ขุนทะเล

Healthy Planet : สุขคดีทองเที่ยวชุมชนเพื่อการเรียนรู

¢Ø¹·ÐàÅ

¢Ø¹·ÐàÅ Healthy Planet : สุขคดีทองเที่ยวชุมชนเพื่อการเรียนรู

ชุมชนเหลานี้อาจจะไมมีหาดสีขาวทอดยาว ทะเลไมใสจัด แถมยังไมมีตลาดโบราณรอยป แตนอกเหนือจากความสุขในวันนี้แลว สิ่งที่พวกเขามีอีกแนๆ คือ ‘อนาคต’ เราอยากออกแบบอนาคตของชุมชนเราใหเปนไป แบบไหน ลองเดินตามเราเขาไปชมตัวอยางสาธิต ไดจากหนังสือที่มีคำนิยามแปลกๆ อยูสักหนอย ของหนังสือเลมนี้ เปน Healthy planet ที่บงบอกลักษณะสุขภาวะที่ดี ของชุมชน เปนสุขคดีทองเที่ยวชุมชนเพื่อการเรียนรู เปนหนังสือทองเที่ยวเชิงเรียนรูวิธีการสรางความสุข ของคนในชุมชน

àÃ×èͧ: áʧ¨ÃÔ§ ÀÒ¾ : ͹ت ¹µÁصÔ

แสงจริง

ขุนทะเล โดย แสงจริง

3

Healthy Planet สุขคดีท่องเที่ยวชุมชนเพื่อการเรียนรู้ ขุนทะเล เรื่อง แสงจริง / ภาพ อนุช ยนตมุติ เลขมาตรฐานสากลประจำหนังสือ 978-616-7374-05-5 บรรณาธิการอำนวยการ

ดวงพร เฮงบุณยพันธ์ กองบรรณาธิการ

สำนักสนับสนุนการสร้างสุขภาวะในพื้นที่และชุมชน จัดพิมพ์และเผยแพร่โดย

สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.)

979/116-120 ชั้น 34 อาคารเอส. เอ็ม. ทาวเวอร์ ถนนพหลโยธิน แขวงสามเสนใน พญาไท กรุงเทพฯ 10400 โทรศัพท์ 0 2298 0500 ต่อ 1707 โทรสาร 0 2298 0230 www.thaihealth.or.th พิมพ์ครั้งที่ 1

กรกฎาคม 2553

ดำเนินการผลิตโดย

เปนไท พับลัชชิ่ง โทรศัพท์ 0 2736 9918 โทรสาร 0 2736 8891 waymagazine@yahoo.com

คำนำ เมื่อ​ไม่​นาน​มา​นี้ เวลา​ที่​เรา​นึก​อยาก​จะ​ไป​เที่ยว​ที่ไหน ​สัก​แห่ง เรา​มัก​จะ​มี​จินตนาการ​ด้าน​ดี​เกี่ยว​กับ​สถาน​ที่​ที่​ เรา​กำลังจ​ ะ​ไป...ทะเล​สฟ​ี า้ ใ​ส หาด​ทราย​ทอด​ยาว​สข​ี าว​จดั ภูเขา​เขียว​ครึม้ ห​ มอก​โรย​เรีย่ ย​ อด​ไม้ อาหาร​ทอ้ ง​ถนิ่ ร​ สชาติ​ แปลก​ลิ้น​แต่​ถูกปาก ชาว​บ้าน​จิตใจ​ดี​หาบ​คอน​ตะกร้า​ ฉีก​ยิ้ม​บริสุทธิ์​ต้อนรับ​นัก​ท่อง​เที่ยว ฯลฯ เมื่อ​เร็วๆ นี้ เวลา​ที่​เรา​นึก​อยาก​จะ​ไป​เที่ยว​ที่ไหน​ สัก​แห่ง เรา​มัก​พก​พา​อารมณ์​โหย​หา​อดีต ก่อน​ลงมือ​ ค้นหา​ข้อมูล​พิกัด​ตำบล​เป้า​หมาย​ที่​จะ​พา​เรา​พบ...อาคาร​ บ้าน​เรือน​ยุค​คุณ​ปู่​คุณย่า ตลาด​เก่า​แก่ กาแฟ​โบราณ ของ​เล่นส​ งั กะสี ขนม​กนิ เ​ล่นห​ น้าต​ า​เชยๆ แต่อ​ ร่อย เพราะ​ ปรุง​แต่งด​ ้วย​รสชาติ​อดีต ฯลฯ จินตนาการ​และ​ความ​คาด​หวัง​ทำนอง​นี้ บางที​ก็​ สม​ดัง​ใจ แต่​หลาย​ครั้ง​ก็​คลาด​เคลื่อน​ไป​จาก​ภาพ​ที่​เคย​ คิด​เอา​ไว้ คลาด​เ คลื่ อ น​เ พราะ​ข้ อ ​เ ท็ จ ​จริ ง ​ห ลาย​ป ระการ​ เปลี่ยน​ไป แล้วท​ กุ ว​ นั น​ ี้ เรา​ยงั ม​ จ​ี นิ ตนาการ​และ​อารมณ์ค​ วาม​

รู้สึก​ชนิด​ใด​อีก เมื่อ​คิดถึง​การ​ท่อง​เที่ยว​ศึกษา​บ้าน​เมือง​ ของ​เรา​เอง ความ​จริง​มี​อยู่​ว่า ปัจจุบัน​นี้​ชุมชน​ทุก​ตำบล​หย่อม​ ย่าน​ใน​ประเทศไทย​ลว้ น​กำลังเ​ปลีย่ น​ไป และ​กแ​็ น่นอน​วา่ ​ ความ​เปลี่ยนแปลง​ที่​ว่าน​ ี้ หา​ได้​มี​แต่ค​ วาม​หมาย​เชิงล​ บ หลาย​ปี ​ที่ ​ผ่ า น​ม า ผู้ ค น​ใ น​ชุ ม ​ชุ น ​ร ะดั บ ​ต ำบล​ หลาย​ต่อ​หลาย​แห่ง​ใน​ประเทศ​ของ​เรา ได้​อาศัย​ต้นทุน​ ทรัพยากร​เดิม​เท่า​ที่​ชุมชน​มี ผนวก​กับอ​ อกแรง​ขับ​เคลื่อน เปลี่ยนแปลง สร้างสรรค์​ชุมชน​ที่​พวก​เขา​เป็น​เจ้าของ​ให้​ เป็น​ชุมชน​ที่​สามารถ​ผลิต​ความ​สุข​และ​คุณภาพ​ชีวิต​ที่​ดี ป้อน​กลับ​คืน​สู่​วิถี​ชีวิต​ของ​สมาชิก​ใน​ชุมชน​ด้วย​กันเอง คน​เล็ก​คน​น้อย​เหล่า​นี้​ลงมือ​ทำ​มา​นาน หลาย​แห่ง​ ประสบ​ความ​สำเร็จ​ใน​ระดับน​ ่า​อิจฉา แต่เ​รา​จะ​อจิ ฉา​ได้อ​ ย่างไร ถ้าไ​ม่ไ​ด้ไ​ป​สมั ผัสจ​ บั ต​ อ้ ง และ​มอง​เห็น​ด้วย​ตา​ร้อนๆ ของ​เรา​เอง ชุมชน​เหล่า​นี้​อาจ​จะ​ไม่มี​หาด​สี​ขาว​ทอด​ยาว ทะเล​ ไม่ใ​ส​จัด แถม​ยัง​ไม่มี​ตลาด​โบราณ​ร้อย​ปี แต่น​ อก​เหนือจ​ าก​ความ​สขุ ใ​น​วนั น​ แ​ี้ ล้ว สิง่ ท​ พ​ี่ วก​เขา ​มี​อีก​แน่ๆ คือ ‘อนาคต’ เรา​อยาก​ออกแบบ​อนาคต​ของ​ชุมชน​เรา​ให้​เป็น​ไป​ แบบ​ไหน ลอง​เดิน​ตาม​เรา​เข้าไป​ชม​ตัวอย่าง​สาธิต​ได้​จาก​ หนังสือ​เล่มน​ ี้ คณะ​ผู้​จัด​ทำ

สารบัญ นาฬิกาของขุนทะเล ดอกไม้ของขุนทะเล ขุนทะเลวิทยาลัย ประวัติศาสตร์ช​ ุมชน โฮม​สเตย์ สเตย์​โฮม ชา กาแฟ และ​ขโมย​เมื่อ​คืน​นี้ ความ​พ่าย​แพ้​ของ​นา​ยกฯ ธนาคาร​ขุน​ทะเล​ชีวา​สุขี เล่า​ประกอบ​ภาพ ภาคผนวก ข้อมูลทั่วไปตำบลขุนทะเล

10 24 34 55 66 71 76 80 89 98

10 ขุนทะเล

01 นาฬิกา​ของ​ขุน​ทะเล ความ​สุข​คือ​อะไร ความ​สุข​เกิด​จาก​อะไร

แสงจริง

11

12 ขุนทะเล

ความ​สุข​อยู่​ที่ไหน เงิน​นำพา​ความ​สุข​มา​ได้จ​ ริง​หรือ​ไม่ สถานีข​ นส่งส​ าย​ใต้เ​ต็มไ​ป​ดว้ ย​ผคู้ น​สะพาย​กระเป๋า​ เดินท​ าง บาง​คน​เดินท​ าง​คน​เดียว บาง​คน​มเ​ี พือ่ น​ขา้ ง​กาย มี​ไม่​น้อย​ที่​เดิน​ทาง​ร่วม​กับ​คน​รัก​หรือ​ครอบครัว พวก​เขา​ อาจ​เป็น​คน​ต่าง​จังหวัด​ที่​กำลัง​จะ​กลับ​บ้าน​ใน​วัน​หยุด​สุด​ สัปดาห์

แสงจริง

กลับ​ไป​หา​พ่อ​แม่พ​ ี่​น้อง...กลับ​บ้าน ปลาย​ทาง​ตรง​นั้น น่า​จะ​มี​ความ​สุข​รอ​พวก​เขา​อยู่ บาง​คน​อาจ​กำลัง​เดิน​ทาง​ท่อง​เที่ยว​เพื่อ​เติม​เต็ม​ ประสบการณ์ใ​ห้ต​ วั เ​อง ฉันน​ า่ จ​ ะ​จดั อ​ ยูใ​่ น​คน​ประเภท​หลัง ฉัน​กับ​ช่าง​ภาพ​กำลัง​เดิน​ทาง​ไป​ขุน​ทะเล โจทย์​ของ​การ​เดิน​ทาง​ท่อง​เที่ยว​ใน​คราว​นี้ คือ​ข้อความ​แรก​ใน​บรรทัด​แรก​สุด​ที่​คุณ​เพิ่ง​ผ่าน​ ตา​มา

13

14 ขุนทะเล

11 ชั่วโมง​ผ่าน​ไป ตอน​ที่ ​พ ระอาทิ ต ย์ ​ค ลี่ ​ผ้ า ห่ ม ​ล าย​ด าว​อ อก​ม า​ จาก​ผืน​ฟ้า​ชื่อ​ราตรี เรา​ก็​มา​ยืน​อยู่​สถานี​ขนส่ง​จังหวัด​ นครศรีธรรมราช สอน​ไชยา ภู ​ดี ​ทิ พ ย์ นั ก ​วิ ช าการ​โ ครงการ​ส ร้ า ง​ สุขภาวะตำบลขุนทะเล ใน​อีก​ฐานะ​หนึ่ง ‘เขย​ขุน​ทะเล’ จอด​รถ​รอ​รับ​เรา​อยู่​กับ​ลูกชาย​วัย 9 ขวบ การ​เจอ​กัน​ครั้ง​แรก​ของ​คน​แปลก​หน้า เชื่อ​เถิด​ว่า​ ร้อย​ทั้ง​ร้อย​หนี​ไม่​พ้น​กำแพง​โปร่งแสง พวก​เรา​ก็​เป็น​เช่น​นั้น

20 กิโลเมตร​จาก​สถานี​ขนส่ง​เมือง​นครศรีธรรมราช มี​สอง​เส้น​ทาง​สามารถ​เดิน​ทาง​ไป​ตำบล​ขุน​ทะเล เส้น​ทาง​แรก วิ่ง​ไป​บน​เส้น​นคร-นา​พรุ​เลี้ยว​ขวา​ ตรง 3 แยก​ตลาด​นา​พรุ ตรง​มา​เรื่อยๆ จะ​เจอ 4 แยก​ งาน​ชลประทาน​ล่าง ตรง​ไป​จะ​เจอ​องค์การ​บริหาร​ส่วน​ ตำบล​ขุน​ทะเล อีกเ​ส้นท​ าง วิง่ ไ​ป​บน​เส้นถ​ นน​ลาน​สกา-นา​พรุ เลีย้ ว​ ซ้าย​ข้าง​สถานี​ตำรวจ​ภูธร​อำเภอ​ลาน​สกา ตรง​มา​เรื่อยๆ จะ​เจอ​กับ​องค์การ​บริหาร​ส่วน​ตำบล​ขุน​ทะเล ทั้ง​สอง​เส้น​ทาง​ห่าง​จาก​ตัว​เมือง​นครศรีธรรมราช​ ประมาณ 20 กิโลเมตร ขุนท​ ะเล เป็นต​ ำบล​หนึง่ ใ​น​อำเภอ​ลาน​สกา จังหวัด​

นครศรีธรรมราช เชื่อม​ติด​กับ​อำเภอ​ร่อนพิบูลย์ และ​ อำเภอ​พระ​พรหม ตั้ง​อยู่​ทาง​ทิศ​ตะวัน​ออก​ของ​ที่​ว่าการ​ อำเภอ​ลาน​สกา ซึ่ง​ห่าง​จาก​ที่​ว่าการ​อำเภอ​ลาน​สกา ประมาณ 9 กิ โ ลเมตร มี ​พื้ น ที่ ​ทั้ ง หมด 65 ​ต าราง กิโล​เมตร หรือ 40,625 ไร่ ใน​ร ถ​ก ระบะ นั่ ง ​ม อง​ส อง​ข้ า ง​ท าง​ที่ ​มี ​ค ลอง​ ชลประทาน ต้น​เงาะ ต้น​มังคุด ต้น​ลางสาด ต้น​ยาง กอง​ห มาก​ต าก​แ ดด​บ น​พื้ น วั ว ​ช น​ถู ก ​ผู ก ​ล่ า ม​ไ ว้ ​กั บ ​เสา​เหล็ก​ท่ามกลาง​พระอาทิตย์ร​ ่าเริง “วัว​ชน​ครับ” สอน​ไชยา​บอก “นี่​เขา​ฝึก​ความ​อดทน​ ของ​วัว​อยู่ เพราะ​เวลา​เอา​วัวไ​ป​ชน​มัน​จะ​ได้​ทน ตาก​แดด​ ฝึก​ความ​อดทน​และ​รีดไ​ข​มัน” การ​ชน​ววั เ​ป็นว​ ฒ ั นธรรม​พนื้ ถ​ นิ่ ข​ อง​ภาค​ใต้ ฉันเ​คย​ อ่าน​เจอ​ใน​เรื่อง​สั้น​เรื่อง​หนึ่ง​ของ​กนก​พงศ์ สง​สม​พันธ์ุ นัก​เขียน​รางวัล​ซไี​รท์​ผู้​วาย​ชนม์ เมื่อ​เจ้าของ​ปล่อย​วัว​พ้น​ คอก วัว​ทั้ง​สอง​จะ​ตรง​รี่​เข้า​ปะทะ และ​ใช้​เขา​เสย​เกย​เขา ขา​ทั้ง​สี่​ยืน​หยัด​สู้​อย่าง​ไม่​ยอม​ถอย วัว​ที่​นิยม​ใช้​แข่งขัน​เป็น​วัว​ที่​มี​รูป​ร่าง​บึกบึน​กำยำ เขา หัว​ตัว และ​ขา​หน้า ต้อง​แข็ง​แรง เมื่อ​วิ่ง​เข้าป​ ะทะ​หัว​ ชน​หัว เสียง​สนั่น ต่าง​ไม่​ยอม​ถอย ชน​กัน​จนกว่า​ฝ่าย​ใด​ ฝ่าย​หนึ่ง​จะ​หมด​แรง ใช้​ลาน​ดิน​ที่​กว้าง​และ​ล้อม​คอก​ไว้​ เป็น​สนาม​ชน​วัว

อ ภอล นสก 15 16

18 17

14

19 12 13

11

09 10

เขาลานสกา

08

02 21 01

20

อ ภอพระพรหม

03

07 06 05

04

ภอพระพรหม

á¼¹·Õè ͺµ.¢Ø¹·ÐàÅ 01 หลักการบริหารทองถิ่น (อบต.)

02 แผนแมบท 03 สถาบันการเงิน (หมู 10) 04 การจัดการสวนมังคุด (หมู 7) 05 กลุมอาชีพคนพิการเพาะเห็ด (หมู 6) 06 นกสวยงาม (หมู 6) 07 การเลี้ยงสุกรแบบครบวงจร (หมู 10) 08 รานน้ำชาแมเฒา 09 กลุมอาชีพคนพิการดอกไมดิน (หมู 3) 10 ตาขุนพล 11 บานสมุนไพร (หมู 2) 12 ศูนยพัฒนาเด็กเล็กบานศาลาขี้เหล็ก (หมู 11) 13 สวนสมรม (หมู 11) 14 กลุมออมทรัพยเพื่อการผลิต (หมู 1) 15 นวดแผนไทย 16 ระบบเกษตรสุขภาวะ 17 โรงเรียนแกจน (หมู 9) 18 การปลูกพืชแซมในสวน 19 หลักสูตรสาระบานบาน โรงเรียนบานสำนักใหม (หมู 9) 20 กลุมเพาะเห็ดฮังการีและเห็ดหูหนู (หมู 8) 21 การผลิตน้ำยาอเนกประสงค (หมู 4)

18 ขุนทะเล

ใน​ช่วง​สุดท้าย​ของ​ชีวิต​นัก​เขียน​ผู้​นี้​ใช้​ชีวิต​เขียน​ หนังสือ​อยู่​อำเภอ​พรหมคีรี และ​มัก​จะ​วิ่ง​ออก​กำลัง​ขึ้น​ ไป​ยัง​น้ำตก​กรุง​ชิง “เห็น​เขา​ลูก​นั้น​มั้ย” สอน​ไชยา​ชี้ “น้ำตก​กรุง​ชิง​ อยู่​บน​นั้น เส้น​ทาง​โหด​มาก แต่​พอ​ขึ้น​ไป​คุณ​จะ​หาย​ เหนื่อย” “คุณ​รู้จักก​ นก​พงศ์ สง​สม​พันธุ์​ไหม” ฉัน​ถาม “เขา​เป็น​นัก​วิจัย​เห​รอ​ครับ” สอน​ไชยา​ไม่รู้​จัก​กนก​พงศ์ แต่​เขา​รู้จักช​ ีวิต ต้นไม้ ลำคลอง น้ำตก ถ้ำ ผู้คน ใน​ขุน​ทะเลเป็น​อย่าง​ดี พื้นที่​ส่วน​ใหญ่​ใน​ขุน​ทะเล​เป็น​ที่ราบ​สลับ​พื้นที่​ ลูก​คลื่น​ลอน​ลาด อุดม​สมบูรณ์​ด้วย​ทรัพยากรธรรมชาติ​ เทือก​เขา อ่าง​เก็บ​น้ำ​ขนาด​ใหญ่ มีค​ ลอง​ชลประทาน​ไหล​ ผ่าน​ตลอด​แนว ตำบล​ขุน​ทะเล​มดี​ ิน​และ​น้ำดี สามารถ​ทำ​ เกษตร​ได้​หลากหลาย ไม่​แปลก​ที่​สอง​ข้าง​ทาง​เรียง​ราย​ด้วย​มังคุด ทุเรียน เงาะ ลางสาด ลองกอง เพราะ​ขนุ ท​ ะเล​เป็นพ​ นื้ ทีท​่ เ​ี่ หมาะ​ กับ​การ​เพาะ​ปลูก​พืช​ทั้ง​ไม้​ผล​และ​ไม้​ยืนต้น อีก​ทั้ง​พืช​ เศรษฐกิจ​อย่าง​ยางพารา นอกจาก​นี้​ชาว​ขุน​ทะเล​ยัง​มี​ อาชีพ​เลี้ยง​สัตว์ เช่น สุกร และ​โค​พื้น​บ้าน

แสงจริง

19

20 ขุนทะเล

08.30 นาฬิกา รถ​กระบะ​เลีย้ ว​วงิ่ เ​ลียบคลอง​ชลประทาน​กอ่ น​เลีย้ ว​ เข้า​มา​ใน​รั้ว​เฟื่อง​ฟ้า สอน​ไชยา​มา​ส่ง​เรา​ที่​โฮม​สเตย์​แห่ง​หนึ่ง “อาบ​น้ำ​อาบ​ท่า กิน​ข้าว​กิน​ปลา​ก่อน​นะ​ครับ เดี๋ยว​ ผม​จะ​พา​ไป​ลงพื้น​ที่​ทำงาน” สอน​ไชยา​ว่า “ไม่ต​ อ้ ง​เกรงใจ คิดว​ า่ เ​หมือน​กลับม​ า​เยีย่ ม​บา้ น​เก่า” ลุ​งด​นัย เกต​จงกล​เจ้าของ​บ้าน​ต้อนรับ ป้า​เฉลิม​ศรี เกต​จงกล ภรรยา​ของ​ลุง​ยืน​ยิ้ม​อยู่​ หน้า​บ้าน สอน​ไชยา​เอ่ย​ถาม​สอง​เจ้าของ​บ้าน​ว่า​เก็บ​มังคุด​ ได้​กี่​กิโล ทั้ง​สอง​บอก​พร้อม​ถามไถ่​กัน​เรื่อง​ราคา​มังคุด “ราคา​ขึ้น​ลง​เหมือน​หุ้น” สอน​ไชยา​ว่า “แล้วแ​ ต่​ลิ้น​ พ่อค้า​คนกลาง” ตอน​ทเ​่ี รา​กำลังจ​ ะ​เข้าไป​อาบ​นำ้ เป็นเ​วลา 08.30 น.

แสงจริง

21

22 ขุนทะเล

ทั้ง​ลุง​กับ​ป้า​เข้าส​ วน​เก็บ​มังคุด​ได้​กว่า 100 กิโลกรัม จาก 05.00 น. ถึง 08.30 น. ลุงด​ นัยก​ บั ป​ า้ เ​ฉลิมศ​ รี​ ตื่นน​ อน​มา​เก็บ​มังคุด ทำ​อาหาร​เช้า นั่ง​คุยก​ ัน​ไม่รู้​กี่​เรื่อง​ ต่อ​กี่​เรื่อง ถ้า​เป็น​กรุงเทพมหานครและ​วัด​จาก​จำนวน​ กิจกรรม​ที่​ทำ​ไป ป่าน​นี้​คง​บ่าย​คล้อย แต่​ที่​ขุน​ทะเล​เพิ่ง​ แปด​นาฬิกา​เช้า ใช่​ว่าจ​ ะ​รีบ พวก​เขา​ทำ​กิจกรรม​ทุก​อย่าง​ แบบ​ไม่​รีบร​ ้อน ฉั น ​ส งสั ย ​ว่ า ​น าฬิ ก า​ข อง​ที่ ​ขุ น ​ท ะเล​กั บ ​น าฬิ ก า​ ใน​ที่​จาก​มา​ใช้​เวลา​เดิน 1 นาที 60 วินาทีเ​ท่า​กัน​หรือ​ไม่

แสงจริง

23

24 ขุนทะเล

02 ดอกไม้ข​อง​ขุน​ทะเล “ความ​สุข​ของ​ฉัน​ก็​คือ​ความ​สุข​ของ​เพื่อน” รัชนี ธง​ทอง อาสา​สมัคร​ดแู ล​ผ​พู้ กิ าร​ตำบล​ขนุ ท​ ะเล

แสงจริง

ส่ง​มือ​มา​เรา​จะ​เดินไ​ป​ด้วย​กัน การ​สำรวจ​ข้อมูล​คน​พิการ​ของ อบต.ขุน​ทะเลใน​ปี 2547 พบ​ผู้​พิการ 149 คน “บาง​คน​เข้า​ไม่​ถึง​การ​บริการ ปิด​กั้น​ตัว​เอง​จาก​ สังคม​ภายนอก” จำลอง ศรีจ​ ำรัส ผู้​ช่วย​เจ้า​หน้าที่​พัฒนา​ ชุมชนบอก เป้ า ​ห มาย​ข อง​ก าร​ส ำรวจ​ห น​นั้ น ​คื อ ​ก าร​เข้ า ​ถึ ง​ สุขภาพ​ของ​คนใน​ชุมชน​เพื่อ​ให้​พวก​เขา​เข้า​ถึง​บริการ​ สาธารณสุข​รวม​ถึง​จัดส​ วัสดิการ​ให้​คน​พิการ “คน​ขุน​ทะเล​ต้อง​ได้​รับ​การ​บริการ​เท่า​เทียม​กัน” จำลอง​ย้ำ​แนวทาง​การ​บริหาร​ด้าน​สุขภาพ​ขอ​ง อบ​ต. ขุน​ทะเล เริม่ จ​ าก​ฟน้ื ฟูส​ ภาพ​รา่ งกาย​และ​จติ ใจ โดย​เจ้าห​ น้าที​่ อนามัยท​ ำการ​ฟื้นฟู​ด้าน​จิตใจ ออก​เยี่ยม​พูด​คุย​ประหนึ่ง​ เปิด​ประตู​ให้​พวก​เขา​กล้าอ​ อก​มา​เจอ​สังคม จาก​นั้ น ​พั ฒนา​ศั ก ยภาพ พั ฒนา​ทั ก ษะ​ใ น​ก าร​ ประกอบ​อาชีพใ​ห้ผ​ พ​ู้ กิ าร เกิดก​ าร​รวม​กลุม่ ก​ นั ข​ อง​ผพ​ู้ กิ าร​ เป็น ‘ชมรม​ผู้​พิการ​ตำบล​ขุน​ทะเล’ ใน​ชมรม​จะ​มี​กลุ่ม​ย่อย​แยก​ไป​อีก​ตาม​ความ​ถนัด ผูพ​้ กิ าร​บาง​คนใน​ขนุ ท​ ะเล​มอ​ี าชีพเ​พาะ​เห็ด ผูพ​้ กิ าร​บาง​คน ​ทำ​ดอกไม้​ดิน​วิทยาศาสตร์ โดย​การ​สนับสนุน​ขอ​ง อบ​ต. ขุนท​ ะเล​และ​คนใน​ชมุ ชน เช่น เห็ดจ​ าก​ผพ​ู้ กิ าร​จะ​กระจาย​ ไป​ยัง​ครัว​ของ​โฮ​มสเตย์​หลาย​แห่งใ​น​ขุน​ทะเล

25

26 ขุนทะเล

ดอกไม้ด​ ิน นงลักษณ์ สุต​ระ เกษตรกร​ชาวสวน​ธรรมดา แต่ท​ ี่​ไม่​ ธรรมดา​ก็​คือพ​ ี่​นงลักษณ์​ยัง ‘ปั้น​ดอกไม้ด​ ิน’ เริ่ ม ​จ าก​ส นใจ​ไ ป​เรี ย น​รู้ ​ก าร​ปั้ น ​ด อกไม้​ดิ น ​จ าก​ ตำบล​อื่น ใช้​ดิน​วิทยาศาสตร์​หรือ​ดิน​ไทย​ใน​การ​ปั้น ดิน​ วิทยาศาสตร์​เนื้อ​สี​ขาว​จะ​ต้อง​ผสม​สี​ก่อน ป้ายสี​ตาม​ ต้องการ​แล้ว​นวด​คลึง​ให้​เนื้อ​ดิน​กลืน​สี แล้ว​จาก​นั้น​ก็​ใช้​ ความ​ประณีต​และ​ฝีมือ​เชิง​งาน​ประดิษฐ์

แสงจริง

นอกจาก​นพ​้ี น​่ี งลักษณ์ย​ งั เ​ปิดส​ อน​ผส​ู้ นใจ​งาน​ฝมี อื น​ ี้ รวม​ถึง​ส่งเ​สริม​อาชีพ​ผู้​พิการ “เมือ่ ก​ อ่ น​เขา (ผูพ​้ กิ าร) ไม่มร​ี าย​ได้ หลังๆ มา​กเ​็ ริม่ ​ มีร​ าย​ได้ เมือ่ มี​​ ร​ าย​ได้ม​ นั ป​ ฏิเสธ​ไม่ไ​ด้ว​ า่ ม​ นั ท​ ำให้เ​กิดค​ วาม​ สุข มี​คน​หนึ่ง ทำ​จน​มี​เงิน​ซื้อ​เครื่อง​ซัก​ผ้า ไม่ใช่เ​รื่อง​วัตถุ​ อย่าง​เดียว อย่าง​น้อย​มัน​เป็น​คุณค่า​อย่าง​หนึ่ง​ที่มา​จาก​ สอง​มือ​ของ​เขา” นงลักษณ์​บอก ผู้​พิการ​ส่วน​ใหญ่​มี​ราย​ได้เ​ดือน​ละ 500 บาท​จาก​ เบี้ย​ยังชีพ​ผู้​พิการ พอ​เขา​ได้​มา​ทำงาน​มัน​เหมือน​คุณค่า​ ของ​เขา​เกิดข​ ึ้น สบายใจ อารมณ์ด​ ี “อย่าง​พี่ แรกๆ ก็ไ​ม่ค​ อ่ ย​ชอบ​นะ​งาน​ประดิษฐ์แ​ บบ​ นี้ แต่​พอ​ทำๆ ไป​มัน​เริ่ม​รู้สึก​ว่าต​ ้อง​อดทน ต้อง​ใช้​สมาธิ พอ​ตอน​นี้​ถ้า​วัน​ไหน​ไม่​ได้ท​ ำ​มัน​เหมือน​จะ​ลงแดง”

27

28 ขุนทะเล

แสงจริง

กว่า​จะ​ปั้น​ดอกไม้​เป็นก​ลีบ​เป็น​ใบ​ก็​ว่ายาก แต่​ ผลลัพธ์ข​ อง​มัน​คือ​ความ​สวยงาม​ที่​สร้าง​ความ​สุข นี่​พี่​นงลักษณ์​ปั้น​วิชาชีพ​ให้ผ​ ู้​อื่น​อีก คิด​ดู​ว่า​เธอ​จะ​ มี​ความ​สุขข​ นาด​ไหน

วัน​พฤหัสส​ุข​พอดี ปี 2549 พร้อมๆ กับ​การ​จัด​ตั้ง​ชมรม​คน​พิการ​ ตำบล​ขุน​ทะเล มี​การ​สร้าง​ระบบ​อาสา​สมัคร​ดูแล​ผพู้​ ิการ​ ขึ้น​มา​ด้วย ซึ่งม​ า​จาก​ตัวแทน​หมู่บ้าน​ละ 2 คน ใน​ตำบล​ ขุน​ทะเล​มี 12 หมู่บ้าน อาสา​สมัคร​ดแู ล​ผ​พู้ กิ าร​ใน​ตำบล​ ขุนท​ ะเล​มี 24 คน

หลาย​คน​ที่​เป็น​อาสา​สมัคร​ก็​เป็น ​ผู้​พิการ​เอง​ด้วย เวลา​ ออก​เยี่ยม​เพื่อน​ผู้​พิการ​ตาม​บ้าน​ต่างๆ เช่นเดียวกับ รัชนี​ ธง​ทอง ต้อง​ใช้​รถ​แทน​ขา​ทั้ง​สอง​ข้าง แต่​มัน​ไม่​ได้​เป็น​ อุปสรรค เธอ​บอก​ว่าอ​ ุปสรรค...ถ้า​มัน​จะ​มี มันอ​ ยู่​ที่​ใจ

29

30 ขุนทะเล

เมื่อ​ก่อนรัชนี​รู้สึก​มี​ปมด้อย ไป​ไหน​ก็​รู้สึก​ว่า​มี​ สายตา​คอย​จ้อง​มอง​มา​ตลอด ช่วง​วัย​รุ่นเธอ​ไป​เรียน​ที่ ‘ศูนย์​ฝึก​อาชีพ ​ผู้​พิการ​ภาค​ใต้’ ตำบล​สา​แก้ว อำเภอ​ ท่าศาลา อยู่ 1 ปี ที่​นั่น​ทำให้​เธอ​รู้จักค​ วาม​หมาย​ของ​คำ​ว่า ‘เพื่อน’ “ทีน​่ นั่ จ​ ะ​มแ​ี ต่ผ​ พ​ู้ กิ าร​เหมือน​เรา ก็ท​ ำให้เ​ริม่ ม​ ค​ี วาม​ กล้า​มี​ความ​มั่นใจ​มาก​ขึ้น” รัชนี​ว่า “ตอน​ไป​เรียน​มี​เพื่อน​มาก ค่อย​มี​ความ​รู้สึก​ว่า​คน​ พิการ​สามารถ​ทำ​อะไร​ได้​มาก เรา​กลับ​มา​เจอ​เพื่อน ก็​ พยายาม​ให้​เขา​ลุก​ขึ้น คน​พิการ​สามารถ​ทำ​อะไร​ได้​อีก​ เยอะ​แยะ ก็​ชวน​คน​อื่นๆ ใน​หมู่บ้าน​ลุก​ขึ้น​มา”

แสงจริง

ตอน​ที่​ อบต.ขุน​ทะเล​จัด​ตั้ง​ชมรม​คน​พิการ​ตำบล​ ขุน​ทะเล พร้อมๆ กับ​อาสา​สมัคร​ดูแล​ผู้​พิการ รัชนี​เดิน​ เข้าไป​สมัคร​เป็น​อาสา​สมัคร​ดูแล​ผู้​พิการ​ทันที...แม้​ขา​ไม่ด​ ี แต่​เดิน​เข้าไป​ด้วย​ใจ เป้า​หมาย​คือ​ดึงเ​พื่อน​ให้ล​ ุก​ขึ้น​มา โชติ​มา ทราย​ขาว เป็น​หนึ่ง​ใน​เพื่อน​ที่​รัชนี​เอื้อม​มือ​ ไป​คว้า โชติ​มา​มี​ปมด้อย​มา​ตั้งแต่​เด็ก​ไม่​ต่าง​รัชนี​ใน​วัย​ เยาว์ “ไม่​กล้า​สู้​หน้า​เพื่อน” โชติ​มาบ​อก “เกิด​มา​มัน​มี​ปมด้อย แขน​ไม่​ดมี​ า​ตั้งแต่​กำเนิด มือ​ ซ้าย​อ่อน​แรง มีป​ มด้อย​ตั้งแ​ ต่เ​ด็กๆ ไป​โรงเรียน​กอ็​ าย ไม่​ อยาก​เล่นก​ บั เ​พือ่ น ปมด้อย​มนั ต​ ดิ ตัว ไม่อ​ ยาก​สมาคม​กบั ​ ใคร แต่ต​ อน​นค​ี้ น​พกิ าร​ตนื่ ต​ วั อ​ อก​สโ​ู่ ลก​กว้าง​เยอะ ตอน​น​ี้ พีเ่​หมือน​คน​ธรรมดา ไม่มี​ปมด้อย​แล้ว เก็บ​มังคุด​ได้ พอ​ อบต. เขา​มา​จด​ทะเบียน​คน​พกิ าร ตัง้ ช​ มรม​คน​พกิ าร ก็ได้​ ออก​ไป​สหู้​ น้า พบปะ​ประชาชน” นอกจาก​เก็บม​ งั คุด โชติม​ ายังเ​พาะ​เห็ดอ​ กี ด​ ว้ ย ยัง... ยัง​ไม่​หมด เธอ​ยัง​ทำงาน​อาสา​สมัคร​ดูแล​เพื่อน​ผู้​พิการ “เห็นร​ ชั นีแ​ ล้วม​ ก​ี ำลังใ​จ คน​สช​ู้ วี ติ ข​ อง​จริง คน​นเ​ี้ ขา​ เก่ง” โชติ​มา​ชม​เพื่อน ทุก​วัน​พฤหัส รัชนี​กับ​โชติ​มา​รวม​ถึง​อาสา​สมัคร​ ดูแล​ผู้​พิการ​คน​อื่นๆ จะ​ลงพื้น​ที่​เยี่ยม​ผู้​ป่วย ผู้​พิการ​

31

32 ขุนทะเล

รวม​ถึง​ผู้​ติด​เชื้อ “เรา​เอา​ความ​พกิ าร​ของ​เรา​ไป​เล่าให้เ​ขา​ฟงั ว​ า่ เ​รา​ก​็ พิการ​เหมือน​กัน​ให้​เขา​กล้า​ออก​มา​เผชิญ​โลก เป้า​หมาย​ งาน​อาสา​คือ​เพื่อน​ช่วย​เพื่อน ทำให้​เขา​มี​ความ​สุข ช่วย​ เหลือต​ วั เ​อง​ได้ ไม่ต​ อ้ ง​เป็นภ​ าระ​ของ​บา้ น​มาก นอกจากนี้ เรายังเยี่ยม​ผู้​ป่วย รวมถึงผูต้​ ิด​เชื้อ​ด้วย” รัชนี​บอก รัชนี​อยู่​บ้าน​คน​เดียว เย็บ​ผ้า​บ้าง​ถ้า​มี​งาน​เข้า​มา งาน​หลัก​ของ​เธอ​คือ​งาน​อาสา เป็นง​ าน​แห่ง​ความ​สุข “ฉันอ​ ยูบ​่ า้ น​ไม่ไ​ด้ท​ ำ​อะไร ถ้าม​ ง​ี าน​เย็บผ​ า้ ก​ ท​็ ำ​อยูท​่ ​ี่ บ้าน ฉัน​อยูค่​ น​เดียว​จึง​ทำงาน​อาสา​ได้​เต็ม​ที่ เวลา​เรา​ไป​ หา​เพือ่ น​บางทีเ​ขา​กม​็ ค​ี วาม​ทกุ ข์ เรา​กไ​็ ป​บอ่ ยๆ ให้เ​ขา​ดข​ี นึ้ บาง​คน​นอน​อยูก​่ บั ท​ ี่ เวลา​ผา่ น​ไป​เขา​เริม่ น​ งั่ ไ​ด้แ​ ล้ว ฉันไ​ม่​ ค่อย​อยู่​บ้าน​หรอก ​เพราะ​เวลา​เรา​อยูค่​ น​เดียว​มัน​คิดมาก “ถ้า​เรา​ออก​จาก​บ้าน​ไป​บ้าน​คน​นั้น​คน​นี้มัน​ก็​ไม่​ คิด ลืม​เรื่อง​ส่วน​ตัวข​ อง​เรา​ไป​เสีย ถ้าเ​รา​มี​เพื่อน​คุย เวลา​ ฉัน​ไป​เยี่ยม​เพื่อน เวลา​ไป​ปลุก​เพื่อน​ให้​เขา​ลุก​ขึ้น​มา​ให้​ มี​ความ​สุข “ฉัน​ก็​มคี​ วาม​สุข​ไป​ด้วย” รัชนีบ​ อก

แสงจริง

33

34 ขุนทะเล

03 ขุนท​ ะเล​วิทยาลัย

ชีวิต​ที่​หยุดก​ าร​เรียน​รู้​เหมือน​ต้น​มังคุดแ​ คระ​แก​ร็น ฉันบ​ นั ทึกข​ อ้ ความ​นห​ี้ ลังจ​ าก​กลับอ​ อก​มา​จาก​สวน​ มังคุด​ของ​โก​เด็ก

แสงจริง

35

36 ขุนทะเล

แอบ​ดู​คน​ข่มขืนม​ ังคุด “เท่า​ไหร่” “20” บน​ถนน​หนทาง​ใน​ขุน​ทะเล เรา​นั่ง​รถ​พ่วง​ข้าง​ที่​ อบต.ขุน​ทะเล​จัด​ไว้​สำหรับ​ผู้​สนใจ​ลง​มา​ดู​งาน​ใน​ตำบล​ และ​นกั ท​ อ่ ง​เทีย่ ว​เชิงเ​รียน​รอ​ู้ ย่าง​เรา ใบหน้าร​ บั ล​ ม​เหมือน​ ใบ​มะพร้าว​ต้าน​ลมทะเล

แสงจริง

ไป​ไหน​มา​ไหน​ก็​จะ​มี​ชาว​ขุน​ทะเล​ตะโกน​ถาม​สอน​ ไชยา​ตลอด คำ​ทักทาย​ใน​ช่วง​นี้​ของ​ชาว​ขุน​ทะเล​ก็​คือ “เท่า​ไหร่” ส่วน​จะ​บอก​วา่ ​เท่า​ไหร่น​ น้ั ​ตอ้ ง​ตดิ ตาม​กนั ​วนั ต​ อ่ ​วนั ช่วง​นี้​เป็น​ฤดูกาล​ของ​มังคุด แต่​ราคา​มังคุด​ขึ้น​ลง​ วัน​ต่อ​วัน​ราว​หุ้น​บน​กระดาน กลไก​การ​ค้าขาย​ของ​พ่อค้า​ คนกลาง​กด​ราคา​มังคุด บ​ างที​ก็​เป็น​ไป​อย่าง​ไม่มี​เหตุผล สอน​ไ ชยา​พ า​เ รา​ม า​ที่ ​บ้ า น​ข อง โก​เด็ ก -นิ พ นธ์ ​ ภู่​วัฒนา​พันธ์ คน​ข่มขืน​มังคุด!

ใน​สวน​มังคุด ที่​ดิน​รอบๆ บ้าน​ของ​โก​เป็น​สวน​มังคุด 27 ไร่ มี​ ลำห้วย​ผ่า​กลาง มี​ต้น​มังคุด 350 ต้น เมื่อ​ก่อน​เป็น​สวน​สม​รม​ที่​มี​ผล​ไม้ มี​ยางพารา ปี 2516 โก​เด็ก​เริ่ม​ดัดแปลง​ จาก​สวน​สม​ร ม​มา​เป็น​สวน​ มะนาว ปี 2530 ได้​แนวทาง​ จะ​ปลูก​มังคุด​ใน​สวน​มะนาว​ โดย​คดิ ว​ างแผน​จะ​ปลูกม​ งั คุด​ โดย​ไม่​โค่น​มะนาว หาก​ช าย​ห นุ่ ม ​จ ะ​จี บ​

37

38 ขุนทะเล

แสงจริง

หญิง​สาว แต่ไ​ม่​เข้าใจ​ธรรมชาติแ​ ห่งเ​ธอ ยาก​นัก​จะ​ได้ใจ​ สาว​เจ้า​มา​ครอง จนถึง​ปัจจุบัน โก​เด็ก​ใช้​เวลา​เรียน​รู้​ ธรรมชาติ​ของ​มังคุด ศึกษา​นิสัย​ใจคอ​ของ​มัน เจ้า​มังคุด​ เจ้า​ชอบ​อะไร​ไม่​ชอบ​อะไร จน​วัน​นี้ มังคุดจ​ าก​สวน​ของ​โก​ เด็ก​มี​มาตรฐาน​ต้องตา​ต้องใจ​ตลาด​ต่าง​ประเทศ มังคุด​ของ​โก​เด็ก​ส่ง​ขาย​จีน ที่​สำคัญ​มังคุด​ของ​โก​ ออก​ผล​นอก​ฤดูกาล​ได้ นั่น​หมาย​ถึง​ราคา​ต่อ​กิโลกรัม​ที่​ พุ่งส​ ูง​ราว​ยอด​เขา​น้ำตก​กรุง​ชิง ใคร​ไป​ใคร​มา​กต​็ นื่ ต​ า​ตนื่ ใ​จ​กบั เ​ทคนิคก​ าร​ปลูกข​ อง​ โก อย่าง​ต้น​มัน​สำปะหลัง​ที่​ปลูก​ไว้​คาน​กิ่ง​ก้าน​ของ​มังคุด​ ก็​ถือ​เป็น​ภูมิปัญญา​ของ​แท้ เคล็ด​ลับ​จาก​โก​เด็ก​คือ​การ​เรียน​รอู้​ ย่าง​เปิด​กว้าง “การ​ศึกษา​ของ​นัก​วิชาการ​เขา​ก็​ศึกษา​บน​ฐาน​ของ​ ความ​รู้ เขา​ก็​ให้เ​รา​มา 100 เปอร์เซ็นต์ เรา​ก็​เอา​มา 50 เปอร์เซ็นต์ เพราะบางที​ทฤษฎี​กับ​ปฏิบัติ​มัน​ไม่​​ตรง​กัน แต่​เรา​จะ​ไป​คน​เดียว​ก็​ไม่​ได้ เพราะ​นัก​วิจัย​เขา​ก็​คำนวณ​ มา​ดี โดย​เรา​ก็​เอา​ประสบการณ์เ​ข้าไป​ด้วย ต้อง​แชร์​กัน” โก​เด็ก​บอก คุณ​คง​เคย​ถูก​พ่อ​แม่​ค้อน​เข้า​ให้​เวลา​เรา​ร้อง​อยาก​ กิน​มังคุด​ใน​หน้า​มะม่วง นีค​่ อื ​กลไก​ของ​ตลาด ผล​ไม้​นอก​ฤดู​ยอ่ ม​มร​ี าคา​แพง ใน​ฐานะ​เกษตรกร ผล​ไม้น​ อก​ฤดูค​ อื ร​ าย​ได้แ​ สน​งาม

39

40 ขุนทะเล

แสงจริง

เป็น​รางวัล​ของ​ความ​พยายาม

เทคนิค​ของ​โก โก​เด็ก​เป็น​เกษตรกร​ชาวสวน​ที่​ลอง​ผิด​ลอง​ถูก​ใน​ สวน​มา​ยาวนาน ใน​ที่สุด​ก็​เข้าใจ​กฎ​เกณฑ์​ของ​ธรรมชาติ รู้​นิสัย​ของ​มังคุด และ​เข้าใจ​ข้อ​จำกัด​ใน​พื้นที่​ของ​ตัว​เอง จน​สามารถ​บังคับ​มังคุด​ให้ออก​ผล​นอก​ฤดูกาล​ได้ มังคุด​นอก​ฤดู​ราคา​กิโล​ร่วม​ร้อย โก​เด็กเ​รียน​จบ ป.4 ทีข่​ า้ ง​ฝา​บา้ น​มเ​ี กียรติบ​ ตั ร​แปะ​ ราว​ปริญญา​บตั ร​ของ​มหา​บณ ั ฑิต มีท​ งั้ ใ​บรับร​ อง​มาตรฐาน​ ของ​มังคุด​ที่​สามารถ​เข้า​เกณฑ์​ส่ง​ออก​ต่าง​ประเทศ​ได้ ใบ​ ประกาศนียบัตร​จาก​ผว​ู้ า่ ร​ าชการ​จงั หวัดน​ ครศรีธรรมราช​ เพือ่ แ​ สดง​วา่ โก​เด็กเ​ป็นผ​ บ​ู้ ำเพ็ญป​ ระโยชน์ใ​ห้แ​ ผ่นด​ นิ ด​ า้ น​ ผู้นำ​เกษตร​เมื่อ​ปี 2548 ใน​โลก​ที่​มี​การ​แข่งขัน​​สูง โอกาส​ทางการ​ศึกษา เ​ป็นเ​หมือน​ใบเบิกท​ าง​เพือ่ เป็นเ​ครือ่ ง​คำ้ ย​ นั ช​ นั้ ต​ น้ ข​ อง​ชวี ติ แต่​โก​เด็ก​สาธิต​ให้​เห็น​แล้ว​ว่า บน​โลก​การ​ค้า​ไร้​พรมแดน คน​จบ ป.4 ก็​สามารถ​ทำได้ หาก​เรา​ใส่ใจ​เรียน​รู้​ธรรมชาติอ​ ยู่​ตลอด​เวลา

เกษตรกร 100 เปอร์เซ็นต์

พื้นที่​กว่า 5 ไร่ อัน​เป็น​ทั้ง​ออฟฟิศ​และ​บ้าน​ของ น้า​สมบูรณ์ จันทร์​จรุง เต็ม​ไป​ด้วย ถั่วงอก​ใน​ถัง น้ำยา​

41

42 ขุนทะเล

อเนกประสงค์ น้ำ​หมักช​ ีวภาพ ปุ๋ยห​ มัก​แห้ง ไบ​โอ​ดีเซล ก๊าซ​ชีวภาพ บาดาล​คนจน พืช​สมุนไพร สวน​ยางพารา สวน​สม​รม ฯลฯ สิ่ง​เหล่า​นี้​ถูก​สร้าง​มา​กับ​สอง​มือ​กร้าน​ของ​เขา เกษตรกร​ถ้า​มือ​ไม่​กร้าน พืช​ผล​ก็​ไม่ง​ อกเงย “ผม​เป็นเ​กษตรกร” น้าส​ มบูรณ์ต​ อบ​หลังถ​ กู ถ​ าม​วา่ ​ ประกอบ​อาชีพ​ใด “เกษตรกร 100 เปอร์เซ็นต์​ครับ” สวน​ยางพารา​กบั ส​ วน​สม​รม​ถอื เ​ป็นร​ าย​ได้ห​ ลักข​ อง​ เขา นั่น​แหละ...ออฟฟิศ​ของ​เขา สวน​สม​รม​ของ​นา้ ส​ มบูรณ์ม​ ม​ี งั คุด ลางสาด ทุเรียน สะตอ เหลียง ลองกอง ฯลฯ เขา​บอก​ว่าใ​น 1 ปี มี​กิน​ ตลอด “ถ้าไ​ม่มม​ี งั คุด เรา​กไ็ ด้ก​ นิ ล​ างสาด สวน​สม​รม​มนั ใ​ห้​ พืช​ผล​เรา​ตลอด​ปี​เพราะ​ปลูก​หลาก​หลาย ผล​ไม้​ทุก​อย่าง​ อยู่​โดดๆ ไม่​ดี มันก​ ็​ต้องการ​การ​พึ่งพา​อาศัยก​ ัน​และ​กัน” น้า​สมบูรณ์บ​ อก เหมือน​คน

แสงจริง

43

44 ขุนทะเล

บาดาล​คนจน อากาศ​ร้อน แดด​แรง อีก​หน้าที่​ของ​น้า​สมบูรณ์​คือ​วิทยากร​ประจำ​แหล่ง​ เรียน​รู้​ระบบ​เกษตร​เพื่อ​สุข​ภาวะ ถ่ายทอด​ความ​รู้​และ​ ประสบการณ์​ใน​การ​ทำ​เกษตร​แบบ​พึ่งพา​ตัว​เอง “อา​กา​ศร้อนๆ” น้า​สมบูรณ์​พูด​พลาง​เดิน​ไป​เปิด​ วาล์ว​น้ำ​พลาง “ผม​ก็​เปิด​พัดลม​ไอ​น้ำ​ให้​ผู้​มา​บรรยาย​ได้​ เย็น​กัน คน​ก็​เย็น ต้นไม้​ก็​เย็น” ภายใน​ลาน​บ้าน​เป็น​พื้นที่​ว่าง​โล่ง​รองรับ​ผู้​มา​ฟัง​ บรรยาย ไม่มพ​ี ดั ลม​สกั ต​ วั ไม่ต​ อ้ ง​สงสัยว​ า่ ผ​ ม​ู้ า​ฟงั บ​ รรยาย​ จะ​รอ้ น​แค่ไ​หน เพราะ​สมบูรณ์เ​ดินไ​ป​เปิดว​ าล์วน​ ำ้ แ​ ล้วน​ ำ้ ​

แสงจริง

ก็​ฟุ้ง​กระจาย​มา​จาก​หลังคา สปริงเ​กลอร์อ​ ยูบ​่ น​หลังคา​เริม่ ท​ ำงาน​เหมือน​พดั ลม​ ไอ​น้ำ เย็น​แบบ​ไม่​ต้อง​พึ่ง​พัดลม น้ำ​ที่​นำ​มา​ใช้ สมบูรณ์ก​ ็​คิดค้น​ขึ้น​มา​เอง เขา​เรียก​ ว่า ‘บาดาล​คนจน’ เป็น​ระบบ​ขุด​น้ำ​บาดาล​ขึ้น​มา​ใช้​เอง นอกจาก​ทำ​ พัดลม​ไอ​นำ้ น้าสมบูรณ์ย​ งั ใ​ช้น​ ำ้ จ​ าก​บาดาล​รด​พชื ผ​ ล​ทาง​ เกษตร โดยไม่เ​สีย​ค่าน้ำ

ทำงาน​ให้ส​นุก สนุก​เมื่อท​ ำงาน “ตู้​เย็น​ผม​อยู่​นอก​บ้าน” น้า​สมบูรณ์บ​ อก ฉัน​กับ​ช่าง​ภาพ​หัน​ซ้าย​หัน​ขวา​ก็​ไม่​พบ​ตู้​เย็น “นั่น...ตา​ไม่​ดีรึ​คุณ” น้า​สมบูรณ์​ยั่ว “นั่น​ไง...ตรง​ หน้า​คุณ​ไง” ฉัน​เห็น​แต่ต​ ้น​มังคุด “นั่น​แหละ ตูเ้​ย็น” เขา​บอก “ตู้​เย็น​อยู่​นอก​บ้าน จะ​ทำ​น้ำ​พริก​ก็​เดิน​เข้าไป​เด็ด​ เอง” ใคร​จะ​ยึด​หลัก​ทฤษฎีไหน น้า​สมบูรณ์​ไม่รู้​จัก​ด้วย​ หรอก เขา​บอก​ว่า​ชีวิต​นี้​มี​ความ​สุข​แล้ว​ด้วย​ความ​พอ​ เพียง “ตั้งแต่​จำ​ความ​ได้ พ่อ​ก็​ทำ​แบบ​นี้​แล้ว แต่​ไม่รู้​ว่า​ เรียก​เศรษฐกิจ​พอ​เพียง ปลูก​อัน​นี้​ก็ได้​กิน​อัน​นี้ ปลูก​ผสม​

45

46 ขุนทะเล

แสงจริง

ผสาน​ก็ได้ก​ ิน​หมด ชีวิตต​ ้อง​ผ่าน​การ​เรียน​รู้ สูตร​บาง​สูตร​ ก็​ลอง​กันเอง ดิน​ดมี​ ี​ไส้เดือน ถ้า​ใช้​เคมี​ไม่มไี​ส้เดือน “ทำ​ก๊าซ​ชีวภาพ​หรือ​ทำ​ปุ๋ย​หมัก ผม​ก็แค่ใส่​ขี้​วัว ขี้​หมู ของ​พวก​นี้​ใส่​ขี้​ได้​ทุก​ชนิด” เขา​บอก ใส่​ได้​ทุก​ขี้ “ยกเว้น ขี้​คร้าน” ความ​สุข​คือ​อะไร “ทำงาน​ให้ส​ นุก สนุกเ​มือ่ ท​ ำงาน” เขา​บอก “เป็นสุข​ เมื่อท​ ำงาน”

โอกาส​อยู่ ​ใน​ช่อง​ว่าง ใน​สวน​ของ กิตติ​นนท์ นงค์ ​น วล ปลู ก ​มั ง คุ ด ​กั บ​ ลองกอง​เป็น​หลัก แต่ ​ที่ ​ว่ า ง​ร ะหว่ า ง​ต้ น​ มั ง คุ ด ​จ ะ​มี ​ผั ก ​เ ข​ลี ย ง​บ้ า ง พริก​ไทย​บ้าง แซม​อยู่ ที่ ​ว่ า ง ​ร ะ ห ว่ า ง ​ต้ น​ ลองกอง​จะ​มี​ต้น​หมาก​แซม​อยู่ “เป็น​วิถี​เก่า” กิตติ​นนท์​บอก ถ้าป​ ลูก​มังคุด​กจ็​ ะ​ได้​ มังคุด​อย่าง​เดียว ระหว่าง​ที่​รอ​มังคุด รอ​ลองกอง เรา​ก็​ ไม่มี​อะไร​ขาย” การ​ป ลู ก ​พื ช ​แ ซม​ส วน​ข อง​ช าว​ขุ น ​ท ะเล​ถื อ ​เป็ น​ ภูมิปัญญา เพราะ​ปุ๋ย​ที่​ใช้​ก็​ไม่​ได้​ใช้​ปุ๋ย​เคมี​ซึ่ง​มี​ค่า​ใช้​จ่าย

47

48 ขุนทะเล

แต่​ใช้​เปลือก​ลองกองมาทำ​ปุ๋ย​หมักเ​อง การ​ป ลู ก ​พื ช ​แ ซม คื อ ​ก าร​ป ลู ก ​เ พิ่ ม ​ล ง​ไ ป เช่ น พริก​ไทย พลู ถั่วพู ผักเ​ข​ลี​ยง มันปู ตะไคร้ มะนาว ชะอม พริกไ​ทย พริกข​ หี้ นู เป็นการ​เพิม่ ม​ ลู ค่าใ​ห้ค​ รัวเ​รือน อีกท​ งั้ ​ ยัง​เป็น​ซูเปอร์มาร์เก็ต​ขนาด​ย่อม

สวน​โบราณ หาก​คุณ​มโี​อกาส​มา​เยือน​ขุน​ทะเล สิ่ง​หนึ่ง​ที่​จะ​พบ​ สอง​ข้าง​ทาง คือ สวน​สม​รม สวน​สม​รม เป็นม​ รดก​ทาง​ปญ ั ญา สม​รม​หรือส​ ม​ลม​ เป็น​ภาษา​ถิ่น หมาย​ถึง สวน​ทปี่​ ลูก​พืช​ผสม​ผสาน​กัน​ของ​ ผล​ไม้​นานา​ชนิด ไม่มี​การ​แยก​แปลง​แยก​ชนิด​เลียน​แบบ​ ระบบ​ป่า​ไม้​ธรรมชาติ การ​ทำ​สวน​สม​รม เริม่ จ​ าก​การ​ถาง​ไม้พ​ มุ่ ถาง​หญ้า​ ออก​ให้​หมด​ก่อน แล้ว​นำ​กล้า​ไม้​ผล​บาง​ชนิด​ที่เพาะ​ไว้​ ก่อน​ใน​กระบอก​ไม้ไผ่ เช่น ทุเรียน มังคุด สะตอ ละมุด ลางสาด ปลูก​ใน​หลุม​ที่​กว้างและ​ลึก​พอที่​จะ​ใส่​กระบอก​ ไม้ไผ่​ลง​ไป​ได้​เท่านั้น บาง​ชนิด​ก็​ปลูก​เมล็ด​ลง​ไป​โดยตรง เช่น จำปาดะ การ​ปลูกไ​ม่ต​ อ้ ง​เป็นแ​ ถว​เป็นแ​ นว ดูแ​ ต่ร​ ะยะ​ ห่าง​ที่​พอ​เหมาะ​เท่านั้น​ก็​พอ ไม้​ผล​ต้น​ไหน​แค​ระ​แกร็​นก็​ ใช้​น้ำ​ปัสสาวะ​รด​บำรุง โดย​ไม่​ใช้​สาร​เคมี​ใดๆ วิธี​ถาง​ก็​ใช้​ มีดพร้า ไม่ใ​ช้​สาร​เคมี​กำจัด​วัชพืช

แสงจริง

49

50 ขุนทะเล

ผล​ไม้​แต่ละ​ชนิด​ออก​ผลผลิต​ไม่​พร้อม​กนั สวน​สม​ รม​ทำให้เ​จ้าของ​สวน​สามารถ​จำหน่าย​ผลผลิตไ​ด้ท​ งั้ ป​ ี ช่วย​ แก้​ปัญหา​ผลผลิต​ล้น​ตลาด ช่าง​ภาพ​โบราณ​ศรัทธา​ใน​แสงแดด​ฉันใด สวน​สม​รม​ก็​ศรัทธา​ใน​ความ​หลาก​หลาย​ฉัน​นั้น

จังหวะ​แทง​โก้ ​ใน​สวน​สม​รม ปี พ.ศ. 2505 เกิ ด ​ว าตภั ย ​ใ น​ภ าค​ใ ต้ พื้ น ที่ ​ การเกษตร​รวม​ถงึ ส​ วน​สม​รม​หลาย​แห่งใ​น​ชนุ ท​ ะเล​กไ็ ด้ร​ บั ​ ความ​เสียห​ าย ปีถ​ ัดม​ า มีก​ องทุน​สงเคราะห์​ผู้​ประสบ​ภัย เริ่ม​สนับสนุนใ​ห้​ปลูก​ผล​ไม้ห​ รือ​ต้นไม้​เป็น​แถว​เป็น​แนว “ชาว​บา้ น​กเ​็ ห็นดี ดีก​ ว่าป​ ลูกส​ ะ​เปะ​สะ​ปะ” ประเสริฐ บรรจบ​กาญ​จน์บอก ประเสริฐ​เป็น​เกษตรกร​ชาวสวน เป็น​เจ้าของ​สวน​ สม​รม​ที่​ยัง​คง​วิถี​ของ​สวน​สม​รม​โบราณ​อยู่ พื้นที่​กว่า 65 ตาราง​กิโลเมตร​ใน​ขุน​ทะเล​เป็น​สวน​ สม​รม ไม่​แปลก​ที่​สอง​ข้าง​ทาง​จะ​เขียว​ชอุ่ม “การ​ป ลู ก ​ส วน​ส ม​ร ม​มี ​ข้ อ ดี ​คื อ ​ก าร​ป ลู ก ​มั ง คุ ด ลองกอง ลางสาด ทุเรียน บาง​ครั้ง​มัน​เป็น​ผล​พร้อม​กัน

แสงจริง

มัน​ได้​ราย​ได้​จาก​ทุก​ทาง” ยิ่ง​ถ้า​ผล​ไม้​ชนิด​ไหน​ออก​นอก​ฤดูกาล ราย​ได้​ก็​ จะ​ยิ่ง​งาม​นัก ยก​ตัวอย่าง​มังคุด​ใน​ฤดู​ราคา​อาจ​จะ​อยู่​ที่ 30-50 บาท แต่น​ อก​ฤดูร​ าคา​พุ่ง​ไป​ถึงร้อย​กว่าๆ “สวน​สม​รม​เพิ่ม​ราย​ได้​ของ​ครัว​เรือน แทนที่​จะ​ได้​ มังคุดอ​ ย่าง​เดียว เรา​ก็ได้ล​ างสาด ลองกอง ทุเรียนด้วย

51

52 ขุนทะเล

ถ้า​มัน​เป็น​ผล​​พร้อม​กัน​นะ” ข้อ​เสีย​อาจ​อยู่​ที่​แสง​สว่าง พืช​บาง​ชนิด​ต้องการ​ แสง​สว่าง “ระบบ​แ สง​บ างที​มั น ​ไ ม่ ​พ อ พื ช ​บ าง​ช นิ ด ​ก็ ​แ ย่ ง​ อาหาร​กัน ผล​ที่​ได้​จะ​ไม่​ค่อย​สมบูรณ์ อาจ​ต้อง​ปลูก​เป็น​ ระยะ​ให้ม​ ัน​มี​แสง มีอ​ ากาศ​พอ​เพียง ต้องหา​ช่อง​ว่าง​ของ​ ธรรมชาติ​ด้วย​ความ​เข้าใจ” ลุง​ประเสริฐ​บอก​วา่ สวน​สม​รม​เป็น​ราย​ได้​หลัก​ไม่​ได้ วิถี​การ​ปลูก​แบบ​สวน​สม​ร ม​เหมาะ​แก่​การ​บริโภค​เอง​ เหมือน​แนวคิด ‘ตูเ​้ ย็นน​ อก​บา้ น’ ของ​นา้ ส​ มบูรณ์ เกษตรกร 100 เปอร์เซ็นต์ “ถ้า​ทำ​สวน​สมร​มอ​ย่าง​เดียว​อาจ​อยู่​ลำบาก ต้อง​มี​ ราย​ได้​หลัก สวน​สม​รม​เป็น​กำไร​ทไี่​ม่​ได้​คาด​หวัง” นอกจาก​เป็น​เกษตรกร ลุง​ประเสริฐ​ยัง​เล่น​ดนตรี ก่อน​มา​นงั่ ค​ ยุ ก​ นั ใ​น​สวน​สม​รม​แห่งน​ ี้ ลุงป​ ระเสริฐเ​พิง่ แ​ ยก​ ย้าย​จาก​ลูกวง​หลัง​ไป​เล่น​งานงานหนึ่ง​มา “เมื่อ​ก่อน​จังหวะ​มัน​มี​ให้​เรา​เล่น​เยอะ​มาก แทง​โก้ สวิง อะไร​ตา่ งๆ เดีย๋ ว​นค​ี้ น​ฟงั อ​ ยูไ​่ ม่ก​ จ​ี่ งั หวะ ผม​เล่นด​ นตรี​ ด้วย​ใจ​รัก​อย่าง​เดียว​เลย ใคร​มี​งาน​อะไร​เรา​ก็​ไป​เล่น” สำหรับ​ลุง​ประเสริฐ การ​เล่น​ดนตรี​ก็​เหมือน​การ​ ทำ​สวน​สม​รม ทำ​ไป​ด้วย​ใจ​รัก

แสงจริง

53

54 ขุนทะเล

แสงจริง

04 ประวัติศาสตร์​ชุมชน “เรา​ค้น​ข้อมูล​ใน​อดีต​เพื่อ​จัดการ​ปัจจุบัน​แล้ว​ร่วม​ กำหนด​อนาคต” โสภณ พรหม​แก้ว นายก​องค์การ​บริหาร​สว่ น​ตำบล​ ขุน​ทะเล

55

56 ขุนทะเล

พระเจ้าศ​ รี​ธรรม​โศกราช มีเ​รือ่ ง​เล่าส​ บื ต​ อ่ ก​ นั ม​ า​วา่ ต​ วั เ​มือง​นครศรีธรรมราช​ เดิมต​ งั้ อ​ ยูท​่ เ​ี่ ขา​วงั ซึง่ ใ​น​ปจั จุบนั ต​ งั้ อ​ ยูใ​่ น​พนื้ ทีข​่ อง​องค์การ​ บริหาร​ส่วน​ตำบล​ขุน​ทะเล พระเจ้าศ​ รีธ​ รรม​โศก​ราช​องค์แ​ รก ได้ต​ งั้ เ​มือง​แล้วห​ นี​ โรค​ไข้​ห่า (ไข้​ยม​บน) จาก​ตะกั่วป่า จังหวัดพ​ ังงา อพยพ​ มายัง​คลองท่อม จังหวัด​กระบี่ แต่​ก็​ต้อง​อพยพ​มา​อยู่​ที่ เวียงสระ จังหวัดส​ ุราษฎร์ธานี แต่โ​รค​ไข้​ห่า​ยัง​ระบาด​ขึ้น​ อีก จึง​ได้​อพยพ​มายังว​ ัด​พระ​ธาตุเ​มือง​นครศรีธรรมราช ขณะ​ที่​กำลัง​ก่อสร้าง​พระ​ธาตุ​นคร ณ หาด​ทราย​ แก้ว (อำเภอ​เมือง จังหวัด​นครศรีธรรมราช) ได้​เกิด​โรค​ ไข้​ห่า​ขึ้น​อีก จึง​นำ​ไพร่พล​หนี​โรค​ไข้​ห่าม​ ายัง​เขา​วัง เพราะ​ เขา​วงั เ​ป็นแ​ หล่งต​ น้ น้ำเ​หมาะ​ใน​การ​หนีโ​รค​ไข้ห​ า่ ตัวเ​มือง​ เดิม​ของ​นครศรีธรรมราช​จึง​ตั้ง​อยู่​ที่​เขา​วัง​ใน​เขต​ตำบล ​ขุน​ทะเล

แสงจริง

เคย​เป็น​ทะเล​มา​ก่อน ใน​ปัจจุบัน ขุนท​ ะเล​มี​บึงใ​หญ่​คล้าย​ทะเลสาบ ตั้ง​ อยู่​แนว​ด้าน​ข้าง​ของ​เขา​วัง ซึ่งเหมาะใน​การ​เป็น​ท่าเรือ ทำให้​เป็ น​ไ ป​ไ ด้​ว่ า​ท ะเล​ค งจะ​กิ น ​ม า​ถึ ง ​เขา​วั ง ตำบล​ ขุน​ทะเล อำเภอ​ลาน​สกา พระเจ้า​ศรี​ธรรม​โศก​ราช​และ​พระ​อนุชา​รวม​ถึง​ ไพร่พล​อยู่​ที่​ลาน​สกา​ประมาณ​ปี​เศษ ได้​พบพระ​ภิกษุ​รูป​ หนึง่ ซ​ งึ่ ไ​ด้ท​ ำการ​ปลุกเ​สก​นำ้ มนต์ร​ ด​ไพร่พล​และ​บา้ น​เรือน​ จน​หาย พระเจ้า​ศรี​ธรรม​โศก​ราช​องค์​แรก จึง​ได้​นมัสการ​ ถาม​พระคุณเ​จ้าอ​ งค์น​ นั้ ว​ า่ ท​ ำ​อย่างไร​จงึ ไ​ม่เ​กิดก​ าร​ระบาด​ ของ​โรค​ไข้​ห่า​อีก​เพราะ​ตนเอง​จะ​กลับ​ไป​ตั้ง​วัง​ที่​ท่าวัง (หาด​ทราย​แก้ว) อำเภอ​เมือง จังหวัดน​ ครศรีธรรมราช

57

58 ขุนทะเล

การ​ค้น​พบ เมื่อ พ.ศ. 2509 คณะ​โบราณคดี มหา​วิ​ทยา​ลัย ศ​ ลิ ปากร ได้เ​ดินท​ าง​มา​เพือ่ ศ​ กึ ษา​คน้ คว้าแ​ หล่งโ​บราณคดี​ ใน​พื้นที่​เขา​วัง​หมู่​ที่ 3 และ 4 ตำบล​ขุน​ทะเล อำเภอ​ ลาน​สกา จังหวัด​นครศรีธรรมราช เพราะ​หนังสือ​ทาง​ ประวัติศาสตร์​ต่างๆ เช่น หนังสือ​นิพพาน​โสต​ร และ​ หนั ง สื อ ​อื่ น ๆ ที่ ​เ กี่ ย วข้ อ ง​ไ ด้ ​มี ​ก าร​ร ะบุ ​ว่ า ตั ว ​เ มื อ ง​ นครศรีธรรมราช​เดิม​นั้น​ตั้ง​อยู่​ที่​เขา​วัง อำเภอ​ลาน​สกา จังหวัด​นครศรีธรรมราช แต่​ผล​การ​สำรวจ​ศึกษา​เพื่อ​ ค้นหา​เมือง​โบราณ​ที่​คิด​ว่า​เป็น​ตัว​เมือง​นครศรีธรรมราช​ เดิม​นั้น ปรากฏ​ว่า​ยัง​ไม่​พบ​หลัก​ฐาน แต่ค​ ณะ​ศึกษา​ก็​ยัง​ เชื่อ​ว่า​คงจะ​ยัง​มี​เมือง​เก่า​อยู่​ใน​แถว​นี้​เป็น​แน่ จึง​ได้​กล่าว​ ว่า “ไม่​พบ – ไม่​ได้​หมายความ​วา่ ​ไม่มี แต่​ยงั ​หาไม่​พบ” องค์ ก าร​บ ริ ห าร​ส่ ว น​ต ำบล​ขุ น ​ท ะเล ได้ ​ท ำการ​ ศึกษา​ตั้งแต่ พ.ศ. 2539 และ​ได้​พบ​เมื่อ พ.ศ. 2549 (ศึกษา​ค้นคว้า​ตลอด 10 ปี) ได้​ทำการ​ศึกษา​ค้นคว้า​ จาก​หนังสือ​นิพพาน​โสต​ร จาก​สำนักงาน​โบราณคดี​และ​ พิพิธภัณฑสถาน​แห่ง​ชาติ​ที่ 11 นครศรีธรรมราช ​จุด​ เริ่ม​ต้น​ใน​การ​ศึกษา​ใน​ครั้ง​นี้​ได้​พบ​ทั้ง​โบราณ​สถาน​และ​ โบราณ​วัตถุ ตาม​ที่ ​ค ณะ​ผู้ ​ศึ ก ษา​จ าก​ค ณะ​โ บราณคดี ​ มหาวิทยาลัย​ศิลปากร เคย​กล่าว​ไว้​ว่า ‘ไม่​พบ – ไม่​

แสงจริง

59

60 ขุนทะเล

ได้​หมายความ​ว่า​ไม่มี แต่​ยัง​หาไม่​พบ’ แต่​ด้วย​ความ​ พยายามขององค์ ก าร​บ ริ ห าร​ส่ ว น​ต ำบล​ขุ น ​ท ะเล ทำให้กล้าพูดได้อย่างภาคภูมิว่า “พบ​แล้วแ​ ละ​มี​จริง​ตาม​ ที่​ประวัติศาสตร์ร​ ะบุ​ไว้”

แสงจริง

ที่มา​ของ​ขุน​ทะเล ใน​ตอน​นั้น พระเจ้า​ศรี​ธรรม​โศกราช​จึง​นำ​ไพร่พล​ หนี​ไข้​ห่า​ขึ้น​ไป​อยู่​บน​เขา​วัง​ชั่วคราว โดย​ได้เ​สด็จข​ น้ึ ไ​ป​ยงั เ​ขา​วงั ผ่​​ าน​ถำ้ น​ ำ้ ค​ ลุง้ -บ้าน​ใน​ลา และขึ้น​ไป​ประทับ​อยู่​ที่​หน้า​ถ้ำ​ชี​หรือ​ถ้ำ​ปู่​ชี มีการสำรวจ​ พื้นที่​พบ​ที่ราบ​ใน​หุบเขา ที่​กว้าง​ใหญ่​หลาย​พัน​ไร่​ซึ่ง​มี​ ลำคลอง​ไหล​ผ่าน​กลาง​ที่ราบ​ที่​มี​หุบเขา​ล้อม​รอบ คลอง​ นี้​เกิด​จาก​น้ำตก​เทวดา​บน​เขา​วัง แต่​ที่​น่า​แปลก​คือ​น้ำ​ใน​ คลอง​นี้​ไม่​สามารถ​ไหล​เป็น​ลำคลอง​สู่​พื้น​ดิน​ที่ราบ​ได้ น้ำ​ จึง​ไหล​เข้า​สู่​ใต้​ถ้ำ​ชี​ลอด ออก​มา​ท​ถี่ ้ำ​น้ำ​คลุ้ง​ที่​บ้าน​ใน​ลา พระเจ้ า ​ศ รี ​ธ รรม​โ ศก​ร าช ทรง​ส งสั ย ​ใ น​ค วาม​ อัศจรรย์​ของ​น้ำ​ที่​ไหล​เข้า​ใต้​ภูผา​นั้น​เป็น​อัน​มาก จึง​ได้​นำ​ ทหาร​ลง​มา​สำรวจ​ทถี่​ ้ำ​น้ำ​ดัง​กล่าว และ​ทรง​เชื่อม​ ั่น​ว่า​น้ำ​ ที่​ออก​จาก​ถ้ำ​น้ำ​คลุ้ง​นั้น มา​จาก​น้ำ​บน​เขา​วัง​ไหล​ออก​สู่​ ที่ราบ​บริเวณ​ที่​ติด​กับ​ถ้ำ​น้ำ​ทั้งหมด จึง​เรียก​พื้นที่​นั้น​ว่า ‘ขุน​ทะเล’ ซึ่ง​แปล​ว่า ต้นน้ำ

การ​คำนวณ​ของ​ภิกษุ​รูป​หนึ่ง มี​เรื่อง​เล่า​ต่อ​กัน​มา​ว่า เมื่อโ​รค​ไข้​ห่าซ​ า​ลง พระเจ้า​ ศรี ​ธ รรม​โ ศกราช​ก็ ​เกณฑ์ ​ไ พร่ พ ล​ล ง​ไ ป​ส ร้ า ง​พ ระ​ธ าตุ ​ เมื อ ง​น คร​ซึ่ ง ​ก็ ​คื อ ​เ ขต​อ ำเภอ​เ มื อ งนครศรี ธ รรมราช​ ใน​ปั จ จุ บั น ในตอนนั้ น ​มี ​ก าร​ตั ด ​ไ ม้ ​ซุ ง ​บ น​เ ขา​วั ง​

61

62 ขุนทะเล

เพื่ อ ​น ำ​ไ ป​บู ร ณะ​พ ระ​ธ าตุ ​เ มื อ ง​น คร ด้ ว ย​ค มนาคม​ และ​ระบบ​ขนส่ง​ใน​สมัย​น้ัน​ยัง​ไม่​สะดวก เมื่อ​ตัด​ไม้​ซุง ข​ นาด​ใหญ่แ​ ล้ว ชาว​บา้ น​กถ​็ ามภิกษุแ​ ห่งว​ ดั พ​ ระ​สอ​รปู ห​ นึง่ ​ ว่า จะ​ขน​ย้าย​ไม้ข​ นาด​ใหญ่​นี้​ลง​ไป​ยังเ​มือง​ได้​อย่างไร ภิกษุร​ ปู น​ นั้ จ​ งึ บ​ อก​วา่ ไม่ต​ อ้ ง​ทำ​อะไร เดีย๋ ว​กลาง​ดกึ ​น้ำป่า​มัน​ก็​พา​ไม้​ซุง​ลง​ไป​เอง ปรากฏ​วา่ คืนน​ นั้ ทัง้ คน​ทงั้ ไ​ม้ต​ า่ ง​ไหล​ตาม​นำ้ ลง​มา​ จาก​เขา​วัง​ไป​ยัง​ตัวพระ​ธาตุ​เมือง​นคร

สำรวจ​ถ้ำ

สอน​ไชยา​พา​เรา​มายังถ​ ้ำ​น้ำ​วังศ​ รี​ธรรม​โศก​ราช ซึ่ง​ เป็นแ​ หล่งท​ อ่ ง​เทีย่ ว​ของ​ตำบล​ขนุ ท​ ะเล มีเ​ด็กว​ ยั ร​ นุ่ ม​ า​เล่น​ น้ำ​บริเวณ​น้ำค​ ลุ้ง ซึ่ง​อยู่​ปาก​ทาง​ก่อน​ขึ้น​เขา​ลง​ไป​ยังถ​ ้ำ

แสงจริง

เรา​เริ่ม​ต้น​เดิน​ขึ้น​เขา​ที่​ชัน​พอ​สมควร เมื่อ​ถึง​จุด​ที่​ เป็น​ปาก​ถ้ำ เรา​ต้อง​เดิน​ลง​มายัง​ปาก​ถ้ำ​ซึ่ง​ความ​ชัน​ไม่​ แพ้​ตอน​เดิน​ขึ้น​เขา เมื่อ​เข้า​ใกล้​ปาก​ถ้ำ​ความ​สว่าง​ก็​เริ่ม​ ถอย​ห่าง ภายใน​ถำ้ ม​ ห​ี นิ งอก​และ​หนิ ย้อย ภายใน​ถำ้ แ​ ห่งน​ จ​ี้ ะ​ มี​ธาร​น้ำ​ไหล​ผ่าน ซึ่ง​ปลาย​ทาง​ของ​ถ้ำ​คือ​น้ำตก​ถ้ำ​น้ำ​วัง​ ศรี​ธรรม​โศก​ราช​ที่​หา​ดู​ยาก แต่​หนทาง​ก็​ใช่​ว่า​จะ​ง่าย เพราะ​เรา​ต้อง​เดิน​ลุย​น้ำ​ไป​ตาม​โพรง​ถ้ำ​ซึ่ง​ระดับ​น้ำ​มี​ ตั้งแต่​ระดับ​หน้า​แข้ง หัว​เข่า จน​มิด​ศีรษะ เนื่องจาก​หิน​ บน​เพดาน​พยายาม​ลง​มา​จุมพิต​พื้น​หินเ​บื้อง​ล่าง เดิน​ไป​ประมาณ 1 กิโลเมตร จะ​พบ​ทาง​แยก ทาง​หนึ่ง​เป็น​ทาง​แห้ง อีก​ทาง​เป็น​ทาง​น้ำ ผู้​สำรวจ​เส้น​ ทาง​มา​ก่อน​ไม่​แนะนำ​ให้​เดิน​ไป​ทาง​แห้ง เพราะ​อาจ​มี​

63

64 ขุนทะเล

สัตว์​มพี​ ิษ​อย่าง​งู เดินต​ าม​ทาง​น้ำ​ไป​ไม่​ไกล คุณจ​ ะ​ได้ยินเ​สียง​น้ำตก และ​ไม่น​ าน​จะ​พบ​น้ำตก​สวยงาม ความ​ยาก​ลำบาก​ใน​การ​เดิน​ทาง​ไปยังถ้ำ​ทำให้​ เรา​รู้​ว่า​ห่าง​เหิน​จาก​การ​ออก​กำลัง​กายมานาน​เพียง​ใด ทุกครั้งที่เราหยุดพักเหนื่อยสอนไชยาจะหยุดเป็นเพื่อน เสมอ ถ้า​ไม่​ได้​สอน​ไชยา​คอย​ช่วย​เหลือ เรา​คง​ได้​นั่ง​มอง​ พระอาทิตย์ต​ กดิน​แถว​นั้น กำแพง​โปร่ง​แสง​ค่อยๆ หาย​ไป​ตอน​ไหน​ก็​ไม่รู้ ระหว่าง​เรา​กับ​สอน​ไชยา อาจ​จะ​เป็น​กับข้าว​มื้อ​นั้น​ทเี่​ขา​ชวน​เรา หรือ​อาจ​จะ​เป็น​กาแฟ​เย็น​ธรรมดา​แก้ว​หนึ่ง​ที่​เรา​ ยื่น​ให้​เขา

แสงจริง

65

66 ขุนทะเล

05 โฮม​สเตย์ สเตย์​โฮม โฮม​สเตย์ ที่​ขุน​ทะเล​ได้​ชื่อ​ว่า​เป็น​ที่​ที่​อากาศ​ดี​แห่ง​หนึ่ง​ของ​ ประเทศ และ​ต้อง​เห็น​คล้อย​เมื่อ​มา​สัม ผัส​ด้วย​ตนเอง ขุน​ทะเล​ล้อม​รอบ​ด้วย​เทือก​เขา มี​แอ่ง​เก็บ​น้ำ​ขนาด​ใหญ่ สวน​สม​ร ม​ทำ​หน้าที่​ประหนึ่ง​เครื่อง​กรอง​อากาศ​ชั้น​ดี มิพ​ ัก​ต้อง​พูดถ​ ึง​ผลผลิต​ที่​มอบ​แก่​ชาวสวน เย็น​แล้ว สอน​ไชยา​พา​เรา​กลับ​มายัง​โฮม​สเตย์ โฮม​สเตย์ใ​น​ตำบล​ขนุ ท​ ะเล​มท​ี งั้ หมด 85 หลัง หลัง​ ที่​เรา​พัก​เป็น​บ้าน​ของ​ลุง​ดนัย​กับ​ป้า​เฉลิม​ศรี สอง​สามี​ ภรรยา​อยู่​ลำพัง​ใน​บ้าน​หลัง​ใหญ่ ล้อม​รอบ​ด้วย​ต้น​มังคุด เงาะ สะตอ ฯลฯ ป้า​เฉลิม​ศรีหรือป้า​แดง​ ผัด​สะตอ​ใส่​กะปิ ไข่​เจียว แกง​เลียง ไว้​รอ​อยู่​แล้ว หลัง​อาหาร​เย็น​ผ่าน​ไป สอง​ลุงป​ ้า​ ก็​มา​นั่ง​พูด​คุย​กัน​ความ​เหงา​ให้​ห่าง​เรา ลุง​ดนัย​และ​ป้า​แดง​เป็น​คน​ที่​นี่​โดย​กำเนิด แต่​ลุง​ ดนัย​เพิ่ง​เกษียณ​อายุ​ราชการ​จาก​กรม​ประชาสงเคราะห์ ได้ 3 ปี จึง​เดิน​ทาง​กลับ​บ้าน​มา​ใช้​ชีวิตเ​รียบ​ง่าย สมัย​หนุ่มๆ ลุง​ดนัย​เขียน​คอลัมน์​ลง​วารสาร​ของ​ กรม​ประชาสงเคราะห์ แก​เขียน​หนังสือ​เพื่อ​อยาก​ให้​คน​ เห็น​ความ​สำคัญ​ของ​วัน​ขึ้น 8 ค่ำ วัน​ขึ้น 15 ค่ำ หน้า​บ้าน​มี​ระนาด ลุงด​ นัยเ​ป็น​อาจารย์พ​ ิเศษ​สอน​

แสงจริง

วิชา​ดนตรีไ​ทย​ให้​เด็ก​นักเรียน “ลุงต​ ้อง​ซ้อม​ทุก​วัน ไม่ง​ ั้น​มือ​ไม้ม​ ัน​แข็ง” ลุงว​ ่า ทั้ง​สอง​มี​ลูก 3 คน ทำงาน​ทกี่​ รุงเทพฯ “ลูกแม่มีผู้หญิง 2 คน คนกลางเป็นผู้ชาย” “เขาทำงานอะไร” ฉันถาม “เขา​ชอบ​งาน​อสิ ระ แม่ถ​ าม​วา่ อ​ สิ ระ​ยงั ไ​ง​ละ่ ล​ กู เขา​ บอก​ไม่​ต้อง​ทำ​ตาม​คำ​สั่ง​ใคร เขา​ชอบ​อิสระ ตอน​นี้​ขับ​รถ​ แท็กซี่​ที่​กรุงเทพฯ แม่​ก็​อยาก​ให้​เขา​มา​อยู่​ด้วย​กัน​ที่​บ้าน” ป้า​แดง​เล่า

67

68 ขุนทะเล

แสงจริง

69

70 ขุนทะเล

ก่อน​ความ​ง่วง​จะ​พา​ร่าง​ขึ้น​นอน เรา​มอง​นาฬิกา​ เป็น​เวลา​กว่า​เที่ยง​คืน ลุง​ดนัยย​ ัง​คง​นั่ง​พูดค​ ุย​กับ​เรา​เรื่อง​ แล้ว​เรื่อง​เล่า ก่อน​นอน​แก​ขอ​บรรเลง​ระนาด ​กัน​มือ​ไม้​ แข็ง​สัก​เพลง เป็น​เพลง​โสม​ส่อง​แสง

สเตย์​โฮม โฮม​สเตย์​ใน​ความ​หมาย​ของ​คุณเ​ป็น​แบบ​ไหน ตื่น​ เช้าม​ ก​ี าแฟ​รอ้ นๆ พร้อม​เสิรฟ์ ตาม​ดว้ ย​อาหาร​เช้าบ​ น​จาน​ ที่​ตกแต่ง​ด้วย​ผัก​สวย หรือ​อาบ​น้ำ​ใน​อ่าง​หรูๆ โฮม​สเตย์ท​ ี่​นี่​อาจ​ทำ​คุณผิด​หวัง กาแฟ​มี แต่เ​ป็น​กาแฟ​ธร​รม​ดาๆ คุณต​ ้อง​ชง​เอง อาหาร​เช้า​มี มัน​อยู่​บน​จาน​ที่​ไม่​ได้​ตกแต่งอ​ ะไร อ่างอาบน้ำ​ของ​ป้า​แดง​ก็​มี แต่ค​ ุณ​อย่าล​ ง​ไป​แช่​ร่าง​ ใน​นั้น​ล่ะ เพราะ​แก​ใช้​รอง​น้ำ​ให้​ขัน​จ้วง​อาบ จริง​อยู่​ว่า​โฮม​สเตย์​เป็น​สถาน​ที่​ชั่วคราว เรา​มา​ เพื่อ​พัก​เพียง​ชั่วคราว แต่​ที่​นี่เหมือน​เรา​ได้​กลับ​มา​นอน​ บ้าน กลับ​มา​เจอ​พ่อ​แม่​เหมือน​ทลี่​ ุง​ดนัย​แก​ว่าไ​ว้ “คิด​ว่า ก​ลับ​มา​เยี่ยม​บ้าน​นะ​ลูก” เหมือน​กลับ​มา​นอน​บ้าน ที่​มี​คน​แก่ 2 คน​คิดถึง​ลูก

แสงจริง

06 ชา กาแฟ และ​ขโมย​เมื่อค​ ืน​นี้ หลัง​กาแฟ​ที่​โฮม​สเตย์ สอน​ไชยา​พา​เรา​ตะลอน​ไป​ บน​รถ​พ่วง​ข้าง​มา​ที่​ร้าน​น้ำ​ชา ‘บ้าน​แม่​เฒ่า’

71

72 ขุนทะเล

แสงจริง

เมา​ท์​ทู​เมาท์ ไม่​เห​มือ​นส​ตาร์บัคส์ ไม่​มี​โน้ตบุ๊ค​คอย​กักขัง​ตัว​เอง​ไว้​หน้า​จอ แต่​ร้าน​ น้ ำ ​ช า​แ ม่ ​เ ฒ่ า ไม่ ​ว่ า ​คุ ณ ​จ ะ​นั่ ง ​โ ต๊ ะ ​ไ หน​ก็ ​ไ ม่ มี ​ก ำแพง ​โปร่ง​แสง​คอย​กั้น​ให้​คุณ​เป็น​คน​แปลก​หน้าก​ ัน ร้าน​น้ำ​ชา​ที่​นี่​เป็น​แหล่ง​แลก​เปลี่ยน​ข้อมูล​ข่าวสาร​ ของ​คนใน​ชุมชน​ใน​ลักษณะ​ปาก​ต่อ​ปาก ชาว​ขุน​ทะเล​นิยม​มา​นั่ง​ดื่ม​ชา​ร้อน​หรือ​ไม่​ก็​กาแฟ​ ร้อน​แกล้ม​กับข้าว​เหนียว​ย่าง​บ้าง ไข่​ลวก​บ้าง ขนม​ไข่​ บ้าง​ตาม​แต่เ​มนู​เช้า​ทพี่​ ี่​ต้อย-วิ​รัตน์ วัย​วิจิตร เจ้าของ​ร้าน​ จะ​จัด​ทำ ร้าน​แม่​เฒ่า​เปิด​มา 15 ปีแ​ ล้ว เรือ่ ง​เล่าข​ อง​ชาว​บา้ น​มต​ี งั้ แต่เ​รือ่ ง​ขา่ วสาร​บา้ น​เมือง​ ไป​จนถึง​เรื่อง​ใกล้​ตัวอย่าง​ใคร​บวช​ ใคร​เกิด​ ใคร​ตาย​ แม้​กระทั่ง​เมือ​คืน​นี้​ขโมย​ขึ้น​บ้าน​ใคร “เป็นการ​บอก​เล่าส​ ก​ู่ นั ฟ​ งั ” พีต​่ อ้ ย​บอก “ถ้าเ​มือ่ ค​ นื ​ นี้​ใคร​ไม่รู้​ก็​จะ​มา​รเู้​อา​ตอน​เช้า​นี่​แหละ” เช้า​นี้ เรื่อง​เล่า​หนี​ไม่​พ้น​ราคา​ยางพารา​และ​ราคา​ มังคุด จับใจ​ความ​ภาษา​ถิ่น​ได้​ความ​ว่า ตอน​นี้​ต้น​กล้า​ ยางพารา​กำลัง​ขาด​ตลาด เพราะ​ผู้​เพาะ​กล้า​ยางพารา​นำ​ ไป​ขาย​ที่​ภาค​อีสาน เพราะ​ทาง​ภาค​อีสาน​ให้​ราคา​ดี และ​

73

74 ขุนทะเล

ตอน​นี้​กำลังค​ ึกคัก​ปลูก​ยางพารา​กัน “มังคุด​ราคา​เท่า​ไหร่” ใคร​คน​หนึ่ง​ถาม​หลัง​แก้ว​ชา​ ใส่​นม “ถูก” เพื่อน​ตอบ​คำ​เดียว​สั้นๆ ภาษา​ถิ่น ถูก​ใน​ที่​นี่​ไม่น​ ่า​จะ​หมาย​ถึง​ถูก​ต้อง ถูก​ก็​คือ​ถูก ชา​หมด​ถ้วย พวก​เขา​ก็​แยก​ย้าย​กัน​ไป​ทำงาน​ใน​ สวน​สเี​ขียว

เสียง​ตาม​สาย นอกจาก​ร้าน​น้ำชา ภายใน​ชุมชน​ยัง​มี​การ​สื่อสาร​ กันใ​น​ระบบ ‘เสียง​ตาม​สาย’ ครอบคลุมพ​ นื้ ทีท​่ งั้ 65 ตาราง​ กิโลเมตร โดย​มี​คณะ​ทำงาน​ขอ​ง อบ​ต. รับผ​ ิดช​ อบ​ดำเนิน​ รายการ รวม​ถึง​ค้นคว้าหา​ความ​รู้​มาบ​อก​กล่าว​ต่อ​คนใน​ ชุมชน ซึ่ง​จะ​มี​ทุก​วัน​ไม่เ​ว้น​วันห​ ยุด​ราชการ ระหว่าง​เวลา 12.00-13.00 น. การ​สื่อสาร​ระบบ​เสียง​ตาม​สาย​จะ​เป็น​ข้อมูล​อย่าง​ เป็น​ทางการ “เมื่อ​ก่อน​เกษตรกร​ใน​หมู่บ้าน​ทั้ง 12 ตำบล​กว่า 80 เปอร์เซ็นต์​ทใี่​ช้​สาร​เคมี​เร่ง​ผลผลิต ตอน​นี้​เหลือ 20 เปอร์เซ็นต์ท​ ย​ี่ งั ค​ ง​ใช้ส​ าร​เคมี เรา​ไม่ไ​ด้ห​ มายความ​วา่ เ​สียง​ ตาม​สาย​มนั เ​ปลีย่ น​พฤติกรรม​ทงั้ หมด แต่ม​ นั ก​ เ​็ ป็นเ​ครือ่ ง​ มือใ​น​การ​เผย​แพร่ส​ อื่ สาร​” โสภณ พรหม​แก้ว นา​ยก​อบต.

แสงจริง

ขุน​ทะเล​บอก นอกจาก​นี้​ ข้อ​ถก​เถียง​หรือ​เรื่อง​ เล่ า ​จ าก​ย าม​เ ช้ า ​ใ น​ร้ า น​น้ ำ ​ช า​ก็ ​จ ะ​ถู ก​ ยืนยัน​อีก​ครั้ง​ว่า เมื่อ​คืน​นี้​มี​ขโมย​ขึ้น​บ้าน​ใคร​จริง​ หรือ​เปล่า

75

76 ขุนทะเล

07ความ​พ่าย​แพ้​ของ​นา​ยกฯ บ้ า นนา​ย ก​อ งค์ ก าร​บ ริ ห าร​ส่ ว น​ต ำบล​ขุ น ​ท ะเล​ เลี้ยง​หมู ภายใน​บ้าน​มี​การ​จัดการ​พลังงาน​หมุนเวียน​จาก ‘ขีห​้ มู’ ขีห​้ มูบ​ าง​สว่ น​จะ​ถกู น​ ำ​ไป​เป็นแ​ พลง​ตอน​ใน​บอ่ ป​ ลา​ ของ​นา​ยกฯ แต่​เรื่อง​ที่​เรา​นั่ง​คุย​กับ​นา​ยกฯ ไม่ใช่เ​รื่อง​ขี้ๆ “เรา​เก็บข​ อ้ มูลจ​ าก​อดีตเ​พือ่ จ​ ดั การ​กบั ป​ จั จุบนั แ​ ล้ว​ กำหนด​อนาคต​ว่าเ​รา​จะ​ไป​ทาง​ไหน”

แสงจริง

โสภณ พรหม​แ ก้ ว บอกว่ า แผนแม่ บ ทชุ ม ชน เป็นหัวใจของการบริหารจัดการ “ทำ​ยัง​ไง​ให้​ชุมชน​เข้ม​แข็ง” นา​ยกฯตั้ง​คำถาม​ด้วย​ แวว​ตา​ดุดัน เขา​บอก​ความ​เข้ม​แข็ง​มา​จาก​ฐาน​ล่าง – คนใน​ ชุมชน ‘พวก​เติ้​นทำ​คลอด ถ้า​รอด อบต. เลี้ยง’ เป็น​ สโลแกน​ข อง​เ ขา ซึ่ ง ​เ ป็ น ​แ นวคิ ด ​ใ น​ก าร​ส ร้ า ง​ใ ห้ ประชาชน​พึ่ง​ตนเอง​ภาย​ใต้​ความ​เชื่อ​มั่น​ใน​ศักยภาพ​ของ ประชาชน​ใ น​ต ำบล อบต.ขุ น ​ท ะเล​ไ ม่ ​ไ ด้ ส นั บ ​ส นุ น งบ​ประมาณ​ให้​ทันที แต่​ประชาชน​ต้อง​ทำให้​เห็น​ว่าการ​ ทำงาน​ของ​ตนเอง​มี​ผล​สำเร็จ​เป็น​ที่​น่า​พอใจ ทำได้​ด้วย​ ตนเอง จาก​นั้ น ​ท าง อบต. จึ ง ​ใ ห้ ก ารสนั บ สนุ น ​ผ่ า น​ กระบวนการ​มี​ส่วน​ร่วม​ใน​การคิด​การ​วางแผน ​และ​การ​ ประเมิน​ผลจาก ‘เวทีป​ ระชาคม​หมู่บ้าน’ จาก​นั้น​ใช้​แผน​แม่บท​ตำบล​เป็น​กลไก​เชื่อม​ร้อย การ​ทำงาน​ร่วม​กัน ภาค​ประชาชน​มี​อิสระ​ใน​การ​คิด​และ​ ออกแบบ​กิจกรรม​พัฒนา​ตำบล ต้นทุนข​ อง​ขนุ ท​ ะเล​มพ​ี ร้อม​อยูแ​่ ล้วด​ ว้ ย​ทรัพยากร​ท​ี่ แวดล้อม ความ​อุดม​สมบูรณ์ข​ อง​ผืน​ดิน​ผืน​น้ำ “เรา​มี​ดอี​ ยู่​แล้ว เรา​ก็​ไป​ทาง​นั้น”

77

78 ขุนทะเล

แสงจริง

ขุน​ทะเล​เน้น​เกษตร​เพื่อ​สุข​ภาวะ การ​มี​ส่วน​ร่วม​ ของ​คนใน​ชุมชน ยก​ระดับค​ ุณภาพ​ชีวิต​คน​พิการ “อย่าง​น้อย​ที่สุด​เรา​อยาก​ให้​มี​ความ​พอ​เพียง ลด​ ราย​จ่าย​ใน​ครัว​เรือน คือ​เรา​มี​ความ​อุดม​สมบูรณ์​นะ ขุ น ​ท ะเล​เ ขา​บ อก​ดิ น ดำ​น้ ำ ดี เห็ น ​มั้ ย ​ดิ น ของ​เ รา​ด ำ ปลูก​อะไร​ก็​ขึ้น​สวย หัน​ไป​ซ้าย​ไป​ขวา มะละกอ พริก ได้​กิน​ทั้ง​นั้น “กว่าจ​ ะ​ถงึ ว​ นั น​ ี้ เรา​ทำ​มา​ลม้ ลุกค​ ลุกค​ ลาน​มา ไม่ไ​ด้​ หมายความ​ว่าเ​รา​สร้าง​ขึ้น​ใหม่​นะ ปราชญ์ช​ ุมชน เกษตร​ เพื่อ​สุข​ภาวะ อะไร​เหล่า​นี้​เรา​มี​อยู่​แล้ว​เพียง​แต่​เรา​มา​จัด​ ระบบ พอ​จัด​ระบบ​ก็​มี​คน​ส่ง​เสริม บุคคล​ภายนอก​ก็ได้​ เห็น จาก​ลูก​เลี้ยง​ก็​เป็น​ลูก​คน​โต มัน​มา​เอง​ครับ” ในบริเวณ​บ้าน​นา​ยกฯ มีลานหิน​กรวด​ คุย​เสร็จ ลูก​น้อง​นา​ยกฯก็​เริ่ม​ตั้ง​วง วง​เปตอง ฉัน​อยู่​ฝั่ง​ลูก​น้อง​ของ​นา​ยกฯ ส่วน​นา​ยกฯ อยู่​ทีม​เดียว​กับ​ช่าง​ภาพ ผลั ด ​กั น​ว าง​ผ ลั ด ​กั น ​ตี ​อ ยู่ ​น าน ผล​สุ ด ท้ า ย​ที ม​ นา​ยกฯ แพ้ “วัน​นี้​แพ้​ไม่​ได้​หมายความ​พรุ่ง​นี้​จะ​แพ้​อีก​นะ​โว้ย” เขา​แหย่​ลูก​น้อง​กับฉ​ ัน​ที่​เป็น​ฝ่าย​ตรง​ข้าม

79

80 ขุนทะเล

08 ธนาคาร​ขุน​ทะเล​ชีวา​สุขี พนักงาน​ธนาคาร​หมู่บ้าน​หมู่ที่ 10 บ้านนา​ทอน ตำบล​ขุน​ทะเล นั่ง​เรียง​เป็น​แถว​หน้า​กระดาน​ให้​บริการ​ สมาชิก​ธนาคาร​หมู่บ้าน​เอา​เงิน​มา​ฝาก ไม่​ต้อง​มี​บัตร​คิว ไม่มี​พนักงาน​คน​สวย​ยืน​ต้อนรับ​ หน้า​ธนาคาร ไม่มแี​ อร์​คอน​ดิชั่น ทุก​อย่าง​เป็น​ธรรมชาติ เงิน​ไม่ใช่​ทุก​อย่าง​ใน​ชีวิต​ก็​จริง แต่​ชีวิต​ที่​ดี​ควร​มี​ สภาพ​คล่อง แรก​เริม่ กลุม่ แ​ กน​นำ​ใน​ชมุ ชน​มแ​ี นวคิดใ​น​การ​จดั ต​ งั้ ​ แหล่งเ​งินท​ นุ ท​ เ​ี่ ป็นข​ อง​ชมุ ชน​เอง จึงจ​ ดั ต​ งั้ ก​ ลุม่ อ​ อม​ทรัพย์​ ขึน้ ม​ า โดย​มก​ี าร​ระดม​ทนุ ด​ ว้ ย​การ​ฝาก​หนุ้ แ​ บบ​สจั จะ​ออมทรัพย์​เพื่อเ​ป็นก​อง​ทุน​ระยะ​แรก ต่อ​มา​มี​หน่วย​งาน​ภาค​รัฐ​เข้า​มาส​นับ​สนุน​เงิน​ทุน​ บาง​ส่วน​ตลอด​จน​มี​การ​พัฒนา​อย่าง​ต่อ​เนื่อง​จน​เกิด​เป็น​ สถาบัน​การ​เงิน​ของ​ชุมชน มี​กิจกรรม​การ​ออม​ทรัพย์​เพื่อ​​ เป็น​สวัสดิการ ตลอด​จน​จัด​ตั้ง​กองทุน​สวัสดิการ​ชุมชน​ ตำบล (สัจจะ​วัน​ละ​บาท) กิจกรรม​การ​กู้​ยืม และ​การ​จัด​ สวัสดิการ​ให้ก​ ับ​สมาชิก​และ​ผู้​ด้อย​โอกาส​ใน​ชุมชน จวบ​จนถึง​ปัจจุบันกลายมา​เป็น​สถาบัน​การ​เงิน​ ของ​ชุมชน

แสงจริง

81

82 ขุนทะเล

ฉั น ​ถ าม​ห า​ป ระธาน​ส ถาบั น ​ก าร​เ งิ น ​ชุ ม ชน​ บ้านนา​ทอน​เพื่อ​ขอ​สอบถาม​ข้อมูล​เบื้อง​ต้น ปรากฏ​ว่า​ เป็น​สอน​ไชยา ไกด์น​ ำทาง​ของ​ฉัน​นั่นเอง ตอน​นั้ น ​ก็ ​เ หมื อ น​เ งาะ​ถ อดรู ป ​ม า​นั่ ง ​ใ ห้ ​ฉั น​ สัมภาษณ์ “สถาบัน​การ​เงิน​ทำงาน​เหมือน​ธนาคาร​ทั่วไป ก็​ ปรับ​ใช้​ใน​ชุมชน เมื่อ​ใน​ชุมชน​มี​องค์กร​การ​เงิน คนใน​ ชุมชน​กส​็ ามารถ​พงึ่ พา​สถาบันท​ างการ​เงินใ​น​ชมุ ชน​ได้ เอา​ เงินม​ า​ฝาก​ใน​ชมุ ชน เป็นการ​ออม​อย่าง​หนึง่ ” สอน​ไชยา​ใน​ ฐานะ​ประธาน​สถาบัน​การ​เงิน​ชุมชน​บ้านนา​ทอน​บอก แต่​ความ​แตก​ต่าง​ของ​ธนาคาร​ทั่วไป​กับ​สถาบัน​ ทางการ​เงิน​ใน​ชุมชน​มี​อยู่​ตรง​ที่… “สถาบัน​ทางการ​เงิน​ทำให้​เกิด​เงิน​หมุนเวียน​ใน​ ชุมชน สมาชิก​ทกี่​ ู้​เงิน​กับ​สถาบันฯ เมื่อถ​ ึง​นัด​ชำระ มี​หรือ​ ไม่มกี​ ็​มาบ​อก​กัน” สอน​ไชยา​บอก สำหรับ​ธนาคาร​หมู่บ้าน​หมู่ 10 แห่ง​นี้​ก่อ​ตั้ง​ปี 2542 โดย​รวม--มีจ​ ดุ ม​ งุ่ ห​ มาย​ให้เ​ป็นแ​ หล่งเ​งินท​ นุ ใ​น​การ​ ประกอบ​อาชีพ หรืออ​ ีก​นัย​หนึ่ง เป็น​แหล่ง​น้ำใจ​ใน​ชีวิต หาก​เป็น​สมาชิก​ธนาคาร​หมู่บ้าน​จะ​ต้อง​ฝาก​เงิน​ ทุก​เดือน​ขั้น​ต่ำ 20 บาท

แสงจริง

ธนาคาร​คิดด​ อกเบี้ย​สมาชิก​ราย​ทกี่​ ู้​ร้อย​ละ 1 บาท 50 สตางค์ วงเงิน​กู้​ไม่​เกิน 2 หมื่น​บาท วัน​เสาร์​เป็น​วัน​ที่​ธนาคาร​เปิด​ทำการ ฉัน​นั่ง​มอง​ ชาว​ชุมชน​เข้า​มา​ทำ​ธุรกรรม​กับ​ทาง​ธนาคาร​หมู่บ้าน​ไม่​ ขาด​สาย จึง​อยาก​ถาม​อะไร​พวก​เขา​เสีย​หน่อย

83

84 ขุนทะเล

ความ​สุ ข ​ข อง​บุ ป ผา เชาว​ลิ ต พนั ก ​ง า​น อบ​ต.ขุน​ทะเล “ความ​สขุ ค​ อื ...” เธอ​นงิ่ ค​ ดิ “การ​ทค​ี่ น​รอบ​ขา้ ง​เรา​มค​ี วาม​สขุ ไม่มี​โรค​ภัย​ไข้​เจ็บ แน่นอน...สภาพ​คล่อง​ที่​ดี​ถือ​เป็น​ความ​สุข​อย่าง​ หนึง่ ด​ ว้ ย เพราะ​ถา้ ภ​ ายใน​ครอบครัวเ​รา​มส​ี ภาพ​คล่อง มันต​ อบ​สนอง​ ความ​ต้องการ​สมาชิก​ใน​ครอบครัว​อย่าง​เพียง​พอ ปัจจุบัน​สภาพ​ คล่อง​สำคัญ​ใน​การ​ดำรง​ชีวิต”

แสงจริง

ความ​สุข​ของ​มา​นิตย์ พงศ์​วิฑูรย์ ผู้​จัดการ​ธนาคาร​ หมู่บ้าน​หมู่ที่ 10 “ความ​สุข​ที่แท้​จริง​เกิดจ​าก​ความ​สงบ ชีวิต​ต้อง​มี​ความ​สงบ​ จึงจ​ะ​มค​ี วาม​สขุ การ​มส​ี ภาพ​คล่อง​ทด​ี่ ี ไ​ม่ ไ​ด้ห​ มาย​ถงึ ค​ วาม​สขุ เพราะ​ สภาพ​คล่อง​มนั ช​ว่ ย​ให้เ​ขา​สามารถ​ใช้จ​า่ ย​ไป​ได้ ความ​สขุ ม​ นั อ​าจ​จะ​อยู​่ ที่​ความ​พอใจ พอ​ประมาณ”

85

86 ขุนทะเล

ความ​สุข​ของ​กาญจนา ยอด​บำ​เพิง กรรมการ​ ธนาคาร​หมู่บ้าน​หมู่ที่ 10 “ความ​สุข​คือ​การ​เห็น​คน​รอบ​ข้าง​มี​ความ​สุข ถ้า​คน​รอบ​ข้าง​มี​ ปัญหา​เรา​ก็​มี​ปัญหา สภาพ​คล่อง​คือ​ความ​สุข​ถ้า​ลูก​มี​ปัญหา​ติด​ยา​เรา​ ก็​ทุกข์ แต่​ถ้า​สภาพ​คล่อง​ทางการ​เงิน​มัน​ทำให้​ครอบครัวเ​รา​ไม่​ติดขัด​ เ​รา​กม​็ ค​ี วาม​สขุ ความ​สขุ ม​ นั อ​ยู่ ใ​น​ครอบครัว ถ้าค​รอบครัวเ​รา​มค​ี วาม​สขุ ​ ​เรา​ก็​มี​ความ​สุข” ความ​สุข​ของ​จำรูญ พรหม​แก้ว ฝ่าย​บัญชี​ธนาคาร​ หมู่บ้าน “ความ​สุข​ของ​ผม​คือ​การ​ให้ ได้​ช่วย​เหลือ​เพื่อน​ก็​มี​ความ​สุข​ แล้ว ถ้า​มี ​ให้​ผม​ก็​ให้​ยืม ถ้าไ​ม่มี​ก็​อีกเ​รื่อง​หนึ่ง” ความ​สขุ ข​ อง​คณ ุ (โปรด​ใส่ช​ อื่ แ​ ละ​ตำแหน่งข​ อง​คณ ุ ​ ลง​ไป พร้อม​ระบุว​ ่าค​ วาม​สุข​ของ​คุณ​คือ​อะไร) “............................................................”

แสงจริง

87

88 ขุนทะเล

แสงจริง

เล่า​ประกอบ​ภาพ

89

90 ขุนทะเล

แสงจริง

อนุสาวรียห์​ มื่น​ไกร​พล​ขันธ์ หมืน่ ไ​กร​พล​ขนั ธ์ หรือต​ า​ขนุ พล แม่ทพั ข​ อง​พระเจ้า​ ศรีธ​ รรม​โศก​ราช เป็นท​ เ​ี่ คารพ​นบั ถือข​ อง​ประชาชน​ใน​พนื้ ที​่ และ​ใกล้​เคียง นอกจาก​นี้​ใกล้ๆ กับ​อนุสาวรีย์​ตา​ขุนพล ยังเ​ป็นท​ ต​ี่ งั้ ข​ อง​พพิ ธิ ภัณฑ์ข​ อง​การ​เรียน​รู้ ซึง่ ร​ วบรวม​ของ​ เครื่อง​ใช้​โบราณ​และ​เรือ​โบราณ ซึ่งบ​ ่ง​ชี้​ว่าต​ ำบล​ขุน​ทะเล​ เคย​เป็น​ชุมชน​ที่​รุ่งเรือง​ใน​อดีต

91

92 ขุนทะเล

แสงจริง

วัด​สรรเสริญ (วัดส​อ) เป็ น​วั ด ​เ ก่ า ​แ ก่ ​แ ต่ ​ไ ม่ มี ​ห ลั ก ​ฐ าน​ชั ด เจน​ว่ า ​ส ร้ า ง​ ขึ้ น ​ส มั ย ​ใ ด แต่ ​สั น นิ ษ ฐาน​ว่ า ​ส ร้ า ง​ขึ้ น ​พ ร้ อ ม​กั บ ​เ มื อ ง​ นครศรีธรรมราช​ราว​พุทธ​ศตวรรษ​ที่ 18 ภายใน​วัด​มี​ โบราณ​สถาน​และ​โบราณ​วัตถุ​เก่า​แก่​จำนวน​มาก เช่น พระ​ประธาน​ปนู ป​ นั้ ป​ ระดิษฐาน​อยูภ​่ ายใน​อโุ บสถ​อายุก​ ว่า 100 ปี พระพุทธ​รูปท​ อง​เหลือง​ปาง​อุ้ม​บาตร​ระฆังส​ ำริด เจดีย์​โบราณ​ทรง​ระฆัง​คว่ำ และ​ภาพ​เขียน​นิทาน​ชาดก

93

94 ขุนทะเล

แสงจริง

ถ้ำ​น้ำว​ัง​ศรี​ธรรม​โศก​ราช ถ้ำ​น้ำ​แห่ง​นี้​เป็น​ถ้ำ​ที่​มี​ความ​สวยงาม ตั้ง​อยู่​หมู่​ที่ 4 ตำบล​ขุน​ทะเล ภายใน​ถ้ำ​มี​หินงอก​หินย้อย​และ​น้ำตก​ ภายใน​ถ้ำ​ที่​หา​ดู​ยาก นอกจาก​นี้​ยัง​ค้น​พบ​กระดูก​มนุษย์​ โบราณ​อายุ​กว่า​พันปี​เมื่อ​ปี 2539 อยู่​ภายใน​ถ้ำ โดย​ กระดูก​ได้​แทรก​ตัว​อยู่​ภายใน​หิน​ที่​ทับถม​มา​นาน

95

96 ขุนทะเล

แสงจริง

คลอง​เสา​ธง เมื่อ​ก่อน​การ​คมนาคม​ของ​ เกษตรกร​ชาวสวน​ใช้​คลอง​เสา​ธง​ ใน​การ​เดิน​ทาง​นำ​สินค้า​จำพวก​ ผล​ไม้​ล่อง​เรือ​ไป​ขาย​ยัง​ตลาด​ที่​ อำเภอปากพนัง ปัจจุบนั ล​ ำคลอง​ เสา​ธง​แห้งล​ ง​จาก​เมื่อ​ก่อน

97

98 ขุนทะเล

ภาค​ผนวก ข้อมูล​ทั่วไป​ตำบล​ขุน​ทะเล

ที่​ตั้ง​และ​อาณาเขต ตำบล​ขุน​ทะเล​เป็น​หนึ่ง​ใน​จำนวน 5 ตำบล​ของ​อำเภอ​ ลาน​สกา จังหวัดน​ ครศรีธรรมราช ตัง้ อ​ ยูท​่ าง​ทศิ ต​ ะวันอ​ อก ​ของ​ที่​ว่าการ​อำเภอ​ลาน​สกา ซึ่ง​ห่าง​จาก​ที่​ว่าการ​อำเภอ​ ลาน​สกา ประมาณ 9 กิโลเมตร มีพ​ นื้ ทีท​่ งั้ หมด 65 ตาราง​ กิโลเมตร หรือ 24,580 ไร่ อาณาเขต​ติดต่อ​ดังนี้ ทิศ​เหนือ ติดก​ ับ ตำบล​ท่าด​ ี​อำเภอ​ลาน​สกา ทิศ​ตะวันอ​ อก ติดก​ ับ ตำบล​นา​พรุ อำเภอ​พระ​พรหม ทิศ​ตะวันต​ ก ติด​กับ ตำบล​เขา​แก้ว อำเภอ​ลาน​สกา ทิศ​ใต้ ติด​กับ ตำบล​ลาน​สกา อำเภอ​ลาน​สกา ลักษณะ​ภูมิประเทศ ลักษณะ​ภูมิประเทศ​ของ​ตำบล​ขุน​ทะเล​ส่วน​ใหญ่​เป็น​ ที่ราบ​และ​พื้นที่​ลูก​คลื่น​ลาด​ใน​ทาง​ตอน​ใต้​ของ​ตำบล พืน้ ทีส​่ ามารถ​ใช้ได้ด​ ใ​ี น​การ​ทำการ​เกษตร เช่น ปลูกม​ งั คุด ทุเรียน เงาะ ลางสาด ยางพารา เป็นต้น

แสงจริง

ลักษณะ​ภูมิ​อากาศ ลักษณะ​ทั่วไป​ของ​ภูมิ​อากาศ​ของ​ตำบล​ขุน​ทะเล จัด​อยู่​ ใน​ประเภท​ที่​อยู่​ภาย​ใต้​อิทธิพล​ของ​มรสุม​ตะวัน​ออก​ เฉียง​เหนือ และ​มรสุม​ตะวัน​ตก​เฉียง​ใต้ ทำให้​มี​ฤดูกาล​ เพียง 2 ฤดู​เท่านั้น คือ ฤดู​ร้อนและฤดู​ฝน โดย​ราว​เดือน​ กุมภาพันธ์ - มิถุนายน จะ​เป็น​ฤดู​ร้อน ฝน​ฟ้า​จะ​ไม่​ตก อากาศ​ค่อน​ข้าง​ร้อน ระหว่าง​เดือน​กรกฎาคม - มกราคม ฝน​จะ​ตก​ค่อน​ข้าง​ชุก เพราะ​อทิ ธิพล​ของ​ลม​มรสุมต​ ะวันต​ ก​เฉียง​เหนือแ​ ละ​มฝ​ี น​ ตก​หนา​แน่น​ใน​ระยะ​เดือน​พฤศจิกายน – มกราคม ซึ่ง​ใน​ ระยะ​นี้​จะ​เป็น​สาเหตุใ​ห้​น้ำ​หลาก​เกือบ​ทุก​ปี​ การ​คมนาคม เส้น​ทางการ​ติดต่อ​คมนาคม​ภายใน​ตำบล​ขุน​ทะเล​และ​ ตำบล​ใกล้​เคียง​ใช้​เส้น​ทาง - สาย​ลาน​สกา – นา​พรุ เป็น​เส้น​ทาง​หลัก - สาย​เลียบคลอง​ชลประทาน​เป็น​เส้น​ทาง​รอง เส้น​ทาง​ที่​ใช้​ติดต่อ​กับ​อำเภอ​และ​อำเภอ​ใกล้​เคียง​ ใช้​เส้น​ทาง - ทางหลวง​จังหวัดห​ มายเลข 4015 - สาย​ลาน​สกา – นา​พรุ ผ่าน​หมูท่​ ี่ 1, 2, 3, 4, 5, 6, 10, 11 - สาย​ขนุ ​ทะเล – พระ​เพรง ผ่าน​หมู​ท่ ่ี 1, 2, 8, 9

99

100 ขุนทะเล

สถาน​ที่​ท่อง​เที่ยว • ถ้ำ​น้ำ​วัง​ศรี​ธรรม​โศก​ราช

ที่​ตั้ง ม.4 ต.ขุน​ทะเล อ.ลาน​สกา จ.นครศรีธรรมราช • ถ้ำ​พระเจ้าศ​ รี​ธรรม​โศก​ราช

ที่​ตั้ง ม.4 ต.ขุน​ทะเล อ.ลาน​สกา จ.นครศรีธรรมราช • อนุสาวรียห์​ มื่น​ไกร​พล​ขันธ์ แม่ทัพ​ของ​พระเจ้า​ศรี​ธรรม​ โศก​ราช ที่​ตั้ง ม.3 ต.ขุน​ทะเล อ.ลาน​สกา จ.นครศรีธรรมราช • วัด​สรรเสริญ(สอ)

ที่​ตั้ง ม.3 ต.ขุน​ทะเล อ.ลาน​สกา จ.นครศรีธรรมราช • วัง​โบราณ(ที่​พำนัก​ของ​พระ​น​นท​ราชา พระ​อนุชา​ของ​ พระเจ้า​ศรีธ​ รรม​โศก​ราช) ที่​ตั้ง ม.6 ต.ขุน​ทะเล อ.ลาน​สกา จ.นครศรีธรรมราช โฮม​สเตย์ องค์การ​บริหาร​ส่วน​ตำบล​ขุน​ทะเล​มี​ที่พัก​รับรองสำหรับ​ ผู้​สนใจ​มา​ดู​งาน​และ​ท่อง​เที่ยว​ใน​พื้นที่ โดย​มี​โฮม​สเตย์ 85 หลัง ติดต่อโ​ฮม​สเตย์ : สำนักงาน​สร้าง​สขุ ภ​ าวะ​องค์การ​ บริหาร​ส่วน​ตำบล​ขุน​ทะเล 081-077-8790 (อารักษ์ มังกร​ฤทธิ์)