Έλληνες θεατρικοί συγγραφείς

Έλληνες θεατρικοί συγγραφείς

PDF που παράγονται χρησιμοποιώντας την ανοικτού περιεχομένου εργαλειοθήκη mwlib. Βλέπε http://code.pediapress.com/ για περισσότερες πληροφορίες.

PDF generated at: Mon, 20 Dec 2010 16:12:54 UTC

Περιεχόμενα Άρθρα Άγγελος Βλάχος (1838-1920)

1

Άγγελος Βλάχος (1838-1920)

1

Άγγελος Σικελιανός

3

Άγγελος Σικελιανός

3

Άγγελος Τερζάκης

9

Άγγελος Τερζάκης

Αιμίλιος Βεάκης Αιμίλιος Βεάκης

Αλέκος Λιδωρίκης Αλέκος Λιδωρίκης

9 12 12 14 14

Αλέξανδρος Ρίζος Ραγκαβής

16

Αλέξανδρος Ρίζος Ραγκαβής

16

Αλέξης Πάρνης

20

Αλέξης Πάρνης

20

Αλέξης Σταμάτης

22

Αλέξης Σταμάτης

22

Ανδρέας Κάλβος

26

Ανδρέας Κάλβος

Ανδρέας Στάικος Ανδρέας Στάικος

26 29 29

Αριστομένης Προβελέγγιος

31

Αριστομένης Προβελέγγιος

31

Ασημάκης Γιαλαμάς Ασημάκης Γιαλαμάς

32 32

Βαγγέλης Γκούφας Βαγγέλης Γκούφας

33 33

Βασίλης Βασικεχαγιόγλου

34

Βασίλης Βασικεχαγιόγλου

34

Βασίλης Ζιώγας

35

Βασίλης Ζιώγας

35

Βασίλης Ιμπροχώρης

37

Βασίλης Ιμπροχώρης

37

Γαλάτεια Καζαντζάκη

38

Γαλάτεια Καζαντζάκη

Γεώργιος Ασπρέας Γεώργιος Ασπρέας

Γεώργιος Λασσάνης Γεώργιος Λασσάνης

Γεώργιος Στρατήγης Γεώργιος Στρατήγης

Γεώργιος Σώκος

38 39 39 40 40 42 42 43

Γεώργιος Σώκος

43

Γεώργιος Χορτάτσης

46

Γεώργιος Χορτάτσης

Γιάννης Ζαφείρης

46 48

Γιάννης Ζαφείρης

48

Γιάννης Καλαμίτσης

50

Γιάννης Καλαμίτσης

Γιάννης Ξανθούλης Γιάννης Ξανθούλης

Γιάννης Σκαρίμπας

50 51 51 53

Γιάννης Σκαρίμπας

Γιώργος Κοτζιούλας Γιώργος Κοτζιούλας

Γιώργος Μαρμαρίδης

53 55 55 57

Γιώργος Μαρμαρίδης

57

Γιώργος Τζαβέλλας

58

Γιώργος Τζαβέλλας

58

Γρηγόριος Ξενόπουλος

59

Γρηγόριος Ξενόπουλος

Δημήτρης Πιστικός Δημήτρης Πιστικός

Δημήτρης Ψαθάς Δημήτρης Ψαθάς

Δημήτριος Βερναρδάκης Δημήτριος Βερναρδάκης

Δημήτριος Βυζάντιος Δημήτριος Βυζάντιος

Δημήτριος Γουζέλης Δημήτριος Γουζέλης

Δημήτριος Καλαποθάκης

59 63 63 64 64 66 66 68 68 70 70 71

Δημήτριος Καλαποθάκης

71

Δημήτριος Κορομηλάς

72

Δημήτριος Κορομηλάς

72

Δημήτριος Παπαρρηγόπουλος

75

Δημήτριος Παπαρρηγόπουλος

75

Δημήτριος Φωτιάδης Δημήτριος Φωτιάδης

76 76

Ευάγγελος Παντόπουλος Ευάγγελος Παντόπουλος

Ευανθία Στιβανάκη Ευανθία Στιβανάκη

78 78 80 80

Ζάχος Θάνος

81

Ζάχος Θάνος

81

Θεόδωρος Αλκαίος Θεόδωρος Αλκαίος

Θεόφιλος Βερύκιος Θεόφιλος Βερύκιος

82 82 83 83

Θεόφραστος Σακελλαρίδης

84

Θεόφραστος Σακελλαρίδης

84

Ιάκωβος Καμπανέλλης Ιάκωβος Καμπανέλλης

Ιωάννης Καλοστύπης Ιωάννης Καλοστύπης

Ιωάννης Πολέμης Ιωάννης Πολέμης

Καλλιρρόη Παρρέν

90 90 92 92 93 93 96

Καλλιρρόη Παρρέν

96

Κλέων Ρίζος Ραγκαβής

98

Κλέων Ρίζος Ραγκαβής

98

Κωνσταντίνος Δυοβουνιώτης

100

Κωνσταντίνος Δυοβουνιώτης

100

Κωνσταντίνος Χρηστομάνος

101

Κωνσταντίνος Χρηστομάνος

101

Κώστας Ασημακόπουλος

104

Κώστας Ασημακόπουλος

Κώστας Κροντηράς Κώστας Κροντηράς

Κώστας Λογαράς

104 105 105 106

Κώστας Λογαράς

106

Κώστας Μουρσελάς

108

Κώστας Μουρσελάς

Κωστής Παλαμάς Κωστής Παλαμάς

Λάκης Λαζόπουλος Λάκης Λαζόπουλος

108 109 109 114 114

Λάκης Μπέλλος

115

Λάκης Μπέλλος

115

Λίλιαν Καλλίτση

117

Λίλιαν Καλλίτση

117

Λουκής Ακρίτας

118

Λουκής Ακρίτας

118

Μαρία Λαμπαδαρίδου-Πόθου

120

Μαρία Λαμπαδαρίδου-Πόθου

120

Μάριος Αγγελόπουλος Μάριος Αγγελόπουλος

Μάριος Ποντίκας Μάριος Ποντίκας

Μιχάλης Διαλλινάς Μιχάλης Διαλλινάς

Μποστ Μποστ

123 123 125 125 126 126 132 132

Νίκος Καζαντζάκης Νίκος Καζαντζάκης

Νίκος Τσεκούρας Νίκος Τσεκούρας

135 135 141 141

Νίκος Τσιφόρος

145

Νίκος Τσιφόρος

145

Νότης Περγιάλης Νότης Περγιάλης

Ντίνος Δημόπουλος

147 147 150

Ντίνος Δημόπουλος

150

Ξένια Καλογεροπούλου

154

Ξένια Καλογεροπούλου

Παναγιώτης Καποδίστριας (ηθοποιός) Παναγιώτης Καποδίστριας (ηθοποιός)

Παντελής Καλιότσος

154 156 156 158

Παντελής Καλιότσος

158

Παντελής Πασχαλίδης

159

Παντελής Πασχαλίδης

Παντελής Σούτσας Παντελής Σούτσας

159 161 161

Παντελής Χορν

162

Παντελής Χορν

162

Πέτρος Μάρκαρης

164

Πέτρος Μάρκαρης

164

Πολύβιος Δημητρακόπουλος

166

Πολύβιος Δημητρακόπουλος

166

Πυθαγόρας Παπασταματίου

169

Πυθαγόρας Παπασταματίου

Πωλ Νορ

169 171

Πωλ Νορ

171

Ροζίτα Σώκου

173

Ροζίτα Σώκου

173

Σαβόγιας Ρούσμελης

180

Σαβόγιας Ρούσμελης

180

Σπυρίδων Βασιλειάδης

181

Σπυρίδων Βασιλειάδης

181

Στέφανος Τηλικίδης

183

Στέφανος Τηλικίδης

Σωτήρης Πατατζής

183 185

Σωτήρης Πατατζής

185

Χαράλαμπος Άννινος

186

Χαράλαμπος Άννινος

186

Παραπομπές Πηγές άρθρων και Συνεισφέροντες

190

Πηγές Εικόνων, Άδειες και Συνεισφέροντες

193

Άδειες Άρθρου Άδεια

194

1

Άγγελος Βλάχος (1838-1920) Άγγελος Βλάχος (1838-1920) Ο Άγγελος Βλάχος (1838-1920) υπήρξε πολιτικός και λογοτέχνης του 19ου και του 20ού αιώνα.

Βιογραφικά στοιχεία Γεννήθηκε στην Αθήνα. Έγινε γνωστός κυρίως για το μεταφραστικό και φιλολογικό του έργο. Έχει συγγράψει πληθώρα θεατρικών έργων και αποτέλεσε τον πατέρα της «κωμωδίας μετ'ασμάτων» με το έργο του «Η κόρη του παντοπώλου». Διατέλεσε πρεσβευτής στο Βερολίνο (1887-1890), νομάρχης Κέρκυρας, βουλευτής Αττικοβοιωτίας, υπουργός Παιδείας (1895) και διευθυντής του Βασιλικού Θεάτρου (1900 και 1906-1908).

Έργα • Αγγελος Βλάχος: Διηγήματα, εκδόσεις Νεφέλη, 1997 ISBN 960-211-310-3 • Η κόρη του παντοπώλου (1865)

Δείτε επίσης

Ο Άγγελος Βλάχος σε σκίτσο του Ροϊλού.

• Εμμανουήλ Ροΐδης - Η διαμάχη με τον Άγγελο Βλάχο

Πηγές • Άγγελος Βλάχος [1] συνοπτικό βιογραφικό σημείωμα από το Ινστιτούτο Νεοελληνικών Ερευνών

Εξωτερικοί σύνδεσμοι • Χιούμορ και ρεαλισμός, του Παντελή Βουτούρη (παρουσίαση της έκδοσης των διηγημάτων του Α. Βλάχου), το Βήμα, 23/03/1997 [2] • Άγγελος Βλάχος (Εθνικό Κέντρο Βιβλίου) [3] • Παραθέματα [4] από το Λεξικό Παραθεμάτων και Αφορισμών Σπουδαστηρίου Νέου Ελληνισμού

Άγγελος Βλάχος (1838-1920)

Παραπομπές [1] [2] [3] [4]

http:/ / pandektis. ekt. gr/ dspace/ handle/ 10442/ 63121 http:/ / tovima. dolnet. gr/ print. php?e=B& f=12421& m=S11& aa=1 http:/ / book. culture. gr/ 1935/ detail. asp?ID=128 http:/ / www. snhell. gr/ references/ quotes/ writer. asp?id=63

2

3

Άγγελος Σικελιανός Άγγελος Σικελιανός

Γέννηση

15 Μαρτίου 1884 Λευκάδα, Ελλάδα

Θάνατος

19 Ιουνίου 1951 (67 ετών) Αθήνα, Ελλάδα

Εθνικότητα

Ελληνική

Υπηκοότητα Ελληνική Είδος Τέχνης Συγγραφέας, Λογοτέχνης, Ποιητής

Ο Άγγελος Σικελιανός (15 Μαρτίου 1884 – 19 Ιουνίου 1951) ήταν ένας από τους μείζονες Έλληνες ποιητές. Το έργο του διακρίνεται από έναν έντονο λυρισμό και έναν ιδιαίτερο γλωσσικό πλούτο.

Βιογραφία Γεννήθηκε στη Λευκάδα όπου και πέρασε τα παιδικά του χρόνια. Αποφοίτησε από το γυμνάσιο το 1900 και τον επόμενο χρόνο γράφτηκε στην Νομική Σχολή της Αθήνας χωρίς ωστόσο να ολοκληρώσει ποτέ τις νομικές του σπουδές. Τα ενδιαφέροντά του ήταν καθαρά λογοτεχνικά και από νωρίς μελέτησε Όμηρο, Πίνδαρο, Ορφικούς και Πυθαγόρειους, λυρικούς ποιητές, προσωκρατικούς φιλοσόφους, Πλάτωνα, Αισχύλο αλλά και την Αγία Γραφή και ξένους λογοτέχνες όπως τον Ντ' Αννούντσιο. Τα επόμενα χρόνια πραγματοποίησε αρκετά ταξίδια και στράφηκε στην ποίηση και το θέατρο. Σημαντικό σταθμό στη ζωή του Σικελιανού αποτέλεσε ο γάμος του, το 1907, με την Αμερικανίδα Eva Palmer, η οποία σπούδαζε στο Παρίσι ελληνική αρχαιολογία και χορογραφία. Ο γάμος τους τελέστηκε στην Αμερική ενώ εγκαταστάθηκαν στην Αθήνα το 1908. Εκείνη την περίοδο, ο Σικελιανός ήρθε σε επαφή με αρκετούς πνευματικούς ανθρώπους και τελικά το 1909 δημοσίευσε την πρώτη του ποιητική συλλογή Αλαφροΐσκιωτος, η οποία προκάλεσε ιδιαίτερη αίσθηση στους φιλολογικούς κύκλους,

Το σπίτι του Άγγελου Σικελιανού στους Δελφούς.

αναγνωριζόμενη ως έργο σταθμός στην ιστορία των νεοελληνικών γραμμάτων. Ακολούθησε μια περίοδος έντονης αναζήτησης που καταλήγει στην έκδοση των τεσσάρων τόμων της ποιητικής συλλογής Πρόλογος στη

Άγγελος Σικελιανός

4

Ζωή, Η Συνείδηση της Γης μου (1915), Η Συνείδηση της Φυλής μου (1915), Η Συνείδηση της Γυναίκας (1916) και Η Συνείδηση της Πίστης (1917). Ο Πρόλογος στη Ζωή ολοκληρώθηκε αργότερα με τη Συνείδηση της Προσωπικής Δημιουργίας. Ακολουθούν ακόμα τα χαρακτηριστικά ποιήματα Το Πάσχα των Ελλήνων και Μήτηρ Θεού, της περιόδου 1917 - 1920 καθώς και διάφορες συνεργασίες του με λογοτεχνικά περιοδικά της εποχής. Η αρχαιοελληνική πνευματική ατμόσφαιρα απασχόλησε βαθιά τον Σικελιανό και συνέλαβε την ιδέα να δημιουργηθεί στους Δελφούς ένας παγκόσμιος πνευματικός πυρήνας ικανός να συνθέσει τις αντιθέσεις των λαών («Δελφική Ιδέα»). Για το σκοπό αυτό, ο Σικελιανός, με τη συμπαράσταση και οικονομική αρωγή της γυναίκας του, δίνει πλήθος διαλέξεων και δημοσιεύει μελέτες και άρθρα. Παράλληλα, οργανώνει τις «Δελφικές Εορτές» στους Δελφούς με τις παραστάσεις του Προμηθέα Δεσμώτη (1927) και των Ικέτιδων (1930) του Αισχύλου να ανεβαίνουν στο αρχαίο θέατρο. Η «Δελφική Ιδέα» εκτός από τις αρχαίες παραστάσεις περιελάμβανε και την «Δελφική Ένωση», μια παγκόσμια ένωση για τη συναδέλφωση των λαών, και το «Δελφικό Πανεπιστήμιο», στόχος του οποίου θα ήταν να συνθέσει σε έναν ενιαίο μύθο τις παραδόσεις όλων των λαών. Για τις πρωτοβουλίες αυτές, το 1929, η Ακαδημία Αθηνών απένειμε στο Σικελιανό αργυρό μετάλλιο για τη γενναία προσπάθεια αναβίωσης των δελφικών αγώνων. Από το φιλόδοξο αυτό σχέδιο το μόνο που πραγματοποιήθηκε τελικά ήταν οι Δελφικές Εορτές, αλλά και αυτές οδήγησαν σε οικονομική καταστροφή και χωρισμό του ζεύγους, αφού η Εύα Πάλμερ εγκαταστάθηκε από τότε στην Αμερική και επέστρεψε μόνο μετά το θάνατο του ποιητή. Κατά τον Ελληνοϊταλικό πόλεμο του 1940 ο Άγγελος Σικελιανός μαζί με άλλους Έλληνες λογίους προσυπέγραψε την Έκκληση των Ελλήνων Διανοουμένων προς τους Διανοούμενους ολόκληρου του Κόσμου με την οποία αφενός μεν καυτηριάζονταν η κακόβουλη ιταλική επίθεση, αφετέρου δε, διέγειρε την παγκόσμια κοινή γνώμη σε επανάσταση συνειδήσεων για κοινό νέο πνευματικό Μαραθώνα. Κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής, ο Σικελιανός διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στην πνευματική αντίσταση του λαού, με κορυφαία εκδήλωση το ποίημα και το λόγο που εκφώνησε στην κηδεία του Παλαμά το 1943.

Tο 1946 εξελέγη πρόεδρος της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών ενώ το 1949 ήταν υποψήφιος για το Βραβείο Νομπέλ. Ο Άγγελος Σικελιανός πέθανε στην Αθήνα το 1951 και τάφηκε στο Α' Νεκροταφείο Αθηνών.

Διάφορα Ο Σικελιανός είχε εξοχική κατοικία στη Σαλαμίνα απέναντι από τη Μονή Φανερωμένης Σαλαμίνας.Διατηρούσε επίσης εξοχική κατοικία στη Συκιά Κορινθίας.

Έργο Ποιήματα • Ο ποιητής εξέδωσε ο ίδιος τα έργα του σε τρεις τόμους με τον τίτλο Λυρικός Βίος (1946 Α και Β, 1947 Γ), αφήνοντας έξω κάποια έργα που δεν θεώρησε απαραίτητο να συμπεριλάβει.

Η προτομή του στην ακτή Μ. Φανερωμένης, Σαλαμίνα

• Το 1965 άρχισε η έκδοση των «Απάντων» του με επιμέλεια του Γ.Π.Σαββίδη. Εκδόθηκαν 5 τόμοι με το έργο που είχε δημοσιεύσει ο ποιητής (1965-1968) και έκτος τόμος (1969) με όσα ποιήματα είχε αφήσει εκτός του Λυρικού Βίου

Άγγελος Σικελιανός

5

Πεζά κείμενα Συγκεντρωτική έκδοση των "Απάντων": • Πεζός Λόγος Α (1978)

Η οικία του Α.Σικελιανού στην ακτή Μ. Φανερωμένης, Σαλαμίνα.

• • • •

Πεζός Λόγος Β (1980) Πεζός Λόγος Γ (1981) Πεζός Λόγος Δ (1983) Πεζός Λόγος Ε (1985)

Τραγωδίες • • • • • •

Ο Διθύραμβος του Ρόδου (1932) Σίβυλλα (1940) Ο Δαίδαλος στην Κρήτη (1942) Ο Χριστός στη Ρώμη (1946) Ο Θάνατος του Διγενή (1947) Ασκληπιός (ημιτελής)

Συγκεντρώθηκαν σε τρεις τόμους με τον τίτλο Θυμέλη, Α' και Β', 1950, Γ', 1954

Βιβλιογραφία (Επιλογή Βασικών Δημοσιευμάτων)

Έργα (Με Φιλολογική Επιμέλεια, Παρουσίαση, Σχολιασμό, Σημειώσεις, Γλωσσάριο). Άγγελος Σικελιανός, Ανθολογία, Επιλογή – φιλολογική επιμέλεια Ζήσιμος Λορεντζάτος, Γλωσσάρι Ν. Δ. Τριανταφυλλόπουλος, «Ίκαρος», Αθήνα 1998. Άγγελου Σικελιανού, Γράμματα, πρώτος τόμος (1902-1930), Φιλολογική επιμέλεια Κώστας Μπουρναζάκης, «Ίκαρος», Αθήνα 2000. Άγγελου Σικελιανού, Γράμματα, δεύτερος τόμος (1931-1951), Φιλολογική επιμέλεια Κώστας Μπουρναζάκης, «Ίκαρος», Αθήνα 2000. Άγγελου Σικελιανού, Αντίδωρο, Φιλολογική επιμέλεια Κώστας Μπουρναζάκης, «Ίκαρος», Αθήνα 2003. Άγγελος Σικελιανός, Μήτηρ Θεού, Φιλολογική επιμέλεια Κώστας Μπουρναζάκης, «Ιδεόγραμμα», Αθήνα 2003. Άγγελος Σικελιανός, Κήρυγμα Ηρωισμού, Φιλολογική επιμέλεια Κώστας Μπουρναζάκης, «Ίκαρος», Αθήνα 2004. Άγγελος Σικελιανός, Γράμματα στην Εύα Πάλμερ Σικελιανού, Φιλολογική επιμέλεια Κώστας Μπουρναζάκης, «Ίκαρος», Αθήνα 2008.

Άγγελος Σικελιανός

Βιβλία για τον Σικελιανό Παντελή Πρεβελάκη, Άγγελος Σικελιανός. Τρία κεφάλαια βιογραφίας, «Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης», Αθήνα 1984. Άννα Σικελιανού, Η ζωή μου με τον Άγγελο, «Εστία», Αθήνα 1985. Εύα Πάλμερ Σικελιανού, Ιερός Πανικός, Επιμέλεια John Anton, «Εξάντας», Αθήνα 1992. Αθηνά Βογιατζόγλου, Η μεγάλη ουτοπία του Λυρισμού. Μελέτη του Προλόγου στη Ζωή του Σικελιανού, «Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης», Ηράκλειο 1999. Αντρέας Κ. Φυλακτού, Ο Μύθος και η Λύρα. Ο Αρχαιοελληνικός Μύθος στον Λυρικό Βίο, εκδόσεις «Καστανιώτης», Αθήνα 2003. Γ. Π. Σαββίδης, Λυχνοστάτες για τον Σικελιανό, Φιλολογική επιμέλεια Αθηνά Βογιατζόγλου, «Ερμής», Αθήνα 2003. Αντρέας Κ. Φυλακτού, Άγγελος Σικελιανός – Οδυσσέας Ελύτης. Λυρικές σχέσεις, Λευκωσία 2005. Αθηνά Βογιατζόγλου, Η γένεση των πατέρων. Ο Σικελιανός ως διάδοχος των εθνικών ποιητών, εκδόσεις «Καστανιώτης», Αθήνα 2005. Κώστας Μπουρναζάκης, Xρονογραφία Άγγελου Σικελιανού (1884- 1951), «Ίκαρος», Αθήνα 2006.

Μεμονωμένα Δημοσιεύματα για τον Σικελιανό Στυλιανός Αλεξίου, «Η ποίηση και τα Γράμματα του Άγγελου Σικελιανού», περ. Νέα Εστία, (αφιέρωμα στον Άγγελο Σικελιανό) τόμος 150, τεύχος 1740, Δεκέμβριος 2001, σελ. 826 – 831. Γιώργος Γ. Αλισανδράτος, «Ο χριστιανικός λυρισμός του Σικελιανού και ο αντίστοιχος του Βάρναλη», στον τόμο Οι ποιητές του Γ. Π. Σαββίδη, «Εταιρία Σπουδών Νεοελληνικού Πολιτισμού και Γενικής Παιδείας – Σπουδαστήριο Νέου Ελληνισμού», Αθήνα 1998, σ. 183– 226. Κώστας Ανδρουλιδάκης, «Ο “Πρόλογος” στον Λυρικό Βίο του Σικελιανού. Σχεδίασμα φιλοσοφικής ανάγνωσης», περ. Νέα Εστία, τόμος 150, τεύχος 1740, Δεκέμβριος 2001, σ. 832 –851. Κώστας Ανδρουλιδάκης, «Θρησκευτικότητα και θεολογία στο έργο του Άγγελου Σικελιανού» περ. Νέα Εστία, τόμος 157, τεύχος 1776, Μάρτιος 2005, σ. 376 – 401. Κώστας Ανδρουλιδάκης, «Η φύση και η αποστολή της ποίησης. Προλεγόμενα στην Αισθητική του Σικελιανού» περ. Νέα Εστία, τόμος 158, τεύχος 1781, Σεπτέμβριος 2005, σ. 315 – 341. Μάρκος Αυγέρης, «Η ποίηση του Σικελιανού –Το θέατρο του Σικελιανού – Κριτικός Απόλογος», στο βιβλίο του Αυγέρη, Έλληνες Λογοτέχνες, «Ίκαρος», Αθήνα (4η έκδοση) 1984, σ. 133–220. Νάσος Βαγενάς, «Σεφέρης, Σικελιανός, Καβάφης», στο βιβλίο του Βαγενά Ο ποιητής και ο χορευτής, «Κέδρος», Αθήνα 1979, σ. 185 – 216. Ηλίας Βουτιερίδης, Κωστής Παλαμάς, Μιχάλης Περίδης, Phileas Lebesgue, «Επτά κείμενα για τον Πρόλογο στη Ζωή του Άγγελου Σικελιανού», προλογικό σημείωμα Κώστας Μπουρναζάκης, περ. Νέα Εστία, (αφιέρωμα στον Άγγελο Σικελιανό), τόμος 158, τεύχος 1781, Σεπτέμβριος 2005, σελ. 405 – 422. Σταύρος Ζουμπουλάκης, «“Άγραφον”. Μικρό φιλολογικό σχόλιο για τις πηγές του ποιήματος, περ. Νέα Εστία, (αφιέρωμα στον Άγγελο Σικελιανό), τόμος 158, τεύχος 1781, Σεπτέμβριος 2005, σ. 968 – 970. Γιώργος Θεοτοκάς, «Άγγελος Σικελιανός, Α΄, Β΄», στο βιβλίο του Θεοτοκά, Πνευματική Πορεία, «Εστία», Αθήνα 1994, σ. 238 –250 (α΄ εκδ. 1961). Άριστος Καμπάνης, «Πέντε κείμενα για τον Άγγελο Σικελιανό», ανακοίνωση, προλογικό σημείωμα Κώστας Μπουρναζάκης, περ. Νέα Εστία, τόμος 158, τεύχος 1781, Σεπτέμβριος 2005, σελ. 384 – 398. Αντρέας Καραντώνης, «Γύρω στον Σικελιανό», στο βιβλίο του Καραντώνη, Προβολές, Αθήνα 1965, σ. 123 –183.

6

Άγγελος Σικελιανός Άννα Κατσιγιάννη, «Σημειώσεις για τη στιχουργία του Προλόγου στη Ζωή», Αριάδνη, Επιστημονική Επετηρίδα της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κρήτης, (αφιέρωμα στον Στυλιανό Αλεξίου), τόμος 5, Ρέθυμνο 1989, 447- 454.

Edmund Keeley, «Η μεγαλοπρεπής φωνή», «Ο Σικελιανός και η ελληνική μυθολογία», στο βιβλίο του Keeley, Μύθος και Φωνή στη σύγχρονη ελληνική ποίηση, «Στιγμή», Αθήνα 1987, σ. 61 – 91. Ερατοσθένης Καψωμένος, «Άγγελου Σικελιανού, Μήτηρ Θεού: ο μηχανισμός της μυθοπλασίας», περ. Πόρφυρας, τεύχος 66, Οκτώβριος 1993, σ. 21 – 30. Πέτρος Κολακλίδης, «Ο Αρχανδρικός Λόγος του Σικελιανού», περ. Εκηβόλος, τεύχος 15, Καλοκαίρι 1986, σ.

1551 –1569. Ζήσιμος Λορεντζάτος, «Άγγελος Σικελιανός», στο βιβλίο του Λορεντζάτου, Μελέτες , τόμος Α΄, «Δόμος», Αθήνα 1994, σ. 267 –279. Κώστας Μπουρναζάκης, «Από το “αχνόθωρον ασήμι” στον άπεφθο χρυσό. Στάδια συνθετικής εξέλιξης τεσσάρων ποιημάτων του Σικελιανού», περ. Νέα Εστία, τόμος 150, τεύχος 1740, Δεκέμβριος 2001, σ. 953 – 967. Κώστας Μπουρναζάκης, «Ένα πορτρέτο του ποιητή μέσα από πέντε γράμματα της Εύας Πάλμερ στον Phileas Lebesgue», περ. Διαβάζω, (αφιέρωμα στον Άγγελο Σικελιανό), τεύχος 424, Δεκέμβριος 2001, σ. 118 – 121. Κώστας Μπουρναζάκης, «Τα ριζιμιά βιώματα κι ένα “δημοτικό τραγούδι” του Άγγελου Σικελιανού», περ. Νέα Εστία, (αφιέρωμα στο Δημοτικό Τραγούδι), τόμος 154, τεύχος 1762, Δεκέμβριος 2003, σελ. 876 – 891. Κώστας Μπουρναζάκης, «Η δυναμική ενός ποιήματος. Άγγελου Σικελιανού: “Θαλερό”» περ. Νέα Εστία, τόμος 158, τεύχος 1781, Σεπτέμβριος 2005, σ. 342 – 358. Ευάγγελος Παπανούτσος, «Το πνευματικό κλίμα της σικελιανικής ποίησης», στο βιβλίο του Παπανούτσου, Παλαμάς – Καβάφης – Σικελιανός, «Ίκαρος», Αθήνα (5η έκδοση)1985, σ.235 –272. Λίνος Πολίτης, «Σικελιανός», στο βιβλίο του Πολίτη, Ιστορία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, «Μ. Ι. Ε. Τ.», Αθήνα (4η εκδοση)1985, σ. 235 –244.

David Ricks, «Σικελιανός: Η ομηρική κληρονομιά – Ο ελληνικός ρομαντισμός ενηλικιώνεται – Πέρα από τον Όμηρο», στο βιβλίο του Ricks, Η σκιά του Ομήρου, εκδόσεις «Καρδαμίτσα», Αθήνα 1993, σ. 85 –119. Νίκος Σβορώνος, «Προτάσεις για τη μελέτη της ιδεολογίας του Σικελιανού», στο βιβλίο του Σβορώνου, Ανάλεκτα Νεοελληνικής Ιστορίας και Ιστοριογραφίας, «Θεμέλιο», Αθήνα 1987 και στον τόμο: Σικελιανός. Στα 100 χρόνια από τη γέννησή του, «Εταιρία Λευκαδικών Μελετών» – «Εστία», Αθήνα 1984, σ. 64 – 81.

Philip Sherrard, «Άγγελος Σικελιανός», στο βιβλίο του Sherrard, Δοκίμια για τον νέο Ελληνισμό, μετάφραση: Σοφία Σκοπετέα, «Αθηνά», Αθήνα 1971, σ. 196 –293.

Αφιερώματα στον Σικελιανό Περ. Νέα Εστία, τόμος 52, τεύχος 611, Χριστούγεννα 1952. (Μελέτες των: Η. Βενέζη, Τ. Δημόπουλου, Κ. Θ. Δημαρά, Α. Καραντώνη, Θ. Ξύδη, Τ. Παπατσώνη, Κ. Ρωμαίου, κ. ά.). Περ. Νέα Εστία, τόμος 150, τεύχος 1740, Δεκέμβριος 2001. (Μελέτες των: Στ. Αλεξίου, Κ. Ανδρουλιδάκη, Ευρ. Γαραντούδη, Στ. Ζουμπουλάκη, Βρ. Καραλή, Χένρυ Μίλλερ, Κ. Μπουρναζάκη, Π. Μπουκάλα, Χρ. Ντουνιά, Θ. Χατζόπουλου, κ.ά.). Περ. Νέα Εστία, τόμος 158, τεύχος 1781, Σεπτέμβριος 2005. (Μελέτες των: Κ. Ανδρουλιδάκη, Στ. Ζουμπουλάκη, Α. Μπερλή, Κ. Μπουρναζάκη, Μ. Περίδη, Πλ. Ροδοκανάκη, Γ. Σαραντάρη, Θ. Χατζόπουλου, κ.ά.). Λεύκωμα: Σικελιανός, «Εταιρία Λευκαδικών Μελετών», Αθήνα (2η έκδοση) 1981. (Περιέχει και την πολύτιμη Βιβλιογραφία Άγγελου Σικελιανού [1902 -1952] του Γ. Κ. Κατσίμπαλη). «Τετράδια Ευθύνης», αρ. 11, Κότινος στον Άγγελο Σικελιανό, Αθήνα (3η έκδοση) 1995. (Μελέτες των: Νικηφ. Βρεττάκου, Κ. Γεωργουσόπουλου, Ν. Δ. Καρούζου, Χρ. Μαλεβίτση, Ι. Μ. Παναγιωτόπουλου, Ε. Π.

7

Άγγελος Σικελιανός Παπανούτσου, Π. Πρεβελάκη, κ. ά.).

Εξωτερικοί σύνδεσμοι • Ντοκιμαντέρ: Αφιέρωμα στον Άγγελο Σικελιανό [1] (προβολή [2]) (Αρχείο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ) [3] • Ντοκιμαντέρ: Δελφικές γιορτές [4] (προβολή [5]) (Αρχείο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ) • Μετατρέπεται σε μουσείο το σπίτι του Σικελιανού στη Λευκάδα [6] Άρθρο της Καθημερινής (12/12/2008) • Μουσείο Άγγελος Σικελιανός - Φανερωμένη Σαλαμίνας [7] Το σπίτι του Άγγελου Σικελιανού στην παραλία της Φανερωμένης, Σαλαμίνα.

Παραπομπές [1] [2] [3] [4] [5] [6] [7]

http:/ / www. ert-archives. gr/ V3/ public/ pop-info. aspx?tid={{{αριθμός}}}& tsz=0& act=mInfo http:/ / www. ert-archives. gr/ V3/ public/ pop-view. aspx?tid={{{αριθμός}}}& tsz=0& act=mMainView http:/ / www. ert-archives. gr/ V3/ public/ pop-view. aspx?tid=8649& tsz=0& act=mMainView http:/ / www. ert-archives. gr/ V3/ public/ pop-info. aspx?tid=0000007334& tsz=0& act=mInfo http:/ / www. ert-archives. gr/ V3/ public/ pop-view. aspx?tid=0000007334& tsz=0& act=mMainView http:/ / www. kathimerini. gr/ 4dcgi/ _w_articles_kathremote_1_12/ 12/ 2008_260062 http:/ / www. salamina-online. com/ aggelos_sikelianos. htm

8

9

Άγγελος Τερζάκης Άγγελος Τερζάκης O Άγγελος Τερζάκης (1907-1979) ήταν έλληνας λογοτέχνης της γενιάς του ‘30 και δοκιμιογράφος. Έγραψε διηγήματα, μυθιστορήματα και θεατρικά έργα. Πολύ αξιόλογο είναι το δοκιμιακό του έργο: αυτός και ο Θεοτοκάς είναι οι κύριοι εκφραστές του θεωρητικού προβληματισμού και των αναζητήσεων της ανανεωτικής γενιάς του ‘30.

Βίος Γεννήθηκε στο Ναύπλιο το 1907 και έζησε εκεί μέχρι το 1915, όταν και πήγε στην Αθήνα, όπου τελείωσε το Γυμνάσιο και σπούδασε νομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Έλαβε την άδεια ασκήσεως επαγγέλματος το 1929, αλλά εγκατέλειψε σύντομα τη δικηγορία για να αφοσιωθεί στη λογοτεχνία. Στα γράμματα εμφανίστηκε το 1925 με τη συλλογή διηγημάτων Ο ξεχασμένος και έκτοτε ασχολήθηκε συστηματικά με την πεζογραφία και το θέατρο όπου πρωτοεμφανίστηκε το 1936 με το έργο του "Αυτοκράτωρ Μιχαήλ" που ανέβασε τον ίδιο χρόνο το Εθνικό Θέατρο. Παράλληλα διηύθυνε και τα βραχύβια περιοδικά Πνοή και Λόγος. Το 1937 έγινε γραμματέας του Εθνικού Θεάτρου και αργότερα καλλιτεχνικός και γενικός διευθυντής του Δραματολογίου του (1954). Πήρε μέρος στον Ελληνοϊταλικό Πόλεμο (1940-1941) και κατέγραψε τις εμπειρίες του σε κάποια από τα διηγήματά του και κυρίως στο βιβλίο του "Απρίλης". Το 1964 συνέγραψε για λογαριασμό του Γενικού Επιτελείου Στρατού το χρονικό του πολέμου, το οποίο εξεδόθη με τον τίτλο "Ελληνική Εποποιΐα 1940-41". Μετά τον πόλεμο συνέχισε την ενασχόλησή του με τα γράμματα: αρθρογραφούσε για πολλά χρόνια στην εφημερίδα Το Βήμα (φιλολογικός συνεργάτης) και από το 1948 θεατρικός κριτικός. Επίσης υπήρξε και διευθυντής του περιοδικού Εποχές. Το 1969 τιμήθηκε με το Αριστείο Γραμμάτων της Ακαδημίας Αθηνών και το 1974 έγινε Ακαδημαϊκός[1] . Πέθανε στις 3 Αυγούστου 1979 στην Αθήνα.

Το έργο Πεζογραφικό έργο Ο Τερζάκης ξεκίνησε τη λογοτεχνική πορεία του κατά τη δεκαετία του 1920 με δύο συλλογές διηγημάτων, Ο ξεχασμένος (1925) και Φθινοπωρινή συμφωνία (1929). Στα έργα αυτά δεν φαίνεται τόσο το προσωπικό του ύφος, όσο οι διάφορες λογοτεχνικές επιδράσεις από άλλους συγγραφείς. Κατά τη δεκαετία του 1930 στράφηκε στο μυθιστόρημα, όπως και όλοι οι λογοτέχνες της γενιάς του, χωρίς όμως να εγκαταλείψει τα διηγήματα. Τα μυθιστορήματα του Τερζάκη, με εξαίρεση την Πριγκηπέσσα Ιζαμπώ και Το ταξίδι με τον Έσπερο, είναι αστικά μυθιστορήματα που απεικονίζουν την ελληνική κοινωνία του Μεσοπολέμου. Χαρακτηριστικό όλων είναι το καταθλιπτικό κλίμα, η ασφυκτική ατμόσφαιρα, οι ήρωες-δέσμιοι της οικονομικής στενότητας και των κοινωνικών προκαταλήψεων και η απαισιοδοξία. Η Πριγκηπέσσα Ιζαμπώ θεωρείται το αρτιότερο πεζογράφημα του Τερζάκη και ένα από τα καλύτερα, ιστορικά και μη, μυθιστορήματα της νεοελληνικής λογοτεχνίας[2] [3] . Είναι ιστορικό μυθιστόρημα εμπνευσμένο από την περίοδο της Φραγκοκρατίας. Αναφέρεται στην εξέγερση των Ελλήνων και Σλάβων το 1293, που οδήγησε στην κατάληψη του φράγκικου κάστρου της Καλαμάτας και ο κεντρικός άξονας του έργου είναι ο

Άγγελος Τερζάκης έρωτας ανάμεσα στην Ιζαμπώ, κόρη του Γουλιέλμου Βιλλαρδουίνου, και τον ηγέτη της εξέγερσης Νικηφόρο Σγουρό.

Εργογραφία Μυθιστορήματα • • • • • • • • •

Δεσμώτες (1932) Η παρακμή των Σκληρών (1933) Η μενεξεδένια πολιτεία (1937) Η πριγκηπέσσα Ιζαμπώ (1945) Ταξίδι με τον Έσπερο (1946) Το λυκόφως των ανθρώπων (δημοσιεύθηκε σε συνέχειες το 1947, εκδόθηκε το 1989) Δίχως Θεό (1951) Η μυστική ζωή (1957) Το Μυθιστόρημα των Τεσσάρων (μαζί με τους Καραγάτση, Μυριβήλη, Βενέζη), 1958

Ιστορικά • Η Ελληνική Εποποιΐα 1940-1941, Χρονικό του Ελληνοϊταλικού Πολέμου 1940-41 (ΕΣΤΙΑ, 1964 και 2η έκδοση, Γενικό Επιτελείο Στρατού, 1990)

Συλλογές διηγημάτων • • • • •

Ο ξεχασμένος (1925) Φθινοπωρινή συμφωνία (1929) Του έρωτα και του θανάτου (1943) Απρίλης (1946) Η στοργή [νουβέλα] (1944)

Θεατρικά έργα • • • • • • • • • • • •

Αυτοκράτωρ Μιχαήλ (1936) Γαμήλιο Εμβατήριο (1937) Ο σταυρός και το σπαθί (1939) Είλωτες (1939) Ο εξουσιαστής (1942) Το μεγάλο παιχνίδι (1944) Αγνή (1949) Θεοφανώ (1956) Νύχτα στη Μεσόγειο (1957) Τα λύτρα της ευτυχίας (1959) Θωμάς ο δίψυχος (1962) Ο πρόγονος (1970)

10

Άγγελος Τερζάκης

Βιβλιογραφία • Κ. Μητσάκη, Νεοελληνική πεζογραφία. Η γενιά του ’30. Αθήνα 1977 • M. Vitti, Η γενιά του τριάντα. Ιδεολογία και μορφή, εκδ. Ερμής, Αθήνα 1979 • Κ.Α. Δημάδης, Δικτατορία-Πόλεμος και πεζογραφία 1936-1944, εκδ. «γνώση», Αθήνα 1991

Παραπομπές [1] Χρονοβιογραφία Ά. Τερζάκη (http:/ / www. aliceintheaterland. info/ terzakis_gr. html) [2] buchhandel.de - Prinzesssin Isabeau (http:/ / www. buchhandel. de/ detailansicht. aspx?isbn=978-3-929889-41-3) (Γερμανικά) [3] (στα γαλλικά) L'Hellénisme contemporain (http:/ / books. google. gr/ books?id=jJYvAAAAMAAJ& q=terzakis+ isabeau& dq=terzakis+ isabeau& lr=& ei=TCvNSsu2DaT8ygTtw7GKCA). France: Imprimerie Nationale. 1953. σελ. 211. OCLC 1751961 (http:/ / worldcat. org/ oclc/ 1751961). .

Εξωτερικοί σύνδεσμοι • Biblionet - Τερζάκης Άγγελος (http://www.biblionet.gr/main.asp?page=showauthor&personsid=3445) • Σαν σήμερα - Άγγελος Τερζάκης, βιογραφία (http://www.sansimera.gr/biographies/337)

11

12

Αιμίλιος Βεάκης Αιμίλιος Βεάκης Γέννηση

13 Δεκεμβρίου1884 Πειραιάς

Θάνατος

29 Ιουνίου 1951 (66 ετών) Αθήνα

Εθνικότητα

Ελληνική

Υπηκοότητα Ελληνική Είδος Τέχνης ηθοποιός

Ο Αιμίλιος Βεάκης (Πειραιάς, 13 Δεκεμβρίου 1884 – Αθήνα, 29 Ιουνίου 1951) υπήρξε ένας από τους μεγαλύτερους έλληνες ηθοποιούς. Διακρίθηκε στους Βαλκανικούς πολέμους, έλαβε μέρος στην Αντίσταση κατά την Κατοχή ως μέλος του ΕΑΜ αλλά αργότερα δέχτηκε διώξεις λόγω των αριστερών του πεποιθήσεων.

Βιογραφικά Στοιχεία Εγγονός του λόγιου και θεατρικού συγγραφέα Ιωάννη Βεάκη αλλά ορφανός και από τους δυο γονείς, πέρασε τα παιδικά του χρόνια μαζί με άτεκνους συγγενείς. Παρά τις ενστάσεις των κηδεμόνων του γράφτηκε σε ηλικία 16 ετών (1900) στη «Βασιλική Δραματική Σχολή». Μετά την απότομη διακοπή της δραματικής σχολής του Βασιλικού Θεάτρου εισήχθηκε στη Σχολή Καλών Τεχνών όπου και σπούδασε ζωγραφική. Το 1901 όμως, διέκοψε τις σπουδές του και άρχισε την καριέρα του ως ηθοποιός στο Βόλο με το θίασο της Ε. Νίκα. Από τότε θα περιοδεύσει στις επαρχίες όπου υπάρχει ελληνικό στοιχείο μέχρι την επιστράτευσή του στους Βαλκανικούς πολέμους (1912-1913) κατά την οποία και θα προαχθεί σε λοχία λόγω «ανδραγαθίας». Επιστρέφοντας από το μέτωπο, ο Βεάκης συνεργάστηκε με τους μεγαλύτερους θιάσους της εποχής (Λεπενιώτη, Καλογερίκου, Κοτοπούλη, Κυβέλη, Οικονόμου) και διακρίθηκε σε όλα τα θεατρικά είδη. Αναδείχθηκε εξαίρετος "καρατερίστας" και διέπρεψε στις κλασικές τραγωδίες και δράματα. Σταθμός στην καριέρα του θεωρήθηκε η ερμηνεία του Οιδίποδα στην ομώνυμη τραγωδία (Οιδίπους τύραννος) σε σκηνοθεσία του Φώτου Πολίτη με την «Εταιρεία Ελληνικού Θεάτρου». Από το 1932 μεσουράνησε στο επανασυσταθέν Βασιλικό Θέατρο ως Εθνικό Θέατρο. Διετέλεσε και ο ίδιος θιασάρχης του, καθώς επίσης και καθηγητής υποκριτικής στην επαγγελματική σχολή του Εθνικού θεάτρου. Κατά τη διάρκεια της κατοχής συνεργάστηκε με την κυρία Κατερίνα και συμμετείχε στην Εθνική Αντίσταση από τις τάξεις του ΕΑΜ. Μετά τα Δεκεμβριανά, ακολούθησε το ΕΑΜ μαζί με άλλους ηθοποιούς στην υποχώρηση προς τα βουνά όπου και συνέχισαν να δίνουν θεατρικές παραστάσεις. Για αυτήν την πολιτική του τοποθέτηση ο Βεάκης μετά τη συμφωνία της Βάρκιζας αντιμετώπισε διώξεις που κλόνισαν την υγεία του και έκαμψαν την ιδιοσυγκρασία του. Συνταξιοδοτήθηκε το 1947 και έκανε κάποιες σποραδικές εμφανίσεις μέχρι τις αποχαιρετιστήριες παραστάσεις του στο Εθνικό θέατρο τον Απρίλιο και το Μάιο του 1951. Πέθανε ξεχασμένος και πένης και κηδεύτηκε στο Α΄ Νεκροταφείο.

Αιμίλιος Βεάκης

Οι τιμές μετά θάνατον Μετά το θάνατό του αναγνωρίστηκε μερικώς η τεράστια προσφορά του στο ελληνικό θέατρο με ορισμένες τιμητικές κινήσεις. Το σύγχρονο θερινό θέατρο -τύπου αρχαίου θεάτρου- "Σκυλίτσειο" στη Καστέλα, στον Πειραιά, που είχε αναγείρει ο δήμαρχος Αριστείδης Σκυλίτσης το 1969, μετονομάσθηκε το 1976 σε "Βεάκειο". Επίσης προτομή του Αιμίλιου Βεάκη αναγέρθηκε στη δεξιά πλευρά της πρόσοψης του Δημοτικού Θεάτρου του Πειραιά ενώ το θεατρικό μουσείο απονέμει σε άνδρες ηθοποιούς από το 1994 και ανά διετία το Έπαθλο «Αιμίλιος Βεάκης» για την ερμηνεία α΄ ανδρικού ρόλου καθώς και το τιμητικό Έπαθλο Βεάκη για τη συνολική προσφορά τους στο θέατρο.

Κινηματογραφικές ερμηνείες • • • • • • •

Μαρία Πενταγιώτισσα (1926) Έρως και κύματα (1927) Το λιμάνι των δακρύων (1929) Αστέρω (1929) .... κυρ-Μίλτος Η φωνή της καρδιάς (1943) Πρόσωπα λησμονημένα (1946) Αρραβωνιάσματα (1949)

• Οι απάχηδες των Αθηνών (1950) .... Ανδρέας Βερέμης

Συγγραφικό έργο Δημοσίευσε ποιητικές συλλογές, θεατρικά έργα, αφηγήματα καθώς και μυθιστορήματα όπως • • • • • • • •

«Πολεμικαί εντυπώσεις», (αφήγημα) 1914 «Τραγούδια της αγάπης και της ταβέρνας», (ποιήματα - συλλογή) 1926 «Δερβενοχώρια», (ποιήματα) 1945 Ταπεινοί και καταφρονεμένοι» (θεατρικό έργο από το μυθιστόρημα τού Ντοστογιέφσκι) Εθνικό Θέατρο,1934 «Ρηνούλα», (θεατρικό έργο - δράμα) «Συμπληγάδες», (θεατρικό έργο) «Οι θεατρίνοι», (Μυθιστόρημα) και «Επτά εκατομμύρια εισόδημα» (θεατρικό έργο - Κωμωδία).

Εξωτερικοί σύνδεσμοι • Κώστας Νίτσος: Άπαντα Βεάκη, ως ελάχιστος φόρος τιμής στον μεγάλο ηθοποιό [1], ΤΑ ΝΕΑ, 18/06/2001

Παραπομπές [1] http:/ / ta-nea. dolnet. gr/ print_article. php?e=A& f=17066& m=P04& aa=1

13

14

Αλέκος Λιδωρίκης Αλέκος Λιδωρίκης Ο Αλέκος Λιδωρίκης του Μιλτιάδη υπήρξε δημοσιογράφος, λογοτέχνης και σπουδαίος Θεατρικός Συγγραφέας (1907-1988). Γεννήθηκε στην Αθήνα τον Μάρτιο του 1907. Παρακολούθησε μαθήματα στη Σορβόνη και έγραψε τη διατριβή "Theatre Grec Contemportain". Ως δημοσιογράφος συνεργάστηκε από το 1930 με πολλές εφημερίδες όπως "Ακρόπολις", "Καθημερινή", "Τα Νέα", "Μεσημβρινή", "Εθνικός Κήρυκας Ν. Υόρκης", "Ελευθεροτυπία" κ.ά. Επίσης συνεργάστηκε με πολλά ελληνικά και ξένα περιοδικά. Το 1933 έκανε το επίσημο ξεκίνημα του και στο Θέατρο. Τα κυριότερα θεατρικά του έργα είναι: "Η μεγάλη στιγμή" (Θίασος Μουσούρη-Αλίκης, 1933) που εγκαινίασε με σπάνια επιτυχία τη σταδιοδρομία του σαν δραματουργού, "Λόρδος Βύρων" (Εθνικό Θέατρο, 1934), "Εδώ θα μείνουμε για πάντα", (Θιάσος Μουσούρη-Αλίκης-Νέζερ,1937), "Αίθουσα Αναμονής" (Θίασος Κοτοπούλη, Πρώτο Εθνικό Βραβείο, 1940), "Μια ζωή είναι αυτή" (Θιάσος Μιράντα-Παππά, 1942), "Παντού τα Πάντα" (Θίασος Μουσούρη-Αρώνη, Μιράντας-Παππά, 1942), "Αντρας, Γυναίκα, Διάβολος" (Θίασος Κοτοπούλη, 1943), "Ενας ιππότης στον καιρό μας" (Θίασος Μουσούρη-Αρώνη, 1943), "Ο άγνωστος Θεός" (Θίασος Μουσούρη-Μιράντας-Νέζερ, 1944), "Χωρίς Γάντι" (Θίασος Κοτοπούλη, 1956), "Οι ξεριζωμένοι" (Θίασος Βεργή, Πρώτο Κρατικό Βραβείο, 1962-1963) "Καληνύχτα έρωτα" (Θίασος Μυράτ, 1964), "Ουράνιο Τόξο" (Θίασος Μουσούρη, 1966), "Οταν δεν τον περίμεναν" (Εθνικό Θέατρο, 1971) κλπ. Από το 1945 έως το 1960 έμεινε στις ΗΠΑ όπου έργασθηκε στα Στούντιο της "Τουέντιεθ Σέντσουρι Φοξ" γνωστότερη ως "20th Fox" και για την Τηλεόραση.Συγχρόνως δημοσιογραφεί στον «Εθνική Κήρυκα» της Νέας Υόρκης και είναι ανταποκριτής των αθηναϊκών εφημερίδων «Τα Νέα» (1948-49 και 1956-58) και «Ακρόπολις» και «Απογευματινή» (1952-1960). Οι συνεντεύξεις του με τα πολιτικά πρόσωπα της Αμερικής της εποχής εκείνης (Αιζενχάουερ, Στήβενσον, Άτσεσον, Χούβερ κα) θεωρούνται ιστορικές. Τα νέα αστέρια του Χόλιγουντ (Μαίριλυν Μονροέ, Τζέιν Ράσελ, Σούζαν Χαίγουορθ, Έλβις Πρίσλεϋ και τόσοι άλλοι) «μιλάνε» μέσα από τις συνεντεύξεις του Λιδωρίκη στο ελληνικό κοινό. Το 1960 έρχεται και εγκαθίσταται μόνιμα στην Αθήνα και ξεκινάει συνεργασία με όλες τις μεγάλες εφημερίδες της εποχής. Δεν σταματάει όμως τις δημοσιογραφικές αποστολές. Ο «Γύρος του Κόσμου σε 12 ημέρες» τον ταξιδεύει σε Ευρώπη, Ασία και Αμερική και στην συνέχεια: αποστολή δύο μήνες «Αμερική 1970». Στον Λιδωρίκη μιλάνε πολιτικά πρόσωπα, συγγραφείς, καλλιτέχνες, Αμερικάνοι και Έλληνες της Αμερικής, γράφει τις εντυπώσεις του και αναλύει τα προβλήματα (ναρκωτικά, πληθωρισμός, μόλυνση περιβάλλοντος). Και πάλι αποστολές σε κράτη της Ευρώπης και λίγο πριν τον «Αττίλα» ταξίδι στην Κύπρο. Περιοδεία σε όλο το νησί, συνεντεύξεις με όλους τους παράγοντες και με τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο για το Κυπριακό πρόβλημα. Το 1973 αποστολή στην Σοβιετική Ένωση, συνδυασμός δημοσιογραφίας και θεατρικού συνεδρίου. Το 1975 μια νέα εφημερίδα γεννιέται η «Ελευθεροτυπία». Συνεργάζεται από την αρχή μαζί της και λίγους μήνες μετά την γέννηση της, της προφέρει μια μεγάλη επιτυχία: Την αποστολή στην Σιβηρία, την πρώτη μεγάλη αποστολή της εφημερίδας, που είναι και η πρώτη αποστολή Έλληνα δημοσιογράφου στη μακρινή και αχανή περιοχή της Σοβιετικής Ένωσης. Φτάνει ως το Ιρκούτσκ και οι εντυπώσεις και οι συνεντεύξεις του κυκλοφορούν αμέσως σε βιβλίο. Από το 1982 μέχρι το 1987 συνεργάζεται με την εφημερίδα «Έθνος». Πάνω από 25 θεατρικά έργα του έχουν παιχτεί στο εξωτερικό. Εκτός όμως από το θέατρο και την δημοσιογραφία έγραψε επίσης πεζά, ποιήματα και κριτικές. Ανάμεσα στα έργα του που έχουν παιχτεί είναι

Αλέκος Λιδωρίκης και τα: "Νόμος" (1929), "Έξοδος κινδύνου" (1942) κ.ά. Υπήρξε μέλος της Εταιρίας Ελλήνων Θεατρικών συγγραφέων και άλλων πνευματικών σωματείων. Είχε λάβει μέρος σε περισσότερες από 20 αποστολές στο εξωτερικό σε διεθνείς πνευματικές συναντήσεις. Έιχε βραβευθεί από την Ακαδημία των Αθηνών έχοντας λάβει δύο Πρώτα Κρατικά και ένα Εθνικό Βραβείο, καθώς επίσης του έιχαν απονεμηθεί τέσσερα παράσημα και άλλες διακρίσεις. Μιλούσε γαλλικά και αγγλικά και ήταν μόνιμος κάτοικος Αθήνών.

15

16

Αλέξανδρος Ρίζος Ραγκαβής Αλέξανδρος Ρίζος Ραγκαβής Ο Αλέξανδρος Ρίζος Ραγκαβής (1809-1892) ήταν φαναριώτης λόγιος, ρομαντικός ποιητής της Α' Αθηναϊκής Σχολής, πεζογράφος, καθηγητής Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και διπλωμάτης.

Βιογραφία Γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη στις 27 Δεκεμβρίου του 1809, αλλά τα παιδικά του χρόνια τα πέρασε στο Βουκουρέστι, στην αυλή του ηγεμόνα της Βλαχίας Αλέξανδρου Σούτσου, που ήταν συγγενής του, στην Στεφανούπολη (το σημερινό Μπρασόβ της Ρουμανίας) και την Οδησσό της Ρωσίας, όπου φοίτησε στο Λύκειο και τελικά στο Μόναχο από το 1825, όπου φοίτησε στη Στρατιωτική Σχολή της Βαυαρίας. Στην Ελλάδα (Ναύπλιο) εγκαταστάθηκε από το 1829, ως Αλέξανδρος Ρίζος Ραγκαβής ανθυπολοχαγός του πυροβολικού, αλλά γρήγορα παραιτήθηκε, καθώς θεωρούσε ότι είχε αδικηθεί, αφού, όπως αναφέρει στα Απομνημονεύματά του, το κράτος, στην προσπάθεια να προσελκύσει ξένους αξιωματικούς στον Ελληνικό Στρατό, έδινε σ' αυτούς δύο βαθμούς ανώτερους από αυτούς που είχαν στην πατρίδα τους. Μετά την παραίτησή του από τον στρατό σταδιοδρόμησε σε διοικητικές και κυβερνητικές θέσεις. Κατά τα έτη 1831-1841 υπηρέτησε ως Γενικός Γραμματέας του Η υπογραφή του Αλέξανδρου Ραγκαβή Υπουργείου Παιδείας, (επεξεργάστηκε σχέδιο για την οργάνωση της Μέσης Εκπαίδευσης και του Πανεπιστημίου) και 1841-1844 στο Υπουργείο Εσωτερικών, όπου επεξεργάστηκε σχέδιο για την καταπολέμηση της ληστείας, ενός από τα σοβαρότερα προβλήματα που απασχολούσαν το νεοσύστατο κράτος. Το 1844, όταν εφαρμόστηκε ο νόμος που απαγόρευε την υπηρέτηση ετεροχθόνων στο δημόσιο, απολύθηκε και διορίστηκε καθηγητής Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Στην πνευματική ζωή της χώρας άρχισε να συμμετέχει ενεργά αμέσως μετά την άφιξή του στην Ελλάδα. Το ποίημά του Δήμος και Ελένη, που μαζί με τον Οδοιπόρο του Π. Σούτσου είναι το πρώτο έργο του αθηναϊκού ρομαντισμού, δημοσιεύτηκε το 1831 και ακολούθησε μεγάλος αριθμός λογοτεχνικών αλλά και επιστημονικών έργων. Το 1847 άρχισε να εκδίδει το περιοδικό Ευτέρπη μαζί με τον φίλο και συμμαθητή του Γρηγόριο Καμπούρογλου. Από το 1849 αποχώρησε από την Ευτέρπη και συμμετείχε στην έκδοση του περιοδικού Πανδώρα, μαζί με τους Νικόλαο Δραγούμη και Κων/νο Παπαρρηγόπουλο. Σε αυτά τα περιοδικά δημοσίευσε και αρκετά από τα διηγήματά του, καθώς και το μυθιστόρημα Ο Αυθέντης του Μορέως και τη νουβέλα Ο Συμβολαιογράφος. Από το 1851 συμμετείχε στην κριτική επιτροπή των ποιητικών διαγωνισμών του Πανεπιστημίου Αθηνών. Είχε μάλιστα επισημάνει τους κινδύνους από τις ακρότητες του ρομαντισμού, παρ' όλο που το 1837 ο πρόλογός του στο δραματικό έργο του Φροσύνη αποτελούσε κατά κάποιον τρόπο το

Αλέξανδρος Ρίζος Ραγκαβής μανιφέστο του ρομαντισμού στην Ελλάδα. Το 1856-1859 διετέλεσε Υπουργός Εξωτερικών και το 1867 παραιτήθηκε από τη θέση του στο Πανεπιστήμιο, για να αφοσιωθεί στο διπλωματικό του έργο. Υπηρέτησε ως πρεσβευτής της Ελλάδας στις ΗΠΑ (ο πρώτος Έλληνας πρεσβευτής εκεί), στην Κωνσταντινούπολη, στο Παρίσι και στο Βερολίνο μέχρι το 1887, όταν και συνταξιοδοτήθηκε. Οι απόψεις του για την ενίσχυση των ελληνικών προϊόντων, αποτέλεσαν την αιτία δημιουργίας ενός κινήματος της νεολαίας με ηγέτη τον γιο του και αποκορύφωμα τα Σκιαδικά. Πέθανε στην Αθήνα στις 16 Ιανουαρίου του 1892.

Έργο Ο Α. Ρ. Ραγκαβής ήταν ευρυμαθής λόγιος με πολλά ενδιαφέροντα. Το οικογενειακό του περιβάλλον ήταν περιβάλλον λογίων: αδερφός της μητέρας του ήταν ο Ιάκωβος Ρίζος Νερουλός και ξαδέρφια του οι λογοτέχνες Αλέξανδρος και Παναγιώτης Σούτσος. Στην αυλή του ηγεμόνα Αλέξανδρου Σούτσου στο Βουκουρέστι, όπου έζησε από το 1813 ως το 1821 ήρθε σε επαφή με την ευρωπαϊκή λογοτεχνία. Στο Μόναχο είχε παρακολουθήσει μαθήματα του Σέλλινγκ και μιλούσε άπταιστα 2-3 ξένες γλώσσες.

Ποιητικό έργο Πρωτοεμφανίστηκε με το εκτενές αφηγηματικό ποίημα Δήμος και Ελένη το 1831, που είναι γραμμένο σύμφωνα με την τεχνική του δημοτικού τραγουδιού και η γλώσσα του προσεγγίζει αρκετά την καθομιλουμένη. Την ίδια περίοδο επίσης έγραψε πολλά ποιήματα πατριωτικά, εμπνευσμένα από την ελληνική επανάσταση, τα οποία μιμούνται τους τρόπους του δημοτικού τραγουδιού. Το πιό γνωστό απ' αυτά είναι Ο Κλέφτης. Σε αυτά τα ποιήματα, τα οποία βέβαια απευθύνονται στο ευρύτερο κοινό, η γλώσσα του προσεγγίζει τη δημοτική. Ένα από τα πιο αξιόλογα ποιήματά του είναι η Ωδή για τον Αθανάσιο Χριστόπουλο, ποίημα που επαινούσε και ο Διονύσιος Σολωμός. Τα πρώτα έργα του είναι επηρεασμένα από τον ρομαντισμό και στον πρόλογο του δραματικού έργου του Φροσύνη (1837) παρουσίαζε την ρομαντική λογοτεχνική θεωρία και αυτοχαρακτηριζόταν ρομαντικός. Σταδιακά όμως απέρριψε τον ακραίο ρομαντισμό: οι απόψεις του και η γραφή του άρχισαν να μεταβάλλονται προς τον κλασικισμό και η γλώσσα του να γίνεται ακόμα περισσότερο αρχαΐζουσα. Παραδείγματα τέτοιων έργων είναι οι εκτενείς ποιητικές συνθέσεις Διονύσου πλους (1864) και Γοργός ιέραξ (1871), με θέματα από την αρχαιότητα. Το ποιητικό του έργο κινείται στο κλίμα της Α' Αθηναϊκής Σχολής, υπερτερεί όμως σε σχέση με άλλα έργα των συγχρόνων του ποιητών αφού δεν έχει τα μειονεκτήματα του ατημέλητου ύφους και μέτρου και της έλλειψης ακριβολογίας. Η γλώσσα του είναι βέβαια αυστηρή καθαρεύουσα, αλλά πολύ κομψή και επιμελημένη.

Πεζογραφικό έργο Στο πεζογραφικό του έργο δεσπόζει το ιστορικό μυθιστόρημα Ο Αυθέντης του Μορέως. Είναι το πρώτο νεοελληνικό ιστορικό μυθιστόρημα και ακολουθεί το πρότυπο του Sir Γουόλτερ Σκοτ. Έγραψε πολλά διηγήματα, σε μια εποχή που το αυτό το είδος δεν είχε γνωρίσει ακόμα την ανάπτυξη που γνώρισε αργότερα. Γι' αυτό κάποιοι μελετητές τον χαρακτηρίζουν "πατέρα του νεοελληνικού διηγήματος". Τα διηγήματά του βέβαια σπανίως διαδραματίζονται στην Ελλάδα και δεν έχουν καμία σχέση με την ελληνική πραγματικότητα, με εξαίρεση το εκτενέστερο απ' αυτά, Ο συμβολαιογράφος, ενώ κάποια είναι διασκευές ή παραφράσεις ξένων· αυτός και ήταν ο βασικός λόγος για τον οποίον οι μεταγενέστεροι λογοτέχνες και κριτικοί τον «κατηγόρησαν» ότι δεν αξιοποίησε το συγγραφικό ταλέντο του για να δώσει «γνήσια ελληνικά» διηγήματα.

17

Αλέξανδρος Ρίζος Ραγκαβής

Θεατρικό έργο Έγραψε αρκετά θεατρικά έργα, τραγικά και κωμικά, τα οποία όμως δεν γνώρισαν μεγάλη σκηνική επιτυχία κυρίως επειδή ήταν απρόσφορα για σκηνική παρουσίαση. Τα δραματικά του έργα είναι εμπνευσμένα από την ελληνική ιστορία, από την αρχαιότητα (Οι τριάκοντα), το βυζάντιο (Δούκας) ώς την ελληνική επανάσταση (Η παραμονή). Στα κωμικά του έργα, το πιο γνωστό από τα οποία είναι Του Κουτρούλη ο γάμος, επιχείρησε την μορφολογική αναγέννηση της κλασικής αριστοφανικής κωμωδίας, με χρήση αρχαϊκών μέτρων, χορικών και παράβασης. Παράλληλα ο Ραγκαβής έπαιξε μεγάλο ρόλο και στην οργάνωση της θεατρικής ζωής της χώρας και συμμετείχε στις πρώτες προσπάθειες δημιουργίας θεατρικών φορέων και επιχειρήσεων (Φιλοδραματική Εταιρεία, Εταιρεία του εν Αθήναις Θεάτρου). Συχνά δίδασκε ηθοποιούς και επέβλεπε την προετοιμασία παραστάσεων και διοργάνωνε και ερασιτεχνικές παραστάσεις έργων με φοιτητές του Πανεπιστημίου.

Η Ιστορία της νεοελληνικής λογοτεχνίας Σημαντικό έργο του, ως προς την ιστορική του αξία, είναι η Ιστορία της νεοελληνικής φιλολογίας, πρώτη ως τότε συστηματική απόπειρα καταγραφής της ελληνικής λογοτεχνίας, στην οποία υπερασπίζεται τη λόγια γλώσσα και τη φαναριώτικη ποίηση. Θεωρεί ότι μόνο αυτή είναι άξια συνέχεια της αρχαίας ελληνικής λογοτεχνίας. Απορρίπτει τη δημοτική γλώσσα ως ακατάλληλη για να εκφράσει υψηλά ποιητικά νοήματα και το δημοτικό τραγούδι ως προϊόν της αμάθειας του λαού, που επιβίωσε μόνο επειδή κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας δεν υπήρχε άλλη, αξιολογότερη παραγωγή. Απορρίπτει επίσης και την κρητική λογοτεχνία, ως μίμηση ξένων προτύπων και μη γνήσια γλώσσα, γεμάτη ιταλισμούς. Για την επτανησιακή σχολή γράφει ότι υπάρχουν βέβαια ποιητές με ταλέντο, αλλά δεν αποδέχεται τη δημοτική γλώσσα που χρησιμοποιούσαν. Όπως είναι φυσικό, καταλήγει σε έπαινο της Α' Αθηναϊκής Σχολής και ιδιαιτέρως των δύο εξαδέρφων του, Αλέξανδρου και Παναγιώτη Σούτσου στους οποίους αφιερώνει περισσότερες σελίδες απ' ότι στον Κάλβο και τον Σολωμό! Απάντηση στην Ιστορία του Ραγκαβή έδωσε ο Ιούλιος Τυπάλδος με επιστολή προς τον Σπυρίδωνα δε Βιάζη, στην οποία ανασκευάζει όλες τις απόψεις του.

Εργογραφία Ποίηση • • • •

Δήμος και Ελένη, 1831 Διάφορα ποιήματα, τ.Α 1837, τ.Β 1840 Διονύσου πλους, 1864 Γοργός ιέραξ, 1871

(Στα Άπαντά του, τ.Α 1874 Λυρική ποίηση, Β 1874 Δραματική και διηγηματική ποίηση, Γ-Δ 1871 Δραματική ποίηση)

18

Αλέξανδρος Ρίζος Ραγκαβής

Πεζογραφία • Διάφορα Διηγήματα τ. Α 1855, τ.Β 1857, τ.Γ 1859 • Ο Αυθέντης του Μορέως, ιστορικό μυθιστόρημα, 1850 (Στα Άπαντά του, τ.Η, Ι, ΙΑ Διηγήματα)

Άλλα έργα • Μεταφράσεις αρχαίων δραμάτων, Δάντη, Σαίξπηρ, Γκαίτε, Σίλλερ (Άπαντα τ. Ε-Ζ 1875,Θ 1875,ΙΒ 1885,Ιθ 1889) • Αρχαιολογικές μελέτες (΄Απαντα τ. ΙΓ-ΙΔ 1885, ΙΕ-ΙΖ 1889) • Απομνημονεύματα τ.Α 1894, τ.Β 1895, τ.Γ-Δ 1930 • Ιστορία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας 1877 στα Γαλλικά και 1882 στα Γερμανικά • Περίληψις Ιστορίας της Νεοελληνικής Φιλολογίας 1887

Βιβλιογραφία • Η παλαιότερη πεζογραφία μας, εκδ. Σοκόλης, τ.Δ • Κ.Θ.Δημαρά, Ελληνικός Ρομαντισμός, Ερμής, Αθήνα 1994 • Κ.Θ.Δημαρά, Ιστορία της νεοελληνικής λογοτεχνίας, Ίκαρος, Αθήνα 1975 • Βασική Βιβλιοθήκη, τ. 12, Ποιηταί του ΙΘ' αιώνα, επιμέλεια Κ.Θ.Δημαράς, Αθήνα 1954 • Απ.Σαχίνης, "Ο Αλέξανδρος Ρίζος Ραγκαβής και ο Αυθέντης του Μορέως", εισαγωγή στην έκδοση του Αυθέντη του Μορέως, στη σειρά Νεοελληνική Βιβλιοθήκη, Ίδρυμα Κώστα και Ελένης Ουράνη, Αθήνα 1989 • Δημήτρη Σπάθη, "Το θέατρο. Τα πρώτα βήματα στο νέο κράτος", Ιστορία του νέου ελληνισμού, τ. Δ., εκδ. Ελληνικά γράμματα, Αθήνα 2003

Εξωτερικοί σύνδεσμοι • Αποσπάσματα από τα Απομνημονεύματα (Σπουδαστήριο Νέου Ελληνισμού) [1] • Άπαντα τα φιλολογικά Αλεξάνδρου Ρίζου του Ραγκαβή, Τόμος Γ', Δραματική Ποίησης [2]. Αθήνα: Ελληνική Ανεξαρτησία. 1874. Ανακτήθηκε την 27 Μαρτίου 2010.

• Απομνημονεύματα, Τόμος Β' [3]. Αθήνα: Γεώργιος Κασδώνης, Βιβλιοπωλείον της Εστίας. 1895. Ανακτήθηκε την 27 Μαρτίου 2010.

Παραπομπές [1] http:/ / www. snhell. gr/ testimonies/ writer. asp?id=40 [2] http:/ / www. archive. org/ details/ hapantataphilol01unkngoog [3] http:/ / www. archive. org/ details/ apomnemoneumata02rankuoft

19

20

Αλέξης Πάρνης Αλέξης Πάρνης Ο Αλέξης Πάρνης (γενν. 24 Μαΐου 1924) είναι Έλληνας ποιητής, θεατρικός συγγραφέας και μυθιστοριογράφος.

Βιογραφία Ο Αλέξης Πάρνης – ψευδώνυμο του Σωτήριου Λεωνιδάκη - γεννήθηκε στον Πειραιά στις 24 Μαΐου 1924. Οργανώθηκε από μικρός στην Εθνική Αντίσταση, πήρε μέρος στην τελευταία μάχη κατά των Γερμανών στην Αθήνα και τραυματίστηκε στα Δεκεμβριανά. Έμαθε για το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου στο νοσοκομείο της Κορυτσάς όπου νοσηλευόταν και τον Μάιο του 1945 μεταφέρθηκε στο Ρουμπίκ της Αλβανίας. Εδώ ξεκινάει και η καριέρα του ως Θεατρικού συγγραφέα με το μονόπρακτο “Τελευταία νύχτα”, έργο που αναφέρεται στα Δεκεμβριανά και παίχτηκε από τον θίασο των ανταρτών. Από τον Νοέμβριο του 1948 γράφει ως πολεμικός ανταποκριτής, υπολοχαγός για το φύλλο του ΔΣΕ, “Δελτίο ειδήσεων” και αργότερα για την εφημερίδα “Προς την νίκη”. Την ίδια περίοδο κάνει και την πρώτη του εμφάνιση στην λογοτεχνία με την συλλογή διηγημάτων «Είμαι μαχητής του Δημοκρατικού Στρατού» που εκδόθηκε από στα τυπογραφία του Δημοκρατικού Στρατού στις Πρέσπες. Με την κατάρρευση του μετώπου μεταφέρεται στην Τασκένδη του Ουζμπεκιστάν όπου θα εργαστεί ως δημοσιογράφος στην τοπική εφημερίδα των Ελλήνων και το 1951 ξεκινάει τις σπουδές του στο Λογοτεχνικό Πανεπιστήμιο της Μόσχας "Μαξίμ Γκόρκυ". Κατά την περίοδο παραμονής του στην Μόσχα θα συνδεθεί φιλικά με προσωπικότητες των γραμμάτων όπως ο Μπορίς Πάστερνακ και ο Ναζίμ Χικμέτ και θα ξεκινήσει την συγγραφή του επικού ποιήματος “Μπελογιάννης” που θα του δώσει το πρώτο παγκόσμιο βραβείο ποίησης στο φεστιβάλ της Βαρσοβίας του 1955. Το 1960 το θεατρικό του έργο «Το νησί της Αφροδίτης» γνωρίζει μεγάλη επιτυχία σε 180 θέατρα της Σοβιετικής Ένωσης με πάνω από 22.000 παραστάσεις. Η επιτυχία αυτή του δίνει την δυνατότητα να επιστρέψει στην Ελλάδα το 1963, και να ανεβάσει το έργο του στο Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος με σκηνοθέτη τον Αλέξη Σολομό και πρωταγωνίστρια την Κυβέλη. Μετά την επιστροφή του στην Ελλάδα η γραφή του προσανατολίζεται προς το ψυχογραφικό μυθιστόρημα με στοιχεία από τον ρώσικο ρεαλισμό. Από τις εκδόσεις Εστία θα εκδοθούν τα έργα του το «Ο διορθωτής» (1978), «Λεωφόρος Πάστερνακ» (1979), «Μια Πράγα στον καθένα» (1979), «Ο μαφιόζος» (1980), και «Ο κινηματίας» (1990). Από τις εκδόσεις Καστανιώτη θα εκδοθεί το 2009 το μυθιστόρημα «Η οδύσσεια των διδύμων»

Αλέξης Πάρνης

Πηγές • Εθνικό Κέντρο Βιβλίου [1] • Εκδόσεις Καστανιώτη [2] • "Είχα χρέος να εξιστορήσω την εποχή μου" [3] του Αποστόλη Φωτιάδη , Η Καθημερινή, 25 Οκτωβρίου 2009

Παραπομπές [1] http:/ / www. ekebi. gr/ frontoffice/ portal. asp?cpage=NODE& cnode=461& t=321 [2] http:/ / www. kastaniotis. com/ author/ 1871 [3] http:/ / news. kathimerini. gr/ 4Dcgi/ 4Dcgi/ _w_articles_civ_12_25/ 10/ 2009_334420

21

22

Αλέξης Σταμάτης Αλέξης Σταμάτης Γέννηση

7 Ιουλίου 1960 Αθήνα

Εθνικότητα

Ελληνική

Υπηκοότητα

Ελληνική

Είδος Τέχνης

συγγραφέας

Σημαντικά έργα

Μπαρ Φλωμπέρ, Αμερικάνικη Φούγκα, Βίλα Κομπρέ, Μητέρα Στάχτη, Η Τελευταία Μάρθα

Βραβεύσεις

Πρωτο Βραβειο Δήμου Αθηναιων στη Μνημη Νικηφόρου Βρεττακου, Βραβειο του Εθνικού Ιδρύματος των ΗΠΑ

Ο Αλέξης Σταμάτης είναι σύγχρονος λογοτέχνης, γεννημένος στην Αθήνα. Σπούδασε Αρχιτεκτονική στο ΕΜΠ (1979-1985) και ακολούθησε μεταπτυχιακές σπουδές Αρχιτεκτονικής και Κινηματογράφου στο Λονδίνο (1985-1988). Έχει εκδόσει οκτώ μυθιστορήματα. Το πρώτο, Ο έβδομος ελέφαντας (1998) εκδόθηκε στην Μεγάλη Βρετανία. Το δεύτερο, Μπαρ Φλωμπέρ (2000) εκδόθηκε στην Μεγάλη Βρετανία, τη Γαλλία, την Ιταλία, την Ρωσία, την Ισπανία και τη Σερβία. Έχει δημοσιεύσει έξι ποιητικές συλλογές. Το μυθιστόρημα του Αμερικάνικη Φούγκα εκδόθηκε το 2008 στις ΗΠΑ, εχοντας κερδίσει το International Literature Award από το National Endowment for the Arts. Το τελευταίο του μυθιστόρημα Βίλα Κομπρέ ήταν υποψήφιο για το Βραβείο Αναγνωστών του ΕΚΕΒΙ (2007). Για την δεύτερη συλλογή του, Αρχιτεκτονική Εσωτερικών Χώρων του απονεμήθηκε το 1994 από τον Δήμο Αθηναίων το Βραβείο Ποίησης στη μνήμη Νικηφόρου Βρεττάκου. Το παιδικό του μυθιστόρημα Ο Άλκης και ο Λαβύρινθος κέρδισε το Πρώτο Βραβείο του Κύκλου του Παιδικού Βιβλίου. Ο μονόλογος του Τελευταία Μάρθα παρουσιάστηκε το 2004 στην Πολιτιστική Ολυμπιάδα και παίχτηκε το 2008 στο Θέατρο Οδού Κεφαλλήνιας σε σκηνοθεσία Βίκυς Γεωργιάδου και ερμηνεία Χρήστου Στέργιογλου. Δυο μονόλογοι του με τιτλο Γένεση παίχτηκαν το 2009 στο θεατρο «Χώρα». Έχει γράψει το σενάριο για την ταινία Καταιγίδα, (σκην. Χάρης Πατραμάνης) το όποιο εγκρίθηκε από το πρόγραμμα Ορίζοντες του Ελληνικού Κέντρου Κινηματόγραφου και θα γυριστεί μέσα στο 2009. Ποιήματά του έχουν μεταφραστεί στην Μεγάλη Βρετανία. Έχει αντιπροσωπεύσει πολλές φορές την Ελλάδα σε διεθνή λογοτεχνικά συνέδρια. Τα τελευταία χρόνια συνεργάζεται την εφημερίδα Έθνος και με περιοδικά σε θέματα τέχνης και πολιτισμού.

Αλέξης Σταμάτης

Εργογραφία Πεζογραφία Μυθιστορήματα • • • • • • • •

Ο Έβδομος Ελέφαντας (Κέδρος,1998) Μπαρ Φλωμπέρ (Κέδρος, 2000, 10η έκδοση 2006) Σαν τον κλέφτη μες στη νύχτα (Καστανιώτης 2002,3η έκδοση 2002) Oδός Θησέως (Καστανιώτης 2003, 3η έκδοση 2004) Μητέρα Στάχτη (Καστανιώτης 2005, 4η έκδοση 2005) Αμερικάνικη Φούγκα (Καστανιώτης 2006, 4η έκδοση 2007) Βίλα Κομπρέ (Καστανιώτης 2008, 7η έκδοση 2009) Σκότωσε ό,τι αγαπάς (Καστανιώτης 2009)

Νουβέλες • Σκορπιός στο συρταράκι, (Ελληνικά Γράμματα 2002) • Ζωή, (Μίνωας 2005) Συλλογές διηγημάτων • Ιστορίες για μοναχικούς ανθρώπους, (Τόπος, 2007) • Θρυλικές ιστορίες, (Καστανιώτης, 2010) Παιδική λογοτεχνία • Ο ¨Αλκης και ο λαβύρινθος, (Καστανιώτης, 2008) Συλλογές διηγημάτων (συμμετοχή) • • • • • • •

Ελληνικό διήγημα 5 Διήγημα "Λουλούδι απ' τον παραδεισο" (Μεταίχμιο, 2001) Γρανίτα από λέμόνι Διήγημα "Μούστος στους Αντίποδες" (Κέδρος, 2003) Ανδρικές Απολαύσεις Διήγημα "Η απόλασυη του τρία" (Ελληνικά γράμματα, 2004) 4 Ιστορίες της Πόλης - Χαριλάου Τρικούπη 22 Διήγημα "Blackout" (Athens Voice, 2005) Το λιμάνι της ζωής μου Διηήγημα "Χαμένο Λιμάνι" (Εμπειρία Εκδοτική, 2007) Υπόγειες Ιστορίες Διήγημα "Ομόνοια" (Athens Voice, 2008) Αστυνομικές ιστορίες Διήγημα "Η Γκρούσενκα της Μάρκου Ευγενικού" (Καστανιώτης, 2009)

Μεταφρασμένη πεζογραφία • • • • • • • • • • • • •

The Seventh Elephant (Arcadia Books, London, 2000) Bar Flaubert (Crocceti, Milano, 2003) Bar Flaubert (Alter Edit, Paris, 2003) Bar Flaubert (Rd Editores, Sevilla, 2006) Bar Flaubert (Arcadia Books, London, 2007) Bar Flaubert (Hachette, Livre de poche, Paris, 2007) Bar Flaubert (Azbooka, St. Petersburg, 2007) Bar Flaubert (Crocceti, Milano, 2008) American Fugue (Etruscan Press, USA, 2008)** National Endowment of Art Literary Award American Fugue (Crocetti, Milano, 2008) Bar Flaubert (Stubovi Kulture, Belgrade, 2009) Mother Ash (Nemesis, Instabul, Turkey, 2010) Mother Ash (Red Hen Press, Los Angeles, USA, 2010)

• Bar Flaubert (Porto editore, Porto, Portugal, 2010)

23

Αλέξης Σταμάτης

Ποίηση • • • • • •

Κόσμος Γωνία (Σοκόλης 1992) Αρχιτεκτονική Εσωτερικών Χώρων (Καστανιώτης, 1993) Απλή μέθοδος των τριών (Καστανιώτης, 1995) Πυκνό Τώρα (Ελληνικά Γράμματα, 1999) Όσο πλησιάζω το μέλλον απομακρύνεται (Ροδακιό, 2002) Ποτέ δεν είμαστε μόνοι (Καστανιώτης, 2004)

Μεταφρασμένη ποίηση • Collected Poetry of Alexis Stamatis (Dionysia Press, Edinburgh, 2001) • Dense Now (Dionysia Press, Edinburgh, 2002) • We are not alone (Dionysia Press, Edinburgh, 2008)

Θέατρο • Η Τελευταία Μάρθα [μονόλογος για την Πολιτιστική Ολυμπιάδα, 2003] (Ιανός, 2006) • Γένεση [δυο μονόλογοι] (Σοκόλης, 2009) • Νο Names [προσωρινός τίτλος] (υπό έκδοση)

Θέατρο: παραστάσεις • Η Τελευταία Μάρθα Θέατρο Οδού Κεφαλληνίας (2008) Χρήστος Στέργιογλου, σκηνοθεσία Βίκυ Γεωργιάδου • Γένεση Δυο μονοπρακτα : "Το Παιδί για τα Θελήματα", "Καθρέφτης" . Θέατρο "Χώρα" Χρήστος Στέργιογλου, Ρηνιώ Κυριαζή, σκηνοθεσία Αύρα Σιδηροπούλου • Dream a little dream of me Mονοπρακτο στα πλαίσια του "24 Hour Plays Athens", σκηοθεσία Έκτορας Λυγίζος, ερμηνεία: Δημήρης Μακαλιάς, Μιχάλς Οικονόμου, Δανάη Παπουστή, θέατρο "Χώρα" • Ανώνυμοι Θεατρικό έργο στο στάδιο της παραγωγής. Σκηνοθεσία: Άρης Τρουπάκης

Κινηματογράφος • Καταιγίδα Πρωτοτυπο σεναριο για το ομώνυμο φιλμ που σκηνοθέτησε ο Χαρης Πατραμάνης. Το σενάριο εγκρίθηκε απο το προγραμμα ΟΡΙΖΟΝΤΕΣ του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου. Τα γυρισταμα προβλέπονται να αρχίσουν τον Σεπτέμβριο του 2009

Βραβεία • 1994 Πρώτο Βραβείο του Δήμου Αθηναίων στη μνήμη Νικηφόρου Βρεττάκου για την ποιητική του συλλογή "Αρχιτεκτονική Εσωτερικών Χώρων" • 2007 Βραβείο του Εθνικού Ιδρύματος Τεχνών της Αμερικής (National Endowment for the Arts)για το μυθιστόρημά του "Αμερικάνικη Φούγκα".

• 2009 Πρώτο Βραβείο του Κύκλου του Παιδικού Βιβλίου για το παιδικό του βιβλίο "Ο Άλκης και ο Λαβύρινθος" short list βραβειων • 2007 Για το βραβείο του περιοδικού "να ένα μήλο" για την "Αμερικάνικη Φούγκα" • 2008 Για το βραβείο Αναγνωστων του ΕΚΕΒΙ για το βιβλίο του "Βίλα Κομπρέ" • 2009 Για το βραβείο του περιδικού "Διαβάζω" για το βιβλίο του "Βίλα Κομπρέ"

24

Αλέξης Σταμάτης

Διεθνή Φεστιβάλ • • • • • • • • • •

2001 - Εκπροσώπησε την Ελλάδα στο 2001 Leipzig Book Fair.

2001 - Εκπροσώπησε την Ελλάδα στο 1 Φεστιβάλ Ποίησης στη Riga & Sigulda, Latvia.

2002 - Εκπροσώπησε την Ελλάδα στο Sydney Writer’s Festival.

2003 - Εκπροσώπησε την Ελλάδα στο Blue Metropolis Writers Festival in Montreal, Canada.

2003 - Παρουσίασε την γαλλική έκδοση του μυθιστορήματός του Bar Flaubert στο Salon de Literature Europeene in Cognac, France.

2004 - Παρουσίασε την γαλλική έκδοση του μυθιστορήματός του Bar Flaubert στο Panorama de la Literature Grecque Contemporaine στην Caen, France.

2004 - Εκπροσώπησε την Ελλάδα στο Southeast European Literature Festival στην Θεσσαλονίκη και στην Istanbul, Turkey.

2004 - Συμμετείχε στο International Writing Program of the University of Iowa μέσω Greek Fulbright Artists & Art-Scholars Award, 2004-2005.

2005 - Έμεινε ένα μήνα στην Villa Mont Noir, στο γενέθλιο σπίτι της Marguerite Yourcenar μέσω fellowship του The Conseil du Nord.

2005 - Συμμετείχε στο Summer School for Translation of the University of East Anglia, Norwich.

• 2006 - Συμμετείχε στο 5ο Διεθνές Φόρουμ Κινηματογράφου και Λογοτεχνίας, στο Μόντε Κάρλο, παρουσιάζοντας το μυθιστόρημα του Μπαρ Φλωμπέρ του όποιου υπάρχει διασκευή σε σενάριο.

• 2007 - Συμμετείχε στο Edinburgh Ιnternational Book Fair, στο Εδιμβούργο, Σκοτία.

• 2008 - Περιοδεία κατά την οποία κάλυψε πολλές πολιτείες των Η.Π.Α. παρουσιάζοντας το βιβλίο του American Fugue το οποίο κέρδισε το International Literature Award από το Εθνικό Ίδρυμα της Αμερικής. Οι παρουσιάσεις έγιναν στο Washington College, στην Ελληνική Πρεσβεία της Washington και στα Πανεπιστήμια Yale, Harvard, NYU, Brown, San Francisco University, Boston College, Youngstown Un, Akron Un, Kent Un, Loyola Marymound, Michigan Un, Iowa Un., San Bernardino Un. Επίσης και στο βιβλιοπωλείο Morningside Bookstore της Νέας Υόρκης.

• 2009 - Συμμετείχε ως writer in residence στο αντίστοιχο πρόγραμμα της Shanghai Writers Association για ένα μήνα όπου θα δωσει διαλέξεις για το εργο του και την ελληνική λογοτεχνία μεταξύ άλλων στην Shanghai Library.

• 2009 - Εκπροσώπησε την Ελλάδα στο Belgrade Book Fair, στο Βελιγράδι, Σερβία.

Σύνδεσμοι • [1] Η σελίδα του Αλέξη Σταματη στο Red room for writers • Συνέντευξη [2] στον Βασίλη Λεβαντίδη του ιστότοπου "eλόγος"

Παραπομπές [1] http:/ / www. redroom. com/ author/ alexis-stamatis [2] http:/ / www. elogos. gr/ interview/ interview0013. htm

25

26

Ανδρέας Κάλβος Ανδρέας Κάλβος Ο Ανδρέας Κάλβος (1792-1869) αποτελεί έναν από τους σπουδαιότερους Έλληνες ποιητές. Η νεοκλασικιστική του παιδεία και η ρομαντική του ψυχοσύνθεση συμπλέκουν στην ποίηση του το δραματικό με το ειδυλλιακό, το παγανιστικό με το χριστιανικό, τα αρχαιοελληνικά πρότυπα με την σύγχρονη επαναστατική επικαιρότητα, τον πουριτανισμό με τον λανθάνοντα ερωτισμό, την αυστηρότητα, τη μελαγχολία, την κλασικιστική φόρμα με το ρομαντικό περιεχόμενο, σύζευξη που είναι ορατή ακόμη και στη γλώσσα (αρχαΐζουσα με βάση δημοτική) και στη μετρική (αρχαϊκή στροφή και μέτρο που συχνά δημιουργεί, σε δεύτερο επίπεδο, δεκεπεντασύλλαβους).

Βιογραφικά στοιχεία Σύγχρονος του Σολωμού, γεννήθηκε το 1792 στη Ζάκυνθο από μητέρα αρχοντοπούλα (την Ανδριανή Ρουκάνη) και από πατέρα μικροαστό και τυχοδιώκτη (τον Τζανέτο η Ιωάννη Κάλβο, πρώην ανθυπολοχαγό του ενετικού μισθοφορικού στρατού). Το 1802 ο πατέρας Κάλβος παίρνει τα δύο παιδιά του, τον Ανδρέα και τον κατά δύο χρόνια μικρότερο Νικόλαο, και εγκαταλείπει τη σύζυγο του για να εγκατασταθεί στο Λιβόρνο της Ιταλίας, γεγονός που παρέχει στον Κάλβο δυνατότητες μόρφωσης και φιλομαθής καθώς είναι, πραγματοποιεί τις πρώτες επαφές του με τα ελληνικά γράμματα και την κλασική ελληνική και λατινική αρχαιότητα. Στο Λιβόρνο γράφει ο Κάλβος και το πρώτο του έργο, τον Ύμνο στον Ναπολέοντα, κείμενο προτρεπτικό αντιπολεμικό, που αργότερα αποκηρύσσει (κι έτσι γνωρίζουμε την ύπαρξη του, μιά που το ίδιο δεν σώζεται). Τον ίδιο χρόνο πηγαίνει για λίγους μήνες στην Πίζα, όπου εργάζεται ως γραμματέας και αμέσως μετά πηγαίνει στη Φλωρεντία, κέντρο τότε της πνευματικής ζωής και δημιουργίας. Τα δυο παιδιά μεγαλώνουν χωρίς οικογενειακή θαλπωρή. Η μητέρα χάνει τα ίχνη των παιδιών της και ο πατέρας εγκαταλείπει τα παιδιά ταξιδέυοντας για τις δουλειές του. Το 1812 σημαδεύεται από τον θάνατο του πατέρα του και την ακόμη μεγαλύτερη οικονομική κάμψη που γνωρίζει αλλά παράλληλα και από την γνωριμία του με τον Ugo Foscolo, τον πιο τιμημένο Ιταλό ποιητή και λόγιο της εποχής. Ο Foscolo θα γίνει δάσκαλος, καθοδηγητής και μυητής του Κάλβου στον νεοκλασικισμό, στα αρχαϊκά πρότυπα, και στον πολιτικό φιλελευθερισμό. Το 1813 ο Κάλβος, και υπό την σκιά του Foscolo, γράφει στα ιταλικά τις τρεις τραγωδίες: Θηραμένης, Δαναΐδες και Ιππίας. Επιπλέον ολοκληρώνει τέσσερις δραματικούς μονολόγους, σύμφωνα με τις νεοκλασικιστικές επιταγές. Ο Foscolo αυτοεξορίζεται στο τέλος του 1813 στη Ζυρίχη για να αποφύγει το αυστριακό καθεστώς. Ο Κάλβος τον ξανασυναντά εκεί το 1816, όταν μαθαίνει και για το θάνατο της μητέρας του, γεγονός που τον συγκλονίζει, όπως φαίνεται στην ωδή του Εις θάνατον. Εν τω μεταξύ έχει συνθέσει, από το 1814, και την Ωδή εις Ιονίους. Στα τέλη του 1816 οι δύο φίλοι καταφεύγουν στην Αγγλία και η αλληλεπίδραση τους εξακολουθεί μέχρι τον Φεβρουάριο του 1817, όταν ο οξύθυμος και στρυφνός χαρακτήρας αμφοτέρων διαλύει τη φιλία τους. Ο Κάλβος εξασφαλίζει τα προς το ζειν παραδίδοντας ιδιαίτερα μαθήματα ιταλικών και μεταφράζοντας στα ιταλικά και ελληνικά επί χρήμασι θρησκευτικά βιβλία, των οποίων τον απόηχο βρίσκουμε στις Ωδές του. Στα 1818-19 δίνει διαλέξεις με θέμα την σωστή προφορά των αρχαίων, οι οποίες προκαλούν αίσθηση. Συντάσσει και εκδίδει μια Νεοελληνική Γραμματική, μια τετράτομη Μέθοδο Εκμάθησης Ιταλικών (στον τρίτο τόμο της οποίας τυπώνει τις Δαναΐδες) και ασχολείται με τη σύνταξη ενός αγγλοελληνικού λεξικού. Το Μάιο του 1819 παντρεύεται την Τερέζα Τόμας η οποία πεθαίνει (πιθανότατα και η κόρη που είχαν εν τω μεταξύ αποκτήσει) ένα χρόνο αργότερα. Αποτυχημένη είναι και η ταυτόχρονη ερωτική του σχέση με την μαθήτρια του Σούζαν Ριντού. Τότε πιθανολογείται και μιά απόπειρα αυτοκτονίας του Κάλβου (περίπου το 1820). Στις αρχές του 1820 εγκαταλείπει την Αγγλία.

Ανδρέας Κάλβος Τον Σεπτέμβριο του 1820 επιστρέφει στη Φλωρεντία με μια μικρής διάρκειας στάση στο Παρίσι. Εμπλέκεται στο κίνημα των Καρμπονάρων, συλλαμβάνεται και απελαύνεται στις 23 Απριλίου του 1821. Καταφεύγει στη Γενεύη, όπου περιβάλλεται με αγάπη από τον φιλελληνικό κύκλο. Εργάζεται και πάλι ως καθηγητής ξένων γλωσσών, ενώ παράλληλα ασχολείται με την έκδοση ενός χειρογράφου της Ιλιάδας, που όμως δεν πραγματοποιείται. Συγκλονισμένος και συνεπαρμένος από το ξέσπασμα της επανάστασης εκδίδει το 1824 το πρώτο μέρος του ελληνόγλωσσου και του μόνου με υψηλή ποιητική αξία έργου του, τη Λύρα, μια συλλογή 10 ωδών. Οι ωδές του σχεδόν αμέσως μεταφράζονται και στα γαλλικά και βρίσκουν ευνοϊκότατη υποδοχή. Στις αρχές του 1825 ο Κάλβος μεταβαίνει στο Παρίσι όπου ένα χρόνο αργότερα δημοσιεύει ακόμη δέκα ωδές, με οικονομική ενίσχυση των φιλελλήνων, τα Λυρικά. Στο τέλος του Ιουλίου του 1826 πηγαίνει στο Ναύπλιο. Απογοητεύεται όμως από την επικρατούσα διχόνοια και από την αδιαφορία για εκείνον και το έργο του. Τον Αύγουστο του ίδιου χρόνου πηγαίνει στην Κέρκυρα, όπου μέχρι το 1827 διδάσκει στην Ιόνιο Ακαδημία. Ως το 1836 ασχολείται με ιδιαίτερα μαθήματα, οπότε και επανατοποθετείται στην Ακαδημία. Το 1841 αναλαμβάνει τη διεύθυνση του Κερκυραϊκού Γυμνασίου, παραιτείται όμως στο τέλος του χρόνου. Ταυτόχρονα συνεργάζεται με τοπικές εφημερίδες. Στο δύστροπο του χαρακτήρα του, αλλά και στο ότι ποτέ δεν αναγνωρίστηκε στην πατρίδα του ίσως οφείλεται και το ότι, παρά τη συνύπαρξη του στο νησί όλα αυτά τα χρόνια με τον Σολωμό, δεν φαίνεται να είχαν ποτέ προσωπική γνωριμία. Στο τέλος του 1852 ο Κάλβος αφήνει την Κέρκυρα και εγκαθίσταται στο Louth της Αγγλίας, όπου ένα χρόνο αργότερα παντρεύεται την Charlotte Wadans και διδάσκει στο παρθεναγωγείο της μέχρι το τέλος της ζωής του, στις 3 Νοεμβρίου του 1869.

Ο Κάλβος ανάμεσα σε καθαρολόγους και δημοτικιστές Τα έργα του Κάλβου δέχτηκαν αρκετή κριτική από τις δύο επικρατούσες παρατάξεις διανοουμένων της ελληνικής πραγματικότητας. Οι Φαναριώτες από τη μία και οι Επτανήσιοι από την άλλη, αρνήθηκαν στις Ωδές του το δικαίωμα πολιτογράφησης στον χώρο της ελληνικής ποίησης. Ο Κάλβος γεννήθηκε μεν στη Ζάκυνθο και γύρισε εκεί μετά τη συγγραφή των Ωδών του, αλλά δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ως Επτανήσιος ποιητής. Δεν ανήκει στη σχολή που παγιωνόταν γύρω από τον Σολωμό και μάλιστα κανένας λόγιος των Επτανήσων δεν τον θεώρησε ποτέ ως Ιόνιο ποιητή. Πολλοί άσκησαν κριτική στη γλώσσα που χρησιμοποιούσε ο Κάλβος αν και παραδέχονταν την ποίηση του. Το ίδιο και οι Φαναριώτες. Σ’ αντίθεση με τους Έλληνες λόγιους, ο γαλλικός τύπος παρουσιαζόταν ενθουσιασμένος από τα έργα του Κάλβου, ο οποίος κατάφερε να πείσει τους ξένους πολύ πιο εύκολα από’ τι τους συμπατριώτες του. Το βιβλίο του Κάλβου ήταν ένα αποτέλεσμα εργασίας γραφείου, οι ωδές του προορίζονταν για ανάγνωση αν και κάποιες προφορικές διαδικασίες είναι εμφανές. Ο Κάλβος δεν έβγαινε στους δρόμους και στις πλατείες όπως άλλοι ποιητές για να εμψυχώσει τα παλικάρια. Οι πολεμιστές της Ελλάδας δεν μπορούσαν να διαβάσουν τις ωδές του, έτσι δημιουργήθηκε ένα σχήμα: ποιητής- (πολεμιστής) – αναγνώστης. Τα έργα του ίσως και να προορίζονταν για μία ειδική κατηγορία αναγνωστών – τους Ευρωπαίους φιλέλληνες. Η απόρριψη των έργων του εκ μέρους των Ελλήνων λογίων και ο ενθουσιασμός των ξένων μπορούν να ερμηνευτούν και ως αποτέλεσμα προμελετημένης στρατηγικής. Μάλιστα έκδοση των ωδών του, του 1824, περιέχει ερμηνευτικό λεξιλόγιο που ανταποκρίνεται στις ανάγκες ενός ξένου με επαρκή αρχαιογνωσία. Έτσι ο Κάλβος διοχετεύει τις πατριωτικές επιταγές του ελληνικού Αγώνα σε ποιητικούς όρους που ανήκουν στην ευρωπαϊκή παιδεία. Όσο αφορά τη γλώσσα ο Κάλβος δεν είχε το θάρρος να απορρίψει την καθαρεύουσα ή τη δημοτική. Η γλωσσική πολλαπλότητα της εποχής του περιοριζόταν σε δύο στάσεις που αντιπαρατάσσονταν στις ωδές του. Η συμβίωση της δημοτικής με την καθαρεύουσα γίνεται διασταύρωση μεταξύ της ζωντανής φωνής της ζωής και τον κόσμο των βιβλίων. Όσο αφορά τη γλώσσα, ο Κάλβος επιχειρούσε να συνδυάσει δύο αντίθετες δυνάμεις όπως έκανε με τον μυθολογισμό και τα σύγχρονα γεγονότα της εποχής του, τον Δία και τον Θεό, τον νεοκλασικισμό και τον ρομαντισμό.

27

Ανδρέας Κάλβος Η πρώτη νομιμοποίηση του ποιητή από την ελληνική πλευρά έρχεται από τον Βικέλα και ολοκληρώνεται στην ομιλία του Παλαμά το 1889.

Εργογραφία • Ποιητικές συλλογές 1. Λύρα - Ωδαί Ανδρέα Κάλβου (1824) 2. Λυρικά (1826) • Ξενόγλωσσα έργα 1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

Ιππίας (τραγωδία) Θηραμένης Δαναϊδες Le Stagioni - Giovanni Meli Ωδή εις Ιονίους (1814) Σχέδιο νέων αρχών των Γραμμάτων Απολογία της αυτοκτονίας Italian lessons in four parts (1820)

9. Ερευνα περί της φύσεως του διαφορικού υπολογισμού (1827) 10. Χάριτες - αποσπάσματα, Φώσκολος (1846)

28

29

Ανδρέας Στάικος Ανδρέας Στάικος Ανδρέας Στάικος

Ο Ανδρέας Στάικος Γέννηση: 1944 Αθήνα Είδος: Θέατρο, πεζογραφία Κυριότερα έργα: Κλυταιμνήστρα; (1974) Επικίνδυνες μαγειρικές (1997)

Ο Ανδρέας Στάικος είναι Έλληνας θεατρικός συγγραφέας, σκηνοθέτης, πεζογράφος και μεταφραστής.

Βιογραφικά στοιχεία Γεννήθηκε στην Αθήνα. Πήρε πτυχίο Φιλολογίας από το Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και το 1967 έφυγε για το Παρίσι όπου ξεκίνησε θεατρικές σπουδές. Εκεί σπούδασε στο Conservatoire National d' Art Dramatique και παρέμεινε μέχρι το 1981 γράφοντας και δουλεύοντας ως βοηθός σκηνοθέτη στο πλάι του μεγάλου σκηνοθέτη Αντουάν Βιτέζ. Από το Παρίσι εξάλλου έγινε γνωστό το πρώτο θεατρικό του έργο με τίτλο "Κλυταιμνήστρα;" Η ιδιότυπη θεατρική γραφή του είναι αποτέλεσμα της δυναμικής των προβών με τους ηθοποιούς. Ο ίδιος έχει αναφέρει χαρακτηριστικά :"Η γραφή γεννούσε αυτομάτως τη σκηνοθεσία τους και η σκηνοθεσία γεννούσε αυτομάτως τη γραφή τους. Σύγχυση ή ταύτιση της γραφής και της σκηνοθεσίας." Έτσι τα έργα του ανεβαίνουν σχεδόν πάντα για πρώτη φορά στη σκηνή κάτω από τη δική του σκηνοθεσία. Παράλληλα έχει μεταφράσει στα ελληνικά πληθώρα θεατρικών έργων Γάλλων κλασσικών συγγραφέων όπως ο Λακλό, ο Μολιέρος, ο Μαριβώ, ο Λεσάζ, ο Λαμπίς, κ.α. και έχει εκδώσει δύο δημοφιλή μυθιστορήματα (Αισχροτάτη Εριέττα και Επικίνδυνες μαγειρικές). Ασχολείται ενεργά με τη διδασκαλία τόσο σε ελληνικά πανεπιστήμια (Τμήμα Επικοινωνίας και Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης του Παντείου Πανεπιστημίου Αθηνών, Τμήμα Θεάτρου του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης) όσο και εκτός του αυστηρώς οριζομένου ως ακαδημαϊκού χώρου. Υπήρξε επί μία δεκαετία διευθυντής του Εργαστήριου Θεατρικής Μετάφρασης στο Κέντρο Λογοτεχνικής Μετάφρασης του Γαλλικού Ινστιτούτου Αθηνών και αργότερα συνεργάτης του Ευρωπαϊκού Κέντρου Λογοτεχνικής Μετάφρασης και δάσκαλος θεατρικής γραφής στο «εργαστήρι του βιβλίου» του ΕΚΕΒΙ. Τα έργα του έχουν πρόσφατα επανεκδοθεί και έχουν μεταφραστεί σε πολλές άλλες γλώσσες.

Ανδρέας Στάικος

30

Έργα Θέατρο • Κλυταιμνήστρα, Περιοδικό "Θέατρο" τεύχος 57-58. Αθήνα, Μάϊος 1977 και Αθήνα, Νεφέλη - Θεατρικός Οργανισμός "Εποχή", 1987.

• 1843, σε κοινή έκδοση με το έργο: • Καρακορούμ, Αθήνα, Βιβλιοπωλείο της "Εστίας", 1991. Σελίδες 96. ISBN: 960-05-0346-Χ.

• Το μικρό δαχτυλάκι της Ολυμπιάδος, Αθήνα, Βιβλιοπωλείο της "Εστίας", 1992. Σελίδες 92. ISBN: 960-05-0400-8.

• Η Αυλαία πέφτει, Αθήνα, Άγρα, 1999. Σελίδες 144. ISBN: 960-325-293-Χ.

• Φτερά στρουθοκαμήλου Αθήνα, Ελληνικά Γράμματα, 2001. Σελίδες 496. ISBN: 960-393-617-0. Δαίδαλος, Κλυταιμνήστρα;, Φτερά στρουθοκαμήλου, Το μήλον της Μήλου μονόπρακτα ("Το ραντεβού", "Dum Spiro Spero", "Ελευθερία λόγου" και το λιμπρέτο "Το κόκκινο φτερό"). Περιέχει τα θεατρικά έργα:

και τέσσερα

• ο Καπνοκράτωρ, Αθήνα, Άγρα, 2005, ISBN: 9603255785 • Ναπολεοντία, Αθήνα, Άγρα, 2007, ISBN:960-325-689-2

Πεζογραφία • Αισχροτάτη Εριέττα, Θεσ/κη, Εγνατία /Τραμ, 1979. Σελίδες 32.

• Επικίνδυνες μαγειρικές, Αθήνα, Άγρα, 1997. Σελίδες 184. ISBN: 960-325-230-1.

Πηγές • Βιογραφικό του συγγραφέα [1] από τον διαδικτυακό τόπο Νέοι δρόμοι για την Ιθάκη [για την προώθηση του ελληνικού βιβλίου στα πλαίσια της έκθεσης βιβλίου της Φραγκφρούρτης (2001)] (ανακτήθηκε στις 21/12/07) • «Άνθρωπος του θεάτρου, και όχι θεατράνθρωπος» [2] συζήτηση της Μπουμπουλίνας Νικάκη με τον Ανδρέα Στάϊκο. (ανακτήθηκε στις 21/12/07) • Ο μύθος του Δαίδαλου και ο «Δαίδαλος» του Ανδρέα Στάικου [3] (ανακτήθηκε στις 21/12/07) • Οι ιδέες είναι ο εχθρός του θεάτρου [4] της Μυρτώς Λοβέρδου, Το Βήμα, 27/03/2005 (ανακτήθηκε στις 21/12/07)

Παραπομπές [1] [2] [3] [4]

http:/ / www. greece2001. gr/ writers/ AndreasStaikos. html http:/ / www. theaterinfo. gr/ theatreauthors/ interviews/ staikos/ index. html http:/ / www. theaterinfo. gr/ theatreplays/ theaterplays/ daidalosmyth/ index. html http:/ / tovima. dolnet. gr/ print_article. php?e=B& f=14424& m=C04& aa=2

31

Αριστομένης Προβελέγγιος Αριστομένης Προβελέγγιος Ο Αριστομένης Προβελέγγιος (Εξάμπελα Σίφνος 1850 - Σίφνος 1936) ήταν Έλληνας πολιτικός, ποιητής, θεατρικός συγγραφέας, και μέλος της Ακαδημίας Αθηνών. Σπούδασε στην φιλοσοφική σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και στη Γερμανία στα πανεπιστήμια του Μονάχου, της Λειψίας και της Ιένας. Ασχολήθηκε με την πολιτική και εκλέγη βουλευτής. Έγραψε λυρικά και δραματικά ποιήματα και έγραφε στην καθαρεύουσα. Βραβεύτηκε με το Αριστείο γραμμάτων και τεχνών.

Έργα του • • • • • •

Θησεύς Το μήλον της έριδος Νέα ποιήματα Φαίδρα Χρυσοπηγή Το Αιγαίον κ.α. Σκίτσο του Αριστομένη Προβελέγγιου από περιοδικό του 1889

Εξωτερικές συνδέσεις • Βιογραφία του στο hellenica [1] • συνοπτικό βιογραφικό σημείωμα από το Ινστιτούτο Νεοελληνικών Ερευνών [2]

Παραπομπές [1] http:/ / www. hellenica. de/ Griechenland/ ModerneLiteratur/ GR/ AristomenisProvelegios. html [2] http:/ / pandektis. ekt. gr/ dspace/ handle/ 10442/ 65402

32

Ασημάκης Γιαλαμάς Ασημάκης Γιαλαμάς Ο Ασημάκης Γιαλαμάς του Αθανασίου, υπήρξε δημοσιογράφος, θεατρικός συγγραφέας και σεναριογράφος. Γεννήθηκε στην Άνω Μέλπεια της Μεσσηνίας στις 19 Ιανουαρίου του 1913 (1909 κατά την παραπομπή στην εφημερίδα Ριζοσπάστης). Τελείωσε το γυμνάσιο στον Μελιγαλά και στη συνέχεια ήρθε στην Αθήνα, όπου γράφτηκε στη Νομική Σχολή αλλά διέκοψε τις σπουδές του και στράφηκε στη δημοσιογραφία. Συμμετείχε στην Εθνική Αντίσταση και στον παράνομο εαμικό τύπο, ήταν μάλιστα γραμματέας του ΕΑΜ Δημοσιογράφων. Ασχολήθηκε ιδιαίτερα με τη σάτιρα, το χρονογράφημα και το σατιρικό στίχο. Συνεργάσθηκε με πολλές εφημερίδες και περιοδικά όπως «Ακρόπολις», «Εσπερινή», «Ημερήσιος Κήρυξ», «Βραδυνή» κ.ά. και δημιούργησε χαρακτηριστικούς τύπους όπως τον «Οδυσσέα Ομηρικό», το «Γερο-Παρατατικό» το «Ποιητή του Κάρου» και τον «Κλεόβουλο». Με το θέατρο άρχισε να ασχολείται από το 1940. Έγραψε μαζί με άλλους τις «Πολεμικές Καντρίλιες» που παίχτηκε από τον θίασο της Κατερίνας μετά τις οποίες ακολούθησαν περισσότερες από 100 επιθεωρήσεις και έργα πρόζας. Στα καλύτερα των έργων του περιλαμβάνονται τα «Γιούπι γιούπι», «Μιας πεντάρας νειάτα», η «Κόμισσα της φάμπρικας», η «Δεσποινίς διευθυντής», «Ένας ιππότης για τη Βασούλα», «Βίλα γιάφκα» και «Μπαμπά, ποιος είναι ο μπαμπάς μου;», πολλά από αυτά σε συνεργασία με τον Κώστα Πρετεντέρη, με τον οποίο δημιούργησε γονιμότατο κωμωδιογραφικό δίδυμο. Έγραψε επίσης και κινηματογραφικά σενάρια όπως το Τι έκανες στον πόλεμο, Θανάση; που βραβεύτηκε στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης. Πολλά έργα του έχουν περιληφθεί σε χιουμοριστικές ανθολογίες και ορισμένα εκδόθηκαν σε βιβλία με το τίτλο «Η εποχή μας». Ο ίδιος έγραψε αρκετά βιβλία: «Ε! κάτι κάναμε κι εμείς», «Οι διπλανοί μας άνθρωποι» και «Διηγώντας τα, να κλαις και να γελάς», "Εις μνήμην ανθρώπων", "Έμμετρα" και άλλα. Υπήρξε μέλος της Ένωσης Συντακτών Ημερησίων Εφημερίδων καθώς και της Εταιρίας Θεατρικών Συγγραφέων στην οποία υπήρξε και σύμβουλος. Το 2004 τιμήθηκε για το συνολικό του έργο από την ΕΣΗΕΑ μαζί με τους Αλέκο Λιδωρίκη, Αλέκο Σακελλάριο και Δημήτρη Ψαθά. Ο Ασημάκης Γιαλαμάς ήταν μόνιμος κάτοικος Αθηνών. Πέθανε στις 19 Οκτωβρίου 2004.

Πηγές • "Who's Who 1979", σ.119 • Ο λαός έχασε έναν πολύ "δικό του" άνθρωπο [1]

Παραπομπές [1] http:/ / www2. rizospastis. gr/ wwwengine/ story. do?id=2546073

33

Βαγγέλης Γκούφας Βαγγέλης Γκούφας Ο Βαγγέλης Γκούφας, του Φώτη, είναι σύγχρονος θεατρικός συγγραφέας, σεναριογράφος και ποιητής. Γεννήθηκε στην Αθήνα τον Ιανουάριο του 1925. Σπούδασε νομικά. Ξεκίνησε να εργάζεται ως δημοσιογράφος και από πολύ νωρίς ασχολήθηκε με το θέατρο ως σεναριογράφος. Ομοίως στη συνέχεια ασχολήθηκε με τον κινηματογράφο, το ραδιόφωνο και τη τηλεόραση καθώς και με τη διαφημιστική εταιρία «Γνώμη». Ο Βαγγέλης Γκούφας έχει γράψει πολλά θεατρικά έργα, κινηματογραφικά σενάρια, πρωτότυπα ραδιοφωνικά σκετς και παρλάτες, πολλές διασκευές για τη τηλεόραση και στίχους πολλών τραγουδιών γνωστών συνθετών όπως των Χατζιδάκι, Θεοδωράκη, Ξαρχάκου, Κουνάδη, Πλέσσα κ.ά., από τα οποία και ξεχώρισαν το «Όνειρο δεμένο», «Χάθηκε το φεγγάρι», «Τα δάκρυά μου είναι καυτά», «Το σύννεφο έφερε βροχή» κ.ά. Οι πρώτες του ραδιοφωνικές συνεργασίες ήταν σε κείμενα της ραδιοφωνικής μακρόχρονης σειράς «Μικρή πικρή μου αγάπη». Ανάμεσα στα θεατρικά του έργα ξεχωρίζουν τα μονόπρακτα: «Το κρατητήριο», «Η επιστροφή του ευεργέτη», «Η οργή», «Μικρή παρένθεση», καθώς και τα «Μια πόρτα δραχμές 500», «Το έμπα και έβγα του κόσμου», «Μη πατάτε τη χλόη» που συνέγραψε με τον Β. Ανδρεόπουλο. Παράλληλα έγραψε και πολλές ποιητικές συλλογές. Ο Βαγγέλης Γκούφας είναι ο ιδρυτής του θεατρικού σχηματισμού «Δωδεκάτη Αυλαία» και ιδρυτικό μέλος της Ένωσης Σεναριογράφων Ελλάδος. Επίσης είναι μέλος της Ένωσης Ελλήνων Θεατρικών Συγγραφέων και του Ελληνικού Κέντρου του Διεθνούς Ινστιτούτου Θεάτρου. Το 2006 η Ένωση Σεναριογράφων Ελλάδος τον τίμησε ιδιαίτερα για τη συνολική πλούσια καλλιτεχνική του προσφορά. Ομιλεί επίσης γαλλικά και είναι μόνιμος κάτοικος Αθήνας.

Πηγές • Who’s Who 1979 σ.133

34

Βασίλης Βασικεχαγιόγλου Βασίλης Βασικεχαγιόγλου Γέννηση

1962 Πειραιάς Ελλάδα

Εθνικότητα

Ελληνική

Υπηκοότητα Ελληνική Είδος Τέχνης ποιητής, Θεατρικός συγγραφέας

Ο Βασίλης Βασικεχαγιόγλου είναι Έλληνας ποιητής και θεατρικός συγγραφέας. Γεννήθηκε το 1962 στον Πειραιά.

Βιβλία του Θεατρικά έργα • • • • •

Θρόνος Α΄, εκδόσεις Άγρα, 1996, ISBN 960-325-157-7 Κανών , εκδόσεις Άγρα, 1994, ISBN 960-325-089-9 Η Δεισιδαίμων Γη των Φωνών, εκδόσεις Άγρα, 1992, Χερσών, εκδόσεις Απόστροφος, 2000 Το Πλάτωμα, εκδόσεις Απόστροφος, 2001, ISBN 960-7430-45-Χ

Ποιητικά έργα • • • •

60 Τολμηρές στάσεις , εκδόσεις Άγρα, 1990, Οι εκτάσεις της νύχτας αυτής ,εκδόσεις Διάττων , 1987 Η Ελαφρόπετρα του Βασικεχαγιόγλου, εκδόσεις Απόστροφος, 2000, ISBN 960-7430-44-1 Δυόμιση Ντουζίνες και Δύο Σκέρτσα μπροστά στο Ομοίωμα της Santa Felicia delle Bestiae, εκδόσεις Απόστροφος, 2002, ISBN 960-7430-52-2

Μεταφράσεις • • • • •

Ηρακλής Πουαρό- ο φόνος του Ρότζερ Ακρόυντ ,Αγκάθα Κρίστι, εκδόσεις Άγρα Πήτερ Παν, Μάθιου Τζέημς Μπάρυ, εκδόσεις Άγρα, 1987 Παιδικά Χριστούγεννα στην Ουαλία, Ντύλαν Τόμας,εκδόσεις Ρόπτρον, 1988 Ένας ξεχασμένος ποιητής και άλλα διηγήματα, Βλαντιμίρ Ναμπόκοφ,εκδόσεις Ρόπτρον, 1988 Πρώτες εντυπώσεις από την Ελλάδα, Χένρυ Μίλλερ, εκδόσεις Νεφέλη, 1985

35

Βασίλης Ζιώγας Βασίλης Ζιώγας Ο Βασίλης Ζιώγας ήταν Έλληνας ποιητής, μυθιστοριογράφος και επί σαράντα πέντε συνεχόμενα έτη θεατρικός συγγραφέας.

Βιογραφία Γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1937. Πέθανε στις 20 Σεπτεμβρίου του 2001.

Έργα 1. «Η ψευδομένη στάφυλος» 2. «Μια Αίθουσα Παραμονής», (1956) 3. «Ο Κακός Βιστουρίχ ή Πως να στοιχειώσετε θέλοντας και μή» (1957) 4. «Το Εστιατόριον Humanismus» (1957) παίχτηκε το 1964 από το «Πειραματικό Θέατρο» 5. «Οι Μπριζόλες και η Σταφίδα ή το Ψευτοπαίδι» (1957) παίχτηκαν από το «Άρχε Τεάτερ» (Arche Theater) της Βιέννης το 1962.

6. «Ο Μέγας Μπεηζάχ» (1958) 7. «Το Προξενιό της Αντιγόνης», 1958 παίχτηκε το 1960 από την «Δωδέκατη Αυλαία» και το Ε.Ι.Ρ., το 1969 από το «Γιόσεφστατ Τεάτερ» (Josefstadt Theater) της Βιέννης, το 1970 από το Ι Πρόγραμμα της Αυστριακής Τηλεόρασης ORF, το 1970 από το «Στάττεάτερ Λουτσέρν (Stadttheather Luzern) Ελβετίας.

8. «Η Ιφιγένεια στη Φωτιά» (1960) 9. «Τα Πασχαλινά Παιχνίδια» (1965) ανεβάστηκαν με τον τίτλο «Αστική Μυθολογία» το 1966 από την «Ελεύθερη Σκηνή».

10. «Το Λαστιχένιο Φέρετρο», μονόπρακτο (1965), μελοποιημένο από τον Αργύρη Κουνάδη σε μετάφραση Oτο Στάϊνιγκερ (Otto Staininger) (1964) παρουσιάστηκε από την Όπερα Βόνης και Βερολίνου το 1968 11. «Η Κωμωδία της Μύγας» (1967) 12. «Ο Φαλός πάνω στο Λουλούδι» (1970) 13. «Τα εφτά κουτιά της Πανδώρας» (1982) 14. «Οι γάμοι» (1986) 15. «Το βουνό» (1986) 16. «Το δέντρο του Ιούδα» 17. «Ο ανθισμένος άντρας» 18. «Όπως τα κούρντισες, Θε' μου», Μυθιστόρημα 19. «Οι κάφροι Ή η αληθινή ιστορία του Μενέλαου και της Ελένης: Κωμωδία Φλυάκων» 20. «Ζιζί» 21. «Το μπουκάλι» 22. «Το προξενιό της Αντιγόνης» 23. «Η κωμωδία της μύγας» 24. «Ο Δον Κιχώτης σε νέες περιπέτειες» 25. «Εννέα μονόπρακτα» 26. «Φιλοκτήτης» 27. «Χρωματιστές γυναίκες»

Βασίλης Ζιώγας "Το Μποζό"(1998), παίχτηκε το 1998-1999 από το Πειραματικό Θέατρο της Πόλης της Μαριέτας Ριάλδη

36

37

Βασίλης Ιμπροχώρης Βασίλης Ιμπροχώρης Ο Βασίλης Ιμπροχώρης του Τρύφωνα είναι Έλληνας θεατρικός συγγραφέας. Γεννήθηκε στην Αθήνα τον Αύγουστο του 1918. Πτυχιούχος της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών το 1935 διορίστηκε υπάλληλος στο Υπουργείο Συγκοινωνιών και το 1942 στην Εθνική Τράπεζα Ελλάδος απ΄ όπου και αποχώρησε το 1960, προκειμένου να επιδοθεί αποκλειστικά στο θέατρο. Υπήρξε τακτικός συνεργάτης του ΕΙΡ (1949-1960) και της ΥΕΝΕΔ (1953-1960) με διάφορα φιλολογικά και μορφωτικά προγράμματα. Την περίοδο 1966-1967 είχε εκλεγεί Πρόεδρος του Οργανισμού Ελληνικού Θεάτρου Αμερικής στη Νέα Υόρκη όπου και ανέπτυξε εκεί έντονη πνευματική και καλλιτεχνική δράση. Έγραψε πολλά θεατρικά έργα τα οποία πρωτο-ανεβάστηκαν σε αθηναϊκά θέατρα όπως: "Το γεροντοπαλίκαρο" (1944), "Ο άπιστος Θωμάς" (1948), "Η Ντόρα τα μπέρδεψε" (1960), "Το υπόγειο της Λέλας" (1964), "Ο τύραννος" (1974), "Σου χαρίζω τη γυναίκα μου" (1977) κ.ά. Δημοσίευσε επίσης πολλά χρονογραφήματα και θεατρικά κείμενα σε εφημερίδες και περιοδικά της εποχής. Ο Βασίλης Ιμπροχώρης είναι μέλος της Εταιρίας Ελλήνων Θεατρικών Συγγραφέων καθώς και του Ελληνικού Κέντρου Διεθνούς Ινστιτούτου Θεάτρου. Επίσης διετέλεσε, το 1957, αντιπρόεδρος της Εταιρίας Ελλήνων Συγγραφέων και Σκηνοθετών Ραδιοφώνου. Εκτός από τις ελληνικές διακρίσεις τιμήθηκε ιδιαίτερα με Χρυσό Μετάλλιο του Παναγίου Τάφου (1957) και Χρυσό Σταυρό του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων (1958). Ο Βασίλης Ιμπροχώρης ομιλεί επίσης αγγλικά και γαλλικά και είναι μόνιμος κάτοικος Γλυφάδας Αθήνα.

Πηγές • "Who's Who 1979" σ.219

38

Γαλάτεια Καζαντζάκη Γαλάτεια Καζαντζάκη Η Γαλάτεια Καζαντζάκη (Ηράκλειο, 1886 - Αθήνα, 1962) ήταν ποιήτρια, πεζογράφος και θεατρική συγγραφέας. Ήταν κόρη του λόγιου εκδότη Στυλιανού Αλεξίου. Το 1911 παντρεύτηκε τον συγγραφέα Νίκο Καζαντζάκη και εγκαταστάθηκε στην Αθήνα. Το 1926 χώρισε με τον Ν. Καζαντζάκη και το 1933 παντρεύτηκε τον ποιητή και κριτικό Μάρκο Αυγέρη. Η Γαλάτεια Καζαντζάκη έγινε γνωστή στα ελληνικά γράμματα με τή δημοσίευση του πρώτου της μυθιστορήματος, «Ρίντι Παλιάτσο», υπό μορφήν ημερολογίου, στο περιοδικό Νουμάς το 1910. Ακολούθησαν οι τόμοι: «Εγώ όλοι Εσείς», 1911, «Φωτεινή τ’ Ανεγνώστη», νουβέλλες, 1913, «Άρρωστη Πολιτεία», μυθιστόρημα, 1916, «11 π.μ.—1 μ.μ.», διηγήματα, 1930, «Γυναίκες», επιστολές, 1931, «Άντρες», επιστολές, 1933, «Κρίσιμες Στιγμές», διηγήματα, 1953, «Άνθρωποι και Υπεράνθρωποι», μυθιστόρημα, 1957, «Βίλλα Βικτώρια», νουβέλλα, 1959, «Ο κόσμος που πεθαίνει κι ο κόσμος που έρχεται», διηγήματα, 1963. Παράλληλα ή Γαλάτεια Καζαντζάκη ασχολήθηκε με το θέατρο. Το 1925 ανεβάστηκε από το «Θέατρο Τέχνης» το τρίπραχτο έργο της «Πληγωμένα Πουλιά». Το 1931 από τη σκηνή του Εθνικού Θεάτρου το τρίπραχτο: «Ενώ το πλοίο ταξιδεύει». Το 1959 κυκλοφόρησε ο τόμος: «Αυλαία», όπου περιέχονται εννέα τρίπραχτα δράματα και οκτώ μονόπραχτα. Η Γαλάτεια Καζαντζάκη έχει βραβευθεί για τη συγγραφή αναγνωστικών βιβλίων για όλες τις τάξεις του Δημοτικού. Έχει γράψει παιδικά βιβλία, διηγήματα, ποιήματα, και έχει μεταφράσει έμμετρα τον Προμηθέα Δεσμώτη του Αισχύλου. Συνεργάστηκε με τα περιοδικά Πινακοθήκη,Νέα Ζωή και Νουμάς,χρησιμοποιώντας τα ψευδώνυμα Πετρούλα Ψηλορείτη και Λαλώ Ντι Κάστρο. Στην περίοδο πού μεσολάβησε μεταξύ του πρώτου και δεύτερου παγκοσμίου πολέμου ήταν αρχισυντάκτρια του περιοδικού «Νέοι Πρωτοπόροι» και τα τελευταία χρόνια της ζωης της Γραμματέας της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών. Πέθανε στις 17.11.1962 στην Αθήνα.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι • Ιστοσελίδα αφιερωμένη στη Γαλάτεια Καζαντζάκη [1].

Παραπομπές [1] http:/ / gkazantzaki. bravehost. com/ index. html

39

Γεώργιος Ασπρέας Γεώργιος Ασπρέας Ο Γεώργιος Ασπρέας ήταν δημοσιογράφος, ιστορικός μυθιστοριογράφος αλλά και θεατρικός συγγραφέας. Γεννήθηκε στο Ναύπλιο το 1875. Συνέγραψε την τρίτομη "Πολιτική Ιστορία της Νεώτερης Ελλάδος" που βραβεύθηκε το 1932 από την Ακαδημία Αθηνών με το πρώτο ιστορικό βραβείο της. Υπήρξε συνεργάτης των κυριοτέρων σύγχρονών του εφημερίδων. Διακρίθηκε όμως περισσότερο ως ιστορικός ερευνητής, συγγραφέας και μυθιστοριογράφος. Πέθανε το 1952 στην Αθήνα.

40

Γεώργιος Λασσάνης Γεώργιος Λασσάνης Ο Γεώργιος Λασσάνης (1793 - 1870) ήταν λόγιος και πολιτικός από την Κοζάνη. Ο Γ. Λασσάνης ανέπτυξε δραστηριότητα ως συγγραφέας, δραματουργός, δάσκαλος ενώ παράλληλα συμμετείχε στην επανάσταση του 1821. Ήταν συνεργάτης του Αλ. Υψηλάντη και βοήθησε στην προετοιμασία της ελληνικής επανάστασης στις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες. Μετά την ίδρυση του ελλήνικου κράτους κατέλαβε υψηλά αξιώματα.

Βιογραφία Ήταν γιος γνωστού Κοζανίτη εμπόρου και έμεινε ορφανός από πατέρα σε μικρή ηλικία, όταν αυτός σκοτώθηκε γυρνώντας από ένα ταξίδι στη Βιέννη όπου εμπορευόταν. Διδάχθηκε τα πρώτα γράμματα στην Κοζάνη, και στην ηλικία των είκοσι περίπου μετέβη στη Βουδαπέστη, όπου εργάστηκε για μικρό χρονικό διάστημα στις εμπορικές επιχειρήσεις του συμπατριώτη του Νικολάου Τακιατζή.

Ο Γεώργιος Λασσάνης στην επίσημη σφραγίδα του Δήμου Κοζάνης

Το 1813 αναχωρεί για τη Λειψία της Γερμανίας, όπου φοιτά στη Φιλοσοφική Σχολή του πανεπιστημίου της πόλης. Μετά το τέλος των σπουδών του επισκέπτεται διάφορες ρωσικές πόλεις και τη Μόσχα όπου μυείται στη Φιλική Εταιρεία. Το 1818 εγκαθίσταται στην Οδησσό της Ρωσίας, όπου διδάσκει στην εμπορική σχολή της Ελληνικής κοινότητας της πόλης και αναπτύσσει έντονη πνευματική δραστηριότητα στην πόλη. Το 1820 εγκατέλειψε την διδασκαλία και την Οδησσό και αφού είχε έρθει σε επαφή με τον Αλ. Υψηλάντη τον ακολουθεί ω υπασπιστής του ελληνικού στρατού. Μετά την έκρηξη της επανάστασης ο Λασσάνης έγινε χιλίαρχος του Ιερού Λόχου. Συνελήφθη και φυλακίσθηκε μαζί με τον Αλέξανδρο Υψηλάντη από τους Αυστριακούς. Το 1827 αποφυλακίσθηκαν μετά από μεσολάβηση του Τσάρου Νικόλαου. Αφού φρόντισε τον Αλέξανδρο Υψηλάντη, ο οποίος ήταν άρρωστος, ήλθε στην Ελλάδα όπου κατατάχθηκε υπό τον Δημήτριο Υψηλάντη και έλαβε μέρος στις επιχειρήσεις της Στερεάς Ελλάδας. Μετά την ίδρυση του νεοσύστατου κράτους διορίστηκε γενικός επιθεωρητής του στρατού της ανατολικής Ελλάδας, ενώ διετέλεσε και από το 1837 υπουργός των οικονομικών. Η συγγραφική Το αρχοντικό Λασσάνη στην ομώνυμη πλατεία παραγωγή του Γ. Λασσάνη περιλάμβανε σχολικά εγχειρίδια, της Κοζάνης θεατρικά έργα, ποιήματα αλλά και ιστορικά κείμενα και πολιτικά δοκίμια καθώς και διάφορες μεταφράσεις. Πέθανε το 1870 σε ηλικία 77 ετών. Στην Κοζάνη διασώζεται το πατρικό του σπίτι σε κεντρική πλατεία της πόλης η οποία φέρει το όνομά του. Το αρχοντικό του έχει χαρακτηρισθεί ως διατηρητέο οίκημα και μνημείο. Οι διαστάσεις του αρχοντικού δεν είναι τόσο επιβλητικές όσο άλλων στην Κοζάνη, όμως χαρακτηρίζεται από έναν αρμονικό όγκο, με μορφολογικά

Γεώργιος Λασσάνης χαρακτηριστικά αστικής αρχιτεκτονικής και μία λειτουργικότητα σοφά προσαρμοσμένη στις καιρικές συνθήκες του τόπου. Από τις 11 Οκτωβρίου 2008 στεγάζει τη Δημοτική Χαρτοθήκη Κοζάνης [1] Οι Δημοτικές εκδηλώσεις στην Κοζάνη στο τέλος του καλοκαιριού, με διάφορους αθλητικούς διαγωνισμούς, συναυλίες, θεατρικές παραστάσεις κ.α. φέρουν το όνομα "Λασσάνεια".

Δείτε επίσης • Αρχοντικό Λασσάνη (Πλάκα, Αθήνα) • Γ.Σ.Κ. Λασσάνης

Παραπομπές [1] http:/ / cartography. web. auth. gr/ Kozani

41

42

Γεώργιος Στρατήγης Γεώργιος Στρατήγης Ο Γεώργιος Στρατήγης (1860-1938) ήταν Έλληνας δικηγόρος και σπουδαίος ποιητής και θεατρικός συγγραφέας.

Βιογραφικά στοιχεία Γεννήθηκε στις Σπέτσες. Σπούδασε νομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και στη συνέχεια στο Βερολίνο και Παρίσι. Άσκησε το δικηγορικό του επάγγελμα στον Πειραιά και στην Αλεξάνδρεια. Η εμφάνισή του στο χώρο των γραμμάτων σημειώθηκε πολύ νωρίς. Σε ηλικία μόλις 18 ετών εξέδωσε μελέτη "Περί της Θείας Κωμωδίας του Δάντη", ενώ από 16 ετών άρχισε να συγγράφει ποιήματα τα οποία δημοσιεύονταν στο "Μη χάνεσαι" του Γαβριηλίδη. Τα ποιήματά του αυτά αργότερα περιελήφθησαν στη ποιητική συλλογή με τον τίτλο "Ροδοδάφναι". Το 1886 δημοσίευσε σε μετάφραση τον "Φάουστ" του Γκαίτε. Επίσης μετέφρασε το "Όνειρο Θερινής νυκτός" του Σαίξπηρ και τον "Συρανό ντε Μπερζεράκ" του Ροστάν, στη δημοτική, όπου και ανεβάστηκαν στην ελληνική θεατρική σκηνή. Πρωτότυπα επίσης έργα του (δράματα) είναι: "Βασίλειος ο Βουλγαροκτόνος" και "Αρχίλοχος". Το 1892 το έργο του "Έρως και Ψυχή", γραμμένο στη καθαρεύουσα, έλαβε το πρώτο βραβείο στο Φιλαδέλφειο διαγωνισμό. Το 1896 δημοσίευσε "Το βιβλίο της ψυχής" που αποτελεί συλλογή πρωτότυπων διηγημάτων, και αργότερα τις ποιητικές του συλλογές "Τραγούδια του σπιτιού" και "Τι λεν τα κύματα".

Δείτε επίσης • Νέα Αθηναϊκή Σχολή

Πηγές • "Νεώτερον Εγκυκλοπαιδικόν Λεξικόν Ηλίου" τομ.17ος, σελ.303.

Τσιγκογραφία του Γεώργιου Στρατήγη από το περιοδικό Ημερολόγιον Σκόκου, 1905

Μεγάλοι ποιητές της γενιάς του 1880: Στα δεξιά της σύνθεσης απεικονίζεται ο Α. Προβελέγγιος να διαβάζει κάποιο ποίημά του, ενώ από τα αριστερά προς τα δεξιά διακρίνονται οι Γ. Στρατήγης, Γ. Δροσίνης, I. Πολέμης, K. Παλαμάς (στο κέντρο) και Γ. Σουρής. Γ. Ροϊλός, Οι ποιητές (π. 1919). Λάδι σε μουσαμά, 130 εκ. x 170 εκ. Φιλολογικός Σύλλογος «Παρνασσός».

43

Γεώργιος Σώκος Γεώργιος Σώκος O Γεώργιος Σώκος (5 Νοεμβρίου 1892 – 28 Δεκεμβρίου 1937) ήταν Έλληνας δημοσιογράφος, θεατρικός συγγραφέας, εκδότης και τέκτων.

Βιογραφία Πρώτα χρόνια Ο Γιώργος Σώκος, γιός του Γιάννη και της Μαριγώς, γεννήθηκε στις 5 Νοεμβρίου του 1892 στο Αιτωλικό. Ήταν το προτελευταίο από τέσσερα αδέλφια: τη Φροσύνη, τη Λενιώ, που πέθανε νέα από καρκίνο στον εγκέφαλο, το Γιώργο, και τον Ανδρέα Ο πατέρας τους ο Γιάννης, που ήταν δάσκαλος, πέθανε από φυματίωση. Όταν έμαθε για την αρρώστια του, άφησε γυναίκα και παιδιά, για να μην τα κολλήσει, και πήγε να ζήσει ολομόναχος σε μιά καλύβα στο δάσος, και του άφηναν το φαγητό στο μονοπάτι, μακριά. Ο Γιώργος ήταν ένα πρώιμο και δημιουργικό αγόρι, που σύντομα έδειξε κλίση στα γράμματα, επαναστατική διάθεση και πάθος για το θέατρο. Έστελνε συνεργασίες στο «Νεολόγο» των Πατρών, όπου τις δημοσίευαν χωρίς να μπορούν βέβαια να φανταστούν την ηλικία του. Δεκατεσσάρων ετών βγήκε στο θέατρο, με ψεύτικη κοτσίδα, παίζοντας την Εσμέ την Τουρκοπούλα. Τον επόμενο χρόνο ανέβασε το πρώτο δικό του έργο, τη Δόξα του Αιτωλικού, γραμμένο το χειμώνα του 1911, ένα ιστορικό και αισθηματικό δράμα σε ηρωικό δεκαπεντασύλλαβο, και παιγμένο την 25η Μαρτίου του 1912. Πέρα από τις θεατρικές παραστάσεις που διοργάνωνε στο Αιτωλικό, τα ποιήματα, τα άρθρα και τα διηγήματα του δημοσιεύονταν σε εφημερίδες της Πάτρας και του Αγρινίου. Όταν τελείωσε το γυμνάσιο, φοίτησε στην Εμπορική Σχολή των Πατρών. Κατόπιν έδωσε εξετάσεις στη Σχολή Ευελπίδων και μπήκε.

Στρατιωτική, θεατρική και εκδοτική σταδιοδρομία Το 1913 κατατάχθηκε στο στρατό: πρώτα έφεδρος ανθυπολοχαγός του πεζικού, κατόπιν μόνιμος αξιωματικός της Διαχειρίσεως και κατά το 1918 Λοχαγός του Ελέγχου. Υπηρέτησε διαδοχικά ως τμηματάρχης στο Υπουργείο Στρατιωτικών και ως διευθυντής του Ελέγχου Φρουράς Βάσεως Σμύρνης, μιά πολύπλοκη εκείνους τους καιρούς υπηρεσία, όπου – όπως λένε οι βιογράφοι του - έδειξε μεγάλη πρωτοβουλία και ικανότητα. Εκεί, στη Μικρά Ασία, εκτός από τα υπηρεσιακά του καθήκοντα, έγραψε επιθεωρήσεις για τους στρατιώτες, έβγαλε φωτογραφίες στον τάφο του Καραγκιόζη (στον οποίο είχε πάντα αδυναμία) και στη Σμύρνη γνώρισε τη μέλλουσα γυναίκα του, την Τιτίκα Μιχαηλίδου, από την οποία θα αποκτούσε, το 1923, μια κόρη, τη μετέπειτα επίσης δημοσιογράφο και συγγραφέα Ροζίτα Σώκου. Πίσω στην Ελλάδα, έγινε διευθυντής στο Μετοχικό Ταμείο του κατά γην στρατού, και στο έτος 1924, μέλος του Διοικητικού Συμβουλιου της Ελληνικής Στρατιωτικής Ενώσεως. Συγχρόνως συνέχισε τις δραστηριότητές του ως θεατρικού συγγραφέα και εκδότη. Τα έργα του παίχτηκαν από τον Μουσούρη, τη Μαίρη Σαγιάνου-Κατσέλη, τον Νίκο Δενδραμή κ.ά.

Γεώργιος Σώκος

44

Θεατρικά έργα Είδα τη Διεφθαρμένη δύο και τρείς φορές ακόμη. Και πρέπει να ομολογήσω – αυτό είναι όλο υπέρ του έργου- οτι κάθε φορά που το έβλεπα μου άρεσε περισσότερο, και κάθε λεπτομέρεια που εξεταζα, την έβρισκα πιό ωραία, πιό λογική, πιό δικαιολογημένη... Οι πιό δύσκολοι απ’το ακροατήριο –εκτός βέβαια από τους κριτκούς που τους εμποδίζει το επάγγελμα- χειροκροτούν με την καρδιά τους.(...) Το ωραίο, επαναστατικό κίνημα, με το ρίγος συγκινήσεως που φέρνει στο τέλος, δεν είναι ένα βαθύ δίδαγμα σ’ανθρώπους του τόπου μας και του καιρού, που σ’όμοια περίσταση θά’καναν διαφορετικά; (...) Η Διεφθαρμένη είναι ένα έργο πολύ συμπαθητικό. Στέκεται καλά. Και με τα βαθύτερα προτερήματά της δικαιολογεί κάθε ελπίδα για τον νέον αυτόν συγγραφέα, που θέλει το θέατρο και τον θέλει.

— Γρηγόριος Ξενόπουλος Το 1925 παίχτηκε για πρώτη φορά, με μεγάλη επιτυχία, το θεατρικό του έργο Η διεφθαρμένη, από το θίασο Κυβέλης, στο θέατρό της. Επί δέκα μέρες ήταν γεμάτο, και χειροκροτήθηκε θερμά. Όμως η Κυβέλη είχε ήδη προ πολλού ορίσει μιά παράσταση άλλου έργου, και το κατέβασε, ξαναπαίζοντάς το για λίγο αργότερα. Στο έργο σατιρίζονται με σκληρή γλώσσα οι μεγαλοπιασμένοι και εκφυλισμένοι πιά απόγονοι των Φιλικών και των αγωνιστών της Επανάστασης, που θεωρούνται στηλοβάτες της κοινωνίας, παρασημοφορούνται κλπ: ο πατέρας έχει διώξει με τις κλωτσιές τη μικρή του κόρη, που παρασύρθηκε και πλάγιασε με έναν άντρα ενώ η άλλη, η παντρεμένη, διάγει στα κρυφά βίον ακόλαστο με όχι έναν αλλά δύο εραστές. Η άλλη κόρη, που έρχεται από την Αμερική να περάσει μαζί τους τις μέρες του Πάσχα, ταράζει τα νερά με τις φιλελεύθερες ιδέες της και την επιθυμία της να κάνει πράξη όσα οι άλλοι διακυρήσσουν στα λόγια, και να ξαναφέρει τη μικρή αδελφή στο σπίτι: όλοι τη θεωρούν κι αυτή «διεφθαρμένη» και η κοπέλλα ξαναφεύγει για την Αμερική, παίρνοντας τη μικρή μαζί της. Τιμημένε μου συνάδερφε. Σπαραχτικό, συμμαζεμένο και γρήγορο το δράμα σας Η Διεφθαρμένη.... Κι αυτό μου αρέσει στο έργο σας, που όλες του οι σκηνές μυρίζουνε ειλικρίνεια, πεποίθησι, πίστη και τέχνη.... Σε σας έχει την τέχνη της ακόμα και η πεποίθησι. Σας συχαίρουμαι γι’αφτό.

— Γιάννης Ψυχάρης Αλλά και στο άλλο θεατρικό του έργο, Η εν πολλαίς αμαρτίαις, ξαναβρίσκουμε το ίδιο θέμα της αγνότητας στην ελευθερία, μακριά από τη μεγάλη πολιτεία, την Αθήνα, όπου όλοι αγωνίζονται για μιά σοβαροφάνεια, να κουκουλώσουν την έλλειψη αληθινής ηθικής. Ξεκίνησε την έκδοση πολλών εφημερίδων, που όμως έκλειναν πριν βγεί το τρίτο ή τέταρτο φύλλο τους. Μία μάλιστα, με τον τίτλο Φιγκαρό, κράτησε μόνο δυό μέρες. Δεν έχανε όμως το θάρρος του, και ήρθε η ώρα που μιά ιδέα του είχε μεγάλη επιτυχία. Είχε σκεφτεί να εκδώσει τη Στρατιωτική και Nαυτική εγκυκλοπαίδεια, ένα περιδικό που θα κυκλοφορούσε με ένα δεκαεξασέλιδο της εγκυκλοπαίδειας κάθε φορά, και που θα αγοραζόταν υποχρεωτικά από όλους τους μόνιμους αξιωματικούς του Στρατού και του Ναυτικού, γιατί η συνδρομή θα αφαιρείτο κατ’ευθείαν από το μισθό τους. Στα 28 του έγινε λοιπόν εκδότης της εξάτομης «Στρατιωτικής και Ναυτικής Εγκυκλοπαίδειας». Παράλληλα έβγαλε τότε τους δύο μεγάλους τόμους "Αγώνες και νεκροί". Η εγκυκλοπαίδεια έκανε και εκδόσεις βιβλίων όπως τους "Παράλληλους βίους" του Πλούταρχου ή το "Φον Ριχτχόφεν, ο κόκκινος αεροπόρος". Συνολικά έβγαλε εκατό τέτοια βιβλία, που απευθύνονταν στους συνδρομητές των εγκυκλοπαιδικών έργων. Όσο διαρκούσε η έκδοση της εγκυκλοπαίδειας, και επομένως η κυκλοφορία του περιοδικού, δεχόταν συνεργασίες αναγνωστών. Και πολλές φορές λάβαινε γράμματα που άρχιζαν: «Πνευματικέ μου πατέρα», ενώ ο ίδιος ήταν πολύ νεότερος από τους επιστολογράφους του. Η αρρώστια και ο θάνατος τον εμπόδισαν να ολοκληρώσει την καινούργια του έκδοση, τη «Θρησκευτική και Χριστιανική Εγκυκλοπαίδεια», της οποίας είχαν βγεί μόνον οι τρείς πρώτοι τόμοι.

Γεώργιος Σώκος

Τεκτονισμός και ορθοδοξία Το 1924, σε ηλικία δηλαδή 32 ετών, πρωτομπήκε στον τεκτονισμό, όπου έμελλε να επενδύσει όλο τον ιδεαλισμό του και τις πνευματικές του ανησυχίες, φθάνοντας ώς το βαθμό του 30ού. Ήταν από τα σημαντικότερα στελέχη της στοάς «Αδελφοποίησις», εκδότης του περιοδικού «Τεκτονική Ηχώ». Δύο χρόνια αργότερα τον ακολούθησε και ο αδελφός του Ανδρέας. Στις δημοσιευμένες ομιλίες τους φαίνεται καθαρά πώς γι’αυτούς η στοά αποτελούσε μιά όαση καθαρότητας, σοβαρότητας και πνευματικής αναζήτησης, μακριά από την ανηθικότητα, τον εγωισμό, τον κυνισμό και τον υλισμό της «έξω» ζωής, και κυρίως τη στενότητα και μισαλλοδοξία των επίσημων δογμάτων. Η θρησκεία πάντα τον ενδιέφερε πολύ. Από το Αιτωλικό, όπου οι κάτοικοι περνούσαν τη μισή τους ζωή στην εκκλησία, ώς το γραφείο του, όπου σχεδίαζε την έκδοση της "Θρησκευτικής και Χριστιανικής Εγκυκλοπαίδειας", ώς και τα ταξίδια του, η ενασχόλησή του με τα θρησκευτικά θέματα ήταν συνεχής. Οι γνώσεις του επί του θέματος ήταν πλατειές και οι θέσεις του πάντα τολμηρές αλλά τεκμηριωμένες. Ήταν προσωπικός φίλος του Βενέδικτου πατριάρχη Ιεροσολύμων, που τον εξομολόγησε τη νύχτα του θανάτου του. Στα τριανταεπτά του χρόνια αρρώστησε από κάποιου είδους καρκίνο του αίματος (ίσως κάτι σαν λευχαιμία). Μετά από επτά χρόνια πέθανε, στις 28 Δεκεμβρίου 1937.

Πηγές • Συνεντεύξεις της Ροζίτας Σώκου • Δημοσιευμένα έργα του

45

46

Γεώργιος Χορτάτσης Γεώργιος Χορτάτσης Ο Γεώργιος Χορτάτσης (1550–1660 περ.)[1] ήταν Κρητικός θεατρικός συγγραφέας της περιόδου της ακμής της κρητικής λογοτεχνίας. Έγραψε τα έργα Ερωφίλη, Κατσούρμπος και Πανώρια.

Βίος Για τη ζωή του ελάχιστα πράγματα είναι γνωστά και δεν έχουμε πληροφορίες για το πατρώνυμό του, ώστε να επιτευχθεί με βεβαιότητα η ταύτισή του με βάση τις αρχειακές πηγές. Φαίνεται πως ανήκε σε παλιά, και πιθανόν αρχοντική οικογένεια της Κρήτης. Δεν γνωρίζουμε ακριβώς πότε έζησε, αλλά πιθανότατα γεννήθηκε στα μέσα του 16ου και πέθανε στις αρχές του 17ου. Πολύτιμη μαρτυρία για το έργο του Χορτάτση είναι οι ακόλουθοι στίχοι του Μαρίνου Τζάνε Μπουνιαλή, από το ποίημά του Φιλονικία του Χάνδακος και του Ρεθέμνου: Ένα παιδί μου παλαιόν, οπού 'θελα γεννήση κ' εκείνο με πολλή τιμήν ήθελε με στολίση• Γεώργιον Χορτάκιον εκράζαν τ' όνομά του και καμε την πανώργιαν του με ζαχαρένια χείλη μαζί με τον Κατζάροπον την άξιαν Ερωφίλη. Από το έργο του Χορτάτση αλλά και από μαρτυρίες της εποχής συμπεραίνει κανείς ότι είχε ευρεία μόρφωση. Δεν μπορεί να αποκλειστεί και η πιθανότητα να είχε σπουδάσει στην Ιταλία. Είναι βέβαιο πως παρακολουθούσε το σύγχρονο με αυτόν ιταλικό θέατρο και γνώριζε τους κλασικούς Λατίνους συγγραφείς. Φαίνεται ότι είχε και επαφές με βενετούς ευγενείς, αφού δύο από τα έργα του, η Πανώρια και η Ερωφίλη, είναι αφιερωμένα στον ευγενή από τα Χανιά Μαρκαντώνιο Βιάρο, σημαντικό προστάτη των γραμμάτων, και τον δικηγόρο από τα Χανιά Ιωάννη Μουρμούρη. Εξίσου πιθανό είναι να συμμετείχε και σε κάποια από τις Ακαδημίες που είχαν ιδρυθεί στις μεγάλες κρητικές πόλεις και πρωταγωνιστούσαν στην πνευματική ζωή.

Έργο Έγραψε σίγουρα τρία θεατρικά έργα: την τραγωδία Ερωφίλη, την κωμωδία Κατσούρμπος και το ποιμενικό δράμα Πανώρια. Είναι πιθανό επίσης να είναι ο συγγραφέας και της κωμωδίας Στάθης. Η χρονολόγηση των έργων του και η χρονική σειρά τους δεν είναι βέβαιη, αλλά τοποθετείται στις δύο τελευταίες δεκαετίες του 16ου αι. Το ποιητικό ύφος του Χορτάτση διακρίνεται για την πολύ φροντισμένη στιχουργική και την περίπλοκη γλωσσική μορφή, με μεγάλου μήκους προτάσεις, συχνούς διασκελισμούς και υπερβατά σχήματα. Υφολογικά όμως διαφοροποιείται από έργο σε έργο, προσαρμοζόμενος στις συμβάσεις του λογοτεχνικού είδους που κάθε φορά επιλέγει: ο λόγος του είναι πιο σύνθετος στην Ερωφίλη, ενώ στον Κατσούρμπο το λεξιλόγιο είναι πιο καθημερινό, με πολλές ιταλικές λέξεις. Έργο του Χορτάτση φαίνεται πως είναι και τα ιντερμέδια που διασώζονται στα χειρόγραφα των έργων του.

Γεώργιος Χορτάτσης

Πηγές • Γεώργιος Χορτάτσης. Ο Πατέρας του Νεοελληνικού Θεάτρου, αφιέρωμα του ενθέτου «Επτά Ημέρες» της εφ. Καθημερινή, 3 Δεκεμβρίου 2000

Αναφορές [1] Στέφανος Ελευθερίου. Γεώργιος Χορτάτσης, 1550-1660 περ: η ζωή και το έργο του. ΔΙΑΒΑΖΩ. (27) (1980): 54–65.

47

48

Γιάννης Ζαφείρης Γιάννης Ζαφείρης Γέννηση

1971

Εθνικότητα

Ελληνική

Υπηκοότητα Ελληνική Είδος Τέχνης ηθοποιός, σκηνοθέτης και συγγραφέας

Γιάννης Ζαφείρης, Έλληνας ηθοποιός, σκηνοθέτης και συγγραφέας. Καλλιτεχνικός Διευθυντής του Δημοτικού Περιφερειακού Θεάτρου Βορείου Αιγαίου με έδρα τη Χίο. Γεννήθηκε στη Χίο το 1971. Μέλος του Σωματείου Ελλήνων Ηθοποιών (Σ.Ε.Η), της Εταιρείας Ελλήνων Σκηνοθετών (Ε.Ε.Σ) και της Εταιρείας Ελλήνων Θεατρικών Συγγραφέων (Ε.Ε.Θ.Σ). Ιδρυτικό μέλος του ΔΗΠΕΘΕ Βορείου Αιγαίου και συνεργάτης του από την πρώτη ημέρα λειτουργίας του (1995, ως ηθοποιός και σκηνοθέτης). Πέραν του Δη.Πε.Θε. Β.Α. συμμετείχε και σε πολλές άλλες θεατρικές παραγωγές τόσο στο ελεύθερο θέατρο στην Αθήνα, όσο και σε Δημοτικά Περιφερειακά θέατρα, κυρίως σε κλασικό ρεπερτόριο.

Ερμηνείες Θέατρο: “Ένας αιώνας,ζάχαρη,αλάτι & πιπέρι ” (εκατό χρόνια επιθεώρησης) Γιώργου Χατζηδάκη σκην: Παναγιώτη Χατζηκουτσέλη,“ Η Μαρία του Οκτώβρη” (Τυμπώ) Ρομπέρ -Ζανσόν - Ντυβιβιέ σκην: Αδαμάντιος Λεμός, “Χριστός Πάσχων” ( Άγγελος) αγνώστου ποιητή σκην: Κων/νου Ε.Μάριου “Οι δύο κύριοι από τη Βερόνα” Σαίξπηρ σκην: Κωνσταντίνος Μάριος,“Ροζ μολότοφ” (Γιάννης) Ρέππα Παπαθανασίου σκην: Θοδωρής Καμπίτσης Φον Δημητράκης (Ζαρλάς) Δ. Ψαθά σκην: Αδαμάντιος Λεμός, Πλούτος (Ερμής) Αριστοφάνης, σκην: Αδαμάντιος Λεμός, “Ο Ασυλλόγιστος” (Τρουφαλδίνο) Μολιέρος, σκην: Κωνσταντίνος Μάριος, "Ο Φιλάργυρος" Μολιέρου (Κλεάνθης) σκην: Π. Λιάρου “ο Φίλος μου ο Λευτεράκης” (Θανασάκης) Α. Σακελλάριου σκην. Σ. Πάτροκλος (στο ίδιο έργο συνεργάστηκε και με το θίασο «Μαρίας Αλιφέρη»), “Πίσω απ’τα σκοτεινά παράθυρα” πέντε μονόπρακτα του Γεράσιμου Τσάκαλου σκην: Σίμωνας Πάτροκλος, “Ο Φορτουνάτος” (Tzαβάρλα Ματζασέτε) Μάρκαντώνιο Φώσκολος, σκην: Τηλέμαχος Μουδατσάκης, “Φασουλήδες του Κατσιπόρα” Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα, σκην: Κώστας Αρζόγλου, “Ιωάννης ο πρόδρομος” (Ιουδαίος) Πέτρου Γεωργιόπουλου, σκην: Κώστα Αρζόγλου, Πινόκιο (Φαγοφωτιάς) σκην: Σπύρου Ιωάννου, “Ζητείται ψεύτης” (Άγης) Δ. Ψαθά με το Θίασο Κώστα Βουτσά. Βαβυλωνία (Χιώτης) Δημήτριου Βυζάντιου, σκην: Γιάννης Μόρτζος κ.ά. Τηλεόραση: "Στα φτερά του έρωτα" (ΕΤ1), "Ο Ιούδας φιλούσε υπέρoχα" (ALPHA), "Καλημέρα Ζωή" (ΑΝΤ1), "Απαγορευμένη αγάπη" (MEGA), L.A.P.D. (MEGA), "Μυστικά της Εδέμ" (MEGA) κ.α.

Γιάννης Ζαφείρης

Σκηνοθεσία Θέατρο • Dont loose the place. (D. Benfield) στο Δη.Πε.Θε. Βορείου Αιγαίου 2001 • Ποιος ανακάλυψε την Αμερική. (Χρύσης Σπηλιώτη) στο Δη.Πε.Θε. Βορείου Αιγαίου 2001 • Τόπο στα νιάτα. (Λ. Φοντόρ) στο Δημοτικό Θέατρο Καρδαμύλων 1998 Κινηματογράφος • • • •

Για ένα χορό, ταινία μικρού μήκους, διάρκειας 24' (Σκηνοθεσία - Ερμηνεία) - 2006 Ο Καϊκτζής, Ελληνοτουρκικής συμπαραγωγής. Σκηνοθεσία: Biket Ilhan 98' (Ερμηνεία) - 1997 Η εύκολη Λία, διάρκειας 84'. Σκηνοθεσία: Βαγγέλης Σεϊτανίδης (Ερμηνεία) - 2005 Τσαμπί -Bunch of Grapes-, ταινία μικρού μήκους, διάρκειας 7' Σκηνοθεσία: Γιάννης Ζαφείρης - 2010

Θεατρικά έργα - Συγγραφή - Μετάφραση • • • •

Κάθε Δευτέρα, Τετάρτη και Παρασκεύη ...δεχόμεθα. (Derek Benfield) - Μετάφραση - 2000 Sleuth. (Anthony Shaffer) - Μετάφραση: Κώστας Κουτσικουρής - Γιάννης Ζαφείρης - 2006 Ειρήνη (Αριστοφάνη) Μεταφερμένη σε Χιακή διάλεκτο - 2007 Η Νερομπογιά. Θεατρικό ψυχολογικό Θρίλερ. (Γιάννη Ζαφείρη) - 2006

• Στεριανά ναύαγια. (Ποιητικό ανθολόγιο) - 2003 • Στου Άϊ Γιάννη τις φωτιές. Μυθιστόρημα (Γιάννη Ζαφείρη) Εκδόσεις: ΚΑΛΥΔΩΝ - 2004

49

50

Γιάννης Καλαμίτσης Γιάννης Καλαμίτσης Ο Γιάννης Καλαμίτσης είναι θεατρικός συγγραφέας της επιθεώρησης, στιχουργός και παραγωγός του ραδιοφώνου. Γεννήθηκε στον Πειραιά στις 31 Οκτωβρίου του 1939 και ακολούθησε, αρχικά, το επάγγελμα του πατέρα του που ήταν έμπορος υφασμάτων και γυναικείων ενδυμάτων. Ξεκίνησε να σπουδάζει αρχιτεκτονική στον Καναδά αλλά εγκατέλειψε τον κλάδο. Έκανε διάφορες εργασίες στην Ελλάδα και σε άλλες χώρες. Συνεργάστηκε με πολύ γνωστούς καλλιτέχνες και έγραψε επιθεωρήσεις και στίχους που είχαν μεγάλη επιτυχία. Ασχολείται ερασιτεχνικά με το ποδόσφαιρο (δηλώνει φίλος της Προοδευτικής), τη ζωγραφική, την οινοποιία και την ξυλουργική. Διατηρεί από το 1990 πρωινή ραδιοφωνική εκπομπή (06:00 με 08:00) με τίτλο Πρωινές χειρηλασίες με μεγάλη ακροαματικότητα (αρχικά στο ραδιόφωνο του ΑΝΤ1, από το φθινόπωρο του 2006 στην ΝΕΤ 105,8 και από 12/1/2009 στον REAL FM. Στην εκπομπή του ενσωματώνει στοιχεία επιθεωρησιακά (με μια εμπνευσμένη και κοινώς αποδεκτή ελευθεροστομία) γράφοντας καθημερινώς καινούριες σκωπτικές παρλάτες και τραγούδια (ανάλογα με την επικαιρότητα). Από τις 8 Νοεμβρίου 2008 συμπαρουσιάζει με το γεωπόνο Χρήστο Μαρλαντή την εκπομπή οικολογικού ενδιαφέροντος "Μην πατάτε το πράσινο" στην ΕΡΤ-1 "με θέμα τα φυτά, τα δέντρα, τα χόρτα και γενικώς, με ό,τι… πρασινίζει τον χώρο μας και το περιβάλλον!" [1] Ο Γιάννης Καλαμίτσης έχει γράψει πάνω από 400 τραγούδια, μερικά από τα οποία θεωρούνται στιχουργικά διαμάντια του ελληνικού ρεπερτορίου (Υπάρχουν άνθρωποι που ζουν μονάχοι, Θα σ' αγαπώ, κτλ). Κάποια εξ' αυτών έχουν μελοποιηθεί από γνωστούς συνθέτες (Μίκης Θεοδωράκης, Γιάννης Σπανός, Χρήστος Νικολόπουλος, Κώστας Τουρνάς, Χρήστος Δάντης).

Αναφορές [1] ert.gr, περιγραφή εκπομπής (http:/ / tvradio. ert. gr/ tv/ details. asp?pid=2543194& chid=8)

51

Γιάννης Ξανθούλης Γιάννης Ξανθούλης Ο Γιάννης Ξανθούλης (Αλεξανδρούπολη, 1947) είναι Έλληνας μυθιστοριογράφος, δημοσιογράφος και θεατρικός συγγραφέας.

Βιογραφικά στοιχεία Γεννήθηκε στη Αλεξανδρούπολη από γονείς πρόσφυγες από την Ανατολική Θράκη. [1] Σπούδασε δημοσιογραφία και ενδυματολογία θεάτρου. Από το 1969 εργάζεται ως δημοσιογράφος και χρονογράφος σε εφημερίδες, περιοδικά και ραδιόφωνο. Το πρώτο του μυθιστόρημα, Μεγάλος Θανατικός, κυκλοφόρησε το 1981 και το 1982 ξεκίνησε να γράφει τα «Σαββατιάτικα» στην εφημερίδα Ελευθεροτυπία. Έγραψε επίσης αρκετά σατιρικά κείμενα και θεατρικά έργα. [2]

Έργα Πεζά • • • • • • • • • • • • • • • •

Ο μεγάλος θανατικός, Καστανιώτης, 1981. Οικογένεια Μπες-Βγες, Καστανιώτης, 1982. Το καλοκαίρι που χάθηκε στο χειμώνα, Καστανιώτης, 1984. Ο Σόουμαν δεν θα 'ρθει απόψε, 1985. Το πεθαμένο λικέρ, Καστανιώτης. Ο χάρτινος Σεπτέμβρης της καρδιάς μας, Καστανιώτης, 1989.

To ροζ που δεν ξέχασα, Καστανιώτης, 1991. Η εποχή των καφέδων, Καστανιώτης. Η Δευτέρα των αθώων, Καστανιώτης, 1994. Το τρένο με τις φράουλες, Καστανιώτης, 1996. ...Ύστερα ήρθαν οι μέλισσες, Καστανιώτης, 1998. Ο Τούρκος στον κήπο, Καστανιώτης, 2001. Το τανγκό των Χριστουγέννων, Καστανιώτης, 2003. Ο θείος Τάκης, Ελληνικά Γράμματα, 2005. Του φιδιού το γάλα, Ελληνικά Γράμματα, 2007. Κωνσταντινούπολη των ασεβών μου φόβων, Μεταίχμιο, 2008.

Γιάννης Ξανθούλης

Θέατρο για παιδιά • • • • • • •

Πλανήτης Φουρ, Αθήνα, Αστάρτη, 1980. Ένα καλοκαίρι - καλοκαιράκι, Αθήνα, Αστάρτη, 1980. Ανέβα στη στέγη να φάμε το σύννεφο, Αθήνα, Αστάρτη, 1980. Ο μάγος με τα χρώματα, Καστανιώτης, 1994. Μέσα στο νερό δασκάλα, Καστανιώτης, 1994. Μια τρελή τρελή πολυκατοικία, Καστανιώτης, 1998. Τύμπανο τρομπέτα και κόκκινα κουφέτα, Καστανιώτης, 1994.

Παραπομπές [1] Γιάννης Ξανθούλης - Έκθεση βιβλίου της Φραγκφούρτης 2001 - Ελλάδα τιμώμενη χώρα (http:/ / www. greece2001. gr/ writers/ GiannisXanthoulis. html) [2] Λεξικό Συγγραφέων - Βιογραφίες, Εργογραφίες, Βασίλης Αναγνωστόπουλος, Κώστας Φωτάκης, Εκδόσεις Πατάκη, 2000.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι • Γιάννης Ξανθούλης (βιογραφικό) (http://www.skai.gr/1003/producer/?prodid=17). ΣΚΑΪ (19/7/2008) (ανακτήθηκε 25/12/2008 ) • Βασίλης Κ. Καλαμαράς (01/10/2007). Με φοβίζει όλο και πιο πολύ ο θάνατος της μνήμης (συνέντευξη) (http://www.enet.gr/online/online_text/c=113,id=76555088). Τέχνες. Ελευθεροτυπία (ανακτήθηκε 25/12/2008 ) • Δέσποινα Τριβολη (18/12/2007). Στον λίγο ήλιο του απογεύματος (συνέντευξη) (http://www.lifo.gr/content/ x8/420.html). Θέματα. LIFOLAND (ανακτήθηκε 25/12/2008 )

52

53

Γιάννης Σκαρίμπας Γιάννης Σκαρίμπας Ο Γιάννης Σκαρίμπας (Αγία Ευθυμία Παρνασσίδος, 28 Σεπτεμβρίου 1893 – Χαλκίδα, 21 Ιανουαρίου 1984) ήταν Έλληνας λογοτέχνης, κριτικός, θεατρικός συγγραφέας, ποιητής και πεζογράφος. Το έργο του, εντυπωσιακό σε έκταση και ποικιλία, σημαδεύτηκε από την έντονη αντιδικία του με τις καθιερωμένες αξίες της ζωής και του αστικού πολιτισμού. Εισήγαγε επίσης υπερρεαλιστικά στοιχεία στην ελληνική πεζογραφία. Θεωρείται ένας από τους πρωτοπόρους της ελληνικής λογοτεχνίας.

Η ζωή του Ο Γιάννης Σκαρίμπας ήταν γόνος ιστορικής οικογένειας από την Αγία Ευθυμία της Φωκίδας, αφού ο πατέρας του, Ευθύμιος Σκαρίμπας, ήταν απόγονος αγωνιστών της Επανάστασης του 1821. Ξεκίνησε τις εγκύκλιες σπουδές του στο Αίγιο και τις ολοκλήρωσε στην Πάτρα. Υπηρέτησε στον Ελληνικό Στρατό ως ανθυπασπιστής στο 5/42 Σύνταγμα Ευζώνων. Διορίστηκε τελωνοσταθμάρχης στην Ερέτρια (πρώην Νέα Ψαρά) και το 1915 εγκαταστάθηκε στην Χαλκίδα, για να εργαστεί εκεί ως εκτελωνιστής. Στα γράμματα εμφανίστηκε κατά την δεκαετία του 1910 με ποιήματα και πεζά που δημοσίευσε σε διάφορα περιοδικά της Αθήνας και στις εφημερίδες Εύριπος και Εύβοια της Χαλκίδας, χρησιμοποιώντας το ψευδώνυμο Κάλλις Εσπερινός. Η πρώτη του επίσημη εμφάνιση με το πραγματικό του όνομα έγινε το 1929, όταν έλαβε το Α΄ βραβείο διηγήματος για το πεζό Ο καπετάν Σουμερλής ο Στουραΐτης, το οποίο δημοσίευσε στο περιοδικό Ελληνικά Γράμματα. Ο μπαρμπα-Γιάννης Σκαρίμπας, όπως ήταν γνωστός στους φίλους του, έζησε όλη του την ζωή στην Χαλκίδα και ταξίδεψε ελάχιστα. Πέθανε στις 21 Ιανουαρίου 1984 και τάφηκε στο κάστρο του Καράμπαμπα.

Εργογραφία • • • • • • • • • • • • • • •

Καϋμοί στο Γριπονήσι, διηγήματα (1930) Το θείο τραγί, διηγήματα (1933) Μαριάμπας, μυθιστόρημα (1935) Ουλαλούμ, ποιήματα (1936) Το σόλο του Φίγκαρω, μυθιστόρημα (1939) Εαυτούληδες, ποιήματα (1950) Ο ήχος του κώδωνος, θέατρο (1950) Το Βατερλώ δύο γελοίων, μυθιστόρημα (1959) Η μαθητευομένη των τακουνιών, τρεις νουβέλες (1961) Βοϊδάγγελοι, ποιήματα (1968) Άπαντες στίχοι, ποιήματα (1970) Το ’21 και η αλήθεια, Η τράπουλα και Οι γαλατάδες, ιστορία (1971–1977) Ο σεβαλιέ σερβάν της Κυρίας, θέατρο (1971) Η περίπολος Ζ΄, χρονικό από τον Α΄ Παγκ. Πόλεμο (1972) Τυφλοβδομάδα στη Χαλκίδα, διηγήματα (1973)

• Φυγή προς τα εμπρός, μυθιστόρημα (1976) • Τρεις άδειες καρέκλες, διηγήματα (1976) • Αντι-Καραγκιόζης ο Μέγας, θέατρο (1977)

Γιάννης Σκαρίμπας • • • • •

Τα πουλιά με το λάστιχο, χρονογραφήματα (1978) Τα καγκουρώ, θέατρο (1979) Σπαζοκεφαλιές στον ουρανό, αντιδιηγήματα (1979) Η κυρία του τραίνου, θέατρο (1980) Ο πάτερ Συνέσιος, θέατρο (1980)

Εξωτερικές συνδέσεις • • • • •

http://www.mikrosapoplous.gr/skaribas.htm http://users.otenet.gr/~aper/skaribas.htm http://genesis.ee.auth.gr/dimakis/NeaAriadni/17-18/4.html http://www.snhell.gr/lections/writer.asp?id=67 ΤΟ ΣΟΛΟ ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ ΣΚΑΡΙΜΠΑ, ντοκιμαντέρ του Δημήτρη Γκουζιώτη εμπνευσμένο από τα κείμενα του Σκαρίμπα [1]

Παραπομπές [1] http:/ / vimeo. com/ 14070479

54

55

Γιώργος Κοτζιούλας Γιώργος Κοτζιούλας Ο Γιώργος Κοτζιούλας (1909 - 1956) ήταν ποιητής, πεζογράφος, θεατρικός συγγραφέας και κριτικός, με σημαντική συνεισφορά στην Εθνική Αντίσταση.

Βιογραφία Ο Γιώργος Κοτζιούλας γεννήθηκε στην Πλατανούσσα (Ραψίστα) της Ηπείρου. Ο πατέρας του ήταν ταχυδρομικός διανομέας. Τέλειωσε το Δημοτικό σχολείο στη γενέτειρά του, και στη συνέχεια με πολύ κόπο και στερήσεις το Σχολαρχείο στο Καλέντζι Ιωαννίνων και το Γυμνάσιο στην Άρτα. Οι εμπειρίες του από την προσπάθεια να μορφωθεί μέσα σε συνθήκες έσχατης φτώχειας περιγράφονται συγκινητικά στο αφήγημα «Από μικρός στα γράμματα». Το 1926 ήρθε στην Αθήνα, όπου γράφτηκε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και παράλληλα με τις σπουδές του εργαζόταν ως διορθωτής και μεταφραστής σε αθηναϊκά περιοδικά και εφημερίδες. Η σκληρή δουλειά, η ανέχεια και οι στερήσεις αδυνάτισαν τον οργανισμό του• το 1934 προσβλήθηκε από φυματίωση, αρρώστια που τον ταλαιπώρησε στην υπόλοιπη ζωή του. Τελικά πήρε το πτυχίο του το 1938. Το 1941 επέστρεψε στη γενέτειρά του. Πήρε μέρος στην Εθνική Αντίσταση και οργάνωσε το καλλιτεχνικό τμήμα της VIII Μεραρχίας ΕΛΑΣ Ηπείρου, του οποίου ήταν διευθυντής από το 1943 ως το 1945. Το 1944 ίδρυσε θεατρικό θίασο, τη «Λαϊκή Σκηνή», με τον οποίο περιόδευε στις ελεύθερες περιοχές της Ηπείρου, δημιουργώντας ένα θαυμάσιο θέατρο στα βουνά. Το 1945 επέστρεψε στην Αθήνα. Το 1950 παντρεύτηκε την Εμορφία Κηπουρού και απέκτησε ένα γιο, τον Κώστα, σήμερα Διευθυντή σε δημόσιο Γυμνάσιο της Αθήνας. Πέθανε στην Αθήνα από καρδιακή προσβολή.

Έργο Ο Κοτζιούλας ως ποιητής συνεχίζει την παράδοση των νεοσυμβολιστών και των νεορομαντικών και διακρίνεται για την ευχέρεια στον μετρικό στίχο και τις εύστοχες ομοιοκαταληξίες του (Αλέξ. Αργυρίου[1] ). Απέφυγε τον νεοτερικό στίχο και μάλιστα στο κριτικό του έργο συγκρούστηκε με τις νεοτερικές τάσεις στην ποίηση. Τα πεζά του είναι κυρίως βιωματικά και παρουσιάζουν μεγάλο ενδιαφέρον. Πολύ αξιόλογο είναι και το μεταφραστικό του έργο, απ’ όπου ξεχωρίζουμε τους «Αθλίους» του Βίκτωρος Ουγκώ με ενδιαφέρουσα μεταφρασεολογικώς εισαγωγή. Μετά το θάνατό του, η οικογένεια και οι φίλοι του συγκέντρωσαν το έργο του. Τα «Άπαντά» του κυκλοφόρησαν από τις εκδόσεις «Δίφρος» σε τρεις τόμους. Ο πρώτος τόμος περιλαμβάνει τα ποιήματα της προπολεμικής περιόδου (1928-1942), ο τρίτος τόμος ποιήματα εμπνευσμένα από την Εθνική Αντίσταση (1943-1956) κι ο δεύτερος τόμος τα πεζά.

Γιώργος Κοτζιούλας

Εργογραφία Ποίηση • • • • • • • • •

«Εφήμερα», 1932. «Σιγανή Φωτιά», 1938 «Δευτέρα Παρουσία», 1938 «Ο Γρίφος», 1938 «Τρία ποιήματα προπολεμικά», 1946 «Ο Άρης», 1946 «Οι πρώτοι του αγώνα», 1946 «Φυγή στη φύση», 1952 «Ηπειρώτικα» 1954.

Πεζογραφία • • • •

«Το κακό συναπάντημα κι άλλα διηγήματα» 1939 «Θεσσαλικό παζάρι» 1945 «Από μικρός στα γράμματα» 1954 «Όταν ήμουν με τον Άρη», 1965

• «Θέατρο στα βουνά», 1976. Δοκίμια • «Ο Στράτης Μυριβήλης και η πολεµική λογοτεχνία», 1931.

• «Πού τραβάει η ποίηση;», 1950 • «Η σχολή του Καρυωτάκη και ο κύκλος των ομογενών», 1952

Παραπομπές [1] Ιστορία της ελληνικής λογοτεχνίας και η πρόσληψή της, Τόμ. Β', σελ. 745

Εξωτερικοί σύνδεσμοι • Αφιέρωμα στον Κοτζιούλα στο poiein.gr (http://www.poiein.gr/archives/3790/index.html) • Θέλω να γράψω ένα τραγούδι μ' αντοχή... (άρθρο της εφημ. Ριζοσπάστης) (http://www2.rizospastis.gr/ story.do?id=4203293&publDate=) • Νάσος Βαγενάς: Μια αφανής επέτειος (άρθρο της εφημ. Βήμα) (http://www.tovima.gr/default. asp?pid=46&ct=114&artid=160689&dt=17/12/2006)

56

57

Γιώργος Μαρμαρίδης Γιώργος Μαρμαρίδης Ο Γιώργος Μαρμαρίδης ήταν Έλληνας πρωταθλητής της σκοποβολής, Δημοσιογράφος και συγγραφέας. Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1930. Ήταν αθλητής της σκοποβολής του Παναθηναϊκού, πρωταθλητής Ελλάδας απο το 1955 μέχρι το 1980 με συμμετοχές σε παγκόσμια και ευρωπαϊκά πρωταθλήματα και στην Ολυμπιάδα του 1960 στην Ρώμη. Παράλληλα ήταν και δημοσιογράφος γράφοντας σε πολλά περιοδικά και εφημερίδες αλλά και σαν ανεξάρτητος ρεπόρτερ συνεργαζόταν με εφημερίδες, ήταν συντάκτης της Απογευματινής .Έγραψε πεζογραφήματα, ποιήματα, θεατρικά έργα, και μυθιστορηματική βιογραφία. Πέθανε στις 22 Δεκεμβρίου 2005.

Εργογραφία • • • • •

Παυλος Μπακογιάννης-το τίμημα της δημοκρατίας Ιστορία του Ελληνικού Εμφυλίου Πολέμου 1946-1949 (2 τόμοι) Δάφνες στο χιόνι - Η ζωή και ο θάνατος του νέου Βελισάριου Χρυσό σμήνος - Μεγάλες νίκες Ελλήνων άσσων αεροπόρων Τα κορόιδα οι αρχαίοι

58

Γιώργος Τζαβέλλας Γιώργος Τζαβέλλας Ο Γιώργος Τζαβέλλας (1916- 18 Οκτωβρίου 1976) ήταν σκηνοθέτης και σεναριογράφος του Ελληνικού κινηματογράφου , θεατρικός συγγραφέας και στιχουργός.Ήταν απόγονος του οπλαρχηγού Λάμπρου Τζαβέλα. Συνεργάστηκε με τον Νίκο Τσιφόρο σε σενάρια για το θέατρο και κατόπιν στράφηκε στον κινηματογράφο. Αρκετές ταινίες του έγιναν επιτυχίες (Ο Μεθύστακας, Η Αγνή του Λιμανιού, Το Σοφεράκι, Η Κάλπικη λίρα) και θεωρούνται από τις σημαντικότερες του ελληνικού κινηματογράφου. Στην πρώτη του ταινία, Χειροκροτήματα, γυρισμένη κατά τη διάρκεια της κατοχής, εμφανίζεται για πρώτη και τελευταία φορά σε ταινία ο Αττίκ, που λίγο καιρό μετά τα γυρίσματα αυτοκτόνησε.

Φιλμογραφία • Χειροκροτήματα (1944) • • • • • • • • • • •

Μαρίνος Κονταράς (1948) Ο μεθύστακας (1950) Ο γρουσούζης (1952) Η Αγνή του λιμανιού (1952) Το Σοφεράκι (1953) Η κάλπικη λίρα (1955) Ο ζηλιαρόγατος (1956) Μια ζωή την έχουμε (1958) Αντιγόνη (1961) Η δε γυνή να φοβήται τον άνδρα (1965) Αστερισμός της παρθένου (1973) (σενάριο, σε σκηνοθεσία Γιάννη Δαλιανίδη).

59

Γρηγόριος Ξενόπουλος Γρηγόριος Ξενόπουλος Ο Γρηγόριος Ξενόπουλος (9 Δεκεμβρίου 1867 - 14 Ιανουαρίου 1951) ήταν Ζακυνθινός μυθιστοριογράφος, δημοσιογράφος και συγγραφέας θεατρικών έργων. Διετέλεσε αρχισυντάκτης στο θρυλικό πια περιοδικό "Η Διάπλασις των Παίδων" κατά την περίοδο 1896 - 1948. Κατά την αρχισυνταξία του Ξενόπουλου στο περιοδικό, ήταν και ο βασικός του συντάκτης. Είναι χαρακτηριστική η υπογραφή του Σας ασπάζομαι, Φαίδων, που χρησιμοποιούσε στις επιστολές που υποτίθεται έστελνε στο περιοδικό. Ήταν ο ιδρυτής και εκδότης του περιοδικού Νέα Εστία, το οποίο εκδίδεται ακόμα και σήμερα. Το 1931 έγινε ακαδημαϊκός. Μαζί με τους Παλαμά, Σικελιανό και Καζαντζάκη ίδρυσε την Εταιρεία Ελλήνων Λογοτεχνών.

Βίος Γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη στις 9 Δεκεμβρίου 1867. Ο πατέρας του, Διονύσιος, καταγόταν από τη Ζάκυνθο και η μητέρα του Ευλαλία από την Πόλη. Ο Γρηγόριος έζησε τα Σκίτσο του Γρηγόριου Ξενόπουλου από περιοδικό του 1889 παιδικά και εφηβικά του χρόνια στη Ζάκυνθο, μέχρι το 1883, όταν γράφτηκε στο Πανεπιστήμιο Αθηνών για να σπουδάσει Φυσικομαθηματικά. Τις σπουδές του δεν τις ολοκλήρωσε ποτέ: από το πρώτο ήδη έτος είχε αρχίσει την ενασχόληση με τη λογοτεχνία, η οποία ήταν και η μοναδική πηγή εσόδων του. Από το 1892 εγκαταστάθηκε μόνιμα πλέον στην Αθήνα και το 1894 παντρεύτηκε την Ευφροσύνη Διογενίδη. Το ζευγάρι χώρισε ενάμιση χρόνο μετά, ενώ είχαν ήδη αποκτήσει μια κόρη, και ο συγγραφέας παντρεύτηκε ξανά το 1901 την Χριστίνα Κανελλοπούλου, με την οποία απέκτησε άλλες δύο κόρες. Συνεργάστηκε με πλήθος εφημερίδων και περιοδικών στις οποίες δημοσίευε μελέτες, άρθρα, διηγήματα και μυθιστορήματα. Το 1894 ανέλαβε τη διεύθυνση της Εικονογραφημένης Εστίας, το 1896 έγινε αρχισυντάκτης του περιοδικού Η Διάπλασις των Παίδων, του οποίου ήταν και συνδρομητής κατά τα παιδικά του χρόνια. Από το 1901 ως το 1912 δημοσίευε στο περιοδικό Παναθήναια λογοτεχνικά έργα και μελέτες και από το 1912 άρχισε να συνεργάζεται με την εφημερίδα Έθνος, γράφοντας μυθιστορήματα σε συνέχειες. Το 1927 ίδρυσε το περιοδικό Νέα Εστία, του οποίου ήταν διευθυντής ως το 1934. Κατά τον Ελληνοϊταλικό πόλεμο του 1940 ο Γρηγόριος Ξενόπουλος μαζί με άλλους Έλληνες λογίους προσυπέγραψε την Έκκληση των Ελλήνων Διανοουμένων προς τους Διανοούμενους ολόκληρου του Κόσμου με την οποία αφενός μεν καυτηριάζονταν η κακόβουλη ιταλική επίθεση, αφετέρου δε, διέγειρε την παγκόσμια κοινή γνώμη σε επανάσταση συνειδήσεων για κοινό νέο πνευματικό Μαραθώνα.

Γρηγόριος Ξενόπουλος Πέθανε στην Αθήνα στις 14 Ιανουαρίου 1951 και κηδεύτηκε δημοσία δαπάνη.

Έργο Πεζογραφικό Ο Ξενόπουλος ήταν πολυγραφότατος συγγραφέας. Έγραψε πάνω από 80 μυθιστορήματα και πλήθος διηγημάτων. Πρωτοεμφανίστηκε στα γράμματα με το 1888, με το μυθιστόρημα " Ο "ανθρωπος του κόσμου". Αυτό και το επόμενο μυθιστόρημά του, "Νικόλας Σιγαλός" (1890), "αθηναϊκά" μυθιστορήματα, ήταν αποτυχημένα. Έπειτα στράφηκε στην έμπνευση από την πατρίδα του και έγραψε κάποια από τα καλύτερά του έργα, "Μαργαρίτα Στέφα" (1893), "Κόκκινος βράχος" (1905). Ακολούθησαν έργα "αθηναϊκά", τα σημαντικότερα από τα οποία είναι "Ο πόλεμος" (1914) και " οι μυστικοί αρραβώνες" (1915) και το "ζακυνθινό" "Λάουρα" (1915), επίσης ένα από τα καλύτερά του. Η πιο φιλόδοξη συγγραφική του απόπειρα ήταν η κοινωνική τριλογία "Πλούσιοι και φτωχοί" (1919), "Τίμιοι και άτιμοι" (1921), "Τυχεροί και άτυχοι" (1924). Τα δύο πρώτα αναγνωρίζονται ως τα καλύτερα και πιο ώριμα έργα του. Άλλα αξιόλογα έργα του που ακολούθησαν είναι τα: "Αναδυομένη" (1923), "Ισαβέλλα" (1923), "Τερέζα Βάρμα-Δακόστα" (1925). Τα έργα του διαδραματίζονται στην Αθήνα και τη Ζάκυνθο. Θεωρείται ο εισηγητής του "αστικού μυθιστορήματος", δηλαδή του μυθιστορήματος που διαδραματίζεται στα αστικά κέντρα (βλ. Ελληνική πεζογραφία 1880-1930). Βασικό θέμα στα έργα του είναι ο έρωτας, κυρίως έρωτας μεταξύ ατόμων από διαφορετικές τάξεις. Η ικανότητά του να γράφει εύκολα και γρήγορα τον οδήγησε κάποιες φορές σε "εκπτώσεις" ως προς την ποιότητα. Πολλοί τον κατηγόρησαν, όταν άρχισε να δημοσιεύει μυθιστορήματα σε συνέχειες, ότι έκανε πολύ εύκολα παραχωρήσεις στα γούστα του αναγνωστικού κοινόυ και ότι χρησιμοποιούσε συχνά προκλητικές για την εποχή ερωτικές σκηνές, για να κερδίζει χρήματα. Όλοι όμως επισημαίνουν αρετές του έργου του όπως η αφηγηματική ευχέρεια, η ικανότητα να κρατά αμείωτο το ενδιαφέρον του αναγνώστη και παρατηρητικότητα. Ο Ξενόπουλος και το αστικό μυθιστόρημα Τα έργα του Ξενόπουλου είναι περισσότερο για ψυχαγωγία παρά για φιλολογική ανάλυση. Ο αστικός ρεαλισμός που επικρατούσε αυτή την εποχή στην Ευρώπη και στην Αμερική επηρεάζει και τα έργα του Ξενόπουλου. Για το λόγο αυτό ο Ξενόπουλοσ θεωρείται από πολλούς εισηγητής του αστικού μυθιστορηματος με προσπάθειες για την αντανάκλαση της ίδιας της πραγματικότητας. Ας μη ξεχνάμε ότι ο Ξενόπουλος ανήκει στη γενιά του 1880, χρονολογία η οποία αποτελεί σταθμό στην ιστορία της νεοελληνικής λογοτεχνίας (Αρχή νεοελληνική αναγέννησης με τον Παλαμά αλλά και τον Ροΐδη με το μυθιστόρημα του Πάπισσα Ιωάννα. Ο Ξενόπουλος υπήρξε γνώστης της σχετικής παράδοσης αλλά και καινοτόμος νεωτεριστής. Η στροφή του προς τον αστικό ρεαλισμό υπήρξε βασικά ιδιάζουσα παρέκκλιση από την ηθογραφία. Ο αστικός ρεαλισμός χρησίμευε για την κάλυψη του κενού – την απουσία ενός μέσου στρώματος αναγνωστών που θα λειτουργούσε ως ενδιάμεσος χώρος για μια πολύπλευρη ανάπτυξη λογοτεχνικής γραφής. Τα πρώτα του μυθιστορήματα εξελίσσονται στην Αθήνα με υλικό την φοιτητική ζωή πριν ο συγγραφέας κλείσει τα 30. Παραμένει πάντα ο ψυχογράφος. Ο Ξενόπουλος χρησιμοποιεί περιστατικά και από την ίδια του τη ζωή με τρόπο όμως που αυτά να περνάνε σαν φανταστικά.

Θεατρικό Το πρώτο του θεατρικό έργο, Ο ψυχοπατέρας, παρουσιάστηκε το 1895. Από τις αρχές του αιώνα άρχισε να συνεργάζεται με τη Νέα Σκηνή του Κων/νου Χρηστομάνου. Τα σπουδαιότερα θεατρικά του έργα είναι: "Το μυστικό της κοντέσσας Βαλέραινας" (1904), η "Στέλλα Βιολάντη" (1909, με την Μαρίκα Κοτοπούλη), "Φοιτηταί". Ο Ξενόπουλος έγραψε συνολικά 46 διαφορετικά θεατρικά έργα. Το 1901 πρωταγωνίστηκε μαζί με τον Παλαμά για την ίδρυση της Νέας Σκηνής και χάρη στη γνώση ξένων γλωσσών ενημερωνόταν έγκαιρα για σημαντικά πνευματικά συμβάντα στις μεγάλες ευρωπαϊκές χώρες. Έγραφε προλόγους για τον Ίψεν και ζούσε

60

Γρηγόριος Ξενόπουλος το θέατρο, ζυμωνόταν η καθημερινή ζωή του με αυτό. Πολλά δράματα του είχαν αρχικά γραφτεί ων πεζογραφήματα και έπειτα μεταφέρθηκαν στη σκηνή. (Π.χ. Έρως εσταυρωμένος - Στέλλα Βιολάντη). Μετάφρασε και διασκεύασε αρκετά ξένα έργα και η στάθμη της γραφή του ήταν σε όλες τις περιπτώσεις υψηλά. Συμμετείχε σε διάφορες επιτροπές δραματουργικών διαγωνισμών και το Βασιλικό Θέατρο της Αθήνας εγκαινιάστηκε στα 1932 με δικό του έργο «Ο θείος Όνειρος». Τα περισσότερα έργα του Ξενόπουλου είναι τρίπρακτα (28). Στην πρώτη πράξη τίθεται συνήθως το θέμα και χαρακτηρίζονται τα πρόσωπα, στη δεύτερη εντείνεται η πλοκή και κορυφώνεται το δράμα και στην τρίτη έρχεται η λύση. Ο Ξενόπουλος χτίζει μεθοδικά φράση με φράση, προετοιμάζει τα επερχόμενα περιστατικά που φαίνονται λίγα άσχετα με το κύριο θέμα αλλά αποδεικνύονται αναγκαία. Η «Στάλλα Βιολάντη» (στην οποία προχωρεί με γρήγορο ρυθμό από την ευχάριστη ατμόσφαιρα ενός ζακυνθινού σπιτιού στη συγκλονιστική κορύφωση του εκούσιου θανάτου της νύμφης)υπήρξε πρότυπο για άλλα 2 γνωστά θεατρικά έργα που αν και γράφτηκαν πιο μετά υστερούν σε δραματική τεχνική. Οι κατηγορίες των έργων του: Ο Ξενόπολος έγραψε με την ίδια επιτυχία και δράματα και κωμωδίες κυρίως με θέμα τον έρωτα. Τα έργα του είναι ηθογραφίες που αναδεικνύουν τη ζωή μιας εποχής η μιας τοπικής κοινωνίας, τοπικές και εποχικές ιδιαιτερότητες παίρνουν συχνά ισχύ άγραφων νόμων που επιβάλλονται μέσα από την κοινωνία. Τα έργα του ταξινομούνται είτε στη Ζάκυνθο είτε στην Αθήνα και ο Ξενόπουλος έρχεται να γεφυρώσει το χάσμα μεταξύ των 2 Σχολών, της Αθηναϊκής και της Επτανησιακής. Ζακυνθινά έργα: Στέλλα Βιολάντη, Ραχήλ, Φωτεινή Σαράντη, Ο ποπολάρος Αθηναϊκά: Φοιτηταί, Ψυχοσάββατο, Το ανθρώπινο

Κριτική Ιδιαιτέρως αξιόλογη ήταν η συμβολή του στην κριτική. Στο περιοδικό Παναθήναια δημοσίευσε πλήθος μελετών για πολλούς συγγραφείς, όπως τους Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη, Γιάννη Καμπύση, Δημήτριο Βικέλα. Εκείνος πρωτοπαρουσιάσε στο αθηναϊκό αναγνωστικό κοινό τον Κ.Π.Καβάφη, το 1903.

Ο Ξενόπουλος και ο σοσιαλισμός Ο Ξενόπουλος, αν και προερχόταν από εύπορη οικογένεια δεν ήταν αριστοκράτης. Παρακολουθούσε ωστόσο τα προβλήματα των ανερχόμενων αστών όσο και των πιο φτωχών. Ερχόμενος στην Αθήνα έφερε μαζί του την ιδέα του ανθρωπιστικού σοσιαλισμού. Στην Αθήνα ήρθε σε επαφή με τον Δρακούλη και τους άλλους επικεφαλής του σοσιαλιστικού κόμματος, ενώηθξε με αυτούς και βοήθησε στην έκδοση σοσιαλιστικών εφημερίδων «Άρδην» και «Κοινωνία». Το 1885 έγινε μάλιστα συντάκτης του «Άρδην». Τις θέσεις του για το σοσιαλισμό μπορούμε να δούμε καλύτερα στο Πλούσιοι και Φτωχοί. Ο Ξενόπουλος πίστευε σ΄ένα σοσιαλισμό που θα άλλαζε την κοινωνία χωρίς βίαιες ανατροπές. Σιγά-σιγά οι άνθρωποι θα καταλάβαιναν το συμφέρον τους, οι πλούσιοι και οι φτωχοί θα έρχονταν σε συνεννόηση χωρίς βία. ΜΟΝΟ ο σοσιαλισμός θα μπορούσε να βάλει τέλος στο διαχωρισμό των 2 ρατσών. Το ιδανικό του σοσιαλισμού θα εξασφάλιζε σε κάθε άνθρωπο οποιασδήποτε ράτσας τροφή, κατοικία και ενδυμασία αλλά δεν μπορεί να καταλήξει ποτέ σε μία εντελώς ισότητα. Αρχικά ο Ξενόπουλος θεώρησε τις σοσιαλιστικές ιδέες τις μόνες που θα μπορούσαν να διορθώσουν την ανισότητα μεταξύ πλούσιων και φτωχών. Ωστόσο την εφαρμογή των σοσιαλιστικών ιδεών δεν την ήθελε βίαια με ανατροπές και επαναστάσεις που θα δημιουργούσαν θύματα. Με την άνοδο του πνευματικού επιπέδου του λαού –πίστευε- θα καταλάβαιναν οι άνθρωποι το πραγματικό τους συμφέρον. Για το λόγο αυτό θεωρούσε το γράψιμο ως οφειλή διαπαιδαγώγησης και έργο ευθύνης υπέρ του συνόλου.

61

Γρηγόριος Ξενόπουλος

Βιβλιογραφία • • • • • •

Απ. Σαχίνη, Το νεοελληνικό μυθιστόρημα, εκδ. Γαλαξίας, Αθήνα 1971 Η παλαιότερη πεζογραφία μας, εκδ. Σοκόλη Το φάντασμα, εκδ. αδερφοί βλάσση Μυστικοί αρραβώνες, εκδ. αδερφοί βλάσση Στέλλα Βιολάντη Ισαβέλλα, εκδ. αδερφοί βλάσση Η Άπιστη, εκδ. αδερφοί βλάσση

Εξωτερικοί σύνδεσμοι • Μουσείο Γρηγορίου Ξενόπουλου [1] • Το Ε.Λ.Ι.Α. [2] διαθέτει την βιβλιογραφία του Γρηγορίου Ξενόπουλου σε ψηφιακή μορφή.

• Εδώ μπορείτε να βρείτε μια εκτενή βιβλιογραφία του συγγραφέα [3]

Παραπομπές [1] http:/ / www. zakynthos-net. gr/ xenopoulos/ [2] http:/ / www. elia. org. gr/ [3] http:/ / www. logotexnia. com/ writersgr/ xenopoulos/ xenopoulos. html

62

63

Δημήτρης Πιστικός Δημήτρης Πιστικός Ο Δημήτρης Πιστικός, Αιτωλοακαρνανίας το 1948.

δικηγόρος,

ποιητής

και

δοκιμιογράφος,

γεννήθηκε

στο

Παναιτώλιο

Σπούδασε Νομικά και Πολιτικές Επιστήμες στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και στον Πειραιά, όπου και δικηγορεί. Ως λογοτέχνης ασχολείται κυρίως με την ποίηση και το δοκίμιο. Παράλληλα έγραψε θέατρο, μεταφράζει αρχαίους Έλληνες ποιητές και συνεργάζεται με πολλά λογοτεχνικά περιοδικά όπου δημοσιεύει ποιήματα και δοκίμια. Ποιήματά του βραβεύτηκαν και μεταφράστηκαν στα Ιταλικά, Γαλλικά, Αγγλικά και Ισπανικά, περιλαμβάνονται σε πολλές ανθολογίες και μελοποιήθηκαν από γνωστούς Έλληνες συνθέτες.

Εξωτερικοί Σύνδεσμοι • Το ποίημα του Δημήτρη Πιστικού " Μεγιστίας Ακαρνάν" [1] • Το ποίημα του Δημήτρη Πιστικού "Ωδή στο Μεσολόγγι" [2]

Παραπομπές [1] http:/ / genesis. ee. auth. gr/ dimakis/ parousia/ 20/ 8. html [2] http:/ / genesis. ee. auth. gr/ dimakis/ parousia/ 19/ 7. html

64

Δημήτρης Ψαθάς Δημήτρης Ψαθάς Ο Δημήτρης Ψαθάς του Ιωάννου υπήρξε Έλληνας δημοσιογράφος, συγγραφέας, περισσότερο θεατρικός. Γεννήθηκε στη Τραπεζούντα του Πόντου τον Οκτώβριο του 1907 και το 1923 μετά το τέλος της μικρασιατικής εκστρατείας εγκαταστάθηκε στην Αθήνα όπου τελειώνοντας τις σπουδές του αφιερώθηκε τόσο στη δημοσιογραφία και ιδιαίτερα στην ευθυμογραφία όσο και στο θέατρο. Εργάστηκε στις εφημερίδες «Ελεύθερο Βήμα», «Αθηναϊκά Νέα», για πολλά χρόνια στα «Νέα» ως χρονογράφος και τελευταία στην «Ελευθεροτυπία». Το 1937 εξέδωσε το πρώτο του χιουμοριστικό βιβλίο με τον τίτλο «Η θέμις έχει κέφια» και τον επόμενο χρόνο το δεύτερο βιβλίο του «Η Θέμις έχει νεύρα». Το έργο που τον έκανε όμως πανελλήνια γνωστό ήταν το «Μαντάμ Σουσού».

Εργογραφία • • • • • •

Χειμώνας του 41 (1945) Αντίσταση (1945) Το χιούμορ μια εποχής (1946) Κάτω από τους Ουρανοξύστες (1950) Στη Χώρα των μυλόρδων (1951) Παρίσι Σταμπούλ και άλλα εύθυμα ταξίδια (1951)

Τα τρία τελευταία αποτελούν περισσότερο εντυπώσεις από τα ταξίδια του στην Αμερική Αίγυπτο Κωνσταντινούπολη και Αγγλία με πολλά ευθυμογραφικά στοιχεία εμπλουτισμένα και με διάφορα σχόλια πολιτικά και κοινωνικά. «Οικογένεια Βλαμένου» (1956) κ.ά. Επίσης επιλογή χρονογραφημάτων περιέλαβε στα βιβλία του «Από την εύθυμη πλευρά», «Στο καρφί και στο πέταλο» και «Πέρα βρέχει» (1960). Τα θεατρικά του έργα, κωμωδίες, παίχτηκαν απ΄ όλους σχεδόν τους θιάσους της Αθήνας και με τους καλλίτερους έλληνες ηθοποιούς. Σπουδαιότερα εξ αυτών ήταν: «Το στραβόξυλο» (1940), «Ο εαυτούλης μου» (1941), «Οι ελαφρόμυαλοι» (1942), «Μαντάμ Σουσού» (1942), «Φον Δημητράκης» (1947), «Μικροί Φαρισαίοι», Ζητείται ψεύτης (1953), «Ένας βλάκας και μισός» (1956), η «Χαρτοπαίχτρα», «Ξύπνα Βασίλη» και ο «Αχόρταγος». Έγραψε επίσης χρονικό από την ζωή του, τους διωγμούς και την αντίσταση της ιδιαίτερης πατρίδας του, το «Γη του Πόντου». Τελευταία του βιβλία ήταν «Σε ήχο πλάγιο» (1973) και «Μαίηντ ιν Αμέρικα». Υπήρξε σύμβουλος της Εταιρίας Ελλήνων Θεατρικών Συγγραφέων καθώς και μέλος της Ενώσεως Συντακτών Ημερησίων Εφημερίδων Αθηνών (ΕΣΥΕΑ). Μιλούσε αγγλικά και γαλλικά. Ήταν κάτοικος Φιλοθέης, Αθήνα. Πέθανε στις 13 Νοεμβρίου του 1979.

Δημήτρης Ψαθάς

Πηγές • "Who's Who 1979", σ.766

65

66

Δημήτριος Βερναρδάκης Δημήτριος Βερναρδάκης Ο Δημήτριος Βερναρδάκης (Μυτιλήνη 1833-1907) υπήρξε πολυπράγμων λόγιος συγγραφέας και καθηγητής Ιστορίας του Πανεπιστημίου Αθηνών.

Βιογραφικά στοιχεία Σπούδασε με χρήματα που του έδωσε ο Πατριάρχης Αλεξανδρείας Καλλίνικος από την σημερινή Σκοτίνα Πιερίας. Πολυγραφότατος, μετέφρασε και σχολίασε τραγωδίες του Ευριπίδη (Φοίνισσαι, Εκάβη, Ιππόλυτος, Μήδεια) αλλά έγινε γνωστός κυρίως χάρη στα έμμετρα δράματά του, με τα οποία θέλησε δημιουργήσει ένα ρομαντικό ελληνικό θέατρο, επηρεασμένος από τον Σαίξπηρ, την ελληνική μυθολογία και την ελληνική ιστορία. Θεωρείται μάλιστα ένας από τους σημαντικότερους εκπροσώπους του ιστορικού δράματος στην Ελλάδα. Τα έργα του είχαν μεγάλη επιτυχία στην εποχή τους αλλά ξεχάστηκαν γρήγορα κυρίως λόγω της αρχαΐζουσας γλώσσας τους. Η πανεπιστημιακή του καριέρα έληξε στις 27 Αυγούστου 1869 όταν ο Βερναρδάκης αναγκάστηκε σε παραίτηση λόγω συνεχιζομένων φοιτητικών αντιδράσεων (Βερναρδάκεια), τις οποίες ο ίδιος απέδωσε σε συμπαιγνία των πανεπιστημιακών του αντιπάλων και της τότε πολιτικής εξουσίας.

Έργο (ενδεικτικά)

Φωτογραφία του Δημήτρη Βερναρδάκη από το περιοδικό Ημερολόγιο Σκόκου του 1892.

Δημήτριος Βερναρδάκης

Θεατρικά • • • • • • •

Μαρία Δοξαπατρή (1857) Κυψελίδαι (1858) Μερόπη (1865) Ευφροσύνη (1876) Φαύστα (1893) Αντιόπη (1895) Νικηφόρος Φωκάς (1905)

Γλωσσικά • Ελληνική Γραμματική εις χρήσιν των Ελληνικών σχολείων (1864-1865) • Ψευδαττικισμού έλεγχος (1884)

Ιστορικά • Γενική Ιστορία (1867)

Θεολογικά • Ιερά Κατήχησις (επιλεγμένο το 1872 από το Οικουμενικό Πατριαρχείο ως το καλύτερο υπάρχον βιβλίο κατήχησης και προτεινόμενο για διδασκαλία στα σχολεία)

Εξωτερικοί σύνδεσμοι • • • •

Δημήτριος Βερναρδάκης [1] - Πανδέκτης «Τα Βερναρδάκεια», Γενική Γραμματεία Νέας Γενιάς/Κέντρο Νεοελληνικών Ερευνών [2] Η αποκατάσταση του Αριστοτέλη [3] του Κώστα Γεωργουσόπουλου, Τα Νέα, 20/10/07 Παραθέματα του Δημήτριου Βερναρδάκη [4] από το Λεξικό Παραθεμάτων και Αφορισμών του Σπυδαστηρίου Νέου Ελληνισμού

Παραπομπές [1] [2] [3] [4]

http:/ / pandektis. ekt. gr/ dspace/ handle/ 10442/ 65581 http:/ / www. istoria-neolaias. gr/ stinKoinonia/ stinKoinonia_1837_2. html http:/ / www. tanea. gr/ / Article. aspx?d=20071020& nid=6356614& sn=Βιβλιοδρόμιο& spid=1363 http:/ / www. snhell. gr/ references/ quotes/ writer. asp?id=57

67

68

Δημήτριος Βυζάντιος Δημήτριος Βυζάντιος Ο Δημήτριος Βυζάντιος, του οποίου το αληθινό όνομα ήταν Δημήτριος Κωνσταντίνου Χατζή-Ασλάνης (αναφερόταν και ως Δ. Κ. Χ. Ασλάνης Βυζάντιος), ήταν κωμωδιογράφος και αγιογράφος. Γεννήθηκε το 1790 στην Κωνσταντινούπολη και απεβίωσε το 1853 στην Πάτρα. Το δημοφιλέστερο θεατρικό του έργο υπήρξε η Βαβυλωνία.

Βίος Ο Βυζάντιος, όντας μορφωμένος και γλωσσομαθής, ανέλαβε πολλές και διάφορες θέσεις εργασίας εκ των οποίων οι κυριότερες ήταν η θέση του ως διερμηνέας του Μπέη της Τύνιδας και ως γραμματέας της Πελοποννησιακής Γερουσίας. Κατά τα πρώτα χρόνια της Οθωνικής Βασιλείας, ο Βυζάντιος δυσαρεστείται από την πολιτική κατάσταση της χώρας και αποσύρεται στην Πάτρα όπου και ασκεί το επάγγελμα του αγιογράφου.

Η Βαβυλωνία Πρόκειται για μια ιστορία Ελλήνων από διαφορετικά μέρη της Ελλάδος οι οποίοι γιορτάζουν τη νίκη των συμμαχικών δυνάμεων στη Ναυμαχία του Ναυαρίνου (1827). Το έργο διαδραματίζεται σε ένα πανδοχείο στο Ναύπλιο. Το έργο μεταφέρει, με κωμικό τρόπο, την ασυνεννοησία μεταξύ των χαρακτήρων η οποία δημιουργείται λόγω των τοπικών ιδιωμάτων και γλωσσών του καθενός. Είναι το πρώτο θεατρικό έργο της ελληνικής λογοτεχνίας μετά την απελευθέρωση από την Οθωμανική Αυτοκρατορία[1] . Στην αρχή είχε γραφτεί σε τέσσερις πράξεις αλλά αργότερα ο συγγραφέας πρόσθεσε και μία πέμπτη[2] . Το θεατρικό έργο εκδόθηκε για πρώτη φορά στο Ναύπλιο το 1836[3] .

Εργογραφία • • • •

Η Βαβυλωνία (1836) Ο Σινάνης (1838) Η γυναικοκρατία (1841) Ο κόλαξ (1856)

Παραπομπές [1] Εθνικό θέατρο, Κριτική Μάριου Πλωρίτη (12/02/1947) στην εφημερίδα Ελευθερία [2] Εθνικό θέατρο, Πρόγραμμα 1947, σελ. 8 [3] ΠΟΤΕ Ο Δ. Κ. ΒΥΖΑΝΤΙΟΣ ΕΓΡΑΨΕ ΤΗ «ΒΑΒΥΛΩΝΙΑ»; (http:/ / www. ine-notebooks. org/ index. php/ te/ article/ viewFile/ 83/ 139) (pdf, 16,1 MB)

Δημήτριος Βυζάντιος

Πηγές • Οπτικοακουστικό υλικό (http://www.nt-archive.gr/playMaterial.aspx?playID=578) (Εθνικό Θέατρο, Βαβυλωνία) (ανακτήθηκε 2010-11-09)

Εξωτερικοί Σύνδεσμοι • Παρουσίαση του θεατρικού έργου Η Γυναικοκρατία (http://38gym-athin.att.sch.gr/images/theatriko/ april_2006/gynaikokratia.htm)

69

70

Δημήτριος Γουζέλης Δημήτριος Γουζέλης Ο Δημήτριος Γουζέλης (23 Φεβρουαρίου 1774 - 17 Απριλίου 1843) ήταν Έλληνας λογοτέχνης και θεατρικός συγγραφέας, γεννημένος στη Ζάκυνθο.

Βιογραφία Γονείς του ήταν ο Διονύσιος Ιωάν. Γουζέλης και η Ισαβέλλα, κόρη του Δημητρίου Μαρτελάου. Οι γονείς του ήταν σχετικά εύποροι. Ο πατέρας του προερχόταν από τη μεσαία τάξη (Civilli) και η αρχή της σύμφωνα με τον Λ.Ζώη, εντοπίζεται στο χωριό Γαλάρο γύρω στα 1510. Άλλη εκδοχή, όχι ιδιαίτερα τεκμηριωμένη, θέλει την οικογένεια να κατάγεται από τους Μανιάτες ή ακόμα και απο τους Βυζαντινούς Γουδέληδες (12ος αιώνας). Η μητέρα του ήταν κόρη ευπατρίδων (Nobilli), γραμμένων στο Libro d'Oro του νησιού απο το 1485. Τα πρώτα του μαθήματα ελληνικών και λατινικών τα παίρνει απο το θείο του, Αντώνιο Μαρτελάο, ο οποίος έπαιξε και καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση του χαρακτήρα του. Αργότερα μαθαίνει ιταλικά και γαλλικά απο μορφωμένους παπάδες στο μοναστήρι Φραγκισκανών της Παναγίας των Χαρίτων (Santa Maria delle Grazie) και ιδιαίτερα απο το Λατίνο ιερέα Νικολό Ρεϊνώ (Nicolo Reinaud), φιλελεύθερο στοιχείο της εποχής. Είχε δύο αδέλφια, τον Ιωάννη που ήταν μεγαλύτερος και την Ρουμπίνα. Ο Γουζέλης έγραψε την ηθογραφική έμμετρη κωμωδία «Ο Χάσης». Πέθανε στίς 17 Απριλίου 1843.

Η συμβολή του στον αγώνα του 1821 Ήλθε στην Πελοπόννησο στις αρχές του αγώνα όπου υπηρέτησε στρατιώτης και φάνηκε χρήσιμος για τις γνώσεις του. Πολέμησε στην πολιορκία της Τριπολιτσάς και υπό τις διαταγές του Δημήτριου Υψηλάντη. Εστάλη από τον Υψηλάντη στην Μεθώνη για να παρατηρήσει την εκεί πολιορκία, και αργότερα στο Νεόκαστρο ως φρούραρχος. Απόκτησε φήμη και υπόληψη από τον Υψηλάντη και τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη.

Πηγές • Φώτιος Χρυσανθόπουλος, επιμ. (1888). Βίοι Πελοποννησίων ανδρών και των εξώθεν εις την Πελοπόννησον ελθόντων κληρικών, στρατιωτικών και πολιτικών των αγωνισαμένων τον αγώνα της επαναστάσεως [1]. Αθήνα: Σταύρος Ανδρόπουλος, Τυπογραφείο Π. Δ. Σακελλαρίου. Ανακτήθηκε την 10 Απριλίου 2010.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι • Η βιογραφία του συγγραφέα από το Εθνικό Κέντρο Βιβλίου [2]

Παραπομπές [1] http:/ / www. archive. org/ details/ vioipeloponnsin00chrygoog [2] http:/ / www. ekebi. gr/ frontoffice/ portal. asp?cpage=NODE& cnode=461& t=456

71

Δημήτριος Καλαποθάκης Δημήτριος Καλαποθάκης O Δημήτριος Καλαποθάκης του Οικονόμου, ήταν σπουδαίος Έλληνας δημοσιογράφος ιδρυτής της εφημερίδας "Εμπρός".

Βιογραφία Γεννήθηκε το 1865 στην Αρεόπολη και πέθανε στη Γερμανία τον Μάρτιο του 1921 κατά τη διάρκεια εγχείρησης. Εγκαταλείποντας τις πανεπιστημιακές του σπουδές στην Αθήνα, όταν καταλήφθηκε η Θεσσαλία, μετέβη στο Βόλο όπου και εξέδωσε την εφημερίδα "Σημαία", την έκδοση της οποίας μετέφερε στη συνέχεια στην Αθήνα και διατήρησε για κάποιο διάστημα. Για πολλά χρόνια ο Καλαποθάκης ήταν ο πολιτικός αρθρογράφος που υποστήριζε ανοικτά τον Χαρίλαο Τρικούπη, μετά τον θάνατο του οποίου και Σκίτσο του Δημήτριου Καλαποθάκη από τον Γεώργιο Ροιλό. εξέδωσε την εφημερίδα "Εμπρός". Περιοδικό Εστία, 1898 Υπήρξε μια από τις σημαίνουσες φυσιογνωμίες της τότε ελληνικής δημοσιογραφίας αλλά και ένας από τους κύριους διοργανωτές του Μακεδονικού Κομιτάτου, το 1904, προκειμένου ν΄ ανακοπεί ο εκβουλγαρισμός της Μακεδονίας και να βοηθήσει με όπλα, χρήματα και εφόδια τους Έλληνες Μακεδονομάχους. Του Κομιτάτου αυτού υπήρξε πρόεδρος μέχρι της διάλυσής του.

• Σημειώνεται ότι η πολιτική αρθρογραφία του Δημητρίου Καλαποθάκη ασκούσε ιδιαίτερη επίδραση στην εποχή του. Το δημοσιογραφικό του έργο συνέχισε ο γιος του Αλκιβιάδης Καλαποθάκης. Παράλληλα επί σειρά ετών ο Δ. Καλαποθάκης είχε επιδοθεί στη συγγραφή θεατρικών έργων, μεταξύ των οποίων είναι: η "Άλωση" (της Κωνσταντινούπολης), "Φωκάς ο Βουλγαροκτόνος", "Σαπφώ" (που ανεβάστηκε από το Εθνικό Θέατρο), ο "Προικοθήρας" κ.ά.

Πηγές • "Νεώτερον Εγκυκλοπαιδικόν Λεξικόν Ηλίου" τομ.10ος, σελ.88

72

Δημήτριος Κορομηλάς Δημήτριος Κορομηλάς thumb|right|O Δημήτριος Κορομηλάς Ο Δημήτριος Κορομηλάς (Αθήνα 1850-1898) υπήρξε θεατρικός συγγραφέας, δημοσιογράφος και εκδότης. Θεωρείται ότι ανανέωσε το ελληνικό θέατρο της εποχής του και ότι καθιέρωσε το κωμειδύλλιο και το δραματικό ειδύλλιο στην Ελλάδα με τα δύο γνωστότερα έργα του, «Η τύχη της Μαρούλας» (1889) και «Ο αγαπητικός της Βοσκοπούλας» (1891).

Βιογραφικά στοιχεία Γιος του εκδότη Ανδρέα Κορομηλά, μεγάλωσε σε λογοτεχνικό περιβάλλον και σπούδασε φιλολογία στη Γαλλία και στη Γερμανία όπου είχε την ευκαιρία να έρθει σε επαφή με την ευρωπαϊκή λογοτεχνία. Συνέχισε την οικογενειακή παράδοση των εκδόσεων εκδίδοντας και διευθύνοντας την προοδευτική εφημερίδα «Εφημερίς» (Οκτώβριος 1873), την πρώτη ημερήσια αθηναϊκή εφημερίδα. Ο Δ. Κορομηλάς όμως έγινε ευρύτατα γνωστός ως θεατρικός συγγραφέας. Συνέγραψε πάνω από 50 θεατρικά έργα καλύπτοντας όλα τα θεατρικά είδη και εξασφαλίζοντας την αποδοχή του κοινού. Τα έργα του ανέβασαν οι μεγάλοι θίασοι της εποχής (θίασος Ταβουλάρη – Παντόπουλου) και αργότερα η Νέα Σκηνή του Χρηστομάνου) και ορισμένα συνεχίζουν να έχουν επιτυχία ακόμα και τώρα. Ο Κορομηλάς καθιέρωσε δύο νέα θεατρικά είδη, το Κωμειδύλλιο και το Δραματικό ειδύλλιο με τα έργα «Η τύχη της Χειρόγραφο του Κορομηλά Μαρούλας» (1889) και «Ο αγαπητικός της Βοσκοπούλας» (1891). Για την κωμωδία είχε δηλώσει ότι: «Αποστολή της κωμωδίας είναι το να απεικονίζει, φωτίζουσα συγχρόνως υψόθεν διά του ιδανικού της τέχνης φωτός, τον αληθή κοινωνικόν βίον» Ενδεικτική της απήχησης που είχε ο Κορομηλάς είναι η επιλογή του έργου του «Ο θάνατος του Περικλέους» για την πρεμιέρα του –τότε- Βασιλικού Θεάτρου (1901) καθώς επίσης και η μεταφορά των έργων «Η τύχη της Μαρούλας» (1912) και «Ο αγαπητικός της Βοσκοπούλας» (1931) στον κινηματογράφο με τεράστια επιτυχία. Στα νεότερα χρόνια την «Τύχη της Μαρούλας» έχουν σκηνοθετήσει μερικοί από τους σημαντικότερους έλληνες σκηνοθέτες, με σημείο αναφοράς τον Κάρολο Κουν και το Θέατρο Τέχνης το 1974.

Έργα • • • • • • •

«Φίλου εντολή» (1874) «Κύριο Κουκάκη και τον υιό του» (1874), «Ερωτος θυσία» (1875) «Η σύζυγος του Μισέλ Ζανή» (1875) «Ο Πετεινός» (1875), «Τα πρώτα δάκρυα» (1875) «Υιός του οψοπώλου» (1875)

• «Λέων παράνυμφος» (1876) • «Το ύδωρ της λήθης» (1877) • «Εφαγες βλίττα» (1878)

Δημήτριος Κορομηλάς • • • • • • • • • • • • • • •

«Δικηγόρου ατυχία» (1878) «Παγκάστη» (1878) «Ακτίς εν σκότει» (1879). «Ο Μίτος της Αριάδνης» (1883) «Ο Θάνατος του Περικλέους» (1884) «Ο Θάνατος των θανάτων» (1884) «Κάμμα» (1885). «Κλυτία» (1886) «Η Κυρία Βεράντη» (1886) «Η Πτώσις του υπουργείου» (1887), «Εφημερίδες» (1889) «Ευρυμέδη» (1889) «Η τύχη της Μαρούλας» (1889) «Ο αγαπητικός της Βοσκοπούλας», (1891) «Ανακρέων»

Ενδεικτική βιβλιογραφία • Γιαλουράκης Μανώλης, «Κορομηλάς Δημήτριος», Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας9. Αθήνα, Χάρη Πάτση, χ.χ.

• Κορομηλάς Γεώργιος Δ., «Δημήτριος Α. Κορομηλάς», Νέα Εστία44, ετ.ΚΒ΄, 1η/7/1948, αρ.504, σ.842-844.

• Λάσκαρης Ν.Ι., «Κορομηλάς Δημήτριος», Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια14. Αθήνα, Πυρσός, 1930.

• Μάκης Βασίλης Χ., «Το ελληνικό κωμειδύλλιο», «Δημήτριος Κορομηλάς», «Η προσφορά του Κορομηλά στο θέατρο» και «Η τύχη της Μαρούλας», Δημητρίου Α. Κορομηλά, Η τύχη της Μαρούλας. Τρίπρακτο κωμειδύλλιο – Ο θάνατος του Περικλή. Μονόπρακτη κωμωδία, σ.11-15, 17-24, 25-39 και 40-70. Αθήνα – Γιάννινα, Δωδώνη, 1984.

• Μακρής Σόλων, «Θέατρο Τέχνης: Η τύχη της Μαρούλας του Δ.Κορομηλά», Νέα Εστία96, ετ.ΜΗ΄, 15/7/1974, αρ.1129, σ.1191-1192.

• Σιδέρης Γιάννης, «Ένας πρωτοπόρος του θεάτρου», Νέα Εστία44, ετ.ΚΒ΄, 1η/7/1948, αρ.504, σ.844-845.

• Σπάθης Δημήτρης, «Κορομηλάς Δημήτριος», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό5. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1986.

• Χατζηπανταζής Θόδωρος, Το Κωμειδύλλιο Τόμος πρώτος. Το κωμειδύλλιο και η εποχή του. Αθήνα, Ερμής, 1981.

• Χατζηπανταζής Θόδωρος, «Η Τύχη της Μαρούλας Η ιδεαλιστική προκατάληψη της ηθογραφικής τέχνης», Το Κωμειδύλλιο, Τόμος δεύτερος, σ.11-19. Αθήνα, Ερμής, 1981.

73

Δημήτριος Κορομηλάς

Εξωτερικοί σύνδεσμοι • «Ο πρωτοπόρος Δημήτρης Κορομηλάς» της Ρ. Γρηγορίου, Το Βήμα, 26/7/98 [1] • Δημήτρης Κορομηλάς (Εθνικό Κέντρο Βιβλίου) [2] • Δημήτριος Κορομηλάς, εφημερίδα ΣΕΗ, η Ατάκα, (σελ 8,9) [3]

Παραπομπές [1] http:/ / tovima. dolnet. gr/ print_article. php?e=B& f=12491& m=B04& aa=1 [2] http:/ / book. culture. gr/ 1935/ detail. asp?ID=232 [3] http:/ / www. sei. gr/ uimages/ 3509/ Fil20. pdf

74

75

Δημήτριος Παπαρρηγόπουλος Δημήτριος Παπαρρηγόπουλος Ο Δημήτριος Παπαρρηγόπουλος (1843-1873) ήταν Έλληνας θεατρικός συγγραφέας και ποιητής της Α' Αθηναϊκής Σχολής.

Βιογραφικά στοιχεία Γεννήθηκε το 1843 στην Αθήνα. Πατέρας του ήταν ο ιστορικός Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος. Σπούδασε νομική στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και αναγορεύτηκε διδάκτωρ το 1866 με θέμα της διατριβής του τη θεωρία του Πλάτωνα περί ποινής. Εργάσθηκε ως δικηγόρος και δημοσίευσε ιστορικές και φιλολογικές μελέτες. Το 1869 ακολουθεί τα βήματα του πατέρα του δημοσιεύοντας τη Συνοπτική Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως που χρησιμοποιήθηκε στα σχολεία. Πέθανε το 1873 από εγκεφαλική συμφόρηση σε ηλικία μόλις τριάντα χρόνων.

Έργο Το 1861 σε ηλικία 18 χρονών δημοσιεύει ανώνυμα την πρώτη του μελέτη με τίτλο Σκέψεις ενός ληστού ή η καταδίκη της κοινωνίας, όπου φανερώνεται η φιλελεύθερη, αναρχική του διάθεση. Το 1864 βραβεύθηκε στο Νικοδήμειο διαγωνισμό η πραγματεία του Τα καθήκοντα του ανθρώπου ως χριστιανού και ως πολίτου. Το 1866 πρωτοεμφανίζεται ως ποιητής με τη συλλογη του Στόνοι που βραβεύεται στο Βουτσιναίο διαγωνισμό. Ακολουθουν η συλλογή Χελιδόνες το 1867 και τα ποιήματα Ορφεύς (1868) και Πυγμαλίων (1869). Απομακρύνθηκε όμως από το περιβάλλον των ποιητικών διαγωνισμών. Έγραψε επίσης και θεατρικά έργα γραμμένα κυρίως σε πρόζα και όχι σε στίχους. Η πολιτική κωμωδία του Συζύγου εκλογή γνώρισε επιτυχία στην ελληνική σκηνή αλλά και μεταφράστηκε και παραστάθηκε στην Γαλλία και την Ιταλία. Το 1895 εκδόθηκαν διάφορα αδημοσίευτα έργα του, υπό τον τίτλο Ανέκδοτα. Το έργο του ανήκει στη ρομαντική σχολή. Είναι από τους κυριότερους εκπροσώπους της ακμής της Α΄ Αθηναϊκής σχολής. Το έργο του είναι γραμμένο στην καθαρεύουσα. Τα ποιήματά του συνδυάζουν τις προσωπικές του αρετές με τα ελαττώματα της εποχής του. Χαρακτηρίζονται από έντονη απαισιοδοξία, στόμφο, ελεγειακό τόνο και φτωχή γλώσσα. Όλα αυτά δεν εξουδετερώνουν το γνήσιο πόνο που φανερώνεται ακόμα πιο γνήσιος με την απλότητα των μέσων που χρησιμοποιούνται από τον ποιητή.

Πηγές • Βιογραφία [1] από το Εθνικό Κέντρο Βιβλίου • Κ. Θ. Δημαράς Ιστορία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας (ISBN 960-235-638-3)

Παραπομπές [1] http:/ / www. ekebi. gr/ frontoffice/ portal. asp?cpage=NODE& cnode=461& t=316

76

Δημήτριος Φωτιάδης Δημήτριος Φωτιάδης Ο Δημήτρης Φωτιάδης (Σμύρνη 1898-Αθήνα 1988) ήταν ένας από τους Έλληνες λογοτέχνες που ασχολήθηκαν κυρίως με την ελληνική επανάσταση του 1821. Οι γονείς του ήταν εύποροι, και ο ίδιος κατατάχτηκε ως εθελοντής στον ελληνικό στρατό κατά τη διάρκεια του Μικρασιατικού Πολέμου. Με τη Μικρασιατική καταστροφή κατέφυγε στην Αθήνα και έκανε την εμφάνισή του στα γράμματα με τα θεατρικά Μάνια Βιτρόβα και Το μαγεμένο βιολί το 1931, ενώ εργάστηκε και ως διευθυντής του περιοδικού Νεοελληνικά Γράμματα (1936-1941). Κατά τη διάρκεια του Β' Παγκόσμιου Πόλεμου έφυγε στο εξωτερικό και εργάστηκε ως ανταποκριτής στο Λονδίνο και τη Μέση Ανατολή. Ξαναγυρνώντας στην Ελλάδα εξορίστηκε στη διάρκεια του Εμφυλίου στη Μακρόνησο, την Ικαρία και τον Άγιο Ευστράτιο ενώ υπήρξε διευθυντής του περιοδικού Ελεύθερα Γράμματα (1945-48). Μετά την απελευθέρωσή του έγινε στέλεχος της ΕΔΑ. Μετά τον πόλεμο στράφηκε στην ιστοριογραφία, επικεντρώνοντας το έργο του κυρίως στην Ελληνική Επανάσταση του 1821. Τιμήθηκε με το Μετάλλιο της Εταιρείας Ελληνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου της Σορβόννης (1939) και το Κρατικό Βραβείο Μυθιστορηματικής Βιογραφίας (1982, για το έργο του "Ενθυμήματα").

Έργα (πρώτες αυτοτελείς εκδόσεις) Ι. Θέατρο • • • • • •

Μάνια Βίτροβα. 1932. Μαγεμένο βιολί. 1931. Κατακτητές. 1936. Ο κόσμος ανάποδα. 1937. Θεοδώρα. 1946. Μακρυγιάννης. 1946.

ΙΙ. Μετάφραση • • • •

Αριστοφάνης, Ιππής. 1938. Πλάτων, Συμπόσιο. 1939. Δημοσθένης, Γ’ Φιλιππικός. 1940. Πλάτων, Φαίδρος. 1967.

ΙΙΙ. Μελέτες – Δοκίμια • • • • • • •

Μεσολόγγι. Αθήνα, Ορίζοντες, 1953. Καραϊσκάκης. 1956. Κανάρης. 1960. Η δίκη του Κολοκοτρώνη. 1962. Όθωνας – Η μοναρχία.1963. Όθωνας – Η έξωση. 1964. Η Επανάσταση του ’21, τ.1-4. 1971-1972.

• Σαγγάριος· Εποποιία και καταστροφή στη Μικρά Ασία. 1974.

• Η 3η Σεπτεμβρίου 1843. 1975.

Δημήτριος Φωτιάδης • • • •

Ζωή και Τέχνη. 1976. Ενθυμήματα, τ.1-3. 1986. Άπαντα. Αθήνα, 1988. Η ακτή των σκλάβων. Αθήνα, Εταιρεία Λογοτεχνικών Εκδόσεων, 1955 (έκδοση β΄).

Εξωτερικοί σύνδεσμοι • Αρχείο του λογοτέχνη υπάρχει στο Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο (Ε.Λ.Ι.Α.) [2] • Αρχείο Ελλήνων Λογοτεχνών, Ε.ΚΕ.ΒΙ. [1]

Παραπομπές [1] http:/ / book. culture. gr/ frontoffice/ portal. asp?cpage=NODE& cnode=138

77

78

Ευάγγελος Παντόπουλος Ευάγγελος Παντόπουλος

Φωτογραφία του Παντόπουλου από το περιοδικό Εστία του 1893 Γέννηση

1860 Αθήνα

Θάνατος

1913

Εθνικότητα

Ελληνική

Υπηκοότητα

Ελληνική

Είδος Τέχνης

ηθοποιός

Ο Ευάγγελος Παντόπουλος (Αθήνα 1860 – Αθήνα 1913) υπήρξε σημαντικός κωμικός ηθοποιός, θεατρικός συγγραφέας και θιασάρχης.

Βιογραφικά στοιχεία Γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Αθήνα. Καλλιτεχνική φύση, σπούδασε αρχικά ζωγραφική στο Πολυτεχνείο και φωνητική στο Ωδείο, αλλά σύντομα τον κέρδισε το θέατρο. Αναφέρεται ότι για πρώτη φορά ανέβηκε στο σανίδι το 1878 στη Χίο ή κατά άλλους στο Αίγιο το 1877 με το θίασο του Δημήτρη Κοτοπούλη - Βασιλειάδου. Αναμφισβήτο πάντως είναι ότι είχε τεράστια απήχηση στο κοινό και δημιούργησε σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα «σχολή» στους κωμικούς ρόλους, εισάγοντας έναν φυσικότερο και αμεσότερο τρόπο παιξίματος. Αρχικά συνεργάστηκε με τον Ταβουλάρη και αργότερα έγινε πρωταγωνιστής στο θίασο του Αλεξιάδη στο θέατρο Απόλλων, μέχρι να γίνει και ο ίδιος θιασάρχης της «Ελληνικής Κωμωδίας».

Ευάγγελος Παντόπουλος

79 Ο Παντόπουλος πρωταγωνίστησε σε ορισμένες από τις μεγαλύτερες επιτυχίες του ελληνικού θεάτρου της εποχής, ειδικότερα στα έργα του Μολλιέρου. Θεωρείται ότι άνοιξε το δρόμο στο κωμειδύλλιο, στο οποίο άλλωστε διακρίθηκε με σημαντικούς ρόλους, με την επιτυχημένη παράσταση «οι Μυλωνάδες» (1888). Συνέγραψε και ο ίδιος επιτυχημένα έργα (σάτιρες, κωμωδίες, κωμειδύλλια), με πιο γνωστό τη «Νύφη της Κούλουρης» (1896) το οποίο ανέβασε ο ίδιος και υποδυόταν με μεγάλη επιτυχία τον υπενωματάρχη Μίχο Ζουλαχμάκη. Επίσης έγραψε και το μονόπρακτο "Έσχισες την γάταν;" και το ποίημα "Το τσοπανόπουλο" το οποίο με μουσική του μουσικοσυνθέτη Κόκκινου έγινε πολύ δημοφιλές τραγούδι. Η επιτυχία του Παντόπουλου, αν και αυτοδίδακτος, οφειλόταν κυρίως στη μελέτη και επιμέλεια της ηθογραφίας και γενικά στην εργατικότητά του στη φυσικότερη απόδοση των χαρακτήρων που υποδυόταν, που όμως προκάλεσαν τον φθόνο και τις επιθέσεις των ανταγωνιστών του. Τελικά πέθανε φτωχός και ξεχασμένος (άπορος) στο Δημοτικό Νοσοκομείο της Αθήνας.

Ενδεικτική εργογραφία • "Δεν έσχισε τη γάτα" : κωμωδία μονόπρακτος • "Η νύφη της Κούλουρης"

Βιβλιογραφία • πρόγραμμα παράστασης ΚΘΒΕ,ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ ΠΑΝΤΟΠΟΥΛΟΣ:Η νύφη της Κούλουρης [1] • Ηρώ Κατσιώτη : O Eυάγγελος Παντόπουλος από το 1877 ώς το 1882, Παράρτημα Παραβάσεως Μελετήματα (1)- Δάφνη, τιμητικός τόμος για τον Σ. Ευαγγελάτο, Εκδόσεις Ergo, Αθήνα 2001

Πηγές • "Νεώτερον Εγκυκλοπαιδικόν Λεξικόν Ηλίου" τομ.15ος, σελ.429-430.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι • Ανεκδοτολογική απόδοση στον Παντόπουλο της έκφρασης «η μάνα του λόχου» για τον επιλοχία (τα Νέα, 15/7/03) [2] • ΞΕΝΟΠΟΥΛΟΣ Γρηγόριος: Ευάγγελος Παντόπουλος [3]- Εστία, Τόμ. 35, Αρ. 24 (1893)

Παραπομπές [1] http:/ / www. ntng. gr/ books_detail. asp?offset=140& book_id=13 [2] http:/ / www. tanea. gr/ Article. aspx?d=20030715& nid=4292405 [3] http:/ / xantho. lis. upatras. gr/ test2_pleias. php?art=87205

80

Ευανθία Στιβανάκη Ευανθία Στιβανάκη Γέννηση

Πάτρα Ελλάδα

Εθνικότητα

Ελληνική

Υπηκοότητα Ελληνική Είδος Τέχνης Θεατρικός συγγραφέας, Καθηγήτρια Πανεπιστημίου

H Ευανθία Στιβανάκη είναι επίκουρη καθηγήτρια στο τμήμα Θεατρικών σπουδών του Πανεπιστήμιου Αθηνών . Γεννήθηκε και κατοικεί στην Πάτρα . Εκτός απο θεατρολόγος, είναι σκηνοθέτης και καλλιτεχνικός διευθυντής του θεάτρου Αγορά στην Πάτρα. Επίσης είναι αναπληρωματικό μέλος του διοικητικού Συµβουλίου της ∆ΕΠΑΠ . Κατά καιρούς έχει συνεργαστεί με τους Σταμάτη Κραουνάκη , Αλεξάνδρα Λαδυκού κ.α. .

Θεατρικά έργα της • Ο άντρας και ο Έρως • Η Καλλιπάτειρα στο Φως της Ολυμπίας • Θα υπογράφω Λούι (θεατρική διασκευή)

Βιβλία • Θεατρική ζωή, κίνηση και δραστηριότητα στην Πάτρα απο το 1828 έως το 1900 ,Εκδόσεις Περί Τεχνών, Πάτρα 2001, ISBN 9789608681446 • Πάτρα: Από την αρχαιότητα έως σήμερα , Εκδόσεις Κότινος, 2006. (Το συνέγραψε μαζί με άλλους συγγραφείς)

81

Ζάχος Θάνος Ζάχος Θάνος Ο Ζάχος Θάνος (1884-1946) ήταν Έλληνας, ηθοποιός, θιασάρχης και θεατρικός συγγραφέας. Γεννήθηκε στον Πειραιά το 1884. Αποφοίτησε από το Βαρβάκειο Γυμνάσιο Αθηνών και στη συνέχεια φοίτησε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών το οποίο όμως εγκατέλειψε προκειμένου ν΄ ασχοληθεί με το θέατρο, παρασυρόμενος από τον ξέδελφό του Πέτρο Λέοντα στο θίασο του οποίου αρχικά και συμμετείχε. Το 1912 ο Ζάχος Θάνος γίνεται θιασάρχης συνεταιριζόμενος με τον Ηλία Θεοδώρου. Τον επόμενο χρόνο δημιουργεί δικό του θίασο και ίδρυσε το "Θέατρο του Λαού" στη συμβολή των οδών Κολοκυνθούς και Μ. Αλεξάνδρου, στο Μεταξουργείο, στο οποίο και ανέβαζε δικές του επιθεωρήσεις. Σημαντικότερη εξ αυτών ήταν, το 1914, η επιθεώρηση "Σκούπα" που σημείωσε εξαιρετική επιτυχία. Ο Ζάχος Θάνος έγραψε λιμπρέτα για περίπου εξήντα οπερέτες καθώς και πολλά μονόπρακτα κυρίως δράματα που συνεχίζουν να παίζονται από περιοδεύοντες θιάσους. Επίσης σημαντική επιτυχία είχαν σημειώσει οι οπερέτες του "Το κορίτσι της γειτονιάς", "Η γυναίκα του δρόμου", "Το αλανάκι", "Πως περνούν οι παντρεμένοι", "Ο άνθρωπος της ταβέρνας", "Γιόλα", "Πονεμένες καρδιές", "Ο ταχπίνης σερβιτόρος" κ.ά. Επίσης έγραψε πολλές επιθεωρήσεις μερικές των οποίων ανέβασε στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά καθώς και θεατρικές διασκευές ξένων μυθιστορημάτων. Είχε ασχοληθεί επίσης και με την ποίηση. Πέθανε στην Αθήνα, μετά την απελευθέρωση, το 1946.

Δείτε επίσης • Ελληνική Οπερέτα

Πηγές • "Νεώτερον Εγκυκλοπαιδικόν Λεξικόν Ηλίου" τομ.9ος, σελ.477.

82

Θεόδωρος Αλκαίος Θεόδωρος Αλκαίος Ο Θεόδωρος Αλκαίος, επoνομαζόμενος και Μυτιληναίος ή Λέσβιος, ήταν θεατρικός συγγραφέας και πρωτοπόρος ηθοποιός του νεότερου ελληνικού θεάτρου. Ήδη το 1818 ήταν καταξιωμένος ηθοποιός πρωταγωνιστής στο «Πατριωτικό Θέατρο Καρατζά» στο Βουκουρέστι. Με το σάλπισμα του Αγώνα του 1821 ο Αλκαίος ήλθε στην Ελλάδα και πολέμησε ως οπλαρχηγός ατάκτων σε διάφορες μάχες στη Ρούμελη, Χίο και Κρήτη υπό τον Φαβιέρο. Επί Καποδίστρια ίδρυσε μαζί με τη γυναίκα του Μαριγώ Αλκαίου, επίσης ηθοποιό, το πρώτο μετεπαναστατικό θέατρο στη Σύρο (1828-1831) στο ποίο και ανέβασε πρότυπα δικά το έργα όπως η «Άλωση των Ψαρών», ο «Θάνατος του Μάρκου Μπότσαρη», «Πιττακός ο Μυτιληναίος» κ.λπ. καθώς και μεταφράσεις έργων του Μολιέρου, Ρακίνα, κ.ά. Ο Θ. Αλκαίος ήταν αυτός που δημιούργησε την πρώτη ζωντανή θεατρική παράδοση στην Ελλάδα. Δυστυχώς όμως έπεσε θύμα της άγριας σφαγής που συνέβη στο Άργος από τα γαλλικά στρατεύματα κατοχής. Το έργο του συνέχισε ο αδελφός του, Κωνσταντίνος Αλκαίος επίσης ηθοποιός, καθώς και ο γιος του Ξενοφών Αλκαίος.

83

Θεόφιλος Βερύκιος Θεόφιλος Βερύκιος Ο Θεόφιλος Βερύκιος είναι απόφοιτος της Νομικής Σχολής και παράλληλα θεατρικός συγγραφέας και επιθεωρησιογράφος. Γεννήθηκε το 1955 στην Πρέβεζα και ζει στο Αιγάλεω από το 1961. Το 1987 δημιουργεί μαζί με άλλα νέα παιδιά της πόλης τη «Θεατρική Σκηνή Δήμου Αιγάλεω» και μαζί με τον Κ. Τσόκαλη γράφουν τις σατιρικές επιθεωρήσεις «Αιγάλεω Χάλι-Γκάλη» (1987) και «Ένα ψάρι που το λέγανε Ελλάντα» (1989) που παίχθηκαν τόσο στο θέατρο Τιτάν, όσο και σε πολλές πόλεις εντός και εκτός Αττικής. Το 1990 γράφει κείμενα για την παράσταση «Και Νουνού και light» (Θέατρο ΠΑΡΚ) σε σκηνοθεσία Άννας Παναγιωτοπούλου, με πρωταγωνιστές τους Μίμη Χρυσομάλλη, Παύλο Κοντογιαννίδη, Γιάννη Μπέζο, Κατιάνας Μπαλανίκα και Δημήτρη Πιατά. Την επόμενη χρονιά γράφει για το «Κώστα Κόλλα ζητάς» (θέατρο Βέμπο) σε σκηνοθεσία Σταμάτη Φασουλή με τους Τάνια Τσανακλίδου, Σπύρο Παπαδόπουλο, Ελένη Ράντου, Κώστα Ευριπιώτη. Από τότε σατιρικά του κείμενα έχουν παιχθεί σε πολλές επιθεωρήσεις : «Πόθεν αίσχος», «Φιέστα κι άστα», «Σημιτιτανικός», «Έλληνες είσθε και φαίνεσθε», «Και ο Σημίτης θέλει το Γερμανό του», «Τα θέλει ο Κωλοτράβας μας», «Μπιγκ σίστερ», «Πολίτικη κουζίνα», «Παπατσουνάμια» κ.α. με τους Θανάση Βέγγο, Σωτήρη Μουστάκα, Αντώνη Καφετζόπουλο, Γιώργο Κιμούλη, Κώστα Αρζόγλου, Παύλο Χαϊκάλη, Τόνυ Άντονυ, Έλντα Πανοπούλου, Βάσια Τριφύλλη, Βασίλη Τσιβιλίκα, Κώστα Βουτσά, Άννα Βαγενά, Γιώργο Κωνσταντίνου, Ελένη Γερασιμίδου, Ηλία Λογοθέτη, Χρυσούλα Διαβάτη, Ζωζώ Σαπουντζάκη, Χάρρυ Κλυνν κ.α. Έχει βραβευτεί τρεις φορές από την εταιρεία Ελλήνων Θεατρικών Συγγραφέων με το βραβείο «Παπαδούκα». Το πρώτο του τραγούδι «Η ηλεκτρική Μαρία» μελοποιήθηκε το 1974 από το Μάνο Λοΐζο. Έγραψε ακόμη τις «Πυγολαμπίδες», κύκλο τραγουδιών που μελοποίησε ο Χρήστος Λεοντής και ερμήνευσαν οι Λυδία Κονιόρδου, Νένα Βενετσάνου και Γ. Μπαγιόκης. Έργο του είναι και η «Παρεούλα, τραγούδια για παιδιά, μεγάλα και μικρά» σε μουσική Χρύσανθου Μουζακίτη με ερμηνεία Βασίλη Παπακωνσταντίνου, Θέμη Ανδρεάδη, Αρλέτας και Σάκη Μπουλά. Στίχους του έχουν μελοποιήσει και οι Τ. Γκόρυς, Σ. Τσιλίκης, Μιχάλης Τερζής («Καφές με γάλα με ερμηνεύτρια τη Μαρία Δημητριάδη), «Το πουλάκι» (με την Ελευθερία Αρβανιτάκη). Έχει γράψει κείμενα και είχε την επιμέλεια σε σατιρικές εκπομπές του ραδιοφώνου στους σταθμούς «Δίαυλος 10» «Σπορ FM» και «ΦΛΑΣ 9,61», ενώ στην τηλεόραση συμμετείχε με δουλειές του στην εκπομπή του MEGA «Άνω κάτω το Σάββατο» με τους Αντώνη Καφετζόπουλο, Γ. Καπετάνιο, Γιάννη Βούρο και Μαρία Τζομπανάκη. Ετοιμάζει ένα Μουσικοχορευτικό θεατρικό έργο, εμπνευσμένο και αφιερωμένο στο σπουδαίο Αιγαλιώτη τραγουδοποιό Γιώργο Ζαμπέτα.

Πηγή • "Τέχνης έργα και πρόσωπα του Αιγάλεω", έκδοση Δήμος Αιγάλεω 2006.

84

Θεόφραστος Σακελλαρίδης Θεόφραστος Σακελλαρίδης Γέννηση

7 Σεπτεμβρίου 1883 ή 1882 Αθήνα

Θάνατος

2 Ιανουαρίου 1950 Αθήνα

Εθνικότητα

Ελληνική

Υπηκοότητα Ελληνική Είδος Τέχνης μουσικοσυνθέτης, δημιουργός της Ελληνικής Οπερέτας

Ο Θεόφραστος Σακελλαρίδης (Αθήνα 1883-1950), υπήρξε δημοφιλής Έλληνας μουσικοσυνθέτης, αρχιμουσικός και ο δημιουργός της Ελληνικής Οπερέτας.

Βιογραφία Γεννήθηκε στην Αθήνα στις 7 Σεπτεμβρίου του 1883 (ορισμένες πηγές αναφέρουν το 1882). Τα πρώτα μαθήματα μουσικής πήρε από τον πατέρα του Ιωάννη Σακελλαρίδη (1854-1938), διαπρεπή μουσικοδιδάσκαλο, μεταρρυθμιστή της βυζαντινής μουσικής, ιεροψάλτη, φιλόλογο, συνθέτη της βυζαντινής αλλά και της ευρωπαϊκής μουσικής. Η μητέρα του καταγόταν από την Ύδρα. Σπούδασε στην Αθήνα, τη Γερμανία και την Ιταλία. Στα τέλη του 1902 έδωσε μαζί με τον πατέρα και τον αδελφό του Άρη, που ήταν βαρύτονος, επιτυχημένες συναυλίες με δικές του συνθέσεις και εναρμονισμένα ελληνικά δημοτικά τραγούδια στο Βασιλικό Ωδείο του Μονάχου και στο μέγαρο της βαρώνης Αμελίας φον Πέρφαλλ (κόρης του Γουσταύου Κλάους), ενώπιον πληθώρας πριγκίπων και αριστοκρατών (εφημερίδα "Σκριπ" 1/12/1902). Στην εφημερίδα Σκριπ διαβάζουμε:«Εκείνο το οποίον δέον να τονισθή ενταύθα, είναι η εμφάνισις του νεαρού, μόλις εικοσαετούς και συμπαθούς υιού του κ. Σακελλαρίδου, Θεοφράστου Σακελλαρίδου, όστις τους πάντας εξέπληξε παρασχών δείγματα συνθετικής ιδιοφυΐας, ουχί της τυχούσης, και διευθύνας ορχήστραν εξ 60 οργάνων με ικανότητα και ακρίβειαν ήτις ενεποίησεν εις τους φίλους μας Γερμανούς ευχάριστον εντύπωσιν». Λέγεται ότι η οικογένεια Σακελλαρίδη πριν επιστρέψει έδωσε συναυλίες και σε Ιταλία και Αίγυπτο. Στα 1903, έγραψε την πρώτη του όπερα «Ο Υμέναιος» σε κείμενο του Ιωάννη Φραγκιά. Η εφημερίδα "Σκριπ" (10/12/1903) αναφέρει πως «η σκηνή του μελοδραματικού ειδυλλίου συμβαίνει εις την Ελευσίνα κατά την μυθολογικήν εποχήν της Ελλάδος». Γύρω στο 1904 φαίνεται πως είχε ήδη συνθέσει τη σκηνική όρχηση (μπαλλέτο) «Υπό τον ουρανόν της Ελλάδος». Την ίδια χρονιά συνέθεσε και τη μουσική για τις «Εκκλησιάζουσες» του Αριστοφάνη (σε μετάφραση του Πολύβιου Δημητρακόπουλου) που παρουσιάστηκαν στη Νέα Σκηνή του Κ. Χρηστομάνου. Επίσης, από το 1907 έως 1913, διασκεύαζε ξένη μουσική για τις επιθεωρήσεις «Τα Παναθήναια». Μεγάλη επιτυχία γνώρισε η όπερα «Περουζέ» (σε λιμπρέτο του Γ. Τσοκόπουλου), που πρωτοπαίχτηκε στις 9 Αυγούστου 1911 στο θέατρο Ολύμπια (Εθνική Λυρική Σκηνή) με μαέστρο τον Στέφανο Βαλτετσιώτη και πρωταγωνιστές τη μεσόφωνο Ρεβέκα στο ρόλο της τσιγγάνας Περουζέ, τον τενόρο Νίκο Μωραΐτη, και τον μπάσο Μιχάλη Βλαχόπουλο.Οι παραστάσεις συνεχίστηκαν για δύο χρόνια. Από το συγκεκριμένο έργο προέρχεται η γνωστή άρια «Νεράιδα του γιαλού» και το ντουέτο «Πιο θερμά». Τον «Υμέναιο» (1903), ακολούθησαν οι όπερες ο «Πειρατής» (1907), βασισμένη στο βραβευμένο στο Βουτσιναίο Διαγωνισμό έμμετρο θεατρικό έργο του Πολύβιου Δημητρακόπουλου «Ο Κουρσάρος», το «Στοιχειωμένο Γεφύρι» (1912) και το

Θεόφραστος Σακελλαρίδης «Καστρο της Ωρηάς» (1917) σε λιμπρέτα Γεωργίου Τσοκόπουλου. Το 1908, μετά το ιστορικό ανέβασμα της οπερέτας "Μαμζέλ Νιτούς" του Ερβέ στην Αθήνα υπό τη δική του διδασκαλία και διεύθυνση ορχήστρας, γράφει την πρώτη ελληνική οπερέτα το «Σία κι αράξαμε» (σε λιμπρέτο Πολύβιου Δημητρακόπουλου & Στέφανου Γρανίτσα) που ανεβάστηκε στις 8/5/1909 (βλ. "Εφημερίδα Σκριπ" 22/4/1909 σελ. 1 και 9/5/1909 σελ. 3). Από το 1914, που παρουσιάστηκε η οπερέτα «Στα Παραπήγματα», (η πρώτη του μεγάλη επιτυχία στην οπερέτα), γράφει ως το θάνατό του γύρω στις 80 οπερέτες (ή και μουσικές κωμωδίες) κυρίως τρίπρακτες, πολλές σε δικό του λιμπρέτο. Εξαιρετική επιτυχία σημείωσε «Ο Βαφτιστικός», ο οποίος εξακολουθεί να παίζεται τακτικά μέχρι και σήμερα. Πρωτοανέβηκε στις 18 Ιουλίου 1918 από τον θίασο Παπαϊωάννου και θεωρείται μαζί με τους «Απάχηδες των Αθηνών» του Νίκου Χατζηαποστόλου, ως μία από τις πιο κοσμαγάπητες ελληνικές οπερέτες. Το εμβατήριο «Ψηλά στο μέτωπο» τραγουδήθηκε πολύ και από τους στρατιώτες του '40. Ο «Βαφτιστικός» έγινε και ταινία το 1952 από την Μαρία Πλυτά, με πρωταγωνιστές τον Αλέκο Αλεξανδράκη (η φωνή του ήταν ντουμπλαρισμένη από τον τενόρο Πέτρο Επιτροπάκη), την Ανθή Ζαχαράτου και τον Μίμη Φωτόπουλο. Άλλες γνωστές μελωδίες τού έργου είναι: «Συ μου πήρες», «Τίκι-Τακ» («Η καρδιά μου πονεί για σας»), «Τον καιρό εκείνο τον παλιό», «Στ' άγριο το δάσος» κ.ά. Την περίοδο 1937-1945 γράφει μουσική για επιθεωρήσεις του Αλέκου Σακελλάριου, του Δημήτρη Γιαννουκάκη : • • • • •

«Τρελλή Συμφωνία» (1937), «Φερνάντα» (1939), «Μπράβο Κολονέλλο» (1940), «Φινίτο λα μούζικα» (1941), «Η ζωή συνεχίζεται» (1941) κ.ά.

Τα δημοτικοφανή πατριωτικά τραγούδια που ερμήνευσε η Σοφία Βέμπο το 1940: «Βάζει ο Ντούτσε τη Στολή του» (επίκαιροι στίχοι πάνω στο σκοπό του τραγουδιού του "Πλέκει η Βάσω το προικιό της"), «Το τραγούδι του Μωριά» ("Γεια και χαρά σας Μωραΐτες αδελφοί") και η «Χωριάτα» ("Στο χωριό παλιά γενιά μου..."), όπως και το «Ντούτσε-Ντούτσε» που ερμήνευσε ο Νίκος Γούναρης (στίχοι επίκαιροι γραμμένοι πάνω στο σκοπό του τραγουδιού του «Μάρω, Μάρω μια φορά είν' τα νιάτα») είναι δικές του συνθέσεις. Επίσης εναρμόνισε και εξέδωσε περίπου 10 δημοτικά τραγούδια. Ο Σακελλαρίδης διετέλεσε μέλος του διοικητικού συμβουλίου της «Εταιρείας Ελλήνων Θεατρικών Συγγραφέων», ενώ ασχολήθηκε και με την παιδική μουσική συνθέτοντας παιδικά τραγούδια. Το 1926 υπήρξε συγχρηματοδότης (μαζί με τον αδελφό του Άρη Σακελλαρίδη) του μουσικού εκδότη Ζαχαρία Μακρή στην προσπάθειά του να ιδρύσει δική του δισκογραφική εταιρεία. Αν και επί 50 περίπου χρόνια διασκέδασε ολόκληρες γενιές με τη δροσερότητα, το γέλιο, την αισιοδοξία και την ηρεμία που χάριζε η τέχνη του, εντούτοις έφυγε από τη ζωή πικραμένος και πάμφτωχος στις 2 Ιανουαρίου 1950 από καρκίνο του ήπατος, κηδεύτηκε δημοσία δαπάνη και ετάφη στο Α΄ Κοιμητήριο Αθηνών. Στα τέλη της ζωής του υποχρεωνόταν να παίζει πιάνο σε λαϊκά θέατρα και στα αναψυκτήρια της εποχής για να εξασφαλίζει τον επιούσιο. Γιος του συνθέτη είναι ο πιανίστας και συνθέτης Γιάννης Σακελλαρίδης που ζει στην Αμερική.

Αποτίμηση του έργου του Ο Σακελλαρίδης ήταν ταλαντούχος μουσικός, παραγωγικότατος, άρτια καταρτισμένος, ενώ παράλληλα διέθετε και καλή σκηνική πείρα. Η μουσική του, μελωδικότατη, ζωηρή, είναι άλλοτε επηρεασμένη από την αυστριακή, ή τη γαλλική οπερέτα και άλλοτε καθαρά ελληνική, στολισμένη με κάποια ανατολίτικα μοτίβα. Θα λέγαμε ότι διαπνέεται από έναν μουσικό εκλεκτισμό, αφού κατορθώνει να συνδυάσει επιτυχώς τις ετερόκλητες μουσικές επιρροές που έχει δεχθεί. Αφομοιώνει, επίσης, στοιχεία του δημοτικού τραγουδιού, της καντάδας,

85

Θεόφραστος Σακελλαρίδης της ιταλικής όπερας, του ναπολιτάνικου τραγουδιού, της τσιγγάνικης μουσικής, λαϊκότερων ειδών και ενίοτε της τζαζ (ιδίως σε οψιμότερα έργα) και καταφέρνει να δημιουργήσει ένα ιδιαίτερο προσωπικό ύφος. Υποστηρίζεται μάλιστα από μουσικολόγους πως, αν ήταν Βιεννέζος Θα είχε φθάσει τη δόξα, αν όχι του Στράους, οπωσδήποτε όμως του Λέχαρ ή του Κάλμαν. Ωστόσο δεν έλειψαν και οι επικρίσεις, σχετικά με τα ξενόφερτα στοιχεία του έργου του και τις διασκευές ή αντιγραφές ξένων τραγουδιών που έκανε στην επιθεώρηση (Παναθήναια). Τέτοιου είδους κριτικές σήμερα μοιάζουν κάπως ανεδαφικές ή ξεπερασμένες. Συνολικά συνέθεσε γύρω στα 103 έργα, συμπεριλαμβανομένων και των 80 περίπου οπερετών. Ο Μανώλης Καλομοίρης στο 541 τεύχος του περιοδικού Νέα Εστία (Αθήναι 15 Ιανουαρίου 1950, τόμος 47) έγραφε μεταξύ άλλων επ' ευκαιρία του θανάτου του Σακελλαρίδη: «Ένας ακόμη από τους πρωτεργάτες και θεμελιωτές της Ελληνικής μουσικής άνθησης έφυγε από ανάμεσά μας κι αφίνει ένα κενό που δύσκολα θα μπορέσωμε να το αναπληρώσωμε. Η μελωδία του χαμένου μουσουργού [...] κι αν δεν καίει κι αν δεν φλογίζει, όμως ευωδιάζει με ένα λεπτό μουσικό άρωμα γεμάτο από την Αττική φύση και την Αττική ομορφιά.[...] Αν όμως χάθηκε ο γλυκόλαλος τραγουδιστής, ο αχός της φλογέρας του μένει. Αχολογάει πάντα ολόθερμος και ζωντανός μέσα στις ψυχές και τις καρδιές μας και θα αντιλαλάει πάντα όπου Ελλάδα και Ελληνισμός σαν το θρόισμα στα κλαριά των πεύκων, όταν το δειλινό αεράκι τα αργοκινάει με το ανάλαφρο πέρασμά του, και θα μας ξεκουράζει από τον κάματο της σκληρής δουλειάς και τις πίκρες της καθημερινής ζωής». Ο ιστορικός του θεάτρου Γιάννης Σιδέρης στο ίδιο περιοδικό έλεγε: «...Ένας συντελεστής του νέου ελληνικού πολιτισμού έσβυσε. Ως τόσο έζησε μια ζωή σεμνή και στάθηκε στο θέατρο σαν ένας αξιοπρεπής και σοβαρός άνθρωπος, που εκτιμούσε την έννοια της πνευματικότητας με την ευγενική και πολιτισμένη παρουσία του, με την ευθύτητά του. Μας άφισε έναν τρόπο καλλιτεχνικού βίου αληθινά τιμημένου και άξιου για μίμηση. Ως συνθέτης έκανε στην Οπερέττα ό,τι ο Ξενόπουλος στην πρόζα...». Η μουσικός και μουσικοκριτικός Σοφία Σπανούδη σε άρθρο της στη Νέα Εστία για τα πενήντα χρόνια της ελληνικής μουσικής δημιουργίας (Ιούλιος-Δεκέμβριος 1950, τόμος 48, σελ. 164) σημείωνε τα εξής: Ο Θεόφραστος Σακελλαρίδης υπήρξε ο πολυγραφώτερος Έλλην συνθέτης, που γνώρισε, ενώσω ζούσε, τη μεγάλη δόξα του ελαφρού λυρικού θεάτρου. Δημοφιλέστατος, ευτύχησε να ιδή το έργο του υιοθετούμενο πανηγυρικά από τον ελληνικό κόσμο. Πολύ δικαια οι θαυμασταί του τον επωνόμαζαν "Λέχαρ της Ελλάδος" για την πολύπλευρη έμπνευσή του και τη μελωδική του εφευρετικότητα. [...] Η παραγωγή του σε οπερέττες είναι πλουσιώτατη, γεμάτη από μουσικό οίστρο, δροσιά, αβίαστο αίσθημα και χάρη... Ο ίδιος ο Σακελλαρίδης σε συνέντευξή του στην εφημερίδα "Εμπρός" (Κυριακή 9 Αυγούστου 1915), ανέφερε τα ακόλουθα: «Εγώ γράφω με αθηναϊκήν έμπνευσιν. Όταν ακούωμεν μίαν οπερέττα του Λέχαρ λέγομεν: Μυρίζει Βιέννην. Εάν μεθαύριον ειπούν και περί των έργων μου ότι μυρίζουν Αθήνα, επιτρέψατέ μου να το θεωρήσω ως εκπλήρωσιν του καλλιτεχνικού μου ονείρου».

Εργογραφία Σημαντικό μέρος του έργου του παραμένει δυσπρόσιτο στους ερευνητές επειδή οι σημαντικότεροι κληρονόμοι του βρίσκονται στις Η.Π.Α. Μικρό μόνο μέρος του έργου του βρίσκεται διασκορπισμένο στην Βιβλιοθήκη της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, στην Εθνική Βιβλιοθήκη, στη Μουσική Βιβλιοθήκη Λίλιαν Βουδούρη, στο Θεατρικό Μουσείο, στην Ε.Λ.Ι.Α. στο αρχείο της ΕΡΤ, σε ιδιωτικά αρχεία κ.α.

Όπερες • «Υμέναιος» (1903;), • «Ο Πειρατής» (1907)), • «Περουζέ» (1911), • «Το στοιχειωμένο γεφύρι» (1912), • «Το κάστρο της Ωρηάς» (1917).

86

Θεόφραστος Σακελλαρίδης

Οπερέτες • • • • • • • • • • • • • • • •

«Σία κι αράξαμε» (1909) ή «Θάλασσα, Θάλασσα», «Στα Παραπήγματα» (1914), «Πικ-Νικ» (1915), (με το γνωστό βαλς «Σφίξε με»), «Πρόθυμη χήρα» (1916) (και οι 3 σε λιμπρέτα του Νικολάου Λάσκαρη), «Δεσποινίς Τιπ-Τοπ» (1916), «Η γκαρσονιέρα» (1917) (μονόπρακτη), «Υπνοβάτης» (1917), «Ο Βαφτιστικός» (1918), «Ο Αρλεκίνος» (1919), «Η Δαιμονισμένη» (1919), «Θέλω να ιδώ τον Πάπα» (1920), «Γλυκειά Νανά» (1921), «Διαβολόπαιδο» (1923), «Για να αρέσει στον άντρα της» (1922), «Ταξίδι του μέλιτος», «Και την μία και την άλλη» (1922),

• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •

«Κόρη της καταιγίδος» (1923), «Αγαπάτε αλλήλους» (1924), «Δεσποινίς Σορολόπ» (1924), «Ροζίτα» (1925), «Μακρής, Κοντός και Σία» (1926), «Ένας κλέφτης στον παράδεισο» (1926), «Χαλιμά» (1926), «Το κρυφό ρομάτζο» (1927), «Ηρώ και Λέανδρος», (1927), «Χριστίνα» (1928), (ανεβάστηκε από την Ε.Λ.Σ. και το 2006), «Της μοίρας τα γραμμένα» «Λοχαγός Λιλή» (1929), «Σατανερί» (1930), «Καπετάν-Τσανάκας» (1930), «Κύριος Δήμαρχος» (1930), «Γυναίκα Ντελίριο» (1931), «Μελιρώ» (1931), «Τα πέντε μπουμπούκια» (1931), «Σημεία και Τέρατα» (1932), «Η Λούση και τα κορόιδα της» (1932), «Μοντέρνα Κορίτσια» (1935), «Λεϊλά», «Τσιγγάνικο αίμα» (1936), «Συζυγικά γυμνάσια», (1936), «Σταχτοπούτα» (1938), «Μις Τσάρλεστον» (1927), «Ζητείται Δακτυλογράφος» (1939),

• «Ξανθές και μελαχροινές», • «Μαρία η Πενταγιώτισσα», • «Μπέμπα» (1928),

87

Θεόφραστος Σακελλαρίδης • • • • • • • • • • • • • • • • •

«Για να αρέσει στον άνδρα της», «Το εξωφρενικό σπίτι», «Σάκρα Φαμίλια», «Πράσινες κάλτσες» «Αγάπη στα ξένα», «Η αγάπη της Ρένας», «Η γυναίκα του νομάρχη», «Η κόρης της μαϊμούς», «Ω Λόλα μου λευκή», «Μασκαριλίκια», «Μπίμπα», «Πιφ-παφ» (1922), «Σκρα», «Ο Κος Σεραφείμ» (1927), «Η Φοφώ έγινε τίμια» (1938), «Τό' χαψε ο θείος», «Στην παγωμένη Αλάσκα»,

• • • • • • • • • • • • • • • • • •

«Ο τραγουδιστής του καζίνου» (1934), «Το κορίτσι του βαγκόν-λι» (1936), «Κορίτσια της παντρειάς», «Η κόρη της αμαρτίας», «Η μυστήρια», «Η ξελογιάστρα», «Κορσέδες μαντελέν», «Ο γαμπρός μου» (1939), «Γυναίκα κίνδυνος», «Δικηγόρος και μπακάλης», «Οι ξενύχτηδες», «Λόρδος Απάχης», «Έγκλημα στα παρασκήνια», «Ο Πιτσίκος», «Κορίτσια της μόδας», «Ιωάννης ο Α΄», «Η μάσκα της αγάπης» (1935), «Ο Φαβορίτος» κ.ά.

88

Θεόφραστος Σακελλαρίδης

Χορωδία "Ιωάννης Σακελλαρίδης" Λιτοχώρου Προς τιμήν του Θεοφράστου Σακελλαρίδη και του πατέρα του Ιωάννη, δημιουργήθηκε η Χορωδία Ιωάννης Σακελλαρίδης του Ιδρύματος "Ιωάννη και Θεοφράστου Σακελλαρίδη" που εδρεύει στο Λιτόχωρο Πιερίας, γενέτειρα του πατέρα του Ιωάννη.

Δείτε επίσης • Ελληνική Οπερέτα • Νίκος Χατζηαποστόλου

Βιβλιογραφία • • • • • •

«Ιστορία της Μουσικής», Karl Nef, με προσθήκες για την ελληνική μουσική Φ. Ανωγειανάκη. Αθήνα 1980. «Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό», λήμμα "Σακελλαρίδης Θεόφραστος" (Γ. Λεωτσάκου) «Εγκυκλοπαιδικόν λεξικόν Ελευθερουδάκη», κατάλογος ελληνικών μελοδραμάτων και μελοδραματίων, «Λεξικό των Ελλήνων συνθετών», Αλεξάνδρας Συμεωνίδου, Εκδόσεις Φ. Νάκας. «Εγκυκλοπαιδικόν λεξικόν Ηλίου». Εφημερίδα «Εμπρός», φύλλο 9ης Αυγούστου 1915.

• Περιοδικό «Νέα Εστία», (αφιερώματα με αφορμή το θάνατό του): τόμος 47, σελ 541 & 48, σελ. 164.

• Περιοδικό «Νέα Εστία», (αφιέρωμα στα 50 χρόνια της ελληνικής μουσικής, άρθρο της Σοφίας Σπανούδη): Ιούλιος-Δεκέμβριος 1950, τόμος 48, σελ. 164.

• Εφημερίδα "Σκριπ", 1/12/1902 και 10/12/1903, • Εφημερίδα "Ελευθερία", 3/1/1950 (νεκρολογία Σακελλαρίδη)

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Φωτογραφία του συνθέτη στον ΠΑΝΔΕΚΤΗ [1] Παρτιτούρα τραγουδιού από την επιθεώρηση τα «Παναθήναια του 1910» στη Μεγάλη Μουσική Βιβλιοθήκη Λίλιαν Βουδούρη [2]

Παραπομπές [1] http:/ / pandektis. ekt. gr/ dspace/ handle/ 10442/ 57485 [2] http:/ / www. mmb. org. gr/ page/ default. asp?id=890& la=1

89

90

Ιάκωβος Καμπανέλλης Ιάκωβος Καμπανέλλης Ο Ιάκωβος Καμπανέλλης του Στεφάνου είναι Έλληνας θεατρικός συγγραφέας και δημοσιογράφος. Γεννήθηκε στη Νάξο τον Δεκέμβριο του 1922. Το 1935 η οικογένειά του έρχεται για μόνιμη εγκατάσταση στην Αθήνα. Στη κατοχή αναμείχθηκε στην αντίσταση αλλά όταν συνελήφθηκε από τους Γερμανούς (1943) οδηγήθηκε και κρατήθηκε στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Μαουτχάουζεν μέχρι τις 5 Μαΐου 1945 οπότε και απελευθερώθηκε από τις συμμαχικές δυνάμεις. 'Οταν γυρίζει στην Αθήνα, οι παραστάσεις του Θεάτρου Τέχνης του Καρόλου Κουν, το χειμώνα του 1945-46, τον συναρπάζουν... «εκεί ανακάλυψα τον εαυτό μου και τον προορισμό μου». Αν και δεν ολοκλήρωσε γυμνασιακή μόρφωση έδειξε ιδιαίτερη αφοσίωση στο γράψιμο. Τον Καμπανέλλη ανακάλυψε ο Αδαμάντιος Λεμός. Το πρώτο θεατρικό έργο του ήταν "ο Χορός πάνω στα στάχυα" που παρουσιάστηκε τη θερινή θεατρική περίοδο 1950 από το θίασο Λεμού στο Θέατρο «Διονύσια» της Καλλιθέας. Από τα θεατρικά του έργα τα πλέον γνωστά είναι "Έβδομη μέρα της δημιουργίας", "Η Αυλή των θαυμάτων", "Ηλικία της νύχτας", "Παραμύθι χωρίς όνομα", "Γειτονιά των Αγγέλων", "Βίβα Ασπασία", "Οδυσσέα γύρισε σπίτι", "Αποικία των τιμωρημένων", "Το μεγάλο μας τσίρκο", "Ο εχθρός λαός" και "Πρόσωπα για βιολί και ορχήστρα".

Όλα τα έργα που παίχτηκαν • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •

Χορός πάνω στα στάχυα - Θίασος Αδ. Λεμού, 1950 Έβδομη μέρα της δημιουργίας - Εθνικό Θέατρο, Β'Σκηνή, 1955-56 Αυτός και το παντελόνι του και Κρυφή ζωή (μονόπρακτα) - Βασ. Διαμαντόπουλος, 1957 Η Αυλή των Θαυμάτων - Θέατρο Τέχνης, 1957-58 Η ηλικία της νύχτας - Θέατρο Τέχνης, 1958-59 Ο Γορίλας και η Ορτανσία - Θίασος Ε. Βεργή, 1959 Παραμύθι χωρίς Όνομα - Νέο Θέατρο Βασ. Διαμαντόπουλου - Μαρ. Αλκαίου 1959-60 Γειτονιά των αγγέλων - Θίασος Καρέζη, 1963-64 Βίβα Ασπασία - Θίασος Καρέζη, 1966-67 Οδυσσέα γύρισε σπίτι - Θέατρο Τέχνης, 1966-67 Αποικία των τιμωρημένων - Πειραματικό Θέατρο Ριάλδη, 1970-71 Ασπασία - Θίασος Καρέζη-Καζάκου, 1971-72 Το μεγάλο μας τσίρκο - Θίασος Καρέζη-Καζάκου, 1972-73 Το κουκί και το ρεβύθι - Θίασος Καρέζη-Καζάκου, 1974 Ο εχθρός λαός - Θίασος Καρέζη-Καζάκου, 1975 Πρόσωπα για βιολί και ορχήστρα - Θέατρο Τέχνης, 1976-77 Τα τέσσερα πόδια του τραπεζιού - Θέατρο Τέχνης, 1978-79 Ο μπαμπάς ο πόλεμος - Θέατρο Τέχνης, 1981 Ο αόρατος Θίασος - Εθνικό Θέατρο, 1988 Ο δρόμος περνά από μέσα - 1992

Έγραψε επίσης σενάρια κινηματογραφικών ταινιών κυριότερα των οποίων είναι: • Στέλλα σε σκηνοθεσία Κακογιάννη.

• Ο δράκος σε σκηνοθεσία Κούνδουρου.

Ιάκωβος Καμπανέλλης • Αρπαγή της Περσεφόνης σε σκηνοθεσία Γρηγορίου.

• Το κανόνι και τ΄ αηδόνι σε σκηνοθεσία Ιάκωβου και Γιώργου Καμπανέλλη.

• Κορίτσια στον ήλιο σε σκηνοθεσία Βασίλη Γεωργιάδη. Επίσης ο Ιάκωβος Καμπανέλλης συνέγραψε και το βιβλίο "Μαουτχάουζεν". Έργα του Ι.Κ. έχουν μεταφρασθεί και παιχτεί στην Αγγλία, Αυστρία, Γερμανία, Ουγγαρία, Ρουμανία, Βουλγαρία και Σουηδία. Ασχολήθηκε επίσης με τη δημοσιογραφία στις εφημερίδες "Ελευθερία" (1963-65), "Ανένδοτος" (1965-66) και από το 1975 στα "Νέα". Υπήρξε επίσης μέλος της Εταιρίας Ελλήνων Θεατρικών Συγγραφέων.

O Ιάκωβος Καμπανέλλης είναι μόνιμος κάτοικος Αθηνών.

Πηγές • Who's Who 1979 σ.245-246.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι βιογραφικό Ι.Καμπανέλλη: Έκθεση βιβλίου Φρανκφούρτης 2001 - Ελλάδα τιμώμενη χώρα [1]

Παραπομπές [1] http:/ / www. greece2001. gr/ writers/ IakovosKampanellis. html

91

92

Ιωάννης Καλοστύπης Ιωάννης Καλοστύπης Ο Ιωάννης Καλοστύπης, (1851-1918), ήταν Έλληνας φιλόλογος, δημοσιογράφος, εκδότης εφημερίδας και θεατρικός συγγραφέας. Γεννήθηκε στα Δολιανά το 1851. Σπούδασε φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και στη συνέχεια διορίστηκε γυμνασιάρχης στη Κοζάνη και στις Σέρρες. Σε νεαρή ηλικία άρχισε το δημοσιογραφικό επάγγελμα και το 1874 εγκαταστάθηκε στον Πειραιά όπου και άρχισε να εκδίδει την εφημερίδα "Ερμής" την οποία αργότερα μετονόμασε "Κόσμος". Αργότερα, το 1880, ίδρυσε νέα εφημερίδα με το όνομα "Σφαίρα". Επίσης διετέλεσε ανώτερος υπάλληλος του Υπουργείου Εξωτερικών και του Υπουργείου Παιδείας, νομάρχης κ.λπ. Ο Ιωάννης Καλοστύπης συνέγραψε πλήθος φιλολογικών έργων και ποιητικών μεταξύ των οποίων ο "Εθνικός βίος", "Κύπελλο της χαράς", "Προμηθεύς" το οποίο ανεβάστηκε στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά, "Μαυρίκιος", "Βασίλειος Βουλγαροκτόνος", κ.ά. Ο Ιωάννης Καλοστύπης πέθανε στην Αθήνα το 1918.

Πηγές • "Νεώτερον Εγκυκλοπαιδικόν Λεξικόν Ηλίου" τομ.10ος, σελ.136.

93

Ιωάννης Πολέμης Ιωάννης Πολέμης Βιογραφία Ο ποιητής και θεατρικός συγγραφέας Ιωάννης Πολέμης γεννήθηκε στην Αθήνα το 1862. Η καταγωγή του δικαστή πατέρα του, ήταν από την Άνδρο, ενώ η μητέρα του ήταν Αθηναία. Και δύο οικογένειες πάντως είχαν ρίζες βυζαντινές. Ξεκίνησε να γράφει ποίηση στα 13 χρόνια του. Ο Πολέμης ανέπτυξε από νωρίς φιλικούς δεσμούς με τον Γεώργιο Σουρή, τον Κρητικό ποιητή Εμμανουήλ Στρατουδάκη και τον Δημήτριο Καμπούρογλου. Όταν ολοκλήρωσε τις γυμνασιακές του σπουδές εντάχθηκε στο σύλλογο νέων "Αι Μούσαι". Σπούδασε νομικά στην Αθήνα και για δύο χρόνια αισθητική και ιστορία της τέχνης στο Παρίσι. Τα πρώτα ποιήματά του, ακολουθώντας την συνήθεια της εποχής, τα έγραψε στην καθαρεύουσα. Διετέλεσε υπάλληλος του Υπουργείου Παιδείας και Γενικός Γραμματέας (1915) της Σχολής Καλών Τεχνών, ενώ υπήρξε ιδρυτής και πρώτος πρόεδρος της Εταιρείας Ελλήνων Θεατρικών συγγραφέων. Πέθανε από βρογχοπνευμονία στις 28 Μαϊου του 1924 στην Αθήνα.

Σκίτσο του Ιωάννη Πολέμη από τον Γεώργιο Ροιλό. Περιοδικό Εστία, 1898

Η ποίησή του χαρακτηρίζεται από ευαισθησία και καλοσύνη, στοιχεία άλλωστε που χαρακτήρισαν και την ίδια του τη ζωή. Ο Ιωάννης Πολέμης εντάσσεται στη Νέα Αθηναϊκή Σχολή που αντιτάχτηκε στην υπερβολή και τον άκρατο ρομαντισμό, ενώ παράλληλα καθιέρωσε (όπως οι Παλαμάς, Δροσίνης) τη δημοτική γλώσσα στην ποίηση. Είναι ποιητής των χαμηλών τόνων, αισθηματικός, μελωδικός λυρικός και δραματικός. Το έργο του, που είχε πρωτοφανή λαϊκή απήχηση, διακρίνει ο μελωδικός στίχος, η απλότητα και ο αβίαστος συμβολισμός. Πολλά από τα ποιήματά του μελοποιήθηκαν. Το 1918 τιμήθηκε με το Αριστείο των Γραμμάτων για την ανεκτίμητη προσφορά του στα ελληνικά γράμματα. Ο Ιωάννης Πολέμης έγραψε ακόμα δράματα, ποιήματα για παιδιά, λίγα διηγήματα, ενώ επιμελήθηκε ποιητικές ανθολογίες. Ο Πολέμης επικρίθηκε συχνά και από τους συγχρόνους του και από τους μετέπειτα κριτικούς, για το χαμηλόφωνο ύφος του, για τον έντονο αισθηματισμό του, την έλλειψη ποιητικού βάθους και θεματικής πρωτοτυπίας.

Προτομή του Ιωάννη Πολέμη (κήπος Ζαππείου, Αθήνα)

Ιωάννης Πολέμης

Εργογραφία Ποιητικές συλλογές • • • • • • • • • •

"Ποιήματα 1883" "Χειμωνανθοί 1888" "Αλάβαστρα 1900" "Το Παλιό Βιολί 1909" "Παιδική Λύρα 1914" "Σπασμένα Μάρμαρα 1918" "Ειρηνικά 1919" "Εξωτικά 1921" "Κειμήλια 1922" "Εσπερινός "(1923, η τελευταία)

Τα θεατρικά του έργα Διακρίθηκε και ως θεατρικός συγγραφέας. Αναφέρουμε ενδεικτικά τα εξής θεατρικά έργα: • "Ο τραγουδιστής" • • • • • • • • • • • •

"Πτωχοπρόδρομος" "Ο Βασιλιάς ανήλιαγος" "Η γυναίκα" "Στη χώρα των παραμυθιών" "Το στοίχημα" "Το μαγεμένο ποτήρι" "Το Εικόνισμα" "Γελιμέρ" "Φρύνη" "Το όνειρο" "Στην άκρη του γκρεμού" "Μια φορά κι έναν καιρό"

Ξεχωρίζουν "Ο Βασιλιάς Ανήλιαγος" και το "Μια φορά κι έναν καιρό".

Το μεταφραστικό του έργο Αξιόλογο είναι και το μεταφραστικό του έργο. Σ' αυτό περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων και οι ακόλουθες μεταφράσεις: • Θεοκρίτου "Ειδύλλια", • Ευριπίδου "Ηλέκτρα", • Μολιέρου "Ο Κατά Φαντασίαν Ασθενής" και "Ο Αρχοντοχωριάτης"

94

Ιωάννης Πολέμης

Πηγές • Ιωάννης Πολέμης, Άπαντα, Τα πρωτότυπα ποιητικά και θεατρικά έργα. Επιμέλεια Γ. Βαλέτα, Δωρικός Αθήνα 1970.

Εξωτερικές συνδέσεις • Ανέμη Ψηφιακή Βιβλιοθήκη: • "Οι Χειμωνανθοί" [1] • "Ο Βασιλιάς Ανήλιαγος" [2] • "Μια φορά κι έναν καιρό" [3] • Ευριπίδου "Ηλέκτρα" σε μετάφραση Ι. Πολέμη [4] • "Ο Κατά Φαντασίαν Ασθενής" του Μολιέρου σε μετάφραση Ι. Πολέμη [5] • Περιοδικό "Ποικίλη Στοά": • "Η Διαθήκη" (διήγημα) [6] • Αρχείο Εθνικού Θεάτρου: • "Ο Κατά Φαντασίαν Ασθενής" του Μολιέρου σε μετάφραση του Ιωάννη Πολέμη. Ηχογραφημένη παράσταση του 1968 [7] • Ψηφιοποιημένο αρχείο της Ελληνικής Μουσικής DIGMA: • H παρτιτούρα του τραγουδιού "Εξομολόγησις" σε ποίηση I. Πολέμη και μουσική Σπ. Σαμάρα [8]

Παραπομπές [1] http:/ / anemi. lib. uoc. gr/ php/ pdf_pager. php?filename=/ var/ www/ tkl-portal-neo/ / metadata/ 6/ 2/ f/ attached-metadata-456-0000000/ 66628_w. pdf& lang=el& pageno=1& pagestart=1& width=841& height=595& maxpage=115 [2] http:/ / anemi. lib. uoc. gr/ php/ pdf_pager. php?filename=/ var/ www/ tkl-portal-neo/ / metadata/ 2/ b/ 9/ attached-metadata-428-0000027/ 196519_W_UOC. pdf& pageno=1& pagestart=1& width=728& height=516& maxpage=62& lang=el [3] http:/ / anemi. lib. uoc. gr/ php/ pdf_pager. php?filename=/ var/ www/ tkl-portal-neo/ / metadata/ f/ 7/ d/ attached-metadata-428-0000026/ 167888_W_UOC. pdf& lang=el& pageno=1& pagestart=1& width=841& height=595& maxpage=70 [4] http:/ / anemi. lib. uoc. gr/ php/ pdf_pager. php?filename=/ var/ www/ tkl-portal-neo/ / metadata/ 7/ 4/ 7/ attached-metadata-51-0000002/ 242950. pdf& pageno=2& width=725& height=514& maxpage=48& pagestart=1& lang=en [5] http:/ / anemi. lib. uoc. gr/ php/ pdf_pager. php?filename=/ var/ www/ tkl-portal-neo/ / metadata/ f/ 3/ 0/ attached-metadata-428-0000022/ 140792_W_UOC. pdf& lang=el& pageno=1& pagestart=1& width=728& height=516& maxpage=73 [6] http:/ / xantho. lis. upatras. gr/ test2. php?art=25211 [7] http:/ / www. nt-archive. gr/ playMaterial. aspx?playID=677#sounds [8] http:/ / digma. mmb. org. gr/ Item. aspx?kkt=GRSON000000164

95

96

Καλλιρρόη Παρρέν Καλλιρρόη Παρρέν Η Καλλιρρόη Παρρέν (Ρέθυμνο 1861 – Αθήνα 15 Ιανουαρίου 1940), το γένος Σιγανού, ήταν δημοσιογράφος λογία και μια από τις πρώτες Ελληνίδες φεμινίστριες. Γεννήθηκε στο Ρέθυμνο αλλά εγκαταστάθηκε στην Αθήνα (1867). Αρχικά φοιτά στο σχολείο Σουρμελή και στην συνέχεια στην Γαλλική σχολή των Καλογραιών στον Πειραιά . Το 1878 παίρνει το πτυχίο της δασκάλας από το Αρσάκειο. Στη συνέχεια ανέλαβε διευθύντρια του Παρθεναγωγείου της ελληνικής κοινότητας Οδησσού. Μετά διετία επέστρεψε στην Αθήνα και παντρεύτηκε τον Κωνσταντινουπολίτη Ιωάννη Παρρέν, γιο Γάλλου πατέρα και Αγγλίδας μητέρας, ο οποίος ήταν ο ιδρυτής του Αθηναϊκού Πρακτορείου Ειδήσεων. Έχοντας την υποστήριξη του συζύγου της Ιωάννη Παρρέν, ο οποίος την ενθάρρυνε στους αγώνες της, αποφασίζει να ακολουθήσει το επάγγελμα της δημοσιογραφίας. Έτσι η πρώτη Ελληνίδα φεμινίστρια διεκδικεί και τον τίτλο της πρώτης Ελληνίδας δημοσιογράφου και εκδότριας όταν το 1888 άρχισε να εκδίδει την εβδομαδιαία εφημερίδα Εφημερίς των Κυριών, που συντάσσονταν αποκλειστικά από γυναίκες και απευθυνόταν σε γυναίκες κυρίως της Αθήνας και του Πειραιά. Η εφημερίδα αυτή συνέχισε να εκδίδεται για τριάντα σχεδόν χρόνια μέχρι το 1918 όταν η Καλλιρρόη εξορίστηκε στην Ύδρα για τα πολιτικά της φρονήματα. Στόχος της εφημερίδας ήταν να εισάγει και στην Ελλάδα τους φεμινιστικούς προβληματισμούς που ήδη απασχολούσαν τις γυναίκες των δυτικοευρωπαϊκών κρατών και να αφυπνίσει τις συνειδήσεις των γυναικών της τότε εποχής. Η Καλλιρρόη Παρρέν αντιπροσώπευσε την Ελλάδα σε διάφορα διεθνή τότε συνέδρια στο Παρίσι (1889, 1891 και 1896) στο πρώτο των οποίων είχε προεδρεύσει ο φιλόσοφος Ζιλ Σιμόν. Το 1893 αντιπροσώπευσε τις Ελληνίδες στο Διεθνές Συνέδριο του Σικάγου και το ίδιο έτος μετά την επιστροφή της ίδρυσε την "Ένωση υπέρ της Χειραφετήσεως των Γυναικών" προς βοήθεια περισσότερο της επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης των απόρων γυναικών. Ίδρυσε επίσης πολλά κοινωφελή ιδρύματα και οργανώσεις όπως τη "Σχολή της Κυριακής, απόρων γυναικών και κορασίδων" (1890), την οποία και έθεσε υπό την προστασία (αιγίδα) και προεδρεία της Βασίλισσας Όλγας, το "Άσυλο Ανιάτων Γυναικών" μαζί με την Ναταλία Σούτσου το (1896), το "Άσυλο της Αγίας Αικατερίνης" και την "Ένωση των Ελληνίδων" υπό την διεύθυνση της Αικατερίνης Λασκαρίδου, και δύο χρόνια μετά τον "Πατριωτικό Σύνδεσμο" (1898), ενώ δεν έπαψε και τις κινήσεις υπέρ της παροχής ίσων ευκαιριών συμμετοχής στην εκπαίδευση και την πολιτική ζωή της χώρας, στις γυναίκες, που όλες δυστυχώς από τις κρατούσες τότε κυβερνήσεις ατύχησαν. Μετά από δικά της διαβήματα, η κυβέρνηση Θ. Δηλιγιάννη επέτρεψε τη φοίτηση των γυναικών στο Πανεπιστήμιο και το Πολυτεχνείο, όταν πλέον αυτό είχε γενικευθεί στην Ευρώπη. Επίσης, η Παρρέν ήταν η πρώτη που κίνησε το θέμα της παραχώρησης δικαιώματος ψήφου στις γυναίκες, ήδη από τη δεκαετία του 1890, που όμως καμία κυβέρνηση δεν αποδέχτηκε, ούτε του Βενιζέλου, ούτε του Παπαναστασίου, μέχρι που κατέληξε να γίνει πραγματικότητα μετά από 70 χρόνια. Τελικά το 1949 οι Ελληνίδες μετά από πολλούς αγώνες και πιέσεις αποκτούν το δικαίωμα του «εκλέγειν και εκλέγεσθαι» στις δημοτικές εκλογές, το οποίο είχαν μόνον οι εγγράμματες άνω των 30 ετών, απόφαση η οποία επεκτάθηκε το 1952 και για τις βουλευτικές εκλογές. Η Ελένη Σκούρα, εκλέχθηκε το 1953 σε επαναληπτική εκλογή στη Θεσσαλονίκη με τον συνδυασμό «Ελληνικός Συναγερμός» που μαζί με την Βιργινία Ζάννα («Κόμμα Φιλελευθέρων»), υπήρξαν οι δύο πρώτες γυναίκες υποψήφιες για το βουλευτικό αξίωμα στην Ελλάδα. Η πρώτη Ελληνίδα που κατέλαβε υπουργικό αξίωμα, ήταν η Λίνα Τσαλδάρη, σύζυγος του πολιτικού Παναγή Τσαλδάρη. Εκλέχθηκε βουλευτής στις εκλογές του 1956 και του 1958 και διατέλεσε υπουργός κοινωνικής

Καλλιρρόη Παρρέν πρόνοιας για την περίοδο 1956-1958. Η Καλλιρρόη Παρρέν έγραψε επίσης πολλά άρθρα, δοκίμια, τα μυθιστορήματα και θεατρικά έργα με βασικό θέμα πάντα τη θέση της γυναίκας στα τότε κοινωνικά προβλήματα, όπως: "Ιστορία της γυναικός" (1889), "Η μάγισσα" (1901), "Το νέον συμβόλαιον" (1901), "Η νέα γυναίκα", "Η Χειραφετημένη" (1915) και "Επιστολές Αθηναίας προς Παρισινή" Μετά από 52 χρόνια από τον θάνατό της, στις 6 Ιουνίου 1992 η Καλλιρρόη Παρρέν τιμήθηκε από την Ελληνική Δημοκρατία με τα αποκαλυπτήρια της προτομής της στο Α' Νεκροταφείο Αθηνών, αριστερά της εισόδου προ των μεγάλων μαυσωλείων.

Πηγές • Πάπυρος Λαρούς Μπριττάνικα τ.48ος, σ.221

97

98

Κλέων Ρίζος Ραγκαβής Κλέων Ρίζος Ραγκαβής Ο Κλέων Ρίζος Ραγκαβής (1842 - 1917) ήταν Έλληνας λόγιος και διπλωμάτης.

Βιογραφικά στοιχεία Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1842. Πατέρας του ήταν ο Αλέξανδρος Ρίζος Ραγκαβής. Αφού σπούδασε Νομική και Πολιτικές επιστήμες εργάστηκε στο Υπουργείο Εξωτερικών, και αργότερα σε ελληνικές πρεσβείες στο εξωτερικό. Απεβίωσε στην Νίκαια το 1917.

Εργογραφία • Ποίηση • Άλγη. Λειψία, 1893.

• Θέατρο • Ιουλιανός ο παραβάτης. 1877.

• Θεοδώρα· Ποίημα δραματικόν εις μέρη πέντε μετά σημειώσεων. Λειψία, τυπ.Δρουγουλίνου, 1884.

• Το πυρ υπό την αιθάλην· Κωμωδία εις μέρη Πίνακας του Κλέων Ραγκαβή από το περιοδικό Ποικίλη Στοά του δύο. Λειψία, τυπ. Δρουγουλίνου, 1885.

1888 • Οι Ίσαυροι. 1885.

• Ηράκλειος· Δράμα εις μέρη πέντε μετά σημειώσεων. 1885.

• Η Δούκισσα των Αθηνών. 1905.

Βραβεύσεις Έργα του που βραβεύτηκαν είναι: • Χαράλδος ο Ηγεμών των Βαγιάρων, στον διαγωνισμό της Εστίας • Η δούκισσα των Αθηνών, στον Διαγωνισμό Δραματικής της Δ' Ολυμπιάδας

Πηγές • Κλέων Ραγκαβής [1]συνοπτικό βιογραφικό σημείωμα από το Ινστιτούτο Νεοελληνικών Ερευνών • βιογραφικό σημείωμα στο Εθνικό κέντρο βιβλίου [2] • Κλέων Ρίζος Ραγκαβής, επιμ. (1877) (στα Ελληνικά). Ιουλιανός ο Παραβάτης [3]. Αθήνα: Εκ του Τυπογραφείου Πέτρου Πέρρη. Ανακτήθηκε την 28 Μαρτίου 2010.

Κλέων Ρίζος Ραγκαβής • Ιωάννης Αρσένης (1888). Ποικίλη Στοά: Εθνική εικονογραφημένη επετηρίς [4]. Αθήνα: Επί του Τυπογραφείου Αττικού Μουσείου. Ανακτήθηκε την 17 Μαΐου 2010.

Παραπομπές [1] [2] [3] [4]

http:/ / pandektis. ekt. gr/ dspace/ handle/ 10442/ 63384 http:/ / www. ekebi. gr/ frontoffice/ portal. asp?cpage=NODE& cnode=461& t=549 http:/ / www. archive. org/ details/ ioulianoshopara00rankgoog http:/ / anemi. lib. uoc. gr/ metadata/ 0/ 6/ 5/ metadata-438-0000033. tkl

99

100

Κωνσταντίνος Δυοβουνιώτης Κωνσταντίνος Δυοβουνιώτης Γέννηση

1872 Πάτρα, Ελλάδα

Θάνατος

, Ελλάδα

Εθνικότητα

Ελληνική

Υπηκοότητα Ελληνική Είδος Τέχνης Θεολόγος, Συγγραφέας

Ο Κωνσταντίνος Δυοβουνιώτης γεννήθηκε στην Πάτρα το 1872 και ήταν εγγονός του αγωνιστή του 1821 Γιάννη Δυοβουνιώτη. Θεολόγος, φιλόσοφος και καθηγητής θεολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, έγραψε πολλά θεατρικά έργα και ανέκδοτα κείμενα.

101

Κωνσταντίνος Χρηστομάνος Κωνσταντίνος Χρηστομάνος Ο Κωνσταντίνος Χρηστομάνος (Αθήνα, 1867-1911) υπήρξε λογοτέχνης, καθηγητής Πανεπιστημίου, μεταφραστής και θεατρικός σκηνοθέτης, μεγάλος ανανεωτής του ελληνικού θεάτρου. Έχει τιμηθεί με τον τίτλο του Βαρώνου και Ιππότη του τάγματος του Αγίου Ιωσήφ.

Βιογραφικά στοιχεία Γιος του Αναστασίου Χρηστομάνου, καθηγητή της Χημείας (και αργότερα πρύτανη) του Πανεπιστημίου Αθηνών και της κόρης του αυλικού Βαυαρού γιατρού Λίντερμάγιερ, γεννήθηκε στην Αθήνα το 1867. Σε ηλικία τεσσάρων περίπου ετών είχε ένα σοβαρό ατύχημα από πτώση που τραυμάτισε τη σπονδυλική του στήλη -και τον ψυχισμό του- και του προκάλεσε κύφωση.

Τα χρόνια της Βιέννης Ξεκίνησε σπουδές ιατρικής που όμως άφησε στη μέση (1887) για να στραφεί στη φιλολογία και τη φιλοσοφία. Έτσι βρέθηκε το 1888 στη Βιέννη όπου ολοκλήρωσε τις σπουδές του -το 1891 αναγορεύτηκε διδάκτωρ στο πανεπιστήμιο του Ίνσμπρουκ- και είχε την ευκαιρία να διευρύνει τα πνευματικά του ενδιαφέροντα. Εκεί τον Μάιο του 1891 ζητήθηκε αρχικά από τον αδελφό του και -κατόπιν της άρνησης του- από τον ίδιο τον Χρηστομάνο να διδάξει ελληνικά στην αυτοκράτειρα Ελισσάβετ, περισσότερο γνωστή και ως πριγκίπισσα Σίσσυ. Τα αποσπασματικά τρία χρόνια (1891-1893) που πέρασε κοντά της ο Χρηστομάνος ως δάσκαλος αλλά και συνοδός της (ακόμα και σε σύντομο ταξίδι στο αυτοκρατορικό ανάκτορο της Κέρκυρας), θα τον σημαδέψουν βαθιά και θα τον ωθήσουν να διαμορφώσει λατρεία στο πρόσωπο της Σίσσυ. Μετά από επίσκεψη στο Βατικανό (1892) και μελέτη του καθολικού δόγματος, ασπάσθηκε τον καθολικισμό και αποφάσισε να μονάσει Πορτρέτο της Σίσυ του 1899 (της Gyula για ένα διάστημα 5 μηνών στο Μόντε Κασσίνο (Νοέμβριος Benczúr) 1892-Μάρτιος 1893). Επιστρέφει στη Βιέννη το 1895 όπου θα διοριστεί αρχικά λέκτορας και στη συνέχεια καθηγητής του Ινστιτούτου Ανατολικών Γλωσσών. Κατά την παραμονή του στη Βιέννη ο Χρηστομάνος είχε την ευκαιρία να συναναστραφεί με τους σημαντικότερους λογοτεχνικούς κύκλους (και ιδιαίτερα με την ομάδα του περιοδικού Wiener Rundschau) και να έρθει σε επαφή με τα κυρίαρχα καλλιτεχνικά ρεύματα της εποχής. Επηρεασμένος από τον συμβολισμό, συγγράφει το ποιητικό έργο Orphische Lieder (Ορφικά Τραγούδια) και το ονειρόδράμα Die graue Frau (Η σταχτιά γυναίκα). Το 1898 λίγο μετά τη δολοφονία της αυτοκράτειρας αποφάσισε να δημοσιεύσει ένα βιβλίο αφιερωμένο σ’ αυτήν, το «Tagebucher» («Φύλλα ημερολογίου») το οποίο όμως προκαλέσε την έντονη δυσαρέσκεια των Ανακτόρων που, χαρακτηρίζοντας τον ως ανεπιθύμητο, τον υποχρεώνουν να παραιτηθεί από το Πανεπιστήμιο

Κωνσταντίνος Χρηστομάνος και να επιστρέψει στην Ελλάδα. Πράγματι, το Νοέμβριο του 1901 - και κατόπιν μικρής περιήγησης στη Γαλλία και στην Ιταλία- ο Χρηστομάνος επανέρχεται στην ελληνική πρωτεύουσα.

Η επιστροφή στην Αθήνα και η Νέα Σκηνή Στην Αθήνα θα γίνει ιδρυτής του θιάσου Νέα Σκηνή και θα επηρεάσει βαθιά την εξέλιξη του νεοελληνικού θεάτρου, εισάγοντας για πρώτη φορά την έννοια του σκηνοθέτη (παράλληλα με τον Θωμά Οικονόμου του Βασιλικού Θεάτρου), ανανεώνοντας το ρεπερτόριο της εποχής και συνεισφέροντας σε πιο σύγχρονες τεχνικές υποκριτικής. Αναφέρεται μάλιστα ότι το πρακτικό της ίδρυσης της Νέας Σκηνής διαβάστηκε από τον ίδιο στο Θέατρο του Διονύσου την 27η Φεβρουαρίου του 1901 μπροστά σε επιφανείς λογοτέχνες -μεταξύ των οποίων διακρίνουμε τους Κωστή Παλαμά, Παύλο Νιρβάνα, και Γρηγόριο Ξενόπουλο- που το προσυπέγραψαν. Η Νέα σκηνή θα αποτελέσει εφαλτήριο για μία νέα γενιά ηθοποιών ( Μήτσος Μυράτ, Τηλέμαχος Λεπενιώτης, Άγγελος Χρυσσομάλλης, Θεώνη Δρακοπούλου -ακόμα και ο ποιητής Αγγελος Σικελιανός με την αδελφή του Ελένη Πασαγιάννη) με πρωταγωνίστρια την μεγάλη Κυβέλη, που θα αποτελέσει τη νέα μούσα του Χρηστομάνου. Το ρεπερτόριο του περιλαμβάνει ‘Ιψεν, Τολστόι, Τουργκένιεφ, Ανρί Μπεκ (τους οποίους μεταφράζει ο ίδιος) τους έλληνες Κορομηλά, Άννινο, Καμπύση, Ξενόπουλο κ.α. Επίσης μεταφράζει και παρουσιάζει για πρώτη φορά τους αρχαίους τραγικούς στη δημοτική (Άλκηστις, Αντιγόνη). Η Νέα Σκηνή, ενώ καλλιτεχνικά θα αποτελέσει σημείο αναφοράς του νεοελληνικού θεάτρου, θα καταστρέψει οικονομικά τον Χρηστομάνο και θα κλείσει το φθινόπωρο του 1905 .

Τελευταία χρόνια Το 1908 μεταφράζει το «Tagebucher» στα ελληνικά ως «Το βιβλίο της αυτοκράτειρας Ελισσάβετ, σελίδες ημερολογίου» και αποστέλλει σε συνέχειες στην εφημερίδα «Πατρίς» το ρεαλιστικό ηθογράφημα της Αθηναϊκής κοινωνίας « Η κερένια κούκλα». Το 1909 εκδίδει το θεατρικό έργο «Τα τρία φιλιά» (Τραγική σονάτα σε τρία μέρη) το οποίο παρουσιάζεται χωρίς επιτυχία από το θίασο της Μαρίκας Κοτοπούλη. Πεθαίνει στην Αθήνα το 1911.

Απήχηση Ο βίος του Χρηστομάνου αντιμετωπίζεται συχνά σαν μία ακόμα δοξαστική λεπτομέρεια του μύθου της αυτοκράτειρας Ελισσάβετ και περιβάλλεται από το ρομαντικό παραμύθι όπου ο ευγενής και χτυπημένος από τη μοίρα καμπούρης ερωτεύεται παθιασμένα αλλά πλατωνικά την απρόσιτη βασίλισσά του. Στην πραγματικότητα ο Χρηστομάνος υπήρξε ο πρώτος Έλληνας που είχε ευρωπαϊκή εκδοτική επιτυχία (με το πολυμεταφρασμένο "Tagebucher") ενώ θεωρείται ο κατεξοχήν πρωτεργάτης του νεοελληνικού θεάτρου. Η προσπάθεια που έκανε με τη Νέα Σκηνή μνημονεύεται μέχρι τις μέρες μας ως η εκσυγχρονιστική στροφή του θεάτρου μας και η βάση της θεατρικής παιδείας του τόπου. Η γενικότερη συνεισφορά του στο ελληνικό θέατρο παραμένει ανεκτίμητη. Το μυθιστόρημα του "Κερένια κούκλα", θα γίνει θεατρικό έργο από τον Παντελή Χόρν, ταινία από τον Μιχ. Γλητσό (η πρώτη μεταφορά ελληνικού λογοτεχνικού έργου στον κινηματογράφο με πρωταγωνίστρια την Βιργινία Διαμάντη, το 1916) και αργότερα σειρά στην ελληνική τηλεόραση. Η προσωπικότητα του Χρηστομάνου και το έργο του συνεχίζουν να προκαλούν ακόμα και σήμερα το ενδιαφέρον λογοτεχνών και ανθρώπων του θεάτρου.

102

Κωνσταντίνος Χρηστομάνος

Έργο Πεζογραφήματα • Το βιβλίο της Αυτοκράτειρας Ελισσάβετ. Αθήνα, 1908.

• Η Κερένια κούκλα· Αθηναϊκό μυθιστόρημα. Αθήνα, Φέξης, 1911.

Θέατρο • • • •

Die graue Frau. Βιέννη, 1898. Τα τρία φιλιά· Τραγική σονάτα σε τρία μέρη. Αθήνα, εκδ.Πανός, 1909. Η Σταχτυά γυναίκα. Αθήνα, χ.χ. Ο κοντορεβυθούλης. Αθήνα, 1909.

Ποίηση • Orphische Lieder. Βιέννη, 1899.

Μελέτες • Γενεαλογικά μελετήματα Α΄ · Το γένος Λίμποβα. Αθήνα, 1897.

Βιβλιογραφία • Ο Κωνσταντίνος Χρηστομάνος και η εποχή του, 130 χρόνια από τη γέννησή του, Αθήνα, 'Ιδρυμα Γουλανδρή/Χορν-Αιωρία, 1999, ISBN 960-7079-71-Χ • Ο Κωνσταντίνος Χρηστομάνος ως δραματογράφος, του Βάλτερ Πούχνερ, εκδόσεις Καστανιώτη,1998, ISBN 960-03-1956-1 • Ο θείος Κώστας, Η ζωή και το έργο του Κ.Χρηστομάνου, της Μυρτώς Νίλσεν-Γεωργίου, εκδόσεις Καστανιώτη

Επιπλέον υλικό "Κωνσταντίνος Χρηστομάνος: Έβαλε το ελληνικό θέατρο στον 20ό αιώνα" [1], του Δ.Σπάθη,τα Νέα, 3/11/99 Πληροφορίες από το ΕΚΕΒΙ [2] "100 χρόνια μεταφραστικού έπους" [3] του Κ. Γεωργουσόπουλου, τα Νέα,10/3/01 "Δύο εστέτ" [4], κριτική του Κ. Γεωργουσόπουλου για παράσταση της Κερένιας κούκλας, τα Νέα,9/6/97 "Η αυλαία πέφτει" του Ανδρέα Στάικου, Αθήνα, Άγρα, 1999, ISBN 960-325-293-Χ (Θεατρικό έργο με ήρωες τον Χρηστομάνο και την αυτοκράτειρα Ελισσάβετ) • Σειρά ντοκιμαντέρ «Εποχές και συγγραφείς» -αφιέρωμα στον Κωνσταντίνο Χρηστομάνο (προβλήθηκε στις 15/3/02 από τη ΝΕΤ) • • • • •

Παραπομπές [1] [2] [3] [4]

http:/ / ta-nea. dolnet. gr/ print_article. php?entypo=A& f=16582& m=N18& aa=1 http:/ / book. culture. gr/ 1935/ detail. asp?ID=414 http:/ / ta-nea. dolnet. gr/ print_article. php?entypo=A& f=16989& m=R62& aa=1 http:/ / www. tanea. gr/ print_article. php?e=A& f=15857& m=P03& aa=1

103

104

Κώστας Ασημακόπουλος Κώστας Ασημακόπουλος Ο Κώστας Ασημακόπουλος, του Αθανασίου, είναι σύγχρονος σκηνοθέτης, σεναριογράφος, θεατρικός συγγραφέας και κριτικός. Γεννήθηκε στη Μυτιλήνη τον Μάιο του 1936. Έχει σπουδάσει Πολιτικές Επιστήμες και από πολύ νωρίς ασχολήθηκε με το θέατρο ως σκηνοθέτης και θεατρικός συγγραφέας, καθώς και με τον κινηματογράφο. Έχει γράψει περισσότερα από 35 σενάρια ταινιών και 5 θεατρικά έργα. Στον ελληνικό κινηματογράφο φέρεται να έχει σκηνοθετήσει περί τις 11 ταινίες. Το συγγραφικό του έργο σε μυθιστορήματα και διηγήματα είναι επίσης αξιόλογο. Σημαντικότερα εξ αυτών είναι: "Ο Βασιλιάς και το άγαλμα", "Η Αλτάνα της Πάργας", που βραβεύτηκε από την Ακαδημία Αθηνών, "Η γενιά των αιχμαλώτων" (μυθιστόρημα), "Του Ιερού Λόχου" (διηγήματα) κ.ά. Ο Κ. Ασημακόπουλος εκπροσώπησε την ελληνική λογοτεχνία σε διάφορα συνέδρια στη Γιουγκοσλαβία, την Ιρλανδία, την Κίνα, τη Ρουμανία κ.α. Έχει τιμηθεί ιδιαίτερα από τη Γαλλική Ακαδημία με το Βραβείο "Arts Sciences et Lettres" (Γραμμάτων και Τεχνών). Είναι μέλος της Εταιρίας Ελλήνων Λογοτεχνών, της Εταιρίας Ελλήνων Θεατρικών Συγγραφέων, της Ένωσης Κριτικών Κινηματογράφου, της Ταινιοθήκης της Ελλάδος και της Εφορείας Θεατρικού Μουσείου. Ο Κώστας Ασημακόπουλος μιλάει επίσης αγγλικά, γαλλικά και ιταλικά και είναι μόνιμος κάτοικος της Αθήνας.

Πηγές • "Who's Who 1979" σ.54

105

Κώστας Κροντηράς Κώστας Κροντηράς Ο Κώστας Κροντηράς του Αντωνίου, (1903-1983), ήταν σπουδαίος λογοτέχνης, και σκηνοθέτης του θεάτρου και του ραδιοφώνου. Γεννήθηκε στην Αθήνα τον Νοέμβριο του 1903. Σπούδασε νομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και υποκριτική στη Δραματική Σχολή του Ελληνικού Ωδείου. Αν και υπήρξε Λυκειάρχης τελικά ασχολήθηκε ιδιαίτερα με το θέατρο. Αρχικά συμμετείχε στο "Θέατρο Τέχνης" του Σπύρου Μελά, όπου και εμφανίσθηκε σε σημαντικούς ρόλους στο θέατρο "Αθήναιον" και στο Βασιλικό Θέατρο. Το 1926 ανέλαβε τη διεύθυνση της Σχολής Μεταξά και από το 1936 επιδόθηκε στη ραδιοφωνική σκηνοθεσία, αρχικά στο Ραδιοφωνικό Σταθμό Αθηνών και αργότερα στην ΕΡΤ και ΥΕΝΕΔ. Σκηνοθέτησε εκατοντάδες ραδιοφωνικά έργα όλων των ειδών από τραγωδία ελληνική και ξένη μέχρι επιθεώρηση. Διασκεύασε και σκηνοθέτησε πλήθος ιστορικών έργων μεταξύ των οποίων "Ρήγας Φεραίος", από το μυθιστόρημα οι "Μαυρόλυκοι", "Μεγάλη νύκτα" του Πέτρου Χάρη, "Το συμπόσιο των 7 Σοφών" του Πλούταρχου κ.ά. Διετέλεσε επίσης καθηγητής υποκριτικής σε πολλές Σχολές και διευθυντής του Δραματολογίου στην ΕΡΤ. Έγραψε επίσης πολλά θεατρικά έργα όπως: "Η Κυρία κάνει σπορ", που έλαβε βραβείο Σαββίδειου διαγωνισμού, "Σύζυγοι Νο 2", "Μάσκες" κ.ά., καθώς και ιστορικά δοκίμια όπως "Ο Βυζαντινός ιππόδρομος", "Η Φιλική Εταιρία", "Η εκπαίδευση στην αρχαία Αθήνα" κ.ά. Μαζί με την Αντιγόνη Μεταξά, σύζυγό του, συνέγραψε την τρίτομη "Εγκυκλοπαίδεια της Ελληνικής Μυθολογίας", "Το Μικρό μου Μυθολογικό Λεξικό" και το "Συμπόσιο των 7 Σοφών". Επίσης μετέφρασε και διασκεύασε την "Ιλιάδα", "Οδύσσεια", "Παγκόσμια Ιστορία", "Ριχάρδος ο Λεοντόκαρδος" κ.ά. ενώ συμπλήρωσε και τη σχολική πεντάτομη "Εγκυκλοπαίδεια του Παιδιού" της συζύγου του. Ο Κώστας Κροντηράς υπήρξε Πρόεδρος της Εταιρίας Ελλήνων Συγγραφέων και Σκηνοθετών Ραδιοφώνου, μέλος της Εταιρίας Ελλήνων Θεατρικών Συγγραφέων καθώς και της Εφορείας Θεατρικού Μουσείου. Μιλούσε επίσης γαλλικά και αγγλικά και ήταν μόνιμος κάτοικος Αθηνών (περιοχής Χίλτον). Πέθανε στις 10 Μαρτίου του 1983.

• Κόρη του Κώστα Κροντηρά ήταν η Λήδα Κροντηρά.

Πηγές • "Who;s Who 1979" σ.332.

106

Κώστας Λογαράς Κώστας Λογαράς Γέννηση

1950 Πάτρα, Ελλάδα

Εθνικότητα

Ελληνική

Υπηκοότητα Ελληνική Είδος Τέχνης συγγραφέας, θεατρικός συγγραφέας , ποιητής

Ο Κώστας Λογαράς είναι Έλληνας λογοτέχνης, ποιητής και θεατρικός συγγραφέας. Γεννήθηκε στην Πάτρα το 1950[1] [2] Σπούδασε κλασσική φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και εργάστηκε σαν καθηγητής σε πολλά σχολεία. Το 1984 εργάστηκε στο Ενιαίο Πολυκλαδικό Λύκειο (ΕΠΛ) Πατρών. Απο το 1977 συνεργάζεται[3] με την εφημερίδα Τα Νέα. Το θεατρικό έργο Η τελευταία Μάσκα - Falimento βασίστηκε σε πραγματικό γεγονός[4] που συνέβη στην Πάτρα την δεκαετία του 60΄, είναι η ιστορία μιάς γυναίκας που σκότωσε το παιδί του εραστή της για να το εκδικηθή.

Έργα του • • • • • • • • • • •

Αμπάριζα, Εκδόσεις Όστρακα, Πάτρα 1982. Ο ήλιος στον Υδροχόο, Εκδόσεις Οδυσσέας, 1984. Ύποπτοι δρόμοι, Εκδόσεις Οδός Πανός/Σιγαρέττα, 1986. Σπίτια της μνήμης. Σπίτια της σιωπής Έκδοση Τέχνη και Λόγος, 1988 Σάββατα δίχως μύθο, Εκδόσεις Ρόπτρον, 1990. Παλιές αμαρτίες, Εκδόσεις Καστανιώτης, 1993. Στη χώρα του Νεντίμ μύριζε πεύκο απ΄το Ιόνιο ως το Ικόνιο, Εκδόσεις Μεταίχμιο, 2003, ISBN 9789603755128 Πάτρα.Μια πόλη στη φωτογραφία, Εκδόσεις Μεταίχμιο, Αθήνα 2003, Να έρχεσαι όποτε θες , Εκδόσεις Μεταίχμιο, 2004, ISBN 9789603757535 Τέχνη της γραφής ένα βασικό εγχειρίδιο για την παραγωγή λόγου, Εκδόσεις Μεταίχμιο, ISBN 9789603757351 Πάτρα μια πόλη στην λογοτεχνία , Εκδόσεις Μεταίχμιο, 2007, ISBN 9789603759249

Κώστας Λογαράς

Ποιητικά έργα • • • •

Στιγμές, Εκδόσεις Όστρακα, Πάτρα 1972 Ομηρία, Εκδόσεις Όστρακα, Πάτρα 1974 Το σώμα, Εκδόσεις Όστρακα, Πάτρα 1982 Ο άλλος Ιούλιος, Εκδόσεις Όστρακα Πάτρα, 1984

Θεατρικά του έργα • Η τελευταία Μάσκα - Falimento,

Αναφορές & πηγές [1] Βιογραφικό του στο diapolitismos.gr (http:/ / www. diapolitismos. gr/ epilogi/ about. php?id_atomo=129).

[2] Βιογραφικό του στο books.gr (http:/ / 66. 102. 9. 104/ search?q=cache:e4jEzGgKRzsJ:www. books. gr/ ViewAuthor. aspx?AuthorId=36228+ Î Ï Ï Ï Î±Ï + Î Î¿Î³Î±Ï Î¬Ï & hl=el& ct=clnk& cd=52& gl=gr) [3] Βιογραφικό του στο dedalus.gr (http:/ / 66. 102. 9. 104/ search?q=cache:GrduHFy8N5oJ:www. dedalus. gr/ gr/ author. asp?id=133+ Î Ï Ï Ï Î±Ï + Î Î¿Î³Î±Ï Î¬Ï & hl=el& ct=clnk& cd=57& gl=gr) [4] gowest.gr (http:/ / 66. 102. 9. 104/ search?q=cache:JoV5FxRaTTAJ:www. gowest. gr/ index. php?option=com_events& task=view_detail& agid=98& year=2006& month=02& day=15& Itemid=78+ Î Ï Ï Ï Î±Ï + Î Î¿Î³Î±Ï Î¬Ï & hl=el& ct=clnk& cd=1& gl=gr)

107

108

Κώστας Μουρσελάς Κώστας Μουρσελάς Ο Κώστας Μουρσελάς, του Μιχαήλ, είναι σύγχρονος Έλληνας θεατρικός συγγραφέας και λογοτέχνης. Γεννήθηκε στον Πειραιά τον Ιανουάριο του 1932. Είναι Πτυχιούχος της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Αρχικά εργάσθηκε ως δικηγόρος. Το 1959 διορίστηκε υπάλληλος στο Γενικό Λογιστήριο του Κράτους μέχρι το 1969, οπότε και απολύθηκε από το τότε καθεστώς. Από τότε, (1969), άρχισε ν' ασχολείται αποκλειστικά με τη πεζογραφία και τη συγγραφή θεατρικών έργων και σεναρίων τηλεοπτικών παραγωγών πολλά από τα οποία "παίχτηκαν" ή εκδόθηκαν σε βιβλία όπως: "Ω! τι κόσμος μπαμπά", "Ενυδρείο", "Οι φίλοι", "Η κυρία δεν πενθεί", "Το αυτί του Αλέξανδρου", "Σιγά η πατρίδα κοιμάται", "Το μαχαίρι στο κόκαλο", "Άνθρωποι και άλογα", η σατυρική σειρά "Εκείνος και ...εκείνος", "Εφημερεύομεν", "Εθνική κωμωδία", "Επικίνδυνο φορτίο", "Βαμμένα κόκκινα μαλλιά", που είχαν μεγάλες επιτυχίες, κ.ά. καθώς και 130 θεατρικά μονόπρακτα. Σημειώνεται ότι το βιβλίο του "Βαμμένα κόκκινα μαλιά" που πρωτοκυκλοφόρησε το 1989 έχει ήδη μεταφραστεί στην αγγλική, γαλλική, γερμανική, εβραϊκή και τουρκική γλώσσα. Το δε μυθιστόρημά του "Κλειστόν λόγω μελαγχολίας" έχει μεταφραστεί στη τουρκική. Τελευταίο του βιβλίο είναι "Ο πόθος καίει τα σωθικά" (2004). Ο Κώστας Μουρσελάς είναι τακτικό μέλος της Εταιρίας Ελλήνων Θεατρικών Συγγραφέων και έκτακτο μέλος της Γαλλικής Εταιρίας Θεατρικών Συγγραφέων. Ομιλεί επίσης γαλλικά και είναι μόνιμος κάτοικος Αθήνας.

Πηγές • "Who's Who 1979" σ.437

109

Κωστής Παλαμάς Κωστής Παλαμάς

Γ. Ροϊλός, Οι ποιητές (π. 1919). Λάδι σε μουσαμά, 130 εκ. x 170 εκ. Φιλολογικός Σύλλογος «Παρνασσός». Μεγάλοι ποιητές της γενιάς του 1880. Στα δεξιά της σύνθεσης απεικονίζεται ο Α. Προβελέγγιος να διαβάζει κάποιο ποίημά του, ενώ από τα αριστερά προς τα δεξιά διακρίνονται οι Γ. Στρατήγης, Γ. Δροσίνης, I. Πολέμης, K. Παλαμάς (στο κέντρο) και Γ. Σουρής.

Πραγματικό όνομα Κωνσταντίνος Παλαμάς Γέννηση

1859 Πάτρα, Ελλάδα

Θάνατος

27 Φεβρουαρίου 1943 Αθήνα, Ελλάδα

Εθνικότητα

Ελληνική

Υπηκοότητα

Ελληνική

Είδος Τέχνης

Συγγραφέας, Λογοτέχνης, Ποιητής

Ο Κωστής Παλαμάς (Πάτρα, 1859 - Αθήνα, 1943) ήταν ποιητής, πεζογράφος, θεατρικός συγγραφέας, ιστορικός και κριτικός της λογοτεχνίας. Θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες ποιητές, με σημαντική συνεισφορά στην εξέλιξη και ανανέωση της νεοελληνικής ποίησης. Αποτέλεσε κεντρική μορφή της λογοτεχνικής γενιάς του 1880, πρωτοπόρος, μαζί με τον Νίκο Καμπά και τον Γεώργιο Δροσίνη, της αποκαλούμενης Νέας Αθηναϊκής (ή Παλαμικής) σχολής.

Κωστής Παλαμάς

Βιογραφία Γεννήθηκε στην Πάτρα το 1859 από γονείς που κατάγονταν από το Μεσολόγγι. Η οικογένεια του πατέρα του ήταν οικογένεια λογίων, με αξιόλογη πνευματική δραστηριότητα: Ο προπάππος του Παναγιώτης Παλαμάς (1722-1803) είχε ιδρύσει στο Μεσολόγγι την περίφημη "Παλαμαία Σχολή" και ο παππούς του Ιωάννης είχε διδάξει στην Πατριαρχική Ακαδημία της Κωνσταντινούπολης. Όταν ο ποιητής ήταν 6 χρονών έχασε και τους δύο γονείς του σε διάστημα σαράντα ημερών (Δεκέμβριος 1864-Φεβρουάριος 1865). Στενοί συγγενείς ανέλαβαν τότε τα τρία παιδιά της οικογένειας: τον μικρότερο αδερφό του η αδερφή της μητέρας του και εκείνον και τον μεγαλύτερο αδερφό του ο θείος τους Δημήτριος Παλαμάς, που κατοικούσε στο Μεσολόγγι. Εκεί έζησε από το 1867 ως το 1875, σε ατμόσφαιρα μάλλον δυσάρεστη και καταθλιπτική, που ήταν φυσικό να επηρεάσει τον ευαίσθητο ψυχισμό του, όπως φαίνεται και από ποιήματα που αναφέρονται στην παιδική του ηλικία. Μετά την αποφοίτησή του από το γυμνάσιο, εγκαταστάθηκε στην Αθήνα το 1875, όπου γράφτηκε στην Νομική Σχολή. Σύντομα όμως εγκατέλειψε τις σπουδές του αποφασισμένος να ασχοληθεί με τη λογοτεχνία. Το πρώτο του ποίημα το είχε γράψει σε ηλικία 9 ετών, "ποίημα για γέλια", όπως το χαρακτήρισε αργότερα ο ίδιος. Από το 1875 δημοσίευε σε εφημερίδες και περιοδικά διάφορα ποιήματα και το 1876 υπέβαλε στον Βουτσιναίο ποιητικό διαγωνισμό την ποιητική συλλογή Ερώτων Έπη, σε καθαρεύουσα, με σαφείς τις επιδράσεις της Α' Αθηναϊκής Σχολής. Η συλλογή απορρίφθηκε με τον χαρακτηρισμό "λογιωτάτου γραμματικού ψυχρότατα στιχουργικά γυμνάσματα". Η πρώτη του αυτοτελής έκδοση ήταν το 1878 το ποίημα "Μεσολόγγι". Από το 1898 εκείνος και οι δύο φίλοι και συμφοιτητές του Νίκος Καμπάς (με τον οποίο μοιραζόταν το ίδιο δωμάτιο) και Γεώργιος Δροσίνης άρχισαν να συνεργάζονται με τις πολιτικές-σατιρικές εφημερίδες "Ραμπαγάς" και "Μη χάνεσαι". Οι τρεις φίλοι είχαν Το σπίτι του Παλαμά στην Πάτρα συνειδητοποιήσει την παρακμή του αθηναϊκού ρομαντισμού και με το έργο τους παρουσίαζαν μια νέα ποιητική πρόταση, η οποία βέβαια ενόχλησε τους παλαιότερους ποιητές: τους αποκαλούσαν περιφρονητικά "παιδαρέλια" ή ποιητές της "Νέας Σχολής". Το 1886 δημοσιεύτηκε η πρώτη του ποιητική συλλογή Τραγούδια της Πατρίδος μου στη δημοτική γλώσσα, η οποία εναρμονίζεται απόλυτα με το κλίμα της Νέας Αθηναϊκής Σχολής. Το 1887 παντρεύτηκε την συμπατριώτισσά του Μαρία Βάλβη, με την οποία απέκτησαν τρία παιδιά, μεταξύ των οποίων και ο Λέανδρος Παλαμάς. το 1889 δημοσιεύτηκε ο Ύμνος εις την Αθηνάν, αφιερωμένος στη γυναίκα του, για τον οποίο βραβεύτηκε στον Φιλαδέλφειο ποιητικό διαγωνισμό την ίδια χρονιά. Ένδειξη της καθιέρωσής του ως ποιητή ήταν η ανάθεση της σύνθεσης του Ύμνου των Ολυμπιακών Αγώνων, το 1896. Το 1898, μετά τον θάνατο του γιού του Άλκη σε ηλικία τεσσάρων ετών, δημοσίευσε την ποιητική σύνθεση "Ο Τάφος". Το 1897 διορίστηκε γραμματέας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, από όπου αποχώρησε το 1928. Από την ίδια χρονιά (1897) άρχισε να δημοσιεύει τις σημαντικότερες ποιητικές του συλλογές και συνθέσεις, όπως οι "Ίαμβοι και Ανάπαιστοι" (1897), "Ασάλευτη Ζωή" (1904), "ο Δωδεκάλογος του Γύφτου" (1907), "Η Φλογέρα του Βασιλιά" (1910). Το 1918 του απονεμήθηκε το Εθνικό Αριστείο Γραμμάτων και Τεχνών, ενώ από το 1926 αποτέλεσε βασικό μέλος της Ακαδημίας των Αθηνών, της οποίας έγινε πρόεδρος το 1930.

110

Κωστής Παλαμάς Κατά τον Ελληνοϊταλικό πόλεμο του 1940 ο Κωστής Παλαμάς μαζί με άλλους Έλληνες λογίους προσυπέγραψε την Έκκληση των Ελλήνων Διανοουμένων προς τους Διανοούμενους ολόκληρου του Κόσμου με την οποία αφενός μεν καυτηριάζονταν η κακόβουλη ιταλική επίθεση, αφετέρου δε, διέγειρε την παγκόσμια κοινή γνώμη σε επανάσταση συνειδήσεων για κοινό νέο πνευματικό Μαραθώνα. Πέθανε στις 27 Φεβρουαρίου του 1943, έπειτα από σοβαρή ασθένεια, 40 ημέρες μετά τον θάνατο της συζύγου του (τον οποίο δεν είχε πληροφορηθεί επειδή και η δική του υγεία ήταν σε κρίσιμη κατάσταση). Η κηδεία του έμεινε ιστορική καθώς, μπροστά σε έκπληκτους Γερμανούς κατακτητές, χιλιάδες κόσμος τον συνόδευσε στην τελευταία του κατοικία, στο Α΄ νεκροταφείο Αθηνών, ψάλλοντας τον εθνικό ύμνο. Η οικία του Παλαμά στην Πάτρα σώζεται ως σήμερα, στην οδό Κορίνθου. Όταν εκείνος έφυγε από την Πάτρα, το σπίτι ενοικίασε η οικογένεια Σεράο από την Ιταλία και εκεί γεννήθηκε η μεγάλη Ιταλίδα πεζογράφος Ματθίλδη Σεράο. Σήμερα στεγάζεται εκεί το Ίδρυμα Κωστή Παλαμά.

Έργο Ο Παλαμάς ήταν ένας από τους πολυγραφότερους Έλληνες λογοτέχνες και πνευματικούς ανθρώπους. Δημοσίευσε συνολικά σαράντα ποιητικές συλλογές καθώς και θεατρικά έργα, κριτικά και ιστορικά δοκίμια, συγκριτολογικές μελέτες και βιβλιοκριτικές.

Το ποιητικό έργο Το ποιητικό του έργο είναι μεγάλο σε έκταση και σε σημασία και είχε τεράστια απήχηση στην εποχή του. Διαμετρικά αντίθετες πολιτικές και πνευματικές προσωπικότητες όπως ο Κωνσταντίνος Τσάτσος και ο Νίκος Ζαχαριάδης αισθάνθηκαν την ανάγκη να τοποθετηθούν απέναντι στον Δωδεκάλογο του Γύφτου. Ο Μίκης Θεοδωράκης έχει πει ότι ο Παλαμάς είχε μεγαλύτερη επιρροή από 10 Πρωθυπουργούς. Το ενδιαφέρον για το έργο του μειώθηκε στην μεταπολεμική Ελλάδα όταν αφενός επικράτησαν διαφορετικά αισθητικά ρεύματα και αφετέρου υποχώρησε το ενδιαφέρον για την ποίηση γενικότερα. Οι δύο πρώτες του συλλογές, Τραγούδια της πατρίδος μου και Τα μάτια της ψυχής μου είχαν ακόμα απηχήσεις του ρομαντισμού της Α' Αθηναϊκής Σχολής και κάποια κατάλοιπα καθαρεύουσας. Η πρώτη σημαντική στάση στο έργο του ήταν η συλλογή Ίαμβοι και Ανάπαιστοι (1897), κυρίως για την ανανεωμένη μετρική της, με την εναλλαγή ιαμβικού και αναπαιστικού ρυθμού (ο ίδιος επισήμανε ότι παρακινήθηκε από την μετρική του Κάλβου), αλλά και για την εκφραστική λιτότητα και σαφήνεια. Το επόμενο έργο του, ο Τάφος (1898), αποτελείται από ποιήματα - μοιρολόγια για τον θάνατο του γιού του Άλκη. Η πρώτη περίοδος της δημιουργίας του κλείνει με την συλλογή Ασάλευτη Ζωή (1904), η οποία περιέχει υλικό από όλα τα προηγούμενα χρόνια της δράσης του. Κεντρική θέση στη συλλογή έχουν τα ποιήματα Η Φοινικιά (αναγνωρίζεται ως το καλύτερο ίσως έργο του), Ασκραίος και Αλυσίδες (συναποτελούν την ενότητα "Μεγάλα οράματα") και η ενότητα σονέτων Πατρίδες. Η κορυφαία έκφραση της "λυρικής σκέψης" του Παλαμά είναι Ο Δωδεκάλογος του Γύφτου [1] (1907). Στο πνευματικό του ταξίδι ο Γύφτος θα γκρεμίσει και θα ξαναχτίσει τον κόσμον όλο. Θα απαρνηθεί τη δουλειά, την αγάπη, τη θρησκεία, τους αρχαίους, τους βυζαντινούς και όλες τις πατρίδες αλλά και θα τα αναστήσει όλα μέσα από την Τέχνη, μαζί και τη μεγάλη χίμαιρα της εποχής, τη Μεγάλη Ιδέα. Θα υμνήσει τον ελεύθερο λαό του, αλλά θα τραγουδήσει και έναν νιτσεϊκό αδάκρυτο ήρωα. Θα καταλήξει προσκυνώντας τη Φύση και την Επιστήμη. 'Η Φλογέρα του βασιλιά (1910) διαδραματίζεται στο Βυζάντιο και αφηγείται το ταξίδι του Βασίλειου Β' ("Βουλγαροκτόνου") στην Αθήνα. Κεντρικό σημείο του έργου είναι το προσκύνημα του αυτοκράτορα στον Παρθενώνα, που έχει γίνει ναός της Παναγίας. Αυτό συμβολίζει για τον ποιητή την σύνθεση και την ενότητα όλης της ιστορίας του Ελληνισμού, αρχαίας, βυζαντινής και σύγχρονης. Η έμπνευση της Φλογέρας του Βασιλιά είναι αποτέλεσμα και του ανανεωμένου τότε ενδιαφέροντος για το Βυζαντινή Αυτοκρατορία, αλλά κυρίως του

111

Κωστής Παλαμάς μακεδονικού αγώνα. Μετά τις μεγάλες συνθέσεις επανήλθε σε μικρότερες λυρικές φόρμες, με τις συλλογές Οι καημοί της Λιμνοθάλασσας και Η Πολιτεία και η Μοναξιά (1912), μαζί με τις οποίες εξέδωσε και τα σατιρικά ποιήματά του (Σατιρικά γυμνάσματα). Στις επόμενες συλλογές του γενικά δεν παρουσιάστηκε κάτι νέο στην ποιητική του εξέλιξη, παρά μόνο στις τελευταίες, Ο κύκλος των τετράστιχων (1929) και Οι νύχτες του Φήμιου(1935): αποτελούνται αποκλειστικά από σύντομα, τετράστιχα ποιήματα.

Η σχέση με τον δημοτικισμό Η εποχή της εμφάνισης του Κωστή Παλαμά, αλλά και των άλλων ποιητών της Νέας Αθηναϊκής Σχολής συνέπεσε με την έξαρση του προβληματισμού για το γλωσσικό ζήτημα: το 1888 εκδόθηκε το Ταξίδι μου του Ψυχάρη, ενώ είχε προηγηθεί η διαμάχη Κωνσταντίνου Κόντου- Δημ. Βερναρδάκη, το 1882. Ενώ σταδιακά στην ποίηση η δημοτική καθιερώθηκε (με τη συμβολή και των ποιητών της Νέας Αθηναϊκής Σχολής), στην πεζογραφία (και φυσικά στον επίσημο λόγο) επικρατούσε η καθαρεύουσα. Ο Παλαμάς, υποστηρικτής της δημοτικής, υποδέχθηκε με ευνοϊκή κριτική το Ταξίδι μου: μια μόλις μέρα αφ' ότου το διάβασε, έγραψε το άρθρο "Το επαναστατικόν βιβλίον του κ. Ψυχάρη", εκφράζοντας ενθουσιώδεις κρίσεις, χωρίς βέβαια να παραλείψει να επισημάνει και τις ακρότητες του συγγραφέα. Η υποστήριξή του προς όλες τις προσπάθειες καθιέρωσης της δημοτικής ήταν συνεχής και έμπρακτη: συνεργαζόταν με το περιοδικό-όργανο του δημοτικισμού Ο Νουμάς από το πρώτο κιόλας τεύχος και στη δημοτική έγραψε όχι μόνο τα ποιήματα, αλλά και τα (λίγα) διηγήματά του. Είναι αξιοσημείωτο το γεγονός ότι ενώ στο λογοτεχνικό (και αργότερα και στο κριτικό) έργο χρησιμοποιούσε την δημοτική, ως Γραμματέας του Πανεπιστημίου ήταν υποχρεωμένος να συντάσσει τα επίσημα έγγραφα σε αυστηρή καθαρεύουσα: όπως ανέφερε ο ίδιος σε επιστολή του, στην φιλολογική του εργασία ήταν "μαλλιαρός" και στην υπηρεσία του "αττικιστής απ' την κορφή ως τα νύχια". Η επίσημη θέση του όπως ήταν φυσικό δύσκολα μπορούσε να συνδυαστεί με την υποστήριξη στον δημοτικισμό: βρέθηκε πολλές φορές στο επίκεντρο επιθέσεων, ειδικά κατά τα "Ευαγγελικά" (1901) και τα "Ορεστειακά" (1903). Παρά ταύτα ο ίδιος δεν δίστασε να δηλώσει δημοσίως ότι ο δημοτικισμός ήταν η αρετή του (1908).

Κατάλογος έργων Ποιητικό έργο • • • • • • •

Τραγούδια της πατρίδος μου (1886) Ύμνος εις την Αθηνάν (1889) Τα μάτια της ψυχής μου (1892) Ίαμβοι και ανάπαιστοι (1897) Τάφος (1898) Οι χαιρετισμοί της Ηλιογέννητης (1900) Η ασάλευτη ζωή (1904)

• • • • • • •

Ο Δωδεκάλογος του Γύφτου (1907) Η φλογέρα του Βασιλιά (1910) Οι καημοί της λιμνοθάλασσας (1912) Σατιρικά Γυμνάσματα (1912) Η πολιτεία και η μοναξιά (1912) Βωμοί (1915) Τα παράκαιρα (1919)

• Τα δεκατετράστιχα (1919) • Οι πεντασύλλαβοι- Τα παθητικά κρυφομιλήματα- Οι λύκοι- Δυό λουλούδια από τα ξένα (1925)

112

Κωστής Παλαμάς • • • • •

Δειλοί και σκληροί στίχοι (1928) Ο κύκλος των τετράστιχων (1929) Περάσματα και χαιρετισμοί (1931) Οι νύχτες του Φήμιου (1935) Βραδινή φωτιά (1944, μεταθανάτια έκδοση επιμελημένη από τον γιό του Λέανδρο)

Πεζογραφικό έργο • Θάνατος παληκαριού, διήγημα, (1901) • Διηγήματα, 1920

Θέατρο • Τρισεύγενη, δράμα (1903).

Κριτική-Δοκίμιο Ήταν ένας από τους σημαντικότερους νεοέλληνες κριτικούς. Σε αυτόν οφείλεται η επανεκτίμηση του έργου των Ανδρέα Κάλβου, Διονύσιου Σολωμού, της Επτανησιακής Σχολής εν γένει, του Κώστα Κρυστάλλη και άλλων.

• Ήταν υποψήφιος για το Βραβείο Νομπέλ Λογοτεχνίας αρκετές φορές από το 1926 έως το 1940[2] .

• Σήμερα "τιμής ένεκεν" φέρεται αφιερωμένη στο όνομά του μεγάλη αίθουσα εκθέσεων του πολυχώρου Τεχνόπολις στην Αθήνα.

Παραπομπές [1] http:/ / web. mac. com/ palamas12 [2] The Nomination Database for the Nobel Prize in Literature, 1901-1950 (http:/ / nobelprize. org/ nomination/ literature/ nomination. php?string=kostis+ palamas& action=simplesearch& submit. x=0& submit. y=0& submit=submit)

Βιβλιογραφία • Κ.Θ.Δημαρά, Ιστορία της νεοελληνικής λογοτεχνίας, Ίκαρος΄, Αθήνα 1975 • Λίνου Πολίτη, Ιστορία της νεοελληνικής λογοτεχνίας, ΜΙΕΤ, Αθήνα 1978 • Λεύκωμα: Κωστής Παλαμάς. 60 χρόνια από τον θάνατό του., Εθνικό Κέντρο Βιβλίου, Αθήνα 2003

113

114

Λάκης Λαζόπουλος Λάκης Λαζόπουλος Ο Λάκης Λαζόπουλος, (γεν. 6 Μαΐου 1956, Λάρισα ως Απόστολος Λαζόπουλος), είναι γνωστός Έλληνας ηθοποιός και - κυρίως τηλεοπτικώς - σατιρικός κωμικός. Είναι πτυχιούχος της νομικής Κομοτηνής του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης. Σημείωσε επιτυχία με την τηλεοπτική σειρά Δέκα Μικροί Μήτσοι του 1991 και μέχρι σήμερα βρίσκεται στο προσκήνιο της ελληνικής τηλεοπτικής σκηνής με το Αλ Τσαντίρι Νιουζ. Οι πολιτικές αναφορές της σάτιράς του θεωρείται πως εκφράζουν ιδεολογικά την ελληνική αριστερά [1] .

Τηλεοπτικές παραγωγές Αλ Τσαντίρι Νιουζ Κυρίως άρθρο: Αλ Τσαντίρι Νιουζ Το Αλ Τσαντίρι Νιουζ έχει αναπτυχθεί σε ένα χώρο όπου καλεσμένοι του Λαζόπουλου συμβάλλουν στο σόου. Για παράδειγμα ο μεγάλος κωμικός Χάρρυ Κλυνν εμφανίστηκε σε ένα επεισόδιο παρουσιάζοντας μέρος της δικής του κωμωδίας.

10 Μικροί Μήτσοι Οι Δέκα Μικροί Μήτσοι ήταν μια κωμική, κοινωνικού σχολιασμού εκπομπή που ήταν η πρώτη μεγάλη παραγωγή του Λάκη Λαζόπουλου που στέφθηκε με επιτυχία. Έχουν λάβει μέρος ως guest star πολλοί σημαντικοί Έλληνες ηθοποιοί, όπως και τραγουδιστές.

Σχετικά θέματα • Ελληνική κωμωδία • Σάτιρα • Κωμωδία

Σχετικοί σύνδεσμοι • Ο Λάκης Λαζόπουλος στο IMDB [2]

Πηγές [1] Λάκης Λαζόπουλος: Αριστερά της TV (http:/ / www. passtoport. gr/ index. php?catItem=30& id=49& issue=2) Νίκος Μωραΐτης, 21/12/2007 Περιοδικό Passtoport [2] http:/ / www. imdb. com/ name/ nm0493944

115

Λάκης Μπέλλος Λάκης Μπέλλος Ο Λάκης Μπέλλος είναι δημοσιογράφος και θεατρικός συγγραφέας. Γεννήθηκε στο Στείρι Λιβαδειάς. Τα πρώτα του κείμενα τα έγραψε το 1977 στο περιοδικό Τράστ του γέλιου, όταν τα έστελνε ακόμα από το χωριό. Είναι μέλος της Ένωσις Συντακτών Ημερησίων Εφημερίδων Αθηνών (Ε.Σ.Η.Ε.Α.) και του Πανελλήνιου Συνδέσμου Αθλητικού Τύπου (ΠΣΑΤ) στον οποίο έχει διατελέσει μέλος στο Διοικητικό Συμβούλιο.

Συνεργασίες Έντυπος τύπος Με τις εφημερίδες Απογευματινή και Φως των Σπορ ως αθλητικός συντάκτης, καθώς και στο περιοδικό Τηλέραμα.

Ραδιόφωνο Με τους σταθμούς Αθήνα 9.84, Σκάι' και ΑΝΤ1 Ράδιο.

Τηλεόραση Με τους τηλεοπτικούς σταθμούς Σκάι, ΑΝΤ1 , Alter Channel, Alpha TV, γράφοντας κείμενα για τον Γιώργο Μητσικώστα και στο τηλεοπτικό σταθμό Star γράφοντας κείμενα για τη σειρά «Οι διαπλεκόμενοι» με τους: Πέτρο Φιλιπίδη , Γιώργο Λέφα και Γιώργο Γαλίτη.

Θέατρο Έχει γράψει ως τώρα δέκα (10) επιθεωρήσεις μαζί με άλλους συγγραφείς στα θέατρα Άλσος, Βέμπο και Πάρκ. Πρωταγωνίστησαν δε οι ηθοποιοί: Χάρρυ Κλυνν, Σωτήρης Μουστάκα, Γιώργος Κωνσταντίνου, Σπύρος Παπαδόπουλος, Ελένη Γερασιμίδου, Ηλίας Λογοθέτης , Χρυσούλα Διαβάτη, Άννα Παναγιωτόπουλου, Κώστας Βουτσάς, Παύλος Κοντογιαννίδης , Βάσια Τριφύλλη, Νένα Μέντη , Βλάσσης Μπονάτσος και Παύλος Χαϊκάλης .

• «Ο Αγαπητικός της Δημητρούλας»κείμενα Αντώνης Ανδρικάκης, Άγγελος Πυριόχος, Λάκης Μπέλλος, Γιάννης Μακρής,σκηνοθεσία Σταμάτης Φασουλής,Θέατρο Βέμπο, 1988.

• «Για μια Τρελλάδα νέα»,Άννα Παναγιωτοπούλου, Αντώνης Ανδρικάκης, Άγγελος Πυριόχος, Λάκης Μπέλλος, Γιάννης Μακρής,σκηνοθεσία Παντελής Βούλγαρης,Θέατρο Πάρκ,1989.

• «Eλλάς το καφενείο σου», Xάρρυ Kλυνν, Γιάννης Kακουλίδης,Λάκης Μπέλλος,σκηνοθεσία Χάρρυ Κλυνν, Άλσος, 1991.

• «Άσπρα μούρα, μαύρα μούρα αν αργήσω μάνα φάε», Xάρρυ Kλυνν, Γιάννης Kακουλίδης, Λάκης Mπέλλος,σκηνοθεσία Χάρρυ Κλυνν, Άλσος, 1992.

• «Πίτσες μπλε», Xάρρυ Kλυνν, Γιάννης Kακουλίδης, Λάκης Mπέλλος, Bαγγέλης Mπαλαφούτης,σκηνοθεσία Χάρρυ Κλυνν, Άλσος, 1993.

• «Καυκαλήθρες και τσιτσίραυλα» Xάρρυ Kλυνν - Λάκης Mπέλλος - Θεόφιλος Bερύκιος - Γιώργος Γαλίτης,σκηνοθεσία Χάρρυ Κλυνν, Άλσος, 1995.

Λάκης Μπέλλος • «Εμπρός προς τα πίσω», Χάρρυ Κλυνν, Λάκης Mπέλλος, Θεόφιλος Bερύκιος, Γιώργος Γαλίτης,σκηνοθεσία Χάρρυ Κλυνν 1996.

• «Μίλα μου... και μανταρίνια», Χάρρυ Κλυνν, Λάκης Μπέλλος, Γιάννης Μακρής, Γιώργος Γαλίτης,σκηνοθεσία Χάρρυ Κλυνν, θέατρο Άλσος, 1999. Η επιθεώρηση αυτή ήταν και η πρώτη interactive θεατρική παράσταση που διαμορφωνόταν διαφορετικά κάθε μέρα, ανάλογα με τις παρεμβάσεις υποδείξεις των θεατών που επισκέπτονταν το site της παράστασης.

• «Νουδού Φαν Πάρκ», Λάκης Μπέλλος, Γιώργος Γαλίτης, Θύμιος Καλαμούκης, Μάνος Βουλαρίνος, Πιτσιρίκος, Ελπίδα Γκρίλλα, σκηνοθεσία Κώστας Βουτσάς, Παύλος Κοντογιαννίδης , Θέατρο Βέμπο, 2008.

• «Ελλάς,πάμε λουκέτο»,Λάκης Mπέλλος,σκηνοθεσία Βίκυ Κελέρμενου, Στείρι, 2010.

Διαδίκτυο Fullepithesi.gr

Βραβεία Ο Λάκης Μπέλλος έχει βραβευθεί δυο (2) φορές από την Εταιρία Θεατρικών Συγγραφέων για επιθεωρήσεις που παίχτηκαν στο θέατρο Άλσος και είχαν γραφτεί μαζί με τους: Χάρρυ Κλυνν, Γιάννη Κακουλίδη και Βαγγέλη Μπαλαφούτη. Στην τηλεοπτική εκπομπή ‘ΜΗΤΣΙ-ΧΩΣΤΑ’ στην οποία ήταν ο σεναριογράφος, μαζί με τους Γιάννη Μακρή , Θύμιο Καλαμούκη, Μάνο Βουλαρίνο, Γιώργο Μητσκώστα, κέρδισε , από το 2001 έως και το 2006 πέντε φορές το Βραβείο Καλύτερης Σατιρικής Εκπομπής στην τηλεόραση.

116

117

Λίλιαν Καλλίτση Λίλιαν Καλλίτση Η Λίλιαν Καλλίτση είναι ελληνίδα μουσικός (καθηγήτρια πιάνου), θεατρική συγγραφέας και σκηνοθέτης. Έργα της έχουν παρουσιασθεί είτε από ανεξάρτητες θεατρικές ομάδες, είτε σε συνεργασία με τους δήμους Χολαργού και Αγίας Παρασκευής, στα πλαίσια πολιτιστικών εκδηλώσεων. Διευθύνει για 25 χρόνια το Πρότυπο Ωδείο Αγίας Παρασκευής, με σημαντική προσφορά στην εκπαίδευση νέων καλλιτεχνών. Ασχολείται ακόμη, με τη ζωγραφική.

Η Λίλιαν Καλλίτση (δεξιά), με την ηθοποιό Ειρήνη Μελά

Έργα της Λίλιαν Καλλίτση • «Ερωτοδρόμιο» (σουρεαλιστική μουσική θεατρική παράσταση, με σαξόφωνο, κρουστά, πιάνο και δύο ηθοποιούς 2003) • «Λίγο μετά» (μονόπρακτο, σχετικά με την υπαρξιακή αγωνία, 2004) • «Ασταθής ισορροπία» (μονόπρακτο, 2005) • «Οι στιγμές του Χάνου» (σουρεαλιστικό μονόπρακτο, 2006) • «Βύσινο γλυκό» (μονόπρακτο δράμα, 2007) • «Εγώ κι εσύ» (μουσική θεατρική παράσταση, 2008) • «Ατύχημα στη Συγγρού» (μονόπρακτη κωμωδία, 2008) • «Πριν την παράσταση» (μονόπρακτο δράμα, 2008)

Πηγές • Εφημερίδα «Ελευθεροτυπία» • Εφημερίδα «Η Ναυτεμπορική»

Εξωτερικοί σύνδεσμοι • http://www.dikano.net/dikano/html/modules.php?name=News&file=article&sid=90 • http://www.naftemporiki.gr/t+z/story.asp?id=1470241

118

Λουκής Ακρίτας Λουκής Ακρίτας Ο Λουκής Ακρίτας (1909-1965) ήταν λογοτέχνης (ασχολήθηκε με την πεζογραφία, το θέατρο, και το δοκίμιο), δημοσιογράφος και πολιτικός από την Κύπρο. Το λογοτεχνικό του έργο διέπεται από την προοδευτική του ιδεολογία και την ανθρωπιστική του κοσμοθεωρία και χαρακτηρίζεται από μια αισιόδοξη προοπτική, που προκύπτει από την πίστη του στην ψυχική αντοχή των κοινωνικά αδικημένων. Κόρη του είναι η δημοσιογράφος ,συγγραφέας και σεναριογράφος Έλενα Ακρίτα.

Η ζωή του Ο Λουκής Ακρίτας γεννήθηκε το 1909 στην Μόρφου της Κύπρου και αφού αποφοίτησε, το 1925, από το Παγκύπριο Γυμνάσιο, σπούδασε στο Διδασκαλείο Λευκωσίας. Εργάστηκε για δύο χρόνια ως δάσκαλος στην Κύπρο δημοσιεύοντας παράλληλα διάφορα κείμενα του στην εφημερίδα Χρόνος. Το 1930 ήρθε στην Αθήνα, ασχολήθηκε με τη δημοσιογραφία και υπήρξε πολιτικός συντάκτης αρχικά στην εφημερίδα Εστία και στη συνέχεια στην Πρωία. Επίσης υπήρξε ανταποκριτής της εφημερίδας της Λευκωσίας Πρωινή και συγχρόνως σπούδασε Αγγλική Φιλολογία στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας και συνεργάστηκε με τη Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια του Πυρσού. Στη διάρκεια του ελληνοϊταλικού πολέμου, στον οποίο πήρε μέρος ως απλός στρατιώτης, έστελνε από το μέτωπο ανταποκρίσεις στην εφημερίδα Εστία. Τους τελευταίους μήνες της Κατοχής άρχισε να εκδίδει μαζί με τον αδερφό του την αντιστασιακή εφημερίδα Καθημερινά Νέα, η οποία ήταν πολιτικά προσανατολισμένη προς την Ένωση Κέντρου και τις επιλογές του Γεωργίου Παπανδρέου, και η έκδοση της συνεχίστηκε για λίγο διάστημα και μετά την απελευθέρωση. Στη διάρκεια της Κατοχής ο Ακρίτας υπήρξε ιδρυτικό μέλος της αντιστασιακής οργάνωσης Τριμελής Επιτροπή Αγώνος (μετέπειτα Ανώτατη Επιτροπή Απελευθερώσεως) μαζί με τον Μιλτιάδη Πορφυρογέννη και τον στρατηγό Σπηλιωτόπουλο. Από το 1952 έως το 1954 εξέδωσε το περιοδικό Ελληνικά Χρονικά (περίπου 100 τεύχη), το οποίο αρχικά ήταν εβδομαδιαίο και αργότερα έβγαινε κάθε δεκαπέντε μέρες. Στο περιοδικό αυτό διευθυντής ήταν ο αδερφός του Ευριπίδης και υπεύθυνος στα λογοτεχνικά θέματα ο Νικηφόρος Βρεττάκος. Από τα μέσα του 1959 άρχισε να εκδίδει το εβδομαδιαίο περιοδικό Κόσμος, Επιστήμη και Ζωή το οποίο από τις αρχές του 1962 έγινε επίσης δεκαπενθήμερο. Στο περιοδικό αυτό ο Ακρίτας δημοσίευσε και μερικά διηγήματά του μεταξύ των οποίων ξεχωρίζει το Φορτίο ανθρώπου. Πέθανε το 1965 σε κλινική του Λονδίνου, ύστερα από εγχείρηση που έκανε.

Πολιτική σταδιοδρομία του Λουκή Ακρίτα Ο Λουκής Ακρίτας διετέλεσε υφυπουργός Τύπου και Πληροφοριών στην Κυβέρνηση Απελευθερώσεως του Γεωργίου Παπανδρέου (1944), κατόπιν ρήξης του όμως με την επίσημη πολιτική γραμμή αποσύρθηκε μέχρι το 1951 οπότε εκλέχτηκε βουλευτής , πρώτος σε σταυρούς προτίμησης στην Αθήνα, με την ΕΠΕΚ του Πλαστήρα. Από το 1961 συνεργάστηκε και πάλι με την Ένωση Κέντρου του Γεωργίου Παπανδρέου, εκλέχτηκε βουλευτής στις εκλογές του 1963 και 1964 οπότε ως υφυπουργός Παιδείας υλοποίησε την Εκπαιδευτική Μεταρρύθμιση που εισηγήθηκε ο Ευάγγελος Παπανούτσος. Τέλος πρόεβαλε τον κυπριακό αγώνα για την ανεξαρτησία μέσω της συμμετοχής του στην Γ΄ Επιτροπή των Ηνωμένων Εθνών και την Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (1952). Το 1954 ταξίδεψε στις ΗΠΑ ως μέλος

Λουκής Ακρίτας της Διακομματικής Επιτροπής Διαφωτίσεως για το ζήτημα της Κύπρου.

Το λογοτεχνικό έργο του Στο χώρο της λογοτεχνίας ο Λουκής Ακρίτας εμφανίστηκε για πρώτη φορά το 1931 με ένα διήγημα από τις στήλες του περιοδικού Πρωτοπόροι. Στα δύο μυθιστορήματα του το 1935 και το 1936 (Νέος με καλάς συστάσεις και Ο κάμπος) ενυπάρχουν αυτοβιογραφικά στοιχεία του συγγραφέα και στοιχεία από την αγροτική κυπριακή ζωή. Το έργο του Αρματωμένοι(1947) θεωρείται ένα από τα καλύτερα του είδους. Μεγάλο μέρος του έργου του Ακρίτα βρίσκεται δημοσιευμένο σε διάφορα περιοδικά με τα οποία συνεργάστηκε. Σημαντική είναι και η προσφορά του στο θέατρο κυρίως με τα έργα του Όμηροι και Θεοδώρα. Το πρώτο δημοσιεύθηκε το 1956 και είχε θέμα τα αντίποινα των γερμανικών δυνάμεων κατοχής σε ένα χωριό λόγω της δραστηριότητας αντάρτικων ομάδων. Στο έργο αυτό ο Ακρίτας ακολουθεί τη τεχνική του λαϊκού θεάτρου, έχει όμως και στοιχεία που παραπέμπουν στη δομή της αρχαίας τραγωδίας ενώ από τις συγκρούσεις αναδίονται μορφές συμβολικές και όχι χαρακτήρες. Έγραψε επίσης το Όνειρο αγάπης που το ανέβασε η Μαρίκα Κοτοπούλη στο θέατρό της το 1941, με τίτλο Όπου αγαπά παιδεύει.

Πηγή • Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς Μπριτάννικα, τ.4

119

120

Μαρία Λαμπαδαρίδου-Πόθου Μαρία Λαμπαδαρίδου-Πόθου Η Μαρία Λαμπαδαρίδου-Πόθου είναι Ελληνίδα ποιήτρια, πεζογράφος και θεατρική συγγραφέας από τη Λήμνο.

Βιογραφικές πληροφορίες Η Μαρία Λαμπαδαρίδου-Πόθου γεννήθηκε στο Κάστρο (σημερινή Μύρινα) της Λήμνου το 1933. Ο πατέρας της ονομαζόταν Κλεόβουλος και ήρθε στη Λήμνο πρόσφυγας μαζί με τους γονείς και τα εννιά αδέρφια του από το χωριό Πραστειό Προκοννήσου της Προποντίδας. Στη Λήμνο ασκούσε το επάγγελμα του μικροβιοτέχνη. Έφτιαχνε χαϊμαλιά και στολίδα για τα άλογα. Επίσης, ήταν ιεροψάλτης. Η μητέρα της, η Αθηνά Κικέζου, ήταν Λημνιά από το χωριό Κορνός. Η Λαμπαδαρίδου μεγάλωσε με στερήσεις αλλά και με τις αφηγήσεις του πατέρα της, οποίος ήταν εξαίρετος αφηγητής παραμυθιών, μύθων, θρύλων αλλά και αναμνήσεων από τη χαμένη πατρίδα, πλουτίζοντας τη γόνιμη φαντασία της μικρής Μαρίας και του αδερφού της Παναγιώτη, αργότερα ιατρού, ο οποίος επίσης είχε λογοτεχνικές ανησυχίες, τις οποίες εξέφρασε σε μεγάλη ηλικία εκδίδοντας το μυθιστόρημα: "Τα Σύνορα της Ευαισθησίας" (2004). Η Μαρία Λαμπαδαρίδου τέλειωσε το τοπικό Γυμνάσιο και στη συνέχεια εργάστηκε ως υπάλληλος στο Επαρχείο Λήμνου. Παράλληλα, σπούδαζε στην Πάντειο και όταν αποφοίτησε πήγε στο Παρίσι με υποτροφία της γαλλικής κυβέρνησης. Εκεί έκανε θεατρικές σπουδές και γνωρίστηκε με τον Σάμιουελ Μπέκετ, με τον οποία διατήρησε πολύχρονη αλληλογραφία. Όταν επέστρεψε στην Αθήνα, τοποθετήθηκε στην κεντρική υπηρεσία του Υπουργείου Εσωτερικών, από όπου και συνταξιοδοτήθηκε. Ζει στην Αθήνα με το σύζυγό της Μίνω Πόθο και το γιο της.

Το έργο της Από τα νεανικά της χρόνια στη Λήμνο εκδήλωσε τις λογοτεχνικές ανησυχίες της και δημοσίευσε ορισμένα πρωτόλεια κείμενα και ποιήματά της στον τοπικό τύπο. Το 1957 έγραψε και σκηνοθέτησε το δράμα «Ματωμένη Λευτεριά», εμπνευσμένο από τον κυπριακό αγώνα, το οποίο έπαιξαν μαθητές του Γυμνασίου στη Μύρινα και στο Μούδρο. Αν και πρωτόλειο και νεανικό, εν τούτοις το έργο ήταν αξιόλογο και άφησε εποχή στο νησί. Το 1959 εξέδωσε την πρώτη ποιητική της συλλογή με τίτλο «Συναντήσεις», την οποία ο Οδυσσέας Ελύτης χαρακτήρισε ποίηση ωριμότητας. Ακολουθούν δεκάδες ποιητικές συλλογές, διηγήματα, μυθιστορήματα και θεατρικά έργα, ορισμένα από τα οποία έχουν παιχτεί και στο εξωτερικό: Γαλλία, Βέλγιο, Καναδάς, ΗΠΑ. Βιβλία της έχουν μεταφραστεί στα γαλλικά και στα αγγλικά. Το έργο της Μαρίας Λαμπαδαρίδου βραβεύτηκε επανειλημμένα. Επίσης, έχει κάνει μεταφράσεις έργων ξένων συγγραφέων: Σάμιουελ Μπέκετ, Ζακ Λακαριέρ, Μαργκερίτ Ντυράς κ.ά. και έχει δημοσιεύσει δεκάδες κείμενα και ποιήματα σε λογοτεχνικά περιοδικά, εφημερίδες και άλλα έντυπα. Τη δεκαετία του ’70 έκανε ραδιοφωνικές εκπομπές, ορισμένες από τις οποίες μετέφερε στο γραπτό λόγο. Ο ποιητικός λόγος της Λαμπαδαρίδου διαποτίζεται από την αγωνία της ύπαρξης, το νόημα της παρουσίας στον κόσμο αυτό, η αναζήτηση της οριακής αλήθειας πέρα από τη λογική του κόσμου. Λέει η ίδια: "Με ενδιαφέρει να μάθω ποιο είναι το όνειρο, αυτό το μεταφυσικό όνειρο που αποτελεί το υλικό της ύπαρξής μου

Μαρία Λαμπαδαρίδου-Πόθου της ίδιας." Ο πεζός λόγος της έχει έντονα ποιητικά χαρακτηριστικά. Άλλωστε ορισμένα η ίδια τα αποκαλεί ποιητική πρόζα. Στην ουσία, ακόμα και στα ιστορικά έργα της "Μαρούλα", "Δοξανιώ", "Νικηφόρος Φωκάς", "Ξύλινο Τείχος" την απασχολούν τα ίδια ερωτήματα που υπάρχουν και στην ποίησή της. Ειδικότερα, στα μυθιστορήματα της ωριμότητάς της: "Πήραν την Πόλη, πήραν την…", "Η Έκτη Σφραγίδα" και "Ο Άγγελος της Στάχτης" το μεταφυσικό στοιχείο είναι πανταχού παρόν και δείχνει να την απασχολεί έντονα. Παρόμοιοι προβληματισμοί αναπτύσσονται και στο θεατρικό της έργο. Γενικά, ο λόγος της Λαμπαδαρίδου ακροβατεί ανάμεσα στο λογικό και στο φανταστικό, στο υπαρκτό και στο μεταφυσικό, στο φθαρτό και στο αιώνιο. Η γοητεία των κειμένων της έγκειται στο θαυμαστό τρόπο που καταφέρνει να συνταιριάζει τον ορατό κόσμο με τον εσωτερικό αόρατο κόσμο των ηρώων της, που στην πραγματικότητα είναι ο δικός της κόσμος.

Βραβεία - Διακρίσεις • 1966: Βραβείο λογοτεχνίας της "Ομάδας των Δώδεκα".

• 1987: Α΄ Βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών για το μυθιστόρημα "Η Μαρούλα της Λήμνου".

• 1991: προτάθηκε για το Αριστείο της Ευρώπης για την ποιητική συλλογή "Μυστικό Πέρασμα".

• 1995: Βραβείο πεζογραφίας του ιδρύματος Ουράνη της Ακαδημίας για το μυθιστόρημα "Με τη λάμπα θυέλλης".

Βιβλία Ποίηση 1. Συναντήσεις, 1959.

2. Σπουδή, 1961.

3. Μικροί Κόσμοι, 1963.

4. Τοπία Εφηβείας, 1969.

5. Το φως του προσώπου σου, 1973.

6. Στους προδομένους καιρούς μας, 1975.

7. Το παιδάκι εκείνο ήταν ένα άστρο που έσβησε…, 1979.

8. Περπατώ και ονειρεύομαι, 1984.

9. Μυστικό Πέρασμα, 1989.

10. Επί πτερύγων ανέμων, 1995.

11. Και θέα προς το αμίλητο, 1998. Ποιητική πρόζα – ραδιοφωνικές εκπομπές 1.

2.

3.

4.

5.

Γράμμα στο γιο μου κι ένα άστρο, 1982. Απάντηση σ’ ένα γράμμα και μια τύψη, 1983. Νύχτες του Φεγγαριού, 1984. Σπίτι μου της Μικρασίας, 1986. Περπατώ κι ονειρεύομαι, 1987.

Μυθιστορήματα 1.

2.

3.

4.

Το όραμα του Αλέξη Φερά, 1960. Μικρό Κλουβί, 1965. Χάρτινα Πρόσωπα, 1968. Γκρίζα Πολιτεία, 1971.

5. Ο Ορφέας στο μαγεμένο δάσος, 1980.

6. Η Μαρούλα της Λήμνου, 1986.

7. Η Υπεροχή, 1987.

121

Μαρία Λαμπαδαρίδου-Πόθου 8. Σώμα θυμήσου, όχι μόνο το πόσο αγαπήθηκες, 1990.

9. Η Δοξανιώ, 1990.

10. Λυκόφως της Μοναξιάς, 1991.

11. Νικηφόρος Φωκάς, 1992.

12. Με τη λάμπα θυέλλης, 1993.

13. Ναταλία και Χριστίνα, 1994.

14. Πήραν την Πόλη, πήραν την…, 1996.

15. Η Έκτη Σφραγίδα, 1999.

16. Ο Άγγελος της Στάχτης, 2001.

17. Το Ξύλινο Τείχος, 2005. Δοκίμια 1. Samuel Beckett – Η εμπειρία της υπαρξιακής οδύνης, 1980.

2. Οδυσσέας Ελύτης – Ένα όραμα του κόσμου, 1981. Θεατρικά έργα 1. Μικρό Κλουβί, 1965.

2. Το Γυάλινο Κιβώτιο, Σχεδίες, Αντιγόνη ή Νοσταλγία της τραγωδίας, Σ’ αποχαιρετώ με το φθινοπωρινό πρωτοβρόχι, Χάρτινο Φεγγάρι, 1998.

3. Είμαι ένα άστρο που κλαίει μοναχό, (εννιά θεατρικοί μονόλογοι), 2000.

4. A Woman of Lemnos (θεατρικά και ποίηση), Τορόντο Καναδάς.

Πηγή • Λεων. Βελιαρούτη, "Μαρία Λαμπαδαρίδου-Πόθου - Η ζωή και το έργο της", 1995.

122

123

Μάριος Αγγελόπουλος Μάριος Αγγελόπουλος Ο Μάριος Αγγελόπουλος, του Κωνσταντίνου (1909-1995) υπήρξε ένας πολυτάλαντος Έλληνας καλλιτέχνης, ζωγράφος, σκιτσογράφος, σκηνογράφος, σκηνοθέτης και ενδυματολόγος του θεάτρου και του κινηματογράφου, λογοτέχνης και ποιητής, καθώς επίσης γνωστός φιλοτελιστής και δημοτικός σύμβουλος Αθηνών. Γεννήθηκε στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου τον Αύγουστο του 1909. Έκανε ελεύθερες σπουδές με τον Μομίρ Κορονόβιτς και αργότερα με τον Π. Βυζάντιο καθώς και σε καλλιτεχνικό ατελιέ στο Λονδίνο και το Παρίσι. Άρχισε την επαγγελματική του σταδιοδρομία ως μόνιμος σκιτσογράφος στη κυριακάτικη έκδοση της εφημερίδας “Ελεύθερο Βήμα”. Στη συνέχεια ασχολήθηκε με τη σκηνοθεσία του θεάτρου όπου και σκηνοθέτησε το «Χαίρε Νύμφη» του Γρ. Ξενόπουλου καθώς και το «Les dessous de la robe» των Βεμπέρ και Ματίς, (στον θίασο Αλίκης – Μουσούρη – Νέζερ – Γαβριηλίδη 1934). Μετά απ΄ αυτό άρχισε μια ταχύτατη εξέλιξη συνεργαζόμενος με όλους τους θιάσους της Αθήνας στα κρατικά και ελεύθερα θέατρα της Ελλάδας. Πριν τον πόλεμο ανέβασε τον Άμλετ στο θέατρο Όλντ Βικ του Λονδίνου με τον Λώρενς Ολίβιε, ενώ το 1937 ανέλαβε τη διεύθυνση των τεχνικών εργαστηρίων του θεάτρου ΡΕΞ της Μαρίκας Κοτοπούλη. Ως σκηνογράφος και ενδυματολόγος εργάσθηκε επίσης σε Γαλλία, Γερμανία, Ιταλία, Γιουγκοσλαβία, Τουρκία, Αίγυπτο και Κύπρο. Επί μια δεκαετία συνεργάσθηκε με τον Κώστα Μουσούρη (1952-1962), σε πλείστα έργα όπως στα «Το ημερολόγιο της Άννας Φρανκ», «Σκηνές του δρόμου», «Πρόσκληση στον Πύργο», καθώς επίσης με την Εθνική Λυρική Σκηνή στα: «Αΐντα», «Κάρμεν» κ.ά., στο Φεστιβάλ Αθηνών, όπως επίσης στον αγγλικό και ελληνικό κινηματογράφο. Η θεατρική του δουλειά κάλυψε σχεδόν όλα τα είδη ακροάματος και θεατρικού θεάματος που υπερβαίνει τα 420 έργα. Οι δε σκηνογραφίες του υπολογίζονται σε 6 χιλιάδες και οι ενδυματολογικές εργασίες (κουστούμια) σε δεκαπλάσιες των σκηνογραφιών του. Ο Μάριος Αγγελόπουλος ασχολήθηκε επίσης και με τη λογοτεχνία και την ποίηση. Έγραψε τα θεατρικά έργα «Βαβέλ», «Αχαλίνωτη λευτεριά», ποιήματα, ενώ μετέφρασε ποιήματα του Λόρκα. Επίσης εξέδωσε Λεύκωμα με χαρακτικά του τοποθεσιών της Αθήνας, κ.ά. Συλλέκτης ολυμπιακών γραμματοσήμων, έλαβε μέρος (από το 1971) σε πολλές φιλοτελικές εκθέσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό με το έκθεμά του «Ιστορία των Ολυμπιακών Αγώνων». Ήταν ακόμη ο ιδρυτής και πρώτος πρόεδρος της Ένωσης Φιλοτελιστών Εκθετών (1977). Υπήρξε δημοτικός σύμβουλος της Αθήνας από το 1964 μέχρι το 1967 όπου και συνέχισε μετά το 1974. Υπήρξε επίσης μέλος του Καλλιτεχνικού Επαγγελματικού Επιμελητηρίου Ελλάδος, του Σωματείου Τεχνικών Θεάτρου Ελλάδος, της Παγκόσμιας Ένωσης Τεχνικών του Θεάτρου, καθώς και πολλών φιλοτελικών εταιριών Ελλάδας και εξωτερικού με μια πλούσια και αξιοθαύμαστη συλλογή γραμματοσήμων. Τιμήθηκε με έπαθλο του Γρ. Ξενόπουλου (1954), και με μετάλλιο Γραμμάτων – Τεχνών και Επιστημών του Παρισιού (1966) και το 1983 Ιππότης του αυτού μεταλλίου. Ο Μάριος Αγγελόπουλος μιλούσε επίσης αραβικά, γαλλικά, γερμανικά, αγγλικά και ιταλικά και ήταν μόνιμος κάτοικος Αθηνών. Πέθανε σε ηλικία 86 ετών στις 22 Νοεμβρίου του 1995.

Μάριος Αγγελόπουλος

Πηγές • "Who's Who 1979" σελ.14 • Π.Δ.Καγκελάρη, Λεξικό Ελλήνων Φιλοτελιστών, Αθήνα 1982, σελ.19-20 • Π.Δ.Καγκελάρη, Αναζητήσεις στη Σύγχρονη Ελληνική Ζωγραφική - Η Συλλογή Καγκελάρη, Αθήνα 1999, τόμ.2, σελ.14-15 και 124

Εξωτερικοί σύνδεσμοι • Έφυγε ο ζωγράφος και σκηνογράφος Μάριος Αγγελόπουλος [1], Μακεδονία • Τα σκηνικά των έργων που παίζονται στο "Εθνικό" και της "Αλίκης" [2], κριτική του Μάριου Αγγελόπουλου, αρχείο Εθνικού Θεάτρου • Σύγχρονη Ελληνική Ζωγραφική - Η Συλλογή Καγκελάρη [3] Μάριος Αγγελόπουλος (1909-1995)

Παραπομπές [1] http:/ / www. hyper. gr/ makthes/ 951123/ 51123d02. html [2] http:/ / 194. 177. 217. 108/ viewFiles1. aspx?playID=774& pubID=1589 [3] http:/ / www. cangelaris. com/ gr_art_angl. htm

124

125

Μάριος Ποντίκας Μάριος Ποντίκας Ο Μάριος Ποντίκας είναι Έλληνας θεατρικός συγγραφέας, πεζογράφος και στιχουργός[1] .

Βιογραφία Γεννήθηκε στη Μυτιλήνη το 1942. Έχει λάβει επανειλημμένα άριστες κριτικές για το έργο του. Οι παραστάσεις των έργων του διακρίνονται για την ζωντάνια, το ενδιαφέρον και την ειλικρίνειά τους. Το 2005 έγινε μέλος της Ένωσης Σεναριογράφων Ελλάδος.[2]

Έργα του 1. Η Πανοραμική Θέα μιας Νυκτερινής Εργασίας, ανέβηκε την περίοδο 1971-72 στο Θέατρο Στοά, Εκδ. Κάλβος 2. Ο Λάκος και η Φάβα, Θέατρο Στοά 1972-73 3. Το τρομπόνι, Δράμα 1973[3] , Θεατρικό Εργαστήρι Θεσσαλονίκης 1973-74, Νέα Σκηνή Εθνικού Θεάτρου 1974, Ελληνικό Θέατρο Ελληνικής Κοινότητας της Στοκχόλμης 1976 Εκδ. Κάλβος 4. Η Διαθήκη, Θεσσαλικό Θέατρο 1977 (εμπνευσμένο από το διήγημα του Δημήτρη Χατζή "Η Διαθήκη του καθηγητή")[4] [5] 5. Θεατές, Θέατρο Στοά 1978, 79, Εκδ. Κέδρος 6. Εσωτερικαί Ειδήσεις, Κωμωδία Θέατρο Στοά 1980[6] 7. Ο Γάμος, Θέατρο Τέχνης Καρόλου Κουν 1980, Εκδ. Κάλβος 8. Δραπέτης Γηροκομείου, Διηγήματα, 1973, Εκδ. Κάλβος στη σειρά «Σύγχρονοι Έλληνες Πεζογράφοι» 9. Η γυναίκα του Λωτ, Θέατρο Στοά 1980 10. Ορθός λόγος, Δράμα 1987[7] 11. Κοίτα τους, Σάτιρα 1990[8] 12. Ο Δολοφόνος του Λάιου. 2004[9]

Παραπομπές [1] stixoi.info: Μάριος Ποντίκας (Στιχουργός) (http:/ / gr. stixoi. info/ stixoi. php?info=Lyrics& sort=alpha& order=desc& act=index& lyricist_id=1717) [2] PERIZITITO.GR - Βιβλία : Συγγραφείς - Ποντίκας Μάριος , Ποντίκας Μάριος, Μάριος Ποντίκας, Pontíkas Mários, Marios Pontikas (http://www.perizitito.gr/authors.php?authorid=56232) [3] Αρχείο του Εθνικού Θεάτρου - Έργα (http:/ / www. nt-archive. gr/ workDetails. aspx?workID=3641) [4] «Διαθήκη» του Μάριου ποντίκα,στο Θεσσαλικό Θέατρο (http:/ / www. artfools. gr/ ?p=11281) [5] «Διαθήκη» του Μάριου Ποντίκα - diathiki tou mariou pontika (http:/ / www. inews. gr/ 20/ diathiki-tou-mariou-pontika. htm) [6] Οι "Εσωτερικαί ειδήσεις" του Μάριου Ποντίκα από τις "Μάσκες" (http:/ / www. servitoros. gr/ news/ view. php/ 23767/ ) [7] Αρχείο του Εθνικού Θεάτρου - Έργα (http:/ / www. nt-archive. gr/ workDetails. aspx?workID=2988) [8] Αναζητώντας ένα ρεπερτόριο για εφήβους (http:/ / www. theatroedu. gr/ main/ images/ stories/ files/ Erga/ rep_047. htm) [9] ΜΑΡΙΟΣ ΠΟΝΤΙΚΑΣ - αθηνόραμα.gr | Θέατρο & Χορός (http:/ / www. athinorama. gr/ theatre/ articles/ default. aspx?i=1428& c=pontikas)

126

Μιχάλης Διαλλινάς Μιχάλης Διαλλινάς Ο Μιχάλης Διαλλινάς (Νεάπολη Κρήτης, 1853 - 1927), γνωστός και ως Διαλλινομιχάλης, ήταν Κρητικός λαϊκός δραματουργός. Το λογοτεχνικό έργο του χρονολογείται από το 1892, όταν άρχισε να γράφει πεζά και έμμετρα, μέσα από τα οποία γνωρίζουμε τους ήρωες, καπεταναίους κι αρχηγούς της Ανατολικής Κρήτης διακριθέντες σε γενναιότητα. Πολύπλευρο ταλέντο ποίησης, έγραψε σατιρικά, ενώ το σκωπτικό του ύφος φαίνεται καθαρά σε κάθε στίχο. Στα «Άπαντά» του περιέχονται συγκεντρωμένα τα πιο αξιόλογα ποιήματά του, πεζά κείμενα, καθώς και δύο θεατρικά. Το 1970 εκδόθηκε και δεύτερος τόμος με έργα του, σε επιμέλεια της εγγονής του Μαρίας Πυτικάκη. Οι σατιρικοί στίχοι του Διαλλινά αποτελούν μνημείο λαϊκής θυμοσοφίας και σε αυτούς κυρίως οφείλεται η εκτίμηση που του έτρεφαν οι χωρικοί της περιφέρειάς του. Η ανάμνησή τους υπάρχει ακόμη και σήμερα. Κορυφαία έργα του και τελευταία έπη της κρητικής λογοτεχνίας, υπήρξαν ο Καπετάν Καζάνης και η Κριτσωτοπούλα.

Βίος Γεννήθηκε το 1853 στη Νεάπολη Κρήτης, το «Καινούριο Χωριό» όπως λεγόταν τότε, και παντρεύτηκε τη Μαρία Χρυσάκη, κόρη οπλαρχηγού. Γνώριζε τουρκικά και ιταλικά. Εργάστηκε ως δικηγόρος, δικαστικός κι ασχολήθηκε με το εμπόριο. Συγκέντρωσε ικανοποιητική περιουσία που του επέτρεψε να ιδιωτεύσει και να ασχοληθεί με τις αγαπημένες του ιστορικές έρευνες. Μελέτησε κυρίως τη προσφορά της Ανατολικής Κρήτης στους απελευθερωτικούς αγώνες του νησιού. Καταγόταν από οικογένεια ευγενών, που ποτέ δεν έπαψε να φροντίζει για την ανύψωση του κοινωνικού επιπέδου του τόπου και κατάφερε να μορφωθεί αρκετά μόνο με τη θέλησή του. Αγωνίστηκε ως υπασπιστής του καπετάν Μιχάλη Κοκκίνη κι έπαιξε ρόλο πρωταγωνιστή στην Επανάσταση του 1878. Μετά την Επανάσταση, διορίστηκε ανακριτής στην Αστυνομία Λασιθίου, μετά πρωτοδίκης και πρόεδρος της Δημογεροντίας. Το 1927 τύπωσε τα Άπαντα (τόμος Α'), ωστόσο δεν πρόφτασε να νιώσει την ικανοποίηση της αποδοχής που έτυχε, γιατί δύο μήνες μετά την κυκλοφορία τους απεβίωσε σε ηλικία 74 ετών.

Έργο Εσύ λαέ που ψήφιζες και Γούναρη και Ράλλη, γλάκα εδά να πολεμάς τον Μουσταφά Κεμάλη.

—Δίστιχο του Διαλλινά, λίγο πριν τη μικραστιατική καταστροφή

Η λαϊκότητα του έργου του φαίνεται από το γεγονός ότι αρκετοί άνθρωποι γνώριζαν απέξω τα δύο κορυφαία στιχουργήματά του, τα τελευταία έπη της κρητικής λογοτεχνίας, τον Καπετάν Καζάνη, που περιέχεται στον Α' τόμο, και τη Κριτσωτοπούλα, που εκδόθηκε σε ανεξάρτητη έκδοση το 1912. Τα έργα αυτά, που γράφτηκαν το 1909 και 1912 αντίστοιχα, αναφέρονται σε ιστορικά πρόσωπα των αρχών του 19ου αιώνα. Στόχο είχαν να αφυπνίσουν το εθνικό φρόνημα την εποχή που το πρόβλημα της απελευθέρωσης των υπόδουλων περιοχών του ελληνισμού ετίθετο επί τάπητος. Τον ίδιο στόχο είχαν κι αρκετά άλλα στιχουργήματά του, καθώς και τα δύο θεατρικά του, Σμαράγδα Η Καινουργιοχωρίτισσα και Ελένη Η Καινουριοχωρίτισσα. Η Σμαράγδα παίχτηκε στο μεσοπόλεμο στην Ιεράπετρα. Επίσης, κατά μαρτυρία της Εργίνας Διαλλινά, τα έργα αυτά παίζονταν πολλές φορές πριν και μετά τον πόλεμο, κυρίως στη Νεάπολη και μάλιστα, τον δεκαπενταύγουστο. Παίχτηκαν επίσης σε άλλες πόλεις του νομού Λασιθίου, όπως στη Σητεία και στην Κριτσά, με μεγάλη επιτυχία.

Μιχάλης Διαλλινάς Τη στιγμή που θεατρικοί συγγραφείς όπως οι Ξενόπουλος και Καμπύσης παρήγαγαν δραματουργία εμφανώς επηρεασμένη από τη θεατρική παραγωγή της Δύσης κι απευθύνονταν σε καλλιεργημένο αστικό κοινό, ο Διαλλινάς έγραφε για τους απλούς ανθρώπους του Καινούριου Χωριού, που δεν είχε μετονομαστεί ακόμη σε Νεάπολη. Κατά συνέπεια, το μήνυμα των έργων του είναι εύληπτο κι αποβλέπει κυρίως στη συναισθηματική διέγερση του απλοϊκού κοινού του, όπως συμβαίνει στο είδος του λαϊκού θεάτρου. Από αυτό το κοινό προέρχονταν κι οι ηθοποιοί του, που ήταν ερασιτέχνες. Η στιχουργία του έχει ενδιαφέρον, καθώς φαίνεται να ακολουθεί πορεία αντίθετη απ' αυτή του Σολωμού. Ο στίχος είναι μεν ο ιαμβικός δεκαπεντασύλλαβος, αλλά ο ανομοιοκατάληκτος του δημοτικού τραγουδιού. Τον προτιμά πιθανότατα γιατί είναι ο στίχος του κλέφτικου τραγουδιού, που με αυτόν τραγουδήθηκαν τα τραγούδια της λευτεριάς από τον τούρκικο ζυγό. Ο Σολωμός στους Ελεύθερους Πολιορκημένους εγκαταλείπει στο 3ο σχεδίασμα, τη ρίμα του κρητικού θεάτρου για τον ανομοιοκατάληκτο δεκαπεντασύλλαβο του δημοτικού τραγουδιού. Ο Διαλλινάς, ξεκινώντας με τον ανομοιοκατάληκτο δεκαπεντασύλλαβο, θα προκρίνει στη συνέχεια τη ρίμα, προτιμώντας την επική φόρμα του Ερωτόκριτου από τη θεατρική της Ερωφίλης και του Βασιλιά του Ροδολίνου, για τα δύο ποιήματά του, τον Καπετάν Καζάνη (1909) και τη Κριτσωτοπούλα (1912). Όμως τον ανομοιοκατάληκτο δεκαπεντασύλλαβο δεν τον ακολουθεί με συνέπεια. Στη Σμαράγδα, στη δεύτερη πράξη, στις τέσσερεις πρώτες σκηνές, όπου συνομιλούν κυρίως Τούρκοι, ο στίχος γίνεται ιαμβικός δωδεκασύλλαβος, επίσης ανομοιοκατάληκτος. Πιθανώς δεν ήθελε να βάλει στο στόμα Τούρκων τον ηρωικό δεκαπεντασύλλαβο του κλέφτικου τραγουδιού και για αυτό προτίμησε να τον αλλάξει. Στις υπόλοιπες όμως σκηνές επιστρέφει σε αυτόν. Τα ίδια παρατηρούμε και στην Ελένη. Στη δεύτερη σκηνή της πρώτης πράξης που συνομιλούν Τούρκοι χρησιμοποιεί δωδεκασύλλαβο. Ομοίως και στις τρεις πρώτες σκηνές της τέταρτης πράξης. Μόνο στην έβδομη σκηνή βλέπουμε δύο δωδεκασύλλαβα ομοιοκατάληκτα δίστιχα που τραγουδούν ανώνυμοι χωρικοί, ενώ το έργο κλείνει με τον Καπετάν Καζάνη να τραγουδά σε δεκαπεντασύλλαβη ρίμα. Τις υποθέσεις των έργων του τις αντλεί από πραγματικά γεγονότα, όπως φαίνεται κι από άλλα κείμενα που υπάρχουν στον τόμο αυτό. Η Σμαράγδα καταλαμβάνει 50 σελίδες στον τόμο, και στο τέλος του έργου αναφέρει ο ποιητής ότι «Εγράφη εν Νεαπόλει Μεραμβέλλου την 15η Μαϊου 1907». Μάλλον είναι υπερβολή να έγραψε το έργο αυτό σε μια μέρα. Πιθανότατα η 15η Μαΐου είναι η μέρα ολοκλήρωσης του έργου, το οποίο 37 σημειώσεις, οι περισσότερες από τις οποίες αναφέρονται σε πρόσωπα του έργου και σε τοποθεσίες όπου διαδραματίζεται η δράση. Το ιστορικό πλαίσιο παρατίθεται σε ανεξάρτητο πεζό κείμενο που συμπεριλαμβάνεται στον τόμο και έχει τον τίτλο Ο Χασάν Πασσάς Εν Μεραμβέλλω Και Η Άλωσις Του Απηλαίου Μηλάτου. Μετά από δυο νικηφόρες μάχες το 1823 στην περιοχή της Κριτσάς, κοντά στον Άγιο Νικόλαο, οι εξεγερμένοι αποφάσισαν να υποχωρήσουν στο οροπέδιο του Λασιθίου, καθώς τους έλειπαν τα πολεμοφόδια. Τα γυναικόπαιδα κλείστηκαν στο σπήλαιο της Μηλάτου, αναγκάστηκαν όμως να παραδοθούν όταν τους έλειψε το νερό και τα τρόφιμα κι αφού οι Τούρκοι τους υποσχέθηκαν αμνηστεία. Αυτό έγινε στις 13 Φεβρουαρίου 1823. Οι Τούρκοι, παραβιάζοντας την υπόσχεσή τους, έσφαξαν τους πολεμιστές, ποδοπάτησαν με τα άλογά τους τους γέρους, και τους υπόλοιπους τους πούλησαν. Τα έργα του Διαλλινά θυμίζουν τις βασικές αρχές αρχαίας τραγωδίας, είναι όμως αμφίβολο αν ο ο ίδιος επηρεάστηκε από την αρχαία τραγωδία. Τον επηρέασε ασφαλώς η αναγνώριση ως μοτίβο της προηγούμενης λογοτεχνικής παραγωγής, λαϊκής και μη, όπως στο Τραγούδι Του Νεκρού Αδελφού, όπου υπάρχει η σκηνή της αναγνώρισης της μάνας με τη κόρη κι η σκηνή της αναγνώρισης ανάμεσα στον μεταμφιεσμένο Ερωτόκριτο και την Αρετούσα. Μπορεί να ειπωθεί με μεγαλύτερη βεβαιότητα πως επηρεάστηκε ακόμα από θεατρικά έργα του ρομαντισμού του 19ου αιώνα, όπου η σκηνή της αναγνώρισης είναι συνηθισμένο μοτίβο. Τα έργα αυτά είχαν κατακλύσει τις αθηναϊκές σκηνές, ώστε αρκετά από αυτά θα πρέπει να τα γνώρισε ο Διαλλινάς κατά τη παραμονή του στην πρωτεύουσα. Το έργο του διακρίνεται επίσης από απροσδόκητα κι ανατροπές, που συγκινούν το λαϊκό κοινό του. Ολιγοπρόσωπα καθώς είναι και με λίγες σκηνές, δεν θα ήταν σκηνικά, ιδιαιτέρως απαιτητικό.

127

Μιχάλης Διαλλινάς

128

To γλωσσικό ζήτημα που απασχόλησε την κυρίως Ελλάδα δεν άγγιξε τον ίδιο. Ανενδοίαστα χρησιμοποιεί λόγιους τύπους για να συμπληρώσει το μέτρο. Ευδιάκριτες είναι επίσης πολλές χασμωδίες στους στίχους του, κυρίως στην Ελένη, οι οποίες δεν φαίνεται να τον απασχολούν, εφόσον συμπληρώνεται το μέτρο, ενώ δε βασανίζεται ιδιαίτερα να τους αποφύγει. Η χρήση λόγιων τύπων γίνεται πιθανώς κι από μια κάποια φιλαρέσκεια του Διαλλινά, στην προσπάθειά του να εντυπωσιάσει ίσως το αγράμματο στη πλειοψηφία, κοινό του. Επίδειξη λογιοσύνης από μέρους του είναι και η συχνή χρήση διασκελισμού, τον οποίο, παρεμπιπτόντως, αποφεύγει εντελώς ο Κορνάρος στα έργα του. Η προσευχή είναι ένα άλλο μοτίβο στη ποίησή του. Στην πέμπτη σκηνή της δεύτερης πράξης, η Σμαράγδα προσεύχεται με 27 στίχους στον Χριστό. Στο τέλος του έργου, πατριωτικό και θρησκευτικό στοιχείο βρίσκονται μαζί. Οι τελευταίοι στίχοι του έργου είναι τυπωμένοι με έντονους χαρακτήρες. Στην Ελένη δεν υπάρχουν σημειώσεις ούτε χρονολογική ένδειξη για το πότε γράφτηκε. Από άλλο κείμενο των «Απάντων» μαθαίνουμε όμως ότι πρόκειται για ιστορικό γεγονός. Σαν terminus ante quem μπορούμε να θεωρήσουμε το 1912, τότε που έγινε η Ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα. όπως συνάγεται από το τέλος του έργου. Η ένταση με την οποία εκφράζεται η λαχτάρα της Ένωσης μας κάνει να υποθέσουμε ότι το θέμα βρισκόταν μάλλον επί τάπητος, γεγονός που τοποθετεί το terminus post quem του έργου λίγο νωρίτερα, πιθανότατα μετά το 1907, τη χρονιά που γράφηκε η Σμαράγδα. Η θέση του έργου στον τόμο, μετά από αυτή, ενισχύει την υπόθεση αυτή. Ο Διαλλινάς προσπάθησε να μην παραλείψει τίποτα από τα ιστορικά γεγονότα, ωστόσο δεν ενδιαφέρθηκε για τη θεατρική αρτιότητα των έργων του όσο για τη διέγερση του εθνικού φρονήματος των θεατών, όπως έκαναν οι ομότεχνοί του στην Αθήνα την ίδια εποχή, όπου με έργα πατριωτικού περιεχομένου, από την επιθεώρηση μέχρι την οπερέτα, προσπαθούσαν να παρασύρουν το λαϊκό κοινό τους σε παραλήρημα εθνικού ενθουσιασμού. Το ενδιαφέρον του για την ιστορία όμως τον κάνει να αντλεί τις υποθέσεις των έργων του από πραγματικά γεγονότα, με αποτέλεσμα να παρασύρεται σε αντιθεατρικές λεπτομέρειες, προκειμένου να μείνει πιστός στην ιστορική αλήθεια. Θα του άξιζε μια καλύτερη θέση στην ελληνική γραμματολογία, όχι τόσο για την ποιότητα του έργου του, που υπολείπεται σαφώς των μεγάλων έργων της Κρητικής Αναγέννησης, όσο κυρίως για την επίδραση που άσκησε στον απλό κόσμο της εποχής, επίδραση που θα τη ζήλευαν κι οι πιο φτασμένοι λογοτέχνες και δραματουργοί μας σήμερα. Να ζήσεις και να χαίρεσαι την οικογένειά σου μα πλειο πολύ το 'βγόδωμα πού 'πριξε την κοιλιά σου!

—Μαντινάδα του Διαλλινά, Τα Διάφορα Του Νίσπιτα, Μιχάλη Χουρδάκη-Νίσπιτα (Διέξοδος, 16-11-05)

Ο Καπετάν Καζάνης και η Κριτσωτοπούλα, τα τελευταία κρητικά έπη, δημοσιεύθηκαν το 1909 και 1912 αντίστοιχα. Είναι γραμμένα σε ιαμβικό δεκαπεντασύλλαβο, με ζευγαρωτή ομοιοκαταληξία της κρητικής ποιητικής παράδοσης, το στίχο που γράφονται ακόμη και σήμερα τα γνωστά κρητικά δίστιχα (μαντινάδες), κυρίως ερωτικού περιεχομένου. Στο στίχο αυτό γράφηκαν τα κορυφαία έργα της κρητικής αναγέννησης, γύρω στις αρχές του 16ου αιώνα, όταν η Κρήτη ήταν κατακτημένη από τους Ενετούς. Τα έργα αυτά είναι οκτώ θεατρικά και το εκτενές έπος Ερωτόκριτος, που σύμφωνα με τον νομπελίστα ποιητή Γιώργο Σεφέρη, αποτελεί το κορυφαίο έργο της νεοελληνικής λογοτεχνίας. Αυτό που ξεχωρίζει τα έργα αυτά από τον Καπετάν Καζάνη και τη Κριτσωτοπούλα είναι ότι αυτοί που τα συνέθεσαν ήταν σύγχρονοι των ηρώων τους οποίους τραγουδούν, ενώ ο Διαλλινάς γράφει για δύο ήρωες της επανάστασης του 1821 σχεδόν έναν αιώνα μετά, σε μια αποφασιστική καμπή της νεότερης ελληνικής ιστορίας. Η Κρήτη μόλις πριν λίγα χρόνια (1898) είχε αποκτήσει την αυτονομία της, ελευθερωμένη από τον τουρκικό ζυγό. Στην Ελλάδα, οι αστικές δυνάμεις αναπτύσσονταν ραγδαία, καταφέρνοντας ένα αποφασιστικό κτύπημα στις παλαιοκομματικές συντηρητικές δυνάμεις του φεουδαρχισμού με το κίνημα στο Γουδί το 1909, χρονιά που δημοσιεύεται ο Καπετάν Καζάνης. Στο γλωσσικό ζήτημα, υποστηρίζουν τη δημοτική, σε αντίθεση με τους συντηρητικούς που υποστηρίζουν την καθαρεύουσα, μια γλώσσα τεχνητή που διαφέρει λίγο από τη γλώσσα των ευαγγελίων. Μετά την κατάληψη της πολιτικής εξουσίας από τις αστικές δυνάμεις, τίθεται το οξύ πρόβλημα της απελευθέρωσης ελληνικών εδαφών που ήταν

Μιχάλης Διαλλινάς

129

ακόμη υπόδουλα στους Τούρκους. Οι Κρητικοί, εμπειροπόλεμοι από τις δικές τους αλλεπάλληλες εξεγέρσεις, έσπευσαν εθελοντές, ενώ επικεφαλής των ελληνικών αστικών πολιτικών δυνάμεων τέθηκε ένας κρητικός επαναστάτης πολιτικός, ο Ελευθέριος Βενιζέλος. Μέσα σε αυτό το κλίμα του εθνικοαπελευθερωτικού ενθουσιασμού, ο Διαλλινάς γράφει τα δύο επικά ποιήματα, που αναφέρονται σε δύο ήρωες της επανάστασης του '21, για να συνεπάρει και να τονώσει το εθνικό φρόνημα, θέτοντάς τους ως υποδείγματα ανδρείας. Ο Καπετάν Καζάνης είναι σύντομο αφήγημα 364 στίχων, γεμάτο δραματική ένταση, με κυρίαρχο το μοτίβο της εκδίκησης. Αναφέρεται σε ένα επεισόδιο από την παιδική ηλικία του Εμμανούηλ Ροβίθη, που πήρε το παρατσούκλι «Καζάνης», γιατί κατά τη βάπτισή του, επιτέθηκαν Τούρκοι στην εκκλησία, έσπασαν την κολυμπήθρα και προκειμένου να μη μείνει αβάπτιστο το παιδί βαπτίστηκε μέσα σε καζάνι. Η Κριτσωτοπούλα είναι εκτενέστερη, αποτελούμενη από 1367 στίχους. Ηρωίδα του έργου είναι η Ροδάνθη, κόρη του πρωτόπαπα της Κριτσάς. Ένας Τούρκος την ερωτεύτηκε, και την απήγαγε αφού σκότωσε τους γονείς της για να την παντρευτεί. Όμως τη βραδιά του γάμου ξεγελώντας τον, εκείνη τον μαχαιρώνει και το σκάει στο βουνό, στο λημέρι του καπετάν Καζάνη, μεταμφιεσμένη σε άντρα, με το όνομα Μανώλης. Επειδή δεν είχε γένια και μη γνωρίζοντας τα παλικάρια ότι είναι γυναίκα, της έδωσαν το προσωνύμιο Σπανομανώλης. Στη συνέχεια περιγράφονται κάποια κατορθώματά της και το έργο τελειώνει με τον ηρωικό θάνατό της στη μάχη της Κριτσάς το 1823. Μόλις 3 χρόνια χωρίζουν το ένα έργο από το άλλο και τα σημεία της παρακμής του είδους γίνονται ιδιαίτερα ορατά. Ο Καπετάν Καζάνης είναι έργο σφιχτοδεμένο, με ενιαία πλοκή, αδιάπτωτα αφηγηματικό, με πυρηνικά επεισόδια, κατά την ορολογία του Ρολάν Μπαρτ, με το ένα να πυροδοτεί το άλλο. Στη Κριτσωτοπούλα, μετά την κορύφωση της εκδίκησης με το φόνο του Τούρκου, το αφηγηματικό ενδιαφέρον πέφτει, ο μύθος γίνεται, κατά την αριστοτελική ορολογία, επεισοδιώδης, με γεγονότα λίγο πολύ ασύνδετα μεταξύ τους. Μιαν ομιλία θα σας πω λαμπρή κι εκτεταμένη, όπου η Ιστορία μας την είχε σκεπασμένη, μα 'γω την ανακάλυψα, ένας Βιαννίτης γέρως μου την εδιηγήθηκε το περασμένο θέρος. Είνε διαμάντι ατίμητο κρυμμένο μες στο χώμα, που λαμπηρότερο απ' αυτό, άλλο δεν βρέθ' ακόμα. Που μέσα εις ταις φωτειναίς κι ηλιόλαμπρες τ' ακτίνες, φαίνονται μέρες σκοτεινές να λάμπουνε κι εκείνες. Το πήρα και κοπίασα για να το καθαρίσω κι εις τη καινούργια γενεά, χάρισμα να τ' αφίσω. Κι ακούσατε παρακαλώ, όλοι, μικροί μεγάλοι με προσοχή μεγάλη.

—Κρητσωτοπούλα, Εισαγωγή

Η θεματική αυτή είναι συχνή. Εντοπίζεται κατ' αρχήν στην Αντιγόνη του Σοφοκλή, όπου ο μεγάλος δραματουργός αντιπαραβάλει τον κόσμο της Αντιγόνης με τις αξίες των κοινοτικών δεσμών αίματος και της θεοσέβειας, με τον κόσμο του Κρέοντα, όπου επικρατεί ο νόμος πάνω από τα έθιμα και το χρήμα παίζει καταλυτικό ρόλο στην ανθρώπινη στάση και συμπεριφορά. Στο κινηματογραφικό έργο Ο Σαμουράι του Μασάκι Κουμπαγιάσι, βλέπουμε επίσης τη θλίψη για τον αμετάκλητο χαμό της ηρωικής εποχής των Σαμουράι με τον αυστηρό κώδικα τιμής και την υψηλή αίσθηση του καθήκοντος, σε σχέση με τον καινούριο κόσμο που φέρνουν τα πυροβόλα όπλα, όπου ο πρώτος αχρείος μπορεί να σκοτώσει τον ευγενικό και γενναίο σαμουράι. Η θεματική αυτή είναι επίσης κυρίαρχη σε ένα κορυφαίο έργο της νεοελληνικής δραματουργίας, Το Μυστικό Της Κοντέσσας Βαλέραινας, του Γρηγόρη Ξενόπουλου. Στη Κριτσωτοπούλα τα πράγματα είναι διαφορετικά. Εδώ οι μη αφηγηματικές, ηθικοδιδακτικές και λυρικές παρεμβολές είναι πολύ περισσότερες και φυσικά δύσκολα απομνημονεύσιμες. Το θέμα της σύγκρισης του παλιού καλού καιρού με τη σημερινή εποχή επανέρχεται διαρκώς διακόπτοντας την αφηγηματική ροή της ιστορίας. Τα λαϊκά έπη αναπτύσσονται σε λίγο πολύ ομοιογενείς κοινωνίες, όπου οι αποκλίσεις είναι ελάχιστες. Τέτοια ήταν η κρητική κοινωνία μέχρι και ένα

Μιχάλης Διαλλινάς μεγάλο μέρος του 19ου αιώνα. Η ρήξη δημιουργείται με τις ξενικές επιδράσεις που εισβάλλουν στον κρητικό χώρο, μέσω της ελεύθερης Ελλάδας και με τη δημιουργία μιας ντόπιας αστικής τάξης, που προσβλέπει με ελπίδα στην Ευρώπη τόσο για τη δική της ανάπτυξη, όσο και για την απελευθέρωση των αλύτρωτων περιοχών. Οι γόνοι των αστών αυτών μορφώνονται σε σχολεία στα οποία κυριαρχεί η καθαρεύουσα και θα κυριαρχήσει μέχρι τη δεκαετία του '70, όταν μετά τη πτώση της χούντας και τη μεταπολίτευση, η δημοτική, που είχε αλώσει πριν 70 χρόνια τη λογοτεχνία, καθιερώνεται ως επίσημη γλώσσα του κράτους και της εκπαίδευσης, θέτοντας έτσι τέρμα στη διγλωσσία. Ο Διαλλινομιχάλης είναι τυπική περίπτωση κρητικού αστού της εποχής. Μεγαλώνει στο λαϊκό πολιτιστικό περιβάλλον της Κρήτης, με την παράδοση του Ερωτόκριτου και της κρητικής μαντινάδας. Στη συνέχεια, σπουδάζοντας στην Αθήνα ως δικηγόρος, και αποκτώντας το πτυχίο του, θα κουβαλήσει στη μεγαλόνησο τις λόγιες πνευματικές και γλωσσικές του αποσκευές. Είναι και ο ίδιος θύμα του πολιτισμικού διχασμού για τον οποίο θρηνεί, κουβαλώντας τη τραγική αντίθεση του παλιού με το καινούριο μέσα στο έργο του. Οι ηθικοδιδακτικές παρεκβάσεις του με τις οποίες εκφράζει αυτή την αντίθεση είναι οι ίδιες δείγμα, σε μορφολογικό επίπεδο, αυτής της ίδιας αντίθεσης. Ο αδιάπτωτα επικός κόσμος του Ερωτόκριτου εισβάλλεται από στοιχεία λογιοτατισμού και διδακτισμού. Η αβίαστη επική φόρμα της αφήγησης διασπάται κι η διάσπαση αυτή αφήνει τα ίχνη της στην απομνημόνευση: το αφηγηματικό στοιχείο απομνημονεύεται ενώ το μη αφηγηματικό, όχι. Ο μακρόσυρτος, μελοδραματικός θάνατος της ηρωίδας, από τα καλύτερα σημεία του έργου, εξίσου αντιαφηγηματικό, αντιστέκεται στην απομνημόνευση. Η μορφική ρήξη φαίνεται ακόμη στην παραβίαση της ζευγαρωτής ομοιοκαταληξίας σε ορισμένα μέρη για χάρη μιας χιαστής ομοιοκαταληξίας που έρχεται από τον ελλαδικό χώρο. Υπάρχει τέλος μια λεκτική ρήξη, με τη χρήση με τη χρήση λόγιων τύπων, όπως η μετοχή «συγκεκινημένη» αντί συγκινημένη, η αιτιατική «ανοησίας άλλας» αντί «ανοησίες άλλες», κ.λπ. Η χρήση αυτή γίνεται αδίστακτα, προκειμένου να διευκολυνθεί ο ποιητής στο μέτρο (με την προσθήκη της μιας συλλαβής με το «συγκεκινημένη») ή η ρίμα (με το «ας» της καθαρευουσιάνικης αιτιατικής). Υπάρχει μια ακόμη παραβίαση, που όμως είναι αναδρομή στα ακριτικά έπη. Στο τέλος της Κριτσωτοπούλας, όταν η ηρωίδα βρίσκεται ετοιμοθάνατη, υπάρχουν μερικοί στίχοι όπου παραλείπεται το πρώτο ημιστίχιο του δεύτερου στίχου της ρίμας, φορτίζοντας το τμήμα αυτό με δραματική ένταση. Τα δύο αυτά έπη, όντας τα τελευταία, μαρτυρούν τη ρήξη στη πολιτιστική ομοιογένεια της κρητικής κοινωνίας με την εισαγωγή δυτικών επιδράσεων μέσω της Ελλάδας (η Κρήτη ήταν αυτόνομη από το 1898 με αρμοστή τον Έλληνα διάδοχο του θρόνου) σε ζητήματα διατροφής, μουσικών ακουσμάτων, ενδυμασίας, ψυχαγωγίας κ.λπ. που επισημαίνεται τόσο με τις άμεσες αναφορές στις ηθικοδιδακτικές παρεκβάσεις του ποιητή όσο και στη ρήξη της αφηγηματικής φόρμας και την λόγια διαστροφή του λόγου.

Πηγές • Μπάμπης Δερμιτζάκης, Ο Καπετάν Καζάνης και η Κριτσοτοπούλα: Τα δυο τελευταία κρητικά έπη, Ίαμβος, τ. 15-16, Άνοιξη-Καλοκαίρι 2007 • Μπάμπης Δερμιτζάκης, Η λαϊκότητα της Κρητικής Λογοτεχνίας, εκδ. Δωρικός, 1990 • Το παρόν άρθρο αντλεί περιεχόμενο από άρθρο του Μπάμπη Δερμιτζάκη, δημοσιευμένο στην ιστοσελίδα www.peri-grafis.com [1]

130

Μιχάλης Διαλλινάς

Εξωτερικοί σύνδεσμοι • Το κείμενο της Κριτσοτοπούλας [1]

Παραπομπές [1] http:/ / www. peri-grafis. com/ ergo. php?id=1200

131

132

Μποστ Μποστ Ο Χρύσανθος (Μέντης) Μποσταντζόγλου, γνωστός περισσότερο με το ψευδώνυμο Μποστ ήταν σκιτσογράφος και γελοιογράφος, θεατρικός συγγραφέας, στιχουργός και ζωγράφος. Γεννήθηκε το 1918 στην Κωνσταντινούπολη και πέθανε το 1995. Ήταν παντρεμένος με τη Μαρία Μποσταντζόγλου,το γένος Παπαγιαννακοπούλου.Οι δυό γιοί του Κώστας και Γιάννης είναι σήμερα διακεκριμένοι γραφίστας και ηθοποιός αντίστοιχα. Το έργο του περιλαμβάνει πολιτικές γελοιογραφίες και χρονογραφήματα, εικονογραφήσεις βιβλίων και περιοδικών, δέκα θεατρικά έργα και πολλές ζωγραφικές συνθέσεις. Για ένα διάστημα δούλεψε στη διαφήμιση όπου οι έντυπες καταχωρίσεις του για τη RENAULT(Ντοφίν εστί φιλοσοφείν),Flow Coat/Dupont(βάφεν ζι γκούντ πιλότ?ακόμα και οι πιλότοι της Λουφτβάφε βάφουν με βαφές Φλόου Κοτ.),άφησαν κυριολεκτικά εποχή με την τόλμη και τη διαφορετικότητά τους.

Βιογραφικό Το 1939 όταν η οικογένεια του είχε επιστρέψει στην Ελλάδα, εισήχθη στη Σχολή Καλών Τεχνών, την οποία όμως παράτησε μετά απο έξι μήνες. Κατά τη διάρκεια της Γερμανικής Κατοχής έγινε μέλος του ΕΑΜ (1942) και συμμετείχε στην Εθνική Αντίσταση. Η καριέρρα του ως σκιτσογράφου ξεκίνησε με εικονογραφήσεις περιοδικών και παιδικών βιβλίων. Το πρώτο προσωπικό του βιβλίο εκδόθηκε με δικά του έξοδα το 1945 και είχε τίτλο Ο Αγιος Φανούριος. Βοήθημα δια την κατανόησιν των Κινέζων κλασσικών..Γκα-τσου και Βου-Σβου-Νι. Το 1952 έπιασε δουλειά στην εφημερίδα Καθημερινή, την οποία τότε διηύθηνε η Ελένη Βλάχου, στην οποία αρχικά εργαζόταν ως ταμίας και βιβλιοθηκάριος. Το 1954 ξεκινά να εργάζεται στο περιοδικό Εικόνες. Στη συνέχεια απασχολείται ως σκιτσογράφος στο περιοδικό Ταχυδρόμος. Το 1958 παρουσίασε στη στήλη του, η οποία είχε τίτλο Το μποστάνι του Μποστ, τους τρεις πλέον γνωστούς ήρωες του: Μαμά- Ελλάς, Πειναλέων και Ανεργίτσα. Τέλος στη συνεργασία του με την Ελένη Βλάχου δόθηκε λόγω του κειμένου Το επάγγελμα της μητρός μου (1961), για το οποιο κατηγορήθηκε ότι είχε ξεφύγει από τα όρια της ευπρέπειας. Το 1966 άνοιξε το δικό του κατάστημα δώρων με την επωνυμία "Λαϊκαί Εικόναι". Διακόσμησε πάνω από 27.000 είδη δώρων, με σκιτσα και ζωγραφιές, καθώς και ανορθόγραφες επιγραφές, στιχάκια και αφιερώσεις. Συνεργάστηκε μεταξύ άλλων με τα περιοδικά Ομάδα, Θεατής, Ελευθερία, καθώς και με την εφημερίδα Αυγή. Λόγω των πολιτικών γελοιογραφιών του υπέστη διώξεις και δέχτηκε επανειλημμένα μηνύσεις. Δοκίμασε αρκετές φορές να θέσει υποψηφιότητα ως βουλευτής κομμάτων της Αριστεράς, αλλά δεν κατάφερε ποτέ να εκλεγεί. Από τα μέσα της δεκαετίας του 1960 και μετά, αφιερώθηκε στη ζωγραφική και το θέατρο. Τα σατιρικά θεατρικά του έργα είναι γραμμένα σε δεκαπεντασύλλαβο. Κατά διαστήματα ασχολήθηκε και πάλι με το σκίτσο και την πολιτική γελοιογραφία. Την περίοδο αυτή συνεργάστηκε με το περιοδικό Ταχυδρόμος, τον Θούριο, το Men's Look και τις εφημερίδες Πρωινή και Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία. Πραγματοποίησε επίσης 16 προσωπικές εκθέσεις. Πέθανε στις 13 Δεκεμβρίου του 1995.

Μποστ

Χαρακτηριστικά του έργου του Ο Μποστ θεωρείται ότι κατάφερε να δημιουργήσει ένα εντελώς προσωπικό και αναγνωρίσιμο σατιρικό ύφος ως σκιτσογράφος, κειμενογράφος, θεατρικός συγγραφέας, αλλα και ζωγράφος. Ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά του έργου του είναι η γλώσσα του και τα επίτηδες ανορθόγραφα κείμενα. Όπως είχε δηλώσει ο ίδιος, γελοιοποιώντας την καθαρεύουσα πίστευε ότι ίσως μπορέσει να βοηθήσει στην ταχύτερη καθιέρωση της δημοτικής γλώσσας. Προκειμένου να σατιρίσει την καθαρεύουσα, ανακάτευε λόγιες εκφράσεις με λαϊκές και έγραφε εντελώς ανορθόγραφα, διεκτραγωδώντας τον ημιμαθή Έλληνα, που προσπαθούσε να χρησιμοποιήσει την καθαρεύουσα, καθώς εκείνη την εποχή η δημοτική θεωρούνταν "ύποπτη", κατά δήλωση του ιδίου του Μποστ. Συχνά με την παραφθορά των λέξεων ή την ανορθόγραφη απόδοση του ήχου της δημιουργούσε εσκεμμένα συνειρμούς, με άλλες έννοιες, τις οποιες διακωμωδεί. Επίσης συχνά, χρησιμοποιούσε μεταφορικές εκφράσεις με την κυριολεκτική τους έννοια. Η σάτιρα του στοχεύει κυρίως τον μικροαστό Έλληνα των μεταπολεμικών δεκαετιών, την καθωσπρέπεια, την ημιμάθεια και το νεοπλουτισμό, την ξενομανία, τις έντονες ταξικές αντιθέσεις της μεταπολεμικής Ελλάδας, καθώς και την ελληνική πολιτική ζωή. Ο Μποστ σατιρίζει ιδιαίτερα την εξάρτηση της Ελλάδας από τον ξένο παράγοντα, την εθνικοφροσύνη των δεξιών κομμάτων και το θεσμό της Βασιλείας, ωστόσο σε πολλά κείμενα διακωμωδεί και την παράταξη της Αριστεράς, στην οποία ανήκε. Σε πολλά από τα κείμενα του, γράφει σε πρώτο πρόσωπο ως αφηγητής, ο οποίος διηγείται κάποια εμπειρία του και σχολιάζει δήθεν με αφέλεια τα γεγονότα. Οι τρεις πλέον χαρακτηριστικοί ήρωες των γελοιογραφιών του και προσωπικά του δημιουργήματα είναι η Μαμά Ελλάς με τα παιδιά της, ο Πειναλέον και η Ανεργίτσα. Η Μαμά Ελλάς παρουσιάζεται αρχαιοπρεπής, αλλά φτωχοντυμένη και εξαθλιωμένη, το ίδιο και τα δύο μικρά παιδιά, που σχολιάζουν την επικαιρότητα με ανορθόγραφα γραμμένους στίχους. Ένα από τα χαρακτηριστικά όλου του φάσματος του έργου του (σκίτσα, κείμενα, ζωγραφικά και θεατρικά έργα) ήταν ο συμφυρμός διαφόρων φάσεων της ελληνικής ιστορίας, καθώς στο έργο του συνυπάρχουν ήρωες της αρχαιότητας, του Βυζαντίου, του 1821, του έπους του 1940 με τον Κωνσταντίνο Καραμανλή και τον Ωνάση. Ως ζωγράφος ήταν αυτοδίδακτος και τα έργα του ήταν ιδιαίτερα επηρεασμένα από το ναΐφ ύφος της λαϊκής ζωγραφικής και κυρίως τον Θεόφιλο, αλλά και τις φιγούρες του Θεάτρου Σκιών, με στοιχεία υπερρεαλισμού. Τα ζωγραφικά του έργα παρουσιάζουν ήρωες της αρχαιότητας και της Επανάστασης του 1821 και ιστορικά ζευγάρια. Στα θεατρικά του έργα χρησιμοποιούσε δεκαπεντασύλλαβο στίχο στο προσωπικό του ύφος συμφυρμού πομπωδών καθαρευουσιάνικων εκφράσεων, με ξένες και λαϊκές εκφράσεις, ενώ συχνά εμφάνιζε ιστορικά ή μυθικά πρόσωπα να αναφέρονται σε σύγχρονες καταστάσεις. Σε περιόδους χιουμοριστικών αναζητήσεων ο ΜΠΟΣΤ έγραψε και στίχους για 3 ελαφρολαικά τραγούδια πού έγιναν επιτυχίες στις αρχές της δεκαετίας του '60.Αυτά είναι "Οι Νεκροθάφτες",μουσική Γιάννη Μαρκόπουλου-ερμηνεία Γιώργου Ζωγράφου,και τα "Η νήσος των Αζορών" και "Ρομβία", μουσική Μίκη Θεοδωράκη-ερμηνεία Γρηγόρη Μπιθικώτση.

133

Μποστ

Κατάλογος έργων του Μποστ • Σκίτσα του Μποστ (1959) • Το λέφκομα μου (1960) • Σκιτσα και κείμενα (Πρώτη επιλογή Δεκέμβριος 1961) • Σκιτσα και κείμενα (Δεύτερη επιλογή Απρίλιος 1972) • Ο Αγιος Φανούριος. Βοήθημα δια την κατανόησιν των Κινέζων κλασσικών..Γκα-τσου και Βου-Σβου-Νι (1945) • Κωνσταντίνος Παλαιολόγος (1953) • Φαύστα (θεατρικό, 1962) • Μήδεια (θεατρικό) • Δον Κιχώτης (θεατρικό) • Όμορφη Πόλη (θεατρικό) • Μαρία Πενταγιώτισσα (θεατρικό, 1982) • 40 χρόνια Μπόστ (θεατρικό) • "Οι εκλογές του Μποστ"(θεατρική επιθεώρηση,1973) • Ρωμαίος και Ιουλιέτα (θεατρικό)

Εξωτερικοί σύνδεσμοι • Κείμενα του Μποστ [1] από το Σπουδαστήριο Νέου Ελληνισμού

Παραπομπές [1] http:/ / www. snhell. gr/ anthology/ writer. asp?id=30

134

135

Νίκος Καζαντζάκης Νίκος Καζαντζάκης Ο Νίκος Καζαντζάκης (18 Φεβρουαρίου 1883 - 26 Οκτωβρίου 1957) ήταν Έλληνας μυθιστοριογράφος, ποιητής και θεατρικός συγγραφέας. Αναγνωρίζεται ως ένας των σημαντικών συγρόνων Ελλήνων λογοτεχνών και ως ο περισσότερο μεταφρασμένος παγκοσμίως. Έγινε ακόμα γνωστότερος μέσω της κινηματογραφικής απόδοσης των έργων του Ο Χριστός Ξανασταυρώνεται, Βίος και Πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά και Ο Τελευταίος Πειρασμός

Βιογραφία Ο Νίκος Καζαντζάκης γεννήθηκε στο Ηράκλειο της Κρήτης, στις 18 Φεβρουαρίου του 1883, εποχή κατά την οποία το νησί, αποτελούσε ακόμα μέρος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας[1] . Ήταν γιος του, καταγόμενου από το χωριό Βαρβάροι (σημερινή Μυρτιά), εμπόρου γεωργικών προϊόντων και κρασιού[2] , Μιχάλη Καζαντζάκη (1856 - 1932), και της Μαρίας (-1932) και είχε δύο αδελφές. Στο Ηράκλειο έβγαλε το γυμνάσιο και το 1902 εγκαταστάθηκε στην Αθήνα, όπου ξεκίνησε νομικές σπουδές. Εμφανίστηκε στα ελληνικά γράμματα, το 1906, δημοσιεύοντας το δοκίμιο Η Αρρώστια του Αιώνος και το πρώτο του μυθιστόρημα Όφις και Kρίνο (με το ψευδώνυμο Κάρμα Νιρβάμη). Τον επόμενο χρόνο ξεκίνησε μεταπτυχιακές σπουδές, στο Παρίσι. Παράλληλα, σημαντική επίδραση στον Καζαντζάκη είχαν οι διαλέξεις του Ανρί Μπεργκσόν, τις οποίες παρακολουθούσε. Με την επιστροφή του στην Ελλάδα, δημοσίευσε αρκετές κριτικές μελέτες σε διάφορα περιοδικά κι έκδωσε το 1909 τη διατριβή του επί υφηγεσία Ο Φρειδερίκος Νίτσε εν τη Φιλοσοφία του Δικαίου και της Πολιτείας. Το 1910 εγκαταστάθηκε στην Αθήνα. Το 1911 παντρεύτηκε τη Γαλάτεια Αλεξίου, στην εκκλησία του Αγίου Κωνσταντίνου, στο νεκροταφείο Ηρακλείου, κι αυτό γιατί φοβόταν τον πατέρα του, που δεν ήθελε για νύφη τη Γαλάτεια. Στον Α΄ Βαλκανικό Πόλεμο, το 1912, κατατάχτηκε εθελοντής, αποσπασμένος στο γραφείο του πρωθυπουργού Ελευθερίου Βενιζέλου. Στη συνέχεια, πρωτοστάτησε στην κίνηση για την ίδρυση του Εκπαιδευτικού Ομίλου, μέσω του οποίου συνδέθηκε φιλικά, το 1914, με τον ποιητή Άγγελο Σικελιανό. Μαζί ταξίδεψαν στο Άγιον Όρος όπου διέμειναν περίπου σαράντα ημέρες, ενώ περιηγήθηκαν και σε πολλά ακόμα μέρη της Ελλάδας. Την περίοδο αυτή ήρθε σε επαφή και με το έργο του Δάντη, τον οποίο ο ίδιος χαρακτηρίζει στα ημερολόγια του ως έναν από τους δασκάλους του, μαζί με τον Όμηρο και τον Μπεργκσόν. Το 1915 άρχισε μια επιχείρηση ξυλείας, που απέτυχε, στο Άγιο Όρος, μαζί με τον Ιωάννη Σκορδίλη. Το 1919 ο Ελευθέριος Βενιζέλος διόρισε τον Καζαντζάκη Γενικό Διευθυντή του Υπουργείου Περιθάλψεως, έχοντας ως αποστολή τον επαναπατρισμό Ελλήνων από την περιοχή του Καυκάσου. Oι εμπειρίες που αποκόμισε αξιοποιήθηκαν αργότερα στο μυθιστόρημα του Ο Χριστός Ξανασταυρώνεται. Τον επόμενο χρόνο, μετά την ήττα του κόμματος των Φιλελευθέρων, ο Καζαντζάκης αποχώρησε από το Υπουργείο Περιθάλψεως και πραγματοποίησε αρκετά ταξίδια στην Ευρώπη. Το 1922 επισκέφτηκε τη Βιέννη, όπου ήρθε σε επαφή με το έργο του Φρόυντ και τις βουδιστικές γραφές. Επισκέφτηκε ακόμα τη Γερμανία ενώ το 1924 έμεινε για τρεις μήνες στην Ιταλία. Την περίοδο 1923-1926 πραγματοποίησε επίσης αρκετά δημοσιογραφικά ταξίδια στη Σοβιετική Ένωση, την Παλαιστίνη, την Κύπρο και την Ισπανία, όπου του παραχώρησε συνέντευξη ο δικτάτορας Πρίμο ντε Ριβέρα. Τον Οκτώβριο του 1926 πήγε στη Ρώμη και πήρε συνέντευξη από τον Μπενίτο Μουσολίνι. Επίσης, εργάστηκε ως ανταποκριτής των εφημερίδων Ελεύθερος Τύπος και Η Καθημερινή. Είχε, βέβαια, γνωριστεί με την Ελένη Σαμίου, το 1924, - το διαζύγιο με την Γαλάτεια εκδόθηκε το 1926 - με την οποία έζησε 21 χρόνια χωρίς γάμο. Παντρεύτηκαν το 1945 κι αυτό γιατί με τον καλό του φίλο, τον Άγγελο Σικελιανό και τη δεύτερη γυναίκα του, θα πήγαιναν στις ΗΠΑ. Τον Αύγουστο του 1924, ο Καζαντζάκης

Νίκος Καζαντζάκης φυλακίστηκε στο Ηράκλειο της Κρήτης, επειδή είχε αναλάβει την πνευματική ηγεσία μια κομμουνιστικής οργάνωσης δυσαρεστημένων προσφύγων. Σ' αυτό το επεισόδιο αναφέρεται ο Παντελής Πρεβελάκης και η Έλλη Αλεξίου. Το Μάιο του 1927 απομονώθηκε στην Αίγινα με σκοπό την ολοκλήρωση της Οδύσσειας. Τον ίδιο χρόνο ξεκίνησε την ανθολογία των ταξιδιωτικών του άρθρων για την έκδοση του πρώτου τόμου του Ταξιδεύοντας ενώ τοπεριοδικό Αναγέννηση, του Δημήτρη Γλυνού, δημοσίευσε την Aσκητική, το φιλοσοφικό του έργο. Τον Οκτώβριο του 1927, ο Καζαντζάκης, φεύγει για τη Μόσχα, προσκαλεσμένος από την κυβέρνηση της Σοβιετικής Ένωσης, για να πάρει μέρος στις γιορτές για τα δεκάχρονα της Οκτωβριανής Επανάστασης. Εκεί γνωρίστηκε με τον Ελληνορουμάνο λογοτέχνη Παναΐτ Ιστράτι, μαζί με τον οποίον επέστρεψε στην Ελλάδα. Τον Ιανουάριο του 1928 στο θέατρο «Αλάμπρα», στην Αθήνα, μιλάνε εξυμνώντας τη Σοβιετική Ένωση, ο Καζαντζάκης κι ο Ιστράτι. Στο τέλος της ομιλίας έγινε και διαδήλωση. Τόσο Καζαντζάκης όσο και ο συνδιοργανωτής της εκδήλωσης ο Δημήτρης Γληνός διώχθηκαν δικαστικά. Η δίκη ορίζεται στις 3 Απριλίου, αναβάλλεται μερικές φορές χωρίς ποτέ να γίνει. Τον Απρίλιο, ο Καζαντζάκης, ξαναβρέθηκε στη Ρωσία όπου ολοκλήρωσε ένα κινηματογραφικό σενάριο με θέμα τη Ρωσική Επανάσταση. Τον Μάιο του 1929 απομονώθηκε σε ένα αγρόκτημα της Τσεχοσλοβακίας όπου ολοκλήρωσε στα γαλλικά τα μυθιστορήματα Toda-Raba (μετονομασία του αρχικού τίτλου Moscou a crie) και Kapetan Elia. Τα έργα αυτά, εντάσσονταν στην προσπάθεια του Καζαντζάκη να καταξιωθεί διεθνώς ως συγγραφέας. Η γαλλική έκδοση του μυθιστορήματος, Toda-Raba, έγινε με το ψευδώνυμο Νικολάι Καζάν. Το 1930 θα δικαζόταν, πάλι, ο Καζαντζάκης γι' αθεϊσμό, για την «Ασκητική». Η δίκη ορίζεται για της 10 Ιουνίου, αλλά κι αυτή δεν έγινε ποτέ.

To 1931 επέστρεψε στην Ελλάδα και εγκαταστάθηκε εκ νέου στην Αίγινα όπου ανέλαβε τη συγγραφή ενός γαλλοελληνικού λεξικού. Mετέφρασε ακόμα τη Θεία Κωμωδία του Δάντη. Επίσης, έγραψε ένα μέρος των ωδών, που τα ονόμασε κάντα. Αυτά ενσωματώθηκαν, αργότερα, σ' ένα τόμο με τον τίτλο Τερτσίνες (1960. Αργότερα ταξίδεψε στην Ισπανία ξεκινώντας παράλληλα τη μετάφραση έργων Ισπανών ποιητών. Το 1935 πραγματοποίησε ταξίδι στην Ιαπωνία και την Κίνα εμπλουτίζοντας τα ταξιδιωτικά του κείμενα. Το 1938 ολοκλήρωσε την Οδύσσεια, ένα επικό ποίημα στα πρότυπα της Οδύσσειας του Ομήρου, αποτελούμενο από συνολικά 33.333 στίχους και 24 ραψωδίες. Η «Οδύσσεια» είχε φτάσει τους 42.000 στίχους. Αφαίρεσε, όμως, μερικές χιλιάδες, ο Καζαντζάκης, γιατί θεωρούσε σα γούρικο αριθμό το 3. Για το έργο αυτό, ο Καζαντζάκης εργαζόταν για δεκατρία χρόνια και πριν την τελική του μορφή, προηγήθηκαν οκτώ αναθεωρημένες γραφές. Η πρώτη αυτοέκδοση της «Οδύσσειας» έγινε στην Αθήνα τον Οκτώβρη του 1938, με χρήματα της Αμερικανίδας Joe MacLeod. Το ίδιο διάστημα, πλήθος κειμένων του δημοσιεύτηκαν σε εφημερίδες ή περιοδικά ενώ το μυθιστόρημά του Ο Βραχόκηπος, που το είχε γράψει στα Γαλλικά, εκδόθηκε στην Ολλανδία και τη Χιλή. Κατά την περίοδο της κατοχής, συνεργάστηκε με τον Ιωάννη Κακριδή για την μετάφραση της Ιλιάδας. Το 1943 ολοκλήρωσε το γράψιμο του μυθιστορήματός του «Ο βίος και η πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά». Μετά την αποχώρηση των Γερμανών, δραστηριοποιήθηκε έντονα στην ελληνική πολιτική ζωή, αναλαμβάνοντας την προεδρία της Σοσιαλιστικής Εργατικής Κίνησης, ενώ διετέλεσε και υπουργός άνευ χαρτοφυλακίου της κυβέρνησης του Σοφούλη, από τις 26 Νοεμβρίου του 1945 έως τις 11 Ιανουαρίου του 1946. Παραιτήθηκε από το αξίωμα του μετά από την ένωση των σοσιαλοδημοκρατικών κομμάτων. Το Μάρτιο του 1945 προσπαθεί να πάρει μια θέση στην Ακαδημία της Αθήνας, αλλά αποτυγχάνει για δυο ψήφους. Το Νοέμβριο του ίδιου χρόνου παντρεύεται την Ελένη Σαμίου, στον Άι - Γιώργη τον Καρύτση, με κουμπάρους τον Άγγελο και την Άννα Σικελιανού. Τρεις φορές προτάθηκε ο Καζαντζάκης για το Βραβείο Νόμπελ. Την πρώτη απ' την Εταιρεία Ελλήνων Λογοτεχνών, που τον έχει Πρόεδρο, έχοντας συνυποψήφιό του τον Άγγελο Σικελιανό. Επίσης δυο φορές προτάθηκε, το 1952 και 1953, απ' τη Νορβηγική Εταιρεία Λογοτεχνών, ποτέ, όμως, απ' την Ακαδημία της Αθήνας. Τον επόμενο χρόνο διορίστηκε στην UNESCO, αναλαμβάνοντας ως αποστολή, την προώθηση μεταφράσεων κλασικών λογοτεχνικών έργων, με απώτερο στόχο την γεφύρωση των διαφορετικών πολιτισμών.

136

Νίκος Καζαντζάκης Παραιτήθηκε τελικά το 1948, προκειμένου να αφοσιωθεί στο λογοτεχνικό του έργο. Για το σκοπό αυτό εγκαταστάθηκε στην Αντίμπ, της Γαλλίας, όπου τα επόμενα χρόνια ακολούθησε μία ιδιαίτερα παραγωγική περίοδος κατά την οποία ολοκλήρωσε το μεγαλύτερο μέρος του πεζογραφικού του έργου. Το 1953 προσβλήθηκε από μία μόλυνση στο μάτι, γεγονός που τον υποχρέωσε να νοσηλευτεί αρχικά στην Ολλανδία και αργότερα στο Παρίσι. Τελικά έχασε την όρασή του από το δεξί μάτι. Ενώ ο Καζαντζάκης είχε επιστρέψει από την Αντίμπ στην Ελλάδα, η Ορθόδοξη Εκκλησία εκκινούσε τη δίωξη του. Κατηγορήθηκε ως ιερόσυλος, με βάση αποσπάσματα από τον Kαπετάν Mιχάλη και του συνόλου του περιεχομένου του Τελευταίου Πειρασμού (1953), έργο το οποίο δεν είχε ακόμη κυκλοφορήσει στην Ελλάδα. Το 1954 η Ιερά Σύνοδος με έγγραφό της ζητούσε από την κυβέρνηση την απαγόρευση των Φωτογραφία από τον τάφο του Καζαντζάκη. βιβλίων του Νίκου Καζαντζάκη[3] . Ο ίδιος ο Καζαντζάκης, απαντώντας στις απειλές της εκκλησίας για τον αφορισμό του, έγραψε σε επιστολή του: «Μου δώσατε μια κατάρα, Άγιοι Πατέρες, σας δίνω μια ευχή: Σας εύχομαι να 'ναι η συνείδησή σας τόσο καθαρή όσο η δική μου και να 'στε τόσο ηθικοί και θρήσκοι όσο είμαι εγώ». Τελικά η Εκκλησία της Ελλάδος δεν τόλμησε να προχωρήσει στον αφορισμό του Νίκου Καζαντζάκη, καθώς ήταν αντίθετος σε κάτι τέτοιο ο οικουμενικός πατριάρχης Αθηναγόρας. Η Εκκλησία της Ελλάδας είναι αυτοκέφαλη και υπάγεται στο Οικουμενικό Πατριαρχείο μόνο δογματικά. Επομένως, για τις οποιεσδήποτε ποινές που θα επιβάλλει δε χρειάζεται την έγκριση του Πατριαρχείου. Βέβαια, τελικά δεν αφορίστηκε ο Καζαντζάκης, αλλά η Ιεραρχία της Εκκλησίας της Ελλάδας τον καταράστηκε και το όνομά του εξακολουθεί μέχρι και σήμερα να φέρει το στίγμα αυτό της εκκλησίας. Επίσης, ο Τελευταίος Πειρασμός καταγράφτηκε στον Κατάλογο των Απαγορευμένων Βιβλίων της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας, το καταργηθέν πλέον Index Librorum Prohibitorum. Ο Καζαντζάκης απέστειλε τότε σχετικό τηλεγράφημα στην Επιτροπή του Index με τη φράση του χριστιανού απολογητή Τερτυλλιανού «Ad tuum, Domine, tribunal apello», δηλαδή «στο Δικαστήριό σου, Κύριε, κάνω έφεση». Ο "Ζορμπάς" του Καζαντζάκη, εκδόθηκε στο Παρίσι το 1947 και με την επανέκδοση του, το 1954, βραβεύτηκε, σαν το καλύτερο ξένο βιβλίο της χρονιάς. Το 1955, ο συγγραφέας μαζί με τον Κακριδή αυτοχρηματοδότησαν την έκδοση της μετάφρασης της Ιλιάδας, ενώ την ίδια χρονιά κυκλοφόρησε τελικά στην Ελλάδα ο Τελευταίος Πειρασμός. Τον επόμενο χρόνο, τιμήθηκε με το Βραβείο Ειρήνης στη Βιέννη, ένα βραβείο το οποίο προερχόταν από το σύνολο των τότε Σοσιαλιστικών χωρών. Καθώς μια από αυτές ήταν η Κίνα επιχείρησε δεύτερο ταξίδι εκεί τον Ιούνιο του 1957, προσκεκλημένος της κινεζικής κυβέρνησης. Επέστρεψε με κλονισμένη την υγεία του προσβληθείς από λευχαιμία. Νοσηλεύτηκε στην Κοπεγχάγη της Δανίας και το Φράιμπουργκ (Freiburg im Breisgau) της Γερμανίας, όπου τελικά κατέληξε στις 26 Οκτωβρίου του 1957 σε ηλικία 74 ετών. Εντούτοις, σύμφωνα με άλλες μαρτυρίες, η λευχαιμία εμφανίστηκε στον Καζαντζάκη κατά το χειμώνα του 1938, 19 χρόνια πριν απ' το τέλος του το οποίο αποδίδεται σε βαριάς μορφής ασιατική γρίπη.[4] Η σορός του μεταφέρθηκε στο στρατιωτικό αεροδρόμιο της Ελευσίνας. Η Ελένη Καζαντζάκη ζήτησε από την Εκκλησία της Ελλάδος να τεθεί η σορός του σε λαϊκό προσκύνημα, επιθυμία την οποία ο αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος, Θεόκλητος απέρριψε. Έτσι, η σορός του συγγραφέα μεταφέρθηκε στο Ηράκλειο. Έπειτα από μεγάλη λειτουργία στον Ναό του Αγίου Μηνά, παρουσία του Αρχιεπισκόπου Κρήτης Ευγενίου και 17 ακόμη ιερέων, έγινε η ταφή του Νίκου Καζαντζακη, στην οποία όμως εκείνοι δεν συμμετείχαν κατόπιν απαγόρευσης του Αρχιεπισκόπου. Η ταφή έγινε στην ντάπια Μαρτινέγκο, πάνω στα Βενετσάνικα τείχη. Τη σορό συνόδευσαν ο τότε υπουργός Παιδείας Αχιλλέας Γεροκωστόπουλος και ο ιερέας Σταύρος Καρπαθιωτάκης, ο οποίος αργότερα τιμωρήθηκε σαν αριστερός. Στον τάφο του Νίκου Καζαντζάκη χαράχθηκε η επιγραφή: Δεν ελπίζω τίποτα, δε φοβάμαι [φοβούμαι] τίποτα, είμαι λέφτερος [ελεύθερος].

137

Νίκος Καζαντζάκης

Έργα Μυθιστορήματα και άλλα πεζά 1. Όφις και κρίνο (1906, με το ψευδώνυμο Κάρμα Νιρβαμή) 2. Βίος και πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά (1946) 3. Ο καπετάν Μιχάλης (1953) 4. Ο Χριστός ξανασταυρώνεται (1954)[5] 5. Ο τελευταίος πειρασμός (1955)[6] 6. Τόντα-Ράμπα (1956)[7] 7. Ο Φτωχούλης του Θεού (1956) 8. Ο βραχόκηπος (1960)[8] 9. Αναφορά στον Γκρέκο (1961) 10. Οι αδερφοφάδες. θέλει, λέει, να 'ναι λεύτερος, σκοτώστε τον! (1963) 11. Συμπόσιον (1971) 12. Στα παλάτια της Κνωσού (1981)

Θεατρικά • Θέατρο. Σε τρεις τόμους που περιλαμβάνουν τα έργα: 1. Προμηθέας 2. Κούρος 3. Οδυσσέας 4. Μέλισσα 5. Χριστός 6. Ιουλιανός ο Παραβάτης 7. Νικηφόρος Φωκάς 8. Κωνσταντίνος ο Παλαιολόγος 9. Καποδίστριας 10. Χριστόφορος Κολόμβος 11. Σόδομα και Γόμορα 12. Βούδας

Ταξιδιωτικά 1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

Τι είδα στη Ρουσία - από τα ταξίδια μου Τι είδα στη Ρουσία - από τα ταξίδια μου Ταξιδεύοντας. Α΄, Ισπανία Ταξιδεύοντας. Β΄, Ιαπωνία - Κίνα Ταξιδεύοντας. Γ΄, Αγγλία Ταξιδεύοντας. Ιταλία, Ισπανία, Αίγυπτος, Σινά Ταξιδεύοντας. Ιταλία, Αίγυπτος, Σινά, Ιερουσαλήμ, Κύπρος

138

Νίκος Καζαντζάκης

Φιλοσοφία 1. Ασκητική (1927) Το 1927 δεν εκδόθηκε η "Ασκητική", απλώς δημοσιεύτηκε στο περιοδικό του Δημήτρη Γληνού, "Αναγέννηση". Η πρώτη έκδοση της "Ασκητικής" έγινε το 1945, στην Αθήνα.

Επιστολές 1. Επιστολές προς τη Γαλάτεια 2. 400 Γράμματα στον Παντελή Πρεβελάκη (Συνολικά ο Καζαντζάκης έστειλε κάπου 800 γράμματα: 446 στον Παντελή Πρεβελάκη, 200 στην πρώτη γυναίκα του, τη Γαλάτεια (Αλεξίου) Καζαντζάκη κι 150 στη δεύτερη γυναίκα του την Ελένη Σαμίου και σε μερικούς φίλους του).

Σημαντικές μεταφράσεις 1.

2.

3.

4.

5.

Ιλιάδα Οδύσσεια Ομήρου Θεία Κωμωδία του Dante Φάουστ του Γκαίτε Αγιος Φραγκίσκος της Ασίζης του Joergensen

Κινηματογραφικές και τηλεοπτικές μεταφορές Βασισμένες σε έργα του Νίκου Καζαντζάκη είναι οι ταινίες: • Αλέξης Ζορμπάς [9] - πληροφορίες από το www.Cine.gr [10] • Ο τελευταίος πειρασμός [11] - πληροφορίες από το www.Cine.gr [10] Μια ακόμα ταινία γυρίστηκε το 1956 βασισμένη στο μυθιστόρημα του Καζαντζάκη, "Ο Χριστός ξανασταυρώνεται". Ο τίτλος της ταινίας που τη σκηνοθέτησε ο Ζιλ Ντασέν, είναι, "Εκείνος που έπρεπε να πεθάνει". Ο Χριστός ξανασταυρώνεται προβλήθηκε σαν σειρά από την ΕΡΤ την περίοδο 1975-1976. Οι ταινίες του προκάλεσαν έντονες αντιδράσεις από φανατικά στοιχεία αλλά και εισαγγελικές παρεμβάσεις και μηνύσεις[12] .

Υποσημειώσεις [1] www.in.gr, 15 Ιουνίου 2007, « Λύθηκε το «αίνιγμα» σχετικά με την ακριβή ημερομηνία γέννησης του Νίκου Καζαντζάκη (http:/ / www. in. gr/ news/ article. asp?lngEntityID=810018& lngDtrID=253)».

[2] O πατέρας του Mιχάλης ήταν έμπορος γεωργικών προϊόντων και κρασιού και καταγόταν από τους Bαρβάρους, όπου

βρίσκεται σήμερα το Mουσείο Kαζαντζάκη.

[3] . Το κατηγορητήριο που του απηύθυνε η Εκκλησία της Ελλάδος ήταν το εξής:

«1. Διά του μυθιστορήματος "Καπετάν Μιχάλης" διασύρεται η Εκκλησία, διαπομπεύονται οι ιεροί αυτής θεσμοί και καθυβρίζεται το τριαδικόν του Θεού.

2. Το μυθιστόρημα "Ο Χριστός ξανασταυρώνεται", εκτός του παραδόξου και ασεβούς τίτλου του, περιέχει διάθεσιν ασεβούς χρησιμοποιήσεως ιστορικών αληθειών του Ευαγγελίου. Εξ άλλου, διά του βιβλίου τούτου γίνεται διδασκαλία σοσιαλιστικών και κομμουνιστικών θεωριών και περιυβρίζονται οι ποιμένες της Εκκλησίας.

3. Ο εκδοθείς εις Γερμανίαν "Τελευταίος πειρασμός" θεωρείται βιβλίον σκανδαλώδες και επικίνδυνον διά κάθε Χριστιανόν και, ως εκ τούτου, επιβάλλεται όπως -πάση θυσία- αποφευχθεί η εις την Ελληνικήν μετάφρασίς του. Ειδικώτερον, αναφέρεται, ότι διά του "Τελευταίου πειρασμού" υβρίζεται το Θεανδρικό πρόσωπο του Χριστού, ότι επιδιώκεται να καταρριφθεί η θεότης Αυτού, ως και η χριστιανική ηθική. Τονίζεται, εξ άλλου, ότι με μεγάλην φαντασιοκοπίαν και αχαλίνωτον αυθαιρεσίαν, παραποιείται εις αυτό, η διδαχή του Ευαγγελίου, και ό,τι είναι γραμμένο βάσει των θεωριών του Φρόυντ και του ιστορικού υλισμού.

4. Όλα τα εκδοθέντα έργα του Καζαντζάκη είναι του αυτού ασεβέστατου και αντεθνικού περιεχομένου με τα ανωτέρω βιβλία». Πηγή: Ελευθεροτυπία, 7 Οκτωβρίου 2007, « Καζαντζάκης Πενήντα Χρόνια Μετά: Ο αφορισμός που δεν έγινε (http://www.enet. gr/ online/ online_text/ c=113,dt=07. 10. 2007,id=6466400)».

139

Νίκος Καζαντζάκης [4] Ο Καζαντζάκης, ταξιδεύοντας για την Κίνα, έπρεπε να εμβολιαστεί για βλογιά και χολέρα. Το εμβόλιο, όμως, κακοφόρμισε

[5] [6] [7] [8]

και του γύρισε σε γάγγραινα, και με έξοδα της κυβέρνησης της Κίνας μεταφέρθηκε πρώτα στην Κοπεγχάγη και στη συνέχεια στο Φράιμπουργκ της Γερμανίας. Η δυνατή του κράση βοήθησε στη θεραπεία της γάγγραινας. Προσβλήθηκε, όμως, από ασιατική γρίπη, βαριάς μορφής, που τον οδήγησε τελικά στο θάνατο. (Παντελής Πρεβελάκης, Τετρακόσα Γράμματα του Καζαντζάκη στον Πρεβελάκη· Ελένη Σαμίου Καζαντζάκη, Ο Ασυμβιβαστος). «Ο Χριστός ξανασταυρώνεται» εκδόθηκε μεταφρασμένος πρώτα στη Νορβηγία, το Γενάρη του 1951 και το Φλεβάρη στη Γερμανία «Ο τελευταίος πειρασμός» εκδόθηκε πρώτα στη Σουηδία και Νορβηγία, το 1952 Το «Τόντα Ράμπα» το έγραψε ο Καζαντζάκης στα Γαλλικά κι εκδόθηκε στο Παρίσι το 1931. Μεταφρασμένο στα ελληνικά, απ' το Γιάννη Μαγκλή, εκδόθηκε στην Αθήνα το 1956 Ο «Βραχόκηπος» είναι μετάφραση του Παντελή Πρεβελάκη από το Γαλλικό πρωτότυπο, που γράφτηκε από τον Καζαντζάκη το 1936 με τίτλο «Le Jardin des Rochers»

[9] http:/ / www. cine. gr/ film. asp?id=2054 [10] http:/ / www. cine. gr/ [11] http:/ / www. cine. gr/ film. asp?id=1406 [12] Ελευθεροτυπία, 7 Οκτωβρίου 2007, « Ο τελευταίος φανατισμός (http:/ / www. enet. gr/ online/ online_text/ c=113,dt=07. 10.

2007,id=87579936)».

Βιβλιογραφία • Μ. Σταύρου, Ο υπαρξιακός Καζαντζάκης. Η μακρά πορεία προς τον «Καπετάν Μιχάλη», εκδόσεις Δρόμων, Αθήνα, 2001 • Γ. Στεφανάκης, Αναφορά στον Καζαντζάκη, εκδόσεις Καστανιώτης, Αθήνα, 1997 • Σταθης Μαράς, Νίκος Καζαντζάκης. Τέχνη και Μεταφυσική, εκδόσεις Καστανιώτη, Αθήνα, 1988 • Θεοδώρα Παπαχατζάκη-Κατσαράκη, Το θεατρικό έργο του Νίκου Καζαντζάκη: η τραγωδία Μέλισσα, εκδόσεις Δωδώνη, Αθήνα, 1985 • Πήτερ Μπήαν (μφ. Κατερίνα Αγγελάκι-Ρουκ), Νίκος Καζαντζάκης, εκδόσεις Κέδρος, Αθήνα, 1983 • Friar K. (μετάφραση Θωμά Στραβέλη), Η πνευματική οδύσσεια του Νίκου Καζαντζάκη, εκδόσεις Κέδρος, Αθήνα, 1983

Εξωτερικοί δεσμοί • Μουσείο Νίκου Καζαντζάκη, Κρήτη (http://www.kazantzakis-museum.gr/) • Σελίδα για τον Καζαντζάκη στο Ιστορικό Μουσείο Κρήτης (http://www.historical-museum.gr/kazantzakis/ gr/index.html) • Ιστοσελίδα της Διεθνούς Εταιρείας Φίλων Νίκου Καζαντζάκη (http://www.amis-kazantzaki.gr./)

140

141

Νίκος Τσεκούρας Νίκος Τσεκούρας O Νίκος Τσεκούρας (1911-2009) ήταν Έλληνας δημοσιογράφος και θεατρικός συγγραφέας. Ήταν μέλος της Ελληνικής Εταιρείας Θεατρικών Συγγραφέων και της Ένωσης Συντακτών Περιοδικού Τύπου. Γεννήθηκε στην Αθήνα το Μάρτιο του 1911. Έκανε το ντεμπούτο του σαν θεατρικός συγγραφέας, τον Μάιο του 1940 με την κωμωδία «Ανθρωπος είμαι κι εγώ». Μετά από μία μακρά συγγραφική πορεία που περιλάμβανε θεατρικά έργα, κινηματογραφικά σενάρια και συνεργασίες σε περιοδικά μεγάλης κυκλοφορίας πέθανε σε ηλικία 98 ετών τον Μάρτιο του 2009.

Βιογραφικά στοιχεία O Νίκος Τσεκούρας γεννήθηκε στην Αθήνα το Μάρτιο του 1911, από πατέρα ορμώμενο εξ Ευβοίας. Ο πατέρας του, Στυλιανός, πέθανε νωρίς κι ο νεαρός Νίκος αναγκάστηκε να επωμισθεί τις ευθύνες της οικογενειακής βιοτεχνίας παραγωγής αρωματικών σαπουνιών σε ηλικία μόλις 18 ετών – χωρίς να έχει την παραμικρή έφεση. Στο γραφειο της επιχείρησης, αντί να κοιτάζει τους λογαριασμούς, έγραφε ποιήματα. Ετσι η οικογένεια έχασε το εργοστάσιο και ο Νίκος μπήκε στο δρόμο του: φανατικός φυσιολάτρης, είχε πάρει ήδη τα βουνά, και σε λίγο έγινε εκδότης (!), μαζί με τον Κλεόβουλο Δενδρινό και τον Κώστα Χρηστίδη, του περιοδικού «Εκδρομικά» (το πρωτο φυσιολατρικό-ορειβατικό περιοδικό που κυκλοφόρησε στην Ελλάδα) και αργότερα του περιοδικού «Καραμπόλα» που κυκλοφορούσε όποτε κατάφερνε η φυσιολατρική παρέα να εξοικονομήσει λίγα χρήματα για το χαρτί! Η πρώτη του συνεργασία με πληρωμή, όταν εγκατέλειψε το σαπουνάδικο για να γίνει δημοσιογράφος, ηταν για τους «Αθλους του ενωμοτάρχη Φουντοτσάρουχου» (γραφικός τύπος επαρχιακού χωροφύλακα, εμπνευσμένος από τις «ιστορίες του χωριού» του ΣΤΑΜ-ΣΤΑΜ) που δημοσιεύονταν στο περιοδικό ΕΒΔΟΜΑΔΑ, προκαλώντας μεγάλο σπαζοκεφικό ενδιαφέρον. Η αγάπη του για το θέατρο φάνηκε από πολύ νωρίς. Τα πρώτα δέκα χρόνια της ζωής του, τα πέρασε στην οδό Κουμουνδούρου ακριβώς απέναντι από την είσοδο των ηθοποιών του Εθνικού Θεάτρου. Οπως γράφει ο ίδιος: «...τα βράδυα, πριν έρθει η ώρα για το κρεβάτι, χάζευα από το παράθυρο μετρώντας τους ηθοποιούς που πήγαιναν για την παράσταση. Και ένα βράδυ, το έσκασα από το σπίτι λάθρα και έκανα το...ντεμπούτο μου στο θέατρο σαν θεατής, δρασκελώντας την αφύλακτη πόρτα των παρασκηνίων. Δεν είδα όμως όλη την παράσταση –παιζόταν το «Φυντανάκι» του Παντελή Χόρν- γιατί συγκινήθηκα τόσο πολύ από το δράμα του γερο-ταχυδρόμου Βεάκη, που άρχισα να κλαίω γοερά, με αποτέλεσμα να με πετάξουν έξω. Αυτή ήταν η πρώτη γνωριμία μου με το θέατρο και με τον Βεάκη, που ύστερα από κάμποσα χρόνια θα γινόταν ο πρωταγωνιστής στο έργο μου «Αν δουλέψεις θα φάς» που με καθιέρωσε σαν θεατρικό συγγραφέα.» Το ξεκίνημά του για την κατάκτηση της θεατρικής σκηνής έγινε με το πρωτόλειό του «100 Χιλιάρικα». Να πως το έκρινε ο πρύτανις του ελληνικού θεάτρου Γρηγόρης Ξενόπουλος , στα «Αθηναϊκά Νέα», 10/1/1936: «Ενας νέος που δεν εφάνηκε ακόμη στο θέατρο,παρά γράφει με ψευδώνυμο σε διάφορα περιοδικά, ο κ. Ν. Τσεκούρας (Τσεκό) μου έφερε να διαβάσω το πρώτο του θεατρικό έργο Το έλεγε «100 χιλιάρικα». Αρχισα να το διαβάζω δοκιμαστικά και από την πρώτη εικόνα με τράβηξε τόσο, ωστε το τελείωσα την ίδια ημέρα...»

To πρώτο έργο του που ανέβηκε στη σκηνή ήταν το σχολικό δραματάκι «Τα Σουλιωτόπουλα δεν πέθαναν». Η Επιτροπή Βράβευσης Σχολικών Εργων του υπουργείου Παιδείας (Κωστής Μπαστιάς, Λέων Κουκούλας Κωστής Βελμίρας, Γιάννης Λάμψας) του απένειμε το πρώτο βραβείο και από τότε βρίσκεται σε όλες τις σχολικές βιβλιοθήκες και παίζεται στις 25 Μαρτίου από πολλά σχολεία.

Νίκος Τσεκούρας

Θεατρική καριέρα Σε ηλικία 28 ετών έκανε το ντεμπούτο του σαν θεατρικός συγγραφέας, τον Μάϊο 1940 με την κωμωδία του «Ανθρωπος είμαι κι εγώ» που ανέβηκε στο θέατρο «Λυρικό», από τον θίασο Μαρίκας Κοτοπούλη και Βασίλη Λογοθετίδη. Παίχτηκε μόνον 30 ημέρες, στις παραμονές του πολέμου της Αλβανίας. Ακολούθησε ο «Μαγκούφης» που έκανε πρεμιέρα στις 23/1/41, στο θέατρο «Διάνα», με τον θίασο του Βασίλη Αργυρόπουλου. Ο συγγραφέας, φαντάρος τότε στη μονάδα προστασίας σιδηροδρόμων, το έγραψε κατά τη διάρκεια τεσσάρων ταξιδιών Αθήνα-Θεσσαλονίκη, μεσα στο τελευταίο ανοικτό βαγόνι, έτοιμος να καταρρίψει με το πολυβόλο του όποιο ιταλικό αεροπλάνο τολμούσε να πλησιάσει. Το καλυτερο έργο του το έγραψε σε ηλικία 30 ετών. Το «Αν δουλέψεις θα φάς» έκανε πρεμιέρα στο θέατρο «Λυρικό», στις 23/7/1945 από τον θίασο Ενωμένοι Καλλιτέχνες, με τον Αιμίλιο Βεάκη και τον Κώστα Γιαννίδη σους δυο βασικούς ρόλους. Σημείωσε θριαμβευτική επιτυχία και ουδέποτε έπαψε να χρησιμοποιείται σαν...σωσίβιο από επαρχιακούς θιάσους. Ο γιός του Βεάκη Γιάννης, αυτοεξόριστος λόγω φρονημάτων σκηνοθέτης, το ανέβασε στη Ρουμανία, και στις αυτάδελφες τότε κομμουνιστικές χώρες Βουλγαρία και Σερβία. Ο Αδαμάντιος Λεμός το ανέβασε στη Νέα Υόρκη για την ελληνική ομογένεια καί τότε λίγο έλλειψε να κάνει την τύχη του ο συγγραφέας: ο ελληνικής καταγωγής μάνατζερ της εταιρείας «Γουώρεν Μπράδερς» ζήτησε τα δικαιώματα του έργου για να γυριστεί ταινία. Ο συγγραφέας έτρεξε στον Κάρολο Κουν που είχε εγκαταλείψει την έδρα του καθηγητή Αγγλικών στο Κολλέγιο και ξεκινούσε το «Θέατρο Τέχνης». Εκείνος δέχτηκε να κάνει τη μετάφραση στα Αγγλικά και σε ένα μήνα, το «Αν δουλέψεις θα φας», ταξίδευε για την Αμερική με το ταχυδρομείο. Ηταν όμως άτυχο. Οπως γράφει ο συγγραφέας «...το πογκρόμ των αριστερών συγγραφέων, ηθοποιών και γενικά των εργαζομένων στο θέαμα βρισκόταν στο ζενίθ από τον γερουσιαστή Μακάρθι που ειχε αναλάβει τον εξοστρακισμό από τη χώρα της Ελευθερίας κάθε ρέποντα στον αριστερισμό αμερικανό ή αλλοδαπό...» Το έργο είχε παιχτεί από τον γιό του Βεάκη σε κομμουνιστικές χώρες, άρα δενείχε καμία ελπίδα στις ΗΠΑ. Ακολούθησε ο «Πομπός Ευτυχίας» που έκανε πρεμιέρα στο θέατρο «Ρεξ» στις 8/3/1946, με τον θίασο Μαρίκας Κοτοπούλη και πρωταγωνιστή τον Βασίλη Λογοθετίδη. «Κομεντί πλημμυρισμένη ανθρωπιά και τρυφερότητα» το χαρακτήρισε σε χρονογράφημά του στο «Ελεύθερο Βημα» ο Παύλος Παλαιολόγος. Τρία χρόνια αργότερα (30/11/49) ανέβηκε στο θέατρο «Κεντρικό» η κωμωδία «Ο καλός καλό δε βλέπει», από τον θίασο του Βασίλη Λογοθετίδη. «Εχει μια τεχνική σπάνια και μιά πλοκή που θυμίζει τον Φεϋντώ», έγραψε ο Αγγελος Τερζάκης, φτασμένος συγγραφέας και εισηγητής, τότε, δραματολογίου στο Εθνικό Θέατρο. Με την επόμενη κωμωδία του «Καραντίνα στον έρωτα» που ανέβηκε στο θέατρο «Σαμαρτζή»στις 22/5/1952, έκανε το θιασαρχικό του ντεμπούτο ο Μίμης Φωτόπουλος γνωστός από τη θριαμβευτική του επιτυχία στον κινηματογράφο, στις ταινίες της «ΦΙΝΟΣφίλμς». Μια ακόμη κωμωδία του με τίτλο «Τρείς πετεινοί σε ένα κοτέτσι» ανέβηκε στις 3/8/1955 στο θέατρο «Γκλόρια» από τον θίασο Μιράντας-Κωνσταντάρα- Μήλα. Το έργο του «Ο Μονοσάνταλος» ανέβηκε στο «Δημοτικό θέατρο» Πειραιά στις 30/11/1955 από τον θίασο του Μάνου Κατράκη και χαρακτηρίστηκε από την κριτική ισάξιο του «Αν δουλέψεις θα φάς». Ακολούθησαν οι «Καϋμοί της λιμνοθάλασσας», παραγγελία της Ελληνικής Περιηγητικής Λέσχης, που ανέβηκε 26-27/4/1956 σε δύο παραστάσεις στο Μεσολόγγι, στην όχθη της λιμνοθάλασσας, γράφτηκε επι τόπου σε τρείς εβδομάδες. Σκηνοθετημένο από τον Πέλο Κατσέλη, πρωταγωνιστούσε η Αλέκα Κατσέλη, με υπόθεση τους αγώνες των ντόπιων ψαράδων για ν’απαλλαγούν από την εκμετάλλευση των χονδρεμπόρων. Ειχε 15.000 θεατές και ο συγγραφέας τιμήθηκε με το χρυσό μετάλλιο της Ιερής Πόλης και ανακηρύχθηκε επίτημος δημότης Μεσολογγίου. Το έργο εγινε και ταινία από την «ΑΝΖΕΡΒΟΣ» με τίτλο «Η λίμνη των πόθων», με πρωταγωνιστές την Γιώργο Φούντα, την Τζένη Καρέζη και την θριαμβεύτρια των Καλλιστείων 1958 «σταρ Ελλάς» Σόνια Ζωίδου. Η ταινία κέρδισε βραβεία σε διάφορα κινηματογραφικά φεστιβάλ. Εγραψε σενάρια και για άλλες ταινίες, όπως η «Ζηλιάρα», με τη Ρένα Βλάχοπούλου και τον Γιώργο Κωνσταντίνου, παραγωγή της εταιρείας «Καραγιάννης-Καρατζόπουλος» και σκηνοθεσία Κωστα Καραγιάννη. Επίσης το «Ματωμένο χώμα», με πρωταγωνιστές τον Παντελή Ζερβό και τη Νόρα Κατσέλη, σε παραγωγή και

142

Νίκος Τσεκούρας σκηνοθεσία Βαγγέλη Μελισσινού. Έγραψε επίσης το κωμικό τηλεοπτικό κωμικό σήριαλ «Κάθε κατεργάρης στον πάγκο του» -διασκευή από θεατρικό έργο του που δεν ανέβηκε ποτέ στη σκηνή- που μεταδόθηκε σε 20 συνέχειες από το κανάλι της ΕΡΤ. Υπάρχουν στο θεατρικό μουσείο δύο ακόμη έργα του που δεν γνώρισαν τον παράδεισο της σκηνής. Ειναι ο «Καταραμένος Αγιος», με 12 εικόνες και 30 ηθοποιούς που ζωντανεύει τη ζωή του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη. Κέρδισε εύφημο μνεία στον κρατικό θεατρικό διαγωνισμό. Επρόκειτο να το ανεβάσει ο Μάνος Κατράκης στο Πεδίο του Αρεως, αλλά δεν πρόλαβε γιατί αρρώστησε και ακολούθησε ο θάνατός του. Για δεύτερη φορά εγκρίθηκε από την επιτροπή του Εθνικού Θεάτρου την εποχή της χούντας των συνταγματαρχών, αλλά ήρθε η μεταπολίτευση και η νέα διοίκηση της Κρατικής Σκηνής αρνήθηκε να ανεβάσει έργο που είχε εγκριθεί από τη χουντική διοίκηση. Στο θεατρικό μουσείο αναπαύεται και ο «Πρώτος δημοκράτης», έργο επίσης πολυπρόσωπο που παρουσιάζει τη ζωή και το έργο του Ρόκου Χοϊδά, του πρώτου «κοινωνιστή-επαναστάτη», την εποχή που δεν είχε ακόμη εμφανιστεί ο κομμουνισμός. Το έργο κέρδισε έπαινο στον κρατικό θεατρικό διαγωνισμό. Τέλος, στο θεατρικό μουσείο υπάρχει και η άπαιχτη κωμωδία του «Ρήγας-ντάμα-βαλές» που είχε εγκριθεί από τον θίασο Παπάς-Λαμπέτη-Χόρν, αλλά δεν ανέβηκε ποτέ γιατί ο θίασος διαλύθηκε.

Δημοσιογραφική καριέρα Η θεατρική καριέρα του Νίκου τσεκούρα έγινα...λάθρα -όπως γράφει ο ίδιος- κλέβοντας χρόνο από τη δημοσιογραφία που ήταν η βιοποριστική του απασχόληση. H επιτυχία του «Φουντοτσάρουχου»του άνοιξε το δρόμο γιά ν’ αρχίσει τη συνεργασία του με εύθυμες ιστορίες στα περιοδικά μεγάλης κυκλοφορίας «ΑΤΛΑΝΤΙΣ», «ΘΗΣΑΥΡΟΣ», «ΠΑΝΘΕΟΝ», «ΡΟΜΑΝΤΖΟ». Ακολούθησε η «ΜΑΣΚΑ» του –εκδότης ο βιβλιοπώλης Σαλίβερος και διευθυντής ο Απόσοτλος Μαγγανάρης- με τις περιπέτειες του θρυλικού «Ντετέκτιβ Χ» που τις υπέγραφε ως Νικ Χάτσετ. Οταν μετέφραζαν τις πραγματικές ιστορίες του Μπραντ Χάουζ, οι αναγνώστες της «ΜΑΣΚΑΣ» διαμαρτύρονταν, ζητώντας τα...γνήσια κείμενα! Παράλληλα συνεργαζόταν με τους εκδότες Μήτσο Δαρεμά και Ηλία Καμπανά συγγράφοντας αναγνώσματα , «Η Ιστορία της Κασσιανής», «Παραμύθια της Χαλιμάς», «Μύθοι του Λαφονταίν» λαϊκής κατανάλωσης. Στην περίοδο της γερμανο-ιταλικής κατοχής βοήθησε στη σύνταξη της παράνομης εφημερίδα του ΕΑΜ «ΕΞΟΡΜΗΣΗ», η οποία κυκλοφορούσε από χέρι σε χέρι. Οταν τελείωσε ο πόλεμος, βρήκε συμπαραστάτη τον Κίμωνα Θεοδωρόπουλο (ΜΕΓΑΛΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙΔΕΙΑ «ΠΥΡΣΟΣ») και έστησαν το «ΕΛΛΗΝΟΠΟΥΛΟ», με το σκεπτικό ότι χρειαζόταν ένα νεανικό περιοδικό για να αντικαταστήσει τη θρυλική «Διάπλαση των Παίδων» του Γρηγόρη Ξενόπουλου, ο οποίος ειχε πεθάνει στην κατοχή. Το πρώτο φύλλο ωστόσο απέτυχε και επειδή δεν υπήρχε οικονομική άνεση, ο Θεωδορόπουλος δεν μπορούσε να συνεχίσει. Τη λύση την έδωσε ο Μανώλης Σκουλούδης, προτείνοντας να αναλάβουν τη συνέχεια της έκδοσης οι Πέτρος και Σπύρος Δημητράκος, γιοί του Δημήτρη, του «Αρχαίου Εκδοτικού Οίκου» που είχε το βιβλιοπωλείο του στην πλατεία Συντάγματος. Εγκαταλείποντας την ξεπερασμένη πιά «συνταγή» της «Διάπλασης των Παίδων» έβγαλε ένα «ΕΛΛΗΝΟΠΟΥΛΟ» αναγεννημένο, με έγχρωμο εξώφυλλο του Αλέκου Κοντόπουλου (που έγινε τακτικός συνεργάτης του περιοδικού μαζί με άλλους μεγάλους ζωγράφους), τυπωμένο σε οφσετ, με εικονογραφημένα αναγνώσματα (τα πρώτα «κόμικς» στην Ελλάδα) . Η επιτυχία ήταν τεράστια, καθώς εξελίχθηκε σε μέσον επικοινωνίας των αναγνωστών του. Μέσα από τις στήλες της αλληλογραφίας με τη ρουμπρίκα «Μεταξύ μας» οι φανατικοί αναγνώστες του αντάλασσαν ιδέες, απόψεις και πνευματικούς διαξιφισμούς. Ανθρωποι καταξιωμένοι σήμερα στον χώρο τους, ονόματα γνωστά, θεωρούν το «ΕΛΛΗΝΟΠΟΥΛΟ» αφετηρία για την εξέλιξη της ζωής τους, σε εκείνα τα δύσκολα μετακατοχικά χρόνια. Ειναι ακόμη σήμερα (2006) ζωντανή και δραστήρια μια όμορφη παρέα «μεταξυμάχων», ο Συνδεσμος Αναγνωστών και Συνεργατών Περιοδικού Ελληνόπουλο με 150 μέλη, που ιδρύθηκε το 1986. Φαινόμενο μοναδικό για ένα περιοδικό που έκλεισε πριν από μισόν αιώνα και πλέον.

143

Νίκος Τσεκούρας Μετά το «ΕΛΛΗΝΟΠΟΥΛΟ» ακολούθησε το «ΣΙΝΕΑΚ» χωρις ιδιαίτερη επιτυχία και στη συνέχεια το επίσης βραχύβιο «ΜΕΓΑΛΟ ΕΛΛΗΝΟΠΟΥΛΟ». Με αυτό έδωσε τέλος στην εκδοτική του καριέρα για να επιστρέψει στην δημοσιογραφία, δουλευοντας κατά διαστήματα στις εφημερίδες «ΑΘΗΝΑΪΚΗ», «ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΚΟΣΜΟΣ» και για 4 χρόνια ως αρχισυντάκτης στο εβδομαδιαίο «ΕΜΠΡΟΣ» του Παράσχου. Μετά από μια αποτυχημένη προσπάθεια επανέκδοσης του περιοδικού «ΜΠΟΥΚΕΤΟ», σκάρωσε το θρυλικό «ΧΤΥΠΟΚΑΡΔΙ» με χορηγό τον εκδότη Μιχο Σαλίβερο. Στο ερωτικο-σπαζοκεφικό αυτό έντυπο συνεργάστηκαν υπογράφοντας με ψευδώνυμο γνωστοί λογοτέχνες, όπως ο Μ. Καραγάτσης, ο Κωστής Βελμύρας, ο Μανώλης Σκουλούδης, ο Νίκος Μαράκης, ο Θέμος Ποταμιάνος. Η επιτυχία ήταν τεράστια αλλά το πολέμησε μετα μανίας η εκκλησιαστική οργάνωση ΖΩΗ , ως «αισχρούργημα» με αλεπάλληλες μηνύσεις των μητροπολιτών σε ολόκληρη την ελληνική επικράτεια. Τελικά ο Σαλίβερος αναγκάστηκε να διακόψει την έκδοση για να μην βρεθεί στη φυλακή και ο Νίκος Τσεκούρας ολοκλήρωσε την περιπετειώδη 60 χρονων δημοσιογραφική του καριέρα στις εκδόσεις ΤΕΡΖΟΠΟΥΛΟΥ. Μέλος της Ελληνικής Εταιρείας Θεατρικών Συγγραφέων και της Ενωσης Συντακτών Περιοδικού Τύπου. Παντρεύτηκε τη Σοφία Γιαννακουλοπούλου που του χάρισε δύο παιδιά, τον Ολυμπο και τη Χλόη. Από τον Ολυμπο και την Διονυσία Μαρκαναστασάκη έχει δύο εγγονές, τη Σοφία και την Ολγα, ενώ από τη Χλόη και τον Θεόφιλο Αιγινίτη έναν εγγονό, τον Ιάσονα.

Εξωτερικοί Σύνδεσμοι • Έφυγε ο Νίκος Τσεκούρας [1] Ελευθεροτυπία 30/03/2009, (Ανακτήθηκε 23-11-2009)

Παραπομπές [1] http:/ / archive. enet. gr/ online/ online_text/ c=113,dt=24. 04. 2007,id=73639284

144

145

Νίκος Τσιφόρος Νίκος Τσιφόρος O Νίκος Τσιφόρος ένας από τους πιο εξαίρετους δημοσιογράφους, θεατρικούς συγγραφείς, σεναριογράφους αλλά και σκηνοθέτες, γεννήθηκε στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου το 1912. Δυο χρόνια αργότερα η οικογένεια εγκαταστάθηκε μόνιμα στην Αθήνα. Από τα έντεκά του χρόνια ο Νίκος Τσιφόρος άρχισε να ασχολείται μανιωδώς με το γράψιμο, ενώ την πρώτη του επιθεώρηση την έγραψε το 1928 για ένα θερινό θέατρο στη Φρεαττύδα. Η πρώτη του αυτή προσπάθεια απέτυχε αλλά ο Νίκος δεν απογοητεύτηκε. Αφού πήρε το πτυχίο της Νομικής, εργάστηκε για δυο χρόνια στο Ελεγκτικό Συνέδριο και στη συνέχεια παραιτήθηκε για να μπαρκάρει στα καράβια. Ως το 1939 άλλαζε συνέχεια επάγγελμα, αλλά συνέχιζε να γράφει δημοσιεύοντας κείμενά του σε διάφορα έντυπα. Η πρώτη μεγάλη του επιτυχία ήρθε το 1944 όταν ο θίασος του Δημήτρη Χορν και της Μαίρης Αρώνη αποφάσισε να ανεβάσει στο θέατρο Ακροπόλ το θεατρικό έργο του Τσιφόρου «Η πινακοθήκη των ηλιθίων». Τέσσερα χρόνια αργότερα, την περίοδο 1948-49 έκανε και την πρώτη του ταινία, η οποία προβλήθηκε με τον τίτλο «Τελευταία αποστολή», σε σενάριο και σκηνοθεσία δική του. Τα επόμενα χρόνια συνεργάστηκε με διάφορες εφημερίδες (Φιλελεύθερος, Βήμα, Ελεύθερος Κόσμος) και περιοδικά (Τραστ, Ρομάντσο, Ταχυδρόμος, Πάνθεον), ενώ έγραψε πάνω από 40 θεατρικά έργα και περισσότερα από 80 σενάρια. Κάποια αυτά τα έγραψε μόνος του και άλλα σε συνεργασία, κυρίως με τον Πολύβιο Βασιλειάδη (με τον οποίο δημιούργησαν ένα από τα πιο σημαντικά δίδυμα θεατρικών συγγραφέων). Ο Τσιφόρος πέθανε στις 6 Αυγούστου 1970.

Έργο Συγγραφικό Έργο • • • • • • • • • • • • • • • • •

Άνθρωποι και ανθρωπάκια Βιβλικά χαμόγελα Διηγήματα Ελληνική κρουαζιέρα Ελληνική μυθολογία Εμείς και οι Φράγκοι Εορταστικά Η Αθήνα σήμερα - Κρουαζιέρες μέσα στην ιστορία Η γυναίκα κουρσάρος Η Ιστορία της Αθήνας Η πινακοθήκη των ηλιθίων Θεότρελα ρεπορτάζ Ιστορία της Αγγλίας Ιστορία της Γαλλίας Ιστορία των Ηνωμένων Πολιτειών Μίλων Φιρίκης Ο Γκιούλιβερ στη χώρα των Γιγάντων - Ο Γκιούλιβερ στη χώρα των νάνων

• Ο κόσμος κι ο κοσμάκης • Ο πρώτος Τσιφόρος

Νίκος Τσιφόρος • • • • • • • • • • • •

Ο σατανάς ινκόγνιτο Οι μυστικές εταιρίες Όμορφη Θεσσαλονίκη Παραμύθια πίσω από τα κάγκελα Σταυροφορίες Στηβ το χαρούμενο κάθαρμα Τα παιδιά της πιάτσας Τα παλιόπαιδα τ' ατίθασα Τα ρεμάλια ήρωες (ή Οι Κονκισταδόροι) Τζιμ κακής ποιότητος Το τυχερό μου αστέρι Χρονογραφήματα

Κινηματογράφος Σκηνοθεσία • Ο Κλέαρχος η Μαρίνα και ο κοντός (1960) • • • • • • • • • • • • • • •

Τρεις κούκλες κι εγώ (1960) Ο θησαυρός του μακαρίτη (1959) Ο λεφτάς (1958) Ο γυναικάς (1957) Τρεις ντεντέκτιβς (1957) Τσιγγάνικο αίμα (1956) Γλέντι, λεφτά και αγάπη (1955) Η ωραία των Αθηνών (1954) Ο άνεμος του μίσους (1954) Το ποντικάκι (1954) Ο πύργος των ιπποτών (1952) Το παιδί μου πρέπει να ζήσει (1951) Έλα στο θείο (1950) Τελευταία αποστολή (1949) Χαμένοι άγγελοι (1948)

146

147

Νότης Περγιάλης Νότης Περγιάλης Γέννηση

16 Αυγούστου 1920 Ανώγεια Σπάρτης, Ελλάδα

Θάνατος

10 Νοεμβρίου 2009 (89 ετών)

Εθνικότητα

Ελληνική

Υπηκοότητα

Ελληνική

Είδος Τέχνης

Ηθοποιός, Σκηνοθέτης, Στιχουργός, Συγγραφέας

Σημαντικά έργα

Πάμε μια βόλτα στο φεγγάρι (στίχοι), Ο Χριστός ξανασταυρώνεται (σενάριο), Αυτό το δέντρο δεν το λέγανε υπομονή (θεατρικό), Μαγική πόλη (μουσική επιθεώρηση), Όταν σηκώθηκαν τα δένδρα (νουβέλα).

Βραβεύσεις

Χρυσό Μετάλλιο της Ιερής Πόλεως του Μεσολογγίου, Βραβείο των Κριτικών των Εφημερίδων στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης

Ο Νότης Περγιάλης (απαντάται και ως Νότης Περιγιάλης) ήταν συγγραφέας, ηθοποιός, σκηνοθέτης και στιχουργός. Γιος του Νικολάου, γεννήθηκε την 16 Αυγούστου του 1920 στα Ανώγεια Σπάρτης. Μέχρι το θάνατό του (10 Νοεμβρίου 2009[1] ) ανέβαζε θεατρικές παραστάσεις με ερασιτεχνική ομάδα στους Αγίους Θεοδώρους Κορινθίας. Σπούδασε στο θεατρικό Σπουδαστήρι του Βασίλη Ρώτα. Από το 1949 εργάζεται ως ηθοποιός και συγγραφέας στο θέατρο, τον κινηματογράφο και το ραδιόφωνο. Έγραψε πολλά θεατρικά έργα όπως «Το κορίτσι με το κορδελλάκι», «Χρυσό χάπι» και «Αντιγόνη της Κατοχής» (Λαϊκό θέατρο Μάνου Κατράκη 1954, 1958 και 1960 αντίστοιχα), «Μάσκες για Αγγέλους» (θίασος Έλσας Βεργή 1959), «Τρελλό φεγγάρι» (Άρμα Θεάτρου 1965), «Αυτό το δέντρο δεν το λέγανε υπομονή» (θίασος Χατζίσκου Νικηφοράκη 1974-5) κά. Είναι στιχουργός του πολύ διάσημου τραγουδιού Πάμε μια βόλτα στο φεγγάρι, τη μουσική του οποίου έγραψε ο Μάνος Χατζιδάκις. Επίσης στιχουργός των τραγουδιών Ο λεβέντης, Τι να την κάνω τη χαρά, Το μπλόκο της Καισαριανής που μελοποίησε ο Μίκης Θεοδωράκης, του τραγουδιού Γκρεμισμένα σπίτια με μουσική Γιάννη Μαρκόπουλου, Νυφιάτικο τραγούδι κ.ά. Έγραψε το σενάριο και συμμετείχε ως αφηγητής στην τηλεοπτική σειρά Ο Χριστός ξανασταυρώνεται (1975) (τηλεοπτική μεταφορά του ομώνυμου έργου του Νίκου Καζαντζάκη) σε σκηνοθεσία Βασίλη Γεωργιάδη. Συγγραφέας του βιβλίου «Όταν σηκώθηκαν τα δένδρα» (νουβέλα 1971), «Ο Ατάρ δεν πεθαίνει ποτέ» (1971), «Το κόκκινο πουλί», Εκδόσεις Σύγχρονη Εποχή, Αθήνα, 1990, 120 σ., (ISBN 960-224-232-9) κ.ά. Επίσης των θεατρικών έργων "Η γειτονιά του Τσέχωφ" (1976) (Εθνικό Θέατρο - Νέα Σκηνή - Δεκέμβριος 1976 Σκηνοθεσία: Ντίνος Δημόπουλος), "Μαγική πόλη" (1963) (Μουσική επιθεώρηση σε συνεργασία με τον Ιάκωβο Καμπανέλλη και μουσική Μίκη Θεοδωράκη), "Άνοιξε την πόρτα" (1986) (Εθνικό Θέατρο - Νέα Σκηνή Φεβρουάριος 1986 - Σκηνοθεσία: Νίκος Περέλης) και του ραδιοφωνικού έργου του "Το άλογο του Θανάση" (ηχογράφηση του 1954 και σκηνοθεσία Νίκου Γκάτσου όπου συμμετέχει και ως ηθοποιός). Έγραψε τα σενάρια-διασκευές και στα έργα-ραδιοφωνικά σκετς "Λάμπρος και Μαρία" (1954) (Μανώλης Σκουλούδης) και "Ο Αστραπόγιαννος" (1954) (Αριστοτέλης Βαλαωρίτης) τη μουσική επένδυση των οποίων έκανε ο Μίκης Θεοδωράκης. Επίσης έπαιξε και στο ραδιοφωνικό έργο του Παύλου Νιρβάνα "Μαρία η Πενταγιώτισσα" (διασκευή Μαίρης Βεάκη, σκηνοθεσία Μήτσου Λυγίζου και ηχογράφηση του 1958). Έργα του έχουν ήδη μεταφρασθεί στην Αγγλική, Γαλλική, Γερμανική και Δανική γλώσσα. Πρωτοεμφανίστηκε στο θίασο Λεμού (1950), στο Θέατρο "Διονύσια" στην Καλλιθέα.

Νότης Περγιάλης Ήταν τακτικό μέλος της Εταιρείας Ελλήνων Θεατρικών Συγγραφέων, της Εταιρίας Ελλήνων Λογοτεχνών, του Διεθνούς Κέντρου Θεάτρου και του Σωματείου Ελλήνων Ηθοποιών του οποίου και έχει βοηθήσει τη δράση. Έχει τιμηθεί με το Χρυσό Μετάλλιο της Ιερής Πόλεως του Μεσολογγίου, το Βραβείο των Κριτικών των Εφημερίδων στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης. Ήταν μόνιμος κάτοικος της Νέας Σμύρνης, Αθήνα.

Θεατρικός Συγγραφέας Οκτώβριος 1954 - Απρίλιος 1955 (χειμερινή περίοδος) Θέατρο «Αίθουσα Πειραϊκού Συνδέσμου». Έναρξη «Νυφιάτικο Τραγούδι» του Ν. Περγιάλη. Ηθοποιοί: Αδαμάντιος Λεμός, Μαίρη Γιατρά Λεμού, Κώστας Ρηγόπουλος, Σαπφώ Νοταρά, Γιώργος Λουκάκης, Νίκος Ευθυμίου, Σπύρος Κωσταντόπουλος, Νάσος Κερδάκας, Τάσος Πολιτόπουλος, Σπύρος Καλογήρου, Έφη Πόλυ, Γιάννα Ολυμπίου, Εκάλη Σόκου, Μαρίκα Ανθοπούλου, Λόλα Φιλιππίδου, Θοδωρής Τριανταφυλλίδης, Ίντα Χρηστινάκη, Σπύρος Παπαφραντζής, Λάμπρος Κοτσίρης, Κώστας. Κορασίδης, Καίτη Χρονοπούλου, Χρήστος Αναστασιάδης, Θάνος Αρώνης, Λία Σαμιωτάκη, Χ. Νάζος, Χριστίνα Καράλη, Μίρκα. Ραΐζη, Κ. Αθανασίου, Μ. Αθανασίου, Ουρανία Ιωάννου.

10 Μαρτίου 1957, η πρώτη παράσταση του «Θιάσου Λεμού» στην Νέα Υόρκη με τίτλο «Lemos Theater”, στη Νέα Υόρκη με το ποιητικό δράμα «Το Νυφιάτικο Τραγούδι» του Νότη Περγιάλη στο Πανεπιστημιακό Θέατρο «Hunter College», που επαναλήφθηκε στις 31 Μαρτίου στο «Barbizon Plaza Theater». Ηθοποιοί: Αδαμάντιος Λεμός, Μαίρη Γιατρά-Λεμού, Βαγγέλης Κατσιλέρος, Ρίκα Διαλυνά, Λευκή Φλωρεντινού, Θανάσης Καράς, Ελένη Κιάμος, Σοφία Κώστα, Μαίρη Αγγελοπούλου, Γιάννης Παπακώστας, Λευτέρης Σακελλαρίδης.

Κινηματογράφος Συμμετείχε στις ταινίες: • Το κορίτσι με τα μαύρα (1956) σε σκηνοθεσία Μιχάλη Κακογιάννη στο ρόλο του Αντώνη (αρχιτέκτονα από την Αθήνα) • Το κλειδί της ευτυχίας (1953) .... Γιαννάκης (σε σκηνοθεσία Θανάση Μεριτζή) • Το κορίτσι με τα μαύρα (1956) .... Αντώνης (σε σκηνοθεσία Μιχάλη Κακογιάννη) • Το ταξίδι (1962) (σε σκηνοθεσία Ντίνου Δημόπουλου) • Ηλέκτρα (1962) .... χωρικός-σύζυγος της Ηλέκτρας (σε σκηνοθεσία Μιχάλη Κακογιάννη, υποψήφια για Όσκαρ καλύτερης ξένης ταινίας 1962) • Τα κόκκινα φανάρια (1963) (σε σκηνοθεσία Βασίλη Γεωργιάδη) • Οι καθώς πρέπει (1963) .... Καλογρίδης (σε σκηνοθεσία Γιώργου Δυζηκιρίκη) • Το χρώμα βάφτηκε κόκκινο (1964) .... Μαρίνος Αντύπας (σε σκηνοθεσία Βασίλη Γεωργιάδη, υποψήφια για Όσκαρ καλύτερης ξένης ταινίας 1965) • Οι νέοι θέλουν να ζήσουν (1965) (σε σκηνοθεσία Νίκου Τζήμα) • Οι εχθροί (1965) (σε σκηνοθεσία Ντίνου Δημόπουλου) • Εκείνος κι εκείνη (1967) (σε σκηνοθεσία Ερρίκου Ανδρέου) • Καταραμένη αγάπη (1968) .... Παντελής (σε σκηνοθεσία Οδυσσέα Κωστελέτου) • Η νεράιδα και το παλικάρι (1969) .... παπάς (σε σκηνοθεσία Ντίνου Δημόπουλου) • Η δασκάλα με τα χρυσά μαλλιά (1969) (σε σκηνοθεσία Ντίνου Δημόπουλου) • Αγάπη για πάντα (1969) (σε σκηνοθεσία Βασίλη Γεωργιάδη) • Σ' αγαπώ (1971) (σε σκηνοθεσία Τάκη Βουγιουκλάκη) • Η κόρη του ήλιου (1971) (σε σκηνοθεσία Ντίνου Δημόπουλου) • Ο βάλτος (1973) .... φαροφύλακας (σε σκηνοθεσία Ντίνου Δημόπουλου)

148

Νότης Περγιάλης • Στον αστερισμό της Παρθένου (1973) .... παππούς (σε σκηνοθεσία Γιάννη Δαλιανίδη) • Οι βάσεις και η Βασούλα (1975) .... πατέρας Βασούλας (σε σκηνοθεσία Ντίνου Δημόπουλου) • Τρελός και πάσης Ελλάδος (1983) (σε σκηνοθεσία Ντίνου Δημόπουλου) Επίσης συμμετείχε στο σενάριο της ταινίας "Το ποτάμι" (1960) (σκηνοθεσία Νίκου Κούνδουρου) και έγραψε το σενάριο της ταινίας "Αγιούπα" (1957) (σκηνοθεσία Gregg C. Tallas).

Πηγές • Who;s Who 1979" σ.556

Εξωτερικοί σύνδεσμοι • "Περγιάλης Νότης" (Λήμμα) Εγκυκλοπαίδεια "Επιστήμη & Ζωή" Multimedia [2].

• "Περγιάλης Νότης" (Λήμμα) Εγκυκλοπαίδεια Online "Live-Pedia"[3].

• "Νότης Περγιάλης (Ελληνικός Κινηματογράφος)" 90΄ [4].

• "Notis Peryalis" Internet Movie Database [5].

Παραπομπές [1] Πέθανε ο ηθοποιός, συγγραφέας και στιχουργός Νότης Περγιάλης - TO BHMA (http:/ / www. tovima. gr/ default. asp?pid=2& ct=4& artId=298391& dt=10/ 11/ 2009) [2] http:/ / www. gnosinet. gr/ ez/ AlphaSearch. asp?SearchTerm='Περγιάλης%20Νότης' [3] http:/ / www. live-pedia. gr/ index. php/ %CE%A0%CE%B5%CF%81%CE%B3%CE%B9%CE%AC%CE%BB%CE%B7%CF%82_%CE%9D%CF%8C%CF%84%CE%B7%CF%82 [4] http:/ / 90lepta. com/ sa1047. html [5] http:/ / www. imdb. com/ name/ nm0675810/

149

150

Ντίνος Δημόπουλος Ντίνος Δημόπουλος Ο Ντίνος Δημόπουλος, του Χρήστου, ήταν Έλληνας ηθοποιός, σκηνοθέτης του θεάτρου και του κινηματογράφου, θεατρικός συγγραφέας και λογοτέχνης. Γεννήθηκε στο Πάλαιρο Ακαρνανίας στις 21 Αυγούστου του 1921. Μετά τις εγκύκλιες σπουδές του συνέχισε σπουδές στη Νομική στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και παράλληλα στη Δραματική Σχολή Γιαννούλη Σαραντίδη από την οποία, λαμβάνοντας το δίπλωμά του, εγκατέλειψε στο τρίτο έτος τη Νομική προκειμένου ν΄ ασχοληθεί με το θέατρο. Στην αρχή εργάσθηκε ως ηθοποιός, «ζεν πρεμιέ», σχεδόν σε όλα τα μεγάλα θέατρα της Αθήνας όπως στο Εθνικό, Κοτοπούλη, Λογοθετίδη, Κατερίνας, Μουσούρη, Αθηνών κ.ά. Στη συνέχεια ο Ντίνος Δημόπουλος ασχολήθηκε με τη σκηνοθεσία (1953), τόσο του θεάτρου όσο και του κινηματογράφου. Έχει σκηνοθετήσει περίπου 50 θεατρικά έργα τα οποία και ανεβάστηκαν στις αθηναϊκές σκηνές και περισσότερες από άλλες τόσες κινηματογραφικές ταινίες. Επίσης και ως σεναριογράφος έχει γράψει επτά θεατρικά έργα εκ των οποίων ξεχωρίζουν «Ο Εισαγγελέας», «Ο επόμενος» και «Βασίλειος πρώτος ο δούλος». Τελευταία είχε επίσης ασχοληθεί με το ραδιόφωνο και τη τηλεόραση. Ο Ντίνος Δημόπουλος υπήρξε ιδρυτής Δραματικής Σχολής και ήταν μέλος της Εταιρίας Ελλήνων Θεατρικών Συγγραφέων, ενώ είχε διατελέσει Πρόεδρος της Επιτροπής χορήγησης διπλωμάτων του Υπουργείου Πολιτισμού, στις Δραματικές Σχολές του θεάτρου και κινηματογράφου. Είχε εκπροσωπήσει την Ελλάδα με ταινίες του σε διεθνή φεστιβάλ όπως στο Φεστιβάλ Βερολίνου, Καννών, Καΐρου, Βιέννης κ.α. Είχε επίσης διακριθεί με δύο ελληνικά κρατικά Βραβεία Σκηνοθεσίας στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης (1967), με Έπαινο Κρατικού Βραβείου θεάτρου (1974) καθώς και με Κρατικό Βραβείο θεάτρου (1975), Χρυσό Βραβείο στο Φεστιβάλ Καΐρου (1994), καθώς και Πρώτο Βραβείο φεστιβάλ Βιέννης τον ίδιο χρόνο. Πρώτη του ταινία ήταν «Οι ουρανοί είναι δικοί μας». Από τις ταινίες του στη συνέχεια ξεχώρισαν η «Μανταλένα», «Πυρετός στην άσφαλτο», «Κοινωνία ώρα μηδέν» «Ο Ήλιος του θανάτου» κ.ά. Υπήρξε μόνιμος συνεργάτης της Φίνος Φιλμ. Ο Ντίνος Δημόπουλος ήταν παντρεμένος αρχικά με την Βεατρίκη Δεληγιάννη και αργότερα με την ηθοποιό Φλωρέτα Ζάννα, μιλούσε επίσης αγγλικά και γαλλικά και ήταν μόνιμος κάτοικος Αθηνών. Πέθανε στις 27 Φεβρουαρίου του 2003 από καρδιακό επεισόδιο.

Εργογραφία Φιλμογραφία Ταινίες

Ντίνος Δημόπουλος

151

•

1. Οι ουρανοί είναι δικοί μας (1953)

•

24. Οι κυρίες της αυλής (1966)

•

2. Χαρούμενο ξεκίνημα (1954)

•

25. Κοινωνία ώρα μηδέν (1966)

•

3. Τζο ο τρομερός (Πράκτωρ 000) (1955)

•

26. Κοντσέρτο για πολυβόλα (1967)

•

4. Ο αγαπητικός της βοσκοπούλας (1955)

•

27. Πυρετός στην άσφαλτο (1967)

•

5. Το αμαξάκι (1957)

•

28. Κάτι κουρασμένα παλληκάρια (1967)

•

6. Ο άνθρωπος του τραίνου (1958)

•

29. Μια Ιταλίδα απ' την Κυψέλη (1968)

•

7. Στουρνάρα 288 (Φτώχεια και αριστοκρατία) (1959) •

30. Η αρχόντισσα και ο αλήτης (1968)

•

8. Αστέρω (1959)

•

31. Το θύμα (1969)

•

9. Αμαρυλλίς (Το κορίτσι της αγάπης) (1959)

•

32. Η ωραία του κουρέα (1969)

•

10. Το κλωτσοσκούφι (1960)

•

33. Η δασκάλα με τα ξανθά μαλλιά (1969)

•

11. Μανταλένα (1960)

•

34. Το λεβεντόπαιδο (1969)

•

12. Η Λίζα και η άλλη (1961)

•

35. Η νεράιδα και το παλληκάρι (1969)

•

13. Ο Θόδωρος και το δίκαννο (1962)

•

36. Μια γυναίκα στην αντίσταση (1970)

•

14. Ταξίδι (1962)

•

37. Να 'τανε το 13 να 'πεφτε σε μας (1970)

•

15. Αμόκ (1963)

•

38. Πίσω μου σ' έχω σατανά (1971)

•

16. Λόλα (Λόλα της Τρούμπας) (1964)

•

39. Αγάπησα μια πολυθρόνα (1971)

•

17. Ένας μεγάλος έρωτας (1964)

•

40. Η κόρη του ήλιου (1971)

•

18. Η βίλλα των οργίων (1964)

•

41. Ο φαντασμένος (1973)

•

19. Δεσποινίς διευθυντής (1964)

•

42. Ο βάλτος (1973)

•

20. Οι εχθροί (1965)

•

43. Οι βάσεις και η Βασούλα (1975)

•

21. Μια τρελλή... τρελλή οικογένεια (1965)

•

44. Ο ήλιος του θανάτου (1978)

•

22. Τζένη Τζένη (1966)

•

45. Τρελλός και πάσης Ελλάδος (1983)

•

23. Κατηγορώ τους ανθρώπους (1966)

•

46. Τα δελφινάκια του Αμβρακικού (1993)

Ντοκιμαντέρ • 1. Η Ελλάδα και η θάλασσα (1976) • 2. Το περιβόλι της Παναγιάς (1977) Σενάρια (σκηνοθεσία άλλων) • • • • • • •

1. Οι μεγάλοι δρόμοι (1953, σκην. Γρηγόρης Γρηγορίου) 2. Μια βδομάδα στον παράδεισο (1964, σκην. Ίων Νταϊφάς) 3. Να ζει κανείς ή να μη ζει; (1966, σκην. Ορέστης Λάσκος) 4. Ο φαφλατάς (1971, σκην. Κώστας Καραγιάννης) 5. Οι άντρες ξέρουν ν' αγαπούν (1971, σκην. Απόστολος Τεγόπουλος) 6. Εγωιστές (1971, σκην. Κώστας Καραγιάννης) 7. Αέρα! Αέρα! Αέρα! (1972, σκην. Κώστας Ανδρίτσος)

Ρόλοι • • • • •

1. Χαμένοι άγγελοι (1948) 2. Οι Γερμανοί ξανάρχονται (1948) 3. Θύελλα στο φάρο (1950) 4. Κατέστρεψα μια νύχτα τη ζωή μου (1951) 5. Οι μεγάλοι δρόμοι (1953)

Ντίνος Δημόπουλος

152

Τηλεόραση • 1. Ρωμαίος και Ιουλιέτα (26 επεισόδια, ΥΕΝΕΔ 1975) • 2. Μίνι μάρκετ ονείρων (12 επεισόδια, ΕΤ 2 1991)

Θέατρο Σκηνοθεσίες •

1. Το στραβόξυλο (1958 και 1969)

•

20. Μικρές αλεπούδες (1973)

•

2. Το έκτο πάτωμα (1958 και 1965)

•

21. Ένα κορίτσι στ' αγκίστρι μου (1974)

•

3. Δεν παίζουν με τον έρωτα (1958 και 1973) •

22. Ο γενικός γραμματεύς (1975)

•

4. Εν πλω (1958)

•

23. Τιμή ευκαιρίας για τον παράδεισο (1976)

•

5. Σίμων και Λώρα (1961)

•

24. Η διαβολεμένη μυλωνού (1976)

•

6. Επτά θανάσημα αμαρτήματα (1962)

•

25. Η γειτονιά του Τσέχωφ (1976)

•

7. Μια πόρτα δραχμές πεντακόσιες (1962)

•

26. Ο επόμενος (1977)

•

8. Εμπρός να γδυθούμε (1962)

•

27. Ο Καζανόβας στην Κέρκυρα (1978)

•

9. Τα πράσινα δάχτυλα (1964)

•

28. Τα δέντρα πεθαίνουν όρθια (1979)

•

10. Αντροτραγανίστρα (1965)

•

29. Φλάντρω (1979)

•

11. Ο αχόρταγος (1966)

•

30. Παπαφλέσσας (1980)

•

12. Έξι φορές την εβδομάδα (1967)

•

31. Ο εισαγγελέας (1981)

•

13. Ένας βλάκας και μισός (1967)

•

32. Ο δύσκολος (1983)

•

14. Ο κουτσομπόλης (1968)

•

33. Ο πρωτευουσιάνος (1984)

•

15. Αριστείδης ο ατυχής (1969)

•

34. Υπάρχει και φιλότιμο (1986)

•

16. Ο Ευκλείδης και το κλειδί του (1969)

•

35. Ένας πολίτης υπεράνω υποψίας (1986)

•

17. Μια λαίδη στο σφυρί (1970)

•

36. Η έκρηξη (1987)

•

18. Τσιν τσιν (1970)

•

37. Συμβιβαστήκαμε (1992)

•

19. Ντόρα (1972)

Θεατρικά έργα • • • • •

1. Ο επόμενος (1974) 2. Ο εισαγγελέας (1981) 3. Βασίλειος Πρώτος ο δούλος (1981) 4. Υάκινθος και Ιουλιέτα (1988) 5. Το παιδί που κυνηγούσε τα αγριοπούλια (1994)

Λογοτεχνία •

1. Ο μαστρο-Πολύξερος και η παρέα του (1985)

•

7. Το γειτονόπουλο του καλοκαιριού (1996)

•

2. Αν όλα τα πιτσιρίκια του κόσμου (1987)

•

8. Τέσσερα Χριστουγεννιάτικα διηγήματα (1996)

•

3. Η μεσαία όχθη (1989)

•

9. Ένας σκηνοθέτης θυμάται... (1998)

•

4. Τα δελφινάκια του Αμβρακικού (1989)

•

10. Οι εραστές της Μύρινθας (2000)

•

5. Ο μαστρο-Πολύξερος και η μαγική βάρκα (1992) •

11. Ο Βάνκα και τ' αδέσποτα (2000)

•

6. Οι ερωτύλοι (1995)

12. Γράμμα στο Θεό (2001)

•

Ντίνος Δημόπουλος

Πηγές • «Who's Who 1979» σελίδα 162.

• Για την Εργογραφία: «Ντίνος Δημόπουλος», Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης και Πανελλήνια Ένωση Κριτικών Κινηματογράφου, Εκδόσεις Αιγόκερως, Αθήνα 2001, σελίδες 153 - 155.

153

154

Ξένια Καλογεροπούλου Ξένια Καλογεροπούλου Γέννηση

11 Σεπτεμβρίου 1936 Αθήνα

Εθνικότητα

Ελληνική

Υπηκοότητα Ελληνική Είδος Τέχνης ηθοποιός Βραβεύσεις

Βραβείο Α' γυναικείου ρόλου, Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης 1964 Βραβείο παιδικής λογοτεχνίας του Ιδρύματος Κώστα και Ελένης Ουράνη, Νοέμβριος 2001

Η Ξένια Καλογεροπούλου είναι Ελληνίδα ηθοποιός και θεατρική συγγραφέας. Γεννήθηκε στην Αθήνα στις 11 Σεπτεμβρίου του 1936. Ο πατέρας της ήταν ιδιωτικός υπάλληλος, ενώ η μητέρα της, Ίρα Οικονομίδου, ήταν ζωγράφος και ζούσαν στο Ψυχικό. Σε ηλικία 12 ετών και μετά τον χωρισμό των γονιών της, μετακομίζει με τη μητέρα της στην Κυψέλη[1] . Σπούδασε στη Βασιλική Ακαδημία Δραματικής Τέχνης στο Λονδίνο. Ανέβηκε για πρώτη φορά στο θεατρικό σανίδι στη Γαλλία το 1956[1] στο έργο "Γιατρός με το ζόρι", ενώ δυο χρόνια αργότερα στην Αθήνα στο έργο "6ος Αμερικανικός Στόλος". Στον κινηματογράφο εμφανίστηκε για πρώτη φορά το 1958 στην ταινία "Η κυρά μας η μαμή". Το 1964 τιμήθηκε με το βραβείο πρώτου γυναικείου ρόλου στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης για την ταινία "Γάμος αλά Ελληνικά". Από το 1965 ως το 1975 σχημάτισε το δικό της θίασο μαζί με τον τότε σύζυγό της, Γιάννη Φέρτη. Το 1984, ίδρυσε το Θέατρο Πόρτα. Ακολούθησε σταδιοδρομία στη συγγραφή θεατρικών έργων για παιδικό θέατρο, τα οποία παρουσιάζονταν στο Θέατρο Πόρτα, όπως ο "Οδυσσεβάχ", "Ελίζα", "Η Πεντάμορφη και το Τέρας", "Οικογένεια Νώε", "O Eλαφοβασιλιάς", καθώς και το "Σκλαβί", που απέσπασε το Νοέμβριο του 2001 το βραβείο δραματουργίας Κάρολος Κουν. Το 2001 τιμήθηκε, επίσης, με το βραβείο παιδικής λογοτεχνίας του Ιδρύματος Kώστα και Ελένης Ουράνη. Έχει παντρευτεί το συγγραφέα και μεταφραστή Κωστή Σκαλιόρα[1] .

Ξένια Καλογεροπούλου

Παραπομπές [1] Επτακοίλη, Τασούλα (07-01-2008). "Ξένια Καλογεροπούλου: «Το να μένεις προσκολλημένος στη νεότητα είναι πολύ μελαγχολικό»" (http:/ / trans. kathimerini. gr/ 4dcgi/ _w_articles_qsite3_1_07/ 01/ 2008_217407). Θέατρο - Good life (Περιοδικό Κ, Καθημερινή). .

Πηγές • Multimedia CD-ROM Ελληνικός Κινηματογράφος 1997 ΕΘΝΟDATA • "Σαν σήμερα" - Ξένια Καλογεροπούλου (http://www.sansimera.gr/biographies/71)

Εξωτερικοί σύνδεσμοι • Retrodb - Κινηματογραφικές και θεατρικές εμφανίσεις (http://www.retrodb.gr/wiki/index.php/ Πένια_Î Î±Î»Î¿Î³ÎµÏ Î¿Ï Î¿Ï Î»Î¿Ï ) • Μπλάτσου, Ιωάννα (20 Οκτωβρίου 2010). «Ξένια Καλογεροπούλου από το Α ως το Ω» (http://www. athensvoice.gr/the-paper/article/320/Î¸Î­Î±Ï Ï Î¿-10-11-ξένια-ÎºÎ±Î»Î¿Î³ÎµÏ Î¿Ï Î¿Ï Î»Î¿Ï -Î±Ï Ï -Ï Î¿-α-Ï Ï -Ï Î¿-Ï ). Ιστότοπος εφημερίδας Athens Voice •

(Αγγλικά) Ξένια Καλογεροπούλου (http://www.imdb.com/name/nm0436157/), φιλμογραφία στον ιστότοπο IMDb.

155

156

Παναγιώτης Καποδίστριας (ηθοποιός) Παναγιώτης Καποδίστριας (ηθοποιός) Ο Παναγιώτης Καποδίστριας, ηθοποιός, σεναριογράφος και θεατρικός συγγραφέας, γεννήθηκε στην Αθήνα και τελειώνοντας το σχολείο, φοίτησε στη δραματική σχολή της Μαίρης Βογιατζή-Τράγκα, απ' όπου και πήρε το δίπλωμα του ηθοποιού. Eίναι μέλος του Σ.Ε.Η. (σωματείο ελλήνων ηθοποιών) απο το 1997 και μέλος της Ε.Σ.Ε. (ένωση σεναριογράφων Ελλάδος) απο το 2004, ενώ απο το 2010 έχει εκλεγεί στο διοικητικό συμβούλιο της Ε.Σ.Ε. Η πρώτη του εμφάνιση στο θέατρο ήρθε λίγο νωρίτερα, στο θέατρο Αθήναιον, στην παράσταση: «Ο βιολιστής στη στέγη» στο ρόλο του ζητιάνου. Ακολούθησαν κι άλλες παραστάσεις όπως: • «Ο μάγος του Όζ» (ως Λαμαρινόκαρδος, στο θέατρο Κάτω απο τη γέφυρα) • «Το μαγικό φίλτρο» (ως Ιάκωβος, στο θέατρο Κάτω απο τη γέφυρα) • «Ο Πλούτος» (ως Καρίωνας, στο θέατρο Κάτω απο τη γέφυρα) • • • • • • • • • •

«Άνθρωποι και ποντίκια» (ως Ουίτ, στο θέατρο Κάτω απο τη γέφυρα) «Το θεριό του ταύρου» (ως Μετίν, στο θέατρο Κάτω απο τη γέφυρα) «Ο Βάκχος» (ως κορυφαίος, στο θέατρο ΣΕΤΑ) «Άκου ανθρωπάκο» (ως Wilhelm Reich, στο Αντιθέατρο) «Λοκαντιέρα» (ως Φαμπρίκιος, στο θέατρο Κάτω απο τη γέφυρα) «Lord Byron» (ως Αλί Πασάς, σε περιοδεία στην Ευρώπη και στην Αμερική) «Κίτρινα γάντια» (ως Βασίλης, στο θέατρο Παρκ) «Ένα καπέλο γεμάτο βροχή» (ως Τσιάκυ, στο θέατρο Αμιράλ) «Μις Πέπσι» (ως Καίσαρας, στο θέατρο Σμαρούλα) «Η αγία πτήση» (ως Γιώργος, στο θέατρο Κάτω απο τη γέφυρα και στο θέατρο Ρένα Βλαχοπούλου), ένα έργο που έγραψε και σκηνοθέτησε ο ίδιος.

• «Έτσι απλά» (ως Μίλτος, στο θέατρο Ορφέας), ένα έργο που έγραψε και σκηνοθέτησε ο ίδιος. Σκηνοθετικά, εκτός απο την «Αγία πτήση» και το «Έτσι απλά», συμμετείχε και στο θεατρικό έργο: «Το μαγικό φίλτρο», που έκανε περιοδεία σε όλη την Ελλάδα, το 2005. Η τηλεοπτική του παρουσία, έγινε αρχικά στο «Τρίτο στεφάνι» (σκην. Γ.Δαλιανίδη) και ακολούθησαν: • • • • • • • • • • •

«Η πρόβα του νυφικού» (σκην. Κ. Κουτσομύτη) «Εσύ αποφασίζεις» «Τα παιδιά της γειτονιάς» (σκην. Π. Παρασχάκη) «Απαγορευμένη αγάπη» (σκην. Α. Τέμπου) «Για μια θέση στον ήλιο» (σκην. Α. Τέμπου) «Μυστικές διαδρομές» (σκην. Α. Κόκκινου) «Επτά θανάσιμες πεθερές» (σκην. Γ. Πετρινιώτη) «Η νταντά» (σκην. Κ. Κιμούλη) «Τηλεμπόρα» (σκην. Β. Θωμόπουλου) «Το κόκκινο δωμάτιο» (σκην. Α. Ρήγα) «Μαρία, η άσχημη» (σκην. Τ. Χρυσανίδου)

Στον κινηματογράφο, εμφανίστηκε στις ταινίες: • «Η επίθεση του γιγαντιαίου μουσακά» (σκην. Πάνος Κούτρας) • «Καληνύχτα Πηνελόπη» (σκην. Νάντια Ιακωβίδου)

Παναγιώτης Καποδίστριας (ηθοποιός) • «Χρόνια πολλά» (σκην. Στέλιος Χρηστάκης) • «Γαμήλια δεξίωση» (σκην. Χριστίνα Κρόκος) Έχει εργαστεί στη μεταγλώττιση, στις σειρές: • • • • • • • • • • •

«Μύθοι και θρύλοι»-FILMNET «Οι τρίδυμες»-FILMNET «Φανταζιρό»-FILMNET «Σιρανό»-FILMNET «Η λεγεώνα των υπερηρώων»-STAR «Μπάτμαν»-STAR «Σούπερμαν»-STAR «Ανυπότακτες καρδιές»-ΕΡΤ «Φλορισιέντα»-ΕΡΤ «Τοπ κατ»-STAR «Η πριγκίπισσα κι ο βάτραχος»-DISNEY

Τα τελευταία χρόνια ασχολήθηκε και με τη συγγραφή σεναρίου, στις τηλεοπτικές σειρές: • «Η νταντά»-Mega • «Επτά θανάσιμες πεθερές»-Mega • • • • • • •

«Οι κότες»-Alter «Το κόκκινο δωμάτιο»-Mega «Γιαννάκη ομορφόπαιδο»-Alter «Αν»-Alpha «Εντιμότατοι κερατάδες»-Alpha «Τα κορίτσια του μπαμπά»-Ant1 «Ευτυχώς που ήρθες»-Ant1

Το 2006 έγραψε το δεύτερο κατα σειρά θεατρικό του έργο, με τίτλο: «Ο Θεός κι η ψυχή σου» («May God save your soul»), το οποίο και βρέθηκε στο διεθνή διαγωνισμό θεατρικών έργων, που διεξήγαγε το Columbus State University. Η τύχη του συγκεκριμένου έργου ήταν να μπει στα επικρατέστερα για το καλύτερο θεατρικό έργο του 2006, παγκοσμίως. Το τρίτο του κατά σειρά θεατρικό έργο, με τίτλο: «Έτσι απλά», επιλέχθηκε το 2007 να παρουσιαστεί στο Λονδίνο, εν όψει της επετείου των 50 ετών του θεάτρου Τέχνης του Λονδίνου. Τα τελευταία χρόνια διδάσκει υποκριτική στη δραματική σχολή της Μαίρης Βογιατζή-Τράγκα.

To 2010 ίδρυσε το πρώτο εργαστήρι δημιουργικής γραφής, πλήρους φοίτησης, στην Ελλάδα, το Tabula Rasa. http://www.tabula.gr

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Προσωπικός δικτυακός τόπος [1] Δικτυακός τόπος Tabula Rasa [2]

Παραπομπές [1] http:/ / www. geocities. com/ panagiotiskapodistrias [2] http:/ / www. tabula. gr

157

158

Παντελής Καλιότσος Παντελής Καλιότσος Ο Παντελής Καλιότσος είναι Έλληνας πεζογράφος.

Βιογραφία Γεννήθηκε το 1925 στην Αθήνα. Τα παιδικά του χρόνια τα πέρασε μέσα σε μεγάλες στερήσεις. Σε ηλικία δέκα χρονών αρρώστησε και πέρασε δυο χρόνια στο νοσοκομείο της Βούλας. Πήγε στο νυχτερινό γυμνάσιο και βιοπάλεψε σκληρά. Αργότερα εργάστηκε για το ραδιόφωνο και την τηλεόραση. Η Δεκεμβριανή νύχτα τιμήθηκε το 1979 με το Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος Το βιβλίο του τα Ξύλινα Σπαθιά κέρδισε το Βραβείο του Διαγωνισμού Παιδικού Βιβλίου στην Κόστα Ρίκα το 1997.

To Ένα σακί μαλλιά πήρε το Πρώτο Βραβείο του Κύκλου του Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου το 1997. Το 2002 η σφεντόνα του Δαβίδ τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Παιδικού Λογοτεχνικού Βιβλίου, το Βραβείο του περιοδικού «Διαβάζω» και το Βραβείο του Κύκλου του Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου.

Έργα του 1. Δεκεμβριανή νύχτα 2. Ο μεσαίος τοίχος 3. Μάθημα δολοφονίας 4. Τα γουρούνια 5. Ένα σακί μαλλιά 6. Η τριλογία της λεωφόρου 7. Το Ιζεντόρε και τ' αηδόνι (1987) 8. Ο μεσαίος τοίχος (1992) 9. Το συμπόσιο 10. Η μύγα (1994) 11. Τα ξύλινα σπαθιά (1994) 12. Φανταστική παράγραφος 7 (1994) 13. Πατέρας και γιος (1995) 14. Η ωραιότερη ιστορία του κόσμου 15. Τον αιώνα που ξύπνησε ο πηλός 16. Διωγμός απ' την κόλαση 17. Παιδική Χαρά 18. Πασχαλινή Ιστορία 19. Ο Καταραμένος Κυνηγός 20. Η σφεντόνα του Δαβίδ (2001) 21. Στρατιωτικές ασκήσεις (2003) 22. Η συμπεριφορά του κενού (2004) 23. Το εργαστήριο του μυθιστοριογράφου (2005)

159

Παντελής Πασχαλίδης Παντελής Πασχαλίδης Γέννηση

1953 Αθήνα

Θάνατος

6 Νοεμβρίου 2001 Αθήνα

Εθνικότητα

ελληνική

Υπηκοότητα ελληνική Είδος Τέχνης σκηνοθέτης και συγγραφέας

Ο Παντελής Πασχαλίδης ήταν Έλληνας σκηνοθέτης, σεναριογράφος και συγγραφέας.

Βιογραφικό Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1953. Σπούδασε Οικονομικά στον Πειραιά και το Λονδίνο, και Σκηνοθεσία στην Αθήνα. Εργάστηκε ως βοηθός σκηνοθέτη και διευθυντής παραγωγής στον κινηματογράφο και στην τηλεόραση, και σε δύσκολους καιρούς ως καθηγητής Αγγλικών, αλλά και ως κασκαντέρ ("The first Olympics in Athens", "Αληθινές ιστορίες"). Έγραψε δύο τηλεοπτικές σειρές ("Το συνεργείο", σκηνοθεσία Τάκης Παπαγιαννίδης. "Σερσέ λα φαμ", σκηνοθεσία Νίκος Ζερβός) και σενάρια για τηλεταινίες ("Η τελευταία διαδρομή", "Το ψυγείο", "Εφιαλτική διαδρομή"). Συνεργάστηκε ως διαλογίστας στο σενάριο της ταινίας μεγάλου μήκους "6 με ΕΞΙ" του Γιάννη Πετρόπουλου και στο σενάριο της ταινίας "Το κύκνειο άσμα"[1] του Νίκόυ Σπανού (22ο Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους Δράμας, 1999 / Πληροφοριακό Τμήμα). Σκηνοθέτησε ταινίες μικρού μήκους ("Τα κράνη της ιστορίας", "Το μπλουτζήν της ορθοδοξίας", "Ο χούλιγκαν", "Κασκαντέρ-αγωνίες θανάτου" -Φεστιβάλ Δράμας 1991 / Διαγ.Τμ. [2] ). Την περίοδο 1992-1996 διετέλεσε μέλος του διοικητικού συμβουλίου της ένωσης Σεναριογράφων Ελλάδος, και ήταν μέλος της Εταιρείας Ελλήνων Σκηνοθετών. Διηγήματά του δημοσιεύτηκαν στη στήλη «Το σύγχρονο ελληνικό διήγημα», της εφημερίδας Τα Νέα, και στο περιοδικό ΤΟΜΕΣ, του ποιητή Δημήτρη Δούκαρη. Το 1989 κυκλοφορεί συλλογή διηγημάτων του με τίτλο "Η Σεξουαλική Ζωή Ενός Ποντικού Στην Κόλαση" από τις εκδόσεις Αιγόκερως. Το 1999 παίζονται δύο μονόπρακτά του στη σπονδυλωτή παράσταση "Πέντε Λεπτά Διάσημος" από το Θέατρο των Καιρών. Την ίδια χρονιά κυκλοφορεί το μυθιστόρημά του Μπαλαντέρ.[3] Από το 1984 εργάστηκε στη Διεύθυνση Προγράμματος της ΕΤ1. Πέθανε στις 6 Νοεμβρίου του 2001.

Παντελής Πασχαλίδης

Παραπομπές [1] Αρχείο ταινιών Μικρού Μήκους (α) (http:/ / www. shortfilm. gr/ film. asp?id=926) [2] Αρχείο ταινιών Μικρού Μήκους (β) (http:/ / www. shortfilm. gr/ film. asp?id=2221) [3] Μια κριτική από το Περιοδικό INROCK (http:/ / homepages. pathfinder. gr/ zafiratos/ pantelis. htm)

160

161

Παντελής Σούτσας Παντελής Σούτσας Ο Παντελής Σούτσας (1818-1875) ήταν ένας από τους πρώτους ηθοποιούς και θεατρικούς συγγραφείς του ελληνικού θεάτρου. Αρχικά ο Π. Σούτσας ασκούσε το επάγγελμα του τυπογράφου. Πρωτοεμφανίσθηκε σε θεατρική σκηνή επί Βασιλέως Όθωνα το 1851. Το 1862 συνεργαζόμενος με τον επίσης τότε ηθοποιό Α. Σίσυφο δημιούργησε τον δικό του θίασο. Υπήρξε σπουδαίος ηθοποιός που κατόρθωσε, έστω και αυτοδίδακτος, με συνεχή μελέτη να διορθώνει και να αναπληρεί κάθε φορά διάφορες φυσικές ελλείψεις, γεγονός που μαρτυρούσε την επαγγελματική του ευσυνειδησία. Ο Παντελή Σούτσας έγραψε επίσης και θεατρικά έργα όπως "Κωπαΐς", "Θεσμοί του Λυκούργου", "Γοθελία", κ.ά. ενώ διασκεύασε τα θεατρικά έργα "Αγαθόπουλος" και τον "Αρχοντοχωριάτη" του Μολιέρου.

Πηγές • "Νεώτερον Εγκυκλοπαιδικόν Λεξικόν Ηλίου" τομ.17ος, σελ.125

162

Παντελής Χορν Παντελής Χορν Ο Παντελής Χορν (1881-1941) ήταν αξιωματικός του Πολεμικού Ναυτικού και του Λιμενικού Σώματος καθώς και θεατρικός συγγραφέας. Γεννήθηκε στην Τεργέστη και ήταν γιος του Αυστριακού Δημητρίου Χορν και της Ματίνας Κουντουριώτη κόρης του Λάζαρου Κουντουριώτη. Εισήχθη στο Βασιλικό Ναυτικό και το 1899 αποφοίτησε απο τη Σχολή Ναυτικών Δοκίμων. Συμμετείχε στη σύσταση του Στρατιωτικού Συνδέσμου ενώ ήταν και απο τα ιδρυτικά μέλη του Λιμενικού Σώματος. Συγκεκριμένα ήταν ένας από τους τέσσερις πρώτους αξιωματικούς που μετήχθησαν από το Πολεμικό Ναυτικό, έχοντας τον βαθμό του αντιπλοιάρχου, στο Λιμενικό Σώμα, αποκτώντας τον βαθμό του επιλιμενάρχη β΄. Αποστρατεύθηκε στις 28 Οκτωβρίου του 1926 με τον βαθμό του υποναυάρχου. Σε νεαρή ηλικία άρχισε να γράφει θεατρικά έργα. Ενώ ήταν αξιωματικός του πολεμικού ναυτικού έγραψε το έργο Ανεχτίμητο, το οποίο δημιούργησε σκάνδαλο λόγω μερικών τολμηρών εκφράσεων που χρησιμοποιούσε. Με την κατηγορία ότι προσβάλλει τα ήθη παραπέμφθηκε από τον υπουργό Ναυτικών στο ναυτοδικείο, όπου αθωώθηκε. Στη συνέχεια έγραψε περισσότερα από 30 έργα, ορισμένα από τα οποία είναι κωμωδίες, μονόπρακτα, πολύπρακτα και δράματα, που παίχτηκαν από ηθοποιούς όπως η Μαρίκα Κοτοπούλη, η Κυβέλη, ο Αιμίλιος Βεάκης, η Κατίνα Παξινού και ο Αλέξης Μινωτής: ο Ξένος (1906), οι Πετροχάρηδες (1908), το τίμιο σπίτι (1908), Μελάχρα (1909), η Παναγία η Κατηφορίτισα (1915), Το Μαύρο Καράβι (1917), το Φιντανάκι (1921), η Νταλμανοπούλα (1923), ο Σέντζας (1925), Φλαντρώ (1925), Ψωροκώσταινα (1927), Το Μελτεμάκι (1927), Σταθμός (1929), Σιγανοπαπαδιές (1929), ο Πρόξενος (1931) και Ζωή και παραμύθι (1937) κ.ά. Πιστός στην ελληνική παράδοση, ο Χορν προσέδωσε ωστόσο στα έργα του έναν πολύμορφο χαρακτήρα, καθώς δέχθηκε τις ευρωπαϊκές επιδράσεις από τον ρεαλισμό, τον νατουραλισμό αλλά και το σύγχρονο ψυχολογικό δράμα. Πρωτοπόρος, τολμηρός και προκλητικός δημιούργησε σκάνδαλο τόσο με τον Σέντζα όσο και με τη Φλαντρώ, έργα που μετά το πρώτο τους ανέβασμα παρέμειναν για πολλά χρόνια στην αφάνεια. Συγκεκριμένα η πρεμιέρα του Σέντζα το 1925 από τον θίασο Βεάκη – Νέζερ, δε βρήκε ανάλογη υποστήριξη από το κοινό και δέκα ημέρες μετά το έργο κατέβηκε[1] Για πολλά χρόνια αρθρογραφούσε σε εφημερίδες της Αθήνας ενώ είχε παρουσιάσει και λογοτεχνικά έργα. Ο Παντελής Χορν συγκαταλέγεται στους σημαντικότερους θεατρικούς συγγραφείς της γενιάς του, καθώς επηρέασε σε μεγάλο βαθμό το ελληνικό θέατρο. Απεβίωσε στην Αθήνα το 1941. Είχε δύο γιους, τον Γιάννη και τον Δημήτριο Χορν. Ο τελευταίος διέπρεψε ως ηθοποιός.

Παντελής Χορν

Παραπομπές - σημειώσεις [1] Σπάθης Δ. 1993, 43.

Πηγές - Βιβλιογραφία • Λοβέρδου Μυρτώ: Η τραγωδία του πόθου (http://tovima.dolnet.gr/print_article.php?e=B&f=13831& m=C06&aa=1), το Βήμα (το Άλλο Βήμα), 06/04/2003 • Βιογραφικό του συγγραφέα (http://book.culture.gr/1935/detail.asp?ID=413) από το ΕΚΕΒΙ.

• Έργα του συγγραφέα και κριτικές των έργων του είναι διαθέσιμα σε περιοδικά των αρχών του 20ού αιώνα από την ψηφιακή συλλογή "Κοσμόπολις" (http://xantho.lis.upatras.gr/kosmopolis/index.php/index) του Πανεπιστημίου Πατρών.

• Σπάθης Δ., «Το Νεοελληνικό Θέατρο», Ελλάδα - Ιστορία και Πολιτισμός, Αθήνα, 1983.

163

164

Πέτρος Μάρκαρης Πέτρος Μάρκαρης Ο Πέτρος Μάρκαρης (γεννημένος στην Κωνσταντινούπολη, 1 Ιανουαρίου 1937) είναι διεθνώς γνωστός Έλληνας συγγραφέας. Γράφει στα ελληνικά, τουρκικά και γερμανικά. Εμφανίστηκε το 1965 με το θεατρικό έργο Η ιστορία του Αλή Ρέτζο. Ασχολήθηκε με τη συγγραφή θεατρικών έργων, κινηματογραφικών σεναρίων και τηλεοπτικών σειρών, καθώς και με μεταφράσεις λογοτεχνικών και θεατρικών έργων (μετέφρασε και σχολίασε και τα δύο μέρη του Φάουστ του Γκαίτε). Τα προηγούμενα Ο Πέτρος Μάρκαρης (Σεπτ. 2007) μυθιστορήματά του Νυχτερινό δελτίο, Άμυνα ζώνης, Ο Τσε αυτοκτόνησε έχουν πρωταγωνιστή τον αστυνομικό Κώστα Χαρίτο και κυκλοφορούν μεταφρασμένα με μεγάλη επιτυχία στη Γερμανία, τη Γαλλία, την Ιταλία, την Ισπανία, την Αγγλία, την Τουρκία, τις Ηνωμένες Πολιτείες και άλλες χώρες. Τον Ιανουάριο του 2008, ο Πέτρος Μάρκαρης επιλέχθηκε για πρόεδρος του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου (Ε.ΚΕ.ΒΙ.)[1] . Μετά τη λήξη της θητείας του Διοικητικού Συμβουλίου του Κέντρου, τον Μάιο του 2009, ο Μάρκαρης γνωστοποίησε την απόφασή του να μην μετέχει στο νέο Δ.Σ.[2] . Τον Μάρκαρη διαδέχθηκε στη θέση του προέδρου η ιστορικός τέχνης Μαίρη Μιχαηλίδου.

Έργα Σειρά Κώστας Χαρίτος: • • • • • •

Nυχτερινό δελτίο, 1995 Άμυνα ζώνης, 1998 Ο Τσε αυτοκτόνησε, 2003 Βασικός Μέτοχος, 2006 Παλιά, Πολύ Παλιά, 2008 Ληξιπρόθεσμα Δάνεια, 2010

Επίσης: • • • •

Το μετέωρο βήμα του πελαργού (ταινία), 1991 Η Αθήνα πρωτεύουσα των Βαλκανίων, 2004 Περιμένοντας τα Σύννεφα (ταινία), 2004 Κατ' εξακολούθηση, 2006

Πέτρος Μάρκαρης

Παραπομπές [1] Ο Πέτρος Μάρκαρης νέος πρόεδρος στο Εθνικό Κέντρο Βιβλίου (http:/ / www. tovima. gr/ default. asp?pid=2& ct=87& artid=226525& dt=30/ 01/ 2008), Το Βήμα 30-1-2008 [2] Δεν συνεχίζουν στο ΕΚΕΒΙ Πέτρος Μάρκαρης και Λένα Διβάνη (http:/ / news. kathimerini. gr/ 4dcgi/ _w_articles_civ_2_24/ 07/ 2009_323272), Καθημερινή 24-7-2009

Εξωτερικοί σύνδεσμοι • 3-Απρ-2010 συνέντευξη του Μάρκαρη στο Spiegel - στα Αγγλικά (http://www.spiegel.de/international/ europe/0,1518,681705,00.html): Interview with Greek Crime Writer Petros Markaris 'The Greeks Must Suffer'.

8-Απρ-2010 Μεταφρασμένο το άρθρο στο tvxs.gr (http://tvxs.gr/node/53769): Π. Μάρκαρης «Οι Έλληνες πρέπει να υποφέρουν».

• 27-Μαΐου-2010: Πέτρος Μάρκαρης - Κωνσταντινούπολη η πόλη των μειονοτήτων (http://vimeo.com/ 12124759): Ομιλία 61 λεπτών του Πέτρου Μάρκαρη με θέμα "Κωνσταντινούπολη: η Πόλη των μειονοτήτων".

165

166

Πολύβιος Δημητρακόπουλος Πολύβιος Δημητρακόπουλος Ο Πολύβιος Δημητρακόπουλος ήταν Έλληνας θεατρικός συγγραφέας, ποιητής, μυθιστοριογράφος και δημοσιογράφος. Ήταν γνωστός επίσης με το φιλολογικό ψευδώνυμο Αρκάς (Πολ Αρκάς).

Βιογραφικό Γεννήθηκε το 1864 στην Κυπαρισσία της Μεσσηνίας. Αρχικά ακολούθησε στρατιωτική καριέρα. Το 1852(?), ενώ υπηρετεί ως λοχίας στο Ναύπλιο γράφει την πρώτη του κωμωδία. Αυτό είχε ως αφορμή να παραιτηθεί από το στρατό και να αφοσιωθεί στο θέατρο. Η εργογραφία του περιλαμβάνει πάνω από εκατό έργα. Μεταξύ των δημιουργιών του συγκαταλέγονται και επιθεωρήσεις, ήταν μάλιστα ένας από τους πρώτος συγγραφείς του είδους στην Ελλάδα. Ως δημοσιογράφος εργάστηκε στις περισσότερες εφημερίδες και περιοδικά της εποχής του. Ο ίδιος εξέδωσε το περιοδικό «Πρωτεύουσα». Ήταν επίσης ένας από τους ιδρυτές της Εταιρείας Ελλήνων Θεατρικών Συγγραφέων, ενώ διατέλεσε και αντιπρόεδρος της δύο φορές. Πέθανε στην Αθήνα το 1922.

Ενδεικτική εργογραφία Θεατρικά Έργα Δράματα/Τραγωδίες • Η Μαρκέλλα • • • • • • • • • • • • •

• Το πρώτο του σοβαρό έργο. Παρουσιάστηκε στο θέατρο «Αθήναιον» από το θίασο Κοτοπούλη. Η αιώνια γυναίκα Ο Βελισάριος Η Βουλγάρα Ο γελωτοποιός του βασιλέως Η Διδώ Ειρήνη η Αθηναία Ο Ίκαρος Ο Ιωάννης Κωλέττης Ο κουρσάρος Ο Θεός κελεύει Η μέλισσα Οι μυλόπετρες Το ψωμί

Πολύβιος Δημητρακόπουλος Κωμωδίες • • • • • •

Η ανάσταση του Λαζάρου Αντίο Γλαρέντζα Ενοικιάζεται Οι ζωντοχήρες Τα κουλουβάχατα Ο λουλουδόκοσμος

Επιθεωρήσεις • • • • • •

Εδώ κι εκεί Το καμπαρέ Ο κινηματογράφος Η μαντάμ Μαίρη Τα Παναθήναια Η ρωμιοπούλα

Όπερες • Πειρατής (μουσική: Θ. Σακελλαρίδη) • Διδώ (μουσική: Διονυσίου Λαυράγκα) Οπερέτες • Σία κι αράξαμε (μουσική: Θ. Σακελλαρίδη) • Η κρητικοπούλα (μουσική: Σπ. Σαμάρα) • Η πριγκίπισσα της Σασσόνος (μουσική: Σπ. Σαμάρα)

Μυθιστορήματα • • • • • • • •

Τα άνθη της λεμονιάς Ο αυτόχειρας Η δούκισσα της Πλακεντίας Μάγδα η Εβραία Το μυστικό του Βοσπόρου Η Ραλλού Τζένη Θεοτόκη Η χρυσωμένη λάσπη

167

Πολύβιος Δημητρακόπουλος

Ποιήματα • Εξωτικά τραγούδια • Σατιρικό

Μελέτες • Το μυστικό της ζωής (ψυχοφυσιολογική) • Αι δύο διαθήκαι: Η χρυσή διαθήκη και Η σιδηρά διαθήκη (κοινωνιολογικές)

Μεταφράσεις • Κωμωδίες του Αριστοφάνη • Αετιδέας του Εντμόν Ροστάν

Πηγές • Κιτριώτης Δημήτρης, Μυλωνάς Γιάννης: Βιογραφίες & Εργογραφίες Ελλήνων συγγραφέων, Εκδόσεις Πατάκη, Αθήνα 1997, ISBN 960-293-066-7 • Κυριάκος Α. Γεωργίου, Αντωνία Παπαστυλιανού: Βιογραφίες Νεοελλήνων συγγραφέων, Εκδόσεις Γιάννη Ρίζου, Αθήνα 1980 • Μεγάλη εγκυκλοπαίδεια Γιοβάννη, έκδοση 1979,τόμοι 4&6

168

169

Πυθαγόρας Παπασταματίου Πυθαγόρας Παπασταματίου Ο Πυθαγόρας Παπασταματίου, γνωστός απλώς με το μικρό του όνομα, «Πυθαγόρας» ήταν στιχουργός, ηθοποιός, σεναριογράφος και θεατρικός συγγραφέας. Γεννήθηκε το 1930 στο Αγρίνιο, όπου και έζησε μέχρι τα 18 του χρόνια. Οι γονείς του κατάγονταν και οι δύο από τη Σάμο[1] . Είχαν γνωριστεί στη Σμύρνη, λίγο πριν την Καταστροφή, όπου η μητέρα του ήταν δασκάλα και ο πατέρας του έφεδρος αξιωματικός. Η Μικρασιατική Καταστροφή σημάδεψε την οικογενειακή τους ζωή και επηρέασε αργότερα και το έργο του ως συνθέτη[2] . Το 1940, με το ξέσπασμα του Πολέμου, ο Πυθαγόρας μόλις είχε γραφτεί στο οκτατάξιο γυμνάσιο αρρένων Αγρινίου. Κατά τη διάρκεια της Κατοχής, οι γονείς του και οι αδελφές του είχαν καταφύγει στον ορεινό Βάλτο, ο αδελφός του ήταν αντάρτης, ενώ ο ίδιος φιλοξενούνταν από συγγενείς σε χωριό της Μακρυνείας. Σε ηλικία 14 ετών, το Μάρτιο του 1944 κατατάχτηκε και αυτός στον ΕΛΑΣ και τελείωσε το Γυμνάσιο μετά τη λήξη του πολέμου. Ήδη από το Γυμνάσιο υπέγραφε ως «Πυθαγόρας», χωρίς το επώνυμό του, και στην ερώτηση καθηγητή του γιατί δεν γράφει και το επώνυμο, αυτός απάντησε: «Ένας είναι ο Πυθαγόρας, όλοι με ξέρουν, δε χρειάζεται το επώνυμο»[3] . Με το μικρό του όνομα έμελλε να γίνει και αργότερα γνωστός. Μετά το Γυμνάσιο, το 1949, έφυγε για την Αθήνα. Φοίτησε στη Δραματική Σχολή του Ωδείου Αθηνών, με δάσκαλο τον Δημήτρη Ροντήρη. Από τη Σχολή αποφοίτησε με άριστα, αλλά δεν ήταν αυτό ακριβώς που ζητούσε. Εργάστηκε για λίγο στο θέατρο, γρήγορα όμως στράφηκε στη συγγραφή στίχων και επιθεωρήσεων, στην οποία επικεντρώθηκε ιδίως από το 1958 και μετά. Το 1973 διετέλεσε έκτακτο μέλος, το 1974 πάρεδρος και το 1975 τακτικό μέλος της εταιρείας θεατρικών συγγραφέων. Έγραψε δεκάδες τραγούδια, που αγαπήθηκαν, τραγουδήθηκαν και τραγουδιούνται μέχρι και σήμερα. Πέθανε αιφνίδια από έμφραγμα σε ηλικία μόλις 49 ετών, στις 12 Νοεμβρίου του 1979[4] .

Τραγούδια • • • • • • • • • • •

Ξαναβλέπω το μικρό το αμαξάκι, Μαίρη Λω, 1954 Κάθε λιμάνι και καημός, Πάνος Γαβαλάς-Ρία Κούρτη, 1964 Ο Σταμούλης ο λοχίας Όταν πίνει μια γυναίκα Πίσω από τις καλαμιές Κυρά-Γιώργαινα Στα βράχια της Πειραϊκής Νύχτα στάσου Ο επιπόλαιος Η φαντασία (Μουσική: Απόστολος Καλδάρας, Τραγούδι: Γιώργος Νταλάρας) Υπάρχω (Μουσική: Χρήστος Νικολόπουλος, Τραγούδι: Στέλιος Καζαντζίδης)

Πυθαγόρας Παπασταματίου

Εξωτερικές συνδέσεις • Εφημερίδα «Νέα Εποχή» [5] • Ο Πυθαγόρας στο site της νομαρχίας [6]

Παραπομπές [1] [2] [3] [4]

Η Σαμιακή καταγωγή των γονιών του εξηγεί και το όνομά του. Κύκλος τραγουδιών «Μικρά Ασία», σε συνεργασία με τον Απόστολο Καλδάρα. Από το βιβλίο του Άγγελου Αξιώτη «Πυθαγόρας: 30 χρόνια τραγούδια». Εφημερίδα Μακεδονία (http:/ / www. nlg. gr/ digitalnewspapers/ ns/ pdfwin_ftr. asp?c=124& pageid=94336& id=-1& s=0& STEMTYPE=0& STEM_WORD_PHONETIC_IDS=ARsASdASQASJASLASkASZASJASa& CropPDF=0), Ο γνωστός στιχουργός Πυθαγόρας πέθανε από έμφραγμα, 13-11-1979, ψηφιακό αρχείο ΕΒΕ.

[5] http:/ / www. epoxi. gr/ persons20. htm [6] http:/ / www. aitnia. gr/ Default. aspx?id=251

170

171

Πωλ Νορ Πωλ Νορ Ο Πωλ Νορ (Νίκος Νικολαΐδης) (1899-1981) ήταν Έλληνας δικηγόρος, δημοσιογράφος, ποιητής, συγγραφέας, εκδότης και περισσότερο γνωστός ως επιθεωρησιογράφος. Το πραγματικό του όνομα ήταν Νίκος Νικολαΐδης, του Γεωργίου. Γεννήθηκε στην Αθήνα τον Ιούνιο του 1899. Μετά το πέρας των γυμνασιακών του σπουδών εργάστηκε στο Υπουργείο Οικονομικών την περίοδο 1917 -1920. Στη συνέχεια σπούδασε νομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών απ΄ όπου έλαβε το πτυχίο του το 1924. Άσκησε το δικηγορικό του επάγγελμα από 1925 μέχρι 1927 όπου από τότε ξεκίνησε ν΄ ασχολείται με τη δημοσιογραφία και την ποίηση. Αρχικά ξεκίνησε να δημοσιογραφεί με το καλλιτεχνικό ψευδώνυμο, Νίκος Λαΐδης, εκ του επιθέτου του, που αργότερα εγκατέλειψε χρησιμοποιώντας το περισσότερο εύηχο Πωλ Νορ με το οποίο και καθιερώθηκε ως ένας από τους μεγαλύτερους ευθυμογράφους του μεσοπολέμου. Ιδιαίτερη υπήρξε η συμβολή του στο θέατρο, μετέφρασε και διασκεύασε πολλά θεατρικά έργα και έγραψε πολλές επιθεωρήσεις μαζί με τον Ασημάκη Γιαλαμά με τη συνεργασία του οποίου εξέδιδε στη δεκαετία του 1930 το σατυρικό περιοδικό «Παπαρούνα» στο οποίο και καυτηρίαζε ιδιαίτερα τα πολιτικά δρώμενα της εποχής, όπως το χρεοστάσιο του 1932, τις εκλογές της 5ης Μαρτίου 1933, την απόπειρα δολοφονίας του Βενιζέλου, το κίνημα του Πλαστήρα κ.ά. που μετατράπηκαν όλα σε καυστικά θέματα των επιθεωρήσεων. Κατά τη Μεταξική περίοδο συνεργαζόταν με την εφημερίδα «Βραδυνή» που δημοσίευε ποιήματά του κάποια των οποίων οι ακροστιχίδες παρουσίαζαν αντικυβερνητική συνθηματολογία, όπως «Ζήτω η Δημοκρατία», «χέσε μέσα στο φασισμό», κ.ά. από τα οποία και κρίθηκε τότε ως αντιμεταξικός με συνέπεια να φύγει από την Ελλάδα για πολύ μεγάλο διάστημα. Συνεργάστηκε με τις εφημερίδες «Εσπερινή», «Βραδυνή», «Νέα ημέρα», «Εστία», «Έθνος», «Πρωΐα», «Καθημερινή», «Ελληνική», «Ελληνικόν Μέλλον», «Φωνή του Λαού», «Ριζοσπάστης» κ.ά.. Επίσης, κατά το μακρύ χρόνο που διέμενε στις ΗΠΑ, διετέλεσε συνεργάτης της ελληνόφωνης εφημερίδας της Νέας Υόρκης «Εθνικός Κήρυξ της Νέας Υόρκης», της ημερήσιας αμερικανικής εφημερίδας «Jajestown Sun» κ.ά. Στο συγγραφικό του έργο περιλαμβάνονται: Λόρδος Βύρων (εκδ. 1934), στην αγγλική τα : Akritan Songs (μετάφραση των Ακριτικών του Άγγελου Σικελιανού) (εκδ. 1944), Salaman-der , (εκδ. 1945), Chaos Revisited, (εκδ.1965). Άπαντα Σατυρικά Λυρικά τόμος Α΄ (εκδ. 1977), Κακομοιρικά Έπη (εκδ. 1977), Το λιθαράκι μου (εκδ.1978), Ρίμες (Πωλνόρριμες) (εκδ.1978), Ο Πωλ Νορ διετέλεσε μέλος του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών, της Εταιρίας Ελλήνων Θεατρικών Συγγραφέων, της Ενώσεως Συντακτών Ημερησίων Εφημερίδων Αθηνών, και της Writers of America Guild Inc. West.. Επίσης έλαβε μέρος σε πολλές δημοσιογραφικές αποστολές εκτός Ελλάδας όπως στην Αμερική 1930-31, Βιέννη (1934), Παρίσι (1938), στις ΗΠΑ όπου διέμεινε για μακρό διάστημα (1938-1970), στη Σουηδία (1970-1974) απ΄ όπου και επέστρεψε στην Ελλάδα μετά την μεταπολίτευση και διέμενε μόνιμα παρά την πλατεία Συντάγματος, στην Αθήνα στην αρχή της οδού Ερμού. Ομιλούσε επίσης γαλλικά, αγγλικά, γερμανικά, ιταλικά, ισπανικά και σουηδικά. Σύζυγός του ήταν η Αλίκη Θεοδωρίδου – Νικολαΐδη, κόρη της πρωταγωνίστριας του θεάτρου Κυβέλης από το δεύτερο σύζυγό της, (μετέπειτα συζύγου του Γεωργίου Παπανδρέου). Πέθανε στην Αθήνα το 1981 σε ηλικία 82 ετών.

Πωλ Νορ

Πηγές • Who's Who 1979, σελ.588.

172

173

Ροζίτα Σώκου Ροζίτα Σώκου Η Ροζίτα Σώκου είναι Ελληνίδα δημοσιογράφος, συγγραφέας, μεταφράστρια και τηλεοπτικό πρόσωπο.

Βιογραφία Πρώτα χρόνια Η Ροζίτα Μαρία Ζωή (όπως είναι το πλήρες της όνομα, αφού τότε οι ιερείς είχαν ενδοιασμούς στο να δώσουν μη ορθόδοξα ονόματα στα παιδιά) γεννήθηκε στις 9 Σεπτεμβρίου 1923 στην Πλάκα της Αθήνας, και μεγάλωσε στο Ψυχικό. Κόρη του δημοσιογράφου, θεατρικού συγγραφέα και εκδότη Γεωργίου Σώκου από το Αιτωλικό και της Τιτίκας Μιχαηλίδου από τη Σμύρνη. Ο πατέρας της είχε μια τεράστια βιβλιοθήκη που εμπλουτιζόταν από κάθε νέα κυκλοφορία, και η Ροζίτα διάβασε πολύ μεγάλες ποσότητες γραπτού λόγου, είτε ήταν κατάλληλος για την ηλικία της είτε όχι. Από την άλλη, ο παππούς της Φώτης Μιχαηλίδης, μανιώδης θεατρόφιλος και κινηματογραφόφιλος, την πήγαινε από νήπιο σε όλες ανεξαιρέτως τις ταινίες και θεατρικές παραστάσεις που παίζονταν στην Αθήνα, και η Ροζίτα κρατούσε τετράδιο με κριτικές της από την εποχή του γυμνασίου. Το 1944 πέθανε ο πατέρας της, μετά από πολύχρονη ασθένεια. Έφηβη ακόμη, άρχισε να εργάζεται ως μεταφράστρια και ως καθηγήτρια ξένων γλωσσών.

Σπουδές Τελείωσε το Αρσάκειο Γυμνάσιο Θηλέων, τις τάξεις του Γαλλικού Ινστιτούτου Αθηνών με δάσκαλο τον Ροζέ Μιλλιέξ και πήρε το Cambridge Diploma of English Studies. Μετά το τέλος του σχολείου, η αγάπη της για τη ζωγραφική την έσπρωξε να δώσει εξετάσεις στη Σχολή Καλών Τεχνών, όπου παρακολούθησε μαθήματα από τον Μαθιόπουλο κ.α. Εγκατέλειψε όμως γρήγορα τη σχολή όταν γνώρισε το Γιάννη Τσαρούχη, ιδρύοντας μαζί του, και μαζί με άλλους νεαρούς επίδοξους ζωγράφους (όπως ο Κοσμάς Ξενάκης, ο Γιάννης Γαΐτης, ο Νίκος Γεωργιάδης, ο Μίνως Αργυράκης κ. α.) έναν ερασιτεχνικό όμιλο που έμεινε γνωστός ως "σχολή Τσαρούχη". Εν τω μεταξύ -ήταν τα χρόνια της γερμανικής κατοχής - παρακολουθούσε τα μαθήματα της θεατρικής σχολής του Βασίλη Ρώτα, με καθηγητές τον γλύπτη Απάρτη, τη θεατρολόγο Σοφία Μαυροειδή-Παπαδάκη, στη δραματική τέχνη τον Γιαννούλη Σαραντίδη, τον σκηνογράφο και ζωγράφο Τσαρούχη, τον ενδυματολόγο Αντωνάκη Φωκά, και τον ίδιο το Βασίλη Ρώτα: συμμαθητές της οι τρεις αδελφοί Ξενάκη (Γιάννης, Ιάσων και Κοσμάς), ο Νίκος Γεωργιάδης, ο Μίνως Αργυράκης, ο Μίνως Βολανάκης, ο Μάνος Ζαχαρίας. Μετά την απελευθέρωση πήγε στην Αγγλία όπου παρακολούθησε μαθήματα στο πανεπιστήμιο Lady Margaret Hall της Οξφόρδης, με θέμα τη λογοτεχνία του 20ού αιώνα.

Ροζίτα Σώκου

Έντυπη δημοσιογραφία Από τις πρώτες γυναίκες-δημοσιογράφους της Ελλάδας, άρχισε να ασχολείται επαγγελματικά με την κινηματογραφική κριτική το 1946: στο περιοδικό Χόλλυγουντ, στην εφημερίδα Οι καιροί (1948-1950) στην Ανεξαρτησία (1949), στη Βραδυνή (1949-1955), και συγχρόνως στην αγγλική Athens News (1952-1980). Το 1953 η Ελένη Βλάχου, που ως τότε έγραφε η ίδια την κινηματογραφική κριτική της Καθημερινής, της παρέδωσε τη στήλη, την οποία θα κρατούσε για αρκετά χρόνια, συνεργαζόμενη επίσης στα περιοδικά Εκλογή και Εικόνες, που πρωτοβγήκε το 1956. Μεσολάβησε, το 1957, ο γάμος της με τον Ιταλό δημοσιογράφο Manlio Maradei [1], η αναχώρησή της για την Ιταλία και η γέννηση, το 1958, της κόρης της, Ιρένε. Από εκεί συνεργαζόταν ακόμη με τη Βλάχου, στο περιοδικό "Εκλογή"[2] και μάλιστα στην Ιταλία πρωτογνώρισε τον Κυριακόπουλο (μετέπειτα ΚΥΡ)τον οποίο και σύστησε στη Βλάχου - η αρχή μιάς θριαμβευτικής σταδιοδρομίας[2] . Επιστροφή στην Ελλάδα, με το παιδί, το 1961, για να στηρίξει τη δημιουργία της Μεσημβρινής (1961-1965). Επί πολλά χρόνια συνεργαζόταν με την Ταινιοθήκη της Ελλάδος, γράφοντας φυλλάδια αλλά και παρουσιάζοντας τις ταινίες πριν από τις Κυριακάτικες προβολές τους Μετά το πραξικόπημα του 1967 η Καθημερινή έκλεισε (όπως και οι Εικόνες) και η Ρ.Σ. συνεργάστηκε στη δημιουργία του περιοδικού Επίκαιρα, του Γιάννη Πουρνάρα, καθώς και σε περιοδικά όπως το Πρώτο, γιά λογαριασμό του οποίου πήγε, το 1968, αποστολή στην τότε Σοβιετική Ένωση και στο Χόλλυγουντ. Από το 1969 άρχισε η συνεργασία της με την Ακρόπολη στην οποία, ένα χρόνο αργότερα, προστέθηκε η Απογευματινή, στην οποία παρέμεινε ώς το φθινόπωρο 2005: γράφοντας κριτική κινηματογράφου, αργότερα θεάτρου, μπαλέτου, αλλά και διάφορες προσωπικές σελίδες (με χρονογραφήματα, πορτραίτα καλλιτεχνών ή αναμνήσεις), καθώς και ανταποκρίσεις από κινηματογραφικά και θεατρικά φεστιβάλ (Καννών, Βενετίας, Βερολίνου, Σαν Σεμπαστιάν, Ταορμίνα, Σπολέτο κ. ά.). Στις ανταποκρίσεις της, ειδικά από τη Θεσσαλονίκη, έδινε παθιασμένο αγώνα για ταλαντούχους δημιουργούς που θεωρούσε οτι αδικούνταν από το κατεστημένο. Συχνά καταπιανόταν, σε σειρές άρθρων, με τολμηρά θέματα όπως ήταν τη δεκαετία του '70 η ομοφυλοφιλία, ή η ισχυρή καταγγελία της ενάντια στο ξεπούλημα διανοούμενων για τις επιχορηγήσεις του Ιδρύματος Φόρντ, που την έφερε μάλιστα σε αντιπαράθεση με τον παλιό της έρωτα Γιάννη (Ιάννη μετέπειτα) Ξενάκη και τη γυναίκα του Φρανσουάζ, που διέψευσαν όσα είχαν πει, δηλώνοντας πως δεν της έδωσαν ποτέ συνέντευξη! (...)οι εκδότες Λεωνίδας Χρηστάκης, που εξέδιδε το περιοδικό Panderma και Κούρος, ο Γιώργος Χατζόπουλος, των εκδόσεων «Κάλβος», ο Θύμιος Παπανικολάου, ο συγγραφέας Κώστας Χατζηαργύρης, ακόμα και δημοσιογράφοι, όπως η Ροζίτα Σώκου, κ.α. κατήγγειλαν τις επιχορηγήσεις του ιδρύματος ως τον Δούρειο Ίππο της αμερικανικής πολιτικής (...)Η Ροζίτα Σώκου δημοσίευσε στην Καθημερινή μία συνέντευξη με τη Φρανσουάζ Ξενάκη, σύζυγο του επιχορηγηθέντος Γιάννη Ξενάκη, που υποστήριζε ότι το ίδρυμα είναι παράρτημα της CIA, πυροδοτώντας έτσι γενικευμένη αντιπαράθεση.

[2]

Όταν η Καθημερινή ξανάρχισε την κυκλοφορία της, έγραφε στο κυριακάτικο φύλλο (με το ψευδώνυμο Ειρήνη Σταύρου), έως το 1987, που η Ε. Βλάχου πούλησε την εφημερίδα στον όμιλο Γραμμή του Κοσκωτά. Έγραφε για ένα διάστημα και στο Έθνος της Κυριακής, στον Κόσμο του Επενδυτή και άλλες εφημερίδες. Επί χρόνια είχε μια σελίδα στο περιοδικό Παιδί και Νέοι γονείς. Μετά το τέλος της εκπομπής «Να η ευκαιρία», από το 1984, ξεκίνησε, με τον ίδιο τίτλο, μια σελίδα στο εβδομαδιαίο περιοδικό Τηλέραμα, όπου προσπαθούσε να δώσει ελπίδα ή και λύσεις στα κάθε λογής προβλήματα που της έγραφαν οι αναγνώστες. Η συνεργασία αυτή κράτησε ως το 2006.

174

Ροζίτα Σώκου

Ραδιόφωνο- τηλεόραση Στο ραδιόφωνο, είχε δική της εκπομπή με συνεντεύξεις διάσημων και άσημων φίλων που μιλούσαν για τις χαρές και τις λύπες του επαγγέλματος που διάλεξαν, και άλλη μία, πιό ποικίλης ύλης, μαζί με τον Κώστα Φέρρη, με τίτλο Λίθοι και κέραμοι. Στην τηλεόραση, έγινε γνωστή από την εκπομπή "ταλέντων" Να η ευκαιρία (1977-1983)[2] στην οποία ήταν μέλος της κριτικής επιτροπής (μαζί με το Γιώργο Κατσαρό, το Γρηγόρη Γρηγορίου, το Λευτέρη Παπαδόπουλο και τη Σάσα Ντάριο): η πλατιά της καλλιέργεια, αλλά κυρίως η αμεσότητα, η ζεστασιά και η επαφή που ξέρει να δημιουργεί με το κοινό, την έκαναν ιδιαίτερα δημοφιλή στο πανελλήνιο, ενώ η εκπομπή σημείωσε μεγάλο ποσοστό τηλεθέασης. Το 1992-93 είχε μια προσωπική εκπομπή στο Νew Channel , με τίτλο Οι επισκέπτες της νύχτας, στην οποία υποδεχόταν προσωπικούς της φίλους, επώνυμους και μη, για μια ανεπιτήδευτη και απρογραμμάτιστη κουβεντούλα στο σαλόνι του σπιτιού της. Το 1995-96 εμφανιζόταν μια φορά την εβδομάδα στον Πρωινό καφέ του ΑΝΤ 1. Στις αρχές του 1997 το Κανάλι 5 επιχείρησε να αναβιώσει την επιτυχία του Να η ευκαιρία συγκεντρώνοντας Σώκου, Κατσαρό, Ντάριο, μαζί με καινούργιους συνεργάτες, σε μια εβδομαδιαία εκπομπή παρουσίασης ταλέντων με τίτλο ΄Ονειρα στο φως , η οποία όμως δεν κράτησε πολύ. Σ' όλο αυτό το διάστημα, πολύ πυκνές ήταν και εξακολουθούν να είναι ώς τώρα (2008) οι εμφανίσεις της ως καλεσμένη σε διάφορες εκπομπές.

Μεταφράσεις Ξέρει καλά γαλλικά, αγγλικά και ιταλικά. Έχει μεταφράσει πολλά βιβλία - μεταξύ άλλων Χάξλεϋ, Μπέργκμαν, Ασίμοφ και Στανισλάφ Λιέμ, αλλά και τη σειρά «Κόρτο Μαλτέζε» του Ούγκο Πρατ. Έχει μεταφράσει, επιμεληθεί και γενικώς συμπληρώσει (ειδικά το ανύπαρκτο κεφάλαιο περί ελληνικού σινεμά) το δίτομο έργο Κινηματογράφος του εκδοτικού οίκου Πάπυρος-Λαρούς. Έχει μια ιδιαίτερη αγάπη στην επιστημονική φαντασία: Στις αρχές του 1960 η Ροζίτα Σώκου, η οποία μέχρι τότε έστελνε συνεργασίες στην Εκλογή από την Ρώμη, επιστρέφει στην Αθήνα και αρχίζει να συνεργάζεται στενότερα με την Ελένη Βλάχου, η οποία, την εποχή εκείνη, ετοιμάζεται να εγκαινιάσει τις εκδόσεις "Γαλαξίας" (η πρώτη σχετική με τον νέο εκδοτικό οίκο διαφήμιση δημοσιεύεται στο οπισθόφυλλο της Εκλογής #194, 20-11-1960) και να εκδόσει την Μεσημβρινή (Οκτώβριος 1961). Η επίδραση της, ιταλόφωνης και αγγλόφωνης κυρίως, καθώς και φανατικής οπαδού της επιστημονικής φαντασίας, Ρ. Σώκου είναι εμφανής στην επιλογή των διηγημάτων της Εκλογής: υπάρχει μια στροφή σε πιο hard sf κείμενα (τα οποία, παρεμπιπτόντως, δεν έχουν δημοσιευθεί στο γαλλικό fiction). Μερικά από τα διηγήματα αυτά, μαζί με άλλα που έχουν δημοσιευθεί παλαιότερα στην Εκλογή, θα εκδοθούν στον τόμο Φανταστικά Διηγήματα, Γαλαξίας, 1961, στην συγκρότηση του οποίου σημαντικό ρόλο έπαιξε η Σώκου.

[2]

Αγάπη που δεν πέρασε με τα χρόνια, αφού ακόμη το 1981 τη βρίσκουμε να προλογίζει τον τόμο κόμικς "Flash Gordon Ο Τύρανος του Μόνγκο"

Θέατρο - Μονογραφίες Από το 1974 άρχισε η ενασχόλησή της με το θέατρο, γράφοντας Το πορτραίτο του Ντόριαν Γκρέϋ και διασκευάζοντας το Λέντς για το Θέατρο Έρευνας. Αργότερα μετέφρασε το Σοκ του Σαμ Σέππαρντ και το Με θέα τη θάλασσα του Έντουαρντ Άλμπι που ανέβηκαν (το 1995 και '96 αντίστοιχα) στο θέατρο του Γιώργου Μεσσάλα. Συνεργάστηκε με την κόρη της στη μετάφραση του έργου της Μάντζουλα Παντμανάμπαν Συγκομιδή που πήρε το 1ο βραβείο στο Διεθνή Διαγωνισμό Θεάτρου του Ιδρύματος Α. Ωνάσης (1998) και της Ιεζάβελ του Ζαν Ανούιγ που ανέβασε ο θίασος Τζένης Ρουσσέα στις αρχές του 1999. Το 1999-2000 ξαναπαρουσιάστηκε το Πορτραίτο του Ντόριαν Γκρέϋ, αυτή τη φορά από το θίασο του Στράτου Τζώρτζογλου.

175

Ροζίτα Σώκου Έχει γράψει και δημοσιεύσει μονογραφίες για πρωταγωνιστές στο χώρο της τέχνης: (Νουρέγεφ {1983), Αναστάσιος{1985}, Νουρέγεφ-όπως τον γνώρισα (2003))Ο Μάριος κι εγώ (2005),για τον τραγουδιστή/ηθοποιό Μάριο Φραγκούλη. Επίσης το θεατρικό έργο Quai Voltaire (1991), εμπνευσμένο από τη ζωή της στο Παρίσι κοντά στο Νουρέγεφ. Ετοιμάζει (2010), με τη συνεργασία της κόρης της, την αυτοβιογραφία της με τίτλο "Οι άντρες της ζωής μου - και μερικές γυναίκες". Από το φθινόπωρο του 2006 διδάσκει Ιστορία Θεάτρου στη δραματική σχολή "Μέλισσα" της Έλντας Πανοπούλου. Έχει τιμηθεί από τη Γαλλική Κυβέρνηση με το παράσημο Ιππότης του Τάγματος Γραμμάτων και Τεχνών (Chevalier de l' Ordre des Arts et des Lettres) για τις υπηρεσίες της στον κινηματογράφο (1986)και από το Ίδρυμα Μπότση (1988) γιά την προσφορά της στη δημοσιογραφία γενικότερα. Το Μάρτιο του 2009 τιμήθηκε από την ΕΣΗΕΑ, μαζί με πέντε άλλες γυναίκες δημοσιογράφους, "για την καταξιωμένη δημοσιογραφική της πορεία, το επαγγελματικό ήθος της και την προσφορά της στον κλάδο Το Νοέμβριο του 2009 βραβεύτηκε στην τιμητική εκδήλωση «Από το 1 στο 50: Το 50ό Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης συναντά την 1η Εβδομάδα Ελληνικού Κινηματογράφου», η οποία έγινε την Τρίτη 17 Νοεμβρίου, στo Ολύμπιον, στο πλαίσιο της 50ης επετειακής διοργάνωσης, ανάμεσα σε άλλα πρόσωπα που σηματοδότησαν την ίδρυση και την εξέλιξη του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης[2] Ζει στην Αθήνα. Από την κόρη της Ιρένε Μαραντέϊ έχει δύο εγγόνια, τον Τανκρέντι- Εμίλιο (1993) και τη Λαβίνια-Φαρίντα (1997).

ΚΑΤΑΛΟΓΟΙ MME Εφημερίδες: • • • • • • • • • •

Οι Καιροί (1948-50) Ανεξαρτησία (1949) Βραδυνή (1949-1955) Athens News (1952--1960) Καθημερινή (1953-1957 και 1960-1967, 1974-1987) Μεσημβρινή (1961-1965) Ακρόπολις (1969- ?) Απογευματινή (1970-2005) Έθνος της Κυριακής Κόσμος του Επενδυτή

Περιοδικά: • • • • • • •

Χόλλυγουντ (1946) Εικόνες(1953-1957 και 1961-1967) Εκλογή 1955 -1961 Επίκαιρα (1967) Πρώτο (1967-68) Παιδί και Νέοι Γονείς Τηλέραμα (1984-2005)

καθώς και μεμονωμένες συνεργασίες σε πολλά άλλα

176

Ροζίτα Σώκου

Τηλεοπτικές και ραδιοφωνικές εκπομπές Ραδιόφωνο: • "Λίθοι και κέραμοι" - με τον Κώστα Φέρρη • "Επισκέπτες της νύχτας" - με διάφορους καλεσμένους Τηλεόραση: • "Να η ευκαιρία" (1977-1983) μέλος της κριτικής επιτροπής • "Όνειρα στο φως: Να η ευκαιρία, νέα εκδοχή" 1997 στο Κανάλι 5 • "Οι επισκέπτες της νύχτας" (1992-1993) New Channel καθώς και αμέτρητες συμμετοχές ως καλεσμένη σε διάφορες εκπομπές • "Μουσική βραδιά" (1976) καλεσμένη • "Βραδιά επιθεώρησης" (1984) - 5 επεισόδια της σειράς του Γιώργου Λαζαρίδη • "Πρωινός καφές" (προσκεκλημένη, μια φορά την εβδομάδα) (1995-1996) ANT1 κ.ά. Κινηματογράφος • Προς την ελευθερία (του Χάρη Παπαδόπουλου) 1996

Μεταφράσεις Βιβλία και κόμικς: • Mary Shelley: "Φρανκενσταϊν" • Bergman: Η τριλογία της σιωπής (3 σενάρια) εκδ. Γαλαξίας • Bergman:“Αγριοφράουλες”-“Η έβδομη σφραγίδα” εκδ. Γαλαξίας, ανατύπωση εκδ. Ερμίας (1978), ISBN 960-216-039-X • Aldous Huxley: Ο μεγαλοφυής και η θεά εκδ. Γαλαξίας, ανατύπωση εκδ. Ερμίας (1989) • Stanislaw Lem: Κυβεριάδα (1979) εκδ. Κάκτος • Heinlein: Το διπλό αστέρι (1972), εκδ. Πάπυρος Press • Stanislaw Lem: Σολάρις (1961) εκδ. Καστανιώτη • Isaac Asimov: Εγώ το ρομπότ εκδ. Γαλαξίας • Φανταστικά διηγήματα (ανθολογία επιστημονικής φαντασίας) εκδ. Γαλαξίας, 1961 • Chanel η μοναχική, εκδ. Γαλαξίας • Charensol: Ιστορία του κινηματογράφου (με δικές της προσθήκες) εκδ. Πάπυρος-Larousse • Corto Maltese (αρκετοί τίτλοι) εκδ. Μαμούθ Κόμικς Θέατρο: • • • •

Σόκ - του Sam Shepard 1995 Θαλασσινή Θέα - του Edward Albee 1996 Συγκομιδή - της Manjula Padmanabhan (με την Ι. Μαραντέϊ) - 1988 Βραβείο Ιδρύματος Ωνάση Ιεζαβέλ - του Jean Anouilh (με την Ι. Μαραντέϊ)- 1999 θέατρο «Σταθμός» Σκηνοθεσία: Κοραής Δαμάτης Με τη Τζένη Ρουσσέα

177

Ροζίτα Σώκου

Θεατρικές διασκευές • Lenz, από τη νουβέλλα του Georg Büchner (για το Θέατρο Έρευνας του Δημήτρη Ποταμίτη) • Το πορτραίτο του Ντόριαν Γκρέυ - από τη νουβέλλα του Oscar Wilde, 1977, (για το Θέατρο Έρευνας του Δημήτρη Ποταμίτη). Παρουσιάστηκε και το 2000 από το Στράτο Τζώρτζογλου.

Συγγραφικό έργο • Το εγκεφαλόποδο – διήγημα επιστημονικής φαντασίας, πρωτοεκδόθηκε στο περιοδικό “Italia domani” (Ρώμη, 1960) και, στα ελληνικά, στο περιοδικό "Εκλογή" τεύχος 183 (19-6-1960) • Νουρέγεφ - βιβλίο για τη γνωριμία της με το διάσημο χορευτή/χορογράφο, εκδ. Κάκτος 1982 • Αναστάσιος - πορτραίτο του χορευτή Αναστάσιου Βιτώρου, εκδ. Κάκτος, 1985 • Νουρέγεφ- όπως τον γνώρισα - ολοκληρωμένη εκδοχή, πλήρης βιογραφία, με τη συνεργασία της Ιρένε Μαραντέϊ. Εκδ. Κάκτος, 2003 ISBN 960-382-503-4 • Quai Voltaire - θεατρικό έργο, εκδ. Χατζηνικολή, 1990-91 • Ο Μάριος και γωεκδ. Καστανιώτης, 2005 ISBN 960-03-4126-5

Πηγές • • • • • • • • • • • • • •

Οπισθόφυλλα των βιβλίων της Συνεντεύξεις σε περιοδικά Συνεντεύξεις στην τηλεόραση Who is Who Βιογραφικό στη σελίδα των εκδόσεων Καστανιώτη [3] Μίνι βιογραφικό από τη σελίδα των εκδόσεων Ελευθερουδάκη [4] Για το βιβλίο "Ο Μάριος κι εγώ" - από την παρουσίαση στην Ελασσόνα [5] Σκόνη, Σκουριά και Σκώρος - Περιοδικό Εκλογή [6]. Από το άρθρο Διανοούμενοι, χρήμα και εξουσία [7] Νά η ευκαιρία (Retromaniax) [8] Ανακοίνωση της βράβευσης 6 γυναικών δημοσιογράφων, στις 14/3/2009 [9] Πώς η Ροζίτα Σώκου σύστησε τον ΚΥΡ στην Ελένη Βλάχου [10] Βράβευση στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου του 2009 [11] Η καταγγελία της του Ιδρύματος Φόρντ [7]

Παραπομπές [1] http:/ / it. wikipedia. org/ wiki/ Manlio_Maradei/ [2] (http:/ / www. alef. gr/ greek/ works/ 0032002. htm), Σκόνη, Σκουριά και Σκώρος - Περιοδικό Εκλογή.

[3] http:/ / www. kastaniotis. com/ author/ 975/ [4] http:/ / www. books. gr/ ViewAuthor. aspx?AuthorId=10541/ [5] http:/ / www. elassona. com. gr/ idxfls/ typos/ anagnostis070214-rozita. php/ [6] http:/ / www. alef. gr/ greek/ works/ 0032002. htm/ [7] http:/ / www. ardin. gr/ node/ 699/ [8] http:/ / www. retromaniax. gr/ vb/ showthread. php?t=7967/ [9] http:/ / news. kathimerini. gr/ 4dcgi/ _w_articles_ell_1_13/ 03/ 2009_307395/ [10] http:/ / www. os3. gr/ archive_skitsografoi/ gr_skitsografoi_kyr. html/ [11] http:/ / www. artfools. gr/ ?p=11237/

178

Ροζίτα Σώκου

Εξωτερικοί δεσμοί • Κατάλογος των βιβλίων της στο διαδίκτυο (http://www.greekbooks.gr/web/Book/cv. aspx?AuthorID=72946/) • Μάριος και γω (http://www.books.gr/ViewShopProduct.aspx?Id=3599291/Ο) • τον ηθοποιό Κην - Μια κριτική θεάτρου στο Scientific Commons (http://cds.lib.auth.gr/submit/archive/ ARC/arc-2007-28639.pdf/Κοροϊδεύοντας) • H Ιφιγένεια παραήταν πεταχτούλα - Κριτική της 'Ιφιγένειας εν Ταύροις' του Ευαγγελάτου (http://cds.lib. auth.gr/submit/archive/ARC/arc-2007-36836.pdf/)

179

180

Σαβόγιας Ρούσμελης Σαβόγιας Ρούσμελης Ο Σαβόγιας Ρούσμελης ( ή Σουρμελής ή Σουμερλής) ήταν ένας από τους πρώτους δραματουργούς της νεότερης ελληνικής λογοτεχνίας. Δεν είναι γνωστό πότε ακριβώς γεννήθηκε ούτε πότε πέθανε, είναι γνωστό όμως ότι ανέπτυξε λογοτεχνική και θεατρική δραστηριότητα στη Ζάκυνθο τον 18ο αιώνα. Καταγόταν από οικογένεια που απαντά στο νησί το 1632 και προέρχεται από την Κρήτη. Στα έργα του εμπνεύστηκε από την κοινωνική ζωή του νησιού και χρησιμοποίησε τη δημοτική γλώσσα με πολλούς ζακυνθινούς ιδιωματισμούς.

Το έργο του Έργα του που χάθηκαν: • Συμβουλή πατρός προς υιόν • Το τσάκωμα των κηπουρών • Φιορέντσα (επικό ποίημα με σαφή επίδραση από τον Ερωτόκριτο) • Μοραΐται (κωμωδία κοινωνικού χαρακτήρα από την οποία γνωρίζουμε μόνο την υπόθεση) Σωζόμενα κείμενα: • Κυρα Λια που αποτελείται από 455 τροχαϊκούς οκτασύλλαβους και επτασύλλαβους στίχους σε πεντάστιχες στροφές και έχει ηθικοδιδακτικό χαρακτήρα. Περιγράφει την αποτυχημένη προσπάθεια της προαγωγού Κυρά Λιας να παρασύρει στην αμαρτία την νεαρή παρθένα Μηλιά. Ορισμένοι στίχοι παρουσιάζουν αντιστοιχία με το βουκολικό δράμα Γύπαρις ή Πανώρια.

• Κωμωδία των ψευτογιατρών (που σύμφωνα με δήλωση του ίδιου γράφτηκε το 1745) Αποτελείται από 1.478 ιαμβικούς ομοικατάληκτους δεκαπεντασύλλαβους στίχους. Διακωμωδεί εμπειρικούς γιατρούς, τους κομπογιαννίτες που λυμαίνονταν την εποχή εκείνη τον ελληνικό χώρο και καυτηριάζει τη ζακυνθινή κοινωνία, την αμάθεια, την ξενομανία, την ανηθικότητα γυναικών του νησιού και τη γενικότερη διαφθορά των ηθών. Συγχρόνως όμως στο έργο αυτό ο Ρούσμελης κάνει αναφορά σε διαπρεπείς επιστήμονες της Ζακύνθου που σεβόταν. Η Κωμωδία των ψευτογιατρών ανέβηκε στη Ζάκυνθο το 1982 από το θέατρο τση Ζάκυνθος με τον τίτλο οι Γιαννιώτες.

Πηγή • Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς Μπριτάννικα,τ.42

181

Σπυρίδων Βασιλειάδης Σπυρίδων Βασιλειάδης

Ξυλογραφία του Σπυρίδωνα Βασιλειάδη από το περιοδικό Ημερολόγιο Σκόκου του 1890. Πραγματικό όνομα

Σπυρίδων Βασιλειάδης

Γέννηση

1845 Πάτρα, Ελλάδα

Θάνατος

1877 Αθήνα, Ελλάδα

Εθνικότητα

Ελληνική

Υπηκοότητα

Ελληνική

Είδος Τέχνης

Θεατρικός συγγραφέας, Ποιητής

Ο Σπυρίδων Βασιλειάδης (Πάτρα, 1845 - Αθήνα, 1877) ήταν ποιητής και θεατρικός συγγραφέας. Σπούδασε δικηγόρος αλλά αφοσιώθηκε στα γράμματα. Έγραψε πολλά βιβλία ποιήματα και θεατρικά έργα πολλά από τα οποία μεταφράστηκαν στα γαλλικά. Ήταν ιδρυτικό μέλος του Φιλολογικού συλλόγου "Παρνασσός". Πέθανε σε πολύ νεαρή ηλικία από φυματίωση.

Συγραφικό έργο ποήματα: • Εικόνες και κύματα • Έπεα πτερόεντα Θεατρικά έργα: • • • • • • • •

Έγαμος ή Αυτόχειρ Αμάλθεια Σεμέλη Γαλάτεια Σκύλλα Θάνη Κλεισθένη Χίμμαιρα Οι Καλλέργαι -Λουκάς Νοταράς :δραματικά δοκίμια /Σ. Ν. Βασιλειάδη. Δικηγόρου πάρεργα. Εν Αθήναις :Τυπογραφία Δ. Κτενά και Σ. Οικονόμου, 1869[1]

Σπυρίδων Βασιλειάδης

Παραπομπές [1] Anemi - Digital Library of Modern Greek Studies - Οι Καλλέργαι -Λουκάς Νοταράς : δραματικά δοκίμια / Σ. Ν. Βασιλειάδη (http:/ / anemi. lib. uoc. gr/ metadata/ c/ 3/ 5/ metadata-264-0000332. tkl)

182

183

Στέφανος Τηλικίδης Στέφανος Τηλικίδης Ο Στέφανος Τηλικίδης (1923 - 1995) ήταν Έλληνας ποιητής, θεατρικός συγγραφέας και πεζογράφος.

Η ζωή και το έργο του Ο Στέφανος Τηλικίδης γεννήθηκε το 1923 στο Κρεπασνόι του Καυκάσου. Σε ηλικία 6 ετών εγκαταστάθηκε μαζί με την οικογένειά του στο χωριό Τέρπυλος του νομού Κιλκίς. Εκεί διδάχτηκε τα πρώτα γράμματα. Στη συνέχεια φοίτησε στο Γυμνάσιο του Κιλκίς. Σπούδασε Νομικά στο Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης. Στα χρόνια της Κατοχής οργανώθηκε στις τάξεις του Ε.Α.Μ.. Στα ελληνικά γράμματα εμφανίστηκε το 1953 με την ποιητική συλλογή «Δημοτικά Μοτίβα» σε δεκαπεντασύλλαβο στίχο. Υπήρξε μέλος της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών. Στη Θεσσαλονίκη έζησε μέχρι το θάνατό του το 1995.

Έργα • • • • • • • • • •

«Δημοτικά Μοτίβα», Ποίηση, 1953 «Για τη χιλιάκριβη τη λευτεριά» (τραγούδια της σκλαβιάς και της αντίστασης), Ποίηση, 1956 «Ζήσης Γραβιάς», Τραγωδία, 1957 «Ποιος έκλεψε τους οικτιρμούς μας», Θέατρο πρόζας, 1966 «Το είδωλο του Κύκλωπα» Διηγήματα, 1967 «Ειρήνη πληγή μου» Ποίηση, 1972 «Εδώ Πολυτεχνείο» Ποίηση, 1974 «Σταλαχτίτες από δάκρυ» Ποίηση, 1979 «Γρηγορείτε...» Ποίηση, 1982 «Ειρηνιστικά» Ποίηση, 1985

Μετά το θάνατό του εκδόθηκαν τα έργα: • «Στ' αχνάρια του Κύκλωπα» Διηγήματα, 1996, και σε Β΄έκδοση το «Είδωλο του Κύκλωπα» • «Ισόβια στράτευση» Ποίηση, 1998 Επίσης, υπάρχει ακόμη άφθονο ανέκδοτο υλικό.

Διακρίσεις • Το 1963, βραβεύτηκε στον Καλοκαιρίνειο Διαγωνισμό του Φιλολογικού Συλλόγου "Παρνασσός" για το θεατρικό του έργο με τον τίτλο «Αυτή που δεν ξέχασε».

• Το 1983, βραβεύτηκε με το Βραβείο Ειρήνης και Φιλίας Αμπντί Ιπεκτσί για τα ποιήματά του «Αγάλιασμα», «Ογλούμ» και «Γράμμα στον Αζίζ Νεσίν».

• Το 1994, η Ελληνική Επιτροπή Διεθνούς Ύφεσης και Ειρήνης Θεσσαλονίκης (ΕΔΥΕΘ) του απένειμε μετάλλιο για την προσφορά του στους αγώνες του φιλειρηνικού κινήματος, καθώς το σύνολο του έργου του είναι αφιερωμένο στον άνθρωπο και την Ειρήνη.

Στέφανος Τηλικίδης

Άλλες Πληροφορίες Η λογοτεχνική κριτική του απένειμε τον τίτλο του «Ποιητή της Ειρήνης». Οι στίχοι του ποιήματός του «Γρηγόρης Λαμπράκης» βρίσκονται χαραγμένοι στη βάση του μνημείου προς τιμήν του Γρ. Λαμπράκη επί της οδού Ερμού στην πόλη της Θεσσαλονίκης. Ποιήματά του έχουν μεταφραστεί σε διάφορες γλώσσες και συμπεριλαμβάνονται σε Ελληνικές και ξένες ποιητικές ανθολογίες. Ποιήματά του από την συλλογή «Για τη χιλιάκριβη τη λευτεριά» μελοποιήθηκαν από τον συνθέτη και τραγουδιστή Πάνο Τζαβέλα. Η κρατική τηλεόραση ΕΤ2 παρουσίασε επανειλημμένα σε επετείους του Πολυτεχνείου το χρονικό του ποιητή «Εδώ Πολυτεχνείο», με απαγγελία ηθοποιών και μελοποιημένο από τον συνθέτη Γιώργο Γεωργιάδη.

184

185

Σωτήρης Πατατζής Σωτήρης Πατατζής Ο Σωτήρης Πατατζής (1917- 7 Ιουνίου 1991) ήταν λογοτέχνης, με καταγωγή από τη Μεσσήνη Μεσσηνίας. Σπούδασε νομικά στο πανεπιστήμιο της Αθήνας. Εργάστηκε ως δημοσιογράφος σε εφημερίδες και περιοδικά. Έγραψε διηγήματα, μυθιστορήματα και θεατρικά έργα. Το μυθιστόρημά του «Μεθυσμένη Πολιτεία» μεταφέρθηκε στην μικρή οθόνη στο τέλος της δεκαετίας του 1970, σε σκηνοθεσία Άρη Λυχναρά και με πολλούς γνωστούς πρωταγωνιστές (Βέρα Κρούσκα, Γιάννης Βόγλης, Παύλος Χαϊκάλης, Χρυσούλα Διαβάτη κτλ.). Ουσιαστικά, αυτό το έργο αποτελεί γόνιμη σύνθεση της φαντασίας του συγγραφέα και προσωπικών του βιωμάτων από την γενέτειρα του, Μεσσήνη. Δεν είναι τυχαίο πως πολλά στοιχεία του έργου (πρόσωπα και καταστάσεις) αντικατοπτρίζουν την Μεσσήνη του Μεσοπολέμου. Πολύ επιτυχημένα εξακολουθούν να είναι τα θεατρικά έργα του Πατατζή.

Επιλεγμένα έργα Διηγήματα • Ματωμένα χρόνια (1946) • Νεράιδα του Βυθού (1952) • Χαμένος Παράδεισος (1966)

Μυθιστορήματα • Μεθυσμένη Πολιτεία (1948) • Πένθιμο Εμβατήριο (1978)

Θεατρικά έργα • • • • • •

Επιστροφή από το Μπούχεμβαλντ (1948) Καλός στρατιώτης Σβέικ (1956) Δον Καμίλο (1958) Χρυσή φυλακή (1959) Διάκος (1961) Νατάσα (?)

186

Χαράλαμπος Άννινος Χαράλαμπος Άννινος Ο Χαράλαμπος ή Μπάμπης Άννινος (Αργοστόλι 1852 - Αθήνα 1934) υπήρξε δημοσιογράφος, ποιητής και θεατρικός συγγραφέας ιδιαιτέρως δημοφιλής στην εποχή του.

Βιογραφικά στοιχεία Γεννήθηκε και μεγάλωσε στο Αργοστόλι Κεφαλονιάς, όπου και εργάστηκε αρχικά ως γραφέας στο τελωνείο μέχρι το 1870, όπου μετεγκαταστάθηκε στην Αθήνα για να εργαστεί ως υπογραμματέας στην Εισαγγελία Αθηνών και για να επιδοθεί στη λογοτεχνία. Την ίδια χρονιά θα τιμηθεί με εύφημο μνεία στο Βουτσιναίο διαγωνισμό για την πρώτη του ποιητική συλλογή «Λυκαυγές». Αργότερα επιτυγχάνει θέση υπαλλήλου στο Προξενείο της Ρώμης και της Νάπολης. Τελικά επιστρέφει οριστικά στη Αθήνα και αποφασίζει να ασχοληθεί ενεργά με τη δημοσιογραφία το 1878. Από τότε έγραψε σε πολλές εφημερίδες («Νεολόγος των Αθηνών», «Εφημερίδα») και συνεργάστηκε με περιοδικά έντυπα (φιλολογικό έντυπο Παρνασσού, Ασμοδαίος, Σκίτσο του Άννινου από το περιοδικό Εστία του 1893 Μηνιαία Εικονογραφημένη Ίρις) της εποχής και έγινε γνωστός με διάφορα ψευδώνυμα: Αββακούμ, Ηρώδης Αττικός, Στρεψιάδης, Ρακοσυλλέκτης, Τενεκές κ.α. Υπήρξε από τους ιδρυτές και μόνιμους συντάκτες της εφημερίδας «Το Άστυ» και αρχισυντάκτης της Καθημερινής. Παράλληλα ασχολήθηκε με την ποίηση, την πεζογραφία, τη μετάφραση, την ιστοριογραφία και το δοκιμίο, ενώ έγινε ευρύτατα γνωστός για τα εύθυμα θεατρικά του έργα. Ενδεικτικό της επιτυχίας του είναι ότι το μονόπρακτο έργο του «Ζητείται υπηρέτης» επιλέχθηκε για την πρεμιέρα του Βασιλικού Θεάτρου το 1901. Επίσης, χάρη στην κωμική φλέβα του και τα αστεία λογοπαίγνιά του, διακρίθηκε στην συγγραφή επιθεώρησης: τα Παναθήναια (1907) (μουσική Θ. Σακελλαρίδη), σε συνεργασία με τον Γεώργιο Τσοκόπουλο, είχαν τόσο μεγάλη επιτυχία ώστε οδήγησε τους συγγραφείς στη δημιουργία των Νέων Παναθηναίων και σε μία μόνιμη συνεργασία (με την μετέπειτα προσθήκη στην ομάδα του Πολύβιου Δημητρακόπουλου). Ιδρυτικό μέλος της Ακαδημίας Αθηνών, συνιδρυτής της Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας, πρόεδρος των Εταιρείας Ελλήνων Δραματικών Συγγραφέων και συγγραφέας δημοφιλών θεατρικών έργων, ο πολυγραφότατος Άννινος τιμήθηκε για τη συνεισφορά του στο χώρο των γραμμάτων με βραβεία και διακρίσεις: παράσημο του Σωτήρος (1889), Χρυσούν Αριστείο των Γραμμάτων και Τεχνών (1914), Βραβείο Ακαδημίας Αθηνών (1925).

Χαράλαμπος Άννινος

Διάφορες πληροφορίες • Χειρόγραφα του λογοτέχνη βρίσκονται στο Γενικό Αρχείο του Ελληνικού Λογοτεχνικού και Ιστορικού Αρχείου [2] (Ε.Λ.Ι.Α.)

• Θεωρείται ελευθεροτέκτονας (μασόνος) • Του αποδίδεται η πατρότητα της φράσης «τρέχα γύρευε και Νικολό καρτέρει». Λέγεται ότι ο Άννινος συνομιλώντας με τον Ροϊδη άκουσε το Νίκο Πολίτη να περιγράφει το σχέδιο του για την έκδοση λαογραφικού υλικού και παροιμιών και την πρόθεσή του να γυρίσει όλην την Ελλάδα, να βάλει φίλους του φιλόλογους να τον βοηθήσουν και να περιμένει μέχρι τη συγκέντρωση όλου του υλικού και του απάντησε: «Τόμου είναι έτσι, τρέχα γύρευε Νικολό μου και ύστερνα καρτέρει».

• Συνυπέγραψε την επίσημη έκδοση της ιστορίας των 1ων Ολυμπιακών Αγώνων, μαζί με τους Τιμολέων Φιλήμων, Ν. Πολίτη • Απόσπασμα από την περιγραφή τελικού άρσης βαρών των 1ων Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας 1896 του αυτόπτη μάρτυρα δημοσιογράφου και χρονικογράφου Χ. Αννίνου: «Αγωνίζονται εν τη παλαίστρα ο Σούμαν και ο Τσίτας. Αμφότεροι είναι στιβαροί, αλλά ο Γερμανός φαίνεται επιτηδειότερος. Η πάλη μένει αμφίρροπος επί πολύ, ότε τέλος ο Σούμαν αρπάζει ισχυρώς εκ της οσφύος τον αντιπαλόν του και μετά πολλάς προσπαθείας τον ρίπτει ύπτιον. Οι θεαταί ζητούν τότε δια κραυγών να προσέλθη και ο έταιρος παλαιστής Χριστόπουλος, αλλά ο δυστυχής νοσηλεύεται, παθών κατά την προτεραίαν κάταγμα ωμοπλάτης. Τοιουτοτρόπως μένει μόνον νικητής και τροπαιούχος ο Σούμαν και η γερμανική σημαία ανυψουμένη επί του ιστού και χαιρετιζομένη διαλαλεί την νίκη του».

Ενδεικτική Βιβλιογραφία • Άννινος Γ., «Μια εκατονταετηρίδα (1852-1952) • Μπάμπης Άννινος• Τα νεανικά του χρόνια», Νέα Εστία 52, ετ.ΚΣΤ΄, 15/10/1952, αρ.607, σ.1353-1356.

• Αποστολόπουλος Ν.Π., «Μπάμπης Άννινος», Πατρίς, 25/5/1934.

• Βελλιανίτης Θ., «Άννινος Μπάμπης», Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια4. Αθήνα, Πυρσός, 1928.

• Κωστίου Κατερίνα, «Μπάμπης Άννινος», Η παλαιότερη πεζογραφία μας• Από τις αρχές της ως τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμοΖ΄ (1880-1900), σ.176-192. Αθήνα, Σοκόλης, 1997.

• Λασκαράτος Ανδρέας, Σατιρικοί και ευθυμογράφοι • Επιμέλεια Δ.Μάργαρη. Αθήνα, Αετός, 1954 (στη σειρά Βασική Βιβλιοθήκη αρ.23).

• Νιρβάνας Παύλος, «Μπάμπης Άννινος», Εστία, 24/5/1934.

• Ξενόπουλος Γρηγόριος, «Μπάμπης Άννινος», Νέα Εστία15, ετ.Η΄, 1η/6/1934, αρ.179, σ.514-515.

• Ξενόπουλος Γρηγόριος, «Χαραλάμπης Άννινος», Νέα Εστία15, ετ.Η΄, 15/6/1934, αρ.180, σ.545-547 (πρώτη δημοσίευση στην Εικονογραφημένη Εστία, 1893).

• Πολέμης Ιωάννης, «Οι συγγραφείς μας: Μπάμπης Άννινος», ΠαναθήναιαΙΣτ΄, ετ.Η΄, 15/5/1908, σ.69-70.

• Πολίτης Φώτος, «Μπάμπης Άννινος», Πρωία, 25/5/1934 (τώρα και στον τόμο Φώτος *Πολίτης• Εκλογή από το έργο του• Είκοσι χρόνια κριτικήςΒ΄ • 1927-1934. Αθήνα, Εστία, 1938.

• Σκίπης Σωτήρης, «Ο Μπάμπης Άννινος», Βραδυνή, 24/5/1934.

• Σταμέλος Δημ., «Άννινος Μπάμπης», Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας2. Αθήνα, Χάρη Πάτση, χ.χ.

• Στεργιόπουλος Κώστας, «Άννινος Μπάμπης», Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος - Λαρούς - Μπριτάννικα9. Αθήνα, 1981.

• Χατζηπανταζής Θόδωρος, Το Κωμειδύλλιο, Τόμος πρώτος. Το κωμειδύλλιο και η εποχή του. Αθήνα, Ερμής, 1981.

• Χατζηπανταζής Θόδωρος - Μαράκα Λίλα, Η Αθηναϊκή ΕπιθεώρησηΑ1 και Α2. Αθήνα, Ερμής, 1977.

• «Άννινος Μπάμπης», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό1. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1983.

187

Χαράλαμπος Άννινος

188

Εργογραφία Πρώτες αυτοτελείς εκδόσεις Πεζογραφία • Εδώ κι εκεί. Αθήνα, τυπ. Δημητρίου Κορομηλά, 1884.

• Αττικαί Ημέραι. Αθήνα, Ι.Ν.Σιδέρης, 1894.

• Ο σύλλογος των εισαγγελέων και άλλα ευθυμογραφήματα. Αθήνα, Ελευθερουδάκης, [1925].

• Οι κύνες της Κωνσταντινουπόλεως. Αθήνα, Πατάκης, 1997.

Η υπογραφή του

Δοκίμια • Δύο έλληνες ποιηταί• Δ.Παπαρρηγόπουλος και Σ. Βασιλειάδης. Αθήνα, Δ. και Π. Δημητράκος, 1923.

• Τα πρώτα έτη του Ζαν Μωρεάς. Αθήνα, Δ. και Π. Δημητράκος, [1923]. Ιστοριογραφία • • • • •

Ιστορικά σημειώματα• Μετά πολλών εικόνων. Αθήνα, τυπ. Εστίας, 1925. Ο πόλεμος και η ανθρωπότης. Αθήνα, Δ. και Π. Δημητράκος, χ.χ.

1912• Νίκαι κατά βαρβάρων. Αθήνα, τυπ. Πετράκου, 1913. Οι Ολυμπιακοί αγώνες 1896. Αθήνα, 1896. Η απολογία του Οδυσσέως Ανδρούτσου • Η δολοφονία του. Αθήνα, Δημιουργία, 1996 (έκδοση γ’).

Θέατρο • Η νίκη του Λεωνίδα• Κωμωδία εις τέσσαρας πράξεις. Αθήνα, 1898.

• Όποιος φυλάει τα ρούχα του και Ζητείται υπηρέτης• Κωμωδίαι μονόπρακτοι• Θέατρον ελληνικόν. Αθήνα, Φέξης, 1898. Μεταφράσεις • • • • • • • • • •

Λόρδου Βύρωνος, Ο ουρανός και η γη. Αθήνα, Δημητράκος, χ.χ. Ανατόλ Φρανς, Οι θεοί διψούν. Αθήνα, Άγκυρα, χ.χ. Εκλεκτά διηγήματα• κατά μετάφραση Μπάμπη Άννινου. Αθήνα, Δ. και Π. Δημητράκος, χ.χ.

Ernest Renan, Οι Απόστολοι. Αθήνα, Φέξης, 1914.

Hermann Sudermann, Η τιμή• Δράμα εις πράξεις τρεις. Αθήνα, Φέξης, 1903 (στη σειρά Θεατρική Βιβλιοθήκη, αρ.6) Cesare Lombroso, Ο εγκληματίας άνθρωπος• τόμος Α’. Αθήνα, Φέξης, 1925.

Cesare Lombroso, Ο εγκληματίας άνθρωπος• τόμος Β’. Αθήνα, Φέξης, 1925. Ιβάν Τουργκένιεφ, Βροχές ανοιξιάτικες. Αθήνα, έκδ. Εφ. Νέος Κόσμος, 1935. Ματθίλδης Σερράο, Χαμένη αγάπη. Αθήνα, Άγκυρα, χ.χ. Ο Στρατιώτης• Διηγήματα εκ των του Δεαμίτση. Αθήνα, Σιδέρης, χ.χ.

Χαράλαμπος Άννινος

Μεταγενέστερες εκδόσεις • Αι Αθήναι του 1850• Εντυπώσεις δύο Γάλλων περιηγητών. Αθήνα, Γαλαξίας, 1971.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι • Χαράλαμπος Άννινος από το Εθνικό Κέντρο Βιβλίου [1] • Παύλος Διομήδης, επιμ. (1893) (στα Ελληνικά). Εικονογραφημένη Εστία [2]. ΑΘήνα: Γεώργιος Δροσίνης, Τυπογραφείο της Εστίας. Ανακτήθηκε την 5 Απριλίου 2010.

Παραπομπές [1] http:/ / book. culture. gr/ 1935/ detail. asp?ID=104 [2] http:/ / www. archive. org/ details/ hestia00unkngoog

189

Πηγές άρθρων και Συνεισφέροντες

Πηγές άρθρων και Συνεισφέροντες Άγγελος Βλάχος (1838-1920) Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2119237 Συνεισφέροντες: Egmontaz, Ferengi, Flashdart2, Kostisl, MARKELLOS, Ntetos, Tony Esopi, Αχρήστης, Μυρμηγκάκι, 4 ανώνυμες επεξεργασίες Άγγελος Σικελιανός Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2358070 Συνεισφέροντες: Alaniaris, Ammonius, Atlantia, Barba' s, Bastinine, Dada, Dead3y3, Diu, Egmontaz, Elena153, Erud, Ferengi, Kalogeropoulos, Kostisl, MARKELLOS, Oistros, Praxinoa, SPAPPAS, Sp!ros, Templar52, Ttzavaras, Α.,Τ., Αρχίδαμος, 9 ανώνυμες επεξεργασίες Άγγελος Τερζάκης Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2275626 Συνεισφέροντες: Atlantia, Badseed, CommonsDelinker, Dimitrisss, Diu, Egmontaz, Elena153, Ferengi, Sv1xv, Templar52, Tony Esopi, Veron, 5 ανώνυμες επεξεργασίες Αιμίλιος Βεάκης Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2360724 Συνεισφέροντες: Atlantia, Badseed, CommonsDelinker, Costas78, Dtm, Erud, Kostisl, MARKELLOS, Niki81, Pumpie, Templar52, Veron, Αχρήστης, ΟυΚουτσούλς, 9 ανώνυμες επεξεργασίες Αλέκος Λιδωρίκης Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=1469108 Συνεισφέροντες: Ferengi, MARKELLOS, Templar52, Tony Esopi, Αθηναιος, Αχρήστης, 3 ανώνυμες επεξεργασίες Αλέξανδρος Ρίζος Ραγκαβής Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2325275 Συνεισφέροντες: Ammonius, Asp1961, Atlantia, Dada, Elena153, Ferengi, FocalPoint, Kalogeropoulos, Klearchoskapoutsis, Kostisl, MARKELLOS, Ntetos, Templar52, Tony Esopi, VJSC263IO, Μυρμηγκάκι, 2 ανώνυμες επεξεργασίες Αλέξης Πάρνης Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2377108 Συνεισφέροντες: Atlantia, Dead3y3, FocalPoint, Geo30d11, Gmakkas, Kalogeropoulos, Tony Esopi, Ttzavaras, 2 ανώνυμες επεξεργασίες Αλέξης Σταμάτης Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2401925 Συνεισφέροντες: *Αλέξανδρος, 10041996, AdelaMae, Alexistamatis, Alstamatis, Alstamatis1, Atlantia, Dada, Ferengi, Flashdart2, Kalogeropoulos, Lemur12, Tony Esopi, Ttzavaras, Βασίλης, Περικλής Κορδολαίμης, 39 ανώνυμες επεξεργασίες Ανδρέας Κάλβος Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2401896 Συνεισφέροντες: Dada, Diamond, Diderot, Egmontaz, Mik, Pumpie, Tony Esopi, Μυρμηγκάκι, ΟυΚουτσούλς, 13 ανώνυμες επεξεργασίες Ανδρέας Στάικος Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=1481227 Συνεισφέροντες: Alaniaris, Egmontaz, Kiatos, Αχρήστης Αριστομένης Προβελέγγιος Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2303636 Συνεισφέροντες: *Αλέξανδρος, Atlantia, Ntetos, Tony Esopi, Μυρμηγκάκι, 3 ανώνυμες επεξεργασίες Ασημάκης Γιαλαμάς Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=1998304 Συνεισφέροντες: Avacalop, Sarant, Templar52, 8 ανώνυμες επεξεργασίες Βαγγέλης Γκούφας Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=1413945 Συνεισφέροντες: Templar52, 1 ανώνυμες επεξεργασίες Βασίλης Βασικεχαγιόγλου Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=1946279 Συνεισφέροντες: Fun, Lemur12, Tony Esopi, Ttzavaras Βασίλης Ζιώγας Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2373577 Συνεισφέροντες: Atlantia, Badseed, Geo30d11, Lemur12, MARKELLOS, Ttzavaras, Veron, Μυρμηγκάκι, 3 ανώνυμες επεξεργασίες Βασίλης Ιμπροχώρης Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=1384564 Συνεισφέροντες: Egmontaz, Templar52 Γαλάτεια Καζαντζάκη Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=1881831 Συνεισφέροντες: Atlantia, Badseed, Flashdart2, Geraki, MARKELLOS, Npm, Pavlos1988, Sarant, Tony Esopi, 2 ανώνυμες επεξεργασίες Γεώργιος Ασπρέας Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=1869666 Συνεισφέροντες: Amalgam, Atlantia, Templar52, Tony Esopi Γεώργιος Λασσάνης Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2417138 Συνεισφέροντες: Alaniaris, Atlantia, Badseed, FocalPoint, Kalogeropoulos, Makedonas, Pyraechmes, Tony Esopi, Ttzavaras, Veron, Μυρμηγκάκι, 5 ανώνυμες επεξεργασίες Γεώργιος Στρατήγης Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2415419 Συνεισφέροντες: Atlantia, Guard'21, Ntetos, Templar52, Μυρμηγκάκι Γεώργιος Σώκος Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2045694 Συνεισφέροντες: Shantimar, Veron Γεώργιος Χορτάτσης Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2232558 Συνεισφέροντες: Dada, Delirium, Diomidis Spinellis, Elena153, MARKELLOS, Αχρήστης, 2 ανώνυμες επεξεργασίες Γιάννης Ζαφείρης Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2345429 Συνεισφέροντες: Alaniaris, Dada, Egmontaz, Kalogeropoulos, Kostisl, MARKELLOS, Tony Esopi, Ttzavaras, Veron, Yiazaf, 70 ανώνυμες επεξεργασίες Γιάννης Καλαμίτσης Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=1372559 Συνεισφέροντες: Avacalop, Badseed, Dada, Dai, Lemur12, MARKELLOS, Radiobuzzer, Templar52, Tony Esopi, Twins, Αχρήστης, 14 ανώνυμες επεξεργασίες Γιάννης Ξανθούλης Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2396870 Συνεισφέροντες: Atlantia, Erud, Ferengi, Grigorios, Navsika, Pyraechmes, Veron, 3 ανώνυμες επεξεργασίες Γιάννης Σκαρίμπας Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2401908 Συνεισφέροντες: Alexkour, Badseed, CubicStar, Dada, Diderot, Egmontaz, Flashdart2, Geraki, MARKELLOS, Manf, Marsiet, Matesi1976, Pumpie, Ttzavaras, Βασίλης, Κυνίσκος, 10 ανώνυμες επεξεργασίες Γιώργος Κοτζιούλας Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2282770 Συνεισφέροντες: Atlantia, FocalPoint, MARKELLOS, Sarant, Ttzavaras Γιώργος Μαρμαρίδης Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2344217 Συνεισφέροντες: MARKELLOS, Sevastianos, Sporting, Tony Esopi, 4 ανώνυμες επεξεργασίες Γιώργος Τζαβέλλας Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2420950 Συνεισφέροντες: Atlantia, Avacalop, Badseed, Delirium, MARKELLOS, MCAlexiadis, Tony Esopi, 6 ανώνυμες επεξεργασίες Γρηγόριος Ξενόπουλος Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2435412 Συνεισφέροντες: Alaniaris, Aristoteles, Atlantia, Badseed, CommonsDelinker, Deyteros, Diu, Elena153, Kostisl, MARKELLOS, Sparkle007, Templar52, Tony Esopi, Ttzavaras, Μυρμηγκάκι, 20 ανώνυμες επεξεργασίες Δημήτρης Πιστικός Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2404500 Συνεισφέροντες: Atlantia, Dim, MARKELLOS, Pumpie, Tony Esopi, 19 ανώνυμες επεξεργασίες Δημήτρης Ψαθάς Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=1333850 Συνεισφέροντες: *Αλέξανδρος, Badseed, Bahar, Kostisl, MARKELLOS, Sevastianos, Templar52, Tony Esopi, Μυρμηγκάκι, 3 ανώνυμες επεξεργασίες Δημήτριος Βερναρδάκης Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2373345 Συνεισφέροντες: Atlantia, Ekton, Kostisl, MARKELLOS, Tony Esopi, Αχρήστης, Μυρμηγκάκι, 3 ανώνυμες επεξεργασίες Δημήτριος Βυζάντιος Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2385891 Συνεισφέροντες: AndreasJS, Arheos, Atlantia, Egmontaz, FocalPoint, MARKELLOS, Sevastianos, ThrustX, Xoristzatziki, 1 ανώνυμες επεξεργασίες Δημήτριος Γουζέλης Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2186247 Συνεισφέροντες: Atlantia, Μυρμηγκάκι, 1 ανώνυμες επεξεργασίες Δημήτριος Καλαποθάκης Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2154516 Συνεισφέροντες: Atlantia, Egmontaz, Templar52, Veron, Μυρμηγκάκι, 3 ανώνυμες επεξεργασίες

190

Πηγές άρθρων και Συνεισφέροντες Δημήτριος Κορομηλάς Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2258937 Συνεισφέροντες: Lamnian, MARKELLOS, Myrto, Templar52, VJSC263IO, Αχρήστης, 3 ανώνυμες επεξεργασίες Δημήτριος Παπαρρηγόπουλος Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2137727 Συνεισφέροντες: Ntetos Δημήτριος Φωτιάδης Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2064663 Συνεισφέροντες: Badseed, Kalogeropoulos, Kostisl, Lemur12, N!kod!mos, Ttzavaras, Μυρμηγκάκι, 1 ανώνυμες επεξεργασίες Ευάγγελος Παντόπουλος Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2008813 Συνεισφέροντες: Badseed, Templar52, Tony Esopi, Veron, Αχρήστης, Μυρμηγκάκι, 2 ανώνυμες επεξεργασίες Ευανθία Στιβανάκη Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=1521706 Συνεισφέροντες: Tony Esopi, Tsoklis 1 Ζάχος Θάνος Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2360399 Συνεισφέροντες: Atlantia, MARKELLOS, Templar52 Θεόδωρος Αλκαίος Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2037587 Συνεισφέροντες: Atlantia, Kostisl, Lemur12, Templar52 Θεόφιλος Βερύκιος Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=1870828 Συνεισφέροντες: Atlantia, MARKELLOS, ΑΝώΔυΝος, Μυρμηγκάκι Θεόφραστος Σακελλαρίδης Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2359517 Συνεισφέροντες: Acp, Alaniaris, Badseed, Dada, Egmontaz, FocalPoint, Kalogeropoulos, MARKELLOS, Selinous, Templar52, Tony Esopi, Ttzavaras, V-astro, Μυρμηγκάκι, 183 ανώνυμες επεξεργασίες Ιάκωβος Καμπανέλλης Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2423764 Συνεισφέροντες: Dada, Diu, Ferengi, Geographe, Kostisl, Lamnian, Myrto, Pumpie, Templar52, Tony Esopi, Veron, Μυρμηγκάκι, 4 ανώνυμες επεξεργασίες Ιωάννης Καλοστύπης Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=1837368 Συνεισφέροντες: Templar52 Ιωάννης Πολέμης Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2086670 Συνεισφέροντες: AndreasJS, Atlantia, Dipa1965, FocalPoint, Selinous, Templar52, Tony Esopi, Μυρμηγκάκι, 12 ανώνυμες επεξεργασίες Καλλιρρόη Παρρέν Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2077931 Συνεισφέροντες: Ariadne, Atlantia, Badseed, CubicStar, Dr Moshe, Kostisl, Templar52, Ttzavaras, V-astro Κλέων Ρίζος Ραγκαβής Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2141959 Συνεισφέροντες: Atlantia, Tony Esopi, Μυρμηγκάκι Κωνσταντίνος Δυοβουνιώτης Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2381084 Συνεισφέροντες: Arkas, Atlantia, Dada, Diu, Kostisl, Tony Esopi, Θεμιστοκλής, Μυρμηγκάκι Κωνσταντίνος Χρηστομάνος Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2223377 Συνεισφέροντες: Bennó, Elena153, Hgnostop, MARKELLOS, Tony Esopi, Ttzavaras, Αχρήστης, 2 ανώνυμες επεξεργασίες Κώστας Ασημακόπουλος Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=1880675 Συνεισφέροντες: Atlantia, Badseed, Templar52 Κώστας Κροντηράς Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=1362975 Συνεισφέροντες: Atlantia, Ferengi, Lemur12, Templar52 Κώστας Λογαράς Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=1943654 Συνεισφέροντες: Atlantia, MARKELLOS, Tony Esopi, Vmanoussos, Μυρμηγκάκι Κώστας Μουρσελάς Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=1942942 Συνεισφέροντες: Templar52, Veron Κωστής Παλαμάς Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2358663 Συνεισφέροντες: *Αλέξανδρος, Alaniaris, Atlantia, Badseed, CubicStar, Dada, Dead3y3, Diu, Egmontaz, Elena153, Erud, Flashdart2, FocalPoint, Greco22, Loveless, MARKELLOS, Nataly8, Templar52, Tony Esopi, Ttzavaras, Veron, Μυρμηγκάκι, 52 ανώνυμες επεξεργασίες Λάκης Λαζόπουλος Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2330855 Συνεισφέροντες: *Αλέξανδρος, AaThinker, Abigor, Alaniaris, Atlantia, Badseed, Dada, Dipa1965, Egmontaz, Elpek, Emilios1310, Fs, Funken, Georged, Kostisl, Pyraechmes, Templar52, Ttzavaras, VJSC263IO, Veron, 11 ανώνυμες επεξεργασίες Λάκης Μπέλλος Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2350376 Συνεισφέροντες: Dada, Dipa1965, Sogal, 12 ανώνυμες επεξεργασίες Λίλιαν Καλλίτση Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=1381231 Συνεισφέροντες: *Αλέξανδρος, Kostisl, ΑΝώΔυΝος, 1 ανώνυμες επεξεργασίες Λουκής Ακρίτας Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2324996 Συνεισφέροντες: Atlantia, KRBN, Niki81, Μυρμηγκάκι, 1 ανώνυμες επεξεργασίες Μαρία Λαμπαδαρίδου-Πόθου Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2097341 Συνεισφέροντες: LIMNIOS, Lemur12, TB5050, 5 ανώνυμες επεξεργασίες Μάριος Αγγελόπουλος Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=1430798 Συνεισφέροντες: Ferengi, Templar52, Π.Δ.Κ. Μάριος Ποντίκας Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2193156 Συνεισφέροντες: Atlantia, Kostisl, Xoristzatziki, Μυρμηγκάκι, 2 ανώνυμες επεξεργασίες Μιχάλης Διαλλινάς Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=1881938 Συνεισφέροντες: Atlantia, Dada, Mu8os, Tony Esopi Μποστ Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2097186 Συνεισφέροντες: Dada, Julia 1997, MARKELLOS, Templar52, Tony Esopi, Αχρήστης, 14 ανώνυμες επεξεργασίες Νίκος Καζαντζάκης Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2422732 Συνεισφέροντες: Alaniaris, Alqualond, Amalgam, Ank, ArielGlenn, Arismanouras, Atlantia, Badseed, Dada, Dai, Daydreamer, Dead3y3, Dkat, Egmontaz, EleftheriosKosmas, Fefeli, Flashdart2, Galopoulos, Geraki, Gmanos007, Kadros, Kalogeropoulos, Kostisl, Lemur12, Lord Makro, Loveless, MARKELLOS, Mik, Nataly8, Nkour, Pumpie, Pvasiliadis, Sp!ros, T.thanos, Templar52, Ttzavaras, UoC mmlab, Vanakaris, Varlaam, Veron, Βασίλης, Γιώργος Μακρίδης, Δνόφος, 74 ανώνυμες επεξεργασίες Νίκος Τσεκούρας Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=1918717 Συνεισφέροντες: Andrew Dalby, Atlantia, Costas78, MARKELLOS, Snoopix, Veron, Αχρήστης, 2 ανώνυμες επεξεργασίες Νίκος Τσιφόρος Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=1881726 Συνεισφέροντες: Atlantia, Badseed, Dada, Dentovrisko, Dimitrissss, Dtm, Fefeli, Giorgos Kollias, Lemur12, MARKELLOS, Tony Esopi, 13 ανώνυμες επεξεργασίες Νότης Περγιάλης Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2166855 Συνεισφέροντες: Andrew Dalby, Atlantia, Dada, Egmontaz, Eposgr, Lamnian, Lemur12, MARKELLOS, Myrto, Odd, Radiobuzzer, Templar52, Tony Esopi, Veron, Βασίλης, 13 ανώνυμες επεξεργασίες Ντίνος Δημόπουλος Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2184759 Συνεισφέροντες: Dimitrisss, Dimitrissss, Ferengi, Lugnuts, Templar52, 2 ανώνυμες επεξεργασίες Ξένια Καλογεροπούλου Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2368137 Συνεισφέροντες: Atlantia, Veron Παναγιώτης Καποδίστριας (ηθοποιός) Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2291525 Συνεισφέροντες: Alaniaris, Atlantia, Diu, Geomanjo, Kalogeropoulos, Lemur12, MARKELLOS, Omorfos, Tony Esopi, Αχρήστης, 18 ανώνυμες επεξεργασίες Παντελής Καλιότσος Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=1421506 Συνεισφέροντες: Alaniaris, Lemur12, Μυρμηγκάκι, 3 ανώνυμες επεξεργασίες Παντελής Πασχαλίδης Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2407615 Συνεισφέροντες: Atlantia, Ferengi, Geraki, Kalogeropoulos, Lemur12, MARKELLOS, Z. babis, 12 ανώνυμες επεξεργασίες Παντελής Σούτσας Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=1510447 Συνεισφέροντες: Atlantia, Templar52 Παντελής Χορν Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2335506 Συνεισφέροντες: Alaniaris, Diu, Kalogeropoulos, Matesi1976, P. M. Sakkas, Αχρήστης, Μυρμηγκάκι, 1 ανώνυμες επεξεργασίες

191

Πηγές άρθρων και Συνεισφέροντες Πέτρος Μάρκαρης Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2401933 Συνεισφέροντες: Atlantia, Christos Vittoratos, Ggia, Nataly8, Neachili, VJSC263IO, 8 ανώνυμες επεξεργασίες Πολύβιος Δημητρακόπουλος Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2137630 Συνεισφέροντες: Alaniaris, Atlantia, Geraki, MARKELLOS, Ttzavaras, 9 ανώνυμες επεξεργασίες Πυθαγόρας Παπασταματίου Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2409480 Συνεισφέροντες: Atlantia, Dionisis1979, Kostisl, Lemur12, Lord Makro, Pumpie, 2 ανώνυμες επεξεργασίες Πωλ Νορ Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2440232 Συνεισφέροντες: Atlantia, Templar52 Ροζίτα Σώκου Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2231592 Συνεισφέροντες: MARKELLOS, Shantimar, Ttzavaras Σαβόγιας Ρούσμελης Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2205944 Συνεισφέροντες: Alaniaris, Atlantia, Niki81, Μυρμηγκάκι, 1 ανώνυμες επεξεργασίες Σπυρίδων Βασιλειάδης Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2166980 Συνεισφέροντες: Dada, Elena153, Flashdart2, Pumpie, Tony Esopi, Ttzavaras, Μυρμηγκάκι, 1 ανώνυμες επεξεργασίες Στέφανος Τηλικίδης Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2080140 Συνεισφέροντες: Atlantia, Egmontaz, Pyraechmes, Tony Esopi, VJSC263IO, Veron, 10 ανώνυμες επεξεργασίες Σωτήρης Πατατζής Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=1866496 Συνεισφέροντες: Badseed, Karalaga, Kostisl, Lemur12, MARKELLOS, Myrto, Veron, Αχρήστης, 2 ανώνυμες επεξεργασίες Χαράλαμπος Άννινος Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2415249 Συνεισφέροντες: Dada, Geo30d11, Guard'21, Kostisl, Leonbill21, MARKELLOS, Ntetos, Templar52, Tony Esopi, Αχρήστης, Μυρμηγκάκι, 2 ανώνυμες επεξεργασίες

192

Πηγές Εικόνων, Άδειες και Συνεισφέροντες

Πηγές Εικόνων, Άδειες και Συνεισφέροντες Αρχείο:Aggelos Vlachos - Karikatur.JPG Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Aggelos_Vlachos_-_Karikatur.JPG Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: (1867 - 1928) Αρχείο:Sikelianos.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Sikelianos.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: ArkinAardvark, MARKELLOS, Sv1xv, 1 ανώνυμες επεξεργασίες Αρχείο:SikelianosHouseDelphi.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:SikelianosHouseDelphi.jpg Άδεια: Creative Commons Attribution-Sharealike 3.0 Συνεισφέροντες: User:Sp!ros Αρχείο:Προτομη Σικελιανου Σαλαμινα .jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Προτομη_Σικελιανου_Σαλαμινα_.jpg Άδεια: άγνωστος Συνεισφέροντες: Χρήστης:Α.,Τ. Αρχείο:Sikelianos house in Salamina.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Sikelianos_house_in_Salamina.jpg Άδεια: Attribution Συνεισφέροντες: Α.,Τ. Εικόνα:Nuvola apps kaboodle.png Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Nuvola_apps_kaboodle.png Άδεια: άγνωστος Συνεισφέροντες: Alphax, CyberSkull, Gmaxwell, Kanonkas, Rocket000, The Evil IP address, Waldir, 1 ανώνυμες επεξεργασίες Αρχείο:Rhankaves 01.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Rhankaves_01.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Ammonius, Ferengi, Μυρμηγκάκι Αρχείο:Alexandros Ragkabis - ypografi.JPG Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Alexandros_Ragkabis_-_ypografi.JPG Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Ioannes A. Arsenēs , Michael A . Raphaelobits Εικόνα:Andreas Staikos.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Andreas_Staikos.jpg Άδεια: GNU Free Documentation License Συνεισφέροντες: User:Αχρήστης αρχείο:Aristomenis Probeleggios.JPG Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Aristomenis_Probeleggios.JPG Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Konstantin Skokos (1854-1929) Image:Flag of Greece.svg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Flag_of_Greece.svg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: (of code) (talk) Αρχείο:Kozaniseal.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Kozaniseal.jpg Άδεια: άγνωστος Συνεισφέροντες: Makedonas Αρχείο:Villa Lassani in Kozani, Greece.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Villa_Lassani_in_Kozani,_Greece.jpg Άδεια: GNU Free Documentation License Συνεισφέροντες: OMakedonas Εικόνα:Georgios Stratigis.JPG Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Georgios_Stratigis.JPG Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Eleftherios Kazanis (1861 - 1930) Εικόνα:Roilos-georgios-poets-parnassos-literary-club.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Roilos-georgios-poets-parnassos-literary-club.jpg Άδεια: GNU Free Documentation License Συνεισφέροντες: Alaniaris, Guard'21, Rokwe, Μυρμηγκάκι αρχείο:Grigorios Xenopoulos.JPG Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Grigorios_Xenopoulos.JPG Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Konstantin Skokos (1854-1929) αρχείο:Dimitrios Bernardakis.JPG Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Dimitrios_Bernardakis.JPG Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Konstantin Skokos (1854-1929) Εικόνα:Dimitrios Kalapothakis - Karikatur.JPG Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Dimitrios_Kalapothakis_-_Karikatur.JPG Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: (1867 - 1928) Αρχείο:Dimitrios Koromilas manuscript.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Dimitrios_Koromilas_manuscript.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Dimitrios Koromilas (1850-1898) Αρχείο:Evaggelos Pantopoulos.JPG Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Evaggelos_Pantopoulos.JPG Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Diomedes, Paulos Εικόνα:αφίσα_Μυλωνάδες.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Αφίσα_Μυλωνάδες.jpg Άδεια: άγνωστος Συνεισφέροντες: Badseed, MARKELLOS, Αχρήστης Εικόνα:Ioannis Polemis - Kohlestift.JPG Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Ioannis_Polemis_-_Kohlestift.JPG Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: (1867 - 1928) Εικόνα:I._Polemis.JPG Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:I._Polemis.JPG Άδεια: Attribution Συνεισφέροντες: Original uploader was Templar52 at el.wikipedia Αρχείο:Kleon Ragkabis.JPG Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Kleon_Ragkabis.JPG Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Ioannes A. Arsenēs Εικόνα:Benczur-erzsebet.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Benczur-erzsebet.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Carolus, Csanády, David Liuzzo, Pe-Jo, Serinde, Váradi Zsolt, Wst Αρχείο:Roilos-georgios-poets-parnassos-literary-club.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Roilos-georgios-poets-parnassos-literary-club.jpg Άδεια: GNU Free Documentation License Συνεισφέροντες: Alaniaris, Guard'21, Rokwe, Μυρμηγκάκι Αρχείο:Flag of Greece.svg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Flag_of_Greece.svg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: (of code) (talk) Αρχείο:Palamas Serao Hoyse.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Palamas_Serao_Hoyse.jpg Άδεια: GNU Free Documentation License Συνεισφέροντες: User:Tonyesopi Εικόνα:LILIAN_KALLITSI.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:LILIAN_KALLITSI.jpg Άδεια: άγνωστος Συνεισφέροντες: ΑΝώΔυΝος Αρχείο:Kazantzakisgrave.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Kazantzakisgrave.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: ArielGlenn, Bansp, Iconoclast, Iustinus, Kalki, Pylambert Αρχείο:Petros Markaris 800px jn.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Petros_Markaris_800px_jn.jpg Άδεια: Creative Commons Attribution-Sharealike 3.0 Συνεισφέροντες: User:Justus Nussbaum Αρχείο:Rosita sokou.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Rosita_sokou.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: User:Shantimar Αρχείο:Spiridon Basileiadis.JPG Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Spiridon_Basileiadis.JPG Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Konstantin Skokos (1854-1929) Αρχείο:Haralampis Anninos.JPG Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Haralampis_Anninos.JPG Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Diomedes, Paulos File:Anninos_sign.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Anninos_sign.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Χαράλαμπος Άννινος

193

Άδεια

Άδεια Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0 Unported http:/ / creativecommons. org/ licenses/ by-sa/ 3. 0/

194