI, dat het bedrijf deels omzet in polyolen, waarvan klanten vervolgens polyurethaanschuim maken. Na de reactie blijft gasvormig zoutzuur over, dat Huntsman aan Shin-Etsu levert. Nufarm ten slotte neemt chloor af als grondstof voor gewasbeschermingsmiddelen.

Tijdens de stop in maart-april werken er in totaal tweeduizend mensen extra op de locatie, waarvan 750 bij AkzoNobel.

‘We doen alles wat we niet bij het dagelijks onderhoud kunnen doen’, zegt Bert Pasman, die de onderhoudsstop bij AkzoNobel coördineert. ‘Te denken valt aan het onderhoud van de compressoren, de uitwendige en inwendige inspectie van alle leidingen en het openmaken van installaties om ook die te controleren. Dit levert weer voortschrijdend inzicht op, waarmee we het onderhoud voortaan nog beter kunnen uitvoeren.’

Militaire operatie Pasman erkent dat het deze keer lastig is aan personeel te komen. ‘Alle bedrijven in de Botlek gaan tegelijk plat en willen de beste mensen hebben. Daarom zijn we er deze keer vroeg bij en werken we volgens een strakke planning naar de stop toe, waarbij we controleren of bedrijven hun afspraken nakomen.

Hoofdaannemer Stork werft vakmensen in Nederland en België, die wij toetsen op parate kennis van bijvoorbeeld de

diameters en eigenschappen van pakkingen. Ook moeten ze laten zien dat ze zaken goed kunnen demonteren en monteren. Dit geldt vooral voor de monteurs die het eerstelijns onderhoud gaan uitvoeren. Zij moeten hun werk perfect doen. Door dit alles kun je het project vergelijken met een militaire operatie.’

Stork bepaalt overigens niet wie de onderaannemers zijn. Afgesproken is dat Stork gebruikmaakt van de huiscontractors van AkzoNobel voor steigerbouw, isolatie en schilderwerk, omdat die goed op de locatie zijn ingespeeld.

Overbuurman Esso Nederland neemt omstreeks dezelfde periode zijn raffinaderij uit bedrijf, zodat het druk zal worden op de Welplaatweg, de Botlekweg en de aansluiting bij de A15. Tot overmaat van ramp voert Rijkswaterstaat dan werkzaamheden aan de A15 uit ter hoogte van de Botlekbrug, die blijkbaar niet kunnen worden uitgesteld.

‘Met de andere bedrijven kijken we nu naar de mogelijkheden om op verschillende tijden te beginnen. Wij geven de voorkeur aan het werken van zeven uur ’s ochtends tot vijf uur ’s middags, maar we kunnen eventueel ook later beginnen en eindigen’, aldus Pasman.

Kwaliteit Anders dan AkzoNobel schakelt ShinEtsu drie verschillende contractors in voor de drie hoofdunits van de fabriek.

‘Onze ervaring is dat contractors altijd “ja” zeggen’, zegt Ronald Raben, maintenance manager van het bedrijf. ‘Maar als een klus veel uren kost, moeten ze op een gegeven moment te veel mensen van buiten inhuren en gaat de kwaliteit van het werk achteruit. Daarom eisen we een bepaalde verhouding tussen eigen personeel en ingehuurd personeel. We bieden het werk in drie kleinere units aan, zodat het voor de contractors overzichtelijker en beter behapbaar is, ook gelet op het

PETROCHEM 09 – 2012

022_23_25S_artikel.indd 22

04-09-12 13:55

De fabrieken van AkzoNobel, Huntsman, Shin-Etsu en Nufarm in de Botlek staan met elkaar in verbinding. Niet toevallig, aangezien ze ooit allemaal eigendom van AkzoNobel waren.

feit dat ze elders in de Rijnmond werk te doen hebben.’

Edward van der Pijl, marketing en communicatieadviseur van BIS Industrial Services, constateert eveneens dat er volgend jaar een piek in de vraag naar firmapersoneel zal zijn. ‘Wij hebben een flexibele schil van nationale en internationale bedrijven die ons zo nodig kunnen assisteren met onze industriële dienstverlening zoals steigerwerk, isolatie en conservering. In overleg met het desbetreffende bedrijf of de contractor reserveren we personeel. In de aanloop naar grote onderhoudsstops doen we niet anders.’

Drukke periode Ook Sabic in Geleen maakt in 2012 en 2013 een drukke periode mee. Kort geleden vond een grote onderhoudsstop van een polypropeenfabriek op de locatie in Geleen plaats. Tot september 2013 volgen nog de stops van drie polymeerfabrieken en een butadieenfabriek.

In september en oktober 2013 vindt ten slotte de grote onderhoudsstop van naftakraker Olefins 4 plaats. ‘De Olefins 4 krijgt ook een upgrade, wat een energiebesparing van acht procent en een

capaciteitsverhoging van twee procent zal opleveren’, zegt Jan-Erik Capel, director Turnarounds Europe. Met de projecten en de onderhoudsstop is een investering van in totaal 135 miljoen euro gemoeid.

In het voorjaar van 2011 heeft naftakraker Olefins 3, ook in Geleen, een onderhoudsbeurt gehad. ‘Onze krakerstops vergen ruim driehonderdduizend directe uren. Hieronder verstaan wij de uren “hands on tools”. Op de drukste dagen zijn er meer dan vijftienhonderd monteurs in de fabriek aan het werk, veel meer dan de regio kan leveren.

Werkvoorbereiders Volgens Capel is de vraag naar uitvoerend personeel tijdens een onderhoudsstop altijd hoog en het aanbod krap. ‘Er is echter ook een tekort aan gekwalificeerde werkvoorbereiders die al lang vóór de uitvoering van een stop aan het werk gaan. Normaal gesproken is het al lastig om goede werkvoorbereiders op de markt te vinden. In drukke tijden is dat nog moeilijker. Net als andere bedrijven zuchten wij onder een tekort aan goed opgeleide technische mensen.

En werkvoorbereiders kun je niet uit

het buitenland halen. Iedereen kan zich in het Engels wel redelijk verstaanbaar maken, maar voorafgaand aan een turnaround moeten werkvoorbereiders continu en tot in detail overleg voeren over de activiteiten. Ze moeten daarom goed kunnen formuleren en dus goed Nederlands kunnen spreken’, aldus Capel.

Om verzekerd te zijn van voldoende gekwalificeerd personeel is Sabic strategische samenwerkingsverbanden aangegaan met de industriële dienstverleners Stork en Cofely. Zij zijn de hoofdaannemers voor zowel het reguliere als het grote onderhoud in Geleen.

‘Voordeel is dat wij de mensen van Stork en Cofely hierdoor goed kennen en dat zij op hun beurt ons en onze systemen en installaties goed kennen’, verklaart Capel. ‘We werken met hen samen in meerdere teams. Dit heeft als voordeel dat we tijdens de lange voorbereidingsperiodes van de stops aan peak shaving kunnen doen: als een team mensen tekort komt, dan kunnen we zo’n team aanvullen met mensen van een ander team dat het op dat moment wat rustiger heeft. Voordeel is ook dat we steeds met dezelfde mensen samen-

PETROCHEM 09 – 2012

022_23_25S_artikel.indd 23

23

04-09-12 13:55

121574_FHI_adv_IA_210x297.indd 1 024_FHI.indd 1

25-06-12 09:48 13:44 04-09-12

werken, zodat we niet steeds opnieuw mensen hoeven in te werken in onze systemen en gebruiken. Ook maakt langdurige samenwerking alles beter voorspelbaar. De contractors weten in een vroeg stadium wanneer de onderhoudsstops zullen plaatsvinden en wanneer de teams moeten worden gemobiliseerd’, aldus Capel.

Maar het blijft schipperen om aan voldoende ervaren mensen te komen’, stelt Capel. ‘We accepteren daarom ook enkele onervaren mensen die minder effectief zijn. Die draaien mee in ervaren teams, zodat wij ze tegelijk kunnen opleiden. Zo zorgen we voor nieuwe aanwas van de teams; een investering in de toekomst dus.’

Buitenland Het aantrekken van technici voor het uitvoeren van de grote onderhoudsstops levert volgens hem geen problemen op.

‘Het mobiliseren van een grote groep monteurs is nooit gemakkelijk, maar het lukt nog steeds. Via de contractors laten we teams uit het buitenland komen met vaklieden uit onder andere Polen en Portugal die in de procesindustrie in Europa van klus naar klus gaan. Wel willen we hun namen en gegevens van tevoren hebben, zodat we weten wie er binnenkomen. Iedereen moet een industrieel paspoort hebben, waarin certificaten zijn opgenomen zoals VCA of vergelijkbare buitenlandse certificaten voor veiligheid. Ook eisen we dat de voorman van een team zowel Engels als de moedertaal spreekt, dus bijvoorbeeld Pools of Portugees. Bij een evacuatieoproep kunnen ze hun team dan meteen naar een veilige plaats dirigeren. In het algemeen zijn onze ervaringen met dergelijke teams erg positief ’, aldus Capel.

“Nee” De clou van de piekperiodes is afstemmen, volgens Ronald van der Sluis, directeur Onderhoud en Beheer van Cofely West Industrie. ‘Neem bijvoorbeeld de chloorketen in Rotterdam.

Daar stemmen partijen binnen en buiten de keten de inschakeling van personeel onderling maximaal af. We noemen dat “schaarste sharen”.

De kunst is om de scope van de projecten goed te beheersen en alles wat eerder kan ook eerder te doen, dus voorafgaand aan de onderhoudsstop, stelt Van der

Sluis. Hij noemt verder Mourik als voorbeeld, dat bij industrieel schoonmaakwerk tegenwoordig ook het daarmee verbonden sleutelwerk oppakt. ‘Je hebt dan geen overdracht. De één hoeft niet op de ander te gaan zitten wachten en dat bespaart tijd. Uiteraard dienen de veiligheid en verantwoordelijkheid net zo goed te zijn geregeld.’

In de afgelopen tien jaar is de verhouding tussen opdrachtgever en industriële dienstverlener duidelijk veranderd. Van der Sluis: ‘Vroeger gaf de opdrachtgever aan dat hij bij een shutdown een bepaald aantal mensen nodig had. Wij klikten met de hakken en zorgden dat ze er kwamen.

Nu gaan we daar veel zorgvuldiger mee om, gelet op zowel de kosten als de veiligheid. We gaan de dialoog aan, zo van: “Heb je wel 150 mensen nodig?”en “Kan het niet met minder mensen?” en “Ik heb ze niet allemaal”.

Tegen klanten waarmee we geen langetermijnrelatie hebben, zeggen we nu in het geval van eenmalige opdrachten tijdens drukke periodes ook “nee” en dat wordt gerespecteerd.’

Om tijdens drukke periodes efficiënt met schaars personeel om te gaan, bereidt Cofely onderhoudsstops met zijn opdrachtgevers zorgvuldig voor. ‘Samen bepalen we tegenwoordig veel meer aan de voorkant: planning, bemanning, veiligheid, inzet van middelen. Al vanaf de scoping denken we mee over de uitvoering, zodat we bij de uitvoering zelf tegen zo min mogelijk problemen aanlopen. Door excellente voorbereiding slagen we erin hetzelfde werk met minder mensen te doen’, aldus Van der Sluis.

Hogere eisen De schaarste aan technici wordt volgens Van der Sluis ook veroorzaakt doordat er steeds hogere eisen worden gesteld. ‘Een elektrotechnicus moet tegenwoordig ook communicatievaardig zijn, een goede tekst kunnen schrijven, vernieuwend zijn en doorkneed zijn op het gebied van veiligheid. We stellen steeds hogere eisen en maken het onszelf daardoor ook lastiger’, aldus Van der Sluis.

Raben van Shin-Etsu constateert dat ook de aangepaste, strengere Arbeidstijdenwet bijdraagt aan de schaarste.

Werknemers mogen maximaal elf uur achter elkaar doorwerken en moeten dan minimaal acht uur rust nemen, terwijl de werkweek maximaal 54 uur mag zijn

‘Wij staan overigens helemaal achter de Arbeidstijdenwet en voeren ook zelf controles uit. Tijdens een stop van drie tot vier weken moet je oppassen dat je geen roofbouw pleegt op de mensen. Je moet voorkomen dat ze doodmoe naar huis gaan, omdat daardoor de kans toeneemt dat ze achter het stuur in slaap vallen of de volgende dag hun hoofd er niet bij hebben’, aldus Raben.

Samenwerking ‘Als er een drukke onderhoudsperiode aankomt, trekken we bij opdrachtgevers tijdig aan de bel vanwege de beperkte capaciteit in de markt. We vragen onze opdrachtgevers dan tijdig een planning te geven van de benodigde capaciteit, zodat we ons daar goed op kunnen voorbereiden’, zegt Wim van Leeuwen, directeur business development van Cegelec.

Sommige opdrachtgevers hebben het capaciteitsvraagstuk in hun strategie opgenomen. Zo werkt Cegelec samen met SPIE in een vennootschap onder firma voor opdrachtgever BP, waarbij Cegelec meer op de uitvoering van investeringsprojecten is gericht en SPIE meer op het onderhoud. Eerder heeft Cegelec met Imtech samengewerkt bij een grote onderhoudsstop van Total.

Het voordeel van zo’n samenwerking voor de opdrachtgever is dat de kennis en kwaliteit beter zijn geborgd, dat de aannemers een breed pakket kunnen aanbieden, dat er voldoende mensen zijn en dat bepaalde expertises tegelijk aanwezig zijn.

Om de schaarste aan technici te bestrijden, zijn raffinaderijen en chemiebedrijven in de regio Rotterdam vorig najaar met onder meer Deltalinqs een programma gestart om jongeren kennis te laten maken met wat er in het havengebied gebeurt. Veel jongeren hebben geen weet van wat er allemaal voor hen te koop is. Met de campagne willen de partijen de jongeren laten zien dat er in het gebied vele uitdagende stages en banen te vinden zijn.

Ook elders lopen dergelijke programma’s. Sabic Maintenance organiseert zogenaamde snuffelstages voor jongeren met een technische achtergrond om te kijken of werk in de petrochemie wat voor hen is. Capel: ‘De stagiairs tonen zich na verloop van tijd razend enthousiast vanwege de professionele werkomgeving.’ W

PETROCHEM 09 – 2012

022_23_25S_artikel.indd 25

25

04-09-12 13:55

VEILIGHEID

Roerige tijden Odfjell nog niet voorbij Het laatste woord over Odfjell is nog niet gezegd. Begin juli verklaarde toenmalig directeur Geert Eijsink in Petrochem 7/8 nog dat het bedrijf vooral tijd nodig heeft en dat het vertrouwen nog steeds aanwezig is. Die tijd kreeg Offjell niet; het bedrijf werd stilgelegd en de opslagtanks zijn grotendeels leeggepompt.

Elise Quaden

BEKNOPT Half juli gaf voormalig directeur Geert Eijsink (artikel Petrochem 7/8) nog aan dat het bedrijf vooral tijd nodig heeft en dat het vertrouwen nog steeds aanwezig is. Inmiddels zijn de maintenance manager en Eijsink zelf uit hun functie ontheven, zijn door middel van een safety shutdown alle tanks leeggepompt en is men geleidelijk aan bezig tanks weer in bedrijf te nemen. Diverse partijen werden de afgelopen maanden met de vinger gewezen: naast Odfjell zelf ook de DCMR, burgemeester Aboutaleb en havenwethouder Jeanette Baljeu en Lloyd’s Register Quality Assurance die certificaten toekende. Het laatste woord over Odfjell is nog niet gezegd. Inmiddels mogen weer 19 tanks in gebruik worden genomen en is Odfjell druk bezig met een herstelplan.

26

Eind juni leek het drama achter de rug voor tankopslagbedrijf Odfjell in de Botlek. Toenmalig directeur Geert Eijsink dacht dat de weg naar boven inmiddels was ingeslagen. ‘We zijn er nog niet, maar we zijn wel op de goede weg. De transitie van slechtste jongetje uit de klas naar het beste heeft wel tijd nodig’, zei hij in Petrochem 7/8 Ook stelde hij dat de reacties op Odfjells presteren overtrokken waren: ‘Als het hier daadwerkelijk zo onveilig is als in sommige media wordt beweerd, zouden we er nooit durven werken. Onze eerste prioriteit is de veiligheid van onze 350 medewerkers en onze omgeving. Als die in het geding zou zijn, zouden we onze werkzaamheden direct staken. Dat is echter ver bezijden de waarheid. Ik wil de incidenten die we hebben gehad zeker niet bagatelliseren, maar als je de pers zou moeten geloven dan stroomt het benzeen hier door de straten.’

Tanks leegpompen De tijd om de ingeslagen weg te vervolgen kreeg Odfjell niet. Een reconstructie van de gebeurtenissen die volgden: Als eerste legt de maintenance manager van het bedrijf zijn functie neer.

Daarmee nam hij volgens de officiële verklaring ‘verantwoordelijkheid voor het ontbreken van de benodigde vergunningen voor lopende projecten’. Kort daarna pleiten GroenLinks en Leefbaar Rotterdam in de Rotterdamse gemeenteraad voor sluiting van de onveilige onderdelen van Odfjell. Burgemeester Aboutaleb en de gemeenteraad wijzen de motie echter af. GroenLinksfractievoorzitter Arno Bonte geeft niet op en kwomt half juli met het verzoek om een onderzoek in te stellen naar het functioneren van milieudienst DCMR inzake hun inspecties bij Odfjell.

Dit onderzoek komt onder leiding te staan van Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT). Die schreef eerder al

een rapport over de dienst ten aanzien van het Rotterdamse chemiebedrijf Huntsman. De DCMR zou procedurele fouten hebben gemaakt bij het verlenen van vergunningen aan Huntsman. ‘Het rapport bevestigt het beeld van de cultuur van kopjes koffie drinken met de directie in plaats van opkomen voor de veiligheid en gezondheid van omwonenden’, aldus Bonte.

Ondertussen ligt Odfjell nog steeds onder het vergrootglas bij de DCMR. Eind juli is het bedrijf al enkele dagen bezig met het leegpompen van vijf tanks. Daartoe hebben de DCMR en de Veiligheidsregio Rotterdam-Rijnmond het bedrijf verplicht. De vijf tanks moeten leeg blijven totdat er met een test is aangetoond dat de koel- en blusvoorzieningen in orde zijn. Bovendien moeten er extra brandveiligheidsvoorzieningen worden getroffen. Odfjell haast zich om in een officiële verklaring te melden dat de werkzaamheden volledig veilig worden uitgevoerd: ‘Er zijn, door de VRR geëist, tijdelijke brandveiligheidsvoorzieningen getroffen. Zo is er een tweede brandweerauto met bemanning permanent aanwezig op de terminal.

Tegelijkertijd vindt het werk aan de koel- en blusvoorzieningen plaats. Drie teams zijn hier continu mee bezig in verschillende tankputten.’ Tegelijkertijd begint men met het versneld testen van vijftig tanks om zeker te zijn dat koelvoorzieningen voldoen, en om de schuimblusvoorzieningen te spoelen.

Stillegging Enkele dagen na deze berichtgeving is er geen houden meer aan. Het hele bedrijf wordt stilgelegd na overleg tussen bestuursvoorzitter Laurence Odfjell, de DCMR, Veiligheidsregio Rotterdam Rijnmond (VRR) en Inspectie SZW. Het is vooral de Provincie Zuid-Holland die aandringt op volledige sluiting. Odfjell gaat als eerste alle brandblusvoorzie-

PETROCHEM 09 – 2012

026_27_29_W_artikel.indd 26

04-09-12 15:54

fOTO: ODfJELL

In een maand tijd ging Odfjell van vertrouwen in verbetering naar stillegging van de hele terminal.

ningen testen voordat het bedrijf weer operationeel wordt. Verder zal het bedrijf leidingen van deze voorzieningen op meer dan 140 opslagtanks vervangen door nieuwe.

Vanuit het Noorse hoofdkwartier komt een verklaring. Het bedrijf betreurt de zorgen die rond het bedrijf zijn ontstaan in de directe omgeving. ‘We hopen dat de safety shutdown en het herstelplan de onrust weg zullen nemen.’ Het herstel geschiedt onder begeleiding van Laurence Odfjell. ‘We gaan alles doen wat nodig is om de situatie op deze terminal te verbeteren’, aldus de bestuursvoorzitter.

Geschat wordt dat er wel twee jaar voorbij kunnen gaan voordat het hele bedrijf weer kan draaien.

Een dag na het volledig stilleggen van de locatie, wordt directeur Geert Eijsink

ontslagen. Het besluit om Eijsink uit zijn functie te ontheven, terwijl hij juist aangenomen was om de veiligheid bij Odfjell in de Botlek te verbeteren, lijkt sterk ingegeven vanuit Noorwegen. Het bestuur neemt de situatie in Rotterdam ‘extreem serieus’ omdat veiligheid de hoogste prioriteit heeft binnen de onderneming. Odfjell weet niet waar het mis is gegaan, maar werkt wel aan een cultuurverandering bij de Botlekse vestiging.

Het is nu Alex de Bonth die als interimdirecteur de veiligheid structureel moet gaan verbeteren. De Bonth was al bekend met het bedrijf en haar problemen in zijn functie als externe consultant.

Weer een dag later wordt bekend dat de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV) een onderzoek start naar het Rotterdamse Odfjell. De OVV gaat kijken naar de rol

die alle partijen hebben gespeeld, de vergunningverlening, inspecties en handhaving. ‘Hoe kan het dat onder het oog van de inspecties de veiligheid voor de omgeving en de integriteit van de installaties van Odfjell zodanig is, dat tot stillegging van het bedrijf is overgegaan?’, vraagt de raad zich af.

Vingers wijzen Ondertussen roert ook de Rotterdamse politiek zich weer. GroenLinks en Leefbaar Rotterdam roepen burgemeester Aboutaleb en havenwethouder Jeanette Baljeu ter verantwoording. Zij zouden hebben gefaald in de aanpak van het tankopslagbedrijf, vinden de partijen.

En het wijzen van vingers gaat door.

Geen enkele instantie die iets te maken heeft gehad met Odfjell blijft onbespro-

PETROCHEM 09 – 2012

026_27_29_W_artikel.indd 27

27

04-09-12 15:54

Veilig werken op hoogte Wij staan in de startblokken om uw onderhoud en nieuwbouwproject succesvol te laten verlopen.

Met Harsco heeft u één aanspreekpunt voor isoleren, steigerbouw, hoogwerkers, fireproofing, tracing, stralen en conserveren. Alle disciplines dus onder één dak. Met een groot potentieel aan materialen en gekwalificeerde monteurs. Met een strakke planning en vakkennis on-site. En boven alles met een scherp oog voor uw veiligheid!

22702

Neem voor meer informatie contact op: T (0900) 742 00 00 E info@harsco-i.nl www.harsco-i.nl

028_harsco.indd 1

04-09-12 09:52

ken. Want Odfjell heeft maanden terug wel ISO-certificaten ontvangen. Daarmee kon het bedrijf voor de verzekering aantonen dat het voldoet aan allerlei eisen.

Politici vragen zich hardop af hoe dit mogelijk is. Blijkbaar schort er ook het een en ander aan de certificeringsmechanieken van onafhankelijke bureaus. In dit geval was het Lloyd’s Register Quality Assurance in Rotterdam, dat de certificaten toekende. Lloyd’s reageert door te zeggen dat Odfjell een goed milieumanagementsysteem (ISO 14001) heeft.

Dat richt zich op het beheersen en verbeteren van prestaties op milieugebied. Het andere certificaat dat Odfjell ontving, was de ISO 9001, dat eisen stelt aan het kwaliteitsmanagementsysteem van de organisatie.

Plan van aanpak Daarmee lijkt de zaak voorlopig tot rust te zijn gekomen. Alle nodige onderzoeken lopen. Odfjell meldt dat

er ook geen ontslagen gaan vallen. Alle 350 medewerkers zijn juist nodig om het bedrijf weer veilig in werking te stellen. Zij gaan de tanks inspecteren, onderhouden en keuren. Ondertussen hoopt men dat het tankopslagbedrijf stap voor stap weer enkele onderdelen in gebruik kan nemen. De woordvoerder: ‘Dan hopen we op een gegeven moment weer operationeel te worden.

We hebben immers ook tankputten van nog geen drie jaar oud. We hopen dat die zo snel mogelijk worden goedgekeurd.’ De relevante gegevens worden op continue basis doorgegeven aan de autoriteiten. De inspectiediensten blijven elke tank een voor een controleren.

‘De DCMR en de Veiligheidsregio Rotterdam-Rijnmond houden strikt vast aan één protocol voor ingebruikname van tanks. Dit protocol houdt in dat Odfjell de tanks pas weer in gebruik mag nemen als voldaan wordt aan de strikte eisen – aan te tonen door

middel van live tests per tank – voor de blus- en koelsystemen en de integriteit van de tanks’, aldus de DCMR. Volgens de laatste berichten die dateren van eind augustus zijn 166 van de in totaal bijna 300 tanks inmiddels leeg en mogen negentien tanks weer in gebruik worden genomen. Odfjell heeft een plan van aanpak ingediend bij de DCMR waarin de mogelijkheid om weer helemaal in bedrijf te geraken wordt uiteengezet. Het oordeel van de DCMR laat nog op zich wachten.

Het Noorse bedrijf heeft daarnaast ook laten weten dat de aandeelhouders afgelopen week een verzoek van de directie hebben goedgekeurd voor een tussentijdse financiering. Daarmee kan het bedrijf een herstelplan opstellen voor de toekomst. Met de bonden is al afgesproken dat, wanneer de problemen het bedrijf nopen tot het ontslaan van personeel, daarvoor een sociaal plan wordt afgesloten. W

PETROCHEM 09 – 2012

026_27_29_W_artikel.indd 29

29

04-09-12 15:54

BINNENSTEBUITEN Jarenlang zaten Niko van Gent en Jan Van Doorslaer midden in de chemische sector. Nu bekijken ze alles van buitenaf.

Juiste keuze Mijn boeiende, inspirerende en vooral leerzame tijd binnen de communicatiebranche heb ik vooral te danken aan mijn leidinggevenden, én dat ik al die jaren mijn hart trouw heb gevolgd.

Want creativiteit en techniek botsen nog wel eens met het begrip “zakelijk”. Ik neem u mee naar twee kleurrijke plekken in Nederland. Eerst rijden we naar Friesland (vlas) en daarna naar IJmuiden (verf ). Onderstaand nieuwsbericht zorgde voor twee onvergetelijke ontmoetingen. Voor mij persoonlijk één van de mooiste Binnenstebuiten-momenten tot nu toe.

Nederlandse verffabrikant teelt eigen vlas voor duurzame verf.

In de omgeving van het Friese dorpje Ee is een kavel vlas ingezaaid voor de productie van lijnolie. De lijnolie is een van de herwinbare, natuurlijke grondstoffen die URSA Paint, een Nederlands familiebedrijf dat Aquamaryn natuurverf ontwikkelt, gebruikt voor de productie van haar natuurverf. Zodra het vlas gerijpt is, worden de zaden geperst en de lijnolie bereid.

De lijnolie wordt vervolgens gebruikt om een muurverf van natuurlijke grondstoffen te maken.

(Petrochem nummer 6 – 2012)

Niko van Gent

Twee weken later had ik een afspraak met Machiel van Westerhoven in IJmuiden. Het zelf vlas laten telen, in plaats van lijnolie uit Normandië te halen, is een idee van de broers Machiel en Toon van Westerhoven. De twee broers hebben de leiding van de verffabriek Ursa Paint in IJmuiden en beogen het familiebedrijf volgend jaar over te nemen van hun vader. ‘Ursa Paint is een familiebedrijf dat sinds 1938 verf maakt en verkoopt’, vertelde Machiel van Westerhoven. ‘Wij zijn producent van vier toonaangevende merken: AQUAMARYN Verf, Evert Koning Verf, RigoStep Parketlak en RigoWandstyling.’

De vier merken houden nadrukkelijk rekening met de eisen van deze tijd.

‘Respect voor het milieu en de mensen en dieren die daar wonen en leven is vanzelfsprekend. Mijn vader is dertig jaar geleden begonnen met het maken

van natuurverven naast het maken van conventionele verven voor schilders. De laatste jaren is de vraag naar natuurverf toegenomen. Onze export naar landen als Duitsland, Zwitserland, Engeland en de Scandinavische landen laat een gezonde groei zien. Nederland blijft een beetje achter. Laat ik het netjes zeggen; veel professionele schilders vinden het meer iets voor reformwinkels. Dat staat natuurlijk los van de schildersbedrijven die juist bewust kiezen voor natuurverf en zich willen onderscheiden. De “oude” schilders denken nog steeds dat verfwerk een hoge glans moet hebben en snel moet drogen. Oke, natuurverf droogt wat trager, maar is dat nou zo’n probleem?

In sommige gevallen misschien wel, dan kunnen de schilders uitwijken naar conventionele lakken. Een groot voordeel is dat de lak flexibel blijft en dat is buiten een groot voordeel ten

Of het nu komt door de vele negatieve berichtgeving rond de chemie of mijn nieuwsgierigheid naar de kleur van vlas weet ik niet, maar het was wat mijn hart zei: ‘Ga naar het land van Doutzen en Epke en zorg voor positieve chemie.’ Eerst naar het vlasveld want vlas bloeit maar kort, elk bloemetje één dag. Na deze bloemenpracht gaf mijn gastheer mij op een zonnige zondag in juli ook nog een rondleiding door het rustieke terpdorp Ee. 30

PETROCHEM 09 – 2012

030_31_P_Binnestebuiten.indd 30

04-09-12 13:55

VAN zONlICHT TOT INzICHT Ik zat over deze bijdrage te denken in het zonovergoten Antwerpse Middelheimpark. Een te bezoeken plek voor liefhebbers van beeldende kunst, want het park is voor de helft een openluchtmuseum. Midden augustus verzamelen daar nu al jaren de jazz-liefhebbers. Toegegeven, het programma is niet zo uitgebreid als dat van North Sea Jazz in Rotterdam, maar de sfeer is er zoveel maal gezelliger. Je zit er in de open lucht, je kunt er bij wijze van spreken picknicken en met vrienden ouwehoeren als de musicale keuze je niet meteen geestdriftig maakt.

En onder al dat groen gebladerte, bladerde en las ik in een heel merkwaardig boek, recent uitgekomen: Van zonlicht tot inzicht. Hoe Jan IngenHousz het geheim van het bladgroen ontdekte. Het is een boek dat uit de pen vloeide van Geerdt Magiels. Hij promoveerde met dit geschrift tot Doctor in de Wetenschapsfilosofie aan de Vrije Universiteit Brussel. Geerdt is al jaren een goede bekende, zeg maar vriend. We werkten samen aan een publicatie voor mijn vroegere werkgever en het klikte. Hij recenseert voor Radio1 in Vlaanderen wetenschappelijke boeken en publicaties op een zo enthousiaste en transparante manier dat hij voor mij de titel doctor in de communicatie meteen mee mag opspelden. En! Hij komt wel eens te rade als hij iets over chemie wil weten, want van opleiding is hij bioloog.

Moet ik nu plots in deze rubriek marketing gaan doen voor een boek van een vriend? Neen. Wat mij intrigeert en de vraag leg ik straks ook voor aan Wim Raaijen, hoofdredacteur van deze publicatie: Ken jij Jan IngenHousz? Ik verwed er een kruik jonge Bols op dat hij IngenHousz niet kent. Nochtans een Nederlandse wetenschapper uit de achttiende eeuw (1730-1799), de eeuw van de Verlichting. Hoe is Ingenhousz dan zo in de vergetelheid geraakt en waarom heeft Geerdt hem terug uit die vergetelheid laten opstaan? Op de eerste vraag moet je het antwoord zoeken in het boek. Op de tweede vraag is Geerdt zeer duidelijk: omdat de fotosynthese een centrale rol heeft gespeeld in de geschiedenis van onze pla-

opzichte van conventionele lakken.

Wij zitten wat dat betreft in een mooie positie omdat we zowel natuurverven als conventionele verven maken.’

Het heeft alles met keuzes te maken, stelde Van Westerhoven. ‘Onze communicatie is vooral gericht op het maken en verkopen van natuurverven aan de groothandel. Het gaat ons niet om groen ondernemen, maar om eigentijds ondernemen. We willen graag zicht hebben op onze grondstoffen en daar hangt een prijskaartje aan.

Natuurlijk is lijnolie van een proefveld uit Friesland duurder dan uit Frankrijk. Maar wie weet zorgt deze proef wel voor de terugkomst van de vlasproductie in Nederland. Het is aan ons om die meerwaarde aan onze

Jan van Doorslaer neet en nog speelt in de huishouding van onze aarde. Omdat leven niet iets bovennatuurlijks is, maar iets van deze globe.

Toen organismen, eerst bacteriën, het zonlicht gebruikten om zuurstof te produceren begon de aarde te leven. Merkwaardig is dat Geerdt als plantkundige in zijn cursus plantenfysiologie een grote en lastige brok over de fotosynthese moest verwerken, maar de naam IngenHousz nooit tegenkwam. Daarom noemt hij zijn zoektocht naar deze uit Breda afstammende wetenschapper de ‘wedersamenstelling van een ontdekking’.

Het is echter niet louter geschiedschrijving die Magiels drijft.

Hij maakt ook interessante kanttekeningen over natuurwetenschappen vandaag, over wat hij het ecosysteem van de wetenschap noemt. Hij legt haarfijn uit hoe belangrijk experimenten zijn, die kunnen heruitgevoerd worden en dat was precies van IngenHousz al in de achttiende eeuw bezielde en begeesterde. Hij onderlijnt ook dat IngenHousz – overigens als arts de bedenker van de inenting tegen de pokken – zijn experimenten publiek deed omdat de Verlichte wetenschappers vonden dat kennis en wetenschap er voor iedereen was.

Kortom, voldoende stof om te lezen en over na te denken, ook vandaag. Aanbevolen lectuur voor allen die de wetenschap een warm hart toedragen. En lezen onder groen lover...

Jan Van Doorslaer

klanten uit te leggen en dat doen we graag. Als progressieve verfproducent van natuurverven nodigen wij onze 45 medewerkers dagelijks uit om mee te denken hoe we nieuwe milieuvriendelijke stappen kunnen maken.’

Ursa Paint is niet bezig om een nieuw keurmerk te krijgen, maakte Van Westerhoven ook duidelijk. ‘Want een keurmerk kost veel energie en geld en dat moet eerst terugverdiend worden.

Het zet nieuwe ontwikkelingen en innovaties op slot terwijl het juist een uitnodiging moet zijn om te blijven innoveren. Dat vind ik ook van subsidies. De intrinsieke waarde van een product wordt erdoor ondermijnd.

Subsidie voor een stuk innovatie vind ik prima, maar het subsidiëren op

structurele manier vind ik dubieus.

Natuurlijk hadden wij ook subsidie kunnen krijgen voor de vlasakker, maar wat krijg je dan voor businessplan? Ik vind dat we in Nederland uit moeten zoeken waar we goed in zijn en dat zit hem meer in het ambacht, unieke en eerlijke producten, dan dat we ons mee laten slepen met ongecontroleerde massaproducten uit Azië.’

Een treffende zin uit dagblad Trouw (6 augustus 2012) wil ik u niet onthouden. ‘Onlangs werd bekend dat een Chinese farmaceut oude schoenen gebruikte om er gelatine voor medicijncapsules van te maken.’

Niko van Gent niko_gent_@xs4all.nl

PETROCHEM 09 – 2012

030_31_P_Binnestebuiten.indd 31

31

04-09-12 13:55

VED BY O R

PR

NA

LS

AP P

Havep moe.t. TEL MAAR OP! je hebben.

OFESS

IO

Thomas Shiftleader

Bescherming Draagcomfort Duurzaam Visitekaartje voor bedrijf Voor ons is er geen twijfel mogelijk als het om werkkleding gaat. Wij werken er elke dag in, dus wij weten waar we het

Peter

Senior operator

over hebben. Als je alle kwaliteiten van HaVeP bij elkaar optelt en je kijkt ook naar prijs, service en levering, kom je tot maar één conclusie: HaVeP moet je hebben.

MEER WERKKLEDING OPLOSSINGEN ?

KIJK OP WWW.HAVEP.COM /CHEMIE T NL +31 (0)13 531 32 56 BE +32 (0)14 30 07 37 E verkoop@havep.com

032_havep.indd 1

04-09-12 09:51

MILIEU

Kies voor de best beschikbare technologie Onlangs heeft de Raad van State beslist dat olieraffinaderij Kuwait Petroleum Europoort geen olie meer mag (bij)stoken in al haar stookinstallaties en volledig op gas moet draaien.

Natuur & Milieu is blij met deze uitspraak en wil door het aanspannen van procedures de milieu-impact van de raffinaderijen in Nederland verbeteren. Er zijn de laatste jaren al veel verbeteringen gerealiseerd, maar er is nog steeds een aantal stappen te nemen.

Evi Husson

Een aantal jaren geleden is Natuur & Milieu een procedure gestart tegen olieraffinaderij Kuwait Petroleum Europoort (KPE). KPE stookt al grotendeels op gas en wilde voor een deel op olie blijven stoken, zonder rookgasreiniging. De Raad van State heeft nu beslist dat KPE geen olie meer mag (bij)stoken in al haar stookinstallaties en voortaan volledig op gas moet draaien. ‘Olie stoken zonder rookgasreiniging mag niet meer en dat is een flinke stap vooruit’, vertelt Sijas Akkerman, teammanager Landbouw en Economie van Natuur & Milieu. ‘Door over te stappen van olie op gas komt er minder zwavel, stikstof en fijnstof in de lucht wat schadelijk is voor mens en milieu. Een verbetering dus voor de gezondheid en de natuur.’

In plaats van olie bij te stoken, is het mogelijk om gas bij te stoken wat zorgt voor minder uitstoot. Daarnaast is het mogelijk een rookgasreiniger te plaatsen.

‘Dit zijn naar ons idee redelijke eisen.

Bedrijven kunnen een rookgasreiniger kosteneffectief implementeren. Als ze hierin willen investeren, is die investering in vijf tot tien jaar terugverdiend.’

Ondergrens Natuur en milieu voert al tientallen jaren procedures tegen raffinaderijen en de grote chemische industrie om ervoor te zorgen dat zij aan de best beschikbare technologie voldoen die de minste impact heeft op het milieu. ‘Alle raffinaderijen in Nederland kunnen nog verbeteringen doorvoeren op milieugebied’,

vertelt Akkerman. ‘Ze gebruiken niet altijd de best beschikbare technologie die voorhanden is. Het gaat daarbij over zowel rookgasreiniging als over andere zaken.’

Aan de best beschikbare technologie zit een onder- en bovengrens, gaat hij verder. ‘DCMR geeft vergunningen uit wanneer aan de bovengrens wordt voldaan, terwijl wij als Natuur en Milieu juist de ondergrens als uitgangspunt nemen. Wij hebben daarom al ettelijke keren bij de Raad van State een herziening van vergunningen gevraagd.

Vaak krijgen we gelijk, maar soms ook niet. Ons doel hierbij is om de hoogst haalbare winst voor mens en milieu te behalen.’

Beter Op dit moment lopen er een aantal procedures tegen de Nederlandse raffinaderijen. ‘We hebben op dit moment procedures lopen tegen Shell (over fijnstof en SO2), Esso (NOx), BP (NOx) en KPE (NOx). We hopen dat de Raad van State ons ook hier in het gelijk stelt, zodat ook hier weer een aantal milieuverbeterstappen kunnen worden gemaakt.’

Nederland heeft al enige vooruitgang geboekt, meent Akkerman, maar het kan nog beter. ‘Wat je ziet, is dat in verschillende andere landen nieuwe fabrieken of raffinaderijen worden neergezet met de best beschikbare technologie terwijl in Nederland vooral bestaande installaties worden onderhouden. Buitenlandse raffinaderijen zijn daardoor vaak efficiënter en milieuvriendelijker en in die zin loopt Nederland achter. Ik zou dan ook de morele oproep willen doen aan de Nederlandse raffinaderijen om hun maatschappelijke verantwoordelijkheid te nemen en te investeren in best beschikbare technologie om ervoor te zorgen dat iedereen gezond kan leven.

Nogmaals, er is al veel gebeurd, maar er is nog veel meer te behalen.’ W

PETROCHEM 09 – 2012

033_U_artikel.indd 33

33

04-09-12 12:24

Specialist in afdichtingen

Mechanical seals Metakamm/Metaflex

RotaBolt

Met een netwerk in meer dan honderd landen en een tiental fabrieken behoort de James Walker Groep tot de meest toonaangevende afdichting producenten ter wereld. Onze wereldwijde kennis en jarenlange ervaring in o.a. de petrochemie en raffinage stelt ons in staat om op professionele wijze in te spelen op de behoeften van onze klanten, met kwalitatief hoogwaardige producten, oplossingen en diensten.

T

+31 (0)186 633111

I

www.jameswalker.biz

High Performance Sealing Technology

034_jameswalker.indd 1

04-09-12 09:47

BEURS

Vakbeurs belicht industriële trends Van 25-28 september wordt de beurs Het Instrument gehouden in Amsterdam. Industriële technologie staat hiermee weer volop in de belangstelling. Naast nieuwe producten, een overzicht van instrumenten, technieken en technologieën op het exposantengedeelte zullen ook trends in het technologielandschap worden belicht tijdens lezingen en seminars.

HET INSTRUMENT HET Instrument – 25 tot en met 28 september in de Amsterdam RAI – is de grootste technologiebeurs van Nederland en is een drieluik van deelbeurzen voor Industriële Elektronica, Industriële Automatisering en Laboratorium Technologie. Per deelbeurs wordt het thema Technology X-pedition uitgewerkt in de onderdelen X-plore Electronics, X-plore Automation en X-plore Laboratory. Een conferentieprogramma versterkt de beurs.

De organisatie werkt daarbij samen met de exposerende bedrijven, wetenschappelijke organisaties en beroeps- en toepassingsgerichte brancheverenigingen.

Meer informatie op: www.hetinstrument.nl/2012

Heel technologieland wil de crème de la crème van nieuwe technologie laten zien. Naast nieuwe technologieën, producten en trends snijdt de beurs Het Instrument ook een aantal onderwerpen aan die sterk inspelen op de actualiteit.

Zo kwamen recent de plannen voor opslag van CO2 onder de bodem van de Noordzee, proefboringen naar schaliegas en achterstallig onderhoud bij opslagterminals in de publiciteit. Deze onderwerpen worden tijdens de beurs behandeld.

Tijdens het seminar X-plore GAS wordt de ambitie van Nederland om de gasrotonde van Europa te worden, verder belicht. De Nord Stream gaspijpleiding, de LNG-importterminal in Rotterdam, diverse opslagcapaciteiten en schaliegas als potentieel te winnen gas zetten Nederland als gasland stevig op de kaart.

Maar tegelijkertijd kun je je afvragen of het land hiermee haar ambitie kan waarmaken. Wat zijn de kansen, uitdagingen en verwachtingen? Hoe schoon en veilig is schaliegas te produceren? Welke technologieën zijn essentieel bij de opslag, custody transfer, samenstelling en transport van deze gassen? Hoe kan dit worden gerealiseerd op een veilige manier?

En welke invloed heeft gaskwaliteit op gastransport? Op dergelijke vragen wordt een antwoord gezocht.

Wat betreft de laatste vraag komt het er in eerste instantie op aan een goed beleid te bepalen. Verschillende belangen moeten worden afgewogen: belangen van producenten, transporteurs en afnemers. In tweede instantie is het van belang het opgestelde beleid strikt te bewaken. Welke afspraken worden gemaakt en hoe worden deze gemeten en gecontroleerd? Er moet daarbij ook tijdig op de juiste momenten worden ingegrepen.

Betrokken Naast bovengenoemde vragen en onderwerpen liggen er voor Nederland uit-

dagingen binnen de engineering van een gasproductieplant in een veranderende markt. De laatste jaren zijn er veranderingen geconstateerd in de aanpak van bedrijven voor het ontwikkelen van hun velden. De traditionele aanpak was gebaseerd op een traject van verschillende studiefases door ingenieursbureaus, gevolgd door een contract dat werd uitgegeven voor levering van equipment en packages. Tegenwoordig blijkt steeds vaker dat systeemleveranciers worden betrokken in de studiefases om de kennis van het daadwerkelijk bouwen en leveren mee te nemen. Hierdoor ligt het resultaat van de voorfase dicht tegen het daadwerkelijke resultaat aan.

Een andere ontwikkeling is de behoefte voor standaardisatie van gasproductie=plants. Bedrijven zijn met meerdere velden tegelijk bezig en op zoek naar een concept dat in zoveel mogelijke velden kan worden toegepast. Het doel is om, zo snel mogelijk na een ontdekking van een veld en een succesvolle boring, het gas te gaan produceren en uniformiteit te creëren voor operations, betrouwbare levertijd en mogelijkheden voor relocatie. Hoe op deze veranderingen kan worden ingespeeld, wordt in een seminar tijdens de beurs uitgelegd.

Veiligheid Een tweede topic naast gas dat op de beurs veel aandacht krijgt, is veiligheid.

Meer dan ooit krijgt veiligheid in de industrie publieke belangstelling.

Denk aan de BP-raffinaderij in Texas, het oliedepot in Hemel Hempsted, de explosie in de Venezolaanse raffinaderij, Chemiepack en de commotie rond Odfjell. Diverse onderzoeksrapporten tonen aan dat beter naar veiligheid moet worden gekeken. Er moet met andere woorden beter naar veiligheidsindicatoren worden gekeken en worden nagegaan welke safety-KPI’s belangrijk zijn, hoe deze zijn te meten et cetera.

PETROCHEM 09 – 2012

035_37_V_artikel.indd 35

35

04-09-12 13:23

We maken verschil

|

r alvast reservuewe agenda in

congressen en evenementen

|

NAJAAR 2012 20 september – Business Linqs bijeenkomst

Hét keNNisNetWeRk BiNNeN de iNdustRie mAsteRcLAss WiNNAAR pLANt mANAgeR of tHe yeAR 2012 WWW.INDUSTRIELINQS.NL/BUSINESSLINQS

26 september – imaintain, prestatiemanagement

coNgRes vAN Nvdo sectie suto eN imAiNtAiN WWW.I-MAINTAIN.NL/PRESTATIE

1+2 november – energy 4 Next generations

tWeedAAgs coNgRes vAN Nemo, utiLities eN iNdustRieLiNqs peRs eN pLAtfoRm WWW.ENERGY4NEXTGENERATIONS.COM

22 november – Business Linqs bijeenkomst

Hét keNNisNetWeRk BiNNeN de iNdustRie mAsteRcLAss WiNNAAR RespoNsiBLe cARe-pRiJs 2012 WWW.INDUSTRIELINQS.NL/BUSINESSLINQS

27 september – profion maintenance Linqs 13 december – profion maintenance Linqs LeziNgeN eN discussie oveR de AANpAk vAN oNdeRHoud WWW.INDUSTRIELINQS.NL/PML

1

LeziNgeN eN discussie oveR de AANpAk vAN oNdeRHoud WWW.INDUSTRIELINQS.NL/PML

november – Het Nvdo infra congres

BiJeeNkomst oveR de gRoNd-, Weg- eN WAteRBouW WWW.I-MAINTAIN.NL/INFRA

vooRJAAR 2013 14 februari – Business Linqs bijeenkomst

Hét keNNisNetWeRk BiNNeN de iNdustRie WWW.INDUSTRIELINQS.NL /BUSINESSLINQS

21 maart – imaintain congres en mmy-verkiezing 2013

coNgRes vooR de pRofessioNeLe oNdeRHoudssectoR WWW.IMAINTAIN.NL/CONGRES

30 mei – profion maintenance Linqs

LeziNgeN eN discussie oveR de AANpAk vAN oNdeRHoud WWW.INDUSTRIELINQS.NL /PML

6 juni – deltavisie congres en pmy-verkiezing 2013

Hét eveNemeNt vooR de iNdustRie iN de RiJN/scHeLde-deLtA WWW.DELTAVISIE2013.NL

Wijzigingen onder voorbehoud. op genoemde websites vindt u altijd de meest recente informatie. Noteer de data alvast in uw agenda!

Industrielinqs pers en platform • Veembroederhof 7 • 1019 HD Amsterdam • T: 020 - 31 22 088 • F: 020 - 31 22 080 • www.industrielinqs.nl

05_congressen.indd 1

05-09-12 11:14

Maar menselijk gedrag is nog steeds één van de hoofdoorzaken (81 procent) van ongevallen. Gedrag is daarnaast voor zestig procent oorzaak van kwaliteitsdefecten. Menselijk gedrag kan met andere woorden het verschil tussen winst en verlies bepalen waardoor grip op gedrag essentieel is en blijft. Organisaties moeten daarom inzicht hebben in hoe gedrag is te verbeteren, waar de kosten worden gemaakt en waar men effectief kan besparen. Onder meer op deze vragen wordt tijdens het seminar Industrial Safety - Veiligheid is onbetaalbaar een antwoord gezocht.

Flowchemistry Een ander aandachtspunt dat interessant is voor de (petro)chemische industrie is procesintensificatie. De tijd van enorme investeringen in grootschalige nieuwbouw productieplants lijkt voorbij. In plaats van nieuwe grote procesinstallaties wordt vaker ingespeeld op de realisatie van kapitaals- en outputintensieve procesinstallaties met kleinere footprints.

Procesintensificatie is geenszins nieuw, maar deze ontwikkeling blijft groeien en krijgt steeds meer vorm. Processen op een goede manier intensiveren is mogelijk dankzij nieuwe methodieken

SEMINARS Tijdens Het I0nstrument zal op de drie deelbeurzen Industriële automatisering, Laboratorium technologie en Industriële elektronica het thema Technology X-pedition worden uitgewerkt. Via X-plore Electronics, X-plore Automation en X-plore Laboratory wil de beurs laten zien wat er economisch-maatschappelijk gaande is en hoe bedrijven hun toekomst veilig willen stellen. Bij ieder beursonderdeel is een conferentieprogramma met seminars samengesteld zodat bezoekers naast het beursgedeelte een aantal trends kan volgen.

Wat betreft Laboratorium Technologie zijn de volgende seminars georganiseerd: KNCV studentenseminar; Diagnostiek in de Pathologie; Chromatografie; COAST seminar; Fenelab seminar; Life Sciences; Chromatografie; Laboratorium Automatisering; KennisPlatform LabManagers seminar; Biosampling & storage en Laboratorium Analyse.

Bij Industriële elektronica zijn de seminars Elektronica van de toekomst en Design Embedded Systems ingericht. In het eerste seminar wordt antwoord gezocht op de vragen: Waarmee is de wetenschap bezig? Met welke nieuwe basistechnologie komt de elektronica-industrie binnenkort naar de markt? Hoe doen de nieuwste jonge ventures het met hun business cases? Voer voor technologen, investeerders, trendwatchers.

In het seminar Design Automation & Embedded Systems staat het ontwikkeltraject zelf centraal. Er worden presentaties gehouden over nieuwe producten en technologieën die de verbeterslagen op het gebied van hardware, software en testing aangeven, waardoor het ontwikkeltraject soepeler verloopt. Denk hierbij aan het gebruik van smartphones en tablets voor het bedienen van custom hardware, het slim en efficiënt bouwen van testsystemen, inzicht in lithium batterijen voor zware en lichte applicaties.

Tijdens Industriële automatisering zijn er eveneens meerdere seminars te volgen: Productie, kwaliteitsmonitoring en comptabel meten; Industrial Safety; Industrial Service; Onderwijs als kritische succesfactor voor industriële activiteit in Nederland; Procesintensificatie en Flow Chemistry; Lagerhuisdiscussie; High Tech Equipment Engineering en Emissie, safety, afvang, meet & regel.

en technologie voor het ontwerpen en realiseren van installaties en apparaten.

Hierbij worden verschillende functies in een productieproces gecombineerd.

Met nieuw ontworpen en te ontwerpen compacte procesapparatuur kunnen zeer efficiënte processen worden gerealiseerd.

Met minder maar wel geavanceerde apparaten op een kleiner oppervlak en beperkte inhoud met een hoger rendement op geïnvesteerd vermogen en per hoeveelheid grondstof.

Een van de technologieën die tot intensificatie van processen kan leiden, is de op microreactoren gebaseerde flowchemistry processing. In een continu flowproces worden chemicaliën op gecontroleerde wijze samengevoegd. Tijdens de flow volgen de verschillende reacties elkaar stap voor stap op. Grondstoffen en energie worden daardoor zeer efficiënt gebruikt, terwijl de producten een stabielere kwaliteit hebben.

Flowchemistry is een belangrijk onderdeel van procesintensificatie. Op de beurs brengen verschillende consortia hun vorderingen in deze ontwikkeling voor het voetlicht. Tijdens een seminar zullen de mogelijkheden en beperkingen van procesintensificatie worden besproken. Is het mogelijk groener te produceren door processen te intensiveren? Waarom willen we procesintensificatie? Wat willen we ermee bereiken? Is het mogelijk groener te produceren door processen te intensiveren? En hoe kunnen we een route uitzetten? Hierop zal verder worden ingegaan op de beurs. W

PETROCHEM 09 – 2012

035_37_V_artikel.indd 37

37

04-09-12 13:23

AUTOMATISERING

Fabrieksautomatisering uit de luiers Voor veel productiebedrijven zijn nog oneindig veel verbeteringen haalbaar. Die blijven echter liggen omdat de moderne informatietechnologie de fabrieken nog niet heeft bereikt. Een centrale benadering van de fabrieksautomatisering kan dit vlottrekken, maar wekt in beginsel veel weerstand op. Engineers en ICT-ers zullen respectvol met elkaar om moeten leren gaan om gezamenlijk de Continuous Improvement en Operational Excellence programma’s van de fabrieken beter te kunnen ondersteunen.

Bianca Scholten, Accenture

BEKNOPT De verantwoordelijkheid voor de fabrieksautomatisering bevindt zich van oudsher lokaal op de plants.

Hoewel een centrale benadering ervan diverse voordelen belooft, staan plantmanagers niet onmiddellijk te springen bij het idee om de fabrieksautomatisering te centraliseren. Fabrieken moeten dag en nacht en in het weekend door kunnen werken, ook als SAP uit de lucht is en het hoofdkantoor gesloten. De eerstelijns support van de fabrieksautomatisering zal dus een lokale verantwoordelijkheid moeten blijven. Toch zullen engineers en ICT-ers steeds meer met elkaar moeten samenwerken, terwijl die partijen vaak op gespannen voet met elkaar staan.

38

In veel fabrieken – ook in westerse landen – heeft de automatisering een laag volwassenheidsniveau. Papieren formulieren en Excel zijn nog steeds de belangrijkste registratiemiddelen. Regelmatig treden er productiestops op of zijn er herstelwerkzaamheden. De werkelijke oorzaken van stilstanden en kwaliteitsproblemen worden niet structureel, in een eenduidig format vastgelegd, waardoor men slechts een gevoelsmatige inschatting kan maken van hoe vaak zoiets wordt veroorzaakt door automatiseringsproblemen. De interface met SAP krijgt regelmatig de schuld, ook als het probleem geen technische oorzaak heeft maar medewerkers gewoon de minimaal benodigde gegevens niet volledig hebben ingevuld. Herkenbaar? Deze situatie is kenmerkend voor concerns die de automatisering van hun fabrieken nog volledig aan de vestigingen zelf overlaten.

De verantwoordelijkheid voor de fabrieksautomatisering bevindt zich van oudsher lokaal op de plants. Grotere bedrijven hebben het meestal bij een zelfstandige lokale engineering- of automatiseringsgroep ondergebracht. Binnen kleinere bedrijven maakt het deel uit van de onderhoudsafdeling, met sterke afhankelijkheid van externe leveranciers.

Bij fusies en overnames stellen de grotere bedrijven vaak een centrale groep van experts aan om synergie en kennisuitwisseling te stimuleren. Daarbij zullen ze ook de fabrieksautomatisering op de agenda moeten zetten. Niet alleen zijn er kostenbesparingen mogelijk, belangrijker nog is het om gezamenlijk veel beter de kansen te benutten die de moderne technologie biedt. Eindeloos veel verbeteringen zouden voor grote groepen fabrieken haalbaar zijn, bijvoorbeeld op het gebied van rendement, energiekosten, voorraadkosten, doorlooptijd, en equipment-effectiviteit. Dit blijft echter allemaal liggen omdat qua informatietechnologie de tijd in de fabrieken min of meer stil staat.

Voordelen Een centrale benadering van de fabrieksautomatisering belooft diverse voordelen.

Door standaardisatie beperken bedrijven het aantal technologieën waarvan kennis moet worden onderhouden en realiseren zij aanzienlijke inkoop- en hergebruikvoordelen. En door formele Service Level Agreements af te sluiten met leveranciers kunnen fabrieken de afhankelijkheid van derden terugbrengen tot een acceptabel niveau. Dit vereist het professionaliseren van inkoop, contracten en software ontwikkelmethodes, wat beter haalbaar wordt als de fabrieken hun krachten bundelen en de benodigde expertise samenbrengen. Vanuit een centraal punt kan men ook makkelijker sturen op hergebruik en kostenbesparingen. Een kleine groep experts investeert ten bate van een grote groep fabrieken in het opbouwen en onderhouden van strategisch belangrijke IT- en automatiseringskennis, in aanvulling op de lokale medewerkers, die meer all round zullen moeten zijn.

Dankzij standaardisatie is het niet alleen makkelijker om kennis te delen, ook hebben procestechnologen, operators, kwaliteitsmedewerkers en plantmanagers zodoende een basis om prestaties te vergelijken, conclusies te trekken en verbeteringen aan te brengen. Eén centraal orgaan leidt de projecten en rolt verbeteringen uit over alle fabrieken. Er zijn experts in huis die met de leveranciers kunnen sparren, audits kunnen doen en zodoende de fabrieksautomatisering sneller op een hoger plan kunnen brengen.

Als staforganisatie bieden zij hun kennis aan de lokale plantmanagers aan, die nu sterker in hun schoenen staan in discussies met interne en externe leveranciers.

Huiverig Toch staan plantmanagers niet onmiddellijk te springen bij het idee om de fabrieksautomatisering te centraliseren.

Ten eerste verwachten ze dat de voor-

PETROCHEM 09 – 2012

038_39_41_T_artikel.indd 38

04-09-12 13:57

FOTO'S: BASF

delen van standaardisatie beperkt zijn omdat fabrieken allemaal hun eigen specifieke machines en software gebruiken, uit verschillende technologische tijdperken. Ze zijn er dan ook huiverig voor afhankelijk te worden van een centrale groep die mogelijk niet voldoende kennis heeft van de lokale eigenaardigheden.

Als de fabrieken zich in uiteenlopende landen bevinden, zijn er ook nog verschillen in taal, cultuur, maateenheden, shifttijden en tijdzones. Ze zetten bovendien niet graag de lokale leverancier aan de kant. Niet alleen vanwege de collegiale relatie, maar ook omdat die partij er altijd op tijd is, de fabrieksvloer door en door kent en in no time problemen oplost.

Het woord “centraal” kan soms al weerstand oproepen. Het doet denken aan ivoren torens, langdurig vergaderen, trage besluitvorming en afhankelijkheid van afdelingen die niet per se de hoogste prioriteit zullen geven aan de fabriek van de plantmanager. Men vreest dat de lokale behoeftes zullen ondersneeuwen en de plantmanagers straks niet meer de baas zijn in hun eigen fabriek. En wellicht vermindert de kennis over lokale processen; een veel gehoorde angst is dat operators hun expertise snel zullen ver-

liezen als de automatisering “doorslaat”.

Fabrieken moeten dag en nacht, en in het weekend door kunnen werken, ook als SAP uit de lucht is en het hoofdkantoor gesloten. De centralisatiemogelijkheden zijn daarom beperkt. De eerstelijns support van de fabrieksautomatisering zal een lokale verantwoordelijkheid moeten blijven. Verder is het belangrijk dat volledig duidelijk is wie het laatste woord heeft in de fabriek; dat moeten natuurlijk de plantmanagers zijn.

Vorm Als directie en management er eenmaal van overtuigd zijn dat de voordelen opwegen tegen de nadelen, komen andere vragen aan de orde. Hoe groot moet de groep worden? Welke mensen moeten er deel van gaan uitmaken? Wie gaat er leiding aan geven? Welke plek krijgt het in de organisatie? Hoe een bedrijf hier vorm aan geeft, is sterk afhankelijk van bijvoorbeeld het aantal fabrieken en hun geografische ligging, het huidige organogram en de beschikbaarheid van een manager die de vaardigheden en de interesse heeft om er leiding aan te geven.

In veel bedrijven zal men er niet direct voor kiezen een aparte afdeling op te richten, met een eigen manager, maar

zal eerder de manager van een bestaande afdeling deze extra taak op zich nemen.

Fabrieksautomatisering heeft belangrijke raakvlakken met onderhoud, maar ook met ICT en met het procestechnologische deel van R&D. Daarom ligt het voor de hand te overwegen of een van deze afdelingen een goede huisvesting kan bieden aan de centrale fabrieksautomatisering.

Gemengde gevoelens Samenvoeging van fabrieksautomatisering met ICT is dus een van de opties, en met name wat dit idee betreft bestaan er zeer gemengde gevoelens. In 2007 bleek uit een informeel onderzoek onder achttien industriële concerns in Europa en de Verenigde Staten, dat engineers en ICT-ers nauwelijks met elkaar samenwerken.

Overigens staat niet alleen de relatie tussen engineers en ICT-ers op gespannen voet; in veel bedrijven bestaat er in het algemeen een productie-tegenICT-mentaliteit. Die is het gevolg van de uitbreiding van de macht van de ICT-afdelingen en een gebrekkige communicatie tussen deze interne leverancier en de lokale gebruikers. Soms spreken de ICT-ers te veel een technische taal en

PETROCHEM 09 – 2012

038_39_41_T_artikel.indd 39

39

04-09-12 13:57

|

nu in Schrijf u

|

Energy 4 Next Generations II Designing a Sustainable Future Oproep: Lichtende voorbeelden gezocht voor een duurzame toekomst!

Stuur uw lichtende voorbeelden naar redactie@industrielinqs.nl Wie weet wordt uw inzending genomineerd voor The Enlightenmentz of the Year 2012!

Amsterdam • Science Centre NEMO • 1 en 2 november 2012 Locatie: Datum:

Science Centre NEMO Amsterdam 1 november

thema: Sustainable Urban Design 2 november

thema: Sustainable Product Design Onderdeel van: Enlightenmentz Organisatie: Industrielinqs, in samenwerking met NEMO Websites:

www.energy4nextgenerations.com www.facebook.com/enlightenmentz

Designing a sustainable future Duurzame keuzes hoeven niet noodzakelijk in te houden dat je inlevert in comfort, design en mogelijkheden.

Nieuwe technologie kan zo worden ontworpen dat duurzame producten ook op andere vlakken goed scoren.

Soms mag het zelfs iets meer kosten, omdat je er dan ook meer voor terugkrijgt. Verschillende onderzoekers en industriële bedrijven begrijpen steeds beter dat de combinatie van design en duurzaamheid straks essentieel is voor hun eigen voortbestaan.

Energy 4 Next generations II wil voorbeelden naar boven brengen, waarbij goed ontwerp van beschikbare technologie leidt tot duurzame en comfortabele oplossingen. Daarbij heeft elke dag een andere invalshoek.

Op 1 november zal het om duurzame stedelijke ontwikkeling gaan, terwijl op 2 november duurzame productontwerpen met de x-factor centraal staan.

Bevestigde sprekers dag 1: Kees Hummelen, FOM; Wijnand Sukkel, WUR; Guido Mul, Universiteit Twente; Ad van Wijk, Technische Universiteit Delft; Wim Sinke, Universiteit Utrecht Bevestigde sprekers dag 2: Jan Burger, The Coca Cola Company; Albert Polman, FOM Institute AMOLF; Rob van Hattum, VPRO; Han Slootweg, Enexis

Meer Informatie Congresinformatie: Kiki Nelson • kiki@industrielinqs.nl • 020-31 22 791 Sponsorinformatie: Anouk Bouwmeester • anouk@industrielinqs.nl • 020–31 22 797

www.energy4nextgenerations.com Initiatiefnemers:

03_A4_staand 2.indd 1

Mediapartners:

04-09-12 11:13

geven zij te weinig uitleg over waarom iets niet kan, of hoe het ook anders zou kunnen worden opgelost. En productiemedewerkers zijn van de engineers gewend dat zij snel reageren op nieuwe wensen, terwijl je bij de IT-afdeling eerst formeel een change request moet indienen en vervolgens maanden moet wachten op de oplossing.

Projecten van de ICT-afdeling zijn vaak enorm; ze lopen in de miljoenen en volgen allerlei formele methodes en procedures. Fabrieken zijn daarentegen gewend aan ad hoc projectjes tegen lage tarieven en zonder al te veel administratieve rompslomp. Wie tussen de regels door kan lezen, zal nu kunnen concluderen dat ICT-afdelingen over het algemeen veel professioneler te werk gaan dan lokale engineeringteams. Productie klaagt over de nadelen van deze geformaliseerde werkwijzen, maar tegelijkertijd is dat nou juist het niveau waar we met een centrale fabrieksautomatisering naar streven. Standaard IT-methodes als Change management, Configuratie management en Service Level Agreements kunnen een belangrijke inspiratiebron vormen voor het professionaliseren van de fabrieksautomatisering.

Bijzonderheden Of zou je misschien de fabrieksautomatisering volledig binnen de ICT-afdeling onder moeten brengen?

Dat algemene ICT-methodes niet klakkeloos in productieomgevingen kunnen worden geïntroduceerd, bewijzen standaarden als ISA-99. Deze standaard definieert hoe security van informatiesystemen in het productiedomein andere prioriteiten kent dan in kantooromgevingen. Voor beveiliging in kantooromgevingen hanteert men gewoonlijk de volgorde CIA (Confidentiality, Integrity, Availability).

Met andere woorden, vertrouwelijkheid van de gegevens heeft de hoogste prioriteit, dan volgt de integriteit en dan pas de beschikbaarheid van de data.

In productieomgevingen is dat net andersom.

Engineers kennen als geen ander dit soort bijzonderheden van het control domein. Vaak zijn pijnlijke incidenten – zoals het aanbrengen van een patch door de ICT-afdeling met als gevolg het stilvallen van een productielijn – er de oorzaak van dat engineers applicaties verborgen houden voor de ICT-afdeling.

Verder staan engineers dicht bij het

fysieke productieproces en ze begrijpen daardoor beter de urgentie van bepaalde wensen van productiemedewerkers.

Bovendien zijn engineers thuis in de technologieën en standaarden die typerend zijn voor het control domein, zoals OPC, PLC-programmeertalen, Foundation Fieldbus en Profibus.

De kennis en ervaring van engineers is dus absoluut onontbeerlijk en de verantwoordelijkheid voor IT in de productieomgeving kan niet straffeloos eenvoudig bij de ICT-afdeling worden neergelegd.

Maar hoe kunnen we engineers en ICT-ers zover krijgen dat zij respectvol met elkaar omgaan? Gelukkig meldden respondenten uit het onderzoekje uit 2007 dat de situatie al snel aanzienlijk was verbeterd nadat de engineers en ICT-ers samen hadden gewerkt in een project. Onbekend maakt onbemind, dat is eigenlijk de belangrijkste conclusie. Het zou mooi zijn als beide partijen iets meer open staan voor wat ze van elkaar kunnen leren, want samenwerking tussen ICT en engineering vanuit een centraal orgaan is een must voor bedrijven die Operational Excellence en Continuous Improvement serieus nemen. W

PETROCHEM 09 – 2012

038_39_41_T_artikel.indd 41

41

04-09-12 13:57

Opslagtanks de feiten:

Tank Terminals aan het woord!

+ 150 deelnemers + 30 top sprekers + 20 sponsoren + 50 young professionals

r r r r

Vopak Rubis Terminal Oiltanking Amsterdam Vitol Tank Terminals International

r r r r r

Er

BP Raffinaderij Rotterdam Shtandart B.V. Maasvlakte Olie Terminal Argos Terminals B.V. Botlek Tank Terminal

A b

Bin sp Ma Om erv

Tij jul tra

Ma ver mid init

Sinds 1991 hét event waar de gehele opslagtanksector uit Nederland en België samenkomt

Ka Ter m3 vee nat dat erv op een te v ver eer

In 2 dagen bent u volledig up to date over o.a.: r r r r r r

Laatste ontwikkelingen opslagtank sector ARA gebied en nieuwe business modellen Actuele incidenten en crisiscommunicatie Toezicht en inspectie in Nederland en België PGS 29 & Compliance Tank organisatie; operationele- versus onderhoudswerkzaamheden Praktijkissues van en oplossingen voor onderhouds- en safetymanagers

Wa ve

Ma uitz gel de die CO op eer ind hel -aa

Meer dan 30 TOP sprekers, waaronder:

Jan Bert Schutrop Vopak

Roland van Assche

Havenbedrijf Rotterdam

Charles Smissaert Botlek Tank Terminal

Ka tot spl org om com dat de ver

Inge Delvaux LNE België

Voor meer informatie of om u aan te melden bezoek www.iir.nl/tanks.

Ma het org Ne me nat en een

Data: 14 & 15 november 2012 | Locatie: Regardz Airport Hotel Rotterdam

Meld u nú aan! bel: 020 - 580 5400 e-mail: inschrijving@iir.nl www.iir.nl/tanks 1433 advertentie.indd 1-2 042_43_IIR.indd 2

04-09-12 09:47

ADVERTENTIE

Er valt nog veel winst te halen met een proactief vergunningen- en milieubeleid

Tijdens het congres Opslagtanks op 15 november, gaan jullie in op omgevingsmanagement en het vergunningentraject bij terminals. Waarom dit onderwerp?

Marco: Als ondernemer in de petrochemie heb je altijd te maken met vergunningen en je omgeving. Dit kost ondernemers veel tijd, energie en middelen. Ik denk dat dit efficiënter kan en wil daarover graag in gesprek met initiatiefnemers. Ik ben heel benieuwd hoe zij hierin staan.

Kasper en ik zijn recent betrokken geweest bij de uitbreiding van Vesta Terminal Flushing B.V. in Vlissingen. Op de terminals is/wordt ca. 475.000 m3 aan nieuwe opslagcapaciteit gerealiseerd. Een interessant project omdat er veel vergunningen nodig zijn. En omdat het nieuwbouwterrein grenst aan een natuurgebied heeft de omgeving extra aandacht voor het project. Wij denken dat ook andere petrochemische ondernemers hun voordeel kunnen doen met ervaringen uit dit project. Hoe? Daar gaan we tijdens het congres nadrukkelijk op in. Omgevingsmanagement zal de komende jaren voor industriële bedrijven een nóg prominentere rol gaan spelen. Er is voor ondernemers veel aan gelegen te voorkomen dat geplande ontwikkelingen spaak lopen. Om kostbare vertragingen en reputatieschade te voorkomen is het belangrijk te leren van eerdere incidenten en van positieve ervaringen.

Waarom is omgevingsmanagement zo belangrijk bij het verkrijgen van vergunningen?

Marco: Bij het traject van vergunningaanvragen komt veel kijken. Het is niet uitzonderlijk als er bij een opdrachtgever verschillende vergunningprocedures gelijktijdig lopen. Initiatieven die stuklopen hebben vaak niet te maken met de techniek maar meestal met bestuurlijke problemen of met omwonenden die in opstand komen. Kijk bijvoorbeeld maar naar windmolens en opslag van CO2. Belangrijk dus om nadrukkelijk te sturen op het bestuurlijk proces en op maatschappelijke acceptatie. Het is slim om daarbij gebruik te maken van eerdere ervaring in omgevingsmanagement. Dat werkt in het voordeel van industriële ondernemers: het bespaart hen tijd en kosten. Onze consultants helpen grote internationale ondernemingen milieurisico’s en -aansprakelijkheden zoveel als mogelijk te beheersen en beperken.

Kasper: De procedures waarbij we betrokken zijn lopen uiteen van een slooptot bouwvergunning en van een milieueffectrapportage tot een bestemmingsplan. De procedures hebben verschillende bevoegde gezagen en adviserende organen. Omdat je met zoveel partijen te maken hebt, kijken we naar alle omgevingsfactoren in het traject. We brengen alle stakeholders in kaart. Goed communiceren en ‘van buiten de organisatie naar binnen werken’ zorgt ervoor dat we de gunfactor van de omgeving krijgen. Zo zorgen we niet alleen voor de ‘licence to produce’ maar ook de ‘licence to operate’. Dát is waar de klant verder mee kan!

Marco: Voor een goede klant van ons hebben wij een groot traject begeleid op het gebied van milieueffectrapportages. Er komt nogal wat kijken bij het organiseren van een 420 kilometer lange gasleiding van Duitsland, door Nederland naar België! Alle betrokkenen - direct of indirect - hebben een mening over de gasleiding die in de buurt komt van een stad, dorp, natuurgebied of gemeente. Door een onderverdeling te maken in deelgebieden en intensief de samenwerking aan te gaan met alle stakeholders is dit project een succes geworden.

Kasper Sanders

Binnen de petrochemie en met name de tankterminalindustrie, speelt omgevingsmanagement een grote rol. IIR interviewt Marco Visser en Kasper Sanders, projectmanagers Milieu & Omgeving bij advies- en ingenieursbureau ARCADIS, over hun ervaringen in de sector en innovatie.

Marco Visser

ARCADIS: “OmgevIngSmAnAgement SteeDS belAngRIjkeR vOOR InDuStRIële beDRIjven”

Hoe belangrijk is innovatie voor jullie?

Marco: We zien dat er binnen de branche een bewustzijn ontstaat dat olie een eindig product is. Ook de olieterminals bereiden zich voor op de energietransitie en bijvoorbeeld de omschakeling naar bio-oliën.

Binnen ons vakgebied zien we dat het overheidsbeleid gericht is om de administratieve lasten te verminderen. De invoering van de Wabo is een stap in die richting, onder meer door de één loketgedachte voor verschillende vergunningen. Dit is echter nog niet tot volle wasdom gekomen en hier kan nog een slag in worden gemaakt.

Kasper: De Oil & Gas sector is voor ARCADIS een belangrijke opdrachtgever.

Wereldwijd zijn we vanaf de locatiekeuze en het conceptuele design tot aan de realisatie bij projecten betrokken. De ontwikkeling van kennis en innovatie is van groot belang om toegevoegde waarde te kunnen blijven bieden aan onze klanten.

ARCADIS stuurt nadrukkelijk op innovatie. Bijvoorbeeld met het ‘Ondernemerslab’.

Onze consultants en specialisten dienen in teamverband een businessplan in.

Het meest innovatieve product, idee wordt beloond. De ene keer is dat een zeer innovatieve saneringstechniek, de volgende keer een innovatieve project- of procesverbetering. Wij stimuleren ook innovatieve ideeën buiten het bedrijf. Zo participeren we in Artcadia, een kunst- en techniek wedstrijd waarin middelbare schooljeugd wordt uitgedaagd om goede ideeën te bedenken. De winnaars gaan een paar dagen naar een ARCADIS project in het buitenland - zoals de stormvloedkering in New Orleans of het Olympisch Stadion in Londen - waar ze met eigen ogen het resultaat en belang van techniek kunnen zien.

Hoe vertaalt dit zich in de praktijk?

Kasper: Op heel veel manieren. Ik noem er een paar. Voor tal van multinationals in de oil & gassector brengen we proactief en met state of the art technieken bodembedreigende activiteiten op hun sites in kaart. Onze expert registreert online het resultaat van zijn inspecties, compleet met risicoinschatting, advies, foto’s en GPS. Zo heeft de opdrachtgever (online of via laptop of iPad) direct inzicht in de status van de installatie, de veiligheid ter plekke en de situaties die moeten worden aangepakt en welke maatregelen getroffen zijn of moeten worden getroffen. Als die zijn doorgevoerd, kan dat ook direct online worden geregistreerd. Sinds een jaar hebben we ook een systeem voor vergunningen. Het is een vergunningen-inventarisatie-, volg- en beheersysteem. Het helpt niet alleen activiteiten te selecteren en de juiste vergunningen te definiëren. Het monitort ook welke vergunning op welk moment moet worden aangevraagd zodat deze ‘binnen’ is voor start werkzaamheden. We combineren onze milieu-ervaring dus met slimme tools en dat samen biedt onze klanten de mogelijkheid om een proactief en transparant milieubeleid te voeren.

En dat werkt in het voordeel van industriële ondernemingen. Het maakt bijvoorbeeld de communicatie met het bevoegd gezag en het internationale management heel wat makkelijker. Het leidt tot interessante besparingen. Kort gezegd: ontwikkelingen komen gemakkelijker, vlotter en vaak tegen aanzienlijk minder kosten van de grond.

Meer informatie: www.arcadis.nl/compliance

‘Graag tot ziens op 14 & 15 november in het Regardz Airport Hotel Rotterdam’ Arcadis is als eventparter betrokken bij de conferentie Opslagtanks en geeft u de mogelijkheid om met korting deel te nemen. Vermeld bij uw aanmelding de code B1433ARCADIS en ontvang 20% relatiekorting.

Meer informatie: www.iir.nl/tanks

042_43_IIR.indd 3

31-8-2012 14:57:00 04-09-12 09:47

STRATEGIE

Sturen op strategie Een goed prestatiemeetsysteem is afgestemd op de missie, visie en strategie van een bedrijf.

Vervolgens is het de kunst om alles in verband te brengen. Hoe werkt bijvoorbeeld innovatie door op andere indicatoren zoals beschikbaarheid van installaties en klanttevredenheid en hoe werkt dat dan weer door op de financiële prestaties? De NVDO liet onderzoeken hoe bedrijven prestatiemanagement inzetten om de bedrijfsresultaten te verbeteren.

Pieter Pulleman

BEKNOPT In opdracht van de NVDO onderzocht Frank Verbeeten van de Amsterdam Business School aan de Universiteit van Amsterdam de relatie tussen strategie en prestatiemeetsystemen bij het uitbesteden van onderhoud. Uit een eerste analyse van de data blijkt dat bedrijven zowel de onderhoudsstrategie als de prestatiemeetsystemen aanpassen aan de strategie. Uit de antwoorden kwam echter ook naar voren dat een aantal bedrijven geen heldere strategie heeft. Zijn advies: ‘Maak een bewuste keuze waarop je wilt presteren. Dat is de rode draad.’

44

‘Als je de strategie niet goed implementeert met je prestatiemanagementsysteem, gaat het mis.’ Dat stelt Associate professor Frank Verbeeten van de Amsterdam Business School aan de Universiteit van Amsterdam. Hij onderzocht de relatie tussen strategie en prestatiemeetsystemen in opdracht van de NVDO, Sectie Uitbesteden en Toeleveren van Onderhoud.

Verbeeten stuurde een uitgebreide vragenlijst naar zowel opdrachtgevers als opdrachtnemers. Met de survey wilde hij onder meer in kaart brengen wat de belangrijkste strategieën zijn van opdrachtgevers, waar de strategische focus ligt en welke kenmerken het onderhoudscontract heeft. De geënquêteerden kregen ook vragen over het gehanteerde prestatiemeetsysteem: de gehanteerde maatstaven, de leerdoelstellingen van het contract en de effecten van het prestatiemeetsysteem.

Opdrachtnemers kregen min of meer dezelfde vragen voorgelegd, maar dan bezien vanuit hun gezichtspunt.

Verbeeten: ‘We wilden weten in welke mate onderhoud wordt uitbesteed en of de strategie van de opdrachtgever van invloed is op het prestatiemeetsysteem dat hij gebruikt om de externe partij aan te sturen. En is het dan zo dat je bepaalde patronen kunt herkennen. Als je een strategie hebt die veel gericht is op innovatie, dan moet je bij uitbesteden de juiste prestatie-indicatoren meenemen en niet alleen sturen op kosten. En dat is het doel van deze studie, om te kijken of dat ook gebeurt.’

Nadruk Uit een eerste analyse van de data blijkt dat er verschillende maatstaven en verschillende strategieën zijn; de costleadership strategie (streven naar lage kosten), operational excellence (goed uitvoeren van processen) en customer intimacy (gericht op innovatie en

klanten). ‘Je ziet inderdaad dat zowel de onderhoudsstrategie als de prestatiemeetsystemen worden aangepast aan de strategie. Dus cost leaders kijken veel meer naar efficiency en procesmaatstaven. Bedrijven die zich meer op klanten richten, kijken naar hoeveel innovaties ze kunnen doorvoeren, hoeveel nieuwe producten ze op de markt brengen en of die aanslaan.’

Vrijwel alle bedrijven gebruiken de indicatoren safety, proces en klant, ongeacht de strategie. ‘Daarnaast gebruikt iedereen eigenlijk de financiële maatstaven, maar afhankelijk van de strategie krijgen andere maatstaven meer nadruk. Dat zie je terug bij het belonen van de onderaannemers, bedoeld om tijdens het proces van te leren.’

Kies Een goed prestatiemeetsysteem is afgestemd op de missie, visie en strategie.

‘We hebben gevraagd naar de belangrijkste strategische prioriteiten in de organisatie. Respondenten konden op een schaal van één tot vijf (van helemaal niet tot erg belangrijk) aangeven welke strategische prioriteiten voor hen het belangrijkste zijn. Uit de antwoorden komt naar voren dat een aantal bedrijven geen heldere strategie heeft. Verbeeten: ‘Die kiezen niet voor iets waarin ze willen uitblinken en dat zijn meteen ook de bedrijven die een probleem hebben.

Die scoren lager op zowel de prestaties als op het gebruik van de maatstaven.

Oneerbiedig gezegd: die doen maar iets.’

Strategieën kunnen worden gecombineerd. ‘Dus customer intimacy en cost leadership kun je combineren en dan doe je het nog steeds beter dan organisaties die niet kiezen. Dat zijn organisaties die slecht scoren op hun bedrijfsresultaat.’

Het advies is dus: kies! Maar hoe kom je tot een keuze? ‘Ik ben geen strategieonderzoeker, maar je hebt vanuit strate-

PETROCHEM 09 – 2012

044_45_47_H_artikel.indd 44

04-09-12 12:26

gie een aantal belangrijke analyses: wie zijn onze belangrijkste klanten, op welke soort markten presteren we goed, naar welke producten vragen onze klanten en kunnen we die goedkoop leveren? Dat soort analyses moet je eigenlijk maken en vervolgens een keuze maken over de klanten die je wilt bedienen. En dan nog dat vertalen naar de onderhoudsstrategie. Stel dus dat je de strategie hebt gericht op innovatie, als je dan alleen naar financiële indicatoren kijkt, realiseer je die strategie niet. Stel dat je strategie is om je te richten op de belangrijkste klanten en de enige maatstaf die je richting onderhoudspartij hebt, is lage kosten, dan druk je de innovatie uit het onderhoudsproces en daarmee uiteindelijk ook uit je strategie.’

Averechts Te veel targets hebben, leidt tot een averechts effect blijkt uit de literatuur. Maar wat is te veel? ‘Als ik daar een specifieke

regel voor had, zou ik rijk zijn’, grapt Verbeeten die vervolgens uitgebreid het model toelicht. Kortgezegd: mensen kunnen zeven maatstaven aan en als je er meer gaat gebruiken om te belonen, dan raken ze kwijt waar ze aan moeten voldoen. ‘Ik heb dat in dit onderzoek niet expliciet kunnen bevestigen, maar dit is wat de literatuur erover zegt. Wat je in het onderzoek wel terugziet, is dat meer maatstaven in eerste instantie leiden tot een beter resultaat, maar dat te veel maatstaven dat effect weer teniet doen.’

Killing Ook het tussentijds veranderen van targets of prestatie-indicatoren is meestal geen goed idee. ‘Het gaat eigenlijk om twee dingen. Stel, de soort maatstaf verandert. Je rekent altijd af op prijs en nu ineens op klanttevredenheid. Die is redelijk killing, want je hebt een aantal jaren nodig voordat je precies weet hoe een maatstaf werkt. Je moet er dan

rekening mee houden dat de prestaties van de organisatie afnemen omdat de aandacht nu verschuift naar een andere maatstaf. Een andere verandering is dat de target gedurende het jaar wordt bijgesteld of opgeplust. Die is minder erg, omdat alleen het ambitieniveau verandert. Dat kan goed zijn als bijvoorbeeld de crisis toeslaat.’

Het nadeel van niet veranderen kan zijn dat als mensen langere tijd met dezelfde maatstaf werken, ze manieren vinden om de maatstaf te realiseren maar niet de target. ‘Dan gaan ze boekhoudkundig rommelen. Je moet dus wel een keer aanpassen.’

Dichttimmeren Uit de resultaten blijkt dat organisaties voor wie cost leadership belangrijk is, meer sturen op leveringsmaatstaven, procesmaatstaven, kwaliteitsmaatstaven en klantenmaatstaven. Op het moment dat innovatie en klanttevredenheid belangrijk

PETROCHEM 09 – 2012

044_45_47_H_artikel.indd 45

45

04-09-12 12:26

Nu ook ge誰ntegreerde Lange Termijn Asset Planning module Uniek in de markt!

Alle assets onder controle

De voor uw organisatie belangrijke assets vertegenwoordigen een grote waarde. Door het professioneel beheren van de installaties, transportmiddelen, gebouwen, IT-middelen of infra assets vergroot u het overzicht, beheerst en bespaart u kosten, verhoogt u de levensduur en toont u aan dat u aan normen en wet- en regelgeving voldoet.

Ultimo is een gebruiksvriendelijke Asset Management oplossing. Dankzij de modulaire opbouw, flexibiliteit en waar nodig branchespecifieke eigenschappen is de software geschikt voor elke organisatie en branche.

SO F T WAR E SO LU TI O NS | W W W.U LTI M O. N E T

ultimo_adv_nl_29052012_297x210_01_proef.indd 1 046_ultimo.indd 1

04-06-12 17:50 04-09-12 09:47

zijn, sturen ze meer op product-, serviceof innovatiemaatstaven en supply chain maatstaven. Hoe bepaal je de juiste maatstaven bij de gekozen strategie? Verbeeten: ‘We kunnen wel aangeven welke maatstaven je zou moeten gebruiken en hoe je het overleg met je toeleverancier opzet.

Wat we niet kunnen zeggen, is hoe vaak je moet overleggen. Wat we ook kunnen aangeven, is de verschuiving over de verschillende strategieën heen. Een strategie gericht op klanten vergt meer coördinatietijd van zowel eigen managers als toeleveranciers. Dat zie je waarschijnlijk terug in de prijs. Ga je heel hard op prijs knijpen dan ga je dat dus opofferen en ga je op langere termijn het schip in. Op korte termijn houd je de winstgevendheid, maar op langere termijn breng je het innovatievermogen terug.’

Het dichttimmeren van contracten is sowieso geen goed idee, vindt Verbeeten.

‘Je kunt 20, 25 maatstaven opnemen in je contract en dan zit het helemaal dicht.

Het nadeel is dat als er iets gebeurt al die maatstaven onbruikbaar zijn. Dan verdwijnt alle bewegingsvrijheid. Neem

dus een kleiner aantal om op te sturen en houd de rest achter de hand voor overlegrondes. Spreek af dat als er iets gebeurt, je dan opnieuw de maatstaven vaststelt.’

Verbanden De kunst is ook om alles in verband te brengen, zegt Verbeeten. ‘Hoe werkt innovatie door op andere indicatoren zoals beschikbaarheid van installaties en klanttevredenheid en hoe werkt dat dan weer door op de financiële prestaties?

Dus je probeert daar verbanden tussen te schatten en dan ga je meten of die verbanden zich in de praktijk ook voordoen. En zo niet, of je dan zaken moet wijzigen, hetzij in de strategie of in de maatstaven die je gebruikt.’

Grote bedrijven besteden vaak uit aan meerdere dienstverleners. ‘Op het moment dat die processen in elkaar grijpen, wordt alles nog veel moeilijker.’

Tegelijkertijd is het belangrijk dat er een bepaalde schaalgrootte is, anders kost het invoeren van prestatiemanagement meer dan het oplevert. ‘Op het moment

dat je een klein onderhoudscontract hebt, moet je dat niet helemaal willen optuigen. Controlesystemen kosten geld en kosten en baten moeten in balans zijn.’

Het is belangrijk dat bedrijven afwegingen maken. ‘Niet iedereen hoeft per se te innoveren. Er zijn bedrijven die het prima doen zonder dat ze heel veel innovaties doorvoeren. Dus dat iedereen moet innoveren, is niet noodzakelijkerwijs het geval. De cost leaders doen het niet slechter op financiële prestaties. Ze doen het wel een stuk minder op klanttevredenheid, maar weer iets beter op lagere onderhoudskosten en productiekosten dan de bedrijven die zich heel erg op innovatie richten. Het één is niet per se beter dan het ander, maar maak een bewuste keuze waarop je wilt presteren.

Dat is de rode draad.’ W Frank Verbeeten zal de resultaten van zijn onderzoek op 26 september bespreken tijdens het congres iMaintain Prestatiemanagement, gehouden in de Glazen Ruimte in Maarssen.

PETROCHEM 09 – 2012

044_45_47_H_artikel.indd 47

47

04-09-12 12:26

INDUSTRIE GALERIE

Melkoya

Vlak voor de kust bij Hammerfest in het uiterste noorden van Noorwegen ligt het rotseilandje Melkoya. Tien jaar geleden was het niet veel meer dan een grote massieve rots. Inmiddels leggen er wekelijks enkele LNG-tankers aan om vol te worden getankt met vloeibaar aardgas, dat tientallen kilometers verderop wordt gewonnen in de Barentszee en

48

PETROCHEM 09 – 2012

048_49_AA_chemiegalerie.indd 48

04-09-12 12:28

FOTO: WIM RAAIJEN

via pijpleidingen naar het LNG-eiland van Statoil

Heeft u een foto die de schoonheid van het samen-

wordt getransporteerd. In één zo’n tanker past

spel tussen fabrieken, producten of mensen laat

ongeveer voor tweehonderdduizend gezinnen het

zien? Stuur hem op en maak kans op publicatie in

jaarverbruik aan aardgas. De foto is gemaakt op

de Industrie Galerie.

de langste dag van het jaar, wanneer de zon zeshonderd kilometer boven de poolcirkel officieel

redactie@petrochem.nl

eerder opkomt dan ondergaat.

(foto’s moeten minimaal 4 MB zijn)

PETROCHEM 09 – 2012

048_49_AA_chemiegalerie.indd 49

49

04-09-12 12:28

Valuepark Terneuzen beschikt over 140 hectare ideaal gelegen terrein. Als bedrijf profiteert u van de nabijheid van gevestigde proces industrie waaronder Dow Benelux BV, de ondersteuning van Zeeland Seaports en diensten van service bedrijven die zich hier al gevestigd hebben.

NOG 80 HECTARE BESCHIKBAAR!

Op zoek naar een unieke locatie voor uw proces industrie?

Waarom Valuepark Terneuzen kiezen?

- In het hart van de Noord/West-Europese industrialisatie; - Diepzeehaven met directe toegang tot de Noordzee (100.000 dwt); - Uitstekende verbindingen met het achterland via weg, spoor en binnenwateren; - Rail en shortsea container terminal; - Granulaatopslag en -overslag; - Opslagtanks en verwerking; - Diverse utiliteiten inclusief centrale brandbluswatersystemen.

www.vpterneuzen.com Valuepark Terneuzen is een gezamenlijke onderneming van Zeeland Seaports en Dow Benelux.

050_valuepark.indd 1

park your added value where it can grow

04-09-12 09:47

BEURS

Beurs belicht mogelijkheden industrie Van 2 tot en met 5 oktober vindt in de Jaarbeurs Utrecht de Industriële Week plaats. De drie beurzen die gelijktijdig worden gehouden zijn Industrial Processing, Macropak en Industrial Automation & Drives.

Producerende bedrijven in de Benelux tonen tijdens deze week hun nieuwste proces-, productieen productinnovaties aan bezoekers uit de gehele industrie.

InDUSTRIëlE WEEk De Industriële Week van 2-5 oktober in de Jaarbeurs Utrecht bestaat uit drie beurzen die gelijktijdig worden gehouden: Industrial Processing, Macropak en Industrial Automation & Drives. Producerende bedrijven in de Benelux tonen de nieuwste proces-, productie- en productinnovaties aan bezoekers uit de gehele industrie. Het nieuwe event Industrial Automation & Drives dat voortkomt uit de vakbeurzen Industry & Automation en Aandrijftechniek past goed in de huidige marktontwikkelingen.

Meer informatie op: www.industrieleweek.nl

Tijdens de Industriële week staan proces-, productie- en productinnovaties centraal op de drie deelbeurzen Industrial Processing, Macropak en Industrial Automation & Drives. Het beursdeel Industrial Processing richt zich op de natte en droge procesindustrie en brengt het laatste nieuws op het gebied van procesapparatuur, -engineering en -automatisering. Dit beursgedeelte is verder verdeeld in twee sectoren: Liquids Processing en Solids Processing waaraan ook een inhoudelijk programma is gekoppeld. In het conferentiegedeelte wordt aandacht gegeven aan onderwerpen op het snijvlak product-productie en proces-specifieke procesapparatuur. Denken vanuit het product is daarbij de rode draad.

Een van de lezingen gaat over hoe de industrie en academie elkaar verder kunnen helpen. Het toepassen van resultaten van wetenschappelijk onderzoek blijkt in de praktijk vaak een lastige klus te zijn.

Wetenschappers bestuderen modelsystemen die vaak nog mijlenver afstaan van de praktijk. Maar ook het omgekeerde is het geval: “echte” systemen zijn vaak te complex om te kunnen bestuderen.

Dit is voor wetenschappers de aanleiding voor de keuze voor modelsystemen.

Zoals bijvoorbeeld bij onderzoek aan poeders. Echte deeltjes zijn vaak te complex waardoor theorie en praktijk ver uit elkaar liggen. Toch is het wel degelijk mogelijk de praktijk naar de academie te brengen en de onderzoekresultaten weer terug naar de praktijk. In een lezing wordt uitgelegd hoe dit mogelijk is.

Drogen Ook drogen is een belangrijk onderwerp tijdens de beurs. Drogen is een van de meest energie-intensieve processen, waardoor naarstig wordt gezocht naar verbeteringen om het proces duurzamer te maken. Hiervoor is echter veel onderzoek en ontwikkeling nodig, en die is

volgens deskundigen de afgelopen jaren in Nederland nagenoeg opgedroogd.

Nederland loopt achter op met name Aziatische landen, terwijl in Nederland tegelijkertijd veel wordt gedroogd in de sectoren papier en karton, zuivel, voeding en chemie. Tijdens de beurs wordt een update gegeven van de problematiek en mogelijkheden.

Ook aandacht krijgt duurzame procesvoering in de biotechnologie. Duurzaamheid speelt een grote rol in het ontwerp van biotechnologische processen.

Hierbij wordt gekeken naar innovatieve technologie waarbij de productkwaliteit is gewaarborgd. In een lezing van DSM zal worden ingegaan op de selectie van membraan- en chromatografietechnologie met focus op productkwaliteit en duurzaamheid. DSM werkt hierbij samen met een aantal industriële partners, kennisinstituten en technologiebedrijven. Een aantal voorbeelden van proceskeuzes en innovatieve technologieontwikkelingen zal worden gepresenteerd.

Energie Het beursgedeelte Industrial Automation & Drives gaat over industriële automatisering en aandrijvingen waarbij drie thema’s centraal staan: Energy Saving, Safety en Maintenance. Energy Saving is de plek waar energiebesparing wordt behandeld. De industrie neemt wereldwijd namelijk een derde van het energieverbruik voor zijn rekening.

Nu de energieprijzen recordniveaus bereiken is een kritische blik naar het energieverbruik nodig. Er worden onder meer antwoorden gezocht op de vragen hoe een doorsnee bedrijf met twintig tot dertig procent minder energie toe kan en welke rollen terugwinning en hybride aandrijvingen hierin kunnen spelen. Energy saving met betrekking tot mobiliteit, machinebouw en duurzame energie krijgt veel aandacht maar ook

PETROCHEM 09 – 2012

051_53_Q_artikel.indd 51

51

04-09-12 13:25

Samen met CCIMS kunnen wij uw kosten verlagen en de veiligheid verbeteren.

Het Close Coupled Instrument Mounting System is een radicale en gestandaardiseerde oplossing voor directe montage van drukverschilmeters, rechtstreeks (direct) op de flens van de procesleiding.

De lagere kosten en de verbeterde veiligheid van de CCIMS worden bereikt door: - kortere montagetijd, daardoor lagere installatiekosten (reduced TIC, Total Installation Costs) - lager gewicht - volume/omvang t.o.v. traditionele en conventionele hook ups is kleiner - verminderd aantal (potentiële) lekpunten - minder mogelijkheden voor fouten,

TURN-KEY ANALYZERS

GC

one way Fit System (Phas-Fit) - lagere onderhoudskosten (reduced TCO, Total Cost of Ownership)

Meer weten?

Scan de QR-code!

www.parker.com/nl www.ontdekparker.nl

@parkernederland

Bezoek ons op “Het Instrument 2012”.

Standnr.: 1C004

052_jeoul_parker.indd 1

04-09-12 09:46

de vergelijking van elektrische, mechanische, hydraulische en pneumatische aandrijvingen in relatie tot energie wordt behandeld.

Het tweede thema dat in dit beursgedeelte veel aandacht krijgt, is Safety.

Veiligheid kan altijd beter, zeker als het gaat om machineveiligheid. De combinatie van maximale machinetoegankelijkheid, veiligheid én minimaal ruimtebeslag is mogelijk wanneer veiligheid al vanaf het ontwerpproces wordt meegenomen. Belangrijk is om hierbij te kijken naar integratie, richtlijnen en normeringen, risicoanalyses, besparend veiligheidsbeheer en aansprakelijkheid.

Tegelijkertijd blijft het koppelen van machines tot onbemand werkende cellen en de interactie tussen mens-machine en mens-robot regelmatig onbelicht.

Tijdens de Industriële week zal machine-

veiligheid uitvoerig worden behandeld.

Het derde thema van deze deelbeurs is Maintenance. De eisen aan machines en procesinstallaties worden steeds strenger.

Voor een hogere productiviteit en lagere onderhoudskosten is een andere aanpak van onderhoud essentieel. Sprekers en leveranciers vertellen over maatwerk in onderhoud, just in time maintenance, condition monitoring, het verlengen van service intervallen, van onderhoud naar bovenhoud, risk based maintenance en live remote monitoring. Met andere woorden, alles om onderhoud op het juiste moment plaats te laten vinden en onnodige stilstand én kosten te voorkomen.

Verpakkingen Tot slot is er de verpakkingsbeurs Macropak tijdens de Industriële week.

Het laatste nieuws op het gebied van verpakkingsmachines, verpakkingen, materialen, etiketteren en coderen wordt met de bezoekers gedeeld. Ook hier wordt naast de beurs een lezingenprogramma gehouden. Tijdens de lezingen wordt een antwoord gezocht op vele vragen: Wat is duurzaamheid in verpakken eigenlijk? Welke richting moet worden gekozen voor onze innovaties? Wie neemt het voortouw? Gaan we voor de Ladder van Lansink of voor de Ladder van Moerman? Welke mogelijkheden bieden nieuwe materialen?

Wat zijn de gevolgen van e-business op de verpakkingswereld en logistiek? Hoe ziet de toekomst van recycling eruit en wat zijn de kosten? En wat kan worden verwacht van biobased packaging? Veel vragen waarop de beurs een antwoord klaar heeft. n

PETROCHEM 09 – 2012

051_53_Q_artikel.indd 53

53

04-09-12 13:25

STRATEGIE

‘Onze medewerkers hebben passie voor hun werk’ Min of meer bij toeval is Koos van Haasteren bij Sabic en in Saoedi-Arabië terechtgekomen.

Als member of the executive committee leidt hij met zijn familie een interessant bestaan in Riyad. ‘De chemische industrie is een wereldwijde markt.

The world is our oyster.’

Dennis Mensink

BEKNOPT Terwijl de westerse wereld nog altijd krampachtig probeert overeind te blijven, laat Sabic jaloersmakende groeicijfers zien. Het geheim? ‘We hebben een zeer solide feedstock base en een cultuur van samenwerking en technologische ontwikkeling. Bovendien doen we alles op de grootst mogelijke schaal’, vertelt Koos van Haasteren, lid van de raad van bestuur van Sabic. De Europese crisis gaat tot nu toe voor het grootste deel aan Sabic voorbij. ‘Wij zien dat de wereldwijde markten blijven groeien, al erkennen we dat er economische problemen zijn.’ Hij ziet de toekomst echter zonnig in. ‘We willen nog verder groeien in performance chemicals en polymeren. We willen de nummer één zijn.’

54

‘Het zijn goede tijden bij Sabic. We behoren tot de snelste groeiers in de industrie.’ Koos van Haasteren was op het juiste moment op de juiste plek, lijkt het. Hij kwam in 2002 in dienst bij Sabic via de overname van de petrochemische tak van DSM door het Saoedische chemieconcern. Terwijl de westerse wereld nog altijd krampachtig probeert overeind te blijven, laat Sabic jaloersmakende groeicijfers zien. Vorig jaar groeide de omzet van de Performance Chemicals business in zijn SBU met dertig procent, terwijl de winst maar liefst vijftig procent toenam.

‘Genoeg te doen dus, en dat met een handjevol mensen’, stelt van Haasteren.

Wereldwijd werken er 33.000 mensen bij Sabic, verdeeld over veertig landen.

Daarmee is het de grootste beursgenoteerde onderneming van Saoedi-Arabië.

De staat heeft zeventig procent van de aandelen in handen, de overige dertig procent is eigendom van beleggers.

‘Wat ons geheim is?’, herhaalt Van Haasteren de gestelde vraag, terwijl hij zichzelf de tijd gunt om over het antwoord na te denken. ‘We hebben een zeer solide feedstock base en een cultuur van samenwerking en technologische ontwikkeling. Bovendien doen we alles op de grootst mogelijke schaal. Maar uiteindelijk gaat het om de mensen.

Onze medewerkers hebben passie voor hun werk en voor de groei van het bedrijf. Dat werkt enorm goed.’

De afgelopen jaren is de Nederlandse manager opgeklommen tot het executive committee van Sabic. Daar ging volgens hem geen uitgekiende strategie aan vooraf. ‘Ik ben geen carrièrepersoon, niet iemand die ervan houdt om op zijn carrière te reflecteren. Ik ben altijd gericht op de performance van vandaag. Ik geniet van het werk en de uitdagingen die daarbij komen kijken.’ Het blijkt – in zijn geval althans – de goede houding om ergens te komen.

Fantastische ervaring Hoewel Van Haasteren niet aan carrièreplanning doet, heeft hij al vroeg een degelijke basis gelegd voor zijn verdere loopbaan. De jonge Van Haasteren studeerde Bedrijfseconomie aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam en ging in 1984 aan de slag bij KPMG als auditor.

Naar eigen zeggen een fantastische ervaring. ‘Ik kan iedereen aanraden een tijd als auditor te werken. Het is een heel mooie manier om een kijkje te nemen in de keuken van verschillende interessante bedrijven en om te ontdekken hoe die verschillende organisaties werken en naar de markt kijken. Ook zie je hoe deze bedrijven veel geld kunnen verdienen én kwijtraken. De inzichten die ik in die tijd heb opgedaan, neem ik nog elke dag mee.’

In 1987 ging Van Haasteren aan het werk bij DSM, in de fertiliser business.

Bij DSM werkte hij bijna vijftien jaar, maar de tijd vloog voor zijn gevoel. ‘Die jaren voelden als vijftien maanden.’ Na de overname door Sabic in 2002 maakte Van Haasteren de overstap naar Sabic en ging door in de LLDPE- en LDPEmarkt, waarin hij voor DSM al een aantal jaren actief was geweest. Nadat hij director van een business unit was geweest, werd hij als lid van de Europese board verantwoordelijk voor de totale polymeren business en salesorganisatie, supply chain en R&T van de voormalige DSM-poot. ‘De zeven jaren Sabic vanuit Europa voelden als zeven dagen.’

Verschrikkelijk snel Van Haasteren werd gevraagd voor een nieuw avontuur, en wel in SaoediArabië, waar hij general manager polyolefins marketing werd. Hij verhuisde met zijn vrouw en drie kinderen naar Riyad, de hoofdstad van Saoedi-Arabië.

Van Haasteren: ‘Sommige mensen kiezen er bewust voor om in het buitenland te werken. Dat was bij mij niet zo.

PETROCHEM 09 – 2012

054_55_57_R_artikel.indd 54

04-09-12 13:52

fOTO'S: SABIC

n

Het kwam zo op me af. Ik wilde een interessante job en die was toevallig in het buitenland.’

Anderhalf jaar na zijn komst in het Midden-Oosten klom hij op tot global vice president van de LLDPE- en LDPE-divisie. Om in mei 2010 ook nog member of the executive board van Sabic te worden en verantwoordelijk voor performance chemicals voor het totale concern. ‘Dat doe ik nu twee jaar, maar het voelt als twee minuten’, trekt Van Haasteren de vergelijking in tijd nog verder door. ‘Waarom steeds sneller? Dat heeft te maken met de hoeveelheid uitdagingen en de snelheid van de organisatie. De wereld waarin wij opereren, is zo verschrikkelijk snel en er doen zich zo ontzettend veel nieuwe

kansen en uitdagingen voor. Je vergeet de tijd compleet.’

Geen spijt Tot op de dag van vandaag heeft hij geen seconde spijt gehad van de verhuizing naar het Midden-Oosten, waar hij met andere expats in een compound leeft.

‘Toen de kans langskwam, heb ik hem gegrepen. Ik wist wat we konden verwachten, want ik reisde hier al veel naartoe. Belangrijk vind ik dat ik mijn baan kan uitoefenen in de buurt van mijn familie. Het hele gezin – zowel mijn vrouw als mijn kinderen – keek er destijds erg naar uit om de overgang te maken.’ Toch leer je een land pas echt kennen als je er woont, erkent Van Haasteren. ‘In veel opzichten heeft de realiteit mijn ver-

wachtingen overtroffen. Het is misschien moeilijk uit te leggen als je hier nooit bent geweest of hebt gewoond.’

In Riyad speelt hospitality een belangrijke rol, vertelt hij. ‘Het is heel eenvoudig om hier te integreren en een kop thee met mensen te drinken. Ik ben hier voor mijn werk gekomen, maar juist het sociale leven is erg interessant voor ons.

We hebben de meeste bekende bezienswaardigheden van Saoedi-Arabië nog niet eens gezien. Het is er simpelweg nog niet van gekomen.’

Overeenkomsten Gevraagd naar de verschillen tussen Nederland en Saoedi-Arabië, geeft Van Haasteren aan altijd liever naar overeenkomsten te zoeken. ‘Riyad doet me erg

PETROCHEM 09 – 2012

054_55_57_R_artikel.indd 55

55

04-09-12 13:52

Motors | Automation | Energy | Transmission & Distribution | Coatings

We kunnen de toekomst niet voorspellen maar ons er wel op voorbereiden.

Vanaf juni 2011 is het verplicht om aan de IE2 norm voor motoren te voldoen. WEG-motoren overtreffen deze norm reeds. De IE3 norm wordt pas met ingang van 2015 van kracht. Maar WEG produceert nu al superzuinige IE3 motoren. Voor IE4 is nog geen datum vastgesteld. Maar bij WEG kunt u vandaag al een superefficiĂŤnte IE4 motor kiezen.

Alleen door futuristisch denken behalen we een voorsprong...

Zet een stap in de goede richting, ga naar www.weg.net

056_WEG.indd 1

04-09-12 09:46

denken aan Houston, Texas, vooral vanwege het klimaat, de lay-out van de stad en de gemengde populatie. Je komt hier allerlei soorten mensen en nationaliteiten tegen. Er wonen naast de snel groeiende lokale bevolking veel Arabische en westerse expats, maar bijvoorbeeld ook veel mensen uit India en de golfstaten.

Dat spreekt mij aan.’

Ook over de verschillen tussen Saoedi’s en bijvoorbeeld Nederlanders spreekt de geboren Leidenaar niet graag. ‘Voor 95 procent lijken mensen op elkaar.

Natuurlijk is niet iedereen hetzelfde en verschillen mensen individueel van elkaar, maar dat heeft niets met afkomst te maken.’ Er bestaan volgens de Nederlander veel verkeerde opvattingen over Saoedi-Arabië. ‘Mensen begrijpen vaak niet hoe groot en hoe divers dit land is. “Vrouwen mogen er niet autorijden”, hoor je vaak. En ja, van vrouwen wordt verwacht dat ze zich anders kleden. Maar dat zijn dingen waar je veel gemakkelijker dan het lijkt mee leert leven.’

Het hoofdkantoor van Sabic, waar zo’n 1.200 mensen werken, waaronder enkele Nederlanders, is een verzameling van nationaliteiten. Het weerspiegelt de wereld waarin het bedrijf actief is. De chemische industrie is een wereldwijde markt. Of zoals Van Haasteren zegt: ‘The world is our oyster.’ Sabic heeft ruim vijftien technology centers verdeeld over diverse landen, van waaruit research & development plaatsvindt. ‘We zijn aanwezig in de regio’s waar voor ons de kansen liggen.’

De komende anderhalf jaar investeert Sabic 135 miljoen euro in met name een van de naftakrakers in Geleen, zo maakte het bedrijf in april bekend. De investering moet de kraker energiezuiniger, veiliger en concurrerender maken. Volgens Sabic wordt de in de jaren zeventig gebouwde naftakraker Olefins 4 met de modernste technieken gemoderniseerd. Daardoor kan die langdurig blijven concurreren met nieuwe fabrieken. Ook de andere locaties in Europa – waaronder in Bergen op Zoom en Raamsdonkveer – zijn volgens Van Haasteren belangrijk.

Focus op innovatie De Europese crisis gaat tot nu toe voor het grootste deel aan Sabic voorbij. Van Haasteren: ‘Wij zien dat de wereldwijde markten blijven groeien, al erkennen we dat er economische problemen zijn. Het

zal tijd kosten voor die allemaal weer zijn opgelost. Dit hangt ook van de mensen zelf af. Je moet jezelf uit een crisis werken door creatief en innovatief te zijn.’

Van Haasteren kan het niet laten om de politiek tot grotere activiteit aan te sporen, die volgens hem daadkrachtiger kan zijn.

‘Doorgaan met verkiezingen en debatteren draagt niet bij aan de oplossing van de problemen. Ik zie nog geen focus op de ontwikkeling van een meer competitief, innovatief en productief Europa. Als men die focus wel zou hebben, zou de crisis eerder achter ons liggen.’

De focus op innovatie kan Sabic niet worden ontzegd. Van Haasteren begint met het opsommen van investeringen die het bedrijf doet om haar vooraanstaande positie in de chemiewereld verder uit te bouwen: ‘Alleen al in 2011 hebben we ontzettend veel ontplooid met het oog op de toekomst. Zo hebben we twee joint ventures opgezet met Japanse bedrijven, waarvoor fabrieken zullen worden gebouwd in SaoediArabië. We zijn een wereldwijd project begonnen in elastomeren met Exxon Mobil en hebben een carbon fibretechnologie overgenomen. Ook zijn we engineeringprojecten voor polyurethaan gestart met twee partners en hebben we de bouw van plants voor ethoxylaten en ethanolaminen afgerond, waarvan we de eerste producten al hebben geleverd.’

Carbon fibre Van Haasteren is vol verwachting over Sabic’s toekomst. Het bedrijf zal blij-

ven groeien, dat staat vast. ‘In veel aspecten zijn we al een van de leading companies, maar we willen nog verder groeien in performance chemicals en polymeren. We willen de nummer één zijn.’ Onder meer door verder te innoveren, bijvoorbeeld op het gebied van duurzaamheid. Daarmee is Sabic zoals eerder opgesomd al enige tijd erg druk. ‘We hebben een ambitieuze agenda als het gaat om innovaties voor alle onderdelen van het bedrijf.

Sustainability draagt zeker bij aan het succes van onze business. Onze footprint is al behoorlijk vooruitstrevend vergeleken met de concurrentie, maar het kan nog beter. We zijn bovendien altijd op zoek naar duurzame oplossingen voor de wereldmarkt.’

Van Haasteren verwacht veel van de investering in het lichtgewicht carbon fibre, dat volgens hem een van de materialen van de toekomst is.

In totaal voegt Sabic momenteel overigens 35 nieuwe performance chemicals toe aan haar portfolio, verdeeld over alle sectoren. Van Haasteren: ‘Sabic heeft al veel bereikt in haar relatief korte bestaan. We hebben succes door onszelf voortdurend uit te dagen en elke dag weer het maximale uit onszelf te halen.

Hoe ik mijn eigen toekomst zie? De komende jaren is die in Riyad. Ik vraag me altijd af: “Hoe kunnen we vandaag zo goed mogelijk presteren?” Ik kijk weinig naar voren, maar zal de komende jaren alles geven voor performance chemicals.’ W

PETROCHEM 09 – 2012

054_55_57_R_artikel.indd 57

57

04-09-12 13:52

LOGISTICON WATER TREATMENT

Demiwater

DÉ SPECIALIST IN WATERBEHANDELING!

Koelwater

Afvalwater

Proceswater

Een zuivere samenwerking Welke vorm van waterbehandeling u ook wenst, Logisticon levert u: Klant specifieke installaties Ontwerpen in 3D Procesontwerp en Werktuigbouw/Elektrotechniek in één hand Optie huur (pilot)installatie Neem gerust contact met ons op voor gebruik van onze expertise in water.

logisticon adv_februari_2012_210x297.indd 1 058_logisticon.indd 1

Logisticon Water Treatment b.v.

Postbus 38, 2964 ZG Groot-Ammers, Nederland Telefoon: +31 (0) 184 - 60 82 60 Website: www.logisticon.com

16-02-12 17:31 04-09-12 09:46

TECHNOLOGIE

ExtractiE mEt rotating disc contactor

Escher Process Modules ontwerpt vier nieuwe Rotating Disc Contactors voor een fabriek in China. De fabriek heeft in de bestaande installaties problemen met het dynamische gedrag van de rotors in relatie tot de vloeistofstromen. Escher heeft sinds begin jaren zestig de rechten op de toepassing van de Rotating Disc Contactor (RDC). Het apparaat werkt op basis van een tegenstroomprincipe en wordt wereldwijd op grote schaal toegepast voor vele extractieprocessen in de chemische, petrochemische en aardolie-industrie.

De RDC bestaat uit een centrale roterende as in een verticaal cilindrisch vat. Het vat is met behulp van ringen gelijkmatig opgedeeld in compartimenten. In het midden van elk compartiment bevindt zich een schotel, die op de as is gemonteerd. Vloeistof met de laagste dichtheid stroomt van beneden naar boven door de RDC en vloeistof met de hoogste dichtheid stroomt van boven naar beneden. Het ronddraaien van de as met de schotels zorgt ervoor dat de ene vloeistof in de andere wordt gedispenseerd.

Variaties in kolomdiameter, kolomlengte, compartimenthoogte, stroomsnelheden en draaisnelheid maken het mogelijk de druppelgrootte van de gedispenseerde fase te regelen. Elke RDC wordt specifiek ontworpen voor de toepassing waarvoor hij bestemd is. Eind 2012 wordt het Chinese EPC-project opgeleverd.

FunctionElE coating hErstElt zichzElF

Onderzoekers van de TU/e hebben een coating ontwikkeld die vanzelf herstelt na beschadiging. De potentiële toepassingen ervan zijn legio. Denk aan mobieltjes waar nooit een vingervlek op komt, auto’s die nooit hoeven te worden gewassen en minder schilderbeurten voor vliegtuigen.

Functionele coatings die bijvoorbeeld sterk waterafstotend of antibacterieel zijn, hebben op hun buitenoppervlak moleculaire groepen, op “steeltjes” van nano-afmetingen, die zorgen voor deze speciale eigenschappen. Maar die moleculaire groepen gaan door lichte aantasting van het oppervlak (zoals krasjes) al snel verloren, en daarmee ook hun werking. Dat beperkt de mogelijkheden van deze coatings tot nu toe sterk.

Onderzoekster Catarina Esteves van de faculteit Scheikundige Technologie van de TU/e en haar collega-onderzoekers hebben hier nu een oplossing voor ontwikkeld.

Ze ontwikkelde oppervlakken met speciale steeltjes, met aan de uiteinden de functionele chemische groepen. Deze mengt ze door de coating. Wanneer het buitenste laagje eraf wordt gekrast, richten de steeltjes in de onderliggende laag zich vanzelf op uit het materiaal, waardoor de functie herstelt.

De vinding kan van groot belang zijn voor allerlei toepassingen. Zo wordt het mogelijk om een auto blijvend zelfreinigend te maken, met een sterk waterafstotende coating. Doordat druppels er niet aan hechten, rollen ze van de auto af en nemen het vuil mee. Een regenbui af en toe volstaat dan voor een schone auto, waarop bovendien geen krasjes te zien zijn. Op een soortgelijke manier kan een mobieltje altijd schoon blijven, of een zonnepaneel, of een vliegtuig. De beperking van de nieuwe technologie is dat ze alleen werkt bij ondiepe krassen, die niet helemaal door de coating heengaan.

doorbraak in thermo-akoestische energieomzetting Industriële restwarmte kan binnen een aantal jaren nuttig worden gebruikt voor de productie van warmte of koude. In het THATEAproject heeft ECN samen met haar projectpartners twee thermoakoestische systemen gebouwd, die aantonen dat thermo-akoestische technologie praktisch uitvoerbaar is binnen een breed scala aan energiegerelateerde toepassingen.

Het THATEA-consortium heeft geëxperimenteerd met twee thermoakoestische toepassingen. De eerste toepassing betreft een simulatie van een gasgedreven thermo-akoestisch systeem dat warmte oppompt van tien naar tachtig graden Celsius. De tweede toepassing betreft een restwarmte gedreven thermo-akoestische koeler, die koude produceert van -40 graden Celsius met een drie maal hoger rendement dan voorheen. methanol uit kooldioxide en waterstof Een onderzoeksteam van het Freiburger Materialforschungszentrum heeft een systeem ontwikkeld voor de productie van methanol uit kooldioxide en waterstof. De wetenschappers streven ernaar kooldioxide als chemische bulk duurzaam te gebruiken en op te nemen in de recyclingcyclus.

De onderzoekers verbinden kooldioxide onder hoge druk met waterstof, een proces dat bekend staat als hydrogenolyse. Als katalysatoren gebruiken de onderzoekers koper-, zink- en zirkoniumoxide. Deze maken het procesverloop ook bij lage temperaturen mogelijk. De katalysatoren vormen een poreuze vaste stof met een grote oppervlakte en gedefinieerde eigenschappen. De onderzoekers testen nog het impregneren van de katalysatoren met ionische vloeistoffen. Dat zijn vloeibare zouten, die zich als een dunne film om de katalysator vormen. Ze helpen kooldioxide en waterstof aan de katalysator te fixeren en hieruit methanol en water te verwijderen.

De onderzoekers willen binnen twee jaar zover zijn dat methanol volgens dit proces op grote schaal kan worden geproduceerd.

PETROCHEM 09 – 2012

059_61_J_Technologie.indd 59

59

04-09-12 12:22

Donderdag 27 september • FME Zoetermeer Hoe houden we het veilig?

Onderhoud is dit jaar veel in het nieuws. Terecht of onterecht wordt het vakgebied vaak genoemd in relatie tot incidenten en onveilige situaties. Maar met een verwachte topdrukte in het stopseizoen van 2013, is de vraag hoe de veiligheid van mensen, milieu en de installaties gewaarborgd blijft altijd legitiem. De werkdruk is hoog, de schaarste aan personeel is groot, communicatie wordt Babylonisch en de publieke opinie begint ook steeds zwaarder te wegen. En dus … hoe houden we het veilig?

Op 27 september zal die vraag bij Profion Maintenance Linqs hardop worden gesteld.

Met onder anderen Boudewijn Siemons, Managing Director van Vopak Oil Rotterdam BV. Hij zal in zijn rol als voorzitter van Vereniging van Onafhankelijke Tankopslagbedrijven (VOTOB) en lid van de VV stuurgroep praten over de staat van onderhoud en de veiligheidscultuur in de Botlek.

Programma 15: 45 uur Ontvangst 16: 00 uur Opening 16: 05 uur Lezingen 17: 00 uur Discussie 17: 30 uur Borrel en netwerk

Aanmelden Aanmelden kan via www.industrielinqs.nl/pml. Deelname is gratis voor Profion-leden. Vraag de vipcode aan via het Profion secretariaat. Niet-leden betalen e150,–. Profion Maintenance Linqs is bedoeld voor boardmembers, sitemanagers en maintenance managers van industriële opdrachtgevers, directie van industriële aannemers, beleidsmakers en beslissers van overheden en lectoren en hoofddocenten uit de onderwijssector.

WWW.INDUSTRIELINQS.NL/PML

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met: kiki.nelson@industrielinqs.nl • Tel: 020 - 31 22 791

Initiatiefnemers:

01_adv_A4_PML.indd 1

Sponsor:

04-09-12 16:46

TECHNOLOGIE ProjEct Pakt mEEtonzEkErhEid tEmPEratuur in krakErs aan

Kraakovens in de petrochemische industrie kraken olieproducten bij hoge temperaturen. De olieproducten worden via een gesloten buizensysteem door de kraakovens gevoerd. Met branders in de wanden van de kraakovens worden de olieproducten opgewarmd tot zo’n duizend graden Celsius.

De reactiesnelheid en productiviteit van het proces zijn sterk afhankelijk van de temperatuur. Het nauwkeurig kunnen instellen en controleren van de temperatuur van de doorvoerbuizen is dus kritisch voor de procesoptimalisatie. Daarnaast is het van belang om, binnen het gewenste werkgebied, de temperatuur zo laag mogelijk te houden. Bij hogere temperatuur treedt namelijk versnelde cokesaangroei op in de buizen, waardoor eerder moet worden geregenereerd. Bovendien halveert de levensduur van het buizensysteem bij temperaturen van slechts twintig graden Celsius boven de ontwerptemperatuur. En tenslotte bespaart een lagere temperatuur energie.

Door de hoge onzekerheid in de huidige temperatuurmetingen (typisch veertig graden Celsius) worden nu grote veiligheidsmarges aangehouden. Binnen het European Metrology Research Program is een driejarig project opgezet met negen nationale meetinstituten, vijf industriële partners en meer dan zestig stakeholders. Dit project – HiTeMs – heeft als belangrijkste doel het verlagen van de meetonzekerheden op industriële temperatuurmetingen bij hoge temperatuur (>1000 °C). Binnen dit project zal worden gewerkt aan de verbetering van zowel contact als contactloze temperatuurmeetmethoden. Voor de petrochemische industrie is een onzekerheid van tien graden Celsius of kleiner gewenst.

Om stakeholder te worden in het HiTeMs project kunnen geïnteresseerde partijen contact opnemen via: evuelban@vsl.nl of pdekker@vsl.nl

FOTO: DUPONT

zilVErEn nanodEEltjEs VangEn licht

Onderzoekers van de TU Delft hebben aangetoond dat het gebruik van zilveren nanodeeltjes het rendement van dunne-film zonnecellen aanzienlijk kan verbeteren.

Nanodeeltjes aan de achterkant van de zonnecel geleiden lichtdeeltjes als verkeersregelaars terug de zonnecel in om alsnog een elektrische stroom op te wekken. Deze manier van light trapping is simpeler, goedkoper en beter op te schalen dan alternatieven zoals het met nanotechnologie ruw maken van het halfgeleidermateriaal.

Bij dunne-film zonnecellen is de laag halfgeleidermateriaal zo dun dat veel lichtdeeltjes dwars door het materiaal heen schieten zonder elektriciteit te hebben opgeleverd.

Door het vergroten van de optische dikte van de zonnecel door fotonenmanagement – light trapping – blijven lichtdeeltjes zo lang mogelijk in de cel of worden ze vlak voor het verlaten ervan teruggekaatst. Een gebruikelijke, maar complexe manier om de optische dikte te vergroten, is het ruw maken van het oppervlak van het halfgeleidermateriaal. Deze methode van light trapping biedt weinig ruimte voor verdere verbetering. De onderzoekers hebben nu aangetoond dat light trapping met zilveren nanodeeltjes aan de achterkant van de zonnecel ook een optie is.

De onderzoekers hebben een proces ontwikkeld waarmee nanodeeltjes met ideale grootte, vorm en oppervlak kunnen worden gemaakt. De deeltjes kaatsen zoveel lichtdeeltjes terug dat de dunne-filmzonnecel een rendement krijgt dat net zo goed is als – en in potentie veel beter dan – de gangbare andere manieren van light trapping.

Vliegwiel maakt auto zuiniger De TU/e heeft met Drivetrain Innovations een hybride motorsysteem met vliegwiel ontwikkeld dat het brandstofverbruik van personenauto’s flink omlaag brengt. TU/e-onderzoeker Koos van Berkel is erin geslaagd het systeem zo af te stellen dat het mogelijk is comfortabel weg te rijden met de enorme kracht uit het vliegwiel. Daarmee is de belangrijkste stap op weg naar productie genomen. Het Belgische bedrijf Punch Powertrain hoopt vooral op de Chinese markt honderdduizenden van de systemen te gaan verkopen.

Een klein vliegwiel van zo’n tien kilo is het hoofdbestanddeel van het systeem. Dat wiel wordt gekoppeld aan een continu-variabele versnellingsbak.

Bij afremmen slaat de auto de bewegingsenergie op in het vliegwiel, dat daardoor heel snel gaat draaien. Met die energie trekt de auto daarna weer op. Als het vliegwiel leeg is, neemt de verbrandingsmotor het over. Door slimme regeltechniek slaat de auto daarnaast ook energie in het vliegwiel op wanneer de verbrandingsmotor efficiënt werkt, bijvoorbeeld bij optrekken. Daardoor kan het vliegwiel de aandrijving overnemen op momenten dat de verbrandingsmotor niet efficiënt loopt, bijvoorbeeld bij lage snelheden. Ook hierdoor stijgt de efficiëntie. De totale energiebesparing kan oplopen tot dertig procent, blijkt uit het onderzoek.

Vooral automobilisten die veel in de stad rijden en snel optrekken en afremmen, besparen met dit nieuwe systeem veel op brandstof. Een auto met dit vliegwiel gaat de consument naar verwachting ongeveer duizend euro extra kosten. Een vergelijkbaar hybride systeem met een elektromotor en batterijen is tot vijf keer zo duur.

Het vliegwiel-idee is overigens niet nieuw, de uitvoering en aansturing wel. Van Berkel: ‘Vooral in de jaren tachtig en negentig was het een populair onderzoeksthema. Maar de cvttechniek was toen nog niet ver genoeg ontwikkeld om het betaalbaar te houden.’ De “vloeiende” continu-variabele transmissie is overigens noodzakelijk voor een vliegwiel; het is niet compatibel met een handgeschakelde auto.

PETROCHEM 09 – 2012

059_61_J_Technologie.indd 61

61

04-09-12 12:22

EVISION ARTICLE DEF.pdf

1

29/08/2012

11:57

ADVERTENTIE

O “O to h fi ta fo w to fo c to d d

Bluewater is a leading provider of Single Point Mooring systems (SPMs) and turret systems. It owns and operates a number of Floating Production Storage and Offloading Systems (FPSOs) which are in located in the UK, the Norwegian Sector and East Timor. Bluewater started operating in the North Sea in 1995. UK legislation formally requires anyone operating on the UK Continental Shelf to have a written permit system. Safety project manager Craig Dodds: “Until two years ago we used a paper system.

We found that this resulted in a lot of non-value-added time, for example, supervisors having to fill in isolation tags. With a paper system, you are confronted with delays due to waiting for the appropriate staff to give their signatures. Our work procedures were good, but compliance with the permit system was giving problems.

If you wake someone up at six o’clock in the morning and give him seven different information pathways, errors start to creep into the paperwork.”

Bluewater talked to other Aberdeen E&P companies and ended up with a list of three companies offering digital systems. Dodds: ”It was important that the system we selected was fit for offshore purposes and that it was selected by our operational people. Typically, a managing director without operational experience buys an IT system.

When this tool goes offshore and there is no buy-in from the key users, it just ends up sitting in a corner.”

C

M

Y

CM

MY

CY

CMY

K

Bluewater selected eVison and two other companies to give a presentation to a group of some twenty offshore people used to working with paper-permit systems.

Dodds: “They selected eVision as the most attractive package, in terms of functionality and ease of use.

When eVision business development manager Neil Currie gave an in-depth outline of what the system could do, it was obvious this was the most innovative system out there.”

Bluewater chose the eVision solution and a contract was signed in late 2010. The companies worked closely together to customize the software to meet UK HSE regulation. After the terrible 1988 Piper Alpha disaster, this is the most heavily regulated industry in oil and gas extraction. There were other challenges to be dealt with. Many IT systems require a company to change procedures to fit the new system.

Bluewater wanted a system built around their established safety procedures. Dodds: “This method has a major advantage. People that might lose their way in an unfamiliar digital system, still know and understand the process required for the task they need to carry out.”

TRANSITION TO AN ELECTRONIC ‘PERMIT TO WORK’ SYSTEM The E&P and other hazardous process industries are investing considerable time and resources in maintaining and improving safety on worksites. Safety improvements and cost reduction are often seen as mutually exclusive, but Dutch-based company Bluewater thought otherwise and took the decision to make the transition to an electronic permit-to-work system. eVision Industry Software, an international software company based in The Hague and specialised in operational safety, took on the assignment. They developed a digital system for Bluewater’s FPSO Aoka Mizu, just off the coast of Aberdeen.

Next there were human factors to be considered. Currie, who has been involved with many different permit-to-work implementations: “Employees in the E&P industry, and other process industries, are reluctant to move to digital systems. Workers feel that a new software system will impose an additional burden on their workload. We had to prove them wrong. In paper-based systems, workers complain about the amount of time spent on creating, checking, signing and finding permits. This needs to change - not only from a cost savings perspective - but, more importantly, because it can lead to a lack of focus and understanding. Instead of building up risk awareness, the process is viewed as a permission seeking exercise.”

062_63_eVision.indd 2

04-09-12 09:45

“T w c w o s

In p s s th c fo th fa fe

T s T th le 5

T c T d in in o m im im a p h F

In F 5 D s li a It k s w

r

y er

ed

C M

s re d

ADVERTENTIE Other system requirements were formulated. Dodds: “Offshore guys try to break things down. They are curious to see how well constructed they are. The system would have to be foolproof.” Offshore people are hardwired to find the most effective and efficient way to complete a task. That sometimes involves cutting corners, no longer following the safety process. This is where a safe digital work system steps in. Currie: “Permit Vision is designed to facilitate compliance. It has integral safety barriers and forces people to go through these. If you have not completed the correct steps, the system will not allow you to go any further. It also assists supervisors in their decision-making as it simplifies the process to a certain degree.” Dodds:

“The benefit to Bluewater was the fact that our supervisors could get away from their paper work and get back to focusing on supervision; which is a key safety aspect.”

In deploying the new permit system, Bluewater looked at a phase-in/phase-out procedure, but decided against it and set a fixed date. Permit Vision first went live in June 2011, some seven months after the contract was signed, aboard the FPSO Aoka Mizu, off the Aberdeen coast. The FPSO crew was given 10 to 15 weeks of support. Dodds: “We found that our people did not like change, even if they saw the benefits. I had to dive into some psychology books on facilitating change and people started getting cold feet a few weeks before we went live.”

The system proved easy to use. Dodds: “We tested it on some of our older guys who couldn’t even use Facebook.

The more confident people picked it up quickly. Throughout the deployment we spent time with the people who were less confident. We had somebody on the lead-up for 4 to 5 weeks before going live, giving in-house training.”

The deployment of a new digital permit-to-work system can go seriously wrong when not tested thoroughly.

This once happened to Shell: the company lost seven days of production time on one of their biggest platforms in a similar situation. Dodds: ”We needed to test the system in a non-operational environment. Luckily for us, we had one of our FPSOs refitted in Singapore and were able to make various checks on the system there.” As it was, the implementation went smoothly and there was no immediate impact on operations. Dodds: “At high management levels a change like this may look easy – a mere transition from a paper system to an electronic one - but the impact could have been huge. If Permit Vision had not functioned, the FPSO would have been unable to operate.”

In May 2012, the system went live aboard the second FPSO: the Glas Dowr in the Kitan field, located some 500km off the Australian coast in an area of the Timor Sea. Dodds: “We had a South African crew, but also took on some local Timorese without offshore experience and limited IT skills. We trained them up and they were able to pick up how the system worked very quickly.”

It demonstrates the fact that for any digital solution, the key to success lies with the end users. Currie: “The entire system must fit the personnel who are actually going to work with it.”

Once installed, the benefits were obvious. Dodds: ”We experienced a 60% reduction in non-value-added time, for example, time spent on filling in isolation labels, which are now printed automatically. All the information is in the system. It takes a supervisor 30 to 60 minutes to get the permits for the next day ready. That used to be a lot longer.” The system facilitates recurring maintenance: it allows you to call up old permits from the archives and to copy and review them. Currie: “It also makes it easy to identify best-practice procedures.

You can set up a template describing the safest way to a job. If this is not done, with a new crew coming in every two weeks, jobs are done differently and there are huge discrepancies in terms of safety and efficiency. Effective planning, isolation and risk management are key advantages of using Permit Vision.”

The administrative challenges of a paper-based system are illustrated by the problems of document handling.

Physical space and time become increasingly important given the large numbers of permits being issued documents can get lost and even simply archiving them consumes valuable time. Retrieving documents can also be troublesome if archiving is poor. In emergency situations a digital system makes it easier for the head office to get feedback from the offshore crew. Dodds: “It’s much easier to pull all the documentation together, the system is centralized. You don’t have to go running from room to room looking for handbooks.”

Bluewater and eVision have decided to keep assessing and developing the new working permit system. Dodds: “We do not want to have a legacy system gathering dust.

At the moment, we are interfacing Permit Vision with our maintenance-management system. Now the system is fully embedded and we are getting feedback, we are even organizing workshops with our offshore people to improve the functionality and efficiency of our own processes.”

The project has been worthwhile for both parties. In developing the system, eVision has evolved as well.

Currie: “It has taken time and effort to develop this system for the UK Continental Shelf. After we joined forces with Bluewater, British Gas signed a global contract and has gone live with the system in Trinidad and Tobago. India and Australia are next and we go on from there. Other super majors like Shell, Total and ENI are moving in the same direction.”

Text: Reinoud Sluiters

www.evision-software.nl

062_63_eVision.indd 3

04-09-12 09:45

Een breed spectrum aan diensten

mobiele koeling verhuur

Onze Kenmerken: NIL gemachtigde organisatie LMK/LK kwalificaties

Koeling bij storing, onderhoud of verbouwingen | bij gepland onderhoud | als alternatief bij uitfasering R22

PWHT Mechanisch onderzoek Corrosie onderzoek Breuk mechanica

Datacenters | UPS Industriële Proceskoeling Opslaghallen | Beurzen Vliegvelden | Ziekenhuizen

Koudwatermachines Luchtbehandelingunits Mobiele airco‘s Koeltorens | Drycoolers

15 vestigingen in Europa

Schade onderzoek On-site testing Immersion Ultrasone

T: 0181-617 144 W: www.exova.com E: nederland@exova.com

Testing Advising Assuring

24u – 088 258 258 0 www.coolenergy-rentals.nl

064_cool_exova.ind.indd 1

H3064_EXOVA_ad_90X267.indd 1

27/1/12 09:16:01

04-09-12 09:44

ONBEVANGEN Juist in een economisch voortvarende tijd leek het logisch om niet te veel te zeuren en burgers op het economische belang te wijzen.

Sensatie U heeft het ongetwijfeld meegekregen. Je kon er niet omheen.

Pagina’s zijn er over vol geschreven. De sluiting van de inmiddels zo bekende tankopslag in Rotterdam. Iedereen in de politiek vond er wel iets van. En iedereen buiten de politiek trouwens ook. Het is voor mij nog nooit zo gemakkelijk geweest om uit te leggen waarmee ik mij in het werk bezighoud, want de voorbeelden kent iedereen.

En wat is er veel geroepen. Een hoogleraar uit Delft, die niemand kende, heeft elke dag wel een uitspraak in een nationaal dagblad. De politiek kon vervolgens natuurlijk niet achterblijven. Zo kwam er een linkse partij met het idee om burgerinspecties in het leven te roepen. Toen ik in een vorige column schreef dat burgers meer inzicht in de industrie moeten krijgen, heb ik dat niet zó bedoelt. Wat heeft het volk eraan als mensen, die geen verstand van zaken hebben, de industrie komen inspecteren? Dat eindigt waarschijnlijk in onnozele discussies over het gevaar van stoompluimpjes, die spontaan de bron van “heel gevaarlijke emissies” worden. Hoe zouden politici het vinden als de gewone burgers zich direct met de inhoud van hun werk bezighouden en er letterlijk continu over hun schouder wordt meegekeken wat zij aan het doen zijn?

Waarschijnlijk krijg je dan ook als reactie dat je er toch niets van snapt.

Maar hoe opmerkelijk is het dat juist over dit soort zaken paginagrote artikelen verschijnen, terwijl als er een veiligheidsrecord wordt gehaald in de industrie, het niet eens verschijnt in de media. Op deze manier is er natuurlijk nooit een goed beeld van de industrie neer te zetten. De media bepalen hoe je als sector wordt neergezet en bereiken dat beeld door eenzijdig te berichten. Zelfs als de hele toestand in Rotterdam weer tot rust is gekomen en er weer volop nieuwe records op het gebied van veiligheid worden behaald, zal hier amper over worden geschreven. Dan verschijnen er geen weken achter elkaar gigantische artikelen over hoe goed het gaat. Dat interesseert blijkbaar niemand. Dat is geen sensatie.

En juist sensatie verkoopt en spreekt mensen aan. Dat is waarschijnlijk ook de reden dat de politiek zo reageert op dit soort zaken. Omdat ze willen profiteren van de sensatie. Want hier-

mee kun je laten zien dat je er ook fel tegen bent en dat je het schandalig vindt wat er is gebeurd. Maar geen enkele politicus gaat roepen dat het goed gaat bij een bedrijf en dat men trots is op de veiligheidsstandaard die bereikt is. Men gaat simpelweg niet in op het feit dat juist deze bedrijven de motor zijn van de grootste haven van de wereld. En op dat laatste punt is men dan weer wel trots.

Er wordt simpelweg vergeten dat dit soort bedrijven de basis van onze economie zijn.

Waar was de politiek toen er nog geen vuiltje aan de lucht leek te zijn? Toen was het een politieke beslissing om bedrijven meer vrijheden te geven. Nu zou het dan ineens niet meer goed zijn? Toentertijd stond de bemoeienis van de overheid de economie in de weg en moest het allemaal minder. Juist in een economisch voortvarende tijd leek het logisch om niet te veel te zeuren en burgers op het economische belang te wijzen. Nu, in economisch mindere tijden, ligt de focus heel anders. Komt er nu iets nieuws boven water, of heeft men simpelweg nooit goed genoeg gekeken?

Politiek bestaat nu eenmaal uit impulsen. Voor en na elke verkiezingen wordt er steeds weer een andere weg in geslagen.

Als je maar voldoende reageert op het heersende klimaat, dan komt het wel goed. En dan kun je rustig vandaag iets anders beslissen dan wat je gisteren voor ogen had. Echter, veiligheid gedijt niet goed op impulsbeslissingen. Waarom was er in de economische hoogtijdagen niet gewoon meer focus voor veiligheid? De problemen bij die opslagterminal zijn echt al ouder dan de huidige economische crisis, dus daar kan het niet aan liggen. Aan het politieke klimaat ligt het waarschijnlijk eerder.

Want als je jarenlang ergens geen aandacht voor hebt, moet je niet raar staan te kijken als later blijkt dat er iets anders is gedaan dan je had verwacht. Maar ja, dat levert nu eenmaal geen stemmen op, want de burgers willen kordaat optreden zien, geen langetermijnaanpak.

Aldewereld@gmail.com Chris Aldewereld is ingenieur Scheikundige Technologie en werkzaam als Adviseur Industriële Veiligheid.

PETROCHEM 09 – 2012

065_N_onbevangen.indd 65

65

04-09-12 12:21

BUSINESS LINQS BIJEENKOMST Hét kennisnetwerk binnen de industrie

/SCHRIJF

U NU IN

/ Impressie

20 september – Masterclass Michel Meertens – DSM Sinochem Pharmaceuticals – Delft Michel Meertens van DSP (DSM Sinochem Pharmaceuticals) in Delft is verkozen tot Plant Manager of the Year 2012. Hij is een jaar lang het boegbeeld van de procesindustrie. Tijdens deze Business Linqs bijeenkomst zal hij een masterclass geven over hoe hij continu in hoog tempo is blijven verbeteren en vernieuwen.

Daarnaast legt hij uit hoe veiligheid als een gezamenlijke verantwoordelijkheid kan worden aangepakt. Veilig gedrag ontstaat vanuit goede en directe communicatie, niet alleen met de productieafdelingen, maar ook met aannemers of partners.

Bent u plant- of site manager en wilt u deze bijeenkomst bijwonen?

Mail dan naar congressen@industrielinqs.nl voor een persoonlijke uitnodiging. Valt u buiten deze doelgroep maar wilt u wel de bijeenkomst bijwonen, dan bent u van harte welkom en kunt u zich inschrijven via: www.industrielinqs.nl/businesslinqs

Programma 15.00 uur Ontvangst & registratie 15.30 uur Masterclass Plant Manager 2012 16.30 uur Rondleiding 17.30 uur Borrel * (tijdstippen zijn o.v.b)

Inlichtingen? Anouk Bouwmeester • tel.+31 (0)20 31 22 797 • anouk.bouwmeester@industrielinqs.nl www.industrielinqs.nl/businesslinqs In 2012 mede mogelijk gemaakt door:

066_A4.indd 63

04-09-12 10:24

usb-sticks met spionagesoftware

maar de meeste tanks lijken geen specifieke boodschap te hebben. Deze beschilderde gastanks zijn in heel Japan te vinden. wereldbol van zwerfafval

Datacriminelen hebben een poging gedaan om wachtwoorden en gebruikersnamen van DSM buit te maken.

Ze hadden verschillende usb-sticks met spionagesoftware op de parkeerplaats van het bedrijf gelegd in de hoop dat medewerkers die in hun werkcomputer zouden steken. De software die op de geheugenstick stond, was in staat om inloggegevens naar een externe website te versturen. De poging was echter niet succesvol. Een medewerker vond een van de usb-sticks en bracht hem direct naar de ict-afdeling. Daar werd de schadelijke software gedetecteerd en werden de ip-adressen waarmee de software communiceerde geblokkeerd. Daarna zijn de andere usb-sticks op de parkeerplaats opgespoord.

DSM heeft geen aangifte gedaan aangezien het volgens een woordvoerder om ‘een nogal knullige poging tot datadiefstal’ zou gaan. Wel is er een memo rondgegaan om werknemers er nog eens op te attenderen geen onbekende usb-sticks in hun computer te steken. kleurrijke gastanks

Gasopslagtanks kunnen een storend element in het landschap vormen, maar daar hebben ze in Japan een oplossing voor bedacht. Voor Japanners zijn de tanks enorme, lege stukken "canvas".

Veel gasbedrijven laten hun opslagtanks beschilderen met vrolijke figuren, strips of traditionele kunst. Sommige worden gedecoreerd voor reclamedoeleinden,

Onder toeziend oog van publiek en pers is onlangs een 250 kilo wegende grote wereldbol van zwerfafval en plastic ’t IJ in Amsterdam in gegaan. Eigenaar van het kunstwerk is Peter Smith van stichting Klean. De globe, met de naam ‘De Wereld van Zwerfvuil’ ligt tussen het Centraal Station en filmmuseum EYE. De met duizenden plastic flesjes beklede bol blijft tot 21 september liggen; de dag van de landelijke Keep It Clean Day. De organisatie van Keep It Clean Day vraagt hiermee samen met stichting Klean aandacht voor de grootste opruimactie die Nederland ooit kende, op vrijdag 21 september. Dan maken zoveel mogelijk mensen Nederland schoon van zwerfafval. rijdend scheikundelab op mars

PETROSPECT ‘Het ontwikkelen van derde-generatie biobrandstoffen, kleine organismen zoals algen, is veel logischer dan een extra liter uit een suikerbiet proberen te persen.’

Michael Braungart, vader van bedrijfsfilosofie Cradle to Cradle, in Shell Venster.

‘Hoe je het ook wendt of keert, het is gewoon een pittige studie. Als je scheikunde wilt studeren, moet je gewoon hartstikke goed zijn en er veel voor over hebben.’

Arne Mast, voormalig directeur C3, in Chemie Magazine.

‘Biodiesel is natuurlijk aantrekkelijk, maar je kunt die markt pas bedienen wanneer je met een concurrerende prijs komt… Onze kennis kunnen we beter richten op hoogwaardige biochemische producten.’

Marc van der Maarel, hoogleraar aquatische biotechnologie, in C2W. ‘Vroeger draaide alles om het begrip eco-design, waarbij de nadruk lag op energiezuinigheid en hergebruik.

Het gaat er nu veel meer om dat consumenten zelf verantwoordelijkheid voor hun al dan niet milieuvriendelijk handelen gaan nemen.’

Conny Bakker, universitair docent Sustainable Design aan de TU Delft, in Technisch Weekblad.

Curiosity, de Amerikaanse verkenner, is begin augustus na een 255 dagen durende reis met een afstand van 567 miljoen kilometer geland op de planeet Mars. Dit rijdend scheikundelaboratorium zal ongeveer twee jaar lang het marsoppervlak omwoelen, rotsen onderzoeken, gassen in de atmosfeer meten en foto’s nemen. Wetenschappers willen zo te weten komen of op Mars ooit leven mogelijk is geweest. De werkplek van de Curiosity is de krater Gale bij de evenaar van Mars. Met satellietmetingen zijn daar sporen van water gevonden.

Voor zijn onderzoek gaat de Curiosity een vijf kilometer hoge berg midden in de krater oprijden. Die berg zou zijn gevormd door afzettingen van het stromende water. De lagen van de berg zijn ‘een geschiedenisboek’ van Mars, aldus de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA.

‘Sommigen zijn van mening dat de focus vooral gericht moet zijn op het creëren van een topuniversiteit met topwetenschappers en topstudenten, maar ik geloof meer in het model waarin op het snijvlak van drie partijen de spannendste dingen gebeuren.’

Atzo Nicolaï, topman DSM Nederland, in Chemie Magazine.

‘Je hoort vaak zeggen dat een risicovrije maatschappij niet bestaat.

Dat klopt. Maar analyse leert dat vrijwel elk incident het gevolg is van een falende verdedigingslinie.

Met andere woorden: te vermijden was.’

Paul van Lieshout van de Inspectie SZW inChemie Magazine

PETROCHEM 09 – 2012

067_F_petrospect.indd 67

67

04-09-12 16:12

THEMA

Kennis en Innovatie

In de procesindustrie worden veel data opgeslagen waarvan het potentieel nog niet wordt benut. Speciale software kan er wel nuttige informatie uit halen. Ook kan bijvoorbeeld het stuurgedrag van een operator worden gevolgd om erachter te komen wat het FingerspitzengefĂźhl concreet inhoudt. Zo kan kennis worden doorgegeven aan een jongere generatie, die voorlopig nog grote fabrieken blijft opereren. De verwachting is namelijk dat bijvoorbeeld microreactoren in de meeste chemische processen de grote reactoren niet zullen verdringen. Wel zijn er andere innovaties die efficiency-verbeteringen in de industrie realiseren. De belangrijkste nieuwe scheidingstechnieken die de industrie implementeert, betreffen destillatie.

68

PETROCHEM 09 – 2012

068_69_X_Themaspread.indd 68

04-09-12 13:53

‘Destillatie, in zijn modernere en efficiëntere uitvoeringsvormen, zal waarschijnlijk nog zeker zo’n vijftig jaar het werkpaard van de chemische industrie blijven.’

PETROCHEM 09 – 2012

068_69_X_Themaspread.indd 69

69

04-09-12 13:53

THEMa

Destillatietorens blijven nog wel even Nieuwe technieken beloven de chemische industrie drastisch te veranderen. Selectievere en efficiëntere processen zullen ertoe leiden dat fabrieken kleiner en schoner worden. Of dat ze zuiniger met grondstoffen en energie omgaan. Maar welke nieuwe technieken worden daadwerkelijk geïmplementeerd?

Francis Voermans

BEKNOPT Bij de “fabriek van de toekomst” wordt vaak gedacht aan kleinere installaties. De verwachting is echter dat bijvoorbeeld microreactoren in de meeste chemische processen de grote reactoren niet zullen verdringen. andere innovaties realiseren wel daadwerkelijk efficiency-verbeteringen in de industrie. Zo is er het concept van reverse flow combustion, reactieve destillatie, de dividing wall column en de heat integrated distillation column. De belangrijkste nieuwe scheidingstechnieken die de industrie implementeert, betreffen destillatie.

Scheiding met membranen kan, maar wordt weinig toegepast in de chemie vanwege de ongeschiktheid van de materialen waarvan membranen veelal worden gemaakt.

70

Op het oog verandert er weinig aan chemische fabrieken. Het beeld van de grote stalen reactoren en vele destillatiekolommen is al decennia hetzelfde. En ook nieuwe complexen die bijvoorbeeld in India of China worden gebouwd, zijn niet wezenlijk anders. Ze zijn zelfs nog groter, want de economy of scale is nog altijd een belangrijke kostenfactor.

Toch wordt bij “de fabriek van de toekomst” vaak gedacht aan kleinere installaties. Een tot de verbeelding sprekende ontwikkeling is die van microreactoren: kleine, modulaire eenheden waarin de reactanten en producten door smalle buisjes stromen. In de buisjes gebeurt menging, reactie en scheiding op zeer gecontroleerde wijze. Dit betekent bijvoorbeeld dat de temperatuur veel hoger kan worden gemaakt dan in grote reactoren, terwijl de reactie toch beheersbaar blijft. De reactiesnelheid kan dan met een factor honderd tot wel duizend toenemen. Microreactoren hebben de potentie om fabrieken kleiner en veiliger te maken en tegelijkertijd het grondstofen energieverbruik te minimaliseren.

Reactorconcept Heel futuristisch zijn microreactoren niet.

Ze worden al gebruikt in de fijnchemie en farmacie. Maar implementatie voor de grotere volumes in de chemie is nog ver weg, voor zover het daar al van komt.

De verwachting is dat microreactoren in

de toekomst zullen worden ingezet voor specifieke processen, bijvoorbeeld met extreme temperaturen of gevaarlijke stoffen, maar dat ze in de meeste processen de grote reactoren niet zullen verdringen.

‘Er is tot dusver één toepassing van een microreactor voor de Fischer-Tropsch synthese, gekoppeld aan een biomassavergasser. Maar dat is de enige in de oliesector. Voorbij een bepaalde schaal zijn microreactoren altijd duurder dan grote reactoren’, vertelt Jan Harmsen, oprichter van Harmsen Consultancy en professor duurzame chemische technologie aan de Universiteit van Groningen.

Het zijn andere innovaties die daadwerkelijke efficiency-verbeteringen in de industrie realiseren. Als voorbeeld noemt Harmsen reverse flow combustion, een nieuw reactorconcept dat succesvol is geïntroduceerd. Dit is een buisvormige reactor waarvan de in- en uitgang om de zoveel tijd worden omgewisseld, zodat de warmte in de reactor blijft. ‘Daarvan staat er ook in Nederland al een aantal.’

Besparingen Een andere recente techniek is reactieve destillatie. Dit is – zoals de naam al aangeeft – de combinatie van reactie en destillatie in één kolom. De techniek wordt vooral ingezet voor de hydrogenering van oliefracties. Een extra voordeel hierbij is dat de reactiewarmte meteen wordt gebruikt voor verdamping, zodat

PETROCHEM 09 – 2012

070_71_73_Z_thema_artikel.indd 70

05-09-12 08:46

Bewezen Een andere vorm van procesintensificatie is de dividing wall column (DWC). Een DWC is een destillatiekolom met een scheidingswand erin, die de voeding in drie stromen scheidt. Eén DWC doet daarmee het werk van twee of drie traditionele destillatiekolommen. In 1985 implementeerde BASF de eerste industriële DWC-kolom, vertelt Tony Kiss, DWC-expert bij AkzoNobel Research, Development and Innovation: ‘Lange tijd had BASF een monopoliepositie in de kennis van het ontwerpen en opereren van een DWC. Maar de laatste tien jaar zijn ook andere bedrijven ermee bezig. Het aantal DWC-kolommen in de industrie neemt snel toe. Inmiddels staan er al zo’n 120 in de hele wereld, waarvan zo’n driekwart bij BASF. Als het huidige groeitempo doorzet, zullen er in 2015 zo’n 350 DWC’s staan.’

Kiss publiceert veel over de DWCtechnologie. Zo schreef hij vorig jaar samen met Duitse collega’s een review van de belangrijkste studies over de techniek. Hieruit blijkt dat de DWCtechnologie inmiddels als “bewezen” kan worden beschouwd. Zo was de vrees dat een DWC moeilijk is te opereren aanvankelijk een horde voor de imple-

FOTO: EvONiK

geen warmtewisselaars nodig zijn. Verder wordt de techniek ingezet voor evenwichtsreacties, zoals veresterings- en omesteringsreacties. Doordat de reactieproducten continu worden verwijderd uit de reactiezone, is een hogere omzetting mogelijk dan in een conventionele reactor. Harmsen: ‘Reactieve destillatie is de laatste vijftien jaar in grote aantallen toegepast. Wereldwijd zijn er al meer dan 150 toepassingen en in Nederland zouden er ook al zeker vier zijn.’

Reactieve destillatie is een voorbeeld van procesintensificatie. Waar voorheen twee of meer apparaten nodig waren, volstaat nu één. Dit zorgt voor besparingen op energie- en kapitaalkosten tussen twintig en tachtig procent. Gezien de enorme verbetering is het aantal toepassingen eigenlijk klein te noemen, al neemt het aantal snel toe. Een voorwaarde voor toepassing is wel dat de temperatuur waarbij de destillatie gebeurt, in hetzelfde temperatuursgebied ligt als de reactietemperatuur. ‘Maar door aanpassing van de operatiedruk en de locatie van de reactie in de kolom is er vaak een oplossing te vinden’, aldus Harmsen.

mentatie. Maar die vrees is onterecht, zo blijkt uit vele publicaties over DWC’s.

Hoewel een DWC complexer is dan een gewone destillatiekolom, is hij flexibel en betrouwbaar te opereren, mits de goede regelstructuur wordt gekozen.

De meeste DWC’s zijn nieuwbouwkolommen, die worden gebruikt voor het scheiden van allerlei chemicaliën, zoals koolwaterstoffen, alcoholen en aldehydes. Inmiddels zijn er ook leveranciers die technologie aanbieden waarmee bestaande kolommen kunnen worden omgebouwd en ook daar zijn al enkele toepassingen van.

Ondertussen worden ook variaties op het DWC-concept ontwikkeld, zoals een DWC met vier uitgaande fracties (de “Kaibel-kolom”) en een azeotropische, een extractieve en een reactieve DWC.

Van deze vier zijn de Kaibel-kolom en extractieve-DWC het verst ontwikkeld en hiervan zijn al enkele industriële toepassingen. Reactieve DWC staat het meest in de belangstelling, maar dit is nog in de pilot fase. ‘Er hoeft niets heel speciaals voor te worden ontwikkeld.

Het is een combinatie van DWC en reactieve destillatie, wat beide bewezen technieken zijn. Binnen vijf jaar kan het worden toegepast’, verwacht Kiss.

DWC levert forse besparingen op ten opzichte van gewone destillatie. De energiekosten liggen zo’n dertig tot soms zelfs meer dan vijftig procent lager. Bij nieuwbouw kan zo’n 35 procent op de kapitaalkosten worden bespaard en een revamp van een bestaande kolom betaalt zich in één à twee jaar terug, zo blijkt uit de review van Kiss.

PETROCHEM 09 – 2012

070_71_73_Z_thema_artikel.indd 71

71

05-09-12 08:46

NEEM EEN ABONNEMENT EN KIES UW KADO! PT Industrieel Management is het magazine voor de maakindustrie. Engineering, manufacturing en supply chain management zijn de pijlers onder dit gezaghebbende tijdschrift. Als productiviteit en flexibiliteit uw uitdagingen zijn, dan leest u PT Industrieel Management. Neem nu een abonnement en profiteer van onze unieke aanbieding! w 50% KORTING op uw abonnement g gedurende het eerste jaar

€ 64,- korting op uw abonnement en het P Polytechnisch Zakboek tt.w.v. € 175,- GRATIS x

Bestel via www.sdu.nl/pti of vul de bon in en stuur hem naar Sdu Klantenservice, postbus 20014, 2500 EA Den Haag

Bestelbon Ja, ik neem ___ abonnement(en) op PT Industrieel Management (PTI) en betaal slechts € 185,-* in plaats van € 249,Bovendien ontvang ik gratis de laatste uitgave van het Polytechnisch Zakboek (9789062287703) t.w.v. € 175,- (3825LP201)

Ja, ik neem ___ abonnement(en) op PT Industrieel Management (PTI) en ontvang 50% korting op mijn abonnement gedurende het eerste jaar. Ik betaal het eerste jaar slechts € 124,50* in plaats van € 249,- (3825LP202)

Organisatie______________________________________________________________________________________________________________________________________ Afdeling _______________________________________________________________________________________________________________________ Naam ___________________________________________________________________________________________________________________________________ m/v Adres_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ Postcode en plaats ______________ _________________________________________________________________________________________________________ Telefoon __________________________________________________________________________________________________________________________________________ E-mail____________________________________________________________________________________________________________________________________________ Deze aanbieding is geldig tot 31-12-2012

* excl. btw, verzend- en administratiekosten

Wij verwerken uw gegevens voor de uitvoering van de (abonnements)overeenkomst en om u van informatie te voorzien over Sdu Uitgevers en andere zorgvuldig geselecteerde bedrijven. Als u geen prijs stelt op deze informatie, kunt u dit melden bij Sdu Klantenservice, postbus 20014, 2500 EA Den Haag. Abonnementen gelden voor minimaal één jaar. Onze uitgaven zijn ook verkrijgbaar in de boekhandel. Voor meer informatie over onze leveringsvoorwaarden kunt u terecht op www.sdu.nl.

072_sdu.indd 1

04-09-12 09:43

Kosten De grote vraag is nu voor welke prijs de HIDiC kan worden gemaakt. Bruinsma: ‘Het probleem is dat het een heel ander apparaat is dan bestaande apparaten.

Standaardmethodes om de kosten van procesinstallaties te schatten, zijn daarom niet van toepassing. We moeten een ontwerp maken van een grootschalige

FOTO: LaYHER

Optimum Toch kan het nog efficiënter.

Verschillende technieken worden ontwikkeld om destillatie nog dichter bij het optimum uit te voeren. Een veelbelovende techniek waar ECN aan werkt, is de Heat Integrated Distillation Column (HIDiC) technologie. Dit is een techniek waarbij een destillatiekolom als het ware in tweeën wordt gezaagd, waarna het bovenste deel in het onderste stuk wordt geïntegreerd. Het bovenste deel (de “rectificatiesectie”) wordt geopereerd bij hogere druk en temperatuur dan het onderste deel (de “stripping-sectie”).

Door de integratie kan de warmte van de rectificatiesectie direct naar de strippingsectie stromen, waardoor de boiler en condensor veel minder werk hoeven te verrichten.

Het principe van HIDiC kan in theorie een destillatiekolom opleveren die het thermodynamisch optimum nadert.

Maar er is een complex apparaat nodig om het principe in de praktijk te brengen. Verschillende pogingen om een HIDiC te ontwerpen waren tot dusver niet succesvol. ECN hoopt nu een ontwerp te hebben dat wel de industriële toepassing zal halen. ‘Eerdere ontwerpen gingen uit van een destillatietoren waaraan warmtewisseling werd toegevoegd, of van een warmtewisselaar die met destillatiecapaciteit werd uitgerust. Wij hebben vanaf het begin beide aspecten geïntegreerd’, vertelt Dolf Bruinsma, projectleider van het HIDiC-project bij ECN. ‘Het ontwerp is een soort platenwarmtewisselaar, waarbij de platen redelijk ver – zo’n twee centimeter – uit elkaar zitten. In die ruimte zit een gestructureerde pakking. Met dit ontwerp is het gelukt om de stofoverdracht en warmteoverdracht in balans te brengen. Daardoor kunnen we het apparaat gemakkelijk opschalen.

Daarbij heeft het concept alle eigenschappen die we willen op het gebied van scheiding, warmteoverdracht, drukval en turn-down ratio.’

installatie om de kosten goed te kunnen inschatten.’ Die kostenschatting zal bepalen of het apparaat commercieel aantrekkelijk zal zijn. ‘De meeste destillatietorens zijn al lang afgeschreven. De grootste kostenpost is het energieverbruik. HIDiC kan die kosten wel een factor 2,5 verlagen. Daarmee moet de investering worden terugverdiend in twee jaar, liefst nog sneller.’

De komende jaren zal ECN zich gaan richten op het gedetailleerde ontwerp, de kostenschatting en verdere optimalisatie van de internals. Daarvoor is het een consortium aan het opzetten met vier partijen. Twee van die partijen, één groot chemisch bedrijf en een apparatenbouwer, namen ook deel aan de voorafgaande fase. Hun enthousiasme om door te gaan, geeft volgens Bruinsma aan dat ze in het concept geloven.

Membranen De belangrijkste nieuwe scheidingstechnieken die de industrie implementeert, betreffen destillatie. Andere scheidingsprincipes weten slechts in specifieke toepassingen door te dringen. Zo zijn

membranen geïntroduceerd in raffinageprocessen voor het afscheiden van waterstof uit andere gassen, vertelt Jan Harmsen. En ook bij de productie van biobrandstoffen worden membranen gebruikt voor de eerste water/ethanolscheiding. ‘Maar verder zijn er weinig toepassingen van membranen in de chemie. Het probleem zit in de materialen van de membranen. In raffinaderijen worden specifieke keramische membranen gebruikt. De meeste plastic-achtige membranen zijn niet geschikt voor chemische scheidingen, omdat ze gaan zwellen. Er zijn robuustere materialen nodig’, aldus Harmsen.

De vele destillatietorens bij chemische fabrieken zullen dus voorlopig niet verdwijnen, verwacht ook Dolf Bruinsma: ‘Overal staan destillatietorens en die gaan veertig tot vijftig jaar mee. DWC is vijfentwintig jaar geleden voor het eerst toegepast en is nu pas echt doorgebroken. Zo lang duurt het. Destillatie, in zijn modernere en efficiëntere uitvoeringsvormen, zal waarschijnlijk nog zeker zo’n vijftig jaar het werkpaard van de chemische industrie blijven.’ W PETROCHEM 09 – 2012

070_71_73_Z_thema_artikel.indd 73

73

05-09-12 08:46

THEMa

Software vangt kennis en combineert data Momenteel gaan veel babyboomers met pensioen. Zij bezitten veel proceskennis die verloren dreigt te gaan, tenzij bedrijven erin slagen deze kennis grotendeels over te dragen aan jongere operators en ingenieurs. Veel kennis zit echter in de hoofden van de mensen die het bedrijf verlaten. Bert Baeck van het Belgische D square ziet mogelijkheden om met behulp van ICT toch een deel van die kennis te vangen.

Erik te Roller

BEKNOPT Bij IT ligt de nadruk te veel op de T van technologie en te weinig op de I van informatie. Data leveren nu nog te weinig nuttige en bruikbare informatie op. Om daarin verandering te brengen, moet datamanagement één op één verweven zijn met de informatiestrategie van een bedrijf. Deze zal in de toekomst meer steunen op de vier I’s van integratie, informatie, innovatie en intelligentie. Ook bij de overdracht van kennis tussen oudere en jongere operators kan software een positieve bijdrage leveren. Zo kan het stuurgedrag van een operator worden gevolgd om erachter te komen wat het Fingerspitzengefühl concreet inhoudt.

74

‘Drie jaar geleden hebben wij in de Antwerpse haven een bijeenkomst georganiseerd met zo’n twintig plantmanagers om te weten te komen aan wat voor soort informatiemanagement zij en hun bedrijven behoefte hebben’, vertelt Bert Baeck, medeoprichter van D square. ‘Daarbij zijn vier wensen naar voren gekomen. Zo erkennen de plantmanagers dat er mooie ICT-technologie bestaat, waarmee je veel data kunt archiveren, maar stellen ze vast dat al die data te weinig nuttige en bruikbare informatie opleveren. Bij IT ligt de nadruk te veel op de T van technologie en te weinig op de I van informatie.’

Ook constateren de plantmanagers volgens hem dat veel bedrijfsgegevens nog steeds op papier worden bijgehouden, in een rekenblad (Excel) of een zelfgemaakt en afwijkend platform.

Gevolg is een grote versnippering van data over verschillende systemen. Die data-eilanden maken het vinden van de gewenste informatie tot een lastige klus.

Verder zoeken de plantmanagers naar een manier om meer inzicht te krijgen in wat er werkelijk in de processen van de fabrieken gebeurt, 24 uur per dag en zeven dagen per week. Ze vinden de rapportage van de operators subjectief gekleurd en verlangen objectievere rapportages vooral over de bedrijfsvoering tijdens de stille uren ’s nachts. Ten slotte zijn ze het er unaniem over eens dat het bijeensprokkelen van data voor zowel rapportages als incident-analyse veel te veel tijd in beslag neemt. ‘Daarnaast vragen ze zich af hoe ICT kan bijdragen aan het behoud van proceskennis in hun bedrijven, nu veel oudere operators met pensioen gaan’, zegt Baeck.

Verbinden Het feit dat enorme hoeveelheden gegevens worden opgeslagen en dat slechts vijf procent van de ruwe data wordt omgezet in bruikbare informatie illus-

treert dat de procesbedrijven niet het volle potentieel benutten. Om daarin verandering te brengen moet datamanagement één op één verweven zijn met de informatiestrategie van een bedrijf. In de toekomst zal de informatiestrategie volgens Baeck meer steunen op de vier I’s van integratie, informatie, innovatie en intelligentie.

Baeck licht de vier begrippen toe. ‘De meeste bedrijven hebben veel geïnvesteerd in de historie, dat wil zeggen het opslaan van allerlei procesdata, gegevens over de kwaliteit van de producten en automatisering van de orderverwerking. In de praktijk zijn die gegevens op verschillende wijzen in afzonderlijke databases opgeslagen en is het lastig ze te combineren om een goed overzicht te krijgen. Met nieuwe technologie is het mogelijk alle data te verbinden zonder ze eerst om te werken. Een bedrijf klikt als het ware zijn databases in de software.

Die combineert de databases, voorziet ze van de juiste fabrieksstructuur en -context en maakt ze zo doorzoekbaar.’

Bij informatie gaat het om toegankelijkheid en gebruiksgemak zowel aan de invoer- als uitvoerzijde van de systemen.

‘Voor gemakkelijk invoeren heb je een gebruiksvriendelijke user interface nodig.

Wij gaan uit van het Apple-principe dat je intuïtief en snel bij de juiste vensters moet kunnen komen. Met SAP-modules is dat lastiger. Operators klagen dat ze hierin eindeloos moeten klikken om hun gegevens ingevoerd te krijgen’, licht Baeck toe. ‘Aan de uitvoerzijde hebben mensen vooral behoefte aan krachtige rapportage en een real-time dashboard, waarmee ze alles overzichtelijk en op de voet kunnen volgen en informatie gemakkelijk kunnen oproepen.

Objectiever Bij innovatie en intelligentie gaat het ten eerste om een betere verslaggeving van de gebeurtenissen. Vaak is de communi-

PETROCHEM 09 – 2012

074_75_77_Y_thema_artikel.indd 74

04-09-12 13:53

catie van de operator met zijn collega’s over wat er tijdens een ploegendienst is gebeurd subjectief gekleurd. Operators vergeten volgens Baeck nogal eens te rapporteren over abnormale situaties die

zich hebben voorgedaan. ‘Wij bieden de operators een soort handvat om hierover gemakkelijker en objectiever te rapporteren.’ Ten tweede gaat het bij innovatie en intelligentie om het naar voren

brengen van de aanpak van operators.

Die aanpak blijkt van team tot team te verschillen, wat leidt tot verschillende prestaties in de productie. Het ene team doet het dus beter dan het andere team, PETROCHEM 09 – 2012

074_75_77_Y_thema_artikel.indd 75

75

04-09-12 13:54

ION SCIENCE Cub PERSONAL PROTECTION.

De kleinste PID-monitor voor detectie van VOC’s      



Bijzonder klein en lichtgewicht Meetbereik van 1 ppb tot 5.000 ppm Zeer resistent tegen vuil en vocht (IP65) Accu met 16 uur gebruiksduur Intern geheugen en docking station Model verkrijgbaar voor Total Aromatic Compounds (TACs) inclusief benzeen ATEX gecertificeerd

Kijk op onze website voor meer informatie of bel voor een demonstratie.

ROTARY EQUIPMENT SERVICE T O TA L C A R E F O R R O TAT I N G E Q U I P M E N T

Rotary Equipment Service (RES) reviseert alle merken en typen

Het beheren en ontzorgen van uw totale mechnical seal bestand. Dat is waar u

centrifugaalpompen, verdringer-, vaccuüm- en magneetgedreven pompen,

op kunt rekenen bij Rotary Trading Company (RTC). Steeds meer eindgebruikers

turbines, roterende compressoren, mixers en ventilatoren. Dat is waar het bij

onderkennen dit en maken gebruik van ons uitgebreide dienstenpakket en dito

ons om draait! RES biedt onderhoud op maat voor elk roterend equipment.

vakkennis. RTC levert en repareert mechanical seals, waaronder speciale afsluiters, pompen en mixers. Wij maken hierbij gebruik van een zelf ontwikkeld

Dienstverlening

webbased ‘Tracking and Reporting’ systeem om trends in seal failure te

• Reparatie

registreren en RCA vast te stellen van elke seal reparatie.

• Uit- en inbouwen van equipment Dienstverlening

• Revisie in eigen werkplaats volgens uitgebreide inspectie- en maatprotocollen • On site support in uitvoering en werkvoorbereiding

MECHANICAL SEAL

AFSLUITERS EN POMPEN

• Elastomeren, metalen balg seals

• Larox pinch valves. Unieke afsluiter

en pusher typen

voor correctief en preventief onderhoud

• Single, double en tandem

voor vele corrosieven en abrassieve toepassingen

Voordelen

• Componenten seals en cartridge design

• Larox slangenpompen

• Onafhankelijk en niet merkgebonden

• Mixer seals

• Centrifugaalpompen, side- en top

• Gezien de veel voorkomende urgentie van levertijden van onderdelen en/of

• Gasseals voor pompen en compressoren

• entering mixers

machinale bewerkingen heeft RES een Voordelen

eigen machinale afdeling

• Klantgerichte oplossingen

• Vakbekwame technicians, die zijn getraind in veiligheid en kwaliteit, staan garant voor snelle en gerichte service bij reparatie of levering van nieuwe

• Onafhankelijk advies

onderdelen

• Vakkennis • Onderhoud op maat voor elke mechanische afdichting

Rotary Equipment Service

Het Rotary Total Care Programma biedt optimale

Rotary Trading Company

Voor onderhoud op maat voor elk roterend equipment

zekerheid voor uw rotating equipment. Voor het

Solutions through creative engineering and expert technical service

Rotary Equipment Service b.v.

Industrieterrein ‘t Woud 12 | 3232 LN Brielle The Netherlands | Tel : +31(0) 181 413 966

www.rotaryequipmentservice.nl

076_euro_rotary.indd 1

hoogste kwaliteitsniveau, een optimale service en een betrouwbare partner bent u bij ons aan het juiste adres!

Rotary Trading Company b.v.

Industrieterrein ‘t Woud 28 | 3232 LN Brielle The Netherlands | Tel : +31(0) 181 479 811

www.rotarytradingcompany.nl

04-09-12 09:42

met andere woorden de operators kunnen van elkaar leren.

Ten derde gaat het om het volgen van de processen. Als operators willen weten of een proces goed draait, kijken ze vaak naar het verloop van druk en temperatuur, zogenaamde procestrends. Het is mogelijk meer informatie in de juiste context weer te geven. Boven de trends (grafiek van bijvoorbeeld het temperatuurverloop op het beeldscherm) verschijnen dan hier en daar icoontjes.

Door die aan te klikken krijgt de operator extra informatie. Dit geeft een extra dimensie aan de procesopvolging.

Een vierde voorbeeld van innovatie en intelligentie: van een abnormale situatie en de daaropvolgende acties kan een bedrijf als het ware een vingerafdruk maken. De acties en procedures krijgen een officieel karakter als bijvoorbeeld een process engineer ze labelt. De vingerafdruk verschijnt dan als annotatie in de historie van het temperatuurverloop en is later gemakkelijk terug te vinden als zich een soortgelijke situatie voordoet.

Wat levert dat allemaal op? ‘Bedrijven stellen doelen op die ze met behulp van prestatie-indicatoren kunnen volgen, denk bijvoorbeeld aan het energiegebruik dat ze bijvoorbeeld met vijf procent omlaag willen brengen. Zeker zo belangrijk is het om alle productiedata doorzoekbaar te maken. Dat helpt namelijk om storingen sneller op te lossen. De bedrijven geven overigens zelf aan dat door het verkorten of vermijden van storingen veel geld valt te besparen.’

Ondersteunen Speciale software kan volgens Baeck een handig hulpmiddel zijn bij abnormale situaties of incidenten, wanneer de operator consequent moet ingrijpen.

Daarvoor is het zaak om de toestand van het proces vast te leggen en wat de reactie van de operator zou moeten zijn.

Dit kan worden aangevuld met informatie over bijvoorbeeld de oorzaken en gevolgen van de processtoring. Bij een volgende gelijkaardige ongewenste situatie verschijnt er automatisch informatie op het scherm om de operator te ondersteunen (procedure, instructie, et cetera). Een slimme zoekfunctie die een operator hulp kan bieden bij het evalueren van een abnormale situatie is ook handig. ‘Het programma stelt hem of haar in staat om snel historische, gelijk-

aardige situaties te vinden, ze te analyseren en ervan te leren. Zo’n programma heeft dus nut bij zowel onzekerheid in de controlekamer over wat te doen bij bepaalde processituaties als bij postincidentanalyse.’

Overdracht Baeck is ervan overtuigd dat software ook een bijdrage kan leveren aan de overdracht van kennis tussen oudere en jongere operators. ‘Als de ouderen hun ervaringen beter vastleggen door incidenten goed te analyseren en ingrepen te labelen, levert dat voor de jongeren richtlijnen op hoe te handelen bij bepaalde incidenten. Ze kunnen daarvoor trainingen volgen met behulp van een simulator, maar software helpt hen de zaken real-time en dus on the job op te lossen. Mocht het toch niet helemaal goed gaan, dan kan na een post-analyse een vingerafdruk van het incident worden gemaakt om bij een soortgelijk incident in de toekomst weer sneller en effectiever te kunnen ingrijpen.’

Ervaren operators beschikken over een Fingerspitzengefühl om storingen in het proces snel te verhelpen. Jonge operators hebben vaak wel twee jaar nodig om het proces in de vingers te krijgen.

‘Met software kun je die ervaring vastleggen; het stuurgedrag van de operator volgen en er zo achter komen wat dit Fingerspitzengefühl concreet inhoudt.

Daarvan kunnen de anderen dan weer leren. Sommige teams lukt het beter om vijftig procent van alle metingen

binnen een bepaalde bandbreedte te houden dan andere. De vraag is dan wat het ene team beter doet dan het andere. Elke operator weet wanneer wat moet gebeuren, maar dat komt niet altijd overeen met wat hij of zij daarover vertelt. Operators zijn zich niet altijd bewust van wat ze precies doen. Uit zogenoemde verschilanalyses kun je de beste aanpak naar voren halen.’

Ondersteuning De software waar Baeck het over heeft, is wat anders dan de regelsoftware voor advanced process control, dat wil zeggen het fijn afregelen van een proces zodat de doorzet enkele procenten hoger is.

Bij krakers en grote destillatiekolommen bijvoorbeeld kan dat veel geld opleveren.

‘Wij leveren software die ondersteuning biedt bij het nemen van beslissingen; die een operator in staat stelt bij afwijkingen snel in te grijpen. Je kunt het vergelijken met GPS-navigatie.’

Human reliability is momenteel een buzzword in de industrie. Uit een onderzoek van Asmconsortium.net blijkt dat abnormale situaties in 42 procent van de gevallen het gevolg zijn van menselijke fouten, in 36 procent het gevolg van het falen van installaties en in 22 procent het gevolg zijn van andere zaken. De uitdaging is de kans op menselijk falen te verminderen. ‘Dat kan door operators te ondersteunen met real-time detectie van afwijkende situaties en de post-analyses te versnellen’, besluit Baeck. W PETROCHEM 09 – 2012

074_75_77_Y_thema_artikel.indd 77

77

04-09-12 13:54

VAKBEURS VOOR PROCESAPPARATUUR, -ENGINEERING EN -AUTOMATISERING

ENGINEERING MOVES

DÈ GROOTSTE VAKBEURS VOOR DE TOTALE NATTE EN DROGE

VAN BEURS NAAR EVENT

PROCESINDUSTRIE IN DE BENELUX

• 200 exposanten presenteren hier hun nieuwste producten en diensten • PompNL-plein, Machevo paviljoen en PIP Award uitreiking • met één bezoek bent u weer helemaal op de hoogte van alle trends en ontwikkelingen

• Kennisoverdracht en netwerken • Nieuw concept met inhoud en visie • Thema’s: Energy Saving, Safety & Maintenance • Inspirerende masterclasses, tentoonstellingen en demonstraties • Verrassende indeling en een nieuwe beleving

2-5 OKTOBER 2012 | JAARBEURS UTRECHT

2-5 OKTOBER 2012 | JAARBEURS UTRECHT

WWW.INDUSTRIALPROCESSING.NL

WWW.IAD.NL

Vraag met de code uw gratis toegangsbewijs

Vraag met de code uw gratis toegangsbewijs

aan op www.industrialprocessing.nl

aan op www.iad.nl

200.000.564

300.001.636

IP_I&A2012_210x297_Petrochem.indd 1 078_VNU1.indd 1

23-07-12 13:29 04-09-12 09:42

PRODUCTEN cOmpacte flOwmeter De digitale Coriolis flowmeters van Siemens zijn de meest compacte die momenteel op de markt verkrijgbaar zijn. Het revolutionaire ontwerp van deze Sitrans FC430 zorgt ervoor dat hij geschikt is voor alle vloeistof- en gastoepassingen in de procesindustrie. Hierdoor kan men processen in de chemische, farmaceutische en voedingsmiddelenindustrie optimaliseren en de productiviteit verhogen. De flowmeter is geschikt voor het gebruik in multi-parameter applicaties en wordt gebruikt voor toepassingen als snel vullen, batch-besturing, mengen en doseren, als ook voor flow- en dichtheidsmeting van gassen of vloeistoffen.

Meer informatie bij Siemens: www.siemens.com/fc430 precisie drUkregelaars Ter Horst levert een omvangrijk programma van drukregelaars, waaronder enkele precisie drukregelaars, met uitzonderlijke stroming- en regeleigenschappen. Deze drukregelaars zijn ideaal voor toepassingen waarbij een precieze herhalingsnauwkeurigheid wordt vereist en de vooraf ingestelde druk niet mag verlopen. De modulaire drukregelventielen zijn dan ook zeer geschikt voor kalibratie, gebruik in laboratoria en meet- en regeltechniek.

De handbediende precisie drukregelaars zijn voorzien van een extreem kleine luchtopening. In plaats van een veer – zoals bij conventionele drukregelaars – maken de precisie drukregelventielen gebruik van een luchtkamer met een membraan. Door de opening laat de regelaar voortdurend een minimale hoeveelheid lucht ontsnappen. Hoewel deze constante afblaas een gering verlies van perslucht tot gevolg heeft, wordt de gevoeligheid voor drukwisselingen sterk vergroot. Hierdoor reageert de regelaar erg snel op wisselingen en wordt de veer hysteresis nagenoeg teniet gedaan, zodat de systeemdruk zo constant mogelijk kan worden gehouden.

Meer informatie bij Ter Horst: www.terhorst.com datamanagementOplOssing Siemens PLM Software introduceert een nieuwe datamanagementoplossing Insight XT, voor het beheren van CADbestanden van Solid Edge en gerelateerde ontwerpdata. Deze oplossing is gebaseerd op Microsoft SharePoint en helpt gebruikers bij het organiseren van data en processen.

De oplossing voegt nieuwe structuren voor onderdelen, producten en projecten toe aan de standaard SharePoint documentbibliotheken. Het slaat Solid Edge-bestanden en gerelateerde ontwerpdata op. Het is een nieuwe benadering in het beheren van onderdelen-, product- en processtructuren en bijbehorende documenten, automatiseert foutgevoelige processen, zoals de introductie van een nieuw product en het vrijgeven van een ontwerp voor productie. Door de nieuwe browser-interfaces kunnen gebruikers ontwerpdata en de impact van wijzigingen in het ontwerp beter begrijpen.

Meer informatie bij Siemens: www.siemens.com

meer producten op www.petrochem.nl

079_81_83_85_G_producten.indd 79

OpslagcOntainers vOOr gevaarlijke stOffen

Hiltra Barneveld, fabrikant en leverancier van opslagsystemen voor gevaarlijke stoffen, biedt de mogelijkheid PGS15-opslagkluizen te huren. Voor bedrijven die behoefte hebben aan een tijdelijke opslagfaciliteit is dit een mogelijkheid wanneer een brandwerende opslagruimte volgens de PGS15 regelgeving aanwezig moet zijn. Een opslagcontainer of -kluis huren kan vanaf één week of op langere termijn op contractbasis.

Huurkoop en koop behoren ook tot de mogelijkheden.

Meer informatie bij Hiltra Barneveld: www.hiltra.com UltrasOne kUnststOf flOwmeter

Voor corrosieve vloeistoffen of agressieve chemicaliën kan worden gekozen voor een flowmeter met productberoerde delen in kunststof.

De Flowmax 44i van MIB is een ultrasone flowmeter, uitgevoerd in polysulfon en beschikbaar in vier maatvoeringen voor een meetbereik van 0,3 tot 240 LPM. Het instrument heeft een vrijwel vrije doorlaat, is zonder bewegende delen en is onderhoudsvriendelijk. Ook elektrisch niet-geleidende vloeistoffen kunnen worden gemeten. Diverse procesaansluitingen zijn mogelijk, met gasdraad of NPT, slangaansluiting, maar ook BKS klemverbindingen. Het instrument is voorzien van analoge en digitale uitgangen met optioneel grafisch display. De flowmeter is programmeerbaar via het toetsenbord van het display of via het FlowSoft softwarepakket.

Meer informatie bij A-B-T: www.a-b-t.nl

PETROCHEM 09 – 2012 79

04-09-12 15:58

DE VAKBEURS VOOR OPTIMAAL BESPAREN

• Dé nationale energiebeurs • Alles over energie inkopen, duurzame energie en energiebesparing • Laatste nieuws over regelgeving, energiezuinige bouwconcepten en duurzame oplossingen

W NT NIEUU E WEN EV

PASSIEF

BO

MMA PROGRA IE IT S O EXP SHOPS & WORK

EN LT.NL T.N NV EE NEEVN EW B WU F UO O IE B S F S IE A S AS WWWP.P

9 - 11 OKT 2012 BRABANTHALLEN ‘S HERTOGENBOSCH REGISTREER MET CODE 10000999 VIA WWW.ENERGIEVAKBEURS.NL VOOR GRATIS TOEGANG Energie vakbeurs & Energie 2012 @Energievakbeurs (#energievakbeurs)

080_vnu2.indd 1

04-09-12 09:41

PRODUCTEN kledinglijn vOOr de chemische indUstrie Berendsen heeft een kledingcollectie ontworpen voor de chemische industrie: de Ara-mid. Deze collectie voldoet aan de normen: vlamvertragend, chemicaliënresistent en antistatisch. De kleding is daarom geschikt voor de chemische industrie, de olie- en gasbranche en voor servicemonteurs. De weefsels hebben inherent hitte- en vlamwerende eigenschappen bestaande uit een samenstelling van aramides. De stof van de kledingstukken is lichtgewicht en slijtvast. Het weefsel is stabiel en duurzaam door het gebruik van meta-aramide en paraaramide vezels. De collectie bestaat uit een overall, broek en jack. De kleding wordt aangeboden in een full service concept. Aanschaf, reiniging, onderhoud en reparatie is in dit concept inbegrepen.

Meer informatie bij Berendsen: www.berendsen.nl lUcht/water-warmtewisselaars De laatste jaren is de trend naar hogere koelcapaciteiten in de industrie sterker geworden. Daardoor wordt waterkoeling, die in IT-toepassingen al is gevestigd, ook steeds belangrijker voor bouwers van machines en installaties.

Om die reden breidt Rittal het assortiment lucht/waterwarmtewisselaars verder uit: de al in serverkasten toegepaste LCP-technologie (Liquid Cooling Package) is nu ook verkrijgbaar met een capaciteit van tien kilowatt voor industriële toepassingen in de machine- en installatiebouw. De basis van het LCP Industrie bestaat uit de Rittal TS 8 behuizing. Zo kan het systeem ook achteraf in bestaande systeemomgevingen worden geïntegreerd. Anders dan bij de IT-variant waarbij het 19 inch niveau vanaf de zijkant wordt gekoeld met een constante 22 graden Celsius, is de luchtgeleiding bij het Industrie LCP aangepast aan de eisen van de schakelkastklimatisering.

Meer informatie bij Rittal: www.rittal.nl stappenplan vOOr gOed OngevallenOnderzOek Voor goed ongevallenonderzoek is het van belang dat direct na het plaatsvinden van een ongeval zoveel mogelijk gegevens worden verzameld. Op basis van deze gegevens kan vervolgens worden geanalyseerd waardoor het ongeval is veroorzaakt. Zonder voldoende en betrouwbare feiten heeft de eventuele vervolganalyse weinig waarde en vallen er geen goede conclusies te trekken.

Een van de doelen van ongevallenanalyse is het leren van ongevallen, om het optreden van gelijksoortige ongevallen in de toekomst te voorkomen. In het boek Ongevallenonderzoek – de eerste stap in het leren van ongevallen wordt een stappenplan beschreven voor het doen van ongevallenonderzoek. Het is een praktisch handboek voor wie betrokken is bij het melden, registreren, onderzoeken of analyseren van incidenten en ongevallen. Het boek bevat ook voorbeelden van formulieren, checklisten en vragenlijsten.

Meer informatie bij Sdu Uitgevers: www.sdu.nl/arbo

slangklemmen

Nestinox heeft RVS slangklemmen in haar assortiment. Deze slangklemmen hebben een opstaande rand tegen het snijden in materiaal. De groeven zijn in de band geperst en niet geperforeerd. Hierdoor is de binnenkant van de klem glad waardoor deze perfect aansluit op de slang. Alle onderdelen zijn volledig RVS 304. De slangklemmen zijn verkrijgbaar in diverse afmetingen, kwaliteit en types. Nestinox levert ook de JCS ‘Hi-Grip’ en ‘Hi-Torque’ slangklemmen. Deze zijn van hoge kwaliteit en hebben Lloyd’s Register goedkeuring voor marine, offshore en industrieel gebruik.

Meer informatie bij Nestinox: www.nestinox.com actieve redUndantiemOdUlen en diOden

Nieuw in het productenprogramma van Phoenix Contact zijn twee actieve redundantiemodulen Quint Oring en Quint-dioden met EX-toelating. De in de procesindustrie gebruikelijke redundante schakelingen verhogen de beschikbaarheid van de installatie aanzienlijk. Worden bovendien de voedingen met de nieuwe modulen ontkoppeld, dan heeft een kortsluiting bij de uitgang van een van de voedingen of in de kabel van de voeding naar de diode geen invloed meer op de belasting.

Voor hoge stromen tot 40 A en 24 of 48 V DC spanning worden de dioden ingezet. Omdat de modulen voldoen aan DIN EN 60079-15 mogen ze ook in explosiegevaarlijke omgevingen met bedrijfsmiddelen uit categorie 3G worden gebruikt. Wordt ook de bedrading van de installatie dubbel uitgevoerd, dan kan een volledig redundante oplossing tot aan de verbruiker worden gerealiseerd.

Meer informatie bij Phoenix: www.phoenixcontact.nl

PETROCHEM 09 – 2012 81

079_81_83_85_G_producten.indd 81

04-09-12 15:59



‘We stoten ons immers geen 2e keer aan dezelfde steen...’

2x Hetzelfde ongeval

Onlangs gebeurde gebeurde in in een een bedrijf bedrijf op een groot industrie industrie-terrein in het zuiden van Nederland een ernstig ongeval.

Om er van te leren werd dit incident intern intern door dit bedrijf dit bedrijf gecommuniceerd gecommuniceerd op op een een safety safety flyer. flyer. In In dezelfde maand maand gebeurde elders op dit bedrijventerrein precies hetzelfde gebeurde elders op dit ongeval weer. Als deze onderneming de safety flyer van het eerste bedrijf had kunnen lezen, was de kans groot dat dit ongeval geen 2e 2e keer was voorgekomen. voorgekomen. keer was

Unieke synergie om arbeidsongevallen te voorkomen

SafetyFlyer.nl is een samenwerkingsverband samenwerkingsverband van van bedrijven bedrijven die hun veiligheidsprestaties willen verbeteren. De safety flyers die zij hiervoor inzetten worden eenvoudig op de website gemaakt of geüpload (met of zonder zonder bedrijfsnaam) bedrijfsnaam) en zijn voor iedere deelnemer deelnemer beschikbaar. beschikbaar. Door Doorde deinciincident dent oorzaken te delen, worden gevaren de werkplek oorzaken te delen, worden gevaren op deopwerkplek sneller herkend. herkend. Op Op deze deze manier manier leren leren de desamenwerkende samen-werkende bedrijven van elkaar en hun (bijna) ongevallen. Uitvoerders Uitvoerders kunnen lessen meteen de praktijk toepassen. kunnen dezedeze lessen meteen in deinpraktijk toepassen.

Continu vergroten van het risicobewustzijn

Attendeer uw medewerkers met behulp van de nieuwste safety flyers op latent aanwezige veiligheidsrisico’s van de meest uiteenlopende uiteenlopende aard. aard. Anders Anders dan dan bij bij een een training training ofof meest structureel het risicobewustzijn workshop vergroot u zo structureel van uw medewerkers. Makkelijker kunnen wij wij ongevals ongevals-de website website en preventie niet voor u maken. Bezoek de profiteer van de tijdelijke actiekorting!

sharing learning prevention

082_sipress.indd 1

04-09-12 09:41

PRODUCTEN klepstandsteller met drUksensOren De zelfkalibrerende klepstandsteller type 3730-6 van Samson is geschikt voor enkelen dubbelwerkende pneumatische aandrijvingen en toepasbaar voor zowel regelventielen als open- en dichtventielen. Functies als EXPERTplus, Trovis-view, HARTcommunicatie, Partial Stroke Test en druksensoren zijn standaard geïntegreerd. De klepstandsteller kan worden ingepast in verschillende besturingssystemen. Hiervoor zijn diverse drivers te downloaden. De geautomatiseerde PST-functie zorgt ervoor dat de ESD-afsluiter een aangetoonde beschikbaarheid heeft. Met deze onderhoudsinformatie kan ongeplande uitval van de installatie worden voorkomen. Tijdens productie wordt de informatie van de diagnose automatisch in het instrument opgeslagen en leest de gebruiker op het gewenste moment de gegevens uit. Het softwareprogramma Trovis-view geeft, ook tijdens bedrijf, de mogelijkheid de diagnosegegevens in overzichtelijke grafieken te beoordelen.

Meer informatie bij Samson: www.samson-regeltechniek.nl. mUlti-parameter transmitter De nieuwe 9900 SmartPro Transmitter van GF Piping Systems kan verschillende metingen zoals flow, pH/ ORP, temperatuur, druk, geleiding/weerstand en zoutgehalte snel en eenvoudig uitlezen. Deze multiparameter transmitter is geschikt voor sensoren van diverse leveranciers. Er is met andere woorden één transmitter nodig voor de diverse metingen. De sensoren worden via plug and play herkend. Een groot en helder display maakt dat de gegevens op grote afstand en in een donkere omgeving goed zijn af te lezen.

Meer informatie bij Georg Fischer: www.georgfisher.nl. massaflOwmeter Krohne introduceert de Optimass 6400, de eerste coriolis massaflowmeter met dubbele, gebogen buis voor toepassingen in vloeistof- en gasapplicaties in de procesindustrie.

De flowmeter is voorzien van Entrained Gas Management en volgt en corrigeert verschillende amplitudes. Het instrument geeft tot honderd procent gasinsluiting van het gemeten volume telkens een meetwaarde aan, meldt tegelijk de 2-phasen status en is uitgerust met een configureerbaar alarm.

De flowmeter is beschikbaar in diverse afmetingen en is te gebruiken bij temperaturen hoger dan vierhonderd graden Celsius, cryogene applicaties tot min tweehonderd graden en drukken tot tweehonderd bar. Het instrument is de eerste met de nieuwe transmitter MFC 400. De snelle digitale signaalprocessor van de transmitter heeft een EGM functie en een dynamische dichtheidmeting voor een nauwkeurige volumeflow- en massameting.

Meer informatie bij Krohne: www.krohne.com

gOede grip in indUstriËle Omgevingen

Grip verliezen op materialen met oliën of vetten kan gevaarlijk zijn.

De Showa 376 presteert uitermate goed in zware industriële omgevingen waarbij veel wordt gewerkt met oliën en vetten.

De liner is gemaakt van een naadloos gebreide, zeer dunne katoen/nylonmix, die ervoor zorgt dat de handschoen perfect aansluit om de hand en een zeer hoog draagcomfort heeft. De handschoen heeft een dubbele nitril coating. De blauwe nitril coating is aangebracht op 3/4 deel van de handschoen, is honderd procent waterproof en ondoordringbaar voor olie en vetten. De zwarte laag is zacht foam nitril en zorgt voor een uitstekende grip op geoliede en vette voorwerpen of ondergronden. De foam nitril absorbeert de olie of vettige substantie en duwt deze als het ware aan de kant, waardoor de grip op de ondergrond of het te hanteren object behouden blijft.

Meer informatie bij Prestop: www.prestopbv.nl e-range verBeterd

Hitma Instrumentatie presenteert loop powered indicators van Beka op de nieuwe ‘E-range’. In de E-range indicators zijn de nieuwste elektronica en productie- en certificatietechnologie gecombineerd. Dit resulteert in grotere digits, betere zichtbaarheid, meer standaardfuncties en een nog hogere betrouwbaarheid. De indicators zijn leverbaar in een EEx ia, EEx nL en normale uitvoering, in zowel paneel,- als veldmontage.

Meer informatie bij HITMA: www.hitma.nl

PETROCHEM 09 – 2012 83

079_81_83_85_G_producten.indd 83

04-09-12 15:59

... vooruitstrevend in SHDSL Ethernet extenders Doorvoersnelheden tot 15,3 Mbit/s over “single” twisted-pair kabel of 30,4 Mbit/s over twee paar (bonded) twisted-pair tot afstanden van 15 km. De geïntegreerde 2-poorts 10/100 Mb L2 Ethernet switch ondersteunt VLAN en QoS. De Ethernet extender beschikt over een RS-232 interface alsmede een USB aansluiting voor oa. systeemonderhoud. Het hoge werktemperatuurgebied (-40°C tot +70°C) alsmede de robuuste behuizing maken de Ethernet extender zeer geschikt voor toepassing in extreem zware omgevingen.

Maak gebruik van bestaande bekabeling en vergroot het netwerk tot ver boven Ethernet limieten.

... committed to perfection.

Er is zoveel meer over te vertellen ...

Meer weten ? Bel 0318-636262 of bezoek www.modelec.nl

DDW-142

adv_WmoA4_DDW.indd 1 010_modelecdata.indd 1

11-07-12 13:51 04-09-12 09:49

PRODUCTEN dUct tapes De universele Delta Duct Tape 100 is een nieuwe tape die dankzij een hoge kleefkracht zelfs op licht stoffige ondergronden plakt en is eenvoudig met de hand te scheuren. De tweede tape uit de nieuwe lijn is de Duct Tape 200. Deze is extra stevig en wordt gekenmerkt door een hoge kleefkracht. Door de speciaal ontwikkelde lijmlaag wordt de ondergrond niet aangetast en is de tape veelzijdig inzetbaar. De 300-serie is een sterke, maar toch eenvoudig met de hand te scheuren tape, die geen lijmresten achterlaat. Daarnaast is deze all weather tape bestand tegen extreme weersinvloeden en hierdoor zowel binnen als buiten inzetbaar. Dit maakt deze tape geschikt voor diverse industriële toepassingen.

Meer informatie bij Deltatape: www.deltatape.nl pOrtOfOOn met intelligente aUdiOtechniek Koning & Hartman levert voortaan ook de Motorola portofoon DP4401. Deze portofoon voldoet aan de Digital Mobile Radio standaard. Nieuw in deze serie is de intelligente audiotechniek die het radiovolume automatisch aanpast om achtergrondgeluid te compenseren in een omgeving met veel geluid, waardoor de gebruiker dit niet handmatig hoeft te doen.

Overige functionaliteiten zijn onder andere bluetooth en GPS, beide zijn ingebouwd waardoor geen extra adapters nodig zijn. De serie biedt daarnaast de optie om voorgeprogrammeerde teksten te versturen.

Of het nu gaat om communicatie binnen een fabriek, conferentiecentrum, beveiliging of evenement, de portofoon communiceert daar waar nodig en integreert spraak en data in één systeem.

Meer informatie bij Koning & Hartman: koningenhartman.com weergave prOdUctie-infOrmatie Intercontrol biedt het ProducTVity Station (PTV) van Red Lion Controls aan. Dit is een kant-en-klaar oplossing voor de exacte weergave van productie-informatie op de werkvloer. Het tonen van berichten en de processtatus kan op een TV beeldscherm, een monitor of zelfs op een projector. De PTV maakt het mogelijk om op afstand berichten te ontvangen op een Smartphone of via een PC-netwerk. Het heeft een ingebouwde datalogger waarmee onder meer alarmmeldingen op een later tijdstip kunnen worden bekeken. Verder kunnen alle logfiles met een FTP server of een SQL Server worden gesynchroniseerd en is een koppeling aan alle PLC’s direct mogelijk. Het instrument heeft een 720p DVI uitgang of 1080 TV’s met DVI of HDMI interface meer dan 200 communicatie drivers voor diverse PLC’s; het biedt ondersteuning voor digitale en analoge CS- modules en heeft een ingebouwde webserver voor inloggen op afstand. Daarnaast heeft het een e-mail en SMS-functie voor alarmmeldingen, twee gigabyte compact flash geheugen voor data opslag en is voorzien van HDMI kabel en HDMI/DVI adapter voor PC of monitor.

Meer informatie bij Intercontrol: www.intercontrol.eu

zUUrstOfsensOr met lange levensdUUr

SST Sensing brengt een fluorescent zuurstofsensor op de markt onder de naam LuminOx. De halfwaardetijd van fluorescentielicht is de maat voor het zuurstofgehalte. De sensor verbruikt zelf geen zuurstof. Met een levensduur van meer dan vijf jaar is de sensor ontwikkeld voor omgevingslucht, persoonlijke veiligheid en regeling van de gas/lucht-verhouding in HR-ketels. Het instrument bevat geen zware metalen, is milieuvriendelijk en is ontwikkeld om de elektrochemische sensor te vervangen.

Meer informatie bij Envico: www. envico.nl lUchtstrOOmmeter

Euro-index introduceert met de Airflow PH731 een multifunctioneel elektronisch instrument voor meting van luchtsnelheid en luchthoeveelheid bij ventilatieroosters.

Het instrument bestaat uit een ergonomisch gevormde, lichtgewicht meetkap met een afneembare micromanometer (type PH730).

Deze micromanometer kan worden toegepast met diverse optionele meetsondes. Het apparaat helpt bij het creëren van een energie-efficiënt en gezond binnenklimaat dat voldoet aan de geldende regelgeving.

Bijzondere eigenschappen van het instrument zijn onder andere tegendrukcompensatie voor nauwkeurige metingen bij hoge luchtsnelheden, een Swirl X-Flow grid voor metingen bij wervelroosters en automatische nulstelling en dichtheid-correctie.

Meer informatie bij Euro-Index: www.euro-index.nl

PETROCHEM 09 – 2012 85

079_81_83_85_G_producten.indd 85

04-09-12 15:59

Tijdelijk of semi permanent behoefte aan extra warmte en/of energie?

Uw bron van informatie bij het kopen of huren van ketelinstallaties voor stoom, warm en heet water.

Verhuur • warmwaterketels tot 8 MW • heetwaterketels tot 12 MW • automatische expansie-inrichtingen • stoomketelunits tot 28 barg van 400 kg/hr tot 16.000 kg/st • ontgassers, voedingswatertanks, ontharders • olietanks 3, 5, 10 en 20m3 • in container, buitenopstelling of romneyloodsen

Services • 24 uurs storingsdienst • leidingwerkmontage • onderhoud • engineering

Milieuzorg • Low-NOx installaties • geluidsbesparende omhuizingen • CE normering

www.ecotilburg.com Postbus 899, 5000 AW Tilburg - Hectorstraat 23, 5047 RE Tilburg - Tel: 013 5839440 - Fax: 013 5358315 - E-mail: info@ecotilburg.com

F O N ® WORLDWIDE LEVEL AND FLOW SOLUTIONS

Magnetrol International is een wereldwijde leider in niveau- en debietinstrumentatie. Ons succes is gebaseerd op vakkennis en het begrijpen van onze klanten. Magnetrol biedt de meest volledige lijn van niveau- en debietmeters om op een veilige, betrouwbare, doeltreffende en kostefficiënte manier industriële processen te helpen realiseren.

Ad420x137,5(Petrochem)NL.indd 1 086_87_magnetrol_eco_applus.indd 2

04-09-12 09:41

Euro prod Heik 9240 Tel: Fax: e-m www

es is ijn

fds Applus RTD is de wereldwijde referentie voor Asset Integrity Services met een solide basis in Niet-Destructief Onderzoek en Inspecties. Onze focus ligt op het leveren van totaal oplossingen op het gebied van testen, inspecteren en certificeren, die de integriteit van uw installatie waarborgen. Dit doen we al sinds 1937.

Onze Asset Integrity Services, standaard en op maat gemaakt, verzekeren de integriteit en conformiteit van uw installaties.

Applus RTD Nederland Delftweg 144 3046 NC Rotterdam T + 31 10 716 60 00 Postbus 10065 3004 AB Rotterdam E info.netherlands@applusrtd.com Bezoek ook onze stand op Offshore Energy 12!

www.ApplusRTD.com

HEAVY DUTY ECLIPSE® Volledige mechanische overvulveiligheid, geschikt voor SIL 3, en ontworpen voor zowel zuivere als vervuilde vloeistoffen (tot 10.000 cP) zijn de basisingrediënten voor de Eclipse “heavy duty” reeks. Met een minimum aan sondes kan een maximum aantal toepassingen bediend worden, gaande van sterk aanklevende vloeistoffen met lage diëlectrische konstante, hoge of cryogene temperaturen, of van volledig vacuüm tot 430 bar. Eclipse is sinds 1998 de eerste en onbetwiste leider in 2-draads Golfgeleide Radartechnologie.

FOCUS OP NIVEAUMETING Europees hoofdkwartier & produktie - Zele, België Heikensstraat 6 9240 Zele, Belgium Tel: +32 (0)52 45 11 11 Fax: +32 (0)52 45 09 93 e-mail: info@magnetrol.be www.magnetrol.com 28/08/12 14:27 086_87_magnetrol_eco_applus.indd 3

04-09-12 09:41

Het Polytechnisch Zakboek is al meer dan 80 jaar een onmisbare vraagbaak voor technici uit vele vakgebieden. Het bevat een unieke verzameling gegevens in de vorm van definities, formules, tabellen, schema’s en grafieken. Nieuwe informatie is toegevoegd over (onder andere) impregneren, trillingsisolatie, wrijving, slijtage en smering. Alle onderwerpen zijn volledig afgestemd op de Eurocodessystemathiek. Het formaat is vergroot en de opmaak is verbeterd, waardoor het aflezen van figuren en tabellen een stuk eenvoudiger is geworden.

Ga voor meer informatie en uw bestelling naar www.sdu.nl/polytechnischzakboek POLYTECHNISCH ZAKBOEK, 52e druk Redactie Prof. Ir. F. van Herwijnen, Prof. Ir. P.H.H. Leijendeckers, Prof. Dr. Ir. G. de Roeck, Ir. G.A. Schwippert, Prof. Ir. Y. Verbakel ISBN 9789062287703 â‚Ź 175,- excl. verzend- en administratiekosten

DIT TIJDSCHRIFT DEUGT Het tijdschrift dat u nu leest, is lid van H O I , het instituut dat de oplagen van gedrukte media controleert. Daardoor speelt dit tijdschrift open kaart met al haar adverteerders.

Omdat die harde oplagecijfers keurig houvast bieden voor wat de advertentietarieven moeten waarmaken. Dat is eerlijk zaken doen. En inderdaad, dat geeft nogal te denken over uitgevers die zich niet hebben aangesloten bij H O I ...

DE HARDE CIJFERS Postbus 314, 1180 AH Amstelveen T 020 661 36 26 E info@hoi-online.nl W www.hoi-online.nl

088_spraibest_hoi_sdu.indd 4

04-09-12 15:28

CURSUS HU www.cvnt.nl/ procestechnologie

AGENDA CUrsUs ProCesteCHnologie De cursist leert het belang van milieu en veiligheidsaspecten. Hij/zij is bekend met de processen die zich afspelen in de olieraffinaderij, bij gasgebruik, afvalverbranders en krijgt de grondbeginselen van piping (lay-out en stress) en pompen. De cursus geeft inzicht in het effect van materiaalkeuze in relatie tot de procestechnologie. Deelnemers zijn werkzaam in de (petro)chemische industrie, de voedingsmiddelenindustrie of de energie- en transportsector. De cursus is bedoeld voor mensen met hbo werk- of denkniveau.

27 september Utrecht

indUstriële meng- en roerProCessen Bij het mengen van vloeistoffen veronderstelt men meestal een perfecte menging, maar dit is niet altijd het geval. Deze cursus richt zich op de oorzaken van niet ideale menging en de valkuilen van het verwaarlozen van de invloed van mengen op chemische reacties. Met deze inzichten is het mogelijk om in de toekomst beter op de niet-idealiteit van de menging in te spelen en de menging waar mogelijk te verbeteren.

10-12 oktober Amersfoort

Pao techniek http://cursus.paotechniek.nl/

snel en foUtloos oPsCHalen van batCHProCessen In deze cursus leert de cursist proces-research te versnellen. Dat kan door belangrijke technologische aspecten van het proces vroegtijdig te herkennen en al op laboratoriumschaal bij de experimenten te betrekken.

De cursist maakt daarnaast ook kennis met problemen uit de industriële praktijk en de oplossingen die daarvoor zijn gevonden. Technieken als Design of Experimentation (DoE), High Throughput Experimentation (HTE), Backcasting (neer-schalen) en inzicht in de verrassingen bij schaalvergroting zijn hierbij onmisbaar gebleken om een beter inzicht in de opschaalbaarheid van industriële processen te krijgen.

14-15 november Amersfoort

iir www.iir.nl

PraktijkgeriCHte training Corrosiemanagement In deze tweedaagse praktijkgerichte training komen de volgende onderwerpen aan bod: corrosie herkennen en het juiste materiaal kiezen, onderhoudskosten verminderen door slimme monitoring en inspectie en de opgedane corrosiekennis delen binnen de organisatie.

21-22 november Breda

Pao techniek http://cursus.paotechniek.nl/

BEURS /EVENEMENT / SEMINAR t.a. Cook Conferences www.tacook.com/amsterdam

best-in-Class oPerations & maintenanCe strategies Op dit evenement staat centraal hoe bedrijven commercieel succesvol opereren in een uitdagende en concurrerende mondiale markt. Aan de hand van praktijkvoorbeelden van bedrijven als BASF, Clariant, Sabic, BP, Ineos en anderen worden best practices gepresenteerd. Zij delen hun kennis over hoe zij effectief opereren en welke strategie zij volgen om effectieve en betrouwbare installaties te waarborgen.

18-20 september Amsterdam

industrielinqs www.industrielinqs.nl/ businesslinqs

masterClass winnaar Plant manager of tHe Year 2012 Michel Meertens van DSP (DSM Sinochem Pharmaceuticals) in Delft is verkozen tot Plant Manager of the Year 2012. Hij is een jaar lang het boegbeeld van de procesindustrie. Tijdens deze bijeenkomst zal hij een masterclass geven over hoe hij continu in hoog tempo is blijven verbeteren en vernieuwen. Daarnaast legt hij uit hoe veiligheid als een gezamenlijke verantwoordelijkheid kan worden aangepakt. Veilig gedrag ontstaat vanuit goede en directe communicatie, niet alleen met de productieafdelingen, maar ook met aannemers of partners.

20 september Delft

meer agendapunten op www.petrochem.nl

089_91_K_agenda.indd 89

PETROCHEM 09 – 2012

89

04-09-12 14:40

bedrijfsprofielen HET InsTrumEnT 2012

25 tot en met 28 september 2012, AmsterdAm rAI

Inventech Benelux B.V. Dewetron Benelux BV T F E I

+31 (0)76-544 25 44 +31 (0)76-544 25 45 info@dewetron.nl www.dewetron.nl

Dewetron & DEWESoft ontwikkelen data acquisitie systemen van 1Hz tot 500MHz zoals loggers, recorders, dynamic signal analyzers, energie- en netkwaliteit analyzers, front-ends, A/D kaarten, data acquisitie software, meetwaardenomvormers, CAN-bus registratie, GPS, Power Analyzers, Video en meer..... voor het meten van spanning, stroom, temperatuur, druk, frequentie, harmonischen, video, CAN-bus, digitale I/O, geluid, trillingen, rekstroken, kracht, gps, snelheid etc...

Een belangrijk gegeven is, dat allerhande signalen synchroon gemeten worden met system-clock technologie voor applicaties in o.a. industrie, automotive, transport, spoor, defensie, luchten ruimtevaart, R&D, service, commissioning, energieproductie bedrijven, koel- en vrieshuizen.

Nieuw: Sirius met unieke meettechnologie middels dual-core 24-bit A/D converters.

InDusTrIal procEssIng

Huikeshoven BV Postbus 50 NL-7490 AB Delden Amperestraat 4 NL-4004 KB Tiel T (088) 8898850 F (088) 8898851 E info@huikeshoven.nl I www.huikeshoven.nl Huikeshoven BV presenteert Eltherm verwarmingskabels.

Sinds enkele jaren is Huikeshoven de officiële vertegenwoordiging van Eltherm in Nederland. Eltherm is één van de toonaangevende bedrijven in de wereld als het gaat om heat tracing, verwarmingsmantels en verwarmde slangen.

Het brede programma omvat oplossingen voor alle mogelijke omstandigheden Zo vinden onze verwarmingskabels hun toepassing in de voedingsmiddelen industrie en (petro) chemie voor het verwarmen of op temperatuur houden van leidingen en tanks.

Ook heeft Huikeshoven diverse oplossingen voor het op temperatuur houden van vaten en (IBC) containers.

Industrial Processing Hal 10.E008

090_bedrijvsprofielen.indd 66

Postbus 381, NL-4900 AJ Oosterhout De Kreek 20a, NL-4906 BB Oosterhout T +31 (0)162-460404 F +31 (0)162-421944 E info@inventech.eu I www.inventech.eu Inventech Benelux BV is leverancier van een breed pakket geavanceerde analyse-, meet- en testapparatuur met een eigen service afdeling voor reparatie, kalibratie, advies, trainingen, ingebruikname en onderhoud.

• Atago (Sysmex): Inline refractometers en Brix.

• Durag: Stofemissie en -detectie apparatuur.

• Microtrac: Meetsystemen voor de karakterisering van deeltjes.

• SpectraSensors: TDL analysers voor bepaling van het gehalte CO2, H2O en H2S. • Sofraser: Online viscositeitsmeters.

• Teledyne Analytical Instruments: In- of online gas- en vloeistofanalysers.

• TEWS Elektronik: Vocht- en dichtheidsmetingen zowel online als offline.

• Thermo Fisher Scientific: Guided Microwave Spectrometer (E-scan) inline foodanalyser.

• Thermo Scientific: Dichtheidsmeters, flowmeters en niveaumeters.

See us at HET Instrument 2012, Amsterdam, September 25-28th, booth 2B056.

2 tot en met 5 oktober 2012, JAArbeurs utrecht

spraybest Europe B.V. Postbus 153 NL-1160AD, Zwanenburg T +31 (0)20-497 6780 I www.spraybest.nl Spraybest Europe BV, opgericht in 1974, is een technische handelsonderneming die in de Benelux diverse buitenlandse producenten vertegenwoordigt: • BETE Fog Nozzle - sproeiers voor bijvoorbeeld industrie, (petro) chemie, milieutechniek en brandbeveiliging.

• Munters Euroform - druppelafscheiders en mist eliminators voor gas/vloeistof scheiding en luchtbehandeling.

• EXAIR - intelligente perslucht ‘tools’ zoals luchtmessen, blaasmonden, luchtversterkers, schakelkast koelers, motorloze stof/ vloeistof zuigers en anti-statische apparatuur.

• Gamajet - krachtige zelfroterende sproeikoppen voor reiniging van (proces) tanks, vaten en silo’s.

Naast een grote kennis over deze produkten beschikken wij ook over veel toepassings ervaring. Wij verkopen vaak geen produkt maar een oplossing voor uw probleem.

Spraybest haalt meer uit uw proces !

04-09-12 15:48

BEURS /EVENEMENT / SEMINAR

AGENDA

Het instrUment HET Instrument is een drieluik van deelbeurzen voor Industriële Elektronica, Industriële Automatisering en Laboratorium Technologie.

Per deelbeurs wordt het thema Technology X-pedition uitgewerkt in X-plore Electronics, X-plore Automation en X-plore Laboratory. Naast de technologiebeurs is er een conferentieprogramma. De organisatie werkt daarbij samen met de exposerende bedrijven, wetenschappelijke organisaties, beroeps- en toepassingsgerichte brancheverenigingen.

25-28 september Amsterdam

imaintain Prestatiemanagement Goed prestatiemanagement heeft positieve gevolgen voor de totale keten van assetmanager tot toeleverancier. Hierbij worden missie, strategie en doelstellingen van de organisatie vastgesteld en vertaald naar succesfactoren voor business units, afdelingen en voor samenwerkingsverbanden. De resultaten van de NVDO SUTO Benchmark 2012 bevestigen deze stellig. Deze resultaten staan centraal tijdens dit congres. Onder de noemer prestatiemanagement aan zet worden de succesfactoren van goed prestatiemanagement benoemd, besproken en vertaald naar het contract van de toekomst.

26 september Maarssen

industrielinqs pers en platform www.industrielinqs.nl/pml

Profion maintenanCe linqs - Hoe HoUden we Het veilig?

Onderhoud is dit jaar veel in het nieuws. Terecht of onterecht wordt het vakgebied vaak genoemd in relatie tot incidenten en onveilige situaties. Maar met een verwachte topdrukte in het stopseizoen van 2013 is de vraag hoe de veiligheid van mensen, milieu en de installaties gewaarborgd blijft, altijd legitiem. De vraag ‘hoe houden we het veilig?’ zal tijdens deze bijeenkomst centraal staan.

27 september Zoetermeer

vnU exhibitions www.industrieleweek.nl

indUstriële week De Industriële Week bestaat uit drie beurzen die gelijktijdig worden gehouden: Industrial Processing, Macropak en Industrial Automation & Drives. Producerende bedrijven in de Benelux tonen de nieuwste proces-, productie- en productinnovaties aan bezoekers uit de gehele industrie.

2-5 oktober Utrecht

management Producties www.havenupdate.com

sCHelde Conferentie Op deze havenbijeenkomst wordt onder meer gesproken over ondernemerskansen voor de regio, een efficiënte en goede bereikbaarheid van het achterland, samenwerking in de Delta en uitdagingen voor de toekomst. Het evenement is bedoeld voor haven- en logistieke managers en directeuren. Zij zijn werkzaam in transport & distributie, overslag, chemie, opslag, industrie, handel en zakelijke diensterverlening.

Ook zijn beleidsmedewerkers van centrale en gemeentelijke overheden, kamers van koophandel en werkgevers- werknemersorganisaties welkom.

11 oktober Antwerpen, België

t.a. Cook Conferences uk.tacook.com/chemical-psm

world Class ProCess safetY management Veilig kunnen opereren is priotiteit één van ieder bedrijf. Op dit evenement kan de bezoeker onder meer kennismaken met hoe (petro) chemische Europese bedrijven procesveiligheid hebben ingebed in hun bedrijfscultuur en hoe zij leiderschapsprogramma’s hebben uitgevoerd.

Vanuit praktijkvoorbeelden leert de bezoeker hoe zij een procesveiligheidsstructuur in hun eigen organisatie kunnen implementeren.

22-24 oktober Londen, Groot-Brittannië

fHi, federatie van technologiebranches www.hetinstrument.nl/2012

nvdo sectie suto en imaintain www.i-maintain.nl/prestatie

PETROCHEM 09 – 2012

089_91_K_agenda.indd 91

91

05-09-12 08:48

Petrochem.nl

geeft nog meer waarde voor uw geld Meer nieuws dan ooit • • • • • • • •

Actuele berichtgeving over de olie- en chemische industrie Alle productinnovaties overzichtelijk bij elkaar Volledig evenementenoverzicht Online catalogi met producten en diensten Multimediale bedrijfspresentaties Tweewekelijkse Nieuwsbrief Live twitter updates LinkedIn interacted

Petrochem-abonnees krijgen meer • De nieuwste Petrochem staat een week voor verschijnen online • Abonnees krijgen toegang tot alle eerder verschenen artikelen • Volg de status van nieuwe projecten en uitbreidingen in de projectendatabase • Ga naar www.petrochem.nl en kies abonneren

petrochem.nl

Ga direct naar Petrochem.nl en blijf iedereen voor advertentie-index

_advA5_www_petrochem.indd 43

31-08-12 13:17

PetrOCHeM

Logisticon ..................................................................................... 58

Abonnement nemen ................................................................... 92

Magnetrol European Headquarter ....................................... 86, 87

Aerzen Nederland .......................................................................... 2

Market review ...................................................................94 t/m 96

Andus Group ................................................................................ 99

MODELEC Data-Industrie ......................................... 10, 84, bijlage

Applus RTD .................................................................................. 86

Navingo .................................................................................bijlage

Bedrijfsprofielen Industrial Processing / HET Instrument ........ 90

Nsecure ........................................................................................ 20

Business Linqs ............................................................................. 66

Rotary Equipment Service .......................................................... 76

CoolEnergy................................................................................... 64

Sdu Uitgevers ........................................................................ 72, 88

Eco Steam Rental Solutions........................................................ 87

SGS Nederland .......................................................................... 100

Elsevier Opleidingen ............................................................. 12, 60

Sipress .......................................................................................... 82

Energy for the next Generations 2 ............................................. 40

Spraybest Europe ........................................................................ 88

EURO-INDEX ................................................................................ 76

Traduco ........................................................................................... 6

Evides ........................................................................................... 14

Ultimo Software Solutions ......................................................... 46

Evision .................................................................................... 62, 63

Valuepark Terneuzen .................................................................... 50

Exova ............................................................................................ 64

VNU Exhibitions Europe ....................................................... 78, 80

FHI Federatie van Technologiebranches .................................... 24

WEG Netherlands ........................................................................ 56

Flexim Instruments Benelux ......................................................... 4 Harsco........................................................................................... 28

reGiOSPeCiaL ZeeUWS-vLaanderen 2012

Havep Workwear .......................................................................... 32

Applus RTD .................................................................................. 18

IIR ............................................................................................ 42, 43

Arentis .......................................................................................... 24

James Walker Benelux ................................................................ 34

Oiltanking Terneuzen ................................................................... 24

JEOL Europe ................................................................................ 52

Provincie Zeeland ........................................................................ 14

Krohne na ..................................................................................... 98

SPIE Nederland ............................................................................ 22

Lloyd’s Register Nederland ......................................................... 36

Zeeland Seaports ........................................................................... 6

092_www_index.indd 1

04-09-12 16:59

SHORT CUT

Short Cut Distillation towers will remain Smaller installations often spring to mind when imagining the “factory of the future”. The expectation is, however, that micro reactors will not oust the large reactors in most chemical processes. Other innovations do actually realise efficiency improvements in the industry, such as the concept of reverse flow combustion, reactive distillation, the dividing wall column and the heat integrated distillation column. The most significant new division techniques implemented by the industry concern distillation. Membrane division is possible, but is not widely applied in chemistry due to the unsuitability of the materials that are often used to make membranes. tight planning maintenance shutDown Two thousand additional people will be working on AkzoNobel, Huntsman, Shin Etsu and Nufarm factories in the Botlek area in March and April of 2013. They have all planned their maintenance shutdown at the same time, as all of the production is interconnected. Esso will also shut down its refinery during this same period. All of this will result in a peak in the demand for technical personnel. The commissioning companies and contractors all have their own way of dealing with a shut down, but a thorough preparation is always essential.

factory automation is maturing The responsibility for factory automation is traditionally located at the plants locally. Although a central approach of this automation yields various advantages, plant managers are not really very excited about the idea of centralising factory automation. Factories must keep running 24/7, also when SAP is not functioning and the head office is closed. The first line support of factory automation will therefore have to remain a local responsibility. Engineers and ICT workers will nevertheless have to work together more often, though these parties frequently have a tense relationship. catch knowleDge anD combine Data With regard to IT, there is too much emphasis on the T (technology), and too little on the I (information). Data still does not provide sufficient useful and usable information. In order to change this, data management must be intertwined in a company’s information strategy, which will in the future lean more towards the four I’s representing integration, information, innovation and intelligence. Software can also positively contribute to the transfer of knowledge between older and younger operators. An operator’s behaviour can, for instance, be followed, so as to find out the true meaning of sensitivity.

PETROCHEM 09 – 2012

093_I_ShortCut.indd 93

93

04-09-12 15:02

Market review AAndrijftechniek en gereedschAppen

BLAst VALVes

Vokes-Air BV

Van eyle & ruygers – schwartz

Sevillaweg 75 3047 AL RotteRdAm Postbus 35040 3005 dA RotteRdAm tel: +31 (0)10 - 245 50 00 Fax: +31 (0)10 - 262 06 22 e-mail: info@erxs.nl Website: www.erxs.nl

Afdichtingen, AfsLUiters, cOMpensAtOren en sLAngen

Filter + Beschermtechniek Nijverheidsweg 15 3401 mC IJSSeLSteIN Postbus 309 3400 AH IJSSeLSteIN tel: +31 (0)88 - 865 37 24 Fax: +31 (0)88 - 865 37 00 e-mail: info@vokesair.nl Website: www.vokesair.com

Nikkelstraat 2-4 3067 GR RotteRdAm Postbus 8504 3009 Am RotteRdAm tel: +31 (0)10 - 455 75 55 Fax: +31 (0)10 - 456 38 90 e-mail: klinger@klinger.nl Website: www.klinger.nl

toermalijnstraat 5 1812 RL ALKmAAR Postbus 280 1800 BK ALKmAAR tel: +31 (0)72 - 514 15 14 Fax: +31 (0)72 - 515 56 45 e-mail: info@eriks.nl Website: www.eriks.nl

ALgeMeen

chemicals, Lime, recycling and Automotive Ridderpoort 14 2984 BG RIddeRKeRK Postbus 257 2980 AG RIddeRKeRK tel: +31 (0)180 - 41 59 88 Fax: +31 (0)180 - 41 71 70 e-mail: info@noordchem.nl Website: www.noordchem.nl

ciViL, piping And ArchitectUrAL WOrks

VBk groep

Kernweg 37 1637 LH HooRN tel: +31 (0)229 - 23 28 04 Fax: +31 (0)229 - 23 69 85 e-mail: info@vbkgroep.nl Website: www.vbkgroep.nl

cOMpensAtOren

sgs nederland b.v.

malledijk 18 Postbus 200 3200 Ae SPIJKeNISSe tel: +31 (0)181 - 69 33 33 Fax: +31 (0)181 - 69 35 81 e-mail: info@sgs.com Website: www.sgs.com

94

deMOntAge

ddM demontage B.V.

Afdichtingen, AfsLUiters sLAngen en kUnststOffen

eriks bv

Seggelant-West 10 3237 mJ Vierpolders the Netherlands tel: +31 (0)181 - 28 11 17 Fax: +31 (0)181 - 28 11 78 Website: www.hertel.com e-mail: hans.vanegmond@hertel.com expansion.joints@hertel.com

engineering & cOntrActing

grontmij Belgium nV

Industry, Water & energy Services m. Gillemanstraat 5 B - 9060 ZeLZAte, BeLGIË tel: +32 (0)9 345 70 67 Fax: +32 (0)9 345 53 67 e-mail: industry-water-energy@ grontmij.be Website: www.grontmij.be

eXpLOsieVeiLige deUrtechniek & AAndrijVingen

cheMicALs

de noord chemicals b.v. klingerBV

herteL industrial sealings bv.

demontage - Sloopwerken transport - Asbestsanering Postbus 253 3454 Zm de meeRN tel: +31 (0)30 - 666 97 80 Fax: +31 (0)30 - 245 91 27 e-mail: info@ddm.eu Website: www.ddm.eu

detAcheringsBUreAU, technisch

stAr Oil gas power

middenweg 6 4782 Pm moeRdIJK P.o. Box 299 4760 AG ZeVeNBeRGeN the Netherlands tel: +31 (0)168 38 50 38 Fax: +31 (0)168 38 50 37 e-mail: info@starpowerpeople.com Website: www.starpowerpeople.com

stAr Oil gas power

Helperpark 282e 9723 ZA GRoNINGeN the Netherlands tel: +31 (0)50 501 44 01 Fax: +31 (0)50 501 84 41 e-mail: groningen@starpowerpeople.com Website: www.starpowerpeople.com

dictAtOr prOdUctie B.V. energieweg 11 8304 AJ emmeLooRd Postbus 57 8300 AB emmeLooRd tel: +31 (0)527 - 61 34 56 Fax: +31 (0)527 - 69 84 20 e-mail: info@dictator.nl Website: www.dictator.nl

Vertegenwoordiging in België: AmY NV/SA Lieven Bauwensstraat 23 B - 8200 BRUGGe, BeLGIË tel: +32 (0)50 - 31 28 48 Fax: +32 (0)50 - 31 16 64 e-mail: info@amy.be Website: www.amy.be

eXpLOsieVeiLige VerLichting & signALering

Victor Lighting

Gedistribueerd door: eurotronic B.V. Curieweg 8d 2408 BZ ALPHeN AAN deN RIJN Postbus 582 2400 AN ALPHeN AAN deN RIJN tel: +31 (0)172 - 49 10 76 Fax: +31 (0)172 - 49 29 37 e-mail: info@eurotronic.nl Website: www.eurotronic.nl

stAr Oil gas power n.V. dekOMte BeneLUX

Simon Stevinstraat 8 8400 oostende Belgium tel: +32 (0)59 - 51 07 55 Fax: +32 (0)59 - 51 07 87 Website: www.dekomte.be e-mail: info@dekomte.be

Rijnkaai 37 2000 ANtWeRPeN Belgium tel: +32 (0)32 26 25 95 Fax: +32 (0)32 26 56 96 e-mail: antwerpen@starpowerpeople.com Website: www.starpowerpeople.com

PETROCHEM 09 – 2012

094_95_96_marketreview.indd 94

04-09-12 16:24

Market review gLOBAL cAd center

kUnststOfrOOsters en cOnstrUcties (gVk)

MechAnicAL cOntrActing

prOcess eqUipMent

proclass b.v.

Lindelaan 4 3319 XK dordrecht Postbus 9138 3301 AC doRdReCHt tel: +31 (0)78 - 622 89 11 Fax: +31 (0)78 - 621 12 23 e-mail: info@proclass.nl Website: www.proclass.nl ProClass technologies Pvt. Ltd. Park View enclave, Road no2 500034 Hyderabad, India Website: www.GlobalCadCenter.com

instALLAtie VLOeren inspectie

kiwa nederland B.V.

Sir. W. Churchill-laan 273 2288 eA RIJSWIJK Postbus 70 2280 AB RIJSWIJK tel: +31 (0)70 - 414 46 21 Fax: +31 (0)70 - 414 46 40 e-mail: inspectie@kiwa.nl Website: www.1kiwa.com

kUnststOf Leidingen

flexxcon B.V.

Correspondentieadres Postbus 1761 3800 Bt Amersfoort magazijn/werkplaats Parallelweg 74 7161 AG Neede tel: 033 4556696 Fax: 033 4553295 e-mail: info@flexxcon.com Website: www.flexxcon.com

engineering, pijpleidingen, Montage en Apparatenbouw Postbus 2517 2940 AA LeKKeRKeRK tel: +31 (0)180 - 45 21 88 Fax: +31 (0)180 - 66 23 08 e-mail: info@klip.nl Website: www.klip.nl

pipe sUppOrts

indusclean nV

Kluizenhof 31 B-9170 Sint Gillis Waas België tel: +32 (0)3 - 234 95 26 Fax: +32 (0)3 - 234 94 87 e-mail: general@indusclean.com Website: www.indusclean.com

dutramex BV

Ambachtstraat 1a 4143 HB LeeRdAm tel: +31 (0)345 - 61 40 11 Fax: +31 (0)345 - 61 95 25 e-mail: info@dutramex.com Website: www.dutramex.com

Minks kunststoftechniek rotterdam B.V.

Klompenmakerstraat 68 3194 de RotteRdAm HooGVLIet Postbus 493 3190 AK RotteRdAm tel: +31 (0)10 - 472 03 09 Fax: +31 (0)10 - 416 88 28 e-mail: info@minks.nl Website: www.minks.nl

dellestraat 45 B - 3550 HeUSdeN-ZoLdeR, BeLGIË tel: +32 (0)13 - 53 90 60 Fax: +32 (0)13 - 53 91 91 e-mail: info@thermoclean.com visit us at: www.thermoclean.com

MAnUfActUring eXecUtiOn systeMs (Mes)

Alfa Laval Benelux nV

prOject, cOnstrUctiOn, sAfety & shUtdOWn MAnAgeMent

stAr Oil gas power

hanwel

thermo-clean n.v.

Baarschot 2 4817 ZZ BRedA Postbus 9377 4801 LJ BRedA tel: +31 (0)76 - 579 12 00 Fax: +31 (0)76 - 579 12 11 e-mail: benelux.info@alfalaval.com Website: www.alfalaval.com Bazellaan 5 B - 1140 BRUSSeL, BeLGIË tel: +32 (0)2 - 728 38 11 Fax: +32 (0)2 - 728 38 03 e-mail: benelux.info@alfalaval.com Website: www.alfalaval.com

LOOnreiniging prOcess eqUipMent

IndusClean

Alfa Laval Benelux BV

Afsluiters, compensatoren, leidingondersteuningen en –systemen, glijlagers, jacketed piping, PtFe lined piping Jan tinbergenstraat 209 7559 SP Hengelo ov tel: +31 (0)74 - 265 00 00 Fax: +31 (0)74 - 265 00 01 e-mail: verkoop@hanwel.com Website: www.hanwel.com

prOcess cOntrOL

middenweg 6 4782 Pm moeRdIJK P.o. Box 299 4760 AG ZeVeNBeRGeN the Netherlands tel: +31 (0)168 38 50 38 Fax: +31 (0)168 38 50 37 e-mail: info@starpowerpeople.com Website: www.starpowerpeople.com

stAr Oil gas power

Helperpark 282e 9723 ZA GRoNINGeN the Netherlands tel: +31 (0)50 501 44 01 Fax: +31 (0)50 501 84 41 e-mail: groningen@starpowerpeople.com Website: www.starpowerpeople.com

stAr Oil gas power n.V.

MAgiOn process control engineering B.V. Wolga 5 2491 BK deN HAAG tel: +31 (0)70 - 444 27 70 Fax: +31 (0)70 - 444 20 82 e-mail: info@magion.nl Website: www.magion.nl

MAgiOn process control engineering B.V. Wolga 5 2491 BK deN HAAG tel: +31 (0)70 - 444 27 70 Fax: +31 (0)70 - 444 20 82 e-mail: info@magion.nl Website: www.magion.nl

Rijnkaai 37 2000 ANtWeRPeN Belgium tel: +32 (0)32 26 25 95 Fax: +32 (0)32 26 56 96 e-mail: antwerpen@starpowerpeople.com Website: www.starpowerpeople.com

PETROCHEM 09 – 2012

094_95_96_marketreview.indd 95

95

04-09-12 16:24

Market review prOjectpLAnning & cOntrOL

stAALcOnstrUcties

frijns industrial group

primaplan B.V.

Cypresbaan 37 2908 Lt CAPeLLe A/d IJSSeL tel: +31 (0)10 - 442 51 97 Fax: +31 (0)10 - 451 49 41 e-mail: info@primaplan.nl Website: www.primaplan.nl

Industriële staalconstructies & Projectmanagement de Valkenberg 14 Postbus 150 6300 Ad VALKeNBURG A/d GeUL tel: +31 (0)43 - 601 01 01 Fax: +31 (0)43 - 601 01 02 e-mail: info@frijnsgroup.com Website: www.frijnsgroup.com

ptfe

Voortman staalbouw

polyfluor plastics BV t. +31-162-472122 F. +31-162-472123 Postbus 221 4900 Ae oosterhout info@polyfluor.nl www.polyfluor.nl

stUdBOLts

Industriële staalconstructies & dak en Wandbeplatingen Plaagslagen 16 Postbus 83 7460 AB RIJSSeN tel: +31 (0)5 - 4853 90 00 e-mail: a.mensing@voortmanstaalbouw.nl Website: www.voortmanstaalbouw.nl

Verzekeringen

intrAMAr insurances Bea nederland B.V.

Anthony Fokkerstraat 2 3261 LB oud Beijerland Postbus 1554 3260 BB oud Beijerland tel.: +31 (0)186 - 62 02 88 Fax: +31 (0)186 - 62 02 44 e-mail: sales@beaned.nl Website: www.beagroup.com

Het Nieuwe diep 34 A8 1781 Ad deN HeLdeR Postbus 891 1780 AW deN HeLdeR tel: +31 (0)223 - 61 22 22 Fax: +31 (0)223 - 61 55 22 e-mail: info@intramar.nl Website: www.intramar.nl

WArMteBehAndeLing

Elektrisch voorwarmen en gloeien / Inductie verwarmen / Stationaire en mobiele gloeiovens / Uitdrogen beton en coatings

delta heat services B.V.

Scheelhoekweg 2 3251 LZ SteLLeNdAm Postbus 52 3250 AB SteLLeNdAm tel: +31 (0)187 - 49 69 40 Fax: +31 (0)187 - 49 68 40 e-mail: info@delta-heat-services.nl Website: www.delta-heat-services.nl

WArMteWisseLAArs reiniging

thermo-clean n.v.

dellestraat 45 B - 3550 HeUSdeN-ZoLdeR, BeLGIË tel: +32 (0)13 - 53 90 60 Fax: +32 (0)13 - 53 91 91 e-mail: info@thermoclean.com visit us at: www.thermoclean.com

WAterBehAndeLing

eUrOWAter B.V.

jotem Waterbehandeling b.v.

Parelstraat 24 7554 tm HeNGeLo tel: +31 (0)74 - 24 25 255 Fax: +31 (0)74 - 24 34 880 e-mail: info@jotem.nl Website: www.jotem.nl

Melspring international

Uw partner in Koolstofbronnen, metaalzouten en Polymeren melspring International BV Arnhemsestraatweg 8 6880 AG VeLP t. +31 263842040 F. +31 263842041 hagen@melspring.com www.watermelspring.com

siemens nederland n.V.

Beatrixlaan 800 Postbus 16068 2500 BB den Haag tel.: +31 (0) 70 - 333 3252 e-mail: industrysolutions.nl@ siemens.com Website: www.siemens.nl/water

Pastoor van Breugelstraat 8a 4744 RB Bosschenhoofd the Netherlands tel: +31 880005000 Fax: +31 880005005 e-mail: gvt@eurowater.nl Website: www.eurowater.nl

indien u ook vermeld wilt worden in de Market review van petrochem, neemt u dan contact op met jetvertising – rob koppenol, tel. 070 399 0000. Uw abonnement wordt stilzwijgend verlengd tot wederopzegging en dient twee maanden van tevoren opgezegd te worden.

96

PETROCHEM 09 – 2012

094_95_96_marketreview.indd 96

04-09-12 16:24

VOLGEND NUMMER

Petrochem 10 verschijnt 11 oktober

Oliehandelaren kOpen raffinaderijen Op Raffinaderijen kampen al enige jaren met overcapaciteit en kleine marges. Grote petrochemische concerns hebben om die reden al diverse raffinaderijen in de etalage gezet. Regelmatig wordt zo’n installatie door een oliehandelaar overgenomen.

Zo nam de grote onafhankelijke oliehandelaar Gunvor de BRC-raffinaderij in Antwerpen over van Petroplus. En de Petroplus-raffinaderij in Cressier ging naar een combinatie van oliehandelaar Vitol en AtlasInvest.

Bp Geel leGt wkk stil De productie bij BP Geel is de laatste jaren toegenomen en toch is de stoomvraag zodanig gedaald dat het economisch niet langer verantwoord is de warmtekrachtinstallatie in bedrijf te houden. Daarom wordt de installatie eind dit jaar stilgelegd, als het contract met Electrabel afloopt. BP en Electrabel namen de wkk in 1998 in gebruik. De installatie wekt zo’n 42 megawatt elektriciteit op en maakt tegelijkertijd 41 ton stoom per uur. De gasturbine is eigendom van Electrabel en de stoomketel van BP. prOjectmanaGement Voortschrijdend inzicht heeft ervoor gezorgd dat contractors vaker al vroeg bij een project worden betrokken. Zo kunnen zij hun kennis eerder inbrengen waardoor knelpunten bij de uitvoering kunnen worden voorkomen. Ook kiezen opdrachtgevers steeds vaker voor een huiscontractor die de site en veiligheidscultuur van het bedrijf kent. Het projectmanagement lijkt in de loop van de tijd veranderd ten gunste van zowel opdrachtgever als contractor.

Onzekerheid weGnemen De afgelopen jaren was Michael Heinz, bestuurslid van BASF, druk doende met de integratie van het overgenomen Ciba (2009) en Cognis (2010). Eén van de grootste moeilijkheden daarbij was onzekerheid wegnemen. De focus bij een integratie berust volgens Heinz op drie x drie belangrijke pijlers: snelheid, communicatie en discipline. Je wil een integratie zo snel mogelijk helemaal hebben afgerond om de onzekerheid zo snel mogelijk weg te halen. Je wil zoveel mogelijk communiceren, terwijl je beseft dat hoeveel je ook communiceert, je de onzekerheid nooit volledig zult kunnen wegnemen. En tot slot heb je discipline nodig om een bedrijf zo consequent mogelijk rechtlijnig te kunnen leiden.

inside thema’s 2012 Petrochem 10 Petrochem 11 Petrochem 12

Projectmanagement Milieu Opslag, logistiek en infrastructuur

PETROCHEM 09 – 2012

097_L_Volgende Pet.indd 97

97

05-09-12 09:30

De oplossing lijkt nu wel duidelijk: een sterke en deskundig controlerende overheid die niet terugdeinst om forse sancties op te leggen.

Verantwoordelijkheid III Jarenlang kregen managers bonussen uitgekeerd omdat ze de kosten van hun bedrijven wisten te reduceren. Moeilijk?

Welnee: je bespaart op onderhoud. Easy money, vooral omdat onderhoud toch is uitbesteed en het je eigen personeel niet raakt. Geen problemen dus met de OR en niemand die er verder iets van merkt: de plant draait gewoon door en blijft winst maken. Meer nog zelfs vanwege de gereduceerde kosten.

De manager wordt gepromoveerd naar de volgende job met een nog hoger salaris en nog vettere bonussen en zijn opvolger speelt hetzelfde spel. Niemand die protesteert.

De bekende zondvloed komt later als die managers al lang vertrokken zijn. Want zo lang blijven ze niet op dezelfde stoel zitten: feedback op eigen handelen vindt niet plaats. En dan, ja dan komt een moment dat het bedrijf moet worden stilgelegd wegens achterstallig onderhoud, omdat alle grenzen van veiligheid zijn overschreden. Eindelijk dan toch wijs geworden?

Nee hoor, het wordt zelfs door de hoogste baas ontkent. Lees het hoofdinterview in de vorige Petrochem er maar op na. De waarheid die hij wilde verbloemen, is intussen achterhaald en hij is ontslagen.

De overheid, met dank aan de klokkenluiders want intern durft niemand dit openlijk aan te kaarten, was hiervoor nodig.

Niet voor even stop, maar voor wel twee jaar. Omgeving en medewerkers hebben blootgestaan aan risico’s die we niet accepteren. Alle inkomsten staan stop en uitgaven gaan door.

De reputatie van het bedrijf en zelfs de hele bedrijfstak naar de pietjes. En waarom? Omdat managers zo nodig hun bonussen wilden binnenhalen. Gedreven door boekhouders die de kosten wilden verlagen om zo de aandeelhouders gunstig te stemmen. Zijn die aandeelhouders dan niet ontevreden nu, nu hun bedrijf stilligt? Welnee, want die aandeelhouders hebben gecasht en zijn ook al lang vertrokken.

Ik had niet gedacht dat ik er een drieluik van zou moeten maken, maar Odfjell, ik kan er nog steeds niet omheen, helaas.

Maar drieluiken hebben ook hun charme heb ik ontdekt. Ik heb er pas nog een aangeschaft en het blijft mij intrigeren en ik raak er niet op uitgekeken. Trouwe lezers weten dat ik de ingrediënten van dit drieluik al eerder heb opgediend: feed-

98

back als essentie van het leven, de vermaledijde boekhouders van het Angelsaksische systeem, het Rijnlandse denken dat ons veel sterker had kunnen maken, ingenieurs die opzij worden geschoven of zelfs ontslagen, gezondheid ondergeschikt aan economie, kortetermijndenken dat langetermijndenken heeft overschaduwd, competenties zonder inhoud, enzovoort.

Meer dan eens heb ik meegemaakt dat mensen worden ontslagen, omdat ze niet in de “mainstream” van het bedrijf passen.

Bij aanname wordt zware nadruk gelegd of iemand wel in de bedrijfscultuur past. Binnen het bedrijf durven mensen elkaar steeds minder tegen te spreken, zeker in de huidige tijd van onzekerheid. Zo vergroot je de kans dat medewerkers als lemmingen achter elkaar aanrennend het ravijn instorten. Zalig zijn dus de klokkenluiders die ons voor grote rampen behoeden. Maar zo kan het natuurlijk niet, het moet anders. Is één Odfjell voldoende om ingenieurs weer aan de macht te helpen?

Of zitten de boekhouders nog steeds te stevig in het zadel en blijven we papieren ISO-certificaten belangrijker vinden dan de werkelijkheid buiten?

Tekenend vond ik het standpunt van de drie genomineerde Plant Managers of the Year 2012 die tijdens Deltavisie 2012 unaniem van mening waren: laat de overheid ons beter en degelijker controleren en ook forse sancties opleggen bij misstanden. Kunnen zelfs zij het niet redden tegen de krachten in hun bedrijven? De oplossing lijkt nu wel duidelijk: een sterke en deskundig controlerende overheid die niet terugdeinst om forse sancties op te leggen. Het idee dat het bedrijfsleven zelf verantwoordelijkheid neemt, is nu toch te vaak te idealistisch gebleken.

Overigens, dat lemmingen achter elkaar het ravijn in storten, is een wijdverbreid mistverstand. Filmmaker Disney heeft dat in de film White Wilderness uit 1958 bewust zo in scene gezet. Die arme beestjes werden door filmmakers over de rand geduwd. Waarom? Duidelijk toch voor zo’n film uit een Angelsaksisch land: vanwege het effect en winstbejag. Dieren zelf? Die zijn niet zo stom. henk.leegwater@lexxin.com is zelfstandig consultant

PETROCHEM 09 – 2012

098_M_column.indd 98

04-09-12 12:21

ANDUS group companies: Construction HSM Steel Structures Lengkeek Staalbouw RijnDijk Construction P&K Rail Offshore HSM Offshore Van Voorden Castings Van Voorden Maritime Process FIB Industries Refractories Gouda Refractories Gouda Vuurvast Services Gouda Vuurvast Belgium Gouda Feuerfest Deutschland

Serving the industry FIB Industries BV te Leeuwarden ontwerpt en produceert kwalitatief, hoogwaardige proces- en drukvaste apparatuur zoals: • • • •

Drukvaten en reactoren Kolommen en scrubbers Reactor internals en kolom internals Warmtewisselaars

• Industriële vergassingsbranders (vergassing en Lo-NOx) • In- en uitlaatsystemen van gasturbines • Modules voor rookgasreiniging (DeNOx)

De producten worden gebouwd in alle roestvast staalsoorten, duplex, lean duplex, super duplex, hoog nikkellegeringen en exotische materialen zoals titanium en zirkonium. FIB Industries werkt voor uiteenlopende opdrachtgevers, zowel nationaal als internationaal, in alle sectoren van de procesindustrie.

FIB Industries BV Einsteinweg 18 8912 AP Leeuwarden NL T +31 (0)58 - 294 59 45 E info@fib.nl

FIB #2-210x297.indd 1 099_andus.indd 1

FIB Industries is een zelfstandige werkmaatschappij binnen de Process divisie van Andus Group. De overige divisies zijn Construction, Offshore en Refractories. Andus Group is een internationale onderneming met circa 900 medewerkers en 12 gespecialiseerde werkmaatschappijen wereldwijd actief in een breed, industrieel werkveld.

Kennismaken? Graag. Bel of kijk op www.fib.nl of www.andusgroup.com

11-07-12 09:51 12:24 04-09-12

100_sgs.indd 1

04-09-12 09:51