Raport mazowiecki by Instytut Nauk Ekonomicznych PAN

RAPORT 2010

O INNOWACYJNOŚCI

WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO Red. naukowa Tadeusz Baczko

Instytut Nauk Ekonomicznych PAN | Warszawa 2012

RAPORT 2010

O INNOWACYJNOŚCI

WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO RAPORT O INNOWACYJNOŚCI

Redakcja naukowa Tadeusz Baczko

Instytut Nauk Ekonomicznych PAN | Warszawa 2012

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

Redakcja naukowa Tadeusz Baczko Redakcja części: analizy regionalne Małgorzata Pieńkowska Redakcja części: analizy mikroekonomiczne Ewa Puchała-Krzywina Redakcja: Joanna Pęczkowska Projekt okładki, projekt typograficzny: Michał Baranowski

Raport dostępny jest także w Internecie pod adresem: www.inepan.waw.pl/

ISBN: 978-83-61597-40-7 2013 – 180 ss. – 21x14,8 cm Warszawa, 2012

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

SPIS TREŚCI Tadeusz BACZKO, Od lokalnych potencjałów innowacyjnych do umiędzynarodowienia regionu mazowieckiego

ANALIZY REGIONALNE (pod redakcją Małgorzaty Pieńkowskiej) Leszek Jerzy JASIŃSKI, Wielowymiarowość różnic między regionami

Hanna GODLEWSKA-MAJKOWSKA, Atrakcyjność inwestycyjna a innowacyjność polskich regionów – wyniki badań 2009 r. Województwo mazowieckie

Wojciech BURZYŃSKI, Innowacyjne regiony w Polsce – elementy analizy i oceny

Małgorzata PIEŃKOWSKA, Innowacyjność przedsiębiorstw przemysłowych w regionach

produktowa

procesowa

Grażyna NIEDBALSKA, Badania OECD nad czynnikami wzrostu regionów i ich implikacje dla polityki gospodarczej i innowacyjnej

Iwona NOWICKA, Badania foresightowe w województwie mazowieckim

Joanna PĘCZKOWSKA, Wykorzystanie funduszy strukturalnych w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego na lata 2007-2013

Agnieszka OLECHNICKA, Adam PŁOSZAJ, Nauka i badania w polskich regionach – województwo mazowieckie

Mariusz MACIEJCZAK, Dyfuzja innowacji w sektorze rolnym Mazowsza

Marek SZYL, Struktura regionalna przedsiębiorstw patentujących w latach 2004-2008

Paweł DEC, Działania Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego dla innowacyjności

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

ANALIZY MIKROEKONOMICZNE (pod redakcją Ewy Krzywiny) Ewa PUCHAŁA-KRZYWINA, mazowieckim

województwie

Marek SZYL, Struktura regionalna przedsiębiorstw innowacyjnych inwestujących w badania i rozwój w 2008 roku

103

Michał BARANOWSKI, Województwo mazowieckie – dobre miejsce dla firm innowacyjnych? Wybrane aspekty zmian zachodzących w latach 2005-2009

109

LISTA NAJBARDZIEJ INNOWACYJNYCH PRZEDSIĘBIORSTW W WOJEWÓDZTWIE MAZOWIECKIM W 2008 ROKU

116

LISTA NAJBARDZIEJ INNOWACYJNYCH MAŁYCH I ŚREDNICH PRZEDSIĘBIORSTW W WOJEWÓDZTWIE MAZOWIECKIM W 2008 ROKU

128

LISTA INNOWACYJNYCH PRODUKTÓW/USŁUG W WOJEWÓDZTWIE MAZOWIECKIM NA PODSTAWIE ANKIET PRZEDSIĘBIORSTW PRZYSŁANYCH W 2009 ROKU

135

LISTA JEDNOSTEK BADAWCZYCH WG WOJEWÓDZTW

143

DEFINICJE

155

SŁOWNIK DO LISTY NAJBARDZIEJ INNOWACYJNYCH PRZEDSIĘBIORSTW W POLSCE W 2008 ROKU

160

LISTA ALFABETYCZNA PRZEDSIĘBIORSTW W WOJEWÓDZTWIE MAZOWIECKIM

168

INFORMACJA O INSTYTUCIE NAUK EKONOMICZNYCH PAN

173

SPIS TABEL

180

SPIS RYSUNKÓW

181

Bariery

innowacyjności

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

Tadeusz Baczko Sieć Naukowa MSN

OD LOKALNYCH POTENCJAŁÓW INNOWACYJNYCH DO UMIĘDZYNARODOWIENIA REGIONU MAZOWIECKIEGO Wejście do Unii Europejskiej spowodowało bardzo duże zmiany w polskich regionach. Pozyskane na bezprecedensową skalę fundusze obudziły bardzo duże nadzieje i przyczyniły się do pobudzenia aktywności społecznej. Uruchomione zostały tysiące projektów, które dotknęły wielu sfer życia gospodarczego i społecznego. Podróżując dziś po Polsce prawie na każdym kroku widać efekty tych projektów. Polska jest wielkim placem budowy . Nie ma wątpliwości, że to fundusze europejskie przyczyniły się do tego, że kryzys finansowy w Polsce był i jest mniej odczuwalny. Obecnie znajdujemy się w szczególnym momencie. Znaczna część projektów została uruchomiona, w wielu obszarach fundusze ulokowane w projekty regionalne i ogólnopolskie ulegają wyczerpaniu. Obserwacja życia codziennego pokazuje, że skala potrzeb jest ciągle bardzo duża w każdym regionie. Są ciągle do pokonania ogromne wyzwania w postaci znacznych obszarów strukturalnego bezrobocia, niedorozwoju infrastruktury, rozwoju lecznictwa, edukacji, bezpieczeństwa, ochrony środowiska. Wyzwań tych nie da się pokonać bez utrzymania i tworzenia miejsc pracy, które będą tworzyć atrakcyjne wyroby i usługi przeznaczone do sprzedaży na coraz bardziej umiędzynarodowionych i konkurencyjnych rynkach. Szczególnie ważne są dziś te produkty i usługi, które zapewnią wzrost płac, będą dawać na tyle znaczne nadwyżki, że pozwolą na inwestycje w skali lokalnej, krajowej i międzynarodowej oraz przyniosą korzyści dla lokalnej kasy i Skarbu Państwa tworząc nowe możliwości rozwojowe. W dzisiejszym świecie nasilającej się konkurencji i umiędzynarodowienia, gdy prawie na każdym obszarze przychodzi nam konkurować z krajami często bardzo odległymi o niższych niż w Polsce kosztach wytworzenia wyrobów i usług szczególną rolę odgrywa działanie na szczeblu lokalnym. Są tu, bowiem ukryte wielkie potencjały w postaci kultury, wiedzy, tradycji, kapitału społecznego, zasobów lokalnych, przedsiębiorczości, kreatywności i innowacyjności. Proces aktywizacji tych ogromnych zasobów został uruchomiony. Szczególną rolę odegrały w tym procesie gospodarstwa domowe i przedsiębiorstwa. Trudno przecenić znaczenia alokacji funduszy publicznych i prywatnych. Pochodziły one z kraju i zagranicy. Wyzwolona energia spowodowała powstanie blisko 2 milionów aktywnych firm. Szereg z nich w ciągu dwudziestu lat zwiększyło ilość miejsc pracy tysiąc razy i więcej.

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

Tworzy produkty konkurencyjne w skali międzynarodowej i to na najbardziej wymagających rynkach. Było

możliwe

dzięki

wybuchowi

kreatywności,

przedsiębiorczości

innowacyjności, który stanowi przedmiot podziwu na całym świecie. Ogromny wysiłek został poniesiony przez polskie gospodarstwa domowe na terenach miejskich i wiejskich, które wykazały się wielkimi zdolnościami do dostosowań i ogromnymi aspiracjami. Pytanie jak to zrobić by ta dynamika nie została zatrzymana, aby nie doprowadzić do kumulacji społecznej frustracji jest ciągle bardzo aktualne Mamy więc do czynienia z ogromnym wyzwaniem. Potrzebne są aktywne działania, które pozwolą na wykorzystanie tej ogromnej energii. Innowacyjność polskich firm w postaci nowych modeli biznesowych, rozwiązań organizacyjnych, konkurencyjnych produktów i usług, czy rozwój wielu inicjatyw społecznych stanowi wielki potencjał do wykorzystania. Jest ogromne oczekiwanie na działania, które będą wspierały te uruchomione procesy. Znaczącą rolę w tych działaniach ma do odegrania rozwijający się w województwie sektor innowacyjny, którego podstawę stanowią innowacyjne firmy (zob. Ramka 1). Ma on szereg problemów, ale może stać się potężnym sojusznikiem w polityce rozwojowej związanej z pokonywaniem wyzwań społecznych, politycznych i gospodarczych. Jego istnienie i rozwój w Polsce potwierdzają nasze badania oraz prowadzone w innych ośrodkach. W sektorze innowacyjnym wyróżnić można jednostkowe podmioty prowadzące działania innowacyjne a w szczególności inwestorów w badania i rozwój, firmy patentujące oraz przedsiębiorstwa o bardzo zdywersyfikowanej strukturze działalności ze względu na charakterystyki procesów innowacyjnych. Firmy te tworzą złożone struktury przepływu wiedzy i informacji w procesie współpracy z pozostałymi podmiotami systemu innowacyjnego. Są z nim związane znaczne potencjały. Stwierdzenia te mogą budzić wątpliwości w świetle bardzo niskiej oceny gospodarki Polski w międzynarodowych rankingach innowacyjności1. Wskazują one, że Polska jest w grupie krajów w pogoni za szybko uciekającą czołówką. Dynamika zintegrowanego wskaźnika innowacyjności rośnie, ale jego poziom znacznie odbiega od czołówki europejskiej i światowej.

Najbardziej z nich jest znany European Innovation Scoreboard opracowywany przez zespół z Uniwersytetu Maastricht na zamówienie Komisji Europejskiej zob. http://www.proinno-europe.eu/innometrics/page/innovation-union-scoreboard-2010

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

Rysunek 1. Innowacyjność przedsiębiorstw województwa mazowieckiego Przestrzenne rozmieszczenie firm innowacyjnych

Opracowanie: Tomasz Opach Źródło: Raport o innowacyjności województwa mazowieckiego w 2008 r., INE PAN, Warszawa 2009.

Przedsiębiorstwa, które uzyskały najwyższe w województwie mazowieckim indywidualne oceny innowacyjności w Systemie 5A. Zostały ocenione pod względem innowacyjności rynkowej, procesowej, nakładów na innowacyjnych, patentów i kontraktów europejskich. Liderzy innowacyjności w 2008 r. 1. ADAMED Sp. z o.o. 2. ABB Sp. z o.o. 3. Przemysłowe Centrum Optyki S.A. Szczegółowe dany i oceny indywidualne firm zawarte są w tabeli pt. Lista najbardziej innowacyjnych przedsiębiorstw w województwie mazowieckim w 2008 roku w niniejszym Raporcie. Najbardziej innowacyjne małe i średnie przedsiębiorstwa w 2008 r. 1. VIGO System S.A 2. TELESTO Sp. z o.o. 3. MEDICALGORITHMICS Sp. z o. o. Szczegółowe dany i

oceny indywidualne firm zawarte są w tabeli pt. Lista najbardziej innowacyjnych małych i średnich przedsiębiorstw w województwie mazowieckim w 2008 roku w niniejszym Raporcie. Informacja o regionalnym systemie innowacji www.innowacyjni.mazovia.pl Opracowanie: Joanna Baczko

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

Stawia to szczególne wymagania przed administracją samorządową i państwową, które powinny stworzyć nowe ramy dla działalności społecznej oraz gospodarczej. Podstawą powinny być innowacje w sektorze publicznym takie które będą traktować firmę, gospodarstwo domowe i obywatela w ten sposób, że ich potrzeby będą w centrum zainteresowania. Wymaga to zmiany optyki i sięgnięcia do potężnego źródła, jakim jest partnerstwo publiczno-prywatne oraz stworzenia warunków rozwoju tym zespołom, które w innowacjach na wszystkich poziomach życia gospodarczego i społecznego widzą szansę rozwojową. Badania te oparte są na danych przeciętnych i z pominięciem najliczniejszej w Polsce grupy firm mikro nie w pełni są w stanie pokazać istniejące w Polsce struktury innowacyjne . Dostosowane do badania dystansu międzynarodowego tylko częściowo mogą być przydatne dla pełnej diagnozy i znalezienia dróg do innowacyjnego rozwoju2. Zintegrowane wskaźniki innowacyjności i ich składowe stanowią ważną przesłankę dla polityki gospodarczej takiej, która zapewniałaby najlepsze możliwe otoczenie dla innowacyjnych firm. Chodzi w szczególności o konieczność spójnych działań horyzontalnych w sferze edukacji, szkolnictwa wyższego, infrastruktury i gospodarki. Dla osób działających w Polsce i znających jej realia, kwestie instytucjonalne mają bardzo duże znaczenie. Potrzeba, bowiem stworzenia warunków psychologicznych, finansowych i informacyjnych dla zmniejszenia ryzyka innowacyjnego przedsiębiorstwa. Czynniki te nie są w Polsce sprzyjające, o czym świadczy względnie niskie zaangażowanie w procesy rozwojowe. Wyrazem tego są też skargi przedsiębiorstw innowacyjnych na rosnące bariery i to mimo napływu znacznych funduszy z Unii Europejskiej. Czy znaczy to, że rzeczywiście jest tak jak wskazuje statystyka i badania trendów, że pościg za uciekającą czołówką musi zabrać dziesiątki lat? Gdzie doszukiwać się źródeł zmniejszenia dystansu innowacyjnego? Badania makroekonomiczne wskazują, że możliwości stosowania aktywnych polityk fiskalnych są ograniczone, fundusze europejskie też w stosunkowo niewielkim stopniu znajdują swoje odbicie w zmniejszeniu dystansu innowacyjnego. Przeważają, bowiem inwestycje strukturalne, które w niewielkim stopniu przekształcają się na efekty synergiczne związane z tworzeniem wiedzy, jej kumulacją, transferem czy wreszcie transformacją w innowacje produktowe, procesowe, organizacyjne czy marketingowe przynoszące realne dodatnie przepływy finansowe. 2

W pojęciu innowacyjnego rozwoju chodzi o podkreślenie aspektów zrównoważonego rozwoju w układzie zarówno makroekonomicznym i jak i mezoekonomicznym (regionalnym i sektorowym).

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

Sukcesy eksportowe niosą z sobą zarówno szanse jak i zagrożenia. Nowe możliwości wiążą się z rosnącym umiędzynarodowieniem i poddaniem gospodarki Polski rosnącej konkurencji. Trudno też nie zwrócić uwagi na przypływy nowych technologii i wiedzy związanej z nowymi produktami. Ciągle jednak w większości sektorów high - tech mamy ujemne saldo handlu zagranicznego. Prawdopodobnie ta tendencja poza nielicznymi sektorami utrzyma się. W szybko globalizującej się gospodarce będzie wprawdzie ciągle zapotrzebowanie na produkty, czy ich komponenty o wysokich walorach użytkowych, spełniające standardy międzynarodowe i konkurujące ceną, ale trudno sobie wyobrazić oparcie na nich przewagi konkurencyjnej kraju, sektora czy regionu w dłuższej perspektywie. Jakie więc są szanse zmniejszenia innowacyjnego dystansu? Wydaje się, że możliwości są znaczne. Należy odblokować ograniczenia innowacyjności oraz stworzyć możliwość aktywizacji w tym obszarze takich podmiotów tworzących podstawy gospodarki Polski jak konsumenci, firmy produkcyjne i usługowe, podmioty składające się na gospodarkę społeczną, uczelnie i jednostki badawcze. Podmioty te występują samodzielnie jak i w strukturach o różnym poziomie złożoności. Mogą być one duże i małe oraz w różnych stadiach rozwoju. Posiadają też różne cechy związane z innowacyjnością. Rozpoznanie tych struktur jest bardzo ograniczone i brak jest sił zainteresowanych poważnymi badaniami w tym obszarze. Bardzo poważnym ograniczeniem w aktywnych działaniach jest istnienie szeregu stereotypów dotyczących sfery innowacji, które opierają się na braku wiedzy o realnych procesach w gospodarce na poziomie mikroekonomicznym. Konieczne jest podjęcie aktywnych działań w kierunku podważenia tych stereotypów dotyczących innowacyjności gospodarki Polski w kontekście wyników badań międzynarodowych nad dystansem innowacyjnym i polskim sektorem innowacyjnym oraz wskazanie na znaczenie podstaw mikroekonomicznych dla urzeczywistnienia wypracowywanej we współpracy ekspertów i przedsiębiorstw innowacyjnych wizji rozwojowej, nazwanej Strategią Innowacji dla Polski. Strategia innowacji dla Polski jest przedsięwzięciem partycypacyjnym, które ma na celu, aby stworzyć warunki aby Polska mogła się znaleźć znalazła się w gronie najbardziej innowacyjnych krajów na świecie do 2020 r. Podmioty uczestniczące w tym ambitnym projekcie uważają, że ten cel jest możliwy do realizacji. Dążymy do takich rozwiązań, które zapewnią, że potencjały innowacyjne firm niezależnie od ich wielkości nie będą tracone. Liczymy, że dzięki identyfikacji firm innowacyjnych a także ich popularyzacji zwiększy się napływ do nich funduszy z Unii Europejskiej oraz ze źródeł prywatnych zarówno krajowych i zagranicznych. Chcielibyśmy, uczestniczyć w tworzeniu wokół nich kapitału społecznego,

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

który obok finansowego i wiedzy sprzyjałby innowacyjnej przedsiębiorczości. Warunkiem powodzenia strategii jest umiędzynarodowienie systemu innowacyjnego przy jednoczesnym silnym jego osadzeniu na mikroekonomicznych i regionalnych filarach. Idea Strategii Innowacji dla Polski ma swoje korzenie w badaniach przedsiębiorstw prowadzonych przez zespół badawczy Sieci Naukowej MSN koordynowanej przez Instytut Nauk Ekonomicznych PAN. Badania te prowadzone są od 2005 roku w swoich założeniach miały na celu zidentyfikowanie firm innowacyjnych, wskazanie na ich różnorodność zachowań oraz stworzenie podstaw ich typologii. Prace badawcze miały obok celów poznawczych wymiar utylitarny, chodziło o to, aby uzyskane wyniki badań mogły być od razu wykorzystywane w praktyce gospodarczej. Wynikiem prac obok otrzymywanych wypełnionych ankiet, powiększających się zbiorów danych, analiz oraz opracowań porównawczych było opracowanie systemu indywidualnej informacji o przedsiębiorstwach innowacyjnych3 który może funkcjonować na zasadach publicznego systemu ocen innowacyjności4. System ten łączy w sobie dorobek badawczy w zakresie zintegrowanych wskaźników (composite indicators) z wynikami badań na mikrodanych przedsiębiorstw innowacyjnych. Bardzo ważnymi zaletami praktycznymi opracowanego systemu ocen innowacyjności jest możliwość posługiwania się w procesach decyzyjnych mikrodanymi bez naruszania tajemnicy statystycznej, łączenia danych statystycznych z jawnymi zasobami danych publicznych, diagnozowania typów zachowań innowacyjnych, porównywania poziomu innowacyjności na poziomie firm różnej wielkości także w układzie regionalnym. Rosnące wyzwania przed firmami innowacyjnymi spowodowały dodanie do badań ankietowych5 pytań dotyczących kierunków przemian systemu innowacyjnego w Polsce oraz skutków kryzysu dla firm. Propozycje zgłaszane przez przedsiębiorstwa wskazały na wysoką świadomość firm innowacyjnych, co do pożądanych kierunków przemian otoczenia instytucjonalnego. Uzyskane wyniki stały się inspiracją do zorganizowania seminarium przy 3

W pracach wykorzystano blisko 30-letni dorobek INE PAN w tworzeniu systemów informacji publicznej w oparciu o mikrodane. Najbardziej znanym wynikiem tych badań jest Lista 500 największych polskich przedsiębiorstw, które to przedsięwzięcie realizowane jest od 1984 r.. W 1989 r. Polska była jedynym krajem wśród transformujących się w Europie, która miała publiczną informację o 1500 największych firmach. 4 W dotychczasowych badaniach innowacyjności nie podejmowano prób oceny ryzyka podmiotów gospodarczych choć cząstkowe wskaźniki związane z oceną efektywności gospodarowania zostały uwzględnione 5 Badania ankietowe innowacyjności przedsiębiorstw są prowadzone od 2005 r. przez Sieć Naukową MSN koordynowana przez INE PAN. Ważną częścią ankiety dostępnej corocznie na stronie INE PAN www.inepan.waw.pl są elementy sprawozdań statystycznych GUS z serii PNT przygotowywanych zgodnie ze standardami Community Innovation Survey (CIS) opracowywanych przez Eurostat i OECD, elementy bilansu i rachunku wyników (sprawozdanie GUS F-02) oraz pytań dodatkowych. Większość sprawozdań jest przesyłana do INE PAN dla potrzeb publikacji i przygotowania ocen innowacyjności.

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

udziale liderów innowacyjności, przedstawicieli środowisk naukowych i administracji publicznej pod tytułem: „Co powinna obejmować Strategia Innowacji dla Polski?” Konferencja wskazała na celowość podjęcia działań w kierunku opracowania partycypacyjnej Strategii Innowacji dla Polski tzn. takiej, która byłby zorientowana

stworzenie, jak najlepszych warunków instytucjonalnych sprzyjających indywidualnym strategiom przedsiębiorstw. Winna być ona stale wspierana dynamiczną diagnozą zachodzących przemian w sektorze innowacyjnym w Polsce i na świecie. Potwierdziła celowość działań na rzecz identyfikacji i aktywizacji potencjałów innowacyjnych. Zastosowane

podejście

nawiązuje

działań

międzynarodowych

związanych

opracowaniem Strategii Innowacji OECD oraz upowszechnieniem najlepszych wzorców wypracowanych na poziomie wiodących w innowacyjności krajów i firm. Tworzy też podstawy analityczno-badawcze oraz metodologiczne dla rozwoju analiz i diagnoz na poziomie regionalnym. Podjęte przedsięwzięcie opiera się na współpracy różnych interesariuszy. Jednak najważniejszą grupą są przedstawiciele Listy 500 najbardziej innowacyjnych przedsiębiorstw w Polsce opracowywanej od 2005 r. Właściciele, przedstawiciele zarządów tych firm i ich działów badawczo –rozwojowych biorą aktywny udział w kolejnych seminariach i konferencjach z cyklu Strategia Innowacji dla Polski. Reprezentują one firmy patentujące, inwestorów w badania i rozwój, firmy o różnej wielkości zorientowane na innowacje technologiczne, jak i nietechnologiczne. Są wśród nich takie, które działają w sferze produkcji jak i te zorientowane na usługi. Reprezentują różne sektory gospodarki, posiadają siedziby i zakłady umiejscowione lokalnie i w całej Polsce. Część należy do światowych korporacji, które w Polsce uruchomiły swoje centra B+R. Lista 500 najbardziej innowacyjnych przedsiębiorstw obejmuje te z nich, które wysłały swoje ankiety do INE PAN oraz wykazały cechy działalności innowacyjnej i udostępniają publicznie swoje dane. Są tu te które uzyskały patenty z Urzędu Patentowego RP. Są te obecne Krajowym Rejestrze Sądowym, które wykazują zakończone prace rozwojowe. Elitarna grupę stanowią te które uczestniczą w programach ramowych Unii Europejskiej (7 badawczy program ramowy Unii Europejskiej i CIP (Competetiveness and Innovation Framework Program). Są tu też beneficjenci Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka. Są też i te notowane na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie, ktróre wykazują nakłady na B+R. Ważna grupę stanowią firmy, które inwestują w B+R i są obecne w rankingu największych inwestorów w B+R w Europie.

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

Procesy identyfikacji obejmują firmy, które powstały w ostatnim czasie6, ale również przedsiębiorstwa o bardzo długiej tradycji7. Przeprowadzone badania wskazują, że firmy innowacyjne mogą podobnie jak wszystkie inne być analizowane ze względu na formy własności. W trakcie swego funkcjonowania podlegają zmianom własnościowym 8. Reprezentują też różne formy organizacyjno – prawne od zakładów osób fizycznych do spółek akcyjnych. Szczególnie istotną grupą firm innowacyjnych są wspomniane spółki akcyjne obecne na Giełdzie Papierów Wartościowych9. Bardzo ważnym obszarem obserwacji jest poziom koncentracji własności jak i źródło pochodzenia kapitału. Jest to zrozumiałe w świetle ścisłego powiązania procesów innowacji z zarządzaniem korporacyjnym. Przeprowadzone badania wskazują, że bardzo istotną grupę firm innowacyjnych w Polsce stanowią przedsiębiorstwa rodzinne. Orientacja na specyficzne aktywa, lepsze niż przeciętne charakterystyki zarządzania w sferze kapitału ludzkiego oraz długookresowa strategia pozwoliła im osiągnąć liczne sukcesy w sferze innowacji. 10 Ich

Szczególną grupę stanowią przedsiębiorstwa, które powstają w powiązaniu z ośrodkami akademickimi czy instytutami badawczymi. Są to firmy spin off i spin out tworzone przez studentów, absolwentów czy pracowników naukowych. Wiele znanych polskich firm innowacyjnych działających dziś w skali międzynarodowej powstało w ten sposób. Można wymienić tu firmy Comarch, ADB czy Optopol Technology. W tych przedsiębiorstwach bardziej niż w innych kwestie tworzenia wiedzy, jej przekazu i transformacji w strumienie finansowe jest szczególnie istotne. Identyfikacja wzorców ich działania ma dziś szczególne znaczenie w kontekście licznych problemów związanych z komercjalizacja wiedzy i transferem technologii. Trudne do przecenienia są w tym kontekście działania fundacji Akademickie Inkubatory Przedsiębiorczości, które gromadzą we wszystkich województwach ponad 700 firm studenckich udzielając im wszechstronnej pomocy. Bardzo aktywne działania w obszarze przedsiębiorczości akademickiej zainicjował i prowadzi J.Cieślik z Akademii im. Leona Koźmińskiego w Warszawie. Liczne te działania jeszcze ciągle w ograniczonym stopniu korzystają z potencjałów wynikających z zatrudnienia studentów w firmach o wysokim poziomie innowacyjności zob. szerzej na ten temat T. Baczko, Od diagnozy do strategii Innowacji dla Polski w: Raport o innowacyjności gospodarki Polski w 2009 r., red.T.Baczko, INE PAN, Warszawa 2010, str. 19. 7 Pierwsze analizy dotyczące demografii innowacyjnych firm w Polsce przeprowadził M.Baranowski z Instytutu Nauk Ekonomicznych PAN. Wskazują one na dominacje wśród firm innowacyjnych tych, które powstały po 1989 r. 8 W krajach przechodzących procesy transformacji firmy innowacyjne często są poddawane przekształceniom własnościowych. Dobrym przykładem są przedsiębiorstwa polskiego przemysłu lotniczego takie jak PZL Mielec, PZL Świdnik i PZL Rzeszów, które przeszły wszystkie fazy restrukturyzacji aby w końcu zostać sprywatyzowanymi i przejętymi przez firmy zagraniczne. Są też przykłady przejmowania przedsiębiorstw należących do Skarbu Państwa przez innowacyjne firmy z kapitałem krajowym. Wiele wyzwań związanych jest z przekształceniami własnościowymi sektora badawczego. 9 Badania spółek akcyjnych inwestujących w B+R prowadzone są systematycznie w ramach Raportów o innowacyjności gospodarki Polski od 2005 r. Badania te wskazują, że co 5-ta spółka giełdowa na GPW w Warszawie wykazuje nakłady na B+R. Analizy prowadzone przez M. Szyla wskazują także na koncentrację sektorową, która świadczy o dużych możliwościach rozwojowych tej grupy firm. Przedsiębiorstwa te niosą nowe potencjały związane z możliwościami wykorzystania rynku kapitałowego. Dalszych badań wymagają ryzyka związane z ich funkcjonowaniem oraz nowe instrumenty sprzyjające transferowi wiedzy i technologii. 10 Badania nad rodzinnymi firmami innowacyjnymi prowadzone są przez A. Chaberskiego. Od 2005 r. publikowane są studia przypadków innowacyjnych firm rodzinnych w Raporcie o innowacyjności gospodarki Polski. Przedstawione zostały kolejno studia przypadku takich innowacyjnych firm rodzinnych jak Duda, Solaris, Comarch, Adamed. W Raporcie za 2009 r. przedstawione zostały przez A. Chaberskiego wyniki badań Pentor International przeprowadzone dla PARP przy współpracy stowarzyszenia Inicjatywy Firm Rodzinnych

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

doświadczenia mogą mieć duże znaczenie dla tej najliczniejszej w Polsce grupy firm11. Przedsiębiorstwa innowacyjne różnią się z punktu widzenia prowadzonej strategii. Część z nich działa krótkookresowo, ale wiele z nich to firmy posiadające długookresowe strategie o orientacji międzynarodowej. Wielość typów firm innowacyjnych stanowi bardzo poważne wyzwanie dla badań, ale i dla polityki gospodarczej. Kwestia jak to zrobić aby instrumenty polityki gospodarczej jak programy operacyjne, gwarancje kredytowe czy instrumenty oparte na ulgach podatkowych nie mijały się z autentycznymi potrzebami i trafiały do tych gdzie przyniosą największy zwrot w postaci strumieni finansowych czy też lepszego lub tańszego dostępu do dóbr publicznych jest poważnym wyzwaniem informacyjnym na które współczesna ekonomia nie znalazła w pełni adekwatnych

instrumentów.

Warunkiem

właściwego

gospodarowania

funduszami

publicznymi i prywatnymi jest pomiar zarówno nakładów, efektów jak i identyfikacja podmiotów, gdzie te nakłady dadzą największy zwrot. Potrzebna jest jednocześnie ontologia w ramach, której moglibyśmy podzielić firmy innowacyjne i określić ich charakterystyki. Część tych charakterystyk ma charakter uniwersalny zaś część jest specyficzna dla poszczególnych krajów. Dobitnie

pokazują

wyniki

międzynarodowych

badań

porównawczych

przeprowadzone na poziomie mikrodanych12. Rośnie znaczenie działań w sferze niematerialnej. W tym obszarze obserwujemy też coraz więcej innowacji. Znaczenie innowacji w sferze niematerialnej rośnie w warunkach kryzysu, gdy szukamy nowych źródeł wzrostu gospodarczego13. Nie zawsze zdajemy sobie sprawę, że dokonany po 1989 roku przełom gospodarczy w europejskich krajach postkomunistycznych w znacznym stopniu wiązał się z rozwojem usług w sektorze niematerialnym. Powiązanie firm innowacyjnych z tworzeniem, transferem i komercjalizacją wiedzy powoduje znaczny wzrost złożoności populacji firm innowacyjnych. Wymaga, bowiem uwzględniania kwestii gospodarowania wiedzą, tworzenia i aktywizacji wzorców zachowań, powiązań z jednostkami zewnętrznymi w tym z odbiorcami i dostawcami, systemów motywacji do zachowań kooperacyjnych, kwestii uwzględnienia różnych modeli gospodarowania własnością intelektualną od rozwiązań opartych na patentach

Wyniki badań firm rodzinnych przedstawione są na stronie http://firmyrodzinne.pl/ Większość z firm rodzinnych to przedsiębiorstwa małe i średnie o dużym potencjale wzrostu. 12 Zob.Innovations in Firms. A Microeconomic Perspective, OECD 2009 13 Zob.Measuring innovation. A New Perspective, OECD 2010

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

do form coraz bardziej otwartych z uwzględnieniem podejścia open source i free revealing14. Istotnym elementem w tych transferach wiedzy i budowie systemów identyfikacji odgrywa popytowy i podażowy charakter innowacji15. Przedstawione charakterystyki firm innowacyjnych, Zidentyfikowane w prowadzonych badaniach na danych jednostkowych, oraz dalsze prace prowadzone w kierunku znalezienia nowych typów zachowań w oparciu o analizowane metodami statystycznymi bazy danych pozwalają na analizy porównawcze, przestrzenne i sektorowe. Jest to bardzo ważne źródło informacji dla wszystkich aktorów procesu innowacyjnego. Bardzo duże znaczenie ma dla władz samorządowych i państwowych, które mają centralną pozycję przy alokacji funduszy publicznych z Unii Europejskiej jak i krajowych. Trudno też przecenić znaczenie informacji ntego typu dla instytucji finansowych i uczestniczących w procesach transferu technologii oraz reprezentantów jednostek wspomagających procesy innowacyjne z sektora usług o wysokim udziale wiedzy(knowledge intensive services–KIS). Raport o Innowacyjności Województwa Mazowieckiego jest zbiorem studiów które stanowią podstawę do działań w zakresie rozwoju Strategii Innowacji dla Polski na szczeblu regionalnym. Raporty mają za zadanie wykazanie, że sektor innowacyjny istnieje w każdym polskim województwie i że stanowi siłę napędową rozwoju gospodarczo-społecznego a jednocześnie natrafia na szereg ograniczeń. Firmy innowacyjne mają swoją wizję jak powinno wyglądać otoczenie w jakim działają lokalnie. Wykazujemy, że w każdym województwie istnieją firmy innowacyjne, inwestorzy w B+R, otrzymujące patenty, posiadające innowacyjne usługi i wyroby. Identyfikacja firm innowacyjnych, przedsiębiorstw które inwestują w badania i rozwój, poosiadają dorobek w zakresie własności intelektualnej jest wielkim potencjałem, z którego umiejętne skorzystanie pozwoli na rozwój dóbr publicznych takich jak zdrowie, edukacja, kultura czy bezpieczeństwo. Powinno wzmocnić mobilność i dostęp do informacji. Raport przygotowany przez zespół badawczy składa się z 2 części. Pierwszą stanowią analizy regionalne a drugą studia mikroekonomiczne oparte o analizy danych jednostkowych. W ramach części analiz regionalnych przygotowanej pod redakcją Małgorzaty Pieńkowskiej na pierwszy plan wysunięte są kwestie porównań regionów. Profesor Leszek Jerzy JASIŃSKI dyrektor INE PAN wskazuje na wielowymiarowość różnic między regionami, prof. Hanna 14

Zob. G.Niedbalska, Ekonomia Free revealing . Nowe podejście do problemu własności intelektualnej, w: Raport o innowacyjności gospodarki Polski w 2009 r., T.Baczko red., INE PAN, Warszawa 2010,s.91-93. 15 Zob. analizy na temat innowacji popytowych i kreowanych przez odbiorcę w artykułach które przedstawili W.Burzyński, N.Grądzka, W. Pander i A.Żołnierski w: Raport o innowacyjności gospodarki Polski w 2009 r., T.Baczko (red.), INE PAN, Warszawa 2010,

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

Godlewska Majkowska z SGH analizuje atrakcyjność inwestycyjną województwa w kontekście innowacyjności polskich regionów W.Burzyński z Instytut Badań Rynku, Konsumpcji i Koniunktur analizuje innowacyjność regionów w Polsce z uwzględnieniem badań porównawczych europejskich. M.Pieńkowska z Sieci Naukowej MSN, podejmuje analizę innowacyjności przedsiębiorstw przemysłowych w świetle badań GUS. G.Niedbalska z Komitetu Naukoznawstwa PAN i Sieci Naukowej MSN przedstawia badania OECD nad czynnikami wzrostu regionów oraz ich implikacje dla polityki gospodarczej i innowacyjnej. Szybko rozwijający się program badań przyszłości typu foresight i ich znaczenie praktyczne w układzie regionalnym przedstawia I.Nowicka radca w Departamencie Strategii Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Ważną częścią Raportu o Innowacyjności Województwa jest odniesiona do poszczególnych województw analiza wykorzystania funduszy strukturalnych w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa na lata 2007-2013 przygotowana przez J. Pęczkowską z Instytutu Nauk Ekonomicznych PAN. Stanowi ona ważny wkład w ich ocenę oraz wskazanie wyzwań jakie stoją przed kolejnymi okresami programowania w kierunku zwiększenia udziału działań związanych z rozwojem sektora opartego na wiedzy. Dzisiejsze regiony poza fizycznymi powiązaniami w postaci komunikacji kolejowej, czy drogowej posiadają szybko rosnące autostrady wiedzy łączące je z całym światem. Potencjały w tym obszarze można analizować dzięki prezentacji wyników badań bibliometrycznych

przygotowanych

przez

A.Olechnicką

A.Płoszaja

Interregu

Uniwersytetu Warszawskiego w cyklu analiz nauka i badania w polskich regionach. Kolejna analiza przedstawiona jest przez M. Maciejczaka i dotyczy dyfuzji innowacji w sektorze rolnym Mazowsza. Obszar innowacyjności w rolnictwie zasługuje na dalszą obserwację i należy do najbardziej strategicznych w rozwoju sektora innowacyjnego w Polsce. Dużym wyzwaniem dla rozwoju sektora innowacyjnego w Polsce jest mało przedsiębiorstw uzyskujących patenty. Prowadzone od 2004 roku badania firm patentujących pozwalają na analizy regionalne. Wyniki tych badań przedstawia studium M. Szyla z Sieci Naukowej MSN na temat struktury regionalnej przedsiębiorstw innowacyjnych patentujących w latach 2004-2008. Ważną rolę w procesie upowszechniania wzorców innowacyjności pełnia organizacje społeczne. Sieć Naukowa MSN podejmuje liczne działania na rzecz współpracy z takimi organizacjami społecznymi jak Naczelna Organizacja Techniczna, Polskie Towarzystwo

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

Ekonomiczne, czy Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji. W niniejszym raporcie chcielibyśmy zwrócić uwagę na tekst P. Deca na temat na działań Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego dla innowacyjności. Chcielibyśmy też zwrócić uwagę czytelników na drugą część Raportu, która przedstawia wyniki zespołu Sieci Naukowej MSN koordynowanej przez Instytut Nauk Ekonomicznych PAN. Zawiera ona analizy mikroekonomiczne oparte na danych ankietowych wysyłanych przez przedsiębiorstwa oraz danych dostępnych publicznie. Część ta zaczyna analiza barier innowacyjności dla województwa przygotowana przez E. Puchałę–Krzywinę z Instytutu Nauk Ekonomicznych PAN oraz postulatów formułowanych przez przedsiębiorstwa innowacyjne. Kolejna analiza jest przygotowana przez M. Szyla z Sieci Naukowej MSN i dotyczy struktury regionalnej przedsiębiorstw innowacyjnych inwestujących w badania i rozwój w 2008 roku, co ma kluczowe znaczenie dla rozwoju gospodarki opartej na wiedzy. Raport dla województwa zamyka Lista najbardziej innowacyjnych przedsiębiorstw w województwie mazowieckim w 2008 roku . Jest to druga edycja rankingu na poziomie województwa. Obejmuje ona indywidualne oceny innowacyjności dla poszczególnych przedsiębiorstw oparte na pozycyjnym systemie 5A. Lista najbardziej innowacyjnych przedsiębiorstw województwa powstała dzięki opracowaniu indywidualnych integrowanych indykatorów innowacyjności. Oparte są one wiedzy ekspertów i danych z ankiet oraz źródeł publicznych. Opracowanie pozwala na ocenę działalności innowacyjnej przedsiębiorstwa. Uwzględnia innowacyjność rynkową, procesową, strukturę nakładów na innowacyjność, dorobek w zakresie własności intelektualnej i kontrakty w ramach programów ramowych (7 PR i CIP) oraz programu operacyjnego Innowacyjna Gospodarka (PO IG). Ranking pozwala więc zidentyfikować regionalnych liderów innowacyjności. Daje też możliwość określenia charakterystyk ich działalności. Lista rankingowa przedstawia poza indywidualnymi ocenami przedsiębiorstw w systemie 5A takie ważne dane jak sprzedaż netto, dynamika sprzedaży, nakłady na badania i rozwój (B+R), intensywność tych nakładów liczoną w stosunku do sprzedaży netto. Przeprowadzone badania kwestionariuszowe oraz statystyczne oparte są na dostępnych publicznie danych jednostkowych przedsiębiorstw z bilansów firm objętych KRS, wykazów firm patentujących UP RP, rejestrów beneficjentów funduszy europejskich przeznaczonych na rozwój innowacyjności oraz danych ze źródeł Komisji Europejskiej. Bardzo duże znaczenie dla rozwoju sektora innowacyjnego ma zapewnienie identyfikacji oraz warunków rozwoju małych i średnich firm innowacyjnych w województwie. Ich wzrost sprzedaży, eksportu i tworzenie miejsc pracy mają bardzo duże

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

znaczenie dla rozwoju województwa oraz przyciągnięcia inwestorów krajowych i zagranicznych. W celu obserwacji tych procesów opracowana została

Lista najbardziej

innowacyjnych małych i średnich przedsiębiorstw w województwie w 2008 roku. Przedsiębiorstwa innowacyjne w swoich corocznie wysyłanych do Instytutu Nauk Ekonomicznych PAN wypełnionych kwestionariuszy Sieci Naukowej MSN koordynowanej przez INE PAN w postaci elektronicznej opisują swoje najbardziej innowacyjne produkty i usługi co ma wpływ na ich oceny innowacyjności. Lista innowacyjnych produktów

porządku alfabetycznym w województwie na podstawie ankiet przedsiębiorstw przesłanych w 2009 roku zawarta jest w prezentowanym raporcie . W województwie mazowieckim skupiona jest znaczna część potencjału instytutów badawczych zarówno nauk podstawowych jak i o charakterze aplikacyjnym. Stanowią one bardzo ważną część sektora innowacyjnego województwa. Listę tych jednostek badawczych na podstawie źródeł OPI w Warszawie zawarto w Raporcie aby pomóc firmom w nawiązaniu z nimi kontaktu z jednej oraz dla pokazania potencjału jakim dysponują. Warto też zainteresować się wybranymi definicjami pojęć oraz Słownikiem do Listy najbardziej innowacyjnych przedsiębiorstw w województwie w 2008 roku, przygotowanym przez zespół w składzie T..Baczko, E. Puchała-Krzywina, M. Szyl, który daje wgląd w zastosowaną metodologię badań. Raport kończy Lista alfabetyczna ocenionych pod względem innowacyjności przedsiębiorstw w województwie mazowieckim w 2008 r. oraz spisy rysunków i tabel. Na zakończenie Raportu znajduje się przygotowana przez Michała Baranowskiego Informacja o Instytucie Nauk Ekonomicznych PAN. Na koniec chciałbym podziękować całemu zespołowi ekspertów, którzy przygotowali Raport. Praca ta byłoby niemożliwe bez zainteresowania ze strony przedsiębiorstw innowacyjnych z województwa mazowieckiego, które coraz częściej wysyłają nam swoje wypełnione ankiety. Raport rozpoczyna ramka 1 z mapką firm innowacyjnych regionu16. Liczymy na to, że nasze wspólne działania: przedsiębiorstw, instytutów badawczych, organizacji społecznych oraz władz państwowych i samorządowych przyczynią się do zapełnienia przestrzeni nowymi atrakcyjnymi firmami. Mamy też nadzieję, że regionalni liderzy innowacyjności znajdą swoich naśladowców i uzyskają kolejne fazy rozwoju w skali krajowej i międzynarodowej.

Mapka ta powstała w ramach projektu Sieci Naukowej MSN. Jego wynikiem jest Mapa Innowacyjnych Firm, która zwiera dane z poprzedniego Raportu o Innowacyjności Województwa Mazowieckiego zob. www.inepan.waw.pl/innowacje/

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

ANALIZY REGIONALNE

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

Leszek Jerzy Jasiński Instytut Nauk Ekonomicznych

WIELOWYMIAROWOŚĆ RÓŻNIC MIĘDZY REGIONAMI Przystępując do zwięzłego omówienia tematu powinniśmy uczynić kilka uwag wstępnych. Są one bardzo ważne dla wypracowania sobie ogólnego poglądu na skalę zróżnicowania poszczególnych części kraju oraz regionów należących do odmiennych państw. Po pierwsze, wyniki analizy regionalnej przy użyciu materiału statystycznego pozostają istotnie zależne od przyjętego podziału administracyjnego kraju. W państwach członkowskich Unii Europejskiej istnieje ogólna reguła wyodrębniania regionów w systemie NUTS (Nomenclature of Statistical Territorial Units, Nomenclature des Unites Territoriales, nomenklatura statystycznych jednostek terytorialnych). Niewątpliwie bardzo ułatwia ona prowadzenie porównań międzynarodowych, co nie było głównym powodem jej wprowadzenia, nie rozwiązuje jednak tego problemu w sposób całkowity. Po drugie, relacje międzyregionalne zmieniają się powoli, potrzeba dość dużo czasu, by między częściami kraju dokonały się wyraźne zmiany poziomem PKB na mieszkańca. Szersze badania sytuacji regionalnej wymagają zebrania materiału z wielu krajów, opóźnienia w publikacjach statystycznych sięgają nierzadko trzech lat. W świetle powolnego przebiegu procesów zmian takie opóźnienie nie musi być dużą przeszkodą. Zagadnieniem odrębnym jest przeciwstawienie sobie spójności ekonomicznej i spójności społecznej. Rozwój zrównoważony kraju lub ugrupowania integracyjnego sprowadza się do pogodzenia ze sobą trzech pożądanych zjawisk ekonomiczno-społecznych: rozwoju ekonomicznego, spójności społecznej i ochrony środowiska. Rozwój ekonomiczny jest rozumiany jako wzrost PKB. Wysuwa się postulat szybkiego wzrostu gospodarczego. Spójność społeczna polega na zbliżeniu się do siebie w różnych krajach i regionach wskaźników rozwoju społeczno-ekonomicznego, takich jak stan infrastruktury technicznej i społecznej, poziom życia i wielkość bezrobocia. Istnieją

dwa

sposoby

rozumienia

spójności

(kohezji):

podejście

nazywane

ekonomicznym i społecznym. W pierwszym przypadku porównuje się poziom ogólnej aktywności gospodarczej, najczęściej PKB na mieszkańca, w poszczególnych regionach, składających się na dany kraj lub grupę krajów. Inne aspekty analizy na gruncie tego podejścia pomija się. W drugim przypadku przedmiotem badania są wybrane wskaźniki

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

rozwoju społecznego lub społeczno-ekonomicznego takie jak stan infrastruktury gospodarczej lub wyrażony liczbowo poziom życia. Analiza spójności socjalnej będzie zatem koncentrować się na zjawiskach zachodzących na rynku pracy, na warunkach życia mieszkańców i technicznych możliwościach prowadzenia działalności gospodarczej. Kohezja ekonomiczna stanowi przedmiot stałych analiz, ale nie jest i nie powinna być celem zasadniczym polityki gospodarczej. Unia Europejska promuje triadę celów: wzrost gospodarczy, który może przyczyniać się do narastania różnic w dochodach, podobieństwo między krajami i regionami w świetle podstawowych wskaźników jakości życia oraz zachowanie dobrego stanu środowiska przyrodniczego. Budując ogólną formułę rozwoju nie żąda się zrównania dochodów między ludźmi, zawodami, krajami i regionami, ale zabezpieczenia przyzwoitych warunków życia. Postulatem staje się jedynie spójność społeczna, a nie spójność ekonomiczna, czyli zbieżność poziomu dochodów na mieszkańca. Powodów, dla których powstają nierówności dochodowe jest wiele, co oznacza, że przeciwdziałanie im nie jest proste. Stanowią one, przede wszystkim, naturalny skutek działania mechanizmu rynkowego: pewne produkty, usługi, zawody i umiejętności są w danym czasie w cenie, inne nie. Relacja między popytem a podażą nie jest stała, co powoduje ruch cen. Zmiany popytu i podaży są następstwem występowania najróżniejszych zjawisk i procesów. I tak występuje pewna korelacja między zdolnościami człowieka a jego dochodami i posiadanym bogactwem. Nie zawsze okazuje się ona wielka.17 Bardziej znaczący wydaje się związek między dochodami a wykształceniem: istnieje pogląd głoszący, że po 1980 roku zwiększył się na świecie popyt na ludzi wykształconych, których dochody poszły w górę, natomiast dochody pozostałych pracowników ustabilizowały się. Pewne znaczenie, o czym słyszymy często, mają takie czynniki jak płeć i kultura. Głośna w ekonomii teoria Simona Kuznetsa głosi, że skala nierówności przy niskich dochodach na mieszkańca jest większa niż przy dochodach wyższych. Zależność między zróżnicowaniem dochodów a dochodem per capita daje się opisać przy pomocy odwróconej paraboli (odwróconej litery U): jest to krzywa najpierw rosnąca, a później malejąca. Oznacza to, że nasilające się początkowo różnice zaczynają maleć po dojściu społeczeństwa do odpowiednio wysokiego dochodu na jednostkę. Teoria ta jest krytykowana, przeczy jej współczesne doświadczenie wielu krajów. W przeszłości łatwiej było znaleźć jej

Lynn R., Vanhanen T.: IQ and the Wealth of Nations, Praeger, Westport 2002.

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

potwierdzenie, szczególnie w społeczeństwach przechodzących od gospodarki w dużym stopniu agrarnej do przemysłowej. Teoria zagęszczania się bogactwa (wealth condensation) wskazuje na łatwe powiększanie się korzyści ekonomicznych podmiotów już bogatych. Dzieje się tak, ponieważ osoby fizyczne i przedsiębiorstwa zamożne oszczędzają więcej, co przy stopie dochodowości, relacji dochodów do zasobów, takiej samej dla wszystkich podmiotów daje większe efekty lepiej sytuowanym już na starcie. Nierówności dochodowe są uznawane, nie przez wszystkich, za konieczny bodziec dla wzrostu gospodarczego. Jako warunek utrzymania wysokiej jakości pracy postrzega się również bezrobocie. Pojawiają się teorie głoszące pozytywny wpływ na rozwój gospodarki światowej, różnic między krajami. Odmienna struktura gospodarki, odmienny poziom dochodów na mieszkańca i odmienna sytuacja makroekonomiczna, słowem – zróżnicowanie rozwojowe, uznaje się za czynnik sprzyjający bogatym i biednym.18 Różnice dochodowe tłumaczy się także rozkładem własności w społeczeństwie. Jest to trafne tylko do pewnych granic, na przykład wielu właścicieli przedsiębiorstw, przede wszystkim jednoosobowych, nie uzyskuje wysokich, regularnych dochodów.19 Unia Europejska odwołuje się w swoich dokumentach programowych do koncepcji rozwoju zrównoważonego.20 Przyjrzyjmy się temu pojęciu. Rozwój zrównoważony sprowadza się do pogodzenia ze sobą trzech pożądanych zjawisk ekonomiczno-społecznych: rozwoju ekonomicznego, spójności społecznej i ochrony środowiska. Rozwój ekonomiczny jest rozumiany jako wzrost produktu krajowego brutto, mówiąc o rozwoju postuluje się szybki wzrost gospodarczy. Spójność (inaczej kohezja) społeczna polega na zbliżeniu się do siebie w różnych krajach lub regionach wskaźników rozwoju społeczno-ekonomicznego, takich jak stan infrastruktury technicznej i społecznej, poziom życia i wielkość bezrobocia.21 Istotne jest to, że budując ogólną formułę rozwoju nie żąda się zrównania dochodów w wymiarach międzyludzkim, wewnątrz Unii, międzyregionalnym i między zawodami, wskazuje się jedynie potrzebę zabezpieczenia przyzwoitych warunków życia. Postulatem staje się spójność społeczna, a nie spójność ekonomiczna, czyli zbieżność poziomu dochodów na mieszkańca. 18

Zróżnicowanie rozwoju jako impuls prorozwojowy w gospodarce światowej, Żukrowska K. (red.), SGH, Warszawa 2008. 19 Oblicza nierówności społecznych, Klebaniuk J. (red.), t.1 i 2, Eneteia, Warszawa 2007. 20 W czerwcu 2001 roku Rada Europejska na posiedzeniu w Gothenburgu przyjęła Strategię Rozwoju Zrównoważonego Unii Europejskiej (European Union Sustainable Development Strategy). Została ona odnowiona na kolejnym szczycie Unii Europejskiej w czerwcu 2006 roku w Brukseli. 21 Pojęcie to bywa czasem rozumiane szerzej i oznacza sytuację, kiedy większość społeczeństwa respektuje prawa, prawa człowieka i porządek społeczny.

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

Istnieją teorie optymalnego poziomu nierówności, wyjaśniające, jaka skala różnic najlepiej służy wzrostowi gospodarczemu. Zdaniem G. A. Cornia i J. Courta na wzrost wpływa niekorzystnie współczynnik Gini kształtujący się poniżej 0,25 i powyżej 0,40, czyli zdecydowanie małe i duże rozbieżności dochodowe.22 R. Barro uważa, że nierówności osłabiają procesy wzrostu w krajach biednych, ale ułatwiają w bogatych. W Polsce P. Kumor i J. J. Sztaudynger doszli do wniosku, że istniejące różnice dochodowe są nadmierne z punktu widzenia procesów wzrostu.23 Historia uczy, że osiągnięcie równości w dochodach, tym bardzie materialnej równości między ludźmi, wymaga użycia przemocy.24 Tylko w ten sposób można próbować zneutralizować procesy naturalnego różnicowania się pozycji poszczególnych jednostek i grup ludzi. Zapowiedzi osiągnięcia równości kończyły się niepowodzeniem, w szczególności ustrój komunistyczny przekreślał podział społeczeństwa na klasy, ale jego nieodłączną cechą stała się faktyczna klasa rządząca, nomenklatura. Ekonomia marksistowska głosiła, że kapitalizm jest skazany na nieuchronną zagładę z powodu działania prawa malejącej stopy zysku, na co remedium był wzrost wyzysku klasy robotniczej. Miało to prowadzić do rosnącego ubóstwa i koncentracji kapitału, a następnie do rozsadzenia kapitalizmu od wewnątrz. Tak się nie stało, z czego nie wynika, że problem nierówności dochodowych przestał stanowić wyzwanie. Egalitarystyczne pomysły Platona i Morusa wspomina się jako utopie. Przedmiotem dyskusji pozostaje to, czy Morus w swojej Utopii propagował skrajną równość, czy chciał zbudować krzywe zwierciadło rzeczywistości swojego czasu.25 Amerykańskie powiedzenie głosi, że są na tym świecie dwie rzeczy pewne: śmierć i podatki. Trzecią rzeczą pewną wydają się być różnice dochodowe. Prześledźmy teraz sytuację w państwach członkowskich Unii Europejskiej pod względem niektórych miernikiem spójności ekonomicznej i w mniejszym stopniu, społecznej. Pełny przegląd takich wskaźników wymagałby napisania całej książki. Z analizy tej płynie generalny

wniosek

niewystępowaniu

Polsce

zróżnicowania

wewnętrznego,

międzyregionalnego znacząco większego niż w innych krajach UE. Naturalnie, ogólnie niższy

Cornia G. A., Court J.: Inequality, growth and Poverty in the Era of Liberalization and Globalization, World Institute of Development Economics Research, Helsinki 2001. 23 Kumor P., Sztaudynger J. J.: The Optimal Inequality of Earnings - the Econometric Analysis, Comparative Economic Research, 2007. 24 Pipes R.: Komunizm, Świat Książki, Warszawa 2008, s.165. 25 Kenny A.: Krótka historia filozofii zachodniej, Prószyński, Warszawa 2005, s.197.

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

poziom PKB per capita w skali całego kraju na tle naszych partnerów może łatwo prowadzić do obiegowego przekonania o istnieniu w Polsce różnic szczególnie dużych.26 Tabela 1 przedstawia rozmiary PKB per capita w niektórych regionach krajów Unii na tle przeciętnej dla całego ugrupowania. W poszczególnych krajach wybraliśmy regiony ważne, w tym najbogatsze i najbiedniejsze. Tabela 1. PKB per capita po uwzględnieniu siły nabywczej walut w 2005 r. w wybranych regionach krajów UE, przeciętna unijna = 100,0 Regiony BELGIA, Bruksela REPUBLIKA CZESKA, Praga NIEMCY, Stuttgart Górna Bawaria Berlin Hamburg Meklemburgia-Przedpomorze Hanower Düsseldorf Kolonia Chemnitz Estonia GRECJA, Epir Grecja Zachodnia Attyka HISZPANIA, Galicja Kraj Basków Madryt Estremadura Katalonia FRANCJA, Île de France Północ - Pas-de-Calais Lotaryngia Alzacja Franche-Comté Korsyka Gujana Francuska WŁOCHY, Lombardia

PKB p.c. 240,5 160,3 138,7 165,6 98.,5 202,1 78,3 112,8 128,5 117,1 79,6 62,9 68,7 59,1 131,1 84,2 130,8 133,9 69,7 122,1 172,6 88,6 92,5 105,4 97,0 88,7 50,5 136,5

Regiony Trydent – Górna Adyga Lacjumo Kampania Apulia CYPR ŁOTWA LITWA LUKSEMBURG WĘGRY, Węgry Środkowe Północ Wielkiej Niziny MALTA HOLANDIA, Groningen AUSTRIA, Burgenland Wiedeń Salzburg Tyrol POLSKA, Mazowieckie Lubelskie PORTUGALIA, Północ Lizbona RUMUNIA, Bukareszt Południowy Zachód Oltenia SŁOWACJA, Kraj Bratysławski SZWECJA, Sztokholm W. BRYTANIA, Inner London Outer London Irlandia Północna Walia Zachodnia

PKB p.c. 136,7 127,9 66,9 68,1 92,6 49,9 53,2 264,3 104,9 40,9 77,4 164,0 88,7 177,6 142,7 133,1 81,2 35,0 59,8 106,3 74,8 28,1 147,9 172,2 302,7 108,5 97,0 79,0

Źródło: opracowanie własne na podstawie www.eurostat.ec.europa.eu

Tabela 2 prezentuje jeden z wielu wskaźników spójności społecznej: współczynnik zmienności

stopy

zatrudnienia

(przeciwieństwo

stopy

bezrobocia)

ujęciu

międzyregionalnym. Daje to obraz skali zróżnicowania stopy zatrudnienia w poszczególnych 26

Jasiński L. J.: Spójność ekonomiczna regionów Polski na tle krajów Unii Europejskiej, INE PAN, Warszawa 2005.

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

krajach. Jeżeli wskaźnik ten jest zerem, wtedy stopy te są we wszystkich regionach takie same, jego wzrost oznacza rosnącą rozbieżność sytuacji na rynku pracy w poszczególnych krajach. Tabela 2. Dyspersja stopy zatrudnienia w wybranych krajach Unii Europejskiej w 2006 r. Kraj Austria Belgia Finlandia Francja Grecja Hiszpania Holandia Niemcy Polska

Dyspersja 3,4 8,7 5,4 7,6 3,7 7,8 2,2 5,2 5,1

Kraj Portugalia Rumunia Republika Czeska Słowacja Szwecja Wielka Brytania Węgry Włochy UE (27 państw)

Dyspersja 3,1 3,6 5,2 8,6 2,9 5,5 9,1 16,0 11,4

Źródło: zob. www.eurostat.ec.europa.eu

Kolejnym wskaźnikiem jest relatywny poziom zagrożenia ubóstwem. Dane dla krajów UE w 2006 roku przedstawia tabela 3. Wskaźnik ten wyznacza się jako różnicę między progiem ubóstwa a medianą (wartością środkową) dochodu osób znajdujących się poniżej tego progu, wyrażoną jako odsetek tego progu. Miernik ten nie powinien przyjmować rozmiarów wysokich. Jak widzimy, różnice między krajami Unii istnieją, ale nie są zbyt wielkie. Tabela 3. Relatywny poziom zagrożenia ubóstwem w krajach UE w 2006 r. w procentach Kraj Austria Belgia Bułgaria Cypr Dania Estonia Finlandia Francja Grecja Hiszpania Holandia Irlandia Litwa Luksemburg Źródło: zob. www.eurostat.ec.europa.eu

Odsetek 15 19 17 19 17 22 14 19 26 26 17 16 29 19

Kraj Łotwa Malta Niemcy Polska Portugalia Republika Czeska Romania Słowacja Słowenia Szwecja Węgry Wielka Brytania Włochy UE (25 państw)

Odsetek 25 21 20 25 23 17 23 20 19 22 24 23 24 22

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

W kolejnym zestawieniu przedstawiamy relację PKB na mieszkańca w regionie najsilniejszym gospodarczo i w regionie najsłabszym. W tym miejscu należy podkreślić, że wyniki analizy regionalnej pozostają istotnie związane z podziałem administracyjnym kraju, gdyby podział niektórych krajów był inny, uzyskalibyśmy zupełnie inne rezultaty. Tabela 4. PKB per capita maksymalny do minimalnego w regionach w krajach UE Kraj \ rok

Relacja

Współczynnik zmienności

2002

2006

2002

2006

Belgia

11,55

11,28

0,60

Bułgaria

3,61

5,00

0,66

0,79

Republika Czeska

2,71

2,79

0,39

0,40

Dania

3,68

4,01

0,53

0,56

Niemcy

14,22

14,60

0,68

Irlandia

4,76

4,32

2,24

2,25

Grecja

36,27

38,19

1,61

1,68

Hiszpania

140,42

136,39

1,08

Hiszpania bez terytoriów pozaeuropejskich

25,35

25,37

0,98

Francja

187,55

191,08

1,42

Francja bez departamentów zamorskich

84,74

77,23

1,28

Włochy

86,67

84,70

1,04

Węgry

6,28

7,26

0,96

1,02

Holandia

13,94

12,53

0,81

Austria

12,06

11,98

0,71

0,69

Polska

9,21

9,82

0,78

0,81

Portugalia

18,63

17,84

0,98

0,97

Rumunia

2,44

2,67

0,28

0,34

Słowenia

1,21

1,25

0,13

0,16

Słowacja

1,50

1,76

0,19

0,27

Finlandia

86,57

87,81

1,11

Szwecja

7,27

7,92

0,65

0,67

Wielka Brytania

26,55

25,03

0,82

0,85

Dla krajów Estonia, Cypr, Łotwa, Litwa, Luksemburg, Malta – brak danych. Źródło: obliczenia własne na podstawie różnych publikacji Eurostatu.

Na koniec przedstawimy pomiar zróżnicowania stóp bezrobocia w krajach UE. Wielkość ta jest ważnym elementem badania spójności społecznej, a nie ekonomicznej, na jej uwzględnienie w tej prezentacji zdecydowaliśmy się ponieważ ma ona bardzo duże znaczenie z różnych punktów widzenia.

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

Tabela 5. Dyspersja regionalnych stóp bezrobocia (NUTS-2) w krajach UE w 2002 i 2007 r.27 Kraje

2002

2007

UE (27 krajów)

13,2

11,1

UE (15 krajów)

12,4

10,5

Strefa euro (13 krajów)

12,1

10,8

Belgia

8,0

8,6

Bułgaria

7,1

Republika Czeska

5,6

4,6

Niemcy

5,7

4,8

Grecja

3,8

3,5

Hiszpania

9,3

7,5

Francja

8,0

6,6

Włochy

16,7

16,3

Węgry

9,4

9,7

Holandia

2,2

Austria

2,5

3,8

Polska

7,3

4,5

Portugalia

3,8

3,3

Rumunia

3,2

4,6

Słowacja

7,3

8,3

Finlandia

6,7

5,6

Szwecja

4,6

2,4

Wielka Brytania

6,6

5,4

bd – brak danych Źródło: zob. www.epp.eurostat.ec.europa.eu (strony Europejskiego Urzędu Statystycznego).

W zestawieniu pominięto kraje, w których w tej analizie nie wyróżniono regionów NUTS2 lub było ich bardzo niewiele.

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

Hanna Godlewska-Majkowska Szkoła Główna Handlowa Kolegium Nauk o Przedsiębiorstwie Instytutu Przedsiębiorstwa

ATRAKCYJNOŚĆ INWESTYCYJNA A INNOWACYJNOŚĆ POLSKICH REGIONÓW – WYNIKI BADAŃ 2009 R. WOJEWÓDZTWO MAZOWIECKIE Każda inwestycja wiąże się z podejmowaniem decyzji dotyczącej miejsca prowadzenia działalności. Poszukując lokalizacji inwestor dokonuje różnych analiz, pozwalających na porównywanie cech poszczególnych potencjalnych miejsc. W zależności od skali planowanej inwestycji przedmiotem rozważań jest region świata, państwo, region, rejon. Płaszczyzny analityczne przeplatają się a proces decyzyjny utrudnia duża różnorodność warunków lokalizacji szczegółowej w regionach/rejonach. W warunkach kryzysu podejmowanie decyzji inwestycyjnych jest szczególnie istotne, gdyż chybiona inwestycja może przynieść stratę, bardzo trudną do nadrobienia ze względu na utrudniony dostęp do kapitału obcego. Dlatego niezbędne jest wypracowanie narzędzi pozwalających na dokonanie preselekcji różnych wariantów lokalizacyjnych bez konieczności dokonywania w każdym przypadku wizji lokalnej. Do narzędzi ułatwiających podejmowanie decyzji lokalizacyjnych, jak i kształtowania lokalizacji przez władze samorządowe służą wskaźniki potencjalnej i rzeczywistej atrakcyjności inwestycyjnej.28 Ich konstrukcja nawiązuje do kluczowych walorów lokalizacyjnych, które mogą w odniesieniu do konkretnego rodzaju działalności zamienić się w źródło przewag konkurencyjnych inwestora dzięki niskim kosztom prowadzenia działalności gospodarczej, korzystnym warunkom zaopatrzenia w czynniki produkcji czy dogodnemu położeniu względem rynków zbytu. Wskaźniki potencjalnej atrakcyjności inwestycyjnej mają na celu sprowadzenie do wspólnego mianownika różnych cech specyficznych dla danego miejsca, które wywierają wpływ na funkcjonowanie firm w danym miejscu. Szczególnie istotne znaczenie ma wskaźnik potencjalnej atrakcyjności inwestycyjnej, oparty na szerokim zestawie cech diagnostycznych (PAI2), który ma zastosowanie w 28

Szerzej na ten temat: Atrakcyjność inwestycyjna regionów Polski a kształtowanie lokalnych i regionalnych specjalizacji gospodarczych, red. nauk. H. Godlewska-Majkowska, Szkoła Główna Handlowa - Oficyna Wydawnicza, Warszawa 2009 oraz Atrakcyjność inwestycyjna polskich regionów. W poszukiwaniu nowych miar, red. nauk. H. Godlewska-Majkowska, Szkoła Główna Handlowa - Oficyna Wydawnicza, Warszawa 2008.

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

analizach atrakcyjności i konkurencyjności regionów szczebla wojewódzkiego. Jest to szczególnie cenne w analizach regionów szczebla NUTS II w perspektywie europejskiej. Wskaźniki są wyznaczane na podstawie metody wagowo-korelacyjnej, umożliwiającej wyznaczenie wag zmiennych pseudojednocechowych na podstawie cech rozkładu statystycznego, dzięki czemu następuje minimalizacja subiektywizmu ocen końcowych. Przyjęta metoda pozwala na zminimalizowanie wpływu subiektywnej oceny autora na wyniki końcowe, uwzględniając jednocześnie niejednakowy wpływ poszczególnych zmiennych na wielkość wskaźnika końcowego. Odpowiada to w większym stopniu rzeczywistości, niż w przypadku pominięcia rang poszczególnych zmiennych cząstkowych. Obliczone wartości syntetycznego wskaźnika pseudojednocechowego są podstawą podziału zbioru jednostek przestrzennych na klasy A-F, których zakres został wyznaczony przez lewostronnie domknięte przedziały o następujących dolnych granicach: Klasa A: Av + S(x), Klasa B: Av + 0,5S(x), Klasa C: Av, Klasa D: Av – 0,5S(x), Klasa E: Av-S(x), Klasa F: 0, gdzie: Av – średnia arytmetyczna, S(x) – odchylenie standardowe. W wyniku zastosowania w roku 2009 metody wagowo-korelacyjnej włączono do wskaźnika końcowego PAI2 GN następujące mikroklimaty z wagami: 0,8040 - dla mikroklimatu zasobów pracy, 0,6034 - dla infrastruktury technicznej, 0,1829 - dla infrastruktury społecznej, 0,7004- dla społecznego, 0,8881 - dla rynkowego i innowacyjności.29 Dzięki zastosowaniu tej metody, w oparciu o dane za rok 2007 województwo mazowieckie uzyskało klasę A potencjalnej atrakcyjności inwestycyjnej (por. tab. 1 i rys. 1).

Dla porównania, wskaźnik PAI2_GN wyznaczony dla 2002 r. miał następujące wagi: 0,5643 - dla mikroklimatu zasobów pracy, 0,7653 - infrastruktury technicznej, 0,5926 – infrastruktury społecznej, 0,8768 społecznego, 0,9060 - rynkowego, 0,6547 – innowacyjności.

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

Tabela 1. Oceny mikroklimatów tworzących wskaźnik PAI2_GN według województw w 2007 r. Województwo

B D E D C C A E E E C A E E C D

C D D E D A A F C F C C D D B F

Administracja

Innowacyjny

A E D C D D A D C E C F F C C C

Rynkowy

B F C B C A D D F D C F C F D B

Syntetyczny

A D F D C C C C F F B A E E C B

Społeczny

C C C B C C A F D F B D D D A C

Infrastruktura społeczna

Dolnośląskie Kujawsko-pomorskie Lubelskie Lubuskie Łódzkie Małopolskie Mazowieckie Opolskie Podkarpackie Podlaskie Pomorskie Śląskie Świętokrzyskie Warmińsko-mazurskie Wielkopolskie Zachodniopomorskie

Infrastruktura techniczna

Zasoby pracy

Mikroklimat

A D E D D B A F D F C B F D B D

A E F C D D A E F E B D D C E B

Źródło: Innowacyjność jako czynnik wzrostu atrakcyjności inwestycyjnej regionów, praca zbiorowa pod red. H. Godlewskiej-Majkowskiej, Studia i Analizy Instytutu Przedsiębiorstwa, Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa 2010, praca w druku.

Innowacyjność stanowi zatem razem z mikroklimatami rynku zbytu i zasobów pracy wiodące czynniki, decydujące o atrakcyjności inwestycyjnej regionów. Wskaźnik ten z uwagi na szczupłość danych dla całej gospodarki tworzą trzy podstawowe składniki tj.: zatrudnienie w sferze B+R (w EPC30) w przeliczeniu na 1.000 aktywnych zawodowo, nakłady faktycznie poniesione

sferę

badawczo-rozwojową

przeliczeniu

1.000

podmiotów

zarejestrowanych w systemie REGON oraz linie produkcyjne zautomatyzowane na 1.000 podmiotów gospodarczych.

Ekwiwalent pełnego czasu pracy – jednostki przeliczeniowe służące do ustalania faktycznego zatrudnienia w działalności B+R. Jeden ekwiwalent pełnego czasu pracy (EPC) oznacza jeden osobo-rok poświęcony wyłącznie na działalność B+R. GUS: Nauka i technika w 2007 r., Informacje i opracowania statystyczne, Warszawa 2009.

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

Rysunek 1. Potencjalna atrakcyjność polskich województw w 2007 r.

Województwo mazowieckie odznaczało się bardzo wysokimi nakładami na działalność badawczo-rozwojową w przeliczeniu na 1.000 podmiotów zarejestrowanych w systemie REGON. W roku 2007 wyniosły one 4.371.702 zł, Polska: 1.819.561 zł.31 Województwo cechuje znaczne zatrudnienie w sferze B+R w przeliczeniu na 1.000 aktywnych zawodowo: 9,8 osób, podczas gdy przeciętnie w Polsce wskaźnik ten osiągnął 4,5 osoby. Pod względem automatyzacji procesów produkcyjnych województwo nie wyróżniało się. W roku 2007 na 1.000 podmiotów gospodarczych przypadało 3,22 linii produkcyjnych automatycznych, Polska analogicznie: 3,36. Negatywnie należy także ocenić dostęp do technologii informatycznych w szkołach podstawowych, o czym świadczy niższy niż przeciętnie w Polsce odsetek komputerów z dostępem do Internetu. Ponadprzeciętne wielkości przybierał on w gimnazjach. Ze względów technicznych wskaźniki te nie wchodziły w skład mikroklimatu innowacyjnego, lecz wzbogacały mikroklimat infrastruktury społecznej. W analizowanym województwie wyróżniały się, po uprzednim przeliczeniu na 100 pracujących w sektorze przemysłowym takie elementy innowacyjnego wyposażenia jak: linie produkcyjne automatyczne, linie produkcyjne sterowane komputerem oraz centra obróbkowe.

Zaprezentowane wskaźniki obliczono w oparciu o dane z Banku Danych Regionalnych (data pobrania 5.06.2010 r.), a w części dotyczącej działalności innowacyjnej średnich i dużych przedsiębiorstw miary zaczerpnięto z publikacji GUS: Nauka i technika w 2007 r., Informacje i opracowania statystyczne, Warszawa 2009, s. 139.

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

Województwo osiągnęło także sukces pod względem nakładów inwestycyjnych przypadających na 1 przedsiębiorstwo prowadzące działalność innowacyjną, o czym świadczy wartość tego wskaźnika, równa 10.154,5 tys. zł, podczas gdy średnia krajowa w roku 2007 wyniosła 7.068,5 tys. zł. Istotne znaczenie ma także fakt, jaka część przedsiębiorców

wykazuje

działania

wspierające

działalność

innowacyjną

w przedsiębiorstwie. W oparciu o dane dla średnich i dużych przedsiębiorstw przemysłowych można

stwierdzić,

że

województwo

wyróżniało

się

ponadprzeciętnym

udziałem

przedsiębiorstw, które poniosły nakłady na działalność innowacyjną, równym 36,8%, Polska 31,8%.

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

Wojciech Burzyński Instytut Badań Rynku, Konsumpcji i Koniunktur

INNOWACYJNE REGIONY W POLSCE – ELEMENTY ANALIZY I OCENY Podstawowe dane statystyczne Dane statystyczne o działalności innowacyjnej w regionach publikowane są przez Główny Urząd Statystyczny według podziału administracyjnego kraju, odpowiadającego województwom jako jednostkom terytorialnym NUT2 i pochodzą z Rocznika Statystycznego Województw. Oprócz danych wybranych do prezentowanej analizy, innowacje w regionach charakteryzowane są przez GUS także m.in. przez strukturę zatrudnienia w działalności B+R według poziomu wykształcenia, strukturę przedsiębiorstw według rodzajów wprowadzanych innowacji, wskaźnik środków automatyzacji procesów produkcyjnych w przemyśle, a także strukturę przedsiębiorstw według celu i sposobu korzystania z Internetu (połączenia przez łącze szerokopasmowe, modem analogowy, łącze bezprzewodowe, własna strona) – jako element informacji o społeczeństwie informacyjnym. Do analizy wybrano dane ilustrujące trzy obszary: warunki podejmowania działalności innowacyjnej: (zatrudnienie), zakres prowadzonej działalności (nakłady) oraz wyniki działalności innowacyjnej (przychody netto ze sprzedaży produktów nowych lub istotnie ulepszonych).

Wskazane

zostały

minimalne

maksymalne

wartości

wybranych

wskaźników.32 Dane dotyczące działalności innowacyjnej prezentuje tabela 1 i tabela 2.

Zob. Burzyński W.: Benchmarking knowledge-based economy in Finland, Switzerland, Netherlands and Poland, Discussion Papers no. 86, Foreign Trade Research Institute, Warsaw 2004. Chojnicki Z., Czyż T.: Poland on the Road to a knowledge-based economy: A regional approach (in:) Recent advances in urban and regional studies (ed.) Ryszard Domański, Polish Academy of Sciences, Committee for space Economy and Regional Planning, Warsaw 2003.

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

Tabela 1. Zatrudnienie oraz nakłady na działalność badawczą i rozwojową, 2008 r. Region województwo

Struktura nakładów na działalność B+R, według źródeł finansowania budżet podmiotów państwa gospodarczych

Struktura zatrudnienia w działalności B+R pracownicy technicy naukowoi pracownicy badawczy równorzędni %

POLSKA Dolnośląskie Kujawsko-pomorskie Lubelskie Lubuskie Łódzkie Małopolskie Mazowieckie Opolskie Podkarpackie Podlaskie Pomorskie Śląskie Świętokrzyskie Warmińsko-mazurskie Wielkopolskie Zachodniopomorskie

81,4 86,4 85,1 86,3 90,6 85,8 87,9 76,3 85,5 81,7 89,3 85,6 81,3 90,2 91,8 70,2 83,4

9,7 9,4 8,0 8,2 3,7 6,1 7,8 12,1 7,2 14,5 6,6 10,1 12,5 4,6 5,6 8,4 8,0

56,1 53,2 58,0 71,3 44,0 61,6 56,9 55,9 65,4 33,2 46,8 45,3 53,3 76,1 72,7 58,2 63,7

26,6 31,3 31,7 10,0 46,0 18,2 28,2 23,7 24,0 59,6 36,2 43,3 34,2 21,4 4,7 25,3 5,4

Źródło: opracowanie własne na podstawie Rocznik Statystyczny Województw 2009, Główny Urząd Statystyczny, Warszawa, Dział XI.

Udział

pracowników

naukowo-badawczych

ogólnej

liczbie

zatrudnionych

w działalności B+R mieścił się w przedziale od 70,2% (wielkopolskie) do 91,8% (warmińskomazurskie), zaś techników i pracowników równorzędnych – od 3,7% (lubuskie) do 14,5% (podkarpackie). Udział nakładów z budżetu państwa w nakładach ogółem na działalność B+R sięgał od 33,3% (podkarpackie) do 76,1% (świętokrzyskie), a podmiotów gospodarczych – od 4,7% (warmińsko-mazurskie) do 59,6% (podkarpackie). Udział przychodów netto ze sprzedaży wyrobów nowych lub istotnie ulepszonych w sprzedaży ogółem wyniósł od 6,2% (lubelskie) do 31,1% (pomorskie), a w eksporcie – od 1,3% (podlaskie) do 10,3% (warmińsko-mazurskie). Przychody ze sprzedaży produktów nowych lub ulepszonych i nowych tylko dla przedsiębiorstwa stanowiły od 2,0% (lubelskie) do 11,6% (warmińsko-mazurskie) przychodów ze sprzedaży ogółem, a w przypadku produktów nowych dla rynku były wyższe i sięgały od 3,5% (podlaskie) do 27,7% (pomorskie).

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

Tabela 2. Przychody netto ze sprzedaży produktów nowych lub istotnie ulepszonych, 2008 r.

Region województwo

Przychody netto ze sprzedaży produktów nowych lub istotnie ulepszonych, jako % przychodów netto ze sprzedaży ogółem w tym nowe ogółem eksport dla tylko dla rynku przedsiębiorstwa 13,3 7,1 6,3 5,7 11,3 7,5 3,7 7,6 17,3 6,0 11,3 9,7 6,2 4,2 2,0 1,4 17,5 10,2 7,3 2,4 8,9 3,5 5,3 3,4 15,7 11,3 4,3 8,7 13,5 4,9 8,7 4,1 8,4 5,9 2,5 3,6 15,7 7,0 8,7 6,0 8,8 5,6 3,2 1,3 31,1 27,7 3,4 8,0 12,9 5,9 7,0 7,2 9,2 5,1 4,1 2,6 15,4 3,6 11,8 10,3 8,5 4,6 3,8 4,7 9,9 3,8 6,2 5,4

Źródło: opracowanie własne na podstawie Rocznik Statystyczny Województw 2009, Główny Urząd Statystyczny, Warszawa, Dział XI.

Elementy oceny strategicznej Na ocenę strategiczną innowacji w regionach Polski składają się wybrane dane z klasyfikacji regionów w Unii Europejskiej publikacji InnoMetrics, a także wybrane informacje o parkach przemysłowych i parkach oraz inkubatorach technologicznych uporządkowane według województw. Punktem wyjścia porównawczej analizy w skali międzynarodowej jest wybór wskaźników, które w publikacjach InnoMetrics podzielone są na dotyczące warunków koniecznych działalności innowacyjnej przedsiębiorstw, prowadzenia takiej działalności oraz jej wyników (por. tab. 3).

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

Tabela 3. Wskaźniki innowacji w regionach I. Warunki konieczne działalności innowacyjnej przedsiębiorstw 1. 2. 3. 4.

Ludność z wyższym wykształceniem, w wieku 25 – 64, na 100 obywateli, liczba Uczestniczenie w ustawicznej edukacji, w wieku 25 – 64, na 100 obywateli, liczba Publiczne nakłady na B+R – nakłady rządowe (GOVERD) i szkół wyższych, (HERD), relacja do PKB, % Dostęp przedsiębiorstw do Internetu szerokopasmowego, relacja do liczby ogółu przedsiębiorstw, % II. Działalność innowacyjna przedsiębiorstw

1. 2. 3. 4.

Nakłady na innowacje inne niż B+R, relacja do sprzedaży, % MŚP prowadzące własną działalność innowacyjną, relacja do liczby ogółu MŚP, % MŚP współpracujące (nie tylko z innymi MŚP) w działalności innowacyjnej, relacja do liczby ogółu MŚP, % Zgłoszenia patentowe do EPO, na mln ludności, liczba III. Wyniki działalności innowacyjnej przedsiębiorstw

1. 2. 3.

MŚP wprowadzające innowacje produktowe / procesowe, relacja do liczby MŚP, % MŚP wprowadzające innowacje marketingowe / organizacyjne, relacja do liczby MŚP, % Przedsiębiorstwa istotnie zmniejszające jednostkowe koszty pracy wskutek innowacji produktowych lub procesowych, relacja do liczby ogółu przedsiębiorstw, % Przedsiębiorstwa istotnie zmniejszające jednostkowe koszty materiałów i energii wskutek innowacji produktowych lub procesowych, relacja do liczby ogółu przedsiębiorstw, % Zatrudnienie w przetwórstwie przemysłowym o średnio-wysokim i wysokim poziomie techniki, relacja do liczby ogółu zatrudnionych, % Zatrudnienie w usługach o wysokiej intensywności wiedzy, relacja do liczby ogółu zatrudnionych, % Sprzedaż wyrobów i usług nowych na rynku przez wszystkie przedsiębiorstwa, relacja do ogólnej wartości sprzedaży, % Sprzedaż wyrobów i usług nowych dla przedsiębiorstw przez wszystkie przedsiębiorstwa, relacja do ogólnej wartości sprzedaży, %

4. 5. 6. 7. 8.

Źródło: opracowano na podstawie Regional Innovation Scoreboard (RIS) 2009, InnoMetrics, December 2009, Table 1.

Na podstawie wskaźników w trzech wymienionych grupach oblicza się złożone indeksy, a następnie regiony charakteryzowane są pod względem zaawansowania w każdym z tych obszarów według pięciostopniowej skali ocen: wysoka, średnio-wysoka, średnia, średnioniska, niska.33 Wyniki takiej analizy mogą być uznawane za strategiczne, gdyż ich znaczenie wykracza poza analizę statystyczną i ma charakter jakościowy (por. tab. 4). Analiza taka ma też – potencjalnie – charakter dynamiczny, ponieważ umożliwia porównywanie w czasie nie tylko pozycji w klasyfikacji regionów, ale także poszukiwanie przyczyn ewentualnych zmian, w tym – mocnych i słabszych stron regionów.

Szczegółowy opis metod stosowanych przez InnoMetrics w badaniach nad działalnością innowacyjną w regionach jest dostępny m.in. w Regional Innovation Scoreboard (RIS) 2009, December 2009.

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

Tabela 4. Ocena innowacji w regionach Polski w 2006 roku Region Województwo

Warunki konieczne działalności innowacyjnej przedsiębiorstw średnio - niskie średnio - niskie średnio - niskie średnio - niskie średnio - niskie średnie średnie średnio - niskie średnio - niskie średnio - niskie średnio - niskie średnio - niskie średnio - niskie średnio - niskie średnio - niskie średnio - niskie

Działalność innowacyjna przedsiębiorstw

Wyniki działalności innowacyjnej przedsiębiorstw

niska niska niska niska niska niska niska niska niska niska niska niska niska niska niska niska

średnio - niskie niskie niskie niskie niskie niskie średnio - niskie średnio - niskie niskie niskie średnio - wysokie średnio - niskie niskie niskie niskie niskie

Źródło: opracowano na podstawie Regional Innovation Scoreboard (RIS) 2009, InnoMetrics, December 2009, Annex 1.

Pozostaje tu w mocy zastrzeżenie o koncentracji uwagi nie na subiektywnych rankingach, a raczej na wstępnych profilach innowacyjnych regionów, stąd uzupełnienie danych liczbowych informacjami, które także można uznać za mające znaczenie strategiczne z uwagi na połączenie elementów innowacyjnych z inwestycyjnymi. Połączenie takie występuje m.in. w parkach przemysłowych oraz parkach i inkubatorach technologicznych.34 W ostatnich latach w Polsce nastąpił dynamiczny rozwój parków przemysłowych, technologicznych oraz inkubatorów technologii, przede wszystkim wskutek wsparcia inwestycji w ich infrastrukturę techniczną z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (por. tab. 5).

Parki – to zespoły nieruchomości, zaś inkubatory – to wyodrębnione jednostki lokalowe. Instytucjami zarządzającymi parkami i inkubatorami są spółki, fundacje lub inne podmioty specjalnie w tym celu powołane lub agencje rozwoju regionalnego, którym powierzono takie zadanie. Szczegółowe definicje parku technologicznego, przemysłowego inkubatora technologicznego: zob. Innowacje i transfer technologii- słownik pojęć, PARP, Warszawa 2005.

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

Tabela 5. Podstawowe dane o parkach przemysłowych (PP), parkach przemysłowotechnologicznych (PP-T), parkach naukowo-technologicznych (PN-T) oraz inkubatorach technologicznych (IT) Region – województwo i park Dolnośląskie Noworudzki PP Wrocławski PP Kujawsko-pomorskie Bydgoski PP Grudziądzki PP Toruński PT Lubelskie Regionalny PP Świdnik Lubuskie PN-T Uniwersytetu Zielonogórskiego (w budowie) Łódzkie Bełchatowsko-Kleszczowski PPT PP Boruta Zgierz Małopolskie Krakowski PT Mazowieckie Płocki PP-T Opolskie Kędzierzyńsko-Kozielski PP Podkarpackie Mielecki PP Podlaskie Pomorskie Śląskie Beskidzki IT Bielski PT Lotnictwa Bytomski PP Euro-Centrum PP, PN-T Górnośląski PP Jaworznicki PP PP-T EkoPark Rybnicki IT Śląski PP-T Żorski PP Świętokrzyskie Warmińsko-mazurskie Wielkopolskie Zachodniopomorskie Policki PP

Data założenia

Ilość firm na terenie parku

Ilość miejsc pracy

VI 2003 V 2005

15 256

296 8000

XII 2004 II 2005 V 2005

40 32 37

460 245 286

IX 2005

1100

2005

III 2003 2004

12 150

98 2000

X 1997

8594

VII 2004

1266

VI 2004

150

III 2005

800

2005 VIII 2005 I 2008 XII 2004, I 2008 IV 2005 VI 2004 VII 2007 XI 2007 VI 2004 IX 2007

389 15 6 67 21 6 . 53 35 39

90 70 134 767 340 46 . 200 450 290

IV 2004

310

Źródło: Droga do innowacji. Parki przemysłowe, parki technologiczne, inkubatory technologiczne, Stowarzyszenie Krajowego Forum Parków Przemysłowych i Parków Technologicznych, Katowice 2010.

Było to możliwe w ramach wdrażanego przez Agencję Rozwoju Przemysłu działania 1.3 Tworzenie

korzystnych

warunków

dla

rozwoju

firm

Sektorowego

Programu

Operacyjnego – Wzrost konkurencyjności przedsiębiorstw, lata 2004–2006 (SPO-WKP). Proces realizacji inwestycji w infrastrukturę parków i inkubatorów, trwający średnio 2–3 lata,

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

zakończył się w roku 2008. W efekcie powstały przyjazne dla nowych przedsiębiorców budynki i hale produkcyjne, wyposażone w sieci kanalizacyjne, wodociągowe, elektryczne i przyłącza internetowe, z odpowiednimi parkingami i drogami dojazdowymi. Dokonano rewitalizacji wielu terenów i ich uzbrojenia pod inwestycje. Zgodnie z programem, parki przemysłowe powstały przy udziale samorządu terytorialnego na terenach poprzemysłowych, w celu stworzenia korzystnych warunków do podejmowania działalności gospodarczej przez małych i średnich przedsiębiorców. Parki technologiczne istniały w Polsce wcześniej niż parki przemysłowe. Powstawały one we współpracy z jednostkami naukowymi, przede wszystkim uczelniami o profilu technicznym, w celu transferu wiedzy i technologii do małych i średnich przedsiębiorców. Inkubatory technologiczne tworzone były w ścisłym związku z instytucjami naukowymi o profilu technicznym dla ułatwienia powstawania innowacyjnych firm wdrażających dorobek tych instytucji w postaci nowych technologii, z możliwością dostępu do laboratoriów i bibliotek. Parki przemysłowe, technologiczne oraz inkubatory technologiczne są elementami systemu

innowacji,

stwarzającymi

możliwość

rozwoju

lokalnej

przedsiębiorczości,

prowadzącej do gospodarczych i społecznych innowacji, a także powstawania klastrów istotnych dla gospodarki opartej na wiedzy. Traktowane są także jako instrument wykorzystania infrastruktury technicznej po likwidowanych lub restrukturyzowanych przedsiębiorstwach,

umożliwiający

skuteczny

przepływ

innowacji

technologicznych

i organizacyjnych, co jest szczególnie ważne dla regionów restrukturyzujących przemysł. W listopadzie 2008 roku powstało Stowarzyszenie Krajowego Forum Parków Przemysłowych i Parków Technologicznych. Zostało ono zarejestrowane 30 marca 2009 roku. Aktualnie w strukturze Stowarzyszenia działa 26 parków oraz inkubatorów. Głównym

celem

Stowarzyszenia

jest

podejmowanie

prowadzenie

działań

propagujących ideę parków przemysłowych oraz technologicznych, wymiana informacji, opinii, doświadczeń, integracja parków przemysłowych i technologicznych w Polsce, a także współpraca z inkubatorami przedsiębiorczości i strefami ekonomicznymi. Ponadto Stowarzyszenie dąży do wypracowania wspólnych dla zainteresowanych stron rozwiązań i osiągnięć. Proponując własne metody i działania wychodzi naprzeciw potrzebom parków przemysłowych i technologicznych oraz regionalnych strategii rozwoju – szczególnie w sektorze przedsiębiorczości i innowacji. Współpracuje z instytucjami, organizacjami, zrzeszeniami oraz innymi podmiotami gospodarczymi.

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

Małgorzata Pieńkowska Sieć Naukowa MSN

INNOWACYJNOŚĆ PRODUKTOWA I PROCESOWA PRZEDSIĘBIORSTW PRZEMYSŁOWYCH W REGIONACH Przedsiębiorstwa w ostatnich latach zasadniczo zwiększały nakłady na działalność innowacyjną, utrzymywała się natomiast względnie stała struktura wydatków: na badania i rozwój 8-10%, na inwestycje 75-80%, na szkolenia i marketing nowych wyrobów 3-4%. Rysunek 1. Struktura nakładów na działalność innowacyjną w zakresie innowacji produktowych i procesowych w przedsiębiorstwach przemysłowych wg rodzajów działalności innowacyjnej (w %) w 2008 r.

Nakłady na marketing dotyczący nowych wyrobów 3%

Pozostałe nakłady 1%

Nakłady na działalność badawczą i rozwojową 8% Nakłady na zakup wiedzy ze źródeł zewnętrznych 1%

Nakłady na szkolenie personelu 1%

Nakłady inwestycyjne na budynki i budowle 27%

Nakłady na zakup oprogramowania 2%

Nakłady inwestycyjne na maszyny i urządzenia techniczne 57%

Źródło: Nauka i technika w 2008, GUS, Warszawa 2010.

Nakłady na działalność innowacyjną w zakresie innowacji produktowych i procesowych w roku 2008 w przemyśle w podmiotach gospodarczych, w których liczba pracujących przekracza 9 osób wynosiły 25.367,2 mln zł i w znacznej mierze (70%) finansowane były ze środków własnych przedsiębiorstw.35 Największe udziały w nakładach na działalność innowacyjną w zakresie innowacji produktowych i procesowych w przemyśle w 2008 roku odnotowano w działach PKD:36

35 36

Nauka i technika w 2008, GUS, Warszawa 2010, s.148. Nauka i technika w 2008, GUS, Warszawa 2010, s.148.

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

produkcja koksu, produktów rafinacji ropy naftowej i paliw jądrowych – 16,4%, wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną i gorącą wodę – 11,3%, produkcja pojazdów samochodowych, przyczep i naczep – 9,5%. W działalności innowacyjnej bardzo istotna jest współpraca przedsiębiorstw z innymi jednostkami: deklaruje ją około 8% przedsiębiorstw, przy czym znacznie częściej z innymi współpracują jednostki duże (taką współpracę deklarowało ok. 40%) niż małe (4% przedsiębiorstw). Innowacje najczęściej wprowadzały przedsiębiorstwa duże, najrzadziej przedsiębiorstwa małe. Prawidłowość ta występuje w każdej dziedzinie i dotyczy zarówno przemysłu ogółem, przetwórstwa przemysłowego a także sektora usług. Nie znamy wskaźnika innowacyjności wśród mikroprzedsiębiorstw37, nie można zatem przeprowadzić żadnych porównań w tym zakresie. Tabela 1. Przedsiębiorstwa, które wprowadziły innowacje w % ogółu przedsiębiorstw w latach 2006-2008 według klas wielkości Wyszczególnienie

Przedsiębiorstwa o liczbie pracujących 10-49

50-249

powyżej 249

Innowacje produktowe lub procesowe

14,6

32,7

60,7

Innowacje organizacyjne

9,0

19,8

43,7

Innowacje marketingowe

10,9

17,4

33,2

Źródło: Działalność innowacyjna przedsiębiorstw w latach 2006-2008, Notatka informacyjna GUS 2009.

Aktywność innowacyjna firm przejawia się w postaci innowacji produktowych, procesowych, organizacyjnych i marketingowych. Przedsiębiorstwa, które wprowadziły innowacje produktowe lub procesowe stanowią ok. 21%, a innowacje organizacyjne lub marketingowe ok. 20% ogółu przedsiębiorstw przemysłowych. Zaangażowanie

poszczególnych

województw

innowacyjność

jest

bardzo

zróżnicowane: największe nakłady ponosiły corocznie przedsiębiorstwa przemysłowe w województwach: mazowieckim i śląskim. Drugą grupę, co do wielkości nakładów i ich znaczenia w strukturze ogólnopolskiej stanowiły województwa: dolnośląskie, łódzkie, 37

Danych takich nie podaje GUS. Analiza mikroprzedsiębiorstw prowadzona jest w PARP, gdzie powstał Raport Innowacyjność mikroprzedsiębiorstw w Polsce, PARP, Warszawa 2010, patrz też: Małgorzata Juchniewicz - Diagnoza innowacyjności mikroprzedsiębiorstw w Polsce - omówienie wyników badań empirycznych, PARP, Warszawa 2010.

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

małopolskie, pomorskie i wielkopolskie. W grupie województw o najniższych nakładach znajdują się niezmiennie od kilku lat: lubelskie, opolskie, świętokrzyskie, warmińskomazurskie i zachodniopomorskie. Interesująco przedstawia się sytuacja w województwie łódzkim: zainteresowanie innowacyjnością wykazuje tylko co 10 przedsiębiorca (niższe tylko w województwie lubelskim), natomiast nakłady przypadające średnio na 1 przedsiębiorstwo są najwyższe, wyższe 1,8-krotnie od średniej krajowej i 4,5-krotnie wyższe, niż w województwie o najniższych średnich nakładach przypadających na 1 przedsiębiorstwo prowadzące działalność innowacyjną (por. tab. 2 i 3). Tabela 2. Nakłady na działalność innowacyjną w zakresie innowacji produktowych i procesowych w przedsiębiorstwach przemysłowych według województw w latach 2006 i 2008 (ceny bieżące) 2006 Wyszczególnienie POLSKA

w mln zł

2008 w odsetkach

w mln zł

w odsetkach

17841,2

100,0

25367,2

100,0

1220,1

6,8

1829,7

7,2

Kujawsko-pomorskie

875,8

4,9

1981,0

7,8

Lubelskie

562,7

3,2

827,4

3,3

Lubuskie

239,8

1,3

362,5

1,4

Łódzkie

454,3

2,5

2403,7

9,5

Małopolskie

1341,7

7,5

1403,4

5,5

Mazowieckie

4022,0

22,5

5295,9

20,9

Opolskie

315,8

1,8

310,7

1,2

Podkarpackie

937,8

5,3

1017,3

4,0

Podlaskie

458,3

2,6

445,5

1,8

Pomorskie

982,9

5,5

2273,5

9,0

3753,3

21,0

4387,0

17,3

Świętokrzyskie

307,3

1,7

451,6

1,8

Warmińsko-mazurskie

323,9

1,8

325,4

1,3

1714,8

9,6

1656,7

6,5

330,7

1,9

395,9

1,6

Dolnośląskie

Śląskie

Wielkopolskie Zachodniopomorskie

Źródło: Nauka i technika w 2008, Warszawa, GUS 2010, s. 192.

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

Tabela 3. Przedsiębiorstwa przemysłowe, które poniosły nakłady na działalność innowacyjną w zakresie innowacji według województw w 2008 r. Wyszczególnienie

Udział przedsiębiorstw, które poniosły nakłady na działalność innowacyjną w % ogółu przedsiębiorstw

Nakłady przypadające na 1 przedsiębiorstwo prowadzące działalność innowacyjną w tys. zł (ceny bieżące) 4613,1

POLSKA

16,9

Dolnośląskie

19,2

3943,3

Kujawsko-pomorskie

16,8

5949,0

Lubelskie

18,0

4243,2

Lubuskie

9,6

3554,3

Łódzkie

11,1

8231,7

Małopolskie

17,7

3018,0

Mazowieckie

19,2

6490,1

Opolskie

16,7

2446,6

Podkarpackie

18,7

3271,0

Podlaskie

18,4

3592,4

Pomorskie

19,4

5770,4

Śląskie

18,9

5787,7

Świętokrzyskie

16,0

3272,8

Warmińsko-mazurskie

14,4

1848,8

Wielkopolskie

15,7

2784,3

Zachodniopomorskie

14,9

1894,3

Źródło: Nauka i technika w 2008, GUS, Warszawa 2010, s. 175.

Efekty działalności innowacyjnej przedsiębiorstw i całej gospodarki można mierzyć na wiele sposobów, m.in. liczbą patentowanych polskich wynalazków, udziałem przemysłów wysokiej techniki w produkcji przemysłowej, udziałem nowych i zmodernizowanych wyrobów w wartości produkcji sprzedanej przemysłu oraz udziałem przedsiębiorstw wprowadzających innowacje w ogólnej liczbie przedsiębiorstw. W ostatniej dekadzie spada z roku na rok liczba zgłaszanych krajowych wynalazków i udzielanych patentów, rośnie natomiast liczba wynalazków zagranicznych zgłaszanych i uzyskujących patenty w Polsce. Największą aktywność w zakresie ochrony patentowej zarówno w Polskim Urzędzie Patentowym jak i w Europejskim Urzędzie Patentowym wykazują województwa mazowieckie, śląskie, małopolskie, wielkopolskie i dolnośląskie (por. tab. 4).

Tabela 4. Ochrona własności przemysłowej w Polsce według województw

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

Wyszczególnienie

a b a b a b a b a b a b a b a b a b a b a b a b a b a b a b a b a b

Wynalazki w Urzędzie Patentowym RP a-zgłoszone b-udzielone patenty w 2008 roku 2488 1451 280 153 82 49 127 73 28 10 157 99 204 140 499 377 65 43 85 48 48 11 140 49 383 240 48 27 30 13 218 87 94 32

Wzory użytkowe w Urzędzie Patentowym RP a-zgłoszone b-udzielone prawa ochronne w 2008 roku 667 616 38 28 42 30 39 22 10 13 41 33 63 73 140 124 12 15 23 27 20 7 21 20 114 131 19 10 9 11 50 54 26 18

Wynalazki zgłoszone do ochrony w Europejskim Urzędzie Patentowym w 2006 roku 90,42 6,18 2,40 2,50 1,50 4,00 9,95 10,79 2,50 4,57 0,54 1,00 10,83 . 1,40 1,67 2,03

Źródło: opracowanie własne na podstawie Nauka i technika w 2008, GUS, Warszawa 2010, s. 252, 257.

Utrzymuje się - wprawdzie nieznacznie rosnący - niski udział wyrobów nowych i zmodernizowanych w wartości produkcji sprzedanej przemysłu. Wzrasta, ale coraz słabiej, udział wyrobów wysokiej techniki w wartości produkcji sprzedanej przemysłu.

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

Tabela 5. Przedsiębiorstwa innowacyjne w zakresie innowacji produktowych i procesowych w przemyśle według rodzajów wprowadzonych innowacji oraz województw w latach 20062008 Wyszczególnienie

Polska Dolnośląskie Kujawsko-pomorskie Lubelskie Lubuskie Łódzkie Małopolskie Mazowieckie Opolskie Podkarpackie Podlaskie Pomorskie Śląskie Świętokrzyskie Warmińsko-mazurskie Wielkopolskie Zachodniopomorskie

Przedsiębiorstwa, które wprowadziły innowacje w % ogółu przedsiębiorstw w latach 2006-2008 ogółem nowe lub istotnie w tym nowe lub istotnie ulepszone nowe dla rynku ulepszone produkty procesy 21,3 15,5 9,3 17,0 24,2 16,2 9,9 19,8 20,7 16,1 9,6 16,0 22,2 14,6 7,7 19,2 14,4 9,5 6,6 11,2 14,8 11,7 6,2 11,2 22,2 16,4 10,6 18,1 25,3 17,8 11,3 20,9 22,9 18,4 11,1 18,4 23,5 18,5 10,9 17,4 23,7 15,0 9,9 20,3 25,1 18,0 9,2 19,8 22,4 17,3 11,7 17,4 20,2 16,1 11,0 16,0 18,1 13,3 7,2 14,5 18,5 13,3 7,9 15,0 17,1 10,7 4,1 14,2

Źródło: Nauka i technika w 2008, GUS, Warszawa 2010, s.169.

Wśród przedsiębiorstw, które wprowadziły innowacje produktowe lub procesowe w latach 2006-2008 ogółem najwięcej znajdowało się w województwie dolnośląskim, małopolskim, mazowieckim, podkarpackim, pomorskim i śląskim. Oprócz tego wysoko uplasowały się województwa lubelskie, opolskie i podlaskie, co jest o tyle ciekawe, że w większości analiz innowacyjnych województwa te znajdują się raczej w końcówce rankingów (por. tab. 5). Analiza pokazuje, że największą innowacyjnością wykazują się województwa: dolnośląskie, małopolskie, mazowieckie i śląskie, najmniejszą zaś: lubuskie i warmińskomazurskie. Taka struktura geograficzna innowacyjności wynika w znacznym stopniu z uwarunkowań historyczno-ekonomiczno-rolniczych i należy postawić sobie pytanie: czy przedsiębiorstwa we wszystkich częściach kraju powinny być jednakowo wysoko innowacyjne, czy takie zróżnicowanie regionalne jest naturalne i występuje też w innych krajach, czy należy też doceniać i stawiać na rozwój innych dziedzin gospodarki, np. usług, turystyki czy rolnictwa. Istotne bowiem wydaje się, by wszystkie regiony kraju rozwijały się intensywnie, podnosiły jakość i wydajność pracy w różnych dziedzinach gospodarki i tym samym wzajemnie się uzupełniały.

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

Grażyna Niedbalska Komitet Naukoznawstwa Polskiej Akademii Nauk

BADANIA OECD NAD CZYNNIKAMI WZROSTU REGIONÓW I ICH IMPLIKACJE DLA POLITYKI GOSPODARCZEJ I INNOWACYJNEJ Wśród wielu ciekawych publikacji wydanych w 2009 r. przez Organizację Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) znalazło się m.in. opracowanie How Regions Grow: Trends and Analysis (Czynniki wzrostu regionów: Analiza Trendów, OECD 200938). Jest to raport przedstawiający wyniki przeprowadzonych ostatnio przez Sekretariat OECD badań mających na celu ocenę ogólnych trendów rozwoju gospodarczego regionów w obszarze OECD, a także ocenę skali nierówności pomiędzy nimi oraz zidentyfikowanie głównych determinantów konkurencyjności regionów i oszacowanie długości czasu niezbędnego do osiągnięcia założonego celu po zastosowaniu wybranych bodźców prorozwojowych. Polityka i statystyka regionalna stanowią obecnie bardzo ważny element w pracach OECD. W odpowiedzi na rosnące zapotrzebowanie na dane statystyczne w ujęciu regionalnym organizacja ta stworzyła specjalną regionalną bazę danych The OECD Regional Database (w skrócie RDB39), powołała Grupę The Working Party on Territorial Indicators40 skupiającą wybitnych ekspertów zajmujących się problematyką rozwoju regionalnego, a także stworzyła serię wydawniczą OECD Regions at a Glance. Poza tą serią OECD wydaje również wiele innych publikacji poświęconych problematyce rozwoju regionalnego, których przykładem jest omawiany raport How Regions Grow: Trends and Analysis. Raport ten, opracowany dla Komitetu OECD ds. Polityki Rozwoju Terytorialnego (TDPC41), przedstawia wyniki badań i analiz przeprowadzonych w oparciu o dane zgromadzone w bazie RDB. Prowadzona aktualnie na świecie debata na temat polityki regionalnej i rozwoju koncentruje się na dwóch aspektach, a mianowicie, czy polityka ta powinna przede wszystkim wspierać 38

wyrównywanie

nierówności

(pro-equity),

czy

raczej

być

Opracowanie to dostępne jest również w wersji francuskiej pod tytułem Régions et croissance: Une analyse des tendences. 39 Baza The OECD Regional Database zawiera dane, poczynając od 1990 r., dla ponad 2 tysięcy regionów w 30 krajach członkowskich OECD. 40 Grupa Robocza ds. Wskaźników Terytorialnych. 41 Territorial Development Policy Committee.

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

proefektywnościową (pro-efficiency), przy założeniu, że wybór jednej z tych dwóch możliwości pociąga za sobą w sposób nieunikniony tzw. koszty alternatywne (a trade-off is inevitable, czyli coś za coś). Autorzy omawianego raportu nie zgadzają się z takim podejściem uważając, że szanse na rozwój istnieją we wszystkich regionach. Argumentują, że rządy powinny promować wzrost i rozwój gospodarczy we wszystkich regionach swoich krajów. Wyniki przeprowadzonych analiz wskazują, że aktualnie różnice pomiędzy regionami w obrębie poszczególnych krajów są niejednokrotnie większe niż różnice pomiędzy krajami. Regiony zostały również w stopniu większym niż państwa jako całości dotknięte konsekwencjami globalizacji. Zdaniem autorów omawianego raportu zarówno ekonomiści, jak i decydenci wytyczający kierunki polityki gospodarczej poświęcają zbyt mało uwagi i wysiłków rozwojowi regionów koncentrując się zbytnio na sprawach ogólnokrajowych. Z drugiej strony również same regiony powinny podejmować wszelkie możliwe starania, by zidentyfikować, zdefiniować i uruchomić swe przewagi konkurencyjne zamiast polegać przede wszystkim, jak to się często dzieje, na transferach środków pomocowych z zewnątrz i działaniach inicjowanych przez rządy ogólnokrajowe. Źródłem wzrostu na poziomie regionalnym jest kompleksowy zbiór wzajemnie ze sobą powiązanych

czynników,

wśród

których

występują

zarówno

czynniki

określane

w omawianym raporcie jako narodowe (national factors), jak i czynniki o charakterze regionalnym (regional factors). Autorzy omawianego raportu opierają się na trzech teoriach wzrostu, a mianowicie teorii neoklasycznej Solowa, teorii wzrostu endogenicznego i teorii zwanej nową geografią gospodarczą - New Economic Geography, w skrócie NEG. Teoria neoklasyczna, w której wzrost traktowany jest jako proces determinowany przez akumulację kapitału fizycznego i ludzkiego42 zakłada istnienie procesu konwergencji, czyli wyrównywania różnic pomiędzy regionami, gdyż wedle tej teorii regiony biedniejsze rosną szybciej niż regiony zamożne. W odróżnieniu od teorii neoklasycznej teoria wzrostu endogenicznego podkreślająca rolę kapitału ludzkiego i działalności B+R jako źródeł wzrostu zakłada, że proces konwergencji nie musi wystąpić. 42

Według teorii neoklasycznej długoterminowy wzrost jest rezultatem ciągłego postępu technicznego w postaci nowych produktów, rynków i procesów. Ze względu jednak na trudności związane z tworzeniem modeli ekonometrycznych technologia w tej teorii traktowana jest jako czynnik zewnętrzny, pozaustrojowy (egzogeniczny).

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

W teorii neoklasycznej i w teorii endogenicznej wzrost jest wiązany z poziomem (zasobem) kapitału fizycznego, ludzkiego i innowacji. Każdy z tych trzech czynników ma istotny aspekt i wymiar regionalny, niestety wciąż jeszcze nie w pełni uwzględniany w analizach ekonomicznych. Sporo miejsca w omawianym raporcie poświęcono teorii NEG starającej się zgłębić dlaczego działalność gospodarcza ma tendencję do koncentrowania się. Głównym celem tej teorii jest wyjaśnienie dlaczego przedsiębiorstwa i konsumenci wykazują skłonność do skupiania się w obszarach geograficznych, w których inne firmy i konsumenci są już ulokowani. Studia nad tym zjawiskiem obejmują m.in. takie pojęcia, jak growth poles (bieguny wzrostu43), circular and cumulative causation (cyrkulacyjne i kumulacyjne związki przyczynowe według Gunnara Myrdala44), Alberta O. Hirschmana koncepcja forward and backward linkage45 (związki kosztowo-popytowe). Istotną różnicą pomiędzy podejściem reprezentowanym przez teorię NEG a podejściem neoklasycznym i teorią wzrostu endogenicznego jest uwzględnienie efektu skali pomijanego de facto w dwóch poprzednich teoriach. Teoria NEG zakłada, iż mała różnica wyjściowa może w miarę upływu czasu znacznie się powiększyć w wyniku działania samonapędzającego się mechanizmu. We wszystkich modelach stosowanych w teorii NEG uwzględniane są następujące założenia i czynniki: istnienie niedoskonałej konkurencji (imperfect competition) związanej z faktem wzrostu zysków w danej dziedzinie działalności gospodarczej wskutek efektu skali (increasing returns to scale, w skrócie IRS)46, koszty związane z handlem i transportem, istnienie sił wzmacniających (dośrodkowych, centripetal forces) i osłabiających (odśrodkowych, centrifugal forces) skupianie się (agglomeration). Siły dośrodkowe obejmujące m.in. mobilność i elastyczność podaży siły roboczej, czyli jej migrację pomiędzy regionami oraz pomiędzy różnymi rodzajami działalności gospodarczej wpływają pozytywnie na formowanie się klastrów. Spośród wielu ważnych dla polityki gospodarczej stwierdzeń i konkluzji zawartych w omawianym raporcie wymienić warto następujące: 43

Perroux F.: Note sur la Notions de Pôle de Croissance (Uwagi nt. biegunów wzrostu), Économie Appliquée, No. 8, 1955, str. 307 – 320. 44 Myrdal G.: Economic Theory and Underdeveloped Regions, Duckworth, London 1957. 45 Hirschman A. O.: The Strategy of Economic Development, Yale University Press, New Haven 1958. 46 Modelem preferowanym jako najlepiej opisujący to założenie jest model monopolistyczny Dixita – Stiglitza.

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

wzrost i rozwój są możliwe zarówno w regionach miejskich (urban regions), jak i wiejskich (rural regions) – nie ma jednej prostej ścieżki zapewniającej stabilny wzrost i dobrobyt47; kluczowe determinanty wzrostu regionów to infrastruktura, innowacje i kapitał ludzki; infrastruktura

tworzona

przez

rząd

centralny

jest

niezbędnym,

lecz

nie

wystarczającym warunkiem wzrostu gospodarczego regionów; same inwestycje w infrastrukturę nie wystarczą, by region się rozwijał, jeśli nie będzie on posiadał odpowiednich zasobów kapitału ludzkiego i zdolności do wprowadzania innowacji; przeprowadzona analiza danych statystycznych wskazuje, że pozytywny wpływ inwestycji w infrastrukturę i rozwój szkolnictwa wyższego na wzrost gospodarczy regionu ujawnia się po upływie mniej więcej trzech lat; inwestycje w działalność B+R i innowacyjną mają charakter długofalowy - ich pozytywny wpływ na wzrost gospodarczy i rozwój regionu ujawnia się na ogół dopiero po mniej więcej pięciu latach; innowacyjność określana jest w omawianym raporcie jako czynnik o wybitnie lokalnym charakterze (Innovation remains a highly local element); endogeniczne czynniki wzrostu, kapitał ludzki i innowacje, mają większe znaczenie dla wzrostu regionów od ich fizycznej odległości od rynków; choć łatwy dostęp do rynku jest niewątpliwym atutem sprzyjającym rozwojowi regionu, ważniejsze od odległości od rynków jest występowanie różnych lokalnych czynników wzrostu (proximity among the diverse local actors) w regionalnym systemie innowacji; polityka regionalna, która powinna stanowić wsparcie i uzupełnienie polityki krajowej, nie jest grą o sumie zerowej – wspieranie wzrostu w regionach zapóźnionych wpływa pozytywnie na rozwój całego kraju nie odbierając szans rozwoju innym regionom. Z raportu How Regions Grow: Trends and Analysis płynie wiele istotnych wskazań ważnych dla polityki gospodarczej naszego kraju, który, podobnie zresztą jak wiele innych krajów OECD, musi znaleźć równowagę pomiędzy wspieraniem biegunów wzrostu i regionów zapóźnionych w rozwoju.

Choć szanse na wzrost istnieją we wszystkich rodzajach regionów, aktualnie w obszarze OECD większość regionów z poziomem PKB per capita przewyższającym średnią całego obszaru to regiony miejskie.

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

Iwona Nowicka Radca Ministra, Departament Strategii Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego

BADANIA FORESIGHTOWE W WOJEWÓDZTWIE MAZOWIECKIM Wzrost konkurencyjności regionów jest coraz bardziej uzależniony od wprowadzania nowych technologii, zbudowania scenariuszy i wizji rozwojowej. W Polsce nie posiadają one z reguły strategii rozwoju średnio- lub długoterminowych lecz jedynie krótkoterminowe. Dlatego władze regionalne potrzebują dobrze umotywowanej wizji rozwoju ekonomicznego opartej na analizie możliwych scenariuszy rozwoju w celu opracowania dokumentów strategicznych. Wizje takie nie powinny być tworzone ani przez indywidualne autorytety ani przez wąskie gremia specjalistów. Do tego celu niezbędne jest stworzenie szerokiego zespołu ekspertów posiadających różne doświadczenia i różne perspektywy widzenia. W skład takiego zespołu ekspertów muszą wchodzić zarówno przedstawiciele środowisk naukowych, gospodarczych jak i administracji. Taką szansę daje realizacja projektów foresight. W październiku 2008 roku zakończył się Narodowy Program Foresight Polska 2020 zrealizowany z inicjatywy i pod nadzorem Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Został on przeprowadzony w trzech polach badawczych: Zrównoważony Rozwój Polski, Technologie Informacyjne i Telekomunikacyjne oraz Bezpieczeństwo. Głównymi celami Narodowego Programu Foresight Polska 2020 było: określenie wizji rozwojowej Polski do 2020 roku, określenie priorytetowych kierunków badań naukowych i prac rozwojowych, wykorzystanie wyników w praktyce, dostosowanie polskiej polityki naukowej do wymogów UE oraz kształtowanie polityki naukowej i innowacyjnej w kierunku Gospodarki Opartej na Wiedzy. Ponadto w 2008 roku zakończyła się realizacja 18 projektów foresight o zasięgu regionalnym i branżowym finansowanych z funduszy strukturalnych Unii Europejskiej w zakresie

Poddziałania

1.4.5

Sektorowego

Programu

Operacyjnego

Wzrost

Konkurencyjności Przedsiębiorstw, dla którego Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego było jednostką pośredniczącą i wdrażającą. Wśród nich jest 8 następujących regionalnych projektów foresight: 1. Priorytetowe technologie dla zrównoważonego rozwoju województwa śląskiego. 2. Foresight technologiczny na rzecz zrównoważonego rozwoju Małopolski.

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

3. Monitorowanie i prognozowanie (foresight) priorytetowych, innowacyjnych technologii dla zrównoważonego rozwoju województwa mazowieckiego. 4. LORIS Wizja. Regionalny foresight technologiczny (woj. łódzkie). 5. Województwo Opolskie Regionem Zrównoważonego Rozwoju - Foresight Regionalny do 2020 r. 6. Priorytetowe technologie dla zrównoważonego rozwoju województwa świętokrzyskiego. 7. Priorytetowe technologie dla zrównoważonego rozwoju województwa podkarpackiego. 8. Makroregion innowacyjny. Foresight technologiczny dla województwa dolnośląskiego do 2020 roku. Foresight powinien mieć charakter ciągłego procesu i dlatego projekty w tym zakresie zostały przewidziane do dofinansowania z funduszy strukturalnych Unii Europejskiej w kolejnym Programie Operacyjnym Innowacyjna Gospodarka na lata 2007 – 2013 na kwotę 15 mln euro. W ramach Poddziałania 1.1.1 przewidziano dofinansowanie realizacji projektów dotyczących identyfikacji kierunków badań naukowych i prac rozwojowych poprzez zastosowanie metody foresight w zakresie wsparcia: Narodowego Programu Foresight Polska 2020 i kolejnych, przygotowania regionalnych strategii rozwoju, przygotowania strategii rozwoju poszczególnych dziedzin nauki i sektorów gospodarki (np. polskiej strategii rozwoju biotechnologii) zarówno na poziomie krajowym jak i regionalnym, przygotowania strategii dla działających w Polsce platform. Jednostką pośredniczącą dla tego poddziałania jest Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego a jednostką wdrażającą jest Ośrodek Przetwarzania Informacji. Zrealizowane zostały już dwa konkursy, w których zostało rekomendowanych do wsparcia 14 projektów typu foresight. Planuje się również wdrożenie wyników Narodowego Programu Foresight w zakresie Projektu Systemowego Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego pt. Wsparcie systemu zarządzania badaniami naukowymi oraz ich wynikami, którego realizacja rozpocznie się od 2010 roku. Do realizacji zostały przewidziane następujące projekty: Badanie ewaluacyjne realizowanych w Polsce projektów foresight. Opracowanie uniwersalnej metodyki służącej mapowaniu kierunków badań naukowych oraz technologii i kierunków technologicznych zidentyfikowanych w ramach prac nad projektami foresight.

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

Opracowanie podstaw krajowego systemu monitoringu wdrażania projektów foresight z odniesieniem do mierników stopnia realizacji Narodowego Programu Foresight. Analiza wykorzystania i wdrożenie wyników Narodowego Programu Foresight w kształtowaniu polityki naukowej i naukowo-technologicznej. Projekty foresight w województwie mazowieckim Monitorowanie i prognozowanie (Foresight) priorytetowych, innowacyjnych technologii dla zrównoważonego rozwoju województwa mazowieckiego48 Projekt realizowany był przez Przemysłowy Instytut Automatyki i Pomiarów w Warszawie przy współudziale Ośrodka Przetwarzania Danych w Warszawie. Projekt miał na celu identyfikację wiodących technologii o znaczeniu strategicznym, których rozwijanie w następnych 20 latach będzie priorytetowe dla regionu województwa mazowieckiego. Projekt wpisuje się w założenia Narodowego Planu Rozwoju na lata 20042006,

który

służy

budowaniu

konkurencyjnej

gospodarki

opartej

wiedzy

i przedsiębiorczości, zdolnej do długofalowego, harmonijnego rozwoju, zapewniającej wzrost zatrudnienia oraz poprawę spójności z Unią Europejską na poziomie regionalnym i krajowym. Ponadto cele projektu są zgodne z długookresową wizją rozwoju Mazowsza określoną

Strategii

Rozwoju

Województwa

Mazowieckiego

jako

zwiększenie

konkurencyjności metropolii warszawskiej i całego regionu w układzie europejskim i globalnym. W ramach projektu została wykonana prognoza rozwoju technologii służących zrównoważonemu rozwojowi w następujących obszarach tematycznych: poziom życia społeczeństwa, energia, ekologia, technologie na rzecz ochrony środowiska, zasoby naturalne i nowe materiały, infrastruktura, wzrost gospodarczy. 48

Zob. www.formazovia.pl

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

Prace realizowane przy współpracy niezależnych ekspertów obejmowały diagnozę obecnego rozwoju technologii oraz badanie kluczowych kierunków zrównoważonego rozwoju województwa. Ważnym elementem projektu były konsultacje społeczne, które pomogą poznać opinię wszystkich zainteresowanych grup społecznych na temat rezultatów przeprowadzonych badań i prognoz oraz przyczynią się do podjęcia trafnych, akceptowanych przez społeczeństwo decyzji. Projekt miał na celu identyfikację wiodących technologii o znaczeniu strategicznym, których rozwijanie w następnych 20 latach będzie priorytetowe dla regionu województwa mazowieckiego i określenie scenariuszy ich rozwoju. Prace realizowane w ramach projektu obejmowały następujące zadania: Diagnoza obecnego rozwoju technologii w polu zrównoważony rozwój w województwie mazowieckim Diagnoza potencjału innowacyjnych firm oraz sfery B+R w województwie mazowieckim będzie oparta na analizie SWOT, analizie State-of-the-Art i analizie danych źródłowych przeprowadzonych w każdym z 7 obszarów tematycznych: poziom życia społeczeństwa, wzrost gospodarczy, infrastruktura, energia, ekologia, technologia na rzecz ochrony środowiska, zasoby naturalne i nowe materiały. Badanie kluczowych kierunków zrównoważonego rozwoju województwa mazowieckiego W grupach niezależnych ekspertów zostanie przeprowadzone badanie każdego z obszarów tematycznych w celu wyłonienia kluczowych kierunków rozwoju technologii. Badania będą wykorzystywały metodę Delphi i krzyżową analizę wpływów. Konsultacje społeczne Wybór priorytetowych dziedzin technologii będzie dokonany z uwzględnieniem możliwie szerokiego współuczestnictwa społeczeństwa. Spotkania tematyczne, badanie ankietowe i konsultacje z wykorzystaniem portalu internetowego pozwolą na weryfikację decyzji ekspertów. Prognozowanie scenariuszy rozwoju technologii We współpracy z ekspertami zostaną przygotowane oceny, pozycjonowanie i prognozy rozwoju priorytetowych technologii.

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

Upowszechnienie wyników projektu Opracowane scenariusze rozwoju technologii zostaną udostępnione wszystkim zainteresowanym osobom i instytucjom w postaci raportu, podręcznika, broszur tematycznych, publikacji prasowych, portalu internetowego i elektronicznego newslettera. Rezultaty Seria publikacji Foresight województwa mazowieckiego, raporty zawierające analizę stanu obecnego, wyniki poszczególnych etapów projektu oraz prognozowane scenariusze rozwoju technologii. Raport nr 1. Analiza wstępna, stan wiedzy, dane statystyczne, analiza SWOT województwa mazowieckiego Opracowanie to było fundamentem dla dalszej realizacji projektu Foresight-Mazovia. W pierwszej części raportu przedstawiono stan wiedzy w zakresie metodyki tworzenia projektów typu foresight wraz z odniesieniami do podobnych projektów zrealizowanych już w Europie i na świecie. W drugiej części raportu zebrano ogólne informacje statystyczne, dotyczące województwa mazowieckiego. Druga część raportu zawiera również wyniki analizy wstępnej, w tym analizę SWOT oraz wyszczególnienie wybranych najważniejszych potrzeb Mazowsza. Raport ten, stanowił materiał wyjściowy dla ekspertów w trakcie ich dalszych prac związanych z realizacją projektu Foresight-Mazovia, może być również traktowany jako samodzielna praca, przybliżająca zagadnienia związane ze zrównoważonym rozwojem województwa mazowieckiego. Raport nr 2. Opis realizacji badania metodą Delphi Raport stanowi drugą część serii opisującej realizację Foresight-u dla Mazowsza. Informuje o działaniach Zespołu Projektowego w czasie badania kluczowych kierunków zrównoważonego rozwoju województwa mazowieckiego - wykorzystując metodę Delphi. Niniejsze opracowanie zostało podzielone na trzy części. Pierwsza zawiera zagadnienia natury ogólnej, związane z realizacją metody. Opisane są w niej wszystkie główne założenia działania, sposób realizacji, aspekty techniczne i metodologiczne oraz inne istotne dla działania zagadnienia. Kolejna część służy przedstawieniu ankiet. Zawiera opis wszystkich pytań, które zostały przedstawione do analizy zaangażowanym w realizację projektu Ekspertom oraz wyjaśnia sens, celowość i motywy, jakimi kierowali się autorzy pytań. Część

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

ostatnia jest syntezą prac wykonanych w ramach metody Delphi i stanowi podsumowanie zgromadzonej w tym badaniu wiedzy. Raport nr 3. Krzyżowa analiza wpływów, scenariusze rozwoju, priorytetowe technologie W tej pracy przestawiono wyniki krzyżowej analizy wpływów wzajemnych oddziaływań rezultatów rozwoju technologii wskazanych jako szczególnie korzystne dla zrównoważonego rozwoju województwa mazowieckiego w trakcie badania metodą Delphi. Dokonano również oceny oddziaływania na rozwój województwa mazowieckiego czynników politycznych, gospodarczych, społecznych i środowiskowych. Przedstawione scenariusze rozwoju województwa mazowieckiego w wariancie pozytywnym, neutralnym i negatywnym dotyczą zarówno najważniejszych dla województwa zagadnień, jak i obszarów badawczych będących przedmiotem projektu. Scenariusze te mogą być źródłem cennej wiedzy o perspektywach rozwojowych województwa mazowieckiego, jak również być fundamentem dla innych prognoz realizowanych na potrzeby zrównoważonego rozwoju regionów Polski. Scenariusze te były ważnym elementem w procesie oceny priorytetowości analizowanych technologii. Foresight regionalny dla szkół wyższych Warszawy i Mazowsza Akademickie Mazowsze 203049 Projekt powstał w odpowiedzi na potrzebę dostosowania szkolnictwa wyższego, w Warszawie i na Mazowszu, do zmieniającej się rzeczywistości. Cele Celem głównym Projektu Akademickie Mazowsze 2030 jest określenie strategicznych dziedzin kształcenia i modeli ewolucji szkół wyższych w perspektywie 2030 roku, w Gospodarce

Opartej

Wiedzy

dla

Warszawy

Mazowsza

(Województwa

Mazowieckiego). Celami Projektu na poziomie ogólnym są: 1. Dostosowanie oferty kształcenia do potrzeb rynku pracy. 2. Wzrost zasobu kadr nowoczesnej gospodarki, związanych ze strategicznymi kierunkami kształcenia. 3. Ukierunkowanie preferencyjnej polityki samorządu dla działań w zakresie kształcenia.

Zob. http://www.akademickiemazowsze2030.pl/

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

4. Wzrost konkurencyjności przedsiębiorstw działających na Mazowszu, w oparciu o innowacje, poprzez zapewnienie właściwych zasobów kadrowych. W ramach Projektu zostaną określone (w oparciu o analizę scenariuszy rozwoju regionu i zmian gospodarki polskiej w kierunku Gospodarki Opartej na Wiedzy do roku 2030) kierunki rozwoju uczelni Warszawy i Mazowsza w zakresie kierunków kształcenia, modelu organizacji i działania szkół wyższych oraz modelu absolwenta uczelni. W wyniku realizacji Projektu zostanie przygotowany zestaw 3 scenariuszy określających przyszłość szkół wyższych Warszawy i Mazowsza. Realizacja Projektu przyczyni się rozwoju regionu przez dostosowanie kierunków kształcenia i modeli organizacji wyższych uczelni do wymagań rynku pracy. Uczestnicy Projektu zakładają, że wysoka koncentracja innowacyjności, potencjału naukowego oraz szkolnictwa wyższego na Mazowszu sprawią, że rezultaty projektu Akademickie Mazowsze 2030 będą miały znaczenie nie tylko dla tego regionu, ale dla całego kraju i będą mogły być znacznie szerzej wykorzystane. Realizacja Projektu W skład Konsorcjum naukowego realizującego Projekt wchodzą: Politechnika Warszawska, Akademia Leona Koźmińskiego, Polsko-Japońska Wyższa Szkoła Technik Komputerowych, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, Szkoła Główna Handlowa w Warszawie, Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie. Aby efekty projektu były możliwe do wykorzystanie w przyszłości, Projekt zostanie przeprowadzony przy zaangażowaniu grup bezpośrednio zainteresowanych jego rezultatami tj. szkół wyższych oraz władz samorządowych, przedsiębiorstw i młodzieży. Zaplanowane są szerokie konsultacje społeczne rezultatów prac. Projekt będzie realizowany w 4 głównych etapach: Przygotowanie Projektu - etap ten ma na celu zorganizowanie prac projektowych i uruchomienie Projektu. Powołany zostanie Kierownik Projektu, dokonany zostanie wybór Komitetu Sterującego, wybrani zostaną również eksperci uczestniczący w Projekcie. Wykonana będzie kwerenda na temat istniejącej wiedzy z zakresu Projektu. Zorganizowana zostanie również konferencja otwierająca, popularyzująca Projekt i informująca odbiorców o jego założeniach.

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

Diagnoza sytuacji - etap ten polega na przeprowadzeniu analiz sytuacji szkół wyższych Mazowsza na tle otoczenia. Przewidywane działania obejmą: 1. Badania źródłowe (desk research): analiza narodowych foresightów i innych dokumentów prognostycznych, pod kątem problematyki projektu Akademickie

Mazowsze 2030. W rezultacie,

zebranie scenariuszy rozwoju gospodarczego, identyfikacja potrzeb gospodarki w zakresie strategicznych dziedzin kształcenia i przygotowanie raportu; analiza strategii, modeli działania oraz ścieżek ewolucji wiodących szkół wyższych na świecie; rezultatem będzie Raport na temat modelu ewolucji i działania szkół wyższych w gospodarkach innowacyjnych; analiza potencjału szkół wyższych Warszawy i Mazowsza; rezultatem będzie raport analityczny na temat potencjału, kluczowych kompetencji, strategii oraz działania szkół wyższych na Mazowszu. 2. Analiza SWOT i PEST identyfikacja

kluczowych

czynników,

przeszłości

przewidywanych

w przyszłości, występujących w otoczeniu, mających wpływ na funkcjonowanie uczelni, w tym osiąganie ich celów. W rezultacie powstanie raport z analizy PEST; dokonanie wyboru kluczowych czynników, danych wejściowych do analizy SWOT (na podstawie wszystkich wcześniejszych analiz), dla każdego obszaru nauki (technika, nauki społeczne, biologia, nauki humanistyczne); analiza SWOT dla szkół wyższych Warszawy i Mazowsza, dla 4 obszarów naukowych (technika, nauki społeczne, biologia, nauki humanistyczne). Prognozy - budowanie scenariuszy - etap ten zakłada przygotowanie 3 scenariuszy rozwoju otoczenia i uczelni do roku 2030, opartych o dwa kluczowe dla badania obszary: dziedziny kształcenia i model funkcjonowania szkoły wyższej oraz najważniejsze czynniki w otoczeniu. Wyniki uzyskane w ramach przeprowadzonych badań i prac ekspertów będą konsultowane w ramach paneli z udziałem przedstawicieli władz lokalnych, biznesu oraz młodzieży. Przewidywane działania obejmą: określenie ścieżek rozwoju (hipotez) przyszłości dla strategicznych obszarów kształcenia, dla funkcjonowania uczelni – na podstawie wyników etapu diagnozy zostaną zbudowane scenariusze rozwoju sytuacji w szkolnictwie wyższym Mazowsza, przy uwzględnieniu wpływu na kluczowe obszary kształcenia oraz sposoby/metody funkcjonowania uczelni;

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

opracowanie raportów podsumowujących przeprowadzone prace; opracowanie konkretnych scenariuszy rozwoju sytuacji oraz reakcji szkół wyższych na zmiany w otoczeniu, pod względem dziedzin kształcenia oraz sposobu funkcjonowania szkół; zorganizowanie I rundy badania Delphi; zorganizowanie paneli ekspertów; wybór 3 scenariuszy o najwyższym prawdopodobieństwie wystąpienia; zorganizowanie II rundy badania Delhi; zorganizowanie paneli ekspertów; przeprowadzenie krzyżowej analizy wpływów (panel top ekspertów); konsultacje scenariuszy (panele ekspertów, badanie otoczenia i badanie Omnibus); weryfikacja wyników po konsultacjach (panele ekspertów i opinie otoczenia). Wyniki Projektu Przygotowany zostanie Raport opisujący wyniki Projektu. Dokument ten zostanie opublikowany

udostępniony

zainteresowanym.

Zostanie

również

zorganizowana

konferencja podsumowująca Projekt, popularyzująca jego efekty.50

Projekty te nie wyczerpują całości wkładu województwa w badania foresightowe. Trudno jest przecenić wkład ekspertów z województwa w ogólnopolskie projekty foresightowe - przypis redakcyjny.

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

Joanna Pęczkowska Instytut Nauk Ekonomicznych PAN

WYKORZYSTANIE FUNDUSZY STRUKTURALNYCH W RAMACH REGIONALNEGO PROGRAMU OPERACYJNEGO WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO NA LATA 2007-2013 W latach 2007-2013 Polska będzie korzystała ze wsparcia finansowego z Unii Europejskiej w ramach sześciu programów operacyjnych o zasięgu ogólnokrajowym. Są nimi Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka (POIG), Program Operacyjny Kapitał Ludzki (POKL), Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko (POIiŚ), Program Operacyjny Pomoc Techniczna (POPT), Program Operacyjny Rozwój Polski Wschodniej (PORPW) oraz Programy Europejskiej Współpracy Terytorialnej (EWT). Łączna wysokość środków finansowych zaangażowanych w realizację tych programów wyniesie ponad 71 mld euro, z wkładem wspólnotowym na poziomie 56,4 mld euro. Najwięcej funduszy przeznaczonych zostanie na POIiŚ - 37,6 mld euro (w tym 27,9 mld euro z UE), POKL - 11,5 mld euro (9,7 mld euro z UE) oraz POIG - 9,7 mld euro (8,3 mld euro z UE). Kolejne miejsca zajmą EWT 8,31 mld euro (7,75 mld euro z UE), PORPW - 3,57 mld euro (2,27 mld euro z UE), oraz POPT- 0,61 mld euro (0,52 mld euro z UE).51 Oprócz ogólnokrajowych programów operacyjnych w latach 2007-2013 w każdym z szesnastu polskich województw realizowane będą także Regionalne Programy Operacyjne (RPO). Cele i priorytety RPO zostały opracowane indywidualnie dla każdego z województw, tak aby w jak największym stopniu odpowiadały jego potrzebom rozwojowym. Głównym celem Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego na lata 20072013 (RPO WM) jest poprawa konkurencyjności regionu i zwiększanie spójności społecznej, gospodarczej i przestrzennej województwa. Celami szczegółowymi programu są: 1. Rozwój gospodarki regionu, w tym gospodarki opartej na wiedzy. 2. Poprawa i uzupełnienie istniejącej infrastruktury technicznej. 3. Aktywizacja miast oraz obszarów atrakcyjnych turystycznie. 4. Poprawa infrastruktury społecznej warunkującej rozwój kapitału ludzkiego w regionie.52

Zob. www.funduszestrukturalne.gov.pl Zob. Regionalny Program Operacyjny Województwa Mazowieckiego na lata 2007-2013, http://www.mazovia.pl/unia-europejska/rpo-wm-2007-2013/ 52

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

Realizacji celu głównego i celów szczegółowych RPO WM służy osiem priorytetów (por. tab. 1). Tabela 1. Priorytety Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego na lata 2007-2013 I Tworzenie warunków dla rozwoju potencjału innowacyjnego i przedsiębiorczości na Mazowszu II Przyspieszenie e-rozwoju Mazowsza III Regionalny system transportowy IV Środowisko, zapobieganie zagrożeniom i energetyka V Wzmacnianie roli miast w rozwoju regionu VI Wykorzystanie walorów naturalnych i kulturowych dla rozwoju turystyki i rekreacji VII Tworzenie i poprawa warunków dla rozwoju kapitału ludzkiego VIII Pomoc techniczna

Źródło: zob. Regionalny Program Operacyjny Województwa Mazowieckiego na lata 2007-2013, http://www.mazovia.pl/unia-europejska/rpo-wm-2007-2013/

Na wdrożenie wszystkich RPO z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR) została przeznaczona kwota ponad 16 mld euro. Największe środki uzyskało województwo mazowieckie – 1,831 mld euro (por. tab. 2). Tabela 2. Wysokość środków przyznanych z EFRR na realizację Regionalnych Programów Operacyjnych w poszczególnych województwach w latach 2007-2013 Lp.

Województwo

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16

mazowieckie śląskie warmińsko-mazurskie dolnośląskie lubelskie małopolskie podkarpackie wielkopolskie kujawsko-pomorskie pomorskie łódzkie zachodniopomorskie świętokrzyskie podlaskie lubuskie opolskie

Źródło: zob. www.funduszeonline.pl

Wysokość środków z EFRR (w mld euro) 1,831 1,570 1,360 1,213 1,155 1,148 1,136 1,130 0,951 0,885 0,863 0,835 0,726 0,636 0,439 0,427

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

W latach 2007-201053 w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego zrealizowanych i zakończonych zostało 66 projektów (por. rys. 1). Ich łączna wartość wyniosła 128,84 ml zł, z czego 74,24 mln zł stanowiło dofinansowanie ze środków publicznych. Największa ilość projektów zrealizowana została w ramach priorytetu I Tworzenie warunków dla rozwoju potencjału innowacyjnego i przedsiębiorczości. Ukończono 59 projektów na łączną sumę 65,12 mln zł. Większość z nich (57) dotyczyła działania 1.5 Rozwój przedsiębiorczości54. Pozostałe ukierunkowane były na kompleksowe przygotowanie terenów pod działalność gospodarczą. W ramach priorytetu III zakończone zostały tylko 2 projekty. Oba zawierały się w działaniu 3.1 Infrastruktura drogowa, a ich łączna wartość wyniosła 42,39 mln zł. Z zakresu pomocy technicznej (priorytet VIII) zrealizowano 5 projektów. Trzy z nich nacelowane były na wsparcie procesu zarządzania i wdrażania RPO WM, jeden zaś dotyczył działań informacyjnych i promocyjnych. Wielkość środków przeznaczonych na pomoc techniczną wyniosła 21,32 mln zł. W ramach priorytetu II, IV, V, VI i VII nie zakończono w latach 2007-2010 żadnego projektu (por. tab. 3). Rysunek 1. Liczba zakończonych projektów dofinansowanych w ramach RPO WM w latach 2007-2010 na tle innych województw* 66 66

RPO Województwa Mazowieckiego RPO Województwa Dolnośląskiego

216

RPO Województwa Kujawsko-Pomorskiego

168

RPO Województwa Lubelskiego

RPO Województwa Lubuskiego

RPO Województwa Łódzkiego

213

RPO Województwa Małopolskiego

128

RPO Województwa Opolskiego

106

RPO Województwa Podkarpackiego

RPO Województwa Podlaskiego

RPO Województwa Pomorskiego

204

RPO Województwa Śląskiego

156

RPO Województwa Świętokrzyskiego

131

RPO Województwa Warmińsko-Mazurskiego

249

RPO Województwa Wielkopolskiego

RPO Województwa Zachodniopomorskiego

100

150

200

250

300

Stan w dniu 1 kwietnia 2010 roku. Źródło: opracowanie własne na podstawie Listy beneficjentów Funduszy Europejskich 2007-2013 - stan na 1 kwietnia 2010 r. na podstawie KSI SIMIK 07-13, www.funduszeeuropejskie.gov.pl/

Stan w dniu 1 kwietnia 2010 roku. W numeracji działań pierwsza cyfra oznacza priorytet, z jakiego to działanie pochodzi, druga zaś numer działania. 54

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

W ramach RPO WM realizowane są ponadto 343 projekty, które rozpoczęły się w latach 2007-2010 i nie zostały ukończone przed 1 kwietnia 2010 roku (por. rys. 2). Łączna wartość tych projektów wynosi 2.174 mln zł, z czego 1.496 mln zł stanowi dofinansowanie ze środków publicznych. Największa ilość projektów (193) realizowana jest w ramach priorytetu I Tworzenie warunków dla rozwoju potencjału innowacyjnego i przedsiębiorczości na Mazowszu. Dotyczą one dwóch działań: 1.3 Kompleksowe przygotowanie terenów pod działalność gospodarczą oraz 1.5 Rozwój przedsiębiorczości. Kolejne miejsca zajmują Regionalny system transportowy (88 projektów), Wykorzystanie walorów naturalnych i kulturowych dla rozwoju turystyki i rekreacji (24 projekty), Tworzenie i poprawa warunków dla rozwoju kapitału ludzkiego (15 projektów), Środowisko, zapobieganie zagrożeniom i energetyka (12 projektów), Pomoc techniczna (6 projektów) oraz Przyspieszenie e-rozwoju Mazowsza (5 projektów). W ramach priorytetu V Wzmacnianie roli miast w rozwoju regionu nie jest realizowany ani jeden projekt. Rysunek 2. Liczba projektów w trakcie realizacji dofinansowanych w ramach RPO WM w latach 2007-2010 na tle innych województw*

343

RPO Województwa Mazowieckiego

609

RPO Województwa Dolnośląskiego

467

RPO Województwa Kujawsko-Pomorskiego

654

RPO Województwa Lubelskiego

405 416

RPO Województwa Lubuskiego RPO Województwa Łódzkiego

325

RPO Województwa Opolskiego

653

RPO Województwa Małopolskiego

556

RPO Województwa Podkarpackiego

385

RPO Województwa Podlaskiego

642

RPO Województwa Pomorskiego

1148

RPO Województwa Śląskiego

280

RPO Województwa Świętokrzyskiego

874

RPO Województwa Warmińsko-Mazurskiego

683

RPO Województwa Wielkopolskiego

313

RPO Województwa Zachodniopomorskiego

0 *

200

400

600

800

1000

1200

Stan w dniu 1 kwietnia 2010 roku.

Źródło: opracowanie własne na podstawie Listy beneficjentów Funduszy Europejskich 2007-2013 - stan na 1 kwietnia 2010 r. na podstawie KSI SIMIK 07-13, www.funduszeeuropejskie.gov.pl/

1400

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

Jak wynika z powyższych analiz większość projektów zarówno tych zakończonych, jak i nadal realizowanych związanych jest z podnoszeniem konkurencyjności regionu, co odpowiada głównym celom RPO WM. W strukturze projektów dominują działania nacelowane na wzrost konkurencyjności i innowacyjności przedsiębiorstw, w tym modernizację lub zakup nowych środków trwałych, wprowadzenie nowych produktów, czy usług a także rozwój nowych technologii. Stosunkowo dużo projektów realizowanych jest także w zakresie rozwoju infrastruktury transportowej. Obszarami nieco zaniedbanymi wydają się natomiast być ochrona środowiska, energetyka a także rozwój technologii komunikacyjnych,

informacyjnych

oraz

e-usług.

Niewiele

ukierunkowanych na podnoszenie jakości kapitału ludzkiego.

jest

też

projektów

Gmina Miasta Radomia

Usługi Transportowe Andrzej Zielonka

Zakład Produkcji Czekolady i Artykułów Cukierniczych WIEPOL Zakład Pracy Chronionej Ireneusz Wielimborek CHROMAPRESS Sp. z o.o.

Wydawnictwo Sióstr Loretanek

Gmina Miasta Radomia

Nazwa beneficjenta

Lp.

1.5. Rozwój przedsiębiorczości

Poprawa konkurencyjności drukarni poprzez zakup Systemu CTP i maszyny poligraficznej pięciokolorowej z wieżą lakierującą sterowanej cyfrowo Wydawnictwo Sióstr Loretanek, zakup innowacyjnych maszyn poligraficznych

1.5. Rozwój przedsiębiorczości

1.3. Kompleksowe przygotowanie terenów pod działalność gospodarczą

Działanie

Uruchomienie produkcji nowych wyrobów cukierniczych w oparciu o innowacyjną technologię

Wykonanie infrastruktury technicznej dla obsługi terenów przemysłowych w osiedlu Wośniki w Radomiu – budowa ulicy Hodowlanej wraz z infrastrukturą Wykonanie infrastruktury technicznej dla obsługi terenów przemysłowych w osiedlu Wośniki w Radomiu budowa drogi dojazdowej wraz z infrastrukturą od ul. Hodowlanej do terenów inwestycyjnych Zakup nowoczesnych dźwigów w celu poprawy konkurencyjności firmy na rynku

Tytuł projektu

3 494 080,00

3 864 960,00

4 026 000,00

5 389 994,53

2 813 490,80

Wartość ogółem (w zł) 2 960 857,71

1 432 000,00

1 900 800,00

1 507 061,50

2 160 000,00

728 975,46

Dofinansowanie publiczne (w zł) 871 869,06

Tabela 3. Lista beneficjentów Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego w latach 2007-2010 - projekty zakończone (stan na 1 kwietnia 2010)

63 RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

2 008 047,41

1.5. Rozwój przedsiębiorczości

2 651 306,44

2 720 496,00

2 562 000,00

Władysław Zawadzki, Katarzyna Zawadzka prowadzący działalność gospodarczą w formie spółki cywilnej pod nazwą ZAWMET Przedsiębiorstwo ProdukcyjnoHandlowo-Usługowe i Transportowe MARTER Góreccy Sp. j. Zbigniew Kaim, Maciej Kaim prowadzący działalność gospodarczą w formie spółki cywilnej pod nazwą AUTO-SOLID

1.5. Rozwój przedsiębiorczości

2 754 184,00

3 069 681,47

1.5. Rozwój przedsiębiorczości

Przedsiębiorstwo Wielobranżowe JUMO Sp. z o.o.

1.5. Rozwój przedsiębiorczości

Unowocześnienie wyposażenia przedsiębiorstwa poprzez zakup innowacyjnej maszyny do rozdmuchu butelek PET Poprawa konkurencyjności firmy AUTO-SOLID S.C. poprzez budowę hali i zakup wyposażenia

DUROBED CIECHANÓW Robert Płócienniczak

AHMA 2 Maciej Rogala

1.5. Rozwój przedsiębiorczości

Wartość ogółem (w zł) 3 279 380,71

1.5. Rozwój przedsiębiorczości

Poprawa konkurencyjności Spółki WR poprzez zakup innowacyjnych urządzeń produkcyjnych oraz zintegrowanego systemu informatycznego wspomagającego zarządzanie Sukces jest piękny - firma AHMA 2 liderem na rynku usług medycyny estetycznej w Województwie Mazowieckim Zakup linii maszyn i urządzeń do produkcji i układania powierzchni betonowych w technologii Laser Screed SXP Wzrost konkurencyjności PW JUMO poprzez zakup innowacyjnych urządzeń medycznych

Przedsiębiorstwo Produkcyjno Handlowe WR Sp. z o.o.

Działanie

Wdrożenie innowacyjnego procesu obróbki metalu opartego na technologii laserowego cięcia i cyfrowego gięcia w spółce ZAWMET

Tytuł projektu

Nazwa beneficjenta

Lp.

987 564,30

1 260 000,00

1 289 980,03

1 022 513,80

1 126 264,00

1 530 141,29

Dofinansowanie publiczne (w zł) 1 309 008,49

64 RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

Kwazar Corporation Sp. z o.o.

FHT EXPORT-IMPORT Krzysztof Kędzierski

AUTO-DUKAT Jarosław Dukaczewski

WEKTOR Marek Gąsiorowski

PROFIL Krystyna i Marek Kosowicz Sp. j.

FORMAT Zbysław Michalski, Usługi Stolarskie

Nazwa beneficjenta

Lp. Wzrost międzynarodowej konkurencyjności Przedsiębiorstwa Kwazar Corporation Sp. z o.o. poprzez implementację innowacyjnej technologii współwytłaczania przy produkcji grubościennych zbiorników ciśnieniowych z zastosowaniem nanocząsteczek srebra Wzrost innowacyjności i konkurencyjności FHT EXPORTIMPORT dzięki wdrożeniu innowacyjnej technologii produkcji reduktorów do najnowszej generacji samochodowych sekwencyjnych instalacji gazowych Budowa i wyposażenie stacji do diagnozowania pojazdów samochodowych Poprawa konkurencyjności przedsiębiorstwa oraz rozszerzenie profilu działalności poprzez zakup nowoczesnej linii technologicznej modernizującej jakość produkcji Podniesienie konkurencyjności zakładu PROFIL w Nowym Dworze Mazowieckim -wzmocnienie i rozwój przedsiębiorstwa poprzez zapewnienie dostępu do innowacyjnej technologii pakowania Rozszerzenie działalności przedsiębiorstwa poprzez wprowadzenie nowych usług dzięki zakupowi innowacyjnych maszyn

Tytuł projektu

1 073 600,00

1 220 000,00

1.5. Rozwój przedsiębiorczości

1 335 900,00

1 428 218,62

1 500 600,00

Wartość ogółem (w zł) 1 878 800,00

1.5. Rozwój przedsiębiorczości

Działanie

440 000,00

500 000,00

657 000,00

702 402,60

738 000,00

Dofinansowanie publiczne (w zł) 770 000,00

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU 65

Rozwój P.P.H.U. EKO-PAŁ w oparciu o nabycie nowoczesnych maszyn i urządzeń Poprawa konkurencyjności ACL VISION poprzez zakup urządzeń nowoczesnej technologii diagnostycznej i operacyjnej Wzrost konkurencyjności firmy COBERT Sp. z o.o. poprzez zakup Centrum Obróbczego CNC Wzrost konkurencyjności Laboratorium Protetycznego TECHDENT poprzez zakup innowacyjnego Centrum Frezowania Lava Nabycie środków trwałych dla przedsiębiorstwa budowlanego Artur Michalak DOMEX PPHU Poprawa konkurencyjności firmy PEK-MONT poprzez zakup innowacyjnej komory śrutowniczej do strumieniowej obróbki stali Podniesienie konkurencyjności firmy MARICO poprzez zakup zdalnie sterowanego robota przeznaczonego do prac rozbiórkowych Unowocześnienie wyposażenia piekarni – zakup czterech pieców piekarniczych oraz zakup samochodu dostawczego MAZOWIECKI KRET - rozwój przedsiębiorstwa poprzez dostosowanie się do wymogów rynkowych w usługach budowlanych

Przedsiębiorstwo ProdukcyjnoHandlowo-Usługowe EKO-PAŁ Marek Wiesik ACL-VISION Specjalistyczne Ambulatorium Okulistyczne Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej – Piotr Szymanek COBERT Sp. z o.o.

TECHDENT (Demo Studio, Centrum Frezowania T-Cam)

Artur Michalak DOMEX PPHU

PEK-MONT Sp. z o.o.

Zakrzewski Cezary MARICO Firma Prywatna

GRAHAMKA Sp. z o.o.

Roboty Ziemne Firma Usługowa KRET, Biziewski Ryszard

Tytuł projektu

Nazwa beneficjenta

Lp.

853 421,20

849 831,32

770 440,00

750 361,22

660 359,16

1.5. Rozwój przedsiębiorczości

1.5. Rozwój przedsiębiorczości 1.5. Rozwój przedsiębiorczości 1.5. Rozwój przedsiębiorczości 1.5. Rozwój przedsiębiorczości

610 000,00

879 645,35

1.5. Rozwój przedsiębiorczości

927 244,00

Wartość ogółem (w zł) 1 009 672,00

1.5. Rozwój przedsiębiorczości

Działanie

300 000,00

323 940,00

278 199,60

300 000,00

164 367,60

344 080,00

294 993,12

428 227,17

Dofinansowanie publiczne (w zł) 496 559,99

66 RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

PŁYTPOL S.C.

MIMAR Maria Głębocka

Zakład Stolarski Roman Wielgosz

Wojciech Stanisław Szewczak, Iwona Szewczak prowadzący działalność gospodarczą w formie spółki cywilnej pod nazwą Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej ASTER DENTAL Centrum Stomatologii MAXDENT Paweł Łazicki

Adam Sierzan, Tomasz Pasicz prowadzący działalność gospodarczą w formie spółki cywilnej pod nazwą PS S.C. Adam Sierzan Tomasz Pasicz

Rozwój MAXDENT poprzez otwarcie wysokospecjalistycznej kliniki stomatologicznej Wzrost międzynarodowej konkurencyjności firmy PS S.C. Adam Sierzan Tomasz Pasicz poprzez wdrożenie innowacyjnej na skalę kraju technologii plazmowego cięcia blach do procesu produkcyjnego namiotów halowych

Rozwój przedsiębiorstwa MIMAR Maria Głębocka poprzez udoskonalenie systemu sprzedaży i warunków obsługi klientów Wzrost konkurencyjności firmy poprzez zakup komputerowo sterowanego centrum obróbczego z narzędziami Rozwój NZOZ ASTER DENTAL poprzez wprowadzenie innowacyjnych usług

PLAST-SYSTEM Mirosław Kodziszewski

Budowa stacji paliw płynnych w miejscowości Sielec gmina Czerwińsk nad Wisłą Zakup numerycznie sterowanego centrum obróbczego wraz z systemem do wspomagania projektowania i produkcji Wzrost konkurencyjności firmy poprzez nowe inwestycje

AUTO-GAZ Mechanika Pojazdowa Krzysztof Jarosiewicz

Tytuł projektu

Nazwa beneficjenta

Lp.

409 198,50

353 800,00

1.5. Rozwój przedsiębiorczości

417 800,00

427 000,00

476 719,02

509 472,00

Wartość ogółem (w zł) 590 932,81

1.5. Rozwój przedsiębiorczości

Działanie

165 570,00

204 416,25

250 200,00

210 000,00

198 532,70

234 451,98

208 800,00

Dofinansowanie publiczne (w zł) 288 822,69

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU 67

EURO-WIOSKI Sp. z o.o.

NSTI Sp. z o.o.

UNI-PRO Grzegorz Bokotko

XEROSERWIS Ireneusz Golatowski

SWAL Tomasz Żebrowski

Ośrodek Szkolenia Kierowców Andrzej Krzemiński Gabinet Stomatologiczny Kryszewska-Sawulska Małgorzata Barbara

Elżbieta Majchrzak, Krzysztof Majchrzak prowadzący działalność gospodarczą w formie spółki cywilnej pod nazwą Centrum Weterynaryjne Małych Zwierząt Przychodnia Weterynaryjna S.C. E. Majchrzak & K. Majchrzak

Nazwa beneficjenta

Lp.

Zakup wyposażenia dla potrzeb Centrum Weterynaryjnego Małych Zwierząt w Siedlcach

Poprawa konkurencyjności firmy EURO-WIOSKI Sp. z o.o. Innowacyjny system billingowy podstawą konkurencyjności NSTI Modernizacja procesu produkcji wentylatorów w oparciu o technologię cięcia plazmą wąskostrumieniową Centrum Kopii i Wydruku XEROSERWIS - wzrost konkurencyjności przedsiębiorstwa poprzez inwestycje w nowoczesne urządzenia Rozwój działalności poprzez wprowadzenie na rynek europejski innowacyjnego: LAX - elementu do mocowania płyt izolacyjnych Budowa placu manewrowego i zakup środków trwałych Wdrożenie innowacyjnych technologii stomatologicznych celem specjalizacji endodontycznej

Tytuł projektu

1.5. Rozwój przedsiębiorczości

1.5. Rozwój przedsiębiorczości 1.5. Rozwój przedsiębiorczości

1.5. Rozwój przedsiębiorczości

1.5. Rozwój przedsiębiorczości 1.5. Rozwój przedsiębiorczości 1.5. Rozwój przedsiębiorczości

Działanie

212 730,18

219 799,58

265 067,15

265 109,20

265 382,08

269 742,00

280 600,00

Wartość ogółem (w zł) 305 000,00

104 621,40

131 879,74

132 533,57

129 715,33

112 200,00

132 060,00

120 713,11

Dofinansowanie publiczne (w zł) 150 000,00

68 RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

Usługi Agroturystyczne Elżbieta Żebrowska PHU BUDMON Monika Maciak

Przedsiębiorstwo HandlowoUsługowe FOTOLONIA Agnieszka Karbowiak

Przedsiębiorstwo ProdukcyjnoUsługowe-Handlowe EksportImport MIREX Prywatny Gabinet Stomatologiczny Beata Deryńska - Borysowicz

Prywatna praktyka stomatologiczna, Elżbieta Mioduszewska Przychodnia Stomatologiczna DENTICA L. i J. Oleszczuk Sp. j.

Nazwa beneficjenta

Lp.

Nazwa beneficjenta

Lp.

Uruchomienie w istniejącej przychodni stomatologicznej gabinetu protetyczno-estetycznego oraz doinwestowanie istniejących gabinetów Tytuł projektu

Zwiększenie konkurencyjności przedsiębiorstwa na rynku usług w branży budowlanej, poprzez zakup środków trwałych: podnośnika koszowego z przyczepą oraz sprzętu komputerowego dla mikroprzedsiębiorstwa PHU BUDMON z siedzibą w Sułkowicach Wzrost konkurencyjności firmy poprzez zakup innowacyjnego urządzenia Minilab i kamery filmowej Zakup podnośnika koszowego i ramienia kopiącego kluczem do rozwoju firmy Rozbudowa gabinetu stomatologicznego o nowe pomieszczenia usługowe oraz zakup sprzętu medycznego do świadczenia usług z zakresu stomatologii zachowawczej, chirurgii i protetyki z uwzględnieniem leczenia implantologicznego Innowacje produktowe i procesowe w stomatologii

Rozbudowa zaplecza kuchennego

Tytuł projektu

153 000,00

1.5. Rozwój przedsiębiorczości

Działanie

Wartość ogółem

150 606,00

162 870,00

1.5. Rozwój przedsiębiorczości

163 480,00

183 610,00

195 000,00

Wartość ogółem (w zł) 196 547,80

1.5. Rozwój przedsiębiorczości

1.5. Rozwój przedsiębiorczości 1.5. Rozwój przedsiębiorczości

Działanie

Dofinansowanie publiczne

90 363,60

91 724,42

90 401,86

80 400,00

89 400,00

95 527,23

Dofinansowanie publiczne (w zł) 96 476,51

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU 69

Przychodnia Weterynaryjna Dla Zwierząt Marek Pasiak

RUDNIK Sp. z o.o.

Sergiusz Nowak, Paweł Polakowski prowadzący działalność w formie spółki cywilnej pod nazwą Studio Reklamy AVATAR S.C. Indywidualna Specjalistyczna Praktyka Lekarska w Miejscu Wezwania Dorota Półtorak

BS-Business Support

Studio Urody De – Ka Dorota Kozub

TRANS-KOP Rafał Szewczyk

Innowacja szansą na lepsze jutro modernizacja przedsiębiorstwa RUDNIK Sp. z o.o. Fotodekorem w ścianę - wzrost konkurencyjności Studia Reklamy AVATAR S.C. poprzez wprowadzenie na rynek nowego produktu Poprawa dostępności usług z zakresu ultrasonografii i radiodiagnostyki poprzez zakup nowoczesnego aparatu USG do gabinetu w Ostrowi Mazowieckiej Zakup środków trwałych niezbędnych do uruchomienia i prowadzenia Ogólnopolskiego Centrum Obsługi Małych Inwestorów Zagranicznych Wzrost konkurencyjności Studia Urody w Tłuszczu poprzez rozszerzenie zakresu usług

Unowocześnienie procesu świadczenia usług szansą na rozwój przedsiębiorstwa i podniesienie jego konkurencyjności Wzrost konkurencyjności firmy poprzez udoskonalenie świadczenia usługi z wykorzystaniem innowacyjnych urządzeń do radiografii cyfrowej Innowacja organizacyjna – szeroki wachlarz usług – RUDNIK Sp. z o.o. 137 048,03

1.5. Rozwój przedsiębiorczości

84 400,00

1.5. Rozwój przedsiębiorczości

47 477,00

95 000,00

1.5. Rozwój przedsiębiorczości

109 800,00

1.5. Rozwój przedsiębiorczości

126 585,98

139 152,00

1.5. Rozwój przedsiębiorczości

140 000,00

1.5. Rozwój przedsiębiorczości

(w zł)

22 785,25

47 974,92

57 000,00

54 000,00

61 144,28

66 313,20

74 722,18

84 000,00

(w zł)

70 RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

Nazwa beneficjenta

Miasto Stołeczne Warszawa

Gmina Bielsk

Mazowiecka Jednostka Wdrażania Programów Unijnych

Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego

Mazowiecka Jednostka Wdrażania Programów Unijnych

Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego

Lp.

Przebudowa ul. Poleczki na odc. ul. Puławska - ul. Osmańska Przebudowa istniejącej drogi gminnej nr 290 115 W i 290 116 W ZągotyNiszczyce-Bolechowice o długości 3,523 km Plan działań pomocy technicznej na lata 2007 - 2008 w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego 2007 - 2013. Część B plan działań pomocy technicznej RPO na 2008 r. Roczny plan działań pomocy technicznej RPO WM na 2008 r. w zakresie wsparcia procesów zarządzania i wdrażania RPO WM Plan działań pomocy technicznej na lata 2007 - 2008 w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego 2007 - 2013. Część B plan działań pomocy technicznej RPO na 2008 r. Plan działań pomoc technicznej na lata 2007 - 2008 w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego na lata 2007 - 2013. Część A plan działań pomocy technicznej RPO na 2007 r.

Tytuł projektu

930 000,00

1 798 115,00

8.2. Działania informacyjne i promocyjne

8.1. Wsparcie procesu zarządzania i wdrażania RPO WM

3 840 476,00

14 550 795,00

1 970 290,34

Wartość ogółem (w zł) 40 425 398,03

8.1. Wsparcie procesu zarządzania i wdrażania RPO WM

3.1. Infrastruktura drogowa 3.1. Infrastruktura drogowa

Działanie

365 619,45

1 487 111,38

2 335 600,02

8 703 316,67

985 145,17

Dofinansowanie publiczne (w zł) 32 492 811,15

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU 71

Mazowiecka Jednostka Wdrażania Programów Unijnych

Plan działań pomocy technicznej na lata 2007 - 2008 w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego 2007 - 2013. Część A plan działań pomocy technicznej RPO na 2007 r.

Tytuł projektu 8.2. Działania informacyjne i promocyjne

Działanie

Wartość ogółem (w zł) 200 000,00 Dofinansowanie publiczne (w zł) 132 497,15

Źródło: opracowanie własne na podstawie Listy beneficjentów Funduszy Europejskich 2007-2013 - stan na 1 kwietnia 2010 r. na podstawie KSI SIMIK 07-13, www.funduszeeuropejskie.gov.pl/

Nazwa beneficjenta

Lp.

72 RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

Agnieszka Olechnicka, Adam Płoszaj Centrum Europejskich Studiów Regionalnych i Lokalnych EUROREG Uniwersytet Warszawski

NAUKA I BADANIA W POLSKICH REGIONACH – WOJEWÓDZTWO MAZOWIECKIE Innowacja stała się ucieleśnieniem sukcesu firm, regionów i państw. Jakie są źródła innowacyjności, gdzie jej poszukiwać? Nie ma prostej odpowiedzi. Jednak niewątpliwie ważną rolę odgrywa potencjał naukowo-badawczy skupiony na danym terytorium.55 Badania wskazują, że muszą oczywiście zaistnieć odpowiednie warunki do wykorzystania potencjału naukowego i działać adekwatne mechanizmy usprawniające przekładanie osiągnięć naukowych na wyniki ekonomiczne przedsiębiorstw,56 jednak nie przyniosą one rezultatu gdy potencjał naukowy jest wątły. Zagadnienia związane z potencjałem naukowym stanowią serce wielu teorii mówiących o rozwoju regionalnym, w których sektorowi naukowo-badawczemu przypisuje się nowe role związane z dynamicznie zmieniającymi się uwarunkowaniami. Mówią o tym takie koncepcje jak: regionalny system innowacji,57 koncepcja klastrów,58 model potrójnej helisy (triple helix),59 czy druga metoda produkcji wiedzy (Mode 2 Knowledge Production).60 Wszystkie wymienione podejścia podkreślają wzrost znaczenia zewnętrznych relacji w systemie produkcji wiedzy, przyznając tym samym konieczność otwarcia sektora naukowego na potrzeby otoczenia61 oraz rozwijania sieci współpracy.62

Mowerty D.C, Sampat B.N.: Universities in National Innovation Systems w: Fagerberg J., Mowery D.C., Nelson R.R (red.): The Oxford Handbook of Innovation, Oxford University Press, New York 2005. 56 Bąk M., Kulawczuk P. (red.): Warunki skutecznej współpracy pomiędzy nauką a przedsiębiorstwami, Instytut Badań nad Demokracją i Przedsiębiorstwem Prywatnym, Warszawa 2009. 57 Managing National Innovation Systems, OECD, Paris 1999; Okoń-Horodyńska E.: Jak budować regionalne systemy innowacji, IBnGR, Gdańsk 2000. 58 Porter M.: Konkurencyjna przewaga narodów, PWE, Warszawa 1990. 59 Leydesdorff L., Etzkowitz H.: The Triple Helix as a Model for Innovation Studies, Science and Public Policy 25(3), 1998, s. 195-203. 60 Etzkowitz H., Ledersdorff L.: The Dynamics of Innovation: from National Systems and ''Mode 2'' to a Triple Helix of University-Industry-Government Relations, Research Policy 29, 2000, s.109-23. 61 Hessels L. K., van Lente H.: Re-thinking new knowledge production: A literature review and a research agenda, Research Policy, nr 4 (37), 2008, s. 740-760. 62 Olechnicka A., Płoszaj A.: Sieci współpracy receptą na innowacyjność regionu?, w: Gorzelak G., Tucholska A. (red.): Europejskie wyzwania dla Polski i jej regionów, MRR, EUROREG, Warszawa 2010.

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

Innowacyjność Polski jest na tle Europy i świata relatywnie mała.63 Zagadnienie to można rozpatrywać przy wykorzystaniu kilku perspektyw. Po pierwsze wskaźniki z zakresu nauki i badań w ujęciu zasobowym prezentują się niezadowalająco. Świadczy o tym między innymi pozycja Polski w analizach tworzonych na zamówienie Komisji Europejskiej od 2000 (European Innovation Scoreboard 2009) w odniesieniu do takich elementów jak udział wydatków publicznych na B+R w %PKB (58% średniej UE27) czy odsetek osób z wykształceniem wyższym, posiadających stopień doktora czy kształcących się ustawicznie (odpowiednio 80%, 77%, 52% średniej UE ). Potwierdza to również obraz, jaki wyłania się z rankingów uniwersytetów na świecie.64 Po drugie także z punktu widzenia produktów sektora nauki Polski dorobek jest nieznaczny. Polskę charakteryzuje relatywnie niska liczba publikacji naukowych w odniesieniu do liczby ludności kraju oraz niska cytowalność (średnia liczba cytowań jednego artykułu) publikacji afiliowanych w Polsce. 65 Liczba przedsiębiorstw zaangażowanych w publikacje naukowe jest znikoma, co może świadczyć o niskiej aplikowalności badań lub rozciągnięciu w czasie momentu zastosowania nowych rozwiązań.66 Również aktywność patentowa krajowych podmiotów jest mała – ponadto w tym przypadku obserwowany jest trend spadkowy przeciwstawny do zintensyfikowanej aktywności wynalazczej na świecie.67 Potencjał naukowo-badawczy Polski jest zróżnicowany przestrzennie i skupiony w największych ośrodkach miejskich. W szczególności silne ośrodki metropolitalne koncentrują zasoby naukowo-badawcze,68 instytucje, pracowników, nakłady, innowacyjne firmy itd. Należy jednak podkreślić, że jest to zjawisko niejako naturalne, związane m.in. z procesami metropolizacji69 i globalizacji, powszechnie obserwowane w wielu krajach.70

European Innovation Scoreboard 2008: Comparative analysis of innovation performance, PRO INNO Europe® Paper No. 10; Płowiec U.: Innowacyjność Polski na tle innych krajów Unii Europejskiej, w: Baczko T. (red.): Raport o innowacyjności gospodarki Polski w 2008 roku, INE PAN, Warszawa 2009. 64 Por. np.: www.arwu.org 65 Olechnicka A., Płoszaj A.: Polska nauka na tle światowym – analiza bibliometryczna, w: Baczko T. (red.): Raport o innowacyjności gospodarki Polski w 2009 roku, INE PAN, Warszawa 2010. 66 Niepublikowane materiały z realizacji projektu badawczego habilitacyjnego MNiSW pt.: Potencjał nauki a innowacyjność polskich regionów (nr N N114 208434). 67 Niedbalska G.: Działalność wynalazcza w Polsce w latach 2000–2006 według województw, w: Baczko T. (red.): Raport o innowacyjności województwa dolnośląskiego w 2007 roku, INE PAN, Warszawa 2008. 68 Olechnicka A., Płoszaj A.: Polska nauka w sieci. Przestrzeń nauki i innowacyjności. Raport z badań, Warszawa 2008. 69 Smętkowski M., Gorzelak G.: Metropolis and its Region—New Relations in the Information Economy, European Planning Studies, Vol. 16, no. 6, 2008, s. 727-743. 70 Olechnicka A., Płoszaj A.: Metropolie a innowacyjność, w: Jałowiecki B.: Czy metropolia jest jeszcze miastem, Scholar, Warszawa 2009.

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

Rysunek 1. Region na tle kraju

INSTYTUCJE – jednostki prowadzące działalność B+R na 1 mln mieszkańców w 2008 r., dane GUS. NAKŁADY B+R – nakłady na B+R na 1 mieszkańca w 2008 r., dane GUS. ZATRUDNIENIE B+R – zatrudnienie w B+R na 10 tys. mieszkańców w 2008 r., dane GUS. NAUCZYCIELE AKADEMICCY – nauczyciele akademiccy na tysiąc studentów w 2008 r., dane GUS. STUDENCI – studenci na tysiąc mieszkańców w 2008 r. dane GUS. PROJEKTY 6. PR – zespoły realizujące projekty w ramach 6. Programu Ramowego UE na 1 mln mieszkańców, dane CORDIS. PUBLIKACJE – publikacje naukowe z lat 2001- 2006 indeksowane w Web of Science na 10 tys. mieszkańców, dane Web of Science. Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS, CORDIS i Web of Science.

Województwo mazowieckie, a dokładniej metropolia warszawska w dużym stopniu stanowi o polskim potencjale naukowym. Region ten wyraźnie bowiem wyprzedza pozostałe w niemal wszystkich analizowanych kategoriach. Najsilniej przewaga mazowieckiego ujawnia się w trzykrotnie większych niż przeciętnie w kraju nakładach na badania i rozwój per capita oraz w dwukrotnie wyższym wskaźniku pracowników sfery badawczo-rozwojowej (por. rys. 1). Oba te elementy do pewnego stopnia determinują ponadprzeciętne rezultaty w zakresie liczby publikacji w relacji do liczby mieszkańców oraz wybitne osiągnięcia w zakresie uczestnictwa zespołów naukowych z regionu w projektach 6. Programu Ramowego UE. Konkurencja ujawnia się tylko w odniesieniu do wskaźnika prezentującego relację nauczycieli akademickich do liczby studentów (13 pozycja w kraju) oraz relację liczby studentów do liczby mieszkańców (niemal równie dobry rezultat osiąga województwo małopolskie). O sile regionu świadczy również fakt, że artykuły z mazowiecką afiliacją publikowane są w czasopismach o wysokim IF (impact factor) i mają najwyższy w kraju wskaźnik cytowalności.71 Z uwagi na znaczną liczbę studentów (niemal 1/5 studentów

Olechnicka A., Płoszaj A.: Polska nauka w sieci. Przestrzeń nauki i innowacyjności. Raport z badań, Warszawa 2008.

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

w Polsce) struktura kierunków studiów w regonie mazowieckim w dużej mierze determinuje przeciętną krajową. Tabela 1. Specjalizacja naukowa regionu Dziedzina Web of Science

Astronomia Badania układu nerwowego Biologia i biochemia Biologia molekularna i genetyka Botanika i zoologia Chemia Farmakologia i toksykologia Fizyka Immunologia Informatyka Inżynieria Matematyka Medycyna kliniczna Mikrobiologia Nauka o ziemi Nauki materiałowe Nauki o środowisku Nauki rolnicze Psychiatria i psychologia

Odsetek publikacji w danej Odsetek publikacji w danej Współczynnik dziedzinie w ogóle publikacji dziedzinie w ogóle lokalizacji72 w tej dziedzinie w Polsce publikacji w województwie 52,2 3,3 1,72 47,5 3,0 1,57 27,2 5,8 0,90 29,8 1,9 0,98 22,0 5,8 0,73 26,3 19,3 0,87 16,8 1,1 0,56 39,0 25,4 1,29 27,2 0,8 0,90 42,1 1,4 1,39 31,1 7,7 1,03 28,2 3,8 0,93 29,7 8,7 0,98 37,3 1,0 1,23 44,2 2,7 1,46 25,8 5,7 0,85 17,7 1,6 0,58 17,4 0,8 0,57 44,5 0,4 1,47

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Web of Science.

Dane dotyczące publikacji pozwalają na określenie profilu naukowego województwa. Zastrzeżenie

jakie

należy

tym

względzie

poczynić

dotyczy

charakterystyki

bibliometrycznej bazy Web of Science, z której pozyskiwane są dane. Otóż istotną przewagę w tej bazie mają artykuły z zakresu nauk medycznych i inżynieryjnych, przy niewielkim udziale tych z zakresu nauk humanistycznych i społecznych, co istotnie wpływa na wyniki analiz regionalnych.73 Pamiętając o tych ograniczeniach można jednak analizować specjalizację regionalną w ramach nauk ścisłych. 72

Współczynnik lokalizacji (LQ) jest miarą pokazującą relatywną pozycję danej jednostki terytorialnej w danym kraju. Do obliczenia LQ zastosowano równanie:

Gdzie: Pir – liczba publikacji w dziedzinie i w regionie r; Pr – całkowita liczba publikacji w r; Pin – liczba publikacji w dziedzinie i w kraju; Pn – ogólna liczba publikacji w kraju. LQ = 1 oznacza, że dany rodzaj publikacji w analizowanym regionie jest na średnim krajowym poziomie. LQ>1 oznacza, że region cechuje się relatywnie większą aktywnością pod względem badanej cechy, a więc specjalizacją regionalną – por. np.: Capello R.: Regional Economics, Routeledge, London and New York 2007. 73 Olechnicka A., Płoszaj A.: Przestrzenne aspekty nauki w Polsce, Zagadnienia Naukoznawstwa, nr 2/2009.

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

Województwo mazowieckie zajmuje pozycję lidera (z dużą przewagą nad kolejnym regionem) w rankingu województw ze względu na udział w puli publikacji objętych bazą Web of Science w latach 2001-2006 z co najmniej jedną polską afiliacją. Instytucje zlokalizowane na terenie województwa (przede wszystkim w Warszawie) odpowiadają za mniej więcej połowę polskich publikacji w zakresie astronomii, badań układu nerwowego, psychiatrii i psychologii, nauk o ziemi (por. tab. 1). W zasadzie nie ma wśród analizowanych dziedzin takiej w której region nie byłby odpowiedzialny za co najmniej piątą publikację w skali kraju (najmniej reprezentowane w regionie dziedziny to nauki o środowisku – 17,7% krajowych publikacji oraz nauki rolnicze – 17,4% krajowych publikacji). Województwo mazowieckie stanowi również główny węzeł sieci współpracy krajowej, świadczy o tym między innymi największy odsetek publikacji napisanych w kooperacji krajowej cechujący ten region. Znaczenie Warszawy dla pozostałych ośrodków naukowych w Polsce jest bardzo duże, a dla wielu jest ona kluczowym partnerem. Jednak najwięcej wspólnych artykułów powstaje przy uczestnictwie naukowców z Krakowa i Warszawy. Potencjał regionu procentuje rozległą i zróżnicowaną współpracą zagraniczną. Kierunki tej kooperacji, z uwagi na jej rozmiary, determinują wzorzec współpracy całego kraju. Dla wielu państw, również pozaeuropejskich, współpraca z instytucjami z metropolii warszawskiej jest relatywnie najważniejsza w całej kooperacji z Polską. Partnerzy zagraniczni często postrzegają polską naukę przez pryzmat instytucji zlokalizowanych w Warszawie.

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

Mariusz Maciejczak Wydział Nauk Ekonomicznych Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego

DYFUZJA INNOWACJI W SEKTORZE ROLNYM MAZOWSZA W gospodarce opartej na wiedzy innowacje są jednym z kluczowych czynników warunkujących wzrost gospodarczy i konkurencyjność. Z roku na rok rośnie ich znaczenie zarówno w kontekście lokalnym, regionalnym czy globalnym, jak również w perspektywie pojedynczych

przedsiębiorstw

czy

sektorów

gospodarki.

Jednocześnie

rozwój,

a w szczególności dyfuzja, nowych, innowacyjnych technologii, stanowią kluczowy czynnik wzrostu produktywności i jakości, a także odgrywają istotną rolę w realizacji wyzwań, jakimi są rosnące i zdywersyfikowane potrzeby konsumentów. Sektorem o szczególnym znaczeniu dla każdej gospodarki jest rolnictwo. Pełniąc strategiczną

rolę

dla

całego

społeczeństwa,

niejednokrotnie

decyduje

także

o konkurencyjności i dobrobycie poszczególnych regionów, które swój rozwój oparły właśnie na tym sektorze. Jest to związane ze szczególnymi uwarunkowaniami produkcyjnymi (gleby, klimat), społeczno-ekonomicznymi (zasób i koszt siły roboczej, rynki zbytu, etc.) lub kulturowymi. Regionem, w którym wszystkie te czynniki wpływają na duże znaczenie rolnictwa jest Mazowsze. Celem niniejszego opracowania jest analiza poziomu dyfuzji wybranych innowacji w sektorze rolnym Mazowsza. Zostanie ona przeprowadzona w oparciu o podstawowe założenia metodologii Banku Światowego74 i dane pochodzące z polskiej statystyki powszechnej. Rolnictwo na Mazowszu Powszechny Spis Rolny z 2002 r.75 wykazał, że w województwie mazowieckim jest 2,38 mln ha użytków rolnych (67,1% powierzchni ogólnej województwa i ponad 13% areału krajowego). Pod względem ilości użytków rolnych na mieszkańca, mazowieckie jest blisko średniej krajowej – 0,47 ha (kraj – 0,48 ha), znacznie gorsze od średniej są natomiast warunki glebowo-klimatyczne, przeważają gleby IV i V klasy. Największe w regionie gospodarstwa rolne są w ciechanowskim, ostrołęckim i płockim, tam ich średnia powierzchnia wynosi ponad 9 ha, najmniejsze zaś w okolicach Warszawy – średnio ok. 3 ha użytków rolnych. 74 75

Rural Development Indicators Handbook, Bank Światowy, Washington DC 2000. Powszechny Spis Rolny 2002, GUS, Warszawa 2003.

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

Cechą charakterystyczną tej struktury jest duża liczba małych gospodarstw o bardzo zróżnicowanych

dochodach.76

Sektor

rolny

Mazowsza

cechuje

relatywnie

niska

produktywność (zaledwie 16% przeciętnej dla wszystkich sektorów w województwie), ale większa od przeciętnej w kraju. Udział w wytwarzaniu szeregu surowców (szczególnie owoców, mleka, jaj, ale także ziemniaków i warzyw) jest wyższy niż w krajowym areale użytków rolnych. Udział województwa w krajowej produkcji zbóż wynosi 10,7%, a ziemniaków 19% (1. miejsce w Polsce). Ważną dziedziną mazowieckiego rolnictwa jest chów bydła, świń i drobiu. Pod względem intensywności produkcji zwierzęcej mazowieckie plasuje się na poziomie średniej krajowej. Wyższa od przeciętnej jest tu obsada bydła, 35 sztuk (w kraju 31 sztuk) na 100 ha użytków rolnych, natomiast o około 22% niższe od średniej jest natężenie chowu trzody chlewnej (72 sztuki na 100 ha, w kraju 93). Najlepiej pod tym względem jest w ciechanowskim i ostrołęckim. Dziedziną szybkiego rozwoju staje się produkcja mleka, która stanowi 16,2% produkcji krajowej. Wiele gospodarstw w ostrołęckim, ciechanowskim i siedleckim podjęło specjalizację w tym kierunku. Produkcja mleka na 1 ha użytków rolnych wynosi 771 litrów, tj. o 23% więcej niż średnio w kraju. Podstawowym

wyróżnikiem

regionu

jest

także

zaawansowane

ogrodnictwo

i sadownictwo, zlokalizowane w południowo-zachodniej i centralnej części województwa. Na Mazowsze przypada niemal 30% krajowej powierzchni sadów, co oznacza, że rośnie tu co trzecie drzewo owocowe w Polsce. Sady na Mazowszu są nowoczesne, charakteryzują się dużym zagęszczeniem drzew na powierzchni 1 ha i zaawansowaną technologią produkcji. Ponad połowa krajowych zbiorów jabłek, 24% truskawek oraz 18% warzyw pochodzi z województwa mazowieckiego. Nowe warunki ekonomiczne, w tym rozbudowane łańcuchy dystrybucji, z kluczowymi liderami, jakimi są zakłady przetwórstwa rolno-spożywczego oraz sieci detalicznego handlu żywnością korzystnie wpływają na proces scalania gruntów, na dającą dobre efekty specjalizację w produkcji oraz unowocześnianie technik wytwarzania w gospodarstwach rolnych. Innowacje w rolnictwie i sektorze przetwórstwa żywności Innowacje wprowadzane na poziomie gospodarstwa rolnego mogą spełniać kluczową rolę w jego rozwoju i dostosowaniu do zmiennych warunków otoczenia. W szczególności jest to istotne w odniesieniu do gospodarstw polskich. Po wstąpieniu do Unii Europejskiej z jednej strony zostały one zasilone znacznymi transferami pieniędzy z dopłat, które mogły 76

Poczta W.: Sektor Rolny – sytuacja strukturalna i produkcyjno-ekonomiczna, www.au.poznan.pl/kegz/polish/zaklady/.../FDPA_Raport_2004.doc, odczytane 2010.05.20.

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

wykorzystać na inwestycje, z drugiej zaś musiały dostosować się do nowych, często zaostrzonych wymagań produkcyjnych (np. zasady wzajemnej zgodności) oraz zwiększonej konkurencji na wspólnotowym rynku, który podlega silnym procesom globalizacyjnym. W ujęciu OECD77 innowacja traktowana jest jako pierwsze wykorzystanie technologii lub wiedzy w nowy sposób, zakończony sukcesem rynkowym. Za innowację rolniczą można zatem uznać wytwór lub zabieg technologiczny zastosowany w nowy sposób w produkcji rolnej, którego wykorzystanie w łańcuchu żywnościowym zakończone jest sukcesem rynkowym. Dotychczasowe badania nad innowacyjnością gospodarstw i przedsiębiorstw rolniczych oraz sektora rolnego w Polsce są bardzo szczątkowe i wyrywkowe, zaś znaczenie innowacji dla rozwoju tego sektora jest coraz większe, co pokazują doświadczenia krajowe78 i zagraniczne.79 Rozwój innowacji w sektorze rolnym jest także istotny z punktu widzenia dalszych uczestników łańcucha żywnościowego, w szczególności sektora przetwórstwa rolnospożywczego. Należy uznać, iż innowacje w rolnictwie są warunkiem wstępnym wprowadzania innowacji w sektorze przetwórstwa żywnościowego. Badania zespołu T. Baczko80 wskazują, że polski przemysł spożywczy ponosi nakłady finansowe na innowacje, ale w niewielkim stopniu na działalność B+R. Sektor ten nadal posiada możliwości zwiększania innowacyjności poprzez wzrost nakładów na badania i rozwój, tworzenia nowych produktów, bardziej dostosowanych do rosnących potrzeb konsumentów, współdziałania z rolnictwem w sferze m.in. rolnictwa ekologicznego oraz rozwoju nowoczesnych form logistyki i sprzedaży wysokiej jakości polskich produktów spożywczych w kraju i za granicą. Innowacje w rolnictwie Mazowsza W

niniejszym

opracowaniu

analizy

innowacyjności

rolnictwa

Mazowsza

wyodrębniono dwa podstawowe obszary produkcji rolnej: roślinną i zwierzęcą. Zważając na znaczenie upraw zbóż i ziemniaków oraz produkcji mleka i mięsa wieprzowego w woj. mazowieckim te właśnie branże uwzględniono w badaniach. Analizie poddano główny 77

Podręcznik Oslo, OECD 2005, Wydanie 3. Krukowski A.: Innowacyjność gospodarstw sadowniczych Lubelszczyzny. Katedra Polityki Agrarnej i Marketingu SGGW, Prace Naukowe Nr 45: Innowacje i innowacyjność w sektorze Agrobiznesu, Warszawa 2008. 79 Enhancing Agricultural Innovation: How to Go Beyond the Strengthening of Research Systems, Bank Światowy, Washington DC 2006, (2008): How Innovative Is Your Agriculture? Using Innovation Indicators and Benchmarks to Strengthen National Agricultural Innovation Systems, Bank Światowy, Washington DC 2008. 80 Baczko T., Puchała-Krzywina E., Pieńkowska M. : Innowacyjność przemysłu spożywczego – wyniki badań. Katedra Polityki Agrarnej i Marketingu SGGW, Prace Naukowe Nr 45: Innowacje i innowacyjność w sektorze Agrobiznesu, Warszawa 2008. 78

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

czynnik warunkujący dyfuzję innowacji technologicznych, jakim jest wdrożenie postępu biologicznego w gospodarstwie. W rolnictwie postęp biologiczny w ujęciu strategicznym wdrażany jest za pomocą nowych odmian roślin i zwierząt, zaś w ujęciu operacyjnym odbywa się poprzez wykorzystanie kwalifikowanego materiału siewnego i sadzeniowego oraz inseminację wysokiej jakości nasieniem zwierząt hodowlanych. Stosowanie do siewu nasion i sadzeniaków kwalifikowanych pozwala zarówno na osiąganie korzyści wynikających z jakości samego materiału, jego zdrowotności i innych parametrów jakościowych, jak też umożliwia dostęp do nowych odmian wytworzonych w hodowli roślin. O ile pierwsze z wymienionych korzyści można uzyskać w zakresie własnej produkcji w gospodarstwie, to dostęp do nowych kreacji odmianowych jest możliwy tylko przez zakup materiału siewnego. Stosowanie kwalifikowanego materiału siewnego pozwala więc nie tylko na wymianę nasion, lecz przede wszystkim na wymianę odmian.81 To właśnie kwalifikowany materiał siewny traktowany jest jako podstawowa forma dyfuzji innowacji w produkcji roślinnej. W województwie mazowieckim zużycie kwalifikowanego materiału siewnego w okresie ostatnich sezonów wegetacyjnych jest stabilne i dla zbóż wynosi ok. 4500 ton, zaś dla ziemniaków ok. 4000 ton (por. tab. 1). Analizując jednak udział sprzedaży kwalifikatów w woj. mazowieckim w ogólnej sprzedaży kwalifikatów w Polsce w sezonie 2007/2008 należy stwierdzić, że jest on bardzo niski, wynosząc 3,3% dla zbóż i 6,9% dla ziemniaków. Biorąc pod uwagę udział powierzchni upraw na Mazowszu w ogólnej powierzchni upraw w kraju (odpowiednio 12,11% i 8,45%) należy uznać, że jest to czynnik ograniczający rozwój tego sektora. Sytuację pogarsza dodatkowo fakt, że tylko 2,2% powierzchni upraw zbóż i 3,4% powierzchni upraw ziemniaków na Mazowszu obsiewana jest kwalifikantami, zaś ogólno - produkcyjna norma wymaga by wskaźnik ten oscylował w granicach 20-25%. Wynik ten, niestety nie odbiega jednak znacząco od tendencji ogólnopolskich.82 Dodatkowo, zważając na fakt, iż 31% odmian w doborze dla zbóż i 42% odmian dla ziemniaków w Polsce w 2008 r. było pochodzenia zagranicznego83 należy stwierdzić, że innowacje w produkcji roślinnej w woj. mazowieckim w dużym stopniu kreowane są za pośrednictwem podmiotów zagranicznych.

Wicki L.: Zmiany w zużyciu nasion kwalifikowanych w Polsce, Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, tom 96, zeszyt 4, Warszawa 2009a. 82 Wicki L.: Zmiany w zużyciu nasion kwalifikowanych w Polsce, Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, tom 96, zeszyt 4, Warszawa 2009a. 83 Wicki L.: Konkurencja odmian zagranicznych na polskim rynku nasiennym, PRS, Warszawa 2009b.

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

Tabela 1. Zużycie kwalifikatów w woj. mazowieckim Wyszczególnienie Sezon 2004/2005 [tony] Sezon 2005/2006 [tony] Sezon 2006/2007 [tony] Sezon 2007/2008 [tony] Udział sprzedaży w woj. mazowieckim w sprzedaży kwalifikatów ogółem w Polsce w sezonie 2007/2008 [%] Udział powierzchni upraw obsianej kwalifikantami w ogólnej powierzchni upraw w woj. mazowieckim w sezonie 2007/2008 [%] Udział powierzchni upraw w woj. mazowieckim w ogólnej powierzchni upraw w Polsce w sezonie 2007/2008 [%]

Zboża 4500 4500 4600 4630

Ziemniaki 4000 4000 3800 4000

3,3

6,9

2,2

3,4

12,11

8,45

Źródło: obliczenia własne na podstawie danych GUS.

Innowacje w produkcji zwierzęcej związane z inseminacją (sztucznym zapłodnieniem nasieniem wysokiej jakości zwierząt hodowlanych) pozwalają na szybkie i łatwe uzyskiwanie postępu hodowlanego nie tylko w hodowli ale także w chowie pogłowia masowego. Dają one możliwość korzystania z nasienia zwierząt o najwyższym potencjale genetycznym i produkcyjnym bez względu na to w jakim środowisku one żyją. Dodatkowo pozwalają rolnikowi na realizowanie różnych koncepcji hodowlanych lub produkcyjnych (np. podnoszenie wydajności krów i poprawianie składu mleka, produkcja określonego typu materiału rzeźnego) poprzez dobór osobników rodzicielskich o odpowiednich parametrach produkcyjnych. Analizując stopień inseminacji bydła na Mazowszu w latach 2002, 2005 i 2008 należy stwierdzić, iż mimo rosnącej tendencji wzrostowej pogłowia bydła, liczba unasienień spada. Na 590 tys. sztuk bydła na Mazowszu w 2008 r., tylko niecały 1% podlegał inseminacji. Spadek ilości inseminacji w analizowanych latach obserwowany jest także w odniesieniu do trzody chlewnej, z tym, że dla tego gatunku notuje się także spadek pogłowia. W odniesieniu do tego gatunku tylko ok. 0,5% loch podlega inseminacji. Wnioski Tworzenie i dyfuzja innowacji w sektorze rolnym są warunkami wstępnymi do wykorzystania innowacji w innych sektorach gospodarki rolno-żywnościowej, a tym samym do budowania źródeł przewagi konkurencyjnej na rynku dla całych łańcuchów żywnościowych. Rolnictwo odgrywa istotną rolę w gospodarce Mazowsza, stąd ważne jest, by dyfuzja innowacji w kontekście tego sektora odbywała się na dużą skalę. Przeprowadzone

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

analizy na wybranych wskaźnikach wdrażania innowacji w produkcji roślinnej i zwierzęcej woj. mazowieckiego pokazują, że dziś stopień innowacyjności tego sektora jest bardzo mały i wymaga podjęcia zdecydowanych działań zmierzających do poprawy tej sytuacji. Warunkiem sine qua non takich działań powinno być dokonanie kompleksowej analizy innowacyjności sektora rolnego Mazowsza.

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

Marek Szyl Sieć Naukowa MSN

STRUKTURA REGIONALNA SEKTORA PRZEDSIĘBIORSTW PATENTUJĄCYCH W LATACH 2004-2008 W ramach badania struktury regionalnej sektora przedsiębiorstw, które zarejestrowały patenty w Urzędzie Patentowym RP (UPRP) w okresie 2004-2008, przebadano łącznie 579 przedsiębiorstwa.84 W omawianym okresie grupa ta zarejestrowała w UPRP łącznie 1424 patenty. Wyniki badań pokazują, że największy sektor przedsiębiorstw patentujących znajdował się w regionie Śląskim i to zarówno według liczby przedsiębiorstw patentujących (140 podmiotów, 24% badanej grupy przedsiębiorstw), jak i liczby patentów posiadanych przez przedsiębiorstwa (368 patenty, 26% wszystkich patentów). Do regionów o największych sektorach przedsiębiorstw patentujących należały również województwa

mazowieckie,

małopolskie i dolnośląskie (te cztery regiony skupiały łącznie 56% wszystkich przedsiębiorstw patentujących). Rysunek 1 przedstawia rozmiary sektorów przedsiębiorstw patentujących w poszczególnych regionach. Rysunek 1. Liczba przedsiębiorstw patentujących w latach 2004-2008 według regionów liczba przedsiębiorstw 0 ŚLĄSKIE MAZOWIECKIE MAŁOPOLSKIE DOLNOŚLĄSKIE PODKARPACKIE POMORSKIE ŁÓDZKIE WIELKOPOLSKIE KUJAWSKO-POMORSKIE LUBELSKIE ŚWIĘTOKRZYSKIE OPOLSKIE LUBUSKIE WARMIŃSKO-MAZURSKIE ZACHODNIO-POMORSKIE PODLASKIE

100

120

140

160

140 94 49 40 36 35 34 33 26 20 19 16 12 10 9 6

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Patentowego RP 84

Badanie regionalne, którego wyniki prezentuje poniższy artykuł, jest rozwinięciem prac badawczych prowadzonych nad strukturą sektora przedsiębiorstw patentujących, które były prowadzone w ramach 5 edycji badań nad innowacyjnością gospodarki Polski, Baczko T. (red. nauk.): Raport nad innowacyjnością gospodarki Polski w 2009 roku, INE PAN, Warszawa 2010.

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

Najmniejsze liczbowo sektory przedsiębiorstw patentujących znajdowały się w regionie podlaskim, zachodniopomorskim, warmińsko-mazurskim i lubuskim (w regionach tych znajdowało się zaledwie 6% wszystkich przedsiębiorstw patentujących). Analizy pokazują, że rozkład przedsiębiorstw patentujących w poszczególnych regionach tylko częściowo pokrywał się z ich siłą ekonomiczną. Wyjaśnienia omawianego rozkładu należałoby szukać na przykład w powiązaniach pomiędzy rodzajem prowadzonej działalności a zdolnością patentowania przez przedsiębiorstwa. Powyższa hipoteza wymaga jednak przeprowadzenia bardziej pogłębionych badań. W analizowanym okresie najwięcej patentów przedsiębiorstw koncentrowało się w regionie śląskim, mazowieckim, podkarpackim i małopolskim (regiony te skupiały 58% wszystkich patentów). Najmniej patentów rejestrowały przedsiębiorstwa w województwie podlaskim, zachodniopomorskim, warmińsko-mazurskim i lubuskim (regiony te kumulowały zaledwie 5% wszystkich patentów). Rysunek 2 pokazuje rozkład patentów przedsiębiorstw w poszczególnych regionach. Rysunek 2. Rozkład patentów przedsiębiorstw w poszczególnych regionach w latach 2004-2008

OPOLSKIE 3%

ŚWIĘTOKRZYSKIE 2% LUBELSKIE 6%

LUBUSKIE 2%

ZACHODNIO WARMIŃSKOPOMORSKIE MAZURSKIE 1% 1%

PODLASKIE 1%

ŚLĄSKIE 26%

KUJAWSKOPOMORSKIE 5% WIELKOPOLSKIE 4% ŁÓDZKIE 7%

POMORSKIE 4%

MAZOWIECKIE 16%

PODKARPACKIE 8% DOLNOŚLĄSKIE 7%

MAŁOPOLSKIE 8%

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Patentowego RP.

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

Uzupełnieniem powyższego jest analiza intensywności patentowania przedsiębiorstw w poszczególnych województwach. Rysunek 3 prezentuje średnią ilość patentów przypadającą na przedsiębiorstwo w poszczególnych regionach w latach 2004-2008. Tak skonstruowany wskaźnik pozwala zbadać bardziej szczegółowo strukturę sektorów w poszczególnych regionach. Należy podkreślić, że nie jest to miara jednoznaczna. Jest to swego rodzaju nominanta, tzn. dla grupy regionów o liczebnych sektorach przedsiębiorstw patentujących, im większa wartość tego wskaźnika tym lepiej (pozytywna sytuacja w przypadku, gdy duża ilość przedsiębiorstw posiada większą ilość patentów), dla regionów o mniej liczebnych sektorach, im mniejszy wskaźnik tym lepsza sytuacja w regionie (bardziej korzystne jest występowanie dużej liczby przedsiębiorstw posiadających, co najmniej jeden patent, niż kumulacja wielu patentów w jednym przedsiębiorstwie). Przy tak interpretowanym wskaźniku najlepiej wyglądała

sytuacja

regionach

śląskim,

dolnośląskim,

podkarpackim,

łódzkim,

świętokrzyskim, warmińsko-mazurskim oraz zachodniopomorskim (zielony kolor na wykresie). Najgorzej zaś w regionie podlaskim, lubuskim, opolskim, wielkopolskim i pomorskim (czerwony kolor na wykresie). Rysunek 3. Intensywność patentowania przez przedsiębiorstwa patentujące w latach 2004-2008 według regionów

4,4

4,5 4,0 3,3

3,5 3,0

2,6

2,5

2,4

2,7

2,6

2,5

2,2

średnia dla Polski = 2,5 2,2

2,0

1,9

2,0

1,7

1,5

1,6

1,5 1,0

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Patentowego RP.

PODLASKIE

ZACHODNIO-POMORSKIE

WARMIŃSKO-MAZURSKIE

LUBUSKIE

OPOLSKIE

ŚWIĘTOKRZYSKIE

LUBELSKIE

KUJAWSKO-POMORSKIE

WIELKOPOLSKIE

ŁÓDZKIE

POMORSKIE

PODKARPACKIE

DOLNOŚLĄSKIE

sytuacja pozytywna sytuacja neutralna sytuacja negatywna

MAŁOPOLSKIE

MAZOWIECKIE

0,5 ŚLĄSKIE

liczba patentów na przedsiębiorstwo

5,0

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

Rysunek 4 pokazuje rozwój sektora przedsiębiorstw patentujących w poszczególnych regionach w ujęciu dynamicznym. Najszybciej rozwijały się sektory przedsiębiorstw w województwie śląskim, dolnośląskim, podkarpackim, pomorskim, warmińsko-mazurskim. W regionach mazowieckim, małopolskim, lubuskim i zachodniopomorskim daje się zauważyć spadek liczby przedsiębiorstw patentujących w roku kryzysowym 2008. Niezwykle interesujące zjawiska rozwojowe można zaobserwować w regionach wielkopolskim, lubelskim i opolskim, gdyż w tych regionach sektor przedsiębiorstw patentujących przechodził kryzys w 2006 roku i w latach 2007-2008 powrócił na ścieżkę dynamicznego rozwoju. Rysunek 4. Rozwój sektora przedsiębiorstw patentujących w regionach w latach 2004-2008 liczba patentów 0

100

120

ŚLĄSKIE MAZOWIECKIE MAŁOPOLSKIE

patenty 2008

DOLNOŚLĄSKIE

patenty 2007

PODKARPACKIE

patenty 2006

POMORSKIE

patenty 2005

ŁÓDZKIE

patenty 2004

WIELKOPOLSKIE KUJAWSKO-POMORSKIE LUBELSKIE ŚWIĘTOKRZYSKIE OPOLSKIE LUBUSKIE WARMIŃSKO-MAZURSKIE ZACHODNIO-POMORSKIE PODLASKIE Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Patentowego RP.

Wnioski Podsumowując analizy sektora przedsiębiorstw posiadających patenty w UPRP w latach 2004-2008 w poszczególnych regionach Polski, należy stwierdzić, że obserwuje się względnie duże zróżnicowanie w rozkładzie tego sektora przedsiębiorstw. Analiza sektora przedsiębiorstw posiadających patenty w UPRP w latach 2004-2008 w poszczególnych regionach Polski, pokazuje, że występuje względnie duże zróżnicowanie w rozkładzie tego sektora przedsiębiorstw.

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

Paweł Dec Polskie Towarzystwo Ekonomiczne Kolegium Nauk o Przedsiębiorstwie Szkoła Główna Handlowa

DZIAŁANIA POLSKIEGO TOWARZYSTWA EKONOMICZNEGO DLA INNOWACYJNOŚCI Tematyka innowacyjności gospodarki polskiej jest często dyskutowana w różnych środowiskach, gremiach i organizacjach, m.in. podczas konwersatoriów Czwartki u ekonomistów czy w ramach Forum Myśli Strategicznej działających pod egidą Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego. Czwartki u Ekonomistów Konwersatoria Czwartki u Ekonomistów to cykl realizowany przez Polskie Towarzystwo Ekonomiczne od 2006 roku w formie otwartej debaty, nagrywanej (stenogramy) i komentowanej. Do dyskusji zapraszani są nie tylko ekonomiści, ale także przedstawiciele rządu, polityki, osobistości świata nauki i kultury oraz dziennikarze. Organizatorzy uznając, że od dłuższego czasu rolę środowisk opiniotwórczych w debacie ekonomicznej i ustrojowej przejmują kręgi polityczne, podjęli wyzwanie deklarując: pragniemy powstrzymać ten proces i przywrócić środowiskom nauki, eksperckim oraz publicystycznym właściwą rolę w inspirowaniu przemian i reform w naszym kraju. Wśród organizowanych w 2009 i 2010 roku Czwartków u Ekonomistów, można wymienić kilka dotyczących problematyki innowacji w polskiej gospodarce: 19 listopada 2009 r. - odbyła się w Warszawskim Domu Ekonomisty (ul. Nowy Świat 49) debata pt. Sztuki piękne i humanistyka jako kapitał innowacyjny. Do debaty wprowadzili: dr Jan Kozłowski, Bogna Świątkowska, Beata Bochińska, Edwin Bendyk, Jan Szomburg jr. oraz dr Alek Tarkowski. 21 stycznia 2010 r. - odbyło się w Warszawskim Domu Ekonomisty konwersatorium pt. Rola nauki i techniki w "odrabianiu zaległości cywilizacyjnej Polski. Wprowadzenia do dyskusji dokonali prof. dr hab. Stanisław Rudolf, wiceprezes PTE, Leszek Grabarczyk, Dyrektor Departamentu Wdrożeń i Innowacji MNiSW, prof. dr hab. Andrzej Jasiński, Wydział Zarządzania,

Uniwersytet

Warszawski,

Stanisław

Kubielas,

Wydział

Nauk

Ekonomicznych, Uniwersytet Warszawski, prof. dr hab. Ewa Okoń-Horodyńska, Wydział Zarządzania i Komunikacji Społecznej, Uniwersytet Jagielloński, dr Krzysztof Piech, Prezes, Instytut Wiedzy i Innowacji.

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

18 lutego 2010 r. - odbyło się konwersatorium pt. Efektywność ulg podatkowych na B+R. Do dyskusji wprowadzili: Leszek Grabarczyk, dyrektor Departamentu Wdrożeń i Innowacji MNiSW, Krzysztof Gulda, dyrektor Departamentu Strategii MNiSW, Marta Georgijew, Departament Rozwoju Gospodarki Ministerstwa Gospodarki, prof. dr hab. Piotr Pysz, Wyższa Szkoła Finansów i Zarządzania w Białymstoku, Fachhochschule für Wirtschaft und Technik Vechta/Diepholz/Oldenburg. 18 marca 2010 r. - odbyło się konwersatorium pt. Kształcenie naukowe jako element budowy kapitału intelektualnego. Do debaty wprowadzili: prof. Lech Mankiewicz, dyrektor Centrum Fizyki Teoretycznej PAN, dr Błażej Błażejewski, Instytut Paleobiologii PAN, dr Jan Fazlagic, Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu, dr Marcin Grynberg, Instytut Biochemii i Biofizyki PAN, dr Maciej Kluza, Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego, dr Józefina Turło, Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Wydział Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej, dr Elżbieta Soszyńska, Uniwersytet Warszawski, Wydział Stosowanych Nauk Społecznych i Resocjalizacji. 6 maja 2010 r. - odbyło się konwersatorium pt. Zarządzanie projektami - kluczowe i problematyczne zagadnienia. Do dyskusji wprowadzili: prof. dr hab. Witold Łojkowski, Instytut Wysokich Ciśnień PAN, Koordynator Polskiej Platformy Nanotechnologii, prof. dr hab. inż. Andrzej Straszak, Wyższa Szkoła Informatyki Stosowanej i Zarządzania. Więcej informacji nt. konwersatoriów znajduję się na stronie www.pte.pl/czwartki Forum Myśli Strategicznej Forum Myśli Strategicznej zostało powołane 28 stycznia 2008 r. w Warszawie. Wśród inicjatorów i pomysłodawców jego powołania było Polskie Towarzystwo Ekonomiczne oraz Polskie Towarzystwo Współpracy z Klubem Rzymskim. Misją działania forum jest krzewienie kultury i myśli strategicznej w Polsce. Realizacji tak postawionemu celowi służyć mają działania polegające zarówno na organizacji dyskusji i debat, jak i prowadzeniu badań naukowych obejmujących problematykę przedstawionej misji. Uczestnikami Forum Myśli Strategicznej, tak czynnymi jak i biernymi, są osoby z kręgów akademickich, biznesowych, rządowych oraz samorządowych. Kluczowe pytanie, z punktu widzenia inicjatorów powołania Forum, Polonia Quo Vadis? idealnie wpisuje się w listę priorytetów naukowych, biznesowych, społecznych i politycznych w Polsce. Istnieje bowiem niekwestionowana potrzeba włączenia myśli strategicznej w krajowy system edukacji, a tym samym zachęcania uczniów i studentów do angażowania się w tego typu inicjatywy.

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

26 października 2009 r. - odbyło się w Warszawskim Domu Ekonomisty VIII seminarium Forum Myśli Strategicznej, pt. Rządowy dokument strategiczny Polska 2030. Do dyskusji wprowadził Zespół Doradców Strategicznych Prezesa Rady Ministrów RP. 25 stycznia 2010 r. - odbyło się X seminarium Forum Myśli Strategicznej pt. Strategiczne problemy rozwoju szkolnictwa wyższego w Polsce. Wprowadzenie do dyskusji dokonała Minister Barbara Kudrycka. 22 marca 2010 r. - odbyło się XII seminarium Forum Myśli Strategicznej nt. Nowa ścieżka rozwoju świata. Program Klubu Rzymskiego. Wprowadzenia do dyskusji dokonał prof. dr hab. Zdzisław Sadowski, prezes honorowy Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego. Więcej informacji nt. Forum Myśli Strategicznej znajduje się na stronie www.pte.pl/fms Tematyka innowacji leży również w kręgu zainteresowań Oddziałów PTE Oddział PTE w Bielsku-Białej w 2009-2010 w zakresie działań na rzecz innowacji: 2009: Udział przedstawicieli Oddziału w przedsięwzięciach: Bielskiego Inkubatora Technologicznego na rzecz podniesienia innowacyjności podmiotów

Subregionu

Podbeskidzia:

wykonano

ekspertyzy,

wykłady

w organizowanych szkoleniach z zakresu Strategii: Innowacyjna Gospodarka – Innowacyjny Region; Bielskiego

Centrum

Przedsiębiorczości

Bielskiego

Funduszu

Poręczeń

Kredytowych: Innowacyjny Projekt – Innowacyjne finansowanie. 2010: Patronat Honorowy PTE nad konferencją Wyższej Szkoły EkonomicznoHumanistycznej w Bielsku-Białej nt.: Współczesne koncepcje i strategie zarządzania. Teoria a Praktyka (04.06.2010); Konferencja Naukowa: Instytucje otoczenia biznesu a rozwój przedsiębiorczości oparty na innowacjach w Subregionie Podbeskidzia (15-16.X.2010). PTE Oddział w Elblągu zamierza jeszcze w tym roku podpisać porozumienie o współpracy z Gminą Miasto Elbląg w celu wspólnej realizacji projektu DISKE Development of Innovative Systems through Knowledge Exchange (por. www.diskeproject.eu) w roli partnera stowarzyszonego. Projekt DISKE jest realizowany w ramach Programu Współpracy

Transgranicznej

Południowy

Bałtyk

2007-2013.

przedsięwzięcie

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

zaangażowanych jest 6-ciu partnerów głównych (w tym z Polski, Niemiec, Szwecji i Danii) oraz 6-ciu partnerów stowarzyszonych (w tym partnerzy z Polski, Rosji, Niemiec i Litwy). Gmina Miasto Elbląg pełni rolę partnera wiodącego. W związku z powyższym PTE Oddział w Elblągu będzie miał możliwość uczestniczenia w: procesie benchmarkingu parków technologicznych Południowego Bałtyku, spotkaniach z przedsiębiorcami, środowiskami naukowymi oraz administracją publiczną, konferencji w Greifswaldzie (Niemcy), spotkaniach z partnerami projektu tj. przedstawicielami Parków Technologicznych z Gdyni, Gdańska, Elbląga, Greifswaldu (Niemcy), Kłajpedy (Litwa) i Vaxjo (Szwecja), udziału w konferencji zamykającej projekt w 2011 roku (sierpień/wrzesień). Więcej informacji nt. działalności Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego znajduje się na stronie www.pte.pl

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

CZĘŚĆ MIKROEKONOMICZNA

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

Ewa Puchała-Krzywina Instytut Nauk Ekonomicznych PAN

BARIERY INNOWACYJNOŚCI W WOJEWÓDZTWIE MAZOWIECKIM Poziom innowacyjności firm w istotnym stopniu wpływa na tempo i kierunki rozwoju gospodarczego zarówno całego kraju jak i poszczególnych regionów. Jednakże pomimo, iż Polska

badań

Komisji

Europejskiej

dotyczących

zintegrowanego

wskaźnika

innowacyjności, należy od 2006 r. do grupy krajów nadążających za takimi liderami jak Szwecja czy Japonia,85 to nadal poziom innowacyjności polskiej gospodarki jest stosunkowo niski. Jednak to właśnie innowacyjne firmy są źródłem konkurencyjności polskiej gospodarki wpływając na zmniejszenie dystansu rozwojowego regionów. Zmniejszenie dystansu rozwojowego - nie tylko na poziomie regionów - jest niezwykle trudnym wyzwaniem. Są województwa, które szybko potrafią ten dystans zmniejszać i takie - w których mimo bardzo dużych nakładów środków i sił dysproporcje ulegają utrwaleniu. Sektor innowacyjny działa w Polsce w bardzo trudnym otoczeniu. Wiele czynników wpływa na nierozpoczęcie nowych projektów innowacyjnych, ich przerwanie w trakcie realizacji bądź opóźnienie. Badania przeprowadzone w INE PAN w ponad 100 firmach 86 innowacyjnych pokazały, że natrafiają one na szereg barier utrudniających czy wręcz uniemożliwiających pomyślną realizację rozpoczętych lub planowanych projektów innowacyjnych. W 2008 r. w stosunku do lat 2004-2006 siła oddziaływania barier innowacyjności przez ankietowane firmy w poszczególnych województwach była różna. W analizach można było wyodrębnić grupy firm, które wskazywały na istotne znaczenie danego czynnika, średnie bądź o niskim wpływie. Natomiast dla innych przedsiębiorstw niektóre bariery były bez znaczenia.87 W niektórych województwach widoczne było nasilenie danej przeszkody, w innych zmniejszenie, a w pozostałych siła oddziaływania danego czynnika pozostała bez

Baczko T.: Wyzwanie innowacyjne w: Raport o innowacyjności gospodarki Polski w 2007 r., INE PAN, Warszawa 2007, s. 9. 86 Analiza została wykonana na podstawie danych ankietowych przesłanych do INE PAN do Listy 500 najbardziej innowacyjnych przedsiębiorstw w Polsce w 2008 r. przez 103 firmy (usługowe i przemysłowe) oraz porównawczo do Listy 500 najbardziej innowacyjnych przedsiębiorstw w Polsce w 2006 r. (analiza barier objęła lata 2004-2006) - 112 firm. Do analiz za poszczególne okresy pod uwagę brane były inne grupy przedsiębiorstw, dlatego poniższe opracowanie można traktować jedynie jako zasygnalizowanie pewnych tendencji, jakie miały miejsce w badanym okresie w poszczególnych województwach. W ankiecie została wykorzystana metodologia badania działalności innowacyjnej przedsiębiorstw stosowana przez GUS w oparciu o kwestionariusz CIS stosowany w ramach badań międzynarodowego programu badawczego zwanego Community Innovation Survey (CIS) obejmującego kraje UE i EFTA oraz kandydujące do członkostwa w UE. 87 Stopień wpływu: 1 – wysoki (istotny), 2 – średni (umiarkowany), 3 – niski, 4 – bez znaczenia.

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

zmian. Struktura oddziaływania barier w poszczególnych województwach w stosunku do poprzedniego okresu była podobna. W warunkach kryzysu w woj. mazowieckim88 siła oddziaływania barier innowacyjności raczej nie uległa zmianie. Zarówno w 2008 r. jak i w porównawczym okresie 2004-2006 wg ankietowanych firm Mazowsza w największym stopniu na ich innowacje wpływały czynniki ekonomiczne - wysokie koszty innowacji, niedostatek środków własnych lub zewnętrznych. Zdaniem badanych podmiotów gospodarczych przeszkody ekonomiczne oddziaływały w umiarkowanym stopniu na ich działalność innowacyjną, przy czym na wysokie znaczenie braku środków własnych wskazało blisko 23% przedsiębiorstw, a środków zewnętrznych – ok. 18%. W 2008 r. największy wpływ na działalność innowacyjną firm miały zbyt wysokie koszty innowacji – ponad 1/3 badanych wskazała na istotne znaczenie tego czynnika. W porównaniu z okresem poprzednim siła oddziaływania bariery związanej ze zbyt wysokimi kosztami innowacji uległa nieznacznemu zwiększeniu. Stopień oddziaływania tej grupy czynników na innowacyjność firm od poprzedniego badania prawie nie zmienił się. Świadczy to nadal o braku długookresowej strategii innowacyjnej w badanej grupie przedsiębiorstw, gdyż dopiero przy pewnej aktywizacji okazałoby się, że przedsiębiorstwa napotkałyby na te bariery. Porównując do średnich wyników ogólnokrajowych powyższe przeszkody wpływały w bardzo podobnym stopniu, choć ich nasilenie było nieznacznie mniejsze – por. rys. 1.

Analiza barier objęła tylko część innowacyjnych przedsiębiorstw, które przesłały do INE PAN swoją ankietę Raport obejmuje większą liczbę przedsiębiorstw. W przypadku analizowanego województwa badana próba objęła 24 firmy, które przesłały swoje dane do Listy 500 najbardziej innowacyjnych przedsiębiorstw w Polsce w 2006 r. i 22 - do Listy 500 najbardziej innowacyjnych przedsiębiorstw w Polsce w 2008 r. Zatem wyników tego badania nie można uśredniać na cały region, a traktować raczej jako rzut światła na bariery odczuwane przez niektóre innowacyjne firmy regionu.

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

Rysunek 1. Przeszkody ekonomiczne wpływające na działalność innowacyjną firm w województwie mazowieckim na tle innych województw* 3 2,5

2,3 2,2

2,1 2,1

2 1,5 1 0,5

2004-2006 2008

*Poszczególne cyfry oznaczają uśredniony stopień wpływu danej bariery na działalność innowacyjną firm określonego województwa: 1- wysoki, 2 – średni, 3 – niski; 4 – bez znaczenia. Źródło: opracowanie własne na podstawie badań kwestionariuszowych przesłanych do INE PAN do Listy 500 najbardziej innowacyjnych przedsiębiorstw w Polsce w 2006 r. i 2008 r.

Zdaniem innowacyjnych firm woj. mazowieckiego na drugim miejscu pod względem wpływu na innowacyjność znalazły się czynniki rynkowe. Ich waga w porównaniu do wyników średnich w kraju była stosunkowo mniejsza – por. rys. 2. Stopień oddziaływania tych przeszkód w 2008 r. określono jako średni, choć o mniejszym nasileniu. W stosunku do poprzedniego badania siła wpływu tych barier nie zmieniła się. Przedsiębiorstwa coraz częściej działają w warunkach konkurencyjnego rynku i bardziej obawiają się niepewnego popytu (ponad 18% firm wskazało na istotny wpływ tego czynnika) niż dominacji innych firm (blisko 10%). Także brak popytu na innowacje89 nie stanowił aż tak istotnego problemu (tylko ok. 40% ankietowanych przedsiębiorców wskazało na istotny lub średni wpływ tej bariery). Badane firmy regionu mazowieckiego także stosunkowo nisko oceniły brak potrzeby prowadzenia działalności innowacyjnej ze względu na wprowadzenie innowacji w latach poprzednich (blisko 60% wskazało na niski lub bez znaczenia wpływ tej przeszkody). Zdaniem ankietowanych podmiotów gospodarczych ww. dwie bariery wpływały w niskim stopniu na ich innowacje. Zbyt słabo odczuwana bariera popytowa przez ankietowane firmy może być 89

Bariera ta może być podwójnie interpretowana przez przedsiębiorstwa jako brak popytu ze strony konsumentów lub pracowników firmy.

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

wyrazem niewystarczającej orientacji na potrzeby odbiorcy. Innowacyjne przedsiębiorstwa twierdziły, że popyt nie stanowi dla nich bariery, co może być spowodowane nie dostrzeganiem znaczenia budowania przewag konkurencyjnych opartych na popytowym podejściu do innowacji, w tym także bardziej zaawansowanych form takich jak innowacje kreowane przez odbiorców (User-Driven Innovation), co ma istotne znaczenie dla wdrażania innowacji.90 Rysunek 2. Przeszkody rynkowe wpływające na działalność w województwie mazowieckim na tle innych województw* 3 2,5

2,6 2,6

innowacyjną

firm

2,4 2,3

2 1,5 1 0,5

2004-2006 2008

Siła oddziaływania barier związanych z wiedzą obejmujących brak wykwalifikowanego personelu, informacji nt. technologii i rynków oraz trudności w znalezieniu partnerów do współpracy w zakresie działalności innowacyjnej w 2008 r. w stosunku do poprzedniego okresu nie zmieniła się - por. rys. 3. Przeszkody te miały także raczej niski wpływ na innowacyjność przedsiębiorstw. Porównując do średnich wyników w kraju - bariery te w 2008 r. w badanym województwie miały mniejszy wpływ na innowacje.

Zob. teksty: W. Burzyński: User-Driven Innovation (UDI)–elementy teorii i praktyki; W. Pander: Nowe popytowe podejście do innowacji-User Driven Innovation; N. Grądzka: Innowacje popytowe w latach 20062008-wyniki badań ankietowych; A. Żołnierski: User-Driven Innovation w MŚP - analiza wybranych polskich studiów przypadku w: Raporcie o innowacyjności gospodarki Polski 2009 r., (red. nauk. T. Baczko), INE PAN, Warszawa 2010.

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

Prawie 70% innowacyjnych przedsiębiorców uznało aspekt związany z brakiem odpowiednio wykwalifikowanego personelu w 2008 r. za zupełnie bez znaczenia lub mający niski wpływ na ich innowacje91. W regionie mazowieckim firmy nie miały raczej problemów z dostępem do informacji nt. technologii. Żadne przedsiębiorstwo nie wskazało na istotność tej bariery, jednocześnie ponad 90% firm, uznało ten czynnik za bez znaczenia lub o bardzo niskim stopniu wpływu na ich innowacje. Niski stopień oddziaływania bariery związanej z brakiem informacji nt. technologii może świadczyć, że ankietowane firmy nie działają w sferze wysokich technologii92. Równocześnie niewystarczająca informacja nt. rynków tylko dla ok. 14% badanych firm stanowiła wysoce istotny problem, natomiast dla blisko 80% podmiotów gospodarczych była bez znaczenia lub o niskim poziomie istotności. Występowanie

braku

bariery

informacyjnej

nie

najlepiej

świadczy

poziomie

umiędzynarodowienia i potrzebie śledzenia postępu technologicznego. Badane przedsiębiorstwa przywiązywały wagę do nawiązywania więzi, o czym świadczy fakt, że trudności w znalezieniu partnerów do współpracy w zakresie działalności innowacyjnej postrzegały jako barierę wpływającą raczej w umiarkowanym stopniu na ich innowacje. Równocześnie największą przeszkodę w tej grupie czynników stanowiły właśnie trudności w znalezieniu partnerów do współpracy. Ponad połowa (55%) ankietowanych firm Mazowsza wskazała na trudności w znalezieniu odpowiednich partnerów do współpracy jako przeszkodę

mającą

istotny

lub

średni

wpływ

ich

procesy

innowacyjne.

Nieistotność tego czynnika można tłumaczyć m. in. większą dostępnością do wysoko specjalistycznej kadry w tym regionie. 92 Szerzej zob. badanie M. Martina, które wskazuje na różnice we wrażliwości firm w zależności od stopnia nowoczesności produkcji i technologii. Firmy, które działają w sferze wysokich technologii odczuwają brak informacji jako wysoce istotny czynnik wpływający na ich działania.

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

Rysunek 3. Przeszkody związane z wiedzą wpływające na działalność innowacyjną firm w województwie mazowieckim na tle innych województw*

4 3,5 3 2,5 2 1,5 1 0,5 0

2,8 2,8

2,7 2,6

*Poszczególne cyfry oznaczają uśredniony stopień wpływu danej bariery na działalność innowacyjną firm określonego województwa: 1- wysoki, 2 – średni, 3 – niski; 4 – bez znaczenia. Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań kwestionariuszowych przesłanych do INE PAN do Listy 500 najbardziej innowacyjnych przedsiębiorstw w Polsce w 2006 r. i 2008 r.

Firmy Mazowsza wskazały także na inne czynniki, na które przedsiębiorstwo nie miało wpływu, a które w sposób negatywny odbiły się na ich działalności innowacyjnej, m. in.93: zbyt sformalizowane wymagania i kryteria oceny przy rozpatrywaniu wniosków o dofinansowanie i finansowanie B+R; zdecentralizowana informacja na temat projektów wspierających przedsiębiorców innowacyjnych, misji handlowych lub możliwości prezentacji osiągnięć; priorytetyzacja projektów innowacyjnych - projekty wykonywane na rzecz istniejących klientów mają wyższy priorytet niż te o wyższym poziomie innowacji; brak innowacyjności u dostawców (np. tworzyw sztucznych). Instrumenty wspierające innowacyjność są różnie oceniane przez przedsiębiorców. Ankietowane firmy regionu widzą możliwość pokonywania barier innowacyjności, mają też konkretne postulaty instytucjonalne. Ich zdaniem aby zmniejszyć bariery innowacyjności instytucje publiczne powinny skupić się m.in. na94: uproszczeniu przepisów ułatwiających działalność przedsiębiorstw, usprawnieniu procedur związanych z dostępem do finansowania zewnętrznego (fundusze unijne) oraz skróceniu procedur wprowadzenia nowego produktu lub usługi. Przedsiębiorcy zwracali uwagę, że zbyt długi czas oczekiwania na wynik procedury 93

Na podstawie wybranych informacji z danych ankietowych przesłanych przez przedsiębiorstwa do INE PAN do Listy 500 najbardziej innowacyjnych przedsiębiorstw w Polsce. 94 Na podstawie wybranych informacji z danych ankietowych przesłanych przez przedsiębiorstwa do INE PAN do Listy 500 najbardziej innowacyjnych przedsiębiorstw w Polsce.

2004-2006 2008

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

patentowej powoduje, że produkt lub usługa traci na innowacyjności. W opinii respondentów istotna jest też zmiana regulacji prawno-podatkowych (ulgi inwestycyjne, podatkowe). Zdaniem przedsiębiorstw bardzo ważne jest również zwiększenie świadomości w zakresie innowacji oraz usprawnienie mechanizmów kontaktu pomiędzy producentami lub usługodawcami a rynkiem. Podsumowując, przeszkodami o największym znaczeniu w działalności innowacyjnej wskazanymi przez ankietowane przedsiębiorstwa Mazowsza w 2008 r. były bariery finansowe, przy czym zdaniem ankietowanych firm wpływały one w raczej umiarkowanym stopniu na ich innowacje. W najmniejszym natomiast stopniu obawiano się barier związanych z wiedzą. Badania nad innowacyjnością gospodarki Polski95 pokazują, że firmy innowacyjne występują we wszystkich województwach, jednocześnie utrzymuje się dystans innowacyjny regionów, który może trwać dziesiątki lat, dlatego też gospodarka oparta o wiedzę i związane z nią instytucje mogą przyczynić się do przyspieszenia w tych województwach procesów innowacyjnych. Istotne jest zatem wydłużenie horyzontu polityki gospodarczej nie tylko na poziomie kraju, ale też regionów, branż i firm. Ważna jest współpraca nauki i gospodarki powiązania przedsiębiorstw

ośrodkami

akademickimi,

naukowymi

badawczo-

rozwojowymi, celem zmniejszenia bariery informacyjnej, czyli orientacji na potrzeby przedsiębiorstw i konsumentów. Bardzo istotną rolę w całym tym procesie odgrywa także efektywne wykorzystanie i tworzenie kapitału intelektualnego, zwiększenie świadomości dotyczącej własności intelektualnej oraz wiedzy na temat standardów i przemian w innowacjach - nie tylko wśród przedsiębiorców lub kadry zarządzającej, ale także - a może i przede wszystkim – wśród pracowników.96 Istotną rolę mają do odegrania zarówno firmy z kapitałem krajowym jak i zagranicznym, ośrodki badawczo-rozwojowe koncernów międzynarodowych, organizacje akademickie97 czy instytucje świata kultury i mediów. Zatem realizacja polityki innowacyjnej regionu wymaga jednoczesnego współdziałania różnych grup interesów – instytucji państwowych, środowiska nauki, sektora prywatnego wraz z doborem odpowiednich rynkowych narzędzi wsparcia, a istotnym elementem tej polityki jest nie tylko 95

Zob. szerzej Raporty o innowacyjności gospodarki Polski (w latach: 2005-2009), red. nauk. T. Baczko, INE PAN, Warszawa (2005-2010). 96 Pilat D.: OECD’s Innovation Strategy: Key Findings and Policy Message materiały zaprezentowane na Roundtable on OECD Innovation Strategy Towards new perception of innovation/W kierunku nowego spojrzenia na innowacje, Ministerstwo Gospodarki, OECD, Polish Market, Warszawa 29.06.2010. 97 Zob. teksty: Janiszewska J.: Rok 2009 - europejskim rokiem kreatywności i innowacji w: Raport o innowacyjności gospodarki Polski w 2009 r. (red. nauk. T. Baczko), INE PAN, Warszawa 2010 oraz Europejski Rok Kreatywności i Innowacji 2009 w Polsce. Raport, Ministerstwo Edukacji Narodowej, Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji, Warszawa 2010.

100

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

angażowanie w ten proces inżynierów, pracowników naukowych z działów badawczorozwojowych czy przedsiębiorców, ale także pracowników i będących odbiorcami produktów lub usług - konsumentów.

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

101

Marek Szyl Sieć Naukowa MSN

STRUKTURA REGIONALNA PRZEDSIĘBIORSTW INNOWACYJNYCH INWESTUJĄCYCH W BADANIA I ROZWÓJ W 2008 ROKU W ramach badań innowacyjności regionów Polski zostało przeprowadzone badanie innowacyjnych przedsiębiorstw ponoszących nakłady na prace badawczo-rozwojowe.98 W ramach tych badań zidentyfikowano łącznie 592 przedsiębiorstwa, które wykazywały nakłady na B+R w 2008 roku. Analiza inwestorów w B+R w poszczególnych regionach (por. rys. 1), pokazuje silną koncentrację tych przedsiębiorstw, w takich województwach, jak: mazowieckie (129 podmiotów, co stanowiło 22% wszystkich analizowanych przedsiębiorstw), śląskie (analogicznie 97, 16%), wielkopolskie (56, 9%) czy dolnośląskie (55, 9%). W tych regionach kumulowało się aż 57% wszystkich badanych przedsiębiorstw. Najmniej inwestorów w badania i rozwój występowało w regionach: świętokrzyskim (8, 1%), lubuskim (8, 1%), podlaskim (10, 2%) i opolskim (12, 2%). W tych regionach łącznie występowało zaledwie 6% wszystkich badanych przedsiębiorstw. Rysunek 1. Przedsiębiorstwa inwestujące w badania i rozwój w 2008 według regionów

liczba przedsiębiorstw 100

120

140

MAZOWIECKIE ŚLĄSKIE WIELKOPOLSKIE DOLNOŚLĄSKIE ŁÓDZKIE MAŁOPOLSKIE PODKARPACKIE POMORSKIE KUJAWSKO-POMORSKIE ZACHODNIOPOMORSKIE WARMIŃSKO-MAZURSKIE LUBELSKIE OPOLSKIE PODLASKIE LUBUSKIE ŚWIĘTOKRZYSKIE

Źródło: opracowanie własne na podstawie bazy danych INE PAN.

Nakłady na prace badawczo-rozwojowe definiowane zgodnie ze standardami OECD i GUS oraz z Międzynarodowymi Standardami Rachunkowości (MSR nr 38).

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

102

Analiza wartości nakładów na B+R przedsiębiorstw pokazuje jeszcze silniejsze zróżnicowanie pomiędzy regionami (por. rys. 2). W województwie mazowieckim przedsiębiorstwa inwestujące w badania i rozwój w 2008 roku wydały łącznie na badania i rozwój 618 mln zł, (o 8,7% więcej niż w 2007 roku), było to 40% wszystkich nakładów na badania

rozwój

zidentyfikowanych

inwestorów

B+R.

regionie

śląskim

przedsiębiorstwa w badania i rozwój zainwestowały o połowę mniej niż firmy z województwa mazowieckiego i wydały 290 mln zł (spadek w stosunku do roku 2007 o 21,2%). W regionie małopolskim przedsiębiorstwa wydały na prace badawczo-rozwojowe 165 mln zł. Rysunek 2. Wielkość nakładów na badania i rozwój przedsiębiorstw w latach 2007-2008 według regionów nakłady na B+R w mln zł 0

150

300

450

600

750

MAZOWIECKIE ŚLĄSKIE MAŁOPOLSKIE 2008

WIELKOPOLSKIE

2007

POMORSKIE PODKARPACKIE DOLNOŚLĄSKIE LUBELSKIE KUJAWSKO-POMORSKIE ŁÓDZKIE WARMIŃSKO-MAZURSKIE ZACHODNIOPOMORSKIE OPOLSKIE LUBUSKIE ŚWIĘTOKRZYSKIE PODLASKIE

Źródło: opracowanie własne na podstawie bazy danych INE PAN.

W województwie podlaskim, świętokrzyskim, lubuskim, opolskim, zachodniopomorskim i warmińsko-mazurskim przedsiębiorstwa wydały łącznie na badania i rozwój zaledwie 49 mln zł, co wskazuje na dużą dysproporcję pomiędzy regionami. Warto zauważyć, że tylko dwa regiony charakteryzowały się spadkiem

nakładów na B+R

przedsiębiorstw

(województwo śląskie i lubelskie). W pozostałych 14 regionach obserwować można wzrost tych nakładów w latach 2007-2008. Największe średnie nakłady na B+R ponosiły przedsiębiorstwa z regionu mazowieckiego (4.797 tys. zł), lubelskiego (4.295 tys. zł), małopolskiego (3.911 tys. zł) i pomorskiego (2.014 tys. zł). Najmniejszymi nakładami na B+R charakteryzowały się przedsiębiorstwa

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

103

z województwa: podlaskiego (222 tys. zł), świętokrzyskiego (652 tys. zł), opolskiego (658 tys. zł) i zachodniopomorskiego (761 tys. zł). Średnia dla całego sektora analizowanych przedsiębiorstw w 2008 roku wyniosła 2.706 tys. zł, zaś mediana 335 tys. zł (odpowiednio dane dla 2007 roku wyniosły 2.500 tys. zł i 135 tys. zł). Analiza rozkładu średnich regionalnych dodatkowo potwierdza silne zróżnicowanie pomiędzy przedsiębiorstwami w poszczególnych regionach – por. rys. 3. Rysunek 3. Innowacyjne przedsiębiorstwa inwestujące w badania i rozwój w 2008 według regionów

5000 4000 3000 średnia 2.706 tys. zł

2000

ŚWIĘTOKRZYSKIE

ZACHODNIO-POMORSKIE

ŁÓDZKIE

MAŁOPOLSKIE

LUBUSKIE

LUBELSKIE

KUJAWSKO-POMORSKIE

WARMIŃSKO-MAZURSKIE

PODKARPACKIE

PODLASKIE

POMORSKIE

WIELKOPOLSKIE

ŚLĄSKIE

OPOLSKIE

MAZOWIECKIE

1000 DOLNOŚLĄSKIE

nakłady na B+R w tys. zł

6000

Źródło: opracowanie własne na podstawie bazy danych INE PAN.

Analizy wyników finansowych innowacyjnych przedsiębiorstw inwestujących w badania i rozwój w latach 2006, 2007, 2008 pokazują, że pogorszyła się efektywność gospodarowania przedsiębiorstw w większości regionów. Nie były to jednak zjawiska niszczące wartość przedsiębiorstw, a oznaczały jedynie pewne spowolnienie procesu generowania zysków. Na rysunku

zostały

przedstawione

wyniki

analizy

rentowności

sprzedaży

netto99

przedsiębiorstw inwestujących w badania i rozwój w poszczególnych regionach w latach 2006, 2007, 2008. Najbardziej rentownymi przedsiębiorstwami w badanej grupie w roku 2008 były przedsiębiorstwa z regionów: dolnośląskiego (15%), łódzkiego (10,5%), lubelskiego (7,7%) i opolskiego (7,5%). Względnie niską rentownością sprzedaży charakteryzowały się 99

Wskaźnik rentowność sprzedaży netto był liczony jako wynik finansowy netto odniesiony do przychodów ze sprzedaży netto.

104

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

przedsiębiorstwa w regionie zachodniopomorskim oraz świętokrzyskim (odpowiednio 0,5% i 2,5%). Średnią rentowność sprzedaży na poziomie ujemnym wykazywały przedsiębiorstwa inwestujące w B+R z województwa pomorskiego (-1,5%). Rysunek 4. Rentowność sprzedaży netto (ROS) innowacyjnych przedsiębiorstw inwestujących w badania i rozwój w latach 2006-2008 roku według regionów

MAZOWIECKIE ŚWIĘTOKRZYSKIE

25,0%

ŚLĄSKIE

20,0% PODLASKIE

DOLNOŚLĄSKIE

15,0% 10,0% LUBUSKIE

WIELKOPOLSKIE

5,0% 0,0% -5,0%

ZACHODNIOPOMORSKIE

POMORSKIE

WARMIŃSKO-MAZURSKIE

MAŁOPOLSKIE

OPOLSKIE

PODKARPACKIE

ŁÓDZKIE

KUJAWSKO-POMORSKIE LUBELSKIE

ROS 2008

2007

2006

Źródło: opracowanie własne na podstawie bazy danych INE PAN.

Badania wskazują ponadto, że w krótkim okresie nie występowała korelacja pomiędzy nakładami na badania i rozwój przedsiębiorstw w poszczególnych regionach a ich wynikami finansowymi.

Równocześnie

istniała

bardzo

silna

korelacja

pomiędzy wielkością

przedsiębiorstw w poszczególnych regionach a ich nakładami na badania i rozwój (współczynnik korelacji ponad +0,97). Oznacza to, że wielkość przedsiębiorstwa silnie determinuje działania w obszarze B+R.

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

105

Uzupełnieniem analiz rentowności sprzedaży netto badanych przedsiębiorstw jest analiza intensywności nakładów na B+R przedsiębiorstw w regionach (por. rys. 5). Wskaźnik intensywności nakładów na B+R, liczony jako procent wartości sprzedaży obrazuje, że w 2008 roku, największymi intensywnościami charakteryzowały się przedsiębiorstwa z regionów: świętokrzyskiego (1,8%), zachodniopomorskiego (1,7%), łódzkiego (1,5%) i małopolskiego (1,3%). Najniższe intensywności nakładów na B+R przedsiębiorstw występowały w regionach: dolnośląskim (0,2%), mazowieckim (0,3%), opolskim (0,4%) i śląskim (0,5%). Niskimi wskaźnikami intensywności nakładów na badania i rozwój charakteryzowały się duże przedsiębiorstwa, zaś wysokimi małe firmy. Analiza ta potwierdza, że wielkość przedsiębiorstwa silnie determinuje innowacyjne przedsiębiorstwa ponoszące nakłady na B+R. Rysunek 5. Intensywność nakładów na B+R innowacyjnych przedsiębiorstw w 2008 roku według regionów

MAZOWIECKIE ŚWIĘTOKRZYSKIE PODLASKIE

OPOLSKIE

ZACHODNIOPOMORSKIE

1,8% 1,6% 1,4% 1,2% 1,0% 0,8% 0,6% 0,4% 0,2% 0,0%

ŚLĄSKIE MAŁOPOLSKIE

POMORSKIE

WIELKOPOLSKIE

LUBUSKIE

LUBELSKIE

WARMIŃSKO-MAZURSKIE

PODKARPACKIE

KUJAWSKO-POMORSKIE

DOLNOŚLĄSKIE ŁÓDZKIE

Intensywność nakładów na B+R (jako % sprzedaży) Źródło: opracowanie własne na podstawie bazy danych INE PAN.

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

106

Wnioski Podsumowując przedstawione powyżej wyniki badań innowacyjnych przedsiębiorstw ponoszących nakłady na badania i rozwój w 2008 roku, należy stwierdzić, że występowało duże

zróżnicowanie

pomiędzy

przedsiębiorstwami

poszczególnych

regionach.

Zróżnicowanie to występowało zarówno w liczbie przedsiębiorstw, jak i wartości nakładów na prace badawczo-rozwojowe. W większości regionów sektory inwestorów w badania i rozwój dynamicznie się rozwijały i to pomimo wystąpienia kryzysu roku 2008. Równocześnie dawało się zaobserwować spadek rentowności sprzedaży netto przedsiębiorstw w regionach, ale tylko w jednym regionie wskaźnik ten był ujemny. Należałoby jednak zaznaczyć, że bardziej pogłębione badania pokazują, że nie istnieją proste krótkookresowe powiązania pomiędzy nakładami na B+R przedsiębiorstw w poszczególnych regionach a ich wynikami operacyjnymi. W badaniach innowacyjnych przedsiębiorstw ponoszących nakłady na badania i rozwój istotną determinantą okazuje się wielkość przedsiębiorstwa. Związek ten należy brać pod uwagę przy ocenie wpływu nakładów na B+R na wyniki finansowe przedsiębiorstw.

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

107

Michał Baranowski Instytut Nauk Ekonomicznych PAN

WOJEWÓDZTWO MAZOWIECKIE – DOBRE MIEJSCE DLA FIRM INNOWACYJNYCH? WYBRANE ASPEKTY ZMIAN ZACHODZĄCYCH W LATACH 2005-2009 Województwo mazowieckie jest jednym z najbardziej charakterystycznych pod względem przestrzennego układu firm przejawiających cechy innowacyjne. Charakteryzuje się ono bardzo silną koncentracją w ośrodku stołecznym i miastach satelickich oraz dość rzadkim rozmieszczeniem poza stołeczną aglomeracją. Jest właściwe jedynym o takiej strukturze w Polsce. W literaturze istnieje kilka hipotez dotyczących spójności gospodarczej Polski.100 Dla potrzeb niniejszej analizy przyjęto jedną z nich, mianowicie założenie o istnieniu trójkąta,101 którego wierzchołkami są w przybliżeniu Trójmiasto, Rzeszów oraz południowo-zachodnie powiaty województwa dolnośląskiego, przy czym jego podstawę stanowi południowa granica kraju. Tak zarysowany obszar, pomimo obserwowalnych wewnętrznych niespójności, charakteryzuje się największym skupieniem firm przejawiających aktywności innowacyjne w Polsce. Województwo mazowieckie położone jest częściowo w jego granicach - Warszawa leży na jednym z ramion trójkąta i stanowi zarazem najsilniejszy ośrodek w kraju. 102 W województwie mazowieckim jest najwięcej przedsiębiorstw innowacyjnych w Polsce. W analizie wykonanej na porównywalnych zbiorach firm innowacyjnych (Lista 500103) okazało się, że udział ich w stosunku do całej populacji w Polsce jest pomiędzy 30% a 20% (por. rys. 1). Na wykresie najbardziej zastanawiający jest ich spadek o 10 pkt. proc. pomiędzy rokiem 2006 a 2007. Różnicę trzeba tłumaczyć dostępem do innych źródeł danych o firmach.

100

Jasiński L. J.: Spójność ekonomiczna regionów Polski na tle krajów Unii Europejskiej, INE PAN, Warszawa, 2005, s. 115-121. 101 Ze względu na brak miejsca w niniejszej analizie pominięto inne hipotezy dotyczące spójności kraju, a które także w warunkach Mazowsza można zweryfikować w kontekście rozkładu firm innowacyjnych. Jest to hipoteza Wisły i Wisłoki zakładająca, że na wschód od nich aktywność gospodarcza jest wyraźnie mniejsza oraz hipoteza rozwoju wyspowego, tzn. rozbieżności istniejącej pomiędzy aktywnościami ekonomiczymi zlokalizowanymi na terenie największych i najważniejszych miast Polski i poza nimi. 102 Por. Opach T.: Mapy innowacyjności w: Baczko T. (red.): Raport o innowacyjności województwa mazowieckiego w 2007 roku, INE PAN, Warszawa, 2008, s. 237-241. 103 Ze względów metodologicznych przyjętych w badaniu, zdecydowano się pracować nie na listach obejmujących zróżnicowane liczby zidentyfikowanych przedsiębiorstw innowacyjnych z poszczególnych lat tylko ograniczyć się do badania na grupie pięciuset najbardziej innowacyjnych firm w Polsce w każdym roku.

108

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

Zmiana ta pozwoliła na bardziej kompleksową identyfikację firm w latach 2006-2009, niż miało to miejsce w roku 2005 i 2006. Widać natomiast wyraźnie, że udział firm innowacyjnych jest większy niż udział Mazowsza we wszystkich podmiotach gospodarki narodowej w Polsce (średnia dla lat 2005-2009 wynosi ok. 16,9%, z tendencją rosnącą – w roku 2005 – 16,6%, w 2009 – 17,3%). Jeżeli pominąć okres lat 2005-2006 to udział ich w okresie późniejszym jest względnie stabilny z niewielką tendencją wzrostową (wzrost z 20, 2% w roku 2007 do 22% w roku 2009). Warto zwrócić uwagę na fakt, że uzyskane wyniki badawcze zbieżne są z analizami statystycznymi Głównego Urzędu Statystycznego 104, ale tylko w przypadku badań przedsiębiorstw w sektorze usług. Powyższa analiza skupia się na aspekcie ilościowym, warto zwrócić uwagę także na aspekt jakościowy. Skala nakładów na badania i rozwój ponoszona przez firmy ma olbrzymie znaczenie dla regionu. W 2007 roku firm, które uzyskały według stosowanej metodologii w badaniach ocenę oznaczoną literą A w nakładach na działalność innowacyjną 105 (duże nakłady) oraz firm z oceną B (średnie nakłady) w województwie mazowieckim w porównaniu z innymi regionami było najwięcej.106

104

W roku 2007 rozkład badanej przez GUS populacji innowacyjnych przedsiębiorstw w sposób znaczący odbiegał od danych INE PAN (mazowieckie – 12,1%). Badania objęły ok. 9 tys. przedsiębiorstw przemysłowych powyżej 49 zatrudnionych. Por. Nauka i Technika w Polsce w 2007 roku, GUS, Warszawa, 2009, s. 129-131. W roku 2008 w GUS otrzymano podobny rezultat dla próby obejmującej około 10 tys. przedsiębiorstw przemysłowych zatrudniających powyżej 49 osób (mazowieckie - 13,1%). Natomiast w przypadku badań przedsiębiorstw z sektora usług (6 tys. podmiotów powyżej 9 osób pracujących) uzyskano wyniki zbliżone do tych z badań INE PAN (mazowieckie - 22%). Por. Nauka i Technika w Polsce w 2008 roku, GUS, Warszawa, 2010, s. 147-157 105 Szczegółowe objaśnienia dotyczące używanej metodologii i oznaczeń literowych znajdują się w niniejszym opracowaniu w: Baczko T., Puchała-Krzywina E., Szyl M. (oprac.): Słownik do Listy 500 najbardziej innowacyjnych przedsiębiorstw w Polsce w 2008 r.. 106 Baczko T.: Innowacyjne wyzwanie dla regionów w: Baczko T. (red.): Raport o innowacyjności województwa mazowieckiego w 2007 roku, op. cit., s. 6-7.

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

109

Rysunek 1. Udział firm innowacyjnych pomiędzy województwa Polski w latach 2005-2009 (w %) Dolnośląskie

35,0

Kujawsko-pomorskie

Lubelskie

30,0

Lubuskie Łódzkie

25,0

Małopolskie

Mazowieckie 20,0

Opolskie Podkarpackie Podlaskie

15,0

Pomorskie

Śląskie

10,0

Świętokrzyskie Warmińsko-mazurskie

5,0

Wielkopolskie Zachodniopomorskie P.g.n. w Mazowieckim

0,0 2005

2006

2007

rok

2008

2009

Źródło: opracowanie własne na podstawie List najbardziej innowacyjnych przedsiębiorstw w Polsce zamieszczanych w pięciu Raportach o innowacyjności gospodarki Polski za lata 2005- 2009 pod red. Baczko T. oraz na podstawie statystyki GUS: Zmiany strukturalne grup podmiotów gospodarki narodowej w 2005, 2006, 2007, 2008, 2009 r., GUS, Warszawa, 2006, 2007, 2008, 2009, 2010. Legenda: Na osi pionowej zaznaczony jest liczba firm innowacyjnych w danym województwie wyrażona jako procent liczby w całym kraju (Polska 100%). Lata na osi pionowej są latami wydań Raportów, z których były analizowane dane. Seledynowa przerywana linia na wykresie (P g. n. w mazowieckim) przedstawia ilość podmiotów gospodarki narodowej w województwie mazowieckim wyrażoną jako procentowy udział całej ich ilości w Polsce w latach 2005-2009.

Podobny wynik uzyskany został także dla analiz przeprowadzonych na całej populacji, czyli zarówno firm najbardziej innowacyjnych (Lista 500) jak i tych, które nie weszły do pierwszej 500-tki, a wykazują cechy innowacyjne. W porównaniu do roku 2007 w roku 2009 nastąpił niewielki wzrost ilości takich firm z województwa mazowieckiego w całej populacji z 20% do 20,9% (por. rys. 2). Rysunek 2. Województwo mazowieckie na tle innych województw Polski w latach 2007 i 2009 (% w całej populacji badanych firm) Rok 2007 2,3%

2,1%

3,3%

2,2%

1,9%

2,1%

20,0%

3,3%

3,6% 4,8%

14,7%

5,8% 7,0%

7,9%

10,5% 8,4%

Rok 2009 Mazowieckie Śląskie Wielkopolskie Małopolskie Dolnośląskie Pomorskie Kujawsko-pomorskie Łódzkie Podkarpackie Zachodniopomorskie Lubelskie Lubuskie Świętokrzyskie Podlaskie Warmińsko-mazurskie Opolskie

2,2%

2,4%

2,6%

1,6% 1,4% 2,0%

1,4% 20,9%

4,2% 5,9%

6,4%

17,8%

6,9% 7,3% 8,4%

8,7%

Mazowieckie Śląskie Wielkopolskie Dolnośląskie Małopolskie Łódzkie Podkarpackie Pomorskie Kujawsko-pomorskie Lubelskie Zachodniopomorskie Opolskie Świętokrzyskie Warmińsko-mazurskie Lubuskie Podlaskie

Źródło: obliczenia własne na podstawie wojewódzkich List najbardziej innowacyjnych przedsiębiorstw zawartych w

110

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

Województwo mazowieckie wewnętrznie jest bardzo zróżnicowane pod względem lokalizacji firm innowacyjnych. W 2009 roku ok. 88% firm innowacyjnych regionu znajdowało się w aglomeracji warszawskiej (por. rys. 5), z czego na samą Warszawę przypada ok. 73% firm innowacyjnych w regionie. Na tle innych polskich metropolii Warszawa nie ma konkurencji, jeśli chodzi o liczbę firm innowacyjnych (por. rys. 3). Ponadto widoczna jest także od roku 2007 lekka tendencja wzrostowa. Udział firm warszawskich w ogólnej populacji zwiększył się z 14% w roku 2007 do 17 % w roku 2009. Średni procent zarejestrowanych podmiotów gospodarki narodowej w Warszawie w stosunku do całej ilości w kraju z lat 2005-2009 wynosi 8,2%. Jest to udział prawie dwa razy mniejszy niż firm innowacyjnych. Wynika z tego, że warszawski adres ułatwia firmom aktywności innowacyjne. Rysunek 3. Warszawa na tle innych metropolii Polski w latach 2005-2009 (% firm innowacyjnych w Polsce) 25 20

Warszawa Kraków

Gdańsk-Gdynia-Sopot 10

Poznań Wrocław

5 0 2005

Łódź

2006

2007

2008

2009

rok

Źródło: opracowanie własne na podstawie List najbardziej innowacyjnych przedsiębiorstw w Polsce zamieszczanych w pięciu Raportach o innowacyjności gospodarki Polski za lata 2005- 2009 pod red. Baczko T. oraz na podstawie statystyki GUS: Zmiany strukturalne grup podmiotów gospodarki narodowej w 2005, 2006, 2007, 2008, 2009 r., GUS, Warszawa, 2005, 2006, 2007, 2008, 2009. Legenda: Na osi pionowej zaznaczona jest ilość firm innowacyjnych w danym województwie wyrażona jako procent ilości w całym kraju (Polska 100%). Lata na osi pionowej są latami wydań Raportów, z których były analizowane dane.

Poza Warszawą firmy innowacyjne występują głównie w miejscowościach położonych w bliskim sąsiedztwie na południe i zachód od granic miasta, a także na terenach dawnych województw płockiego i radomskiego (z Płockiem i Radomiem jako głównymi ośrodkami). Najmniej zurbanizowana i rozwinięta gospodarczo północno-wschodnia część województwa posiada zaledwie kilka procent populacji tych firm. W przypadku mniejszych ośrodków regionalnych uwagę zwraca jeszcze jedna zależność: mniej zindustrializowane ośrodki

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

111

(Ciechanów, Ostrołęka, Siedlce) – nie odgrywają takiej roli w swoich subregionach107 jak te, w których przemysł odgrywa większe znaczenie (Radom, Płock, Warszawa) (por. rys. 4 i rys. 5). Rysunek 4. Ilość firm innowacyjnych w subregionach województwa mazowieckiego i ich koncentracja w głównych miastach subregionu w roku 2007 (w %) 1%

2% 3% 3%

Ciechanowski

4% Ostrołęcki Płocki Radomski Siedlecki

Warszawski 83%

pozostałe

Źródło: obliczenia własne na podstawie wojewódzkich List najbardziej innowacyjnych przedsiębiorstw zawartych w szesnastu Raportach o innowacyjności poszczególnych województw Polski w roku 2007 pod red. Baczko T., INE PAN, Warszawa 2008. Na prawym wykresie przedstawiona jest liczba firm innowacyjnych w subregionach wyrażona jako procent liczby firm innowacyjnych w województwie mazowieckim w roku 2007. Na lewym wykresie przedstawiono ile procent firm innowacyjnych z danego subregionu znajduje się w stolicy dawnego województwa. Są to odpowiednio (od lewej) miasta: Ciechanów, Ostrołęka, Siedlce, Radom, Płock i Warszawa.

Silną pozycję Warszawy trzeba tłumaczyć przede wszystkim jej stołecznością (część firm formalnie jest zarejestrowana w Warszawie, podczas gdy zakłady produkcyjne i badawcze znajdują się jednak poza nią, tutaj mieszczą się także centrale firm i korporacji), lepszą infrastrukturą, statusem ogólnokrajowego węzła komunikacyjnego oraz najsilniejszego i węzłowego ośrodka akademickiego w Polsce.

107

Subregionach określonych jako byłe województwa sprzed reformy w 1999 r. Obecnie istniejące województwo składa się przede wszystkim z terenów dawnych województw (1975-1999): ciechanowskiego (oprócz gmin powiatu działdowskiego), warszawskiego (w całości), ostrołęckiego (bez gminy Rozogi), radomskiego (oprócz gmin Drzewica i Gowarczów), siedleckiego (oprócz gmin powiatu łukowskiego i gminy Kłoczew), płockiego (oprócz gmin powiatów kutnowskiego i łęczyckiego a także z gminy Kiernozia) oraz z poszczególnych gmin województw skierniewickiego, bialskopodlaskiego i łomżyńskiego (określonych w poniższej analizie jako pozostałe).

112

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

Rysunek 5. Ilość firm innowacyjnych w subregionach województwa mazowieckiego i ich koncentracja w głównych miastach subregionu w roku 2009 (w %)

2% 0%

1% 3%

2% 4%

Ciechanowski Ostrołęcki Płocki Radomski

Siedlecki Warszawski 88%

pozostałe

Źródło: obliczenia własne na podstawie wojewódzkich List najbardziej innowacyjnych przedsiębiorstw zawartych w szesnastu Raportach o innowacyjności poszczególnych województw Polski w roku 2009 pod red. Baczko T., INE PAN, Warszawa, 2010. Na prawym wykresie przedstawiona jest liczba firm innowacyjnych w poszczególnych subregionach wyrażona jako procent liczby firm innowacyjnych w województwie mazowieckim w roku 2009. Na lewym wykresie przedstawiono ile procent firm innowacyjnych z danego subregionu znajduje się w stolicy dawnego województwa. Są to odpowiednio (od lewej) miasta: Ciechanów, Ostrołęka, Siedlce, Radom, Płock i Warszawa.

W skali lokalnej znaczenie zjawiska umacniania się i silnej pozycji Warszawy w omawianym aspekcie jest ambiwalentne. Warszawa działa jak wir wysysając z pozostałych subregionów najcenniejszych ludzi, a wraz nimi ich pomysły, kreatywność i wiedzę. Wzmacnia to niewątpliwie tutejsze firmy i podnosi znaczenie miasta nawet w kontekście międzynarodowym, z drugiej strony osłabia wszelkie ośrodki poza centrum. Proponowane wyjaśnienie może zabrzmi jak truizm, ale jest rzadko spotykane: innowacyjne firmy są wszędzie tam gdzie są myślący w sposób innowacyjny ludzie. Lepsza infrastruktura, bardziej rozwinięty rynek pracy, bliskość uniwersytetów, większa i zróżnicowana oferta kulturalna oraz rozrywek przyciągają do miasta. Zatem wśród instrumentów wspierania innowacyjności nie liczą się tylko inwestycje w firmy – równie ważne są inwestycje w infrastrukturę, szkolnictwo, naukę oraz kulturę. Pomimo, że na mapie Polski Mazowsze lokuje się częściowo wewnątrz obszaru z największą liczbą firm, to przy bliższym spojrzeniu widać, że koncentrują się one w Warszawie, wokół niej i w dużo mniejszym stopniu w innych ośrodkach. Czynniki historyczne rozwoju regionu w sposób istotny determinują powstawanie firm innowacyjnych, choć nie w sposób przesądzający. Firmy innowacyjne potrafią znajdować się w miejscach

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

113

stereotypowo postrzeganych jako o niekorzystnych warunkach rozwoju.108 Nie widać, aby miała się potwierdzać koncepcja cykli, wedle której następuje dyspersja aktywności innowacyjnych.109 Wydaje się, że wyniki badań wpisują się w założenia, o które oparto tzw. model bipolarno-dyfuzyjny rozwoju regionalnego zawarty w raporcie Polska 2030110 opracowanym przez KPRM. Także w pewnym stopniu odpowiadają mającej zostać uchwalonej przez Rząd w lipcu 2010 roku Krajowej Strategii Rozwoju Regionalnego111, która obecnie znajduje się na etapie konsultacji przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego. W pewnym uproszczeniu obydwie zakładają rozwój regionów poprzez lokalne ośrodki będące lokomotywami dla całego regionu. Jeśli byłyby one w praktyce realizowane, oznaczałoby to wzmocnienie analizowanych trendów na Mazowszu. Warszawa jest miejscem najlepszym dla innowacyjności firm w Polsce i wszystko wskazuje, że stan taki będzie utrzymywał się w najbliższej przyszłości. Nie oznacza to jednak, że naturalne procesy dekoncentracji, sprzyjające zrównoważonemu rozwojowi regionu nie będą miały miejsca.

108

Np. na wsi lub w małych miasteczkach. W województwie mazowieckim w 2007 roku 8% firm innowacyjnych było zlokalizowanych na terenach wiejskich, 3% w miastach poniżej 10 tys. mieszkańców, a 14% w miastach pomiędzy 10 a 50 tys. mieszkańców. Baranowski M.: Wybrane aspekty przestrzennego rozmieszczenia firm innowacyjnych w Polsce w: Baczko T. (red.): Raport o innowacyjności gospodarki Polski w 2008 roku, INE PAN, Warszawa, 2009, s. 147. 109 Podobne rozumienie ruchów przestrzennej działalności innowacyjnej można znaleźć u R. Domańskiego. Prezentuje on koncepcje cykli, która zakłada przemieszczanie się innowacyjnych technologii. Ruch ma charakter odśrodkowy - wraz z rozwojem nowych innowacyjnych działalności, nowe technologie znajdują lepsze warunki w mniejszych miastach poza ośrodkami macierzystymi. Mają już one jednak wówczas charakter imitacyjny. Aby miasta rozwijały się szybciej konieczne jest rozwój gałęzi przemysłu nowych technologii we wcześniejszej fazie. Zob. Tkocz J.: Podstawy geografii społeczno-ekonomicznej, Katowice, 2008, s.236-237. 110 Raport jest dostępny na stronie http://www.polska2030.pl/ 111 Zob. http://www.mrr.gov.pl/aktualnosci/rozwoj_regionalny/Documents/KSRR_09_09_09_kor_red_stat.pdf

2670 3220

Warszawa Ożarów Mazowiecki

Warszawa

Warszawa Warszawa

Warszawa

Mennica Polska S.A.

VIGO System S.A. Centrum Naukowo-Produkcyjne Elektroniki Profesjonalnej RADWAR S.A.

TVN S.A. TELESTO Sp. z o.o.

Infovide-Matrix S.A. Tramwaje Warszawskie Sp. z o.o.

MEDICALGORITHMICS Sp. z o. o. Telekomunikacja Polska S.A.

NETIA S.A. MACROLOGIC S.A.

ACUS Maria Sobiech i Piotr Stefaniuk Sp. j.

1822

6420 7220

7219 6420

7210 6021

9220 2924

3621

3110 3320

ABB Sp. z o.o. Przemysłowe Centrum Optyki S.A.

2442

Czosnów

Warszawa Warszawa

ADAMED Sp. z o.o.

PKD

Miejscowość

Nazwa przedsiębiorstwa

Lp.

71 787

1 121 168 51 436

459 9 923 088

213 513 458 234

1 897 309 3 262

201 626

9 159

818 635

1 588 912 197 859

19,7

33,8 19,4

66,9 - 3,8

- 5,1 19,1

22,0 40,0

12,2

27,4

53,8

8,1 64,1

0,2

tys. zł 381 941

Dynamika sprzedaży 2008/2007

Przychody netto ze sprzedaży i zrównane z nimi 2008 Źródło 5

4 3

1 1

4 1

1 1

2 188

34 217 6 054

2 300 56 439

1 687 27

6 260 2 849

19 131

1 741

8 737

30 616 6 610

17 641

tys. zł

Działalność badawcza i rozwojowa (B+R) 2008

3,05

3,05 11,77

501,45 0,57

0,79 0,01

0,33 87,34

9,49

19,01

1,07

1,93 3,34

4,62

Działalność B+R na sprzedaż 2008 3

Patenty krajowe 15

Kontrakty UE 6

A A A A C B B C B A C C C C B

B A A A C B A A A A C B C C

Innowacyjność rynkowa A

Innowacyjność procesowa

LISTA NAJBARDZIEJ INNOWACYJNYCH PRZEDSIĘBIORSTW W WOJEWÓDZTWIE MAZOWIECKIM W 2008 ROKU

B B

A C

B C

B A

A A

Nakłady na działalność innowacyjną

Patenty N

N N

C N

C C

N C

A C

Kontrakty N

N C

N A

N N

114 RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

7412 2442

7460 8512 4030

5154 7221 5248

Warszawa Warszawa

Warszawa

Warszawa Warszawa

Warszawa Siedlce

Warszawa

Warszawa Mszczonów

Warszawa Warszawa

Warszawa Michałowice

Warszawa

ATM S.A. City Interactive S.A.

Trinity Corporate Services Sp. z o.o. Warszawskie Zakłady Farmaceutyczne POLFA S.A.

BANK PEKAO S.A. Internet Group S.A.

TEMAPHARM Sp. z o.o. Zentis Polska Sp. z o.o.

STEKOP S.A. Samodzielny Publiczny Zakład Lecznictwa Otwartego WARSZAWA URSYNÓW Geotermia Mazowiecka S.A.

Pearson Education Polska Sp. z o.o. TRAKCJA S.A.

Polska Technika Zabezpieczeń Sp. z o.o. One2Tribe Sp. z o.o. Towarzystwo Handlu Zagranicznego INCORSA Sp. z o.o.

5147 4521

5146 1532

6512 7260

7260 3650

7210 6512

7310

Płock

Warszawa Warszawa

NETIX Skrzypczyński, Krzysztofowicz Sp. j. BRE S.A.

PKD

Ośrodek Badawczo-Rozwojowy Przemysłu Rafineryjnego S.A.

Miejscowość

Nazwa przedsiębiorstwa

Lp.

5 322

3 947 3 083

78 679 794 711

23 539 11 696

32 101

11 558 215 533

11 091 716 325 587

336 208

27 862

267 448 33 394

3 009 4 481 685

143 256

Przychody netto ze sprzedaży i zrównane z nimi 2008 tys. zł

23,3

72,7 38,7

41,2 22,9

37,6 28,6

18,8

125,7 - 6,4

54,3 31,0

15,9

29,0

2,8 82,5

18,0 42,7

459,1

Dynamika sprzedaży 2008/2007 %

Źródło 5

5 5

5 3

5 5

5 1

1 3

3 3

1 4

54 46

167 118

518 178

1 416

2 267 1 741

3 076 2 384

3 089

4 688

14 786 11 477

143 72 301

Działalność badawcza i rozwojowa (B+R) 2008 tys. zł

0,24

1,38 1,50

0,21 0,01

2,20 1,52

4,41

19,62 0,81

0,03 0,73

0,92

16,82

5,53 34,37

4,75 1,61

0,05

Działalność B+R na sprzedaż 2008 %

Patenty krajowe 1

Kontrakty UE 2

Innowacyjność rynkowa C C N B C C C B C

C B C C C C C C C

C C

C B

C C

Innowacyjność procesowa A B

Nakłady na działalność innowacyjną C

B B

C C

B B

B C

B B

A B

Patenty N

N N

N C

N N

C N

Kontrakty N

N N

B N

N N

C N

N N

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU 115

2441 5182 6512 2442 7210 5190 7220 3510 7414 3001 7220 6520 2651 2924

Zakroczym Warszawa Warszawa

Warszawa Warszawa Warszawa Warszawa Warszawa Warszawa Izabelin Warszawa Warszawa Warszawa

Warszawa

5020 2924 7221 5186 2732 6512

Warszawa Warszawa Warszawa Warszawa Warszawa Warszawa

TTM Elektronika i Automatyka Sp. z o.o. Schenck Process Polska Sp. z o.o. Transition Technologies S.A. SEMICON Sp. z o.o. TECHNOKABEL S.A. Bank Ochrony Środowiska S.A. Przedsiębiorstwo Farmaceutyczne LEK AM Sp. z o.o. BUMAR Sp. z o.o. PKOBP S.A. Tarchomińskie Zakłady Farmaceutyczne POLFA S.A. COMP S.A. SIEMENS Sp. z o.o. BETACOM S.A. Polska Grupa Energetyczna S.A. Crowley Data Poland Sp. z o.o. INNOVA S.A. SIMPLE S.A. ECARD S.A. APLINES S.A. Wytwórnia Sprzętu Komunikacyjnego PZL-Warszawa II S.A.

PKD

Miejscowość

Nazwa przedsiębiorstwa

Lp.

46 804

219 173 317 236 1 096 218 160 433 20 597 757 98 709 10 003 16 353 16 168 45 163 20,5

- 8,9 75,5 5,5 11,5 - 10,8 20,1 - 13,9 19,1 92,0 9,6

37,7 14,1 26,3

% 58,4 40,1 34,3 20,2 - 30,0 22,9

tys. zł 1 151 30 335 40 953 18 143 56 603 710 421 149 722 3 212 513 12 178 541

Dynamika sprzedaży 2008/2007

Przychody netto ze sprzedaży i zrównane z nimi 2008 Źródło 5

5 3 1 3 3 5 5 3 3 3

5 5 4

5 5 6 6 1 3

3 1

526

3 633 2 847 2 580 2 289 1 937 1 554 997 675 587 563

5 829 5 343 3 657

797 24 488

tys. zł

Działalność badawcza i rozwojowa (B+R) 2008

1,12

1,66 0,90 0,24 1,43 0,01 1,57 9,96 4,13 3,63 1,25

3,89 0,17 0,03

1,41 3,45

% 0,26 0,00

Działalność B+R na sprzedaż 2008

Patenty krajowe 2

1 1

Kontrakty UE

C C C N C B C C N C C N C C

C C C C C C C C C C C B C C

Innowacyjność rynkowa B B B B B C

Innowacyjność procesowa C C B B C C

Nakłady na działalność innowacyjną C

B B C B B B B B B C

B B B

C C N N B B

Patenty N

C N N N N N N N N N

N N N

N N N N C N

Kontrakty N

N N N N C C N N N N

N C N

N N C C N N

116 RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

3430 1584 2611 2441 2320 2211

Warszawa Warszawa

Radom Michałowice Siedlce

Warszawa

Warszawa Warszawa

Płock Warszawa Ożarów Mazowiecki

Warszawa

DOTCOM Sp. z o.o.

POLIMEXMS S.A. TECHIN Sp. z o.o.

ESCO Sp. z o.o. Lucchini Poland Sp. z o.o.

NEPENTES S.A. PROTEKTA Sp. z o.o.

Zakłady Automatyki KOMBUD S.A. WADIM PLAST NAROJEK Sp. j.

ZPP AUTO Sp. z o.o. Zakłady Przemysłu Cukierniczego MIESZKO S.A.

CREOTECH Sp. z o.o. BIOTON S.A.

Polski Koncern Naftowy ORLEN S.A. MIT Mobile Internet Technology S.A. I

WB ELECTRONICS Sp. z o.o.

SYGNITY S.A.

7220

3210

7414 2524

5146 5187

3330 2852

2811 7486

7230

3310 3430

Warszawa Warszawa Konstancin Jeziorna

PZ HTL S.A. INTERCARS S.A.

3001

PKD

Warszawa

Miejscowość

Posnet Polska S.A.

Nazwa przedsiębiorstwa

Lp.

995 669

35 051

79 535 205 172 899

147 293 517

230 856

128 462

162 378 17 193

109 510 14 404

703 63 201

4 301 693 601

7 478

25 922 1 737 956

- 17,2

- 22,8

24,7 364,5

8,3

6,6

- 27,3

- 6,6 - 7,4

26,1 16,1

48,0 28,1

15,4 391,0

40,0

1,6 31,0

17,7

tys. zł 69 330

Dynamika sprzedaży 2008/2007

Przychody netto ze sprzedaży i zrównane z nimi 2008 Źródło 3

4 3

1 4

6 6

3 6

6 1

3 6

5 3

3 415

3 728

17 407 9 315

107 55 984

511

165 129

292

tys. zł

Działalność badawcza i rozwojowa (B+R) 2008

0,34

10,63

0,02 5,39

72,79 19,07

0,22

0,37

0,64 0,01

0,42

Działalność B+R na sprzedaż 2008

Patenty krajowe 1

Kontrakty UE 2 1

N N C N

N C

C N

C C C C

B B

C B

B B

C B

B C

B B

N C

B C

N B

Innowacyjność rynkowa C

Innowacyjność procesowa C

Nakłady na działalność innowacyjną B

B B

A B

N N

C C

Patenty N

N N

C N

N N

C N

Kontrakty C

N N

B C

N N

C N

C C

N N

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU 117

2912 3210 2211

5147 2215 2320 6420

Pionki Warszawa

Warszawa Warszawa

Warszawa

Warszawa Nowy Dwór Mazowiecki Nowy Dwór Mazowiecki

Warszawa Warszawa

Płock Warszawa

Zakłady Produkcji Specjalnej Sp. z o.o. Carrefour Polska Sp. z o.o.

GRUPA POWEN WAFAPOMP S.A. SVANTEK Sp. z o.o. Oficyna Wydawnicza READ ME Włodzimierz Bińczyk Sp. j.

ALCHEMIA S.A. INVENTIA Sp. z o.o. Zakład Energetyczny Płock Centrum Techniki Energetycznej Sp. z o.o. WARS S.A.

AC PRIM Sp. z o.o.

ALPLA NDM Sp. z o.o.

PIRS Sp. z o.o.

KARSKI Sp. z o.o. GONDWANA Sp. z o.o.

Orlen Asfalt Sp. z o.o. Polska Telefonia Cyfrowa Sp. z o.o.

3130 3520

Płock Warszawa

5147

2522

5143

2720 5187

Warszawa Warszawa

2960 5211

5186 7020

Warszawa Warszawa

Mpay S.A. Metro Group Asset Management Sp. z o.o.

5184

PKD

Warszawa

Miejscowość

RODAN S.A.

Nazwa przedsiębiorstwa

Lp.

887 515 7 920 070

1 634 80

1 749

68 835

4 945

59 184 55 637

958 041 4 678

12 481

119 665 13 056

38 489 7 606 444

338 407 541

36,5 6,7

75,6 19,4

12,9

70,0

81,0

28,5 18,7

26,6 19,7

24,7 4,2

75,2 227,3

439,7 11,6

- 58,2

tys. zł 7 020

Dynamika sprzedaży 2008/2007

Przychody netto ze sprzedaży i zrównane z nimi 2008 Źródło 6 6

5 5

3 5

5 5

6 3

101 61

212 198

245

401 249

822 478

1 441 992

3 381

tys. zł

Działalność badawcza i rozwojowa (B+R) 2008

0,34 4,12

0,57

0,05

1,18

0,17 0,11

0,02 4,23

1,96

0,33 1,91

2,14 0,01

426,76 0,24

48,16

Działalność B+R na sprzedaż 2008

Kontrakty UE

Patenty krajowe

B C N

N C C

B B

C C

C N

C C

C N

C C

N N

C C

N B

C N

Innowacyjność rynkowa N

Innowacyjność procesowa C

Nakłady na działalność innowacyjną N N

C B

C C

C B

B C

Patenty N N

N N

Kontrakty N C

N N

N C

N N

118 RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

Warszawa Warszawa

Warszawa Grodzisk Mazowiecki

Długie Rozmowy S.A. Bank Handlowy S.A.

WARMIL Sp. z o.o.

Gedeon Richter Polska Sp. z o.o.

103

105

106

107

2931 5146 3512 5170 5146

Węgrów Warszawa

Warszawa Warszawa

Łomianki

Delphia Yachts Kot Sp. j. WANDALEX S.A.

PZ Cormay S.A.

110

112

111

109

108

5184

Warszawa

2442

5147

PENTACOMP Systemy Informatyczne S.A. Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Usługowe BOMET Andrzej Sińczuk VIPHARM S.A.

104

102

6420 6512

4020 1533

Warszawa Białobrzegi

101

31 085

74 606 113 200

26 994 41 809

24 336

192 363

1 954

104 417 2 308 361

18 432 048 23 229

6 924 984

3210

100

2 454 163 2 799 642

5152 6010

Warszawa Warszawa Konstancin Jeziorna

34 000 3 242 834

3,8

- 29,8 - 1,9

- 2,6 14,4

9,9

12,1

27,4 - 1,7

10,7 - 0,2

- 0,9

- 24,0 0,8

31,5 - 24,6

2,5

tys. zł 51 504

Dynamika sprzedaży 2008/2007

Przychody netto ze sprzedaży i zrównane z nimi 2008

IMPEXMET S.A. PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. Polskie Sieci Elektroenergetyczne OPERATOR S.A. Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo S.A. Frubella Processing Sp. z o.o.

7221 2466

2956

Radom

Warszawa Sochaczew

MCX Systems Sp. z o.o. BORYSZEW S.A.

5190

PKD

Warszawa

Miejscowość

BP TECHEM S.A. International Tobacco Machinery Poland Sp. z o.o.

Nazwa przedsiębiorstwa

Lp. Źródło 3

5 3

5 5

5 1

3 5

3 1

1 3

166 95

298 194

323

365

461

931 640

1 459 1 015

1 719

5 139 3 886

6 431

tys. zł

Działalność badawcza i rozwojowa (B+R) 2008

0,29

0,22 0,08

1,10 0,46

1,33

0,19

23,59

0,89 0,03

0,01 4,37

0,02

0,21 0,14

0,20

Działalność B+R na sprzedaż 2008

Patenty krajowe 3

Kontrakty UE 1

N C

C C C

C C

N N N

C C

C N

N N

C C

N C

C N

A C

C C

Innowacyjność rynkowa C

Innowacyjność procesowa C

Nakłady na działalność innowacyjną C

C C

C B

B B

C B

Patenty N

N N

C N

Kontrakty N

C N

N N

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU 119

2956 2211 2222

Warszawa Warszawa

Warszawa Jaktorów

Raszyn Warszawa

Warszawa

Warszawa Warszawa

ERA GOST Sp. z o.o. BISK S.A.

MMA i Partnerzy Sp. z o.o. ZOLAN S.A.

TUP S.A. K2Internt S.A.

Bank Polskiej Spółdzielczości S.A. Electrolux Poland Sp. z o.o.

Oracle Polska Sp. z o.o. Kwazar Corporation Sp. z o.o.

FESTO Sp. z o.o. Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne S.A. Polska Wytwórnia Papierów Wartościowych S.A.

MOBYLAND Sp. z o.o. BANPOL S.A.

Robert Bosch Sp. z o.o. Victoria Asset Operation Centre S.A.

117

119

121

123

125

128

130

131

129

127

126

124

122

120

118

116

Gostynin Piaseczno

Rozenbal Polska Sp. z o.o.

115

3430 7487

6420 7221

5184 2932

6512 2971

7415 7440

7450 3220

3320 2524

5244

7414

114

Warszawa Wólka Kosowska

113

PKD

MBG Metro Group Buying Polska Sp. z o.o. Sp. K.

Miejscowość

Nazwa przedsiębiorstwa

Lp.

872 134 24

2 653

610 685

100 874 198 203

427 436 27 718

233 373 2 557 726

34 089 40 834

7 824 9 263

2 522 62 626

10 588

5,4

- 32,8

- 14,1

- 1,7 - 11,9

6,7 5,5

16,4 9,4

62,6 57,1

2,9 - 26,9

5,0 0,2

0,6

- 94,5

tys. zł 24 235

Dynamika sprzedaży 2008/2007

Przychody netto ze sprzedaży i zrównane z nimi 2008 Źródło 5 3

5 5

6 3

6 6

1 6

3 3

5 5

2 644 965

110 158 3 011

11 11

37 13

tys. zł

Działalność badawcza i rozwojowa (B+R) 2008

0,30 4 106,21

113,51

0,02

0,14 0,11

1,45 0,02

0,59

0,26

Działalność B+R na sprzedaż 2008

Patenty krajowe 1

1 1

Kontrakty UE

C C B C C N N N N

N C C N N N N

N C

C C

N N

C C

N N

C C

Innowacyjność rynkowa C

Innowacyjność procesowa N

Nakłady na działalność innowacyjną B B

B B

N N

C N

C C

B C

Patenty N N

N N

C N

N N

Kontrakty N N

N N

C B

N C

N N

120 RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

6 174 266 644 93

7222 2923

Warszawa

Warszawa Warszawa

Piaseczno Błonie

Warszawa

Media Com S.A. Wienerberger Ceramika Budowlana Sp. z o.o. ESPOL Sp. z o.o.

VARIO TERM Sp. z o.o. ASCOR S.A.

PACOMP Sp. z o.o. Wilshire Holding Sp. z o.o.

DECSOFT S.A. Zakłady POLCONTACT WARSZAWA Sp. z o.o.

138

141

143

145

147

150

149

148

146

144

142

140

139

137

2811 5154

Płock Warszawa

Warszawa

MC DIAM Sp. z o.o.

2611

4521

Warszawa

Mostostal Eksport S.A. Przedsiębiorstwo Produkcji Elementów Budowlanych KONTENER Sp. z o.o. POLCASTING Sp. z o.o.

3220 6312

2913 3310

2640

3110

Warszawa Warszawa

Telecom Media Sp. z o.o. ELCAR Sp. z o.o.

136

135

22 866

19 558 5 516

169 483

4 430

33 525

4 846 6 808

1 522 8 686

13 030 1 355

8 462 25 317

3210 3430

134

133

132

- 20,3

- 4,6 - 15,0

8,9

11,1

70,7

- 16,9 - 6,4

4,3 - 9,5

11,3

- 11,5 - 12,3

- 28,9 - 2,6

- 32,7 12,0

tys. zł 84 698 155 389

Dynamika sprzedaży 2008/2007

Przychody netto ze sprzedaży i zrównane z nimi 2008

Piaseczno Radom

PKD

7414 2211

Miejscowość

Warszawa Warszawa

Nazwa przedsiębiorstwa

Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych S.A. Nowa Era Sp. z o.o. Lamina Semiconductors International Sp. z o.o. Toho Poland Sp. z o.o.

Lp. Źródło 6

6 6

5 5

12 9

32 28

79 32

144

215 152

465 216

801 638

tys. zł

Działalność badawcza i rozwojowa (B+R) 2008

0,25 0,13

2,07 0,32

0,03 34,14

2,33

1,65 11,25

5,50 0,85

0,95 0,41

Działalność B+R na sprzedaż 2008

Patenty krajowe 1

Kontrakty UE 1

N C C C N C B

N N N N C C N

C N

N N

C C

N N

N C

N N

Innowacyjność rynkowa C C

Innowacyjność procesowa N N

Nakłady na działalność innowacyjną N

N N

C C

B C

C B

B B

B C

C C

Patenty N

N C

N N

Kontrakty C

B N

N N

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU 121

5187 3210 3320 2524

Warszawa Warszawa

Warszawa Marki

Warszawa Wólka Kosowska Warszawa

Warszawa Warszawa

GEMIUS S.A. Polskie Autobusy Sp. z o.o.

URSUS Sp. z o.o. Dantherm Filtration Sp. z o.o.

SMP POLAND Sp. z o.o.

FRIGOGLASS Sp. z o.o. Cemat Silicon S.A. MERA PNEFAL Zakład Elementów Automatyki Sp. z o.o. REPLASTIK Sp. z o.o.

TAŁTY Sp. z o.o. STORMM S.A.

QUARTZ S.A. Stołeczne Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej S.A. Przedsiębiorstwo WielobranżowoProdukcyjno-Usługowe INTER-SANO Sp. z o.o. Altrad Mostostal Sp. z o.o.

154

156

158

159

163

165

168

167

166

164

162

161

160

157

155

5145 3210

2875 2811

Warszawa Warszawa Nowy Dwór Mazowiecki

Warszawa

Mińsk Mazowiecki Siedlce

5147 4531

3430

3410 2956

7414 5010

1730 2956

Warszawa Warszawa

HAKO Sp. z o.o. MTB TECHNOLOGIES Sp. z o.o.

153

152

7221

PKD

Warszawa

Miejscowość

QWED Sp. z o.o.

Nazwa przedsiębiorstwa

151

Lp.

12 075 153 288

1 222 325

5 554

31 054

6 066 7 225

198 330 61 614

27 898

64 080 49 885

150 537

6 174 110

0,3 - 6,1

0,7

2,6

36,3

- 19,0 - 4,6

- 11,0 - 17,8

- 19,8

- 9,3 - 6,3

- 24,9

- 57,3 - 74,7

- 33,2

tys. zł 1 403

Dynamika sprzedaży 2008/2007

Przychody netto ze sprzedaży i zrównane z nimi 2008 Źródło 6 6

5 3

5 5

6 5

6 6

128 99

346

721 519

913

tys. zł

Działalność badawcza i rozwojowa (B+R) 2008

0,10 0,08

0,06 0,16

1,24

1,13 1,04

0,61

Działalność B+R na sprzedaż 2008

Patenty krajowe 1

1 1

Kontrakty UE N N

C C

N N

C N

N C

C C

Innowacyjność rynkowa N

Innowacyjność procesowa C

Nakłady na działalność innowacyjną N N

C N

C C

N C

N N

Patenty C N

N N

C N

Kontrakty N N

N N

C N

N C

122 RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

5153

7415

Warszawa Warszawa

Warszawa Warszawa Ostrów Mazowiecka

Warszawa Warszawa

Mazowiecka Spółka Gazownictwa Sp. z o.o. Stump Hydrobudowa Sp. z o.o.

ATRA Sp. z o.o. Alstom Polska Sp. z o.o.

APERA Sp. z o.o. Energomar - Nord Sp. z o.o.

Polskie Linie Lotnicze LOT S.A. TECHNOPHARMA Sp. z o.o.

WIBEX G. Kubicki Sp. j. Operator Gazociągów Przesyłowych GAZ-SYSTEM S.A. FAM S.A.

172

174

176

178

181

Warszawa Warszawa

Warszawa

Enviro Chemia Polska Sp. z o.o. Wiedemann Polska Sp. z o.o.

Albatross System Sp. z o.o.

184

186

185

183

3162

5274 5182

3310 1561

Legionowo Warszawa

182

3220

Warszawa

5145

7260 5187

5151 4525

SATEL S.A. Zakład Produkcji Sprzętu Medycznego RAVIMED Sp. z o.o. CHABER S.A.

180

179

177

175

173

171

170

6323

Warszawa

Przedsiębiorstwo Państwowe Porty Lotnicze

169

PKD

Miejscowość

Nazwa przedsiębiorstwa

Lp.

4 083

219 586

659 194

- 13,7

4,2

- 53,4

- 6,6

tys. zł 634 978

Dynamika sprzedaży 2008/2007

Przychody netto ze sprzedaży i zrównane z nimi 2008 Źródło 6

6 6

1 3

7 6

7 8

6 6

244

tys. zł

Działalność badawcza i rozwojowa (B+R) 2008 %

Działalność B+R na sprzedaż 2008

Patenty krajowe 1

Kontrakty UE 1

Innowacyjność rynkowa N N N N N N N N N N N N N N N N N

C N N N N C C N C N N N N N N

Innowacyjność procesowa C C

Nakłady na działalność innowacyjną N

N N

C N

N N

Patenty C

N C

C N

N N

N C

N N

Kontrakty N

C N

N C

N N

B N

N B

C N

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU 123

198

202

201

200

199

197

196

195

194

8 8

7 6 6

Warszawa Warszawa

Warszawa Łomianki

Warszawa

Warszawa Warszawa

RENOVA Sp. z o.o. SCHWARZ PHARMA Sp. z o.o.

SKA Polska Sp. z o.o. Specjalistyczne Przedsiębiorstwo Ochrony Przed Korozją LEMAT Sp. z o.o. Team Consulting Polska Sp. z o.o. 4512 7414

6 8

Warszawa

7470

Warszawa

7260

MAINFRAME Sp. z o.o. Mazowiecki Operator Systemu Dystrybucyjnego Sp. z o.o. Przedsiębiorstwo Branżowe GAZOWNIA SERWIS Sp. z o.o. Przedsiębiorstwo WdrożeniowoProdukcyjne NEEL Sp. z o.o. Radiotechnika Marketing Sp. z o.o.

Raszyn

193

192

8 6

Warszawa Michałowice

Fläkt Bovent Sp. z o.o. LESTAR Sp. z o.o.

191

190

5154

6 7

7310

Warszawa Warszawa

189

Warszawa

tys. zł

CTL Express Sp. z o.o. EC BREC Instytut Energetyki Odnawialnej Sp. z o.o. Europa NCT Sp. z o.o.

Dynamika sprzedaży 2008/2007

Przychody netto ze sprzedaży i zrównane z nimi 2008

188

PKD

Warszawa

Miejscowość

BALTON Sp. z o.o.

Nazwa przedsiębiorstwa Źródło

187

Lp.

tys. zł

Działalność badawcza i rozwojowa (B+R) 2008 %

Działalność B+R na sprzedaż 2008

Patenty krajowe 1

1 1

Kontrakty UE

N N N N N N N N N N N N

N N N N N N N N N N

N N

N N N N

Innowacyjność rynkowa N

Innowacyjność procesowa N

Nakłady na działalność innowacyjną N N

N N

Patenty C N

N C

C C

C N

N N

Kontrakty N C

C N

N N

N C

C C

124 RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

8 - dane z badania patentów UP RP za lata 2006, 2007, 2008

7 - dane z badania kontraktów w 7PR UE z KPK,

6 - dane ze sprawozdań finansowych przedsiębiorstw na podstawie KRS

5 - dane ze sprawozdań finansowych przedsiębiorstw na podstawie KRS, nakłady na B+R zgodne ze standardem MSR 38

4 - dane ze sprawozdań przedsiębiorstw notowanych na GPW, nakłady na B+R na podstawie The 2009 EU Industrial R&D Investment Scoreboard, European Commission, JRC/DG RTD

3 - dane ze sprawozdań przedsiębiorstw notowanych na GPW, nakłady na B+R zgodne ze standardem MSR 38

2 - dane z przedsiębiorstw przesłane w ankietach INE PAN, nakłady na B+R zgodne ze standardem MSR 38

1 - dane z przedsiębiorstw przesłane w ankietach INE PAN, nakłady na B+R zgodne ze standardami OECD i GUS

Źródło

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU 125

7210 3650 5146 4030 5147 5154 7221

5248 5020

Warszawa

Warszawa Warszawa

Mszczonów

Warszawa

Michałowice

Warszawa

City Interactive S.A. TEMAPHARM Sp. z o.o.

Geotermia Mazowiecka S.A. Pearson Education Polska Sp. z o.o. Polska Technika Zabezpieczeń Sp. z o.o.

One2Tribe Sp. z o.o. Towarzystwo Handlu Zagranicznego INCORSA Sp. z o.o. TTM Elektronika i Automatyka Sp. z o.o.

7310

Płock

7219

2670 2924

Ożarów Mazowiecki Warszawa

Warszawa

PKD

Miejscowość

MEDICALGORITHMICS Sp. z o. o. Ośrodek Badawczo-Rozwojowy Przemysłu Rafineryjnego S.A. NETIX Skrzypczyński, Krzysztofowicz Sp. j.

VIGO System S.A. TELESTO Sp. z o.o.

Nazwa przedsiębiorstwa

Lp.

1 151

5 322

3 083

3 947

78 679

11 696

33 394 11 558

3 009

143 256

459

103 20

200

45 46

liczba etatów

tys. zł 9 159 3 262

Zatrudnienie 2008

Przychody netto ze sprzedaży i zrównane z nimi 2008

58,4

23,3

38,7

72,7

41,2

28,6

82,5 125,7

18,0

459,1

66,9

27,4 40,0

Dynamika sprzedaży 2008/2007

Źródło 5

3 5

1 1

167

178

11 477 2 267

143

2 300

1 741 2 849

tys. zł

Działalność badawcza i rozwojowa (B+R) 2008

0,26

0,24

1,50

1,38

0,21

1,52

34,37 19,62

4,75

0,05

501,45

19,01 87,34

Działalność B+R na sprzedaż 2008

Patenty krajowe 2

Kontrakty UE

LISTA NAJBARDZIEJ INNOWACYJNYCH MAŁYCH I ŚREDNICH PRZEDSIĘBIORSTW W WOJEWÓDZTWIE MAZOWIECKIM W 2008 ROKU

B B

C C

C N

B C

A C

C C

Innowacyjność procesowa A A

Innowacyjność rynkowa

Nakłady na działalność innowacyjną C

B B

A A

Patenty N

N N

C C

Kontrakty N

N B

B N

126 RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

5187 7414 2524 2611 2211

Warszawa Warszawa

Izabelin Warszawa

Warszawa Warszawa

Warszawa Warszawa KonstancinJeziorna

Warszawa Warszawa

Warszawa Radom

Michałowice Warszawa

Warszawa

TECHNOKABEL S.A. BETACOM S.A.

INNOVA S.A. SIMPLE S.A.

ECARD S.A. APLINES S.A.

Posnet Polska S.A. PZ HTL S.A.

DOTCOM Sp. z o.o.

TECHIN Sp. z o.o. ESCO Sp. z o.o.

Lucchini Poland Sp. z o.o. NEPENTES S.A.

PROTEKTA Sp. z o.o. Zakłady Automatyki KOMBUD S.A.

WADIM PLAST NAROJEK Sp. j. CREOTECH Sp. z o.o. MIT Mobile Internet Technology S.A. I

Warszawa Warszawa

Transition Technologies S.A. SEMICON Sp. z o.o.

2852 5146

7486 3330

7230

3001 3310

6520 2651

3001 7220

2732 7220

7221 5186

2924

Warszawa

Schenck Process Polska Sp. z o.o.

PKD

Miejscowość

Nazwa przedsiębiorstwa

Lp.

172 899

17 193 147

14 404 162 378

63 201 109 510

601 703

7 478

69 330 25 922

16 168 45 163

10 003 16 353

56 603 160 433

40 953 18 143

131

41 7

10 180

57 185

5 8

150 130

61 209

66 107

178 124

180 40

liczba etatów

tys. zł 30 335

Zatrudnienie 2008

Przychody netto ze sprzedaży i zrównane z nimi 2008

364,5

- 7,4

16,1 - 6,6

28,1 26,1

391,0 48,0

40,0

17,7 1,6

92,0 9,6

- 13,9 19,1

- 30,0 11,5

34,3 20,2

40,1

Dynamika sprzedaży 2008/2007

Źródło 3

6 1

6 6

1 3

6 6

5 5

3 3

5 3

1 3

6 6

9 315

107

292 165

587 563

997 675

797 2 289

tys. zł

Działalność badawcza i rozwojowa (B+R) 2008

5,39

72,79

0,37

0,42 0,64

3,63 1,25

9,96 4,13

1,41 1,43

0,00

Działalność B+R na sprzedaż 2008

Patenty krajowe 1

Kontrakty UE 1

1 1

N C C B C B C B B B B

B C C N C C B B B B N

C C

B C

C C

B C

B B

C C

Innowacyjność rynkowa B B

Innowacyjność procesowa C

Nakłady na działalność innowacyjną B

N A

N N

C C

B C

B B

N N

Patenty N

N C

N N

N C

N N

C N

N N

Kontrakty N

C N

N B

N N

C C

N N

C C

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU 127

5190 7221 1533 6420

Warszawa Płock

Warszawa Warszawa

Białobrzegi Warszawa

SVANTEK Sp. z o.o. Oficyna Wydawnicza READ ME Włodzimierz Bińczyk Sp. j. INVENTIA Sp. z o.o. Zakład Energetyczny Płock Centrum Techniki Energetycznej Sp. z o.o.

AC PRIM Sp. z o.o.

ALPLA NDM Sp. z o.o.

PIRS Sp. z o.o. KARSKI Sp. z o.o.

GONDWANA Sp. z o.o. Orlen Asfalt Sp. z o.o.

BP TECHEM S.A. MCX Systems Sp. z o.o.

Frubella Processing Sp. z o.o. Długie Rozmowy S.A.

3130

Płock

2215 2320

5147 5147

2522

5143

2211 5187

Warszawa Warszawa

Warszawa Nowy Dwór Mazowiecki Nowy Dwór Mazowiecki Warszawa

3210

Warszawa

2960

Pionki

Mpay S.A. Zakłady Produkcji Specjalnej Sp. z o.o.

5186

WB ELECTRONICS Sp. z o.o. RODAN S.A.

Warszawa

3210 5184

Ożarów Mazowiecki Warszawa

PKD

Miejscowość

Nazwa przedsiębiorstwa

Lp.

23 229 104 417

51 504 34 000

80 887 515

1 749 1 634

68 835

4 945

59 184

12 481 4 678

13 056

38 489

338

80 1

110 58

5 150

5 5

150

143

73 20

200

82 93

liczba etatów

tys. zł 35 051 7 020

Zatrudnienie 2008

Przychody netto ze sprzedaży i zrównane z nimi 2008

- 0,2 27,4

2,5 31,5

19,4 36,5

12,9 75,6

70,0

81,0

28,5

19,7

4,2

75,2

439,7

22,8 - 58,2

Dynamika sprzedaży 2008/2007

Źródło 5 5

6 1

5 6

5 5

5 3

1 015 931

10 6

101

245 198

249

822

1 441

3 728 3 381

tys. zł

Działalność badawcza i rozwojowa (B+R) 2008

4,37 0,89

4,12

0,57 0,34

0,05

1,18

0,17

1,96 4,23

1,91

2,14

426,76

10,63 48,16

Działalność B+R na sprzedaż 2008

Kontrakty UE

Patenty krajowe

B C N B C C

N C C C C A

C N

N C

C N

N C

Innowacyjność rynkowa C N

Innowacyjność procesowa N C

Nakłady na działalność innowacyjną B C

N C

B N

C C

B B

Patenty N N

N C

N N

Kontrakty N N

C N

N N

128 RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

2931 5146 5146 7414

7221 7487

Węgrów Warszawa

Łomianki

Warszawa Wólka Kosowska

Gostynin Piaseczno

Warszawa Warszawa

Warszawa Jaktorów

Raszyn Warszawa

Warszawa

PZ Cormay S.A. MBG Metro Group Buying Polska Sp. z o.o. Sp. K.

Rozenbal Polska Sp. z o.o.

ERA GOST Sp. z o.o. BISK S.A.

MMA i Partnerzy Sp. z o.o. ZOLAN S.A.

TUP S.A. K2Internt S.A.

Oracle Polska Sp. z o.o. Kwazar Corporation Sp. z o.o.

FESTO Sp. z o.o. MOBYLAND Sp. z o.o.

BANPOL S.A. Victoria Asset Operation Centre S.A.

2956 6420

5184 2932

7415 7440

7450 3220

3320 2524

5244

5184

Warszawa

5147

Warszawa

WARMIL Sp. z o.o. PENTACOMP Systemy Informatyczne S.A. Przedsiębiorstwo ProdukcyjnoUsługowe BOMET Andrzej Sińczuk VIPHARM S.A.

PKD

Miejscowość

Nazwa przedsiębiorstwa

Lp.

2 653

100 874

427 436 27 718

34 089 40 834

7 824 9 263

2 522 62 626

10 588

24 235

31 085

26 994 41 809

24 336

100

70 5

200 160

218 30

20 150

25 170

100

85 70

liczba etatów

tys. zł 1 954

Zatrudnienie 2008

Przychody netto ze sprzedaży i zrównane z nimi 2008

- 32,8

- 1,7

6,7 5,5

62,6 57,1

2,9 - 26,9

5,0 0,2

0,6

- 94,5

3,8

- 2,6 14,4

12,1

Dynamika sprzedaży 2008/2007

Źródło 3

6 5

6 6

3 3

5 5

965

3 011

110 158

11 11

37 13

298 194

323

461

tys. zł

Działalność badawcza i rozwojowa (B+R) 2008

4 106,21

113,51

0,02

0,14 0,11

1,45 0,02

0,59

0,26

0,29

1,10 0,46

1,33

23,59

Działalność B+R na sprzedaż 2008

Patenty krajowe 1

Kontrakty UE 1 1

C C C C C C C N C C C B N N N

N N N N N N C C C C N N N N

C C C

N N

Innowacyjność rynkowa C

Innowacyjność procesowa N

Nakłady na działalność innowacyjną B

N B

N N

C N

C C

B C

C C

Patenty N

C N

N N

Kontrakty N

N N

C B

N N

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU 129

3310 3220 6312 7222 2923

2811

Radom Warszawa

Warszawa Warszawa

Warszawa Piaseczno

Błonie Warszawa

Warszawa

Płock

Warszawa Warszawa

Warszawa

Toho Poland Sp. z o.o. Telecom Media Sp. z o.o.

ELCAR Sp. z o.o. Media Com S.A.

ESPOL Sp. z o.o. VARIO TERM Sp. z o.o.

ASCOR S.A. PACOMP Sp. z o.o.

Wilshire Holding Sp. z o.o. DECSOFT S.A. Zakłady POLCONTACT WARSZAWA Sp. z o.o. Przedsiębiorstwo Produkcji Elementów Budowlanych KONTENER Sp. z o.o.

POLCASTING Sp. z o.o. MC DIAM Sp. z o.o.

QWED Sp. z o.o. HAKO Sp. z o.o.

MTB TECHNOLOGIES Sp. z o.o.

2956

7221 1730

5154 2611

2913

3110

3430

3210

Piaseczno

PKD

7414

Miejscowość

Warszawa

Nazwa przedsiębiorstwa

Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych S.A. Lamina Semiconductors International Sp. z o.o.

Lp.

110

1 403 6 174

5 516 22 866

19 558

4 430

6 808 33 525

8 686 4 846

93 1 522

1 355 6 174

25 317 13 030

8 462

10 109

10 37

150

35 50

36 8

3 12

20 27

130 30

123

190

liczba etatów

tys. zł 84 698

Zatrudnienie 2008

Przychody netto ze sprzedaży i zrównane z nimi 2008

- 74,7

- 33,2 - 57,3

- 15,0 - 20,3

- 4,6

11,1

- 6,4 70,7

- 9,5 - 16,9

4,3

- 12,3

- 2,6 - 11,5

- 28,9

- 32,7

Dynamika sprzedaży 2008/2007

Źródło 6

6 6

5 6

5 5

28 12

32 32

152 144

216 215

465

801

tys. zł

Działalność badawcza i rozwojowa (B+R) 2008

0,13

0,32 0,25

34,14 2,07

11,25 2,33

0,85 1,65

5,50

0,95

Działalność B+R na sprzedaż 2008

Patenty krajowe 1

Kontrakty UE

C C

N N

C C C N N C

N N N C C C

N N

C N

N N

N C

Innowacyjność rynkowa C

Innowacyjność procesowa N

Nakłady na działalność innowacyjną N

N N

C N

C C

B B

C B

Patenty N

N C

C N

N N

Kontrakty C

C N

N C

N N

130 RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

5187 3320

Warszawa Wólka Kosowska

Warszawa

SMP POLAND Sp. z o.o.

FRIGOGLASS Sp. z o.o. MERA PNEFAL Zakład Elementów Automatyki Sp. z o.o.

REPLASTIK Sp. z o.o. TAŁTY Sp. z o.o.

2875

3220 3310

Mińsk Mazowiecki

Siedlce Warszawa

Warszawa Warszawa Ostrów Mazowiecka Warszawa

Warszawa

Legionowo

Altrad Mostostal Sp. z o.o. Stump Hydrobudowa Sp. z o.o.

ATRA Sp. z o.o. TECHNOPHARMA Sp. z o.o.

WIBEX G. Kubicki Sp. j. FAM S.A.

SATEL S.A. Zakład Produkcji Sprzętu Medycznego RAVIMED Sp. z o.o.

101

103

105

107

108

106

104

102

100

5153 7415

7260 5145

2811 4525

5145

QUARTZ S.A. Przedsiębiorstwo WielobranżowoProdukcyjno-Usługowe INTER-SANO Sp. z o.o.

2524 5147

3430

Warszawa Warszawa Nowy Dwór Mazowiecki

5010 2956

Warszawa Marki

Polskie Autobusy Sp. z o.o. Dantherm Filtration Sp. z o.o.

7414

PKD

Warszawa

Miejscowość

GEMIUS S.A.

Nazwa przedsiębiorstwa

Lp.

4 083

219 586

153 288

12 075

5 554

7 225

6 066

198 330

27 898

150 537 49 885

liczba etatów

tys. zł

100

7 11

20 10

199 230

110

14 5

127

33 200

200

Zatrudnienie 2008

Przychody netto ze sprzedaży i zrównane z nimi 2008

- 13,7

4,2

- 6,1

0,3

2,6

- 4,6

- 19,0

- 11,0

- 19,8

- 24,9 - 6,3

Dynamika sprzedaży 2008/2007

Źródło 6

6 3

6 6

5 5

6 2

128

346

913 519

tys. zł

Działalność badawcza i rozwojowa (B+R) 2008

0,08

0,10

0,06

1,24

0,61 1,04

Działalność B+R na sprzedaż 2008

Patenty krajowe 1

Kontrakty UE 1

N N N N

C C N N

N N

C C

C N

N C

N N

Innowacyjność rynkowa N N

Innowacyjność procesowa C

Nakłady na działalność innowacyjną N

N N

C C

Patenty C

N N

Kontrakty N

N N

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU 131

3162 7310 5154

Warszawa

Warszawa Michałowice

Albatross System Sp. z o.o. EC BREC Instytut Energetyki Odnawialnej Sp. z o.o. LESTAR Sp. z o.o.

112

115

118

4512

Warszawa

Team Consulting Polska Sp. z o.o.

7414

7260 7470

Raszyn Warszawa

MAINFRAME Sp. z o.o. RENOVA Sp. z o.o. Specjalistyczne Przedsiębiorstwo Ochrony Przed Korozją LEMAT Sp. z o.o.

liczba etatów

tys. zł

5 10

10 31

10 30

Zatrudnienie 2008

Przychody netto ze sprzedaży i zrównane z nimi 2008 %

Dynamika sprzedaży 2008/2007

Źródło 6

6 6

tys. zł

Działalność badawcza i rozwojowa (B+R) 2008 %

Działalność B+R na sprzedaż 2008

Patenty krajowe 1

1 1

N N N N N N N N

N N

N N N N N

N N

Innowacyjność rynkowa N N

Innowacyjność procesowa N

Nakłady na działalność innowacyjną N

N N

C N

N N

N C

Patenty

1 - dane z przedsiębiorstw przesłane w ankietach INE PAN, nakłady na B+R zgodne ze standardami OECD i GUS 2 - dane z przedsiębiorstw przesłane w ankietach INE PAN, nakłady na B+R zgodne ze standardem MSR 38 3 - dane ze sprawozdań przedsiębiorstw notowanych na GPW, nakłady na B+R zgodne ze standardem MSR 38 4 - dane ze sprawozdań przedsiębiorstw notowanych na GPW, nakłady na B+R na podstawie The 2009 EU Industrial R&D Investment Scoreboard, European Commission, JRC/DG RTD 5 - dane ze sprawozdań finansowych przedsiębiorstw na podstawie KRS, nakłady na B+R zgodne ze standardem MSR 38 6 - dane ze sprawozdań finansowych przedsiębiorstw na podstawie KRS 7 - dane z badania kontraktów w 7PR UE z KPK, 8 - dane z badania patentów UP RP za lata 2006, 2007, 2008

Źródło

117

116

114

113

111

5274 5182

Warszawa Warszawa

Enviro Chemia Polska Sp. z o.o. Wiedemann Polska Sp. z o.o.

110

1561

PKD

Warszawa

Miejscowość

CHABER S.A.

Nazwa przedsiębiorstwa

109

Lp.

Kontrakty UE

Kontrakty C

N C

C C

C N

132 RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

Lp.

ABB Sp. z o.o.

Nazwa przedsiębiorstwa

Najbardziej innowacyjny produkt / usługa przedsiębiorstwa w roku 2008 (nazwa) DIAMOND - DrIve As a MONitoring Device ULTRAS - system do optymalizacji kadzi transformatorów Earth fault protection algorithm -algorytm zabezpieczeń

DIAMOND - DrIve As a MONitoring Device – system komputerowy do diagnostyki falowników i podłączonych do nich urządzeń. System działa w oparciu o analizę sygnałów kontrolnych dostępnych w falowniku, bez konieczności stosowania dodatkowych czujników, co pozwala na oszczędność ze względu na koszty sprzętu, okablowania i instalacji. Sygnały, które i tak są dostępne w falowniku, wykorzystane są dodatkowo w celach monitoringu i diagnostyki. Ich analiza pozwala na ocenę stanu nie tylko samego falownika, ale także jakości prądu zasilania, stanu podłączonych urządzeń (silnik, pompa, dmuchawa...), a nawet jakości procesu. ULTRAS - ULTRA easy TRAnsormer Simulations - system do optymalizacji kadzi transformatorów. System komputerowy, który wykorzystuje algorytmy Metody Elementów Skończonych do obliczeń strukturalnych kadzi transformatorów. Obsługuje pełne spektrum produkowanych przez ABB transformatorów: od małych jednostek rozdzielczych, przez średnie i duże, do transformatorów mocy. Aplikacja umożliwia przeprowadzenie złożonych analiz mechanicznych (w tym obciążeń hydrostatycznych, próżnią, sił dynamicznych) oraz weryfikację i optymalizację projektu kadzi. Earth fault protection algorithm - algorytm zabezpieczeń - algorytm admitancyjnego zabezpieczenia ziemnozwarciowego dedykowany dla sieci dystrybucyjnych średnich napięć pracujących z nieskutecznie uziemionym punktem neutralnym. Algorytm bazuje na pomiarze napięcia i prądu składowej zerowej i jest dedykowany do implementacji w przekaźnikach zabezpieczeniowych. Opracowany algorytm pozwala użytkownikowi na wybór charakterystyki rozruchowej tj.: admitancyjnej, konduktancyjnej, admitancyjnokonduktancyjnej, subsceptancyjnej oraz konduktancyjnej kierunkowej.

Krótka charakterystyka

LISTA INNOWACYJNYCH PRODUKTÓW/USŁUG W WOJEWÓDZTWIE MAZOWIECKIM NA PODSTAWIE ANKIET PRZEDSIĘBIORSTW PRZYSŁANYCH W 2009 ROKU

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU 133

Lp.

Najbardziej innowacyjny Krótka charakterystyka produkt / usługa przedsiębiorstwa w roku 2008 (nazwa) ADAMED Sp. z o.o. Luteina tabletki Luteina jest powszechnie stosowana u pacjentek wymagających terapii gestagenowej – leczy się nią około dopochwowe 16 tys. kobiet miesięcznie (Data View IMS Health Poland). Niedomoga lutealna, do której leczenia używany jest naturalny progesteron, stanowi poważny problem społeczny, ponieważ dotyczy ponad 20 mln kobiet w wieku 18-54 lat. Luteina tabletki dopochwowe jest to jedyny preparat na rynku polskim zawierający naturalny progesteron do podawania drogą dopochwową. Dopochwowa droga podania progesteronu, możliwa do zastosowania dzięki innowacyjnej formulacji tabletek, daje możliwość prowadzenia miejscowej terapii progesteronem, minimalizując niekorzystne efekty zdrowotne doustnego stosowania gestagenów. Innowacyjna formulacja dzięki zastosowaniu w składzie tabletek kombinacji substancji regulującej pH i cukru mlekowego minimalizuje potencjalny wpływ na stan równowagi fizjologicznej w miejscu podania oraz ułatwia efektywne działanie progesteronu. Podawanie naturalnego progesteronu dopochwowo u pacjentek ciężarnych zmniejsza opór oraz wskaźnik pulsacji w tętnicach spiralnych macicy i w ten sposób poprawia przepływ krwi bezpośrednio w otoczeniu rozwijającej się ciąży. Przekłada się to na lepsze utlenowanie i odżywienie zarodka. Bank Handlowy S.A Płać komórką CITY Handlowy jako pierwszy bank w Polsce wprowadził możliwość dokonania płatności mobilnych bezpośrednio z konta za pomocą telefonu komórkowego. Płać komórką to usługa, dzięki której można płacić za pomocą telefonu komórkowego także w kawiarni, restauracji, w pralni, za taksówkę, za swoją fakturę lub za zakupy w Internecie. Potrzeby Klientów: dokonanie błyskawicznych transakcji – głównie opłata za parking, zakup biletów komunikacji miejskiej. Usługa Płać komórką jest bezpłatna. Klienci nie ponoszą kosztów związanych z jej używaniem. Usługa Płać komórką wykorzystuje technologiczne rozwiązanie USSD. Przychody i koszty poniesione przez Bank nie podlegają ujawnieniu. Użytkownicy, konsumenci: osoby korzystające przede wszystkim z komunikacji miejskiej i ze Strefy Płatnego parkowania Miasta Stołecznego Warszawy. Nagroda: Innowacja Roku 2008 przyznana przez Mobile Internet. Sygnalizator TAFIOS-B przeznaczony jest do: automatycznego wykrywania, identyfikacji oraz pomiaru od poziomu NDS stężenia par bojowych środków trujących: sarin, soman, tabun, Vx, luizyt, iperyt siarkowy, Centrum NaukowoTAFIOS-B iperyt azotowy i toksycznych substancji przemysłowych jak chlor i amoniak; pomiaru mocy dawki Produkcyjne Elektroniki promieniowania gamma na zewnątrz i/lub wewnątrz obiektu od tła naturalnego do 10 Gy/h; pomiaru dawki Profesjonalnej RADWAR pochłoniętej promieniowania gamma wewnątrz obiektu; detekcji natychmiastowego promieniowania S.A. jonizującego i impulsu elektromagnetycznego wybuchu jądrowego; alarmowania o wykrytym zagrożeniu; sterowania urządzeniami zainstalowanymi w obiekcie, zabezpieczającymi załogę przed skutkami zagrożeń chemicznych oraz efektami świetlnymi wybuchu jądrowego. Innowacyjność produktu polega na jego wysokiej czułości, powtarzalności wyników pomiarów oraz pracy w ekstremalnych warunkach środowiskowych zgodnie z polskimi normami obronnymi, potwierdzonych badaniami wymaganymi dla sprzętu wojskowego. Produkt odpowiada potrzebom Sił Zbrojnych RP, co zostało potwierdzone Orzeczeniem DPZ MON Nr 412/ZDW/2009.

Nazwa przedsiębiorstwa

134 RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

CREOTECH Sp. z o.o.

INFOVIDE-MATRIX S.A.

Nazwa przedsiębiorstwa

Lp.

Najbardziej innowacyjny Krótka charakterystyka produkt / usługa przedsiębiorstwa w roku 2008 (nazwa) Niskoszumna CREOTECH w kooperacji z Uniwersytetem Warszawskim opracował kamery cyfrowe K20/K30. Są one specjalistyczna kamera przeznaczone na rynek naukowy (m.in. astronomiczny). Ich czułość oraz mechaniczna wytrzymałość K20 przewyższa odpowiedniki istniejące na rynku. Wyprodukowano 20 kamer, trwają rozmowy z włoską grupą naukową, które prawdopodobniej zakończą się dostawą 20 urządzeń. W oparciu o K20/K30 CREOTECH stworzył kamerę Armcamera. Przeznaczona ona jest na szeroki rynek. Jest wyposażona we wbudowany mikrokomputer (jedyny tak zaawansowany układ komputerowy produkowany w chwili obecnej w kraju), który pozwala na szybką analizę rejestrowanego obrazu. Kamery wprowadzane są na rynek we współpracy z Amart Logic, same mikrokomputery przygotowywane są do wprowadzenia na rynek europejski (sterowanie procesami przemysłowymi) przez Elproma Electronics Polska. K20/K30 oraz Armcamera zdobyły Złoty Medal Targów Poznańskich Innowacje-Technologie-Maszyny za wdrożenie układu opracowanego wspólnie z instytutem naukowym do praktyki przemysłowej. System do dystrybucji System jest scentralizowaną platformą informatyczną, przeznaczoną do dystrybucji jednostek uczestnictwa jednostek uczestnictwa funduszy inwestycyjnych. Rozwiązanie, oparte o przeglądarkę WWW, pozwala na łatwe wprowadzanie do funduszy inwestycyjnych dystrybucji nowych funduszy i produktów, przy jednoczesnym zachowaniu niskich kosztów eksploatacji. System może być wykorzystywany zarówno przez dystrybutorów, jak i przez Towarzystwa Funduszy Inwestycyjnych. Rozwiązanie zbudowane jest w oparciu o nowoczesną architekturę wykorzystującą sprawdzone wzorce stosowane w bankowości elektronicznej. Dzięki temu system spełnia wysokie standardy zabezpieczające transakcje i dane. Ponadto, dzięki zastosowaniu prostego, opartego na WWW interfejsu użytkownika, platforma może być używana za pośrednictwem mobilnych łączy internetowych o słabszych parametrach. Wyróżnienie w konkursie Hit roku 2008 dla Instytucji Finansowych przyznane przez Gazetę Bankową. Trzech klientów obsłużonych.

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU 135

Lp.

Najbardziej innowacyjny Krótka charakterystyka produkt / usługa przedsiębiorstwa w roku 2008 (nazwa) Instytut Energii Atomowej 99mTc-Tektrotyd 99mTc-Tektrotyd jest radiofarmaceutykiem przeznaczonym do badań diagnostycznych, głównie zmian POLATOM Ośrodek patologicznych, w których dochodzi do zwiększonej ekspresji receptorów somatostatynowych. Wskazania Radioizotopów dotyczą nowotworów określanych jako guzy neuroendkorynne regionu żołądkowo-dwunastniczo-jelitowego (gastro-entero-pancreatic neuroendocrine tumors GEP-NET). Preparat może być też użyteczny w przypadku innych guzów wykazujących ekspresję receptorów somatostatynowych w różnym nasileniu. Wartość diagnostyczna znacznika polega na wykryciu charakteru zmiany, ocenie rozległości stanu chorobowego, wyborze indywidualnego trybu postępowania terapeutycznego i ocenie postępów terapii, stąd odgrywa niezwykle ważną rolę w leczeniu pacjentów onkologicznych. Substancją czynną leku jest peptyd (Tyr3-octreotide), do którego przyłączono cząsteczkę kwasu hydrazynonikotynowego (HYNIC) pozwalającą na trwałe kompleksowanie izotopu technetu-99m (99mTc-HYNIC-Tyr3-octeotide). Peptyd ten jest analogiem naturalnie występującego hormonu regulującego, somatostatyny a technet-99m izotopem emitującym promieniowanie gamma. Po podaniu dożylnym preparat gromadzi się w miejscach o zwiększonej ekspresji receptorów somatostatyny a jego gromadzenie jest rejestrowane przez urządzenia detekcyjne, które uwidaczniają rozmieszczenie znacznika w organizmie pacjenta. Pełny wynik badania uzyskuje się już po 4 godzinach od podania radiofarmaceutyku. Hospitalizacja pacjenta zasadniczo nie jest wymagana. Ponadto charakterystyka promieniowania 99mTc pozwala na uzyskanie obrazów o większej rozdzielczości, co wpływa na zwiększenie ilości wykrywanych przerzutów nowotworowych. 99mTcTektrotyd ma tę zaletę w stosunku do analogu znakowanego indem-111, że jest wydalany drogą nerkową, przy niewielkim tle wątrobowym, co zwiększa czułość wykrywania zmian nowotworowych położonych w obrębie jamy brzusznej. Szczególnym walorem produktu jest jego dostępność i cena około 3-krotnie niższa niż preparatu znakowanego 111In. Prace realizowane w fazie B+R sfinansowane zostały głównie ze środków własnych Ośrodka, przy niewielkim wsparciu ze środków na dofinansowanie działalności statutowej. Na udział w kontrakcie badawczym Ośrodek otrzymał z Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej 15,0 tys. USD. Prace w fazie W sfinansowane zostały wyłącznie ze środków własnych Ośrodka. Patenty: zgłoszenie patentowe P-354567 Farmaceutyczny zestaw peptydowy, sposób jego otrzymywania oraz sposób otrzymywania środka farmaceutycznego z zestawu peptydowego, znak towarowy Z 253052. Nagrody i wyróżnienia: Dyplom Ministra Edukacji i Nauki za projekt pod nazwą Farmaceutyczny zestaw peptydowy do izotopowej diagnostyki onkologicznej, Warszawa 2006 r.; Tytuł Laureata Konkursu Innowacja Roku 2008 za Produkt 99mTc-Tektrotyd-farmaceutyczny zestaw peptydowy do izotopowej diagnostyki onkologicznej (konkurs organizowany przez Forum Biznesu pod patronatem Ministerstwa Rozwoju Regionalnego, Ośrodka Przetwarzania Informacji i Centrum Innowacji FIRE); wyróżnienie w Konkursie Polski Produkt Przyszłości 2008 w kategorii Wyrób Przyszłości, w Fazie Przedwdrożeniowej za projekt 99mTc-Tektrotyd farmaceutyczny zestaw peptydowy do izotopowej diagnostyki onkologicznej.

Nazwa przedsiębiorstwa

136 RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

MCX Systems Sp. z o.o.

MEDICALGORITHMICS Sp. z o. o.

Nazwa przedsiębiorstwa

Lp.

Najbardziej innowacyjny Krótka charakterystyka produkt / usługa przedsiębiorstwa w roku 2008 (nazwa) TELTRIX IP TELTRIX IP to zintegrowane rozwiązanie systemu telefonii IP oparte na istniejącej infrastrukturze sieciowej. System łączy prostotę obsługi z zaawansowaną funkcjonalnością i elastycznością. Jego cechą jest łatwość instalacji na nowym stanowisku pracy. Interfejs dla administratorów i użytkowników dostępny przez WWW. Łączy się z serwerem za pomocą szyfrowanej sesji https, a zdalne zarządzanie pozwala na konfiguracje wszystkich prac z dowolnego komputera. TELTRIX IP jest zgodny z otwartymi standardami (z protokołem SIP, współpracuje z zewnętrznymi dostawcami telefonii IP, obsługa wielu aplikacji rozszerzających funkcjonalność systemu, brak zależności od konkretnego producenta sprzętu). Główne elementy systemu to serwer usług VoIP, brama SIP i VoIP, serwer komunikatów głosowych oraz Softphone. Główne funkcjonalności to centrala IP, telefon IP, wideokonferencja, telekonferencja wielostronna, e-fax, e-mail, EDMS, Workflow, IVR, DISA, FMC. System dedykowany jest dla sektora MŚP, ale technicznie i funkcjonalnie może obsługiwać nawet do 300 użytkowników. System zdalnego System PocketECG składa się ze sprzętowego nadajnika sygnału EKG, palmofonu działającego pod monitoringu sygnału EKG kontrolą systemu Windows Mobile z zainstalowanym oprogramowaniem BT-ECG, centralnego serwera, z PocketECG którym łączą się poszczególne palmofony oraz oprogramowania klienckiego przeznaczonego dla lekarzy i techników opisujących sygnały. System PocketECG wykorzystując zaawansowane rozwiązania algorytmiczne pozwala na skuteczną detekcję tzw. kompleksów QRS i umożliwia efektywną diagnostykę zaburzeń rytmu serca na podstawie sygnału EKG odprowadzanego z dwóch elektrod. System umożliwia diagnostykę zdarzeń kardiologicznych w czasie rzeczywistym, wielotygodniowy monitoring pracy serca oraz zdalny dostęp do wyników analizy i zdalne konsultacje u specjalistów. Wykorzystano środki z EFRR pozyskane w ramach SPO-WKP oraz środków finansowych na naukę - Inicjatywa Technologiczna. Od 2006 roku dokonano 8 międzynarodowych zgłoszeń patentowych. Do chwili obecnej sprzedano ok. 100 sztuk. Sprzedaż rozpoczęła się w 2008 roku. Użytkownikami są ośrodki medyczne, instytucje badawcze, osoby prywatne. System posiada Certyfikat Zgodności CE nr MD-135/1/2008. Nową technologią będzie inteligentny system informatyczny wspierający lekarzy i specjalistów, który bazuje na systemie telemetrycznym do zdalnej diagnostyki zaburzeń rytmu serca PocketECG.

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU 137

Mennica Polska S.A.

NETIX Skrzypczyński, Krzysztofowicz Sp. J.

Przemysłowe Centrum Optyki

11.

12.

Nazwa przedsiębiorstwa

10.

Lp.

Najbardziej innowacyjny Krótka charakterystyka produkt / usługa przedsiębiorstwa w roku 2008 (nazwa) Moneta Kolekcjonerska / MONETY - Igrzyska XXIX Olimpiady - Pekin 2008. Moneta 10 zł, Ag 925. Pierwsza w Polsce moneta z System Karty Miejskiej™ osadzonym w monecie elementem przestrzennym, widocznym z obu stron monety. 400 rocznica polskiego osadnictwa w Ameryce Północnej. Moneta 10 zł, Ag 925. W otwór w monecie wklejony został element szklany, pozwalający patrzeć przez monetę na wskroś. 90 rocznica odzyskania niepodległości. Moneta 50 zł, Au 900. Pierwsza w Polsce moneta kolekcjonerska o tym nominale i tak małych wymiarach. System Karty Miejskiej™ – budowa, wdrażanie i integracja nowoczesnych systemów (opartych na elektronicznych kartach zbliżeniowych) obejmujących dystrybucję i sprzedaż usług miejskich – biletów komunikacji miejskiej, systemów parkingowych itd. SKM™ funkcjonuje w Jaworznie, Lublinie, Radomsku, Suwałkach i Warszawie. Produkty i usługi oferowane w ramach SKM™ (w tym doładowanie pre-paid telefonów GSM) sprzedawane są poprzez sieci własnych terminali firmy. Możliwość rozbudowy Systemu o nowe usługi w zależności od potrzeb i możliwości miasta, regionu lub aglomeracji. Videokonferencje Wdrażanie produktów wideokonferencyjnych pozwalających widzieć, słyszeć i udostępniać kopię ekranu komputera z wykorzystaniem publicznych sieci transmisji danych. Wysoka rozdzielczość przesyłanego obrazu przy jednoczesnym zmniejszeniu wykorzystywanego pasma, możliwość połączenia wielu stron jednocześnie. Możliwość odbywania spotkań twarzą w twarz bez konieczności odbywania uciążliwych podróży. Nakłady na B+R 143 tys. Użytkownicy: firmy komercyjne, administracja publiczna, szkolnictwo, służba zdrowia, instytuty naukowe. KDN-1 wraz z Systemem Kamera obserwacyjna KDN-1 jest dzienno-nocnym przyrządem obserwacyjnym przeznaczonym do pracy Oświetlaczy Pojazdu na dowolnych pojazdach kołowych i gąsienicowych. Kamera pozwala na swobodną obserwację otoczenia SOP-1 pojazdu z jego wnętrza zarówno w dzień jak i w nocy. Dzięki zastosowaniu w kamerze Systemu Oświetlaczy Pojazdu SOP-1 możliwa jest obserwacja terenu w warunkach zupełnej ciemności (zamknięte, nieoświetlone pomieszczenie). Kamera poszerza pole obserwacji załogi pojazdu. Kamera posiada wbudowany układ pomiaru poziomu światła zabezpieczający wzmacniacz obrazu toru nocnego przed przypadkowym włączeniem go w dzień. Kamera współpracuje z dowolnymi monitorami analogowymi w monochromatycznym standardzie CCIR. Produkt ten jest pierwszym tego typu wyrobem polskiej produkcji. Prace B+R związane z opracowaniem wyrobu zostały sfinansowane wyłącznie z własnych źródeł PCO S.A. W wyrobie zastosowano najnowocześniejsze technologie optoelektroniczne (noktowizyjne). W 2007 roku wyrób pomyślnie przeszedł badania kwalifikacyjne w Wojsku Polskim i został przyjęty na wyposażenie Polskiej Armii. W 2007 roku rozpoczęto seryjną produkcję i sprzedaż kamery obserwacyjnej KDN-1 oraz Systemu Oświetlaczy pojazdu SOP-1. Wyrób został sprawdzony w warunkach bojowych (misja WP w Iraku - zainstalowany na KTO Rosomak). W 2009 roku, po uzyskaniu pozytywnych opinii od użytkownika krajowego (Wojska Lądowe) PCO S.A. rozpoczęło intensywne działania promocyjne na rynkach międzynarodowych.

138 RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

Nazwa przedsiębiorstwa

TECHNOKABEL S.A.

TELESTO Sp. z o.o.

Lp.

13.

14.

Najbardziej innowacyjny Krótka charakterystyka produkt / usługa przedsiębiorstwa w roku 2008 (nazwa) Kable elektroenergetyczne W 2008 r. w wyniku działań innowacyjnych firma: rozwinęła grupę bezhalogenowych kabli ognioodporne elektroenergetycznych, opracowała kable do automatyzacji elektrowni z powłoką polwinitową o zwiększonej niepalności i zmniejszonej emisji dymów i gazów, opracowała nowe rozwiązania kabli geofizycznych, skonstruowała specjalne kable dla automatyki do układania na dnie zbiorników wodnych, opracowała kilka rozwiązań dla wojska w postaci giętkich kabli zasilających, opracowała nowe konstrukcje przewodów głośnikowych, rozszerzyła ofertę przewodów do falowników. TECHNOKABEL S.A. odniósł również w 2008 r. następujące sukcesy: otrzymał Medal Europejski na wyrób Wytłaczarki tworzyw sztucznych do nakładania izolacji i powłok na kable i przewody typu TEA i TCA, w konkursie Krajowi Liderzy Innowacyjności uzyskał tytuł Innowacyjna Firma, na 21 Międzynarodowych Energetycznych Targach Bielskich (ENERGETAB) uzyskał wyróżnienie za elektroenergetyczne kable ognioodporne, otrzymał Diament Forbesa przyznawany firmom, które najbardziej dynamicznie zwiększyły swą wartość w latach 2005-2007 w kategorii firm średnich (50:200 mln zł). Certyfikaty: Instytutu Łączności, Centrum Naukowo–Badawczego Ochrony Przeciwpożarowej w Józefowie. System neutralizacji Firma TELESTO Sp. z. o.o. w obecnej postaci działa od 2004 r. wdrażając i rozwijając opatentowaną przez zapylenia siebie technologię generowania mgieł i aerozoli, która znajduje zastosowanie w gaszeniu pożarów, ochronie przeciwpożarowej, eliminacji zapylenia, dekontaminacji oraz nośnik dla Nano-cząstek. Wszystkie rozwiązania oferowane przez TELESTO stanowią innowację na rynku krajowym, jak również europejskim i światowym. W opisie poniżej skoncentrowano się na jednej tylko gałęzi innowacyjnej, która została wprowadzona w 2008 roku. Produkty: urządzenia stałe mgłowe do neutralizacji zapylenia. Głowice mgłowe. Innowacyjność produktu: system TELESTO umożliwia usunięcie nadmiernego zapylenia w trakcie transportu substancji pylących zużywając minimalne ilości wody i nie obniżając jakości surowca. Ponadto w kopalniach ten sam system umożliwia skuteczne zmniejszenie zagrożenia wybuchem, tym samym zmniejszając koszty (wypiera obecną drogą metodę). Zostały złożone zgłoszenia patentowe, które mają chronić to rozwiązanie. Klienci: KWK Halemba, Elektrociepłownia Połaniec, EC Wybrzeże Gdańsk, Gdynia oraz inne elektrociepłownie, elektrownie i kopalnie w Polsce. Sprzedaży tego systemu nie można rozpatrywać w ilości sztuk, ze względu na różny zakres prac u różnych klientów – są to systemy dedykowane, instalowane dla konkretnego budynku i układu transportowego. TELESTO jest technologią ekologiczną. Potwierdzeniem jest wyróżnienie przyznane przez AmCham (Amerykańską Izbę Handlową) w Polsce Green Product of the year 2008 i uzyskanie I miejsca w XII 2008 Kamertonów Innowacyjności dla Najbardziej Innowacyjnych Firm w kategorii Mała Firma oraz Pozyskiwanie Funduszy UE. Spółka zainwestowała 15 mln zł, zrealizowano dotacje PARP 2 mln zł budując bazę produkcyjną i centrum badawcze wyposażone w supernowoczesny laserowy pomiar masy i kształtów kropli. Spółka posiada ISO 9001 potwierdzające procedury działania firmy, standardy jakości oraz środowiskowe ISO 14001.

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU 139

Tramwaje Warszawskie Sp. z o.o.

VIGO System S.A.

Zakłady Przemysłu Cukierniczego MIESZKO S.A. ZPP AUTO Sp. z o.o.

15.

16.

17.

18.

Nazwa przedsiębiorstwa

Lp.

Najbardziej innowacyjny Krótka charakterystyka produkt / usługa przedsiębiorstwa w roku 2008 (nazwa) Modernizacja Trasy W-Z Modernizacja trasy W-Z I etap od Ordona do węzła Młynarska - na trasie tej zastosowano (na łącznej I etap długości ok. 2400 mtp) po raz pierwszy w Polsce nowoczesny system konstrukcji torowiska - tzw. modularny system szyny w otulinie określany skrótowym oznaczeniem ERS-M. System ten polega na otuleniu szyny specjalnymi profilami porowatego kompozytu poliuretanowego, co zapewniło skuteczną izolację wibroakustyczną oraz elektryczną torowisk od otoczenia. Szyny w otulinie zostały zabudowane warstwą betonu i asfaltu tworząc dodatkową jezdnię dla pojazdów uprzywilejowanych (pogotowie, straż, policja). Ponadto na wybranych odcinkach modernizowanej trasy położonych w małej odległości od zabudowań zastosowano specjalną konstrukcję torowiska o dwustopniowym tłumieniu wibracji osiąganym poprzez zastosowanie systemu ERS-M i dodatkowo systemu masy odsprężynowej. Niechłodzony detektor Specjalizacja firmy to niechłodzone detektory podczerwieni. W praktyce każdy oferowany przez nas podczerwieni produkt jest innowacyjny- typy nie starsze niż 3 lata. Natomiast nowymi detektorami opracowanymi, wdrożonymi do produkcji i wprowadzonymi do sprzedaży w ostatnim roku są fotodiody z wyprowadzeniami krawędziowymi PVI-2TE-10.6 oraz PVI 3TE 10.6. Są one jedynymi tego typu detektorami produkowanymi na świecie. Są to fotodiody z heterostruktur HgCdTe uzyskanych na podłożu GaAs techniką MOCVD ze zintegrowaną monolityczną immersją optyczną, chłodzone odpowiednio dwu i trójstopniową chłodziarką termoelektryczną, optymalizowane na długość fali 10,6 µm. Naszymi klientami są: USA, Kanada, Chiny, Japonia, Izrael i kraje UE. Głównymi odbiorcami krajowymi są PCO S.A. oraz instytuty naukowe. Jednocześnie są one wraz z uczelniami wyższymi głównymi odbiorcami kamery termowizyjnej V-50, wdrożonej do produkcji w 2007 r. Uzyskano wyróżnienie w konkursie Polski Produkt Przyszłości. Amodorro Innowacyjność na poziomie opakowania oraz produktu (nowe smaki niespotykane dotąd na polskim rynku). Produkt skierowany do segmentu premium (okazje oficjalne: prezenty). Sprzedaż na poziomie 1 165 000 sztuk. Montaż osi CHEVROLET Wysokiej jakości usługa montażu osi, dzięki nowoczesnej linii montażowej o dużej wydajności. AVEO Umiejscowienie na terenie zakładu montażu samochodów pozwala na redukcję kosztów logistyki wewnętrznej i zewnętrznej oraz poprawę elastyczności produkcji dzięki nowoczesnym systemom informatycznym (możliwa jest produkcja 4 rodzajów osi w krótkim odstępie czasu, wg zamówień klienta). Zastosowano nowoczesne urządzenia kontrolne, monitorujące na bieżąco parametry procesu w celu minimalizacji ryzyka powstawania wad.

140 RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

112

witi@witi.wroc.pl

sekretariat@ipts.pl

ul. L. Różyckiego 1c, 51-608 Wrocław, Polska ul. Gen. Wł. Sikorskiego 2-8, 53-659 Wrocław, Polska ul. Obornicka 136, 50-961 Wrocław, Polska ul. M. Skłodowskiej-Curie 55, 87-100 Toruń, Polska

dolnośląskie

lubelskie

kujawsko-pomorskie

iesw@iesw.lublin.pl

ul. Niecała 5, 20-080 Lublin, Polska ul. K. Jaczewskiego 2, 20-950 Lublin, Polska Al. Tysiąclecia Państwa Polskiego 13a, 24-110 Puławy, Polska ul. Czartoryskich 8, 24-100 Puławy, Polska

iung@iung.pulawy.pl

ins@ins.pulawy.pl

imw@galen.lublin.pl

obrusn@obrusn.torun.pl

ul. Batorego 107, 87-100 Toruń, Polska

kghm@cuprum.wroc.pl

iksaip@iksaip.pop.pl

poltegor@igo.wroc.pl

dolnośląskie

sekretariat@iase.wroc.pl

E-MAIL

ul. Wystawowa 1, 51-618 Wrocław, Polska ul. Parkowa 25, 51-616 Wrocław, Polska

ADRES

dolnośląskie

WOJEWÓDZTWO

Na podstawie materiałów otrzymanych z Ośrodka Przetwarzania Informacji.

Instytut Uprawy, Nawożenia i Gleboznawstwa - Państwowy Instytut Badawczy

Ośrodek BadawczoRozwojowy Urządzeń Sterowania Napędów Instytut Europy Środkowo-Wschodniej Instytut Medycyny Wsi im. Witolda Chodźki Instytut Nawozów Sztucznych

Instytut Automatyki Systemów Energetycznych Sp. z o. o. Instytut Górnictwa Odkrywkowego POLTEGOR-INSTYTUT Instytut Komputerowych Systemów Automatyki i Pomiarów Sp. z o.o. KGHM CUPRUM Sp. z o.o. Centrum BadawczoRozwojowe Wojskowy Instytut Techniki Inżynieryjnej im. Profesora Józefa Kosackiego Instytut Inżynierii Materiałów Polimerowych i Barwników

NAZWA JEDNOSTKI

LP.

LISTA JEDNOSTEK BADAWCZYCH WG WOJEWÓDZTW112

(81) 886-49-60, (81) 886-34-21

(81) 473-14-00, (81) 473-14-02, (81) 473-14-06

(81) 718-44-00, (81) 718-44-10

(81) 532-29-07, (81) 743-68-62

(56) 659-84-22 do 23, (56) 659-84-75, (56) 659-36-26, (56) 650-00-44 (56) 623-40-21, (56) 623-40-22

(71) 347-44-40, (71) 347-44-50

(71) 781-22-01

(71) 348-45-55, (71) 348-87-00

(71) 347-72-94, centrala (71) 348-42-21 (71) 348-82-11 do godz. 15, (71) 348-82-17 po godz. 15

TELEFON

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU 141

Państwowy Instytut Weterynaryjny - Państwowy Instytut Badawczy Centralny Ośrodek BadawczoRozwojowy Maszyn Włókienniczych POLMATEX-CENARO Instytut Biopolimerów i Włókien Chemicznych Instytut Centrum Zdrowia Matki Polki Instytut Medycyny Pracy im. prof. dr. med. Jerzego Nofera Instytut Przemysłu Skórzanego Instytut Sadownictwa i Kwiaciarstwa im. Szczepana Pieniążka Instytut Technologii Bezpieczeństwa MORATEX Instytut Warzywnictwa im. Emila Chroboczka Instytut Włókiennictwa

Ośrodek BadawczoRozwojowy Ekologii Miast OBREM Ośrodek BadawczoRozwojowy ORAM Sp. z o.o. Centralny Ośrodek Chłodnictwa COCH w Krakowie Sp. z o.o. Instytut Ekspertyz Sądowych im. prof. dr. Jana Sehna

NAZWA JEDNOSTKI

LP.

ul. Wólczańska 55/59, 90-608 Łódź, Polska ul. M. Skłodowskiej-Curie 19/27, 90-570 Łódź, Polska ul. Rzgowska 281/289, 93-338 Łódź, Polska ul. Św. Teresy od Dzieciątka Jezus 8, 91-348 Łódź, Polska

łódzkie

ul. M. Skłodowskiej-Curie 3, 90-965 Łódź, Polska ul. Konstytucji 3 Maja 1/3, 96-100 Skierniewice, Polska ul. Brzezińska 5/15, 92-103 Łódź, Polska ul. Lipowa 73, 90-568 Łódź, Polska Pl. Zwycięstwa 2, 90-312 Łódź, Polska ul. J. Lea 116, 30-133 Kraków, Polska ul. Westerplatte 9, 31-033 Kraków, Polska

łódzkie

małopolskie

łódzkie

ul. Zgierska 73, 91-462 Łódź, Polska ul. Pomologiczna 18, 96-100 Skierniewice, Polska

łódzkie

Al. Partyzantów 57, 24-100 Puławy, Polska

ADRES

lubelskie

WOJEWÓDZTWO

ies@ies.krakow.pl

coch@coch.pl

info@oram.lodz.pl

sekretariat@obrem.pl

info@iw.lodz.pl

iwarz@inwarz.skierniewice.pl

itb@moratex.eu

isad@insad.pl

dyr-ips@ips.lodz.pl

impx@imp.lodz.pl

nauka@iczmp.edu.pl

ibwch@ibwch.lodz.pl

biuro@cenaro.lodz.pl

sekretariat@piwet.pulawy.pl (sekretariat dyrektora)

E-MAIL

(12) 422-87-55

(12) 637-09-33

(42) 674-26-15, (42) 674-34-94

(42) 637-56-46, (42) 637-47-71, (42) 637-12-75

(46) 833-22-11 do 13, (46) 833-34-34 (42) 616-31-01, (42) 616-31-10

(42) 637-37-10 (centrala)

(46) 833-20-21 do 24, (46) 833-25-49

(42) 253-61-08

(42) 271-10-00, (42) 271-12-66, (42) 271-20-00, (42) 646-96-33 (42) 631-45-02

(42) 637-65-10, (42) 637-67-44

(42) 632-85-70, (42) 633-38-82, (42) 633-55-41

(81) 889-30-00 (centrala)

TELEFON 142 RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

Instytut Odlewnictwa

Instytut Rozwoju Miast

Instytut Zaawansowanych Technologii Wytwarzania Instytut Zootechniki Państwowy Instytut Badawczy Ośrodek BadawczoRozwojowy Budowy Urządzeń Chemicznych CEBEA Ośrodek BadawczoRozwojowy Górnictwa Surowców Chemicznych CHEMKOP Sp. z o.o. Ośrodek BadawczoRozwojowy Sprzętu Mechanicznego Sp. z o.o. Centralne Laboratorium Ochrony Radiologicznej Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy Centralny Ośrodek BadawczoRozwojowy Aparatury Badawczej i Dydaktycznej COBRABID Sp. z o.o. Centralny Ośrodek BadawczoRozwojowy Opakowań Centralny Ośrodek BadawczoRozwojowy Przemysłu Poligraficznego Centralny Szpital Kliniczny MSWiA

Instytut Nafty i Gazu

NAZWA JEDNOSTKI

LP.

ul. J. Kochanowskiego 30, 33-100 Tarnów, Polska

małopolskie

mazowieckie

ul. Wołoska 137, 02-507 Warszawa, Polska

info@cobro.org.pl

ul. Konstancińska 11, 02-942 Warszawa, Polska ul. Miedziana 11, 00-958 Warszawa, Polska

dyrekcja@cskmswia.pl

cobrpp@cobrpp.com.pl

firma@cobrabid.com.pl

oinip@ciop.pl

szkolinf@clor.waw.pl

obr@obr.tarnow.pl

amaki@chemkop.pl

obr@cebea.com.pl

izooinfo@izoo.krakow.pl

ios@ios.krakow.pl

sekretariat@irm.krakow.pl

iod@iod.krakow.pl

office@inig.pl

E-MAIL

ul. Łucka 15, 00-842 Warszawa, Polska

ul. Konwaliowa 7, 03-194 Warszawa, Polska ul. Czerniakowska 16, 00-701 Warszawa, Polska

ul. J. Wybickiego 7, 31-261 Kraków, Polska

małopolskie

ul. Lubicz 25a, 31-503 Kraków, Polska ul. Zakopiańska 73, 30-418 Kraków, Polska ul. Cieszyńska 2, 30-015 Kraków, Polska ul. Wrocławska 37a, 31-011 Kraków, Polska ul. J. Sarego 2, 31-047 Kraków, Polska ul. J. Lea 114, 30-133 Kraków, Polska

ADRES

małopolskie

WOJEWÓDZTWO

(22) 508-20-00, (22) 845-00-31, (22) 845-32-81

(22) 620-63-80, (22) 620-80-70, (22) 620-91-38

(22) 842-07-71, (22) 842-20-11

(22) 620-30-61 do 62

(22) 623-30-00, (22) 623-36-98, (22) 623-46-01

(22) 811-00-11, (22) 811-16-16

(14) 627-31-61 centrala, (14) 629-60-44, (14) 629-60-46

(12) 633-60-75

(12) 637-13-26

(12) 631-73-33, (12) 633-52-19, (12) 631-71-00 (12) 258-81-36, (12) 422-88-52

(12) 634-29-53

(12) 421-00-33, (12) 421-06-86, (12) 653-25-12, (12) 617-75-28 (12) 261-81-11, (12) 266-26-19

TELEFON

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU 143

mazowieckie

Instytut Badań Edukacyjnych

Instytut Badań Rynku, Konsumpcji i Koniunktur Instytut Badawczy Dróg i Mostów Instytut Badawczy Leśnictwa

Instytut Biotechnologii i Antybiotyków Instytut Biotechnologii Przemysłu RolnoSpożywczego Instytut Ceramiki i Materiałów Budowlanych Instytut Chemii i Techniki Jądrowej

mazowieckie

Centrum Badań Farmakokinetycznych FILAB, RAVIMED Sp. z o. o. Centrum BadawczoKonstrukcyjne Obrabiarek Sp. z o.o. Centrum Informatyki i Łączności Obrony Narodowej Centrum Naukowo-Badawcze Ochrony Przeciwpożarowej im. J. Tuliszkowskiego Centrum Naukowo-Badawcze Techniki Radia i Telewizji CENRiT (w likwidacji) Centrum Onkologii - Instytut im. Marii Skłodowskiej-Curie

WOJEWÓDZTWO

NAZWA JEDNOSTKI

LP.

ul. Postępu 9, 02-676 Warszawa, Polska ul. Dorodna 16, 03-195 Warszawa, Polska

ul. Górczewska 8, 01-180 Warszawa, Polska Al. Jerozolimskie 87, 02-001 Warszawa, Polska ul. Jagiellońska 80, 03-301 Warszawa, Polska ul. Braci Leśnej 3, 05-090 Sękocin Stary, poczta Raszyn, Polska ul. Starościńska 5, 02-516 Warszawa, Polska ul. Rakowiecka 36, 02-532 Warszawa, Polska

ul. W. K. Roentgena 5, 02-781 Warszawa, Polska

ul. Nowowiejska 28a, 00-911 Warszawa, Polska ul. Nadwiślańska 213, 05-420 Józefów k. Otwocka, Polska ul. Wałbrzyska 3/5, 02-739 Warszawa, Polska

ul. Polna 54, 05-119 Łajski k. Legionowa, poczta Legionowo, Polska ul. Staszica 1, 05-800 Pruszków, Polska

ADRES

sekdyrn@ichtj.waw.pl

nfo@isic.waw.pl

ibprs@ibprs.pl

apl@iba.waw.pl

ibl@ibles.waw.pl

ibdim@ibdim.edu.pl

ibe@ibe.edu.pl sekretariat@ibe.edu.pl sekretariat@ibrkk.pl

seknauk@coi.waw.pl

cenrit@cenrit.waw.pl

cnbop@cnbop.pl

cilon@wp.mil.pl

konstrukcja@cbko.pl nauka@cbko.pl

filab@filab.com.pl

E-MAIL

(22) 504-10-00

(22) 843-52-96, (22) 847-74-21

(22) 606-36-00

(22) 849-60-51

(22) 811-03-83, (22) 814-50-25 (sekretariat) (22) 715-03-00

(22) 546-20-00, (22) 644-02-00, (22) 644-50-24, (22) 644-54-24, (22) 822-48-31 do 39 (22) 632-02-21, (22) 632-18-69, (22) 632-80-84 (22) 628-55-85

(22) 645-95-45, (22) 843-19-10, (22) 845-95-93

(22) 769-33-00, centrala (22) 769-32-00

(22) 684-02-86, (22) 825-66-55

(22) 758-75-31, (22) 759-93-10 wew. 21

(22) 782-21-67

TELEFON 144 RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

Instytut Chemii Przemysłowej im. prof. Ignacego Mościckiego Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej Państwowy Instytut Badawczy Instytut Elektrotechniki

Instytut Energetyki

Instytut Energii Atomowej POLATOM Instytut Farmaceutyczny

Instytut Fizjologii i Patologii Słuchu

Instytut Fizyki Plazmy i Laserowej Mikrosyntezy im. Sylwestra Kaliskiego Instytut Geodezji i Kartografii

Instytut Gospodarki Przestrzennej i Mieszkalnictwa Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc

Instytut Hematologii i Transfuzjologii Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin Państwowy Instytut Badawczy Instytut Kardiologii im. Prymasa Tysiąclecia Stefana Kardynała Wyszyńskiego

NAZWA JEDNOSTKI

LP.

mazowieckie

WOJEWÓDZTWO

iel@iel.waw.pl

ul. M. Pożaryskiego 28, 04-703 Warszawa, Polska ul. Mory 8, 01-330 Warszawa, Polska 05-400 Świerk, poczta Otwock, Polska ul. J. Rydygiera 8, 01-793 Warszawa, Polska ul. Zgrupowania AK "Kampinos" 1, 01-943 Warszawa, Polska ul. Hery 23, 00-908 Warszawa, Polska

ul. Alpejska 42, 04-628 Warszawa, Polska

ul. Płocka 26, 01-138 Warszawa, Polska ul. I. Gandhi 14, 02-776 Warszawa, Polska 05-870 Radzików, poczta Błonie, Polska

ul. Z. Modzelewskiego 27, 02-679 Warszawa, Polska ul. Targowa 45, 03-728 Warszawa, Polska

ierigz@ierigz.waw.pl

ul. Świętokrzyska 20, 00-950 Warszawa, Polska

postbox@ihar.edu.pl e.arseniuk@ihar.edu.pl a.aniol@ihar.edu.pl nauka@ikard.pl

dpn1@igichp.edu.pl instytut@igichp.edu.pl hematol@ihit.waw.pl

igpik@igpik.waw.pl

igik@igik.edu.pl

office@ifpilm.waw.pl

sekretariat@ifps.org.pl kancelaria@ifps.org.pl

kontakt@ifarm.waw.pl

iea@cyf.gov.pl

instytut.energetyki@ien.com.pl

ichp@ichp.pl

E-MAIL

ul. L. Rydygiera 8, 01-793 Warszawa, Polska

ADRES

(22) 815-40-14

(22) 725-26-11 do 13, (22) 725-36-11, (22) 725-45-36

(22) 349-61-00, (22) 349-61-76

(22) 431-21-00, (22) 431-21-28

(22) 619-13-50

(22) 329-19-00

(22) 638-14-60

(22) 835-52-14, (22) 835-66-70

(22) 456-38-00, (22) 456-39-00

(22) 718-00-01, (22) 779-38-88

(22) 345-12-00, (22) 836-32-25

(22) 812-00-21, (22) 812-20-00

(22) 505-44-44

(22) 568-20-00, (22) 633-97-98

TELEFON

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU 145

Instytut Mechaniki Precyzyjnej

Instytut Mechanizacji Budownictwa i Górnictwa Skalnego Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej Instytut Ochrony Środowiska

Instytut Optyki Stosowanej

Instytut Organizacji i Zarządzania w Przemyśle ORGMASZ Instytut Paliw i Energii Odnawialnej Instytut Pamięci Narodowej Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu Instytut Pomnik - Centrum Zdrowia Dziecka Instytut Pracy i Spraw Socjalnych Instytut Problemów Jądrowych im. Andrzeja Sołtana

mazowieckie

Instytut Łączności Państwowy Instytut Badawczy Instytut Maszyn Matematycznych Instytut Matki i Dziecka

mazowieckie

Instytut Lotnictwa

mazowieckie

WOJEWÓDZTWO

Instytut Kolejnictwa

NAZWA JEDNOSTKI

LP.

Al. Dzieci Polskich 20, 04-730 Warszawa, Polska ul. J. Bellottiego 3b, 01-022 Warszawa, Polska 05-400 Świerk, poczta Otwock, Polska

ul. Jagiellońska 55, 03-301 Warszawa, Polska ul. Towarowa 28, 00-839 Warszawa, Polska

ul. Podleśna 61, 01-673 Warszawa, Polska ul. Krucza 5/11, 00-548 Warszawa, Polska ul. Kamionkowska 18, 03-805 Warszawa, Polska ul. Żelazna 87, 00-879 Warszawa, Polska

ul. J. Chłopickiego 50, 04-275 Warszawa, Polska Al. Krakowska 110/114, 02-256 Warszawa, Polska ul. Szachowa 1, 04-894 Warszawa, Polska ul. L. Krzywickiego 34, 02-078 Warszawa, Polska ul. M. Kasprzaka 17a, 01-211 Warszawa, Polska ul. Duchnicka 3, 01-796 Warszawa, Polska ul. Racjonalizacji 6/8, 02-673 Warszawa, Polska

ADRES

sins@ipj.gov.pl

sekretariat@ipiss.com.pl

dyr.naczelny@czd.pl

sekretariat.ipn@ipn.gov.pl

instytut@ipieo.pl

instytut@orgmasz.pl

inos@inos.pl

sekretariat@ios.edu.pl

sekretariat@imgw.pl

imb@imbigs.org.pl

info@imp.edu.pl

rada.naukowa@imid.med.pl

imasmat@imm.org.pl

info@itl.waw.pl

ilot@ilot.edu.pl

ikolej@ikolej.pl

E-MAIL

(22) 718-05-83, (22) 718-05-82 , (22) 718-04-72

(22) 536-75-11, (22) 536-75-12

(22) 815-70-00

(22) 581-85-02, (22) 581-85-04, (22) 581-85-22, (22) 581-85-23

(22) 510-02-00

(22) 624-92-65, (22) 654-60-61

(22) 569-41-00, (22) 569-43-00, (22) 834-18-01 (22) 621-36-70, (22) 625-10-05, (22) 629-41-35 (22) 810-25-89, (22) 813-20-51

(22) 843-02-01, (22) 843-11-94, (22) 843-19-44

(22) 327-70-00, (22) 327-70-01, (22) 327-73-05 (22) 560-26-00

(22) 621-84-41

(22) 512-81-00

(22) 846-00-11, (22) 846-08-01

(22) 610-08-68, (22) 610-13-35

TELEFON 146 RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

Instytut Reumatologii im. prof. dr hab. med. Eleonory Reicher Instytut Rozwoju Służb Społecznych Instytut Sportu

Instytut Techniczny Wojsk Lotniczych Instytut Techniki Budowlanej

Instytut TechnologicznoPrzyrodniczy Instytut Technologii Eksploatacji - Państwowy Instytut Badawczy Instytut Technologii Elektronowej Instytut Technologii Materiałów Elektronicznych Instytut Tele- i Radiotechniczny Instytut Transportu Samochodowego Instytut Turystyki Sp. z o.o.

Instytut Wymiaru Sprawiedliwości Instytut Wzornictwa Przemysłowego Sp. z o.o.

Instytut Przemysłu Organicznego Instytut Psychiatrii i Neurologii

NAZWA JEDNOSTKI

LP.

mazowieckie

WOJEWÓDZTWO

ul. Krakowskie Przedmieście 25, 00-071 Warszawa, Polska ul. Świętojerska 5/7, 00-236 Warszawa, Polska

Al. Lotników 32/46, 02-668 Warszawa, Polska ul. Wólczyńska 133, 01-919 Warszawa, Polska ul. Ratuszowa 11, 03-450 Warszawa, Polska ul. Jagiellońska 80, 03-301 Warszawa, Polska ul. D. Merliniego 9a, 02-511 Warszawa, Polska

ul. Annopol 6, 03-236 Warszawa, Polska ul. J. Sobieskiego 9, 02-957 Warszawa, Polska ul. Spartańska 1, 02-637 Warszawa, Polska ul. Marszałkowska 34/50, 00-554 Warszawa, Polska ul. Trylogii 2/16, 01-982 Warszawa, Polska ul. Księcia Bolesława 6, 01-494 Warszawa, Polska ul. Filtrowa 1, 00-611 Warszawa, Polska Al. Hrabska 3, 05-090 Falenty, poczta Raszyn, Polska ul. Pułaskiego 6/10, 26-600 Radom, Polska

ADRES

iwp@iwp.com.pl

iws@iws.org.pl

it@intur.com.pl

info@its.waw.pl

itr@itr.org.pl

itme@itme.edu.pl

dyrektor@ite.waw.pl

instytut@itee.radom.pl

itep@itep.edu.pl

itb@itb.pl;instytut@itb.pl

poczta@itwl.pl

insp@insp.waw.pl

irss@irss.pl

kancelaria@ir.ids.pl

lachniak@ipin.edu.pl

ipo@ipo.waw.pl

E-MAIL

(22) 860-00-66

(22) 844-12-61 do 62, (22) 844-61-67, (22) 844-63-47, sekretariat (22) 848-95-92 (22) 826-03-63

(22) 834-90-03, (22) 835-30-41 do 49 (22) 619-22-41, (22) 619-26-42, (22) 619-22-81 (22) 811-32-31

(22) 548-77-00, (22) 843-30-93

(22) 628-37-63, (22) 720-04-20, (22) 720-05-31 do 38 (48) 364-42-41 do 49, (48) 364-39-03, (48) 364-47-90

(22) 825-04-71, (22) 825-13-03

(22) 685-10-09

(22) 835-28-48, (22) 834-62-88

(22) 844-48-81, (22) 844-42-41, (22) 844-49-81, (22) 629-40-18

(22) 458-28-00 (centrala),

(22) 811-12-31

TELEFON

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU 147

mazowieckie

Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego - Państwowy Zakład Higieny (NIZP - PZH)

Naukowa i Akademicka Sieć Komputerowa Ośrodek BadawczoRozwojowy Ciepłownictwa Stołecznego Przedsiębiorstwa Energetyki Cieplnej S.A. Ośrodek BadawczoRozwojowy PREDOM-OBR Ośrodek BadawczoRozwojowy Przemysłu Rafineryjnego S.A. Ośrodek Przetwarzania Informacji Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy Przemysłowy Instytut Automatyki i Pomiarów PIAP Przemysłowy Instytut Maszyn Budowlanych Sp. z o.o. Przemysłowy Instytut Motoryzacji Przemysłowy Instytut Telekomunikacji S.A. Wojskowy Instytut Chemii i Radiometrii

102

103

113

112

111

110

109

108

107

106

105

104

101

mazowieckie

Instytut Żywności i Żywienia im. prof. dra med. Aleksandra Szczygła Narodowy Instytut Leków

100

WOJEWÓDZTWO

NAZWA JEDNOSTKI

LP.

Al. Jerozolimskie 202, 02-486 Warszawa, Polska ul. Napoleona 2, 05-230 Kobyłka, Polska ul. Jagiellońska 55, 03-301 Warszawa, Polska ul. Poligonowa 30, 04-051 Warszawa, Polska Al. gen. A. Chruściela "Montera" 105, 00-910 Warszawa, Polska

al. Niepodległości 188b, 00-608 Warszawa, Polska ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa, Polska

ul. Krakowiaków 53, 02-255 Warszawa, Polska ul. Chemików 5, 09-411 Płock, Polska

ul. Wąwozowa 18, 00-796 Warszawa, Polska ul. W. Skorochód-Majewskiego 3, 02-104 Warszawa, Polska

sekretariat@il.waw.pl

ul. Chełmska 30/34, 00-725 Warszawa, Polska ul. Chocimska 24, 00-791 Warszawa, Polska

sekretariat@wichir.waw.pl

sekretariat@pit.edu.pl

info@pimot.org.pl

pimb@pimb.com.pl

piap@piap.pl

sekretariat@pgi.gov.pl

opi@opi.org.pl

zarzad@obr.pl

obr@predom.com.pl

obrc@spec.waw.pl

sekretariat@nask.pl

dyrektor@pzh.gov.pl

jarosz@izz.waw.pl

E-MAIL

ul. Powsińska 61/63, 02-903 Warszawa, Polska

ADRES

(22) 811-24-70 lub 80, (22) 811-14-21 (22) 486-52-25, (22) 486-52-95, (22) 486-52-00 (22) 673-51-80, (22) 516-99-09

(22) 874-01-64, (22) 874-00-00, (22) 874-02-20 (22) 786-23-26, (22) 786-18-31

(22) 849-53-51

(22) 570-14-00

(24) 365-33-07, (24) 365-33-24,

(22) 846-19-51

(22) 823-21-39, (22) 822-22-15 do 17

(22) 542-14-00, (22) 849-40-51 do 57 (centrala), (22) 849-76-12, (22) 542-12-02 (sekretariat Dyrektora) (22) 380-82-00

(22) 851-43-69, (22) 851-44-96

(22) 842-21-71

TELEFON 148 RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

opolskie

pomorskie

Wojskowy Instytut Techniczny Uzbrojenia

Wojskowy Instytut Techniki Pancernej i Samochodowej Żydowski Instytut Historyczny im. Emanuela Ringelbluma Instytut Ciężkiej Syntezy Organicznej BLACHOWNIA

Państwowy Instytut Naukowy Instytut Śląski w Opolu

Centrum Techniki Okrętowej S.A. Instytut Morski w Gdańsku

Morski Instytut Rybacki w Gdyni Ośrodek BadawczoRozwojowy Centrum Techniki Morskiej S.A. Ośrodek BadawczoRozwojowy Przemysłu Płyt Drewnopochodnych Sp. z o.o.

118

119

122

123

125

127

126

124

121

120

117

116

115

pomorskie

opolskie

mazowieckie

Wojskowy Instytut Higieny i Epidemiologii im. gen. Karola Kaczkowskiego Wojskowy Instytut Łączności im. prof. Janusza Groszkowskiego Wojskowy Instytut Medycyny Lotniczej Wojskowy Instytut Medyczny

114

WOJEWÓDZTWO

NAZWA JEDNOSTKI

LP.

ul. A. Mickiewicza 10a, 83-262 Czarna-Woda, Polska

Wały Piastowskie 1, 80-958 Gdańsk, Polska ul. Długi Targ 41/42, 80-830 Gdańsk, Polska ul. H. Kołłątaja 1, 81-332 Gdynia, Polska ul. A. Dickmana 62, 81-109 Gdynia, Polska

ul. Warszawska 22a, 05-130 Zegrze Południowe, Polska ul. Z. Krasińskiego 54, 01-755 Warszawa, Polska ul. Szaserów 128, 04-141 Warszawa, Polska ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 7, 05-220 Zielonka k. Warszawy, Polska ul. Okuniewska 1, 05-070 Sulejówek, Polska ul. Tłomackie 3/5, 00-090 Warszawa, Polska ul. Energetyków 9, 47-225 Kędzierzyn-Koźle, Polska ul. Piastowska 17, 45-081 Opole, Polska

ul. Kozielska 4, 01-163 Warszawa, Polska

ADRES

obrppd@obrppd.com.pl

dn@ctm.gdynia.pl, ctm@ctm.gdynia.pl

sekrdn@mir.gdynia.pl

im@im.gda.pl

zkarpin@cto.gda.pl

instytutslaski@wp.pl

info@icso.com.pl

secretary@jewishinstitute.org.pl

sekretariat@witpis.mil.pl

nauka@wim.mil.pl, dyrekcja@wim.mil.pl witu@witu.mil.pl

dyrektor@wiml.waw.pl

sekretariat@wil.waw.pl

wihie@wihe.waw.pl

E-MAIL

(58) 587-82-16

(58) 666-53-00, (58) 666-53-18

(58) 620-17-28, (58) 620-28-25

(58) 301-16-41, (58) 301-18-79

(77) 453-60-32, (77) 453-64-41/42, (77) 454-01-13/14, (77) 454-30-81 (58) 301-00-42, (58) 307-42-01

(77) 487-31-99, (77) 487-34-70

(22) 827-92-21

(22) 681-10-12, (22) 783-19-28

(22) 810-80-89, (22) 810-31-31, (22) 681-66-88, (22) 681-76-66 (22) 761-44-01, (22) 781-01-39, (22) 781-04-41, (22) 781-99-37

(22) 685-26-05, (22) 685-26-01

(22) 688-55-55,

(22) 686-31-01, (22) 838-01-29, (22) 838-10-69

TELEFON

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU 149

Branżowy Ośrodek Badawczo-Rozwojowy Maszyn Elektrycznych KOMEL Centralny Ośrodek BadawczoRozwojowy Przemysłu Izolacji Budowlanej Centralny Ośrodek Informatyki Górnictwa w COIG S.A. Główny Instytut Górnictwa

Instytut Badań i Rozwoju Motoryzacji BOSMAL Sp. z o.o. Instytut Chemicznej Przeróbki Węgla Instytut Ekologii Terenów Uprzemysłowionych Instytut Medycyny Pracy i Zdrowia Środowiskowego Instytut Metali Nieżelaznych

Instytut Metalurgii Żelaza im. Stanisława Staszica Instytut Spawalnictwa

Instytut Technik Innowacyjnych EMAG Instytut Techniki Górniczej KOMAG Instytut Techniki i Aparatury Medycznej ITAM Ośrodek BadawczoRozwojowy Dźwignic i Urządzeń Transportowych DETRANS

128

132

137

139

142

141

140

138

136

135

134

133

131

130

129

NAZWA JEDNOSTKI

LP.

Al. W. Korfantego 193, 40-157 Katowice, Polska ul. Mikołowska 100, 40-065 Katowice, Polska Pl. Gwarków 1, 40-166 Katowice, Polska ul. Sarni Stok 93, 43-301 Bielsko-Biała, Polska ul. Zamkowa 1, 41-803 Zabrze, Polska ul. S. Kossutha 6, 40-844 Katowice, Polska ul. Kościelna 13, 41-200 Sosnowiec, Polska ul. Sowińskiego 5, 44-101 Gliwice, Polska ul. K. Miarki 12/14, 44-101 Gliwice, Polska ul. bł. Czesława 16/18, 44-100 Gliwice, Polska ul. Leopolda 31, 40-189 Katowice, Polska ul. Pszczyńska 37, 44-101 Gliwice, Polska ul. F. Roosevelta 118, 41-800 Zabrze, Polska ul. Powstańców Śląskich 6, 41-902 Bytom, Polska

śląskie

Al. W. Roździeńskiego 188, 40-203 Katowice, Polska

ADRES

śląskie

WOJEWÓDZTWO

detrans@detrans.pl

itam@itam.zabrze.pl

info@komag.eu

centrum@emag.pl

is@is.gliwice.pl

imz@imz.pl

imn@imn.gliwice.pl

sekretariat@imp.sosnowiec.pl

ietu@ietu.katowice.pl

office@ichpw.zabrze.pl

bosmal@bosmal.com.pl

gig@gig.eu

coig@coig.katowice.pl

sekretar@cobrpib.katowice.pl

info@komel.katowice.pl

E-MAIL

(32) 281-14-71 do 74, (32) 281-21-72

(32) 271-60-13

(32) 237-41-00

(32) 200-77-00

(32) 335-82-00, (32) 331-61-03

(32) 234-52-00

(32) 266-06-40, (32) 266-08-85 do 89 (32) 238-02-00

(32) 271-00-41 do 49, (32) 271-51-52, (32) 274-50-07 (32) 254-01-64, (32) 254-60-31

(33) 813-05-40

(32) 258-16-31 do 9

(32) 257-41-20

(32) 258-05-72, (32) 258-13-73

(32) 258-20-41

TELEFON 150 RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

Ośrodek BadawczoRozwojowy Maszyn Przędzalnictwa Wełny BELMATEX Ośrodek BadawczoRozwojowy Urządzeń Mechanicznych OBRUM Sp. z o.o. Zakład BadawczoDoświadczalny Gospodarki Komunalnej Ośrodek BadawczoRozwojowy Elementów i Układów Pneumatyki Sp. z o.o. Instytut Rybactwa Śródlądowego im. S. Sakowicza Ośrodek Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie Instytut Badań Fizykomedycznych PIW PRIMAX MEDIC Sp. z o. o. Instytut im. Oskara Kolberga

Instytut Logistyki i Magazynowania Instytut Obróbki Plastycznej

Instytut Ochrony Roślin Państwowy Instytut Badawczy Instytut Pojazdów Szynowych TABOR Instytut Technologii Drewna

143

151

153

155

154

152

150

149

148

147

146

145

144

NAZWA JEDNOSTKI

LP.

ul. L. Markiefki 24, 40-213 Katowice, Polska ul. Hauke Bosaka 15, 25-217 Kielce, Polska

ul. M. Oczapowskiego 10, 10-719 Olsztyn, Polska ul. Partyzantów 87, 10-402 Olsztyn, Polska

śląskie

świętokrzyskie

warmińsko-mazurskie

wielkopolskie

ul. K. Kantaka 4, 61-812 Poznań, Polska ul. E. Estkowskiego 6, 61-755 Poznań, Polska ul. Jana Pawła II 14, 61-139 Poznań, Polska ul. W. Węgorka 20, 60-318 Poznań, Polska ul. Warszawska 181, 61-055 Poznań, Polska ul. Winiarska 1, 60-654 Poznań, Polska

ul. Matejki 48, 62-041 Puszczykowo, Polska

ul. Toszecka 102, 44-117 Gliwice, Polska

śląskie

wielkopolskie

ul. 1 Maja 24, 43-300 Bielsko-Biała, Polska

ADRES

śląskie

WOJEWÓDZTWO

office@itd.poznan.pl

ipstabor@wp.pl

tjk@ior.poznan.pl

inop@inop.poznan.pl

office@ilim.poznan.pl

instytut@oskarkolberg.pl

ibf@ibf.com.pl

sekretariat@obn.olsztyn.pl

irs@infish.com.pl

obr@kce.pl;biuro@obreiup.com.pl

zbdgk@neostrada.pl

info@obrum.gliwice.pl

info@obr-belmatex.com.pl

E-MAIL

(61) 849-24-00

(61) 664-13-00

(61) 864-90-00

(61) 657-05-55

(61) 850-48-90, (61) 850-49-00

(61) 852-45-10

(61) 819-31-70

(89) 527-66-18

(89) 524-01-71

(41) 361-50-15, (41) 361-91-01

(32) 259-84-80

(32) 231-81-86, (32) 301-92-00

(33) 811-42-01 do 3

TELEFON

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU 151

Instytut Włókien Naturalnych i Roślin Zielarskich Instytut Zachodni - Instytut Naukowo-Badawczy im. Zygmunta Wojciechowskiego Ośrodek BadawczoRozwojowy Przemysłu Oponiarskiego STOMIL Sp. z o.o. Przemysłowy Instytut Maszyn Rolniczych Zakład Badawczo-Rozwojowy POLMOS S.A. (w likwidacji)

156

160

159

158

157

NAZWA JEDNOSTKI

LP.

wielkopolskie

WOJEWÓDZTWO

office@pimr.poznan.pl

ul. Starołęcka 31, 60-963 Poznań, Polska ul. Kolska 3a, 62-500 Konin, Polska sekretariat@polmoskonin.com.pl

opony@obrpostomil.poznan.pl

izpozpl@iz.poznan.pl

sekretar@inf.poznan.pl

E-MAIL

ul. Starołęcka 18, 61-361 Poznań, Polska

ul. Wojska Polskiego 71b, 60-630 Poznań, Polska ul. Mostowa 27a, 61-854 Poznań, Polska

ADRES

(63) 243-05-11, (63) 243-05-33

(61) 871-22-00

(61) 877-45-11

(61) 852-47-50, (61) 852-76-91

(61) 845-58-00, (61) 848-00-61

TELEFON 152 RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

153

DEFINICJE I. Badania i rozwój (definicje wg GUS) 1) Działalność badawcza i rozwojowa (badania i eksperymentalne prace rozwojowe, w skrócie B+R) są to systematycznie prowadzone prace twórcze, podjęte dla zwiększenia zasobu wiedzy, w tym wiedzy o człowieku, kulturze i społeczeństwie, jak również dla znalezienia nowych zastosowań dla tej wiedzy. Obejmuje ona badania podstawowe i stosowane oraz prace rozwojowe. Informacje dotyczące działalności badawczej i rozwojowej obejmują następujące grupy jednostek: - jednostki naukowe i badawczo-rozwojowe (tj. jednostki, których podstawowym rodzajem działalności jest prowadzenie prac badawczo-rozwojowych, zaklasyfikowane wg PKD do działu 73 Nauka): — placówki naukowe Polskiej Akademii Nauk (PAN), — jednostki badawczo-rozwojowe (tzw. JBR-y), tj. jednostki mające za zadanie prowadzenie prac badawczo-rozwojowych, których wyniki powinny znaleźć zastosowanie w określonych dziedzinach gospodarki narodowej i życia społecznego (podlegają różnym ministerstwom, w większości Ministerstwu Gospodarki i Pracy), działające na podstawie ustawy z dnia 25 lipca 1985 r. o jednostkach badawczo-rozwojowych (jednolity tekst 2001 Dz. U. Nr 33, poz. 388, z późniejszymi zmianami), — inne, tj. jednostki prywatne, zaklasyfikowane według PKD do działu 73 Nauka. - jednostki obsługi nauki (biblioteki naukowe, archiwa naukowe, stowarzyszenia naukowe i inne jednostki obsługi nauki); - jednostki rozwojowe, tj. podmioty gospodarcze, przede wszystkim przedsiębiorstwa przemysłowe, posiadające na ogół własne zaplecze badawczo-rozwojowe (laboratoria, biura konstrukcyjne, zakłady rozwoju techniki itp.), prowadzące działalność B+R, głównie o charakterze prac rozwojowych, obok swojej podstawowej działalności; - szkoły wyższe; - pozostałe jednostki – m.in. szpitale prowadzące prace badawczo-rozwojowe obok swojej podstawowej działalności, z wyjątkiem klinik akademii medycznych (uniwersytetów) i Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego ujętych w kategorii szkoły wyższe oraz szpitali posiadających status instytutów naukowo-badawczych ujętych w kategorii jednostki badawczo-rozwojowe.

154

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

2) Nakłady na działalność badawczo-rozwojową obejmują nakłady bieżące poniesione na badania podstawowe, stosowane i prace rozwojowe oraz nakłady inwestycyjne na środki trwałe związane z działalnością B+R, niezależnie od źródła pochodzenia środków finansowych. Jest to wskaźnik określany w terminologii międzynarodowej jako GERD – Gross Domestic Expenditure on R&D. 3) Dane dotyczące zatrudnienia w działalności badawczej i rozwojowej obejmują wyłącznie pracowników bezpośrednio z nią związanych, poświęcających na tę działalność co najmniej 10% nominalnego czasu pracy. Do zatrudnionych w działalności B+R zaliczani są również uczestnicy studiów doktoranckich prowadzący prace B+R. Ekwiwalenty pełnego czasu pracy (EPC) są to jednostki przeliczeniowe służące do ustalenia faktycznego zatrudnienia w działalności badawczo-rozwojowej. Jeden ekwiwalent pełnego czasu pracy oznacza jeden osoborok poświęcony wyłącznie na działalność badawczo-rozwojową. Wyrób nowy jest to wprowadzony na rynek wyrób, którego charakterystyka technologiczna (techniczna) i (lub) zastosowanie są nowe lub różnią się w sposób znaczący od uprzednio wytwarzanych wyrobów. Wyrób zmodernizowany jest to wyrób już istniejący, którego właściwości techniczne i (lub) działanie zostały znacząco ulepszone poprzez zastosowanie nowych, doskonalszych materiałów lub komponentów w przypadku wyrobu prostego bądź poprzez częściowe zmiany w jednym lub większej liczbie podzespołów w przypadku wyrobu złożonego. Nowy lub istotnie ulepszony proces (innowacja technologiczna procesu) jest to zastosowanie technologicznie nowych lub istotnie ulepszonych metod produkcyjnych, obejmujące zmiany w wyposażeniu lub organizacji produkcji bądź kombinację tych zmian. Wyroby nowe lub zmodernizowane - wyroby wprowadzone do produkcji w ciągu ostatnich trzech lat. Po trzech latach wyrób starzeje się.

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

155

Wskaźnik innowacyjności przemysłu to udział przedsiębiorstw, które wprowadziły przynajmniej jedną innowację technologiczną: nowy lub zmodernizowany wyrób, nowy lub ulepszony

proces

bądź

innowację

organizacyjno-techniczną,

ogólnej

liczbie

przedsiębiorstw. II. Patenty i wynalazki (definicje wg Urzędu Patentowego) Wynalazek - nowe rozwiązanie problemu o charakterze technicznym, posiadające poziom wynalazczy (tzn. nie wynikające w sposób oczywisty ze stanu techniki) i nadające się do przemysłowego stosowania. Wynalazek chroniony jest patentem. Patent - prawo wyłączne udzielane na wynalazek przez właściwy organ krajowy (w Polsce przez Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej) lub międzynarodowy (np. Europejski Urząd Patentowy). Treścią patentu jest prawo wyłącznego korzystania z wynalazku na określonym terytorium (pojedynczego kraju lub grupy krajów), przez czas i na warunkach określonych w krajowej ustawie patentowej lub konwencji międzynarodowej. Czas trwania patentu wynosi 20 lat od daty dokonania zgłoszenia wynalazku we właściwym organie krajowym lub organizacji międzynarodowej. Układ o współpracy patentowej - międzynarodowy układ zawarty w Waszyngtonie w 1970 r. pod auspicjami Światowej Organizacji Własności Intelektualnej (WIPO) w Genewie. 123 państwa będące aktualnie stronami PCT (PATENT CO-OPERATION TREATY ) tworzą Związek, którego celem jest współpraca w zakresie dokonywania zgłoszeń patentowych, prowadzenia poszukiwań i badań wstępnych w odniesieniu do tych zgłoszeń, co ma ułatwić zgłaszającemu ocenę szans uzyskania ochrony patentowej na jego wynalazek w wybranych państwach stronach Układu. III. Innowacyjność (definicje wg Podręcznika Oslo) Innowacja (innovation) to wdrożenie nowego lub znacząco udoskonalonego produktu (wyrobu lub usługi) lub procesu, nowej metody marketingowej lub nowej metody organizacyjnej w praktyce gospodarczej, organizacji miejsca pracy lub stosunkach z otoczeniem. Działalność innowacyjna (innovation activities) to całokształt działań naukowych, technicznych, organizacyjnych, finansowych i komercyjnych, które rzeczywiście prowadzą

156

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

lub mają w zamierzeniu prowadzić do wdrażania innowacji. Niektóre z tych działań same z siebie mają charakter innowacyjny, natomiast inne nie są nowością, lecz są konieczne do wdrażania innowacji. Działalność innowacyjna obejmuje także działalność badawczorozwojową (B+R), która nie jest bezpośrednio związana z tworzeniem konkretnej innowacji. Firma innowacyjna (innovative firm) to firma, która wdrożyła innowację w rozpatrywanym okresie. Innowacyjność firmy można zdefiniować na kilka sposobów. Podstawowa definicja innowacyjnej firmy mówi, że jest to firma, która wdrożyła przynajmniej jedną innowację, natomiast firma innowacyjna w sferze produktów lub procesów (product or process innovator) została zdefiniowana jako firma, która wdrożyła innowację w obrębie produktu lub innowację w obrębie procesu. IV. Definicje ogólne Venture capital [ang.], kapitał wysokiego ryzyka, kapitał lokowany w nowe przedsięwzięcia związane z wysokim ryzykiem, np. wdrażanie innowacji oraz tworzenie małych i średnich przedsiębiorstw; venture capital umożliwia podejmowanie przedsięwzięć o wysokim ryzyku przez osoby nie posiadające wystarczającej ilości kapitału, np. wynalazców, organizatorów, przedsiębiorców; przyspiesza to wzrost gospodarczy i zmniejsza bezrobocie. Mimo wysokiego ryzyka venture capital, w przypadku trafnej inwestycji, może przynosić bardzo wysokie zyski. Innowacje [łac.], nowości, rzeczy nowo wprowadzone, w gospodarce wdrażanie nowych technologii, organizacji i instytucji. Innowacje technologiczne są dzielone na: innowacje produktowe — wprowadzanie do produkcji nowych wyrobów i usług, oraz innowacje procesowe — zastosowanie nowych sposobów uzyskiwania tych samych wyrobów; innowacje technologiczne są następstwem postępu naukowo-technicznego. Innowacje organizacyjne i instytucjonalne są ściśle związane z przedsiębiorczością, stanowią jej nieodzowny element. Wdrażanie innowacji jest rodzajem działalności gospodarczej o szczególnie wysokim stopniu ryzyka, dlatego w rozwiniętych gospodarkach rynkowych wykształcono specjalne sposoby finansowania innowacji (venture capital). Postęp techniczny - proces doskonalenia metod wytwarzania, opanowywania nowych zasobów i produkcji nowych dóbr; jest rezultatem wdrożenia wyników prac badawczo-

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

157

rozwojowych i wiąże się z ryzykiem, dlatego finansowanie postęp techniczny jest z reguły wspomagane przez państwo lub wykorzystuje specjalne źródła (venture capital), ze względu na rodzaj oszczędności nakładów czynników produkcji rozróżnia się postęp techniczny pracooszczędny lub materiałooszczędny. V. Park technologiczny (definicje wg PARP) Park technologiczny - zespół wyodrębnionych nieruchomości wraz z infrastrukturą techniczną, utworzony w celu dokonywania przepływu wiedzy i technologii pomiędzy jednostkami naukowymi a przedsiębiorcami, na którym oferowane są przedsiębiorcom, wykorzystującym nowoczesne technologie, usługi w zakresie: doradztwa w tworzeniu i rozwoju przedsiębiorstw, transferu technologii oraz przekształcania wyników badań naukowych i prac rozwojowych w innowacje technologiczne, a także tworzenie korzystnych warunków prowadzenia działalności gospodarczej przez korzystanie z nieruchomości i infrastruktury technicznej na zasadach umownych.

158

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

SŁOWNIK DO LISTY 500 NAJBARDZIEJ INNOWACYJNYCH PRZEDSIĘBIORSTW W POLSCE W 2008 R. Nazwa przedsiębiorstwa - skrócona nazwa przedsiębiorstwa, pozwalająca na jego identyfikację. Rodzaj działalności PKD (wg Polskiej Klasyfikacji Działalności)113 - określa przeważający rodzaj działalności wskazany przez rejestrowany podmiot: Sekcja A – rolnictwo, łowiectwo i leśnictwo: (01 ...) - rolnictwo i łowiectwo, łącznie z działalnością usługową. (02 ...) - leśnictwo, łącznie z działalnością usługową. Sekcja B - rybołówstwo i rybactwo: (05 ...) - rybołówstwo i rybactwo, łącznie z działalnością usługową. Sekcja C - górnictwo i kopalnictwo: (10 ...) - górnictwo węgla kamiennego i brunatnego; wydobywanie torfu. (11 ...) - wydobywanie ropy naftowej i gazu ziemnego, łącznie z działalnością usługową. (12 ...)- kopalnictwo rud uranu i toru. (13 ...) - kopalnictwo rud metali. (14 ...) - pozostałe górnictwo i kopalnictwo. Sekcja D - przetwórstwo przemysłowe: (15 ...) - produkcja artykułów spożywczych i napojów. (16 ...) - produkcja wyrobów tytoniowych. (17 ...) - włókiennictwo. (18 ...) - produkcja odzieży i wyrobów futrzarskich. (19 ...) - produkcja skór wyprawionych i wyrobów ze skór wyprawionych. (20 ...) - produkcja drewna i wyrobów z drewna. (21 ...) - produkcja masy celulozowej, papieru oraz wyrobów z papieru. (22 ...) - działalność wydawnicza; poligrafia i reprodukcja zapisanych nośników informacji. (23 ...) - wytwarzanie koksu, produktów rafinacji ropy naftowej i paliw jądrowych. (24 ...) - produkcja wyrobów chemicznych.

113

Polska Klasyfikacja Działalności, załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.10.1997 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD), Dziennik Ustaw Rzeczpospolitej Polskiej zał. do nr 128, poz. 829 z dnia 21.10.1997 r., Kancelaria Prezesa Rady Ministrów.

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

159

(25 ...) - produkcja wyrobów gumowych i z tworzyw sztucznych. (26 ...) - produkcja wyrobów z surowców niemetalicznych pozostałych. (27 ...) - produkcja metali. (28 ...) - produkcja metalowych wyrobów gotowych, z wyjątkiem maszyn i urządzeń. (29 ...) - produkcja maszyn i urządzeń, gdzie indziej nie sklasyfikowana. (30 ...) - produkcja maszyn biurowych i komputerów. (31 ...) - produkcja maszyn i aparatury elektrycznej, gdzie indziej nie sklasyfikowana. (32 ...) - produkcja sprzętu i urządzeń radiowych, telewizyjnych i telekomunikacyjnych. (33 ...) - produkcja instrumentów medycznych, precyzyjnych i optycznych, zegarów i zegarków. (34 ...) - produkcja pojazdów mechanicznych, przyczep i naczep. (35 ...) - produkcja pozostałego sprzętu transportowego. (36 ...) - produkcja mebli; działalność produkcyjna, gdzie indziej nie sklasyfikowana. (37 ...) - zagospodarowanie odpadów. Sekcja E - wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz i wodę: (40 ...) - wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną i gorącą wodę. (41 ...) - pobór, uzdatnianie i rozprowadzanie wody. Sekcja F - budownictwo (45 ...). Sekcja G - handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów mechanicznych, motocykli oraz artykułów użytku osobistego i domowego: (50 ...) - sprzedaż, obsługa i naprawa pojazdów mechanicznych i motocykli; sprzedaż detaliczna paliw do pojazdów samochodowych. (51 ...) - handel hurtowy i komisowy, z wyjątkiem handlu pojazdami mechanicznymi i motocyklami. (52 ...) - handel detaliczny, z wyjątkiem sprzedaży pojazdów mechanicznych i motocykli; naprawa artykułów użytku osobistego i domowego. Sekcja H - hotele i restauracje (55 ...). Sekcja I - transport, gospodarka magazynowa i łączność: (60 ...) - transport lądowy; transport rurociągowy. (61 ...) - transport wodny. (62 ...) - transport lotniczy. (63 ...) - działalność wspomagająca transport; działalność związana z turystyką. (64 ...) - poczta i telekomunikacja. Sekcja J - pośrednictwo finansowe:

160

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

(65 ...) - pośrednictwo finansowe, z wyjątkiem ubezpieczeń i funduszów emerytalnorentowych. (66 ...) - ubezpieczenia i fundusze emerytalno - rentowe. (67 ...) - działalność pomocnicza związana z pośrednictwem finansowym i z ubezpieczeniami. Sekcja K - obsługa nieruchomości, wynajem, nauka i usługi związane z prowadzeniem działalności gospodarczej: (70 ...) - obsługa nieruchomości. (71 ...) - wynajem maszyn i urządzeń bez obsługi oraz wypożyczanie artykułów użytku osobistego i domowego. (72 ...) - informatyka. (73 ...) - nauka. 74 ...) - pozostałe usługi związane z prowadzeniem działalności gospodarczej. Sekcja L - administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe ubezpieczenia społeczne (75 ...). Sekcja M - edukacja (80 ...). Sekcja N - ochrona zdrowia i opieka społeczna (85 ...). Sekcja O - pozostała działalność usługowa, komunalna, społeczna i indywidualna: (90 ...) - odprowadzanie ścieków, wywóz odpadów, usługi sanitarne i pokrewne. (91 ...) - działalność organizacji członkowskich, gdzie indziej nie sklasyfikowana. (92 ...) - działalność związana z kulturą, rekreacją i sportem. (93...) - pozostała działalność usługowa. Miejscowość - miejscowość, gdzie znajduje się siedziba zarządu firmy. Przychody netto ze sprzedaży i zrównane z nimi – są to przychody netto ze sprzedaży i zrównane z nimi (Formularz F-02 w 2008 r. Cz. II Dz. 2 w. 01) lub dane z ankiety MSN INE PAN albo z bazy danych INE PAN. Dynamika sprzedaży – liczona jako relacja zmiany przychodów ze sprzedaży w 2008 r. do roku poprzedniego, do przychodów ze sprzedaży w 2007 r., wyrażona w procentach. Działalność B+R – działalność badawcza i rozwojowa (B+R), Formularz PNT-02 dla przemysłu lub PNT-02/u dla usług za lata 2006-2008 r. [Dz. 4 B w. 02] lub koszty zakończonych prac rozwojowych (wg Ustawy o Rachunkowości) lub w przypadku braku danych - dane z ankiety MSN INE PAN albo z bazy danych INE PAN.

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

161

Działalność B+R/Sprzedaż – jest to relacja nakładów na B+R do przychodów ze sprzedaży, wyrażona w procentach (odpowiednie pozycje z odpowiednich dokumentów). Patenty – przedsiębiorstwo uzyskało patent(y), które zostały zatwierdzone w 2008 r. (dane z Urzędu Patentowego RP) lub z ankiety MSN INE PAN. Kontrakty UE – liczba podpisanych kontraktów w 7PR lub w PO Innowacyjna Gospodarka w latach 2007-2008. Przy ocenie innowacyjności rynkowej pod uwagę brana była dynamika sprzedaży, dynamika eksportu, dynamika zatrudnienia oraz ocena jakościowa najbardziej innowacyjnego produktu/usługi. Eksport – wartość sprzedaży na eksport (Formularz F-02 w 2008 r. Cz. II Dz. 2 w. 03) lub dane z ankiety MSN INE PAN. Zmiana eksportu – jest to relacja zmiany sprzedaży na eksport w 2008 r. do roku poprzedniego, do sprzedaży na eksport w 2007 r., wyrażona w procentach. Zatrudnienie – liczba pracowników (stan w końcu okresu sprawozdawczego) (Formularz F01/I-01 w 2008 r. Cz. I Dz. 1 Dane uzupełniające w. 79) lub z bazy INE PAN, lub dane z ankiety MSN INE PAN. Zmiana zatrudnienia – jest to relacja zmiany liczby pracowników w 2008 r. do roku poprzedniego, do liczby pracowników w 2007 r., wyrażona w procentach. Objaśnienia literek w kolumnie innowacyjność rynkowa (maksimum 20 punktów): Jeżeli 2 spośród 3 wskaźników dynamiki były większe bądź równe od ich median wartości w badanej populacji przedsiębiorstw – 15 punktów. Jeżeli 1 spośród 3 wskaźników dynamiki był większy bądź równy od ich median wartości – 10 punktów. Jeżeli 2 lub 3 wskaźniki dynamiki były mniejsze od median – 5 punktów. Jeżeli brak było danych dla wszystkich wartości – 0 punktów. Opis jakościowy najbardziej innowacyjnego produktu/usługi – od 1 do 5 punktów a w przypadku braku opisu produktu/usługi - 0 punktów.

162

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

Objaśnienia oznaczeń literowych: A - 16 i więcej punktów B - 11 – 15,99 punktów C - 1 – 10,99 punktów N - brak danych dla wszystkich wartości Przy ocenie innowacyjności procesowej pod uwagę brane były: ROA w 2008 r., dynamika ROA, udział nakładów inwestycyjnych w nakładach na działalność innowacyjną ogółem. ROA (stopa zwrotu netto na aktywach) – jest to relacja wyniku finansowego netto (dodatniego) do aktywów razem, wyrażona w procentach [Formularz F-02 w 2008 Cz. II (Dz. 2 poz. 65 minus 66/Dz. 1 kol. 2 poz. 59)*100] lub dane z ankiety MSN INE PAN. Dynamika ROA – liczona jako relacja zmiany wskaźnika ROA w 2008 r. do roku poprzedniego, do wskaźnika ROA w 2007 r., wyrażona w procentach. Udział nakładów inwestycyjnych na środki trwałe w nakładach na działalność innowacyjną ogółem – jest to udział nakładów inwestycyjnych na środki trwałe w nakładach na działalność innowacyjną ogółem, wyrażony w procentach Formularz PNT-02 dla przemysłu lub PNT-02/u dla usług za lata 2006-2008 r. [Dz. 4 B (w. 07/w. 01)*100] lub dane z ankiety MSN INE PAN. Objaśnienia literek w kolumnie innowacyjność procesowa (maksimum 20 punktów): Jeżeli 2 spośród 3 wskaźników były większe bądź równe od ich median wartości w badanej populacji przedsiębiorstw – 15 punktów. Jeżeli 1 spośród 3 wskaźników był większy bądź równy od ich median wartości w badanej populacji przedsiębiorstw – 10 punktów. Jeżeli 2 lub 3 wskaźniki były mniejsze od ich median wartości w badanej populacji przedsiębiorstw – 5 punktów. Jeżeli brak było danych dla wszystkich wartości – 0 punktów. Opis jakościowy najbardziej innowacyjnego produktu/usługi – od 1 do 5 punktów a w przypadku braku opisu produktu/usługi - 0 punktów. Objaśnienia oznaczeń literowych: A - 16 i więcej punktów

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

163

B - 11 – 15,99 punktów C - 1 – 10,99 punktów N - brak danych dla wszystkich wartości Przy ocenie nakładów na działalność innowacyjną pod uwagę brane były: działalność B+R, działalność B+R/sprzedaż, działalność B+R/działalność innowacyjną ogółem. Działalność B+R/działalność innowacyjną ogółem - udział działalności B+R w nakładach na działalność innowacyjną ogółem, wyrażony w procentach Formularz PNT-02 dla przemysłu lub PNT-02/u dla usług za lata 2006-2008 r. [Dz. 4 B (w. 02/w. 01)*100] lub dane z ankiety MSN INE PAN. Objaśnienia literek w kolumnie nakłady na działalność innowacyjną (maksimum 20 punktów): Jeżeli 2 spośród 3 wskaźników były większe bądź równe od ich median wartości – 15 punktów. Jeżeli 1 spośród 3 wskaźników był większy bądź równy od ich median wartości – 10 punktów. Jeżeli 2 lub 3 wskaźniki były mniejsze od ich median wartości – 5 punktów. Jeżeli brak było danych dla wszystkich wartości – 0 punktów. Opis jakościowy najbardziej innowacyjnego produktu/usługi – od 1 do 5 punktów a w przypadku braku opisu produktu/usługi - 0 punktów. Objaśnienia oznaczeń literowych: A - 16 i więcej punktów B - 11 – 15,99 punktów C - 1 – 10,99 punktów N - brak danych dla wszystkich wartości Patenty (maksimum punktów 20) - objaśnienia: Patenty krajowe – w przypadku 1 patentu przedsiębiorstwo otrzymuje 5 punktów; powyżej 1 patentu – 10 punktów. Patenty zagraniczne (europejskie lub amerykańskie) – 15 punktów.

164

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

W przypadku, gdy przedsiębiorstwo miało zarówno patenty krajowe, jak i zagraniczne punkty zostały tylko przydzielane za patenty zagraniczne. Ocena jakościowa najbardziej innowacyjnego produktu/usługi od strony zgłoszeń patentowych – od 1 do 5 punktów a w przypadku braku opisu produktu/usługi - 0 punktów. Objaśnienia oznaczeń literowych: A - 16 i więcej punktów B - 11 – 15,99 punktów C - 1 – 10,99 punktów N - brak danych dla wszystkich wartości Kontrakty UE (suma punktów - maksimum 20) - objaśnienia: A - 15 i więcej punktów B - 11 – 14,99 punktów C - 1 – 10,99 punktów N - brak danych dla wszystkich wartości Liczba punktów dla podpisanych kontraktów w 7 PR UE lub POIG wyniosła: 15 punktów za 4 kontrakty i więcej 10 punktów za 2 – 3 kontrakty 5 punktów za 1 kontrakt 0 punktów za brak kontraktu finansowanych z funduszy strukturalnych finansowanych z Liczba punktów dla kontraktów finansowanych z funduszy strukturalnych Unii Europejskiej: 5 punktów za 1 lub więcej kontraktów 0 punktów za brak kontraktów Przedsiębiorstwa, które miały podpisane kontrakty w programach krajowych lub europejskich mogły maksymalnie uzyskać 20 punktów. W przypadku braku danych z ankiety MSN INE PAN – dane pochodzą z formularzy statystycznych PNT przesłanych do INE PAN do Listy 500 najbardziej innowacyjnych przedsiębiorstw w Polsce albo z bazy danych INE PAN.

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

165

Jeżeli przedsiębiorstwa uzyskiwały taką samą ilość punktów to kolejność ich uzależniona była od nakładów na działalność B+R w 2008 r., następnie nakładów na działalność B+R w 2007 r., następnie dynamiki przychodów ze sprzedaży 2008/2007, a następnie dynamiki przychodów ze sprzedaży 2007/2006. Opracowali: Tadeusz Baczko, Ewa Puchała-Krzywina, Marek Szyl.

166

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

LISTA ALFABETYCZNA PRZEDSIĘBIORSTW W WOJEWÓDZTWIE MAZOWIECKIM Nazwa przedsiębiorstwa ABB Sp. z o.o. AC PRIM Sp. z o.o. ACUS Maria Sobiech i Piotr Stefaniuk Sp. j. ADAMED Sp. z o.o. Albatross System Sp. z o.o. ALCHEMIA S.A. ALPLA NDM Sp. z o.o. Alstom Polska Sp. z o.o. Altrad Mostostal Sp. z o.o. APERA Sp. z o.o. APLINES S.A. ASCOR S.A. ATM S.A. ATRA Sp. z o.o. BALTON Sp. z o.o. Bank Handlowy S.A. Bank Ochrony Środowiska S.A. BANK PEKAO S.A. Bank Polskiej Spółdzielczości S.A. BANPOL S.A. BETACOM S.A. BIOTON S.A. BISK S.A. BORYSZEW S.A. BP TECHEM S.A. BRE S.A. BUMAR Sp. z o.o. Carrefour Polska Sp. z o.o. Cemat Silicon S.A. Centrum Naukowo-Produkcyjne Elektroniki Profesjonalnej RADWAR S.A. CHABER S.A. City Interactive S.A. COMP S.A. CREOTECH Sp. z o.o. Crowley Data Poland Sp. z o.o. CTL Express Sp. z o.o. Dantherm Filtration Sp. z o.o. DECSOFT S.A. Delphia Yachts Kot Sp. j.

Pozycja na Liście 2 87 15 1 186 83 88 173 168 174 53 142 19 172 187 104 40 23 121 129 47 70 116 97 94 18 42 79 160 6 183 20 45 69 49 188 157 145 110

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

Nazwa przedsiębiorstwa Długie Rozmowy S.A. DOTCOM Sp. z o.o. EC BREC Instytut Energetyki Odnawialnej Sp. z o.o. ECARD S.A. ELCAR Sp. z o.o. Electrolux Poland Sp. z o.o. Energomar - Nord Sp. z o.o. Enviro Chemia Polska Sp. z o.o. ERA GOST Sp. z o.o. ESCO Sp. z o.o. ESPOL Sp. z o.o. Europa NCT Sp. z o.o. FAM S.A. FESTO Sp. z o.o. Fläkt Bovent Sp. z o.o. FRIGOGLASS Sp. z o.o. Frubella Processing Sp. z o.o. Gedeon Richter Polska Sp. z o.o. GEMIUS S.A. Geotermia Mazowiecka S.A. GONDWANA Sp. z o.o. GRUPA POWEN WAFAPOMP S.A. HAKO Sp. z o.o. IMPEXMET S.A. Infovide-Matrix S.A. INNOVA S.A. INTERCARS S.A. International Tobacco Machinery Poland Sp. z o.o. Internet Group S.A. INVENTIA Sp. z o.o. K2Internt S.A. KARSKI Sp. z o.o. Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych S.A. Kwazar Corporation Sp. z o.o. Lamina Semiconductors International Sp. z o.o. LESTAR Sp. z o.o. Lucchini Poland Sp. z o.o. MACROLOGIC S.A. MAINFRAME Sp. z o.o. Mazowiecka Spółka Gazownictwa Sp. z o.o. Mazowiecki Operator Systemu Dystrybucyjnego Sp. z o.o. MBG Metro Group Buying Polska Sp. z o.o. Sp. K. MC DIAM Sp. z o.o. MCX Systems Sp. z o.o.

167

Pozycja na Liście 103 58 189 52 137 122 175 184 115 61 140 190 180 125 191 159 102 106 154 29 91 80 152 98 9 50 57 95 24 84 120 90 132 124 134 192 62 14 193 170 194 113 150 96

168

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

Nazwa przedsiębiorstwa Media Com S.A. MEDICALGORITHMICS Sp. z o. o. Mennica Polska S.A. MERA PNEFAL Zakład Elementów Automatyki Sp. z o.o. Metro Group Asset Management Sp. z o.o. MIT Mobile Internet Technology S.A. I MMA i Partnerzy Sp. z o.o. MOBYLAND Sp. z o.o. Mostostal Eksport S.A. Mpay S.A. MTB TECHNOLOGIES Sp. z o.o. NEPENTES S.A. NETIA S.A. NETIX Skrzypczyński, Krzysztofowicz Sp. j. Nowa Era Sp. z o.o. Oficyna Wydawnicza READ ME Włodzimierz Bińczyk Sp. j. One2Tribe Sp. z o.o. Operator Gazociągów Przesyłowych GAZ-SYSTEM S.A. Oracle Polska Sp. z o.o. Orlen Asfalt Sp. z o.o. Ośrodek Badawczo-Rozwojowy Przemysłu Rafineryjnego S.A. PACOMP Sp. z o.o. Pearson Education Polska Sp. z o.o. PENTACOMP Systemy Informatyczne S.A. PIRS Sp. z o.o. PKOBP S.A. PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. POLCASTING Sp. z o.o. POLIMEXMS S.A. Polska Grupa Energetyczna S.A. Polska Technika Zabezpieczeń Sp. z o.o. Polska Telefonia Cyfrowa Sp. z o.o. Polska Wytwórnia Papierów Wartościowych S.A. Polski Koncern Naftowy ORLEN S.A. Polskie Autobusy Sp. z o.o. Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo S.A. Polskie Linie Lotnicze LOT S.A. Polskie Sieci Elektroenergetyczne OPERATOR S.A. Posnet Polska S.A. PROTEKTA Sp. z o.o. Przedsiębiorstwo Branżowe GAZOWNIA SERWIS Sp. z o.o. Przedsiębiorstwo Farmaceutyczne LEK AM Sp. z o.o. Przedsiębiorstwo Państwowe Porty Lotnicze

Pozycja na Liście 138 11 4 161 77 72 117 128 147 76 153 63 13 17 133 82 33 179 123 92 16 143 30 107 89 43 99 149 59 48 32 93 127 71 155 101 176 100 55 64 195 41 169

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

Nazwa przedsiębiorstwa Przedsiębiorstwo Produkcji Elementów Budowlanych KONTENER Sp. z o.o. Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Usługowe BOMET Andrzej Sińczuk Przedsiębiorstwo Wdrożeniowo-Produkcyjne NEEL Sp. z o.o. Przedsiębiorstwo Wielobranżowo-Produkcyjno-Usługowe INTER-SANO Sp. z o.o. Przemysłowe Centrum Optyki S.A. PZ Cormay S.A. PZ HTL S.A. QUARTZ S.A. QWED Sp. z o.o. Radiotechnika Marketing Sp. z o.o. RENOVA Sp. z o.o. REPLASTIK Sp. z o.o. Robert Bosch Sp. z o.o. RODAN S.A. Rozenbal Polska Sp. z o.o. Samodzielny Publiczny Zakład Lecznictwa Otwartego WARSZAWA URSYNÓW SATEL S.A. Schenck Process Polska Sp. z o.o. SCHWARZ PHARMA Sp. z o.o. SEMICON Sp. z o.o. SIEMENS Sp. z o.o. SIMPLE S.A. SKA Polska Sp. z o.o. SMP POLAND Sp. z o.o. Specjalistyczne Przedsiębiorstwo Ochrony Przed Korozją LEMAT Sp. z o.o. STEKOP S.A. Stołeczne Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej S.A. STORMM S.A. Stump Hydrobudowa Sp. z o.o. SVANTEK Sp. z o.o. SYGNITY S.A. TAŁTY Sp. z o.o. Tarchomińskie Zakłady Farmaceutyczne POLFA S.A. Team Consulting Polska Sp. z o.o. TECHIN Sp. z o.o. TECHNOKABEL S.A. TECHNOPHARMA Sp. z o.o. Telecom Media Sp. z o.o. Telekomunikacja Polska S.A. TELESTO Sp. z o.o. TEMAPHARM Sp. z o.o. Toho Poland Sp. z o.o.

169

Pozycja na Liście 148 108 196 167 3 112 56 165 151 197 198 162 130 75 114 28 181 36 199 38 46 51 200 158 201 27 166 164 171 81 74 163 44 202 60 39 177 136 12 8 25 135

170

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

Nazwa przedsiębiorstwa Towarzystwo Handlu Zagranicznego INCORSA Sp. z o.o. TRAKCJA S.A. Tramwaje Warszawskie Sp. z o.o. Transition Technologies S.A. Trinity Corporate Services Sp. z o.o. TTM Elektronika i Automatyka Sp. z o.o. TUP S.A. TVN S.A. URSUS Sp. z o.o. VARIO TERM Sp. z o.o. Victoria Asset Operation Centre S.A. VIGO System S.A. VIPHARM S.A. WADIM PLAST NAROJEK Sp. j. WANDALEX S.A. WARMIL Sp. z o.o. WARS S.A. Warszawskie Zakłady Farmaceutyczne POLFA S.A. WB ELECTRONICS Sp. z o.o. WIBEX G. Kubicki Sp. j. Wiedemann Polska Sp. z o.o. Wienerberger Ceramika Budowlana Sp. z o.o. Wilshire Holding Sp. z o.o. Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne S.A. Wytwórnia Sprzętu Komunikacyjnego PZL-Warszawa II S.A. Zakład Energetyczny Płock Centrum Techniki Energetycznej Sp. z o.o. Zakład Produkcji Sprzętu Medycznego RAVIMED Sp. z o.o. Zakłady Automatyki KOMBUD S.A. Zakłady POLCONTACT WARSZAWA Sp. z o.o. Zakłady Produkcji Specjalnej Sp. z o.o. Zakłady Przemysłu Cukierniczego MIESZKO S.A. Zentis Polska Sp. z o.o. ZOLAN S.A. ZPP AUTO Sp. z o.o.

Pozycja na Liście 34 31 10 37 21 35 119 7 156 141 131 5 109 66 111 105 86 22 73 178 185 139 144 126 54 85 182 65 146 78 68 26 118 67

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2009 ROKU

171

INFORMACJA O INSTYTUCIE NAUK EKONOMICZNYCH PAN

INSTYTUT NAUK EKONOMICZNYCH POLSKIEJ AKADEMII NAUK Pałac Staszica, ul. Nowy Świat 72,00 – 330 Warszawa inepan@inepan.waw.pl, www.inepan.pl

Instytut Nauk Ekonomicznych jest instytutem badawczym Wydziału I Nauk Społecznych Polskiej Akademii Nauk. Został utworzony na podstawie uchwały Prezydium PAN z dnia 10 grudnia 1980 r., zatwierdzonej przez Prezesa Rady Ministrów dnia 5 stycznia 1981 r. Osobowość prawną uzyskał decyzją Prezesa Polskiej Akademii Nauk z dnia 7 października 1999 r. Do zadań Instytutu należy w pierwszym miejscu prowadzenie badań naukowych w dziedzinie teorii ekonomii i analiz gospodarczych, następnie zaś: rozwój kadr naukowych, upowszechnianie wiedzy ekonomicznej, propagowanie polskiej myśli naukowej za granicą a także wykonywanie zadań powierzonych przez Polską Akademię Nauk. Instytut Nauk Ekonomicznych prowadzi badania z zakresu: historii myśli ekonomicznej, polityki gospodarczej, analiz, prognoz i studiów strategicznych dotyczących gospodarki polskiej, analiz gospodarki światowej i integracji europejskiej z uwzględnieniem ich wpływu na rozwój gospodarki Polski, analiz wyników działalności polskich przedsiębiorstw. Wykonuje także ekspertyzy na zlecenie instytucji rządowych i pozarządowych. INE PAN zatrudnia czterdziestu pracowników naukowych pracujących w czterech zakładach: Mikroekonomii, Polityki Gospodarczej, Gospodarki Światowej oraz Ekonomii Instytucji. Wielu pracowników naukowych zajmowało lub zajmuje wysokie stanowiska w Parlamencie, Rządzie, Narodowym Banku Polskim Komisji Europejskiej oraz Banku Światowym. Instytut posiada uprawnienia do nadawania stopni doktora, doktora habilitowanego oraz występowania z wnioskiem o nadanie tytułu profesora w zakresie nauk ekonomicznych. Rada Naukowa Instytutu sprawuje funkcje opiniodawcze, doradcze oraz inicjuje kierunki prac naukowych. Przewodniczącym Rady Naukowej jest prof. dr hab. Jerzy Osiatyński. Dyrektorami Instytutu byli: prof. dr hab. Józef Pajestka (1981-1990), prof. dr hab. Cezary Józefiak (1990-1993), prof. dr hab. Marek Belka (1993-1996), prof. dr hab. Urszula Grzelońska (1996-1999), dr hab. Zbigniew Hockuba, prof. UW (1999-2005). Obecnie funkcję tę pełni prof. dr hab. Leszek Jasiński, jego zastępcą ds. naukowych jest doc. dr hab. Paweł Kozłowski. W ostatnich 10 latach pracownicy Instytutu opublikowali 1.582 prace, w tym 97 monografii i opracowań indywidualnych oraz 754 artykuły i rozdziały w książkach. INE PAN prowadzi także ożywioną działalność seminaryjną, w ostatnich 9 latach odbyło się 166 seminariów i konferencji naukowych z udziałem wielu naukowców, praktyków gospodarczych oraz przedstawicieli Rządu. Instytut od 2002 roku prowadzi Studium Doktoranckie. W 2007 r. uruchomił podyplomowe studia rachunkowości, rok później studia Executive MBA, zarządzania zasobami ludzkimi, dyrektorów finansowych i audytu i kontroli finansowej. We współpracy z NBP prowadzi także studia podyplomowe bankowości centralnej i polityki pieniężnej dla dziennikarzy. Instytut wydaje własne czasopismo – kwartalnik Studia Ekonomiczne. Instytut posiada 1 kategorię dla grupy jednostek jednorodnych N3 Nauki społeczne, ekonomiczne i prawne – według wykazu ustalonego przez Komisję Badań na rzecz Rozwoju Nauki Rady Nauki (pozycja nr 6 na liście) w dniu 30 czerwca 2006 roku oraz 14 grudnia 2006 roku.

172

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

INSTYTUT NAUK EKONOMICZNYCH POLSKIEJ AKADEMII NAUK Pałac Staszica, ul. Nowy Świat 72,00 – 330 Warszawa inepan@inepan.waw.pl, www.inepan.pl

Badania INE PAN Najbardziej spektakularne przejawy działalności Instytutu dotyczą badań z zakresu analiz i prognoz makroekonomicznej sytuacji gospodarki Polski oraz badań nad polskimi przedsiębiorstwami. Są to badania, które poza Instytutem Nauk Ekonomicznych PAN nie są prowadzone w podobnej formie w innych jednostkach naukowych zajmujących się naukami ekonomicznymi. W pierwszym przypadku zespół badawczy monitoruje aktualną sytuację gospodarczą Polski, modeluje ją oraz opracowuje krótkookresowe prognozy podstawowych wielkości makroekonomicznych (na najbliższe dwa kwartały). Wyniki umieszczane są w raporcie INE PAN Gospodarka Polski – Prognozy i Opinie. Przedstawia on sytuację gospodarczą Polski ostatnich sześciu miesięcy, zawiera analizy kondycji poszczególnych sektorów tworzących PKB – gospodarstw domowych, przedsiębiorstw, sektora rządowego, instytucji finansowych. W Raporcie znajdują się także komentarze bieżących wydarzeń gospodarczych, analizy wewnętrznych i zewnętrznych determinant wzrostu gospodarczego oraz spojrzenie na problemy związane z członkostwem Polski w Unii Europejskiej. Raport jest półrocznikiem, ukazuje się od 2002 r., każde jego wydanie jest prezentowane na konferencji naukowej z udziałem znanych ekonomistów i praktyków gospodarczych. Ponadto na przełomie roku zespół ogłasza swoje prognozy dotyczące podstawowych wskaźników makroekonomicznych na rok następny. W ramach prac o charakterze mikroekonomicznym w Instytucie Nauk Ekonomicznych PAN prowadzone są badania nad polskimi przedsiębiorstwami. Mają długą, ponad 20-letnią tradycję (w Instytucie została opracowana i była publikowana w latach 1984-2005 Lista 500 największych przedsiębiorstw w Polsce) i obecnie koncentrują się na dwóch przedsięwzięciach: Pierwszym jest monitoring zmian efektywności funkcjonowania największych przedsiębiorstw produkcyjnych, usługowych i finansowych. Jest to prowadzone w sposób ciągły badanie nad mikroekonomicznymi fundamentami polskiej gospodarki, obejmujące ok. 80 000 dużych i średnich przedsiębiorstw. Pochodną od tych badań jest Lista Pereł polskiej gospodarki. Jest to lista wiodących polskich przedsiębiorstw, ogłoszana podczas uroczystej gali, na której wręczane są statuetki pereł i certyfikaty. Funkcjonuje także Klub Pereł grupujący przedsiębiorstwa, będące laureatami konkursu. Lista Pereł jest publikowana w anglojęzycznym miesięczniku Polish Market. Druga forma badań nad polskimi przedsiębiorstwami – badania innowacyjnych przedsiębiorstw w Polsce jest najmłodszym przedsięwzięciem INE PAN dotyczącym badań mikro, małych, średnich i dużych firm działających w Polsce.

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2009 ROKU

173

INSTYTUT NAUK EKONOMICZNYCH POLSKIEJ AKADEMII NAUK Pałac Staszica, ul. Nowy Świat 72,00 – 330 Warszawa inepan@inepan.waw.pl, www.inepan.pl

Program badań nad innowacyjnością INE PAN Program badawczy nad innowacyjnością polskiej gospodarki został uruchomiony w 2005 r. Jego pośrednim celem było i jest pobudzenie procesów innowacyjnych w polskiej gospodarce i pokazanie krajowych dokonań w dziedzinie innowacyjności oraz identyfikacja przedsiębiorstw najbardziej zorientowanych na rozwój. Dotychczas ukazało się pięć ogólnopolskich Raportów o innowacyjności gospodarki Polski (w 2005, 2006 , 2007, 2008 i 2009 roku) i szesnaście raportów wojewódzkich (2008 rok) opracowanych przez grupę ekspertów reprezentujących czołowe ośrodki badawcze prowadzące badania z dziedziny innowacyjności w Polsce. Redaktorem naukowym wszystkich dwudziestu jeden publikacji jest prof. Tadeusz Baczko.

Najbardziej interesującym sferę praktyki wynikiem prac badawczych był opublikowany w Raporcie Ranking 500 najbardziej innowacyjnych przedsiębiorstw w Polsce, będący pierwszym w historii polskiej gospodarki rankingiem tego typu. Ranking i oceny innowacyjności firm spotkały się z zainteresowaniem przedsiębiorstw, instytucji finansowych i mediów. W latach 2005–2007 partnerem projektu był BRE Bank S.A. natomiast partnerem medialnym Gazeta Prawna. W 2005 i 2006 w Gazecie Prawnej publikowano cykl artykułów dotyczących innowacyjności. Ponadto przez trzy lata ukazywały się specjalne dodatki przedstawiające wyniki rankingu najbardziej innowacyjnych przedsiębiorstw. W trakcie pierwszej edycji wręczenie nagród – Kamertonów Innowacyjności – laureatom odbyło się podczas uroczystej gali innowacyjności 13 grudnia 2005 r. w Sali Notowań Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie. W latach nastepnych formułę gal innowacyjności rozszerzono, przygotowując spotkania regionalne. Odbyły się one w Gdańsku, Łodzi, Katowicach, Poznaniu, Sopocie i Wrocławiu. W sumie uczestniczyło w nich ok. 2000 osób. Gale Innowacyjności zostały ocenione przez Ministerstwo Nauki jako ważne dokonanie w promocji nauki. Honorowy patronat nad galami objęli przedstawiciele Komisji Europejskiej: w 2006 r. prof. Danuta Hübner - Komisarz w Komisji Europejskiej odpowiedzialnej za politykę regionalną, a w 2007 r. dr Janez Potočnik -

174

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

Komisarz odpowiedzialny za politykę naukowo-badawczą. Nad samymi raportami patronat honorowy sprawowało Ministerstwo Gospodarki oraz Prezes Polskiej Akademii Nauk. Ewolucji ulegał także sam raport. Poszerzał się nie tylko katalog problemów poruszanych przez autorów poszczególnych rozdziałów, ale także zakres badań firm. W kolejnych latach do Raportu włączano: listę najbardziej innowacyjnych produktów i usług (2006), podrankingi: najbardziej innowacyjnych mikrofirm, małych i średnich (2006), regionalne (2006), listę patentów (2006), ranking największych inwestorów w badania i rozwój (2009).

Kolejnym krokiem było rozszerzenie formuły projektu w roku 2008. Opracowano wówczas 16 raportów regionalnych, oddzielnie dla każdego z województw Polski. Każdy z raportów wojewódzkich zawierał analizy regionalne, analizy mikroekonomiczne, listy najbardziej innowacyjnych przedsiębiorstw w województwie, podlisty przedsiębiorstw w układzie duże, średnie i małe, listy innowacyjnych produktów i usług w województwie oraz listy ośrodków badawczo-rozwojowych i instytutów naukowych. Ważnym elementem raportów stały się też nowatorskie mapy innowacyjności (dostępne w innej formie także na stronie www.inepan.waw.pl/innowacje/), przedstawiające przestrzenny rozkład firm innowacyjnych, a wykonane dzięki współpracy z pracownikami Instytutu Kartografii WGiSR UW. Opracowania te są unikatowymi publikacjami przydatnymi dla wielu grup odbiorców, w tym władz centralnych i regionalnych. Ich oficjalnej prezentacji dokonano na konferencji zorganizowanej przez Polską Agencję Informacji i Inwestycji Zagranicznych w jej siedzibie przy ulicy Bagatela w Warszawie. Planowane jest, by kolejna edycja raportów regionalnych ukazała się w drugiej połowie 2010 roku. Diagnoza obecnego stanu innowacyjności na przełomie lat 2009/2010 stała się podstawą zainicjowanego w INE PAN społecznego procesu formułowania Strategi Innowacji dla Polski. Spotkaniom i seminariom podczas których toczą się konsultacje towarzyszy prezentacja wyników badań związanych z przygotowaniem Raportu. Raporty z poprzednich lat w postaci plików PDF sa dostępne na stronie Instytutu w zakładce publikacje (Publikacje Sieci MSN).

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

175

INSTYTUT NAUK EKONOMICZNYCH POLSKIEJ AKADEMII NAUK Pałac Staszica, ul. Nowy Świat 72,00 – 330 Warszawa inepan@inepan.waw.pl, www.inepan.pl

Wybrane efekty programu badawczego Efektem badań prowadzonych nad innowacyjnością polskich przedsiębiorstw w latach 2005-2006 było wejście przez Instytut Nauk Ekonomicznych PAN do trzech konsorcjów badawczych prowadzących projekty typu FORESIGHT w latach 2006-2008:

- Narodowy Program Foresight Polska 2020 gdzie obok IPPT PAN i PENTOR RI, Instytut Nauk Ekonomicznych wchodzi do konsorcjum koordynującego projekt;

- konsorcjum ROTMED koordynowanego przez Instytut Biofizyki i Biocybernetyki PAN prowadzącego projekt System monitorowania iscenariusze rozwoju technologii medycznych w Polsce; - konsorcjum FOREMAT koordynowanego przez Instytut Podstawowych Problemów Techniki PAN i prowadzącego projekt Scenariusze rozwoju technologii nowoczesnych materiałów metalicznych, ceramicznych i kompozytowych. Wejście do konsorcjów zaowocowało dalszym poszerzeniem tematyki badawczej, przede wszystkim o elementy dominujące w tematyce każdego z nich, oraz dało także konkretne umiejętności i doświadczenie w zarządzaniu przez Instytut dużymi projektami badawczymi, w tym współfinansowanymi ze środków europejskich (ROTMED i FOREMAT były projektami dofinansowanymi z EFRR w ramach działania 1.4 SPO WKP). Rozwinęła się także współpraca międzynarodowa w zakresie badań nad innowacyjnością. W ramach wieloletniej współpracy z Instytutem Ekonomii Rosyjskiej Akademii Nauk w 2008 roku Instytut opublikował książkę Polska i Rosja na drodze do innowacyjnego rozwoju pod redakcją naukową prof. Joanny Kotowicz-Jawor. O zagadnieniach związanych z innowacyjnością obydwu państw, w tym także i firm, dyskutowano także na posiedzeniu XVII sesji Stałej Komisji Ekonomistów PAN i RAN w 2007 roku oraz podczas wzajemnych wizyt studyjnych. Wspólnie z Siecią Naukową w ramach współpracy z Uniwersytetem Europejskim Viadrina oraz Deutsche Institut für Wirtschaftsforschung (DIW) realizowano w latach 2006-2007 badania nad znaczeniem czynników lokalizacyjnych, a efektywnością i innowacyjnością firm w Polsce i Niemczech Wschodnich. Efektem współpracy były publikacje w raportach o innowacyjności (regionalnych i ogólnopolskim z 2007 roku) oraz w wydawnictwach DIW w Berlinie. Inne rodzaje aktywności międzynarodowych w zakresie innowacyjności to: Instytut Nauk Ekonomicznych PAN został zaproszony jako wykonawca do międzynarodowej sieci European Techno-Economic Policy Support Network – ETEPS AISBL, Instytut został włączony do współpracy z siecią Komisji Europejskiej ERAWATCH, INE PAN także poprzez Sieć Naukową MSN brał udział w projekcie IRIM – Industrial Research Investment Monitoring, w ramach 6. Programu Ramowego Unii Europejskiej.

176

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

Spośród osiągnięć Sieci Naukowej trzeba wymienić także nawiązywanie kontaktów z kilkudziesięcioma jednostkami zagranicznymi w kontekście składania projektów europejskich, a także konferencje z udziałem wybitnych światowych autorytetów z zakresu metodologii badawczej: z twórcą geometrii fraktalnej prof. Benoit Mandelbrotem oraz dyrektorem NESTI (National Experts on Science&Technology Indivators) w OECD dr Fredem Gaultem. W kontekście zastosowań praktycznych trzeba wymienić współpracę i rozmowy z firmą Market Street Associations z San Francisco w Stanach Zjednoczonych, która działa w rejonie Doliny Santa Clara (Doliny Krzemowej) i zajmuje się m.in. transferem technologii z jednostek badawczych do praktyki gospodarczej. Badania i system stworzony przez INE PAN miałyby stać się częścią tworzonej przez MSA platformy, dzięki której firmy z Doliny Krzemowej będą mogły szukać współpracowników i podwykonawców także i w Polsce. Wysiłki Instytutu zostały także docenione nie tylko od strony merytorycznej, ale także organizacyjnej. W latach 2006-2007 na zlecenie Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego prowadzony był program szkoleń Promocja w Nauce. Program badań nad innowacyjnością polskiej gospodarki Instytutu Nauk Ekonomicznych PAN został wyróżniony, jako wzorcowy przykład współpracy nauki, biznesu i mediów. Jako case study był on przedstawiany na szkoleniach. Został szczegółowo opisany w broszurze pt. Promocja w nauce oraz w dwujęzycznym folderze Kalejdoskop nauki 2007. Szczegółowy opis projektu jest także dostępny na stronie www.promocjanauki.pl, jako przykład skutecznej promocji w nauce i budowy wizerunku. W lipcu 2008 roku Instytut Nauk Ekonomicznych PAN wspólnie z Instytutem Wysokich Ciśnień PAN oraz Gminą Celestynów powołał do życia spółkę komandytową Park Innowacyjny Celestynów Unipress. Głównym celem spółki jest budowa na terenie Celestynowa nowoczesnego ośrodka badawczo-wdrożeniowego – Parku Innowacyjnego. Zakres działalności spółki będzie obejmował także przygotowywanie programów komercjalizacji zaawansowanych technologii. Spółka będzie mogła również brać udział w zakładaniu nowych firm, jako partner i inwestor. Naukowym zapleczem parku, poza naukowcami z PAN, będą także akademicy z Politechniki Warszawskiej, Wyższej Szkoły Gospodarstwa Wiejskiego, Akademii Górniczo-Hutniczej oraz Konsorcjum Fotoniki Krótkofalowej. Koszt budowy Parku Innowacyjnego będzie pokryty ze środków krajowych oraz europejskich. Od 2010 r. podjęto działania, aby zwiększyć możliwości prezentacji dorobku przedsiębiorstw innowacyjnych. Wynikiem prac są następujące opracowania: Ranking firm, które otrzymały najwięcej patentów w latach 2004-2008 – współpraca z Urzędem Patentowym RP. Ranking największej liczby patentów, które powstały przy udziale kobiet wśród firm w Polsce w latach 2004-2009 – współpraca z Urzędem Patentowym RP. Ranking największych inwestorów w badania i rozwój w Polsce w 2008 r. Liderzy rankingów zostali wyróżnieni honorowymi dyplomami.

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

177

SIEĆ NAUKOWA Ocena wpływu działalności badawczo-rozwojowej (B+R) i innowacji na rozwój społeczno-gospodarczy Pałac Staszica, ul. Nowy Świat 72,00 – 330 Warszawa msn@inepan.waw.pl, www.inepan.pl/siec

INE PAN jest koordynatorem Sieci Naukowej Ocena wpływu działalności badawczo-rozwojowej (B+R) i innowacji na rozwój społeczno-gospodarczy. Uruchomienie w lipcu 2003 r. sieci naukowej miało na celu rozpoczęcie działań na rzecz zmniejszenia dystansu Polski w stosunku do najbardziej rozwiniętych krajów świata w sferze badań, rozwoju i innowacyjności. Podjęcie tych działań w formie sieci naukowej miało doprowadzić do znalezienia obszarów, gdzie działania kooperacyjne mogłyby przyczynić się do przyspieszenia procesu zmniejszania tego dystansu. W skład sieci wchodzą placówki o odmiennym profilu działalności naukowej – co umożliwia stworzenie infrastruktury, w tym narzędzi ułatwiających transfer technologii do praktyki gospodarczej oraz rozwój tworzącej ją kadry naukowej celem włączenia się w proces budowy gospodarki opartej na wiedzy. Obecnie w skład Sieci wchodzą cztery jednostki. Sieć Naukowa MSN składa się z: Instytutu Wysokich Ciśnień Polskiej Akademii Nauk, Instytutu Biochemii i Biofizyki Polskiej Akademii Nauk, Instytutu Nauk Ekonomicznych Polskiej Akademii Nauk, Wydziału Zarządzania Politechniki Warszawskiej. Oprócz badań nad innowacyjnością prowadzonych wspólnie z Instytutem Nauk Ekonomicznych PAN aktywność Sieci skupiała się także na pomocy członkom w składaniu wniosków w 7. Programie Ramowym Unii Europejskiej, Programie Operacyjnym Innowacyjna Gospodarka realizowanym w latach 2007 – 2013, jak też pomocy w występowaniu o środki z krajowych grantów. MSN ułatwia członkom Sieci transfer opracowanych w Instytutach technologii do praktyki gospodarczej, głównie poprzez pomoc w nawiązywaniu kontaktów pomiędzy placówkami badawczymi Sieci a przedsiębiorstwami. Sieć przejawia dużą aktywność międzynarodową – w latach 2004 – 2007 nawiązano kontakt z 35 instytucjami mającymi siedzibę poza granicami Polski. Sieć organizowała: seminaria metodologiczne, seminaria prezentujące wyniki badań innych ośrodków, konferencje z udziałem wybitnych światowych autorytetów z zakresu metodologii (Benoit Mandelbrot, Fred Gault). Sieć naukowa MSN upowszechnia wyniki badań poprzez wydawnictwa: Raport o innowacyjności gospodarki Polski, Biuletyn MSN, MSN Working Papers, Research Bulletin. We współpracy z Instytutem Kształcenia Konsultantów Europejskich z Kalisza Sieć Naukowa MSN prowadziła cykl szkoleń prowadzących do uzyskania tytułu Konsultanta, Eksperta i Audytora Innowacyjności. MSN tworzy sieci eksperckie składające się z naukowców (m.in. ze Szkoły Głównej Handlowej, Politechniki Warszawskiej, Wydziału Ekonomii i Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Warszawskiego, Instytutu Podstawowych Problemów Techniki PAN, Instytutu Biochemii i Biocybernetyki PAN, Instytutu Wysokich Ciśnień PAN, Narodowego Banku Polskiego i Głównego Urzędu Statystycznego) oraz z praktyków – przedstawicieli przedsiębiorstw reprezentujących najważniejsze sektory gospodarki narodowej. (oprac. M. Baranowski)

178

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

SPIS TABEL

Tytuł

Strona

PKB per capita po uwzględnieniu siły nabywczej walut w 2005 r. w wybranych regionach krajów UE, przeciętna unijna = 100,0

Dyspersja stopy zatrudnienia w wybranych krajach Unii Europejskiej w 2006 r.

Relatywny poziom zagrożenia ubóstwem w krajach UE w 2006 r. w procentach

PKB per capita maksymalny do minimalnego w regionach w krajach UE

Dyspersja regionalnych stóp bezrobocia (NUTS-2) w krajach UE w 2002 i 2007 r. Oceny mikroklimatów tworzących wskaźnik PAI2_GN według województw w 2007 r.

Zatrudnienie oraz nakłady na działalność badawczą i rozwojową, 2008 r.

Przychody netto ze sprzedaży produktów nowych lub istotnie ulepszonych, 2008 r.

Wskaźniki innowacji w regionach

Ocena innowacji w regionach Polski w 2006 roku Podstawowe dane o parkach przemysłowych (PP), parkach przemysłowotechnologicznych (PP-T), parkach naukowo-technologicznych (PN-T) oraz inkubatorach technologicznych (IT)

36 37

Przedsiębiorstwa, które wprowadziły innowacje w % ogółu przedsiębiorstw w latach 2006-2008 według klas wielkości

Nakłady na działalność innowacyjną w zakresie innowacji produktowych i procesowych w przedsiębiorstwach przemysłowych według województw w latach 2006 i 2008 (ceny bieżące)

Przedsiębiorstwa przemysłowe, które poniosły nakłady na działalność innowacyjną w zakresie innowacji według województw w 2008 r.

Ochrona własności przemysłowej w Polsce według województw

Przedsiębiorstwa innowacyjne w zakresie innowacji produktowych i procesowych w przemyśle według rodzajów wprowadzonych innowacji oraz województw w latach 20062008

Priorytety Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego na lata 2007-2013 Wysokość środków przyznanych z EFRR na realizację Regionalnych Programów Operacyjnych w poszczególnych województwach w latach 2007-2013

Lista beneficjentów Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego w latach 2007-2010 - projekty zakończone (stan na 1 kwietnia 2010) Specjalizacja naukowa regionu

Zużycie kwalifikatów w woj. mazowieckim

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W 2010 ROKU

179

SPIS RYSUNKÓW

Tytuł

Strona

Innowacyjność przedsiębiorstw województwa mazowieckiego

Potencjalna atrakcyjność polskich województw w 2007 r.

Struktura nakładów na działalność innowacyjną w zakresie innowacji produktowych i procesowych w przedsiębiorstwach przemysłowych wg rodzajów działalności innowacyjnej (w %) w 2008 r.

Liczba zakończonych projektów dofinansowanych w ramach RPO WM w latach 20072010 na tle innych województw

Liczba projektów w trakcie realizacji dofinansowanych w ramach RPO WM w latach 2007-2010 na tle innych województw

Region na tle kraju

Liczba przedsiębiorstw patentujących w latach 2004-2008 według regionów

Rozkład patentów przedsiębiorstw w poszczególnych regionach w latach 2004-2008

Intensywność patentowania przez przedsiębiorstwa patentujące w latach 2004-2008 według regionów

Rozwój sektora przedsiębiorstw patentujących w regionach w latach 2004-2008

Przeszkody ekonomiczne wpływające na działalność innowacyjną firm w województwie mazowieckim na tle innych województw

Przeszkody rynkowe wpływające na działalność innowacyjną firm w województwie mazowieckim na tle innych województw

Przeszkody związane z wiedzą wpływające na działalność innowacyjną firm w województwie mazowieckim na tle innych województw

100

Przedsiębiorstwa inwestujące w badania i rozwój w 2008 według regionów

103

Wielkość nakładów na badania i rozwój przedsiębiorstw w latach 2007-2008 według regionów

104

Innowacyjne przedsiębiorstwa inwestujące w badania i rozwój w 2008 według regionów

105

Rentowność sprzedaży netto (ROS) innowacyjnych przedsiębiorstw inwestujących w badania i rozwój w latach 2006-2008 roku według regionów

106

Intensywność nakładów na B+R innowacyjnych przedsiębiorstw w 2008 roku według regionów

107

Udział firm innowacyjnych pomiędzy województwa Polski w latach 2005-2009 (w %)

111

Województwo mazowieckie na tle innych województw Polski w latach 2007 i 2009 (% w całej populacji badanych firm)

111

Warszawa na tle innych metropolii Polski w latach 2005-2009 (% firm innowacyjnych w Polsce)

112

Ilość firm innowacyjnych w subregionach województwa mazowieckiego i ich koncentracja w głównych miastach subregionu w roku 2007 (w %)

113

Ilość firm innowacyjnych w subregionach województwa mazowieckiego i ich koncentracja w głównych miastach subregionu w roku 2009 (w %)

114

ertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuio pasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfgh jklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcv bnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqw ertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuio pasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfgh jklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcv bnmrtyuiopasdfghjklzxcvbnmqwerty uiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasd fghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzx cvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmq wertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyui opasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfg hjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxc vbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmq wertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyui opasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfg hjklzxcvbnmrtyuiopasdfghjklzxcvbn mqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwert yuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopas Raport o innowacyjności województwa mazowieckiego jest wraz z piętnastoma raportami przygotowanych dla pozostałych województw drugą edycją badania. Poprzednia została wykonana w 2008 roku. Raport zawiera analizy o charakterze mezo- i mikroekonomicznym oraz listy najbardziej innowacyjnych przedsiębiorstw w województwie. Województwo mazowieckie:

atrakcyjność inwestycyjna na wysokim poziomie największy potencjał naukowy spośród województw Okładka poprzedniej edycji raportu średnie warunki dla rozwoju innowacyjności firm, średnio-niskie wyniki działalności innowacyjnej firm dominująca rola Warszawy w województwie Duże nakłady na B+R per capita (w skali kraju) znajduje się tutaj 22% firm ponoszących nakłady na B+R… …a także ponad 20% firm innowacyjnych (w skali kraju) 1/4 firm wprowadziła innowacje w latach 2006-2008 najwięcej pozyskanych środków z Europejskiego Funduszu Regionalnego Regionalnego – 1,831 mld euro drugie miejsce w Polsce pod względem liczby firm patentujących i udzielonych im patentów bariery w działalności innowacyjnej firm nie ulegają zmniejszeniu

Instytut Nauk Ekonomicznych Polskiej Akademii Nauk Ul. Nowy Świat 72 00-330 Warszawa www.inepan.waw.pl

ISBN 978-83-61597-40-7