Herwaarderingsmeerwaarden bij vennootschappen

19

Herwaarderingsmeerwaarden bij vennootschappen

De Commissie voor Boekhoudkundige Normen (CBN) brengt een update van twee1 eerder gepu-

bliceerde adviezen over herwaarderingsmeerwaarden. In het nieuwe CBN-advies ‘2021/13 – Herwaarderingsmeerwaarden bij vennootschappen: gevolgen van de wijzigingen aangebracht door het WVV en KB WVV’ bespreekt de Commissie de impact van de wijzigingen die de invoering van het nieuwe Wetboek van vennootschappen en verenigingen (WVV) heeft gebracht.

Gelet op de impact van de wetwijzigingen op de praktijk was het nodig een update te brengen met de nieuwe spelregels en inzichten inzake de omzetting van herwaarderingsmeerwaarden in kapitaal, respectievelijk inbreng, en de (on)mogelijkheid om een dergelijke transactie te laten volgen door een kapitaalvermindering, respectievelijk vermindering van de inbreng. Ook de invloed van de wetswijzigingen op de uitkeerbare winst, respectievelijk de uitkering van het vermogen, wordt besproken in het advies.

I. Algemeen

Onder rubriek II. Herwaarderingsmeerwaarden van het passief worden de niet gerealiseerde meerwaarde op vaste activa overeenkomstig artikel 3:35 van het KB WVV2 opgenomen, alsook de terugnemingen van waardeverminderingen overeenkomstig artikel 3:94 van het KB WVV, de terugneming van waardeverminderingen geboekt op immateriële vaste activa en op materiële vaste activa zonder beperkte gebruiksduur en ook de herwaarderingsmeerwaarden zoals bedoeld in artikel 3:22, vierde lid van het KB WVV.

II. Kapitaalvennootschappen

A. Herwaarderingsmeerwaarde omzetten in kapitaal, gevolgd door een kapitaalvermindering

De CBN stelt vast dat de wetgever enkel voor kapitaalvennootschappen expliciet voorzien heeft in de mogelijkheid om een herwaarderingsmeerwaarde om te zetten in kapitaal.3 Dit is dus zeker niet gewijzigd t.o.v. het oude Wetboek van Vennootschappen (W.Venn.).

Volgend op een omzetting in kapitaal van een herwaarderingsmeerwaarde werd er soms een kapitaalvermindering doorgevoerd via een terugbetaling aan de aandeelhouders of ter aanzuivering van verliezen. Het is in verband met deze kapitaalvermindering dat er een wijziging in de wetgeving heeft plaatsgevonden. In het CBN-advies wordt een korte historie geschetst. In het oude W.Venn. werd in de regeling van de kapitaalvermindering niets gezegd over een eventuele beperking waardoor het niet afgeschreven gedeelte van de in het kapitaal omgezette herwaarderingsmeerwaarde niet aangewend kan worden voor een aanzuivering van overgedragen verliezen of voor een terugbetaling aan de aandeelhouders. Die beperking werd pas ingevoerd door een koninklijk besluit van 18 december 2015.

De CBN voegt in haar voetnoot 13 toe dat die beperking niet goed werd onthaald en dat de rechtsleer en een minderheid binnen de CBN4 van mening is dat deze regeling, die werd ingeschreven in het KB W.Venn., een aantasting en een beperking met zich meebrengt inzake de samenstelling van het kapitaal (lees: in strijd is met het W.Venn.).

De beperking om het niet afgeschreven gedeelte van de in het kapitaal omgezette herwaarderingsmeerwaarde niet aan te wenden voor een aanzuivering van overgedragen verliezen of voor een terugbetaling aan de aandeelhouders wordt vandaag ook

1 CBN-advies ‘2011/14 – Herwaarderingsmeerwaarden’ en het CBN-advies 2016/23 – Herwaarderingsmeerwaarden: gevolgen van de wijzigingen aan artikel 57 KB W.Venn. door het koninklijk besluit van 18 december 2015. CBN-advies 2016/23 werd opgeheven na publicatie van het CBN-advies 2021/13. 2 In artikel 3:35, §3 van het KB WVV wordt er foutief verwezen naar rubriek III. van het passief, i.p.v. naar rubriek II. 3 Art. 3:76 van het KB WVV (oud artikel 57, §3, eerste lid, 2° van het KB W.Venn.). Dit wordt bevestigd in de definitie van ‘Inbreng voor kapitaalvennootschappen’ in art. 3:89, §2, I, 1° van het KB WVV. 4 CBN-advies 2016/23 – Herwaarderingsmeerwaarden: gevolgen van de wijzigingen aan artikel 57 KB W.Venn. door het koninklijk besluit van 18 december 2015, voetnoot 19.

20

expliciet geregeld in het WVV zelf.5 Bij een kapitaalvennootschap mag het kapitaal niet verminderd worden tot een bedrag kleiner dan het minimumkapitaal, verhoogd met het bedrag van de omgezette herwaarderingsmeerwaarde, en, in voorkomend geval, verminderd met het bedrag van de inmiddels gerealiseerde meerwaarde ingevolge overdracht van het betrokken actiefbestanddeel.

De Commissie geeft twee voorbeelden in het advies die deze beperking verduidelijken.

B. Begrip uitkeerbare winst

Ook de definitie van de uitkeerbare winst bij kapitaalvennootschappen werd gewijzigd. Die definitie luidt nu als volgt6, waarbij de laatste zin werd toegevoegd:

Geen uitkering mag gebeuren indien het nettoactief, zoals dat blijkt uit de jaarrekening, is gedaald of ten gevolge van de uitkering zou dalen beneden het bedrag van het gestorte of, indien dit hoger is, van het opgevraagde kapitaal, vermeerderd met alle reserves die volgens de wet of de statuten niet mogen worden uitgekeerd. Voor de toepassing van deze bepaling wordt het niet afgeschreven gedeelte van de herwaarderingsmeerwaarden gelijkgesteld met een krachtens de wet als onbeschikbaar gestelde reserve.

De CBN besluit dat het niet meer mogelijk is om deze gelijkstelling te omzeilen via een bepaling in de statuten. Het uitkeringsverbod dat vroeger in het KB W.Venn.7 was opgenomen, is voortaan ook in het wetboek zelf ingeschreven.

5 Art. 7:208 van het WVV. 6 Art. 7:212, eerste lid van het WVV. 7 Art. 57, §3, derde lid KB W.Venn.

iStockphoto.com/jacoblund.

III.Kapitaalloze vennootschappen

A. Herwaarderingsmeerwaarde omzetten in inbreng

De wetgever heeft niet expliciet voorzien in een regeling om een herwaarderingsmeerwaarde om te zetten in een inbreng bij de kapitaalloze vennootschappen. De Commissie is van mening dat uit de afwezigheid van een expliciete regeling niet kan worden afgeleid dat de omzetting van een herwaarderingsmeerwaarde – na aftrek van de geraamde belasting die ingeval van realisatie zou worden geheven – in een inbreng onmogelijk zou zijn.

Het Instituut van de Bedrijfsrevisoren (IBR) haalt aan dat dit in strijd lijkt te zijn met de bepalingen van artikel 3:89, §2 van het KB WVV. Op basis van de definitie van wat er begrepen wordt onder rubriek I. Inbreng bij een BV en CV, lijkt het geen optie om een herwaarderingsmeerwaarde op te nemen in die rubriek. Het IBR voegt er wel aan toe dat het Instituut het toch eens is met de interpretatie van de CBN en dat het IBR het wenselijk acht dat het KB WVV in die zin wordt aangepast.8

Bij kapitaalloze vennootschappen zal de omzetting van een herwaarderingsmeerwaarde in een inbreng geboekt worden op de rekening 1119 Andere onbeschikbare inbreng buiten kapitaal. Het nog niet afgeschreven gedeelte van de herwaarderingsmeerwaarde kan in geen geval beschikbaar gemaakt worden via een overboeking naar de rekening 1109 Andere beschikbare inbreng buiten kapitaal.

Indien een reeds bestaande BVBA (nu BV) vóór de inwerkingtreding van het nieuwe WVV reeds een herwaarderingsmeerwaarde omgezet heeft in kapitaal, wordt minstens voor het nog niet afgeschreven gedeelte van de in kapitaal omgezette herwaarderingsmeerwaarde geboekt op de rekening 1119 Andere onbeschikbare inbreng buiten kapitaal. Zolang deze niet is afgeschreven, blijft dit behouden als onbeschikbare inbreng, gezien het nog niet afgeschreven gedeelte van de herwaarderingsmeerwaarde geen gerealiseerd vermogen uitmaakt, maar een geraamd bedrag.9

21

B. Uitkering van het vermogen

Net als bij de naamloze vennootschap (NV) werd ook bij de besloten vennootschap (BV) de definitie van het uitkeerbaar vermogen aangepast. Deze definitie luidt nu als volgt10:

Geen uitkering mag gebeuren indien het nettoactief van de vennootschap negatief is of ten gevolge daarvan negatief zou worden. Indien de vennootschap beschikt over eigen vermogen dat krachtens de wet of de statuten onbeschikbaar is, mag geen uitkering gebeuren indien het nettoactief is gedaald of door een uitkering zou dalen tot beneden het bedrag van dit onbeschikbare eigen vermogen. Voor de toepassing van deze bepaling wordt het niet afgeschreven gedeelte van de herwaarderingsmeerwaarden als onbeschikbaar beschouwd.

De CBN herinnert eraan dat voor een kapitaalloze vennootschap een uitkeringstest en een liquiditeitstest moet uitgevoerd worden alvorens de vennootschap kan overgaan tot de effectieve uitkering van het vermogen. De Commissie heeft ondertussen ook een ontwerpadvies gepubliceerd waarin deze uitkeringstesten voor de BV en de CV worden besproken.11

Tom Vandendungen Intern gecertificeerd fiscaal accountant

8 Reactie van de Raad van het IBR op het CBN-ontwerpadvies ‘Herwaarderingsmeerwaarden: gevolgen van de wijzigingen aangebracht door het WVV en KB WVV’, dd. 18 maart 2021. 9 CBN-advies 2021/13, randnummers 20 t.e.m. 22. 10 Art. 5:142, eerste lid van het WVV. 11 CBN-advies 2020/XX – Winstuitkering: de nieuwe uitkeringstesten voor de BV en CV, dd. 4 maart 2020.

Maak kennis met de accountancy software van Exact en word een cijferheld Maak kennis met de accountancy software van Exact en word een cijferheld +

Onze financiële software is het hart van elke onderneming. Want op het juiste moment over de juiste cijfers beschikken om zo het beste advies te geven, is de basis voor elke accountant. Onze financiële software is het hart van elke onderneming. Want op het juiste moment over de juiste cijfers Zorg voor meer efficiëntie en werk online samen, waar en wanneer u wilt. Wij geven u met realtime inzicht beschikken om zo het beste advies te geven, is de basis voor elke accountant. in de cijfers een ijzersterke financiële basis, zodat u een cijferheld wordt. Zorg voor meer efficiëntie en werk online samen, waar en wanneer u wilt. Wij geven u met realtime inzicht in de cijfers een ijzersterke financiële basis, zodat u een cijferheld wordt.