Pet 12, 2014 by Industrielinqs pers en platform

Nr. 12 – 2014

www.petrochem.nl • losse verkoopprijs € 20,50

Al 25 jaar het managementblad voor de olie- en chemische industrie

Kansen voor de suikerbietchemie in Nederland • Innovatieve besturing gasopslag Bergermeer • Wat waren in 2014 de belangrijke trends? • Thema: Veiligheid

PET12 omslag voor binder.indd 1

16:50 03-12-14 12:17

LOGISTICON LOGISTICONWATER WATERTREATMENT TREATMENT DÉDÉSPECIALIST SPECIALISTININWATERBEHANDELING! WATERBEHANDELING!

Afvalwater

Demiwater

25 25 JAAR JAAR

Koelwater

Olie/Water Olie/Water separatie separatie

Condensaat Condensaat polishing polishing

Een Een zuivere zuivere samenwerking samenwerking Welke Welke vorm vorm van van waterbehandeling waterbehandeling u ook u ook wenst, wenst, Logisticon Logisticon levert levert u: u: KlantKlant specifi specifi eke eke installaties installaties Ontwerpen Ontwerpen in 3D in 3D Procesontwerp, Procesontwerp, Werktuigbouw/Elektrotechniek Werktuigbouw/Elektrotechniek en Constructie en Constructie in één in één handhand Optie Optie huurhuur installaties installaties mogelijk mogelijk Bel of Belmail of mail gerust gerust en maak en maak gebruik gebruik van van onzeonze expertise expertise in water. in water.

A-Omslag.indd A-Omslag.indd 2adv 2binder.indd PET12 omslag voor logisticon logisticon adv A4_v1.indd A4_v1.indd 1 1 2

Logisticon Logisticon Water Water Treatment Treatment b.v. b.v. Postbus Postbus 38, 2964 38, 2964 ZG ZG Groot-Ammers, Groot-Ammers, Nederland Nederland Telefoon: Telefoon: +31 +31 (0) 184 (0) 184 - 60 -82 6060 82 60 Website: Website: www.logisticon.com www.logisticon.com

25 25 JAAR JAAR

An 03-12-14 16:50 22-04-14 22-04-14 13:28 13:28 Andus A4

IN DEZE EDITIE

14 KANSEN VOOR DE SUIKERBIETCHEMIE

40 THEMA: VEILIGHEID

De suikerbiet als grondstof voor de chemie staat volop in de belangstelling. Aandacht die de biobased economy in deze nog prille fase heel goed kan gebruiken stelt, Alex Benschop van Royal Cosun. Volgens hem liggen de beste mogelijkheden voor biomaterialen voorlopig in nieuwe, hoogwaardige toepassingen, waarbij specifieke eigenschappen het meest tot hun recht komen.

In Petrochem 11 alarmeerde columnist Henk Leegwater in zijn column ‘Toeval?’ over de houding van management van grote chemische installaties tegenover veiligheid. Hoe de focus weer terugmoet op veiligheid, bespraken de experts van het Petrochem Platform. Elk jaar houdt Nogepa een grootschalige veiligheidsoefening. Dit jaar was Total E&P Nederland gastheer en werd de evacuatie van een offshore productieplatform gesimuleerd.

19 HUNTSMAN BREIDT MDI-PRODUCTIE UIT IN ROTTERDAM De vraag naar MDI groeit jaarlijks met ongeveer acht procent, schrijft Huntsman Holland in haar relatiemagazine Spreekbuis. Om aan deze vraag te voldoen, investeert het concern zowel upstream als downstream in MDI. Ook in Rotterdam staat een nieuw project op de rol.

20 INNOVATIEVE BESTURING GASOPSLAG BERGERMEER In de Bergermeer bij Alkmaar is in de jaren zestig gas gevonden. Vier decennia lang is er gas gewonnen uit het veld en nadat het veld uitgeproduceerd was, besloot TAQA het reservoir te gebruiken als gasopslag. Deze productiefaciliteit zal begin 2015 operationeel zijn.

24 WAT WAREN IN 2014 DE BELANGRIJKE TRENDS? 2014 heeft verschillende nieuwe inzichten gebracht voor de petro- en chemische industrie wereldwijd, en in Nederland en Vlaanderen in het bijzonder. Op de drempel naar 2015 onderscheidt Petrochem vier opvallende trends, op het gebied van raffinage, veiligheid, modulaire bouw en biobased alternatieven.

EN VERDER Commentaar Feiten en cijfers • Shell Moerdijk herstart activiteiten • Chemische industrie krijgt steun in de rug • AkzoNobel wil chemische grondstoffen uit afval halen Feiten en cijfers buitenland • IPCC: In 2100 moeten fossiele brandstoffen uitgebannen zijn • Verenigde Staten en China verminderen CO2-uitstoot Petrochem online: Myjour Onbevangen • Katrien Bogaerts Producten Innovatie Agenda Column • Wim Soetaert

13 37 39 51 52 55 58

PETROCHEM 12 – 2014

B-Inhoud.indd 3

03-12-14 15:32

“ Is your plant ready for the future? “ Al 25 jaar het managementblad voor de olie- en chemische industrie NUMMER 12 - 2014

UITGAVE VAN: Industrielinqs pers en platform BV, Veembroederhof 7, 1019 HD Amsterdam, Postbus 12936, 1100 AX Amsterdam e-mail: redactie@petrochem.nl, website: www.petrochem.nl HOOFDREDACTIE: Wim Raaijen 020 312 2081 EINDREDACTIE: Liesbeth Schipper 020 312 2083 REDACTIE: David van Baarle 020 312 2082, Miriam Rook 020 312 2796, Dagmar Aarts 020 312 2084

VASTE MEDEWERKERS: Chris Aldewereld, Katrien Bogaerts, Jan van Doorslaer, Jacqueline van Gool, Henk Leegwater, Gerard van Nifterik, Erik te Roller, Wim Soetaert, Francis Voermans, Eric de Vries, Cyril Widdershoven LAY-OUT: De Opmaakredactie OMSLAGFOTO: BASF SE ADVERTENTIEVERKOOP: Jetvertising BV, t: 070 399 0000 - f: 070 390 2488 Rob Koppenol rob@jetvertising.nl TRAFFIC: Breg Schoen 020 312 2088 DRUKWERK: PreVision Graphic Solutions ABONNEMENTEN (excl. 6% BTW) Petrochem verschijnt 11x per jaar. Nederland/België € 165,– per jaar Introductie NL/B 25% € 124,00 per jaar Overig buitenland € 192,– Losse verkoopprijs € 20,50 Studenten € 38,50 Proefabonnement 3 mnd € 27,00

Making critical plant information fully visible is just the beginning of the vigilant cycle. Seeing clearly gives you the knowledge necessary to anticipate the changes required in your process. Knowing in advance brings you the speed and flexibility to optimize your plant in real time. And by acting with agility, you are able to adapt to the ups and downs of your business environment. VigilantPlant excels at bringing out the best in your plant and your people - keeping them fully aware, well informed, and ready to face the next challenge.

OPZEGGEN: Dit magazine hanteert de opzegregels uit het verbintenissenrecht. Wij gaan er van uit dat u het blad ontvangt uit hoofde van uw beroep. Hierdoor wordt uw abonnement steeds stilzwijgend met een jaar verlengd. Proef- en kennismakingsabonnementen worden niet automatisch verlengd en stoppen na het aantal aangegeven nummers. Opzeggen kan via www.aboland.nl, per post of per telefoon. De opzegtermijn is 8 weken voor het einde van uw abonnementsperiode. Als opzegdatum geldt de datum waarop uw opzegging door Abonnementenland is ontvangen. Indien u hierom verzoekt, ontvangt u een bevestiging van uw opzegging met daarin de definitieve einddatum van uw abonnement. Adreswijzigingen kunt u doorgeven via www.aboland.nl, per post of per telefoon. Overige vragen kunt u stellen op www.aboland.nl of neem telefonisch contact met Abonnementenland op. Abonnementenland: Postbus 20, 1910 AA Uitgeest Tel: 0900-ABOLAND of 0900-226 52 63 (€ 0,10 per minuut) Fax: 0251-31 04 05 Site: www.bladenbox.nl voor abonneren of www.aboland.nl voor adreswijzigingen en opzeggingen. Abonnementenland is ook bereikbaar via Twitter. Stuur uw tweet naar: @Aboland_klanten. Prijswijzigingen voorbehouden.

Please visit us at www.yokogawa.com/eu

Niets uit deze uitgave mag worden gereproduceerd zonder toestemming van de uitgever. ISSN: 1380-6386

C-Commentaar.indd 4

03-12-14 15:37

ONBEVANGEN

‘Gelukkig wordt er van binnenuit steeds meer reliëf gegeven aan de mogelijkheden voor een biogebaseerde industrie.’

Biorealisme Vergroening kan voor verschillende chemische routes een interessant alternatief bieden. En het kan nieuwe polymeren opleveren met andere en mogelijk interessante innovatieve eigenschappen. Toch mag vergroening van de chemie niet de aandacht afleiden. Zo ligt de mondiale urgentie elders: in het verduurzamen van de energie die we gebruiken, met name voor transport en onze mobiliteit. Want niets leidt zo snel tot CO2 dan de directe verbranding van koolwaterstoffen. Meer dan negentig procent van de gewonnen aardolie wordt als brandstof ingezet. Het kan niet vaak genoeg gezegd worden. We moeten uitkijken dat de term biobased chemie ons niet van deze naakte waarheid afleidt. Biobased economy Bovendien is bio niet altijd beter. Begin dit jaar schreef ik in een commentaar dat ik de term ‘biobased economy’ niet erg goed gekozen vind. ‘De kolossale - en haast totalitaire - intentie van het begrip, maakt het een gemakkelijke schietschijf. Begrijp me niet verkeerd. Ik denk dat er heel veel interessante en veelbelovende productieroutes zijn, gebaseerd op biogrondstoffen en biochemische processen’… ‘Maar vooralsnog is niet iedere bioroute of inzet van biogrondstoffen een verbetering. En dat impliceert de term biobased economy wel…’ Het zou me weinig verbazen als de term biobased economy niet is bedacht door deskundigen, maar door snelle marketeers of opportunistische politici. Die overigens hiermee hun doel volledig voorbij kunnen schieten. Juist door de verwachting zo extreem en totalitair neer te zetten, wordt ongewild een karikatuur gemaakt, die aan alle kanten kan worden bekritiseerd. Als geheel. Net zoals de hele chemische industrie als onveilig wordt beoordeeld, als het bij een paar bedrijven fout gaat. Of dat alle Marokkanen het land uit moeten, omdat er een paar enorme sukkels bij zitten. Gelukkig wordt er van binnenuit steeds meer reliëf gegeven aan de mogelijkheden voor een biogebaseerde industrie. Zo stelde professor Harry Bitter enkele maanden geleden, bij de aanvaarding van zijn ambt als hoogleraar Biobased Commodity Chemistry aan Wageningen UR, dat biomassa aardolie niet zomaar kan vervangen. Voor Bitter is de overstap van fossiele grondstoffen naar biomassa wel noodzaak. Maar, zo onderstreepte hij, biomassa is geen olie: groene grondstoffen

zijn doorgaans nat, bevatten op moleculair niveau veel zuurstof (dat zowel hardnekkig als lastig is) en kunnen elk moment een andere samenstelling hebben. Bovendien is het transport lastig: biomassa moet uit meerdere locaties komen en is niet elk seizoen beschikbaar. Biomassa benutten Uiteindelijk wil Bitter honderd procent van de biomassa benutten. ‘Daarom moet je nauwkeurig uitkienen welke moleculen uit de biomassa je voor welk einddoel wil benutten.’ En dat kost tijd, want in zijn prognose zijn de professor en zijn team over tien tot twintig jaar hooguit ‘een eind op streek’. Ook Alex Benschop van Royal Cosun tempert in deze Petrochem de hoge verwachtingen. Hij vindt dat vooralsnog de concurrentie met de petrochemie niet moet worden gezocht. ‘Neem bijvoorbeeld PET voor frisdrankflessen. In de petrochemie wordt PET in enorme hoeveelheden geproduceerd. Schaal en efficiëntie zorgen voor zeer lage prijzen.’ PET wordt gemaakt uit tereftaalzuur. Het biogebaseerde PEF kan een alternatief zijn voor PET. Voor één van de grondstoffen van PEF, FDCA, zijn meer echter dan anderhalf keer zoveel suikerequivalenten nodig. Benschop: ‘Alleen al in het Vlaamse Geel produceert BP veel meer tereftaalzuur, dan wij aan suikerequivalenten uit onze volledige bietenproductie kunnen halen. Dus het een-op-een vervangen van dit soort chemicaliën is niet eenvoudig.’ Kleine feestjes Door niet langer de lat te hoog te leggen met een veel te ambitieuze term, kan elk succes apart worden gevierd. Als PEF als nieuwe kunststof de eerste specifieke toepassingen gaat krijgen. Of als de suikerbiet nieuwe chemische routes mogelijk maakt naar innovatieve materialen. Bovendien zijn veel kleinere feestjes toch veel leuker dan het vooruitzicht van een heel groot feest, dat steeds maar uitgesteld moet worden, omdat er telkens wel iets aan het te vieren succes blijft ontbreken. Utopia bestaat niet! Reageren? Via de mail: wim@industrielinqs.nl of via twitter : @wimraaijen

PETROCHEM 12 – 2014

C-Commentaar.indd 5

03-12-14 15:37

Milieudefensie heeft officieel bezwaar aangetekend tegen de verlenging van de opsporingsvergunning van Cuadrilla om in Boxtel (Brabant) naar schaliegas te zoeken. Minister Henk Kamp (Economische Zaken) heeft de vergunning verlengd. De vergunning verliep op 25 november. Eerder zegde de gemeente Boxtel al het huurcontract met Cuadrilla op voor de beoogde boorlocatie. Nadat Flowid eind vorig jaar de Process Enlightenmentz 2013 won, gaat het goed met het Eindhovense bedrijf.

PETROCHEM 12 – 2014

D-FeitenCijfers.indd 6

m .nl

Na drie jaar bouwen en een investering van 45 miljoen euro is de nieuwe fabriek van Avebe in Ter Apelkanaal in gebruik genomen. In de fabriek worden aardappelzetmeel en aardappeleiwitten geproduceerd voor verwerking in voedingsmiddelen. De nieuwe fabriek, waarmee extra zetmeel kan worden geproduceerd zonder extra inzet van personeel, is verregaand geautomatiseerd en verhoogt de flexibiliteit van de onderneming. Dankzij de nieuwe fabriek kan Avebe sneller inspelen op de vraag uit de markt. Er ging daarnaast extra aandacht uit naar procesbeveiliging. In de Avebe-fabriek in Ter Apelkanaal werken 150 werknemers.

SHELL MOERDIJK HERSTART ACTIVITEITEN Shell Moerdijk wil in december van dit jaar twee van de vier prost gelez ee ductie-eenheden opnieuw in bedrijf te nemen. De fabrieken zijn sinds begin oktober buiten werking na een lekkage in het stoomsysteem. Zonder stoom kunnen ook de andere fabrieken niet prow duceren. .p e tro c Het gaat om een tijdelijke oplossing. Shell Moerdijk gaat gebruik maken van stoom van een energiebedrijf dat op hetzelfde industriegebied staat. De komende periode vinden er herstartactiviteiten plaats, in nauw overleg met de betrokken overheidsinstanties. De prioriteiten bij deze werkzaamheden liggen op veiligheid en kwaliteit. Shell Moerdijk probeert de overlast voor de omgeving tot een minimum te beperken. Ondertussen blijft Shell Moerdijk volop bezig met het voorbereiden van herstelwerkzaamheden rond het beschadigde deel van de MSPO-2-installatie, waar eerder dit jaar een explosie plaatsvond.

op ww

De ‘Big Four’, de grote fiscale adviesbureaus PwC, EY, KPMG en Deloitte, stellen dat de belasting op grondstoffen omhoog moet en die op arbeid omlaag. Dat schrijft het Financieele Dagblad. Door de hoge belasting op arbeid worden bedrijven verleid om te automatiseren. De lage belasting op grondstoffen leidt tot vervuiling en verspilling. Door deze belastingen om te draaien worden duurzaamheid en werkgelegenheid gestimuleerd. Het is een belangrijke stap op weg naar een circulaire economie. De ‘Big Four’ boden 27 november een rapport aan aan de vertegenwoordigers van de Europese Commissie, het internationale bedrijfsleven en directeur duurzaamheid Koen de Snoo van het ministerie van Infrastructuur en Milieu.

FOTO: SHELL

FEITEN & CIJFERS

BASF INVESTEERT 500 MILJOEN IN VERBETERDE PRODUCTIE SUPERABSORBERS Chemiebedrijf BASF heeft bekend gemaakt de komende jaren wereldwijd rond de 500 miljoen euro te investeren in een technologische vernieuwing van de productie van superabsorberende polymeren (SAP). De innovatie wordt eerst in de Europese installaties doorgevoerd, waaronder die in Antwerpen. BASF zelf beschrijft de verbetering als een baanbrekende technologische vernieuwing. Het geld zal de komende twee tot drie jaar worden gebruikt om bestaande installaties aan te passen zodat deze de zogenoemde ‘droplet polymerization-techniek’ kunnen toepassen. Door de nieuwe technologie wordt het mogelijk om luiers lichter te maken en tegelijkertijd het absorberende vermogen te verbeteren. Volgens BASF luidt dit een nieuwe generatie luiers in die zowel comfortabeler zitten als droger aanvoelen.

CHEMISCHE INDUSTRIE KRIJGT STEUN IN DE RUG De Nederlandse chemische industrie krijgt een impuls om de concurrentie met buitenlandse chemiebedrijven aan te gaan. Chemiebedrijven buiten Europa betalen tot drie keer minder voor energie en grondstoffen. De chemische industrie en de overheid gaan maatregelen uitwerken waardoor de industrie beter het hoofd kan bieden aan de ongelijke internationale concurrentiepositie. Dit is de belangrijkste uitkomst van een overleg tussen minister Henk Kamp van Economische Zaken en vertegenwoordigers van belangrijke chemiebedrijven in Nederland, waaronder de Vereniging van de Nederlandse Chemische Industrie (VNCI). De afspraak is dat de industrie minstens één keer per jaar een rondetafelgesprek heeft met de minister van Economische Zaken. Ook zal worden gekeken welke mogelijkheden er zijn om biomassa hoogwaardig in te zetten en de uitstoot van broeikasgassen verder te verminderen. De regionale chemieclusters zullen verder worden versterkt en er wordt verbinding gezocht met andere sectoren. Daarnaast wordt de internationale samenwerking en coördinatie van beleid op Europees niveau uitgebreid. De overheid en de chemische industrie willen verder samen innoveren en de regeldruk verminderen. Ook willen ze grootschalige demonstratieprojecten opzetten die de introductie van duurzame materialen en technologieën op de markt versnellen.

Blijf op de hoogte en schrijf u in voor de nieuwsbrief op www.petrochem.nl

03-12-14 15:43

FOTO: OCI TERMINAL EUROPOORT

ENORME OPSLAGTANKS AANGEKOMEN IN ROTTERDAM Twee RVS tanks van 750 vierkante meter zijn 30 november aangekomen bij OCI Terminal Europoort in het Rotterdamse havengebied. Deze dubbelwandige tanks zijn speciaal door Holvrieka in Sneek ontworpen voor de opslag van ammoniakwater. OCI Terminal Europoort is het open overslagbedrijf van OCI Nitrogen. Naast de overslag van ammoniak produceert OCI Terminal zelf ammoniakwater. Met twee nieuwe opslagtanks wordt de productiecapaciteit verdrievoudigd van 25.000 ton per jaar naar 80.000 ton per jaar. Ammoniakwater wordt voornamelijk gebruikt voor fermentatieprocessen in de voedselindustrie, als grondstof voor de farmacie en voor het zuiveren van de uitstoot van energiecentrales. Tegelijkertijd met de ontwikkeling van de nieuwe opslagtanks is geïnvesteerd in een nieuw truckverlaadstation voorzien van een TODO-koppelingssysteem. Het TODO-systeem zorgt voor een afgesloten circuit zodat er geen ammoniakwater in de buitenomgeving terecht kan komen. Met de totale uitbreiding van de opslagcapaciteit en verlaadsystemen is een investering gemoeid van twee miljoen euro.

BASF WIL VERGUNNING DE MEERN VERRUIMEN BASF wil voor de fabriek in De Meern een verruiming van de emissievergunning voor bijzondere situaties. Op dit moment kan het bedrijf direct een boete krijgen bij emissieoverschrijdingen, ook als de omstandigheden ongewoon zijn. Die kunnen optreden bij het aanpassen of opnieuw opstarten van installaties, of bij een stroomstoring. BASF laat weten dat het verruimen van de vergunning absoluut geen gevaar zal opleveren voor de buurt en bij vergelijkbare fabrieken in Nederland al gangbaar is. BASF kwam de afgelopen jaren meerdere keren in het nieuws toen er kortstondig meer uitstoot was van potentieel schadelijke gassen dan toegestaan. Dit zorgde voor onrust en bezorgdheid bij omwonenden. Onderzoek wees uit dat de concentraties niet schadelijk waren voor personeel en de buurt.

FOTO: TOTAL

SPECTACULAIR TRANSPORT VOOR TOTAL-PROJECT IN ANTWERPEN Het moderniseringsproject van Total wordt heel tastbaar nu grote modules van een nieuwe installatie via speciaal transport naar Antwerpen worden overgebracht. Total investeert een miljard euro in de Antwerpse site om mee te kunnen blijven spelen op de wereldmarkt en in te spelen op de verschuivende vraag naar producten met een lagere milieu-impact. Bijzonder aan het project is dat een groot deel van de nieuwe installaties buiten de site wordt gebouwd. De contractor maakt buiten de omgeving van de draaiende fabriek modules en koppelt die later op de site aan elkaar. Het transport van die modules is nu en de komende maanden gaande. De onderdelen worden per schip naar de Antwerpse haven vervoerd en daar aan land gebracht. Vervolgens worden ze via de openbare weg naar de site van Total gebracht. In totaal gaat het om 32 modules die per schip worden overgebracht. De grootste module is 23 meter hoog, 24 meter lang, 11 meter breed en weegt 1000 ton. ALE en Aertssen Kranen verzorgen dit zwaarste transport ooit in de Antwerpse Haven. In oktober kwamen de eerste modules in Antwerpen aan en het laatste transport is voorzien in het voorjaar van 2015.

Er staat een groot pilot project op stapel en bedrijf won enkele weken geleden de Herman Wijffels Innovatieprijs 2014. Het gaat om de eerste plaats in de categorie circulaire economie, die 30.000 euro oplevert voor verdere ontwikkeling van het bedrijf. ‘De vinding van Flowid verkleint chemische processen en maakt ze flexibel. Op elke locatie kan een Flowid worden geplaatst. Zo wordt werkgelegenheid en kennis behouden en loopt Nederland voorop’, aldus de jury. Jeoffrey van den Berg van Flowid: ‘In de Flowid kun je het proces bij optimale temperatuur en druk laten verlopen. Daardoor verloopt het proces veel sneller en produceren we met één liter net zoveel als een reactor van 50.000 liter. Fabrieken kunnen er de keten mee sluiten, want afval kunnen ze direct zelf hergebruiken.’ Het middelbaar beroepsonderwijs krijgt meer ruimte om opleidingen aan te bieden die beter aansluiten bij het werk in de regio. Dit staat in het wetsvoorstel dat minister Jet Bussemaker van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap heeft ingediend. Het kabinet heeft hiermee inmiddels ingestemd. Mbo-scholen kunnen zelf kiezen welke opleidingen zij aanbieden. De bedoeling is om op die manier beter in te kunnen spelen op ontwikkelingen van bedrijven, zoals 3D-printen of technologie in de zorg. Ieder kwartaal kunnen opleidingen in het mbo worden aangepast. Voor studenten betekent dit dat zij een persoonlijke keuze kunnen maken uit het aanbod van keuzevakken die relevant zijn voor hun opleiding. Het E4Water project bij kunststoffabrikant Solvic in Antwerpen heeft de Cefic Responsible Care Prijs gewonnen in de categorie Environment. Doel van het project is om verschillende afvalwaterstromen op te werken tot een demiwaterkwaliteit. Dit water kan Solvic inzetten in zijn productieproces, zodat het minder water (drink- of demiwater) hoeft aan te voeren.

PETROCHEM 12 – 2014

D-FeitenCijfers.indd 7

03-12-14 15:43

STIKSTOF ON-SITE GENEREREN Atlas Copco Rental verhuurt stikstofgeneratoren die stikstof ter plaatse genereren met een zuiverheid tot 99,999%. Bel ons voor meer informatie op telefoonnummer 010-2310 110 of kijk op www.atlascopcorental.nl.

WORKER MOBILITY FOR HAZARDOUS AREAS

BARTEC Safe.t速 Technology

The Ex-proof Smartphone and Tablet PC were the Industry is waiting for! The new worker mobility is made by BARTEC. Built for enterprise use in rugged environments. They are the toughest devices you will ever meet:

Impact X Agile X BARTEC NEDERLAND b.v. info@bartec.nl . www.bartec.nl

PET12 advertenties.indd 8

the most versatile intrinsically safe smartphone of the world.

Android, rugged, IP 68, HD video streaming, glove compatible

the most agile Ex-tablet PC ever made. And the thinnest.

Windows Embedded Industry Pro, front and rear cameras, integrated barcode scanner

The CSA, IECEx and ATEX certification has not compromised the quality and usability. They are very powerful, both on the inside and on the outside. Simply ahead of their times.

03-12-14 15:20

AKZONOBEL WIL CHEMISCHE GRONDSTOFFEN UIT AFVAL HALEN AkzoNobel heeft een vooruitstrevend idee opgepakt en uitgewerkt met het Canadese Enerkem dat technologie heeft ontwikkeld om afval in synthesegas om te zetten. Zij willen in de komende twee tot drie jaar een fabriek in Delfzijl of Rotterdam (of beide) bouwen. Zo zijn ze de eerste die deze nieuwe technologie in Europa gebruiken. Het doel is om de cirkel rond te maken door koolstof uit niet-recyclebaar afval om te werken tot bruikbare producten. Zo is synthesegas een algemeen gebruikte grondstof voor producten als methanol en ammoniak. De partners -naast AkzoNobel en Enerkem ook de Noordelijke Ontwikkelings Maatschappij, Groningen Seaports, Rotterdam Partners en Innovation Quarter- gaan eerst diverse lokale afvalstromen testen, met inbegrip van gemeentelijk restafval en agrarisch afval. Het omzettingsproces van Enerkem vormt een aanvulling op bestaande technologieën, zoals recycling en anaërobe afbraak. ‘Gezien de toenemende zorgen over de schaarste van grondstoffen en energie ontstaat een steeds grotere noodzaak tot innovatie en de ontwikkeling van minder traditionele oplossingen’, aldus Werner Fuhrmann, lid van het executive committee van AkzoNobel en verantwoordelijk voor Specialty Chemicals. ‘Om deze innovaties te versnellen gaan wij strategische partnerschappen aan die zijn gericht op het vervangen van niet-hernieuwbare grondstoffen, wat belangrijke milieuvoordelen heeft.’ Geïnteresseerden zijn welkom om aan de samenwerking deel te nemen. Het is de bedoeling om een groep partners te creëren die allemaal een unieke bijdrage leveren.

FOTO: TOTAL

BP DOET OPSLAGTERMINAL PERNIS VAN DE HAND De opslagterminal van BP in Pernis staat in de etalage. Het gaat om een terrein van negentig hectare met een verladingsinstallatie, opslagtanks en vier ligplaatsen voor zowel een zeeschip als binnenvaartschepen. Het laadstation belaadt nu per dag gemiddeld zo’n 125 tankauto’s met voornamelijk benzine. De terminal in Pernis is via pijpleidingen verbonden met de raffinaderij in Europoort. Deze raffinaderij kan dagelijks vierhonderdduizend vaten aardolie verwerken, wat uitkomt op een jaarlijkse productie van negentien miljoen ton. Op de Europoort-locatie bevindt zich ook een verladingsinstallatie, naast een grote hoeveelheid opslagtanks met een totale capaciteit van 4,3 miljoen kubieke meter. BP doet de terminal van de hand als onderdeel van een grotere operatie om bezittingen te verkopen, stelt Reuters. Het concern heeft sinds de olieramp in de Golf van Mexico in 2010 al voor zo’n veertig miljard dollar aan bezittingen verkocht en kondigde vorig jaar aan tot 2015 nog eens voor tien miljard dollar aan assets te willen verkopen.

GROEN LICHT VOOR CENTRALE AFVALWATERZUIVERING BOTLEK Het Rotterdamse haven- en industriegebied Botlek krijgt een centrale afvalwaterzuivering. Vertegenwoordigers van vier organisaties hebben op 6 november 2014, tijdens het Watervisie Congres, hun handtekening gezet onder een Letter of Intent (LoI) voor de bouw van de Centrale Afvalwaterzuivering Botlek (CAB). Huntsman, Emerald Kalama Chemical, Kemira en Evides Industriewater gaan hiervoor de komende jaren samenwerken. Evides Industriewater is de projectontwikkelaar en toekomstige bedrijfsvoerder van de nieuwe afvalwaterzuivering. Het project omvat een persriool ter inzameling van het bedrijfsafvalwater in het Botlekgebied en de bouw van een nieuwe aërobe afvalwaterzuivering. Bedrijven uit de omgeving kunnen hierop aansluiten om hun industriële afvalwater te laten zuiveren door Evides. Speciaal voor de CAB wordt in de Botlek een persriool aangelegd met een lengte van ongeveer twaalf kilometer. De nieuwe afvalwaterzuivering (AWZI) komt naast de bestaande AWZI op het terrein van Huntsman. Om voldoende bedrijven te kunnen bedienen en pieken in afvalwater te kunnen verwerken, is bij het ontwerpen van de AWZI rekening gehouden met toekomstige groei. Met deze ketensamenwerking levert de CAB een positieve bijdrage aan de milieuruimte in dit deel van de Rotterdamse haven.

AkzoNobel en de vakorganisatie hebben een nieuwe cao-akkoord weten te bereiken. De cao is geldig voor de periode 1 juli 2014 tot en met 30 juni 2015. Aan het akkoord ging een staking van weken bij de vestiging in Rotterdam vooraf. In het akkoord staat dat het vaste salaris van de medewerkers met 1,85 procent omhoog gaat. Dit geldt alleen voor de medewerkers die vallen onder de nieuwe cao en niet voor de medewerkers van External Business van Decorative Coatings. Hun salaris gaat omhoog met 0,5 procent. Alle medewerkers ontvangen in december een eenmalige uitkering van bruto 100 euro (parttimers naar rato). In Nederland is er meer regie en discussie nodig over slimme fabrieken. Hiervoor moeten we uit onze comfortzone komen, stelt Rob Karsmakers sitemanager van Philips Drachten. Hij is lid van een commissie onder aansturing van FME-voorzitter Ineke Dezentjé-Hamming die momenteel de laatste hand legt aan een inventarisatie van slimme fabrieken in Nederland. Het rapport beschrijft enkele tientallen projecten in Nederland en is half november overhandigd aan minister Henk Kamp van Economische Zaken. Minister Kamp liet eerder weten geen subsidie beschikbaar te stellen voor industrie 4.0, in tegenstelling tot bijvoorbeeld Duitsland, waar bondskanselier Angela Merkel ‘Industrie 4.0’ steunt met 250 miljoen euro. In oktober zijn de werkzaamheden voor de ombouw van de veerboot MS ‘Ostfriesland’ naar een LNG-aandrijving gestart. Deze ‘groene’ retrofit - de eerste voor een zeewaardig schip in de EU - is onderdeel van het pilotproject Motorways of the Seas, waarvoor een Europese subsidie van 3,07 miljoen euro is toegekend. Begin 2015 worden de werkzaamheden aan het schip afgerond. Na de afronding van de retrofit wordt de nieuwe LNG-aandrijving van de veerboot op de lijn Emden-Borkum en Eemshaven-Borkum uitgebreid getest. Daarnaast wordt er onderzoek gedaan naar de ontwikkeling van en omgang met LNG in havens.

PETROCHEM 12 – 2014

D-FeitenCijfers.indd 9

03-12-14 15:43

PET12 advertenties.indd 10 016_mob.indd 1

03-12-14 15:27 07-03-2011 16:40:39

WATERSCHAPPEN GAAN GRONDSTOFFEN PRODUCEREN Fosfaat als groene meststof voor de landbouw, cellulose voor asfalt en CO2 voor tuinbouwkassen of de procesindustrie. Het zijn toepassingen waarmee alle 23 waterschappen met de industrie aan de slag gaan door grondstoffen uit het water terug te winnen. Daarvoor hebben ze eind november Green Deal Grondstoffen ondertekend. Waterschappen zuiveren het afvalwater om te zorgen voor een goede waterkwaliteit in Nederland. Maar afvalwater kan ook dienen bron van duurzame energie en grondstoffen. De Green Deal Grondstoffen richt zich op het stimuleren van het winnen van waardevolle grondstoffen. Met de Green Deal Grondstoffen starten de waterschappen kansrijke demonstratieprojecten die van aanbesteding tot realisatie door het Rijk worden ondersteund en gevolgd om van te leren. Het Rijk neemt belemmeringen in regelgeving weg en zoekt actief mee naar de oplossing voor praktische problemen, bijvoorbeeld rond vergunningverlening. Met deze investeringen zijn vele tientallen miljoenen euro gemoeid. De STOWA (Stichting Toegepast Onderzoek Waterschappen) investeert daarnaast miljoenen in onderzoek naar nieuwe technieken. Het Rijk heeft toegezegd te helpen met het vinden van aanvullende financiering. Tot slot komt er een pakket met activiteiten voor het hoger onderwijs rond het thema.

INDORAMA WIL AFGEDANKTE PET HOOGWAARDIG RECYCLEN Indorama Ventures uit Rotterdam Europoort onderzoekt de recycling van PET uit afgedankte producten. In samenwerking met het jonge hightech chemische bedrijf Ioniqa is een nieuwe technologie ontwikkeld om met biochemische recycling PET uit afvalproducten op te lossen en weer af te breken tot een kleurloos basismolecuul. Van afgedankte spijkerbroeken, sportkleding of tapijten kunnen frisdrankflessen worden gemaakt. Met de technologie van Ioniqa kunnen producenten van PET weer over hun oorspronkelijke basismateriaal beschikken zonder dat opnieuw te hoeven maken uit de benodigde grondstoffen. In Europa is in 2013 1,631 miljoen ton aan PET-flessen teruggekomen voor recycling. Dat is nog geen 55 procent van de geproduceerde hoeveelheid. De flessen worden mechanisch gerecycled door ze te versnipperen tot flakes, die worden omgesmolten en herbruikt in de productie van PET-flessen en verpakkingen. Tot nu toe is het technisch slechts mogelijk om vijftien procent van het gerecyclede materiaal zo te benutten. Het grootste deel van de overige 85 procent krijgt een nieuw bestaan als polyester vezel. Wetenschappelijk is nu aangetoond dat het terugwinnen van de polyester vezels uit PET-flessen, afgedankte kleding en restmaterialen uit de textielindustrie mogelijk is om daar PET-materialen voor flessen of vezels van te maken.

PRIJS PER VAT IN US DOLLARS

16 17 20 21 22 23 24 27 28 29 30 31 3

OKTOBER

Door de overname van Isoper en Primat in Nederland en België kan gespecialiseerd technisch detacheerder Humares Groep verder uitbouwen met name voor hoger geschoolde functies in de raffinage en on-shore energiesector. Technische bedrijven organiseren hun werk in groeiende mate projectmatig. Dit betekent dat zij steeds vaker een beroep doen op de tijdelijke inzet van specialistische kennis en expertise.

PERSONALIA Vopak wil medio december M.F. Groot benoemen als lid van de raad van commissarissen. Groot is in de afgelopen 25 jaar werkzaam geweest bij HAL Holding. Hij volgt M. van der Vorm op, die heeft besloten af te treden.

BRENT RUWE OLIEKOERS

De elektrospray-techniek van High Voltage Water heeft volgens de jury van de Waterinnovator of the Year Award de potentie om een wereldwijd probleem op te lossen: het scheiden van zout en water. Garantie over het succes gaf juryvoorzitter Cees Buisman niet, maar hij vond de technologie wel innovatief genoeg om de award toe te kennen. High Voltage Water zegt het energieverbruik en de investeringskosten van thermisch ontzilten drastisch omlaag te kunnen brengen door gebruik te maken van elektrospray-techniek, die met name bekend is van de inktjet-printer. Druppels worden daarbij geladen zodat ze elkaar afstoten, waardoor een fijne en gelijkmatige nevel ontstaat.

NOVEMBER

7 10 11 12 13 14 17 18 19 20 21 24

Gerald Schotman (Shell/NAM) is door een jury onder leiding van Rob van Leen (DSM) uitgeroepen tot Innovator of the Year 2014. Volgens de jury heeft Schotman van alle genomineerden de belangrijkste bijdrage geleverd aan innovatie in het Nederlandse bedrijfsleven. Hij is er de afgelopen vijf jaar in geslaagd veel veranderingen door te voeren bij Shell, een bedrijf dat volgens Van Leen toch een ‘langzame supertanker’ is.

PETROCHEM 12 – 2014

D-FeitenCijfers.indd 11

03-12-14 15:43

WE MAKE IDEAS WORK –––––– Een goed idee is een mooi begin, maar een nuttige investering wordt het pas met een technische realisatie die echte waarde toevoegt. Met de kennis en kunde van 4.900 professionals wereldwijd werkt Tebodin elke dag aan ideeën én oplossingen die leiden tot operational excellence. De praktische benadering en integrale aanpak van Tebodin hebben zich bewezen in tal van industriële markten. Onze slimme combinaties van consultancy en engineering zijn het antwoord op de toenemende complexiteit van internationaal concurreren. De basis voor veiligheid, compliance, duurzaamheid en winstgevendheid wordt gelegd tijdens de ontwerpfase. Maar alleen als u de juiste partner kiest. Onze expertise in value engineering zorgt voor kostenefficiënt asset management en betere prestaties.

Tebodin is onderdeel van de internationale ‘engineering en services’ onderneming Bilfinger SE. ––––––

TEBODIN NETHERLANDS B.V. www.tebodin.nl/olie-gas www.bilfinger.com

5522_TB_AD_PetroChem_210x297.indd 3 PET12 advertenties.indd 12

11/25/14 14:15 PM 03-12-14 15:27

FEITEN BUITENLAND

m .nl

op ww

IPCC: IN 2100 MOETEN FOSSIELE BRANDSTOFFEN UITGEBANNEN ZIJN In het vijfde rapport van de Intergovernmental Panel on Climate st gelez ee Change (IPCC) laten de onderzoekers er geen gras over groeien: de mens is verantwoordelijk voor de klimaatverandering waar we nu mee te maken hebben en het gebruik van fossiele brandstoffen is de grootste boosdoener. w .p e tro c IPCC wil dat het gebruik van fossiele brandstoffen in 2100 totaal is uitgebannen. Dit zou noodzakelijk zijn om verder opwarming van de aarde te voorkomen. In het vijfde rapport dat de VN-organisatie publiceerde, stellen de wetenschappers dat het extreem aannemelijk is dat de toegenomen hoeveelheid koolstofdioxide, methaan en NOx de belangrijkste oorzaak zijn van de opwarming van de aarde. En die komen weer in de atmosfeer dankzij ons gebruik van fossiele brandstoffen. Als we de fossiele brandstoffen niet zouden uitbannen zou volgens de VN-wetenschappers zware, onherstelbare schade aan de aarde worden toegebracht. Zo meten de wetenschappers vanaf 1950 grotere extremen in de weercondities. Er worden zowel hogere maximum- als lagere minimumtemperaturen gemeten dan in de jaren daarvoor, maar ook meer andere extreme weercondities zoals orkanen en extreme regenval. Er moet volgens het IPCC dan ook ingegrepen worden om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen. Dat zou onder meer betekenen dat er volledig moet worden overgeschakeld op duurzame bronnen zoals zonne-energie en kernenergie. VN-chef Ban Ki-moon vindt dat de wetenschappers een duidelijke boodschap hebben en dat er nu iets moet gebeuren. Volgens hem kost niets doen meer dan wel ingrijpen.

VERENIGDE STATEN EN CHINA VERMINDEREN CO2-UITSTOOT De Verenigde Staten en China bereikten halverwege november een akkoord over het verminderen van de CO2-uitstoot. Samen zijn deze grootmachten verantwoordelijk voor meer dan een derde van de wereldwijde emissies. China zal zijn emissies uiterlijk in 2030 limiteren. De VS geeft aan emissies met 26 tot 28 procent terug te dringen tegen 2025. D66 vindt dat de stappen niet groot genoeg zijn. D66-Europarlementariër Gerben-Jan Gerbrandy en D66-Tweede Kamerlid Stientje van Veldhoven reageren op het nieuws. Gerbrandy: ‘Dit is positief nieuws en een helder signaal naar de rest van de wereld. Een internationaal klimaatakkoord volgend jaar in Parijs komt nu dichterbij. Maar de reuzen onder de vervuilers zetten dwergenstapjes. Als we een serieus akkoord willen bereiken waardoor de opwarming van de aarde onder de twee graden grens blijft, zullen deze stappen flink groter moeten worden. Dat betekent dat ook Europa zevenmijlslaarzen moet aantrekken.’ Van Veldhoven: ‘Een schone en slimme economie heeft de toekomst. Het is beter voor het klimaat, maar levert ook banen en geld op. Nederland moet ambitie tonen en aandringen op verdergaande maatregelen, zodat we in 2050 een klimaatneutrale economie hebben. Die afspraak staat al jaren, maar de maatregelen om er te komen worden nog steeds niet genomen. Elke dag uitstel maakt het zwaarder en duurder om het toch te halen.’

BP INVESTEERT IN UPGRADES BP investeert 200 miljoen dollar in upgrades van Amerikaanse en Belgische petrochemische plants. Er wordt geïnvesteerd in PTA-plants in Cooper River (South Carolina) en in Geel in België. Hierdoor gaan deze assets tot de meest efficiënte van de wereld behoren. Door de updates zal de grondstof- en energie-efficiency verbeteren. De PTA-plant in Cooper River wordt naar verwachting halverwege 2016 aangepakt. De fabrieken in Geel, PTA3 en PTA2, worden respectievelijk eind 2015 en in 2016 verbeterd.

Vier werknemers van chemisch bedrijf DuPont in La Porte (vlakbij Houston in Texas) zijn zaterdag 15 november overleden na het inademen van een chemische stof. Een vijfde slachtoffer moest naar het ziekenhuis. Op de website laat het bedrijf weten dat er methylmercaptaan vrij is gekomen. Methylmercaptaan is een product dat onder andere wordt gebruikt om aardgas ruikbaar te maken. Het lek vormde volgens DuPont geen gevaar voor omwonenden. Het bedrijf onderzoekt hoe het incident heeft kunnen gebeuren. AkzoNobel heeft haar nieuwe poedercoatingfabriek in Dubai in gebruik genomen. De state-of-the-art faciliteit is de zesde productielocatie van het concern in het Midden-Oosten en de dertigste fabriek voor poedercoatings wereldwijd. De afgelopen jaren heeft AkzoNobel haar activiteiten in de regio sterk uitgebreid. Zo verwierf de onderneming in 2013 een belang van vijftig procent in Sadolin Paints Oman, een fabrikant van decoratieve verf en performance coatings. Solvay heeft zijn zwavelzuurproductie- en regeneratieactiviteit Eco Services in de Verenigde Staten verkocht aan CCMP Capital Advisors. De verkoop met een bedrijfswaarde van 890 miljoen dollar maakt deel uit van Solvay’s transformatie die erop is gericht een sterkere groei en hogere rendementen te genereren. Solvay kondigde in juli de overeenkomst aan met CCMP Capital, gespecialiseerd in middenmarkt buyouts en vermogensgroei-investeringen in Noord-Amerika en Europa. Eco Services is de marktleider in de Verenigde Staten wat betreft technologieën die duurzaam zwavelzuur regenereren voor olieraffinaderijen. Het bedrijf haalde in 2013 een omzet van 288 miljoen dollar met meer dan 500 werknemers.

PETROCHEM 12 – 2014

D-FeitenCijfers.indd 13

03-12-14 15:44

INTERVIEW

Kansen voor de suikerbietchemie

PETROCHEM 12 â&#x20AC;&#x201C; 2014

O-Interview.indd 14

03-12-14 15:52

FOTO’S: WIM RAAIJEN

Hoe Nederlands kun je het krijgen? De suikerbiet als grondstof voor de chemie. Het laatste halfjaar volgen onderzoeken en aankondigingen elkaar op, die de verwachtingen van de suikerbiet aardig opvoeren. Zo ziet Deloitte in een recent onderzoek veel mogelijkheden voor de suikerbietchemie in Nederland en net voor de deadline van deze Petrochem kondigde AkzoNobel aan de suikerbiet verder te willen onderzoeken als grondstof. Je begint bijna te denken dat de suikerbiet het Nederlandse antwoord op de schaliegasrevolutie kan zijn. Op het eerste oog niet gek natuurlijk. Suiker is een interessante koolwaterstof, die ook mogelijkheden biedt buiten de voedingsmiddelenindustrie. In Brazilië rijdt een groot deel van de auto’s op bio-ethanol uit suikerriet. En de laatste jaren doen verschillende partijen onderzoek naar hoogwaardigere inzet van suiker, onder andere als grondstof voor polymeren. Tweede generatie Royal Cosun, het moederbedrijf van onder andere Suiker Unie, ontwikkelt al zes jaar biogebaseerde grondstoffen uit suikerbietenpulp. Daarbij richt het bedrijf zich vooral op onderscheidende chemische bouwstenen en materialen. Alex Benschop, business development manager biobased bij Cosun: ‘Het blijft voorlopig heel moeilijk om te concurreren met de massaproductie in de petrochemie. Neem bijvoorbeeld PET voor frisdrankflessen. Het is goed voor de biobased economy dat Coca-Cola een bedrijf als Avantium ondersteunt bij de ontwikkeling van PEF. Een prachtig initiatief, in een stadium dat de biobased economy elk succes kan gebruiken. PEF is een bio-alternatief voor PET, dat overigens ook uit bietenpulp is te maken. Dat zou Avantium meteen ook een route geven die niet

PETROCHEM 12 – 2014

O-Interview.indd 15

03-12-14 15:52

concurreert met de voedselketen. Tweede generatie dus.’ Toch richt Cosun voorlopig haar pijlen daar niet op. Op wereldschaal concurreren met de petrochemie met biobased frisdrankflessen lijkt weinig kansrijk. Benschop: ‘In de petrochemie gaat het om enorme hoeveelheden. Schaal en efficiëntie zorgen voor zeer lage prijzen. PET wordt gemaakt uit tereftaalzuur. Voor één van de grondstoffen van PEF, FDCA, zijn meer dan anderhalf keer zoveel suikerequivalenten nodig. Alleen al in het Vlaamse Geel produceert BP veel meer tereftaalzuur dan wij aan suikerequivalenten uit onze volledige bietenproductie kunnen halen. Om nog een indruk te geven: wereldwijd wordt dertig miljoen ton tereftaalzuur geproduceerd. Om dat te vervangen is vijftig miljoen ton suiker nodig. Wij maken een miljoen ton. Dus het een-op-een vervangen van dit soort chemicaliën is niet eenvoudig.’ Philips Voorlopig wil Cosun zich bij de ontwikkeling van kunststoffen daarom vooral richten op hoogwaardigere en uniekere toepassingen dan bijvoorbeeld de PETfles. ‘We zoeken naar specifieke eigenschappen van biopolymeren en voor welke toepassingen die functioneel meerwaarde bieden.’ Op die manier wordt het geen race om de laagste kostprijs,

maar wordt er naar nieuwe, innovatieve mogelijkheden gezocht. ‘Denk aan een babyflesje. Dat heeft andere eigenschappen nodig dan een PET-fles voor frisdrank. Het moet vele malen kunnen worden hergebruikt en opgewarmd.’ Daarom is Cosun ook zo blij met Philips Consumer Lifestyle als partner binnen het project Beets to Polymers. Samen met onder andere de universiteiten van Groningen en Maastricht ontwikkelen Cosun en Philips kunststoffen voor huishoudelijke apparaten met organische zuren als basis. Benschop: ‘Deze organische zuren zijn een hoofdbestanddeel van suikerbiet. In ons centrale lab in Roosendaal hebben we vier jaar onderzoek gedaan naar deze zuren en hebben we ontdekt dat het een goede bouwsteen kan zijn voor polymeren.’ Speciaal voor de productie van de zuren ontwikkelde Cosun een bioraffinageproces, dat gericht is op de selectieve hydrolyse van componenten van de suikerbiet. Na extractie van oplosbare suikers worden die verder gezuiverd. Vervolgens wordt na kristallisatie uiteindelijk het pure zuur verkregen. Dit product voldoet aan de eisen uit de chemie en kan worden ingezet voor de productie van polymeren. Avantium Het contact met Philips kwam tot stand

‘In het verleden duurde het al gauw twintig jaar voordat een nieuwe grote polymeer voldoende ontwikkeld was voor marktintroductie.’

via de Noordelijke Ontwikkelingsmaatschappij (NOM). Benschop: ‘Van de NOM kregen we te horen dat Philips Consumer Lifestyle op zoek was naar biobased materialen voor hun producten.’ Voor Cosun was dit een buitenkansje in haar strategie om op zoek te gaan naar materialen met hoge toegevoegde waarde. ‘We staan nog aardig in het begin, maar het zijn mooie puzzels. We moeten biomaterialen ontwikkelen die de uitgebreide tests van Philips doorstaan. Zo wordt een stofzuiger bijvoorbeeld honderdduizend maal over een drempel gereden en moet een koffiezetapparaat honderdduizend kopjes koffie kunnen zetten.’ Benschop is voorzichtig met het scheppen van verwachtingen, maar de eerste aanwijzingen zijn veelbelovend. Vooral de samenwerking met de universiteiten van Groningen en Maastricht is inspirerend. Benschop: ‘Wij weten veel van het maken van biobased bouwstenen en zij hebben verstand van polymeren. Dat moet materialen opleveren die nog niet eerder zijn gerealiseerd.’ Juist in het onderscheid liggen volgens Benschop de grote kansen voor biogebaseerde materialen. Met nieuwe eigenschappen zijn mogelijk verbeterde producten te maken. Overigens geen gemakkelijke weg. Benschop: ‘In het verleden duurde het al gauw twintig jaar voordat een nieuwe grote polymeer voldoende ontwikkeld was voor marktintroductie. Dat gaat tegenwoordig wat sneller. Maar vijf tot tien jaar zijn al snel om. Kijk maar naar Avantium, dat het in mijn optiek echt geweldig doet. En ondanks de impuls van Coca-Cola is het bedrijf al jaren bezig met de ontwikkeling van PEF.’ Tien miljard Het veelbesproken optimistische onderzoek van Deloitte over de kansen van biomassa en vooral de suikerbiet, is natuurlijk ook een forse steun in de rug. In september stelden onderzoekers van Deloitte dat Nederland als grondstoffenland verrassend sterk is gepositioneerd om de wereldwijde fermentatie-industrie te voorzien van suikers en afgeleide producten. De studie geeft volgens de onderzoekers voor het eerst een robuuste onderbouwing van de sterke positie van Nederland en Noordwest-Europa als grondstoffenland voor de chemische

PETROCHEM 12 – 2014

O-Interview.indd 16

03-12-14 15:52

‘Het blijft voorlopig heel moeilijk om te concurreren met de massaproductie in de petrochemie.’ industrie. De wereldwijde markt voor fermentatieproducten bedraagt ongeveer 127 miljard dollar, waarvan 110 miljard dollar voor ethanol, en groeit sneller dan het BBP. Met dit potentieel zou Nederland investeringen ter waarde van vijf tot tien miljard euro kunnen aantrekken. Delfzijl Het aantal toepassingen van biobased grondstoffen en technologie groeit bovendien, stelt het rapport. Steeds meer producten, zoals citroen- en melkzuur, ethanol, vitamines en antibiotica, kunnen door middel van fermentatie worden geproduceerd. Tel daarbij een belangrijke politiek-economische ontwikkeling. In 2017 zal het productiequotum voor suiker in Europa verdwijnen, waardoor een vrije markt ontstaat en meer suiker geproduceerd mag worden. Verwacht wordt dat de suikerproductie in Nederland sterk zal groeien; Noordwest-Europa (inclusief Nederland) kan twee tot vier miljoen ton suiker extra op de markt brengen. Bij het rapport van Deloitte, dat onder meer in samenwerking met Cosun-dochter Suiker Unie is opgesteld, gaat het

echter wel om de suikerbiet zelf en het diksap. ‘Niet om de pulp dus’, stelt Benschop. ‘Onze afdeling richt zich alleen op de bietenpulp. Bij Suiker Unie wordt ook veel onderzoek gestimuleerd naar de route via diksap.’ Het opvoeren van de suikerbietproductie zorgt in ieder geval ook voor meer pulp en dus ook meer tweedegeneratie biomassa. Het onderzoek krijgt inmiddels een vervolg. Chemiereus AkzoNobel wil mogelijkheden onderzoeken voor de productie van chemicaliën op basis van uit bieten gewonnen suiker. Daartoe is het bedrijf een samenwerking aangegaan met Suiker Unie, Rabobank, Deloitte, de NOM, Groningen Seaports en de provincie Groningen. Aan Deloitte is gevraagd om de levensvatbaarheid van meerdere business cases te onderzoeken voor suikerbietchemie in Delfzijl. Niet onlogisch dat een dergelijk initiatief uit het Noorden komt. In Nederland zijn twee gebieden waar veel suikerbieten worden verbouwd: Zuidwest en Noordoost. Benschop: ‘Niet voor niets zijn we in beide gebieden gevestigd, in Groningen en Dinteloord.’ Het zijn ook gebieden waar zich chemische clusters

bevinden en waar dus mogelijkheden zijn voor een geïntegreerde aanpak van landbouw en chemie. En vooral in de Eemsdelta wordt de laatste jaren naarstig gezocht naar ontwikkelingen die de industrie daar kunnen versterken. Zo waren de bezoekers van het congres EemsDeltavisie er onlangs roerend over eens dat Rotterdam zich als oliehub vooral moet blijven richten op de geïntegreerde en efficiënte petrochemische industrie met al haar schaalgrootte. Maar voor de Eemsdelta en het Zuidwesten van Nederland liggen er mooie kansen voor biomassa als feedstock en vooral de suikerbietchemie. Misschien dat de term biobased economy wel te veel omvattend is. Vooralsnog moet er goed worden geanalyseerd in welke geografische regio’s er kansen liggen. En de suikerbietchemie moet vooral niet concurreren met wat nu al zeer efficiënt gebeurt. Benschop: ‘Momenteel gaan we heel veel mogelijkheden af waar we iets kunnen toevoegen. Daarbij willen we vooral blijven doen waar we goed in zijn. Zo zoeken we naar partners in de chemie en andere sectoren die onze grondstoffen willen inzetten. Natuurlijk verandert er veel, maar we zijn en blijven ook vooral een industrieel bedrijf dat zich richt op de verwerking van suikerbieten en andere gewassen.’ n

PETROCHEM 12 – 2014

O-Interview.indd 17

03-12-14 15:52

Actemium ASMM. Met ASMM verbetert Actemium uw bedrijfsresultaat. Resultaten van ASMM Doelmatige gatekeeping en prioriteitsstelling van werkaanvragen.

Door onze unieke aanpak verbeteren wij uw bedrijfsresultaat door optimale grip te krijgen op de onderhoudskosten en de beschikbaarheid van uw installaties. Dit doen we aan de hand van het Actemium Smart Maintenance Model, ofwel ASMM. Binnen dit model wordt de waarde van uw kritische prestaties continu gemeten en inzichtelijk gemaakt. Door het gericht toepassen van onze bewezen best-practices in de werkstroom van uw onderhoudsproces, kunnen we ons focussen op het verbeteren van deze kritische prestaties.

Wilt u weten hoe u uw resultaat kunt verbeteren? Neem dan contact op met Ronald Rietkerk. E-mail: ronald.rietkerk@actemium.com Telefoon: +31(0) 592 43 03 60

PET12 advertenties.indd 18

Geen werkaanvragen meer langs functionarissen die geen toegevoegde waarde leveren. Afname van de werkzaamheden. Elke verstoring met stilstand, onveiligheid en derving wordt geanalyseerd hoe deze voorkomen had kunnen worden. Elke werkorder wordt geanalyseerd of deze uitgevoerd had moeten worden. Invoeren KPIâ&#x20AC;&#x2122;s om de kwaliteit van het proces te meten en bepalen van de grenswaarden.

03-12-14 15:28

ACTUEEL

Huntsman breidt MDIproductie uit in Rotterdam De vraag naar MDI groeit jaarlijks met ongeveer acht procent, schrijft Huntsman Holland in haar relatiemagazine Spreekbuis. Om aan deze vraag te voldoen, investeert het concern zowel upstream als downstream in MDI. Ook in Rotterdam staat een nieuw project op de rol. Liesbeth Schipper

Het project Venator van Huntsman moet in Rotterdam een uitbreiding van de MDI-productiecapaciteit naar 470 kiloton realiseren. In 2015 begint het bedrijf met een onderzoek naar de haalbaarheid van het project. Vervanging Huntsman heeft in Rotterdam twee upstream MDI-fabrieken staan. MDI staat voor methyleendifenyldi-isocyanaat en is een grondstof voor polyurethaan, wat op zijn beurt bijvoorbeeld terug te vinden is als zacht schuim in matrassen. MDI 1 is al sinds de jaren zeventig in bedrijf, terwijl MDI 2 in 1997 in gebruik werd genomen. Er wordt nog steeds volop geïnvesteerd in de fabrieken. Zo is het process control systeem van MDI 2 aan vervanging toe, zei maintenance manager Jan van Goolen in Petrochem 11, 2014. Dit staat ook voor volgend jaar op de planning. Test-batches In 2013 breidde Huntsman in Rotterdam al grondig uit met een MDI-splitter, die het mogelijk maakt dat MDI die uit de fabriek komt kan worden verdeeld naar verschillende vervolgprocessen in verschillende productketens (het Keystone-project). En afgelopen voorjaar werd een nieuwe polyolenfabriek in vier delen naar de site in Rotterdam gebracht. De fabriek was offsite in modules gebouwd en is de afgelopen

maanden in de bestaande fabriek geïntegreerd (het Capstone-project). De nieuwe polyolenfabriek heeft begin augustus al drie test-batches gedraaid. ‘Het ziet ernaar uit dat de installatie aan het einde van 2014 op volledige capaciteit van dertig kiloton per jaar draait’, zei commisioning manager Sjaak Legerstee in Petrochem 9, 2014. Huntsman gebruikt polyolen in combinatie met MDI voor de productie van polyurethanen. EPCm Bij de bouw van de MDI-splitter en de polyolenfabriek zorgde Tebodin voor ondersteuning met EPCm-diensten (Engineering, Procurement, Construction management). Die samenwerking beviel blijkbaar goed, want Huntsman tekende in april voor twee partnerschapcontracten met Tebodin. De ene overeenkomst betreft alle technische projecten voor Huntsman Holland op basis van EPCm, de andere heeft betrekking op adviesdiensten. De contracten hebben een looptijd van vijf jaar. Wereldwijde investeringen Eerder dit jaar kondigde Huntsman al aan samen met partners in China te investeren in een nieuwe MDI-fabriek en een MDI-splitter. En op dit moment wordt de huidige capaciteit van de Geismarfabrieken (VS) uitgebreid naar vijfhonderd kiloton. n

PETROCHEM 12 – 2014

Q-Actueel.indd 19

03-12-14 15:54

PROJECT

Innovatieve besturing gasopslag Bergermeer In de Bergermeer bij Alkmaar is in de jaren zestig gas gevonden. Vier decennia lang is er gas gewonnen uit het veld en nadat het veld uitgeproduceerd was, besloot TAQA het reservoir te gebruiken als gasopslag. Deze productiefaciliteit zal begin 2015 operationeel zijn. En hoewel het de grootste, vrij toegankelijke gasopslag van Europa wordt, zal de productie nagenoeg onzichtbaar zijn voor de omgeving en vindt de exploitatie onbemand plaats. Een geavanceerd en geïntegreerd besturingssysteem speelt daarin de hoofdrol. Mark Oosterveer

De Abu Dhabi National Energy Company PJSC, beter bekend als TAQA, is een internationaal energiebedrijf dat actief is in elf landen, verdeeld over vier continenten. Taqa betekent ‘energie’ in het Arabisch. Energie waar de gasopslag in Bergermeer voortaan genoeg van zal leveren. De opslag is bedoeld om er de komende decennia voor te zorgen dat in alle seizoenen voldoende gas beschikbaar is. Het veld wordt gevuld op de momenten dat gas voorhanden is tegen gunstige tarieven en zorgt voor beschikbaarheid van gas voor haar klanten, wanneer dat nodig is. Het veld heeft een werkvolume van 4,1 miljard kubieke meter aardgas wat ongeveer tien procent is van het jaarlijkse totale gasverbruik van Nederland. Vertaald naar consumenten is het genoeg om te voorzien in het jaarlijkse verbruik van 2,5 miljoen huishoudens.

Kussengas Het veld bevindt zich op ongeveer 2.200 meter diepte in een poreuze laag zandsteen onder een ondoordringbare zoutlaag van meer dan twintig meter dik, die garandeert dat het gas niet kan ontsnappen. In het zandsteen, waar miljoenen jaren lang gas in heeft gezeten, kan opnieuw gas worden opgeslagen. In het Bergermeer-veld zat oorspronkelijk 16,8 miljard kubieke meter gas. Voor gebruik van het veld als gasopslag, brengt Taqa ruim acht miljard kubieke meter gas terug in het veld. Ruim vier miljard kubieke meter daarvan is zogenoemd kussengas, dat nodig is om het veld op een minimale druk te houden. De overige capaciteit van ruim vier miljard kubieke meter is beschikbaar voor de klanten van Taqa, die per veiling een kavel hebben gekocht in de opslag. De engineering van de automatisering van de gasopslag Bergermeer is verdeeld in vijf niveaus volgens de standaard automatiseringspiramide. De verschillende processen zijn ingedeeld in de niveaus die daar voor staan. Met de integratie van deze processen wordt de juiste koppeling gemaakt van veldinstrument tot en met de traders in het WTC.

PETROCHEM 12 – 2014

P-Trend Automatisering.indd 20

03-12-14 15:55

Ruim voordat de gasopslag operationeel is, is de opslagcapaciteit al uitverkocht. In september 2014 maakte Taqa bekend dat alle 46 terawatt uur, of 4,1 miljard kubieke meter opslagcapaciteit van de gasopslag Bergermeer is uitverkocht. Hiervoor hebben 33 partijen een zogeheten Standard Storage Service Agreement getekend. Daarmee hebben ze kunnen bieden op opslagcapaciteit in de ondergrondse opslag. Wanneer het veld in april 2015 volledig operationeel is, levert het een significante bijdrage aan de leveringszekerheid van gas aan grote Europese afnemers. Duidelijke voorwaarde De Gasopslag Bergermeer bestaat uit een puttenlocatie, waar het gas in en uit het Bergermeerveld wordt gehaald, en een installatie op het bedrijventerrein Boekelermeer in Alkmaar. De installatie waar het gas wordt gereinigd en in het leidingennet wordt gepompt, bevindt zich op enkele kilometers afstand van de puttenlocatie. De reden hiervan is dat bij het maken van de plannen voor ondergrondse opslag een duidelijke voorwaarde is gesteld, namelijk dat er niets van

Doordat vooraf alle processen zijn uitgewerkt, zijn bij het samenbouwen van de installatie weinig verrassingen ontstaan. de installatie te zien mocht zijn. Tussen de puttenlocatie en de gasbehandelingsinstallatie ligt een leidingtracé van ongeveer acht kilometer aan gasleidingen. Na werkzaamheden om de putten te boren en de leidingen aan te leggen, komt er niets boven het maaiveld en is alleen de installatie op het industrieterrein zichtbaar. Voor de bewaking, besturing en controle van alle installatiedelen is een geïntegreerd besturingssysteem gemaakt. Van de sensoren op de putten en langs de transportleidingen tot en met het besturen van alle redundant uitgevoerde compressoren, alles gebeurt met dat systeem. Het innovatieve systeem is opgebouwd uit delen waarvan de werking eerder al is bewezen. René Buchmesser en Wendel Ernst zijn nauw betrokken bij het ontwerp en de ontwikkeling van dat systeem. Buchmesser is verantwoordelijk voor alle besturing op de plant. Hij

draait vanaf halverwege het project mee met de engineering in het projectteam. Ernst zit bij het projectteam om ook de input vanuit operations bij het ontwerp te betrekken. Hij richt zich op de functionele kant van de besturing en de MES functionaliteit. Weinig verrassingen De automatisering is opgebouwd rond de Centum DCS en het Prosafe veiligheidsysteem van Yokogawa. De engineering van het besturingssysteem is door Fluor opgezet. De functionaliteit, redundantie en interactie met andere processen zijn uitgewerkt, besproken en vastgelegd. Doordat vooraf alle processen zijn uitgewerkt, zijn bij het samenbouwen van de installatie weinig verrassingen ontstaan. Ernst: ‘Bij het design hebben we innovatieve oplossingen gezocht met bestaande technieken. We hebben de best available technology gebruikt die zich al op andere

PETROCHEM 12 – 2014

P-Trend Automatisering.indd 21

03-12-14 15:55

��

� p�� i � � � � ��Y�� i�� r��ect� ��

VEILIGHEIDSSIGNALERING LEIDINGMARKERING PROCESS IDENTIFICATIE TANKMARKERING ONTRUIMINGSPLATTEGRONDEN ANTI-SLIP SYSTEMEN EX ZONE MARKERING VERKEERSPLANNEN BLOMSMA-SAFETY.COM

Specialist in Heat Treatment Preheating and stress relief Induction and resistance Stationary furnaces Dry out and curing Rental and sales Mobile furnaces

www. delta-heat-services.com info@delta-heat-services.com +31 (0) 187 - 49 69 40

PET12 advertenties.indd 22

03-12-14 15:28

PROJECT

plaatsen heeft bewezen. Als je werkt met partijen die daarin al een track record hebben, wordt de kwaliteit van de nieuwe oplossing geborgd.’ Buchmesser legt nog een voordeel uit van het gebruik van proven technology en een uitvoerige voorbereiding: ‘Omdat veel kinderziekten van de verschillende delen van het besturingssysteem er al ‘op kantoor’ bij de leverancier uit zijn gehaald, is het een kwestie van configureren in plaats van programmeren. Dat verdient zich terug bij het daadwerkelijk ‘maken’ van het systeem.’ Hij vult aan: ‘Een belangrijk criterium bij de keuze van leverancier en oplossing is wat de roadmap van je toekomstige leverancier is. Je moet toetsen of de plannen voor ontwikkeling passen bij de ambities en doelen van de potentiële partner.’ Bij de ontwikkeling van het besturingssysteem is veel tijd gestoken in het voortraject. Buchmesser: ‘We zijn met de gekozen leverancier naar alle leveranciers geweest om te kijken of en hoe ze op het DCS-systeem zouden aankoppelen. En omdat we daar de tijd voor hebben genomen in de engineeringfase, heeft dat veel tijd opgeleverd bij de oplevering.’ Nagenoeg onbemand De exploitatie van het veld gebeurt na april 2015 nagenoeg onbemand. De aanvoer en afname van het gas van de inmiddels 33 klanten wordt bepaald vanuit het Taqa hoofdkantoor in het WTC in Den Haag. Daar zullen de collega’s op de beste momenten gas inkopen voor hun klanten en wordt de momentane vraag van de klant verwerkt met zijn opslagcapaciteit. De vraag wordt via het ERP-systeem vertaald naar acties in Alkmaar. En daar wordt het vertaald naar verschillende functionaliteiten in het systeem. Het veld is aangesloten op twee leidingsystemen. GTS Alkmaar Egmondermeer en GTS Alkmaar Westertocht.

‘Je moet toetsen of de plannen voor ontwikkeling passen bij de ambities en doelen van de potentiële partner.’

De aan- en afvoer van gas wordt in een door Gasunie bewaakt systeem geregeld. De kwaliteit en samenstelling van het gas wordt gecontroleerd met gaschromatografen en de verkregen informatie wordt gebruikt voor de opslag in het veld. Met zes elektrisch aangedreven compressoren wordt het gas in de putten gepompt en eruit gehaald. Dat zijn redundant uitgevoerde systemen met een hoge capaciteit, die snel kunnen schakelen. Bij de besturing van de compressoren wordt rekening gehouden met de beschikbaarheid en de verschillen in vraag en aanbod van de klanten. Bovendien wordt ook gerekend met de opslagcapaciteit van de circa acht kilometer pijpleiding tussen de opslag en de productiefaciliteit. De druk van het veld is minimaal 70 bar en maximaal 133 bar. Daarbij wordt ook steeds bewaakt dat het drukverschil tussen de twee secties waaruit het gasveld bestaat, niet groter wordt dan 40 bar. De spelregels voor het veld zijn daarmee helder, maar maken de besturing niet eenvoudig. Het eerste jaar van operatie zal worden gestuurd op een goede beschikbaarheid van de installatie en het opbouwen van procesgegevens in de his-

torian. Daarna kan deze ervaring worden gebruikt om de inzet en het rendement van de compressoren te optimaliseren. Digitale gevaren Een besturingssysteem van deze omvang, die een asset en voorraad bestuurt waarmee tien procent van de Nederlandse gasbehoefte wordt gedekt, moet veilig zijn voor digitale gevaren. Om te beginnen is er een zogeheten air-gap aangelegd tussen het systeem en de buitenwereld. Dat houdt in dat er geen directe koppeling is tussen het systeem en de buitenwereld. Bovendien zijn alle risico’s van buitenaf met bijvoorbeeld USB-sticks afgedekt. Nieuwe versies en externe software worden eerst getest en gecontroleerd op test-PC’s die niet in verbinding staan met het proces. Zo blijven mogelijke bedreigingen buiten het systeem en is de werking geborgd. Met nog een korte periode tot de site officieel ‘live’ gaat, zijn Wendel en Buchmesser trots op het systeem. De site wordt een voorbeeldsite voor Taqa over de hele wereld, maar ook andere bedrijven kunnen er zien wat de innovatieve integratie van best available practices kan betekenen. ■

PETROCHEM 12 – 2014

P-Trend Automatisering.indd 23

03-12-14 15:55

TRENDS

Wat waren in 2014 de belangrijke trends? 2014 heeft verschillende nieuwe inzichten gebracht voor de petro- en chemische industrie wereldwijd, en in Nederland en Vlaanderen in het bijzonder. Zo was daar ineens de suikerbiet als interessante leverancier van koolwaterstoffen voor de chemie. Ook lijkt het modulair bouwen van fabrieken in de lift. In de raffinagesector lijken verschillende concerns zich onder de druk uit te voetballen. Wat bleef, is de breed gedeelde zorg over veiligheid in de procesindustrie. Op de drempel naar 2015 onderscheidt Petrochem vier opvallende trends. Dagmar Aarts, Wim Raaijen, Liesbeth Schipper

TREND 1:

Biobased en fossiele alternatieven voor aardolie Meer dan ooit werd in 2014 aardolie als grondstof voor de chemie ter discussie gesteld. Het fossiele alternatief lijkt goedkope Amerikaanse ethaan en propaan, dat meekomt bij de winning van aardgas uit schalielagen. Verschillende petrochemische installaties in de VS en elders in de wereld worden omgebouwd voor schaliegassen. En buiten de petrochemie lijkt de biobased industrie op te rukken. Met in Noord-West-Europa de suikerbiet als troef. En wanneer wordt CO2 een interessante grondstof?

R-Trend.indd 24

De laatste decennia waren er steeds minder grote investeringen in de Amerikaanse chemische industrie. Net als in de Europese industrie waren er de tekenen van een volwassenheid. Eerder bestendiging dan groei. De schaliegasrevolutie heeft de boel echter behoorlijk in onbalans gebracht. Niet alleen zorgde schaliegas voor lagere energieprijzen in de VS, wat op zich al een belangrijke vestigingsfactor is, ook levert de schaliegaswinning nieuwe grondstoffen op voor de chemie. Daarbij gaat het niet alleen om methaan, maar ook om koolwaterstoffen als ethaan en propaan, die bij de winning van het Amerikaanse schaliegas vrijkomen. Inmiddels zijn al verschillende Amerikaanse krakers omgebouwd om een groot percentage aan schaliegassen als feedstock in te zetten in plaats van aardolie. Denk bijvoorbeeld aan de enorme kraker van BASF en Total in Port Arthur. En ook Chinese bedrijven willen de

volgende stap zetten. Twee Chinese bedrijven willen gigantische methanolfabrieken bouwen aan de Amerikaanse Gulf Coast. Het zou om miljardeninvesteringen gaan en de methanol, die wordt geproduceerd uit goedkope schaliegassen, moet na transport als grondstof dienen voor de productie van olefinen in China. Borealis en Ineos Hoewel de meeste Europese landen nog stoeien met de mogelijkheden van schaliegaswinning, lijkt het Amerikaanse ethaan en propaan uit schalielagen ook hier een rol van betekenis te krijgen. Import van vloeibaar gemaakte schaliegassen uit de VS lijkt binnen twee jaar realiteit te worden. Zo gaat Sabic zijn kraker in het Britse Teesside ombouwen, zodat deze voortaan ethaan kan omzetten in bouwstenen voor de chemie. Daarmee speelt het bedrijf in op de

PETROCHEM 12 â&#x20AC;&#x201C; 2014

03-12-14 16:10

TRENDS

nieuwe kansen die Amerikaans schaliegas biedt. Overigens is Sabic niet de belangrijkste wegbereider. Zo is de kraker van Borealis in het Zweedse Stenungsund al een van de meest flexibele krakers in Europa. De installatie kan ethaan, nafta, propaan en butaan kraken. De krakers van Ineos in het Noorse Rafnes en het Schotse Grangemouth zijn eveneens al geschikt voor ethaan als grondstof. Ineos heeft ook al overeenkomsten gesloten met drie Amerikaanse leveranciers van ethaan. De eerste leveringen voor de kraker in Rafnes en Grangemouth zijn gepland voor 2016. Borealis laat eveneens ethaan uit de Verenigde Staten naar Europa komen. Voor de kraker in Stenungsund is de eerste levering gepland voor eind 2016. Overigens moet Borealis wel meerdere miljoenen investeren in een upgrade van de kraker, zodat deze meer ethaan als voeding kan verwerken. Schaliegassen lijken vooral de basischemie op z’n kop te zetten. De vraag blijft echter of deze trend zich voort gaat zetten. Juist doordat de Amerikaanse schaliegassen steeds meer worden geëxporteerd, verwachten verschillende deskundigen dat de prijs zal stijgen. Daardoor zullen de enorme kostenvoordelen van schaliegassen als grondstoffen slinken en mogelijk volledig verdwijnen. CO2 als grondstof Met name in Europa krijgen ook andere grondstoffen veel aandacht. En ook recycling lijkt in populariteit te winnen. Zo onderzoekt Indorama uit Rotterdam Europoort de recycling van PET uit afgedankte producten. In samenwer-

king met het jonge hightech chemische bedrijf Ioniqa is hiervoor een nieuwe technologie ontwikkeld om met biochemische recycling PET uit afvalproducten op te lossen en weer af te breken tot een kleurloos basismolecuul. En waarom niet CO2 als grondstof inzetten? Dit jaar werd bekend dat AkzoNobel samen met cleantechbedrijf Photanol werkt aan een duurzame technologie die op dezelfde wijze werkt als fotosynthese bij planten. Dat moet leiden tot de productie van 'groene' chemische bouwstenen die uiteindelijk de fossiele grondstoffen zullen vervangen die AkzoNobel nu gebruikt. De twee bedrijven beginnen met het ontwikkelen van een aantal specifieke chemicaliën die momenteel door het AkzoNobel-bedrijfsonderdeel Specialty Chemicals worden gebruikt. Het is de bedoeling dat de samenwerking een opstap wordt voor de commerciële productie van organische chemicaliën van de vierde generatie. Wereldwijd zijn meerdere technologieen in ontwikkeling om met duurzame energie brandstoffen en grondstoffen te maken uit CO2 in de lucht. Zo gaat Bayer een testfabriek bouwen om CO2 om te zetten in chemische grondstoffen. Voor vijftien miljoen euro verrijst er een fabriek die uit het broeikasgas jaarlijks vijfduizend ton grondstof voor polyurethaanschuim maakt. In 2016 moet de productie-eenheid klaar zijn. Suikerbiet Tegelijkertijd lijkt de Nederlandse chemie in de ban van de suikerbiet te zijn. Uit een recente studie van Deloitte blijkt

Bij de zoektocht naar bruikbare biomaterialen is het lang niet altijd zinvol om bestaande succesvolle polymeren te willen vervangen. ‘Het blijft voorlopig heel moeilijk om te concurreren met de massaproductie in de petrochemie’, stel Alex Benschop van Cosun elders in deze Petrochem. In de petrochemie wordt PET in enorme hoeveelheden geproduceerd. Schaal en efficiëntie zorgen voor zeer lage prijzen. PET wordt gemaakt uit tereftaalzuur. Het biogebaseerde PEF kan een alternatief zijn voor PET. Voor één van de grondstoffen van PEF, FDCA, zijn echter meer dan 1,5 maal zoveel suikerequivalenten nodig. Benschop: ‘Alleen al in het Vlaamse Geel produceert BP veel meer tereftaalzuur dan wij aan suikerequivalenten uit onze volledige bietenproductie kunnen halen.’

dat Nederland verrassend goed in staat is om de wereldwijde fermentatie-industrie te voorzien van suikers en afgeleide producten. ‘De wereldwijde markt voor fermentatieproducten bedraagt ongeveer 127 miljard dollar, waarvan 110 miljard dollar voor ethanol, en groeit sneller dan het BBP’, stelt Willem Vaessen, director Chemical Value Chain bij Deloitte en onderzoeksleider van het rapport. ‘Door horizontale en verticale integratie in de keten kan er zelfs nog meer winst worden behaald dan in de studie wordt aangeven. Het is een interessante markt om in Nederland te investeren voor bedrijven’, zeg hij. Ook op dit vlak lijkt AkzoNobel mogelijkheden te zien. Onlangs maakte het bedrijf bekend dat het de mogelijkheid gaat onderzoeken voor de productie van chemicaliën op basis van uit bieten gewonnen suiker. Daartoe is het bedrijf een samenwerking aangegaan met Suiker Unie, Rabobank, Deloitte, de Investerings en Ontwikkelingsmaatschappij voor Noord-Nederland (NOM), Groningen Seaports en de provincie Groningen. De samenwerkende partijen willen de levensvatbaarheid beoordelen van meerdere business cases voor commerciële productie in de chemiecluster in Delfzijl. Wordt vervolgd dus… n

PETROCHEM 12 – 2014

R-Trend.indd 25

03-12-14 16:10

Tankcontainer(s) huren voor opslag of transport, voor korte of langere termijn? Eventueel naar uw specifieke wensen vele aanpassingen/aansluitingen/koppelingen/slangen en lekbak mogelijk!

altermij tankverhuur b.v. Vloeiend zaken doen...

Altermij tankverhuur b.v. Westgeulstraat 5 â&#x20AC;˘ NL-3197 LD Rotterdam Telefoon 0031 (0)10 820 8470 www.altermijverhuur.eu â&#x20AC;˘ E-mail info@altermijverhuur.eu

PET12 advertenties.indd 26

03-12-14 15:28

FOTO: EXXON MOBIL

TRENDS

TREND 2:

Malaise in de raffinagemarkt Al jaren klaagt de raffinagesector over te kleine marges en overcapaciteit in Europa. Net zoveel jaren is al bekend dat er raffinaderijen zullen moeten sluiten en dat vooral de meest flexibele zullen overleven. De druk is inmiddels zo hoog geworden, dat er moet worden gekozen: wel of niet verder investeren.

Exxon en Total hebben daarin duidelijk kleur bekend, want beide bedrijven investeren fors in de Antwerpse haven. Zo stopt Exxon bijna achthonderd miljoen euro in een nieuwe raffinage-eenheid. Met de bouw van een nieuwe coker speelt het concern in op de behoefte aan schonere brandstoffen voor de scheepvaart en een toenemende dieselvraag in de aantrekkende transportsector. Het concern zet daarmee een stevige standaard. Bovendien heeft Exxon een vergunningaanvraag voor investeringen in de Rotterdamse raffinaderij ingediend. Nog niets is officieel, maar de geruchten worden steeds hardnekkiger. Facelift Total is in Antwerpen ook volop bezig, met een nog grotere investering dan Exxon. Het steekt maar liefst een miljard euro in haar geïntegreerde olie- en chemische locatie. Deels gaat het geld

naar een versterking van de kraker, maar ook de raffinage krijgt een facelift. Hilde Luystermans, algemeen directeur van Total Antwerpen in Petrochem 10: ‘In Europa is nog altijd een tekort aan diesel, en voor benzine geldt een overcapaciteit. Daarom verschuiven Europese raffinaderijen allemaal naar de dieselmarkt en verminderen ze de productie van zware stookolie.’ Daarnaast geldt dat de raffinaderijen aan wettelijke specificaties moeten voldoen. Luystermans: ‘Er moet dus steeds verder worden ontzwaveld. En bovendien moeten we zo competitief mogelijk opereren, dus een zo hoog mogelijke waarde uit onze grondstoffen halen.’ Total wil in Antwerpen in combinatie met haar satelliet in Vlissingen een sterke positie houden in de woelige Europese raffinage door te flexibiliseren en te anticiperen op veranderende marktomstandigheden.

PETROCHEM 12 – 2014

R-Trend.indd 27

03-12-14 16:08

(ADVERTORIAL)

SPIE-Industry, waarmaken van verwachtingen In een industrie waar de druk op prestaties toeneemt en de wensen van opdrachtgevers evolueren, moet een dienstverlener meegroeien. SPIE-Industry heeft daar alle disciplines voor in huis. Over de jaren heeft de dienstverlener het dienstenpakket gecompleteerd met expertise op het gebied van elektro-, meet-, en regeltechniek en mechanical en piping, maar ook HVAC, process equipment, procesautomatisering en analysetechniek. ‘Met alle disciplines die we in huis hebben, bieden we met SPIEIndustry een compleet aanbod voor maintenance. We kennen de bedrijven, we kennen de processen en we kennen de mensen.’ Ard van Toledo, manager sales & business development bij SPIE Nederland B.V. legt uit waar de bundeling van krachten binnen SPIE-Industry toe leidt. ‘We stellen onze klanten zo in staat om een hogere effectiviteit te realiseren. Dat doen we door kennis en kunde te bundelen en in te zetten voor de klant.’ Met deze aanpak wordt gewerkt om de klant optimaal te helpen en te bouwen aan een langdurige samenwerking. Normaliter wordt dienstverlening geboden op technisch management niveau. ‘Wij benaderen onze klanten juist op technisch en op directieniveau.’ Erwin Petersen, senior business development manager bij SPIE Nederland B.V. licht toe: ‘Onze klanten willen graag dat de best practices en nieuwe technieken uit de industrie worden ingezet. Die technieken en toepassingen kennen we. Als een van de weinigen hebben we ook de afgelopen jaren steeds geïnvesteerd in het ontwikkelen van kennis en nieuwe techniek. En we weten ook hoe we de business case bij die producten en diensten waar kunnen maken voor onze opdrachtgevers.’

Ard van Toledo: ‘Wij kunnen met ons aanbod mee in de lijn van organisaties. Niet als ouderwetse aannemer, maar meer als partner in onderhoud. Dat zie je ook terug in de groei van ons aanbod. Vijf jaar geleden werkten we bij onze opdrachtgevers volgens procedures die voor aannemers waren geschreven. Tegenwoordig hebben wij de verantwoordelijkheid over de procedures, de werkwijzen en de uitvoering. Daar maken we toch een verschil.’

Met enkele tientallen trouwe klanten in de Rotterdamse regio, is de dienstverlening van SPIE in de Botlek verankerd. En ook in andere industrieclusters is de integrale dienstverlening van SPIEIndustrie niet meer weg te denken. Van Toledo: ‘We groeien mee met de eisen en wensen van onze opdrachtgevers en partners. En omdat we blijven ontwikkelen en meedenken, maken we de verwachtingen van onze partners waar.’ SPIE-Industry Huifakkerstraat 15 NL-4815 PN Breda Postbus 2265 NL-4800 CG Breda tel. +31 (0)76 544 54 44

De combinatie van business en techniek maakt dat opdrachtgevers weten waar ze voor kiezen. De groep specialisten die vroeger in dienst was bij opdrachtgevers, is over de jaren gekrompen terwijl de functionele eisen aan de assets groeien.

PET12 advertenties.indd34 28 _Spie_advertorial.indd

03-12-14 16:34 15:29 02-12-14

FOTO: TOTAL

TRENDS

Beslissing Tegelijkertijd is de eerste afvaller ook wel bekend: Kuwait Petroleum lijkt definitief te hebben besloten niet te investeren in de raffinaderij in de Europoort. Om het complex serieus te laten meedraaien op de wereldmarkt is een investering nodig van zo’n twee miljard euro. Twee jaar geleden kwam de directie van Kuwait Petroleum nog met plannen om de raffinaderij in Rotterdam te verbeteren en moderniseren (Project Orange). Een beslissing of de plannen door zouden gaan, zou vorig jaar worden genomen, maar de knoop werd steeds maar niet doorgehakt. In oktober werd bekend dat de moderniseringsplannen definitief niet doorgaan. Daarmee is de toekomst van Kuwait Petroleum Europoort, en de achthonderd mensen die op de site werken, zeer onzeker geworden. Hoofd boven water De ogen zijn nu gericht op Shell. En met name op de raffinaderij in Pernis. Welke zet heeft de Royal Dutch in gedachten? Vanuit het hoofdkantoor komen weliswaar geruststellende woorden, de raffinage blijft belangrijk voor het concern, maar concrete plannen zijn nog niet gehoord. ‘Het blijft een belangrijke positie, maar het moet wel rendabel zijn’, zei Ben van Beurden onlangs over Pernis in een interview in NRCQ.

Hij erkende daarin dat het met de raffinagesector slecht gaat, vooral in Europa. ‘De strategie die wij met Pernis hebben, is ervoor te zorgen dat we in deze moeilijke periode het hoofd boven water houden en dat we uiteindelijk overblijven als een van de meest efficiënte raffinaderijen met de meeste toegevoegde waarde in Europa. We hebben een goede startpositie met een complexe raffinaderij, geïntegreerd in wereldmarkten, veel verschillende aanvoerstromen en veel verschillende markten die we kunnen bedienen, én een hoogwaardig kader aan mensen. En daarbovenop nog de chemie die eraan is gekoppeld.’ Geloofwaardig Over investeringen kon hij nog niet concreet zijn, maar hij zei wel dat er grote stappen aankomen en benoemde daarbij specifiek investeringen in procesunits die de raffinaderij in staat stellen meer moeilijke ruwe olie in te nemen. ‘Raffinaderijen worden vaak gebouwd voor één bepaalde soort ruwe olie maar je wilt dat 'dieet' zo breed mogelijk maken. Dat we op één of andere manier kunnen inspringen als onze handelaren een partij olie in de aanbieding hebben met een andere samenstelling. De raffinaderij moet zo flexibel mogelijk gemaakt worden, zowel voor de soort olie die zij kan verwerken als de producten die zij kan maken.’

Zover is het echter nog niet. Voordat Shell honderden miljoenen euro’s in Pernis steekt, zal het concern eerst stap voor stap bekijken of het loont. Van Beurden: ‘Is het inderdaad concurrerend? Kunnen we het financieren? En is het geloofwaardig?’ Hetzelfde geldt voor de raffinaderij van BP in de Europoort. Ook daar zijn nog geen concrete plannen bekendgemaakt. Duidelijk is wel dat de flexibiliteit van raffinaderijen in de ruwe olie die zij kunnen verwerken, ontzettend belangrijk is voor hun concurrentiepositie. Er zijn veel verschillende soorten olie, waarbij de dichtheid en zuurgraad de belangrijkste parameters zijn. De Urals olie uit Rusland is bijvoorbeeld zwaarder en zuurder dan Brent olie uit de Noordzee. Urals olie is goedkoper, maar het vereist een complexere raffinaderij om de olie te verwerken en de operationele kosten zijn hoger. De prijsverschillen tussen verschillende oliesoorten kunnen echter aanzienlijk zijn en daarmee de marges die in de raffinage kunnen worden verdiend. Daarnaast is de productverdeling een belangrijke factor. In Europa kan een raffinaderij die relatief meer diesel of vliegtuigbrandstof maakt, hogere marges realiseren dan een raffinaderij die veel benzine maakt. Daar zijn Total en Exxon dan ook al volop mee bezig in hun projecten. n

PETROCHEM 12 – 2014

R-Trend.indd 29

03-12-14 16:09

TRENDS

TREND 3:

Veiligheid chemiebedrijven blijft punt van aandacht De VNCI vindt dat het goed gaat met de veiligheid in de chemische industrie. Ongevalcijfers geven volgens de branchevereniging aan dat de chemische industrie een van de veiligste industrietakken is. Maar zelfstandig consulent Henk Leegwater heeft juist het idee dat het slechter gaat met de veiligheid dan vroeger. Het promotieonderzoek van criminologe Marieke Kluin van de TU Delft bevestigt zijn gevoel.

Henk Leegwater ziet een neerwaartse trend bij veiligheid in de chemische bedrijven. ‘In de jaren tachtig werd veiligheid met hoofdletters geschreven. Toen werd het een belangrijk punt. Ik heb nu het gevoel dat het voor bedrijven lastig is om dat vol te houden. Als de VNCI zegt dat Odfjell een uitzondering is, dan vind ik dat onzin. Ze moeten het probleem onder ogen zien. We hebben soms geluk gehad, maar dat betekent niet dat er niks aan de hand is. Het is hetzelfde als dat je zegt dat de remvloeistof van je auto lekt, maar dat je niks hoeft te doen omdat je rem nog steeds werkt.’ In Petrochem 11 uitte Leegwater ook al zijn zorgen over de veiligheid in de procesindustrie in Nederland. Zijn observaties zijn gebaseerd op waarnemingen en gesprekken met medewerkers in de sector. ‘Medewerkers vroegen mij soms om te komen kijken en mijn oordeel te geven. Niet voor niets, naar bleek. Ook hoorde ik van medewerkers die vonden onvoldoende mogelijkheden te krijgen om in hun bedrijf de noodzakelijke klussen te laten uitvoeren. En zo ook medewerkers die het te gortig werd dat ze niet werden gehoord en daarom het bedrijf verlieten. Ernstige signalen dus.’ Promotieonderzoek Dat het met de veiligheid niet helemaal goed gaat in de chemische industrie, wordt onderbouwt door het promotieonderzoek van criminologe Marieke Kluin van de TU Delft. Zij liep drie jaar mee met de inspectiediensten en onderzocht zo vijftien chemische bedrijven in de regio Rotterdam-Rijnmond. Het aantal is volgens haar representatief voor de meer dan 140 gevaarlijke bedrijven in het gebied, oftewel BRZO-bedrijven.

R-Trend.indd 30

Voor zowel de overheid als de burgers moet er meer inzicht komen in het gedrag van chemiebedrijven en in de inspectieresultaten, vindt Kluin. Door nieuwe Europese richtlijnen gaat dat ook gebeuren. ‘Als mensen meer toegang hebben tot resultaten kan er net zoiets ontstaan als destijds bij containerterminal Odfjell. Door de publieke opinie besloot de eigenaar daar destijds het bedrijf te sluiten.’ Lak aan autoriteiten Elf van de vijftien onderzochte bedrijven faalden. Vier daarvan worden in de studie calculerend genoemd. Deze ondernemingen doen moedwillig niets meer aan veiligheid en milieu dan strikt noodzakelijk is, geven er vrijwel geen geld aan uit en hebben lak aan de autoriteiten, totdat die voor de deur staan. Dan ondernemen ze wel actie. Zes bedrijven plaatst de onderzoekster in de categorie roekeloos, omdat die ondernemingen de regels niet kennen, onbekwaam zijn of het belang van veiligheidsregels niet zien. En dan is er nog één bedrijf dat niet de juiste kennis en middelen in huis heeft om aan de regels te voldoen. De bedrijven worden in het proefschrift niet met naam genoemd, maar een goede lezer krijgt tussen de regels door toch een beeld. Een greep uit de onderzochte bedrijven: drie raffinaderijen, een producent van propeen en styreen, twee producenten van industriële gassen, en producenten van polyurethanen, polymeren en aromaten. Verkeerd beeld Brancheorganisatie VNCI herkent zich niet in het beeld dat de media hebben geschetst naar aanleiding van de pro-

PETROCHEM 12 – 2014

03-12-14 16:09

FOTO: BASF

TRENDS

motie van Kluin op 11 november. ‘Het onderzoek van Marieke Kluin beslaat een periode van tien jaar waarbij vijftien BRZO-bedrijven zijn onderzocht en loopt van 1999 tot 2011. Dit betekent dat de ontwikkelingen vanaf 2011 niet zijn meegenomen. Door het feit dat voor een langjarige periode is gekozen zal het proefschrift zowel voor toezichthouders als voor het bedrijfsleven nuttig zijn om beter inzicht te krijgen in de complexiteit van handhaving en naleving.’ Bovendien laat recent onderzoek van TNO volgens de VNCI zien dat chemiebedrijven ‘een goede performance op het gebied van veiligheidscultuur hebben’. Ook de Staat van Veiligheid die voor de zomer van 2014 naar de Tweede Kamer is gestuurd, liet zien dat BRZO-bedrijven goede vorderingen hebben gemaakt met naleving van de veiligheid. ‘Hoewel er nog ruimte is voor verbetering, is duidelijk geworden dat er geen situatie tussen zit zoals in het verleden bij Odfjell’, aldus de VNCI in een persbericht.

Ongevalcijfers geven volgens de VNCI aan dat de chemische industrie een van de veiligste industrietakken is. De industrie werkt continu aan verbetering van haar veiligheids- en milieuprestaties. De sector omarmt daarom alle aanbevelingen die helpen deze naar een nog hoger niveau te brengen. Ook die van Kluin. Incidenten niet bepalend Wat opvalt in het proefschrift is dat het aantal incidenten niet bepalend is voor het beeld dat Kluin van het betreffende bedrijf schetst. Zo heeft een raffinaderij 96 overtredingen op milieugebied en negen op veiligheidsgebied. Zij beoordeelt de overtredingen echter als mild en het bedrijf als verantwoordelijk en meewerkend. Bij een producent van polymeren zijn 43 milieuovertredingen vastgesteld en zijn vijf keer de veiligheidsregels niet gevolgd. Kluin weegt de ernst van de overtredingen zwaar mee en beoordeelt het bedrijf als roekeloos. Een tweede raffinaderij scoort 140 en 38

overtredingen op respectievelijk milieuen veiligheidsgebied. Hoewel het aantal overtredingen per jaar na 2008 afnam, beoordeelt Kluin het bedrijf toch als roekeloos. Zij denkt overigens dat het bedrijf wel anders wil, maar zich niet goed kan aanpassen aan nieuwe methodes. Hetzelfde beeld heeft de onderzoekster van een derde raffinaderij met 309 milieuovertredingen en 51 veiligheidsissues. Kortom: cijfers alleen laten niet het complete beeld zien. Tot slot nog een voorbeeld van een bedrijf dat het stempel ‘calculerend’ krijgt. Dit bedrijf heeft geprobeerd op kosten te besparen door een paar jaar geen onderhoud uit te voeren. De cijfers: 110 milieuovertredingen en 59 op het gebied van veiligheid. Ook in een recent rondetafelgesprek over veiligheid, georganiseerd door het Petrochem Platform, blijken zelfs plantmanagers kritisch te zijn over de veiligheidscultuur in de chemie. Lees het verslag van die bijeenkomst elders in dit blad. n

PETROCHEM 12 – 2014

R-Trend.indd 31

03-12-14 16:09

safesite.nl

safesitebv

Samen kunnen we slimmere oplossingen bedenken.

UW SPECIALIST IN VEILIG WERKEN OP HOOGTE

Het is voor U van essentieel belang om te weten wat er in uw systemen en processen plaats vindt. Onder andere druk-, temperatuur- en flow metingen komen voortdurend en overal voor.

EEN PASSENDE OPLOSSING VOOR AL UW WERK OP HOOGTE VRAAGSTUKKEN

Om dit te meten zijn diverse instrumenten in uw systeem aan het werk. Denk hierbij aan thermometers, manometers, flowmeters, levelen niveau meters, analyzers etc. De interface tussen het proces en het meetinstrument noemt men instrumentatie. Dit zijn geavanceerde systemen die veilig moeten opereren en functioneren. Parker Hannifin denkt graag met U mee om de juiste selectie te maken, maar we gaan verder… veiliger, slimmer, sneller, lichter, kleiner en schoner zijn de sleutelwoorden. Laat U informeren over de “slimmere” oplossingen van Parker Hannifin.

Advies

Training

Verkoop

Rope Access

Installatie

Inspectie

Safe Site B.V., Staalindustrieweg 19, 2952 AT Alblasserdam

www.parker.nl

Onderhoud Valbeveiliging

SafeSite0020_Advertentie_Algemeen_90x267.indd 1 0045Petrochem16122014.indd 1 PET12 advertenties.indd 32

28-11-14 10:46

V GM C HECKLIST A ANNEMERS

3-4-2014 14:37:06 03-12-14 15:29

TRENDS

TREND 4:

Voorzichtige stapjes in modulaire fabrieken Al jaren wordt onderzocht hoe chemische fabrieken kleiner, veiliger, goedkoper en mobieler zijn te bouwen. Er zijn ook inmiddels verschillende proefprojecten voor modulaire installaties en microreactoren gestart en zelfs afgerond. Toch lijkt er meer nodig dan alleen nieuwe technologie. Kan de chemie oude paradigma’s als schaalgrootte en de angst voor kapitaalvernietiging loslaten? Misschien dat de modulaire en offsite bouw van ouderwets grote fabrieken een opstapje kan zijn.

De fabriek van de toekomst wordt volgens veel wetenschappers modulair, compact en geïntensifieerd. Verschillende grote chemieconcerns zijn samen met universiteiten en onderzoeksinstituten al een paar jaar bezig met tal van programma’s die het karakter van de chemische industrie moeten veranderen. Zo werkt de TU Eindhoven mee aan Copiride, waarin meerdere partijen werken aan de ontwikkeling van een modulaire, continue, chemische fabriek. Eenvoudig opgeschaald Binnen dit programma wordt, net als in het zusterproject F3 Factory van onder andere Bayer en BASF, geprobeerd om compleet modulaire fabrieken en modulariteit van veiligheid, procescontrole, randapparatuur en utilities te ontwerpen. Alleen de reactie-unit is specifiek voor ieder proces. De installaties krijgen verschillende, flexibele, functionele modules en hebben het formaat van een standaard container waardoor deze gemakkelijk zijn te verplaatsen. Het is de bedoeling dat de fabriek eenvoudig kan worden opgeschaald waardoor de installaties zowel voor laboratorium, pilot als industriële tests kunnen worden gebruikt. Ook worden de installaties zo ontworpen dat ze optimaal presteren in normaal bedrijf, maar eveneens tijdens onderhoud. Daarbij gaat het bijvoorbeeld om de mogelijkheid om een installatie snel op te starten of stil te leggen. Een ander belangrijk aspect is standaardisatie. De reactoren die in dit project worden ontwikkeld, hebben een interne microstructuur. Binnen Copiride wordt ernaar gestreefd om deze reactoren te standaardiseren waardoor productie ervan op grotere schaal mogelijk wordt.

Spinning Disc Het klinkt allemaal goed. Toch gaat het nog niet zo snel. De schaliegasrevolutie, waardoor in de VS weer wordt geïnvesteerd in grootschalige installaties, en de economische crisis lijken brede introductie van modulaire systemen vooralsnog te remmen. En ook lijkt de procesautomatisering de miniaturisering en modulaire ontwikkelingen nog niet bij te houden. Zo bleek ook tijdens de Hannover Messe in april dit jaar. Op diezelfde Messe toonde de Nederlandse technostarter Flowid met trots zijn Spinning Disc. Een van de verschillende mijlpalen die het bedrijfje het afgelopen jaar bereikte. Wat daarbij hielp, is dat Flowid in 2013 winnaar werd van de Process Enlightenmentz, een wedstrijd van onder meer het Petrochem Platform en Duurzaam Geproduceerd. In maart mocht Flowid een presentatie houden tijdens TEDxBinnenhof, onderdeel van de prestigieuze wereldwijde lezingenreeks. En inmiddels lopen er verschillende pilot-projecten en won het bedrijf eind oktober de prestigieuze Herman Wijffels Prijs. Terwijl 2012 en 2013 heel spannende jaren voor Flowid waren, lijkt het tij nu dus gunstiger te worden. Alle aandacht heeft de interesse gewekt van de chemische industrie in Nederland. Het ziet ernaar uit dat het bedrijf de beruchte Valley of Death voor technostarters achter zich heeft gelaten. Maar ook voor een microreactor als de Spinning Disc zal het nog even duren voordat die breed zal worden toegepast. Huntsman Verandering van paradigma’s kosten door de bank genomen tijd. Wat mogelijk kan helpen, is dat ook in de traditionele chemie meer interesse is voor modulaire PETROCHEM 12 – 2014 33

R-Trend.indd 33

03-12-14 16:09

Tijdelijk of semi permanent behoefte aan extra warmte en/of energie? Uw bron van informatie bij het kopen of huren van ketelinstallaties voor stoom, warm en heet water. Verhuur • warmwaterketels tot 8 MW • heetwaterketels tot 12 MW • automatische expansie-inrichtingen • stoomketelunits tot 28 barg van 400 kg/hr tot 16.000 kg/st • ontgassers, voedingswatertanks, ontharders • olietanks 3, 5, 10 en 20m3 • in container, buitenopstelling of romneyloodsen

Services • 24 uurs storingsdienst • leidingwerkmontage • onderhoud • engineering

Milieuzorg • Low-NOx installaties • geluidsbesparende omhuizingen • CE normering

www.ecotilburg.com Postbus 899, 5000 AW Tilburg - Hectorstraat 23, 5047 RE Tilburg - Tel: 013 5839440 - Fax: 013 5358315 - E-mail: info@ecotilburg.com

INTERGRAPH® PV ELITE® QUICK AND ACCURATE VESSEL & HEAT EXCHANGER DESIGN PV Elite® is a complete solution for vessel and heat exchanger design, analysis and evaluation. With robust data collection tools and an inclusive set of international code rules and region-specific content, PV Elite can be adapted to projects of varying scopes. Enjoy the benefits: • Produce quick, safe, consistent and profitable designs • Build and analyse a complete model in minutes whilst continuously confirming the validity of your design • Define pressure boundary conditions easily even in the most challenging context • Rapidly assess multiple scenarios to optimize costs while maintaining a safe design For more information, visit http://www.intergraph.com/products/ppm/pvelite/

Intergraph, the Intergraph logo, and CADWorx are registered trademarks of Intergraph Corporation. Other brands and product names are trademarks of their respective owners.

PET12 advertenties.indd 34

03-12-14 15:29

TRENDS TIJD IS GELD

bouw, maar dan voor de bouw van meer traditionele installaties met de gebruikelijke omvang. Een mooi voorbeeld dit jaar was de nieuwe polyolenfabriek, project Capstone, van Huntsman. De fabriek werd in Heijningen gebouwd en in vier delen naar Rotterdam getransporteerd. Deze prefabricatie is veiliger en heeft tijdwinst opgeleverd. Niet iedere nieuw te bouwen installatie is er geschikt voor, maar bij een soortgelijk project zou commisioning manager Sjaak Legerstee er zo weer voor kiezen. ‘Het bouwen van een fabriek buiten een draaiende fabriekslocatie is gewoon veiliger. Je zit niet midden in een risicovolle omgeving met installaties waar gevaarlijke stoffen door stromen, met hoge tempraturen en onder druk. Dat alleen al beperkt het risico enorm.’ Een belangrijk voordeel was de tijdwinst die de offsite bouw opleverde. ‘Omdat de constructie buiten ons terrein plaatshad, hoefden we niet op de bouwvergunning te wachten.’ En ook tijdens het bouwen zelf leverde deze aanpak tijdwinst op. Indirect doordat het bouwpersoneel minder kilometers woon-werkverkeer hadden en er bijvoorbeeld veel minder werkvergunningen nodig waren. Ook was er minder tijdverlies door bijvoorbeeld standaard procedures aan de poort.’ Maar er was eveneens directe tijdwinst. Legerstee: ‘Een voordeel was bijvoorbeeld dat de installatie in aanbouw aan alle kanten eenvoudig te benaderen was. Daardoor kon er tegelijkertijd van meer kanten aan worden gewerkt. Dat was hier op het terrein niet mogelijk geweest, omdat de nieuwe installatie in bestaande installaties moest worden ingepast.’ Pyrolyse Een ander staaltje van modulaire bouw was de nieuwe pyrolysefabriek van BTGBTL in Hengelo. In oktober kwamen met groot transport diverse modules voor de nieuwe fabriek aan. Deze moet aan het einde van dit jaar klaar zijn. Eenmaal in bedrijf kan Empyro twintig

Project Capstone, de uitbreiding van de polyolenfabriek van Huntsman in Rotterdam, maakte afgelopen jaar flink vaart. Pas in september vorig jaar is aannemer FB Group met de bouw begonnen op haar eigen terrein in Heijningen. Uniek aan het project is de modulaire bouw, op een andere locatie dan de eigen Huntsman-site. In de olie- en gaswinning is deze manier van bouwen de gewoonste zaak van de wereld. In de chemische industrie is een dergelijke grootschalige prefabricatie niet gewoon, maar het lijkt wel voordelen te hebben als er snelheid moet worden gemaakt. Voor het bouwen op een chemieterrein is namelijk een tijdrovend vergunningtraject nodig. Dat terwijl lassers, fitters en installateurs net zo goed hun werk kunnen doen op een bouwplaats elders in een minder kwetsbare omgeving. Echt goedkoper is het misschien niet, maar doordat de tijd tussen investeringsbeslissing en daadwerkelijke productie significant wordt verkort, kan sneller op de markt worden gereageerd. En tijd is ook geld.

miljoen liter groene pyrolyse-olie per jaar produceren op basis van afvalhout. De belangrijkste partij voor de bouw van Empyro is Zeton, een bouwer van pilotplants uit Enschede, dat de helft van

de fabriek offsite bouwde en vervolgens naar Hengelo verplaatste. Twintig bouwblokken werden in vijf weken als legosteentjes in elkaar gezet. De andere helft is op locatie geproduceerd. n

PETROCHEM 12 – 2014

R-Trend.indd 35

03-12-14 16:10

WAGENBORG NEDLIFT

HEAVY TRANSPORT. LIFTING AND HOISTING. CREATING CONNECTIONS. STATE OF THE ART EQUIPMENT. OUR COMMITTED PEOPLE AND SPECIAL CARE FOR YOUR VALUED CARGO. THAT IS WHAT IT’S ALL ABOUT IN OUR BUSINESS.

Photo: BASF

SIGN OF SOLUTIONS

Wagenborg Nedlift Merseyweg 50 B, 3197 KG Rotterdam Botlek Tel. +31 10 300 69 00 \ www.wagenborg.com Gate 1, Urmonderbaan 22, 6167 RD Geleen Tel. +31 46 702 24 20 \ nedlift@wagenborg.com

Petrochem.nl

geeft nog meer waarde voor uw geld Meer nieuws dan ooit • • • • • • • •

Actuele berichtgeving over de olie- en chemische industrie Alle productinnovaties overzichtelijk bij elkaar Volledig evenementenoverzicht Online catalogi met producten en diensten Multimediale bedrijfspresentaties Tweewekelijkse Nieuwsbrief Live twitter updates LinkedIn interacted

Petrochem-abonnees krijgen meer • De nieuwste Petrochem staat een week voor verschijnen online • Abonnees krijgen toegang tot alle eerder verschenen artikelen • Volg de status van nieuwe projecten en uitbreidingen in de projectendatabase • Ga naar www.petrochem.nl en kies abonneren

Ga direct naar Petrochem.nl en blijf iedereen voor PET12 advertenties.indd 36 _advA5_www_petrochem.indd 43

03-12-14 20-10-14 15:30 14:28

PETROCHEM ONLINE

Petrochem nu ook op Myjour.nl Sinds enige tijd is Petrochem te vinden in de online webkiosk Myjour.nl. Op Myjour delen wij het laatste nieuws, maar daarnaast ook onderzoeksrapporten en interessante longreads.

Fiona van Kessel

Digital publishing is al langere tijd een opkomende trend in het uitgeversvak. Er is de laatste jaren een opvallende internationale beweging richting betaalde online content. Ook wij vinden het belangrijk mee te groeien met de ontwikkelingen in de markt: ‘The new way, is the digital way’. Myjour is een online kiosk, die het beste kan worden omschreven als de iTunes voor geschreven artikelen. Bij het muziekprogramma iTunes kunt u hele cd’s kopen, maar u kunt er ook voor kiezen om alleen voor een aantal liedjes of slechts één liedje van de cd te betalen. Zo werkt Myjour ook: u betaalt niet voor het hele blad, maar alleen voor de artikelen die u wilt lezen. Van reportages tot e-learnings In de online kiosk zijn artikelen van verschillende tijdschriften, vakbladen, kranten, websites en auteurs te vinden. Dit zorgt voor een grote verscheidenheid aan informatie. Zo staan er interviews, reportages, achtergrondartikelen, onderzoeken, columns, korte verhalen en e-learnings op het platform. Op Myjour bieden uiteenlopende bronnen hun artikelen aan. Zo is er bijvoorbeeld content van het blad Quest te lezen, maar ook van Metaal magazine, Nieuwe Revu en sinds kort ook het kennisdossier van de NVDO Suto. Dit zijn slechts enkele voorbeelden uit het brede scala aan informatie dat er op Myjour te vinden is. Het is mogelijk om zelf een selectie samen te stellen van uw favoriete bronnen of artikelen. Zo kunt u er voor kiezen Petrochem te volgen om zo altijd op de hoogte te blijven van het laatste nieuws op onze pagina. Ook is het mogelijk om bepaalde onderwerpen, zoals bijvoorbeeld techniek, geschiedenis

of economie te volgen. Zo bepaalt u zelf welke previews van artikelen verschijnen op uw homepage. Op deze manier heeft u gelijk een handige selectie met de voor u relevante informatie. Dit maakt het eenvoudig om een interessant artikel terug te vinden. Lid worden van Myjour Om de online kiosk te bezoeken, kunt u gratis een account aanmaken via Myjour.nl. De artikelen zijn deels gratis, deels tegen betaling. Elk artikel heeft een andere geldwaarde. Wanneer u een nieuw account aanmaakt, krijgt u eenmalig een budget aangeboden van 2,50 euro waarmee u zelf kunt bepalen welke artikelen u wilt kopen. In het geval van Petrochem zullen de meeste berichten gewoon gratis te lezen zijn, alleen voor de longread en grote onderzoeken wordt een klein bedrag gevraagd. Dit bedrag zal liggen rond de dertig cent.

‘The new way, is the digital way.’ Myjour is te gebruiken via uw smartphone, uw tablet of gewoon achter de PC. Daarnaast kunt u eenvoudig artikelen delen via social media, e-mail of een ander online medium. Myjour trekt op dit moment voornamelijk een publiek met een special interest in bijvoorbeeld natuur, techniek of psychologie. In een uitgeefwereld die aan het digitaliseren is, willen ook wij daar ervaring mee opdoen. Het voordeel is dat u als lezer op Myjour alleen betaalt voor de informatie die u nodig heeft. Zo is het mogelijk de grote hoeveelheid informatie, die online te vinden is, te filteren. n

PETROCHEM 12 – 2014

V-Myjour.indd 37

03-12-14 15:56

25% korting op uw vacature

VACATURES Het Petrochem Platform heeft sinds 2014 op vacatures.petrochem.nl een eigen vacaturesite waarop werkgevers en -nemers in de (petro)chemie elkaar kunnen vinden. Tientallen opdrachtgevers en duizenden bezoekers hebben hier inmiddels gebruik van gemaakt. Als lezer van Petrochem willen we u graag aanbieden met korting uw vacature(s) hier te plaatsen. In samenwerking met het bureau Exenzo, dat de werving voor deze website uitvoert, geven wij daarom eenmalig 25% korting op het plaatsen van één of meerdere vacatures. U kunt zo tegen lage kosten de voordelen van deze website uitproberen.

Wilt u hier gebruik van maken?

Wilt u meer weten over deze website?

Neem dan contact op met Exenzo via

Neem dan contact op met Miriam Rook,

sales@exenzo.com en vermeld hierbij

redactie- en innovatiemanager van

dat u lezer bent van Petrochem. U krijgt

Industrielinqs, via 020 3122 796 of

dan 25% korting op uw bestelling.

miriam.rook@industrielinqs.nl

pet_vacature_advertentie.indd 1

23-10-14 15:02

BIZZ56'' De nieuwe standaard in webvertising Presenteer uw bedrijf, innovatie of project volgens de nieuwe standaard in webvertising: BIZZ56”. Vertel uw verhaal in uw eigen creatieve film van 56 seconden en de boodschap komt aan! Het doordachte stramien van BIZZ56” zorgt ervoor dat u en de filmers zich kunnen concentreren op het communicatieve en creatieve deel van uw boodschap. Bovenal zorgt BIZZ56” voor een snelle, complete en eigentijdse boodschap die de aandacht van uw doelgroep tot het einde vasthoudt. BIZZ56”-video’s zijn multi-inzetbaar: op uw website, via smartphones en tablets en op social media.

Verrijk uw teksten, advertenties en commerciële boodschappen met een BIZZ56” video en integreer tekst, beeld en online voor een crossmediale boodschap.

Meer weten?

PET12 advertenties.indd 38

Als dit icoon bij een afbeelding staat, bekijk dan het bijbehorende filmpje door met uw smartphone of tablet de foto te scannen met de iLinqs app. U vindt de gratis iLinqs app in de appstore voor andriod en apple.

BIZZ56”is een product van Movielinqs video & virals. iLinqs is een app van Industrielinqs pers en platform

Neem contact op met Gijs Hoekstra (06 42 24 53 85) of movielinqs@industrielinqs.nl

03-12-14 15:30

ONBEVANGEN

Opvallend is dat vooral de arbeiders en technici er na een tijdje geen probleem van maken en mij aanvaarden als één van hen.

Gelijke behandeling Ik ben opgegroeid met twee broers, heb vervolgens in een jeugdbeweging gezeten en kwam terecht in de meest mannelijke studierichting tussen tien andere vrouwen en 650 mannen. Vervolgens ging ik aan de slag op een chemiebedrijf en ik merk soms op dat ik als enige vrouw tussen vijftien mannen zit te vergaderen. Als ik het niet merk, is het niet omdat het niet zo is, maar omdat ik het gewend ben. Ik zat een jaar of twee geleden te eten in een grote kantine, samen met de personeelsverantwoordelijke. Op een bepaald moment vroeg hij: ‘Ken je die twee van ergens?’, waarop ik negatief antwoordde. Even later moest hij lachen en zei hij: ‘Je ziet het al niet meer, nú begrijp ik het!’ Hij praat er nog steeds over als ik hem tegenkom, hoewel ik er ondertussen niet meer werk. ‘Weet je nog, die vergadering in de refter toen we zo moesten lachen?’ We kwamen uiteindelijk niet meer bij, omdat hij mij telkens attent maakte op het gestaar van passerende werknemers.

door wat hoog uitgevallen bomen, die naar hun zin te weinig wind vangen.

Evenwaardig Meestal vind ik het allemaal niet zo erg, omdat het merendeel van deze gebeurtenissen plaatsvindt met mensen die ik voor het eerst of zelden zie. En eerlijk is eerlijk: ik heb ook vreemd gekeken in het ziekenhuis toen mijn vroedvrouw een vroedman bleek te zijn. Of als je kindje op school geen kleuterjuf, maar een kleutermeester heeft. Daarom stoor ik me er niet aan, want vreemde eenden in de bijt trekken altijd aandacht. Dat weet je op voorhand. Er zijn ook nog steeds collega’s die mij niet als evenwaardig beschouwen. Ze zullen het nooit zeggen, maar maken het duidelijk door mij te negeren, niet aan het woord te laten en ideeën af te kraken. Collega’s waar ik elke dag mee samenwerk en die goed genoeg weten dat op mijn diploma burgerlijk ingenieur vermeld staat en niet schoonheidsspecialiste. Al een geluk dat ik stevig in mijn schoenen sta en mij niet omver laat blazen

Aanvaarden Neen, er is geen glazen plafond in de industrie. Er is een metersdikke glazen kooi, waar het zonlicht zelfs niet doorgeraakt, omdat er nog een betonnen dek op gegoten is. Zo zijn we zeker dat iedereen op zijn plaats blijft. Gelukkig heb ik ook nog collega’s die dat gegeven straal negeren in plaats van mij. Die mij een kaartje geven op secretaressedag, omdat dat gewoon hilarisch is. Die mij gelijk behandelen, zonder er moeite voor te doen. Opvallend is dat vooral de arbeiders en technici er na een tijdje geen probleem van maken en mij aanvaarden als één van hen. Het zijn de managers en zelfverklaarde toplui die denken dat zij de zwanen zijn en ik het lelijke eendje.

Gezucht Wat ik wél erg vind, is dat er afspraken worden gemaakt over de wachtdienst buiten mij om, om 'mij te ontzien'. Dat ik apart word geroepen om te melden dat het eigenlijk niet kan voor een kaderlid om tachtig procent te werken, om op die manier soms thuis te kunnen zijn voor mijn kind. In België heb je er wettelijk recht op en ze mogen het je niet ontzeggen, maar ze wrijven het er wel graag in en zullen het voor elke fout of vergissing die je begaat – ja, dat gebeurt nu eenmaal af en toe bij iedereen – gebruiken, omdat ‘je niet ten volle met het bedrijf bezig bent’. Dat er door de heren van het management met de ogen wordt gerold als ik zeg dat ik zwanger ben, in plaats van mij te feliciteren. Er wordt gezucht en gevraagd: ‘Hoe gaan we dit aanpakken?’

Katrien Bogaerts werkt sinds juni 2013 als process engineer bij Kaneka in Westerlo, België, en is expert bij het Petrochem Platform.

PETROCHEM 12 – 2014

N-Onbevangen.indd 39

03-12-14 15:58

PETROCHEM 12 – 2014

X-Themaspread.indd 40

03-12-14 16:00

THEMA VEILIGHEID

• Elk jaar houdt Nogepa een grootschalige veiligheidsoefening. Dit jaar was Total E&P Nederland gastheer en werd de evacuatie van een offshore productieplatform gesimuleerd. Bij de opvang in Den Helder van het geëvacueerde personeel, werd gekeken hoe de samenwerking tussen alle betrokken partijen verliep. • In Petrochem 11 alarmeerde columnist Henk Leegwater in zijn column ‘Toeval?’ over de houding van management in grote installaties tegenover veiligheid. Hoe de focus weer terugmoet op veiligheid, bespraken de experts van het Petrochem Platform.

PETROCHEM 12 – 2014

X-Themaspread.indd 41

03-12-14 16:00

VEILIGHEID

‘We moeten elkaars taal leren begrijpen’ In Petrochem 11 alarmeerde columnist Henk Leegwater in zijn column ‘Toeval?’ over de houding van management van grote chemische installaties tegenover veiligheid. Na een gesprek met verschillende managers en directieleden, bleef Leegwater gedesillusioneerd achter. Kort daarop was er een stoomlek bij Shell Moerdijk en zouden de fabrieken de rest van het jaar dicht blijven. Hoe de focus weer terugmoet op veiligheid, bespraken de experts van het Petrochem Platform. Miriam Rook

Voor Henk Leegwater was het geen toeval dat er, kort na zijn gesprek met de top van de Nederlandse chemie, een incident plaatsvond bij Shell Moerdijk. Hoewel zijn column onder andere gebaseerd was op incidenten uit het verleden, waaronder bij Odfjell, is hij van mening dat er in een tijd waarin boekhouders het binnen bedrijven meer voor het zeggen hebben dan techneuten, niet vreemd dat er zoiets gebeurt. De toplaag van de chemie is nog te terughoudend, maar er valt op het gebied van veiligheid veel verbetering te halen. Technisch beoordelend vermogen Het expertpanel was eind oktober op bezoek bij OCI Nitrogen in Geleen. Plant Manager of the Year 2014, Frans Scheeren, legt uit hoe binnen OCI naar veiligheid gekeken wordt. ‘Wij werken vanuit het principe ‘safety first’ binnen ons bedrijf. Hierdoor wordt er altijd geld vrijgemaakt voor aanpassingen die echt nodig zijn.’ Scheeren pleit voor een systeem van 'meesters en gezellen', waarin oudere werknemers de jongere werknemers begeleiden in het begin van hun loopbaan.

AANWEZIG AAN TAFEL: • Frans Scheeren, Plant Manager of the Year 2014, director manufacturing OCI Nitrogen • Alexander Elzenga, key account manager Progressive Global Energy & Natural Resources • Hidde van der Leij, productmanager Reed Business Opleidingen • Jos Benders, ex-LyondellBasell • Gert-Jan de Geus, CEO OCI Nitrogen • Geert Fuchs, accountmanager RoyalHaskoningDHV • Henk Leegwater, consultant OTS • Tim van der Hoek, sitemanager Geleen AkzoNobel Functional Chemicals • Marcel Huijveneers, operations manager Spie Nederland • Peter Schmitz, HSE manager OCI Nitrogen

Er zijn volgens zijn filosofie drie factoren die zorgen voor de veiligheid binnen een bedrijf: kennis, kunde en gedrag. Kennis bestaat uit kennis over de installatie, onderhoud en beheer, en de mogelijkheid om faalscenario’s in te kunnen schatten. Kunde wordt gevormd door vakmanschap, dat een werknemer opdoet door opleiding en training. Hier zit ook een deel ervaring in: als je zorgt voor een goede kennisoverdracht en –uitwisseling, borg je de kennis voor de toekomst. Door een goede cultuur in een bedrijf na te streven, zorg je voor het juiste gedrag. Werknemers kunnen zich richten op instructies, toezicht, best practices, richtlijnen, et cetera. Scheeren meent dat als er iets misgaat in een van deze drie factoren, het systeem niet goed functioneert en je risico’s daardoor oplopen. Het panel is er over eens dat het management de vaardigheden en de kennis van de ingenieurs moet op de juiste waarde moet schatten, om zo ruimte te geven aan veilige maatregelen. Maar dit werkt niet één kant op. Andersom moeten ingenieurs een goede business case maken, waardoor managers weten welke acties er nodig zijn. Tim van der Hoek, plantmanager bij AkzoNobel, onderstreept dit: ‘Het zou ideaal zijn als er in elk bedrijf mensen met technische kennis in het management zitten. Dan zou het voor de ingenieurs makkelijker zijn om het management te overtuigen van de stappen die nodig zijn. Als dit niet het geval is, dan moeten de technici heel duidelijk maken welke voordelen of besparingen er door onderhoud behaald kunnen worden en welke risico’s er bestaan als er voor minder onderhoud wordt gekozen.’ Deze baten zijn nog vaak onduidelijk en de risico’s te abstract. Daar zit volgens hem de zwakte in het

PETROCHEM 12 – 2014

X1-Ronde Tafel.indd 42

03-12-14 16:12

systeem. Anders is het voor het management erg moeilijk om het risico te vertalen naar een duidelijk beleid.

FOTO’S: GEMEENTE ROTTERDAM

Risico’s (her)kennen De cultuur binnen een bedrijf zou zo moeten zijn, dat techneuten de ruimte krijgen. Daar is het panel het over eens. Dit om de meest veilige werkwijze te bereiken. Toch zal het risico nooit helemaal nul worden. ‘Zolang je met mensen werkt, kun je nooit incidentvrij werken. Cultuurverandering, kennis, kunde en gedrag; dit zijn allemaal factoren die essentieel zijn om zo incidentvrij mogelijk te werken’, oppert Jos Benders, voormalig topman van Lyondell Europe. Dit geldt voor verschillende sectoren, of het nu om de petrochemie gaat, of bijvoorbeeld de zorg. Leegwater: ‘Teveel boekhouders in het management, betekent dat ze de risico’s vaak niet herkennen of kwesties rondom onderhoud opzij schuiven. Te weinig geld in onderhoud stoppen, betekent gewoon dat het een keer mis kan gaan. Dit is door technici nog lastig te bewijzen of hard te maken.’ Volgens Van der Hoek gaat het daarbij niet om het reduceren van onderhoud an sich, maar op een slimme manier onderhoudskosten reduceren. ‘Zo kun je heel verantwoord omgaan met risico’s.’ Peter Schmitz, OCI Nitrogen, onderstreept dat het belangrijk is om de risico’s te kennen. ‘Ingenieurs zijn teveel techneut en te weinig manager. En management is te weinig technisch onderlegd en bestaat vaak zelfs uit mensen die compleet anders opgeleid zijn en onvoldoende in (veiligheids)risico's denken.’ Zo mist er vaak kennis en de nodige inhoud, wat leidt tot ‘lege procedures’, die even snel gedaan moeten worden. Vaak moeten er bijvoorbeeld onder vergunnin-

PETROCHEM 12 – 2014

X1-Ronde Tafel.indd 43

03-12-14 16:12

De vakbeurs vo

or professiona

ls in het labora torium

Jaarbeurs Utre c

ht | 7  8 OKTO BER 20

DE ONTMOETINGSPLAATS Labtechnology is de grootste labbeurs in Nederland en dé ontmoetingsplaats voor de laboratoriumwereld. Het concept blijft helder: contact tussen leveranciers en laboratoriumprofessionals, analisten en labmanagers op de beursvloer, in combinatie met een inhoudelijk programma.

BEZOEKERS Elke editie van Labtechnology kan rekenen op ruim 1.000 gerichte bezoekers. Daarnaast zullen zo’n 500 mensen het congres The Analytical Challenge bezoeken. Onder de Nederlandse en Vlaamse bezoekers onder andere chemici, life scientists, analisten, labmanagers en labinkopers.

BEURSVLOER Twee dagen lang staat de beursvloer vol met innovatieve laboratoriumtechnologie en producten ter ondersteuning van de werkzaamheden in het laboratorium.

PROGRAMMA Net als tijdens voorgaande edities zal er op beide dagen een interessant inhoudelijk programma zijn. In samenwerking met de Sectie Analytische Chemie van de KNCV en andere partners zullen er veel actuele thema’s en technieken worden belicht.

Wilt u professionals en beslissers in het laboratorium ontmoeten? Reserveer dan nu voor Labtechnology 2015. Neem voor meer informatie contact op met Bas van den Engel via +31 (0)33 4539450 / bas@archermedia.nl of kijk op www.labtechnology.nl. partners:

PET12 advertenties.indd 44 337_Advertentie_Labtechnology_2015_210x297.indd 1

organisatie:

03-12-14 09-10-14 15:31 09:37

VEILIGHEID

gen of veiligheidsvoorschriften handtekeningen worden gezet, maar weten de betrokken partijen niet meer precies wat het betekent of wat de mogelijke risico’s of gevolgen zouden kunnen zijn Geert Fuchs van RoyalHaskoningDHV haalt een theorie van onderhoudsdeskundige Tim Zaal aan. ‘Ingenieurs moeten meer technomen worden, waardoor ze de economische aspecten en het belang van onderhoud kunnen belichten. Ze moeten elkaars taal leren spreken en begrijpen. Anders presenteren is voor de ingenieurs nog de grootste opgave.’ In een organisatie heb je vangnetten nodig om te voorkomen dat het werkelijk tot een incident komt. Daarom is het registreren van 'near misses' zo belangrijk. Benders: ‘Veiligheid is een abstract begrip. Door near misses te verzamelen en te analyseren op kennis, kunde en gedrag dan ontstaat een profiel van de organisatie waaruit blijkt waarop men zich moet focussen.’ Risico’s definiëren in matrices voorkomt een overmaat aan controles. Tevens bewerkstelligt men hierdoor een gedegen doorgronding van de beveiligingssystemen en de filosofie er achter. Politieke invloeden De experts zouden ook meer kennis binnen de overheid willen behouden. Hier hebben zowel het bedrijfsleven als de overheid belang bij. De communica-

tielijnen over risico moeten tussen beide partijen snel directer worden. ‘Anders hebben we als we zo doorgaan binnen tien jaar een nieuwe Odfjell’, vult GertJan de Geus, de nieuwe CEO van OCI Nitrogen, aan. Iedereen is van mening dat politieke druk een slechte raadgever is en dat het eerder contraproductief werkt. Ook de pers beïnvloedt vaak het gedrag van de omgeving en de politiek. Dat maakt het wel lastig voor de chemische industrie, want iedereen kijkt mee. Als er iets gebeurt binnen een bedrijf, wordt er al snel de vraag gesteld wat er in de vergunning stond, wie er verantwoordelijk was, et cetera. Pas daarna wordt er gekeken naar wat er nou echt gebeurd is en waar de verbeteringen liggen. Ambtenaren durven vaak geen beslissingen meer te nemen, omdat ze zich door de overheid niet genoeg gesteund voelen daarin. De Geus: ‘Zo creëer je dus een verkeerde cultuur.’ Volgens Benders spelen de grote ego’s binnen de overheid hier ook een rol in. ‘De zuilen van provincie, brandweer en arbeidsdienst met hun eigen rapportagelijnen creëren ook impasses en minder structurele open aanmerkingen.’ Het gaat om de boodschap ook daadkracht bij te zetten en niet alleen politiek correct te blijven. Dit geldt ook voor CEO’s. Bestuurders waren voorheen vaak heel commercieel ingesteld en de raad van

bestuur bestond vaak uit puur business en commerciële mensen zonder oog voor onderhoud. De winst kwam wel binnen, maar het moest eerst misgaan voordat men zich verdiepte in het technisch beheer van hun assets. Inmiddels leren zij niet te politiek correct te zijn en worden ze zelf ook aangepakt op hun gedrag en kennis. Claimcultuur ‘Je moet een cultuur binnen je bedrijf nastreven waar je niet bang voor elkaar bent, maar waar je elkaar juist op de vingers kunt tikken als je ziet dat er iets misgaat of iemand onnodige risico’s neemt’, meent Scheeren. Werknemers moeten niet bang zijn voor een claimcultuur. Op de vraag of de huidige claimcultuur misschien innovaties in de weg staat, omdat ze wellicht grotere risico’s met zich meebrengen, is het panel het er over eens dat de behoudendheid van de industrie niet helpt. Benders: ‘Het gestructureerd terugkoppelen van operationele ervaring in het ontwerp van nieuwe installaties verdient meer aandacht. Innovatieve installaties gebruiken is afhankelijk van slim vakmanschap en een technisch beoordelend vermogen, al vanaf de ontwerpfase. Omdat het risico nooit helemaal nul kan zijn, moeten bedrijven en overheid bepalen welke risico’s daarbij acceptabel zijn. Hierdoor ketsen vernieuwende ideeën nog vaak af.’ n

PETROCHEM 12 – 2014

X1-Ronde Tafel.indd 45

03-12-14 16:13

VEILIGHEID

Total E&P Nederland test samenwerking bij oefening Elk jaar houdt Nogepa een grootschalige veiligheidsoefening. Dit jaar was Total E&P Nederland gastheer en werd de evacuatie van een offshore productieplatform gesimuleerd. Bij de opvang in Den Helder van het geëvacueerde personeel, waarvan enkele gewond, werd gekeken hoe de samenwerking tussen alle betrokken partijen verliep. Liesbeth Schipper

Aan boord van het platform K6-CC van Total E&P Nederland is een ongeluk gebeurd. Bij het schieten van nieuwe gaten in een put is de perforatie-gun niet afgegaan diep in de ondergrond, maar pas bij het naar boven halen. Dat gebeurde tot overmaat van ramp precies ter hoogte van de afsluiters, waardoor de put ongecontroleerd gas lekt. Wegens explosiegevaar is besloten het platform direct te evacueren. Niet alleen de mensen op het K6CC-platform, maar ook de werknemers op het werkplatform Seafox 2 ernaast, moeten zo snel mogelijk van het platform af. Bijna al het personeel, inclusief enkele lichtgewonden, gaat in een standby boat, een boot die standaard klaar ligt als er werkzaamheden bij een platform plaatsvinden. Zij worden naar de Marinebasis in Den Helder gebracht, waar zij zullen worden opgevangen. Vier zwaargewonde medewerkers worden per reddingshelikopter opgehaald en direct naar het ziekenhuis overgebracht. Zes mensen verlaten het platform in een free fall life boat. Werkelijk incident Tot zover het virtuele deel van een oefening van Nogepa, de Nederlandse Olie en Gas Exploratie en Productie Associatie, dat overigens is gebaseerd op

STROOMSTORING LEIDT TOT EVACUATIE Eind november heeft de Kustwacht werkelijk de bemanning van een offshore platform, overigens niet van Total E&P Nederland en bovendien een veel kleiner aantal mensen dan bij de oefening, moeten evacueren met een reddingshelikopter. De aanleiding was het uitvallen van de elektriciteit op het werkeiland. Daardoor was de temperatuur in de verblijven gezakt naar het nulpunt. Omdat de problemen niet konden worden opgelost, werd gevreesd voor het welzijn van de bemanning. De reddingshelikopter kon bij het booreiland niet landen, omdat het platform niet verlicht was en moest de bemanning daarom ophijsen. In twee vluchten werden de twaalf bemanningsleden overgebracht naar het nabij gelegen platform Seafox-2.

X2-Total.indd 46

een werkelijk incident. Zo’n twee jaar geleden ging het bij een andere operator echt bijna mis bij het schieten van gaten om de toevoer van gas uit een veld te vergroten. Ook toen was de perforatie-gun niet afgegaan. Wel werd een licht signaal gemeten, waardoor het leek of de gun zijn werk had gedaan, waarna deze deels naar boven werd gehaald. Een operator vertrouwde de situatie echter niet en voorkwam dat het bovenbeschreven scenario werkelijkheid werd. Dit incident werd de basis voor een grootschalige veiligheidsoefening van Nogepa en Total E&P Nederland in oktober. De olie- en gassector houdt jaarlijks oefeningen om na te gaan of de in de wetgeving vastgelegde procedures adequaat worden gevolgd en, in een gesimuleerde omgeving, ook werken. Dit jaar lag de nadruk op het testen van een procedure die in werking treedt bij het opvangen van evacués na een offshore incident. Hoe werken de Kustwacht, de Marine, de gemeente Den Helder, de betrokken bedrijven Total E&P Nederland en Workfox, en alle andere belanghebbende instanties in zo’n situatie met elkaar samen? Hoe is de interactie tussen

PETROCHEM 12 – 2014

03-12-14 16:01

deze partijen en delen zij voldoende informatie met elkaar om adequaat te kunnen handelen? Geschrokken Het aanlanden van de medewerkers op het Marineterrein in Den Helder werd fysiek nagespeeld. Zo’n tachtig man en vrouw kwam zogenaamd moe en geschrokken, maar ook hongerig en dorstig aan in Den Helder. Op de kade stonden ambulances klaar om de lichtgewonden naar het ziekenhuis te

brengen. Zij werden uiteraard als eersten van de standby boat gehaald en opgevangen. Daarna werden de andere werknemers met bussen overgebracht naar een ruimte waar koffie, thee en koek klaarstond. Terwijl de geschrokken medewerkers wilden weten of hun familie was geïnformeerd en ook wanneer ze naar huis mochten, gebeurde er achter de schermen ontzettend veel. De pers stond aan de poort en wilde het naadje van de kous weten, maar ook het offshore platform

moest weer onder controle worden gebracht. Alle mogelijke communicatielijnen tussen de betrokken partijen werden getest. In een interview met RTV Noord-Holland vertelde Lucy Zima, manager Business and Strategy bij Total, dat er goed is samengewerkt, maar dat er nog wel leerpunten zijn. Zij was in Den Helder aangekomen om de pers te woord te staan in een officiële persconferentie over de 'ramp', maar werd tussendoor even aangeschoten om over de veiligheidsoefening te vertellen. ‘Deze test is niet alleen voor Total belangrijk, maar voor de hele olie- en gasindustrie. Onze collega’s kijken ook mee. Het is een grote oefening met als doel veilig te blijven opereren op de Noordzee.’ Als leerpunten noemde Zima dat degenen die de oefening op de kade leiden, sneller kunnen inventariseren wie waar is. ‘Dat voorkomt vragen. Maar ook moet informatie sneller beschikbaar zijn, bijvoorbeeld op medisch vlak. Ziekenhuizen willen graag weten wat ze te wachten staat als er zwaargewonden onderweg zijn, zodat artsen klaarstaan zodra die mensen binnenkomen.’ n

PETROCHEM 12 – 2014

X2-Total.indd 47

03-12-14 16:01

Het Petrochem Platform brengt experts, gebruikers en leveranciers van producten en diensten bijeen om bij te dragen aan een transparante informatievoorziening rond de olie- en chemische industrie. Het platform belicht op een journalistieke en onafhankelijke manier innovaties, behandelt actuele onderwerpen en inspireert. Het Petrochem Platform bereikt zijn doelgroep via het blad Petrochem, de website www.petrochem.nl, rondetafelbijeenkomsten en het jaarcongres Deltavisie.

DE VOLGENDE BEDRIJVEN ZIJN PARTNER VAN HET PETROCHEM PLATFORM

OVERIGE PARTNERS PETROCHEM PLATFORM:

LEDEN PETROCHEM PLATFORM:

KLEUREN: LOGO CITTĂ&#x20AC; ROMANA

Platform.indd 48 _Platform.indd Alle pagina's

PANTONE

CMYK

ROOD: PMS 1797 ORANJE: PMS 158 LICHT ORANJE: PMS 1505

ROOD: 5-90-75-0 ORANJE: 5-70-90-0 LICHT ORANJE: 0-30-70-0

03-12-14 16:01

HET EXPERTPANEL VAN HET PETROCHEM PLATFORM BESTAAT UIT DE VOLGENDE SPECIALISTEN Ben Ale BenAle Risk Management Advice, eigenaar

René den Heeten Huntsman Polyurethanes, process chemist

Michel Meertens DSM, director manufacturing competences

Jos Benders voormalig topman Lyondell

Eward Hofstede AVEBE, managing director operations

Frans Scheeren OCI Nitrogen, plantmanager

Katrien Bogaerts Kaneka, production engineer

Karin Husmann Plant One, managing director

Dik Schipper Dow Benelux, production leader

Jan Bout Bout&Co, partner

Hans Kerkhoven voormalig topman Shell Global Solutions

Jaap Schouten TU Eindhoven, professor

Jan Van Doorslaer voormalig woordvoerder BASF Antwerpen

Cor Kloet voormalig algemeen directeur SPIE Nederland

Wim Soetaert Universiteit Gent, professor

Niko van Gent voormalig woordvoerder, Huntsman Holland

Cas König ESD-SIC, plantmanager

Wouter Stam Flowid, managing director

Michel Grijpink Hogeschool Utrecht, consultant

Bart Leenders Neste Oil, managing director

René Venendaal BTG Bioliquids, algemeen directeur

Louwrens Hacquebord Universiteit Groningen, professor

Cor van de Linde iTanks, managing director

Roelf Venhuizen Profion, voorzitter

SCAN DE FOTO EN BEKIJK HET FILMPJE

Cyril Widdershoven TNO,

Wanneer u dit icoon bij een afbeelding ziet staan, kunt u het bijbehorende filmpje bekijken door met uw smartphone de foto te scannen.

business development manager

Hoe werkt het? 1) Installeer op uw smartphone of tablet de app ‘iLinqs’ 2) Start de app op uw smartphone of tablet 3) Scan de foto waarbij het icoon is geplaatst

Platform.indd 49

WILT U MEER WETEN OVER LIDMAATSCHAP OF PARTNERING VAN HET PETROCHEM PLATFORM? Kijk op www.petrochem.nl of neem contact op met Anouk Bouwmeester: Anouk@industrielinqs.nl - 020 3122 797

03-12-14 15:55 16:01 02-12-14

t lvas a r e ! er ve agenda s e R uw in

HĂ&#x2030;T JAARCONGRES VAN DE NVDO EN HET IMAINTAIN PLATFORM

GOUD DONDERDAG 19 MAART 2015

Onderhoud is topsport. Het beheer van installaties in de industrie gebeurt op hoog niveau. Het speelveld wordt onder meer bepaald door de vaak hoge leeftijd van installaties, de druk op presteren en het voldoen aan weten regelgeving. En hoewel de industrie trots kan zijn op behaalde resultaten: er is meer te halen! Bij iMaintain 2015, het jaarcongres van de NVDO en het iMaintainplatform, gaan we op zoek naar goud. Op 19 maart 2015 tonen we topprestaties en zoeken we antwoorden. Welke drive moet je bijvoorbeeld hebben om de beste te worden? Wat valt er nog te winnen met nieuwe technieken? Wat is de potentie van sociale innovatie? En hoe voorkom je dat er oplossingen met gouden randjes worden bedacht. Reserveer NU 19 maart 2015 in uw agenda voor iMaintain 2015

www.imaintain.info/congres Initiatiefnemers:

Partners van het iMaintain Platform:

Leden van het iMaintain Platform: asset management

_advertentie_A4MO.indd 2 PET12 advertenties.indd 50

25-11-14 15:31 12:44 03-12-14

PRODUCTEN

ROBUUSTE EN EXPLOSIEVEILIGE TABLET Bartec komt met een ATEX Zone 2 en UL Division 2 gecertificeerde industriële tablet PC. De tablet heeft een robuuste vormgeving, een dunne ergonomische vorm en een helder 10,1 inch beeldscherm. De Agile X is getest volgens de MIL-STD-810G specificaties; de IP65 stof- en waterdichte behuizing doorstaat valproeven van 1,20 meter zonder problemen. De tablet biedt werknemers in de ATEX zone via Wi-Fi of 4G/LTE-verbinding directe toegang tot alle benodigde bedrijfsinformatie en brengt in die zin het kantoor direct naar de mobiele werknemer. Door de geïntegreerde barcode-scanner of de optionele RFID-reader is deze tablet ideaal voor onder meer inspectie- en onderhoudswerkzaamheden. Voor de ICT-beheerder biedt het Windows Embedded 8.1 Industry Pro operating system alle functionaliteit waaraan binnen een professionele ICT-omgeving behoefte is. Device lockdown, Computrace diefstalbeveiliging en Embedded activation zijn slechts enkele van de vele functionaliteiten van deze tablet.

Meer informatie bij Bartec: www.bartec-mobile.com APPARATENTESTER MET EXTRA FUNCTIONALITEITEN Havé-Digitap introduceert de Sonel PAT-815 NEN 3140 apparatentester. Deze apparatentester is vanwege het intuïtieve touch screen zeer gebruiksvriendelijk. Er kan een keuze gemaakt worden tussen het zelf samenstellen van autotesten of het uitvoeren van manuele testen. Na het uitvoeren van de test kan met het grote qwerty-toetsenbord de naam van het te testen apparaat worden ingevoerd en kunnen eventuele opmerkingen worden genoteerd. Vervolgens kan het rapport direct vanaf de tester worden geprint. De meetgegevens kunnen via WiFi en/of USB-stick op de PC worden uitgelezen, waarna ze met de meegeleverde software kunnen worden verwerkt. Op de apparatentester kan een stroomtang worden aangesloten waarmee lekstroom of stroom ten behoeve van de vermogensmeting kan worden gemeten. Daarnaast ondersteunt de apparatentester het werken met een barcodescanner en zijn er mogelijkheden voor het meten van aardlekschakelaars.

Meer informatie bij Havé-Digitap: www.have-digitap.nl MULTI-INZETBAAR VLUCHTMASKER Bij veel bedrijven is het noodzakelijk om twee soorten vluchtkappen in huis te hebben: één voor bij brand en één voor bij industriële calamiteiten. Het nieuwe Parat 7500 vluchtmasker van Dräger kan voor beide situaties gebruikt worden. Dit masker biedt minimaal vijftien minuten bescherming. Afhankelijk van het type, beschermt het masker tegen gevaarlijke industriële gassen, brandgassen, dampen en/of vaste deeltjes. Bij het openen wordt het filter automatisch geactiveerd. Dit maakt de vluchtkappen eenvoudig in gebruik voor snelle en veilige evacuatie. De filters zijn acht jaar houdbaar. Als u deze daarna één keer vervangt, kan de levensduur van de vluchtkap worden verlengd tot zestien jaar. De nieuwe vluchtkappen zijn ideaal voor onder andere in de scheepsvaart of bij laswerkzaamheden.

Meer informatie bij Wiltec: www.wiltec.nl

GENERATOR VOOR TIJDELIJKE STIKSTOFBEHOEFTE

Atlas Copco Rental levert stikstofgeneratoren aan bedrijven die tijdelijk stikstof nodig hebben. Voor toepassingen waarbij een groot volume aan stikstof nodig is, beschikt het bedrijf in zijn huurvloot over de NGM 4000. Dit is een grote stikstofgenerator op basis van membraantechnologie. De generator heeft een capaciteit van vierduizend kubieke meter stikstof per uur bij 95 procent zuiverheid en een werkdruk tot 25 bar(g). Hij is opgebouwd volgens offshore specificaties en geïntegreerd in een 20 ft DNV 2.7-1 gecertificeerde container. Hierdoor is de stikstofgenerator ook geschikt voor gebruik in de offshore industrie voor onder andere het reinigen, drogen en conserveren van pijpleidingen. Meer informatie bij Atlas Copco: www.atlascopco.com/rentalnlnl HYBRIDE HIGH VOLTAGE JUNCTION BOXEN

Eurotronic heeft zijn leveringsprogramma uitgebreid met Abtech junction boxen. Abtech levert junction boxen op basis van een brede range van materialen, zoals GRP, RVS en aluminium. Het bedrijf kan ook high voltage junction boxen produceren tot 52 kilovolt voor gebruik in zone 1. Interessant zijn de hybride high voltage boxen, waar in afgescheiden delen van dezelfde box zowel spanning als optische verbindingen kunnen worden afgemonteerd. Aan afdichting geeft de producent veel aandacht gegeven. Zo houden de RVS en GRP boxen die zijn voorzien van keramische aansluitterminals het tot drie uur uit bij een temperatuur van 950 graden Celsius. Ook zijn er IP68 oplossingen leverbaar tot een waterdiepte van honderd meter. Meer informatie bij Eurotronic: www.eurotronic.nl

PETROCHEM 12 – 2014

G_Producten.indd 51

03-12-14 16:02

INNOVATIE

Schakel tussen studenten en industrie Studenten ontwikkelen tot young professionals, dat is de missie van iTanks Students. Dit doet het bedrijf door studenten studiegerelateerde bijbanen, projecten en stages aan te bieden, zodat zij zoveel mogelijk praktijkervaring opdoen naast hun studie. iTanks Students wil een schakel zijn tussen studenten en de industrie, met name technische studenten en bedrijven die actief zijn in het havengebied van Rotterdam. Zo lopen er op dit moment projecten bij TEAM Terminal, Gate terminal en E-Stone Batteries, zoals het optimaliseren van onderhoudsbeheersystemen, risk based inspecties op leidingen en het centraliseren van data. Daarnaast is er sinds kort een service om handgemaakte bouw- of installatietekeningen en P&ID’s te digitaliseren in programma’s als AutoCAD en Inventor.

PETROCHEM 12 – 2014

J-Innovatie.indd 52

FOTO: VOPAK

TANKS SCHOON ZONDER MENSEN Wat als je het gevaarlijk en langdurige schoonmaakwerk in tanks door robots in plaats van mensen zou kunnen laten uitvoeren? Kennisplatform iTanks wil deze fantasie op korte termijn werkelijkheid laten worden. Een robot gebruiken om tanks schoon te maken is niet eenvoudig, want vanwege explosiegevaar mag een robot in zo’n omgeving geen elektronica bevatten. Oftewel, zo’n schoonmaakrobot moet geschikt zijn voor een ATEX 0-stituatie. ‘We zijn nu bezig met een try-out van een robot, die via glasvezel en sensoren te besturen is’, vertelt Cor van de Linde, directeur van iTanks. De bedrijven Enigma en Conceptron Engineering ontwierpen de robot. Eigenlijk is dit een ‘lopend’ onderstel, waarop verschillende toepassingen kunnen worden geplaatst: een spuitinstallatie, een zuiginstallatie of meetinstrumenten.

BP NEEMT VOORSPRONG MET OLIEWINNINGTECHNOLOGIE BP heeft een robot ontwikkeld die boorkernen doormeet. De robot meet wat er met de olie gebeurt als water of gas wordt geïnjecteerd in een monster van oliehoudend gesteente. Met die gegevens kan vervolgens het potentieel van zo’n enhanced oil recovery techniek in een olieveld worden bepaald. Het concern heeft al jaren een eigen laboratorium waar de monsters worden getest en blootgesteld aan hoge druk en temperaturen, zoals die ook in de reservoirs voorkomen. Voortaan neemt het robotsysteem dit over, 24 uur per dag en zeven dagen per week. Daardoor kunnen honderden tests per jaar worden uitgevoerd in plaats van dozijnen in de afgelopen jaren. BP kan nu dus ook veel sneller en efficiënter werken aan nieuwe technologieën om meer olie uit haar velden te halen. Het bedrijf verwacht vijftig procent te besparen op de tijd die in de ontwikkeling van nieuwe technologieën gaat zitten. Ook Shell werkt aan een efficiënter meetsysteem om de stroming van olie door een boorkern te meten, maar richt zich vooral op de nauwkeurigheid van de metingen. Het concern heeft samen met de TU Delft een meetsysteem ontwikkeld met veel gevoeligere sensoren, zodat kleinere boorkernmonsters volstaan voor een betrouwbare proef. Bovendien kunnen meer tests worden uitgevoerd met dezelfde hoeveelheid reservoirgesteente. Het kost namelijk veel geld om de monsters uit het reservoir te halen.

FOTO: STATOIL

Succesvolle pilot met Linerbag-systeem Bij Avia Marees is sinds het eerste kwartaal van dit jaar het Linerbag-systeem in gebruik. De resultaten van deze opslag zijn erg positief. Het systeem wordt toegepast bij de opslag van vloeistoffen in opslagtanks. Het is bedoeld om een vloeistof als benzine in op te slaan, zodat die niet meer in contact komt met de stalen binnenwand en vloer van de tank. Dit verlengt de levensduur van de tank. Bovendien wordt de tank eigenlijk dubbelwandig en worden vloeistoffen emissievrij opgeslagen. Vanwege de positieve resultaten van de pilot, is het Linerbag-systeem bij Avia Marees onlangs ook gevuld met benzine. Het vullen ging met een hoge vulsnelheid van 250 kubieke meter per uur. Daarbij is ook het overvul-beveiligingssysteem met positief resultaat getest. De tank is nu volledig operationeel en functioneert uitstekend. Mocht er lekkage optreden, dan zorgt een lekdetectie tussen de Linerbag en tankbodem ervoor dat dit in een vroeg stadium wordt opgemerkt.

ROBOT NEEMT INSPECTIE BALLASTTANKS IN SCHEPEN OVER Een intelligente inspectierobot kan voortaan ballastwatertanks van schepen inspecteren. De robot beweegt zich zelfstandig voort op ingebouwde rails. De voordelen van dit project, genaamd RoboShip, zijn zowel economisch als op het gebied van veiligheid enorm. De partijen die aan RoboShip meewerken, hebben een aantal innovaties samenge-

Blijf op de hoogte en schrijf u in voor de nieuwsbrief op www.petrochem.nl

03-12-14 16:03

INNOVATIE bracht. Zo ontwikkelde Imotec een slimme en kostenefficiënte rail, DFKI een autonoom voertuig voor die rails, Incas³ de sensoren, Xsens de navigatie in de tank en zorgt de Universiteit Twente ervoor dat hiermee de nauwkeurige inspectie van ballastwatertanks plaatsvindt. Scheepswerf Meyer Werft in Duitsland is eveneens aangehaakt en gaat RoboShip integreren in de bouw van schepen.

ITANKS-LEDEN Petrochem Platform

CHEMISCHE INDUSTRIE KAN GROENER Productieprocessen in de chemische industrie kunnen groener: met minder energie en kleinere afvalstromen. Daarvoor is beter begrip nodig van de productieprocessen. Theoretische en experimentele onderzoeksgroepen uit Eindhoven, Twente en Delft slaan de handen ineen om een bijdrage te leveren aan het vergroenen van deze processen. AkzoNobel, DSM, Sabic, Shell, Tata Steel en de Stichting FOM financieren het onderzoek. Programmaleider Hans Kuipers (TU/e) kan niet wachten om van start te gaan: ‘Door beter begrip van productieprocessen in de chemische industrie, kan apparatuur bijvoorbeeld kleiner worden, zodat minder energie nodig is met dezelfde opbrengst. Ook verhoogt dit de productie en levert het minder bijproduct op. Dit alles resulteert in minder energieverbruik en kleinere afvalstromen, wat het milieu ten goede komt.’

FOTO: SHELL

Sloot Tankbouw

INDUSTRIE EN UNIVERSITEIT MOGEN MEER SAMENWERKEN De zorg dat onderzoek in samenwerking met de industrie leidt tot slechtere kwaliteit, lijkt ongegrond. Sterker nog, veel promotieonderzoeken samen met industriële partners scoren op de meeste punten beter. Ze hebben onder andere meer publicaties in wetenschappelijke tijdschriften en creëren meer patenten. Dat blijkt uit het promotieonderzoek van Negin Salimi, die zo’n 450 promoties onderzocht en eind oktober zelf promoveerde aan de TU/e. Ook promovendi die hun werk doen in samenwerking met publieke onderzoeksinstituten, zoals TNO, blijken gemiddeld betere resultaten te boeken dan promovendi die hun werk alleen aan de universiteit doen. Het effect blijft ook na de promotie in stand: in de zeven jaar na de promotie, doet het onderzoekswerk van de promovendi in samenwerkingsprojecten het gemiddeld nog steeds beter.

DEZE RUBRIEK WORDT MEDE MOGELIJK GEMAAKT DOOR

PETROCHEM 12 – 2014

J-Innovatie.indd 53

03-12-14 16:03

AdviSafe Risk Management presenteert:

Open Training Kalender 2015

• Tripod Beta Practitioner (UK/NL) • Simpele Incidentanalyse Methode (SIM) • BowTie methode incl. BowTieXP • Incidentonderzoek & Investigator 3 • Incidentanalyse & Investigator 3 • Barrière denken incl. BowTieXP en IncidentXP • Werkplek dialoog & observatie • Je cultuur begrijpen • Omgaan met het niet naleven van regels • Verbeteren van veiligheidscultuur in uw organisatie

HSE

• Basismodule crisisbeheersing en calamiteitenbestrijding (private/publieke sector) • Basistraining voor crisismanagers en leden crisisteams • Bestuurlijke basismodule crisisbeheersing & burgemeestersgame • Veiligheid 1 & 2 • Het herkennen van risico’s

Crisis Veiligheids Incident cultuur Management Management

Bent u een ambitieuze professional werkzaam op het gebied van veiligheid? AdviSafe’s trainingen bieden u een unieke gelegenheid om uw kennis uit te breiden.

• Basiskennis van de olie en gas industrie - kantoorpersoneel • E-learning Basiskennis van de olie en gas industrie operators • Hoofd Mijnbouw Installatie training

Heldere signalering. Met de nieuwe hevelschakelaars. EAO introduceert de vlak verzonken verlichte hevelschakelaar uit de serie 04.

. Duidelijke LEDverlichting . Verbeterde stof- en waterdichtheid: IP67 . Uitstekend tactiel gevoel . Fraai vlak verzonken design . Vele aansluitmogelijkheden

www.eao.nl

Meer informatie & data: Advisafe.com/nl/nieuws-en-events

Your Expert Partner for Human Machine Interfaces

EAO_Petrochem_90x132mm.indd 1

12.11.2014 18:15:15

RVS – en stalen tanks - Autoclaven

- Kolommen

- RVS tanks

- Reactors

- Opslagtanks

- Silo’s

- Buffervaten

- Filtertanks

- Druktanks

- Warmtewisselaars

AJK Hydrolift, Industrie Kanaal-Noord 1173, B-3960 Bree Tel. +32 89 46 93 90 email: info@ajkhydrolift.eu Web: www.ajkhydrolift.eu

ADVERTENTIE-INDEX Abonnees . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36 Actemium . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 AdviSafe Risk Management . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54 AJK Hydrolift . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54 Altermij Tankverhuur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26 Andus Group . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59 Atlas Copco RentalBartec Nederland . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 BetaPublishers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44 BIZZ56” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38 Blomsma Signs & Safety . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22 Delta Heat Services . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22 EAO BeneluxIndex . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54 Eco Ketelservice Verhuur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34 iMaintain congres 2015 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50

PET12 advertenties.indd 54

iMaintain Platform . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48, 49 Intergraph Benelux . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34 Logisticon Water Treatment . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 M.O.B. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 Market review . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56, 57 Parker Hannifin . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32 Safe Site . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32 SGS Nederland . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60 SPIE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 Tebodin Netherlands . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 vacature site Petrochem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38 Wagenborg Nedlift Vlaardingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36 Yokogawa Europe Solutions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4

03-12-14 16:21

AGENDA SEMINAR / CURSUS / MASTERCLASS Mikrocentrum www.mikrocentrum.nl

INVOERING TOT STATISTISCHE PROCESBEHEERSING In de industrie neemt het niveau van de eisen toe. Dit heeft ook gevolgen voor de mate waarin leveranciers hun processen beheersen. Statistische technieken kunnen daarbij een waardevol instrument zijn. In deze cursus wordt duidelijk onder welke voorwaarden het gebruik van statistische technieken op de werkvloer succesvol verloopt. Een goede toepassing van deze technieken levert geld op omdat fouten worden voorkomen. Bovendien ontstaat er rust in de organisatie, door minder storingen en beter haalbare planningen. Ook wordt duidelijk wat haalbaar is met de verschillende productieprocessen waardoor de verwachtingen tussen klant en leverancier beter op elkaar kunnen worden afgestemd.

1 april 2015 Eindhoven

Jules Dock www.julesdock.nl

Om succesvol te innoveren is draagvlak in de organisatie cruciaal. Tijdens de Innovation Experience worden visies en theorieën rondom innovatie gedeeld en krijgt innovatie concrete betekenis. Als groep (van 8 tot 16 personen) worden inzichten en ervaringen rondom innovatie gedeeld. Met behulp van de Innovatie Scan worden innovatiecompetenties in kaart gebracht. Gedurende deze sessie van één dagdeel wordt duidelijk wat innovatie stimuleert en hoe dit proces wordt beïnvloed.

[geen datum] Rotterdam

CONGRES / BEURS / EVENEMENT Active Communications International www.wplgroup.com/aci/

THE FUTURE OF AROMATICS Conferentie voor alle partijen die betrokken zijn in de keten van de aromatenproductie. Wat zijn de mogelijkheden, uitdagingen en trends voor de aromatenindustrie? Op die vraag probeert deze netwerkbijeenkomst een antwoord te geven.

14 - 15 januari 2015 Amsterdam

Essenscia / Delta Process Academy www.essenscia.be

ADVANCED MASTERCLASS ON PROCESS SAFETY Procesveiligheid is een belangrijke discipline in de chemie. Het niveau en de kwaliteit van het managen van procesveiligheid bepalen mede de veiligheid én het succes van een organisatie. Process safety engineers zijn na deze vijfdaagse masterclass helemaal op de hoogte van de belangrijkste onderwerpen en ontwikkelingen op het gebied van procesveiligheid. Onderwerpen die aan bod komen: Introduction to process safety; Qualitative and quantitative risk analysis; Explosion safety; Competence in operation & safety in unit operations; Mechanical integrity the first layer of protection.

26 – 30 januari 2015 Antwerpen

Deltalinqs www.deltalinqs.nl

BRZO MASTERCLASS FOR COMPANY MANAGEMENT Deze masterclass reikt ervaringen, methoden en wetgevend kader op hoofdlijnen aan, waardoor deelnemers goed in staat zijn intern vragen te stellen, team(s) aan te sturen en het contact met de diverse overheden te onderhouden. Deze halfdaagse masterclass is bedoeld voor directeuren van bedrijven die BRZO-, PBZO- en ARIE-plichtig zijn.

5 februari 2015 plaats nog onbekend

VNCW www.chemiebeurs.nl

CHEMIEBEURS Jaarlijks congres van de chemische keten, met inspirerende lezingen en leerzame onderwerpen. Daarnaast staan interactieve sessies en een beurs op het programma.

30 september 2015 plaats nog onbekend

Meer agendapunten op www.petrochem.nl

K-Agenda.indd 55

PETROCHEM 12 – 2014 55

03-12-14 16:04

MARKET REVIEW AANDRIJFTECHNIEK EN GEREEDSCHAPPEN

Van Eyle & Ruygers – Schwartz Sevillaweg 75 3047 AL ROTTERDAM Postbus 35040 3005 DA ROTTERDAM Tel: +31 (0)10- 245 50 00 Fax: +31 (0)10- 262 06 22 E-mail: info@erxs.nl Website: www.erxs.nl

AFDICHTINGEN, AFSLUITERS SLANGEN EN KUNSTSTOFFEN

ERIKS bv

Toermalijnstraat 5 1812 RL ALKMAAR Postbus 280 1800 BK ALKMAAR Tel: +31 (0)72- 514 15 14 Fax: +31 (0)72- 515 56 45 E-mail: info@eriks.nl Website: www.eriks.nl

ALGEMEEN

CHEMICALS

Chemicals, Lime, Recycling and Automotive De Noord Chemicals b.v. Ridderpoort 14 2984 BG RIDDERKERK Postbus 257 2980 AG RIDDERKERK Tel: +31 (0)180- 41 59 88 Fax: +31 (0)180- 41 71 70 E-mail: info@noordchem.nl Website: www.noordchem.nl

DEMONTAGE

DDM Demontage B.V.

Industriële verhuizingen Demontage – Sloopwerken Transport – Asbestsanering Offshore Postbus 253 3454 ZM DE MEERN Tel: +31 (0)30- 666 97 80 Fax: +31 (0)30- 245 91 27 E-mail: info@ddm.eu Website: www.ddm.eu

ENERGIETECHNIEK

EXPLOSIEVEILIGE VERLICHTING & SIGNALERING

Victor Lighting

Gedistribueerd door: Eurotronic B.V. Curieweg 8d 2408 BZ ALPHEN AAN DEN RIJN Postbus 582 2400 AN ALPHEN AAN DEN RIJN Tel: +31 (0)172- 49 10 76 Fax: +31 (0)172- 49 29 37 E-mail: info@eurotronic.nl Website: www.eurotronic.nl

MANUFACTURING EXECUTION SYSTEMS (MES)

MAGION Process Control Engineering B.V. Wolga 5 2491 BK DEN HAAG Tel: +31 (0)70- 444 27 70 Fax: +31 (0)70- 444 20 82 E-mail: info@magion.nl Website: www.magion.nl

MECHANICAL CONTRACTING

INSPECTIE, TANKS DRUKAPPARATEN, VLOEREN

Kiwa Nederland B.V.

Sir Winston Churchilllaan 273 2288 EA RIJSWIJK Postbus 70 2280 AB RIJSWIJK Tel: +31 (0)70 414 44 00 Fax: +31 (0)70 414 44 20 E-mail: inspectie@kiwa.nl Website: www.kiwa.nl

Engineering, Pijpleidingen, Montage en Apparatenbouw Postbus 2517 2940 AA LEKKERKERK Tel: +31 (0)180- 45 21 88 Fax: +31 (0)180- 66 23 08 E-mail: info@klip.nl Website: www.klip.nl

MILIEU & ENVIRONMENT

KUNSTSTOFROOSTERS EN CONSTRUCTIES (GVK)

SGS Nederland b.v.

Malledijk 18 Postbus 200 3200 AE SPIJKENISSE Tel: +31 (0)181- 69 33 33 Fax: +31 (0)181- 69 35 81 E-mail: info@sgs.com Website: www.sgs.com

BLAST VALVES

NR Koeling Engineering , supply of energy processes, biomass, steam, thermal oil, hot water, ORC, incinerators, solid fluid bed, sander dust installations

INTEC Netherlands BV

MANN+HUMMEL Vokes Air BV Filter + Beschermtechniek Nijverheidsweg 15 3401 MC IJSSELSTEIN Postbus 309 3400 AH IJSSELSTEIN Tel: +31 (0)88- 865 37 24 Fax: +31 (0)88- 865 37 00 E-mail: infonl@vokesair.com Website: www.vokesair.com

for Benelux, marine & offshore PO Box 101 NL – 8180 AC Heerde The Netherlands Tel: +31 (0) 653 23 17 30 Fax: +31 (0) 842 29 98 14 Email: info@intec-energy.nl Website: www.intec-energy.nl

FlexxCon B.V.

Correspondentieadres Postbus 1761 3800 BT Amersfoort Magazijn/werkplaats Parallelweg 74 7161 AG Neede Tel: 033 4556696 Fax: 033 4553295 E-mail: info@flexxcon.com Website: www.flexxcon.com

Griendstraat 13 Postbus 95 2920 AB KRIMPEN A/D IJSSEL Tel: +31 (0) 180 54 51 11 Fax: +31 (0) 180 54 51 10 E-mail: Info@nrkoeling.nl Website: www.nrkoeling.nl

PIPE SUPPORTS

Dutramex BV

Ambachtstraat 1a 4143 HB LEERDAM Tel: +31 (0)345- 61 40 11 Fax: +31 (0)345- 61 95 25 E-mail: info@dutramex.com Website: www.dutramex.com

PETROCHEM 12 – 2014

_MarketReview.indd Alle pagina's Market Review.indd 56

03-12-14 16:40

MARKET REVIEW PROCESS CONTROL

PTFE

STAALCONSTRUCTIES

Python BV MAGION Process Control Engineering B.V. Wolga 5 2491 BK DEN HAAG Tel: +31 (0)70- 444 27 70 Fax: +31 (0)70- 444 20 82 E-mail: info@magion.nl Website: www.magion.nl

PROCESS EQUIPMENT

Polyfluor Plastics BV Minervum 7006 NL-4817 ZL Breda Postbus 5533 NL-4801 DZ Breda Tel. +031 (0)76-7920000 Fax. +031 (0)76-7920030 E info@polyfluor.nl www.polyfluor.nl

Nijverheidsweg 20 7921JJ Zuidwolde (Dr.) Tel: +31 (0)528 -37 10 45 Fax: +31 (0)528-37 13 96 Mail: info@python.nl Websites: www.python.nl

WATERBEHANDELING

EUROWATER B.V.

Pastoor van Breugelstraat 8a 4744 RB Bosschenhoofd The Netherlands Tel: +31 880005000 Fax: +31 880005005 E-mail: gvt@eurowater.nl Website: www.eurowater.nl

VERZEKERINGEN

STUDBOLTS

INTRAMAR insurances BC Basco Alfa Laval Benelux BV

Baarschot 2 4817 ZZ BREDA Postbus 9377 4801 LJ BREDA Tel: +31 (0)76- 579 12 00 Fax: +31 (0)76- 579 12 11 E-mail: benelux.info@alfalaval.com Website: www.alfalaval.com

MANUFACTURER OF HIGH INTEGRITY BOLTING

Vierschaarstraat 7A 9160 LOKEREN Tel: +32 9 348 21 35 Gsm: +32 479 82 72 63 E-mail: sales@basco.be Website: www.bc-basco.com

PROCESS SIMULATION

WARMTEBEHANDELING

Jotem Waterbehandeling b.v. Parelstraat 24 7554 TM HENGELO Tel: +31 (0)74- 24 25 255 Fax: +31 (0)74- 24 34 880 E-mail: info@jotem.nl Website: www.jotem.nl zz

Elektrisch voorwarmen en gloeien / Inductie verwarmen / Stationaire en mobiele gloeiovens / Uitdrogen beton en coatings

Alfa Laval Benelux NV

Bazellaan 5 B- 1140 BRUSSEL, BELGIË Tel: +32 (0)2- 728 38 11 Fax: +32 (0)2- 728 38 03 E-mail: benelux.info@alfalaval.com Website: www.alfalaval.com

Het Nieuwe Diep 34 A8 1781 AD DEN HELDER Postbus 891 1780 AW DEN HELDER Tel: +31 (0)223- 61 22 22 Fax: +31 (0)223- 61 55 22 E-mail: info@intramar.nl Website: www.intramar.nl

Bea Nederland B.V.

Anthony Fokkerstraat 2 3261 LB Oud Beijerland Postbus 1554 3260 BB Oud Beijerland Tel.: +31 (0)186 - 62 02 88 Fax: +31 (0)186 - 62 02 44 E-mail: sales@beaned.nl Website: www.beagroup.com

Delta Heat Services B.V.

Scheelhoekweg 2 3251 LZ STELLENDAM Postbus 52 3250 AB STELLENDAM Tel: +31 (0)187- 49 69 40 Fax: +31 (0)187- 49 68 40 E-mail: info@delta-heat-services.nl Website: www.delta-heat-services.nl

Protomation bv

In Control by Simulation Operator Training Simulators Arendstraat 4 6135 KT SITTARD Tel: +31 (0)46 458 47 48 Fax: +31 (0)46 458 63 83 E-Mail: info@protomation.com Website: www.protomation.com

Smit Gloeidienst B.V.

Havenlaan 16 5433 NL KATWIJK (N. Br.) Tel: +31 (0)485 31 65 66 Fax: +31 (0)485 31 87 32 E-mail: info@smit-industrial.com Website: www.smit-industrial.com

Indien u ook vermeld wilt worden in de Market Review van Petrochem, neemt u dan contact op met Jetvertising, Robbin Hofman, tel. 070 399 0000. Uw abonnement wordt stilzwijgend verlengd tot wederopzegging en dient twee maanden van tevoren opgezegd te worden.

PETROCHEM 12 – 2014

Market Review.indd 57

03-12-14 16:40 16:38

COLUMN

Europa moet dringend dynamischer worden, en dat is vooral een kwestie van geloof in eigen kunnen en de juiste keuzes durven maken.

Stay ahead of the game In dit blad las ik een artikel over Neste Oil dat biopropaan wil gaan produceren in Rotterdam en daar een investering van zestig miljoen euro voor veil heeft. Dat bedrag komt bovenop de 670 miljoen euro, die vier jaar geleden al werd geïnvesteerd in een biodieselfabriek op basis van nieuwe technologie. Neste Oil heeft sindsdien ook reeds een tweede – net dezelfde – fabriek gebouwd in Singapore. Volgens de technisch manager van de plant luidt het devies bij Neste Oil: Stay ahead of the game. Hij vindt dat bijzonder motiverend en uitdagend. Alle complimenten inderdaad voor Neste Oil, een bedrijf dat tegen de stroom in durft te roeien. En dat is niet vanzelfsprekend, want bij veel andere bedrijven is de atmosfeer behoorlijk somberder. Pessimisme De ambities van de meeste bedrijven reiken vandaag niet verder dan de dagelijkse job zo goed mogelijk uit te voeren. Nieuwe technologie, investeringen en andere avonturen zijn gewoon ondenkbaar geworden. Om dat pessimisme te verantwoorden, zijn alle redenen goed: hoge energiekosten, schaliegas in de Verenigde Staten, hoge loonkosten, hoge grondstofprijzen en in het algemeen gewoon onzekerheid over de toekomst. Afgezien van het feit dat dit reële problemen en beperkingen zijn, vormen ze in wezen niets nieuws. Onzekerheid over de toekomst en hoge kosten hebben we altijd al gehad. Ik denk dat het fundamentele probleem daar niet zit, maar eerder tussen de oren van de mensen en in de structuren van de organisaties. De vraag is waar men op focust: op de problemen of op de opportuniteiten. Want die opportuniteiten zijn er ook: je kan vandaag heel goedkoop geld lenen voor een goed project, nieuwe technologie kan nieuwe markten openen of de productiekosten reduceren, door de Europese economische integratie kunnen we vandaag meer dan vijfhonderd miljoen consumenten bereiken, enzoverder. De meesten zien echter enkel de problemen, niet de mogelijkheden. Het is een typisch Europese ziekte. Dit is een oud continent 58

en dat merk je aan zowat alles. Recent had ik met iemand een flink gesprek over industriële vernieuwing en dat was absoluut geen succes. Zijn basisinstelling was dat hij alles al eens had gezien en het was allemaal niets geworden. De man was niet eens zo oud, dus daaraan kon het niet liggen. Het bleek vooral een reflectie van de algemene mentaliteit in zijn bedrijf te zijn. Dat is puur vergif voor een organisatie, want met die ingesteldheid is elke innovatie tot mislukken gedoemd. Mensen die vooruit willen, gedijen gewoon niet in zo een organisatie: ofwel verlaten ze snel weer het bedrijf, ofwel worden ze al net zo gefossiliseerd als de andere medewerkers. Verandering Verandering is erg moeilijk geworden in Europa. Precies omdat een aantal dingen niet goed gaat, plooit iedereen zich terug op de eigen zekerheden. Of dat nu gekende markten en technologieën zijn voor de bedrijven of verworven rechten voor de vakbonden, in wezen is dat net hetzelfde. Vergelijk dat maar eens met het vooruitgangsgeloof en het bijhorende optimisme dat in de groeilanden heerst. Of in de creative destruction die in de Verenigde Staten wordt beleden. Daar valt wat van te leren. Europa moet dringend dynamischer worden, en dat is vooral een kwestie van geloof in eigen kunnen en de juiste keuzes durven maken. Want het is echt een keuze hoe we tegen de dingen aankijken en handelen. Als het zo verdergaat, wordt het hier een kerkhof van vergane glorie. Willen we dat? Of hebben we de ambitie om in de voorhoede te spelen? Aan ons de keuze.

Wim Soetaert Prof. Wim Soetaert is verbonden aan InBio.be, expertisecentrum voor industriële biotechnologie en biokatalyse van de Universiteit Gent.

PETROCHEM 12 – 2014

M-Column.indd 58

03-12-14 16:06

NT T

G! !

ANDUS ANDUS groupgroup companies: companies: Manufacturing Manufacturing FIB Industries FIB Industries Gouda Gouda Refractories Refractories

Afvalwater

Gouda Gouda Feuerfest Feuerfest Deutschland Deutschland Nedstaal Nedstaal Special Special Steel Steel Van Voorden Van Voorden Castings Castings

Services Services & Maintenance & Maintenance Gouda Gouda Vuurvast Vuurvast Belgium Belgium Gouda Gouda Vuurvast Vuurvast Services Services ISS Projects ISS Projects Lengkeek Lengkeek Staalbouw Staalbouw Van Voorden Van Voorden Maritime Maritime

Contracting Contracting Armada Armada JanseJanse Armada Armada Mobility Mobility Armada Armada Rail Rail HSM HSM Offshore Offshore HSM HSM Steel Steel Structures Structures RijnDijk RijnDijk Construction Construction

Nedstaal Nedstaal onderdeel onderdeel van Andus van Andus Group Group sindssinds 1 november 1 november 20142014

Serving Servingthe theindustry industry Ons kernwoord: Ons kernwoord: klanttevredenheid. klanttevredenheid. Onze Onze kerncompetenties: kerncompetenties: productie productie van hoogwaardig van hoogwaardig staal,staal, vuurvaste vuurvaste bekledingen, bekledingen, grootschalige grootschalige industriĂŤle industriĂŤle staalgerelateerde staalgerelateerde projecten, projecten, industrieel industrieel gietwerk, gietwerk, sluizen sluizen en bruggen, en bruggen, olie- en oliegasplatforms, en gasplatforms, scheepsschroeven, scheepsschroeven, drukvaten, drukvaten, warmtewisselaars, warmtewisselaars, opslagtanks, opslagtanks, kelderbierinstallaties, kelderbierinstallaties, systemen systemen voor filtratie voor filtratie en separatie, en separatie, luchttechniek, luchttechniek, lichtreclame, lichtreclame, reizigers reizigers gerelateerde gerelateerde voorzieningen, voorzieningen, bovenleidingsystemen bovenleidingsystemen voor het voorspoor, het spoor, service service en onderhoud. en onderhoud. Nationaal en internationaal en internationaal gecertificeerd, gecertificeerd, werkend werkend volgens volgens de hoogste de hoogste veiligheidsveiligheidsen en ANDUS ANDUS Group Group BV BV Nationaal Voorstraat Voorstraat 56 56 kwaliteitsnormen. kwaliteitsnormen. 4132 4132 AS Vianen AS Vianen T +31 T (0)30 +31 (0)30 - 211 -58 211 0058 00 E info@andusgroup.com E info@andusgroup.com Kennismaken? Kennismaken? Graag. Graag. Belt uBelt even u of even kijkofop kijk www.andusgroup.com. op www.andusgroup.com.

Andus Corporate A4 Corporate MagAd.indd MagAd.indd 1 1 PET12A4 omslag voor binder.indd 59 2-04-14 13:28 13:28 Andus

03-12-14 03-12-14 12:17 10:34 12:17 27-11-14 27-11-14 10:34 16:50

MAKING THE DIFFERENCE

SGS is unique in the market in finding and creating opportunities and is recognized as the global benchmark for quality and integrity. As the worldâ&#x20AC;&#x2122;s leading inspection, verification, testing and certification company, with more than 75,000 employees, SGS operates a network of over 1,500 offices and laboratories around the world. SGS helps to improve quality, safety, performance and efficiency for the following industries: Agricultural - Automotive Consumer Testing - Environmental - Industrial - Life Science - Minerals - Oil, Gas & Chemicals - Systems & Services Certification Governments & Institutions.

SGS GROUP NETHERLANDS

SGS GROUP BELGIUM

Malledijk 18 P.O. Box 200 NL-3200 AE Spijkenisse t +31 (0)181 69 33 33 e sgs.nl@sgs.com

SGS House Noorderlaan 87 B-2030 Antwerpen t +32 (0)3 545 44 00 e sgs.be@sgs.com

WWW.SGS.COM

A-Omslag.indd 1 binder.indd 60 PET12 omslag voor

03-12-14 16:50