Interview / Whiffle geeft vaart aan energietransitie met nauwkeurigste weersvoorspelling ter wereld

TU Delft-spin-off Whiffle ontwikkelt een innovatief weermodel dat het weer honderd keer fijnmaziger voorspelt dan traditionele modellen. Dit biedt voordelen voor tal van sectoren, maar in de eerste plaats willen oprichters Harm Jonker en Remco Verzijlbergh er de energietransitie mee versnellen. ‘Hoe beter de weersvoorspelling, hoe lager de kosten van groene stroom’, legt Harm uit. ‘De energie van morgen wordt vandaag al verhandeld. Als er morgen minder zonne- en windenergie beschikbaar is dan verwacht, moeten kolen- en gascentrales bijstoken. Als er meer is dan verwacht, levert het minder op dan mogelijk was geweest.’

Het weermodel van Whiffle is op twee manieren winstgevend voor de groene-energiemarkt. Naast de kostenbesparing door betere voorspellingen biedt het windparkbouwers inzicht in de optimale configuratie van turbines. ‘Welk type is het meest geschikt, en op welke hoogte en in welke richting is de opbrengst het grootst?’ concretiseert Harm. ‘Ons model berekent het effect van zulke keuzes over een bepaalde termijn.’ Uit gesprekken met verschillende spelers in de energiesector bleek een grote behoefte aan die informatie. Om daarin te voorzien, was een flinke opschaling en commercialisatieslag nodig. Energieinnovatiefonds ENERGIIQ en SHIFT Invest investeerden gezamenlijk € 3 miljoen in Whiffle om de transitie naar scale-up mogelijk te maken.

De innovatiekracht

Traditionele weermodellen werken met rasterblokken van 10 bij 10 kilometer. Satellietbeelden tonen al meer detail, maar alleen van de bewolking. Met blokken van 100 bij 100 meter creëert Whiffle honderd keer meer informatiedichtheid in alle weersbepalende factoren. ‘We werken toe naar 50 bij 50 meter’, vult Harm aan. ‘Ons model houdt bovendien rekening met omgevingselementen, zoals gebouwen, heuvels en bomen. Daardoor krijg je veel betere voorspellingen.’ Zo’n grote hoeveelheid data vraagt om enorme rekenkracht. Whiffle maakt dit als eerste ter wereld mogelijk door videokaarten uit computergames in te zetten en die te combineren met AI en machinelearning. ‘Daarmee optimaliseren we de resultaten,

Harm Jonker: die we vervolgens weergeven in een dynamische, driedimensionale presentatie.’

De maatschappelijke waarde

De weersvoorspellingen van Whiffle zijn breed inzetbaar, maar in de eerste plaats wil de scale-up een positieve bijdrage leveren aan de energietransitie. ‘In de energiemarkt is de relatie tussen de kwaliteit van ons model en de opbrengst ervan het duidelijkst aanwijsbaar’, licht Harm toe. ‘Door betere voorspellingen dalen de kosten van weerrisico’s, en wordt groene stroom goedkoper en efficiënter opgewekt. Bovendien hoeven fossiel gestookte centrales minder bij te springen: een flinke milieuwinst.’ Het model brengt ook de ontwikkeling van de luchtkwaliteit nauwkeurig in kaart. ‘Dat is interessant voor tal van sectoren. Van de luchten scheepvaart tot logistiek en landbouw.’

De rol van InnovationQuarter

De scale-up zet het groeikapitaal van SHIFT Invest en ENERGIIQ in om hun model schaalbaar te maken en zo meer klanten te bedienen. ‘De commerciële interesse in onze oplossing neemt snel toe’, merkt Harm. ‘Met de investering kunnen we de vraag beter beantwoorden en ons team uitbreiden. Dat is hard nodig om de software te optimaliseren, het model te blijven verfijnen en het geschikt te maken voor verschillende markten en industrieën.’ In internationaliseringsen verkenningsprogramma’s van InnovationQuarter deden de uitvinders bovendien relevante inzichten op over het betreden van nieuwe markten. ‘En via het netwerk van InnovationQuarter kwamen we in contact met relevante partners in binnen- en buitenland. Daar hebben we veel aan gehad.’

De toekomstplannen

Whiffle groeide dankzij de investering naar ruim dertig medewerkers en bedient inmiddels klanten in de VS en verschillende West-Europese landen. ‘We werken intensief aan het voldoende schaalbaar maken van de infrastructuur en tegelijkertijd aan het verder vergroten van ons klantenbestand’, deelt Harm. ‘Daarbij focussen we op zowel grote als kleinere partijen in de energiemarkt.’ Timing is belangrijk, want met hun uitvinding doet ook de concurrentie z’n voordeel. ‘We willen profiteren van onze voorsprong en marktleider worden in Europa en daarbuiten. Vanuit die positie willen we de kosten van renewables verlagen, en zo de wereldwijde transitie naar groene energie makkelijker en aantrekkelijker maken. Ondertussen verkennen we onze kansen in andere sectoren.’