Magazyn dystrybuowany jest bezpłatnie
nr 1/2013
W drodze na międzynarodowy rynek high-tech Wywiad z Markiem Borzestowskim, partnerem w Giza Polish Ventures
Projekt Łowcy Biznesu zakończony sukcesem
Polskie fundusze Venture Capital unikają ryzyka
Dialog nauki z biznesem
Wydawnictwo współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego.
ISSN 1897-1539
NewConnect | Fundusz Private Equity | Catalyst
K A P I TA Ł D L A F I R M
ZAPYTAJ EKSPERTA DOMU MAKLERSKIEGO Departament Bankowości Inwestycyjnej 32 352 00 13 dbi@secus.pl www.secus.pl
Innowacyjna gospodarka na półmetku Numer, który trzymają Państwo w rękach jest ostatnim numerem czasopisma Investment Tribune. Wydawane przez jedną z najprężniej działających sieci aniołów biznesu Łowcy Biznesu stanowiło ono ważny element jej działalności. Na przestrzeni ostatnich kilku lat obserwowaliśmy i pisaliśmy o tym jak rozwija się i zmienia młody polski rynek venture capital i cały ekosystem mający na celu zbudowanie gospodarki opartej na wiedzy i innowacjach. Wiele pierwotnych założeń i koncepcji, które wpłynęły na zakres działań podejmowanych przez państwo na rzecz rozwoju tego rynku zostały poddane weryfikacji w praktyce. Intensywne działania ostatnich lat pozwoliły zdiagnozować specyficznie polskie problemy i bariery, jakie hamują wykształcenie się w naszym kraju dynamicznie rozwijającego się rynku wysokich technologii. Pozostaje mieć nadzieję, że ta praktyczna weryfikacja zarówno potencjału, zasobów jak i barier spowoduje, że w najbliższych latach zarówno inwestorzy, przedsiębiorcy, instytucje otoczenia biznesu, agencje rządowe i świat naukowy będą korzystać z tych informacji, aby podejmować trafne i niezbędne inicjatywy, które pozwolą zbudować ugruntowaną pozycję konkurencyjną naszego kraju na globalnym rynku nowych technologii.
Olga Yanusik
Redaktor Naczelna
Ostatni numer poświęciliśmy między innymi rozważaniom o wyzwaniach związanych z komunikacją między naukowcami i inwestorami, nowych mechanizmach inwestycyjnych dla inwestorów, a także rozmowom o potencjale technologicznym naszego kraju i modelach biznesowych, jakie mogą przynieść międzynarodowy sukces polskim firmom technologicznym. Serdecznie zapraszam do lektury oraz w imieniu całej redakcji pragnę podziękować Państwu za uwagę i zainteresowanie informacjami, artykułami i wywiadami, które przygotowywaliśmy dla Państwa na przestrzeni ostatnich trzech lat.
1
Czerwiec, nr 1/2013
Wydarzenia
Komunikacja to podstawa biznesu
Projekt Łowcy Biznesu zakończony sukcesem
4
Finansowanie długiem dostępne dla MSP
6
Wywiad z Krzysztofem Kowalczykiem, Hard-Gamma Ventures
str. 14
Nowoczesne laboratoria badawcze w Poznańskim Parku Naukowo-Technologicznym
7
Zdaniem eksperta W drodze na międzynarodowy rynek high-tech Wywiad z Markiem Borzestowskim, partnerem w Giza Polish Ventures
8
Innowacyjna gospodarka Dialog nauki z biznesem
Podział majątkowych praw do wynalazku pomiędzy uniwersytetem a wynalazcą str. 30
12
Komunikacja to podstawa biznesu partnerem zarządzającym funduszem Hard-Gamma Ventures
14
Giełda NewConnect Segmenty HLR i SHLR wzbudzają kontrowersje 2
18
Fot. Robert Szaban / Sylwia Leszczyńska / istockphoto.com
Wywiad z Krzysztofem Kowalczykiem,
Utworzenie spin-off’u – strategią rozszerzenia działalności spółki
Venture capital Polskie fundusze Venture Capital unikają ryzyka
str. 32
Wywiad z dr. Czesławem Gawłowskim, Prezesem 20 Zarządu Krajowego Funduszu Kapitałowego
Współpraca z inwestorem VC przyspieszyła rozwój APN Promise
22
Finanse
Japonia – poczuć smak umami str. 36
Inwestor w spółce ułatwi otrzymanie pożyczki z parp
24
Elitarne rynki teraz dla każdego
26
Prawo Podział majątkowych praw do wynalazku pomiędzy uniwersytetem a wynalazcą
30
Strategie Utworzenie spin-off’u – strategią rozszerzenia działalności spółki
32
Innowacyjna gospodarka Wydawca:
SECUS WSPARCIE BIZNESU Sp. z o.o.
Redakcja:
ul. Paderewskiego 32 c, 40-282 Katowice tel. +48 32 352 45 25, fax +48 32 352 45 36 e-mail: lowcybiznesu@secus.pl www.lowcybiznesu.pl
Nakład:
2500 egzemplarzy
W wolnej chwili
Red. naczelny:
Olga Yanusik
Japonia – poczuć smak umami
Skład i druk:
Centrum Usług Drukarskich Henryk Miler ul. Szymały 11, 41-709 Ruda Śląska www.cuddruk.pl
Klastry wzmocnią pozycję rynkową polskich firm ICT
35
36
3
Czerwiec, nr 1/2013
Projekt Łowcy Biznesu zakończony sukcesem Projekt „Łowcy Biznesu” to jedna z największych i najefektywniejszych sieci skupiających małe firmy szukające kapitału na dalszy rozwój oraz inwestorów venture capital – Aniołów Biznesu i fundusze. Do projektu jak dotąd zgłosiło się blisko 500 firm i projektów biznesowych, a grono inwestorów skupiło prawie 300 osób indywidualnych i instytucji. Ponad 20 przedsiębiorców pozyskało już kapitał na realizację swoich planów inwestycyjnych, a w ciągu najbliższych dwóch lat liczba ta powinna się jeszcze podwoić. W ciągu niespełna trzech lat Secus Wsparcie Biznesu sp. z o.o. z powodzeniem zbudowało mechanizm, który umożliwił perspektywicznym start-up’om, a także małym i młodym przedsiębiorcom docierać do inwestorów venture capital i skutecznie pozyskiwać kapitał na realizację strategii biznesowej i dynamiczny rozwój. W 2010 roku, kiedy to Secus Wsparcie Biznesu otrzymało dofinansowanie z Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka Działanie 3.3.1, utworzone zostały biura w Katowicach (siedziba), Warszawie, Poznaniu, Wrocławiu i Krakowie. W rezultacie przedsiębiorcy i inwestorzy praktycznie z całej Polski zyskali możliwość bezpośredniego udziału w projekcie.
Cztery filary Sukces „Łowców Biznesu” był możliwy dzięki podjęciu wszechstronnych i kompleksowych działań, które bazowały na czterech filarach: 1. Szerokiej promocji w Polsce inwestycji venture capital, 2. Edukacji przedsiębiorców i inwestorów, 3. Współpracy z gronem partnerów biznesowych, 4. Bezpośrednim kojarzeniu najlepszych firm i projektów z inwestorami. 4
Promocja inwestycji Venture Capital W ramach działań promocyjnych został stworzony portal lowcybiznesu.pl (umożliwia inwestorom przeglądanie online projektów zgłoszonych do sieci), przygotowano i wyemitowano 18 programów telewizyjnych w telewizji Polsat News oraz TV Biznes, jak również przeprowadzono kampanię prasową: wydanych zostało 10 wkładek tematycznych w Dzienniku Gazecie Prawnej i Manager Magazine a także wiele artykułów eksperckich, które cyklicznie ukazywały się m.in. w Pulsie Biznesu, Gazecie Parkiet, Gazecie Finansowej i na portalach internetowych IPO.pl, Inwestycje. pl. Wyjątkową funkcję pełnił też kwartalnik Investment Tribune, który popularyzował inwestycje VC wśród przedsiębiorców i inwestorów dostarczając im fachowej wiedzy i przykładów z praktyki – tak z Polski, jak z zagranicy. Najlepsze przykłady zagranicznych inwestycji venture capital, ale i tych polskich, a zarazem możliwości pozyskiwania kapitału od funduszy VC oraz inwestorów indywidualnych (w tym Aniołów Biznesu) były także szeroko dyskutowane podczas 7. ogólnopolskiej
konferencji, w której osobiście bądź za pośrednictwem transmisji internetowej wzięło udział ponad 2500 osób.
Edukacja Inwestycje VC nie mogą być realizowane bez odpowiedniego przygotowania. Przedsiębiorcy muszą potrafić właściwie oszacować potencjał swojego biznesu, skalkulować potrzebne nakłady inwestycyjne i możliwe do osiągnięcia przychody. Muszą nauczyć się, jak zaprezentować swój projekt przed inwestorem, a także jak wygląda proces inwestycyjny i dalsza współpraca z kapitałodawcą. Inwestorzy prywatni natomiast muszą zrozumieć potrzeby młodego biznesu i zdać sobie sprawę, że inwestycja venture capital, aby zakończyła się sukcesem nie może ograniczać się tylko do wniesienia do spółki pieniędzy. Ze specyfiką inwestycji venture capital obie strony transakcji mogły zapoznać się na 31 szkoleniach, które odbywały się na terenie całej Polski, m.in. w Katowicach, Wrocławiu, Poznaniu, Krakowie, Gdańsku, Gliwicach, Lublinie. W szkoleniach udział wzięło łącznie ponad 900 osób. Sieć kontaktów Efektywna realizacja projektu nie byłaby możliwa bez wsparcia partnerów biznesowych: Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie S.A., parków naukowo-technologicznych, centrów transferu technologii, wiodących kancelarii prawnych, lokalnych centrów biznesu i patronów medialnych projektu. To dzięki nim Secus Wsparcie Biznesu mogła skutecznie docierać do przedsiębiorców i pozyskiwać najlepsze projekty inwestycyjne. Z kolei eksperci tych instytucji podczas szkoleń i konferencji dzielili się z uczestnikami fachową wiedzą i swoim doświadczeniem. Dzięki naszym partnerom udało się stworzyć ekosystem finansowania kapitałem prywatnym perspektywicznych mikro i małych firm, które mimo swojego
wydarzenia
zdaniem eksperta
innowacyjna gospodarka
potencjału nie mogły liczyć na kredyty bankowe ani inne źródła finansowania dostępne dla dojrzałych przedsiębiorstw. Secus, będąc świadomym tego, jak ważne poza kapitałem jest dla małych firm wsparcie menedżerskie i sieć kontaktów biznesowych nawiązał współpracę z wieloma instytucjami otoczenia biznesu i funduszami venture capital nie tylko z Polski ale i z zagranicy. Secus Wsparcie Biznesu jest także członkiem Europejskiej Sieci Aniołów Biznesu EBAN. Przedsiębiorcy przystępujący do sieci Łowcy Biznesu uzyskują nie tylko dostęp do kapitału, ale i bezcennych kontaktów biznesowych. Nieocenioną dla nich wartością może być nawiązanie współpracy i rozwijanie projektów biznesowych z innymi przedsiębiorcami z sieci, a jest ich kilkaset.
Po kapitał do inwestora Najważniejszym filarem działalności Secus Wsparcie Biznesu były działania mające na celu bezpośrednie skojarzenie firm i pomysłodawców z inwestorami venture capital. Najlepsze spółki i projekty miały możliwość zaprezentowania się inwestorom na 24 spotkaniach typu „Road Show”, podczas których mieli oni możliwość zaprezentowania
giełda
venture capital
finanse
swojego pomysłu na biznes i planów inwestycyjnych zaproszonym Aniołom Biznesu i funduszom venture capital. Z możliwości tej skorzystało łącznie blisko 80 przedsiębiorców. Część firm miała możliwość zaprezentowania się na indywidualnych spotkaniach z inwestorami. Ponad 20 przedsiębiorcom udało się pozyskać kapitał na rozwój pochodzący od Aniołów Biznesu, funduszy venture capital, funduszy inkubatorowych wspieranych z działania 3.1 POIG i inwestorów rynku NewConnect. Wśród firm, które znalazły inwestorów i rozwinęły skrzydła są m.in. i3D S.A., Dynamax sp. z o.o., Desa Modern sp. z o.o., Esotiq&Henderson S.A. i Edustacja.pl sp. z o.o.
Klub inwestorów Secus Wsparcie Biznesu sp. z o.o. zintegrowało też wokół siebie środowisko inwestorów venture capital. Dostrzegając korzyści płynące z koinwestycji, inwestorzy powołali do życia w dniu 12 lipca 2012 roku Smart Capital Investors Club. Założycielami klubu są Aniołowie Biznesu działający w Sieci zarządzanej przez Secus Wsparcie Biznesu oraz menedżerowie wyższego szczebla z dużych korporacji międzynarodowych i rodzimych przedsiębiorstw, zrzeszeni
prawo
strategie
w wolnej chwili
przy stowarzyszeniu Finexa i Asset Telescopo. Smart Capital Investors Club jest unikalną instytucją w skali całego kraju, wykorzystującą najlepsze doświadczenia krajów Europy Zachodniej i Stanów Zjednoczonych. Głównym zadaniem stawianym przed Klubem jest stworzenie efektywnego mechanizmu, który umożliwi zrzeszonym w nim inwestorom wspólne dokonywanie inwestycji venture capital w starannie wyselekcjonowane spółki i aktywne wsparcie ich rozwoju poprzez wykorzystanie wiedzy i doświadczenia Członków Klubu. Wykorzystując już zdobyte doświadczenia Secus Wsparcie Biznesu sp. z o.o. zamierza kontynuować swoją działalność i w dalszym ciągu wspierać młode polskie firmy w pozyskiwaniu kapitału i budowaniu ich wartości. Zachęcamy przedsiębiorców do zgłaszania swoich projektów do sieci „Łowcy Biznesu” i wykorzystania naszego potencjału! Wystarczy wejść na www.lowcybiznesu. pl, aby dowiedzieć się więcej. Robert Bieleń Wiceprezes Zarządu Secus Wsparcie Biznesu Sp. z o.o.
5
Czerwiec, nr 1/2013
Finansowanie długiem dostępne dla MSP Zwrotne instrumenty inżynierii finansowej są mniej znaną formą wsparcia, które przedsiębiorcy mogą otrzymać na wczesnym etapie rozwoju firmy. To dotacje bezzwrotne są niewątpliwie najbardziej popularną i dostępną formą otrzymania kapitału publicznego na działalność firmy, jednak wzbudzającą w ostatnim czasie coraz częstsze dyskusje o jej efektywności. Minister Rozwoju Regionalnego Elżbieta Bieńkowska podczas konferencji Dni Inżynierii Finansowej Unii Europejskiej w Polsce. 2012 zapowiedziała, że ponad 10 procent środków z kolejnego budżetu funduszy strukturalnych UE, z jakich będzie korzystała Polska, będą wydane w formie instrumentów z tej grupy. Obecnie stanowią one zaledwie kilka procent wszystkich form wsparcia. Konferencja została zorganizowana przez Krajowy Punkt Kontaktowy Programu Ramowego na rzecz Konkurencyjności i Innowacji (KPK CIP), działający przy Związku Banków Polskich. Spotkanie to od czterech lat skupia przedstawicieli sektora publicznego Polski i Unii Europejskiej oraz sektora prywatnego i jest miejscem dyskusji o roli instrumentów inżynierii finansowej w publicznej polityce wsparcia w Unii Europejskiej. Opisywane instrumenty są metodą ułatwiającą dostęp do kapitału między innymi młodym firmom. Jednak mechanizm ich działania jest bardziej podporządkowany zasadom rynkowym niż w przypadku dotacji. Dotacje dostarczają bezzwrotnego kapitału, który w naturalnych warunkach rynkowych 6
firma musiałaby zaczerpnąć np. z zysków z prowadzonej działalności komercyjnej. Filozofia funkcjonowania instrumentów finansowych natomiast uwzględnia zwrot środków uruchomionych z budżetu państwa, bądź z nim powiązanych, dzięki czemu środki mogą być dalej reinwestowane. Obecnie w Polsce funkcjonuje kilkanaście instrumentów inżynierii finansowej w ramach samego programu CIP. Do tego dochodzą inne – oferowane w ramach krajowych lub
regionalnych programów operacyjnych. Niektóre są już dobrze rozpoznawalne, a niektóre mimo swoich atutów wciąż wzbudzają niewielkie zainteresowanie. Na przykład o instrument mieszany, łączący dotację z kredytem bankowym – tj. kredyt technologiczny, przyznawany z Funduszu Kredytu Technologicznego, zaaplikowano w samym tylko 2012 roku w łącznej wartości ponad trzykrotnie przekraczającej
sumę dostępnego na ten cel kapitału publicznego. Przedsiębiorcy złożyli wnioski kredytowe na kwotę dofinansowania powyżej 1,5 mld zł, (przy dostępnej alokacji w tym konkursie na poziomie 400 mln zł). Jednocześnie, jak wynika z danych Ministra Gospodarki, z usług funduszy pożyczkowych, wspieranych publicznym kapitałem, w całym 2012 roku, skorzystało tylko 4% przedsiębiorców. Arkadiusz Lewicki, Dyrektor Krajowego Punktu Kontaktowego Programu CIP podkreśla, że w opinii ekonomistów, nie tylko bankowców, instrumenty rewolwingowe są po prostu efektywniejsze. I to nie tylko pod względem skali zastosowania (możliwość wsparcia większej liczby przedsiębiorców), ale szczególnie wobec aktualnej, trudnej sytuacji sektora finansów publicznych. Np. w programie CIP jedna publiczna złotówka unijnego poręczenia mobilizuje dla małego przedsiębiorcy ponad 30 złotych z komercyjnego rynku. W przypadku dotacji „stymulator” wygeneruje zaledwie 1–2 zł od beneficjenta. Różnica na korzyść beneficjentów jest więc zasadnicza. W Polsce instytucje otoczenia biznesu oraz wsparcie przedsiębiorców kapitałem publicznym są znacznie mniej rozwinięte niż w krajach starej Europy. Dla przedsiębiorców na zachodzie Europy instrumenty inżynierii finansowej stanowią znane od dawna, sprawdzone i wykorzystywane instrumentarium. W Polsce natomiast przejście z systemu dotacji do coraz bardziej rozbudowanego systemu instrumentów zwrotnych będzie wymagało szerokiej akcji informacyjnej i promocyjnej wśród przedsiębiorców.
Fot: istockphoto.com
W 2014 roku na rynku pojawi się więcej instrumentów inżynierii finansowej. Ułatwią one wielu małym firmom dostęp do finansowania długiem, które teraz jest dla nich zbyt kosztowne lub niedostępne ze względu na brak historii kredytowej.
wydarzenia
zdaniem eksperta
innowacyjna gospodarka
giełda
venture capital
finanse
prawo
strategie
w wolnej chwili
Nowoczesne laboratoria badawcze w Poznańskim Parku Naukowo-Technologicznym Firmy chemiczne, biotechnologiczne i informatyczne mogą korzystać z infrastruktury, która powstała w Zespole Inkubatorów Wysokich Technologii w Poznaniu, największej od dziesięciu lat inwestycji Parku Technologicznego.
Obiekt o powierzchni 4500 m2 to przeznaczone pod wynajem nowoczesne laboratoria badawcze o zróżnicowanej powierzchni, wyposażone w meble, sprzęt, digestoria i instalacje dedykowane trzem wybranym branżom. Dzięki nowoczesnej infrastrukturze badawczo-rozwojowej firmy mogą ponosić niższe koszty opracowania usług i produktów, zapewniać ich wysoką jakość technologiczną i pracować nad nowymi kierunkami rozwoju. W kompleksie przewidziano dużą halę technologiczną wysokości 6 m i laboratorium mikrobiologiczne Starannie dobrana aparatura badawcza i analityczna znajduje
się do dyspozycji lokatorów na bardzo korzystnych warunkach. W oparciu o tę aparaturę w Zespole Inkubatorów będą również świadczone usługi analityczne. Budynek jest wyposażony w zaawansowaną serwerownię na 60 szaf serwerowych 48U, która wykorzystuje trzy niezależne, bardzo szybkie łącza internetowe oraz oferuje zaawansowane usługi serwerowe i obliczeniowe a także udostępnia przestrzeń fizyczną. Oprócz funkcjonalnych laboratoriów, Zespół Inkubatorów posiada powierzchnie dodatkowe – biurowe i magazynowe, komfortową przestrzeń
wspólną, salę konferencyjną, sale spotkań, klimatyzację, recepcję, parkingi, bufet oraz bezprzewodowy dostęp do sieci w całym budynku. Kompleks Zespołu Inkubatorów wraz ze wsparciem naukowym, doradczym i usługowym PPNT stwarza unikatowe środowisko rozwojowe innowacyjnym firmom z Wielkopolski zainteresowanym wykorzystaniem wiedzy, badań, wdrożeń technologicznych i własnych opracowań. Rozmiar inwestycji wyniósł 57 mln zł i został realizowany w większości ze środków POIG. Więcej informacji: www.zespol-inkubatorow.pl
Reklama
7
Czerwiec, nr 1/2013
W drodze na międzynarodowy rynek high-tech
8
wydarzenia
zdaniem eksperta
innowacyjna gospodarka
giełda
venture capital
finanse
prawo
strategie
w wolnej chwili
Strategie rozwoju polskich spółek technologicznych na amerykańskim i europejskich rynkach często zakładają budowanie własnej marki i wymagają dużych budżetów marketingowych. Alternatywą dla tego modelu jest skierowanie produktu do dużych międzynarodowych firm. Obniży to koszty marketingu i zapewni dostęp do klientów.
Wywiad z Markiem Borzestowskim, partnerem w Giza Polish Ventures
spółek zakładają gigantyczne nakłady na marketing i budowanie świadomości marki czy usługi. Niewiele spółek może przeznaczyć kilkadziesiąt milionów Z tych spółek, które do nas trafiają dolarów na marketing w ciągu roku. prawie wszystkie mają plany na rozwój A w USA właśnie tyle musiałaby wydać za granicą. Jest to jedno z podstawowych na ten cel. Próba wejścia na amerykański kryteriów inwestycyjnych naszego rynek bez odpowiednio zabezpieczonego funduszu i mocno je artykułujemy. finansowania jest uważam zbyt Generalnie na rynku strategie spółek optymistycznym posunięciem. W obecnej coraz częściej zakładają wyjście za chwili, myślę, że żaden polski fundusz granicę. Jeszcze kilka lat temu prawie VC nie podejmie się ryzyka oddać nie było polskich firm w Kalifornii, w zarządzanie kilka milionów dolarów a teraz pojawia się ich coraz więcej. grupie ludzi, którzy wyjadą do USA Nasz kraj zaczął budować sektor nowych i będą próbowali się odnaleźć w tamtych technologii warunkach. zaledwie parę lat „Setki izraelskich firm Oczywiście temu. A widać są technologicznych koncentrują się już, że rok do pozytywne na tworzeniu usług i produktów roku zachodzą na przykłady komplementarnych dla oferty dużego polskich nim dynamiczne dominującego gracza na rynku” zmiany. spółek działających Jak ocenia Pan te pierwsze pionierskie na amerykańskim rynku takie jak strategie rozwoju polskich firm na GetResponse czy IVONA Software. zagranicznych rynkach? Jednak w przypadku ostatniej firmy jej Wiele z nich wyjeżdża do USA sukcesy wynikają z odmiennej strategii. i zaczyna tam rozwijać biznes, Ta spółka z Trójmiasta opracowała budować nową markę, bazę klientów technologię syntezatora mowy – Texti próbuje sprzedawać. To jest ambitne, to-Speech i dostarczała ją firmie chciałbym zainwestować w taką dobrze Amazon, która ją stosowała w swoich prosperującą na rynku amerykańskim tabletach. Na początku tego roku Amazon polską firmę. Ale rozwój na tamtym rynku zdecydował się zainwestować w spółkę. jest niezwykle trudny i kosztowny. Jest na Ta firma stworzyła wysokiej jakości nim bardzo duża konkurencja, w związku produkt w Polsce i zaoferowała go dużej z czym koszty marketingowe są wysokie. międzynarodowej korporacji wpisując się Dodatkowo wzorcami dla wielu polskich w jej potrzeby i plany rozwojowe. Wydaje przedsiębiorców są takie firmy jak się, że wejście do pierwszej ligi graczy Facebook, Google czy Ebay. Tylko trzeba na rynku wysokich technologii poprzez pamiętać, że modele biznesowe tych dużą międzynarodową korporację
Fot: Robert Szaban
Wasz fundusz inwestuje w spółki, które planują zagraniczny rozwój. Dużo jest takich firm na polskim rynku?
9
Czerwiec, nr 1/2013
jest strategią która działa, także uwzględniając to, że potencjał finansowy polskich spółek na starcie ich działalności międzynarodowej jest ograniczony. Międzynarodowe strategie amerykańskich spółek technologicznych są często punktem odniesienia dla strategii polskich firm. Na ile ważne są takie inspiracje, czy może lepiej szukać własnej drogi?
dostęp do klientów i dalszego finansowania. Ten model działa na przykładzie setek izraelskich firm technologicznych, dla których ponadto ekspansja zagraniczna jest niejako naturalnie wbudowana w strategię rozwoju z uwagi na małą skalę rynku krajowego. Przykład Izraela to sukces, który zrodził się z potrzeby przetrwania w trudnym geopolitycznie obszarze skąd naturalnie powstał silny przemysł obronny, zbrojeniowy, zaawansowane technologie przetwarzania danych, ochrony danych i tak dalej.
Jak wspominałem jesteśmy na początku drogi, musimy z jednej strony wypróbować co działa a co nie, ale z drugiej nie warto robić tego Czy w Polsce można doszukać się takich okoliczności, które zupełnie od podstaw. Są rynki, na powodowałyby potrzebę szybkiego których przedsiębiorcy już tę drogę rozwoju technologicznego i potrzebę z sukcesem przeszli wcześniej. budowania mocnej pozycji na rynku Naturalnie do głowy przychodzi międzynarodowym? rynek amerykański, ale też izraelski czy niemiecki, z którego wywodzi Bezpośredniej potrzeby raczej nie ma. się szereg najbardziej znaczących Mało tego, mamy komfort operowania spółek technologicznych na świecie. na 40-milionowym rynku, który jest Amerykańskie i niemieckie rynki, mimo wystarczająco duży aby ograniczyć się że należą do wiodących światowych tylko do niego. W Polsce moim zdaniem rynków w nowych technologiach trzeba stworzyć wizję tego, czym istotnie różnią się od polskiego: są chcemy żeby ten kraj był w 2020 roku bardzo duże, a przemysł technologiczny i dążyć do jej zrealizowania. Francuzi w tych krajach kształtował się przez na przykład są znani jako producenci wiele dekad. Z Izraelem natomiast skomplikowanych samochodów i wina. możemy znaleźć więcej analogii. Jeszcze Włosi mają etykietkę producentów około 20 lat temu gospodarka Izraela najlepszego jedzenia. Stany Zjednoczone są mocarstwem, które ma na celu nie charakteryzowała się wysoką utrzymać swoją hegemonię. Polska może innowacyjnością, ani ten kraj nie na przykład eksportował walczyć praw własności „Polska posiada znaczący potencjał, aby budować przewagę konkurencyjną o etykietkę intelektualnej dostawcy na cały świat. wprowadzając innowacje w obszarze najwyższej Swoją pozycję produkcji i przetwarzania żywności jakości jednego ze w tej części świata”. jedzenia światowych liderów w tej części świata – mamy w tym doświadczenie, w branży high-tech Izrael zbudował zasoby naturalne i potencjał przez stosunkowo krótki czas. Jest to mały kraj, liczący zaledwie przemysłowy. 7,5 mln mieszkańców i znajdujący Jakie jeszcze obszary mają potencjał się w skomplikowanej pozycji rozwoju w Polsce? geopolitycznej, która stale stawia Jeżeli zastanowić się nad tym w czym wyzwania o jego przetrwanie. Polska jest tradycyjnie mocna i gdzie Strategia jego rozwoju gospodarczego może szukać przewag konkurencyjnych polega na tym, że kraj ma stanowić to trzeba wymienić także obszar zaplecze badawczo-rozwojowe chemiczny, farmaceutyczny, dla międzynarodowych korporacji. biotechnologiczny, medyczny, W przełożeniu na strategie firm mechaniczny. Także duży potencjał polega ona na tym, że izraelskie spółki innowacyjny widzę w produktach koncentrują się na tworzeniu usług, produktów, które będą komplementarne i usługach powstających na pograniczu informatyki i tych wszystkich dla oferty dużego dominującego gracza obszarów, co może być doskonałym na rynku. I przez niego zdobywają 10
wykorzystaniem wiedzy polskich programistów. Także nasz przemysł gier komputerowych zaczyna w ostatnich latach być coraz bardziej rozpoznawalny za granicą dzięki dużym sukcesom rynkowym niektórych firm – wiemy jak tworzyć i dystrybuować gry i mamy odpowiednie zasoby w postaci grafików, programistów i scenarzystów. Często jako punkt odniesienia dla rozwoju technologicznego Polski są wymieniane Stany Zjednoczone. Myślę jednak, że w Polsce Doliny Krzemowej nie będzie. Nie będziemy liderem w obszarze czystej technologii informatycznej, ani nie będziemy w stanie kreować światowych brandów na rynku B2C, które wymagają dużych nakładów marketingowych. Takie obszary też warto zdefiniować. Wspominał Pan na początku, że strategie budowania własnej marki na zagranicznym rynku są obarczone zbyt dużym ryzykiem. Co Pan sądzi o kierunkach ekspansji międzynarodowej, które wybierają polskie spółki?
Większość spółek, z którymi spotykamy się w funduszu koncentrują się na tych najbardziej rozwiniętych i konkurencyjnych rynkach – USA, Wielka Brytania. Bardzo rzadko słyszymy, że ktoś chce się rozwijać na rynkach Europy Środkowej i Wschodniej, co jest moim zdaniem błędem. Wschodnie rynki tradycyjnie od kilku wieków były dla naszego kraju kluczowe. Myślę, że wynika to z jakichś kulturowych zaszłości – Polacy mają wielką estymę do tego co dzieje się w USA i zachodniej Europie. Mamy mocno katolicko-prozachodnie nastawienie. A przecież znajdujemy się na przedmurzu Wschodu i Zachodu, jednocześnie będąc Słowianami mamy duże szanse konkurowania na Wschodzie i budowania mocnej pozycji w tym regionie. Rozmawiała Olga Yanusik
EFEKTYWNIE DO CELU Poznaj laureata nagrody "ZĹ‚oty Portfel" za najlepszy wynik roczny w 2012 roku! Kategoria Absolutnej Stopy Zwrotu Gazeta Parkiet
ZAPYTAJ EKSPERTA DOMU MAKLERSKIEGO 22 338 63 70 WARSZAWA 32 352 00 13 KATOWICE kontakt@secus.pl www.secus.pl
11
Czerwiec, nr 1/2013
rzeczy w przebiegu projektu starają się ustalić z góry – plan badawczy, budżet, Współpraca naukowców z inwestorami nasuwa niemało etapy pośrednie. Dla naukowca natomiast nauka jest sztuką, której nie można kłopotów, mimo korzyści, jakie może ona przynieść obu wstawić w sztywne ramy, podkreśla stronom. Pozytywne doświadczenia pokazują, że zacząć prezes Orenore. Jest to nierzadko należy przede wszystkim od zrozumienia wzajemnych kłopot, bo naukowiec stara się traktować inwestycję jako alternatywę dla grantu motywacji, oczekiwań, odmienności i zbudowania zaufania. i zależy mu żeby trwała ona możliwie najdłużej. Inwestor ma zupełnie inny cel, dąży do tego aby projekt był zrealizowany jak najszybciej i możliwie zgodnie Nauka i przemysł – dwa światy, opatentować technologię, czy ogłosić z pierwotnym planem. których synergia działań jest jednym ją w artykule naukowym, będąc jej Relacja między naukowcem i inwestorem z najbardziej pożądanych zjawisk dla jedynym autorem mimo to, że sama wymaga wiele wzajemnego zrozumienia rozwoju współczesnych gospodarek. w sobie będzie niezastosowalna. i cierpliwości. Projekt można zacząć Jednak na różnice w podejściu W rzeczywistości, w której funkcjonują realizować jeżeli obu stronom uda się naukowców i przedsiębiorców naukowcy istnieją odmienne motywacje, dojść do pełnego porozumienia. Nie do tych samych rzeczy można komentuje Tomasz Poniński, prezes zawsze się to udaje, podkreśla Tomasz napotkać w różnych sytuacjach. Dla zarządu Orenore sp. z o.o. spółki, Poniński, zdarzyło się nam zrezygnować przykładu badania interdyscyplinarne która jako broker technologii i fundusz ze współpracy z powodu problemów z perspektywy biznesowej mają inwestycyjny współpracuje z polskimi w komunikacji, mimo to że projekt bardzo duży potencjał innowacyjny. uczelniami od 2007 roku. Kiedy posiadał potencjał technologiczny W szczególności w przypadku zaczynaliśmy przyjęliśmy model i rynkowy, a warunki współpracy były technologii informatycznych polegający na wyszukiwaniu naukowców, uzgodnione. Osiągnięcie porozumienia wykorzystywanych w biotechnologii, zespołów które zrealizują z nami między inwestorem i naukowcem chemii, fizyce, etc. Na takich wymaga dużego wysiłku – „Na polskich uczelniach jest niewiele pograniczach powstają polskie uczelnie przez lata nie technologie, produkty i usługi, miały kontaktów z przemysłem projektów, gotowych do komercjalizacji. które mają potencjał aby w odróżnieniu od Stanów Zespoły badawcze pracują nad technologią usprawnić życie i rozwiązywać Zjednoczonych, gdzie istniała – mechanizmem, a nie zajmują się problemy w zupełnie nowy synergia działań między opracowaniem aplikacji tego mechanizmu”. tymi środowiskami. Dlatego sposób. Jednak z perspektywy naukowca prowadzenie też często aby nawiązać interdyscyplinarnych badań może wiązać wybrane pomysły od strony naukowej. współpracę należy przekazać naukowcom się z barierą natury psychologicznej. Wiele z nich po prostu nie miała czasu – jej zasady oraz zrozumieć ich potrzeby W badaniach interdyscyplinarnych mieli swoich studentów i granty. Powoli i motywacje. Często też spotyka się to naukowiec musi podzielić się z kimś to się zmienia ale większość naukowców z nieufnością ponieważ najczęściej nie innym swoim pomysłem zanim jeszcze w Polsce żyje z grantów naukowych mają oni możliwości odwołania się do będzie on ogłoszony publicznie jako i dydaktyki, nie z komercjalizacji ich znanych dobrych praktyk, zasięgnięcia jego własny. Co więcej, autorów pracy naukowej, zaznacza. konsultacji prawników czy innych interdyscyplinarnego pomysłu z definicji Tak rutynowa w przypadku każdej specjalistów. Ci którzy się decydują jest kilku. A dla ludzi nauki bycie inwestycji czynność jak ustalenie wykazują się szczególną odwagą, zauważonym jako autor ma nadrzędne szczegółowego planu realizacji projektu zaznacza Tomasz Poniński. Nieufność znaczenie, bo powoduje postrzeganie może stać się kolejną płaszczyzną i problemy w komunikacji mogą także ich jako naukowców, którzy mają dobre odmienności zdań pomiędzy inwestorem wynikać z tego, że reprezentujemy wyniki. Często wolą samodzielnie i naukowcem. Inwestorzy jak najwięcej zupełnie inne środowisko. Czasami bywa 12
Fot: istockphoto.com
Dialog nauki z biznesem
wydarzenia
zdaniem eksperta
innowacyjna gospodarka
giełda
venture capital
finanse
prawo
strategie
w wolnej chwili
„Polskie uczelnie przez lata nie miały kontaktów z przemysłem. Dzisiaj próby nawiązania współpracy często spotyka się z nieufnością. A same relacje wymagają wiele wzajemnego zrozumienia i cierpliwości”.
bardzo trudno przebić się do naukowców jeżeli w jakiś sposób oni nie uznają nas za równorzędnego partnera. Większe zaufanie można wzbudzić na przykład jeżeli ma się tytuł naukowy czy związek ze środowiskiem akademickim. Brak tradycji współpracy z przemysłem powoduje, że na polskich uczelniach jest niewiele projektów badawczych, które są gotowe do komercjalizacji. Bowiem zespoły badawcze pracują nad technologią – mechanizmem, a nie zajmują się opracowaniem aplikacji tego mechanizmu. Często też nie dostrzegają najbardziej oczywistego z biznesowego punktu widzenia zastosowania
technologii, które mogłoby wyznaczać dalsze kierunki badań. Mimo, że Polska praktycznie w każdej dziedzinie naukowej ma zespoły naukowców, którzy są rozpoznawalni na świecie w przypadku komercjalizacji nasz kraj jest zupełnie niewidoczny na arenie międzynarodowej. Rolą inwestora w takich warunkach, podkreśla prezes Orenore, jest znalezienie pomysłu na realne biznesowe zastosowanie technologii. Analizując potencjał komercjalizacji technologii eksperci Orenore badają zarówno dane statystyczne, na podstawie których dowiadują się o potrzebach rynkowych, regulacje prawne, stan rozwoju techniki
pozwalający ocenić potencjał naukowy i technologiczny konkretnych prac badawczo-rozwojowych, jak również biorą pod uwagę modę panującą w badaniach naukowych i wdrożeniach badań. To wszystko pomaga znaleźć projekty i skierować ich rozwój w takim kierunku, który zapewni ich wdrożenie w przyszłości. Są to czynności niezbędne w polskich warunkach do tego, żeby inwestować w projekty naukowe, podkreśla Tomasz Poniński. Olga Yanusik
13
Czerwiec, nr 1/2013
Komunikacja to podstawa biznesu W branży internetowej w ostatnich latach powstaje najwięcej polskich start-up’ów technologicznych. Jakie wady i zalety w oczach inwestora mają te projekty? I czy potrafią one w pełni korzystać z możliwości, jakie dają przestrzenie co-workowe i programy mentoringowe tworzone specjalnie dla nich?
Fot: Robert Szaban
Wywiad z Krzysztofem Kowalczykiem, partnerem zarządzającym funduszem Hard-Gamma Ventures
14
wydarzenia
zdaniem eksperta
innowacyjna gospodarka
Własny biznes internetowy w ostatnich latach stał się swojego rodzaju modą. Jak ocenia Pan nowe pokolenie przedsiębiorców?
giełda
venture capital
finanse
wiedzą i wspierały się nawzajem własnymi kontaktami biznesowymi. Chciałbym abyśmy za kilka lat mogli powiedzieć, że w tej przestrzeni siedzi kilka najlepszych start-upów polskich, które sprzedają swoje produkty także za granicą. Mam nadzieję, że takich ośrodków będzie więcej. Jak patrzymy na Berlin, Londyn, Nowy Jork czy San Francisco, w każdym z tych miast jest kilka takich miejsc, gdzie przedsiębiorcy pracują razem.
prawo
strategie
w wolnej chwili
Jakie są warunki współpracy przedsiębiorcy z akceleratorem?
Wybieramy do dziesięciu start-upów na jedną edycję. Minimalnie pięć. Każda Rzeczywiście wiele osób zaczęło wybrana firma dostaje inwestycję postrzegać założenie własnej firmy w wysokości do 12 tys. euro. W zamian w branży softwarowej i internetowej za kapitał obejmujemy 10 % udziałów. jako ścieżkę rozwoju o porównywalnej Wymagamy tego, aby na trzy miesiące atrakcyjności do tradycyjnych ścieżek start-up przeniósł się do naszego biura. rozwoju korporacyjnego. Jest więcej Przez ten czas dajemy przedsiębiorcom pomysłodawców i start-upów – to dostęp do mentorów. W pierwszym jest dobre. Pojawia się naturalnie miesiącu kontakt jest szczególnie pytanie ile z nich intensywny, będzie zdolnych żeby zespoły „Zrealizowaliśmy już dwie edycje akceleratora Gamma działać na rynku miały możliwość Rebels, który był pierwszym programem akceleracyjnym samodzielnie, po poprawienia dla start-up’ów w Polsce, gdzie mieli oni możliwość pracy tym jak zmniejszy swojego produktu nad projektami wspólnie z doświadczonymi polskimi się dostępność i przede wszystkim wsparcia dostosowania i zagranicznymi specjalistami”. publicznego. modelu Jak oceniam te biznesy? W Polsce biznesowego weryfikując to Zrealizował Pan pierwszy w Polsce program akceleracyjny mamy świetnych programistów z mentorami. Pobyt w akceleratorze dla start-upów – Gamma Rebels. i powstaje tu wiele wartościowych kończy się spotkaniem z inwestorami. W akceleratorze, podobnie jak projektów, wymagających dużej W ostatniej edycji spotkania odbyły się w przestrzeni co-workingowej, wiedzy i doświadczenia w zakresie w Warszawie, Londynie i byliśmy też na współpraca i komunikacja stanowią programowania. Widać też sporą Demo Tour w Stanach Zjednoczonych. podstawową wartość. Co ta wartość grupę start-upów internetowych, daje przedsiębiorcy? Czy model akceleratorów jest które kopiują sprawdzone rozwiązania w Polsce zrozumiały? Zrealizowaliśmy już dwie edycje z zagranicy, w tym serwisy będące akceleratora. Po pierwsze do Nie zawsze. Przedsiębiorcy często nie pochodnymi sieci społecznościowych. odniesienia sukcesu przez start-up rozumieją dlaczego mają oddać udziały Niestety, często przedsiębiorcy potrzebne są nie tylko pieniądze, które za ograniczoną inwestycję. Większość koncentrują się na zbyt małych oferują fundusze. Znaczący wpływ osób postrzega akceleratory tylko jako rynkach. Nie jest to jednak tylko polski na rozwój ma możliwość kontaktu źródło finansowania. A tak nie jest. problem – w innych dużych krajach z doświadczonymi przedsiębiorcami Otrzymane pieniądze mają służyć tylko jak Niemcy czy Francja też można i ekspertami. Dzięki ich wiedzy temu, aby pokryć koszty codziennego stworzyć dość zyskowny biznes, nie można dopracować model biznesowy życia, żeby pomysłodawcy nie musieli prowadząc ekspansji za granicą. i uniknąć dużej ilości błędów. pracować nad niczym innym i mogli się Jednak ten zysk nie zawsze będzie Akcelerator daje dostęp do sieci skupić na rozwijaniu firmy. W zamian wystarczający aby zapewnić zysk kontaktów – mentorów, którzy są za udziały zarządzający spółką mają inwestorowi VC. Przedsiębiorcy często przedsiębiorcami, inwestorami, bezpośredni kontakt do kilkudziesięciu tego nie rozumieją. Podczas gdy skala biznesu jest kluczowa dla inwestora VC ekspertami branżowymi i menadżerami osób, do których byłoby im ciężko z mniejszych lub większych firm dotrzeć samodzielnie. Paradoksalnie – szczególnie w branży internetowej. z Polski i zagranicy. Mentorzy ludzie bez doświadczenia biznesowego Na początku roku było otwarcie pomagają biznesowo przeanalizować często nie doceniają wartości takiej Gamma Factory w centrum Warszawy to co oferuje dany start-up i radzą wiedzy. W Londynie w odpowiedzi na – przestrzeni co-workowej dla startjak to najlepiej i najszybciej rozwinąć. ofertę inwestycyjną akceleratora na upów. Czym jest to miejsce? poziomie 10 tysięcy funtów ustawiają Mentorzy też często stają się klientami To jest miejsce, w którym nasze czy inwestorami w projektach, które się kolejki kilkuset chętnych przy firmy mogą razem pracować i robić wspierają w akceleratorze. tamtych wyższych kosztach życia, a to spotkania związane z technologiami Kolejna duża wartość, którą daje znaczy że nie chodzi o pieniądze, tylko z przedsiębiorczością. Dla mnie istotne akcelerator to dostęp do inwestorów. o coś zupełnie innego. jest to, aby tam się spotykali ludzie, Nadaje on wstępny ‘stempelek kontroli którzy robią rzeczywiste produkty, Chciałby Pan aby w Gamma Factory jakości’. Dla przedsiębiorców, którzy były firmy, które sprzedają swoje a nie usługi – programują, albo robią dopiero wchodzą na rynek i nie mają produkty za granicą. Jakie kierunki elektronikę, pracują nad rozwiązaniami wyrobionej opinii o sobie pozwala to geograficzne najczęściej wybierają z obszaru Internet of Things. przeskoczyć pierwszy etap – czyli od spółki, które Pan spotyka? Przebywanie w jednym miejscu ma dać razu wejść na radar inwestorów bez efekt synergii dla wszystkich. Zależy mi Najczęściej jeżeli europejski startkonieczności samodzielnego budowania na tym, aby te zespoły się uzupełniały up internetowy mówi, że chce być relacji z nimi. 15
Czerwiec, nr 1/2013
globalnym start-upem to jedzie do Doliny Krzemowej, a to jeszcze nie oznacza bycia globalnym graczem, bo zostawia się całą Azję, Turcję, cały obszar rosyjskojęzyczny, który też jest bardzo istotny, zostawia się całą Brazylię. Koncepcje wejścia na zagraniczne rynki są różne. Niektórzy mówią, że trzeba iść na rynki, które
się szybko rozwijają, ale gdzie nie ma wielkiej konkurencji np. Brazylia czy Turcja. Inni mówią, że warto zaczynać od Kalifornii bo jeżeli tam się nie uda osiągnąć sukcesu to pewnie będzie trudno to zrobić gdziekolwiek indziej. A jeżeli tam się uda, to z kolei uda się w wielu innych krajach, bo oczy całej branży są skierowane w tamtą stronę.
W kwestii zagranicznych planów polskich start-upów dobre jest natomiast to, że państwo zaczęło je wspierać w obecności na zagranicznych rynkach. Myślę tutaj o programie Go Global NCBiRu, czy tworzonych przez Ministerstwo Gospodarki przedstawicielstwach za granicą.
Gdzie Pana zdaniem jeszcze powinien być aktywny rząd we wspieraniu przedsiębiorczości?
Na pewno dobrze by było, żeby polski rząd – tak jak robią to inne rządy – zabierał na przykład raz na kwartał kilkanaście polskich przedsiębiorstw z branży ICT na wyjazdy studyjne w różne miejsca na świecie, w szczególności do Doliny Krzemowej. To są rzeczy, w które prywatny kapitał raczej nie zainwestuje. A taki wyjazd daje zupełnie inną perspektywę. Poza tym oficjalnej rządowej delegacji jest dużo łatwiej niż pojedynczej spółce 16
zapukać do dużych firm czy laboratoriów badawczych i zwrócić ich uwagę. Uważam natomiast, że równie ważne jest pytanie, gdzie rząd powinien być mniej aktywny. A mianowicie w konkurowaniu o inwestycje, gdzie obecnie jest efekt substytucji kapitału prywatnego przez kapitał publiczny. A generalnie jeżeli już mówimy o wspieraniu przedsiębiorczości, to powinno się przede wszystkim zadbać o bardziej stabilne, przejrzyste i przyjazne przepisy prawne, bo dzisiejsza sytuacja w Polsce stwarza duże problemy. Na przykład ze względu
na polskie przepisy podatkowe coraz częściej przedsiębiorcy decydują się zakładać spółki w Wielkiej Brytanii i Stanach, a w Polsce tylko zatrudniać pracowników – też często na umowach wywołujących efekt podatkowy w innej jurysdykcji. Jesteśmy znani za granicą z naszych dobrych programistów, a teraz dobrze by było gdyby zaczęto nas kojarzyć z przyjaznymi warunkami dla biznesu w tej części Europy. Rozmawiała Olga Yanusik
Fot: Robert Szaban
„Gamma Factory jest miejscem, w jakim spotykają się ludzie, którzy robią produkty – programują, robią elektronikę, pracują nad rozwiązaniami z obszaru Internet of Things. Chciałbym abyśmy za kilka lat mogli powiedzieć, że w tej przestrzeni jest kilka najlepszych polskich star-tup’ów, które sprzedają swoje produkty także zagranicą”.
wydarzenia
zdaniem eksperta
innowacyjna gospodarka
giełda
venture capital
finanse
prawo
strategie
w wolnej chwili
17
Czerwiec, nr 1/2013
NewConnect
Segmenty HLR i SHLR wzbudzają kontrowersje
Segmenty SHLR i HLR mają za zadanie (bez oczekiwania na okresową krótko- i długoterminowych inwestycji. ułatwiać inwestorom uczestniczącym weryfikację) przydzielana do segmentu Dlatego też przed debiutem na giełdzie w obrocie akcjami spółek notowanych SHLR. Chodzi o ogłoszenie upadłości takie spółki pozyskują długoterminowych na „małej giełdzie” podejmowanie przez emitenta oraz otwarcie jego inwestorów zewnętrznych, decyzji o ewentualnym zaangażowaniu likwidacji. przedstawiając im plany związane finansowym w konkretną spółkę. Indeksy Konsekwencją przydziału spółki do z działalnością. W wielu przypadkach mają pomóc odróżnić spółki o niskiej HLR jest specjalne jej oznaczenie charakter prowadzonych projektów płynności od spółek od tych z wysokimi w serwisach informacyjnych, a także wymaga odpowiednio długiego okresu obrotami. Po wprowadzeniu w życie usunięcie ze składu indeksów giełdowych, inwestycji w tworzone rozwiązania nowych regulacji na rynku pojawiły czyli głównie z NC Index. Pod koniec technologiczne, przez co potencjalne się opinie wskazujące, że omawiane pierwszego kwartału na rynku zyski są generowane dopiero w czasie segmenty to w pewnym sensie „czarna NewConnect notowanych było 435 spółek. odsuniętym o np. kilkanaście miesięcy. lista” NewConnect. Zgodnie z przeprowadzoną w marcu Nierzadko też inwestorzy podpisują Spółki są przydzielane do jednego oceną spółki zaliczone do segmentów zobowiązania do niesprzedawania z segmentów na następujących HLR i SHLR stanowiły blisko połowę nabytych akcji w określonym czasie, zasadach. W przypadku HLR istnieje wszystkich emitentów – 42%. aby potwierdzić swoje związanie ze jedno kryterium, którym spółką. W takich wypadkach jest średnia kapitalizacja po debiucie na rynku „Segmentacja na obecnie obowiązujących z ostatnich 3 miesięcy. Przy NewConnect kapitalizacja zasadach niesie ze sobą ryzyko błędnego jej obliczaniu brane są pod akcji pozostających w wolnym uwagę tylko akcje pozostające przekazu dla inwestorów o działalności spółki”. obrocie jest mniejsza niż 1 w wolnym obrocie. Jeśli milion złotych ponieważ ani kapitalizacja wynosi mniej niż 1 milion Idea oddzielenia podmiotów słabszych nowi inwestorzy, ani dotychczasowi złotych, spółka jest przydzielana do i dających mniejsze bezpieczeństwo właściciele nie są zainteresowani segmentu HLR. Natomiast aby spółka zainwestowanych środków jest słuszna, sprzedażą posiadanych akcji. trafiła do SHLR musi przede wszystkim jednak obecne kryteria decydujące A spółka inwestuje pozyskane środki spełniać warunek opisany powyżej, o ocenie spółek i ich przydzielanie do finansowe zgodnie z przedstawionymi a dodatkowo przeciętna cena akcji poszczególnych segmentów wymagają planami, i ponosi w związku z tym spółki w ostatnim kwartale musi być rewaloryzacji. W obecnym kształcie mogą początkowe straty. Na podstawie mniejsza niż 10 groszy lub przeciętna one powodować brak zaufania inwestorów obowiązujących kryteriów segmentów zmienność ceny w tym okresie musi do spółek, które są jego godne. SHLR i HLR taka spółka jednak może przekraczać 10%. GPW dokonuje Rynek NewConnect powstał jako być przyporządkowana do jednego weryfikacji składu segmentów na platforma giełdowa umożliwiająca z omawianych segmentów. koniec każdego kwartału. Istnieją pozyskanie kapitału młodym spółkom Zamiarem GPW było, aby dzięki nowym dodatkowo dwie odrębne sytuacje, prowadzącym działalność innowacyjną segmentom inwestorzy łatwiej mogli w których spółka jest automatycznie i poszukującym kapitału na realizację odróżnić spółki o niskiej płynności od 18
Fot: istockphoto.com
Menedżerowie notowanych na NewConnect firm nie zgadzają się z kryteriami kwalifikującymi spółki do segmentów High Liquidity Risk i Super High Liquidity Risk. Pod koniec marca br. do obu segmentów trafiło blisko połowa wszystkich emitentów – 42%.
wydarzenia
zdaniem eksperta
innowacyjna gospodarka
spółek z wysokimi obrotami. Jednak stosowane przez GPW kryteria mogą powodować sytuacje wprowadzające w błąd inwestorów. Dla przykładu istnieje spółka, która wyemitowała 10 000 000 akcji, a aktualny kurs tej spółki na rynku NewConnect wynosi 2,00 złote. Jeżeli przyjąć założenie, że w wolnym obrocie pozostaje 20% akcji, to ich kapitalizacja wynosi 2 miliony złotych. W takim wypadku spółka, zgodnie z obowiązującymi regulacjami, nie zostanie przydzielona do żadnego z nowych segmentów. Jednak informacja ta nie niesie informacji o obrocie wspomnianymi akcjami. Może bowiem być tak, że inwestorzy nie są zainteresowani akcjami tej spółki i przeciętne obroty na każdej sesji nie przekraczają kilkuset złotych.
giełda
venture capital
finanse
Wyobraźmy sobie teraz odwrotną sytuację, czyli spółkę, która ma kapitalizację akcji pozostających w wolnym obrocie mniejszą niż 1 milion złotych, ale jednocześnie na której obroty każdego dnia przekraczają kilkanaście tysięcy złotych. W takim wypadku, mimo dużo większego zainteresowania inwestorów tą spółką niż w przypadku opisanym wcześniej, zostanie ona przyporządkowana do segmentu HLR. Będzie to dawało inwestorom sygnał, że płynność akcji tej spółki jest niewielka. Porównanie opisanych powyżej sytuacji wskazuje, że segmentacja na obecnie obowiązujących zasadach niesie ze sobą ryzyko błędnego przekazu dla inwestorów, na czym mogą cierpieć niektóre spółki o podwyższonej płynności, ale jednocześnie niskiej kapitalizacji akcji pozostających w wolnym obrocie.
prawo
strategie
w wolnej chwili
Bartosz Kaczmarczyk, Prezes Zarządu Polskiego Holdingu Rekrutacyjnego S.A. nie kryje swojego niezadowolenia uważając, że nowa metoda segmentacji rynku to polityka nietrafiona, dlatego też wstąpił do CONNECT CLUBU zrzeszającego prezesów i członków rad nadzorczych spółek notowanych na NewConnect i wspólnie z pozostałymi członkami zamierza prowadzić dialog z zarządem giełdy, w celu sprawniejszych i bardziej przemyślanych działań zmierzających do poprawy wizerunku alternatywnego rynku w oczach inwestorów. Dariusz Pilich Prezes Zarządu CONNECT CLUB
19
Czerwiec, nr 1/2013
Polskie fundusze Venture Capital unikają ryzyka Kapitał funduszy VC z definicji jest lokowany w projektach ryzykownych. Filozofia działania większości polskich funduszy przypomina jednak bardziej fundusze private equity. To podejście zdradza, że polski rynek kapitałowy wciąż znajduje się na wczesnym stadium rozwoju
Wywiad z dr. Czesławem Gawłowskim, Prezesem Zarządu Krajowego Funduszu Kapitałowego
20
Fot: Rafał Siderski
jest dużo mniejsza. Wypracowanie innowacyjnego produktu w tych obszarach wymaga jednak większych inwestycji, dłuższego czasu, większych nakładów pracy i co się z tym wiąże podjęcia większego ryzyka, a na efekty trzeba dłużej czekać. Więc chętnych, żeby inwestować w takie sfery jest znacznie mniej, choć w Polsce problem z podażą dobrych projektów w tych obszarach jest mniej dotkliwy.
Nasi inwestorzy, niezależnie od tego, czy występują na rynku jako fundusze Private Equity (PE), Venture Capital (VC), czy jako aniołowie biznesu (BA) mają jedną wspólną cechę – mają słabą tolerancję na Sytuacja jest różna w zależności od ryzyko. W USA zarówno BA, jak i fundusze branży, na którą popatrzymy. Bardzo VC, inwestują w przedsięwzięcia często generalizuje się odczucia z natury rzeczy ryzykowne. Dokonują inwestorów prywatnych przez pryzmat wielu mniejszych inwestycji, pilnie je opinii tych, którzy poszukują projektów obserwują i często wspierają doradztwem, w sferze ICT, w której rzeczywiście kontaktami etc. W efekcie spodziewają można mówić o względnym się, że któraś z nich przyniesie niedobrze projektów w stosunku „Często generalizuje się odczucia inwestorów im na tyle duży zwrot, że pokryje do kapitału, który chciałby być odnośnie niedoboru projektów inwestycyjnych to z dużą nawiązką straty na zaangażowany. Myślę, że ta tych inwestycjach, które okażą diagnoza wynika również z tego, przez pryzmat opinii tych, którzy poszukują się nietrafione. Natomiast ich w sferze ICT”. że oczekiwania inwestorów w Polsce większość inwestorów, skupiających się na ICT są którzy określają siebie jako bardzo wysokie. Chcą oni uzyskać bardzo Tacy inwestorzy mają inny problem fundusze wysokiego ryzyka w istocie wysokie stopy zwrotu w stosunkowo – ciężko jest im znaleźć kompletny zespół, w swoich strategiach inwestycyjnych krótkim czasie przy stosunkowo w którym będzie i naukowiec i osoba, maksymalnie eliminują ryzyko. Ich niedużych nakładach. Chcą powtórzyć która poprowadzi biznes opierając się działalność inwestycyjna bardziej spektakularne sukcesy, powiedzmy, na nowej technologii. przypomina fundusze private equity. Google’a, czy Facebook’a. W wyniku To prawda. Rozwój projektów Inaczej mówiąc decydują się na inwestycje tych oczekiwań rzeczywiście mamy do technologicznych wymaga od inwestora tylko w te projekty, które dają wysokie czynienia z dużą koncentracją kapitału i więcej pracy, i więcej kapitału i podjęcia prawdopodobieństwo sukcesu i dążą właśnie w tej branży. większego ryzyka. A większość, mam do tego, aby każda spółka w portfelu Natomiast jeżeli spojrzymy na inne wrażenie, szuka takich okazji, które inwestycyjnym przyniosła zysk. Prawdziwy obszary, które w istocie decydują wymagają jak najmniej wysiłku. fundusz venture capital inwestuje, o postępie technologicznym całej W konsekwencji uwaga funduszy powiedzmy, w dziesięć przedsięwzięć gospodarki, takie jak inżynieria venture capital w Polsce jest tak mocno i z góry godzi się na to, że osiem będzie materiałowa, energetyka, szeroko skoncentrowana na obszarze ICT. nieudanych, jedna może przynieść ledwo rozumiana biotechnologia, medycyna, czy Podejście do ryzyka, o którym już zwrot zainwestowanego kapitału i tylko ochrona środowiska, tutaj dysproporcja wspominałem, jest odrębnym, doniosłym jedna przyniesie prawdziwy sukces, za między kapitałem a podażą projektów problemem polskiej branży venture capital. to taki, że pokryje on nie tylko straty na Przez ostatni rok w branży mówi się o niedoborze dobrych projektów inwestycyjnych i nadmiarze kapitału. Jak Pan ocenia obecną sytuację na rynku?
wydarzenia
zdaniem eksperta
innowacyjna gospodarka
nietrafionych inwestycjach, ale jeszcze przyniesie bardzo wysoką stopę zwrotu. To jest zasadnicza różnica pomiędzy venture capital a private equity. Czy Pana zdaniem są na polskim rynku fundusze, które to ryzyko akceptują w wystarczającym stopniu?
Jesteśmy na tak wczesnym etapie kreowania rynku venture capital, że w istocie rzeczy poza kilkoma wyjątkami nie ma w Polsce klasycznych funduszy venture capital. Spośród funduszy założonych z Krajowym Funduszem Kapitałowym mógłbym wskazać może dwa. Oprócz nich kilka prywatnych podmiotów ma takie strategie inwestycyjne, w których wysokie ryzyko jest akceptowalne. Sposób ich postępowania wygląda tak, że zarządzający inwestują w kilkanaście projektów biznesowych będących na wczesnym etapie stosunkowo niewielkie kwoty – powiedzmy 70–100 tys. zł. W każdym z tych przypadków te środki przeznaczone są na dwa zasadnicze cele. Pierwszy to pomóc przedsiębiorcom w takim dopracowaniu ich projektów, aby można było je zaprezentować szerszej publiczności. Natomiast druga część zainwestowanej kwoty jest przeznaczona na sfinansowanie wyjazdu, przykładowo, do Palo Alto, albo MIT, czy Izraela, gdzie następuje konfrontacja dopracowanego projektu z ludźmi, którzy są ekspertami w danej branży, technologii, czy rynku. Czasem przez kilka dni odbywają się trudne rozmowy, które pomysł weryfikują i pomagają przeanalizować jego potencjał rynkowy. Jeżeli wybrane pomysły przeszły pozytywnie ten test i dobrze rokują (w tym w kategoriach globalnych) fundusz dokonuje dalszych niezbędnych inwestycji, cały czas będąc blisko przedsiębiorcy i wspierając go w różnych aspektach. W końcu interes przedsiębiorcy i inwestorów jest wspólny. Jeżeli projekt nie przejdzie pozytywnie wspomnianej wyżej weryfikacji – inwestorzy godzą się z poniesioną, stosunkowo niewielką stratą kapitału. Czy KFK planuje w najbliższym czasie inwestycje w nowe fundusze?
W tej perspektywie finansowej, czyli do 2015 roku, być może utworzymy jeszcze jeden fundusz, co łącznie da liczbę 14-16 funduszy współtworzonych przez KFK.
giełda
venture capital
finanse
Spróbują Państwo zadbać o to, żeby ten nowy fundusz inwestował w bardziej ryzykowne przedsięwzięcia?
Tak, będziemy wymagać bardziej ryzykownego podejścia do inwestycji. Warunki umów podpisywanych przez zarządzających i prywatnych inwestorów z KFK mają istotny wpływ na strategie działania funduszy. Nam zależy na tym, aby kapitał publiczny, który jest powierzany funduszom został spożytkowany w maksymalnym stopniu. Jeżeli nie zostanie on w pełni przeznaczony na inwestycje nasz kraj będzie musiał go zwrócić do budżetu Unii Europejskiej i ponieść dodatkowe koszty z tytułu niewykorzystania tych środków. Podpisując umowy z nowymi funduszami musimy o to zadbać.
prawo
strategie
w wolnej chwili
inwestorów, a w szczególności zarządzających z zagranicy, miało okazję dzielić się z polskimi menedżerami wiedzą o zarządzaniu takimi strukturami, jak fundusze venture capital. W szczególności, żeby pomogli nam zmienić filozofię i nauczyć polskich inwestorów podejmowania zdecydowanie większego ryzyka. A polskich przedsiębiorców przekonania, że bez innowacji mogą niedługo przegrać walkę o pozostanie na rynku. Uważam, że w tym leży sedno problemu. Rozmawiała Olga Yanusik
Na polskim rynku działają fundusze venture capital, które czerpią doświadczenie z zagranicy. Jaki wpływ ma Pana zdaniem taki transfer wiedzy menedżerskiej?
Rzeczywiście mamy do czynienia z takim transferem, chociaż mógłby on być znacznie większy. Odbywa się to w kilku „modelach”. Są osoby, które założyły tutaj takie fundusze, a wcześniej spędziły kilkanaście, dwadzieścia lat na rynkach amerykańskim, brytyjskim, czy niemieckim, w tym także w branży venture capital, czy private equity. Mamy także fundusze, w których ekipa zarządzająca składa się z menedżerów zarówno z zagranicy, jak i z Polski. Mamy fundusz, który jest częściowo zarządzany przez przedstawicieli jednego z wiodących funduszy w Izraelu. Mamy fundusz z Włochami, który po części wyrósł ze środowiska aniołów biznesu w Polsce. Jest też kolejny, w którym można znaleźć mocne ślady szwajcarskiego know-how inwestycyjnego. Przekazywanie doświadczeń w takich strukturach jest bardzo ważne. W Polsce znajdujemy się na wstępnym etapie budowania tego rynku. Chciałbym, aby więcej doświadczonych
21
Czerwiec, nr 1/2013
Współpraca z inwestorem VC przyspieszyła rozwój APN Promise
APN Promise S.A. rozpoczęła książek o technologiach Microsoft oraz w przedziale od 10 do 70 proc., osiągając współpracę z inwestorem zewnętrznym książek szkoleniowych przygotowujących w 2012 r. poziom 192 mln zł (przy niespełna w 2007 roku, będąc spółką do egzaminów, publikowanych na licencji 60 mln w roku 2007). Dynamika wzrostu o stosunkowo długiej już historii Microsoft Press. zysku netto Spółki w latach 2007–2012 jednak wciąż mało rozpoznawalną. Po Piotr Paszczyk, Prezes Zarządu APN jest jeszcze wyższa. Zysk ten w 2007 r. kilku latach osiągnęła rangę grupy Promise podkreśla, że „decyzja wynosił 430 tys. zł., dzięki średniorocznemu kapitałowej składającej się z czterech o pozyskaniu inwestora wynikała z tego, wzrostowi o 40 proc. spółka według danych podmiotów. APN Promise należy że spółka potrzebowała dla dalszego wstępnych zamknęła rok 2012 z wynikiem obecnie do największych partnerów rozwoju wzmocnienia wiedzy i know2,1 mln zł. Microsoft w Polsce posiadając status how o strategii budowania wartości Wyzwaniem nierozerwalnie związanym LAR (Large Account Reseller), Solution spółki, relacji biznesowych na rynku z korzystaniem z kapitału zewnętrznego Partner oraz GOLD Partner. Dzisiaj jest i zabezpieczenia zarządczego. Pieniądze jest natomiast stałe raportowanie spółką publiczną notowaną na rynku z banku byłyby w stanie zapewnić tylko o przebiegu inwestycji i kontrola ze NewConnect. strony kapitałodawcy „Nasza spółka od wielu lat korzysta z zewnętrznego APN Promise jest nad realizowaną przez dostawcą rozwiązań spółkę strategią. Prezes finansowania – współpracujemy z bankami, informatycznych dla APN Promise podkreśla korzystamy z różnych produktów nie tylko kredytów wszystkich typów jednak, że „po wielu latach podmiotów gospodarczych. bankowych, ale też transakcji zabezpieczających, korzystania z finansowania Spółka działa na polskim zewnętrznego wypełnienie zakupów walut czy akredytyw”. rynku od 1991 roku. obowiązków związanych W 1993 roku APN Promise rozpoczął kapitał, a nam chodziło o coś znacznie z kontrolą ze strony inwestora stało się kooperację z dużymi producentami więcej. Nasza spółka od wielu lat opracowanym procesem angażującym oprogramowania i sprzętu, takimi jak korzysta z zewnętrznego finansowania z góry przewidywalne zasoby i nie Microsoft, HP czy Symantec, szybko – współpracujemy z bankami, stanowiącym nadmiernego obciążenia stając się ich autoryzowanym partnerem, korzystamy z różnych produktów nie spółki w jej codziennej działalności. współrealizując ich politykę handlową tylko kredytów bankowych, ale też Bardziej od kontroli ze strony inwestora, i marketingową na rynku polskim. Oprócz transakcji zabezpieczających, zakupów którym w naszym przypadku jest już wymienionych, APN Promise S.A. jest walut czy akredytyw”. Secus I FIZ, jest odczuwalne jego także dostawcą licencji oprogramowania Wyniki finansowe spółki potwierdzają wsparcie. Nasza współpraca trwa już takich firm jak VMWare, Citrix, ESET czy słuszność tych decyzji. Od czasu pozyskania od 5 lat, znamy własne oczekiwania Kaspersky. Spółka świadczy również inwestora APN Promise nieustannie i mamy podobne wizje rozwoju. Dzięki usługi wdrożeniowe, usługi wsparcia zwiększa skalę swojego działania, każdego temu nie zdarzają się raczej radykalne technicznego oraz jest dostawcą sprzętu roku rosną przychody, spółka osiąga coraz różnice w zdaniach pomiędzy zarządem takich firm jak NetAppd czy IBM. Od 1997 wyższe zyski. W przeciągu ostatnich 5 a inwestorem, co ma zasadnicze r. jako partner Microsoftu jest wydawcą lat, przychody wzrastały każdego roku znaczenie w takiej współpracy”. 22
Fot: istockphoto.com
Rozwijając firmę przedsiębiorcy często liczą na własne siły i własne kontakty. Zarządzający APN Promise SA należącej do największych partnerów Microsoft w Polsce rozpoczynając współpracę z jednym z funduszy SECUS od inwestora oczekiwali przede wszystkim know-how o strategii budowania wartości spółki i relacji biznesowych na rynku.
wydarzenia
zdaniem eksperta
innowacyjna gospodarka
giełda
venture capital
finanse
prawo
strategie
w wolnej chwili
Oprócz wsparcia kapitałowego Secus I mimo, że w obecnych warunkach można otoczenie rynkowe. Obecnie w związku I FIZ, zapewnił spółce również wsparcie korzystać z wielu źródeł finansowania z szybko rozpowszechniającymi się biznesowe. Powołanie w skład rady oraz wykorzystywać szeroki wachlarz na świecie technologiami zarządzania nadzorczej spółki przedstawicieli dostępnych instrumentów finansowych, informacją w chmurze spółka Funduszu, umożliwiło wprowadzenie przekonanie się do nich wymaga wprowadza zmiany w swoim modelu rzeczywistych procedur, dzięki którym zmian w mentalności. Niewątpliwie biznesowym i rozszerza zakres Fundusz może czynnie uczestniczyć bardziej komfortowa jest sytuacja, usług świadczonych w tym sektorze. w opracowywaniu strategii wzrostu w której inwestuje się własne środki, W coraz szerszym zakresie zajmuje się i rozwoju firmy. Odbywa się to z korzyścią które nie rodzą zobowiązań wobec oferowaniem rozwiązań, dzięki którym dla obu stron. O czym świadczą wyniki innych podmiotów. Jednak przykłady użytkownicy mogą korzystać z usług finansowe spółki, jej i zasobów, które są „Niewątpliwie bardziej komfortowa jest sytuacja, w której wciąż wzrastająca im w danej chwili pozycja na rynku oraz najbardziej przydatne. inwestuje się własne środki, które nie rodzą zobowiązań fakt, iż Fundusz który Na przykład oferowane wobec innych podmiotów. Jednak przykłady największych zainwestował w APN są hybrydowe światowych biznesów pokazują, że najlepiej zarabia się Promise w 2007 roku, rozwiązania w kolejnych latach polegające na tym, mając dobry pomysł i cudze pieniądze”. stopniowo zwiększał że klient ma z jednej swoje zaangażowanie w spółce i jest największych światowych biznesów strony własne zasoby serwerowe, obecny w jej akcjonariacie do dzisiaj. pokazują, że najlepiej zarabia się mając ale z drugiej korzysta z zasobów W porównaniu do firm zachodnich dobry pomysł i cudze pieniądze. Kapitał wynajmowanych w internecie. ilość polskich spółek, które korzystają od akcjonariuszy i ze źródeł zewnętrznych, Jak będzie wyglądała działalność spółki z zewnętrznych źródeł finansowania z którego korzysta nasza spółka pozwala w przyszłości pokaże czas i skala działalności nie jest wielka, niezależenie nam na realizację współpracy z partnerami adaptacji świadczonych usług, którą od tego czy weźmiemy pod uwagę kapitał przy bardzo dużych wzajemnych obrotach. trzeba będzie dokonać dopasowując je do udziałowy, kredyty bankowe czy też I pozwala nam bezpiecznie rosnąć” oczekiwań klientów. Bartosz Mazgaj inny sposób finansowania działalności. – zaznacza Piotr Paszczyk. Secus Asset Management SA „Taki stan rzeczy jest pewnego rodzaju Branża w której funkcjonuje spółka, wynikiem wcześniejszych doświadczeń wymaga aby jej działalność stale systemowych polskiej gospodarki. ewoluowała w reakcji na zmieniające się
23
Czerwiec, nr 1/2013
braku historii kredytowej i możliwości ustanowienia zabezpieczeń. Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości uruchomiła PARP nie wymaga wysokich nowy instrument zachęcający inwestorów prywatnych zabezpieczeń pożyczki i akceptuje ryzyko niepowodzenia nowego do inwestowania w młode spółki. Dodatkowe 2 mln przedsięwzięcia. Zabezpieczeniem służy złotych może otrzymać spółka, której udało się pozyskać weksel oraz akt notarialny o poddaniu inwestora prywatnego. się egzekucji przez członków zarządu, w przypadku jeżeli pożyczka nie zostanie przeznaczona na cel, o który przedsiębiorca wnioskował. Maksymalna wysokość pożyczki Dzisiaj coraz więcej przedsiębiorców kapitalizacji fundusze mogły złagodzić dostępnej w nowym instrumencie próbuje nawiązać współpracę warunki, na których udzielają poręczeń pożyczkowym PARP-u to 2 mln złotych. z inwestorami, którzy sfinansują rozwój i pożyczek i tym samym zaakceptować Warunkiem ubiegania się o pożyczkę ich firmy. Wiedza o rynku venture większe ryzyko. Jednocześnie wysokość w takiej wysokości jest jednak to, aby capital i rynku kapitałowym w Polsce poręczeń i pożyczek się zwiększyła w firmę zainwestował równocześnie istotnie się zwiększyła, nie trzeba – zamiast wcześniejszych 100–200 inwestor kapitałowy – anioł biznesu czy już przekonywać przedsiębiorców, że tysięcy złotych PARP zatwierdza zmiany fundusz venture capital. Warunkiem warto rozważyć to źródło finansowania w regulaminach działania funduszy koniecznym jest podpisanie przez działalności gospodarczej jak to było podnoszące znacznie te wartości. przedsiębiorcę wstępnej umowy jeszcze kilka lat temu. Jest to efekt W czerwcu PARP ogłosił nabór do inwestycyjnej z inwestorem. Michał realizowanych od kilku lat projektów nowego Funduszu Pożyczkowego Bańka podkreśla, że: Aby ubiegać się edukacyjnych przez instytucje otoczenia Wspierania Innowacji. Łączy on kapitał o pożyczkę inwestor będzie musiał biznesu wsparte przez objąć udziały lub akcje PARP. w przedsiębiorstwie „Przy pomocy nowego instrumentu można będzie Podobnie zwiększyło w zamian za gotówkę. dostarczyć kapitału firmom, które nie mogą otrzymać PARP udzieli wówczas się zainteresowanie przedsiębiorców pożyczki ze stałym kredytu w banku, czy innych instytucji finansowych poręczeniami kredytowymi z powodu braku historii kredytowej i możliwości oprocentowaniem i pożyczkami na w wysokości 6,5% rocznie. ustanowienia zabezpieczeń”. działalność gospodarczą Zarówno rata kapitałowa na wczesnym etapie. jak i rata odsetkowa Wprawdzie wciąż dużo małych firm publiczny z kapitałem prywatnych pożyczki będzie mogła także podlegać w naszym kraju nigdy nie korzystało inwestorów. Fundusz jest dedykowany karencji w spłacie w okresie nie z zewnętrznych źródeł finansowania, młodym, innowacyjnym firmom na dłuższym niż 2 lata.’ to dzięki działalności funduszy wczesnym etapie rozwoju. Firma może Aby móc otrzymać pożyczkę z PARP poręczeniowych, dokapitalizowanych się ubiegać o pożyczkę z funduszu tylko w wysokości 2 mln złotych, wkład środkami publicznymi w wysokości w okresie pierwszych 12 miesięcy kapitału od inwestora prywatnego blisko miliarda złotych liczba udzielonych od momentu wystawienia pierwszej będzie musi minimum 1 mln złotych. przedsiębiorcom pożyczek i poręczeń faktury sprzedażowej, wyjaśnia Inwestycja dokonana przez inwestora się zwiększyła. Jak również zwiększyła Michał Bańka. Przy pomocy nowego prywatnego w tym instrumencie się ich jednostkowa wartość. Dr instrumentu chcemy dostarczyć jest postrzegana przez PARP jako Michal Bańka, dyrektor Departamentu kapitału firmom, które nie mogą czynnik obniżający ryzyko pożyczki Wsparcia Instytucji Otoczenia Biznesu otrzymać kredytu w banku, czy innych publicznej w takie przedsiębiorstwo. PARP podkreśla: ‘Dzięki większej instytucji finansowych z powodu ‘Ponadto jeżeli inwestor indywidualny 24
Fot: istockphoto.com
Inwestor w spółce ułatwi otrzymanie pożyczki z parp
wydarzenia
zdaniem eksperta
innowacyjna gospodarka
po dokonaniu dogłębnej analizy przedsięwzięcia decyduje się na zainwestowanie prywatnego kapitału jest to dla nas znak, że wierzy on w sukces biznesu’, podkreśla Michał Bańka. Idea stworzenia nowego instrumentu powstała w wyniku konsultacji PARP-u z inwestorami prywatnymi (sieciami aniołów biznesu, funduszami VC), które dotyczyły efektywności wsparcia i rodzajów wsparcia jakiego udziela PARP inwestorom w inwestycje dokonywane w nowo powstałe spółki, w tym start-upy. „Zadaliśmy sobie pytanie, zauważa dyrektor PARP Michał Bańka, czego brakuje na rynku do tego, żeby aniołowie biznesu, czy fundusze chętniej inwestowali w młode firmy? Najczęściej inwestorzy wymieniali zachęty podatkowe. Fundusz pożyczkowy
giełda
venture capital
finanse
może i nie jest zachętą podatkową, ale znacząco zwiększa on potencjał włożonego kapitału prywatnego poprzez dwukrotne uzupełnienie go kapitałem publicznym”. Oprócz funduszu pożyczkowego w najbliższych miesiącach powstanie także nowa grupa „funduszy zalążkowych”, które otrzymają środki pochodzące z działania 3.1 Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka na inwestycje w nowo powstające przedsięwzięcia gospodarcze. Michał Bańka podkreśla, że PARP dąży do tego aby spółki, w które zainwestują inkubatory znalazły inwestora także w późniejszych stadiach rozwoju. Dlatego fundusze będą musiały sprostać nowym wymaganiom jakie pojawiły się w konkursie 2013 r. i przyjąć na siebie część ryzyka
prawo
strategie
w wolnej chwili
inwestycyjnego. Nowe wymagania to udział środków własnych w dokonywanych inwestycjach czy obecność koinwestora na etapie wejścia kapitałowego inkubatora w nowo powstałą spółkę. Jednocześnie fundusze będą musiały prowadzić szybszą działalność operacyjną – plany inwestycyjne powinny zostać zrealizowane do końca 2015 roku, czyli realnie w ciągu 2 lat. Olga Yanusik
25
Czerwiec, nr 1/2013
Elitarne rynki te Po raz pierwszy w Polsce atrakcyjne rynki alternatywne m.in.: wierzytelności masowych oraz absolutnej stopy zwrotu, zarezerwowane wcześniej dla zamożnych, otwierają się dla szerokiego grona inwestorów.
Jednym z dwóch nowo otwartych rynków są wierzytelności masowe. Na przestrzeni ostatnich kilku lat obserwuje się na nim dynamiczny wzrost ilości dłużników oraz poziomu ich zadłużenia. Na koniec stycznia 2013 r. zobowiązania Polaków, które nie są spłacane przez więcej niż 60 dni, osiągnęły wartość 38,52 mld zł – jest to wzrost o 53,71% w stosunku do września 2010 r. (dane Raport InfoDług Luty 2013). Tempo przyrostu zobowiązań cały czas dynamicznie wzrasta. Wśród wszystkich zaległości konsumenckich aż 62,32% to kwoty do 5000 zł (dane Raport InfoDług Luty 2013).Tego typu bankowe portfele wierzytelności są następnie nabywane przez fundusze sekurytyzacyjne mi. in.: Secus Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny FIZ InSecura – Serwiser w funduszu przyczynia się do skuteczności spłaty zadłużenia przez dłużnika podczas czynności windykacyjnych, a Zarządzający portfelami do efektywnego wygenerowania jak najwyższego zysku. Oczekiwane dla tego typu aktywów rentowności kształtują się powyżej 15% w skali roku. Drugim jest absolutna stopa zwrotu – fundusze inwestycyjne zamknięte dążą do osiągania dodatnich stóp zwrotu, niezależnie od bieżącej koniunktury w gospodarce, czy też na rynkach finansowych. – „Cel inwestycyjny realizowany jest poprzez stosowanie bardzo liberalnej polityki inwestycyjnej. Charakteryzuje się ona brakiem sztywnych reguł w zakresie dywersyfikacji lokat. W zależności od 26
oceny sytuacji na rynku zarządzający może inwestować środki zarówno na rynku akcji jak też na rynkach terminowych obejmujących m.in. towary, surowce oraz waluty” – powiedział Jacek Rzeźniczek, Dyrektor Departamentu Zarządzania Portfelami Secus Asset Management. Najlepszym przykładem tego typu funduszu jest Secus FIZ InReturn, który w okresie od 1.01.2012 do 31.12.2012 osiągnął wynik 19,69% (Dane: analizy. pl), i okazał się najbardziej skutecznym funduszem absolutnej stopy zwrotu, za co otrzymał w marcu 2013 roku nagrodę „Złoty portfel” przyznawaną przez gazetę „Parkiet”. Powyższe rodzaje inwestycji alternatywnych do tej pory nie były dostępne dla większości inwestorów. - „Głównym ograniczeniem są kwoty minimalnej wpłaty, która w przypadku funduszy inwestycyjnych zamkniętych wynosi aż 40 tys. EUR. Dodatkowym utrudnieniem są rzadkie i ograniczone czasowo emisje lub ich brak po zebraniu przez konkretny fundusz kapitału. Kolejną przeszkodą jest wyjście z inwestycji, gdyż jest ono możliwe przez wykup certyfikatów, który również odbywa się rzadko i z reguły nie częściej niż raz na kwartał. Dodatkowo żądanie wykupu certyfikatów uczestnik funduszu musi złożyć do TFI z odpowiednim wyprzedzeniem, np. na miesiąc przed dniem wykupu. Oferta w niepublicznych funduszach zamkniętych przeprowadzających emisje certyfikatów może być skierowana do nie więcej niż 99 osób” – dodał Jacek Rzeźniczek.
wydarzenia
zdaniem eksperta
innowacyjna gospodarka
giełda
venture capital
finanse
prawo
strategie
w wolnej chwili
Fot: fotolia.com
raz dla kaĹźdego
27
Czerwiec, nr 1/2013
Aby umożliwić inwestorom dostęp do rentownych rynków alternatywnych powstało innowacyjne rozwiązanie Secus Premium Selection. Jest to owoc współpracy Domu Maklerskiego Secus Asset Management oraz Towarzystwa Ubezpieczeń na Życie Europa. Pierwszy na rynku produkt ubezpieczeniowy z Ubezpieczeniowym Funduszem Kapitałowym oparty na funduszach inwestycyjnych zamkniętych m.in.: Secus NS FIZ InSecura oraz Secus FIZ InReturn. Nowy mechanizm inwestycyjny uczyni alternatywne inwestycje bardziej dostępnymi. „Nowatorski produkt Secus Premium Selection oferowany na podstawie Ogólnych Warunków Ubezpieczenia na życie z Ubezpieczeniowym Funduszem Kapitałowym „Secus Premium Selection” łączy zalety wielu form inwestowania – pozwoli na dokonywanie inwestycji w fundusze inwestycyjne zamknięte na innych warunkach niż warunki bezpośredniej inwestycji w fundusze. Nowy produkt jest polisą ubezpieczeniową na życie, która obniży minimalną kwotę inwestycji do 10 000 złotych i umożliwi osiągnięcie zysku
z takiej inwestycji na poziomie dwu-, trzykrotności oprocentowania lokat bankowych” – powiedział Dariusz Kazalski, Wiceprezes Zarządu Secus Asset Management. Podstawowe zalety ubezpieczenia „Secus Premium Selection” to: Minimalna kwota jednorazowej wpłaty w wysokości 10 000 PLN; Możliwość inwestycji w fundusze SECUS FIZ InReturn SECUS NS FIZ InSecura poprzez zawarcie umowy ubezpieczenia na życie z Ubezpieczeniowym Funduszem Kapitałowym „Secus Premium Selection”;
Świadczenie ubezpieczeniowe wolne od zajęć komorniczych w 75% Wyłączenie świadczenia ubezpieczeniowego z masy spadkowej (uproszczone zasady nabycia świadczenia ubezpieczeniowego w porównaniu z uzyskaniem aktywów z masy spadkowej); Wypłata świadczenia ubezpieczeniowego z tytułu śmierci wynosi 101% wartości rachunku w dacie umorzenia – bez podatku od spadków i darowizn;
Nieograniczona liczba inwestorów – poszczególne subskrypcje nie będą ograniczone do 99 osób jak to jest w przypadku bezpośredniej inwestycji w FIZ; Możliwość wypłaty zainwestowanych środków w dowolnym momencie, poprzez rezygnację z ubezpieczenia, przy czym inwestor musi się liczyć z tym, że w przypadku wypłaty środków w ciągu pierwszych 5 lat odpowiedzialności Ubezpieczyciela zostanie pobrana opłata likwidacyjna. Secus Asset Management S.A. jest niezależnym domem maklerskim z wieloletnim doświadczeniem w realizacji unikatowych projektów inwestycyjnych opartych o rynek niepubliczny, których historia sięga roku 2004. Jest również pomysłodawcą i twórcą pionierskich funduszy inwestycyjnych zamkniętych zaangażowanych w perspektywiczne branże, o niskiej korelacji stóp zwrotu z koniunkturą na rynkach finansowych m.in.: prywatnej opieki zdrowotnej, wierzytelności masowych oraz nieruchomości.
Inwestycja wiąże się z wysokim poziomem ryzyka. Dotychczasowe wyniki nie są gwarancją przyszłej stopy zwrotu. Data aktualizacji: 9.01.2013. Źródło danych: analizy.pl
28
Kamil Miciałkiewicz Secus Asset Management S.A.
wydarzenia
zdaniem eksperta
innowacyjna gospodarka
giełda
venture capital
finanse
prawo
strategie
w wolnej chwili
PRZEMYŚLANE INWESTYCJE Poznaj rentowny rynek wierzytelności masowych
ZAPYTAJ EKSPERTA DOMU MAKLERSKIEGO 22 338 63 70 WARSZAWA 32 352 00 13 KATOWICE kontakt@secus.pl www.secus.pl
29
Czerwiec, nr 1/2013
od wykonywania swoich obowiązków służbowych (przysługują jej pełne prawa Najnowsze rankingi międzynarodowe zawierają alarmującą majątkowe), a w innej ktoś kto dokonał ocenę skuteczności komercjalizacji technologii w naszym wynalazku w związku z wykonywaniem swoich obowiązków służbowych. kraju. Ministerstwo Szkolnictwa Wyższego rozważa zmianę W takich okolicznościach prawo do zasad podziału praw majątkowych do wynalazku pomiędzy dokonania zgłoszenia patentowego będzie uniwersytetem a wynalazcą w celu usprawnienia systemu przysługiwać pracodawcy. W dużym stopniu ogranicza to możliwość decydowania transferu technologii z uczelni. przez twórcę o komercjalizacji wynalazku, określeniu strategii ochrony (np. czy wynalazek będzie chroniony tylko w Polsce czy także w innych krajach – co znacznie Poziom innowacyjności polskiej gospodarki odróżnia nasz kraj od krajów o wysokim zwiększa jego komercyjną atrakcyjność). w dość drastyczny sposób został wskaźniku innowacyjności, gdzie W przypadku wynalazków pracowniczych, oceniony w opublikowanym niedawno zasadnicza większość zgłoszeń pochodzi zasady wynagradzania wynalazców raporcie „Innovation Union Scoreboard z sektora przedsiębiorstw. często precyzowane są wewnętrznymi 2013”. Polska znalazła się w kategorii Wśród głównych czynników niskiego regulaminami organizacji. najmniej innowacyjnych gospodarek UE, poziomu innowacyjności w Polsce Analizując system obowiązujący w Szwecji, wyprzedzając jedynie trzy kraje (Bułgarię, wymienia się często brak motywacji która wraz z Danią i Niemcami należy Rumunię i Łotwę) z dwudziestu siedmiu wśród kadry naukowej, zarówno odnośnie do europejskich liderów w zakresie członków UE. Oznacza to spadek o jedną bliższej współpracy z biznesem, jak innowacji należy zwrócić szczególną pozycję oraz degradację do niższej też komercjalizacji innowacyjnej myśli uwagę na obowiązujący tam tzw. przywilej kategorii w odniesieniu do poprzedniej technologicznej. W odpowiedzi na tą profesorski. Instytucja ta w dużym skrócie edycji raportu. sytuację Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa polega na przyznaniu pracownikom Jednocześnie wzrosła liczba polskich Wyższego zaproponowało niedawno naukowym prawa dysponowania zgłoszeń do Europejskiego dokonanymi wynalazkami, „W Polsce o przyznanie patentów aplikują głównie Urzędu Patentowego a co za tym idzie również uniwersytety i inne jednostki naukowe, co znacząco (EPO). Podczas gdy czerpania zysków w 2010 r. odnotowano 343 odróżnia nasz kraj od krajów o wysokim wskaźniku z takiego wynalazku. zgłoszenia z Polski, w 2011 innowacyjności, gdzie zasadnicza większość zgłoszeń Celem implementacji było ich 400, a w 2012 r. takiego rozwiązania pochodzi z sektora przedsiębiorstw”. z naszego kraju do EPO było stworzenie zachęt wpłynęły 552 zgłoszenia. Niestety, mimo zmianę zasad wynagradzania wynalazców ekonomicznych dla naukowców, mających pewnego postępu, skuteczność polskich współpracujących/pracujących na skłonić ich do samodzielnego szukania aplikacji pod względem uzyskiwanej uczelniach i w jednostkach naukowych. inwestorów, którzy chcieliby wykorzystać ochrony patentowej wciąż nie jest Zgodnie z Ustawą Prawo Własności dane rozwiązanie w sposób komercyjny wysoka. W 2010 r. na rzecz podmiotów Przemysłowej (PWP) twórcy wynalazku w swojej działalności biznesowej. z Polski udzielono 343, a w 2011 r. 400 (zawsze osoba fizyczna) przysługuje Należy tu jednak zaznaczyć, że przywilej patentów europejskich. Warto także niezbywalne prawo wymieniania go profesorski wpływa na znaczne zaznaczyć, że większość podmiotów jako twórcy w opisach, rejestrach oraz zmniejszenie aktywności samych uczelni z Polski zainteresowanych uzyskaniem w innych dokumentach i publikacjach. w procesie komercjalizacji wynalazków. ochrony patentowej na swój wynalazek Uprawnienia o charakterze majątkowym Wynika to z faktu, że w sytuacji gdy ogranicza się jedynie do dokonania natomiast w dużym stopniu zależą od prawa do wynalazku przysługują danemu zgłoszenia tylko na Polskę. O przyznanie okoliczności, w których powstał wynalazek. pracownikowi naukowemu, uczelnia patentów aplikują głównie uniwersytety W zupełnie innej sytuacji jest bowiem osoba czy inna jednostka naukowa nie ma i inne jednostki naukowe, co znacząco która stworzyła wynalazek niezależnie formalnych podstaw do prowadzenia 30
Fot: istockphoto.com
Podział majątkowych praw do wynalazku pomiędzy uniwersytetem a wynalazcą
wydarzenia
zdaniem eksperta
innowacyjna gospodarka
negocjacji czy rozmów z przedsiębiorcą zainteresowanym komercjalizacją danego wynalazku. Dostrzegając ten problem, niektóre szwedzkie jednostki naukowe starają się implementować różne strategie ograniczające instytucję przywileju profesorskiego. W Niemczech przywilej profesorski został zniesiony w 2002 r. Co do zasady prawa do wynalazków przysługują uczelniom. Pracownikowi naukowemu, który dokonał danego wynalazku przysługuje prawo do odpowiedniego wynagrodzenia. Jego wysokość, w dużym stopniu zależy od przychodów generowanych przez zgłoszony do ochrony wynalazek. Również w Polsce pracownicy uczelni i jednostek naukowych co do zasady mogą liczyć na dodatkowe wynagrodzenie w przypadku komercjalizacji ich wynalazku. W Danii, naukowiec po dokonaniu wynalazku musi poinformować o tym uczelnię dla której pracuje. Jednostka ta decyduje wówczas czy jest zainteresowana prawami do wynalazku czy nie. Jak wynika z powyższego, w przywileju profesorskim trudno jest upatrywać główny czynnik warunkujący poziom innowacyjności danej gospodarki. Zmiana zasad podziału
giełda
venture capital
finanse
praw majątkowych między naukowcami i uczelniami raczej nie zmieni w rewolucyjny sposób efektywności komercjalizacji badań w Polsce. Również w naszym kraju pracownicy uczelni i jednostek naukowych, co do zasady mogą liczyć na dodatkowe wynagrodzenie w przypadku komercjalizacji ich wynalazku. W Polsce znacznie większym problemem nie mającym natury prawnej wydaje się być poziom i charakter współpracy świata nauki z biznesem. Jednym z czynników utrudniających taką współpracę są odmienne priorytety przedsiębiorców i naukowców. Dokonując pewnego uogólnienia, świat biznesu często zainteresowany jest relatywnie szybkim uzyskaniem zwrotu z poczynionej inwestycji. W przypadku badań i rozwoju, w szczególności na początkowym etapie, w ogóle nie wiadomo czy inwestycja przyniesie jakikolwiek zwrot. Z kolei świat nauki często nie jest zainteresowany koncertowaniem się wyłącznie na potencjale ekonomicznym realizowanych badań. Te i inne różnice, wśród których można wymienić częsty brak wzajemnego zaufania, decydują o tym że współpraca polskiej nauki z biznesem (mimo pewnych postępów) ciągle pozostawia wiele do życzenia. Bardzo ważną rolę mają tu do odegrania
prawo
strategie
w wolnej chwili
różnego rodzaju instytucje, których głównym celem jest pomoc w nawiązywaniu relacji świata biznesu z nauką. Funkcje takie pełnią często działające przy uczelniach centra transferu technologii. Dobrze działające centrum, prócz odpowiedniej realizacji swoich podstawowych celów, powinno charakteryzować się również wysoką znajomością kultury świata nauki i biznesu. Jest to niezbędne do budowania wzajemnego zaufania pomiędzy stronami, a w dalszej kolejności do realizacji wspólnych projektów. Myśląc o rozwoju polskiej innowacyjności nie należy również zapominać o stworzeniu odpowiedniego programu edukacyjnego, pomagającego zrozumieć studentom kierunków naukowych podstawowe zasady działania biznesu. Już w pierwszych latach swojej nauki, studenci powinni mieć możliwość współpracy z przedsiębiorstwami. Pozwoli im to lepiej zrozumieć mechanizmy kierujące biznesem i docelowo wpłynie na zmniejszanie różnic pomiędzy tymi środowiskami. Rafał Parczewski, Rzecznik patentowy
31
Czerwiec, nr 1/2013
wszystkich firm MSP, a wraz z rozwojem technologicznym liczba takich firm się Od kilka lat w Polsce mówi się o spółkach spin-off jako zwiększa. Dane wskazują jednocześnie, modelu komercjalizacji innowacyjnych technologii. Jednak że spółki spin-off mają zdecydowanie niższy poziom niepowodzenia biznesu niż w większości przypadków uwaga jest skupiana na spółkach tradycyjne start-upy (ok. 15%). powstających przy uniwersytetach i jednostkach naukowoSpółki spin-off posiadają szereg cech, badawczych. W gospodarkach rozwiniętych tworzenie firm które dają im przewagę konkurencyjną nad start-up’ami, które nie posiadają typu spin-off jest sposobem rozwoju technologii należących zaplecza w postaci przedsiębiorstwa do firm prywatnych. Szereg badań pokazuje, że powstałe działającego już od dłuższego czasu na rynku. Doświadczenie biznesowe w ten sposób przedsiębiorstwa wykazują się szczególnie i technologiczne, które wynoszą wysoką dynamiką rozwoju i innowacyjnością. ze spółki-matki założyciele spinoff’u powoduje, że organizacyjne ryzyko działalności takiej spółki jest zdecydowanie niższe. Ponadto, spinSpin-off’y to spółki założone przez pomysł na wykorzystanie technologii off’y wchodząc na rynek posiadają pracownika lub grupę osób, które w sposób inny niż wykorzystuje ją na ogół określony status na rynku, usamodzielniają się i opuszczają spółka-matka, wynikający z dostrzeżenia niejako zaczerpnięty od spółki-matki, przedsiębiorstwo macierzyste (lub na rynku określonych potrzeb. Decyzja a przy tym bazę pierwszych klientów, np. uczelnię) w celu założenia nowej o utworzeniu spin-off’u może także a przynajmniej kontakty biznesowe. i co istotne – niezależnej firmy, wynikać z potrzeb natury organizacyjnej Te przewagi zauważają inwestorzy, choć powstałej na bazie zasobów spółki-matki, która na różne sposoby którzy chętniej inwestują w tego intelektualnych firmy macierzystej. wykorzystuje posiadaną technologię rodzaju przedsiębiorstwa na wczesnym Czasem mówi się etapie aniżeli „Jednym z najczęściej występujących powodów także o spin-out’ach, w inne start-up’y. powstania spin-off’u jest pomysł na wykorzystanie które w odróżnieniu od – Przedsięwzięcia typu spin-off’ów powstają spin-off są dla inwestora technologii w sposób inny, niż wykorzystuje ją z wykorzystaniem atrakcyjne pod wieloma spółka-matka, wynikający z dostrzeżenia na rynku know-how oraz zasobów względami. Przede określonych potrzeb”. materialnych spółkiwszystkim analizując matki, która zachowuje w ten sposób i decydując się na restrukturyzację dotychczasową działalność i wyniki związek z nowo powstałym podmiotem. postanawia wyodrębnić określony spółki można potwierdzić kompetencje Przedsiębiorstwo macierzyste wyraża sposób działalności w osobnej spółce. partnera, któremu powierzamy więc zgodę na transfer wiedzy, Interesujący jest fakt, że często kapitał na realizację projektu. Ludzie a przy tym najczęściej wspiera spółkę z pomysłem utworzenia spin-off’u z dogłębną znajomością rynku oraz własnymi kompetencjami, udostępnia występują pracownicy. W takim realiów biznesowych minimalizują kanały dystrybucji i kapitał. Taki przypadku organizacja macierzysta może ryzyko niepowodzenia inwestycji. model pozwala rozwinąć potencjał wykorzystać ich potencjał przedsiębiorczy Atutem tworzenia spin-off jest innowacyjnej technologii, co byłoby przy zachowaniu częściowej kontroli nad możliwość zaoferowania przez trudne do zrealizowania w ramach rozwojem projektu. drugą stronę odpowiednich zasobów jednostki macierzystej lub po prostu zbyt Badania przeprowadzone przez Komisję niezbędnych do budowania firmy, takich ryzykowne. Europejską w wybranych krajach jak kapitał ludzki, specjalistyczna Jednym z najczęściej występujących europejskich wskazują, że spin-off’y infrastruktura czy baza potencjalnych powodów powstania spin-off’u jest (w tym także spin-out’y) stanowią ok. 13% klientów/partnerów biznesowych. 32
Fot: istockphoto.com
Utworzenie spin-off’u – strategią rozszerzenia działalności spółki
wydarzenia
zdaniem eksperta
innowacyjna gospodarka
giełda
venture capital
finanse
„Obecnie na rynku polskim działa kilkadziesiąt funduszy zalążkowych, które mogą dokapitalizować rozwój spółek spinn-off”. Niestety, osoby fizyczne rzadko są tak dobrze przygotowane do wdrażania innowacyjnych rozwiązań jak firmy działające już pewien czas na rynku – wyjaśnia Małgorzata Baczyńska, analityk biznesowy funduszu AerFinance Ventures.
Obecnie na rynku polskim działa kilkadziesiąt funduszy zalążkowych, które mogą zainwestować publiczne pieniądze w tego rodzaju spółki. Szczególną atrakcyjność inwestycyjną dostrzegają również zarządzający funduszem zalążkowym Parku
prawo
strategie
w wolnej chwili
Naukowo-Technologicznego EuroCentrum. Fundusz ten posiada w swoim portfelu inwestycyjnym kilka spółek spin-off z branży IT i energetyki. – Korzystając z doświadczenia dotychczasowej działalności osób tworzących spin-off, a także zaplecza intelektualnego i rzeczowego spółkimatki, można minimalizować ryzyko niepowodzenia przyszłej spółki. Spin-off ma z jednej strony wszystkie atrybuty
33
Czerwiec, nr 1/2013
start-up’u: można kształtować jej rozwój, wpływać na kierunki działań, a przy tym mieć świadomość, że w znacznej mierze na bezpieczeństwo inwestycji wpływ ma stojąca za spinoff’em dojrzała spółka, działająca na określonym rynku – zauważa Monika Pilip, członek zarządu Euro-Centrum. Jedną z inwestycji funduszu EuroCentrum jest spółka Nanomax – spin-off działającej w branży nanotechnologii firmy Dynamax. Nowopowstała spółka jest producentem środków chemii budowlanej oraz gospodarczej. Nanomax skupiać się będzie na produkcji i sprzedaży nowoczesnych wyrobów o właściwościach unieszkodliwiania aktywnych mikroorganizmów, bakterii i grzybów. Autorska technologia została transferowana do nowej spółki po to, aby przygotować produkcję i rozpocząć sprzedaż nowych produktów. Decyzja była więc podyktowana czynnikami o charakterze organizacyjnym. Niemniej istotne znaczenie miała także możliwość pozyskania finansowania zewnętrznego na rozwój nowej spółki. Łącznie spółka pozyskała od funduszu
niespełna milion złotych. – Negocjacje umowy inwestycyjnej z Nanomax trwały kilka miesięcy. Najważniejsze obszary rozmów ze spółką dotyczyły precyzyjnego określenia kierunku rozwoju przedsiębiorstwa i potrzeb kapitałowych z tym związanych oraz
jednostki przejdą również pracownicy dotychczas zaangażowani w prace związane z tą działalnością. Kapitał finansowy pochodzący od funduszu stanowi uzupełnienie zasobów, jakimi dysponowała firma Dynamax, umożliwiając dalszy dynamiczny rozwój przedsięwzięcia. „Jedną z inwestycji funduszu Parku Przedstawiciele funduszy zalążkowych Naukowo-Technologicznego Euro- zauważają jednak, że przedsiębiorcy, którzy poszukują kapitału na rozwój Centrum z Katowic jest spółka spin-off’u nie próbują pozyskiwać Nanomax – spin-off działającej go od funduszy zalążkowych. w branży nanotechnologii firmy – Promocja większości funduszy dysponujących środkami unijnymi Dynamax”. z działania 3.1. POIG skierowana jest zdefiniowaniem rodzaju i wartości do pomysłodawców zamierzających składników majątkowych wnoszonych dopiero rozpocząć przygodę do nowej spółki przez jej założycieli z własnym biznesem. W rezultacie – mówi Monika Pilip. wielu przedsiębiorców po prostu nie Spółka Dynamax zapewniła ze swojej wie o takiej możliwości – podkreśla strony zasoby w postaci know-how Agnieszka Baczyńska z AerFinance umożliwiającego komercjalizację Ventures. Piotr Słysz dotychczasowych wyników prac, Secus Asset Management SA a ponadto – z uwagi na fakt, że jeszcze w ramach struktur Dynamax powstały już produkty chemii gospodarczej – do nowej spółki wniesiono m.in. prawo ochronne na znak towarowy, jak i wszelkie umowy handlowe. Do nowej
W 2011 r. liczba podmiotów, które prowadziły działalność B+R lub zlecały wykonanie takich prac innym podmiotom wyniosła 2220 i była o 27,3% większa niż w roku poprzednim. Z ogólnej liczby podmiotów aktywnych badawczo 43,4% jednostek zlecało wykonanie prac badawczych innym instytucjom. Udział przedsiębiorstw w finansowaniu działalności B+R w 2011 r. osiągnął wartość 28,1%, przy wzroście o 3,7 p. proc. w stosunku do roku poprzedniego. Bezpośrednio z budżetu państwa i budżetów jednostek samorządu terytorialnego pochodziła ponad połowa środków finansujących nakłady na działalność B+R. Najwyższe nakłady na działalność B+R w przeliczeniu na mieszkańca odnotowano w województwie mazowieckim, do którego trafia 40,3% wszystkich środków budżetowych. Najwyższy udział przedsiębiorstw krajowych w finansowaniu prac B+R zarejestrowano w województwach podkarpackim, opolskim Źródło: Działalność badawcza i rozwojowa w Polsce w 2011 r. Główny Urząd Statystyczny. Urząd statystyczny w Szczecinie. Ośrodek Statystyki, Nauki, Techniki Innowacji i Społeczeństwa i dolnośląskim. Informacyjnego. Szczecin, listopad 2012
34
Fot: istockphoto.com
O 3,7 proc. wzrósł udział firm prywatnych w finansowaniu działalności B+R w 2011 r. w Polsce szacuje GUS
wydarzenia
zdaniem eksperta
innowacyjna gospodarka
giełda
venture capital
finanse
prawo
strategie
w wolnej chwili
Klastry wzmocnią pozycję rynkową polskich firm ICT Polska branża ICT rośnie w siłę. Rozmiar rynku szacuje się na ok. 20 mld euro w porównaniu z niemieckim, szacowanym na 150 mld euro. Jednak znaczna część tego wzrostu wynika z napływu globalnych koncernów na polski rynek. Szansą na przeciwstawienie się konkurencji międzynarodowej jest łączenie potencjału polskich firm z branży w ramach sieci współpracy, a zwłaszcza klastrów.
Według danych przywołanych przez dziennik „Rzeczpospolita” przemysł ICT stanowi w Polsce 2 tys. dużych i średnich firm oraz 50 tys. małych i mikroprzedsiębiorstw – tworząc blisko 4 proc. polskiego PKB. A dynamika jego wzrostu wynosi około 12 proc. rocznie. Wiosną bieżącego roku Polska wystąpiła jako Partner Strategiczny Targów CeBIT 2013. Targi są jednym z największych spotkań przedstawicieli sektora teleinformatycznego i gospodarki cyfrowej na świecie. Rokrocznie przyciągają one setki tysięcy zwiedzających z całego świata. „Dzięki temu, że Polska została krajem partnerskim CeBIT, my Niemcy możemy zobaczyć niesamowity rozwój Polski i to, jak on jest wykorzystywany do tworzenia nowych miejsc pracy w Unii Europejskiej” – zaznacza kanclerz Niemiec Angela Merkel. Aby w długiej perspektywie utrzymać
dobrą pozycję w tej branży polskie firmy powinny przede wszystkim budować wizerunek dostawców produktów najwyższej jakości. Jest to duże wyzwanie, ponieważ są one dodatkowo zmuszone do konkurowania o udział w rynku z międzynarodowymi koncernami o ugruntowanych markach i znanych produktach. Aby przetrwać muszą więc wyjść poza Polskę i walczyć o klienta globalnego. Muszą rywalizować ze światowymi koncernami przy znacząco mniejszych budżetach na promocję i marketing. Dodatkowo nie mając przecież jeszcze dużego doświadczenia w zdobywaniu rynków zagranicznych. Mimo wielu szans i potencjału rozwoju, jaki posiada polski rynek ICT niebezpieczeństwem w rozwoju branży jest jej duże rozproszenie, które może skutkować przejmowaniem polskich innowacyjnych firm przez globalne koncerny. Szansą jest natomiast łączenie potencjału firm z branży w ramach sieci współpracy, a zwłaszcza klastrów, w myśl maksymy Henry Forda, „Połączenie sił to początek, pozostanie razem to postęp, wspólna praca to sukces!”. Klastry to środowisko rozwoju, skupiające podmioty z branży, które wykorzystuje szanse wynikające ze wspólnej promocji,
wzajemnego świadczenia sobie usług, komercjalizacji badań i wiedzy, a także opracowywania wspólnych produktów. Ponadto wspólne działania pozwalają szybciej budować pozycję konkurencyjną firm na rynku międzynarodowym. Szybkość rozwoju ma szczególne znaczenie w kontekście rosnącej konkurencji na rynkach zagranicznych. W Targach CeBIT 2013 w Hanowerze wiosną br. pod marką Śląskiego Klastra Multimedialnego, uczestniczyli Rudzki Inkubator Przedsiębiorczości, Uniwersytet Śląski oraz śląscy przedsiębiorcy branży IT i multimedialnej, reprezentując województwo śląskie, jako jedyny klaster z tego obszaru z naszego kraju. Była to doskonała szansa na promocję oferty na rynkach zagranicznych, nawiązanie kontaktów biznesowych oraz wymianę doświadczeń z ekspertami z branży. Z raportów uznanej brytyjskoamerykańskiej agencji PMR: „Rynek usług dodanych i multimedialnych w Polsce 2012. Prognozy rozwoju na lata 2012–2016” oraz „Rynek IT w Polsce 2012. Prognozy rozwoju na lata 2012–2016” wyłania się obszar o wysokiej dynamice rozwoju. Dwa pola rozwoju wydają się obecnie najbardziej perspektywiczne dla branży – aplikacje na urządzenia mobilne i cloud computing. Praktycznie wszyscy badani respondenci z największych firm branży spodziewają się rozwoju tego pierwszego – 92% badanych przewiduje dynamiczny rozwój. Przenikanie się rynku płatnej telewizji z rynkiem usług telekomunikacyjnych jest bardzo ważnym trendem widocznym w ostatnich kilku latach na polskim rynku. W 2012 r. był to nadal dominujący segment rynku usług dodanych i multimedialnych, w ciągu najbliższych kilku lat znaczenie płatnej telewizji spadnie, przede wszystkim na rzecz wzrostu rynku mobilnego internetu i innych, obecnie bardziej niszowych segmentów, np. gier i aplikacji mobilnych, mikropłatności oraz mobilnego marketingu. Joanna Sochacka Prezes Zarządu Rudzki Inkubator Przedsiębiorczości
35
Czerwiec, nr 1/2013
Japonia
– poczuć smak umami Kuchnia Kraju Kwitnącej Wiśni zachwyca swoją elegancją cały świat – piękna i minimalistyczna. Właśnie w Japonii, gdzie świeżość potraw jest ceniona najwyżej, odkrywa się tajemnicę smaku umami.
36
Fot: Hubert Kolanek / Sylwia Leszczyńska
P
o kilku dniach nabieram wprawy w jedzeniu zupy pałeczkami. Nie sprawia problemu jedzenie w ten sposób sushi, jednak złapanie pałeczkami przepływającego makaronu soba z mąki gryczanej jest już pewną sztuką. Staram się pamiętać o etykiecie przy stole – głośnym siorbaniu na znak, że jedzenie smakuje. Gest bardzo mile widziany obok rutynowego ‘gochisosama deshita’ (‘dziękuję za posiłek’). Nie chcąc popełnić faux pas i aby nie budzić nieprzyjemnych skojarzeń lepiej nie wbijać pionowo pałeczek w miskę z ryżem, w taki sposób ryż ofiarowywany jest w Japonii zmarłym. Stopniowo poznaję zupełnie inną rzeczywistość. Różnice kulturowe odkrywają nieznaną wcześniej perspektywę, z której spoglądam na własne przekonania i własną kulturę starej Europy. Sto ukłonów – na przywitanie, na pożegnanie, jako wyraz wdzięczności, w sklepie, na ulicy, w hotelu. Ukłony bynajmniej nie są zarezerwowane dla sytuacji formalnych. Tak wita się również młodzież spotykając się pod Hachiko – popularnym punkcie spotkań pod pomnikiem psa Hachiko w Tokio. Dobre maniery w Japonii są wszechobecne. Etykieta w codziennym życiu pozwala zauważyć z jakim szacunkiem do innych odnoszą się Japończycy. To nie tylko ukłony, zwyczaj podawania przedmiotów, pieniędzy czy wizytówki obiema rękami (obiema rękami
wydarzenia
zdaniem eksperta
innowacyjna gospodarka
giełda
venture capital
finanse
prawo
strategie
w wolnej chwili
wypada również przyjąć), punktualność. Japończyków charakteryzuje uprzejmość, pytając o drogę nie pozostaniesz bez odpowiedzi, niekoniecznie ustnej, nawet jeśli nie znają ani jednego słowa po angielsku, dostaniesz mapkę, rozrysowany na kartce plan lub niemalże za rękę zostaniesz zaprowadzony w wybrane miejsce. A jeżeli będąc zapytanym o kraj pochodzenia usłyszą Polska z entuzjazmem dodają, że marzą, aby kiedyś ją odwiedzić i zobaczyć kraj, w którym urodził się Fryderyk Chopin, kompozytor niezwykle ceniony i lubiany przez Japończyków. Pewne rzeczy jednak mogą wydawać się dziwaczne dopóki nie poznamy ich źródła. Na przykład maska na twarzy Japończyka – to nie modowa fanaberia, czy chęć zasłonięcia się od innych na ulicy – oznacza ona, że dbam o zdrowie innych. A powszechny zwyczaj noszenia butów przynajmniej o dwa rozmiary większych, niezależnie czy są to męskie pantofle czy damskie szpilki nadal pozostaje dla mnie zagadką . Na pewno łatwiej zdjąć takie buty wchodząc do świątyni, prywatnego mieszkania czy restauracji, gdzie podłoga jest nakryta tatami - matą ze słomy ryżowej, po której nie wypada chodzić w butach. Buty w Japonii zdejmuje się i zakłada bardzo często. Na przykład po wejściu do ryokanu tradycyjnego japońskiego hostelu, przy wejściu znajdzie się kapcie, które należy założyć, aby za chwilę znów zdjąć wchodząc do pokoju. Kuchnia japońska jest jedną z najzdrowszych kuchni na świecie i ma znaczący wpływ na długość życia mieszkańców tego kraju. To właśnie mieszkańcy wyspy Okinawa żyją najdłużej. Jedzenie w Japonii jest ucztą nie tylko dla kubków smakowych, ale i oczu, potrawy wykonane są z troską o każdy szczegół, piękne i minimalistyczne. Świeżość składników jest tu znacznie ważniejsza niż stopień skomplikowania receptury. Potrawy składają się z niewielu składników. Głównym z nich jest oczywiście ryż a dodatki często odzwierciedlają aktualną porę roku. Tak jak to jest w przypadku misoshiru – tradycyjnej japońskiej zupy jedzonej praktycznie codziennie, sporządzonej na bazie dashi (rodzaj bulionu) z dodatkiem pasty sojowej miso oraz sezonowych warzyw i ryb oraz w zależności od regionu z dodatkiem tofu oraz wodorostów wakame. W odróżnieniu od europejskich kawiarni i restauracji, gdzie menu częstokroć oferuje 37
te same potrawy przez cały rok, Japończycy serwują głównie dania przyrządzone ze składników sezonowych. Dzięki ogromnej wadze, jaką przywiązuje się do świeżości produktów tak łatwo jedząc miejscowe sushi odkryć istotę jego smaku, a dokładnie odkryć smak umami. Umami bowiem można wyczuć nie tylko w obecności kwasu glutaminowego dodawanego do żywności dostępnej na europejskim rynku, ale również w mięsie świeżych ryb w obecności kwasów nukleinowych: guanozynomonofosforanu oraz kwasu iozynowego. Ilość tych substancji w mięsie zmniejsza się im dłuższy czas mija od zabicia ryby, wpływając tym samym na zmniejszenie intensywności smaku. Japończycy doskonale o tym wiedzą, dlatego w przypadku sushi wyodrębnili grupę produktów ikijime. Ryby podawane są wtedy zaraz po zabiciu i smakują rzeczywiście doskonale. Najświeższe ryby i owoce morza można tu dostać na targu Tsjukiji w Tokio – największym na świecie targu rybnym, znanym również z aukcji tuńczyków. Jeden z największych w tym roku ważył 222 kg i został sprzedany za 1,38 mln euro. W Japonii tradycja miesza się z nowoczesnością, niektórzy mieszkańcy nadal noszą kimona, układają ikebanę, z drugiej strony prawie na każdym rogu mieszczą się olbrzymie, głośne 38
wielopiętrowe salony gier a shinkanseny – superszybkie pociągi, mkną z prędkością 300 km/h. Tradycyjne sushi również może być podawane w sposób dość nowoczesny. W Tokio nie raz wracałam do miejsca, gdzie spośród ponad stu różnych rodzajów sushi dokonać wyboru można było klikając na obszerne elektroniczne menu zamieszczone nad miejscem, które zajmujesz. Okazuje się, że dotykowy
ekran oraz „szyny” wyprowadzone wzdłuż stolików z kuchni, na których owe maki, nigiri, makimono czy gunkan podjeżdżały dokładnie do ciebie, doskonale zastępowały kelnerów. Sylwia Leszczyńska Dietetyk kliniczny, psychodietetyk, właściciel Instytutu Zdrowego Żywienia i Dietetyki Klinicznej SANVITA www.instytutsanvita.pl
Fot: Hubert Kolanek / Sylwia Leszczyńska
Czerwiec, nr 1/2013
PRECYZJA I DOKŁADNOŚĆ INWESTYCJI DOM MAKLERSKI
ZAPYTAJ EKSPERTA DOMU MAKLERSKIEGO 22 338 63 70 WARSZAWA 32 352 00 13 KATOWICE kontakt@secus.pl www.secus.pl