InVitro01

h ΜΗΝΙΑΙΑ ΕΚ∆ΟΣΗ ΜΕ ΘΕΜΑ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ • ∆ΙΑΝΕΜΕΤΑΙ ∆ΩΡΕΑΝ

IN VITRO

• h ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2009

h

•

• h Τ. 01

Ζήσε µε την Καρδιά σου h Ιοί και καρκίνοςΤα νέα εµβόλια

h «Αχρηστεύσαµε» τα αντιβιοτικά

h Γιατί ξεχνάµε; Τα παιχνίδια της µνήµης

h «Εχασα 35 κιλά µόνο µε δίαιτα»

4•IN•VITRO•

ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2009

Index

32

Eµβόλια κατά του καρκίνου - Ο νοµπελίστας Ιατρικής του 2008 στο In Vitro Το εµβόλιο κατά του ιού HPV και ακόµα τρία που βρίσκονται υπό έρευνα, ρίχνονται στη µάχη κατά του καρκίνου. Κλινικές µελέτες δείχνουν ότι αυτές οι ουσίες ενδεχοµένως να είναι αποτελεσµατικές για ορισµένες µορφές της νόσου όπως του καρκίνου στον πνεύµονα, στους λεµφαδένες, στον µαστό και στον προστάτη. Τέσσερις επιστήµονες κρίνουν την αποτελεσµατικότητά τους και µιλούν για την πορεία των ερευνών.

08

Eπίκαιρα Ελλλάδα

10

Επίκαιρα Κόσµος

14

Υποχόνδριος

15

Με άποψη

16

Αντιγήρανση

18

Η δίαιτα του...

20

Xάπι news

35

Ανταπόκριση

38

Mε ενδιαφέρει...

40

Medical update

41

Science

42

(Α)σθενές φύλο

44

Wake up

46

Eναλλακτικά

47

All that food

48

Ψυχολογία

49

Βaby boom

50

Βeauty

12

Τα παιχνίδια της µνήµης συχνά είναι ύπουλα. Αναγνωρίστε τα συµπτώµατα που θα πρέπει να σας ανησυχήσουν. Είναι λογικό να ξεχνάµε;

30

Ο ∆ηµήτρης Τριχόπουλος µιλά στο In Vitro για το ρόλο της ενδοµήτριας ζωής στην εµφάνιση σοβαρών νόσων. Εκτιµά ότι σε λίγα χρόνια θα µειωθούν στην Ελλάδα οι θάνατοι από στεφανιαία νόσο και καρκίνο ενώ διαλύει τους µύθους που θέλουν τους ανθρώπους, στο µέλλον, να ζουν πάνω από 100 έτη.

36

Αλήθειες & ψέµατα για το σεξ αποκαλύπτει η στήλη Healthy Tips. Όλες οι τελευταίες επιστηµονικές µελέτες σκιαγραφούν έναν οδηγό για µια καλύτερη σεξουαλική ζωή. Είναι αλήθεια ότι όταν κλείνει η τηλεόραση ανοίγει η όρεξη για σεξ;

21

«Έχασα 35 κιλά µόνο µε δίαιτα». Ο Αλέξανδρος Παπαλεβιζόπουλος µιλά σε Πρώτο Πρόσωπο για τη δική του µάχη µε τα παραπανίσια κιλά, η οποία κατέληξε σε Success Story. Περιγράφει τα λάθη, τις δυσκολίες και αποκαλύπτει το δικό του µυστικό της επιτυχίας.

22

Zήσε µε την καρδιά σου Οι καρδιοπάθειες σήµερα αντιµετωπίζονται αποτελεσµατικά. Πιο σηµαντικό είναι ότι µπορούν και να προληφθούν.

DELLA ΜΕΣΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ Α.Ε. Λ. Κηφισίας 280, Χαλάνδρι, 15232 Τηλ.: 210.68.56.700, Fax.: 210.68.97.009

EΚ∆OΤΗΣ

∆ΙΕΥΘΥΝΤHΣ

ΕΜΠΟΡΙΚΗ ∆ΙΕΥΘΥΝΣΗ

ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ

ΓΕΝΙΚOΣ ∆ΙΕΥΘΥΝΤHΣ ΕΚ∆OΣΕΩΝ DELLA

ΑΡΧΙΣΥΝΤAΚΤΗΣ

∆ΙΕΥΘΥΝΣΗ ∆ΙΑΦΗΜΙΣΗΣ

Άννα Βιδάλη

ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ∆ΙΑΝΟΜΗΣ

Θανάσης Τροµπούκης ΒΟΗΘΟΣ ΑΡΧΙΣΥΝΤAΚΤΗ

ΣΧΕ∆ΙΑΣΜΟΣ ΕΝΤΥΠΟΥ

ΕΚΤΥΠΩΣΗ: Τυποεκδοτική

∆ήµητρα Τζούβελη

FAQ - VIC TEAM M.E.

ΣΥΝΕΡΓAΤΕΣ Κατερίνα Γαρουφάλου, Σοφία Νέτα, Σοφία Μαρία Σοφιανού, Μαρία Τσιλιµιγκάκη, ∆ηµήτρης Παπαντωνίου

CREATIVE DIRECTOR

ΑΝΤΩΝΗΣ ∆ΕΛΛΑΤOΛΑΣ ΒΑΓΓΕΛΗΣ Β. ΠΑΠΑΚΩΣΤΑΣ

ΜΙΧΑΛΗΣ ΚΕΦΑΛΟΓΙΑΝΝΗΣ

Λουκάς Παπανικολάου

∆ιονύσης Θεοδόσης

Κώστας Mπαλής Μάριος Φιλιππούσης ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: Jupiter images/ Visualphotos.com Μηνιαία Εκδοση για την υγεία ∆ιανέµεται δωρεάν

6•IN•VITRO•

ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2009

Editorial

Όλοι µιλούν σήµερα για την υγεία. Πόσοι γνωρίζουν πραγµατικά πώς θα την κατακτήσουν; Το «In Vitro» είναι ένα πείραµα ιατρικής ενηµέρωσης. Χρησιµοποιήστε τα αποτελέσµατά του προς όφελός σας!

Του Μιχάλη Κεφαλογιάννη

∆ΕΝ ΓΕΝΝΙOΜΑΣΤΕ υπεράνθρωποι. Την ύπαρξή µας προδιαγράφει ο γενετικός µας κώδικας. Πληροφορίες που ορίζουν τη ζωή µας µέχρι το τέλος, αλλά δεν είναι πάντα καλές. Τουλάχιστον είναι χρήσιµες; Στην καλύτερη περίπτωση θα κερδίσεις επιπλέον χρόνια ζωής. Όµως αν δεν διαχειριστείς σωστά τις πληροφορίες που δίνουν τα γονίδιά σου, τότε θα γίνουν σκιά στο µυαλό σου. Ο φόβος µίας ενδεχόµενης νόσου, µπορεί να σου κάνει µεγαλύτερο κακό απ’ όσο η ίδια η νόσος. ∆ΕΝ ΜΠΟΡΟYΜΕ να γίνουµε υπεράνθρωποι. Η σωµατική ρώµη δεν αρκεί. Ούτε ο ευφυής νους. Πάντα θα υπάρχει η αχίλλειος πτέρνα. Αποκρούουµε τις διατροφικές βόµβες που «σκάνε» γύρω µας. Γυµνάζουµε το σώµα. Υψώνουµε τείχη σε ό, τι βλάπτει την ψυχή. Όµως ποτέ δεν θα γίνουµε υπεράνθρωποι. Ακόµα και η φιλότιµη προσπάθεια των επιστηµόνων έχει αποτύχει. Επιλέγουν τα καλύτερα γονίδια για να γεννηθούν τα σούπερ µωρά. Φτιάχνουν ιστούς από τα κύτταρα για να αντικαταστήσουν «χαλασµένα» όργανα. Υπόσχονται ότι θα ζούµε και µετά τα 100. Προσπαθούν να µας κλωνοποιήσουν. Ταλαιπωρούν εκατοµµύρια πειραµατόζωα για να

“ Είναι θέµα χρόνου να διαβάσουµε πλήρως το «βιβλίο της ύπαρξης». Να αποκωδικοποιήσουµε το ανθρώπινο γονιδίωµα. Όµως οι πληροφορίες που µας δίνει µοιάζουν ανούσιες, όσο συνεχίζουµε να προκαλούµε την τύχη µας. Nα ζούµε σαν υπεράνθρωποι, ενώ είµαστε απλώς... άνθρωποι!

“

Y

περάνθρωπος. Οι επιστήµονες κάνουν τα πάντα για να τον «κατασκευάσουν» και εµείς ό, τι είναι δυνατό για να του µοιάσουµε. Στις µέρες µας πρέπει να είσαι υπεράνθρωπος. Χρειάζεσαι δυνατό µυαλό, καθαρή ψυχή και ακούραστο σώµα. Όλοι µπαίνουµε στις µάχες της καθηµερινότητας µε αισιοδοξία. Όµως συχνά τα τραύµατα είναι τόσο βαθιά που παίρνουν καιρό να επουλωθούν. ∆εν θες να ακούς, δεν θες να ξέρεις, αλλά όταν είσαι στη µάχη θα αγχωθείς, θα στενοχωρηθείς, θα µετανιώσεις. ∆εν είναι µόνο οι συναισθηµατικές σφαίρες που έχεις να αποκρούσεις, αλλά και οι βιολογικές.

Ο υπεράνθρωπος πέταξε... ζήτω ο άνθρωπος!

βρουν λύσεις στα δικά µας… ανίατα προβλήµατα. ΑΣ ΞΕΧAΣΟΥΜΕ την ιδέα του υπεράνθρωπου. Ας µείνουµε άνθρωποι. Με όπλο τη γνώση και την ορθή σκέψη, είµαστε σε θέση να αµυνθούµε στις προκλήσεις της εποχής. Να αρνηθούµε την εύκολη λύση, το εύγευστο αλλά ανθυγιεινό φαγητό, τη θαλπωρή του καναπέ και την ύπνωση της τηλεόρασης, ακόµα και τις δίαιτες. Πρέπει να επαναπροσδιορίσουµε την ευτυχία. Να περπατήσουµε κάτω από τον χειµωνιάτικο ήλιο. ∆ιότι καλή υγεία σηµαίνει καλύτερη ζωή. Να θυµηθούµε ότι η πρόληψη είναι η πλέον αποτελεσµατική θεραπεία. Ό, τι συµβαίνει στους άλλους, µπορεί να συµβεί και σε εµάς. Να ξεπεράσουµε επιτέλους τη φοβική στάση απέναντι στην ασθένεια. Ακόµα και οι φανταστικοί «άτρωτοι» ήρωες, έχουν… τρωτά σηµεία. ΕΊΝΑΙ Α∆ΙΑΝOΗΤΟ να αδιαφορούµε για το µυαλό και το σώµα µας, όταν εκατοµµύρια επιστήµονες ανά τον κόσµο «στύβουν» το δικό τους µυαλό για να βρουν λύσεις στα δικά µας προβλήµατα. Τρισεκατοµµύρια δαπανώνται στην έρευνα για νέα αποτελεσµατικά φάρµακα. Αµέτρητες ουσίες γεννώνται καθηµερινά In Vitro, δηλαδή µέσα σε δοκιµαστικούς σωλήνες µε την ελπίδα ότι κάποτε θα γίνουν θεραπείες που θα περάσουν In Vivo, στον ανθρώπινο οργανισµό. Έτσι ξεκίνησε και το δικό µας πείραµα. In Vitro! Στόχος µας είναι κάθε πληροφορία από αυτό το περιοδικό υγείας να περάσει In Vivo. Σε εσάς. Γι’ αυτό γράφουµε απλά, αλλά όχι απλοϊκά. Αναζητούµε έγκυρες πηγές πληροφοριών και δηµοσιεύουµε όλα τα νεότερα από το χώρο της Ιατρικής. ∆εν υποκαθιστούµε το γιατρό σας. Σας δίνουµε τη γνώση, µε την ελπίδα να τη χρησιµοποιήσετε για να ζήσετε… υγιεινά, αλλά και σύγχρονα. ΤΟ ΠΕΡΙΟ∆ΙΚO «In Vitro» δεν γράφεται για υπεράνθρωπους. Γράφεται από απλούς ανθρώπους όπως εσείς. Με τις ίδιες ανησυχίες και τα ίδια προβλήµατα. Ανθρώπους που στις οικογένειές τους βιώνουν την ασθένεια. Θέλουν να ξέρουν όλη την αλήθεια. ∆εν φοβούνται την πραγµατικότητα. Θέλουν µαζί µε εσάς να είναι ένα βήµα µπροστά στην ενηµέρωση. Την πιο σηµαντική ενηµέρωση. Αυτή που αφορά τη ζωή µας.

8•IN•VITRO•

ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2009

Ελλάδα

Του Θανάση Τροµπούκη

Επίκαιρα Ελλάδα Αύξηση των σεξουαλικών νοσηµάτων στους εφήβους Μορφή επιδηµίας τείνουν να πάρουν τα σεξουαλικώς µεταδιδόµενα νοσήµατα στους εφήβους, των οποίων η σεξουαλική δραστηριότητα αρχίζει ολοένα και σε µικρότερη ηλικία. Πρόσφατη µελέτη στην Ελλάδα αποκάλυψε ότι περίπου 60% των νέων είχαν σεξουαλική επαφή πριν την ενηλικίωσή τους, ενώ υπολογίζεται ότι κάθε χρόνο το 25% των ενεργών σεξουαλικά εφήβων θα µολυνθούν από κάποιο σεξουαλικώς µεταδιδόµενο νόσηµα. Τα στοιχεία αυτά παρουσίασε ο καθηγητής παιδιατρικής - ενδοκρινολογίας στο ΑΠΘ Ισραέλ Ρούσσο, σε διάλεξη µε θέµα: «Επίκαιρα Θέµατα στην Παιδιατρική». Εξίσου σηµαντικό είναι και το πρόβληµα της ανεπιθύµητης εγκυµοσύνης, κάτι που φαίνεται ότι δεν απασχολεί ιδιαίτερα τους νέους, όπως έδειξαν τα αποτελέσµατα έρευνας σε µαθητές λυκείου για τις µεθόδους αντισύλληψης που χρησιµοποιούν. Συγκεκριµένα από τους νέους ηλικίας 16-20 ετών µόλις το 63% χρησιµοποιούν προφυλακτικό, 17% προτιµούν τη διακοπτόµενη συνουσία, 7% τα ορµονικά αντισυλληπτικά, 1% τις ενδοµήτριες συσκευές, ενώ το 12% δεν λαµβάνει αντισυλληπτικά µέτρα.

«Αντιαλλεργικό εµβόλιο» το… κέικ Αν θέλετε να απευαισθητοποιήσετε τα παιδιά σας από την αλλεργία στο αβγό, τότε αφήστε τα να φάνε κέικ, συµβουλεύουν Έλληνες επιστήµονες. Ο ∆ρ Γεώργιος Κωνσταντίνου και οι συνεργάτες του στην Ιατρική Σχολή του Καποδιστριακού Πανεπιστηµίου Αθηνών εξηγούν ότι η υψηλή θερµοκρασία στην οποία ψήνεται το κέικ τροποποιεί αλλεργιογόνα συστατικά του αβγού και επιτρέπει σε ορισµένα παιδιά µε αλλεργία στο συγκεκριµένο τρόφιµο να την ξεπεράσουν. Τα παιδιά τρώγοντας έξι µήνες κέικ, κατάφεραν σε ποσοστό 90% να ανοσοποιηθούν έναντι του αβγού. Οι γονείς θα πρέπει να γνωρίζουν ότι υπάρχουν καινοτόµες προσεγγίσεις αντιµετώπισης της αλλεργίας στο αβγό και αυτές θα πρέπει να εφαρµόζονται πάντα υπό την αυστηρή επίβλεψη ιατρού. Η µελέτη των Ελλήνων επιστηµόνων δηµοσιεύτηκε στην επιστηµονική επιθεώρηση «Journal of Allergy and Clinical Immunology».

«Αχρηστεύσαµε» τα αντιβιοτικά Ελληνόπουλα: Τα πλέον υπέρβαρα στην Ε.Ε. Αν συνεχίσουµε να ζούµε έτσι, το 2058 θα είµαστε όλοι υπέρβαροι, ανακοινώθηκε σε συνέδριο που έγινε στη Θεσσαλονίκη µε θέµα «Αθλητισµός για όλους»

Τ

α αντιβιοτικά ήταν η ανακάλυψη «σταθµός» στην ιατρική, καθώς αύξησαν σηµαντικά το προσδόκιµο ζωής. Σήµερα όµως λόγω της κατάχρησής τους κινδυνεύουµε να γυρίσουµε 100 χρόνια πριν, όταν απλές λοιµώξεις οδηγούσαν στον θάνατο. Οι επιστήµονες διαπιστώνουν «το τέλος των αντιβιοτικών», όχι µόνο γιατί δεν αναµένεται η ανακάλυψη ενός νέου δραστικού αντιβιοτικού για τα επόµενα χρόνια, αλλά κυρίως διότι η υπερκατανάλωση των υπαρχόντων τα καθιστά ανενεργά. Σύµφωνα µε στοιχεία που παρουσίασε το Υπουργείο Υγείας, η Ελλάδα και η Κύπρος είναι «πρωταθλητές Ευρώπης» στη χρήση αντιβιοτικών. Το 95% των Ελλήνων λαµβάνουν αντιβιοτικά για µία απλή φαρυγγοαµυγδαλίτιδα, καθώς δεν γνωρίζουν ότι για τη λοίµωξη στους ενήλικες σπάνια ευθύνεται το µικρόβιο του στρεπτόκοκκου. Από την άλλη, πολλοί λαµβάνουν αντιβιοτικά για να προλά-

βουν µία ίωση. ∆εν γνωρίζουν όµως ότι τα αντιβιοτικά χορηγούνται αποκλειστικά για τη θεραπεία λοιµώξεων για τις οποίες ευθύνονται µικρόβια και όχι ιοί. Η κακή χρήση των αντιβιοτικών ξεκινά από την παιδική ηλικία. Μελέτες παιδιάτρων σε όλη τη χώρα δείχνουν ότι περισσότερες από τις µισές µητέρες έχουν εφεδρικά αντιβιοτικά στο φαρµακείο 4 στις 10 µητέρες δίνουν του σπιτιού. Μάλιστα το 30-40% αυαντιβιοτικά στα παιδιά τους τών, τα χορηγούν χωρίς τη συµβουλή στα παιδιά τους χωτου παιδιάτρου ρίς τη συµβουλή του παιδιάτρου. Όταν ο παιδίατρος αρνείται να χορηγήσει αντιβιοτικά, ένα 20% των µητέρων του ασκεί πίεση ή αλλάζει ακόµη και παιδίατρο. Το Υπουργείο Υγείας εξετάζει τη λήψη µέτρων ώστε να µη µπορεί κάποιος να προµηθεύεται ελεύθερα και ανεξέλεγκτα τα αντιβιοτικά.

«Πάρε - δώσε» τα φακελάκια στο ΕΣΥ ΠΡΩΤΑΘΛΗΤΈΣ ΣΤΟ ΦΑΚΕΛΆΚΙ ΟΙ ΈΛΛΗΝΕΣ. Νέα έρευνα δείχνει ότι κάθε χρόνο δίνουµε σε γιατρούς 2 δισ. ευρώ «κάτω από το τραπέζι» . Αυτή η ενέργεια, σύµφωνα µε τη µελέτη του Εργαστηρίου Οργάνωσης και Αξιολόγησης Υπηρεσιών Υγείας του Πανεπιστηµίου Αθηνών, µας κατατάσσει τελευταίους στον «Ευρωπαϊκό Πίνακα Κατάταξης Καταναλωτών Υπηρεσιών Υγείας». Τα αποτελέσµατα της έρευνας που έχουν δηµοσιευθεί στο διεθνές επιστηµονικό έντυπο «Ηealth Ρolicy», δείχνουν ότι ένας στους τρεις Έλληνες που έχει νοσηλευτεί

σε νοσοκοµείο του ΕΣΥ έχει δώσει «φακελάκι» σε γιατρό τουλάχιστον µία φορά. Από αυτούς περίπου οι µισοί έβαλαν το χέρι στην τσέπη, γιατί πίστευαν ότι διαφορετικά δεν θα τους αντιµετώπιζαν όπως θα έπρεπε, ενώ δύο στους δέκα Έλληνες δηλώνουν ότι πιέστηκαν από τον γιατρό τους. Μόνο στο 4% των περιπτώσεων ο γιατρός αρνήθηκε να λάβει «φακελάκι», ενώ το ίδιο ποσοστό ασθενών (4%) αρνήθηκε να καταβάλει πρόσθετη αµοιβή, ακόµη και όταν ο γιατρός τους το ζήτησε επίµονα.

10•IN•VITRO•

ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2009

Επίκαιρα Κόσµος Κόσµος

Του Θανάση Τροµπούκη

«Προεπιλέγουν» το δικαίωµα στη ζωή Μωρό κατά παραγγελία απέκτησε ένα νεαρό ζευγάρι Βρετανών, στην οικογένεια των οποίων υπήρχε ισχυρό κληρονοµικό ιστορικό καρκίνου του µαστού. Η σύλληψη έγινε µε τη µέθοδο της εξωσωµατικής γονιµοποίησης και το έµβρυο πριν εµφυτευτεί στη µήτρα υπεβλήθη σε προεµφυτευτικό έλεγχο ώστε να µην είναι φορέας του γονιδίου BRCΑ1, το οποίο αυξάνει κατά 80% τον κίνδυνο εµφάνισης καρκίνου του µαστού. Η µητέρα κατέφυγε σε αυτή τη λύση, διότι η γιαγιά, η µητέρα και η αδελφή του συζύγου της είχαν εµφανίσει καρκίνο του µαστού σε ηλικία µόλις 20 ετών. Η επιστηµονική οµάδα της µονάδας υποβοηθούµενης αναπαραγωγής του νοσοκοµείου University College Ηοspital του Λονδίνου πήραν ένα κύτταρο από το έµβρυο όταν ήταν τριών ηµερών και εξέτασαν αν υπήρχε το «ένοχο» γονίδιο. Έπειτα τοποθέτησαν το έµβρυο στη µήτρα, το οποίο ήρθε στη ζωή τον περασµένο µήνα. Η µέθοδος της προεµφυτευτικής διάγνωσης επιτρέπεται στο Βέλγιο, τη ∆ανία, την Ισπανία και τη Βρετανία. Στη Γαλλία επιτρέπεται µόνο για να αποφευχθεί ότι το µωρό φέρει κάποια ανίατη γενετική ασθένεια.

Τέλος στα φάρµακα βάζει νέα γενιά τροφίµων Τα τρόφιµα θα είναι ενδεχοµένως τα φάρµακα του µέλλοντος. Ήδη δοκιµάζονται τα γενετικά τροποποιηµένα φασόλια και το λάδι σόγιας, τα οποία θα προλαµβάνουν το έµφραγµα. Τα φασόλια σόγιας «πέρασαν» ήδη µε επιτυχία την πρώτη φάση των δοκιµών. ∆εν αποκλείεται να συνδυαστούν µε τρόφιµα όπως το γιαούρτι, οι µπάρες των δηµητριακών και τα ντρέσινγκ για τις σαλάτες. Η έρευνα του Πανεπιστηµίου της Νότιας Ντακότα έδειξε ότι ακόµη και το λάδι από γενετικά τροποποιηµένη σόγια µπορεί να αυξήσει τα ωµέγα-3 λιπαρά οξέα στο αίµα. Τα πρώτα φαρµακευτικά τρόφιµα αναµένεται να κυκλοφορήσουν σε περίπου 4 χρόνια, εφόσον οι κλινικές µελέτες έχουν τα αναµενόµενα αποτελέσµατα. Τα εν λόγω τρόφιµα θα πρέπει πρώτα να εγκριθούν από την αµερικανική Υπηρεσία Τροφίµων και Φαρµάκων (FDA), αλλά και από την Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφάλειας των Τροφίµων και Τροφίµων (ΕΜΕΑ), πριν κυκλοφορήσουν και στην Ελλάδα.

ΤΑ MP3 ΜΑΣ ΚΟΥΦΑΊΝΟΥΝ Η µουσική µας δίνει ρυθµό αλλά ταυτόχρονα βάζει σε κίνδυνο την ακοή µας. Η Επιστηµονική Επιτροπή της Ε.Ε. για τους Αναδυόµενους και Πρόσφατα Εντοπισθέντες Κινδύνους για την Υγεία τόνισε ότι 5 – 10% όσων ακούν µουσική µε ακουστικά από το mp3 τους κινδυνεύουν από µόνιµη απώλεια ακοής. O κίνδυνος αφορά όσους ακούν µουσική από το MΡ3 ή MΡ4 τους µε υψηλή ένταση ήχου, για περισσότερο από µια ώρα τη µέρα, κάθε εβδοµάδα, επί µια πενταετία. Σύντοµα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναµένεται να θεσπίσει νέα δεδοµένα για τη λειτουργία των µικροσυσκευών αναπαραγωγής µουσικής.

Πέθανε σε ηλικία 115 ετών και 220 ηµερών, ο γηραιότερος άνθρωπος στον πλανήτη, η Αµερικανίδα Έντνα Πάρκερ. Το ρεκόρ περνάει πλέον στη Μαρία ντε Ζεζούς, η οποία γεννήθηκε στις 10 Σεπτεµβρίου 1893.

Η ΨΎΧΩΣΗ ΜΕ ΤΟΝ ΜΕΓΆΛΟ Α∆ΕΛΦΌ Τα 15 λεπτά δηµοσιότητας οδηγούν κάποιους ακόµα και στην τρέλα. Νοµίζουν ότι συµµετέχουν σε ριάλιτι, χωρίς αυτό να συµβαίνει στην πραγµατικότητα. Οι ψυχίατροι κάνουν λόγο για ένα νέο σύνδροµο, µε σοβαρά ψυχωσικά επεισόδια. Τουλάχιστον 50 Αµερικανοί πωλητές, επηρεασµένοι από την ταινία «The Truman Show», πιστεύουν ότι δεν ζουν µία πραγµατική ζωή. Θεωρούν ότι συµµετέχουν σε ένα ριάλιτι παιχνίδι και ότι όλος ο κόσµος παρακολουθεί µέσα από τους δέκτες του τις περιπέτειές τους. Οι ψυχίατροι «σηκώνουν τα χέρια ψηλά», καθώς δεν ξέρουν ποια θεραπεία να επιλέξουν.

Πράσινο φως στις δοκιµές µε εµβρυικά βλαστοκύτταρα

Λ

ίγες ηµέρες µετά την αποχώρηση από τον Λευκό Οίκο του Τζορτζ Μπους – πολέµιου των ερευνών µε εµβρυικά βλαστοκύτταρα- ο Οργανισµός Τροφίµων και Φαρµάκων (FDA) έδωσε το πράσινο φως στην εταιρεία βιοτεχνολογίας Geron για την πρώτη δοκιµή στον άνθρωπο θεραπείας µε εµβρυικά βλαστοκύτταρα. Η έρευνα θα αφορά ασθενείς που έχουν µείνει παράλυτοι έπειτα από τραυµατισµό στη σπονδυλική στήλη. Οι ειδικοί θα τους χορηγήσουν µε ένεση στον νωτιαίο µυελό, κύτταρα που προέρχονται από ανθρώπινα εµβρυικά βλαστοκύτταρα, µε την ελπίδα ότι θα µπορέσουν να αναγεννήσουν τα κατεστραµµένα νευρικά κύτταρα. Αν όλα πάνε καλά, οι ασθενείς ενδεχοµένως θα ανακτήσουν την αίσθηση αλλά και την κίνηση των άκρων τους.

Ο επικεφαλής της Geron, Τόµας Οκάρµα, δήλωσε ότι η θεραπεία αυτή δεν µπορεί να έχει αποτέλεσµα σε ασθενείς που είναι παράλυτοι για µεγάλο χρονικό διάστηµα. Γι’ αυτόν το λόγο θα εφαρµοστεί σε ασθενείς µία ή δυο Η θεραπεία θα δοκιµαστεί σε 8 εβδοµάδες µετά τραυµατισµό ασθενείς µία ή δύο εβδοµάδες τον τους. µετά το σοβαρό τραυµατισµό Τα εµβρυικά βλαστοκύτταρα είτους στη σπονδυλική στήλη ναι τα µόνα που έχουν την ικανότητα να αναπτύσσονται σε οποιοδήποτε τύπο κυττάρων. Ωστόσο η χρησιµοποίησή τους δηµιουργεί ηθικά και δεοντολογικά ζητήµατα, επειδή λαµβάνονται από το έµβρυο κατά το πρώτο στάδιο της ανάπτυξής του, επιφέροντας την καταστροφή του.

12•IN•VITRO•

ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2009

Warning

Εξειδικευµένα ιατρεία για τη µνήµη σελ. 53 Για περισσσότερες πληροφορίες, Ελληνική Εταιρεία Νόσου Αλτσχάιµερ και συναφών διαταραχών www.alzheimer-hellas.gr

Τα «ύπουλα» παιχνίδια της µνήµης

Της ∆ήµητρας Τζούβελη

Συνεργάστηκε η Μάγδα Τσολάκη, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Νευρολογίας Α.Π.Θ.

Μην ανησυχείτε... ∆εν είναι µόνο τα κλειδιά που χάσαµε. Είναι και το

tips

Αϋπνία: Ο εγκέφαλος χρειάζεται ανάπαυση τη νύχτα προκειµένου να κωδικοποιήσει όσα έµαθε την ηµέρα. Η πρόσκαιρη απώλεια µνήµης µπορεί να σχεόνοµα του ανθρώπου που µας χαιρέτησε και δεν τον θυµόµαστε. Το αυτοτίζεται όχι µόνο µε έλλειψη, αλλά και µε κακή ποιότητα ύπνου. κίνητο που ξεχάσαµε πού είναι σταθµευµένο ή το τηλέφωνο ενός φίλου. Κατάθλιψη: ∆ιαταράσσει τη λειτουργικότητα των νευροδιαβιβαστών. Αν συµπτώµατα όπως αυτά, εµφανίζονται σε αραιά χρονικά διαστήµαΌσοι έχουν κατάθλιψη, έχουν µειωµένη διάθεση και θυµούνται µόνο τα, σε περιόδους έντονου στρες, όταν είµαστε κουρασµένοι ή στενοτα απαραίτητα. Γι’ αυτό η έντονη αφηρηµάδα θα πρέπει να µας οδηχωρηµένοι, τότε δεν έχουµε λόγο να ανησυχούµε. γήσει σε έναν ειδικό γιατρό. Να ανησυχήσουµε... Όταν χάνουµε ραντεβού. Θέλουµε να Παθήσεις: Υψηλή χοληστερόλη, υπέρταση και σακχαρώδης δια• Επιπούµε κάτι, αλλά δεν βρίσκουµε τις λέξεις. Επαναλαµβάνουκοινωνήστε. Η βήτης αποφράσσουν βαθµιαία τα αγγεία, µε αποτέλεσµα να µε τις ίδιες ερωτήσεις. Ξεχνάµε πώς θα πάµε στο σπίτι ενός γνωριµία νέων αντροφοδοτείται ο εγκέφαλος µε λιγότερο οξυγόνο και γλυφίλου. Βάζουµε πράγµατα σε λάθος θέση. Ξεχνάµε συνεθρώπων και η κοικόζη. Ο υποθυρεοειδισµός επίσης ενδέχεται να επηρεάνωνική συναναστροχώς τι µέρα είναι και δυσκολευόµαστε να το θυµηθούµε. φή προφυλάσσει τη ζει τη µνήµη. Όταν αυτά τα συµπτώµατα επαναλαµβάνονται συχνά µνήµη. ∆ιαβάστε ένα Φάρµακα: Τουλάχιστον 94 φάρµακα διαταράσσουν µέσα στην εβδοµάδα, καλό θα ήταν να κάνουµε µια βιβλίο, δείτε θέατρο, µάθετε µια ξέτη µνήµη. Αντικαταθλιπτικά, αγχολυτικά, αντισταπροληπτική εξέταση. νη γλώσσα, λύστε µινικά, αντιυπερτασικά, κορτικοστεροειδή και ανσταυρόλεξα. Η τιψυχωσικά φάρµακα ενδεχοµένως βλάπτουν µνήµη θέλει ΓΙΑΤΙ ΞΕΧΝΑΩ; άσκηση και τηµνήµη,ιδίωςστιςµεγαλύτερεςηλικίες,όπου Ηλικία: Όσο αυξάνεται η ηλικίατόσο ελαττώόχι τεµπετα φάρµακα µεταβολίζονται µε πιο αργό νεται η µνήµη και γίνεται περισσότερο επιλιά. Καταναλώστε ρυθµό από τον οργανισµό. λεκτική. Συγκρατεί µόνο σηµαντικές πληµέλι, σοΑλκοόλ & ναρκωτικά: Καταστέλλουν ροφορίες. Αν σε ηλικία 18 ετών γνωρίκολάτα, τη λειτουργία του κεντρικού νευρικού µακαρόζαµε, για παράδειγµα, 100 ανθρώνια, ψάρια συστήµατος, µε αποτέλεσµα ο εγπους, στα 60 οι γνωστοί µας µπορεί (η σαρδέκέφαλος να µην µπορεί να απονα ξεπερνούν τους 1.000. Η χωλα είναι ίσως το µνηµονεύει µε την ίδια ευκολία ρητικότητα του εγκεφάλου καλύτεπου το έκανε πριν τη χρήση όµως είναι συγκεκριµένη για ρο), αυτών των ουσιών. Επηρεφρούτα κάθε άτοµο. και άζουν επίσης όλες τις λειΆγχος: ∆ιαταράσσει τη λαχανικά. Όλα τουργίες του εγκεφάλειτουργικότητα των όµως µε µέτρο. Γυµναστείτε και κοιµηλου, όπως τη βούνευροδιαβιβαστών, θείτε χωρίς διακοπές, ληση, τη κρίση, την που επιτρέπουν αν θέλετε να θωρακίπρωτοβουλία και σετε τη µνήµη σας στα εγκεφαλικά στο χρόνο. την οργανωτική κύτταρα να «επιικανότητα. κοινωνούν» µεταξύ Κάκωση στο κεφάλι: Η απώλεια µνήµης εκδηλώνεται ως αποτέλεσµα ενός πατους. Οδηγεί σε διαταραχές στη συγκέντρωση και την προσοχή. Η απώλεια µνήλιού ή πρόσφατου, σοβαρού τραυµατισµού. µης µπορεί να κρύβει χρόνιο άγχος ή ακόµη και γενικευµένη αγχώδη διαταραχή. Εγκεφαλικό επεισόδιο, όγκος στον εγκέφαλο: Τα ισχαιµικά εγκεφαλικά επειΈλλειψη βιταµίνης Β12 ή φυλλικού οξέος: Η βιταµίνη Β12 (ψάρι, κρέας, πουσόδια αποφράσσουν τα αγγεία, µε αποτέλεσµα ο εγκέφαλος να µην αιµατώνελερικά, αυγά, γαλακτοκοµικά προϊόντα) και το φυλλικό οξύ (πράσινα φυλλώδη, ται σωστά. Στα αιµορραγικά εγκεφαλικά επεισόδια έχουµε µαζική καταστροφή δηµητριακά, µπανάνα) συµβάλλουν στην καλή λειτουργία του νευρικού συστήπεριοχών του εγκεφάλου. Ανάλογα µε την περιοχή όπου εντοπίζεται η βλάβη, µατος. εξαρτάται και η επίδραση του εγκεφαλικού στη µνήµη µας. Συχνά συµβαίνουν Αναιµία: Τα χαµηλά επίπεδα αιµοσφαιρίνης µεταφέρουν λιγότερο οξυγόνο στον εγκεφαλικά επεισόδια µικρά σε ένταση και διάρκεια. Αν και δεν γίνονται αντιεγκέφαλο, επηρεάζοντας τη λειτουργία του, διότι ο εγκέφαλος λειτουργεί µε ληπτά, ενδέχεται να επηρεάζουν τη µνήµη. οξυγόνο και γλυκόζη.

Πού είναι τα κλειδιά µου; Η µνήµη µοιάζει µε τον έρωτα. Αργά ή γρήγορα θα µας προδώσει. Άγχος, αυξηµένες υποχρεώσεις, αλλά και διάφορες οργανικές αιτίες οδηγούν τη µνήµη σε… ελεύθερη πτώση

14•IN•VITRO•

ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2009

O υποχόνδριος

Τι κοινό µπορεί να έχει ένα παθιασµένο φιλί στο στόµα µε ένα... πολυκαιρισµένο σφουγγάρι κουζίνας; Κάποιος θα µπορούσε να απαντήσει ότι και τα δυο είναι εξίσου... βρώµικα!

Βασίλειο µικροβίων… το τηλεκοντρόλ

Όχι µόνο µικρόβια, αλλά και... ιοί ΟΙ ΕΡΕΥΝΗΤEΣ σε ρόλο... επιθεωρητή Κλουζό. Εντόπισαν ίχνη ρινοϊού στο τηλεκοντρόλ, µία µπαταρία µπάνιου και το χερούλι του ψυγείου. Ο ιός αυτός είναι υπεύθυνος κατά 42% για τα κρυολογήµατα. Ένας ιός µεταφέρεται συνήθως µε τα µικροσωµατίδια που εκτοξεύονται µε το βήχα ή το φτάρνισµα. Όµως µπορεί να µεταφερθεί και από τα πόµολα τα οποία πιάνουµε πολλές φορές κατά τη διάρκεια της ηµέρας. Ένας και µόνο φορέας ρινοϊού µπορεί να τον µεταδώσει σε µία ολόκληρη οικογένεια αγγίζοντας... το πόµολο της πόρτας! Άλλωστε αρκετοί ιοί επιβιώνουν πάνω σε διάφορες επιφάνειες µέχρι και δύο ηµέρες. Αµερικανοί ερευνητές µόλυναν µε ρινοϊούς τις επιφάνειες των αντικειµένων ενός σπιτιού και έπειτα ζήτησαν από 30 εθελοντές να τις ακουµπήσουν. Μετά από 48 ώρες το γενετικό υλικό των ιών ήταν ανιχνεύσιµο στα δακτυλικά αποτυπώµατα των εθελοντών.

Mικρόβια παντού «Λούζεστε» µε οινόπνευµα τουλάχιστον τρεις φορές την ηµέρα; Αν δεν απολυµαίνετε συνεχώς τα χέρια σας, αισθάνεστε βρώµικοι; ∆εν είστε οι µόνοι. Το σπίτι σας µυρίζει χλώριο; Όλοι λένε ότι το διαµέρισµά σας µοιάζει µε φαρµακείο; Οι φίλοι σας, φοβούνται ακόµα και να πατήσουν στα χαλιά σας; ∆εν είστε οι µόνοι.

Μ

ικρόβια υπάρχουν παντού. Στο σώµα, αλλά και στο περιβάλλον γύρω µας. Όσο κι αν φαίνεται παράξενο, τα έχουµε... ανάγκη! Όχι όλα. Κάποια από αυτά, τα σαπρόφυτα, τα οποία σχηµατίζουν τη φυσιολογική χλωρίδα του οργανισµού. Αυτό, δεν σηµαίνει ότι πρέπει να ζούµε µέσα στα µικρόβια. Όσο σχολαστικοί κι αν είµαστε µε την απολύµανση- η λέξη ταιριάζει περισσότερο σε χειρουργείο παρά σε σπίτι- θα υπάρχει πάντα ένα µικρόβιο που επιβίωσε στο τηλεκοντρόλ της τηλεόρασης. Πάρτι µικροβίων γίνεται επίσης στα πληκτρολόγια των ηλεκτρονικών υπολογιστών και στα τηλέφωνα – ιδίως όταν χρησιµοποιούνται από πολλούς ανθρώπους. Αυτά είναι τα πιο µολυσµένα αντικείµενα κατά τον δρα Τ. Γκέρµπα, καθηγητή µικροβιολογίας στο πανεπιστήµιο της Αριζόνας των ΗΠΑ. «Αποτελούν την… τραπεζαρία των µικροβίων», εξηγεί. «Τα έχουµε µελετήσει άπειρες φορές και διαρκώς µας εκπλήσσει το πλήθος των µικροβίων που περιέχουν». Ένα µολυσµένο γραφείο στο σπίτι εκτιµάται ότι περιέχει 400 φορές περισσότερα βακτήρια από όσα η... λεκάνη µιας τουαλέτας. Αυτό συµβαίνει γιατί κανείς δεν καθαρίζει το γραφείο του... παρά µόνο όταν η βρωµιά γίνει εµφανής και αρχίζουν να... κολλάνε τα χέρια του πάνω της. «Οι λεκάνες έχουν πολύ κακή φήµη, αλλά αυτό είναι άδικο, διότι στο σπίτι όλοι λίγο-πο-

λύ τις απολυµαίνουν, οπότε το µικροβιακό τους φορτίο είναι χαµηλό», λέει ο δρ Γκέρµπα. Ο πόλεµος κατά των µικροβίων είναι συχνά άνισος, λένε οι επιστήµονες. Αλλά αυτός δεν είναι λόγος για να καταθέσουµε τα όπλα. Το µόνο σίγουρο είναι ότι τα µικρόβια αγαπούν την υγρασία και σιχαίνονται το ξηρό περιβάλλον. Πετσέτες πιάτων, ο νεροχύτης, το χερούλι της πόρτας του ψυγείου, τα βρεγµένα σφουγγάρια αποτελούν το ιδανικό καταφύγιο βακτηριδίων. «Ένα σφουγγάρι που χρησιµοποιείται για δύο ή τρεις ηµέρες στην κουζίνα µπορεί να φιλοξενεί εκατοµµύρια βακτήρια», λέει η Elisabeth Scott, διευθύντρια του Κέντρου Simmons για την Υγιεινή και Υγεία στο Σπίτι, στο κολέγιο της Βοστόνης. Στο σφουγγάρι µπορεί να βρεθούν παθογόνοι µικροοργανισµοί, ένα νοσογόνο κολοβακτηρίδιο (E. coli), σαλµονέλα ή καµπυλοβακτηρίδια. Σε αυτή την περίπτωση αντί να καθαρίσουµε µία επιφάνεια, την επιµολύνουµε. Είναι λάθος να ακουµπάµε τις τσάντες ή τις σακούλες µε τα ψώνια στον πάγκο της κουζίνας. Μ’ αυτόν τον τρόπο καλωσορίζουµε τα µικρόβια στο σπίτι. Ας µην ξεχνάµε ότι στον ίδιο πάγκο λίγο αργότερα θα ετοιµάσουµε το φαγητό µας. Ωστόσο, η απόσταση µεταξύ των κανόνων στοιχειώδους υγιεινής και της σχολαστικής καθαριότητας- η οποία αγγίζει τα όρια της υστερίας- είναι µεγάλη. Σήµερα είµαστε πιο καθαροί από ποτέ! Οι περισσότεροι τουλάχιστον...

“ Πλένουµε τα χέρια για 20’’ µε ζεστό νερό και σαπούνι. Στεγνώνουµε σχολαστικά. Όσο λιγότερα βακτήρια µείνουν στο δέρµα, τόσο µειώνονται οι πιθανότητες να αρρωστήσουµε.

>

Η παιδική συνήθεια να βάζουµε τα δάχτυλα στη µύτη ή αντικείµενα, όπως στυλό, στο στόµα και µετά να τρίβουµε τα µάτια µας, κάνουν τα µικρόβια και τους ιούς να τρίβουν τα ... χεριά τους! Γιατί; Μα τους έχουµε δώσει το διαβατήριο για να µπουν στον οργανισµό µας!

>

“

Πόσο συχνά σας συµβαίνει να κάνετε πιρουέτες στην τουαλέτα για να µην έρθετε σε επαφή µε µικρόβια; Μήπως ντύνετε σαν µούµια, µε χαρτί υγείας, τη λεκάνη; ∆εν είστε οι µόνοι!

συµβουλές

Οι πάγκοι, τα µαχαιροπίρουνα, τα σφουγγάρια και οι πετσέτες πρέπει να διατηρούνται πάντα στεγνά. Εκτός από το καλό στέγνωµα, οι πετσέτες πρέπει να αντικαθίστανται συχνά και να πλένονται µε καυτό νερό. Απόλυτα στεγνά πρέπει να είναι και τα σκεύη όπου φυλάσσονται αλεύρι, καφές, ψωµί, ξηροί καρποί και βότανα.

>

Το πλύσιµο των χεριών µε σαπούνι πριν την ετοιµασία κάθε γεύµατος, είναι αυτονόητο! Πόσοι γνωρίζουν, όµως, ότι το ίδιο πρέπει να κάνουµε και µετά; Αν κόψουµε και πλύνουµε ωµό κρέας και µετά τοποθετήσουµε ψηµένο κρέας στην ίδια επιφάνεια ή δεν καθαρίσουµε σχολαστικά τα χέρια µας... πάµε γυρεύοντας!

>

Τα εσώρουχα πρέπει να πλένονται στους 60 βαθµούς ακόµη κι αν ξεχειλώνουν! Περιέχουν ένα δέκατο του γραµµαρίου κόπρανα, τα οποία µπορεί να φέρουν ροταϊούς, ιούς της ηπατίτιδας Α, και βακτήρια όπως η σαλµονέλα που προκαλεί στοµαχικές διαταραχές και διάρροια.

•IN•VITRO•15

ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2009

Με άποψη

ΜΑΡΙΑ ΧΟΥΚΛΗ

ΝΑΙ, ΑΛΛΑ ΙΣΩΣ ΠΑΛΙ ΟΧΙ

Ο γρίφος της ιατρικής Ξεκαθαρίζω.

Είµαι µε την έρευνα και την επιστήµη. Θεωρώ την ιατρική την κορυφαία των επιστηµών, υποκλίνοµαι και έχω ευεργετηθεί όπως πολλοί από τα επιτεύγµατά της. Αναγνωρίζω την τεράστια προσφορά της στον άνθρωπο. Είµαι σχεδόν medi-junkie. ∆ιαβάζω µετά µανίας ό,τι πέφτει στην αντίληψή µου από τον ιατρικό χώρο για ασθένειες, φάρµακα, θεραπείες, διαπιστώσεις και εκτιµήσεις Ελλήνων και ξένων ερευνητών. Το αποτέλεσµα, όµως, είναι να οδηγούµαι στην παραφροσύνη. ∆ιότι κάθε λίγο και λιγάκι κατακρηµνίζονται βεβαιότητες και πεποιθήσεις που έχω αποκτήσει σχετικά µε τον τρόπο που πρέπει να ζούµε, πώς να διατρεφόµαστε, ποιες είναι υγιεινές συνήθειες και ποιες όχι. Ό,τι ισχύει σήµερα δεν είναι σίγουρο ότι θα ισχύει και αύριο.

Εξηγώ:

εκεί που πείστηκα για παράδειγµα από έγκυρες έρευνες ότι ο καφές κάνει κακό στον οργανισµό, βλέπω άλλες επίσης έγκυρες- έρευνες να ισχυρίζονται ότι ο καφές κάνει καλό. Ποιος δεν ξέρει ότι το κόκκινο κρασί βοηθάει την καρδιά! Ε! λοιπόν άλλου διάβασα ότι το κρασί βλάπτει την υγεία. Ναι, λένε πολλοί γιατροί στην κατανάλωση άφθονου νερού, αρκούν 6-7 ποτήρια την ηµέρα υποστηρίζουν άλλοι. Τελευταία «ανατροπή» στις δοξασίες µου η προειδοποίηση Βρετανών επιστηµόνων για τις δίαιτες και τα προϊόντα αποτοξίνωσης. Υποστηρίζουν ότι δεν έχουν καµία επιστηµονική βάση και στις περισσότερες περιπτώσεις δεν είναι παρά «πεταµένα χρήµατα». Και πώς το τεκµηριώνουν; Η αποµάκρυνση των τοξικών ουσιών είναι µια φυσιολογική και αδιάκοπη λειτουργία του ανθρώπινου σώµατος, λένε, και η οποία δεν µπορεί να ενισχυθεί µε τεχνητά µέσα στους υγιείς ανθρώπους. «Σας παραπλανούν οι εταιρείες πλασάροντας κάθε είδους προϊόντα αποτοξίνωσης», από καθαριστικά προσώπου και συµπληρώµατα διατροφής µέχρι και εµφιαλωµένο νερό. Στις περισσότερες περιπτώσεις, τα προϊόντα κάνουν το αυτονόητο, καθαρίζουν. Κατά καιρούς ανέβηκαν και κατέβηκαν από το βάθρο της εκτίµησης και της υπόληψης που τους είχα, ο ύπνος, η γυµναστική, η άµµος της παραλίας, τα καρότα, οι ντοµάτες, η ασπιρίνη, το κάρδαµο, η νικοτίνη, το πράσινο σαπούνι, τα κινητά τηλέφωνα, η σοκολάτα, η διόρθωση της πρεσβυωπίας, το οδοντικό νήµα, το στρες και το αίσθηµα της αγάπης.

Έκκληση προς τους επιστήµονες:

Αντιλαµβάνοµαι ότι η τεχνολογία επιτρέπει να κάνετε πιο ενδελεχείς έρευνες και να εισχωρείτε στα άδυτα των αδύτων. Αλλά λυπηθείτε και εµάς που δεν ξέρουµε τι µας ξηµερώνει! ∆εν µπορούµε να ζούµε µε την αµφιβολία και να κοιτάζουµε καχύποπτα ακόµη και την τσίχλα του περιπτέρου.

16•IN•VITRO•

ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2009

Αντιγήρανση

Εξειδικευµένα κέντρα για την οστεοπόρωση σελ. 53 Ελληνικό ‘Ιδρυµα Ρευµατολογικών Ερευνών, www.elire.gr Ελληνικός σύλλογος υποστήριξης ασθενών µε οστεοπόρωση, www.osteocare.gr

∆ιατροφή & άσκηση «νικούν» την οστεοπόρωση

Οστά χωρίς... ηµεροµηνία λήξης

Της Μαρίας Τσιλιµιγκάκη

T

Τα οστά λυγίζουν µε τα χρόνια. Παύουν να είναι συµπαγή, σκληρά και ανθεκτικά. Αυτό συµβαίνει όταν µειώνονται τα δοµικά υλικά τους. Λιγότερο κολλαγόνο, ασβέστιο ή πρωτεΐνη οδηγούν σε οστεοπόρωση. Νόσος που χαρακτηρίζεται από τη σταδιακή απώλεια της φυσιολογικής µάζας των οστών.

Τα «γερασµένα» οστά είναι διάτρητα και θυµίζουν σφουγγάρι. Είναι αδύναµα. ∆εν µπορούν να στηρίξουν ούτε το βάρος µας. Αρκετά κατάγµατα συµβαίνουν, ενώ περπατάµε ή ανεβαίνουµε σκαλιά

tips Η υπερβολική άσκηση σε νεαρή ηλικία µπορεί να υπονοµεύσει τα οστά µας αργότερα. Έχει παρατηρηθεί ότι οι γυναίκες που έκαναν πρωταθλητισµό, εµφανίζουν πιο συχνά οστεοπόρωση.

>

Η ζωή τραβάει την ανηφόρα. ∆εν είναι αστείο, αλλά το περπάτηµα σε ανηφορικό έδαφος είναι αυτό που προλαµβάνει σε µεγαλύτερο βαθµό την εµφάνιση οστεοπόρωσης µετά τα 50.

>

Αφρόψαρα που τρώγονται µε το κόκαλο, όπως οι σαρδέλες, ο γαύρος και η αθερίνα, αποτελούν εναλλακτική πηγή ασβεστίου για όσους δεν πίνουν γάλα και δεν τρώνε γιαούρτι.

>

>

> Γραβιέρα, παρµεζάνα & έµενταλ, είναι τα τυριά µε τη µεγαλύτερη περιεκτικότητα σε ασβέστιο. Ακόµα και ένα µικρό κοµµάτι από αυτά την ηµέρα, προσφέρει πάνω από 1.000 mg ασβεστίου.

Ένα οστό χτίζεται από τα 11 έως τα 17 χρόνια µας. Η εµφάνιση νευρικής ανορεξίας στην ηλικία αυτή, είναι καταστροφική για το µυοσκελετικό σύστηµα, επειδή προκαλεί αµηνόρροια.

Συνεργάστηκε ο ∆ηµήτρης Τσούκας, Ορθοπαιδικός Χειρουργός ∆/ντής Ορθ. Κλινικής

α οστά «χτίζονται» από την παιδική ηλικία. Η ισορροπηµένη διατροφή πρέπει να ξεκινά από το σχολείο, ενώ µετά τα 50 είναι απαραίτητη. Πρέπει να περιλαµβάνει τουλάχιστον 2-3 µερίδες γαλακτοκοµικά προϊόντα. Κατά προτίµηση µε λίγα λιπαρά. Καλό θα ήταν να επιλέγουµε γάλα και γιαούρτι µε 2% έως 3% λιπαρά. Άλλωστε τα τυριά µε ζωικό λίπος πάνω από 30% δεν µας προσφέρουν περισσότερο ασβέστιο από τα light τυριά. Πιο πλούσια σε ασβέστιο θεωρούνται τα κίτρινα τυριά. Χρήσιµα αποδεικνύονται και τα εµπλουτισµένα µε βιταµίνη D γαλακτοκοµικά. Τα πράσινα λαχανικά δεν πρέπει να απουσιάζουν από το τραπέζι. Περιέχουν σηµαντικές ουσίες που συµβάλουν στη διατήρηση υγιών οστών. Τουλάχιστον δύο έως τρεις φορές την εβδοµάδα θα πρέπει να προσλαµβάνουµε υψηλής διατροφικής αξίας φυτική πρωτεΐνη, η οποία βρίσκεται στα όσπρια. Τα ζωικά λίπη παρότι δεν έχουν συνδεθεί ευθέως µε την οστεοπόρωση, πρέπει να αποφεύγονται. Χρειαζόµαστε τον ήλιο για να συνθέσουµε τη βιταµίνη D. Μία βιταµίνη πολύτιµη για την υγεία των οστών. Θα πρέπει να µας «βλέπει» ο ήλιος περισσότερο από µισή ώρα την ηµέρα. Μόνο έτσι βοηθάµε τον οργανισµό να συνθέσει αυτή τη βιταµίνη, η οποία διευκολύνει την απορρόφηση του ασβεστίου. Η πολύωρη ηλιοθεραπεία δεν µας προσφέρει περισσότερη βιταµίνη D. Περπάτηµα και γυµναστική 3 µε 5 φορές την εβδοµάδα βοηθούν το σκελετό µας. Μισή ώρα γρήγορο περπάτηµα και στη συνέχεια ήπιες ασκήσεις µε βαράκια βοηθούν τα οστά µας να µείνουν γερά. Τα βάρη καλό είναι να µην ξεπερνούν τα 3 κιλά για κάθε χέρι ή πόδι που γυµνάζεται. Οι άνθρωποι µεγαλύτερης ηλικίας µπορούν να κάνουν ασκήσεις αντίστασης µέσα στο νερό τουλάχιστον τρεις φορές την εβδοµάδα για να θωρακίσουν τα οστά τους. ∆υναµώνοντας τους µυς µας, θα στηρίξουµε και θα προστατέψουµε τα οστά µας µέχρι τα βαθιά γεράµατα. «Μαχαίρι» θα πρέπει να κόψουµε το κάπνισµα, ιδίως µετά τα 50. Ο καπνός του τσιγάρου σκληραίνει τα αγγεία και εµποδίζει ως ένα βαθµό τον «ανεφοδιασµό» των οστών µε πρωτεΐνες και βιταµίνες. Ο κίνδυνος οστεοπόρωσης είναι κατά 35% µε 40% µεγαλύτερος στους καπνιστές και στις καπνίστριες, επειδή το κάπνισµα «κλέβει» από τα οστά µας ασβέστιο. Η πρώτη εξέταση οστικής πυκνότητας για άνδρες και γυναίκες κρίνεται απαραίτητη µετά τα 50. Στη συνέχεια, συστήνεται προληπτικά µία εξέταση κάθε δύο χρόνια. Ο ρευµατολόγος, ο ορθοπαιδικός ή ο γυναικολόγος θα κρίνει κατά περίπτωση πόσο συχνά πρέπει να επαναλαµβάνονται οι εξετάσεις και αν είναι χρήσιµο να χορηγήσει συµπληρώµατα ή ακόµα και φάρµακα για πρόληψη της οστεοπόρωσης.

18•IN•VITRO•

ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2009

Η δίαιτα για το...

Το διαιτολόγιο µιας µέρας Π Ρ Ω Ι Ν Ο

• 1 ποτήρι φρεσκοστυµµένο χυµό πορτοκαλιού • 1 γιαούρτι µε κοµµένο µέσα ένα ακτινίδιο και γαρνιρισµένο µε µία κουταλιά µέλι ∆ Ε Κ Α Τ Ι Α Ν Ο

• Ποικιλία από 20 περίπου ξηρούς καρπούς χωρίς αλάτι. Μ Ε Σ Η Μ Ε Ρ Ι Α Ν Ο

• 1 πιάτο κοτόσουπα µε λίγο ρύζι και κοµµατάκια κοτόπουλου • 1 φέτα ψωµί ολικής αλέσεως • 2 ακτινίδια ή 5 φράουλες Α Π Ο Γ Ε Υ Μ Α Τ Ι Ν Ο

• Μία κούπα χαµοµήλι και 2 φρυγανιές σικάλεως µε µέλι ∆ Ε Ι Π Ν Ο

• Μία σαλάτα από φρέσκο σπανάκι, µαρούλι, ντοµάτα, καπνιστό σολοµό και ελαιόλαδο.

tips >

Καταναλώνουµε πολλά υγρά (νερό, χυµοί, αφεψήµατα…) και αποφεύγουµε τη βαρυστοµαχιά και τη δυσπεψία που προκαλούν γεύµατα πλούσια σε ζωικά λίπη. Χρήσιµα τρόφιµα στην πρόληψη και αντιµετώπιση του κρυολογήµατος είναι:Το σκόρδο, επειδή περιέχει την ουσία αλλισίνη που έχει αντιµικροβιακή δράση. Το χαµοµήλι, επειδή είναι πλούσιο σε φλαβονοειδή, τα οποία έχουν αντιφλεγµονώδη δράση και το γκρέιπ φρουτ που περιέχει βιταµίνη C και βοηθά στην αποτοξίνωση του ήπατος. Πρέπει να αποφεύγουµε την κατανάλωση αλκοόλ, γιατί επηρεάζει την απορρόφηση των θρεπτικών συστατικών από τις τροφές, αλλά και τα γλυκά, γιατί αδρανοποιούν µία ουσία που «πολεµά» τους ιούς του κρυολογήµατος. Οι πλύσεις του στόµατος µε αλατόνερο συµβάλλουν στην ανάρρωση, καθώς έχει αποδειχτεί ότι καταπραΰνουν τον πονόλαιµο. Επίσης είναι σηµαντικό να ξεκουραστούµε και να µείνουµε σπίτι το πρώτο 24ωρο.

>

> >

Κρυολόγηµα

Πολύτιµες οι σούπες και οι χυµοί φρούτων Συνεργάστηκε ο ∆ηµήτρης Πλατανισιώτης, Παθολόγος ∆/ντής Παθ. Κλινικής

Γρήγορη ανάρρωση µε καλό φαγητό Της Μαρίας Τσιλιµιγκάκη

H

επιλογή της κοτόσουπας από τη µητέρα µας κάθε φορά που ένα κρυολόγηµα µας έριχνε στο κρεβάτι ήταν σοφή. Εξίσου σοφή και η «µανία» της να φάµε καλά για να δυναµώσουµε. Αυτές οι επιλογές σήµερα έχουν επιστηµονικές βάσεις. Έρευνα έχει δείξει ότι κάποια συστατικά της κοτόσουπας λειτουργούν σαν αποσυµφορητικό, περιορίζοντας το οίδηµα των ρινικών κοιλοτήτων. ∆εν είναι όµως το µόνο φαγητό –φάρµακο. Η σπανακόπιτα µας κάνει δυνατούς – µε την προϋπόθεση ότι είναι σπιτική, χωρίς ζωικό λίπος. Το σπανάκι είναι πλούσιο σε β-καροτένιο, βιταµίνη που ενισχύει την «άµυνα» του οργανισµού απέναντι σε ιούς και βακτήρια. Άλλες πηγές β- καροτένιου είναι τα φρούτα και τα λαχανικά µε κίτρινο ή πορτοκαλί χρώµα (βερίκοκο, καρότο), καθώς και λαχανικά µε βαθύ πράσινο χρώµα όπως το µπρόκολο και τα χόρτα. Ένα ροδάκινο την ηµέρα… «νικά» το κρυο-

λόγηµα. Το ροδάκινο όπως και οι φράουλες, τα ακτινίδια και η πιπεριά είναι πλούσια σε βιταµίνη C. Η κατανάλωσή τους συντελεί στην αύξηση παραγωγής λευκοκυττάρων, αντισωµάτων και επαρκών επιπέδων ιντερφερόνων. Οι ιντερφερόνες είναι πρωτεΐνες, οι οποίες παρεµποδίζουν τον πολλαπλασιασµό των ιών. Το ελαιόλαδο δυναµώνει τον οργανισµό µας. Περιέχει βιταµίνη Ε και βοηθά στην παραγωγή µιας ειδικής κατηγορίας λεµφοκυττάρων, τα οποία είναι κύτταρα - άµυνας του οργανισµού. Βιταµίνη Ε λαµβάνουµε και από άλλα φυτικά λάδια και τους ξηρούς καρπούς. Το κόκκινο κρέας είναι δυναµωτικό. Αποτελεί πηγή ψευδαργύρου, ενός ιχνοστοιχείου που συµβάλει στην αύξηση παραγωγής των Τ-λεµφοκυττάρων. Αυτά τα κύτταρα παίζουν σηµαντικό ρόλο στην αµυντική δράση του οργανισµού ενάντια στο κρυολόγηµα. Η καλύτερη πηγή ψευδαργύρου είναι τα στρείδια. Τον βρίσκουµε επίσης στα όσπρια, τα πουλερικά, τα καρύδια κ.α.

20•IN•VITRO•

ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2009

Experience 132 κιλά – κακή διατροφή + θέληση + υποµονή= 97 κιλά

Συνέντευξη στη ∆ήµητρα Τζούβελη

“ ” «Έµαθα να σκέφτοµαι πριν φάω. Μικρές ποσότητες, σπιτικό φαγητό και πολλά µικρά γεύµατα µέσα στην ηµέρα άλλαξαν την εµφάνιση αλλά και τη ζωή µου. Τώρα η καθηµερινότητά µου είναι πιο εύκολη»

ΑΛΕΞΑΝ∆ΡΟΣ ΠΑΠΑΛΕΒΙΖΟΠΟΥΛΟΣ

Ο ΠΑΛΙOΣ ΜΟΥ ΕΑΥΤOΣ «Πριν ενάµιση χρόνο ήµουν 132 κιλά. Πάχυνα µετά το γυµνάσιο. Προσπάθησα πολλές φορές να αδυνατίσω. Επισκέφθηκα και διαιτολόγο. Έχανα κιλά, αλλά µετά τα έπαιρνα διπλά. Τα κιλά µε δυσκόλευαν. Περπατούσα και “φούσκωνα”. ∆υσκολευόµουν να βρω ρούχα. ∆ε χωρούσα πάντα να καθίσω στην καρέκλα. Γυµναζόµουν και λαχάνιαζα. Έπαιζα ποδόσφαιρο ή µπάσκετ από εγωισµό, προσπαθώντας να αποδείξω στον εαυτό µου και τους άλλους ότι µπορώ να αθληθώ. Αλλά τα κιλά µε πρόδιδαν. Έκανα πολλά λάθη στη διατροφή µου. Πίστευα ότι τρώγοντας µια φορά την ηµέρα, θα έχανα βάρος. Γύριζα σπίτι και παράγγελνα φαγητό απ’ έξω. Έτρωγα κακής ποιότητας τροφές και σε µεγάλες ποσότητες. Έτρωγα χωρίς να σκέφτοµαι». ΤΟ «ΜΥΣΤΙΚO» ΤΗΣ ΕΠΙΤΥΧIΑΣ «Αποφάσισα να κάνω δίαιτα πριν ενάµιση χρόνο. Ξύπνησα ένα πρωί και είπα “Ως εδώ. Θα ελαττώσεις το φαγητό”. Είχα κάνει το σηµαντικότερο βήµα. Αποφάσισα να αδυνατίσω. Πρώτος στόχος, τα 100κιλά. Μείωσα την ποσότητα του φαγητού – σπιτικό αυτή τη φορά- τουλάχιστον στο µισό. Έκοψα ψωµί, γλυκά, πολλούς καφέδες. Kαθιέρωσα τα ενδιάµεσα γεύµατα -ένα φρούτο, µια σαλάτα ή δυο φρυγανιές. Τον πρώτο µήνα πεινούσα. Πεινούσα πολύ. Έλεγχα όµως το αίσθηµα της πείνας, βλέποντας µια ταινία, πηγαίνοντας µια βόλτα, ασχολούµενος µε τον ηλεκτρονικό υπολογιστή ή στο τέλος πέφτοντας για ύπνο. Μετά τον δεύτερο µήνα, πεινούσα ολοένα και λιγότερο. Εάν ήθελα να φάω γλυκό, έτρωγα ένα κοµµατάκι σοκολάτα, απλά για να ικανοποιήσω την επιθυµία µου. Έβλεπα ότι η προσπάθειά µου είχε αποτέλεσµα και αυτό µε έκανε να συνεχίσω. Στον χρόνο είχα φτάσει τα 100 κιλά». Ο ΝEΟΣ ΜΟΥ ΕΑΥΤOΣ «Έβαλα δεύτερο στόχο. Να φθάσω 90 κιλά. Αλλά δεν αγχώνοµαι. Έµαθα να σκέφτοµαι πριν φάω. Γυρίζω στο σπίτι και µαγειρεύω, γιατί θέλω να γνωρίζω τι περιέχει το φαγητό που τρώω. Στο ψυγείο υπάρχουν πάντα διαιτητικά τρόφιµα για να ετοιµάσω κάτι. Ακόµη και όταν βγαίνω έξω, επιλέγω το φαγητό που θα παραγγείλω. Όταν αισθάνοµαι ότι πεινάω, το πρώτο που

∆εν ήταν εύκολο αλλά... τα κατάφερα Ο Αλέξανδρος Παπαλεβιζόπουλος κατάφερε αυτό που για τους περισσότερους µοιάζει αδύνατο. Μέσα σε ενάµιση χρόνο έχασε 35 κιλά, αλλάζοντας µόνο τη διατροφή του. Ισχυρή θέληση, υποµονή και σωστή διατροφή είναι το µυστικό της δικής του επιτυχίας.

κάνω είναι να ελέγξω την πείνα µου. Πώς; Κάνοντας πράγµατα που µε ευχαριστούν, όπως βόλτες µε φίλους. Ήδη είµαι στα 97 κιλά. Όµως αισθάνοµαι ότι έχω ακόµη πολύ βάρος. ∆εν ξέρω γιατί συµβαίνει αυτό. Ίσως ο τρίτος στόχος να είναι, εκτός από τους άλλους ανθρώπους, να ξεκινήσω κι εγώ ο ίδιος να βλέπω το “νέο” µου εαυτό...».

•IN•VITRO•21

ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2009

Γνωρίζεις ότι... Νέα φάρµακα ΣΟΎΠΕΡ-ΚΑΤΣΊΚΕΣ «ΝΙΚΟΎΝ» ΤΙΣ ΘΡΟΜΒΏΣΕΙΣ Από το γάλα µεταλλαγµένων κατσικών επιστήµονες δηµιούργησαν ένα νέο φάρµακο, το οποίο αναµένεται να εγκριθεί από τον αµερικανικό FDA, ενώ ήδη από το 2006, έχει εγκριθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Οι συγκεκριµένες κατσίκες, που ζουν σε φάρµα στην κεντρική Μασαχουσέτη, παράγουν στο γάλα τους ανθρώπινες πρωτεΐνες, οι οποίες προλαµβάνουν τη δηµιουργία θρόµβων στο αίµα. Αν εγκριθεί το φάρµακο, τότε ουσιαστικά θα δοθεί το πράσινο φως για την παραγωγή κι άλλων φαρµακευτικών ουσιών από γάλα γενετικά τροποποιηµένων ζώων, τα οποία θα αντιµετωπίζουν σοβαρές ασθένειες όπως την αιµοφιλία, αναπνευστικές νόσους κ.α.

ΤΈΛΟΣ ΣΤΟ ΤΖΕΤ ΛΑΓΚ Ένα νέο φάρµακο που θα ρυθµίζει το βιολογικό µας ρολόι µετά από ένα υπερατλαντικό ταξίδι βρίσκεται στα τελικά στάδια των κλινικών δοκιµών µε θετικά, µέχρι στιγµής, αποτελέσµατα. Η νέα φαρµακευτική ουσία, η τασιµελτεόνη, διεγείρει τους υποδοχείς της µελατονίνης, ορµόνης που µας κοιµίζει ή µας ξυπνά, ανάλογα µε την έκθεσή µας στο φως ή το σκοτάδι. Σύµφωνα µε την ερευνητική οµάδα, το φάρµακο αυτό θα βοηθά τον οργανισµό να ξυπνά και να κοιµάται τη σωστή ώρα, ανάλογα µε τη χώρα που βρίσκεται, ανατρέποντας το πρόγραµµα ύπνου που είχαµε πριν ταξιδέψουµε.

ΦΆΡΜΑΚΟ ΓΙΑ ΤΗ ΧΡΌΝΙΑ ΨΩΡΊΑΣΗ ΣΕ ΠΑΙ∆ΙΆ Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή Φαρµάκων ενέκρινε τη χορήγηση ενός βιολογικού φαρµάκου σε παιδιά για την αντιµετώπιση της χρόνιας ψωρίασης κατά πλάκας. Πρόκειται για την ουσία ετανερσέπτη, η οποία χρησιµοποιείται για τη θεραπεία της ψωρίασης σε ενήλικες από το 2004. Η χρήση του συγκεκριµένου φαρµάκου πλέον θα επιτρέπεται σε ασθενείς από 8 έως 17 ετών, στους οποίους η νόσος δεν µπορεί να ελεγχθεί από άλλες συστηµατικές θεραπείες ή φωτοθεραπείες. Η έγκριση δόθηκε µετά από µελέτη σε παιδιά και εφήβους, η οποία έδειξε ότι το 57% των ασθενών, που έλαβαν την ουσία επί 12 εβδοµάδες, παρουσίασαν βελτίωση.

Χάπι news

Tης Κατερίνας Γαρουφάλλου

Eλπίδες για το AIDS

! ο λ ε κ γ ά κ . . . α δ ί Για βλεφαρ

Κ

υκλοφόρησε αρχικά για τη θεραπεία του γλαυκώµατος και αποδείχθηκε ότι δηµιουργεί βλεφαρίδες… «βεντάλια»! Επιστηµονικές µελέτες έδειξαν ότι µία από τις ανεπιθύµητες ενέργειές του είναι ότι προκαλεί επιµήκυνση των βλεφαρίδων µέσα σε µερικές µέρες. Αυτή η παρενέργεια κάθε άλλο παρά ανεπιθύµητη είναι από τις εταιρείες καλλυντικών. Ενδεικτικό του κέρδους που θα έχει το νέο προϊόν, είναι το γεγονός ότι οι πωλήσεις µάσκαρας και άλλων καλλυντικών προϊόντων για τα µάτια ξεπερνούν τα 450 εκατοµµύρια ευρώ στη Βρετανία.

Οι καλλυντικές ιδιότητες του φαρµάκου εκτιµάται πως αξίζει πλέον εκατοµµύρια! «Το «µαγικό» συστατικό τού Latisse είναι οι προσταγλανδίνες. Όταν καταλάβουµε καλύτερα τη διαδικασία, θα µπορούσε να χρησιµοποιηθεί για τη θεραπεία της αλωπεκίας και άλλα προβλήµατα ανάπτυξης τριχών», επισήµανε η Βάλερι Ράνταλ, καθηγήτρια Βιοϊατρικών Επιστηµών στο Πανεπιστήµιο του Μπράντφορντ.. Η φαρµακευτική µάσκαρα έλαβε την έγκριση κυκλοφορίας της αµερικανικής Υπηρεσίας Τροφίµων και Φαρµάκων για να χορηγείται για «δραστική επιµήκυνση βλεφαρίδων» και σύντοµα θα κυκλοφορήσει και στην Ελλάδα.

Σε αυτοκόλλητο για το δέρµα κυκλοφορεί πλέον νέο φάρµακο για την Αλτσχάιµερ. Ετσι οι ασθενείς δεν θα... ξεχνούν να το πάρουν όπως συµβαίνει µε τα χάπια τους

Κλινικές µελέτες ενός νέου φαρµάκου για το AIDS, που κυκλοφόρησε πρόσφατα και στην Ελλάδα, επιδεικνύουν ιδιαίτερα ενθαρρυντικά αποτελέσµατα. Ο αναστολέας CXCR4” όπως λέγεται το φάρµακο, σταµατάει τον ιό HIV πριν εισχωρήσει στα κύτταρα του οργανισµού και τα καταστρέψει. Για να λάβει κάποιος τη συγκεκριµένη αγωγή πρέπει να ποβληθεί σε ειδικές εξετάσεις προκειµένου να διαπιστωθεί αν η ουσία ταιριάζει στο προφίλ του.

24 ώρες χωρίς... πίεση Νέο φάρµακο για την υπέρταση κυκλοφόρησε στην Ελλάδα εδώ και περίπου ένα µήνα. Πρόκειται για την πρώτη αντιυπερτασική αγωγή που κυκλοφορεί µετά από δέκα χρόνια. Υπόσχεται ρύθµιση της αρτηριακής πίεσης για 24 ώρες και µείωση των πιθανοτήτων αιφίδιου εγκεφαλικού και καρδιακού επεισοδίου. Η ρύθµιση της υπέρτασης θα µειώσει την πιθανότητα πρόκλησης βλαβών σε ζωτικά όργανα, που µέχρι τώρα επηρέαζε η υψηλή αρτηριακή πιέση. «Το νέο φάρµακο, η αλισκιρένη, ανήκει στην κατηγορία “άµεσος αναστολέας της ρινίνης” και είναι πολλά υποσχόµενη ουσία, διότι ρυθµίζει αποτελεσµατικά την αρτηριακή πίεση.

22•IN•VITRO•

Καρδιά Cover story

ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2009

•IN•VITRO•23

ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2009

Μιχάλης Κεφαλογιάννης, ΘανάσηςΤροµπούκης, ∆ήµητρα Τζούβελη Συνεργάστηκε ο Ιωάννης Λεκάκης, Αναπληρωτής Καθηγητής Καρδιολογίας

Ζήσε µε την

Καρδιά σου! Ζήσε τα όλα. Ζήσε µε το συναίσθηµα και όχι µε τη λογική. Ζήσε µε

υπερβολικά την υγεία τους, είναι ζήτηµα αν ζουν 2 εβδοµάδες πα-

την καρδιά σου! Ευχή ή κατάρα; Ευχή, αν η καρδιά σου είναι γερή.

ραπάνω απ’ αυτούς που αδιαφορούν γι’ αυτήν, υποστηρίζουν.

Κατάρα, αν ζεις µε το φόβο ότι µία µέρα θα σε προδώσει. Εσύ...

Πρωτότυπη και επικίνδυνη θεωρία, λένε άλλοι. Όλοι ωστόσο συµ-

εγώ... ο καθένας µας αποφασίζει για το... πεπρωµένο του. Για το

φωνούν σε ένα πράγµα: Οι καρδιοπάθειες µπορούν σήµερα σε µε-

πώς θα ζήσει. Θα καπνίσει; Θα γυµναστεί; Τι θα τρώει; Ποσό θα

γάλο βαθµό να προληφθούν. Να διαγνωστούν έγκαιρα και µε ακρί-

τρώει; Θα επιτρέπει να τον αγχώνουν; Με τι θα αγχώνεται ο ίδιος;

βεια. Να αντιµετωπιστούν αποτελεσµατικά. Σε λίγα χρόνια θα µι-

Θα πίνει πολύ; Πόσο θα γελάει; Θέλει να γελάει; Πώς να αγαπάει;

λάµε λιγότερο για τις καρδιαγγειακές νόσους. Όλα αλλάζουν από

Αφήνει να τον αγαπούν; Η γνώση για την υγειά της καρδιάς είναι

µέρα σε µέρα. Γονιδιακή προσέγγιση, νεότερα φάρµακα, εξελισ-

πλέον ξεκάθαρη. Και απόλυτα τεκµηριωµένη. Οι περισσότεροι

σόµενες τεχνικές απόφραξης των βουλωµένων αρτηριών. Η επα-

γνωρίζουµε τι µας βλάπτει και τι µας ωφελεί. Στη θεωρία. Στην

νάσταση στην καρδιολογία είναι πολύ κοντά. Ένα µέρος της έχει

πράξη το ξεχνάµε. Έτσι µας βολεύει. Επιλεγούµε τον εύκολο δρό-

ήδη συντελεστεί. Και τι έγινε; Πάντα θα υπάρχουν άνθρωποι µε

µο. Όµως ήρθε η ώρα να προσαρµοστούµε στα νέα δεδοµένα. Να

οξύ έµφραγµα του µυοκαρδίου. Εκτός κι αν βρεθεί ο τρόπος να µη

κάνουµε κάτι καλό για την καρδιά µας. Σίγουρα µπορούµε. Το µόνο

φθείρονται οι στεφανιαίες αρτηρίες. Να µη σκληραίνουν και να µη

που δεν µπορούµε, είναι να διαλέξουµε τους γονείς µας. Είναι τα

θροµβώνονται. Τότε θα πάψω πραγµατικά να ανησυχώ. Θα ξεχάσω

γονίδια που κουβαλάµε. Υπεύθυνα -ως ένα βαθµό- για όσα θα µας

ότι ο πατέρας µου έπαθε έµφραγµα. ∆εν θα σκέφτοµαι ότι αργά η

συµβούν. Όχι όµως ικανά να µας τροµοκρατούν µια ζωή. Αποτε-

γρήγορα θα έρθει και η σειρά µου. Ευτυχώς! Θα ζήσω µε την...

λούν ισχυρό άλλοθι για κάποιους επιστήµονες. Όσοι προσέχουν

καρδιά µου! Μ.Κ.

24•IN•VITRO•

ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2009

Καρδιά Cover story

Ε

Ο χάρτης της Καρδιάς

Το πλέον πολύτιµο όργανο του σώµατός µας µαζί µε τον εγκέφαλο

01

χει µέγεθος γροθιάς. H ισχύς της ισοδυναµεί µε αυτή που ασκούν οι µύες και των δύο ποδιών µαζί. Κι όµως, ο σύγχρονος τρόπος ζωής την αποδυναµώνει. Κάθε χρόνο στην Ελλάδα καταγράφονται 25.000 νέα περιστατικά στεφανιαίας νόσου. Ένα στα τρία Ελληνόπουλα κάτω των 10 ετών έχει υψηλή χοληστερόλη. Μελέτη δείχνει πως ένας στους τέσσερις εφήβους κινδυνεύει από πρόωρο µεταβολικό σύνδροµο. Ενός «κοκτέιλ» παραγόντων κινδύνου που οδηγούν σε στεφανιαία νόσο. ΚAΠΝΙΣΜΑ, ΖΩΙΚO ΛIΠΟΣ ΚΑΙ ΚΑΘΙΣΤΙΚH ΖΩH σκληραίνουν τα αγγεία που αιµατώνουν την καρδιά. Είναι ζήτηµα χρόνου η εµφάνιση της αθηρωµατικής πλάκας. ∆ιαδικασία που ξεκινά από την παιδική ηλικία. Η ΣΤΕΦΑΝΙΑIΑ ΝOΣΟΣ πολλές φορές δεν έχει πόνο. Μερικές φορές παρουσιάζεται σαν στηθάγχη, δηλαδή πόνος πίσω από το στέρνο µε αντανάκλαση στην κάτω γνάθο, στα χέρια και την πλάτη. Άλλες φορές οι ασθενείς εµφανίζουν δύσπνοια, αρρυθµίες και εύκολη κούραση. Εντούτοις στην πλειονότητα των περιπτώσεων η στεφανιαία νόσος είναι ασυµπτωµατική. Η σταθερή στηθάγχη εκδηλώνεται µετά από µια κουραστική εργασία ενώ η ασταθής εµφανίζεται αιφνίδια, ανεξάρτητα από τη σωµατική κόπωση. Γι’ αυτό είναι πιο επικίνδυνη. Στους άνδρες, η πρώτη εκδήλωση στεφανιαίας νόσου συνήθως είναι το έµφραγµα.

04

Ο καρδιακός µυς αντλεί και προωθεί 5 λίτρα αίµατος το λεπτό. Η πίεση είναι τόση που θα µπορούσε να εκσφενδονίσει το αίµα εννέα µέτρα έξω από το σώµα.

Στο By - Pass παρακάµπτεται η στένωση µε µόσχευµα από τον ασθενή, τροφοδοτώντας την καρδιά µε αίµα.

02

05

Οι µεταλλικοί νάρθηκες στηρίζουν την αρτηρία µετά τη διάνοιξη της στένωσης µε µπαλονάκι και µειώνουν την πιθανότητα επαναστένωσης του αγγείου.

Το έµφραγµα εκδηλώνεται όταν η αθηρωµατική πλάκα σπάσει και ο θρόµβος διακόψει τη ροή του αίµατος προς την καρδιά.

03

06

Η περίσσεια της χοληστερόλης δηµιουργεί µία «κρούστα», την αθηρωµατική πλάκα, στο εσωτερικό των αρτηριών, δυσκολεύοντας τη ροή του αίµατος.

Οι στεφανιαίες αρτηρίες µεταφέρουν οξυγόνο και θρεπτικά συστατικά στο µυ της καρδιάς.

Γουίλιαµ Μπρόντι, πρόεδρος του Πανεπιστηµίου Τζονς Χόπκινς, ενός από τα σηµαντικότερα κέντρα ιατρικής έρευνας στον κόσµο. Σήµερα τα διαγνωστικά εργαλεία µπορούν να ανιχνεύσουν τη νόσο στα πρώτα της στάδια. Τότε που είναι πιο επικίνδυνη. Νεότερες απόψεις θέλουν µία στενωµένη αρτηρία κατά 10% έως 50% πιο επικίνδυνη για έµφραγµα από κάποια άλλη που έχει φράξει σε ποσοστό

«ΕΝΑ ΓΡΑΜΜAΡΙΟ ΠΡOΛΗΨΗΣ αντιστοιχεί σε ένα κιλό θεραπείας» είχε δηλώσει ο ∆ρ

Τα µυστικά Μη φοβάστε την αγκαλιά. Μελέτες δείχνουν ότι όσοι την απολαµβάνουν, εµφανίζουν λιγότερες πιθανότητες για καρδιαγγειακό νόσηµα. ∆εν είναι τυχαίο ότι όσοι ζουν µε συντρόφους έχουν πιο γερή καρδιά από τους εργένηδες.

Ακούστε το αγαπηµένο σας τραγούδι και κάντε την καρδιά σας πιο δυνατή. Ακόµη κι αν αυτό είναι το χέβι µέταλ, η διάµετρος των αρτηριών µεγαλώνει κατά 26%. Αντίθετα οι δυσάρεστοι ήχοι σκληραίνουν τις αρτηρίες και µειώνουν τη διάµετρό τους παροδικά.

>

>

Προσθέστε τουλάχιστον µία ώρα ύπνου κάθε βράδυ. Έρευνες δείχνουν ότι η αρτηριοσκλήρυνση ενδεχοµένως εµφανίζεται συχνότερα σε ανθρώπους που κοιµούνται λιγότερο από πέντε ώρες. Ο ύπνος φαίνεται ότι είναι πιο ωφέλιµος για τις γυναίκες, παρά για τους άνδρες.

>

>

> Αν έχετε λιγότερους από 70 παλµούς το λεπτό, η καρδιά σας θα µείνει δυνατή µέχρι τα βαθιά γεράµατα. Πάνω από τους 80 σφυγµούς ο καρδιακός µυς κουράζεται. Mε τα χρόνια γίνεται ευάλωτος στην καρδιακή νόσο.

Όχι µόνο το κόκκινο αλλά και το λευκό κρασί προστατεύει την καρδιά. Περιέχει την ουσία ρεσβερατρόλη, η οποία έχει αντιοξειδωτική δράση και προστατεύει τις αρτηρίες. Η ουσία αυτή βρίσκεται στη φλούδα των σταφυλιών, τα µούρα, τα φιστίκια και τα φασόλια.

πάνω από 70%. Ο λόγος; Στις µικρές στενώσεις είναι πιο εύκολο να αποκοπούν αθηρωµατικές πλάκες και να δηµιουργήσουν θρόµβους στο εσωτερικό των αρτηριών. ΓΙΑ ΤΗ ∆ΙAΓΝΩΣΗ το καρδιογράφηµα δεν αρκεί. Για να ολοκληρωθεί η διάγνωση µπορεί να χρειαστεί δοκιµασία κόπωσης, σπινθηρογράφηµα µυοκαρδίου, υπερηχογράφηµα καρδιάς µετά από χορήγηση ενός συγκεκριµένου φαρµάκου (το οποίο κάνει ότι και η κόπωση) ή η κλασική στεφανιογραφία. Μία νέα αναίµακτη παραλλαγή της κλασικής στεφανιογραφίας είναι η αξονική τοµογραφία καρδιάς, η οποία απεικονίζει την καρδιά σε τρεις διαστάσεις. Η εξέταση του µέλλοντος θα είναι ένα τρισδιάστατο ταξίδι µέσα στα στεφανιαία αγγεία. Η εφαρµογή του αναµένεται τα επόµενα δύο χρόνια.

OΛΟΙ ΛEΝΕ OΤΙ Η ΜΕΣΟΓΕΙΑΚH ∆IΑΙΤΑ είναι ευεργετική για τα αγγεία. Εµείς τη σνοµπάρουµε. Θέση στο ράφι µας έχουν πάρει πλέον τα εµπλουτισµένα τρόφιµα, τα οποία αν και βοηθούν ως ένα βαθµό στην πρόληψη της στεφανιαίας νόσου, εντούτοις δεν είναι πανάκεια. Το µέλλον είναι η διατροφογενωµική και η διατροφογενετική. Επιστήµες που δίνουν εξατοµικευµένα διαιτολόγια για την αντιµετώπιση παθήσεων όπως η στεφανιαία νόσος.

•IN•VITRO•25

ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2009

Γ Ν Ω Μ Η...

«Χαµογελάστε στο... στρες» Του Χαράλαµπου Βλαχόπουλου*

Σ

τρες διάρκειας 3 λεπτών ήταν ικανό να σκληρύνει για τουλάχιστον µισή ώρα τις µεγάλες αρτηρίες εθελοντών που συµµετείχαν σε µελέτες της Μονάδας Περιφερικών Αγγείων της Α΄ Πανεπιστηµιακής Καρδιολογικής Κλινικής στο Ιπποκράτειο ΓΝΑ. Αντίθετα, όταν οι εθελοντές παρακολούθησαν ένα σύντοµο απόσπασµα µίας κωµικής ταινίας, η λειτουργία των αγγείων τους βελτιώθηκε σηµαντικά. Το γέλιο έκανε τις αρτηρίες τους πιο ελαστικές.

Tο 30% του κινδύνου για οξύ έµφραγµα του µυοκαρδίου µπορεί να αποδοθεί στο ψυχολογικό κοινωνικό στρες. Αυτό δείχνει η µελέτη INTERHEART, µια από τις σπουδαιότερες επιδηµιολογικές µελέτες για την καρδιά. ∆εν είναι τυχαίο ότι στο σεισµό του Λος Άντζελες το 1994 πενταπλασιάστηκε ο αριθµός των ανθρώπων που έχασαν τη ζωή τους αιφνίδια µετά από καρδιακή προσβολή.

Έµφραγµα σαν κεραυνός 6,0

Aν η περίµετρος της µέσης σας ξεπερνά τα 102 εκ. (άνδρες) και τα 88 εκ. (γυναίκες) έχετε αυξηµένο κίνδυνο να εµφανίσετε καρδιαγγειακή νόσο τα επόµενα χρόνια.

8,7 22

10

13

Πλάτη

96

30

έχουν την αίσθηση ότι τους διαπερνά καυτό σίδερο στο κέντρο του στήθους. Λιγότεροι αναφέρουν πόνο αριστερά ή δεξιά της καρδιάς. Πολλοί νοµίζουν αρχικά ότι ο πόνος στο στήθος σχετίζεται µε το στοµάχι. Σπανιότερα εµφανίζεται πόνος στο κεφάλι και την κοιλιά.

29

16,7% πονούν στην πλάτη και όχι στην περιοχή της καρδιάς. Οι περισσότεροι από αυτούς αναρωτιούνται τι τους συµβαίνει καθώς δεν πάει ο νους τους στο έµφραγµα του µυοκαρδίου.

Στη λίστα των ψυχολογικών παραγόντων που επιδρούν δυσµενώς στην καρδιαγγειακή λειτουργία συµπεριλαµβάνονται το στρες στον εργασιακό χώρο, η χαµηλή κοινωνική / οικονοµική κατάσταση, η χρόνια ψυχολογική φόρτιση και το αίσθηµα απόγνωσης.

*Λέκτορας Καρδιολογίας, Α΄ Πανεπιστηµιακή Καρδιολογική Κλινική Ιπποκράτειο Γ.Ν.Α. Υπεύθυνος Μονάδας Περιφερικών Αγγείων

16,7

96%

3

Κάποιοι άνθρωποι έχουν διπλάσιο κίνδυνο εµφάνισης στηθάγχης, εµφράγµατος του µυοκαρδίου και στεφανιαίας νόσου γενικότερα. Αυτοί ανήκουν στον Τύπο Προσωπικότητας Α, όπως φάνηκε το 1980 από τη µελέτη Φράµινγκχαµ. Εκδηλώνουν θυµό, ένταση, στρες κατά τη διάρκεια της ηµέρας, τα συναισθήµατά τους µεταβάλλονται και έχουν υψηλές φιλοδοξίες.

Φαίνεται ότι οι δυσάρεστες ψυχολογικές καταστάσεις διαταράσσουν άµεσα την ισορροπία του αυτόνοµου νευρικού συστήµατος και του επιπέδου σηµαντικών ορµονών (αδρεναλίνη, κορτιζόλη) ή την ευαισθησία σε αυτές (αυξηµένη αντίσταση στην ινσουλίνη). Παράλληλα, η επαναλαµβανόµενη έκθεση σε στρες προκαλεί δυσλειτουργία των αγγείων και της ικανότητάς τους να διαστέλλονται. Το άγχος συµβάλλει στην υπερέκκριση βιοχηµικών ουσιών όπως ακριβώς συµβαίνει σε καταστάσεις φλεγµονής. Η αρτηριακή πίεση αυξάνεται, και εµφανίζονται αρρυθµίες.

Ποια σηµεία του σώµατος πονούν στο έµφραγµα του µυοκαρδίου

30% Όλοι οι αριθµοί αντιστοιχούν στην κλίµακα τοις εκατό. ΠΗΓΗ: Μπουντούλας Χ, Γκελερής Π: Στεφανιαία νόσος 1990

εµφανίζουν πόνο στο αριστερό χέρι, στο ύψος της µασχάλης. Ο πόνος στο αριστερό χέρι είναι πιο συχνός απ’ ό,τι στο δεξί. Αρκετοί ασθενείς παραπονέθηκαν για πόνο κάτω από το σαγόνι και στη βάση του λαιµού.

26•IN•VITRO•

ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2009

Καρδιά Cover story

Τα 7 καρδιοχτύπια... Όλα τα νεότερα για τους παράγοντες που σχετίζονται µε τη στεφανιαία νόσο

Παχυσαρκία Οι παχύσαρκοι άνδρες έχουν 2 φορές µεγαλύτερη πιθανότητα για στεφανιαία νόσο, ενώ οι γυναίκες 2,5 φορές. Ρόλο «κλειδί» έχει το ενδοκοιλιακό λίπος.

Ιστορικό Αν ο πατέρας ή ο αδελφός υπέστη έµφραγµα πριν τα 55 και η µητέρα ή η αδελφή πριν τα 65, τότε διατρέχουµε 2.2 φορές µεγαλύτερο κίνδυνο να συµβεί και σε µας.

Ποιος, πού, πότε; Αν ήταν πάντα καλοκαίρι, κάθε ηµέρα... Κυριακή, µε σταθερή θερµοκρασία στους 23,3 βαθµούς Κελσίου και ελάχιστη υγρασία... σχεδόν κανείς δεν θα πάθαινε έµφραγµα του µυοκαρδίου. ∆εν υπάρχει εξήγηση. Είναι επιδηµιολογική παρατήρηση.

Μ

όλις άρχισε ο τελικός του Euro. Ο Βαγγέλης, ταξιτζής ετών 48, παρακολουθεί µε τους φίλους του το παιχνίδι. Έχει «εξαφανίσει» µια τηγανιά πατάτες και τέσσερα σουβλάκια. Σε κάθε χαµένη ευκαιρία οι αρτηρίες του σκληραίνουν. Είναι αγχώδης τύπος. Πάντα έτοιµος για καβγά. Αλλά και... συναισθηµατικός. Τα κρατάει όλα µέσα του. Εξετάσεις κάνει σπάνια. Πιστεύει ότι έχει λίγη χοληστερίνη. Όµως δεν ξέρει. Καπνίζει από τα 19. Άσκηση; Μην µπερδεύεστε. Βλέπει µπάλα... δεν παίζει! Κι άλλη χαµένη ευκαιρία . Κάνει πλάκα για τα κιλά του. «Αυτά είναι η περιουσία µου». ∆οκάρι. Του ανεβαίνει το αίµα στο κεφάλι. Κοκκινίζει και αρχίζει να αισθάνεται δυσφορία. Πιάνει µε τα χέρια το στήθος του. Αισθάνεται σαν να τον πατάει ελέφαντας. Χάνει το παιχνίδι! ∆ύο µέρες µετά, στην εντατική, µαθαίνει ότι πήραµε το Euro. Ευτυχώς ζει. Ζει µετά από ένα οξύ έµφραγµα του µυοκαρδίου. ΑΝ Ο ΒΑΓΓEΛΗΣ δεν είναι ο χαρακτηριστικός τύπος ανθρώπου που κινδυνεύει από έµφραγµα, τότε ποιος είναι;

>

Κάπνισµα Μειώνει την «καλή» χοληστερόλη και προκαλεί σκλήρυνση των αγγείων. Είναι ο πρώτος παράγοντας κινδύνου για έµφραγµα σε ανθρώπους ηλικίας κάτω των 35 ετών.

>

Σακχαρώδης ∆ιαβήτης Το 40% των διαβητικών παθαίνουν έµφραγµα. Σήµερα οι διαβητικοί είναι εν δυνάµει καρδιοπαθείς ακόµη και αν δεν έχουν εµφανίσει κανένα σύµπτωµα.

>

>

Υπέρταση Αύξηση της µεγάλης πίεσης κατά 20 mmHg και της µικρής κατά 10mmHg διπλασιάζει τον κίνδυνο σοβαρού εµφράγµατος. Η ρύθµισή της µε φάρµακα µειώνει τον κίνδυνο κατά 25%.

>

>

> Χοληστερόλη Μείωση 1% της κακής χοληστερόλης µειώνει τον κίνδυνο εµφράγµατος κατά 2%. Η µείωση της κακής χοληστερόλης και των τριγλυκερίδιων όµως δεν αρκεί. Πρέπει να ανέβει και η «καλή».

Φύλο Στους τρεις άνδρες που έχουν υποστεί έµφραγµα, αντιστοιχεί µόνο µία γυναίκα. Αρκεί να µην είναι καπνίστρια, γιατί τότε µπορεί να υποστεί έµφραγµα ακόµα και πριν από την εµµηνόπαυση.

Φάρµακα για τη στεφανιαία

Με τουλάχιστον 3 παράγοντες κινδύνου και ισχυρή κληρονοµικότητα προκάλεσε την τύχη του. ∆εν είναι όµως ο µόνος.

Είναι πολλά, αλλά το µυστικό ένα. Χωρίς αλλαγή στον τρόπο ζωής, κανένα χάπι δεν έχει «µαγικές» ιδιότητες.

ΚΑΤΆ ΤΗ ∆ΙAΡΚΕΙΑ του Μουντιάλ της Γερµανίας το 2006 αυξήθηκαν σηµαντικά οι επείγουσες µεταφορές σε νοσοκοµεία µετά από έµφραγµα του µυοκαρδίου. Πού συµβαίνουν τα περισσότερα εµφράγµατα; Εκτός από το γήπεδο σηµειώνονται στο γραφείο. Στη σύΣτατιστικές αποδεικνύουν ότι σκεψη µε τον δύστροπο διευθυντα περισσότερα εµφράγµατα τή. Στο σπίτι. Στο συµβαίνουν συγκεκριµένες τραπέζι µετά από ένα υπερβοώρες, ηµέρες και εποχές λικό γεύµα. Στη µέση του δρόµου. Στον καβγά για το πάρκινγκ. Στο καζίνο. Πάνω στη ρουλέτα. Στην τράπεζα. Στις ληξιπρόθεσµες οφειλές. Μετά από χρήση ναρκωτικών. Στο κρεβάτι. Μετά το σεξ- ευτυχώς σπάνια. Στη µεγάλη χαρά. Στη µεγάλη λύπη.

ΣΤΑΤΙΝΕΣ. Μειώνουν τα επίπεδα της «κακής» χοληστερόλης (LDL) στο αίµα. Πρόσφατη µελέτη Βρετανών ερευνητών «προσθέτει» και ένα ακόµη όφελος. Οι στατίνες καθυστερούν τη διαδικασία γήρανσης των αγγείων της καρδιάς. ΒΗΤΑ ΑΝΑΣΤΟΛΕΙΣ. Επιβραδύνουν τον καρδιακό ρυθµό και µειώνουν την αρτηριακή πίεση. Σε ανθρώπους µε άσθµα ή βρογχίτιδα προκαλούν επιδείνωση των συµπτωµάτων από το αναπνευστικό σύστηµα. ΑΣΠΙΡΙΝΗ. Μια ασπιρίνη την ηµέρα...το έµφραγµα κάνει πέρα. Πρέπει να χορηγείται δια βίου, αν δεν υπάρχουν αντενδείξεις (π.χ. πεπτικά προβλήµατα). Η ηµερήσια δόση κυµαίνεται από 100- 325mg. ΝΙΤΡΩ∆Η. Χορηγούνται σε ασθενείς µε στηθάγχη για την αντιµετώπιση του πόνου και τη βελτίωση της παροχής αίµατος προς την καρδιά. ΑΝΑΣΤΟΛΕΙΣ ΤΩΝ ∆ΙΑΥΛΩΝ ΑΣΒΕΣΤΙΟΥ. ∆ιαστέλλουν τις στεφανιαίες αρτηρίες και βελτιώνουν τη ροή του αίµατος στον µυ της καρδιάς. Ενδείκνυνται στις περιπτώσεις ασθενών µε στηθάγχη. ΑΝΑΣΤΟΛΕΙΣ ΤΟΥ ΜΕΤΑΤΡΕΠΤΙΚΟΥ ΕΝΖΥΜΟΥ. Συµβάλλουν στη µείωση της αρτηριακής πίεσης και στη βελτίωση της λειτουργίας του ενδοθηλίου που βρίσκεται στο εσωτερικό των αρτηριών. Σταθεροποιούν τις ευάλωτες αθηροσκληρητικές πλάκες. ΑΛΛΑΓΗ ΤΟΥ ΤΡΟΠΟΥ ΖΩΗΣ. Αυτό το «φάρµακο» έχει µεγάλη αποτελεσµατικότητα όταν συνδυάζεται µε τα υπόλοιπα. Θυµηθείτε: περισσότερη άσκηση, λιγότερο σωµατικό βάρος και καθόλου τσιγάρο «θωρακίζουν» την υγεία της καρδιά σας.

ΑΚOΜΑ ΚΑΙ ΣΤΑ ΣΚΑΛΙA του νοσοκοµείου παρότι το καρδιογράφηµα λίγα λεπτά πριν ήταν φυσιολογικό. Συµπέρασµα; Το έµφραγµα «χτυπά» απροειδοποίητα. Παντού! ΣΤΑΤΙΣΤΙΚEΣ αποδεικνύουν ότι τα περισσότερα εµφράγµατα συµβαίνουν συγκεκριµένες ώρες, ηµέρες και εποχές. Τις πρώτες πρωινές ώρες όταν το συµπαθητικό νευρικό σύστηµα οδηγεί τα αγγεία σε σπασµό και θρόµβωση. Τη ∆ευτέρα. Όταν το άγχος της εβδοµάδας «χτυπάει κόκκινο». Αντίθετα Τρίτη και Κυριακή καταγράφονται τα λιγότερα εµφράγµατα. Τον ∆εκέµβρη. Όταν αυξάνονται οι λοιµώξεις. Όταν έχει κρύο και υγρασία. Στους 5,9 βαθµούς Κελσίου και 72,6% υγρασία. Τον Ιούνιο συµβαίνουν τα λιγότερα καρδιακά επεισόδια.

•IN•VITRO•27

ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2009

Ιατρεία για τη στεφανιαία νόσο και το έµφραγµα σελ. 53 Για περισσότερες πληροφορίες: Ελληνικό Ίδρυµα Καρδιολογίας, www.elikar.gr

ΠΡΩΤΕΣ BΟΗΘΕΙΕΣ

1 Έµφραγµα

Ο ΒΗΜΑ

ή εγκεφαλικό; Καλέστε αµέσως ασθενοφόρο. Τηλεφωνήστε στον οικογενειακό σας ιατρό για να σας βοηθήσει να αναγνωρίσετε αν πρόκειται για έµφραγµα ή εγκεφαλικό. Το πρώτο εκδηλώνεται συνήθως µε πόνο. Το εγκεφαλικό χαρακτηρίζεται από αδυναµία στον λόγο και την κίνηση στη µία πλευρά του σώµατος.

2 Πρώτες βοήθειες

Ο ΒΗΜΑ Ο ασθενής πρέπει να µεταφερθεί το συντοµότερο σε οργανωµένο νοσοκοµείο. Πριν συµβεί αυτό τοποθετήστε τον σε καρέκλα ή βοηθήστε τον να ξαπλώσει για να µην κουράζεται η καρδιά του. Χαλαρώστε τα ρούχα του, ιδίως στην περιοχή του στέρνου και της κοιλιάς και δώστε του να µασήσει µια ασπιρίνη. Εάν έχει χάσει τις αισθήσεις του, κάντε µαλάξεις στο στέρνο.

3Ο Ασπιρίνη ΒΗΜΑ

ή υπογλώσσιο; Η ασπιρίνη βελτιώνει την κυκλοφορία του αίµατος στο φραγµένο αγγείο. Η χορήγησή της αντενδείκνυται για όσους κινδυνεύουν από γαστρορραγία ή είναι αλλεργικοί. Η ασπιρίνη απαγορεύεται επίσης όταν υπάρχει ακόµα και υποψία για αιµορραγικό εγκεφαλικό επεισόδιο. Το υπογλώσσιο χάπι δεν είναι απαραίτητα αποτελεσµατικό στο έµφραγµα του µυοκαρδίου. Αντίθετα µπορεί να φέρει το αντίθετο αποτέλεσµα αν χορηγηθεί σε ανθρώπους µε χαµηλή πίεση.

Π. Βακρινός: «Το έµφραγµα µε έκανε πιο δυνατό»

E

ζησε µία ζωή µέσα στα νοσοκοµεία. Ο κ. Παναγιώτης Βακρινός έπαθε το πρώτο οξύ έµφραγµα του µυοκαρδίου σε ηλικία µόλις 28 χρονών. «Ήµουνα µέσα σε όλα…» λέει χαµογελώντας. Κοινωνικός, δραστήριος… αλλά ταυτόχρονα πειθαρχηµένος. ∆εν κάπνιζε, δεν έπινε, µόνο ξενυχτούσε µερικές φορές µε τους φίλους του. ΞΗΜΕΡΏΜΑΤΑ, ΕΊΚΟΣΙ ΧΡΌΝΙΑ ΠΡΙΝ. Ξυπνάει από έναν οξύ πόνο στο στήθος. ∆εν µπορεί να πάρει ανάσα. Μεταφέρεται στο νοσοκοµείο µε δύο ώρες καθυστέρηση. Μπαίνει αµέσως στην εντατική. «Οι γιατροί δεν κοιτούσαν τους γονείς µου στα µάτια. Κοιτούσαν στον ουρανό… Θα είναι θαύµα αν τα καταφέρει… τους έλεγαν». Κι όµως τα κατάφερε. « Το ενθύµιό µου από εκείνη τη νύχτα είναι ο θρόµβος στην καρδιά, ο οποίος υπάρχει εκεί ακόµα και σήµερα». Η ΠΕΡΙΠΈΤΕΙΆ ΤΟΥ έγινε αφορµή να εξεταστεί όλη η οικογένεια. Η µητέρα του διαγνώσθηκε µε υπερχοληστεριναιµία, ενώ ο ίδιος ήταν ακόµα στο νοσοκοµείο. Ο αδελφός της είχε πεθάνει πριν κλείσει τα 55 από καρδιά. Ο ίδιος, όπως έµαθε εκ των υστέρων, είχε υψηλή χοληστερόλη από παιδί χωρίς να το γνωρίζει. Ήταν κληρονοµική. ΤΈΣΣΕΡΑ ΧΡΌΝΙΑ ΜΕΤΆ ήρθε το δεύτερο έµφραγµα. Ευτυχώς ήταν ελαφρύ. Μερικά χρόνια αργότερα παθαίνει και τρίτο οξύ στεφανιαίο επεισόδιο. Η καρδιά του ήταν σχεδόν κατεστραµµένη. «Βγήκα στη σύντα-

ξη από 28 χρόνων παιδί… αλλά αποφάσισα ότι δεν θα ζήσω σαν άρρωστος». Συνέχισε τη ζωή του κανονικά. Έβγαινε µε φίλους, έκανε ταξίδια, αλλά πρόσεχε ταυτόχρονα και την υγεία του. Πριν από δέκα χρόνια περίπου γνώρισε τον έρωτα της ζωής του. Την παντρεύτηκε. Η περιπέτεια της υγείας του όµως δεν είχε τελειώσει. ΠΡΙΝ ΑΠΌ ΤΡΊΑ ΧΡΌΝΙΑ, ένα δυσάρεστο οικογενειακό γεγονός τον πίεσε συναισθηµατικά, για µεγάλο χρονικό διάστηµα. Η καρδιά του δεν άντεξε. «Με γύρισε σε καρδιακή ανεπάρκεια» λέει και σκάει ένα χαµόγελο σαν να αφηγείται τη ζωή κάποιου άλλου. Αργότερα εξηγεί τη στάση του απέναντι στη ζωή. «Όταν έχεις περάσει όλα αυτά µε την υγεία σου, το µόνο που σε νοιάζει είναι να ζεις τις ωραίες στιγµές της ζωής. Και δόξα τω Θεώ, έχω περάσει πολύ ωραίες στιγµές και µόνος µου και µε τη γυναίκα µου». ΜΈΧΡΙ ΣΉΜΕΡΑ έχει υποβληθεί σε δέκα στεφανιογραφίες. Έχει επτά στεντ στα αγγεία της καρδιάς του. Μία φορά το µήνα νοσηλεύεται στο Ωνάσειο. Κάθε µέρα πρέπει να παίρνει 15 χάπια… Κι όµως δηλώνει «παρών» στη ζωή και θα συνεχίσει να το κάνει για πολλά χρόνια ακόµη. «Αυτό είναι η υπόσχεση στον εαυτό µου και όχι µόνο…» λέει και κλείνει το µάτι στη γυναίκα του.

Bye...By Pass

T

ις δεκαετίες του ‘70 και του ‘80 οι καρδιολόγοι ανά τον κόσµο πανηγύριζαν για τα νέα τους όπλα ενάντια στη στεφανιαία νόσο. Την αγγειοπλαστική και το µπάι πας. Τον ενθουσιασµό διαδέχθηκε η απογοήτευση. Έρευνες έδειξαν ότι µόνο το 10% έως 15% των ανθρώπων που υποβλήθηκαν σε επεµβατικές µεθόδους βοηθήθηκαν πραγµατικά. Αγγειοπλαστική και µπάι πας αλλάζουν τη φυσική πορεία της νόσου χωρίς όµως να τη θεραπεύουν. Η ΑΓΓΕΙΟΠΛΑΣΤΙΚH ΜΕ ΜΠΑΛΟΝAΚΙ συνδυάζεται σχεδόν πάντα µε την εφαρµογή στεντ στη φραγµένη αρτηρία. Η επιβίωση των ασθενών αυξάνει µόνο όταν η αγγειοπλαστική γίνεται αµέσως µετά το έµφραγµα. Ο κίνδυνος θανάτου µειώνεται περίπου κατά 20%.

Η ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚOΤΗΤΑ ΤΩΝ ΣΤΕΝΤ έχει γίνει αντικείµενο παγκόσµιας διένεξης. Σύµφωνα µε πρόσφατη αµερικανική έρευνα σε άτοµα µε στενώσεις σε πολλά αγγεία και µε κακή λειτουργία της καρδιάς, φαίνεται ότι είναι προτιµότερο να H αγγειοπλαστική τις τρεις υποβάλλονται πρώτες ώρες µετά το έµφραγµα σε µπάι πας παµειώνει τον κίνδυνο θανάτου ρά σε αγγειοπλαστική. Αντίκατά 22% θετα άτοµα µε λιγότερες βλάβες είναι προτιµότερο να υποβάλλονται σε αγγειοπλαστική. Ευρωπαϊκή µελέτη (µελέτη Syntax) δείχνει ότι ο αριθµός των ασθενών µε στεντ που χρειάζεται να κάνουν και δεύτερο χειρουργείο

εντός ενός έτους είναι σχεδόν διπλάσιος από τον αντίστοιχο αριθµό όσων υποβλήθηκαν σε µπάι πας. Με τα στεντ νεότερης γενιάς, που είναι επικαλυµµένα µε ειδικό φάρµακο, η πιθανότητα να εµφανιστεί νέα στένωση στην αρτηρία είναι µικρότερη από 10%. Η ΑΟΡΤΟΣΤΕΦΑΝΙΑIΑ ΠΑΡAΚΑΜΨΗ (BYPASS) τα τελευταία χρόνια εφαρµόζεται µε µικρότερη συχνότητα κυρίως σε ασθενείς µε εκτεταµένες στενώσεις. Είναι µια εγχείρηση ανοιχτής καρδιάς κατά τη διάρκεια της οποίας η κυκλοφορία του αίµατος παρακάµπτεται από το σηµείο της στένωσης µε τη βοήθεια µοσχευµάτων από τον ίδιο τον ασθενή.

30•IN•VITRO•

ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2009

Συνέντευξη Nέα προοπτική αντιµετώπισης πολλών νοσηµάτων

∆ηµήτρης Τριχόπουλος

«Κλειδί» η εµβρυϊκή ζωή για

Μίλησε πρώτος για το παθητικό κάπνισµα και τον καρκίνο του πνεύµονα, έρευνα που τον ανέδειξε σε έναν από τους κορυφαίους επιστήµονες του κόσµου. Σήµερα ερευνά το ρόλο της ενδοµήτριας ζωής στην εµφάνιση καρκίνου του µαστού και άλλων σοβαρών ασθενειών. Ο καθηγητής της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστηµίου Αθηνών και της Σχολής δηµόσιας Υγείας του Πανεπιστηµίου Χάρβαρντ, ∆ηµήτρης Τριχόπουλος, µιλά στο «In Vitro» για τις έρευνες, οι οποίες στο µέλλον ίσως δώσουν λύσεις σε σοβαρές ασθένειες. Ελπίζει ότι σε λίγα χρόνια θα µειωθούν οι θάνατοι από καρκίνο και στεφανιαία νόσο στην Ελλάδα και καταρρίπτει τους µύθους που θέλουν τους ανθρώπους να ζουν περισσότερα από 100 χρόνια τις επόµενες δεκαετίες.

ΕΡ: Πώς θα ευεργετηθούµε στο µέλλον από την έρευνά σας για το ρόλο της ενδοµήτριας ζωής στην εµφάνιση καρκίνου του µαστού; Τα οφέλη ελπίζουµε να είναι στον τοµέα της κατανόησης των παθογενετικών µηχανισµών της νόσου. Έχουµε βρει ότι το βάρος γέννησης και ορισµένοι άλλοι περιγεννητικοί παράγοντες επηρεάζουν την πιθανότητα εµφάνισης καρκίνου του µαστού. Αυτή τη στιγµή προσπαθούµε να δούµε ποιές είναι οι καίριες ορµόνες ή οι άλλοι παράγοντες, οι οποίοι επιδρούν ώστε ενδεχοµένως να είναι δυνατή η παρέµβαση, πολύ νωρίς στη ζωή, για την πρόληψη του καρκίνου του µαστού. ΕΡ: Ποιος µηχανισµός αυξάνει σε ένα έµβρυο την πιθανότητα εµφάνισης καρκίνου του µαστού στο µέλλον; Πιστεύουµε ότι κατά την ενδοµήτρια ζωή ορισµένες ορµόνες επηρεάζουν τη λεγόµενη «δεξαµενή» των βλαστοκυττάρων που θα δηµιουργήσουν στη συνέχεια τον αδένα του µαστού. Κάθε µεταβολή σε αυτή τη δεξαµενή επηρεάζει την πιθανότητα εµφάνισης καρκίνου του µαστού στην ενήλικη ζωή. ΕΡ: Κατά τη διάρκεια της ενδοµητρίου ζωής επηρεάζονται και άλλα συστήµατα του οργανισµού; Πολύ σωστά. Φαίνεται ότι ορισµένοι παράγοντες µπορούν να επηρεάσουν σε βάθος χρόνου την εµφάνιση της στεφανιαίας νόσου, για παράδειγµα. Υπάρχουν υποψίες µάλιστα, ότι ενδεχοµένως, µακροπρόθεσµα, επηρεάζεται και ο κίνδυνος εµφάνισης και άλλων µορφών καρκίνου, αλλά αυτή η υπόθεση δεν έχει ακόµη επιβεβαιωθεί. Είναι µία ανακάλυψη των τελευταίων 20 ετών ότι η περιγεννητική περίοδος, δηλαδή η εµβρυική ζωή και η περίοδος αµέσως µετά, µπορούν να παίξουν καίριο ρόλο για πολλά νοσήµατα, τα οποία εµφανίζονται δεκαετίες αργότερα. Αυτή είναι µία εξ ολοκλήρου νέα προοπτική αντιµετώπισης των νοσηµάτων. ΕΡ: Το κάπνισµα ή το αλκοόλ κατά τη διάρκεια της κύησης µπορεί να ευθύνονται για αυτή τη «διαταραχή» των ισορροπιών; Παίζουν οπωσδήποτε ρόλο. Εµπλέκονται

όµως και άλλοι παράγοντες, πολλοί από τους οποίους δεν έχουν ακόµη τεκµηριωθεί. ΕΡ: Μήπως όµως είναι υπερτιµηµένος ο ρόλος της διατροφής στην υγείας µας; Για παράδειγµα, οι ειδικοί λένε ότι µε τη διατροφή µπορούµε να «ρίξουµε» τη χοληστερόλη µόνο 20%. Ο ρόλος της διατροφής είναι σηµαντικός, αλλά όχι τόσο σηµαντικός όσο το κάπνισµα ή η υπέρταση. Όµως αν και η βελτίωση της διατροφής, σε ατοµικό επίπεδο, µπορεί να επηρεάσει κατά 10% ή 20% την πιθανότητα ενός πρόωρου θανάτου, στο σύνολο του πληθυσµού διαδραµατίζει πολύ σηµαντικό ρόλο. ΕΡ: Ο κόσµος σήµερα ελπίζει ότι τα βλαστοκύτταρα και οι γονιδιακές θεραπείες θα δώσουν λύσεις σε πολύ σηµαντικά προβλήµατα υγείας. Εσείς τι λέτε; Και οι δύο αυτές προοπτικές, αποτελούν µεγάλες ελπίδες για όλους µας. Όµως δεν αποτελούν σηµερινή πραγµατικότητα. Τακτικές όπως η φύλαξη βλαστοκυττάρων για να χρησιµοποιηθούν αργότερα από εµάς του ίδιους είναι χωρίς επιστηµονική τεκµηρίωση. Όσον αφορά στη γονιδιακή θεραπεία και αυτή προς το παρόν είναι µόνο ελπίδα, µε εξαίρεση ελάχιστες περιπτώσεις. Έχουµε τη γνώση, αλλά οι τεχνικές για την αντικατάσταση ενός γονιδίου είναι δύσκολες. Επί του παρόντος, δεν αποτελεί πραγµατικότητα. ΕΡ: Σε πόσα χρόνια πιστεύετε ότι θα µπορούµε να µιλάµε για αυτού του είδους τις θεραπείες. Εγώ κοντεύω τα εβδοµήντα. Εσείς τα τριάντα. Εσείς πιθανόν να το δείτε. Εγώ στα εβδοµήντα πιθανότατα δεν θα τα δω. Ας µην ελπίζουµε σε µία δραµατική, επαναστατική µεταβολή, όπως έγινε µε την αντιβίωση ή ενδεχοµένως µε την αγγειοπλαστική στην καρδιά. ∆εν νοµίζω ότι θα είναι τόσο δραµατική η επίδραση, οποτεδήποτε στο µέλλον. Κάποια επιτυχία ενδεχοµένως να έχουν, πιθανότατα σε λιγότερο συχνά νοσήµατα και όχι τόσο στον καρκίνο του µαστού ή του παχέος εντέρου. Άλλες µέθοδοι, όπως οι σύγχρονες παρεµβατικές διαδικασίες της αγγειοπλαστικής και στεφανιαίας παρά-

Αν καταφέρουµε να µειώσουµε το ποσοστό των καπνιστών σε 20%, θα είναι ο µεγαλύτερος θρίαµβος στην Ελλάδα...

Οι ελπίδες ότι θα ξεπεράσουµε τα 100 χρόνια κατά µέσο όρο, είναι ελάχιστες...

καµψης για τη στεφανιαία νόσο έχουν επιτύχει δραµατική µείωση της θνησιµότητας από τη νόσο αυτή. ΕΡ: Πολλοί λένε µάλιστα ότι σε 20 χρόνια δεν θα µας απασχολεί και τόσο η στεφανιαία νόσος. Ήδη στην Αµερική είναι η δεύτερη αιτία θανάτου. Ο καρκίνος την «προσπέρασε». Σε εµάς δεν έγινε ακόµα, αλλά πολύ σύντοµα θα γίνει. Ενδεχοµένως µέσα στην επόµενη δεκαετία. ΕΡ: Και πάλι ακούγεται η άποψη πως ό, τι και να κάνουµε, το µέλλον µας είναι προδιαγεγραµµένο από τα γονίδιά µας. Ότι δεν θα ζήσουµε παραπάνω... ∆είτε. Κάποτε ο καρκίνος µπορεί να εξαφανιστεί ή πρακτικά να περιοριστεί πολύ. Η συχνότητα της στεφανιαίας νόσου µπορεί να συνεχίσει τη δραµατική της µείωση. Και πάλι, όµως, δεν θεωρώ πιθανό ότι θα ζούµε περισσότερο από 95 χρόνια. Ενδεχοµένως να µας «χτυπάει» η νόσος του Αλτζχάιµερ, η Πάρκινσον ή άλλα εκφυλιστικά νοσήµατα. Νοµίζω, δηλαδή, ότι οι ελπίδες ότι θα ξεπεράσουµε τα 100 χρόνια κατά µέσο όρο είναι ελάχιστες. ΕΡ: Οι ερευνητές σήµερα γιατί παλεύουν; Για την υγεία ή τη µακροβιότητα; Το καλύτερο και το πιο ελπιδοφόρο είναι να αυξηθούν τα χρόνια που είµαστε υγιείς και λειτουργικοί. Σ’ αυτό πρέπει να προσβλέπουµε και πράγµατι έχει σηµειωθεί σηµαντική επιτυχία. Από την άλλη, κάθε άνθρωπος για κάθε χρόνο µετά τα 80 έχει 1% πιθανότητα να προσβληθεί από κάποια µορφή άνοιας. Ενδεχοµένως αντιµετωπίζουµε τα δραµατικά όρια της µακροβιότητας. ΕΡ: Σε ποιον τοµέα πιστεύετε ότι θα γίνει πρόοδος την επόµενη 20αετία. Η ζωή µας αιφνιδιάζει και µε χαρµόσυνα νέα και µε δυσάρεστα. Πριν από 20 χρόνια ποιος πίστευε ότι θα υπάρχει η νόσος των τρελών αγελάδων; Βραχυπρόθεσµα βλέπω να συνεχίζεται η µείωση της στεφανιαίας θνησιµότητας. Στους καρκίνους, η θνησιµότητα στις ΗΠΑ σταµάτησε να αυξάνεται και άρχισε ήδη να µειώνεται - µιλάµε για ποσοστά πέντε τοις χιλίοις

Οι µεγάλες επιτυχίες δεν είναι τόσο συχνές στην έρευνα όσο περιµένει και ελπίζει ο κόσµος...

•IN•VITRO•31

ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2009

Συνέντευξη στον Θανάση Τροµπούκη

σοβαρές ασθένειες έως 1% κατ’ έτος. Η περαιτέρω πρόοδος πιστεύω ότι θα είναι βραδεία. Όσον αφορά στα νευροεκφυλιστικά νοσήµατα, όπως τη νόσο του Αλτζχάιµερ, τα σηµερινά δεδοµένα δεν είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικά, αλλά επαναλαµβάνω ότι κανείς δεν ξέρει πότε θα έρθει η ευχάριστη έκπληξη. ΕΡ: Υπάρχει κάποια έρευνα που να περιµένετε τα αποτελέσµατά της µε ανυποµονησία; Υπάρχουν πολλές. Περιµέναµε όµως και τα ευρήµατα πολλών ερευνών στο παρελθόν και οι ελπίδες µας δε δικαιώθηκαν σε όλες τις περιπτώσεις. Φερ’ ειπείν αναµέναµε για πολλά χρόνια µήπως η πρόσληψη σεληνίου προστατεύει από τον καρκίνο του προστάτη. Έγινε λοιπόν µια πολύ µεγάλη έρευνα και όλοι ελπίζαµε ότι θα λειτουργεί προστατευτικά. Ε, λοιπόν, απεδείχθη ότι δεν είναι χρήσιµο. Τέτοιες έρευνες γίνονται πολλές και ιδίως στην Αµερική. Κάθε τόσο υπάρχει ένα νέο. Συνήθως αποτυχία... καµιά φορά και επιτυχία. Η αναπληρώτρια καθηγήτρια κα Λάγιου και εγώ συµµετείχαµε σε µια µεγάλη πολυκεντρική έρευνα που οδήγησε στην ανακάλυψη ενός γονιδίου που αυξάνει τον κίνδυνο εµφάνισης καρκίνου του πνεύµονα. Αυτή είναι µια ανακάλυψη µεγάλης σηµασίας, ειδικά αν κάποτε προχωρήσουµε σε γονιδιακές παρεµβάσεις. Αλλά οι µεγάλες επιτυχίες δεν είναι τόσο συχνές στην έρευνα όσο περιµένει και ελπίζει ο κόσµος. ΕΡ: Όταν συναντάτε έναν ασθενή µε καρκίνο του πνεύµονα, τι του λέτε και τι σας λέει; Συνήθως εκείνος καταριέται που κάπνιζε. Εγώ του απαντώ ότι υπάρχει ελπίδα. Και πράγµατι υπάρχει ελπίδα. Πόση; Σηµαντική. Η επιβίωση των ασθενών µε καρκίνο του πνεύµονα µπορεί να ξεπεράσει το 20%. ΕΡ: Τι θα αλλάξει στην Ελλάδα µε την απαγόρευση του καπνίσµατος; Θα γίνουµε πιο υγιείς; Αυτό δεν προβλέπω να γίνεται στα χρόνια µου. Ελπίζω όµως ότι θα γίνει στα δικά σας. Αν καταφέρουµε όµως να µειώσουµε το ποσοστό των καπνιστών από 45% σε 20%, θα είναι ο µεγαλύτερος θρίαµβος στον τοµέα της δηµόσιας υγείας στην Ελλάδα.

Ο ρόλος της διατροφής είναι σηµαντικός, αλλά όχι τόσο σηµαντικός όσο το κάπνισµα ή η υπέρταση...

Η ζωή µας αιφνιδιάζει και µε χαρµόσυνα νέα και µε δυσάρεστα. Πριν από 20 χρόνια ποιος πίστευε ότι θα υπάρχει η νόσος των τρελών αγελάδων; Βραχυπρόθεσµα βλέπω να συνεχίζεται η µείωση της στεφανιαίας θνησιµότητας

32•IN•VITRO•

ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2009

Review Σήµερα προφυλάσσουν, αύριο ίσως θεραπεύουν

Tης ∆ήµητρας Τζούβελη

Τράχηλος της µήτρας ΠΡΌΚΕΙΤΑΙ ΓΙΑ ΕΝΑ ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΌ ΕΜΒΌΛΙΟ, που χορηγείται ήδη σε ανθρώπους. Παρέχει προστασία από συγκεκριµένα στελέχη του ιού των ανθρώπινων θηλωµάτων (HPV), τα οποία ευθύνονται για το 70% περίπου των περιπτώσεων καρκίνου στον τράχηλο της µήτρας. ∆εν προστατεύει από όλους τους ογκογόνους τύπους του ιού και για αυτό συνιστάται ο τακτικός έλεγχος µε τεστ Παπανικολάου, ακόµη και στις γυναίκες που έχουν εµβολιαστεί. Σήµερα υπάρχουν δύο εµβόλια για τον ιό HPV. Στη χώρα µας, οι συστάσεις για εµβολιασµό αφορούν κορίτσια ηλικίας από 9 έως 26 ετών. Οι επιστήµονες προσπαθούν τώρα να εξετάσουν την αποτελεσµατικότητα του εµβολίου και σε µεγαλύτερες ηλικίες. Μελέτη, που παρουσιάστηκε στο πρόσφατο διεθνές συνέδριο ογκολογίας, έδειξε ότι το εµβόλιο προστατεύει κατά περίπου 90% τις γυναίκες ηλικίας έως 45 ετών, ενώ παρέχει προστασία και από αλλοιώσεις που προκαλεί ο ιός HPV στα ανδρικά γεννητικά όργανα. Τελευταία, γίνεται και στην Ελλάδα ένα νέο τεστ µοριακού ελέγχου του DNA του ιού HPV ή των πρωτεϊνών του σε κυτταρικό υλικό από τον τράχηλο της µήτρας. Με την εξέταση αυτή ελέγχεται αν υπάρχει ο ιός στην περιοχή, αλλά και αν αυτός βρίσκεται σε διαδικασία αλλοίωσης των κυττάρων. Με τον τρόπο αυτό µπορεί να διαπιστωθεί όχι µόνο εάν οι γυναίκες είναι φορείς του ιού, αλλά και αν αυτές κινδυνεύουν να εµφανίσουν καρκίνο του τραχήλου της µήτρας. Μέχρι τώρα έχουν αποµονωθεί περισσότεροι από 120 διαφορετικοί τύποι ιών των ανθρωπίνων θηλωµάτων, οι 15 εκ των οποίων έχουν χαρακτηρισθεί ως ογκογόνοι και µπορούν δυνητικά να προκαλέσουν καρκίνο - κυρίως στον τράχηλο της µήτρας - και σε άλλες περιοχές του ανθρωπίνου σώµατος, όπως στο αιδοίο και τη στοµατοφαρυγγική κοιλότητα.

Το σχόλιο:

«∆υστυχώς, στην Ελλάδα έχουµε τα χαµηλότερα επίπεδα εµβολιαστικής κάλυψης. Αυτό συµβαίνει όχι µόνο διότι το εµβόλιο είναι σχετικά ακριβό, αλλά και γιατί ο κόσµος έχει ανησυχήσει από όσα ακούει για τις πιθανές παρενέργειες. Θέλω να διαβεβαιώσω τις γυναίκες ότι µέχρι στιγµής το εµβόλιο είναι ασφαλές για χρήση. Σοβαρές παθήσεις που έχουν αναφερθεί, όπως αναφυλαξία, νευρολογικές νόσοι, αλλά ακόµα και θάνατος, αποδείχτηκε ότι δεν σχετίζονται µε το εµβόλιο. Οι µοναδικές παρενέργειες που µπορεί να υπάρξουν είναι αυτές που έχουν όλα τα εµβόλια, δηλαδή τοπικός ερεθισµός και πιθανώς πυρετός». Θεόδωρος Αγοραστός, Καθηγητής Μαιευτικής Γυναικολογίας Α.Π.Θ.

Το εµβόλιο για τον ιό της ηπατίτιδας Β ήταν το πρώτο προληπτικό εµβόλιο. Όταν κάποιος δεν µολύνεται από την ηπατίτιδα Β, δεν κινδυνεύει και από καρκίνο του ήπατος που σχετίζεται µε την ηπατίτιδα Β

Eµβόλια κατά του καρκίνου

O

καρκίνος είναι µια νόσος µε πολλά «πρόσωπα». Είναι αποτέλεσµα των µεταλλάξεων που οδηγούν στον ανεξέλεγκτο πολλαπλασιασµό ενός κυττάρου. Όµως αρκετές µορφές καρκίνου, όπως ο καρκίνος του τραχήλου της µήτρας, οφείλονται σε ιούς. Οι επιστήµονες έχουν παρασκευάσει εµβόλια που χορηγούνται σε υγιείς ανθρώπους, µε στόχο να εµποδίσουν τους ιούς να περάσουν στο σώµα. Ο µηχανισµός δράσης τους µοιάζει µε εκείνο των εµβολίων που γίνονται στα παιδιά. Αναπτύσσουν, δηλαδή, αντισώµατα κατά του ιού που προκαλεί τη µόλυνση. Για τις υπόλοιπες µορφές καρκίνου, γίνονται προσπάθειες για τη δηµιουργία θε-

ραπευτικών εµβολίων. ∆ηλαδή εµβολίων που δεν θα απευθύνονται σε υγιείς ανθρώπους αλλά σε εκείνους που νοσούν. Στόχος τους είναι να ενεργοποιήσουν το αµυντικό σύστηµα του οργανισµού ώστε αυτό να επιτίθεται κατά των καρκινικών όγκων. Τα Ο τακτικός έλεγχος µε τεστ αποτελέσµατα των ΠΑΠ είναι υποχρεωτικός ερευνών προς το παακόµη και για γυναίκες που ρόν δεν είναι εντυπωσιακά. Τα θεραπευτικά έχουν εµβολιαστεί εµβόλια δεν αντικαθιστούν τη χηµειοθεραπεία ή την ακτινοθεραπεία, αλλά έρχονται να προστεθούν ως ένα ακόµη όπλο στην αντιµετώπιση του καρκίνου.

•IN•VITRO•33

ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2009

Για περισσότερες πληροφορίες: Εταιρεία Παθολόγων Ογκολόγων Ελλάδος www.hesmo.gr

Μαστός και προστάτης

Λεµφαδένες ΤΟ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚO ΕΜΒOΛΙΟ ΓΙΑ ΤΟ ΛEΜΦΩΜΑ NON-HODGKIN, µια µορφή καρκίνου που πλήττει το ανοσοποιητικό σύστηµα, έχει σφραγίδα ελληνική. Ο δρ Άγγελος Στεργίου και η οµάδα του παρασκεύασαν ένα «εξατοµικευµένο» εµβόλιο για τη νόσο αυτή, το οποίο έχει κατατεθεί στις αρµόδιες αρχές προκειµένου να λάβει έγκριση για κυκλοφορία. Το λέµφωµα non-Hodgkin είναι ένας καρκίνος του ανοσοποιητικού συστήµατος, που Μελέτες έδειξαν ότι κρατά τη νόξεκινά από το σο σε ύφεση για µεγάλο χρονικό λεµφικό σύστηδιάστηµα. Έχει κατατεθεί στις µα. Χαρακτηρίζεται από τη αρµόδιες αρχές για έγκριση «µεταµόρφωση» των Β και Τ κυττάρων (λευκά αιµοσφαίρια) σε καρκινικά κύτταρα. Στην Ελλάδα, περίπου 5.000 άτοµα νοσούν από λέµφωµα non- Hodgkin. Το εµβόλιο αφορά µόνο όσους πάσχουν από λέµφωµα non-Hodgkin από Β κύτταρα. Στοχεύει στην ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήµατος, καθώς το προετοιµάζει να αναγνωρίσει και να αποβάλει τα καρκινικά κύτταρα. Με τον τρόπο αυτό, τα υγιή κύτταρα διατη-

ρούνται «ανέπαφα». Όπως έδειξαν τα αποτελέσµατα των κλινικών µελετών, οι ασθενείς που εµβολιάστηκαν, κατάφεραν να κρατήσουν τη νόσο σε ύφεση για χρονικό διάστηµα µεγαλύτερο κατά 60 σε σύγκριση µε όσους δεν έκαναν το εµβόλιο.

Το σχόλιο: «Η διαδικασία παρασκευής

του εξατοµικευµένου αυτού εµβολίου διαρκεί 3-4 µήνες µετά τη λήψη του δείγµατος βιοψίας από τον ασθενή. Στο διάστηµα αυτό ο ασθενής πρέπει να υποβάλλεται σε χηµειοθεραπεία. Εάν όλα πάνε καλά, το εµβόλιο αναµένεται να λάβει έγκριση για κυκλοφορία σε περίπου ενάµιση χρόνο. Όµως, από τον Ιανουάριο του 2009, µέσω του διευρυµένου προγράµµατος πρόσβασης, όσοι γιατροί επιθυµούν µπορούν να έχουν πρόσβαση στο εµβόλιο. Στο µέλλον, ίσως χορηγηθεί και σε κάποιες µορφές λευχαιµίας ή στο µυέλωµα. Αυτό όµως αποτελεί το αντικείµενο των νέων ερευνών µας». ∆ρ Άγγελος Στεργίου, Ιατρός- Ερευνητής, Επισκέπτης Λέκτορας Πανεπιστηµίου Κολούµπια

Θεραπευτικά εµβόλια και για άλλες µορφές καρκίνου δοκιµάζονται πειραµατικά σε πολλά ερευνητικά κέντρα του κόσµου. Μεταξύ αυτών, τα εµβόλια για το µελάνωµα και τον καρκίνο του παχέος εντέρου. Οι µελέτες όµως βρίσκονται σε πρώιµο στάδιο.

Πνεύµονας EΝΑ ΕΜΒOΛΙΟ σχεδιασµένο για τον πιο συχνό τύπο καρκίνου του πνεύµονα, το µη µικροκυτταρικό καρκίνο, δοκιµάζεται αυτή τη στιγµή σε µεγάλο αριθµό ασθενών µε ενθαρρυντικά αποτελέσµατα. Στόχος του εµβολίου είναι να εκπαιδεύσει το ανοσοποιητικό σύστηµα των ασθενών ώστε αυτό να αναγνωρίζει το µόριο MUC-1, που βρίσκεται στην επιφάνεια των καρκινικών κυττάρων. Με τον τρόπο αυτό, τα καρκινικά κύτταρα καταστρέφονται από τον ίδιο τον οργανισµό του ανθρώπου που νοσεί, ενώ ο υγιής ιστός παραµένει ανέπαφος.

Τα αποτελέσµατα των προκαταρκτικών δοκιµών έδειξαν ότι ο συνδυασµός εµβολίου και συµβατικής θεραπείας (χειρουργείο, χηµειοθεραπεία, ραδιοθεραπεία) επιµήκυνε τον χρόΑυτή τη στιγµή δοκιµάζεται σε νο επιβίωσης των ασθενών µεγάλο αριθµό ασθενών και φαίκατά δυο χρόνεται ότι βοηθά στην επιµήκυννια. Αν η δοκιµαστική φάση στην ση της επιβίωσης από τη νόσο οποία βρίσκεται το εµβόλιο δώσει εξίσου ικανοποιητικά αποτελέσµατα, ενδεχοµένως να δοκιµαστεί και σε άλλες µορφές καρκίνου.

EΝΑ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚO ΕΜΒOΛΙΟ για δυο διαφορετικές µορφές καρκίνου βρίσκεται σε φάση κλινικών δοκιµών (φάση Ι και ΙΙ) στο νοσοκοµείο «ΑΓΙΟΣ ΣΑΒΒΑΣ». Τα µέχρι στιγµής αποτελέσµατα είναι ενθαρρυντικά, αλλά χρειάζονται ακόµη πολλά χρόνια µέχρι να επιβεβαιωθούν. Το εµβόλιο θα προστατεύει από πιθανές µεταστάσεις σε ασθενείς που ήδη έχουν εµφανίσει καρκίνο του µαστού και του προστάτη. Με τη βοήθεια ενός συνθετικού πεπτιδίου (κοινό και στις δυο µορφές καρκίνου), οι επιστήµονες προσπαθούν να «ενισχύσουν» την ανοσολογική µνήµη του οργανισµού έτσι ώστε αυτός να αναγνωρίζει τα καρκινικά κύτταρα. Το εµβόλιο έχει χορηγηθεί πειραµατικά σε ασθενείς αρχικού ή προχωρηµένου σταδίου. Αν τα αποτελέσµατά τους επιβεβαιωθούν, την επόµενη δεκαετία ενδεχοµένως ένα ακόµη εµβόλιο να «µπει» στη µάχη κατά του καρκίνου.

Το σχόλιο:

«Αυτό που έχουµε βρει µέχρι στιγµής είναι ότι το εµβόλιο ενεργοποιεί το ανοσολογικό σύστηµα ασθενών χωρίς να υπάρχουν παρενέργειες. Τώρα προσπαθούµε να δούµε κατά πόσο µπορεί να επιφέρει κλινική βελτίωση, δηλαδή να επιβραδύνει τις µεταστάσεις. Τα αποτελέσµατα είναι ενθαρρυντικά αλλά το µέλλον θα δώσει τις σαφείς απαντήσεις». Κωνσταντίνος Μπαξεβάνης, Αναπληρωτής ∆ιευθυντής Κέντρου Ανοσολογίας και Ανοσοθεραπείας του Καρκίνου, νοσοκοµείο «ΑΓΙΟΣ ΣΑΒΒΑΣ»

Το σχόλιο:

«Οι όγκοι εκφράζουν αντιγόνα που δυνητικά είναι στόχοι για θεραπευτικά εµβόλια. Το εµβόλιο κατά του MUC1 έχει ήδη δείξει αύξηση της συνολικής επιβίωσης ασθενών µε µη µικροκυτταρικό καρκίνο πνεύµονα. Εκτός από αυτό το εµβόλιο, µελετώνται και πολλά άλλα. Υπάρχουν όµως και πολλά προβλήµατα µε τα θεραπευτικά εµβόλια. Οι ασθενείς µε καρκίνο είναι ανοσοκατεσταλµένοι, δηλαδή το ανοσοποιητικό τους σύστηµα δεν αντιδρά φυσιολογικά στα ερεθίσµατα». Ευαγγελία Ραζή, Αναπληρώτρια ∆ιευθύντρια Α’ ΠαθολογικήςΟγκολογικής Κλινικής

34•IN•VITRO•

ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2009

Review Ο νοµπελίστας Ιατρικής µιλάει στο «In Vitro»

Συνέντευξη στον Θανάση Τροµπούκη

Harald zur Hausen

E

να από τα πλέον πολυσυζητηµένα ιατρικά θέµατα της δεκαετίας είναι το εµβόλιο κατά του ιού HPV, ο οποίος ευθύνεται σε µεγάλο ποσοστό για την εµφάνιση καρκίνου του τραχήλου της µήτρας. Ο άνθρωπος που πρώτος µίλησε για την «ένοχη» σχέση του ιού µε τον καρκίνο του τραχήλου, είναι ο Harald zur Hausen, βραβευθείς µε το Νόµπελ Ιατρικής για το 2008. Ο καθηγητής Hausen βρέθηκε στην Αθήνα καλεσµένος του 8ου Πανελλήνιου Κυτταρολογικού Συνεδρίου και µίλησε στο «In Vitro» για το ρόλο των ιών στην εµφάνιση καρκίνου στους ανθρώπους. Ερ: Μπορείτε να θυµηθείτε τις σηµαντικότερες στιγµές που ζήσατε από την πρώτη υπόθεση ότι ο ιός HPV είναι υπεύθυνος για τον καρκίνο του τραχήλου της µήτρας µέχρι και την κυκλοφορία του εµβολίου; «Ο πρώτος σταθµός είναι σαφέστατα η αναγνώριση του γονιδιώµατος του ογκογόνου ιού αρκετά χρόνια πριν, το 1970. Όπως είναι φυσικό, ξεκινήσαµε αµέσως την έρευνα για τον πιθανό ρόλο του ιού των θηλωµάτων στην εµφάνιση καρκίνου στον άνθρωπο και συγκεκριµένα στην εµφάνιση καρκίνου του τραχήλου. Τη δεκαετία του ‘80 κατορθώσαµε να αποµονώσουµε και να χαρακτηρίσουµε τους ιούς που ευθύνονται για τον καρκίνο του τραχήλου της µήτρας, τους ιούς των ανθρώπινων θηλωµάτων και πιο συγκεκριµένα τους τύπους 16 και 18. Από τότε τα πράγµατα κινήθηκαν οµαλά. Προσπαθούσαµε να αναλύσουµε και να κατανοήσουµε τον µηχανισµό που κάνουν αυτούς τους ιούς να προκαλούν την εµφάνιση καρκίνου. Είναι πολύ σηµαντικό το γεγονός ότι είδαµε να κυκλοφορούν τα εµβόλια κατά του ιού των ανθρώπινων θηλωµάτων, τα οποία πλέον µας δίνουν τη δυνατότητα να προλάβουµε σε µεγάλο ποσοστό την εµφάνιση καρκίνου του τραχήλου της µήτρας, που είναι ο δεύτερος πιο συχνός καρκίνος στις γυναίκες παγκοσµίως». Ερ: Γιατί οι ιοί διαδραµατίζουν σηµαντικό ρόλο στην εµφάνιση καρκίνου; «Γιατί ορισµένοι ιοί καταλαµβάνουν συγκεκριµένα γονίδια, τα οποία ενδεχοµένως να κάνουν ένα κύτταρο να αναπτύσσεται συνέχεια. Κάποιες φορές όµως αν οι µηχανισµοί ελέγχου (της ανάπτυξης των κυττάρων) αποτύχουν να δουλέψουν, τότε αυτά τα γονίδια µετατρέπουν τα κύτταρα σε κακοήθη. Τότε αυτοί οι ιοί ευθύνονται για ορισµένους τύπους καρκίνου. ∆εν είναι µόνο ο ιός των ανθρώπινων θηλωµάτων, υπεύθυνος για εµφάνιση καρκίνου στον άνθρωπο. Υπολογίζουµε ότι περίπου 21% µε 22% του συνόλου των καρκίνων στον άνθρωπο ίσως να οφείλονται σε λοιµώξεις, όχι µόνο από ιούς αλλά και από βακτήρια και παράσιτα». Ερ: Για ποιες άλλες µορφές καρκίνου ενο-

«Πολλές µορφές καρκίνου οφείλονται σε ιούς» 21% µε 22% του συνόλου των καρκίνων στον άνθρωπο ίσως να οφείλονται σε λοιµώξεις, όχι µόνο από ιούς, αλλά και από βακτήρια και παράσιτα. Πιστεύω ότι πρέπει να εµβολιάζονται και τα νεαρά αγόρια γιατί κατ’ αρχάς υπάρχουν δύο ακόµα µορφές καρκίνου που συνδέονται εν µέρει µε τους ιούς των ανθρώπινων θηλωµάτων.

χοποιούνται οι ιοί; «Αυτή τη στιγµή υποπτευόµαστε ότι ενδεχοµένως κάποιοι τύποι λευχαιµίας, καρκίνου µαστού ακόµα και του παχέος εντέρου ίσως να συνδέονται µε την εµφάνιση λοιµώξεων». Ερ: Πρόσφατα ανακοινώθηκε ότι µία σπάνια µορφή καρκίνου του δέρµατος οφείλεται σε έναν ιό. «Είναι πράγµατι πολύ ενδιαφέρον. Λέγεται Merkel cell carcinoma. Μόλις ένα χρόνο πριν ένας νέος ιός βρέθηκε σε αυτόν τον τύπο καρκινώµατος, ο οποίος αποδείχθηκε εκ των υστέρων ότι είναι εξαπλωµένος στον γενικό πληθυσµό. Εντούτοις σε ορισµένες σπάνιες περιπτώσεις παράγει αυτόν τον τύπο καρκίνου. Ερ: Η ανακάλυψή σας για τον ιό HPV έγινε σχεδόν 30 χρόνια πριν. Γιατί άργησε τόσο πολύ η παρασκευή του εµβολίου. «Αρχικά προσπάθησα να πείσω ορισµένες γερµανικές εταιρείες να ξεκινήσουν την παραγωγή του εµβολίου. Μάλιστα µία απ’ αυτές ενδιαφερόταν πάρα πολύ. Εντούτοις αφού έκαναν µία ανάλυση αγοράς, έκριναν ότι ένα τέτοιο εµβόλιο δεν θα είχε θέση εκείνη τη στιγµή στην αγορά. Φυσικά και ήταν µία λάθος κίνησή τους. Επιπρόσθετα υπήρχαν κάποια µπερδεµένα στοιχεία εκείνη την περίοδο από επιδηµιολογικές µελέτες και έπρεπε να περάσει λίγος καιρός ώστε η επιστηµονική κοινότητα να πεισθεί ότι αυτοί οι ιοί ευθύνονται για τον καρκίνο του τραχήλου της µήτρας. Αν και από το 1984 – 85 για εµάς ήταν ξεκάθαρο µετά από αποτελέσµατα πειραµάτων, ότι οι συγκεκριµένοι ιοί προκαλούσαν αυτή τη µορφή καρκίνου στις γυναίκες». Ερ: Στην Ελλάδα τα ποσοστά εµβολιασµού κατά του ιού HPV είναι ακόµα χαµηλά, ίσως λόγω ορισµένων δηµοσιευµάτων για πιθανές παρενέργειες από τον εµβολιασµό. Εσείς τι θα λέγατε στους Έλληνες γονείς; «Θα τους έλεγα ότι οι παρενέργειες δεν διαφέρουν πολύ από τις παρενέργειες των υπόλοιπων παιδικών εµβολίων. Τα τελευταία στοιχεία από µελέτες στην Αυστραλία δείχνουν ότι από τους 340.000 εµβολιασµούς καταγράφηκαν µόλις τρία περιστατικά σοβαρής αλλεργικής αντίδρασης». Ερ: Συµφωνείτε ότι πρέπει να εµβολιάζονται και οι άνδρες; «Πράγµατι συµφωνώ. Πιστεύω ότι πρέπει να εµβολιάζονται και τα νεαρά αγόρια γιατί κατ’ αρχάς υπάρχουν δύο ακόµα µορφές καρκίνου που συνδέονται εν µέρει µε αυτούς τους τύπους ιών. Ο καρκίνος του πρωκτού και του πέους. Ένα από τα εµβόλια περιέχει και αντιγόνα για τις µυρµηγκιές των γεννητικών οργάνων, που αφορά άνδρες και γυναίκες και είναι µια πολύ δυσάρεστη κατάσταση η οποία διαρκεί µεγάλο χρονικό διάστηµα».

•IN•VITRO•35

ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2009

Ανταπόκριση 59ο ∆ιεθνές Συνέδριο Μελέτης Ήπατος, Σαν Φρανσίσκο

Της ∆ήµητρας Τζούβελη

«Μη φοβάστε τις εξετάσεις…»

T

α µηνύµατα από το πρόσφατο ∆ιεθνές Συνέδριο Μελέτης του Ήπατος είναι ξεκάθαρα. «Μη φοβάστε να κάνετε εξετάσεις. Μια απλή αιµατολογική εξέταση µπορεί να δείξει αν είστε φορείς της ηπατίτιδας Β, που ευθύνεται για το 60-80% των περιπτώσεων καρκίνου ήπατος. Με την έγκαιρη θεραπεία περιορίζονται σηµαντικά οι βλάβες στο ήπαρ», δηλώνει στο «In Vitro» o Σάµιουελ Σο, καθηγητής Χειρουργικής στο πανεπιστήµιο Στάνφορντ. Σύµφωνα µε τον Κρίστιαν Τριπλ, καθηγητή Ογκολογίας του Πανεπιστηµίου της Λυών, ο αριθµός των φορέων της ηπατίτιδας Β έχει αυξηθεί τα τελευταία χρόνια κυρίως λόγω του µεταναστευτικού κύµατος. «Μόνο ο εµβολιασµός προστατεύει 100% από τη µετάδοση του ιού. Εάν υπάρχει ένας φορέας στην οικογένεια, πρέπει να ελεχθούν και ανάλογα να εµβολιαστούν όλα τα µέλη. Και αν αλλάζετε συχνά ερωτικούς συντρόφους, θυµηθείτε ότι το προφυλακτικό δεν αρκεί». ΌΣΟΝ ΑΦΟΡΆ ΣΤΟΥΣ ΧΡΌΝΙΟΥΣ ΦΟΡΕΊΣ µε ηπατίτιδα Β, στο συνέδριο ανακοινώθηκαν επιστηµονικές εργασίες για την αποτελεσµατικότητα των νέων ισχυρών αντιϊκών φαρµάκων που καταστέλλουν τον ιό και ανακόπτουν τη διαδικασία της ανάπτυξης κίρρωσης.Τα νέα, είναι ευχάριστα και όσον αφορά στην έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου του ήπατος. Ερευνητές του πανεπιστηµίου Στάνφορντ προσπαθούν να βρουν ποιες πρωτεΐνες υπάρχουν σε αυξηµένες συγκεντρώσεις στο αίµα των ασθενών. Αυτό σηµαίνει ότι ίσως στο µέλλον η διάγνωση του καρκίνου του ήπατος να γίνεται µε µια απλή αιµατολογική εξέταση, µετρώντας απλώς πρωτεΐνες - «καρκινικούς δείκτες» που δεν αναγνωρίζουµε σήµερα. «Έχουµε ήδη ανακαλύψει το γενετικό προφίλ των ασθενών. Τώρα προσπαθούµε να χρησιµοποιήσουµε αυτή τη γνώση για τη δηµιουργία νέων φαρµάκων. Με τη βοήθεια των µοριακών τεχνολογιών πιστεύω ότι σε µια πενταετία θα έχει σηµειωθεί πρόοδος», σχολιάζει ο Σάµιουελ Σο. Προς το παρόν ο τακτικός έλεγχος των ασθενών µε χρόνια ιογενή λοίµωξη είναι απαραίτητος.

Ηπατίτιδα C, ηπατίτιδα Β, κληρονοµικότητα και κίρρωση ανεξαρτήτως αιτιολογίας αυξάνουν τον κίνδυνο για καρκίνο ήπατος. Αναµένονται νέα φάρµακα και αποτελεσµατικότερες θεραπείες για τη µορφή της νόσου που οφείλεται σε µετάσταση από άλλο όργανο.

«ΜΑΧΑIΡΙ»… ΣΤΗΝ ΑΥΤΟΚΑΤΑΣΤΡΟΦΙΚH ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡA. Το 6% έως 40% των πρώην αλκοολικών και το 4% των χρηστών απαγορευµένων ουσιών θα επιστρέψουν στον εθισµό τους ένα χρόνο αφότου έκαναν µεταµόσχευση ήπατος, παρά το γεγονός ότι η κατάχρηση αυτών των ουσιών τους οδήγησε σε ηπατική ανεπάρκεια. Οι ειδικοί που ασχολούνται µε θέµατα µεταµόσχευσης παραµένουν σκεπτικοί για το εάν θα πρέπει να επαναµεταµοσχεύουν όργανα σε ανθρώπους µε «αυτοκαταστροφική» συµπεριφορά. ΝEΕΣ Ο∆ΗΓΕΣ. Ασθενείς που βρίσκονται σε

tips

Αρκετά από τα φυτικά συµπληρώµατα διατροφής, που χορηγούνται και χωρίς ιατρική συνταγή, ενδεχοµένως είναι επιβλαβή για το ήπαρ. Προσοχή και στην αλλόγιστη χρήση φαρµάκων χωρίς συνταγή γιατρού .

>

Εντοµοκτόνα και άλλα χηµικά καθαριστικά µπορούν να εισχωρήσουν στο ήπαρ µέσω του δέρµατος και να καταστρέψουν ηπατικά κύτταρα. Όταν χρησιµοποιείτε χηµικά καθαριστικά, καλό θα ήταν να φοράτε πάντα γάντια.

>

>

> Η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ ευθύνεται για την εµφάνιση ηπατικής νόσου. Επιπρόσθετα, το αλκοόλ από µόνο του συµβάλλει στην επιδείνωση άλλων βλαπτικών καταστάσεων που προκαλούν ηπατική νόσο.

αναµονή για µεταµόσχευση ήπατος αλλά παράλληλα πάσχουν και από άλλες νόσους, ίσως έχουν µικρότερη επιβίωση µετά τη µεταµόσχευση. Οι συχνότερες νόσοι που εµφανίζονται σε ασθενείς µε ηπατική ανεπάρκεια περιλαµβάνουν ασθένειες του καρδιαγγειακού συστήµατος, διαβήτη, χρόνια αποφρακτική πνευµονοπάθεια και νεφρική ανεπάρκεια. Σύντοµα θα εκδοθούν νέες οδηγίες γι’ αυτούς τους ασθενείς προκείµενου να αποφευχθούν οι επιπλοκές µετά τη µεταµόσχευση, οι οποίες θέτουν σε κίνδυνο τη ζωή τους.

Μην καταναλώνετε τηγανητά και τρόφιµα µε πολλά λιπαρά. Αυξήστε την κατανάλωση φρούτων και λαχανικών, πολύσπορου ψωµιού, ρυζιού και δηµητριακών. Ελέγχετε το βάρος σας, διότι η παχυσαρκία βλάπτει και το ήπαρ.

36•IN•VITRO•

ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2009

All about sex Healthy tips

Eπιµέλεια: ∆ήµητρα Τζούβελη, Θανάσης Τροµπούκης

Η φαντασίωση είναι το αλατοπίπερο του έρωτα. Επιχειρήστε όσα έχετε φανταστεί, αλλά πρώτα συζητήστε το µε τον σύντροφό σας. Στον έρωτα, άλλωστε, δεν χωράνε ντροπές.

+

∆ώστε χρόνο στον έρωτα. Μην παρακάµπτετε τα προκαταρτικά. Το σεξ δεν πρέπει να γίνεται βιαστικά. ∆ώστε την ευκαιρία στο µυαλό και το σώµα να ευχαριστηθεί την επαφή µε τον σύντροφό σας. Άλλωστε το σεξ δεν αρχίζει και δεν τελειώνει µε τη διείσδυση.

Use it or Lose it µετά τα 50. Έρευνα έδειξε ότι όσο πιο συχνά κάνουν έρωτα οι ηλικιωµένοι άνδρες, τόσο λιγότερο κινδυνεύουν να παρουσιάσουν προβλήµατα στύσης. Συγκεκριµένα οι άνδρες που έχουν σεξουαλικές επαφές λιγότερο από µια φορά την εβδοµάδα, αντιµετωπίζουν διπλάσιο κίνδυνο να παρουσιάσουν προβλήµατα στύσης σε σχέση µε αυτούς που έχουν σεξουαλική επαφή µια φορά την εβδοµάδα.

+

Το καλό σεξ, προϋποθέτει καλή υγεία. Ελέγξτε τη χοληστερίνη, την υπέρταση και το σάκχαρο στο αίµα και φροντίστε οι τιµές τους να είναι φυσιολογικές. Γιατί; Γιατί αυτές οι παθήσεις επηρεάζουν τα αγγεία, οπότε και τη στύση σας.

ood g Ψηλά τακούνια για καλό σεξ. +Έρευνα έδειξε ότι

+

Το «καλό» σεξ γίνεται µε όλες τις αισθήσεις. Κάντε µασάζ στον/ στην σύντροφό σας µε ένα αρωµατικό έλαιο. Κοιτάξτε τον στα µάτια και ψιθυρίστε του ερωτόλογα. Να είστε περιποιηµένη/ ος και να µυρίζετε ωραία. Στο σεξ όλα παίζουν ρόλο.

τα τακούνια βελτιώνουν τη σεξουαλική ζωή των γυναικών γυµνάζοντας τους «µυς της απόλαυσης». Γόβες επτά εκατοστών φαίνεται ότι γυµνάζουν τους µυς που σχηµατίζουν τη βάση της λεκάνης, οι οποίοι παίζουν σηµαντικό ρόλο στον γυναικείο οργασµό.

Ξεκινήστε το ραντεβού µε ένα ποτό. Θα σας βοηθήσει να µει+ ώσετε τις αναστολές σας αλλά και

να ευχαριστηθείτε περισσότερο το σεξ. Προσοχή αυτή η συµβουλή αφορά µόνο γυναίκες και µικρές ποσότητες αλκοόλ. Αν το παρακάνετε, µάλλον θα πέσετε για… ύπνο. Εξοικειωθείτε µε την εικόνα του + σώµατός σας. Μη σκέφτεστε πως σας βλέπει ο σύντροφός σας γιατί

αυτό σας αγχώνει και έτσι περιορίζεται η ευχαρίστηση. Αν αισθάνεστε άσχηµα µε το βάρος σας, αδυνατίστε και η σεξουαλική σας ζωή θα απογειωθεί. Πείτε έναν καλό λόγο και για την εµφάνιση του συντρόφου σας. Θα τον βοηθήσετε να ξεπεράσει και αυτός τις ίδιες ανησυχίες.

+

Το σεξ κάνει καλό στην υγεία. Μία ορµόνη που εκκρίνεται κατά τη διάρκεια του οργασµού, η ωοκυτοκίνη έχει βρεθεί ότι δρα προστατευτικά απέναντι σε ορισµένες µορφές καρκίνου, όπως τον καρκίνο του µαστού.

•IN•VITRO•37

ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2009

Healthy tips

-

Μην ξεχνάτε να χρησιµοποιείτε πάντα προφυλακτικό. ∆εν επηρεάζει την ποιότητα της σεξουαλικής επαφής. Αντίθετα χωρίς προφυλακτικό κινδυνεύετε από αφροδίσια νοσήµατα, τα οποία είναι ο Νο1 εχθρός του σεξ.

-

Βγάλτε την τηλεόραση από το υπνοδωµάτιο. Έρευνα στην Ιταλία έδειξε ότι τα ζευγάρια που κοιµούνται «αγκαλιά» µε την τηλεόραση κάνουν σεξ έως 4 φορές το µήνα. ∆ιπλάσια η συχνότητα συνεύρεσης στα ζευγάρια που έχουν βάλει την τηλεόραση στη θέση της… δηλαδή το καθιστικό.

-

Το κάπνισµα «σβήνει» τον έρωτα. Έως και 40% αυξηµένη πιθανότητα εµφάνισης στυτικής δυσλειτουργίας έχουν οι άνδρες. Η επίπτωση του τσιγάρου στο γεννητικό σύστηµα των γυναικών δεν έχει µελετηθεί επαρκώς, αλλά πιθανολογείται ότι επηρεάζει αρνητικά τη µικροκυκλοφορία του αίµατος στην περιοχή του αιδοίου.

-

-

Τα «πρέπει» κάνουν κακό στον έρωτα. Αφήστε τις προκαταλήψεις και «σπάστε» τα ταµπού για να ευχαριστηθείτε στο έπακρο την επαφή µε τον/ τη σύντροφό σας. Μην ξεχνάτε. Κάνετε σεξ για εσάς και όχι για τους άλλους.

bad -

Άγχος, δουλειά και νεύρα κάνουν τον έρωτα αγγαρεία. Ο σύγχρονος τρόπος ζωής έχει µειώσει τη συχνότητα σεξουαλικών επαφών παγκοσµίως. Αφήστε τα προβλήµατα έξω από το σπίτι και αν δεν έχετε διάθεση για σεξ, πείτε το στη σύντροφό σας ξεκάθαρα. Καλύτερα καθόλου σεξ, παρά σεξ - αγγαρεία.

-

«Ξεκολλήστε» από τα site πορνό στο ίντερνετ. Οι ειδικοί λένε ότι είναι µία συνήθεια που γίνεται εµµονή και καταστρέφει τον έρωτα στην πραγµατική ζωή. Όταν κάθεστε µε τις ώρες µπροστά στην οθόνη του υπολογιστή, χάνετε την αίσθηση του χρόνου και της πραγµατικότητας. Σιγά, σιγά αποµονώνεστε και λαµβάνετε ευχαρίστηση µόνο από το πορνό στο ίντερνετ και όχι από την πραγµατική σεξουαλική επαφή.

Μύθος ότι τα θαλασσινά είναι αφροδισιακά. ∆εν αποδεικνύεται επιστηµονικά. Επίσης έρευνες έχουν δείξει ότι ένα λουκούλλειο γεύµα και άφθονο αλκοόλ µπορούν να επηρεάσουν αρνητικά τις επιδόσεις ενός άνδρα στο κρεβάτι. Το στοµάχι αιµατώνεται περισσότερο για να χωνέψει την τροφή, µε αποτέλεσµα να µη φτάνει αρκετό αίµα στο πέος.

Τα νούµερα δεν µετράνε. Μην «κολλάτε» στο µέγεθος του πέους ούτε στο πόσο συχνά πρέπει να κάνετε σεξ. Το µήκος του τραχήλου της µήτρας είναι µόλις 9 εκατοστά, οπότε όλα τα «µεγέθη» (πάνω από 9 εκατοστά) οδηγούν σε οργασµό. Σεξ πρέπει να κάνετε όποτε το αισθάνεστε. Μην επηρεάζεστε από αυτά που σας λένε οι γύρω σας για το πόσο δραστήριοι είναι σεξουαλικά. Σε αυτό το θέµα όλοι υπερβάλλουν.

κινηµατογραφικές ταινίες και ριάλιτι µειώνουν κα-τάΒίαιες 50% τη συχνότητα σεξουαλικής συνεύρεσης στα ζευγάρια, σύµφωνα µε επιστηµονική έρευνα στην Ιταλία. Επιλέξτε µία ροµαντική κοµεντί. ∆ηµιουργήστε ατµόσφαιρα στο σπίτι µε κεριά και χαµηλή µουσική και τα υπόλοιπα θα έρθουν µόνα τους.

38•IN•VITRO•

ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2009

Με ενδιαφέρει Καρκίνος του στόµατος

Μη «βγάζεις» γλώσσα Της Σοφίας Νέτα

Ε Το σύνολο των καρκίνων στο στόµα έχουν µεγαλύτερη θνητότητα από τον καρκίνο του τραχήλου, του µαστού, αλλά και το µελάνωµα

χει χαρακτηριστεί ως «η νόσος των φτωχών». Tα περισσότερα κρούσµατα εµφανίζονται στις πιο φτωχές πληθυσµιακές οµάδες, λόγω της δύσκολης πρόσβασης στις υπηρεσίες υγείας και τη σωστή ενηµέρωση. Περισσότεροι από 500 χιλιάδες άνθρωποι εµφανίζουν κάθε χρόνο στον κόσµο καρκίνο του στόµατος. Στη χώρα µας υπολογίζεται ότι περισσότερα από 1.200 άτοµα προσβάλλονται ετησίως από τη νόσο. Η ασθένεια εµφανίζεται ολοένα και πιο συχνά σε νεαρά άτοµα. Οι στοµατολόγοι πιστεύουν ότι οφείλεται στο γεγονός ότι οι Έλληνες ξεκινούν το τσιγάρο από τα πρώτα χρόνια της εφηβείας τους. Ταυτόχρονα τονίζουν πως µόνο η διακοπή του καπνίσµατος στο µεγαλύτερο κοµµάτι του γενικού πληθυσµού θα αναχαιτίσει τη νόσο. ΕΓΚΑΙΡΗ ∆ΙAΓΝΩΣΗ και διακοπή του καπνίσµατος και του αλκοόλ, φαίνεται ότι είναι οι καλύτεροι τρόποι για να καταπολεµηθεί αποτελεσµατικά ο καρκίνος της στοµατικής κοιλότητας. Ο καπνός, το αλκοόλ, η ατµοσφαιρική ρύπανση, το στρες, αλλά και η χρήση πολλών καρυκευµάτων στα φαγητά είναι µερικές από τις αιτίες που έχουν ενοχοποιηθεί ότι προκαλούν καρκίνο του στόµατος. Μάλιστα, όπως µας εξηγεί ο Χρήστος Ι. Γκίκας, κυτταρολόγος-παθολογοανατόµος, ο συνδυασµός καπνού και κατανάλωσης αλκοόλης, είναι εξαιρετικά επικίνδυνος. «Μεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος για εµφάνιση καρκίνου του στόµατος, αν συνυπάρχουν και οι δύο παράγοντες. ∆ιαπιστώνεται επίσης συνεργεία σάλιου-καπνού, µε αποτέλεσµα τα καρκινικά κύτταρα να υποβοηθούνται

στον πολλαπλασιασµό τους». ∆εν ευθύνεται όµως πάντα ο τρόπος ζωής του ασθενούς. Μία σειρά γενετικών παραγόντων ενοχοποιούνται για την εµφάνιση της νόσου. ΩΣ ΠΡΩΤΗ ΑΙΤΙΑ αναφέρεται η κληρονοµική προδιάθεση: «Τα κληρονοµούµενα γονίδια παράγουν κύτταρα µε αυξηµένη ευαισθησία σε περιβαλλοντικούς παράγοντες, όπως την ηλιακή ακτινοβολία και τον καπνό, µεταβάλλοντας φυσιολογικά κύτταρα σε καρκινικά» τονίζει ο κ. Γκίκας. ∆εύτερος γενετικός παράγοντας είναι τα ογκογονίδια «τα οποία είναι υπεύθυνα των µεταβολών κυτταρικής ανάπτυξης. Μία µετάλλαξη σε ένα ογκογονίδιο µπορεί να µεταβάλει ένα φυσιολογικό κύτταρο σε καρκινικό. Σήµερα είναι γνωστά πάνω από 100 ογκογονίδια που σχετίζονται µε καρκίνο του στοµατο-φάρυγγα», προσθέτει. Τα ογκοκατασταλτικά γονίδια, είναι ο τρίτος γενετικός παράγοντας για την εµφάνιση της

νόσου. Η λειτουργία που επιτελούν τα συγκεκριµένα αντικαρκινικά γονίδια είναι να επιβραδύνουν ή να µπλοκάρουν τη φυσιολογική κυτταρική αύξηση: «Οι µεταλλάξεις αυτών των γονιδίων προκαλούν καρκίνο στόµατος-φάρυγγα», καταλήγει ο γιατρός. ΕΥΤΥΧΩΣ τα συµπτώµατα που πρέπει να µας θορυβήσουν για ενδεχόµενη εµφάνιση την νόσου, είναι ορατά. Πληγές στο στόµα που δεν κλείνουν επί 10 µε 15 ηµέρες, θα πρέπει να µας οδηγήσουν στον γιατρό. Πιο συχνά εµφανίζονται στο κάτω χείλος του στόµατος, τη γλώσσα ή τα ούλα. Οι ειδικοί συστήνουν προληπτικό έλεγχο µία φορά το χρόνο σε άτοµα ηλικίας άνω των 45 χρόνων, που εµφανίζουν συχνά πληγές στο στόµα και είναι καπνιστές. Η διάγνωση της νόσου µπορεί να γίνει από στοµατολόγο, ΩΡΛ γιατρό, παθολόγο, γενικό γιατρό ή και οδοντίατρο.

Η πιο καθαρή λύση το χειρουργείο ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΉ ΕΠΕΜΒΑΣΗ, ακτινοθεραπεία και χηµειοθεραπεία ή συνδυασµός τους είναι οι διαθέσιµες θεραπευτικές προσεγγίσεις του καρκίνου της στοµατικής κοιλότητας. Η επιλογή γίνεται ανάλογα µε την περίπτωση και το στάδιο της νόσου. «Η χειρουργική επέµβαση έχει τα καλύτερα αποτελέσµατα, υπό την προϋπόθεση όµως ότι µπορεί να γίνει. Πλεονεκτήµατά της είναι η ριζική και καθολική εξαίρεση της βλάβης. Όµως ένα βασικό µειονέκτηµά της είναι η πιθανή απώλεια υγιούς ιστού µε τα συνακό-

λουθα λειτουργικά ή αισθητικά προβλήµατα», µας εξηγεί ο κ. Γκίκας. Η ακτινοθεραπεία είναι αποτελεσµατική θεραπεία για µεµονωµένες εστίες καρκίνου του στόµατος. Στα µειονεκτήµατα της συγκεκριµένης µεθόδου συγκαταλέγονται «η φλεγµονή στόµατος, η ξηρότητα λόγω καταστροφής σιελογόνων αδένων, οι αλλοιώσεις (µεταβολές) σε γεύση-αίσθηση, η φθορά τον δοντιών, η καταστροφή τριχοειδών αγγείων και ο κίνδυνος νέκρωσης οστίτη ιστού». Η χηµειοθεραπεία ενδείκνυται όταν η νόσος

απειλεί όλο το σώµα ή µια περιοχή. ∆υστυχώς, το ποσοστό επιβίωσης των ασθενών από καρκίνο του στόµατος είναι µικρό. Υπολογίζεται ότι µέσα σε Χειρουργείο, ακτινοθεραπεία, πέντε χρόνια από την εµφάνισή χηµειοθεραπεία ή ο συνδυατης, περισσότεσµός τους οι διαθέσιµες θεραροι από τους µισούς ασθενείς θα πευτικές προσεγγίσεις έχουν χάσει τη ζωή τους. Η ασθένεια χτυπά κυρίως άτοµα ηλικίας από 50 µέχρι 70 χρόνων.

•IN•VITRO•39

ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2009

Ιατρεία για τον καρκίνο του στόµατος και τη δυσµηνόρροια µπορείτε να βρείτε στη σελίδα 53

Λύσεις για την δύσκολη περίοδο της γυναίκας

ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΓΝΩΡΙΖΕΤΕ...

1 Παυσίπονα, αλλά

Η ΣΥΜΒΟΥΛΗ

και αφεψήµατα

Με συµβουλή γιατρού τα παυσίπονα µε αντιπροσταγλανδινικές ιδιότητες, γιατί ενδεχοµένως αυξάνουν την αιµορραγία της περιόδου. Εναλλακτικά, µπορείτε να πιείτε Βαλεριάνα, η οποία εκτός από ηρεµιστικές έχει και σπασµολυτικές ιδιότητες, γι’ αυτό µπορεί να καταπραΰνει τις επώδυνες περιόδους. Ανάλογες ιδιότητες έχει και το χαµοµήλι.

2 Τα ζεστά

Η ΣΥΜΒΟΥΛΗ

κάνουν καλό Η ζέστη στην περιοχή της κοιλιάς µπορεί να λειτουργήσει επίσης καταπραϋντικά στον πόνο της περιόδου. ∆οκιµάστε να γεµίσετε µία θερµοφόρα µε ζεστό νερό και τοποθετήστε την στην περιοχή που πονάτε.

3 Προλάβετε τον

Η ΣΥΜΒΟΥΛΗ

πόνο 72 ώρες πριν Καταναλώστε τρόφιµα από όλες τις διατροφικές οµάδες και κυρίως φρούτα και λαχανικά. Περιορίστε τα λίπη και ελαττώστε το αλκοόλ, τη ζάχαρη, το αλάτι και την καφεΐνη τουλάχιστον 72 ώρες πριν. Καταπραΰνουν εξίσου τον πόνο η διακοπή του καπνίσµατος, ο καλός ύπνος και η άσκηση.

4 Ακόµα και

Η ΣΥΜΒΟΥΛΗ

το µασάζ βοηθάει Κάντε ήπιες κινήσεις µασάζ στην κοιλιά σας. Ξεκινήστε κάνοντας µικρούς κύκλους µε τη φορά των δεικτών του ρολογιού. Αυτό πρέπει να γίνει αργά, µε µέτρια πίεση για περίπου ένα λεπτό. Στη συνέχεια αυξήστε σταδιακά το εύρος της κίνησης, µέχρι να καλύψετε ολόκληρη την περιοχή της κοιλιάς σας.

5Η Όχι άλλη ΣΥΜΒΟΥΛΗ γκρίνια

Όπως κάθε πρόβληµα , έτσι και η δυσµηνόρροια έχει και τη θετική της πλευρά, καθώς µπορεί να είναι ένα «καµπανάκι» για να εντοπίσουν οι γυναίκες ένα σηµαντικότερο πρόβληµα και να το αντιµετωπίσουν εγκαίρως και οριστικά. Ας πάψουν να παραπονιούνται για τις ηµέρες της περιόδου και να τις βιώνουν σαν περιόδους οδύνης, κι ας σκεφτούν ότι όταν αυτή θα πάψει να τους ταλαιπωρεί, θα γκρινιάζουν περισσότερο…

Πόνος στο «κόκκινο» Της Σοφίας Νέτα

Η

παρακεταµόλη είναι απαραίτητο αξεσουάρ στην τσάντα κάθε γυναίκας, που υποφέρει από πόνους κατά τη διάρκεια της περιόδου. ∆εν είναι λίγες οι γυναίκες που ακυρώνουν κάθε είδους διασκέδαση ή βραδινή έξοδο και συµπεριφέρονται σαν ασθενείς. Κατά τη διάρκεια της περιόδου, συχνά, οι πόνοι στην κοιλιά και στη µέση συνυπάρχουν µε τη νευρικότητα και την κυκλοθυµία.

OΤΑΝ ΟΙ ΠOΝΟΙ περνούν µε παυσίπονα, συνήθως δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας. Όταν όµως δεν υποχωρούν, ενδέχεται και να µην είναι αθώοι. Λέµε ότι έχουµε δυσµηνόρροια, όταν ο πόνος της περιόδου είναι συχνός, έντονος και δεν περνά µε τη λήψη παυσίπονων. Τα προβλήµατα πρωτοπαθούς δυσµηνόρροιας συνήθως υποχωρούν µετά τη γέννα. Αυτό όµως για τις νεαρότερες γυναίκες που ταλαιπωρούνται, αλλά και για όσες δεν ενδιαφέρονται να γίνουν µητέρες, δεν αποτελεί παρηγοριά. «ΜΙΑ ΚΟΠEΛΑ µπορεί να έχει έντονους πόνους στην εφηβεία, χωρίς κάποια προϋπάρχουσα πάθηση. Σε αυτή την περίπτωση µιλάµε για την πρωτοπαθή δυσµηνόρροια» εξηγεί ο µαιευτήρας-χειρουργός γυναικολόγος, Χάρης Χηνιάδης. Το ένα τρίτο των γυναικών θα παραπονεθεί σε κάποια φάση της ζωής τους για δυσµηνόρροια. Αιτία οι προσταγλανδίνες, οι οποίες προκαλούν συσπάσεις της µήτρας. Όταν η παραγωγή των προσταγλανδινών είναι

πάνω από το φυσιολογικό, συνοδεύονται από πόνο χαµηλά στην κοιλιά, ο οποίος αρχίζει να εκδηλώνεται 1-2 µέρες πριν από την περίοδο και η έντασή του αυξοµειώνεται όσο αυτή διαρκεί. Ο πόνος µπορεί να είναι ρυθµικός, να αντανακλά στη µέση, την πλάτη, το στοµάχι και τα πόδια. Κάποιες γυναίκες τις ηµέρες εκείνες έχουν ακόµα και τάση προς εµετό ή λιποθυµία. Η EΝΑΡΞΗ της περιόδου σε µικρή ηλικία - κάτω των δώδεκα ετών-, η µεγάλη απώλεια αίµατος στην περίοδο, Όταν οι πόνοι της περιόδου το κάπνισµα, η παχυσαρκία και το οικοδεν υποχωρούν µε γενειακό ιστορικό τα παυσίπονα ενδέχεται προδιαθέτουν για να µην είναι αθώοι πρωτοπαθή δυσµηνόρροια. Μπορεί να αφορά επίσης και γυναίκες µεγαλύτερης ηλικίας, που δεν έχουν γεννήσει. Η ΧΟΡHΓΗΣΗ ΠΑΥΣIΠΟΝΟΥ µε αντί-προσταγλανδινικές ιδιότητες ανακουφίζει. Μπορεί επίσης να χορηγηθεί αντισυλληπτικό χάπι όπου δεν υπάρχουν αντενδείξεις- καθώς προλαµβάνει τους πόνους της περιόδου. Όταν ο πόνος επιµένει, µπορεί να οφείλεται σε δευτεροπαθή δυσµηνόρροια. Η µορφή αυτής της δυσµηνόρροιας σχετίζεται µε ενδοµητρίωση, αδενοµύωση, ινοµυώµατα, στένωση του τραχήλου, πυελικές φλεγµονές, ανωµαλίες στη διάπλαση των γυναικολογικών οργάνων, ακόµα όµως και από πιο σοβαρά προβλήµατα, όπως κύστες ωοθηκών και καρκινώµατα.

40•IN•VITRO•

ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2009

Medical update ∆ιεθνείς επιστηµονικές έρευνες

Της Κατερίνας Γαρουφάλου

Χαµηλό µορφωτικό επίπεδο... κίνδυνος πρόωρου τοκετού Μελέτη Ολλανδών επιστηµόνων αναφέρει ότι οι γυναίκες µε χαµηλό µορφωτικό επίπεδο έχουν σχεδόν διπλάσιες πιθανότητες να γεννήσουν πρόωρα, συγκριτικά µε τις έγκυες που έχουν ανώτατη εκπαίδευση. Σύµφωνα µε τους ερευνητές, οι µέλλουσες µητέρες µε χαµηλό µορφωτικό επίπεδο είναι περισσότερο αγχώδεις, καπνίζουν, πίνουν και είναι υπέρβαρες, παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο για πρόωρο τοκετό. (ΠΗΓΗ: REUTERS)

Η καλή χοληστερόλη είναι «χρυσός» Αµερικανοί επιστήµονες ανακοίνωσαν ότι δηµιούργησαν συνθετική «καλή» χοληστερόλη (HDL), η οποία βασίζεται σε νανοσωµατίδια χρυσού και είναι παρόµοια στο µέγεθος µε τη φυσική HDL. Επόµενο βήµα είναι η µελέτη του τρόπου µε τον οποίο δρα η συνθετική χοληστερόλη στο ανθρώπινο σώµα. Οι ερευνητές ελπίζουν ότι αυτή η ανακάλυψη θα τους βοηθήσειστη δηµιουργία αποτελεσµατικότερων φαρµάκων. (ΠΗΓΗ: ΑΠΕ)

Ίαση για τον διαβήτη τύπου Ι; Ελπίδες για τη µεταµόσχευση παγκρεατικών κυττάρων, που δεν θα απορρίπτονται από τον οργανισµό των ασθενών µε διαβήτη τύπου Ι, γεννά η µεταµόσχευση γενετικά τροποποιηµένων β - κυττάρων του παγκρέατος σε ποντίκια. Οι Αµερικανοί ερευνητές που έκαναν τη µεταµόσχευση κατάφεραν να πετύχουν έλεγχο των τιµών του σακχάρου για σχεδόν τρεις µήνες. Οι προσπάθειες των επιστηµόνων τώρα εντοπίζονται στην ανακάλυψη νέων µεθόδων, ώστε να µην υπάρχει ο κίνδυνος απόρριψης των µοσχευµάτων. (ΠΗΓΗ: BBC)

Κάπνισµα από… «τρίτο χέρι» Τα τοξικά προϊόντα του καπνού µας ακολουθούν για αρκετή ώρα µετά το τελευταίο µας τσιγάρο. Eρευνητική οµάδα από το Γενικό Νοσοκοµείο Μασαχουσέτης κάνει λόγο για «κάπνισµα από τρίτο χέρι», καθώς οι τοξικές ουσίες του τσιγάρου παραµένουν στα ρούχα και τα µαλλιά των καπνιστών – ακόµα και των παθητικών καπνιστών- αρκετή ώρα µετά το τελευταίο τσιγάρο. Περισσότερο ευάλωτα στο «κάπνισµα από τρίτο χέρι» είναι τα παιδιά. (ΠΗΓΗ: BBC, Journal PEDIATRICS)

Κοιµάστε λιγότερο από 7 ώρες ή µένετε ξάγρυπνοι µέχρι το πρωί; Προσοχή! Έχετε 5,5 φορές περισσότερες πιθανότητες να εµφανίσετε κρυολόγηµα. Η αϋπνία και η κακή ποιότητα ύπνου καθιστούν τον οργανισµό µας «ευάλωτο» στους ιούς

Η λεπτίνη θα µας λεπτύνει;

Ε

να βήµα πιο κοντά στην αντιµετώπιση της παχυσαρκίας ενδεχοµένως βρίσκονται οι επιστήµονες. Ερευνητική οµάδα από το πανεπιστήµιο Χάρβαρντ µετά από πειράµατα σε ποντίκια κατάφερε να «ξεµπλοκάρει» τη δράση της λεπτίνης, µιας ορµόνης που ρυθµίζει την όρεξη, αλλά γίνεται «ανίσχυρη» στους παχύσαρκους ανθρώπους. ΤΟ ΠΡOΒΛΗΜΑ ΜΕ ΤΗ ΛΕΠΤIΝΗ είναι ότι τα παχύσαρκα άτοµα αναπτύσσουν αντίσταση στη δράση της. ∆ηλαδή, ο εγκέφαλός τους σταµατά να ανταποκρίνεται στο µήνυµα που µεταφέρει η ορµόνη για διακοπή πρόσληψης τροφής. Το εµπόδιο αυτό φαίνεται ότι κατάφεραν να υπερπηδήσουν οι Αµερικανοί ερευνητές. Ανακάλυψαν ότι τα εγκεφαλικά κύτταρα των παχύσαρκων ποντικιών εµφάνιζαν στρες στο ενδοπλασµατικό δίκτυο, µια πολύπλοκη δοµή εντός των κυττάρων όπου συγκεντρώνονται οι πρωτεΐνες. Στις περιπτώσεις παχυσαρκίας, αυτή η δοµή δεν λειτουργεί φυσιολογικά, µπλοκάροντας τα χηµικά µηνύµατα που στέλνει η λεπτίνη στον εγκέφαλο. ΟΙ ΕΡΕΥΝΗΤEΣ επιχείρησαν να µειώσουν το στρες στο ενδοπλασµατικό δίκτυο προκειµένου να «επανευαισθητοποιήσουν» τον εγκέφαλο στη λεπτίνη. Χορήγησαν στα πειραµατόζωα δυο σκευάσµατα που χρησιµοποιούνται σε ασθενείς µε κυστική ίνωση και

ηπατική νόσο, τα οποία συµβάλλουν στη µείωση του στρες στο ενδοπλασµατικό δίκτυο. Ταυτόχρονα τους έδωσαν τροφές υψηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά. Κατόπιν, τους χορήγησαν λεπτίνη σε ενέσιµη µορφή. Μετά την ολοκλήρωση της θεραπείας, οι ερευνητές παρατήρησαν σηµαντική απώλεια βάρους στα ποντίκια. «Το γεγονός αυτό γεννά νέες ελπίδες για τη θεραπεία της παχυσαρκίας», σχολιάζει ο δρ. Ουµούτ Οζκάν από το Νοσοκοµείο Παίδων στη Βοστόνη και την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστηµίου Χάρβαρντ. ΕΠOΜΕΝΟ ΒHΜΑ των ερευνητών είναι οι κλινικές δοκιµές σε ανθρώπους. «Ελπίζουµε ότι τα αποτελέσµατα Οι ερευνητές ετοιµάζουν θα είναι θετικά», δηλώνει ο δρ Οζκλινικές δοκιµές σε ανθρώκάν. Τα ευρήµατα πους, µε την ελπίδα ότι τα της µελέτης δηαποτελέσµατα θα είναι θετικά µοσιεύονται στο επιστηµονικό έντυπο «Cell Metabolism». Η παχυσαρκία λαµβάνει διαστάσεις επιδηµίας παγκοσµίως, καθώς το 2007 1,8 δισεκατοµµύρια άνθρωποι ήταν υπέρβαροι. Τα φάρµακα που χρησιµοποιούνται σήµερα για την αντιµετώπιση της νόσου δεν έχουν πάντα εντυπωσιακά αποτελέσµατα. Ορισµένα µάλιστα έχουν σοβαρές παρενέργειες. ΠΗΓΗ: REUTERS, CELL METABOLISM

•IN•VITRO•41

ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2009

Science Η τεχνολογία στην υπηρεσία της υγείας

Του ∆ηµήτρη Παπαντωνίου

Ακτινογραφία µε σελοτέιπ Ο ΠΟΛΥΜΉΧΑΝΟΣ ΜΑΓΚΆΪΒΕΡ είναι κάποιος που σίγουρα θα το χρησιµοποιούσε σε µία από τις περιπέτειές του. Το κοινό σελοτέιπ, όπως προκύπτει από µελέτη που δηµοσιεύθηκε πρόσφατα στο έγκριτο περιοδικό «Nature», όταν ξετυλιχτεί σε κενό αέρος, εκπέµπει ακτίνες Χ, αρκετά ισχυρές να βγάλουν µια ακτινογραφία του δάχτυλου του ατόµου που ξετυλίγει την ταινία. Οι ερευνητές από το Πανεπιστήµιο της Καλιφόρνια έρχονται µε νέα πειράµατά τους να επιβεβαιώσουν τις πρώτες ενδείξεις που είχαν Ρώσοι επιστήµονες πριν από 50 χρόνια, ότι δηλαδή κατά το ξετύλιγµα της κολλητικής ταινίας στο σκοτάδι παράγονται σπινθήρες λόγω της τριβής. Σε συνθήκες κενού αέρος, κατέγραψαν παλµούς διάρκειας ενός δισεκατοµµυριοστού του δευτερολέπτου και ισχύ 100 milliwatt, κάθε φορά που το σελοτέιπ ξεκολλούσε από το ρολό µε ρυθµό τριών εκατοστών ανά δευτερόλεπτο. Ήδη οι ερευνητές έχουν καταθέσει αίτηση για πατέντα, ελπίζοντας ότι το απλό σελοτέιπ θα φέρει επανάσταση στα ακτινογραφικά µηχανήµατα.

Μανίκι... η καταπολέµηση της παχυσαρκίας ΜΕΤΆ ΤΟ ΜΠΑΛΟΝΆΚΙ και το γαστρικό δαχτυλίδι, µία νέα λιγότερο επεµβατική µέθοδος ίσως δώσει λύση στην καταπολέµηση της παχυσαρκίας. Πρόκειται για ένα πλαστικό µανίκι που θα «φοριέται» στο λεπτό έντερο και θα µειώνει την απορρόφηση θερµίδων από τον οργανισµό. Το µήκος του είναι 0,6 µέτρα και οι πρώτες δοκιµές έδειξαν ότι οι ασθενείς είχαν σηµαντική απώλεια βάρους, αντίστοιχη µε εκείνη του γαστρικού δακτυλίου. Το πλαστικό µανίκι, είναι κλεισµένο σε µία κάψουλα και τοποθετείται στο λεπτό έντερο µέσω του στόµατος. Όταν φτάσει στο σηµείο όπου πρέπει να τοποθετηθεί, τότε η κάψουλα ανοίγει και οι χειρουργοί το ξεδιπλώνουν στο λεπτό έντερο. Για την τοποθέτησή του απαιτούνται 30 λεπτά, ενώ για την αφαίρεσή του µόλις 10. Πριν την ευρεία χρήση του απαιτείται η διενέργεια και νέων µελετών για να διασφαλιστεί ότι δεν υπάρχουν µακροπρόθεσµες παρενέργειες από την τοποθέτησή του στο λεπτό έντερο.

Γερµανοί ερευνητές δηµιούργησαν ένα τσιπ, µε διάµετρο µόλις 1 mm, το οποίο µετράει την αρτηριακή πίεση του ασθενούς 30 φορές το δευτερόλεπτο. Τα στοιχεία στέλνονται ασύρµατα στον Η/Υ του γιατρού.

«Eξυπνα» ρούχα… οι γιατροί του µέλλοντος

E

ίναι γνωστά ως «έξυπνα ρούχα». Μοιάζουν µε κοινές µπλούζες, αλλά στο ύφασµά τους διαθέτουν µικροσκοπικούς αισθητήρες που επιτρέπουν στο γιατρό να παρακολουθεί συνεχώς τον ασθενή είτε βρίσκεται στο σπίτι του ή µακριά από αυτό. Ένα «έξυπνο ρούχο» ελέγχει τη λειτουργία της καρδιάς, τo επίπεδο οξυγόνου στο αίµα, τον αναπνευστικό ρυθµό, αλλά και τη θέση του σώµατος του ασθενούς όταν κινδυνεύει και πρέπει να σπεύσει ασθενοφόρο. Όλες αυτές οι τεχνολογίες όµως αποκτούν νόηµα για τους ασθενείς, εφόσον συνοδεύονται από την κατάλληλη ιατρική υποδοµή που θα τις υποστηρίξει. Στο Νοσοκοµείο «Σωτηρία», η Μονάδα Ηλεκτρονικών Υπηρεσιών Υγείας (e-Health Unit) απευθύνεται από το 1999 σε χρόνιους ασθενείς που µπορούν να παρακολουθούνται εξ αποστάσεως µε τη χρήση της παραπάνω ή παρόµοιων τεχνολογιών. Οι 24 ασθενείς που συµµετέχουν στο πρόγραµµα φορούν ένα ειδικό γιλέκο, το οποίο µετρά τους παλµούς, την οξυγόνωση του αίµατος, τις αναπνοές τους και ταυτόχρονα καταγράφει τις κινήσεις τους. Το γιλέκο είναι σε επικοι-

νωνία µε το κινητό τους τηλέφωνο, στέλνοντας συνεχώς στοιχεία στο νοσοκοµείο. Εκεί µία οµάδα επιστηµόνων ελέγχει σε τακτά χρονικά διαστήµατα τα δεδοµένα κάθε ασθενούς. Έχει παρατηρηθεί ότι έτσι µειώνονται οι επισκέψεις στο νοσοκοµείο πάνω από 30%, οι νοσηλείες πάνω από 50%, αλλά και όταν χρειάζεται νοσηλεία, αυτή είναι περιορισµένης διάρκειας µε λιγότερη ταλαιπωρία και επιπλοκές. Τα «έξυπνα ρούχα» κάνουν «Η υποστήριξη ασθενών στο σπίτι µε καρδιογράφηµα, µετρούν τη χρήση των νέων τους παλµούς, τις αναπνοές τεχνολογιών µπορεί να βοηθήσει σηµανκαι την οξυγόνωσή µας τικά τους ασθενείς, αλλά και να ανακουφίσει ουσιαστικά το σύστηµά µας από τις γνωστές του αδυναµίες», επισηµαίνει ο ∆ρ. Θ. Βοντετσιάνος, ∆/ντής της Μονάδας Ηλεκτρονικών Υπηρεσιών Υγείας, που πρόσφατα πρώτευσε σε διαγωνισµό της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. «Στις ΗΠΑ, τον Καναδά και την Αυστραλία τα λεγόµενα “έξυπνα ρούχα” εντάσσονται ολοένα και περισσότερο στην καθηµερινή ιατρική πρακτική, ενώ στην Ευρώπη ωριµάζει σταδιακά τα τελευταία χρόνια».

Θερµόµετρο... gadget ΠΟΙΟΣ ΕΊΠΕ ΌΤΙ ΤΑ GADGET περιορίζονται µόνο στη µουσική και τα κινητά τηλέφωνα; Ο σχεδιαστής Ντακ Γιανγκ Κονγκ δηµιούργησε ένα πρωτοποριακό θερµόµετρο, ιδανικό για τη µέτρηση της θερµοκρασίας των παιδιών. Η ιδέα στηρίζεται στην ενστικτώδη µας κίνηση να τοποθετήσουµε το χέρι στο µέτωπο για να δούµε αν έχουµε πυρετό. Τοποθετούµε το εργονοµικό θερµόµετρο ανάµεσα στα δά-

κτυλά µας και έπειτα ακουµπάµε το µέτωπο του παιδιού. Μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα θα ακουστεί ένας θόρυβος και η τιµή της θερµοκρασίας θα εµφανιστεί στην LCD οθόνη. Μ’ αυτόν τον τρόπο δεν χρειάζεται να καθηλώνουµε τα παιδιά για να µετρήσουµε τη θερµοκρασία του σώµατός τους, ενώ δεν απαιτείται καµιά εξειδικευµένη γνώση για να το χρησιµοποιήσουµε.

42•IN•VITRO•

ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2009

(A)σθενές φύλο

Στο αιώνιο ντέρµπι µεταξύ ανδρών - γυναικών για το ποιος είναι το ασθενές φύλο, η διαιτησία σφύριξε… ισοπαλία.

Oι άνδρες είναι εξίσου ευάλωτοι ακόµη και στις«γυναικείες» παθήσεις

Γυναικείες παθήσεις σε άνδρες

Του ∆ηµήτρη Παπαντωνίου

Σπαζοκεφαλιά οι ηµικρανίες Μπορεί οι ηµικρανίες κάποιες φορές να αποτελούν άλλοθι των γυναικών, όµως «σφυροκοπούν» µε την ίδια ένταση και τους άντρες. Σε µικρότερο ποσοστό βέβαια. Τρεις γυναίκες αντιστοιχούν σε έναν άνδρα µε ηµικρανία. Ηµικρανία εµφανίζεται και στον άνδρα, µε έντονο ρυθµικό πόνο στο κεφάλι, τάση προς έµετο, αλλά και αδυναµία να αντέξει ήχους και φώτα. Η κρίση ξεκινά µε πονοκέφαλο ή σπανιότερα µε ακαριαίες λάµψεις, προσωρινή απώλεια όρασής και µούδιασµα στο πρόσωπο και τα χέρια. Συχνή είναι επίσης και η κεφαλαλγία µετά το σεξ. Η ακριβής αιτία της ανδρικής ηµικρανίας δεν είναι ξεκάθαρη. Η κόπωση, το στρες, η αφυδάτωση και ορισµένες τροφές όπως το τυρί και η σοκολάτα, µπορούν να πυροδοτήσουν µία κρίση ηµικρανίας. Οριστική θεραπεία των ηµικρανιών δεν υπάρχει. Μπορούµε όµως να τις κρατάµε υπό έλεγχο αναγνωρίζοντας και αποφεύγοντας τους παράγοντες που τις πυροδοτούν. Τα ειδικά παυσίπονα κατά της ηµικρανίας µόνα τους ή σε συνδυασµό µε άλλα σκευάσµατα κατά της ναυτίας αποδεικνύονται αποτελεσµατικά. Σε περιπτώσεις συχνών κρίσεων οι γιατροί συνιστούν προφυλακτική θεραπεία για κάποιο διάστηµα. (Σε συνεργασία µε τον κύριο Γιάννη Παπατριανταφύλλου, νευρολόγο- ψυχίατρο)

Χαλκέντεροι µόνο στα... λόγια Οι άντρες δηλώνουν χαλκέντεροι! Αλλά πάσχουν κι αυτοί από ευερέθιστο έντερο. Μία πάθηση που προτιµά κυρίως νέους ηλικίας 25 έως 45 ετών. Το σύνδροµο του ευερέθιστου εντέρου, γνωστό και ως σπαστική κολίτιδα (λανθασµένα), θα µπορούσε να πει κανείς ότι είναι σηµείο των καιρών. Η αιτία εµφάνισής του δεν είναι γνωστή. Οι άνδρες δεν προσέχουν τη διατροφή τους. Συνήθως καταναλώνουν ένα µεγάλο γεύµα αργά το βράδυ. ∆εν ασκούνται συχνά. Όλα αυτά σε συνδυασµό µε το στρες, πυροδοτούν µία σειρά ενοχλητικών συµπτωµάτων όπως πόνους στην κοιλιά, φούσκωµα και άλλοτε διάρροια ή δυσκοιλιότητα. Η άσκηση φαίνεται ότι δεν παίζει τόσο σηµαντικό ρόλο στην αντιµετώπιση της πάθησης. Όµως βοηθά σηµαντικά η αποφυγή τροφών, που έχουµε εντοπίσει ότι µας προκαλούν ενοχλήσεις. Τεχνικές χαλάρωσης, καλύτερη οργάνωση του χρόνου και «ψυχανάλυση» µε φίλους, περιορίζουν την πίεση. Την ψυχολογική πίεση που είναι άµεσα συνδεδεµένη µε τις παθήσεις του εντέρου. (Σε συνεργασία µε τον κύριο Χάρη Τζάθα, γαστρεντερολόγο)

Η οστεοπόρωση, η ρευµατοειδής αρθρίτιδα, οι παθήσεις του θυρεοειδούς, η κυστίτιδα, η αναιµία και οι ουρολοιµώξεις είναι ορισµένες από τις παθήσεις οι οποίες, παρότι εµφανίζονται συνήθως σε γυναίκες, ταλαιπωρούν αρκετούς άνδρες

Περάστε για... µαστογραφία

Α

κόµη και στις µέρες µας, δεν είναι λίγοι εκείνοι που µένουν µε το στόµα ανοιχτό όταν πληροφορούνται ότι κάποιος άνδρας εµφάνισε καρκίνο του µαστού. Κι όµως, σε κάθε 100 γυναίκες µε καρκίνο του µαστού αντιστοιχεί ένας άνδρας. Αν και εµφανίζεται σε µικρότερη συχνότητα, η έκβαση του καρκίνου του µαστού στους άνδρες ενδέχεται να είναι χειρότερη.

ετών. Επίσης σε όσους έχουν στενούς συγγενείς που έχουν εµφανίσει καρκίνο του µαστού σε ηλικία κάτω των 40 ή καρκίνο των ωοθηκών ή του παχέος εντέρου. Μεγαλύτερο κίνδυνο αντιµετωπίζουν επίσης οι άνδρες που έχουν αυξηµένα επίπεδα οιστρογόνων και όσοι κατά τη νεαρή ηλικία είχαν εκτεθεί συχνά σε ακτινοβολία. Εµφανίζεται συχνότερα στους έγχρωµους άνδρες.

Η ΑΙΤΙΑ ∆ΕΝ ΚΡΥΒΕΤΑΙ µέσα σε πολύχρωµα µπουκαλάκια εργαστηρίου. Οι άνδρες, στην πλειονότητά τους, αγνοούν ότι µπορεί να εµφανιστεί καρκίνος στον ανδρικό µαστό. Αδιαφορούν για κάποιο ύποπτο σύµπτωµα. Συνήθως αργούν πολύ να πάνε στο γιατρό τους. Αποτέλεσµα; Ο καρκίνος διαγιγνώσκεται αργά, ενώ το µικρό µέγεθος του µαστού διευκολύνει τις µεταστάσεις.

ΟΣΟ ΚΙ ΑΝ ΑΚΟΥΓΕΤΑΙ περίεργο, στην περίπτωση που υπάρχουν ύποπτα συµπτώµατα, έπειτα από την Ο καρκίνος του µαστού εµφανίκλινική εξέταση του γιατρού, επιζεται σπανιότερα στους άνδρες, βάλλεται να γίνει έχει όµως χειρότερη έκβαση µαστογραφία. απ’ ό, τι στις γυναίκες Άλλες διαγνωστικές εξετάσεις είναι οι υπέρηχοι, η παρακέντηση µε λεπτή βελόνα και η κυτταρολογική εξέταση.

ΑΝ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΤΕ κάποια αλλαγή στο στήθος σας, για παράδειγµα εκκρίσεις ή αιµορραγία από τη θηλή. Αν ψηλαφήσετε κάποιον όγκο στο µαστό. Αν οι λεµφαδένες της µασχάλης – οι οποίοι σε φυσιολογικές συνθήκες δεν ψηλαφίζονται- είναι πρησµένοι και τους ψηλαφείτε, αν εκτός από όλα αυτά αισθανθείτε οποιαδήποτε άλλη ενόχληση, τότε πρέπει να εξεταστείτε από µαστολόγο, επισηµαίνουν οι ειδικοί. Ο ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΤΟΥ ΜΑΣΤΟΥ εµφανίζεται συχνότερα στους άνδρες ηλικίας 50 έως 70

∆ΥΣΤΥΧΩΣ ΣΤΟΝ ΑΝ∆ΡΑ, όπως και στη γυναίκα η συχνότερη θεραπευτική αντιµετώπιση είναι η ολική ή µερική µαστεκτοµή. Στο ίδιο χειρουργείο θα γίνει και ο καθαρισµός των λεµφαδένων της µασχάλης που βρίσκεται από την πλευρά του µαστού που εµφάνισε το πρόβληµα. (Σε συνεργασία µε την κυρία Λυδία Ιωαννίδου-Μουζάκα, Πρόεδρο της Ελληνικής Εταιρείας Μαστολογίας)

•IN•VITRO•43

ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2009

Προτείνουµε health.ana-mpa.gr

Ιατρική ιστοσελίδα Αθηναϊκού Πρακτορείου Ειδήσεων. Ενηµερωθείτε καθηµερινά για τις νεότερες ιατρικές έρευνες από διεθνή και ελληνικά πανεπιστήµια. Ανατρέξτε σε αυτή την πηγή για να µάθετε τις βασικές προληπτικές εξετάσεις που πρέπει να συµπεριλάβετε στο ετήσιο ιατρικό check up. http://health.anampa.gr/view1.php?id=4597

www.sciam.com

Περιοδικό «Scientific American». Έγκριτο επιστηµονικό περιοδικό για την υγεία, το περιβάλλον, αλλά και τις τεχνολογικές εξελίξεις. ∆ιαβάστε ένα ενδιαφέρον άρθρο για το µέλλον της ανθρωπότητας και τηνa εξέλιξη του ανθρώπινου είδους.

The Future of Man- How Will Evolution Change Humans? www.sciam.com/article.cfm?id= the-future-of-man

Bookmarks

Ιατρικές σελίδες ANTIcancer

ΑΝΤΙΟ ΑΓΧΟΣ!

ΚΑΤΑΡΓΩΝΤΑΣ ΤΑ ΕΜΠΟ∆ΙΑ

ΤΑΞΙ∆ΕΥΟΝΤΑΣ ΣΤΗ ΧΩΡΑ ΤΟΥ ∆ΙΑΒΗΤΗ

Πληροφορίες για τους παράγοντες που «υποκινούν» τον καρκίνο και συµβουλές για να αποτρέψουµε την εµφάνιση της νόσου. Ο ερευνητής Νταβίντ Σερβάν- Σρεµπέρ, καρκινοπαθής ο ίδιος, περιγράφει ένα νέο τρόπο ζωής, ικανό να µας κρατήσει µακριά από τον καρκίνο. Εκδόσεις: ΨΥΧΟΓΙΟΣ, Τιµή: 19,90€

Γυναίκες επιστήµονες καταργούν τα κοινωνικά στερεότυπα για το «ασθενές» φύλο. Μέσα από βιωµατικές καταστάσεις και αληθινές ιστορίες, οι συγγραφείς περιγράφουν τις δυσκολίες που αντιµετωπίζουν οι γυναίκες σήµερα και αναφέρονται στην αντιµετώπιση αυτών των προβληµάτων µε τη βοήθεια συγκεκριµένων συµβουλευτικών παρεµβάσεων. Εκδόσεις: ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ, Τιµή: 32,00€

Ο Άρης Γαβριηλίδης, διευθυντικό στέλεχος, που «έφαγε» το άγχος µε το κουτάλι, παρουσιάζει τους 68+1 τρόπους, που χρησιµοποιεί ο ίδιος για να νικήσει το χρόνιο άγχος και να βρει την ευτυχία. Γιατί, όπως εξηγεί ο ίδιος, «Το καλό είναι ότι είµαστε ευτυχισµένοι. Το κακό, ότι δεν το ξέρουµε». Εκδόσεις: ∆ΙΟΠΤΡΑ, Τιµή: 15,00 €

Ένα βιβλίο για παιδιά µε διαβήτη και τους γονείς τους. Η δρ. Ελίνα Γκίκα δίνει τις απαραίτητες πληροφορίες -ιατρικές, ψυχολογικές, διατροφικές- ώστε γονείς και παιδιά να ξεκινήσουν το ταξίδι µε αυτοπεποίθηση και γνώση και να ζήσουν τον διαβήτη µε υπευθυνότητα και αισιοδοξία. Εκδόσεις: ΑΓΚΥΡΑ, Τιµή: 23,80 €

44•IN•VITRO•

ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2009

Aλλά...Ζω Τέλος στο ασανσέρ

Του Θανάση Τροµπούκη

Σκαλί - σκαλί κατεβαίνει η ζυγαριά

K

Ερευνητές µελέτησαν επί 10 χρόνια άνδρες µέσης ηλικίας και υπολόγισαν ότι η γυµναστική, η οποία θα µείωνε στα 2/3 τον κίνδυνο εµφάνισης στεφανιαίας νόσου, αντιστοιχεί σε καθηµερινή ανάβαση σκαλοπατιών επί 7 λεπτά.

tips Κάθε πάτηµα θα πρέπει να συνδυάζεται µε εισπνοή και εκπνοή, για µέγιστα αποτελέσµατα και αποφυγή πρόωρης κόπωσης.

>

Προσέχετε τις κυκλικές σκάλες. Τα βήµατά σας θα πρέπει να είναι σταθερά, για να αποφύγετε το ενδεχόµενο τραυµατισµού.

>

Αν ξεκινάτε τώρα, 2 όροφοι είναι αρκετοί. Άτοµα µεγαλύτερης ηλικίας, µε ορθοπεδικά προβλήµατα και προβλήµατα ισορροπίας, πρέπει να κρατούνται από την κουπαστή και να ανεβαίνουν ένα –ένα τα σκαλιά.

>

>

> Μην τρέχετε όταν ανεβαίνετε τις σκάλες, γιατί επιβαρύνετε τις αρθρώσεις σας. Καλό είναι να χρησιµοποιείτε αθλητικά παπούτσια για µείωση των κραδασµών.

Με τη συνεργασία της Μάγκυ Μιχαηλίδου, Εργοφυσιολόγου

Ανεβαίνετε τα σκαλιά µε ίσια την πλάτη, χωρίς να σκύβετε. Βοηθήστε την ανάβαση µε τη φυσιολογική κίνηση των χεριών.

άθε φορά που πατάω το κουµπί του ασανσέρ, ρίχνω «κλεφτές» ενοχικές µατιές στις σκάλες. Έπειτα κοιτάω το «σωσίβιό» µου, που ολοένα και φουσκώνει. Στο µεταξύ το ασανσέρ φτάνει και οι ενοχές ξεχνιούνται. Στο δίληµµα άσκηση ή ευκολία, µετά από 10 ώρες δουλειάς, η απάντηση είναι εύκολη, όχι όµως υγιεινή. Κι όµως µια µικρή αλλαγή στην καθηµερινότητα ενδεχοµένως να επιφέρει µια µεγάλη αλλαγή στην υγεία µου. Οι επιστηµονικές µελέτες άλλωστε είναι σαφείς. Ανεβαίνοντας τις σκάλες, πλησιάζουµε τη µακροζωία. Συγκεκριµένα Ελβετοί ερευνητές τονίζουν ότι η ανάβαση από τις σκάλες µπορεί να µειώσει τον κίνδυνο πρόωρου θανάτου. Η επιστηµονική οµάδα από το Πανεπιστήµιο της Γενεύης ζήτησε από 69 εθελοντές να χρησιµοποιούν επί 12 εβδοµάδες στην εργασία τους τις σκάλες και όχι το ασανσέρ. Μετά το τέλος των τριών µηνών, φάνηκε ότι οι εθελοντές είχαν καλύτερη φυσική κατάσταση, λιγότερο σωµατικό λίπος, µικρότερη περιφέρεια µέσης, ενώ παρατηρήθηκε και µείωση στην αρτηριακή τους πίεση. Όλοι αυτοί οι παράγοντες, µεταφράστηκαν από τους ερευνητές σε µείωση κατά 15% περίπου του κινδύνου πρόωρου θανάτου. Όταν ανεβαίνουµε σκάλες, ενεργοποιούµε µεγάλους µυς του σώµατος (τετρακέφαλους και γλουτιαίους), οι οποίοι για να ανεβάσουν το βάρος µας καταναλώνουν πολλή ενέργεια. Εξίσου σηµαντική είναι και η κατάβαση µίας σκάλας. Εντούτοις αντενδείκνυται για όσους έχουν προβλήµατα ή ευαισθησία στην οσφυϊκή µοίρα ή τα γόνατα, καθώς και για τους παχύσαρκους. Μελέτες έχουν δείξει ότι για κάθε σκαλί χρειαζόµαστε ενέργεια ίση µε 0,11 Kcal. Αν υπολογίσουµε ότι για να ανέβουµε έναν όροφο, πατάµε σε 20 σκαλιά, τότε έχουµε απώλεια 2.2 Kcal. Αν κάθε µέρα επί ένα χρόνο χρησιµοποιούµε τις σκάλες, τουλάχιστον 5 φορές την ηµέρα για να ανέβουµε δύο ορόφους, τότε θα έχουµε απώλεια περίπου 8.000 θερµίδων. Επιπλέον θα «κάψουµε» 3.650 θερµίδες, αν τις κατεούµε. Σύνολο 11.650 θερµίδες. Αυτές οι θερµίδες ισοδυναµούν µε σχεδόν 2 κιλά λίπους ή 7 ηµέρες αφαγίας για έναν άνθρωπο που καταναλώνει περίπου 1.700 θερµίδες την ηµέρα µέσω της διατροφής. Επιπλέον, εκτός από τις θερµίδες που καίγονται κατά την ανάβαση, αυξάνεται ο µεταβολισµός και µένει ενεργός για τις επόµενες ώρες, µε αποτέλεσµα µεγαλύτερη καύση θερµίδων.

Έξυπνες κινήσεις… στο µετρό Ανάβαση & κατάβαση 1 φορά την ηµέρα επί ένα χρόνο (εργάσιµες ηµέρες) Σύνταγµα: 3.827 kcal Αµπελόκηποι: 5.375 kcal Εθνική Άµυνα: 3.120 kcal Αγ. Αντώνιος: 3.354 kcal

•IN•VITRO•45

ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2009

Wake up Tης Κατερίνας Γαρουφάλου

Μικρά µυστικά µας ξυπνούν ξεκούραστους

Πιάστηκα στον ύπνο

T

ο ένα τρίτο της ζωής µας, το αφιερώνουµε στον ύπνο. Ο ποιοτικός ύπνος ενισχύει την άµυνα του οργανισµού και ξεκουράζει το σώµα και τον εγκέφαλο. Ιδανικά, πρέπει να κοιµόµαστε 7-8 ώρες ηµερησίως, να έχουµε στρώµα και µαξιλάρι που ταιριάζουν Μύθος ότι το σκληρό στρώµα στη σωµατοδοµή µας και µας επιτρέπουν είναι ανατοµικό. Ιδανικό κατά τη διάρκεια του είναι το στρώµα που δεν µας ύπνου να έχουµε σωβυθίζει όταν ξαπλώνουµε. στή στάση του σώµατος. Η σπονδυλική στήλη πρέπει να είναι σε ευθεία θέση και το κεφάλι να στηρίζεται σωστά. Συνεργάστηκε ο Γιώργος Γουδέβε- ΤΟ Ι∆ΑΝΙΚO ΣΤΡΩΜΑ νος, Φυσιοθεραπευ- Είναι µύθος ότι το σκληρό στρώµα είναι ανατοτής ∆ρ. Χειροπρακτι- µικό. Το ιδανικό στρώµα είναι διαφορετικό για κής ιατρικής κάθε άνθρωπο. Είναι εκείνο που υποστηρίζει

σωστά το βάρος, το ύψος και τη σωµατοδοµή του χωρίς να τον «βυθίζει» κάθε φορά που ξαπλώνει. Όσοι αντιµετωπίζουν προβλήµατα µε τη σπονδυλική στήλη, όπως δισκοπάθεια, καλό θα ήταν να χρησιµοποιούν ένα µέτριο προς σκληρό στρώµα. Άνθρωποι µε κύφωση ένα µαλακό προς µέτριο στρώµα. Τα στρώµατα νερού θεωρούνται ανατοµικά, αφού επιτρέπουν στο σώµα να πάρει την κατάλληλη θέση κατά τη διάρκεια του ύπνου. Όµως, θέλουν καλή συντήρηση καθώς αναπτύσσονται πολλά βακτήρια. ΥΠΝΟΣ ΣΤΑ ΠΟΎΠΟΥΛΑ Σωστό µαξιλάρι είναι αυτό που καλύπτει την απόσταση από το αυτί µέχρι τον ώµο και δεν αφήνει το κεφάλι να «κρέµεται». ∆εν είναι απαραίτητο να χρησιµοποιούµε ένα µόνο µαξιλάρι. Αρκεί το κεφάλι να µην παίρνει αφύσικη θέση. Η επιλογή του µαξιλαριού εξαρτάται από την προτίµησή µας.

46•IN•VITRO•

ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2009

All that food Υγιεινή πίτσα... κι όµως υπάρχει

Tου Θανάση Τροµπούκη Συνεργάστηκε η Λιάνα Πούλια, Κλινική ∆ιαιτολόγος

Εσείς πόσα κοµµάτια φάγατε;

E

ίναι η ερώτηση που ξυπνά τις ενοχές µας µετά από ένα γεύµα πλούσιο σε γεύση αλλά και θερµίδες. Η ιδέα ότι τρώµε ένα ανθυγιεινό και παχυντικό φαγητό, συνήθως µας παρακινεί να φάµε περισσότερο. Το βράδυ που θα φάµε πίτσα, συνηθίζουµε να υπερκαταναλώνουµε και αναψυκτικά τύπου κόλα. Εν τέλει θεωρώντας ότι έχουµε ήδη «ξεφύγει» από τις επιταγές τις υγιεινής διατροφής, θα συνεχίσουµε να τρώµε µέχρι σκασµού. Το πρώτο βήµα για να επιλέξουµε µία υγιεινή πίτσα είναι η απενοχοποίησή της. Σίγουρα µια πίτσα µε άφθονα αλλαντικά (πεπερόνι, µπέικον, ζαµπόν, λουκάνικο), µεγάλες ποσότητες τυριού και µια παχιά και πολύ λιπαρή βάση περιέχει σηµαντικό ποσό θερµίδων ανά κοµµάτι. Όµως, µε την κατάλληλη επιλογή υλικών, η πίτσα µπορεί να αποτελέσει ένα πλήρες γεύµα, συνδυάζοντας όλες σχεδόν τις οµάδες τροφίµων. Παραγγέλνουµε έξυπνα Επιλεγούµε τη µοτσαρέλα σαν βασικό τυρί της πίτσας. Η µοτσαρέλα είναι ένα τυρί χαµηλότερων λιπαρών και χαµηλής περιεκτικότητας σε αλάτι. Ως βασικό αλλαντικό επιλέγουµε τη γαλοπούλα ή το άπαχο ζαµπόν. Η πίτσα σας θα είναι το ίδιο γευστική και πολύ πιο υγιεινή. Τα επεξεργασµένα αλλαντικά και κρέατα είναι πολύ πλούσια σε κορεσµένα λιπαρά και αλάτι. Εµπλουτίζουµε την πίτσα µε ποικιλία λαχανικών, όπως µανιτάρια, πιπεριά, κρεµµύδια, φρέσκια ντοµάτα, τα οποία ενισχύουν τη γεύση τις πίτσας µε ελάχιστες θερµίδες. Παραγγέλνουµε µια πίτσα µε λεπτή ζύµη, ψηµένη σε ξυλόφουρνο, δεδοµένου ότι κατά κανόνα περιέχει λιγότερο λάδι και σαφώς λιγότερες θερµίδες. Αντίθετα αποφεύγουµε την πίτσα σε ταψάκι ή την πίτσα που περιέχει τυρί στις άκρες της ζύµης. Πίτσα Homemade Επιλέγουµε τις πίτες για σουβλάκι, σαν βάση. Ακόµη καλύτερη επιλογή αποτελούν οι πίτες ολικής άλεσης. Χρησιµοποιούµε ποικιλία µπαχαρικών και µυρωδικών, όπως ο βασιλικός, η ρίγανη, το πιπέρι και η πάπρικα για περισσότερη γεύση, αλλά λιγότερο αλάτι. Χρησιµοποιούµε κίτρινα τυριά χαµηλών λιπαρών. ∆ιακοσµούµε την πίτσα µε πολύχρωµες πιπεριές, φρέσκια ντοµάτα, κρεµµύδια και µανιτάρια, επιλογές µε λίγες θερµίδες που χαρίζουν υπέροχη γεύση.

Ρίγανη, βασιλικός: Χαρίζουν άρωµα και γεύση: Κal/κοµ: µηδενικές

Πιπεριά: λαχανικό πλούσιο σε βιταµίνη C. Kcal/κοµ: αµελητέες

Βάση: Προσφέρει υδατάνθρακες.

Kcal/κοµ: 70 – 200, ανάλογα µε το πάχος

Για πρώτο πιάτο επιλέγουµε κάποια σαλάτα από φρέσκα λαχανικά, µε ντρέσινγκ από ελαιόλαδο, η οποία θα περιορίσει την πείνα µας. Με αυτόν τον τρόπο θα καταναλώσουµε λιγότερα κοµµάτια πίτσα.

Ζαµπόν: Πηγή πρωτεΐνης, σιδήρου, αλλά και κορεσµένου λίπους και αλατιού. Kcal/κοµ: 3780

Μανιτάρια: λαχανικό πλούσιο σε ιχνοστοιχεία και πρωτεΐνες. Κcal/κοµ: αµελητέες

Μπέικον: Πλούσιο σε κορεσµένο λίπος και αλάτι Kcal/κοµ: περίπου 90.

Σάλτσα ντοµάτας: Καλή πηγή αντιοξειδωτικών ουσιών (κυρίως λυκοπένιου). Καλύτερη επιλογή η ανάλατη σάλτσα. Kcal/κοµ: αµελητέες

Τυρί: Πηγή πρωτεΐνης, ασβεστίου, αλλά και λιπαρών.

Kcal/κοµ: 50-100 ανάλογα µε τα λιπαρά του τυριού

•IN•VITRO•47

ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2009

Eναλλακτικά

Για περισσότερες πληροφορίες: Ελληνική Εταιρεία Οµοιοπαθητικής Ιατρικής www.homeopathy.gr Ελληνική Γραµµατεία Οµοιοπαθητικής www.ego.gr

Oµοιοπαθητική

Της Σοφίας Νέτα

Η «πράσινη» ιατρική

2

Τα οµοιοπαθητικά φάρµακα µπορούν να χορηγηθούν µε ασφάλεια και στις ευπαθείς οµάδες πληθυσµού όπως βρέφη, υπερήλικες και εγκύους αρκεί να ακολουθήσουµε τη δοσολογία που συστήνει ο οµοιοπαθητικός ιατρός.

T

α τελευταία χρόνια όλο και περισσότεροι στρέφονται στην οµοιοπαθητική, την εναλλακτική ιατρική όπως την αποκαλούν, για να αντιµετωπίσουν προβλήµατα υγείας, που δεν µπορούν να αντιµετωπίσουν µε τη «συµβατική» ιατρική. Ακόµα και η γενικότερη οικολογική τάση που επικρατεί τα τελευταία χρόνια, έχει ενισχύσει την οµοιοπαθητική ιατρική, αφού αντιµετωπίζεται από πολλούς ως «πράσινη» ιατρική. Η οµοιοπαθητική δεν θεραπεύει παθήσεις, αλλά ανθρώπους, ισχυρίζονται οι ολιστικοί γιατροί. Οι πιο συνήθεις περιπτώσεις για τις οποίες απευθυνόµαστε σε αυτήν είναι οι αλλεργίες, οι πονοκέφαλοι, ρινίτιδες, άσθµα, άγχος, έλκος, δυσκοιλιότητα και άλλα. Τι είναι όµως η οµοιοπαθητική; Πρόκειται για ένα ολοκληρωµένο θεραπευτικό σύστηµα µε δικές του αρχές θεωρίας και πρακτικής που ξεκίνησε στη Γερµανία πριν από δύο αιώνες. Σύµφωνα µε τον Στέλιο Πανταζή, ιατρό Ολιστικής Ιατρικής, οι βασικές αρχές στην οµοιοπαθητική είναι τέσσερις:

Η θεραπεία επιτυγχάνεται χορηγώντας οµοιοπαθητικά σκευάσµατα που παρασκευάζονται από πολύ µικρές ποσότητες ουσιών, που αν χορηγούνταν σε µεγάλες δόσεις σε υγιή άτοµα, θα προκαλούσαν τα ίδια συµπτώµατα που προσπαθούν να θεραπεύσουν (νόµος των όµοιων). Για παράδειγµα, µία συγκεκριµένη ουσία προκαλεί σε υγιή άτοµα συµπτώµατα παρόµοια µε αυτά της γρίπης. Όταν όµως χορηγηθεί σε πολύ µικρή δοσολογία, τότε αποτελεί εξαιρετική θεραπεία για τη γρίπη.

3

Η οµοιοπαθητική θεραπεία είναι εξατοµικευµένη. Το κατάλληλο οµοιοπαθητικό σκεύασµα επιλέγεται σύµφωνα µε τη συνολική εικόνα του ασθενούς, δηλαδή τόσο τα συµπτώµατα που παρουσιάζει, όσο και τη συναισθηµατική και νοητική του κατάσταση, τον τρόπο ζωής και άλλα.

4

Τέλος, η θεραπεία επιτυγχάνεται µε συγκεκριµένο τρόπο. Από «µέσα προς τα έξω» και «από πάνω προς τα κάτω». Π.χ. ένα εξάνθηµα µπορεί να µη µειωθεί σε έκτασή του µετά από µερικές ηµέρες αγωγής, αλλά να «κατέβει» από τον κορµό στα πόδια. Αυτή η εξέλιξη είναι αποδεκτή και περιµένουµε, εν καιρώ, την πλήρη ίαση. ΤΑ ΟΜΟΙΟΠΑΘΗΤΙΚA σκευάσµατα είναι φάρµακα και η παραγωγή τους στην Ελλάδα ρυθµίζεται από την Ελληνική Φαρµακοποιία. Βασίζονται κυρίως σε φυσικές πρώτες ύλες (αλλά όχι αποκλειστικά) και η παρασκευή τους χαρακτηρίζεται από τη διαδοχική αραίωση. «Τα τελικά οµοιοπαθητικά σκευάσµατα που φτάνουν στον ασθενή σπάνια περιέχουν έστω και ένα µόριο του αρχικού διαλύµατος (πριν την αραίωση), γι’ αυτό δεν έχουν παρενέργειες µε τη συνήθη έννοια του όρου» αναφέρει ο κ. Στ. Πανταζής.

1

Η οµοιοπαθητική προσπαθεί να θεραπεύσει τις ασθένειες, ενισχύοντας την άµυνα του οργανισµού (εν αντιθέσει µε την κλασική ιατρική που στοχεύει στην αντιµετώπιση της ασθένειας, π.χ. αντιβιοτικά που σκοτώνουν τα µικρόβια). Να τονιστεί ότι η άµυνα ορίζεται σε όλα τα επίπεδα της ύπαρξης και εµπεριέχει και τη συναισθηµατική ή ακόµα και νοητική «άµυνα» (π.χ. κλάµα σε απογοήτευση, οργή ή απόγνωση σε απώλεια κλπ).

Τα θετικά και τα αρνητικά ΚΑΤA ΤΗΝ ΟΜΟΙΟΠΑΘΗΤΙΚH αγωγή µπορούν να εµφανιστούν διάφορα ήπια, βραχύχρονα συµπτώµατα που δεν υπήρχαν. Σύµφωνα µε τους οµοιοπαθητικούς γιατρούς, αυτά συνήθως είναι αναστρέψιµα και δεν απαιτούν διακοπή της αγωγής. ΚΑΤΑ ΤΗΝ EΝΑΡΞΗ της αγωγής (τις πρώτες 5-15 ηµέρες) µπορεί να εµφανιστεί η λεγόµενη οµοιοπαθητική επιδείνωση σε ποσοστό 20% έως 30% των ασθενών. Η επιδείνωση των συµπτωµάτων είναι σχεδόν πάντα ανεκτή και µόνο σε σπάνιες περιπτώσεις είναι αναγκαία η αναστολή της αγωγής για µερικές ηµέρες.

ΤΑ ΟΜΟΙΟΠΑΘΗΤΙΚA σκευάσµατα µπορούν να συνδυαστούν µε κλασικά φάρµακα. Στις περισσότερες περιπτώσεις όµως, η δόΤις πρώτες ηµέρες αγωγής µποση του κλασικού ρεί να επιδεινωθούν τα συµφαρµάκου µπορεί πτώµατα. Σπάνια όµως απαιτείνα µετριαστεί ή και να διακοπεί εντεται η διακοπή της θεραπείας λώς. Ο ΧΡOΝΟΣ που απαιτείται µέχρι να δράσει το σκεύασµα διαφέρει ανάλογα µε την περίπτωση. Σε οξείες παθήσεις µπορεί να χρειαστεί λεπτά ή και δευτερόλεπτα. Σε χρόνιες καταστάσεις, δηλαδή σε συµπτώµατα που

είναι εγκατεστηµένα πολλά χρόνια, ίσως χρειαστούν µήνες. Πάντως, από τις πρώτες εβδοµάδες αναµένεται βελτίωση των συµπτωµάτων.

EΝΑ ΠΡOΒΛΗΜΑ για πολλούς ασθενείς είναι η διακοπή του καφέ. Η καφεΐνη είναι ένα ισχυρό διεγερτικό του κεντρικού νευρικού συστήµατος και η χρήση της πρέπει να είναι περιορισµένη. Παλιότερα οι οµοιοπαθητικοί συνιστούσαν αυστηρή διακοπή του καφέ. Η σύγχρονη εµπειρία δείχνει ότι ένας ελληνικός καφές την ηµέρα µπορεί να µην επηρεάζει την αγωγή, αλλά αυτό δε βρίσκει σύµφωνους όλους τους οµοιοπαθητικούς ιατρούς.

48•IN•VITRO•

ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2009

Baby boom

Για κέντρα εθισµού στο διαδίκτυο σελ. 53 Για περισσότερες πληροφορίες Μονάδα Εφηβικής Υγείας στο Νοσοκοµείο Παίδων «Αγλαΐα Κυριακού» www.youth-health.gr

(Μικρό)κοσµος

Της Mαρίας Τσιλιµιγκάκη

Εθισµός στο διαδίκτυο… Οι γονείς µε εφήβους ηλικίας 10 έως 18 ετών καλούνται τα τελευταία χρόνια να ανησυχούν για ένα ακόµα πρόβληµα: Τον εθισµό των παιδιών τους στη χρήση του διαδικτύου! Μία αληθινή ψυχιατρική διαταραχή, που πολλές φορές συνοδεύεται και από παραβατικές συµπεριφορές. Η αλήθεια είναι ότι το διαδίκτυο είναι σε ένα βαθµό «εθιστικό» για όλους µας. Όταν όµως ο έφηβος αρχίσει να ζει µία «δεύτερη ζωή» µέσω του υπολογιστή του, την οποία αρνείται πεισµατικά να αποχωριστεί έστω για 1 ηµέρα, τότε υπάρχει πρόβληµα. Η λύση δεν είναι να στερούµε από τα παιδιά τον υπολογιστή ή τη σύνδεση στο ίντερνετ. Απλώς, καλούµαστε να βάλουµε όρια! Για παράδειγµα µπορούµε να του πούµε: «Θα παίξεις στο online ηλεκτρονικό παιχνίδι επί 1 ώρα το Σάββατο και επί 1 ώρα την Κυριακή, αφού πρώτα έχεις διαβάσει τα µαθήµατά σου» ή «Μπορείς να χρησιµοποιείς τη σύνδεση ίντερνετ που έχουµε στο σπίτι, αλλά µόνο παρουσία ενός µεγαλύτερου και ποτέ κλεισµένος/η στο δωµάτιό σου». Η επιβολή ορίων στον έφηβο για τη χρήση του διαδικτύου δεν αρκεί. Πρέπει να συζητήσουµε µαζί για τα προβλήµατα υγείας, συµπεριφοράς και ασφάλειας που είναι δυνατόν να αντιµετωπίσει ένα παιδί από την ανεξέλεγκτη επαφή του µε το διαδίκτυο.

Πυρετικοί σπασµοί σε βρέφη Οι πυρετικοί σπασµοί φέρνουν τον πανικό ιδιαίτερα στους νέους γονείς, οι οποίοι είναι ανέτοιµοι να τους αντιµετωπίσουν. Εµφανίζονται σε µικρό ποσοστό παιδιών, ηλικίας 6 µηνών έως 5 ετών. Οι σπασµοί διαρκούν από ένα έως λίγα λεπτά και δεν θέτουν τη ζωή του παιδιού σε κίνδυνο. Μπορεί να οφείλονται σε οποιοδήποτε εµπύρετο νόσηµα όπως είναι οι ιώσεις, η ουρολοίµωξη, η µηνιγγίτιδα και οι ηλεκτρολυτικές διαταραχές. Οι παιδίατροι συστήνουν να διακοµίζεται χωρίς πανικό το βρέφος στο νοσοκοµείο ώστε να εντοπιστεί η αιτία του πυρετού και να αντιµετωπιστεί. ΣΥΜΒΟΥΛEΣ ΑΠΌ ΤΗΝ ΠΑΙ∆IΑΤΡΟ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ ΚΟΎΚΟΥΡΑ: «Όταν το παιδί έχει ιστορικό πυρετικών σπασµών, κάθε φορά που παρουσιάζει έστω και λίγο πυρετό, πρέπει να παίρνει ανά 3 ώρες αντιπυρετική αγωγή. Την ώρα των σπασµών ή αν το παιδί δείχνει να έχασε τις αισθήσεις του, καλό είναι να το γυρίσουµε στο δεξί πλάι για να αποφύγουµε το ενδεχόµενο αναρρόφησης εµετού. Όσο διαρκούν οι σπασµοί, πρέπει να ελέγχουµε αν είναι ανοιχτοί ο λαιµός και η µύτη. Να κρατάµε µε κουταλάκια ανοιχτό το στόµα του πιέζοντας τη γλώσσα ελαφρά προς τα κάτω ώστε να µην τη δαγκώσει. Αµέσως µετά, το οδηγούµε µε ηρεµία στο νοσοκοµείο».

Αρκετές γυναίκες αποφεύγουν ακόµη και σήµερα να θηλάζουν, παρότι γνωρίζουν ότι ο θηλασµός είναι ευεργετικός για τα βρέφη. Μεταξύ άλλων έχει βρεθεί πρόσφατα ότι ο θηλασµός ενδεχοµένως παρέχει προστασία από τις τροφικές αλλεργίες

Ζήλια από κούνια

Θ

έλει να «βγάλει το µάτι» του µικρότερου αδελφού. Υποφέρει όταν η µαµά το αλλάζει. Σπαράζει στο κλάµα επειδή ο µπαµπάς αγόρασε ένα δώρο στο ξαδελφάκι που γιορτάζει. Χάνει την όρεξή του για φαγητό, διαταράσσεται ο ύπνος του, κλαίει και παραπονιέται χωρίς εµφανή λόγο. Η παιδική ζήλια ξεκινά σχεδόν ταυτόχρονα µε τη συνειδητοποίηση του εαυτού του. Λίγο πριν τα 2 χρόνια. Στην πιο ήπια µορφή της, η ζήλια εκδηλώνεται µε την έλευση ενός νέου µέλους στην οικογένεια, του µικρότερου αδελφού ή αδελφής. Το παιδί φοβάται µήπως χάσει την προσοχή και την αγάπη των γονιών του. Όταν οι φόβοι αυτοί δεν επαληθεύονται, το παιδί σταδιακά ηρεµεί. Σε πιο σοβαρά περιστατικά ζήλιας, το παιδί φοβάται τη σύγκρισή του µε άλλα παιδιά. Φόβος που πολλές φορές ενισχύεται από κάποιους γονείς. Η ΨΥΧΟΛOΓΟΣ - ΠΑΙ∆ΟΨΥΧΟΛOΓΟΣ ΑΛΕΞAΝ∆ΡΑ ΚΑΠΠAΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΕYΕΙ: Με αφορµή τυχόν ερωτήσεις του παιδιού, όπως «µε αγαπάς πιο πολύ από τα άλλα παιδιά;», ρωτήστε το: «Υπάρχει κάτι συγκεκριµένο που σε απασχολεί;» και αφήστε το να εκ-

φράσει τι αισθάνεται. Προσπαθήστε να καταλάβετε ποιο είναι το συναίσθηµα από το οποίο γεννήθηκε η ερώτησή του. Αναρωτηθείτε αν η συµπεριφορά σας είναι διαφορετική στο ένα παιδί σας σε σχέση µε το άλλο. Λέγοντάς του ότι το αγαπάτε µε τον ίδιο τρόπο, το παιδί αντιλαµβάνεται συνήθως ότι το αγαπάτε λιγότερο. Μπορείτε να πείτε: «Για µένα είσαι µοναΌταν του λέτε ότι το αγαπάτε δικός». «Σε αγαπώ όσο δεν θα το ίδιο µε το αδελφάκι του, µπορούσα να εκείνο καταλαβαίνει ότι αγαπήσω κανέναν άλλον». το αγαπάτε λιγότερο. Αποφύγετε τις συγκρίσεις µε άλλα παιδιά και ειδικά µε τα αδέλφια. Ξεφυλλίστε µαζί το άλµπουµ µε τις φωτογραφίες από την εποχή που ήταν µωρό για να καταλάβει ότι το φροντίζατε µε τον ίδιο τρόπο και εκείνον/η όπως τώρα το µικρότερο αδελφάκι του. Όταν ασχολείστε µε το µικρότερο παιδί, δείξτε στο µεγάλο ότι δεν το έχετε ξεχάσει. Μιλάτε του ταυτόχρονα, ζητήστε του κάποια βοήθεια, ανταλλάξτε µαζί του εντυπώσεις.

•IN•VITRO•49

ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2009

Ψυχολογία Μama mia

Της Σοφίας Μαρίας Σοφιανού

Με τη συνεργασία της Άννας Τάταρη, Ψυχολόγου ψυχοθεραπεύτριας

Μάνα, µητέρα, µαµά «Α

ν η ανασφάλεια για την εξωτερική µου εµφάνιση είχε ονοµατεπώνυµο, τότε σίγουρα θα ήταν της µητέρας µου. Γι’ αυτήν, η λέξη όµορφη χαρακτηρίζει κυρίως τη σκέψη και τη δύναµη του µυαλού µου. Τριάντα δύο χρόνια τώρα, τα λόγια της “στοιχειώνουν” κάθε κοµπλιµέντο για το ωραίο πρόσωπό µου…» Η «εκµυστήρευση» ανήκει στη φίλη µου Ντέµη. Θα µπορούσε όµως να ανήκει και σε εσάς. Γιατί σε πολλές περιπτώσεις η µητέρα έχει τον «πρωταγωνιστικό ρόλο» στη ζωή µας. Συνειδητά ή ασυνείδητα καθορίζει τις πράξεις µας, διαµορφώνει τις σκέψεις µας, επηρεάζει τις επιλογές µας. Και αν αυτό ήταν θεµιτό και αναγκαίο όσο ήµασταν παιδιά, τώρα που είµαστε ενήλικες δηµιουργεί πρόβληµα. Μάνα είναι µόνο µία, λέει η λαϊκή ρήση, και στις περισσότερες περιπτώσεις θέλει να προσφέρει απλόχερα την αγάπη της. Αγάπη αγνή, ακατέργαστη, µεγαλόψυχη και χωρίς ανταλλάγµατα. Τι γίνεται όµως όταν αυτή η «προσφορά» γίνεται µε λάθος τρόπο; Τότε ξεκινούν τα προβλήµατα και η αγάπη της µητέρας µετατρέπεται σε θηλιά που µας «πνίγει», απαντούν οι ψυχολόγοι.

Η παρουσία του πατέρα είναι εξίσου σηµαντική. Αποτελεί το στήριγµά µας, εκφράζει τη δύναµη και τη σταθερότητα. Έρευνες δείχνουν ότι επηρεάζει την προσωπική ζωή των κοριτσιών και την επαγγελµατική σταδιοδροµία των αγοριών

«ΕΥΝΟΥΧΊΖΕΙ» ΤΗΝ ΠΡΟΣΩΠΙΚΌΤΗΤΑ Άνθρωποι µε «ευνουχισµένη» προσωπικότητα αποτελούν συχνά δηµιούργηµα της µητέρας τους. Κι αυτό γιατί η µητρική συµπεριφορά δεν τους έδωσε ποτέ τη δύναµη και τη δυνατότητα να αναπτύξουν το αίσθηµα της αυτοπεποίθησης. Τα «εργαλεία» του

ευνουχισµού είναι η τιµωρία και ο έπαινος. Η µητέρα «ευνουχίζει» τα θέλω του παιδιού της. Εκδηλώνει υπερβολική αγάπη προς το παιδί, ενώ ταυτόχρονα ο πατέρας απουσιάζει. Ασκεί µεγάλη επιρροή και συχνά πίεση, µε αποτέλεσµα ο νέος άνθρωπος να µην µπορεί να αποφασίσει, να ενεργήσει και να σκεφτεί χωρίς τη δική της συνδροµή. ∆ΗΜΙΟΥΡΓΕΊ ΕΞΆΡΤΗΣΗ. Η εξάρτηση ξεκινά από το σηµείο που η µητέρα αναπτύσσει κτητική σχέση µε τον ενήλικο γιο ή κόρη. Συνειδητά ή ασυνείδητα, εξακολουθεί να αντιµετωπίζει το ενήλικο τέκνο της ως

«παιδί» που χρήζει προστασίας. Με τον τρόπο αυτό, δεν επιτρέπει στο άτοµο να ωριµάσει συναισθηµατικά, να καλλιεργήσει την αυτονοµία του και να πάρει πρωτοβουλίες. Στο επίκεντρο της ζωής του «εξαρτηµένου» γιου ή κόρης είναι πάντα η µητέρα. ΒΆΛΤΕ ΌΡΙΑ. Η λύση σε τέτοιου είδους προβλήµατα δεν είναι πάντα εύκολη, λένε οι ψυχολόγοι. Απαιτείται προσπάθεια και από τους δυο. Η µητέρα πρέπει να καταλάβει ότι το παιδί της έχει µεγαλώσει, αλλά και το παιδί πρέπει να πιστέψει ότι είναι πλέον «κυρίαρχος» της δικής του ζωής.

«Πνίγει» τις σχέσεις µε την αγάπη της ΤΟ ΈΧΟΥΜΕ ΖΉΣΕΙ, το έχουµε ακούσει, το έχουµε δει στις οθόνες των τηλεοράσεών µας. Με τη συµπεριφορά της, η µητέρα επηρεάζει και έως ένα βαθµό καθορίζει τις σχέσεις µας. Η προσωπική αλλά και η ερωτική µας ζωή συχνά δέχεται τις επιδράσεις της. ΕΠΙΛΈΓΕΙ ΤΟΝ… ΣΎΝΤΡΟΦΌ ΜΑΣ ∆εν είναι λίγες οι φορές που η µητέρα αφήνει το «αποτύπωµά» της στην επιλογή του ερωτικού συντρόφου. Η πίεση, ο φόβος, η υπερβολική αγάπη, το αίσθηµα προστασίας, η σκέψη ότι «το παιδί µου είναι πολύ ανώτε-

ρο από τους άλλους» αποτελούν συµπεριφορές της µητέρας, που συχνά καθορίζουν τις επιλογές µας. Με τον τρόπο αυτό, γίνεται ο διαµορφωτής των επιλογών µας, οδηγώντας στην απόρριψη ή τη λανθασµένη επιλογή ερωτικού συντρόφου, ακόµη και στην απουσία ή αποχή από τον έρωτα. Η ΚΑΚΙΆ ΠΕΘΕΡΆ Τι γίνεται όταν η µητέρα δει το παιδί να παντρεύεται; Κακή πεθερά, θα πείτε κάποιοι και ίσως όχι άδικα. Συνήθως, η µητέρα του άνδρα αισθάνεται ότι η νύφη της αδυνατεί να

φροντίσει το παιδί της τόσο καλά όσο αυτή, ενώ κάποιες φορές µεταξύ πεθεράς και νύφης αναπτύσσεται ανταγωνιστική σχέση. Η µητέρα της γυναίκας που νιώθει ότι το παιδί της δεν είναι ασφαλές, βάλλει κατά του γαµπρού, µε αποτέλεσµα να διαταράσσεται η εµπιστοσύνη µεταξύ του ζευγαριού. Επίσης, η µητέρα που γίνεται πεθερά µπορεί να αισθάνεται για δεύτερη φορά γονιός που πρέπει να προστατεύσει τα µέλη της νέας οικογένειας. Συχνά, το αίσθηµα αυτό εκφράζεται µε τη συνεχή παρουσία και τη επιβολή της γνώµης της πεθεράς.

50•IN•VITRO•

ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2009

Οµορφιά

Συνεργάστηκαν οι Κοσµάς Ματσίρας, ∆ερµατολόγος Αθανάσιος Χριστόπουλος, Πλαστικός Χειρουργός

Λύσεις για τους µαύρους κύκλους και τις σακούλες στα µάτια

Ρεπορτάζ: Σοφία Μαρία Σοφιανού

Η φύση ξέρει Φυσικά καλλυντικά που φτιάχνουµε στο σπίτι, µπορούν να βελτιώσουν την εµφάνιση των µατιών. Για τους µαύρους κύκλους: • Φτιάξτε µια απλή λοσιόν βάζοντας σε βραστό νερό 20 γρ. δενδρολίβανο και 20 γρ. µολόχα. Αφήστε τα για 20 λεπτά περίπου. Σουρώστε τη λοσιόν και βάλτε τη στο ψυγείο. Βρέξτε 2 κοµµάτια βαµβάκι και βάλτε τα πάνω σε κλειστά βλέφαρα για 20 λεπτά.

• Βάλτε µια στρογγυλή καθαρισµένη πατάτα µετρίου µεγέθους στο ψυγείο για 30 λεπτά. Στη συνέχεια κόψτε τη σε χοντρές ροδέλες και τοποθετήστε 3 ροδέλες κάτω από κάθε µάτι.

Για φωτεινό βλέµµα

Με άλλο µάτι

O

ι σακούλες και οι µαύροι κύκλοι στα µάτια δεν είναι πάντα το αποτέλεσµα ενός ανθυγιεινού τρόπου ζωής µε τσιγάρα, ποτά και ξενύχτια. Μία σειρά παραγόντων όπως τα γονίδια, η κατακράτηση υγρών και η γήρανση φαίνεται ότι είναι οι πιο συχνές αιτίες εµφάνισής τους. Το δέρµα γύρω από τα µάτια είναι η πιο λεπτή και µαλακή επιφάνεια του σώµατος. Έχει πάχος µόλις 0,5 χιλιοστά, όταν στο υπόλοιπο σώµα το δέρµα είναι 2 χιλιοστά. Αυτό το καθιστά πολύ ευαίσθητο όχι µόνο στο χρόνο, αλλά και σε άλλους παράγοντες, όπως η µόλυνση του περιβάλλοντος. Οι µαύροι κύκλοι εµφανίζονται όταν η κυκλοφορία του αίµατος αυξάνεται κάτω από τα µάτια ως αποτέλεσµα κατακράτησης υγρών ή άλλων παραγόντων. Επειδή το δέρµα είναι λεπτό, γίνεται ορατή η µικροκυκλοφορία του αίµατος οπότε και το σκούρο χρώµα. Οι σακούλες εµφανίζονται όταν ένα λεπτό διάφραγµα που συγκρατεί το λίπος χαλαρώνει. Το δέρµα δεν µπορεί να το στηρίξει, µε αποτέλεσµα η περιοχή να φαίνεται πρησµένη.

Στην πλειονότητα των περιπτώσεων η εµφάνιση µαύρων κύκλων και πρησµένων κάτω βλεφάρων είναι αποτέλεσµα της γήρανσης. Ο χρόνος αφήνει τα σηµάδια του πρώτα στα µάτια γιατί το δέρµα είναι λεπτό και ανελαστικό. Μία από τις πλέον συχνές αιτίες εµφάνισής τους είναι η κατακράτηση υγρών, οι οποίες οδηγούν σε διόγκωση όχι µόνο των αγγείων αλλά και των γύρω ιστών. Η κατακράτηση όµως ενδέχεται να είναι Tα πρώτα σηµάδια του χρόνου αποτέλεσµα σοβαρών φαίνονται στα µάτια, γιατί παθήσεων, όπως το δέρµα στην περιοχή είναι της υπέρτασης, ιδιαίτερα ευαίσθητο παθήσεων της καρδιάς ή του θυρεοειδούς. Καλό θα είναι να υποβληθείτε σε ένα προληπτικό check up. Μπορεί να µην έχετε κανέναν από τους παραπάνω παράγοντες, αλλά να έχετε «ένοχα» γονίδια από τους γονείς σας. Να έχετε κληρονοµήσει, δηλαδή, έναν ευαίσθητο τύπο δέρµατος. Σ’ αυτή την περίπτωση πρέπει να φροντίζετε το δέρµα σας σχολαστικά και µε συνέπεια.

>

Η έλλειψη ύπνου είναι ένας από τους λόγους εµφάνισης µαύρων κύκλων ή πρησµένων µατιών. Κοιµηθείτε, γιατί η κούραση φαίνεται στα

µάτια σας. Ο καπνός του τσιγάρου, οι περιβαλλοντικοί ρύποι και η σκόνη δρουν ερεθιστικά και πυροδοτούν την εµφάνισή τους. Η κακή διατροφή µας γερνάει. Γι’ αυτό βάλτε φρούτα και λαχανικά µε αντιοξειδωτικές ουσίες στο πιάτο σας, γιατί καταπολεµούν τη γήρανση της επιδερµίδας. Τέτοια είναι τα πολύχρωµα λαχανικά (πράσινες, κόκκινες πιπεριές), τα εσπεριδοειδή και τα φυλλώδη λαχανικά.

>

Γυναίκες ή άνδρες µε αναιµία έχουν εντονότερους µαύρους κύκλους γιατί το δέρµα είναι πιο ωχρό οπότε η αντίθεση είναι εντονότερη. Φροντίστε να λαµβάνετε σίδηρο από τη διατροφή σας, και αναζητήστε ιατρική συµβουλή για την αντιµετώπισή της.

>

Η πλαστική χειρουργική µπορεί να «εξαφανίσει» τις σακούλες κάτω από τα µάτια, αλλά όχι τους µαύρους κύκλους. Όταν η χαλάρωση είναι µεγάλη, συνιστάται βλεφαροπλαστική, η οποία αφαιρεί µέρος του περίσσιου δέρµατος και λίπους. Όταν η χαλάρωση είναι µικρή συνιστάται η χρήση λέιζερ που προκαλεί ελαφριά σύσφιξη του δέρµατος. Ο δερµατολόγος, µπορεί να βελτιώσει την εµφάνιση των µαύρων κύκλων µε πολύ προσεκτική εφαρµογή χηµικού πίλινγκ. Τα αποτελέσµατα όµως δεν είναι θεαµατικά. Εφόσον αποκλειστούν παθολογικές καταστάσεις, το πρόβληµα µπορεί να περιοριστεί ακολουθώντας συστηµατικά κάποιες συµβουλές. Σχολαστικός καθαρισµός από το µακιγιάζ µε ειδικές υποαλλεργικές λοσιόν για τα µάτια. ∆εν πρέπει να ξεχνάµε να φοράµε αντηλιακό και γυαλιά ηλίου. Αλλάζουµε τρόπο ζωής. Πρέπει να περιοριστεί το κάπνισµα, το αλκοόλ, το αλάτι, οι αυστηρές δίαιτες και οι λίγες ώρες ύπνου. Μία ή δύο φορές µέσα στην εβδοµάδα η χρήση µιας ενυδατικής µάσκας τονώνει και ανακουφίζει την περιοχή.

Παρατηρείστε πότε εµφανίζονται οι µαύροι κύκλοι ή οι σακούλες. Ενδέχεται να είστε αλλεργική σε κάποιο καλλυντικό όπως τη µάσκαρα. Φάρµακα µε κορτιζόνη, ενοχοποιούνται επίσης για την εµφάνισή τους.

tips

Για τις σακούλες • Βάλτε ένα σακουλάκι µαύρο τσάι ή τίλιο σε βραστό νερό. Αφήστε το να κρυώσει. Όταν είναι χλιαρό βρέξτε δύο στρογγυλά κοµµάτια βαµβάκι, κλείστε τα µάτια και τοποθετήστε τα στην περιοχή για 5 λεπτά.

• Το ιαµατικό νερό σε σπρέι πάνω σε µια αποστειρωµένη γάζα µπορεί να κάνει θαύµατα, αρκεί να το τοποθετήσετε στο ψυγείο 15 λεπτά πριν.

•IN•VITRO•51

ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2009

Shopping Κλείστε το µάτι

12 3 4 beauty 56 7 8 Oligo 25 Vichy Το stick µατιών της Vichy µειώνει τις σακούλες και σβήνει τους µαύρους κύκλους. Περιέχει δύο δραστικά συστατικά: το µαγγάνιο που ενεργοποιεί τη µικροκυκλοφορία της επιδερµίδας και το escinine που ευνοεί την αποµάκρυνση των τοξινών από την επιδερµίδα και αποσυµφορεί τα πρησµένα βλέφαρα.

Extra Eye Balm, Bobbi Brown Είναι µια πλούσια ενυδατική κρέµα µατιών. Το Shea Butter και το Beeswax που περιέχει, προσφέρουν υγρασία στην επιδερµίδα, ενώ τα εκχυλίσµατα βοτάνων βοηθούν στο να µειώσουν το πρήξιµο. Περιέχει και εκχυλίσµατα αγγουριού που καταπραΰνουν και βιταµίνη Ε που προστατεύουν από τους περιβαλλοντικούς ρύπους.

First Line, Apivita Συνδυάζοντας ελληνικά φυτικά εκχυλίσµατα βιολογικής καλλιέργειας, φυτικά λάδια και αιθέρια έλαια αυτή η κρέµα αντιµετωπίζει τους παράγοντες που προκαλούν την πρόωρη γήρανση. Η Εσκινίνη και ο Ρούσκος που περιέχει, βελτιώνουν την κυκλοφορία του αίµατος συµβάλλοντας στην αντιµετώπιση των µαύρων κύκλων και του πρηξίµατος αποτελεσµατικά.

The Eye Concentrate, La Mer Είναι µια νέα επαναστατική θεραπεία για την περιοχή των µατιών. Περιέχει ειδικά φύκια και άλλα φυσικά συστατικά όπως ασβέστιο, µαγνήσιο, έλαιο εσπεριδοειδών, ευκάλυπτο, απόσταγµα σίτου και ηλίανθο. Λειαίνει και ενυδατώνει την επιδερµίδα. Σβήνει τις σακούλες και µειώνει τους µαύρους κύκλους.

Προϊόντα οµορφιάς για άνδρες και γυναίκες που δίνουν λύσεις για τους µαύρους κύκλους & τις σακούλες στα µάτια

Της: Σοφίας Μαρίας Σοφιανού

Aroma – Energising Eye contour care, Sanoflore Με πλούσια αρωµατικά βότανα και φυτά η κρέµα αυτή έχει την ιδιότητα να εξαφανίζει τις σακούλες στην ευαίσθητη περιοχή των µατιών, να αναζωογονεί το βλέµµα και να µειώνει τις λεπτές γραµµές. Πρόκειται για βιολογικό προϊόν οµορφιάς που περιέχει άρωµα 100% φυσικό και διακριτικό προσφέροντας αίσθηση ευφορίας.

All about Eyes, Clinique Είναι σε µορφή κρέµας – τζελ, µη λιπαρή που απορροφάται εύκολα, ενώ ενυδατώνει. Σβήνει τους µαύρους κύκλους και µειώνει το πρήξιµο και τις σακούλες. Η σύνθεσή της είναι πλούσια σε συστατικά που µε εντατική χρήση µειώνουν το πρόβληµα στην περιοχή των µατιών.

Eye Doctor Origins Η φυσική λύση της Origins περιέχει εκχυλίσµατα από αγγούρι που δροσίζει, ginseng που δηµιουργεί µικροκυκλοφορία, δενδρολίβανο που καταπραΰνει και πράσινο τσάι που βοηθάει στην αποσυµφόρηση. Έχει τη δυνατότητα να µειώνει τους µαύρους κύκλους και τις σακούλες. Αποτελεί ιδανική βάση για µέικ απ.

Hydraphase yeux, La Roche – Posay Πλούσιο ενυδατικό τζελ που φροντίζει την περιοχή γύρω από τα µάτια. Μειώνει τις πρώτες γραµµές έκφρασης. Η ειδική του φόρµουλα σβήνει τους µαύρους κύκλους και µειώνει αποτελεσµατικά τις σακούλες κάτω από τα µάτια. Αφήνει µια αίσθηση δροσιάς. Τα αποτελέσµατα είναι άµεσα.

52•IN•VITRO•

ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2009

Η σελίδα αυτή σας ανήκει. Στείλτε µας µικρά µυστικά που σας βοηθούν να ζείτε πιο υγιεινά .com invitro.magazine@gmail

Σηµειώσεις ∆εν πρέπει να ξεχάσω...

Να δηλώσω συµµετοχή στο 6ο ∆ιεπιστηµονικό Πανελλήνιο Συνέδριο Νόσου Αλτσχά ιµερ και συναφών διαταρ αχών. Θα γίνει 19-22 Φεβρουαρίου στο Grand Hotel Palace στη Θεσσαλονίκη. Ο πατέρας µου αρχίζ ει και ξεχνάει. Εκεί θα µά θω αν πρέπει να ανησυχήσω ή όχι, αλλά και τι να κάνω αν επ ιδεινωθεί. Το τηλέφωνό τους είναι 2310 909000.

Να πίνω νερό. Τα ούρα µου έχουν κίτρινο χρώµα και η επιδερµίδα µου έχει χάσει τη λάµψη της. Λες να έχω πάθει αφυδάτωση; Να πάρω µαζί µου ένα µπουκαλάκι νερό. Έτσι µπορεί και να θυµάµαι ότι χρειάζοµαι τουλάχιστον 1,5 λίτρo κάθε µέρα.

Μην ξεχάσω να κλείσω ραντεβού για µαστογραφία. Το έχω αµελήσει και δεν πρέπ ει. Έχω και κληρονοµικό ιστορικό. Η µητέρα µου εµφάνισε καρκίνο µαστού πριν από λίγα χρόνια. Να την πάρω τηλέφωνο για να έρθει και αυτή µαζί µου.

Να αγοράσω καινούρια οδοντόβουρτσα. Έχω την ίδια εδώ και ενάµιση χρόνο. Νιώθω ότι δεν µου καθαρίζει σωστά τα δόντια. Αυτή τη φορά θα δοκιµάσω µια πιο σκληρή. Πρέπει να ρωτήσω τον οδοντίατρο. Να µην ξεχάσω να πάρω και νήµα που φτάνει... παντού.

Από ∆ευτέρα ∆ΙΑΙΤΑ… ∆εν πάει άλλο. Θα κάνω πέντε γεύµατα την ηµέρα. Θα τρώω φρούτα και θα µειώσω τη ζάχαρη. Ελάχιστο ψωµί και µακαρόνια. Φουλ σαλάτες. Σε ένα µήνα πρέπει να χάσω έως 4 κιλά. Νοµίζω ότι είναι καλά.Έτσι δε λένε; 3 µε 4 είναι ΟΚ!

ία του µακιγιάζ. ΠαραΝα αγοράσω νέα εργαλε δέρµα και η γιατρός τήρησα ερεθισµούς στο νε τα πινέλα. Μην ξεµου είπε ότι µάλλον φταί ντεµακιγιάζ. Όλοι του χάσω και τα µαντιλάκια ι το Α και το Ω για να λένε ότι ο καθαρισµός εί ς. δα µί την υγεία της επιδερ

Να µην αγοράσω σήµερα γάλα από το σούπερ µάρκετ. Τώρα τελευταία κάθε φορά που πίνω γάλα έχω φουσκώµατα και πόνο. Λες να ‘χω δυσανεξία στη λακτόζη; ∆εν µπορώ να ζήσω χωρίς γάλα! Ποιος µου έλεγε ότι υπάρχουν ειδικά γάλατα χωρίς λακτόζη....

Πρέπει επιτέλου ς που σηκώνοµα να κόψω το κάπνισµα. Το πρω ι, βήχω πολύ. Κά ί που άκουσα ότ πρωινός τσιγαρ ιο όβηχας µπορεί να είναι ένδειξ Χρόνια Αποφρα η γι κτ ξω. Να ρωτήσω ική Πνευµονοπάθεια. Να το ψ α άκαι για τη σπιροµ έτρηση.

Πού θα µας βρίσκετε...

NOΣΟΚΟΜΕΙΑ > ΑΤΤΙΚHΣ

ΑΘΗΝΑ > 251 ΓΝΑ, Κανελλοπούλου 3 > 401 ΓΝΣΑ, Κανελλοπούλου 1 > Παίδων «Αγία Σοφία», Θηβών και Μικράς Ασίας > Αιγινήτειο, Βασ. Σοφίας 72 > Γ. Γεννηµατάς, Μεσογείων 154 > Ελπίς, ∆ηµητσάνης 7 > Ερ. Ντυνάν, Μεσογείων 107 > Ευγενίδειο, Παπαδιαµαντοπούλου 20 > Αγ. Σάββας, Λ. Αλεξάνδρας 171 > Ιπποκράτειο, Βασ. Σοφίας 114 > Κυανούς Σταυρός, Βασ. Σοφίας 102 > Λαϊκό, Αγ. Θωµά 17 > Έλενα, πλ. Έλενας Βενιζέλου

2 > Ναυτικό Νοσοκοµείο, ∆εινοκράτους 70 > Ερυθρός Σταυρός, Αθανασάκη 1 > Σωτηρiα, Μεσογείων 152 > ΝΙΜΤΣ, Μονής Πετράκη 10 > Αρεταίειο, Βασ. Σοφίας 76 > Ευγγελισµός, Υψηλάντου 45 > Παίδων Aγλαΐα Κυριακού, Θηβών και Λεβαδιάς > Νοσοκοµείο Ανδρέας Συγγρός, ∆ραγούµη 1-5 > Οφθαλµιατρείο, Σίνα & Πανεπιστηµίου 26, > Ιασώ General, Λεωφ. Μεσογείων 264, Xολαργός, > Ιασώ General, Λεωφ. Μεσογείων 264, Xολαργός

ΠΕΙΡΑΙΑΣ > Νοσοκοµείο Μεταξά, Μποτάση 51 > Τζάνειο Πειραιώς, Τζάννη και Αφεντούλη 1 ΧΑΪ∆ΑΡΙ > Αττικό, Ρίµινι 1 ΚΑΛΛΙΘΕΑ > Ωνάσειο, Λ. Συγγρού 356 ΚΗΦΙΣΙΑ > ΚΑΤ, Νίκης 2 ΜΑΡΟΥΣΙ > Υγεία, Ερυθρού Σταυρού 4 > Ιασώ, Κηφισίας 37, > Μαιευτή-

ριο Μητέρα, Ερυθρού Σταυρού και Κηφισίας > Σισµανόγλειο, Σισµανόγλειου 1

ΒΟΥΛΑ > Ασκληπιείο Βούλας, Βασ. Παύλου 1

Ν. ΙΩΝΙΑ > Γ.Ν.Ν. Αγία Όλγα, Αγίας Όλγας 3

NOΣΟΚΟΜΕΙΑ >

ΝΙΚΑΙΑ > Γ.Ν. Νίκαιας, Μαντούβαλου ∆ηµ. 3 ΜΕΛΙΣΣΙΑ > 1ο Θεραπευτήριο ΙΚΑ Παπαδηµητρίου, τέρµα Ζαΐµη > Aµ. Φλέµιγκ, 25ης Μαρτίου 14

ΘΕΣΣΑΛΟΝΊΚΗΣ ΕΥΚΑΡΠΙΑ > Νοσ. Παπαγεωργίου ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ > 424 Στρ/κο Νοσ., Λαµπράκη Γρ. 3 > ΑΧΕΠΑ, Κυριακίδη Στ. 1 > Γ. Γεννηµατάς, Εθνικής Αµύνης και Αγ. ∆ηµητρίου 41 > Λοιµωδών, Λαµπράκη Γρ. 13 > ΕΚΑΒ, Πλαταιών 26 > Ιπποκράτειο, Παπαναστασίου Αλ.

49 > Γ. Ν. Αγ. ∆ηµήτριος, Ζωγράφου 2 ΚΑΛΑΜΑΡΙΑ > Α. Νοµαρχιακό Αγ. Παύλος, Αντιστάσεως 161 ΧΟΡΤΙΑΤΗ > Γ. Ν. Παπανικολάου

ΚΑΙ ΣΤΟ ΜΕΤΡΟ

> Σύνταγµα > Ευαγγελισµός > Μέγαρο Μουσικής > Αµπελόκηποι > Εθνική Άµυνα

•IN•VITRO•53

ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2009

Χρηστικά Κουίζ Στεφανιαία Νόσος ΑΘHΝΑ > Ιπποκράτειο νοσοκοµείο - περιφερειακό γενικό νοσοκοµείο Αθηνών Bασ. Σοφίας 114, 11527, Αθήνα 210 32088000, 210 7709120 > Ευαγγελισµός-περιφερειακό γενικό νοσοκοµείο Αθηνών Υψηλάντου 45-47, 106 76 Κολωνάκι 210 7218685, 2107201391 > Κρατικό Αθηνών λεωφ. Μεσογείων 154, 115 27 Αθήνα 213 2032477, 213 2032478 > Άγιος Παντελεήµων - περιφερειακό γενικό νοσοκοµείο Νίκαιας Πειραιά ∆. Μαντούβαλου 3, Νίκαια Πειραιά 2132077000 (τηλ. κέντρο) > Τζάνειο - περιφερειακό γενικό νοσοκοµείο Πειραιά Τζάννη & Αφεντούλη 1, 18536, Πειραιάς 210 459200,210 4519411 ) > Ωνάσειο καρδιοχειρουργικό κέντρο Λ. Συγγρού 356, 176 74 Καλλιθέα 210 9493000, 213 2001000 > Πανεπιστηµιακό γενικό νοσοκοµείο “ΑΤΤΙΚΟΝ” Ρίµινι 1, τ.κ. 124 62, Χαϊδάρι, Αθήνα 210 5831932

ΘΕΣΣΑΛΟΝIΚΗ

> Πανεπιστηµιακό γενικό νοσοκοµείο Θεσ/νίκης ΑΧΕΠΑ Στιλπ. Κυριακίδη 1, Θεσ/νίκη 54636 τηλ. 2310/993110-1 > Γενικό νοσοκοµείο Θεσ/νίκης Παπανικολάου Εξοχή 57010 θεσ/νίκη 2310/357602, 2310/350000

Οστεοπόρωση AΘHNA

> ΚΑΤ- περιφερειακό γενικό νοσοκοµείο Αττικής Νίκης 2, 145 61 Κηφισιά 3 φορές εβδοµαδιαίως 210 6280000 > Ιπποκράτειο νοσοκοµείο - περιφερειακό γενικό νοσοκοµείο Αθηνών Βασ. Σοφίας 114, 11527, Αθήνα 1 φορά εβδοµαδιαίως, 213 2088000 > Αλεξάνδρα περιφερειακό γενικό νοσοκοµείο Βασ. Σοφίας 80, 11528, Αθήνα 1 φορά εβδοµαδιαίως, 210 7770501 > Τζάνειο - περιφερειακό γενικό νοσοκοµείο Πειραιά Τζάννη & Αφεντούλη 1, 18536, Πειραιάς 1 φορά εβδοµαδιαίως, 210 4592000 > Άγιος Παντελεήµων - Περιφερειακό Γενικό Νοσοκοµείο Νίκαιας Πειραιά ∆. Μαντούβαλου 3, Νίκαια Πειραιά 1 φορά εβδοµαδιαίως, 213 2077000 > 3ο νοσοκοµείο ΙΚΑ Καποδιστρίου 4, 10682, Αθήνα 1 φορά εβδοµαδιαίως, 210 385603 > Πανεπιστηµιακό γενικό νοσοκοµείο “ΑΤΤΙΚΟΝ” Ρίµινι 1, τ.κ. 124 62, Χαϊδάρι, Αθήνα

1. Β΄ προοδευτική κλινική κάθε µέρα, 210 5831000 2. Α’ παθολογική πανεπιστηµιακού νοσοκοµείου “ΑΤΤΙΚΟΝ”, 3 φορές την εβδοµάδα 3.Α’ ορθοπεδική κλινική πανεπιστηµιακού νοσοκοµείου “ΑΤΤΙΚΟΝ”

ΘΕΣΣΑΛΟΝIΚΗ

> Πανεπιστηµιακό γενικό νοσοκοµείο Θεσ/νίκης ΑΧΕΠΑ Στιλπ. Κυριακίδη 1, Θεσ/νίκη 54636 2310 993111 > “Ιπποκράτειο” - γενικό νοσοκοµείο Θεσσαλονίκης Α. Παπαναστασίου 50, 546 39 Θεσσαλονίκη (5 φορές εβδοµαδιαίως) 310 892033 > 2ο νοσοκοµείο ΙΚΑ “Παναγία” Ν. Πλαστήρα 22, 55131, Καλαµαριά (2 φορές εβδοµαδιαίως) 2310 451241 > Γενικό νοσοκοµείο Παπαγεωργίου Τ.Κ. 56429 - Θεσσαλονίκη - περιφερειακή οδός - Νέα Ευκαρπία (5 φορές εβδοµαδιαίως) 2310 693229

Μνήµη ΑΘΗΝΑ ΚEΝΤΡΑ ΗΜEΡΑΣ > Εταιρεία νόσου alzheimer και συναφών διαταραχών Αθηνών, Ασηµακοπούλου 38, Αγία Παρασκευή, Αθήνα, 210 6012239, www.alzheimerathens.gr/. > Σωµατείο αλληλοβοήθειας φροντιστών ασθενών µε νόσο alzheimer, Κάνιγγος 23 Αθήνα, τηλ.: 210 3811612, 3811604, γραµµή βοήθειας: 210 3303678. > Ψυχοθεραπευτική εταιρεία νόσου Αlzheimer και συναφών διαταραχών, Μπουµπουλίνας 25 Πειραιάς, 210 4135417, 4170546. > Ελληνική εταιρεία νόσου Αlzheimer και συναφών διαταραχών, Ελ. Βενιζέλου 123, Κερατσίνι, 6932 386161, γραµµή βοήθειας: 210 4623195. Ι ΑΤ Ρ Ε I Α Μ Ν H Μ Η Σ > Αιγινήτειο νοσοκοµείο, εθνικό Καποδιστριακό πανεπιστήµιο Αθηνών Βασ. Σοφίας 72, 11528, Αθήνα , 210 7289250. > «Γ. Γεννηµατάς» - περιφερειακό γενικό νοσοκοµείο Αθηνών Λεωφ. Μεσογείων 154, 115 27 Αθήνα , νευρολογική κλινική, 210 7785015. > 1ο νοσοκοµείο ΙΚΑ (Παπαδηµητρίου) Τέρµα Ζαΐµη, Μελίσσια 210 6138460. ΦΟΡΕIΣ > Ελληνική γεροντολογική και γηριατρική εταιρεία, Κάνιγγος 23, Αθήνα, 210 3811612, 3811604, γραµµή sos: 210 3303678. > Σωµατείο αλληλοβοήθειας συγγενών φροντιστών ασθενών µε νόσο

alzheimer και συναφείς διαταραχές, Κάνιγγος 23, Αθήνα, 210 3811612, 3811604, γραµµή sos: 210 3303678. > Ψυχογηριατρική εταιρεία «ο Νέστωρ»: οικοτροφείο Ι. Σούτσου 12, 210 6464526, 6461938. κέντρο ηµέρας, εξωτερικά ιατρεία, Ηλία Ζερβού 94, Αθήνα, 210 2288551.

ΘΕΣΣΑΛΟΝIΚΗ

> Ιατρείο µνήµης- ψυχιατρικό νοσοκοµείο Θεσσαλονίκης Λαγκαδά 196 τ.κ. 564 29 Σταυρούπολη Θεσσαλονίκη 2310 647 100 www.psychothes.gr, e-mail: info@ psychothes.gr > Κέντρο ψυχικής υγείας βορειοδυτικού τοµέα Στ. Παπαδόπουλου 20 Συκιές 566 25 Θεσσαλονίκη 2310 629 310, φαξ: 2310 629 159 > Ψυχιατρικό νοσοκοµείο Θεσσαλονίκης - Κέντρο Ηµερήσιας Απασχόλησης Ατόµων µε ∆ιαταραχές Μνήµης Καραολή ∆ηµητρίου 1 (πρώην ∆ιοικητηρίου 1), 546 30 Θεσσαλονίκη 2310 548 581, φαξ: 2310 550 349 > Ελληνική εταιρεία νόσου alzheimer- Χαρίσειο γηροκοµείο τέρµα ∆ηµητρίου Χαρίση Άνω Τούµπα, τκ 543 52 Θεσσαλονίκη (2310) 925 802 (8.30’-12.30’ κάθε εργάσιµη ηµέρα). fax: (2310) 283 973 e-mail: info@alzheimer-hellas.gr γραµµή βοήθειας: (2310) 909000 (όλο το 24ωρο, κάθε εργάσιµη ηµέρα) > Ελληνική εταιρεία νόσου Αlzheimer & συγγενών διαταραχών Καλαµαριάς Νικοµηδείας 24, τκ 551 32, Καλαµαριά 2310 414286 e-mail: alz.kalamaria@gmail.com > Εταιρεία µελέτης νόσου alzheimer & αγγειακών ανοιών Κεντρικής Μακεδονίας Σπύρου Τάττη 10, τκ 546 21, Θεσσαλονίκη : 2310 280707, fax: 2310 261226

∆υσµηνόρροια ΑΘHΝΑ

> Χωρέµειο ερευνητικό εργαστήριονοσοκοµείο παίδων «Αγία Σοφία» Θηβών & τέρµα Μικράς Ασίας, 11527, Αθήνα 210 7467454 > Γενικό νοσοκοµείο «Αλεξάνδρα»τµήµα παιδικής και εφηβικής γυναικολογίας Βασ. Σοφίας 80, τ.κ. 11528, Αθήνα 2107770501, 2103381100 fax: 2107775452 > Γενικό νοσοκοµείο µαιευτήριο Αθηνών – «Έλενα Βενιζέλου» Πλ. Έλενας Βενιζέλου 2, τ.κ. 11521, Αθήνα

2106432220-9, fax: 2106402117 > Αρεταίειον Βασ. Σοφίας 76 11528 Αθήνα 210 7238511-8

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

> Γενικό νοσοκοµείο Παπαγεωργίου περ. οδός Ν. Ευκαρπίας Θεσ/νίκη 56249 2310/693000 > Γενικό νοσοκοµείο Θεσ/νίκης Ιπποκράτειο Κων/πόλεως 49, Θεσ/νίκη 54642 2310/837921-9 2310-892000 > Γενικό Νοσοκοµείο Άγιος ∆ηµήτριος, Γυναικολογικό τµήµα Ελ. Ζωγράφου 2, Θεσ/νίκη 54634 νεοκλασικό κτίριο- ισόγειο2313322132

Έχω κατάθλιψη; Ιδιαιτερα λεπτή ειναι η ισορροπία αναµεσα στην κατάθλιψη και τη φυσιολογική θλίψη. Οι ειδικοί µε ερωτηµατολόγια αναγνωρίζουν την κατάθλιψη.Το τεστ που ακολουθει, ίσως σας βοηθήσει να αναγνωρίσετε τα συµπτώµατά της, αλλά δεν υποκαθιστά την ιατρική εξέταση.

01

Ναι Όχι

02

Ναι Όχι

Καρκίνος στόµατος

03

Ναι Όχι

ΑΘΗΝΑ

04

Εµφανίζετε διαταραχές στον ύπνο, όπως έντονη υπνηλία ή αϋπνία;

Ναι Όχι

05

Ναι Όχι

> Πανεπιστηµιακή κλινική στοµατικής & γναθοπροσωπικής χειρουργικής πανεπιστήµιου Αθηνών Θηβών 2, Γουδή 115 27, Αθήνα 210-746-1287 > Ανδρέας Συγγρός - νοσοκοµείο αφροδίσιων & δερµατικών νόσων Αθήνας Ι. ∆ραγούµη 5, 161 21 Αθήνα 210-7265100 > «Γ. Γεννηµατάς» - περιφερειακό γενικό νοσοκοµείο Αθηνών Λεωφ. Μεσογείων 154, 115 27 Αθήνα 213 2032000 > Ιπποκράτειο - περιφερειακό γενικό νοσοκοµείο Αθηνών Βασ. Σοφίας 114, 11527, Αθήνα 213 2088000 > Ευαγγελισµός - περιφερειακό γενικό νοσοκοµείο Αθηνών Υψηλάντου 45-47, 106 76 Κολωνάκι 210 7201000

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

> Αντικαρκινικό νοσοκοµείο Θεσ/νίκης Θεαγένειο Αλέξ. Συµεωνίδη 2,Θεσ/νίκη 54007 2310/898111 > Γενικό νοσοκοµείο Θεσ/νίκης Παπανικολάου Εξοχή, 57010 Θεσ/νίκη 2310/357602, 2310/350000

Εθισµός στο ∆ιαδίκτυο ΑΘΗΝΑ

> Μονάδα Εφηβικής Υγείας, Νοσ. Παίδων «Αγλαΐα Κυριακού» Μεσογείων 24 , Τ.Κ. 11527, Γουδί 210 - 77 10 824

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

Γενικό νοσοκοµείο Θεσ/νίκης Ιπποκράτειο Κων/πόλεως 49, Θεσ/νίκη 54642 2310/837921-9 2310-892000 (Κάθε Πέµπτη λειτουργεί ειδικό Ιατρείο)

Έχετε καταθλιπτική διάθεση για το µεγαλύτερο µέρος της ηµέρας; Έχετε µειωµένη διάθεση γιαδραστηριότητεςπουσυνηθίζατε να κάνετε ή δεν αντλείτε πλέον ευχαρίστηση από αυτές;

Έχετε έντονη αύξηση ή µείωση του σωµατικού σας βάρους τον τελευταίο µήνα (της τάξεως του 5%);

Έχετε κινητική ή ψυχολογική υπερένταση ή επιβράδυνση;

06

Αισθάνεστε έντονη κόπωση ή απώλεια της ενεργητικότητάς σας;

07 08

Νιώθετε ανάξιοι ή ότι δεν προσφέρετε αρκετά;

Έχετε µειωµένη αποφασιστικότητα, συγκέντρωση ή ικανότητα σκέψης;

09

Κάνετε επαναλαµβανόµενες σκέψεις θανάτου ή έχετε κάνει απόπειρα αυτοκτονίας;

Ναι Όχι Ναι Όχι Ναι Όχι Ναι Όχι

Αποτελέσµατα Έχετε απαντήσει ναι σε µία από τις δύο πρώτες ερωτήσεις, αλλά και σε άλλες τέσσερις τουλάχιστον;.Θα πρέπει να ζητήσετε ιατρική συµβουλή, ιδίως αν βρίσκεσται σ’ αυτή την κατάσταση για περισσότερο απο 2 εβδοµάδες. Αν έχετε απαντήσει καταφατικά σε λιγότερο από 5 ερωτήσεις αλλά τα συµπτώµατα αυτά επηρεάζουν τη ζωή σας, καλό θα ήταν να συζητήσετε µε ειδικό. Το παραπάνω διαγνωστικό τεστ βασίζεται στα κριτήρια ταξινόµησης της Αµερικανικής Ψυχιατρικής Ακαδηµίας και χρησιµοποιείται – µαζί µε άλλα ερωτηµατολόγια- για τη διάγνωση της κατάθλιψης στην Ελλάδα. Της Κατερίνας Γαρουφάλου Με τη συνεργασία της Μαρίας Παναγοπούλου, Ψυχιάτρου-Ψυχοθεραπεύτριας MSc

54•IN•VITRO•

ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2009

Last page Ο ανθρώπινος οργανισµός

Έµβρυο

Ενα έµβρυο γίνεται αναγνωρίσιµος άνθρωπος περίπου στις 12 εβδοµάδες. Αυτό το έµβρυο ηλικίας 14 εβδοµάδων - έχει µήκος

Από τις εκδόσεις Σαββάλας

περίπου 10 εκ. και ζυγίζει γύρω στα 150 γρ. Τα µάτια του φαίνονται σαν σκούρο µπάλωµα ενώ τα δάχτυλα και οι αντίχειρες έχουν

αναπτυχθεί καλά. Στην ηλικία των 6 µηνών το έµβρυο µπορεί να βυζαίνει τον αντίχειρά του. (κλινική φωτογραφία)