ประชากรชายขอบ: มุมมองในเชิงจำ�นวนและการกระจาย
Marginalised Populations: Numbers and Distribution Aspects กาญจนา เทียนลาย1 และธีรนงค์ สกุลศรี 2 Kanchana Thianlai, and Teeranong Sakulsri
บทคัดย่อ บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อแสดงให้เห็นถึงการนิยามความหมายในการจ�ำแนกเพื่อจัดกลุ่มประชากร ซึ่งในบางกรณีส่งผล ต่อจ�ำนวน และการกระจายตัวของกลุ่มประชากรชายขอบในประเทศไทย โดยยก 4 กรณีตัวอย่างได้แก่ กลุ่มชาติพันธุ์หรือชนกลุ่มน้อย คนไร้รัฐตามกฎหมาย หรือคนไร้สัญชาติ เด็กไร้สัญชาติ แรงงานข้ามชาติ และคนจน บทความนี้พบว่าการให้คำ� นิยามหรือความหมาย ของ “คนชายขอบ” มีระดับในการอธิบายความที่หลากหลาย และมีความเป็นพลวัตตามการเปลี่ยนแปลงบริบทของสังคม ในการนิยาม ความหมายเพื่อท�ำความเข้าใจกลุ่มคนกลุ่มใดกลุ่มหนึ่ง ในบางครั้งกลับยิ่งเพิ่มความรุนแรง หรือเป็นการตอกย�้ำให้ภาพความเป็นชายขอบ ชัดเจนมากยิง่ ขึน้ กว่าเดิม อย่างไรก็ตาม ผูเ้ ขียนพบว่า การให้นยิ ามความหมายมีนยั ส�ำคัญต่อการนับจ�ำนวนประชากร และส่งผลต่อทิศทาง ในการก�ำหนดนโยบายและการพัฒนาประเทศ ค�ำส�ำคัญ: ชายขอบ, สภาวะชายขอบของสังคม, กลุ่มชาติพันธุ์, คนไร้สัญชาติ, แรงงานข้ามชาติ, คนจน
Abstract
This article defines marginalised populations by group and considers their effect in numbers and dispersion in Thailand through four example cases, namely the ethnics, the stateless persons/children, migrant labour and the poor. Marginalised people are defined in several terms and dynamics through the context of social changes. To understand certain groups, sometimes a definition makes a group more marginalised. Nevertheless, such definition is an important implication for counting population that in addition affects policy direction and development. Keywords: marginality, marginalistion, ethnic group, stateless person, migrant labour and the poor.
1 2
นักวิจัยประจ�ำสถาบันวิจัยประชากรและสังคม มหาวิทยาลัยมหิดล นักวิจัยประจ�ำสถาบันวิจัยประชากรและสังคม มหาวิทยาลัยมหิดล